Φύση ή κτίση;

Η σχέση του ανθρώπου με το φυσικό κόσμο

Δρ. Προκόπιος Μαγιάτης

Αναπληρωτής καθηγητής
Πανεπιστημίου Αθηνών
 Το ερώτημα «Φύση ή κτίση»
 Κτίση: παραπέμπει στην ύπαρξη δημιουργού-
κτίστη
 Φύση: φύ-ω, φύ-ομαι, φυ-το
 From Proto-Indo-European *bʰeuh₂- (“to appear, become, rise up”). Old
Armenian բոյս (“plant”), Sanskrit भवति (bhavati), Latin fui, and Old English
beon (English be).
 Παραπέμπει σε κά τι που υπά ρχει, εμφανίζεται
(ενδεχομένως από μό νο του)

 Η ετυμολογία => αφορμή για μια σειρά από

ερωτή ματα
 Για να πάρουμε απόφαση πρέπει πρώτα να απαντήσουμε στα ακόλουθα: ΤΡΟΜΕΡΑ
ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
για τα οποία όλα τα νοήμονα όντα αναρωτιώνται αλλά κάθε μέρα κλείνουν τα μάτια και προσποιούνται ότι δεν
υπάρχουν

 Το σύμπαν είχε αρχή ή όχι;

 Το σύμπαν δημιουργήθηκε; Αν όχι, τότε πως βρέθηκε εδώ; Αν
ναι, τότε πως και από ποιόν δημιουργήθηκε και τι μπορεί ο
άνθρωπος να μάθει για τα γεγονότα της δημιουργίας;
 Είναι το σύμπαν πεπερασμένο ή άπειρο;
 Ποιός ή τι ρυθμίζει τους νόμους και τις σταθερές της φυσικής;
Είναι αυτοί οι νόμοι προϊόν τύχης ή σχεδιασμού; Πως αυτοί
σχετίζονται με τη δυνατότητα εμφάνισης και διατήρησης της
ζωής;
 Ποιό είναι το μέλλον του σύμπαντος;
 Γιατί υπάρχει το σύμπαν και ειδικότερα ο άνθρωπος;
 Ποιές είναι οι πιθανές απαντήσεις στο ερώτημα
«είχε το σύμπαν αρχή και αν ναι ποιός το δημιούργησε;»
ή αλλιώς: φύση ή κτίση

Α. Το σύμπαν δεν είχε αρχή ούτε τέλος. Το σύμπαν απλώς υπάρχει. Σε αυτή την
περίπτωση δεν χρειάζεται δημιουργός και οδηγούμαστε στην θεοποίηση της φύσης
(Πανθεϊστικό μοντέλο)

Β. Το σύμπαν είχε αρχή και άγνωστο ή αδιάφορο τέλος. Είναι μέρος ενός πανσύμπαντος
με τυχαία κατανομή αρχικών συνθηκών. Σε αυτή την περίπτωση δεν χρειάζεται Θεος
αλλά ούτε και η φύση είναι θεϊκή

Γ. Το σύμπαν είχε αρχή η οποία τέθηκε από μια υπερφυσική δύναμη, (που δεν υπόκειται
στους φυσικούς νόμους). Το μοντέλο αυτό χρειαζεται «κάτι» πριν και εκτός του
σύμπαντος για να θέσει τις αρχικές συνθήκες (σταθερές-νόμους)
 Τι λένε τα σύγχρονα δεδομένα της
επιστήμης (θεωρία του big bang);
Τα υπάρχοντα πειραματικά Τα πάντα (χώρος και χρόνος) ξεκίνησαν
δεδομένα από ένα σημείο άπειρης πυκνότητας
απορρίπτουν πια ομόφωνα την και ενέργειας το οποίο άρχισε να
πιθανότητα σταθερής «φουσκώνει». Ταυτόχρονη δημιουργία
κατάστασης του σύμπαντος και χώρου και χρόνου
την αυθυπαρξία του και Το 1964, δυο αστρονόμοι, οι Arno
υποδεικνύουν ως πλεον Penzias και Robert Wilson παρατήρησαν
αποδεκτό μοντέλο τη θεωρία μια εκπληκτικά ομοιογενή κοσμική
του big bang ακτινοβολία προερχόμενη από ένα μέλαν
σώμα θερμοκρασίας 3 Κ.

Οι υπάρχοντες νόμοι μπορούν να

περιγράψουν τι ίσχυε μετά το 10-43 του
πρώτου δευτερολέπτου της δημιουργίας.
Πριν από αυτό το χρονικό διάστημα οι
νόμοι καταρρέουν και κανείς δεν μπορεί
να πει τίποτα!!!
 Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΚΡΗΞΗ (big bang)

300.000 χρόνια
Μετά τη δημιουργία

 ΚΟΣΜΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ = Ο ΑΠΟΗΧΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ

 Για πρώτη φορά στην ιστορία βρισκόμαστε ίσως τόσο κοντά στο να
θεωρούμε επιστημονικά αναγκαία την ύπαρξη του Θεού. Ποτέ όμως δεν θα
υπάρξει οριστική απόδειξη γιατί αυτό θα είναι η ύψιστη δέσμευση της
ανθρώπινης ελευθερίας.

 Το κρυφτό του Αδάμ

 Πώς φουσκώνει το σύμπαν

• Η παρατήρηση του Hubble

• H απομάκρυνση των γαλαξιών
• Το φαινόμενο Doppler
• Επιβεβαίωση του big bang

Προσοχή: αυτό που βλέπουμε στο παρόν στην πραγματικότητα

είναι πολύ μακρινό παρελθόν.
 ΟΙ ΦΥΣΙΚΕΣ ΣΤΑΘΕΡΕΣ
(τα δακτυλικά αποτυπώματα του δημιουργού)
 Το σύμπαν εξαρτάται από ελάχιστες παγκόσμιες σταθερές
 πχ φορτίο και μάζα ηλεκτρονίου (στοιχειώδες ηλεκτρικό
φορτίο)-αναλογία ισχύος πυρηνικών, βαρυτικών και
ηλεκτρομαγνητικών δυνάμεων
 Ελάχιστη μεταβολή κατά ένα δισεκατομμυριοστό αυτών των
σταθερών οδηγεί (θεωρητικά) σε αδυναμία δημιουργίας
ατόμων και επομένως ζωής όπως την ξέρουμε σήμερα.
 Η φύση εμφανίζει εκπληκτικές συμπτώσεις!!!!
 Το παράδειγμα με το εκτελεστικό απόσπασμα
 H κοσμολογική σταθερά λ
 Η ύπαρξη του σύμπαντος με τη μορφή που το
ξέρουμε απαιτεί ρύθμιση αυτής της σταθεράς
με ακρίβεια 1:10120
 Αισθητοποίηση του μεγέθους της ακρίβειας-
παράδειγμα
ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ = ΘΕΤΩ
ΝΟΜΟΥΣ
 Μερικά μεγέθη
 30 δισεκατομμύρια γαλαξίες
 100 δισεκατομμύρια αστέρες
σε κάθε ένα γαλαξία
 Ένας από όλους αυτούς τους
αστέρες είναι ο ήλιος
 Αν το μέγεθος του ανθρώπου
φαντάζει τρομακτικά
ασήμαντο μπροστά στο Η ύ λη αποτελεί μό νο
μέγεθος της δημιουργίας το 4% του σύ μπαντος
τότε ποιός μπορεί να Το 35% είναι μια ύ λη
διανοηθεί τη σύγκριση με το Άγνωστης μορφή ς dark matter
δημιουργό;;;; To υπό λοιπο είναι ενέργεια
Άγνωστης μορφή ς dark energy
 Ηλικία του σύμπαντος
13,7 δισεκατομμύρια έτη+-1%
(NASA 2/2003)
Ηλικία της γης:
5 δισεκατομμύρια έτη
Αναμενόμενη καταστροφή του ηλιακού μας συστήματος:
Σε 10 δισεκατομμύρια έτη

Το τέλος του σύμπαντος

Εντροπία: τα πάντα βαδίζουν προς την αταξία.
Ένας νόμος που δεν αποδεικνύεται αλλά είναι σύμφυτος
με τη φύση του σύμπαντος
Το σύμπαν είναι αδύνατο να μείνει αιώνια στη μορφή
που το ξέρουμε.
 Ποιές οι συνέπειες της αποδοχής
της μη ύπαρξης δημιουργού
ή ενός δημιουργού που δεν ενδιαφέρεται πια για το δημιούργημα του

 Είμαστε τυχαίο αποτέλεσμα εξέλιξης σε ένα τυχαία

φτιαγμένο σύμπαν χωρίς κανένα σκοπό
καταδικασμένοι να υπάρχουμε σε έναν ασήμαντο
πλανήτη ενός μεσαίου μεγέθους αστέρα μέσα στο
χάος των γαλαξιών.
 Όποιος δέχεται την ανυπαρξία δημιουργού πρέπει να
σηκώσει το βάρος της παραπάνω κατάστασης.
Μια μικρή γνωριμία με το γεννετικό μας
υλικό.
 Το γονιδίωμα και η πολυπλοκότητα του
ανθρώπου.
 Άνθρωπος έχει περίπου 1014 κύτταρα
 Κάθε κύτταρο έχει 30.000-40.000 γονίδια με 3,2
δισεκατομμύρια ζεύγη βάσεων. Δεν είναι όλα ενεργά
σε κάθε κύτταρο αλλά υπάρχει ενας εκπληκτικός (και
εν πολλοίς άγνωστος) μηχανισμός ενεργοποίησης
ανάλογα με το ρόλο του κάθε κυττάρου. Όλα αυτά
συνδυάζονται με ένα απίστευτα «τέλειο» τρόπο.
 Ένα βακτήριο ζεί με 1 εκατομμύριο ζεύγη βάσεων
 DNA = μοριακό αλφάβητο Α,T,C,G
 Οι ομοιότητες του DNA
 Το 99,9% του DNA των
ανθρώπων είναι ίδιο!!!!
Είμαστε όλοι αδέλφια...
 Το 95-97% του DNA του
ανθρώπου και του πιθήκου
είναι ίδιο. (μέγεθος και δομή
εγκεφάλου)
 Ένας ο σχεδιαστής!!!
 Παράδειγμα με Πόρσε και
Volgswagen
 Προσοχή στην...ομοιότητα
 Σήμερα υπάρχουν πάρα πολλοί επιστήμονες οι οποίοι
αμφιβάλλουν για τη σημασία της ομοιότητας του DNA στη
θεωρία της εξέλιξης των ειδών.
 Σήμερα δεν υπάρχουν πάρα πολλοί επιστήμονες οι οποίοι
αμφιβάλλουν για τη σημασία της ομοιότητας του DNA στη
θεωρία της εξέλιξης των ειδών.
 Οι δυο φράσεις έχουν ομοιότητα 97% όμως το τελικό νόημα
είναι 100% αντίθετο.
 Χρονολόγηση της δημιουργίας του
ανθρώπινου DNA.
 To μιτοχονδριακό DNA (16,500 ζεύγη
βάσεων κληρονομούμενα μόνο από τη
μητέρα)
 To Y χρωμόσωμα
 Με δεδομένο τον ρυθμό των
μεταλλάξεων και το ρυθμό
πολλαπλασιασμού του ανθρώπινου είδους
=>Είμαστε όλοι πολύ πρόσφατοι
απόγονοι ενός κοινού προγόνου (ίσως
στην Αφρική πριν 100,000 χρόνια)
 Μόλις 80 πρόγονοι μας χωρίζουν από την
εποχή του Χριστού
 «Tα ασθενή του κόσμου
εξελέξατο ίνα τα
ισχυρά καταισχύνει.........»
O OH

Acetylsalicylic acid

Penicillium notatum
O
H H
S
N
N
O
COO- Παράγεται από ένα ασήμαντο μικροφύκος
Η σύνθεση του από τον άνθρωπο πήρε 12 χρόνια
Το Νο 1 συνταγογραφούμενο Με απόδοση 0,043%
φάρμακο
«Καταμάθατε τα κρίνα του αγρού πως αυξάνει, ου κοπιά ουδέ νήθει. Λέγω
δε υμιν ότι ουδέ Σολομών εν πάση τη δόξη αυτού περιεβάλετο ως εν
τούτων»

Passiflora incarnata Ophrys sp. Paeonia sp.

500,000 διαφορετικά είδη φυτών

 Κριτήρια διάκρισης τυχαίου και
σχεδιασμένου φαινομένου
 Επαναλαμβανόμενη πολυπλοκότητα σε σχέση με
το χρόνο.
 Εντροπία. 2ος θερμοδυναμικός νόμος....
 Το δωμάτιο με το κενό 1060
 Ακόμα και οι πιο φανατικοί πιστοί της τυχαίας
ύπαρξης του κοσμου πολύ εύκολα μπορούν να
διακρίνουν ότι πχ τα θραύσματα ενός αγγείου ή
ενός παλαιολιθικού εργαλείου που βρίσκει ένας
αρχαιολόγος δεν είναι τυχαία κομμάτια πέτρας.....
 Ή ότι ένα άγαλμα δεν έχει προκύψει από τυχαία
διάβρωση ενός μαρμάρου. Θεωρητικά μέσα σε 5
δισ έτη θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο (πχ Αφθαρτα λείψανα!!
σταλακτίτες)
 Διάκριση θορύβου και μουσικής
 Χάος
 Ορισμός χαοτικού φαινομένου
 Νόμισμα: κορώνα-γράμματα
 Ένα αποτέλεσμα φαίνεται τυχαίο (χαοτικό) όταν δεν
γνωρίζουμε με απόλυτη ακρίβεια τις αρχικές του συνθήκες
(στην πραγματικότητα όμως είναι ντετερμινιστικό). Μια πολύ
μικρή διαφορά οδηγεί σε τελείως διαφορετικό αποτέλεσμα.
 Heisenberg. Αρχή της αβεβαιότητας.....ΔΕ.Δp>=h/2π
 Ισχύει για τον άνθρωπο ο οποίος είναι μέρος του συστήματος
και αλληλεπιδρά με οτιδήποτε είναι γύρω του. ΟΧΙ ΟΜΩΣ
και για Αυτόν που έθεσε τις αρχικές συνθήκες και επομένως
είναι παντογνώστης
 Η γνώση των όντων
 Ο άνθρωπος παλεύει μέσω της επιστημονικής γνώσης να
απαντήσει στα ύψιστα ερωτήματα της δημιουργίας του
φυσικού κόσμου και του είδους μας
 Η απάντηση όμως δεν βρίσκεται στην επιστήμη αλλά στην
αγιότητα
 Μόνο η καρδιακή ζωή κοντά στο Χριστό και η μυστική σχέση
μέσω της προσευχής αποκαλύπτει την αληθινή και πλήρη
γνώση των όντων.
 Τόσο απλά και φυσικά σαν να ανεβαίνεις ψηλά σε ένα βουνό
και να παρατηρείς την πεδιάδα.
 «Χαίρε φιλοσόφους ασόφους δεικνύουσα, χαίρε τεχνολόγους
αλόγους ελέγχουσα......»
 Κατ’ εικόνα
Αν απορρίψουμε την τυχαιότητα τότε γιατί άραγε
υπάρχει ο κόσμος;
 εξετάζοντας την ανθρώπινη φύση μπορούμε να
διακρίνουμε στοιχεία του δημιουργού
 Πρόσωπο= προς όψιν = με σκοπό την
επι-κοινωνία
 Ψηλάφιση της αιτίας δημιουργίας του κόσμου.
 Προσομοίωση πνευματικού θανάτου
 ΑΓΑΠΗ
«Τα γαρ αόρατα αυτού από κτίσεως κόσμου τοις ποιήμασι
νοούμενα καθοράται, η τε αίδιος αυτού δύναμις και
Θεότης, εις το είναι αυτούς αναπολογήτους» (Ρωμ.1,20)

«Οι αόρατες ιδιότητες του Θεού, δηλαδή η αιώνια δύναμη

και η Θεότητά του βλέπονται καθαρά από τότε που
δημιουργήθηκε ο κόσμος και γίνονται κατανοητά δια
μέσου των δημιουργημάτων, ώστε να είναι οι άνθρωποι
αναπολόγητοι»