COLLOQVIVM LATINVM I QVOD LVDOVICVS VIVES

GRAMMATICVS VALENTINVS ANNO MDXXXIX IN LVCEM EDIDIT

DEPROMPTVM EX EDITIONE QVAM ANNO MDCCCXVII

CRISTOBAL CORET Y PERIS CVRAVIT EDO QVANTITATIBVS

SYLLABARVM NOTATIS VT FACILIVS RECTE LEGATVR.

Colloquium Latīnum I, quod Ludouīcus Vīvēs grammaticus Valentīnus annō

MDXXXIX in lūcem ēdidit, dēprōmptum ex ​ēditiōne​ quam annō

MDCCCXVII Cristóbal Coret y Peris cūrāuit, ēdō, quantitātibus syllabārum

notātīs ut facilius et rēctē legātur.

Cambados a. d. VIII Kal. Ianuarias

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

1
 COLLOQVIVM I

SVRRECTIO MATVTINA

Persōnae: Beatrix puella, Emmanuel, Eusebius.

Beatrix: Iēsus Chrīstus exuscitet vōs ā somnō vitiōrum. Heus puerī,

estisne hodiē ēvigilātūrī?

Eusebius: Nesciō quid incidit mihī in oculōs, ita videor eōs habēre
plēnōs arēnae.

Beatrix: Haec est tua prīma cantiō mātūtīna et bene vetus. Aperiam
fenestrās hāsce ambās, ligneam et vitream ut feriat clārum
māne vestrōs ambōrum oculōs. Surgite! Surgite!

Eusebius:​ Tam multō māne?

Beatrix: Proprior est merīdiēs quam aurōra. Vīs tū, Emmanuel,

recentem subūculam?

Emmanuel: Nihil nunc est necesse, haec est satis munda, crās sūmam
alteram. Cēde mihī thōrācem!

Beatrix: ​Quem? Simplum an dīploidem?

Emmanuel: Quem volēs, meā nihil rēfert. Porrige hūc simplum, ut sī

sim hodiē lūsūrus pilā, minus graver.

2
 Beatrix: Hic est semper tuus mōs: prius dē lūsū cōgitās quam dē
scholā.

Emmanuel:​ Quid tū dīcis inepta? Et schola ipsa vocātur lūdus.

Beatrix:​ Ego nōn intelligō vestrās *grammaticātiōnēs1 et sophismata.

Emmanuel:​ Dā ligulās astrictōriās coriaceās.

Beatrix: Frāctae sunt, accipe sēricās et sīc iussit tuus paedagōgus. Quid
iam? Vīs femorālia et tībiālia, quoniam est aestus?

Emmanuel:​ Minimē vērō, datō *feminicruralia: quaesô, cōnstringe mē.

Beatrix:​ Quid? Tū habēs bracchia faenea aut *būtyracea?

Emmanuel: Nōn, sed fīlō tenuī cōnsūta. Hui, quālia dedistī mihî
*astrigmenta exarmāta et lacera.

Beatrix:​ Memineris tē aleā perdidisse integra.

Emmanuel:​ Quī scīs?

Beatrix: Ego per rīmulam ostiī observābam tē cum *Guzmanulō

lūdentem.

Emmanuel:​ Amābō, nē id paedagōgus resciat.

Beatrix: Immo ego narrābō, cum prīmum appellāris mē dēfōrmem, ut

solēs.

1
Verba, in quibus asteriscus apponitur, in glossariis linguae Latinae non inueniuntur.
3
Emmanuel:​ Quid sī rapācem?

Beatrix:​ Quidvīs, modo nē dēfōrmem.

Emmanuel:​ Cēde calceōs.

Beatrix:​ Vtrōs? Longō obstrāgulō an brevī?

Emmanuel:​ Tēctōs propter lutum.

Beatrix: Propter lutum āridum, quod aliō nōmine vocātur pulvis. Sed
bene facis, nam in apertīs cingulum est frāctum et fībula
āmissa.

Emmanuel:​ Indue, rogō.

Beatrix:​ Tū ipse facitō.

Emmanuel:​ Nōn possum mē flectere.

Beatrix: Tū quidem facile tē curvārēs, dēsidiā vērō tuā difficile; an

dēglūtistī ēnsem ut circulātor ille nudius quartus? Adeōne es
tam dēlicātus? Quid faciēs grandior?

Emmanuel:​ Astringe nōdō laxō geminō, quod est ēlegantius.

Beatrix: Nihil minus, solverētur nōdus illicō et dēcideret tibī calceus ē

pedibus. Praestat vel geminō astrictō, vel astrictō et laxō. Sūme
tunicam manicātam et cingulum textile.

4
Emmanuel:​ Minimē id quidem, sed coriaceum vēnātōrium.

Beatrix: Māter vetat, vīs tū omnia arbītrātū tuō facere? Et tū heri

frēgistī aciculam fībulae.

Emmanuel: Nōn poteram aliōquī exfībulāre. Dā ergō illud pūniceum ex

līnō.

Beatrix: Cape, cinge tē cinctū Gallicō. Pecte caput prius radiīs

rāriōribus, tum dēnsiōribus. Aptā pīleum verticī, nē in occipitium
rēiiciās mōre tuō aut in frontem et oculōs.

Emmanuel:​ Prōdeāmus iam tandem.

Beatrix:​ Quid! Illōtīs manibus et faciē!

Emmanuel: Istā tuā tam molestā cūriōsitāte taurum iam ēnecāsses,

nēdum hominem. Vidēris mihī nōn puerum vestīre, sed
spōnsam.

Beatrix: Eusebī, adfer pollūbrum cum urceolō, funde altius. Stillā potius
ex epistomiō, quam prōfundās, ēlue sordēs istās ex nōdīs
digitōrum. Ablue ōs et gargarīzā. Fricā bene cilia et palpēbrās,
tum *grandulās sub auriculīs dūriter. Cape linteum, exterge tē.
Deum immortālem! Dē omnibus es sigillātim admonendus.
Nihilne ipse tuā sponte facerēs?

Emmanuel:​ Vāh! Nimium es importūna et odiōsa.

Beatrix: Et tū nimium scītus puer ac fōrmōsulus. Deōsculāre mē. Flecte

iam genua et ante hanc Salvātōris nostrī imāginem recitā

5
 precātiōnem dominicam et precēs aliās, ut habēs dē mōre,
antequam pedem pōnās extrā cubiculum. Vidē, mī Emmanuel,
utī dē rē nūllā aliā cōgitēs dum ōrās. Manē paulīsper, appende
sūdāriolum hoc dē zōnā ad nārēs ēmungendās et pūrgandās.

Emmanuel:​ Sumne satis ad arbītrium tuum compositus?

Beatrix:​ Es.

Emmanuel: Ad meum minimē, quoniam iam tandem ad tuum. Ausim

facere spōnsiōnem, mē hōram ūnam vestiendō cōnsūmpsisse.

Beatrix: Quid sī vel duās ? Quō erās aliōquī ¡tūrus? Quid āctūrus,
fossūrus crēdō aut arātūrus!

Emmanuel:​ Quasi dēsit, quod agam.

Beatrix:​ Ō magnum virum vehementer in nihil agendō occupātum.

Emmanuel: Nōn hinc abīs cavillātrīx? Abī aut ego tē abigam hōc calceō
aut calanticam tibī dētraham dē capite!