Ομαδική

Εργασία
Α1: Εισαγωγή στην Ανοιχτή
και Εξ Αποστάσεως e-συνοδοιπόροι:
Εκπαίδευση Βασιλική Αλεξάκη
Μαρία Δασκαλάκη
Χαρίκλεια Μαρκουλάκη
Διδάσκοντες: Χ. Μουζάκης Μαρία Χατζάκη
(Συντονιστής), Π. Αναστασιάδης
 Τν άξζξν

Τίηινο:

Μηα κειέηε γηα ηελ θνηλσληθή ζπκκεηνρή θαη ηνλ

δηακνηξαζκό γλώζεο ζηε δηαδηθηπαθή επαγγεικαηηθή
θνηλόηεηα πξαθηηθήο ησλ εθπαηδεπηηθώλ

A study of social participation and knowledge sharing in the

teachers’ online professional community of practice

Μειεηεηέο: Fan-Chuan Tseng, Feng-Yang Kuo

Έξεπλα ζηελ Τατβάλ, 2013-14

 Πεξηερόκελα

✓ Τν Άξζξν
✓ Δηζαγσγή
✓ Δπηζθόπεζε Βηβιηνγξαθίαο
✓ Σρεδηαζκόο Έξεπλαο
✓ Αλάιπζε Γεδνκέλσλ θαη Απνηειέζκαηα
✓ Σπδήηεζε θαη Σπκπεξάζκαηα
✓ Πεξηνξηζκνί θαη Μειινληηθή έξεπλα
 Δηζαγσγή

Δλδπλάκσζε ηνπ εθπαηδεπηηθνύ

✓ επηθαηξνπνίεζε ησλ γλψζεσλ ηνπ
✓ επέθηαζε ζηηο δεμηφηεηεο δηδαζθαιίαο ηνπ

Τξόπνη:
❖ Δμσηεξηθνί εκπεηξνγλώκνλεο ηνπηθέο ζπλζήθεο x
❖ ΤΠΔ Γηαδηθηπαθψλ Κνηλνηήησλ Πξαθηηθήο (ΓΚΠ) λ

Μηα ΚΠ αλαθέξεηαη ζε «ένα ζύνολο ζσέζεων μεταξύ πποζώπων,

δπαζηηπιόηηηαρ και κόζμος» στο οποίο οι άνθπωποι ζςνδέονηαι από τη
διαμοιπαζμένη ηεσνογνωζία και το πάθορ για μια κοινή ζύμππαξη ή
ζηόσο (Wenger & Snyder, 2000).

A CoP refers to ‘a set of relations among persons, activity and world’ in which people are
bound together by shared expertise and passion for a joint enterprise or goal.
 Δηζαγσγή

Οη ΓΚΠ κπνξνύλ:
● λα δηεπθνιχλνπλ ηα κέιε λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ ηηο θνηλέο ηνπο
αλεζπρίεο ή ελδηαθέξνληα θαη
● λα απμήζνπλ ηελ αίζζεζε ηνπ αλήθεηλ θαζψο θαη ηεο θαηαζθεπήο ηεο
επαγγεικαηηθήο ηαπηφηεηαο

Οη ΓΚΠ ησλ εθπαηδεπηηθώλ κπνξνύλ:

● λα βνεζήζνπλ ζηελ αχμεζε ησλ επηπέδσλ ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπο,
● λα εληζρχζνπλ ηελ επαγγεικαηηθή ηνπο πξαθηηθή θαη
● λα ηθαλνπνηήζνπλ ηελ αλάγθε ηνπο γηα επαγγεικαηηθή αλάπηπμε,
θαζψο θαη ησλ επηηεπγκάησλ ησλ καζεηψλ ηνπο

Αληίινγνο
Οη ΓΚΠ κέζσ ησλ ΤΠΔ κπνξνύλ:
● λα δεκηνπξγήζνπλ απφ κφλεο ηνπο ηε γλψζε θαη
● λα αληηθαηαζηήζνπλ πιήξσο ηελ παξαδνζηαθή αιιειεπίδξαζε
πξφζσπν κε πξφζσπν
 Δηζαγσγή

Σην θέληξν ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο ησλ ΓΚΠ νθείιεη λα ηνπνζεηεζεί ε

θνηλσληθή ζπκκεηνρή (Wenger, 1998 θαη Kang et al., 2010).

Καλλιέπγεια «πολιηιζμών ζςμμεηοσήρ» (Fischer, 2011)

Η θνηλσληθή ζπκκεηνρή είλαη ρξήζηκε γηα:

■ ηελ ελίζρπζε ηεο επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ ζπκκεηερφλησλ,
■ ηελ ελζάξξπλζε ζηελ αλαδήηεζε ιχζεσλ,
■ ηελ παξνρή ππνζηήξημεο,
■ ηελ πξνψζεζε δεκηνπξγίαο θαη δηάδνζεο ζπιινγηθήο λνεκνζχλεο θαη
■ ηνλ δηακνηξαζκό γλώζεο

Βαζηζκέλε ζηηο Θεσξίεο ηνπ Κνηλσληθνχ Κεθαιαίνπ θαη ηεο Κνηλσληθήο

Γλψζεο, ε κειέηε ζηνρεχεη ζηε δηεξεύλεζε ηεο απνηειεζκαηηθόηεηαο
ηεο θνηλσληθήο ζπκκεηνρήο ζε ζπκπεξηθνξέο δηακνηξαζκνχ γλψζεο
○ ηφζν ζηελ παξνρή γλψζεο
○ φζν θαη ζηε ιήςε γλψζεο
 Δηζαγσγή

Η κειέηε πξνζδηνξίδεη ηηο αθόινπζεο εξεπλεηηθέο εξσηήζεηο:

1. Πνηνη παξάγνληεο θνηλσληθνχ θεθαιαίνπ είλαη θξίζηκνη ζηνλ

δηακνηξαζκφ γλψζεο γηα ηε ΓΚΠ ησλ εθπαηδεπηηθψλ;
2. Πνηνη θνηλσληθνί γλσζηηθνί παξάγνληεο είλαη θξίζηκνη ζηνλ
δηακνηξαζκφ γλψζεο γηα ηε ΓΚΠ ησλ εθπαηδεπηηθψλ;
3. Πψο κπνξνχλ νη παξάγνληεο θνηλσληθνχ θεθαιαίνπ θαη νη θνηλσληθνί
γλσζηηθνί παξάγνληεο λα αιιειεπηδξνχλ;
4. Πψο κπνξνχλ νη παξάγνληεο θνηλσληθνχ θεθαιαίνπ θαη νη θνηλσληθνί
γλσζηηθνί παξάγνληεο λα επεξεάζνπλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο
δηακνηξαζκνχ γλψζεσλ ησλ κειψλ ηεο ΓΚΠ;
 Δπηζθόπεζε
Βηβιηνγξαθίαο

Η δύλακε ζύλδεζεο ηνπ δεζκνύ ηεο θνηλσληθήο ζπκκεηνρήο

Η δχλακε ζχλδεζεο (tie strength) είλαη κηα κεηαβιεηή πνπ

αληηπξνζσπεχεη ηελ δπλακηθή ησλ δηαπξνζσπηθψλ ζρέζεσλ κεηαμχ
κειψλ ηεο ίδηαο θνηλφηεηαο (Brown, Broderick, & Lee, 2007).
ζεκαληηθφο παξάγνληαο

Γύλακε ζύλδεζεο ⟹ ΓΚΠ δηφηη εληζρχεη:

❏ νηθνδφκεζε εκπηζηνζχλεο
❏ ζπλαηζζεκαηηθή ππνζηήξημε κεηαμχ ησλ κειψλ ησλ ΓΚΠ
❏ ξχζκηζε ζηφρσλ

Απνηέιεζκα (Nahapiet & Ghoshal, 1998):

➠ δεκηνπξγηθφηεηα
➠ απνδνηηθφηεηα ζηελ κάζεζε
➠ παξαγσγή θαη αλάπηπμε πλεπκαηηθνχ θεθαιαίνπ
 Δπηζθόπεζε
Βηβιηνγξαθίαο
Γηαδίθηπν: α) γεθπξψλεη, β) εληζρχεη ηελ εκπηζηνζχλε, γ) ηελ ππνζηήξημε
θαη δ) ηελ αιιειεπίδξαζε κεηαμχ ησλ κειψλ ηεο θνηλφηεηαο

➠ επαγγεικαηηθή εμέιημε ησλ εθπαηδεπηηθψλ κέζσ

θνηλψλ ελδηαθεξφλησλ / θηλήηξσλ

Η επαγγεικαηηθή δέζκεπζε (prosocial commitment) σο

ζπιινγηθή δύλακε γηα ηελ δηάδνζε ηεο γλώζεο

Σχκθσλα κε ηε ζεσξία ηνπ θνηλσληθνχ θεθαιαίνπ, ε

πξνζπκία ελφο αηφκνπ λα βνεζά, λα κνηξάδεηαη, λα
δσξίδεη θαη λα ζπλεξγάδεηαη νηθεηνζειψο ζε νκάδεο
(Bourdieu, 1983, Lin, 2001), κπνξεί λα πξνσζήζεη ηελ
θνηλσληθή δξάζε ηνπ ή ηελ επίηεπμε θνηλψλ ζηφρσλ.

Κξίζηκνη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ επαγγεικαηηθή

ζπκπεξηθνξά: εγσηζηηθά θαη αιηξνπηζηηθά θίλεηξα
 Δπηζθόπεζε
Βηβιηνγξαθίαο
Οη ζπγγξαθείο Fan-Chuan Tseng, Feng-Yang Kuo πξνηείλνπλ ηηο παξαθάησ ππνζέζεηο:

Υπόζεζε 1: ε δχλακε ηνπ δεζκνχ κεηαμχ ησλ Καζεγεηψλ-κειψλ, έρεη

ζεηηθή επίδξαζε ζηελ επαγγεικαηηθή ηνπο δέζκεπζε ζηηο ΓΚΠ.
Σην πιαίζην ησλ εζεινληηθψλ ΓΚΠ (online CoPs) είλαη εχθνιν θάπνηνο λα δεηήζεη βνήζεηα
θαη ππνζηήξημε θαη θάπνηνη λα ηνπ ηελ παξέρνπλ.

Υπόζεζε 2: Η επαγγεικαηηθή δέζκεπζε ησλ κειψλ ησλ δηδαζθφλησλ

έρεη άκεζε θαη ζεηηθή επίδξαζε ζηε ζπκπεξηθνξά ηνπο φζνλ αθνξά ηε
δηάδνζε ησλ γλψζεσλ.
Η πξνζδνθία απόδνζεο γηα ηελ ελίζρπζε ηεο
εθπαηδεπηηθήο αλάπηπμεο

Τν πξνζδνθψκελν απνηέιεζκα αλαθέξεηαη ζηελ αμηνιφγεζε

ησλ πηζαλψλ ζπλεπεηψλ πνπ ζα έρεη κηα ζπγθεθξηκέλε
δξάζε (Bandura, 1986) ψζηε λα ππάξρεη κέγηζην επίπεδν
επηπρίαο, ιηγφηεξε δπζαξέζθεηα θαη ρακειφ πνζνζηφ
εγθαηάιεηςεο ησλ αξρηθψλ ζηφρσλ.
Η ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ κειψλ εληζρχεη ηελ επαγγεικαηηθή ηνπο θαηάξηηζε,
βειηηψλεη ηηο δηδαθηηθέο ηνπο δεμηφηεηεο θαη ηηο παηδαγσγηθέο ηνπο γλψζεηο
(Matzat, 2013).
 Δπηζθόπεζε
Βηβιηνγξαθίαο

Υπόζεζε 3: Η δχλακε ηνπ δεζκνχ κεηαμχ ησλ θαζεγεηψλ-κειψλ έρεη

άκεζε θαη ζεηηθή επίδξαζε ζηελ πξνζδνθία απφδνζεο
Τα άηνκα πξνζδνθνχλ λα έρνπλ ακνηβαία νθέιε απφ ηελ αληαιιαγή θαη ηελ
επαλαρξεζηκνπνίεζε ησλ γλψζεσλ πνπ ηνπο ελζαξξχλνπλ λα ζπκκεηάζρνπλ ζηηο ΓΚΠ.

Υπόζεζε 4: Η πξνζδνθία απφδνζεο ησλ κειψλ ησλ δηδαζθφλησλ έρεη

άκεζε θαη ζεηηθή επίδξαζε ζηε ζπκπεξηθνξά αληαιιαγήο γλψζεσλ.

Η απην-απνηειεζκαηηθόηεηα επεξεάδεη
ηε ζπκπεξηθνξά αληαιιαγήο γλώζεσλ

Η πίζηε ελφο αηφκνπ ζηελ ηθαλφηεηά ηνπ λα νινθιεξψλεη ζπγθεθξηκέλα

θαζήθνληα, κπνξεί λα επεξεάζεη ηε ζηξαηεγηθή πνπ πηνζεηεί γηα ηελ
επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ. Δπηπιένλ, ε απηνπεπνίζεζε απφ ηελ ρξήζε
ηεο ηερλνινγίαο επηηξέπεη ζηα άηνκα λα είλαη πην απνηειεζκαηηθά ζηε
ρξήζε ησλ ΤΠΔ γηα λα νινθιεξψζνπλ ηηο καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη
λα βειηηψζνπλ ηελ εξγαζηαθή ηνπο απφδνζε (Bandura, 2002).
 Δπηζθόπεζε
Βηβιηνγξαθίαο
Υπόζεζε 5: Η δχλακε ζχλδεζεο ησλ κειψλ ησλ ΓΚΠ έρεη άκεζε θαη
ζεηηθή επίδξαζε ζηελ απην-απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπο φζνλ αθνξά ηελ
αληαιιαγή γλψζεσλ.

Υπόζεζε 6: Η απην-απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο αληαιιαγήο γλψζεσλ ησλ

κειψλ ησλ ΓΚΠ έρεη άκεζε θαη ζεηηθή επίδξαζε ζηελ θνηλσληθή δέζκεπζή
ηνπο.

Υπόζεζε 7: Η απην-απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο αληαιιαγήο γλψζεσλ ησλ

κειψλ ησλ ΓΚΠ έρεη άκεζε θαη ζεηηθή επίδξαζε ζηελ πξνζδνθία
απφδνζεο.

Υπόζεζε 8: Η απην-απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο αληαιιαγήο γλψζεσλ ησλ

κειψλ ησλ ΓΚΠ έρεη άκεζε θαη ζεηηθή επίδξαζε ζηελ ζπκπεξηθνξά
αληαιιαγήο γλψζεσλ.
 Δπηζθόπεζε
Βηβιηνγξαθίαο

Σρήκα 1: Μοντέλο Έπεςναρ

 Σρεδηαζκόο Έξεπλαο

SCTNet (Δπαγγεικαηηθή θνηλφηεηα κάζεζεο γηα εθπαηδεπηηθνχο)

✓ Σπλεξγαζία κεηαμχ ησλ εθπαηδεπηηθψλ

✓ Σπλερήο επαγγεικαηηθή αλάπηπμε
✓ Γεκνζίεπζε κελπκάησλ
✓ Σπκκεηνρή ζε ζπδεηήζεηο
✓ Απάληεζε ζε αλαξηήζεηο
✓ Καηέβαζκα - Αλέβαζκα εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ

❏ 49 κέιε ηεο SCTNet παξαζέηνπλ ηηο εκπεηξίεο ηνπο ζηε ζρνιηθή δσή θαη ζηε
ζπκκεηνρή ηνπο ζε απηή ηελ θνηλφηεηα.
❏ Σχκθσλα κε ηηο πξνηάζεηο ησλ Kerlinger θαη Lee (2008) βαζίζηεθαλ ζε απηέο
ηηο αθεγήζεηο γηα ηνλ εληνπηζκφ κεηαβιεηψλ θαη ζρέζεσλ, αιιά θαη γηα ηε
δηαηχπσζε ππνζέζεσλ ζηελ έξεπλα.
❏ Διήθζεζαλ 433 απαληήζεηο, θαηά ηηο νπνίεο απνξξίθζεθαλ νη ειιηπείο
απαληήζεηο θαη νη απαληήζεηο απφ κε εθπαηδεπηηθά κέιε (ζπληαμηνχρνη
εθπαηδεπηηθνί, θνηηεηέο πξνγξάκκαηνο πξνεηνηκαζίαο εθπαηδεπηηθψλ).
Σπλεπψο, ελ ηέιεη γηα ηελ εμέηαζε θαη ηελ αλάιπζε ρξεζηκνπνηήζεθαλ 321
εξσηεκαηνιφγηα. Οη παξαθάησ πίλαθεο παξνπζηάδνπλ ηα πνξίζκαηα ηεο
έξεπλαο.
 Σρεδηαζκόο Έξεπλαο
Πίλαθαο 1
 Σρεδηαζκόο Έξεπλαο
Πίλαθαο 2
 Αλάιπζε Γεδνκέλσλ
θαη Απνηειέζκαηα
Πίλαθαο 3
 Σπδήηεζε θαη
Σπκπεξάζκαηα

Οη ζηελόηεξεο επαθέο κεηαμχ ησλ κειψλ ηεο ΓΚΠ κπνξνχλ λα

νδεγήζνπλ ζε κεγαιχηεξε αλαγλώξηζε θαη αιηξνπηζκό πξνο ηνπο
άιινπο.

Η ζπκκεηνρή ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηε ΓΚΠ εληζρχεη ηελ επαγγεικαηηθή

ζηάζε πνπ απμάλεη ηελ πξνζπκία ηνπο λα κνηξάδνληαη ρξήζηκνπο
πφξνπο θαη λα ιύλνπλ ηα πξνβιήκαηα άιισλ κειψλ.

Η πξνζδνθία απόδνζεο θαη ε πεπνίζεζε ηεο απηό-

απνηειεζκαηηθόηεηαο δηαδξακαηίδνπλ νπζηαζηηθό ξόιν ζηνλ
δηακνηξαζκφ γλψζεο.

Ο δηακνηξαζκόο γλώζεο πξνβιέπεηαη απφ ηελ θνηλσληθή δέζκεπζε

ησλ κειψλ, ελψ ε απόθηεζε γλώζεο πξνβιέπεηαη απφ ηελ πξνζδνθία
απόδνζεο.
 Σπδήηεζε θαη
Σπκπεξάζκαηα

Μέζσ ησλ ΓΚΠ, ε δεκηνπξγία, ε εθαξκνγή θαη ε δηαλνκή ηεο γλώζεο

ελζσκαηψλνληαη ζηηο θαζεκεξηλέο δξαζηεξηόηεηεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ,
κε ηε ζπκκεηνρή κηαο δηαδηθαζίαο πνπ επηθεληξψλεηαη ηφζν ζηηο
δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο φζν θαη ζηνπο κεραληζκνύο απηνξξύζκηζεο
ησλ αηφκσλ.

Οη δηαρεηξηζηέο ησλ ΓΚΠ πξέπεη λα αλαπηχμνπλ κεραληζκνύο γηα λα

βνεζήζνπλ ηα κέιε, λα εληζρύζνπλ ηνπο δεζκνύο ηνπο κεηαμχ ηνπο,
ρσξίο ηνλ θόβν ηεο θξηηηθήο απφ ηνπο επηβιέπνληεο ή άιινπο
επαγγεικαηίεο.

Τα κέιε ησλ ΓΚΠ πξέπεη λα ελζαξξπλζνύλ γηα

λα νηθνδνκήζνπλ ηελ εκπηζηνζύλε ηνπο ζηνλ
δηακνηξαζκφ γλψζεο κε ηα άιια κέιε, θαζψο νη
πεπνηζήζεηο απηφ-απνηειεζκαηηθφηεηαο δείρλνπλ
φηη επεξεάδνπλ ηε δέζκεπζε ελφο αηφκνπ φζνλ
αθνξά ηελ παξνρή θαη ηε ιήςε γλψζεο.
 Πεξηνξηζκνί θαη
Μειινληηθή έξεπλα
Υπάξρνπλ αξθεηνί πεξηνξηζκνί θαη πξνηάζεηο γηα κειινληηθή
έξεπλα:

1. Η κε ζεκαληηθή ζρέζε κεηαμχ δεζκψλ δηθηχνπ θαη πξνζδνθίαο

απφδνζεο κπνξεί λα νθείιεηαη ζην κεζνιαβεηηθφ απνηέιεζκα ηεο
απην-απνηειεζκαηηθφηεηαο
2. Η έξεπλα δηεμήρζε ζηελ Τατβάλ θαη ηα επξήκαηα κπνξεί λα κε
γεληθεύνληαη ζε άιινπο πνιηηηζκνχο θαη ρψξεο.
3. Γηα ηε ζπιινγή δεδνκέλσλ, ε κειέηε, βαζίζηεθε ζηε δεηγκαηνιεςία
επθνιίαο (convenience sampling), ε νπνία αλαπφθεπθηα πξνθάιεζε
κεξνιεςία θαη ππεξ-εθπξνζώπεζε αηφκσλ κε ηζρπξή γλώκε.
4. Η έξεπλα δελ εμέηαζε ηηο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ εθπαηδεπηηθψλ
πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο.
 Πεξηνξηζκνί θαη
Μειινληηθή έξεπλα

Απαηηείηαη κειινληηθή έξεπλα γηα λα δηεξεπλεζεί θαηά πφζν νη αλεπαξθείο

πξνυπνινγηζκνί, νη πφξνη, αιιά θαη νη ΓΚΠ, νδεγνχλ ζηνλ δηακνηξαζκφ
γλψζεο εμαηηίαο ησλ απεξηόξηζησλ πεξηνξηζκώλ ηνπ ρξόλνπ θαη ηεο
ζέζεο ζην δηαδηθηπαθό πεξηβάιινλ, θαζψο θαη ηεο ειεύζεξεο θύζεο
ησλ πόξσλ ηνπ Γηαδηθηύνπ.
Δπραξηζηνύκε!

Thank you!

xiè xie