Osmanlı Devletinin Yıkılışını

Hazırlayan Dış Nedenler

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi

Hafta 02
Ders Konusunun Hedefi

 Osmanlı Devletinin Yıkılışında Rol Oynayan

Dış Nedenleri

bilir durumda olacaksınız.

Hafta 02 2
İçindekiler

Kısaca işleyeceğimiz konular şöyledir;

Osmanlı Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış

Nedenler:
1. Rönesans ve Reform
2. Coğrafi keşifler; Fransız Devrimi
3. Sanayi Devrimi ve Aydınlanma Çağı

Hafta 02 3
Osmanlın Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler
Dış Nedenler

 Rönesans ve Reform

 Coğrafi Keşifler

 Fransız Devrimi ( Milliyetçilik akımı )

 Büyük Devletlerin Osmanlı Üzerindeki Emelleri.

 Sanayi Devrimi

 Aydınlanma Çağı

Hafta 02 4
Osmanlın Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler
Rönesans

15 -16 y.y. da Avrupa da bilimde, sanatta meydana gelen yeniden doğuş

hareketidir.

Rönesans hareketini etkileyen faktörler şunlardır;

 Çeviri yoluyla alınan İslam filozof ve yazarlarının eserleri

 Matbaanın bulunması

 Bilim ve sanatı destekleyen zengin burjuva sınıfının meydana gelmesi

 Deneysel düşünce

 Klasik Antik Çağ ile irtibat kurulması

Hafta 02 5
Osmanlın Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler
Rönesans’ın Sonuçları
 Sanat ve edebiyat alanında ilerleme olması

 Din adamları ve kilisenin otoritesinin azalması

 Reform hareketlerinin hızlanması

 Avrupa’da sanattan zevk alan aydın sınıfının doğması

 Bilim ve teknikte ilerleme olması

 Avrupa’nın her yönden güçlenmesine öncülük etmesi

 Osmanlı devleti bu gelişmelerin dışında kaldığından Avrupa karşısında

bilimde ve teknolojide geri kaldı (Olumsuz etki)
Hafta 02 6
Osmanlı Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler
Reform

 15. ve 17. y.y. boyunca Avrupa’yı etkileyen Katolik

Kilisesine karşı bir harekettir. Katolik kilisesinin
zenginleşmesi ve yozlaşması, siyasetle ve dünyasal
etkinliklerle ilgilenmeye başlaması birçok din adamının
tepkisini çekmiş ve Reform hareketlerine yol açmıştır.

 Reform hareketi ilk defa Almanya’da Martin Luther ile

başladı. Bunun nedeni de Almanya’nın birleşmesinden önce
birçok bağımsız devletin olmasından dolayı özgür bir
ortamın olmasındandır. Martin LUTHER Protestanlık
mezhebini kurdu.

 İncil tercüme edildi.

Hafta 02 7
Osmanlı Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler
Coğrafi Keşifler
Coğrafi keşifler, 15. ve 16. yüzyıllarda Avrupalılar tarafından yeni ticaret
yollarının bulunması amacıyla başlattıkları ve yeni okyanusların ve kıtaların
bulunmasıyla gerçekleşmiş olan keşifler ifade eder.

Hafta 02 8
Osmanlı Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler
Coğrafi Keşifler
Coğrafi keşiflerin başlıca nedenleri şunlardır;
Avrupa’da coğrafya bilgisinin artması ve gemicilik deneyiminin çoğalması,
pusulanın öğrenilmesi.
Sağlam ve dayanıklı gemilerin yapılması.
Avrupa'nın kendinde olmayan baharat, ipek ve diğer maddi kaynaklara ve
zenginliklere ulaşmak için yeni, kısa ve ucuz yol arayışı.

Hafta 02 9
Osmanlın Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler
Coğrafi Keşiflerin Sonuçları

 Zenginlik

 Sömürgecilik

 Sermaye birikimi sağladı

 Avrupa’da güçlü bir sınıf

doğdu (Burjuva)

 Sanat ve Bilim desteklendi

 Yeni ticaret yolları ve

merkezleri ortaya çıktı

Hafta 02 10
Osmanlın Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler
Coğrafi Keşiflerin Sonuçları

Coğrafi Keşiflerin Osmanlı İmparatorluğuna etkilerini şu şekilde

açıklayabiliriz;

 Osmanlı İmparatorluğunun egemen olduğu alanlardan geçen ticaret

yollarının bu alanlar dışına itilmesi, onu ekonomik bakımından önemli
ölçüde etkilemiştir.
 Canlı Akdeniz ticareti önemini yitirmeye başlamıştır.
 Yolların geçtiği yerlerde kurulan pazarlar etkinliklerini yitirmiş;
taşıma, alışverişten alınan vergiler alınamaz olmuştur.
 19. Yüzyılda buharlı gemilerin yapılması, Osmanlı Devletinden geçen
yolların etkinliğini iyice zayıflatmıştır.
 Yeni kıtaların keşfedilmesi sonrasında buradaki gümüşlerin Avrupa’ya
aktarılması Osmanlı para düzenini bozmuştur.

Hafta 02 11
Osmanlı Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler
Fransız Devrimi

 Fransa'daki mutlak monarşinin devrilip,

yerine cumhuriyetin kurulmasıyla sonuçlanan
Avrupa ve Batı dünyası tarihinde bir dönüm
noktasıdır.

 Esas sebep; Devlet Yapısı ve Sosyal Yapıdır

• Toplumun Sınıf Yapısı

* Asiller
* Ruhban
* Burjuva
* Köylüler

Hafta 02 12
Osmanlı Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler

Fransız Devriminin Sonuçları

İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirisi ( 27 Ağustos 1789 )

• İnsanlar hakları bakımından hür ve eşit doğmuştur.

• Bu haklar; hürriyet, mülkiyet, güvenlik ve zulme karşı koymaktır.

• Her türlü egemenlik esas olarak Millete aittir.

• Devleti idare edenler esas olarak millete karşı sorumludur.

• Vicdan özgürlüğü ve siyasal özgürlük prensipleri kabul edilmiştir.

Hafta 02 13
Osmanlı Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler

Fransız Devriminin Sonuçları

 Yıkılmaz diye düşünülen mutlak krallıklar yıkıldı.
 Egemenliğin halka ait olduğu kabul edildi.
 Demokrasi Avrupa’da gelişmeye başladı ve Batı medeniyetinin vazgeçilmez
unsurlarından biri oldu.
 Milliyetçilik ilkesi, siyasi bir karakter kazanarak, çok uluslu devletlerin
parçalanmasında etkili oldu.

Hafta 02 14
Osmanlı Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler

Fransız Devriminin Sonuçları

 Eşitlik, özgürlük ve adalet ilkeleri yaygınlaşmaya başladı.
 Dağınık halde bulunan milletler siyasi birliklerini kurmaya başladılar.
 Fransız ihtilali sonuçları bakımından evrensel olduğundan Yeni Çağ’ın
sonu, Yakın Çağın başlangıcı kabul edildi.

Hafta 02 15
Osmanlı Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler

Fransız Devriminin Sonuçları

Fransız Devriminin Osmanlı Devleti Üzerindeki Etkileri
 Osmanlı İmparatorluğunun egemen olduğu topraklar üzerinde dili, dini,
gelenekleri, tarihleri birbirinden farklı uluslar yaşıyordu. Bunların ulusal
niteliklerini değiştirici herhangi bir politika izlenmemişti.

 Fransız Devriminin getirdiği milliyetçilik anlayışı bunların, eyleme

geçmesine neden oldu. Osmanlı Devletini çökertmek isteyen devletlerin de
kışkırtması ile Sırplar, Rumlar, Bulgarlar vs. ayaklandılar.

 Bu ayaklanmaları bastırmak ekonomik bakımdan Osmanlı Devleti’ni

sarstığı gibi, siyasal bakımdan da büyük devletlerin Osmanlı Devletinin iç
işlerine karışmalarına yol açtı. Bunların önce özerklik daha sonra da
bağımsızlıklarını elde etmeleri, giderek Osmanlı Devletinin küçülmesine
neden oldu.
Hafta 02 16
Osmanlı Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler

Fransız Devriminin Sonuçları

* Azınlık isyanlarını kışkırtan devlet Rusya olmuştur.

* Rusya 18.yy.da Osmanlı devletindeki Ortodoksların hamisi oldu
* 19.yy.da Panslavizm politikasını uygulamaya koydu

 İlk ayaklanan ve özerklik elde eden ulus Sırplardır.

 İlk bağımsızlık kazanan ise Yunanlılardır.

 Yunan isyanı Avrupa devletleri tarafından da desteklendi (Navarın Olayı

1827 )

Hafta 02 17
Osmanlı Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler

Sanayi Devrimi

 18 y.y. da İngiltere de başlayan insan ve hayvan gücüne

dayalı üretimden makineli üretime geçiş hareketidir.

 Yeni makineler, buharlı gemi ve trenler yapıldı.

 Sömürgelerden gelen altın ve diğer maddeler Avrupa’yı

zenginleştirdi.

 Avrupa’da sermaye birikimi oldu.

Hafta 02 18
Osmanlı Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler

Sanayi Devrimi
 Telgraf ve telefon gibi yeni buluşlar yapıldı
 Savaş silahları ve gemilerinin gelişmesi Avrupa’nın
güçlenmesine neden oldu.

 Kapitülasyonlar sayesinde sanayileşen Avrupa

devletleri Osmanlı devletini ham madde ve pazar
alanı olarak kulandılar.

 Osmanlı devletinde üretim makineleşmediğinden

Avrupa devletlerinin mallarıyla rekabet edemedi.

 Osmanlı yerli sanayi ( lonca teşkilatı) çöktü.

 Ekonomide dışa bağımlı hale geldi.

Hafta 02 19
Osmanlı Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler

Aydınlanma Çağı
 Aydınlanma Çağı olarak adlandırılan tarihsel dönem, Aydınlanma felsefesinin
18. yüzyılda doğup benimsenmeye başladığı dönemdir. Batı toplumunda 17. ve
18. yüzyıllarda gelişen ve akılcı düşünceyi eski, geleneksel, değişmez kabul edilen
varsayımlardan, önyargılardan ve ideolojilerden özgürleştirmeyi ve yeni bilgiye
yönelik kabulü geliştirmeyi amaçlayan düşünsel gelişimi kapsayan dönemi
tanımlar.
 Aydınlanma Felsefesi, genel olarak insanın kendi yaşamını düzenlemesini
yeniden gündeme almış, hem düşüncenin hem toplumsal yaşamın köklü
değişimlere uğrayacağı bir sürecin başlatıcısı olmuştur.

 Genel anlamıyla aydınlanma, orta çağda hüküm süren dünya görüşüne karşı
yeni bir dünya görüşünün ortaya çıkması ve temellendirilmesi olarak belirtilir.

Hafta 02 20
Osmanlı Devletinin Yıkılışını Hazırlayan Dış
Nedenler

Aydınlanma Çağı
 Voltaire, Rousseau, Montesquieu ve Didero
gibi yazarlar Avrupa’nın sosyal ve ekonomik
düzenini eleştiren; düşünce ve vicdan
özgürlüğü mücadelesini yapan eserleriyle
insanları etkilediler.

 Aklın ve ilmin ilerlemesini esas aldılar.

 Zengin olmak için müspet ilmin öğrenilmesi

gerektiği anlaşıldı.

Hafta 02 21