ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Ακαδ. Έτος: 2009-2010

Θεματική Ενότητα:
Πολιτιστική Πολιτική και Διοίκηση (ΔΠΜ51)

ΘΕΜΑ 3ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Με βάση το περιεχόμενο και τις έννοιες που περιγράφονται στο Τόμο Β

«Πολιτιστική Διαχείριση» καθώς και στο τρίτο κεφάλαιο του Εναλλακτικού
Διδακτικού Υλικού (Ε.Δ.Υ.) της Θεματικής Ενότητας «Πολιτιστική Πολιτική και
Διοίκηση», εξετάστε και αναλύστε: α) την έννοια της πολιτιστικής δραστηριότητας, β)
τις αρχές του γενικού (δημόσιου) συμφέροντος και γ) το μοντέλο «Πολιτιστικές
Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης» (ΠΔΕΑ).
Επιλέξτε (από την προσωπική σας εμπειρία ή από την διεθνή βιβλιογραφία και
διεθνή πρακτική) ένα παράδειγμα διοργάνωσης πολιτιστικών εκδηλώσεων είτε στο
χώρο των Εικαστικών, ή της Φωτογραφίας, ή του Θεάτρου ή του Κινηματογράφου ή
του Χορού για να εξετάσετε το περιβάλλον, τα στάδια ανάπτυξης και αξιολόγησης της
συγκεκριμένης πολιτιστικής δραστηριότητας με βάση το επιστημονικό μοντέλο ΠΔΕΑ.

ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ
ΟΛΥΜΠΙΑ ΤΣΑΠΑΡΗ

ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ
ΕΥΓΕΝΙΑ ΜΠΙΤΣΑΝΗ

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010
ΙΩΑΝΝΙΝΑ

1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1.ΠΕΡΙΛΗΨΗ...............................................................................................................3
2. ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ..................................................................................................3
3. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...............................................................................................................4
4. Η έννοια της πολιτιστικής δραστηριότητας..........................................................4
5. Αρχές Γενικού Δημοσίου συμφέροντος...................................................................5
6.Το μοντέλο «Πολιτιστικές Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης»................7
7. Το παράδειγμα μιας Έκθεσης φωτογραφίας.........................................................8
7.1 Περιβάλλον και στάδια ανάπτυξης...................................................................8
7.2 Αξιολόγηση........................................................................................................11
8.Επίλογος...................................................................................................................12
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.........................................................................................................14

2
1.ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η περιφερειακή ανάπτυξη, οι πολιτιστικές δραστηριότητες και το γενικό
(δημόσιο) συμφέρον συνθέτουν ένα δυναμικό πλαίσιο παραγωγής, διαχείρισης και
προώθησης του πολιτισμού και της τέχνης στην κοινωνία των πληροφοριών και της
γνώσης. (Μπιτζιάνη, 2008, ΕΔΥ) Με την υλοποίηση πολιτιστικών δραστηριοτήτων
καλλιεργείται η ελεύθερη διακίνηση ιδεών και η ελευθερία της έκφρασης. Οι
πολιτιστικές δραστηριότητες για να είναι βιώσιμες είναι θεμιτό να αναπτύσσονται με
βάση συγκεκριμένες αρχές γενικού (δημοσίου) συμφέροντος.
Το μοντέλο Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων Ενεργητικής Αντίληψης (ΠΔΕΑ)
ακολουθεί μια επιστημονική μεθοδολογία που συνδέει, συντονίζει και διαχειρίζεται
τα στάδια ανάπτυξης με βάση τον ¨Πυρήνα Λειτουργίας της Δραστηριότητας¨ και τον
¨Πυρήνα Διαχείρισης Δραστηριοτήτων¨.
Στο παράδειγμα της έκθεσης φωτογραφίας του F.Boissonas που
πραγματοποιήθηκε στο Ριζάρειο Εκθεσιακό Κέντρο παρατηρήσαμε ότι ο διαχειριστής
είχε την απαραίτητη γνώση, εξειδίκευση αλλά και την ικανότητα αποτελεσματικής
διαχειριστικής αντίληψης στην κοινωνία των πληροφοριών και της γνώσης.
Παρατηρήσαμε πως παρόλο που το εγχείρημα ήταν πολύ δύσκολο (δυσεύρετο και
πανάκριβο το υλικό έκθεσης, δύσκολη η εύρεση χορηγών κτλ.), τα εμπόδια
ξεπεράστηκαν και τελικά αποδείχτηκε επιτυχημένο.
Η διοργάνωση της έκθεσης με βάση το μοντέλο ΠΔΕΑ συνέβαλε στην
αναγνωρισιμότητα και στην προβολή της τοπικής κοινωνίας, αλλά και στην
κοινωνικοοικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη, όχι μόνο του Μονοδενδρίου αλλά
και της πόλης των Ιωαννίνων.

2. ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ
Πολιτιστική δραστηριότητα
Πολιτιστική Διαχείριση
Αρχές γενικού (δημοσίου) συμφέροντος
Μοντέλο ΠΔΕΑ
Περιφερειακή ανάπτυξη
Έκθεση Φωτογραφίας

3
3. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στην παρούσα εργασία θα εξετάσουμε και θα αναλύσουμε την έννοια της
πολιτιστικής δραστηριότητας και τη σημασία τους για την ελεύθερη διακίνηση της
έκφρασης και της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Αμέσως μετά θα δούμε πως οι
διαχειριστές εφαρμόζοντας τις αρχές γενικού (δημοσίου) συμφέροντος διασφαλίζουν
την αύξηση της παραγωγικής ικανότητας και την ανάπτυξη των πολιτιστικών
δραστηριοτήτων.
Θα αναλύσουμε την υιοθέτηση καινοτόμων μοντέλων όπως το μοντέλο ΠΔΕΑ
όπου περιλαμβάνει συγκεκριμένα στάδια ανάπτυξης όπως: (Μπιτζιάνη, 2008, ΕΔΥ)
τη σύλληψη της ιδέας, την προετοιμασία και τον σχεδιασμό, την παραγωγή, την
αξιοποίηση και το στάδιο της αξιολόγησης μιας πολιτιστικής δραστηριότητας. Η
επιστημονική μεθοδολογία του μοντέλου συνδέει, συντονίζει και διαχειρίζεται τα
στάδια αυτά με βάση τον Πυρήνα Λειτουργίας και των Πυρήνα Διαχείρισης μιας
δραστηριότητας.
Στο παράδειγμά μας θα παραθέσουμε το περιβάλλον μιας έκθεσης
φωτογραφίας, τα στάδια ανάπτυξής και αξιολόγησης της με βάση το μοντέλο ΠΔΕΑ.
Επίσης θα αναλύσουμε πως μία πολιτιστική δραστηριότητα που πραγματοποιείται
στην περιφέρεια αποτελεί σημαντικό πόλο για την πολιτιστική, κοινωνική και
οικονομική ανάπτυξη της περιφέρειας

4. Η έννοια της πολιτιστικής δραστηριότητας

Τι κοινό έχουν μια έκθεση ζωγραφικής, μια έκθεση φωτογραφίας, μια
θεατρική παράσταση, ένα φεστιβάλ κινηματογράφου, μια συναυλία, μια παράσταση
χορού; Όλες οι παραπάνω εκδηλώσεις αποτελούν πολιτιστικές δραστηριότητες,
δηλαδή «το μέσο επικοινωνίας με ένα μεγάλο αριθμό ομάδων του κοινού, και
αποβλέπουν στη μετάδοση πληροφοριών, ιδεών και αισθημάτων αναφορικά με την
υλική μαρτυρία του ανθρώπινου γένους και του περιβάλλοντός του» (Verhaar &
Meeter, στο Κοσκινά Αικ. & Γλύτση Ε., 2003, σελ. 117).
Φορείς των πολιτιστικών δραστηριοτήτων είναι το κράτος, οι κερδοσκοπικοί
και μη-κερδοσκοπικοί οργανισμοί, τα πολιτιστικά ιδρύματα, οι πόλεις και η ιδιωτική
πρωτοβουλία.
Με την πραγματοποίηση πολιτιστικών δραστηριοτήτων καλλιεργείται ο
πολιτιστικός διάλογος και η ανταλλαγή προβληματισμών, αναγκών, δυνατοτήτων και
αναζητήσεων στο επίπεδο της τοπικής, ευρωπαϊκής και διεθνούς καλλιτεχνικής

4
δημιουργίας. Υποστηρίζεται έτσι η ελευθερία της έκφρασης και της διακίνησης ιδεών
και αξιών, προάγεται η ώσμωση των εμπειριών (Παπαδόπουλος, σελ. 185) και
κατοχυρώνεται η γόνιμη αντιπαράθεση απόψεων, η κριτική σκέψη και ο
πλουραλισμός. Διασφαλίζεται η διαφορετικότητα και οι πολιτιστικές ιδιαιτερότητες
και αποκλείεται ο δογματισμός.

5. Αρχές Γενικού Δημοσίου συμφέροντος

Η παγκοσμιοποίηση των αγορών, για να είναι σε θέση να σέβεται τα
ανθρώπινα δικαιώματα και να θέτει σε λειτουργία τους δημοκρατικούς μηχανισμούς
μιας ενεργητικής ρυθμιστικής πολιτικής στην αγορά της, θα ήταν σκόπιμο να
καθιερώσει το λειτουργικό πλαίσιο ενεργητικών δεικτών ρύθμισης, το οποίο θα
καθορίζεται από συγκεκριμένες αρχές για το γενικό δημόσιο συμφέρον.(Γκατζιάς,
σελ.288, 2005)
Ως γενικό και δημόσιο συμφέρον ορίζουμε το χειρισμό των διαφόρων
ισχυρισμών για το δημόσιο συμφέρον αναφορικά με τις επικοινωνίες ως ένα σύνολο
ανταγωνιστικών αιτημάτων ή προτάσεων σε ένα καθορισμένο κανονιστικό σύστημα
αξιών. (ΜακΚουέηλ στον Γκατζιά σελ.26)
Η διαφύλαξη του δημοσίου συμφέροντος στο περιβάλλον της ελεύθερης
οικονομίας αποτελεί προϋπόθεση και όχι επιλογή. Για το λόγο αυτό προτείνονται οι
παρακάτω επτά βασικές αρχές γενικού δημοσίου συμφέροντος: (Γκατζιάς, Πρακτικά
Συνεδρίου, 2007)
1. Υπεύθυνη Ενημέρωση, Εκπαίδευση και Αξιολόγηση
Η αρχή αυτή αναφέρεται στο καθήκον που έχουν οι πολιτιστικοί διαχειριστές να
ενημερώνουν όλους τους ενδιαφερόμενους για τα προγράμματα που αναπτύσσουν.
Επίσης στην υποχρέωση να παρέχουν υπεύθυνη εκπαίδευση στο ανθρώπινο δυναμικό
που είναι υπεύθυνο για την διαμόρφωση, αξιοποίηση, και αξιολόγηση των
πολιτιστικών δραστηριοτήτων.
2. Ασφάλεια – Απόρρητο
Η αρχή του απορρήτου αναφέρεται αφενός στην υποχρέωση που έχουν οι
διαχειριστές να διαφυλάσσουν πληροφορίες που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν
σοβαρά προβλήματα και θα οδηγούσαν σε αποτυχία την πολιτιστική δραστηριότητα
και αφετέρου στο δικαίωμα των διαχειριστών να αναπτύσσουν τις απαιτούμενες
διοικητικές διαδικασίες ώστε να διεξαχθεί με ασφάλεια η συγκεκριμένη πολιτιστική
δραστηριότητα.

5
3. Διαφάνεια και Αντικειμενική Πληροφόρηση στην Διαμόρφωση και Διαχείριση
των Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων.
Η αρχή της διαφάνειας και της αντικειμενικής πληροφόρησης αποτελούν σημαντική
προϋπόθεση δικαιωμάτων, προκειμένου να ωφεληθούν τόσο οι επισκέπτες της
πολιτιστικής δραστηριότητας, όσο και οι πολιτιστικοί διαχειριστές και αποτελεί
υποχρέωση όλων εκείνων που συμμετέχουν στη δραστηριότητα.
4. Περιορισμός και όχι Αποκλεισμός των δικαιωμάτων
Είναι οι διαδικασίες διαμόρφωσης και υιοθέτησης κανόνων και αρχών που θα
στηρίζονται στην «συμμετοχική ελευθερία», την «ιδιωτική ελευθερία» και την
«πολιτικοποιημένη διαφάνεια». Έτσι περιορίζεται η «αδρανοποιημένη ελευθερία»,
δηλαδή η ελευθερία δίχως όρια.
5. Δημοκρατικοί Μηχανισμοί και Ικανοποίηση Αιτημάτων.
Αναφέρεται σε σχέσεις επισκεπτών/πολιτών, πολιτιστικών διαχειριστών, ατόμων που
συμμετέχουν στην ανάπτυξη της πολιτιστικής δραστηριότητας και υπεύθυνων
τοπικής, περιφερειακής και παγκόσμιας απήχησης των πολιτιστικών δραστηριοτήτων.
6. Δικαία Διεκδίκηση και Αποδοχή Ιδέας- Υγιής Ανταγωνισμός.
Αναφέρεται στο δικαίωμα ανάπτυξης διαδικασιών διεκδίκησης, σε συγκεκριμένο
χώρο-χρόνο, και στην υποχρέωση ανάπτυξης δυναμικών συστημάτων διαχείρισης
που θα «φιλτράρουν» με δημοκρατικές διαδικασίες τη δυνατότητα ανάπτυξης υγιούς
ανταγωνισμού στην ανάπτυξη αγοράς των πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Ο
διαχειριστής οφείλει να στελεχώνει με εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και να
διασφαλίζει την ποιότητα ως προς την αποτελεσματική λειτουργία των βασικών
προδιαγραφών στα συστήματα ανταγωνισμού.
7.Εποπτεία και Αξιολόγηση των Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων.
Αναφέρεται στη διαμόρφωση εποπτικών μηχανισμών και στη δυνατότητα αποδοτικής
και αποτελεσματικής λειτουργίας τους στην αγορά των πολιτιστικών
δραστηριοτήτων. Επίσης, αναφέρεται στην διαμόρφωση επιστημονικών εργαλείων
αξιολόγησης των δραστηριοτήτων που θα έχουν ως βασική προϋπόθεση την πιστή
εφαρμογή των βασικών αρχών γενικού δημοσίου συμφέροντος στην αγορά των
πολιτιστικών δραστηριοτήτων.

6
6.Το μοντέλο «Πολιτιστικές Δραστηριότητες Ενεργητικής Αντίληψης»
Οι πολιτιστικές δραστηριότητες συντελούν στη διαμόρφωση πολιτικών
ανάπτυξης στις τοπικές κοινωνίες, προκειμένου να προωθήσουν αξίες και αρχές, να
συμβάλουν στην αναγνωρισιμότητα, στην προβολή και στην προώθηση της τοπικής
ταυτότητας, διαμορφώνοντας τα πολιτιστικά πρότυπα της κοινωνίας. (Μπιτζιάνη,
2008, ΕΔΥ)
Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις αναπτύσσονται σε δύο παράλληλους και
συμπληρωματικούς πυρήνες δραστηριοτήτων οι οποίοι είναι: (Γκατζιάς, Πρακτικά
Συνεδρίου, 2007)
Ο πυρήνας Λειτουργίας της Δραστηριότητας, αποτελείται από τρεις διαστάσεις:
α) την ταυτότητα, δηλαδή τα χαρακτηριστικά αναγνωσιμότητας μιας συγκεκριμένης
πολιτιστικής εκδήλωσης.
β) τις επιπτώσεις, δηλαδή τις συνέπειες που επιφέρει, μια συγκεκριμένη πολιτιστική
εκδήλωση στη τοπική και παγκόσμια απήχηση της δραστηριότητας· στο
πολιτισμικό, πολιτικό, οικονομικοκοινωνικό γίγνεσθαι στην κοινωνία των
πληροφοριών.
γ) την καινοτομία, δηλαδή την αξιοποίηση και αξιολόγηση μιας ευκαιρίας για την
ανάπτυξη μιας συγκεκριμένης δραστηριότητας τόσο στο ψηφιακό όσο και στο
πραγματικό τοπίο με βάση τις αρχές γενικού (δημοσίου) συμφέροντος και την
υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών.
1. Ο πυρήνας Διαχείρισης της Δραστηριότητας, αναπτύσσεται σε πέντε
διαχειριστικά πεδία τα οποία είναι:
α) η αντίληψη, δηλαδή οι δυνατότητες των διαχειριστών να αντιλαμβάνονται και να
αποδίδουν περιεκτικά την ιδέα ανάπτυξης της συγκεκριμένης δραστηριότητας με
βάση της αρχές του γενικού (δημοσίου) συμφέροντος.
β) η κατανόηση, δηλαδή οι δυνατότητες των διαχειριστών να προσδιορίζουν τα
πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα, τις δυσκολίες και την ετοιμότητά τους ως προς τη
διαχείριση κρίσεων στη συγκεκριμένη δραστηριότητα.
γ) οι Αρχές Γενικού (δημοσίου) Συμφέροντος, δηλαδή οι δυνατότητες των
διαχειριστών ώστε: i)να κατανοούν το πολιτισμικό, πολιτικό,
κοινωνικοοικονομικό γίγνεσθαι με βάση τις αρχές του γενικού δημοσίου
συμφέροντος, προκειμένου να διασφαλίσουν αξιόπιστες και αντικειμενικές πηγές
χρηματοδότησης και ii)να οικοδομούν τις απαιτούμενες υποδομές στη βάση
ανθρωποκεντρικών συστημάτων ανάπτυξης και διαχείρισης.

7
δ) η υιοθέτηση, δηλαδή οι δυνατότητες των διαχειριστών ώστε να προσαρμόζουν
και να δημιουργούν καινοτόμες στρατηγικές, τακτικές και αντιλήψεις στην
ανάπτυξη και διαχείριση των πολιτιστικών δραστηριοτήτων.
ε) η υλοποίηση, δηλαδή οι δυνατότητες των διαχειριστών ώστε να προσδιορίσουν με
ακρίβεια τα σχέδια αποτελεσματικής υλοποίησης μιας δραστηριότητας.

7. Το παράδειγμα μιας Έκθεσης φωτογραφίας

Στην παρούσα εργασία θα εξετάσουμε την Έκθεση Φωτογραφίας του

Ελβετού Fred Boissonnas, λάτρη του ελληνικού πνεύματος, με τίτλο: «Boissonnas-
Εικόνες της Ελλάδας 1903-1930», που πραγματοποιήθηκε στο Ριζάρειο Εκθεσιακό
Κέντρο στο Μονοδένδρι Ζαγορίου του Νομού Ιωαννίνων.

Στο σημείο αυτό κρίνεται απαραίτητο να αποσαφηνίσουμε τον όρο έκθεση.

Έκθεση λοιπόν είναι το βασικό επικοινωνιακό μέσο, η πρωταρχική μορφή
επικοινωνίας του μουσείου και άλλων οργανισμών που θέτουν την εκθεσιακή τους
δραστηριότητα βασικό εργαλείο της επικοινωνιακής τους πολιτικής με το κοινό.
Αποτελούν διαμορφωμένα περιβάλλοντα που περιλαμβάνουν εκθέματα που
στοχεύουν στη διευκόλυνση του επισκέπτη στα εκθεσιακά περιεχόμενα. (Νικονάκου,
σελ.165, 2006)
Από τα σπάργανά της η φωτογραφία υπηρέτησε εξίσου το σκοπό της
πληροφόρησης, της τεκμηρίωσης, της εικονογράφησης. Η συλλογική της επιρροή
είναι εκπληκτική αν σκεφτεί κανείς τους πολλαπλούς της ρόλους στην επιστήμη, την
αγορά, τη διαφήμιση, τη δημοσιογραφία. (Laura Dodson, σελ.77, 2006). Χρειάστηκε
πολλά χρόνια για να αρχίσει η φωτογραφία να διεκδικεί με επιτυχία μια θέση
ανάμεσα στις άλλες τέχνες και αυτό καθυστέρησε ακόμη περισσότερο στην Ελλάδα.
Η φωτογραφία ως συστατικό της πολιτιστικής ζωής στην χώρα μας αποτελεί εδώ και
μια εικοσαετία ένα πεδίο με εντυπωσιακή δυναμική. (Γεωργίου, σελ. 163, 2003)

7.1 Περιβάλλον και στάδια ανάπτυξης

Το Ριζάρειο Εκθεσιακό Κέντρο λειτουργεί από το 2000. Πρόκειται για ένα

σύγχρονο Κέντρο Συναθροίσεων και Εκθέσεων, το οποίο στεγάζεται σε ένα πλήρως
ανακαινισμένο Ζαγορίσιο αρχοντικό. Οι δραστηριότητες του Κέντρου απευθύνονται
τόσο στον Ελλαδικό όσο και στον διαβαλκανικό χώρο και με τις εκδηλώσεις που έχει

8
φιλοξενήσει ως τώρα εξελίσσεται σταδιακά σε κέντρο φωτογραφικής κληρονομιάς.
(http://www.epcon.gr/Rizareios/Rizareios_Files/RizareioCentre.htm)

Το πολυμελές Συμβούλιο του Ριζαρείου Ιδρύματος είχε την ιδέα να

συγκεντρώσει όσες περισσότερες φωτογραφίες του Boissonnas, με θέμα την
Ήπειρο και την Ελλάδα.

Πρωταρχικός στόχος τους ήταν η συγκέντρωση και η αγορά των

πνευματικών δικαιωμάτων των φωτογραφιών και η έκθεσή τους. Το εγχείρημα
ήταν αρκετά δύσκολο. Συγκεκριμένα η επιλογή θεμάτων από χιλιάδες
φωτογραφικές πλάκες του αρχείου Boissonnas στη Γενεύη, η ανατύπωσή τους, η
απόκτηση των πνευματικών δικαιωμάτων, το ¨στήσιμο¨ της έκθεσης, η προεργασία
της έκδοσης βιβλίου με τα εκθέματα, όλα αυτά συνέστησαν ένα έργο επίπονο και
πολυδάπανο. Όμως τα εμπόδια ξεπεράστηκαν με την οικονομική στήριξη και τις
ανεκτίμητες διευκολύνσεις του Ομίλου Λάτση, ο οποίος υπηρετεί εδώ και χρόνια
το θεσμό της χορηγίας ως συνέχειας μιας εθνικής και πολιτισμικής παράδοσης. Η
προσπάθεια θα περιοριζόταν μόνο στην οργάνωση της έκθεσης εάν το υπουργείο
Εθνικής Οικονομίας δεν συνέδραμε στην έκδοση του βιβλίου με τις φωτογραφίες
της έκθεσης. (Εικόνες της Ελλάδας/Boissonnas σελ.12-13, 2001)

Μία καταπληκτική, ατομική έκθεση ασπρόμαυρων φωτογραφιών,

στραμμένη στην ιστορική φωτογραφία, πραγματοποιήθηκε από τις 8/7/2001 έως
τις 31/12/2001. Η έκθεση ήταν ένα μοναδικό πανόραμα της Ελλάδας των αρχών
του 20ου αιώνα όπως την αποτύπωσε με το φακό του ο Fred Boissonnas. Στόχος της
ήταν να προσεγγίσει άμεσα η νεώτερη γενιά τις δημιουργίες του φιλέλληνα
φωτογράφου, να αναζωογονηθεί το ενδιαφέρον για το δουλειά του F.Boissonas και
να δοθεί η δυνατότητα στο κοινό να επικοινωνήσει ουσιαστικότερα με το έργο
του(Εικόνες της Ελλάδας/Boissonnas σελ.12, 2001)

Η έκθεση αποτελούνταν από 130 σπάνιες φωτογραφίες από τα Γιάννινα, τα

Ζαγοροχώρια και την Ελλάδα ευρύτερα, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα.
Είναι η πιο ολοκληρωμένη-μέχρι σήμερα-έκθεση για τον F.Boissonnas. Όλες οι
φωτογραφίες αγοράστηκαν και ανήκουν στο Ριζάρειο Ίδρυμα. Στο εκθετήριο
πωλούνταν το λεύκωμα και αφίσες της έκθεσης γεγονός που της προσδίδει
χαρακτήρα εμπορικό και πολιτιστικό ταυτόχρονα.

9
 Η «ταυτότητα» ως παράγοντας λειτουργίας της έκθεσης έχει ως σκοπό να
αναδείξει το σημαντικό έργο του Boissonnas, όπου πέρα από το καταγραφικό
ενδιαφέρον του για όλα όσα εξαφανίζονται, μας δίνει μια εικόνα της Ελλάδας που
επεκτείνεται πέρα από την εθνογραφική μαρτυρία.

Η «καινοτομία» έχει ως σκοπό να αξιοποιήσει τις νέες τεχνολογίες, έχοντας

ως αποτέλεσμα να προβάλλεται η έκθεση και μέσω του διαδικτύου στην κοινωνία
των πληροφοριών και της γνώσης.

Οι «επιπτώσεις» ως παράγοντας λειτουργίας της έκθεσης έχουν ως σκοπό

να επισημανθούν οι θετικές και οι αρνητικές εντυπώσεις για την έκθεση τόσο σε
τοπικό επίπεδο (επισκεπτών αλλά και των κατοίκων του χωριού του Μονοδενδρίου
και της πόλης των Ιωαννίνων) όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο προώθησης και
προβολής, εφόσον η έκθεση προβάλλεται και μέσω διαδικτύου σε όλους τους
πολίτες /χρήστες της κοινωνίας της πληροφορίας.

Η «αντίληψη» ως παράγοντας διαχείρισης διαμορφώνεται με βάση τις

γνώσεις, την εξειδίκευση (στελεχώθηκε με εξειδικευμένο προσωπικό) και την
ικανότητα των διαχειριστών για τη σωστή οργάνωση, προβολή και προώθηση της
έκθεσης. Η έκθεση μεταφέρθηκε αργότερα στο Μουσείο Μπενάκη, στο Ωνάσειο
Εκθεσιακό κέντρο της Νέας Υόρκης, στο Tελλόγλειο Ίδρυμα Θεσσαλονίκης, στη
συνέχεια στο Λονδίνο, στην Αμβέρσα, ενώ η διαδρομή της συνεχίστηκε στην
Kύπρο καθώς και σε μεγάλες ελληνικές πόλεις.

Η «κατανόηση» ως παράγοντας διαχείρισης διαμορφώνεται με βάση: ι) την

ικανότητα των διαχειριστών να αποδίδουν συνοπτικά τα μειονεκτήματα και τα
πλεονεκτήματα της έκθεσης, για παράδειγμα το γεγονός ότι ήταν μέχρι τότε η πιο
ολοκληρωμένη έκθεση του Boissonnas και ιι) ότι οι διαχειριστές διαθέτουν γνώσεις
διαχείρισης.

Οι «αρχές γενικού συμφέροντος» ως παράγοντας διαχείρισης

διαμορφώνεται με βάση την αντίληψη, την κατανόηση, την αποδοχή και την
εφαρμογή των αρχών γενικού (δημοσίου) συμφέροντος για την ανάπτυξη της
έκθεσης.

10
 Η «υιοθέτηση» ως παράγοντας διαχείρισης διαμορφώνεται με βάση την
αποδοχή των στρατηγικών στην ανάπτυξη της έκθεσης η οποία πρέπει να παρέχει
Παγκόσμια Προβολή στην τοπική κοινωνία του χωριού αλλά και της πόλης των
Ιωαννίνων.

Η «υλοποίηση» ως παράγοντας διαχείρισης διαμορφώνεται με βάση την

αποτελεσματική εφαρμογή των στρατηγικών, των στόχων και των σκοπών της
έκθεσης. Στη συγκεκριμένη έκθεση οι φωτογραφίες ήταν δυσεύρετες και
πανάκριβες βρέθηκαν όμως από τους διαχειριστές πηγές χρηματοδότησης, από το
κράτος και από χορηγίες.

7.2 Αξιολόγηση
Μετά τη λήξη της έκθεσης έγινε απολογισμός καθώς και συγκρίσεις μεταξύ
των προσδοκώμενων και των επιτευχθέντων αποτελεσμάτων. Διαπιστώθηκε ότι:
 η έκθεση στο Μονοδένδρι αποτέλεσε πόλο έλξης, για την ακρίβεια
δέχθηκε 40.000 επισκέπτες!!!, γεγονός που απέδειξε ότι και η επαρχία με την
κατάλληλη οργάνωση και διαχείριση των πολιτιστικών δραστηριοτήτων κάνει τα
μικρά της θαύματα.
 τόνωσε την τοπική πολιτιστική ζωή στην περιφέρεια και ενίσχυσε την
αποδοχή της τοπικής ιδιαιτερότητας, ως παράγοντα διαφοροποίησης πολιτιστικών
δράσεων.
 βοήθησε την τοπική κοινωνία του Μονοδενρίου, αλλά συνάμα και των
διπλανών Ζαγοροχωρίων και της πόλης των Ιωαννίνων, λόγω της μεγάλης
επισκεψιμότητας, να αναπτυχθεί οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά.
 η κυκλοφορία του σχετικού λευκώματος σημείωσε ρεκόρ πωλήσεων
στον τομέα των βιβλίων τέχνης
 χιλιάδες ελληνικά σπίτια στολίστηκαν με αφίσες έργων (βλέπε φωτ.)
του Fred Boissonnas, ο οποίος, με μοναδική δεξιοτεχνία, πρόβαλε την ομορφιά και το
φως της πατρίδας μας.
 έδωσε ώθηση στο ίδρυμα να επιχειρήσει παρόμοια πολιτιστικά
εγχειρήματα, μιας και η ανταπόκριση του κόσμου ξεπέρασε και την πιο αισιόδοξη
πρόβλεψη.

11
 Φωτ.: Παζάρι στα Ιωάννινα, 1915

8.Επίλογος
Οι πολιτιστικές δραστηριότητες αναπτύσσονται μέσα από συγκεκριμένες
πολιτιστικές διαδικασίες τόσο στο πραγματικό όσο στο ψηφιακό τοπίο του
πολιτισμού. (Μπιτζιάνη, 2008, ΕΔΥ) Η διαφύλαξη εντούτοις του δημοσίου
συμφέροντος στο περιβάλλον της ελεύθερης οικονομίας αποτελεί προϋπόθεση και όχι
επιλογή. Συνεπώς η εφαρμογή των αρχών γενικού (δημοσίου) συμφέροντος από τους
διαχειριστές αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη βιωσιμότητά των πολιτιστικών
δραστηριοτήτων.
Οι πολιτιστικές δραστηριότητες αναπτύσσονται σε δύο παράλληλους και
συμπληρωματικούς πυρήνες δραστηριοτήτων στον πυρήνα Λειτουργίας και στον
πυρήνα Διαχείρισης της Δραστηριότητας. (Μπιτζιάνη, 2008, ΕΔΥ)
Η κοινωνία καταναλώνει πολιτισμό σε τεράστιες ποσότητες και σε
απροσδόκητα ή γνωστά πεδία. Πολύ εύστοχα έχει επισημάνει ο Κώστας
Γεωργουσόπουλος σε άρθρο του στα Νέα: «Τώρα έχουμε πληθώρα βιβλίων, 300
θεατρικές παραστάσεις τον χρόνο, χιλιάδες δίσκους, μια πνευματική δραστηριότητα
που μοιάζει με τη λογική του σούπερ μάρκετ. Υπερκατανάλωση ιδεών. Διαλέξεις,
σεμινάρια, ημερίδες, δεκάδες εικαστικά θεατρικά και λογοτεχνικά περιοδικά.

12
Καταιγίδα εκθέσεων, ζωγραφικής, πνευματική ζωή δεν έχουμε. Τίποτα δεν κινείται,
όλα είναι αυτονόητα και ταυτόχρονα αδιάφορα.» (Γιάνναρης, σελ.77, 2000)
Η έκθεση φωτογραφίας του F.Boissonnas στο Ριζάρειο Εκθεσιακό Κέντρο
Μονοδενδρίου ανατρέπει την παραπάνω απογοητευτική διαπίστωση. Αποδεικνύεται
ότι με ορθή διαχείριση, επιλογή κατάλληλων συνεργατών, σωστή στοχοθεσία και
προγραμματισμό, κατάλληλες στρατηγικές, σωστή προώθηση, συνεχόμενη
αξιολόγηση και με βάση την ποιότητα και την πρωτοτυπία του πολιτιστικού
προϊόντος διασφαλίζεται η διοργάνωση μιας επιτυχημένη πολιτιστικής
δραστηριότητας. Μια τέτοια πολιτιστική διοργάνωση ξεχωρίζει στο σύγχρονο
πολιτιστικό περιβάλλον όπου υπάρχει πια υπερπαραγωγή πολιτιστικών αγαθών, λόγω
της ψηφιο-επικοινωνιακής παγκοσμιοποίησης.

13
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 Εναλλακτικό Διδακτικό Υλικό ΕΔΥ Μορφής Υπερκειμένου Πάτρα 2008.

 Γιάνναρης Γ., Πολιτιστικοί Ανταγωνισμοί και Ελληνισμός, Εκδόσεις Αντ. Ν.
Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2000.
 Βερνίκος Ν., Δασκαλοπούλου Σ., Μπαντιμαρούδης Φ., Μπούμπαρης Ν.,
Παπαγεωργίου Δ., (Επιμ.) (2005), Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική.
 Γεωργίου Α., Δομή, Οργάνωση και Παραγωγή Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων,
Πολιτιστική Πολιτική και Διοίκηση, Εκδόσεις ΕΑΠ, Πάτρα, 2003.
 Γκατζιάς Γ., Καμάρας Δ., Ψηφιακή Επικοινωνία Νέα Μέσα και η Ελληνική
Κοινωνία των Πληροφοριών: Σύγκλιση, Ηλεκτρονικό Εμπόριο και Διαδικτυακές
Πύλες, Εκδόσεις :ALL Media Μέσα Επικοινωνίας 2000.
 Γκατζιάς Γ., Ο Πολιτισμός στην Ψηφιο-Επικοινωνιακή Παγκοσμιοποίηση
Πρακτικά Συνεδρίου, 2007.
 Εικόνες της Ελλάδας/Images of Greece FRED BOISSONNAS, Έκδοση Ριζαρείου
Ιδρύματος, Αθήνα, 2001.
 Κοσκινά Αικ., & Γλύτση Ε., Δομή, Οργάνωση και παραγωγή πολιτιστικών
δραστηριοτήτων- Εικαστικά, Τόμος Β΄, Πολιτιστική Διαχείριση, Εκδόσεις ΕΑΠ,
Πάτρα 2003.

 Παπαγεωργίου Δ., Μπούμπαρης Ν., Μυριβήλη Ε, (Επιμ.) (2006) Πολιτική

Αναπαράσταση, Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική.
 Παπαδόπουλος Σ., Ανθρωπολογικά-Μουσειολογικά, Μικρά Μελετήματα, εκδ.
Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, 2003.

Πηγές στο Διαδίκτυο

 (http://www.epcon.gr/Rizareios/Rizareios_Files/RizareioCentre.htm

14