Citizen Chart - 2018 - TAM

Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw
k¡fŸ rhrd«
2018
jäœehL muR
2018
bghUsl¡f«
g¡f«
t.v©. bghUŸ
v©
1. K‹Diu 1
2. Cuh£Á ã®thf« 7
3. Kjyik¢rç‹ Nça ä‹ r¡ÂÍl‹ Toa gRik ÅL Â£l« 23
4. r£lk‹w cW¥Ãd® bjhFÂ nk«gh£L¤ Â£l« 28
5. j‹åiwÎ¤ Â£l« 36
6. jäœehL Cuf¢ rhiyfŸ nk«gh£L¤ Â£l« 41
7. egh®L - M®.I.o.v¥. Â£l« 42
8. xU§»izªj x¥gil¡f¥g£l tUthŒ¤ Â£l« 43
9. xU§»izªj kfë® Rfhjhu tshf§fŸ 45
10. xU§»izªj M©fŸ Rfhjhu tshf§fŸ 47
11. JhŒikahd »uhk Ïa¡f« 49
12. Cuf¥ gFÂfëš Âl¡ fêÎ nkyh©ik¤ Â£l« 50
13. gŸë¡ fê¥giwfis guhkç¤jš 53
14. jUkòç k‰W« »UZz»ç kht£l§fS¡fhd r_f 55

bghUshjhu nk«gh£L¤ Â£l«
15. kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cWÂ¤ Â£l« 57
16. öŒik ghuj Ïa¡f« (Cuf«) 68
17. Ãujk kªÂç FoæU¥ò¤ Â£l« (Cuf«) 70
18. ehlhSk‹w cW¥Ãd® cŸq® bjhFÂ nk«gh£L¤ Â£l« 72
19. Ãujk kªÂç »uhk rhiyfŸ Â£l« 75
20 . Fiw Ô®¡F« têKiw 76

t.v©. bghUŸ g¡f«
v©
21. jäœehL kfë® nk«gh£L ãWtd« 85
22. g‹dh£L ntsh© ts®¢Á ãÂa¤Â‹ (IFAD) cjéÍl‹ Toa 114

Rdhä¡F Ãªija ãiy¤j thœthjhu¤ Â£l« (PTSLP)
k¡fŸ rhrd« 2018
k¡fŸ rhrd« - 2018

1. K‹Diu
eh£oš äfÎ« K‹nd‰w« milªj khãy§fSŸ x‹whd jäœeh£oš

2011 - M« M©L k¡fŸ bjhif fz¡bfL¥Ã‹go 7.21 nfho k¡fŸ tÁ¡»‹wd®.
ÏÂš 4.05 nfho k¡fŸ Cuf¥gFÂfëš tÁ¡»‹wd®. vdnt, khãy« x£Lbkh¤j
ts®¢Á miltj‰F Cuf nk«ghL m¤ÂahtÁakhdjhF«. Cuf ts®¢Á v‹gJ
k¡fë‹ thœ¡if¤ ju nk«ghL k‰W« mt®fë‹ thœthjhu¤ij rkkhfÎ«,
ãiyahfÎ« nk«gL¤J« tifæš njitahd rKjha kh‰w¤ij cUth¡Ftij¡
F¿¡F«. muÁdhš ãiwnt‰w¥gL« Cuf ts®¢Á¤ Â£l§fë‹ mo¥gil neh¡f«
r_f k‰W« bghUshjhu¡ f£lik¥òfis cUth¡» ntiythŒ¥Ã‹ik k‰W«
tWikia mf‰Wjš, ntiyæšyh Cuf ÏisP®fS¡F gæ‰Á më¤jš,
Cuf ViH k¡fS¡F ntiythŒ¥gë¤jš, ÁW, FW étrhæfŸk‰W«
Tè¤bjhêyhëfŸ j‰fhèfkhf mšyJ ãuªjukhf efu¥gFÂfS¡F Ïl«
bga®tij jL¡F« tifæš ntiy thŒ¥òfis cUth¡»¤ jUtJ« MF«.
jäœehL muÁ‹ Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw _‹W K¡»a

ÃçÎfis¡ bfh©L brašgL»wJ. Cuf k¡fë‹ mo¥gil¤ njitfshd Å£L
trÂ, rhiy trÂfŸ, FoÚ® éãnahf«, bjUés¡FfŸ, Rfhjhu« M»a
ts®¢Á¥gâfis Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á Ïa¡ff« _y« brašgL»wJ.
»uhk, t£lhu, kht£l mséyhd _‹wL¡F cŸsh£Á mik¥òfë‹ _y« ešy
cŸsh£Á ã®thf¤ij tH§f Ï›éa¡ff« cjÎ»wJ. nkY«, Ï¤Jiwæš
thœthjhu¤ij ikakhf¡ bfh©L jäœehL kfë® nk«gh£L ãWtd«, jäœehL
khãy Cuf thœthjhu Ïa¡f«, jäœehL Cuf ò¤jh¡f¤ Â£l«, g‹dh£L étrha
ts®¢Á ãÂÍjéÍl‹ brašgL« Rdhä¡F¥ Ãªija ãiy¤j thœthjhu¤ Â£l«
M»ait brašg£L tU»‹wd. Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á gæ‰Á Mizauf«
Ï¤Jiwæ‹ mid¤J ÃçÎfS¡F« njitahd Âw‹ nk«gh£L elto¡iffis
nk‰bfhŸ»wJ. khãy¤ÂYŸs 5 k©ly Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á ãWtd§fŸ
k‰W« khãy Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á ãWtd¤Â‹ _y« Âw‹ nk«gh£o‰fhd
elto¡iffis Â£lä£L brašgL¤Â f©fhâ¡»wJ.
Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ JiwahdJ »uhk¥òw k¡fë‹ thœ¡ij¤

ju¤Âid ca®¤J« tifæš mt®fë‹ mo¥gil njitfshd ghJfh¡f¥g£l
FoÚ®, bjU és¡FfŸ, rhiyfŸ mik¤jš k‰W« guhkç¤jš k‰W« J¥òuÎ gâ
M»at‰iw Cuf¥ gFÂ k¡fS¡F tH§» tU»wJ. nkY«, gŸëfS¡F
Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw, jäœehL muR 1

k¡fŸ rhrd« 2018
f£ol§fŸ f£Ljš k‰W« guhkç¤jš, FoÚ® tH§Fjš k‰W« fêtiw trÂfŸ

M»a gâfS« Cuf ts®¢Á¤ Jiwæ‹ _y« nk‰bfhŸs¥g£L tU»wJ.
Cuf Rfhjhu¤ij nk«gL¤J« neh¡»š xU§»izªj kfë® k‰W«

M©fŸ Rfhjhu tshf§fŸ mik¤jš, bghJ¡fê¥Ãl§fŸ mik¤jš k‰W«
guhkç¤jš, Rfhjhu¤ij ngQtj‰fhd éê¥òz®it Cuf k¡fëilna
V‰gL¤Jjš ngh‹w gâfŸ Ï¤Jiwahš nk‰bfhŸs¥gL»‹wd. F¿¥ghf,
tWik nfh£o‰F ÑnH cŸs k¡fë‹ ntiy thŒ¥Ãid cWÂ brŒJ
mt®fS¡fhd CÂa¤Âid bg‰¿l Ï¤Jiw têtif brŒa¥gL»‹wJ. Ïit
jéu, Ra ntiy thŒ¥ò¤ Â£l§fŸ _y« »uhk k¡fë‹ tWik xê¥ò, »uhk¥òw
kfë® nk«ghL cWÂ brŒjš k‰W« thœthjhu§fis ts¥gL¤Jjš ngh‹wit
brašgL¤j¥gL»wJ.
_‹wL¡F Cuh£Á mik¥òfŸ
73-tJ ÏªÂa muÁayik¥ò¢ r£l¤ ÂU¤j«, 1993 š bfh©L tu¥g£l ÃwF,

jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l«, 1994M« M©L Ïa‰w¥g£lJ. Ïj‹ mo¥gilæš
Cuf¥gFÂfëš _‹wL¡F Cuh£Á Kiwæ‹ mo¤js mik¥ghf »uhk Cuh£Á,
Ïilãiyæš t£lhu Cuh£Á k‰W« nkšãiyæš kht£l Cuh£Á M»ait
V‰gL¤j¥g£LŸsd. Ïªj _‹wL¡F Cuh£ÁfŸ k¤Âa k‰W« khãy muRfë‹
Â£l§fis brašgL¤j¥gL»‹wd.
Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiwæ‹ neh¡f«
ghJfh¡f¥g£l FoÚ® tH§fš, bjU és¡FfŸ, rhiyfŸ, tofhš trÂfŸ

ngh‹wt‰iw mik¤jš k‰W« guhkç¤jš, Cuf J¥òuÎ gâfŸ nk‰bfhŸSjš
M»ait »uhk Cuh£Áfë‹ K¡»a bghW¥ghF«. jå eg® ga‹bgW«
Â£l§fS¡fhd gadhëfis¡ f©l¿ªJ k‰W« nj®ªbjL¤J »uhk rigæš
x¥òjš bgWtij »uhk Cuh£ÁfŸ brŒ»‹wd.
Ïilãiy Cuh£Áfshd t£lhu Cuh£ÁfŸ tYthd ã®thf

mik¥ÃidÍ« k‰W« bjhêš E£g ÃçéidÍ« bfh©LŸsjhš Cuf
c£f£lik¥ò trÂfŸ k‰W« Ãw ts®¢Á¤ Â£l§fis »uhk Cuh£ÁfSl‹
ÏizªJ brašgL¤J»‹wJ. Â£l§fis xU§»iz¤jš, Mnyhrid
tH§Fjš k‰W« f©fhâ¤jš M»at‰iw nk‰bfhŸS« mik¥ghf kht£l
Cuh£Á Âfœ»wJ. Cuh£Á r£l¤Âš F¿¥Ã£LŸs flikfŸ k‰W« éU¥òçik
gâfis _‹W mL¡F Cuh£ÁfŸ brŒtJl‹ muÁdhš x¥gil¡f¥g£l k‰w
gâfisÍ« brŒJ tU»‹wd.
2 Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw, jäœehL muR

k¡fŸ rhrd« 2018
ã®thf mik¥ò
khãy mséš
Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw ã®thf¤ij kh©òäF Cuf ts®¢Á

k‰W« Cuh£Á¤ Jiw mik¢r® mt®fë‹ têfh£Ljè‹go, Cuf ts®¢Á k‰W«
Cuh£Á¤ Jiw TLjš jiyik bray® brašgL¤J»wh®. k¤Âa k‰W« khãy muR
Â£l§fis eilKiw¥gL¤Jjš, khãy¤Âš cŸs cŸsh£Á mik¥òfë‹
mid¤J brayh¡f¤ij f©fhâ¤jš M»at‰iw Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á
Ïa¡Fe® xU§»iz¤J brašgL¤J»wh®. Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á
Ïa¡FeU¡F cjéahf Â£l brayh¡f¤Âš ã®thf« k‰W« bjhêšE£g ÃçÎ
brašgL»wJ.
jäœehL kfë® nk«gh£L ãWtd nkyh©ik Ïa¡Fe®, kfë®

nk«gh£o‰fhd Â£l§fis ãiwnt‰Wtj‰F bghW¥gh»wh®. Rdhäahš
ghÂ¡f¥g£l flnyhu kht£l§fëš thG« k¡fS¡fhf thœthjhu Â£l§fis
brašgL¤jÎ« c£f£lik¥ò trÂfis V‰gL¤jÎ« g‹dh£L ntsh© ts®¢Á
ãÂæ‹ cjéÍl‹ Toa Rdhä¡F¥ Ãªija ãiy¤j thœthjhu¤ Â£l« mj‹
Â£l Ïa¡Feç‹ jiyikæš brašg£L tU»wJ.
kht£l mséš
kht£l M£Á¤ jiyt® _‹wL¡F Cuh£Á mik¥òfë‹ MŒthsuhfÎ«

kht£l¤Âš Cuf ts®¢Á Â£l¥ gâfis nk‰bfhŸS« kht£l Cuf ts®¢Á
Kfik¡F jiytuhfÎ« cŸsh®. kht£l Cuf ts®¢Á Kfikæ‹ Â£l Ïa¡Fe®,
kht£l M£Áa® Â£l gâfis ãiwnt‰w cjé òç»wh®. x›bthU kht£l Cuf
ts®¢Á Kfikæš, bra‰ bgh¿ahs® jiyikæš bjhêšE£g ÃçÎ cŸsJ. kht£l
Cuh£Á mYtyf¤Âš cjé Ïa¡Fe® ãiyæš xU brayhs® gâòç»wh®. nkY«,
Ït® kht£l Â£l FGéš mYtš rhuh cW¥ÃduhfÎ« gâòç»wh®. nkY«, kht£l
mséš ne®Kf cjéahs® (ts®¢Á), cjé Ïa¡Fe® (Cuh£ÁfŸ) k‰W« cjé
Ïa¡Fe® (jâ¡if) M»nah® kht£l§fëš Cuf ts®¢Á Â£l§fis ãiwnt‰w
kht£l M£ÁaU¡F cjéahf gâòç»‹wd®.
t£lhu mséš
x›bthU t£lhu ts®¢Á mYtyf¤ÂY« xU t£lhu ts®¢Á mYty®

(t£lhu Cuh£Á) k‰W« t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á) vd Ïu©L t£lhu
ts®¢Á mYty®fŸ gâòç»‹wd®. t£lhu ts®¢Á mYty® (t£lhu Cuh£Á)
Cuh£Á x‹¿a¤Â‹ MizauhfÎ«, t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á) »uhk

k¡fŸ rhrd« 2018
Cuh£Á ã®thf« k‰W« »uhk Cuh£Áfëš ãiwnt‰w¥gL« ts®¢Á¤ Â£l§fis¡

f©fhâ¤jš M»a gâfis nk‰bfhŸ»‹wd®. x›bthU t£lhu Cuh£Á
mYtyf¤ÂY« x‹¿a¥ bgh¿ahs®, cjé bgh¿ahs®, gânk‰gh®itahs®fŸ
k‰W« rhiy MŒths®fŸ bjhêšE£g gâfis nk‰bfhŸ»‹wd®.
Ï¥bgh¿ahs®fë‹ brašghLfŸ c£nfh£l mséš cŸs Cuf ts®¢Á cjé
bra‰bgh¿ahs®fshš f©fhâ¡f¥gL»wJ.
»uhk Cuh£Á mséš
»uhk Cuh£Á¤ jiyt® mªj Cuh£Áæ‹ braš mYty® Mth®. »uhk

Cuh£Á¤ jiyt® k‰W« Cuh£Á Jiz¤ jiyt® M»nahU¡F »uhk Cuh£Á
fz¡FfëèUªJ nk‰bfhŸs¥gL« bryéd§fS¡F më¡f¥gL«
fhnrhiyfëš x¥g« brŒÍ« mÂfhu« tH§f¥g£LŸsJ. »uhk Cuh£Á brayhs®
»uhk Cuh£Á jiytU¡F »uhk Cuh£Áæ‹ ã®thf¤Âš cjé òç»wh®.

k¡fŸ rhrd« 2018
Cuh£Á ã®thf«

k¡fŸ rhrd« 2018

k¡fŸ rhrd« 2018
2. Cuh£Á ã®thf«
1. »uhk Cuh£Áæ‹ flikfŸ
_‹wL¡F Cuh£Áfëš mo¥gil trÂfis cUth¡», mt‰iw¥

guhkç¡F« bghW¥Ãš ÏUªJ brašgL« K¡»akhd mik¥ghf, »uhk Cuh£Á
és§F»wJ. Ïªj mik¥ò , k¡fS¡F«, muR¡F« ghykhf brašgL»wJ.
1.1 »uhk Cuh£Áfë‹ r£lßÂahd flikfŸ
1994-M« M©L, jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« ÃçÎ 110-‹ go ÑnH

F¿¥Ã£LŸs gâfis nk‰bfhŸSjš »uhk Cuh£Áfë‹ K¡»a¡ flikahF«.
i) mid¤J »uhk¢rhiyfŸ, ghy§fŸ, ÁWghy§fŸ, jL¥ò¢Rt®fŸ k‰W«

jiu¥ghy§fis mik¤jš, gGJ gh®¤jš k‰W« guhkç¤jš
(beLŠrhiyfŸ k‰W« Cuh£Á x‹¿a¢ rhiyfŸ jéu).
ii) bghJ Ïl§fëš bjU és¡FfŸ mik¤jš.
iii) fêÎ Ú®¡ fhšthŒ mik¤J¡ fêÎ Úiu btëna‰Wjš.
iv) bjU¡fis R¤j« brŒjš k‰W« Rfhjhu¤ij Âl¡fêÎ nkyh©ik

brašgh£o‹ _ykhf nk«gL¤Jjš.
v) bghJ¡ fê¥Ãl trÂ V‰gL¤Jjš.
vi) ÏLfhLfŸ k‰W« RLfhLfis V‰gL¤Â¥ guhkç¤jš.
vii) FoÚ® tH§Fjš.
viii) rKjha brh¤J¡fis guhkç¤jš.
ix) »zWfis guhkç¤jš k‰W« Fs« njh©Ljš, guhkç¤jš k‰W«

gGJgh®¤jš.
x) m›t¥nghJ muR m¿é¡if thæyhf¥ gâ¡f¡Toa Ãw flikfŸ.
1.2. éU¥òçik¥ gâfŸ
1994 M« M©L, jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l«, ÃçÎ 111-‹ go Cuh£Áæ‹

njit¡nf‰gÎ« ãÂ Mjhu§fis¡ fz¡»š bfh©L« Ã‹tU« flikfis
ãiwnt‰¿l nt©L«.
i) ku§fis e£L ghJfh¤jš
ii) »uhk¤ÂYŸs rhiynahu§fëš k‰W« bghJ Ïl§fëš bjU

és¡FfŸ mik¤jš

k¡fŸ rhrd« 2018
iii) rªijfŸ V‰gL¤Â guhkç¤jš
iv) éHh¡fŸ k‰W« bghU£fh£Áfis f£L¥gL¤Jjš
v) t©ofŸ ãW¤Jäl§fŸ, fhšeil¤ bjhGt§fŸ, Ïiw¢Á¡ Tl§fŸ

k‰W« go¥gf§fis V‰gL¤Â guhkç¤jš.
vi) éisah£L¤ ÂlšfŸ, ó§fh¡fŸ, cl‰ gæ‰Á Tl§fŸ V‰gL¤Â

guhkç¤jš.
2. »uhk Cuh£Á¡ FG¡fŸ
x›bthU »uhk Cuh£ÁæY« Ñœ¡f©l FG¡fŸ mik¤J brašgl nt©L«.
(i) ãakd¡FG
(ii) ts®¢Á¡FG
(iii) ntsh©ik¡ FG
(iv) gâfŸ FG
(v) fšé¡ FG
ãakd¡ FG
»uhk Cuh£Áæš Cuh£Á ãÂæš CÂa« bgw mDkÂ¡f¥g£l gâahs®fis nj®Î

brŒtJ Ï¡FGé‹ K¡»a gâ MF«. Ï¡FGéš »uhk Cuh£Á¤ jiytU«,
nj®Î brŒa¥g£l cW¥Ãd®fS« Ïl« bgWt®.
ts®¢Á¡ FG
• Ï¡FGé‹ jiytuhf »uhk Cuh£Áæš cŸs bg© cW¥Ãd®fëš

xUt® ÏU¥gh®. nkY« Ïu©L cW¥Ãd®fS« Ïl« bgWt®.
• k¡fŸ ey«, Rfhjhu«, FoÚ®, rKjha brh¤J¡fŸ M»at‰¿id

guhkç¤jš, ju« ca®¤Jjš, bjh‰W nehŒ guthkš jL¡f éê¥òz®Î
Kfh« el¤Jjš, jL¥óÁ Kfh«fŸ mik¤jš M»ait Ï¡FGé‹
K¡»a gâfshF«.
ntsh©ik¡ FG
Ï¡FGé‹ jiyt®, »uhk Cuh£Áæ‹ cW¥Ãd®fSŸ xUtuhth®. Ú®ghrd

Mjhu§fëš eÅd bjhêš E£g§fis ga‹gL¤j étrha FG¡fis V‰gL¤Jjš,
ntsh©ik, njh£l¡fiy, g£L ts®¥ò, ghš g©iz, jçR ãy nk«ghL, tw£Á¥

k¡fŸ rhrd« 2018
gâ nk«ghL, r_f fhLfŸ, ãy nkyh©ik k‰W« k© mç¥ò jL¥ò ngh‹w

elto¡iffëš »uhk Cuh£Á¡F cjÎjš ngh‹w K¡»a gâfis Ï¡FG
nk‰bfhŸS«.
gâfŸ FG
k¤Âa, khãy muR¤ Â£l§fis ju¤Jl‹ cça fhy¤Âš ãiwnt‰wÎ«, »uhk

Cuh£Á¥ gFÂfëš cŸs cŸq® ts Mjhu§fis¥ ga‹gL¤Â ts®¢Á¤
Â£l§fis jahç¡fÎ«, Ï¡FG »uhk Cuh£Á¡F cjéahf ÏU¡F«.
fšé¡ FG
»uhk Cuh£Á¥ gFÂfëš cŸs mid¤J¥ gŸëfë‹ brašghLfis

f©fhâ¤jš, gŸëfëš c£f£lik¥ò trÂfis nk«gL¤Jtj‰F k¡fë‹
g§nf‰Ãid¥ bgWjš, k¡fëilna KÂnah® fšé, üyf¥ guhkç¥ò, vG¤j¿Î
M»at‰iw V‰gL¤J« Kfh«fis mik¤jš M»ait Ï¡FGé‹ K¡»a
gâfshF«.
3. »uhk rig
• »uhk rig v‹gJ x›bthU »uhk Cuh£Áæš cŸs #dehaf¤Â‹
MântuhF«.
• »uhk Cuh£ÁfŸ br›tnd brašgl¤ njitahd, btë¥gilahd

k‰W« bghW¥ghd ã®thf¤Âid C¡Fé¡fÎ«, Â£läLjš,
Â£l§fis braš gL¤Jjš k‰W« gadhëfis nj®Î brŒjš
M»at‰¿š bghJk¡fë‹ g§nf‰Ãid mÂfç¤jš k‰W« r_f¤
jâ¡if¡F têtF¤Âl brašÂw‹ ä¡f xU »uhk rig
mtÁakh»wJ.
• r£l¥go, Ïu©L »uhkrig¡ T£l§fS¡F Ïilna cŸs fhy« MW

khj§fS¡F äfhkš ÏU¡F« tifæš »uhk rig¡ T£l§fŸ T£l¥gl
nt©L«.
• x›bthU »uhk Cuh£ÁæY« M©oš FiwªjJ eh‹F Kiw, mjhtJ

#dtç 26, nk 1, Mf°L 15, m¡nlhg® 2 M»a eh£fëš »uhk rig¡T£l«
el¤j jäœehL muR Mizæ£LŸsJ.
»uhk Cuh£Áæš cŸs k¡fŸ bjhif mo¥gilæš muR Ñœ¡f©lthW

Fiwbt© tu«ò ã®za« brŒJŸsJ.

k¡fŸ rhrd« 2018
»uhk rig T£l¤Â‰fhd Fiwbt© tu«ò
k¡f£ bjhif Fiwbt© tu«ò

500 tiu 50
501 Kjš 3000 tiu 100
3001 Kjš 10000 tiu 200
10001¡F nkš 300
»uhk rig¡ T£l¤Âš fyªJ bfhŸSjš k‰W« T£l elto¡iffis

Kiwahd gÂntLfŸ k‰W« òif¥gl« _y« gÂÎ brŒaÎ« f£lhakh¡f¥
g£LŸsJ.
»uhk rig Ã‹tU« K¡»akhd gâfis ãiwnt‰W»‹wJ.
1. »uhk ts®¢Á¤ Â£l¤Â‰F x¥òjš tH§Fjš.
2. »uhk Cuh£Áæ‹ tuÎ-bryÎ Â£l¤Â‰F x¥òjš tH§Fjš.
3. muÁ‹ gšntW Â£l§fŸ F¿¤J jftš bjçé¤J ts®¢Á¡fhd

éê¥òz®Î V‰gL¤Jjš.
4. gšntW ts®¢Á¤ Â£l§fS¡fhf¤ nj®ªbjL¡f¥gL« gadhëfë‹

g£oaY¡F x¥òjš tH§Fjš.
5. Â£l¥gâfŸ brašgh£o‹ K‹nd‰w¤ij MŒÎ brŒjš.
6. jâ¡if m¿¡if¡F x¥òjš tH§Fjš.
7. »uhk¤Âš cŸs gšntW Ïd k¡fëilna rKjha k‰W« r_f

ešèz¡f¤ij C¡Fé¤jš.
4. Cuf cŸsh£Á mik¥òfëš bg©fS¡F ca®¤Â tH§f¥g£l Ïl

xJ¡ÑL« gjéfS« (50 éG¡fhL xJ¡ÑL)
• jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l«, 1994 (jäœehL r£l« 21, 1994)-š »uhk Cuh£Á,
Cuh£Á x‹¿a¡ FG k‰W« kht£l Cuh£Áfëš cŸs gjéæl§fŸ k‰W«
jiyik gjéæl§fŸ _‹¿š xU g§F kfëU¡F xJ¡ÑL brŒa têtif
brŒa¥g£LŸsJ.
• Mdhš, m¥nghija kh©òäF jäœehL Kjyik¢r® mt®fŸ, cŸsh£Á

ã®thf¤Âš kfë® g§nf‰Ãid mÂf¥gL¤jÎ« kfëiu mÂfhu¥gL¤jÎ«
_‹¿š xU g§F Ïl xJ¡Ñ£oid 50 éG¡fhlhf ca®¤JtJ mtÁabkd
fUÂdh®.

k¡fŸ rhrd« 2018
• Mfnt, kfëU¡fhd ÏlxJ¡ÑL _‹¿š xU g§F v‹gij ca®¤Â 50

éG¡fhL Ïl xJ¡ÑL brŒÍ« tifæš, jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l«, 1994
k‰W« jäœehL Cuh£ÁfŸ (Ïl xJ¡ÑL k‰W« RH‰Á Kiw Ïl xJ¡ÑL)
éÂfŸ 1995-š ÂU¤j« brŒJ, mj‹ mo¥gilæš muR Miz v©. 60
Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ (g.uh-1) Jiw, ehŸ.23.05.2016-š Miz
btëæl¥g£LŸsJ. Ï›thizæ‹go, kfëU¡fhd ca®¤j¥g£l Ïl
xJ¡ÑL vÂ®tU« Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡fhd nj®jèš eilKiw¡F
tU«.
5. ãÂ Mjhu§fŸ
_‹wL¡F »uhk Cuh£Á mik¥òfëš tç éÂ¥ò brŒa mÂfhu« bg‰w xnu

mik¥ò »uhk Cuh£ÁahF«. »uhk Cuh£ÁfŸ, Ñœ¡f©l tç, tçæšyh tUthŒ
k‰W« kh‹a« ãÂ Mjhu§fis¥ bgw mÂfhu« bg‰WŸsd.
5.1. tç tUthŒ
»uhk Cuh£ÁfŸ Ñœ¡f©l tç Ïd§fëèUªJ tUthahf¥ bgw mÂfhu«

bg‰WŸsd.
i) Å£L tç / brh¤J tç
ii) bjhêš tç
iii) és«gu tç
5.2. tçašyhj tUthŒ

Ñœ¡f©l Ïd§fëèUªJ tçašyhj tUthŒ bgw »uhk Cuh£ÁfŸ
mÂfhu« bg‰WŸsd.
i) kid¥ ÃçÎfŸ k‰W« f£ll tiugl mDkÂ¡fhd cçk¡ f£lz«
ii) mghafukhd, mUtU¡f¤j¡f bjhêšfS¡fhd f£lz§fŸ
iii) rªij¡ f£lz«
iv) FoÚ® f£lz«
v) t©o ãiya§fS¡fhd f£lz«
vi) r_f¡ fhLfŸ Vy«
vii) Û‹ghÁ F¤jif
viii) 2Á g£lh f£lz«

k¡fŸ rhrd« 2018
ix) rªij k‰W« bghU£fh£ÁfëèUªJ bgw¥gL« tUkhd§fŸ
x) glF¡ FHh« _y« bgw¥gL« f£lz§fŸ
xi) mguhj§fŸ k‰W« j©l¤Ô®it
xii) fâk« k‰W« Ru§f cçk bjhif.
6. kid¥ ÃçÎfŸ k‰W« f£ll tiugl mDkÂ¡fhd cçk¡ f£lz«
• Cuf¥ gFÂfëš cŸs kid¥ÃçÎfŸ k‰W« f£ol tiugl§fS¡F

mDkÂ më¤jš bjhl®ghf jäœehL Cuh£ÁfŸ f£ll éÂfŸ, 1997š
éÂKiwfŸ btëæl¥g£LŸsJ.
• jäœehL Cuh£ÁfŸ f£ll éÂfŸ, 1997 éÂ 3-‹go »uhk Cuh£Á¤

jiytuhš, ef® k‰W« Cuik¥ò Ïa¡Fe® mšyJ mtuhš
m§Ñç¡f¥g£l Ïiz Ïa¡Fe® mšyJ Jiz Ïa¡Fe® K‹
mDkÂÍl‹ kid¥ÃçÎ mDkÂ tH§f¥glnt©L«.
• kid¥ÃçÎ mDkÂ¡fhd é©z¥g¤Âid »uhk Cuh£Á¤ jiytçl«

é©z¥gjhuuhš më¡f¥gl nt©L«. »uhk Cuh£Á¤ jiyt®,
m›é©z¥g¤ij ef® k‰W« Cuik¥ò Jiw¡F bjhêšE£g
mDkÂ¡fhf gçªJiu¡f nt©L«.
• é©z¥gjhuuhš »uhk Cuh£ÁfS¡F x¥gë¥ò brŒÂl nt©oa bghJ

cgnahf¤Â‰fhd Âwªj btë Ïl« k‰W« ts®¢Á¡ f£lz« cŸë£l
ãgªjidfS¡F£g£L ef® k‰W« Cuik¥ò Jiwahš
kid¥ÃçÎfS¡F bjhêšE£g mDkÂ tH§f¥gL«. mjdo¥gilæš
»uhk Cuh£Á¤ jiytuhš kid¥ÃçÎfS¡fhd ÏWÂ x¥òjš
tH§f¥gL«.
• jäœehL Cuh£ÁfŸ f£ll éÂfŸ, 1997 éÂ 4-‹go F¿¥Ã£l

tiuaiwfS¡F£g£L f£ll tiugl mDkÂ »uhk Cuh£Á¤ jiytuhš
tH§»l têtif brŒa¥g£LŸsJ.
• 4,000 rJu mo gu¥gsÎ¡F äfhj FoæU¥ò f£ll§fŸ k‰W« 2,000 rJu

mo gu¥gsÎ¡F äfhj tâf f£ll§fS¡F tiugl mDkÂæid
»uhk Cuh£Á¤ jiyt® tH§fyh«.
• Ï›tu«Ã‰F nk‰g£l f£ll§fS¡F ef® k‰W« Cuik¥ò Jiwæ‹

bjhêšE£g mDkÂÍl‹ f£ll tiugl mDkÂæid »uhk Cuh£Á¤
jiyt® tH§fyh«.

k¡fŸ rhrd« 2018
7. m§Ñfç¡f¥glhj kid¥ÃçÎfŸ k‰W« kidfŸ xG§FgL¤Jjš

éÂfŸ, 2017
• ef®¥òw« k‰W« »uhk¥òw gFÂfëš mÂf v©â¡ifæyhd

m§Ñfç¡f¥glhj kid¥ÃçÎfŸ cUth» cŸsd. Ï«kid¥ÃçÎfëš
mo¥gil trÂfŸ k‰W« nghJkhd f£lik¥ò trÂfŸ Ïšyhj ãiyæš
bgU«ghyhd kidfis ViHfŸ k‰W« étu« m¿ahj k¡fŸ th§»ÍŸsd®.
Ïªj kid¥ÃçÎfis ÛsÎ« Kªija ga‹gh£L ãiy¡F kh‰¿l Ïayhj
ãiy cŸsJ.
• ViHfŸ k‰W« étu« m¿ahnjh® th§»ÍŸs m§Ñfç¡f¥glhj kidfis,

cça tifæš xG§FKiwgL¤Â c£f£lik¥ò trÂfŸ V‰gL¤Â¤ju muR
KoÎ brŒJ, m§Ñfç¡f¥glhj kid¥ÃçÎfëš cŸs rhiyfis
mfy¥gL¤Jjš, bghJ cgnahf¤Â‰fhd Ïl§fis ga‹gL¤Jjš M»a
ãgªjidfSl‹ m§Ñfç¡f têtif brŒa¥g£LŸsJ.
• jäœehL ef® k‰W« Cuik¥ò r£l«, 1971 (jäœehL r£l« 35, 1972) ÃçÎ
113‹go jäHf MSeU¡F më¡f¥g£LŸs mÂfhu¤Â‹go 20.10.2016¡F
K‹d® m§Ñfç¡f¥glhj kid¥ÃçÎfëš é‰f¥g£l k‰W« gÂÎ
brŒa¥g£l Å£L kidfis jäœehL ef® k‰W« Cuik¥ò r£l«, 1971¡F
éy¡fë¤J nk‰go, m§Ñfç¡f¥glhj kid¥ÃçÎfŸ k‰W« Å£L
kidfis tiuKiw brŒtj‰F nk‰f©l r£l¤Âš F¿¥Ãl¥g£LŸs ÃçÎ
122‹ Ñœ éÂfŸ cUth¡f¥g£LŸsd.
1. m§Ñfç¡f¥glhj kid¥ÃçÎ mšyJ c£ÃçéYŸs jå

Å£Lkidfis tu‹Kiw brŒjš.
2. m§Ñfç¡f¥glhj Å£L kidfis tu‹Kiw brŒjš.
• Ï›thW, m§Ñfç¡f¥glhj kid¥ÃçÎ mšyJ c£Ãçéš cŸs jå

kidfis ef® k‰W« Cuik¥ò¤ Jiwæ‹ x¥òjš bg‰W tu‹Kiw
brŒtj‰F t£lhu ts®¢Á mYtyU¡F mÂfhu« më¡f¥g£LŸsJ.
8. Cuh£Á x‹¿a«
• jäœeh£oš Ïilãiy mséš 385 Cuh£Á x‹¿a§fŸ (t£lhu

Cuh£ÁfŸ) cŸsd.

k¡fŸ rhrd« 2018
• x›bthU Cuh£Á x‹¿aK«, Cuh£Á x‹¿a th®Lfis cŸsl¡»a

ts®¢Á t£lhu§fshF«.
• Cuh£Á x‹¿a th®L cW¥Ãd®fŸ bjhl®òila th®oš cŸs k¡fshš

neuoahf nj®ªbjL¡f¥gL»‹wd®.
• nj®ªbjL¡f¥g£l Cuh£Á x‹¿a th®L cW¥Ãd®fshš, kiwKf¤

nj®jè‹ _y« Cuh£Á x‹¿a¡ FG¤ jiyt® nj®Î brŒa¥gL»wh®.
• t£lhu ts®¢Á mYty® (t£lhu Cuh£Á), Cuh£Á x‹¿a¤Â‹ braš

mYty® Mth®. mtU¡F cjéahf ã®thf¥ ÃçÎ k‰W« bgh¿æaš
Ãçéš cŸs gâahs®fŸ ÏU¡»‹wd®.
1994-« M©L jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« ÃçÎ 112-‹go Cuh£Á x‹¿a¡

FG nk‰bfhŸS« gâfëš K¡»akhdit Ã‹tUkhW:
1. k¤Âa khãy muR¤ Â£l§fis brašgL¤Jjš.
2. Cuh£Á x‹¿a rhiyfŸ, ÁWghy§fŸ, ghy§fŸ, jL¥ò¢ Rt®fŸ, jiu¥

ghy§fŸ mik¤jš, gGJgh®¤jš k‰W« guhkç¤jš.
3. Cuh£Á x‹¿a Mu«g k‰W« eLãiy¥ gŸëfS¡fhd f£ll§fŸ

f£Ljš k‰W« guhkç¤jš.
4. Cuh£Á x‹¿a¤Â‹ f£L¥gh£oš cŸs Ú®ãiyfshd ÁWghrd¡

Fs§fŸ, F£ilfŸ, CuâfŸ M»at‰iw guhkç¤jš k‰W« òÂjhf
mik¤jš.
5. bjh‰WnehŒ guthjt©z« ÏU¡f¤ jL¥ò k‰W« ãthuz

elto¡iffis nk‰bfhŸSjš.
6. Cuh£Á x‹¿a¡ FG¡fshš tiuaW¡f¥g£l f©fh£Á k‰W«

éHh¡fŸ el¤Jjš.
7. Cuh£Á x‹¿a¢ rªijfshf tif¥gL¤j¥g£lt‰iw guhkç¤jš.
1994-M« M©L jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l«, ÃçÎ 114‹go bghUshjhu ts®¢Á

F¿¤j Â£l§fŸ k‰W« Ïju brašghLfis Cuh£Á x‹¿a¡ FG¡fŸ
brašgL¤J«go muR gâ¡fyh«.
9. ãÂ
1. Cuh£Á x‹¿a FGél« tç ã®za« brŒÍ« mÂfhu« Ïšiy.
2. tçæšyh tUthŒ, x¥gil¡f¥g£l / g»®ªjë¡f¥g£l tUthæš xU

gFÂ, f£lz§fŸ, thlif, mguhj« k‰W« j©lÔ®it.

k¡fŸ rhrd« 2018
3. khãy ãÂ Miza¤jhš éLé¡f¥gL« khåa§fshd k¡fŸ bjhif

mo¥gilæyhd khåa« k‰W« Fiwªj g£r khåa«, M»ad Cuh£Á
x‹¿a¤Â‰F khåa§fshf tH§f¥gL»wJ. IªjhtJ khãy ãÂ
Miza¤Â‹ gçªJiu mo¥gilæy Fiwªjg£rkhd khåa«
x›bthU Cuh£Á x‹¿a¤Â‰F« %.40 y£rkhf ca®¤j¥g£LŸsJ.
9.1.khãy ãÂ¡ FG khåa«
73tJ muÁaš mik¥ò r£l ÂU¤j« k‰W« jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l«., 1994,
ÃçÎ 198‹go IªJ M©LfS¡F xU Kiw bjhl®¢Áahf khãy ãÂ¡ FG
Miza§fŸ V‰gL¤j¥g£L tU»‹wd. jäœehL muR Miz v©.350,
ãÂ¤Jiw, ehŸ:23.04.1994‹ _y« jäHf¤Âš “Kjš khãy ãÂ¡FG”
V‰gL¤j¥g£lJ. ÏªÂahéš khãy ãÂ¡FG mik¤j Kj‹ik khãy§fëš
jäœehL« x‹whF«.Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡F ãÂ g»®Î brŒÂl ÏJtiu
IªJ khãy ãÂ FG mik¡f¥g£LŸsJ.
1. murhš éÂ¡f¥gL« tç, Ô®it, R§f« k‰W« f£lz§fŸ _y«

bgw¥gL« bkh¤j tUthæš khãy¤Â‰F«, cŸsh£Á mik¥òfS¡F«
Ãç¤J tH§F« Kiw.
2. Cuh£ÁfS¡F xJ¡f¥gl nt©oa tçfŸ, Ô®it, R§f§fŸ k‰W«

f£lz§fŸ M»at‰iw ã®zæ¤jš.
3. khãy¤Â‹ bkh¤j¤ bjhF¥ò ãÂæèUªJ Cuh£ÁfS¡F tH§f¥gl

nt©oa khåa§fŸ.
4. Cuh£Áfë‹ ãÂ Mjhu¤ij¥ bgU¡Ftj‰fhd têKiwfŸ.
9.2. IªjhtJ khãy ãÂ Miza«
khãy murhš ãaä¡f¥g£oUªj IªjhtJ khãy ãÂ Miza«, 2017 Kjš 2022

tiuæyhd fhy¤Â‰F jdJ gçªJiuia or«g® 2016š më¤JŸsJ. IªjhtJ
khãy ãÂ¡FG gçªJiufis muR V‰W mj‹go r£lk‹w nguitæš 24.03.2017
m‹W it¡f¥g£L x¥òjš bgw¥g£lJ. Ñœ¡fhQ« K¡»a gçªJiufë‹ ÛJ muR
Miz btëæ£LŸsJ.
m) khãy¤Â‹ brhªj tç tUthæš 10 rjÅj éG¡fhL Cuf k‰W« ef®òw

cŸsh£Á mik¥òfS¡F g»®ªJ më¡f¥gL«.
M) Cuf k‰W« ef®òw cŸsh£Á mik¥òfS¡F Kiwna 56:44 v‹»w

é»j¤Âš g»®ªjë¡f¥gL«.

k¡fŸ rhrd« 2018
Ï) Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡F Ïilænyahd ãiyahd g»®Î

Kiwna kht£l Cuh£Á, t£lhu Cuh£Á k‰W« »uhk Cuh£ÁfS¡F 8:
37:55 MF«.
<) »uhk Cuh£ÁfS¡fhd Fiwªjg£r kh‹a« %.5 Ïy£r¤ÂèUªJ %.7

Ïy£rkhf ca®¤j¥g£LŸsJ.
c) Cuh£Á x‹¿a§fS¡fhd Fiwªjg£r kh‹a« M©L¡F %.40

Ïy£r« vd ca®¤j¥g£LŸsJ.
C) Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡fhd khãy ãÂ¡FG kh‹a bjhif g»®Î

ÑœfhQ« têKiwfis bfh©oU¡F«.
(i) 2011 M« M©o‹ k¡fŸ bjhif fz¡bfL¥Ã‹go : 60%
(ii) gu¥gsÎ : 15%
(iii) MÂÂuhél®/ gH§Foæd® k¡fŸ bjhif : 15%
(iv) jåeg® bryÎ Ef®Î Ïilbtë : 10%
v) Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡F cça g§F¤ bjhifæš 20 éG¡fhL

xJ¡ÑL brŒa¥g£L c£f£lik¥ò Ïil ãutš ãÂ¡F gÂyhf _yjd
khåa ãÂ ã®t»¡f V‰gL¤j¥g£LŸsJ.
V) Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡fhd bkh¤j bjhifæš 10 éG¡fhL

g‰wh¡Fiw Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡F cça ãÂahf
V‰gL¤j¥g£LŸsJ.
9.3. _yjd khåa ãÂ
• V‰fdnt eilKiwæš ÏUªj c£f£lik¥ò Ïil ãutš ãÂ¡F gÂyhf

IªjhtJ khãy ãÂ Miza¤Â‹ gçªJiuæ‹ mo¥gilæš _yjd khåa
ãÂ V‰gL¤j¥g£LŸsJ.
• Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡F më¡f¥gL« g»®khd ãÂ bjhF¥Ãš 20

éG¡fhL _yjd khåa ãÂ¡F tH§f¥gL«. khãy mséš K¡»akhdjhf
fUj¥gL« Â£l§fis brašgL¤j ÏÂš 20 éG¡fhL jåna xJ¡ÑL
brŒa¥g£L Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á Jiw bray®, Cuf ts®¢Á Ïa¡Fe®,
ãÂ¤Jiw ÃuÂãÂ xUt® k‰W« khãy Â£l¡FG cW¥Ãd® bray® ml§»a
FGthš Ï¥gâfŸ nj®Î brŒa¥g£L x¥òjš tH§f¥gL«.

k¡fŸ rhrd« 2018
• vŠÁÍŸs 80 éG¡fhL ãÂ kht£l Cuh£ÁfS¡F Ïilnaahd g»®khd

é»j¤Â‹ mo¥gilæš kht£l thçahf g»®ªJ më¡f¥gL«.
• ãÂ¤ Jiw, Â£l« k‰W« ts®¢Á¤ Jiwæ‹ Mnyhridæ‹go Cuf ts®¢Á

k‰W« cŸsh£Á Jiwædhš btëæl¥gL« murhizæ‹ mo¥gilæš
nj®Î brŒa¥gL« Â£l§fS¡F kht£l Â£l¡ FGthš ãÂ xJ¡ÑL
brŒa¥gL«.
9.4. g‰wh¡Fiw Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡fhd ãÂ
• Cuf cŸsh£Á mik¥òfë‹ x£L bkh¤j g»®khd ãÂæš 10 éG¡fh£oid

bfh©L g‰wh¡Fiw Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡fhd bjhF¥ò ãÂ
V‰gL¤j¥g£LŸsJ.
• ÏÂš 40 éG¡fhL bjhif mjhtJ Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡fhd x£L

bkh¤j g»®khd ãÂæš 4 éG¡fhL, flªj IªJ M©Lfëš FiwªjJ
_‹W M©Lfëš ãÂ g‰wh¡Fiw cŸs Cuh£Á x‹¿a§fŸ k‰W« »uhk
Cuh£ÁfS¡F Ïilna IªjhtJ ãÂ Miza fhy¤Â‹ Kjš _‹W
M©LfS¡F Cuf ts®¢Á Ïa¡Feuhš g»®ªJ më¡f¥gL«.
• ÏÂš 20 éG¡fhL Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á Ïa¡Fe® tr« ÏU¡F«.
• 20 éG¡fhL bjhif khãy ãÂ Miza¤jhš kht£l Cuh£ÁfS¡F

gçªJiu¤JŸs é»jh¢rhu mo¥gilæš kht£l§fS¡F Ãç¤J
tH§f¥gL«. kht£l M£Á¤ jiyt® k‰W« Cuf ts®¢Á Ïa¡Fe®
Ï¤bjhifæid ntW vªj Â£l¤ÂY« mšyJ têKiwæY« Ô®¡f Koahj
Ãu¢ÁidfS¡F¤ Ô®Î fhz r«kgªj¥g£l »uhk Cuh£Á mšyJ Cuh£Á
x‹¿a¤Â‰F Ï¤bjhifæid khåakhf tH§f nt©L«.
• ÛjKŸs 20 éG¡fhL bjhif T£L FoÚ® Â£l¤ÂYŸs g‰wh¡Fiwæid¥

ngh¡f jäœehL FoÚ® tofhš thça¤Â‰F khåakhf éLé¡f¥gL«.
9.5 k¤Âa ãÂ Miza khåa«
gÂdh‹fhtJ k¤Âa ãÂ Miza FG »uhk Cuh£Á¡F mo¥gil kh‹a«

k‰W« brayh¡f kh‹a« M»a ÏU khåa§fis gçªJiu brŒJŸsJ. bkh¤j
kh‹a bjhifæš 90 éG¡fhL mo¥gil kh‹akhF«. 10 éG¡fhL brayh¡f
kh‹akhF«.

k¡fŸ rhrd« 2018
(i) 14tJ k¤Âa ãÂ Miza mo¥gil khåa«
gÂdh‹fhtJ k¤Âa ãÂ Miza mo¥gil khåa¤ bjhif Cuf

cŸsh£Á mik¥òfS¡F k¤Âa muR xJ¡ÑL brŒJŸsJ. Ï¤bjhif
KGtJ« k¡fŸ bjhif mo¥gilæš »uhk Cuh£ÁfS¡F
éLé¡f¥g£LŸsJ. Cuh£Áfëš mo¥gil gâfshd FoÚ®
éãnahf«, bjU és¡FfŸ guhkç¥ò, Rfhjhu«, ä‹f£lz« k‰W«
FoÚ® f£lz« M»at‰¿‰fhf Ï«khåa« ga‹gL¤j¥gL»wJ.
Ï¤bjhif khãy muÁ‹ khåa¤njhL Ïiz¡f¥g£L »uhk
Cuh£Áæ‹ éU¥òçik gâfshd m«kh ó§fh, cl‰gæ‰Á Tl«
ngh‹w gâfŸ nk‰bfhŸs¥gL»wJ.
(ii) 14tJ k¤Âa ãÂ Miza brayh¡f khåa«
• gÂdh‹fhtJ k¤Âa ãÂ Miza«, »uhk Cuh£ÁfS¡F brayh¡f

khåa« tH§»l éçthd têfh£L
be¿KiwfŸ gçªJiu brŒJŸsJ. Ñœ F¿¥Ãl¥g£LŸs Ïu©L
ãgªjidfS¡F c£g£L »uhk Cuh£ÁfS¡F brayh¡f khåa«
tH§f¥gLtij khãy munr Ô®khå¤Âl têtif brŒa¥g£LŸsJ.
2017-18M« M©L Kjš »uhk Cuh£ÁfŸ, brayh¡f khåa« bgw
Ñœ¡f©l ãgªjidfis éÂ¤JŸsJ.
1. »uhk Cuh£ÁfŸ brayh¡f khåa« bgWtj‰Fça M©L¡F,

Kªija Ïu©L M©Lfë‹ K‰glhj M©o‹ jâ¡if
m¿¡ifia rk®¥Ã¤jš nt©L«.
2. jâ¡if brŒa¥g£l m¿¡ifæš, »uhk Cuh£Áfë‹ brhªj tç

tUthŒ mÂfç¤J ÏU¡F« tifæš ÃuÂgè¡f nt©L«.
3. brayh¡f khåa« bgW« M©L¡F cça »uhk Cuh£Á ts®¢Á Â£l«

k¤Âa muÁ‹ Ïiza jskhd Ãsh‹ Ãs°-š gÂnt‰w« brŒÂU¡f
nt©L«.

k¡fŸ rhrd« 2018
4. brayh¡f khåa« bgW« M©o‰F Kªija M©o‰Fça, 14-tJ

ãÂ¡FG khåa bjhif bryéd étu¤ij ÃçÎ thçahf k¤Âa
muÁ‹ Ïizajs¤Âš gÂnt‰w« brŒÂU¡f nt©L«.
• nkny F¿¥Ã£LŸs ãgªjidfis KGik brŒj Cuh£ÁfŸ k£Lnk

kÂ¥ÕL brŒa gçÓè¡f¥gL«.
• k¤Âa Cuh£Á mik¢rf« bjçé¤JŸsgo kÂ¥bg© mo¥gilæš

jFÂbg‰WŸs »uhk Cuh£ÁfŸ kÂ¥ÕL brŒa¥gL«.
1. brhªj tUthŒ mÂfç¤jš - 20 kÂ¥bg©
2. 14-tJ ãÂ¡FG khåa¤Â‰F x¥Õlhd brhªj tUthŒ éG¡fhL

- 40 kÂ¥bg©
3. Âwªjbtëæš ky« fê¤jny Ïšyhj »uhk Cuh£Áæ‹

ãiy¥ghL - 30 kÂ¥bg©
4. »uhk Cuh£Áæš jL¥óÁ Â£l« - 10 kÂ¥bg©
• 14-tJ k¤Âa ãÂ¡FG, brayh¡f khåa bjhifia »uhk Cuh£ÁfŸ

bgWtj‰Fça têfh£LKiw k‰W« msÎnfhš muR Miz v©. 147,
Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ (g.uh.1) Jiw, ehŸ: 20.12.2017 š
btëæl¥g£LŸsJ.
• jäœehL muR, muÁjœ Áw¥ò v©. 400, ehŸ: 20.12.2017š m¿é¡if

btëæl¥g£LŸsJ.
9.6. xU§»izªj x¥gil¡f¥g£l tUthŒ
Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡F g»®ªjë¡f¥gL« K¤Âiu¤jhŸ tçæ‹

_y« bgw¥gL« tUthæid khãy mséš xU§»iz¤J Cuh£Á k‰W« Cuh£Á
x‹¿a§fS¡F Ãç¤J tH§f¥gL»wJ.
9.7. xU§»izªj x¥gil¡f¥g£l tUthŒ Â£l¡ TW ãÂ
Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤Jiw Kj‹ik¢ brayiu¤

jiytuhf¡ bfh©l FGé‰F xU§»izªj x¥gil¡f¥g£l tUthŒ Â£l TW

k¡fŸ rhrd« 2018
ãÂæèUªJ gâfS¡F x¥òjš më¡F« mÂfhu« më¡f¥g£LŸsJ. Cuh£Á

x‹¿a mYtyf f£ll§fŸ, »uhk Cuh£Á mYtyf¡ f£ll§fŸ, bgça ghy§fŸ,
jiu¥ ghy§fŸ, Ïiz¥ò¢ rhiyfŸ, ngUªJ ãW¤j§fŸ ngh‹w bgça mséyhd
gâfŸ Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ vL¡f¥g£LŸsd.
10. Fiw Ô®¡F« tê Kiw

Cuh£Á ã®thf« k‰W« Cuh£Á x‹¿a ã®thf« bjhl®ghd Fiwfis
t£lhu ts®¢Á mYty® k‰W« cjé Ïa¡Fe® (Cuh£ÁfŸ), mt®fël« bjçé¤J
ãthuz« bgwyh« .
»uhk Cuh£Áfë‹ brašghL F¿¤j òfh®fis thuªnjhW« kht£l M£Áa®

mYtyf¤Âš Â§fŸ »Hik m‹W eilbgW« bghJk¡fŸ Fiw Ô®¡F« T£l¤Âš
kht£l M£Áaçl¤Âš neçilahf më¡fyh«. nkY« khjªnjhW« eilbgW« kD
ÚÂ ehŸ T£l¤ÂY« òfh®fŸ bjçé¡fyh«.
kht£l M£Áa®fŸ, Â£l Ïa¡Fe®fŸ (kht£l Cuf ts®¢Á Kfik), cjé

Ïa¡Fe®fŸ (Cuh£ÁfŸ), kht£l M£Á¤ jiytç‹ ne®Kf cjéahs®fŸ(ts®¢Á)
M»nah®fë‹ bjhiyngÁ v©fŸ ÏjDl‹ Ïiz¡f¥g£LŸsJ.

k¡fŸ rhrd« 2018
khãy muR¤ Â£l§fŸ

k¡fŸ rhrd« 2018

k¡fŸ rhrd« 2018
3. Kjyik¢rç‹ Nça ä‹ r¡ÂÍl‹ Toa gRik ÅL Â£l«
neh¡f« : »uhk¥ gFÂfëš thG« ÅL Ïšyhj ViH k¡fS¡F Å£o‹

njitia ó®¤Â brŒJ bfhL¥gnj Kjyik¢rç‹ Nça ä‹
r¡ÂÍl‹ Toa gRik ÅL Â£l¤Â‹ neh¡fkhF«.
ãÂ Mjhu« :Ï¤Â£l¤Â‰F njitahd ãÂ KGtijÍ« khãy munr tH§F»wJ.
myF¤ bjhif - %.2,10,000
xU Å£o‰fhd f£Lkhd¤ bjhif %. 1,80,000
Nça ä‹ r¡Â és¡F bghU¤Jtj‰fhd bjhif %. 30,000
bkh¤j« %. 2,10,000
Áw¥ò m«r§fŸ :
1. x›bthU ÅL« 300 rJu mo gu¥gséš f£l¥gL«.

2. x›bthU ÅL«, tÁ¡F« miw, gL¡if miw, rikaš miw, jhœthu«
k‰W« fêtiw M»a trÂfSl‹ mik¡f¥gL«.
3. x›bthU Å£oY« kiHÚ® nrfç¥ò mik¥ò V‰gL¤j¥gL«.
4. x›bthU Å£oY« Nça ä‹ r¡Âæš vçÍ« 5 xë cäG« ilnahL
és¡FfŸ (LED) bghU¤j¥gL«.
5. TLjš trÂahf gadhëæ‹ éU¥g¤Â‹go jäœehL ä‹rhu c‰g¤Â
k‰W« g»®khd fHf¤ÂèUªJ ä‹ Ïiz¥ò bgwÎ« têtif
brŒa¥g£LŸsJ.
6. ÅLfŸ f£L« gâ neuoahf gadhëfshš nk‰bfhŸs¥gL«.
7. Nça ä‹ r¡Â és¡FfŸ mik¡F« gâfis brašgL¤Jtj‰F
bjhl®òila kht£l Â£l Ïa¡Fe®, kht£l Cuf ts®¢Á Kfik
bghW¥ghth®.
8. gRik ÅLfŸ, gadhëæ‹ j‰nghJ FoæU¥ò mikªJŸs kidæš
(V‰bfdnt cŸs FoæU¥ò mik¥Ãid mf‰¿é£L) mšyJ »uhk
Cuh£Áæ‹ Ãw gFÂæš mikªJŸs gadhë¡F brhªjkhd
kidæš f£l¥gl nt©L«. Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ ÅLfŸ
f£l¥gLtj‰fhd ãy vL¥ò VJ« brŒa¥glkh£lhJ. Å£Lkid¥g£lh
cŸst®fŸ k£Lnk Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ ga‹bgw jFÂahdt®fŸ Mt®.
9. mik¡f¥gL« Nça ä‹ r¡Â és¡FfŸ k‰W« m¤Jl‹ Toa Ïju
cgfuz§fis gadhëfŸ Kiwahf ga‹gL¤J« étu§fis¤

k¡fŸ rhrd« 2018
bjçé¡F« ÃuRu§fŸ, gæ‰Á égu§fŸ k‰W« ifnaLfŸ éãnahf«

brŒa¥gL«.
10. x›bthU gRik ÅL« mDkÂ¡f¥g£l gu¥gsthd 300 rJu mo¡F
äfhkš V‰bfdnt Ïj‰bfd Ãu¤nafkhf totik¡f¥g£lthW
f£l¥glnt©L«. Ïj‹ totik¥Ãš khWjšfŸ mDkÂ¡f¥
glkh£lhJ.
11. ÏU¥ÃD« mDkÂ¡f¥g£l Å£o‹ gu¥gsthd 300 rJu moæš Å£o‹
totik¥Ãš khWjš brŒahkš, rikayiw k‰W« gL¡if miw
M»at‰iw Ïl miké‰nf‰g kh‰¿ mik¡f mDkÂ¡f¥gL«.
12. gadhëfŸ fjÎfŸ k‰W« #‹dšfis¤ jh§fns V‰ghL
brŒJbfhŸsyh«. gadhëfshš fjÎfŸ k‰W« #‹dšfis V‰ghL
brŒa Ïayhj ãiyæš, Â£l Ïa¡Fe®, kht£l Cuf ts®¢Á Kfik
fjÎfŸ k‰W« #‹dšfis tH§f V‰ghL brŒJ, mj‰fhd
bjhifæid Â£l ãÂæèUªJ Ão¤j« brŒJ bfhŸs¥gL«.
13. Ï¤Â£l¤Â‰fhd Á‹d« bruhä¡ XLfëš totik¡f¥g£L
mid¤J ÅLfëY« midtU« gh®¡F« tifæš gÂ¡f¥gl
nt©L«.
14. f£o Ko¡f¥g£l x›bthU Å£oY« Â£l¤Â‹ bga®, gadhëæ‹ bga®
k‰W« ÅL f£l¥g£l M©L M»a égu§fŸ bjëthf¤ bjçÍ«
tifæš t©z¤Âdhš vGj¥gl nt©L«.
15. x›bthU gadhë¡F« %.2.10 Ïy£r« myF¤ bjhifÍl‹ kfh¤kh
fhªÂ njÁa Cuf ntiy cWÂ¤ Â£l¤Â‹Ñœ 90 kåj r¡Â
eh£fS¡fhd m¿é¡f¥g£l CÂa« më¡f¥gl nt©L«.
(90 x %.224 = %. 20,160)
16. nkY« gadhë¡F jå eg® Ïšy¡ fê¥giw f£l %.12,000
kfh¤khfhªÂ njÁa Cuf ntiy cWÂ¤ Â£l¤Jl‹ xU§»izªJ
tH§f¥gl nt©L«.
jFÂ thŒªj gadhëfŸ :
»uhk¥ gFÂfëš thG« ÅL Ïšyhj Å£L kid g£lh cila ViH k¡fŸ
midtU« Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ jFÂ thŒªj gadhëfŸ Mt®.
gadhëfë‹ jFÂ
gadhë Ñœ¡f©l jFÂfis bg‰¿U¡f nt©L«.

k¡fŸ rhrd« 2018
1. r«kªj¥g£l »uhk Cuh£Áæš tÁ¥gtuhf ÏU¡f nt©L«.
2. 300 rJu mo¡F Fiwahj Å£L kid brhªjkhf ÏU¡f nt©L«.
3. FL«g jiytç‹ bgaçnyh mšyJ FL«g cW¥Ãd® vtnuD« xUt®

bgaçnyh éšy§fk‰w Å£L kid¥g£lh ÏU¡f nt©L«.
4. bjhl®òila »uhk Cuh£Áæš mšyJ ntW v§F« fh‹»ß£ Tiu

nghl¥g£l brhªj ÅL vJÎ« ÏU¡f¡ TlhJ.
5. muÁ‹ vªjbthU ÅL f£L« Â£l¤ÂY« ga‹ bg‰wtuhf ÏU¡f¡

TlhJ.
gadhëfŸ nj®Î
1. gadhëfŸ g£oaš jahç¡f¥gL« nghJ, kh‰W¤ ÂwdhëfŸ,

éjitfŸ, Mjut‰w k‰W« fztdhš ifél¥g£l bg©fŸ,
bg©fis¤ jiytuhf¡ bfh©l FL«g§fŸ, K‹dhŸ
ÏuhQt¤Âd® k‰W« XŒÎ bg‰w K‹dhŸ Jiz ÏuhQt gilæd®,
Cuf¥ gFÂfëš thG« C£l¢r¤J Fiwédhš ghÂ¡f¥g£l
xU§»izªj FHªijfŸ ts®¢Á¤ Â£l¤ Jiwahš (ICDS)
milahs« fhz¥g£l FHªijfis bfh©l FL«g§fŸ,
ÂUe§iffŸ, Jiz Ïa¡Fe® (kU¤Jt¥ gâfŸ) mt®fshš
rh‹¿jœ tH§f¥g£l bA¢Ié/vŒ£°/fhrnehŒ M»a nehŒfshš
ghÂ¡f¥g£lt®fŸ, Ô ég¤J, btŸs« ngh‹w Ïju Ãw Ïa‰if
Ïl®ghLfshš ghÂ¡f¥g£nlh® M»nahU¡F K‹Dçik
më¡f¥glnt©L«. nkY«, kdey« F‹¿nah® cŸs FL«g§fS¡F«
K‹Dçik më¡f¥glnt©L«.
2. x›bthU »uhk Cuh£ÁæY« thG« ViH k¡fëèUªJ gadhëfŸ

nj®Î brŒa¥gLt®. jäœehL khãy Cuf thœthjhu Ïa¡f« k‰W«
m¥nghija òJ thœÎ Â£l« _y« nj®Î brŒa¥g£l eèÎ‰wt®fŸ
g£oaèš (PIP) ÏU¥gt®fS¡F K‹Dçik më¡f¥gL«. jah®
brŒa¥g£l gadhëfë‹ g£oašfëš mt®fë‹ VJãiy¡F V‰g
K‹Dçik mo¥gilæš, »uhk rigæ‹ x¥òjY¡F rk®¥Ã¡f¥gl
nt©L«.
ÅLfŸ xJ¡ÑL brŒjš
1. khãy mséš Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á Ïa¡Fe® Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ

x›bthU M©L« f£l¥glÎŸs ÅLfë‹ v©â¡ifia
kht£l§fS¡F xJ¡ÑL brŒth®.

k¡fŸ rhrd« 2018
2. kht£l mséš, kht£l M£Áa® »uhk Cuh£ÁfS¡fhd ÅLfis

xJ¡ÑL brŒa KobtL¡f nt©L«.
3. jFÂthŒªj gadhëfŸ g£oaš nj®Î brŒtj‰F »uhk mséyhd

FG mik¡f¥gl nt©L«. t£lhu ts®¢Á mYty® (t£lhu Cuh£Á),
k©ly Jiz t£lhu ts®¢Á mYty® k‰W« jå mYty® / t£lhu
ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á) M»nah® ml§»a FG, »uhk
Cuh£Áæš cŸs ViH k¡fëèUªJ têfh£o be¿Kiwfë‹go
gadhëfis nj®Î brŒJ, m›thW FGthš ÏWÂ brŒa¥g£l
gadhëfë‹ g£oaiy »uhk rig¡ T£l¤Âš it¤J x¥òjš bgw¥gl
nt©L«. Cuh£Á x‹¿a bgUªjiyt® »uhk mséyhd FGéš Áw¥ò
miH¥ghsuhf ÏU¥gh®.
4. »uhk rigæš x¥òjš bgw¥g£L nj®Î brŒa¥g£l gadhëfS¡F

K‹Dçik¥Ãçé‹ mo¥gilæš t£lhu ts®¢Á mYty® (t£lhu
Cuh£Á), ÅLfŸ xJ¡ÑL brŒth®.
Ïd thçahd xJ¡ÑL :
bkh¤j xJ¡Ñ£oš ÅLfŸ Ñœ¡f©lthW xJ¡ÑL brŒa¥gL»wJ.
1. MÂÂuhél® - 29%
2. gH§Foæd® - 1%
3. Ïju Ãçéd® - 70%
kht£l thçahd xJ¡Ñ£oš 3 éG¡fhL kh‰W¤ ÂwdhëfS¡F

Ãu¤Ânafkhf xJ¡ÑL brŒa¥glnt©L«.
gâfS¡fhd c¤juÎ tH§Fjš
Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á Jiw mYty®fshš ãy cçik, Ïl« M»ait

rçgh®¡f¥g£lij cWÂ brŒj ÃwF jFÂÍŸs gadhëfS¡F t£lhu ts®¢Á
mYty®(t£lhu Cuh£Á) ntiy c¤Âuéid tH§Fth®.
Â£l brayh¡f«
1. x›bthU M©L« kht£l¤Â‰fhd xJ¡Ñ£o‹ mo¥gilæš

Â£l¤Â‰fhd ã®thf mDkÂ kht£l M£Áauhš tH§f¥gl nt©L«.
2. Â£l brayh¡f«, t£lhu ts®¢Á mYtyçl« (t£lhu Cuh£Á)

x¥gil¡f¥g£LŸsJ.

k¡fŸ rhrd« 2018
3. Ïl¤ij F¿pL brŒjš: r«kªj¥g£l »uhk Cuh£Áæ‹ x‹¿a

nk‰gh®itahs® k‰W« x‹¿a / cjé¥ bgh¿ahs® muÁdhš
x¥òjyë¡f¥g£l totik¥ò¡nf‰wthW ntiyia¤ Jt¡Ftj‰fhf
ãy¤Âš F¿pL brŒth®.
4. ÅLfis¡ f£Ltj‰F« k‰W« Ïju bjhêšE£g m«r§fS¡F

murhiz (ãiy) v©.54, Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á (PR.1) Jiw ehŸ.
22.05.2014-‹go x‹¿a¥ bgh¿ahs®fŸ / cjé¥ bgh¿ahs®fŸ
bghW¥ghth®fŸ. x‹¿a nk‰gh®itahs®fŸ ãy¤ij F¿pL
brŒtj‰F«, khÂç totik¥ò k‰W« bjhêšE£g F¿pLfë‹go
ÅLfŸ f£L« gâfis nk‰gh®itælÎ« cjéahf ÏU¥gh®fŸ.
5. cjé bra‰bgh¿ahs®fshš (C.t) ÅLfŸ f£Ltij rçgh®¤J nkš

msÅL brŒa¥gl nt©L«.
6. kht£l Cuf ts®¢Á Kfikæ‹ Â£l Ïa¡Fe®fŸ,

bra‰bgh¿ahs®fŸ(C.t) k‰W« cjé bra‰bgh¿ahs®fŸ (C.t)
ÅLfë‹ gâ K‹nd‰w¤ij mo¡fo MŒÎ brŒJ ÅLfis F¿¥Ã£l
fhy¤Â‰FŸ Ko¥gij cWÂ¥gL¤j nt©L«. nkY« Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ
cUth¡f¥g£l khÂç totik¥ÃY« mšyJ Ï¤Â£l¤Â‰fhd
brašghL F¿¤j têfh£L be¿KiwfŸ/m¿ÎiufëèèUªJ
khWghlhf Ïšiy v‹gijÍ« mt®fŸ cWÂ¥gL¤j nt©L«.
7. gRik ÅLfë‹ f£Lkhd¤ij, Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw

cjéÍl‹ gadhëfns nk‰bfhŸt®.
8. kht£l Cuf ts®¢Á Kfikahš Nça ä‹r¡Â és¡F mik¡F« gâ

nk‰bfhŸs¥gL«.
Â£l¤Âš ga‹bgw k‰W« Â£l¤ij¥ g‰¿a Ïju étu§fis bgw mQf

nt©oa mYty®fŸ
khãy mséš : Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á Ïa¡Fe®, br‹id-15.

kht£l mséš : 1. kht£l M£Á¤ jiyt®
2. Â£l Ïa¡Fe®, kht£l Cuf ts®¢Á Kfik.
3. cjé Â£l mYty® (Å£L trÂ (k) Rfhjhu«)
t£lhu mséš : 1.. t£lhu ts®¢Á mYty® (t£lhu Cuh£Á)
2. t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á).
»uhk Cuh£Á mséš : jå mYty® / t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á)

k¡fŸ rhrd« 2018
4. r£l k‹w cW¥Ãd® bjhFÂ nk«gh£L¤ Â£l«
neh¡f« :
r£lk‹w cW¥Ãd® X›bthUtU« jdJ bjhFÂ¡F¤ njit¥gL« K¡»a¥

gâfis¢ brašgL¤ÂlÎ« k‰W« njitahd cŸf£lik¥ò trÂfëš cŸs
Ïilbtëfis ãu¥òtJnk Ï¤Â£l¤Â‹ K¡»a neh¡fkhF«.
Áw¥ò m«r§fŸ :
Ï¤Â£l«, khãy muÁ‹ KG ãÂ cjéÍl‹ brašgL¤j¥gL« Â£lkhF«.

Ïj‹go x›bthU r£lk‹w cW¥ÃdU« jdJ bjhFÂæš njit¥gL«
gâæid¡ f©l¿ªJ m¥gâæid brašgL¤Âl gçªJiu¥gh®. Cuf k‰W« ef®¥
òw§fëš Ï¤Â£l« brašgL¤j¥gL«.
Â£l¤Â‰fhd ãÂ xJ¡ÑL :
r£lk‹w cW¥Ãd® bjhFÂ nk«gh£L ãÂahf M©L x‹¿‰F x›bthU

bjhFÂ¡F« 2017-18M« M©L Kjš %. 2 nfhoæèUªJ %.2.50 nfhoahf ca®¤Â
xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
MÂ Âuhél®/ gH§FoædU¡fhd xJ¡ÑL :
r£lk‹w cW¥Ãd® bjhFÂ nk«gh£L¤ Â£l¤Â‹Ñœ xJ¡f¥gL« bkh¤j

ãÂæš, 22 éG¡fhL ãÂ MÂ Âuhél®/ gH§Foæd® mÂf v©â¡ifæš thG«
Cuf¥ gFÂfŸ mšyJ ef®¥òw§fëš Foir¥ gFÂfëš thG« k¡fŸ ga‹bgW«
tifæš m¥gFÂ¡bfd xJ¡f¥gl nt©L«.
tiuaW¡f¥g£l k‰W« tiuaW¡f¥glhj ãÂ :
bkh¤j xJ¡Ñlhd %.2.50 nfhoæš %.1.50 nfho tiuaW¡f¥g£l ãÂahF«.

m¤bjhifæš murhš F¿¥Ãl¥g£l K‹Dçik¥ gâfisÍ«, ÛjKŸs %.1 nfho
tiuaW¡f¥glhj ãÂæš r£lk‹w cW¥Ãd® jil brŒa¥g£l gâfë‹ g£oaèš
Ïl« bgwhj vªj¥ gâiaÍ« mt® j« éU¥g¤Â‹ mo¥gilæš nj®Î brŒayh«.
Â£l¢ brayh¡f«
1. tiuaW¡f¥g£l TW ãÂahd %. 1.50 nfhoæš vL¤J¢ brŒa¡ Toa

gâfŸ:-
nkny F¿¥Ã£LŸsgo, %. 1.50 nfho, tiuaW¡f¥g£l TW ãÂæš

F¿¥Ãl¥g£LŸs gâfS¡F k£L« bryÎ brŒa¥gl nt©L« :-

k¡fŸ rhrd« 2018
1.1 gŸë c£f£lik¥ò trÂfS¡fhf %. 25 Ïy£r«: 2018-19 M« ãÂah©oš

gŸëfS¡F (khefuh£Á/ efuh£Á / Cuh£Á x‹¿a« / muR gŸëfŸ k£L«)
njitahd c£f£lik¥ò trÂfS¡fhf Fiwªjg£r« %.25 Ïy£r«
tiuaW¡f¥g£l TW ãÂæèUªJ xJ¡ÑL brŒa¥gl nt©L«. ÏÂš
gŸëfS¡F njitahd c£f£lik¥ò trÂfshd fêtiw trÂfŸ
(F¿¥ghf khzéfŸ, khzt®fŸ k‰W« gâahs®fS¡F jå¤jåahf
fê¥giwfŸ) FoÚ® éãnahf«, gŸëfS¡F R‰W¢Rt®, gŸëfëš
tF¥giwfŸ, üyf§fŸ k‰W« MŒÎ¡ Tl§fŸ f£Ljš M»a gâfŸ
nk‰bfhŸs¥gL«.
1.2 gŸëfS¡F R¤Âfç¡f¥g£l FoÚ® tH§F« fy‹fŸ mik¤Âl

%.15 Ïy£r«: gŸë khzt khzéa®¡F R¤jkhd k‰W« Rfhjhu¤Jl‹
Toa FoÚ® tH§F« bghU£L, 2018-19 M« M©oš gŸëfS¡F (khefuh£Á/
efuh£Á / Cuh£Á x‹¿a« / muR gŸëfŸ k£L«) R¤Âfç¡f¥g£l FoÚ®
tH§F« fy‹fŸ ( Rerverse Osmosis (RO) System ) V‰gL¤Âl
Fiwªjg£r« %.15 Ïy£r« tiuaW¡f¥g£l TW ãÂæèUªJ xJ¡ÑL
brŒa¥gl nt©L«.
1.3 m§f‹tho / rikaš Tl« / FHªij nea¡ fê¥giwfŸ / m§f‹tho

ika§fS¡F FoÚ® trÂ gâfS¡fhf %.20 Ïy£r«:- Cuf« k‰W«
ef®¥òw¥ gFÂfëš, m§f‹tho f£ll§fŸ, r¤JzÎ ika§fŸ, r¤JzÎ
rikaš Tl§fŸ M»at‰W¡fhd c£f£lik¥ò trÂfis nk«gL¤J«
bghU£L, m§f‹tho f£ll§fŸ, r¤JzÎ ika§fŸ k‰W« r¤JzÎ
rikaš Tl§fŸ k‰W« FHªij nea¡ fê¥giw f£Ljš, m§f‹tho
ika§fS¡F FoÚ® trÂ V‰gL¤Jjš k‰W« m§f‹tho rikaš miwfis
vçthÍ Ïiz¥ò bfh©L eÅdgL¤J« gâfŸ M»at‰iw vL¤J¢ brŒÂl
%. 20 Ïy£r« xJ¡ÑL brŒÂlš nt©L«.
1.4 FoÚ®¥ gâfS¡fhf %. 30 Ïy£r«: - F¿¥ghf nfhil fhy¤Âš V‰gL«

FoÚ® g‰wh¡Fiwia¤ jâ¥gj‰fhf j‰nghJŸs FoÚ® tH§F«
Úuhjhu¤Âid¥ bgU¡Ftj‰fhd, ä‹ éir Ïiw¥gh‹, ÁW ä‹ éir
Ïiw¥gh‹, nkšãiy Ú®¤nj¡f¤ bjh£o f£Ljš, òÂa MœFHhŒ »zW
mik¤jš, MœFHhŒ »zW MH¥gL¤J« gâfŸ, òÂa if¥ g«ò mik¤jš,
nkh£lh® Âw‹ ca®¤Jjš, Âwªj btë »zW mik¤jš, V‰fdnt cŸs
Âwªj btë »zWfis MH¥gL¤Jjš ngh‹w gâfŸ nk‰bfhŸs
x›bthU r£lk‹w bjhFÂ cW¥ÃdU« %.30 y£r¤ij xJ¡ÑL brŒa
nt©L«.

k¡fŸ rhrd« 2018
1.5 Ïju tiuaW¡f¥g£l gâfS¡F %.60 Ïy£r«:- Ïju tiuaW¡f¥g£l

TW ãÂæ‹ Ñœ, r£lk‹w cW¥Ãd® mt®j« éU¥g¤Â‹ mo¥gilæš x‹W
mšyJ mj‰F nk‰g£l gâfis bkh¤j tu«ghd %.60 Ïy£r¤Âš
Ñœf©lthW gâfis vL¤J brŒÂl gçªJiu¡fyh«.
a). Cuf¥ gFÂfëš :-
1. Cuf¥ gFÂfëš Nça xë r¡Â bjU és¡FfŸ ãWÎjš / muR

f£ol§fë‹ Tiu nkš Nça xë r¡Â ãWÎjš. (k¤Âa muÁ‹ òÂa
k‰W« òJ¥Ã¡f¤j¡f vçr¡Â mik¢rf¤ÂèUªJ, tH§f¥gL« kh‹a¤
bjhifæid bg‰W cça Â£l¡ fz¡»š jtwhkš brY¤Âlš
nt©L«)
2. ruis k‰W« f¥Ã¢ rhiyfis jh® rhiyahf nk«gL¤Jjš
3. äfÎ« gGjilªJŸs jh®rhiyfis¥ òJ¥Ã¤jš (njitæ‹

mo¥gilæš jh®rhiyæš cŸs gŸs§fis ãu¥Ã jh® ÏL»‹w
gâfis k£L« nk‰bfhŸsš).
4. bjU¡fŸ k‰W« ghijfëš Ábk©£ fh‹»ß£ rhiyfŸ / ngt® Ãsh¡

mik¡F« gâfŸ.
5. muR k‰W« cŸsh£Á mik¥òfë‹ kU¤JtkidfŸ, Mu«g Rfhjhu

ãiya§fŸ, muR fhšeil kU¤JtkidfŸ, muR gŸëfŸ, Cuh£Á
x‹¿a¥ gŸëfŸ, MÂÂuhél® ey¥gŸëfŸ, fŸs® Óuik¥ò¥ gŸëfŸ,
muR¡ fšÿçfŸ, muR j§F« éLÂfŸ, muR bjhê‰gæ‰Á ãiya§fŸ,
muR ghèbl¡å¡FfŸ M»aitfS¡F miwfŸ, f£ll« k‰W« /
mšyJ R‰W¢Rt® f£Ljš.
6. kh‰W¤ ÂwdhëfS¡fhf muR el¤J« Áw¥ò¥ gŸëfŸ k‰W« muR

Mjut‰nwh® éLÂfŸ M»aitfS¡F cŸf£lik¥ò trÂfŸ brŒJ
bfhL¤jš.
7. ghy§fŸ f£Ljš,
8. »uhk Cuh£Áfëš njit¥go‹ TLjš ÏLfhL / RLfhL mik¤jš,
9. t¡~¥ thça¤Âš (Wakf Board) gÂÎ brŒa¥g£l t¡~¥ ãWtd§fS¡F

brhªjkhd ÏLfhLfS¡F R‰W¢Rt® / KŸ f«Ã ntè mik¤jš.
j‰nghJ t¡~¥ thça¤Â‰bfd bgh¿æaš ÃçÎ Ïšiy v‹gjdhš,

k¡fŸ rhrd« 2018
Ï›ntiyfis bjhl®òila cŸsh£Á mik¥òfël« x¥gil¥ò

brŒayh«.
10. bg©fŸ k‰W« M©fS¡fhd xU§»izªj Rfhjhu tshf« f£Ljš.
11. bghJ éãnahf fil f£ll§fŸ f£Ljš.
12. cl‰gæ‰Á / í«dhÁa¡ Tl« f£Ljš k‰W« mj‰F¤ njitahd

cgfuz§fŸ th§Fjš. ÏJ r«gªj¥g£l cŸsh£Á mik¥òfë‹
brh¤jhf¡ fUj¥gL«.
b). ef®¥òw¥ gFÂfëš :-
1. ef®¥òw¥ gFÂfëš Nça xë r¡Â bjU és¡FfŸ ãWÎjš / muR

f£ol§fë‹ Tiu nkš Nça xë r¡Â ãWÎjš k‰W« LED
bjUés¡FfŸ ãWÎjš, (k¤Âa muÁ‹ òÂa k‰W« òJ¥Ã¡f¤j¡f
vçr¡Â mik¢rf¤ÂèUªJ tH§f¥gL« kh‹a¤ bjhifæid¥ bg‰W
cça Â£l¡ fz¡»š jtwhkš brY¤Âlš nt©L«).
2. ruis k‰W« f¥Ã¢ rhiyfis jh® rhiyahf nk«gL¤Jjš.
3. äfÎ« gGjilªJŸs jh®rhiyfis¥ òJ¥Ã¤jš (njitæ‹
mo¥gilæš jh®rhiyæš cŸs gŸs§fis ãu¥Ã jh® Ïl¥gL« gâ
k£L« nk‰bfhŸsš).
4. Ábk©£ fh‹»ß£ rhiyfŸ mik¤jš.
5. muR k‰W« cŸsh£Á mik¥òfë‹ kU¤JtkidfŸ, Mu«g Rfhjhu
ãiya§fŸ, muR fhšeil kU¤JtkidfŸ, muR gŸëfŸ, Cuh£Á
x‹¿a¥ gŸëfŸ, MÂÂuhél® ey¥gŸëfŸ, fŸs® Óuik¥ò¥ gŸëfŸ,
muR¡ fšÿçfŸ, muR j§F« éLÂfŸ, muR bjhê‰gæ‰Á ãiya§fŸ,
muR ghèbl¡å¡FfŸ M»aitfS¡F miwfŸ, f£ll« k‰W« /
mšyJ R‰W¢Rt® f£o¡bfhL¤jš.
6. kh‰W¤ ÂwdhëfS¡fhf muR el¤J« Áw¥ò¥ gŸëfŸ k‰W« muR
Mjut‰nwh® éLÂfŸ M»aitfS¡F cŸf£lik¥ò trÂfŸ brŒJ
bfhL¤jš.
7. ghy§fŸ f£Ljš.
8. RLfhL / ÏLfhLfëš mo¥gil f£lik¥ò trÂfŸ k‰W« R‰W¢Rt®
mik¤jš.
9. njitæ‹ mo¥gilæš kiHÚ® tofhš trÂfSl‹ Toa Ábk©£
fh‹»ß£ eilghijfŸ mik¤jš.

k¡fŸ rhrd« 2018
10. òÂa bghJ ó§fh¡fŸ mik¤jš.
11. bghJ¡ fê¥Ãl§fŸ f£Ljš.
12. bghJ éãnahf fil f£ll§fŸ f£Ljš.
13. b#£uho§ ÏaªÂu§fŸ k‰W« iA£uhè¡ éirahš Ïa¡f¥gL»‹w

fêÎ Ú® mf‰W« ÏaªÂu§fŸ th§Fjš.
14. t¡~¥ thça¤Âš (Wakf Board) gÂÎ brŒa¥g£l t¡~¥ ãWtd§fS¡F
brhªjkhd ÏLfhLfS¡F R‰W¢Rt® / KŸ f«Ã ntè mik¤jš.
j‰nghJ t¡~¥ thça¤Â‰bfd bgh¿æaš ÃçÎ Ïšiy v‹gjdhš,
Ï›ntiyfis bjhl®òila cŸsh£Á mik¥òfël« x¥gil¥ò
brŒayh«.
15. cl‰gæ‰Á / í«dhÁa¡ Tl« f£Ljš . k‰W« mj‰F¤ njitahd
cgfuz§fŸ th§Fjš. ÏJ r«gªj¥g£l cŸsh£Á mik¥òfë‹
brh¤jhf¡ fUj¥gL«.
2. tiuaW¡f¥glhj TW ãÂahd %.1 nfhoæš vL¤J brŒa¥gl¡Toa
gâfŸ:
r£lk‹w cW¥Ãd® bjhFÂ nk«gh£L¤ Â£l¤Â‹ Ñœ,

vÂ®kiwahd g£oaš / jil brŒa¥g£l Ñœf©l gâfis¤” jéu Ãw
”vÂ®kiwahd
vªj¥ gâfisÍ« tiuaW¡f¥glhj TW ãÂæ‹ Ñœ vL¤J¢ brŒayh«. mnj nghš
tiuaW¡f¥g£l TW ãÂæš vL¤J brŒa¥gl¡ Toa gâfisÍ«
tiuaW¡f¥glhj TW ãÂahd %.1 nfhoæš ÏUªJ nk‰bfhŸsyh«. gaâfŸ
ãH‰Fil mik¥gJ Ï¡T¿š vL¤J¢ brŒÂl mDkÂ¡f¥gL»‹wJ.
3. vÂ®kiwahd g£oaš / jil brŒa¥g£l gâfŸ:
r£lk‹w cW¥Ãd® bjhFÂ nk«gh£L¤ Â£l¤Â‹ Ñœ, Ã‹tU« jil

brŒa¥g£l gâfis nk‰bfhŸsš TlhJ. mt‰WŸ éÂéy¡fhf vL¤J brŒa
mDkÂ¡f¥g£l gâfis éÂKiwfë‹go nk‰bfhŸsyh«.
3.1 k¤Âa k‰W« khãy muR¤ JiwfŸ (bghJ¤Jiw ãWtd§fŸ c£gl) k‰W«
T£LwÎ rh®ªj ãWtd§fŸ k‰W« r§f§fŸM»at‰W¡fhd mYtyf¡
f£ll§fŸ k‰W« tÁ¥Ãl§fŸ f£Ljš.
éÂéy¡F :-
I. neuo¡ bfhŸKjš ãiya§fŸ (Direct Procurement Centres), T£LwÎ

ghš c‰g¤Âahs® r§f¡ f£ll§fŸ, bkh¤j Fë®gjd ika (Bulk Chilling
Centre) f£ll§fŸ f£Ljš.

k¡fŸ rhrd« 2018
II. jäœehL muR¥ ngh¡Ftu¤J¡ fHf§fë‹ ngUªJ gâkidfS¡fhd

ngUªJ guhkç¥ò¡ Tl«, R‰W¢ Rt®, Áä©£ fh‹¡ß£ js«, bjhêyhs®
XŒtiw k‰W« fêtiw f£Ljš.
3.2 jåeg® / FL«g¥ gaD¡fhf brh¤J¡fis cUth¡Fjš.
éÂéy¡F :-
Ãujk kªÂç FoæU¥ò¤ Â£l« (Cuf«)-‹ têfh£L be¿KiwfS¡F£g£L

ng%uh£Á¥ gFÂfëš òÂa ÅLfŸ f£Ljš.
3.3 mid¤J tifahd òJ¥Ã¤jš, guhkç¥ò k‰W« gGJ gh®¤jš gâfŸ

nk‰bfhŸSjš.
éÂéy¡F :-
muR¤ Â£l§fë‹ Ñœ 31.12.2008 tiu f£l¥g£l ÏªÂuh ãidÎ FoæU¥ò,

jh£nfh k‰W« jäœehL Foir kh‰W thça¤Â‹ _y« f£l¥g£l ÅLfis
xU Å£o‰F %.50,000/-(%ghŒ I«gjhæu« k£L«)-¡F äfhkš gGJ Ú¡F«
gâfis nk‰bfhŸSjš. ÏU¥ÃD«, nk‰go ÅLfis gGJ Ú¡f« brŒa
vL¤J¡ bfhŸS« K‹d® jäœehL Foir kh‰W thça« / jh£nfh
ãWtd¤ÂläUªJ cça mDkÂ bgw¥gl nt©L«.
3.4 mirÍ« bghU£fŸ, cgfuz§fŸ k‰W« jsthl¢ rhkh‹fŸ th§Fjš:-
éÂéy¡F :
(i) 2016-17« M©oš 15tJ r£lk‹w¥ nguit¡F òÂjhf nj®ªbjL¡f¥g£l

cW¥Ãd®fŸ k‰W« 14-tJ r£lk‹w¥ nguitæš gâah‰¿ j‰nghJ
Û©L« nj®ªbjL¡f¥g£l r£lk‹w cW¥Ãd®fS¡F« ko¡fâå
(Laptop) mšyJ nkir¡ fâå (Desktop), Ãç©l® (Laser / Inkjet)
k‰W« mf©l miytçir Ïizajs Ïiz¥ò trÂ (Broadband /
Internet Data card connection) M»at‰iw xU Kiw k£L«
njit¡nf‰g bfhŸKjš brŒJ bfhŸs têtif brŒa¥g£oUªjJ.
flªj M©L tiuæš fâå, Ãç©l® k‰W« mf©l miytçir
Ïiza Ïiz¥ò trÂfŸ th§f¥glhkš éLg£L ÏU¥Ã‹,
m›éd§fëš k£L«, 2018-19« M©o‹ tiuaW¡f¥glhj TW ãÂæš
ÏUªJ murhiz v©. 95 Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á (kh.m.Â-1) Jiw
ehŸ-18-8-2016š mDkÂ më¤JŸsthW têfh£o be¿KiwfS¡F£
g£L bfhŸKjš brŒJ bfhŸSjš.

k¡fŸ rhrd« 2018
(ii) muR¥ gŸëfŸ, Cuh£Á x‹¿a¥ gŸëfŸ, MÂÂuhél® ey¥ gŸëfŸ,

fŸs® Óuik¥ò¥ gŸëfŸ, muR¡ fšÿçfŸ, muR éLÂfŸ, muR
kU¤Jt kidfŸ, Mu«g Rfhjhu ãiya§fŸ k‰W« muR fhšeil
kU¤JtkidfŸ, muR bjhê‰gæ‰Á ãiya§fŸ k‰W« muR
ghèbl¡å¡FfŸ M»at‰¿‰F jsthl rhkh‹fŸ k‰W«
cgfuz§fŸ th§Fjš.
(iii) muR Miz (1o) v©. 405, Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á (kh.m.Â-1) Jiw,
ehŸ. 17.08.2010 k‰W« muR foj (1o) v©. 653, Cuf ts®¢Á k‰W«
Cuh£Á¤ Jiw, ehŸ. 31.12.2012-š F¿¥Ã£LŸsgo kh‰W¤
ÂwdhëfS¡F fUéfŸ k‰W« cgfuz§fŸ %.5 y£r« mšyJ mj‰F
nkyhd kÂ¥Ã‰F th§Fjš.
(iv) nghènah k‰W« _is Kl¡F thj¤jhš ghÂ¡f¥g£nlhU¡fhf CP

Chair th§Fjš k‰W« kdts®¢Á F‹¿a Áw¥ò gŸëfëš gæY«
khzt®fS¡F m¿Î¤Âwid nk«gL¤J« bghU£L, kdts®¢Á F‹¿a
kh‰W¤ Âwdhë FHªijfS¡F f‰Ã¡F« fUé fy¥ bg£ofŸ
th§Fjš.
(v) cl‰gæ‰Á / í«dhÁa¡ Tl¤Âš (physical fitness centre /

Gymnasium) cl‰gæ‰Á brŒa njitahd fUéfŸ th§Fjš. Ïit
r«kªj¥g£l cŸsh£Á mik¥òfë‹ brh¤jhf¡ fUj¥gL«.
(vi) j‰nghJŸs muR f£ll§fëš Nçar¡Â ä‹fy‹fŸ (Solar Power

Equipement) ãWÎtj‰fhf cgfuz§fŸ th§Fjš.
3.5 muR ãÂ cjé bgW« gŸëfŸ, muR ãÂ cjé bgW« fšÿçfŸ k‰W«
RaãÂ¥ gŸëfŸ, RaãÂ¡ fšÿçfëš v›éj¥gâfisÍ«
nk‰bfhŸSjš.
3.6 mid¤J tâf ãWtd§fŸ/ myFfŸ F¿¤j gâfŸ.
3.7 khåa« k‰W« fl‹ tH§Fjš k‰W« k¤Âa, khãy k‰W« ôåa‹
Ãunjr§fë‹ ãthuz ãÂ¡F g§fë¤jš.
3.8 ãy vL¥ò mšyJ ãy vL¥Ã‰fhd <£L¤ bjhif tH§Fjš.
3.9 KGikahf Ko¡f¥g£l gâfŸ, gFÂahf Ko¡f¥g£l gâfŸ mšyJ

Ïd§fS¡fhd bjhif Ûs¢ brY¤Jjš.
3.10 mid¤J tuéd§fŸ k‰W« bjhl® bryéd§fŸ.

k¡fŸ rhrd« 2018
3.11 kj têgh£L Ïl§fëš gâfŸ k‰W« kj mik¥òfŸ / FG¡fS¡F

brhªjkhd ãy§fëš gâfŸ.
3.12 F£ilfŸ, CuâfŸ, MWfŸ, Fs§fŸ, fhšthŒfŸ k‰W« thŒ¡fhšfŸ

ngh‹witfis¤ ö® thUjš.
3.13 ruis / f¥Ã rhiyfŸ (jh®rhiy tiu mik¡F« rhiy¥gâfis k£Lnk

vL¤J¡bfhŸsyh«).
3.14 ca® nfhòu ä‹ és¡FfŸ bghU¤Jjš.
4. r£lk‹w cW¥Ãd® bjhFÂ nk«gh£L Â£l¤Â‹ Ñœ xJ¡f¥gL« bkh¤j

ãÂæš 22 rjÅj« Cuf¥ gFÂfëš MÂÂuhél® / gH§Foæd® mÂf
v©â¡ifæš thG« gFÂ k‰W« ef®òw§fëš Foir gFÂfëš (slums)
thG« k¡fŸ ga‹bgW« tifæš m¥gFÂ¡bfd xJ¡f¥gl nt©L«.
5. gâfis brašgL¤Jjš / jsthl¢ rhkh‹fis bfhŸKjš brŒtJ

M»ait 1998-« M©L, jäœehL xêÎ kiwt‰w x¥gªj¥òŸëfŸ r£l«,
k‰W« mj‹ 2000-« M©L éÂfë‹go nk‰bfhŸs¥gl nt©L«.
Â£l« brašgL¤Jjš : nj®Î brŒa¥g£l gâfS¡F r«kªj¥g£l kht£l

M£Á¤jiyt® ã®thf mDkÂ tH§»¢ brašgL¤J« Jiwæid ã®zæ¥gh®.

nt©oa mYty®fŸ
bjhFÂ mséš : r£lk‹w cW¥Ãd®
khãy mséš : Ïa¡Fe®, Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á , br‹id-15.
kht£l mséš : kht£l M£Á¤ jiyt® k‰W« Â£l Ïa¡Fe®,

kht£l Cuf ts®¢Á Kfik
t£lhu mséš : t£lhu ts®¢Á mYty® (t£lhu Cuh£Á)

k¡fŸ rhrd« 2018
5. j‹åiwÎ¤ Â£l«
Jt¡f«
Cuf¥ gFÂ k¡fŸ j§fSila njitfis jhnk ãiwÎ brŒÍ« kd¥gh‹ik,

bghJ k¡fŸ g§nf‰ò M»at‰iw C¡Fé¡F« tifæš j‹åiwÎ¤ Â£l«
2011-12-M« M©L Kjš Û©L« m¿Kf¥gL¤j¥g£L Cuf k‰W« ef®¥òw
gFÂfëš brašgL¤j¥g£L tU»wJ.
neh¡f«
bghJ k¡fë‹ Rarh®ò j‹ikia C¡Fé¥gj‰F«, nk‹ik¥gL¤Jtj‰F«,

rKjha c£f£lik¥ò trÂfis cUth¡» guhkç¥gÂš mt®fë‹ g§fë¥ig
mÂfç¤J mj‹_y« j‹åiwÎ bgw brŒtnj Ï¤Â£l¤Â‹ K¡»a neh¡fkhF«.
k¡fŸ g§fë¥ò
f©l¿a¥gL« gâ¡fhd kÂ¥Õ£L¤ bjhifæš _‹¿š xU g§»‰F
Fiwahkš bghJ k¡fë‹ g§fë¥ò ÏU¡f nt©L«.
bkh¤j kÂ¥Õ£oš _‹¿š Ïu©L g§F bjhif murhš tH§f¥gL«.
gâfis nj®Î brŒjš
1. ‘j‹åiwÎ¤ Â£l¤Â‹’ Ñœ gâfis vL¤J¢ brŒtj‰fhd njit

F¿¤j fU¤J, jåeg®, FG¡fŸ, ãWtd§fŸ, bghJ mšyJ jåah®
ãWtd§fŸ mšyJ rKjha« M»at‰¿‹ _ykhf cUthfyh«.
2. vL¤J¡ bfhŸs¥gl nt©oa gâæid¡ F¿¥Ã£L bghJ k¡fë‹

g§fë¥ghd _‹¿š xU g§F bjhifia tH§f r«kj« bjçé¤J
é©z¥g got« x‹W nfhç¡if toéš kht£l M£Á¤ jiytçl«
bfhL¡f¥glnt©L«.
3. njit k‰W« brašgL¤j¤j¡f j‹ikæid cWÂgL¤Âa Ã‹dnu

kÂ¥ÕLfŸ jah® brŒa¥gLjš nt©L«.
4. Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ Fiwthf ãÂ ÏU¡F« g£r¤Âš, gšntW gâfis

brŒa nfhç¡iffŸ tu¥bg¿‹, mt‰WŸ äf mÂf mséš
rKjha¤Â‰F ga‹jU« gâfis kht£l M£Áa® f©l¿ªJ
m¤jifa gâfS¡F K‹Dçik bfhL¡f nt©L«.
5. khãy mséš brašgL¤j¥gL« Áw¥ò Â£l§fS¡fhf Cuf ts®¢Á

k‰W« Cuh£Á Ïa¡Fe® mj‰fhd g§fë¥ig jåah® mšyJ
bghJ¤Jiw ãWtd§fëläUªJ bgwyh«.

k¡fŸ rhrd« 2018
gçªJiu¡f¥g£l gâfë‹ g£oaš
muR gŸëfŸ, MÂ Âuhél® k‰W« gH§Foæd® ey¥gŸëfŸ, Cuh£Á

x‹¿a gŸëfŸ, fŸs® Óuik¥ò gŸëfŸ, muR¡ fšYhçfŸ k‰W« muR
éLÂfS¡F f£ll§fŸ, MŒtf§fŸ, fêtiwfŸ f£Ljš, äÂ t©o
ãW¤Jäl« k‰W« R‰W¢Rt® / R‰W ntè mik¤jš.
muR kU¤JtkidfŸ, Mu«g Rfhjhu ika§fŸ, Jiz ika§fŸ,

fhšeil kUªjf§fŸ, fhšeil ts®¥ò ika§fŸ k‰W« üyf§fŸ
M»aitfS¡F f£ll§fŸ f£Ljš k‰W« R‰W¢Rt® / R‰W ntè
mik¤jš. jäœehL Ï°yhäa mw¡f£lis¡ FGk¤Âš gÂÎ
brŒa¥g£l bghJ Ï°yhäa mw¡f£lis¡F (Wakf) brhªjkhd
ÏLfhLfŸ c£gl ÏLfhLfS¡F bghJ trÂfŸ k‰W« R‰W¢Rt®
mik¤jš gâfisÍ« vL¤J¡bfhŸsyh«.
Cuf k‰W« ef®¥òw gFÂfëš üyf§fŸ f£Ljš k‰W« Cuf k‰W«

ef®¥òw gFÂfëš r¤JzÎ ika§fŸ, m§f‹thofŸ, gŸë rikaš
Tl§fŸ k‰W« bghJ éãnahf¡ filfŸ M»aitfS¡F f£ll§fŸ
f£Ljš. üyf§fŸ f£Lkhd¥ gâ¡F vL¤J¡bfhŸS« bghGJ
ò¤jf§fŸ th§Ftj‰F nghJkhd ãÂ g§fë¥ò brŒa¥g£LŸsjh
v‹gÂš jå¡ftd« brY¤jnt©L«.
Cuf k‰W« ef®¥òw gFÂfëš rKjha f£ll§fŸ, FoÚ® tH§Fjš,

Ábk©£ fh‹Ñç£ rhiyfŸ k‰W« fÂuo¡F« fs§fŸ ngh‹w rKjha
brh¤J¡fis cUth¡Fjš.
M©fŸ k‰W« kfëU¡bfd xU§»izªj Rfhjhu tshf« f£Ljš.
ghy§fŸ, Á¿a ghy§fŸ f£Ljš, ruis /f¥Ã¢ rhiyfis jh®

rhiyfshf ju« ca®¤Jjš, gGjilªj jh®rhiyfis òJ¥Ã¤jš,
bjU¡fŸ k‰W« Á¿a rªJ¡fis br§fš mšyJ f¥Ã f‰fŸ mšyJ
Ábk©£ gyif mšyJ Ábk©£ fh‹»ß£ bfh©L Óuik¤jš.
ó§fh¡fŸ, éisah£L ikjhd§fŸ, rhiy Â£L (Traffic Island),

Ú%‰W (Fountain) ngh‹wt‰iw cUth¡Fjš k‰W« nk«gL¤Jjš.
muR gŸëfŸ k‰W« Cuh£Á x‹¿a gŸëfŸ, Ehyf§fŸ k‰W«

bghJk¡fŸ ga‹gh£oYŸs f£ll§fS¡F njitahd miwfy‹fŸ,
fâåfŸ k‰W« cgfuz§fŸ M»at‰iw th§Fjš. giHa
fâåfŸ k‰W« cgfuz§fŸ th§f¡TlhJ.

k¡fŸ rhrd« 2018
Âl k‰W« Âut¡ fêÎ nkyh©ik bjhl®ghd mid¤J tif¥gâfŸ

k‰W« R‰W¢NHš nk«ghL bjhl®ghd J¥òuÎ gâfŸ.
muR k‰W« Cuf k‰W« ef®¥òw cŸsh£Á mik¥òfS¡F brhªjkhd

bghJ f£ll§fŸ k‰W« m§f‹tho ika§fS¡F Nça xë
és¡FfŸ mik¤jš.
FoÚ® tH§FjY¡fhd r›ñL gutš R¤Âfç¥ò Miy (Reverse

Osmosis Plant) mik¤jš.
vÂ®kiwahd g£oaš /jil brŒa¥g£l gâfŸ

éÂéy¡fhf vL¤J¢ brŒa mDkÂ¡f¥g£l gâfis¤ jéu, Ñœ¡fhQ«
jil brŒa¥g£l gâfŸ g£oaèš Ïl«bg‰w gâfis¤ j‹åiwÎ¤ Â£l¤Â‹
Ñœ vL¤J brŒa ÏayhJ.
1. k¤Âa k‰W« khãy muR bghJ¤Jiw ãWtd§fŸ c£gl k‰W«

T£LwÎ ãWtd§fŸ M»aitfS¡fhd mYtyf¡ f£ll§fŸ
k‰W« FoæU¥òfŸ f£Ljš.
éÂéy¡F : Mu«g Rfhjhu ãiya§fŸ / muR kU¤JtkidfŸ

M»at‰¿‰fhd FoæU¥ò¡fS¡fhd f£ll§fŸ f£Ljš,
gGJgh®¤jš k‰W« òduik¤jš, mid¤J tifahd muR kU¤Jt
kidfŸ, Mu«g Rfhjhu ãiya§fŸ k‰W« muR fhšeil
kU¤JtkidfŸ M»aitfS¡F f£ll§fŸ k‰W« R‰W¢ Rt®
f£Ljš, bghJ éãnahf¡ filfŸ f£Ljš, neuo bfhŸKjš
ãiya§fŸ, T£LwÎ ghš c‰g¤Âahs® r§f¡ f£ll§fŸ k‰W« bkh¤j
Fë®gjd ika§fS¡F¡ f£ll§fŸ f£Ljš M»at‰iw vL¤J¢
brŒayh«.
2. mirÍ« bghU£fŸ, cgfuz§fŸ k‰W« jsthl rhkh‹fŸ th§Fjš.
éÂéy¡F: muR¥ gŸëfŸ, Cuh£Á x‹¿a¥ gŸëfŸ, MÂ Âuhél®

k‰W« gH§Foæd® ey¥gŸëfŸ, fŸs® Óuik¥ò gŸëfŸ r¤JzÎ
ika§fŸ, m§f‹thofŸ, muR¡ fšYhçfŸ, muR khzt – khzéa®
j§F« éLÂfŸ, muR kU¤Jt kidfŸ, Mu«g Rfhjhu ãiya§fŸ
k‰W« muR fhšeil kU¤JtkidfŸ M»at‰¿‰F jsthl
rhkh‹fŸ k‰W« cgfuz§fŸ th§Fjš mDkÂ¡f¥gL»wJ.
mnjnghš Âl¡fêÎ nkyh©ik gâ¡fhf _‹W r¡fu äÂt©o, ÁW
yhçfŸ ngh‹w thfd§fŸ th§fyh«.

k¡fŸ rhrd« 2018
3. muR cjé bgW« / RaãÂ¥ gŸëfŸ k‰W« fšÿçfŸ k‰W« muR

cjébgW« / RaãÂ fšé ãWtd§fS¡F v›éj¥ gâfisÍ«
nk‰bfhŸSjš.
4. mid¤J tâf ãWtd§fŸ / myFfŸ rh®ªj gâfŸ.
5. khåa« k‰W« fl‹ k¤Âa k‰W« khãy / ôåa‹ Ãunjr§fë‹

ãthuz ãÂ¡F g§fë¤jš.
6. ãy vL¥ò mšyJ ãy vL¥Ã‰fhd <£L¤ bjhif tH§Fjš.
7. KGikahf Ko¡f¥g£l gâfŸ, gFÂahf Ko¡f¥g£l gâfŸ mšyJ

Ïd§fS¡fhd bjhifæid Ûs¢ brY¤Jjš.
8. jåeg® / FL«g gaD¡fhf brh¤J¡fis cUth¡Fjš.
9. mid¤J tuéd§fŸ k‰W« bjhl® bryéd§fŸ.
10. kj têgh£L Ïl§fëš gâfŸ k‰W« kj mik¥òfŸ / FG¡fS¡F

brhªjkhd ãy§fëš gâfŸ.
11. F£ilfŸ, CuâfŸ, MWfŸ, Fs§fŸ, fhšthŒfŸ, thŒ¡fhšfŸ

k‰W« mij¥ ngh‹wtitfis Jh® thUjš.
éÂéy¡F:
1) kht£l M£Áa® mtÁa« vd fUÂdhš bghJ¥ gâ¤ Jiw

f©khŒfis k£L« Jh® thUjš, fiufis gy¥gL¤Jjš k‰W«
kjF / mizfis¡ f£Ljš/ Óuik¤jš ngh‹w gâfis
nk‰bfhŸsyh«. ÏÂš k¡fŸ g§fë¥ò¤ bjhif
bghJ¥gâ¤Jiwæduhš jahç¡f¥gL« kÂ¥Õ£o‰F 50
rjé»j¤Â‰F Fiwahkš ÏU¡fnt©L«. njitæ‹
mo¥gilæš Ú®ãiyfŸ tu¤J fhšthŒ k‰W« cgçÚ® fhšthŒ
M»at‰¿‰fhd gâfis kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy
cWÂ¤ Â£l« (MGNREGS) / Ú®ts ãyts¤ (IAMWARM)
Â£l¤Â‹ Ñœ nk‰bfhŸsyh«.
2) efuh£ÁfŸ k‰W« ng%uh£Áfë‹ f£L¥gh£oš cŸs K¡»a Ú®

Mjhu Fs§fis ö®thU« gâæid 50 éG¡fhL
bghJk¡fë‹ g§fë¥òl‹ x¥gªj¥òŸë Kiwia¥ Ã‹g‰¿
vL¤J¢ brŒayh«.

k¡fŸ rhrd« 2018
12. ruis / f¥Ã rhiyfŸ (jh®rhiy ãiy¡F mik¡F« rhiy¥ gâfis

k£Lnk vL¤J¡ bfhŸs nt©L«).
gâfis brašgL¤Jjš
¾ Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ nj®Î brŒa¥gL« gâfS¡F kht£l M£Á¤ jiyt®
ã®thf mDkÂ tH§Fth®.
¾ bjhêš E£g mDkÂ/Mnyhridfis f©fhâ¥ò bgh¿ahs®/bra‰

bgh¿ahs®/cjé bra‰ bgh¿ahs®/cjé bgh¿ahs® tH§Ft®.
Â£l brayh¡f«
r«kªj¥g£l JiwfŸ mšyJ cŸsh£Á mik¥òfë‹ _y« jäœehL
xëÎ kiwt‰w x¥gªj¥òŸëfŸ r£l« 1998 k‰W« mj‹ bjhl®¢Áahf
btëæl¥g£l éÂfis Ã‹g‰¿ x¥gªj¥òŸë mo¥gilæš gâfŸ
brašgL¤j¥gL«.
k¡fŸ g§nf‰Ãid mÂf¥gL¤J« neh¡Fl‹ kÂ¥Õ£oš 50

éG¡fh£o‰F« mÂfkhf g§fë¥ò brŒj gâfis bghJ k¡fnsh
mšyJ gz« brY¤Âatnuh neuoahf brašgL¤Âl mDkÂ nfhU«
ãiyæš kht£l M£Á¤ jiyt® mj‰fhd mDkÂia tH§fyh«.
Â£l¤Âš ga‹bgw k‰W« Â£l¤ij¥ g‰¿a Ïju étu§fis bgw

mQf nt©oa mYty®fŸ
khãy mséš : Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á Ïa¡Fe®,
gdfš khëif, irjh¥ng£il, br‹id– 15
kht£l mséš : 1) kht£l M£Á¤ jiyt®/bgUªjiyt®,

kht£l Cuf ts®¢Á Kfik.
2) Â£l Ïa¡Fe®,
kht£l Cuf ts®¢Á Kfik.

k¡fŸ rhrd« 2018
6. jäœehL Cuf¢ rhiyfŸ nk«gh£L¤ Â£l«

neh¡f«
Cuf¥ gFÂfëYŸs »uhk Cuh£Á k‰W« Cuh£Á x‹¿a rhiyfëš, jh®

Ïl¥glhj rhiyfis jh® rhiyfshf nk«gL¤Jjš, gGjilªj jh® rhiyfis
tY¥gL¤Jjš k‰W« guhkç¤jš ngh‹w gâfis nk‰bfhŸtnj Ï¤Â£l¤Â‹
neh¡fkhF«.
brayh¡f«
Ï¤Â£l« kht£l Cuf ts®¢Á Kfikæ‹ _y« brašgL¤j¥gL»wJ.
ãÂxJ¡ÑL
Ï¤Â£l« 100 éG¡fhL khãy muÁ‹ ãÂia¡ bfh©L

brašgL¤j¥gL»wJ.
gâfŸnj®ÎKiw :
Ï¤Â£l« _‹W ÃçÎfshf brašgL¤j¥g£LtU»wJ.
ÃçÎ-1
Ï¥Ãçé‹ Ñœ jh® Ïl¥glhj rhiyfis jh®¢ rhiyfshf nk«ghL brŒa

vL¤J¡ bfhŸs¥gL«.
ÃçÎ-2
Ï¥Ãçé‹ Ñœ V‰fdnt cŸs gGjilªj jh®¢ rhiyfis

tY¥gL¤Jtj‰F vL¤J¡ bfhŸs¥gL«.
ÃçÎ-3
Ï¥Ãçé‹ Ñœ V‰fdnt cŸs gGjilªj jh®¢ rhiyfis guhkç¥gj‰F

vL¤J¡ bfhŸs¥gL«.
Â£l¤Âš ga‹ bgw k‰W« Â£l¤ij¥ g‰¿a Ïju étu§fis¥ bgw mQf
nt©oa mYty®fŸ
khãy mséš : Ïa¡Fe®, Cufts®¢Á k‰W« Cuh£Á Ïa¡ff«,

t£lhu mséš : t£lhu ts®¢Á mYty® (t.C.)

k¡fŸ rhrd« 2018
7. egh®L - M®.I.o.v¥. Â£l«

neh¡f«
Cuf gFÂfëš mid¤J gUt fhy§fëY« rhiyfŸ ga‹gL« tifæš
Cuh£Á k‰W« Cuh£Á x‹¿a rhiyfëš äfÎ« gGjilªj rhiyfis
nk«gL¤Jjš, jh® Ïl¥glhj rhiyfis jh®¢ rhiyfshf ju« ca®¤Jjš k‰W«
ghy§fŸmik¤jY« Ï¤Â£l¤Â‹ neh¡fkhF«.
brayh¡f«
Ï¤Â£l« kht£l Cuf ts®¢Á Kfikæ‹ _y« brašgL¤j¥gL»wJ.
ãÂxJ¡ÑL
Ï¤Â£l¤Â‰F njit¥gL« bkh¤j ãÂæš 20% khãy murhš neuoahfÎ«
ÛjKŸs 80% ãÂ egh®L t§»æ‹ _y« fldhfÎ« bgw¥g£L gâfŸ
brašgL¤j¥g£L tU»wJ.
gâfŸ nj®Î Kiw :
x›bthU ãÂah©L« Ï¤Â£l¤Â‰bfd murhš xJ¡f¥gL« ãÂ
xJ¡Ñ£o‰F V‰g gâfŸ kht£l§fëš nj®Î brŒa¥gL»wJ.
gâfŸ nj®Î brŒa¥gL« nghJ Ñœ¡f©l têKiwfŸ Ã‹g‰w¥gL»‹wd:
nj®Î brŒa¥gL« gâfëš ngUªJfŸ k‰W« Á‰WªJfŸ Ïa§F«
rhiyfS¡F K‹Dçik më¡f¥gL»wJ.
étrha¤Â‰F ga‹gL« rhiyfŸ
bjhêš k‰W« tâf ika§fS¡F bršY« rhiyfŸ
R‰Wyh¥ gFÂfŸ k‰W« têgh£L¤ jy§fS¡F bršY« rhiyfŸ
Fiwªj g£r« 1 »nyh Û£l® ÚsKŸs rhiyfŸ
flªj IªJ M©Lfëš ntW vªj Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw
Â£l§fë‹ Ñœ nj®Î brŒa¥glhj gGjilªj ãiyæš cŸs
rhiyfis k£L« nj®Î brŒa nt©L«.
Â£l¤Âš ga‹ bgw k‰W« Â£l¤ij¥ g‰¿a Ïjuétu§fis¥ bgw mQf
nt©oa mYty®fŸ:
khãymséš : Ïa¡Fe®, Cufts®¢Á k‰W« Cuh£Á Ïa¡ff«,
kht£lmséš : kht£l M£Á¤ jiyt® k‰W« Â£l Ïa¡Fe®,
t£lhumséš : t£lhu ts®¢Á mYty® (t.C.)

k¡fŸ rhrd« 2018
8. xU§»izªj x¥gil¡f¥g£l tUthŒ Â£l«
neh¡f«
»uhk¥ òw§fëš mo¥gil trÂfis V‰gL¤Jtnj Ï¤Â£l¤Â‹ jiyaha

neh¡fkhF«.
ãÂ xJ¡ÑL
cŸsh£Á mik¥òfëš bgw¥gL« x¥gil¡f¥g£l tUthahd K¤Âiu¤jhŸ

f£lz« _y« bgw¥gL« tUthŒ mid¤J« khãymséš xU§»iz¤J, Ã‹d®
Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡F g»®ªjë¡f¥gL«. Ïjdhš xU§»iz¡f¥g£l
x¥gil¡f¥g£l tUthæid rk¢Óuhd KiwæY«, éiuthfÎ«, vëjhfÎ«,
g»®ªjë¡f têtif brŒa¥g£LŸsJ.
gâfŸ nj®Î Kiw
mo¥gil f£lik¥ò¡F njitahd rhiyfŸ, ghy§fŸ, FoÚ® trÂ, Cuh£Á

x‹¿a« k‰W« Cuh£Á k‹w¡ f£ll§fŸ ngh‹w gâfŸ vL¤J¡
bfhŸs¥gL»‹wd.
brayh¡f«
kht£l mséš gâia nj®Î brŒJ mj‹ éçthd kÂ¥ÕL jahç¡f¥g£L

kht£l M£Á¤ jiyt® _y« K‹bkhêÎ bgw¥g£L Kj‹ik¢ bray®, Cuf ts®¢Á
k‰W« Cuh£Á¤ Jiw jiyikæš brašgL« khãy FG x¥òjY¡F it¡f¥gL«.
FG x¥òjšbgw¥g£lÎl‹, Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw Ïa¡Fe®
mt®fshš kht£l M£Á¤ jiytU¡F brašKiw Miz tH§f¥gL«. kht£l
M£Á¤ jiyt® Ï¥gâia nk‰bfhŸs, kht£l Cuf ts®¢Á Kfik, Cuh£Á
x‹¿a« k‰W« »uhk Cuh£Á mik¥òfëš bghU¤jkhd mik¥ò _y« brašgL¤j
ã®thf mDkÂ tH§f¥gL»‹wd.
gadilnth®
Ï¤Â£l¤Â‹ _y« cUth¡f¥gL« mo¥gil¡ f£lik¥ò trÂfŸ _y«

Cuf¥ gFÂæš thG« bghJk¡fŸ gadilt®.

k¡fŸ rhrd« 2018
Â£l¤Âš ga‹ bgw k‰W« Â£l¤ij¥ g‰¿a Ïjuétu§fis¥ bgw mQf

nt©oa mYty®fŸ:
khãymséš : Ïa¡Fe®, Cufts®¢Á k‰W« Cuh£Á Ïa¡ff«,

kht£lmséš : kht£l M£Á¤ jiyt® k‰W« Â£lÏa¡Fe®,


k¡fŸ rhrd« 2018
9. xU§»izªj kfë® Rfhjhu tshf§fŸ
Jt¡f«
• bg©fS¡F nk«g£l Rfhjhu trÂfis V‰gL¤j nt©o Ï¤Â£l«

2001 -M« M©oš Jt¡f¥g£lJ.
neh¡f«
• bghJ Rfhjhu« k‰W« Mnuh¡»a¤ij nk«gL¤JtJ k‰W« »uhk¥òw
bg©fë‹ jå¤Jt«, ghJfh¥ig cWÂ brŒtJ Ï¤Â£l¤Â‹
neh¡fkhF«.
Â£l brayh¡f«
Rfhjhu tshf§fŸ mik¤jš

2001-M« M©L Kjš 2004-M« M©L tiu jäHf¤Âš m¥nghÂUªj
x›bthU 12,618 »uhk Cuh£ÁfëY« Rkh® 750 rJu mo gu¥gséš
xU§»izªj kfë® Rfhjhu tshf§fŸ f£l¥g£ld.
x›bthU tshf¤ÂY«, 14 fêtiwfŸ, 2 FëayiwfŸ, xU

ä‹nkh£lhUl‹ Únu‰W miw, xU j©Ù® bjh£o k‰W« Jâ
Jit¡f¤ njitahd fš M»at‰Wl‹ njitahd j©Ù®
éãnahf¤Âid tshf¤Âš cWÂ brŒa¥g£lJ.
kh©òäF jäHf Kjyik¢r® mt®fë‹ Miz¥go 2011-12 M«

M©oš gGjilªj ãiyæèUªj 12,796 xU§»izªj kfë® Rfhjhu
tshf§fis %.170 nfho bryéš òJ¥Ã¡f¥g£L Û©L« ga‹gh£o‰F¡
bfh©Ltu¥g£LŸsJ.
j©Ù® éãnahf« k‰W« és¡FfS¡F¤ njitahd ä‹ trÂ »uhk

Cuh£Áfshš nk‰bfhŸs¥g£L, bjhl® guhkç¥ò brŒa¥gL»wJ.
tshf¤Â‹ cgnah»¥ghs®fŸ f©l¿a¥g£L ga‹gL¤Jnth® FG

V‰gL¤j¥g£LŸsJ. Ï¡FG¡fŸ tshf¤Â‹ Âdrç guhkç¥ig
nk‰bfhŸ»‹wd®.
ga‹gL¤Jnth® FG¡fŸ mik¤jš
òduik¡f¥g£l kfë® Rfhjhu tshf§fis Kiwahf ga‹gL¤jÎ«,

guhkç¡fÎ« x›bthU tshf¤Â‰F« ga‹gL¤Jnth® FG x‹¿id
jäœehL kfë® nk«gh£L ãWtd¤Â‹ _y« mik¡f¥g£LŸsJ.

k¡fŸ rhrd« 2018
xU§»izªj kfë® Rfhjhu tshf¤ij Kiwahf ga‹gL¤jÎ«,

guhkç¡fÎ«, ga‹gL¤Jnth® FG¡fS¡F¥ gæ‰Á më¡f¥g£LŸsJ.
ga‹ghL k‰W« guhkç¥Ã‰fhd têfh£o ò¤jf« jahç¡f¥g£L
mid¤J ga‹gL¤Jnth® FG¡fS¡F« ifnalhf tH§f¥g£LŸsJ.
f©fhâ¥ò¡ FG¡fŸ mik¤jš

kfë® Rfhjhu tshf¤Â‹ guhkç¥ig f©fhâ¡f kht£l mséš
k‰W« t£lhu mséš, f©fhâ¥ò¡ FG¡fŸ kht£l M£Á¤ jiytuhš
mik¡f¥g£LŸsJ.
nk‰f©l FG¡fŸ Ñœ¡f©lit F¿¤J éthÂ¤J cça bjhl®

elto¡if nk‰bfhŸS«.
• x›bthU xU§»izªj kfë® Rfhjhu tshf¤Â‹ ga‹gh£L

ãiy
• tshf§fis »uhk Cuh£Á fhy Kiwæš guhkç¡F« éj«
• kfë® Rfhjhu tshf¤Âid ga‹gL¤Jnth® FG¡fŸ guhkç¡F«

Kiw
• ga‹gL¤Jnth® FG¡fë‹ fU¤J¡fŸ/MnyhridfŸ
• f©fhâ¥ò FG cW¥Ãd®fŸ mšyJ k©ly mYty®fŸ

MŒé‹ nghJ bjçé¡f¥gL« fU¤J¡fŸ / MnyhridfŸ

nt©oa mYty®fŸ
gdfš khëif, irjh¥ng£il,br‹id-15.
t£lhu mséš : t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á)
»uhk mséš : »uhk Cuh£Á¤ jiyt® / jå mYty®

k¡fŸ rhrd« 2018
10. xU§»izªj M©fŸ Rfhjhu tshf§fŸ

Jt¡f«
• 2012-13« M©oš M©fS¡F nk«g£l Rfhjhu trÂfis V‰gL¤Â¤

jU« bghU£L Ï¤Â£l« Jt¡f¥g£lJ.
neh¡f«
• bghJ Rfhjhu« k‰W« Mnuh¡»a¤ij nk«gL¤j »uhk¥òw
bg©fS¡F cWÂ brŒJ jug£lJ ngh‹W M©fS¡F« Rfhjhu
trÂfis V‰gL¤Â jUtJ Ï¤Â£l¤Â‹ neh¡fkhF«.
Â£l brayh¡f«
Rfhjhu tshf§fŸ mik¤jš

2012-13« M©oš Kjš f£lkhf xU t£lhu¤Â‰F Ïu©L
xU§»izªj M©fŸ Rfhjhu tshf§fŸ Åj« jäHf¤ÂYŸs 385
t£lhu§fëš jyh %ghŒ 4,00,000/- kÂ¥Õ£oš xU§»izªj M©fŸ
Rfhjhu tshf§fŸ f£o Ko¡f¥g£LŸsJ.
x›bthU tshfK« 8 fê¥giwfis cŸsl¡»ajhf ÏU¡F«. j©Ù®

trÂÍl‹ Toa Fë¡F« Ïl«, Jâ Jit¡F« fš M»aitÍ«
ÏU¡F«.
Ïj‹ bjhl® ga‹gh£o‰fhf x›bthU tshf¤ÂY« jåahf j©Ù®

éãnahf« cWÂ brŒa¥g£LŸsJ.
j©Ù® éãnahf« k‰W« és¡FfS¡F njitahd ä‹ trÂ »uhk

Cuh£Áfë‹ _y« guhkç¡f¥gL»wJ.
ga‹gL¤Jnth® FG¡fŸ mik¤jš

tshf¤Â‹ cgnah»¥ghs®fŸ f©l¿a¥g£L FG V‰gL¤j¥g£LŸsJ
Ïj‰bfd mik¡f¥g£l ga‹gL¤Jnth® FG¡fŸ, xU§»izªj

kfë® Rfhjhu tshf§fŸ guhkç¡f¥gLtJnghy, Ïªj tshf§fë‹
Âdrç guhkç¥Ãid nk‰bfhŸ»‹wd®. cça fhy Ïilbtëfëš
guhkç¥ò r«kªj¥g£l »uhk Cuh£Áahš nk‰bfhŸs¥gL»wJ.

k¡fŸ rhrd« 2018
f©fhâ¥ò FG¡fŸ mik¤jš

M©fŸ Rfhjhu tshf¤Â‹ guhkç¥ig f©fhâ¡f kht£l mséš
k‰W« t£lhu mséš, f©fhâ¥ò FG¡fŸ kht£l M£Á¤ jiytuhš
mik¡f¥g£LŸsJ.
• FG¡ T£l¤Âš éthÂ¡f nt©oait
• x›bthU Rfhjhu tshf brašgh£o‹ ãiy
• xU§»izªj M©fŸ Rfhjhu tshf¤Âid ga‹gL¤Jnth®

FG¡fŸ guhkç¡F« Kiw
• Rfhjhu tshf§fis »uhk Cuh£Á fhy Kiwæš guhkç¡F« éj«
• ga‹gL¤Jnth® FG¡fë‹ fU¤J¡fŸ / MnyhridfŸ
• f©fhâ¥ò FG cW¥Ãd®fŸ mšyJ k©ly mYty®fŸ

MŒé‹ nghJ bjçé¡f¥gL« fU¤J¡fŸ / MnyhridfŸ.

nt©oa mYty®fŸ

k¡fŸ rhrd« 2018
11. öŒikahd »uhk Ïa¡f«

Jt¡f«
“JhŒikahd »uhk Ïa¡f«” 2003-04 M« M©oš Kj‹ Kjyhf

Jt¡f¥g£L 2005-06« M©L tiu brašgL¤j¥g£lJ. 2011-12«
M©oš Û©L« brašgh£o‰F bfh©L tu¥g£LŸsJ.
JhŒikahd »uhk Ïa¡f¤Â‹ K¡»a neh¡f§fŸ :
Âwªjbtëæš ky« fê¥gjdhš V‰gL« Rfhjhu ghÂ¥òfŸ k‰W«
éisÎfŸ F¿¤J k¡fëilna éê¥òz®it V‰gL¤Jjš.
gšntW ju¥ò k¡fë‹ Rfhjhu¤ njitfis¡ f©l¿tJl‹, F¿¥ghf
kfë® k‰W« FHªijfŸ, ÏstaÂd®, tajhndh® k‰W«
kh‰W¤ÂwdhëfŸ M»nahU¡F Rfhjhu¤ njitæ‹ K¡»a¤Jt¤ij
cz®¤Jjš.
m§f‹thofŸ, gŸëfŸ k‰W« bghJ Ïl§fŸ M»adt‰¿š
R‰W¢NHš k‰W« Rfhjhu¤ij nk«gL¤Jjš.
Rfhjhu¤ij¥ ngQ« neh¡»š gâah‰W« gyju¥g£l mik¥òfis
xU§»iz¥gj‹ _y« mt‰¿‹ brašghLfis nk«gL¤Jjš k‰W«
V‰gL¤j¥g£l Rfhjhu trÂfis ãiy¥gL¤Jjš.
Ôéu jftš bjhl®ò k‰W« éê¥òz®Î elto¡iffŸ _ykhf »uhk
Cuh£ÁfŸ k‰W« Ïju JiwfisÍ« r_f¤Jl‹ xU§»iz¤jš.
ãÂ xJ¡ÑL
jåeg® Ïšy§fŸ, gŸëfŸ M»at‰¿š Rfhjhu trÂ k‰W«
Âwªjbtë ky« fê¤jiy KGikahf mf‰Wtj‹ _y« öŒikahd
NHiy cUth¡»Í«, Âl¡fêÎ nkyh©ik k‰W« Ú® nrfç¥ò thæyhf
100% Rfhjhu¤ij vŒJ»‹w Cuh£ÁfŸ khãy muR tH§F« %.5.00
Ïy£r« buh¡f¥ gçR bgw¤ jFÂ mil»‹wd.
x›bthU M©L« xU kht£l¤Â‰F xU »uhk Cuh£Á v‹w
mo¥gilæš 31 Áwªj »uhk Cuh£ÁfS¡F jyh %.5.00 Ïy£r« Åj«
buh¡f¥ gçR tH§f¥gL»wJ.
nt©oa mYty®fŸ

k¡fŸ rhrd« 2018
12. Âl¡fêÎ nkyh©ik¤ Â£l«

Â£l Jt¡f«
2015-16« M©L Kjš Kj‰f£lkhf nj®ªbjL¡f¥g£l 2,000 »uhk

Cuh£Áfëš Âl¡fêÎ nkyh©ik¤ Â£l« Jt§f¥g£L, Ã‹d® 7,000 »uhk
Cuh£ÁfëY« Ï¤Â£l« éçth¡f¥g£lJ. nkY« Ï¤Â£l« 2016-17« M©L
ÛjKŸs 3,524 »uhk Cuh£ÁfëY« éçth¡f« brŒa¥g£lJ.
neh¡f«
»uhk Cuh£ÁfŸ öŒikahfÎ« k‰W« RfhjhukhfÎ« ÏU¥gj‰F muR

bjhl®ªJ mÂf K‹Dçik më¤J tUtJl‹, »uhk Cuh£Áfëš kWRH‰Á k‰W«
F¥igfŸ mf‰Wtj‰fhd trÂfSl‹ Toa Kiwahd Âl¡fêÎ nkyh©ik
mik¥òfŸ V‰gL¤JtjhF«.
Â£l brayh¡f«
xnu xU F¡»uhk¤ij¡ bfh©l »uhk Cuh£Áahf ÏU¥Ã‹ Ï¤Â£l«
brašgL¤Jtj‰F mªj »uhk Cuh£Ána xU jå myfhF«. bgça Cuh£Áahf
ÏU¥Ã‹ xU F¡»uhk¤ijnah mšyJ F¡»uhk§fŸ bjhF¥ghfnth Ï¤Â£l«
brašgL¤j myfhf vL¤J¡bfhŸs¥gL»wJ.
i. Âl¡fêÎfis m¥òw¥gL¤Jtj‰F K‹ò mit k¡F« F¥ig

(Biodegradable) k‰W« k¡fhj F¥igfshf (Non-Biodegradable)
Ãç¡f¥gL»wJ.
ii. kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cWÂ¤ Â£l¤Â‹ Ñœ k¡F« fêÎfŸ
_y« cu« jahç¥gj‰F Ïu©L FêfS«, Âl¡fêÎfis nrfç¤J
it¥gj‰F xU FêÍ« njh©l¥gL»wJ.
iii. »uhk Cuh£Áæš 150 FL«g¤Â‰F xU gâahs® Åj« Âl¡ fêÎ

nkyh©ik¤ Â£l gâfëš »uhk tWik xê¥ò¢ r§f« / Cuh£Á
mséyhd T£lik¥ò _y« btë Mjhu« Kiwæš 66,025 öŒik¡
fhty®fŸ nj®Î brŒa¥g£L <LgL¤j¥gL»wh®fŸ. Ït®fŸ
x›bthUtU¡F« ÃuÂ khj« %.2,600/- tH§f¥gL»wJ. Ït®fŸ ÅL
Ålhf F¥igfis nrfç¤jš, Ãç¤jš k‰W« Âl¡ fêÎfis FêfS¡F
ghJfh¥ghd Kiwæš mf‰Wjš ngh‹w gâfëš
<LgL¤j¥gL»‹wd®.
iv. öŒik¡ fhty®fS¡F khj CÂa« »uhk tWik xê¥ò¢ r§f« /

Cuh£Á mséyhd T£lik¥ò _y« tH§f 2018-19M« M©o‰F

k¡fŸ rhrd« 2018
%.206.04 nfho khãy ãÂ¡ FG kh‹a¤ÂèUªJ xJ¡ÑL brŒJ

murhizfŸ btëæl¥g£LŸsJ.
v. Â£l ãÂæèUªJ _‹W r¡fu äÂt©ofŸ, öŒik¥gL¤j¤ njitahd

cgfuz§fŸ, öŒik¡ fhty®fS¡F nkš r£il, ifÍiw k‰W«
bjh¥Ã M»ait, Ãç¤jš k‰W« nrä¥gj‰fhd bfh£liffŸ, bjUéš
it¡F« F¥ig bjh£ofŸ, eW¡F« ÏaªÂu« M»ait tH§f¥gL»wJ.
vi. »uhk tWik xê¥ò¢ r§f«/ Cuh£Á mséyhd T£lik¥ò M»ait

öŒik¡ fhty®fis f©fhâ¡F« xU§»iz¥ò Kfikahf
brašgL»wJ.
vii. k¡»a cu«, k‰W« kW RH‰Á brŒa¡Toa fêÎfis é‰gid

brŒtj‹ _y« »uhk Cuh£Á¡F »il¡F« tUkhd¤ij, »uhk
Cuh£Áæ‹ Âl¡ fêÎ nkyh©ik¤ Â£l t§»¡ fz¡»š
tuth¡f¥gL»wJ.
Âl¡fêÎ nkyh©ik f©fhâ¥ò¡ FG mik¤jš
Âdrç brašghLfis f©fhâ¡f, r«kªj¥g£l »uhk Cuh£Á mséš

Âl¡fêÎ nkyh©ik¡ FG x‹W Ñœ¡f©l cW¥Ãd®fis¡ bfh©L
mik¡f¥g£LŸsJ.
(1) »uhk Cuh£Á¤ jiyt®,

(2) »uhk Cuh£Á¤ Jiz¤jiyt®,
(3) r«kªj¥g£l th®L cW¥Ãd®,
(4) r«kªj¥g£l F¡»uhk¤ij¢ rh®ªj »uhk tWik xê¥ò¢ r§f«/ Cuh£Á
mséyhd T£lik¥Ã‹ ÃuÂãÂ xUt®
(5) kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cWÂ¤ Â£l¤Âš <LgL¤j¥gL«
gâ¤js¥ bghW¥ghs®.
th®L cW¥Ãd® k‰W« F¡»uhk« ÃuÂãÂ¤Jt« cila / »uhk tWik

xê¥ò¢ r§f« / Cuh£Á mséyhd T£lik¥ò cW¥Ãd® j§fë‹ gFÂfëš
brašgL¤j¥gL« Âl¡fêÎ nkyh©ik¤ Â£l elto¡iffis f©fhâ¥gh®fŸ.

k¡fŸ rhrd« 2018

nt©oa mYty®fŸ

gdfš khëif, irjh¥ng£il, br‹id-15.


k¡fŸ rhrd« 2018
13. gŸë¡ fê¥giwfis guhkç¤jš

Â£l Jt¡f«
Cuf gFÂfëYŸs Cuh£Á x‹¿a gŸëfŸ k‰W« muR gŸëfëš 2015-
16 « M©L Kjš brašgL¤j¥g£L tU»wJ.
Â£l neh¡f«
Cuf gFÂfëYŸs Cuh£Á x‹¿a gŸëfŸ k‰W« muR gŸëfëš gæY«
khzt®fë‹ Mnuh¡»a« k‰W« Rfhjhu¤ij nk«gL¤Jtnj Ï¤Â£l¤Â‹ K¡»a
neh¡fkhF«.
Áw¥ò m«r§fŸ
x›bthU muR / Cuh£Á x‹¿a gŸëfëš cŸs fê¥giwia R¤j«
brŒa »uhk tWik xê¥ò¢ r§f« mšyJ Cuh£Á mséyhd T£lik¥ò
_ykhf mšyJ btë Mjhu Kfik (Outsourcing) _ykhf Rfhjhu
gâahs® r«gªj¥g£l gŸë jiyik MÁça®fshš <LgL¤j¥gLt®.
gŸëfëš khzt, khzéaç‹ fê¥giw, tF¥giw k‰W« gŸë tshf«
M»at‰iw R¤j¥gL¤Â Rfhjhukhf guhkç¤jš Rfhjhu gâahsç‹
bghW¥ghF«.
ÂdªnjhW« ÏUntisfëš, mjhtJ fhiyæY« khiyæY«
fê¥giwia f©o¥ghf R¤j¥gL¤j¥gl nt©L«.
gŸë tF¥giwia ÂdªnjhW« fhiy neu¤Âš f©o¥ghf R¤j¥gL¤j
nt©L«.
gŸë tshf¤Âid thu¤Â‰F Ïu©L eh£fŸ mjhtJ Â§fŸ k‰W«
éahH¡ »Hikfëš R¤j« brŒa nt©L«.
nk‰brhšy¥g£l tH¡fkhf R¤j« brŒtJl‹, gŸë¡ fšé¤Jiw
k‰W« Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw _y« gâahs®fŸ k‰W«
öŒik¡ fhty®fŸ nr®ªJ gŸë tshf¤Âid Ïu©L khj¤Â‰F xU
Kiwnah mšyJ fhyh©L, miuah©L, tUlhªÂl nj®Î KoªJ gŸë
Âw¡F« K‹ngh gŸë tshf¤Âid R¤j« brŒtnjhL k£LkšyhJ
x£L bkh¤j gŸëæY« öŒikahf it¤ÂU¡f elto¡if
nk‰bfhŸs¥gL»‹wJ.
btë Mjhu« _y« <LgL¤j¥gL« Rfhjhu gâahs®fS¡F tH§f¥gl
nt©oa khjhªÂu bjhif k‰W« R¤j« brŒa njit¥gL«
bghU£fS¡F ãÂ gŸëfë‹ ju¤Â‰F V‰wthW ã®za«
brŒa¥g£LŸsJ.
btë Mjhu« _y« <LgL¤j¥gL« Rfhjhu gâahs®fS¡fhd
bjhifia jiyik MÁça®, »uhk tWik xê¥ò¢ r§f« / Cuh£Á
mséyhd T£lik¥ò / btë Mjhu« Kfik _y« ÃuÂ khj« éLé¥gh®.

k¡fŸ rhrd« 2018
gŸë¡F mDkÂ¡f¥g£l bjhif¡F R¤j« brŒa nt©oa njitahd

bghU£fŸ gŸë jiyik MÁçauhš bfhŸKjš brŒa¥gL«.
nk‰go gâahs®fS¡fhd CÂa« k‰W« R¤j« brŒÍ« bghU£fŸ
th§f njitahd ãÂia gŸë »uhk fšé¡ FG fz¡»‰F t£lhu
ts®¢Á mYty® (».C) bryÎ m¿¡if »il¡f¥g£lÎl‹ K‹T£ona
tH§Fth®.
gŸë jiyikahÁça®fŸ gŸë¡ fê¥giw / tF¥giw k‰W« gŸë
tshf« R¤j¥gL¤Jtij f©fhâ¡f bghW¥ghth®.
khj¤Âš xUKiw »uhk Cuh£Á¤jiyt®, th®L cW¥Ãd® k‰W«
bg‰nwh® MÁça® fHf« M»nah® gŸë¡ fê¥giw / tF¥giw k‰W«
gŸë tshf¤ij R¤jkhf it¤ÂU¥gij gh®itæ£L MŒÎ
nk‰bfhŸth®fŸ.
kht£l M£Á¤ jiyt® jiyikæš Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw
k‰W« fšé¤Jiwia rh®ªj kht£l mYty®fŸ cŸsl¡»a
xU§»iz¥ò¡ FG muR/Cuh£Á x‹¿a gŸëfŸ R¤jkhf ÏU¥gij
f©fhâ¡F« k‰W« F¿¥Ã£l fhy Ïilbtëæš MŒÎfŸ
nk‰bfhŸS«.
ãÂ xJ¡ÑL
Rfhjhu gâahs®fS¡F khjªnjhW« tH§f¥gL« bjhifÍ«,
öŒik¥gL¤j njitahd bghU£fis th§Ftj‰F xJ¡ÑL brŒa¥gL«
bjhifÍ« Ã‹tUkhW.
öŒik
Rfhjhu¥ brŒtj‰fhd
gâahs®fS¡F bghU£fŸ th§f
t.
gŸëfŸ égu« khjªnjhW« khjªnjhW«
v©
tH§f¥gL« xJ¡ÑL
bjhif brŒa¥gL«
%. bjhif %.
1 Cuh£Á x‹¿a gŸë /muR Mu«g¥ gŸëfŸ 1,000/- 300/-
2 Cuh£Á x‹¿a gŸë /muR eLãiy¥ gŸëfŸ 1,500/- 500/-
3 muR ca®ãiy¥ gŸëfŸ 2,250/- 750/-

4 muR nkšãiy¥ gŸëfŸ 3,000/- 1,000/-

nt©oa mYty®fŸ
kkhãy mséš : Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á Ïa¡Fe®,

k¡fŸ rhrd« 2018
14. jUkòç k‰W« »UZz»ç kht£l§fS¡fhd

r_f bghUshjhu nk«gh£L¤ Â£l«
neh¡f«
e¡riy£Lfë‹ brašgh£oid f£L¥gL¤J« éjkhfÎ«, mt®fë‹
ts®¢Áia¤ jL¤ÂL« tifæY« jUkòç k‰W« »UZz»ç kht£l§fëš r_f,
bghUshjhu nk«gh£oid V‰gL¤Jtnj Ï¤Â£l¤Â‹ neh¡fkhF«.
nk‰bfhŸs¥gL« gâfŸ
• òÂa ÅLfŸ f£Ljš, bjhF¥ò ÅLfŸ gGJ Ú¡Fjš
• ÏisP®fS¡F Rantiy thŒ¥ò gæ‰Á, fUéfŸ k‰W«

cgfuz§fŸ tH§Fjš
• kh‰W¤ÂwdhëfŸ, éjit k‰W« fztuhš ifél¥g£l

bg©fS¡F¤ jåeg® cjé
• Mé‹ ghyf« f£Ljš
• ntsh© Tè étrhæfS¡F ó¢Á kUªJ bjë¥gh‹ th§Fjš, KG

khåa¤Jl‹ Nça r¡Â j©Ù® ÏaªÂu« tH§Fjš
• xnfd¡fš T£L¡ FoÚ® Â£l¤Âš FoÚ® FHhŒ éçth¡f« brŒjš
• m§f‹tho ika§fis eÅd¥gL¤Jjš
• ga‹gh£oš Ïšyhkš gGjilªj jå eg® fêtiw¡F gÂyhf òÂa

fêtiw f£Ljš, nkY« jåeg® Ïšy¡ fêtiw f£L« Â£l¤Â‰F
njit¥gL« _y¥bghU£fŸ Ra cjé¡ FG¡fŸ _y« jahç¤jš.
• gŸëfëš M®.X. Kiwæš FoÚ® R¤Âfç¥ò brŒÍ« fUé ãWÎjš.
• m§f‹tho ika§fëš cŸs FHªijfS¡F éisah£L¥

bghU£fŸ tH§Fjš
• muÁd® Mu«g Rfhju ãiya§fS¡F kU¤Jt / bjhêš E£g

cgfuz§fŸ k‰W« fUéfŸ th§Fjš
ãÂ xJ¡ÑL
Ï¤Â£l¤Â‰F njitahd ãÂ Mjhu« 100% khãy murhš tH§f¥gL»wJ.

k¡fŸ rhrd« 2018

nt©oa mYty®fŸ
khãy mséš : Ïa¡Fe®, Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á , br‹id-15.

kht£l Cuf ts®¢Á KfikfŸ
jUkòç k‰W« »UZz»ç kht£l§fŸ

k¡fŸ rhrd« 2018
k¤Âa muR Â£l§fŸ

15. kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cWÂ¤ Â£l«
Â£l brašghL
kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cWÂ¤ Â£l« jäHf¤Âš Kj‰f£lkhf
2.2.2006 Kjš flYh®, éG¥òu«, ÂUt©zhkiy, ehf¥g£od«, Â©L¡fš k‰W«
Átf§if M»a 6 kht£l§fëš brašgL¤j¥g£lJ.
Ïu©lh« f£lkhf jŠrhñ®, ÂUth%®, ÂUbešntè k‰W« f%® M»a

4 kht£l§fëš brašgL¤j¥g£lJ.
1.4.2008 Kjš, jäHf¤Âš Ïju 21 kht£l§fëY« brašgL¤j¥g£L

eilbg‰W tU»wJ.
Â£l neh¡f«
• x›bthU ãÂah©oY«, Cuf¥ gFÂfëš Âw‹rhuh, clš
ciH¥Ãid nk‰bfhŸs éU¥gKŸs, taJ tªnjh® cŸs x›bthU
FL«g¤Â‰F« 100 eh£fS¡F¡ Fiwahkš ntiy thŒ¥Ãid
më¥gj‹ _y« ã®zæ¡f¥g£l jukhd k‰W« ãiyahd
brh¤J¡fis cUth¡Fjš.
• ViH k¡fë‹ thœthjhu¤ij tY¥gL¤J« mo¥gil ts¤ij
cUth¡Fjš.
• r_f¥ g§fë¥ig cWÂ brŒa Âw«gl brayh‰Wjš.
• Cuh£Á mik¥ò Kiwia tY¥gL¤Jjš.
gâfŸ bjçÎ brŒÍ« Kiw

x›bthU Cuh£ÁæY« Ï¤Â£l éÂKiwfë‹go nk‰bfhŸs¥gl cŸs
gâfë‹ g£oaš jahç¡f¥g£L »uhk rigæš Ô®khd« bg‰W gâfŸ
nk‰bfhŸs¥gL«.
ntiy nfhUtj‰fhd jFÂfŸ

• ntiy brŒa ÏaY»‹w clš Âw‹ bfh©l midtU« Ï¤Â£l¤Âš
ntiy bgw jFÂÍilat®fŸ
• mªj Cuh£Áæš tÁ¥gtuhf ÏU¡f nt©L«.
• vªj xU rhjhuz clš ciH¥Ãyhd ntiyiaÍ« brŒtj‰F
éU¥gKilatuhf ÏU¡f nt©L«.
• 18 tJ ãu«Ãa M©/bg© ÏUghyU« ntiy thŒ¥ò bgw
jFÂÍilat®.

k¡fŸ rhrd« 2018
• tWik nfh£o‰F Ñœ thœgt®fŸ k£L« mšyhkš ntiy nfhU«

k‰wt®fS« ntiy bgw jFÂahdt®fŸ.
• gâfëš Fiwªjg£r« 33 rjé»j« bg©fŸ g§F bgw thŒ¥ò

më¡f nt©L«.
eilKiw
kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cWÂ Â£l¤Â‹ Ñœ ehbsh‹W¡F
Fiwªjg£r« 8 kâ neu« (czÎ Ïilntis 1 kâ neu¤Jl‹) k‰W«
ã®zæ¡f¥g£l msÎ ntiy brŒjhš muR ã®zæ¤j CÂa« tH§f¥gL«.
Â£l¤Â‹ Áw¥g«r§fŸ
• Fiwªjg£r CÂa¢ r£l«, 1948‹go, étrha (Âw‹rhuh)
bjhêyhs®fS¡F CÂa« tH§f¥gLjš nt©L«.
• xU egU¡F xU ehS¡fhd CÂa« k¤Âa murhš ã®za«
brŒa¥gL»wJ. 2011-12š %.119/- vd ã®zæ¡f¥g£oUªjJ. 2012 - 13
M« M©L %.132/- vd ca®¤j¥g£lJ. 2013-14 M« M©L¡F %.148/
- MfÎ«, 2014-15 M« M©L¡F %.167/- MfÎ«, 2015-16 M«
M©L¡F %.183/- MfÎ«, 2016-17 M« M©L¡F %.203/- MfÎ«,
2017-18 M« M©L¡F %.205/- vdÎ«, 2018-19 M« M©L¡F %.224/-
vdÎ« tH§f¥g£L tU»wJ.
• M©fŸ k‰W« bg©fS¡F¢ rkmséyhd CÂa« tH§f¥gL«.
• ntiyæ‹ nghJ ég¤J V‰g£L KGikahd CdK‰whY« mšyJ
cæçH¥ò V‰g£lhY« %.25,000/- ÏH¥Õ£L bjhifahf tH§f¥gL«.
• j‰nghJ njÁa ä©zD, ãÂ nkyh©ik Kiw ( NeFMS ) _y«
bjhêyhs®fë‹ t§»¡ fz¡»š CÂa« <L brŒa¥gL»‹wJ.
15 eh£fS¡FŸ CÂa¤ bjhif tH§Fjš cWÂbrŒa¥gl nt©L«.

k¡fŸ rhrd« 2018
• _‹¿š xU g§F gadhëfŸ, bg©fshf ÏU¡f nt©L«.

• ntiy eilbgW« Ïl§fëš, FoÚ®, KjYjé ãH‰Tl§fŸ ngh‹w
trÂfŸ brŒJ ju¥gl nt©L«.
• ntiy eilbgW« Ïl«, »uhk¤ÂèUªJ 5 ».Û. öu¤Â‰FŸ ÏU¡f
nt©L«. ntiy eilbgW« Ïl« 5 ».Û. öu¤Â‰F nkš ÏUªjhš,
ngh¡Ftu¤J k‰W« thœthjhu¤ bjhifahf CÂa¤Âš 10 rjÅj«
TLjyhf tH§f¥gL«. våD« jäœeh£oš ntiy eilbgW« Ïl« 2
».Û¡F cŸshf ÏU¡f V‰ghL brŒa¥g£LŸsJ.
• têfh£o be¿Kiwfë‹go, »uhk¤Â‰fhd Â£l¤ bjhF¥Ãid(Shelf
of Project), »uhk rig x¥òjš më¤jÃ‹, mÂš 50 éG¡fhL ntiyfŸ
»uhk Cuh£Áæ‹ _y« brašgL¤j xJ¡f¥gl nt©L«.
• Âw‹rhuh clš ciH¥ò¤ bjhêyhs®fS¡fhd (Unskilled Labour)
CÂa¢ bryÎ 100 éG¡fhL, f£Lkhd¥ bghU£fë‹ bryéd«, Âw‹
rh®ªj (Skilled Labour) k‰W« gFÂ Âw‹ rh®ªj bjhêyhs®fë‹
(Semi-Skilled Labour) CÂa¢ bryéš 75 éG¡fhL k¤Âa murhY«
25 rjÅj« khãy murhY« V‰f¥gL»wJ.
• Ï¤Â£l¤Â‹ ntiy¡fhd CÂa« (Labour Component) k‰W«
bghUS¡fhd (Material Component) é»jh¢rhu« 60:40 v‹W
mDkÂ¡f¥g£LŸsJ.
• mid¤J brašghLfS« xëÎ kiwé‹¿ Ïizajs¤Âš
(www.nrega.nic.in) gÂÎfŸ brŒa¥gL»‹wJ. vdnt
Ï¤Â£l¤Âid¥ g‰¿ bghJ k¡fŸ midtU« Ïizajs¤Â‹ _y«
bjçªJ bfhŸs têtif brŒa¥g£LŸsJ.
• x¥gªjjhu®fŸ mšyJ bjhêyhs®fS¡F kh‰whd ÏaªÂu§fS¡F
mDkÂæšiy. j‰bghGJ Áy gâfëš ju« k‰W« Úo¤j j‹ik
M»at‰iw cWÂ brŒÍ« bghU£L kåjdhš brŒa Ïayhj
gâfëš ÏaªÂu§fë‹ ga‹ghL mtÁakh»wJ. »zWfŸ
njh©Ljš, rhiyaik¤jš, f£ol§fŸ f£Ljš, ku« ts®¥ò ngh‹w
Áy gâfëš k¤Âa muÁ‹ têfh£Ljè‹goÏaªÂu§fŸ
ga‹gL¤j¥gL»wJ.
• kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cWÂ Â£l¤Â‹ r_f¤
jâ¡ifæid, »uhk rig, mj‰fhf mik¡f¥g£LŸs “r_f¤
jâ¡if¡ FG” _y« nk‰bfhŸS«.
• Fiwfis¤ Jçjkhf¤ Ô®¡F« tifæš, Fiw Ô®¡F« mik¥ò
V‰gL¤j¥g£LŸsJ. nkY«, f£lz« Ïšyh¤ bjhiyngÁ nrit “1299”
(Toll free Helpline ‘1299’) x›bthU kht£l¤ÂY« brašgL»wJ.

k¡fŸ rhrd« 2018
• Ï¤Â£l¤Â‹ mid¤J¡ fz¡F k‰W« Mtz§fis bghJk¡fŸ

gçÓè¡fyh«.
• Ï¤Â£l¢ brašghL F¿¤J m¿ÎiufŸ tH§»lÎ«, f©fhâ¡fÎ«,

kÂ¥ÕL brŒaÎ«, “jäœehL khãy ntiy cWÂ k‹w«” v‹w mik¥ò,
kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cWÂ¢ r£l¤Â‹ ÃçÎ 12‹go
mik¡f¥g£LŸsJ.
• Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ k¤Âa muR gçªJiu¤j 7 gÂntLfŸ k‰W« ntiy

milahs m£il¡fhd ÏU¥ò gÂntL ngh‹wit »uhk Cuh£Áfëš
guhkç¡f¥g£L tU»‹wd.
kh‰W ÂwdhëfS¡fhd gâfŸ :-

Áw¥ò gâfŸ:-
murhiz ãiy v© 52, Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á(k.m.Â-1) Jiw, ehŸ
25.06.2012-‹go kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cWÂ¤ Â£l gâ¤js¤Âš
kh‰W¤ ÂwdhëfŸ nk‰bfhŸtj‰fhd Áw¥ò gâfŸ Ñœ¡f©lthW
tiuaW¡f¥g£LŸsJ.
• gâ¤js¤Âš bjhêyhs®fS¡F j©Ù® tH§F« gâahs®

• FHªijfis guhkç¡F« bghW¥ghs®
• FHªijfŸ guhkç¥ò bghW¥ghsU¡F cjéahs®. (x›bthU 5
FHªijfS¡F« xU TLjš cjéahs® mk®¤jyh«).
• gâ¤js¥ bghW¥ghs® (Worksite Supervisor/ Mate) K‹
msÅ£oid nk‰bfhŸs cjÎjš (100 ¡F nk‰g£l bjhêyhs®fŸ
ÏU¥Ã‹ xU kh‰W¤ Âwdhëæid gâ¤js bghW¥ghsU¡F
cjéahsuhf mk®¤jyh«)
Ñœf©l ÁW gâfS¡F« kh‰W¤ Âwdhëfis c£gL¤jyh«:-

• gâ¤js¤Âš mf‰w¥g£l ku§fis m¥òw¥gL¤Jjš (Ïiy, jiHfŸ
k‰W« ÁW ku§fŸ)
• MH¥gL¤j¥gL« Ïl§fëš j©Ù® bjë¤jš (F¿¥ghf nfhil
fhy§fëš)
• k©bt£o, fl¥ghiw ngh‹wt‰iw bfh©L fiufëš bfh£l¥gL«
k©fis rk¥gL¤Jjš
• fiufis rk‹gL¤Jjš (Benching)
• fiufë‹ rçÎ¥gFÂæid Ó®brŒjš.

k¡fŸ rhrd« 2018
k© bjhl®ghd gâfŸ :-
• clš ciH¥Ãid nk‰bfhŸs¤ jFÂÍŸs kh‰W¤ Âwdhëfis
k©ntiy bjhl®ghd gâfshd K£òj®fis mf‰Wjš,
MH¥gL¤Jjš, ku« eLjš, k©_Ljš k‰W« Ú®ghŒ¢Rjš ngh‹w
gâfS¡F ga‹gL¤jyh«.
• gâ¤js§fëš kh‰W¤ Âwdhëfë‹ v©â¡if Fiwthf

ÏUªjhš, mt®fis nkny Tw¥g£LŸs Áw¥ò¥ gâfis nk‰bfhŸs
k£Lnk mDkÂ¡f nt©L«.
• gâ¤js§fëš kh‰W¤ Âwdhëfë‹ v©â¡if mÂfkhf

ÏUªjhš k£Lnk k©bjhl®ghd gâfS¡F ga‹gL¤jyh«.
m¥nghJ, mt®fŸ 5 mšyJ 10 ng® bfh©l FGthf Ãç¡f¥g£L,
rhjhuz bjhêyhs®fŸ nk‰bfhŸs nt©oa gâ mséš 50 rjÅj
mséid k£Lnk mt®fŸ nk‰bfhŸs K‹ msÅL brŒa nt©L«.
Ï¤Â£l¤Â‹Ñœ mDkÂ¡f¥g£l gâfŸ:-
bghJ¥ gâfŸ :-
• òÂa F£ilfŸ mik¤jš

• V‰fdnt cŸs F£il, Fs«, Cuâ, nfhæš Fs§fŸ ngh‹w Ú®ts
Mjhu§fis òduik¤jš.
• Ú®tu¤J¡ fhšthia ö®thUjš.
• ghrd Fs§fis ö®thUjš k‰W« fiufis gy¥gL¤Jjš
• k©tu¥giz nk«gL¤Jjš (Earthern Bunding)
• ÛŸãu¥ò¤j©L mik¤jš (Recharget Shaft)
• ÛŸãu¥ò Fê mik¤jš (Recharget Pit)
• jL¥gizfŸ f£Ljš (tiyf«Ã, f‰ghiwfŸ k‰W« fh‹»ç£)
• fštu¥giz f£Ljš (Stone Bunding)
• C¿ŠÁ Fê mik¤jš (Soak Pit)
• Ãç¤bjL¡F« Tl§fŸ f£Ljš (Segregation Shed)
• òÂa k©rhiy k‰W« Išè rhiy / Ábk©£ rhiy / ngt® Ãsh¡
rhiyfis mik¤jš.
• Ú®ts / k©ts ghJfh¥ò gâfŸ k‰W« btŸs¤ jL¥ò gâfŸ
nk‰bfhŸSjš.

k¡fŸ rhrd« 2018
• tw£Áæid¤ jL¡F« tifæš fhL ts®¥ò k‰W« ku« eLjš gâfŸ
kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cWÂ¢ r£l« ÂU¤Âa m¿é¡if-1 g¤Â (4)š
bjçé¤JŸsthW Ñœ¡f©l bghJ c£f£lik¥ò gâfŸ nk‰bfhŸs¥g£L
tU»wJ.
¾ »uhk Cuh£Á nrit ika§fŸ.

¾ t£lhu Cuh£Á nrit ika§fŸ.
¾ m§f‹tho ika§fŸ
¾ czÎjhåa ÏU¥ò »l§FfŸ
¾ éisah£L¤ ÂlšfŸ mik¤jš
¾ RLfhLfis f£Ljš
¾ ku§fŸ eLjš (t£lhu« k‰W« rhiyfë‹ ÏUkU§»Y«)
¾ k© òG cu myFfŸ mik¤jš.
• kfë® Ra cjé¡ FG¡fë‹ Cuh£Á mséyhd T£lik¥Ã‰fhd
f£ol§fŸ f£Ljš
jåeg® brh¤J cUth¡F« gâfŸ :-
• g©iz¡ F£ilfŸ mik¤jš.
• étrhæfë‹ ãy§fëš ku§fŸ eLjš k‰W« ãy nk«ghL gâfŸ
• jå eg® k‰W« bghJ¡ »zWfŸ mik¤jš.
• Cuf ts®¢Á¤ Jiwæ‹ _y« brašgL¤j¥gL« Â£l§fshd Ãujk
kªÂç FoæU¥ò¤ Â£l«, Kjyik¢rç‹ Nça ä‹ r¡ÂÍl‹ Toa
gRik ÅL Â£l« ngh‹wt‰iw kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy
cWÂ¤ Â£l¤Jl‹ xUKf¥gL¤Â, kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy
cWÂ¤ Â£l¤Â‹ Ñœ Âw‹rhuh gâfS¡fhd CÂa¡ T¿id
nk‰bfhŸSjš.
• jhœ¤j¥g£l, gH§Foæd®, ÁW / FW étrhæfŸ ãy¢ Ó®¤ÂU¤j Â£l
gadhëfŸ, ÃujkkªÂç FoæU¥ò¤ Â£l gadhëfŸ k‰W« tWik¡
nfh£o‰F Ñœ cŸnsh® M»nahç‹ ãy§fëš ghrd trÂfis
V‰gL¤Jjš, ku¡f‹Wfis eLjš, ãy nk«gh£L gâfŸ k‰W«
njh£l¡fiy rh®ªj gâfŸ.
• jå eg® ãy§fŸ k‰w« »uhk Cuh£Á ãy§fëš k©òG cu myFfŸ
mik¤jš

k¡fŸ rhrd« 2018
• ÅL f£L« Â£l¥ gadhëfS¡F beh¢Á bro tH§Fjš

• nfhê¡ bfh£lif mik¤jš
• M£L¡ bfh£lif mik¤jš
• kh£L¡ bfh£lif mik¤jš
• fhšeilfS¡fhd Ôtd j©Ù® bjh£o mik¤jš
k¤Âa muR bjçé¤JŸsgo, jftš, fšé k‰W« bjhl®ò (IEC) xU
m§fkhf xë / xè Clf§fŸ k‰W« Â£l têfh£o be¿KiwfŸ, gâ étu«,
gâ brŒa nt©oa msÎ ngh‹wit F¿¤j k¡fŸ jftš gyiffŸ Cuh£Á /
F¡»uhk§fŸ / gâ¤js§fëš ãWÎjš k‰W« »uhk Cuh£Á / »uhk Cuh£Á nrit
ika¡ f£ol§fëš Rt® és«gu§fŸ vGJjš cŸë£l gšntW bjhl®ò KiwfŸ
brašgL¤j¥gL»wJ. Ïjdhš, bjhêyhs®fŸ gâ F¿¤j flikfŸ k‰W«
cçikfisÍ« bjçªJbfhŸth®fŸ.
Â£l brayh¡f«
• Â£l¥ gâfis¤ bjçÎ brŒjš, gâfis brašgL¤Jjš M»ait
»uhk Cuh£Áæ‹ flikfshF«.
• »uhk Cuh£Áfëš jah® brŒa¥g£l gâfë‹ g£oaèèUªJ
(Shelf of Projects) K‹Dçik mo¥gilæš nk‰bfhŸs¥gl nt©oa
gâfS¡F kÂ¥ÕLfŸ jah® brŒa¥g£L kht£l M£Á¤ jiyt®
mt®fshš ã®thf mDkÂ tH§f¥gL»wJ. x›bthU Cuh£Á¡Fça
bjhêyhs®fŸ kÂ¥ÕL (Labour Budget) mªj Cuh£Áæ‹ flªj
tUl¤Âš nk‰bfhŸs¥g£l bryéd¤Â‹ mo¥gilæš xJ¡ÑL
brŒa¥gL»wJ.
• xU FoæU¥Ãš cŸnsh® gâ brŒa nt©oa Ïl¤Â‰F vëjhf tU«
bghU£L, m¡»uhk Cuh£Áfëš cŸs FoæU¥òfŸ bjhFÂfshf
(Clusters) Ãç¡f¥g£L, xU bjhFÂ¡F Fiwªjg£r« xU gâ
brŒÂl nt©L« (1 work per cluster) v‹W Mizæl¥g£LŸsJ.
cjhuzkhf, xU Cuh£Áæš cŸs 10 F¡»uhk§fŸ, 4 bjhFÂfshf¥
Ãç¡f¥g£lhš Fiwªjg£r« 4 gâfŸ m›ñuh£Áæš eilbgW«.
• xU Cuh£Áæš v¤jid bjhFÂfŸ cŸsdnth m¤jid gâfŸ
xnu neu¤Âš brašgL¤j¥gL»wJ.

k¡fŸ rhrd« 2018
njÁa Cuf ntiy cWÂ¤ Â£l thu« : éahH‹ Kjš òj‹ tiu.
njÁa ä‹dQ ãÂ nkyh©ik _y« CÂa« x›bthU eilKiwfS¡Fkhd

tH§Ftj‰fhd eilKiwfŸ fhy msÎ (eh£fëš)
1. thu¤Â‰fhd gâ Mu«Ã¤jš éahH‹
2. bjhêyhs®fS¡fhd Âdrç tUif¥ òj‹

g£oaš ÏWÂ brŒjš
3. tUif gÂnt£oš bjhêšE£g 2 eh£fŸ (òj‹, éahH‹)

mYty®fël« x¥gil¤jš
4. bjhêyhs®fŸ nk‰bfh©l gâæid 3 eh£fŸ (éahH‹ Kjš

mséLjš rå tiu)
5. bjhêyhs®fŸ nk‰bfh©l gâæid 3 eh£fŸ (btŸë , rå

nkysÎ brŒjš k‰W« mL¤j thu Â§fŸ)
6. CÂa g£oaš jahç¤jš 5 eh£fŸ (btŸë, rå,

(tUif ntiy F¿¤j msÅL Â§fŸ,br›thŒ k‰W«
k‰W« CÂa é»j g£oaš jahç¤jš òj‹)
F¿¤j étu§fŸ cŸÇL brŒjš).
7. CÂa¥ g£oaš 100% rçgh®¤jš 5 eh£fŸ (rå, Â§fŸ,

(Kjš ifbaG¤jhs® - J.t.t.m br›thŒ,òj‹, k‰W«
(kfhnjCntcÂ), Ïu©lh« ifbaG¤jhs® éahH‹)
k‰W« mDkÂ¥gt® t.t.m.(».C.) k‰W«
ãÂ gçkh‰w Miz éLé¤jš
ãÂ xJ¡ÑL
kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cWÂ Â£l¥ gadhëfS¡F, 6 et«g® 2016
Kjš njÁa ä‹dQ ãÂ nkyh©ik Kiw (Ne-FMS) _y« neuoahf k¤Âa murhš
gadhëfë‹ t§»¡ fz¡Ffëš CÂa¤ bjhif tuÎ it¡f¥gL»wJ. k¤Âa
muÁläUªJ bgw¥gL« bghU£TW k‰W« ã®thf bryéd¤Â‰fhd bjhif
1-4-2017 Kjš ä‹dD ãÂ nkyh©ik Kiw (e-FMS) _y« tH§f¥gL»wJ.
ä‹dQ tUif¥ gÂntL (e-MR)
k¤Âa muÁ‹ têfh£Ljè‹ go, jäœ eh£oš ä‹dQ tUif¥ gÂntL

(e-MR) bt‰¿fukhf brašgL¤j¥g£L tU»wJ.
ÂUtŸq® kht£l« fUzhfu¢nrç »uhk Cuh£Áæš ä‹dQ tUif¥

gÂntL 31.08.2017 m‹W khÂç mo¥gilæš m¿Kf¥gL¤j¥g£lJ.

k¡fŸ rhrd« 2018
05.10.2017 Kjš ä‹dQ tUif¥ gÂntL khãy¤Âš cŸs 385

t£lhu§fëY« jyh xU »uhk Cuh£Á Åj« brašgL¤j¥g£lJ.
02.11.2017š khãy¤Âš cŸs 50 rjé»j »uhk Cuh£ÁfëY« 16.11.2017-š

ÛjKŸs 50 rjÅj »uhk Cuh£ÁfëY« ä‹dQ tUif¥ gÂntL
brašgL¤j¥g£L tU»wJ.
Â£l brašghLfŸ
1) khãy mséš Â£l¤Âid brašgL¤Jjš
khãy ntiy cWÂ k‹w¡ FG
¾ khãy muR¡F¤ Â£l¤Âid brašgL¤Âl m¿Îiu tH§Fjš
¾ khãy¤Âš Â£l« brašgL¤j¥gLtij f©fhâ¤jš
¾ k¤Âæš cŸs ntiy cWÂ k‹w¡ FGÎl‹ xU§»izªJ

brašgLjš
¾ M©l¿¡if jah® brŒJ khãy r£lk‹w¤Â‰F më¤jš
¾ FGé‰fhd khãy xU§»iz¥ghs® Cuf ts®¢Á¤ Jiw Ïa¡Fe® /

Miza® Mth®
¾ Ïa¡Fe® / Miza® Cuf ts®¢Á¤ Jiw khãy ntiy cWÂ k‹w

ãÂ¡F xU§»iz¥ghsuhf brašgL»wh®
2) kht£l mséš Â£l¤Âid brašgL¤Jjš
kht£l M£Á¤ jiyt® Ï¤Â£l¤Â‰fhd xU§»iz¥ghsuhfÎ«, kht£l

Cuf ts®¢Á Kfikæ‹ Â£l Ïa¡Fe®, Ïiz Â£l xU§»iz¥ghsuhfÎ«
brašgL»‹wd®. mt®fë‹ gâ Ã‹tUkhW.-
¾ t£lhu ts®¢Á mYty®fSl‹ xU§»izªJ Â£l¤Âid
brašgL¤Âl Cuh£Áfëš jahç¡f¥g£l brašÂ£l¤Âš ÏUªJ
ntiyfS¡F ã®thf mDkÂ tH§», ãÂæid éLé¤jš.
¾ eilbgW« gâfis f©fhâ¤jš.
¾ FiwfŸ k‰W« òfh®fŸ ÛJ elto¡if nk‰bfhŸSjš
¾ khãy muR¡F fhyKiwæš m¿¡if mD¥òjš
3) t£lhu mséš Â£l¤Âid brašgL¤Jjš
t£lhu ts®¢Á mYty® (».C) t£lhu mséš Â£l mYtyuhf

brašgLth®. mtç‹ gâ Ã‹tUkhW.-

k¡fŸ rhrd« 2018
¾ Cuh£ÁfëèUªJ gâfS¡fhd brašÂ£l¤Âid xU§»iz¤J

kht£l ã®thf¤Â‰F mD¥Ã it¤jš
¾ bjhêyhs®fS¡F cça fhy¤Âš CÂa« tH§Ftij cWÂ brŒjš

k‰W« »uhk rigfŸ el¤Âl elto¡if vL¤jš
¾ Cuh£Áfëš gâfŸ eilbgWtij f©fhâ¤jš
¾ kht£l ã®thf¤Â‰F m¿¡iffis mD¥Ã it¤jš
4) Cuh£Á mséš Â£l¤Âid brašgL¤jJš
Cuh£Á k‹w¤ jiyt® Cuh£Á Â£l brayh¡f mYtyuhf brašgLth®.

mtç‹ gâ Ã‹tUkhW.-
¾ K‹Dçik mo¥gilæš gâfis nj®Î brŒJ, »uhk rigæ‹

x¥òjš bg‰W t£lhu ts®¢Á mYtyf¤Â‰F mD¥Ã it¤jš
¾ ntiy milahs m£il nfhUgt®fë‹ étu§fis gÂÎ brŒJ

mt®fS¡F ntiy m£il tH§Fjš
¾ ntiy eilbgWtij nk‰gh®itæLjš
¾ bjhêyhs®fS¡F CÂa« tH§Fjš
¾ Â£l¤Â‰fhd gÂntLfŸ guhkç¤jš
¾ ntiy eilbgW« Ïl§fëš mo¥gil trÂfis brŒJ it¤jš
¾ ntiy eilbgW« Ïl§fëš gâahs®fS¡F fha« mšyJ ég¤J

V‰g£lhš mj‰fhd m¿¡ifæid mD¥Ã it¤jš
Â£l¤Âš ga‹bgw k‰W« Â£l¤ij¥ g‰¿a Ïju étu§fis bgw mQfnt©oa

mYty®fŸ


Cuh£Á mséš : jå mYty® / t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á)

k¡fŸ rhrd« 2018
Fiw Ô®¡F« mik¥ò k‰W« mQf nt©oa mYty®fŸ

t. bjhl®ò nkš Kiwp£L
égu« fhy msÎ
v©. mYty® mYt
mYtyy®
1. ntiy milahs m£il nt©o Cuh£Á k‹w¤ 15 eh£fŸ t£lhu ts®¢Á
jåeg®fŸ gÂÎ brŒjš jiyt® mYty® (».C.)
2. ntiy tH§Fjš-tUl¤Â‰F Cuh£Á k‹w¤ 15 eh£fŸ t£lhu ts®¢Á

xU FL«g¤Â‰F 100 eh£fŸ jiyt® mYty® (».C.)
3. gâæl¤Âš mo¥gil trÂfŸ Cuh£Á k‹w¤ - t£lhu ts®¢Á

(FoÚ® k‰W« KjYjé) jiyt® mYty® (».C.)
4. ég¤J mšyJ kuz« - ntiyæ‹ Cuh£Á k‹w¤ - t£lhu ts®¢Á

nghJ ég¤J V‰g£L fhaK‰whš jiyt® mYty® (».C.)
Ïytr kU¤Jt cjé k‰W«
kU¤Jtkidæš mDkÂ¡f¥g£L
ÏU¡F« eh£fS¡F miu CÂa«-
5. CÂa« tH§Fjš Cuh£Á k‹w¤ mÂfg£r« t£lhu ts®¢Á

jiyt® 15 eh£fŸ mYty® (».C.)
6. bjhêyhs® FoæU¥ò gFÂæèUªJ Cuh£Á k‹w¤ Jiz t£lhu ts®¢Á

5 »Û¡F nkš gâæl« ÏUªjhš jiyt® mYty® ,
gaz¥go (10% CÂa«) t£lhu ts®¢Á
mYty® (».C.)
7. Fiw k‰W« òfh®fis bjçé¡f Ïiz Â£l mYtyf kht£l Â£l

nt©oa Ïytr bjhiyngÁ xU§»iz¥ghs® neu« xU§»iz¥ghs®
v©. “1299”
8. r_f jâ¡if k‰W« Áw¥ò Cuh£Á k‹w¤ tUl¤Â‰F t£lhu ts®¢Á

»uhk rig jiyt® 4 Kiw mYty® (».C.)
9. 40 rjé»j¤Â‰F nkš ghÂ¡f¥g£l Cuh£Á k‹w¤ - t£lhu ts®¢Á

kh‰W¤ Âwdhëfë‹ 50 rjé»j jiyt® mYty® (».C.)
ntiy¡F KG CÂa« tH§Fjš

k¡fŸ rhrd« 2018
16. öŒik ghuj Ïa¡f« (Cuf«)

Â£l Jt¡f«
k¤Âa murhš KG Rfhjhu Â£l« 1999M« M©oš Kjyhtjhf

m¿Kf¥gL¤j¥g£L 2004-« M©oš mid¤J kht£l§fS¡F«
éçÎgL¤j¥g£lJ. Ï¤Â£l« k¤Âa murhš 1.4.2012 Kjš ‘ã®kš ghu¤ mÃah‹’ vd
bga® kh‰w« brŒa¥g£lJ.
j‰nghJ k¤Âa murhš 2014« M©L m¡nlhg® Â§fŸ 2« ehŸ Kjš, ã®kš
ghu¤ mÃah‹ Â£l¤Â‹ bjhl®¢Á Â£lkhf öŒik ghuj Ïa¡f« (Cuf«)
bjhl§f¥g£LŸsJ.
Â£l neh¡f«
m) Âwªj btëæš ky« fê¤jiy xê¤J, öŒik k‰W« Rfhjhu¤ij nk«gL¤Â
Cuf¥ gFÂfëš, k¡fë‹ thœ¡if¤ ju¤Âid nk«ghL brŒjš.
M) 2.10.2019¡FŸ öŒik ghuj¤Â‹ Ïy¡»id vŒj Cuf¥ gFÂfëš Rfhjhu

nk«gh£o‹ brašghLfis éiuÎgL¤Jjš.
Ï) ãiyahd Rfhjhu¥ gH¡f tH¡f§fis¡ fil¥Ão¤Âl Cuh£Á mik¥òfŸ

k‰W« r_f§fëilna éê¥òz®Î V‰gL¤Jjš k‰W« Rfhjhu¡ fšé _y«
C¡Fé¤jš.
<) ãiyahd Rfhjhu« k‰W« R‰W¢ NHY¡F ghJfh¥ghd tifæš, Á¡fdkhd

k‰W« bghU¤jkhd bjhêšE£g¤ij C¡Fé¤jš
c) Cuf¥ gFÂæš x£Lbkh¤j Rfhjhu¤Âid V‰gL¤j¤ njitahd Ïl§fëš

m¿éaš ó®tkhd Âl k‰W« Âut¡fêÎ nkyh©ik Kiwfis, r_f¤jhš
ã®t»¡f¥gL« tifæš V‰gL¤Jjš.
Â£l brayh¡f«
jå eg® Ïšy¡ fê¥Ãl§fŸ
jåeg® fê¥Ãl myF bjhif - %.12,000/-

• k¤Âa muR ãÂ - %. 7,200/-
• khãy muR ãÂ - %. 4,800/-

k¡fŸ rhrd« 2018
Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ C¡f¤ bjhif bgw jFÂahd Cuf¡ FL«g§fŸ.

1. tWik¡ nfh£o‰F¡ Ñœ cŸs FL«g§fŸ.
2. tWik¡ nfh£o‰F nkš cŸs MÂÂuhél® k‰W« gH§Foæd®, ÁW k‰W«

FW étrhæfŸ, ÅL cŸs ãyk‰w ciH¥ghëfŸ, kh‰W¤ ÂwdhëfŸ k‰W«
bg©fŸ jiyikæš brašgL« FL«g§fŸ.
r_f Rfhjhu tshf§fŸ
• bkh¤j myF¤ bjhif - %.2,00,000/-
• k¤Âa muR ãÂ - %.1,20,000/- (60 %)
• khãy muR ãÂ - %.60,000/- (30 %)
• r_f«/Cuh£Áæ‹ g§F¤ bjhif - %.20,000/- (10 %)
Âl k‰W« Âut¡ fêÎ nkyh©ik :
»uhk Cuh£Áæš cŸs FoæU¥ò ÅLfë‹ v©â¡ifæ‹ mo¥gilæš

Ñœ F¿¥Ã£lgo (k¤Âa muR : khãy muR) 60 : 40 v‹w é»j¤Âš myF¤bjhif
ã®zæ¡f¥gL«..

nt©oa mYty®fŸ


k¡fŸ rhrd« 2018
17. Ãujk kªÂç FoæU¥ò¤ Â£l« (Cuf«)

Â£l¤Â‹ neh¡f«
Cuf FoæU¥ò¤ Â£lkhd ÏªÂuh ãidÎ FoæU¥ò¤ Â£l« 2016-17-M«
M©L Kjš Ãujk kªÂç FoæU¥ò¤ Â£l« (Cuf«) vd Óuik¡f¥g£LŸsJ.
Ãujk kªÂç FoæU¥ò Â£l« (Cuf«) et«g® 20, 2016-š Jt§f¥g£lJ. Cuf¥
gFÂfëš thG« ÅL Ïšyhj, Foir ÅLfëš k‰W« äf¥gGjilªj ÅLfëš
tÁ¡F« ViH k¡fS¡F mo¥gil trÂSl‹ Toa ãiyahd ÅL f£o¤ jUtnj
Ãujk kªÂç FoæU¥ò Â£l¤Â‹ (Cuf«) K¡»a neh¡fkhF«.
ÅLfŸ xJ¡ÑL brŒjš

• kht£l mséš, kht£l M£Áa®, x›bthU »uhk Cuh£Á¡F« ÅLfŸ
xJ¡ÑL brŒtij KoÎ brŒth®.
• Ãujk kªÂç FoæU¥ò Â£l¤Â‹ (Cuf«) Ñœ bkh¤j xJ¡Ñ£oš 60
éG¡fhL MÂÂuhél® / gH§Foæd tF¥ÃdU¡F«, 40 éG¡fhL Ïju
tF¥ÃdU¡F« (ÁWgh‹ikæd® c£gl) xJ¡ÑL brŒa¥gL»wJ.
• nkY«, bkh¤j xJ¡Ñ£oš 3% ÅLfŸ kh‰W¤ ÂwdhëfS¡F xJ¡ÑL
brŒa¥gL«.
gadhëfS¡Fça jFÂfŸ
• r_f bghUshjhu fz¡bfL¥ò g£oaš 2011-‹ mo¥gilæš »uhk rig
_y« gadhëfŸ f©l¿a¥gL»‹wd®.
• gadhëfis nj®ªbjL¤jš k‰W« K‹Dçik¥gL¤Jjš M»ad
nr®¤jš k‰W« Ú¡fš fhuâfŸ mo¥gilæš nk‰bfhŸs¥gL»wJ.
• 269 rJu mo bfh©l ÅL f£Ltj‰F njitahd msÎ ãy«
gadhë¡F brhªjkhf ÏU¡f nt©L«.
• FL«g jiytç‹ bgaçnyh mšyJ FL«g cW¥Ãd® vtnuD« xUt®
bgaçnyh éšy§fk‰w Å£L kid¥g£lh ÏU¡f nt©L«.
• gadhë muÁ‹ Ïju ÅL f£L« Â£l§fë‹ Ñœ ga‹ bg‰wtuhf
ÏU¡f¡ TlhJ.
gâfS¡fhd ä‹dQ mDkÂ tH§Fjš
Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw mYty®fshš ãy cçik, k‰W« ÅL f£Ltj‰F

njitahd msÎ Ïl« ÏU¥gij cWÂ brŒj ÃwF jFÂÍŸs gadhëfS¡F t£lhu
ts®¢Á mYty®(»uhk Cuh£Á) ä‹dD mDkÂ Mizia tH§Fth®.
f£Lkhd¤Â‰F«, Ïju bjhêšE£g m«r§fS¡F«, x‹¿a / cjé

bgh¿ahs®fŸ k‰W« x‹¿a nk‰gh®itahs®fŸ bghW¥ghth®fŸ.

k¡fŸ rhrd« 2018
ãÂ Mjhu«
k¤Âa, khãy muRfS¡»ilna 60:40 v‹w é»j¤Âš ãÂ xJ¡ÑL
brŒa¥gL»wJ. xU Å£o‰fhd myF¤ bjhif %.1,20,000 -š k¤Âa muÁ‹ g§F¤
bjhif %.72,000 (60%) k‰W« khãy muÁ‹ g§F¤ bjhif %.48,000 (40%) MF«.
myF¤ bjhifÍl‹ fh‹¡ß£ nk‰Tiu mik¥gj‰fhf jäHf muR TLjš
kh‹akhf %.50,000 tH§F»wJ.
x›bthU gadhë¡F«, myF¤ bjifÍl‹ TLjyhf, kfh¤kh fhªÂ njÁa

Cuf ntiy cWÂ¤ Â£l¤Â‹Ñœ m¿é¡f¥g£l CÂa¤Â‹ mo¥gilæš 90 kåj
r¡Â eh£fS¡fhd CÂa« më¡f¥gL« (90 X%224= %.20160)
nkY«, gadhë¡F jå eg® Ïšy¡ fê¥giw f£L« gâ¡F %.12,000 kfh¤kh
fhªÂ njÁa Cuf ntiy cWÂ¤ Â£l¤Jl‹ xU§»izªJ tH§f¥gL«,
Áw¥g«r§fŸ
FL«g¤ jiytç‹ bgaçnyh mšyJ fzt® k‰W« kidé M»nah®
bgaçnyh ÅL xJ¡ÑL brŒa¥gL«.
Å£o‹ gu¥gsÎ Fiwªjg£r« 269 rJu mo (mšyJ) 25 rJu Û£lU¡F
Fiwahkš ÏU¡f nt©L«.
gadhëfŸ j§fshfnt Å£il¡ f£o¡ bfhŸsnt©L«.
x›bthU ÅL« kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cWÂ Â£l¤Jl‹
xU§»izªJ jåeg® Ïšy fê¥giwÍl‹ f£l¥gl nt©L«.
gadhëfŸ fjÎfŸ k‰W« #‹dšfis¤ jh§fns V‰ghL
brŒJbfhŸsyh«. gadhëfshš fjÎfŸ k‰W« #‹dšfis V‰ghL
brŒa Ïayhj ãiyæš, Â£l Ïa¡Fe®, kht£l Cuf ts®¢Á Kfik
fjÎfŸ k‰W« #‹dšfis tH§f V‰ghL brŒJ, mj‰fhd
bjhifæid Â£l ãÂæèUªJ Ão¤j« brŒJ bfhŸs¥gL«.
f£o Ko¡f¥g£l x›bthU Å£oY« Â£l¤Â‹ bga®, gadhëæ‹ bga®
k‰W« ÅL f£l¥g£l M©L M»a égu§fŸ bjëthf¤ bjçÍ«
tifæš t©z¤Âdhš vGj¥glnt©L«.
Â£l¤Âš ga‹bgw k‰W« Â£l¤ij¥ g‰¿a étu§fis bgw mQf
nt©oa mYty®fŸ
t£lhu mséš : t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á )
Cuh£Á mséš : jå mYty® / t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á)

k¡fŸ rhrd« 2018
18. ehlhSk‹w cW¥Ãd® cŸq® bjhFÂ nk«gh£L¤ Â£l«

neh¡f«
khãy k‰W« k¤Âa muÁ‹ Â£l§fshš V‰fdnt cUth¡f¥g£l f£lik¥ò

trÂfëš cŸs Ïilbtëæid ehlhSk‹w cW¥Ãd®fŸ, cŸq® njit¡nf‰g
ãiyahd rKjha¢ brh¤J¡fŸ k‰W« rKjha¡ f£lik¥ò gâfis nj®Î brŒJ
ãu¥òtnj Ï¤Â£l¤Â‹ neh¡fkhF«.
Ï¤Â£l« 1993-« M©L k¤Âa murhš Jt¡f¥g£lJ.
ãÂ xJ¡ÑL
M©blh‹W¡F x›bthU ehlhSk‹w cW¥ÃdU¡F« %.5 nfho ãÂæid

k¤Âa muR xJ¡ÑL brŒ»wJ.
kht£l§fis nj®Î brŒjš
m) k¡fsit cW¥Ãd®
k¡fsit cW¥Ãd®fis¥ bghW¤jtiu mtut® bjhFÂ¡F£g£l

gFÂfënyna Ï¤Â£l« brašgL¤j¥gL»wJ.
M) khãy§fsit cW¥Ãd®
khãy§fsit cW¥Ãd®fis¥ bghW¤jtiu, mtut® nj®ªbjL¡f¥g£l

khãy¤Â‰FŸ x‹W mšyJ mj‰F nk‰g£l kht£l§fëš gâfis¥
gçªJiu¡fyh«.
Ï) ãakd cW¥Ãd®
ãakd cW¥Ãd®fis¥ bghW¤jtiu, ÏªÂahéš vªj¥ gFÂæY«

gâfis¢ brašgL¤j¥ gçªJiu¡fyh«.
xU§»iz¥ò kht£l« (Nodal District)
ehlhSk‹w cW¥Ãd®, jd¡F¤ njitahd xU§»iz¥ò kht£l¤Âid

(Nodal District) nj®Î brŒJ, òŸëæaš k‰W« Â£l brayh¡f mik¢rf¤J¡F
bjçé¡fyh«.
k¡fsit¤ bjhFÂ¡F c£g£l gFÂ xU kht£l¤Â‰F« nkš ÏU¥Ã‹,

k¡fsit cW¥Ãd® VnjD« xU kht£l¤Âid xU§»iz¥ò kht£lkhf nj®Î
brŒayh«.

k¡fŸ rhrd« 2018
mDkÂ¡f¥g£l gâfŸ
ehlhSk‹w cW¥Ãd®fŸ jkJ bjhFÂ¡F£g£l gFÂæš, ãiyahd

brh¤J¡fis cUth¡»l¡ Ñœf©l gâfis gçªJiu¡fyh«.
• FoÚ® gâfŸ
• fšé
• k¡fŸ eythœÎ
• Rfhjhu«
• rhiy¥ gâfŸ
MÂ Âuhél® k‰W« gH§FoædU¡fhd gâfŸ
• ehlhSk‹w cW¥Ãd® bjhFÂ nk«gh£L¤ Â£l ãÂæš 15 éG¡fhL

jhœ¤j¥g£l Ãçéd® tÁ¡F« gFÂfS¡F«, 7.5 éG¡fhL
gH§Foæd® tÁ¡F« gFÂfS¡F« ga‹gL¤j nt©L«.
• ehlhSk‹w bjhFÂ¡F£g£l gFÂæš, gH§Foæd® thG« gFÂ

Ïšiybaåš, tiuaW¡f¥g£l ãÂæid¤ jhœ¤j¥g£l tF¥Ãd®
thG« gFÂfS¡F ga‹gL¤jyh«.
• mnjnghš, jhœ¤j¥g£l tF¥Ãd® thG« gFÂ Ïšiybaåš

gH§Foæd® thG« gFÂ¡F xJ¡ÑL brŒayh«.
Ïju gâfS¡fhd xJ¡ÑL
• btŸs«, òaš, Rdhä, óf«g« k‰W« tw£Á ngh‹w ngçl®fshš

ghÂ¡f¥g£l mid¤J¥ gFÂfS¡F«, ehlhSk‹w cW¥Ãd®
gâfis gçªJiu brŒayh«.
• ngçl® ghÂ¡f¥glhj gFÂfëš cŸs ehlhSk‹w cW¥Ãd®, ngçl®

ghÂ¡f¥g£l gFÂfëš brŒa¥gl nt©oa gâfS¡fhf,
Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ, M©L x‹W¡F mÂfg£rkhf %.10 y£r« tiu
gçªJiu brŒayh«.
• ngçlç‹ éisÎ fLikahf ÏU¥Ã‹, ghÂ¡f¥g£l kht£l¤Â‰F

mÂfg£rkhf %.50 y£r« tiu gâfS¡fhf gçªJiu brŒayh«.

k¡fŸ rhrd« 2018
brašgL¤J« KiwfŸ
• Ï¤Â£l¤Â‹Ñœ, x›bthU ehlhSk‹w cW¥ÃdU« mt®fŸ

éU¥g¤Â‰»z§f, têfh£L be¿KiwfS¡F c£g£L, mt®fŸ
bjhFÂfS¡F brŒa nt©oa gâfis kht£l M£ÁaU¡F
gçªJiu brŒa nt©L«.
• kht£l M£Áa® mt®fshš ã®thf mDkÂ tH§f¥gL«.
• ã®thf mDkÂ tH§»a Ã‹ x¥gªj¥òŸëfŸ _y« Ï¥gâfis

bjhl®òila Jiwæd® brašgL¤Jth®fŸ.

nt©oa mYty®fŸ
bjhFÂ mséš : khãy§fsit / k¡fsit cW¥Ãd®
khãy mséš : Ïa¡Fe® Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á , br‹id -15


k¡fŸ rhrd« 2018
19. Ãujk kªÂç »uhk rhiyfŸ Â£l«

neh¡f«
rhiy trÂæšyhj 500-¡F« mÂfkhd k¡fŸ bjhif bfh©l
F¡»uhk§fS¡F mid¤J gUt fhy§fëY« ga‹gL¤j¤j¡f tifæš
njitahd ÁWghy§fŸ k‰W« tofhš trÂÍl‹ Toa rhiyfŸ mik¥gnj
Ï¤Â£l¤Â‹ neh¡fkhF«.
brayh¡f«
Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ nj®Î brŒa¥gL« Cuf¢ rhiyfŸ mªjªj Â£lÏa¡Fe®,

kht£l Cuf ts®¢Á Kfik _ykhf brašgL¤j¥gL»wJ. Ïju kht£lrhiyfŸ
r«kªj¥g£l nfh£l¥ bgh¿ahs® (nj.be) _ykhf brašgL¤j¥gL»wJ.
ãÂ xJ¡ÑL
Ï¤Â£l« 60 éG¡fhL k¤Âa muÁ‹ g§fë¥ò k‰W« 40 éG¡fhL khãy

muÁ‹ g§fë¥òl‹ brašgL¤j¥gL»wJ.
gâfŸ nj®ÎKiw :
Ï¤Â£l¤Âš têfh£L be¿Kiwfë‹go 500-¡F« mÂfkhd k¡fŸ
bjhif bfh©l F¡»uhk§fëš rhiy Ïiz¥ò trÂ V‰gL¤j¥gL»wJ. nkY«,
njÁaCuf¢ rhiy nk«gh£L Kfikahš x¥òjš më¡f¥g£LŸs rhiy¤
bjhF¥Ãš(Core Network)cŸs äfÎ« gGjilªj rhiyfS« nk«gh£o‰F
vL¤J¡ bfhŸs¥gL»wJ.
Â£l¤Âš ga‹ bgw k‰W« Â£l¤ij¥ g‰¿a Ïju étu§fis¥ bgw mQf
nt©oa mYty®fŸ :
khãymséš : Ïa¡Fe®, Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á Ïa¡ff«,

kht£lmséš : kht £l M£Á¤ jiyt® k‰W« Â£l Ïa¡Fe®,


k¡fŸ rhrd« 2018
20. Fiw Ô®¡F« tê Kiw

Cuh£Á ã®thf« k‰W« Cuh£Á x‹¿a ã®thf« bjhl®ghd Fiwfis
t£lhu ts®¢Á mYty® k‰W« cjé Ïa¡Fe® (Cuh£ÁfŸ) mt®fël« bjçé¤J
ãthuz« bgwyh« .
»uhk Cuh£Áfë‹ brašghL F¿¤j òfh®fis thuªnjhW« kht£l M£Áa®

mYtyf¤Âš Â§fŸ »Hik m‹W eilbgW« bghJk¡fŸ Fiw Ô®¡F« T£l¤Âš
kht£l M£Áaçl¤Âš neçilahf më¡fyh«. nkY« khjªnjhW« eilbgW« kD
ÚÂ ehŸ T£l¤ÂY« òfh®fŸ bjçé¡fyh«.
kht£l M£Áa®fŸ, Â£l Ïa¡Fe®fŸ (kht£l Cuf ts®¢Á Kfik), cjé

Ïa¡Fe®fŸ ( Cuh£ÁfŸ) kht£l M£Á¤ jiytç‹ ne®Kf cjéahs®fŸ (ts®¢Á)
M»nah®fë‹ bjhiyngÁ v©fŸ ÏjDl‹ Ïiz¡f¥g£LŸsJ.

k¡fŸ rhrd« 2018
kht£l M£Á¤ jiyt®

t. kht£l¤Â‹ F¿pL kht£l M£Áa® mYtyf«
ä‹dŠrš Kftç
v©. bga® v©. bjhiyngÁ v©. ãfç
1 fhŠÁòu« 044 27237433 27237424 27238477 collrkpm@tn.nic.in
2 ÂUtŸq® 044 27661600 27662451 27662299 collrtlr@tn.nic.in
3 flYh® 04142 230999 230651 230555 collrcud@tn.nic.in
4 éG¥òu« 04146 222450 223264 222470 collrvpm@tn.nic.in
5 ntÿ® 0416 2252345 2252501 2253034 collrvel@tn.nic.in
6 ÂUt©zhkiy 04175 233333 232260 233026 collrtvm@tn.nic.in
7 nry« 0427 2452233 2451172 2400700 collrslm@tn.nic.in
8 ehk¡fš 04286 281100 281101 281106 collr@nmk.com
9 j®kòç 04342 230500 234444 230886 collrdpi@tn.nic.in
10 »UZz»ç 04343 239500 239301 239300 collrkgi@tn.nic.in
11 <nuhL 0424 2266700 2260207 2262555 collrerd@tn.nic.in
12 ÂU¥ó® 0421 2218811 2474722 2218822 collrtup@tn.nic.in
13 nfha«ò¤Jh® 0422 2301320 2301114 2301523 collrcbe@tn.nic.in
14 cjfk©ly« 0423 2442344 2442450 2443971 collrnlg@tn.nic.in
15 jŠrhñ® 04362 230102 230121 230857 collrtnj@tn.nic.in
16 ehf¥g£od« 04365 252700 252500 253048 collrngp@tn.nic.in
17 ÂUth%® 04366 223344 221000 220889 collrtvr@tn.nic.in
18 ÂU¢ÁuhgŸë 0431 2415358 2415031 2411929 collrtry@tn.nic.in
19 f%® 04324 257555 256508 257800 collrkar@tn.nic.in
20 bgu«gYh® 04328 225700 224200 224455 collrpmb@tn.nic.in
21 mçaYh® 04329 223351 228336 223351 collrari@tn.nic.in
22 òJ¡nfh£il 04322 221663 221624 221690 collrpdk@tn.nic.in
23 kJiu 0452 2531110 2532501 2533272 collrmdu@tn.nic.in
24 njå 04546 253676 255401 251466 collrthn@tn.nic.in
25 Â©L¡fš 0451 2461199 2460080 2461082 collrdgl@tn.nic.in
26 Ïuhkehjòu« 04567 231220 230056 230558 collrrmd@tn.nic.in
27 éUJef® 04562 252525 252600 252500 collrvnr@tn.nic.in
28 Átf§if 04575 241466 240391 241581 collrsvg@tn.nic.in
29 ÂUbešntè 0462 2501222 2501032 2500224 collrtnv@tn.nic.in
30 Jh¤J¡Fo 0461 2340600 2340601 2340606 collrtut@tn.nic.in
31 f‹åahFkç 04652 279555 279090 260999 collrkkm@tn.nic.in

k¡fŸ rhrd« 2018
Â£l Ïa¡Fd®, kht£l Cuf ts®¢Á Kfik

t. kht£l¤Â‹ F¿pL mYtyf«
v©. ä‹dŠrš Kftç
v©. bga® bjhiyngÁ v©. ãfç
1 fhŠÁòu« 044 27238651 27237153 27238651 drdakpm@tn.nic.in
2 ÂUtŸq® 044 27663808 27663731 27661517 drdatlr@tn.nic.in
3 flYh® 04142 294278 294159 294161 drdacud@tn.nic.in
4 éG¥òu« 04146 223432 222481 222481 drdavpm@tn.nic.in
5 ntYh® 0416 2253334 2253177 2258348 drdavel@tn.nic.in
6 ÂUt©zhkiy 04175 233720 232172 232639 drdatvm@tn.nic.in
7 nry« 0427 2451236 2451563 2451236 drdaslm@tn.nic.in
8 ehk¡fš 04286 280107 280108 280107 drdanmk@tn.nic.in
9 j®kòç 04342 230128 234147 230733 drdadpi@tn.nic.in
10 »UZz»ç 04343 231800 230022 239364 drdakgi@tn.nic.in
11 <nuhL 0424 2260444 2260555 2260555 drdaerd@tn.nic.in
12 ÂU¥ó® 0421 2971145 2971146 2218999 drdatup@gmail.com
13 nfha«ò¤Jh® 0422 2301547 2300756 2304445 drdacbe@tn.nic.in
14 cjfk©ly« 0423 2443090 2442053 2443090 drdangl@tn.nic.in
15 jŠrhñ® 04362 231412 231190 270065 drdatnj@tn.nic.in
16 ehf¥g£od« 04365 253080 253051 253080 drdang@tn.nic.in
17 ÂUth%® 04366 222168 227100 227100 drdatvr@tn.nic.in
18 ÂU¢ÁuhgŸë 0431 2464851 2414153 2410580 drdatry@tn.nic.in
19 f%® 04324 257141 257601 256600 drdakar@tn.nic.in
20 bgu«gYh® 04328 225277 225377 225377 drdapmb@tn.nic.in
21 mçaYh® 04329 228564 228565 223351 drdaari@tn.nic.in
22 òJ¡nfh£il 04322 223766 221766 2323118 drdapdk@tn.nic.in
23 kJiu 0452 2532636 2530026 2531635 drdamdu@tn.nic.in
24 njå 04546 254517 254902 254902 drdathn@tn.nic.in
25 Â©L¡fš 0451 2460648 2461925 2460087 drdatndgl@tn.nic.in
26 Ïuhkehjòu« 04567 231375 230630 230967 drdarmd@tn.nic.in
27 éUJef® 04562 252733 252809 252703 drdavnr@tn.nic.in
28 Átf§if 04575 240388 242002 244272 drdasvg@tn.nic.in
29 ÂUbešntè 0462 2500378 2500611 2501309 drdatnv@tn.nic.in
30 ö¤J¡Fo 0461 2340575 2341003 2340088 drdatut@tn.nic.in
31 f‹åahFkç 04652 279889 279673 279889 drdakkm@tn.nic.in

k¡fŸ rhrd« 2018
cjé Ïa¡Fd®, (Cuh£ÁfŸ)
t. kht£l¤Â‹ mYtyf«
ä‹dŠrš Kftç
v©. bga® F¿pL v©. bjhiyngÁ v©.
1 fhŠÁòu« 044 27237175 adptskpm@tn.nic.in
2 ÂUtŸq® 044 27660446 adptstlr@tn.nic.in
3 flYh® 04142 221083 adptscud@tn.nic.in
4 éG¥òu« 04146 277167 adptsvpm@tn.nic.in
5 ntYh® 0416 2553153 adptsvel@tn.nic.in
6 ÂUt©zhkiy 04175 232784 adptstvm@tn.nic.in
7 nry« 0427 2451632 adptsslm@tn.nic.in
8 ehk¡fš 04286 280152 adptsnmk@tn.nic.in
9 j®kòç 04342 232662 adptsdpi@tn.nic.in
10 »UZz»ç 04343 232899 adptskgi@tn.nic.in
11 <nuhL 0424 2660087 adptserd@tn.nic.in
12 ÂU¥ó® 0421 2971166 adptstup@gmail.com
13 nfha«ò¤Jh® 0422 2303509 adptscbe@tn.nic.in
14 cjfk©ly« 0423 2444052 adptsngl@tn.nic.in
15 jŠrhñ® 04362 236258 adptstnj@tn.nic.in
16 ehf¥g£od« 04365 253055 adptsng@tn.nic.in
17 ÂUth%® 04366 221359 adptstvr@tn.nic.in
18 ÂU¢ÁuhgŸë 0431 2464058 adptstry@tn.nic.in
19 f%® 04324 256952 adptskar@tn.nic.in
20 bgu«gYh® 04328 277705 adptspmb@tn.nic.in
21 mçaYh® 04329 228173 adptsari@tn.nic.in
22 òJ¡nfh£il 04322 222171 adptspdk@tn.nic.in
23 kJiu 0452 2533288 adptsmdu@tn.nic.in
24 njå 04546 262729 adptsthn@tn.nic.in
25 Â©L¡fš 0451 2427392 adptstndgl@tn.nic.in
26 Ïuhkehjòu« 04567 230431 adptsrmd@tn.nic.in
27 éUJef® 04562 252765 adptsvnr@tn.nic.in
28 Átf§if 04575 240283 adptssvg@tn.nic.in
29 ÂUbešntè 0462 2573219 adptstnv@tn.nic.in
30 Jh¤J¡Fo 0461 2340597 adptstut@tn.nic.in
31 f‹åahFkç 04652 279882 adptskkm@tn.nic.in

k¡fŸ rhrd« 2018
kht£l M£Áaç‹ ne®Kf cjéahs® (ts®¢Á)

t. kht£l¤Â‹ F¿pL kht£l M£Áa® mYtyf«
ä‹dŠrš Kftç
v©. bga® v©. bjhiyngÁ v©. ãfç
1 fhŠÁòu« 044 27232198,27238838 27237789 papdkpm@tn.nic.in
2 ÂUtŸq® 044 27662301 27665248 papdtlr@tn.nic.in
3 flYh® 04142 284567/562 294056 papdcud@tn.nic.in
4 éG¥òu« 04146 222664,223603 222470 papdvpm@tn.nic.in
5 ntYh® 0416 2252718,2253265 2253265 papdvel@tn.nic.in
6 ÂUt©zhkiy 04175 232089,233023 232089 papdtvm@tn.nic.in
7 nry« 0427 2450367,2451683 2452960 papdslm@tn.nic.in
8 ehk¡fš 04286 280634,281114 280634 papdnmk@tn.nic.in
9 j®kòç 04342 230001,230561 230775 papddpi@tn.nic.in
10 »UZz»ç 04343 236200,233933 236200 papdkgi@tn.nic.in
11 <nuhL 0424 2268679,2266766 2268679 papderd@tn.nic.in
12 ÂU¥ó® 0421 2971178 /77 2218766 papdtup@gmail.com
13 nfha«ò¤Jh® 0422 2300712,2303712 2303712 papdcbe@tn.nic.in
14 cjfk©ly« 0423 2443937,2443829 2443971 papdngl@tn.nic.in
15 jŠrhñ® 04362 237047,238170 230857 papdtnj@tn.nic.in
16 ehf¥g£od« 04365 253049,253081 253048 papdng@tn.nic.in
17 ÂUth%® 04366 221003,221360 226045 papdtvr@tn.nic.in
18 ÂU¢ÁuhgŸë 0431 2410876,2412307 2411929 papdtry@tn.nic.in
19 f%® 04324 257700 257700 papdkar@tn.nic.in
20 bgu«gYh® 04328 277901,277956 224555 papdpmb@tn.nic.in
21 mçaYh® 04329 228901/902 228903 papdari@tn.nic.in
22 òJ¡nfh£il 04322 221698,226624 221658 papdpdk@tn.nic.in
23 kJiu 0452 2531678,2532501 2531678 papdmdu@tn.nic.in
24 njå 04546 254753,250066 250962 papdthn@tn.nic.in
25 Â©L¡fš 0451 2460088,2460082 2432133 papdtndgl@tn.nic.in
26 Ïuhkehjòu« 04567 231672,230059 231672 papdrmd@tn.nic.in
27 éUJef® 04562 252013 252500 papdvnr@tn.nic.in
28 Átf§if 04575 240389,240391 241525 papdsvg@tn.nic.in
29 ÂUbešntè 0462 2501036 2501036 papdtnv@tn.nic.in
30 ö¤J¡Fo 0461 2340579,2340598 2340598 papdtut@tn.nic.in
31 f‹åahFkç 04652 279391 278019 papdkkm@tn.nic.in

k¡fŸ rhrd« 2018
mYtyf ifngÁ v©fŸ

kht£l M£Áaç‹
t. Â£l Ïa¡Fd®, kht£l cjé Ïa¡Fd®
kht£l¤Â‹ bga® ne®Kf cjéahs®
v©. Cuf ts®¢Á Kfik (Cuh£ÁfŸ)
(ts®¢Á)
1 fhŠÁòu« 7373704201 7402606003 7402606005

2 ÂUtŸq® 7373704202 7402606110 7402606111
3 flYh® 7373704203 7402606217 7402606219
4 éG¥òu« 7373704204 7402606325 7402606326
5 ntYh® 7373704205 7402606575 7402606606
6 ÂUt©zhkiy 7373704206 7402606609 7402606611
7 nry« 7373704207 7402606744 7402606746
8 ehk¡fš 7373704208 7402606852 7402606854
9 j®kòç 7373704209 7402606939 7402606941
10 »UZz»ç 7373704210 7402606997 7402607002
11 <nuhL 7373704211 7402607079 7402607082
12 ÂU¥ó® 7373704212 7402607160 7402607162
13 nfha«ò¤Jh® 7373704213 7402607246 7402607248
14 cjfk©ly« 7373704231 7402608688 7402608690
15 jŠrhñ® 7373704214 7402607335 7402607336
16 ehf¥g£od« 7373704215 7402607429 7402607431
17 ÂUth%® 7373704216 7402607516 7402607518
18 ÂU¢ÁuhgŸë 7373704217 7402607671 7402607593
19 f%® 7373704218 7402607683 7402607685
20 bgu«gYh® 7373704220 7402607783 7402607785
21 mçaYh® 7373704219 7402607734 7402607736
22 òJ¡nfh£il 7373704221 7402607871 7402607859
23 kJiu 7373704222 7402607921 7402607923
24 njå 7373704223 7402608011 7402608013
25 Â©L¡fš 7373704224 7402608078 7402608079
26 Ïuhkehjòu« 7373704225 7402608156 7402608158
27 éUJef® 7373704226 7402608263 7402608260
28 Átf§if 7373704227 7402608350 7402608351
29 ÂUbešntè 7373704228 7402608422 7402608423
30 ö¤J¡Fo 7373704229 7402608541 7402608543
31 f‹åahFkç 7373704230 7402608624 7402608627

k¡fŸ rhrd« 2018
khãy mséš Ñœ F¿¥Ã£l Kftçæš mQfyh«.

Ïa¡Fe®,
Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á,
gdfš f£ol«, irjh¥ng£il, br‹id – 600 015.
bjhiyngÁ v© - 044 – 24338690, ãfç v© - 044 – 24343205
ä‹dŠrš Kftç - drd.tn@nic.in

k¡fŸ rhrd« 2018
jäœehL kfë® nk«gh£L ãWtd«

k¡fŸ rhrd« 2018

k¡fŸ rhrd« 2018
21. jäœehL kfë® nk«gh£L ãWtd«
jäœehL kfë® nk«gh£L ãWtd«
jäœeh£oš kfëiu Ra cjé¡FG¡fshf mik¤J, Âw‹ ts® gæ‰ÁfŸ

tH§», T£lik¥òfŸ _y« xU§»iz¤J, t§»fŸ _y« flDjéfŸ bgw¢
brŒJ, ÁW bjhêšfëš <LgL¤Â tUthia¥ bgU¡Ftj‹ _y« tWikia
Fiw¤J rKjha k‰W« bghUshjhu kh‰w§fis V‰gL¤Âl nt©L« v‹gj‰fhf
‘jäœehL kfë® nk«gh£L ãWtd«’1983 ãWt¥g£lJ. ÏªãWtd«, khãy¤ÂYŸs
tWikæš thL« ViH k¡fS¡F Úo¤j thœthjhu¤ij V‰gL¤Â¤ jU«
neh¡f¤Jl‹ 2012-13M©oèUªJ jäœehL khãy Cuf thœthjhu Ïa¡f¤Âid
brašgL¤Â tU»wJ.
1. ãÂ cŸsh¡f«:
Ra cjé¡ FG¡fS¡fhd Â£l§fS« mj‹ brašghLfS«
m. Ra cjé¡ FG¡fS¡F¡ fl‹ cjé ga‹fis bgWtj‰fhd jFÂfS«

ãgªjidfS«
• Fiwªjg£r« 6 khj fhy« KoÎ‰w Ra cjé¡FG¡fŸ
• Ra cjé FG¡fŸ Ñœf©lt‰iw jtwhJ filÃo¤ÂU¡f nt©L«.
1. T£l§fŸ el¤Jjš
2. nrä¥ò
3. cŸfl‹ bfhL¤jš
4. fl‹ tNè¤jš
5. ngnuLfŸ guhkç¤jš
• ju kÂ¥Õ£oš nj®¢Á bg‰¿U¤jš nt©L«.
Â£l¤Â‹ brašghL
• tUkhd« <£l¡Toa bjhêšfis nk‰bfhŸs t§»fŸ _y« Fiwªj

t£oæš fl‹ më¡f¥g£L Ra cjé¡FG bghUshjhu¤Âš K‹nd‰w«
mila têtif brŒa¥gL«.
• Ra cjé¡FG¡fshš nk‰bfhŸs¥g£l bghUshjhu elot¡iffŸ ãiy¤j

j‹ikia mila Ïu©lhtJ kWfl‹ k‰W« bjhl® kWfl‹ Ïiz¥ò
t§»fŸ _ykhf tH§f¥gL«.

k¡fŸ rhrd« 2018
fl‹ msÎ :-
t§»fŸ _y« Kjš fl‹ Ïiz¥ghf - %ghŒ 1,00,000/-
Ïu©lhtJ - %ghŒ 2,00,000/-
_‹whtJ fl‹ - %ghŒ 3,00,000/-
eh‹fhtJ - %ghŒ 5,00,000 Kjš 10,00,000 tiu tH§f¥gL«.
bjhl®òbfhŸsnt©oamYty®
Â£l Ïa¡Fe®
kht£l Ïa¡f nkyh©ik myF
jäœehL khãy Cuf thœthjhu Ïa¡f«
Ra cjé¡ FG¡fS¡fhd t£o khåa«:-
k¤Âa muR t£okhåa Â£l¤Âd¦ ÑH¦ kfë® Ra cjé¡ FG¡fS¡F

t§»fëläUªJ bgw¥gL« 3 y£r« %gha¦ tiuæyhd fld¦ bjhifæd¦ ÛJ 7
éG¡fh£ow¦F nky¦ éÂ¡f¥gL« t£o¤ bjhifæy¦ mÂfg£rkhf 5.5 éG¡fhL
k£L« t£okhåakhf jäœeh£oš j®kòç, flÿ®, ehf¥g£od«, jŠrhñ®, ÂU¢Á,
Â©L¡fš ntÿ®, éG¥òu« kw¦W« ÂUt©zhkiy kht£l§fŸ jéu Ú§fshf
22 kht£l§fëš jäœehL khãy Cuf thœthjhu Ïa¡f¤Âdhš tH§f¥gL»wJ.
Ï¤Â£l« jUkòç, flÿ®, ehf¥g£od«, jŠrhñ®, ÂU¢Á, Â©L¡fš ntÿ®,

éG¥òu« kw¦W« ÂUt©zhkiy kht£l§fëš k¤Âa murhš neçilahf
brašgL¤j¥gL»wJ.
Áw¥ghf¢ brašgL« t§»ahsU¡fhd éUJ:-
Ra cjé¡ FG¡fS¡F t§» fl‹ Ïiz¥ò tH§FtÂš Áw¥ghf

brašgL« t§»ahs®fis C¡Fé¡F« éj¤Âš khãy k‰W« kht£l mséš
Áwªj ÑœfhQ« t§» /t§» »isfS¡F éUJfŸ tH§f¥gL»wJ.

k¡fŸ rhrd« 2018
t.
v© éUJfë‹ bga® gçRégu«
m) khãymséš Áw¥ghf brašg£l Kjš _‹W t§»fS¡F-

t§»¡fhd éUJ ãidÎ¥gçR k‰W« rh‹¿jœ
M) khãymséš Áw¥ghf brašg£l– KjšgçR– %.1 y£r«
Ra cjé¡ FG /bg©fS¡fhd Ïu©lhtJgçR– %.75,000/-
jå t§»¡»is¡fhd éUJ
Ï) khãymséš Áw¥ghf brašg£l– KjšgçR– %.1 y£r«
Ãw t§»¡ »is¡fhd éUJ Ïu©lhtJgçR– %.75,000/-
_‹wh« gçR- %.50,000/-
<) kht£l mséš Áwªj xU ãidÎ¥gçR k‰W« rh‹¿jœ
t§»¡fhd éUJ
c) kht£l mséš Áwªj t§»¡ KjšgçR %.15,000/-
»is¡fhd éUJ Ïu©lhtJgçR- %,10,000/-
_‹whtJgçR- %.5,000/-
Cuh£Á mséyhd T£lik¥òfS¡F¥ bgU§fl‹ bgWtj‰fhd jFÂfS«

ãgªjidfS«
• ju kÂ¥Õ£oš nj®Î bg‰w Cuh£Á mséyhd T£lik¥òfŸ
Â£l¤Â‹ brašghL
• Cuh£Á mséyhd T£lik¥òfshš t§»fëèUªJ fl‹ bg‰W cW¥Ãd®
Ra cjé¡ FG¡fS¡F¡ fl‹ tH§f¥gL»‹wd.
tH§f¥gL« fl‹ bjhif

• fl‹ é©z¥g« t§»fS¡F mD¥g¥g£L, fl‹ njit k‰W« E©fl‹
Â£l¤Â‹ mo¥gilæš bgU§flD¡fhd bjhif ã®za« brŒa¥gL«.
• bghJthf bgU§fl‹ Cuh£Á mséyhd T£lik¥Ãš cW¥Ãduhf

ÏizªJŸs FG¡fë‹ v©â¡if mo¥gilæš %.20 Ïy£r« Kjš %. 1
nfho tiu bgw¥g£L, cW¥Ãd® FG¡fS¡F mt®fsJ njitæ‹
mo¥gilæš bjhêš Jt§»l k‰W« bjhêš nk«gh£L¡F« fldhf
tH§f¥gL«.

k¡fŸ rhrd« 2018
bjhl®ò bfhŸs nt©oa mYty®

Â£lÏa¡Fe®,
kht£l Ïa¡f nkyh©ikmyF,
mid¤J kht£l§fŸ.
2. jäœehL khãy Cuf thœthjhu Ïa¡f«:
jäœehL khãy Cuf thœthjhu Ïa¡f¤Â‹ Ñœ, äfÎ« t¿a ãiyæš cŸs
ViH k¡fis¡ f©l¿ªJ Ra cjé¡ FG¡fshf xU§»iz¤J
mt®fS¡fhd ãiy¤j j‹ikÍila mik¥òfis cUth¡» gšntW Âw‹
gæ‰ÁfŸ _y« tY¥gL¤Â, Ïyhg« ju¡Toa Ra bjhêš thŒ¥òfis V‰gL¤Â
jUtj‹ _y« mt®fsJ thœthjhu ãiyia ca®¤Â, tWikia xê¥gnj
Ï›éa¡f¤Â‹ F¿¡nfhshF«.
jäœeh£oYŸs 31 Cuf kht£l§fëš k¡fŸ ãiy MŒé‹ _y«

f©l¿a¥g£l ViH k¡fë‹ FL«g§fis tWikæèUªJ éLgl¢ brŒÍ«
neh¡»š tYthd k‰W« cænuh£lkhd k¡fŸ mik¥òfis cUth¡»,
thœthjhu¤ij ca®¤Â, ãÂ k‰W« gšntW nritfis bgw têtif brŒtnj
Ï›éa¡f¤Â‹ neh¡fkhF«.
rKjha xU§»iz¥ò k‰W« rKjha cŸsh¡f«:
jäœehL khãy Cuf thœthjhu Ïa¡f« “mid¤J »uhk

Cuh£ÁfëèUªJ« jFÂahd Cuf ViH k¡fŸ FL«g§fŸ k¡fŸ ãiy MŒé‹
_y« f©l¿a¥g£L mj‹ étu§fŸ »uhk rigæš it¤J x¥òjš bgw¥g£lJ.
rKjha xU§»iz¥Ãš jFÂahd Cuf ViH FL«g§fëèUªJ Fdwªjg£r«
xU kfëuhtJ kfë® Ra cjé¡ FGéš nr®¡f¥gL»wJ. k¡fŸ ãiy MŒéš
f©l¿a¥g£lt®fëš eèÎ‰nwh®, jhœ¤j¥g£l, gH§Foæd®, kh‰W¤ Âwdhë,
KÂnah® k‰W« ÁWgh‹ikæd® ngh‹nwh®fS¡F K‹Dçik më¤J Ra cjé¡
FGéš Ïiz¡f Áw¥ò Ka‰Á nk‰bfhŸs¥gL»wJ.
kfë® Ra cjé¡FG mik¤jš:
xnu »uhk¤Âš xUä¤j fU¤Jila 18 taJ Kjš 60 taJ tiu cŸs kfë®
12 Kjš 20 v©â¡ifæš x‹¿izªJ j§fë‹ K‹nd‰w¤Â‰fhfÎ«, r_f
ts®¢Á¡fhfÎ« FGthf nr®ªJ brašgLtjhF«. nkY« kh‰W¤ÂwdhëfŸ,
eèÎ‰nwh®fŸ k‰W« KÂnah®fŸ Fiwªj g£r« 5 eg®fis¡ bfh©L« Áw¥ò
FG¡fshf mik¡f¥gL»wJ.

k¡fŸ rhrd« 2018
òÂa Ra cjé¡ FG¡fŸ mik¡F« têKiwfŸ:
k¡fŸ ãiy MŒé‹ _y« f©l¿a¥g£l ViH k¡fis¡ bfh©L FG¡fŸ

mik¡f bjhl®ªJ T£l§fŸ el¤Â Ô®khd« ãiwnt‰Wjš, Ra cjé¡ FGéš
Ïiztj‹ mtÁa¤ij cW¥Ãd®fS¡F vL¤Jiu¤jš (r_f ßÂæyhd k‰W«
bghUshjhu ßÂahf K‹nd‰w«). k‰W« Ra cjé¡ FG¡fS¡F jå t§» fz¡F
Jt§» brašgL¤Jjš.
Ra cjé¡ FG cW¥Ãd® jFÂfŸ:
1. k¡fŸ ãiy MŒé‹ _y« f©l¿a¥g£l ViH k¡fŸ xnu »uhk« mšyJ
xnu gFÂia¢ nr®ªjt®fŸ / tÁ¥gt®fshf ÏU¡f nt©L«.
2. taJ 18 Kjš 60 taÂ‰F c£g£lt®fŸ.
3. Fiwªjg£r« 12 Kjš 20 tiu kfë®fŸ FG cW¥Ãduhfyh«.
kfë® Ra cjé¡ FGé‹ brašghLfŸ:
òÂa Ra cjé¡ FG¡fŸ Ñœf©lthW IªJ m«r bfhŸiffis Ã‹g‰w¥g£L

tU»wJ.
1. cW¥Ãd®fŸ bjhl® T£l§fŸ el¤Â FGé‹ mid¤J

brašghLfëY« g§nf‰wš, cW¥Ãd®fë‹ bjhl® nrä¥ò,
cW¥Ãd®fS¡F c£fl‹ bfhL¤jš, flid ÂU«g brY¤Jtj‰fhd
elto¡if nk‰bfhŸSjš k‰W« bjhl®ªJ fz¡F gÂntLfŸ
guhkç¤J btë¥gil j‹ikia cWÂ¥gL¤Jjš.
2. kfë® Ra cjé¡ FG¡fëš Ô®khd ò¤jf«, nrä¥ò k‰W« tUif¥

gÂntL, buh¡f¥ ò¤jf«, bghJ¥ngnuL k‰W« cW¥Ãd® gh°ò¤jf§fŸ
ngh‹w ãiyahd gÂntLfŸ guhkç¡f¥gL«.
kfë® Ra cjé¡ FG¡fë‹ ãÂ Mjhu§fŸ:
jäœehL khãy Cuf thœthjhu Ïa¡f¤jhš mik¡f¥g£l kfë® Ra cjé¡

FG¡fŸ ãiy¤j j‹ikÍl‹ brašgl Ã‹tUkhW ãÂ Mjhu« më¡f¥gL«.
1. RHšãÂ:
_‹W khj§fŸ Kotilªj òÂa kfë® Ra cjé¡ FG¡fis ju MŒé‰F

c£gL¤j¥g£L %.15,000/- RHš ãÂahf tH§f¥gL«. ÏªãÂia j§fsJ
nrä¥ò nghynt fUÂ RHšãÂia ga‹gL¤jyh«, c£fldhfÎ«
cW¥Ãd®fS¡F ÁW ãÂahf tH§f¥gL«.

k¡fŸ rhrd« 2018
2. rKjha KjÄ£L ãÂ:
Ra cjé¡ FG¡fS¡F bghUshjhu brašghLfS¡fhf fldhf

tH§f¥gL« bjhif rKjha KjÄ£L ãÂahF«.
rKjha KjÄ£L ãÂahdJ »uhk tWik xê¥ò¢ r§f§fëèUªJ Cuh£Á

mséyhd T£lik¥òfS¡F kh‰w¥g£L ÃwF Cuh£Á mséyhd
T£lik¥òfëèUªJ jFÂahd Ra cjé¡ FG¡fS¡F bghUshjhu
elto¡iffis nk‰bfhŸtj‰fhf éLé¡f¥gL»wJ. Ra cjé¡ FGé‰F
mÂfg£r bjhifahf %.75,000 Åj« M©o‰F 9% t£oÍl‹ fldhf
tH§f¥gL»wJ. Ï¤bjhif Ra cjé¡ FG cW¥Ãd®fë‹ thœthjhu
nk«gh£o‰fhf x‹W mšyJ mj‰F nk‰g£l jtizfëš T£lik¥Ã‹ _y«
fldhf éLé¡f¥gL»wJ.
3. eèÎ‰nwh® nk«gh£L ãÂ:
k¡fŸ ãiy MŒé‹nghJ kh‰W¤Âwdhë k‰W« eèÎ‰nwh® milahs«

fhz¥g£L mt®fS¡F eèÎ‰nwh® nk«gh£L ãÂahf %.10,000/- Kjš %. 25,000/-
tiu jå eg® fldhf tH§f¥g£L tU»wJ. eèÎ‰nwhU¡fhd ãÂahdJ
kh‰W¤Âwdhëfë‹ Ef®Î¡F«, thœthjhu ey« ngQtj‰F« kU¤Jt
bryé‰F« k‰W« Ïa‰if Ó‰w¤jhš ghÂ¡f¥g£nlhç‹ kWthœé‰F«
ga‹gL¤j¥gL»wJ.
rKjha c£f£lik¥òfŸ:
»uhk tWik xê¥ò¢ r§f«:
»uhk tWik xê¥ò¢ r§f«, Ïy¡F k¡fis cs¦sl¡»a xU rKjha

mik¥ghfÎ«, »uhk mséy¦ cŸs khw¦W¤Âwdhëfs¦, eèÎ‰nwh®, gH§Foæd®
k‰W« éë«òãiy r_f¤Âdç‹ tWikia Fiw¥gj‰fhf jå eg® fl‹ më¤J
tWikæèUªJ nk«gL¤Âl brayh‰¿ tU»wJ.
Cuh£Á mséyhd T£lik¥ò:
»uhk Cuh£ÁæYŸs mid¤J jFÂ thŒªj Ra cjé¡ FG¡fS«

#dehaf Kiwæš x‹whf ÏizªJ brašglÎ«, Ra cjé¡ FG Ïa¡f¤Âid
tY¥gL¤Â gy¦ntW ãÂ rh®ªj kw¦W« Ïju nritfis Ra cjé¡ FG¡fS¡F
tH§» tê el¤ÂlÎ« Cuh£Á mséyhd T£lik¥ò xU rKjha« rh®ªj gÂÎ
brŒa¥g£l mik¥ghf cUth¡f¥g£Ls¦sJ. Ïªj Cuh£Á mséyhd
T£lik¥òfŸ jäœehL r§f§fŸ gÂÎ¢ r£l« 1975‹ Ñœ gÂÎ bg‰w mik¥ghF«.
nkY« Ïªj mik¥ghdJ Cuh£Á mséyhd Kjš ãiy T£lik¥ghf brašg£L,

k¡fŸ rhrd« 2018
Ra cjé¡ FG¡fë‹ bghUshjhu nk«gh£o‰fhd mo¥gil¤ jskhf

és§F»wJ.
flikfŸ k‰W« bghW¥òfŸ:
• k¡fŸ ãiy MŒé‹ _y« f©l¿a¥g£l jFÂ thŒªj kfëiu¡ bfh©L

Ra cjé¡ FG¡fis mik¤jš xU§»iz¤jš k‰W« tY¥gL¤Jjš.
• FG¡fŸ tY¥bgw njitahd gæ‰Á k‰W« ãÂæid bg‰W tH§Fjš.
• Â£l« rh®ªj jftšfis FG cW¥Ãd®fS¡F bjçé¤jš.
• Ra cjé¡ FG¡fë‹ fz¡F k‰W« gÂntLfis guhkç¤jš, FG¡fis

ju« Ãç¤jš k‰W« kÂ¥Õ£o‰F V‰ghL brŒjš.
• Cuh£Á mséš kfëU¡fhd r_f Ãu¢rid, C£l¢r¤J, Rfhjhu« k‰W«

Ïju Ãu¢ridfŸ bjhl®ghd muR Â£l§fSl‹ xU§»iz¤jš.
t£lhu mséyhd T£lik¥ò:
t£lhu mséš mid¤J Cuh£Á mséyhd T£lik¥òfŸ, »uhk tWik

xê¥ò¢ r§f« k‰W« rKjha ts gæ‰We®fis xU§»iz¤ÂlÎ«,
tY¥gL¤ÂlÎ« ãiy¤j j‹ik mila¢ brŒÂlÎ« t£lhu mséyhd T£lik¥ò
cUth¡f¥g£LŸsd.
t£lhu mséyhd T£lik¥ghdJ ãiy¤j j‹ikÍila Kjš ãiy

mik¥òfshd Cuh£Á mséyhd T£lik¥òfŸ k‰W« »uhk tWik xê¥ò¢
r§f§fis tY¥gL¤Jtj‰F rçahd ghykhf mikÍ«.
gâfŸ:
• t§» k‰W« ãÂ ãWtd§fëläUªJ Ra cjé¡ FG¡fS¡F cça

neu¤Âš njit¥gL« ãÂÍjé bgWtj‰F mid¤J têfh£LjY«
tH§Fjš.
• t§» flid rçahd fhy¤Âš ÂU¥Ã brY¤Jtij cWÂ brŒjš.
• ãiy¤j thœthjhu bjhêš elto¡iffis nk‰bfhŸs mid¤J

k¡fŸ mik¥òfS¡F« njit¥gL« gæ‰Á k‰W« ãÂæid bg‰W ju
cjÎjš.
• t£lhu mséš kfëU¡fhd gšntW muR ey Â£l cjéfis bgw

têtif brŒjš.

k¡fŸ rhrd« 2018
nkY« t£lhu mséyhd T£lik¥ghdJ Â£l« F¿¤j gšntW gæ‰Áfis

r_f ts gæ‰We®, r_f tšYe®fŸ _y« më¡F« gæ‰Á ãWtdkhf t£lhu
mséš brašgL«. njÁa Cuf thœthjhu Â£l¤Â‹ Ñœ 16 t£lhu§fëš t£lhu
mséyhd T£lik¥ò V‰gL¤j¥g£LŸsJ. nkY« cyf t§» ãÂÍjéÍl‹
brašg£L tªj jäœehL òJthœÎ Â£l¤Â‹ 120 t£lhu§fëY« t£lhu
mséyhd T£lik¥ò mik¡f¥g£LŸsJ.
bjhl®ò bfhŸsnt©oa mYty®
Â£l Ïa¡Fe®
jäœ ehL khãy Cuf thœthjhu Ïa¡f«
mid¤J kht£l§fŸ.
Ô‹ jahŸ cghÂaha »uhä‹ bfsršanah#dh ((DDU-GKY))

(bjhêš k‰W« gâak®Î gæ‰Á )
3 . Âw‹ gæ‰Á
m. bjhêš k‰W« gâak®Î gæ‰Á
Ô‹ jahŸ cghÂaha »uhä‹ bfsršanah#dh (DDU-GKY) Âw‹

gæ‰ÁÂ£lkhdJ, jäœeh£oš 2012-13 M©L Kjš jäœehL khãy Cuf
thœthjhu Ïa¡f¤Â‹ _y« brašgL¤j¥g£L tU»wJ. Ï›éa¡f« »uhk¥òw
ÏisP®fë‹ njitfë‹ mo¥gilæš mt®fë‹ FL«g tUkhd¤ij
éçÎgL¤J« neh¡f¤Jl‹ mtut® bjhêšÂw‹ éU¥g§fS¡F V‰wthW
f‰Wju¥gL»wJ. Ï¤Â£lkhdJ, »uhk¥òw ViH ÏisP®fS¡F m§Ñfç¡f¥g£l
ãWtd§fëš gæ‰Áaë¤J, jåah® ãWtd§fëš gâak®¤Jtij
mo¥gilahf¡ bfh©oU¥gJl‹, mt®fS¡F¤ bjhl®ªJ Mnyhrid k‰W«
f©fhâ¥ò tH§»l têtif brŒa¥g£LŸsJ.
k¤Âa murhš m§Ñfç¡f¥g£lNCVT / SSC ghl¤Â£l§fë‹ gogæ‰Á

el¤J« gæ‰Á ãWtd§fis m§Ñfç¤J« ,rh‹wë¤J«, gæ‰Á bg‰wt®fëš
FiwªjJ 70 éG¡fhL gæ‰Áahs®fis khãy¤Âš ãyÎ« Fiwªjg£r
CÂa¤Â‰F Fiwahkš gâæš mk®¤ÂÍ« gšntW bjhl® Ka‰Áfë‹ _yK«
»uhk¥òw§fëš tWikia xê¤ÂL« c‹dj neh¡f¤Jl‹ muReoto¡if vL¤J
tU»‹wJ.

k¡fŸ rhrd« 2018
Â£l¤Â‹ K¡»a m«r§fŸ
• 3 Kjš 12 khj§fŸ tiu ntiy thŒ¥òl‹ Toa rªij rh®ªj bjhêšÂw‹

gæ‰ÁfŸ.
• bjhêšÂw‹ gæ‰Á bg‰w ÏisP®fS¡F ntiythŒ¥ò c¤Âuthj«
Â£l¤Âš ga‹ bgWgt®fŸ éG¡fhL

• 50 éG¡fhL m£ltiz k‰W« gH§Foæd®
• 15 éG¡fhL ÁWgh‹ikæd®
• 3 éG¡fhL kh‰W¤ ÂwdhëfŸ
• 33 éG¡fhL bg©fŸ (mid¤J ÃçédiuÍ« cŸsl¡»a Ã‹)
gæ‰Áæš nrUtj‰fhd jFÂfŸ

• 18 taÂèUªJ 35 taJ tiu cŸs ÏisP®fŸ (M©, bg© ÏUghyU¡F«)
• bg©fŸ, kh‰W¤ ÂwdhëfŸ, eètilªnjh® k‰W« éë«òãiy

gH§Foæd® KjènahU¡F taJ tu«ò 45 Mf js®¤j¥g£LŸsJ.
Â£l brašghL
• Ô‹ jahŸ cghÂaha »uhä‹ bfsršanah#dh Â£l¤Â‹ Ñœ ãuªju gÂÎ
v© bg‰w gæ‰Á ãWtd§fshš Ïizajs« _ykhf rk®¥Ã¡f¥gL«
é©z¥g§fis gçÓyid brŒJ mj‹ mo¥gilæš khãy mséyhd
ca®k£l FGthdJ r«kªj¥g£l ãWtd§fS¡F mDkÂ tH§F»wJ.
• khãy mséyhd ca®k£l FGé‹ mDkÂæ‹ mo¥gilæš jäœehL

khãy Cuf thœthjhu Ïa¡f¤Â‹ jiyik mYtyf¤Â‹ thæyhf gæ‰Á
ãWtd§fSl‹ x¥gªj« Ïl¥g£L gæ‰Ámë¡f¥gL»‹wJ.
• x›bthU gæ‰Á¡fhd Âw‹ Ïilbtë MŒé‹ égu§fis

gæ‰Ámë¡F« ãWtd« më¥gnjhL, mj‰fhd ntiy thŒ¥Ã‰fhd
rh¤Âa¡TWfŸ j‰nghJ k‰W« tU§fhy¤Âš ÏU¥gijÍ« cWÂ brŒJ
m›éu§fis mªãWtd« tH§F»wJ.
• jukhd ghl¤Â£l« k‰W« SSC/NCVT M»at‰whš gçªJiu¡f¥g£l

mo¥gil ghl¤Â£l¤Âid mid¤J gæ‰ÁfS¡F« Ã‹g‰WtJl‹
mo¥gil M§»y¤Âš ng¢R¤Âw‹, mo¥gil fâå m¿Î k‰W« bk‹ Âw‹
ngh‹w Âw‹ nk«gh£L ghl§fisÍ« bfh©ljhf ghl¤Â£l«
mik¡f¥g£LŸsJ.

k¡fŸ rhrd« 2018
• gæ‰Áæ‹ ghl¤Â£lkhdJ 40 éG¡fhL és¡f¥ghlK«, 60 éG¡fhL

brŒKiw¥ gæ‰ÁÍ« bfh©oU¥gJl‹ gæ‰Áæ‹ nghJ ghl¤Â£l
F¿¥òfS« më¡f¥gL»‹wJ.
• gæ‰Á fhy¤Âš, gæ‰Á bgW« ÏisP®fS¡F ÓUil tH§f¥gL»wJ.
• ãWtd gæ‰Á¡F¥ Ã‹ Ïu©lh« f£lkhf bkh¤j gæ‰Á fhymséš

_‹¿š xU g§»‰F äfhkš gâak®¤J« Ïl¤Ânyna fs¥gæ‰Á (OJT- On
the Job Training) më¡f¥gL»wJ.
• gæ‰Á ãiwÎ bg‰w cl‹ NCVT k‰W« SSC M»at‰whš m§Ñfç¡f¥g£l

ãWtd§fŸ _y« gæ‰Áahs®fŸ kÂ¥ÕL brŒa¥g£L, njÁa mséš
m§Ñfç¡f¥g£l jukhd rh‹¿jœfŸ x›bthU gæ‰ÁahsU¡F«
tH§f¥gL»wJ.
• gæ‰Á ãWtd§fŸ, gæ‰Á bg‰w ÏisP®fS¡F FiwªjJ Xuh©L fhy«

tiu Mnyhrid tH§», mt®fŸ gâæš bjhl®ªJ Úo¥gj‰F« mt®fë‹
K‹nd‰w¤Â‰F cWJizahf ÏU¡fÎ« têtif brŒa¥gL»‹wJ.
c©L ciwél¥ gæ‰Á

2016-17 Kjš Ï¥gæ‰ÁahdJ c©L ciwél¥ gæ‰ÁahfÎ«
tH§f¥gL»wJ. m›thW j§» gæyhj Kiwæš tH§f¥gL« gæ‰Á¡F x›bthU
ÏisPU¡F« ehbsh‹W¡F %.125 v‹w Åj¤Âš mt®fŸ tUif jªj fhy¤Â‰F
fz¡»l¥g£L kÂa czÎ k‰W« ngh¡Ftu¤J¡ f£lz¤Â‰fhf më¡f¥gL»wJ.
gâak®Î¡F Ã‹ më¡f¥gL« C¡f¤bjhif
tWik¡ nfh£o‰F Ñœ / k¡fŸ ãiy MŒé‹ _y« f©LÃo¡f¥g£L Âw‹

gæ‰Á bg‰W gâæš mk®¤j¥g£l ÏisP®fS¡F mt®fsJ cldo njitia
fU¤Âš bfh©L F¿¥Ã£l fhy¤Â‰F khj« %.1000 C¡f¤ bjhifahf mt®fë‹
t§» fz¡»š tuÎ it¡f¥gL»wJ.
mªjªj kht£l¤Âš gâæš ÏUªjhš 2 khj§fS¡F«, kht£l¤Â‰F

btëna khãy¤Â‰FŸ gâæèUªjhš 3 khj§fS¡F«, khãy¤ij é£L ntW
khãy¤Âš gâæèUªjhš 6 khj§fS¡F« Ï›C¡f¤ bjhif tH§f¥gL»wJ.
Âw‹ gæ‰Á rhjidfŸ (2012-2016)

2012 Kjš 2016 M©L tiu, 40,179 ÏisP®fS¡F x£Le® gæ‰Á, jftš
bjhêš E£g«, MilfŸ k‰W« Ma¤j Mil, éUªnjh«gš, f£Lkhd«, Rfhjhu«,

k¡fŸ rhrd« 2018
Ášyiw tâf« k‰W« mHFfiy cŸë£l gšntW Jiwfëš Âw‹ gæ‰Á

më¡f¥g£L, mt®fëš 31,642 ÏisP®fŸ gâak®¤j¥g£LŸsd®.
2016-17 Kjš 2018-19 M©L tiu 3 M©LfS¡F 44,416 ÏisP®fS¡F

%.565.96 nfho bryéš gæ‰ÁfŸ tH§f¥g£L gâakh¤j¥gl cŸsd®.
M.ntiythŒ¥ò Kfhä‹ _y« neuo ntiythŒ¥ò

ntiythŒ¥ò KfhkhdJ ntiy bfhL¥gt® k‰W« ntiy njLgt®fis
xU Filæ‹ Ñœ Ïiz¡f jäHf murhš Jt¡f¥g£l xU jå¤Jt« thŒªj
K‹ Ka‰ÁahF«. Ï«Kfh«fëš ÏisP®fë‹ jFÂ k‰W« Âw‹fS¡F
V‰wthW gâak®Î brŒa¥gL»‹wd®.
Ï«Kfh«fS¡F nk‰bfhŸs¥gL« brašghLfŸ Ã‹tUkhW :
• khãy Cuf thœthjhu Ïa¡f¤Â‹ kht£l Ïa¡f nkyh©ik

myfhdJ kht£l ã®thf¤Jl‹ ÏizªJ ntiythŒ¥ò Kfh«
el¤Jtj‰F ehŸ, Ïl« k‰W« njÂ g‰¿ Cuf gFÂfëš éê¥òz®it
V‰gL¤Jjš.
• òfœbg‰w bjhêš k‰W« c‰g¤Â ãWtd§fis Ï«Kfh«fëš g§nf‰f

miH¥ò éL¤jš.
• Kiwahd gÂÎ, fyªjhŒÎ k‰W« ãWtd§fë‹ njit¡nf‰g

ÏisP®fis nj®Î brŒjš.
2015-16 M« M©oš khãy¤Â‹ mid¤J kht£l§fëY« bkh¤j«

thœthjhu« gFÂfëš 90 ntiythŒ¥ò Kfh«fŸ el¤j¥g£ld. ÏÂš 2,464
ãWtd§fŸ g§nf‰wd®. 36,653 ÏisP®fŸ nj®Î brŒa¥g£L, gšntW jåah®
ãWtd§fëš gâak®Î brŒa¥g£LŸsd®.
2016-17 M« M©oš 385 ntiythŒ¥ò Kfh«fŸ khãy¤Â‹ t£lhu¤Â‰F

x‹W Åj« el¤Âl Ïy¡ÑL ã®za« brŒa¥g£L mÂš ehsJ tiu 366
t£luh§fS¡fhd ntiy thŒ¥ò Kfh«fŸ el¤Â Ko¡f¥g£LŸsJ.
Ï«Kfh«fë‹ thæyhf 35,660 ÏiP®fŸ jäœehL Cuf thœthjhu Ïa¡f
brašghLfë‹ _y« gšntW ãWtd§fëš gâak®¤j¥g£LŸsd®.
2017-18« ãÂah©oš kht£l mséš 59 Kfh«fS«, t£lhu mséš

(t£lhu¤Â‰F 1 Åj«) 385 Kfh«fS« el¤Âl ã®thf mDkÂ tH§f¥g£LŸsJ.
ÏÂš ehsJ tiu kht£l mséš 37 Kfh«fS«, t£lhu mséš 148 Kfh«fS«
el¤j¥g£LŸsJ. Ïj‹ _y« 3 ,343 ãWtd§fëš bkh¤j« 25,104 eg®fŸ
gâak®Î brŒa¥g£LŸsd®.

k¡fŸ rhrd« 2018

Â£lÏa¡Fe®,
mid¤J kht£l§fŸ. (br‹id Ú§fyhf).
4. t£lhu mséyhd T£lik¥òfS¡F gæ‰Á

khãy¤Âš cŸs mid¤J 385 t£lhu mséyhd T£lik¥òfS¡F«
ã®thf« k‰W« ãÂnkyh©ik F¿¤J gæ‰Á më¡f¥gL»wJ. Ïªj T£lik¥ò
Ïu©lh« ãiy rKjha« rh®ªj ãWtd§fshF«. Cuh£Á mséyhd
T£lik¥ÃYŸs ÃuÂãÂfis cW¥Ãd®fshf bfh©l mik¥ng
Ï¡T£lik¥ghF«. Ï¡T£lik¥ò, Cuh£Á mséyhd T£lik¥ÃYŸs
cW¥Ãd®fS¡F cjéahfÎ« nkY« Ra cjé¡FG cW¥Ãd®fS¡F têfh£L«
mik¥ghfÎ« ÏU¡F«.
nkY« Ïit Ra cjé¡FG¡fŸ, »uhk tWik xê¥ò¢ r§f« k‰W« Cuh£Á

mséyhd T£lik¥òfS¡F gæ‰Á tH§F« gæ‰Á ikakhfÎ« brašgL«. Ïj‹
_y« rKjha tšYe®fS¡F gæ‰Á tH§F« thŒ¥ò nghÂamséš
»il¡f¥bgW«. t£lhu mséyhd T£lik¥ò t£lhu mséyhd gæ‰Á
ikakhfÎ« brašgL«. rKjha« rh®ªj mik¥òfS¡F tH§f¥gL« Âw‹ ts®¥ò
gæ‰ÁfS¡F Ï«kŒa« cWJizahf ÏU¡F«. Ï¡T£lik¥òfS¡F Âw‹
ts®¥ò rh®ªj gæ‰Áfëš 15% nrit¡ f£lz« tH§f¥gL«.
Ï¡T£lik¥òfshdJ vÂ®fhy¤Âš jåbgU« rKjha« rh®ªj ãWtd§fshf
cUbtL¥gnjhL gšntW ãWtd§fS¡F gæ‰ÁfŸ tH§» Rakhd ãiy¤j
ãWtd§fshfÎ« ts®¢Á bgW«.

Â£lÏa¡Fe®,
mid¤J kht£l§fŸ. (br‹idÚ§fyhf).

k¡fŸ rhrd« 2018
5.éUJfŸ
Áwªj Ra cjé¡FG¡fŸ k‰W« Cuh£Á mséyhd T£lik¥òfS¡fhd

éUJfŸ
Áw¥ghf brašgL« 10 Ra cjé¡FG¡fS¡F jyh %.1.00 Ïy£r« Åj« khãy

mséyhd éUJfŸ tH§f¥gL»wJ. kht£l mséš Áwªj _‹W Ra cjé¡
FG¡fS¡F mid¤J kht£l§fëš jyh %.25,000 Åj« _‹W éUJfŸ
tH§f¥gL»wJ.
Áw¥ghf brašgL« 5 Cuh£Á mséyhd T£lik¥òfS¡F jyh %.3.00

Ïy£r« Åj« khãy mséyhd éUJfŸ tH§f¥gL»wJ. mid¤J kht£l§fëš
kht£l mséš Áwªj xU Cuh£Á mséyhd T£lik¥ò¡F jyh %.1.00 Ïy£r«
éUJfŸ tH§f¥gL»wJ.

Â£l Ïa¡Fe®,
kht£l Ïa¡f nkyh©ik myF,
mid¤J kht£l§fŸ.
6.Ra cjé¡ FG c‰g¤Â bghU£fis¢ rªij¥gL¤Jjš Â£l§fŸ

m. f©fh£ÁfŸ:
• khãy mséyhd f©fh£Á:
khãy mséš jäœehL kfë® nk«gh£L ãWtd« tUl¤Â‰F _‹W Kiw

é‰gid¡ f©fh£Áfis el¤Â tU»wJ. flªj 2017-18« M©oš
el¤j¥g£l f©fh£Áæš 120 kfë® Ra cjé¡ FG cW¥Ãd®fŸ fyªJ
bfh©L %.55.34 Ïy£r« kÂ¥Ãyhd bghU£fis é‰gid brŒJ
gadilªJŸsd®
• f£lha/ éU¥g¡ f©fh£Á:
f£lha / éU¥g¡ f©fh£Á kht£l mséš el¤j¥gL»wJ. kfë® Ra cjé¡

FG c‰g¤Â 1039 kfë® Ra cjé¡FGéd® fyªJ bfh©L %.201.83 Ïy£r«
kÂ¥Ãyhd bghU£fŸ é‰gid brŒa¥g£LŸsJ.

k¡fŸ rhrd« 2018
M. fšÿç rªij:
kfë® Ra cjé¡ FG¡fë‹ c‰g¤Â bghU£fis Ïs«

jiyKiwædU¡F vL¤J¢ bršY« neh¡f¤Jl‹ fšÿçfëš éHh¡fŸ k‰W«
K¡»a bghJ ãfœ¢ÁfŸ eilbgW« nghJ, fšÿçfŸ k‰W« gšfiy¡fHf
tshf§fëš fšÿç rªijfŸ (College Bazaars) el¤j¥gL»‹wd. flªj
2017-18« M©oš khãy mséš 123 fšÿçfëš el¤j¥g£l Ï¡f©fh£Áfëš
3103 kfë® Ra cjé¡ FG cW¥Ãd®fŸ fyªJ bfh©L %.219.97 Ïy£r«
kÂ¥Ãyhd bghU£fis é‰gid brŒJŸsd®.
Ï. elkhL« kÂ é‰gid m§fho :
murhiz v©.117 Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤Jiw ehŸ.05.09.2013‹ têna,

kfë® Ra cjé¡FG¡fë‹ c‰g¤Â¥ bghU£fë‹ é‰gidia mÂfç¡F«
bghU£L k¡fŸ mÂfkhf TL« Ïl« k‰W« R‰Wyh¤ jy§fëš 100 kÂ elkhL«
é‰gidm§fhofŸ kht£lªnjhW« ã®zæ¡f¥g£l Ïy¡Ñ£o‹go mik¡f¥g£L
2017-18« M©L %.230.47 Ïy£r¤Â‰F bghU£fŸ é‰gid brŒa¥g£LŸsJ.
<. khãy tH§fš k‰W« é‰gid r§f« :
kfë® Ra cjé¡ FG¡fë‹ c‰g¤ÂbghU£fis khãy, njÁa k‰W«

r®tnjr rªij¥gL¤J« neh¡f¤njhL, khãy mséš, khãy tH§fš k‰W« é‰gid
r§f« (SSMS) mik¡f¥g£L kht£l§fëš cŸs Cuf k‰W« ef®¥òw Ra cjé¡
FG¡fë‹ c‰g¤Â bghU£fis tho¡ifahs®fë‹ njit¡F V‰g, é‰gid
brŒÂl kht£l tH§fš k‰W« é‰gid r§f« (DSMS) khãy mséš
V‰gL¤ÂÍŸs khãy tH§fš k‰W« é‰gid r§f¤Jl‹ xU§»izªJ brašg£L
bfh©oU¡»wJ.

Â£lÏa¡Fe®,
mid¤J kht£l§fŸ.
7. fyh¢rhu¥ ngh£ofŸ
kfë® Ra cjé¡FG¡fŸ k‰W« Cuh£Á mséyhd T£lik¥òfë‹
cW¥Ãd®fëilna M©LnjhW« bgh§fš ÂUehŸ rka¤Âš t£lhu k‰W« kht£l
mséš gšntW fyh¢rhu¥ ngh£ofŸ el¤j¥g£L, mt®fël« kiwªJŸs
Âwikfis btë¡bfhz®tJl‹, midtU« x‰WikÍl‹ vªj X® ghFghL«

k¡fŸ rhrd« 2018
Ï‹¿, nr®ªJ thG« g©ig ts®¡»wJ. Ïjdhš jäHf« X® mikÂ¥ ó§fhthf¤

Âfœ»wJ.

Â£l Ïa¡Fe®
8. thœthjhu nk«ghL
jäœehL khãy Cuf thœthjhu Ïa¡f« x›bthU »uhk Cuh£ÁæY« cŸs

g©iz k‰W« g©iz rhuh bjhêèš <LgL« kfëç‹ tUkhd¤ij nk«gL¤J«
bghU£L gšntW thœthjhu elto¡iffis vL¤J tU»wJ. mit Ã‹tUkhW:
g©iz¤ bjhêš ((Farm Activity))
Kj‹ik c‰g¤Âahs® FG:
étrha¤Âš xnu tifahd gæ® rhFgo brŒÍ« 30 kfëiu xU§»iz¤J

étrha c‰g¤Âahs® FG¡fŸ mik¡f¥gL»wJ.
c‰g¤Â brŒa¥gL« gæ® k‰W« étrha« rh®ªj bjhêY¡F V‰g eÅd bjhêš
E£g§fëš Âw‹ gæ‰Á , étrha« k‰W« fhšeil¤ JiwÍl‹ ÏizªJ el¤j¥gL»wJ.
ehsJ njÂtiu, g©iz rh®ªj bjhêš nk«gh£L¤ Â£lkhdJ, Kjš f£lkhf

768 »uhk Cuh£Áfëš brašgL¤j¥g£L, bkh¤j« 30720 kfë® gadilªJŸsd®.
c‰g¤Â¡ FG¡fis¥ nghynt ML ts®¥ò k‰W« khL ts®¥ò kfëiuÍ« xU§»iz¤J
c‰g¤Âahs® FG¡fŸ mik¡f¥gL»‹wd.
x›bthU FGé‰F«, njitahd bghJ trÂfshd étrha¡ fUéfŸ, éijfŸ,

kUªJfŸ ngh‹w ÏL bghU£fŸ bfhŸKjš brŒjš k‰W« rªij thŒ¥ò cUth¡f«
M»at‰¿‰fhf %.30,000 ãÂ cjé më¡f¥gL»wJ.
nkY«, TLjyhf 3044 »uhk Cuh£Áfëš g©iz rh®ªj bjhêš éçth¡f«

brŒa Â£läl¥g£LŸsJ. Ïj‹ _y« 76100 gadhëfŸ ga‹ bgWt®. nkY«, xU
Cuh£Á¡F xU étrha c‰g¤Âahs® FG v‹w mo¥gilæš, 3044 étrha
c‰g¤Âahs® FG¡fŸ cUth¡f¥gL«. Ï¡ FG¡fS¡F étrha¤ bjhêšfŸ
nk‰bfhŸtj‰F %.40,000/- Kjš %.1,00,000/- tiu RHšãÂ tH§f¥gL«.

k¡fŸ rhrd« 2018
g©iz rhuh bjhêš nk«ghL: ((Non - Farm Activity))
g©iz rhuh bjhêiy C¡Fé¡F« bghU£L, Ï¤Â£lkhdJ Kjš f£lkhf

800 Cuh£Á x‹¿a§fëš brašgL¤j¥g£lJ. x›bthU »uhk Cuh£ÁæY« 10 eg®fŸ
»uhk tWik xê¥ò¢ r§f« _y« nj®Î brŒa¥g£L, mt®fŸ òÂjhf bjhêš
bjhl§fnth, V‰fdnt brŒJ tU« bjhêiy nk«gL¤jnth mšyJ kh‰¿ mik¡fnth
x›bthUtU¡F« jyh %.10,000 flDjé tH§f¥g£LŸsJ. Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ bkh¤j«
8,000 kfë® gadilªJŸsd®. %.8.00 nfho bryÅd« nk‰bfhŸs¥g£LŸsJ.
nkY«, njÁa Cuf thœthjhu Â£l« brašgL¤j¥gL« kht£l§fëš, 160 ÁW

bjhêš ãWtd§fŸ ãWtnth mšyJ nk«gL¤jnth xU my»‰F %. 2.90 Ïy£r«
flDjé tH§f¥gL«.
x›bthU my»Y« 15 gadhëfŸ f©l¿a¥g£L, x›bthU gadhë¡F« %.19,000/-

(%.15,000/-RHšãÂ k‰W« %.4,000/- Âw‹ts®¥ò) òÂa thœthjhu¤ Â£l§fŸ
brašgL¤jÎ« mšyJ nk«gL¤jÎ« tH§f¥gL»wJ. flDjé bgw¥g£l 2 khj§fS¡F
ÃwF bjhifæid ÂU«g brY¤jyh«.

Â£lÏa¡Fe®,
mid¤J kht£l§fŸ.
9. X¤j bjhêš FG¡fŸ ((Common livelihood groups)
xU »uhk« - xU c‰g¤Â bghUŸ v‹w nfh£gh£o‹ mo¥gilæš xnu

khÂçahd bjhêèš <Lg£LŸs FG¡fis f©l¿ªJ mitfis C¡Fé¤J
xU »uhk« mséš mšyJ Áy »uhk§fis Ïiz¤J étrha« rhuhj
bjhêyhs®fŸ k‰W« iféidP®fS¡F ãuªju ntiy thŒ¥ò »il¥gj‰F
bjhêš bjhF¥òfŸ cUth¡f¥g£L mt‰¿‰F mid¤J tifahd ãÂ trÂ
V‰gL¤Â, c‰g¤Âia bgU¡», rªij thŒ¥òfS« cUth¡» ju¥gL»wJ. ÏJtiu
919 x¤j bjhêš FG¡fŸ cUth¡f¥g£L, Ï¡FG¡fS¡F %.9.19 nfho ãÂÍjé
tH§f¥g£LŸsJ.
thœthjhu r_f ts gæ‰We®fŸ
r_f k¡fns j§fŸ r_f¤ij Âw«gl nksh©ik brŒÂl nt©L« v‹gJ

njÁa Cuf thœthjhu têfh£L be¿Kiw MF«. Ï¡F¿¡nfhis milÍ«

k¡fŸ rhrd« 2018
tifæš x›bthU »uhk Cuh£ÁæY« thœthjhu elto¡iffis f©fhâ¡F«

bghU£L xUt® f©l¿Í« bghU£L mtiu r_f ts gæ‰Weuh¡f gæ‰Á
më¡f¥gL»wJ. thœthjhu elto¡iffis brašgL¤j bkh¤j« 1536 r_f ts
gæ‰We®fŸ nj®Î brŒa¥g£L gæ‰Á më¡f¥g£LŸsJ. nkY« 6088 r_f ts
gæ‰We®fS¡F gæ‰Á më¤J 3044 étrhæfŸ c‰g¤Â FG mik¡f elto¡if
vL¡f¥g£LŸsJ.

Â£lÏa¡Fe®,
mid¤J kht£l§fŸ.
10. bg© étrhæfŸ nk«gh£L¤ Â£l«

((Mahila kisan sashakthikaran Pariyojana)
njÁa Cuf thœthjhu Ïa¡f¤Â‹ xU Jiz¡ Twhf “bg© étrhæfŸ nk«gh£L

Â£l«” k¤Âa murhš m¿Kf¥gL¤j¥g£LŸsJ. Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ, étrha bjhêèš
<LgL« kfëiu¡ f©l¿ªJ étrha¤Âš mt®fsJ g§nf‰Ãid mÂf¥gL¤Â
mt®fS¡F gy bjhêšE£g gæ‰Áfis më¥gÂ‹ _y« c‰g¤Â¤ Âwid mÂfç¤J,
mt®fë‹ tUkhd¤ij bgU¡FtJ« Ï¤Â£l¤Â‹ neh¡fkhF«. Ï¤Â£l« fhŠÁòu«,
ÂUtŸq® k‰W« éG¥òu« kht£l§fis¢ rh®ªj 10 Cuh£Á x‹¿a§fëš cŸs 166
»uhk Cuh£Áfëš brašgL¤j¥gL»wJ. bkh¤j« 15.96 nfho %ghŒ kÂ¥Ãyhd
Ï¤Â£l« _‹W M©Lfëš brašgL¤j¥gL«. 14800 bg© étrhæfS¡F ehsJ
tiu gæ‰Á më¡f¥g£LŸsJ. %.3.99 nfho ãÂ bgw¥g£L ehsJ tiu %.3.52 nfho
bryÅd« nk‰bfhŸs¥g£LŸsJ. Ïj‹ bjhl®¢Áahf, 2tJ f£lkhf, f%® k‰W«
éG¥òu« kht£l§fëš %.8.39 nfhoæš brašgL¤j¥gL«. _‹W tUl§fëš 12000
bg© étrhæfŸ gadilt®.

Â£lÏa¡Fe®,
mid¤J kht£l§fŸ.

k¡fŸ rhrd« 2018
11. ViH kfëiu jiytuhf¡ bfh©l FL«g§fS¡fhd Áw¥ò

thœthjhu¤ Â£l«
((Special Livelihood Scheme for Women Headed Households (WHH)
2011 « M©L k¡fŸ bjhifæ‹go, 25.88 Ïy£r« FL«g§fŸ kfëiu FL«g¤

jiytuhf¡ bfh©LŸsJ. Cuf k‰W« ef®¥òw gFÂfëš cŸs ViH kfëiu
FL«g¤ jiytuhf¡ bfh©l FL«g§fS¡F cjÎ« bghU£L ntiythŒ¥òl‹
Toa Âw‹ gæ‰Á tH§»L« òÂa Â£l« muR Miz v© 82 Cuf ts®¢Á k‰W«
Cuh£Á¤ Jiw (Áív° 3) Jiw ehŸ 25.5.2015 _y« m¿Kf¥gL¤j¥g£lJ.
Ï¤Â£l¤Â‰F njit¥gL« ãÂ Cuf k‰W« ef®¥òw gFÂfëš brašgL¤j¥gL«
gšntW thœthjhu Ïa¡f Â£l§fë‹ _y« bgw¥gL«. jäœehL Âw‹ ts®¢Á
Ïa¡f« _y« 2522 kfëU¡F gæ‰Á tH§F« bghU£L,3.14 nfho ãÂ xJ¡ÑL
brŒa¥g£LŸsJ. ehsJ tiu 2342 kfë® gadilªJŸsd®. Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ
ÏJtiu (Cuf« k‰W« ef®¥òw«) 78453 kfë® gadilªJŸsd®.

Â£lÏa¡Fe®,
mid¤J kht£l§fŸ.
12.
12.»uhäa bjhêš Kidnth® Â£l«
(Start/Up Village Entrepreneurship Programme)
njÁa Cuf thœthjhu Ïa¡f¤Â‹ xU cg Twhd “»uhäa bjhêš Kidnth®

Â£l« , »uhk¥òw§fëš tÁ¡F« ViHfŸ, j§fë‹ tWik ãiyæèUªJ
K‹ndWtj‰F bjhêš bjhl§fÎ«, m¤bjhêèš ãiyahf brašgL« tifæš
mt®fS¡F cjÎjny Ï¤Â£l¤Â‹ neh¡fkhF«. bjhêš bjhl§» MW
khj§fS¡F , njÁa Cuf thœthjhu Ïa¡f kfë® Ra cjé¡ FG¡fŸ k‰W«
T£lik¥Ã‹ cjéÍl‹ bjhêš Âw‹ ts®¡fÎ«, flDjé tH§fÎ« cjÎ»wJ.
Ï¤Â£l« fhŠÁòu« k‰W« éG¥òu« M»a 2 kht£l§fëš jyh Ïu©L
t£lhu§fëš brašgL¤j¥gL»wJ. Ï¤Â£l« Cuf gFÂfëš tÁ¡F« ViH vëa
k¡fë‹ thœthjhu¤ij nk«gL¤J« 2,400 E© ãWtd§fŸ bjhl§f ãÂ cjé
tH§»Í«, k‰W« bjhêèid ãiy ãW¤jÎ« Ï¤Â£l¤Â‹ neh¡fkhF«.
Ï¤Â£l¤Â‹ bkh¤j kÂ¥ÕL eh‹F tUl§fS¡F %.11.96 nfhoahF«. ehsJ tiu
%.20.00 Ïy£r« mo¥gil MŒÎfŸ k‰W« Âw‹ ts®¥Ã‰fhf Â£l«
brašgL¤j¥gL« ãWtd§fS¡F tH§f¥g£LŸsJ.

k¡fŸ rhrd« 2018

Â£lÏa¡Fe®,
mid¤J kht£l§fŸ.
13. m«kh ÏUr¡fu thfd¤ Â£l«

Ï¤Â£l« ciH¡F« kfëç‹ m‹whl brašgh£il ÏyFth¡F«
neh¡f¤Jl‹ mt®fë‹ gâæl§fŸ, t§», k‰W« rKjha mik¥ò¥ gâfis
Áukä‹¿ brŒtj‰F VJthf ÏU r¡fu thfd§fŸ th§Ftj‰fhf Ï¤Â£l«
cUth¡f¥g£LŸsJ. kfëuhš vëÂš ga‹gL¤J« tifæš Ï›thfd§fŸ
ÏU¡f nt©L« v‹w neh¡f¤Â‹go »a® Ïšyhj mšyJ M£nlh »a® cila ÏU
r¡fu thfd§fŸ k£Lnk Ï¤Â£l¤Â‹ _y« th§f KoÍ«. kh‰W¤ Âwdhëfë‹
cgnahf¤Â‰nf‰g totik¡f¥g£l _‹W r¡fu thfd§fS« th§fyh«. Ï¤Â£l«
2017-18 « M©L Kjš brašgL¤j¥gL»wJ.
Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ jFÂ bgW« gadhëfŸ:
thœthjhu« <£L« bghU£L jå eguhfth, T£lhfnth gâòçÍ« kfë®,

bjhiy öu§fS¡F br‹W gâòçÍ« bg©fŸ k‰W« jdJ tUkhd¤ij k£Lnk
Ãujhdkhf¡ bfh©L FL«g« el¤J« kfë® M»nah® gadhëfshf cWÂ
brŒa¥gLt®. nkY«, ÑœfhQ« ÃçÎfis¢ rh®ªjt®fS« jFÂÍilatuht®.
m. mik¥ò rh®ªj k‰W« mik¥ò¢ rhuh ÃçÎfëš gÂÎ brŒa¥g£LŸs bg©

bjhêyhs®fŸ.
M. filfŸ k‰W« ãWtd§fëš gâòçÍ« kfë®.
Ï. Ra bjhêš brŒÍ« kfë® k‰W« ÁW bjhêš brŒgt®fŸ.
<. murh§f ãÂ cjé bgW« ãWtd§fŸ, jåah® ãWtd§fŸ, muR Â£l§fŸ/

r_f« rh®ªj ãWtd§fŸ - Cuh£Á mséyhd T£lik¥ò, »uhk tWik
xê¥ò r§f«, kht£l k¡fŸ f‰wš ika« (kfik), M»at‰¿š gâòçÍ«
kfë®, bjhF¥óÂa« Âd¡Tè k‰W« x¥gªj mo¥gilæš CÂa« bgW«
kfë®.
c. t§» bjhl®ghs®fŸ / t§» tê el¤Je®fŸ k‰W« “ASHA” gâahs®fŸ
Ï¤Â£l« khãy muR¤ Â£lkhF«. 2017-18 « M©oš %.200 nfho ãÂ

xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ, Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ gadhëfŸ »a® Ïšyhj / M£nlh
»açš Ïa§F« trÂÍl‹ Toa 125 cc-¡F äfhkš jukhd òÂa ÏUr¡fu thfd«

k¡fŸ rhrd« 2018
th§»¡ bfhŸs mÂfg£r khåakhf thfd éiyæš 50 rjÅjnkh mšyJ

%.25,000/- Ït‰¿š vJ Fiwnth m¤bjhif tH§f¥gL«.
Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ tUl¤Â‰F xU Ïy£r« ciH¡F« kfë® ga‹ bgWt®.

Ï¤Â£l« 2017-18 Kjš brašgL¤j¥g£L tU»wJ.
Ï¤Â£l« 24.2.2018 Kjš eilKiwgL¤j¥g£L , ehsJ tiu 1069 gadhëfŸ

gadilªJŸsd®. %.2.68 nfho bryÅd« nk‰bfhŸs¥g£LŸsJ.

Â£lÏa¡Fe®,
mid¤J kht£l§fŸ.
14. Ô‹ jahŸ mªÂnahja nah#dh – njÁa ef®¥òu thœthjhu

Ïa¡f« ((DAY – NULM))
Ô‹ jahŸ mªÂnahja nah#dh - njÁa ef®¥òu thœthjhu Ïa¡fkhdJ
(DAY – NULM) k ¤Âa k‰W« khãy muRfshš 60:40 v‹w ãÂ
é»jh¢rhumo¥gilæš brašgL¤j¥g£L tU»wJ. Ï¤Â£l¤Â‹ K¡»a
neh¡fkhdJ ef®òu§fëš Ã‹j§»a k‰W« ViH FL«g§fS¡F tYthd
ãWtd mik¥òfis cUth¡»¤ jUtj‹ _y« mt®fë‹ ãiyahd
thœthjhu¤ij mok£l ãiyæèUªJ ãiyahd yhg« ju¡Toa tifæš Ra
ntiy k‰W« Âw‹ ntiy thŒ¥òfis V‰gL¤Â mj‹ _y« mt®fë‹
thœthjhu« nk«gl cWÂ brŒ»wJ. Ï¤Â£l¤Â‹ neh¡fkhf ef®òw
ciwélk‰nwhU¡F mo¥gil trÂfSl‹ Toa ciwél¤ij go¥goahf
ca®¤Â¤ jUtJ. nkY« ef®¥òu rhiynahu éahghçfS¡F rªij thŒ¥òfis
nk«gL¤Jtj‰F cjÎ« tifæš ãÂMjhu§fë‹ _y« fl‹, r_f ghJfh¥ò
k‰W« Âw‹ ts®¥Ã‹ _y« ts®ªJ tU« rªij thŒ¥òfis ga‹gL¤Â¡
bfh©L mt®fë‹ thœthjhu« nk«gl cjÎ»wJ.
Ï¤Â£lkhdJ mid¤J ef®¥òw cŸsh£Á mik¥òfëš (664) tÁ¡F«

k¡fis fz¡»š bfh©L mt®fë‹ ÏilôWfis¤ Ô®¥gj‰fhf Ñœ¡fhQ«
Â£l¡ TWfë‹ têna brašgL¤j¥g£L tU»wJ.
1. r_f mâÂu£lš k‰W« ãWtd nk«ghL: Ï¤Â£lkhdJ Ra

cjé¡FG¡fŸ k‰W« mt®fsJ T£lik¥Ã‹ _y« ViH vëa k¡fis

k¡fŸ rhrd« 2018
r_f mâfshf x‹W Âu£L»wJ. m¢Ra cjé¡FG¡fis nk«gL¤J«

T£lik¥Ãid cUth¡Fjš, k‰W« mj‹ bjhl®ghd Ãw elto¡iffis
bjhl®ªJ Ïu©L tUl§fS¡F f©fhâ¤jš t§» Ïiz¥ò
M»at‰¿‰F xU Racjé¡ FGé‰F mÂf g£rkhf %.10000/-
bryél¥gL»wJ. nkY« xU Ra cjé¡ FG¡fS¡F RHš ãÂahf %.10000/-
bfhL¡f¥gL»wJ. Ra cjé¡ FG¡fë‹ gFÂ T£lik¥Ã‰F xU Kiw
RH‰Á ãÂahf %.50000/-bfhL¡f¥gL»wJ. nkY« ef®òw thœthjhu
ika§fŸ mik¡f xU ika¤Â‰F %.10,00,000/- Mjhu ãÂahf
tH§f¥gL»wJ.
2 . Âw‹ gæ‰Á k‰W« ntiythŒ¥ò gæ‰Á _y« ntiythŒ¥Ãid

cUth¡Fjš (EST&P): Ï¤Â£lkhdJ ef®òw ViH k¡fë‹ Âwid
nk«gL¤J« tifæš Ra ntiythŒ¥ò k‰W« CÂa« bgW« ntiy
thŒ¥òfis nk«gL¤J« tifæš brašgL¤j¥gL»wJ. gæ‰Á f£lz«,
gæ‰Á cgfuz«, gæ‰Áahs®fë‹ f£lz«, FW ãWtd ts®¢Á,
ntiythŒ¥ò bjhl®ghd bryÎfS¡fhf xU gadhë¡F %.15,000/-
tH§f¥gL»wJ.
3 . Âw‹ nk«ghL k‰W« gæ‰Á: khãy k‰W« efu¤Âš tYthd

ãWtd§fis njÁa k‰W« khãy k‰W« ef®òw mséš cUth¡Fjš
Ï¤Â£l¤Â‹ brašghlhF«. Ïj‰fhf ruhrçahf xU Âw‹ gæ‰Á¡F
mÂfg£rkhf %.7500/-ia bryél¥gL»wJ.
4. Ra ntiythŒ¥ò¤ Â£l« : Ï¤Â£lkhdJ ef®òw ViHfëš jåeg®fŸ /

FG¡fS¡F ãÂÍjéæ‹ _y« Ra ntiythŒ¥ò / FW ãWtd
mik¥òfis mik¤J¤ jUtjhF«. Ï¤Â£l¤Â‹ Ñœ jå egnuh mšyJ
FG¡fnsh FW ãWtd§fis mik¥gj‰fhf Kiwna %.2 y£r« Kjš
mÂf g£rkhf %.10 y£r« %ghŒ tiu tH§f¥gL»wJ. jå¥g£l k‰W« FG
ãWtd§fS¡F t§» flåš 7 rjé»j t£o khåa« tH§f¥gL»wJ.
nkY« t§»¡ flid Kiwahf ÂU¥Ã¢ brY¤J« kfë® Ra
cjé¡FG¡fS¡F« TLjyhf 3 rjé»j t£o khåakhf tH§f¥gL«.
5 . ef®òw ciwélk‰nwhU¡F ciwél«: Ï¤Â£l¤Â‹ _y« ciwél«

Ïšyhj FHªijfŸ, tajhdt®fŸ, KÂat®fŸ M»at®fë‹
ghJfh¥Ã‰fhf mo¥gil cŸ f£lik¥òfSl‹ Toa j§Fäl« K¡»akhf
FoÚ®, fêtiu, ghJfh¥ò ngh‹w mo¥gil trÂfis brŒJ¤ju¥gL»wJ.
Ïj‰fhd f£lik¥ò brythf xU rJu mo¡F %.1000/-, guhkç¥ò brythf
xU khj¤Â‰F %.5000/-, xU tUl¤Â‰F j§F« brythf %.1,00,000/-,

k¡fŸ rhrd« 2018
czé‰fhf xU egU¡F %.50/- Ïjid guhkç¡F« gâahs®fS¡F %

3.60 y£r« xU tUl¤Â‰F _yjd bryédkhf ju¥gL«.
6 . ef®¥òw rhiynahu éahghçfS¡F thœthjhu«: ef®¥òw rhiynahu

éahghçfë‹ ghÂ¥òfis f©l¿ªJ mt®fS¡F milahs m£ilfis
tH§Fjš, rhiynahu rªijthŒ¥òfis nk«gL¤Jjš, rhiynahu
é‰gidahs®fë‹ cŸf£lik¥ò trÂfis nk«gL¤Jjš mt®fë‹
Âw‹fis nk«gL¤J« tifæš gæ‰Á, ãÂ Mjhu§f§fë‹ _y« fl‹
trÂ k‰W« r_f ghJfh¥ò¤ Â£l¤Âš mt®fis Ïiz¤jš M»aitna
Ï¤Â£l¤Â‹ neh¡fkhF«.
7 . òÂa Ka‰ÁfŸ k‰W« Áw¥ò¤ Â£l§fŸ : Ï¤Â£lkhdJ òÂa

Ka‰Áfë‹ _y« òJikahd Â£l§fis C¡Fé¤jyhF«.
Ï«Ka‰ÁahdJ bghJk¡fŸ, jåah® k‰W« r_f g§fë¥Ã‹ _y« ef®òw
thœthjhu¤ij C¡Fé¤jš, nkY« Áw¥ò¤ Â£l§fë‹ _y« ef®òw
tWikia Ú¡FjyhF«.

Â£lÏa¡Fe®,
mid¤J kht£l§fŸ.

k¡fŸ rhrd« 2018
kfë® Â£l« kht£l brayh¡f my»‹ KftçfŸ

t.v©. mYtyf« Kftç bjhiyngÁ
1. mhpaYhh; jpl;l naf;Feh;, 04329-228505

khtl;l naf;f Bkyhz;ik myF
kfsph; jpll
; k; / khepy Cuf thH;thjhu naf;fk;,
khtl;l Ml;rpah; mYtyf tshfk;, mhpaYhh;
2. brd;id jpl;l naf;Feh;, 044-2235063

kfspu; jpl;lk;,
100,mz;zhrhiy, fpz;o.
brd;id – 600 032
3. Bfhak;g[j;Jhu; jpl;l naf;Feh;, 0422 -2301855

kfsph; jpll
khtl;l Ml;rpau; mYtyfk;.
Bfhak;g[j;Jhu; -641 008
4. flYhu; jpl;l naf;Feh;, 04142 -294143

kfsph; jpll
ókhiy tâf tshf« (Kjš kho), (BSNL
mYtyf« vÂçš) G.H.nuhL, flYhu;-607001
5. jUkg[up jpl;l naf;Feh;, 04342 – 233298

kfsph; jpll
khtl;l Ml;rpau; mYtyfk;, nu©lhtJ kho,
oooÁ f£ol«.jUkg[up -636 705.
6. jpz;Lf;fy; jpl;l naf;Feh;, 0451 - 2460050

kfsph; jpll
khtl;l Ml;rpau; mYtyfk;. jiu¤js«,
jpz;Lf;fy; - 624 005.
7. NBuhL jpl;l naf;Feh;, 0424- 2257087

kfsph; jpll
Kjy; kho, ókhiy tâf tshf«,
bgUe;Jiw BuhL, Fkyd; Fl;il.
NBuhL – 638 011.

8. fhq;rpg[uk; jpl;l naf;Feh;, 044 – 27236348

kfsph; jpll
fhq;rpg[uk; - 631 502.
9. fd;dpahFkup. jpl;l naf;Feh;, 04652 -272275

kfsph; jpll
ehfu;Bfhtpy;, ókhiy tâf tshf«,
tl¢nrç,fd;dpahFkup – 629 001.
10. fUu; jpl;l naf;Feh;, 04324 -257377

kfsph; jpll
nu©lhtJ kho,fUu;-639 005.
11. fpU&;zfpup jpl;l naf;Feh;, 04343 –235267

kfsph; jpll
khtl;l Ml;rpau; mYtyfk;.v©. 106 & 107,
nu©lhtJ khofpU&;zfpup- 635 001
12. kJiu jpl;l naf;Feh;, 0452 – 2566220

kfsph; jpll
g[J ej;jk; BuhL, kJiu – 625 014
13. ehfg;gl;odk; jpl;l naf;Feh;, 04365 - 253061

kfsph; jpll
khtl;l Ml;rpau; mYtyf tshfk;.
_‹whthJ kho, ehfg;gl;odk; - 611 003.
14. ePyfpup jpl;l naf;Feh;, 0423 -2444430/35

kfsph; jpll
mby¡rh©l® fhny{,
BgA;f; iyd;,
tz;or;Brhiy, ePyfpup -643 001.
15. ehkf;fy; jpl;l naf;Feh;, 04286 - 281131

kfsph; jpl;lk; / khepy Cuf thH;thjhu naf;fk;,
khtl;l Ml;rpau; mYtyf tshfk;,
nu©lhtJ kho, ehkf;fy; - 637 003.
16. bguk;gYh; jpl;l naf;Feh;, 04328 - 225362

khtl;l Ml;rpau; mYtyf tshfk;
bguk;gYhu; - 621 212.
17. g[Jf;Bfhl;il jpl;l naf;Feh;, 04322 – 230950

khtl;l Ml;rpau; mYtyf tshfk;,
52, vêš ef®, g[Jf;Bfhl;il – 622 005.
18. nuhkehjg[uk; jpl;l naf;Feh;, 04567 - 231341

kfsph; jpll
1/314, ghujp efh;,btspg;gl;odk; (mq;ry;)
nuhkehjg[uk;-623 535.
19. Bryk; jpl;l naf;Feh;, 0427 - 241552

kfsph; jpll
207, 2tJ kho, khtl;l Ml;rpah; mYtyf
tshfk;, Bryk; - 636 001.
20. rptfA;if jpl;l naf;Feh;, 04575 - 240962

44/69, vHpy; fhk;g;sf;^;, jiu jsk;,
nkÿ® bjU, rptfA;if-630 561.
21. jpUbey;Btyp jpl;l naf;Feh;, 0462-2500302

bfhf;fpu Fsk;, giHa Ml;rpah; mYtyf tshfk;,
jpUbey;Btyp-627 009
k¡fŸ rhrd« 2018

22. jpUtz;
[ zhkiy jpl;l naf;Feh;, 04175 - 227476
vz; 4/15, 7tJ bjU fhe;jp efh;,
jp[Utz;zhkiy – 606 601.
23. jq;rht{h; jpl;l naf;Feh;, 04362 -277907

vz; 223 nu©lhtJ kho,
òÂa kht£l M£Áa® mYtyf«,
ÂU¢Á nuhL, jq;rht{h;-613 007.
24. Bjdp jpl;l naf;Feh;, 04546 - 255203

kfsph; jpll
miw vz;. 71, 4 tJ kho,
khtl;l Ml;rpah; mYtyf tshfk;,
Bjdp- 625 531.
25. jpUg;g{h; jpl;l naf;Feh;, 0421 - 2218770

kfsph; jpll
khtl;l Ml;rpah; mYtyf tshfk;,jpUg;g{h;.
26. jpUts;Sh; jpl;l naf;Feh;, 044 -27664528

kfsph; jpll
1tJ kho, khtl;l Ml;rpah; mYtyf
tshfk;, jpUts;Sh;-602 001.
27. jpUth\h; jpl;l naf;Feh;, 04366-221031

kfsph; jpll
2tJ kho, g[jpa Ml;rpah; mYtyf tshfk;,
jpUth\h; - 610 101.
28. Jhj;Jf;Fo jpl;l naf;Feh;, 0461-2341282
kfsph; jpll
2tJ kho, Ml;rpah; mYtyf tshfk;,
Bfhuk;ghisak;, Jhj;Jf;Fo- 101.

k¡fŸ rhrd« 2018
29. jpUr;rp jpl;l naf;Feh;, 0431-2412726

kfsph; jpll
jpUr;rp-620 001.
30. BtYhh; jpl;l naf;Feh;, 0416-2215765

g{khiy tzpf tshfk;,
fw;gfk; R{g;gh; khh;f;bfl; vjphpy;,
mz;zhrhiy, BtYhh;-632 001.
31. tpGg;g[uk; jpl;l naf;Feh;, 04146-223736

kfsph; jpll
TAHDCO gpy;oA;, be. 62/56-V brd;id
beLq;rhiy, tpGg;g[uk;-605 602.
32. tpUJefu; jpl;l naf;Feh;, 04562-252036

kfsph; jpll
tpUJefh;.

k¡fŸ rhrd« 2018

k¡fŸ rhrd« 2018
g‹dh£L ntsh© ts®¢Á ãÂa¤Â‹ (IFAD)

cjéÍl‹ Toa Rdhä¡F¥ Ã‹ ãiy¤j
thœthjhu¤ Â£l« (PTSLP)

k¡fŸ rhrd« 2018
22. g‹dh£L ntsh© ts®¢Á ãÂa¤Â‹ (IFAD) cjéÍl‹

Toa Rdhä¡F¥ Ã‹ ãiy¤j thœthjhu¤ Â£l« (PTSLP)
Â£l¡ F¿¡nfhŸ k‰W« neh¡f«
ãiy¤j jd¦ikÍld¦ Toa thH¦thjhu§fis Vw¦gL¤Â mtw¦iw Óça
Kiwæy¦ ã®t»¡f¤ j¡f Âwikahd jw¦rh®ghd flnyhu rKjha¤ij
cUth¡Ftnj Ï¤Â£l¤Âd¦ F¿¡nfhs¦ MF«. Rdhäahy¦ ghÂ¡f¥g£l flnyhu¥
gFÂfëy¦ thG« k¡fshy¦ F¿¥ghf bg©fshy¦ bray¦gL¤j¥gL« thœthjhu
bjhêy¦fs¦ kw¦W« ts Mjhu mik¥òfs¦ ãiy¤J brašgL¤Jtij Ï¤Â£l«
K¡»a neh¡fkhf bfh©Ls¦sJ.
mQf
Â£l¡ TW égu« gadhëfŸ
nt©oa mYty®
1. flnyhu gFÂ ts Mjhu nkyh©ik
rKjha k¡fëd¦ Â£l¥ kht£l Â£l
c£f£lik¥ò g§nfw¦òld¦ gFÂæYs¦s brayh¡f
trÂ c£f£lik¥ò »uhk k¡fs¦ mYty®,
trÂfs¦ Rdhä¡F¥ Ã‹
f©l¿a¥g£L ãiy¤j
bray¦gL¤j¥g£L thH¦thjhu¤
tU»wJ. Â£l«
Û‹ts Mjhu Ûd¦ ts¤Âid Â£l¥ gFÂæy¦ kht£l Â£l
nkyh©ik mÂfç¡F« flnyhu brayh¡f
bghU£L braw¦if »uhk§fëy¦ mYty®,
gts Ûd¦ Ão Rdhä¡F¥ Ã‹
ciwél§fis glFfs¦ _y« ãiy¤j
cUth¡Fjy¦. flèy¦ Ûd¦ thH¦thjhu¤
Ão¥gt®fs¦ Â£l«
2. Cuf ãÂ k‰W« Ïl®ghL Ú¡F« cgfuz§fŸ
eèÎ‰w bjhêš Â£l kÂ¥Õ£L¤ T£L bghW¥ò¡ Cuh£Á
Kidnth® bjhifæš FG¡fshš mséyhd
_yjd ãÂ 70 rjÅj« bjhif bjhl§f¥gL« T£lik¥ò, »uhk
ehÃ‹° ãWtdãÂ, òÂa bjhêy¦ T£L ts
25 rjÅj¤ bjhif Â£l§fs nk«gh£L
eèÎ‰w bjhêš ika§fs¦ kw¦W«
Kidnth® _yjd kht£l Â£l
ãÂ k‰W« 5 rjÅj¤ brayh¡f
bjhif mYty®,
gadhëfë‹ Rdhä¡F¥ Ã‹
g§fë¥ò ãiy¤j
thH¦thjhu¤
Â£l«

k¡fŸ rhrd« 2018
mQf
nt©oa mYty®
fh¥ÕL Â£l§fs¦ Fiwthd rªjh Â£l¥ gFÂæy¦ Cuh£Á

(MÍs¦ kw¦W« bjhifæš MÍs¦ FoæU¡F« mséyhd
bghJ) fh¥ÕL kw¦W« mid¤J T£lik¥ò, »uhk
bghJ fh¥ÕL ju¥Ãd®
T£L ts
Û‹ Ão
cilikfS¡fhd nk«gh£L
fh¥ÕL ika§fs¦ kw¦W«
kht£l Â£l
brayh¡f
mYty®,
Rdhä¡F¥ Ã‹
ãiy¤j
thH¦thjhu¤
Â£l«
Ja® Fiw¥ò ãÂ Ïa‰if nguêé‹ kfë® Ra Cuh£Á

nghJ kfë® Ra cjé¡ FG mséyhd
cjé¡ FG cW¥Ãd®fŸ T£lik¥ò k‰W«
cW¥Ãd®fS¡F
kht£l Â£l
6% t£oæš fl‹
brayh¡f
mYty®
bghUs¦ rikayiw Cuh£Á Cuh£Á

cUth¡fk¦ kw¦W« fêÎfëèUªJ mséyhd mséyhd
òÂa vçthÍ cw¦g¤Â T£lik¥ò T£lik¥ò, »uhk
c¤ÂfS¡fhd brŒÍ« fy‹ kw¦W« kfë®
T£L ts
ãÂ mik¤jš. Ra cjé¡ FG
cW¥Ãd®fs¦ nk«gh£L
ika§fs¦ kw¦W«
kht£l Â£l
brayh¡f
mYty®

k¡fŸ rhrd« 2018
mQf
nt©oa mYty®
3. ntiythŒ¥ò cUth¡Fjš k‰W« Âw‹ ts®¥ò gæ‰Á
Ûd¦ éw¦gid Â£l¥ gFÂæYs¦s Ûd¦ Ão kht£l Â£l
r§f§fs¦ flnyhu Ûdt glFfs¦ _y« brayh¡f
»uhk§fëy¦ flèy¦ Ûd¦ mYty®,
Ão¡f bry¦Y« Rdhä¡F¥ Ã‹
glFfs¦ k‰W«
Ûdt®fs¦. ãiy¤j
ÏaªÂu« thH¦thjhu¤
bghU¤j¥glhj Â£l«
glFfŸ _y« Ûd¦
Ão¡f bry¦Y«
Ûdt®fis
xU§»iz¤J
r§f§fis
Vw¦gL¤Jjy¦.
fld¦ Û£ò¤ Â£l¥ gFÂæy¦ Â£l¥ gFÂæy¦ kht£l Â£l

bjhif flnyhu Ûdt flnyhu Ûdt brayh¡f
»uhk§fëYs¦s »uhk§fëYs¦s mYty®,
Ûdt r§f§fëy¦ Ûdt Rdhä¡F¥ Ã‹
ÏizªJs¦s r§f§fëy¦ ãiy¤j
Ûdt®fëd¦ fld¦ ÏizªJs¦s thH¦thjhu¤
Û£ò¤ bjhifia Ûdt®fshf Â£l«
bfhL¤J ÏU¡f
flåèUªJ nt©L«.
éLé¤jy¦.
FWªbjhêš ts®¢Á
T£L bghW¥ò¡ flnyhu k¡fë‹ kfë® Ra »uhk T£L ts

FG nk«gh£L
Ra ntiy cjé¡ FG
ika§fs¦, Û‹
thŒ¥òfŸ cW¥Ãd®fŸ é‰gid r§f§fŸ
k‰W« Û‹ kw¦W« kht£l
é‰gid Â£l brayh¡f
brŒÍ« mYty®,
bg©fŸ. Rdhä¡F¥ Ã‹
ãiy¤j
thH¦thjhu¤ Â£l«

Citizen Chart - 2018 - TAM

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Citizen Chart - 2018 - TAM

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw

3. Kjyik¢rç‹ Nça ä‹ r¡ÂÍl‹ Toa gRik ÅL Â£l« 23

4. r£lk‹w cW¥Ãd® bjhFÂ nk«gh£L¤ Â£l« 28

6. jäœehL Cuf¢ rhiyfŸ nk«gh£L¤ Â£l« 41

7. egh®L - M®.I.o.v¥. Â£l« 42

8. xU§»izªj x¥gil¡f¥g£l tUthŒ¤ Â£l« 43

9. xU§»izªj kfë® Rfhjhu tshf§fŸ 45

10. xU§»izªj M©fŸ Rfhjhu tshf§fŸ 47

11. JhŒikahd »uhk Ïa¡f« 49

12. Cuf¥ gFÂfëš Âl¡ fêÎ nkyh©ik¤ Â£l« 50

13. gŸë¡ fê¥giwfis guhkç¤jš 53

14. jUkòç k‰W« »UZz»ç kht£l§fS¡fhd r_f 55

15. kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cWÂ¤ Â£l« 57

16. öŒik ghuj Ïa¡f« (Cuf«) 68

17. Ãujk kªÂç FoæU¥ò¤ Â£l« (Cuf«) 70

18. ehlhSk‹w cW¥Ãd® cŸq® bjhFÂ nk«gh£L¤ Â£l« 72

19. Ãujk kªÂç »uhk rhiyfŸ Â£l« 75

20 . Fiw Ô®¡F« têKiw 76

22. g‹dh£L ntsh© ts®¢Á ãÂa¤Â‹ (IFAD) cjéÍl‹ Toa 114

k¡fŸ rhrd« - 2018

eh£oš äfÎ« K‹nd‰w« milªj khãy§fSŸ x‹whd jäœeh£oš

jäœehL muÁ‹ Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw _‹W K¡»a

Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ JiwahdJ »uhk¥òw k¡fë‹ thœ¡ij¤

Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw, jäœehL muR 1

f£ol§fŸ f£Ljš k‰W« guhkç¤jš, FoÚ® tH§Fjš k‰W« fêtiw trÂfŸ

Cuf Rfhjhu¤ij nk«gL¤J« neh¡»š xU§»izªj kfë® k‰W«

_‹wL¡F Cuh£Á mik¥òfŸ

73-tJ ÏªÂa muÁayik¥ò¢ r£l¤ ÂU¤j«, 1993 š bfh©L tu¥g£l ÃwF,

Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiwæ‹ neh¡f«

ghJfh¡f¥g£l FoÚ® tH§fš, bjU és¡FfŸ, rhiyfŸ, tofhš trÂfŸ

Ïilãiy Cuh£Áfshd t£lhu Cuh£ÁfŸ tYthd ã®thf

2 Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw, jäœehL muR

Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw ã®thf¤ij kh©òäF Cuf ts®¢Á

jäœehL kfë® nk«gh£L ãWtd nkyh©ik Ïa¡Fe®, kfë®

kht£l M£Á¤ jiyt® _‹wL¡F Cuh£Á mik¥òfë‹ MŒthsuhfÎ«

x›bthU t£lhu ts®¢Á mYtyf¤ÂY« xU t£lhu ts®¢Á mYty®

Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw, jäœehL muR 3

Cuh£Á ã®thf« k‰W« »uhk Cuh£Áfëš ãiwnt‰w¥gL« ts®¢Á¤ Â£l§fis¡

»uhk Cuh£Á mséš

»uhk Cuh£Á¤ jiyt® mªj Cuh£Áæ‹ braš mYty® Mth®. »uhk

4 Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw, jäœehL muR

Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw, jäœehL muR 5

6 Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw, jäœehL muR

_‹wL¡F Cuh£Áfëš mo¥gil trÂfis cUth¡», mt‰iw¥

1.1 »uhk Cuh£Áfë‹ r£lßÂahd flikfŸ

1994-M« M©L, jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« ÃçÎ 110-‹ go ÑnH

i) mid¤J »uhk¢rhiyfŸ, ghy§fŸ, ÁWghy§fŸ, jL¥ò¢Rt®fŸ k‰W«

ii) bghJ Ïl§fëš bjU és¡FfŸ mik¤jš.

iii) fêÎ Ú®¡ fhšthŒ mik¤J¡ fêÎ Úiu btëna‰Wjš.

iv) bjU¡fis R¤j« brŒjš k‰W« Rfhjhu¤ij Âl¡fêÎ nkyh©ik

v) bghJ¡ fê¥Ãl trÂ V‰gL¤Jjš.

vi) ÏLfhLfŸ k‰W« RLfhLfis V‰gL¤Â¥ guhkç¤jš.

vii) FoÚ® tH§Fjš.

viii) rKjha brh¤J¡fis guhkç¤jš.

ix) »zWfis guhkç¤jš k‰W« Fs« njh©Ljš, guhkç¤jš k‰W«

x) m›t¥nghJ muR m¿é¡if thæyhf¥ gâ¡f¡Toa Ãw flikfŸ.

1.2. éU¥òçik¥ gâfŸ

1994 M« M©L, jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l«, ÃçÎ 111-‹ go Cuh£Áæ‹

i) ku§fis e£L ghJfh¤jš

ii) »uhk¤ÂYŸs rhiynahu§fëš k‰W« bghJ Ïl§fëš bjU

Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw, jäœehL muR 7

iii) rªijfŸ V‰gL¤Â guhkç¤jš

iv) éHh¡fŸ k‰W« bghU£fh£Áfis f£L¥gL¤Jjš

v) t©ofŸ ãW¤Jäl§fŸ, fhšeil¤ bjhGt§fŸ, Ïiw¢Á¡ Tl§fŸ