Yahudi

Kadim Mistik retisi

Kabala

A. Ekrem lk

Yahudi Kadim Mistik retisi Kabala

A. Ekrem lk

Tarih Serisi-3

Yahudi Kadim Mistik retisi Kabala

Ekrem lk

Genel Yayn Ynetmeni: Ayta Timur

Yaynevi Editr: Akif Pamuk

Dizgi: Gl Dnmez

Yeni nsan Yaynevi

Tohum Yaynclk Turizm Reklam ve Salk Hizmetleri Sanayi Ticaret Limited irketi

Caferaa Mah Sakz Sok No: 20 / 6 Kadky stanbul Trkiye

Tel: (0 216) 330 30 64 Fax: (0 216) 345 85 43

yeniinsanyayinevi@gmail.com

newhumanpublisher@yahoo.com

www.yeniinsanyayinevi.com
 NSZ

Trkemizde Mslman mahallesinde salyangoz satlmaz diye bir deyim vardr. Benimkisi
de yle oldu. nsanlk tarihinde batan beri kavak noktas olmu, btn kltrlerin ya doduu
ya da gelip getii bu topraklarda yani Anadoluda 10000 yl akn bir sredir olumu yle bir
sentez ya da daha dorusu kaynayp durmakta olan bir Aure varken, zellikle yine bu
topraklarda olgunlam, gelimi birok insancl felsefeye kaynaklk etmi Tasavvuf gibi bir
zenginlik varken KABALA da ne ola ki?

Bizim bu Kabala servenimiz yle balad; Adn duyduum her tr maneviyat okul kapsnn
ipini ekip suyunu imeye alrken, yine yeni bir maneviyat okulu ile ilk tantmz
dnemlerde (1989), retmenimiz elime, hi tanmadm, Shimon ben Halevinin ngiltereden
getirilmi bir eserini verdi ve nsanlk kltrnn nemli ke talarndan olan Kabala hakknda
bir n alma yapmam istedi. Bu ii sadece bir grev olarak kabul edip bu almay (o
zamanlar hayli yetersiz olan) maneviyat bilgim nedeni ile, hi yorumsuz, hatta yeterince gven
duymadm baz ngilizce szcklerin ikili l anlamlarn parantez iinde vererek alma
arkadalarmn hizmetine sundum ve benim iin o i bitmi oldu (sandm!). Oysa o gnden
sonra, felsefe ve maneviyat konuulan her toplantda, ucundan Kabalaya dokunan bir konu
olduunda (sanki Kabala uzman imiim gibi!) fikrim soruldu ya da benden aklama istendi. Bu
durum merakm daha da krkledi. Baktm ki olacak gibi deil, yantlarm bazen beni bile
tatmin etmiyor o zaman biraz daha derinine ineyim diye aratrmaya baladm. Oysa Kabala
konusunda Trke dilinde yaynlanm (olaslkla evirmenin konu ile ilgisizlii nedeni ile) ok
yetersiz ve anlalmaz bir tek kitap dnda hibir kaynak yoktu. Yahudi dostlarm araclyla
Kabalistlerle temas kurmaya altm. Yurt dndan kitaplar smarladm. Almanca ve Franszca
kitaplar iin bu dilleri bilen dostlarmn yardmlarn aldm notlar kardm, ngilizce olanlar ise
evirmeye altm. 1998 ylnda elimde bir hayli kaynak birikti. Bu bilgileri paylamak amacyla
kitap haline getirmeye niyetlendim ve gerek servenim balad. Kitap planm yaptm ve
yazmaya baladm ama merakl yapm, karlatm her yeni szcn derinine inmeye
zorluyor, her derinleme yeni derinlemeler gerektiriyordu t ki 2002 yl ortalarnda, bu
derinlemelerin hi bitmeyecei kansna vardmda, en azndan bir balang kitabn
tamamlamaya karar verdim. Bundan sonra elinizdeki kitap olumaya balad. imdiki planma
gre bu kitab en az 3 kitap daha izleyecek ve bu kitapta ksa geilen konular ileriki kitaplarda
daha derinlemesine irdelenecek.

Bu kitap KABALAnn tarihselliini, kaynaklarn ve genel olarak kapsad konular, hi

bilmeyenlerin de anlayabilecekleri sadelikte olabildiince yaln olarak anlatyor ve fikir sahibi
olmalarna yardmda bulunuyor. Yine bu kitabn, mneviyat ile ilgilenmi, mneviyat
terminolojisine ina olanlara ise; Uzak dou ve Orta dou gibi farkl grnen retiler
arasndaki etkileimleri grme, ilikiler kurma ve kendi dncelerinde yeni almlara kap
amak gibi bir amac hatta iddias var. Kabalann teknik konular olan YARATILI-SEFROT-
HARFLER ve SAYILAR sembolizmas-DEVRMLER-DN, DNCE VE BLMLER ile
ilikileri ve Kabala ii ve d TAROT olarak bilinen konular, ayrntl ve derinlemesine, dier
kitaplarda incelenecek.

Kitab yazma amacmn, biriktirdiim kaynak ve bilgileri, ilgilenen merakllarla paylamak

olduunu aklamtm. Bu amac amamak iin kiisel yorumlarma neredeyse hi yer
vermemeye ve olabildiince nesnel bir ekilde kaynaklar serimlemeye altm. Doal olarak,
insan aklnn zgr dndke, dncesinin snrszlna kout olarak, zellikle bir balamda
sembol ve simgeleri yorumlama stne kurulan KABALA retisinin de sonsuz olduu
sylenebilir. Bu kitab okuyan okuyucu, kendi bilgi ve dnceleri nda ok deiik ve farkl
yorumlara ulaabilir, hi bilinmeyen yepyeni dnce dnyalarna yolculua kabilir. Umarm ki
bu yolculuklarda insanln bilinlenme ve zgrleme srecine bu kitabn az da olsa bir katks
olabilir.

nsan yaps her eyde olduu gibi bu Kitap da, tm eksiklerine karn kendi koridorunda
nemli bir boluu dolduracak, maneviyat merakls ve rencisine yansz bir bavuru kayna
olacaktr.

Biriktirdiklerimi paylama ve kendimi gelitirme amac da tayan bu ve bundan sonraki

kitaplarla ilgili eletirilere, aydn sorumluluum gerei ak olmamn tesinde, gereksinmem de
bulunduunun bilincindeyim. Bu balamda zellikle aykr hatta marjinal eletiri ve katklar
paylamak bana ancak mutluluk verecektir. Hatta hazrlayacam dier kitaplarn daha zengin
ve doyurucu olmas iin bu tr yorumlardan (yorumcunun adn da vererek) yararlanabileceimin
de bilinmesini isterim.

Gerek bu kitabn hazrlanmasnda ve gerekse Kabala yolculuumda yapc eletirileri ile beni
ynlendiren, sevgili dostum Metin Bobaroluna, evirilerde en byk destei veren olum Onur
lkye, Hakan Kaplana, beni srekli yreklendiren ve rahat alma ortam hazrlayan eim
Nee lkye ve kzm Nilfer Kaplana, sonsuz kranlarm belirtmeliyim. Almanca
evirilerinden yararlandm dostum Dr. mit Emre ve sevgili ei Brigitteye sonsuz teekkr
ediyorum. Bu arada en zorlandm zamanlarda gvenli bilgiye ulamama yardm eden
muhterem Yitzak Bilman, Samuel Mordechai ve adn yazmam gereksiz bulan alakgnlllk
rnei Rabbi C.Dyi de sevgi, sayg ve kranla anmalym.

Erenky-Temmuz 2007
 1. BLM: GR EHYEH ASHER EHYEH

Ve Allah Musaya dedi BEN, BEN OLANIM;... [k 3:14]

Horeb danda, tkenmeden yanan al ateinin ortasndan kendisine seslenen ve ona

grevini bildiren Rabba (Tanr), Musa Senin adn sorarlarsa onlara ne syleyeceim? diye
sorduunda Allah Musaya; BEN, BEN OLANIM; srail oullarna byle diyeceksin; Beni size
BENim gnderdi. diye yant verir ve yapmas gerekenleri anlatr. Bu yantta ok ilgi ekici bir
yan vardr. Tanr, Musann bekledii gibi kendisini tantacak ama ayn zamanda da snrlayacak
belirli bir ad vermemi, her trl belirlemeyi aan ancak buna karn kendisinden baka hibir
eyi belirlemeyen ve anlatmayan dolays ile kendisi ile karlatracak hi bir eye de yer
vermeyen, benzersizliini ve sonsuzluunu anlatmtr.

Tek tanrl ve kitapl dinlerden ilki olan Yahudiliin kutsal kitab Tevrat, sradan bir gzle
okunduunda, okuyana verdii tarihsel bilginin ve seslendii topluma getirdii bir takm
yaptrmlarn dnda, elikili, mantk hatalaryla dolu bir metin gibi gelir. Yahudi tarihinin en eski
zamanlarndan beri, bir ok din bilgini, bu eliki ve mantk hatalar ile dolu metnin, ardnda ya
da altnda sakl, gizemli bir mesaj olmas gerektiini dnerek zerinde almalar
yapmlardr. Bu almalarn bir ksm aklsal olurken daha ok ksm, mistik dediimiz, ie
dnk, zel riteller ieren irek almalar olmutur. Tevrat zerine almalarn ounluunun
irek olmasnn en nemli nedeni, X. Yzyla kadar, hibir brani eserinde sesli harf kullanmnn
olmaydr.

[1]

Bu, Yahudi yaz dilinin, Intention (Niyet-Ama dili) olmas, dolays ile sadece sessiz
harflerden oluan szcklerin, kendisinden nce ve sonra gelen szckler balamnda yoruma
ak anlamlar kazanmas demektir. Yani ayn harflerle yazlm szcklerin, cmlenin geliine
bal olarak farkl anlamlarla yorumlanmas olanakldr. rnein; HRM harflerinden hem Haram,
Harem, Hiram, Harm, Hurma ve hem de hram, v.s anlamlar karlabilir.
Abram (Hz. brahim)in Doruluk Kral olarak bilinen Salem (Kuds)
Kral Melkisedek tarafndan kutsanmas (inisiye edilmesi)

Tevrat ile ilgili isel almalar sonucunda, nceleri azdan kulaa sylenen ve daha
sonralar yazya geen bilgileri toplayan ve olduka doyurucu aklamalar ieren metinlerin
toplam, KABALA dediimiz almann zn oluturmaktadr. Kitabn ilerleyen blmlerinde,
Kabalaya kaynak oluturan metinler hakknda daha ayrntl bilgiler verilmeye allacaktr.

Gelenee gre, Kabala .. 1800lerde Kudsde, Abram (Hz. brahim)in Doruluk Kral
olarak bilinen Salem (Kuds) Kral Melkisedek tarafndan kutsanmas (inisiye edilmesi) ile
balamtr. [Tekvin14.18]. Bu durumda mistisizmin, anlan tarihten ok daha nceleri, M.. 12.
yy.da Sina danda Tevratn verilmesinden de nce balam olduu anlalyor.

Baz Kabalistler, Kabalann ilk insana, ilk gnahndan sonra, yaratltaki soyluluuna ve
mutluluuna yeniden kavumasna yardmc olmas iin melekler araclyla cennetten
indirildiini kabul ederler. Dier ibrani yasa koyucular ise, gizli Kabala bilgilerinin, 40 gn
boyunca Sina danda kalan Musaya, dorudan dogruya, Tanr tarafndan verildiini ne
srerler. Bu kurama gre; Musa da kutsal ruhun bu dln, paylamak zere 70 yal bilgeye
iletir. Onlar da kelime kelime ve azdan kulaa kendilerinden sonrakilere geirirler. Peygamber
Ezraya kadar byle gelen gelenek, Ezra bakanlnda, yasa (Tevrat) ile birlikte yazya geirilir.

Baz Kabalistler de bu grten biraz daha farkl olan bir gr benimserler, yle ki;
Kabala, Tevrat ile ayn zamanda verilmi, Tevrat topluma ynelik olduu halde, Kabala birka
seilmi azize aklanmtr. Bunlar da onu, gelenee gre, kk bir mistik gruba
aktarmlardr. Abraham ile sren (szel) gelenee Msrl bir rahip olan Musa eski Msrn tm
eski ve gizli srlarn eklemitir.

Kabala, kinci Tapnak da ykldktan sonra (M.S 66), sadece hahamlar ve Yahudi mistikler
tarafndan srdrlrken 8. yy.da Gney talyada Biimlerin-Olumann-Kurulmann kitab
(Sefer Yezirah) ile ilk kez, bu dar ve kapal evre dnda da duyulmaya balanmtr. Bu
kitapta, Tanrya vecd yoluyla ulalabilecei ve bunun yntemleri, Tanrsal dnyann mistik
yaps ve bu yapnn isel ilikileri incelenmekteydi. Daha sonra 13. yy.da spanyada htiamn-
Parlakln-Aydnln Kitab (Sefer ha Zohar) [ki ayn zamanda Merkava olarak da bilinir] ad
ile bir kitap yaylmaya balad. Bu kitap, M.S. 136 ylnda len Rabbi Akiba

[2]

, Shimon ben Yoahi, Rabbi Simeon ve rencileri arasndaki, gizli bilimlerin, Tanr-Evren ve
bilim zerine metafizik teorilerin incelendii konumalar iermekteydi. Kitapta nerilen yntemler
baz Kabalist gruplar tarafndan, deiik biimlerde gnmzde de halen uygulanmaktadr.
 Her eye karn, Kabalann kayna ve ilk uygulayclarnn kimler olduu, kesin olarak
bilinmemektedir. Arlkl ve en ok kabul gren gr, ilk uygulamalarnn, II. Mabet (M. 515)
dnemindeki hahamlara kadar indirilebileceidir.

Kabalann kkeni ile ilgili bir baka gr, bu uygulamann M.S. I. yz ylda Filistinde ortaya
kan Merkava (ya da Merkabah) gizemcilii ile balad hakkndadr. Merkava gizemciliinin
belli bal metodu, Eski Ahitte peygamber Ezekielin ryette grd ve RABBN oradan kendisi
ile syletii ilh taht ya da araba (merkava) ile ilgili derin dncelere dalmak ve bu
dncelerin younlamasyla oku iinde kendinden gemektir. VII. ve XII. yz yllar arasnda
alma alan Filistinden Babilonyaya kayan ve baka Gnostik akmlarn da etkisi altnda kalan
Merkava gizemciliinde ilk aama, Tanrnn tahtn ve Tanrsal dzeni dleyebilmektir.
retmenler tarafndan retilen ve ok uzun almalarla baarlabilen bu ilk aama
alabildiinde, oku iindeki ruhun ykselii balar. Bu ruhsal ykseli boyunca yaplan tehlikeli
yolculukta, farkl yeteneklerle donanm dman meleklerle dolu yedi kre ya da yedi gk
katnn almas beklenmektedir. Ruhun bu yolculuktaki amac, alan yedi kreden sonra,
merkavann zerinde bulunan ilh tahta ulamaktr. Tzenuim ad verilen Merkava
uygulayclar, gelenee kabul edilmeden nce istekliler arasndan zenle seilirlerdi ve bunlarn
zel ahlk niteliklerine sahip olmalar istenirdi. Bu sekin kiilerin eitim boyunca srekli olarak
egolarn kontrol etmeleri ve srekli oru tutarak kendilerini gizemci deneyimlere hazr tutmalar
gerekliydi. Bu sekinlerin yapaca baarl bir dsel yolculuk iin her eyden ok mhr
olarak tanmlanan baz sihirli szlerin ve formllerin bilinmesi gerekiyordu ki bu szler, yaplan
uzun ve yorucu almalar sonrasnda kazanlyordu. Bu sihirli szler, her bir gk katnn
kapsnda bekilik yapan meleklerden gei izni iin gerekliydi. Hatal bir mhr kullanm, ok
tehlikeli yaralanmalara, hatt korkun lmlere yol aabilirdi. Talmudda yazlan yklerden
birine gre, Merkava uygulamasna kalkan drt kii arasndan biri lm, dieri delirmi, teki
dinden km ve yalnzca Rabbi Akiba ben Joseph gerek bir dsel deneyimi
sonulandrabilmitir.

Merkava uygulayclar kimi zaman Doast Dnyann Gezginleri olarak da

adlandrlrlard. Bu gizemci akmn en eski iki yazl kayna; Rabbi Akibaya ait olduu sanlan
Kk ve Rabbi Ishmael ben Elishaya ait olduu sanlan Byk metinlerdir. Ayrca,
Enochun Kitab ve Tanrnn olduka abartl antropomorfik (insan biimli) betimlemelerini
ieren Shiur Qoma (lh Boyutlar) adndaki metinler de Merkava geleneine aittirler.

Kabala retisinde, bir ok kez mantn kabul edemeyecei veya batl inan olarak
yadsnacak grler, savlar ve aklamalar da sunulur. Oysa balangta kabul edilemeyen bu
grler, yaamn ileri evrelerinde, deien ve gelien anlayla pek gzel benimsenebilir ve
uygulanabilir. te bu grler, sadece kiisel gelime ve evrimle elde edilebildiinden,
gerektiinde reti dndan olanlara da anlatlabilir ama ne yazkki gerekli alt yapya sahip
olmayanlar tarafndan anlalamazlar.

Kadim Kabalann yazl kaynaklar, ilk bakta uuk, elikili ve anlamsz gelebilecek bir reti
iermektedir. Ancak bunlar yksek dzeyde ruhsal retilerdir. retinin amacna ulaabilmek
iin, bu kaynaklar sadece okumak yeterli deildir. Ruhsal deiimleri grebilmek, alglayabilmek
iin, ruh gznn ak olmas (itenlikle istekli olmak) gerekmektedir. Eski byk Kabala
bilgeleri, cahil, ham ve tutarsz insanlarn nne bilgelik incilerini sermediler, temiz olmayanlar,
temizlenmeye niyetli olmayanlar bilgelik mabedine sokup, kirletmediler. nk, cidd ve iten
istekli rencinin, Okultizmin yksek yaam biimine ulaabilmesi iin azimli bir aba gstermesi
gerekmektedir.

Yaam boyunca Tevrat zerine ok kapsaml bir alma yapan ve geleneksel Kabala
metinlerini gelitirerek bir Evren Yaratl Teorisi haline getiren Rabi saac Luria

[3]

, Tevrat hakknda unlar sylemektedir:

Tevratn gvdesi, Tanrnn bize buyruklarn, Tevratn ruhu ise, Tanrnn evreni nasl
yarattn aklar. Tanr bize, birok derin yollarla baz kavrama gleri vermitir. Onun dnyay
yaratma srecinde hem Ondan ayr bir para olmamz hem de Onunla ortak olmamz ister.
Biz davranlarmz Tevratn emirleri ile uyumlu bir ekilde yapmalyz, oysa yaratl srecinde,
dnyaya n gnderirken, O sadece kendisi ile ortaktr. O k, Dnyann yaratl
yasasndaki normal klardan ok stndr. O akn bir ktr, yaratln stnde ve
sonsuzdur. Biz o ancak Tevratn verdii bilgi ile ama ok az anlayabiliriz.

Kabalann Tevrattan sonra en nemli kayna olan Sefer ha Zohar (Grkem kitab), Tevrata
nasl bakmamz gerektiini u ekilde anlatmakta ve baz rneklerle de bu bilgiyi
pekitirmektedir.

[4]

Rabbi Shimon dedi ki

kim Tevratn birok yk ve sradan szcklerden ibaret olduunu sylemise

o insanoluna yazk!

Eer yle olsayd, biz imdi de sradan szcklerle onlarn hepsinden daha iyi bir Tevrat
oluturabilirdik.

(Tanr) Ycelikler yerine (sadece) Dnya ilerinden mi sz etmektedir?

 Oysa Dnya yasalarnn bile daha yce szckleri vardr.

Eer yleyse, haydi o szcklersiz bir Tevrat yapalm.

Ah, ama (ne yazkki)Tevratn btn szckleri ycedir, yce gizlerdir.

Gel ve gr:

stteki dnyalar ve alttaki dnyalar mkemmel dengededir:

srail altta, melekler sttedir.

Meleklerin yazd:

O ki ruhlar, melekleri yapar

[Mezmurlar 104:4]

Ama melekler dnyaya indiinde, bu dnyann giysilerini giydiler.

Onlar bu dnyaya uygun giysileri giymediklerinde,

Bu dnyaya dayanamazlard,

Ve dnya da onlara dayanamazd,

Bu nedenle bu Tevrat yks (de)Tevratn giysisidir.

Her kim dnrse ki gerek Tevrat giysidir

Ve baka bir ey deildir,

(Tevrat) Onun ruhunu sndrr!

(Bu dnceyle) gelen, (Tevratn) baka bir parasna sahip olamayacaktr.

Davud u szleri niin syledi:

Gzlerimi a ki Tevratndaki alacak eyleri greyim!

[Mezmurlar 119:18]

Tevratn giysilerinin (d grn) altnda ne vardr!

Gel ve gr:

Orada da tmyle giysi grlebilir.

Baz ahmaklar gzel grnl baz giysileri grdnde.

Daha dikkatle bakarlar.

Ama giysinin z beden;

Bedenin z ise ruhtur.

Bu yzden (onlar) Tevratta beraberdirler.

Onun bir bedeni vardr:

(o da)Tevratn emirleri(dir),

Tevratn somut hali olarak adlandrlr.

Bu beden, giysiler giyinmitir:

(o giysiler ise) Bu dnyann ykleridir.

Dnyann budalalar, Tevrat yklerinde sadece giysiye bakarlar;

Daha fazlasn bilemezler.

Giysilerin altnda ne olduuna bakmazlar.

Ama giysiye bakmak yerine,

giysinin altndaki bedene bakanlar daha ok bilirler.

Yksekteki Kraln hizmetilerinden bilge birileri,

Ki onlar Sina danda oturuyorlard,

Sadece ruha, btnn kkne, gerek Tevrata bakyorlard!

Onlarn yazgs,
Zaman geldiinde,Tevrat rulosunun ruhuna bakmakt!

Gel ve gr:

Bu yzden O sttedir.

Giysi ve beden ve ruh ve ruhun ruhu vardr.

Cennetler ve onlarn ev sahipleri giysilerdir.

srailin komnyonu (katlm) ise bedendir.

Ruhu kim aldysa, srailin Gzelliidir.

Bu yzden o ruhun bedenidir.

Ve bu ruh, srailin Gzelliidir,

Ki o gerek Tevrattr.

Ruhun ruhu, Kutsal Kadim Birdir.

Btn hepsi, bu bir olan bire balanmtr.

Kim Tevrat sadece bir ykdr derse,

O kt ruhlu olana zdrap vardr.

Onlar daha tesine bakmazlar da giysiye bakarlar.

Mutluluk ise, Tevrata gerektii gibi bakana,

Drst olanadr.

arap nasl kavanozda durursa,

Tevrat da giyside yle durmaldr.

Giysinin altnda ne olduuna, bunu dnerek bak!

-Btn szcklere ve yklere-

Onlar giysilerdir!

[5]
 [3:152a]

Kral, bir buyruk tasarlamt ve

Onu yksekteki parlakla kazyarak yazmt.

Saklnn saklsnn iinde

Sonsuz gizemden,

Gz kamatran bir kvlcm akmt.

(O kvlcm) Tanmsz olann iindeki buhar salkmndan

Bir embere yerleti

Beyaz deildi, siyah deildi, krmz deildi, yeil deildi,

Hibir renkte deildi.

Bir erit haline geldiinde, yan bir renk kazand,

Kvlcmn derinliinden, fkrarak akt

Altna renkleri alayarak,

Sonsuz gizemin, sakl olann sakls,

Bu Ak boydan boya yarld ama onun halesi bozulmad.

Btn bunlar asla bilinemedi.

Boydan boya yarlmann etkisiyle,

Yce ve sakl bir nokta, parlad.

 te O noktann tesinde hibir ey bilinemez.

Bylece ona Balang ad verildi,

Btn bunlar ilk buyrukdu.

Aydnlanan, gkyznn zohar gibi parlayacak,

ve onlar ki doru yolda olanlar

sonsuza kadar ve her zaman parlayacaklar

[Daniel 12:3]

Zohar, Saklnn sakls, onun auras yayld.

Ve O aura bu noktaya dokunur dokunmaz.

Yaratl balad

Ve kendine, an ve vgs iin bir saray yapt.

te orada da kutsalln tohumu ekildi.

[6]

Doum, Evrenin hayr iin verildi.

Bu bir srdr:

Onun ba kt kutsal tohumdur

[aya 6:13]

Zohar, tohumu onun an iin ekti

nce mor ipek tohumu gibi.

pekbceinin kendi evresine koza rmesi gibi kendi sarayn yapt.

 Bu saray vg ve hereyin yararnadr.

Balangla,

Sakl olan Bir ki bilinmeyen saray yapandr.

Bu Saray Elohim diye adlandrlr.

te bu da srdr:

Balangta gkleri ve yeri Elohim yaratt.

[Genesis 1:1]

[7]

[1:15a]

Yukardaki Zohar alntlarndan da anlalaca gibi Kabala, her eyden nce bir simge
bilimdir, bir yaam biimidir, bir anlaytr, Tanrya ulamann bitmeyen yoludur ve en nemlisi de
bir Evren yaratl teorisidir.

Kabala, ayn zamanda Tanr ve hakikatin dnyasn aklla anlamann ve deneyimlemenin

dnyasdr. Bu nedenle Kabalaclar alar boyunca, dima hakikatin isel boyutuyla
ilgilenmilerdir.

[8]

Bilindii gibi i deney ile kazanlan bilgiler, szcklerle yeterince anlatlamayaca iin btn
ezoterik okullar, semboller ve alegorilerle alrlar. Kabala eitiminde de bu byledir. rnein;
Kitab mukaddeste anlatlan, Jakop (Yakup) ailesinin Msra inii zn insan haline dnn
anlatr. Musann msrly ldr, onun bitki ve hayvan evrelerindeki durumunu anlatr.
Musann Jethro (kaynpederi ve ruhsal retmeni) ile karlamas, yere saplanm safir
ubuu kartmas, Jethronun kzyla evlenmesi gibi aamalar da sembolik olarak retiye
kabuln (initiatory) ve ruhsal retideki ilerlemelerini anlatmaktadr. Musa, Jethronun yannda
grd uzun eitim srecinde igd ve drtlerine egemen olmay renmitir, Yanan al
hikayesi de eitimdeki baarsnn sonucunda kazand ltufdur.

Kabalistik gruplar, genellikle disiplinli bir dzen iinde ve szel geleneklere uygun olarak
alrlar. Bu gruplar, dnyann eitli yerlerinde halen almalarn srdrmektedirler. Onlar
bulmak kolay ama aralarna katlmak ok zordur. Kabala, kaplarn sadece onu almaya
hazrlananlara aar. Kabala klsiinden uyarlanm bir efsane olan Zohar, bu noktay sembolik
olarak yle aklar;

Gen bir adam, nnden gemekte olduu Sarayn bir penceresinde peeli bir gen kz
figr grr. nceleri sadece merak ettii iin, her gn ayn saatlerde ayn pencereye
bakarak gen kz daha iyi grmeye alr. Bir sre sonra, umduu gibi onun dikkatini
ekmeyi baarabildiini ve onun da kendisine bakmaya baladn fark eder. Daha sonra
onunla iliki kurmak ister, bu arada kz peesini indirir ve yzn aar. Bu iaret, gen
adamn daha da ilgisini eker ve onun gzelliini grmek iin zamannn byk bir blmn
sarayn nnde geirmeye balar. Artk kza ak olmutur ve sarayn nnden
ayrlamamaktadr. Bir sre sonra kz, ona kar olan ilgisini daha ok ak eder ve bir gn
konumaya balarlar. Kz ona sarayn srlarn ve babas olan Kraln zelliklerini anlatr.
Gnler getike gen adam bu zleme daha fazla dayanamayacan anlar, gen kzla
evlenmek ve onun anlattklarn yaamak ister.

Bu efsanede sz edilen gen adam, zdr, prenses ruh, saray varolu (yaam) ve kral da
krallarn kraldr.

Buna karn, Kabalann gerek yzyllardr gelen tarihsel gc ve gerekse sadece adnn
artrd byk ve etkileyici gizem, onun isteyen (paray veren) her kes tarafndan abucak
renilecek, uygulanacak ve evrenin srlarn zecek bir ifre olarak grlmesine de neden
olmaktadr. Dnya zerinde Kabala konusunda altn iddia eden bir ok dzenbaz, bu yolla
insanlar kandrmakta ve byk paralar kazanmaktadr. Oysa aada ksaca deindiimiz gibi,
Kabala ok zahmetli, tehlikeli ve uzun bir yoldur.

Kabalistler tarafndan kullanlan teknikler ok eitlidir. Bunlarn hepsi genel olarak ego
durumunun uygulanmasna dayanr. Gnlk fiziksel yaamdaki baz davranlar, dinsel ritellerin
tanklna dntrlr. rnein; Dua kitabnn kola veya baa balanmas; Ballk
egzersizleri, Tanr korkusu ve akna dayandrlr. Yaanan herey Tanrnn takdiridir ve ikyet
edilmemelidir. Derin dnme (Contemplation) ise bilgi edinmenin bir yolu olarak kabul edilmitir.
rnein; Birok inanan insan Tanr korkusunu duyabilir veya akn iinde hissedebilir ama
Kabaliste bu yetmez, o Tanry bulmak da ister. Bunun iin de kendi mikro kozmosunu ve evrenin
makro kozmosunu inceler, derin dnceye dalar ve bylece Tanrya ulama yollarn
deneyimler.

Uzun emekler srasnda, Kabalistin hem iinde ve hem de dnda dnmler meydana gelir.
Balangta her ey heyecan vericidir, her keif bir sorunun yantdr. Bu evrede, ounlukla
bireyin yaam temelden deiir. Bunun ardndan bir durgunluk dnemi balar, burada olay ve
olgular zen anahtarlarn rol deiir. Bu durgun devre ruhun dnyasndan i olaylara geiin,
insan ruhunun (Psyche) derin katmanlarndan, olaan bilinlilie, e deyile farkndala geitir.
Bylece yeni bir ynelme balar. Bu ynelmede kiinin 4 dnya ile ilgili btn grgs deiir.
Sradan insanlarda olmayan, duyma ve grme yetenekleri geliir. Bu yetenekleri bakalarnn
yarar iin kullanlabilir, nk bunlar i evrimle gelen armaanlar olarak kabul edilir. rnein; Bir
doktor, kendi profesyonel roln uygularken yapt ii, kabalistik olarak tbbi i iyiletirmeyle
ilikilendirir ve o noktada i eitiminin farkna varr. Bu i eitimler birtakm ritellerle pekitirilir.
ounlukla oru, inziva (yalnzlk), cinsellikten uzaklama gibi.

Eski alarda, Kabalistler Tanr yolculuunda ritel, meditasyon ve contemplation srasnda

kendi i derinliine dalmaya Chariota girmek derlerdi ve bu Sephirotik lemeler bir yolculuu
imlerdi. Bedenli olarak yaplan bu i seyahat, olgunlamam, dengesiz ve yanl ynlendirilmi
biri iin tehlikeli ve korkutucudur. Cennet krallna hazrlksz yolculuk yapanlar uyarmak iin,
saf ruhun dnyasna yolculuk etmek isteyen 4 Rabbinin yksn biraz yukarda okudunuz.
Bunlardan birincisi lr, ikincisi delirir, ncs inkrc olur. Sadece drdncs, Rabbi Akiba
bu yolculuu baaryla tamamlayp geriye dnebilir ve grdklerini anlatabilir. Bunu da nceki
deneylerine borludur.

Kabala, evrenin yaratcs olan Tanr ile ilk yaknlamadr. Tanrya yaknlama amacyla,
sreklilii olan yeniden yaratl, ilk aamada entelektel olarak kavranr. Hakikat, Tanrda her
an yeniden yaratlmaktadr. (Fiziksel yaratl aklla kavranlamaz ancak Akl, Tanrya
yaklamak iin imdilik bir alettir). Yaratl srecini anlama abas, sonuta Yaratc ile
buluma ansn verir (MRA).

Kabalann szck anlam bile tartmaldr. Biz burada, bu konuda ileri srlen arlkl
grleri serimleyecek, benimsediimiz anlam ile devam edeceiz. Kabala szc genelde
aktarma olarak kabul edilmektedir. Eski Msr dilinde kep kop, branice ise gop,
saklamak, kapmak anlamlarna gelmektedir. Yine Msr dilinde al ol ise olmak anlamna
gelir, buradan hareketle Kabala szc de, srlar saklamak ve gelecee aktarmak olarak
kabul edilebilir. Bir baka gr ise; Erken dnemlerde, tamamen szl olarak aktarlan
retinin, branice yazl QBLH szcnn, QBL kabul etmek kknden almak kabul etmek
aktarmak olarak kullanldn ileri srmektedir.

Kabala szcnn, branice Kabeil kknden, almak, gelenek, vahiy veya aklama
szleriyle ilintili olduunu varsayarsak, bu szck, Tanrsal szleri iletme-ulatrma olarak da
aklanabilir. Bir anlam da, azdan ulaan gelenektir. Baka bir anlam ise, mistik kiinin Tanr
katnda kabuln ieren Kabul, Raz olmadr. Kabalann bir baka anlam da, Gizli Hikmet
(HOKMA NSTARA) olmaktadr ki, bu sadece srr bilenlerce anlalabilir demektir. Kabalaclar
da, Tevratn herkes tarafndan anlalan dz anlamndan baka irek anlamnn da bulunduu,
bu anlamn semboller ve alegorilerde gizlendii, bu srlarn da inisiyasyonla girilen bir eitim yolu
ile renileceinden hareket etmilerdir.

Bizim benimsediimiz szck anlam, XI. yydan beri Yahudi kltr ve hayat iinde ortaya
kan mistik akmlarn her dnemde deimeleri ile birlikte - neredeyse tmn kapsayan ve
anlatan bir anlam olarak gelenekdir. Birok syleni seenegi olmasna karn, en yaygn iki
ekli Kabalah ve Qabalahdr ancak Cabala, Qabala, Kaballa vesaire olarak da kullanlmaktadr.
Biz bu kitapta szcg trke okunuu ile Kabala olarak kullanacagz.

Kabalann anlamn gelenek olarak alrsak, bu gelenegin ekirdei, Tanr szcgnn son
derece gizlendigi, Kutsal kitabn (Tevrat) isel anlamn, baka bir deyile Tanry anlamaya
almaktr. Kabalistler, bu szcgn hakiki anlamn aklamak iin zel teknikler kullanrlar.

Kabalada, eitli gruplar temelde bir (Tevrat) ancak yorumda farkl anlay ve ideolojiler
gelitirmilerdir. Baz gruplar, sadece evren ve madde yaratl ile ilgilenirken, baz gruplar
ruhiyat temelli almalar, baz gruplar saysal semboller gelitirmiler ve baz gruplar ise
sadece isel gelimeyi salayarak hakikata e deyile Tanrya ulamay amalamlardr.
Kabalann konularn aadaki gibi sralayabiliriz.

1. Tanr kavram,

2. Evrenin yaratl teorisi ve Kozmogoni (Evrenbilim),

3. Yaratlanlarn zorunluluk ve zgrlk alanlar,

4. brani harf ve saylarnn yaratlanlar zerindeki mutlak etkisi,

5. Kabala irek bilgisi ve uygulamas ile hakikate (Tanrya) ulama.

Kabala, ayn zamanda Yahudiliin isel ve mistik grnm olup, ayn zamanda Tevratta
geen kutsal simgeleri, evrenin doasn ve doann bir paras olan insann kaderini aklayan
bir retidir.

Vahiy (lham ie dou) yoluyla tebli edildiine inanlan Kabala bilgileri, ketumiyet (sr
saklama) geleneine bal olarak, yzyllarca darya szdrlmadan gelmektedir. Bu bilgiler,
deiik yrelerde ve deien alarn spritel ve kltrel gereksinmelerine ve anlaylarna
gre, mitolojik ve metafizik formlar halinde periyodik deiimlere uramtr.

Sembollere (ezoterik yazlara) l ve drtl anlamlar verilmitir. Bunlarn en basiti Pasutdur

ki kelime ne anlatyorsa odur. kincisi Remesdir, burada anlam yazl metindeki alegoriler
iinde gizlenmitir. ncs Devechdir ve daha yksek bir sembolizme dayanr ancak kesin
sr saklama yeminiyle verilir. Drdncs ise Soddur, analoji ve sr anlamna gelir. Bu ne
tanmlanabilir ne de sylenmesi olana vardr sadece dorudan sezilebilir.

Zoharda bu konu sembolik olarak nceki sahifelerde sz ettiimiz bir yk ile anlatlr. Bu
ykde; Kutsal Yasa (Tora) sevgilisine kendini aan ak bir kadna benzetilir. k kadnn
sarayn penceresinden kendini gstermesi (Pasut)dur, akn lk kez iaretlerle (remes), sonra
fsltlarla (devech), sonra yz peeli konuarak (hagadah) ve sonunda, sevgilisinden emin
olduktan sonra yzn aarak aklamas da (sod)dur.

[9]

Kabala, XII. yz yldan balayarak Yahudi gizemciliini tmyle etkisi altna alm olan
ezoterik bir akmdr. Her zaman temelde szl bir gelenek olan Kabala, branicede szck
anlam olarak da gelenek karln tamaktadr. Gizemci deneyimlerin ierdii olas kiisel
tehlikelerden kanabilmek amacyla, Kabala retisine ve uygulamalarna inisiyasyon (kabul
treni), mutlaka bir nderin, bir yol gstericinin gzetim ve denetiminde gerekletirilmelidir. Her
ynyle gizemci bir reti olan Kabalann, znde Tanrnn Musaya aktard ilh vahiy olan
Tevratn (Tevrat) yazl olmayan gizli bilgilerini ierdii ileri srlmtr. Yahudiliin temel
ilkesinin Musa yasalarna uyum olmasna karn, Kabalann insana dorudan Tanrya ulama
yollarn da salad varsaylmtr. Bu nitelikleri balamnda Kabalaclarn, Yahudiliin
Panteist (Kamutanrc) grnmn sergiledikleri ve bu nedenle de sapkn saylmalarn ileri
sren tutucu evreler de olmutur.

Tevratn tm harf ve yazlarnn Tanr tarafndan verildiine inanld iin, hi bir harfinin
deimesine izin verilemezdi ancak ilerleyen zaman iinde Tora yasalarna uyumun zorlamas
nedeniyle, ibranice Shana (renmek) kknden tretilen MNA ortaya kmtr. En gvenilir
tarihilerin grne gre, minann yazl, yaratltan 3949 yl sonra yani sann
dogumundan 189 yl ncedir

[10]

. Minann temelini oluturan iki gelenei vardr. Birincisi Toradr ki, inana gre Tanr onu
Musaya Sina danda vermitir, yazl kanun (Tora Sebihtab) olarak adlandrlan bu metin
branicedir. Dieri, azdan aza reti (Tora e baal pe) olarak adlandrlr ki o da Musaya
Tanr tarafndan Sina danda verilmitir. Bu bilgilerin, Musa tarafndan yal sraillilere ve onlar
tarafndan da kendi rencilerine retildii kabul edilir. Bu bilgiler zerine alan retmenlere
Tannaim ad verildi.

Mina retisi, hristiyanlktan nceki III. yzylda ve genel ad gelenein retmeni

anlamna gelen tannaim ad ile balayan bir retiydi. Tannaim, sraildeki en yal ve en ok
sayg duyulan btn retmenler zincirinin son halkas olan Rabbilerin editrl ile minada
toplanarak, kendi zel okunuu ile sonraki kuaklara iletilmitir. M. 135 de rabbi Yehuda ha
Nasi, Rabbi Akiba ve Simeon ben Yohai, olu ve arkadalar ile birlikte Kabalann en eski
yaptlarnn yaratclar arasnda kabul edilmilerdir.
 Judahn lmnden sonra, Hrstiyanlk dneminin ikinci yzyl sonuna dogru yeni bir
gretmen kua balad. (Amor = gsteren, tehir eden) Amoraim ad verilen bu retmenler,
zerlerinde onlar ynlendirecek hibir otorite olmadg iddiasndaydlar, sadece onlara
gretilmi olan tannaimi tekrarlyor ve aklyorlard. Bu yzden, onlara gre, metinlerde
herhangi bir deiiklik veya yanllk olamazd, metinler saf metinlerdi.

yz yldan daha uzun bir srede toplanan bu yorum ve yeni gelenekler, alacak kadar
ogalmt. Sonuta bunlar Gemara gelenegin tamamlanp bitirilmesi denebilir - ad altnda
birletirildi. Bu iki grup metin de daha sonra, Talmud ad altnda birletirildi ve bugne kadar
dinsel metin olarak korundu.

Kabala ile ilgili ilk belgeler (100-1000 M.S) Tanrnn Merkabahna (Taht-araba) ve yaratln
yedi holne mistik girii aklamaya alr. Bu mistikler, trans durumuna gemeyi salayan,
mistiklerce bilinen metodlarn (oru, tekrarlanan monoton szler ve arklar, dua, daln)
kullanarak Tanry grmeye altlar.

Erken ortaagda dinsel gelimeler srerken, III. yzylda, Tanrnn almas srecini bir
yaylma serisi olarak anlatan ve yaratl hakknda son derece ezoterik aklamalar ileri sren
Sepher Yetzirah (Yaratl Kitab) ortaya kt. Byk yanklar yapan bu gr, Yetzirahda
temel form olarak bulunan sefirot doktrini idi. 12. yzylda yaymlanan Bahir kitabnda da yer
alan bu doktrin bugn bilinen durumundan ok farkl degildi. Bu dnemin ok ilgin ve nl bir
karakteri olan Abram Abulafia, Tanrnn kullandgmz gnlk sembollerle aklanamayacagna
ve kavranlamayacagna inanyordu. Saatler sren gl meditasyonlarnda brani alfabesinin
harflerini kullanarak esriklige ulayordu. Soyut harf kombinasyonlar, farkl bilinc aamalarna
giri noktalar iin anahtar oluyordu.

[11]

Bir spanyol Yahudisi olan Moses de Leonun Onnc yzyln son yarsnda yaynladg
Sepher ha Zohar (Grkemin Kitab) en etkili Kabalistik belgedir. Zohar, Pentateuch (Be
Kitap Tevrat)un ayet ayet ayrntl, ezoterik yorumlarn ieren, birbirinden bagmsz belgeler
serisidir ve Tanrsal srecin ok yksek dinsel aklamalarn ierir. Zohar ok ilgi gren ve
Kabalann olduu kadar, Yahudiligin ana grnde de son derece etkili bir kitap oldu. Sefer Ha
Zohar, kitabmzn ilerleyen blmlerinde geni bir ekilde incelenecektir.

Kabalada bundan sonraki gelime, Moses Cordovero ve saac Luria tarafndan temsil edilen
mistik Safed okuluyla gerekleti. Luria, ok karizmatik bir liderdi, bu okulda, gerek kendi
zerinde uyguladg ve gerekse rencileri zerinde uygulatt ilgin deneylerle bir aziz gibi
tarihe geti. Onun en arpc nemi, henz dnyada yaamaktayken yani lmeden nce de,
Tanr bilincininin pratik yoldan deneyimlenebileceini nermesidir. nerdigi pratikler ogunlukla
ibadet eklindeydi. Bu konu da kitabn ilerideki blmlerinde geni bir ekilde incelenmektedir.

Onaltnc ve Onyedinci yzyllarda Yahudilik, Kabaladan fazlasyla etkilendi ve bu konuda

birok kitap yazld. Yahudi Kabalasyla ortaya kan gelime, hemen hemen ezamanl olarak,
birok Hristiyan mistikleri, bycler ve filozoflar tarafndan da benimsendi. Rnesans
filozoflarndan Pico della Mirandola gibileri, Kabalay gnostsizm, pitagoryanizm, neo-platonizm
ve hermetizm ile ilikilendirdiler. Bu gelenek, yuvarlanan kartopu gibi giderek byyerek
yzyllarca devam etti. Rnesanstan itibaren, Avrupal oklt filozoflarn ve byclerin hemen
hemen hepsinin az veya ok Kabala ile ugratklarn sylemek yanl olmaz.

Ortaagda Sleymann anahtar (Clavicula) adyla bilinen ok nemli bir metin ortaya kt.
Bu metin, eski by riteli elemanlarnn adn, sihirli teker, trensel aletler, kutsama, ruhsal
anmsama (ekminezi) gibi birok kavram gndeme getiriyordu. Kimse bu metnin ne zamandan
geldigini bilmiyordu ama baz ipular ileri srerek bu teknikleri Sleyman dnemine kadar
dayandranlar vard.

Zaman zaman, hermetizm, gnostisizm, neo-platonizm, pitagoryanizm, rosekrusianizm,

hristiyanlk, tantra v.s. ile Yahudi olmayan Kabala ve by trenlerinin kartrlmasndan sz
etmitik. Kabalann agda etkilerini ise; Fransz byc Eliphas Levi ve ngiliz Altn afak
Tarikatnda grmekteyiz. En azndan bu tarikatn ok bilinen 3 yesi Aleister Crowley, srail
Regardie ve Dion Fortune, Kabalann yaygnlamasna katkda bulunmulardr.

[12]

Buna karn, ada Kabalistler arasnda, Kabalann gizemci, mistik bir ura olmayp
neredeyse bir tr bilim olduu grnde olanlar da bulunmaktadr.

[13]

Abram, Sefer Yezirah ve bilgeliin 32 yolu

lk yahudi olan Abram, yaam boyunca Tanrya bal kalm ve bunun gerei olarak da
kendini bu byk balla adamt. Tanr da bu yaknl nedeniyle, ona yaratln derin
srlarn ilham etmi ve uygun grd kadarn da aklamasna izin vermiti. Sefer Yezirah
(Yaratl Kitab) ilk Kabala almasdr ve Abrama maledilir. Kabalann temel ald bu ilk
metin, Yaratln ilevsel ve geerli srecinde, bilgeliin 32 yolunu aklar. Bu 32 yol, 10 sefirot
veya kutsal k ile yaratmann yasas ve bilinli kanallar olan brani alfabesinin 22 harfinden
oluur. Kaplar olarak adlandrlan ve yaratln temel yap talar olan bu 22 harf, Tanrnn
dnyay yaratt kelimelerin harflerinin btn kombinasyonlarn (birleimlerini) ve
permtasyonlarn (devirimlerini) ierir. Kabala, kaplar boyunca yaratl srecinde yer alan
szckleri aklar. Bu szckler harflerin permtasyon ve kombinasyonlarndan oluur. Sefer
Yezirahda yaratc srecin ilk bataki anlay da aklanmaktadr.

Abram, bilgisini olu shaka, o olu Yakuba ve o da 12 kabileye aktarmtr. Abramdan

sonraki 7 kuak da Tanr ile bir olmak isteyen atalarnn erdemlerine lyk oldular. Musa ve
sonraki yahudiler de bu erdemleri, Tevrat araclyla Sina danda hakkettiler. Yahudiler,
Tevrat iki boyutta aldlar birincisi, Tanr buyruu ve yasalar olan beden boyutu ki bu Kabalada
d boyuttur. Bu yasalar, yahudiler iin aka belirtilen bu dnya ve tm dnyalardaki en byk
ve mutlak iyiliklerdir. Dier boyutu da yaratln srlarn ieren, Tevratn ruhudur ki bu da
Kabalann i boyutudur ve yaratl srlarnn anlaydr. Kabalann birok boyutu vardr, i
boyut da bunlardan biridir. Srlar, gizemler, gizemlerin gizemleri ve ruh iindeki ruhun birok
boyutlar gibi.

Kabala retisi, hem antik felsefeye hem de ada felsefeye zengin anlaylar
kazandrmtr. Felsefe, psikoloji ve dine Kabala sembollerinin mercei ile baklmas, daha
derin anlamlar tar. Antik mistik hazine bu yolla ve hatta ada ve postmodern felsefe
yaklam ile psikoloji ve tanrbilim iine girebilir. Ayrca Kabalann altyaps aklsal bir
yaklamla gnmze de uyarlanabilir.

Son zamanlarda Kabala ile ilgilenenler, yahudiler arasnda olduu kadar yahudi olmayanlar
arasnda da hzla oalmaktadr. Kabala, evrensel ve ok kltrllk neren bir mesajdr. Ancak
Kabalann Yahudi kkleri ve kimlii ihmal edilerek incelenmesi nemini azaltr, anlalmasn
zorlatrr.

Buraya kadar verilen nsel bilgiler, dogaldr ki Kabalann ne oldugu hakknda olduka
yzeysel bir fikir vermektedir ve yine dogal olarak merakl okuyucuda yeni sorular olumaktadr.
lerleyen blmlerde bu sorularn geni aklamalarn bulacaksnz ancak Kabalann zn ve
yzyllarca varlgn srdrmesinin nedenlerini anlamak iin temel bir bilgiye gereksinme vardr,
bu da Yahudi tarihi bilgisidir. Yahudilik btnsel bir yaamdr. Yahudi dncesini, anlayn,
yaam ilkelerini tam anlamyla bilmeden, Kabalann gerek zn ve varlk nedenini anlamak
olanakszdr. Bu nedenle, bundan sonraki blmde, Yahudi insannn, Tevratta sz edilen
tarihsel servenine, ayrntlara girmeden, tanklk edecegiz.
Tablo 1
 2. BLM YAHUD TARH

Yahudi Tarihi, tarihin babas olarak bilinen Halikarnasl (Bodrum) Herodottan yaklak 1.300
yl nce M.. 18. yzylda ya da bugnden yaklak 3.700 yl nce yaad varsaylan
Abramn (brahimin) yks ile balar. Abram Bereitte (Tevratn I. blm) ortaya ktnda
75 yandadr ve sadece Yahudi tarihinin deil, dier Ortadou dinleri olan Hrstiyanlk ve
Mslmanln da, en nemli kiiliklerinden biridir.

brahimin dini ve kkeni konusunda farkl bir gr B. mer Byka tarafndan ileri
srlmektedir. Bu gre gre; Bilginlerin ouna gre brahim ya Kaldeli veya ranldr...
brahim dini Abhazcann yanstt inancn tpksdr. brahimin vatan olan Harran, Kokazik bir
ortamn ortasnda ve ad da evresindekiler gibi Abhazca olup Har-yurdu demektir... brahimin
soyunu zamanmzda allm bir isimle belirtirsek Hurri, Subar, Asuva, Tabal adlarndan birini
kullanacaz ki hepsi de ayn yola kar ve Kokaziktir. Zaten brahimin sarn olduunu yazanlar
da var ki ayrca buna gre de onun Kokaziklii belirmektedir. Sonsuz gzellii ile nl bulunan
kars Sarann bu ad da Kafkas ulus adlarndandr ve bu kadnn asln gsterir.

[14]

brahimin soyunun Kaf da ardndan Mezopotamyaya gelen Usa=Ua=Au=Kua=Kasular

olduu belgelerle sabittir.

[15]

Uluslarn tarihini, evrelerinden bamsz deerlendiremeyiz bu nedenle de ncelikle Abramn

yaad dnemin corafyasn bilmemiz gerekir.

Verimli Hilal olarak adlandrlan blge, Msrda Nil nehrinin sulad alan, Levant (srailin
bulunduu orta blm) ve Fratla Dicle nehirlerinin suladklar alan kapsar. Bu gn de olduu
gibi, byk nehirin sulad bu topraklarn verimlilii, her dnemde, toplumlar iin bir ekim
alan oluturmutur.

Gnmzde, Irak ve Trkiye topraklarn sulayan, Frat ve Dicle de Nil gibi grkemli nehirlerdi
ve bereketli sularyla, gemite tarihilerin, Yunanca iki nehrin aras anlamna gelen
Mezopotamya diye adlandrdklar, bu blgeyi suluyorlard.

Uygarlk tarihinde, gelien ilk uygarlklar olduklar varsaylan, Mezopotamya ile Msrn,
konumuzla yakn ilgisi balamnda, ksa bir karlatrlmas yerinde olacaktr; Msr, llerle
evrili olduu ve ulam gl nedeni ile igal edilemedigi iin, Yunanllar -zellikle Byk
skender- Msr igal ederek bir Yunan smrgesi yapana kadar, Msr uygarlg 3.000 yla
yakn bir sre neredeyse hi deimeden ayakta kalabilmitir.
 Oysa, Mezopotamya, dalar ve ller gibi doal savunma snrlarna sahip olmadg gibi
ustelik ok itah eken bereketli topraklara da sahipti. Tm eski uluslarn byk g yolunun
ortasnda duran dev bir sel ovasyd. Asya ya da Avrupadan gelen her ftih buradan geiyordu.
Dnyann bu yresinde, topraklarn sk sk el deitirdiini ve srasyla Asurlular, Babilliler,
Persler, Yunanllar, Romallar ve son olarak da Mslmanlar olmak zere ok sayda uygarlklar
kurulduunu gryoruz. Yahudi tarihi bu kargaal yerde- Uygarlgn beii olan Frat ve Dicle
Nehirleri vadisinde- balad.

Abram Mezopotamyada (bugnk Irak) Ur Kasdimde doduktan sonra babasyla g ettii

Haranda (bugnk kuzey Irak/Mezopotamya) Tanrdan ileride srail topra olacak olan
Kenaana, Vaad Edilmi topraa gitme talimat almt. Tanr Abrama Toprandan... sana
gstereceim topraa git. demiti [Balang-Genesis-Tekvin-Bereit 12:1]

Yahudi tarihi, (Bkz.10) Bereit Kitabnn 12. blmnde yazlan, Tanrnn Abrama ilk
konumas ile balar Ve RAB Abrama grnp dedi; Bu memleketi senin zrriyetine
vereceim; ve kendisine grnm olan RABBE orada bir mezbah yapt [Balang-Genesis-
Tekvin-Bereit 12:7]

Ancak, Abramn hi ocuu yoktu, kendisinin ve ei Sarayn ya da ocuk sahibi olmak iin
ok gemiti, bu duruma zm olarak, Sarann istegi zerine Abram ikinci e olarak Hacar
alr; ilikilerinden smail (Yimael) adnda bir ocuklar olur. Birazdan greceimiz gibi, daha
sonra smail, aileden ayrlacak ve kendi soyunu kuracaktr. Yahudi ve Arap geleneine gre
Araplarn smailin soyundan geldigi kabul edilmektedir.

Tanr o zaman 99 yanda olan Abrama 90 yandaki Sarann hamile kalacan syler.
shak ite byle domutur. Sara hamile kalmadan nce Tanr Abrama yle der: Ve Allah
dedi; Gerek senin karn Sara sana bir oul douracak; ve onun adn shak koyacaksn; ve
onunla ve ondan sonra zrriyetiyle ahdimi ebedi olarak sabit klacam. Ve smaile gelince,
seni iittim; ite onu mubarek kldm, ve onu semereli edeceim, ve onu ziyadesiyle
oaltacam; on iki beyin babas olacak, ve onu byk millet edeceim ...... Ancak
antlamam gelecek yl bu zaman Sarnn douraca shakla srdreceim [Tekvin-Genesis-
Bereit 17:19-21] Yani shak, Abramn yani Yahudilerin misyonunu srdrecek olan kiidir.

Bu arada, Kabalistlerin birok sembolik olayn amlanmasnda en nemli rnek ve dayanak

olarak gsterdii ok nemli bir olay gerekleir. Tevratn Tekvin blmnden devam edelim.
Ve Abram doksan dokuz yanda iken, RAB Abrama grnd; ve ona dedi: Ben Kadir
Allahm; benim nmde yr, ve kamil ol. Ve ahdimi seninle benim aramda edeceim, ve
seni ziyadesiyle oaltacam. Ve Abram yz st dt, ve Allah onunla syleip dedi: Ben
ise, ite ahdm seninledir, ve bir ok milletlerin babas olacaksn. Ve artk adn Abram
arlmayacak, fakat adn brahim (Abraham) olacak; nk seni bir ok milletlerin babas
ettim. [Tekvin Genesis - Bereit 17:1-5] Abram ad, arasna bir (h) harfi alarak Abraham
olmutur. Abraham Aba-Ra-Ham olarak hecelere bldmzde szck anlam olarak
Cumhurun Babas anlam kmakla beraber, (h) harfinin bir ok sade szce katlarak o
szce kutsallk kazandrdn, ilerde (kinci kitabmz GEMATRA/TAROT) harfler, harflerin
devirimleri ile ilgili blmlerde rneklerle greceiz. Allah, Abrahamn adn deitirmekle
kalmam, Sarann da adn deitirmitir. Ve Allah Abrahama dedi; Senin karn Saraya
gelince, onun adn Saray armayacaksn, fakat onun ad Sarah (Prenses) olacaktr. Ve onu
mbarek klacam, ve ondan da sana bir oul vereceim; evet onu mbarek klacam, ve
milletlerin anas olacaktr; kavmlarn krallar ondan olacaklardr. [Tekvin-Genesis-Bereit
17:15-16]

Rabbin Abraham ve ondan gelenlerle ahdi sadece onun ve karsnn adlarna kutsallk
katmakla bitmemitir;

Ve Allah brahime dedi: Ve sen ise, sen ve senden sonra zrriyetin, nesillerince, ahdimi
tutacaksnz. Sizinle ve senden sonra zrriyetinle benim aramda tutacanz ahdim budur;
aranzda her erkek snnet olunacakr. Ve gulfe etinizde snnet olunacaksnz; ve sizinle
benim aramdaki ahdin alameti olacaktr. [Tekvin-Genesis-Bereit 17:9-11] Evet, Tanrnn
Abraham ve ailesi ile Ahdi, snnet ile mhrlenecektir.

Tanrnn sz verdii gibi Sara gebe kalr ve bir oul dourur. 100 yana gelmi olan brahim,
doan ocuun adn shak koyar. Bir oul dourduu iin stats glenen Sarann istei
zerine, brahim ona bir oul dourmu olan cariye Hacar ve olu smaili, shakn stten
kesildii gn dzenlenen bir enlik sonras, kabileden uzaklatrarak le gnderir.

SHAK

60 yana gelen shakn ei Rebekadan Yakub ve Esav adlar verilen ikiz oullar olur.
ocuklar ergenlik dnemine geldiklerinde, Yakub Esavdan sonra doduu halde, annesi
Rebekann da ynlendirmesi ile artk gzleri grmeyen babas shak kandrarak ondan ilk
erkek ocua verilen ve veliahtlk anlamna gelen Behorluk duasn alr. Aabeyi Esavn
kendisini ldrmesinden korkan Yakub hemen Harana kaar. Yakub Haranda 4 kez evlenir ve
12 olu ile bir kz olur.

Yakub, bir sre sonra babasnn memleketine dnmesi gerektiini anlar, nk bir
misyonu vardr Ve RAB Yakuba dedi; Babalarnn memleketine ve akrabann yanna dn, ve
ben seninle beraber olacam [Balang-Genesis-Tekvin-Bereit 31:3].

Eve dn yolunda Yakubun bandan bir olay geer, Tevrattan olduu gibi aktaralm. Ve
Yakub yalnz bana kald; ve seher sknceye kadar, bir adam onunla greti. Ve onu
yenemediini grnce, uyluunun bana dokundu, ve onunla greirken Yakubun uyluk ba
incidi. Ve (adam) dedi: Brak gideyim, nk seher vakti oluyor. Ve (Yakub) dedi; Beni
mubarek klmadka seni brakmam. Ve ona dedi; Adn nedir? Ve o dedi: Yakub. Ve dedi:
Artk sana Yakub deil, ancak srail (Allahla uraan) denilecek; nk Allah ile ve insanlarla
urap yendin [Balang-Genesis-Tekvin-Bereit 31:3]. Yine isim deitirme yoluyla bir
kutsama gereklemitir.

YUSUF

Yakubun 11. olu olan Yusufa, dier ocuklarndan daha fazla sevgisi vardr. Bu durum, dier
kardelerini kskandrdndan srleri gttkleri bir gn Yusufu kuyuya atarak ondan kurtulurlar.
Yusuf rastlant sonucu Msrl tccarlar tarafndan kuyudan kurtarlr ve Msrda, firavunun
yksek bir memuru olan Potifara satlr. Msrda bir ok servenden sonra Yusuf, Firavunun ba
danman olur ve ailesini Msra getirtir.

EXODUS (IKI)

Exodus hikayesinin balad noktada, Yusuf zamannda Msra 70 kiilik bir grup olarak
gelen Yahudi ulusu 3 milyon kii olmutu. Yahudilerin hzla oalmas Msrllar tedirgin etmiti.
Yahudiler ok fazla oaldlar, gelecekte bizlere kar ayaklanacaklar diye dnmeye
balamlard. Bunun zerine firavun da Yahudilerin daha fazla oalmamalar iin bir karar alr:
Bundan byle dogan tm yahudi erkek ocuklar ldrlecektir. Bu srada Levi evinde bir erkek
ocuk, (Musa) doar.

Musa, bilinen sepet iinde Nil Nehrine braklma yksnden sonra sarayda firavunun torunu
olarak yetiir. Bir gn, bir Msrlnn kardelerinden bir braniyi dvdn grdnde, buna
dayanamayp, Msrly ldrmesi kulaktan kulaa yayilnca, Musa cann kurtarmak iin
Midyana kamak zorunda kalr.

Bir gn Musa, dagda koyunlarn otlatrken, yanan bir al grr. Oradaki allar yanmaktadr
fakat yanan allar bir trl kl olup bitmemektedir. Musa ve Yahudi tarihinin bu en nemli olayn
Tevrattan izleyelim. Ve Musa, kaynatas Midyan kahini Yetronun srsn gdyordu; ve
sry ln arkasna gtrd, ve Allahn dana, Horebe geldi. Ve RABBN melei bir al
ortasnda ate alevinde ona grnd; ve grd, ve ite, al atele yanyor, ve al
tkenmiyordu... Ve grmek iin dndn RAB grnce, Allah ona alnn ortasndan arp
dedi: Musa, Musa! ve o: ite ben, dedi. Ve dedi: Buraya yaklama: arklarn ayaklarndan
kar, nk zerinde durduun yer mukaddes topraktr. Ve dedi: Ben babann Allah,
brahimin Allah, shakn Allah, ve Yakubun Allahym. Ve Musa yzn rtt; nk Allaha
bakmaa korkuyordu ve RAB dedi: Gerekten Msrda olan kavmmn skntsn grdm... ve
onlar Msrllarn elinden kurtarmak iin, ve onlar o diyardan iyi ve geni bir diyara, st ve bal
akan diyara... karmak iin indim ... Ve imdi gel, ve benim kavmm, srail oullarn,
Msrdan karmak iin seni Firavuna gndereyim... Ve Musa Allaha dedi; ite ben srail
oullarna geldiim zaman, onlara: Atalarmzn Allah beni size gnderdi, dersem ve onlar
bana: Onun ismi nedir? derlerse, onlara ne diyeyim? Ve Allah Musaya dedi; Ben, BEN
OLANIM; ve dedi: srailoullarna byle diyeceksin: Atalarnzn Allah, brahimin Allah,
shakn Allah, Yakubun Allah Yehova beni size gnderdi; ebediyen ismim bu, ve devirden
devre anlmam budur. [k-Exodus-emot 3:1-15]

Yehova, Musaya bunlar syledikten sonra onu, dier srail oullarn esaretten kurtarmak
iin Firavundan izin istemekle grevlendirir. Musann sergiledii bir ok mucizeye (rmak
sularnn kana dnmesi, tatarcklar, at sinekleri, Msr kurbaalarn kaplamas,vs.) karn
Firavun Musann Tanrnn elisi olduuna inanmaz ve Yahudilerin Msrdan kmalarna izin
vermez. En sonunda, Msrllarn Firavununki de dahil olmak zere ilk doan erkek ocuklarnn
lmeye balamas zerine, Firavun Yahudilerin Msrdan kmalarna izin verir. Rabbin emri ile
Msrdan k gnn Yahudiler yedi gnlk Fsh (Hamursuz) bayram olarak kutlarlar.

Yahudilerin llerdeki uzun serveni byle balar. srail oullar, Msrdan klarnn nc
aynda, Sina lne geldiler ve Sina dann karsnda konakladlar. Musa, daa Allahn
huzuruna kt. Bundan sonrasn yine Tevrattan izleyelim. Ve RAB Musaya dedi; Kavma git, ve
onlar bugn ve yarn takdis et, ve esvaplarn ykasnlar, ve nc gn iin hazr olsunlar;
nk nc gnde btn kavmn gz nnde RAB Sina da zerine inecek [k-Exodus-
emot 19:10-11]

... Ve vaki oldu ki, nc gnde sabah olunca gk grlemeleri ve imekler, ve da

zerinde koyu bir bulut, ve ok kuvvetli boru sesi oldu; ve ordughta olan btn kavm titredi.
Ve Allah karlamak iin Musa kavm ordughtan kard, ve dan eteinde durdular. Ve Sina
da, hep ttyordu, nk RAB onun zerine ate iinde inmiti; ve onun duman ocak
duman gibi kyordu, ve btn da ok titredi. Ve boru sesi git gide kuvvetlenince, Musa
syledi, ve Allah ona sesle cevap verdi. Ve RAB Sina da zerine, dan tepesine indi, ve
RAB Musay dan tepesine ard; Musa da kt. [k-Exodus-emot 19:16-20]. Allah
Musaya kavmine iletmesi iin, Bin yllardr Yahudilerin aments olan emirlerini iletti.

On Emir

Ve Allah btn bu szleri syleyip dedi:

(1)Seni Msr diyarndan, esirlik evinden karan Allahn Yehova benim. Karmda baka
ilahlarn olmayacaktr.

(2)Kendin iin oyma put, yukarda gklerde olann, yahut aada yerde olann, yahut yerin
altnda sularda olann hi suretini yapmayacaksn; onlara eilmeyeceksin; ve onlara ibadet
etmeyeceksin; nk ben senin Allahn RAB, benden nefret edenlerden, babalar gnahn
ocuklar zerinde, nc nesil zerinde, ve drdnc nesil zerinde arayan, ve beni seven
ve emirlerimi tutanlarn binlercesine inayet eden, kskan bir Allahm.

(3)Allahn RABBN ismini bo yere aza almayacaksn; nk RAB kendi ismini bo yere
aza alan susuz tutmayacaktr.

(4)Sebt gnn takdis etmek iin onu hatrnda tut. Alt gn ileyeceksin, ve btn iini
yapacaksn; fakat yedinci gn Allahn RABBE Sebttir; sen ve olun ve kzn, klen ve cariyen
ve hayvanlarn ve kaplarnda olan garibin, hi bir i yapmayacaksn; nk RAB gkleri, yeri
ve denizi ve onlarda olan btn eyleri alt gnde yaratt, ve yedinci gnde istirahat etti; bunun
iin RAB Sebt gnn mubarek kld, ve onu takdis etti.

(5)Babana ve anana hrmet et, ta ki Allahn RABBN sana vermekte olduu toprakta mrn
uzun olsun.

(6)Katletmeyeceksin.

(7)Zina etmeyeceksin.

(8)almayacaksn

(9)Komuna kar yalan ehadet etmeyeceksin.

(10)Komunun evine tamah etmeyeceksin; komunun karsna, yahut klesine, yahut

cariyesine, yahut kzne, yahut eeine, yahut komunun hi bir eyine tamah
etmeyeceksin. [k-Exodus-emot 20:1-17]

RAB, bundan sonra, gnderdii emirleri iinde saklamak iin Musaya uzun uzun tarifini ve
llerini verdii bir Ahid Sand yapmasn syler. Ayrca Ahid Sandnn sakland ve
gerektiinde Musa ile iinde grmelerini yapaca toplant adrn nasl yapmas gerektiini
anlatr. Bu adr, bundan byle Yahudilerin gezici tapna olacaktr.

Tevratn bundan sonraki blmlerinde, srailoullarnn uymas gereken kurallar, e deyile

Yahudi eriati, en ince ayrntlarna kadar bildirilmektedir. Bu ayrntlar iinde kardelere faiz
yasandan, ahid sandnn llerine, rtsnn rengine kadar, kesilecek kurbann eklinden,
etinin nasl piirilip yeneceine kadar, ttsye hangi baharat ve otlarn ne kadar konulacana
kadar, gusul abdestinden, tartda hile yaplmamasna kadar ok ince ayrntlar anlatlmaktadr.
[3. Kitap Levililer-4. Kitap Saylar-5.Kitap Tesniye]

40 yl srd sylenen bu uzun yolculuk srasnda, ac tatl bir ok olay yaanr ancak
bunlardan bir tanesi Musa iin ok ac bir ekilde sonulanacaktr. RAB Musaya, kayadan
diliyle konuarak su istemesini syledii halde Musann kayaya denekle vurmasn, kendisine
kar gvensizlik olarak grp, Musann, uruna tm yaamn verdii ve neredeyse varmak
zere olduklar, Kutsal topraklara girmesini yasaklamtr.

Vaad edilmi topraklar

Ve Musa Moab ovalarndan, Eriha karsnda olan Nebo dana, Pisga tepesine kt. Ve
RAB ona diyar, Dana kadar btn Gilead, ve btn Naftaliyi, ve Efraim ve Manasse diyarn,
ve garp denizine kadar btn Yahuda diyarn, ve Cenubu, ve Tsoara kadar hurmalk ehri
olan Eriha deresinin havasn gsterdi. Ve RAB ona dedi; brahime, shaka, ve Yakuba; senin
zrriyetine vereceim, diye and ettiim diyar budur; ben onu gzlerinle sana gsterdim, fakat
oraya gemeyeceksin. Ve RABBN szne gre, RABBN kulu Musa orada, Moab diyarnda
ld. Ve Moab diyarnda Beyt-Peor karsndaki derede onu gmd; fakat bugne kadar
kimse onun kabrini bilmedi. Ve Musa ld zaman yz yirmi yanda idi; gz zayflamad,
ve kuvveti eksilmedi
[Tesniye-Deuteronomy- Devarim 34:1-7]

Musann Be kitab burada bitmektedir.

Yeouann kitab yle balar: Tanrnn kulu Musanin lmnden sonra, Tanr, Musanin
yardmcs Nunun olu Yeouaya yle der: Kulum Musa lmtr ve imdi kalk ve rdn
Nehrini ge. Sen ve tm halkn, srailoullarna verdiim topraklara gideceksiniz. Musaya
sylediim gibi, ayanzn bast her kar topra, size verdim. Yaamn boyunca hi kimse
senden yetkili olmayacak. Ben de Musada olduum gibi, senin yannda olacam. [Yeu-
Joshua 1:1-5]

Yeouann kitab, Yahudi tarihinin ok nemli bir blmnde, srail topraklarnn alnn ve
srailoullarnn oraya nasl yerletiklerini anlatr.

Yahudiler, kendilerine vaat edilen topraklara girmek ve yerlemek iin birbirinden etin bir ok
kanl savalar yaparlar. Zaptettikleri yerlerde, tm halk hatta hayvanlarn bile kltan geirirler.

Birok zorluklarla karlam olmalarna karn, srailoullar, Vaadedilmi topraklara

yerleirler fakat bundan sonra da yaamlar sakin gemez, zellikle de Yeua ldkten sonra...
Tevrat, bu durumun sulusunun sadece Yahudilerin kendileri olduunu aklar: Ve srail oullar
RABBN gznde kt olan yaptlar, ve Baallara kulluk ettiler; ve kendilerini Msr diyarndan
karan atalarnn Allah RABB braktlar, ve etraflarnda olan milletlerin ilahlarndan olan
baka ilahlarn ardnca yrdler, ve onlara eildiler; ve RABB fkelendirdiler Ve RABB
brakp Baala ve Astartilere kulluk ettiler. Ve RABBN fkesi sraile kar alevlendi, ve onlar
yamaclarn eline verdi, ve onlar yama ettiler; ve onlar etraftaki dmanlarna satt, ve artk
dmanlarnn nnde duramadlar. [Hakimler 2:11-14]

Gerekten de, Musa dneminde altn buza ile balayan Tanr emirlerini dinlememe, Tanrya
verilen ahidden dnme gibi sapmalar, Yahudilerin her balar sktklarnda saysz kez ortaya
km, balar bu yzden derde girmi ve her seferinde yeniden Tanrdan af dileyerek, onun
balamasna snarak, balarn kurtarmlardr.

Hkimler dnemi

Bundan sonra M. 1244den M. 879a kadar sren Hkimler dnemi balar. Ve RAB onlar
yama edenlerin elinden kurtaran hkimler kard... [Hkimler, 2:16] Hkimler, bu
zamanlarda sivrilerek insanlar birletiren, onlar pimanla ynelten, ulusun ruhni sorunlaryla
ilgilenen ve ayn zamanda fiziksel tehditlerle de uraan,Yahudi liderlerdi. Hkimler, ayn
zamanda dmanlara kar halk nasl rgtleyeceini bilen asker liderlerdi de, fakat onlarn
gerek gleri Tevrat bilgilerinde ve Yahudi yasalarn uygulamalarnda yatyordu. Kutsal
Kitapta 16 hakimin ad gemektedir.

Saul

Saulun Samuel tarafndan kralla meshedildii dnem, Yahudi toplumunda ok sayda

peygamberin ortalkta dolat bir dnemdir. Talmud, Musann zamanndan 1.Bet -Amikdan
(Tapnak) yklna kadar -insanlarn her konuda akl dant- bir milyonun zerinde
peygamber olduunu syler. Yahudi kanunu konusunda olsun, evlilik konusunda, kayp koyun
konusunda olsun, hemen bir peygambere danp onun fikri alnabilirdi.

Davud

Kral Saul ldnde, srailin btn kabileleri, Hebronda oturmakta olan Davuda geldiler. Ve
srailin btn ihtiyarlar Hebrona, krala geldiler; ve kral Davud, Hebronda, RABBN nnde
onlarla ahit kesti; ve Davudu srail zerine kral olarak meshettiler. Davud kral olduu zaman
otuz yanda idi, ve krk yl krallk etti. [II. Samuel 5:3]

Kral Davud Yahudi tarihinin en nemli kiilerinden biridir. 40 yl boyunca srail kral olarak
hkmetmi, 70 yanda lmtr.

Davud Kuds bakent yapar yapmaz ehrin kuzey snrndaki kk bir tepeyi, o topraklarn
sahibi olan Yebusi Aravnadan satn alr. [ll. Samuel 24:18-25]. Bu tepe Moriah Dadr.
RABBN, toplant adrnda olan gezici tapnak yerine artk, kendisine kalc bir tapnak
yapmas emrini hatrlayan Davud [II.Samuel 7:11-13], bu emri yerine getirmek iin buraya byk
bir tapnak yaptrmay planlamaktadr ancak bu tapnan inaasn, Kral Davud yerine olu
Sleyman tamamlayacaktr. Buras, Tevratta yazldna gre, Abramn shak kurban etmeye
gittii yerdir.

Sleyman

Davud lmeden nce o sralarda 12 yanda olan olu Sleyman u szlerle kral atar: Ve
Davudun lecei gnler yaklat; ve olu Sleymana emredip dedi; Ben btn dnyann gittii
yola gidiyorum; sen kuvvetli ol, ve erkek ol; yaptn her ite, ve yneldiin her tarafta hikmetli
olasn diye, Musann eriatinde yazlm olana gre Allahn RABBN yollarnda yrmek, ve
kanunlarn, ve emirlerini, ve hkmlerini, ve ehadetlerini tutmak iin onun bekiliini tut ki,
RAB: Eer ocuklarn btn yrekleriyle ve btn canlar ile nmde sadakatle yrmek iin
yollarna dikkat ederlerse, srail tahtnda senden bir erkek eksik olmayacaktr, diye hakknda
syledii sz sabit klsn [1. Krallar- 1. Kings- 1. Melahim 2:2-3] Bu klasik kutsama
gnmzde de her Yahudi olan ocua Bar Mitsvasnda (Erginlik treni) yaplan kutsamadr.

Sleyman, babas Davudun Tanr adna bir Mbet yapmak istediini, hatta bunun Tanr emri
olduunu biliyordu, imdi sra ona gelmiti.

Balarnda Adoniramn bulunduu binlerce khya (Kalfa) ve yzbinlerce ii ile, Kral

Sleymann krallnn drdnc ylnda, srailoullarnn Msr diyarndan klarnn 480.
ylnda, Mabedin yapmna baland. Tevrat, mbedin yapm aamalarn, kullanlan
malzemelerden, en ince llerine kadar btn ayrntlar ile anlatr.

Mabedin inas yedi yl srer. Ortaya muhteem bir yap kar. Mbet tamamlandktan sonra,
Ahit sand onun iin ayrlan yere konur ve Sleyman uzun bir sylev ile Mabedi Tanrya adar.

srail krall, dnyann en byk krall olmutur. Ve kral Sleyman zenginlike ve

hikmete dnyann btn krallarndan daha bykt [1. Krallar/1. Kings/1 Melahim 10:26]

Kral Sleyman, altn, gm ve ziynete doymu ancak gzel kadnlara doymamtr.

Her kn bir inii vardr. Sleyman da kendisini ve Yahudi ulusunu zirveye tam ama
insan zayflklar nedeni ile orada tutamamtr. stelik Tanrya verdii szde de sebat
edemedii iin Tanry da kzdrmtr. Tanr da baka ilahlarn ardnca gitme diye emrettii
halde buna uymayan Sleymandan krall ekip alacan, ama bunu, Davudun hatr iin
olunun krall zamannda yapacan bildirir. [1. Krallar/1. Kings/1 Melahim 11:9]. Sleymann
emri altna ald kabileler isyan etmeye balarlar, srailin 12 kabilesinden kuzeyde yerleik olan
10 kabile krallktan ekilir gneydeki 2 kabile ile gerginlikler yaanr. ler ktye giderken, kral
Sleyman 40 yllk krallktan sonra 52 yanda lr.

Yahudi Krallnn bln

 Sleymann lmnden sonra, olu Rehoboam, ekeme gelerek krallk tahtna oturdu.

Bunun zerine kuzeydeki 10 kabile Rehoboamn kralln tanmadn bildirdi ve srail ad

ile yeni bir krallk kurdular.

Rehoboamn krall, sadece gneydeki Yahuda ve Benyamin kabileleri tarafndan

benimsendi ve onlarn lkesinin ad da Yahuda oldu.

Bundan sonra Yeroboamn ve ailesinin bana gelmeyen kalmad, Tanr lanetlerinin ard
arkas kesilmedi ve Kral Yeroboam 22 yl krallk ettikten sonra ld.

Bundan sonra, Yahudi tarihinde korkun bir dnem balad. Sonraki 240 yl iinde kuzeydeki
srail lkesinin birbirinden kt 19 kral olacaktr.

En sonunda, Asur imparatoru Sargan II, Kuzeydeki srail Kralln zapteder. lkenin kuzeyinin
tm artk Asur imparatorluunun kontrolu altndadr.

Kuzeydeki Yahudi kabileleri Asur imparatorluunun tmne daldlar. Bu 10 kabileye ne

olmutu? Dnyann birok yerinde, zellikle uzakdouda bu kayp 10 kabileden geldiklerini iddia
eden birok insan bulunmaktadr.

Yahuda denilen Gney srail Krall, kuzey krallndan yaklak 134 yl fazla yaamtr.
Bunun nedeni, corafi konumunun daha uygun bir yerde bulunmas ve Tanr emirlerine kar
kmayp yabanc Tanrlara tapnmam olmalaryd.

Yahuda Kral Elyakim (Msr Firavunu adn deitirip Yehoyakim koymutur)in krallnn
son 3 ylnda, Babil kral Nebukadnezar, Yahuda kralln vergiye balar.

Babilliler, srailden geri kalan blgeleri kendilerine bal eyaletler haline getirmek amac ile
sraile doru yrye getiler. Bu srada len Yehoyakimin yerine, olu Yehoyakin kral oldu
ama krallnn 3. aynda, Nebukadnetsar Kudse girdi, Tapna ykt, ehri yamalad,
seme yahudi sanatkrlar, bilge kiileri, en zeki ve parlak, toplam 10.000 kiiyi Babile srgne
yollad. Dnyadaki en eski Diaspora toplumu Babil cemaatidir.

Babil Srgn

Tapnakn yklyla, M.. 586 ylnn 9 Avnda

[16]

, Yahudilerle, Allah arasndaki ok zel bir ba yok edilmi oldu.

 Babilde yaam hi de kt deildi. Yahudi cemaatini Babil otoritelerinde temsil edecek bir
lider bile atanmt. lk lider srgn edilen Yahuda kral Yehoyakin oldu. Ona Aramice Re
Galusa sfat verildi. (Aramice eski Yakndouda uluslararas kullanlan bir dildi. Bir Sami dili
olup, braniceyle benzerlikleri vardr. Talmudun byk bir ksmnn yazld dildir. Babildeki
Yahudiler Aramice konuurlard ve Israile dndklerinden sonra bile bu dilde konumaya devam
ettiler.) Re Galusa, branice Ro Galut, trkede Diasporann ba anlamndadr. (Diaspora
Yunanca bir szcktr ve dalma anlamndadr.) Re Galusa, Kral Davudin soyundan gelen bir
kiidir. Israilde kral olmasa da, Babilde hem Yahudi cemaatinin temsilcisidir hem de asil bir
stats olduu kabul edilir. lerdeki 1500 yl iinde yaklak 40 kii bu sfat tayacaktr.
Hepsinin de kkleri Kral Davuda kadar dayanr. Bu Yahudi tarihinde hep korunan asil bir soydur.

M.. 541 ylnda Darius ynetimindeki Med ordularyla, Sirs ynetimindeki Pers ordular,
Babile girmi ve imparatorluu ele geirmilerdir. Babil mparatorluu yok olup Pers ynetimi
altna girmitir.

M.540ta Pers kral Sirs, yok olan Babil mparatorluu zamannda ana vatanlarndan
srlen insanlarn tekrardan eski topraklarna geri dnebilmelerine izin veren bir yasa
kartmt. Burada zellikle Yahudilerin ad gemese de, Ezrann kitabndan rendiimize
gre bu yasadan Yahudiler de yararlanmtr.

M 535 ylnda Kudse dnen 42,000 Yahudi, hemen Kuds yeniden ina etmeye
baladlar.Tapnan (Bet-Amikdan) yeniden inaas, Esterin olu olma olasl olduka
kuvvetli olan Pers Kral II. Dariusun kutsanmasndan sonra yeniden balad. almalar M..
515 ylnda tamamland ve Bet-Amikda yeniden Tanrya adand.

Pers kral Artahata

[17]

, yazc Ezray Yahudi toplumunun lideri olarak grevlendirdi. ran Yahudi toplumunun bir
lideri, bir sofer (Tevrat yazcs), bilgin ve koen olan Ezra, Kutsal Topraklardaki Yahudi
toplumunun balarnda bir kral ya da peygamber olmadan zorlandn bilmekteydi. Bu yzden
Ezra, Yahudi ulusunun ruhniliini yeniden oluturmu ve Tevrat kanununu lkeye yeniden
yerletirmitir. Bu arada, Yahudi toplumunun mnev olarak zayf dtn fark eden bir grup
bilge Yahudi lideri bir araya gelerek bir takm reformlara giriirler. ncelikle Byk Yahudi
Mahkemesi

[18]

olan Sanhedrindeki ye saysn, 70 kiiden 120 kiiye ykseltirler. (Gnmzde Knesset

diye adlandrlan srail Parlamentosunda da, Byk Meclisteki gibi 120 sandalye
bulunmaktadr.) Bu dnemde Talmud henz yazya geirilmediinden, nsanlar, eriata uyan bir
Yahudi olarak nasl yaayacaklarn ancak Tevratdaki emirlerin kuaktan kuaa szl olarak
aktarlm yorumlarn renerek bilebiliyorlard.

Szl Tevratn tutarl ve deimeden aktarmnn salanmas dnda, Byk Meclisteki

kiiler, Tanahda Yahudiliin kutsal yazlarndan hangilerinin bulunmas gerektiine de karar
vermilerdi. Byk Meclis yeleri, bu kararlar verirler ve Yahudilerin Tanah olarak adlandrd
kitab olutururlar. (Tanah, branicede, Tora, Nebiim (Peygamberler) ve Ketubim (Yazlar)
szcklerinin ilk harflerinden olumu bir szcktr.) Tenah, Yahudi olmayanlarn Eski Ahit diye
isimlendirdikleri kitap olup, Tevratn be kitabn, Peygamberlerin 8 kitabn (en sonuncusu 12
kk kitab ierir) ve ou Kral Davud tarafndan yazlan pasuklar

[19]

, Kral Sleyman tarafndan yazlan (arklarn arks, Ataszleri, Ecclesiastes), ve Eyub,

Rut, Ester, Danielin kitaplarn da ieren eitli yazlardan olumu 11 kitab ierir.

Yunanl Byk skender, M.. 333 ylnda Pers mparatorluunu fethettiinde, doal olarak
Pers hakimiyetinde bir eyalet saylan sraili de igal eder.

Bu srada Yahudi tarihindeki ilk Tevrat evirisi de yaplr ve Tevrat ksa zamanda Yunancaya
evrilir (M.. 3. yy). Bu Tevrat evirisi, eviriyi yapan 70 rabiden esinlenerek Septagent diye
adlandrlmtr. Yahudiler, Yunan ynetiminde, 165 yl boyunca ayr ve zel bir toplum olarak
gelimeye devam ettiler.

Byk skenderin lmnden sonra byk Yunan mparatorluu e ayrld: Selevki ya da

Asur Yunanistan Ptolemya ya da Msr Yunanistan ve Makedonya ya da Atina, Sparta vb.
bamsz ehir devletlerini ieren asl Yunanistan.

Selevki mparatoru Antiohos Epifanes M.. 169 ile M.. 167 yllar arasnda Yahudilii yok
etmek ve srail Yahudilerini Helenletirmek iin kat nlemler almaya balaynca ilk atmalar
balar.

Sadusiler-Ferisiler

Yahudiler nce, Helenleenler ve gelenei savunanlar olmak zere ikiye ayrlmlard. Ayrca
buna paralel olarak, dindar Yahudiler arasnda baka bir ayrlma daha olmaktadr. Bu ayrlma
Zadok ile Bysos adl iki retmenin Szl Tevratn ilh zelliinden yoksun olan yeni bir
Yahudilik eklini vaaz etmesiyle balar. Zadok yandalarna Sadusiler ve Bysos yandalarna da
Bysosimler denir ama tarihte devamllklarn srdrenler Sadusilerdir. Ana gr savunan ve
Yahudi kanununu her zaman uyguland ekliyle koruyan Yahudiler de, Farisiler yani
ayrmclar diye adlandrlr. Sadusiler, Rabi Berel Weinin

[20]

aklad gibi, Helenlemi Yahudiler arasnda doal mttefikler bulur: Sadusiler Szl
Tevratn Tanrdan geldiine inanmadklarndan, sadece Yazl Tevratn kanunlarna uymak
zorunda olduklarn savunurlar, Yazl Tevrat da harfi harfine okurlar. Farisiler ise, her eyi
kadere ve Tanrya atfeder, kader her eyleme elik ettii halde yine de doru olan ya da aksini
yapmann insann elinde olduunu kabul ederler. Btn ruhlarn lmsz olduunu ama sadece
iyi insanlarn ruhunun baka bedenlere getiini, kt insanlarn ruhununsa ebedi cezaya tabi
tutulduunu sylerler. kinci rgt meydana getiren Sadusiler ise kaderi tamamyla devre d
brakr ve Tanrnn bizim kt olan yapp yapmamamzla ilgilenmedii grn benimserler. yi
ve kt olan yapmann insann seimi olduunu ve bu seimin, istedii gibi hareket etmekte
zgr olan her bir insana ait olduunu sylerler. Ruhun lmszlne ve br dnyada
verilecei sylenen cezaya ve dle inanmazlar.

Tapnan bozulmas, zorunlu Helenletirme ve zulm, en sonunda ana gr savunan

Yahudilerin sabrn tarr. Yunanllara kar ayaklandklar gibi Yahudiler arasndaki ibirlikilere
de saldrrlar. Makabilerin bakaldrs Gnmzde Hanuka olarak kutlanan nemli bir gndr-
Yunanllara kar bir sava olduu kadar Yahudiler arasnda da bir i savatr. Bir ulusal
zgrlk sava deil, bir ideolojik arpmadr.

Makabi szc, ayn zamanda Yahudi halknn sava l mi kamoha baalim Aem
(Tanrnn gleri arasnda senin gibi olan) szcklerinin ba harfleridir.

25 yl sren savata her iki taraf da byk kayplar verirler ve sonuta, sava Yahudiler
kazanr ve Yunanllar da evlerine dnerler.

Antiohosun yasaklarna ve vahetine dayanamayan Yahudilerin isyan, dnyadaki ilk

ideolojik/dn savatr. Yunanllar 25 yl sren bu zgrlk savandan ancak M.. 142 ylnda
Selevki hkmdar Demitrius zamannda bkarlar ve Matatyann be olundan tek hayatta
kalan imonla bar anlamas imzalarlar.

Son iki Homanay hkmdar (Makabilerin soyundan) iki erkek kardeti: Hyrcanus ve
Aristobolus. Birbirleriyle kimin kral olaca konusunda kavga ederken, Romann araclk
yapmasnn uygun olaca konusunda anlatlar. Bylece M.. 63 ylnda Romal general
Pompei ordular ile birlikte sraile davet edildi. Romallar bu frsat deerlendirerek sraile gelir,
yine bir katliam sonunda iki kardeten daha zayf olan Hyrcanusu kukla hkmdar olarak lkenin
bana atarlar.

Romann sraile mdahalesi Yahudi bamszlna yeniden son verdi ve Yahudi tarihinin en
karanlk dnemlerinin birini balatt. Bamsz srail devleti artk yoktu ve srail, Romann Judea
eyaleti olmutu.

Herod, Romallar tarafndan atanan Yehuda kral olarak M.. 37 ylndan M.. 4 ylnda
lmne kadar 33 yl sren ok uzun bir sre boyunca iktidarda kald.

Yetkileri ciddi bir ekilde kstlanm olsa da hl bir Sanhedrin (Yahudi Yce Mahkemesi)
vard. Daha da nemlisi, rabilerin retileri ve aktarma zinciri bozulmamt.

Yahudilerin kutsal topraa hakim olan ve putlara tapan Romallara kar tepkisi ok ynlyd.
Helenlemi ve asimile olmu Yahudiler ile Sadusiler, Roma varln memnuniyetle kabul ediyor,
ondan yararlanyorlard. Roma hakimiyetine direnen Yahudilere kzyorlard. Bunlarn ou,
Szl Kanunun tanrsal kkenini inkar eden, varlkl Yahudilerdi. Tapnak hiyerarisine
hakimdiler, gc ellerinde tutabilmek iin Romallarla ibirliine istekliydiler. Dier Yahudi
fraksiyonlarn sorun karclar olarak gryorlard. Farisler, Romallarla hibir iliki kurmak
istemeyen, ana gr savunan Yahudilerdi ama Yahudiliin ayakta kalmasn istiyorlar ve dini
ilkelerinden sapmamak artyla Roma hakimiyetini kabulleniyorlard. Romallara yaranmak
isteyen ya da bakaldry aka destekleyen dier Yahudi fraksiyonlara ise honutsuzlukla
bakyorlard. Zilotlar. birok farkl milliyeti, ekstrem gruplardan olumulard. Roma varlna
ierliyor, Romallarla aktif bir ekilde ya da sessizce ibirlii yaptklarn dndkleri dier
Yahudilere kzyorlard. Sicariiler (anlam haner) ou zaman milliyetilik maskesi arkasnda
gizlenen bir su rgtyd ve Zilotlarn yannda yer alyorlard. Mezhepleri oluturan baz dini
gruplar ise (Essenler gibi) u grlere sahip olan hem Sadusilerin, hem de Farisilerin
karsndaydlar. rnein ldeniz Mezhebi (ldeniz rulolaryla nl), dnyann ksa zamanda
sona ermesini bekliyordu. Bu yzden kent yaamnn ahlakszlndan ve bozulmasndan
uzaklamak ve Gnlerin Sonuna hazrlanmak iin lde yaamay semilerdi. Yahudi
kaynaklar bu dnemde 24 ayr fraksiyon sralamaktadr.

Bar Kohba ayaklanmas

Yahudilerin zulmlere kar tepkisi Roma dnemindeki en byk bakaldryla sonuland.

imon Bar Kohba M.S. 132 ylnda balayan ayaklanmann lideriydi.

Liderlik yetenei ok gl olan Bar Kohba btn Yahudi halkn etrafnda birletirmeyi
baard. Romallar yendi ve srail toprandan kovdu, bamszlk ilan etti, hatt para bastrd.
Byle bir olay Roma mparatorluu tarihinde ilk kez yer alyordu.

Roma mparatoru Adrianus, Bar Kohba isyann bastrmak zere sraile general Julius
Severus komutasnda on iki lejyon asker gnderdi. Severus, asker ve subaylarnn says
sayesinde ve dmanlarn yiyeceksiz brakp kstrarak, yava ama emin admlarla isyanclarn
hepsini yok etmeyi baard.

O dnemde ortaya kan sa, Tevrat bilen, Musann Kanunlarna uyan, emirlerinden
birounu reten ama bazlarndan sapan bir Yahudidir. Vaaz ve retilerinin kayna,
Yahudiliin rn olan ve Tevratda da yer alan Tanr buyruklardr ve dneminin rabinik
retilerini yanstr. sann retilerinin kaydedildii sylenen nciller, lmnden (ki Hristiyan
kaynaklar M.S. 35 yln, ya da Bet-Amikdan yklmasndan 35 yl ncesi olarak vermektedir)
uzun yllar sonra Yunanca yazlmtr.

Beinci yzyln ortasnda Pers rahiplerin, saldrgan Hristiyan misyonerlere kar sert
mcadeleleri srasnda Hristiyanlara kar zulmler balattnda Yahudiler de bu zulmlerden
nasiplerini almaya baladlar. Yaklak bin yl huzurla yaadklar topraklarda, huzurlar kam,
geleceklerinden endie etmeye balamlard. Bizansllar Persler zerine saldrlarn
srdrrken Babil bir i savala alkalanmaya balad; Re Galusann ldrlmesiyle durum
daha da ktleti. Tam da bu kargaann ortasnda, Mslmanlarn 7. yzylda Ortadouyu
fethetmesi, Babildeki Yahudi cemaatinin umutlarnn yeniden yeermesine neden oldu.

slam ordular Avrupada giderek daha geni toprak paralar fethederken Ortadou
Yahudileri, Mslman Avrupada kendileri iin yeni frsat kaplarnn aldn grd. En iyi
frsatlardan biri de, 711 ylndaki Mslman fethinden itibaren spanya oldu. Gerekten de
orada koullar Yahudiler iin o kadar iyiydi ki gnmzde Yahudi aleminin yars Sefarad, yani
spanyol olarak bilinir. (Dier yars daha sonra Akenaz, yani Alman olarak bilinecektir.)

Hal seferleri

Hal seferlerinin ilkini, Papa II. Urban, 1095 ylnda, ksmen Mslmanlar tarafndan
kuatlm olan Konstantinopolisteki Hristiyanlarn yardm arsna cevaben balatt. Amac
kfirleri (Hristiyanlarn dier tektanrllar adlandrd gibi) pskrtmek ve Kutsal Topraklar
geri almakt.

11. ile 13. yzyllar arasnda toplam on Hal Seferi yapld: Birinci Hal Seferi, (1095-1099)
srasnda Kuds Mslmanlardan alnd, ehirdeki Mslman ve Yahudi halk kltan geirildi ve
Hal ynetimi altndaki Kuds Ltin Krall kuruldu. kinci Hal Seferi, 1147-1149 tarihleri
arasnda, Hristiyanlar Trklerin eline geen topraklarn geri almak iin rgtlendi ama
baarszlkla sonuland. nc Hal Seferi, 1189-1192 yllar arasnda, Msr Sultan
Selahaddin Eyyubi Kuds yeniden ele geirdikten sonra rgtlendi. Kral Aslan Yrekli
Richardn katld bu sefer de baarszlkla sonuland. Drdnc Hal Seferi (1202-1204)
srasnda Romal Papann hakmiyetini kabul etmeyen, Yunanca konuan Dou Ortodoks
Hristiyanlarn yaad Konstantinopolis fethedildi. ocuklarn Hal Seferi; 1212 ylnda Kutsal
Topraklara binlerce ocuk gnderildi. Bu ocuklar Mslmanlar tarafndan esir alnd, kle
olarak satldlar ya da alk ve hastalktan ldler. Beinci Hal Seferi, 1217-1221 yllar
arasnda yapld, Msra ynelikti ama baarszlkla sonuland. 13. yzylda gerekletirilen
sonraki drt Hal Seferinde de Mslmanlarn kazandklar geri alnamad gibi Accodaki
(Akka) son Hal kalesi de dt.

spanyol engizisyonu

Burada ele alacamz konu, resm olarak 1 Kasm 1478 ylnda Papa IV. Sixtus tarafndan
karlan kararname ile balayan spanyol Engizisyonudur.

spanyol Engizisyonu, Hristiyanl semi grnen ama bunda gerekten sammi olmayan
Yahudileri cezalandrmann peindeydi.

Hristiyanlar, din deitiren Yahudileri Eski Hristiyanlardan, yani kendilerinden ayrt etmek
iin Yeni Hristiyanlar diye adlandrmaya balad. Hristiyanl seen Yahudiler kltc bir
ekilde converses, yani dnme, ya da daha kts marranos, yani domuz diye
adlandrlyordu. Bu Yahudilere kar yneltilen ana sulama, Hristiyanl gerekten ve
gerektii kadar benimsememeleri idi. Bunlar, gizlice Yahudilii uygulamaya devam ediyorlard.
Aslnda bu gerekten de byleydi. Grnrde Hristiyan olan ama gizlice Yahudilii uygulayan
Yahudilerin says pek oktu.

1264 ylnda Polonya Kral Boleslav, Yahudileri Polonyaya davet eden bir berat karmt.
Yahudilerin kk bir ksm ortam yoklamak iin oraya yerleti.

berya Yarmadasndaki son Mslman kalesi olan Granadann dt 1492 ylnda,

spanyadaki yaklak 800 yl sren Mslman hkimiyeti sona erdi ve spanya, tamamyla
Hristiyan bir lke oldu. Ksa zaman sonra spanya kral Ferdinand, Yahudileri spanyadan
kovmaya karar verdi. Bu kez kararnameleri, Hristiyanl seen Yahudileri deil, hibir zaman
din deitirmeyenleri hedef alyordu.

Kristof Kolomb, sonunda Amerikay kefettii seyahatine kt tarihlerde, spanyadan

kovulan Yahudilerden birou snr geerek Portekize gittiler ama burada kallar ksa sreli
oldu. Be yl sonra Portekiz de spanya gibi Yahudilerin nne ayn seenekleri koydu: din
deitir, git ya da l. Bunun zerine Yahudilerin binlercesi, tarih olarak Yahudilere her zaman
ok iyi davranm olan Osmanl mparatorluuna g ettiler. Osmanl mparatorluunun Sultn
II. Bayezid onlara kaplarn aarken yle dedii sylenir: spanya Kral Ferdinandn akll bir
adam olduunu sylyorlar ama aslnda aptal. Hazinesini bana gnderiyor.

Trkler, ilikide olduklar her dnemde Yahudilere kar geleneksel olarak iyi davranmlardr.
Osmanl mparatorluu giderek byr ve genilerken, Trkler sraile geldi ve Muhteem
Sleyman olarak bilinen Osmanl sultanlarnn en by Kann Sultan Sleyman, Kudsn
bugn bile ayakta duran ehir duvarlarn yeniden ina ettirdi. lgin olan udur ki Sleyman,
Salomonun Trkesidir ve gnmzdeki Eski Kuds ehrini belirleyen duvarlar onun tarafndan
yaptrlmtr. Bu dnemde ok sayda Yahudi, srail toprana, zellikle de Tsfat (Safed)
ehrine geri dnmeye balad. 100 yldan ksa bir srede Tsfatn nfusu 300 aileden 10.000
kiiye kt. Bu dnem zarfnda Tsfat, Yahudi bilginliine artc katklarda bulundu.

Sabetay Sevi

1626 Ylnda zmirde dnyaya gelen Sabetay Sevi, gen yalardan balayarak Yahudi
mistisizmi Kabalaya byk ilgi duyuyor ve bilincini yitirdii, cokulu dnemler yayordu. Gl
kiilii ile evresine bir ok mrid toplamay baarmt. Henz 20 yanda iken kendisine
cemaatinin yeleri tarafndan haham bilge kii unvan verildi, yirmi iki yanda da, Kabalac
yorumlara dayanarak, kendisinin Kutsal kitapta yazan ve beklenen mesih olduunu iln etti.

Bir ka yllk sre iinde, Sabetayclk akm hzla glenerek Venedik, Amsterdam,
Hamburg, Londra ve baz Kuzey Afrika kentlerine kadar yayld. 1666 Yl balarnda, kendi
mesihlik yksne iyice inanan ve gvenen Sabetay Sevi Osmanl Sultan IV Mehmeti
stanbulda ziyaret etti ve Mesih olarak tannmasn talep ederek Sultann srail topran ona
vermesini istedi. Bu istek ve iddialar ciddiye almayan IV. Mehmet onu hemen hapse attrd ve
slm kabul etmezse onu ikence ve lm cezasyla tehdit etti. Sabetay Sevi bu durumda din
deitirerek Mslman oldu. birlii nedeniyle ona bir mslman ad, Aziz Mehmet Efendi ve
Sultann Kapsnda Kapc unvan verildi. Ancak bu din deitirme olay, doal olarak
mritlerinin ounu hayl krklna srkledi. Mesih olduu iddiasn srdren ama din
deitirdii iin, zamanla itibarn yitiren Sevi, sonunda Sultann srgn olarak gnderdii
Arnavutlukta 1676 ylnda ld. Seviyi din deitirmesine karn terk etmeyen ve ona sadk
kalanlar Sabetayclk ad verilen bir akm balattlar. Sadk Sabetayclar, Kabalac bir
yaklamla, Sevinin din deitirmesinin dern bir anlam tad ve mesihliinin gereklemesi
iin atlmas gereken son adm olduu, eklinde yorumladlar ve bu nedenle, onlar da nderlerini
izleyerek Mslmanla getiler. Bu dnmeler (din deitirenler) iin, kiinin kendini kalpten
Yahudi hissetmesi yeterlidir ve grnrde uygulanan Mslmanln ve biimsel eylemlerin
deeri yoktur. Zoharn Luriac yorumundan yola karak, bir eit Kutsal Gnah kuramna
ulaan Sabetayclar, ancak isel olmayan dsal eylemlerle, grnte Tevratn ortadan
kaldrlmas yolu ile Tevrat amalarnn tam olarak gerekleeceini, ileri srerler. Bu grup
Dnmeler- Trkiyede zel bir Mslman mezhebi olarak I. Dnya Savana ve Cumhuriyetin
kuruluuna kadar ayakta kald.

Hasidizm

Hasidik hareket dindarlarn hareketi ya da branice adyla Hasidut, 18. yzylda, yi simli
Usta anlamna gelen Baal em Tov olarak bilinen Rabi srael ben Eliezer tarafndan Dou
Avrupada balatld. Baal em Tov (Bet olarak da tannyordu) 1698 ylnda Dinyester Nehri
yaknnda Podolya eyaletinde (imdi Ukrayna) Okupda domutu. Yaamn her nnda Tanry
yaamak olarak zetlenecek bir reti balatt. Baal em Tov 1760 ylnda lnce, bz
rencileri Hasidik hareketin iinden zel akmlar gelitirdi ve kendi okullarn kurdular.
Bunlardan, Liadili Rabi Shneur Zalman (1745-1812) nl eseri Tanyay yazd ve Hasidizmin
Lubavi mezhebini kurdu. Lubavi Hasidleri, hohma (bilgelik), bina (anlay) ve daat (bilgi)
szcklerinin ba harflerinden oluan Habad olarak bilinir. Kabalaya gre bunlar on sefirotun
Tanrsal enerji kanallar- entelektel olan dr.

Yakn Tarihte Yahudiler

Yahudiler, zamanla Avrupadaki her lkede, vatandalk hakk kazandlar ve 19. yzyln
sonunda artk Avrupa toplumunun her aamasna kabl edilmekteydiler.

1881 ile 1914 yllar arasnda, her yl ortalama 50.000 kadar ve toplamda da 2.5 milyon
Yahudi Dou Avrupay terk etti ve bunlarn ou Amerikaya gitti.

19. yzyl sonlarnda, Avrupann deiik lkelerinde yaayan ve eskiye oranla toplum
tarafndan daha fazla kabul gren Yahudi rknn ans, grdkleri dlanma, zulm ve hatta
kymlara karn artk dzelme dnemine girmiken bu kez de balayan l. Dnya sava ile
yeniden tersine dnd. Yerletikleri lkelerin ordularnda Yahudi Yahudiye kar savat ve
sava sonunda 140.000 Yahudi ld. Avusturya ordusunda, Alman ordusunda, Rus ordusunda,
Fransz ordusunda olmak zere toplam 1.5 milyon Yahudinin I. Dnya Savanda savat
bilinmektedir. I. Dnya Sava Yahudiler iin felaket niteliinde olan bir tepki zincirini de tetikledi.
Bu tepki zincirinin iki nemli halkas Rus Devrimi ve Almanyada Nazi Partisinin ykselii oldu.

1942 yl balarken, Avrupa ve Sovyetler Birliinde yaayan toplam Yahudi says 11

milyondu. Bunlardan yaklak 9 milyona yakn Almanlarn kontrolunda yayordu. Tahminlere
gre 1938 ile 1945 yllar arasnda yaklak 6.000.000 Yahudinin katledildii hesaplanmaktadr.
Bu rakam Avrupadaki tm Yahudi nfusunun neredeyse yarsn oluturuyordu. Bat Avrupa
Yahudilii hemen hemen tamamyla ortadan kaldrlmt. Ancak bu byk kym Dou Avrupa
Yahudi cemaatinin sonunu getirdiyse de, dolayl olarak 2.000 yldan sonra ilk Yahudi devleti olan
srail Devletinin yeniden douuna da neden olmutur.

Bundan sonraki durgunluk dneminin ardndan patlayan 1. Dnya sava sonunda dnya
haritas deiti. Osmanl mparatorluunun snrlar iinde kalan btn Ortadou iki byk
paraya blnd. Bir yars Fransann (Fransz Mandas), dier yars da ngilterenin (Britanya
Mandas) kontrol altna girdi. Fransz Mandas kuzey ksmn, Britanya Mandas ise gney ve
dou ksmlarn kapsyordu. Bu blgelerde, merkeze bal, organize olmam kavimsel
cemaatler halinde, Osmanl mparatorluunun tebaalar olan Araplar yayorlard. Britanya
Mandas eria Nehrinin bat kysndan Akdenize kadar olan ksm ile eria Nehrinin dou
kysnda Mevera- rdn olarak bilinen blgeyi kapsyordu. Britanyallar bu alana Filistin adn
verdiler. ngilterenin, Filistin topraklarnda kurulacak bir srail devletini destekleyecei sz
zerine, Yahudiler lkeye g etmeyi srdrd.

Britanya mandas altndaki blgede yaayan Yahudiler ile Araplar arasnda anlamazlklar,
atmalara dnm, Arap ayaklanmalar artmt. Blgede gvenlik iyice bozulmutu. Yetersiz
gvenlik gc ile blgeyi kontrol edemiyeceini anlayan ngiltere, sorunu Birlemi Milletlere
devretti, BM de (rdn adl lkenin oluturulmasndan sonra) 15 Mays 1948 tarihinde,
Filistinden geri kalanlar zerindeki Britanya Mandasn sona erdirmeye ve topra Araplar ile
Yahudiler arasnda bltrmeye karar verdi.

Bylece, ngiltere Mandasnn son gn olan 14 Mays 1948, saat 16:00da, Yahudi tarihine
gre Hay yar, 5 yar 5708 gn srail devletinin kuruluu iln edildi. 2.000 yl sonra Yahudiler,
yeniden Vaadedilmi topraklardayd.

srail devleti kurulduktan sonra, btn dnyadan anayurda dnler artarak devam etmitir.
srail Yahudileri, gnmzde blgenin gl devletlerinden biri olmasna karn, komular
Araplarla bir trl dzelmeyen ilikileri ve zellikle Filistin Araplar ile dmanlklar sonucunda
ortaya kan terr olaylar nedeniyle, neredeyse kaderleri olan huzursuzluktan bir trl
kurtulamamlardr.

Bu gn dnyada 5 milyon ABD ve 6 milyon srailde ve dier lkelerde yerlemi, yaklak 13-
14 milyon Yahudi yaamaktadr. Yaklak 2 milyon Avrupada dierleri de Latin Amerika, Kanada
bata olmak zere, Afrika, Avusralya ve Asyaya yaylmlardr.

Yahudiler, her koulda Tanrya ballklarn kaybetmemiler, emirlerini uygulamlardr.

Gnmzde Dnyamzn ynetimi iin gerekli olan Finans, Medya ve Enerji glerinin bazen
grnen bazen de grnmeyen sahipleri olarak, Tanrnn onlara verdii misyonu yerine
getirmektedirler.
 3. BLM KABALANIN KAYNAKLARI

Binlerce yllk gemite, szel ve yazl olarak, ok dank ve fazlas ile znel yorumlar
yaplan Kabalann ulaabildiimiz kaynaklarn incelerken, tarihsel sralamas, ierik ve
kapsam, iliki ve yapsall gibi ayrdedici zellikleri balamnda aadaki gibi bir sralama ve
dzenleme yapmay uygun grdk. ncelememizi bu sra dorultusunda srdryoruz.

Ana kaynak, TORA

I.1. Ana kaynan maddesel yaps ile ilgili almalar

I.1.1 Harf, szck, okuma, yazma ve metin ile ilgili almalar

I.2. Ana kaynan ruhsall ile ilgili aklamalar

I.2.1 Yasa ve ritellerin aklanmalar (Ekzoterik)

I.2.1.1 Peygamberlerden gelen bilgilerin aklanmas

MNA

MDRA

I.2.1.2 Gelenek ile ilgili yasa yorumlar

TALMUD

Kuds Talmudu

Babil Talmudu (GEMARA)

I.2.2. Kapal ve ruhsal anlamlandrmalar (Ezoterik)

I.2.2.1 Yaratl ve evrenin gizeminin aklanmas

SEFER YEZRA

I.2.2.2 Tanrsal dnyann yapsnn mistik aklamas

SEFER HA ZOHAR

I.2.2.3 Harflerin ve dizililerinin mistik zmlemeleri

TAROT
 I.2.2.4 Sihir ve by almalar.

CLAVCULA

EMON FORAS

SEFER TORA (Tevrat)

Kitb- Mukaddes, bilindii gibi Yahudilerin Kutsal kitab olan Eski Ahid (Old Testament) ile
Hrstiyanlarn Kutsal Kitab olan Yeni Ahid (New Testament) kitaplarndan olumaktadr.
Yahudilerin Kutsal kitab olan Eski Ahide Yahudiler TENAH adn vermilerdir. Tenah, 3
paradan olumutur:

1. Tora: branice, retme anlamna gelmektedir,

2. Nebiim: branice Peygamberler anlamna gelmektedir,

3. Ketubim: branice yazlar anlamna gelmektedir.

Bu 3 szckn ilk harfleri, T + N + K, Kutsal kitabn TENAH adn oluturur.

Kabalann ilk ve en nemli kayna Musann be kitab (Pentateuch) Tora, Musaya M..
445 ylnda Sion danda ta levhalara yazl olarak Tanr tarafndan verildii sylenen
yasalardr. Tora (Tevrat) Ezra peygamberden gnmze kadar Yahudi Anayasas saylmtr.
Tora ile ilgili mistik bilgileri, Kabalann dier nemli kaynaklarndan olan Zohardan izleyelim.
Zoharda; Torann btnnn Tanrnn adn oluturduu, Toray Tanrdan baka hi bir ey
dnmeden, kendinden geerek okunmas gerektii nerilir. Torann nerildii ekilde
okunmas halinde, onun harflerinin iine girilebilir ve Tanr ismi tamamlanr. Harflerin
kombinasyonu ile kitabn ifreleri zlr ve sonuta, llerin diriltilebilmesi, dnyann hareket
ettirilmesi gibi mucizeler ortaya kabilir. Tora, siyah atele beyaz ate zerine yazlmtr.
Beyaz ate sessiz harf, siyah ate sesli harftir. Beyaz atele okuma ve eylem yapma gc ve
yetkisi sadece Musaya verilmitir. Bu yzden Yahudi alfabesinde sesli harfler bulunmamaktadr.
Toray bilen, yaam aacn bilir, zgrleir ve lmszleir. Tanr insan yaratalm dedi. Tora,
insan gnah ileyecek, buna dayanamazsn dedi. Tanr, Dnya ancak insanla varolabilir, sen
ve ben onu yerletireceiz dedi ve suretin (erkek) ve benzerliin (dii) ikizi ile onu yaptlar. Bu
nedenle Tora, ikiliin harfi (Beth = 2) ile (Bereit) balar.

Musann kitab Tora, 5 blmdr;

BERESHIT (Balangta)-Yaratl-Tekvin-Genesis.

Evrenin yaratl ile balar. lk insan, insan soyunun remesi ve Hz. brahim ile devam eder.
Yusuf peygamberle sona erer.

SHEMOT (simler)-k-Exodus.

Musa peygamberin douu ile balar, Msrdan k, Tanr tarafndan, Sina danda
srailoullarna yasalarn verilmesi, vaadedilmi topraklara yolculuk serveni ve yasalarn
uygulama yntemleri ile devam eder.

VAYIKRA (Ve O ard)-Levililer-Levitus.

Kurban ve dier yasalarn ayrntl biimde anlatld blmdr.

DEMDBAR (lde)-Saylar-Numeri-Numbers.

srail oullarnn ldeki yolculuklar, rgtlenme biimi ve dman kabilelerle yaptklar

savalar anlatlr.

DEBARIM (Szckler)-Tekrar-Tesniye-Deuteronium.

Bu blmde, Tanr yasalar ayrntl biimde yinelenir ve pekitirilir.

Mina

Torann ieriini oluturan tm szlerin, Tanrdan aracsz olarak geldiine inanld iin, tek
bir harfinin bile deitirilmesi olanakszd. Ancak Torann geldii zaman, gnn koullarna gre
uygulanmas olduka kolay olan yasalara, ilerleyen zaman iinde uyum salamak olduka
zorlam hatt baz emirlerin uygulanmas olanakszlamt. Bu durumda, Tora emirlerinin
yeniden yorumlanmas gndeme geldi ve Rabbilerin (retmenler) rencilere, gnn
koullarna uygun olarak ilettikleri retileri, bir araya toplanarak, ortak bir metin elde edildi. te
bu metine MNA (reti) ad verildi. Mina szc, na tekrar ve renme anlamna gelir.

Minann iki kayna vardr. Minann birinci kayna; Tanrnn Musaya Sina danda
verdii, ibranice yazl yasa, Tora Sebihtab. Minann ikinci kayna ise yine Tanrnn Musaya
Sina danda azdan verdii, Tora e Beal Pe. Musa, bu szl Toray srailoullarnn
yallarna, yine szl olarak verdi ve yazlmas yasak olan bu bilgiler, ondan sonra da szl
olarak kuaktan kuaa devredildi.

Mina okullar, daha sonra iki geleneki gre ayrld ve bu grler de Ferisler ve
Sadukiler guruplarnn ortaya kmasna neden oldular.

Mina metni yaklak M.. 100 ile M.S. 200 yllar arasnda yaam olan din bilginlerinin
yorumlarn iermektedir. Bu bilginlere Tanaim, retmenler denir. Bunlarn iinde Rabi imon
Ben Zakay, imon Bar Yohay, Rabi Akiva ve Rabi Yuda HaNasi gibi bykler bulunmaktdr.

En ok bilinen Mina, Rabbi Yuda HaNasinin (M.S.135-) 6 blmden oluan kolleksiyonudur.

Rabbi Yuda HaNasinin Mina ierii:

Zeraim: Tarm zerine kurallar ierir. Bu kurallar iinde; Fakirlere verilecek sadakalar,
Rabbilere ve Levililere verilecek paylar da bulunmaktadr.

Moed: Yl iindeki bayramlar ve nemli gnlerle ilgili bilgileri ierir.

Naschim: Kadnlar, evlilik ve boanma ile ilgili kurallar ierir.

Nesikin: Bu blmde, yaplmamas gerekenler ve karlklar olan cezalar belirtilmitir.

Kodashim: Kutsallar, kutsal olmayanlar ve kurbanlar ile ilgili kurallar ierir.

Teharat: Temizlik ile ilgili kurallar ve temizlik ritelleri anlatlmaktadr.

Talmud

Talmud, Yahudilerin din yasalarn aklayan ve bu yasalara gre ortaya kabilecek yeni
sorunlara zm getiren ve Toradan sonra en nemli olarak kabul edilen, derleme bir kitaptr.
Bu kitapta tm din yasalar, gerekeleri ile aklanr. branice Lilmod (renmek, retmek)
kknden alnm bir kelimedir, kurallar ve temellerin toplam anlamna gelir. Talmud iki ayr
blmden meydana gelmektedir. lk blm Minadr, kinci blm ise Gemara (Gelenek)
olarak adlandrlr. Mina, yukarda akland gibi, daha ok szl dnsel gelenekleri ierir.
Gemara ise bir tr Minann aklanmasdr. Gemara, M.S. 200 ile M.S. 500 yllar arasnda
yaam olan din bilginlerinin yorumlarn ierir. Bu bilginlere Amoraim, aklayclar, ya da
yorumcular denir. Rav Ai ve Rav Yohanan bu gurup iinde yer alr. Genellikle din tarihileri her
iki yorumun da M.S. II. yy da yaam olan Yuda Ha Nasi adndaki bir haham tarafndan
yazld grndedirler. Yazl yerine gre adlandrlan ki Talmud vardr. Kuds (Filistin)
Talmudu ve Babil Talmudu. Kuds Talmudu, branice ve Bat Aramice yazlmtr. Babil Talmudu
ise, branice ve Dou Aramice yazlmtr. Mina ve Babil Gemaras birlikte Babil Talmudu
olarak adlandrlr. Mina ve Kuds Gemaras ise birlikte Kuds Talmudu olarak adlandrlr.

Talmudun youn tempolu metinlerini anlamann ve uygulamann g olduunu fark eden

Rabiler, kitab mitolojik ykler ile ssleyerek retinin okunmasn ve uygulamasn
kolaylatrmak iin, kitabn te birini kaplayan bir blm eklemilerdir ki buna da Agada ad
verilir.

M.. 586da Tapnan yklndan sonra Babil srgnne gnderilen Yahudilerin,

beraberlerinde gtrdikleri Tora, Yahudilerin anayasasn oluturuyordu. Tora e Beal pe yani
szl kanun zamanla yazya geirilerek Talmud ortaya kt. Kuds Talmudu da Babil Talmudu
da edeerdedir ancak Talmuddan sz edildiinde, ilk akla gelen Babil Talmududur ve genellikle
onun hkmlerine gnderme yaplr.

Talmudda noktalama yoktur. Bir kelime tm bir cmleyi ifade edebilir. Tm Mina, Gemara ve
bu kitaplardaki yorumlar bugn bilinen Talmudu oluturur. 2.500.000 kelimeyi ieren Babil
Talmudu Yahudi kltrnn yaratt en byk eserlerden biridir. 6.000 sahifelik bu eser Yahudi
kltrn kapsayan bir ansiklopedi konumundadr. Talmud, Yahudiler tarafndan Tora kadar
sayg grr, Talmudun ilkeleri de deitirilemez ve tartlmaz.

[21]

Sefer Yetzirah

Kabala geleneinde III. yz ylda ortaya kan Sefer Yetzirah (Yaratl Kitab), evrenbilim
(kozmoloji) konusunda bilinen en eski branice eserdir

[22]

. Evrenin, brani alfabesinin 22 harfi ile Sefirot ad verilen 10 ilh rakamdan yaratldn
anlatmaktadr. Harfler ve rakamlar birlikte Tanrnn evreni yaratrken kulland gizli bilgeliin
32 yolunu olutururlar. Sefer Yetzirahnn, Hz. brahime ait olduu da ileri srlmtr. Bu
nedenle kimi zaman kitabn ad Otiyyot de Avraham Avinu (brahim Babamzn Alfabesi) olarak
geer. Yahudi bilgelere gre; brahim, Tanrnn kendisine rettii bilgelii (Hikmeti) nce
anlam, kyaslam ve irdelemi (Analiz), sonra aratrm ve incelemi, ondan sonra da
birletirdii bu bilgiyi iselletirdiinde, Yaratan ile yaratlann bir olduu bilincine vard, ileri
srlr. Yine Sefer Yetzirahda anlatldna gre; brahim son bilgiye ulatnda, evrenin sahibi
ona kendini gstererek onu arkada olarak adlandrmtr. Bundan sonra, onunla ve onun soyu
ile sonsuza kadar geerli olacak bir ahid (szleme) yaplmtr. brahimin 10 ayak parma ile
yapt birliin ad snnettir, 10 el parma ile yapt birliin ad dil birliidir. O, 22 Harfi diline
balad ve yce srr kefetti. brahim, bilgelii, azar azar ve zaman aralklar ile oullarna szl
olarak iletti. Daha sonra, bu bilgiler, ulat srail bilgeleri tarafndan, semboller ile ve harflere
gizli anlamlar verilerek yazya alnd. Yetzirah, sonraki dnemlerde Yahudilii derinden
etkileyecek olan sefirot kavramn ilk kez ortaya atmtr.

Otiyot Yesod (Harflerin temeli)

Erken proto-Kabalistlerin, Sefer Yetzirahdaki ilk tanm olan Otiyod Yesod veya Harflerin
temeli kavram, btn kozmosun, on Sefirot kompozisyonunun yannda brani alfabesinin 22
sessiz harfinin sylenmesinden yaratlm olduuna ilikindir.
 Yaratln Otuz mkemmel yolu, harfler ve Sefirotun birlikte telaffuzundan ortaya kar
[Sefer Yetzirah 1:1]. Sefer Yetzirah yazarna gre, Tanr, Otiyot Yesod yani harflerin temeli
araclyla, kaosun dndaki cevheri biimlendirdi ve yokluktan varl getirdi (2:6) Sefer
Yetzirah, dnyann yaratlnda Otiyot Yesodun rolnn kesin olduunu anlatr.

22 temel harf: O Onlar kazd, onlar oydu, onlar tartt, onlar devirdi, onlar deitirdi ve
onlarla oluturdu, O oluturulan ve oluacak btn biimleri tanmlad.

ok erken kabalistik kaynak olan Sefer ha Bahirde szel mistisizm ok aktr, aklayc
yorumlarn yazld byk blmlerde brani alfabesinin mistik nemi ortaya kar.

Dilin gizemcilii, Kabalistler ve Hasidim arasnda srekli olarak olumlu yank vermitir. rnein
Zoharda, unlar okuruz.

szn tam anlamyla, dnya doast harflerle yaratldnda aa dnyann btn

almalarndaki modele gre olumutu. [Zohar I:159a]

Otiyot Yesod, Sefirotu alternatif ve vc sembollerle aklar. Scholeme gre Sefirotun ve

harflerin ikili sembolizmi, yaratl ve aa kma arasndaki paralellii ortaya koyar.
Kabalistlere gre ise bu iki dnce birbirinin iinde erir. Yaratma, aa kma veya tersidir.
Kitab Mukaddeste de bu gre gnderme yaplmaktadr, Tanr dnyay yaratrken, kulland
ara kesinlikle aa kma (dil)dr.

Bu artc doktrinin ne anlama geldii sorusuna, filozofik perspektiften unu syleyebiliriz,

dnyann yaratl ve devam dil ile olmutur, olu iindeki varolu ve yaratl dncesi de dil
ile olmutur. Schneur Zalmana gre ise, Tanrnn harfleri ilk kaynana dnerse cennetler,
yeryz ve btn yaratlanlar asla varolamaz nk bir ok dnce yokluktan olmutur.

Genellikle dnyann sonunu dndmzde yeryz, cennetler ve u anda varolan btn

eylerin mahvolacan veya kaybolacan dleriz fakat Zalman bize birok eyin kendiliinden
olduunu olumsuzlamaktansa sonu dnmemizi nerir. Tanr szleri (kelm) birok varolu
olasln beraberinde getirir. Gerekten yaratma budur vesh min ayin (hibireyden birey).

Sefer Yetzirah metinlerinin bir ksmnn ilk Franszca evirisi Papus

[23]

tarafndan yaplm ve bu eviriye, metnin irdelenmesi de eklenmitir. Birka yl sonra bu kez

M. Mayer Lambert

[24]
 tarafndan branice ve Arapadan metnin tamamnn evirisi yaplmtr. Daha sonra metinler
metodik bir plana gre bir araya getirilerek son eklini almtr. Bu plana gre; 10 sefirot, 22
harf ve harflerin kullanm, Evren zaman insan lemesinin birlii anlatlmaktadr.

Sefer Yetzirahn konusu olan teorik kabala aada, orijinal metne sadk kalnarak 7 blm
halinde zetlenmektedir.

Blm I

Tablo 1de, Bat geleneine gre adlandrlan, 10 Sefirah ve 22 Harfden oluan Bilgeliin 32
yolu grlmektedir. Yahudi geleneinde Sefirahlar ayn olmakla birlikte 22 Harfden bazlar
farkl yollar iaret eder.

1. Srlarla dolu, Hikmetin (Bilgeliin) harika otuziki yolu, Yah, Yahovah Tzabaoth, srailin
Tanrs, yaamn Elohimi, alarn Kral, balayc ve verici Tanr, Yce olan, sonsuza kadar
sakin olan O kutsaln ad, sepharim-say (Sefer-Sefar-Sipur / Say-Sayan-Saylan) Harf ve
Ses ile en yksee, kutsallkla kaznmtr.

2. Btn eylerin temelinde, ana, yedi ift ve 12 basit harf olmak zere yirmiiki harf vardr.
Kutsal sefirot on tanedir.

3. Kutsal Sefirot ondur bu yzden saylar da ondur. nsann be el parmana karlk be

de ayak parma olduu gibi. Azdan kan sz ve etin snneti ile de byle bir szleme
kurulmutur.

4. On, Kutsal Sefitorun saysdr, ON, DOKUZ DEL, ON, ONBR DEL. Bu bilgelii anla
ve bu anlayla bilge ol. Onunla ilgili olan aklnla aratr, incele ve uygula. Yaratcnn szn
yerine getir ve tpk onun kendi tahtnda oturduu gibi her eyi bulunduu yerde rahat brak.

5. On Kutsal sefirot, snrlar anlatlamayacak kadar engin on tabakaya sahiptir; snrszl

Doudan Batya, Kuzeyden Gneye ilksiz ve sonsuzdur; iyiliin ve ktln dipsiz uurumudur;
ykseklii ve derinlii lszdr; ve Efendidir ve sadece Tanrdr, Sadk Kral O her eyi,
ykseklerdeki taht zerinden, sonsuzluktan sonsuzlua hkmederek ynetmektedir. Her ey,
Onun kutsal makmndan gelen sonsuz kurallardr. Bu on, szde, dilde ve azda, her snrn
tesine yaylr: Yerin hkimi ve Gkn Kral, balangcn derinliklerini, sonun derinliklerini, iyinin
derinliklerini, ktnn derinliklerini, stn ve altn derinliklerini, dounun ve batnn derinliklerini,
kuzeyin ve gneyin derinliklerini, btn bunlarn hepsini, kutsal makmndan, her zaman ve
sonsuza kadar, gvenle ynetir.
Tablo 2
 6. On Kutsal Sefirot, parlayan imek grnmndedir, onlarn kayna gizlidir ve
anlalamaz. Tanrnn sz (Kelm) onun iinde hi ara vermeden yukardan aaya, aadan
yukarya bir girdap gibi dner durur. O szck, onlar hzla ileriye ve geriye gtrr, onlar
frtnadaki rzgar gibi ses verir ve Tahta ulaana kadar tapnmakdan bitkin derler.

7. On Kutsal Sefirot; onlarn so-nu ayn zamanda kaynadr da, yanmakta olan kmrn
parlayan alevi gibidirler. Tanr iin en mkemmel olan onlarn birliidir, orada hibiri bir dierine
eit deildir: Birden nce say olabilirmi?

8. On kutsal Sefirot; Byk gizi sylememen ve onlarla konumaman iin dudaklarn mhrler
ve onlar dnmemen iin de kalbini sakndrr; eer akln bu yzden karrsa, akln yeniden
toplaman salar;

9. On kutsal Sefirot, On sayy verir. lk ve birinciolarak; yaayan Tanrnn Ruhu; alarn

Yaayan Tanrsndan daha ok kutsanm ve yine Kutsanmtr. Ses, Ruh ve Sz, bunlar Kutsal
Ruhtandr.

10 kinci olarak; Ondan kan Hava (Nefes) Ruhundandr ve yirmiiki ses ve harf
biimindedirler; Bunlarn anadr, Alef, Mim ve n, bunlar sevap ve gnah lei olarak
yasann terazisine karlk gelirler ve dil bunlar dengeye getirmeye alr. Yedisi ifttir, Beth,
Gimel, Dalet, Kaf, Peh, Resh, Tav, bunlar da yaam, bar, bilgelik, zenginlik, soy (evlat), iyilik
(ltuf) ve egemenlie karlk gelir ve onikisi ise tektir; He, Vav, Zayin, Het, Tet, Yod, Lamed,
Nun, Sameh, Hayin, Sad, Kof, bunlar da Yz (Surat) ifadesi (mimik), iitme, koku, dil (Lisan),
beslenme, oalma (reme), hareket, yry, hiddet, glme, dnce ve uykunun temelidirler.
Ancak Ruh ilktir ve dier hepsinin stndedir. nc olarak; Onun biim verdii Su, Havadan
olumutur, kilden ve amurdan arnmtr, ekilsizdir, ve dierlerinin stn kaplamak zere
tasarland iin ii oyuktur ve z gl bir madde gibidir. O, dnyann evresini eviren kua
yapt ki ad Tohudur

[25]

. O sularn arasnda ok derinlere gml talar yapt ki bunun da ad Bohudur

[26]

. Ruhun suyu, Tohunun [Tav-He-Vav] ve Bohunun [Bet-He-Vav] amur ve kilini deldi ve kesti.
Onlar bir bahe haline getirdi, glendirmek iin koruyucu duvar ekline getirdi, stlerine su
aktt ve O, yapt toza kar dedi: ve yeryz oldu. (suyu) Tohu izgisi dna ve Bohu
kayalarna yayd.

Drdnc olarak; Onun oluturduu Sudan gelen Atetir, gksel tekeri Ofarim
 [27]

, kutsal hayvan Serafim

[28]

ve yardmc melekleri Kerubim

[29]

ile onlarn zerinde de kendisi iin yapt htiaml Taht, Sudandr; ve Onun mekn bu
ile tamamlanr. yle yazlmtr, Ki O, melekler, ruhlar ve yardmclar ile atei alevlendirdi.

11 O basit harfler iinden harf seti, onlar mhrledi ve onlardan Byk Ad oluturdu; I H
V, ve bununla evrenin alt talimatn onaylad.

(1) Beinci olarak; O yukarya bakt ve Ykseklii I H V (Yev) ile mhrledi.

(2) Altnc olarak; O aa bakt ve Derinlii IVH (ve) ile mhrledi.

(3) Yedinci olarak; O ileriye bakt ve Douyu HIV (Eiv) ile mhrledi.

(4) Sekizinci olarak; O geriye bakt ve Baty HVI (Evi) ile mhrledi.

(5) Dokuzuncu olarak; O saa bakt ve Gneyi VIH (Vei)ile mhrledi.

(6) Onuncu olarak; O sola bakt ve Kuzeyi VHI (Vei) ile mhrledi.

12 Dikkat et! Yaayan Tanrnn Bir Ruhu, Hava, Su, Ate; ve ayn zamanda Ykseklik,
Derinlik, Dou, Bat, Kuzey ve Gney, On Kutsal Sefirottan kaynaklanmaktadr.

Blm II

1. Yirmiiki ses ve harf hereyin Temelidir. ana, yedi ift ve oniki basit harf. Ana Alef,
Mem ve in, Hava, Su ve Atetir. Su sessizdir (M), Ate slkl nszdr () ve Ruhtan tremi
olan Hava (A) arada uzlamay ve dengeyi salar.

2. O biimlendirdi, tartt ve her ruhu bu yirmiiki harfle oluturduktan sonra, artk hereyin ruhu
da byle olutu.

3. Bu yirmiiki ses veya harf ses olarak biimlendirildi, hava (nefes) etkisi ile be yerde;
boazda, azda, dilde, diler boyunca ve dudak yoluyla dzenlenerek kulak tarafndan duyulur
ses haline geldi. Alef, He, Het, Ayin, Bunlar, dilin sonunda yutakta glendirilirler; Bet, Vav,
Mem, Feh, diler ve dil ucunda; Gimel, Yod, Khaf, Qof, damakta; Dalet, Tet, Lamed, Nun, Tav,
dilin ortasnda ve sesle glendirilirler: Zayin, Samech, Tsadeh, Resh, Shin, diler ile dilin arkas
arasnda ekillendirilir.

4. Bu yirmiiki harf ki btn hereyin temelidir, O bunlar bir kre stnde, ikiyzotuzbir kap ile
dzenlemitir ve bu kre, iyilik iin veya gnah iin bazan ileri veya bazen da geriye doru
dndrlmektedir: iyilikten zevk, ktlkten ise ikence gerekleir.

5. Yirmi-iki harf: O onlar oydu, kesti, artt, tartt ve birletirdi ve btn yaratl ve gelecekte
yaratlacak her eyi onlardan yapt. O onlar nasl denedi? Alef ile hepsini ve hepsi ile Alefi, Bet
ile hepsini ve hepsi ile Beti, Gimel ile hepsini ve hepsini Gimelle ve hepsini yeniden ve yeniden
geri evirdi ve onlar ikiyzotuzbir kap iinden geirerek oluturdu. Btn dnyalar ve btn
yaratl Bir Addan olutu.

6. Ve O, var-olmayandan Bir-ey yapt; ve bylece konuulan btn biimler ve herey

yapld; O, boluktan madde dnyasn yapt ve O, hareketsiz dnyadan canl yaam kard.
Onun Adnn gc ile elle tutulamaz havann, geni stunlar gibi yontulmas srecinde yaratlan
herey ortaya kt; Hereyin bir bedenin paralar olmas, hereyin yirmi-iki harften
retilmesinin kantdr.

Blm III A M C -

1. Btn dierlerinin temeli Ana, Alef (A), Mem (M) ve inin (C) birlemeleriyle oluur;
Bunlar bir terazi gibidir, yle ki; bir tarafta sulu ve dier tarafta susuz ve aralarnda Hava
(boluu) olduu gibi Alef de Mem ve in arasnda dengenin dili olarak durur.

2. Ana, Alef, Mem ve in ok gzel ve ok derin byk Srlardr ve halka ile

mhrlenmilerdir; erkek ve dii glerin blnmesi gibi Hava, Ate ve Sudan ilerlerler. Ana,
Alef, Mem ve in, Babadan

[30]

gelir ve dnyada retilmi ve retilecek hereyin temelidir.

3. Alef, Mem ve in, dnyada Anadr

[31]

; Cennetler Ateten retildiler, yeryz Sudan ve Hava ise, Ate ve Su arasnda uzlatrc
olarak Ruhtan retildi.

4. Ana Alef, Mem ve in, Ate Su ve Hava, yl boyunca iklimler olarak da grlrler;
scak, Ateten yaplmtr, souk ise Sudan ve ikisi arasndaki lman hava da Havadan.
Ana Alef, Mem ve in; Ate, Su ve Hava ayn zamanda, Adamn da temelidir: Ate ba
biimlendirir; Su karn blgesini, Hava ise yine dierleri arasnda uzlatrc olarak gs
blgesinde yer alr.

5. O, bu Anay tasarlad, retti ve birbiriyle birletirdi; ve anay Evrende (Uzayda),

Ylda (Zamanda), erkek ve dii olmak zere de nsanda mhrledi. Alef harfi tadr ve Havaya
egemen olma nedenidir. O, dierleri ile birletirip onu mhrledi. Dnyann Havas, Yln iklimi
gibidir hem de nefes alan insann akcierleri gibi: Alef-Mim-n, 6 mhrle mhrlenmi olup,
dii .M.A. ile ve erkek A. M. ile mhrlendi. O Mem harfini Suya egemen olmas iin
mhrledii iin ta olup dnyadaki dier yer biimleriyle birleir, yln souudur, insanda karn
blgesidir, hem erkek hem diidir. in Atein egemeni ve nedenidir ve o da tadr, dierleriyle
birleir, evren cennetleriyle mhrlenmitir, yln scadr ve insann badr, hem erkek hem
diidir.

Blm IV (B G D K P R T)

1. Yedi ift harf, Beth (B), Gimel (G), Daleth (D), Kaph (K), Pe (P), Resh (R) ve Tau (T), yedi
ama sekiz deil, herbiri iki sese sahiptir. Bunlar sras ile, yaam, bar, bilgelik, zenginlik,
zerafet, verimlilik ve g olarak anlrlar. Herbir harf, sert ve yumuak - h sesiyle yumuatlm-
iki ses olarak seslendirilir. Bunlar ift ynl olarak adlandrlr nk her harf bir dierinin tersi
(contrast) veya deiimini (permutasyon) bildirir. rn; Yaam ve lm; Bar ve Sava
(Ktlk); Bilgelik ve Budalalk; Zenginlik ve Yoksulluk; Ltuf (Balayclk) ve Balamazlk;
Bereket (Verimlilik) ve yalnzlk (kimsesizlik); Efendilik ve klelik gibi.

2. Bu yedi ift harf yedi yn de gsterir; Yukar, Aa, Dou, Bat, Kuzey, Gney ve
bunlarn ortasnda btn hereyi tutan Kutsallk Saray.

3. Bu yedi ift harfi O tasarlad, retti, birletirdi ve onlarla Evrenin gezegenlerini (planetleri),
Haftann Gnlerini ve nsan ruhunun Kaplarn (alg noktalar) biimlendirdi. O, Yedi saysn
Cennetin (Tahtnn) altnda yer alan hereyden daha ok sevdii ve kutsad iin, Bu Yediden
Yedi Cenneti, Yedi Yeryzn ve Yedi Shabat retti.

4. ki Harf, iki ev retti; ta alt; drt ta yirmidrt; be ta yzyirmi; yedi ta bebinkrk.

Bu saylarn tesindekileri sylemek iin az, duymak iinse kulak zorlanr. Bu yzden imdi
dikkatle bak Evren yldzlar (Planetler) Yedi tanedir; Gne, Vens, Merkr, Ay, Saturn, Jpiter
ve Mars. Ayn ekilde Yaratl gnleri de yedidir; ve nsan Ruhunun da yedi gei kaps vardr,
iki gz, iki kulak, az ve iki burun delii. Bu yzden Yedi ile yedi cennet biimlendirilmitir, yedi
yeryz ve zamann yedi dilimi; bu yzden O, Yedi saysn, Cennetin altndaki btn hereye
tercih eder.
 NOT: Yukardaki bilgilerden, enerji kalplar veya ilkrneklerin, temel saylarn, saylarn
faktryellerinin permutasyonu (deiim) ve kombinasyonlar (birleim) sonucunda olutuu
grlebilir. rnein; 5 faktryel (veya 5!) = 5x4x3x2x1 = 120. Buna gre, brani alfabesinin 22
harfi gznne alnrsa, bu, yaratl dzeninin ilk enerjisidir (Ve onlar bir Ana Kalbn
projeksiyonunu gsterir), 22! = 22x21x20x...x1 = 1,124,000,728,000,000,000,000. Bu
saylarn permtasyon ve kombinasyonlarn da dnmeye alrsak, grnen dnya (ve
dier grnmeyen ilkrnek) formlarnn olaanst okynllnn nemli bir kant
olduunu ancak sezebiliriz.

DRDNC BLME EK.

NOT: Bu not, Yedi Harf blmnn ada rneidir. Sefer Yezirahn orijinal kopyalarnda
bulunmamaktadr. Bu nedenle yorumlarda farkllklar olmaktadr. Normal yazlar W.W.Wescott
versiyonudur, parantez iinde ve italikle yazl olanlar ise Saadia ben Joseph (al-Fayyumi)
yorumudur.

O, Bilgelie karlk olmak zere Bethi yapt; O, Evrende onu Ay (Satrn) ile birletirdi ve
biimlendirdi, onu haftann ilk gn (sabbath) ve insann sa gz (az) olarak da talandrd.

O, Sala karlk olmak zere Gimeli yapt; onu Evrende Mars (Jpiter) ile birletirdi ve
onu, haftann ikinci gn (Pazar) ve insann sa kula (sa gz) olarak da talandrd.

O, Berekete (Verimlilie) karlk olmak zere Daleti yapt; Gne (Mars) ile birletirip
biimlendirdi, haftann nc gn (P.tesi) ve insann sa burun delii (sol gz) olarak
talandrd.

O, Yaama karlk olmak zere Kaf yapt; Vens (Gne) ile birletirip biimlendirdi
haftann drdnc gn (Sal) ve insann sol gz (sa burun delii) olarak talandrd.

O, Ge karlk olmak zere Peyi yapt; Merkr (Vens) ile birletirip biimlendirdi, haftann
beinci gn (aramba) ve insann sol kula (sol burun delii) ile talandrd.

O, Bara (Skunet-Huzur) karlk olmak zere Rei yapt; Satrn (Merkr) ile birletirip
biimlendirdi, haftann altnc gn (Perembe) ve insann sol burun delii (sa kulak) olarak
talandrd.

O, gzellie karlk olmak zere Tav yapt; Jpiter (Ay) ile birletirip biimlendirdi, haftann
yedinci gn (Cuma) ve insann az (sol kulak) olarak talandrd.

Bu yedi harf tarafndan ayn zamanda yedi dnya, yedi cennet, yedi yeryz, yedi deniz, yedi
nehir, yedi l, yedi gn, Hamsin yortusunu gemek zere yedi hafta ve her yedi ylda bir
kutlanan yedinci yl Jbilesi de yapld.

Blm V (H V Z J F Y L N S U X Q)

1. He, Vav, Zayn, Chet, Teth, Yod, Lamed, Nun, Samek, Ain, Tzaddi, ve Koph Oniki basit
harftir. O bunlar tasarlad, oydu, kesti, denedi, tartt, birletirdi ve yapt. Bunlar insann oniki
zelliinin altyaplardr; Grme, Duyma, Koklama, Konuma, Tadalma, Cinsel zevk (iftleme),
alma, Yrme, fke (kzma), Sevin (glme), Hayalgc (Dnme) ve Uyku. Bu oniki, ayn
zamanda uzayda ynleri de tanmlar: Kuzey-dou, gney-dou, ]st dou, alt dou, st kuzey,
alt kuzey, gney-bat, kuzey-bat, st bat, alt bat, st gney, alt gney; bunlar Evrenin kollar
olarak sonsuzlua doru birbirlerinden ayrlarak yaylrlar.

2. Bu oniki basit harfi O tasarlad, birletirdi ve Zodyakn oniki kutsal takmyldz ile
biimlendirdi, bunlarn iaretleri, Tet, in, Tav, Samek, Alef, Bet, Mem, Ain, Koph, Gimel, Dalet
ve Daletdir. Bu oniki ayn zamanda (Yln) aylardr; Nisan, Yiar, Sivan, Tamuz, Ab, Elul, Tiri,
Hesvan, Kislev, Tebet, evat ve Adar. Bu oniki ayn zamanda, yaayan yaratklarn organlardr
da, iki el, iki ayak, iki bbrek, dalak, karacier, safrakesesi, zel paralar, mide ve barsaklar.

3. Yah, Sonsuz Ordular, sraelin Tanrs, Yaayan Elohim, Her eye kdir Efendi, Yce ve
vlen, Sonsuzlukta oturan, Kutsal Olan, Tm bunlar aracl ile Onun evrenine Onun Adnn
izleri kaznmtr. Yah [Yod-He] iki harften oluur: YHVH [Yod-He-Vav-He] drt harften oluur:
Ordular[Tsvaot]: onun ordusunun iareti gibidir; sraelin Tanrs: srael, Tanrnn [El] nnde
onun Prensidir[Sar]; Yaayan Elohim: Yaadn ey syler, Yaayan Elohim, yaam suyu
ve Yaam Aac; El [Alef-Lamed]: G, Shaddai [in-Dalet-Yod]: O bu noktada etkindir; Yce
[Ram]: nk O evrenin en stnde oturur ve tm oluu yukar ykseltir. O btn yaratl
srdrr ve tar; Sonsuzlukta oturur nk O, sonsuzlua ve sreklilie hkmeder; Kutsal olu
Onun Addr [Quadosh Shmo]: nk O ve Onun grevlileri kutsaldr ve onlar onu her gn
anarlar: Kutsal, Kutsal, Kutsal diyerek.

BENC BLME EK

NOT: Bu not, Oniki Harf blmnn ada rneidir. Sefer Yezirahn orijinal kopyalarnda
bulunmamaktadr. Bu nedenle yorumlarda farkllklar olmaktadr. Aadaki, normal yazlar
W.W.Wescott versiyonu, parantez iinde ve italikle yazl olanlar Saadia ben Joseph (al-
Fayyumi) yorumudur.

1. Tanr konumada etkili olarak Heyi yapt, Ko burcuyla birletirdi ve biimlendirdi, Nisan
ay ve nsann sa ayayla (karacier ile) talandrd.

2. O dllemede etkili olarak Vav yapt, Boa burcuyla birletirdi ve biimlendirdi, Aiar ay
ve insann sa bbreiyle (safra kesesi ile) talandrd.
 3. O harekette etkili olarak Zaini yapt, ikizler burcuyla birletirdi ve biimlendirdi, Sivan ay
ve nsann sol ayayla (dalak ile) talandrd.

4. O, grmede etkili olarak Chethi yapt, yenge burcuyla birletirdi ve biimlendirdi, Temmuz
ay ve nsann sa eliyle (barsak ile) talandrd.

5. O, duymada etkili olarak Tethi yapt, Aslan burcuyla birletirdi ve biimlendirdi, Ab ay ve

nsann sol bbreiyle (sa bbrek ile) talandrd.

6. O, almada etkili olarak Yodu yapt, Baak burcuyla birletirdi ve biimlendirdi, Eyll ay
ve nsann sol eli (sol bbrek ile) talandrd.

7. O, cinsel arzuda etkili olarak Lamedi yapt, Terazi burcu ile birletirdi ve biimlendirdi, Tiri
ay ve nsann zel paralar (barsak ile) talandrd.

8. O, koku almada etkili olarak Nunu yapt, Akrep burcu ile birletirdi ve biimlendirdi,
Heshvan ay ve nsann barsaklaryla (mide ile) talandrd.

9. O, uyumada etkili olarak Sameki yapt, Yay burcuyla birletirdi ve biimlendirdi, Kislev ay
ve nsann midesi (sa yan ile) talandrd.

10. O, fkede etkili olarak Aini yapt, Olak burcuyla birletirdi ve biimlendirdi, Tebet ay ve
nsann karacieri (sol yan ile) talandrd.

11. O, Tad almada etkili olarak Tzaddiyi yapt, Kova burcuyla birletirdi ve biimlendirdi,
evat ay ve nsann grtlayla (sa aya ile) talandrd.

12. O, sevinde etkili olarak Qophu yapt, Balk burcuyla birletirdi ve biimlendirdi, Adar ay
ve nsann dalayla (sol aya ile) talandrd.

Blm VI

1. baba ve sonraki kuaklar, yedi fatih ve ordular ve evrenin oniki srr. imdi bu
kelimelere bak, Evrenin, Yln ve nsann sadk tandr. Onikilik, yedilik ve lk, bunlar
lkelerdir; Kutsal Ejder stte, Dnya altta ve son olarak da nsann kalbi. ; Su, Hava ve
Atetir; Ate stte, Su altta ve aralarnda uzlatrc Hava; Bunlar una iaret eder: Ate suyu
buharlatrarak srekliliini salar; Mem sessizdir, in ise slkldr ve Alef ise onlarn arasndaki
uzlatrcdr.

2. Kutsal Ejder, tahtnn stnde oturan Kral gibi evrenin stne yerlemitir; Yln devri,
kraln egemenlii gibidir; insann kalbi ise savataki kral gibidir. Bundan baka, O btn hereyi
bir dierinden tretmitir; ve Elohim ktln yerine iyilii koymutur ve iyiden iyi eyler
ktden kt eyler yapmtr; yi ile test edilen kt ve kt ile denenen iyi. Mutluluk, iyi iin
beklemektedir ve mutsuzluk kt iin saklanr.

3. Birdir ve Bir stte oturur. Yedi yle blnr; dier n yerindedir ve bir, lemenin
arasnda oturur. Oniki; dman, dost, yaam veren ve de yok edici olmak zere
savata olduu gibidir. dost; kalp, kulaklar ve azdr; dman, karacier, safra kesesi ve
dildir; Tanrya bal iken hepsinin stnde kraln kurallar geerlidir. Bir, n stnde, ,
Yedinin stnde, Yedi, Onikinin stnde ve hepsi birbiriyle ve bir dieriyle balantldr.

4. Ve bundan sonra Abram babamz farketti, anlad ve bolukta kaznm olan btn bu
bilgiye sahip oldu, ve Lord (Efendi) onu ararak kendisini ona aklad ve onunla ve onun
tohumundan gelenlerle ahid yapt; ve Abram Ona ve Onun dorulukla ilgili verdii emirlere
inand. Ve snnetin de aralarnda olduu on buyruk iin aralarnda ahid yapld. Ve O
konumasn yirmiiki harfin gizemi ile snrlad. O n, Sular boyunca ekti; Atete yakt;
Havada titretti; Yediyi, en yksek cennetlere koydu, ve Onikiyi de Zodyak takmyldzna
yerletirdi.

OLUUMUN KTABININ SONU

Sefer ha-Zohar

[32]

Aadaki, Sefer ha-Zohar ile ilgili olduka geni kapsaml aklamaya balamadan nce,
okuma kolayl iin bir neride bulunacaz. Aada okuyacanz Zohar kitab ile ilgili
aklamalarda, ileride ilgili blmlerinde ayrntl olarak incelenecek baz kavramlardan,
akcln engellenmemesi amacyla, yeterli aklama yaplmadan sz edilecektir. Bu (imdilik)
yabanc kavramlara taklmadan okunup geilmesi ve ileride ilgili blmlerde, szkonusu
kavramlarla tantktan sonra, yeniden dnp bu blmn okunmas konunun daha iyi
anlalmasn salayacaktr.

branicede ZHR olarak yazlan Zohar, htiam Kitab veya Ik Kitab, Tanr, Melekler,
Ruhlar ve Gkbilim ile ilgili farkl konular ieren bir derleme olup Kabalann temel kitab saylr.
lk kez, M.S. yaklak 150 ylnda Rabi imon bar Yohai tarafndan yazld, yahudilere zulm
yapan Romallar-dan kaarak uzun yllar sakland bir maarada bulunduu sylenmitir.
Kitabn kayna konusundaki bir ok aratrmada ise, Zoharn Rabi Moe de Leon (1240-1305)
tarafndan yazld belirtilmektedir. Oysa Rabi Moe de Leon, szkonusu kitab ilk kez
kendisinin yaynladn kabul etmekle birlikte, yazarn kendisinin de bilmediini ileri srmtr.

Zohar, ilk kez yaynlanp tarih sahnesine ktktan sonra 1558 ylnda Mantuada, 1560
ylnda Cremonada ve 1623 ylnda Lublinde yaynlanm ve bu kitaplar, brani dilinde yazlm
3 byk derleme olarak nlenmilerdir.

Zohar

Tanr yaratl, alt gnde, k ile gerekletirdi,

bundan byle Adem artk Dnyay batan sona grebilirdi.
Ancak bundan sonra Tanr, dzenin gerei olarak, gizledi.
Nereye gizledi?
Tevrata gizledi.
te bu yzden, Zohar Kitabn atmda, batan sona btn dnyay grrm.
-srael ben Eliezer Baal Shem Tov-

[33]

Yedi yzyl nce, spanyol yahudilerince mistik ad Moses de Leon olan birisinin ve onun
kabalist arkadalarnn arasnda bir kitapk dolamaya balad. Bu kitapk, o gne kadar
grlmemi ve duyulmam reti ve ykleri ieriyordu. Moses kendisinin, Bilgeliin kadm
kitabn kopyalayan bir yazar olduunu, orijinalinin srail topraklarnda ikinci yzylda yaam
nl retmen, Yohainin olu Rabbi Simonun grubu tarafndan, gelenee uygun olarak 12 yl bir
maarada inzivaya ekilerek yazldn, Rabbi Shimonun lmnden sonra yknn
kaybolduunu, kitabn saklandn veya stad tarafndan kendi belirledii miraslarna
saklanmak zere verildiini iddia ediyordu.

Moses de Leon, sistematik bir dnrden daha ok, parlak bir vaizdi. Zoharn tutarl
metafizik sistemini aklamak yerine, Tevrattan alnm olan yaz ve dizelerdeki rtk ve belirsiz,
mistik alegorileri, detaylandrmak ve yorumlamakla ilgilendi. Eseri, ardndan gelen Kabalistlere,
Zoharn kapsad imge ve alegorilerden ilham almalar iin zengin bir kaynak oldu.

1291de Memlklar srailin Acre kentini fethetti ve oradaki Hrstiyan ve Yahudilerin ounu
katlettiler. Bundan sonra, Moses de Leonun ad uzunca bir sre unutuldu ve Zohar, Onaltnc
yzyla kadar, Rabbi Shimonun ve grubunun kadm bilgelii olarak kabul edildi. Ancak XVI.
yzyl ortalarnda, bu kez kutsal metin olarak Kitab- Mukaddes ve Talmud ile beraber anlr
oldu.

Kimdi Moses de Leon? Sadk bir yazc m yoksa hilekr bir yazar m? Birok mistiin olduu
gibi Mosesin yaam hakknda da bilinenler ok azdr. Kitabnda, kendisinden Leon kentinden
Shem Tovun olu Moses olarak sz eder. Doum tarihi bilinmemektedir fakat 1264 de
Maimonidesin (1135-1204)

[34]
 Akl karanlara rehber kitabn braniceye eviren lim Rabbi Moses de Leon olarak
filozofi almalaryla uratn biliyoruz. [Msrda 1200 ylnda tamamlanan bu rehber, Yahudi
inanlar ile Aristo felsefesinin sentezini yapan muhteem bir almadr]

Moses de Leonun, felsefeyi yadsmad anlalmaktadr. Kafas Karklara Rehber kitab

zerinde alan birok kabalistik yanda, Maimonidesin sistemi ile Kabala arasnda
paralellikler ve balar olduunu grmlerdir. Her ikisi de Neoplatonik sistemi kabul ederler; Her
ikisi de yksek kreler ile, daln halindeki birlii amalarlar; Her ikisi de, Tevratn anlamn
aramada ve ruhsal retiyi aratrmada doyumsuzdurlar.

Kabala, daha nce de belirttiimiz gibi kabul aracdr ve gelenek yoluyla gelen kalt (miras)
referans alr. Bu szck yzyllarca, genellikle bu anlamda kullanld fakat Moses de Leon
zamannda Kabala terimi, ezoterik retiyi, meditasyon tekniklerini ve mistik literatrde bedeni
gelitiren bir terim olarak kullanlmaktayd. Ezoterik olan Kabalistik hareket, XII. yzyl sonlar
ve XIII. yzyl balarnda Provence ve Katalonyada ilk kez gnyzne kmt. Geronal nl
rabbi Nahmanides

[35]

, Kabala retisinin yararlarndan sz ediyordu. Artk hareket gneyden Leondan, batya

Kastile (Merkez spanya) doru yaylyordu. Moses kt bir gezide, baz Kabalistlere
Provens Kabalasnn asl metni ile Gerona okulunun retisi ve daha ok bunun Kastil
formlasyonu olan Bahiri (Parlaklk/Aydnlk) sundu.

Moses, konumalarnda Kabala bilgisini ve deneyimini ortaya koymasna karn, zgvenden

kaynaklanan, kendini beenmi bir tavr sergilemesi, gelenek yanllarn hem tatmin etmedi hem
de onlar kzdrd. O nedenle de bekledii ilgiyi gremedi. Bu durum okumak, renmek ve
kendini gelitirmek isteini daha ok kamlad ve ksa bir srede Or Zarua (Ekilmi Ik)
kitabn yazd, amacn ve bunun karlnda grd davranlar yle dile getirdi;

Bilge diye adlandrlan baz kiiler grdm fakat uykularndan uyanmyorlard, olduklar
yerde duruyorlard... Gerekte, kendi muhteem hakikatlerini aramaktan ok uzaktlar. Kendi
ihtiamlarn ot yiyen bir kz grnts ile deitiriyorlard [Mezmurlar 106:20] ilerinden biri
onlar talamak iin geldiinde [nk o gelen boynuzlanmt; bak. k 21:28-32] hi
yerlerinden kmldamadlar. O zaman, o byk bilgenin baka birinin yapamad bir ii
baardn dnd. imdi gerekten, rabbinin btn szleri, onlarn belleklerinde gerek ve
mkemmel bir kutsama yapabilir, btn bu szckler yaayan Tanrnn szleridir. Ancak
acaba neden bulunduklar yerden bu yksek hle ulaabilmek iin, hikmetten hikmete,
dereceden dereceye ykselmek iin aba gstermiyorlar?
 Eski zaman bilgelerinden biri, adamn birinin kendi varolu nedenini anlamak iin btn
yaam boyunca insanlardan uzaklap, Mina ve Talmud altn syledi. Yeniden insanlar
arasna dndnde ok yalanmt ve halk ona, byk bilge diyordu. Birisi ona Kendini
biliyormusun, bedenin, btn organlarn ne iin vardr? diye sordu, O Bilmiyorum diye
cevap verdi. Kk parman ne iindir?, O yine Bilmiyorum diye cevap verdi. O halde,
senin dndakileri biliyormusun, niin varlar, nasl varlar? Bilge herkese haykrmaya balad
Kendimi bilmiyorum, kendimin dndakileri nasl bilebilirim? ve devam etti Seksen
yandaym, btn hayatm boyunca Tevrat altm fakat son ylmda ulatm hibir bilgi, ilk
ylmdaki bilgilerden daha fazla deildi. Halk O zaman bunca yl ne yaptn? diye sordu.
Balangta rendiimi rendim dedi adam. Bu bilge adam, hibir bilgisi olmayan bir
hayvandan baka hibirey deil. Btn almas srasnda amacn bilmiyordu, tpk
srtndaki ykn elenmi tanemi yoksa samanm olduunu bilmeden tayan hayvan gibi!...
imdi, bu baldan bir lokma tattm iin benim gzlerimin nasl parladn grn! Oh Yakubun
evi! Gelin YHVNnin nda yryelim!

Moses 1275 ve 1280 yllar arasnda, Guadalajara kentine yerleerek, mistik midrash
oluturmaya balad. Midrashn anlam aratrma kknden gelmektedir. Midrash metin
paralarnn, deyimlerin ve Kutsal Kitaptaki zel szcklerin anlamlarnn aratrlmas anlamna
gelen kadm bir tekniktir. Dilbilim, etimoloji, hermeneutik, vaaz ve imajinasyonlar ierir. Erken
Midra, drdnc ve beinci yzyllar arasnda yaynland. Moses, kendi zamanna kadar
ortada ok fazla grlmeyen bu bilgileri ve yaratl Midrash ha-Neelam, (gizlenen midrash-
esoterik midrash-eski zamandan kalma dzen) olarak adlandrd.

Mdrash ha-neelam, Zoharn en erken katmandr. Tevrat ve Ruth kitabndan baz paralarn
aklamasn ierir. Ayn zamanda bu kitapta, Yeremyann mersiyelerinin balangc ve
Nedeler Nedesi de yer almaktadr. Moses de Leon, pasajlarn dzeninde, felsefenin etkisini
ortaya koyar, felsef terminoloji ve allegori tekniini kullanr. rnein: Abramn Kenan diyrna
seyahati, ruhun dnyaya seyahati olarak sunulur.

Moses de Leon, 1280 ve 1286 yllar arasnda, Tevratn, pek ok farkl edeb
kompozisyonlarla mistik aklamalarn ieren Zoharn ana gvdesini meydana getirdi. Kitabn
dili Galilenin kabalistik anlay deitiren araylarnda olduu gibi Rabbi Shimon ve
rencilerinin kulland Armi benzeri bir dildir. Zohar, mistik roman iindeki Tevrat yklerinin
yeniden biimlendirilmesidir. Bir dzeyde, Kitb Mukaddes kahramanlar ncdrler ve rabbiler
onlarn kimliklerini ve kutsal veya eytni glerle karlamalarn szcklerle yorumlar. Bu
aklamalar, sk sk Kitb Mukaddes metinlerin edeb anlamlarndan uzaklar. Tevrat
szckleri, hayal gc iin balama noktas veya atlama tahtasdr. O noktada, aklamac esas
karakterin yerini alr ve Rabbi Shimon veya dier rabbilerin yoldaki seyahatleri ve dramatik
almalar ile ilgili maceralarn okuruz.
 Zoharn standart basksnda, Genesis-Balang, Exodus-k ve Tevrattan olduu gibi
alnan kitab; Levililer, Saylar ve Tesniye-kileme olmak zere Musann be kitab bulunur.
Tesniye blm Zoharda sadece birka pasajda yer alr. nemli blmleri kayptr. Nasl
olduysa, esas noktada Moses de Leonun yaratc gc tkenmi veya yeterince yorulmu ve
dikkati baka tarafa dnmtr.

Zoharn eski alardan kald, Kabalistler tarafndan yava yava kabul edildi. Ancak yine
de kk gruplar dnda pek fazla konuulmad ve okunmad. XV. yzyln ortalarnda Marrano
Pedro de la Caballeria

[36]

, Zoharn bir ksmn kabul ettiini bildirdi. Zohar, Yahudilerin spanyadan atld 1492 ylna
kadar, Kabalann Kitb- Mukaddesi olamad. 1530da srail Safedde toplanan Kabalistlerden
biri olan Moses Cordovero, Zohar ve onun uzun yorumunu temel alan Kabalann iki sistematik
kitabn yazd. Cordoveronun rencisi saac Luria da, Zoharn arlkl baz nemli
blmlerinden Kabalann yeni sistemini gelitirdi. Bu evrenin ilgisiyle oluan mistik-etik
edebiyat, Zohar retimini popler hale getirirken, gizlilikten yaylan cesaret mesianik bir snma
oluturdu. Erken Kabalistler, Kabalann yaylmas ve srailin kurtarlmas arasnda bir iliki
kurdular ve bu defa da Zohar ilhi emirler dzeyine ykseltme almas younlat.

Zohar pasajlar, Tanr olunun efsanev aklamalarn kapsar. Zohar, ruhun ykselii ile ilgili
olarak bir ok aklamay iermesine karn yine de yeterince ak deildir. Kabalada ritel
dualar srasnda meditasyon, sklkla yer alr; bu yzden Zohar, kutsama ve yinin zel
szckleri ile belirli sefirahlar arasnda iliki kurar. Ama, farkndalk ve grntye odaklanma
srasnda Tanrnn eitli grnlerini birletirmektir. Tanrsal kutsamann darya ak ancak
dua ile baarlr. Sefirotik daln esrimesi ise ancak bu dnyadan kopan veya kefaret gnnde
(Yom Kippur) grevli yksek din adam iin olanakldr. Duay baaran yaayan ruhlar,
Shekhinah altndaki saraylarn zevkini tadarlar. zellikle dindarlar, Yesod aamasna veya
sefirotik vizyona ulaabilirler ama daha yksek sefirota ulalamaz. Aslnda Zohar, Binah
dalncn ve onun tesindeki yerleri yasaklar. Anay mutlaka brakmalsn; ocuklar kendin
iin alabilirsin Deuteronomy (Tesniye) 22:7. Tanrsal anne kozmik bir sorudur; Onun ocuklar
yedi alt sefirottur onlara daha ok ulalabilir gibi grnr. Hatta meditasyon basamaklar
bununla daha ok ilgili gibidir, Zohar bu konuda yeterince yol gstermez. Aklamalarda, atalar
ve dier Kutsal Kitap kahramanlar, kiisel sefirot Arketipler gibi hizmet ederler ancak onlara
allamamtr, iliki kurmak ve btnlemek zordur ve korku vericidir. Zoharda Sefirotik
imajinasyonlar olduka fazladr ancak okuyucu, antrmalar zmeli, semboln gcne ak
olmal ve aramaya itenlikle katlmaldr.

Zohar, bilincin normal ileyiine meydan okuyan bir servendir. Sizin, gelenekle ilgili
tahminlerinizi, Tanry, kendinizi, duyularnzn normal yollaryla sorgulamaya cesaret eder. Metin
analizi esastr ama Zoharla ili dl olmal ve aile emasnn sembollerinin tadn alabilmek iin
onunla yaknlk kurmalsnz: psikolojik, tarihsel, edeb veya dinsel olarak ama meraknzn
bedelini kt bir ekilde demeden.

imdi Moses de Leonun kitab Zoharda yer alan baz pasajlara, onun azndan ve
orijinalliine fazla dokunmadan gz gezdirebiliriz.

Kitabn gizledii nedir?

Kutsanm kutsal Bir, dnyann bir yanndan dier yanna kadar aydnlatan bir oula
sahiptir. O byk ve gl bir aatr, onun ba gklerdeki cennettedir ve kkleri, kutsal
temele doru uzanr [Zohar 2:105a]

Burada sz edilen Oul, evrensel aatr, yaam aacdr ve aacn gvdesi de sefrotun
bedenidir.

Baka bir pasajda:

Szcn gizemi, yksekteki gizem olarak yazlmr: Onun ad nedir? Onun olunun ad
nedir, bir bilseniz? [Sleymann meselleri 30:4]. O ad bilinebilir: Onun ad YHVH Zevaotdur.
Onun olunun ad? Onun olunun ad sraildir, yle yazlr: lk doan olum srail. nancn
btn anahtarlar srailde asl durur. O hamdeder ve der ki: YHVH bana dedi ki: Sen benim
olumsun [Mezmurlar 2:7]. Saysz tala kutsad ve talandrd Baba ve Anne iin
gerekten de yledir; Herkesi,Oulu pn [Mezmurlar 2:12] (diye) zorladlar: Oulun elini
pn, ona (Tanrsalln) btn gcn verdii iin bu olanaklyd ve (bu yzden) hepsi ona
taptlar Hiddetlenmesin diye [Mezmurlar 2:12]. Bu yzden o (srail) adalet ve efkatle
talandrld. Adalet hakedene adalet, efkat hakedene efkat. Alttaki ve sttekinin btn
kutsamalar bu oula aittir.

[37]

Oul, dnyevi srail deil,kutsal ilkrnektir, merkezdeki sefirah da srailin gzellii olarak
adlandrlr. Bu yzden buradaki, Tanrnn olu konusu Hristiyan bir tema deil, iyi bilinen eski
bir mitolojiden kaynaklanmaktadr.

[38]

Kabala stadlar, Sefirotu birletiren ad olarak birka lk form plnladlar ancak sonuta
on saysnda karar kldlar. Ancak musevi olmayanlarn O tr ve birdir sylemleri zerine
baz kabalistler de kendi inanlarn yle dile getiriyorlard; Tanrsallk on sefirottur ve on ise
birdir.

Sefirot terimi, ilk olarak, III. ve VI. yzyllar arasnda yazlan, erken kozmogonik (Evrenbilim)
metin olan ve nceki blmde rnekler grdmz Sefer Yazirah (Yaratln kitab) da
grnr. Bu metinde, szcn anlam saylar, ifre olarak kullanlr ve yaratln metafizik
g aamasna gnderme yapar. Gnostik eler giderek, XII. yy.da yayna hazrlanan ilk
kabalistik metin olan Sefer Ha-Bahirdeki ekli almtr ve Sefirot bir efsanev ema
oluturmutur. spanyol kabalistler de bu emay benimsemi ve gelitirmilerdir.

[39]

On sefirot, bazan l triadlar olarak gruplandrlr. Son sefirah Shekinah, hepsini ieren
Tanrsal varlkdr. Sefirotun yaylmasndaki gizin deifresi, Zoharn balarnda (1:32b) ortaya
kar.

birden kar; bir de durur;

ki aralarna girer; iki biri emzirir;

Bir birok yan emzirir,

Bylece hepsi birdir.

Tanrnn birlii yaamsal bir konuydu ve geleneksel yahudilere gre Tanrnn birlii,
Deuteronomy (Tesniye) 6:4de Dinle ey srail: Allahmz YHVH bir olan YHVHdr; olarak
tanmlanmtr. Zoharda bu konuda sylenenler:

Kitab- Mukaddes ayetinde; Dinle ey srail! YHVH, Tanrmzdr, YHVH birdir yazar. O bir
olarak adlandrld iin; btn varolanlar birdir. Fakat ad vardr! Buna karn biz nasl
Bir diyebiliriz, Onlar nasl birdir? Sorusunun yant; gibi anlalan, aslnda gz
kapandnda, Bir olarak aa kar, ite Kutsal Ruhun nsezisi budur... YHVH Tanrmzdr,
YHVH birdir. renk ve onlar da birdir.(2:43b)

Bu pasaj ifrelidir. Zohar tekniine gre, gzler kapatlp, gz kresi dndrldnde sefirot
renkleri nseziyle belirir. YHVH, Tanrmzdr, YHVH, cmlesinde, sefirotun orta lsnn
birleik olarak, Tanrnn birliini kantlad anlatlmaktadr.

Baka bir Zohar pasajnda [Zohar 3:162a], iki rabbi Cennet Bahesine yaptklar mistik
seyahatte bir ses duyarlar: Onlar ikidir; onlara bir katlr ve olurlar. olduklarnda
birdirler diye bir ses duyulur, Rabbiler arrlar ancak Cennet Bahesinin bekisi, duyduklarn
onlara yle aklar Bunlar, iki Sami ismidir: YHVH, YHVH bunlara Tanrmz ad da katlr...
Birletiklerinde, onlar bir olurlar, birlikte birdirler.
 [40]

Maimonidesin Tanr kavramndan nce kabalistler, Mosesin Tanrsna ibadet ediyorlard.

Tanrsallk, sadece cennetteki Baba deil ayn zamanda en byk ve ilk devindiriciydi. Zohar bu
ikilii Sibbeta de-Sibbatin, Sebeplerin sebebi ve Saba de-Sabin, Yallarn yals gibi,
tanrsal adlarla birletirmeye alr.

Konu, teorik aamada inan olarak grlrken, pratik dzeyde, dinsel kurallar ne kar.
ounlukla kurallar gever, tembellik ve cehalet sonucu, hereyde olduu gibi bu konuda da
aklclk ve sapknlk yaygnlar. Zamanla, mizvotlarn (buyruklar) sralad ahlki deerler
rnein, tefillin (baba), mezuzah (kap st iareti), sukkah (Sukkot bayramnda kurulan
adr), ritelik el ykama ve cinsel ahlk kurallar ihmal edilir. Oysa Zohar, btn bunlarn
vazgeilmez nemini vurgulamaktadr.

Zohar, mistik deneyimden sz eder ama, ounlukla Tevrat ve mizvotun mistik nemine daha
ok arlk verir. Zohara gre, allan ve yaanan Tevratta her zaman Tanr ile birebir
karlama olana vardr.

Tevrat ile kim megul olursa mutlu olur, herkes Tevrat almaldr, Tevrat alanlar,
Kutsal Bir tarafndan kutsanr (Zohar 3:9b). nsanolu Tevrat buyruklarn yerine getirirse,
Shekinah (Tanrsal varolu) onunla birlikte olur ve asla ondan ayrlmaz (1:230a)

[41]

Zohar yazar, ou zaman bir mistik ahlk tutkusu ile konuur. Eer biri kendi sukkah iine
bir fakiri davet ederse, Kutsal kitapta ad geen yedi kahraman da orada onunla birlikte olur.
Eer biri sinagoga erkenden giderse, Shekinah da ona katlr. Hergn Tevrata uygun olarak
yaayann ruhu Grkem elbisesi gibi dokunur. aa ve yukar bir devinimle uyandrlr [Zohar
3:31b]. Hatta Tanrsal i dinamikler insanlk lemine balanr. Tanrsal iftin birlii, Tiferet ve
Shekinah, doru yolda olan da gnahtan mahvolmu olan da etkiler.

Bu ad bana Todros ha-Levinin olu bilge Rabbi Josef ha-Levi tarafndan verilmitir, ans
kutsanmaldr. O bana Kabalada (i.e. gizli gelenek etkisi ile) o ad yazmt ve onun eli
kendiliinden hareket ederek yazmt. O kitap yazm ve bana vermiti, dediine gre o
Onun (adnn) gcyle (onu) yazmt.

Todros ha-Levinin olu Josef, Moses de Leonun arkadayd ve ona madd destek
salyordu, bu nedenle de Moses, branice yazlarndan birkan ona adamt. Akreli shakn
gnlnden anlaldna gre Josef, Zoharn ilk blmlerinden birini Mosesden almt. Yine
shakn yazdna gre, Josefin dncesine gre, bu kitap (Zohar) Yohainin olu Rabbi
Shimon tarafndan yazlmam fakat bilinen yazl ismiyle Rabbi Moses, bu mkemmel metinleri,
Rabbi Shimondan ald gle yazmaktayd. Bu szckleri, Yohainin olu Rabbi Shimon ve
onun olu, Rabbi Elazar ve yoldalarnn yazd kitaptan, sizin iin kopyalyorum demektedir.

shak, daha sonra da Zoharn gerek kaynan aramay srdrr ve Josef Abulafiayla
yaknlar. Josef Abulafia, kitabn oluumunda hibir parann otomatik yaz teknii ile ortaya
kmadn syler. shak, ona inanmak ister ama kantlarndan kukuludur.

Bana (Josef) dedi ki: Bil ve inan ki, Rabbi Mosesin kendi mal olan Sefer ha-Zohar,
Yohainin olu Rabbi Shimon tarafndan yazlmtr: O ondan kopyalayarak bana verdii iin
ok memnunum. imdi u byk denemeye bak, ben Rabbi Mosesin eski bir kitaptan veya
yazl adn gcyle kopya edip etmediine bakarak test ettim. Test uydu: Bir gn, bana
yazd birka Zohar sahifesi vermiti, ben onlardan birini sakladm ve ona kaybettim diyerek
yeniden o paray kopyalamasn rica ettim. Bana kaybettiin paradan nceki parann
sonunu ve sonrakinin ban gster, kaybettiin paray senin iin yeniden kopyalayaym
dedi. Dedii gibi yaptm, birka gn sonra kopyay verdi. Verdii kopyay ncekiyle
karlatrdm ve arasnda hibir fark olmadn grdm, fazla veya eksik hibir ey yoktu,
hibir deiiklik yoktu, ierik ve biim de aynyd ayn dil ve ayn kelimeler [Balang 11:1]
dierinin ayns kopya edilmiti. Bundan daha byk test veya daha zor deneme olabilirmi?

[42]

Kabalistler, retilerinin kaynann kendileri olmadn bilirler. Adlar nemli deildir. Eek
stnde yolda giden biri, iki yoldana bir mistik srr aklaynca dierleri onu eekten indirip
perler ve Btn bilgelik senin elinde, niin eek sryorsun, sen kimsin diye sorarlar. Kim
olduumu sormayn, brakn yolumuza gidelim ve Tevratla uraalm. Brakn bilge szcklerle
konualm da yolumuz aydnlansn der.

Adszlk o kiiyi erdeme ykseltir. Kimdir ki, ne belirtilmi ne de aa kmtr o hepsinin en

iyisidir, herey onun szcklerinde sakldr [Zohar 3:183b]. Gzden saklanan her szck, yce
yararlar salar. Zoharn baarsnn anahtar gizliliktir. Moses de Leon kendi kimliini
aklamamtr fakat yer yer kk ipular vermitir. Zoharda biri vardrki o, adn bilinmez ve
rtk olmaktan kazanr. Moses... onun rtl olduu ve aklanmad ite bu Zohardr. Her
iki pasajda da teozofik gizler vardr ve bu gizlere gre aklanabilirler ancak bu pasajlarda, ayn
zamanda Mosesin gizli yann, kendi roln ve kimliini ma ettii de sylenebilir.

Zoharda, kimlikler sklkla saklanrlar. Adsz bir Talmudcu bilge, eek stnde gitmektedir;
adsz bir kk ocuk nne karak zeks ile Rabbiyi aknla drr. Rabbi Judah, Rabbi
shaka Bu ocuk insana benzemiyor der, nk kimse onu kolayca yanndan uzaklatramaz,
bunlar bazan ho akalar gibi grnr ama arkasnda altn anlar kefedebilirsin diye yantlar
Rabbi shak

[43]

Zohara gre Tevratn yaps da byledir: Tevrat, bir szcn klfn soyar, ksa bir sre
bakar ve ondan sonra onu hemen saklar... Zohar da aynen yle yapar. Akladndan daha
fazlasn saklar; Bunu sadece ona bal ve dikkatli bir okuyucu anlayabilir. Zoharn btn
pasajlarnda yer alan ortak deneyimler okunduktan sonra mesajlarn ne kadar hayret verici
olduu grlebilir. Zoharn yntemi gerei,alayan gibi akan betimlemeler retiyle i ie
gemitir ve asl vurgulanmak istenen de budur: ... parlayan renklerin btn tayf gzden
kayboluyor. Btn renklerin nlar zaten grlmeyi beklemiyorlar; Onlar Zoharn iinde
eriyip kaynayorlar

[44]

Zoharda, grnt ve sembollerle ifadeler, zengin ve akc olup sefirot kalbn izlerler. Buna
karn Zohar, zaman zaman sefirot sistemi yerine, klar, dzeyler, balantlar, kkler, Kraln
elbiseleri, talar gibi sefirotun dzinelerce baka grntleri ile konumay yeler. Sembolleri
yorumlamak ve hangi semboln hangi sefirahla ilgili olduunu tanmlama ii ise okuyucuya
braklmtr.

Sefirot teriminin balangta en ok bilinen anlam saylar veya saysal gler olmasna
karn, Ortaa kabalasnda, bu terim, kutsal kiilii bakmndan Tanr oluumunun aamalar
olarak kullanld. O kalp ve ritimler, dnyalarn yaratln aklar. Sefirotun yaylmasndan
nce Tanr aa kmamt, Ain Sof olarak sonsuzluk anlatlyordu. Oysa Tanr sonsuzluk
olarak tanmlanamaz ve anlalamaz. Drdnc yzyla ait bir kabalistik metinde, Tevratta,
bizim Rabbilerin szleri, yazlar veya Ain Sof... hakknda malar yoktur, bunlar sadece
kutsamalarda anmsanmaldr; bu malara az da olsa ancak grev ustalar (kabalistler) sahiptir.
denmektedir.

Zaman zaman Zohardaki, Ain Sof ve sefirot dualitesi eletirilmitir, oysa bu durum
Tanrsalln aamalar balamnda tanmlanmtr ve ikilik szkonusu deildir bu balamda
Kabala politeizme daha yakndr. Kabalistler, Ain Sof ve sefirot formunun korun alevi gibi
uyumlu olduunu savunurlar. O onlardr ve onlar Odur [Zohar 3:70a]. Onlar Onun addr ve O
onlardr [Zohar 3:11b]. nsanln bak asyla sefirot, oklua ve bamsz varla sahip
olarak ortaya kar. Hereye karn eninde sonunda, btn hepsi birdir; Hakiki gerek
sonsuzluktur. Bununla birlikte, sistemin mitolojik karakterleri yadsnmaz; bu da Zoharn nemli
bir zelliidir.
 [45]

Genesis (Tekvin-Balang) 1:27ye gre Tanr, nsan kendi suretimizde, kendimize benzer
yaratalm dedi, Denizdeki balklara, gkteki kulara, evcil hayvanlara, srngenlere,
yeryznn tmne egemen olsun., insan Tanr grntsnde yaratld. Sefirot o grntnn
kutsal orijinalidir. Primordial (Balangta varolan) dem, insanolunun mitolojik, mkemmel
rnei ve doamzn arketipidir (ilkrnek). Ancak nsan rk bu doay daha yaratlta kaybetti
ama eer bir insan kendisini arndrrsa, balangtaki o doasna sefirot yoluyla yeniden
balanr ve bu herkes iin de olanakldr. Kiinin bu yoldaki baars, Atalara (brahim, shak ve
Yakub) ve yksek derecelere ne kadar ulatna baldr.

Sefirot, yukardan aaya, Ain Sofdan yaratla doru, yaylma olayn yasalatrr. Ayn
zamanda onlar, aadan yukarya, birden geriye ykseliin de merdivenidirler.

Zohardan pasaj rnekleri;

Rabbi Shimon dedi ki;

Btn dnyay Byk saraydaki be blm; doldurur.

Rabbi Judah dedi ki

Eer yleyse, onlar btn hereyin en iyisidirler

Rabbi Shimon dedi ki

Eer, biri oraya girmi ve onlar da meydana kmsa yledir,

Ama, biri oraya girmemi ve onlar da ortaya kmam ise yle deildir.

Bir ksa yk.

Dalarda yaayan bir adam vard.

Kentte yaayanlar bu adam hakknda hibirey bilmiyorlard.

 O buday ekiyor ve tanelerini de i olarak yiyordu.

Adam birgn kente indi.

Ona pimi taze ekmek ikram ettiler.

Bu ne iindir? diye sordu.

yemek iin Ekmek tir dediler.

O da yedi ve tadn ok beendi.

Bu neden yaplr? diye sordu,

Budaydan yaplr dediler.

Sonra ona yala yorulmu kekler getirip verdiler.

Onlarn tadna bakt ve Bunlar neden yaplmtr? diye sordu

Budaydan dediler.

Son olarak ya ve balla yorulmu muhteem bir pasta getirdiler.

Bu neden yaplmtr? diye sordu adam.

Yine Budaydan diye cevap verdiler.

Adam, Sanyorum ben btn bunlara sahibim,

nk hepsinin zn yiyorum: yani buday! dedi.

Bu durumda, o da adam dnya zevklerini hi bilmiyordu;

Ama yine de kentlileri yenmiti.

Bu yzden, ilke bir ile kavranr ama o ilkeden treyen btn ho zevkler bilinmezse,

O ilkeden uzaklalr.
 Tevrata nasl bakmal?

Rabbi Shimon dedi ki

kim Tevratn sadece birok yk ve sradan szcklerden ibaret olduunu sylemise

yazk o insanoluna!

Eer yle olsayd, biz de imdi sradan szcklerle daha iyi bir Tevrat oluturabilirdik.

(Tevrat) Acaba gerekten Dnyev konulardanm sz etmektedir?

Oysa Dnyay ynetenlerin bile daha yce szckleri vardr.

Eer yleyse, hadi gelin de Tevrat szcklerini kullanmadan bir Tevrat yapalm.

Ah, oysa Tevratn btn szckleri ycedir ve yce gizlerdir.

Gel ve gr:

stteki dnyalar ve alttaki dnyalar mkemmel bir dengededir:

srail altta, melekler sttedir.

Melekler hakknda yle yazlmtr:

Meleklerinin ruhunu kim yapmtr

[Mezmurlar 104:4]

Ama melekler dnyaya indiinde, bu dnyann giysilerini giydiler.

Onlar bu dnyaya uygun giysiler giymeseydiler,

Bu dnyaya dayanamazlard

Ve dnya da onlara dayanamazd.

Eer melekler iin byle ise, Tevrat iin daha da fazladr

Onlar ve tm dnyay kim yaratt

Ve butun bunlar kim iin yaratld ve

Bu dnyaya gnderildi (indirildi)

Eger o bu dnya iin giyinmeseydi

Dnya ona dayanamazd.

Bu nedenle bu Tevrat yks (de)Tevratn giysisidir.

Her kim ki, gerek Tevrat giysidir

Ve baka bir ey deildir,diye dnrse,

(Tevrat) Onun ruhunu sndrr!

(Bu dnceyle) gelen, baka bir parasna sahip olamayacaktr.

Davud u szleri niin syledi:

Gzlerimi a ki senin Tevratnn dnda alacak eyler greyim!

[Mezmurlar 119:18]

Tevratn giysilerinin (d grn) altnda ne vardr?

Gel ve gr:

Orada da tmyle giysi grlebilir.

Baz ahmaklar gzel grnl baz giysileri grdnde.

Daha dikkatle bakarlar.

 Ama giysinin z beden;

Bedenin z ise ruhtur.

Bu yzden (onlar) Tevratta beraberdirler.

Onun bir bedeni vardr:

(o da)Tevratn emirleri(dir),

Tevratn somut hali olarak adlandrlr.

Bu beden, giysiler giyinmitir:

(o giysiler ise) Bu dnyann ykleridir.

Dnyann budalalar, Tevrat yklerinde sadece giysiye bakarlar;

Daha fazlasn bilmezler.

Giysilerin altnda ne olduuna bakmazlar.

Ama giysiye bakmak yerine,

giysinin altndaki bedene bakanlar daha ok bilirler.

Yksekteki Kraln hizmetilerinden bilge birileri,

Ki onlar Sina danda oturuyorlard,

Sadece ruha, btnn kkne, gerek Tevrata bakyorlard!

Onlarn yazgs,

Zaman geldiinde,Tevrat rulosunun ruhuna bakmakt!

Gel ve gr:

Bu yzden O sttedir.
 Giysi ve beden, ruh ve ruhun ruhu vardr.

Cennetler ve onlarn ev sahipleri giysilerdir.

srailin komnyonu (katlm) ise bedendir.

Ruhu kim aldysa, srailin Gzelliidir.

Bu yzden o ruhun bedenidir.

Ve bu ruh, srailin Gzelliidir,

Ki o gerek Tevrattr.

Ruhun ruhu, Kutsal Kadim Birdir.

Btn hepsi, bu bir olan bire balanmtr.

Kim Tevrat sadece bir ykdr derse,

O kt ruhludur ve ona zdrap vardr.

Onlar daha tesine bakmazlar da giysiye bakarlar.

Mutluluk ise, Tevrata gerektii gibi bakana,

Drst olanadr.

arap nasl kavanozda durursa,

Tevratda giyside yle durmaldr.

Giysinin altnda ne olduuna, bunu dnerek bak!

-Btn szcklere ve yklere-

Onlar giysilerdir!54

Kral, bir buyruk tasarlayp

 Onu yksekteki parlakla kazyarak yazdnda,

Saklnn saklsnn iinde

Sonsuz gizemden,

Gz kamatran bir kvlcm akmt.

(O kvlcm) Tanmsz olann iindeki buhar salkmndan

Bir embere yerleti

Beyaz deildi, siyah deildi, krmz deildi, yeil deildi,

Hibir renkte deildi.

Bir erit hline geldiinde, yan bir renk kazand,

Kvlcmn derinliinden, fkrarak akt

Altna renkleri alad,

Sonsuz gizemin, sakl olann sakls

Aknt boydan boya yarld ama onun hlesi bozulmad.

Btn bunlar asla bilinemedi.

Boydan boya yarlmann etkisiyle,

Yce ve sakl bir nokta parlad.

O noktann tesinde hibir ey bilinemez.

Bylece ona Balang ad verildi,

Btn bunlar ilk buyrukdu.

Aydnlanan, gkyznn zohar gibi parlayacak,

 ve onlar ki doru yolda olanlar

sonsuza kadar ve her zaman parlayacaklar

[Daniel 12:3]

Zohar, Saklnn sakls, onun auras yayld.

O aura bu noktaya dokunur dokunmaz.

Yaratl balad

Ve kendine, an ve vgs iin bir saray yapt.

te orada da kutsalln tohumu ekildi.

Evrenin yarar iin doum verildi.

Bu srdr:

Onun ba kt kutsal tohumdur

[aya 6:13]

Zohar, tohumu onun n iin ekti

nce mo bir ipek tohumu gibi.

pekbceinin kendi evresine koza rmesi gibi kendi sarayn yapt.

Bu saray vgdr ve hereyin yararnadr.

Balangla,

Sakl olan Bir ki bilinmeyen saray yapandr.

O Saray Elohim diye adlandrlr.

Bu srdr:
 Balangta ... Elohim yaratt.

[Genesis 1:1]

Sakl Ik

Tanr dedi Ik olsun! ve k oldu.

[Genesis 1:2]

Kutsanm kutsal Bir, nce yaratt.

Bu, gzn dr.

Kutsanm Kutsal Bir, nce deme gsterdi;

O kla dem dnyay batan sona kadar grd.

Kutsanm Kutsal Bir, Davuda gsterdi;

Davud mezmur okudu:

Senin iyiliin ne byktr! Onu senden korkanlar iin sakladn!

[Mezmurlar-Psalms 31:19]

Kutsanm Kutsal Bir, Musaya gsterdi;

O kla Musa Gileaddan Dana kadar olan blgeyi grd

Ama Kutsanm Kutsal Bir, kt olacak nesil doacan grdnde:

Enokun nesli, Tufan nesli,

Ve Babil kulesinin nesli,

Onlar kullanamasnlar diye bir yere saklad.

Kutsanm Kutsal Bir, onu Musaya verdi

 Ve o doumunun ilk ay iin kulland,

yle dedi:

O kadn onu ay gizledi

[k 2:2]

ay geince, Firavundan nce (Musaya) getirdi

Ve Kutsanm Kutsal Bir onu ald.

Sonra, Tevrat almas iin onu Sina dana kard.

O da orada geri ald;

O (Musa) ondan sonraki btn yaam boyunca o kulland.

Yznn stne bir rt koyana kadar,

srailin ocuklar onun yanna yaklaamadlar.

yle dedi:

Ona yaklamaya korktular

[k 34:30]

O onu () bir tallit gibi giyindi,

yle yazlmtr:

O giysi gibi giyindi

[Mezmurlar 104:2]

Ik olsun! ve orada k oldu.

Her ayetin konusu budur; ve orada oldu

Bu dnya varoldu ve dnyaya geldi.

Rabbi saac dedi,

Ik, Kutsanm Kutsal Birin Yaratl eylemi olarak yaratld

dnyann bandan sonuna kadar parlad

ve bir yere sakland.

Neden biryere sakland?

nk kt ruhlu olanlar ondan holanmayacaklard

Ve bu yzden dnya da ondan holanmayacakt.

Doruluk iin (O k) biryerde sakland,

Doru yolda olan biri iin!

yle yazlmtr:

Ik (Nur), doru olan iin ekilmitir,

Sevin, kalbi drst olan iindir

[Mezmurlar 97:11]

O zaman dnya mis kokulu olacaktr ve herey bir olacaktr.

Fakat dnyada o gn gelinceye kadar,

O (k) bir yerde saklanacaktr...

Rabbi Judah dedi:

Eer o tamamen saklansayd

dnya, bir an bile olmayacakt!

O bir tohum gibi ekilmek ve saklanmaktan daha ziyade

Bir doum veya meyve tohumu olarak verildi.

Bu yzden dnya bandan sonuna kadar ayn gle devam etmektedir.

Her gn o n nlar dnyada parlamaktadr.

Ve herey canl kalmaktadr,

Kutsanm Kutsal Bir, dnyay o nla besledii iin.

Ve heryerde geceleri Tevrat allmaktadr.

yle yazlmtr;

Gn boyu YHVH, sevgisini buyurur,

Gece, (Onun) ilhisi benimledir

[Mezmurlar 42:8]

(O nur) lk gnden beri hibir zaman tamamen aa kmamtr,

Ama Yaratl eyleminin Dnyay hergn yenilemesinde

yaamsal bir rol oynar.!

demin gnah

YHVH Elohim, onu Cennet Bahesinden kovdu......

O et Adam kovdu. [Genesis 3:23-24]

Rabbi Elazar dedi:

Bilmiyoruz, kim kimden ayrlm,

Kutsanm Kutsal Bir mi Adamdan (insandan) yoksa Adam m Ondan.

Fakat szcn yerini deitirirsek:

O Eti kovdu.

Kesinlikle Et!

Ve kim kovdu Eti

Adam.

Adam Eti kovdu!

 Bundan dolay yle yazlmtr:

YHVH Elohim onu Cennet Bahesinden kard.

O onu niin kard?

nk Adam Eti kovdu,

Bize byle sylenmiti.

Erkek ve Dii

Adam kuaklarnn kitab budur.

Tanr, Adam yaratt gnde,

Onu Tanr benzeyiinde yaratt;

O Erkek ve dii (olarak) onlar yaratt.

O onlar kutsad ve onlar yaratt gnde

onlarn adn Adam (nsan) koydu.

[Genesis-Tekvin 5:1-2]

Rabbi Shimon dedi ki;

Yksek srlar u iki ayette aa vurulmutur,

nancn gizemi olan,

Yce an bilinsin diye,

O erkek ve diiyi, onlar yaratt

Bu gizemden Adam yaratld.

Gel ve gr:

Cennet ve yeryznn yaratld gizemle

Adam (da) yaratld.

Bu yzden yle yazlmtr:

Bunlar cennetin ve yeryz kuaklarnn yksdr.

[Genesis-Tekvin 2:4]

Adamn yazd:

Bu, Adam (insan) kuaklarnn kitabdr.

Onlarn yazd:

Onlar ne zaman yaratld.

Adamn yazd:

Onlar o gnde yaratld.

Erkek ve dii O onlar yaratt

Buradan biz unu reniyoruz:

Erkek ve diiyi kapsamayan hibir imge,

Yce ve gerek imge deildir.

Biz bunu, Minann gizemi olarak kabul ettik.

 Gel ve gr:

Erkek ve diinin birlikte bulunmad hibir yer,

Kutsanm Kutsal Birin evi deildir.

Kutsama, sadece erkek ve diinin birlikte bulunduu yerde olur,

Bu yzden yle yazlmtr:

O onlar yaratt gnde,

onlar kutsad ve adlarn Adam koydu.

ite bu yzden,

Erkek ve dii bir olarak yaratldnda,

nsanolu Adam olarak adlandrlmtr.

eklinde yazlmamtr

Abram, Ruh-Nefes

YHVH Abrama dedi:

Vatanndan, doduun yerden, babann evinden k,

sana gstereceim yere git.

Seni byk ulus yapacam ve seni kutsayacam,

Senin adn ycelteceim ve sen kutsanm olacaksn.

Kim seni kutsarsa, onlar kutsayacam;

Kim seni lanetlerse, onlar lanetleyeceim;

Yeryzndeki btn soylar senin tarafndan kutsanacaklar.

 Abram, YHVHin buyruuna uydu ve yola kt

Ve Lot da onunla beraber gitti.

[Genesis-Tekvin 12:1-4]

di saidin olu Rabbi Jacop dedi:

Dorularn can-soluklarnn tm,

bir babann oluna yol gsterdii gibi,

bedene yol gstermek zere

an tahtnn ta yatandan oyulmutur.

Can-soluu olmadan, beden kendini ynetemez,

Gelecekten haberi olmaz,

Yaratc, gelecei gerekletiremez.

Bu yzden Rabbi Abbahu dedi:

can-soluu, insanolunu ynetir ve eitir

Ve her trl doru yola balatr.

Kutsanm Kutsal Bir, onu Tanrsal yerden gnderdiinde

Onu yedi kutsamayla kutsad

Bu yzden yle yazlmtr:

YHVH Avrama dedi,

 bu can-soluudur

O yksek ve yce yerden geldii iindir

ki av baba bedeni retmektir,

ve ram yksek onun stndedir.

O, ona ne demiti?

Vatanndan, doduun yerden k.

Evinden, mutlu yuvandan.

Ve babann evinden

Rabbi Jacop dedi, Bu, size gstereceim yere, cmlesi

k saan aynadr.

Ttanrsal bir beden, drst bir beden gibi aratr.

Bu yzden,

Kim sana doru ve erdemli davranrsa,

Kim Beni senin iin can-soluu iimde olduka

Senin varln verim: YHVH benim Tanrmdr.

Diyerek kutsarsa,

kim seni kutsarsa onlar kutsayacam.

Kim ki, seni lanetlerse, Ben de lanetleyeceim.

Kim seni aksi bir ekilde lanetlerse.

Abram, YHVNnin buyruuna uyarak yola kt.

Yedi Kutsamayla kutsanm Abram, can-soluu da,

Baba bedene ve en yce yerden yksee doru yola kt.

YHVH ona buyurduunda

Yol gstermek ve eitmek iin bedene girdi.

Rabbi Jacop devam etti

o ilk kez bedene girdiinde, onun hakknda ne yazldna bak:

Ve Lot onunla gitti.

Bu da, Ktlk Dzenleyicisidir,

Amac,

Can-soluu ile birlikte,

lk insana douunda,girmekti.

Ktlk Dzenleyicisinin adn nasl bilebiliriz?

yle sylendi:

insan aklnn eilimi, genliinden itibaren ktdr.

[Genesis-Tekvin 8:21]

Bu, lanetli Lotdur.

Rabbi saacn dediine de uygundur:

Havvay batan karan ylan, Ktln Dzenleyicisidir.

Biliyoruz ki o lanetliydi,

yle sylenmitir:

Hayvanlardan daha lanetlisin

 [Genesis 3:14]

Bu yzden, Lot diye adlandrlr, Lanet.

Can-soluu bedene girdiinde,

hemen, Lot da onunla gitti.

Onun amac onun iine girmek,

nsanolunu yanltmak ve can-soluuna meydan okumakt.

Abramn Msra inii

Ve Abram Msra indi.

[Genesis-Tekvin 12:10]

Rabbi Shimon dedi

Gel ve gr:

Herey bilgelikte gizlidir.

Bu ayet, Abramn iniindeki derinliini,

bilgeliini ve aa dereceleri im eder.

O bunlar biliyordu fakat ilgilenmedi.

O, yzn Efendisine dnd,

Adem gibi, batan kmad,

Noah gibi, batan kmad.

(oysa) Adem o dereceye ulatnda,

Ylan tarafndan ayartlmt,

 (Bu yzden) Dnyada lme srklendi,

Noah bu dereceye indiinde

Ne yazlmt?

O arap iip sarho oldu

ve adrnda rlplak soyundu

[Genesis 9:21]

bu yazm o kadnn adrn ima eder.

Fakat Abramn yazd nedir?

Abram Msrdan kt

[Genesis-Tekvin 13:1]

O yukar kt ve aa inmedi,

Daha nce ondan alnm olan yksek yerine,

Kendi blgesine geri dnd.

Bu yk, Tevratda bilgelii ne karmak iin yer alr.

Abram, kendisini tamamlamt,

Yoldan kmamt,

Btn bedeniyle ayakta kalarak,

Blgesine dnmt.

Necefe

[*1]
 doru

Gneye,

nce yksek kre baland

yle yazlmt:

Abram giderek Necefe (Gneye) doru yol alyordu

[Genesis 12:9]

imdi, Necefe doru, sz

nceden bal olduu blgeyi anlatr.

Gel ve Acnn srrn gr:

Eer Abram, Msrdan kmasayd

Ve ncelikle arnmasayd,

Kutsanm Kutsal Bire katlamazd.

Ayn ekilde ocuklar da yle.

Kutsanm Kutsal Bir isteseydi onlar esiz,

Mkemmel insanlar yapabilirdi,

Ve yanna ekebilirdi:

(Abram) Eer Msrdan kmasayd

Ve nceden arnmasalard

zel birileri olamazlard.

Eer o(d) nceden Kenann kontrolunu teslim etmi olmasayd,

 Kutsanm Kutsal Birin Kutsal Diyarda da

(bir) Paras olamyacakt

Btn bunlar bir gizemdir

Al (Kap)

O (Abram) adrn nnde oturuyordu...

Sarah adrn kapsndan dinliyordu,

[Genesis-Tekvin 18:1, 10]

Rabbi Judah sze balad;

Kocas lkenin ihtiyarlar arasnda oturur,

Herkes onu iyi biri olarak tanr

[Sleymann meselleri-Proverbs 31:23]

Gel ve gr:

Kutsanm Kutsal Birin n ycedir.

O sakldr, gizlidir, telerin tesindedir.

Orada Onun bilgeliini anlayacak veya Onun gcne dayanacak,

ne bir kimse vardr ve ne de olacaktr.

O sakldr, gizlidir, akndr, tesinde, daha tesindedir.

Yaratlanlar yukarda ve yaratc aada



Hibir ey onlar kapsayamazd.

Onlarn hepsi unu syleyebildiler:

YHVHin huzuru, Onun yerinde kutsansn

[Hezekiel 3:12].

biri aadan ilan etti ki O (aslnda) sttedir:

Onun Varl cennetin stndedir

[Mezmurlar/Zebur-Psalms 113:4]

biri yukardan ilan etti ki O (aslnda) alttadr:

Senin Varln btn yeryznn stndedir

[Mezmurlar/Zebur-Psalms 57:12]

Btn bunlarn sonunda, yukar ve aa ilan etti ki:

YHVHin huzuru Onun yerinde kutsansn!

O bilinmeyen iin.

imdiye kadar Onu hi kimse tanmlayamad.

artk nasl syleyebilirsiniz:

Onun kocas kaplarda biliniyordu diye?

Onun kocas Kutsanm Kutsal Birdir.

Aslnda, O kaplarda bilinir.

O Ak bir kap gibi imgelenebilir

Bilinir ve anlalabilir!
 Bilgelik ruhunun gc ile birinin kalbi (ile) akl arasnda

liki kurma gc vardr

te bu Tanrnn nasl bilinir olacan anlatr.

Bundan dolay,

mgelem gcnn kaplar yoluyla,

Onun kocas kaplarda bilinir.

Ancak bilinen O, gerekten O mudur?

imdiye kadar, Onun hakknda byle bir bilgiye hikimse ulaamad.

Rabbi Shimon dedi ki:

Onun kocas kaplarda bilinir.

Kimdir bu kaplardaki?

Onun adresi Mezmurlardadr:

Ey kaplar, balarnz kaldrn!

Sonsuzluun akl yukarda olsun,

ann Kral girecek!

[Mezmurlar/Zebur-Psalms 24:7]

Bu kaplar boyunca, kreler yksektedir,

Kutsanm Kutsal Bir (bundan byle) bilinmeye balar.

Kimsenin onunla syleemedii yerde ise byle deildir.

Gel ve gr:
 nsanolunun Neshamah,

zellikle bedenin organlar bilinemez,

Neshamahdan sonraki.

Onun tasarladnn dna taan (da bilinemez)

Bylece O bilinir ve bilinmez.

Kutsanm Kutsal Bir de bilinir ve bilinmez.

O Neshamann Neshamas, havalnn havals olduu iin,

Oradan btnyle saklanmtr;

Fakat, Neshamahn ak kaplar boyunca,

Kutsanm Kutsal Bir bilinmeye balar.

Gel ve gr:

Kapnn iindeki kap,

Dzeyin tesindeki dzey, oradadr.

Bunlarn araclyla, Tanrnn n bilinmeye balar.

adrn kaps Doruluun kapsdr,

Mezmurda yle sylenir:

Bana doruluun kaplarn an...

[Mezmurlar/Zebur-Psalms 118:19]

Bu, giriin ilk kapsdr.

Bu kap araclyla, dier btn yce kaplar gr alanna girer.

 Burada bal kalanlarn hepsi iin

Bu kapnn safl nedeni ile,

Dier kaplarn tmnn kefedilmesi de olanakl olur.

imdi srail srgndedir, bu kap bilinmemektedir;

O, Kaplarn hepsini terketmitir.

Bilmek, anlamak olanakszdr.

Fakat srail srgnden dndnde,

Yksekte uan btn kreler

Birer birer

Bu kapnn stne ineceklerdir.

O zaman insanolu, nceden hi bilmedii,

Deerli bilgelii, harikalar alglayacaktr.

yle yazlmtr:

YHVHin ruhu:

bilgelik ve anlayn ruhu,

tasar ve gcn ruhu,

anlay ve YHVHin korkusu

onun zerinde kalacak.

[aya 11:2]

adrn kaps,
Btn bunlar, aadaki kapnn stne konmak iindir.

Btn bunlar, dnyada adaletin salanabilmesi iin,

Kral Mesihin stne konmak iindir.

yle yazlmtr:

Acizlere dorulukla hkmedecektir...

[aya 11:4]

Bu nedenle, Abram bu krenin ona teslim edildii haberini aldnda,

yle yazlmtr:

ona dediler, gereken zamanda sana geri geleceim

[Yaratl-Genesis 18:10]

biri dedi

kim bunu aklamazsa,

adrn kaps budur.

imdi ayn ayet der ki:

Sarah duydu

O krenin kocasyla konutuunu duydu;

O daha nce byle bir kimseyi duymamt.

Ve yle yazlmtr:

Sarah, adrn aln duydu

kim iyi haber vermiti:

gereken zamanda sana geri geleceim

ve karn Sarahn bir erkek ocuu olacak

Abram ve Ishakn balanmas

 Ve bunlar olduktan sonra, Elohim olan devarim Abram denedi.

Ona, Abram! dedi.

Ve o Buradaym. diye yant verdi.

biricik, sevdiin olunu, shak al ve Moriah dana git

Ve onu bir sunu olarak yukarya sun......

[Genesis-Yaratl 22:1-2]

Rabbi Shimon dedi

Biz bu anlatmdan acnn belirdii gnlerde yayldn rendik

oysa bu anlatm

daha henz kederin balamad gnde meydana gelmektedir.

Ve sonra meydana geldi.

Sonra, btn yksekteki krelerden en alttaki,

Hangisidir o?

Devarim.

Musann Ben devarimin adam deilim dedii gibi

[Exodus-k 4:10]

Ve kim bu kreden sonra geldi?

Elohim, Abram denedi.

Gnah Dzenleyicisi

Kutsanm Kutsal Birin huzuruna,

Onu sulamak iin geldi.

Burada iyi dnmeliyiz:

Elohim, Abram denedi

burada u ayet okunmal: shak denendi.

shak o srada otuz yedi yanda olduu iin

Babas ondan ok fazla da sorumlu deildi.

Eer shak, Ben reddediyorum deseydi,

babas onu cezalandramazd.

Niin shak deil de Elohim, Abram denedi yazlmtr

Hayr, o denenen Abram olmalyd!

O bir zorlukla talandrlmalyd.

Abram, o zamana kadar zorluk ekmemiti.

imdi, Su, Atele talandrlmt.

O zamana kadar Abram tam olgunlamamt,

imdi kendi alannda

doru yargda bulunabilmek iin g harcyordu.

Ya olduka ilerlemiti ama Su Atele ve Ate Su ile talandrlana kadar

henz tam olgunlamamt

Bu yzden, niin shak deil de Elohim, Abram denedi

O Abram zorlukla talandrmak zere ard.

Ate Suyun iine girdiinde,

Herbiri bir dierini tamamlad.

Biri yarglad, dieri yargy uygulad,

Herbiri bir dierini tamamlad.

Gnah Dzenleyici, Abram sulamak ve

yargy infaz etmek iin ortaya kt.

O (Abram) shak yznden btnle ulaamayacakt.

Gnah Dzenleyici, her zaman eylerin ve szcklerin arkasndan;

Meydan okumak zere ortaya kar.

Gel ve dnyann gizini gr:

Buna karn biz deriz ki

Ayette shak deil Abram belirtilmektedir,

shak gizlice ima edilmektedir.

Bu yzden yle yazlmtr:

-Elohim, et Abram denemitir-

Abram deil de et Abram.

Bu et, kesinlikle shaka gndermedir.

O zamana kadar, shak dk gteki krede oturuyordu.

Abramn yargsn grmek zere,

Altara balandnda,

Kendi kresi de Abramn yanndaki yerini ald.

Ate, Su ile taland gibi gl de daha yksekle taland.

Bylece Su ile Atein sava balam oldu.

zalime dnen efkatli babay kim grmtr?

Bu sadece ztl gstermek iindi: Su ile Ate gibi,

Herbirinin kresi,
 Jakob (Yakub) ortaya kana ve herey uyum iinde olana kadar

byle sralanmt,

atalarn lemesi, stteki ve alttakinin simetrisi.

Yakubun seyahat

Yakub Beer Shevadan kt ve Harana doru yola koyuldu.

[Yaratl-Genesis 28:10]

Mhrl srrn iindeki sakl ilikilerden,

Zohar bir ayna gibi parlad

Birbirine karm ve harmanlanm iki renk.

Btn renklerden, nce birbirleriyle kaynam iki renk belirdi:

Pembe, btn renklerin spektrumu, parlyor, kayboluyordu.

Renklerin nlar grlmeyi beklemiyordu;

Onlar zoharn iinde eriyip birleiyorlard.

Kim oturursa zoharda oturur.

Kim sakl ve tmyle bilinmiyorsa ona bir ad salar.

O Yakupun Sesi diye adlandrlr.

Buradan uzaktaki tmyle bilinmeyen ve sakl olann inanc tamamlanr.

Burada YHVH oturur,

te, stteki ve alttaki btn ynlerin mkemmellii.

Burada Yakup bulunur,

 Btn ynlerin balants, atalarn mkemmellii.

Bu seilmi adyla zohar diye adlandrlr:

Setiim Yakuptur

[aya 41:9]

o iki adla adlandrlr: Yakup ve srail.

nce Yakup; sonra srail.

Bu gizin gizidir:

Yazl Tevratn aklamas

nce Dncenin Sonuna ulat,

szl Tevrat, Beer (eriat) diye adlandrlr,

yle sylenmitir:

Musa Tevratn eriatn aklamaya balad

[Deuterenomy-Tesniye 1:5]

O (Dii) beerdir,

Sheva (Rabbin evi), Yedi olarak adlandrlann

bir kayna ve bir aklamasdr.

yle yazlmtr:

O shevay tuttu, yedi ylda ina etti.

[I.Krallar 6:38]

Sheva kudretli sesdir,

 Beer Sheva, Dncenin Sonudur.

Yakup inanca bu geitten girmiti.

Denedikten sonra da bu inanca bal kalmt

Babas da ayn yerde denemi,

bara ve barn meydana kna girmiti.

Adem de girmiti ama o dikkatli olamamt.

Ilk ylan,

Onu bir fahie ile ayartp gnaha sokmutu.

Nuh da girmiti ama o da dikkatli olamamt.

O da ayn ekilde ayartlp gnaha girmiti.

yle yazlmtr:

O arap iip, araptan sarho oldu

ve adrnn iinde plak uzand.

[Genesis-Tekvin 9:21]

brahim girdi ve ortaya kt,

yle yazlmtr:

brahim Msra indi...

Ve brahim Msrdan kt
 [Genesis-Tekvin 12:10, 13:1]

shak girdi ve ortaya kt,

yle yazlmtr:

shak, Gerardaki Filistin kral Abimeleke gitti...

Oradan Beer Shevaya kt

[Genesis-Tekvin 26:1,23]

Yakup, inanca girdiinde,

Dier tarafa devam etmeli ve aratrmalyd.

Oradan kurtarlan, sevilen,

Kutsanm Kutsal Bir tarafndan seilen biri olup olmadn.

Ne yazlmtr?

Yakup, Beer Shevadan ayrld

inancn anlalmazlnn srr,

Ve harana doru yola kt

Zina yapan, fahielik yapan kadnn ynnden.

shak, kavrulan le vakti,

arap imi bir halde,

Kadn ve erkekler birlikte bir araya toplandlar,

krmz ykselirken,

birok yn ve yol geniliyordu.

Erkek Samael olarak adlandrlr,

Kadnn herzaman iinde kapsar.

Tam da kutsallk tarafndayken,

Bu yzden o dier tarafta kalr:

Erkek ve kadn birbirlerine sarlrlar.

Samaelin diisi, Ylan adyla arlr,

Fahienin kadn

Btn Etlerin Sonu, Gnlerin Sonu.

ki gnah ruhu birbiriyle birleir:

Erkein ruhu saydamdr,

diinin ruhu ise bir ok yola ve yne dalmtr

ama erkein ruhuyla birleir.

O (kadn), adamlar ayartmak iin, bir sr mcevherle sslenerek,

Iren bir fahie gibi bir kede durur.

Hangi ahmak ona yaklarsa,

Ona arap doldurup onu per,

pten arap, engerek ylanndan zehir.

Ien hemen yolunu arr

O adam artk hakikat yolundan ayrlmaya hazrdr,

Kadn, zerinde sallanan btn sslerini kartr,

Onun ssleri adam aldatmak iindir:

Onun salar gl gibi krmzdr,

Onun yz, beyaz ve krmzdr,

Alt deersiz ss kulaklarnda sallanmaktadr,

Yatan bir Msr yapm rt rtmektedir,

Boynunda dou mcevherleri vardr,

Gzel az hafifce almtr,

Ne kadar ho bir tuzak!

Dili kl gibi sivri ulu,

Szleri ya gibi kaygan,

Dudaklar gzel, krmz bir gl gibi,

Dnyann btn tatll ile tatl.

Mor giyinmi,

Ssleri, krk ssten bir eksik.

Ahmaklar onu izlerler, arap kupasndan ierler,

Onunla zina eder sonra ayrlrlar.

O kadn ne yapar?

Yatanda uyuyan adamdan ayrlr.

kar adam ihbar eder izin alr ve bastrrlar.

Ahmak uyanr ve nceden olduu gibi onunla oynamay planlar.

Ama kadn sslerini karm,

Zrh veya parlayan ate giyinmitir,

Ve gl bir savaya dnp adamn zerine gider

Kurbann bedeni ve ruhu korkudan dehetle titrer

Gzleri korkuyla dolar:

elindeki keskin kltan ac damlalaryla

O ahma ldrr ve cehenneme atar.

Yakup o kadndan gelmektedir,

Onun evine gitmitir,

Bu yzden yle denmitir:

Ve Harana doru yola kt.

O kadnn evinde btn tuzaklar grmtr

Ve ondan kurtulmutur

Onun ei Samael, incinmiti

Ve savamak iin zerine ulland

Ama stesinden gelemedi,

yle yazlmtr:

Ve bir adam onunla boutu...

[Genesis-Tekvin 32:25]

imdi o korundu ve mkemmelleti,

Mkemmel kreye ykseldi ve srail diye arld.

Yksek bir makam ve tam bir mkemmellik kazand!

O orta stuna yakt, ki yle yazlmtr:

Enli tahtalarn ortasndaki orta direk batan sona geecektir

[Exodus-k 26:28]

Yusufun ryas

Yusuf bir d grd ve onu kardelerine anlatt

ve ondan, daha ok nefret ettiler.

[Genesis-Tekvin 37:5]
 Rabbi Hiya at ve dedi ki

O dedi ki szlerimi dinleyin:

Eer orada aranzda bir peygamber varsa,

Ben YHVH, kendimi ona vizyonda bildireceim,

Onunla dnde konuacam

[Saylar 12:6]

Gel ve gr Kutsanm Kutsal Birin kurdugu aamalarn iinde ka

Aama var,

Dierlerinin tepesine bir tane yerletirilmitir, adm adm,

Biri dierinden daha yksektir,

bunlar onlar iine ekmitir, dierlerinin yapt gibi,

bunlar sadadr, onlar solda,

herbirinin kendine ait bir yeri vardr,

o da hepsi gibi olacaktr.

Gel ve gr:

Dnyann btn peygamberleri tek bir adan eitildiler

Iyi bilinen iki dzey boyunca.

Bu dzeyler, parlamayan aynada belirirler,

bu yzden yazlmtr ki:

Ben kendimi ona vizyonda bildireceim, marah.

 Bu marah nedir?

O akland: btn renklerin belirdii bir aynadr,

yle bir aynadr ki parlamaz.

Bu saptanm olan altmnc kehanettir.

Altnc aama olan Kehanet aamasndan gelmektedir

Bu Gabrielin (Cebrail) derecesidir ve dte bildirilir.

Bu imdiden sylenmitir.

Gel ve gr:

Her zel d bu dzeyden gelir;

Bu yzden siz, bizim saptadmz gibi,

sahte imgelerin karmadg bir d gremezsiniz,

Bundan dolay dte, gerek blmler de vardr, sahte blmler de vardr.

Har iki yan da yanstmayan d gremezsiniz

bundan dolay herey dde kapsanr, dediimiz gibi,

dnyann btn dleri azla sylenen yorumu izler.

Onlar bunun temelini ayette saptadlar:

O benim iin nasl yorumladysa, yle oldu

[Genesis-Tekvin 41:13].
Niin?

nk d, hayali ve gerei ierir,

Ve szl kurallar hereyin stndedir.

Bu yzden ryann iyi yoruma gereksinmesi vardr.

Rabbi Judah dedi ki

nk her d aa dzeydendir,

ve konuan buyruklar bu dzeydedir;

bunun iin her d yorumu izler.

O at ve dedi ki

dde, gece vizyonda,

insanlar hafif uykuya geerken,

onlar yataklarnda uyurken,

O insann kulaklarna seslenir,

onlar iddetli bir ekilde uyarr

[Job-Eyub 33:15-16]

Bir kii yataa yattnda

nce Cennetin Kralln kabul etmeli ve onu tahta karmal,

ondan sonra kran duasn okumal,

Yoldalarn saptadklar gibi.

Ruhu, kendi yatanda uyumak iin,

ondan ayrlr ve yukar uar.

Herbiri kendi yolundadr.

Sylendii gibi o da bu yolda yukar kar

Ne yazlmtr?

dte gecenin vizyonunda,

kii yatanda uzanm uyurken,

ruh onu brakr,

yazld gibi:

onlar yataklarnda uyurken, O insann kulaklarn aar.

O zaman, dlerin stndeki ynetim dzeyi boyunca,

Kutsanm Kutsal Bir, ruhda aa kar,

Dnyaya gelmek isteyen eyler

Veya zihin dncesiyle ilikiye gemek isteyen eyler,

Bu nedenle d gren uyarlara tepki verecektir.

Hibirey ortaya konmad iin

Kii bedenin bys altndadr,

Sylendii gibi.

Bir melek ruha,

Ve ruh kiiye, syledike

O d ondan uzaklar,

Dn gizemi iinde dzeyler onlarn stnde de dzeyler vardr,

hepsi bilgeliin gizemi iindedir.

imde gel ve gr:

D bir dzeydir,

vizyon bir dzeydir

kehanet bir dzeydir.

Btn dzeyler dzeyler iindedir,

Biri dierinin stnde.

Yusuf d grd ve onu kardelerine anlatt..

ve onlar grdg dden dolay ondan daha ok nefret ettiler

[Genesis-Balang 37:5,8]

buradan reniyoruz ki

kii dn sadece sevdii birine anlatmal.

Aksi halde dinleyen mdahale eder,

ve dn deimesine neden olur.

Gel ve gr:

Yusuf dn kardelerine anlatt,

ve onlar d gzard ettiler;

yirmiiki yl ge kaldlar.

Rabbi Yose syledi, biz bunu nasl biliyoruz?

nk onlar ondan daha ok nefret ettiler yazlmtr.

Bu, onlarn ona kar sulamalar kkrttklarn ma eder

Ne yazlmtr?

O onlara dedi, ltfen grdm bu d dinleyin

[Genesis-Balang 37:6]

O onlara dinlemeleri iin yalvard;

Sonra da onlara dn aklad.

Eer onlar anlamn deitirmeseydiler,

Olaylar szlere uygun olarak geliecekti,

 Ama onlar yant verdiler:

Bizim stmze egemen mi olacaksn?

Bizim stmzde bizi ynetecekmisin?

[Genesis-Balang 37:8]

birden bire dn yorumunu aklamlard

ve kendi yazglarn onaylamlard!

Bu yzden onlar, ondan daha ok nefret etmilerdi.

Batan karma

Ve bunlardan sonra

Efendisinin kars Yusufa bir gz att

Ve Benimle yat! dedi

Ve reddedildi...

Buna karn, Yusufa hergn srar etti, o (Yusuf) ona boyun emedi,

Onunla ne yatt ne de birlikte oldu.

[Genesis-Tekvin 39:7-8,10]

Buna karn kadn ona hergn srar etti

Rabbi Elazar at ve dedi

Seni gnahkr kadndan,

yabancnn batan karc dilinden korumak iin.

[Sleymann Meselleri-Proverbs 6:24]



Dorulukta mutlu ol.

Kutsanm Kutsal Birin yolunu kim bilir,

O yollar nasl izleyeceini kim renebilir?

Ancak gece gndz Tevrat iin abalayanlar!

Gece gndz Tevrat alan herkes,

yksek dnyada ve aa dnyada olmak zere iki dnyada oturanlar.

Eer bencil bir gdyle Tevrat alrlarsa

O(nlar) bu dnyay elde ederler

Ama eer onun iindeki Ad iin Tevratla urar(lar)sa

(O zaman) teki dnyay da elde eder(ler)

Gel ve ne yazldn gr:

O (Tevrat) sa eliyle uzun yaam sunar,

sol eliyle zenginlik ve onur

[Sleymann meselleri-Proverbs 3:16]

kim Tevratn sa yannda yrrse,

geldii dnyada yaam uzatlr.

O dnyada Tevratn ta iin,

Orada Tevratn grkemini,

 stn gcn deerli tan elde eder.

sol eliyle zenginlik ve onur

Tevratn iindeki Ad iin almamasna karn

Yine de bu dnyann zenginlik ve onuruunu kazanabilir.

imdi, Rabbi Hiya Babilonyadan srail toprana geldiinde,

Tevrattan ayetler okuduktan sonra

Ve herkesin ondan nce ayakta Tevrat altn grnce

onun yz gne gibi parlad,

Demiti ki;

Tevrat ile iindeki Ad iin urayorsunuz;

yle yapmayn.

Her zaman olduu gibi, nce bu dnyaya geldii iin dua etti,

Ve dier dnyay kefetmek ve lmsz yaam elde etmek iin

sonra da Tevratn iindeki Ad uruna nasl allaca iin dua etti.

 Bir gn, Tevrat zerinde alrken zorlanan bir renci grd,

Onun yz solmutu.

Bu gnahkar bir dnce hayal ediyor dedi.

rencinin yzn tuttu ve gzlerine bakt

Ve o sakinleene kadar, Tevrattan szckler mrldand.

O gnden sonra grenci gnah hayallerini aklndan kovdu

Ve Tevratn iindeki Ad almaya gayret etti.

Rabbi Yose dedi;

bir kii, ona saldran gnah hayallerini grrse,

o zaman kendini Tevratla megul etmelidir,

o zaman o gnah hayalleri hemen ortadan yok olurlar.

Rabbi Elazar dedi;

Gnah insanolunu ayartmak iin yaklatnda,

o insanolu Tevrata doru yaklamal

ve gnah terketmeli.

Gel ve ne rendiimizi gr:

O gnah, Kutsanm Kutsal Bir ile yzyze geldiinde,

yaptklar iin gnah dnyasn sular.



Kutsanm Kutsal Bir, dnya iin efkat duyar,

Insanoluna gnahtan kendini korumas ve

Onun gcn yok etmesi iin,

Ona Gereken aralar verir.

nk yazlmtr ki;

mizvah

[46]

bir lambadr; Tevrat ktr;

eriat kurallar, yaamn rehberidir

[Sleymann meselleri-Proverbs 6:23]

sonraki ayette ne yazlmtr?

seni gnahkr kadndan,

tatl dilli yabancdan koruyan.

temiz olmayan dier taraftr,

onlar, insann mayasndaki gnahn baskc sulamasyla

srekli olarak Kutsanm Kutsal Birin karsna karlar

onlar,

Yoldan kan, yanla giden aadakilerdir ve

srekli olarak insanoluyla urarlar.

Insann iinde, gnahlarn ve yoldan kan davranlarn kaydeden

 Ve ilerinde onlar her zaman yukar karmaya hazr olan

kurtarc Bir g vardr.

Eyup bu nedenle olgunlat.

O g ayn zamanda,

Insann altndaki, onlar kandran, ve onlarn gnahlarn hatrlatan

Hereyin stnde belirir.

zellikle, Kutsanm Kutsal Bir, yarglamak iin onlarn zerinde yerini aldnda,

Onlar sulamak ve gnahlarn saymak iin ykselir.

Ancak, Kutsanm Kutsal Bir, srail iin merhamet duyar

Ve onlara, kendilerini gnahtan korumalar iin gereken aralar verir.

Nedir bunlar?

Rosh ha Shanah

[47]

stnde bir shofar

[48]

Ve gnah keisi

[49]

stnde Yom Kippuru

[50]

verdi,
 Bu yzden o (gnah) onlar terketti

Ve kendisi onun (Tevratn) bir parasyla doldu.

Bylece o varoldu.

Gel ve ne yazldn gr:

Onun ayaklar lme iner,

Onun admlar altdnyaya ular

[S.Meselleri-Proverbs 5:5]

ama inancn gizeminde yle yazlmtr:

Onun yollar zevk veren yollardr,

Onun btn yollar huzurdur

[S.Meselleri 3:17]

Bunlar Tevratn yollardr,

Hepsi birdir, huzur ve lm,

biri dierinin ters tarafdr.

Mutlu olan, Israil ksmdr!

Bunlar, kusursuz bir biimde Kutsanm Kutsal Bire baldrlar.

O, insanlar kutsad andan beri,

onlara, dnyadaki btn (yanl) eilimlerden

 nasl korunacaklarna ilikin yol gsterir.

Onlar bu dnyaya geldikleri iin ve bu dnyada olduklar iin mutlu olurlar!

Gel ve gr:

Bu gnah, dnyaya dtnde ve dnya boyunca dolatnda

Ve insann nasl hareket ettiini,

Onlarn, dnyadaki yollarndan nasl saptkarn grdnde

O, kar ve onlar sular.

Eer Kutsanm Kutsal Bir,

onlarn elleriyle almalar karlgnda

(onlara) bir acma duymasa,

hi kimse hayatta kalamaz!

Ne yazlmtr?

buna karn o (kadn) gnler boyu Yusufa srar etti

o (kadn) hergn inanszln arttrd

ve Kutsanm Kutsal Bir iin ortaya yle ok gnah konusu koydu ki

bu yzden insanolunu yok etti.

 Ne yazlmtr?

O(erkek) o(kadn)a boyun emedi, onun yannda uzand

O(erkek) o(kadnn) isteklerine boyun emedi.

nk o(erkek) dnya iin acma duydu.

o(kadnn) yanna uzanmak

Niin o(kadn) o(erkein)nun yanna uzanmasn istedi?

stedii olsayd o(kadn) dnyay kontrol altna alabilir ve dnyaya hkmedebilirdi.

O(kadna) g verilene kadar, onun kontrolu stn gelemezdi.

onunla uzanmak hakknda baka bir ey de

yle sylenmitir:

ve o zaman kirli kadnla adam

[Levililer-Leviticus 15:33]

O(kadn)nunla olmak

Ona (kadna) saygnlk, kutsama ve yardm vermek.

Eer o (kadn) yukardan bir yardma sahip olsayd,

Tek bir kii bile sa kalamazd.

Ama Kutsanm Kutsal Bir dnya iin acma duydu;

Bu yzden de dnya yok olmamtr.



Rabbi Abba dedi

btn yollar birdir,

ama Gnah Dzenleyen, insanolunu ayartmaya

ve yoldan kartmaya, gelir

(bu yzden)onlar her gn (Tevrata) bal olmaldrlar.

Zaman zaman o, birini hakikat yolundan saptrmak,

Hayatn yolundan karmak ve yolunu cehenneme evirmek iin

Zor kullanr.

(Bu durumda)

Doru yolda olan kii ne yapmaldr?

O kendi yolunu izlemelidir

Bylece Gnah Dzenleyen onu saptramaz,

yle yazlmtr:

O(kadn) Yusufa srekli srar ettii halde,

hergn ne kadar teklifte bulunduysa da.

Yusuf ona boyun emedi,

Cehennemde o(kadn)n yannda olmas iin,

orada ayplanan olmas iin, O(kadn)la olmas iin

 o Gnah Dzenleyen, ruhunu kirletmek iin, adam hergn ayartmaya alt,

Gel ve gr:

Bir kii o tarafa katlrsa

Giderek daha ok, kadna doru ekilir;

Bu dnyada da teki dnyada da,

Kendini onunla kirletir.

Gel ve bu kirli taraf gr:

O irkindir, o bir pisliktir.

Defol! ona byle sesleneceksin

[aya 30:22],

Murdar!

Biri Tevrattan dnerse, o pislikde cezalandrlr!

Dnyann gnahkrlar, Kutsanm Kutsal Bire inanmadklar iin

Onlar pislikde cezalandrlrlar.

Ne yazld?

Byle birgn, o (Yusuf) iini yapmak iin evine geldi.

 erde ev halkndan kimse yoktu

[Genesis-Tekvin 39:11]

Byle bir gn

Gnah Dzenleyicisinin dnyada rahata dolat o gn,

Yanltaki insanlara yol gstermek iin geldi.

O gn ne zamandr?

Ayn gn bir kii gnahlarn anlad

Ve (pimanlkla) kendi evresinde dnmeye balad,

Veya o zaman Tevrat almaya veya onun emirlerini zmeye balad.

Ite o anda o(erkek) yoldan km insana yol gstermek iin iner.

O(erkek) iini yapmak iin eve geldi,

Tevrat almak ve O(Tevrat)nun emirlerini zmek iin,

Bu yzden, Bir kiinin bu dnyada yapaca idir.

imdi bir kiinin bu dnyada yapaca gerek i,

Kutsanm Kutsal Birin iidir,

O tam bir aslan gibi gl olmaldr

Bu yzden te yandaki ondan daha gl olmayacak

Veya onu ayartamayacaktr.

 Ne yazld?

orada kimse yoktu,

ayaa kalkp, Gnah Dzenleyicisiyle

savaacak kimse yoktu.

Gnah Dzenleyici nasl alr?

nce nnde kendisiyle savaacak kimse olmadn grr,

Hemen o(kadn), o(erkek)in ceketinden tutar ve Benimle yat! der.

[Genesis-Tekvin 39:12]

O(kadn) O(erkek)in ceketinden tutar

nk Gnah Dzenleyici, kiinin denetimini ele geirdiinde

O(kadn)na gzel elbiseler giydirir.

Ve salarn bukle yapar

Ve yat benimle! Katl bana! der.

Oysa Kendisi saf elikten olan biri (gibi) savat.

Ne yazlmt?

fakat o ceketini onun ellerine brakt ve odann dna kat.

Onu terketmeliydi, ona kar kendini sertletirmeliydi,

kendini gvene almak iin ondan kamalyd.

O zaman (Gnah Dzenleyici) onun kontrolunu alamad.

Rabbi shak dedi

Doru yolda olanlar, Gnah Dzenleyiciyi,

dev bir da eklinde grmeyi isterler.

Sonra da arp, yle derler:

O dev da nasl da devirdik?

kt ruhlu olanlar ise

sa telinden daha ince grmek isterler,

sonra da arp yle derler:

o kadar ince salarn geirilmesini nasl beceremedik?

Bunlar da, onlar da alayacaklar.

Kutsanm Kutsal Bir, Gnah Dzenleyiciyi yeryznden sprp atacak

Ve onun gcnn daha ok artmasna frsat vermeden

nce gzlerini mahvedecek.

Bunu grnce, doru yolda olanlar sevinten uacak,

yle diyecekler:

Mutlaka dorular Senin Adna dua edecekler;

Senin Huzurunda dimdik duracaklar

[Mezmurlar/Zebur-Psalms 140:14}

O Gnler, Yakubun elbisesi

srailin gnlerinde, lmn kenarna srkleniyorlard

O olu Yusufu yanna ard ve ona dedi,

Eer benden rz kaldysan, ltfen elini uyluumun altna koy;

 bana kar kalbindeki sevgiyle davranarak: ltfen beni Msrda gmme.

Ben babalarmn yannda yatmak isterim;

Bu yzden beni Msrdan gnder ve beni onlarn yatt yere gm.

[Genesis-Yaratl 47:29-30]

Rabbi Yudah at ve dedi

Dinleyin, siz sarlar!

Siz krler, bakn ve grn!

[aya 42:18]

Dinleyin, siz sarlar!

Tevratn konumasn duymayan,

stdnzn emirleri iin kulaklarn amayan siz insanlar.

Siz krler!

kendi kklerini gzden geirmeyen,

nasl diri olduklarn bilmek iin aratrmayanlar!

Her bir gn bir haberci gelir ve iln eder

Ama hikimse onun mesajn duymaz!

u renilmiti ki;:

nsanolu yaratldnda,
Dnyaya geldii zaman,

Ezamanl olarak, onun btn yaam da yukarda dzenlenmiti.

Insanolunu gn gn uyarmak iin,

Onlar, (stadlar) birer birer aa dnyaya uarlar.

Eer, birisi o gnki gnahlarndan nce

kendi stdnn uyarsna uyarsa,

o gn utancndan syrlr,

(sadece) tanklk eder ve d tarafta yalnz kalr.

u renilmiti ki;:

Yalnz kaldktan sonra

O insan, oturur ve gn yeniden canlandrmak iin,

stdnn dnmesini bekler,

eer baarl olabilirse, o gn oraya geri dner;

baaramazsa, o gn, yasad ruhlara katlmak zere aa der.

Onun iindeki kendi biimi, tam olarak o insann grntsdr

Ve iinde hareket ederek ona ikence eder.

Eer birisi kendisini arndrrsa

Bazan o iyilik iin kalabilir

Eer yle deilse, korkun ziyaretlerle karlaabilir.

Her iki ekilde de, byle gnler, btnl olmayan, kayp gnlerdir.

Kim ki Kutsal Kraln huzurundaki gnleri azalmtr,

Kim yukars iin gnlerini ayramazsa

Yazk ona,


Kim dnyann gnlerini ssleyebilirse,

O, Kutsal Kraln huzurunda olmay balatabilir.

Gel ve gr:

O gnlerde, Kutsal Krala yaklaan,

arnm bir ekilde dnyay brakan,

ykselir ve o gnlere girer

ve ruh giysisi malarla dolar!

Ama bu sadece erdemli gnleri iindir,

yanlta olduu gnleri iin deil.

Yukarda gnleri azalana ne yazk!

O gnler iin giyinmi olan

O gnler, yitirilmekten mahvolmutur,

ve giydikleri lime lime olmutur

orada byle gnleri oksa daha da kt olur;

Sonra o dnyada giyecek hibireyi de kalmaz!

Yazk ona, yazk onun ruhuna!

O gnler iin o, cehennemde cezalandrlr,

gnler stne gnler,

boa harcanm her gn iin iki gn olmak zere!

bu dnyay brakt iin, giyinmek iin gn bulamaz,

 rtnmek iin bile hibir giysisi olmaz.

Ne mutlu doru yolda olanlara!

onlarn btn gnleri Kutsal Kraln yannda korunmaktadr.

onlar, mayla dokunmu giysilerle dnyaya gelmilerdir.

Biz Minamzn gizlerini rendik:

Niin yazldn:

Ve onlar kendilerinin plak olduklarn anladlar

[Balang-Tekvin 3:7]

Adem ve Havva plak gerei bildiler:

kla dokunmu giysileri gnden gne yok oluyordu.

tamamen yok olmasna bir tek gn kalmt,

yle yazlmtr:

gzlerin beni grdnde, kollarm olumamt daha;

Kitabnda bunlar yazldr.

O biimlenme gnlerinde -

daha hibiri (organlar) yoktu

[Mezmurlar/Zebur-Psalms 139:16].

Aynen!

O biimlenme gnlerinde hibiri ypranmamt daha.

Ve bu yzden ylece kald

t ki Ademin yolunu dzeltmek iin Tanrya geri dnme abasna kadar.

Kutsanm Kutsal bir onu kabul etti

Ve ona farkl bir giysi yapt ama ilki gibi deil,

yle yazlmtr:

YHVH Elohim, Adem ve kars iin deriden giysiler yapt

ve onlar giydirdi

[Genesis-Balang-Tekvin 3:21]

Gel ve gr:

Abram, safd, ona ne yazlmt?

O yallk gnlerine girmiti

[Genesis-Balang-Tekvin 24:1]

bu dnyadan ayrldnda,

kendi ok zel gnlerine girmi ve giyinmiti.

ama o ltl giysiyi zlyordu:

O gnlere girmiti.

Ama Eyub iin ne yazlmt?

 O dedi, Anamn rahminden plak geldim

ve oraya plak dneceim

[Eyub-Job 1:21]

Ona giymesi iin hi giysi brakmad.

Onlarn geldikleri dnyadaki gibi

saf gnleri devam ettii iin

doru yolda mutlu olmay rendiler.

Bu dnyay braktklarnda,

btn gnleri birlikte dikildi,

giyinmeleri iin ltl giysiler yapld.

O giysileri giydiler,

ancak o zaman geldikleri dnyada

zevk aldlar ve mutlu oldular.

Onlar giydikleri zaman,

yaama geri dnme arzular gerekleir.

Giysilere sahip olduklarnda,

yaama geri dnecekler.

yle yazlmtr:

Onlar, giysiler gibi ykselecekler

[Eyub-Job 38:14]


Vah! dnyann kt ruhlularna,

ki gnleri hatalar ve ktlklerle doludur!

dnyay terkettikleri zaman onlarn barnacaklar yer yoktur.

Btn doru yolda olanlara retilmitir:

o gnlerin ltl giysisini giyenler ayrcalkldr

onlar, Atalarnn emekleri ile talanmlardr,

Cennet bahesinden fkrarak akanlarla da.

yle yazlmtr:

YHVH sana her zaman yol gsterecek

parlayan klarla ruhunu honut edecek

[aya 58:11]

fakat dnyann kt ruhlular,

o gnlerin giysilerini giymeye layk deillerdir,

onlar iin yle yazlmtr:

yilik geldiinde grmeyenler,

ldeki al gibi olacaklar,

ssz yerlerde kavrulacaklar

[Yeremya 17:6]
 Rabbi shak dedi:

Mutluluk Yakubun yazgsyd!

o byle bir inanca sahipti ki yle dedi:

Ben babamla yatacam.

O, o dereceye erimiti, daha aasna deil!

dierlerini gemi, geride brakmt, kendisi de onlarn gnlerindeki gibi giyinmiti!

Zohar k blm

Musann doumu

Levi evinden bir adam,

gitti ve bir Levi kz ile evlendi.

Kadn hmile kald ve bir erkek ocuk dourdu;

onun ne kadar gzel olduunu grd ve onu ay saklad.

[k-Exodus 2:1-2]

Bir adam Gabrieldir (Cebrail),

dedii gibi:

Dmde grdm adam Gabriel (Cebrail)...

[Daniel 9:21]

Levi Evi sol taraftan kan

srail Toplumudur.

Levi kz ile evlendi, kutsal ruha iaret eder,

rendiimize gre:

Doruyoldaki kahramann bedeni bu dnyaya doduunda

Kutsanm Kutsal Bir, Cennetten kutsal ruh tayan

Gabrieli ard

ve onu (kadn) bedenine yerletirdi, dnyaya dourdu.

Gabriel, kutsal ruhun koruyucusu olarak bilinir...

Bir adam Amramdr.

[51]

Levi kzyla evlendi Yochevede iaret eder.

[52]

Kzn sesi, kutsal yansmadr,

indi ve onunla (kadnla) bir olacan,

zaman geldiinde ve olgunlatnda

srail iin bir erkek ocuk douracan, syledi.

 Kutsanm Kutsal Bir Amrama yardmc oldu,

rendiimize gre:

ekinah

[53]

onlarn yatandayd

ve onlarn arzusu Ona (kadna) katlmakt.

Bu yzden ekinah onlarn meydana getirdii

erkek ocuunu asla brakmaz,

ne yazlmsa onaylanmtr:

Kendinizi kutsayn ve kutsal olacaksnz

[Levililer-Leviticus 11:44]

nsanolu kendisini aada kutsarsa

Kutsanm Kutsal Bir tarafndan yukarda da kutsanr.

Onlar ekinaha katlmaya odaklanmlardr;

Bu yzden onlar ne kadar ok urarlarsa,

ekinaha o kadar ok katlrlar.

Rabbi shak dedi:

Doru yolda olanlar mutludur!

onlarn arzusu, srekli olarak Kutsanm Kutsal Birle birlemeye odaklanmtr

herzaman Ona sadktrlar,

 bu yzden O da onlara sadktr, onlar asla brakmaz.

Vay ktlere!

onlarn arzular ve ballklar Ondan uzak ve ayr kalmaktr.

sadece kendilerini Ondan uzaklatrmakla kalmazlar;

Dier Yana bal kalrlar!

Amram Kutsanm Kutsal Bire sadk kald

ve Musa onun nne geldi.

Musa!

Kutsanm Kutsal Bir, asla ondan ayrlmad.

ekinah daima onunla oldu.

Onun payna den mutluluktur.

Kadn tasarlad ve bir erkek ocuk dourdu;

onun ne kadar gzel olduunu grd...

Bu adam ne yapt: o ne kadar gzeldi?

Rabbi Hiya dedi

onun anlam udur, o snnetli dodu,

 onun iin gizli antlamada gzel diye adlandrld

bu yzden yle yazlmtr:

doru yolda olan birine o gzeldir deyiniz

[aya 3:10]

Rabbi Yose dedi;

O (kadn) ekinahn malarnn onun stnde parladn grd,

onun iin o doduunda evin heryeri kla dolmutu!

Ayet yledir: O(kadn) onun ne kadar gzel olduunu grd!;

bir dier ayette: Tanr n ne kadar iyi olduunu grd

[Genesis 1:4]

O(kadn) onu ay saklad.

ay bunun nemi nedir?

Rabbi Yuda dedi:

srr ma eder:

Musann aydnlanmas ay dan nce anlalamad.

yle yazlmtr:

srail oullar, Msr diyarndan klarndan ay sonra

o gn, Sina lne girdiler

[Exodus-k 19:1].

Tevrat sadece onun tarafndan yaylmt;

 ekinah Onun (kadn) kendisinde aa kt ve hepsinin gznden nce

onun (erkek) stnde dinlendi,

yle yazlmtr:

Musa Elohime gitti ve YHVH onu ard

[Exodus-k 19:3].

Musa ve alevlenen al

Musa, Midyan khini olan kaynpederi Jetronun srlerini otlatyordu.

sry kimsenin bulunmad ok uzaklara gtrd

ve Elohimin da olan Horev dana geldi.

YHVHin melei bir aldan ykselen alev olarak ona grnd.

Ona dikkatle bakt: alev alev yanyor

ama al tkenmiyordu!

[Exodus-k 3:1-2]

YHVHin melei, atein alevinde ona grnd.

Dier peygamberlerden farkl olarak, Musaya atein alevi.

Neden?

Rabbi Judah dedi ki;

Musa dier peygamberler gibi deildi.

Biz rendik ki:

Atee ok yaklaan yanar.

 Musa atee ok yaklat ama yanmad,

bu yzden yle yazlmtr:

Musa youn dumana yaklat, Elohim oradayd

[Exodus-k 20:18]

Bu yzden burada

YHVHin melei yanan alnn alevinde ona grnd.

Rabbi Abba dedi ki

Musann doasn, bilgeliin nda kefetmeliyiz.

Neden yle yazlmtr:

Firavunun kz onu sudan kardm diyerek

Onun adn Musa koydu?

[Exodus 2:10]

Sudan karlan biri ateten korkmaz.

Ve Rabbi Judah adna retilmiti ki:

Musa yerden kesilmiti, baka hi kimse yerden kesilmemiti.

Rabbi Yohanan dedi

Musa, on krenin hepsini dizmiti,

yle yazlmtr:
 Benim evimde O (Musa) gvenilir biridir

[Saylar-Numbers 12:7]

Evimin tam olarak bir yesi deildir

ama (ona) herey emanet edilmitir!

bu Efendinin onayyla,

insanoluna mutluluk verilmitir!

Rav Dimi akca konutu:

Fakat yle yazlmt:

srailde asla Musa gibi bir peygamber meydana kmad

[Deuterenomy - Tesniye 34:10]

ve Levi olu Rabbi Joshua bunu u anlamda yorumlad:

srailde deil ama, dnya uluslar arasnda bir tane kt!

Kimdi o? Balaam

[54]

Gerekten, haklsnz dedi Rabbi Yohanan

ve sustu.

Yohainin olu Rabbi Shimon konumaya girerek,

onlara bu konuyu sordu

Kara reine mkemmel bir pelesenkle

 [55]

karrm?

Tanr yasaklar!

Gerekten, bu hakki anlamdr:

dnya uluslar arasnda biri kt.

kimdi o? Balaam.

Musann eylemleri yceydi; Balaamnkiler ise alak.

Musa, yukarda en stn Kraln kutsal ta ile urayordu;

Balaam ise aada, kutsal olmayan, aa talarn kara byleri ile.

Bu yzden

srailliler, Beorun olu byc Balaam da klla ldrdler

[Yeu 13:22]

En ykseklerdeki birinin gidip bir eee akl danacan dnebilirmisiniz!

Rabbi Yose geldi ve onun elini pt;

dedi ki,

Ah! imdi burada yce ve alak, sa ve sol,

merhamet ve yarg, srail ve putperestleri, grnce,

Kalbimin ortadan kaybolmasn istiyorum!

srail, yce ve kutsal talar kullanr;

putperestler ise, aalk ve kutsal olmayanlar.

 srail sadadr, putperestler solda.

yksek peygamberler ve alak peygamberler,

kutsal peygamberler ve kutsal olmayan peygamberler

arasnda ne fark vardr!

Rabbi Yudah dedi ki

Musa, yksek ve kutsal peygamberler grubundand,

Balaam ise kutsal olmayan aadaki bycler grubundan.

her balamda Musa yukarda ve Balaam aadayd.

bu yzden bu ikisini birok derece ayrr!

Rabbi Yohanan, Rabbi shak adna dedi ki

Musa, Tanrnn yasaklad (Msrllarn uygulad)

sert klelik koullar nedeni ile sraillilerin

ortadan kalkacandan endie ediyordu!

bu yzden yle yazlmtr:

O soydalarnn yanna gitti ve onlarn skntlarn grd

[Exodus-k 2:11]

Bu yzden

YHVHin melei ona atein alevinde grnd...

 O dikkatle bakt: al atete alev alev yanyordu.

bu srailin kleliini gsteriyor,

fakat al tkenmiyordu!

srail mutludur!

Kutsanm Kutsal Bir, onlar dier uluslardan ayrmtr

ve onlar evlatlarm adyla armaktadr,

yle yazlmtr:

Siz, Tanrnz YHVHin ocuklarsnz!

[Deuteronomy-Tesniye-kileme 14:1]

Musa ve kaynpederi

Musa YHVH a dnd.

Efendi, bu halka neden kt davrandn?

neden beni gnderdin?

Senin adnla Firavunla konutuumdan sonra

bu insanlara daha kt davrand;

Sen de buna gz yumdun!...

Elohim Musa ile konut;

ona dedi ki, Ben YHVHm!

[Exodus-k 5:22-23, 6:2]

Rabbi Yose dedi ki

 Musa!

Eer evin hkimi, Elohimin kocas deilse,

o syledikleri yznden cezalandrlr.

(ama) o yle olduu iin cezalandrlmad.

O, karsna yaknmalarn sert bir dille syleyen

bir adam gibi davrand.

O (adam) kontrolunu kaybetmeye balamtr

ama szckler uumaya balaynca, kral ortaya kar ve szckleri yukar eker.

O zaman O (kadn) sessizlie dner ve baka bir ey sylemez.

Kral ona, Bilmiyormusun ki ben Kralm?

bu szckleri bana kar m sylyorsun!

Kahraman da, sanki olabilir gibi:

Musa YHVHya dnd.

Efendi, bu halka neden yanl yaptn? dedi

Ayn anda Elohim Musa ile konutu

Kadn kontrolunu kaybetmeye balamt.

Ayn anda kral sz yukar ekti:

Ona dedi ki, Ben YHVHim!

Bilmiyormusun ki Ben Kralm?

Bana kar bu kelimeleri konutun!

 Ben Abrama, shaka ve Yakuba El Shaddai (Kdiri mutlak Tanr) olarak grndm

[Exodus-k 6:3]

Bu ad neden yukardakilerden farkldr?

Bu, henz evlenmemi kz olan bir kral gibidir.

Onun ayn zamanda sevgilisi de olan bir arkada vardr.

Kral, (kzn) arkada ile konumak isterse

onunla konumak iin kzn gnderir.

kral (kznn) arkadayla kz araclyla konuur.

kznn evlenecei zaman geldiinde

kznn dn gn kral,

benim kzm Matronita Hanm

[56]

diye arn! der

Ve ona,

imdiye kadar bakalaryla senin araclnla konuuyordum,

imdiden sonra, kocanla konuacam

ve bakalarna verilmesi gereken mesajlar o iletecek

Bir gn kraln huzurunda kocas o kadnla sert konutu.

 kadn cevap vermeden nce, kral sz yukar ekti ve

Ben Kral deilmiyim?

imdiye kadar hikimse kzmn aracl olmadan benimle konumad.

sana kzm vereceim ve seninle aka konuacam!

hi kimseye byle bir ayrcalk tanmadm! dedi.

Buna benzer ekilde Tanr Musaya:

Abrama, shaka ve Yakuba El Shaddai

[57]

boyunca grndm,

o kadn henz evlenmeden benim evimdeyken.

Onlar, seninle konutuum gibi

benimle yz yze konuamadlar.

Benim huzurumda, Benim kzmla,

bu szcklerle konumaya nasl cesaret edersin!

Ben Abrama, shaka ve Yakuba El Shaddai boyunca grndm,

ama onlar, Benim adm YHVH olarak bilmediler.

Onlarla seninle konutuum dzeyden konumadm

Renkler ve aydnlanma

Bir gn Rabbi Shimon oturuyordu.

Rabbi Elazar, onun olu ve Rabbi Abba onu dinliyorlard.

 Rabbi Elazar dedi ki

Bu ayette yazlan:

Ben Abrama, shaka ve Yakuba grndm...

Neden grnd?

Bu szck konuulmal.

O cevap verdi

Elazar, olum, bu yksek srdr!

Gel ve gr:

Baz renkler grlebilir;

baz renkler ise grlemezler.

Bunlar ve Onlar inancn yksek srlardr.

Fakat insanolu bilemez, nk onlar yansmazlar.

Hangisi aa karld? Evrensel prizmada el shadda, renklerin renkleri

Bunlar, grlebilirler.

Atalar gelip onlara iyice retene kadar

hi kimse o renkleri grebilecek kadar yeterince saflamamt.

 aa kan o renkleri grnce

(ite) o zaman szck belirdi.

Hangileri aa kt?

El Shaddai renkleri, evrensel prizmadaki renkler.

Bunlar grlebilirler.

Ama yukardaki renkler gizlidir ve grlemezler

Musadan baka ve stadla sahip olmayanlar tarafndan (grlemezler).

Bu yzden ayet yle biter:

Ama Ben onlara YHVH adm bildirmedim.

Yksek renkleri onlara aklamadm.

Atalarmzn, Btn bu renklerin farknda olmadn dnebilirmisiniz?

Bu durum onlara aklandndan, (onlar) farkndaydlar.

yle yazld:

Aydnlananlar, gkyznn Zohar gibi parlayacaklar,

ve doru i ileyenler

yldzlar gibi sonsuza dek parlayacaklar

 [Daniel 12:3]

Aydnlananlar parlayacaklar

Kimdir aydnlananlar?

Bilge odur ki, szckler aznda deildir,

(Bilge) kendi kendine derin dncededir.

Gkyznn Zohar gibi parlayacak

Hangi gkyz?

Merkezde durmakta olan Musann gkyz;

bu zohar onun iin gizli deildir, aklanmtr.

gkyznn stndekiler grlebilen renkler gibi parlamazlar,

Onlar grlebilirler ama gizli renklerin parlad gibi,

kor gibi parlamazlar.

Gel ve gr:

Drt k vardr.

gizlenir, biri aa kar.

Parlak k.
 Yanan k;

cennetin ak parlakl gibi parlar.

Mor k, btn renkleri iine eker.

Ik parlamaz

ama onu grrsn ve ona doru ekilirsin.

Bu klar, gnein kristal yz gibi grlr.

lk sakldr,

herbiri aa ktnda grlr.

Sr olan: gzdr.

Gel ve gr:

renk, gzle grlr,

ama, onlar parlamayanlarn glgesinde kaldklar iin,

kor gibi parlamazlar.

Bunlar Atalara gsterildi,

bu yzden onlar, kor gibi parlamayanlardan,

sakl olan ve kor gibi parlayan bilirler.

Kor gibi parlayan ve sakl olan

Musann gkyznde aa karlar.

Baklan bu renkler gzle grlrler.

Bu srdr: Gznz kapatn ve gz krenizi evirin.

parlayan ve kor gibi parlayan renkler ortaya kacaktr.

Onlar yksek ve sakl olduklar iin,

sadece gze sakl olann grlmesine izin verilecektir.

baklan o renkler grlebilir ama kor gibi parlamazlar.

Ve bu nedenle okuruz;

Musa parlayan bir ayna kazand,

ki bakldnda parlamyordu.

o parlamayan ayna, uykudaki insanlktr.

Atalar, aklanan renklerden,

bakldnda parlamayan, sakl olan grdler.

Bu yzden yle yazlmtr:

Ben El Shaddai araclyla Abrama, shaka ve Yakuba grndm,

renkler araclyla grlebilir.

Ama onlar Beni YHVH admla bilmediler.

Bunlar yksek renklerdir, gizli ve kor gibi parlaktrlar.

Musa yle saflamt ki onlar seyredebildi!

 Bu srdr: gz, kapal ve ak.

Kapal, o parlayan aynay grr.

Ak, o parlamayan aynay grr.

Bu yzden, ak ve ortaya km,

o parlamayan aynada, Ben grndm.

Bu grme olarak tanmlanr.

Ama gizlenmi olan ayna parlamaktadr,

bu bili olarak aklanr,

bu yzden yle yazlmtr:

Ben bilinmedim.

Rabbi Elazar ve Rabbi Abba geldiler ve onun ellerini ptler.

Rabbi Abba alayarak

Siz bu dnyadan ayrldnz zaman ne kadar ac olacak,

Dnya sizsiz yetim kalacak!

o zaman bize Tevrat szcklerini kim aklayacak?

Ve Tanr

YHVH Msr kral Firavunun kalbini katlatrmt

ve srailoullarnn peine dmt.

srailoullar cesaretle yola ktnda,

Msrllar onlar izlediler ve Firavunun at arabalar,

 atllar ve savalar, Baal Zefon dan nce, Pi ha yaknlarnda,

deniz kenarna ulatklarnda yetitiler.

Firavun yaklat.

srailoullar gzlerini kaldrdlar

ve Msrllar zerlerine geliyorlard!

ok korkmulard;

srailoullar YHVHya haykrdlar.

[Exodus-k 14:8-10]

Firavun yaklat.

Rabbi Yose dedi ki

sraili Tanrya dn noktasna getirmiti ki,

Firavun [onlara] yaklat!

yle yazlmtr:

YHVH! tehlikedeyken onlar seni aradlar,

gizlice syledikleri duay da dktler...

[aya 26:16]

Tehlikedeyken Seni aradlar

srail, rahat yerindeyken Kutsanm Kutsal Biri aramad;

 sadece tehlikedeyken arad.

Ondan sonra onlarn hepsi Seni anmsad ve arad.

fsldanan dua da dkld

Onlar btn dualarn ettiler ve yalvardlar.

Ona dualarn, da dktler.

[58]

Ne zaman?

Onlar cezalandrdn zaman.

Kutsanm Kutsal Birin eli onlar iddetle cezalandrdnda,

O, onlarn zerinde efkatle durdu.

Onlarn dua sesleri Onu honut etti

bu yzden sailin dmanlarn hesaba ekti.

Kendi halkna kar ltufla doldu,

kurulduumuz zaman olduu gibi.

Ksa bir yk: gvercin ve ahin.

[Bir gvercin ahinden kap bir kaya yarna snmak istedi.

Orada bir ylan yuvas vard.

girmeyi denedi ama giremedi, nk ylan oradayd.

O geri dnebilirmi?

Dnemez, nk ahin saldrmaya hazrd.

 Ne yapt o zaman?

Alamaya balad ve kanatlarn rpt

bu yzden gvercinliin sahibi onu duydu ve gelip kurtard.]

Bu yzden, srail deniz kenarna ekildi.

Denizin iddetli dalgalarn grdler.

Korktular.

Gzlerini kaldrdlar ve Firavunun ordusunu ve

ta atan mancnklarn grdler.

Onlar ok korktular.

Ne yaptlar onlar?

srailoullar feryat ettiler.

Kim onlar Babalarna yaklatrmt?

Firavun!

Bunun iin ne yazlmtr:

Firavun [onlara] yaklat.

Bu byle sylenmitir.

[59]

(Manna) Kudret helvas ve Hikmet

YHVH Musaya dedi

Sizin iin cennetten ekmek yadracam!...

 Musa Haruna dedi

Btn srailoullarn toplantya ar:

YHVHya yaklan, O sizin yaknmalarnz duydu.

Harun, srailoullarnn tmne konutuunda

onlar yzlerini le evirdiler,

bu srada, YHVHin grkemi buluttan belirdi...

O akam, kamp gl ve bldrcn kaplad.

Sabahleyin, kampn evresini i kaplamt.

Oraya i, gl dmesi

ve ln stne,

yeryznde ince, son derece ince bir tabaka kra.

srailoullar bunu grnce, ne olduunu bilmedikleri iin

birbirlerine, Bu nedir? dediler.

Musa onlara dedi

Bu ekmektir, YHVH onu size yemek iin gnderdi.

[Exodus 16:4, 9-10, 13-15]

Gel ve gr:

Her gn, O sabrszlara, Kutsal Kadim Birden

ve kutsanm Kutsal elma aac Bahesinden,

damla damla i yad.

 Kutsal melekler, aaya akan baz damlalarla,

herbirinin beslenme biimine gre

onlar besledi,

bu yzden yle yazld:

nsanlar, meleklerin ekmeini yedi

[Mezmurlar/Zebur-Psalms 78:25]

srail lde yemek yedi.

[60]

Rabbi imon dedi

Hatta imdi bile bazlar ayn ekilde beslenir!

Kimdir onlar?

Yoldalar..., onlar gece gndz Tevrat alanlardr.

Onlarn ok fazla beslendiini dnebilirmisiniz?

Hayr, baz eyler fazla gibidir;

(oysa) iki biri dengeler.

Gel ve gr:

Kutsal iaret alp da srail Kutsal Kralla girip

ona katldnda,
 onlar ilk seferkinden daha yksekte

ve baka bir ekmek eidini yemek iin yeterince saflamlard.

lk kez srail Msrdan ktnda,

ekmei Mazzah adyla biliyorlard.

imdi onlar saflamlard;

yksek kreden gelen yksek ekmek yiyorlard,

bu yzden yle yazld:

Ben sizin iin cennetten ekmek yadracam,

tam olarak: cennetten!

te o zaman, srail o krenin tadn kefetmiti.

Yoldalar, Tevrat alan, yksek kreden beslenir.

Hangisidir o?

Bilgelik, ona sahip olana yaam verir

[Ecclesiastes- Vaiz 7:12],

ok yksek bir kre.

Rabbi Elazar, ona dedi

Eer yleyse, neden onlar dier insanlardan daha gszdr?

Dier insanlar daha gl, daha kuvvetlidirler;

 bu Yoldalarn da gl olmalar gerekirdi.

Gzel soru! dedi

Gel ve gr:

nsanlarn btn gdalar yukardan gelir.

Cennetten ve yeryznden gelen gdalar btn dnya iindir.

Bu gdalar kaba veya ince olabilir.

Yarg kresinden gelen gdalar,

en yukardan geldikleri iin incedirler.

srailin Msr dna ktnda yedikleri gdalar bunlardr.

[61]

srailin ldeyken bulduklar bu gdalar,

Cennet olarak adlandrlan yksek kreden gelmiti,

Melek ekmei olarak adlandrlan saf gdalard,

bedenlerinden bamsz olarak,

hepsinin ruhlarnn derinliklerine kadar szmt.

Bedensel gdalar deil,

Ruhun ve cann gdalarn da yedikleri iin

Tevrat alan Yoldalarn gdalarnn hepsi,

 en yksek gdalardr.

Yksek kreden gelenler, ok deerli olmann tesinde,

Ayn zamanda: Hikmettir.

Bunun iin, Yoldalarn bedeni normal bedenden gszdr

onlar, bedenlerinin beslenmesi iin yemezler.

Onlar, ruhu ve can besleyen,

uzaklarn tesindeki baz yerlerden gelen,

btn hereyden deerli olan gdalar yerler.

Bu yzden o gdalar, gzelin gzelidir, hereyin en gzelidir.

Onlarn pay mutluluktur!

Bu yzden yle yazlmtr:

Hikmet ona sahip olana yaam verir

ruhun gdasyla kendini besleyebilenin bedeni mutludur!

Rabbi Elazar Gerekten doru.

Ama imdi byle yiyecek nasl bulunabilir?

Gerekten gzel bir soru!

Gel ve gr:

Bu szcn berrakldr...
 Tevrat alan yoldalarn gdalar btn hereyden deerlidir.

Bu gda, yksekteki Hikmetten yaar,

Neden bu kreden?

nk, Tevrat yksekteki Hikmetten tremitir

ve onlar, Tevrat alarak onun kaynana girerler;

bu yzden, onlarn gdalar, yksek ve kutsal kreden, onlara yaar. dedi.

Rabbi Elazar geldi ve onun ellerini pt.

Payma denden mutluyum! bu szckleri anladm!

Gece gndz Tevrat ile uraanlarn,

[62]

bu dnyann ve bu dnyaya gelenlerin hakkn verenlerin,

Doruyolda olanlarn paylar mutluluktur!

Bu yzden yle yazlmtr:

Bu sizin hayatnz ve gnlerinizin enginliidir. dedi.

Btn srail, harfleri grd

Anokhi

[63]

Hikmeti bilen iin bu gizlerin gizidir:

Bu harfler ilk geldiinde,

herbiri sakl bir daire iine alnmt,

 bir kvlcm parlad oyuldu.

kenardan on kbit

[64]

kadar akarak uzatld

ve akan kuyruklu yldzn iinden yetmibir yldz dar atld.

parlamadan kan kvlcmlar, yukar ve aa doru yayldlar,

ondan sonra sknetle aa ve yukar doru telere, telere yayldlar.

Dier taraftan da on kbit lsnde dar aktlar,

ve ncekiler gibi, renkli yldzlar dar atld.

Ve her yan byleydi.

Kvlcm, hzla halka halka yayld.

Kvlcmlar, akarak parladlar ve yukar ykseldiler.

Dier btn glerle, Cennet alevlendi;

herey hep birlikte akt ve parlad.

Sonra kvlcm, Gney ynnden

bir yay izerek Douya doru dnd

ve Doudan Kuzeye ve nceki gibi

bir daire izerek Gneye kadar dnd.

Sonra kvlcm bir girdap gibi gzden kayboldu;

yldzlar ve parlamalar donuklat.



imdi, bunlar ilk geldiinde, alev alev harfler olarak oyuldu

altn gibi parlarken gz kamatryorlard.

Kuyumcunun altn ve gm eriterek artmas gibi:

O onlar yanan ateten aldnda,

hepsi parlak ve saftr;

bu yzden, kvlcmdan akarak ilk uzaklatnda

harfler de saf ve parlaktr.

Bundan dolay yle yazld:

[65]

YHVHnn sz saftr

[Mezmurlar-Psalms 18:30]

gm ve altnn saf olduu gibi.

Bu harfler ilk geldiklerinde hepsi safd,

tam olarak,kvlcml, parlak oyulmulard.

Btn srail, gkyznde heryne doru uan

harfleri grd,

onlar, ta tabletlere kaznd.

htiyar adam ve gzel kz

 Rabbi Hiyya ve Rabbi Yose bir gece Tyre Kulesinde karlatlar.

birlikte olmaktan zevk aldklar iin, orada beraberce oturdular.

Rabbi Yose, Shekinahn yzn grdm iin ok mutluyum, dedi.

imdi tam yeri geldii iin, btn yol boyunca, peimi brakmayan,

ve sorularyla beni bunaltan, eek srcs bir ihtiyarn sorularn anlataym:

Ylan, yalnz bana havada uarken,

onun dileri arasnda bir karncann, huzur iinde durmas nedendir?

Balangtaki birlik, ayrlmayla sonulanr.

Neden bir kartal yuvas asla aata olmaz?

Yaratcnn yaratmad,

herhangi bir yerde yaratlmadan yaayan,

ypranm gentir.

Onlar yukar karken aa der; derken yukar karlar.

ki birdir ve bir tr.

Gzleri olmayan, gizlenen ve grnen bir bedeni olan

Gzel bkire nedir?

O, sabah dar kar ve btn gn sakldr,

Olmayan sslerle kendisini ssler.



Yol boyunca btn bunlar sordu bana; ok sknt verdi.

imdi rahatlayabilirim!

Eer seninle beraber olsaydk, bu aprak garip szler yerine

Tevrat szckleri ile konuurduk.

Rabbi Hiya, O ihtiyar eek srcs hakknda,

herhangi birey biliyormusun? dedi

Rabbi Yose, O szcklerde hibirey olmadn biliyorum.

Eer o birey bilseydi, Tevrat ile ilgili bir konu aard;

o zaman yol boyunca bo eylerle uramazdm! diye yantlad.

[66]

Rabbi Hiya, O eek srcs buradam?

bazan bo budalalklarda, altn anlar kefedilir!

Rabbi Yose, O burda! Eeini ve yiyeceini yerletiriyor. dedi.

Onu ardlar; hemen geldi.

Ve onlara; imdi iki tr ve bir gibidir! dedi

Rabbi Yose, Rabbi Hiyyaya

Size btn szlerinin bo samalklar olduunu sylemedimmi? dedi.

htiyar, onlardan nce oturdu ve

Rabbiler, Ben eek srclne ksa sre nce baladm.

nceden yle biri deildim.

Fakat benim kk bir olum var ve onu okula verdim!

Onun Tevrat ile uramasn istedim.

Yolda, seyahat etmekte olan rabbiler grdmde

onlarn arkasndaki eei rehber edindim.

Bugn, yeni Tevrat szckleri duyacam dndm

ama hibirey duymadm! dedi.

Rabbi Yose,

Sylediin btn szckleri dinledim,

onlardan bir tanesi beni gerekten artt.

ama dier sylediklerin sama veya bo szler. dedi

htiyar, Hangi szck o? diye sordu.

Rabbi Yose, Gzel kz hakknda olan diye yantlad.

 htiyar at ve dedi

YHVH benden yana; Korkum yok.

insanolu bana ne yapabilir?

YHVH benim tarafmda, bana yardm eder...

en iyisi YHVHya snmak...

[Mezmurlar-Psalms 118:6-8]

Ne kadar iyi, ho, deerli ve ycedir Tevrat szckleri!

Ama bunlar nasl syleyebilirdim nceki Rabbiye,

dudaklarndan u ana kadar tek szck duymadm?

Ama onlar(sana) syleyeceim

[67]

nk herkesin nnde,

Tevrat szcklerini sylemekten utanmam!

htiyar dnceye dald...

sonra kendine geldi ve

Musa bulut iine girdi ve daa kt... dedi

[Exodus-k 24:18]

Bu bulut nedir?

Yazld gibi:Yaym buluta yerletirdim

[Genesis-Tekvin 9:13]
 rendik ki Gkkua Onun giysisinden alnmadr

ve onlar Musaya vermitir.

Giysiyi giydi, Musa daa kt;

ne grdyse onun iinden grd,

onun stndeki herey zevkliydi.

Yoldalar yaklatlar ve kendilerini htiyarn nne attlar.

Alayarak, Eer, dnyaya senin azndan kan

bu szckleri duymak iin geldiysek,

bu bile bizim iin yeterli olurdu! dediler.

htiyar

Arkadalar, Yoldalar, ben sadece bu szck iin balamadm.

Benim gibi bir ihtiyar, sadece bir tek sz iin gevezelik etmez.

nsanolunun akl ok karktr!

Onlar, Tevratn gerek yolunu grmezler.

Tevrat, onlara hergn sevgiyle seslenir,

ama onlar balarn evirmek istemezler.

Bu yzden ben Tevratdan bir szcn klfn kaldrrm,

ksa bir sre grnr ve sonra abucak saklarm-

 gerek hakikat budur-

ama o kendi klfndan aa kt zaman

hemen kendisini saklar,

bu yzden, o bunu sadece kendisini itenlikle bilenler iin yapar.

Bir yk.

Bu neyle karlatrlabilir?

Saraynda sakl gzel bir prensesle.

Onun kendisi gibi sakl, kimsenin bilmedii bir a vardr.

Ak, akn da vurmu, hergn prensesin kapsnn nnden gemekte,

gzlerini her yana kaldrarak gizlice bakmaktadr.

Prenses ann hergn srekli kapsnda dolatn bilmektedir.

Prenses ne yapmaldr?

sakl saraynn penceresini azck aarak,

yzn ana gsteririr

ve hzla yeniden kapanr.

(Bunu) Ann yaknlarndaki hi kimse gremez, sadece ana yansr ve o grr.

Ve an kalbi, ruhu ve hereyi sevgilisine doru akar.

Ve sevgilisinin de ona akn akladn anlar.

Prenses kendini sadece bir an iin ak ederek,

ann ona olan akn uyandrmtr.



Tevrat szc de byledir:

O bakasna deil sadece ana kendini aar.

Tevrat, hergn kapsnda dolaann

kalbinin hikmetini bilir.

O (Tevrat) ne yapar?

sarayndan yzn gsterir

ve ona bir ipucu vererek

yanna arr

ve sonra hzla, sakl sarayna ekilir.

bunu kimse bilemez ve kimseye yansmaz,

sadece andan baka,

ve an kalbi, ruhu ve hereyi

ona doru akar.

Bunun iin Tevrat, kendisini aa karr ve gizler.

Ana sevgiyle yaklar

onun akn uyandrr.

Gel ve gr!

Bu Tevratn yoludur.
 nce, insana kendini aa kardnda,

ima ile arr.

Eer o anlarsa iyi;

eer anlamazsa, ona bir mesaj gnderir, onu bir aptal arr gibi arr.

Tevrat, habercisine:

Syle o safa, daha yakna gelsin, onunla ancak o ekilde konuabilirim! der.

yle yazlmtr:

Kim saduyusuzsa, safsa?

buraya gelsin, buradan yesin!

[Sleymann meselleri-Proverbs 9:4]

O yaklar.

O (Tevrat), perdenin arkasndan onunla konuur,

o szckleri izler sonra onda ksa bir anlk yansma olur.

Bu derasha

[68]

dr.

Sonra st rtl bir ekilde,

benzetme ve gizemli szcklerle,onunla konuur,

Bu da haggadah

[69]
 tr.

nce onu altrarak yetitirir,

sonra onunla yzyze gelir ve yzn aar

ve ona ilk gnden beri kalbinde gizlenmi olan,

btn sakl srlar ve btn sakl yollar anlatr

imdi o, (artk) Tevratn kocas, evin hkimi

mkemmel bir insandr.

Btn srlarn ona aklamtr,

sakl tutulan, gizli ve kapal olan hibirey kalmamtr.

O (Tevrat) ona der ki, szc grdnm?

Bu seni ilk kez iaretle ardm szcktr.

Pek ok srlar oradadr. Bu birdir ve o da birdir!

imdi o grr ki, bu szckler hibir ey eklemeyecek

ve hibirey alp gtrmeyecek.

 imdi bu ayetin peshatdr

[70]

, tam ona benzer!

Dikkat et, hatta tek bir harf eklenmez veya silinmez.

nsanlar, farknda olmallar.

Aklar olmak iin Tevrat takip etmeliler!..

Bir an sessiz kald.

Yoldalar armlard;

Onlar, gece mi gndz m olduunu,

gerekten orada olup olmadklarn bilmiyorlard...

Yeter Yoldalar!

imdiden sonra, Gnah tarafnn sizin zerinizde bir gc olmadn biliyorsunuz.

Ben, Yeiva Sava, sizden nce ayaa kalktm

bu szcklerle sizi uyandrmak iin.

 Onlar, uykudan uyanan bir insan gibi frladklar gibi

kendilerini onun nne attlar,

o szcn aresizliiyle.

Bir sre sonra alamaya baladler.

Rabbi Hiya at ve syledi

Beni kalbinin stne mhr gibi koy,

kolunun stne bir mhr gibi koy

[Neideler neidesi 8:6]...

Kalplerimizin alevlerinden kan kvlcmlar ve sevgi, size elik edecek!

Belki sizin imgeniz bize kaznd gibi,

bizim imgemiz de sizin kalbinize kaznacak!

Onlar pt, kutsad ve ayrldlar.

Onlar, Rabbi Shimona yeniden katldklarnda

ona hereyi anlattlar,

o da honut oldu ve ard.

Btn bunlar kazandnz iin ok anslsnz!

Burada bir cennet aslan ile berabermisiniz,

birok kahramanla veya hibireyle karlatrlamayacak kadar

 ok gl bir kahramanla,

ve siz onu hemen tanyamadnz!

onun sizi cezalandrmasndan nasl kurtulduunuza ayorum!

demekki, Kutsanm Kutsal Bir sizi korumak istemi! dedi

Onlar iin u ayetleri syledi:

Dorularn yolu, gnn douu gibidir,

gn tamamlanana kadar giderek aydnlanr.

Yrdnzde, admlarnz zgr olacak;

eer koarsanz, tkezlemeyeceksiniz.

Halknzn hepsi doruluktadr,

topraklarnz sonsuza kadar duracak;

diktiim filizler, ellerimle yaptm iler, muhteem olacak.

[71]

Tanrya armaan (Kutsama yeri)

[72]

YHVH Musayla konuup, dedi;

 srail oullarna, Bana armaan getirmelerini syle,

Her kim gnlnden verirse Benim dlm alacak.

Onlardan alacanz armaanlar udur:

altn, gm ve bakr;

mavi, mor ve kzl yn iplii, ince keten ve kei kl;

krmz boyal ko derileri, yunus derileri ve akasya aac;

kandil iin ya, kutsama ya iin

ve ho kokulu tts iin baharatlar;

gslk ve efod

[73]

iin

taklacak akik ve deerli talar.

Benim iin kutsal yer yapsnlar ve Ben onlarn ortasnda oturacam

[k-Exodus 25:1-8]

Bir gn, Rabbi imon, Rabbi Elyazar, Rabbi Abba ve Rabbi Yose,

Ginnosar kysndaki aalarn altnda oturuyorlard.

Rabbi imon;

u aalarn glgesinde oturmak ne kadar ho!

Tevrat szckleriyle burasn talandrmalyz! dedi

Rabbi imon at ve dedi:

 Kral Sleyman, Lbnandan gelmi sedir aalarndan,

kendisine bir tahtrevan yapt

[Neideler neidesi-Song of songs 3:9]

imdi bu ayetin anlamn konualm;

Tahtrevan Saray gibidir ama

yksekteki saraydan daha aadadr.

Kutsanm Kutsal Bir, onu Cennet Bahesine

Kendi zevk ve arzularn ona alamak,

doru yoldaki ruhunu honut etmek iin ard.

Bu ruhlarn dnyada bir bedenleri yoktur.

Onlar ykselirler ve orada talandrlrlar.

Onlarn yerleri imrenilecek,

yksek sevinle zevklenilecek yerlerdir,

YHVHin honutluu olarak adlandrlr.

Oras, saf lezzet rmaklarnn ok deerli akntlaryla doldurulur.

Tahtrevana ulaana hereye sahip olma yetkisi verilir.

Onlar, Kutsanm Kutsal Birin glgesinde oturma rahatlna layktr.

Bu yzden denmitir ki:

Onun glgesinde zevkle oturdum

[Neideler neidesi-Song of songs 2:3]

 imdi biz o rahatln glgesinde oturuyoruz,

Kutsanm Kutsal Birin glgesinde, tahtrevanda oturduumuzun

bilincinde olmalyz!

Salnmakta olan Tahtrevan aalarnn,

bizi dier glgelerden korumasn,

ulu talandrma ile talandrmalyz...

Ne mutlu Kutsal kiilere!

Onlarn stadlar, onlar arar, arr

onlara Onun yaknln sunarlar.

Bu yzden, Kutsal Kiiler, sinagoga hepbirlikte katlmallar.

Her kim en erken oraya katlrsa, ekinah onunla birebir iliki kurar!

Gel ve gr:

Sinagogda ilk bulunan kiinin pay mutluluktur!

O, Zaddik

[74]

makamnda ekinahla birlikte oturur.

Bunun gizli anlam udur:

Kim Beni erkenden ararsa bulacaktr

[Sleymann meselleri 8:17]

Bu en yksee ykselmektir.


imdi siz, Ama rendiimize gre Kutsanm Kutsal Bir sinagoga geldiinde

orada on kii bulamad, ve ok kzd!

Nasl olur da, erken gelen

ekinaha katlr ve onunla birlikte Zaddik makamnda oturur? diyeceksiniz.

Bir yk:

Bir Kral, lkesindeki tm uyruklarnn belli bir gn ve yerde

huzurunda toplanmasn buyurmutu.

Herkes bu olaya hazrlanrken, bir kii

oraya zamanndan daha nce geldi.

Kral geldiinde erken gelen bu kiiyi grd, can skld.

Sen! Tm uyruklarm nerde? diye sordu.

Erken gelen kii, Efendim, Ben erken geldim,

ama onlar da Kraln buyruu uyarnca arkamdan geliyorlar

diye yant verdi.

Kral memnun oldu ve

O, Kraln sevgisini kazand.

Bu arada dier insanlar da geldiler.

Kral sakinletii iin onlara hogrl davrand.

Eer onlar gelmeselerdi,

veya onlarn yolda olduunu syleyecek,

erken gelen bir temsilci olmasayd,

Kral ok kzacakt.

Burada da, birisi erken gelip sinagogda bulunursa,

ekinah gelir ve onu bulursa,

dier hepsi de oradaymlar gibi onu dikkate alr,

nk o bir kii dierleri iin beklemektedir.

ekinah, kendini onunla birletirdiinde

tek beden oldular.

Ve onu Zaddik makamna kabul etti,

Ama erken gelen olmasayd

eer orada kimse bulunmasayd,

ne yazlacakt?

Niye geldim? Burada kimse yok!

[aya 50:2]

Bu ayet: Burada on kii yok. demiyor

Benimle birleecek,

Benimle olacak,

Burada kimse yok diyor

sylendii gibi: Elohim adam,

Zaddik makamnda bulunur...



Rabbi imon ve Yoldalar kalktlar.

Onlar kalkp yrdler.

Rabbi Elyazar, babas Rabbi imona,

Baba, imdiye kadar, Cennet Bahesindeki,

Yaam aacnn glgesinde oturmaktaydk,

imdiden sonra artk yrdimize gre,

bu Aacn gzeten yollarn izlemeliyiz... dedi

Rabbi Abba at ve dedi

Armaan olarak Beni al. Herkesden...

Kutsanm Kutsal Bir, Tanr evinin nasl yaplacan Musaya gsterdiinde,

ona ok zor geldi, anlayamad ama.

(Yine de) te, Tanr evi yaplmt.

imdi zorluu kaldrmalyz:

Eer Kutsanm Kutsal Bir bu armaan yalnz Musaya verdiyse,

srailoullar armaan alacak diye nasl syleyebilirdi?

Bu yzden, O Onu Musaya verdi, baka birine deil!

Ksa yk.

Her zaman halknn arasnda olan bir Kral vard,

ama kralie her zaman kralla birlikte olmazd.

 Kralie kralla birlikte olmad srece,

halk kendini gvende hissetmiyor;

huzursuz oluyordu.

Kralie geldiinde,

btn halk huzur bulurdu ve kendilerini gvende hissederlerdi.

Bu yzden, ilkin, Kutsanm Kutsal Bir

Musaya iaretler ve mucizeler sergilediinde,

halk kendini gvende hissetmedi.

Kutsanm Kutsal Bir

Benim armaganm aln: Evimi ortanzda yerletiririm!

dedii zaman,

yle yazlmtr:

Musa, Tanr evini bitirip dzenlediinde

[Saylar 7:1]

Musann gelini iin yeryzne indiinde!...

Rabbi imon alayarak

Kesin olarak biliyorum ki

Ulu Kutsal Ruh sizin iinizde titreiyor.

 Bu Mutlu bir kuaktr!

Kral Mesihin grldnden buyana byle kuak grlmemitir.

Tevrat, eski gnlerine geri dnd!

Dorulukta olanlar bu dnyada ve gelecek dnyada

Mutludur! dedi.

Shabatn (sebt gnnn) gizemi

Sebt gnnn gizemi:

O Sebt gndr ki!

Birin gizemini birletirdi

Birin gizemini Onun zerine rtt.

Sebt gnne giri duas:

Ulu Kutsal Kraln, Onun zerinde dinlenmesi iin Kutsal Grkemin Taht,

Birin gizeminde birlemitir.

Sebt gn girerken O yalnzdr,

Dier Tarafdan ayrlmtr,

Btn yarglar Ondan kmtr.

kutsal n birliinde uzanmtr,

Kutsal Kral ile yzyze gelmek iin tekrar tekrar ta giyer.

Btn gazap gleri ve yargnn hkimleri Ondan kaarlar.

Onun dndaki btn dnyalar gszdr.

 Onun yz, uzaklardan gelen kla parlar;

Ona kutsal kiiler tarafndan ta giydirilir

Ve onlarn hepsi yeni ruhla talandrlr.

O zaman dua balar,

Onu nee ve sevinten parlayan yzlerle kutsar:

Barekhu ET YHVH ha-Mevorakh,

Kutsa YHVH, Kutsanm bir,

YHVH, nce Onu kutsa.

SEFER HA-BAHR
AYDINLANMA KTABI

Bahir, kabalistik metinlerin en eski ve en nemlilerinden biridir anlam parlaklk veya

aydnlanma demektir. Zoharn yaynlanmasna kadar Bahir, kabalstik retinin en etkili
kaynayd. Btn Kabalistler Bahirden alnt yapmtr ve zellikle Rambann

[75]

Tevrat aklamasnda ok kullanlmtr. Ayn ekilde Zoharda da Bahirden birok alnt ve

aklama vardr.

Ve imdi asmandaki

[76]

parlak grmyorlar... [Job-Eyub 37:21]

Bahir kitab ayn zamanda Rabbi Nehunya ben haKanann

[77]

Midrash olarak da anlan toplam 12000 szckten oluan olduka kk ama yksek
saygnl olan bir kitaptr. lk basks, birinci yzyl Talmud bilgesi Rabbi Nehunya ben
haKanaya atfen, 1176 ylnda Provencde yaplmtr.

Bahirde ortaya konan en nemli kavramlardan biri 10 sefirotdur. Ayn zamanda Genesisin ilk
ayetinin aklanmas ve gerek anlam tartlr. brani alfabesine mistik adan bak, Gilgul
(reenkarnasyon-yeniden dou) tartmas, Bilgelik (Hikmet)in 32 yolu ve Tzimtum, kitapta yer
alan dier konulardr. Be blmden olumaktadr.

1. Blm. Yaratln ilk ayeti

Yaratln ilk ayetinin aklanmasn ierir. Rabbi Nehunya ben HaKana, Rabbi Berekyah,
Rabbi Amorai, Rabbi Bun, Rabbi Ishmael, Rabbi Rahumai adl bilgeler, rencilerine,
Yaratln (Genesis) ilk ayetinin aklamasn, Tevratta yer alan dier blmlerdeki ayetlere de
gnderme yaparak ve rnekler vererek aklar ve yorumlarlar.

2. Blm. Alfa-Beta

Bu blmde Rabbiler; Rabbi Yanai, Rabbi Ahilai, Rabbi Levatas ben Tavrus ve Rabbi
Yohanann da katlmas ile soru cevap yntemini kullanarak, bu kez harflerin aklama ve
yorumlar ile meleklerden sz edilir.

3. Blm, Yedi ses ve Sefirot

Yedi ses ve Sefirot aklamalarna ayrlmtr. Tanrnn Yedi deiik sesinin Tevrat ayetleri
tankl ile aklamalar yaplmaktadr. 1. Ses Mezmurlar 29:3de sz edilen Tanrnn sularn
zerinde grkemle grleyen sesidir. 2. Ses Mezmurlar 29:4de ve aya 10:13-48:13de konu
edilen Tanrnn gl sesidir, 3. Ses, Mezmurlar 29:4-111:3de Tanrnn ihtiaml sesidir, 4.
Ses, Mezmurlar 29:5daki Tanrnn aalar paralayan sesidir, 5. Ses, Mezmurlar 29:7de
Tanrnn ate alevi kan ve ate ile su arasnda bar yaptran sesidir. 6.Ses Mezmurlar 29:8-
18:51de Tanrnn l sarsan ve Mesih ile Davuda ve onun kuaklarna sonsuza kadar inayet
eden sesi ve son olarak 7. Ses, Yine Mezmurlar 29:9da Tanrnn Geyikleri dourtan,
Ormanlar soyup plak brakan ve Tapnanda her eyin htiam diye lk att ve
Neideler Neidesi 2:7de Kudsn kzlar, krlarn dii geyikleri, sizi and ile balyorum diyen
sesidir aklamas yaplmaktadr. Ayrca rencilerin sorular erine, Tevratta 7 says geen
dier ayetler ile ilgili ok geni aklamalar bulunmaktadr.

4. Blm. Sefirot.

Bahir kitabnn 4. blm; Ve Harun halk kutsamak iin ellerini kaldrd, ve halk kutsayp
gnah sunusunu, yanm sunuyu ve bar sunusunu sunduktan sonra indi [Levililer 9:22]
ayetinin aklamas ile balar. Bu ayette ellerin kaldrlmasnn nedeni aratrlr, ellerde 10
parmak olmasnn 10 Sefirotu ima ettii anlatlr. Buradan 10 emir ile iliki kurulur, 10 emiri
oluturan toplam 613 harfin de 613 ayete karlk geldii sylenir. Bu ayetler, Teth dnda 22
harften olumaktadr.

Bundan sonra Sefirotun aklanmasna geilir. Gkler, Tanrnn ann ilan (me-Saprim)
ederler [Mezmurlar 19:2] ayeti ve daha bir ok ayetin Sefirot bilgileri verdiine ilikin bilgiler ile
Rabbilerin aklamalar srer. Sefirottaki lemeler, Tanrnn ilikisine gre deien adlar ve bu
adlarn herbirinin bir sefiraha karlk geldii soru-yant eklinde, bu aklamalarda yer alr.

5. Blm. Ruhun gizemi.

Bu blm; Ltfen grkemini bana gster [k 33:18] ayetinin aklamas ile balar.
Erdemli insann ktl ile kt insann erdeminden sz edilir. Bu ve benzeri ayetlerin nda,
renciler Rabbilerin gizli dnyalarnn gizlerini renmek iin sorarlar. Ve O burnuna yaam
nefesini fledi... [Tekvin 2:7] ayetinin aklamas yaplr. Tevratta geen baz kavramlar, gne
ve ayn pozisyonlarna gre zel adlar ve etkileri anlatlr. Yaratl srasnda, insanolunun
cennetten kovulmalarnn ardndaki giz aklanr.

TANNAM

[78]

Tannaim, Yahudi bilgelik retisidir. tanna ad, Aramice teni veya tena (=
retmek)den alnmtr ve genellikle, szl yasa retmenlerini belirtir. Mishna bilgeliinin bir
parasdr. Bu retmenler, Mishna ve Baraitann

[79]

ieriini retirler. Bu terim ilk kez Mishna veya Baraitadan bahseden retmenleri iaret
etmek iin Gemarada kullanlmtr.

MSHNA

Mishna, sinagoglarda bilginler ve retmenler tarafndan yaplan Akademik eitimde ilenen

konularn ve bu konular hakknda bilginlerin grlerini toplayan kitaptr. Btn rabbinik
tartmalar temel alan ve Dni yasalara uygun konular, Tannaim de ilenmi ve Mishnada
toplanmtr.

Mishna, Armice ayn anlamdaki teni veya tenadan treyen matnitann karl olan
shanah fiilinden tremi addr. shanah fiilinin orijinal anlam tekrarlamaktr. Yazyla deil,
azdan kulaa gemi, zorla retmek ve renmek olarak eski braniceden alnmtr.
Miras kalan retinin unutulmamas ancak sk sk ezberden tekrarlayarak olanakl olabilirdi.
Mishna: gelenei, renme ve retme anlamna geldiinden, Mishna szl olarak iletilmi
yasay iaret eder. .S 10-220 yllarn kapsayan almalarn 3.dnemi saylan 120-140
dneminde yaayan en nemli Mishna toplaycs Rabbi Akibadr (.S.140)

KABALA VE DER GELENEKLER

 Kendisinden sonraki Kabala almalarnn neredeyse tmn etkileyen, Lurianik Kabalann

[80]

birok fikri ve konusu, ilgilenen birok bilgine gre Kabaladan nceki baka dnce
sistemlerinde de vardr, (Hint felsefesi, platon felsefesi, gnostisizm) bunlardan en azndan ikisi,
platon felsefesi ve gnostisizm yahudi mistisizminin gelimesinde etkili olmutur. Ancak Kabalann
bat dnce tarihindeki yeri, incil gelenei, dou gizemcilii ve bat felsefesinin ynelii
arasndaki anahtar istasyon zellii ile tekdir. Bu geleneklerin ksmen hatal olarak temsil
ettii, Tanr ve insan doasnn filozofik ve psikolojik grnm, saac Luriann Kabalasnda,
Luriann derin ruhan anlay, kapsaml felsefesi, ve efsanev hayal gcyle ok kapsaml
olarak birletirilir.

Ancak Kabala ve ada sistemin dnce ve pratii arasndaki iliki, eit nemdedir.
Kabalistlerin, Hrstiyan mistii Jakob Boehme

[81]

ve retisi ile Alman romantik filozoflar Schelling

[82]

ve Hegel

[83]

zerinde derin etkileri olmutur. Lurianik Kabalan temel benzetmeleri, Freud

[84]

ve Jung

[85]

tarafndan da ska kullanlmtr. Jung, psikolojisinde, Kabala simyasnn ruhan bakndan

son derece etkilenerek, meditasyon metodunu gelitirdiini ve simyacnn gizli formlyle,
mridde gml duran metali deitirerek Kabalistik altn n karldn ifade etmitir.

Sonu olarak, deconstructionun

[86]
 kurucusu olarak bilinen Jacques Derrida

[87]

tamamen kabalistik dnceleri artran birok fikir ileri srmtr. Derrida, birok
kavramda olduu gibi, differance (fark) ve trace (ipucu) kavramlarnda, Lurianik semboller
olan Ain-Sof ve Tzimzumdan esinlenerek Kabalistik, kaplarn krlmas aamasnn ada
yorumu olarak deconstructionu ortaya koymutur.

KABALADA EVREN YARATILI GELENEKSEL TEORS

Bata, Kabalann kaynaklar ve anlam ile ilgili bilgileri aktarrken, onun bir Evren Yaratl
Teorisi olduundan da sz etmitik. imdi bu yaratl srecinin aamalarn greceiz.
Aada, bu srece ilikin geleneksel gr zetlenmektedir. Bir sonraki blmde de geleneksel
gr revize eden ve gnmz Kabala anlaynda byk kabul gren Rabbi saac Luria ve
izleyicilerinin yaratl teorisi anlatlacaktr.

Balangta tam boluk, AIN vard. AIN basit bir hilik deil ama kendi mutlak hiliinin
varldr. Hibir tanma uymad halde bunu yakn bir ekilde sylemek istersek, AN Tanrdr.

ANde baz noktalar younlamaya balad (Bunun ne olduunu veya nasl olduunu
syleyebilmek bir yana dnlemez bile) ve bu younlama, varln yokluu olan AN SOPHu
yaratt ki biz buna, sonsuz/snrsz bir ey diyebiliriz. AN sonsuzluk fikri iken, AN SOPH
sonsuzdur. Uygun bir sylemle, AN SOPH Sulardr.

Sonra AN SOPH hareket etti ve snrsz k AN SOPH AURu yaratt. Sadece bu kadar
deil ... ve Tanr dedi, Orada k olsun, ama bu ayn zamanda harflerin parlakl yolu ile,
Tanrnn Ruhu veya nefesi anlamna gelen kabalann kutsal lemesini de simgeler. Buna
uygun sylem ise, AN SOPH AUR Ikdr.
Tablo 3. AN-AN SOF-AN SOF AUR RTLER LK SEFRAH KETERDE YOUNLAIRKEN

AN, AN SOPH ve AN SOPH AUR ayn zamanda Aleph, Beyt ve Gimel harfleridir mutlak
sonsuzluk, mutlak boluk ve mutlak eylem (hareket), ayn zamanda AN- Anne, AN SOPH-Baba
ve AN SOPH AUR Ta, Kether ve I simgeler.

ANin srekli devinimi, SOPH ve AURdan sonra dokuz Sefirotu meydana getirir parlak
kreler ki bunlar brani alfabesinin ilk dokuz harfidir. Bu kutsal l sadece Sefirotu
yaratmakla kalmaz, Aleph, Beyt ve Gimmel Kutsal lsn de yaratr.

AN, Abyssi geride brakp AN SOPH AURu yarattnda, boluk drt kre ile doldu, her bir
kre, dokuz sefirotun giderek gelien somut formlar ile ayn zamanda AN SOPH AURu da
temsil ediyor ve ieriyordu. Bylece toplam 40 kre, art dokuz orijinal sephirot ve AN SOPH
AURu topladmzda 50 kapya ularz. te bizim, kendi kremizden balayan servenimiz,
Yaam Aacnn bu 50 kaps boyunca srer.

AIN SOPH AUR ve Sefirot kkenli olan (Teorik olarak AIN SOPH ve AIN) bu drt kre ve
ierikleri aada gsterilmitir.

Assiah: Madde kresi ( Maddesel varolu)

Yetzirah: Biimlenme kresi (Snflandrma)

Beriah: Yaratl kresi (Arketipler-lkrnekler)

Atzilut: Kutsal isimler kresi (Soyut kavramlar)

 Btn bu anlatlanlar nsanla ilikilidir ve her insann Egosu AIN SOPH AURu temsil eder
(bilinlilik ve doru ile yanl, iyi ile kt arasndaki fark bilme ve renme yetenei olarak)

nsanln amac, bizim varolusal maddemiz olan Hakkat Kresine ykselmektir ve bunun
iin Drt Kre iinden geen ve AINle yani Tanr ile yeniden birleene kadar sren bir yolculuk
yapmaldr. Bunun anlam her kii Yaam Aacnn 50 kapsndan geme potansiyeline sahiptir.
Ancak Musa bile AIN SOPHdan teye gidememitir. AIN SOPH sonsuz varolu- Tanrdr ve
insanln geleceini gstermitir.

AN, saf ruhun yeridir, devinerek AN SOPHu veya sonsuzu yaratr. Yukarda anlatld gibi,
AN SOPHun iinde younlam AN SOPH AUR Snrsz k- vardr ve buradan dokuz
sefirot kar. Dokuz Sefirotun merkezi beyaz ve parlayan noktakether (ta) veya k
olarak adlandrlr. Sefirot, dokuz kre gibi ktan Yaam Aac biiminde kmtr. Sefirot ve
AIN SOPH AUR, 10 parlayan sefira olarak adlandrlr ve brani alfabesinin ilk 10 harfi ile
ilikilidir. Buna gre: Alef (AIN SOF AUR; 1), Bayt (2), Ghimel (3), Dalet (4), Hay (5), Vav (6),
Zayn (7), Hayt (8), Tayt (9) ve Yod (10). Bunlar AIN SOFun 10 soyutlamas olup AINin
devingen sonucudur.

AIN SOPHun 10 soyutlamas drt kreye yansr: Atzilut Kutsal Ad Kresi (soyut
kavramlar); Beriah Yaratl Kresi (lkrnekler); YetzirahBiimlenme Kresi (snflanma); ve
AssiayahMadde Kresi (maddesel varolu).

Bu krelerin herbirinin yansmas orijinal 10 Sefirottan uzaklaan herbir kre, bir ncekinden
daha ok somutlamaktadr- aada gsterilmektedir:

Bu sre ile soyut somutlar.

Her oluumun kurallar ncekinin stndedir, ruhun Yaam Aac boyunca (10dan 1e ve
AIN SOPHtan AINe) yolculuunu betimler. Oluumun Hiyerarisi aada gsterilmektedir.

Sz edilen bu drt derecede, yaratl, biimlenme ve yapma, Kutsal metinlerde ve

Kabalada sklkla yinelenir. Sefirotun drt dnya ile ilgili ortak dzenlemesi aada
gsterilmitir:

Keter Ain Sofa en yakn olduundan bilinemez ve aada kalan dier dokuzdan farkl kabul
edilir. Bu yzden dzenleme iinde yeralmaz.

Hokmah, olabilecek en yksek Sefirah olarak kabul edilebilir. Baba veya zaman (gemi) ile
ilikili kabul edilir ve Y-H-V-Hin Ysidir.

Binah, zamann (gelecek) boyutu ile ilikilidir ve Anne kabul edilir. Y-H-V-Hin Hsidir.
 Sonraki alt Sefirot birlikte bir grup oluturur ve uzayn devamllnn alt yn ile ilikilidir ve
iliki anlayn gsterir. Bu alt, birlikte Zer Anpin (kk yz) olarak adlandrlr ve V
hatrlatr nk Vavn saysal deeri 6dr. Tiferet bu grubun merkezi kabul edilir ve o ounlukla
Zer Anpin kabul edilir.

Sonuncu olan Malkut, Tanrnn yeryzndeki huzuru (Shekinah) ile ok yakn Sefirah olarak
kabul edilir. Gelindir ve Y-H-V-Hin sonuncu veya kk Hdir.

Not: Farkl Kabala sistemlerinde farkl dzenlemeler yaplr.

 Bu tablo, eitli farkl tabolardan, Grifasian sentezi esas alnarak,
birok elikili tablodan daha basit ve anlalabir olmas amalanarak hazrlanmtr.
Bu hiyerarinin blm ve nitelikleri, dnya zerindeki farkl inanlarda da
ayn gezegenler ve anlaylar iin geerli olduu iin, Grifasian sistemi karlatrmal
teoloji sentezlerine temel kabul edilmektedir.
 4. BLM LURA KABALASI

1492 Ylnda spanya Kral Ferdinandn Yahudileri spanyadan kovma emri zerine, Yahudiler
bir kez daha geleneksel kaderleri olan srgn ve g ile kar karya kalmlard. Bu durum
kutsal metinlerdeki kehanetleri yeniden gndeme getirdi. Dnyann sonunun yaklat, kurtarc
Mesihin gelecei zerine sylentiler ile alkalanan endieli, tedirgin ve skntl mnev ortam,
Kabalann yeniden ve etkili biimde gndeme gelmesine yol at. te bu dnemde Kabala
merkezi durumunda olan Safedde en byk Kabala bilgesi Isaac ben Solomon Luriann okulu
ve retisi tm dnyann ilgi oda oldu.

saac ben Solomon Luriann yaam hakkndaki bilgileri, lmnden sonra yazlan ve yazar
bilinmeyen Arinin Yaam (Toledot ha-Ari) adl biyografik kitaptan reniyoruz.

1534 ylnda Kudsde dnyaya gelen Isaac ben Solomon Luria, daha sonra ailesi ile birlikte
Msra g etmi, orada Yahudi rabbilerden kkl bir dinsel eitim almtr. Ya ilerledike
Yahudi hukuku konusunda derinleen Luriann bu almalar srasnda, Yahudi mistisizmi ok
ilgisini ekmi ve bundan sonra tm yaamn Kabala ve Zohar almalarna adamtr. Luria,
almalarn yazya dkmeye nce Zoharn Gizlilik Kitabna (Sifra di-tzeniuta) bir yorum
yazarak balamtr.

Luria, 1570 ylnda, almalarndan etkilendii yaayan en byk kabalac olan

Cordoveronun okuluna katlmak zere Kabala merkezi Safede gelir. Burada Cordoveronun
rencisi olan Luria, eski kabala sistemini gelitirerek, kendi mistik okulunu kurar. Bu okulun
sekin rencilerinden olan Hayyim Vitalin sonradan yazdna gre; Luriann gelitirdii zel
mistik metodlar Kavvanot (meditasyon) ve Yihudim (birletirme) ile bedeni saran kaba
kabuktan (Kelipot) kurtulmay ve isel arnmay esas alan trensel almalar, sadece Luriann
rencilerinden oluan kapal mistik guruplar tarafndan uygulanyordu.

Luriann gelitirdii ancak onun 1572 ylnda bir salgnda lmnden sonra, rencisi Hayyim
Vital tarafndan Luria Kabalas adyla, dnyaya sunulan Kabala sistemi, XVII. yz ylda gelien
Sabetay Sevi, XVIII. yz ylda ortaya kan Hasidizm ve tm Yahudi mistisizmini derinden
etkilemitir.

saac Luriada Evren yaratl:

saac Luriann Kabalas, eksiksiz bir yaratl kuram ortaya koymaktadr. Aada ayrntl
biimde grlecei gibi bu kuram evrede ele alnmaktadr. lk aamada, tm evreni kaplayan
Sonsuz Ain Sof kendi iine doru bzlmtr, bu evre Tzimtzum (bzlme/ekilme) adyla
anlr. Ancak sonsuzun sonluda kapsanmas olana olmad iin ikinci aamada kendini
snrlayan snrlar/kaplar krarak ve iindeki uyum da bozularak evrene yaylmtr. Bu evre de
Shevirat ha-Kelim (kaplarn krlmas) olarak adlandrlr. Ve nc aamada ise insanolunun
mistik abalar kavannot ile kutsal n en yksek formu Adam Kadmonun yeniden
domas Tiqqun (restorasyon, tamirat) ile gerekleecektir.

Herey, hibirey (Ayin)den, bir ey (Yesh)in ve onun rlmesiyle meydana gelen sonsuzluk
(Ain-Sof)dan meydana kmtr. Ain-Sof, bu meydana k olayn, kendisinden bile gizli olan
ve merkezdeki bu metafiziksel boluktan bir tzimtzum hareketiyle gerekletirdi. Balangta
varolan adam (Primordial Man), Adam Kadmon ve btn saysz dnyalar (ki Olamot-Alemler
olarak adlandrlr) bu boluktan ortaya kt.

lk Ademin gzlerinden, az, burun ve kulaklarndan kp geri dnen klar, 10 ilkrnek

(archetypal) deeri yani Sefirotu ve 22 kutsal harfi (Otiyot yesod) olutururlar. Bunlar, Evrenin
temel ilkelerinin yap talar ve hereyin yapsal elemanlardr.

Bu malar, yaylmann tesindeki sonsuzluun (Ain-Sof) klarn da kapsayan ilk kab

(Kelim) biimlendirir. Ancak bu ilk kap ne bu yaylmalar ve ne de Kaplarn krlmas (Shevirat
ha-Kelim) olarak bilinen kozmik felketi kapsayamaz. Bu kap paralanm ve deimitir. lkin
anlaml gruplar olarak toplanan harfler, aslnda anlamszln kutsal metinleriydi. Evrendeki bu
kopma, Tanr ile ilk adem gibi, erkeklikle diilii ve tm zelliklerin kartlklarn ortaya kard.

Krk kaplarn Metafiziksel bolukta yuvarlanmas, Kutsal n grkemli kvlcmlar gibidir.

nceden karanln katmanlarnda rtl dururken yakalanan bu kvlcmlar, Sitra Acraya, yani
dier yana derler ki bu dnya, Bilgeliin, Anlayn, biliin, Akn, Adaletin, Gzelliin v.s
dnyasdr. Krlmadan sonra, rtl duran klar ve kaplar Kellipot (kabuklular) olarak biraraya
gelerek birletiler ve sonuda; bizim dnyamz (assiyah-yapma dnyas)a kondular. Bu dnya,
hem olabilecek en kt dnyadr hem de paradoksal olarak ayn zamanda bu alann kurtuluunu
salayabilecek en iyi dnyadr.

Kaplarn krlmas sonucunda, Primordial Adam da kendi ruhunun okluu iine ksmen
krlmt. Bu srada, yaadmz dnyann biimleri ayn rnekler veya Kellipot olarak, Dier
yanda srgndeydi. Bu yzden, dnyada yaayan her kadn ve erkein grevi, kendi
kvlcmlarnn (netzotzim) zyle, gerek yaamda karlama ansn yakalamak ve o ruhlar
ykseltmektir. Ayn zamanda, lk Ademn be partzufim (Tanrnn kiilik olarak yz) figrn ve
Sefirotu yeniden yaplandrmaktr. nsan ve dnya, Kar koca arasndaki evlilik ilikisinde olduu
gibi kartyla uyumunu yeniden kurmaldr.

Kadn veya erkek, herkes kendi yaamlarnda birbirleri ile karlatklarnda, olaylar ve
eyleri kapsayan uygun kvlcm birbirlerinden geri alrlar. Her karlama ve herbir yaam,
kutsal n kvlcmnn parlamas ve teki karanlk dnyaya dalmas iin bir frsat olup
Kvlcmn ykselmesinin, Tikkun ha- olamn arac ve dnyann yeniden yaplmasdr.
 Kaosu ve eytan yenerek Dnyann kurtarlmas ve yeniden kurulmas, anlamsz olana anlam
kazandrmaktr. Sonsuz tanrnn, Ain-Sofun yeniden tamamlanmasnn mutlak gveni ise,
Sefirotun sembolize ettii somut ve soyut deerleri gerekletirmekle olanakldr. Lurianik
sistemde, Tanrsallk (Ain-Sof, sadece dnyann kayna deil, bundan daha ok, Dnya,
insanlk ve Tanry da ieren btn teosofik sistemle zdetir) Ain-Sofun tamamlanmas,
sadece insanolunun kendini yeniden yapmaya ynelik abalar ile olanakldr.

Tanrnn sonsuz ndan Fiziksel Dnyamza kadar, Yaratl srecinin aamalar:

OR AN SOF (Tanrnn sonsuz )

Yaratl srecinin balamasndan nceki Tanrnn sonsuz nn on evresi.

Sod HaTzimtzum (Bzlmenin gizemi) evresi:

1) Tanrnn sonsuz nn kaldrlmas;

2) Tanrnn yaratltan etkisini geri ekmesi;

3) Kutsal k nnn, balangta varolan ilksel karanla

Yaylmas.

Adam Kadmonun (Balangta varolan (ilksel) adam) iki evresi:

1) Tanrnn dnyalar oluturma zel istei ve plan:

2) Adam Kadmonun kulaklarndan, burnundan, azndan klar kmas.

Akudim, Nekudim, Brudim (Birletirme, Noktalar, Balant)

Adam Kadmondan kan nlar sonucunda oluan klar ve kaplarn evresi.

Keter DAtzilut (Yaratln Ta

Tan dzeltmesi ile balayan Azilut dnyasnn dzeltme srecinin sekiz evresi.

Olam HaAtzilut (oluma dnyas)

Kutsal birliin zel bilinci Azilut dnyasnn on evresi (partzufim/figrler)

ABYA (Atzilut, Beriah. Yetzirah. Asiyah) dnyalar

Tanrnn sonsuz ndan kp, bizim fiziksel dnyamzda sonulanan drt evre (dnyalar)
 Ain-sof

Ain-Sof, sonsuz Tanrdr, tanmlanacak bir formu yoktur ve duraan deildir. O, kabalistler
tarafndan, dnyann ve insanln gelimesine paralel olarak bir sonraki aama bir ncekine
kar ama onu da kapsayarak, Tanr yerine tasarlanmtr. Ain-Sof, Kabalistin Tanrs olarak,
hem ok sde, hem ok karmak, hem hibirey, hem herey, hem gizli, hem ak, hem
gerek, hem hayal, hem insan yaratan, hem de insan tarafndan yaratlandr.

Ain-Sofda herey, hibir eyden (Ayin), geliir ve aa kar, o oluun ve olacaklarn

btnldr (ratzon), o akl ve hikmettir, o btn anlam ve deerleri dzenler (Sefirot), o erkek
ile diinin birlemesi ve btn elikilerin sonundaki birliktir. Ain-Sof, yolun sonunda, hem
noktalarn herbiri hem de onlarn diyalektik birliidir. O ok doal olmas nedeniyle, srekli
olarak kendini yaratma srecinin her aamasnda yeniden tanmlanmaldr. Bu kendini yaratma,
aslnda insanln, iinde bulunduu kark, elikili ve eksikli dnyadan kurtularak, eylemsel,
ahlaksal, zihinsel ve ruhsal yaamnda yaratlnn ekillenmesi ve mkemmellemesidir.

Kabalistler tarafndan, Gizli Tanry tanmlamak iin Srrn rts, Gizli k, Dncenin
kapsayamad v.s. gibi

[88]

pek ok epistemolojik (bilgi bilimsel) terim kullanlmtr; Herbiri de insan bilgi ve anlaynn
tesindeki Tanr anlamna gelmektedir. Btn kklerin kk, Farksz birlik, Byk gerek

[89]

, Yaratc, Sebeplerin sebebi, lk neden,Sonsuzluk v.b. Hangi anlama gelirse gelsin O

Dnyann kayna, gerei veya btn hereyin toplamdr. Olumlu armlara ramen
kabalistler, yine de btnyle bilinmeyen ve rtk olan Tanrya gnderme yapmaktadrlar.

lk Kabalistler, Sefer Yezirahda, u nermeyi yaparlar; Tanry sezebilmek iin kalbinizi

hibirey dnmeden, aznz da konumadan kapal tutun ve eer kalbiniz arparsa oraya
geri dnn

[90]

. Kabala sembolleri aklandka, Neden orada hibirey yok? ve nsan yaamnn anlam
nedir? sorularna verilecek en aklc ve ruhsal yant Ain-Sofdur. Ain-Sof, dnyann oluumuna
neden olmutur, btn anlam ve deerlerin kaynadr, sadece soyut olarak kendi deerinin
dzenidir ve sadece o, insanl tamamen gerekletirebilir. Ain-Sof, insan kalbini ve ruhunu
kendinden yanstmtr ancak insann, kendi eylemlerini onun dzenine uygun gerekletirmesi
daha nemlidir.

Tzimtzum

[91]

Tzim-tzum szcn genileme ve bzlme, ekilme, kaslma veya baz Kabalistlerin

aklamalarna gore merkezka ve merkeze ynelme enerjisi olarak aklayabiliriz.

Bilinmeyen mutlak, henz ikin deil ama akn durumdayken ve btn saylarn stndeyken,
oluumun iinden kendisini aa kard. lk olarak kendi iinden kendini sonsuz uzaya, sonsuz
bolua geri ekti; nce k veya yaam gc yava yava azald ve ilk olarak dipsiz bir
uurum belirdi, bu srada bir noktann yava yava bymesi gibi yaam veren enerji veya g
btn uzaya yayld. Bu younlama veya bzlme ve genileme, yaratl ve varoluun,
merkeze doru ve ayn zamanda merkezka enerjileridir, ite Kabalistler bunu Tzimtzum olarak
adlandrrlar.

Yaam formu, tm kusursuz modeller, ideada bulunan ilk ilke ve kusursuz prototip, maddesel
ve ruhsal olarak tm yaratlanlar, Ain Sofun iradesiyle ve kendisinden ortaya kmtr. Bu
oluum, Ain Sof a gre Mikrokosmdur, tm yaratlanlara gre ise Makrokosmdur. Tzimtzum
olay, zellikle nc olamn veya Sefirotal Kozmik aacn alt lsnn hareketidir - Her
Sefirotal Aa tane l halindedir ve bu lkler, srasyla yle adlandrlr 1) Anlalabilir
veya aklsal dnya: 2) Biimlendiren veya rnekler dnyas: ve 3) Doal dnya. Son l
Sefirot, olam ham-Muteba olarak adlandrlr ve tzimtzum da zellikle bu dnyada aktiftir.

Tzimtzum szcnn iki anlam vardr. Birinci anlam ontolojik (varlksal) olup, ksalmay
artrr, geri alma veya younlamadr. kinci anlam ise gizleme veya gizlemeyi artran
epistemolojikdir. Lurianik yaratl teorisinde, Ontolojik ve epistemolojik anlamlarnn her ikisi de
yer almaktadr.

Tzimtzum doktrini, bilinen evren ile evrensel olumsuzlamann sonucu arasndaki paradoksal
dnceler dizisini aklar. Lurianik Kabalaya gre, Tanrsal gerekliin ekilmesi veya
gizlenmesi ile Dnyann yokluktan yaratla geii arasnda pek fazla fark yoktur. Bir sinema
filmini perdeye yanstan k gibi Saf ve trde n esrarengiz paralar da dnyay oluturdu.

Tzimtzum anlayna gre, Tanrnn evreni yaratmas da bilinememeli ve anlalamamaldr.

Tzimtzum retisi, bilinmeyen yaratln zn de ierir. Tanrnn bzlme ve gizlenmesi olay,
dnya ve insanla, en byk bilinmeyeni ve byk kutsanmann aklamasn da sunmaktadr.

[92]
 Bununla birlikte, zaman zaman Kabalist yorumcular, Tzimtzum doabilimcileri ve kartlar
arasnda sert tartmalar da olmaktadr. Fiziki yorumcular, bzlmenin Tzimtzum ile
kartrlmamas gerektiini ileri srerler. nk, Kabalistik gelenee gre, Tanr veya Ain-
Sofun, balangta zaman ve uzaydan varolmad aktr. Gerek Tzimtzumda, uzay, zaman,
madde ve k hilikten olumutur.

Lurianik Tzimtzum anlay, matematik dnyas rnekleri ile aklanabilir. Bir sonsuz ve
mkemmel akl, 21/3, 126/18, 6.72 + 0.28 v.s gibi aritmetik aklamalarla hemen grlebilir.
Hepsi de 7 saysna eittir: Bu aklamalar, sadece farkl matematiksel dnceleri kavrayabilen
ve snrl akln, bak asna gredir. Gerekten de matematiki dnrler Russel ve
Whitehead tm matematii birka mantk ilkesiyle kantlayabilmilerdir. Bir sonsuz akln bir anlk
sezgisi, tm dnyann yksek matematiinin ayrntlarn basit bir dnce gibi aklayabilir ki
dnya da byledir.

Tanrnn bak asna gre, btn dnya, Bir kavram altndadr; Oysa bizim snrl
bakmza gre ise sadece kavramlarn ve hemen oluveren eylerin okluu olarak grnr.
Yaratl kutsal olula snrlanamaz, btnyle dokunulmam ve tanrsal bilile snrlanmam
kalntlardr. Dnya tanrsal bilideki btn noktalarn btnldr ve daha ok,
bilinmeyenlerden oluur, Tanr o oluu deitirmez, her ne kadar, olu alan bizim dnyamzsa
da, kesin alan tamamen bilinmez.

Uzay, zaman ve maddenin kendi kiisel varolular Tzimtzumun gizlenmesi veya snrl
bilgisinin mantksal sonucu kadardr. Zamandan veya uzaydan uzak olan, rtk veya ak olan
ve baka birine veya ilkenin kendine ait olan, bilinmeyen veya sadece bir paras bilinen
kategorilerden her biri snrl bilginin aralardr. Uzay, zaman, madde ve kiilik, yaratln
mantksal nkouludur, nk elikili ve ksmen ak bir ok ilke, gizlenmi, ayrlmam kutsal
Btnlkten ortaya kar.

Schneur Zalmana gre (ilk lubavitcher rabbi)

[93]

Tanrnn kendini Tzimtzum hareketiyle, harf ve szcklerle aklamas, ayrca Tanrsal k

ve hayatn derece derece bzlmesine iaret eder. Luriaya gre sefirotik aralar, Tzimtzumun
rndr. Zalmana gre, brani szcnn herzaman sonunda gelen be harf kktr. Harfler,
yaplaryla ve snrl kutsallklaryla, kutsal bzlme grevine hizmet ederler ve bu yzden
sefirotik aralarla ayn ii yaparlar.

Reshimu (Etki/Sonu)

Reshimu, Tzimtzum srecinde, Tanrnn sonsuz kutsal nn Yaratldan geri ekilmesi

srasnda artakalan etkidir. Reshimu, sonsuz kutsal a ve yaratln kutsal planndan avir
kadmonda

[94]

kalan a benzemez, ondan farkldr. Buradaki reshimu, yeterince zayfdr ve neredeyse

grnmeyendir (yokluk). yle ki, varolua, bamsz gerekliin ve Kutsalln arka plan
grevini yapar. Reshimuyu, arap boaltldktan sonra iede kalan gzel kokusuna
benzetebiliriz. Reshimu, unuttuunu bilmenin, kaybettiini arama istei uyandran bilinliliidir.
Tanrnn kendi yaratt ile oynad sakla ve ara oyununun farkndaldr. Reshimu, ou
kez, tzimtumun balangcndan sonraki Tanrnn akn (sovev kol almin) dzeyi olarak
kabul edilmitir. Gerek akn k (tzimtzumdan nce) ve ikin k (memalai kol almin,
tzimtzumdan sonra, kav biiminde beliren bir k olarak aklanabilir) arasnda bir orta aama
gibidir, Reshimuya btn dnyalarn taycs (sovel kol almin) denebilir. Son oklu varoluun
ykn tama yetenei olan ve Kutsalla zg bir gtr. Reshimu, btn dnyalara ait
kaplarn, maddelerin son kaynadr. Gerekliin mutlak soyut ilk bedenidir. Canl beden
tam da Ademin yaratld gibi yaratlmtr tozdan topraa, nce Tanr onun burnuna yaam
nefesini fledi. Buradan reshimunun da varlk haline getirdiine, (tpk kav gibi) nce girdii
anlalmaktadr.

Shevirat ha-Kelim (Kaplarn krlmas)

saac Luriaya gre, Tanrsal klar kapsayan 10 kap, balangta herhangi bir yerlerinden
krlm olduklar iin klar tmyle kapsayamazlar. Bu atlaklar Tanrsal klarn yaylmasna
neden olmutur. Bu evrensel felketin sonucunda, Sefirot, evrenin yaratl srasnda ortaya
kan paralanm ve dar atlm arketipal deerleri oluturur. Bizler de bu krk mlek
paralarndan oluan dnyada yaamaktayz. Bu olay Kabalistler tarafndan 10 Sefirotun
6snda (Hesedden Yesoda) tamamen krlmas (Malkhutda son parann krlmas) eklinde
yorumlanr. Ancak Kaplarn hepsi, Keter, Hokmah ve Binaha sahiptir. Krlm olan evren, tam
ve mutlak kaos durumundan er ge kurtulacaktr. yksek Sefirot, tmln irade, hikmet ve
anlayn temsil ederken, sadece alt Sefirot krlm olan ruhsal, ahlki, estetik ve maddi
deerleri temsil eder ki bu yzden de onarma gereksinmeleri vardr (Tikkun).

Lurianik retide, krlma olaynn tfan ilgilendiren bir olay olduundan da sz edilmektedir.
rde, Hikmet ve Anlay salam kalmtr ama zellikle insanla zg, kltrel ve sembolik
dzeni oluturan dier btn deerler krlmtr. Lurianik Kabalaya gre, Kaplarn krlmas,
ancak bizim uygar yaammz ile eitlenen, dayatmaya meydan okuma ile yeni bir balangtr.
Ksaca kaosun, ruhsal kalbimizin iinde patlamas, kavramsal, ahlki ve psikolojik bir
dzenlemedir.
 Kaplarn krlmasna ayn zamanda erotik adan da bakabiliriz. Luriann en nemli rencisi
Chayyim Vitalin bu konudaki tanmlamasnda, kaplarn diil Partzufun rahminde olduu ne
srlr. Eski devir Kabalist sembolizmasnda Kozmik Anne iin kaplar, hazne ve tayc
rahim deyimleri kullanlrd. Ayrca kaplarn krlmas olay, evrenin diil ve eril yanlarnn
ilikisini de dndrr. Cinsel iliki her zaman yz yze olmutur, iftlerin birbirinin stnde geri
dndrlmesi, tamamen ayrlmayla sonulanr. Shevirah (krlma) ile ortaya kan kaos,
cinsel soumaya neden olur ancak cinsiyetlerin yenilenmesi ve onarlmas kouluyla bu cinsel
soukluk ortadan kalkar, yeniden birleme ve reme olur. Ayn zamanda, doum ncesi su
gelmesi gibi kaplarn krlmas da Tikkun srecinde kiisel ve dnyasal dzen tamamlandnda
yeni bir doumun habercisidir.

Teosofi, felsefe, insann geliimi ve psikoloji gibi birok konuda da Kaplarn krlmas
kavramn rtk olarak grmek ve uygulamak olanakldr. Gerek bu konuda ve gerekse dier
konularda, Kabala sembolleri ile Kabalistik benzetmeler, Hegel felsefesi ve dialektik anlayta
da sk sk tartma konusu olmutur.

Kellipot (Kabuklar)

Lurianik Kabalada Kellipot (tekil=kellipah), Kaplarn krlmas sonucunda, Tanr katndan

srlen kutsal klar iine alan kabuklardr. Bildiimiz dnya, tamamen Kellipottan olumutur
ki bazlar, insan tarafndan, Tanr buyruklarnn yerine getirilmesiyle bile kurtarlamayacak
kadar btnyle kirli ve karanlk, bazlar da insanolunu iine alamyacak kadar yarsaydamdr.

Dnyann yeniden yaplmas, Tikkun ha olam evresinde, kutsal n ykselen kvlcmyla,

z kabuktan karma eklinde olmutur. Kellipotun kendisi paradoksal bir emirdir. Bu emir;
sadece insanln evresindeki kvlcmlarn ycelmesini salayan bir emir deil, ayn zamanda
Tanr tarafndan, insanln ruhunu saran gizil yardmnn aa kmasn da engelleyen bir
emirdir. Bu nedenle unutmamal ki, her Kellipot insan kurtarmaz. Baz Kellipottan da
saknlmas gerekir.

Kellipot Nogah olarak adlandrlan Kellipot, yasaklanm ktl olutururlar. Hibir erkek
veya dii onlara yaklamamal ve onlardan hibir ey beklenmemelidir nk onlarn verecei
sadece ktlktr. Ancak ok zel koullarda, ok byk ak veya tamamen drst bir
pimanlk sonucunda bu kirli Kellipot kurtulabilir. Aksi halde, bunlar, sonsuzluk tarafndan
tamamen yutulup lene kadar dier yanda, Sitra-Ahrada gml kalacaktr.

Kellipot doktrini ile Uzakdou (karma) doktrini karlatrmas

Kellipotun Lurianik sembol ile Jaina, Yoga, Sankyha ve kader (karma) sembolleri arasnda
nemli paralellikler vardr. Yeri gelmiken bu konuya da bir gz atmakta yarar gryoruz.
 Karma doktrininin anlatmna gre, kiinin davran biimi, kendinden ayrlmaz ve bu da hem
ruhsal durumunu hem de gelecekteki yaamn belirler. Jaina doktrininde de buna benzer
ekilde; kiinin atman veya kendi, karmik eylemleri sonucunda, yaptklarnn karl olan,
karanlk katmanlar nedeniyle kapaldr. Bu katmanlar renklerle gsterilir. Karmann alt rengi
(lesyas)

[95]

vardr; koyu renkler daha ok aalk hareketlerin veya gnahlarn renkleridir, parlak renkler
ise balanabilir gnahlar veya erdemli davranlar gsterir. Byk ahlki su ilemenin
(ldrmek gibi) yaam monad nerdeyse grlemeyecek kadar koyu karanlktr ve her erkek,
rnein; kim ldrme iiyle urayorsa (Jainada avc, savai hatta kasap da buna dahildir) bu
yzden tm yaam hemen hemen ksz bir karanlkta geer.

Kellipotta da katmanlardan sz edilir. Karanln katmanlar, merkezdeki kvlcmlar (netzots)

veya kutsal kuatr. Her iki grte de katmanlar, ruhsal kirlilik (ayn zamanda Yahudilikte,
lmle temas olarak aklanmtr) ve ahlki bozulmay anlatr. Kelipotta ayn zamanda, n
parlakl kirlilik ve gnahkrln derecesini gsteririr. Katmanlarn koyu rengi ktln gl
oluunu, parlak rengi ise akl ve Tanrsall dndrr.

imdi de, Kabalann Kelipot kavram ile Hint anlayndaki benzerlii grelim. Hint
dncesine gre; btn yaam, karmik renklenme ve kirlenmeden oluur. cevheri
temizlemek, berraklatrmak ve yar effaf olan bu cevheri, szcn tam anlamyla effaflktan
parlayana kadar, ruhu gelitirmek gereklidir. Cevher temizlendiinde, insanolu ve evrenin her
ikisinde de en yksek hakkat, Atman, yansmaya balar. Kabalaya gre, ite o anda Kelipotun
katmanlar kalkar, mkemmel yansma veya Tanrnn imaj olan insan ruhunun i kvlcm ortaya
kar. Kabalistin Kelipotunun ykten kurtulmas gibi, lesyann kaldrlmas da derindeki ruhsall
ortaya karr ve insan Tanrsal bilgisizlikten kurtulur. Tam zn kmas veya kvlcmlarn
ykselmesi Kabalistin ruhu ile sonsuzluun Ain-Sof kaynann birlemesini salar. Jaina veya
Hindu ise, karmik nedenle kendi i zn temizleyerek sonsuz dnya ilkesine Brahman-Atmana
ular.

Karma ve Kellipot sembolleri arasnda pek ok paralellik varken, pek az bilinen baz farklar
da vardr. Hint anlaynda aka ortaya konan irade, Kabalist tarafndan o kadar ne kmaz.
Bu fark, onlarn eitici yandr. Hindu-Jainist gre gre, bir birey kendi karmasndan
sorumludur. Oysa Kabalist, yaratln kanlmaz sonucundan sz eder. Ancak bu doktrini daha
iyi bir ekilde incelersek, karmay da insan eyleminin kanlmaz sonucunu da ok iyi
anlayabiliriz. Hindu-Jainist gre gre, herkes kendi zgr seimiyle yapt eylemler
sonucunda Tanrdan uzaklar veya yaklar. Oysa, Kabalaya gre, insann yapt her eylem,
sadece kendini deil, dier taraf da etkiler, yaplan olumlu veya olumsuz eylemler nedeniyle,
dier tarafn gc de artar veya azalr. Bu konuda, daha derin irdelemeler, kitabn snrlarn
at iin, sadece yukardaki rneklerle yetiniyoruz.

Adam Kadmon: Primordial Man

. Luria, Tzimtzum ile birlikte Kabalistik kozmolojiye, Azilut dnyasnn zerinde yer alan
Adam Kadmon veya Primordial Adam adl st dnyalar da tantmtr. Adam Kadmon,
genellikle akn Tanrlk veya Ain Sofun bilinen nitelikleri anlamna gelir; buna karn paradoksal
olarak ayn zamanda da ilk snrl dnyadr.

Tablo 4: Adam Kadmon

Primordial Adam sembol, pek ok din ve felsefe geleneinde, evrenin yaratlnda varolan
dem olarak grlmektedir. Upanishadlarda

[96]

, bedeninde dnyay oluturan elementleri tayan ilk insan betimler. Upanishadlara gre, o
Kusursuz ve dev bir oluumdu, yeri insan kalbinde bulunan gerek kaynaa hem ok yakn
hem de sonsuz uzaklktayd. Hindu gelenei, ilk insan (dem)in, hem btn evrenin rhu ve hem
de btn varolanlarn zne sahip olduunu kabul eder.

Plutarchn

[97]

makroantropozun (dev insan) cennete konmu modelinde de benzer bir grnt grnr.
Plutarcha gre; gne kalpde, olu aydadr, gne androgynous (ift cinsiyetli)un habercisidir
ve kalp ile karn arasna yerletirilmitir.

Balangta varolan adam sembolnn, ayn zamanda gnotisizmde de nemli bir yeri vardr.
Genesisde yeralan Bize, kendi grntmzde bir adam yap dizesinden hareketle, ilk dnya
insannn yukarda sz edilen, kozmik adam modelinde yaratld eklinde bir karsama
yaplr. Nag Hammadi yazlarndan, Johnun doruluu onaylanmayan kitabnda da (apocryphon)

[98]

, ilk aydnlanan bilge ve tmel akla sahip ilk anthroposun (varlk) cennette yaratldn
reniyoruz.

Bu anthropos, demircinin (Demiurge)

[99]

ocanda ekillendirdii, yeryz deminin cennetsel modelidir. Baka bir Gnostik kaynak
ise, ilk insan arkonlarla (7 gezegenin aralarnda iliki kurmalar iin tasarlanan ikinci derecedeki
dii tanrlar) ilikilendirir, yle ki; Yeryz demi, cennetsel anthroposun, ruhsallk dndaki
cinsel isteklerinin tamamlanmas iin yaratlmtr.

Mandeanlara (Irakda yaayan gnostik mezheb) gre ise, Primordial Adam, evren ile paralel
olan uzay-zamandadr, bedeni dnyann bedeni, ruhu da btn ruhlarn toplamdr. Daha sonra
Kabalada yeniden ortaya kan bir grte ise, Gnostiklerin kabul ettii gibi, Dnya insan,
Primordial Adamn paralarndan oluan evrensel demin soyundan gelmektedir.

Kabalada Primordial Adamdan Adam Kadmon olarak sz edilir ve Lurianik Kabalada bu

sembole, Tanr-insan- dnya lemesi ile balantl olarak ok nem verilir. Adam Kadmon,
Tanrsal sonsuzluktan ilk meydana ktr. Aslnda Ain-Sof, Tanrsallktan ayrdedilemez, nk
onun bedenine yayl ve dnyay olutur diye henz sylenmitir. Kabalistlere gre nsan,
Tanr grntsnde yaratlmtr ve evrensel elementlerden olumutur, Adam Kadmonun
bedeni ayn zamanda sefirottan olumutur. Adam Kadmon sembol, Evrenin de tpk insan gibi,
kendi bedenini ve ruhunu ifade ettiini aklar. Dnya da onun gibi donanmtr.

Lurianik Kabalada, Adam Kadmon metafizik boluktan, kendiliinden ortaya kar ve

Tzimtzumdan sonra da evrenin merkezinde biimlenir. Luria ve izleyicilerine gre; Adam
Kadmonun bandaki eitli deliklerden, kulaklardan, burundan, gzler ve azdan Sefirot ve
dnyalar olarak dirimsellik kar. Bu kanlarn en yksek ve en ycesi branice etzel (sonsuz
Tanrya yakn) olarak ifade edilen Atzilut dnyasn oluturur. Gerekten de Luriaclara gre,
Adam Kadmonun dnyas, Atziluta gre daha yksek dzeydedir. Adam Kadmon dnyas
ounlukla A.K olarak ksaltlr. A.K dnyas yle yksek ve uludur ki neredeyse Ain-Sofdan
ayrdedilemez. Sonsuz Tanrya o kadar yakndr ki, neredeyse iindedir. Adam Kadmon, aa
dnyalarda srmekte olan olaylarn akn ynetir.

Adam Kadmon en yksek dnyadaki yerinden, sadece sefirotun doumuna yardmc olmakla
kalmaz, onlarn gerektiinde onarmn ve yeniden yaplmasn da salar. Bu i srasnda Adam
Kadmonun alnnda klar parlar. Balangtaki, Partzufimde krlan kaplar, yeniden yaplrken
bunlarn ykanmalar da A.K. tarafndan yaplr. Luriaya gre, Primordial adam sadece dnyann
yaratlmasna yardmc olmaz, ayn zamanda onu kurtarr da. O srada ve halen, gerek erkek
ve kadnn bilgi alann da, sembol Primordial adam olan Tikkun dnyas desteklemektedir.

Adam Kadmon, ortaya kan yksek Tanrsallktr; Mutlak belirmenin bir paras hl Ain
Sofa yakndan baldr ve bilinemeyen gibidir. Bu konu, genellikle pek az bilinen antropomorfik
bir ayrnt olup Lurianik literatrde, Ain Sofdan ayr, Tetragrammaton veya Kutsal Adlar iinde,
yaratln orijinal arketipi olarak farkl bir ekilde yer almaktadr.

En yksek dnya olarak Adam Kadmon, Kutsal ad YHVH (Yahveh)in, dier btn dnyalar
ve sefirotun ilk rneklerini meydana getirmesine hizmet eder.

Adam Kadmon Kutsal Ad Dnyalar- Sefirot ilikisi

Lurianik sistemde, her bir Adam Kadmonik Dnya, Kutsal Adlar tarafndan daha ok da
Yahudi dncesinde Tanrnn ad saylan, YodHeVavHe (veya YHVH)nin farkli dizilileri ile
nitelendirilir. Bu drt harf Tetragrammaton (Latince: Drt Harf) olarak adlandrlr.

Tablo 5: Tetragrammaton (YHVH)

Yahudi dncesine gre, Tetragrammaton, Tanrnn en zn betimler. Bu yzden, Adam

Kadmon Dnyasn Tetragrammaton ile tanmlamak, Tanrnn zn betimlemek gibidir.
Mutlakn ilk almndaki zgn tohum titreimi olduunu da syleyebiliriz. Aada,
Tetragrammatonun ilikileri tablo halinde gsterilmektedir.

Luriann tanmlamasna gre, Yaratlm eitli Kutsal Dnyalar, Adam Kadmonun Grme,
Duyma, koklama ve konuma blmleri gibidir.

Bu dnyalarn biimleri, sonradan gelen Atzilut dnyas partzufiminin temelini olutururlar.

 Tablo 6: YHVH ile Sefirot ilikisi

Adam Kadmon Tetragrammaton Sefirot ve Partzuf ilikisi

Tablo 7: Adam Kadmon ile YHVH ilikisi

Adam Kadmon (Ak), Tanrnn sonsuz nn (Or Ain Sof) kaslmas (Tzimtzum) sonucunda
oluan vakum (Chalal) ile aa kan ilk Partzuftur.

Chalaln iine ilk ileyen Kavdan (Kutsal k n) yaylma balar. Yaylma iki aamada
oluur, birincisi Kavn olan Egulim - Ortak merkezli i ie gemi daireler- den oluan
biimdir ve ikincisi de plak kav olan Yosher (nsan benzeri)den oluan biimdir.

Adam Kadmon, saf Tanrsal ktr, kaplar yoktur. Chalaln geni boluu hem reshimu
tarafndan ve hem de n kendine zg gc (Yaratc kaplarn, potansiyel ) tarafndan
snrlandrlr.

Tablo 8: YAYILMA E DARELER- EGULM

Adam Kadmon, Tzimtzumdan sonra aa kar (Hamalbush

[100]
 ise Tzimtzumdan ncedir), ve buradan Tanrnn zel ve ok iyi belirlenmi pln uyarnca
Azilut dnyas ile aa dnya olan Beriah, Yezirah ve Asiyah yaratlr.

Drt ABYAH dnyas, genellikle Tanrnn Havayah adnn drt harfi ile Hokmah, Binah, Tiferet
ve Malkhut Sefirotu ile veya alt dzeydeki drt ruh, Chayah, Neshemah, Ruah ve Nefesh ile
iliilendirilirler. Keterin Gulgaltas ile (Kafatas) Akn kendine zg ilikisinden Kutsal
yaratlacaktr.

Adam Kadmon adn oluturan iki szck, bir yandan yaratlm olu Adam dier yandan
balangtaki Kutsalln ortaya k Kadmon olmak zere, oluun paradoksal doasn
artrr. Bu nedenle, Adam Kadmonun, sklkla Mesihin ilkrnek ruhunu betimledii sylenir.
srailin btn ruhunun yechidas genellikle, Tanrnn btn yaratsnn en son Tadr.

Orot Ozen-Chotem-Peh [ACHAP]

Kulak Burun Azn Iklar

Yukardaki aklamalardan Adam Kadmon formunun insan-gibi bir grnme sahip olduu
anlalmaktadr. Adam Kadmonun balca amac, klarn ieren ve (d gereklerden)
gizleyen kaplar aa karmaktr. Bu ama iin, klarn, Adam Kadmonun kulaklarndan,
burnundan, azndan kmas ile sre balar. kulaklar, burun ve azdan kan klar
(buharlar olarak da betimlenir) yaratlm kaplar olana kadar hl ruhsaldr. Bununla birlikte,
ilk kaplar az dan kan buhar vastas ile yaratld iin kanlmaz olarak hazrln iinde
yer alr.

Kulaklarn buhar, Akn enesine iner. Burunun buhar, Akn gsne iner. Azn
buhar Akn gbeine iner.

kulakn buhar sraelin ruhu olan ruhsal can-kkne karlktr [Kutsal (duyma) anlay,
sraelin ilk doal yeteneidir]. sraelin balca doal yeteneklerinden olan, Tanrya hizmet iin
yaplan ballk duas (kalbin hizmeti)ki bu btn srael ruhunun ruhsal can-kkdr, burunun
buhar da bu yetenee karlk gelir. Yine sraelin balca yeteneklerinden olan Tora
szcklerini bakalarna retmek de srael ruhunun ruhsal can-kkdr ve azdan kan
buhar da bu yetenee karlk gelir.

Adam Kadmon Dnyalar - Akudim, Nekudim, Brudim

Adam Kadmondan kan klardan meydana gelen klar ve kaplarn aamas.

Olam HaAkudim - Balant dnyas

Olam HaAkudim, Akn azndan kan buharn yaratt kapn tek iareti sonucunda
oluan ilk dnyadr. Akn azndan kan on k, on sefirot da bu dnyadadr ve hepsi bir
tek kap iinde kapsanr. Bu yzden bu dnya Akudim balant olarak adlandrlr nk btn
klar hep birlikte bir kapa baldr.

nsan, kendi aklsal ve duygusal zelliklerini sadece bir yolla veya anlatm ekli ile da
vurabilir. Bunu bebein, her duygusunu sadece bir tek szckle (veya alama) ifade etmesine
benzetebiliriz.

Iklar, bir kap iinde duraan duramaz, mati vlo mati ulamak ve ulamamak olarak
adlandrlan dinamik bir ekilde kapn iine girer. Iklar, Akn azndan iner ve Akudimin
kabna girer ve sonra (bir ksm) Akn yzndeki kayna olan azna doru geri ykselir ve
sonra yeniden sonsuza kadar dar kar.

Olam HaNekudim Noktalarn dnyas

Akn gzlerinden kan k, gsnden ayaklara kadar inerek Ak kuatr. Burada,

dnyann on n kapsayan on bireysel kap yaratld. Bu kaplar, kk, gelimemi veya
olgunlamamt. Bunlar, Azilut dnyasnn gelerek dzeltmesi ile daha ok gelimi ve
olgunlam kaplar, olacaktr. Bu kaplar sadece noktalar olarak dikkate alnr. Bu yzden bu
dnya olam hanekudim noktalarn dnyas olarak adlandrlr.

Bu dnya, insan ruhunda, kiisel zelliklerin her birini ifade iin olduka farkl ama ok da
snrl dil veya ayetlere sahip olan, ham genlik evresi ile karlatrlabilir.

Akudim dnyasndan farkl olarak, burada on k serbeste akar ve hepsi de tek kaptan tm
g olarak Nekudim dnyasnn iine girer. Burada her sefirot kendi kk kaplarn bire birer
krar.

Bu durum, nsan ruhunda (genlik bunalm sonucu) psikolojik kntye benzer. nsan
bedeninde ise bu durum fiziksel lm gibidir. Iklar (can) kaynana dner, krlan kaplar
(bedenin fiziksel organlar) gerekliin aa alanna iner (topraa gmlme) ama krlan
kaplarn iinde hal yaam gcnn kvlcmlar (nitzozot) vardr. Buna karn, krlan kaplar
etkisi ile yeniden canlanana kadar, geici olarak hareketsiz ve gvenli bir ekilde saklanr

Nekudim dnyas genellikle olam Hatohu, kaos dnyas olarak betimlenir. Akudim ve
Nekudim dnyalar sklkla, tam olarak kaos deil de daha ok dengeli kaos (Akudim
kaostur, krlma deildir) ve dengesiz kaos (Nekudim kaos durumudur ve krlmadr) olarak
dnlr. Bir benzetme yapmak istersek, Modern Kaos teorisinde de yer alan kaosun bu iki
tipi, fiziksel dnya ile ilikili olarak tanmlanr.

Akn gzlerinden kan Nekudim dnyasnn klar, srael canlarnn ruhsal can kaynadr.
Bunlarn balca fonksiyonu ve amac, Tanrnn iyiliini ve n, tm gereklie ve insanlk
bilincine yaymak ve yerletirmek iin, yaamda, Tanrnn ve Onun (Her kuakta var olan)
Mesihinin, Tanrnn iyiliini ve n getiren habercisi veya grevlisi gibi davranmaktr.

Bu anlaya gre, kaplarn krlmasnn anlam bu habercilerin plnlanan grevlerini

yeterince baaramaddr. Haberciler, sadece Tanrnn kurallarnn tm gerekliin stnde
olduuna dikkat ekmilerdir. Bunu Tohu

[101]

(Torada, srael krallndan nce, Edom krallar blmnde bu kurallardan sz edilmektedir)

krallarnn her birinin Ben kural olaym demelerinden de anlyoruz.

Olam HaBrudimOlam HaTikkun Balanmlk dnyas Dzeltme dnyas

Nekudim dnyasnda kaplarn krlmasndan sonra, Tanr, Akn alnndan yeni klar kard.
Bu klar, Nekudim dnyasnn bulunduu blgeye (Akn gsnden ayaklarnn dibine kadar)
indi. Bu yeni n gc ve amac, tohunun krk kaplarn onarmak ve yeniden canlandrmakt.
Atzilut dnyasnn blgesinde, bu onarma sreci tamamlanr. aa dnya, Beriah, Yezirah ve
Asiyah blgesinde, bu onarma sreci, sraelin hizmetine baldr. Bu hizmet, onarlm
gerekliin gc olan, yeni n Kutsal ruh olarak parlamas ile ortaya kacaktr.

Temel olarak, sraelin btn ruhlar bu dzey ile iliki kurarlar. Hepsi de gerekten ve
doallkla, Tanrnn huzurunda kendini dnmeme ve kendini yoksayma erdemleri ile, Tanrnn
Yeryznn kral grevini baaran ikinci grevlidirler.

Kabala terminolojisinde, Berudim , Mah (45 saysna eit olan, Tanrnn esas Ad
Havayah) adn betimler. Mah szcnn anlam Ne [Ben mi?]dir, bu szck, Musann
kendini yoksayma halini anlatr. Tohunun kaplar ile yaam gcnn kvlcmlar da Ban (Tanrnn
esas adlarndan 52 saysna eit olan Havayah) adn betimler.

Onarma srecinin gizlilii, Ban adnn her noktasnn Mah adnn doasndaki ruh-dostu ile
ilikide olmasndandr. Mah, onarma gc, evliliin eril birleenidir oysa Ban, onarma eyleminin
gerek realitesidir ve evliliin eril bileenidir.

Bylece, onarma dnyas, evlilik dnyas olarak karmza kmaktadr. nceki oluumda,
tohu dnyasnda krallar evlenmemilerdi. Aslnda evlenmek iin henz olgunlamamlard.
Onarma dnyas, evlilik iin, psikolojik ve fizyolojik olgunluu zorunlu klar. Zoharda onarma, eril
ve diil birleenlerin, gerekliin her noktasnda yz yze, ve birleik olduu, kusursuz denge
durumu olarak betimlenir,
 Onarma dnyasnda, tohunun kaplarnn her birinin ilk noktas, nokta-izgi aamalarn
geip alan olarak olgunlamtr. Onarma bilinlilii bylece bir alan haline gelmitir. Yakubun
dnyasnda (Kabalada onarma dnyas olarak szedilir), nokta durumu, ta, izgi durumu
ant olarak ve alan durumu da ev deyimi ile anlatlr. Bilgelerin retisinde, insan
(adem)n onarlm bilince ulamas iin, alann tamamlanm bilincinde bir eve sahip
olmaldr- alan olgunluuna ulam birinin, bundan byle Tanrnn grevli ve hizmetisi olarak
almas zorunludur.

DNYALARIN ONARIMI

Keter DAzilut Azilutun Ta

Azilut dnyasnn tann onarm ile balayan onarma srecinin, sekiz evresi.

Partzufei HaKeter (Tan ekilleri)

Azilut dnyasnn onarma sreci, Azilutun ta (keter)inin onarlmas ile balar. Dnyann
ta da onun ba veya nderidir. Bu konuda Zoharda: insanlarn nderi iyiletiinde btn
insanlar da iyileir denmitir. Bu deyi iki anlamda da alnabilir, yle ki; Hasta bir insann
bann iyiletirilmesi sonucunda bedeni de iyileir, Huzursuz ve gergin bir toplumun yneticisinin
eitilmesi (Tanr yolunda olmas), toplumun da bar ve huzura kavumasn salar.

Azilut dnyasnda onarma, keter sefirahndaki Atik Yomin ve Arik Anpin olarak betimlenen iki
farkl partzufimde

[102]

geliir. Azilutun keterinde i ba olarak daha fazla blnme vardr, her biri Bilinemez Ba,
Yokluun ba ve sonsuzluun ba veya Bilinemez Ba, kafatas ve gizli Beyin olarak
tanmlanr. Bu kavramlarn her biri aada birer birer aklanacaktr.

1) Atik Yomin - Antik (eski) gnler

Atik Yomin, keterin i partzufudur. Ruhtaki zevkin st bilinci ile ilikilidir. Atik Yomin (Aramik)
terimi, Kutsal kitapta Danielin kitabnda, Mesihin gelii dnde, Her eye Kadir Tanr olarak
grnr.

Genellikle dnyann keteri, aa dnya ile yukar dnyay balayan orta dzey olarak
grevlidir. Her orta dzeyin de yukar ve aa veya yanlara balanmak iin iki dzeyi olmaldr.
Bunlarla, baka iki farkl dzeye (ounlukla kart realiteye) balanlr.

Bu bakmdan keterin: Atik Yomin partzuf ba, yksek dnyaya (Yksek dnyann en alt
sefirah Malkhut ile) balanan nemli ve ayrlmaz bir ba olarak dnlrken, Arik Anpin ba
da aa dnyann balangc iin nemli ve gereklidir. Bylece Atik Yomin, yukarnn alt iken,
Arik Anpin aann st olarak betimlenir.

Atik Yomin terimi Eski gnler anlamna gelir ve mutlak aknl anlatrken, dnya gnleri
sradan bilinle ilgilidir. Atik szc ok eski ya da kopyalamak anlamna da gelir. Kutsal
gc, yksek gereklie veya yksek dnyay aaya veya aa dnyay yukarya
kopyalamaktr. Bylece dnyann Atiki, yksek dnyann toplam sper bilin kodunu (DNA-
gibi) aaya kopyalama hizmeti yapar. nsanda ise bu g, sperbilinlilie ulaldnda aktif
hale gelir ve duyulan coku ile kendini belli eder.

2. Arik Anpin- Uzun ehre veya Sonsuz sabrl olan

Arik Anpin, keterin d partzufudur, ruhda st-bilinlilik gc ile ilgilidir. Arik Anpin, Arik uzun
sonsuz genilemeyi imledii iin genellikle, sonsuzluk veya sonsuz g ile tanmlanr.

Yukarda akland gibi, Arik Anpin, tm Azilut dnyas ile bal olduundan aann st
olarak tanmlanr. Varoluun veya dnyann her aamas, yaylmann veya yaratln irade
gcyle balar, dnya veya evresindekileri oalmaya uygun hale getiren ev, bilinliliin
zel durumudur. Oluun iinden gerein yeni lkesinin geliip tamamen olgunlamas iin Arik
Anpinin doasnda varolan sabr zorunludur.

Arik Anpin terimi, Uzun Yz, Kutsal kitap ayetlerinden Erek Apaim (saysal deeri=sonsuz
sabr) de, tam olarak, uzun soluk anlamna gelen uzun burundan kmaktadr. ksa soluk
deyimi kzgnl, sabrszl anlatrken, uzun soluk sonsuz sabr ve merhameti anlatr.
Gerekten de Kutsal merhametin on ilkesi, Kabalada sembolik olarak Arik Anpinin sakalnn
on teli ile anlatlmaktadr.

3. Resha DLo ItyadaRadla - Bilinemezlik

Zoharda Bilinemez Ba iin Ne bilen ne de bilinen Ba anlatm bulunmaktadr. Bu, keter

dzeyinde ne kendi i bilinliliinin ve ne de kendisinin dndaki farkndaln bilinmediini ifade
eder.

Kabala ve Hasidutta bu dzeyin, Azilut keterindeki stn ban, Mesihin ruhunun kayna
olduu aklanmaktadr. nceleri, srail Kralna ta giydirilmeden nce, Mesih ne kendi i
yeteneini biliyordu ne de halk tarafndan tannyordu.

Radla dzeyi Atik Yomin partzufunun yksek sefirotunu ierir (keter, hohmah, binah). Oysa
Atik Yomin partzufunun aa yedi sefirotu, Arik Anpin partzufunun iinde giysisizdir (ruhun
bedenin iinde olduu gibi). Radlann yksek sefirotu giysisiz deildir. Bu yzden Radla
Aa kan Ba olarak betimlenir. Ama yine de aslnda dier herhangibir gereklik yannda
kesinlikle gizli veya kapal olduu iin bu bilinli bir aa kma deildir.

srail ruhunda, Radla, her yahudinin, ar ve temel Tanr inancnn kaynadr. srail, iindeki bu
temel inanla, dnyaya gelmenin sonsuz zevkini derinden duyumsar. Genellikle, Radlann ruhun
sperbilinlilik zevki ile ilikilendirilmesi de, Atik Yominin Keteri iindeki ba partzuf olduunu
aklar.

4. Resha DAyin - Yokluk

Keterin bann ikincisi, Yokluun Badr. Genellikle Atik Yomin partzufunun aa yedi
sefirotu ile ilikilendirilir. Bunlar Arik Anpin partzufu iinde, ruhun bedende olduu gibi yer alr,
giyinik deildirler. Dierlerinden farkl olarak, yukarda akland gibi, Arik Anpinin keterinin
(Gulgalta,kafatas) iindeki giyinik olmayan Atik Yominin chesedi ile ilikilendirilir.

sraelin Kutsal ruhu iindeki, doal mkemmel zevk ve dinginlik duygusu, aslnda gerek
yokluk duygusudur. nsan ruhunun sradan ve hayvansal deneyimlerinin zevki birey gibiyken,
Kutsal ruhun deneyiminin zevki hiliktir. Basit szcklerle yle anlatabiliriz, daha az Ben
olursam, bamsz bir olu olarak uzamda daha az yer kaplarsam kendimi daha iyi hissederim.
Aksi halde Btn herey, Kutsal yoklukdan yaratld iin, kendimi ne kadar birey sayar,
yokluun yerine koyarsam, Tm gerekliin Kutsal kaynan deneyimlemenin zevki de o kadar
azalr.

Bu dzey iin Bilgelik yoklukta bulunur denmitir.

5. Resha DArich - Sonsuzluk

Resha dArich, genellikle, keterin dier partzufu ve ruhun sperbilin iradesi olan Arich Anpin
partzufuna karlk gelir. zellikle, Gulgalta (kafatas) olarak aklanan, Arich Anpinin keteri
ile ilikilidir.

Zoharda: Kim kkse o byktr olarak yazlmtr. Varln kklk veya yokluk
deneyiminden (Resha dAyinin deneyimi), sonsuz genileme deneyimi gelir (giysisiz Resha
dAyin olan Resha dArichin deneyimi), ki bu da yeni ve onarlm gerei yaratan irade gcdr.

hi radenin yznde yer alr. rade gcnn yeni alanlara genilemesi ve fethetmesinin,
snr ve limiti yoktur.

Uzunluk somut bir kavram olarak, Kabala ve Hasidutta doru yol veya chesedin ilkesi
hayrseverlik olarak tanmlanr. Bylece, bu sonsuz g, genilemek ve fethetmek, yaratmak
ve srdrmek sonsuz gc ile birlikte, iyilik ve sevgiyi vermek, balamak ve sabr
gstermektir.

6. Gulgalta - Kafatas - rade

Gulgalta, Arich Anpin partzufunun keteridir. Hasidutta, iradenin kayna olarak anlr.
radenin iradesidir. Gulgaltann iinde, Atik Yominin chesedi giysisizdir. Balangta
toplanma noktas ve zevkin iradeye balanmasdr. rade ve zevkin (zevk mutluluk
verirken irade tam tersidir frenler, buradaki kartlk aka grlmektedir) birlemesi
arzulama (Chefetz) olarak anlalr. Her ikisi de irade ile ilgilidir ve iradenin ereine ulamak,
zevk duygusu verir. Ancak ruhu harekete geiren arzulama duygusunun, sadece bir ara olduu
ama olmad unutulmamaldr.

Dnyann yaratlndan sz edildiinde, Btn her eyi Tanr istedi ve yapt denmektedir.
Bu Kabalada ve Hasidutta, yaratln boyutlar dorudan Gulgaltadan alnmtr eklinde
aklanr.

Gulgalta dzeyinde, irade iin sebep yoktur. Burada doutan varolan yaratma istei,
btnyle ruhun varolusal tutkusudur, aklsal bir nedeni yoktur.

7. Mocha Stimaah - Gizlenen Beyin - Bilgelik - Hikmet

Moca Stimaah (veya Hohmah Stimaah, sakl bilgelik) Arich Anpinin iindeki hohmah
sefirahdr, bilgeliin kayna irade gcnn doasnda vardr. Hasidutta coach hamaskil yeni
zeknn rettii g olarak betimlenir.

iradenin sakl sebebi Mocha Stimaahdadr. Bu dzeyde ara ve ama arasndaki ayrm
aka grlr. Her ara bir ama iindir. Bu durum ise, iradenin arkasndaki gizli mantktr.

Atik Yominin gevurah, Mocha Stimaahda giysisizdir ve Arich Anpinin hohmahnn iindedir.
Atik Yominin gevurah, gerekliin lsn snrlayan gcn kaynadr.

Mocha Stimaah, yaratlan ve yaylan btn oluun limiti ve snrn tanmlar. Bylece Mocha
Stimaah, Azilut dnyas kaplarnn mkemmel kaynayken Gulgalta da (Atik Yominin
chesedi giysisizdir) Atzilut dnyas klarnn kusursuz kaynadr.

Mocha Stimaahn doasndaki mkemmel gcn grevi, henz onarlmam realiteyi

aydnlatmak ve onarmaktr. Mocha Stimaah, st akln sezgi gc sayesinde tanmlanrken
Kutsal kvlcmlar, henz onarlmam gereklik iinde sakl tutulmaktadr.

rade, doutan varolan gc ile (ki bu onun bilgeliidir) kle ve srgn durumundakilerden
kutsal kvlcmlar karmaya ve onlar kurtarmaya muktedirdir. lk gc, Mesihin
aklamasnda buluyoruz, coach hamaskil (kurtarma gc). Bu konudan ayada sz edilmitir;
Gr, Yapmas iin gnderdiim [Mesih] baarya ulaacaktr... [aya 55:11] Mesihin ilk
baars Kutsalln den kvlcmlarn kurtarma yeteneidir (Ruhlar srgndedir ve
kvlcmlar batan baa dnyasal gereklik iindedir) ve onlar Kutsal bilinliliin en stne
ykseltmektir.

8. Dikna - Sakal

Arich Anpinin Dikna veya sakal, on paraya veya zellie onarmann dzeylerine
(Tikunai Dikna) sahiptir. Yukarda aklanan Kutsal merhametin on ilkesi ile ilikilidir. Sakaln
her teli, timtzumun zel gcn temsil eder.

Tikkun ha-Olam (Tikkun Dnyas) Dnyann yeniden kurulmas

[103]

Bata Kabalay tanmlarken sylediimiz gibi Kabala, ruhsal ve entelektel disiplinin eski ve
yeni enkarnasyonudur. Bu nedenle, Hasidimde de anlatld gibi, pratik yaam bilgisi, disipline
edilmediinde bo bilgiden baka bir ey deildir.

Hasidik doktrininin Tikkun inancna gre insan, ruhunun evresindeki objeler ve insanlarla
uyum iinde olmasyla varolur. yle anlar olur ki, kvlcmn parlamas kiiye byle bir uyumu
yakalamas iin bir frsat olarak sunulur.

nsan, yaam srasnda bazan, bir kii veya bir eyayla karlatnda, iindeki ruhsal
enerjinin zgrletiini ve ayn zamanda ruhundaki kvlcmn parladn, karlat ile
btnletiini duyumsar. Bu tamamlanma nasl olur? Bunun gelenekteki yant, tamamlanan kii,
geleneksel yahudi pratiinin 613 kutsal emrine (mitzvot) bal kalmtr eklindedir. Yani kii
Tanrsal buyruklara uygun yaad iin dllendirilmektedir.

Herbir sevap (mitzvah), Kaplarn krlmasndan sonra dnyaya den kurtarc kvlcm
paralarnn zel olarak tasarlanm hli olarak tanmlanr. rnein, Kashrut yiyeceklerle ilgili
kurtarc kvlcm, Kellipotun kandrmasyla kanuna kar gelme, loshon hora (dedikodu)
kurtarc kvlcmlar.

Ancak, herkes sadece Tikkun inancyla geleneksel yahudi yaam tarzn yaamak zorunda
deildir. rnein tzedakah (sadaka, hayrseverlik) mitzvah, herkeste her zaman bulunabilir.
Gelitirici veya nleyici herhangibir eylem Dnyann son kurtuluuna neden olabilir. Komumuza
selm vermemiz veya vermememiz, kt niyetli dedikodu yapmamz veya dedikodudan
kanmamz, ana, baba, kar, koca, ocuk, i arkada ve yabanclara kar sabr ve anlay
gstermemiz veya gstermememiz, btn bunlar Tikkunun konusudur.
 Tikkunun hangi hareketinin kendimizde ve dnyada bilgiyi, akl, anlay, sevgiyi, adaleti,
efkati, gzellii v.s.ortaya kard, evrenin yaratl, onarm, yenilenmesi ve tamamlanmas
konular da dnyann yaratl amalar kapsamndadr.

Tikkun ha-Olam, Yahudiliin kendine zg sembol olan ve ayn zamanda Kabalann da tek
ve en nemli ahlki hkmdr: Tikkun, Krlp dklen dnyann kurtulmas ve yeniden yaplmas
iin insanla verilen bir emirdir. (Bkz. Shevirat ha Kelim) 16.yzylda saac Luriann aka
ifade ettii gibi Tikkun sembol hem metafizik ve hem de teolojik anlamlar ierir. Luria ve
rencileri Tikkun dnyasnn, evrenin yaratlndaki her olayn ba ve girii olduunu ileri
srmlerdir. Onlar iin, evren ve Tanrnn tamamlanmas, Dnyann yeniden yaplmasnn
sadece sonucudur.

Kabalistik sembollerin kapsaml bir ekilde sralan, Tikkun dnyasnn Lurianik anlaynda
dzenlenmitir. Bunlardan herbiri Lurianik anlayta ok nemli rol oynarken anlaml ve ahlkl
yaamn nasl olacan anlatr.

Tanr ve Shekinann birlemesi sembolizmas: Tanr asndan, erkek ve dii arasndaki

erotik birleme, Tikkunun Lurianik sembol iinde ncelikli olarak yer alan nemli bir Kabalistik
semboldr. Bu yzden Zoharda, Kutsal olan kutsanmtr szc, srgndeki dnya ile
Tanrnn dii taraf Shekinahn yeniden birlemelerini anlatr. nsanolunun gnah nedeniyle
bozulmu olan Tanrsallk, Yahudilerin srgn ve ayr durmakta olan Dier taraf, Dii ve erkek
arasndaki fark ve birleme gibidir. nsanolunda, Mitzvotlar (Yahudi eriat) eksiksiz uygulama
ve Tanrsal tapnma yoluyla, Tanr ve onun Shekinah arasndaki birlii yeniden kurma yetenei
bulunmaktadr. Bu birleme Sefirotta Tiferet ve Malkut ile sembolize edilir.

Kabalistlere gre, Kutsal diilik ve erkekliin birlemesi, mkemmelliin bir paras ve birliin
uyumudur, bu da kartlarn birlemesi sembol ve ilahi bakla anlalabilir. Dii ve erkein
kendi blnmlklerinin yeniden birlemesi ise, psikolojik terimlerle aklanabilir.

Yaam aac ve bili: Zohardaki Midra ha neelama

[104]

gre, Sefirot, deme ikiz yaam aac ve bili olarak bildirildi. dem, gnhndan, bu
aalar yoluyla kurtuldu ve yaamla bilgi arasndaki blme yerleti. Bu blm, Tanr ve Dnya
arasndaki ince bir atlakt. dem daha yksekteki birliin ve yksek ruhsal formlarn farkna
varmadan, on sefiraha tapmaya hazrd (Shekinah, Tanrnn Dnya zerinde aa kmas).
dem Shekhinaha tapnrken ayn zamanda madd dnyaya da balyd, Bilme aacn (iyilik ve
ktl gsteren) ve Yaam aacn bilmiyordu.

Tikkun ha-Olamn amac; yaam ve bilme arasndaki atla onarmak, ayn zamanda
Tanrsal buyruklara uyan kiinin Sefirot ile (Dinsel deerler balamnda) kiisel ban yeniden
kurmas ve bilme ile yaam arasnda yeniden birlemenin salanmasdr.

Tikkun ha-Olam, Srgnden kurtulua geite ok nemli bir (metafor) benzetmedir. Cennet
bahesinden dem ve Havvann srgn edilmeleri, Yahudi halknn Msr, Babil ve Dnyadaki
dier srgnleri, Luria ve izleyicileri tarafndan evrensel bir sre olarak aklanr. Yahudi halk,
tarihin eitli zamanlarnda Tikkun ha-Olamn tamamlanmas frsatn bulmutur (bu balamda
Sina vahyi en nemlisidir), ancak her seferinde, Yahudi halk bu frsatlar dier taraf gibi
deerlendirmi ve grevlerini yerine getirememilerdir. Hlen, Yahudi diasporasnn grevi ve
amac, Dnyann her yerindeki kvlcmlar toplamaktr. Bu gerekletiinde, tarihsel ve evrensel
srgn sona erecek, Zion yeniden canlanacak ve kt Kellipot ortadan kalkacaktr.

efkat etkisi ile yargnn hafifletilmesi: Lurianistlere ve dier Kabalistlere gre, dnyann
gelimesi, kartln dialektik karmdr. Lurianik anlayda Tikkun ha-Olamn rol kartlktr.
Chesed (Ltuf) ve Din (Yarg) arasndaki ahlki blnmeye, Kabalistler tarafndan zel bir nem
verilir. Zohara gre, nceki dnyalar yok edildiler nk o dnyalarn kat yasalar ltuf ve
cmertlik tarafndan yumuatlmamt. Yasann ltuf tarafndan yumuatlmas (ya da tersi),
Kabalistlerin hakkat ile e tuttuklar, Rachamim Sefirahnn (Balama, efkat) temel
zelliidir. efkat ile yarg arasnda denge aray [Cordoveroya

[105]

gre bu dengede efkatin kk bir arl olmaldr] Tikkun ha-Olam asndan ok kritiktir.

Kvlcmlarn parlamas (Netzotzim): Kvlcmlarn parlamas, Dnyayla ilgili Gnostik bir

semboldr. Gnostik versiyonda, Kutsal kvlcmlar bir yabanc ve ktlk dnyasnda tuzaa
drlr ve insan da iinde hapsedilir. Gnostiklere gre, kvlcmlar kendi ilerinde bulunan
kiilerin bilgileri (Gnosis) sonucunda, bu dnyadan zgrleirlerken, hapsettikleri gnostik ruhlar
da kendilerini ve bedenlerini terkederek sonsuz pleromaya

[106]

katlrlar.

Yukarda grdmz gibi, Dnyann onarlmas, Evrenin en uzak kelerine kadar yaylm
k zerreciklerinin bir araya getirilmesi yoluyla olmutur.Tanrnn Shekinahla yeniden birlemesi
ve bylelikle evrenin dzen ve uyuma kavumas ancak anmsama araclyla mmkn
olabileceine gre, bunu gerekletirebilmenin tek yolu, kukusuz nce kendimizin iyilemesi,
yani TKUNN HA NESPHESH olarak adlandrlan srecin tamamlanmasdr.

Tanrsal Ia ulaacak ruhlarn tekml, bedenlerde olacak ve tikkuna ancak o olgunluktaki

ruhlar ulaacaktr.

Tanrnn Sefirot ile ibirlii, Onbir Kutsal Ad

Tablo 9: Onbir kutsal ad, Sefirot ilikisi

 5. BLM TANRI ADLARI

Havayah

Kutsal kitap veya dinsel tren dizeleri ezberden okunduunda. Tetragrammaton adnn drt
harfi Adonai olarak telaffuz edilir. Aksi halde, Hashem (sim) veya Havayah
(Tetragrammatonun harflerinin permtasyonu)dan sz ediliyor demektir.

Havayah ad, Tanr adlarndan en kutsal olandr. Temel ad olan shem haetzeme atfedilir ve
Kutsal temelin (Atzmut) mutlak aknln anlatr. Esiz ad (shem hameyuchad), yaratltan
nce ve sonra da deimeden kalan heryerde hazr ve hereye gc yeten Tanrnn varolusal
paradoksunu anlatr ve ak ad (shem hameforash), kendi znden aa kard Dnyann
son yaratln kasteder.

Kabalada, Havayah ad, en i ruhu ve kutsal k olan Sefirotun btn n anlatr. 4 harf,
kotzo shel yud (yudun ivisi) ile birlikte Kotzo shel yudketer; yudhohmah; ilk heibinah; vav
midot (chesedden yesoda); son olarak heimalkut, sefirotun btn konfigrasyonlar ile
ilgilidir.

Havayah ad, 2 aamada aklanr. lk aama chochmach olup bitul (zgecil)in i ruhsal
durumudur ve Kabalann baba ilkesidir. kinci aama tiferetdir, rachamim (merhamet)in i
ruhsal durumudur ve Kabalann oul ilkesidir. Bu iki ilkenin birlii Havayah adnn gcdr. Bunu
Onun ad nedir ve onun olunun ad nedir? [Mezmurlar 30:4] msra artrr. (Havayahn
ilk tam yazmnda, ne szc, ma olup saysal deeri 45dir.)

Hohmah sefirah ile ilikisine baktmzda, Havayah adnn, doas gerei srekli olan tm
gereklik ara verdii zaman ortaya kan kutsal gc yanstt grlr ( bu sre 4 evreyi ierir
bunlar da Havayahn 4 harfiyle ilikilendirilir: yudbzlme [Tanrnn sonsuz nn nokta iine
bzlmesi]; heibyme[sakl lemde]; vavuzama [sakl lemden aa km leme]; hei
genileme [alemin aa kmas]). Bu Tanrsal g hohmah sefirahndan salanr (bu,
zamann hohmahdan yaratldnn apak bir iaretidir) ve ayette Havayah, hohmah ile
yeryzn kurdu [Mezmurlar 3:19] denilmitir.

Havayah adnn ilk aa k, yaratln tiferet aamasndadr (ki ketere ykselip,

Malkhuta inen orta stun olarak adlandrlr), genellikle Tanrnn merhamet zelliinin
yansmas olarak grlr. Tevratta yaratln ilk aklamas Elokim ad olarak grnrken, ikinci
aklamada Havayah ad Elokim adndan nce gelir. Bilgeler, bu fenomeni Balangta, Tanr
dnyay kat kurallara uygun olarak yaratmay tasarlamt ancak bu dnyann ayakta
kalamayacan grd; bu yzden O, yaratlta kat yargy merhamet zellii ile birletirdi

Havayah adnn saysal deeri = 26dr, 26 says da = 2 x 13. 13 says= echad

(bir)szcnn saysal deeridir. Bylece, biz Duy srail, Havayah bizim Tanrmzdr,
Havayah birdir diye iln ettiimizde, Tanrnn mutlak birliinin 13e 26 orann yani yarmn
btne orann ifade etmi oluyoruz. Dolayl olarak, Tanr (btn) ve Onun yarattnn (yarm)
aslnda Bir olduu anlalyor.

Havayah ad, at-bashda

[107]

, saysal deerleri toplam 300 olan, mem, tzadik, pei, tzadike kadar deiir. 300 says ayn
zamanda shin harfinin ve tam yazlm olarak Tanrnn en yksek ad olan Elokimin saysal
deerine eittir. Bu eitlik, Havayahn [doast vahiy], [mutlak bir ile] Elokim [doal buyruk]
olduunu iaret eder. Tefilin

[108]

biri bala, dieri drt bala olmak zere bata iki shin ile yazlmt. bal shin, bu
dnyann shini, Elokimin tam yazmn betimlerken, drt bal shin, gelen dnyann shini, at-
bashda deimi hli olarak Havayah betimler.

Toplamda, Havayah tam olarak hecelemek iin 27 yol vardr ( harfin hei, vav, hei, herbiri
de hecelemeye sahiptir; 3x9=27). Onlar birlikte = 1521= 39un karesidir (39=Havayah
echad). Drt temel tam gramatik Kabala=72,63,45,52y imler ki bunlar da birlikte 232ye
eittir. Onlarn ortalama deeri (232nin 4e blnmesi) = 58, Tanrsal esinlenme olan zerafet
dir.

Ekyeh

Ekyeh ad, genellikle keter sefirah ile ilgili olduu gibi ayn zamanda Binah sefirah ile de
ilgilidir.

Ekyeh Tanrsal bir ad olup, Kitab- Mukaddeste, sadece bir ayette grnr [Exodus 3:14].
Tanr ile Musann diyalogunda, Tanrnn halkn Msrdan kurtarmak iin setii haberci olan
Musa Tanrya, insanlar seni bize gnderenin ad nedir diye sorduunda ne diyeyim diye sorar.
Tanr Ekyeh asher [kimdir] Ekyeh diye yantlar ve srailoulla-rna beni size gnderen
Ekyehtir diyeceksin der.

Ekyeh szcnn tam anlamyla, karl olacamdr. Yeni doum veya kendini aa
karmak anlamlarn ierir. Buradan, Yahudi halknn srgnden kurtulma srecindeki ruhsal
doumlar ile Tanrnn znn kendi gereinden douu (Burada Msr bir rahim durumundadr)
anlalmaktadr. Tanr keter sefirahnn gcnde, kendine yakr bir ekilde yansmtr. Bu
nedenle de genellikle Ekyeh ad keter ile ilikilendirilir. Doast rahimden srail ruhunun douu
da, binah (anne) sefirah ile Ekyeh ilikisini aklar. Kabalada Ekyeh Tanrdadr aklamas iki
ekilde anlalr: Ekyeh binahta olduu iin keterdedir

Kah ve Havayah adlar gibi, alef, hei ve yud harflerinin zel birlemesinden olutuu iin
Ekyeh ad da Tanrnn temel ad olarak dikkate alnr. ( kutsal dilin drt temel kayna drt
harfli grup olan alef, hei, vav ve yud [Ehevi]).

Kah (Yah)

Kah ad, Tetragrammaton olarak bilinen, Tanrnn asl ad olan Havayahn ilk iki harfinden
oluur ve Kabalada genellikle Hohmah sefirah ile ilikilendirilir.

Havayahn ilk iki harfinden yud zellikle hohmah ile ilikilendirilirken, hei harfi binah ile
ilikilendirilir bu iki para hibir zaman ayrlmaz.

Bu iki harf, ayn zamanda Havayahn gizlenen (son iki harfin ilikisi bu boyutu aa karr)
boyutundan da sz eder ve Kah aamasndan salanan Tanrsal inayeti iaret eder ki bu
genellikle (veya nce) insan aklyla kavranlamaz. Bylece ekilen btn aclara karn sonunda
iyilik olur (ve aslnda imdi bile biz onu iyilik olarak alglarz) ve iyiliin Kahdan kt sylenir.

Bu paradoks Davutun mezmurlarnda aka grlr, Kahn vgs defalarca anlatlr

(zellikle hallelu-Kah ayetinde). Mezmurlarn hepsi u ilahi ile sona erer: Her ruh Kah vecek,
hallelu-Kah. Bunu bilgeler, her soluk bir ruh gibidir eklinde yorumlarlar. Bununla da her
yaam soluunun Kaha vgnn bilinliliini tayacan iaret eder. Kabalada ve Chassidutta,
bir vgnn samimiyetle yaplmas ve vgye gerekten deer olana yneltilmesi
tlenmektedir. Bylece Kah srekli verek, grnrdeki ilelerde sakl olan sonsuz iyilik ve
zevkin aa kmasn ve onu yaayabilmeyi hakederiz.

Hohmah, ruhsal durumun temsilcisi gibidir. Kahn farkndal (ve vgs) gerek bir bitul

[109]

durumudur, Tanrnn huzurunda duyumsanan zgeciliktir. Bu durum, Sonsuz Tanrsal n ve

zevkin ie akmasnn ve btnle katlmann duyumsanmasdr. Bu deneyim, Cennet
bahesinin de zerinde olan Cennette olmak gibidir.

Kahn saysal deeri=15. Yarmn btne oran olduu gibi, ki harfin birbirine orandr, 10
(yud): 5 (hei). (bkz. Havayah ile ayn fenomen olan btn ve yarmn ilikisi, Havayahn oran
26, echad 13)

Btnn boyutu, sper bilinlilik hlindeki ltfun kaynan, Yarmn boyutu ise sper
bilinlilik istencinin kaynan yanstr. Bylece Kah ad, hohmahn (Sperbilinliliin balangc)
perspektifinden yansr. Bu sperbilinlilik ve Keter yolundaki ruhun iki temel ilkesidir.

Evli iftlerden birinin ei ile aralarnda ortaya kan btn olumsuzluklar, deneyimi ile
tatlandran g, onun iinde yatt iin Kah ad, evlilikteki uyumun gizemini temsil eder. Kahn
gc araclyla, beden ve ruh ayrlmaz dostluk dzeyine ykselir.

Kel

Kabalada Kel ad, genellikle chesed sefirah ile ilgilidir (Elokah ad gibi).

Kelin kk, ibranice gl anlamna gelmektedir. Bu durumda Kel, Tanrnn yaam

srdren sa elinin gcn, onun sonsuz cmertliini ve onun yaratt gerei iaret eder.

Arizal el yazmalarna

[110]

ve Zoharn saysal sistemine gre Kel ad, Tanrnn 13 merhamet sfatndan birincisidir.

Kel ad, Tanrnn dier adyla birleirken, Tanrsal inayetin aa kt, aa dnya
olan Beriah, Yetzirah ve Asiyah betimler. Bunlar; Beriah dnyasnda Kel Shakai; Yetzirah
dnyasnda Kel Havayah; Asiyah dnyasnda Kel Adnut olarak adlandrlrlar.

Kelin saysal deeri = 31dir. Kitab- Mukaddeste, Yeu (Joshua) tarafndan seilmi lkeye
girerken fethedilen Kenan diyarndaki 31 Krala karlk geldii iin 31 says ok nemlidir [Yeu
12:24]. Bu yzden, Kel ad, Tanrnn setii srail halkna, setii topraklar (sadaki topraklar)
verdii (Sa eli ile) Tanrsal g ile ilikilendirilir. Rashi tarafndan Tevratn banda akland
gibi, gerekte Tanrnn srailoullarna eliyle uzatp armaan ettii topraklar, aslnda
srailoullarnn kendi gc ve mirascs olduklar topraklardr.

Elokah

Kabalada Elokah ad genellikle chesed sefirah ile ilikilendirilir (Elokahn ilk iki harfinin
birleiminden oluan Kel ad gibi)

Elokahn (Kelde olduu gibi) ou kez bir meta-ad imledii dnlr, e deyile Adlarn
(veya giysiler)in tayfna sahip olan Tanrnn en temel (adlandrlamaz) ad kastedilir.

srailin ruhu Yukardaki Elokahn gerek ksm olarak tanmlanr.

Elokahn saysal deeri = 42 (2x21, Tanrnn Musaya Ekyeh asher Ekyeh derken iki kez
syledii Ekyeh adnn deeridir). Tanrnn 42 harfinin gc ile dnyann, yaratlmas gibi Elokah
ad, yaratln gcn imler. Yukarda aklanan, Kel adnn saysal deeri at-bashda 420ye
eittir ki bu da 10 x Elokahdr.

Kabaladaki 42 srdan biri olan evrenin yaratl ile ilikilendirilen Tanrsal yaratl eylemi,
Tanrnn yehi =25 (olsun..) sz ile balar ve yarattn seyrettiinde syledii tov = 17 (iyi)
sz ile biter. 25 (yaratl srecinin balangc), 17 (yaratl srecinin sonu) toplam 42 olur, bu
say da yaratmann hereyi kapsayan gcdr.

Elokahn en temel syleniinin saysal deeri = 203dr, bu say, Tevratn ikinci szc olan
(Tevratn ilk szc olan Breishitin, ilk harfidir) ve yaratc anlamna gelen Baraha eittir.
lk baba Abraham (adnn harflerinin permutasyonu barah madr ve O may yaratt anlamna
gelir [ma, hibirey ile bir ey arasnda, devam etmekte olan yeniden yaratl srecinin
yansmas olan, yaratln ekilsiz halidir]. ki szck barah ma = 203 ve 45 saylar, Elokah ve
Havayahn tam syleniinin saysal deerleri olup, Chesed (Tanrsal ad Kel veya Elokah)
sefirah ile ilgilidir ki Tanrnn yeryznde varettii ilk insan ortaya karmtr. Tevrat
szcklerine gre Tanr, Havayah kel olamdan aa kmtr (Havayah, Tanr evrendir). Bu
ayetin [Genesis 21:33] evrenin Tanrs olarak okunmas halinde [Tanr, yaratt evrenin
efendisidir] anlam kar ki Tanr ve evren iki ayr eleman gibi anlalr, oysa okunmas gereken,
Tanr evrendir ifadesi, mutlak hakkati imlemektedir, bu da, Tanr evreni ile birdir veya evren
Tanrdadr sonucunu verir. Bu balamda, deal tektanrcl ve gerek anlamda yahudillii
Abrahamn iln ettii anlalmaktadr.

Elokim

Kabalada Elokim ad genellikle Gevurah sefirah ile ilikilidir. (Kel ad, Elokimin ilk iki
harfinden oluur, Chesedin tamamlayc gcdr)

Bilgenin deyimiyle, Tanrnn Elokim ad onun kesin yargsnn zelliidir. Bu ad Tevratta

Yaratl konusunda aka szedilen tek ad olan Elokim (saysal deeri= 86) bu da hateva
(doa)nn says olan 86ya eittir. nceki blmlerde anlatld gibi, Elokimin, doay
tzimtzum (Tanrnn kutsal klarnn aka bzlmesi veya geri ekilmesi) eylemi boyunca
yarattn anmsayalm.

Elokim adnn alm, sefirotik dzenin noktasnda farkl zellik gsterir: Binah dzeyinde,
Tetragrammatonun drt harfi Elokimin sesli harfleriyle noktalanmtr ve Elokim olarak telaffuz
edilir. Burada Tanrdan, Elokim Chayim (Yaayan Tanr) olarak sz edilir, gereklik boyunca
(kan gibi) akan yaam gcnn temel kaynadr. Tanr ve onun Yaratldaki kesin yargs,
gevurah dzeyindeki Elokimin alm ile ilgilidir. Son olarak da malkhut dzeyinde Elokim,
doann i z ve Tanr yasalardr.
 Elokimin saysal deeri = 86 olup bu da = 26 (Havayah) + 60 demektir. 60 = kli, kaplarn
saysal deeridir. Buradan, Elokimin Havayahn kaplar olduu anlalr. Buna ayette iaret
edilmitir; Havayah [ve] Elokim iin [hem] gne ve [hem de] kalkandr [Mezmurlar 84:11].
Gne ve kalkan k (kaynak) ve kaptr, 86 (Elokim) + 60 (kap) = 146 say deeri ise olam
alem-dnyann saysna eittir. Bu tam olarak Elokimin Havayahn kab olduunu belirtir (e.d.
kutsallk dzeyine gre, Havayahn son amac, dnyay aa karma grevidir), bylece
dnyann da Elokimin kab olduu anlalmaktadr. (e.d. Kutsal yaratl balamnda doa,
Tanrnn kendisini aka belirtmesi deneyimidir)

At-bashda Elokim ad tav, kaf, tzadik, mem ve yudun toplam saysal deeri = 560 olarak
dntrlr. 560 ayn zamanda (tav,samech,kuf)a dntrlen echad bir dnyasnn
deeridir. retiye gre, Tanrnn son birlii, Onun Elokim adnn gcyle, yaratl boyunca
aa kmtr. Yahudi inancnn esasnn duyurusuna gre: srail burasdr, Havayah bizim
Elokimimizdir, Havayah birdir. Bu bizim Elokimimiz Havayah vastas ile varoldu anlamna
gelmektedir. Havayah Bir gibi yaratl boyunca ortaya kmtr.

Elokim ad, yazm ekline sahiptir, 291, 295, 300 bunlarn toplam ise 886 olur. Havayahn
4 harfinin birlikte ilk yazlm = 232, bunun yukardaki 886 ile toplam = 1118 olur ki bu da tam
olarak srail burasdr, Havayah bizim Elokimimizdir, Havayah Birdir ayetinin toplam saysal
deerine eittir.

Tzevakot

Kabalada Tzevakot (ev sahibi) ad genellikle netzach ve hod sefirahlar ile ilikilidir.
Tzevakot, Havayah adn izledii zaman bu birleim netzach sefirahn, Elokim adn izlediinde
ise hod sefirahn imler.

Tanr ad olarak Tzevakot, Pentateuchda

[111]

kapal geen kutsal adlardan, aa vurulan tek ve Kitab- mukaddeste meydana kan ilk
Kutsal addr, ksr kadn Hannahn iten duas karlnda bir erkek ocuk dourduunda: ve
o and ierek: Havayah Tzevakot (ordularn rabbi), hizmetini dertli grdnde beni anmsarsan
ve hizmetini unutma ve hizmetine bir erkek tohumu ver; sonra onu tm yaam boyunca
Tanrya vereceim... [Samuel 1:11]. Tanr onun dualarna karlk ona Musa ve Haruna eit
deerde Samuel adnda bir oul verdi.

Musa ve Harun netzach ve hod sefirotuyla ilgilidir. Hannahn duasndaki Havayah Tzevakot
ad, zellikle Musa dzeyindeki netzach sefirahna uygundur. Samuel kitabnn balangcndaki
metinde Tanr ad Tzevakot un 148inci szck olarak gemesi ok dikkat ekicidir, nk 148 =
netzach sefirahnnn saysal deeridir!

Kabalada, Samuel, Netzachn son dzeltmesinin somut rneidir ( Esavn meleinin, Yakubu
uyluundan sakatlad zaman meydana gelen hatann dzeltilmesi). (Esavn torununun, srailin
badman Ameleke kar zaferinde) O tek bir ey sylemiti: srailin kuvveti (Netzach
srael) ne aldatr ne de dncesini deitirir, nk O lml deildir ki dncesini
deitirsin [Samuel 15:29]

Kabalada, Netzach ve hod sefirotu, dsal bedenin iki bacana karlk gelir (dier sefirotun
aksine). Bu nedenle Kitab Mukaddesteki Tzevakot ad, Pentateuchun d bedeni olarak
yorumlanr. Dsal olu, (mezara inile biten) d etkiye maruz kalabilir. Netzachn onarlmas
(ve netzach ile birletiinde hodun; hod balangta, netzachdan ok daha fazla etkilenmitir) bu
ekilde kendi lmnn onarlmasdr, bylece yukardaki ayette sylendii gibi, (lmsz)
yaamn zaferi lmn stndedir (Netzach sraelin zaferi).

Tzevakot ad, Onun konuu olarak aa dnyalarda bulunan Beriah, Yetzirah ve Asiyah
ilikisindeki Tanrnn, aa kmasn betimler. Bilgeler, Tzevakotu -Ot hu btzava shelo- Onun
ev sahiplii iaretlerinden biridir eklinde anlatrlar. Burada Onun ev sahiplii meleklere veya
daha ziyade sraelin ruhlarna (srailin ruhlar aa dnyalarn bilinlenmesinden aa kar)
karlk gelir.

Exodusde (k) (12:41), Msr terk eden Yahudi halk Tzivot Havayaha (Havayahn ev
sahibi) olarak anlr. Chanahn Peygamberinde

[112]

, bu adn evsahibinin gcn temsil ettiini, kutsal ruh, fizik beden iine indii iin sonunda,
fiziki plnda sonsuz yaamn kutsal iareti olarak aa ktn ifade eder.

Tzevakotun saysal deeri = 499. Rambama (Maimonides) gre, erkek 248 adet eklemli
organa sahipken kadnda ise bu say 251 dir. ocuk yapmak zere birletiklerinde ebeveyn
organlarnn toplam says 248 + 251 = 499. Yeni bir form olan cenini 1 olarak hesaba
katarsak, 499 + 1 = 500 = pru urevu (Verimli olun ve oaln). Bylece Tanrnn Kitab-
Mukaddesteki, ilk ad ile sonsuza kadar bal olan son ad ortaya kar, yeni yaratlan insan,
Tevratn hereyi ieren buyruundadr, Tanrnn iareti (veya imaj) yeryzn doldurur
(Birlikten aa kan her kutsal ruh fiziksel bedene girer). Bu yzden 499 = guf kadosh, kutsal
beden. srailin kutsal ruhunun konaklad her yahudi kadn veya erkeinin bedeni kutsaldr,
Tanrnn yukardan gelen gerek parasdr.

At-bashda, Tzevakot ad, hei, shin, tav, pei ve alefin dnmdr. Shin, tav ve pei kkl
szcn gramatik okunuu ortak anlamna gelir. Netzach ve hod sefirotu ortaklar olarak
anlr, yrme ilevini birlikte yapabilen ortak iki ayak [ya da iki el] gibi. Bir ocuu dnyaya
Tanryla (Yaam veren) iki ebeveyn birlikte getirir, Bilgeler bunu insann orta diye
yorumlarlar. Ortakln bu eklinde, Kocann durumu netzach (Havayah Tzevakot), karsnn
durumu ise hod (Elokim Tzevakot) olarak aklanr.

Tzevakot ad, gramatik olarak 18 farkl ekilde yazlabilir ve bu yazllarn toplam saysal
deeri, en yksek saysal deer olan 1165e eittir. Yaratl serveninde, Tanr Cennet
bahesine iki zel aa diker, bunlar, yaam aac ve iyi ile kty bilme aac. Aa
szcnn branicesi etz, danma szcnn ibranicesi yaatz ile balak szcklerdir.
Kabalada netzach ve hod (Yaygn Kutsal ad olarak Tzevakot) sefirahlar bedenin iki bbreine
karlk gelir, bilgeler bbrekler t verir derler. Bu balamda, Cennet bahesinin iki aac
insann tle bilinlenmesine ilikin iki kaynaktr, yaam hakkndaki t sa bbrekten,
netzach ve iyilik ve ktl bilme hakkndaki t ise sol bbrekten, hoddan gelir.

Yaam aacnn saysal deeri = 233dr; yi ve kty bilme aacnn saysal deeri ise
= 932dir. ki aacn birleik saysal deeri, 233 + 932 = 1165, tam olarak Tzevakotun saysal
deerine eittir (Kutsal ad, iki aacn gizinden aa kmtr)!

Tanr ad Tzevakotun son etkisi, cennetteki iki aacn zn birletirmek ayn zamanda
Tanrsal tasarmdaki sonsuz yaam ve gze arpan btn gnahlarn Tanrsal hayrlara
dntrme bilgisini dnyaya getirmektir.

Shakai

Kabalada Shakai (Her eye kaadir) ad, genellikle btn varlklarn altyaps olan yesod
sefirotu ile ilikilidir.

Bilgeler, Shakai adn yle yorumlar: O, (yaratt) dnyas iin dedi ki: Yeter. Bylece
Shakai ad, Tanrnn, durmadan genileme eilimindeki yaratl, snrlama etkisini temsil eder.

Tanrnn temel ad olan Havayah, ounlukla doaya ve doa yasalarna meydan okuyan
aa kan mcizeler ile ilgilidir, Shakai ad, doann ak bir ekilde izlemekte olan yolunu
deitiren gizli mucizeler ile ilgilidir. Yukardaki bu g, sonsuz uzayn dinginliini snrlayan gizli
mucizenin klasik rneidir.

Shakainin bilgeler tarafndan bir baka okuma ekli ise: Onun Tanrsall btn yaratlanlar
iin yeterlidir. Bu gnderme, Tanrsal gcn kendi bilincini ve duyarln her yaratlana,
onlarn Yaratl hiyerarisindeki yeri ve ruhsal durumunu gzetmeden vermesini gsteririr.

Yesod sefirah her zaman (her kuakda) tzadik figr ile kiiselletirilmitir, o grnen snrl
kralla (kendi bedeni ve bilinlilii) kutsal giriin ideal bir modeli olmutur, bu nedenle ona bir
fener gibi hizmet verir. Bu hizmetle, Tanrnn gizli mucizeleri aa kar ve bylece doann
bozulmaya eilimli olan yapsallyla kuatlmaktan kurtulan onarlm dnyann bilinlenmesi
salanr.

Shakai ad sklkla Kel adyla birlikte Kel Shakai olarak anlr. Bu ad, Tanrnn kendini ve kendi
saygnlnn inayetini aa vurduu addr, Tanr Musaya Msra gitmeden ve 10 felket
mucizesinden nce yle demiti; Ve Ben brahime, saka ve Yakuba Kel Shakai (Kdir)
olarak grndm fakat adm Havayahdr, onlara bu adm bildirmedim [Exodus 6:3].

Shakai saysal deeri = 314dr. Saysal deeri =31 olan Kel ile birlikte, 31 + 314 = toplam
345 says, Musann saysal deeridir (Ters evrilmii 543 ise Ekyeh asher Ekyehin saysal
deeridir). Bylece bu kesin duygu ile, Tanr kendi saygnln apak bir ekilde Musann
ruhsal kknde aa vurdu, o da onlarn ocuklarn Tanrnn ihsanyla srgnden kurtararak
Tanrnn son hediyesi olan Tevrat onlara getirdi.

Kabalada, doadaki rtk mucizelerin gizi, bir emberin apnn evresiyle ilikisi ile aklanr
(genellikle pi saysna gnderme yaplr). Bilgeler, pi saysn yaklak 3 kabul ederler. Tanrnn
2 ad, Kel Shakai, akn say pi (say teorisinin rtk mucizesi)nin gsterdii tek gerek yolu
antrr, yle ki; pi limitinin sonsuz dizisi gibi: 3,3.1 (Kel) ad, 3.14 (Shakai) ad...(Burada
Shakai adnn z olan limitin gc grlmektedir).

At-bashda, Shakai adnn deiimi beit, kuf ve mem olarak grlr. Bu harf ayn zamanda
Kabile reisi (Patriarch) olan Abraham (adnn sonu mem ile biter), shak (adnn sonu kuf ile
biter) ve Yakub (adnn sonu beit ile biter) adlarnn sonlarndaki harflerdir. Bu da yukarda
Tanr kendini Kabile reislerinde Shakai ad ile aa kard eklindeki aklamay destekler.

Kabile reislerinin mhr (son harf) ndeki, (Hereye kaadir) Tanr adnn gc, Tanrnn
somutlam halidir. mhr yesod sefirahn temsil eder (Kabalada hakikatin mhr olarak
betimlenir). kabile reisinin ortak mhr olan, Yusufun ruhu tzadik, yesodun arketipal
ruhudur (tzadik yesod olamdr). (Yakubun, Yusufa ve btn oullarna, srail kabileleri ve
onlarn evlatlarna sonsuza kadar oalmann ruhsal gcn vermesi, Kabalada ve Hassidutda
aklanmtr).

At-bashda Shakai; beit, kuf, mem olarak okunur, oysa Kabile reislerinin adlarnn son harfleri
de mem, kuf, beitdir. Bu, ayetlerde Kabile reislerinin zamanda geriye doru dizildiklerini ima
eder: Ve Ben sizin iin Yakup ile ahdimi hatrlayacam ve sakla ahdimi ve brahimle ahdimi
hatrlayacam ve lkeyi hatrlayacam [Levililer 26:42]. Bu ayet Levililer kitabnda
beddualarn sonuna dorudur, (Kabile reislerinin Tanryla ahidlerinin karlnda), sraile sadece
iyi eyler ve kutsama iin sz vermedii anlalmaktadr. Fakat yarglamada beddua da dua
da gelmitir, buradaki btn rtk kutsamalar hakikat aa karr.
 Bu hakiki tzadikin gc, yesodun ve Shakai adnn gc olduu kadar, bedduay deitirmek
ve kutsamay aa karmann da gcdr. Tanrnn, (kendisinden ayr ortaya kan) krall
yaratrken syledii, hile dnyas - yeter! apak bedduadr. Bu, doadaki rtk
mucizelerin srekliliinin ve Tanrnn her yarattnda varolan kutsalln aa kmasdr.

Shakainin gramatik okunuunun saysal deeri = 814dr, bu say ayn zamanda 314=
(shakai) + 500 (onun hamile blm) toplamna eittir. 500 = pru urevu, kazanl olmak ve
oalmak anlamna gelir ve Tevrattaki ilk byk emir olup Yesodun emridir, Adamn
yaratld altnc gnde verilmitir, yesod sefirah da 500 says ile ilikilidir.

814 = 22 x 37. ilemi, Ot iareti veya harfi gibi Yesod sefirahn imler. (ot brit kodesh
olarak adlandrlan, kutsal ahiddeki (snnet) insan etinin iaretidir ahdin kutsal iareti). Bu
btn Varolan 22 potansiyel gcn zn oluturan alef-beitin 22 harfini kapsar (tam da insan
tohumunda varolan 22 bamsz kromozom gibi [ 23nc nite, dln kar cinsiyetini belirler], ve
Kabalada akland gibi, hepsi de ekilsiz olarak yaratlm olan buhar (hevel=37)dan
oluur.

dnut

Adnut, (veya ezberden okunurken dua veya ayetin ieriine gre Adni olarak da, okunur)
Kabalada Adnut ad (lit. stadm) genellikle malkut sefirotu ile ilikilendirilir.

Adnut ad, Havayah (Tetragrammaton) adnn zorunlu giysisidir. Bu iki ad yni Adnut ve
Havayah arasndaki iliki Tanr szckleri olarak ilk kez, Musa yanan alyla karlatnda,
aa kmtr: Bu benim ebed admdr ve kuaktan kuaa byle anlacaktr [k 3:15].
Benim adm ifadesi, Havayah adna gnderme yaparken, Ben anlacam ifadesi ise, (ayn
zamanda Ben syleneceim olarak da okunabilir), Adnut adna gnderme yapar. Emirlerin
iinde Havayah ad, dua ederken veya Tevrat ayetleri ezberden okunurken de Adnut ad
kullanlr (aza alnamayan ad, sadece kutsal mabette ve hecelenerek sylenir).

Adnut ad, Tanrnn her yerde varolduunu betimler, Havayah adnn yansmasn salar,
kendisinden aa kan, zaman ve uzayn yaratl boyutundaki Tanrnn aknln gsterir.

Kabalada, Havayahn 4 harfi ile Adnutun 4 harfinin (Havayah yud ile balar, Adnut yud ile
biter) birbirine dolanm kavanah, bulunur. Bu kavanah, yichuda ilaah (yksek birleme)
betimler. Yaratlan zaman ve uzay, Tanrnn akn st zaman ve uzay ile birleerek,
yceltilmidir.

Havayahn 4 harfi ile Adnutun 4 harfinin birbirine doland (Adnut alef ile balar, Havayah
son hei ile biter) kavanah, yichuda tataah (alt birleme) ye gnderme yapar. Bu birleme,
Tanrnn aknl ile, Kendisinde ikin olan ve Ondan aa kan zamann ve uzamn srekli
yaratlnn, birliidir.

Bu iki ad arasndaki saysal iliki ise, Havayah = 26 (2x13) iken Adnut = 65 (5x13)dir, ikisi
birlikte = 91 (7x13 veya 1den 13e kadar saylarn toplam) olur ki bu da menin saysal
deeridir.

Adnut adnn at-bash deiimi, tav, kuf, tet, mem olur ve saysal deeri 549a eittir. 549 = 9
x 61. 61 saysal deerinin szck karl ise anidir ki trke anlam Ben demektir, ani,
Kabalada malkut sefirah iin en yaygn yananlamdr. Malkut sefirah, kendisine ait hibireye
sahip deildir, sadece stnde yer alan 9 sefirotun zelliklerini ierir (hohmahn malkutu,
malkutun hohmah, binahn malkutu, malkutun binah v.s.). [Bkz. Sefirot blm]

Havayahn (=232) balca 4 tam okunuu birlikte, 232 + 671 = 903 toplam saysal deerine
ular (903= 1den 42ye kadar saylarn toplam), bu da Yaratln sakl saysdr. 903 says
ayn zamanda = 7 x 129a eittir. Bu 129 says = Yom kippurda

[113]

okunan, Niela duasnn sonunda 7 kez tekrarlanan Havayah Elokimdir duasnn saysal
deeridir.

Akvah

Tanrnn sakl ad Kitab Mukaddes metinlerinde asla aka grlmemesine karn Tevrat
ayetlerinde oklukla ilk harf (rashei teivot) veya son harf (sofei teivot) eklinde ifreli olarak
grlr. Akvahn sylenii da bu kullanlardan biridir ve alef, hei, vav, hei olarak yazlr.

Kabalada, daat sefirah (kalpdeki sevgiyi ortaya karan sa yan a zg, zeknn
younlam gc) ile veya bazan da yesod sefirotu ( yeryz ve cennet balantsnn [tzadik
yesod olam] gc olarak aklanr) ile ilikilidir. Daat, Keterden Malkhuta 10 sefirot arasnda
sakl olandr bu yzden Akvah ad da Tevrat boyunca sakldr.

Akvah adnn, saysal deeri = 17dir. Bu say ayn zamanda gzel (tov = 17) saysal
deerine eit olduu iin genellikle Tanrnn gzel ad olarak anlr. Tanr yaratln ilk gn
ilksel n gzel olduunu grd ve gelecekte (israilin erdemli ruhu) dnyada aa kana
kadar onu Tevratta gizledi.

Tevratn al ayeti Balangta Tanr, cenneti ve yeryzn yaratt szleriyle balar. Bu

tmcedeki 4 szcn ilk harfleri Akvahn okunuunu verir. Tanr yaratt ibaresinin saysal
deeri = 289, bu da = 17nin karesidir. Buradan Tanrnn yaratltaki amacn reniyoruz. Bu
Onun yaratltaki sonsuz tanrsal iyiliinin, gereklii batan sona kapladn ve zellikle 2
dnyay yani cennet ve dnya krallklarnruhsal ve fiziksel lemler birletirdiini aka
gstermektedir.

Tevratta, iyi kavram yaptrma gc ile ilikilidir, [yaptrd iyi oldu diyor [iaya 41:7]]
ve iki olu durumunu birbiri ile birletirme gcdr. Tam okunuu olan Baal Shem Tov iyilik
adnn stad

[114]

, bu Tanrsal adn gcn gzler nne sermek iin dnyaya geldi. Gerekten de, adnn 3
szcnn saysal deerleri 17nin katlardr (Baal = 102 = 6 x 17; Shem = 340 = 20 x 17; Tov
= 17). O, srailiin kutsal ruhunun, en son ortaya k, onun hem cennette ve hem de
yeryznde ezamanl olarak varolma yeteneinde olduunu, bu yetenei ile, cennet
klarnn yeryznde parlamas iin arada kutsal kpr olarak hizmet ettiini retmitir. O
bu deyimi (Yiddide)

[115]

ideal olu durumu in velt ouis velt (dnyada ve dnya dnda, ezamanl) olarak
kullanmtr.

Akvah, Tanrnn gizli addr, bir farkla Tanrnn temel ad olan Havayaha ok benzer yle ki;
Havayah ad yud ile balar, Akvah adnda ise yud ile alef yer deitirmitir (yud = 10; alef = 1)
yud, mispar katandr [kk say].

Hokmah sefirah ile zel ilikisi olan Havayahn her harfinin karelerinin toplam = 186
(100+25+36+25) olup bu da tam anlam yer/alan (genellikle btn yaratln soyut mekn)
olan makomun saysal deerine eittir ve bu arm bilgeler tarafndan Tanr iin kullanlr.

Ayn ilemi (daat sefirah ile zel ilikisi olan) Akvah adna uyguladmzda, sonu 87dir
(1+25+36+25) bu da blimahn saysal deeridir. Blimah, Tevratta (Ve hiliin zerine dnyay
asar [Eyub:26:7]) dnyann yaratld uzay veya boluk olarak kullanlr. Ayrca bu deyim =
913 = Breishit, Tevratn ilk szc olan balangtann saysal deerine eittir).

Ayn ilem, Tanrnn 4 harfli 3nc ad olan (Binah sefirah ile zel ilikisi vardr) Ehyehe
uygulandnda (1+25+100+25) sonu, Dnya anlamna gelen haolamn saysal deeri
151e eittir.

Bylece bu adn (hokmah, binah ve daatn doal srasnda), birlikte okunuu (mikom
haolam blimah = 424) anlam dnyann yeri [Tanrsal] boluktur olur ki. Bu da Kutsal
gizemden ortaya karak dnyaya gelen, Mesih Ben Davidin= 424, saysal deerine eittir.
Kutsal gizem ise; sizin boluunuz [hatta yaratln boluu veya vakumu bile olmayan] hibir
yerdir.

Ehevi

Ehevi, brani alfabesinin, sessiz gibi grev yapan, drt sesli alef, hei, vav, yudharfinden
oluur. Bunlar bylece, alef-beitin ruhu veya ruhsal boyutudur.

Tanrnn btn temel adlar (Havayah, Kah, Ekyeh ve sakl ad olan Akvah) yalnz bu
harflerden kurulur. Bu harf grubu, alefbeit dzeninin, 1den 10a kusursuz simetrisidir (10
sefirotun gizli varlnn alef-beitin 22 harfinin iinde olduunu imler): alef=1; hei=5; vav=6;
yud=10. Bunlarn toplam 22ye eittir (buradan, alef- beitin 22 harfine zg 22 g kaynann,
bu drt harfin znde kapsand anlalr).

ou kez, Ehevi, Akvah ad ile birlikte, Kutsal Adn kendisi saylr. Akvah, daatta ikin eril
ilkenin kayna olarak daatn sa tarafn betimlerken, Ehevi ise daatta ikin diil ilkenin
kayna olarak daatn sol tarafn betimler.

ki Ad, birlikte = 39 (17 + 22 = 39), Havayah birdir anlamna gelen Havayah Echadn
(26+13=39) saysal deerine eittir. (Akvah ad, Tevrattaki ilk drt szcn, ilk harfleri ile
ortaya kar, cennet ve yeryz. Tevratn bandaki bu drt szcn, sra ile deerleri 4, 5,
6, 7dir ki toplam = 22 olur ve bu da Akvah ile Ehevinin birlikteki saysal deeridir ve ayn
zamanda, Yaratl ayetindeki 7 szcn ilk harflerinin toplamdr.
 6. BLM YAAM AACI VE SEFROT

Kutsal yaylma ile oluan evren yaratl, Kabalistik retide, sembol ve grafiklerin
yerletirildii Yaam aac ile anlatlr. Yaam aac ayn zamanda Bat gizemcilik geleneinin
de en bilinen semboldr. Aa, eitli Kutsal Adlar, gezegenleri, Bamelekleri, Melekleri ve
maddelerin mantksal dzenlerinin anlamlarn anlatabilmek iin kullanlr.

Kutsal kitapta, Oluum kitabnn son blmnde, Genesis blmnn banda, birok kez
Yaam Aacndan, sz edilir. Kutsal Kitaba gre, bir kii bu aatan yerse, sonsuz yaama
kavuur. Aadaki Yaam aac diyagram, Kabala antik geleneinin nemli bir blmdr.

Gnmzden yaklak yz yl nce, bugnk Irakda kil tabletler bulundu. Bunlar, o yre
insanlarndan kalan, insan eliyle yaplm oymalar ve ivi yazlarn ieriyordu. Bu blgede Asur
ve Babil krallklar uzun sre egemen olmutu ama onlardan da nce Kutsal kitabn inar diye
adlandrd bu yerde Smerliler yayordu.

Smer (Kutsal kitapta inar adyla geer), birok belgeden anlaldna gre, alt bin yl
nce anszn ortaya kan tufandan sonra uygarln ykseldii bir lkedir.

Burada ortaya kan baz oymalarda grlen motifler Kabalistik Yaam aacna ok
benzemektedir. Tarihin en eski yks Glgam destan da ayn zamanlarda bulunmutur.
Glgam, Tanrnn paras olan bir krald, lmszlk veren bitki veya aac aramak zere ok
uzak blgelere seyahatler yapmt.

SEFROTK YAAM AACI

Kabalistik aa bazen Sefirotik Yaam Aac olarak da adlandrlr. Dairelere veya krelere
sefirot ad verilir. Tek daire veya kre ise sefira olarak adlandrlr. Kabalistik Yaam Aac
retisi ok derin ve komplekstir. Aacn On kre ve 22 yolu, genellikle mikroskopikten
makroskopie, Yaratln tm evrelerinin arkasndaki g olarak bilinir. Tarot kartlar da yine bu
aala ilgilidir.

Kabalann nemli bir blm olan Yaam Aac, Yahudi mistikler tarafndan 100 ve 600
yllar arasnda gelitirilmitir ve daha sonra 1280-1286 yllar arasnda spanyada Moses ben
Shem tov de Leon tarafndan yazl metinlere konu olmutur. Aa, yaama denge ve uyum
getiren, kiisel enerji ve dncenin yol haritasdr. Kabala retisine gre, Sefirotta grlebilen
bir dengesizlik, yama ile veya aktif hayal gc ile, riteller ve eksersizler yardm ile dengeye
getirilebilir

Baz grlere gre, Musaya Sina danda verilen 10 emirin ayn zamanda Yaam Aacnn
10 sefirotu olduu sylenir.
 Yaam aac, 10 Kre (Sefirot) ve her bir krenin (sefirah) 22 yol ile balantsndan oluur.
Kreler statik fizik enerjileri, yollar ise dinamik fizik enerjileri anlatr. Yaam aacndaki
balantlardan oluan her bir yolun farkl tanmlanmalar vardr:

brani Alfabesindeki harfler.

Byk Tarot kozlarndan her biri.

Burlarn iareti veya Beden.

Alt bellei (Mitos alan) tetikleyen her bir say, koku, maden, deerli ta, sihirsel silahlar,
hayvanlar, Msr, Nordik veya Yunan Tanrlar, bu balamda dikkate alnr.

Kabalada, Tarot Kartlar, kutsallk ve gelecei sylemek iin kullanlmazlar. Onlarla, rya
durumlarn veya senaryolar karakterize eden Yolun zel dersleri grlebilir.
Tablo 10: Sefirotik Yaam Aac
 7. BLM KABALSTK TEORYE GRE DNYALARIN OLUUMU

Kabalistlerin Dnyalarnda, her dnyann yapsal elementlerini Sefirotun salad

dnlr. Olamot (lemler), Tanrnn yaratma srecinde, ikinci aamay ierir. Bu aamada,
Sefirot, Tanrnn ilk z veya ndan giderek uzaklaan drt (baz emalarda be) temel
dnyann srasn dzenler. Herbir Olamot, kutsal varoluun ayr bir ynn saklamaya yardm
eder.

Olam (dnya) terimi birok anlamda kullanlr. Dnya lem (gizli anlamnda) etimoloji ile
ilgilidir ve Kabalistik doktrinde de bu anlam verilir. Sefer ha bahirde Dnyalar, Tanrnn
kendisini gizledii kutsal giysilerdir. Tanr, byle giysileri veya rtleri oaltmak yoluyla
zerinde yaadmz fiziksel dnyay yaratt. Bizim fiziksel dnyamz, Tanr nn en gizli
olduu dnyadr ve kutsal almann sadece kk bir parasna sahiptir. Peygamber. Tanrnn
buna gizlilerin en gizlisi dediini sylemektedir [saiah 45:12]. Bu sylem, retide
Tzimtzumla da dorulanr. Aslnda Tanrnn yaratnn aklsal aklamas, insanolundan gizli
kalmaldr.

Be dnya, kaynaktan greceli uzaklklarna gre birbirlerinden ayrlr, ancak ayn zamanda
onlar kapsayan <EM SEFROT EM> alamna greceli olarak karktrlar da. Ayn zamanda
her bir sefirotu ayr birer dnya olarak da dnmeye almaldr, o zaman herbir dnyada bir
sefirotun hkimiyeti olduu anlalr. Be dnyann en stndeki Adam Kadmon da Keter
hkimiyeti olduu gibi. Atzilutda yaknlk dnyas Hokmah (Bilgelik), Beriah yaratl dnyas
Binah (Anlay), Yetzirahda oluma dnyas Chesedden Yesoda kadar alt sefirah ve en alt
dnya olan Assiyahda hareket yapma dnyas, en alt sefirah olan Malkut da (Krallk)
hakimiyeti sz konusudur.

Dnyalar, insanoluyla ilgili gerei yanstan ama Tanrnn kendisi ile ilgili gerei
yanstmayan ve kapsadklar sefirot gibidirler.

Dier yandan, Lurianik Kabalistlerin kendi aralarnda da, Noktalarn dnyas ve Yeniden
yapmann dnyas (Tikkun) arasnda nemli bir fark vardr. Bir gruba gre, Noktalarn
dnyas uzayda Adam Kadmon ile Atzilut arasndaki saysz dnyalardan biridir. Sefirot da
btnyle bamsz ve ayr olup, kozmik felaket olarak bilinen kaplarn krlmas srasndaki
paralanmada ortaya kmtr. Kaplarn krlmas olaynn sonrasnda paralanan sefirotlar
yenilenmi, biri dieriyle birlemi bylece Dnyann yenilenmesi kuvvetlendirilmitir.

Dirimcilerin sylediine gre ise, Kaplarn krlmasndan sonra, noktalarn dnyasnda

sefirotik paralarn yenilenmesinin ardndan, drt dnya Atzilut, Beriah, Yetzirah, Assiyah ve alt
Partzufim veya kutsal kiilik tamamen biimlenmi ve yaratlmtr.
 Neoplatonismi benimseyen Kabalistlere gre, Yaratl teorisinde; Ain Sof (sonsuz Mutlak
veya Tanr) ilk sefirah Keteri oluturdu, Keterden, sonraki sefirah Hokmah ve bylece aa
doru sefirot oluarak en alt sefirah Malkhuta ulat.

Olumann alternatif versiyonu ise; Ain Sofun Atzilut Dnyasn, Atzilutun Beriah, Beriahn
Yetzirah ve onun da en alt dnya Assiyah oluturduu eklindedir.

Bu yzden, Kabalada Judeo-Hrstiyan anlayndaki geleneksel yokluktan yaratl yerine,

daha ok, her bir sefirot ve dnyann tam olarak bitiik dnyalarla yakn bir iliki iinde olduu
gr benimsenmitir. Bu konuda ada Kabalist yazar Rabbi Levi I. Krakovsky yle
demektedir:

... Ain Sof Adam Kadmonun ruhu ve Adam Kadmon da o ruhun d kab olarak sembolize
edilmelidir... Adam Kadmon, Atzilutun ruhu ve ayn ekilde Atzilut da Adam Kadmonun d
kabdr. Beriah ise Atzilutun kab, Atzilut Beriahn ruhu, bylece, Assiyah ve Yetziraha kadar
iner.

[116]

Ayn iliki, birbirini izleyen dier dnyalar iin de geerlidir. Bu konuda Krakovski yle devam
eder; ... Oluumun dnyas [Atzilut], Yaratl dnyas [Beriah]n kayna, ayn ekilde,
Yaratl dnyas, Biimlenme dnyas [Yetzirah]n kayna ve bylece dng devam eder...

[117]

Tpk Sefirotik konfigrasyonda olduu gibi, her alt dnya da kendisinden nce geleni kapsar.
On Sefirot, Tanrnn on arketip nitelii olduu gibi onlar da, varolu plannda veya her bir
Dnyada tekrarlanr.

Kabala retisinde sz edilen, Evrenin yoktan varoluu ile ilgili nsel bilgilerden sonra, imdi
de yaratl aamalarn greceiz.

Bu blmde, Tzimtzumun yaratltaki vakum etkisini, yaratln zincir dzeninin farkl

aamalarndaki detaylarn inceleyeceiz. Kabalist metinlerde, bu konunun zihinde
canlandrlabilmesi ve daha iyi anlalabilmesi iin, bu aamalarn tanmlanmasnda, sfrdan
yeni bir bina inaat benzetmesi kullanlr.

Bir ift, nce kendileri iin ideal bir ev ina etmek isterler. Bahesi, havuzu olan byk bir ev
grnts zihinlerinde canlanr. Bu dnceden holanan ift, zihinlerinde, yatak odalar, mutfak,
garaj, yemek odas v.s zmlerini ayrntlar ile canlandrp gelitirirerek btn yapy
zihinlerinde kurarlar.
 Bu gzel dten sonra, bu dnceyi, kda geirecek bir mimar ve inaat yapacak usta
ararlar. Bundan sonra, projenin gereklemesi iin finansman gerekir. Bu da bulunup, evin
inaat bittiinde iftin d gereklemi olur.

Dikkat edilirse, ideal bir ev inaat sreci, balca drt aamadan olumaktadr:

Balangta aniden zihinde ortaya kan parlak fikir (kavram)

Kavramn geniletilmesi (kavramn detaylandrlmas)

Duygular da kapsayan gerek plann izilmesi

Uygulama (inaatn yaplmas)

Kabalada bu drt aama, evrenin yaratln aklamak iin kullanlr. lk aama ok geni
kapsaml olan kavramsallamadr.

Kavramsallatrmann ilk dzeyi, Sefirotun ortaya kt balang aamasdr, bu aama

Olam haAtzilut Atzilut dnyas olarak adlandrlr. Atzilut szc, sonraki veya -den kmak
anlamna gelen branice Aitzel szcnden gelmektedir. Bu dnya Or Ain Sofun
Tzimtzumundan bir sonraki aamada ortaya kar. Kabala anlayna gre, sonlu yaratln
meydana kabilmesi iin, Tanrnn farkl zellik ve niteliklerini betimleyen Tzimtzum
aamasndan geilmesi gerekiyordu.

Daha nceki blmlerde grld gibi, Tevratda, Tanr iin farkl brani adlar kullanlr.
Bunlar, farkl Sefirotu tanmlayan olgularla ilgili isimlerdir. rnein, El ad Chesed Sefirahnn,
Tanr gibi olmak, Tanrnn zelliklerine sahip olma halini tanmlarken, Elokim ad yine Tanr
zelliklerine sahip Gevurah Sefirahn belirtir, dier sefirahlar da Tanr Adlar blmnde
anlatld gibi, Tanr zelliklerinin farkl tanmlar ile aklanr.

Olam HaAtzilut (Azilut lemi [Dnyas])

Azilut dnyas, kutsal bilinle Tanrsal kaynaktan yaylmann dnyasdr. Bu yaylma sreci,
Hassidutta, heelem vgilui (Saklanmak ve kefolmak, zde sakl duran hakikatin kefedilme
sreci) olarak tanmlanr. Aa dnya ise, hibireyden (sakl olan kusursuz kaynaktan), bir
ey olan (Bamsz ve kendi bilinci olan) btn yaratlm krallklarn dnyalardr. Hassidutta
yaratl sreci etzem vhitpashtut (olu ve kapsay), gnein kendi kaynanda sakl olan k
nn, kendisinin dnda kalanlarda yansmas yoluyla deneyimlemesi, olarak da tanmlanr.

Atzilut dnyas, kendinden nceki Tohu

[118]
 dnyasndan bir anda ortaya kan dzensiz yaylmay, sonsuz ve eksiksiz dzeltme grevini
de stlenmitir. Aa dnyann byle bir grevleri yoktur. Atzilutun bu ilevi, yeryzne
den ilhi kvlcmdan dnyay korumak iin yaplan, Tanrsal bir yardmdr. Ve Tanr yeryz
krallnda BR olarak anlacaktr.

Genellikle 4 dnya, 4 harfle yazlan ve Tanrnn esas ismi olan HAVAYAHa benzetilir.
stnde yod harfi olan Taa benzetilen Havayah, Adam Kadmonun dnyasdr. Havayahn
Yodu Atzilut dnyasnn zerindeki zaman ve bolukta parlamaktadr. Dier harf Hei- Vav-
Hei, hangi kombinasyonla biimlenirse, dnya o halde olur ve isel gerei yanstacak zaman
ve uzay yaratmak zere aa dnyann zerinde parldarlar.

Sonsuzluk lkesinde dingin duran Atzilut dnyasnda her Sefirot da sonsuzdur. Yokluktan yeni
km olmas Azilut dnyasnn en nemli zelliidir. nceden, olaslkla dier yaratlanlarn da
var olmasna karn, bunlar tmyle Or Ain Sof tarafndan rtlm durumdaydlar. Atzilut
dnyasnda Kutsallk btnyle duyumsanmaktadr ancak henz hibir bamsz varlk
bulunmamaktadr.

Yukarda belirtildii gibi, yaratln her bir aamas, Tetragrammatonun drt harfinden birisi
ile ilikilidir. Atzilut dnyas Yud harfi ile betimlenir. Bu harf nokta eklindedir ve dier harfler
arasnda en kk olandr. Dier btn varlklar gelitirebilecek tam bir noktadr. (Sperme
benzerlii dndrcdr)

Yud harfi ayn zamanda Hohmah sefirahna da uyar. Btn on sefirot, her dnyada bulunur
ancak her aamada bir sefirah (veya Sefirot grubu) ar basar. Azilut dnyasnn baskn sefirah
Hohmahtr.

Atzilut dnyas, bir baka yaratl aa karacak potansiyeli iinde barndrr.

naat rneinde grdmz, bamsz varln baz biimleri zihin iinde binaya uyguland
gibi, kinci aamada, yaratln bir ileri gelimesi iin ilk kavram zlr ve plnlanr.

Atzilut, Oluumun Dnyas veya Yaknlk (Tanrya), ayn zamanda Cennetsel adam (Adam
Kadmon olarak da adlandrlan), Kutsal gerekliktir: Tanrnn zellikleri veya Sefirot, Ain
Sofdan dolaysz olarak varolmulardr ve bu yzden Mutlak Tanrsallkla ok zel, mkemmel
ve deimez balar vardr. Kral ve Kralienin birlemesi ve dnyalarn birbiri ardnca retilmesi
buradadr (Tifaret ve Malkhut, Tanrnn kutuplamasnda eril ve diilii temsil ederler).

[119]

ATZLUT, atein, derin kutsal sezgilerin ve Tanr ile olmann holistik dnyasdr. Gerek
karktr ama her ey birdir. Bu dnya, zn dnyasdr ve bu dnya ile Tanr ateinin
kvlcmndan olutuumuzu anlarz. Bu dnyada, biz kendimizi Tanrnn gz ile grrz. Ruh
olarak, Chaya ve Yechidaha

[120]

karlk gelir. retide, Kabalistik Birlik dnyasdr, Sefirah Hokhmah, Ruh ilkesi: Hayyah ve
Yehidahtr. Tanrsal hiyeraride Sefirot ve Partzufimdir.

Atzilut Lurianik sistemde:

Lurianik sistemde Atzilut evreni, Partzufim (Kutsal yzler) ve Tanr Kiiliklerinin evrenidir.

Partzuf teorisinin teolojik almnda, Tanrdan gelien ve alan olumann organik bir sre
olduu anlalmaktadr. Bir baka deyile, geleneksel Teizmde olduu gibi Partzufdan,
deimez ve sonsuz varolan Kii anlalr. Kii iin deiim ve transformasyon ok doaldr;
sadece kiisel olmayan Mutlak, deiimin tesindedir.

Luria sisteminin yaratl hiyerarisinde, Tanrsalln bu alt derecesi, Zeer Anpin (alt yz)
olarak, Tanrnn kiisel yaratc duygusu ile ilikilidir. Kiisellemi Tanrnn eril ve diil
kutuplamas Zeer Anpin ve Nukvahn tesinde olup daha yksektedir ve Baba (Abba) ile Anne
(Imma) diye adlandrlr. Yine onlarn tesinde Arik Anpin ve onun da tesinde yksekte ve daha
akn Adam Kadmon yer alr ve son olarak da Ain Sof (grlmeyen Mutlak) gelir. Sonuta,
kutsal hypostasesde

[121]

says bir olan biricik Kiilemi Yaratc Tanr grlr.

Luria, Partzufim dncesini Zohardan alm ve formle ederek Kutsall Partzufim saysna
(genellikle 5 veya 6) blmtr. Bu blnme, Kutsalln ortaya kmasnn veya almnn 5
aamasna karlk gelir. Partzufimler unlardr.

Atika Kadisha, Keter sefirahnn stndedir. Kutsal Kadim Bir

Atik Yomin, Keterin st ksm. Gnlerin Kadimi

Arik Anpin, Keter sefirahnn d partzufu. Makroprosopus veya Byk Karlktr; Uzun
Ac veya Balaycdr.

Abba, Hokmah sefirah ile ilikilidir. Baba olarak, Tanrnn akn eril tarafdr. (Tanr tm
kartlklara olduu gibi eril-diil cinsiyet kartlna da sahiptir)
 Imma, Binah sefirah ile ilikilidir. Anne olarak Tanrnn akn diil yandr.

Zeer Anpin, Hesedden Yesoda kadar dier alt sefirot ile ilikilidir. Mikroprosopus, Kk
Karlk veya Ksa lmldr. sraelin Tanrs veya Yaratc Tanrdr. Ayn zamanda
Tanrnn zayf eril yandr.

Nukvah, Malkhut sefirah ile ilikilidir. Diil cinsiyet olup ekinahtr; sraelin Tanrsnn
huzurudur; Tanrnn gelinidir; Kutsal ikinlik ve Tanrnn zayf diil yandr.

Partzuf, birliin tamamlanm ve kutuplam olan dualitenin arasndan geerek ilerlemesini

temsil eder. Dikkat edilirse, burada dier dnce sistemleri ile de paralellikler grlr. nce
birlik pozisyonu, sonra birlik iinde kutuplama ve sonuta ikilik ve okluk.

Biraz ileride Sefirot blmnde ayrntl olarak grlecei gibi, Kabala yaratl teorisinde,
sonsuz ve bilinmez tanr (Ain Sof) ile dnyamz arasnda 10 yaratc g vardr. Tanr evreni bir
akm eklinde bu g/ler aracl ile yaratr ve ynetirken, insan iin yeryzne Merhametini/
efkatini (Erkek, sataraf) ve Adaletini (dii, sol taraf) de gndermitir.

Sefirot, Drt dnyalarn her birinde btn sefirot olarak, zel ilikileri ile birlikte yer alr. Ancak
bilindii gibi, Atzilut dnyas zamann dndadr ve dier dnyay (Beriah, Yetzirah ve
Asiyyah) kapsar. Bu nedenle Atzilut kendisinin iindeSefirotun saf zdr.

Atzilut dnyasnn 10 Sefirotu, rhun 10 asl gc olarak, aadaki 3 dnya ile, 3 giysi gibi,
dnme, konuma ve hareket ilikisi kurar. Yukarda, konuma dnyasnda kendini ifde
etmenin btn formlar aa kt halde, 3 aa dnya olan Beriah, Yetzirah ve Assiyah ile
iliki, rhun gerek giysisi (rhun kendisi de denebilir) olan Atzilutun Malkhutu aracl ile kurulur.

Yukarda aklanan, Atzilutun dnyas (ocukluun bilmezlii, genliin isyankrl ve

yaanarak renilen yetikinlii de barndran) Mutlu bir aileye benzetilebilir.

Aa dnyalarn grevi, aa den kvlcmlardan ykselmeyi hak edenleri ykseltmektir.

Buna profesyonel i yaamndan bir rnek verebiliriz. Buna gre; Bir insann seebilecei 3
pozisyondan, i adamln Assiyah dnyasna (Hareket dnyas), danmanl Yetzirah
dnyasna (konumann dnyas) ve iin uzmanln da Beriah dnyasna (Dncenin
dnyas) benzetebiliriz.

Atzilut dnyasn akladktan sonra, imdi de sra, Atzilut dnyasnn aa dnya ile
ilikilerini aklamaya geldi.

Olam HaBeriah (Beriah lemi [Dnyas])

Baz eyler sadece teoride yaratlmsa da yaratma szc her zaman, hibireyden (ain)
bir ey (yesh) yaratma anlamna gelmez, ikinci dnya Beriah dnyas (Yaratl) olarak
adlandrlr..

Atzilutun balangta sahip olduu kavram, Beriahta en-boy ve derinlik olarak geniletilir. Hei
harfi Beriahn hkim Sefirah Binaha uygundur, Binah, Hohmahn ilk kavramn btn ayrntlar
ile gelitirir.

Beriah dnyas Atziluttaki Sefirotun ortaya kard ilk alm alr ve onlar bamsz birer
varlk haline getirecek baz formlar yaratr. Atzilutun etkisiz brakmas (Bittul) nedeni ile, hibir
ey bamsz olarak var olamaz.

Beriahta duyumsanan Kutsallk, Atziluta benzemez, Beriah bazen hareketsiz kaldnda

tmyle etkisiz ve Tanrnn dnda gibi duyumsanr. Bu yzden Beriah dnyas Kutsal Taht
dnyas Kisei Hakavod olarak adlandrlr. Aslnda, bir taht, stndeki insan bedeninin
hareketini kstlayan ssl bir iskemledir. Bu yzden Kutsal Taht, dier dnyalar ile Kutsal ilikiyi
kstlayan bir dncedir.

Beriah, Yaratl Dnyas ve Taht olarak adlandrlr. Beriahn varl, Ain Sofdan ok
uzaktadr, canlln Azilutdan alr, bu yzden Atzilut, Beriahn ruhu dur. Bu nedenle kutsal
doum veya varolu gc, Beriahda Atzilutdan daha dk iddettedir.

Ain Sofa oranla yetenekleri daha snrl olup yaps, en saf ve katksz maddeden olumu
Atzilut evrenindeki sefirottan daha uzakta olan on sefirotu ierir. Beriah dnyas, ilk Yaratl
veya k Dnyasdr ama ayn zamanda, Atziluta yaknlndan dolay, son derece yce ve
ruhsal olan ba meleklerin de blgesidir. Metatron melei bu dnyada oturur. Bu dnyay,
Shaddai giysili saf ruh oluturur, e.d. Kutsalln, grlebilen oluumudur. O, grlebilen bu
dnyay ynetir, uyumu korur ve saysz meleklerin badr.

[122]

Beriah dnyas Zoharda, yedi yksek cennetten veya Atzilutun yedi alt sefirotundan domu
olan gkyznden olumu bir dnya olarak yer alr (geleneksel sabit yedi yldz veya
gezegenin dnda).

[123]

Bu dnyada da, melekler Tanrnn tahtnn etrafndadr.

Lurianik gelenekte, bu dnya Tzimtzumun ilk duyumsand yer olduu iin bireysel varlnn
oluma yetenei vardr.

[124]
 Beriah dnyasnda, ruhlar ve yksek meleklerin yaratln da grrz. Melekler (malachim),
yklerde anlatld gibi, gkyznde bir yerden biryere uuan yaratklar deildir. Onlar
Kutsal enerji aknn kanallar olarak dnebiliriz ve onlar dnyaya enerji akn salarlar.
Beriah dnyas melekleri, branice Seraiphah (alev) szcnden gelen Seraphim olarak
adlandrlr. Bu yzden bu melekler yanma duygusu verirler. Bu ayn duyguyu kapsamaz ama
onlarn dayanlmaz bir younlukta Tanrya yakn olmas, ruhsal cokularndan kaynaklanan
kararl bir duru sergilemelerine yol aar. Beriah dnyas ayn zamanda, dnyadaki abalar
sonucunda dllendirilmek zere bu yce lkeye girmeyi hak eden ruhlarn geldii Yukar Eden
bahesinin yeridir.

Beriah, havann, intellektin (akln), dalnn (contemplation) ve saf dncenin sembolik

dnyasdr. Bu dnyada her ey rnek paralar halindedir ve her ey anlamdr. Biz burada
kendimizin, tasarlanm bir sonu olduumuzu, ak ve yaratln srekliliini anlarz. Burada
dnlebilecek ve anlalabilecek olanlara ulamaya abalarz. Bu iirselliin gerei, hayret,
sezgi ve hayldir. Bu dnyada ryalar ve semboller aracl ile alabiliriz.

Beriah dnyas, Binah sefirah ile tanmlanr (ya da Binah, Beriah ile), bu blge kutsal ruh
(Neshemah)dan tremitir. Tetragrammaton-da He harfine karlk gelir.

Olam HaYetzirah (Yetzirah lemi [Dnyas])

Sonraki aama Yetzirah dnyasdr. Bu dnya, gerek yaratl iin snrl dnya plnlarnn
izildii yerdir.

Bu dnyada, Chesedden Yesoda kadar olan 6 duygusal Sefirot hakimdir. Bunlar,

Tetragrammatonda vav harfine karlk gelirler.

Bu dnya, proje formlar ile duygusal balarn yeridir ve kendi kendine devinir. Bu son proje
sadece daha uzun sreli bir kavram olmayp ayn zamanda, dncenin gereklemesi
aamasnda somut admlar gerekletirir. Kutsal ktan mutlu olmay hak eden ruhlarn yeri
olan Aa Eden Bahesi buradadr.

Yetzirah dnyas bir ara dzeydir. Yaratl srecinde, Yksek ruhsallk (Beriah) ve alt ruhlar
(Asiyah) arasndaki gei derecesidir. Bu aa ruhlar dnyas aklamas, Shreverdi ve bn
Arabnin majinal dnyas ile byk benzerlik gsteririr.

Yetzirah Dnyas, hal Tanrsalln uzanda olan on sefirotu kapsayan Biimlenme

Dnyasdr. Kendisinden nceki Beriah dnyas kadar saf olmamakla birlikte henz
maddelememitir. Buras, k saan giysileri olan meleklerin bulunduu yerdir. Saysz melek,
on sefirota gre on dereceye blnmtr ve her melek evrenin farkl parasnda oturur, adn
da koruduu element veya cennetsel bedenden alr.

Zoharda bu blgeden, gkyzndeki yedi gezegeni kapsayan, aa cennet olarak sz

edilmitir.

[125]

G. Scholeme gre Merkezde Bamelek Metatronun ve onun etrafnda da meleklerin olduu

bir dnyadr.

[126]

Yetzirah, suyun ve yaamn duyumsand znel dnya olduu gibi ayrntnn, havann (aura),
i ve d duyarlln ve sezginin de etkili olduu dnyadr. Bu dnyada grnen eyler, iinde
olduklar dnya ile senkronize (ezamanl) halindedirler. Buras karlkl dayanma ve iliki
dnyasdr. Burada duyumsal oluumumuz, minnettarln, mutluluun ve deerbilirliin yerine
kzgnln negatif duyumsamasna, d krklna, kincilie ve paranoyaya ayak uydurabilir. Biz
burada sencilii (Empati), insancl ve lmllmzn farknda olmay renebiliriz. Ruh
olarak Ruaha karlk gelir. Hesedden Yesoda kadar alt sefirot ile ilikilidir,
Tetragrammatondaki yeri ise Vau harfidir.

Yetzirah dnyas, Chayot Hakodesh (kutsal olu) olarak adlandrlan meleklerin lkesidir.
Burada da melekler, adlarn ilikide olduklar Sefirottan alrlar. rnein, Mikael melei,
Chessed sefirah ile, Cebrail Gevurah ile ve Raphael Tiferet ile uyuur. Amidah

[127]

tekrarlayarak Kedushah dendiinde kez Kadosh denmi olur ki bu durumda, Beriah,

Yezirah ve Asiyah meleklerinden sz ediliyor demektir ki bunlarn hepsi birden Tanrya saygy
ifade etmenin farkl yollardr.

Ezekielin vizyonu (Ezekiel 1.) aslnda, Yetzirah dnyasna meditatif tekniklerle girme
denemesiydi. Bu deneyini insanlara aktarmak istediinde, yaad metafizik fenomeni anlatmak
iin konuma dilini kullanmak zorundayd. O, Yetzirah dnyasnda melekleri yaratk eklinde
betimler. Altndaki Asiyah dnyas melei Ophanimdi. Beriah dnyasnn taht kendisinin
stndeydi. Atzilut dnyasnn dzenine gre Tahtta oturan insan eklinde tanmlyordu.
ayann kehaneti Beriah dnyasnn iine ayn derinlikle girdi ama onun sonradan gelen
aklamas ok daha az detayldr.

Olam HaAssiyah (Assiyah lemi [Dnyas])

Son olarak, drdnc dnya Assiyahtr (eylem dnyas), yaratl burada gerekleti. Kutsal
yaratc ak, Yetzirah dnyasndan melekler araclyla aa doru, drt krallk olan, Mineral,
Sebze, Hayvan ve insan yaratlnn iine akt. Assiyah dnyasnn hkim sefirah Malkhuttur.
Assiyah, henz Tanr yannda Kraln kul gibi kabul edildii yerde, yaratln toplam bamszlk
biimini ald dnyadr.

Assiyah dnyas biraz aykrdr. Usta Yaratc, stn sanat, en gzel ve eitli yaratklar
yaratt. Tanrnn yaratt yalnzdr ve bu dzeyde, henz Tanr sakldr onun yarattklar
yaratldklarnn farknda deildir. Tanr tamamen sakl olduundan, bu dnyada Tanrnn orada
bulunuunu tmden yadsmak mmkndr. Tanrnn tamamen gizli olmas, dnyaya zgr lke
olma seimini yapabilme olana verir. Bu dnya, yaratmann son amacdr, O, yaratt
yaratklarn ve evinin bu dnyada olmasn istemitir.

Gerekte dnyalar, gneten kan nlar gibi sadece Kutsal yaratc yetenein ortaya
kmasdr ama yksek lkeden In ortaya kmas, bu dnyada anlalamaz, onu gerekten
Atzmut (Tanrnn z) deerlendirebilir.

Bu dnyada biz, kendimizi Tanr zelliklerini tayan aktan farkl ve ayr olarak alglarz ve
bamsz varoluu duyumsarz, Tanrnn zn ancak en yksek derecede grme iznimiz vardr.

Assiyah dnyas, yaratl srasna gre son dnyadr veya yaratlm gerekliin sonudur.
Bu dnya sadece maddeyi deil ayn zamanda aa psieleri ve yaratln negatif glerini,
kelipot olarak adlandrlan kabuklar da ierir. Bir baka deyile, hem fiziksel ve gizli gereklii
hem de kaynandan ayrlm olan aa dnya blmlerini eit ekilde ierir.

Assiyahn anlam yaplmann dnyasdr. Kabalistik okullarn anlatmlarnda detay

farkllklar bulunmasna karn, yine de Assiyah Evrenini, fizik veya maddeden den yaratln
kabuklar ile alt-ruhsal veya aa dnyalarn oluturduu konusunda bir uzlama vardr.

Zohar, dnyalarn gelimi kozmolojik bir doktirini olmamasna karn, madde dnyasna,
deiim ve bozulma dnyasna ve gnahkr ruhlarn blgesine ilikin gndermeler yapar. Bu
blge en kaba sefirot blgesidir, kaba maddeden olumutur ve her biri dierinden daha
aada olan on derece vardr. Alternatif olarak, yedi dnya (byk ihtimalle insann dnyas
olan, e.d. fiziki evren) altnda dieri ve altnda en aada olanlar, yedi cehennem ile ardkln
yeniden dzenlenmesi yer alr

Assiyah, yeryz, nesnel dnya, bedenimizle yaadmz eylemlerin fiziksel dnyas ile
ruhsal ama ve eylemlerimizi de ierir. Bu dnya, somut gerekler ve onlarn verileri olan
duygularn dnyasdr. Biz bu dnyada, fiziksel krallk ve gzlemlediimiz doa yasalarnn
bilincindeyizdir. Burada Tanrnn yaratt oluumun farkndayz. Buras, her eyin ayrlnn
gzlemlendii ve znel sebep sonucun olduu, ikiliin (Dualite) dnyasdr. Buras ayn zamanda
Tanrnn oluturduu yaam gcnn, duygularn, soluun, yaama aknn ve zgrln
deneyimlendii dnyadr. Ruh olarak Nefeshe karlk gelir. Malkhut sefirah ile ilikilidir, Kutsal
hiyeraride Ofannime uygundur, Tetragrammatonda, son Hei harfidir.

Assiyah dnyas, evrenlerin en alt derecesi olduu iin, buradaki melekler, sadece az iyilie
ama oklukla gnaha sahiptir. Bu derecede iyilik ile ktlk iiedir. Bu nedenle, Assiyah
dnyas, iyiliin ve ktln, gerek ve yalann kombinasyonu olarak alglanmaldr.

[128]

Yaratln drt dnyas ile Tetragrammaton ve Sefirot ilikisi:

Tablo 11: Drt dnya-YHVH-Sefirot ilikisi

Arbaah Olamot Yasalar (Drt lem-Dnya)

Drt Dnya, planetler gibi dizilmez, daha ok (Ain Softan) kmann evreleri olarak
dnlr. Baka bir bak asna gre de bu evreler, Genesisde anlatlan Yaratln alt
gn ile farkl bir yaratl sreci olarak ilikilendirilir. Ain Sofun kaynaktan ileri doru
(Atzilutdan Assiyaha) ilerleyen nn, daha ok fiziksel ve daha ok kendine zg olan
yasalar vardr.

Atzilut (Oluum) - Sonsuz deimez Kutsal dnyadr.

Beriah (Yaratl Dnyas) Kutsallktan ilk ayrlma olup tam olarak tasarlanm Cennettir.
Tanr ve bameleklere ait Taht konumundadr.

Yetzirah (Biimlenme Dnyas) aa meleklerin konutu olup insann ruhu ve Eden

Bahesidir.

Assiyah (Eylem/Aksiyon Dnyas) inde yaadmz madde evrenidir.

aya kitabnda anlan drt dnya, yaratlta birbirleri ile iliki halindedir. [aya 43:7]
grkemimle yarattm, biimlendirdiim ve yaptm Admla arlan her birini...
 Ezekielin vizyonu, ilk dnya olarak Assiyahn fiziksel sunuluundan balar [Ezekiel 1. blm].
Onun grd Chariot (Araba) Yetzirahtr, Chariotun Tahtn benzeri iinde uzanan nc
dnya Beriahtr. Son olarak, tahtn stnde insan benzeri grnt Atzilutun Kutsal dnyasnn
varldr.

Ezekielin anlatmnda sadece Yetzirah ak olarak anlalmaktadr. Beriah ile ilgili olarak ise
(Yetzirah dzeyinden uzak bir dnyayd), sadece Taht benzerinden sz etmektedir. Azilutun
iindeki grnt daha belirsizdi, bu yzden sadece insan grnts benzeri grd (her iki
dnya da Yetzirahtan uzakt).

Zoharda sadece drt dnya veya evren (varolu pln) varken, Lurianik sistem Tanrnn
almnda, drt alt dnya ile Ain Sof arasna, beinci evren olarak Adam Kadmonu da
eklemitir. Bundan dolay, Lurianik kozmolojide, sralama aadaki gibi olmaktadr:

* Ain Sof - Mutlak veya sonsuz btn arketiplerin tesinde

1- Adam Kadmon Tetragrammaton veya Kutsal Ad,

2- Atzilut - Sefirot veya Kutsal Arketipler ve Partzufim veya Kutsal Kiilikler,

3- Beriah - Bamelekler ve Kutsal Ruh (Neamot),

4- Yetzirah - Melekler,

5- Assiyah - Aa melekler ve kelipotlar; Fiziksel dnya.

Dier nemli bir nokta da, dier Kabalistler Ain Sof ile Tanry hemen hemen ayn tutarken,
Luriada Tanr, Atzilut dnyasnda veya en azndan en yksek yzlerdedir. Luria bu kutsal
yzlerden ksaca Partzufim olarak sz etmektedir

[129]

Her yksek dnya stn gr, g,irade veya balama nitelikleri ile altndaki
dnyaya hizmet eder. Veya basit dille, her st Dnya greceli olarak komu dnyann ruhu
veya Yaratcsdr.

Bundan baka, Sefirotun her birini, akl-parasna bler ve yine her biri daha alt- sefirota
ayrlr. Dnyalar doktrininde de ayn ekilde, alt blme ayrlma vardr. Bylece Atzilutun
Atzilutu, Atzilutun Beriah, Atzilutun Yetzirah, Atzilutun Assiyah, Beriahn Atzilutu, Beriahn
Beriah ve bylece Assiyahn Assiyahna kadar aa iner.

Rabbi Moses Cordovero bunu bir analoji (rnekseme) ile yle aklar
 [130]

Gm, gm mdenin saflna gre deerlendirir: ilk nce en saf derecedeki gm,
mdenden km ham kitleden ayrtrr (zgrletirir), ikinci olarak, kalan kitlede birinciden
daha az saf olan, nc olarak yar saf yar kark kitle ve drdncde ise artk gmten
daha ok maden vardr. Yine de ilk artmada bile tamamen ve btnyle saflama olamaz, her
zaman iinde bir miktar cruf kalr. Hatt ilk derecede de kendi iinde yine drt saflatrma
ilemi yaplabilir. Ayn uygulama dier drt derece iin de yaplabilir.

Tabii burada oluma ve yokluun (eksikliin) temel ilkesini buluyoruz; Kutsal zn (gm)
derecesi veya varlk planlarnn eksiklik derecesi belirlenmektedir. Bu kavram, Neoplatonizmde
ok geni biimde rol oynayan nemli bir kavramdr ama asl byk gelimeyi Safed
Kabalistlerinde zellikle Cordovero ve Luriada kazanmtr.

10 Sefirot ve Partzufim, stteki Atzilut dnyasnn iinde ve drt dnyada da tanmldr. En

yksek dnya Atzilut, Kutsal birliin tek ve zel bilincini tadndan, ou kez dier 3 alt
dnyay (ki her birinin kendi deiken bilinleri vardr) da betimler.

Kabalistik yaratl teorisinde, gerek yaratl ncesi ve gerekse yaratl evreleri ile,
slm/Sfi geleneinde ne srlen yaratl teorileri arasnda ok byk benzerlikler
grlmektedir. Kitabmzn snrlarn zorlamamak ve sadece ilgilenenlerin dikkatini ekmek
zere, aada bu konuda, basit bir karlatrma zeti sunulmaktadr.

Sfi Yaratl Teorisi

Sfi yaratl teorisine gre, Evrenin Tanr tarafndan yaratlndan nceki oluumun,
boyut/modu vardr ve yaratlan evrenin dnyas onu izler.

1. lem, anlalamaz Tanrnn zdr: Grlmeyen Tanrnn dipsiz uurumu olarak nitelenir.
Sfi geleneindeki bu lem ile ilgili terimler ise; Gayb ul Gaib (Gizlerin gizi / Srlarn srr), m
(Karanlk), Zt (z). Bu leme uygun den ruhsal evrenin ad ise Ahdiyet Tekliktir.

2. lem ise Grlen Mutlak/Tanrdr. Sfi terimlerinde Er-Ruh al Kdsi (Yce Ruh), Akl-
Evvel (lk ntellekt/Akl) veya Akl- Klli (Evrensel Akl) olarak adlandrlr. Uygun olduu ruhsal
evre ad ise Vhid Birdir.

3. lem, Kutsal adlar ve niteliklerden aa kan Tanrnn yaratc enerjisidir (yan-

sbite). Enerji/yaratc bak, Kuran daki kavram ile, Nefes-i Rahmn ile temizlenir. Ayn
zamanda Nefs-i Klliye (Evrensel Ruh) olarak adlandrlr. Ruhsal evre ad Vahdaniyet
Birlikdir.
 Yaratlla ilgili ikinci doktrin iki kavram ile iler

1. Aa kmam Mutlak (lem-i Hhut / Onun dnyas, Hva [Belirsiz nc ahs]),

Arapada, Tanrnn almadan nceki z olarak adlandrlr Dnya sadece sembolik bir
referanstr. Bu aa kmam boyut, sklkla sadece Hhut iin kullanlr. Ruhni aamadaki
yeri ise Ahdiyettir.

2. Aa km Mutlak (Alem-i Lhut / Tanr dnyas, Al-Lah gibi Lah kknden

gelmektedir). Ruhsal evresi konusunda farkl grler vardr, bazan Vhidde bazan da
Vahdiyette gsterilir. Yukarda aklanan her iki doktrinde de evrensel yaratl almnn
evreleri iin ayn terminoloji, tenezzlt kavram kullanlmtr.

3. lem-i Ceberrut / Kuvvet dnyas Ayn zamanda lem-i Ervahtr (ruhlar dnyas).

4. lem-i Melekut / Melekler dnyasdr.

5. lem-i Nsut / nsanlk dnyasdr.

Yukardaki aklamalar, Neoplatonist ve Hermetik snflandrmalar ile birlikte aadaki

tabloda gsterilmitir.

Tablo 12: Karlatrmal yaradl teorileri

 8. BLM TANRISAL YAYILMA- SEFROT

nceki blmlerde de ele aldmz gibi, Tzimtzum, Or Ain Sofun Seder Hishtalshluta

[131]

uygun biimde gizlenmesi ile son bulur. Yine yukarda grdmz gibi, ancak bu ara
aamalar dizisi veya dnyalarn yaratclklar sonucunda yaadmz dnya var olabildi.
Yaratl srecindeki Dnyalarn her birinin ruhsal altyapsnda en nemli temel bileen
Sefirottur.

Hassidutta ise yaylma; Sefirotun, Yaratlta bu dnya insanlna yardmc olmak iin
Tanrnn rol ve durumunu anlatmakla ilgili olduu eklinde aklanr.

[132]

Sefirot, Tanrnn almnn on biimi veya niteliidir. Sefirot Tanr deildir ama Onun zel
niteliklerini sembolize eden aralar olarak yorumlanabilir. Sefirah dnyas aa vurmak veya
iletmek anlamlarna gelen lesaper fiili ile ilikilidir. Bu nedenle de Sefirahn fonksiyonu
kukusuz aklamak anlamna gelir. Ayn zamanda safir (Sapir) ile de ilikilidir. Safir, parlak ve
kl bir tatr, bu balamda Sefirahn fonksiyonunun k vermek olduu da karlabilir. Bu iki
kavramn birlikteliinden Sefirotun iki temel fonksiyonu olduunu anlayabiliriz. Birincisi
ortaya karp iletmeye hizmet etmek ve dieri de almann zel nitelii olan tanmlayan
ve snrlayan tayc olmak. Sefirotu belki de (Kabala terminolojisi ile) kraln iki eline de
benzetebiliriz, kral bazen sa bazen da sol elini kullanr ama sonuta kraln iini yapan elleridir.

Gerekte her Sefirah, Ik ve Tayc olarak iki fonksiyona blnebilir. Sefirotun temel
ve biimseldir. Bu klar, Sefirot ile ortaya kan, Tanrnn sonsuz gcn yanstrlar.
Tayclarn ise karakteristik zellikleri vardr ve bu sebeple Tanrnn gcnn snrlanmas
sorununu ortaya koyarlar. Tanm gerei snrsz ve sonsuz olan Ain Sof, snrl dnyalar,
Sefirot vastas ile yaratr ve ynetir.

Tevratta insann Tanr grnnde yaratld yazmaktadr, bu balamda Sefirotun

dinamiklerini anlama amac ile insan yapsna gz atmak yerinde olur.

Tevratta bir ok yerde Tanrnn, Tanrnn gz, Tanrnn eli gibi insana ait zellikleri varm
gibi konutuu yazldr. Oysa Tanrnn ne bedene ve ne de beden formuna sahip olmadn
biliriz. O halde Tevrat neden Tanry insan zellikleri ile aklamaktadr? Bu soruya bilgeler yle
yant verirler; Tevrat insanlara, onlarn anlamas iin insan dili ile hitap etmektedir.

Tanr, dnya ile ilikisinde, yarattklarna anlatmak istediklerini onlardan dn ald terimler
ile anlatr. Tanrnn gz yoktur ama gz yaratr ve dnyada olan her eyi onunla grr, eli
yoktur ama eli yaratr ve dnyann kaderine ilh takdiri ile yol gsterir. Tevrat bize, Tanr insan
kendi grntsnde yaratt dediinde, nsan Sefirotun mikrokosmosudur (kk evreni) ve tm
ruhsal altyaps da insanda yansr anlam kar.

Tanrnn ne olduu, ne yapt, yaratln her yerinde var olduu hakknda konumak ancak
Sefirot yardm ile olanakldr. Ruhsal gzellik ve fiziksel yapsndan olduu kadar Kutsal
zellikler de nsandan yansr. Bu yzden, Kabalistler, Sefirotu insan bedeninin eitli organlar
ve fonksiyonlar ile aklamay semileridir. Yalnz bu noktada, insan modelinin Sefirotun
sadece bir yansmas olarak kullanld unutulmamaldr, bu benzetmeler sadece insan
boyutunda geerli olabilir, yksek dnyalar iin kullanlamaz.

Sefirot ayn zamanda nsann spernal Sefirottan treyen yeteneklerini ve ruhsal yapsn da
yanstr.Bu balamda bilinmelidir ki, nsan, bu dnyada on ruhsal gcn Kutsal hizmet iin
deerlendirdiinde, onun kayna olan yksek dnyalardaki Sefirotu etkileyebilir.

Buradan sonraki blmlerde, on sefirot adlarnn sralamada zaman zaman farkl olduunu
greceiz. Genellikle 6. sefirah olarak Tiferet ad gemekte ise de .Luriann sefirot dzeninde,
Tiferet kartlp yukar l blgesinden doan Daat (Bili) sefirah yer almaktadr.

On Sefirot genellikle, ntelekt/Akl (sechel) ve duygular (middot) olarak iki kategoriye blnr.
ntelekt kategorisi Hohmah, Binah ve Daatn (Ba harfleri ChaBaD szcn oluturur)
entelektel gcn ierir. Duygu gc ise Chesed, Gevurah, Tiferet, Netzah, Hod, Yesod ve
Malkhutun yedi kanaln gsterir. Bu blnme ayn zamanda Anne ve Yedi ift olarak da
adlandrlr.

SEFROTUN NTELKLER

Tablo 13: Sefirotun zellikleri

 lk olarak, ilk l anneler olarak grlr nk bunlar dier yedinin kayna ve kkdr,
tam da annenin ocuklarnn kayna olduu gibi. Yedi Duygunun ift olmas, onlarn ikiye
katlanarak kendilerini ortaya karmalar ile aklanr.

Sefirot arasndaki hertrl etkileim ve tzinarot (kanallar) n a boyunca balanmas,

Yaratl boyunca Tanrsal enerjinin akn gsterir. Bu balantlar, sefirotun eitli alt gruplar
arasnda yaylan dinamiin herbir sefirotta yansmasn ierir.

Sefirotun ilk blm hohmah, binah ve daat (veya keter), farkndaln dinamii alt grubuna
aittir; chesed, gevurah ve tiferet ise saf duygu dinamii alt grubu; netzach, hod ve yesod, igd
ve pragmatik dinamii alt grubu yesidirler.

Malkhut, kendisinden nce gelen tm enerjileri alan bamsz bir eleman veya son alt grubun
herhangi bir eki olarak grlebilir.

Sefirotu blmenin bir baka yolu da partzufim (profiller) dir. Bir partzuf insan figrne
benzer, tek bir sefirahn (veya sefirot grubunun) kendi bamsz on sefirotunu detayl
gstermek iin kullanlr.

Kabalaya gre, keter, hohmah, binah ve Malkhut sefirotunun herbirinin ayr ayr iki
partzufimle ilikisi vardr. Chesedden Yesoda alt sefirot olduu iin, bunlardan herbirinin hem
ortak ve hem de bamsz olmak zere ift partzufimi vardr.

Tanr, kendi sonsuz oluumunun zlerinden bizim snrl fiziksel evrenimizi yaratt nkabulu ile
Sefirot sralamas, bu yaratc srecin aamalarn da temsil eder.

Ayrca Sefirot yani bu birlikte varolan grup, genetik bask olarak tanmlanabilen bir tek
metafiziksel yapnn, her bakmdan ve her dzeyde birbirini etkileyen paralarndan oluur.

nsan ruhunun psiko-spritel durumu, herbir sefirahn sakl devindirici gcnn, sadece
ilevsel ve yapsal balamda karlatrlmasyla anlalabilir.

Kabalistik metinlerde Sefirotun dzeni, herbiri yaratln ilahi etkisini simgeleyen paralel
dik stun olarak grafikletirilir. Bu dzene, metinlerde ya sulam (merdiven), ya etz (aa)
veya tzelem Elokim (Tanrnn imaj) olarak farkl gnderme yaplr. Son niteleme, Kutsal
Kitapta Tanrnn insan kendi grnnde ekillendirdiine dayanarak, sefirot dzenini, insan
bedeni olarak ileri srer. Bu yzden herbir sefirah anatomik sefirotik yapnn pozisyonuna uyan
eklem veya organla da ilgilidir.

Birok kabalistik kaynakda, Sefirotun Ain-Sof ile ile mi yoksa bamsz eleman m olduu
sorusu belirsizdir. Azriel
 [133]

ve sonra gelen Zoharda Ain-Sofun ate, alev duygusu, kvlcmlar ve aura ile birlikte olduu
ne srlr. Azriele gre, Sefirotun dialektik karakteri kartlarn birlii ilkesi bakmndan Ain-
Sofun kendisi gibidir, herey her ne ise enerjilerinin kaynann birliidir.

Zohar metinlerinde Sefirota gnderme yapan gler, gkler, dnyalar, stunlar,

klar, renkler, tarihler, kaplar, akntlar, elbiseler veya talar gibi birok terim
bulunmaktadr. Zoharda Sefirot, Tanrnn bak asndan yaratl aa karan, boyutlar,
ilkrnekler ve ruhsal glere kadar ok farkl ekillerde canlandrlr. Ayrca Sefirot
sembolizmas, Tanr, evren, insan ruhu, btn ve tekin bilgisinin, birleik bir z veya madde
olduunu aklar.

Tzimtzum ile Ain-Sofun ie dnnn ilk sonular olarak, Tanrsal middot

[134]

dncesi Lurianistler arasnda ok yaygndr. Bu gre gre; Tanrsal n aa

dnyalara yaylmas srasnda, Tanrsal zelliklerde giderek byyen farkllklar oluur ve
sonunda bu farkllama, kaplar (Kelim) olarak Sefirotu meydana karr. Luria bunlara ek
olarak, Sefirotun geirdii dinamik deiimin, Tanrsallk ve dnyalarn yaratl srasnda
ortaya kan dramatik olaylarn sonucu gibi olduunu ileri srer. Bu olaylar, Grltnn
Katarsisi ve Kaplarn krlmas olarak adlandrlan olaylardr.

Sefirot says ondur ancak pek ok adlandrmaya konu olurlar. Kr sak (Isaac the Blind)

[135]

Kitab- Mukaddesin Tarihler blmnde geen, Tanrya 6 vgy Sefirotun 6 ad olarak verir.
Ya rab, byklk (gedullah) ve ceberrut-g (gevurah) ve cemal-gzellik (tiferet) ve zafer
(netzach) ve hamet (hod) senindir... krallk...(Malkhut) senindir [Tarihler 29:11]

Ge dnem kabalistleri tarafndan herbir sefiraha yeni adlar da verilmitir. rnein; Keter
(Ta), ayni zamanda Ayin (Yokluk), Ratzon (irade-isten), Atika Kaddisha (Kutsal antik Bir) ve
Ehyeh (Ben olan) gibi.

[136]

Ancak Sefirot pln, ge kabalistler tarafndan, Moses Cordeveronun dzenine uygun olarak
benimsenmitir.

On sefirot arasndaki ilikinin (ve Daatn quasi-Sephirah), Tanrsal ilkelerin buyruklar

olduu sylenir; Ltuf, Adalet ve Tanrsal istek (veya zerafet) gibi. Bu yzden de Sefirot
kolon veya stun halinde anlatlmaktadr. Bu dzenleme Yaam Aac veya Tanrnn
grnts olarak da bilinir. [Yaam Aac diyagramnda dou stte, gney sada, bat
dipte ve kuzey soldadr.]

Sefirah (oul. Sefirot) kutsal enerji veya yaamgcnn bir kanaldr. Kabalistik literatrde,
zaman zaman hepsi birlikte onbir sefirottan sz edilir. Keter ve Daat, bir tek gcn farkl
boyutunu temsil ettiklerinden, gelenekte genellikle on sefirot kabul edilir. Sefirot dzeni,
aadaki gibi tanmlanr.

Sefirot sembol, ayn zamanda Kabalistik teosofiyi (Tanrbilim) tanmlayan bir kavramdr.
Sefirot genellikle yaratln yap talar, varoluun ilk rnekleri (arketipleri), Tanrnn kiisel
zellikleri ve dnyann balca deerleri olan 10 sayy artrr. Daha nce grdmz gibi,
lk-Kabalistik kaynaklarda Sefirota ilikin en erken referanslardan Sefer Yetzirah (Oluumun
kitab)da Tanrnn Dnyaya yaratlta kazd bilgeliin otuziki yolunun, Sefirotla birlikte
ibrani alfabesinin 22 harfinden olutuu sylenmektedir. Sefirot sembolizmi, sonradan Sefer ha-
Bahir, Zohar ve sonraki btn Kabalistik metinlerde de hkim konu olmutur.
Tablo 14: Ainden Malkuta 4 dnyada sefirot dizilii
 32 harika yol, ilk drt sefirotun enerji transferinin iaretini anlatr. Bu enerji, Ayn-Sof ve Adam
Kadmondan aa doru, biimlenmenin ilk mekn olan ilk 4 admdr ki, evrim srecinin
tamamn kapsar. Bu yzden, 32 harf ilk drt sefirahn projeksiyonudur diyebiliriz. Ksaca, ilk
drt sefirah, nsan Bilinlenmesine ait i meknn douunu anlatr

Sepher (metin), sepharim (kitaplar), sippur (iletiim), sappir (safir, parlaklk, kl), separ
(snr) ve safra (ktip,yazc) szc gibi ok geniletilmi anlamlar ierdii de Scholem
tarafndan ileri srlmtr. Sefer Ha Bahir (12.yy.sonlar)den nce Sefirot, saylar kadar
nemsenmiyordu fakat Gnostik veya Neoplatonik terminolojide ok eski zamanlardan beri
yaratln aralar olarak kullanldklar anlalmaktadr. Sefer ha-Bahirde Sefirot, maamaroth
(on szck veya yaratl oluturan on kelam) ve middot (Tanrnn zellikleri veya sfatlar) ile
tanmlanr.

Tablo 15: stun zerinde Sefirot

Sefirotun, stun halinde grnnde, Merhamet stunu (Chesed) sada, Yarg veya
iddet (Gevurah) solda ve Denge veya efkat veya Gzellik (Tiferet) orta stundadr, aa
dnyalarn Kutsal denetlemesini bu stun birlikte olutururlar. Bu yzden Bahirde, sefirot ile
bilinen Talmudik dnceler arasnda balant kurulmaktadr. rnein; Talmudda okuduumuza
gre, dnya on zellik boyunca yaratlmtr: bilgelik ve anlay, akl ve iddet (Gevurah),
azarlama ve kudret, doruluk ve adalet, merhamet ve efkat. Bunlar ile sefirot arasndaki
ilikilerin dier talmudik, aggadik ve Kitab- Mukaddes pasajlarnda da bulunduu ileri
srlmtr [I. Tarihler/Chronicle 29:11].

Sefirot diziliinde, sa stnu merhamet kurallar ile Chokmah (Hikmet) Sefirah ynetir, bu
stun genileyen veya aktif taraftr. (Tanrnn sonsuz ltfuna sonsuza kadar dayanmay
dndrr)

Sefirotun kar taraf Adalettir ve bu stunu, Binah (Anlay) Sefirah ynetir. Skan,
snrlayan veya pasif taraf saylr. (Cezalandran Kat Adaleti dndrr)

Son olarak orta stun, Keter (Ta) Sefirah tarafndan, Tanrnn stei (veya zerafeti) ile
ibirlii yaparak ynetilir. Bu stn eitlik veya kusursuz uyumdur. Grld gibi orta stunda
Keterden Malkhuta, iyilikten ktle doru boyutsal bir ak vardr. Orta stun ayn zamanda
Bilme Aac ile ilikilidir. Genesis 2:9da sz edilen, yilik ve ktl bilme aac

Bu stun rnei Zohardan alnmtr, srailoullarnn Kable reislerinin konumalarnda

Tanrnn birok zelliinden bahsedilir, rnein; Yakup ile (orta stn) uyum, sakn adalet yan
ve Abrahamn sevecen yan gibi. (rn. in Bkz. Zohar blm: Sh. 97 Jakob (Yakub) ortaya
kana ve herey uyum iinde olana kadar)

Bu konuda daha nce de grdmz gibi, Yaam Aacnn orta stnu, Yakup, Mesih ve
Metatron figr ile yakn ilikilidir. Bu orta stn (denge stnu), eril ve diil yanlar arasndaki
dengeyi de dndrr.

Bu on Sefirot kapsama alan olarak da iki gruba blnr. lk yukar sefirot olarak bilinir
ve daha yksek cennetsel alanlar ile ilgilidir.

1. Keter Elyon (En st Ta) veya Ratzon (rade)

2. Hohmah (Hikmet-Bilgelik)

3. Binah (Akl) veya Gedulah (Byklk)

Kalan yedisi, alt sefirot olarak dikkate alnr, yaratl ve dnya ile ilgilidir.

4. Chesed (Sevgi-ak)

5. Gevurah (G) veya Din (Adalet)

6. Tiferet (Gzellik) veya Rachamim (efkat-merhamet)

7. Netzach (Dayanma gc-dayankllk-tahamml)

8. Hod (Grkem-hamet)

9. Yesod Olam (Dnyann temeli) veya Tzaddik (doruluk-erdemli-dil)

11. Malkhut (Krallk) veya Atarah (itibar-otorite-asalet) veya Shekhina (diil tanrsallk

Sefirot, en ok Keter ile balayp Malkut ile biten, ortak merkezli daireler serisi olarak tarif
edilmitir. Bu dzen, Balangtaki adam (Adam Kadmon)un organlar veya yaam aac olarak
da gsterilmitir. Lurianik kabalada ise Keterin yerine, Binah ve Chesed sefirahlar arasna
Daat (Bili) Sefirah yerletirilmitir.

Yukarda ayrntl olarak anlatld gibi, Sefirot birok zelliklerinin yannda btn dnyalarn
alt yapsdr ve insan mikrokosmosu ile yansmasdr.

imdi Sefirot dizilii ve ilikileri ile ilgili genel bilgileri daha ayrntl olarak greceiz. Birok
metafora (Kozmik aa, renkler, sorular, giysiler, cinsellik v.s.) ilikin ayrntl aklamalar, herbir
sefirahn almas, birbiriyle diyalektik ilikisi, evren yorumlar ve kabalistik terimler, daha
sonraki blmde, her bir sefirah iin ayr ayr ele alnacaktr.

Sefirot, yukarda deindiimiz gibi, insann hem bedensel hem de Tanrsal ruhunun
altyapsdr; Her iki ruh da ntelekt ve Duygunun kombinasyonudur. Nefesh HaBehamit
(Bedensel ruh) duygulara hakim olacak gte olup ounlukla gnaha eilim (Yetzer HaRah)
olarak bilinir. ntelekt Nefesh Elokitte (Tanrsal ruh) baskn olup iyilik eilimi (Yetzer HaTov)
olarak bilinir. Nefesh HaBehamitin akl yetisi Nefesh Elokit ile birlikte ncelikle duygulara hizmet
iin kullanlrken, duygular meditatif akln bir ifadesidir. Nefesh Elokitde duygularn
canlandrlmas, ncelikle duygular etkileyen meditasyon gc ile baarlr.

Sefirotun drt dnya zerindeki dzeni, yle olmaktadr.

Keter, Ain Sofa yakndr ve bu yzden bilinemez, aada kalan dier dokuzundan farkl
olarak deerlendirilir.

Chokmaha en yksek Sefirah olarak baklabilir. O Babann ve Y-H-V-Hdan Ynin zaman

(gemi) ile ilikilidir

Binah, Annedir, zamann (gelecek) boyutu ve Y-H-V-Hden H ile ilikilidir.

Sonraki 6 Sefirot birlikte bir gruptur ve zamann srekliliinin 6 yn ile ilikilidir ve liki
kavramn betimler. Bu altlya toplu olarak Zer Anpin (kk yz) ad verilir ve saysal deeri 6
olan V Vav ile birletirilir. Tiferet bu grubun merkezinde ve Zer Anpinin kendisi olarak
betimlenir.

Sonuncu Malkhut Sefirah, Tanrnn yeryzndeki varl (Shekinah) ile ok yakn ilikilidir. O
gelindir ve Y-H-V-Hin son veya kk Hsidir.
Tablo 16: Sefirot-YHVH ilikisi

Aadaki tabloda drt dnya iin baka bir Sefirot dzeni gsterilmektedir.

Tablo 17: Sefirot-YHVH-Dnyalar ilikisi

 On Sefirotun adlarna, Kutsal metinlerde dank olarak rastlanr. Bu konuda aada birka
rnek greceksiniz.

Tabernakln yapm srasnda Tanrnn Betzalel ile konumasnda, yksek sefirota byk
anlama gc verdii yazldr.

Exodus 31:3 Ve onu, hikmette ve anlayta ve bilgide ve iilikle ilgili davranta Tanrnn
ruhu ile doldurdum.

Burada Chokmah- Hikmet ve Binah-Anlay Sefirotu ile ve ayn zamanda Tanrnn Ruhu ile
doldurulduunu gryoruz. Daat-Bili ilikisinden daha sonra sz edeceiz.

Yedi alt Sephirot ile baka bir metinde karlayoruz:

1.Tarihler 29:11 (O LORD) Ey Efendi, byklk, ve g (ceberut) ve grkem (ihtiam) ve

zafer ve ycelik: cennette ve yeryznde btn her ey senin iindir: senindir krallk, Ey
Efendi ve ban her eyden ycedir.

Yukardaki ayette, byklk Chesed (Merhamet) ile ilgilidir ve btn ise Yesod
(Temel/Altyap) ile ilgilidir.

lk Sefirah Chokmah, ruhun herhangi bir konuyu tasarlayan yeteneidir ve bu yzden, nedir?
sorusunun gizil gc anlamna gelen, koach mah szcklerinden meydana gelmitir. Orijinal
dnce retir ve sk sk akln ilk parlamas olarak anlamlandrlr. Batan itibaren dncenin
tm ayrntlar onun iinde barnr ama henz sktrlm/konsantre ve rtk haldedir, her eyin
potansiyelidir. Bu potansiyel, her eyi kapsayan ama hibir tanm ve gerekletirme vermeyen
bir nokta iareti ile kyaslanabilir. Tetragarammatonda, noktaya benzeyen ilk harfin, yud ile
betimlendiini anmsayalm.

kinci Sefirah Binahn anlam anlay olup alm ise; bir konudan baka bir konu retmek
veya anlamaktr. Binah orijinal fikri alr, enine boyuna geniletir ve gelitirir. Chokmahda kapal
olan bir dncenin detaylar berraklatrlr ve aydnlatlr. Konsantre haldeki biim aa
karlr ve anlalr. Tanr isminde Binah, ikinci (h) harfidir. Onun biimi, daha ok uzatlm
izgiden olumaktadr, noktann enine ve boyuna genilemesini artrr. Chokmah ve Binah
eit iki yoldatr ve asla ayr olamazlar. Zohar onlardan sarayn noktas olarak sz eder;
Chokmahn noktas ile Binahn saray gerekleir. Chokmahn koach mah (ne dir in
potansiyeli) Binah gerekletirir.

Kabalistik literatrde bunlar kk yzler olarak da adlandrlrken, Tetragrammatonda, yud

Hohmah, Hey Binah ve vov ise Zeir Anpini belirtir.
 Bir fikir nce soyut olarak tasarlanr. Daatn anlam u ayetin iliki ve birlemesini gsterir,
ve Adem Havvay (Daat szcnden) bildi [Tekvin/Yaratl 4:1]. Daatn gc, gereklikten
soyut kavram getirir. Bir fikir duyumsanm ve tamamlanmtr, dolays ile Daat intelekt ve
duygularn birleiminin gcne sahiptir. Daat, Hohmah ve Binah arasnda balayc grevi yapar
ve bedenin (Sefirot) desteidir. Daat nsan bedenine uygularsak, bedenin destei olan ve
gvdeyi beyine balayan spiral bir sap gibi, ChaBadn sa yarm kre, sol yarm kre ve
beyincikdeki kavrama yeteneine karlk gelir.

zleyen dier Sefirot Duygulara aittir. Bedende Chesed sa kolla, Gevurah sol kol ve
Tiferet kalp ile ilikilidir. Kabalistler atalar Abraham, shak ve Yakub ile stn Sefirot olan
Chesed, Gevurah ve Tiferet arasnda paralellik kurarlar

Chesedin (sevgi-sevecenlik) karakteri heryere dalm snrsz yardmseverliktir. Dnya

Chesed ile kurulmutur dendii gibi Yaratl Chesedin doal zgn davrandr. Yaam
snrsz saydaki dnyalara ve yaratllara ondan dald iin, Chesedin nitelii ayn zamanda
byklk (Gedulah) olarak da adlandrlr. yilik yapmak iyilikseverin doasdr syleminde
olduu gibi, Abrahamdan kan sonsuz sevgi, sevecenliin paradigmas olarak grdmz
Chessedde somutlamtr. Abrahamn adrnn her taraf akt ve onun scak konukseverlii
her yere yaylmt.

Chesedin nitelii snrszlk ise, Gevurahn nitelii de engellemektir. Onun doal gc ve

yetenei, snrlamak ve kltmektir. Yaratl srecinde, Gevurah, yaratlanlarn iinde bulunan
va yaratl harekete geiren gc snrlayarak, onlarn ilerindeki kaynaktan kopuk varlklar
olmak yerine, dokunulabilir bamsz varlk olmalarn olanakl klar. Aksi halde beden bolukta
dalr gider. Bu balamda, Ata shakn yaants ile Gevurah Sefirah arasnda tam bir
paralellik vardr. (shakn, iki olundan, eylem adam ve snr tanmaz Esav ile dnce insan
Yakub arasndaki dengeyi kurmasn anmsayalm)

Gevurah ayn zamanda yasa ve yarg (Din) olarak da adlandrlr. Chesedden kt gibi
snrsz ve karlsz bir ekilde deil de, alcnn hak ettii kadar ve doru oranda yarg
datmas istenir. Yaratln dzenli olarak var olmas iin Chesedin snrszlnn Gevurah
tarafndan snrlanmas gereklidir. nsanlk asndan bakarsak, eer Chesed yani snrszlk
baskn durumda ise, snrsz sevgi btn adaletsizlii rtecei iin yeryz gnahkarlarla
dolard. Aksine eer Gevurah baskn olursa, hi kimse yargnn kat ve kesin aratrmasna
dayanamazd.

Hem Chesed hem de Gevurah, arabulucu bir yetenee sahip olan Tiferet Sefirahnn baars
iin alrlar. Tiferet Chesed ve Gevurah uyumlu bir ekilde kartrr ve bu da gzel bir sonu
verir. O gzel ve ssl bir kuma elde etmek iin, bir ok rengi kartran bir kuma boyaycs
ile karlatrlabilir. Tiferet, nsan iinde de sevecenlik (Rachamim) yeteneini dengeler.
 Oysa Chesed, sevecenlii kimseyi ayrmadan, herkese eit ekilde verir; Tiferet, sevecenlik
verilecek uygun kiiyi arar ve ancak buna deen kiiye yardmseverlikle verir. Tiferet ayn
ekilde Chesed ve Gevurahn anlat bir ak saladnda, oluan denge ortamnda hakikat
(Emet) ortaya kar. Tiferet gvdede sa ve sol arasnda, yaratltaki uyuma araclk eden
merkez pozisyonundaki kalpdir. Atalarda ise Tiferet, Abrahamn byk olu shakn olu
Yakubda grnr. Chesed ve Gevurahn mkemmel dengesi olan Yakubdan meydana gelen
ocuklarn hepsi de dildirler.

Chesedin isel evirisi sevgi, dsal evirisi ise efkattir. Chesedin isel bak Tanr
sevgisidir ve en byk istei Ona bal olmaktr. Chesedin dsal zellikleri ise, kiinin
isteklerini elde ederken Tanrnn emirlerini daha iyi uygulayarak deneyimlemesi ve Onun
zelliklerine bal olmaktr.

Sonraki Sefirot Netzah, Hod ve Yesoddur. Bu Chesed, Gevurah ve Tiferetin

uzantlardr. Netzah Chesedin uzants, Hod Gevurahn ve Yesod da Tiferetin.

Bu sefirotun nsan bedeni ile paralellikleri ise; Netzah ve Hod iki buda ve Yesod ise reme
organna (Brit Kodesh) karlk gelir. Tam olarak budlar bedeni destekler ve bedeni gidecei
yere tarken, ayn zamanda Netzah ve Hod st Sefirota kanal olurlar. Kabalistler, Netzah ile
Musay, Hod ile Harunu ve Yesod ile Yusufu kiisellitiren paralellik kurarlar.

Netzah szc fatih veya galip anlamna gelen menatzeach szcnden gelir. Bu yzden
Netzah stnlk dncesini belirtir. Belirlenen snrsz yolda, dierlerini ezerken Chesedin
uzantsna saygldr. Hod ise Gevurahta olduu gibi varln genilemesinin tam kartdr ve
uyulmas gereken nokta veya snrlarn zorlamasn gsterir. Hod kran veya itaat anlamna
gelen Hodaah szcnden gelir. Dierleri zerindeki toplam stnlk Netzah balants ile,
toplam itaat ise Hod balants iledir. Yesod sefirah ise bu ikisini dengeler, iletiimi kolaylatrr
ve bu yzden de dnyann temelidir.

Netzah, Hod ve Yesodun grevi (NeHiY ksaltmas olarak bilinir) Chesed, Gevurah ve Tiferet
zerindedir, bu durum belki oluna deneyimlerini aktaran babaya benzetilebilir. ChaGaT
uyandrldnda NeHiYin fonksiyonu, alcnn nasl alacana dikkat etmektir. NeHiYin l
fonksiyonu olduu dnlebilir. Eer baba bilginin tmn kendi zihninde beliren ekilde
verecekse, olu bunu sindiremez. Baba daha ok, konuyu ocuun anlayaca ekilde
basitletirmeli ve azar azar vermelidir. Kabalistik terminolojide Netzah ve Hodun ilevleri iin bu
duruma uyan, bbrekler haber verir ve sperm reten iki testis rnei verilir. Bunun anlam,
g alglanan bir kavramn babann zihninde dzeltilerek, ocuun kapasitesine uygun hale
getirilmesidir

Netzah ve Hod ayn zamanda tc ve deirmeni de artrr. Deirmen buday

tr un haline getirir, baba da kavramlar paralar ve hangisini vereceini, hangisini
vermeyeceini belirler. Netzah ve Hod, kavramlar btn boyutlar ile kltme hizmeti yaparlar.
Sonu olarak Netzah da baba gibi kendisinin stnde egemen olmasn salayacak hibir yararl
etkiyi saklamaz veya olundan renmesini salar

Bu benzerlii daha ileri tayarak Yesod Sefirahn da aklayabiliriz. Baba zel olarak,
bkmadan tekrarlayarak ve akln ocuuna sevgiyle balayarak retecektir. Onun gerek
istei olunun konuyu anlamasdr. Babann en byk amac ve zevki olunun renmesidir.
ocuk, babas ile olan ilikisinin kalitesine gre daha ok sindirebilir veya tersi. Baba ile olun
bu birletirici ba Yesodun niteliidir. Yesod da nceki sefirota kanal olan huni ilevi grr.

Buradan, ChaGaT ve NeHiY llerine neden ift dendiini anlayabiliriz. ChaGaT alcy
dikkate almadan, onlarn iinde varolan duygulardr. NeHiY, ChaGaTn dierleri tarafndan
alnan duygularn odaklayan glerdir. Bu yzden ChaGaT ve NeHiy birbirlerine baml olan
iftler olarak adlandrlr.

Sonu olarak, Chessed snrsz vermeyi, Gevurah buna benzer ekilde snrsz dizginlemeyi
ve Tiferet de bu ikisinin karmnn uyumlu olmasn belirtir.

Onuncu Sefirah Malkhut olarak adlandrlr. lk Sefirah Hohmahn son gereklemesidir.

Hohmah, koach mah nedir?in potansiyeli ve Malkhut Mahn- hangidir?in potansiyelidir.
Malkhut Tetragrammatonda, son He, insan bedeninde ise azdr. Kabalada Malkhut, Kral
David olarak kiiselletirilir. Malkhut, yksek Sefirottan gelen etkiyi alan veya alcdr ve diil
niteliktedir. Kadnn, erkekten ald ile ocuk dourmas gibi, Malkhut da Zeir Anpinden alr ve
yeni bir bamsz varlk yaratr. Krallkta kral alc, halknn egemenliini alr ve karlnda
onlarn ihtiyalarn karlar.

Son Sefirah Malkhut, kendisi hari, dier Sefirota hibir etki kullanmaz. Ay ile
karlatrrsak, onun kendi olmad halde, yeni bir varlk gibi gnein n yanstr. Zeir
Anpin ve Malkhut birlemesine Kabalada Yichud Zun Zeir Anpin ve Nukvah (Malkhut)
kombinasyonu denir. Bu fiziksel birleme yaam verebildii gibi, Yichud Zun vastas ile tmyle
spernal yaylma etkisi de yapar.

Bu konular kral dzeyinden ayr ve uzaktr ancak sonradan kralln egemenliini kabul
ederler. Tzimtzumun btn amac, dnyann yaam gcn kapatmak ve gizlemektir bu yzden
bamsz olarak belirlediini, gerekletirir. Uzay ve zaman Malkhut sefirah boyunca varolur.
Uzay boyutu iinde biz Tanry (kral) sonsuz yukarda ve snrsz aada ve ayn ekilde drt
ynde de snrsz. olarak adlandrabiliriz. Zaman boyutunda da Tanr hkmdardr, hkmdard
ve hkmdar olacak olarak, sonsuz varoluu anlatabiliriz. Malkhut sefirah, Or Ain Sof ile
balayan oluumda yaratln iinde bulunmaktayd ve ad Shekinah idi.
 Malkhut, ayn zamanda Tanr tarafndan dnyay aa karan sefirah olduu iin, Tanrnn
az veya Tanrnn konumas olarak da adlandrlr.

Yukardaki on Sefirot sralamasnda Daat Sefirahn da anlattk. Kabalistik metinlerde

ounlukla Daat yerine Keter Sefirah saylr. Keter szcnn anlam Tadr ve baa
konulan ta gibi dier btn sefirotun zerinde yer alr. Kraln tac onun halkndan sekinliidir ve
halk bu yzden ona boyun eer. Bu egemenlie ve onlarn ballna uygun olarak halka tacn
kullar ad verilir. Keter btn Sefirotun zerinde yer alan bir Sefirahtr ve Kutsal iradeye
(Ratzon) ve Zevke (Taanug) eittir. Kutsal irade, Keterin dsal derecesidir ve Zevk ise isel
derecesidir. En yksek, en byk derecesi ise man/inan (Emunah) derecesidir.

nsan modelinde, Keterin karl, ntelekt ve Duygulardr, intelekt ve duygular bedendeki

ruh gleridir. ntelekt zihinde ve Duygular ise kalptedir ancak zihin ve zevk kiiyi
ynlendirdiinde herhangi bir organdan akndr. Keterin isel boyutu Kabalada Atik Yomin
(gnlerin eskisi) ve dsal boyutu ise Arich Anpin (uzun yz) olarak adlandrlr.

Seder Hishtalshlutun herhangi bir aamasnda Keter, bir derece ile dieri arasnda arabulucu
olarak hareket eder. Yksek derecenin Malkhutu, izleyen bir alt derecenin Keteridir. rnein,
drt dnya hiyerarisinde, Atzilutun Malkhutu, Beriahn Keteridir.

Keterin Atik Yomini yksek derece ile, Arich Anpini ise aa derece ile snrlandrlr.

Sefirot, dikine drt grup olarak da dzenlenir. Bunlardan her grup, drt cennetten biri ile ikiki
kurar. Drt cennet, Tanrsal istei tayan bir zincir gibi birbirlerine balanarak Ondan
uzaklarlar. Yukarda anlatld gibi, drt dnya olarak betimlenen bu dnyalar oluma,
yaratl, biimlenme ve yaplma dnyalar olarak adlandrlr.

Bu drt dnya Tevratta aya 43:7de birlikte anlmaktadr, Her biri benim admla arlan;
Grkemim iin yarattm, biim verdiim, evet yaptm...

Boyutlarn kavram ile ilgili olarak, bu almada en eski fikir olan be boyut gerei
benimsenmitir. Bunlar yerin (kuzey-gney, dou-bat, aa-yukar) ve zamann bir
(balang-son) boyutu ayrca ek olarak tinsel/ruhsal beinci boyut iyilik-gnah (veya temiz-pis)
alan vardr. Bu boyut dorudan ruh ile ilgilidir.

On Sefirot, bu be boyutun on ynetimine paraleldir. Bu be kart ift, Ain Sofun doasnda

bulunan derinlii betimler. Aadaki tablo bu durumu gstermektedir.

 Tablo 18: Sefirot ifleri ve zellikleri

Keter ile Malkhut arasndaki ilikide, dier Sefirahlar gibi, Tanrnn bir grn olduu iin iyi
olduu, Malkhutun kendisinin kt/gnah olmad, unutulmamaldr. Malkhut Ain Softan en
uzak Sefirot olduu basite sylenirse de ayn zamanda Tanr ile ilikide balang noktasdr.

Chokmah ve Binah st Sefirotu balang ve sonu (gemi ve gelecei) anlatr. Tanrnn

kendisinin Aleph ve Tav olduu gibi. (ncilde Greke Alpha ve Omega)

Netzah ve Hod, Tanrnn ynetimini yukardan aa getirmekle grevlidirler ve kehanetin

kaynadrlar, bu nedenle st ve alt arasnda balanty salarlar.

Tiferet, Dou ile ilikilidir, bu zel olarak Kutsallar Kutsalnn kapsdr. Yesod cennetin aa
sonu (batya doru) saylr.

Gevurah Yargdr, kuzeyden geldii sylenir (ayrca gnahn ars da ordan gelir). Dieri
Hesed (ltuf) gneyden gelir, Tanrnn sa koludur.

SEFROTUN ZELLKLER VE DZEN

Keter Ta

Keter, on sefirotun ilkidir, deneyimin sperbilin alanna karlk gelir ve farkndalk aurasnn
kuatt bir ta imajyla anlatlr. Keter, sefirot dzeninde orta eksenin stnde grnr. nsan
tarafndan dnlebilecek ve iradenin kayna olan en st sefirahtr.

Zoharda bildirilen: O spernal ta [keter elyon] kralln (lemin) tcdr [keter malkut] O
ilktir, keterden Malkhuta balanan ilhi yaylmann en ykseidir.

Keter szcnn saysal deeri = 620 olup sraile gnderilen Tanr buyruklarnn toplam
saysdr. Tevratta yazl olan 613 mitzvoth (t) ile szl Tevratn 7 mitzvothu birlikte toplam
620 olur.

On emrin Tevrat metni 620 harf olduu iin, 620 mitzvothun hepsi de on emirde
ierilmektedir.
 Kabalada, 620 emrin srr, keterden (=620) kan n 620 stnu, keterin tavan ile
Malkhutun tabann balama grevini grr.

Bu k stunlar, kutsanm olan kutsaln (Malkhut) Krallar kral (keter)de tamamlanmasna

adanm olarak srail ruhunu kuatr.

Keter sefirah, iki partzufimle (profil) geliir. Onun d partzufu Arich Anpin (uzun surat)
(Acl/Hznl ehre) olarak adlandrlr, ruhun isten (irade) gc olan sperbilinle ilikilidir.
partzuf Atik yomine (Gnlerin eskisi) gnderme yapar, ruhun ltuf gc ile (taanug) ilikilidir.

Atik Yominin Altndaki dier yedi sefirot, Arich Anpinin etkisindedir (bylece isten ve ltuf
etkisinde ynlendirilirler). Atik Yominin stndeki sefirot Arich Anpin ile kuatlmamtr,
hibireyle karmam, Tanrsalln z deneyiminden treyen inancn (emunah) sperbilinli
ltfu halindedir.

Bu yzden Kabalada Zohara referans vererek keterin Reishinden (ba) sz edilir; irade
gc ile ilgili olarak, Reisha dArich (uzam ba), ltuf gc ile ilgili olarak Reisha dAyin (yokluk
ba), inan gc ile ilgili olarak da Reisha dlo Ityada (bilinemeyen ba).

Keterin bu ba, branice Keter szcnn anlamyla ilikilendirilir. Ta anlamna ek

olarak, keterin kk anlam olan beklemek veya sarmak-kuatmak olarak da kullanlr. Bizler,
bu dnyann farkndalndan mutlak sakl olan ve ancak z tanrsallk katndan bu dnyaya
indii zaman aa kacak olan bilinlilii yani saf inanc beklediimiz iin Bilinemez ba ile
Keterin Beklemek anlam uygun der.

Tablo 19: Keterin ba

Tan anlam, ruhun Kutsal ltfun kayna balamnda, zellikle yokluk ba ile
ilikilendirilebilir. Ta sembol, Tanrsal vahiy ruhuyla bilinlenmenin ve btnlenmenin sembol
olarak kabul edilebilir. Bilgelerin saygyla anlatt gibi Tanrsal varln parlaklndan gelen
ltfu almak iin balarnn stndeki talaryla erdemli bir ekilde beklerler

Uzam ba anlam, spernal gelecein kuatma s ile ilikilendirilebilir. Ruhun bilin gc,
gelecein gc ile kuatlmtr. (hohmahdan Malkhuta Kutsal yaylma). Aa karken
emirlerle uyum iinde olmalar, emirleri amamalar konusunda dzenleyicilik grevini yapar.

Keterin insan ile ilikilendirilen grnts, Adam Kadmon (Balangta varolan adam) ve
aarm (Bilge) salarla talanan ba, olarak anlatlr. Drt harfli (Tetragrammaton) Tanr
adnda, ilk harf olan yod harfine karlk gelir ve Tanr adlarndan EHYEH ile ilikilendirilir. Bu
krenin insan evrimindeki hedefi, bilinlilii dengede tutmaktr. Mutlak soyluluk ve Ezel Etherdir
(Balangta var olan). Antik Kutsal, Sonsuz Dou ve O, sembolleri ile de anlan Keter
sefirah, radenin kayna olarak da bilinir ve Hermon dann (Suriye ile Lbnan arasnda) ii
ile sembolletirilir. Birok Kabalistik metinde de dier imleme ve sembolleri ile; Ayin (yokluk),
Hokhmah Penimit (i akl), Mahshavah Elohit (kutsal dnce), Tanrnn Ruhu, kklerin kk,
gizemli bilgelik, (ilksel) nokta, beyaz ba, antik, irade, Ehyeh Asher Ehyeh (BEN OLAN BEN)
gemektedir.

Hohmah - Bilgelik/Hikmet

Hohmah, on sefrotun ikincisi, yaratl srecinde bilinli akln ilk gcdr.

Hohmah, sefirot konfigrasyonunun dz ekseni stnde ortaya kar ve Beyinin sa

yarmkresi, tzelem Elokim ile ilikilidir.

Hohmah, iki partzufimi kontrol eder: Bunlardan yksek olan Abba lah (yksek baba),
altta olan ise Yisrael Saba (Yal srail) olarak adlandrlr. Bu iki partzufime birlikte Abba
(baba) ad verilir.

Hohmah, ruh ve sezgi gc ile ilikilidir, ani bilinlenmeyi salar. Abba ilah partzufu, sper
bilin krallndan doan kendiliindenliin gc ile ibirlii yapar. Oysa Yisrael Saba partzufu,
bilinlenmeye, sonradan ve dorudan etki eder.

Hohmahn bilgelii ayrca gerein derinliine bakmak ve soyut kavramsal ze kadar altta
yatan aksiyomatik hakikati soyma yeteneine sahiptir. Hakikatn bu tohumlar, ite o zaman,
entelektel analiz ve gelime yolculuunda binahn gcne katlmay hak ederler. Hohmah, Tanr
adlarndan Yah adna karlk gelirken, Balang ve (Balangta varolan) Ezel nokta olarak
bilinir. Kral Sleyman ile kiiselletirilebilen Hohmah sefirah, yer olarak Cenneti, boyut olarak
derinlii, zaman olarak gelecei ve imge olarak pnar simgeler. Hohmah, Orada olan, Hiliin
dndaki oludur, dncenin kayna ve tohumdur, ayn zamanda aa vurma olarak bilinir.
nsan bedeninde nc gz blgesi (Alnn ortas) ile ilikilendirilen Hohmah, en derin daln
haline ulamayla ve misk kokusu ile ortaya kan Hikmetli ruhsal irade ve amac betimler.
Potansiyeli ise, amacn gelimesi ve inisiyatif ile dnyada evrensel plan aklamaktr. Birok
Kabalistik metinde, lksel Torah (Yaratltan nce varolan Torah), Yesh me-ayin (yokluktan
olu) olarak da sz edilmektedir.
 Binah Anlay

Binah, on sefirotun ncsdr ve yaratltaki intelektin ikinci bilin gcdr.

Binah, sefirot konfigrasyonunda sol eksen stnde belirir ve beynin sol yarmkresinde
tzelem Elokim ile ilikilidir.

Binah, tamamen ak biimde, iki parzufimi kontrol eder: yksekteki mma lah (yksek
anne), aadaki Tevunah (kavray)tr. Bu iki partzufimden birlikte, mma (anne) olarak sz
edilir.

Binah, ruh ile hem tmevarm hem de tmdengelimde kavramsal analiz ve akl yrtme gc
ile ibirlii yapar. mma Ilah partzufu da hohmahn iindeki kavray ve kapsama gc ile
ibirlii yapar, oysa Tevunah, birin bilinlilik dncesini tamamen zmser.

Binahn anlay ayn zamanda ideann iindeki gereklik derecesini inceleme yeteneini
de ierir. Dinle O srail... [Tesniye 6:4] anlam Anla... Ayetteki ilk harfler Kulanla dinleyerek
kontrol et demektir.

Binah baka bir zellii ile ne kar, bu da, hem kendini ve hem de dier kavramlar
aklama ve aydnlatma yeteneidir. Bu nedenle, Kabalada geni nehir olarak sembolize edilir.

Binah szc arasnda anlamna gelen bein kknden tretilir. Fikirler arasndaki farkllk
ve ayrlklar, Binahn gc ile anlalr. Binah, hohmah ve daat arasndaki ikinci beyindir.

Hohmah ve binahn birlii (Kabalada yksek birliktir), baba ve anne (beynin sa ve sol
yarmkreleri) sreklidir ve Zoharda asla ayrlmayan iki arkada olarak anlatlr. Bu birlik
dnyann srekli olarak yenilenmesi iin gereklidir (kalbin yedi zellii anne (binah) rahminden
doumla balar ve yaratln yedi gn ile ilikilidir)

Hasidutta, binah sefirah, simchah (nee) ruhsal durumu ile ilikilendirilir.

Binah, Tanrnn mkemmel dncesinin analitik bakn imler. Tanr katndaki en stn diil
elementtir. Shekinahn annesi sembolyle aklanr. Bu nedenle, Binah ile ilgili sembollerin bir
ou Shekinahla zdeletirilir. Hochmahtan tohumu alr, aada kalan dier 7 sefirah tasarlar
ve dourur. nsan bedeninde Aln ve Rahim olarak yer alan Binah, Aile (Kabilenin) Anas (Kadn
reisi), Yakubun ilk kars Leah olarak kiiselletirilir. Tanr ad telffuzu YHVH ELOHM,
Tetragrammatonun He harfidir. Saf anlay blgesi olan, Ruhsal ak ve farkndalk duygular
veren Mr kokusu ile zdeleen Binahn potansiyeli: z-kontrolu gelitirmek, sessizlik, sr
saklama, kiisel olmayan anlay ve objektif aktr. Kabalist metinlerde, daha birok farkl
zelliklerle Binah sefirahndan sz edilmektedir; Gklerdeki Anne, En st Shekinah, Saray,
Pimanlk, Nehrin 7 kolundan biri, En st kutlama (Jbile), brani Alfabesi, En st Yarg (Adalet),
Beersheba, Lbnan (Yahudi geleneinde yukar Kuds), Kurtarma, Yeminler / Andlar, Teshuvah
(pimanlk), sebep, tapnak, zgrlk.

Daat Bili

Daat, Yaratltaki intelektin nc ve son bilin gcdr.

Daat Genellikle, ancak keter olmadnda sefirot arasnda saylr. Bundan dolay da daat,
bilinlenme blgesindeki keterin (i boyutunun) yansmas olarak temsil edilir. Yine bu yzden
sefirot konfigrasyonunun orta stununda dorudan keterin altnda ortaya kar ve beyincik (alt
beyin), tzelem Elokim ile ilikilidir.

Daat, bellek ve konsantrasyon gc ile ruha katlr. Birin gvenilir farkndalk (hakarah) ve
duyarlk (hergesh) glerinin ortaya kard anlamllk potansiyeline sahip olup, Hokmah ve
binahn gleri bu dncelerden bilinlilik retir. ruhun kaynandaki sperbilin ile daat
balantsndan bu duyarln kendisi ortaya kar.

Daat genellikle iki dzeyde iler; yksek dzey - ki bu daat elyon (yksek bili) veya daat
haneelam (gizli bili) olarak adlandrlr - intelektin iki yksek gc olan hohmah ve binah
arasndaki srekli balantya hizmet eder; alak dzey ise daat tachton (alak bili) veya
daat hamitpashet (dank bili) olarak adlandrlr ve duygu blgesi ile intelekt bana hizmet
eder. Bu yzden birin, bilinliliin btnlemesi anlamna gelen hakikat ile bu hakikate uygun
eylemi belirlemesini ve uygulamasnn kusursuz olmasn salar.

Tablo 20: Dat dzeyleri

Daatn bu dzeyi iin Torahda, [Sleymann meselleri 24:4]: odalar daat ile dolar.
denmitir. Burada sz edilen Odalar kalbin odalardr (cheder szc oda anlamna
gelmektedir ki ruhun temel duygulanm olan chesed din - rachmamimin ksaltmasdr).
Cann bedeni doldurmas gibi, daatn i bilinlilii de odalar doldurur ve canlandrr.

Zoharda daatn bu dzeyi alty ieren anahtar olarak geer. Daatn anahtar, kalbin alt
odasn da (zellikler) aar ve onlar yaam gc ile doldurur.
 Hasidutda, daat sefirahnn ruhsal durumu yichud (birleme) olarak tanmlanr.

Chesed - Gedullah Sevecenlik/efkat

Chesed, sefirotu oluturan on sefirahn drdncs ve yaratl zelliklerinden olan duygunn

ilk sefirahdr.

Chesed, sefirot konfigrasyonunda sol stunda belirir, dorudan doruya chochkmahn

altnda yer alr ve sa kol olan tzelem Elokim ile ilikilidir.

Chesed, btn yaratl kucaklayan ve iyiliini sunan ruh ile ibirlii yapar. Chesed, ruhun
dier gereklik ile ba kurmaya zorlayan byk gcnden esinlenir ancak ibirlii ak deil
rtktr bu yzden btn dier duygulanm glerinin anlatmlarnda, ruhdan sonra gelir.

Chesed, Yaratln ilk gndr. Btn yaratlanlarda var olan sevecenliin iyilik onda
yaratlmtr. Torahda ilk gn birin gn olarak adlandrlr (yom echad) [Genesis 1:5]. Bu
gnn Kutsal bilincine gre, btn yaradl, yaratcnn birliinde akla sarmalanmtr. Bu
gn iin unlar sylenmitir: Tanr Gn[leri] kendi sevecenliinden buyurdu [Sleymann
meselleri 42:9]. Zoharda yomam szc, gn[ler] tek bir szcktr: bir gn dier btn
gnlere elik eder ve onlarla uyumludur. Buradan ilk gnn sevecenlik gn olduunu, elik ve
mas ile yaratln dier btn gnlerini aydnlattn reniyoruz..

Hasidutta, Chesed sefirahnn ruhsal durumu ahavah (ak) ile benzetirilir.

Chesed sefirah, Sevgi, Derin Ak, efkat, ok byk mutluluk ve Acma duygular ile Bolluk,
Baar, Byklk ve Zerafet zelliklerini iinde barndrr. Tanrnn sevgisi, merhameti ve ltfu ile
cmert ve Hayrsever (Eril) tarafn simgeler.

Chesedin 72 kprs vardr. Adam Kadmonun Sa koludur. Torahda Abraham gsterir.

Tanr adlarndan Ele karlk gelir ve En yksek (Sprem) Tanrdr, El Elyondur. Chesed iin
Kabalistik metinlerde, En yksekteki Sular, Tanr ikisi, dl ve canlanma olarak da sz
edilmekte, Sedir kokusu ile iliki kurulmaktadr.

Gevurah Yarg/G/Kudret

Gevurah, on sefirotun beincisi ve yaratl srasna gre, duygusal zelliklerin ikinci

sefirahdr. Gevurah, sefirot konfigrasyonunda sol stn zerinde, dorudan binahn altnda
belirir ve sol kol anlamna gelen tzelet Elokim ile ilikilidir.

Gevurah, doutan varolan drtleri ktye kullanma eiliminde olan ve bu nedenle Tanrnn
yargsn da hak etmeyen birini, iyilikle engelleyen ruh ile ibirlii yapar. Bu g, Yaratla lyk
bir lde ve deerdedir. Gevurah, Kabalada midat hadin (yargnn nitelii) ile ilgilidir.
Gevurahn kudreti bire kar iten (kt eilimler) veya dtan (dmanca) davranlar
engeller.

Chesed ve Gevurah, ruhun d dnya ile yaknlamasnda, yaratln i dengesinin kurulmas

iin birlikte hareket ederler. Chesedin sa kolu dierlerini yakna ekmeye alrken,
gevurahn sol kolu istenilmemeye mahkm olmular uzaklatrma hakkn elinde tutar.
Balang ilikisi, sol elin uzaklatrmas gerekenler iin bile sonunda, tamamlayc ilke olan
sa elin yakna ekmesini uygular.

Sonuta, gevurahn kudreti, chesedin doasnda var olan gerekletirmek iin, birin gc ve
etkin bir arac olur.

Musann Sina danda ald ahid tabletleri 6x6 avu

[137]

lsndeydi. Torah Musa ve sraile Gevurahn azndan verilmiti. Bilgelerin dediine

gre, Tanrnn kendisinden bakasnn kullanamayaca bu en deerli ad anma onuru sadece
gevuraha verilmitir. srailin Ycelii olan Tanr yalan sylemez, dncesini de deitirmez.
nk O insan deil ki, dncesini deitirsin. [Samuel 1 15:29] yetinde Tanrnn ma ettii
israilin netzah [ycelik] gibi ama yalnz netzah nitelii ile snrl deildir. Burada gevurah,
Tanrnn z gcn yanstan sonsuz k ve iddetin, sktrlm ve younlam olarak
Torahn (zellikle On Emir ahdinin kaznd tabletlerin) son harflerinde olduunu iaret eder.

Gevurah sefirahnn ruhsal durum tanmlamas, Hasidutta yirah (korku) ile ilikilendirilir.

Gevurah, Dnyadaki kusursuz ceza ve fkenin korkun glerini temsil eder. Evrenin
stndeki denetimi srdrmek iin byle bir gce gereksinme vardr. Ancak bu gler ykc
olmasna karn, gerekli dzeni salar ve ilenen suun tam karl olan cezay uygular. Ayn
zamanda eytn gnahn tohumlarn da tar. Dier taraf (Sitra Ahra) da konumlandrlr...

Gevurah sefirah, Adam Kadmonun (insan bedeninde) sol koluna, Tevratta shaka (brahimin
olu) karlk gelir. Tanr Adlarndan ELOHMdir. Renk olarak Krmzya karlk gelir. Kuzey
yndr, Cennetsel mahkeme, yok eden byk yangn ve Adletin amaz ayrc zelliidir.
Maden olarak Altn, yiyecek olarak, Ekmek-Tuz-arap-Eti betimler. Hayvan olarak Ylan,
Meteorolojik olarak, karanlk gece-bulut-sis ve Mekn olarak da Bronz Altara (Kurban kesme
yeri) karlk gelir. Gevurah sefirah, ayn zamanda Din olarak da adlandrlr, balca anlam
Yarg olmakla birlikte ayn zamanda iddet, sertlik, katlk ve Tanr korkusu olarak da bilinir.
Gevurahn potansiyeli: Gc doru kullanmak, z-savunma, karlama, bask gc, cesaret ve
nedenselliktir. Birok kabalistik metinde, Gevurah sefirah, Sava, atlet, servenci, sava
sanats ve Adlet zellikleri ile belirtilirken, Ttn ve Deri kokusu ile de ilikilendirilir.
 Tiferet Gzellik

Tiferet on sefirotun altnc ve Yaratl iindeki duygusal zelliklerin, nc sefirahdr.

Tiferet, sefirot konfigrasyonunda orta stunda ve daatn hemen altnda (veya daat
saymazsak keterin altnda) yer alr.

Tiferetin sevecenlii, chesed ve gevurah arasndaki atma eilimini uzlatrma gc olarak

ruh ile ibirlii yapar. Bu durum Kabalada midat harachamim (merhamet nitelii) olarak
belirtilir. Tiferetin gzellii, iindeki duygularn ifadesi ve duygulandrc zerafetinin karm
olarak ortaya kar.

Dolayl olarak ifde etmek gerekirse, Tanr srail halknn gururunu kaldrd gibi Tiferetin
kayna da gururlanmay kaldrma olarak anlalabilir. Tanrya hizmet ve dua, tiferetin
kazandrd bilinlilik ile gerekleir ve bu yzden, inanl insanda gurur, burun bykl olarak
deil, sayg uyandracak ekilde yeniden canlanr.

Tiferet sefirahnn ruhsal durumu Hasidutta, rachamamim (merhamet) olarak tanmlanr.

Tiferet, eref ve gzellik Sefirahdr. Hochmah ve Binahn yavrusu olan Tiferet, Evrenin uyum
iinde kalmas iin, ideal dengeyi ve gereken Adleti simgeler. stndeki dier btn (9 Adet)
gleri birletirir. Ezel nsann (Adam Kadmon) bedeninde Omurgay betimler. Torahda Yakup
(srael), Musa ve Ademi iaret eder. Tanr Adlarndan LORD (Efendi) olarak anlr,
Tetragrammatonun vav harfidir. Rabbiler literatrnde, Kutsal olan, Kutsanm olan olarak
anlr.

Tiferetin rengi yeil ve pembedir. Genellikle Shekinah ile birlemeye alan Damat veya
Prens olarak sembolize edilir ki bu birlemeden insan ruhu doacaktr. Benin ham formu, Tora
Tomar, Bir bak, st ve bal, byk kollu amdan (Menorah), Altn Atlar, Acma ve Gerek
Yarg da Kabalist kaynaklarda kullanlan dier imgeleridir.

Tiferetin Balca anlam Gzellik olmakla birlikte, birok farkl yazl metinde ayn zamanda:
Uyum, Rahamim (merhamet), Damat, Koca, Oul, Kral, Baba, Mesih, Tabernacl (Tapnak),
Kutsal Aa (Yaam aac), cennet, vav harfi, Yaratc, drstlk, Gne, Kutsal Bir
Kutsanm, HA-SHEM, YHVH, YHVH-ELOHM, Byk sim, Biricik sim, Zeir Anpin (Ksa
ehre), Net Ayna, Ak mucize, lulov [sukkot bayram], shofar [boynuz alg], Ba Tefilini, Yakup
ile ilgili simge ve zelliklerle de ilikilendirilmektedir.

Tiferet, Altn anlamna da gelir. Altn spiral boyunca makro ve mikro ile ilikilidir.Yaam
Aacnn merkezidir. Kiisellemenin ve yukar hareketin denge noktasdr, koku zellii olarak
tts/buhur kokusu ile ilikilendirilir.
 Tiferet sefirah, Ruhta olup inite fiziksel balangcn ilk blnmesidir, sradan dnya ile
ruhsalln karlama noktasnda Dnyaya uyum ve sevecenlik getirmek grevi vardr

Netzah Zafer

Netzah on sefirotun yedincisi ve Yaratln duygusal zelliinin drdnc sefirahdr.

Netzah, chesedin Yaratla vermek istedii iyiliklerin gerekletirilmesi srasnda, ortaya

kan engelleri alteden ruh ile ibirlii yapar. Netzah szc hem zafer ve hem de
sonsuzluu belirtir. Netzahn son zaferi, kendi lm stnedir denebilir ancak buna son engeli
chesed oluturur.

Amalek Kral Agag ldrmeden nce, peygamber Samuel ve srailin [Tanr] netzah da
aldatmaz ve piman olmaz, O insan deil ki piman olsun [I.Samuel 15:29] demitir. Piman
olmak fikir deitirmek anlamna gelir. Netzah sefirah her zaman sabit durur ve asla piman
olmaz. Netzah lml deildir insan deildir ki lmle karlatnda piman olup lmden
korksun.

Bu sonuca gre, mesirut-nefeshin

[138]

gc, yaamn Tanr ve Torah iin kurban etmeye hazrdr, sakl olan her Yahudi ruhu, en
son ifadesini netzah sefirahnda bulur.

Netzah ayn zamanda ynetmek veya orkestra iin bir mzik paras yazmak anlamna da
gelir (bu szck, Davudun birok mezmurunun ilk szcdr). Bu balamda, sa kolun
karl olduu iin doadan yararlanma bilincidir ayrca spernal bedenin yere dokunduu ilk
koludur.

Tiferetin (kutsal damat) ve Malkhutun (kutsal gelin)aa birlikinde duygu birlii (kalp) ve
anlatm (az) vardr O [damat] netzahtadr [netzahn bilinlilii ile] ve dieri [gelin] hoddadr
[hodun bilinlilii ile]. Netzah sefirahnn ruhsal durumu, Hasidutta bitachon (gven)e karlk
gelir.

Bu sefirah, Dnyada Tanrnn aktif zerafetini temsil eder. (Adam Kadmon) Bedende sa
bacak, Torahda Musa, Tanr Ad olarak YHVH ZEVAOT Evsahibi, Efendi LORD, Mabette
sadaki JACHN stunudur Ve direkleri mbedin eyvannda dikti; ve sa direi dikti, ve onun
adn Yakin (Pekitirecek) koydu: ve sol direi dikti, ve adn Boaz (Kuvvet bunda) koydu
[I.Krallar 7:21].

Netzah sefirahnn balca anlam, Zafer olmakla birlikte ayn zamanda sonsuzluk, sabr,
kehnet, orkestrasyon, inisiyatif ve sebt zellikleri ile de anlr.

Hod htiam, kabul etme

Hod, on sefirotun sekizincisi ve Yaratln duygusal zelliklerinin de beinci sefirahdr.

Hod, sefirot konfigrasyonunda sol stunda, gevurahn altnda yer alr ve sol ayak tzelem
Elokim ile ilikilidir.

Hod, birin yaam amacn gerekletirmesi ynnde, ruhun sreklilik gc ile ibirlii yapar.
Bunu, en derindeki isel sorumluluundan doan kararllk ve azim ile baarr. Bu durum, yksek
yaam amacnn kabul edilmesidir ve bu ite, grkem ve heybetin auras ile birin esinlendii
kaynak ona hizmet eder. Bu balamda hod szc yan anlam olarak kabul etme (hodoah) ve
ihtiam/grkem karldr. In yanklanmas gibi bir izlenim duygusu yaratr.

Hodun hodaah taraf ayn zamanda kendisinin minnettalk (sefirotik karl cheseddir)
gcn ortaya koyduu gibi ayn zamanda itiraf (vidui) gcdr.

ki sefirot, netzah ve hod tek bedenin iki yars ile ilgilidir. Kabalada sk sk bir sefirah saylr
( bunlar, Tanrnn Tzevakot ad ile temsil edilir). Bu yzden netzah ve hod (sa ve sol bacaklar)
grevlerini yrmek- ancak birlikte olduklar zaman gerekletirebildikleri iin tek bana da i
gren, chesed ve gevurah (sol ve sa kollar) kadar saygn deildirler.

Zoharda Netzah ve hod sefirahlarndan adalet lleri olarak sz edilir. Netzah erdem iken
hod itiraftr (kabul etmek veya itiraf etmek). Bedenin dengesinin genel durumundan sorumlu
olan iki kala gibidirler.

Aa birlik de, gelin hodun bilinliliini paylar. O, dmad hazrlayarak kendisi ile birlikte
Kutsal huzura getirmeyi deneyimlerken evliliinin nc orta olan Tanrya, kalbinin
derinliklerinden gelen minnettarlk ve krann dile getirir.

Hasidutta Hod sefirah, temimut (itenlik) ruhsal durumu olarak tanmlanr.

Hod, Tanr yargsyla Dnyaya indirilen alt kanal temsil eder. Kehnetin gc ile ayn
zamandadr. Torada Hrun, Tanr Ad olarak ELOHM ZEVAOT Evsahibi Tanr, Mabette sol
stun BOAZ [I.Krallar 7:21] tarafndan temsil edilir.

Hodun Balca anlam Grkem olmakla birlikte, Kabalistik metinlerde, ayn zamanda:
Hamet, heybet, parlaklk, yanklanmak, kehnet, feragat, gven kayna, sadakat zellikleri ile
de anlr.

Yesod Temel
 Yesod, on sefirotun dokuzuncusu ve Yaratln duygusal zelliklerinden altnc sefirahdr.

Yesod, sefirot konfigrasyonunda orta stunda tiferetin altnda yer alr ve (erkekte) reme
organlar (kadnda rahim) olarak tzelem Elokim ile ilikilidir.

Yesod, d realite (Malkhut sefirah) ile balant ve haberleme gc olarak ruh ile ibirlii
yapar. Yapnn temeli (yesod), yeryz (Malkhut) ile birlikte topraktr.

Yesod nsann reme organ ile ilikili olduundan, gelecek kuaklarn temelidir. Sonsuz
oluum balamnda reme gc, yaratlm insann snrllnn dikkat eken zelliidir. Her
bireysel insann yeri (ondan) gelen btn kuaklara oranla greceli olarak kktr. Yesod,
insann kk organ ile ilgilidir ancak kk by (sonsuzluk) ierir. Yesod, insan
ocuklarnn gerek oluumu ve remenin sonsuz potansiyeli arasnda kk ve dar
kprdr.

Bu nedenle, yesod sefirah, Torahda tzadik (erdemli) olarak tanmlanr, tzadik dnyann
temelidir derken, zellikle kuaklarn kusursuz tzadikine gnderme yaplr. Tzadikin tam
bedeni, uzayda ve zamanda, sonlu ve limitlidir. Bu balamda Tanrnn sonsuz ve yaratc
yaamgc bu oluuma uygundur.

Tzadik, ruhsal plnda olduu gibi fizik plnda da remeyi srdrr. Tevrattaki hakiki bulular
ve yeni anlaylarn srekli aknda O, remeyi bilinlenmesinin i gznde deneyimler. O
reme yoluyla, onun kuaklarnn ruhu uyanarak Tanrya ve Toraha dner.

Yesod ayn zamanda (Tanrnn ilk Yahudi Abraham ile yapt) ahdin kutsal imzs olan brit
ile de ilgilidir. Peygamberin dediine gre, zellikle Yesod, hakkat ve barn kutsal zellikleri
arasnda bir ahiddir. Torahda ve hakkati ve bar sevin. [Zekeriya 8:19] olarak yer alr.
Sevginin kk Abrahamn ruhu ile ilgilidir ve denmitir ki: Abraham, Benim dostumdur [aya
41:8].

Onun btn sevecenlii (chesed) yesodda younlamak iin (su gibi) aa akar. Torahn
mutlak hakikati ve (mitzvot) yetin bar arasnda, srailin sevgi ile iyi eylemleri yerine
getirmeleri iin ahid orada yaplmt.

Tam, temel, balang anlamnda iken, yesod bedenin bitimi olarak adlandrlr (beden
iin, tiferet reme organ yesoda kadar uzanr ve denmitir ki beden ve brit bir saylr).
Yesodun doasnda bar n zellii olan shalom vardr.

Yesod sefirahnn btn duygu ve gc, balang ile biti arasnda birlik oluturma
yeteneine sahiptir. Bu konuda Sefer Yezirahda son balangcn iinde ve balang da sonun
iindedir denmitir.
 Chesedden yesoda alt sefirot katlp gelierek Zeir Anpin partzufu biimini oluturur ve Zeir
Anpin, yksek partzufim Abba ve mmadan ba veya beyin-gcn alr (hohmah, binah ve
daatn yksek sefirotu)

Yesod sefirahnn, ruhsal durumu, Hasidutta, e met (hakikat) ile ilikili olarak tanmlanr.

Yesod, Tiferetin yaratc ve iyiliksever kuvvetlere karar vermek zere Shekinaha balanmaya
alt kanaldr. Bu sefirah, yukarda da belirttiimiz gibi, erkek fallusunu ve Kutsal snnet
ahdini sembolize eder. Torada Yusuf, Tanr Ad olarak EL HAY veya ELOHM HAYYM,
Yaayan Tanr veya sonsuz yaamdr. EL SHADDA (her eye kdir olan Tanr) olarak da
anlr. ADON Hkim olarak da kullanlr. Tetragrammatonda VAV harfinin dip u noktasdr.

Yesodun Kabalistik metinlerde geen dier sembol ve iaretleri: Yaam Aac, Yaam
suyunun kayna, Drstlk, (Tanr ile insan arasndaki) Kutsal szleme, Gkkua, aret
(imza, mhr), Emir, An, Kutsal Da (ZON), Kurtarc (Erkek), Yemin, Aa Hesed.

Malkhut Krallk

Malkhut, on sefirotun ve Yaratl iindeki duygusal zelliklerin sonuncusudur.

Malkhut, sefirot konfigrasyonunda orta stunun dibinde yesodun altnda yer alr ve yaam
veren organ ta(erilde kalp, diilde dudak) veya az, tzelem Elokim ile ilikilidir.

Malkhut, ruh ile kendini ifade gc olarak ibirlii yapar. Kabalada, ruhun kendini ifade
etmesine olanak veren temel giysi (levushim) olarak tanmlanr: dnce (Machshavah),
ierde olan dar karan ruh ve konuma yetisi (Maaseh) ile dtan aa karan ruh.

Malkhut, kendini ifade etmeyi temsil ettiinden sk sk konuma dnyas olarak anlr.
Ancak fonksiyonu sadece kendini dar amak deil ayn zamanda geree rehber olmak ve
etkilemektir. Bu nedenle, Malkhuta literal anlamda, birin yetkisini deneyimlemesi ve amiral
gemisi olarak da yer verilir.

Malkhut ayn zamanda, d gerein tannmasna da arac olur. Bir yneticinin, ynettii
lkede, hangi kurallarn gerekli olduunu duyarllkla deneyimlemesi gereklidir. Bu yzden
Malkhut, Yaratl iindeki her etki aracnn isteini, kendini onun yerine koyarak ve btn yetkisi
ile Kutsal kaynaktan aratrr. Bir lke de ancak o zaman gvenli olur.

Tevratta sylendii gibi; Tanrnn kaps budur, erdemliler girebilir [Mezmurlar 118:20], Ruh
Tanrsal derin dnce halindeyken, sadece Malkhut kapsndan ya da penceresinden yksek
sefirota ykselebilir ve olaylar kavrayabilir. Anlan yet, Tanrya ballkla hizmet edenler ondan
karln alr anlamna gelir ve burada btn sorumluluk cennet krallna ballktr.
 Malkhut sefirah, Nukva dZeir Anpin partzufunun biimini de gelitirir. Balangta tek nokta
iken, her bir yksek sefirotu (Malkhutun chochma, hohmahn Malkhutu olur v.s.) iinde
barndran Malkhutun bireysel dzeyinden, 9 yksek sefirotun tmnn biimini alr.

Malkhut sefirahnn ruhsal durumu, Hasidutta shiflut alakgnlllk ile ilikilidir.

Malkhut sefirah Ezel Adamda az olarak da grlr. Torahda Kral Davut ve kadn olarak
da Rachel kimlii ile yer alr. Malkhut sefirah Tanr Ad olarak Adonai Efendiye karlk
gelirken, Tetragrammatonun sonuncu Hesidir, ayn zamanda, sol taraftan daha ok etkilenen
ELOHM olarak bilinir.

Kabalistik terminolojide, Malkhut sefirah ile ilgili olarak kullanlan dier sembol ve imler:
Havuz, Deniz, Pnar ba, Beersheba (Yedinin en iyisi), yerkre, verimsiz toprak, topran
altndaki asl kaya, gne n pasif olarak yanstan Ay, Kral Davutun evindeki Kralie, Gelin,
Kz evlat, Prenses, Erotik ve Romantik arklardaki erkeine hasret kalan kadn, kehanetle ilgili
grntler, dii element, Moriah dandaki toplant adr, Tapnak, srail vatan, Ayna, Gl,
eref Taht, Adalet, Cennet bahesi, Bilme aac, Fakir biri, Elma aac, Szel Tora, Kutsama,
zgrlk, Sebt gn, cretli izin dnemi, Jbile, Dncenin sonu, Herey, Kartal

Malkhutun balca anlam Krallk olmasna karn, birok Kabala metninde ayn zamanda:
Atarah (baband), Saygnlk, Alt Ta, adalet zellii, srail topluluu, Tanr oturumu, aa
Anne, O Kutsalln Ruhu, kk hai, Net-olmayan Ayna, Gizli Mucize, etrog [Sukkotta]

[139]

, yeryz, El Tefilini, alakgnlllk, anlamlar ile de anlmaktadr.

Shekhinah, Malkhut

Shekinah Malkhut, Tanrnn bulunduu Krallk, (Talmudik anlaya gre, yaratlan dnya olup
ayn zamanda, heryerde hzr ve nzr olan Tanrnn da evidir) Keneset sraille, (Shekinah) srail
halknn kiilikleri ve ruhlarn bir araya getirdi. Rabbiler geleneine gre; Yahudiler, Shekinahtan
aldklar pay oranna gre srgne gnderildiler. Bu nedenle, geleneksel Yahudi kurtarc Mesih
eskatolojisine

[140]

gre, insann Tanr ile barmas iin, iindeki kendisi ile, ayrlmaz bir ekilde yeniden
birlemelidir. nsan bu kutsal deneyi Shekinah aracl ile yaayacaktr. Shekinahn en yksek
Sefirottan ald gten dolay pasiflii, eylemsizlii (Kadn taraf ile eitlendii iin) sk sk
vurgulanmtr. Dier 9 sefirot ile birlikte izilen resimlerde, Shekinah bir erkee ak olan gelin
veya prenses eklinde temsil edilmitir ki yanndaki damat veya prens de Tiferettir.
 KLER DZN

Abraham ben Abulafya (1240 1290) Saragosada doup Malta adalarndan Cominoda len
Abulafya esrik kabala olarak bilinen mistik gelenein kurucusudur. Moses Maimonides ve
Veronal Rabbi Hillelin yazlarnn rencisiydi. Abulafyann yazlar; Sefer haYashar (Doruluk
Kitab), Sefer ha-Ot (aretin Kitab ve Imre Shefer (gzellik Dnyas), Get HaShmot, Gan Naul
(Sefer Yezirah aklamas), Otzar Eden Ganuz (Sefer Yezirah aklamas) ve Sefer HaCheshek
kitaplarnda toplanmtr. Abulafya, gematria ile yakndan ilgilenmi, harf ve saylarn sembolik
anlamlar zerine almalar yapmtr.

Adolph Franck: (1809-1893) Zohar blmler halinde incelemitir. Tanrya itaat etmedikleri
iin meleklerin cennetten kovulmasn ilk kez retiye alan Fransz yazar. Zoharn Moses de
Leon tarafndan yazldn kabul etmemektedir.

Aleister Crowley: (12 Ekim 1875 1 Aralk 1947) ngiliz gizemci, mistik, astrolog, yazar.
Yazdklar ve eylemleri nedeni ile daha lmeden nce Dnyann en kt adam olarak anlan
A. Crowley, Altn afak tarikat, Ordo Templi Orientis gibi farkl oklt organizasyonlar yesi idi.

IV. Amenofis kenaton: Firavun Merenptah M.. 1213 1203 yllar arasnda 10 yl hkm
sren Merenptah, 19. Slalenin 4. Kral, Ramses IInin onnc oluydu.

Arthur Edward Waite:(1857-1942) Kehanetler, Rozkruva, Masonluk, Kara ve trensel by,

Kabalizm ve simya konularn kapsayan gizli metinlerin verimli bir yazaryd. Ayn zamanda, bir
ok nemli mistik ve alimi almann evirisini yapm ve yaynlamtr. Kutsal kase
almalar de dikkat ekmitir. Book of Ceremonial Magic (Trensel By), The Holy
Kabbalah (Kutsal Kabala), ve New Encyclopedia of Freemasonry (zgrmasonluun yeni
Ansiklopedisi) adl nemli kitaplar vardr.

Aslan Yrekli Richard (1157 -1199) Eyybler zerine Papa III. Clemensin tevikiyle
dzenlenen nc Hal Seferi (1189-1192) Fransa, ngiltere krallar ile Almanya
imparatorunun kumandasnda yapld. Fransa Kral Filip Ogst ve ngiltere Kral Arslan Yrekli
Richard, deniz yoluyla Filistine shilden gelip, Surda karaya ktlar. ngiliz Kral Arslan Yrekli
Richard, Eyyblere esir dt. Selhaddn Eyyb, Hristiyanlara kar byk bir licenaplk
gsterdi. Arslan Yrekli Richard serbest brakt. Hristiyanlarn kutsal yerleri ziyretine izin
verdi. Hristiyan lemin btn olanaklar ile hazrlad nc Hal Seferi, drdnc yln
sonunda, yenilgi ile sonulanmtr.

Azriel ben Menahem: 13.yy da nemli bir Kabala merkezi olan Geronada yaam yahudi
mistii. Nahmanidesin retmeni ve Kr sakn rencisidir. Yazdklar, Yahudi mistisizminin
nemli eserlerinden aggadah yorumlarn ve sefirot ile ilgili konularn kapsamaktadr.
 Baal em Tov (yi adl usta) anlamna gelir. Asl ad Rabi srael ben Eliezer olup 1698-1760
tarihleri arasnda yaam Hasidizm`in kurucusudur

Balaam: Beorun olu byc Balaam (Yeu:13:22)

Byk skender: M.. 336-323 yllar arasnda Makedonya kral, nl dnr Aristonun
rencisiydi.

Colin Law: 1951 skoya doumlu fizik ve astronomi eitimi alan yazar, 1968 ylndan itibaren
byk merak olan Kabala ile ilgilenmeye balam ve 1990 ylnda ok gen yata lmne
kadar bu konuda aratrmalar ve yaynlar srmtr.

Dion Fortune: Asl ad, Violet Mary Firth Evans olan ngiliz Mistik ve yazar (1890 1946)
Takma adn da aile slogan olan Deo, non fortuna (Lat: Yazg deil, Tanr tarafndan)dan
esinlenmitir.

Eliphas Levi: Asl ad, Alphonse Louis Constnat olan Fransz mistik yazar ve byc. 1810
1875 yllar arasnda yaayan Levi, nl Dogma ve trensel by kitabnn yazardr.

Sigismund Scholomo Freud: (1856 1939) Modern Psikolojinin kurucusu kabul edilen ve
psikanaliz retisini gelitiren Avusturyal Psikolog.

Gershom Scholem: (Berlin 1897 Kuds 1982) Alman-Yahudi filozofu ve tarihisi. Kabala
almalarnn modern kurucusu olarak bilinir.

Hegel: Georg Wilhelm Friedrich Hegel: (1770 1831) Diyalektik Mantk sistemini kuran,
Alman dealizm felsefesinin en nemli dizgeci filozofu.

Isaac the Blind: Rabbi zak Saggi Nehor (1160-c. 1236) Franca (Provence)da yaam nl
Kabalist bilgelerdendir. Kabalann telem kitaplarndan Sefer ha Bahirin onun tarafndan
yazld sylenir. Krlne ve mistik derinliine gnderme olarak Aramicede ok k
anlamna gelen Saggi Nehor takma ad da kullanlmtr.

saac Luria: Haham saac lura ( 1534 temmuz 25. 1572 ) Yahudi mistik ve retmeni.
Kabalann en nemli branlarndan biri olan Lurianik Kabalann kurucusudur. Ayn zamanda
ksa ad Ari olarak, He-Ari (Aslan), Ari Ha- Kodo (Kutsal Ari) adlaryla da anlr

Ishmael ben Elisha: (90 135) Yahudi Talmud retmeni (tanna) ve bilgesi. Ksaca rabbi
smail olarak bilinir.

srail Regardie: (1907 1985) 20.yy.n en nemli okltisti ve oklt yazn canlandran kiisi.
Kabala, teosofi, zellikle Hindu felsefesi ve yoga ilgi alanlaryd ve bu alanlardaki yazlar
gnmzn en nemli kaynaklarndandr. Aleister Crowley ile birlikte 4 yl kadar alm bu
dnemde Rozkruva ve Altn afak Hermetik tarikat yesi olmutur. Bu konularda da yazlar
bulunmaktadr.

Jakob Boehme: (1575 1624) Asl ii Kunduraclk olduu halde, Mistik deneyimleri yardm
ile Tanr/nsan, Gnah/Sevap ilikilerini irdeleyen ve Evreni aklayan yazlar ile nl Hrstiyan
Mistik yazar.

Jacques Derrida, 15 Temmuz 1930 El-Biar, ( Cezayir ) dogdu; 8 Kasm 2004te Pariste ld.
Fransz filozof, edebiyat eletirmeni ve Yapskmclk (deconstruction) olarak bilinen eletirel
dnce ynteminin kurucusudur.

Joseph Yerualmi: Prof. Dr. Joseph Hayim Yerushalmi. Kolombiya niversitesi Yahudi ve
srail Enstits Bakan. Yahudi tarihi ile ilgili birok eseri ile birlikte, Zakhor: Jewish History and
Jewish Memory (Zakhor:Yahudi Tarihi ve Yahudi bellei) yazar.

Jung: Carl Gustav Jung (1875 1961) Freudun psikanaliz ynteminden hareket ederek,
bireysel ve kolektif bilin zerine alm, analitik psikolojinin kurucusu, svireli nl psikolog ve
psikiyatrist.

Lion Mayer Lambert: (1863 1930) Arapa, Sryanice ve branice Profesr. Tora ve
Talmud retmeni. branice ve Yahudi din kitaplar konusunda yaynlanm bir ok eseri
bulunmaktadr.

Maimonides: (Cordova 1135-Kahire 1204) branice Rabbi Moshe ben Maimon szcklerinin
ba harflerinin oluturduu RAMBAM ad ile nl olup, Arap literatrnde Abumran Musa ben
Maimun bnAbd Allah olarak bilinir. Yahudi yasalarn dzenleyen Mishna Torah yazar olan
Maimonides, Yahudi iman esaslarn 13 maddede toplamtr. Byk bir Din bilgini olmasnn
yannda nemli bir dnrdr. Akl karanlara rehber adl yazt nldr. Yaamnn son
dnemini geirdii Msrda Saray doktoru olarak grev yapmasna karn, dnsel yazlarna
daha ok zaman ayrm ve grlerinin slm Tasavvufunu da byk etkileri olmutur.

Marrano Pedro de la Caballeria: spanya/Aragonda zamann en geni ve nemli ailelerinden

olan Marano ailesinin reisi. Maranolar gerek varlklar, gerek etkinlikleri ve gerekse verdikleri
burslar nedeni ile lkede sz sahibi olmular ve lkenin kltrn nemli lde etkilemilerdir.

Melkizedek: Efsanelere gre, dnya zerindeki Ley hatlarn izen Hzr ile lyasn
(Melkizedek ve Elijah) bulutuu gn olan Hidrellez kutlanlr. Eski Antlamada Melkizedek
kelimesi sadece iki kez kullanlmtr. branicesi El Elyon olarak yani en Yce Olan olarak
acklanan Melkizedek Salem Kral ve EnYce Olan Tanrnn prensi olarak tantlr. Melkizedek
kelimesinin kkeni melekzedek kelimesinden gelir, yani branicede melek kelimesi kral ve
zedek kelimesi ise dogruluk anlamna gelir. te, Melkizedek kelimesinin anlam Doruluk
Kraldr...

Moses ben Jacob Cordovero: (1522-1570) branicede adnn ba harflerinden oluan (RMK)
Ramak ad ile de bilinir. Yahudi Kabalasnn ilk ve en byk rabbilerinden ve mistik
dnrlerindendir. 16. Yy Kabalistik retisi tamamen onun etkisi altnda gelimitir.

Moses de Leon: (1240-1305) Asl ad Shem tovun olu anlamna gelen Moses ben Shem
Tov De Leondur. slm kontrolundaki dnemde spanyada yaamtr. Gen yalar, eitimi,
retmenleri hakknda hibir bilgi yoktur. Zohar yazar olarak bilinir. Dini konular dnda
felsefeyle de ilgilendii anlalmaktadr.

Merenptah: Merenptah: Msr Firavunu II. Ramsesin 13. Olu olduu tahmin ediliyor. Yaklak
10 yl sre ile Msr ynetmitir. (M.. 1203-1213 aras)

Nahmanides: (1194 1270) Asl ad Rabbi Moshe ben Nahman olup Yunanca Nahmanides
veya daha genel olarak RaMBaN olarak adlandrlmtr. spanyol Yahudilerinin, Trkiyeye g
etmeden nce, sorunlarla boutuu dnemdeki en nemli lideridir. 1267 ylnda 72 yanda,
Kudse g ederek Hallar dneminden kalan bir kilisenin kalntlar zerine kurduu sinagog,
bu gn onun ad ile anlan Kudsn en byk Ashkenazi Sinagogudur.

Papus: Asl ad Gerard Encausse (1865-1916)un ezoterik takma ad Doktor anlamna gelen
Papusdur. spanya doumlu Fransz doktor, hipnotizr olan Papus, okltizmi yayan Modern
Martinist tarikatn kurucusudur. Kabala, by, simya ve tarot almalar yapm, Altn afak
Hermetik tarikat yesi olmutur.

Plutarch: (46-122) Tam ad, Plutarch of Chaeronea olan, bilim ve ahlak konulu eserleri ile nl
Yunanl filozof.

Rabbi Akiba: Rabbi Akiva (50 135) Yahudi dininin en byk bilginlerinden biridir. Mishna
yorumlama metodunu gelitirmitir. Her bir geleneksel pratiin Kutsal kitap temeli ile ilikisini
salamtr. Dier bilgeler alay ederken, Akiba nl isyanc lider Bar Kohbann beklenen Mesih
olduuna inanmtr. Bu nedenle de isyann bastrlmasndan sonra Romallar tarafndan
ikence ile ldrlmtr

Rabbi Shimon Bar Yochai: (135 170) Rabbi Akivann rencisi ve beinci kuak Tanna
yazarlarndandr.

Rabi Shneur Zalman: (1745-1813) Alter Rabbe (yal Rabbi), olarak da bilinir Hasidim
hareketinin lideri Rabbi Dov Baer HaMaggidin rencisi ve Chabad Chassidusun kurucusudur.
Chabad Chassidusun yazl yasas olarak kabul edilen Tanya adl kitabn yazardr. Dneminde,
en karmak Tora metinlerini aklamakla nl olan Zalman ayn zamanda bir Matematik
bilginiydi.

Rabbi Yehuda Ashlag: (1884-1954) Zoharn Sulam aklamasn yapt iin ayn zamanda
Sulamn sahibi anlamna gelen Baal Ha-Sulam olarak bilinir. Kudsde yaad 1922den
ld 1954 ylna kadar, yaayan en byk Kabalist kabul edilirdi. En nemli eseri Talmud
Eser Sefirot (On Sefirot almas)dr.

Rabbi Nehunya ben haKana: 1. yy. rabbinik bilgelerden. Bahir kitabnn ilk uygulayclarndan

Saadia ben Joseph (al-Fayyumi): (882-942) Msr Fayyum doumlu Yahudi filozof ve dinsel
tartmac. Arapa-branice szlk yazar ve Eski Ahid evirmeni. Tanr, yaratl, eskatoloji,
ruhun temeli gibi konularda, akln zgrln savunur, slm Mutezile mezhebi ile paralellikler
grlr.

Schelling:Friedrich Schelling (1775-1854) yllar arasnda yaam, kendisinden sonra gelen

bir ok dnr etkilemi Alman dealist dnr.

Theodor (Binyamin Zeev) Herzl: (1860-1904) Siyonizm hareketinin kurucusu, yazar, oyun
yazar ve gazeteciydi. Gerek yazlaryla ve gerekse bitmez tkenmez politik ilikileriyle tm
yaamn Siyonizm hareketine adamt. Yaarken Siyonizmin gerekletiini gremedi ama
ektii tohumlar ve harekete katklarndan dolay, Yahudilerin en nemli Ulusal Kahramanlarndan
bir oldu.

Yehudah HaNasi: (135 219) Rabbi Yehudah HaNasi, Minann son eklinin editrdr.
branice bizim Kutsal Rabbimiz anlamna gelen Rabbeinu HaKadosh ad ile de bilinirdi.

Zev ben Shimon Halevi: (1933 - ) Asl ad Warren Kenton olan nl Kabala retmeni ve
yazar.
 KAYNAKLAR

Abhaz Mitolojisi Ana m? B. mer Byka- stanbul Matbaas 1971. Abhazoloji Yaynlar
No:2

ARSTO METAFZ LE GAZZAL METAFZNN KARILATIRILMASI Prof. S. Hayri

Bolay MEB Yaynlar 1993

BTIN GELENEK Hermetik ve Sanskrit retiler Metin Bobarolu. AYNA YAYINLARI

2002

ADA FELSEFEDE LM VE DN E. Boutroux Hasan Ktipolu evirisi MEB Yaynlar

1997

Der Sohar Eugen Diederichs Verlag, 1984 (mit Sakar eviri notlar)

Dnya nanlar szl O. Hanerliolu, Remzi Kitabevi 1975

Felsefe AnsiklopedisiO,Hanerliolu, Remzi Kitabevi 1979

Filozoflar Ansiklopedisi Cemil Sena, Remzi Kitabevi 1976

Gemiten gnmze Yahudi tarihi ve kltr R. Benjamin Blech. Seval E. Vali evirisi
Gzlem Gazetecilik Basn ve Yayn 2004

Hazreti brahimle Awubla ve Kafkaskar B. mer Byka. Abhazoloji Yaynlar No:3.Ekim

1975

HZ. MUSA VE TEKTANRICILIK Sigmund Freud, Kmuran ipal evirisi, Balam Yaynlar
1997

BN ARABDE VARLIK DNCES Ferid Kam-M.Ali Ayn. NSAN YAYINLARI1992

NSANIN KOSMOSDAK YER Max Scheler. Tomris Mengolu evirisi STANBUL

MATBAASI 1968

slm nanlar szl Orhan Hanerliolu, Remzi Kitabevi 2000

Kabala, Ahmet Aknc, Dharma Yaynlar, 2005

Kabala Musevi Mistiklerinin Yolu, Perle Epstein, N. Karayazgan ve . Barkn evirisi,

Dharma yaynlar 1998
 Kabbalah An introduction to the esoteric heart of Jewish mysticism T. Dedopulos, London
2005

The Kabbalah Experience The Practical Guide to Kabbalistic Wisdom. N. Ozaniec,

London 2003

Kabbalah fort he Layman Volume II Volume III Philip S. Berg, New York 1988

KABBALA PAPUS (1903) Jullius Nestler evirisi Wiesbaden 1988 (mit Sakar eviri
notlar)

Kabbalah, Gershom Sholem Plume Books 1987

Kabala, the Light of Redemption, Rabbi Levi I. Krakovsky, Research Centre of Kabala,

Kabbalah The Untold Story of the Mystic Tradition, Hanson Kenneth, Tulsa/San Francisko
2004

Kabbalah Yahudi Gizemi, Arzu Cengil, Ayna Yaynevi, 2002

Kabalaya Giri ve Sefer Yezirah (Oluum Kitab) Wescott ve Mathers, evirisi, K.

Menemenciolu, M. Salam, Hermes Yaynlar 2007

KTABI MUKADDES, Kitab Mukaddes irketi 1976

Major Trends in Jewish Misticism, Gershom Scholem, Random House 1995

METAFZK VE DN ZERNE GRMELER N. Malebranche, MEB. Yaynlar 1997

MISIR TARH Yusuf Ziya zer, T. Tarih Kurumu Basmevi 1987

MSTK KABALA Dion Fortune, M. Salam evirisi, Hermes Yaynlar, 2006

MUSA VE YAHUDLK Hayrullah rs, Remzi Kitabevi 1966

Mystical Concepts in Hassidism Kehot Publication Society, Brooklyn New York, 1979

On the Kabbalah and Its Symbolism. G. Scholem. New York 1996

ORTADOU MTOLOJS S.H.HOOKE, Aleddin enel evirisi MGE Kitabevi 1993

TANRILAR MEZARLAR VE BLGNLER C. W. Ceram, Hayrullah rs evirisi, Remzi

Kitabevi 1969
 The Essential Kabbalah C. Matt Daniel, San Fransisco 1996

The Holy Kabbalah A Mystical Interpretation of the Scriptures Arthur Edward Waite,
Kensington Publishing Corporation 1976.

THE KABALA OR THE RELIGIOUS PHILOSOPHY OF THE HEBREWS REVISED AND

ENLARGED Adolph Franck Translation by Dr. I. Sossnitz KESSINGER PUBLISHING 2003

The work of the Kabalist Zev ben Shimon Halevi, London 1984

The way of Kabbalah Zev ben Shimon Halevi, London 1991

The Wisdom of the Zohar, Isaiah Tishby,.Litman Library 1991

YAHUD TARH Paul Johnson. Filiz Orman evirisi Pozitif Yaynlar 2000

YAHUD TARH Yusuf Besalel. Gzlem gazetecilik Basn ve yayn 2003

YAHUD TARH VE SYONST LDERLERN PROTOKOLLER Will Durant & Roger

Lambelin, S. Sami Karaman evirisi nkilab Yaynlar 1992

YARATILI MODEL Dr. Henry M. MORRS M.E BASIMEV ANKARA 1985

Zohar The Book of Enlightenment Green Arthur, New Jersey 1983

ZOHAR Sperling H. Simon M. (mit Sakar eviri notlar)

Zohar The Book of Enlightenment Translation and introduction by DANEL CHANAN

MATT, Paulist Pres, 1983 USA
YARARLANILAN NTERNET STELER

http://wolf.mind.net/

http://www.wbenjamin.org/

http://www.sacred-texts.com/

http://www.yashanet.com/

http://www.flamelcollege.org/

http://www.jewfaq.org/

http://www.digital-brilliance.com/

http://www.mechon-mamre.org/

http://www.hermetics.org/

http://www.jewishencyclopedia.com/

http://www.inner.org/

http://www.sevivon.com/

http://www.the-book-of-thoth.com/

http://www.jewishvirtuallibrary.org/

http://www.inner.org/

http://www.theosociety.org/

http://www.haruth.com/

http://www.gnosis.org/

http://www.touregypt.net/featurestories/merenptah.htm,

http://touregypt.net/victorystele.htm

http://wolf.mind.net/library/ancient/qabala/sephir.htm.

http://www.alchemylab.com/sepher_yetzirah1.htm.
http://www.hermetics.org/GD-kabala.html

http://www.felsefe.info/kabbala.php

http://www.sacred-texts.com/jud/t03/hgg03.htm

http://www.experiencefestival.com/tzim-tzum

http://www.answers.com/

http://www.newkabbalah.com/kellip.html

http://www.acns.com/~mm9n/articles/man/theosis.htm

http://www.kheper.net/topics/Kabbalah/Asiyah.htm

http://failedmessiah.typepad.com/failed_messiahcom/chabad_theology/index.html
 DPNOTLAR

[1] The Holy Kabbalah A Mystical Interpretation of the Scriptures - Kensington Publishing
Corporation 1976. Arthur Edward Waite iin bkz Kiiler dizini

[2]Rabbi Akiba: (50 135) bkz. Kiiler dizini

[3]Rabbi saac lura ( 1534 temmuz 25. 1572 ) bkz. Kiiler dizini

[4]ZOHAR branicede ZHR veya ZUHR olarak yazlan Zohar veya Sohar olarak bilenen
htiam Kitab veya Ik Kitab, Tanr, Melekler, Ruhlar ve Kosmoloji konularn ieren bir ok
farkl metinin derlenmesinden meydana gelmitir. Kitabn yazar 160 ylnda yaayan Rabbi
Simon ben Jochaiya atfedilmektedir. Kendisi Lucius Aurelius Verus, mparator Marcus Aurelius
Antoninusun valisi tarafndan zulme urad ve bir maarada yaamaya zorland. Bu eserin
nemli blmleri szl geleneklerden derlenmi olabilir. Ancak baka blmler phesiz
zamanla, hatta 1290 yl civarlarnda spanya, Guadalajaral Rabbi Moses de Leon tarafndan
yaynland zamanda dahi ilave edilmitir. Yaynlandktan sonra tarihsel gelii bilinmektedir.
Kitap basks Mantuada 1558 ylnda, Cremonada 1560 ylnda ve Lublinde 1623 ylnda
karlmtr; bunlar Zoharn brani dilinde yazl nl kodeksleridir.

[5]Zohar The book of Enlightenment Translation and introduction by DANIEL CHANAN MATT
Paulist Press International,U.S. (Dec 1983) Sh.45

[6](age. Sh.49)

[7] (age. Sh.50)

[8] XVV. Yyn en nemli Rabbilerinden Menasseh ben Israel, Musann kitaplarn insan
bedenine, Mishnada toplanan yorumlar ruha, Kabalay da ruhun zne benzetmitir: cahil
insanlar ilk olan irdeleyebilirler, bilgili olanlar ikinciyi, ancak en bilge olanlar yksek dncelerini
ncye yneltirler.Kabalistleri, kutsal metinlerde sakl olan srlara eriim salayabilecek on
kurala sahip kutsal tanrbilimciler olarak tanmlamtr. Kabala ncelenmesine Giri Yazan
Dr. William Wynn Westcott - eviren Kemal Menemenciolu - Translation Copyright 2001
hermetics.org

[9] THE KABALA OR THE RELIGIOUS PHILOSOPHY OF THE HEBREWS REVISED AND
ENLARGED Adolph Franck Translation by Dr. I. Sossnitz KESSINGER PUBLISHING 2003

[10] Tevrata gre yaratl sann douundan ya da Miladi takvim balangcndan 3761 yl
nce balad, Buna gre bu gn Yaratln 5768inci ylndayz.

[11] G. Scholemin Yahudi gizemciliginde Byk egilimler adl eserinde, Abulafyann bir
grencisinin bu yolla yaptg bir deneyi ile hakikatin derin evrimine ulatg anlatlr. Major
Trends in Jewish Mysticism - Schocken; Reissue edition (May 2, 1995) Sh.391 Gersom
Scholem iin bkz. Kiiler dizini

[12] Bkz. Kiiler dizini

[13] Kabalann kesinlikle gizemcilikle hibir baglants yoktur. Kabala, sadece yksek
dzeyde bir bilim gibidir, bilim dnyay be duyumuzla anlamaya alrken, Kabala, ruh olarak
adlandrlan altnc duyu ile kavramaya alr. Kabala, ruhun akldr. Kutsanm su veya baka
tr samalklar satmayz. Mistik degiliz, tamamen aklcyz. Friday Magazine Thursday,
December 20, 2001 Tevet 5, 5762 The Bnei Baruch group Master of the Ladder, Rabbi
Yehuda Ashlag iin bkz. Kiiler dizini.

[14] Abhaz Mitolojisi Ana m? B. mer Byka- stanbul Matbaas 1971. Abhazoloji
Yaynlar No:2

[15] Hazreti brahimle Awubla ve Kafkaskar B. mer Byka. Abhazoloji Yaynlar

No:3.Ekim 1975

[16] Yahudi takvimi Nisan, Yiar/Mays, Sivan/Haziran, Tamuz/Temmuz, Ab/Austos, Elul/Eyll,

Tiri/Ekim, Hesvan/Kasm, Kislev/Aralk, Tebet/Ocak, Sabat/ubat ve Adar/Mart. 7 Av = 7
Austos

[17]Artakhshasta I: M. 465-424 yllar arasnda hkm sren Pers imparatoru. Yunanca

Artaxerxes olarak sylenirdi.

[18] Byk Meclis,-branicede Knesset Agedola -M 410 ve M 310 yllar arasnda Yahudi
liderliini stlenmi, cemaatin nde gelen insanlarnn oluturduu, allmn dnda bir
kurumdu.

[19]pasuk: Tevrat cmlesi (Ayet). Tevrat ayetleri sralan biimi yledir: Blm
(rn:Tekvin), Sure (Bab), Ayet (pasuk). rn:Tekvin 10:10

[20]Berel Wein: Amerika 1934 doumlu Yahudi bilgini. Yahudi tarihi konusunda uzmandr.

[21] O. Hanerliolu, nan Szl stanbul. 1975, s. 609

[22] Sefer Yetzirah [Book of Creation] & Saadias Commentary (excerpts) translated into
English from the French & Hebrew by Scott Thompson and Dominique Marson, San Francisco,
1985.

[23]Papus. Bkz. Kiiler dizini.

 [24]M. Mayer LambertBkz. Kiiler dizini

[25]Tohu: Btn dnyann etrafn evreleyen yeil hatdr;

[26]Bohu: Kayalarn yarndan akarak cehenneme batm su kaynan betimler.

[27]Ofarim: Gksel teker

[28]Serafim: Kutsal hayvan

[29]Kerubim: Yardmc melekler

[30] Baba: Abraham shak Yakub

[31] Ana: Sara - Rebeka Rahel

[32] Zohar The book of Enlightenment Translation and introduction by DANIEL CHANAN
MATT Preface by ARTHUR GREEN 1983 USA

[33]Baal Shem Tov. Bkz. Kiiler dizini

[34]Maimonides (1135-1204) Bkz. Kiiler dizini

[35]NahmanidesBkz. Kiiler dizini

[36]Marrano Pedro de la CaballeriaBkz. Kiiler dizini

[37] Zohar The book of Enlightenment Translation and introduction by DANIEL CHANAN
MATT Preface by ARTHUR GREEN 1983 USA, Sh.19

[38]A.g.e Sh.20

[39] Sefirot konusu ilerideki sahifelerde geni bir ekilde incelenmektedir

[40] Zohar The book of Enlightenment Translation and introduction by DANIEL CHANAN
MATT Preface by ARTHUR GREEN 1983 USA- Sh.21

[41] (A.g. e Sh.23)

[42] (A.g. e Sh.28)

[43] (A.g. e Sh.30)

[44] (A.g. e Sh.32)

 [45] (A.g. e Sh.33)

[46]Mizvah: On emrin her biri, oulu mitzvot; bu szck, Yahudilikte (a) Tevratta verilen
613 emirden her birini veya (b) Yahudi yasalarnn tmn anlatr. Bu terim ayn zamanda,
karlk beklemeden yaplan bir iyilik, efkat veya yerine getirilen sevap anlamna gelir.

[47]Rosh Hashanah: Terimin tam karl ylbadr. Bu szck, ayn zamanda dnyann
yaratlnn yldnmdr. Yedinci brani aynn (Tiri) ilk ve yedinci gnnde kutlanr, Tiri ay,
gne takvimine gre Eyll veya Ekim aylarna denk gelir.

[48]Shofar:Dni trenlerde kullanlan, ko boynuzundan yaplan mzik aletidir. Yahudilerin en

kutsal gnleri olan, Rosh hashanah ve Yom Kippur Kefaret gn trenlerinde alnr.

[49]Gnah keisi:ki kk kei (Levililer blm 16-17) Tanr Musaya, Harunun Yom Kipur
dualarn ynetmesi gerektiini syler. Tanrya Israiloullar iin yalvarmak, onlarn dualarn
gklere tamak, gnahlar iin af dilemek Harunun greviydi. Duann iindeki ana olay iki kei
iin kura ekmekti. Keilerden biri kurban edilir ve kan ardan en iteki en kutsal yerine
serpilirdi, Kutsallarn Kutsalna. Dier kei gnah keisi olurdu. Harun ellerini stne koyar ve
ulusun gnahlarn itiraf ederdi, sonra Gnah keisi uurumdan aa frlatlrd, simgesel olarak
banda insanlarn suunu tadna inanlrd. ( Levililer 16:1-28)

[50]Yom kippur:Kefaret gn

[51]Amram:Levi oullarndan Kohathn olu. Jochebed ile evli olup, Harun,Miriam ve

Musann babasyd. 137 yanda Msrda ld. Oullar, yabanc elerle evlendiler.

[52]Yocheved:Musa, Harun ve Miriamn annesi.

[53]Shekinah: Tanrnn hzru anlamna gelir ve kutsal lnn diil yn ile balantldr.
Sheknah, Tanrsal hzrun grnebilir ekilde ortaya kmasdr. Eski Ahitde, srailoullarn
lde izleyen bulut olarak yer alr.

[54]Balaam: Moab kral Balak tarafndan srail halkn lanetlemek zere kiralanan Tevrat-
Saylar 22. blmde sz edilen Balaam, Yahudi olmayan, n ve servet kazanmak iin sraile
ihanet eden bir khindi. Musa eriatinin yasaklad gnahlara dkn olduu sylenir.

[55]Pelesenk: Trl bitkilerin zsuyundan elde edilen kokulu bir reine.

[56]Matronita Hanm: Shekinah, ruhlkudsn gcn tayan Tanr sz (kelm) veya

Cennetsel Kraldr. Shekinah ayn zamanda Sebt gn gelinidir. Yahudi mistik geleneinde
Shekinahn iki yz vardr. lkin Tanr evidir ve ikinci olarak da srailin mistik bedeni veya Tanr
insanlarnn topluluu olarak anlr. Shekinahn bu ikinci yzne Kabalada Matronita ad verilir.
Matronita Kilisenin prototipidir. Matronita veya Matron Kabalada Kralie gibi grlr, Tanr
insanlar veya srailin (ruhsal) annesidir. Matronita Kabalada ayn zamanda Cennettekilere
komuta eden sava Kraliedir, sraili fiziksel ve ruhsal olarak igal eden dmanlar yener.
Matronita ayn zamanda Metatronun annesidir.

[57]El Shaddai: Tanr adlarndandr, Her eye kdir Tanr anlamn tar.

[58] Zohar The book of Enlightenment Translation and introduction by DANIEL CHANAN
MATT Preface by ARTHUR GREEN 1983 USA- Sh.111

[59] a.g.e Sh. 112

[60] a.g.e Sh.113

[61] a.g.e Sh. 114

[62] a.g.e Sh.115

[63] Anokhi: On emir, bir deklerasyonla (bildiri) balar; Ben (Anokhi) sizin Tanrnz Lordum
(Efendi) ve (baka ilahlara) imrenmeyeceksin emriyle biter. Tanr, Tevratta fonksiyonlarna
gre deiik adlar alr, Anokhi de evirilerde Lord olarak kullanlan, buyruklarnn zerinde hak
sahibi olan Tanr ad olarak kullanlmtr. Sizi Msrdan karan Tanrnzm olarak da
yorumlanmtr. ilgili ayetler: Exodus 3:12,20:2-3,33:13, Tesniye 4:34-35-36-39 (Bkz. Tanr
adlar)

[64] Kbit: (Dirsek) Antik alarda bir erkein dirseinden parmak ucuna kadar olan uzunluu
simgelemekteydi. Piramidin ls olarak kullanlan kbit, eski Msrllarn kulland bir l
birimidir. Bir kbitin uzunluu bir metreye ok yakn olmakla birlikte, metreden daha hassas bir
birimdir nk bu l dnya evresine gre deien herhangi bir meridyen uzunluuna gre
deil, kutup ekseninin uzunluuna gre hesaplanmtr.

[65] Zohar The book of Enlightenment Translation and introduction by DANIEL CHANAN
MATT Preface by ARTHUR GREEN 1983 USA- Sh.119

[66] a.g.e Sh.121

[67] a.g.e Sh.122

[68]derasha: Vaaz veya dini bilgiler ieren sylev.

[69]haggadah: Pesah bayramnn ikinci gecesi riteli olarak okunan, Msrdan k yks
 [70]peshat: Tevrat ayetlerinin basit yorumu. Deresha ile fark, dereshann daha bilimsel
yorum olmasdr.

[71] Zohar The book of Enlightenment Translation and introduction by DANIEL CHANAN
MATT Preface by ARTHUR GREEN 1983 USA- Sh. 126

[72] a.g.e Sh.127

[73]efod: Koen Gadoln trensel giysilerinden, nlk.

[74]Zaddik: Tam inanl dindar.

[75]Ramban: Bkz. Kiiler dizini.

[76]Asman: Gkyz.

[77]Rabbi Nehunya ben haKana: Bkz. Kiiler dizini.

[78]Tannaim: Armi-Suriye dilinde TANNAnn oulu = alma veya renme yapan kii.

[79]Baraita: Aramice szlk anlam d-dta demek olup, Mishna okulu dnda retilen
Mishna retisidir.

[80]saac Luria: Bkz kiiler dizini.

[81]Jakob Boehme: Bkz kiiler dizini.

[82]Schelling: Bkz kiiler dizini

[83]Hegel: Bkz kiiler dizini

[84]Freud: Bkz kiiler dizini

[85]Jung: Bkz kiiler dizini

[86]Deconstruction: ada Fransz dnr, Jacques Derridann nerdii, szcn

yapsn bozup yeniden yapmak (Yapskmclk) olarak evrilebilecek bir eletirel dnce
yntemi.

[87]Jacques Derrida: Bkz kiiler dizini

[88] http://www.felsefe.info/kabbala.php

[89] Gershom Sholem, Kabala sh.88

 [90] Gershom Scholem, Byk Eilimler {Major Trends,sh.12)

[91]The Wisdom of the Zohar, Isaiah Tishby,.Litman Library 1991Vol.1p234

[92] http://www.experiencefestival.com/tzim-tzum

[93]Schneur Zalman: Bkz. Kiiler dizini

[94]Avir kadmon: lksel nefes (Hava)

[95]lesyas: Karma doktrininde, insan bedeninde 6 renk olarak grlen elektro manyetik
dalgalar.

[96]Upanishadlar: Hinduizm felsefi ve daha ok onun mistik yapdaki kutsal kitaplardr.

[97]Plutarch: Bkz kiiler dizini

[98]Apocryphon: Anlam gizli yazma, oulu apocrypha. Hrstiyanln gizli retildii erken
dnemlerdeki ruhsal bilgileri ieren yazlar.

[99]Demiurge: Eski Yunan geleneinde Dnyay dzenleyen mimar Tanr. Yaratc olmayan
bu Tanr insanlar iin reten, ekil veren ve dzenleyendir. Platonun Timos kitabnda sklkla
kullanlmaktadr.

[100]Hamalbush: Giysi dnyas. Mezmurlar 104:2 I giysi gibi giyinmisin

[101]Tohu: Efrayim oymann Suf boyundan Yeroham olu Elihu olu Tohu

[102]Partzufim: kimlik veya profil, oulu Partzufim. Sefirahn gelimesinde nc ve son

aamadr.

[103] http://www.newkabbalah.com/

[104]Midra ha neelam: mistik midra, gizli midra

[105]Cordovero: Bkz kiiler dizini

[106]Pleroma: Yunanca dolmak anlamna gelir. Btn sonsuzluu dolduran, ondan baka
hibir eye yer brakmayan Tanrsallk olarak kullanlr. Gnostik Kozmolojide Pleromann yeri
ruhtur, maddesel olmayan gereklikteki btn varolulara nfuz eder.

[107]At-bash: brani alfabesindeki harflerin birbirlerinin yerine koyarak ifrelenmesi.

Kabalada, brani dinsel metinlerinin yorumlanmasnda, Yahudi mistisizminin ezoterik yntemi ile
birletirilmitir. (ilk harf) aleph, (son harf) tav, (ikinci harf) beth, (sondan bir nceki harf) shin
ATB v.b.

[108]Tefilin:Tevrat emri gereince, Yahudi erkeklerinin, sol kollarna ve balarna taktklar,

evlerinin kap stne koyduklar, iinde Tevrat ayetleri yazl olan kk kutu.

[109]Bittul: kendini yok etme (mahviyet) (zgecilik)

[110]Arizal: .Luriaya yaktrlan ad Adoneinu Rabbeinu tzak (Bizim stadmz,bizim

Rabbimiz Yitzak)n ksaltmas AR ve He-Ari (Aslan), bazan da (kutsal ansna, anlamna
gelen) Zikhrono Livrakhann ksaltlm ZAL eklenerek sylenir.

[111]Pentateuch: Eski Ahidin ilk be kitabna verilen Yunanca ad. Yunanca penta (be) ile
teuksos (tomar/dosya) szcklerinden olumutur. Musann (Yaratl-k-Levililer-saylar-
Tesniye) 5 kitabnn addr.

[112]Hannahn Peygamberi: 1.Samuel 1:9-17

[113]Yom kippur: Kefaret gn

[114]Baal Shem Tov: Bkz. Kiiler dizini

[115]Yiddi: brani harfleri, szckleri ve saysal ilikilerinin anlam ve mistik yorumlar 2.

kitabmzda daha ayrntl olarak incelenecektir.

[116] Kabala, the Light of Redemption, Rabbi Levi I. Krakovsky, Research Centre of Kabala,
1970, p.19

[117] (a.g.e. p.86)

[118]Tohu evresi: Evren yaratlmadan nce varolan kaos, karklk dnyas.

[119] [C.D.Ginsburg, S.A.Cook, Kabala, Encyclopeadia Britannica, 11th ed. 1911, vol xv,
pp.620-1].

[120] Chaya ve Yechidah: Chayah (Azilut dnyasndan), Neshemah (Beriah dnyasndan),

Ruah (Yezirah dnyasndan) ve Nefesh (Asiyah dnyasndan), insan ruhunun drt aamasna,
Yechidah ise Adam Kadmon dnyasna uygun der. KETERN GULGALTASIYLA (KAFATASI)
AK IN KENDNE ZG LKSNDEN KUTSAL YARATILACAKTIR.

[121]Hypostass: Deien durum ve niteliklere kar kalc olan; bir baka eyle ya da bir
baka eyde deil, kendi kendisiyle, kendi kendisinde var olan. znede deil, kendinde var
olan. Bamszca kendi iinde var olan. Spinozann tanm ile varoluu iin baka bireye
gereksinme duymayan ey. Modern doa bilimleri iin tz, grnglerin taycs anlamnda
biimsel bir kavramdan baka birey deildir. (TDK) Tanrnn kendi kiiliini (hypostasis)
Oulda gsterdii sylenmektedir

[122] http://www.acns.com/~mm9n/articles/man/theosis.htm

[123] http://www.kheper.net/topics/Kabbalah/Asiyah.htm

[124] http://failedmessiah.typepad.com/failed_messiahcom/chabad_the
ology/index.html

[125] Paul Krzok, The Cosmological Structure of the Zohar, p.32 The Hermetic Journal
no.20, Summer 1983.

[126] Scholem, Kabbalah, sh. 118-119.

[127] Amidah: br. Ayakta durma. Ayakta okunan bir dua.

[128] http://www.kheper.net/topics/Kabbalah/Lurianic-Asiyah.htm

[129] http://kheper.net/topics/Kabbalah/worlds.htm

[130] Mystical Concepts in Hassidism Kehot Publication Society, Brooklyn New York, 1990,
sh..111 not 24)

[131]Seder Hishtalshlut: Kabalada, yaratl srecinin incelenmesi ve bu srecin tm

aamalarnn tasarlanmas, Seder Histhalshlut yaratln zincirleme dzeni- olarak
adlandrlr

[132] http://www.bibletopics.com/BibleStudy/70a.htm

[133]Azriel: Bkz. Kiiler dizini.

[134]middot: Mishnada Tapnan dzeni ve boyutlar ile ilgili paragraflara verilen ad. Sefer
Ha-Bahirde Tanrnn zellikleri veya sfatlar olarak tanmlanr.

[135]Isaac the Blind: Bkz kiiler dizini

[136]The Way of Kabbalah, Zev ben Shimon Halevi, Samuel Weiser, Inc. York Beach,
Maine, 1976, p.142.

[137] 1 avu = 4 in = 10,16 cm. (10,16 x 6) X (10,16 x 6) = 0,37 m2

[138]mesirut-nefesh:Bir ey uruna, cann vermek, kendini kurban etmek, kendini adamak

[139]Etrog:Sukkot (adr) bayram ritellerinde kullanlan bir tr bitki.

[140]Eskatoloji: Kyamet gn inanc.

[*1]Necef: Szc.