ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ :ΚΟΥΛΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Ο ομιλητής, άνθρωπος με φυσική αναπηρία, μιλώντας στη Βουλή των Πεντακοσίων, προσπαθεί
να διατηρήσει το δικαίωμα να λαμβάνει το ετήσιο χρηματικό επίδομα που χορηγούσε το
δημόσιο ταμείο στους ανάπηρους και τους φτωχούς.

Ὀλίγου δέω χάριν ἔχειν, ὦ βουλή, τῷ κατηγόρῳ, ὅτι μοι παρεσκεύασε τὸν ἀγῶνα τοῦτον, εἰ

πρότερον οὐκ ἔχων πρόφασιν ἐφ’ ἧς τοῦ βίου λόγον δοίην, νυνὶ διὰ τοῦτον εἴληφα. Kαὶ

πειράσομαι τῷ λόγῳ τοῦτον μὲν ἐπιδεῖξαι ψευδόμενον, ἐμαυτὸν δὲ βεβιωκότα μέχρι τῆσδε τῆς

ἡμέρας ἐπαίνου μᾶλλον ἄξιον ἢ φθόνου· διὰ γὰρ οὐδὲν ἄλλο μοι δοκεῖ παρασκευάσαι τόνδε μοι

τὸν κίνδυνον οὗτος ἢ διὰ φθόνον. Kαίτοι ὅστις τούτοις φθονεῖ οὓς οἱ ἄλλοι ἐλεοῦσι, τίνος ἂν

ὑμῖν ὁ τοιοῦτος ἀποσχέσθαι δοκεῖ πονηρίας; Eἰ μὲν γὰρ ἕνεκα χρημάτων με συκοφαντεῖ – · εἰ δ’

ὡς ἐχθρὸν ἑαυτοῦ με τιμωρεῖται, ψεύδεται· διὰ γὰρ τὴν πονηρίαν αὐτοῦ οὔτε φίλῳ οὔτε ἐχθρῷ

πώποτε ἐχρησάμην αὐτῷ. Ἤδη τοίνυν, ὦ βουλή, δῆλός ἐστι φθονῶν, ὅτι τοιαύτῃ κεχρημένος

συμφορᾷ τούτου βελτίων εἰμὶ πολίτης. Καὶ γὰρ οἶμαι δεῖν, ὦ βουλή, τὰ τοῦ σώματος

δυστυχήματα τοῖς τῆς ψυχῆς ἐπιτηδεύμασιν ἰᾶσθαι, εἰκότως. Εἰ γὰρ ἐξ ἴσου τῇ συμφορᾷ καὶ τὴν

διάνοιαν ἕξω καὶ τὸν ἄλλον βίον διάξω, τί τούτου διοίσω;

Λυσίας, Ὑπὲρ τοῦ ἀδυνάτου §§1-3

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ὀλίγου δέω: δεν απέχω πολύ από, είμαι μακριά από
παρεσκευάζω: προετοιμάζω
λόγον δίδωμι :λογοδοτώ
εἴληφα: πρκ. του λαμβάνω
ἐλεῶ: αισθάνομαι έλεος, λυπούμαι κάποιον
πονηρία: κακία
ἰάομαι -ῶμαι : θεραπεύω
ἐπιτήδευμα :προτέρημα
διοίσω: μέλλ. του διαφέρω

1
ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ :ΚΟΥΛΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Γ1. Να μεταφράσετε στη Νέα Ελληνική το απόσπασμα: «Kαὶ πειράσομαι … ἐχρησάμην
αὐτῷ».
Γ2.Ποια είναι, σύμφωνα με τον ρήτορα, τα κίνητρα του κατηγόρου του;

Γ3.
α.Να εντοπίσετε τα ουσιαστικά της γ΄κλίσης και να τα κλίνετε στις πλάγιες πτώσεις και στους
δύο αριθμούς.
β. Να αναγνωρίσετε γραμματικά τις αντωνυμίες του κειμένου και να τις γράψετε στην ίδια
πτώση του άλλου αριθμού.

Γ4.
α. «ἐπιδεῖξαι, παρασκευάσαι, ἀποσχέσθαι»: Να αναγνωρίσετε τη συντακτική λειτουργία των
υπογραμμισμένων απαρεμφάτων του κειμένου επισημαίνοντας αντίστοιχα το φαινόμενο της
ταυτοπροσωπίας ή ετεροπροσωπίας .
β. Να εντοπίσετε στο κείμενο μία αιτιολογική πρόταση με την οποία ο ομιλητής αιτιολογεί
κάποιο συναίσθημα, και στη συνέχεια να την αναγνωρίσετε ως προς την εισαγωγή και την
εκφορά της.

2
ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ :ΚΟΥΛΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ 2

Σε αυτήν τη δίκη ο Ανδοκίδης επιχειρεί να αντικρούσει την κατηγορία ότι παραβίασε

το διάταγμα του Ισοτιμίδη, που απαγόρευε στους ασεβείς να εισέρχονται στα ιερά
και να παρευρίσκονται στα Ελευσίνια Μυστήρια.

Τὴν μὲν παρασκευήν, ὦ ἄνδρες, καὶ τὴν προθυμίαν τῶν ἐχθρῶν τῶν ἐμῶν, ὥστ’

ἐμὲ κακῶς ποιεῖν ἐκ παντὸς τρόπου καὶ δικαίως καὶ ἀδίκως, ἐξ ἀρχῆς ἐπειδὴ

τάχιστα ἀφικόμην εἰς τὴν πόλιν ταυτηνί, σχεδόν τι πάντες ἐπίστασθε, καὶ οὐδὲν δεῖ

περὶ τούτων πολλοὺς λόγους ποιεῖσθαι· ἐγὼ δέ, ὦ ἄνδρες, δεήσομαι ὑμῶν δίκαια

καὶ ὑμῖν τε ῥᾴδια χαρίζεσθαι καὶ ἐμοὶ ἄξια πολλοῦ τυχεῖν παρ’ ὑμῶν. Πρῶτον μὲν

ἐνθυμηθῆναι ὅτι νῦν ἐγὼ ἥκω οὐδεμιᾶς μοι ἀνάγκης οὔσης παραμεῖναι, οὔτ’

ἐγγυητὰς καταστήσας οὔθ’ ὑπὸ δεσμῶν ἀναγκασθείς, πιστεύσας δὲ μάλιστα μὲν

τῷ δικαίῳ, ἔπειτα δὲ καὶ ὑμῖν, γνώσεσθαι τὰ δίκαια καὶ μὴ περιόψεσθαί με ἀδίκως

ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν τῶν ἐμῶν διαφθαρέντα, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον σώσειν δικαίως κατά

τε τοὺς νόμους τοὺς ὑμετέρους καὶ τοὺς ὅρκους οὓς ὑμεῖς ὀμόσαντες μέλλετε τὴν

ψῆφον οἴσειν.

Ἀνδοκίδης, Περὶ τῶν μυστηρίων §§1-2

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
περιοράω-ῶ: παραβλέπω, επιτρέπω, ανέχομαι
ὄμνυμι: ορκίζομαι

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Γ1. Να μεταφράσετε στη Νέα Ελληνική το απόσπασμα: «Τὴν μὲν παρασκευήν, … τυχεῖν παρ’
ὑμῶν».
3
ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ :ΚΟΥΛΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑ

Γ2. Τι ζητά από το ακροατήριο ο ομιλητής;

Γ4. α. Να προσδιορίσετε την κύρια συντακτική λειτουργία των υπογραμμισμένων λέξεων του
κειμένου:
τῶν ἐχθρῶν: είναι ………………………………………………… στο
………………………………………….
παντός: είναι ………………………………………………… στο
………………………………………….
ὑμῶν: είναι ………………………………………………… στο
………………………………………….
ἀνάγκης: είναι ………………………………………………… στο
………………………………………….
ὑπὸ δεσμῶν: είναι ………………………………………………… στο
………………………………………….
τῶν ἐμῶν: είναι ………………………………………………… στο
………………………………………….
β. «ἐπειδὴ τάχιστα ἀφικόμην εἰς τὴν πόλιν ταυτηνί»: Να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης
και τη συντακτική της λειτουργία στο πλαίσιο των αναφορών του ομιλητή.

4
ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ :ΚΟΥΛΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ 3

Ο ρήτορας Αισχίνης με τον λόγο του αυτόν αντιτίθεται στην πρόταση του
Κτησιφώντα να τιμηθεί ο Δημοσθένης με χρυσό στεφάνι για τις υπηρεσίες του στην
πόλη. Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι από το προοίμιο του λόγου.

Τούτων δ’ ἐχόντων οὕτως, καὶ τῶν καιρῶν ὄντων τῇ πόλει τοιούτων ὁποίους τινὰς

αὐτοὺς ὑμεῖς ὑπολαμβάνετε εἶναι, ἓν ὑπολείπεται μέρος τῆς πολιτείας, εἴ τι κἀγὼ

τυγχάνω γιγνώσκων, αἱ τῶν παρανόμων γραφαί. Εἰ δὲ καὶ ταύτας καταλύσετε ἢ

τοῖς καταλύουσιν ἐπιτρέψετε, προλέγω ὑμῖν ὅτι λήσετε κατὰ μικρὸν τῆς πολιτείας

τισὶ παραχωρήσαντες. Εὖ γὰρ ἴστε, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὅτι τρεῖς εἰσὶ πολιτεῖαι

παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις, τυραννὶς καὶ ὀλιγαρχία καὶ δημοκρατία, διοικοῦνται δ’ αἱ

μὲν τυραννίδες καὶ ὀλιγαρχίαι τοῖς τρόποις τῶν ἐφεστηκότων, αἱ δὲ πόλεις αἱ

δημοκρατούμεναι τοῖς νόμοις τοῖς κειμένοις. Μηδεὶς οὖν ὑμῶν τοῦτ’ ἀγνοείτω,

ἀλλὰ σαφῶς ἕκαστος ἐπιστάσθω ὅτι ὅταν εἰσίῃ εἰς δικαστήριον γραφὴν

παρανόμων δικάσων, ἐν ταύτῃ τῇ ἡμέρᾳ μέλλει τὴν ψῆφον φέρειν περὶ τῆς ἑαυτοῦ

παρρησίας. Διόπερ καὶ ὁ νομοθέτης τοῦτο πρῶτον ἔταξεν ἐν τῷ τῶν δικαστῶν

ὅρκῳ, «ψηφιοῦμαι κατὰ τοὺς νόμους,» ἐκεῖνό γε εὖ εἰδὼς ὅτι ὅταν διατηρηθῶσιν

οἱ νόμοι τῇ πόλει, σῴζεται καὶ ἡ δημοκρατία.

5
ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ :ΚΟΥΛΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑ

Αἰσχίνης, Κατὰ Κτησιφῶντος §§5-6

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ὑπολαμβάνω :θεωρώ
παρανόμων γραφή: μήνυση για παράνομο ψήφισμα
τοῖς τρόποις τῶν ἐφεστηκότων: σύμφωνα με τις διαθέσεις των κυβερνώντων
λήσω : μέλλοντας του ρήματος λανθάνω : διαφεύγω της προσοχής κάποιου
λανθάνω + κατηγορηματική μετοχή : κάνω κάτι κρυφά
ἐπιστάσθω :προστακτική του ρ. ἐπίσταμαι
εἰσίῃ: υποτακτική ενεστ. του ρ. εἰσειμι/ εἰσέρχομαι
εἰδὼς: μετχ. ενεστ του ρ. οἶδα

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να μεταφράσετε στη Νέα Ελληνική το απόσπασμα: «Μηδεὶς οὖν ὑμῶν τοῦτ’
ἀγνοείτω, … σῴζεται καὶ ἡ δημοκρατία».
2. Να προσδιορίσετε την κύρια συντακτική λειτουργία των υπογραμμισμένων
λέξεων του κειμένου:
3. Μηδεὶς οὖν ὑμῶν τοῦτ’ ἀγνοείτω: Με ποια δευτερεύουσα πρόταση επεξηγείται
η
αντωνυμία τοῦτ’(ο). Να τη γράψετε και να δικαιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής
και εκφοράς της.

6
ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ :ΚΟΥΛΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ 6
O Αισχίνης αναφέρεται στα κριτήρια που θέτει ο νομοθέτης, προκειμένου ένας
ρήτορας να αγορεύσει ενώπιον του λαού.

Ἃ συνιδὼν ὁ νομοθέτης διαρρήδην ἀπέδειξεν οὓς χρὴ δημηγορεῖν καὶ οὓς οὐ δεῖ

λέγειν ἐν τῷ δήμῳ. Καὶ οὐκ ἀπελαύνει ἀπὸ τοῦ βήματος, εἴ τις μὴ προγόνων ἐστὶν

ἐστρατηγηκότων υἱός, οὐδέ γε εἰ τέχνην τινὰ ἐργάζεται ἐπικουρῶν τῇ ἀναγκαίᾳ

τροφῇ, ἀλλὰ τούτους καὶ μάλιστα ἀσπάζεται, καὶ διὰ τοῦτο πολλάκις ἐπερωτᾷ τίς

ἀγορεύειν βούλεται. Τίνας δ’ οὐκ ᾤετο δεῖν λέγειν; τοὺς αἰσχρῶς βεβιωκότας·

τούτους οὐκ ἐᾷ δημηγορεῖν. Καὶ ποῦ τοῦτο δηλοῖ; «δοκιμασία», φησί, «ῥητόρων·

ἐάν τις λέγῃ ἐν τῷ δήμῳ τὸν πατέρα τύπτων ἢ τὴν μητέρα, ἢ μὴ τρέφων, ἢ μὴ

παρέχων οἴκησιν·» τοῦτον οὐκ ἐᾷ λέγειν. Νὴ Δία καλῶς γε, ὡς ἔγωγέ φημι. Διὰ τί;

ὅτι εἴ τις, οὓς ἐξ ἴσου δεῖ τιμᾶν τοῖς θεοῖς, εἰς τούτους ἐστὶ φαῦλος, τίποτε, φησίν,

ὑπ’ αὐτοῦ πείσονται οἱ ἀλλότριοι καὶ ἡ πόλις ὅλη; Καὶ τίσι δεύτερον ἀπεῖπε μὴ

λέγειν;«ἢ τὰς στρατείας», φησί, «μὴ ἐστρατευμένος, ὅσαι ἂν αὐτῷ προσταχθῶσιν,

ἢ τὴν ἀσπίδα ἀποβεβληκώς», δίκαια λέγων.

Αἰσχίνης, Κατὰ Τιμάρχου §§27-29

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
σύνοιδα: γνωρίζω καλά, προβλέπω

7
ΘΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ :ΚΟΥΛΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑ

διαρρήδην: ρητά, ξεκάθαρα

τύπτω: χτυπώ
Νὴ Δία: μα τον Δία

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να μεταφράσετε στη Νέα Ελληνική το απόσπασμα: «Καὶ οὐκ ἀπελαύνει ἀπὸ
τοῦ βήματος …. τοῦτον οὐκ ἐᾷ λέγειν».

2.Να γράψετε το ζητούμενο στην παρένθεση για καθέναν από τους

υπογραμμισμένους όρους του κειμένου.
• ἀπέδειξεν (υποκείμενο)
• ἐπερωτᾷ (αντικείμενο)
• δεῖν (υποκείμενο)
• οὐκ ἐᾷ (αντικείμενο)
• τύπτων (υποκείμενο)

3. « Ἃ συνιδὼν ὁ νομοθέτης διαρρήδην ἀπέδειξεν οὓς χρὴ δημηγορεῖν καὶ οὓς οὐ

δεῖ λέγειν ἐν τῷ δήμῳ. Καὶ οὐκ ἀπελαύνει ἀπὸ τοῦ βήματος, εἴ τις μὴ προγόνων
ἐστὶν ἐστρατηγηκότων υἱός…». Nα διακρίνετε τις προτάσεις του αποσπάσματος
και να τις χαρακτηρίσετε ως κύριες και δευτερεύουσες. Στη συνέχεια να
αναγνωρίσετε το είδος της κάθε δευτερεύουσας πρότασης.