SAVIJANJE SA NORMALNOM SILOM

SAVIJANJE SA NORMALNOM SILOM

• Ekscentrično zatezanje (Nt + M):

– Kontrola nosivosti poprečnih presjeka na pojedinačna dejstva i
interakciju (ULS),
– Kontrola deformacija/ugiba (SLS).

• Ekscentrični pritisak (Nc + M):

– Kontrolu nosivosti poprečnog presjeka na pojedinačna dejstva i
interakciju (ULS),
– Kontrola stabilnosti elementa kao cjeline (ULS),
– Kontrolu deformacija – ugiba i horizontalnog pomjeranja u slučaju
stubova (SLS).
SAVIJANJE SA NORMALNOM SILOM
• Nosivost poprečnih presjeka na kombinirano djelovanje
aksijalne sile i momenta savijanja zavisi od klase poprečnog
presjeka:
– Kod presjeka klase 1 i 2, pored pojedinačnih kontrola nosivosti
poprečnih presjeka na djelovanje aksijalne sile i momenta savijanja, u
određenim slučajevima je neophodna i kontrola interakcije ovih
naprezanja na nivou presjeka (redukovani moment nosivosti) (a na
nivou elementa (izvijanje)).
– U slučaju presjeka klase 3 i 4, kod kojih se nosivost određuje po teoriji
elastičnosti, interakcija se svodi na kontrolu normalnog napona u
najopteredenijem poprečnom presjeku.
• Kod presjeka klase 3, ukoliko nema slabljenja rupama za
spojna sredstva, proračun je isti za slučaj zatezanja i pritiska.
• U slučaju sile pritiska, kod klase 4, neophodno je da se uzme u
obzir efektivan poprečni presjek.
Interakcija M-N na nivou presjeka

• Kod standardnih vrude valjanih profila I i H (klase 1 i 2) i

ekvivalentnih zavarenih profila u slučaju savijanja oko jače y-y
ose kontrola interakcije nije potrebna kada su zadovoljena oba
sljededa uvjeta:
hwtw fy Aw fy
N Ed 0, 25N pl ,Rd N Ed 0, 5 0, 5
M0 M0

• U slučaju savijanja oko slabije z-z ose kontrola interakcije nije

potrebna kada je zadovoljen uvjet:
hwtw fy Aw fy
N Ed
M0 M0
Interakcija M-N na nivou presjeka

• Proračun redukovanog momenta nosivosti presjeka M N , Rd

zavisi od oblika poprečnog presjeka i ose oko koje se savijanje
vrši (y-y ili z-z).
• Kontrola nosivosti poprečnog presjeka na interakciju
momenta savijanja i aksijalne sile vrši se na osnovu sljededeg,
opdeg uslova:
M Ed
1
M N ,Rd

M Ed proračunska vrijednost momenta savijanja

M N ,Rd proračunska vrijednost redukovanog momenta nosivosti

Interakcija M-N na nivou presjeka

• Primjer pravougaonog poprečnog presjeka

Afy bhfy Wpl ,y fy bh 2 fy

N pl ,Rd M pl ,y,Rd
M0 M0 M0
4 M0

bhN2 fy 2
N Ed
M N ,y,Rd M pl ,y,Rd  M pl ,y,Rd 
4 M0 4b fy M0
N Ed
MN ,y,Rd M pl ,y,Rd 1  n 2 n
N pl ,Rd
M N ,z ,Rd M pl ,z ,Rd

Interakcija M-N na nivou presjeka

• Redukovani moment M N ,z ,Rd za I presjeke prema EC3:

1n M y,Ed
M N ,y,Rd M pl ,y,Rd M pl ,y,Rd 1
1  0, 5a M N ,y,Rd
A  2bf t f N Ed
a 0, 5 n
A N pl ,Rd
stepen iskorištenja poprečnog presjeka usljed aksijalne sile
n udio rebra u ukupnoj površini poprečnog presjeka (ako se
a proračunom dobije da je a 0, 5 usvaja se a 0, 5 )
• Redukovani moment M N ,z ,Rd za I presjeke prema EC3:
2
n a M y,Ed
za n a M N ,z ,Rd M pl ,z ,Rd 1  M pl ,z ,Rd 1
1a M N ,y,Rd
M N ,z ,Rd M pl ,z ,Rd
za n a n
N Ed M y,Ed
1
A  2bf t f N pl ,Rd M N ,y,Rd
a 0, 5
A
M N ,z ,Rd M pl ,z ,Rd

Interakcija M-N na nivou presjeka

• Redukovani moment M N ,Rd prema EC3:

Interakcija M-N na nivou presjeka

• Interakcija u slučaju kosog savijanja prema EC3 N My Mz

M y,Ed M z ,Ed
1
M N ,y,Rd M N ,z ,Rd

Za I i H presjeke 2 5n ali 1
1, 66
Za šuplje profile pravougaonog presjeka 6
1  1,13n 2
Za šuplje profile kružnog presjeka 2

Prethodni izraz može se koristiti i u odsustvu aksijalne sile. Umjesto redukovanih

momenata plastičnosti M N ,y,Rd i M N ,z ,Rd koriste se momenti plastičnosti M pl ,y,Rd
I M pl ,z ,Rd a u izrazima za i usvaja se da je n 0 , pa je:
Za I i H presjeke 2 1
Za šuplje profile pravougaonog presjeka 1, 66
Za šuplje profile kružnog presjeka 2
Interakcija M-N na nivou presjeka

• Kontrola interakcije za presjeke klase 3

fy
Opdi uslov: x ,Ed
fyd
M0

N Ed M y,Ed M z ,Ed fy
x ,Ed
fyd
A Wy Wz M0

• Za presjeke klase 4 proračunska vrijednost normalnog napona treba

se odrediti na osnovu geometrijskih karakteristika efektivnog
poprečnog presjeka. Pri tome treba uzeti u obzir dodatne momente
savijanja usljed eventualnog pomjeranja težišta efektivnog
poprečnog presjeka:
M NceN

N c,Ed M y,Ed My M z ,Ed Mz fy

x ,Ed
fyd
Aeff Wy,eff Wz ,eff M0
Kontrole nosivosti ekscentrično zategnutih
poprečnih presjeka
• Presjeci klase 1 i 2:
– Kontrola nosivosti na zatezanje
Afy
N pl ,Rd
N t,Rd min M0
0, 9Anet fu
N u,Rd
M2

– Iterakcija M+N
• Opisano na predhodnim slajdovima u detalje
– Proračun otpornosti na savijanje (od interakcije zavisi da li je
redukovana ili ne) W f  pl y
 za klasu 1 i 2
 M0
Wel ,min  f y
M c ,Rd  za klasu 3
 M0
Weff ,min f y
 za klasu 4
  M 0
Kontrole nosivosti ekscentrično zategnutih
poprečnih presjeka
• Presjeci klase 3:
N t,Ed M y,Ed M z ,Ed fy
x ,Ed
fyd
A Wy Wz M0

N t,Ed M y,Ed M z ,Ed

1 u slučaju slabljenja presjeka rupama za spojna sredstva
N t,Rd M y,Rd M z ,Rd

N t ,Ed M y,Ed M z ,Ed proračunske vrijednosti dejstava

N t ,Rd M y,Rd M z ,Rd proračunske vrijednosti nosivosti
fyd proračunska vrijednost granice razvlačenja

• Presjeci klase 4:
N t,Ed M y,Ed My M z ,Ed Mz fy
x ,Ed
fyd
Aeff Wy,eff Wz ,eff M0
Interakcija nosivosti na dejstvo N  M y  Vz kod
poprečnih presjeka klase 1 i 2
• Proračun redukovanog momenta usljed uticaja smicanja i
aksijalne sile
a) neutralna osa u rebru I presjeka:
VEd 0, 5Vpl ,Rd N Ed min 0, 5N pl ,Rd ; 0, 5 Aw fy M0

M y,Ed N Ed twhN2 fy
1 AN AW hN hw M N ,V ,y,Rd MV ,y,Rd 
M N ,V ,y,Rd tw 1  fv 4 M0
Interakcija nosivosti na dejstvo N  M y  Vz kod
poprečnih presjeka klase 1 i 2
• Proračun redukovanog momenta usljed uticaja smicanja i
aksijalne sile
b) neutralna osa u nožici I presjeka

M y,Ed AN  Aw fy
1 AN AW t f ,red tf  M N ,V ,y,Rd bf t f ,red h  t f ,red
M N ,V ,y,Rd 2bf
M0
Interakcija nosivosti na dejstvo N  M y  Vz kod
poprečnih presjeka klase 3 i 4

N Ed M y,Ed Vz Sy,1
2 2
3 fyd z1 xz ,1
eq,Ed x ,1 xz ,1 x ,1
A Iy I ytw
IZVIJANJE EKSCENTRIČNO PRITISNUTIH
ELEMENATA
Interakcione formule za savijanje u ravni (presjeci klasa 1 i 2)

N Ed M y,Ed N Ed M y,Ed
kyy 1, 0 i kzy 1, 0
N b,y,Rd Mb,Rd Nb,z ,Rd Mb,Rd

Afy Afy Wy,pl fy

Nb,y,Rd Nb,z ,Rd Mb,Rd LT
y z
M1 M1 M1

Ako poprečni presjek nije torziono osjetljiv, ili ako je spriječeno BTI LT 1, 0 ,
onda se umjesto nosivosti elemenata na BTI M b,Rd u izrazima koristi nosivost
poprečnog presjeka na savijanje M y,Rd :
Wy,pl fy
M y,Rd
M1
IZVIJANJE EKSCENTRIČNO PRITISNUTIH
ELEMENATA
Interakcione formule za savijanje u ravni (presjeci klase 3)

N Ed M y,Ed N Ed M y,Ed
kyy 1, 0 i kzy 1, 0
N b,y,Rd Mb,Rd Nb,z ,Rd Mb,Rd

Afy Afy Wy,el fy

Nb,y,Rd y
Nb,z ,Rd z
Mb,Rd LT
M1 M1 M1

Ako poprečni presjek nije torziono osjetljiv, ili ako je spriječeno BTI LT 1, 0 ,
onda se umjesto nosivosti elemenata na BTI M b,Rd u izrazima koristi nosivost
poprečnog presjeka na savijanje M y,Rd :
Wy,el fy
M y,Rd
M1
k ij

. IZVIJANJE EKSCENTRIČNO PRITISNUTIH

ELEMENATA
Interakcione formule za savijanje u ravni (presjeci klase 4)
N Ed M y,Ed M y,Ed N Ed M y,Ed M y,Ed
kyy 1, 0 i kzy 1, 0
A f
y eff y LT
Wy,eff fy A f
z eff y LT
Wy,eff fy
M1 M1 M1 M1

Oba prethodna uvjeta moraju biti zadovoljena.

Ako poprečni presjek nije torziono osjetljiv, ili ako je spriječeno BTI LT
1, 0 .
Kada nema pomjeranja težišta efektivnog poprečnog presjeka u odnosu na bruto
presjek (u slučaju obostrano simetričnih presjeka) dodatni momenat savijanja je:
M y,Ed 0

Koeficijenti interakcije k ij mogu se odrediti prema Aneksu A (metoda 1 – povedanje

elastične otpornosti uzimajudi u obzir učinak izvijanja) ili Aneksu B (metoda 2 –
redukcija plastične otpornosti uzimajudi u obzir učinke nestabilnosti) EN 1993-1-1.
k ij

. IZVIJANJE EKSCENTRIČNO PRITISNUTIH

ELEMENATA
ANEKS A
k ij

. IZVIJANJE EKSCENTRIČNO PRITISNUTIH

ELEMENATA
ANEKS A
k ij

. IZVIJANJE EKSCENTRIČNO PRITISNUTIH

ELEMENATA
ANEKS A
k ij

. IZVIJANJE EKSCENTRIČNO PRITISNUTIH

ELEMENATA
ANEKS B
. IZVIJANJE EKSCENTRIČNO PRITISNUTIH
ELEMENATA
ANEKS B
. IZVIJANJE EKSCENTRIČNO PRITISNUTIH
ELEMENATA
ANEKS B
. PROCEDURA PRORAČUNA EKSCENTRIČNO
PRITISNUTIH ELEMENATA
Za procjenu dimenzija profila može se iskoristiti otpornost na savijalje uz uvedanje cca.
20-40%.

1. Klasa presjeka;
2. Kontrola otpornosti na savijanje bočno pridržanog elementa (bez BTI);
3. Kontrola na pritisak zdepastog štapa (bez izvijanja);
4. Interakcija M+N na nivou presjeka, te redukcija otpornosti na savijanje ako je
potrebno;
5. Kontrola otpornosti na smicanje;
6. Interakcija M+N+V, te redukcija otpornosti na savijanje ako je potrebno;
7. Otpornost elementa na izvijanje;
8. Otpornost elementa na BTI;
9. Interakcija M+N na nivou elementa – interakcione formule.