ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Ανθρώπινα δικαιώματα υπό αμφισβήτηση και συρρίκνωση

Του Δημήτρη Παξινού - Προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών. 28.01.2007
Μια ευνομούμενη πολιτεία για να προάγει τον πολιτισμό οφείλει πρωτίστως να έχει ένα σύστημα αξιών που
προσιδιάζουν στο κράτος δικαίου. Η διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποδεικνύει τον τρόπο διαβίωσης
και την ποιότητα που χαρακτηρίζει μια κοινωνία. Αντικατοπτρίζει γενικά τον πολιτισμό και την οργάνωσή της.
Ωστόσο, από τη μια μεριά παρατηρούμε την κοινωνία να «προοδεύει», τον «πολιτισμό» να προάγεται, την
τεχνολογική ανάπτυξη να εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς και από την άλλη γινόμαστε θεατές γεγονότων που
εκτυλίσσονται καθημερινά ανά τον κόσμο με σενάρια ανείπωτης βαρβαρότητας και ανήκουστης εξευτελιστικής
μεταχείρισης ανθρώπου από «άνθρωπο». Βλέπουμε να συλλαμβάνονται αυθαίρετα άνθρωποι και να φυλακίζονται
χωρίς να τους απαγγελθεί κατηγορία και χωρίς να προσαχθούν σε δίκη. Μαθαίνουμε καθημερινά για τα
αναρίθμητα θύματα διακρίσεων, βασανισμών, δολοφονιών. Μήπως, τελικά, η σύγχρονη κοινωνία λειτουργεί με
γνώμονα ένα σύστημα ανταξιών;
Αναρωτιέμαι, αν τελικά προάγεται ο πολιτισμός ή μεταλλάσσεται; Εχουν γίνει στο παρελθόν σημαντικές
επαναστάσεις οι οποίες απέδωσαν καρπούς. Που ως αποτέλεσμα είχαν τον περιορισμό της εξουσίας και της
επιβαλλόμενης βίας εις βάρος των απλών ανθρώπων, με τη θεσμοθέτηση κειμένων που κατοχυρώνουν και
διαφυλάσσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Με την πάροδο του χρόνου, την εξέλιξη της κοινωνίας και την εμφάνιση
νέων κοινωνικών δεδομένων, διευρύνθηκε η έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιέλαβε και νέες
ελευθερίες, όπως την προστασία των προσωπικών δεδομένων, το δικαίωμα στην πληροφόρηση κ.λπ., με
αποτέλεσμα την καθιέρωσση ενός πιο ευρέος φάσματος νομοθετικών ρυθμίσεων προς τον σκοπό της
ασφαλέστερης και πλέον κατοχυρωμένης προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παράλληλα, υπεγράφησαν
διεθνεις συνθήκες, υποσχόμενες τον απόλυτο σεβασμό στον άνθρωπο και τα δικαιώματά του, ενώ οι νόμοι του
κάθε κράτους προστατεύουν τα συνταγματικά, κατοχυρωμένα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα.
Θα έπρεπε συνεπώς να είμαστε ευχαριστημένοι με ό,τι έχουμε καταφέρει, κυρίως ως διεθνής κοινότητα. Θα
έπρεπε να αισθανόμαστε ασφαλείς, ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν κινδυνεύουν. Θα έπρεπε να έχουμε τη
σιγουριά ότι ο νομικός μας πολιτισμός και τα κεκτημένα μας είναι απόλυτα θωρακισμένα. Γιατί όμως τίποτα από
όλα αυτά δεν συμβαίνει; Γιατί συνεχώς παρατηρούμε να συρρικνώνονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι αξίες και οι
ελευθερίες; Γιατί διαρκώς χρησιμοποιούνται μέθοδοι και εξαγγέλονται τακτικές που παραπέμπουν σε μεσαιωνική
περίοδο; Και, κυρίως, γιατί δεν αντιδρούν και δεν λαμβάνουν μέτρα οι θεσμοθετημένοι φορείς; Μήπως τελικά όλα
αυτά τα διεθνή και λοιπά κείμενα έχουν τεθεί για να αποτελέσουν τη βιτρίνα ενός συστήματος που εξακολουθεί
διαχρονικά να βάλλει ενάντια στον άνθρωπο, τον απλό -μέσο- καθημερινό πολίτη, προσπαθώντας να τον
αφοπλίσει από το κυριότερο όπλο του που είναι ο αυτοσεβασμός του και η αυτοεκτίμησή του; Γιατί μόνο έτσι θα
μπορέσει να τον χειραγωγήσει και να τον κατευθύνει σε δρόμους προκαθορισμένους που οδηγούν ίσως σε
αδιέξοδο. Και όλα αυτά γιατί; Προπάντων για το οικονομικό όφελος. Για την ενδυνάμωση και την παγίωση της
παντοκρατορίας των ισχυρών οικονομικών παραγόντων της υφηλίου. Και τελικά, όλα τα πολλά υποσχόμενα
κείμενα παραμένουν άνευ ουσίας, αφού δεν επιφέρουν καμία απολύτως συνέπεια για όποιον τα περιφρονεί και τα
παραβιάζει.
Θα πρέπει, επομένως, να συνειδητοποιήσουμε τον κίνδυνο που μας απειλεί, που στρέφεται ξεκάθαρα πλέον
εναντίον της οντότητός μας, της νοημοσύνης μας, της ψυχής μας, του δικαιώματός μας στη ζωή.
Θα πρέπει όλοι να απορρίψουμε αυτή την εικόνα του δήθεν πολιτισμού και να αξιώσουμε για τον εαυτό μας,
αλλά και για τις επόμενες γενιές, τον σεβασμό στην αξία μας, τον σεβασμό στα δικαιώματά μας και να αντιδρούμε
συνεχώς με δύναμη ψυχής σε κάθε προσπάθεια κατάλυσής τους.
Θα πρέπει ενωμένοι να επιβάλλουμε τον σεβασμό στις αξίες που προσδιορίζουν και ξεχωρίζουν τον άνθρωπο
από οποιοδήποτε άλλο ον στον πλανήτη και να αγωνισθούμε για έναν κόσμο ειρηνικό, που μόνο ο αλληλέγγυος
σεβασμός μεταξύ των ανθρώπων μπορεί να δημιουργήσει.
 Θα πρέπει να πάψουμε να είμαστε αδιάφοροι. Η αδιαφορία ισοδυναμεί με ενοχή και, συνεπώς, είναι το ίδιο
καταστροφική με κάθε βλαπτική ενέργεια που οδηγεί στη διασάλευση της ειρήνης και την κατάρρευση της
νομιμότητας.
Ως υπεύθυνοι πολίτες και με σεβασμό στους νόμους, οφείλουμε να αξιώνουμε την απόλυτη εφαρμογή τους και
την υπαγωγή σε αυτούς όλων των υπευθύνων για κάθε ταπεινωτική, εξευτελιστική, απάνθρωπη μεταχείριση
ανθρώπου, για κάθε απαξιωτική αντιμετώπιση, που οδηγεί στην καταπάτηση των -ύστερα από τόσους αγώνες
θεσμοθετημένων- ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μόνο έτσι θα μπορέσει όχι μόνο να αποδοθεί δικαιοσύνη για όποιο
έγκλημα διαπράττει άνθρωπος εναντίον ανθρώπου, αλλά θα αποτελέσει και φραγμό στην ασύδοτη πολιτική που
εφαρμόζεται.

Εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Ο καιόμενος
Το φαινόμενο της αυτοπυρπόλησης αποτέλεσε στην εποχή μας την έσχατη μορφή προσωπικής διαμαρτυρίας των
διαφόρων απελπισμένων ιδεολόγων. Το ποίημα αυτό του Τάκη Σινόπουλου (1917-1981) ανήκει στη συλλογή
Μεταίχμιο Β΄ (1957).

Κοιτάχτε! μπήκε στη φωτιά! είπε ένας απ’ το πλήθος.

Γυρίσαμε τα μάτια γρήγορα. Ήταν
στ’ αλήθεια αυτός που απόστρεψε το πρόσωπο, όταν του
μιλήσαμε. Και τώρα καίγεται. Μα δε φωνάζει βοήθεια.
Διστάζω. Λέω να πάω εκεί. Να τον αγγίξω με το χέρι μου.
Είμαι από τη φύση μου φτιαγμένος να παραξενεύομαι.
Ποιος είναι τούτος που αναλίσκεται περήφανος;
Το σώμα του το ανθρώπινο δεν τον πονά;
Η χώρα εδώ είναι σκοτεινή. Και δύσκολη. Φοβάμαι.
Ξένη φωτιά μην την ανακατεύεις, μου είπαν.
Όμως εκείνος καίγονταν μονάχος. Καταμόναχος.
Κι όσο αφανίζονταν τόσο άστραφτε το πρόσωπο.
Γινόταν ήλιος.
Στην εποχή μας όπως και σε περασμένες εποχές
άλλοι είναι μέσα στη φωτιά κι άλλοι χειροκροτούνε.
Ο ποιητής μοιράζεται στα δυο.

Α1. Να πυκνώσετε σε 70-80 λέξεις τον κίνδυνο στον οποίο αναφέρεται ο αρθρογράφος και το χρέος που έχουμε
όλοι μας ως υπεύθυνοι πολίτες.

Β1. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις αποδίδουν ορθά απόψεις του συγγραφέα του κειμένου; (Σ ή Λ). Να
τεκμηριώσετε την απάντησή σας, παραθέτοντας σχετικά αποσπάσματα από το κείμενο:

α. Τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν δείκτες πολιτιστικού επιπέδου ενός λαού.

β. Η σύγχρονη πολιτισμική εξέλιξη συμπορεύεται με την πρόοδο στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
γ. Το αίσθημα ανασφάλειας που αισθανόμαστε αναφορικά με την κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
είναι αδικαιολόγητο.
 δ. Η συνταγματική κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελεί ισχυρό ανάχωμα στην ασυδοσία των
οικονομικά ισχυρών της γης.
ε. Η απαίτηση εφαρμογής της ισονομίας αποτελεί χρέος όλων μας.

Μονάδες 10

Β2 α. “Μήπως, τελικά, η σύγχρονη κοινωνία λειτουργεί με γνώμονα ένα σύστημα ανταξιών;” (1§): Πώς καταλήγει σε
αυτό το συμπέρασμα ο αρθρογράφος; Είναι πειστικός; Γιατί το συμπέρασμα εκφράζεται με μορφή ερώτησης; (μον.
8)

β. Ποια πρόθεση του συγγραφέα αναδεικνύεται στη δεύτερη (2η) παράγραφο του άρθρου; Πώς εξυπηρετείται
αυτή η πρόθεση; (μον. 7)

Μονάδες 15

Εναλλακτικά:

Β2. α. “Αναρωτιέμαι, αν τελικά προάγεται ο πολιτισμός ή μεταλλάσσεται;” (2§): Πώς επιδρά υφολογικά η χρήση
ερωτηματικού στην πλάγια ερωτηματική πρόταση; (μον. 6)

β. Πού βασίζει την πειστικότητά του ο αρθρογράφος στην τρίτη (3η) παράγραφο; Να τεκμηριώσετε την
απάντησή σας με αναφορά σε τρεις κειμενικούς δείκτες. (μον. 9)

Μονάδες 15

Β3. Να εντοπίσετε τέσσερις κειμενικούς δείκτες στην τρίτη (3η) παράγραφο, χάρη στους οποίους ο αρθρογράφος
επιτυγχάνει να κερδίσει το κείμενό του σε επικοινωνιακότητα και αμεσότητα. (μον. 10)

“για να αποτελέσουν τη βιτρίνα” (3η§): Τι εννοεί με αυτή τη φράση ο αρθρογράφος; Γιατί επέλεξε τον
συγκεκριμένο εκφραστικό τρόπο; (μον. 5)

Μονάδες 15

εναλλακτικά:

Β3. “Θα πρέπει, επομένως, να συνειδητοποιήσουμε...ανθρωπίνων δικαιωμάτων.” (4η§-8η§): Να ξαναγράψετε τις

φράσεις-προτάσεις όπου υπάρχει το α΄ πληθυντικό ρηματικό πρόσωπο, έτσι ώστε το ύφος να γίνει αντικειμενικό
και απρόσωπο.

Μονάδες 15

Γ1. Να διατυπώσετε το κεντρικό ερώτημα που θέτει το κείμενο με βάση τις σκέψεις και αντιδράσεις του ποιητικού
υποκειμένου. Ποια είναι η δική σας απάντηση σε αυτό το ερώτημα;

Μονάδες 15

Δ1. Έχοντας διαβάσει το άρθρο του Δ. Παξινού (κείμενο 1) αποφασίζετε να στείλετε μια ανοικτή επιστολή στην
εφημερίδα που το δημοσίευσε, για να παρουσιάσετε την προσωπική σας άποψη για το ζήτημα σεβασμού των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και, κυρίως, για να δείξετε τους τρόπους που οι νέοι της ηλικίας σας μπορούν να
συστρατευτούν στον αγώνα υπεράσπισής τους. (300-350 λέξεις)

Μονάδες 30