Διατήρηση – ανάδειξη και αξιοποίηση των ιστορικών κέντρων των

πόλεων χθες – σήμερα – αύριο

Δ. Διμέλλη1, Μ.Φουναργιωτάκη 2*
1,2
Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πολυτεχνείο Κρήτης, Ακρωτήρι Χανίων Κρήτης, 73100, Χανιά,
Ελλάδα

*Στοιχεία επικοινωνίας συγγραφέα: e-mail: mfounargiotaki@isc.tuc.gr, τηλ:6949585161

Περίληψη
Οι ιστορικοί πυρήνες των πόλεων που διασώζονται και χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα
αποτελούν μια αδιαμφισβήτητη ιστορική και πολιτιστική μαρτυρία. Η συνειδητοποίηση αυτής τους
της αξίας, αντανακλάται και από το όλο και εντονότερο ενδιαφέρον για τη διατήρηση, ανάδειξη και
αξιοποίησή τους, με τα πρώτα επίσημα θεμέλια να τίθενται ήδη στο πρώτο μισό του 20 ουαι (Χάρτα
Αθηνών). Έκτοτε, ακολούθησαν αναθεωρήσεις του επιστημονικού, ιδεολογικού, θεσμικού και
πολιτιστικού πλαισίου δράσης με στόχο τη δημιουργία αποτελεσματικότερων σχεδίων διαχείρισης
τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι έννοιες όπως «ολοκληρωμένη διαχείριση», «βιώσιμη ανάπτυξη»,
«συμμετοχικές διαδικασίες», «ομάδες ενδιαφερομένων», άγνωστες αρχικά ως προς το αντικείμενο,
εισήχθησαν προς εξυπηρέτηση του στόχου αυτού. Στην κατεύθυνση αυτή, μια πολύτιμη
«δεξαμενή» πληροφοριών, εν δυνάμει αξιοποιήσιμη, αποτελεί η ήδη εφαρμοσμένη και
δοκιμασμένη στο πέρασμα του χρόνου, εμπειρία από τη διαχείριση των ιστορικών κέντρων. Η
διερεύνηση πρότυπων περιπτώσεων διατήρησης, ανάδειξης και αξιοποίησης ιστορικών κέντρων,
όπως της Φλωρεντίας, της Μπολόνια ή της Βαρκελώνης δύναται να αποτελέσουν πολύτιμη πηγή
απαντήσεων στα περαιτέρω τιθέμενα ερευνητικά ερωτήματα. Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την
πολιτιστική κληρονομιά του συγκεκριμένου τόπου; Ποια τα δυνατά /αδύνατα σημεία ευκαιριών και
απειλών που καλούνται οι πόλεις αυτές να αντιμετωπίσουν προς αξιοποίηση του ιστορικού τους
κέντρου; Ποιο σχέδιο διαχείρισης εφαρμόστηκε; Ποιες από τις εφαρμοζόμενές στρατηγικές
διαχείρισης αποδίδουν; Έχοντας ως δεδομένη την γνώση που προσφέρει κάθε μια από αυτές τις
περιπτώσεις το αντικείμενο της έρευνας μετατοπίζεται πλέον στην εξαγωγή γενικότερων
συμπερασμάτων ως προς τις αποτελεσματικές εκείνες πρακτικές που υπό προϋποθέσεις θα
μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε ιστορικά κέντρα πόλεων μερικά ή ολικά αναξιοποίητων μέχρι
σήμερα.
Απώτερος σκοπός της, ως άνω διαδικασίας, είναι ο σχεδιασμός ενός «ημι-ανοικτού» και πρακτικού
«εργαλείου» το οποίο θα συνδυάζει την υπάρχουσα γνώση και εμπειρία («κλειστό» μέρος) με τις
παραμέτρους και τα ζητούμενα του προς ανάδειξη ιστορικού κέντρου («ανοικτό» μέρος),
προκειμένου να εξαχθεί ένα πλαίσιο κατευθυντήριων οδηγιών προς αξιοποίηση κατά τη διαδικασία
σχεδιασμού της διαχείρισης των περιοχών αυτών.
Λέξεις κλειδιά: Ιστορικά κέντρα πόλεων, ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης, βιώσιμη ανάπτυξη, πρότυπες
μελέτες περίπτωσης, εργαλείο σχεδιασμού διαχείρισης