Professional Documents
Culture Documents
Ι. ΤΟ ΔΡΑΜΑ
Η αρχαία ποίηση χωρίζεται στο έπος (λόγος) και τη λυρική ποίηση (μελωδική).
Τα είδη του Δράματος είναι η τραγωδία, η κωμωδία και το σατυρικό δράμα.
Προέλευση: από τις θρησκευτικές τελετές, όπου γίνονταν αναπαραστάσεις από
τη ζωή των θεών και ειδικά του θεού Διονύσου, που ήταν ο θεός της βλάστησης,
του κρασιού και γενικά ό,τι παραγόταν από τη φύση, γι’ αυτό ήταν αγαπητός
στους αγρότες. Μεταμφιέζονταν σε σατύρους (ζωόμορφους ακολούθους του
Διονύσου).
Διθύραμβος: ο χορικός ύμνος (άσμα, τραγούδι) και η αφήγηση της ζωής του
Διονύσου από τον κορυφαίο του Χορού. – Αριστοτέλης
ΙΙ. Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ
Περιεχόμενο: Αρχικά μύθοι από τη ζωή και τις περιπέτειες του Διονύσου.
Αργότερα και άλλοι μύθοι. Θέματα των επικών ποιητών, όπως ο Όμηρος: από
τους τρείς μυθικούς κύκλους: Αργοναυτικός, Θηβαϊκός, Τρωικός. Οι μύθοι ήταν
γνωστοί στον κόσμο και ήταν για σπουδαία πρόσωπα της ελληνικής παράδοσης,
που ήταν οι τραγικοί ήρωες (βρίσκονταν σε δίλημμα τι να πράξουν). Επίσης, οι
μύθοι επιλέγονταν και για να σχολιαστούν σύγχρονα γεγονότα.
Θρησκευτικός χαρακτήρας: κατά τις εορτές του θεού Διονύσου, σε ιερό χώρο,
όπου την τιμητική θέση ο ιερέας. Οι νικητές των δραματικών αγώνων στέφονταν
με κισσό, το ιερό φυτό του Διονύσου. Με τη εξέλιξη της τραγωδίας η
θρησκευτικότητα φαίνεται και στο περιεχόμενο: ύβρις - νέμεσις – τίσις.
Ορισμός της τραγωδίας: Αριστοτοτέλης: είναι η μίμηση μιας σπουδαίας πράξης
με αρχή, μέση, τέλος και ορισμένη έκταση. Η μίμηση αυτή γίνεται με λόγο που
έχει ρυθμό, μελωδία και αρμονία και γίνεται με δράση. Οι θεατές συμπάσχουν με
τους ήρωες και νιώθουν ευσπλαχνία γι’ αυτούς και φόβο και έτσι οδηγούνται
στην Κάθαρση.
Κάθαρσις: κυρίως οι θεατές που παρακολουθούν και συγκινούνται από τα
παθήματα των ηρώων καθαρίζουν την ψυχή τους από τα πάθη τους (εκδίκησή,
πόνος, μίσος κτλ.), δηλ. η τραγωδία έτσι αποκτά παιδευτικό χαρακτήρα
(διδάγματα για τους θεατές).
Ακμή της τραγωδίας: Περίοδος δημοκρατίας Κλεισθένη: τραγωδίες με μεγαλείο
και σοβαρότητα. Η Μεγάλη Ακμή ήταν την εποχή του Περικλή, μετά τους
Περσικούς Πολέμους, όταν στην Αθήνα έχουμε δημοκρατία και ανάπτυξη του
πνεύματος. ( ακμή της τραγωδίας – ακμή της δημοκρατίας→ Ο άνθρωπος σιγά
σιγά σταματά να πιστεύει στους μύθους και να βλέπει την πραγματικότητα πιο
λογικά) Δημοκρατία(ρητορικός λόγος) και τραγωδία στηρίζονται στο διάλογο.
Τραγωδία: διάλογος έπους και λυρικής ποίησης(επεισόδια-στάσιμα), ανθρώπων
και θεών, μουσικής και ρυθμού, λόγου(ομιλίες) και εικόνων, λογικής και
παθών(μίσος κτλ.)
Επιβίωση της τραγωδίας: Τραγικοί ποιητές: μας βάζουν πανανθρώπινα και
διαχρονικά ερωτήματα: σχέση ανθρώπων- θεών/ου, κύρος των θεσμών, σχέση
αρχόντων-αρχομένων, έννοια του χρέους, προσωπικές επιλογές, ανάγκη
ελευθερίας και κοινωνική ευθύνη. Γι’ αυτό μέχρι σήμερα ακόμα μας μαγεύει το
αρχαίο ελληνικό δράμα.
Σκηνή 1η (1-82)
1. Παρουσίαση της ηρωίδας και στοιχεία του γένους και ήθους της.
2. Σκηνογραφική παρουσίαση, πλαίσιο-σκηνικό.
3. Εισάγει δύο από τα πρόσωπα του δράματος, το Θεοκλύμενο και τη
Θεονόη (προοικονομεί τις ακόλουθες σκηνές).
Περιεχόμενο: Η Ελένη κάθεται ικέτιδα στον τάφο του Πρωτέα στην Αίγυπτο και
εξηγεί γιατί βρίσκεται εκεί. Μιλά για το γένος του Πρωτέα (γενεαλογία του
Πρωτέα) και την καταγωγή της. Εξιστορεί τη νίκη της Θεάς Αφροδίτης (μήλο της
έριδας) και ο Δίας αντί να τη δώσει ως δώρο στον Πάρη, η Ηρα του έδωσε το
είδωλο της Ελένης και ο δίας την έστειλε στην Αίγυπτο, στο παλάτι του Πρωτέα
μέχρι να επιστρέψει ο Μενέλαος από την Τροία. Ξέρει πως οι Έλληνες την
καταριούνται ως αιτία του πολέμου. Το μόνο που την κρατά στην ζωή είναι το ότι
της είπε ο Ερμής πως ο Μενέλαος θα τη βρει και θα επιστρέψει στη Σπάρτη.
Όμως, η μνηστεία του Θεοκλύμενου είναι κι άλλο πρόβλημα, γι αυτό κατέφυγε για
προστασία (ικέτιδα) στον τάφο του Πρωτέα(προϊστορία της Ελένης).
Σκηνικό: Το παλάτι του βασιλιά της Αιγύπτου στη Φάρο (Αλεξάνδρεια). Στο
βάθος φαίνονται τα νερά του ποταμού Νείλου. μπροστά από το παλάτι βρίσκεται
ο τάφος του Πρωτέα.
Ήθος της Ελένης: Σέβεται τον Πρωτέα και τονίζει την ευσέβειά του, αντίθετα με
την αντιπάθεια που τρέφει για τον Θεοκλύμενο. Είναι περήφανη για την
καταγωγή της και για την ομορφιά της, αλλά νιώθει και ενοχές για τη δυστυχία
που προκάλεσε στο Μενέλαο. Θεωρεί τον εαυτό της καταραμένο που ήταν η
αιτία του πολέμου και υποφέρει που τη θεωρούν αμαρτωλή και άπιστη
(τραγικότητα). Η Ελένη εμφανίζεται αφοσιωμένη σύζυγος και αποφασισμένη να
επιστρέψει στο Μενέλαο. Βασικό στοιχείο η αγάπη της για τιμή και αξιοπρέπεια.
Σκηνικά: ο Τεύκρος μόλις μπαίνει ενθουσιάζεται με τις στοές και τους ωραίους
θριγκούς του παλατιού.
Τραγική ειρωνεία: α. Ο Τεύκρος καταριέται την Ελένη χωρίς να ξέρει ότι η νέα
είναι η ίδια η Ελένη, μάλιστα λέει πως της μοιάζει γι αυτό του τη θύμισε.
β. Είναι βέβαιος ότι είδε την Ελένη στην Τροία και ότι αυτή χάθηκε στη θάλασσα
μαζί με τον Μενέλαο.
Ρόλος της σκηνής με τον Τεύκρο: δεν παρουσιάζεται ξανά στο έργο. Για να
προσδώσει δραματικό χαρακτήρα στο έργο. Ο Τεύκρος δίνει πληροφορίες στην
Ελένη. Ο Ευριπίδης διαλέγει τον Τεύκρο γιατί κατάφερε να αλλάξει λίγο το μύθο
και να τον προσαρμόσει όπως ήθελε. Επίσης ήθελε να θυμίσει στους Αθηναίους
έναν παλιόσύμμαχο, μετά τη Σικελική καταστροφή, τη Σαλαμίνα.
ΚΟΜΜΟΣ στ.196-288
δραματικός- τραγικός χαρακτήρας, τραγική ειρωνεία
Ο Τεύκρος φελυγει και η Ελένη θρηνεί για το θάνατο του Μενελάου και καλεί την
Περσεφονη να τη συνοδέψει στο θρήνο της. Τότε έχεται ο Χορός που άκουσε το
μοιρολόι της Ελένης, η οποία λέει γιατί θρηνεί και ο Χορός συνδέει το θρήνο της
Ελένης με το δικό του (Ελληνίδες δούλες στην Αίγυπτο-θρηνούν για τον Τρωικό
πόλεμο).
Ο ρόλος των θεών: επεμβαίνουν στη ζωή των θνητών, Δίας-Λήδα, Αφροδίτη-
Πάρης, Ήρα-Ελένη.
στ. 289-371
Η Ελένη εκφράζει την απόγνωση και την απελπισία της για τη δυστυχία που τη
βρήκε και ο χορός την παρηγορεί και την προτρέπει να ελπίζει και τη
συμβουλεύει να πάει για μαντεία στη Θεονόη.
Ήθος του Χορού: Δείχνει την αγάπη του για την Ελένη και την παρηγορεί. Ο
ρόλος του Χορού εδώ είναι για να γίνει το αντίβαρο της Ελένης, γιατί έχει χάσει
τη ψυχραιμία της και έτσινα φέρει ισορροποία.
Τιμή-Αξιοπρέπεια
Ο πιο σημαντικός λόγος που πονάει η Ελένη (εσωτερικός λόγος - ενώ οι
συμφορές είναι εξωτερικοί λόγοι). Ειναι σαν τους ήρωες του Ομήρου που δεν
θέλουν να αμαυρώσουν την τιμή και την υπόληψή τους. Η ίδια λέει ότι αυτή ορίζει
τον τρόπο ζωής της και την ίδια τη ζωή της.
Τραγικότητα: η τύχη της ορίστηκε από τους θεούς και τώρα βρίσκεται σε πολύ
δύσκολη κατάσταση, σε φοβερά μεγάλη δυστυχία.
Πολιτιστικά στοιχεία: α. Οι αρχαίοι έλληνες πίστευαν πως οι θεοί είναι σαν τους
ανθρώπους και στην εμφάνιση και στο χαρακτήρα(ανθρωπόμορφοι). β.
απέδιδαν μεγάλη σημασία στην τιμή και την υποληψή τους, γ. είχαν έντονη
αγάπη για την πατρίδα τους, δ. θεωρούσαν βάρβαρο κάθε άλλο από Έλληνα και
τέλος ε,πίστευαν στις μαντείες από τυος ανθρώπους.
στ. 372-436
Η Ελένη δέχεται να πάει στη Θεονόη. Ορκίζεται πως αν όντως ο Μενέλαος είχε
πεθάνει, θα αυτοκτονούσε. Ο Χορός τη συμβουλεύει να μην απελπίζεται. Τέλος η
Ελένη συγκρίνει τη μοίρα της Λήδας με αυτήν της Καλλιστώς και τη δική της με
της κόρης του Μερόπα.
Συγκρίσεις: Λήδα- Καλλιστώ: ζευγάρωσε και με τις δύο ο Δίας, αλλά η πρώτη
αυτοκτόνησε και η δεύτερη λυτρώθηκε από τον πόνο της αφού μεταμορφώθηκε
σε λιονταρίνα. Ελένη-κόρη του Μερόπα: και οι δυο όμορφες αλλά η πρώτη
προκάλεσε τον Τρωικό πόλεμο ενώ η δεύτερη έγινε χρυσοκέρατη ελαφίνα.
Δείχνουν την ατυχία της Ελένης και της μητέρας της.
Α΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ
Εμφανίζεται ο Μενέλαος, ο οποίος αναθεματίζει τον Πέλοπα και είναι περήφανος για τον
εαυτό του, αφού οδήγησε τους Έλληνες στη νίκη. Θυμάται με λύπη τις απώλειες των
Ελλήνων και περιγράφει τις περιπέτειές του μέχρι να φτάσει στην Αίγυπτο. Λέει πως
έκρυψε σε μια σπηλιά την Ελένη, την οποία έφερε από την Τροία και αναζητά τροφή για
για τους συντρόφους του που προσέχουν την Ελένη.
Πολλοί θεωρούν το μονόλογο του Μενελάου ως ένα δεύτερο Πρόλογο. Ο πρώτος είναι ο
μονόλογος της Ελένης που αυτοπαρουσιάζεται και μιλά για την προϊστορία της και στη
συνέχεια εμφανίζεται ο Τεύκρος που την πληροφορεί για την Τροία. Στο δεύτερο
αυτοπαρουσιάζεται ο Μενέλαος και μιλά για τις περιπέτειές του και μετά εμφανίζεται μια
γερόντισσα-θυρωρός που τον πληροφορεί για την Αίγυπτο.
Γενεαλογία του Μενελάου: από τον Πέλοπα και την Ιπποδάμεια γεννήθηκε ο Ατρέας.
Από αυτόν και την Αερόπη ο Μενέλαος. Επινόηση του Ομήρου. Αριστοφάνης
διακωμωδεί τις γενεαλογίες στους μονολόγους του Ευριπίδη.
Ήθος και συναισθήματα του Μενεάλου: Πέρασε πολλά και είναι έμπειρος. Ξέρει ότι είχε
σημαντικό ρόλο στην εκστρατεία και δεν διστάζει να ρίξει ευθύνες και στη σύζυγό του.
Είναι αξιοπρεπής και ντρέπεται που κατάντησε έτσι.Πάνω από όλα νοιάζεται για τους
συντρόφους του (όπως ο Οδυσσέας). Αρχικά είναι απογοητευμένος από τη ζωή του,
μετά είναι περήφανος που είναι ξακουστός. Ντρέπεται και είναι δυστυχισμένος για την
κατάντια του και νιώθει οδύνη για τους συντρόφους του. Είναι δηλαδή στην ίδια
συναισθηματική κατάσταση με την Ελένη, για διαφορετικούς βέβαια λόγους.
Σημαντική είναι η πληροφορίες που δίνει για την Ελένη, ότι δηλαδή την έκρυψε στην
σπηλιά. Ελένη της Τροίας - Ελένη της Αιγύπτου («είναι» - «φαίνεσθαι»).
Ο Ευριπίδης υπογραμμίζει τις συνέπειες του πολέμου και μ΄σα από την αθλιότητα του
Μενελάου δείχνει άλλη μια φορά το φιλειρηνικό του πνεύμα.
Γνωμικό: δείχνει πως μπορεί ο Ευριπίδης να εισχωρεί στη ψυχή του ανθρώπου και μέσα
από τις αντιθέσεις να εκφράζει ιδέες όπως αυτή.
ΣΚΗΝΗ Β΄ (στ. 495-541)
Μια Γερόντισσα-θυρωρός λέει στο Μενέλαο πωε οι Έλληνες δεν είναι ευπρόσδεκτοι στο
στην Αίγυπτο και ρποσαθεί να τον διώξει επίμονα. Ο Μενέλαος δυσαρεστεί για την
αφιλοξενία και ζητά το λόγο. Η Γερόντισσα του εξηγεί ότι ο Θεοκλύμενος κρατά την
Ελένη και αυτός απορεί αλλά η Γερόντισσα επιμένει να φύγει.
Ήθος και συναισθήματα Μενελάου: τα ίδια με την προηγούμενη σκηνή. Θέλει επιπλέον
να ικανοποιήσει την περιέργειά του και αναστατώνεται από τα λόγια της Γερόντισσας.
Νιώθει δυσφορία και αγανάκτηση για τη στάση της Γερόντισσας αλλά και θλίψη για τα
παλιά του μεγαλεία. Σε αυτά έρχεται και η έκπληξη από αυτά που πληροφορείται.
Ήθος και συναισθήματα Γερόντιασσας:είναι περάσμένης ηλικίας γυναίκα(πιο ευαίσθητη)
και λέει πως ο ρόλος της από τον Θεοκλύμενο είναι να απομακρύνει τους Έλληνες από
το παλάτι.Δυσαρεστεί με την επιμονή του μενελάου και επιμένει και αυτή (χρεός της να
διώχνει τους Έλληνες, αλλά και κρυφή αγάπη).
Τραγικότητα προσώπων: ο Μενέλαος αναζητά βοήθεια από κάποιον που θέλει να τον
σκοτώσει και επίσης, ενώ νιώθει ανακούφιση για τα δεινά του, οι πληροφορίες που
παίρνει του προκαλούν δυστυχία. Περνά Περιπέτεια.
Η Γερόντισσα είναι κατώτερος χαρακτήρας αλλά και αυτή βρίσκεται στο δίλλημα να
εκτελέσει το χρέος της και να αποκαλύψει τον ξένο βασιλιά ή να τον αποκρύψει
ακούγοντας την καρδιά της.
Θεσμός της φιλοξενίας: ήταν ιερός για τους αρχαίους Έλληνες. Δεν το πράττει η
Γερόντισσα.
Ρόλος της σκηνής με τη Γερόντισσα: δίνει την αθλιότητα του Μενελάου, που
υποτάσσεται μπροστά στη γυναίκα, η οποία τον πληροφορεί για την ύπαρξη μιας
δεύτερης Ελένης από αυτήν που έφερε αυτός. Δίνει την αντίθεση ανάμεσα στο
παλιό μεγαλείο του Μενελάου και της κατάστασής του τώρα (τραγικότητα).
ΣΚΗΝΗ Γ΄(στ.542-75)
Ο Μενέλαος αξιολογεί τις πληροφορίες και συμπεραίνει πως η Ελένη που του
είπε η Γερόντισσα δεν έχει σχέση με αυτήν που έφερε και αποφασίζει να
αντιμετωπίσει τον Θεοκλύμενο.
Η πιο μεγάλη δύναμη είναι η Ανάγκη: Θέμα της μοίρας του πεπρωμένου. Η
ανάγκη κάνει τον άνθρωπο δημιουργικό και αποτελεσματικό.
Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ (στ. 588 - 658)
Η Ελένη βγαίνει μαζί με το χορό έξω από το παλάτι. Είναι χαρούμενοι γιατί
πληροφορήθηκε ότι ο Μενέλαος ταλαιπωρείται στη θάλασσα, αλλά είναι
ζωντανός. Η Ελένη τον βλέπει πίσω από τον τάφο του Πρωτέα και με ένα
διάλογο καταλαβαίνει ότι είναι ο Μενέλαος σε αντίθεση με τον ίδιο που δεν
πιστεύει πως έχει μπροστά του την Ελένη και ετοιμάζεται να φύγει. Η Ελένη
λυπάται γι αυτό.
Η ιδέα του «ειδώλου»:Μπήκε για πρώτη φορά στον Πρόλογο από την Ελένη
(λέει ότι η Ήρα οργισμένη με αυτή έδωσε στον Πάρη το είδωλό της)στ. 37-43.
Παρακάτω λέει πως το όνομά της ήταν βραβείο γαι τους Έλληνες και τους Τρώες
και όχι η ίδια (στ.50-52).Κατόπιν λέει στον Τεύκρο πως στην Τροία ήταν το
είδωλό της (στ143). Αργότερα, στον Κομμό, λέει πως το όνομά της ήταν η αιτία
τόσων συμφορών (232). Και ο Μενέλαος ζητά από τη Γερόντισσα να του πει πως
βρέθηκε η ελένη στην Αίγυπτο, αλλά εκείνη αποφεύγει την απάντηση(531).
Στην ενότητα αυτή η ιδέα του ειδώλου επανέρχεται πιο έντονα. Η Ελένη λέει στο
Μενέλαο πως στην Τροία βρισκόταν το είδωλό της(644), το όνομά της(650) και
όχι το σώμα της. Επίσης χαρακτηρίζει «ίσκιο» την Ελένη που έφερε μαζί του ο
Μενέλαος από την Τροία(645,652).
(724 – 774)
Ο Μενέλαος ζητά να μάθει πώς έφτασε η Ελένη στην Αίγυπτο. Αυτή θυμάται την
“κρίση περί καλλίστης”, τη νίκη της Αφροδίτης, την οργή της Ήρας, τη δημιουργία
του ειδώλου και τη μεταφορά της στην Αίγυπτο. Μετά η Ελένη μιλά για τις
συνέπειες που είχε η αρπαγή της από τον Πάρη και ο Μενέλαος αποδίδει όλα τα
κακά στον Πάρη.
* Τα στοιχεία που συνθέτουν την τραγικότητα της Ελένης είναι το ότι άδικα
κακολογείται και κατηγορείται για πράξεις που δεν έκανε, νιώθει υπεύθυνη για τις
συμφορές που βρήκαν την οικογένειά της και υποφέρει επειδή γίνεται όργανο
των θεών και θύμα της ιδιοτροπίας τους. Γι όλα θεωρεί τον εαυτό της
καταραμένο.
* “πρέπει όσα μας δίνουν, καλά ή κακά, οι θεοί ν΄ ακούμε”:το γνωμικό αυτό είπε
ο Μενέλαος για να πείσει την Ελένη να του πει πώς έφτασε στην Αίγυπτο. Οι
αρχαίοι πίστευαην πως ό,τι τους τύχαινε στη ζωή προερχόταν από τους θεούς
και έπρεπε να δέχονται ακόμα και τις συμφορές γιατί ήταν ύβρη η απόριιψή τους.
(775 – 837)
(838 – 897)
· “το αδύνατο αν ζητάς, σοφός δεν είσαι” το λέι η Ελένη για να πείσει το
Μενέλαο να εγκαταλείψει τη χώρα. Πρέπει να σκέφτεται και να έχει γνώση τι
μπορεί να αντιμετωπίσει. Να έχει αυτογνωσία, γνώση των ικανοτήτων του. Το
αδύνατο είναι να σκοτώσει το Θεοκλύμενο.
(898 -950)
Η Ελένη λέει πως η μόνη τους ελπίδα είναι να μην πει για το Μενέλαο η Θεονόη
στο Θεοκλύμενο. Προτιμούν και οι δύο να αυτοκτονήσουν παρά να χωρίσουν. Η
Ελένη καταλαβαίνει από τον κρότο της πόρτας ότι θα έρθει η Θεονόη.
· Πολιτιστικά-Ιδεολογικά στοιχεία:
1. Η αντίληψη ότι κάποια πρόσωπα μπορούν να ερμηνεύσουν τη θέληση των
θεών,
2. Ο θεσμός της ικεσίας. Ο ικέτης ήταν πρόσωπο ιερό και απαραβίαστο και
προστατευόταν από τον Ικέσιο Δία.
3. Αξίες όπως η τιμή και η αξιοπρέπεια ρύθμιζαν τη συμπεριφορά των
αρχαίων Ελλήνων.
4. Μεγάλης σημασίας ήταν να γίνει η ταφή του νεκρού, για να μπορέσει να
ηρεμήσει η ψυχή του και να πάει στον Άδη.
5. Ο όρκος ήταν πολύ σημαντικός Είχε τρία στάδια: πρώτα τι θα κάνει το
πρόσωπο. Μετά τι να πάθει άν δεν το πράξει και όριζε θεό προστάτη.
6. Οι αρχαίοι όπως και οι σύγχρονοι Έλληνες έδιναν τα χέρια για να
επιβεβαιώσουν τον όρκο (υπόσχεση).
Εμφανίζεται η Θεονόη και μιλά για την αξιπιστία της μαντείας της σχετικά με το
Μενέλαο και λέει πως αυτός ακόμα δεν έχει σωθεί. Οι Θεοί θα αποφασίσουν για
τη σωτηρία του και εξαρτάται και από την ίδια, αν θα μιλήσει στον αδελφό της.
Αποφασίζει να μιλήσει και τότε η Ελένη την παρακαλεί να κρατήσει το μυστικό με
διάφορα επιχειρήματα.
Σκηνοθετικά στοιχεία: Η ατμόσφαιρα είναι γεμάτη ιεροπρέπεια και θρησκευτικό
δέος. Δύο θεραπαινίδες κρατούν η μία δάδα και ή άλλη θυμιατήρι, οι οποίες
αποχωρούν για να μείνει μυστική η συζήτηση. Στο τέλος η Ελένη πέφτει ικέτισσα
στα πόδια της Θεονόης.
Τα επειχειρήματα της Ελένης: Βασίζονται στην ευσέβεια και την ηθική της
Θεονόης και της οικογένειάς της, αλλά και στις ωφέλειες για την Ελένη και τη δική
της οικογένεια. Λέι πως δεν είναι σωστό τώρα που βρήκε το σύζυγό της μετά
από τόσο καιρό να τον χάσει, αν τους βοηθήσει η Θεονόη θα την απαλλάξει από
την δυστυχία της, η ίδια η Θεονόη έχει χρέος απέναντι στον πατέρα της Πρωτέα
να προστατεύσει την Ελένη και τέλος είναι δίκαιο να μην την προδώσει.
Κριτική των επιχειρημάτων: Βασίζονται τόσο στη λογική, όσο και στο συναίσθημα
(γυναίκες), αλλά και στο συμφέρον, το δίκαιο και το δέον(αυτό που πρέπει). Η
Ελένη καταφεύγει στην ικεσία (ταιριάζει σε γυναίκα) αλλά και συγκεντρώνει τα
πειχειρήματά της γύρω από την ιδιότητα της Θεονόης ως μάντισσα(ευσέβεια,
χρέος).
Προοικονομία της σκηνής:Η Θεονόη αναφέρεται για πρώτη φορά από την Ελένη
στον Πρόλογο. Μετά και από τον Τεύκρο που ήρθε να ζητήσει μαντεία. Κατόπιν
την ανφέρει και ο χορός(λέει στη Ελένη να ζητήσει μαντεία) και μετά η Ελένη
ξανά όταν λέει στον Μενέλαο πως δεν μπορεί να σκοτώσει το Θεοκλύμενο γιατί
τον προστατεύει ένας δικός του ισόθεος.
Ο ρόλος της Θεονόης: Δεν έχει γνήσια χαρακτηριστικά τραγικού χαρακτήρα, αλλά
αντιμετωπίζει και αυτή διλήμματα.Έτσι η σκηνή γίνεται πιο τραγική.(Να μιλήσει ή
όχι). Από αυτήν εξαρτάται η σωτηρία του Μενελάου και της Ελένης.
(1043 – 1137)
Θεονόη:Έχει τα ίδια ιδανικά. Νοιάζεται για την τιμή,την υπόλοιψή και για την
ευσέβειά της. Σέβεται την επιθυμία του πατέρα της.
ΕΞΟΔΟΣ
ΣΚΗΝΗ Α 1653-1679
Έρχεται ένας αγγελιοφόρος(ένας από τους αιγυπτίους ναύτες) από την ακτή και
λέει στο Θεοκλύμενο για την απόδραση του Μενελάου και της Ελένης. Ο
Θεοκλύμενος του ζητά να μάθει λεπτομέρειες και αυτός του αφηγείται τα
γεγονότα, ότι δηλαδή η Ελένη άφησε το παλάτι αναστενάζοντας για το νεκρό της
σύζυγο και ότι, όταν έφτασαν στο νεώριο, οι άντρες του Θεοκλύμενου, όπως
αυτός είχε διατάξει, έριξαν ένα σιδώνιο πλοίο στη θάλασσα και άρχισαν να
ετοιμάζουν τον απόπλου.
ΣΚΗΝΗ Γ 1787-1812