ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1ου Τετραμήνου / Ημερ/νία:.......................................

Ονοματεπώνυμο:.........................................................................................
Τμήμα:.................

1. ΚΕΙΜΕΝΟ : Περικλέους Επιτάφιος (βιβλίο Β, κεφ. 37) “

Χρώμεθα γὰρ πολιτείᾳ οὐ ζηλούσῃ τοὺς τῶν πέλας νόμους, παράδειγμα δὲ
μᾶλλον αὐτοὶ ὄντες τισὶν ἢ μιμούμενοι ἑτέρους. καὶ ὄνομα μὲν διὰ τὸ μὴ ἐς
ὀλίγους ἀλλ’ ἐς πλείονας οἰκεῖν δημοκρατία κέκληται· μέτεστι δὲ κατὰ μὲν τοὺς
νόμους πρὸς τὰ ἴδια διάφορα πᾶσι τὸ ἴσον, κατὰ δὲ τὴν ἀξίωσιν, ὡς ἕκαστος ἔν
τῳ εὐδοκιμεῖ, οὐκ ἀπὸ μέρους τὸ πλέον ἐς τὰ κοινὰ ἢ ἀπ’ ἀρετῆς προτιμᾶται,
οὐδ’ αὖ κατὰ πενίαν, ἔχων γέ τι ἀγαθὸν δρᾶσαι τὴν πόλιν, ἀξιώματος ἀφανείᾳ
κεκώλυται.ἐλευθέρως δὲ τά τε πρὸς τὸ κοινὸν πολιτεύομεν καὶ ἐς τὴν πρὸς
ἀλλήλους τῶν καθ’ ἡμέραν ἐπιτηδευμάτων ὑποψίαν, οὐ δι’ ὀργῆς τὸν πέλας, εἰ
καθ’ ἡδονήν τι δρᾷ, ἔχοντες, οὐδὲ ἀζημίους μέν, λυπηρὰς δὲ τῇ ὄψει ἀχθηδόνας
προστιθέμενοι.ἀνεπαχθῶς δὲ τὰ ἴδια προσομιλοῦντες τὰ δημόσια διὰ δέος
μάλιστα οὐ παρανομοῦμεν, τῶν τε αἰεὶ ἐν ἀρχῇ ὄντων ἀκροάσει καὶ τῶν
νόμων,καὶ μάλιστα αὐτῶν ὅσοι τε ἐπ’ ὠφελίᾳ τῶν ἀδικουμένων κεῖνται καὶ ὅσοι
ἄγραφοι ὄντες αἰσχύνην ὁμολογουμένην φέρουσιν.”
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ – ΘΕΜΑΤΑ
Α. Να μεταφράσετε στα νέα ελληνικά το χωρίο: “ ἐλευθέρως δὲ τά τε πρὸς τὸ κοινὸν
πολιτεύομεν .......... αἰσχύνην ὁμολογουμένην φέρουσιν.”
Μονάδες 30
Β. 1. Ποια είναι τα γνωρίσµατα του πολιτεύµατος της Αθήνας, όπως
προσδιορίζονται από τον Περικλή;
Μονάδες 15
Β.2. Ποια είναι η σχέση των Αθηναίων πολιτών με τους νόμους;
Μονάδες 15

Γ. Να διαβάσετε το παρακάτω απόσπασμα και να συγκρίνετε τις απόψεις που

διατυπώνονται σε αυτό για τη λειτουργία των νόμων με το κείμενο από
πρωτότυπο.
«[…]Ο Δημόκριτος πίστευε κι αυτός στον νόμον, τον οποίο τοποθετούσε σε ακόμη
υψηλότερο βάθρο. Ο νόμος υπάρχει για το καλό της ανθρώπινης ζωής, και
υπακούοντάς τον αντιλαμβανόμαστε την υπεροχή του (ἀρετή). Πρέπει κανείς να
καθιερώσει αυτό που λέγεται «νόμος στην ψυχή», τον νόμο του αυτοσεβασμού ή
της αἰδοῦς, που καθιστά αδύνατη τη διάπραξη αδικημάτων ακόμη και στα κρυφά.
[…]»
''Η πόλη δεν έχει μεγαλύτερο εχθρό από τον τύραννο. Πρώτα πρώτα, όπου
υπάρχει τύραννος δεν υπάρχουν κοινοί νόμοι, αλλά η εξουσία ασκείται από έναν
άνθρωπο, που έχει οικειοποιηθεί τον νόμο, πράγμα που δεν είναι καθόλου δίκαιο.
Αντίθετα, όταν ισχύουν οι γραπτοί νόμοι, η δικαιοσύνη απονέμεται αμερόληπτα
στους φτωχούς και τους πλούσιους, και, αν κανείς από τους πρώτους
συκοφαντείται, μπορεί να μιλήσει ως ίσος προς ίσον με τους δεύτερους, και ο πιο
αδύνατος υπερνικά τον δυνατότερο, εφόσον έχει το δίκιο με το μέρος του.'' […]»
[πηγή: W. K. C. Guthrie Οι Σοφιστές, μτφρ. Δ. Τσεκουράκης, Μ. Ι. Ε. Τ., Αθήνα 1989.
σελ.96-7]
Μονάδες 10
Δ.1 παράδειγμα,νόμων, πολιτείᾳ : να βρείτε για καθεμιά από τις λέξεις του αρχαίου
κειμένου τρεις ομόρριζες λέξεις, ουσιαστικά ή επίθετα(απλά ή σύνθετα), της νέας
ελληνικής.(μονάδες 9)
Δ.2Να βρείτε με ποιες λέξεις του κειμένου συγγενεύουν ετυμολογικά οι παρακάτω
λέξεις: παροικία, πανίσχυρος, δραστήριος, νομοταγής, γραφή, προφορά.(μονάδες 6)

Δ.3. Να καταγράψετε δύο ζεύγη αντιθέσεων που υπάρχουν στο κείμενο από
πρωτότυπο.
Μονάδες 15

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!