KOLEJ VOKASIONAL KUDAT

KERTAS PENERANGAN
PEMBEZAAN DAN PENGAMIRAN

KOD DAN NAMA TAMBAHAN TOPIK BAGI KURSUS MATEMATIK

PROGRAM TEKNOLOGI

SEMESTER 3

NO DAN TAJUK PEMBEZAAN DAN PENGAMIRAN

1.1 Menggunakan konsep terbitan kedua bagi fungsi
polinomial untuk menyelesaikan masalah.

STANDARD 2.1 Mencari isipadu janaan apabila sesuatu rantau yang

PEMBELAJARAN dibatasi oleh suatu lengkung dikisarkan sepenuhnya
pada paksi-x dan paksi-y sebagai had bagi hasil
tambah isipadu.

1.1.1 Menentukan terbitan kedua untuk fungsi y=f(x)

1.1.2 Menentukan titik pusingan sesuatu lengkung
maksimum atau minimum dengan menggunakan
kaedah pembezaan peringkat kedua.
TUJUAN
2.1.1 Mencari isipadu janaan apabila sesuatu lengkung
dikisarkan pada paksi-x atau paksi-y

NO KOD Muka: 1 Drp: 8

NAMA PELAJAR
KURSUS
NO. KAD PENGENALAN
TARIKH
 PEMBEZAAN

1.1 Menentukan konsep terbitan kedua bagi fungsi polinomial untuk

menyelesaikan masalah.

1.1.1 Menentukan terbitan kedua untuk fungsi y = f(x)

3 2
1. Apabila suatu fungsi  y=x +x −3 x+6 dibezakan terhadap x, terbitannya ialah
dy
=3 x 2 +2 x−3
dx

dy
2. Fungsi yang kedua  dx  boleh dibeza lagi terhadap x. Proses pembezaan dua kali
berturut -turut ini dikenali sebagai pembezaan peringkat kedua dan ditulis
d2 y
2
sebagai  dx .

d 2 y dy 2

3. Ambil perhatian bahawa  dx

2
≠
dx ( ) .
Jika y=f ( x )
Contoh 1:
3 2 dy
Jika  y=4 x −7 x +5 x−1 =f '( x )
Maka dx
dy
=12 x 2 −14 x+5
Terbitan pertama  dx d2 y d
= [ f '( x)]=f \( x \) } {¿
dx 2 dx
d2 y
2
=24 x−14
Terbitan kedua  dx .

Contoh 2: Contoh 3:
1
y=x 2 = 4
Jika x Jika f (x )=(2 x−1)
dy 1
=2 x− 2
dx x
d2 y 2 f ' (x)=4(2 x−1)3(2)
=2−(− 3 )
dx 2
x ¿8(2 x−1)3 ¿
2
d y 2
=2+ 3 f \( x \) =8 times \[ 3 \( 2x - 1 \) rSup { size 8{2} } \( 2 \) \] {} # =48 \( 2x - 1 \) rSup { size 8{2} } {} } } {
2
dx x ¿
Latihan 1:
Cari terbitan kedua bagi setiap fungsi yang berikut:

2|Page
 2 3
1+ x 2 x −1
5 2 y= 2 y=
(a) y=3 x +x −6 x (b) x (c) x

3|Page
1.1.2 Menentukan titik pusingan sesuatu lengkung maksimum atau minimum
dengan menggunakan kaedah pembezaan peringkat kedua.

(a) Di titik (b) Di titik maksimum A (c) Di titik minimum B

2 2
pusingan A dan B dy d y dy d y
dy =0 2
<0 =0 2
>0
=0 dx dan dx dx dan dx
dx

Contoh 1: (Nilai Maksimum suatu fungsi kuadratik)

Diberi bahawa  y=3 x (4−x ) , hitungkan
(a) nilai x apabila y adalah maksimum,
(b) nilai maksimum y.

Penyelesaian:
y=3 x (4−x ) (a) Apabila y ialah maksimum, 
y=12 x−3 x
2 dy
=0
dy dx
=12−6 x 0=12−6 x
dx .
x=2
(b) Nilai maksimum y:
2
y=12 x−3 x
apabila  x=2

4|Page
 y=12(2)−3(2)2
y=12

5|Page
Contoh 2: (Menentukan titik pusingan dan ujian terbitan kedua)
3 2
Cari koordinat titik-titik pusingan bagi lengkung  y=2 x +3 x −12 x +7 dan tentukan
jenis titik itu.

Penyelesaian:
dy
3 2 =6 x2 +6 x−12
y=2 x +3 x −12 x +7 , maka dx
dy
=0
di titik pusingan, dx
6 x 2+6x−12=0
x 2 +x−2=0
( x−1)( x+2)=0
x=1 atau x=−2

apabila  x=1
y=2(1)3 +3(1)2−12(1)+7
y=0
(1, 0) ialah suatu titik pusingan

apabila  x=−2
y=2(−2)3 +3(−2)2−12(−2)+7
y=27
(-2, 27) ialah suatu titik pusingan.

Untuk menentukan jenis titik (maksimum / minimum)

d2 y
=12 x +6
dx 2
d2 y
2
=12(1 )+6=18>0
Apabila x=1 , dx (positif)
Oleh itu, titik pusingan (1, 0) adalah titik minimum.

d2 y
2
=12(−2 )+ 6=−18< 0
Apabila x=−2 , dx (negatif)
Oleh itu, titik pusingan (-2, 27) adalah titik maksimum.

6|Page
Contoh 3:
4
y=x +
Cari titik pusingan maksimum dan minimum bagi lengkung x .

Penyelesaian:
4
y=x +
x
dy 4
=1− 2
dx x
2
d y 4 8
dx
2
=−2 − 3 = 3
x x ( )
dy Penentuan sifat titik pusingan:
=0
Apabila dx
4 d2 y 8
1− 2 =0 x=2 , = =1>0
Apabila dx 2 23
x
Ini bermakna (2, 4) ialah titik pusingan
4
2
=1 minimum.
x
x 2=4 d2 y 8
x=−2 , 2 = =−1<0
x=±√ 4 dx (−2)3
Apabila
x=±2 Ini bermakna (-2, -4) ialah titik pusingan
maksimum.
4
x=2 , y=2+ =4
Apabila 2
4
x=−2 , y=2+ =−4
Apabila −2

(2, 4) dan (-2, -4) ialah titik pusingan

Latihan 2
Cari titik pusingan maksimum dan minimum bagi setiap yang berikut

9
3 2 y=x + 3
(a) y=2 x −6 x (b) x (c) y=x −12 x
x 2 +16 x2
3 2 y= y=
y=x −3 x −9 x (e) x (f) x+ 2
(d)

7|Page
 PENGAMIRAN

2.1.1 Mencari isipadu janaan apabila sesuatu lengkung dikisarkan pada paksi-x
atau paksi-y

(a) Isipadu yang dijana pada paksi-x

Isipadu janaan bagi sesuatu pepejal dimana rantaunya dilitupi oleh lengkung y=f(x),
paksi-x, garisan x=a dan garisan x=b, dikisarkan 360° pada paksi-x diberi sebagai:
b
V x=π ∫ y 2 dx
a

(b) Isipadu yang dijana pada paksi-y

Isipadu janaan bagi sesuatu pepejal dimana rantaunya dilitupi oleh lengkung x=f(y),
paksi-y, garisan y=c dan garisan y=d, dikisarkan 360° pada paksi-y diberi sebagai:
d
V y =π ∫ x 2 dy
c

8|Page
Contoh 1:
2
y=x +
Hitung isipadu yang dijanakan dalam sebutan π apabila fungsi x dibatasi oleh
x=1 dan x=4 serta dikisarkan melalui 360° pada paksi-x

Penyelesaian:
4
V x=π ∫ y 2 dx
1
43 13
4
¿ π ∫ x+
1
( 2x ) dx
2 =π
[( 3
4
)(
+ 4( 4 )− − + 4 (1 )−
4 3
4
1 )]
¿π∫
4

( 2 4
)
x +4 + 2 dx
¿π ([ 643 +16−1)−(13 +4−4 )]
1 x
109 1
4 ¿π ( − )
x3 4
¿π
3[ +4 x −
x ]
1
3
¿ 36 π
3

Contoh 2:
Hitung isipadu yang dijanakan dalam sebutan π apabila fungsi y=x ( x+2) dibatasi
oleh x=-2 dan x=1 serta dikisarkan melalui 360° pada paksi-x.

Penyelesaian:

9|Page
 1
V x=π ∫ y 2 dx
−2
1
2
¿ π ∫ [ x ( x +2 ) ] dx
−2
1
¿ π ∫ ( x 2 +2 x )2 dx
−2
1
¿ π ∫ ( x 4 +4 x3 +4 x 2 ) dx
−2
1
x5 x4 x3
¿π
5[ ( ) ( )]
+4
4
+4
3 −2
3 1
x5 4 4 x
=π
5[+x +
3 ]
−2

15 4 4 (1)3 (−2 )5 3
¿π
[(
5
+1 +
3
−
5 )( 4 4 (−2)
+(−2 ) +
3 )]
8 1
[ ( )]
¿π 2
15
− −1
15
3
¿3 π
5

10 | P a g e
Contoh 3:
Hitung isipadu yang dijanakan dalam sebutan π apabila fungsi x=( y−3)2 dibatasi
oleh y=0 dan y=3 serta dikisarkan melalui 360° pada paksi-y.

Penyelesaian:
3
V y =π ∫ x 2 dy
0
3
¿ π ∫ ( y−3 )4 dx
0
3
( y−3 )5
¿π [
5 ( 1) ] 0

243
[
¿ 0− − ( 5 )]
3
¿ 48 π
5

11 | P a g e