You are on page 1of 303
GS, TS TRAN HIEU NHUE THOAT NUGC VA XU LY NUGC THAI CONG NGHIEP b Chi Lan LI NHA XUAT BAN KHOA HQC VA KY THUAT HA NOT- 2001 LO1 NOI DAU _ Dé din dan cdi thien ditu kign vé sinh méi truong cho céc Rhu cong nghi¢p va do thi, ngudi ta phdi dp dung cde bien phap 16 chite va. ky thudt han ché hoge gidm cée logi chat thdi dang ling, rin vis khi cia ting xi nghiép cong nghiép. Mét trong nhitng ign phap tich cuc cia vige bdo ve méi trudng, ching 6 nhiém ngudn nude la t3 chite thodt nude va xit ly nude thdi trude khi xd ra nguodn, 6 nuse ta hién nay e6 téi tren 3000 xf nghiép cong nghiép va rat nhiéu co ad sdn xudt tidu thi cong nghiép, Trong twong tai dén nam 2000 con sé nay sé tang hon nhitu. Cée xi nghitp cong nghiép va co sé tidu thik cong nghiép nay 6 tao ra mot kh6i lugng lon ede loi nude thai, trong dé co nhitu logi nude thdi doe hai, Néu khong gidi quyét t6t viée thodt nude va xit Ly nudc that cite cae xi nghiép cong nghiep, sé gay o nhiém d6i vdi cdc ngudn nude vi dén ti nhitng hau quad xdu gay t6n that cho moi nganh kinh té qudc dan. Véi mong mudn théa man mét phan nho yeu chu thiét ké, xdy dung, cdi tao che xi nghiep cong nghiep, ching t6i bién soan cudn sach "Thodt nude vee xt ly nulée thdi cong nghiep". Trong cudn sdch néu lén cde vain dé co bdn v2 td chiic thoat nuéc, cée phuong phdp, so dd cong nghé, tink todn cdc thiét bj va cong trinh aut Ly nude thdi cia ede xi nghigp cong nghi¢p . G lan xudt ban vio nam 1992, eudn sch duge in thanh hai tp vdi 1 chuong. Olan xudt ban nay, cudn sdch duce in thanh mot tap vdi ndi dung nhu lan truée, nhung c6 sita déi, 6S sung thém G ting chuong. Ngoai ra 06 thém chuong 12 nham giip ban doc thom khdo va e6 thé ding vito viec nghién cuu danh gid mite do 6 nhiém, thiét ké ede cong trinh xt ly nude thdi déi voi ting inh vue cong nghiép cu thé. Cudn sach duge att dung lam tai lidu gidng day. hoc tap, nghién citu, thidt cdc co quan quén ly v8 eds. cong trink thoat nude, xt ly nude thdi - bdo vé moi truong - ngudn nude. Chung toi xin chdn thanh cam on Nha xudt ban khoa hoc va ky thudt da gitip dd dé cudn séch duc hean thank, Do khé nang va trink do c6 han, chéc chan khong trank khdi thiéu sdt, tac gid rét mong nhén dige nhimg v kién dong gop cia ban doc va ddng nghiép. ' éeac truang dai hoc, céc vidn nghién ctu, thiét ké, Tae gia Chuong 17 HE THONG VA SO DO THOAT NUOC CAC xi NGHIEP CONG NGHIEP 1.1. HE THONG THOAT NUOC CAC Xi NGHIEP CONG N He théng thodt nude cae xf nghiép co nhiém vy: thu dan nuée thai- ban (nuéc da dang rdi) ra khéi pham vi nha may xi nghidp va xi ly tdi mie dam bao tiéu chudn qui djnh trudc khi xa ra song hd, dé bao vo nguén nude khdi bi nhiém ban. Co thé ding lai nude thai néu théa man yeu cau cong nghé va thay hop ly vé@ kinh té va ky thuat Khi dé khong phai dan nude thai ra khdi pham vi xf nghiép. Hé thong thoat nude trong cac xi nghiép céng nghiép khae hé théng thoat nuée 4 thanh phé. O thanh phé chi cfn mét hoac hai mang budi la mang ludi thoat nuéc ban va mang lvéi thodt nuée mua. Trong khi dé d xi nghiep cong nghiép s6 mang luéi cd thé 1én hon hai, tay thude vao ngu6n tao ra nude thai, thanh phan tinh chat céc loai nude thai, bién phap xi ly va bign phap sd dung nude sau xv ly. Trong cdc trutng hgp dac biét, cd thé ding hé théng thot nude chung, riéng hoac riéng khong hoan chinh. Trong cdc xi nghiép cong nghiép, nudc tiéu thy cho cic muc tidu sin xudt, sinh hoat va chifa chay, nuéc thai ra bao gid cing it hon nude cp vao. Nuée tiéu thu va thai ra trong cée day chuyén sin xudt cd thé lan: - Nuée véi chic nang la ch&t van chuyén nhiét dé lam ngudi san pham hodc bao vé chi tiét may khdi bi pha hay. © day nudc khong tiép xuc vdi san phém, may mde ma chi tiép xc vai hé trao déi nhiet nén chi ndng lén ma khong bi nhiém ban; - Nuée véi chic nang via la méi tru’ng thu hut, vita dé van chuyén cac tap chat co hoc hoac cae chat tan (khi rua, lam sach hoac lam gidu cdc nguyén liéu sAn phdm). Trong qua trinh sit dung, nude bi nhiém ban béi cic tap chat co hoc va chét tan, khéng bi nong lén; - Nude vai chite nang lA dung méi dé pha ché hda chat, dung dich thude nhuém,... hoac nam trong thanh phan céa san phdm; - Nuée si dung vita la m@i trudng thu hut, van chuyén cdc tap chat co hoc, chat tan, vita dé van chuyén nhiet (khi 1am sach khi 1 cao chang han). Khi do nude vita bj ndng lén, vita bj nhiém ban. Chat lvgng nude yéu cdu dé phuc vy cho san xudt céng nghiép cing khé da dang tay thude ting logi hinh eng nghiép. Cae xi nghiép c@ nbd vA trung binh 6 thé ding ngay ngudn nuféc cung céip tix mang ludi c&p nude dé thi hay céc giéug khoan stu. Nhitng x{ nghiép cong nghigp quy mo lon thutng phai dang hé thong cfip nude doe lap vai gia thanh ré hon hoac tin cy, an toan hon. Nhu trén da ndi, khi nhu cAu nuée ngay cing tang jén thi phai ding hé théng cap nude tuan hoan, tai sit dung nude. Tinh da dang vé che nang va phu cdu vé nuée, nhat la vé chat lugng nude, nhiBu khi doi héi phai xit ly dac biét dé dam bao théa man cong nghé san xudt va chat lidng san phém. Bang 1.1 tém tét nhu edu ding nude va mot sé déi tugng st dung nude trong cde xi nghiép cong nghiép. Bang 17. Nhu chu va mot 08 di tuong eo dung nus trong céc xf nghiép eéng nghibp Nhu edu | D6i tuong SU dung { Hoi Nai hoi, tao dim - didu hoa khong khi Trao ddi nhict Negung ty hoi, lam ngudi chat long, ch&t rn, svdi, sdy ong, dung dich dé cdt got kim loai Thap hép thy lam h khi Cong nghi¢p luy¢n can thép, d6t ric sinh hoat, khit khi SO2 trong khoi, Khi thai Ria chit ria Than, quang, sin phim ndng nghi¢p Van chayén chat cia. Bot gidy, than, Ot, cong nghi¢p thye phim, chat mau, | dign gid Rita - lam sach be mat! XU ly pe mat, ban din, vi dia i, cong nghi¢p nhudm, cong nghi¢p thie phim Van chuyén ion Thing - bé xi ly be mat Dap tt - lam ngudi Than cc, xi, phan cd hat gang Day tri ap sudt ; Thu hoi dau Lin hai Dong ning Knit gi thép, tao hat (xi, lép boc} Sdn xual Bia va mydc udng cachonat hoa Htinh 1). $0 dé cap nude: a- hé théng cap nude thang: b- hé théng ding lai ndi tgp: 1 aude sach khOng bi néng ten 2 nude bi néng lén; 3- nude via bi ndng lén vila bj nhiérn ddA, XN: xi nghiép: TB- tram bom; CTLS- céng trinh lam sach: (. 0. (" - ludng nude cép vao cdc x) nghidp. G. - lugng nude ai theo can; ex - Mong nude tén that khong td tai trong sdn xual; Von - dng nude tn that do bay hdi: - nude thai ra ngudn C6 nhitng so dé sit dung nudc sau day: - He thong cdp nude thang, tic la ding nuéc mot lan (h.1,1a), loai nay chi ding trudc day, nay it ding vi gia thanh xay dung va quan ly dat. Trugng hop nay, lugng nuée thai ra nguén Q, sé JA: B= @- Qn t+ Ws (1) trong dé @ - lugng nude c&p vao cho xi nghiép; Qy, - tén that nude khong tra lai trong qua trinh san xuat; @, - lung nuGc di theo can trong qua trinh xit ly. - He thong ding lai nude nhieu lan néi tiép (h.1.1b). O day nuée céip vio dugc ding néi tiép trong cdc xi nghiép (hoac phan xudng) 1, 2, 3..., ri sau dé mdi xt ly va xa ra nguén. Tat nhién nude thai ra sau xi nghiép 1 van dap ung yéu chu v8 mat chat lugng 4 cac xi nghiép 2, 3... Sa dé nay sé kinh té hon so dd 1.1a vi bao dim yéu cau vé sinh va bao vé ngudn nude khoi bi nhiém ban. - Hé thong cdp nitdc tudn hoan. Trong truéng hgp nay co ba Joai so do: . Khi dang nuéc véi chic ang mang nhiét, trong qua trinh sAn xudt chi nong lén va khong bi nhiém ban thi trude khi ding lai trong hé théng cap nude tufn hoan chi can cho qua cac céng tinh lam ngudi (h.1.2a); . Nuéc trong qua trinh san xudt bi nhiém ban bei cdc tap chat co hoe hoac eae chit tan, truée khi ding lai trong hé théng ep nuéc tuan hoan phai duge xut ly tach cc chat ban. Cac cong trinh xit ly co thé la hd lang, bé loc cat, bé trung hoa,... tuy thude vao thanh phan va tinh chat cé chat ban do (h. 1.2b); n xuat vita bi nong lén, vita bi nhiém ban boi cac tap chat khac nhau, truc khi ding lai trong hé thong cap nude tufn hoan phai duge lam ngudi va tach cdc tap chit ban (h.1.2c). ie so dd sti dung nuéc kha phic tap, chang han, co iy nuée tit vong tuan _Néu nude str dung trong qué trinh Thue té, thugng gap khi dé bé sung nude cho mot vong tuan hoan nay ed the hoan khic; nude da dang roi eda phan xvdng nay ed the ding lai cho phan xudng khiic hoac cho doi tugng khae trong cing mét phan xudng... Hin 1.2. $6 dd c&p nude tuan hon: b= lam sach; c- lam sach va lam ngudi; 12,3- nhu hinh 1%; 4- nude bi nhiém bar Jam ngudi nude; (c- lugng nude di theo cn; Ur- ludng nude thai ra ngudn; Qon- ludng nude tén tht do bay hdi Ux- ludng nude xa di; pg: Wong nude bay di theo gid; Ups- lugng nuse bé sung; Vo- lugng nude da dung ri; dn lai nhu hinh 11 Co thé sit dung so do nude hén hop. © mot s6 phan xvdng 18 so dd cp nuée tudn hodn, 6 phan xudng khic 1a so do cap nude thang hoac ding nhiéu vong tuiin hoan riéng biet,.. Noi chung hién nay su do sit dung nuée trong hé thong efip nvéc tuan hoan dude phé bién rong rai nhét vi no kinh té nhit va hoan ton khong Lim nguon nuéc bi nhiém bain. Tuy nhién ean phai ltt y rang nong do mudi hoa tan trong he thong dng din va cong trinh xt ly s@ tang dan theo thoi gian, se dong can ran lén thanh ong dan. 1.1.1. Cée loai hé théng tuan hoan a) Tula hodn va khong lim chdt legag nude bi xd di Tuan hoan nghia la quay vong tai sit dung mét cach vo dinh cing mot loai nuée cho cung mot muc tiéu va khong bi nhiém bdn. Nudc bé sung thém vao thay thé cho cde loai tn that d dang rd ri va di cing vi nguyén ligu hay ean pham hoae hai nuée trong trudng hop chung bay hoi. ‘Thong thutng chat luong auéc khong thay déi khi khong dua vio nhiing ion ngoui lai, khi tan hodc khuéch tan chat hitu cd hode vé co dang tan trong suét qué trinh. Chi eo nhiing mudi ban dau co dong va tich liy lai trong sudt qué trinh bay hoi va twin hodn Luu lugng nude tuan hoan cd thé kha ldn, nang do cac loai mudi cd thé tang dan do nuéc bay hoi. Diéu dé dai héi phai so bd khit cdc loai mu6i ft tan trong nude bé sung va phai xa nuéc khdi hé théng. Kae dinh ty sé (C) giita ndng do muéi trong hé tun hoan va ndng dé musi trong nude bé sung 1a dya vio ty 6 gitta lugng nude bé sung @,,, va lugng nude xa di Q, Qi & Véi Qpy - biéu thi lugng nude bay hai, voi gid tri gan ding ty 1¢ C gita ndng dé mudi trong hé tuan hoan M va ndng do mudi trong nude bé sung m duge thé hién nhw sau: M__ Ron + & m a& a , Ty sé tuan hoan R = Q/Qi, 1a ty 86 gitta luu lugng nuée @ trong hé tuan hoan va luu lugng nuéc bd sung @,,. Trong hé théng Iam ngudi - tufn hoan hé (h.1.3d), ty le ndng 49 C nam trong khoang 1-6 hoac tham chi téi 10. Trong thy 16, ty le nay c6 thé do dugc bing cach so sinh ndng 6 mudi clorua trong hé tuan hoan va trong nude bé sung, vi trong nuéc bé sung lugng muéi clorua dua vao rét khong dang ké. Trong ndi hoi cla nha may nhi¢t dién, C co thé cao hon nbiéa, téi 100. Cc (1.2) C= (1.3) b) Tuite hodn vat cht keong mde bi xd di Dieu nay cd nghia la tai st dung nvéec va trong qua trinh van hanh co nhiém ban béi cdc tap chat ngoai lai lin vio. Viée cae chat ngoai lai lan vao co thé la: * } cong doan véi qua trinh lam ngudi: + thép hap thu lam sach khi cd chita HC! (d6t rac sinh hoat tu cdc hé gia dinh); ~ thap hap thu lam sach khi cd chita SO, (chi thai khi dun ndi hoi); - thap hap thu kh{ cé chita HF, HCN (khf thai ti 18 nung ed budng khi néng); - tay gi can thép hode phun trong nha-may can thép bang dau m3; - thap phun sin xuét phan dam - nita bang dung dich nits amon, - van chuyén gi va dap tat than cdc bang dung dich cdc hgp chat sunfua. © cong doan khéng ed qua trinh lam nguéi: - ngam trong qua trinh ma dién bang cdc chat phy gia dang mudi tan; _ thap hap thn khi trong cong nghiép sn xudt phan photphat; n chu! nguyén liéu thé ln them chat Is hing va cae loai mudi (eae tuyén quang kim loai) 1.1.2. Cae loai hé théng lam ngudi va tuan hoan nude Theo cdu tao va co cdu eéng nghé ed hai loai dién hinh vé he théng lam ngudi va tuan hoan nude: ~ Lam ngudi va tuan hoan kin nhu hé théng ndi hoi va tuan hoan nude ngung (h. 1. 3a); _ Lam nguéi va tuin hoan hé nhw thap hap thy lam sach va lam ngudi khi th. 1.3 b, ©). Theo doi tugng can lam ngudi hay lam mét c6 cde hé thong lam ngudi hay Jam mat 4p dung cho cdc di tugng sau: - Ngung tu va trac déi nhiét; ~ Lam mat xang dau, khéng khi hode chat lng; - Lam mat dong co, may nén; - Lam mat 18 nung ed ludng khi néng, 16 luyén thép, nha may can thép, pha may san xudt cdc banh xe lan, bd nan dong,... Su hoat dong cia cée hé théng nay tity thudc: - loai két cfu vom hoac dng hoac ban méng; _ kiéu tuan hoan nude (trong, ngoai, Iu téc, v.v.)5 - Joai kim loai tiép xéc vai nuéc (thép thudmg, thép khong gi, dong, hop kim, nhém, ...), - vat ligu st dung dé lam thiét bi phu tro cia hé thong (bétong, g6, ...) dé tiép xtc véi nude cing can duge xem xét. Theo disu kién 4p dung 06 thé phan chia thanh ba loai hé théng lam ngudi: - Nude néng duge xa thang ra séng hodc hé thong thoat nuéc (h. 1.3.8); - Lam nguéi bang céch tigp xc véi dong chat long thi cap (khong khi 10 hodic nude) va quay tré v8 déi tugng cin lam ngudi ma khong tiép xtc voi khi quyén. Trudng hop nay goi la hé théng tuan hoan kin (h. 1.3-b, ¢); = Lam ngudi bang cach bay hei mét phan trong thap lam ngudi va sau dé tré v8 déi tugng cAn lam nguéi. Trudng hgp nay goi 14 hé théng tuan hoan ha (1.34). © c&c he thong tuan hoan hd hén hgp khde, nuée cing oo thé tiép xe trye tiép voi cdc chat ban trong cac qua trinh khéc nhau nhu chap hép thy lam sach khi. Trutng hop nay kha phuc tap (h 1.3 e). Trong hé tuin hoan kin, khéng xay ra bay hai nén can it nude bé sung Hot Fis fas Xa nie 4) Boy hai Dich rong ANuoe bé’sung| Dich agudi Xdnuac Bom e) Thdp hdp phy dat 1.3. Cac joai he thing 4m ngubi: a - h@ thdng sd dung mot lan; b - hé théng tulin hoan nude nbi hk © - hd théng tuln hoan kin; d- h@ théng tun hoan hd; e - hé théng tun hon hd két hop ll hon. Tuy nhién do xay ra nhitng tinh hu6ng khac nhau nhu do dan - trao déi nhiét khde nhau lién quan toi qua trinh nén phai cd nhiing bién phap bdo vé, chéng an man. Véi nhiing ly do trén nén hé théng tuan hoan hé thugng duge ding phd bién hon. 1.1.3, Nuée nbi hai a) Tutn hoan nude ndi hoi: Véi moi Joai nude ndi hoi, so dd tuan hoan nuée duge thé hién nhu 6 hinh 1.3b. Nude vao nai hoi bao gom: + nitde ngung, tha hdi theo cac ty lé khac nhau sau khi tiéu thy hoi, goi la nude tuiin hoan; - nude moi bé sung theo céc muic d6 luu higng khac nhau, sau khi da xt ly, Jam trong va goi la nude b6 sung. Hoi ti néi hai thudng 6 dang cac gigt ch&t long va khi (dc biét 14 khi cachon dioxit). © nhiet dé cao, hoi cbn lin mudi bay hoi do "tac nhan mang hoi" dich thye kéo theo nh silic va @ Ap suat cao cd c& clorua. Nude con lai dang long 6 day ndi hoi cd chifa tat cA cde chat ngoai lai da lin vao nude trudge khi nude chuyén thanh hoi (trir cdc chat da di theo hoi). Nhitng chat bin dang can 6 day ndi cing v6i it nude phai duge x& khdi ndi hoi vao mang ludi thoat nude. Gia sit rang ndi hoi van hanh véi luu lugng lién tuc, dé don gidn héa, cho rang d6 mudi do hai mang di khong dang ké va duge bo qua, ham Intgng mudi khoang s¢ duge can bang én djnh. Khi trong lugng muéi x4 vao hé théng thoat nufée bang trong lugng mudi dua vao cing véi nuéc bd sung (vi nude ngung duoc coi la tinh khiét), ta se duge trang thai can bang: Qi = QM, aa) trong dé @), - bu lugng nude bé sung v6i ndng do mudi m; Q, - luu lugng nude xa di; M - ndng do mudi trong nbi hoi: Mem. Bs (1.5) a Néu toan bé hai tiéu hao hét va dugc biéu thi bang tan hai (T) thi: Qi = T+ Oy > a6 va ty s6 ning dé sé la: M T+ ates a7) nm Q, Trong thu té do han ché béi chi phi van hanh quan ly va chi phi dau tu ban dau nén rt han ché ty le x4 nude di Ty 1@ nay cing nho cang tt. 12 b) Tiéu chudn cho phép ve chat lugng nude ding cho ni hoi duge qui dinh 1 thé trong cdc qui pham vé ndi hei. Dé dénh gia hiéu sudt str dung nic, ngvai ta ding hé sé st dung nude Rk: Rk = 22%, (1.8) rong dé Q - lugng nue cap vao lay tit ngudn; Q, - lugng nude thai ra nguon. He s6 k co thé dao déng trong khodng lon tis 0,2 - 0,3 dén 0,7 - 08. Khi thiét k@ cac xi nghiép cong nghiép phai luu ¥ dén viée bao ve nguon wide, Phitong huéng chinh dé gidi quyét van d& bdo vé nguén nude la tim cac pien phap cong nghé san xudt hgp ly dé giam lvgng nude thai va ndng dé chat 4 nhiém trong nuée déng thoi nghien eitu cdc phuong phap xit ly nude thai cd hieu suat cao dé sii dung cde chat qui trong nudc. Dé gidm lugng nude thai cd thé dig cac qui trinh cong nghé "khé" tite 1a ding va thai nudc ra {t nhat, diing lai nude nhiéu Jan hoac ding lai nude trong he thong cép nude tuan hoan 6 day c6 thé hoac khong cin xt ly so bo roi ding lai cho chinh xi nghiép dé hoac xi nghiép ben canh, tity thuée yéu cau chat lugng née cua cae xi nghiép sau. Néu yéu cau chat luong nutéc vé cong nghé ede xi nghiép sau thap hon thi khong clin xit ly so bo ma dig ngay. Di doi voi bién phap giam luu lugng nguti ta con nghién cuu giam tén that nguyén ligu va sin phéim dé sao cho lugng chat bain trong nude ft nhat. Do dé phai nghién ctu bién phap hoan chink day chuyén san xudt, thu hdi ede chat qui trong xi nghiép. Thang thudng khi giam lugng nuée thai thi nong dd chat béin sé tang lén, khi do sé gidm dutgc dung tich cong trinh xi ly, tée 14 gidm gid thanh xay dung va quan ly. Déng thi khi nong do tang len, sé dé dang thu hai chat qui va noi chung hiéu sudt xt ly sé tang lén, Tuy nhién, khi dé nong dé chat ban con lai vén cao, hoac néu ding phuong phap sinh hoa dé xu ly, ndng do chat ban quad cao sé ngin cAn qué trinh va nhiéu kiti di héi phai xit ly sa bo dé gidm ndng do chat bain trong nude thai. Noi tom lai, khi thiét ké cae xi nghiép cong nghigp, van dé edp thoat nude phai duge giai quyét trong mot 3 hop thong nhat, dong thdi phai ltu ¥ dén cdc cong trinh ky thuat khde trong pham vi xi nghiép. Mat hac cd thé két hgp giai quyét thoat nude cho toan bé cum dan eu va xi nghiép cong nghiép, thi hiéa qua kinh té sé cao han, 12. XAC BINH KHOL LUONG, THANH PIAN, TINH CHAT NUOC THAL CAC XING CONG NGHIEP “Trong céc xi nghiép odng nghiép thuing tao thank ba loai nude thai: 13 _ Nuée thai san xudt la nuéc da dig di trong qua trinh san xudt, ké cA nuée thu duge khi khai mé (chang han nuée 6 ede mé than; khi khai khodng; khai thac dau mé,...)5 ~ Nuéc thai sinh hoat tao ra tit cdc khu vé sinh cua nha hanh chinh, nha san xuét, ria nén nha, ti cc nha tim cia cdc phan xuéng, hoac & vi tri dée lap riéng biet _ Nude mua de mua hoge tuyét tan. © day chu yéu ta xét nutéc thai sn xuét. Dac diém néi bat cha né 1a rit da dang vé thanh phan va Khoi lugng (khdi ligng don vj la lugng nude thai tinh theo mét don vj nguyén liéu hoac s4n phaém). Khoi lugng va ché do thai nuéc, thanh phan va tinh chét nude thai tay thude vio nhiéu yéu 16, trong dé cha yéu 1a: - nguyén ligu va cac héa chat sit dung trong san xuat; + day chuydn cong nghé san xudt; - chat lugng nude tiéu thu cho cac nhu chu san xudét; ~ diéu kién dia phuong. Khi thiét ké thoat nude cho cae xf nghiép phai xem xét phan tich diy a cdc chi tigu hda ly cba nude thai san xudt ting phan xuéng, toan nha may, xf nghiep, phai chj 16 va lam sang té ve khoi lugng, thanh phan tinh chat cdc chat pan. Dac biét phai hw ¥ dén cdc chat bain dién inh (nhu phenol, hgp chat sunfua, dau m,...) va cde ch&t déc (tetraetyl chi, dong xianua,...) Nhu vay mdi d@ ra va chon sd dé thoat nuéc, cong nghé xit ly va bien phap sit dung tat cA cdc loai nude thai sin xudt mdt céch hop ly. Ngudi ta phan biét hai nhém nuée thai sin xudt. Dé la nude khong ban (qui ude 1A sach) va quée bin. Nuéc thai sin xuat khong ban cha yéu tao ra khi lam ngudi va trong: cae qua trinh ngung ty hoi nude, tram lanh. Nude thai san xudt ban co thé chita cdc loai tep chat khae nhau. Co loai chifa chat ban cha yéu 1a vé cd, cd loai chia chat bén cha yéu 1& hitu co. Da s6 cde loai nuée thai san xuat déu chita hin hgp cac chat ban. Mot sé loai chat thai co thé chifa cac chat doc hai nhu nuée thai cae phan xudng ma, mot 36 khac cd thé nguy hiém vé mat vé sinh, bénh dich nhu nude thai céc xi nghiép giét mé, nha may da, nha may ché bin thude phdng dich,... chtta nhiu toai vi khudn gay bénh (vi khudn lodt, dau mia,...). Theo ndbng dé cac chdt bdn cé thé chia ra nude thai dam dac va {t dam dac (oang). Phan ting hoat tinh do pH cia nuée 1a mot chi tiéu quan trong trong vide danh gid nude thai san xuat, nd ddng vai trd quyét dink khi chon vat ligu xay dung cdc cong trinh thoat nuéc Theo dé an mon nguvi ta phan ra cdc loai nugc thai sax: 2 ft an man: co tinh axit pH = 6-6,5 va co Uinh kiém yu pli = 8-9 - an mon manh: ed tinh axit manh pH < 6 va kiém manh pF > 9. Ngoai ra khi danh gid vé dé an mdn cha nude thai ngudi ta con xét dén cac yéu t6 nhiét dd, toe do nude. Nuéc thai san xudt chtfa nhigu chat ban khae nhau vé ca sé lugng lin chat lugng, do dé khong thé cd ti@u chudn ve cac chi tiéu, thanh phan hda ly cho mét loai nude thai nao duge, Dé xde dinh thanh phan tinh ch&t nude thai san xudit, dé voi xi nghiép da xay dung va dang hoat dong, ngudi ta phai can ext vao két qua phan tich truc tiép cdc chi tieu hda ly. Déi véi ede nha may, xf nghiép thiét k& mdi cd thé x4e dinh theo cae sé lieu tinh toan céng nghé vé sé lugng, ban chat cdc chat bain thai vio hé thdng thoat nude hoae co thé theo cac 56 li¢u phan tich nuéc thai cdc nha may tuong ty dang hoat dong. DE nghién ctu xac dinh kh6i lugng, thanh phn, tinh ch&t nude thai, dau tién so bO lim quen véi déy chuyén cong nghé cac qua trinh san xudt cla xi nghigp, biét duoc tink hinh sit dung va thai nude eila ting cng doan san xudt, tinh chat, thanh phan nudc thai tao ra, Sau dé tién hanh nghién ettu vé nude thai ca tiing phan xudng, day chuytn, may moc, roi nude thai cha todn bé xf nghiép. Chi cé nhu vay méi cho phép tim c4ch giai quyét dang d&n van d8 hop nhat hay tach riéng cac loai nude thai va chon bién phap xi ly thich hgp, tie la chon so dd hé théng thoat nue va day chuyén céng nghé xv ly nue mot each hgp ly. Chang han nude thai tu cac phan xuéng dat méng kim loai phai duge xit ly dac biét dé thu hdi dau md; nude thai tir phan xuéng hda chat phai dude khi phenol truée khi qua cdc céng trinh xi ly chung cho nude thai toan nha may. Dé6i véi nuéc thai san xuat chifa cac chét doc hai nguy hiém nhu chat phong xa, xianua,... thi phai tach riéng va xi ly dgc lap. Khi nghién ettu vé nuée thai san xudt, ngoai cae chi tieu héa ly, nhiéu khi phai xAc dinh déng hoc léng (hodc ndi) cla cdc tap chat ed hee, kha nang keo tu, do tham loc, tinh dan dign, dé phong xa, site cdng bé mat, - cla nude thai. Lugng nude thai san xudt duge x4c dinh theo cong sudt cia xf nghiép, theo tiéu chudn thai nude trén mot don vj nguyén ligu hoac san phém,; déi voi cdc nha méy nhiét dién, theo don vi céng sust dién. Néu khéng co cdc 86 liéu dé thi phai xc dinh theo sé ligu tinh toan cong nghé cho truéc trong nhiém vy thiét ké thoat nude. Tieu chudn thai nude hay tu lugng don vj ca nude thai dao dong trong mét khodng kh Ion, tity thuée vao ting céng nghé sin xuat cla cdc xi nghiép 15 cong nghiép, s¢ dd sti dung nude vi thoat nuée, vi tri tuong quan gilia cdc phd méy hoac viing dan ext (xem bang 1.2 va chuong 12). Nhigu nba may, xi nghiép cOng nghiép tao ra nhitu logi nude thai khac nhau vdi 86 lugng rat 1én va ndng d6 chat ban rat cao. De la cac nha may suyén kim den; luyén kim mau, nha may héa céc, nha may hoa chat, nha may gidy xenluloza, nha may dét, nhudm, in hoa,... Mot trong cde nhiém vy eo ban khi thiét ké thodt nuéc cée xi nghiép cong nghigp 1a phai xéc dinh lu lwang tinh todn (ngay dém, gid trung binh, gidy), thanh phan tinh chat va ché dO thai nude. Nhu trén da noi, tat cd cae 96 liéu nay cé thé xac dinh chinh xéc dugc khi da lam quen véi qua trinh san xudt cong nghé cua titng phan xudng va cla tohn nha may xi nghiép. Hinh 1.4 gidi thiéu phutong phap luan - qui trinh nghién cdu vé thodt nude va xu ly nude thai cdc xi nghiép cing nghiép. Thue té ngudi ta phai lap bang ean bang trong xi nghiép cong nghiép va Bing 12 86 wong, dhe tinh nudge thai mbt 08 xi nghidp cong ngnléP Loai x/inghiép cong Tpenvi tudng | 1 Nong dé ban theo cae oni titu chinh, mgt nghiép, cde e&ng 1 done |B ~ - doan san xudt : thai? | chdtiéting ; NOS) — chat dae bigt i i i i ! Nha may luyén kim den i i : = lam sach khilé cao i mkh | 40-60 7,0-8 ; 500-4300(1500) ase | = dic gang ttdogang 20 | 78 00-250013500] 200 | ~dét méng kimioai || 1 tan thép +4 | 65-75| 1005001500) | wo | 300 (md) ~ phan toai xi | Tanxl | 153 | 62-88; 400-700{700} : <0 | Nnamay na cic | : ' «rida than ‘tdnthaneée! 0525! - | 28000 len f - dp t&t than 1 | OS45 | 72-76) esco | <® 10 (phenol Nha may luyén kim maui \ i = lam giau quang ; tthe 50-90 | ! - dBng tain 350 = kBn - nieken i adn | 800 ‘ : = nhom + 4tdn | 1600 . Hl Nna may gidy xenluloze | : ! - ché bién gidy itdn | 0-300] 7278- 500-1220 50-220{200) | + xenlulo sunfit | én} 75-650) j 260-800 46-330011200) + xeniulc suntat 1tén | 370 | woo-4o0 «| 0-200 | - ché bin cacténg atin | 50-250 | - ' 480-870 700-500(330) Nha may dat nhudm vai! 1tdn | 400-600, 65405 120-480(250) 280-1250(600) 20-130 (chat hoat tinh ba mat) Ghd chic b NOS thay BOD, vidt tt tir tiéng Anh Biological Oxygen Demund) fh nba efiu oxi sinh hoa, fang ngoaie gk Ur trun Binh, 16 __— xuiit ciia xi nghiép cong aghep > Dac dim, die kiga! | Pac dim ve si] Hao ra nude ted | rong mage thd | cnme cees t Tg hinh do hing ngfly hoe cat sin xuit | Lam quen vi ovr [ miu a? ate | ginh dic ung. dong hoe clit; a 4 eh nue thai 1 TT | Lim sing «© tinh € dinh leu sword pa tin nik vay Nae dink sor cae Frabe inti ngiy cm], xe din nog Go). Coy net do! va chu rong nue | vit theo ca Fei chat Blin dde] muse (hii [mae th hall : [ Le —— I © Xile din str daw ati a u hw la vi sinh Vill ding haat tinh cit ~ 1) nunc die eng, thai (pH at tre 5 N i. i 1 4 Lap k& hoaeh ngniéa| pp jc dink wu wong fe dint su nin] © dinh sw daw | | don vj sure thai trén | déag think phan! | dong niing do «te . “ r Lam xing ch db) | Xie dink che do thd! Phan tic er sinh 4 cla phi ya dita kidn xi nude nude, he sd “ss wit. sae dink: & [Unis nade nude | ev khio sit, ci | dim do ten teorng val} ) mét don vi sin phim | | tinh ehiit nue thai || chit in die lay mao node nguyen koe kn king trong vil lean — es L J ime theo (ho ian | t - i sjnen ett eae bien php seb Ay, hdr daxs nui thy ° + [seen ara Hint 1-4. $0 d6 phucng phap luan nghién cu ve nude thai cong nghiép (dé lam sang te cdc dac diem vé sinh va ky thudt ¥@ sinh cua nufde thai) 17 tim bién phap gidm tén that toi mite thaip nhat, sit dung nuée téi mttc hiéu qua. nhat. Nhiing tén hao nude trong so dO sti dung nuéc bao gém: « tén thét khong tré lai trong qué trinh san xudt (Q,), tie la nutée mat di theo san phdm va chét thai, ed thé xdc dinh theo tinh todn cong nghé, ngoai ra cdn mat di mot lugng nude ra dung, tudi cay; - tén that do bay hoi khi lam ngud! ké ca bay hei ty nhién theo mat thoang Qin "tn that 8 dang gigt bay theo gid vao khong khi khi lam ngudi (Qug)i - tén that do ro ri & dudng Sng va cdc cing trinh; - lugng nude xa vao hé thong thodt nude Q, dé tranh bien tugng tang lugng mudi khoang trong nude tuan hoan. Trong hé théng cp nuéc tuan hoan, téng lvgng nude tén that phai duge bir vao bang lugng nude mdi bé sung Q,, Lutgng nuée nay bang 5- 10% lugng nude tuan hoan @ (h, 1.2), Nhu vay lugng nvéc xa vao hé thong thoat nude Q, chi la mét phan ludng nude bd sung @1, lay tit ngubn. Dé tinh toan cac cong trinh thodt nuéc phai x4e dinh Q, nay, nd tity thuéc vao chat lugng nude bd sung, ché do thay nuéc trong vong tuan hoan. Ché do thay nuéc cé thé thie hién lién tuc hay gidn doan theo chu ky hang ngay hay vai ba ngay. Ngoai ra cé khi yéu cAu hé thong thodt nude phai tiép nhan cd lugng nude x4 can cac cong trinh (ichi sta chifa, rita thép lam ngudi, hd lam nguéi ed vai phun, bé lang, ...). Khi dé phai tinh toén mang 1u6i thot nudc sao cho an toin va phai xd vao nhiing git lvu lugng théi nuée 6 mang ludi it nhat. Luu lugng nude thai sin xudt xa vao cdc céng trinh thoat nuéc, nhu da noi, duge xdc dinh theo cae 6 lieu cong nghé hoac theo nang sudt cua xi nghiép va tieu chudn thai nuée don vi: Qrga = Mom, nP/ngd , (1.9) mM, nua s =3 Gy Ry Vs, (1.10) trong 45 Qyyq - leu lugng nude thal ngay dém, m3/ngd; dmacs - itu luong gidy t6i da, I/s; m- tiéu chudn thai nude theo mot dan vj san phdm hoac nguyén Jiéu 6 tinh toi tuan hoan nuéc, m3; M- s6 don vj san pham hay nguyén ligu trong mét ngay dém; Mj- sé dan vj san phém hay nguyén ligu cila ca ed nang suat cao nbat; ¢- s6 gid lam viée trong mét ca; &,- hé sé khong diéu héa gid. Néu trong nha: mdy xi nghiép cd mot loat day chuyén sdn xudt cdc mat hang san phém khde nhau thi cin xde dinh lua lugng theo timg loai day chuyén. Khi do lwu lugng nude thai téng cong eta nha may sé 1a: 18 Q = mM, + mM) + m4yMy +... + mM, a1) trong dé mj, mz, m, - tiéu chudn thai nuéc cho mét don vi san phdm hoac nguyén liéu méi loai, chang han, m?/tan; M|, M)..M, - nang suat ting loai san phim hay nguyén liéu, chang han, tan Luu lugng tinh todn duge xde dinh cho toan bé day chuyén sin xuat trong mét don vi thoi gian véi nang sudt t6i da cia nd. Noi chung, ngudi ta khong chi xac dinh luu lugng téng cong cba nuGe thai toan bé xi nghiép ma con phan phéi theo titng phan xudng, tig miéng xA ph4n xudéng va titng ca kip. Ngoai ra ngu@i ta con xdc dinh luu lugng ting loai nudc thai san xudt theo dac tinh chat bén (nude, axit, kiém, trung tinh, ...). Ché d6 thai nude trong cdc xi nghiép cong nghiép Khi thiét ké thodt nude, khong nhimg phai biét luu Ivong dac trung cla nude thai ma con phai biét ché do thai nude theo thai gian. Ché do thai nude duge xdc dinh theo biéu dd dao déng luu higng nude thai ra. Gid tri luu lugng tinh todn duge chon theo ché d6 thai nude. Cuéi cting 1a kich thuée tiét dién va gia thanh xay dung, lai ty thude vao gid tri luu lugng da chon. O eae xi nghiep eéng nghiép née thai san xudt chay vao mang lidi khéng theo mét qui luat xdc dinh nao mA tu thude vao ché d6 cong nghé san xudt. Ché dé thai nude ed thé diéu haa hoac khong diéu hoa trong ca kip, ngay dém. Nhiéu khi x4 nuée tung dgt tap trung, nhat 14 cdc chau, thing, bé, ... dung dich cong nghé x4 can theo chu ky. Vi vay trong tting trutng hgp phai xac dinh ché do thai nude ting xi nghiép, phan xudng, day chuyén san xuat. He sé khong diéu hoa gid (f,) cla nude thai cdc xi nghiép céng nghisp rat khde nhau va thay déi trong mét khoang Ién. Theo s6 ligu cla nhidu nudc hé sé khéng didu hda gid (k,) ca cdc nha may nhu sau: Juyén kim 1,0- 1,1; gidy 1,3- 1,8 héa chat 1,3- 1,5; det nhuém 1,0- 1,15 thc phdm 1,5- 2,0; da 1,5- 2,0 Dé tién tinh todn ngudi ta thudng lap biéu dd luu lugng cta titng loai nude thai cang nhu biéu d0 téng hop luu lugng nuéc thai cia toan bé xi nghiép. 1.3. SU DUNG NUOC THAL SAN XUAT VA THU HOI CHAT QUi Khi thiét ké thoat nude cdc xi nghiép, tric hét phai xem xét dén kha nang tan dung nude thai (toan bd hodc mét phan) va kha nang thu hoi cht qui trong dd. Do thanh phan, khéi lugng nudc thai va diéu kién dia phuong quyét dinh, co thé cd cdc bién phap sit dung duéi day: v 19 1.3.1, Dang lai nude thai sau khi dé xi ly trong hé théng cfp nuée tuan hon cada nha may xi nghiép (h. 1.2) Déi voi nude chi ndng én ma khong bj nhiém bén trong sin xudt, thi chi can cho nie thai qua céng trinh Iam ngudi. Doi vol nude thai bj nhiém bain ma khéng bi nong lén (nude tam gidu quang chang han) thi chi cin cho qua ede cong trinh xi ly (hing) hoac déi voi nude vita bj néng Jén vita bi nhiém ban cing cé thé cho qua xit ly bang cach cho lng ri lam nguéi rdi dn tr ve dung Iai trong sin xuat. Dé minh hoa ta hay xét so dd xi ly nude thai tram lam sach kh{ 10 cao (véi ap suat bin thugng? cia nhii may luyen kim den (bh. 1.5). Mink 1.5. $6 dd sd. dung nude phan xudng fam sach khi 1. phan xudng lam sach khi: 2- bé lang ly tam; 3- tam bom: 4- thap lam ngudi, 5. 6ng din nudc da lam ngudi, 6- tram bom can; 7- 6ng din can; 8- tram ‘am hd 03n; g- éng din can ca bai chda® 10- giéng tap trung nude da sdng trong: 1+ nude bé sung: 12 mang dan nude ty chay 4) cao: Nude thai tie phan xuéng J - phan xudng lam ngudi va lam sach khi (1am phiét dd 40-50°C va chia trung bin 1500 my? chat lo ling. nude duge dan qua be l cach kbi bang: may foc bu Hinh din va thip bap thas v ang ly tam 2, 4 dé ham lueng ebait le Ling trong nucse itm xadng con 160 ingil tiie 14 dap ung yéu edu céng nghé ve chat Luang: mide Nudie ti ic bé king ly tam duge tap Gung vao ngan tiép nbdn 10 cua tram bom 3 va duge bom lén thap lam ngudi 4. Nhiét do 6 day ha xuong 27- 30°C tic la dap ting nhu cfu céng nghé. Nude da lam agudi nhs mot nhom may bom khéc trong tram bom 3 theo dng din 5 dua tré Jai phan xudng lam sach khi Can tit bé lang nha tram bom 6 theo éng dan 7 dua ra tram Yam khé & cd erie may loc chan khéng hoac theo dng ¥ ra sin phui, bai chifa. Sau khi phai khe do Am dat téi 20-25% can duge dua tr vé phan xudng phan cd hat dé dung lim chat hap thu khi dc. Tat cd tén that nude trong vong tuan hoan duge bi dap bang lugng nude bé sung theo éng 1] Nuc thai duge din vao cdc bé ling theo mang bétang cdt thép [2 cs nap I thi su dé can bang nudc trong vong tufin day, Mang phai od dé déc sao cho t6e db nude trong mang 1) 1.2! m/s, Tren hinh vé cac 86 phiin tram (4) Sa bie hoan. Lam lugng don vi cua nue thai la 4,5-5,5 m* trén L000 m* khi 1.3.2. Ding la Trong didu kién nhat dinh, nuée thai ed the dang | nude cho qua trinh sau i cho qua trinh sau m& khong can xit ly so bé néu you chu chit lvgng aude 6 qua trinh sau thiip hon. Néu truée khi dung lai cin phai xi ly thi mite dé cfin thiét xi ly duge xe dinh theo yéu ciu cong nghé. Khi ding lai nai tiép cd thé cho hiéw suit kinh té cao, chang han trong cde nha may loc va hoa déu theo kiéu chung truc tiép, co mot joai binh ngung ty dat ¢ vi tri cao, Nudéc thai sau khi ra khoi binh ngung do cd nhiét do 35°C nén co thé Lim ngudi ode may dat 6 vi tri théip han, vi d ede may do cho phép nude vae vi nhiét do cae han 150°C). Nho sit dung ni tiép va tufin hodin ed the am duu heing nude thai toi 20-30%, gidm duge rat nhiéu lugng nude phai ly tit ngudn vao do dé dat hiéw Bt Pp y qué cao trong viéc si dung nude. O nhitu noi va nbiéu nude trén thé gidi, dé tranh nhiém ban ngudn nude, nguai ta da dua ra ludt phai ste dung hé thong c&ip nude tu&n hon trong cae xi nghiép cong nghicp 1.3.3. Ding nude va can phuc vu tudi, bon rugng trong néng nghiép Mét 36 loai nude th sin xudt es thé ding dé tusi bon ruang trong nong nghiép. O nude ta van dé nay c: nghién cfu va ting dung mot cach eo hé théng. Nude thai chita cde chat hosing ang ci ¥ nghia kinh tlm song chua duge v6 co khong thé ding dé tudi hoa mau ditde vi khang cd hoac ehifa rat it chit dinh duang cho cfy trong. Mat khiae nude thai chia eve ehair vd cu Tai Ta chat déc hai déi véi vi khudn dat cmudi ding, thiée, crom, chi...) hoac ehiee mudi lam pha hy edu tric eda dat Nue thai chifa eve chat bain huu co eda nhiéu fink vue cong aghiep od the ding 46 tdi rugng cing voi nuféc thai sinh hoat sau Khi da xit ly so bo bing phuong phaép co hoc. Ding dé twéi rudng t6t nhat 1a nuée thai ela cac xf nghiép thyc phdm (dugng, thit, sila, bot, dé hop, gist mé, ...) va xi nghiep san xudt amoniac. Trong nhiing loai nude thai dd cé chia nhiéu chat dinh duwdng: nito, photpho, kali, ... cin cho céy trong (bang 1.3). Tieu chudin tudi cay tuy thudc vie nhiéu yéu té (ndng do nuse thai, khi hau dja phuong, dac tinh dat, loai cay trong, ...) va dao dong trong nhuing khoang lan. Theo kinh nghiém cha Die khi dung nude thai nha méy dung dé tuéi ruong thi tiév chudn tudi dao dong tit 1000 wmYyha/nam d6i voi dat chac, dén 5000 m2/ha/nam déi véi dat dé thdm nuéc. Béuy 1.3. Lueng chét dink duéng trong auée tha cla mot 38 xf aghidp cdng nghiép I Chit dinh dudmg rong nix6e 1nd, gin? Loa xi ghi 4 r — ceding nghitp | N, toan phan | K,0 | P20. CaO puong ' 40 | so] 0 170 sia | 50 ; ® | so 80 “YoiL Uéa bop | 290 | 142 402 160 “Vinh bot i 265 486 | 3 | 16 Men | 275 480 | 100 | 93 Rua i 30 | 20 50 52 Via | 24 | 30 | | Heat qua bop ! 6 ; 50 yr | 30 candp i 160 | | w | Dang nude thai nha may bia dé tuéi hanh thi tiéu chudn tudi 1a 8000 m/ha/nam. Déi voi cdc loai nude thai sin xudt qua dam dac thi can phai cho lng so b6 hoac phai pha loang truée khi tui ruéng, chdng han nuée thai xf nghiép giét md, ché bién thit, men, tinh bét,... Can sau khi lang ciing dé bon ruong. Can luu ¥ rang nude thai chifa nhi®u chat hitu co khi phan hdy thutng tao thanh san phém gay mui théi, Do dé phai kip thoi ddim ngay ra canh dong dé dam bao vé sinh méi truéng, Noi chung khi dung nuéc thai san xuat dé tuéi ruéng phai bao dam sao cho loai tris kha nang gay nhiém doc d6i voi dat, nguén nude ngam, cay trong, . va qua dé déi vdi ste khée con ngudi. Mudn vay phai nghién citu ky va tim. cae bien phap xt ly, pha loang, dong théi phai théa thuan vol ca quan thanh tra etia Nha nuéc. 99 1.3.4. Thu hoi chat qui Trong nude thai cua nhiéu nha may xi nghiép chita nhiéu chat qui (dau, mé, sgi g6, crom va nhiéu ch&t hda hoc khac, ...). Nhimg chat dé phai duge thu hDi va dua tré lai phuc vu san xudt. Trong mét s6 xi nghiép, ndng ¢6 cdc chat qui trong nude thai d cdc phan xuéng rat khdc nhau. Do dé nhitng tram thu héi 36 1A mét kh4u cong nghé cua titng phan xudng, viée thu hdi chat qui sé lam gidm ndng dé chat béin trong nude thai, tao diéu kién dé dang cho vide xi ly sau do, vi du, viéc thu hdi kiém tir dich den cia nha may gidy Bai Bang. Nhiau khi viée thu hoi cdc chat qui chang nhiing do yéu cau kinh té ma cdn do you cAu ky thuat xi ly nude. Céc chat qui nhf phenol, dau, mo, nhwa, ... 4 nong dé cao trong nude, géy déc hai vdi vi sinh vat thie hién qua trinh oxi hda, do dé néu khong so bé thu héi cdc chét qui trén thi khong thé xi ly bing phuong phap sinh hoc dude. Tay thuge vao thanh phan hda ly vA mifc dé qui eda chat thai ma ngudi ta chon bién phap thu hdi khde nhau. Vi dy, bién phap phuc hoi xi ly dung dich chtta crom va cac dung dich da ding rdi duge thye hién nhu sau: dung djch dién phan khi ma crom (dung dich thy dong), sau khi st dung duge xt ly bang xt cho ti pH = 5,5-6,5, két qua sé tao thanh hidroxit ela crom, sft, cadmi, kém,... Tiép theo cho qua loc. Sau dé dung dich duge xt ly bang axit sunfuric cho téi pH = 2. Nhu vay sé chuyén natri cromat thanh bicromat 1a chat thy déng, cuéi cing cho dung dich loc qua H- cationit sé dugé axit bicromic va chat dé chudn bi dung dich dién phan cha crom. Viéc thu hdi hay phyc hoi cac dung dich ma va cdc dung dich rita cho hiéu qua kinh té rat cao. 1.4. GIA] QUYET TG HOP THOAT NUOC CAC Xf NGHIEP CONG NGHIEP VA VUNG DAN CU Viée thoat nude edc xi nghiép céng nghiép phai duge gidi quyét trén co 3d qui hoach chung va so dd thot nuéc cia ving. Néu cac xi nghiép cong nghiep 6 gan hoac trong pham vi thanh phé, ving dan eu thi truéc hét phai uu tién kha nang thodt nude va xi ly nuée thai chung cho xi nghiép va thanh phd, ving dan cu. Vi thong thutng cd nhu vay méi bdo dam yéu cau vé sinh va kinh té. Néu thanh phé va khu cong nghiép xa nhau thi viée gidi quyét hop nhat - tap tung hay riéng Ié- phan tan- cuc b6 phai dya trén co sé so sdanh cac phudgng 4n vé kinh té - ky thuat. Nhiéu khi do dac diém thanh phan tinh chat nuéc thai san xuat néu xi ly rieng thi khong thé dat duge higu qua mong mudn. Nguge lai, néu tron lan vdi nude thai sinh hoat thi viéc xi ly sé rat don gidn va hiéu qua cao, tuy nhién trong nude thai sAn xudit co chia cdc tap chat dac biet nén khi xA vao hé théng thodt nudc thanh phé vén phai tun theo nhiing qui 23 dinh dé dam bdo ché dé céng tac binh thuéng cia mang lidi thoat nuée va cong trinh xi ly neéc thai toan thinh phé. Nude thai san xuat it béin chi xd vao hé thong thodt nuéc thanh phé, néu can dé pha loang nude thai rat bdn va dam dac. Ngoai ra nén st dung lai trong hé théng edip nude tuan hoan hoae xA vao hé thdng theat nuée mua dé tranh cho mang luéi thoat nude ban thank phé lam viée qué tai. Tham chi véi nude thai sdn xudt chi chita cac chat v6 co cing khong nén xA vao mang tdi thoat nuée ban thanh phé ma co thé ding Jai trong san xuat hodc xA thang ra ngudn sau khi xt ly euc bd Khi xa nué thai san xudt vao hé théng thoat nuée ban thanh phd phai tuan theo diéu kién sau: - Nude thai khéng chia cdc tap chat khong tan co kich thuée qua lén, chim xuéng, néi lén hoac bam vao thanh dng gay tac ng thoat nudc thanh pho, - Nude thai khong gay tac dung pha huy vat ligu dng va cong trinh thoat nuée thanh phé; - Nude thai khong chia etc tap chat dé chay (xang, dau, ...), cae chat khi doc va dé tao thanh ede hop chat né trong mang ludi thodt nude va cic cong trinh xt hy; - Khong eo nhiét do cao qua 40°C; _ Khéng gay tie dung pha hoai ede qué tein xt ly nude thai va can trong tram xi ly nude cia thank pho; - Khong chi cic loai vi khudn gay bénh va esc chat phong xa, Trvfdc khi xi vao hé théng thodt nude thanh phé cic loai dé phai duge khit tring va khit doe; - Khong hyp nhat. eve logi nude thai es kha nang gay phan tng hda hoc va tao ra cic loai khi doc dé nd, dé thay hoae tao ra huyén pha va cén vdi mot Iuong qua lon. Khong duge phep xa iu: loai dung dich nguyén thé dam dac mot qich tap trung tie thai vao hong thot nude thanh pho. Néu khong dam bao duge nhiing diéu kién trén thi phai xt ly so bo nude thai sain xudit (diéa hoa jatu higng, néng dd; trung hoa; lam sach eo hge; ly hda hoe, khit tring; phi loang, 1 treng pham vi xi nghigp, truée khi xA vio hé thang thodt nude thanh pho. Ngoadi ra cd thé dimg eae bién phap phong ngita nhv dat ming thay Jue, thong gid mang ldi,... Khi chon cae bién phap xt ly cue b6 phai cha y toi de + diém cua edie loal chat ban cin tach ra; - Nuée thai chia cdc chat hdin hitu co vai nang dé cao es thé xa vio hé thong thaat nuée thanh pho néu NOS (BOD) eda hon hop nude thai ds voi nuféc thai sinh hoat thanh phé khong vugt qué git tri cho phép. Khong duge x8 vao hé théng thoat nude thanh phé nhitng loai nuée thai cé mau ddim dace (nhu thuée nhuom sunfua) vi khong hu duge mau eta chung tham chi ca khi xit ly bang phuong phép sinh hoa. 1.5. $0 BO HE THONG THOAT NUGC CAC XP NGHIEP CONG NGHIEP Khi thiét ké va chon hé thong thodt nude xi nghiép eéng nghiép phai xét tdi cdc yéu t6 sau day: - s6 lugng thanh phan tinh chat nude thai cua timg phan xuéng va ché dd thai nude cla nd; . \hA nang gidm Idong nudc thai san xuat bin cia xi nghiép bang each stt dung day chuyén cong aghé hgp ly; ” ghd nang ding lai nude thai trong hé théng cap nude tuan hoan hose dimg lai trong cdc qua trinh cong nghé khée véi yeu cau vé chat lugng nuéc thap hon; - kha nang thu hdi va st dung cac chat qui trong nuée thai; _ kha nang két hgp nuée thost cia cdc xi nghiép 6 gan nhau hodc kha nang xA vao hé thong thoal nuéc thanh phd; . diéu kién x4 nude ra ngudn va mutc dé can lam sach; - ofe phitong phap xif ly nutdc thai ed thé chon; . chi tieu kinh té ky thudét cba ting phuong én. Noi chung so dé mang ludi thoat nude cha xi nghiép cong nghi¢p tay thudc vio vi tri tung quan gitla cdc phan xuGng, dja hinh, giao thong trong xt nghiép, so dé cdc mang lai ky thuat va cdc cong trinh ngam, vj tri cac tram xit ly cuc bd trong phan xvdng va trong toan xf nghiép. Ngudi ta phan bi 4 théng thoat nude trong pham vi xi nghiép (gom mang ludi tram bom va cde cong trinh xit ly) va bén ngoai xi nghiép (cong chinh, tram hom chinh va tram xu ly nuéc thai toan thanh phé, ving dan cu). Viée dan nuée thai trong pham vi xi nghiép cd thé thuc hién theo hé théng chung hoae riéng voi nhiéu mang luéi. Khi thiét ké thodt nude cho cée xi nghiép cong nghigp vin dé hgp nhat cic i nude thai vao mot mang ludi hoac tach riéng ra hai hay nhiéu mang ludi la mot vin dé chn dvac nghién edu ky cang. Tu dé quyét din 36 tram xit ly euc bo, hu lwang céc tram dd, chidu dai vA sé mang luéi. Tém lai, dé la van dé gid thanh xay dung, quan ly cong trinh thoat nude; kha nang va miic do bao vé nguén nude khdi bj nhiém ban; kha nang thu hdi vA st dung chat qui trong nude t Nedy nay, trong mét sé Leung hop, ngvdi ta thigt ke thodt nude theo hé Qo Hinh 1.6. $8 dB hé théng thoat aude: a- chung; b- riéng vdi hai mang ud: ¢- Fi8ng véi tram xd ty oye bO; t+ nude mua; 2. nude thai sinh hoat; 3 nude thai sin xudt; 4 tram xu ly; 5 tram xd ly eye bo: 6 mang lvé thoat nude sinh hoat vd sén xuét ban; 7- x& nude thai san xudt qui wdc sack, @- mang ludi thodt nude mua va nude thai sn xudt qui ude sach thong riéng hoan toan, chi déi val mt so x{ nghiép; néu céc co sd kinh té ky thuat da cho phép thi cd thé chon hé th6ng thoat nuéc chung (h.1.6a). Déi véi cac xi nghiép, néu nude thai sdn xvdt eé thanh phan tinh chat giéng nhu nuée thai sinh hoat (chang. han cdc xf nghiép cong nghiép thye phdm) thi ngwdi ta hop nhé&t ee loa nude thai dd va xt ly chung véi nhau, nude mua va nudéc san xudt qui uée sach dain theo mang ludi riéng va xa ra séng, hb, chifa (h.1.6b). Néu nvée thai san xuat cdc xi nghiép chita chat ban dae bidt ed thé pha hoai sy lam vide binh thudng cha mang ludi va cong trinh theat nude, thi phai xay dung cdc ‘cong trinh ait ly cuc bé (bé thu dau mo, thu hdi len, sgi, tram trung hoa...) & gan ngay trong phan xudng sin xuét (h.1.6c). Chang han nude thai cdc phan xiféng ma, nhiét luyen chia axit, kigm, crom, xianua,... cd thé adn va xi ly 4 ede tram trung hda cuc bo, ri x4 vaio mang 1u6i thoat nuéc san xuét hoac nudc mua. Nhiéu khi n&a hep nhat va x4o tron cac loai nude thai 26 vao chung mét mang hiéi sé din dén hau qua tai hai. Chang han, khi tron nuée thai chita axit véi nude thai chtfa xianua sé tao thanh khi déc (axit xianhidric); nuéec thai chia sunfit véi nude thai chita axit sé tao thanh hidro sunfua; nuée thai chita soi viscé vdi nuéec thai chia axit sé dién ra hién tugng keo tu viscd tao ra hidro sunfua va phuc hdi xenluloza; nuée thAi chia axit sunfuric véi nuéc thai chita vi sé tao thanh canxi sunfat két tia lang cin dong 6 thanh éng,... Vi vay khéng duge xdo tron va hop nhét cdc loai nude thai trén véi nhau. D6i voi nuéc thai san xudt chuia cdc tap chat co hoc voi ham lugng cao (dang 7 2. 3303 vé co hay hitu cd nhw dau, md, dau + lita,...)}, n€u tron véi nude thai sinh hoat sé khong ed lyi va gay phitc tap cho qua trinh xit ly nutéc, xit ly can lang va loai 7 t trit kha nang ding lai nuée cing nhu sit jt tt dung ede chit qui trong dé. Do dé trong. nhiéu xi nghiép cong nghiép (luyén kim, hoa céc, hoa chat, ché bién, loc dau,...} phai thiét k& hé théng thodt nude riéng Hink 1.7, 86 dé h& théng thoat nude hoan ton va xi ly cdc loai nuée thai feng v6 ba mang Wubi” + nude mua; 2- nude thai sinh hoat; sinh hoat, sin xuat é cic tram xt ly d6c 3. nude thhi sdn xudt; 4. tram xd ly lap (h.1.7, 1.8), Nude thai san xuat qui uéc sach ndi chung nén ding lai BS trong hé théng c&p nude tun hoan. N6u c4c loai nu6c san xudt re chiia céc chat bén khéc nhau ——— hoan toan vé thanh phan, tinh Cel chat va khong thé xu ly chung duge th? khéng duge trén va So hop nhat véi nhau trong mét mang lw6i mA phai tach riéng, Hink 1.8. $6 48 h@ th6ng that nude riéng va vi du, mang ludéi thoat nudéc ding lai nuée thai ¢4n xudt trong ha thing axit, kiém, xd,... cp nuéc tun hoan: Dei khi din nuée thai od ++ nuéo mua; 2- nude thal sinh hoat; 3- nude thai san xudt; 4- tram xu ly; TB- tram bém;, thanh phan ging nhau nhung LN- céng tah lam ngudi, BS- nude bé sung 27 véi ndng d6 khdc nhau trong cing mét mang luéi sé bat igi. DAu tién nén thu hdi cde ch&t ed thé ban 6 thi trudng trong nude thai dam dac, ydi sau dé pha tron vai nude loang dé xu ly tiép tuc. Chang han, ddi vdi dich dam dac khi xenluloza, nuée giat dgt dau va san xuiit nuée loang trong cac xi nghiép giat len; dung dich ma, dich nhudm hoac nuée giat dot dhu va nuée gidt loang trong xi nghiép dét nhudm,... Mot vin dé Idn hién nay duge dat ra trong ky thuat chéng 6 nhiém Hinh 1.9, $0 db dung nude tong nha may san xuét caosu nhan tao khéng x4 nuGe thai ra song: +- phan xudng sn xudt; 2- céng trinh lam ngugi nude; 3- céng trinh thu nude; 4- tram, xu ly bang hoa chat; 5- cong tinh xd ly 1ibt dé; & cong tinh xu ly sinh hee: 7- cBng tah xd ly sd bd va hoan nguyéa nude thai méi trudng, hao vé ngudn nude la so dé ding nude tuan hodn khong x4 nude thai ra sang. Khi dé ngoai cde cong trinh xd ly nude thai thong thudng edn es cae cong trinh dac biét xt ly triét dé (h.1.9). Sa dd hé théng nay khong lam nhiém ban nguén nude mat ddng thoi gidm lugng nuée cAn bé sung lay tit cong trinh thu nude. 1.6. DAC DIEM CAU TAO VA TINH TOAN MANG “P CONG NGHIEP Khi thiét ké xay dung cdc mang luéi thodt nudc cac xi nghiép cong nghiép cAn phai xét téj anh huéng nude thai san xudt v6i vat liéu Ong, giéng tham va cde cong trinh khdc déi vai ché d6 lam vige ctia mang hidi va ede cong trinh xi ly. Nudc thai séin xudt cd thé gay cde Anh huéng x&u sau day: - pha huy do an mon vat li¢u Ong mang, giéng tham, mdi ndi va cde chi tiét khae, bétong 1 vat ligu dé LUOL THOAT NUOC CAC Xt An man nhat; - lam giém kha nang van chuyén cita 6ng mang do rae, can lang dong & day va bam vao thanh éng; - tao khi dé né trong dng va gay hoa hoan; - tao ede loai khi doe, chat phong xa gay nguy hiém tdi stic khée cong nhan. Dé chéng an mon vat ligu éng e6 thé ding nhiéu bién phap sau: pho mét Jp vat ligu bén ving vé hda hoe nhu gidy dau, quét bitum nhya epoxit, ding cae loai vat liéu dac biét nhu bétong khong bj an mon bdi xam thuc. 28 Dé ngan ngiia hign tugng gay tac Sng trong xf nghiép ngudi ta dat song hoac luéi chan, xéy dung cde bé lang ngay & miéng x4 nuéc thai san xudt tir trong phan xudng- Dé tién tay ria ngudi ta xay dung mang luéi thoat nude trong phan xuéng pang cdc mang day bang cac tém dan sao cho dé ldy ra va dat vao. Dé tranh tao thanh efn lang trong 6ng do téc dung tuong hd gita céc loai nude thai cla cae phan xuéng ngudi ta thiet ké xay dung cac duang éng, mang riéng biét. : Mang !udi thoat nue ngoai phan xuéng, trong san cdc xi nghiép, ngoai cdc you cau trén con phai bio dam ben ving déi vai tac dong co hee, khong bi tham nifde, chéng duge an mon cha nude thal va khi tao thinh cing nhu dam bao khong gay 6 nhiém nude ngam hoaec dat. pé xay dung mang ludi thoat nudc tu chay trong xi nghiép ngudi ta ed thé Jam kénh mang hé hoac cd ndp day, bang cae loai éng sinh, ximang amiang, bétong, potdng cét thép, chat déo polivinyl clorua, polietylen,... Déi véi cde duong Ong ap Ive ding dng bétong cot thép, ximang amiang, doi khi dung 6ng gang hoac thép, ngoai ra ed thé dung 6ng pang g6, chat déo, thuy tinh. Ong sanh chiu axit duge sit dung dé van chuyén nuée cd tinh xam thic va cde moi noi Sng cing phai bang vat lieu chju axit. Khi htu lugng tinh toan eua niée thai co tinh xam thuc vugt qué kha nang van chuyén etia ng sanh cd dudng kinh lén nhat (theo san xudt hién hanh 14 600 mmm) thi nén dat hai du@ng 6ng, mbi dudng éng cd kha nang vin chuyén 60% luu lugng tinh todn tong cong va do day bang 1. Ong batong va betong cot thép due st dung tuy thuge tinh xAm thye cla nude thai. Pham vi sit dung éng bétong cét thép dé van chuyén nuée thai san xudt duge trinh bay trong bang 14. Bang 14. DVbu kidn ai dung Sng batong eSt thép Chi tigu xm thye i few tinh eg nore nuxse thal } pl | sunfatavt | big | pitu nn sins | Khong samihye | ' 1 wo | Chub endo 1 i , can ep bilo ve Xam the yu | GOS ie4 ro-so | Phaded kep fw ve Xamthuenwth | 6! 4 £801 King nbn ding Khi san xuat éng bétong c6t thep nhat thidt phai dung petong nang san xuat bang ximang mic cac vai crc phu gia tot vA phai phun cac lop chong xAm 29 thuc trén b8 mat. Co thé ding 6ng g5 néu nvéc thai ed pH = 6-9 va nhiét do khong qué 60°C. Véi cdc gid tri khéc cia pH thi éng clin dutge son hode phu ben trong bang cdc lép vat li¢u bao vé nhu son etynol, nha tuong ché tao ti phenolandehit. Ngoai ra 6ng gé phai duge pha bang nhting 16p chéng su phat trién sinh vat Ithi lm viéc khéng day. Dé bao vé mat ngoai g6 ngudi ta thubng pha quét bitum, son etynol,... - Dé van chuyén nuée thai cé tinh x4m thuc manh, tot nhaét nén st dung 6ng chat déo néu nhiét d6 nude thai khong qua 40°C. Nhiing éng nay phai duoc bao vé dé tranh bi tac dong co hoc. O nude ta tai nha mdy gidy Bai Bang ngudi ta su dung chu yéu Ong chat déo lam 6ng thoat nude. Ong thiy tinh duge ding lam 6ng thodt nude ed dp, khéng 4p va chan khong dé van chuyén nuéc néng, nude lanh xm thy. Nhing mi néi cua Ong loe hodc tron d6i voi nude thai cé tinh x4m thuc phai xm bang cac vat liéu chju axit nhu bitum hoac cdc hén hop khoang tity thuéc nhiét dé nuée thai. Khi nhiét 46 nude thai vugt qua 30- 35°C khang dude xm néi éng bang vat ligu dinh két den (bitum). Ngay nay ngudi ta edn ding cde vat lieu dinh két ché tao ti: nhua nhan tao dé x4m cdc mi néi ong. Khi bom nvéc thai cé dé axit cao ngudi ta phai ding cdc Gng day bang théep trang cdc chat dac biét. Giéng tham trén mang ludi thodt nude ty chdy déi véi nuée axit phai xay dung bing gach klanhke bitum hda. Cac mang trong giéng tham cing phai xay dung bang bétong asphan hoac gach chiu axit, Phan duéi tuong giéng (20 cm cao hon san giéng) tét nhat la nén each thiy bang nhiéu lép bitum, mdi lop day 5 mm hoac it nhat hai lép gidy dau. Nén mong cia giéng duge x4y dung bang bétong asphan, bén dudi dim mét lép da dam gach vé chju axit. D6i v6i nude thai va khi co dé x4m thue {t ngudi ta xay dung giéng tham bang cdc vang béténg duc sin chiu axit va ndp day bang bétong cot thép. Nap day hodc thang lén xuéng cing phai phit bang nhya asphan hoe vat lieu chéng axit khac. Kénh mang thoat nu6e déi voi nude thai cd tinh xAm thuc phai xay dung bang cac vat liéu chju axit hode dp bé mat bang cdc tam hodc gach trang men chju axit. Khi thiét ké cdc kénh mang do con phai tinh téi kha nang méi truéng thay déi tir trang thai axit sang kiém dé 6 cdc bién phap xAy dung hgp ly. Van dé thong hoi mang luéi thoat nuée trong xi nghiép cAn phai duge giai quyét véi sy théa thudn cia cdc cd quan vé sinh trong ting trudng hop cu thé. Khi mang lui thodt nuéc sin xudt ngoai nha cé khi déc hai thi viée thong hai duge thc hién qua cdc éng ding dat ¢ giéng dau va giéng trung gian. 30 Nhiing 6ng dung dat cach nhau khong qué 200m va vugt lén 2m so vGi ma nha cao nhat gan dé. Duong kinh Ong ding 200mm. Nhing ong ding duge néi véi phin trén cha giéng bang cdc dng c6 dé déc, nghiéng vé phia giéng. Nhiéu khi cin phai thyc hién thong hoi nhan teo nhd méy hit khi ra. Néu khi tao ra c6 tinh chat xam thuc déi véi kim loai thi phai ed bién phép ph éng bang vat ligu chéng An mon hoac ding éng khong bj an mon. Dai khi 6ng thodt nude duge dat cing voi cdc loai éng ky thuat khac trong ham ngam, cdc dudng ham ngam duge théng hai ty nhian qua cdc 16 hoac giéng dac biét. Néu nude thai chia cdc loai khi hidro sunfua, cacbon sunfua hoae cac hén hop khi déc dé né khéc thi ngoai viée thong gid ty nhién con phai bé tri hé thong thong gio co khi cuéng bic. Khi trong mang ludi cd khi dé chay ngudi ta phai bé tri cde thiét bi thong hoi dé ngan ngifa sy xudt hidn cac tia Ita. @ ‘f= 025s.950m Lalu t 70cm p_tstacvoen &) Hink 1.10. C&u tao cla giéng vdi mang chan thy hic: . a- x4 nude 10 phia trong phan xudng véi mot d&u 6ng dat ngap; b+ xa nude tU trong phan xudng qua mét giéng trung gian 31 Déi véi nude thai chtia khi déc dé chay tai cic vi tri ndi mang ludi trong phan xudng voi mang Ivdi bén ngoai phai xay dung cac giéng tham voi mang chan thay luc. Chiu cao ctia mang chdn thuy lyc chon ti 10- 25cm, doi khi téi 50cm. Nhitng mang chan thuy lye nay con phai dat 6 nhing doan éng thang edch nhau 250m dé ngan ngifa tiéng né eve bd va dam chay kem theo. Mot trong nhitng dang giéng tham véi mang chAn thuy lye duge xAy dung trong nha may ché bién loc dau duoc trinh bay trong hinh 1.10. Tinh toan thay lye mang ludi va ong thodt nuféc duge tién hanh theo luw jugng nuée thai sén xudt é thai ky phat trién hodn chinh xf nghiép, dong thai can tinh t6i kha nang khi cic mdy cOng nghé phai lam viéc tang cuong. Ditu kien lam viée cha mang lu6i phai duge kiém tra qua timg thai ky xay dung he théng thoat nude xi nghiép. Khi tinh toan mang lvdi thodt nude tu chay va cd dp, ngudi ta cing ding cong thie nh déi vdi nuée thai sinh hoat. Tée dé tinh toan eva dong chay trong 6ng kénh mang phai duge chon theo liu lugng nude thai, tinh chat cac tap chat khdng tan trong do va duisng kinh éng hodc kich thude muong mang. Vi du, déi véi nuéc thai chifa cac tap chat diu mé, dau héa,.., phai chon tée do toh toan bang 0,8- 0,9m/s; d6i vai nuée thai chia cdc tap chat co hoc nang (can sat okalin nhe, bui mai,...): 1,25- 1,6 m/s. Phai chon da déc 6ng kénh mang mang lifdi thodt nuée sin xudt sao cho bao dam téc dé nho nhdt cho phép. Ddi véi mang, éng bén trong phan xudng thugng chon theo céu tao : véi d = 100mm thi chon dé déc i = 0,005; véi nude thai chita nhiéu tap chat co hoe thi ed thé chon dé déc téi thigu téi 0,01. Ngudi ta edn chon dé déc lén han déi vdi cac loai nuée thai chia céc tap chat nang, Vi du: . Kénh mang thoat nude san xuat (trudc khi ling) chia vyn sat tt: may can thép can cd do déc 0,05- 0,07, vai nuée chia vun sat tly mdy can thép, dim ,4- 0,55 - Kénh mang thodt nude chia xi than cin ed d6 déc i = 0,006- 0,015, kénh dé vin chuyén can xi cla phan xuéng phan cd hat phai cd do déc i = 0,015; - Ong din nvéc thai lam sach khi phai dat véi do déc i = 0,005- 0,006; ddi véi nude chia x] can do déc i = 0,01 véi dutng kinh d = 150mm va £ = 0,008 véi d = 300mm, do déc cla éng ln hon phai duge xac dinb bang tinh toan. - Cac mugng mang va éng din bén trong phan xudng phai dam bao liu lugng giay lon nhat déi vdi do dée da chon va do day khang qua 70% dién tich tiét dién; - Khi xa nude tit nha t4m, giat, hoac x4 nude thai dutng ray cin cd i = 0 in xuadt tude thai va xa nuéc mua véi duiing kinh ong d < 300mm che phep chay day hit = 1. Vi trong fe SSRKEES a ASN pham vi xi nghiép ed nhitu “fen x aire AL 4 céng trinh ngfim va néi tren mat dat nén viéc vach tuyén mang ludi thodt nude 1a viee rét phic tap va gép nhiéu tré ngai. Khoang cach. gitia cdc duing Ong ky thuat trén mat bang phu thudc vao mong nha, dé séu dat éng, duang kinh va vat liéu ony, chic nang timg loai éng. Cac mang ludi ky thuat LA mat t6 hap théng nhat. ec céng trinh ngim. Ching lién quan vdi nhau va lién quan dén qui hoach todn bo xi ink 1.77, M&t bang qui hoach eae duéng . Ls ex Sng ky thuat trong xi nghép: te A s i . nghiep. Dé bo tel hop y tat 1 Gag tnoat nude san xudt, 2- éng cép mide ed cong trinh ngam phai lap 3- éng thodt nude mua; 4- day cap der: mat bang chung (h.1.11). & dién thoai, 6- éag dan nhiet 1.7. DAC DIEM THIET KE VA XAY DUNG TRAM BOM NUOC THAL CAC NI NGHIEP CONG NGHIEP : ‘Tuy thude thanh phiin tinh chat nude thai san xudt, ngedi Ge phai chon nhifng may bom dac biét nhu may bem chiu axit, m4 tap chat ran, can, bom ézecta,... $6 may bam cong tic phai xée dinh theo han lugng tinh totin eta nude thai. bum dé bon nude chita Tram bom nvic thai sin xudt od thé dat riéng hode chung vdi ue phiin xudng. Néu nude thai khong tyo ra khi doc cd thé dat tram bom, he chia nay trong phan xudng san xvat nhung phai thudng xuy¢n due thong gid. Dé bom nude thai tif ere may cong nghé hove be chita ree mang lvei hen ngoai, nguii ta cuing ding ngay nhitng ham edng nh Dung tich bé chifa phai sao cho nha nat va khong qua 10% Taw bisues ane trung binh cha nude thai dé tranh lang can. Néu nuée thai sin xudt chita cde chat dée dé ehiy, de nd, dé bay hei thi nhat thie? phai thiet ke tram bam. bé chua ting biét voi nhaus chan. han TF 3 XLNICN a3 véi nuée thai chia cacbon sunfua, hidro sunfua, dau lita; d6i vdi cae loai nude thai co thanh phan khac nhau nhung khi hoa tron vdi nhau tao thanh ede chat doe dé né, dé chay, hoac dé king can. Tham chi phai xy dung cde bé chita riéng cho titng loai nude thai, Khoang cach tit mép bé chia téi nha tram phai ft nhat 10m, tdi nha sin xudt 20m, tdi nha céng cong 100m Néu nude thai co tinh an mon thi nén thiét ké tram bom riéng biét va bé chtfa hai ngan dé lén xudng dé sta chita (h.1.12). Tat c& moi trang thiét bi (song chin, my nghi@n rac,...) phi duge bao vé khéi nude an mon Bé chia phai duge chong tham. fi: MAT SANG T-E £25,2 * Minh 1.22, Tram bém nude thai chia axit Wu ugg 30-110 m%/h: 1- bom ly tr vdi déng co diént 2- thang cha bang kim loai dung tich méi thing 1a 20m’, 3- paling kéo tay 05 tan Doi voi nude thai chita cac chat dé nd, dé chay thi nha tram phai xAy dung bang vat liu chiu Itia, trang bi bang dong cu dién, miy bom an toin dé tranh dy. Nhiing thiét bi dé phai dat riéng mot gian va khong duge nam sau Co thé dat gian may bom 16 thién khi khi hau thudn Igi, khi dé may moc thiét bi diau khién phai dat 6 tram bién dp, dong co phi duge che day. Khi xa suf c6 cic tram bom nude thai chia dau phai cd giéng vai mang chan thiy lic. N phong (bing 1.) oa 6 may bum cong tac, trong tram bdm phai bé tri may bom du Trong tram bom e6 thé dat mot so nhém bom voi chite nang khac nhau dé bom eae loai nude thai khac nhau nhu bem bin hoat tinh, bom nude chita dau, Khi do bé chita due chia Kim nhiéu ngan dong thdi nhitng dng hut, ong day 3a bé tri sao cho eo thé thay déi chiic nang cde may bom. Nhu vay gid thanh xdy dyng tram bom ed thé dat nhung ché do lam viéc cha toan hé thang thodt nude sé on dinh da mét may bam ed thé diing lai. Bing 1.3. Chen 88 may bom ay phoag $0 muy bom dir phony COng tie nycie ehtta anit | rune ehtia kim 1 Iva 1d kho 1 2 2 : ! 3 2 i 1va 1d kho 4 2va 16 kh i 2 Nan bé tri sao cho cot trac may bom thaép hon muc nude trong bé chia dé bom ty mdi nude va dé dang tu dang hda tram bom Trong tram bom nude thai chta etic chat dé chay, dé né phai dat tat cd cic dudng ong, chi tiét van khda sao cho dé dang xem xét sta chia, 36 van khoa phai it nhat. Méi may bam phai co mot van hut ri¢ng, néu cd thé caing nén cd mot duimg éng day riéng Toe do nhd nat trong ong hut, 6ng ddy phai chon theo tiéu chudn déi vdi tiing loai nude thdi dé sao eha khéng lang can trong Sng hoge bj mai mon éng. Thong thudng téc dd trong éng hut chon bing 0,8- 1,2 mis, trong ong day 1,2-1,5 m/s, 86 Ong day khong dwdi 2. Dé van chuyén nuéc thai co tinh xam thuc nén chon loai éng chiu axit khéng bi xAm thuc, nhu éng thép khong gi, thép trang kém, ong chat déo, Sng caosu,... D6i véi cde tram bom cén-xi phai thiét ké sao cho cd thé tay ria dusng éng hut, dng day. Dé tay rita co thé lay nuéc ti mang lui cap nudc ky thuat hode nuéc thai da xt ly, Ngodi ra cdn phai cd dng nude toi ho 6 mieng ong hut dé tay rira. Nude thai san xudt thugng cd nhiét dé cao chita cac chét dé bay hai hoac khi hoa tan do dé phai xac dinh that chinh xdc chiéu cao hut cho phép cla may bom. Chiéu cao hut (tinh) téi da cho phép H ctia may bom phai xac dinh theo cong thie: 10 v- . “Av. ——, (1.12) y 2g trong do Hy chiéu cao but chan khong cla may bein (theo #0 ligu nha may ché tao, xite dinh theo chan khéng ké) khi may bom lam vige vdi nude lanh, m cét nude; 2’, ap sudt hoi ela nude énhiét dé nhat dinh cho trudc, m cot nude; rp ay Hl 35 y- trong lugng riéng cia nuée thai chon bang | tén/m*; H,,- ap suat ikhi quyén tai noi dat tram bam: d mat bién H,, = 10,33m cot nude, 4 do cao 100 m Hyy = 10,21m cot nude; h””- nude; V- t6c do nude trong: dng, m/s n that. ap luc trén dng hut {ké cA cuc bé), m cot Két cu nha tram Be méng dudi bum chiu axit xdy dung bang béténg chju axit. San bé chita tram bom cing phai tinh dén kha nang xay ra tiéng nd va phai cao hon mat dat, nbat 1a déi vdi nude thai chia cae khi déc, dé nd. Xung quanh bé chtta, tram bom phai es hang bao vé cao 1.2m. Trong tram bem phai cd thong, gid nhan tao dam bao thay déi khong khi 1-3 VAn/h Vide eung ciip dién phai tic hai nguén dae lap hose ed thé cho phep xay dung cde ngin x sil cd dé x4 nude thai khot bé chia. Dung tich ngan xa sf ed phii di dé chia nude thai chay dén trong thai gian khac phuc sy ¢6 va xe dinh theo biéu dd nude chay dén. Nude tle ngan xa sul c6 lai cho vé bé chita Sa tram bem, vi tri cie ngan xf sued cng phai théa thuan véi est quan vé sinh dia phudag. Chuang 2 CO SO CHON PHUONG PHAP XU LY NUGC THAI CAC Xi NGHIEP CONG NGHIEP 2.1. KHAO SAT VA THU THAP SO LIEU CO so Nguoi ta cé thé phan chia nude thai san xudt hay cong nghi¢p thanh phom sau: nude thai rat ban - dam dac, nude thai ban, Joang - nude qui ude cach, dung dich cong nghé nguyén thé, nude ding lai hay dang trong he thony: clip nude tufin hoan, nuée thai sinh hot Nhu vay trong diéu kié nude riéng biét dé dan va xt ly ly tuding, & mdi xi nghiop née co mang hidi thoat ting load nude thai tren Song hau het che xi nghidp thiét ke - xay dung mdi khong thé ve be Undngg thoat nude ly tudng dé dude. Ke {qua a mét hén hap nude thal wii so hong nhitu ma khong mot phuung phip nie od thé xt ly duge, Ching han mit dung: dich cong nghe nao dé, dang ra chi phai xtr ly voi mot ludng rat thi dai pha loang vi nude i tho mét hon hyp han-dam dae ma da bing phuciag phap bia hoe hoa soiing khong thé xtt ly wdi hiGu sual cao dite: Vi thé: idhi xd ly mate thai eding ngbiép. bat la pled dung dén nung phvong phap phic tap, dit den nhu phudng phap hea hor thi phai het sue Chin trong. DF chon phuddng phap x ly hop: ly, kinh te cung nhit chon su do cone nghé mot edeh chun xde, dau tien phas tim hisu kha sat ve cong nghe > an ait, ve sw hinh thanh nude thai, sé lvgng va thank phan tink chat ena né,.onhe da me wa O hinh t4 chiang 1). Noi dung ete doi vai ce xf nghiép dang howt dang a jee tim hifu khao sat = dam quen vdi mang ludi thoit hide ben trong wit bén ngodi ete phan xudmg sin xuit, Mp sé do mat be Ny celia cae mang Ludi; - Jam quen voi day chuyéa cong nghé stn xudt dé bist vé vice sul dung vA thai ntfde cua edie may mode vong nghé; - chon vi tri dé iy méiu phan tich ede chi Géu ly - hoa, vi sinh vat euny nhu vi tri do Ittu lugng auée thai; - lam ing t6 va ed ket Judin chung vé tinh trang vf sinh eda xi nghicn C6 thé xac dink lint lugny va cae chi tiéu hon hoe theo cong ngh¢ nhung phai biét nhitu yeu t6, phai e6 nhieu s6 ligu nén mit phe tap 37 6 mdi xf nghiép thudng cd hai tai ligu: 1) Téng v bang cac xi nghiép hoac vi tri cate phan xuéng san xuat vol mang ludi thot nude ben ngoai O do eo cdc vi tri giéng tham,, miéng xa nude thai ti. phan xudng va vi tri cong xA ra song hd hoac mang htdi thoat niéc thanh pho. 9) So dé cong nghé san xudit voi cac cong doan riéng biét, 4 méi céng doan sa hd vé lugng, thanh phan, tinh chat nuce thai. Dé danh gia chinh xac tai ligu vé tat cA cdc loai nude thai san xudt nén gop déu c6 sé lié hai tai ligu trén thanh mot so dd chung, nhu vy méi chon ding cac vi tri do luu lugng va liy mau phan tich hoa ly. Trén co sé do lu ligng theo cac gid trong ngay dém sé xac dinh duce luu lvong Ién nhat, nbd nbiit (ch thai diém cing nhu khofing thoi gian dign ra cdc gia tri lw wong dé), xdc din chu ky thai nuée va he s6 khong diéu hoa. Nhimg sé ligu nay rat can dé xde dinh dung tich va kh nang van chuyén cla cae cong trinh lam sach Dé phan tich cde chi tisu héa ly, nén lay méau 6 vi tri do luu lugng. $6 lan lay mau ft nhat 1a mot fin trong mdt ca hoac tét nhat la méi gid mot lan. 6 méi diém lay mau co thé ed mau trung binh cia mt ca hay mau trong binh cua mét ngay. Déi vdi mau trung binh ca thi cu 30 ph lay mau mot lan véi dung tich nhat dink nhv nhau va chia chung vao m6t lo hoac chai. Doi voi mau trang binh ngay thi cit 1 h hoac 2h ldy mau mét lan vdi dung tich nhu nhau. Cé thé lay nhing mau ty 1é trung binh. Do 18 hén hgp cua nhiing mau lay qua khoving thi gian nbu nhau nhung voi lugng ty le voi luu wong nude thai, Mudn vay cin xde dinh sa bé vé ty 18 gitta lugng nuée thai can lay mau vdi luu luong nuéc thai. Ngudi ta chi dimg nhiing mav ty lé trung binh khi luu an nude thai dao dong qua nhiéu. Nady nay o nhidn nai trén thé gidi ngudi ta da sit dung cdc may do ty dong ve luu Itong va mot sé chi tiéu ly hda eda nude thai, hoac cdc may tu dong Say mdu thay cho nguai. Dia cho 6 phuong phap lay méu ty dong hay phai eo nguii thutme true, thi hén hgp méi mau trung binh 6 mdi diém phai lay it nhat ja 10 Lai dd dé phan tich hoa hoe. Ichi bAt du vao phan tich phai biét ang chimg vé thinh phan dink tink vA dinh lugng cus lang va thanh pl miu nude, Néu chua biét thi cha nén phan tich, sé uéng cong v6 ich, cac 36 li¢u thu duge sau phan tich hoa hoc nhat thiét phai so sarh kiém tra vi céng nghé san xuat vi néu khong sé cho céc 36 ligu qué sai. $6 lugng ede chi tiéu cin phan tich tiy thugc vao muc dich phan tich, ed thé ed ba muc dich sau: 1) Phan tich nuée thai cong nghi¢p dé xde djnh thanh phan vA chon phuong phap xt ly. 2) Phan tich nude song d urén va duéi miéng xa nude thai dé lam sang to anh hudng viéc xA nude thai di voi nuée sGng, xdc dinh diém xo tron hoan toan, kha nang ty lam sach c song va khodng cach ving bj nhiém ban. 3) Phan tich kiém tra su lim vié edia cae cong trinh xif ly, higu sudt cong tac etia cdc cong trinh hose mic dé cén thiét lam sach Ngoai ra khéi ligng phan tich con phu thudc vao cong nghé san xudt va déc diém cda nd. Nhiing chat ban die trung trong thanh phan nuéc thai duge chia ra thanh nhang chét dé thay déi, ahiing chat khong thay déi hoge nhiing chat cin cé dinh khi bao quan chuyén A trinh d nhéng tai liéa gisio trinh riéng. uu khao sit phan tich, ngudi ta sé phan biét duce cic loai nude thai, khéi higng, thanh phan, tinh chat cda no, xac dinh mic d6 can nude. Nhiing phuong phap phan tich héa hoc nud Trén co sd cac 36 thiét xi ly, chon cac phuong phap va so dd cong nghé xi ly nude thai. Can ghi nhd rang, 6 dau va loai nude thai ndo cd thé ding lai hodc ding trong hé thong cp nude tuain hoan thi phai uu tién trude. Phai chon phuong phap xu ly sao cho co kha nang ding lai cée chit qui trong nude thai mét cach hgp ly nhat. 2.2. CAC PHUONG PHAP XU LY NUOC THAT CONG NGHIEP DE xi ly nude thai cong nghi¢p ngudi ta ding cae phugng phap nhu khi xtr iy née thai sinh hoat, Ngoai ra con ding cie phugng phiip héa hoc, héa ly hoe nhu trong cong nghé xt ly nude thién nhién va céng nghé hda hoc. 2.2.1. Phuong phap xu ly eo hgc Phuong php nay thudng la giai dogn sd bd, it khi la giai doan ket thuc qua trinh xi ly nuéc thai sin xudt. Phuong phip nay ding dé loai ede tap chat khong tan (con goi la cdc tap chat co hoc) trong nude. Cac tap chat nay ed thé 6 dang vé co hay hdu co, Cae phugng phap co hoc thuang ding tA: loc qua lui, lang; xiclon thay luc; lec qua lép vat liéu cat va quay ly tim. . Phusng phip hoa hoc va hoa ly hoc Phuong phip nay dugc ding dé thu hai cde chat qui hoae dé khit ese chat déc hodc cac chat Anh hudng xav d6i vai giai doan lam sach sinh hoa sau niy. Co sé ctia cae phiténg phap hoa hoc la ciie phan wing hda hoc, cae qua trinh ly hea dién ra giita chit ban véi ha chat cho them vio, Nhung phan ting dién ra cd thé la phan tng oxi hoa - khit, cée phan ting tao chit két tua hoae cae phan dng phan hiy chat déc hai. Cc phuiong phap hda hoe 1a oxi hua, trung 39 hda va keo ty (hay cn goi la déng tu keo), Thong thudng di déi vai trung hoa cd kem theo qua trinh keo ty va nhiéu hi¢n tugng vat ly khac Phuong phdp ozon hoa cing thudc loai phuang phap hda hoc. Dé la phuong phap xt ly nude thai cd chifa cae chat bin hu co dang hoa tan va keo bing ozon, Déc tinh cia ozon [A ed kha nang oxi hua rit cao, dé dang nhung oxi nguyén tt hoat tinh cho cac tap chat hitu cd. Phuong phap dicen héa hoc cing thude phuong phap héa hoc. Thue chat cia phudng phap nay la pha hay cac tap chat déc hai trong nude thai beac trong dung dich bang cach oxi hda dién hoa trén dién cue andl; hoac cling 6 thé phue hdi cae chat qui (nhu dong, vit,,..) roi dua vé ding lai trong sin xuat Thong thudng hai nhiém vu phin hiy chat doc hai va the hai chat qui duge gidi quyét dong thai Nhd ede qua trinh oxi héa - khd mA cac chat ban doc hai dude bién thanh che chat khong déc, mot phan & dang lng ean, phan & dang khi dé bay hai. Vi vay dé kh ca phap ni tiép: oxi hia - lang can va hap phu, tic 1a hda hoc - cu hge va hda ly hoc chat déc hai trong nude thai thugng phai dung nhiéu phudng Nhitng phvong phap hoa ly dé xu ly nude thai cong nghiép déu dua trén eo sd ing dung cac qua trinh: keo tu, hip phy, trich ly, bay hoi, tuyén néi, trao déi ion, tinh thé hoa, dializ (dung mang ban uhfim), co dac, kht boat tinh phong xa, khit khi, khet mau,... Keo tu la lam trong va khit mau nude thai bang cach ding cac chat keo tu (phén) va cdc chat trg keo tu dé lién két cate chat bin 6 dang Iting lo vd keo thanh nhiing bong cd kich thude lén hon. Nhiing bong do khi lang xuéng kéo theo cae chat khong tan tan man cing lAng theo. Hép phy - tach cac chat hitu cd va khi hda tan khoi nuéc thai bang cach tap trung cde chit dé trén be mat chdt rin (chit h&p phy) hoac bang cach tugng tie gitta eae chat ban hoa tan véi cite chéit ran (hap phy hia hoc). Trich ly - tach cic chat ban hoa tan khdi nude thai bang dung méi nao dé nhung vdi diéu kién dung méi dé khong tan trong nude va do hoa tan chat ban trong dung méi cao hon trong nude. Vi du, lugng phenol tan trong butylaxetat lén hon gép 12 lan so véi khi tan trong nude, Chung bay hoi la chung nude thai dé cic chat hda tan trong dé cimg bay lén theo hoi nifdc. Vi dy, ngudi ta chung nude thai cla nha may héa coe cho phenol bay di theo hai nivée Tuyén néi la loai cic tap chit bdn ra khdi nude bang cach tao cho ching kha nang dé néi len mat nude. Mudn vay ngudi ta cho vao nude chat tuyén ndi 40 hoae tac nhAn tuyén ndi dé thu hut va kéo cae chat ban néi }én mat nude, sau dé loai hén hop chat ban va chat tuyén ndi ra khdi nude. Khi tuyén ndi ngudi ta thudng ding cac bot khi nhé ly ty, phan tan va bao hda trong nude, Nhuny hat chat ban chtta trong nudc (du, sdi gidy, xenluloza, len...) <¢ dink vao cic bot khang khi va cing cdc bot khong khi néi lén mat nude, roi dude load khei nude Trao déi ion la phvang phip thu hdi cdc cation va anion bang ehat trao déi ion (ionit) cdc chat trac ddi ion la cae chat ran trong thién nhién hoae vat ligu nhyfa nhan tao. Chung khong hoa tan teng nude va trong dung mdi hitu ca, e6 kha nang trao déi ion. Phuong phap trao ddi jon cho phép tha dvge nhiing chat qui trong nvéc thai vi. cho hiéu suat xi ly kha cao Tinh thé hoa la phuong phap loai cdc chat ban khéi nude 4 trang thai tinh thé. Dializ - mang bén tham la phuong phap tach cac tan khoi bang cach dimg ede mang bain tham, De 1A cde mang xop dac biet khong che Ac hat keo cae hat keo di qua. Ngoai cae phuong phip héa ly ké trén, dé xi ly - kha erie chit bain trong nude thai ngudi ta cén ding cdc phuong phép nhu: kher ch. khi, khé mii, kh mudi trong nude thai at phong xa, kh 2.2.3. Phuong phap sinh héa Phuong phap nay thudng dimg dé loai cée chat phan tan nhd, keo va hba tan hiu co (d6i khi cA v6 co) khéi nue thai. Phuong phip nay dua vao kha nang song cia vi sinh vat. Chung sit dung cc chat hifu co o6 trong aude thai lam nguén dinh duéng nhu cacbon, nite, photpho, kali, Trong qué trinh dinh dvdng cic vi sinh vat se nhan cac chat dé xAy dung 1@ bao va sinh nang ivgng nén sinh khéi cla né tang len, Ngudi ta phan biét hai giai doan, chung dién ra vdi tée dé khiie nhau: - giai doan hap phy cac chat phan tain nhé, keo va hoa tan (dang hitu e¢ vA vé ca) Ién bé mat té bdo vi sinh vat; - giai doan phan hay cde chit da hap phy va qua mang vao trong té bao vi sinh vat. Dé lA cae phan tng hda sinh (oxi hoa va khit) ‘Tat cd cae phitang phap xi ly nude thai da trinh bay 4 trén ed thé phan ra hai nhém: nhom ede phiong php phyc héi va nhém cic phuong phap phan hiy. Da sé cae phugng phip hoa ly duge ding dé thu hoi cae chat qui trong nuée thai va thuge nhém cac phusng phap phye hoi Con cac phuong phap héa hoe va sinh hoc thude nhém cic phuung phap phin hity, Goi la phan hiy vi cic chit ban trong nude thai sé bj phan hoy cha yéu theo cdc phan tng oxi hoa vi 41 mot ft theo cdc phan tng khw. Cac san phdm tao thanh sau khi phan hay 3¢ dude loai khdi nude thai d dang khi, can lang hoac cbn lai trong nude nhung khang déc. Nhang phuong phép phye hdi va cd phuong phap héa hoc thudng chi ding dé xi ly cdc loai nuée thai dam dae riéng biét cin déi véi cac loai nude loang vai khéi lugng nhiéu thi dung nhitng phyong phdp dé khéng hop ly Nuc thai cong nghiép sau khi xit ly bang phugng phap sinh hea cd thé xA ra ngudn séng hd néu dam bao duge cdc tiéu chudn vé sinh va nudi ca. Nhiéu khi od thé dig lai duge trong eae day chuyén sn xuat. Hén hgp nuée thai sinh hoat va sin xudt cd thé xi ly bang phuong phap sinh héa nhung trude dé phai qua xt ly so bo bang phuong phap eg hoc. Co thé xi ly so bé chung hoac riéng déi vdi tting loai nude thai do. Nhat thiét phai xit ly so b6 riéng néu nuéc thai san xuat chia chu yéu la cic chat bén vé co hoae ching phai qua xit ly so bd bang c4c phitcng phap hoa ly. Viee tinh todn nhiing céng trinh xt ly ca hoe riéng bigt déi vai nude thai san xudt va nuée thai sinh hoat duge thuc hién theo cae chi dan thiét ké thoat nude bén ngoAi cia cdc xi nghiép céng nghiép. Trong do con phai xét dén hién tugng dao déng luu Itong va ning dé nuéc thai, va phai dat cac bé diéu hoa néu can thiét. Viéc xi ly hén hop nvéc thai sinh hoat va s4n xuat bang phuong phap co hoe chi ed loi khi nuéc thai sin xudt tvong tu nude thai sinh hoat, chda ché yéu 1a cdc chat hitu co dé bi oxi hda, khéng ddi hdi phai xi ly so bo dac biet gi DOi khi phai dung nuéc thai sinh hoat dé pha lodng nuée thai sin xudt, tao didu kién cho qua trinh sinh hda sau dé dién ra binh thutng. Néu sau khi xit ly bing phwong phap sinh hda ma van khéng dap tng yéu cAu vé sinh va nuéi cA thi ngudi ta cén phai xif ly triet dé bing mét trong nhitng phugng phap nhu: loc qua vat ligu cat, hép phy bang than hoat tinh, ozon hda, tuyén ndi hoéc sinh héa (khit nitrat),... Bang 2.1 biéu thj hiéu suat xu ly cd thé dat duge bang cdc phugng phap khée nhau tinh theo phan tram. Béng 2). Wibu wudt xu ly nude thal cong nghidp (%) Phuong phip xt ly “Treo endit ating |The NOS (BOR) Cor hoe (ge quit lus, | ting, quay ty Gm) | 50-90 30-35 + Hei hye 90 : 0-40 Thda ty hoe oO S0-75 Sinb bit us : 90-95 42 Déi véi cae loai nude thai khong thé ding phuong phap trén dé xit ly hoac khong Igi vé kinh té ky thuat th) od thé ding cdc phuong phap c6 dic, nung, d6t chay hay bom sfu xudng lang dat qua cdc giéng khoan. Co dac céc dung dich duge ding dé thu hdi cdc san phdm hang hda (nhu trong cong nghiép che bién hda' chat) hode dé giam dung tich nude ban (cac loai nude bén chia chat phong xa trong cong nghiép nguyén tw). Dét chdy duge ding dé khit cde chat doc hitu cv. Ngay nay anh ding phuong phap "nung dét" tie 1A oxi hoa nude thai dim 4 bang oxi cla khong khi 6 nhiét 46 300°C va ap sudt 100 at. Phuong phap nay sé kinh té néu thu hdi va tan dung nhiét lugng toa ra khi dét chay cae chat. Khir hoat tinh nude thai ehvia cdc chat phdng xa bang c’ich chia trong cac bé, dam, hd trong mot thoi gian truée khi xd ra ngudn néu cae chit dé ed chu ky phan hy ngdn, hoac loai ching cing chat lo hing cua nude thai néu ching cd chu ky phan huy dai. Nhin chung khi chon cac phuong php xit ly nude thai cong nghiép phai can ct vao dac diém vé khéi lugng, chat lugng cla ching va cdc didu kién dia phuong khac. Trong moi trudng hop:phai chon phuong phap xi ly va sit dung nude thai mndt cach higu qua nbit, kinh té nhat ve xay dying va quan ly. fu nude di 2.9.4. Ché bién va su dung can trong nude thai cong nghiép Khi xi ly nude thai sin xudt sé tao ra mot lugng lén can hifu co, vo co. Nhiing loai can dé phai duge xa di va duge ché bién dé sk dung, ‘Thanh phan va tinh chat cdc loai can r&t khde nhau. Déi véi can v6 co thi khong bi théi rita. Con cac loai can hitu co thi cd do am rat cao va dé bi phan hay. Tay theo thanh phan va tinh chat cha can ma chon phuong phap xi ly va ché bién thich hop. DO 4m va kha nang nha nude cia can lA nhiing yéu t6 quan trong nhat vi nd quyét dinh cdc chi tidu kinh té ctia tiing phuong phap xu ly. Can vé co thudng tang Ut trong cdc dam, hd hoac khu d&t tréng goi la san chifa cin. Khi chon vi tri cia san chita can phai xét kha nang gay nhiém ban ngudn nuée ngam. Dé lam kho can hitu eo ngvdi ta thudng xay dung cdc sin phi voi nén dé thm nuée hoae dat cdc éng ngam ed 16 hut nude. 6 nhidu xi nghiép do khu dit hep khong di dé xay dung sn phai bin - can hoac do diéu kién vé sinh ngvdi ta da ding nhing bien phap xv ly can tién tién hu phuong phép co hoe: lam khé efn trén may ép loc chan khong, may quay ly tam. Nhd nhiing phuong phap nay nén lugng nude trong can giam duye 50-70%. Dé tang nhanh qua trinh Jam kh6 can ngudi ta xit ly bang cac 43 chat dang tu. Sau khi c juyén kim), diang lam chéit trung haa hoae keo ty cic logi nude thai kh hiiu cu sau khi xi ly la chat bon rudng rat qui hoae ed thé ding lam nhién ligu dot Jo nhat lA can chda eae chat nhu dau hodc dung mdi hitu ca. bién, can ed thé su dung lam vat liu loc (can cua cOng nghiép . Can AA Chuong 3 DIEU HOA LUU LUONG VA NONG DO NUOC THAI CONG NGHIEP 3.1. ANH HUONG CUA SU BIEN DOL LUU LUONG VA NONG BO Luu hrgng, thanh phan tinh chat nuéc thai cla cac xi nghiep cong nghiep tiy thud« vao day chuyén san xuét, loai nguyén liéu sit dung va thanh pham, thutmg khong déu theo cac gid trong ngay dém. Sv dao dong liu Iuvgng, nong do nude thai sé din dén nhéng hau qua tai hai vé ché dé cong tac cha mang ludi va cde cong trinh xif ly, dong thai gay tén kém nhieu ve xay dung va quan ly. Khi luu lugng dao dong thi ré rang phai xfy dung mang ludi ben ngoai voi list dién éng hoac kénh lén hon vi phai tng véi Iuu lvang gi’ Jon nhat. Ngoai ra diéu kién cong tac vé mat thuy lu kém di. Néu luu lugng nude thai chay dén tram om thay déi thi dung tich bé chia, cong sudt may bom, tiét dién 6ng day cing phai én bon Khi luu lugng, néng dé nude thai thay déi thi kich thuée cc céng trinh (cdc bé king, bé trung hada va céc cong trinh xtt ly sinh hye) efing phai lon hon; ché do lam viée etia chung mat én dink, Ching han bé lang tinh véi leu lugng trung binh gid thi sé Lam viée kém khi luu lugng én hon, nguoc lai néw tink theo luu lugng gid [én nhat thi gia thanh céng trinh sé dat hon. Néu nong do cic chit béin trong nude thai chay vio ic cong trink xit ly sinh hoc dat ngdt tang ln nhiit lA eve chat doc hai doi vdi vi sinh vat thi cd thé lam cho cong trinh hoan toan mat tic dung. Cite céng trinh xtt ly bang phuong phap héa hoc sé lam viée rat kém khi leu lvang, nng dé thay d2i hoae mudn Lim viée t6t thi thusng xuyén phai thay . Diu nay dae biét kho khan khi didu kién tu dong hea chua cho phép. Ket qua sau khi ra khdi eng winh xi ly nuée thai déi ning do héa chat cho vi hoae chia duge Lim sach hoan todn hode 1a con chu mot lugng hda chat du nho do. Vi vay d& mang edi thedt nude va eae cdng trinh xi ly nude thai Him viée hinh thiéng vdi hiew sudt cao va kink té phai xAy dung ede be di¢a hoa lua ling va néng dé nude thad 2.2, BILAN LOAT VA VETRI CAC BE DIEU HOA a Theo chile nang aguéi ta phan biét: cic bé diéu hda hu lugng. cae be digu hoa ndng dO hoac dong thdi ditu hoa luu Iugng, néng dé nude thal 1 didu hda uu lugng nén dat 6 gan noi tao ra nude thai, bé diéu héa ndng dé (vi juu higng it hode khdng thay déi) cd thé dat trong pham vi tram xtt ly. Khi ds trong so dé day chuyén cong nghé tram xif ly, bé dieu hoa co thé dat sau bé lang néu nudc thai chia mot lugng lén ede tap chat khong tan vo co, e6 do lén thuy luc tit 4-5 mm/s tré lén, kich thuée cac hat d 2 0,2 mm hoac dat 6 trude bé lang néu nude thai cha chu yéu 1a céc chat baén khéng tan hitu co. Néu trong so dd tram xu ly ed bé tron (voi hoa chat) thi nén dat bé diéu hoa trude bé tron. b) Theo ché do hoat dong ngudi ta phan biét: bé diéu haa hoat dong gian doan theo chu ky, bé diéu hda hoat dong lién tyc. Bé dieu hoa hoat déng gian doan theo chu ky 14 nhitng bé chita (phai ed it nhat hai bé) trong do khi mat bé tich lay nuéc thi bé kia xa nude di va nguge Iai. c) Theo nguyén tac chuyén dong cia nude, cae bé diéu héa hoat dong lien tuc lai duge chia ra: bé diéu hia lam viéc theo nguyén tic day tché dé chay tang) va bé diu hda lam viéc theo nguyén tac xdo tron (ché d6 chay rdi). d) Cac bé lam viéc theo nguyén tac x4o tron lai duge chia ra: vdi xdo tron cudng bic (bing may hu6ng truc, may ednh quat, bang khi nén hoac bang bom ly tam) va bé xdo tron tu nhién nha gid théi hodc nhi khuéch tan dao su khac nhau vB nhiét dé, ty trong, ndng do cia cac loai nude chay tdi. 3.3, TINH TOAN VA CAU TAO MOT SO LOat BE DIEU HOA Tinh toan cde bé diéu hda 1a xde dinh dung tich, kich thuée ela ching. Dé xe dinh duge dung tich phai chon duge théi gian digu hoa can thiét hay con goi la thdi gian trung binh nude luu lai trong bé. Dé chon duge thoi gian divu hoa clin thiét ngudi ta phai dua vao biéu db thay déi lau lugng, ndng do nude thai va yeu cau mic do diéu hoa nong do nude thai. 3.3.1. Chon thdi gian digu hoa ndng do nvdc thai hay thi gian trung binh nuée tuu lai trong bé Hieu guat didu hia nbng dé tity thude vao théi gian diéu hoa hay thoi gian mitéo litu Jai trong bé te la tay thude dung tich bé. Dé dinh gia dae tinh cdc dong chay ngwii ta phai biet mdi phan ti chit léng hu lai trong bé diéu hoa trong khong thai gian bao lau. 10 1a thii gian ké tir Iie phiin tt bat daw chay vao bé tdi Itic né xudt hign & dong chay ra khoi bé. Déi voi esac bé diéu hda lim viée theo nguyén tae dily ly tudng thi tit cA cac phan ti chat long eo thai gian luu lai trong dé nhu nhau. Ngwae lai doi voi bé digu hoa lam viée theo nguyén tac xito tron Ly tudng thi thoi gian luv lai cha 46 tat cd cdc phan tit sé khéc nhau va la dai lugng thay déi ti 0 tdi . Su thay déi luu lugng va ndng do (theo thdi gian) ctia nude thai cac xi nghiép tiy thudc vao cong nghé san xudat, loai nguyen liéu, san phdm, ... Su thay déi dé theo chu ky lap di lap lai hoac cing co thé mat trat ty hén loan khong theo qui luat nao. Néu ndng do nude thai khong thay déi hodc it thay déi theo théi gian nhung luu luong thay déi theo cdc gid trong ca, trong ngay dém thi phai xy dung bé diéu hoda luu lugng. Néu luu lugng khong hoac it thay déi nhung ndng dé thay déi theo cac gid thi phai xay dung bé diéu hoa ndng dé, d day ndng d6 thay déi theo chu ky lap di lap lai hoac thay ddi hén loan. Thong thudng d6i v6i nude thai cac xi nghiép cong nghiép, su thay déi luu lugng, ndng dé dién ra mot cach hén loan Thai gian diéu hda cin thiét T duge xdc dinh theo biéu thay déi luu lugng va nong do chat ban trong nude thai. Hinh 3.1 la vi dy vé biéu do thay déi nong 140+ Chu kg oh | chukg 6h =! cha kg Ga ! Nihg dé | pS fe te : : Ho lillie yey vob did trong ugdy a) Wag Fj sauan eu hoa Ts 2h Wong ticas aahi Gidb 13.4 T2 3h 456789 jo wi 13 1% 1516178 ord trong ny iy HHinh 3.1, 08 thi dao d6ng néng dé nude thai: a- dao d6ng theo chu ky b- dao déng khdng theo chu ky 47 dé nude thai vao bé. Néu ndng dé thay déi theo chu ky (h.3.1a) thi thoi gian diéu hoa tinh todn T chon bang chu ky do. Néu néng dé thay déi hén loan thi chon thdi gian diéu hoa can thiét bang khoang thii gian gia hai gia tri ndng dQ toi da (chinh xc hon la gitta hai gid tri ti da cia tich gitfa luu Wong va ndng dO). Ngoai ra con phai ké dén mite do yéu cfu diéu hoa nong do, n¢u ndng dO chat ban trong nude ra khdi bé cao han git tri cho phép thi phai tang thii gian di¢u hoa Jen. Vi du, trong hinh 3.1b, néu vdi thai gian diéu hda 2 h. néng dé Jan nhat sau khi diéu hoa 1a 80 mg/l vugt qua gid tri cho phép (70 mg/I), nhung néu tang thai gian diéu hda len 3h thi ndng do 1én nhat sau khi diéu hda 1A GO mg/l < 70 mg, tue la dat yéu cau. - 3.3.2, Cac bé diéu héa Iu lugng Ché dé cong tac va tinh toan cac bé ditu hoa luu lung khong khac gi bé ta dung biéu dé btu jugng nude chay vao bé va gid tri luu lugng trang bin (digu hoa? chay ra khéi chia etia tram bom. Dé tinh todn nhitng bé nay neve bé. Diéu cot yeu d day la gidi quyét vain dé vé cw tao hé thong x nude khéi bé dé sao cho nude chay ra diéu hoa vdi luu lugng khong thay ddi. Dun gifin nhiit la ding bom dé bam nude ditu hoa ra khdi bé nhung sé dat vé xdy dung va quan ly. 3.3.3. Bé diéu hoa hoat dong gidn doan Nhu ta da biét, do 1A bé hoat déng theo chu ky lap di lap lai, wu diém cia nhitng bé nay IA dam hao di¢u hoa hoan toan, song phai xay dung {t nhat 1a bai bé tite 1A git thanh xdy dumg vi quan ly sé dat. Dung tich mdi bé ditue sac dink theo eéng thie: fo. 3.10 trong dig, - ligag née thi sing vi Khoang thir gian 4, m¥/h; 4, - khong thoi vian véi nong dé Cf, = Ih 7 - chu ky diéu hoa bang thisi gian lam vige oda bé: =n T= Nah a4 10 Chu ky diéa hea tink toan chon thea bifu dé thay déi néng dé chat ban trong nude the De ls thoi jan yiua hai gia (ri ning dé ln nhat Nong do clit bein trong narde ra kh hi sie dinh theo cong thite LO, mes ow Gh row As. trong dé Cpp- ndng dé trung binh cia chat ban trong nude thai ra khdi bé diéu hda, mg/l; C, - ndng do chat bin trong nufée thai chdy vao bé diéu hda trong cde gid thi t, mg/l. Dé lam dong du ndng dé trong bé ngudi ta od thé ding cdc thit bi xdo tron eudng bitc (co gidi ho&c ding khi nén) hodc ty nhién. Do phai xay dung it nhat 14 hai bé cho nén loai bé nay chi str dung 6 nhing noi hu lugng nuéc thai it. 3.3.4. Bé diéu héa hoat dng lién tuc s Ale MS te 3 Hin 3.2. BS didu hda tinh chi ohét eda Varhiakin DM: ++ kénh dén nude thai; 2- mang phan phéi; 3- tudng chéo ngan doi, 4- tudng ding - doc hung dang; 5 mang thu nude; 6 kénh din nude ra 33.41, BE ditu hoa lam viée theo nguyen tide dy (cau Vanhiakin D.M.) Bé cd dang chi nhat trén mat bang vdi day phang (h.3.2) dude chia hai phin bang nhau hinh tam gide bai du@ng chéo. M4i hinh tam gidc iai chia lam. nhi8u hanh lang eo ehi8u rng bAng nhau nha cdc tudng ngan doc dé dinh hvéng cho nude chdy. Nhitng m4ng phn phéi nuée duge dat 3 hai tutng déi dién cua bé chit nhat. Nhiing mang thu dat 4 dung chéo bé. Nudc thai chay vao méi phan tam gidc cia bé vdi luvu lugng bang nhau va phan phéi déu theo hanh lang tec 1a chuy&n déng doc theo hanh lang vai téc d6 khong déi. Ngoai bé diéu hda chit nhat, Vanhiakin D.M. con ding mét loai bé hinh trdn trén mat bang (h.8.8). 4-XLNTCN . 49 Dung tich cin thiét cla bé digu hoa xde djnh theo céng thie: Ww a = at ‘ (3.8) 1,4 1,4 trong dé Q - lvu lugng nifée chay vao bé trong sudt thai gian digu hoa tinh toan T git, m3; q - liu lygng trung binh gid cla nude thai chay vAo hoje ra khdi bé, mfh; 1,4 - he 86 thyc nghiém hay hé s6 du tri. cat ur A 2 Jt if 7 \ IN 3 Wat yrs i nid TIT j= \ Fink 3.3, Kiéu b& didu haa won ola Varhiakin DM: + dan nude vao; 2- mang phan phéi nude; 3- tudng ngan; 4- mang thu nude; §- hudng nude chay; 6- ‘wang hudng dong; 7- xa nude fa Nong d6 nude thai sau khi digu hoa ceding xéc dinh theo cong thic (3.2). Chidu sAu cia bé thudng chon 2- 4m. 33.4.2. Bé ditu hda theo nguyén tie xdo irin Viée xdo tron nude thai sé nh nhiing thiét bj khdc nhau, nhu théi khi nén, may tr6n cd gidi hoae dat cdc tudng ngan vudng géc voi dong chay, hodc dfn nude vao theo ki8u tiép tuyén, ding may bom. Vide ding khi nén dé khudy tron nude thai cd nhiéu uu diém hon so véi cae thiét bi hac Ja: khong doi hoi thutng xuyéen phai kiém tra ky thuat thiét bi khudy tron vi phan phéi khi nén qua hé théng 6ng cham 16 dong thai 6 thé két hop tram th6i khong kh{ chung cia tram xt ly. Hien nay cho phép sit dung loai éng bang chat déo vita ré ti8n vila chOng duge an mon cia nude thai. 50 Déi véi nudc thai chita ede chat Io ling ding khong khi nén dé khudy tron 38 tranh duge hién tugng lang can. Khi thdi khéng khi nén vao sé lam cho céc chat ban dé bay hai bay di mot phan hoac tham chi toan phan. Dang khéng khi nén dé khudy tron nuée thai chita cac chat ban hitu co sé tao diéu kién tét cho qua trinh xt ly sau dd. Cu thé la nhitng chat ban (dé bi oxi hda) sé bi oxi hda mét phn hodc toan phan, lam thodng so bG trong bé diéu hoa, hiéu sudt lang nuéc thai sau dd sé cao hon, nudéc thai chia nhiéu oxi hoa tan hon. Hinh 3.4 1a sa dd bé diéu hda diing khi nén. Nude duge phan phéi vao bé nhd ede ctia sé 6 mang dat doc theo chi8u dai bé. Khéng khi duge phan phéi qua he théng ong cham lé véi dudng kinh 5mm, cach nhau 3-5em. Dat éng doc theo bé va nam trén cdc tém dG cach day 7- 10 cm: nude vao véi luu lugng, Khang kh 2 an benrrpeenaccaccat 7 fe 2,07 ,0 | Hinh 34. BE dibu hoa vdi théi kh nén; + d&n nude vao; 2- hé théng x& nude; 3- mang o6 eda sé phan phdi nude: 4. 6ng phan phéi khi-od 18- 51 ndng dd thay déi sé duge khudy dea vai lugng nuéc trong bé. Sau khoang thoi gian diéu hda nhat dinh ahd hé thong x4 4 cuéi bé, lu luong va ndng do nuée thai ra duac diéu hoa. Dung tich bé diéu hda W xée dinb theo diéu kien vita digu hoa luu lugng vita didu hoa ndng do nude thai: W= Way + Woin > 4) trong dé Wy, - dung tich cin thiét dé diéu héa luu Itong nude thai, xdc dinh theo biéu do nuéc dén gidng mhu bé chia tram bam, m3; Wyja - dung tich can thiét dé digu hda ndng do nude thai: Wain = QT. mm’, (3.5) 6 day Q + luu lugng gid trung binh cba nue thai, m3/n; T- thoi gian diéu hda chin thiét, h. Nong d9 nuéc sau khi ra khéi bé ditu hoa é thing thbi diém co thé xéc dinh theo cong thie - (QtW,, = - (QE, Call - ¢ t+ O.Qe “ (35a) Q trong dé Q - Iwu lugng gid trung binh cha nude thai, m3/h; C,, C,,, - ndng do sau khi ra khéi bé 6 thai diém ¢ va ¢ + 1, mg/h Cy q - ndng dé va Iu lugng nude chay vao bé trong khoAng thai gian ¢ (¢ = 1b), trong cong nghé xit ly nuée thai tuong tng megil, m/h; an = W,,1 - dung tich nuée trong bé 4 NRA ‘thei diém ¢ + 1 J c _ Luang Ihong khi cn thiét phai SS + ' thdi vao bé digu hoa duge tinh: aay Qn = IK Es (3.6) trong dé Q,, - ‘itu lugng khong khi . ap téng cong, mM; qq - CHINE dd théi khi tinh cho 1 m chibu dai 6ng théi —= khi, thusng chon gy, = 2 m/mh déi véi Ong khong kh{ tao mot dong gs tuan hodn theo mat edt ngang bé, g 3 x guy = 4-8 mi/mb déi vei éng tao ip hai dong tufn hoan; L - chiéu dai mim éng khong khi bang chidu dai bé. Dusng kinh é6ng phan phéi 2 Khong khi thudng chon bang 50 - 75 mm. Hink 35. BE didu hda Vi mdy khudy: + din nude vao; 2- din nude ra; 3- may knudy 52 Khoang cach 6 gitfa cdc Ong phan ph6i khong khi tay thuée chidu sau lép nuéc H pin trong bé 6 gid uu lugng nhé nhat. Thuong chon gid tri ti wu b = 2- 3 Ayin- Chigu sau lép nude Ayin thutng chon bang 1 - 6 m. Chi8u rong B va chidu dai L eta bé didu hoa sé la: Ww, Lo. HyinB Mang phan phéi nude vaéo dat cao hdn so véi mat nude cao nhdt trong bé khodng 20 dén 30 cm, 86 Sng phan phdi nén chon theo sd dong tuan hoan trong bé Dé tang hiéu sudt diéu hoa luu lugng va nang dé ngudi ta co thé xfy dung bé hai bée. Bac mét didu hda uu lugng va mot phin ndng d6. Bac hai tiép tuc diéu hoa nong dé. ° 3.3.4.3. BE digu hoa vii khudy trén bing ew gidi (h. 3.5) B=nb va Nhing bé nay duge phd bién - kha rong rai é ede nue. May khudy tron co thé 1a huéng tryc, tuécbin hode canh quat. Nhiing bé diéu hoa véi may tron ddi hoi phai tieu phi nang lugng tuy thudc stic khang cha nude va téc dd quay cla méy. Nhiing bé diéu hoa kiéu nay ding voi luu lueng nude thai nhd. 3.3.4.4, MOt sO loai bé Khidc - Bé diéu hoa véi cae tubng ngan (h. 3.6). maT BANG a) a MAT BANG I <= | = mn ; it Tr 1-1 “a fF += at b) Hinh 4.6, B6 digu hda voi tung ngan: a- (ung doe; b- tudng ngang Hint 3.7.88 diéu nba d&n nude vao kigu tigp tuyén: + dain nude vao; 2- xa nuéc (a 53 | A Hinh 3.8. B6 digu hoa - bé lang ly tam: + phan lng; 2- dan khung di dong _ Bé diéu hoa ddn nudc vao theo kiéu tigp tuyén ¢h. 3.7) Nude da ditu hda duge qua cdc cita 96 thu nuéc 4 éng ditng trung tam va xa di nhd Ong dat 6 dudi day bé. Dé digu hoa ndng do cac chat ban hda tan va dé dang xa can ldng ngudi ta ding bé divu héa két hgp bé Ming ly tam (h. 3.8). Bé gém nhing phn chinh sau day: lang - hé khung dj dong vdi may gat; he mang phan phdi cd cdc ydi va hé théng thu nuéc. Loai bé nay dude ding trong tram xi ly nude thai cdc xf nghiep cong nghiép luyén kim, héa hoe va gidy, v.v. ra Chuong 4 XU LY NUGC THAI CONG NGHIEP BANG PHUONG PHAP CO HOC Phuong phép eo hoc duge ding dé loai cdc tap chat khong tan khdi nude. Nhing phuong phap o¢ hge cha yéu la: - loc qua ludi; - lang; - loc qua lép vat liéu loc; + quay ly tam hoae xiclén thuy luc. Tay thudc tinh chat cdc tap ch&t va muc dé c&n thiét lam sach, ngudi ta chon mét trong nhitng phuong phap trén. Néu ding lai nuéc sau khi xit ly trong hé thong c&p nvéc sin xudt thi mie do cAn thiét 1am sach duge x4c dinh theo yéu cau cong nghé, néu x4 thang ra ngudn thi theo yéu c&u vé sinh. 4.1, LOC QUA SONG CHAN HOAC LUOL ‘Tay thude mite do can thiét Joai cdc tap cht khong tan ngudi ta co thé ding song chan hoie lidi loc. Song chAn duge dat trude cdc cing trinh lam sach hoac ed thé dat 6 nhitng miéng x4 cla céc phan xudng néu nuéc thai chifa tap chat thé, dang sgi. Chiéu réng méi khe hé cia song chdn duge chon theo kich thude tap chat ed hoe chita trong nuée thai, khi chon vat ligu song chén phai tinh dén gid tri pH cia nude thai. C&u tao va tinh todn song chan giéng nhv trong phan xu ly nu6c thai sinh hoat [9]. Lu6i Igoe: duge ding chi yéu dé thu hOi cdc san phim qui é dang chat. khéng tan trong nude thai. Ludi loc duge dat trén cdo khung a3. Cé hai loai hung: khung hinh tru hoic khung dia tran. Khung hinh tru (h. 4.1) giéng nhu mot cai tr6éng quay xung quanh truc ndm ngang. Ngoai khung co lua) boc, mat ludi cd kich thuée: 0,5 - 1 (mm). Nuéc thai duge loc qua mat ngoai hoae trong cua ludi. Nhitng chat duge giit lai trén mat ]wéi duge xoi rita bang nhing tia nuée manh va chay vao mang thoat nude, Loai luéi va khung nay duge ding rong rai dé xt ly nude thai san xudt, trong cong nghiép dét, xenluloza, gidy, da, Cac chat bj gitt lai la sgi g6, len, long stic vat. © khung hinh dia (h. 4.2), nuée thai dude dén vao theo hu6ng song song véi true quay cua dia, cdc chit bi git lai 6 ludi cting duge xdi rita bdi nhuing tia nude, Khung thudng oi dutng kinh 1200 - 8000 mm, Cong sudt 100 - 2000 m3/h. Cong sudt cia luGi loc tay thude vao dung kinh, chidu rong cha khung hinh tru, vao dac tinh cdc tap chat cin gitt lai Ry + 380 r—-4 Hint 4.1. Ludi loc binh tre Ry, Dy, Ly - ban kinh, dudng kinh, chiéu dai khung; +. nuée vao: 2- khung va vai loc: a dap tran, 4 nude ra, 5- mang dé thu can; & nude rua; 7- Ong xa c&n va nude ria; & truc quay va 8 bi 9, 10 xlch va bd phan truy8n chuyén déng; tt bé digu chinh dp tran theo chidu edu lop nude chay ra; 12- nap day; 13- vai boc; 4- voi phun; 18- thanh chéng: 18- dong co truyBn dgng 56 Tl i+ Hivh 4.2. Ludi ige kidu dia tran: Da, Ra - dudng kinh, ban kinn ninh dla; 4. nile vao; 2- mang thu ean; 3- vol phun, 4- dp tran digu chinh myc aude; 5- dém caosu: 6+ nude fa; 7 dong co truy’n déng; B- vd boc xich truy’n ddng: 9- éng dan nude ra; 10- mat cdt ngang cla mang 4.2, LANG 4.2.1. Céc bé lang thong thutng va bign phap tang higu sudt lang Dé tach c&c tap chét khéng tan khdi nvée thai, ngudi ta ding céc loai be lang khac nhau. Thong dung nhét 1a loai bé léng ngang, ly tam véi x4 can bang co gidi. Ngay nay ngudi ta con ding bé lang véi cdc tang méng. Vé c&u tao ching cting titong ty nhu bé lang ding d6 xii ly nude thai sinh hoat. Ngoai ra ngvai ta cbn ding cée céng trinh don gidn hon: hb lang, ho chdéa can. Dé loai cdc cht ndi khdi nuéc thai sin xudt, ngudi ta ding cac bé lang véi chite nang dc biét: bé thu dau, bé thu ma, bé thu nhvya,... Nhiéa khi dé xd ly nude thai san’ xudt, nguéi ta dung bién phap lang néi ti€p. Bién phap nay sé cd lgi khi nuéc thai san xudt chtta tap chét khac nhau yé dac tinh ly hoc va gid tri su dung. Can ling & bé bac mdt va bac hai co thé sti dung vao e4c myc dich khac nhau. Doi khi ngudi ta ding lang hai b4c dé xif ly nudc thai sin xual trong hé thong cflp nude tun hoan. Khi dé.bé bac mot dé tach phan nao dé cdc chat lo Wing va dap ung yéu cau ding lai sau do cia cong nghé. Bé bac hai dé xu ly tigp tue véi mife dé cho phép xa nude ngudn. 57 Khi chon kiéu hoac cdu tao cdc bé lang dé@ xu ly nuéc thai san xudét phai tinh dén t&t cd cdc chi tiéu déc trung cho tinh chat ly hoc cha nuéc thai va céc chat la limg trong dd, cfc chl tidu ed ban 1a: - nhiét do nuéc vao bé; - ndng d6 cdc chat Ie ling va ly tinh cia chting; - kich thudc eda hat hodec tée do lang xuéng hay ndi lén cua ching (d6 lén thay luc); - d6 &m cba can sau khi lang; - dong hoc qué trinh nén can duéi nude; - trong lugng riéng etia can kho. Trén co sé cdc chi tiéu dé va hiéu sudt lang can thiét ngudi ta xdc dinh thdi gian ling va kich thuéc cla bé. Bé ldng duge tinh todn theo hu lugng gid lén nhét cha nuée thai, néu truée dd ed bé didu hda thi tinh theo luu lugng gid trung binh. Sé ngan cia bé ldng khong duge duéi hai. Luu litgng qua méi ngan wing vi 0,5 luo lugng tinh todn. Déi voi bé lng ngang, chi’u sau céng téc nén chon kh6ng qué 3m. Chiéu sau xay dung ctla bé duge xéc djnh theo tinh todn va phue hdi dung ru te Chitiel A i ¢ f U4 . Caps at chi Het B PD BD eT aD c) ASHI S ») Hink 4.3, Nndng h@ théng phan’ phéi nude 6 bé ling ngang tich cn, thdi gian can luu lei trong bé, dong hoe lang c4n va phuong phap xa can khdi bé. Ngoai ra con phai ké d@n chiu cao cong trinh tit mat nude tré lén. Céec phwong phép tinh todn cng giéng nhu vdi nuéc thai sinh hoat. Cho téi nay cd hai huéng dé tang cudng hiéu suét cong tac ctia cdc bé lang: hoan thién vé cfu tao cia bé (dae bidt nhitng hé th6ng ph4n phéi va thu nudc) va cho thém vao cdc chat déng tu, trg dong tu vae nuéc. DE phan phdi nuée duge isu hoa theo tit dign udt cha bé ngudi ta ding cc hé théng phan phéi va thu nude dac bit (h.4.3). Nhiing he thong nay bao dam viée phin phéi du nude theo chiu réng va chiéu sau bé. Déi véi cée bé khong sau ding méng tran khong ng&p nude va cde tim chin dat nita chim nia néi dé huéng dong chay ¢ dau bé (h.4.8c). Dau tién nude phan phdéi vao huéng vé phia tuéng ngang, roi sau dé ngoat xu6ng va hudng vé phia cudi bé. Véi nhimg di8u kién nay tét yéu sé dién ra hién tugng suc can da lAng va tang nong do chat lo Ing 4 dau bé. 6 mitc dé nao dé tao thanh lép can loc lo ling. Két qué qua trinh lang dot hai sé nhanh hon, higu eudt hon lic ban dau. * Nhiéu khi dé phan phéi nuée du ngudi ta con dat cdc song chan 6 dau va cuéi bé. Khi dé ph4n phéi déu hon nhung lai tao thanh nhigu ving xody cyc b6 hon va anh huéng tdi hiéu qua lang. Néu trong nue chita nhiéu tap chat dang sol thé (xi nghiép ché bién len, nha may da), thi song chén 8 chéng bi t dong rac va gay phite tap cho quan ly. Hin nay trén thé gii, ngudi ta chu ¥ nhidu dén bé lang ngang vdi nude chuyén dong theo phuong thdng ding (h.4.4). Dé la bé ling tigang binh thutng Kénh xd nee ra +; Hah 4.4, BB ldng gang vai nude chuyén dang thang ding: +- nude vao; 2 mang thu nude; 3- tudng ngan; 4- he théng gat can, 5- tém chn huéng déng, 6- éng x4 o&n 59 ya duge chia thanh nhidu ngan bdi céc tudng ngang dat lo lung, khong cham day, chung quanh méi ngin du 6 mang thu nude. Nhuge diém chinh cua bé nay 1a mét phiin nude vao chwa kip lang hoan toan véi thdi gian tinh todn da rdi khdi bé qua cdc mang & gan dau bé. Do dé nwéc ra con chifa nhiéu chat Id litng va hiéu suat lang bi gidm. Khi xay dung cdc tuéng ngang thang ding thi nhuge diém nay dude khde phuc. Nghién citu thuc nghiém cho thély thé tich xay dung duge sti dung gan nhu hoan toan (chimg 70%) va do do thdi gian lAng, tée do lang thyc t& xSp xi véi gid tri tinh todn. Cong suat cia loai bé nay cao hon (80-50%) so vdi bé lang ngang thong thudng véi cimg hiéu sudt lang. 36 tuing ngang trong bé phai chon sao cho khoang cAch giita chung khong nhé han chiéu réng bé. Chiéu sau ngap nude cla tuéng ngang phai tinh todn sao cho téc d6 doc cia nuée phia dudi tugng khong qua gid tri cho phép trong cde bé lang ngang. 4.2.2. Bé lang voi nhiéu lép mong De la cdc bé lang kin hodc ha, giéng cac bé lang thong thudng va cing gom ba ving: - ving phan phéi nuéc; - ving ldng; - ving tap trung va chita can Dac diém cta loai bé nay 1a ving lang duge chia thanh nhidu lép mong vdi khong gian nhé hep, nhd cdc tm hode éng dit nghiéng. Khodng cach giita cdc tim bang 5-15 cm. Ding cdc tém phang hoic hinh séng thi tién dp rap va quan ly han. Ding cae éng thi chéc chén hon va dam bao kich thudc duge dng déu hon va téc 46 dong chay ed thé tang hon, nhung lai chong bj léng can va tang khéi lugng cong téc tdy rita, quan ly. 4.2.2.1. Tée dung va co ché qua trinh ting Khi giam chi8u cao lang thi gidm dé chay rdi cla dong chay do Re = 600, giam duge do dao dong cia téc dé thanh phan dao déng ding cha dong nuéc. Ket qua la tang hé sé st dung dung tich va gidm duge thai gian léng (chi can mot vai pht thoi). Néu cai tao cdc bé ldng théng thuéng thanh bé léng véi nhiéu lép mong thi nang sudt sé tang duge 2-4 ldn. 4.2.2.2. Clu tuo cia bé lug voi nhiéu lép ming Loai bé nay e¢ c&u tao da dang nhung v8 nguyén téc chuyén dong tuang déi gitta huéng dong chay va huéng l4ng can duge chia thanh ba loai so dd: - So dd chuyén déng nguge dong trong dé dong nude chuyén dong nguge chiéu véi huéng lang - truot cla can (h.4.5a), 60 - So dd dong chay ngang, trong dé dong nvéc chuyén dong theo phuong ngang, song song vii chi8u doc bé va vudng géc voi huéng ldng cua cAc hat cin (h.4.5b); - So dd chuyén dOng cig chi8u trong dé cén lang chuyén dong theo huéng cing chiéu véi ddng nude (h.4.6c). Loai bé ed cau tao hop ly nhat 1a loai bé ling nhiéu lép ming theo sd dd nguge ding hoadc so dd ding chay ngang co thiét bj phan phéi theo ty lé dong nuée, . BE ling véi nhidu lép méng cha yu duge sit dung d6i vai née thai chita nhi8u can lang. © cée bé theo so dd dong chay ngang téc do thanh phan cha dong nude theo phuong ngang va it gay xdo tron déi véi cdc hat cin da lang. 3 sd dé ngugc dong, nhd dong nudc 6 cdc lop nghiéng tt dudi lén nén tao disu ki@n t6t cho qua trinh lang theo qui dao ngan nhat. Can lién tue trugt v8 nguge chidu dang nuéc va 6 dang tap hgp lén - tap trung vé hé thu can. Ti do theo chu ky x4 di. Chat ndi tap trung ve khoang trong gitta cdc tang va dan di theo mang chim. Dé giam lugng nuée xa di theo chat néi ngubi ta ding drig cd 16 va théi khi nén. Ong co 18 dat 6 chu vi bé. 4.2.2.3. Nguyén tie tinh todn 1) Dién tich tiét dién ngang cila cdc lép méng hay khéng gian lang: a “a, aD trong dd @ - luu lugng nude, m/h; v - téc dd dong chay, m/h. Theo ché d6 chay tang Re < 500: . V = 3600 Re yylo, , (4.2) trong dé y - chu vi tiét dién uét oda méi lép, m; w, - dign tich tist dién ngang vuong gée voi huéng dong chay, m2; y - do nhét dong hoc, ms. Thue té téc do cha nude trong méi 6p chon v = 10u,, nghia la khoang 5-10 mm/s, trong dé u, 1 téc dd lang eta hat can trong trang thdi tinh. 2) Téc dé lang ctta hat can wu, vdi n 86 lop méng mét céch ting quat la: “y= 2 (4.8) 2s, cos - Truéng hop véi bé theo so dd chuyén dong nguge dong (h.4.5a): uy,= —_*?# ss (4.4) ni(L,cos @ + e-sin9) 61

You might also like