ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΚΩΔ. Β2Α
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Να μεταφραστεί το απόσπασμα τρίτον δέ δύο ἀδελφώ ……. οὐκ ἒχει νοῦν οὐδένα.

Οἲμοι· φρόνησον, ὦ κασιγνήτη, ὡς ἀπεχθής δυσκλεής τε

πατήρ ἀπώλετο νῷν ἀράξας αὐτός διπλᾶς ὂψεις
αὐτουργῷ χερί πρός αὐτοφώρων ἀμπλακημάτων·
ἒπειτα μήτηρ καί γυνή, διπλοῦν ἒπος,
λωβᾶται βίον πλεκταῖσιν ἀρτάναισι·
τρίτον δέ δύο ἀδελφώ αὐτοκτονοῦντε τώ ταλαιπώρω
κατά μίαν ἡμέραν κατειργάσαντο κοινόν μόρον ἐπαλλήλοιν χεροῖν.
Νῦν δ' αὖ σκόπει ὃσῳ κάκιστα ὀλούμεθα
νώ μόνα δή λελειμμένα, εἰ παρέξιμεν ψῆφον ἢ κράτη τυρράνων βίᾳ νόμου.
'Αλλά χρή ἐννοεῖν τοῦτο μέν ὃτι ἒφυμεν γυναῖκε,
ὡς οὐ μαχουμένα πρός ἂνδρας·
ἒπειτα δέ οὓνεκα ἀρχόμεσθα ἐκ κρεισσόνων ἀκούειν
καί ταῦτ' καί ἒτι ἀλγίονα τῶνδε.
Ἐγώ μέν οὖν πείσομαι τοῖς ἐν τέλει βεβῶσι αἰτοῦσα
τούς ὑπό χθονός ξύγνοιαν ἲσχειν, ὡς βιάζομαι τάδε·
τό γάρ περισσά πράσσειν οὐκ ἒχει νοῦν οὐδένα.
Μονάδες 40

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Τον Ετεοκλή από τη μια, καθώς λένε, αφού του φέρθηκε με δίκαιη κρίση και σύμφωνα με τη
θρησκευτική συνήθεια, τον ενταφίασε ώστε να είναι τιμημένος ανάμεσα στους νεκρούς του
κάτω κόσμου Ενώ το σώμα του Πολυνείκη, που σκοτώθηκε με οικτρό τρόπο, λένε ότι έχει
διακηρυχθεί δημόσια στους πολίτες να μην το ενταφιάσει και να μην το κλάψει κανείς, αλλά να
το αφήσουν άκλαυτο, άταφο, γλυκό εύρημα για τα όρνια που ψάχνουν λαίμαργα από ψηλά για
την τροφή τους.
Τέτοια λένε ότι έχει διακηρύξει δημόσια ο καλός Κρέοντας για σένα και για μένα, πραγματικά
λέω και για μένα, και ότι έρχεται εδώ, για να διακηρύξει δημόσια αυτά, ώστε να είναι σαφή για
αυτούς που δεν τα ξέρουν και ότι δεν θεωρεί το πράγμα ασήμαντο, αλλά όποιος τυχόν κάνει
κατι από αυτά, τον περιμένει θάνατος με δημόσιο λιθοβολισμό.

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 1

Ετσι έχουν αυτά για σένα και θα αποδείξεις γρήγορα αν είσαι από τη φύση σου από ευγενική
γενιά και γενναία ή δειλή από ευγενική γενιά.

Με βάση το μεταφρασμένο απόσπασμα να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις

1. Ποια αντίδραση περιμένει η Αντιγόνη από την αδελφή της μετά την ανακοίνωση της
φρικτής είδησης; Να δικαιολογηθεί η απάντηση σας
Να προσπαθήσει να αλλάξει τη γνώμη του Κρέοντα
Να σχεδιάσουν και να εκτελέσουν μαζί τον ενταφιασμό του Πολυνείκη
Να ακούσει ψύχραιμα τι έχει να πει ο Κρέοντας για όλα αυτά
Να προσπαθήσει να την ενθαρρύνει στην πράξη της ταφής
Να παραμείνει τελείως αδιάφορη

2. Να ερμηνεύσετε και να αξιολογήσετε τα λόγια της Ισμήνης

Ἐγώ μέν οὖν πείσομαι τοῖς ἐν τέλει βεβῶσι αἰτοῦσα
τούς ὑπό χθονός ξύγνοιαν ἲσχειν, ὡς βιάζομαι τάδε·
τό γάρ περισσά πράσσειν οὐκ ἒχει νοῦν οὐδένα.
Μονάδες 20

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ - ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. ὁρῶ, αἱροῦμαι Να γράψετε το β΄ ενικό και πληθυντικό πρόσωπο σε όλες τις εγκλισεις του ενεστώτα
ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

Μονάδες 7

2. Να γραφούν τα παραθετικά και να κλιθεί ο συγκριτικός βαθμός του επιθέτου ράδιος στο αρσενικό γένη
ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
ράδιος
ταχύς
Μονάδες 8

3. ἀστοῖσι φασίν ἐκκεκηρῦχθαι τάφῳ καλῦψαι μηδέ κωκῦσαι τινά ἐᾶν δ' ἂκλαυτον,
ἂταφον, γλυκύν θησαυρόν οἰωνοῖς
Να αναγνωριστούν οι υπογραμμισμένες λέξεις
Μονάδες 5

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΗ
Ἔφυμεν Με το θέμα αυτό των ρημάτων οποιουδήποτε χρόνου να σχηματίσετε από ένα παράγωγο
ουσιαστικό και ένα επίθετο στη νέα ελληνική
Μονάδες 10

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Τι γνωρίζετε για την έννοια του τραγικού στην τραγωδία
Ποια στοιχεία αποτελούν το επικό μέρος της τραγωδίας
Μονάδες 10

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 2

 ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΚΩΔ. Β2Β

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Να μεταφραστεί το απόσπασμα Οἲμοι· φρόνησον, …. κράτη τυρράνων βίᾳ νόμου.

Οἲμοι· φρόνησον, ὦ κασιγνήτη, ὡς ἀπεχθής δυσκλεής τε

πατήρ ἀπώλετο νῷν ἀράξας αὐτός διπλᾶς ὂψεις
αὐτουργῷ χερί πρός αὐτοφώρων ἀμπλακημάτων·
ἒπειτα μήτηρ καί γυνή, διπλοῦν ἒπος,
λωβᾶται βίον πλεκταῖσιν ἀρτάναισι·
τρίτον δέ δύο ἀδελφώ αὐτοκτονοῦντε τώ ταλαιπώρω
κατά μίαν ἡμέραν κατειργάσαντο κοινόν μόρον ἐπαλλήλοιν χεροῖν.
Νῦν δ' αὖ σκόπει ὃσῳ κάκιστα ὀλούμεθα
νώ μόνα δή λελειμμένα, εἰ παρέξιμεν ψῆφον ἢ κράτη τυρράνων βίᾳ νόμου.
'Αλλά χρή ἐννοεῖν τοῦτο μέν ὃτι ἒφυμεν γυναῖκε,
ὡς οὐ μαχουμένα πρός ἂνδρας·
ἒπειτα δέ οὓνεκα ἀρχόμεσθα ἐκ κρεισσόνων ἀκούειν
καί ταῦτ' καί ἒτι ἀλγίονα τῶνδε.
Ἐγώ μέν οὖν πείσομαι τοῖς ἐν τέλει βεβῶσι αἰτοῦσα
τούς ὑπό χθονός ξύγνοιαν ἲσχειν, ὡς βιάζομαι τάδε·
τό γάρ περισσά πράσσειν οὐκ ἒχει νοῦν οὐδένα.
Μονάδες 40

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Τον Ετεοκλή από τη μια, καθώς λένε, αφού του φέρθηκε με δίκαιη κρίση και σύμφωνα με τη
θρησκευτική συνήθεια, τον ενταφίασε ώστε να είναι τιμημένος ανάμεσα στους νεκρούς του
κάτω κόσμου Ενώ το σώμα του Πολυνείκη, που σκοτώθηκε με οικτρό τρόπο, λένε ότι έχει
διακηρυχθεί δημόσια στους πολίτες να μην το ενταφιάσει και να μην το κλάψει κανείς, αλλά να
το αφήσουν άκλαυτο, άταφο, γλυκό εύρημα για τα όρνια που ψάχνουν λαίμαργα από ψηλά για
την τροφή τους.
Τέτοια λένε ότι έχει διακηρύξει δημόσια ο καλός Κρέοντας για σένα και για μένα, πραγματικά
λέω και για μένα, και ότι έρχεται εδώ, για να διακηρύξει δημόσια αυτά, ώστε να είναι σαφή για
αυτούς που δεν τα ξέρουν και ότι δεν θεωρεί το πράγμα ασήμαντο, αλλά όποιος τυχόν κάνει
κατι από αυτά, τον περιμένει θάνατος με δημόσιο λιθοβολισμό.

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 3

Ετσι έχουν αυτά για σένα και θα αποδείξεις γρήγορα αν είσαι από τη φύση σου από ευγενική
γενιά και γενναία ή δειλή από ευγενική γενιά.

Με βάση το μεταφρασμένο απόσπασμα να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις

1. Λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία που απέδιδαν οι Αθηναίοι στην τήρηση των νόμων,
νομίζετε ότι οι θεατές θα θεωρούσαν δικαιολογημένη την τιμωρία με την οποία ο Κρέοντας
απειλούσε τους παραβάτες των διαταγών του; Να τεκμηριωθεί

2. Να διατυπώσετε τις απόψεις για τα λόγια της Αντιγόνης

ΑΝΤ.
Ἀλλά οἶδα ἀρέσκουσα οἷς χρή μάλιστα ἁδεῖν με
Μονάδες 20

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ -ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Ποιῶ, αἰτιῶμαι Να γράψετε το β΄ ενικό και πληθυντικό πρόσωπο σε όλες τις εγκλισεις του
ενεστώτα
ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

1. Να γραφούν τα παραθετικά και να κλιθεί ο συγκριτικός βαθμός του επιθέτου μικρός στο αρσενικό
γένη
ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
άγαθός
ταχύς
Μονάδες 13

3. πολλόν ἐχθίων ἒσῃ σιγῶσα, ἐάν μή πᾶσι κηρύξῃς τάδε.

Να αναγνωριστούν οι υπογραμμισμένες λέξεις και να βρεθεί το είδος του υποθετικού λόγου
Μονάδες 7

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΗ
πείσομαι. Με το θέμα αυτό του ρήματος οποιουδήποτε χρόνου να σχηματίσετε από ένα
παράγωγο ουσιαστικό και ένα επίθετο στη νέα ελληνική
Μονάδες 10

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ποια τα κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας
Πως παρουσιάζει ο Σοφοκλής τους ήρωες των έργων του
Μονάδες 10

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 4

 ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΚΩΔ. Β4Α
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Να μεταφραστεί το απόσπασμα Οὒτ' ἂν κελεύσαιμι….. θεῶν ἒντιμα. Σύ μέν προύχοιο ἂν
τάδε· ἐγώ δέ δή πορεύσομαι χώσουσα τάφον φιλτάτῳ ἀδελφῷ.

ΑΝΤ.
Οὒτ' ἂν κελεύσαιμι οὒτ' ἂν δρῴης μετά γ' ἐμοῦ ἡδέως,
εἰ θέλοις ἒτι πράσσειν.
'Αλλ' ἲσθι ὁποῖα σοι δοκεῖ, ἐγώ θάψω κεῖνον·
καλόν μοι (ἐστί) θανεῖν ποιούσῃ τοῦτο· κείσομαι μετ' αὐτοῦ φίλη,
μετά φίλου, πανουργήσασα ὃσια·
ἐπεί πλείων (ἐστί) χρόνος,
ὃν δεῖ με ἀρέσκειν τοῖς κάτω τῶν ἐνθάδε.
Ἐκεῖ γάρ αἰεί κείσομαι· εἰ δέ δοκεῖ σοι,
ἀτιμάσασα ἒχε τά τῶν θεῶν ἒντιμα.

ΙΣΜ.
Ἐγώ μέν οὖν ποιοῦμαι ἂτιμα,
ἒφυν δ' ἀμήχανος τό δρᾶν βίᾳ πολιτῶν.

ΑΝΤ.
Σύ μέν προύχοιο ἂν τάδε· ἐγώ δέ δή πορεύσομαι χώσουσα τάφον φιλτάτῳ ἀδελφῷ.
Μονάδες 40

Πραγματολογικές
1. Η Αντιγόνη ζητά από την Ισμήνη να σταθεί στη θέση που της επιβάλλει η καταγωγή της.
Τι ακριβώς εννοεί; Πώς εκλαμβάνουν τα λόγια της οι θεατές έχοντας υπόψη το κοινωνικό και
πολιτικό επίπεδο στης εποχής του Σοφοκλή;
Τέτοια λένε ότι έχει διακηρύξει δημόσια ο καλός Κρέοντας για σένα και για μένα,
πραγματικά λέω και για μένα, και ότι έρχεται εδώ, για να διακηρύξει δημόσια αυτά, ώστε
να είναι σαφή για αυτούς που δεν τα ξέρουν και ότι δεν θεωρεί το πράγμα ασήμαντο,
αλλά όποιος τυχόν κάνει κατι από αυτά, τον περιμένει θάνατος με δημόσιο λιθοβολισμό.
Ετσι έχουν αυτά για σένα και θα αποδείξεις γρήγορα αν είσαι από τη φύση σου από
ευγενική γενιά και γενναία ή δειλή από ευγενική γενιά .

2. Να διατυπώσετε τις σκέψεις σας που απορρέουν από τη στιχομυθία των δύο αδελφών
ΙΣΜ
Αλήθεια, σκέπτεσαι να θάψεις αυτόν, αν και απαγορεύεται ρητά στους πολίτες;
ΑΝΤ.
Το δικό μου βέβαια και το δικό σου αδελφό, αν εσύ δεν θέλεις γιατί βέβαια δεν θα
κατηγορηθώ ότι τον πρόδωσα
Μονάδες 20

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 5

Λεξιλογικές
2. κελεύσω, πείσομαι. Με το θέμα αυτό των ρημάτων οποιουδήποτε χρόνου να
σχηματίσετε από ένα παράγωγο ουσιαστικό και ένα επίθετο στη νέα ελληνική
Μονάδες 10

Γραμματικές
1. Να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις των αντωνυμιών
ἥτις, τις, οὖτος, , σύ

2. Στον παρακάτω πίνακα να συμπληρώσετε τα παραθετικά των επιθέτων και επιρρημά των
και να κλιθεί ο συγκριτικός βαθμός του επιθέτου ἀγαθός
ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
ταχύς
μικρός

3. Να γίνει χρονική αντικατάσταση

*0 κατέχοις (β πρόσωπο ενικού)
*1 κηρύττω στην ευκτική όλων των χρόνων

4. Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

Αἰροῦμαι (β ενικό)
Αἰτιῶμαι (γ’ πληθυντ. και να κλιθεί η ευκτική ενεστώτα και αορίστου παθητικού).
Μονάδες 30

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 6

 ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΚΩΔ. Β4Β
Β4
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Β4Β
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Να μεταφραστεί το απόσπασμα Τώ γάρ κασιγνήτω Κρέων ….. δημόλευστον ἐν πόλει

ΑΝΤ.
Τώ γάρ κασιγνήτω Κρέων οὐ τόν μέν νῷν προτίσας (ἒχει) τάφου,
τόν δέ (οὐκ) ἀτιμάσας ἒχει;
Ἐτεοκλέα μέν, ὡς λέγουσι, σύν δικαίᾳ δίκῃ καί νόμῳ
ἒκρυψε κατά χθονός
ἒντιμον τοῖς ἒνερθεν νεκροῖς χρησθείς
τόν δέ νέκυν Πολυνείκους θανόντα ἀθλίως φασίν ἐκκεκηρῦχθαι ἀστοῖσι τό μή
καλύψαι τάφῳ μηδέ κωκῦσαί τινα, ἐᾶν δ' ἂκλαυτον, ἂταφον, γλυκύν θησαυρόν
οἰωνοῖς εἰσορῶσι πρός χάριν βορᾶς.
Τοιαῦτά φασί κηρύξαντα ἒχειν τόν ἀγαθόν Κρέοντα σοί κἀμοί -λέγω γάρ κἀμέ-, καί
νεῖσθαι δεῦρο προκηρύξαντα ταῦτα σαφῆ τοῖσι μή εἰδόσιν καί τό πρᾶγμα ἂγειν οὐχ
ὡς παρ' οὐδέν,
ἀλλά ὃς ἂν δρᾷ τι τούτων προκεῖσθαι φόνον δημόλευστον ἐν πόλει (ἐκείνῳ)

Οὓτως έχει σοι ταῦτα καί δείξεις τάχα εἲτε πέφυκας εὐγενής εἲτε κακή ἐσθλῶν.
.
Μονάδες 40

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
2. Λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία που απέδιδαν οι Αθηναίοι στην τήρηση των νόμων,
νομίζετε ότι οι θεατές θα θεωρούσαν δικαιολογημένη την τιμωρία με την οποία ο Κρέοντας
απειλούσε τους παραβάτες των διαταγών του; Να τεκμηριωθεί

Να ερμηνεύσετε και να αξιολογήσετε τα λόγια της Ισμήνης

Ἐγώ μέν οὖν πείσομαι τοῖς ἐν τέλει βεβῶσι αἰτοῦσα
τούς ὑπό χθονός ξύγνοιαν ἲσχειν, ὡς βιάζομαι τάδε·
τό γάρ περισσά πράσσειν οὐκ ἒχει νοῦν οὐδένα.

Ποιῶ, αἰτιῶμαι Να γράψετε το β΄ ενικό και πληθυντικό πρόσωπο σε όλες τις εγκλισεις του ενεστώτα
ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

3. Να γραφούν τα παραθετικά και να κλιθεί ο συγκριτικός βαθμός του επιθέτου μικρός στο αρσενικό
γένη

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 7

ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
άγαθός
ταχύς
Μονάδες 8

πολλόν ἐχθίων ἒσῃ σιγῶσα, ἐάν μή πᾶσι κηρύξῃς τάδε.

Να αναγνωριστούν οι υπογραμμισμένες λέξεις και να βρεθεί το είδος του υποθετικού λόγου

4. πείσομαι. Με το θέμα αυτό του ρήματος οποιουδήποτε χρόνου να σχηματίσετε από ένα
παράγωγο ουσιαστικό και ένα επίθετο στη νέα ελληνική
Μονάδες 10

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ποια τα κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας
Πως παρουσιάζει ο Σοφοκλής τους ήρωες των έργων του
Μονάδες 10

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 8

 ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΚΩΔ. 001
τόν δέ νέκυν Πολυνείκους θανόντα ἀθλίως
φασίν ἐκκεκηρῦχθαι ἀστοῖσι
τό μή καλύψαι τάφῳ μηδέ κωκῦσαί τινα,
ἐᾶν δ' ἂκλαυτον, ἂταφον, γλυκύν θησαυρόν
οἰωνοῖς εἰσορῶσι πρός χάριν βορᾶς.
Τοιαῦτά φασί κηρύξαντα ἒχειν τόν ἀγαθόν Κρέοντα
σοί κἀμοί -λέγω γάρ κἀμέ-, καί νεῖσθαι δεῦρο
προκηρύξαντα ταῦτα σαφῆ τοῖσι μή εἰδόσιν
καί τό πρᾶγμα ἂγειν οὐχ ὡς παρ' οὐδέν,
ἀλλά ὃς ἂν δρᾷ τι τούτων
προκεῖσθαι φόνον δημόλευστον ἐν πόλει (ἐκείνῳ)
Οὓτως έχει σοι ταῦτα καί δείξεις τάχα
εἲτε πέφυκας εὐγενής εἲτε κακή ἐσθλῶν.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Να μεταφραστεί το απόσπασμα
ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Ποια αντίδραση περιμένει η Αντιγόνη από την αδελφή της μετά την ανακοίνωση
της φρικτής είδησης; Να δικαιολογηθεί η απάντηση σας
Να προσπαθήσει να αλλάξει τη γνώμη του Κρέοντα
Να σχεδιάσουν και να εκτελέσουν μαζί τον ενταφιασμό του
Πολυνείκη
Να ακούσει ψύχραιμα τι έχει να πει ο Κρέοντας για όλα αυτά
Να προσπαθήσει να την ενθαρρύνει στην πράξη της ταφής
Να παραμείνει τελείως αδιάφορη

2. Πόσο δικαιολογημένη θεωρείται για την εποχή της η απόφαση του Κρέοντα να
τιμωρήσει το νεκρό Πολυνείκη μ’ αυτόν τον τρόπο; Να υποστηρίξετε την άποψη σας
με επιχειρήματα των 10 σειρών
ολοι ανεξαιρέτως τη θεωρούν δικαιολογημένη
όλοι σχεδόν τη θεωρούν υπερβολική, όχι όμως και
αδικαιολόγητη
άλλοι τη θεωρούν δικαιολογημένη και άλλοι όχι
οι πολίτες δεν κρίνουν ποτέ τις βασιλικές πράξεις
όλοι τη θεωρούν απόλυτα δικαιολογημένη

3. Να αντιστοιχίσετε τις φράσεις .

Τον αγαθόν Κρεοντα ειρωνεια
ευγενής - κακή Υπερβολη

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 9

ἐᾶν δ' ἂκλαυτον, ἂταφον, γλυκύν θησαυρόν αντιθεση
σχημα υπαλλαγης
Παρομοιωση
ασυνδετο
4. Λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία που απέδιδαν οι Αθηναίοι στην τήρηση των νόμων,
νομίζετε ότι οι θεατές θα θεωρούσαν δικαιολογημένη την τιμωρία με την οποία ο
Κρέοντας απειλούσε τους παραβάτες των διαταγών του; Να τεκμηριωθεί

5. Η Αντιγόνη ζητά από την Ισμήνη αν σταθεί στη θέση που της επιβάλλει η καταγωγή της. Τι
ακριβώς εννοεί; Πώς εκλαμβάνουν τα λόγια της οι θεατές έχοντας υπόψη το κοινωνικό και
πολιτικό επίπεδο στης εποχής του Σοφοκλή;

CQALLATIJES ASJGSEIS

1. Να γραψετε τα παρακάτω ουσιαστικά στον αντίθετο αριθμό

ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ

τόν θησαυρόν
τῇ δίκῃ
τάς χάριτας
ὦ παῖδες
τοῦ φωτός
ὦ λυκειάρχαι
τούς Εὐβοέας
ὦ τυραννίδες

2. λέγουσι, ἒχει, ἂγειν Να γράψετε το β΄ ενικό και πληθυντικό πρόσωπο σε όλες τις εγκλισεις του
ενεστώτα
ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

3. Στον παρακάτω πίνακα να συμπληρώσετε τα παραθετικά των επιθέτων και

επιρρημάτων
ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
ἀθλίως
καλῶς
σαφῆ
εὐγενῶς
ἒντιμον

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 10

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1 θησαυρόν εἰσορῶσι πρός βορᾶς

φόνον προκεῖσθαιι ἐν πόλε
Να υπογραμμίσετε τους εμπρόθετους προσδιορισμούς και να γράψετε ποια επιρρηματική σχέση
δηλώνουν

2. καί δείξεις τάχα

εἲτε εὐγενής πέφυκας εἲτε ἐσθλῶν κακή Ποια είναι η δευτερεύουσα πρόταση, σε ποια
κατηγορία ανήκει και ποια είναι η συντακτική της θεση

3. ἀστοῖσι φασίν ἐκκεκηρῦχθαι

τάφῳ καλῦψαι μηδέ κωκῦσαι τινά
Να αναγνωριστεί η συντακτική θέση των απαρεμφάτων.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να μεταφέρετε στα νέα ελληνικά τις παρακάτω φράσεις με τη σημασία που έχουν στο
κείμενο
ἂγω οὐχ ὡς παρ' οὐδέν τό πρᾶγμα
φόνον προεῖσθαι δημόλευστον ἐν πόλει.

2. Πολυνείκης, Ἑτεοκλῆς, κασίγνητος, προκεῖσθαι, ἐκκεκηρῦχθαι, Να γράψετε την ετυμολογία

των λέξεων

3. Να συνδέσετε τις λέξεις και συνεκφορές της στήλης Α με την απόδοση τους στα νέα ελληνικά
στη στήλη Β
Α Β
κωκύω βρίσκομαι μπροστά
νέομαι έρχομαι
θρηνώ
βασανίζομαι

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 11

 Β΄ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΑ
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
APOSPASLA
AM. V΄kg letω aΗtoΛ je΄solai, v΄kou l—ta,
Ζsia pamouqcŸsasω •pe΄ pke΄ym wqΑmor,
Ζm de¶ lω€q—sjeim to¶r j‚ty tΨm •mh‚de.
•je¶ c‚q a²e΄ je΄solaiω so΄ dω e² doje¶,
t‚ tΨm heΨm šmtilω €til‚sasω šwe.
IS. •cΦ l—m oΗj †tila poioΛlai. tΑ d—
b΄‹ pokitΨm dq„m švum €lŸ wamor.
........................................................
AM. OΈloi, jataΙdaω pokkΑm •wh΄ym šs¨
sicΨsω, •‚m lŸ p„si jgqΙn¨r t‚de.
IS. HeqlŸm •p΄ xuwqo¶si jaqd΄am šweir.
.........................................................
IS. ‚qwŸm d— hgq„m oΗ pq—pei t€lŸwama.
AM. E² taΛta k—neir, •whaq« l—m •n •loΛ,
•whq‚ d— tβ hamΑmti pqosje΄s¨ d΄j¨.
€kkω ša le ja΄ tŸm •n •loΛ dusbouk΄am
pahe¶m tΑ deimΑm toΛtoω pe΄solai c‚q oΗ
tosoΛtom oΗd—m άste lŸ oΗ jakΨr hame¶m.

EQLGMEUTIJES
1. HeqlŸm •p΄ xuwqo¶si jaqd΄am šweir. Ma pqosdioq΄sete to cecomΑr, to
pqΑsypo Ÿ tgm jat‚stasg stgm opo΄a amav—qetai le to swΑkio tgr g IslŸmg jai idia΄teqa le
ta ep΄heta heqlŸm jai xuwqo¶si. Poio kocotewmijΑ swŸla wqgsilopoie΄ edΦ o SovojkŸr jai
poier amtidq‚seir - emtupΦseir h—kei ma pqojak—sei stour heat—r;

2. Ma emt‚nete to apΑspasla B stg sjgmŸ jai to epeisΑdio pou amŸjei, ma amav—qete ta

pqΑsypa tgr sjgmŸr jai ma apodΦsete ta enysjgmij‚ cecomΑta tou epeisod΄ou
3. O vΙkajar paqousi‚fetai le —mam idiΑqquhlΑ tqΑpo apΑ to SovojkŸ. Poior e΄mai autΑr o
tqΑpor jai poio sjopΑ enupgqete΄ stg heatqijŸ oijomol΄a;

4. Se poia j΄mgtqa apod΄dei o Jqeomtar tgm tavŸ; E΄mai autΑ emdeijtijΑ tou Ÿhour tou;

5. Ma sumd—sete j‚he vq‚sg tgr stŸkgr A le to kocotewmijΑ swŸla tgr stŸkgr B

to¶r j‚ty - tym •mh‚de swŸla onΙlyqom
Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 12
Ζsia pamouqcŸsasa amt΄hesg
•nΑqhou pΑtlom jkil‚jysg
HeqlŸm •p΄ xuwqo¶si jaqd΄am Letavoq‚
šweir.
•whaq« - •whq‚ eiqyme΄a
jquv« - jeΛhe epam‚kgxg
sumymul΄a
pkeomaslΑr

SUMTAJTIJES
6. Ma bqehoΙm jai ma waqajtgqistoΙm oi deuteqeΙouser pqot‚seir tym apospasl‚tym A jai C.
Ma bqehoΙm jai ma amakuhoΙm oi upohetijo΄ kΑcoi sta ΄dia aposp‚slata

7. Ma waqajtgqistoΙm sumtajtij‚ oi upocqallisl—mer k—neir

8. tΨm •mh‚de. Pyr lpoqe΄ ma apodohe΄ diavoqetij‚;

CQALLATIJES
10 oΗd—m, Ζm, t‚de. Ma jkihoΙm sta tq΄a c—mg

11. Ma cq‚xete to bω emijΑ pqΑsypo tym ecjk΄seym tym wqΑmym pou fgtoΙmtai
Oq. Pqost EmestΦta Eujt. Aoq΄stou Pqost. Paqaj
EmestΦta
švum
poioΛlai
šs¨
šweir
k—neir
pe΄solai

12. k—cym (Up. SΙ), šjquptom (Up. OΡtoi), ¦khe (Up. OΡtor), paqgcl—mour,
e»wom, e²soqŽr. ApΑ tour paqap‚my qglatijoΙr tΙpour
a) Ma episgl‚mete Αsour e΄mai aΑqistoi bω
b) Ma tour letev—qete stir ‚kker ecjk΄seir tou ΄diou wqΑmou sto pqΑsypo jai stg vymŸ pou
bq΄sjomtai
c) Ma cq‚xete ta apaq—lvata jai tir letow—r tou ΄diou wqΑmou

AOQISTOS B
OQISTIJG UPOTAJT EUJTIJG PQOSTAJT APAQELV LETOWG

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 13

14. dq„m, pahe¶m, v—qomter, hamΑmti, paqgcl—mour. Ma topohetŸsete tour
qglatijoΙr tΙpour stg systŸ h—sg stom paqaj‚ty p΄maja jai ma sulpkgqΦsete tom ΄dio
tΙpo stour upΑkoipour wqΑmour
APAQELVATO LETOWG
EMESTYTAS
LEKKOMTAS
AOQISATOS
PAQAJEILEMOS

15. Ma sulpkgqΦsete ta paqahetij‚ tym paqaj‚ty epih—tym jai epiqqgl‚tym

HETIJOS SUCJQITIJOS UPEQHETIJOS
•whq‚
Ζsia
dija΄yr
heqlŸm
v΄kou
deimΑm
jakΨr
pke΄ym

KENIKOCIJES
16. Ma letav—qete sta m—a ekkgmij‚ tir paqaj‚ty vq‚seir jai pqot‚seir le tg sglas΄a pou —woum
sta m—a ekkgmij‚
Ζsia pamouqcŸsasa
t‚ tΨm heΨm šmtila
pokkΑm •wh΄ym šs¨
•whq‚ tβ hamΑmti pqosje΄s¨
oΝtω †m letω •loΛ ce dqΰgr †m žd—yr
tΑm som •nΑqhou pΑtlom
£khe maoΙr puqΦsym
oΗj šstim
toΙtour •nep΄stalai jakΨr

17. Ma cqaxete sta m—a ekkgmij‚ —ma sumΦmulo cia j‚heli‚ apΑ tir paqaj‚ty k—
neir: ste΄wy, dqΨ, •qΨ, hgqΨ, p‚swy, †mour

18. HeŸkatom. Ma amakΙsete etulokocij‚ tg k—ng jai le to b’ sumhetijΑ ma

swglat΄sete d—ja sΙmheter k—neir sta m—a ekkgmij‚

19 Poia e΄mai g etulokoc΄a tym k—neym; €lŸwamor, jataΙda, sicΨsa, heqlŸm,

dusbouk΄am, deimΑm, —nep΄stalai

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 14

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 15
AQWAIA B KUJEIOU CEMIJGS PAIDEIAS
AΝΤΙΓΟΝΗ ΚΩΔ. 002
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Χαρούλα Πίτσικα Μπάμπης Παυλιδης

ΚΡ.
Παῦσαι πρίν καί ἐμέ λέγων μεστῶσαι ὀργῆς, μή ἐφευρεθῇς ἂνους τε καί γέρων ἃμα·
λέγεις γάρ οὐκ ἀνεκτά, λέγων δαίμονας ἲσχειν πρόνοιαν περί τοῦδε τοῦ νεκροῦ ·
πότερον ὑπερτιμῶντες ὡς εὐεργέτην ἒκρυπτον αὐτόν, ὃστις ἦλθε πυρώσων
ἀμφικίονας ναούς κἀναθήματα καί γῆν ἐκείνων καί νόμους διασκεδῶν;

Ἢ εἰσορᾷς θεούς τιμῶντας τούς κακούς:

Οὐκ ἒστιν· ἀλλά πόλεως ἂνδρες καί πάλαι μόλις φέροντες ταῦτα ἐρρόθουν ἐμοί
κρυφῇ κάρα σείοντες, οὐδ' ὑπό ζυγῷ εἶχον λόφον δικαίως, ὡς στέργειν ἐμέ.

'Αλλ' εἲπερ Ζεύς ἲσχει ἒτι ἐξ ἐμοῦ σέβας, εὖ τοῦτο ἐπίστασο ὃρκιος δέ σοι λέγω, εἰ μή
εὑρόντες ἐκφανεῖτ' ἐς ὀφθαλμούς ἐμούς τόν αὐτόχειρα τοῦδε τοῦ τάφου οὐχ ὑμῖν
ἀρκεσει μοῦνος Ἃδης, πρίν ἂν ζῶντες κρεμαστοί δηλώσητε τήνδε τήν ὓβριν, ἳνα
εἰδότες ἒνθεν οἰστέον τό κέρδος τό λοιπόν ἁρπάζητε καί μάθητε ὃτι οὐ δεῖ φιλεῖν τό
κερδαίνειν ἐξ ἃπαντος.
Ἲδοις γάρ ἂν ἐκ τῶν αἰσχρῶν λημμάτων τούς πλείονας ἀτωμένους ἢ σεσωσμένους.

PAQATGQGSEIS
1. Να μεταφραστούν τα αποσπάσματα
2. Ποια αντίληψη έχει ο Κρέοντας για τη δικαιοσύνη των θεών και για την κρίση τους απέναντι στο
νεκρό Πολυνείκη;
3. Ποιες υποθέσεις κάνει ο Κρέοντας σχετικά με το δράστη της ταφής και τα κίνητρά του;
4. Ο Κρέοντας είναι βέβαιος ότι την εντολή του την παραβίασαν πολιτικοί του αντίπαλοι. Τί συνεβη στην
πραγματικότητα και τί είναι αυτό που εμποδίζει τον Κρέοντα ν'αντιληφθεί την αλήθεια;
5. Να αναπτύξετε την άποψή σας για το χαρακτήρα του Κρέοντα, όπως προκύπτει από τη μέχρι τώρα
συμπεριφορά του. Συγκεκριμένα να κρίνετε τον τρόπο με τον οποίο σκέπτεται και συμπεριφέρεται
απέναντι στους υπηκόους του
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Να γραφούν οι διαφορές σατυρικού δράματος -κωμωδίας

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
1. Δυσσεβής, πᾶς Να κλιθούν τα επίθετα στα τρία γένη
2. ὀλίγος. Να γραφούν τα παραθετικά
3. μανθάνω. Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο β' ενικό του αορίστου β'
4. εἰσορᾷς. Να κλιθεί η προστακτική ενεστώτα και ο παρατατικός
5. λέγων Να γραφούν οι μετοχές όλων των χρόνων
6. ἦλθε. Να κλιθεί η προστακτική αορίστου β'
7. αὐτόχειρα. Να κλιθεί
8. εὑρόντες. Να γραφούν οι μετοχές

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 16

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ
Πρίν όργῆς κἂμέ μεστῶσαι λέγων. Να γίνει συντακτική ανάλυση της πρότασης

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 17

CEMIJG PAIDEIA
AMTICOMG
STIWOI 49 -83
1. Ma letavqastoΙm
2. Ma sucjq΄mete tg st‚sg tym dΙo adekvΦm ap—mamti stir diatac—r tou Jq—omta jai tg
sulpeqivoq‚ tour ap—mamti sto mejqΑ jai ‚tavo adekvΑ. Poia, jat‚ tg cmΦlg sar, e΄mai systŸ.
Ma dijaiokocŸsete tgm ap‚mtgsg sar
3. Am‚lesa stir dΙo adekv—r, emΦ aqwij‚ va΄metai ma epijqatoΙm aishŸlata ac‚pgr jai
tquveqΑtgtar, dialoqvΦmetai jk΄la —mtasgr pou odgce΄ se sΙcjqousg. Ma episgl‚mete poier
an΄er jahoqifoum tir epikoc—r tour jai pqojakoΙm autŸ tg sucjqousg
4. Pyr engce΄tai to cecomΑr Αti g IslŸmg dem —wei oΙte tg di‚hesg oΙte tgm apovasistijΑtgta
tgr AmticΑmgr ma paqabe΄ tir diatac—r tou Jq—omta jai ma h‚xei tom adekvΑ tgr

Ma amacmyqiste΄ to e΄dor tym pqot‚seym jai ma amakuhoΙm oi upohetijo΄ kΑcoi

1. PumhamΑlemoi peq΄ t΅r stqati„r Ζti takaipyqe¶tai, pΑqoum ja΄ •dedo΄jesam lŸ svΨm
weilΦm tŸm vukajŸ •pikaboi
2. σApistom ta¶r pokite΄ar ž tuqamm΄r, †kkyr te j†m Δloqom wΦqam šwysi
3. ωE‚m l‚m dΑn¨ jakΑr ja΄ wqŸsilor e»mai ΐ mΑlor, f« ΐ tihe΄r ja΄ €p—qwetai, e² d— lŸ t—
hmgjem •pispash—mtor toΛ bqΑwou
4. ωAjoΙsate oΠm lou pqΑr heΨm, ja΄ •‚m l—m •cΦ va΄mylai €dije¶m, oΗ wqŸ le •mh—de
€pekhe¶m pq΄m †m dΨ d΄jgm
5. Lgd—pote lgd—m a²swqΑm poiŸsar škpife kŸseimω ja΄ c‚q †m toΙr †kkour k‚h¨r seautβ
sumeidŸseir
6. ωEpeid‚m •loΛ k—comtor €joΙs¨ peq΄ tΨm pepqacl—mym, •kp΄fy letalekŸseim aΗtβ
7. ϊOpΑte hΙoi Jq΄tym, •j‚kei ωAqw—dglom

CQALLATIJES ASJGSEIS
Žk΄sjolai, poiΨ. Ti sgla΄moum ta qŸlata; Ma cqaxete tour aqwijoΙr wqΑmour se emeqcgtijŸ
jai pahgtijŸ vymŸ. ApΑ to pqyto ma jkihe΄ g upotajtijŸ jai eujtijŸ aoq΄stou jai apΑ to deΙteqo g
oqistijŸ jai pqostajtijŸ emestΦta jai oqistijŸ paqatatijoΙ

Ma amacmyqistoΙm
p—peislai - p—puslai \ e³kΑlgm - žkΑlgm \ ¯qgja - eΈqgja - £qeija\
a²qΑlemor - •qΤlemor - •qΑlemor - •qqΦlemor - •qqyl—myr
Ma jkihe΄
 paqaje΄lemor tou qŸlator tq—volai
 o upeqsumt—kijor tou qŸlator kalb‚molai
 g pqostajtijŸ aoq΄stou tou qŸaltor •jd΄dolai
 g pqostajtijŸ paqajeil—mou tou qŸlator €v΄stalai
Ta paqaj‚ty ousiastij‚ ma cqavoΙm stgm ΄dia ptΦsg tou amt΄hetou aqihloΙ
Amtihetor aqihlΑr
ΐ da΄lym
t΅r pΑkeyr
Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 18
tβ wqΑmί
tuqamm΄
dijekkΨm
toΛ ΤtΑr
paqapeptyjΑta
maus΄
aΘtΑm

Ma sgleiΦsete —ma  stg systŸ ap‚mtgsg

SYSTO KAHOS
l—m diafeujtijΑr sΙmdeslor
άste sulpeqaslatijΑr sΙdeslor
dieuqumΦlemor letowŸ pahgtijoΙ l—kkomta
pΑkir ousiastijΑ a jk΄sgr
•je¶mor deijtijŸ amtymul΄a
t΄r aΑqistg amtymul΄a
p‚kai ep΄qqgla
–j‚teqor aΑqistg amtymul΄a
tuqamm΄da ousiastijΑ c jk΄sgr
kamh‚moi eujtijŸ aoq΄stou b
dejapkoΛr wqomijΑ aqihlgtijΑ
deuteqa¶or tajtijΑ aqihlgtijΑ

Ma tomistoΙm oi paqaj‚ty tΙpoi

€pei €viasi
€mabgte sumite
•lpoigsai (apql) jatide
•lpoigsai (pqost) diakekewhai
jateipym paqacemou
€mtijatabakou paqapkei

ApΑ ta paqaj‚ty ep΄heta ma swglatistoΙm epiqqŸlata jai ma cqavoΙm ta paqahetij‚ tour

(pqo) †vqym
lomŸqgr eΝxuwor
waq΄eir ždΙr
cmΑr €mhqΦpimor
•pij΄mdumor ˆqpan

Ma tomistoΙm oi paqaj‚ty tΙpoi jai ma dijaiokocghe΄ o tomislΑr

 t‚r dqur
 tΨm culmasiaqwym
 ckyssai
 t΅r eusebeiar
 tβ jkgtgqi
 t΅r vkocor
 to¶r patqasi
 to¶r ³lasi
Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 19
 jubeqmgta
 o³ jgpoi
 to¶r jgpoir

Sta paqaj‚ty ep΄heta ma cqavoΙm oi bahlo΄ tym epih—tym sto c—mor pou dgkΦmei
to ‚qhqo jai stir ptΦseir
sucjqitijΑr  cemijŸ emijoΙ, omolastijŸ, cemijŸ pkghumtijoΙ
upeqhetijΑr  dotijŸ emijoΙ, omolastijŸ pkghumtijoΙ

SUCJQITIJOS UPEQHETIJOS
ž deniΑr

ΐ xeudŸr

ΐ (Θp—q)

tΑ šmtilor

tΑ dΙsmour

ΐ jk—ptgr

ΐ aΈhqior

tΑ eΗΦdgr

ž selmΑr

Ma bqehoΙm jai ma dijaiokocghoΙm ta p‚hg tym vymg—mtym

mŸq
tilΨ
ˆm
eΝmoi
tίm tqiŸqym
let—wy
h†teqom
pqoΝqcou

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΕΣ - ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ
HeŸkatom: Ma amakΙsete etulokocij‚ tg k—ng jai le to b sumhetijΑ ma swglat΄sete d—ja
sΙmheter k—neir sta m—a ekkgmij‚

d΄dyli, Ίstalai. Stir vq‚seir pou ajokouhoΙm d΄momtai tΙpoi tym paqap‚my qgl‚tym pou
wqgsilopoioΙmtai jai sŸleqa. Ma toΙr episgl‚mete jai ma tour amacmyq΄sete cqallatij‚
 tΑ doΛmai jai kabe¶m
 dΑr žl¶m sŸleqom tΑm †qtom
 pqo½st‚lemor tgr eisaccek΄ar
 oi paqist‚lemoi

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 20

  oi apΑxeir di΄stamtai
 apoqΦ jai en΄stalai
 g jahestgjuia t‚ng
 to apokutaqwijΑ jahestΦr

Ma cqaxete sta m—a ekkgmij‚ —ma sumΦmulo cia jaheli‚ apΑ tir paqaj‚ty k—neir :
ste΄wy, dqΨ, •qΨ, hgqΨ, p‚swy, †mour

Le to b sumhetijΑ tgr k—ngr pamouqcor (yr a Ÿ b sumhetijΑ) swglat΄ste sΙmheter k

—neir sta m—a ekkgmij‚ jai ma sulpkgqΦsete ta jem‚
 dΑkor jai g ap‚tg k—comtai .............
 Oi ecjatast‚seir ejt—kesgr lec‚kym tewmijΦm —qcym k—comtai .................
 Epibk—pei tir eqcas΄er jat‚ tgm ejt—kesg emΑr —qcou jai k—cetai .................
 G l—tqgsg —qcou omΑlafetai ............. jai to Αqcamo l—tqgsgr tou paqacΑlemou —
qcou ................
 G jakŸ pq‚ng k—cetai jai ..............

Ma sulpkgqΦsete ta sΙmheta qŸlata jai ma cq‚xete —ma paq‚cyco ousiastijΑ cia jah
—ma apΑ aut‚
•p΄ + moΨ ......................
jat‚ + moΨ ......................
paq‚ + moΨ ......................
sΙm + moΨ ......................
pqΑ + moΨ ......................
jat‚ + pomΨ ......................

Ma swglat΄sete omolatij‚ sΙmoka le ep΄heta pou sumodeΙoum ta ousiasti‚ pou

cq‚xate (tq΄a cia j‚he ousiastijΑ)

moΨ. Ma cqaxete p—mte olΑqqifa stg m—a ekkgmijŸ jai ma swglat΄sete le aut‚ pqot‚seir

taka΄vqym. Ma sulpkgqΦsete tir sΙmheter k—neir Αpyr sto paq‚deicla jai am cq‚xete tqeir
pqot‚seir, Αpou ha dgkΦmetai g sglas΄a tour
T‚kar + vqgm = taka΄vqym
€ + vqŸm =
šwy + vqŸm =
paq‚ + vqŸm =

Ma sulpkgqΦsete ta jem‚ le paq‚cyca tym qgl‚tym pou d΄momtai (apk‚ Ÿ sΙmheta)

bibqΦsjy
Ta pio adΙmala fya cimomtai ........ tym ............... jai tym apqajtijΦm poukiΦm
dqΨ
Oi puqgmijo΄ ............. e΄mai epij΄mdumoi ciat΄ g ................ dem e΄mai pamta ekecwΑlemg
Ta amhqΦpima ................ c΄momtai pokk—r voqer amtije΄lemo ejlet‚kkeusgr apΑ ta
tgkeoptij‚ l—sa
Stg vusijŸ c΄metai kΑcor cia tg dΙmalg tgr ................

Ma sgleiΦsete le W Αpoier apΑ tir paqaj‚ty k—neir e΄mai paq‚cycer (apk—r Ÿ

sΙmheter) apΑ to vgl΄ jai ma swglat΄sete le jahel΄a sumtolg pqΑtasg sta m—a ekkgmij‚
v‚sg jatavatijΑr vŸlg
Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 21
vameqΑr vatq΄a avas΄a
‚vator peq΄vglor v‚mtasla
vamtastijΑr v‚sla amtivatijΑr

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 22

 ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Β’ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΑΝΤΙΓΟΝΗ

JYD. 010
ΙΣΜΗΝΗ:

Νυν δ' αύ μόνα δή νώ λελειμμένα σκοπει

όσω κάκιστ' όλούμεθ’, ει νόμου βία:

ψήφον τυράννων ή κράτη παρέξιμεν.
Αλλ' έννοείν χρή τούτο μεν γυναίχ' ότι
έφυμεν, ως προς άνδρας ου μαχουμένα
έπειτα δ' ουνεκ' αχρχόμεσθ' έκ κρεισσόνων
και ταυτ' άκουειν κάτι τώνδ' άλγίονα.
Εγώ μεν ουν αιτούσα τους υπό χθονός
ξυγγνοιαν ισχειν, ως βιάζομαι τάδε,
τοις εν τέλει βεβώσι πείσομαι το γαρ
περισσά πράσσειν ουκ έχει νουν ούδένα
ΑΝΤΙΓΟΝΗ: Ούτ αν κελεύσαιμ' ουτ' αν, ει θέλοις έτι
πράσσειν, εμού γ' αν ήδέως δρώης μετά.
Αλλ' ίσθ’ όποια σοι δοκει, κεινον δ' έγώ
θάψω καλόν μο ι τούτο ποιούση θανείν.
Φίλη μετ΄ αυτού κείσομαι, φίλου μετά,
όσια πανουργήσασ' έπεί πλείων χρόνος
ον δει μ' άρέσκειν τοις κάτω των ένθάδε.
Εκεί γαρ αιεί κείσομαι σοι δ' ει δοκει,
των θεών έντιμ' άτιμάσασ' έχε.
Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 23
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Να μεταφραστει το απόσπασμα
Πραγματολογικές
5. Ποιο ζήτημα απασχολεί τη Ισμήνη και την Αντιγόνη στο απόσπασμα. Να αναφερθεί με
συντομία
6. Να σημειώσετε τις φράσεις του κειμένου που εκφράζουν την απόφαση καθεμιάς για το
ζήτημα που τις απασχολεί
7. Να γράψετε σύντομα τα επιχειρήματα με τα οποία η Ιμσήνη και η Αντιγόνη αιτιολογούν την
απόφαση τους σχετικά με το ζήτημα της ταφής
Συντακτικές
8. τυράννων, τοις βεβωσι, τοις κατω, το πράσσειν. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις λέξεις
Λεξιλογικές
9. έφυμεν, θάψω, πείσομαι. Με το θέμα αυτό των ρημάτων οποιουδήποτε χρόνου να
σχηματίσετε από ένα παράγωγο ουσιαστικό και ένα επίθετο στη νέα ελληνική
Γραμματικές
10. Να κλιθούν
συνήθης (στα τρία γένη), στρατιώτης, ασέβεια, άνθρωπος, τελώνης, σφυρα,
11. Να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις των αντωνυμιών
ητις, τις, ουτος, , σύ
12. Να γραφούν τα παραθετικά και να κλιθεί ο συγκριτκός βαθμός του επιθέτου
ράδιος στα τρία γένη
μικρός, αγαθός, συνήθης, νέος, φίλος, άνους, απεχθής, κρεμάμενος,
13. Να γίνει χρονική αντικατάσταση
*2 πείθομαι (β & γ πρόσωπο ενικού και πληθυντικού)
*3 αιτιωμαι (γ πληθυντικο)
*4 ειμί στην ευκτική όλων των χρόνων
*5 φέρομαι να γραφούν τα απαρέμφατα και αν κλιθεί η μετοχή αορίστου παθητικού
14. Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση
*6 αιρουμαι (β ενικό & πληθυντικό)
*7 αιτωμαι (γ’ πληθυντ. και να κλιθεί η ευκτική ενεστώτα και αορίστου παθητικού).
*8 Πείθομαι (να κλιθεί ο Αοριστος β’ στη ευκτική, προστακτική.)
*9 λαμβάνομαι. (α’ πληθυντικό & β’ ενικό)
15. Θεματα από την εισαγωγη
α) Αντιλήψεις Αισχύλου - Σοφοκλή για το θείo και τη μοίρα του ατόμου
β) Μηχανήματα θεάτρου

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 24

 ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Β’ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΑΝΤΙΓΟΝΗ
JYD. 20

Επμέλεια: Μπαμπης Παυλιδης

Στιχ. 162 - 331

PaΛsai, pq΄m Ώqc΅r j€l— lestΨsai k—cym,

lŸ veuqeh«r †mour te ja΄ c—qym ˆla.
K—ceir caq oΗj €mejt‚ da΄lomar k—cym
pqomoiam Έsweim toΛse toΛ mejqoΛ p—qi.
.........................................................
Ζsoi d— lisahaqmoΛmter £musam t‚de,
wqΑmί potω •n—pqanam Υr doΛmai d΄jgm.
kkω eΈpeq Έswei FeΙr štω •n •loΛ s•bar
eΠ toΛtω •p΄stas, Ζqjior d— soi k—cy,
..........................................................
oΗw Θl¶m Aidgr loΛmor €qj—sei, pq΄m †m
Ψmter jqelasto΄ tŸmde dgkΦsghω Οbqim,
Ίmω e²dΑter tΑ jeqdor šmhem o²st—om
tΑ koipΑm qp‚fgte ja΄ l‚hghω Ζti
oΗj •n ˆpamtor de¶ tΑ jeqda΄meim vike¶m.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Ma letavqaste΄ to apΑspasla

Ο Κρέοντας είναι βέβαιος ότι τη εντολή του την παραβίασαν πολιτικοί του αντίπαλοι. Τι
συνέβει στην πραγματικότητα και τι είναι αυτό που εμποδίζει τον Κρέοντα να αντιληφθεί την
αλήθεια;

1. Poia —imai ta jat‚ poiΑm l—qg tgr aqwa΄ar tqacyd΄ar

2. Ma cimei sΙmtang: pq΄m Ώqc΅r lestΨsai •l— k—cym.

3. Poia g sumtajtijŸ h—sg tym upocqallisl—mym k—neym

4. Ma jkihe΄ g amtymul΄a Ζpeq jai oΗde΄r sto aqsemijΑ jai hgkujΑ

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 25

5. Ma jkihoΙm ta omΑlata pa¶r, w‚qir, joqym΄r, maΛr, Peqsgr, lo¶qa, h—aima.

6. Ma cqavoΙm ta paqahetij‚ tym epih—tym tawΙr, lijqΑr, Ώk΄cor, pokΙr, †jqator, lmŸlym

7. Ma jkihe΄ o sucjqitijΑr tou epih—tou pokΙr sta tqia c—mg

8. Ma c΄mei wqomijŸ amtijat‚stasg sta paqaj‚ty qŸlata:

pq‚ttolai (cω emijΑ jai pkghumtijΑ)
a΄sh‚molai (cω pkghumtijΑ eujtijŸr)
ke΄polai (Αka ta apaq—lvata jai oi letower)
v—qy (aω pkghumtijΑ eujtijŸr jai oqistijŸr)

9. Ma c΄mei ecjkitijŸ amtijat‚stasg sta paqaj‚ty qŸlata:

ΐqΨlai (bωemijΑ)
tq—polai (Αkym tym aoq΄stym sto cω pkghumtijΑ)
a²swΙmolai (ecjkitijŸ sto aω pkghumtijΑ pahgtijoΙ aoq΄stou)
v•qolai (ma cqavoΙm ta apaq—lvata jai ma jkih—i g eujtijŸ Αkym tym aoq΄stym)

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 26

 ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Β’ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΑΝΤΙΓΟΝΗ
JYD. 30

Στιχ. 162 - 331

Οὐδέν γάρ ἀνθρώπις κακόν νόμισμα οἷον ἀργυρος

ἒβλαστε τοῦτο καί πόλεις
πορθεῖ, τόδε ἂνδρας ἐξανίστησιν δόμων
τόδε ἐκδιδάσκει καί παραλλάσει φρένας
χρηστάς πρός αἰσχράς πράγμαθ' ἳστασθαι βροτόν
πανουργίας δ' ἒδειξεν ἀνθρώποις ἒχειν
καί παντός ἒργου δυσσέβειαν εἰδέναι.

PAQATGQGSEIS
1. Ma letavqasteι to apοspasla
2. Swoki‚ste tg sulpeqivoq‚ tou Jqeomta
3. Ma amacmyqistoυm sumtajtij‚ oi upocqallisl—mer k—neir
4. Swoki‚ste tg st‚sg tou Woqoύ ap—mamti sto molo jai to diawyqislo tym molym se
amhqώpimo jai basikijό (st. 366 & 383)
όpoior jqatei tom amhqώpimo mόlo jai tou heoύ to dἰjaio, pou όqjor to d—mei vqijtόr,
pokἰtgr. AkŸtgr jai vuc‚r, όpoior jkys‚ei to ‚dijo, laj‚qi jai le apojoti‚..... Jόqg jajoqἰfijg ...
lŸpyr jai p‚tgser tou basiki‚ to mόlo lŸpyr tqek‚hgjer, se pi‚sam jai se v—qame;

5. Ma cίmei wqomijŸ amtijat‚stasg

peίholai (b jai c pkghumtijό)
eὐqἰsjy (c emijό)
ἀcoqeὐy (a pkghumtijό)
6. Ma cίmei ecjkitijŸ amtijat‚stasg
•kaύmy (sto l—kkomta jai sto c emijό)
eὐqἰsjy (stom aόqisto emeqcgtijό jai l—so sto b emijό)
dqῶ (ma jkiheί g oqistijŸ jai pqostajtijŸ emestώta)
ἀcoqeύy (stom paqajeἰlemo sto c pkghumtijό jai sto l—kkomta sto a pkghumtijό)

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 27

 ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Β’ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΑΝΤΙΓΟΝΗ JYD. 40
ΚΡ
Καί καλεῖτε νιν· εἶδον γάρ αὐτήν ἒσω ἀρτίως λυσσῶσαν οὐδέ ἐπήβολον φρενῶν. Ὁ δέ
θυμός τῶν τεχνωμένων μηδέν ὀρθῶς ἐν σκότῳ φιλεῖ ᾑρῆσθαι κλοπεύς πρόσθεν.
Μέντοι μισῶ γε καί ὃταν τις ἁλούς ἐν κακοῖσι ἒπειτα θέλῃ καλλύνειν τοῦτο.
ΑΝ.
Θέλεις τι μεῖζον ἢ κατακτεῖναί με ἑλών;
ΚΡ.
'Εγώ μέν οὐδέν· ἒχων τοῦτο ἒχω ἃπαντα
ΑΝ.
Δῆτα τί μέλλεις; Ὡς οὐδέν τῶν σῶν λόγων (ἐστί) ἀρεστόν ἐμοί μηδέ ἀρεσθείη ποτέ,
οὓτω δέ καί τά ἐμά ἒφυ σοι ἁφανδάνοντα. Καίτοι πόθεν ἂν κατέσχον γε
εὐκλεέστερον κλέος ἢ τιθεῖσα ἐν τάφῳ τόν αὐτάδελφον;
Λέγοιτο ἂν πᾶσιν τούτοις Ἁνδάνειν τοῦτο, εἰ μή ἐγκλῄοι γλῶσσαν φόβος. 'Αλλ' ἡ
τυραννίς εὐδαιμονεῖ πολλά τε καί ἂλλα καί ἒξεστιν αὐτῇ δραν λέγειν τε ἃ βούλεται

PAQATGQGSEIS
Να μεταφραστεί το απόσπασμα
1. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι υπογραμμισμένες λέξεις \προτάσεις
2. Να αναγνωριστεί η πρόταση καί ἒξεστιν αὐτῇ δραν λέγειν τε ἃ βούλεται

ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ -ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ
1. Πώς κατέληξε ο Κρεοντας στο συμπέρασμα ότι συνεργός στην ταφή ήταν και η Ισμήνη;
Να ελέγξετε το συλλογισμό του και να αποκαλύψετε τις αδυναμίες του.
2. Οριμένοι ερευνητές διακρίνουν στους στίχους Μέντοι μισῶ γε καί ὃταν τις ἁλούς ἐν
κακοῖσι ἒπειτα θέλῃ καλλύνειν τοῦτο έναν υπαινισμό για τη σοφιστική κίνηση στα
μέσα του 5ου αιώνα π.Χ. Τί ακριβώς υπαινίσσονται οι στίχοι σύμφωνα με την ερμηνεία
αυτή και πόσο εύστοχη είναι κατά την άποψή σας; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας.

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ
1. ἑλών, βούλεται, θνήσκων, ἀντιστάς. Να γίνει χρονική αντικατάσταση
2. εἱλόμην, ὁρᾷς, καθίστασθε ᾑσθόμην Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 28

 ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Β’ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΝΤΙΓΟΝΗ Jyd. 80

AMT. Hamoul—mg c‚q •n¨dg, t΄ dω oΝ;

je² lŸ sΙ pqoujgqΙnar e΄ d— toΛ wqΑmou
pqΑshem hamoΛlai, j—qdor aΝtω •cΦ k—cy
Ζstir c‚q •m pokko¶sim Υr •cΦ jajo¶r
f«, pΨr Ζdω oΗw΄ jathamΦm j—qdor v—qei
oΟtyr š loice toΛde toΛ lΑqou tuwe¶m
paqω oΗd—m †kcor. Akkω †m, e² tΑm •n •l΅r
lgtqΑr hamΑmtω †haptom  mswΑlgm m—jum,
je΄moir †m £kcoum. To¶sde dω oΗj €kcΙmolai.
So΄ dω e² dojΨ mΛm lΨqa dqΨsa tucw‚meim,
swedΑm ti lΦqί lyq΄am Ώvkisj‚my

PAQATGQGSEIS
1. Ma letavqaste΄ to apΑspasla
2. Ma swokiastoΙm oi st΄woi Ζstir c‚q •m pokko¶sim Υr •cΦ jajo¶r f«, pΨr Ζdω oΗw΄
jathamΦm j—qdor v—qei
3. Ma swokiastoΙm oi st΄woi So΄ dω e² dojΨ mΛm lΨqa dqΨsa tucw‚meim, swedΑm ti lΦqί
leq΄am Ώvkisj‚my
4. Ma c΄mei wqomijŸ amtijat‚stasg sto b emijΑ tou qŸlator p‚swy jai ecjkitijŸ stom aΑqisto b
sto c pkghumtijΑ
5. Ma cqavoΙm olΑqqifa apΑ ta qŸlata HamoΛlai, £kcoum, dojΨ
6. Ma amacmyqistoΙm sumtajtij‚ oi upocqallisl—mer k—neir

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 29

 ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Β’ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΝΤΙΓΟΝΗ Jyd. 50

APOSPASLA A
AIL. Ζstir c‚q doje¶ £ lΑmor aΗtΑr vqome¶m
£ ckΨssam £ xuwŸm šweim, ¥m oΗj †kkor,
oΡtoi diaptuwh—mter Ϊvhgsam jemo΄.
ωAkk‚ tΑ lamh‚meim †mdqa pokk‚ jeΈ tir ° sovΑr,
ja΄ tΑ lŸ te΄meim †cam oΗd—m a²swqΑm.
ϊOqŽr paq‚ πe΄hqoisi weil‚qqoir Ζsa d—mdqym Θpe΄jei,
Υr •jsΰfetai jkΨmar, t‚ dω €mtite΄momta €pΑkkutai aΗtΑpqelma

APOSPASLA B
AMT. So΄ dω e² dojΨ mΛm lΨqa dqΨsa tucw‚meim, 469
swedΑm ti lΦqί lyq΄am Ώvkisj‚my 470
Dgko¶ tΑ c—mmglω ΤlΑm •n ΤloΛ patqΑr
t΅r paidΑr, eΈjeim dω oΗj •p΄statai jajo¶r.

APOSPASLA C
JQ. Vike¶ dω ΐ hulΑr pqΑshem κq΅shai jkopeΙr
tΨm lgd—m oqhΨr em sjΑtί tewmyl—mym.
LisΨ ce l—mtoi wάtam —m jajo¶s΄ tir 495
koΙr špeita toΛto jakkΙmeim h—k¨ 496

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 30

PAQATGQGSEIS
Ma letavqastoΙm ta aposp‚slata (30 lom‚der)

EQLGMEUTIJES (20 lom‚der)

ApΑspasla B. Stour st΄wour 469\470 g AmticΑmg epideijmΙei sjkgqŸ jai pqojkgtijŸ sulpeqivoq‚
pqor tom Jqeomta, avoΙ tom waqajtgq΄fei lyqΑm letav—qomtar —tsi tgm amtipaq‚hesg se
pqosypijΑ ep΄pedo. Poior e΄mai o kΑcor cia tom opo΄o o SovojkŸr edΦ apolajqΙmetai apΑ tgm
paqous΄asg tgr AmticΑmgr yr pqΑtupo idamijoΙ waqajtŸqa
Apospasla C. Poio sulp—qasla en‚coule cia tgm amtiletΦpisg tgr sovistijŸr didasjak΄ar apΑ tgm
paqadosiajŸ ghijŸ (st. 495\496)

KENIKOCIJES (10 lom‚der)

1. Ma sumdu‚sete tir k—neir stgm stgkg A le tir amt΄stoiwer sglas΄er tour stg stŸkg B
A B
1. tiliΦteqom a) temtΦmy, paqatqabΤ
2. eΙjkeia b) upowyqΦ
3. ‚cakla c) dΏna
4. te΄my d) jΑslgla, waq‚
5. upe΄jy e) pokutilΑteqo
2. Poia g etulokoc΄a tym k—neym †cakla jai vqomΨ jai poio to amtymulo tou qŸlator
cicmΦsjy
CQALLATIJES \ SUMTAJTIJES (20 lom‚der)
κq΅shai ma jkihe΄ g eujtijŸ emestΦta
Ζstir ma cqavoΙm oi pk‚cier ptΦseir emijoΙ jai pkghumtijoΙ
Ϊvhgsam ma c΄mei ecjkitijŸ amtijat‚stasg
ϊOqŽr ma jkihe΄ g eujtijŸ emestΦta
paidΑr ma cqave΄ g jkgtijŸ emijoΙ jai g cemijŸ pkghumtijoΙ
Ma amacmyqistoΙm sumtajtij‚ oi upocqallisl—mer k—neir

EISACYCG (20 lom‚der)

Ti omol‚foule dihΙqalbo jai poier oi jaimotol΄er tou H—spg

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 31

 ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Β’ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΝΤΙΓΟΝΗ Jyd. 90
Επιμέλεια : Χαρούλα Πίτσικα
Μπαμπης Παυλιδης

Ἐπεί γάρ ἐγώ εἷλον αὐτήν ἐμφανῶς ἀπιστήσασαν μόνην

ἐκ πάσης πόλεως, οὐ καταστήσω γε ἐμαυτόν ψευδῆ
πόλει , ἀλλά κτενῶ. Πρός ταῦτα ἐφυμνείτω Δία ξύναιμον·
εἰ γάρ δή θρέψω ἂκοσμα τά φύσει ἐγγενῆ, γε κάρτα τούς ἒξω γένους
..................................................
'Αλλά ὃν στήσειε πόλις χρή κλύειν τοῦδε καί σμικρά καί δίκαια καί
τά ἐναντία. Καί ἐγώ θαρσοίην ἂν τοῦτον τόν ἂνδρα θέλειν ἂν ἂρχειν καλῶς
ἂρχεσθαι δέ εὖ, μένειν τε ἂν δίκαιον καί ἀγαθόν παραστάτην προστεταγμένον
ἐν χειμῶνι δορός. Οὐκ ἒστιν δέ μεῖζον κακόν ἀναρχίας· αὓτη ὂλλυσιν πόλεις, ἣδε
τίθησιν οἲκους ἀναστάτους, ἣδε καταρρήγνυσιν τροπάς συμμάχου δορός·
ἡ δέ πειθαρχία σώζει τά πολλά σώματα τῶν ὀρθουμένων.

PAQATGQGSEIS
1. Ma letavqasteί to apόspasla
2. Ma κλιθούν sta tqίa c—mg. †mour, sώvqym
3. Ma jkiheί g amavoqijŸ amtymulίa ὃstir sta tqίa c—mg
4. Ma jkiheί g sumejvoq‚. ἀληθής ἀνήρ
5. Ma cίmei wqomijŸ amtijat‚stasg. t‚ttolai c pkgh. boύkolai b em. pq‚tty a pkgh
6. Ma cίmei ecjkitijŸ amtijat‚stasg. •v‚mgte, •pq‚whgr, t‚netai, tetacl—moi e»em,
7. Ma cqavoύm paq‚cyca tym †qweim, jatastŸsy,
8. Ma cqavoύm ta paqahetij‚. le¶fom, xeudῆ, ἀcahόm
9. Ma amacmyqistoύm sumtajtij‚ oi upocqallisl—mer k—neir
10. ἐγώ εἷλον αὐτήν ἐμφανῶς ἀπιστήσασαν μόνην ἐκ πάσης πόλεως Ποιο το νόημα
των λόγων αυτών του Κρέοντα. Για την απάντησή σας να λάβετε υπόψη σας το κοινωνικό
και ιδεολογικό κατεστημένο της εποχής.
11. 'Αλλά ὃν στήσειε πόλις χρή κλύειν τοῦδε καί σμικρά καί δίκαια καί τά ἐναντία.
Συμφωνείτε με τα λόγια του Κρέοντα; Οι απόψεις του, τί χαρακτήρα ανθρώπου
φανερώνουν;

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 32

 ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Β’ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΝΤΙΓΟΝΗ Jyd. 250

Επιμέλεια : Χαρούλα Πίτσικα
Μπαμπης Παυλιδης

ΚΡ. Σύ δέ, ἣ κατ' οἲκους, ὡς ἒχιδνα ὑφειμένη, λήθουσα

ἐξέπινές με οὐδέ ἐμάνθανον τρέφων δύο ἂτα καί
ἐπαναστάσεις θρόνων, φέρε, εἰπέ δή μοι, φήσεις
μετασχεῖν καί σύ τοῦδε τοῦ τάφου ἢ ἐξομῇ τό μή εἰδέναι;

ΑΙΜ Πάτερ, σός εἰμί· καί σύ ἒχων γνώμας χρηστάς μοι

ἀπορθοῖς, αἷς ἒγωγε ἐφέψομαι. Οὐδείς γάρ γάμος
ἀξιώσεται ἐμοί φέρεσθαι μείζων σοῦ καλῶς ἡγουμένου.

ΚΡ. Οὓτω γάρ χρή, ὦ παῖ, διά στέρνων ἒχειν, ἑστάναι πάντα ὂπισθεν
πατρῴας γνώμης. Οὓνεκα γάρ τούτου ἂνδρες εὒχονται
φύσαντες κατηκόους γονάς ἒχειν ἐν δόμοις,
ὡς καί τόν ἐχθρόν ἀνταμύνωνται κακοῖς καί τιμῶσι
τόν φίλον ἐξ ἲσου πατρί.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΣΕΙΣ
1. Μεταφράστε το α’ απόσπασμα και από το δεύτερο τους στίχους 637 – 640 Οὐδείς γάρ
γάμος … πατρῴας γνώμης
Μονάδες 30
2. Ποια σχήματα λόγου χρησιμοποιεί ο Κρέοντας όταν απευθύνεται στην Ισμήνη στους
στίχους 531 – 535; Απευθύνονται στο χαρακτήρα της ή όχι και γιατί ;
Μονάδες 10

3. σοῦ καλῶς ἡγουμένου Να αιτιολογήσετε τον υπαινιγμό του Αίμονα προς τον πατέρα
του
Μονάδες 10

4. Στίχοι κειμένου από μετάφραση 217 -222

ΚΡ. Οι σκοπιές του νεκρού είναι στη θέση τους
ΧΟΡ. Εξω από αυτό τι άλλο θές ακόμη;
ΚΡ. Να μη σας βρούνε βολικούς οι παραβάτες
ΧΟΡ. Πού να βρεθεί τρελλός που να θέλει να πεθάνει;

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 33

ΚΡ. Ετσι θα πληρωθεί στ΄ αλήθεια’ όμως πολλές φορές τον άνθρωπο τον έφαγαν ελπίδες
κέρδους
Ποια είναι η θεατρικη σκοπιμότητα που εξυπηρετείται σε αυτούς τους στίχους;
Μονάδες 10

5. Γιατί οι αρχαίοι αποκαλούσαν το Σοφοκλή «μέλιτταν»;

Μονάδες 10

6. α) εἰπέ, ἐμάνθανον, μετασχεῖν, εἰμί, ἔχειν. Να γράψετε το γ'ενικό πρόσωπο της

προστακτικής αορίστου β' στη φωνή που βρίσκονται οι τύποι.
β) μείζων, καλῶς, ἴσου, φίλον. Να γράψετε τους άλλους βαθμούς και να κλιθεί οτο
μείζων στο συγκριτικό βαθμό.
γ) σός, μοι, αἷς, σοῦ, Να γραφούν οι αντίστοιχες πτώσεις στον άλλο αριθμό
Μονάδες 10

7. α) τρέφων, τό μή εἰδέναι, αἷς, ἐμοί, μείζων, σοῦ, πατρί. Να αναγνωριστούν

συντακτικώς
β) τρέφων, ἔγωγε, παῖ, γονάς, πατρί. Να κλιθούν
Μονάδες 10

8. κατορθώνω, επανορθώνω, φέρετρο, εξανδραποδίζω, απευκτέος,

προσφυής, σταθερός, διένεξη, στάθμη. Να εντοπίσετε στα αποσπάσματα που σας
έχουν δοθεί τις συγγενείς λέξεις.
Μονάδες 10

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 34

 ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Β’ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΝΤΙΓΟΝΗ Jyd. 520

Επιμέλεια : Χαρούλα Πίτσικα
Μπαμπης Παυλιδης

ΦΥΛ.
Εἰπεῖν δέ δώσεις ἢ στραφείς οὓτως ἲω;

ΚΡ.
Οὐκ οἶσθα καί νῦν ὡς ἀνιαρῶς λέγεις;
ΦΥΛ.
'Εν τοῖσιν ὠσίν ἢ 'πί τῇ ψυχῇ δάκνῃ;
ΚΡ.
Τί δέ ρυθμίζεις τήν ἐμή λύπην ὃπου;

ΦΥΛ.
Ὁ δρῶν σ' ἀνιᾷ τάς φρένας, τά δ' ὦτ' ἐγώ
ΚΡ.
Οἲμ' ὡς λάλημα δῆλον ἐκπεφυκός εἶ
ΦΥΛ.
Οὒκουν τό γ' ἒργον τοῦτο ποιήσας ποτέ

ΚΡ.
Καί ταῦτ' ἐπ' ἀργύρῳ γε τήν ψυχήν προδούς
ΦΥΛ.
Φεῦ· ἦ δεινόν, ᾧ δοκεῖ γε, καί ψευδῆ δοκεῖν

ΚΡ.
Κόμψευέ νῦν τήν δόξαν· εἰ δέ ταῦτα μή φανεῖτέ μοι τούς δρῶντας,
ἐξερεῖθ' ὃτι τά δειλά κέρδη πημονάς ἐργάζεται.

ΦΥΛ.
'Αλλ' εὑρεθείη μέν μάλιστ' · ἐάν δέ τοι ληφθῇ τε καί μή,
τοῦτο γάρ τύχη κρινεῖ, οὐκ ἒσθ' ὃπως ὂψει σύ δεῦρ' ἀλθόντα με.
Καί νῦν γάρ ἐκτός ἐλπίδος γνώμης τ' ἐμῆς σωθείς ὀφείλω τοῖς θεοῖς πολλήν χάριν.

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 35

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να μεταφραστεί το απόσπασμα
Μονάδες 30
2. Σε ποια ψυχική κατάσταση βρίσκονται ο φύλακας και ο Κρέοντας σ'αυτό το απόσπασμα;
Πώς λειτουργεί η τεχνική της φωτοσκίασης; Να καταγράψετε τα συναισθήματα του και
να αναζητήσετε τις αιτίες που τα προκαλούν
Μονάδες 10
3. Στο στ. 331 έχουμε τέλος επεισοδίου. Ποιό είναι το επεισόδιο; ποιά η σκηνή του
επεισοδίου; Σε ποιά σημεία του κειμένου έχουμε εσωτερική και εξωτερική δράση; Σε
ποιούς στ. έχουμε τραγική ειρωνεία
μονάδες 5
4. Σχολιάστε τους στ. 330 -331 Πόσο δικαιολογημένοι ήταν οι οι φόβοι του μήπως
τιμωρηθεί;
Μονάδες 5

ΜΕΤΑΦΡΑΣΜΕΝΟ
5. Στ. 365 - 375. Τέχνες μαστορικές .... τολμάει" Το απόσπασμα ανήκει στο Α' στάσιμο.
υπάρχει σχέση με την υπόθεση του έργου; Αιτιολογείστε την απάντηση σας
μονάδες 5
6. Ποιο πρόβλημα αποτελεί, κατά την άποψη του Χορού, εμπόδιο στην εξελεκτική πορεία
του ανθρώπου; Ποιές κρίσεις διατυπώνει; Ποιά στάση θέλει να τηρήσει; Κρατά αυτή τη
στάση ως το τέλος του έργου;
Μονάδες 5
7. Ο Αριστοτέλης στον ορισμό της τραγωδίας αναφέρει μεταξύ των ἀλλων· "δι' ἐλέου και
φόβου περαίνουσα τήν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν" Αναλύστε τη φράση
μονάδες 10

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ -ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ -ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ

8. Να γράψετε δύο ομόρριζα στη Ν. Ε για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις· στραφείς,
ὤσίν, δόξα, εὑρεθείη, γνώμης
Μονάδες 5
9. Να βρείτε τις λέξεις του πρωτότυπου κειμένου που έχουην ετυμολογική δυγγένεια με τις
παρακάτω λέξεις· φρόνιμος, δήγμα, εμπαθής, λάφυρο, κριτήριο.
Μονάδες 5
10. Να γαψετε την ονομαστική και γενική του ίδιου αριθμού από τις λέξεις· ὤσίν, φρένας,
μοι, πημονάς, χάριν
Μονάδες 5
11. δώσεις, λέγεις, ἐξερεῖθ' , ἐλθόντα, ὄψει. Να γραφεί το β' ενικό οριστικής και προστακτής
του ενεστώτα και Αορίστου β' των ρημάτων στην ίδια φωνή
Μονάδες 5
12. Να χαρακτηστούν συντακτικά οι λέξεις· τάς φρένας (319), προδούς (322), ἐλθόντα
(329), ἐμῆς (330), ἐπ' ἀργύρῳ (322)
Μονάδες 5
13. Να βρεθεί ο υποθετικός λόγος στους στ. 327 329, να πείτε τι δηλώνει και να τον
μετατεψετε έτσι ώστε να δηλώνει απλή σκέψη και το αντίθετο του πραγματικού
Μονάδες 5

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 36

Εκπαιδευτικός Οργανισμός Κύτταρο 37