Yaratıcılık, olaylara değişik açılardan yaklaşarak, var

olanın çeşitli şekillerde yeniden birleştirilmesi,

yorumlanması, fikirler üretilmesi, durumlar arasındaki
ilişkinin farklı kurulmasıdır.

Yaratıcılık için öneriler

1. Sen de herkes kadar yaratıcısın

Birçok insanın ‘ben o kadar da yaratıcı değilim’ dediğini duyarsınız. Bu doğru değil!
Sen yaratıcısın, açık yürekli, yoktan var eden, pırıl pırıl bir insansın. Yaratıcılığın ille
edebiyat ve sanatla bağlantılı olması gerekmiyor. Senin yaratıcılığın çok farklı
şekillerde ve alanlarda kendini gösterebilir. Ebeveynlik, ilişki kurmak, dolap
düzenlemek, problem çözmek, ayakkabı bağlamak, yemek pişirmek vs. gibi birbiriyle
hiç alakası olmayan günlük konulardan, kimsenin aklına gelmeyen alanlardan
örnekler gösterilebilir. Herkes ama herkes yaratıcı olabilir. Sevdiğin, ilgini çeken bir
konuda farklı bir şeyler yap. Yaratıcılık kıvılcımları en basit formuyla içinde
alevlenmeye başlayacaktır.

2. Yaratıcı bir işin veya hobinin gücünü hiçbir zaman küçümseme

Yaptığın iş yaratıcılığını besliyor mu? Hayatının bazı bölümlerinde işin yaratıcı
olmana imkân vermeyebilir. İşleri para kazandıran ve ruhunu besleyenler olarak
ayırmak ve bu iki grubu dengelemek önemlidir. Bazı işler para kazanmana, günü
kurtarmana yardım eder, diğerleri keyif alarak yaptığın, işini yaparken yeni şeyler
öğrenip kendini geliştirdiğin işlerdir. İşi tamamladığında karşına çıkan ürünle gurur
duyarsın. Kimi zaman hayatının belli dönemlerinde sıkıcı işlerin esiri olur, hafta
sonlarını yaratıcılığını körükleyecek aktivitelerle doldurursun. Özgürce kendini ifade
edeceğin sanatsal aktivitelere katılır, kafa dengi arkadaşlarla düşüncelerini
paylaşırsın. Duygusal yönlerini farklı kitapları okuyarak, seyahatlere çıkarak, yeni
insanlarla sohbet ederek zenginleştirirsin. Psikolojik araştırmalar bu gibi yaratıcı
açılımları desteklemekte. Örneğin, San Francisco eyaletinin, çalışanların genel ruh
halini ve performansını ölçümleyen bir çalışmasında, yaratıcı işlerde çalışanlar ve
yaratıcı hobiler veya yan işlerle hayatlarını renklendirenlerle, sıkıcı monoton işlerde
çalışanlar arasında büyük farklar olduğu saptanmıştır. Bu farkların başında, yardımcı
olmak, grup çalışmasına açık olmak ve kendi işlerinde yaratıcı çözümlere başvurmak
gelmektedir. Yan projeleri ve hobilerini işlerinin aksine, kafanı boşaltacak, riski az,
baskısı az, yapmayı çok sevdiğin şeylerden seçmelisin.

3. Yaratıcılığa zaman yarat; Aynı saatte, her gün

Eğer daha yaratıcı fikirler üretmek istiyorsan, daha fazla sayıda fikir veya çözüm
önerisi geliştirmek ve daha etkili bir yaratma sürecini uygulamaya geçirmek
istiyorsan, planla ve pratik yap. Takvimine “yaratıcılık zamanı” bölümü ekle ve her
gün bu zamanı yaratmaya ayır. Pratik yap ki yaratma süreci kaymak gibi kaysın.
Fikirler yeni fikirleri doğursun. Sanatçıların ve yazarların bahsettiği ilhamı bekleyerek
zaman öldürme, çalış. Belki ilham denilen o parlak fikirler yaratıcılığa ayırdığın
zamanda gelmeyecek, günün en olmadık zamanında aklına harika bir fikir
geliverecek ancak günlük yaratma sürecinin bu ilhamda çok önemli bir payı olacak.
Farklı fikirlerin ön çalışmasını bu yaratma süreçlerinde yapıyor olacaksın, günün geri
kalanında bilinçaltın bu fikirlerin üzerine işliyor olacak. Sonra, belki saatler, belki
günler sonra birden o romantik bir şekilde ilham adını verdiğin şey gelecek, kapını
çalacak. Sen bilmesen de, asıl tohumlar yaratma rutininde ekilmiş olacak. Beyin
aktivitelerini hızlandıracak çalışmaları geciktirme, hemen yaratıcı zamanının adını
kur. Sabah mı daha net düşünebiliyorsun? Her sabah yarım saatini beyin fırtınasına
ayır. İstersen yürüyüş yaparken düşün, istersen çalışma odanda. Gece 12’den sonra
mı en parlak düşünceler kapını çalıyor? 12-12:30 arası yaratma zamanın olsun. Adını
koy ve usanmadan her gün fikir üret.

4. Limitlere sıkı sıkıya sarıl

Hep tam tersi düşünülür ama aslında limitler insanı daha yaratıcı olmaya iter.
Sonsuz, uçsuz bucaksız bir ufka baktığında nereye gideceğini tayin etmek daha
zordur. Oysa ufukta görünen kara parçaları veya deniz varsa, yönünü daha kolay
belirlersin. Kendi çevrende olan kısıtlamalar da benzer rotalar çizmende rol oynar.
Kısıtlamalar zaman, kaynaklar veya enerji gibi çeşitli formlarda düşünülebilir. Twitter
buna en güzel örneklerden biridir. Sadece 140 karakterde kendini ifade etmen
beklenir. Kimi 6 kelime ile hatıralarını kaleme alır, kimi kitabını 5 kelimede tanıtır, bir
diğeri güncel politik olaylarla ilgili gelişmeleri sıcağı sıcağına anlatır. Zaman kaybına,
kelimeleri allayıp pullamaya yer yoktur. Herkes Twitter’da sadede gelir. Twitter’i en iyi
kullananlar, 9 dakikaya en muhteşem başarılarını sığdıran TED konuşmacılarıdır,
ham mumlardan birkaç dakika içinde bin bir şekil çıkaran zanaatkârlardır. Her
koşulda, her kısıtlama içinde yaratıcılığa yer vardır.

5. Denemek ve başarısız olmak her zaman denememekten iyidir

Bir şeyler yaratmaktan seni ne alıkoyuyor? Bir düşün. Birçoğumuzu alıkoyan yegâne
şey “korku”dur. Yarattığımız şeyin, yeteri kadar iyi, farklı veya yeni olmaması
korkusu. Yaratma sürecinde bu korkuyu yenmek en büyük adımdır. Öncelikle kendi
kendine şunu söyle: Başarısız olmakta hiçbir sorun yok. Aslında, saçma sapan,
garip, çirkin bir şey yapmanın kimseye zararı yok. Diğer insanların ne yaptığının veya
düşündüğünün hiç önemi yok. Önemli olan sensin ve senin yaratıcılığın. Cognitive
Surplus adını verdiği kitabında Clay Shirky yaratma işleminin, en aptal şeyi yaratsan
da, önemli bir başarı olduğunu vurgulamakta. En saçma sapan gereksiz şeyi üretsen
dahi, üretim sürecinin içine girmiş oluyorsun. Yaratıcı işlerde devasa bir spektrum
var, vasatın altından olağanüstü ürünlere giden geniş bir aralık. Vasatın altı yaratıcılık
çalışmalarının da spektruma dâhil olduğunu unutma. Vasattan iyiye minik adımlarla
ilerleyebilir, yaratıcılığını zaman içerisinde geliştirebilirsin. Asıl uçurum, hiçbir şey
yapmamakla bir şeyler yapmak arasında.

6. En iyi fikirlerini çöpe atmaya hazır ol

Yazarlar arası sıkça kullanılan bir deyim vardır: En sevdiğin fikirleri öldür.
Gerektiğinde en iyi fikirlerini feda etmeyi bilmelisin. Bazen muhteşem fikirler çok
büyüktür, fikri okuyucuya bütünlüğüyle aktaramazsın. Büyüklüğünü kendi kafandaki
ihtişamıyla gösteremeyince de, olan olur, o muhteşem fikir vasata indirgenir. Bunu
hissettiğin anda, fikri öldür. Yeni fikirlere zihninde yer açılsın.
7. Tüm fikirleri, içerikleri, okuduklarını, gördüklerini sünger gibi içine çek
Sünger gibi içinde yaşadığın kültürü içine çek. Farklı şeyler deneyimle. Neyi sevip
sevmediğine kendi deneyimlerinden yola çıkarak karar ver. Kendi zevklerini,
sevdiklerini, sevmediklerini deneme yanılmayla keşfet. Bu yolda kendi yaratıcılığınla
ilgili de birçok şeyin ayrımını yapıyor olacaksın.

8. Sana ilham veren şeyleri topla

İlham kaynaklarını bul ve topla. Bazılarına insanlar, bazılarına yerler veya objeler
ilham verir. Senin için ilham kaynağı neyse onu yanında götür veya ilham almaya
oraya veya o kişinin yanına git. Ne zaman aklına harika bir fikir geldi, al notunu.
Telefonun, not defterin, ajandan... Ne işe yarıyorsa senin için, onu kullan.

9. Yaratıcılık bağlantılar kurmaktan ibaret

Yaratıcılık, deneyim ve bilgi arasında akıllı ve mizaha yer veren bağlantılar kurmak
demek. Yaratıcı insanlara bir şeyi nasıl yaptıklarını sorduğunda, gördüm, aklıma geldi
veya bu zaten böyleydi ben sadece yardımcı oldum gibi basit cevaplar olduğunu
göreceksin. Farklı deneyimleri gene farklı bir platformda bir araya getirmekten ibaret
yaptıkları.

10. Başkaları senden daha iyi olacak ve bu aslında iyi birşey

Bazen başka birinin senden daha iyi bir iş yaptığını görünce her şeyi bırakıp gitmek
istersin. Aslında, senin o odadaki veya şirketteki en iyi çalışan, en yaratıcı veya en
akıllı kişi olman iyi bir şey değildir. Eğer senden daha parlak kişilerle aynı odada
olursan, onların yetenekleri, düşünce üretme şekilleri, konulara yaratıcı yaklaşımları
seni de bambaşka yerlere götürecektir. Çevreni sana ilham verecek, yeteneklerini
tam potansiyel kullanmana destek olacak kişilerle donat.

11. Ve de herşeyden önemlisi sevdiğin şeyi yarat

Belki de genç bana vereceğim en değerli tavsiye: “Ne seviyorsan, onu yarat”
olacaktır. Seni mutlu eden, motive eden, hayatına renk katan şeyler tasarla. Ne
yaparsan yap, sevdiğin bir şiey olsun.