ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΛΥΚΕΙΟΥ

Πρακτικός Οδηγός Εξαγωγής – Σύνταξης της Περίληψης

Α. Προετοιμασία
1. Πρώτη ανάγνωση του κειμένου, αργά και προσεκτικά, για να βρεθεί το Θεματικό Κέντρο (Θ.Κ.)
2. Δεύτερη ανάγνωση και αντιμετώπιση του κειμένου κατά παράγραφο:
α. διαβάζω
β. υπογραμμίζω
γ. κατανοώ
δ. διατυπώνω το νόημα με απλά λόγια
ε. βγάζω διευρυμένο πλαγιότιτλο – συμπυκνωμένο νόημα της παραγράφου.
3. Ο διευρυμένος πλαγιότιτλος αποτελεί φράση – πρόταση με ολοκληρωμένο νόημα, διότι, πρόκειται να
αποτελέσει περίοδο λόγου στη μελλοντική μου περίληψη.
4. Κάποτε μπορεί να αντιμετωπίσω το κείμενο και κατά ενότητα, ενώνοντας 2-3 παραγράφους που έχουν
νοηματική συνάφεια και βγάζοντας ένα ενιαίο νόημα.
5. Εντοπίζω τις διαρθρωτικές λέξεις καθώς και τις φράσεις με τις οποίες επιτυγχάνεται η συνοχή του
ευρύτερου κειμένου. Βρίσκω τις νοηματικές σχέσεις που δηλώνουν και τις μεταφέρω στο κείμενο της
περίληψης.
6. Δημιουργία πρώτα μιας προφορικής περίληψης. Είναι αναγκαία η συνολική γνώση και εποπτεία του
κειμένου, των βασικών ιδεών, της δομής και των νοηματικών του συνδέσεων και έπειτα περίληψη
στο πρόχειρο.
7. Συγγραφή περίληψης:
▪ Συνδέουμε τα μικρά συμπυκνωμένα νοήματα που γράψαμε (= διευρυμένοι πλαγιότιτλοι),
αξιοποιώντας τις διαρθρωτικές λέξεις – φράσεις που έχουμε υπογραμμίσει, για να αποδώσουμε
τη δομή της σκέψης και την οργάνωση του λόγου του συγγραφέα.
▪ Στη θεματική περίοδο της περίληψης μας παρουσιάζουμε το θεματικό κέντρο του κειμένου.
▪ Χρησιμοποιούμε κάποτε (π.χ στην αρχή, τη μέση και το τέλος, χωρίς να κάνουμε κατάχρηση)
εκφράσεις του πλαγίου λόγου (π.χ. ο συγγραφέας υποστηρίζει, τονίζει, επισημαίνει,
αντιπαραθέτει, παρουσιάζει, συμπεραίνει, προσδιορίζει…).
▪ Χρησιμοποιούμε όρους του κειμένου. Δεν αντιγράφουμε ποτέ αυτούσιες εκφράσεις ή προτάσεις
▪ Δεν κρίνουμε τις απόψεις του συγγραφέα.
▪ Δε μιμούμαστε το ύφος του συγγραφέα.
▪ Δεν προσθέτουμε δικά μας σχόλια στην περίληψη.
▪ Δεν διατυπώνουμε δικά μας συμπεράσματα.
▪ Δε γράφουμε παραδείγματα, παρά μόνο υπό προϋποθέσεις.
▪ Πιθανή αρχή της περίληψης: «Στο κείμενο αυτό ο Χ / ο συγγραφέας /δοκιμιογράφος /
αρθρογράφος πραγματεύεται / διερευνά…+ (Θ.Κ.)».
▪ Πιθανό τέλος της περίληψης: «Τέλος / συνοψίζοντας / τελειώνοντας ο συγγραφέας προτείνει /
συμπεραίνει / διαπιστώνει…».

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ: ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σελίδα 1

Μ. Ν. Καταχιωτης
 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΛΥΚΕΙΟΥ

Β. ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ
1. Η περίληψη γράφεται πρώτα στο πρόχειρο, όπου γίνονται οι απαραίτητες διορθώσεις,
προσθαφαιρέσεις κ.λπ. και έπειτα μεταφέρεται στο καθαρό
2. Διαρθρωτικές λέξεις μπορούν να είναι οι ίδιες ή παρόμοιας σημασίας με εκείνες του ευρύτερου
κειμένου
3. Θα πρέπει να περιοριστεί η πλατειαστική χρήση αναφορικών προτάσεων και να συμπυκνωθεί το
νόημα με τη χρήση προσδιοριστικών επιθέτων
4. Η πύκνωση του νοήματος μπορεί να επιτευχθεί με τη διευρυμένη χρήση της παθητικής σύνταξης

Γ. ΑΡΕΤΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ:

1. Περιεχόμενο: μεταφορά των βασικών ιδεών του κειμένου (= θεματικές περίοδοι και κάποιες
σημαντικές λεπτομέρειες της κάθε παραγράφου)
2. Δομή: οι περίοδοι λόγου (τα βασικά νοήματα της περίληψης) πρέπει να χαρακτηρίζονται από συνοχή
νοηματική και εκφραστική, δηλαδή να συνδέονται μεταξύ τους και να υπάρχουν αντίστοιχες
διαρθρωτικές λέξεις, αντωνυμίες, λέξεις – κλειδιά.
3. Έκφραση: Να υπάρχει εκφραστική αυτονομία και να μη χρησιμοποιούνται αυτούσιες φράσεις του
αρχικού κειμένου (εξαιρούνται οι λέξεις – κλειδιά που είναι απαραίτητες για την κατανόηση του
κειμένου).
Να μη γίνεται κατάχρηση του πλάγιου λόγου («ο συγγραφέας πιστεύει, νομίζει, ισχυρίζεται…» κ.λπ)
4. Έκταση: Να μην ξεπερνά κατά πολύ το όριο των επιτρεπόμενων λέξεων (ανοχή + 10%)

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ: ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σελίδα 2

Μ. Ν. Καταχιωτης