PG059

/'* ry
//**
rrr.jf /*y /^. /l^r/t/y<i
r
\
PATROLOGIJi
CURSUS COMPLETUS,
5EU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, 1NTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA.OECONOMICA,
I I SS. PATRll, DOGTORll SCRIPTORIIQIE ECCLESIASTICOKUM,

8IVE
L A T I N O R U M ,
8 1 V B GRJECORUM,
QUl AB JBVO APOSTOLICO AD TEMPOIiA CONCILII TRTDENTINI UNNO 154) PRO LATIXIS,
ET CONCILII FLORENTINI {ANN. 1459) PRO GRJBCIS FLORUERUNT :
RECUSIO
CHRONOLOGICA
OMMUM QVJE EXSTITERE MONUMENTORUM C A T H O L I C ^ TRADITIONIS PER QUINDECIM PRIMA

E C C L E S L E SiEGULA E T AMPLIUS,
IUXTA EDITIONKS ACCURAT16SlltAS, INTER 8E CUMQOB MONIfULLlS CODICIBU8 MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM DILIGEN*
TER CASTI6ATA; DISSERTATIONUIUS, GOMIfENTARIIS, VARH6QUB LECTIONIBUS CONTINENTER I L L U S T R A T A ; 0MNIBU8
OPERIBUS P08T AMPLISSIMA8 EBITIONES QUA T R I B U S N0VI8SIII1S 8ACUMS DEBENTUR ABSOLUTAS DETECTIS, A U C T A ;
1NDICIBV8 PARTICULARfBUS ANALYTIC1S, 8WGULOS 8IVE TOMOS 81VR AUCT0RE8 ALICUJUS MOMENTI SCBSEQUENTlBU8, DONATAJ CAPITULI8 1NTRA IP8UM TEXTUM R I T E DlSPOSITIS, NECNON ET T I T U L I S SINGULARUM PAGINARDM
rfARGlNBM 8UPERIOREM DI6T1NGUENTIBUS 80BJECTAMQUB MATERIAM SlCNIFlCANTIBUS, ADORWATA ;
CVM MJBUS, APOCRIPHIS, ALIQUA YERO AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
t>UCENTIS ET AXPLIU8 LOCUPLETATA INDICIBCS AUCTORUM 8ICDT OPEftUM, ALPHABETICIS, CHRONOLOGICIS, 81
STICIS, 8YNTHETICIS, ANALTTICIS, ANALOGICIS, 1N QUODQUE RELIGIONIS PUNCTUII, DOGMATICUII, HORALE, L I T U R GICUM, CANONICUM, DISCIPLINARE, HISTORICUM, ET CUNCTA ALIA SINB ULLA BXCEPTIONE J 8ED P R J E S E R T I M
DUOBU8 INDICIBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS, ALTERO 8CIL1CET RERUM , QLO C0N8ULT0, QUIDQUID
MON SOLUM T A L I S TALISVE P A T E R , VEBUM ETIAM UNUSQU180UE PATRUM, ME VNO QUIDEH OMlSftO,
11 QUODLIBET 11 8CR1PSER1T , UNO INTUITU CON8PICIATUR ; ALTERO SCRIPTURJ&
S A C R i E , EX QUO LECTORl COMPERIRE 81 OBVIUM QUINAM PATRE8 1N QU1BU8 OPERUM
8UORUM LOC18 SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM 8. S C R I P T U R J B VERSU8, P R I M O
GENESEOS U8QOE AD NOVISSIM UM APOCALYPSIS, COIIMENTATI 81:
110 ACCURATISSMA, CTERISQUE OMKIBUS FACILE AMTEPOMENDA, 81 PERPENDANTUR CIIARACTERUM NITIDITA8,
CHART* Q0ALITA8, MTEGRITA8 TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM YARIETA?,
TUM NUMERU8, FORMA TOLUMINUM PERQUAII COMMODA SIBIQUE 1N TOTO PATROLOCIA DECURSU C0N8TANTER
8IMILIS, PRETll EXIGUITAS, PRASSERTIMQUE 18 COLLECTIO, CNA METHODICA ET CHRONOLOGICA,
8EXCENT0RUM FRAGMENTORUM OPU8CULORU1IQUE UACTENUS lltC ILLIC SPARSORUM ,
P R I M U M AUTEIIINNOSTRA BIBLIOTIIECA, E X 0PER1BU8 M88. AB OMNE8 TATES,
L0CO8, LINGUAS FORMASQUB PERTINENTIBUS, COADUNATORUM*
f
SERIES
GRiECA
PRIOR
1N QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUK ECCLKSIJB GRMC&

S. BARNABA AD PHOTIUM,
ACCURANTE J.-P.
MIGNE,
Blbliothecae C l e r l nnlyereae,
SIVE
CURSUUM
COMPLETORUM IN
SINGULOS
S C I E N T L E EGCLESIASTICJB RAMOS
FDITORE.
PATROLOGIA, AD 1NSTAR 1PS1D8 ECCLESliB, 1N DUAS PARTES BITIDITUR, AL1A NBMPE LATINA. ALIA GRiCCO-LA1.*
LATINA, JAM PENITUS EXARATA, QDOAD PRIMAM SERIEM, YIGINTI-QUINQUE ET DDCENTIS TOLDMINIBUS I I O L E 8UA
STAT , MOXVE POST PERACT08 INDICES 81, AC QUINQUE-V1G1NTI-CENTDM ET MILLE FRANCIS VENIT. GRiCCA
DUPL1C1 EDITIONE T1PI8 MANDATA EST. PRIOR GRiCCUM T E X T U M UNA CUM VERSIONE LATINA LATERALIS AMPLECTITOR , ET AD ET CENTUM VOLUMINA PERVENIT, SED SINE 1ND1C1BUS ; POSTERIOR AUTEM HANC VERSIONEM
TANTUM B X U I B E T , IDEOQUE 1NTRA QUINQUE ET QUIMQUAGINTA VOLUMINA RETINETUR ; UTRAQUE VIGESIMA QUARTA
DIE DECEMBRIS 4860 1 APPARUERAT. UNUMQUODQUE VOLUMEN GRiECO-LATlNDM OCTO, O N O I I Q U O D Q D B IIERE
UATINUM QOINQUE FRANCIS SOLVMMODO EUlTUR : UTROBIQDB VERO, UT PRETII IIUJUS BENEFlCIO FRtyATUR EMPTOR, COLLECTIONEM INTEGRAM SIVE GRiECAM SIVE LATINAM, 326 VOLUMINIBUS PRO AMPIJORI E D I T I O N E ET .272
PRO MINORI ABSQUE INDICIBUS CONSTANTEM, COUPARET NECESSE ERIT, SECUS 1 C U J O S Q U B V0LUHIUI8 AMPL1TUDINRM NECNON ET DIFFICULTATES VARIA PRETIA iCQUABUNT. ATTAMEN. 61 QUIS EHAT INTEGRE ET S E O R S I M
COLLECTIONEU GRiECO-LATlNAM, VEL EAMDEII EX C R J E C O LATINE VF.RSAM, TUM QUODQUE Y O L U I I E N PRO NOVEM VEL
F R O SEX FRANCI8 1. \& CONDITIONES SERIEBUS PATROLOGLE NONBVII EXC08I8 APPLICANTCR.
PATROLOGIM GRMCJE TOMUS LIX.

S. JOANNES CHRYSOSTOMUS.
EXCUDEBATUR VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,
I N YIA DICTA FAMBOISE, O L I M PROPE P O R T A M L G T K T I J P\RISIORUM VULGO VENFER
NOMINATAM, SEU PETlT-MOyTROUGE, N U N C VERO INTRA MiJKNIA PARISINA.
1862
iA<5\J
68
AVIS
IMPORTANT.
D'apri;s une deslois proTidentielles qui regissent le monde, rarement les ceuvres au-dessus de 1'ordinatae se font
sans contradiction plus ou moins fortes el "mbreuses. Les Ateliers Catholiques ne pouyaient gaere chapper a ce
cachct divin de leur ulilito. Tanlot on a leur exisleoce ou leur importance; lantoton a dit qu'ils elaient ferraos
OII qu'ils allaient . Cependant Hs poursuivent leur carrifcre depuis 21 ans, et les producllons qui eu sortent
dcviennent de plus en plus graves et soignoes : aussi parait-il certain qu'a rooins d'ovonements qu'aacune pradence
bumaine ne saurait provoir oi empcher, ces Aleliers ne se fermeronl que quand la Bibliothtmie du Clergi sera
lerminoe en ses 2,000 volomee in-4. Lepasso paralt un sur gar.nl de 1'avenir, pource qu'il y aa espereroua
rraindre. Cependant, pjrmi les oalomcies auxquelles ils se sont trouves en balte, 11 est oeux qoi ont & eontiniiellemenl *, paree qu'tant plus capitales, leur effet enlraioait plus de consquences. De pelils et igntfee
roncurrents se sonidonc acbarnes, parleor correspondanoe ou leurs voyageurs, a rpter partoat qae DOS Eaitloiw
otaient mal corrigees el mal imprimees. Nepouvant altaquer le fbad des Ouvrages, qui, pour la plupart, iie sol
* qne les cbefs-duiuvre du Cathoiicisme reconnus pour tels dans lous les temps et dans tous les pavs, fallaitbieo
se rejcler sur la forme dans ce qiTelle a de plus sericax, ia correction et Timpressioo; en effet, lee chefs-d ouivre
m*me n'auraient qiTnne demi-valeur, si le texte en otait inexaci ou illisiblfe.
11 est tres-vrai qne, daos le primipe, un succs inoui dana lee fastes de h Typograptaie ayantforco TEditeur d
recourir aux mocaniqnes, alin de roarcber plus rapidemont el de donner les ouvrages a moindre prix, quatre volumes
(!u dnuble Cours d'EcrHure sainle el de Tneotogfc farenl tir^s avec la correclton insufDsaote donnoe daus les imprimeries a presque tout ce qui s'6dile; il est vrai aussi qu'ufi ceriain ftombre d*autres volnmes, appartenant & diversw
Publicalions, furent imprlmtfs ou trop noir ou Irop blane. Mais, depais ces temps loiguos, les mocaniques oi;t
c&Jo lc travail aux presses a bras, et Pimpression qin en sort, sans tre du luxe, aliendu que le luxe jurerail dans
des ouvrages d'une telle oature, est parfaHeiqent convenable sous toas les rapports. Quant a la correclion, i l est
de fair qtTelle n'a jaraais portee*i loin dans aucune ^dition aDdeoaeou eonlemporaine. Etcommeot cn aera.tîl
antrement, apr^s toutes les peines el loutes les depenses qu nous eobissons poor arriver a pttrger nos 4prtnves oe
(oules faotes?LhabHude, en typograpbie, mme dansles mefileuresmaisons, estde oe corngerqe deux ^preuvcs
et d'en conferer uue Iroisi^me avec la seconde, sans avoir pr^paro en rien le manu&crit de lûteur.
Daos les Ateliers Calholique* la diiferencc est presque incommensorable. Au moyen de correcteurs blaichis sons
le harnais et doot le coup d'o?il typograpbiqne est sans pilio pour les faules, on commonce par proparer 4a copic d'un
bout a laulre sans en excepleruo seul mot. On lit ermiite en premi^re ^preove avec U copie ainsi preparoe. On lii
en secoade de la mSmeroani^re,mais en cotatkmaant aêc la premi^re. On fait la mme cbose en lierce, eacollalionnanl avec la seconde. Oo agit de mdme en quarte, eo colialloonant avec la Uerce. On renoovelle la rnSme ration en quinte, en coUalionnant avec la quarle. (es coUalkmnemeoU ont pour but de voir si aucuTnedes fauies
signaloes au bureau par MM. lcs correcteurs, ur la roarge des preuves, ti'i ^chappo a MM. les corrigewrsBur le
marbre et le motal. Apr^s CPS clnq leclures eniiires controlees l'uoe par 1'autre, et en drbors de prparati
ci-dessus menlionoê. vient une rovfeion, et souvent U en vient deux ou trois; puis cliche. Le clicbaê opero, par
conseqnent la pureio da (exte se trouvent immohiKsê, od foit, avcc la copie, une nouvelle lecLure d un bout de - preuve a iûtre, on se livre a une DOuveJle revteion, et Ie lirage n'arrive qu*apr6s ces Innombrables pr^caulions.
Aussi y a t il a Montrouge des correcleurs de 4oute*les nations et en plus grand iiombre que dans viDgt-cinq
imprimeries de Paris rounies! Aussi encore, la correction y coAte-i-elle antanl que 1a composition, tandis qiTailleuHi
elle ne coute qtie le dixi^me ! Aus i enfin, bien que Tassertion puisê paraitre t6m6raire, Texactilude obienue pr4*
lant de frais et de soins, fait-elle qoe la phiparl dosEditions des Aleliers Catiioliques taisseot bien k1nderrf^rc elles
celles mAme des celi-bres Ben^diclins KUbillon et Momfaucou et dcs colebres Jeeailes Petau et Sirmead. Que
ompare, en efTet, nîniporte quelles feuilles de leurs ediiions avcc celles des ooires qui leur oorreepondeat, en grec
comme en lalio, on e tonvaincra que riavraisembrable est une roalito.
Dailleurs, ces savant* eminenU plos prooccop^s du sens des texles qae de la partie typographique et n*etant
point eorrecteurs de ppofeseion, lisaient, non ce que porlaienl les opreuves, mais ce qui devail s'.y tronvcr, leur
naule intelligence suppleant aux fautes de 1'edilion. De plus les Honddictins, commc les J6siites, oporaicnt presquc
toujourssur des manuscrils, cause perpotoelte de la rnulliplicita des fautes, pendaat que les Ateliers Catholique,
dontle prcpre est aurloul de Tefsusclter la Tradilion, n*operenl le plus souvenl que snr des imprimos.
Le R. P . De Bucb, J^sufle Bollandrste de Bruxelles, nous Airivalt, il y a quelqne lcmp, u*avpir pu trouver en
dix-liuit mois d'6tude, utie seule faute daus notre Patrologie laline. M. Denziug^r, profpsseur de Thfiologie a versil de Wurzbourg, et M. Reissmann, Vicaire Goa^ral de la mome ville, nous mandaient, a la date du 19 juillet,
navoir pu ogalemeoi sarprendre une seuie faute, soitdansle latin soit dans le grecde notre double Patrologie. EnGn,
!e savant P. Pitra, Benedictin de Solesme, el M. Bonelly, direcleur des Amiales de pliilosophie chritiemie, mis au
doft de nous convaincre d*une seule errpor typograpbique, ont forcts d'avouer que nous n'avions pas irop
pr^sumo de notre parfaite correciion. Dans le Clerge se irouvent de bons latinisles et de bons he!lnistes, et, ce qui
e*l plus rare, des bommes tr&s-posilifs et tr^s-praliques, eh bien ! nous leur prometions uoe prime de 25 centimes
par chique faole quilsd^couvrirontdans nMmporte lequel de ros yolumes,surtout danslesgrccs.
algr ce qui pr^c^de, TEdHeur des Cours complets, seotaot de plus en plus Vimportance et mome la r^cessilo
Uune correciion parfaite pour quun ouvrage soit verUablemeni utile et eslirnable, se livre depuis plas d'un an, et
st reolo de ae livrcr jusqu*a la fln a une oporation loDgue, punible et couleuse, eavoir, la rovision eniiere et
univemelle de sea inoombrables clichos. Ainsi cbacun de ses volumes, au fur et a mesure qu'il les remet soos presse,
est corrige mot pour mot dun bout a Pautre. Qiiarante bommes y sont ou y seronl oceup^s pendant 10 ans, et une
somme qui ne saurait Stre molndre d*un demi million de francs est consacroe a cel important conlrdle. De celfce
mani^re, les Publicatione des Ateliers Catholiquet, qui dja se dislincuaienl enlre toules par la superiorito de ItMir
correciion, n'aurontde rfvales, eous ce rappori, dans aocon temps rii dans aucun pays; car quel est Todileur qui
potirrait et voudrait se livrer APRES C O L P k dee travaux si giganlesques et dîn prlx si exorbilant? 11 faut
cerles ^tre bien p^nelre d*une voraiton divioe a cet eflTet, ponr ne reculer nl devant la pelne nl devant la dênse,
surmut brsque PEorope savaoie proclame que jaraais voluraes nOrit eio odtlos avee tant d*exactitude que ceux dc
4a Biblictheqm universetle du Ueiai. 2<e prosent volume est du nombre de eeux revis^s, et tous ceux qui le seront
a Tavenir porlejont cette notc% En consoquence, pour juger les produclions des Atelien Calhoiiques sous 1 rapport
de la correclion, 11 ne faudra (Tendre qoe ceux qui porierobt en l'a\is ici traco. Nous ne reconnaissons qne cetie
odllion et cellee qui suivront nos planches de molal ainsi corrigoes. On croyait autrefois que la storôtypie
iimnnbilisait les fauies, attendu clicho de melal n*estpoint oiastique; pasdu (out it inlroduit la perfection,
car on a trouvo le moyen de lo corriger josqu'a extinction de faules. L Hebreu a revu par M. Dracn, le Grec
par des Srecs, le Lalln et le Franâis par les premiers corrcctenrs de la captiale en ces langues.
No s avons la consolalion de pouvoir firHr cet avis par les reflexions suivantes : EnOn, notre xemple a flni par
^branler les grandes poblicatlom en Ilalie, en Allemagne, en Belgigue et en France, par les Canons grea de Rome^
lo Gerdil de Naples, le Saini Thomas de Panne, YEncyclopidie religieuse de Munjcb, le recueil des duclaralton* des
riie$ de Bnrxplles, les BolUmdisles, 1e Suarez et le Spicilige de Paris. Jusqu'i(i, on n'avait su reimprimer que cfes
ouvrages de rourie baleine. Les in-4, 8'engloottssenL les in-folio, faisaient peur, et on nOsait y loucber, par
(rainte. <le se noyr dans ces ablmea sans fond elsans rives; mais on a fini par se risquer a nous imiler. Bien plus,
sous notre impulsioD. d'aatres Edileurs se praparent au Bullaire universel, aux Dacmonz de toutes les Congrgatk>n&,
a une Biographie ei a une HfsfOffegnrale, etc, etc. Malheirreusement, la pluparl dcs eclitloDs doja failes ou qui se
font, sonl saoa aotorile, parce qu'ellee sont sans exaititude; la correction semble en avoir 6t6 faite par des avruglts,
eoit qn'on ifen ait paa senli la gravito, soit qu'on aii reculo devant lesfrais; mals palfenccl une reproduclion
correcte surgira bientdt, ne tol-ce qu'a la lumiere dea ocolee qut ee sonl failes ou qui se feront encore.
f
8 *
SMtULUU
Y, ANNDS
l/.S
S. . . JOANNIS CHRYSOSTOMI,
RGHIB PISCOPI COWSTARTINOPOLITATU ,
OPERA QUJE EXSTANT,

VEL Ql iE EJUS C1RCUMFERUNTUR,
AD MSS. CODICES GALLICOS, VATICANOS, AXGL1COS GERUANICOSQUE; IfECFfON AD SAYHL1ANAM FROKTOulAWAII
EDITIOHES CASTIGATA, 1NNUMERIS AUCTA ; lbTERPRETATlOKE UBI OPUS ERAT, PRiCFATIONIBUS, MOMTIS,
NOTIS, VARIIS LECTIONIBUS ILLUSTRATA, NOVA SANCTI DOCTORI8 YITA, APPENDICIBCS ONOIIASTICO ET COPIOSISSIMIS 1ND1CIBU8 LOCUPLETATA ;
OPERA
E T S T U D I O I).
BERN.
D E MONTFAUCON,
MONACBI
BENEDICTINI GONGR.
S.
MAURI.
EDITIO NOVISSIMA. US OMNiBUS TLLUSTRATA QU.E RECBNTIUS TUM ROMA, TUM

OXQSMI,
TUM ALIBI, DIVERSiS Iff LUCRM PRIMUM EDITA SUNT,
VEL JAM EDITA, AD MANUSCRIPTORUM DIUGENTIORBM CRISIM REVOCATA SUNT,
ACCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE j.-p. MIGNE,

B I B L I O T B E C i C C L E R l CNIVERSL*,
SIYE
CURSUUM
C O M P L E T O R U M IN
6INGULOS
S C I E N T L E ECCLESIASTICJE
RAMOS
EDITORE.
Bi9^mmm
TOMUS
OCTAVUS.
B^ÎIIW
VENEUNT
18
VOLUMINA
160
FRANCIS
GALLICIS.
E X C U D E B A T U R ET VENIT APUD J.-P. MIGNE E D I T O R E M ,

IN VIV DICTA VAMBOISE, OLIM PUOPE PORTAM LUTETIÊ PVRISIORUM VULGO VENFER
NOMhNATAM, SEU PETIT-MONTROUGE. NUNC VERO INTRA MOENlA PARISINA.
1862
SMCULUM
V. ANNUS WJ.
ELENCHUS
OPERUM QUiE 1N HOC LIX CONTINENTUR.
HomilMD LXXXVHl in Joannera,

Spuria.
23
485
MONITUM.
Forsitan miraberis, Lector bcnevole, quod, dum inomnibus tum prsecedentibus tum subseculuris S. Joannera Cbrysostomura SS. Palribus versio Laiina ad lextum Gracum columna ad columnam accedit, in hacce
nosira ejusdem S. Doctoris edilionc, pagina Lalina juxta Graecam paginam tantuni ponatur. Haec causa fuit
et quidem unica, quod priusqvam nobis in animo fuissct integram SS. Patrum Ecclesiae Graecae tradtuonem contexere, jam quindedm abbinc annis scorsim edideramus Latine tantum S. J . Gbrysoslomi opera,
liuerisque roandaveramus immobilibus. Res cum iia se baberent, et nec in manu essel lilteras immobiles
moverc, neque in animo bujuscc editionis inere Latinae novem delere volumina quae jam inlegre typis
inimobilibus mandala erant et pluris quam sexaginta millibus constilerant francis, hunc feliciter inveninms modum, non tamen sine opera et impensa, luec aptandi huic edilioni novae, quac sic lingua tum Graeca
lum talina dilata evadit.
Parisiis. Ex Typis J.-P. MIGNE,
AD
HOMILIAS
S. JOANNIS GHRYSOSTOMI
I N
J O A N N E M .
Ad homtlias in Evangeliurn Joannis tandem devenimus, ubi novum prorsus concionandi

rilum, insolitamdeprchendimus dissercndi rationcm. Slylum sanc cumdem cernimus, dictionem prorsus similem; eumdemque stalim agnoscimus diccndi arlificem Chrysostomum : iu
ordine autcm etargumenti ratione magna scse offert diversitas. In caetcris nainque in Scripturam sacram Commentariis , maximeque in Homiliis inMattbaeum, poslquam singulorum
versuum literam explanavit, occasione ex serie sumpla, ad morum informationcm spectan
tia multa interserit; atqucin (ttie concionis longissimam moralcin adhorlalioncniadjicU,qua
ct proccrum ct popularium vitia inseclatur, atque ad virlulem adeundam stimulos addit. In
hisce aulem ia Joannem Homiliisalio concionandi gencre procedit. Passim nanique poslquam
siDuoKos versus attulit, illosquc maxime quos Cathoiicis haeivlici quidam objiccrc solebant,
auditores suos adversus illorum argumenta et sophisniata munit roboralque ; atque ut statiin deprehenditur, iis qui conlra hostcs hujusmodi saepemanusconserebant, arma ministrat.
Hie scopus oratoris praecipuus, co ncrvos omncs contendit, ut Chrislianum militcm,qui pass>im contra heereticos decertabat, ad illorum depellenda tela instiluat.
Haec porro nou in omnibus homiliis occurrunt, sed in iis tantum ubi ea Joannis loca exl>licantur, quse vcl ad eequalitatem consubstantialitatemque Patris et Fitii probandam apta
sunt, vel qusc ab baereticis ad illain impugnandam usurpabantur. Ubi vcro dc divinilalc doque consubstantialitale Filii non agilur, literam ille paucis plerumque cxplanat. Moralem
quoquedisciplinam inter concionandum rarius attingit, concioncmque brevissima adhortatione niorali claudit; ita ut h;e in Joannem coocioncs, dimidia feresui parte minores ut pluritnum sint Homiiiis in MaUhaeum.
Hinccertejatu multaeexsurgunt quaesliofces: quinam ncmpe siut heeretici, qui Chrysostomi
auditores telis ex Joannis Evangelio desumptis impetebant; cur illos Chrysostomus non nominel: ex qua familia orti hi hseretici essenl; quibus maxime argumenlis objectioncs lucifugarum confulaQdas esse doceat. Haec porro omnia expendere non pigebit, postquam dc
numero Homiliarum in Joannem, de urbe in qua haec concionatus est, de concionis hora, dcquealiis nonnullis qusedam praemiserimus.
I. 1. De numero Homiliarum in Joannem. 2. Qua in urbe hasce homilias habuerit Chrysostomus, Anliochicene, an Constantinopoli.
1. Homiliffi in Joannem apud Savilium octoginla oclo feruntur, apud Morellum aatcm ocloginta seplcm tantum , quandoquidem Morellus primam prooeraii tantum loco ponit, ncque
illam Homiliam primam inscribit, quia videlicet nihil deEvangelio Joannis in hac conciono
cxplicatur, eslque lanlum quasi pneludium ad explicationem ejusdem Evangclii. Verum ut
ut res cst, hoc prooemium non minus concio et homilia est, quam c&tera sequcntes concioncs. Nam hic populum alloquitur, ad virtutem hortatur, a viliis arcet, omniaquc concionanlis
implet officia. Quamobrem jurc illam Savilius inscripsit Homiliam primam : quem sequi visum cst. Verum quia Morelli Edilio, quas a multis annis omnium manibus teritur, ut pluriraum a scriptoribus afTertur in medium, iique secundum Morellianam Edilionem homilias
mimerant; eamque, exempli causa, vigesimam nonam inscribunt, q u secundum Savilium
el secundum veram numerandi ralionem trigesima est, in summa pagina utrumque numerum sic allulimus : Homiiia trigesima ai. vigesima nona, et ila quoque in aliis.
Hanc porro numerandi varietatem non cssc recentem suadet Facundus Hcrmianensis, qui
libro 3, c. 3, p. lik, sexagesimam scxtam dicit cam quae vcre sexagcsima septima est. Vcrum altera etiam numerandi ralio , quse vera utique est, apud alios in usu fuisse comprobatur. Ephnemius enim Antiochenus undecimam numerat eam quas jam undecima est.
Uancquc numerandi ralionem sequuntur Codices Graci manuscripti, quos hactcnus v i dere licuit.
2. Altera cxsurgltquacstio, an videlicet Antiochias, an Constantinopoli basce homilia*
Chrysostomus habuerit. Ulra in urbe tot conciones habitie sint, in ipsis conckmibus misquaiu
deprehendere potuimus. Nam si qua csscnl undc conjecturara ducere posscmus, ex pcrpetais ncnipc velitationibusadversus eos qui pareui palernte potestatem iu Filio essencgabanl,
qui copsubstanlialitatem oppugnabant, adversus Anomoeos nempe, quos ubiqoe insectatur,
id perinde Constantinopoli, atquc Anliochise observatur. In utraque eiiim civitatc coulra
Anumceos nominatim concionatus est Chrysoslomus , in utraqvpc magno numoro AIIUIIKKI
PATROL. G R . L I X .
/EFATIO.
rrant, qui cum popularibus Calbolicis sa>pe de religione concertabant. Nihil igilur inile
circa urbem ubi habitaB sunt h conciones expiscari possumus : nulluraquc aliud eade re
<>x ipsis bomiliis indicium possumus muluari. Verum exHomilia septimain Epislolam pnmamad Corintbios 1.10, p. 53, nostrffiEditionis,discimusHomiliashasce in Joannemanleil'ns in Enistolam ad Corinthios habitasfuisse. Cum autem baeadCorinthiosHomiliAnliuchi
habito fuerint, ut suo loco probabilur, hinc sane consequitur has ctiam in Joannem conciones AnlioclH ditlas ftmse. Locus porro illeHomiliae septimte ad Corinthios sic habct: Nam
i/lis ait, Neque mc novislis, ncque Palrcm mcum(/oan. 8,19). Quomodo erga svpradixit, Et me
nostis, et noslis unde sim (/(/.7,28) ? Sedquissit modus hitjus lectionis, et quis illius.jam dictum
cst in Evangeliis, et ne idem frequentius versemus, eo lectores mittimus. Miltit scilicet ad Hontilias suas in Evangelium Joannis, ad Homiliam nimirum quinquagesimam, ubi h c verba
c. 7, v. 28, col. 279, explicans, Et me scitis, et unde sim scitis, ostcndil illa optime conciiiari
cum aliis cjusdem Evangelii c. 8,19, ubi ait Judseos nec se nosse , nec Patrem suura nosse.
O r t u m itaquc indubitalumquc est Chrysostomum has horailias Antiochiee babuisse antequam
Homilias in primam ct secundam ad Corinthios haberet, qua* iletn Antiochi habit fuere,
ul suo loco probabinius.
. 1. Quo tempore has habuerit homilias. 2. Cur illucescente aurora, hccc concionatus $it.
3. Quod genus auditorum coucionibus interfuerit.
1. Jam diximus in Praefatione ad Homiiias in Matlhum, non potuisseChrysostomum annis
Iribus prioribus queis presbyter concionatus est, Homilias in Hattb. ad populum habere,
quia vidclicct bis (ribus annis 386 , 387 , 388, tol homilias tam longas dixil, ut alias addere
vix potuisse vidcalur. Cerle , ut in Vita Chrysostomi pluribus dicetur, vix credalur quot
quantasque hisce tribus prioribus saccrdotii sui annis coneiones^lixerit; Panegyricas fes
um et Sanclorum pcr annum, alias in Scriptune libros, csetcrasque variis dc rebus. Ilaque
tit Homilias in Malthieum post annum 388 babilas, hac de causa staluimus, mullo magis
basce, quse secundum Homilias in Matthseum diclie fuisse videntur, posl annum illum dictas
infcremus. Annum vero ipsum assignare quo has homilias coeperit, non humanae videtur
ficultatis. Ccrtum utique esl illas ab anno 389 ad annum 398, quo ineunlc ad scdem Constantinopolitanam evectus esl, babilas fUisse; scd annum ipsum, vrl etiam annos aliquot
statuere (non enim uno codeuique anno h 88 homilice habitie videntur), hoc opus, hic l a |jor est. Videamus tamen an possimus aliquid ullerius circa rem illam expiscari. Cum has
prcesscrint Homiliae in Matthaeum, quae nonaginta numcro habenlur, et post annum 388
hiibitputantur;nec videantur illae in Malthttum nonaginta homilia3 uno compleri potutssc
iinno, illis probabiliter assignamus annos 389 el 390. Hasce vero in Joannem posl annum
390 habitas congrucnter statuimus , ab hoc anno scilicet ad annum 394, vel 395. Non enim
possumus lolum illud spatium assignare quod intercurrit usque ad annum 398, quo ineipiente episcopus Constantinopolitanus etedus est. Quia post Homilias in Joannem , compcrtum nobis cst, illum concionesaliasingenti numero Anliochi habuissc, Homilias nempe
in Epistolas ad Corinthios , quarum prima H , secunda 30 concionibus, iisque longioribus
absolvitur; inque cjeteras Pauli Epistolas non paucas Antiochiae, postquam bas in Joannen)
peroraverat, concionatus est, ut pluribus suoloco probabitur. Non possumus crgo \n ul(imos presbyteratus eius annos has in JoannemHomilias conjicerc; sed tempus ipsis probabiliter consignamus ab anno 390 ad annuoi 30^, vel 395. Hac sic consliluta seric, omnia quadrare videntur.
Ncque anno uno potuit hasce omncs 88 concioncs absolvere si quinto quoque die tantum
singulas habucrit homilias, ut ipse innuit paulo ante Onem Homili prim,ubi taliafatur:
i-ol. 27: Nec mihi quis dicat, breve tempus inter hanc et sequentcm concionem esse. Lieet tnim,
non solum dierum quinque spatio, sed etiam trno temporis momento vitam totam mutare. Si
quinto quoque dic tantum concionalus sit, hascc 88conciones anno uno absolvisse non potuit. Sea si quinto quoque dic tanlum concionabalur, ut ait ille, quomodo illud quadrare
possit ad id quod dicit inilio H o m i l i 2 5 , col. H 7 , Neque enim quotidie, sed bis tavlum in
ticbdomada, idqueper brevcm dieipartem, ul laborem levemus, vo$ concioni adesse et attendere
hortamur. Si bis in hebdomade, non certe tantum quinlo quoquc die, scd frequcntius c o n (ionatus est. Verum hc conciliari potcrunl, si dicatur illum modo rarius, modo frequentius
esse concionatum.
2. Sed singulare prorsus est id quod habet Chrysoslomus circa horam diei qua has concionos habebat. Homifia quippe 31, col. 182, ita loquilur : Si vero mulier Samaritana tantum
adhibet studium, ut quid utile edticat, et Chrislo assidet, etiamsi illum non noscal: quam nos
reniam consequemur, qui ipsum novimus, aui non secus puteum, non in deserto stamus, non
in meridie, non adusti solaribus radiis; sed sub aurora, sub hoc tecto umbra fruimur et suaviter agimus, neque patienter audimus quidpiam, sed desidia torpemus?
Itaque sub aurora, id est, matutinis horis illucescenle aurora hos sermones babuit; cceteras ulique conciones non primo dllnculo habere solebat: sed in hisce Joannis Evangelium
cxplicanlibus hoinilns multa pneter morem 6eri deprehendimus. Primo, quod longe breyiorescaeteris oninibus sint. Secundo, quod illocescente aurora habits; tertio, quod adhorlationes moralcs contra consuctadincm brevissimie sint. Quarto, quod prscipuas scopus vilcalur essc, in plerisquc saltem homiliis, ut auditoros contra hicreticos, Joannis Evangelio
; butentcs, ad pugnam inslruat. Ktenim cui primain homiliam quasi proopmium emisisset,
PIUEFATIO.
10
tu sccunda vero cxternorum philosophorum primipilares cxagilassct : in tertia demtiru

col. 39, proposilum suum apent his verbis : Tempus autem est ut ad rem propositam veniamus, ne vosdefessi hwc certamina adeatis. Certamina quijppe nobis prostant contra veritalis
hostes; contra eos qui nihil non machinantur ut Filii Dei gloriam, imo potius suamdejiciant:
illa quippe semper manet ut eet, etc. Ubi vides illum auditores suos ad certamina contra hov
rcticos adeunda acuere, ipsisque arma minislrare. Illud autem fere observes per totum Homiliarum in Joannem decursum, in concionibus saltcra illis, Evangclii loca explanantibus ,
q u vel Christum Patri qualem et consubstantialem probant, rel ab haerelicis coulra
illam consubsianlialitatem et iequalilatem delorta usurpabantur. Illi quippe haretici, quia
cx Joannis verbis validissime impeti solebant, ex ejusdem et ipsis verbis sentenliam et i m pietatem suam tueri conabantur. Quia yero tunc hceretici illi Calholicis admixti magno numeroerant, frequeiiierque cum obviis ex Joannis Evangeltstce verbis disputabant, neccsso
putavit Chrysostomus auditores suos ad talia certamina suscipienda instituere, ut ail ipse
in loco jam allato, et passim in scquenlibus concionibus repetit.
3. Sed cur illucescente aurora has conciones habuit, cur tam brcves, cur moralem disciplinam, quam cum tanta ubertate in aliis concionibus frequentat, hic parcius attingit?
Quantum auguror conjectura, ne caeterarum homiliarum cursum, quas assidue per tolum
annum habebat, et cui intcrerant Catholici omnes cujusvis tatis, sexus atque condilionis ;
nc illas, inquam, interpellaret : hasce praterea Ulucescentc aurora, non univcrso populo
dicebat, sed iis tantam viris ac mulieribus, qui ferventiores essent, quique ingcnio valcrenl, possentque in quotidianis cum bsereticis velilationibus, lucifugarum argumenla cx
Evangelio Joannis ut plurimum petita, Chrysostomi monitis instituti, confutare. Sanclo
igkur doctori ,cui in diccndi ubcrtate vix parem in omnibus relro sceculis deprchendas, duo
praeeipue ronnia imcumbebant: primura, ut totum Catholicorum coetura contra vitia q u que instilueret, id auod ille strenue exsequebatur, dum frequenter per annura ac bis sepe
in cadem hebdomadarooralemomncm disciplinam cummira facundia versabat; secundum,
ut Calholicos inter innumeras hereticorum catervas versanles, qui haerelici in familiaribus
colloquiis veram fidem ex Evangelio maxime Joannis impctcbant; ut Catholicos, inquam ,
tllos contra adversarios suos armis instrueret. Quia vero non omnes omnino Catholici, ut
diximus, viri atque mulieres, cujusvis latis atque conditionis, ad hanc capessendam p u gnam idonei esso valebant, noo omnes fortasse hisce matutinis concionibus intererant, sed
ii tantum yiri ac mulieres, qui ingenio valebant, polerantque tcla sibi a Chrysostoroo subministrata in hreUcorum capita contorquere. Hi ferventiores ca?tcris scorsim erant inslituendi; argumenta quippe passim allala vulgi caplum superabant. H c vcro illucesccnle
aurora concionabatur, ni fallor, quod aliud diei tempus reservarct ad majores illas conciones, queis ad vitia propulsanda, et virtutcm omnem mculcandam uberiorem dabat operam.
In concionibus autem matutinis disciplinam illani moralem parcius altingebat, quia p r c i puus ipsi scopus erat arma suis contra haereticos suppeditare. In his porro matulinis concionibus etiam mulieres admittebantur, illffi quffi possent in familiaribus colloquiis oblatag
ab hsereticis difficultates depellere. Nam in hisce in Joannis Evangelium Homiliis mulieres
aliquando, etsi rariue \ alloquilur S. doctor. Jam vero ad catera transeaimis.
t
III. 1. Hcerelici qui in hisce concionxbus impugnantur Anomcei erant. 2. Unde orti Anomcei.
illorum historia compendio affertwr. 3. Quis illorum status esset quo temporc hcec coneionabalur Chrysostomus.
l.Non est multa perquisitione opus uf deprchendalur quinam sint lueretici illi, qui cx
Joannis Evangelist dictis tela mutuabantur ulCatholicos impelcrent, etiam in familiaribus colloquiis : qui magno numero cum essenl et cum popularibus admixti, quotidianas
excitabant velitationes; ita ut sanctus doctor, et sante doctrinse, et auditorum saluti prospiciens, cogeretur illos instituere ad ipsa tela in capul hcerelicorum contorquenda. Hi ccrte
hffirelici, Anomcei sunt, quibuscum tamdiu concertavit Chrysostomus, ct quidem toto tompore quo concionandi officlo functusest, sive Antiocbiae prcsbyter, sive ConstantinopOli
episcopus cum esset. Antiocbise certe anno primo quo coepit concionari, certamen iniit contra hffiretieos istos passim cum Calbolicis intermixtos, atquc in coneionibus duodecim
AnonHBos egregie confutavit, ipsorum tcla depulit, validissimaque argumenta adversus
illos subministravit. Illas porro duodecim homilias, quarum pleraequein priscis Editis hinc
et inde sparsae erant, in Edito noslro una collectas habes, incipiuntque Tomo 1, col. 701.
Neque modo in illis duodecim oralionibus sivc homiliis haereticos illos confutavit sanctus
doctor, sed etiam in aliis ubicumûe sese occasio oflerebat.
Verum, quod observata sane dignum fuerit, non statim incunte primo presbytcratus sui
anno AnoracBOs impeliit; scd ut ipse in prima concionc testSficatur, jam pridem deslinatani
conlra Anomoeos pugnam tardius, eodem licet anno, suscepit, qaod mullos Anomoeorum videret concionibus adesse suis, ac cum voluptate aures sibi praeberc. Qnamobrem, nepradam
abigeret, aitille, ulque ipsoruin animos irrelirct, linguam ab hujusirodi certaminibus cocrcebat. Dcmum borlantibus illis ipsis Anonioeis, in arcnain descendit; Anomoeorumque crrores impetere orsus est, amico lamcn animo, non ut adversarios ferirtt, sed ut jacentcs
erigeret. Verisimile autcm cst Anomreos tunc temporis mitiorcs fuissc, quia Catholici principes Valentinianus II ct Tbeodosius lunc impcrium modorabantur; nev potorant I U I T O I ci
f
!l
PIlF.\TIO.
f*
illi ea liberlale et petulanlia titi, qua pridem sub Constantio, et poslea sub Valenle usi
fuerant.
Amico licct animo Cbrysostomus Anomoeos confularet, illos tamen acriter inseetabatur ;
* quidem jurc ac mcrilo. Dicebant enim illi se omnem scientiam accepisse, quodque magis
mircris, se ita Deum nosse, ul sc ipsc noverat. Cum porro se tanta instructos scientia ridicule putarcnt, nihil niirum si Dci substantiam audaclcr scrutarenlur, totque circa illam
quaestiones movcrent, atque obvtis quibusque Catholicis etiam in foro objiccrent. Si quis
porro ipsos dc tanta audacia rcdarguerel, reponebant UH , An ignoras id quod colis? . 1,
(ol.7k2.Haec vero perpeluo ctad aures omnium decantabant: Filiuin non esse Patri consubstantialem, esse rem factam, non babere parem Patri judicandi polestalem, non posse Patri
rcqualem csse, qui Patrem precaretur. Addebant etiam Filium non esse Patri
similem,
indcque
Anomoei, quasi dicas dissimiles, appellati sunt. Hos perpeluo in homiliis
tam Anliochenis quam Constantinopolitanis insectatur Chrysoslomus, etiam in concionibus
illis quarum argumentum nibil affine vidcbatur habere cum Anomoeorum hseresi. Cum enim
hi haeretici omnino dicaces et pugnaces essent, ac pcrpetuo cum Calholicis velilarenlur,
nullam Chrysoslomus occasioncm omittebat tam procaces homines confutandi.
Verum licct passim et ubique in Chrysostomi homiliarum decursu Anomoeorum argunicnta adferantur ct confutentur: nusquam tantam armamenlarii lucifugarum illorum copiaiu deprehcndimus, quantam in his in Joannis Evangelium Homiliis; quoniam vidclicei
illi ex hoc maxhnc Evaugelio, secundum suam mentera, el omnigcnam, ut ipsi dicebanl,
hcientiam explicato, argumenta sua mutuabantur. Quae corum argumcnta, sallem p r c i pua quoedam, cum rcsponsionibus Chrysostomi non pigebit rcferre, poslquam dc illius h roseos ortu, el progrcssu ad hoc usque, quo de nunc agitur, tcmpus compendio retulerimus.
Id quod lcctori non displiciturum speramus ; nam quos lam frcquenter videmus a Cbrysoslomo cxagilavi, ab ortu ct gestis cognoscere, nemo inulile fore dixeril.
2. Arius circa annuin 320 exsecrandam haeresim in Ecclesiam Dei invexit, discipulos
muUos habuit, turbasque innumcras dedit, queis omncs penc orbis Ecclesice exagitaUe sunl.
Arii autem et Arianorum pracipua capita et verba h c erant: Deum non fuisse sempcr
Palrcm; Filium non semper fuisse, sed fuissc tempus cum non esset; non fuisse anlequam
nasceretur, in tcinpore factum osse cl ex nihilo ; non proprium esse nalurce Patris; creaturam essc porfectam , sed non ut aliam cx creaturts ; non esse vcrum Deum, sed parlieipatione Dcum; non esse setcrnum, sed ante tempora ct sacula creatum ; Filium noo perfecte
nosse ncc pcrfecle yidere Patrem. Eo otiam impielatis procedebant, ut dicorent, Filium aon
essc unicum cl vcrum Verbum, sed solo nomine Verbum, solo nomine Sapientiam, gratia
Filium , inilium creaturarum ; Verbum natura mutabile esse, multaque esse Verba. Imo
dicebal ipse Arius aliud esse Verbura quod in Deo cs(, et aliud de quo ail Joannes, Jnpnncipio erat Verbum. In hac eniin impia doctrina non omnes sibi constabanl, scd alius alia
(Jerumquc conlraria diclitabat, imo, ut error vix consistere polest, iidem ipsi non sibi
sempcr consontiebant.
Dicobanl ctiam inter cos multi, Filium non essePalri similem. Circa hanc vero sentcntiatn
Arianorum facta sunt divorlia. Alii enim omnem omnino similitudinem oxcludcbant; alii
similiiudinem ctiam in substanlia admitlcbant; hi vero pcculiarcm quasi sectam constitucrunl, qui /wowiev sive consuhstantialcm Filium esse ncgabant, sed pAtccoeW,, similem substantia, admitlebant, cumquea perfectis Arianis in aliquodeficeivnt, Semiariani sunt appellati.
Hi porro eliam sunt inler se divisi. Alii namque dicebant, Filium substantia similera esse
Palri, simililudine imperfecla qualis possct essc creatur ad Creatorcm, imaînis ad typum.
Imaginem mmpe el simililudincm illam extra Deum, a Deo factam esse dicebant, ct Dci
substantia* similcm esse, quatcnus potest res extra Deum creata, Greatoris subslantice esse
bimilis. Hi vcro noniine tantum tenus ab Arianis perfectis difTcrebant. Non enim polerant
Ariani negare qui Evangelium admittebant, aliquam similitudinem imperfcctam esse posse
inter creaturas ct Crcalorem ; quandoquidem in Evangelio babetur, Ut sitis similes Patru
vestri, etc.
Ex Semiarianis vero alii, quorum antesisaamis erat Basilius Ancyranus, rd opotcovwtov, nempe
similitudinem substantise, longe alio modo intcrpretabanlur. Omnimodam quippe similitudinem substantiae in Patre atque Filio admiltebant: /^ vero, sive consubstantialitaleni
Palris ct Filii rcjiciebant; et quidem multis de causis quas reccnsct el confutat Athanasius
libro de Synodis, p. 764, et in eodem libro, p. 757, ait, ideo illam vocem, ^^
ab his dc
quibus loquimur Semiarianis rejici, quia in concilio Antiocheno, ubi Paulus Samosatenus
damnalus fuit,proscripta fuerat; etsi non eo sensu quo postca in Niccena synodo ot admissa
et promolgala, et infideiconfessione posila fuit. Nam quod in Anliochena synodo T* euoovwc>
noo absolute damnatam fuerit, liquet ex verbis Dionysii Alcxandrini, qui Autiochence synodo ioterroerat et subscripserat. Accusatus enim apud Dionysium Romanum Pontificem,
quod voce V****p' non titeretur iti concionibas suis, rcspondit illc se hnjasmodi voceui el
admitlcrc, ct ut omniao catholicam habere. Ab illa autcm tunc abstinebat, quia sibi cum
abellianis ros erat. Uec vero pluribus dcscripta habcs in Athannsii libro de scntcntia Dionysii : ubi ille ipsa Dionysii vcrba rcfort, exscripia ex ejusdcm cpistola. Altamcn hi mitiuivs Scmiariani
iocov,iv rcjicicbaut, illiquc voci cuetoflîov substilucbant. Vcrum in ca cxplicanda vocc jta procedebaut, ut a vera Catholicorum sentcnlia nihil difforrent, licel iu
vcrbi* ipsis pB^narent. liitcr lubsianliain cnim Patris et Filii perfectam similUtidinem eta*
PHFATK>.
lucbant, et Filium Patri aequalem profitebantur, licet porro Ulud &** impictatcm pra>
se ferat : nam si similis substantia Patri sit Filius, si vere Deus, ut illi confitebantur, altcrius et divers substantiae fuerit: idcm enhn ipsum numquam simile sibi dici possit. Si vero
diyerstt substantiee sint Pater et Filius, si Pater Deus, et Filius quoque Dcus; ergo duo dii'
erunt; nam substantia DciDeus ipse cst. Sic Filius Patri substantia similis, crit Deus Deo
similfe; ergo duo dii. Vertim hanc consequentiam non admittebant h i , de quibus loquimur, Semiariani, licet ea aperte ex voce , sequi yideatur. Hi certc etsi ad catholicam
sentcntiam accederent, male tamen hanc inducebant vocem, et culpandi eiiam erant quod
vocem in sacra Niccena synodo inductam non admilterent. AUamen magnum illud
Ecclesi lumen Atbanasius hos non vult quasi adversarios haberi. Libro namque de Synodis, p. 755, ita habel: Yiros autem qui alia quidem omnia Niccea scripta recipiunt, de soh
autem consubstantialis vocabulo ambigunt, non ut inimicos spectari par est. Neque enim t?e/ut Ariomanitas cut Patrum adver$ario$ hominti aggrtdimur, sed dispuiamus veluti fratres
cum fratribus, qui eadtm qua nos sunt sententia, solo nomine in controversiam adducto.
Cum entm confitemtnr tx substantia Patri$, et non ex alia substantia esse Filium, nec creaturam vel opificium illum esse, nd genuinam naturalemque prolem, et ab ceterno una cum Patr*
Verbum et Sapitniiam exsisttre, non longe abstmt recipienda consubstantialis voce. Talii
estBasilius Ancyrct, qui dtfidescrip$it. Nam $i similis tantum dicatur secundum tubslantxam,
id non idtm prorsus significat atque illud, ex substantia, quo terbo magis, ut ipsi dixere, Patrti germanum Filium ipsum esse significatur, elc. Ex his vides hos Semiarianos vocibua
tantum a Catholicis dissensissc, re autem ejusdem sententfo fuisse. Unde videtur Athanasius
sperare illos tandem ad catholtcam non modo sentiendi, scd etiam loquendi rationera accessurosesse, cum ait, ipsosnon longe abessearecipienda Consubslantialis voce.El vere illi,ut
quidem videtur, postea Calholicis adjuncti sunl: non diu enim loquendi fonnulas ab illia
usurpalas videmus in medium aflerri. Ut rero hi Semiariani re ipsa eum Calholicifr consentiebartl, ita qtroque alii Semiariani, qui Filium rem factam csse ncc coeternunv Palri dicebant, etsi illum /^^, id est, Patris substantia similem dicerent, vel param, vel nihil
differebant ab Arianis et ab iis qui eUpccov, id est, dissiroilem PatrtFilium assercbant; quapropter h! etiam Semiariani non diu ab Arianis et ab Anomoeis segregati mansisse vidcnlur, ei sicdemum fere omnes, uti quidem existimo, Anoinoeorum nomine sunt appellati.
Anomoei vero illi eodcm suborti lempore Aetium auctorem habuisse perhibentur, Aetiuuu
inqnam, illum, qui impietatis causa atheus (&9 cognominalus est. Jam porro illi tcnpore
Albanasii turbas darc coepcrunt, dicebantque Filium Patri omnino- dissimilem, quse hacresis, cum Arii ct Arianorum errorfbus omnino consentiebat. Cuoi eniai Filium rem factam et
rrcatam Ariani diccrent, hinc sane sequebatur tantam esse Patrem inter et Filium dissimilitadinem, quanta est Creatorem inter et rem ercatam. Cum porro inter creatorcm et rcm
creatam immensa sit dissimilitudo, corte eamdem essc inler Palrem et Filium sequebatur. /xocey itaque seu dissimilem Chrislum dicebant, hincque illi Anomoci sunt appellati.
Initio autcm inter Anomoeos et Arianos dissensiones subort sunt; non omnes paria dicebant, et aliquando, licet re ipsa paria sentirent, vcrbis tamen digladiabanlur; sub htec aulem Anomopi sensim invaluerc et Orientem pene totum occuparunt. Certe quo temporo
Chrysostotiius concionari caepit, nempe anno 386, plena Anomoeis Anliochia eral: quapropter eo ipso anno Honiilias illas de 7ncom^rcAen5tW/t,c(Epit,ipsosqueegregie confulavit illo
ct scquentibus annis; una namquc serie duodccim homilias dedimus Tomo primo, qucis
Anomoporum argumcnta depellit Cbrysostomus.
3. Prceterautcm Arianam totam hreresim quam ipsi amplectebantur el tuebantur, alia etiain
addidcrant amentise plena^quaepassim illis exprobrat sanctus doctor. Dicebant itaqueilli,ul jam
monuimus se omnem scicntiam accepisse : se Dcum perinde nosse, atque se ipse noveral;
q u a insania qua major esse poteral! Ncc modo in orationibus illis, quas speciatim contra Anomoeos habuit, HIos exagilat Chrysostomus; scd etiam passim in aliis homiliis Anomoeos ssepe in medium adducit et confutat, el quidem aliquando, ut T. 3, col. 31, procsenles. Nam eorum plerique concionibus ejus intcrerant, ul jajti diximus. Nec modo Antiocbise, sed eliam Constantinopoli mullos rcperit Anomceos , quos etiam passim aggressus
cst. Hi enlm catholicse plebi admixU quolidic velitabanlur cum obviis auibusque. Hcec prsecipua curafuit Chrysostomo cum Antiochise, tum Constantinopoli. Sed quia in bac postrem a civitate, ubi episcopus concionabatur, gravissimis aliis curis negotiisque dislentus fuit,
impetitus a multis , ac bis in exsilium actus, non potuit tanlam islic quantam Antiocbiae
propulsandis AnomoBis adhibere curam. Elsi -ero, uti jam diximus, passim in homiliis suis
contra Anomaeos agat, licet eos raro suo nomiuc Anomoeos appellet: numquam illorum argumcnta ita spcciatim affort ac refellit, ut hic in Homiliis in Joannem. Quamobrcm hic
salicm pracipua reccnsere animus est : longius cnim excurrerc oporteret, si omnia
aiTerrcmus.
(
I V Anomcei ex Arianis orti; cur cx Evangelio Joannis arginmnta mutucnlur.

argumenta ex illo ipso Emngelio confutantur.
lllorum
Kx Arianis orti Anomoei, hac nola et tosscra ab illis dislingui videbantur, quod dicerent
ee amnimodam scientiara adeptos esse ; sc perindc Deum nossc ut Deus ipsos novcrat, at#|uc eliam, ut Deus se ipsum noverat: quod insanum simul c*t impium orat. H<:c so, lultos
scicolia putanles, Calholicos ubiqun conlUbMiler aggrodiebanlur. Quoniain vcro rx l -vau;rer
Pil&FATia
lio Joanois niaxime ipsi coafutari solebant, indeque tela muluabaolur Catbolici, u( illos
depellerent ac profligarent, ideo illi cx eodem Evangelio multa detorquebant, ut tela adversumse missa declinarent. Mordebat impios quod bis JoaDnis Theologi diclis ipsorum scntcatia ererteretur, Deus erat Verbum; et, Ego et Pater unum sumus; et, Ego in Patre, et
Pater in me est; ct, Ut omnes honorent Filium sicut honorant Patrem; et, Sicut novit me
Pater, et ego nosco Patrem; et, Quividet me, videt et Patrem; et, Si cognovissetis me, Patrem utique cognovissetis (Joan. 1, 1 ; 10, 30, 38; 5,23; 10,15; 14, 9 et l\ et similibus aliis,
queis se nnum substantia curn Patre, ipsi lequalcm, et verum Dcum declarabat. Ul ergo
ab his sese tuerentur, ex ipsis primis Evangelii Joannis vcrbis tela mutuari conabantur.
Dicebant autem, illud , In principio erat Verbum, non eeternitateiii Filii signiGcare , quandoquidcm de rebus creatis etiam dicitur, In principio fecit Deus ccclum et terram. Ergo, inquiebant, illad, In principio, incassum afferlur ad Filii aeternitatem comprobandam. Huic
sophismati pluribus occurrit Chrysostomus , ad auditorum capluin accommodatis; brevitaiis vero gratia ea solum afferimiis quae opportuniora sunt ad hoc inutile telum dcpellcndam. His explicandis , In principio erat Verbum, non procul testimonia petenda sunl; sed
ox iis quae sequuntur paucissima addenda : Et Verbwn erat apud Deum; et Deus erat Verbum. Illud , Erat apud Deum , siffnificat, In Deo. Quidquid autem in Deoest, tcrnum ulique est. Quod autem in Deo Verbum sil ipse Filius dicit, Ego in Patre, et Pater in me esl.
Epo in Patre, ct vicissim Pater in me, quo dicto paritas el aequalitas, ac proinde ffilernilas
Filii clarissime dcmonstratur.
Illud iUque, ApudDeum, In Deo signiGcat. Quod vero, Inprincipio dicatur, ne hinc lamen inttium exsistendi, aut principium tcmporis vel duralionis Verbo adscribas. Non enim
hinc potest, quisquis sanac mentis fueril, tale principium Filio Dci tribuere. Illud enim, ln
principio erat, non in principio factum fuisse Verbum signiBcare potest. Neque enim id
verba ipsa sonant, et alioquin Deus numquam potuit esse sine Verbo, id quodmagis ex vocc
Graeca;>/* deprehenditur; significat cnim et Verbum et rationem. Sine ratione autem ct
Verbo Deum numquam fuisse cerlissimum est: idque evidenter asseritur per illud quod scquitur : Hoc erat principio apud Deum, atquehinc consequitur Verbum seu Filium aeteriram esse sicut et Patrem. Heec porro quse jam diximus non ex homilia tertia modo, sod
etiam ex aliis Chrysostomi homiliis excerpta sunt.
Homilia vero quarta aliam Anomoeorom objectionem depellit Chrysostomus, quffi quidem objectio iode petilur, quod in hisce Grsecis Evangelii Joannis verbis, $ ^ A ^
yai b -/
6 xh <5, b , articulusto ante vocem adhibealur, ubi dc Deo
Palrc loquilur, ; b ** : ubi vero de Filio agilur et de Vcrbo, articulus nou
ponatur ante vocera
: ^ 3v 6 <$/9. Hinc vero sic argutabantur illi : Vox cum articulo aliquam habet yim qua sfgniiicatur, illum ipsum esse Deum, id est, veruin Deum,
qood de Patre legitur. Sine arliculo autem, ut de Filio dicilur, non parcm viui habel. Hinc
signiGcalur, aiebant, noneodem modo Patrem, eodemque Fihum esse Dcuin : Paler cniin
natora Deus et solus verusDeus esi, Filius autem per adoptionem tantura Deus, ncc verus
Deus. Hoc a principio inter procipua Arianorum argumenta compulabatur, hoc item Anomeei perpetuo vcnditabant. At talem objectionera non hic modo, sed in aliis etiam opusculis
strenue refellit ct confotat Ghrysostomus, ita ui ne mulirequidem contra liceat,-nisi summam impudentiam profitcnlibus. Ostendit enim in multis Scriptureo sacra locis Deum PaIrem sine articulo poni, et vicissim Deum Filium cum articulo, unde stalim talis argumenti futilitas comprobatur. Brevitatis porro causa locis hujusmodi referendis
sapersedemus.
Homilia vero quiala, col. 53, eosdem hserelicos impelit, qui puncto intcrjecto hanc clauftulam vitiabant, El sine xp$o factum est nihil quod factum e$t. IUi vero post vocem nihil
punctum adjicientes, totam sententiam adulterabant, dum ita interpunctionem ponerenl:
Et sine ipsofactum est nihil. Quod factum est in ipso vila erat. Quain absurde ita lcgatur,
el quot quantaque ex hujusmodi lectione absona scquanlur pluribus ostendit Chrysostomus.
8cd ab lis, quia longiora sunt, referendis abstinebimus; ipsam bomiliam adcat studiosus lcclor.
Neqae solos AnomoBOS aggreditur; verumeliam, neque raro, Paulum Samosatenum, Sabelliaaos, Marciooistas et Manicheeos, necnon eos qui diccbant Filium specie lantum carnen assaropsisse; id est, incarnationem esse phantasiam atque figmenlum, neque vcre
umquam Filium incarnatum fuisse; sed incarnationis speciem tantum prce se tulisse. Qua?
heresis primis Fcclesiie sceculis suborta, Cbrysostomi scvo adbuc vigebat, ut ipsc teslificatur Homil. uadecima, col. 79.
Contra antiquiores hercticos auditorce suos non raro munit et armat Chrysoslomus, quia
illorum famUiee adhuc mo suo supcrerantet cuin Catholicis frcquenter conflictabautur. Nouc cum illis modo, sed etiam cum genlilibus, qui adhuc magno numero supcrerant, pugnanum Catholicis erat. Ideo ad hujusmodi certamina illos instituit Homil. 17, col. 112 ct avq.
Non solum cx gentilibus popularibus multi obvios Clirislianos adoriebantur; sed etiam pbilosophi quidam gentilium libres scribcbant advcrsus rcligionem Christianam, quorum duos
commcmorat sanctus doctor col. 113 e( scq.
Verum quamvis ct gentilcs ct illas ha*rosos non raro commcmorot ct carpat, Auom<vi$
ronfutandis maximam adhibct opcram , modo illorum objorlionos depcllens ct arma niini*
Mrans auditoribus, niodo illorum arrogantiam ct insaniam lraduccns,ut Homil. 10, <1,106
TR/EFATIO.
16
Joannes se indignum ait qxii sohat corrigiam calceamenii. Inimici autem verilatis in ianlu>
prorumpxtni insaniam, \U dicant $e nosse tllum \ti ipsese novit. Qua amcntia quid dcierius ?
ffiM arrogantiaquid furiosius?
H igitur quotidian velilfUiones qu*e passim oricbanlur intcr popularcs, contra A n o moeos maxime crant, qui et numero longe plurcs, ct ad hac adeunda ccrtamina acriores i n surgebant, acqiue Chrislus ut homo humilius loquebatur detorquore solebant, ut ejus <iivinilatem minuercnt, et illum Patre longe minorcm esse probarent. Sic Homil. 30, co!. 17-J.
Iiunc locum : Qut de c<r/o vcnit, super omnes e$t. Et quod vidit et audivit, hoc testificatur ;
et testimonium cjus ncmo accipit; hunc, inquam, locum contorquebant lucifugae, ut i l i u m

Patrc minorem essc arguerent. Verum ha*c et siinilia dicta, inquit Chrysoslomus, ChrisliiN
ul bomo proferl, qualia sunt etiam istsec, Sicut audio, judico; et, Quaj audivi Patremco,
ioquor; et, Quft vidimus loquimur (Joan. 5. 30. tt 8 . 2 6 . et 3.11). Nam Christum ut bominem
sflBpe loquuturti esse certussiiuum esl; spissiiue eliam ut Deum et Palri eequaletn multa
dixisse non minus certum; ut cum dicit, Ego et Paler unum sumus, et, Ego in Patre, et
Pater in me; et, Ut otnnes honorent Filtum, sicut honorant Patrem; et, Sicut novii mc
Pater, el ego nosco Patrem; et, Qui videt me videt et Patrem; et, Si cognovissetis me Patrem meum utique cognovissetis (Joan. 10. 30. ci 10. 38. et 1 4 . 9 . et 14.7) A l i b i quoque ;>o
f
et Patri asqualem et Deum eihibet.

Inde vero erat quod Judaei illum arguerent, in illum insurgerent, inio illum occiderc vell c n t : Nonsolum quia sabbatum solvebat, sed et quia Patrem suum dicebut Deum, wqualem *se
aciens Deo. ( V i d . homil. 38, col. 215.) Hic vcro rcspondebant Inurctiei, non Christuni sc
)eo iequalcm fecisse; sed id Judaeos suspicatos fuisse. Contra vcro Chrysostomus , iu
caput haereticorum lela contorquet, ipsosquc ita depellit , ut nullam subtcrfugicndi ansam
relinquat. l l a vcro arguit. Fatebantur Anomoci Judfeos putavisse Cbristum sc Deo sequalnn
facere : nequc negare potcrant Chrislum niulta dixisse qua; banc omnino induccrcnt o p i nionem ; verbi gratia illud, Ego et Paterunum sumus: ct, Ego in Patre, ct Pater in me ;
ct, Qui videt me, videt et Patrcm : multaque similia, quae supra atlulimus. His etiam
quamplurima addi possent, quibus et Juda;i et quicumque alii, qui Christum audiebant,
necessario putarcnt ipsum se et Doo Patri cqualom, ct vcre Dcum exbibcro. Si crgo non
Patri sequalis, non vere Deus fuisset : an potcral itte* qucm ipsi Anomcei pium, sancluni
et justum profltebantur, JudtPOs in tali opinionc reliuquere, quod vidclicct iilc, se ct Deo
Patri ajqualem, et Deuni dicerct? Annon illos a tali opinione removisset, dixissetquc, so
ncc Patn sequalcm, nec verc Deura esse ? N o n polerat certe, nisi fraudulenlus ct deceplor
csset, quod nefas dictu, a tali declaratione abstinere. IIlc vero contra in iisdcm scmpcr
insislit, ct suam cum Palrc a;qualitatem novis diclis confirmat.
Vcrum tamen csl Christum diclis illis, quse ipsius divinitatcm, a*qualitalem cum Palre,
et consubstantialitalem probanl, bumilia multa admiscerc, turti quia ut hotno sepe
loquebalur, et inortalibus omnibus sese raodostiie humilitatisquc excmplar exhibebal;
tum etiam id quod innuit sflcpe Cbrysostomus, ut Judseos protervos homines, sibi infcnsos,
q u i occasionem captabant illum accusandi , ct banc dc divinitate et consubslanlialitalc
Christi doctrinam non fercbant, sensim rcduccret, atque ad meliorcm frugem revocaret.
Nequc tamen uspiam aliquam ex illis sentcntiis quae ejus cum Patre fiequalitatem et c o n substantialitalem demonstrabant retractavit, quales suntillse; Ego et Pater unum sumus;
et, Ego in Patre, etPater in me est; et, Ut omnes honorent Filium sicut honoranl Patrem ;
e t , Sicut novit me Pater,et ego nosco Patrem; et, Qui videt me, videt et Patrcm; et,
Si cognovissetis me, Patrcm meum utique cognovissetis; imo etsi humilia interdum rai-
sceat, alia idenlidcm adjungit qua; vcrc Deum csse et Palri consubslantialem confirmont.
Quamobrem mulia cautione opus est, e quis in olTcndicula incurrat, ncvc ruat in priccipitia. ^ a u i ulritique prwcipUia sensni suu confidcntibus, nec Kcclesise Dei beeieiilibus,
objici probavit eventus. Sabellius enim Christi dicta allcndcns, queis se Patri ffiqualeoi ot
consubstantialcm indicabat, ex male intollecla consubslantialitale distinctionem person a r u m sustulit, atque unuin eumdemque esse Patrem, et Filium et Spiritum sanctum dixit;
A r i u s a u t e m cx humilibus Cbristi dictis, i n contrariam deflexit impietatcm cum aliam Patris,
a l i a m F i l i i substantiam dixit, hancque miaorem illa. Sic seinper iis qui Ecclesi ancoram
n o n lencnt, naufragium timendum est.
Hiec salis sunto : si enim omnia annotala loca q u impii illi Anomoei ex Joannis Evangelio ad suam haeresim tuendam excerpebant adferremus, longius excurreret oratio. S i ca
qiMB affert Chrysoslomus ad hujusmodi depcllenda tela recenseremus , nullus diccndi
flnis esset. Unum esl in quo fortasse non frustra desudaret industria, in rcferendis scilicct,
asscrendis atque illuslrandis iis locis, que addivinitatem Christi, lequalitatem cum Patre,
consabstantialitatem asserendam ac demonstrandam idonea in Evangelio Joannis deprchemluatur. lllud vero Chrysostomus non indiligenter exsequutus est in hoc commentario;
scd id longe plenius et ardentius prastilit induodecim illis Homiliis conlra AnomoBOS, quas
i n primo editas habcs'. Ubi ipsis Anomoeis plcruinque prgesenlibus et audicntibus, ul
ipse a i l , imo ut i n arenam contrase descenderct horlanlibus, ut videas col. 406 ctscq., hanc
iile pugoam agressus est, ubi nonsolamcjus cloquenlia elucet, scd ctiam vis argumen(orun).
Ibi ille tam validis responsionibus tcla et objcclioncs hrorelicorum depcllit, ut parcm vix
dcprchendas atblcUnn, ct jurc falearis islasadvcrûs Anomwos oralioncs intcr prirslantiss i m a Chrysoslonii opora annumorandas ossc.
f1>
PRiEFATiO.
5ft
i V. 1. Ilomilias Chrysostomi in Joannem quanti fecerit Suidas. 2. Loca ejus Concilio

Chalcedonensi, Theodoreto, Ephrcemio Antiocheno apudPhotium, et Facundo Hermiancnti
aliata. 3. Cur mulieris adulterce historiam prcetermiserit Chrysostomus.
1. Inter egregia Chrysostomi opcra, qu ctcris ojus scriptis prsecellere putabantur,
HomiLias ejus Joannern enumerat Suidas, dum ait : Hic multa scripsisse fertur : intrr
nus opera pracellunt libri de Sacerdotio, sublimitale, dictione et elegantia , nominumque
forma. Cum illis concertant Commcntarii in Psalmos Davidis, Annotatxones in Evangelium
Joannis, Commentaria item in Matlhwum, Marcum et Lucam, etc. Ita Suidas, ita forlassis
alii Suidffi tempore. Verum non cadem fuisse videlur et nostro et superiori v o multorum
opinio qui heec Commenlaria non inler ca Chrysostomi opera accenscnt, in quibus exprdita
et profluentc verborum copia ulitur. Et vere non ad hasce conciones rcspiccrc poluit ipse
Soidas cnra dixit: Lingua ejus NUi Catadupa dicendi copia superabat. Ncmoumquam tantis
eloqucntioe et ubertatis divitiis exornatus fuit : solus itaque aureum divinumque nomen sintt
labe sortitus est. Nam in hisce in Joannem concionibus longe alia, quam in cseteris, asus
csl concionandi ralionc. Hic brevius et prcssius rcs enuntiat, quia Hli alius scopus eral,
ut videlicet circa Evangelium Joanois, quod in ore omnium cliamque hcerelicorum fcrcbatur, auditores SUQS inslitueret, ct ad propulsanda advcrsariorum tela compararct.
2. Ab aliis quoquc scriptoribas cum laude memorantur htec in Joannis Evangelium
Commentaria, a Concilio nempc Chalcedonensi, a Theodorcto, ab Ephnemio Antiocbcno
apud Pholium, ct a Facundo Hermiancnsi in loco qucm jam supra memoravimus.
Concilium Chalcedonense, Tom. k Conc, p. 830 : 5. / . Chrysostomi in Joannem. Quid
enim adjicit ? Et habitavit in nobis : ac si diceret, Nihil absurdum suspiceris ex hac vocc,
Factum est; ncqueenim mutationem dicit immutabilis naturoe. Quem locum habes Homilia
undccima, col. 80.
Thcodorctus, Dial. i , T. fc, p. 32, locum Chrysostomi hunc aflert: Jtaque cum audieris
Vcrbom caro factum ost, ne turberis nequedeciaas: neque enim substantia decidit in carnem.
Hunc quoquc locum habes in Homilia undecima, col. 79.
Ephrceniius Antiochenus apud Photium in Bibliotheca, cod. 229, p. 805: Joannes Chry*
tostomus Evangelium Joannis explicans in undecima Homilia teslificatur dicens : Unitalc ot
conjunctionc Deus Verbum et caro unum sunt sine ulla confusione vcl substantiarum
sublatione. Hunc vero locum habes, col. 80. Hic ctiam vides recte Ephramium hanc
homiliam undecimam nnmerarc, ut in Manuscriptis, et apud Savilium alque in nostra
Editionc numeratur. In Morclliana autcm et aliis Editionibus decima fertur.
3. Jam vero quaeratur, cur Joannes Chysostomus in hisce commentariis scu concionibus
historiam mulieris adultero pnetermiserit, q u historia inilium capitis octavi Joannis ad
usque versum daodccimum complectitur. Chrysostomus vero homilia 52, col. 289 ubi caput
8 explanare incipit, omissa hac mulieris adultcrse historia, ab his ejusdem capitis vcrbis
ordilur, Ego sum lux mundi, quce in duodccimo ejusdem capilis versu fcruntur. Cur
fgitur hac omissa historia ad ultcriora pcrgit ? Ccrtum cst hanc historiam in nonnullis
cxcmplaribus desidcratam fuissc, qua de re vidcndi sunt critici qui de Joannis Evangclio
ucrtractarunt, etnominatim Sixtus Sencnsis in Bibliothcca ad Joanncm Evangclistam. lib.
6, annotatione CXCVIII. Uude quidam hanc primam octavi capilis partem cxdudcndam
cssc tcmere ccnsuerant, aliis omnibus cam relincndam essc jure pronuntiantibus. Vcrum
qiMBritur, ut jam dixi, cur Chrysostomus in Concionc 52 illam pnelermiscrit. Illud ccrtc
idco feccrit, vel quod h c historia in ejus exemplari non fcrretur, vcl quod c rc non
fore putavcrit, gcnti adulteriis nimium dcditae, ul ex ejus concionibus arguitur, hanc bisloriam exponerc; vel alia nobis ignota de causa. An porro in cxcmplari Chrysostomi liicc
historia fuerit nccnc, non possumus cx ejus scriptis cxpiscari. Etenim non mcmini mc
uspiam in Chrysostomi scriptis hanc historiam vel legere vcl memoratam vidcre. Nam
quod in Morelli Editione HoraiJia 60, q u nunc est 61, p. 389, B, in Latina intcrprctalionc
fcrlur: Quod autem hac et non discendi aralia intcirogent, non hic lantum, scd multis in
locis perspieuum e$t ut cum rogarunt an ficeret censum dari Ccesari, ct an lapidanda essei
adultera; et cum de ea quce septem viros habuisse deprehensa erat, perconlati sunt, illud cerlc
vitio vcteris inlerprclis irrepsit. IUa quippc verba, et an repxmanda esset aduUera, brcc
(iiwca pessimc cxprimunt, tre r.ipi ; -/vMudi Scr/sytvTo, quffi sic habenlur in Edilione
Morclliana, atquc in aliis omnibus Exemplaribus tum cditis, tum manuscriptis, elsic haud
dubic rcddenda sunt, et cwnde repudiandauxore disscrebant. Itaque nullain hactcnus hujus
historiflB nolam apud Chrysostomum dcprchendimus. Unde fortassc suspicio nascatur hanc
historiam in Excmplaribus Antiochenis non fuisse : quod nihil ad cjus minucndam auctorilateui conterret. Nam ea in loto Occidentc, in Ainca, m Ecclesia Akxandrina (), qum secundainorbe Cbristiano erat, atque eliara in tota Grrcia, paacis exceptis locis, logebaiur.
Untle auctor Synopseos, quinter Athanasii opera circumierlur, illani hisloriam in Evangelio Joannis habcri confirmat his verbis : de hoti ipsissimo agens loco : Ilic agitur de
muliere qum de adulierio accusabatur. Opinor itaquo hanc historiam ab Exemplaribus Antiochenis abfuissc : non enim video cur, si lecta fuissct, Chrysobloinus illom data oj*ra
praUerruitteret. Uecc satis sunto.
9
(#) Eam tamon omitlil <"vri!lu5 ip>c Alexandrinus
EDJI^
MONITUM

L E C T O R E M
E R U D I T U M
CIRCA UNDECIM HOMILIAS CHRYSOSTOMI NONDUM EDITAS

QUARUM NUPER 1 TRANSMISSA SINT.
Homilte illae undecim nuinero ex Codice Valicano prodeunt, qui Codex non i u pridem cx monte Alho,
aiunt, in BibHothecam Valicanam translalus esl. In isto autem monle vartis monasteriis septem biblioihecas Manuscriplorum Gratcorum haberi post Joanneni Comnenum, qui illas inviseral, diximus in finc
Palacograpbiae Graecae, p. 438, 473. Neque fugit nostros qui Romae degunt, el hisce rebus advigilant, R. P .
D. Petrum Maloet Congregalionis nostrae Procuralorem Generalera et D. Josephum Avril ejus socium,
Codicem istum Chrysostomi opera compleclentem in Ribliotbccam Vaticanam allaluro essc. Nec
inora calalosum homiliarum. quac in illo continentur, additis cujusque borailiae principiis, mibi transmittunt. Intcr illas anlcm bomilias undecim reperi, quae nusquam vel cusse vel memoraue fuerant, quaeque vel
ex ipsis titulis aliquid boni subindicarent. Rogavi statim mihi exscriplae transmillerenitir. Non iinpigre
autem illi rei manum et operam admoverunt, et orones illas mibi iranscriplas misere.
Sunt autem omnes illse sine dubio genuinse : neque ullam fore pulo circa sentenliaruni divertitatem. Omnes Constantinopoli habila? sunl. Quodque mihi pergrcUum perque jucundum fuil, non paruro
ad hisloriam illius lemporis lllustrandam conferre possunt. Singularuin aulem bic notain dare operae pretium esse duxi, quia non possumus illas iti Tomis sequenlibus nono, decimo, vel undecimo publici juria
facere; non licet enim Homilias in Novum Testamentura jaro coeplas dividere, ut basce conciones tnseramus. Quapropler dlae ad duodecimum Tomum transmiuendsesunt, tntertmque illarum notiliam dabimus, ut
si quid eruditi viri circa illas nobis subsidii conferre possint, qua de re araltir scianl. Ad hacc vero, cum
in nonnullis earuro hiatus occurrant, quis scit an eaedein in aliis forlasse Codicibus babcantur, ubi omnibus suis partibus absolulae erunl? Harum iuque lilulos, inilia el argumcuia accipc.
I.
\ ?) , ,
, , . Homilia habila in martyrio sive ecclesia veteris Peirce paucit ob hiemem convcnientibus : quod
oporteal assidue convenlibus inleresse : et quod non sil desperandum de salutc, scd pceniteniia atjenda sit.
Jniiium : T ; ,
.
E s l aulem contra avaros; agitur de terrac motu haud ila pridem, sive ante triginla circiter dics babilo,
qui mullis damna inlulerat. Audiiores ut semel in bebdoniada adsint bortalur. Non esse desperandum. (Hic
autein uno avulso iolio hialus adcst.) De Elia mulia; de Paulo quoque plurima.
t
II.
. . .
, , \
, 0' .
, , \ , \ . S. Palris nostri Joannis Chry$osloiui.
Lum Imperatrix media nocte ad magnam ecclesiam acce$$U, indeque Marlyrum lleliquias assumpsit, ac per
lotum forum comitata e*t usque ad marlyrium in Drypia, quce ab urbe dittal novem milUariis. Dkla fuit
homilia in maqno martyrio, prccsenle Inrperalrice loloque populo et magistratibus.
Inkium : t t \ ; \ * .
.
In bac homilia, qusc multis illustrabilur notis, Gbrysoslomus tanUe celcbritalis l<eliliatn cflert. lllic
aderant omnes omnium ordinum viri inuliercsquc, monacbi, virgincs, sencs el juniorcs. Ipsa Impcralrix
pcdcs incedens arcam semper vcl supcrpositum pannum langebai. Hinc maris bracbium seu Bosporus Irajiciendus fuit, ot ad marlyriuni sou ccclesiani iu quam deforcbanlur Rcliquise irelur. Mullis Augustaui
prjjconiis cclebrat, et plurima inlermtscel ad rilus c l mores illius lemporis spcclaulia.
III.
. TfJ
?5 , \ ;. *
' ,. Kjnsdem. Cum sequcnli die venisscl Imperalor ad martyrium upoiloli el martyris Thomw silum in Dnjput, cumque anle concionem rcccssisact. Posl discessum ejus habUa est
homilia ad multiiudinem popnli.
Jnitium : ?/;
; ; : . / ' ;
23
S. JOANNIS C l M Y S Q S T O M l AECU1P. CONSTANTINOP.
24
* . Postquam Imperalrix praecedenti nocte, ut vidimus,

lleliqaias comitata ad martyrium seu ecclestam venerat : insequenli die Imperator venit cum exercitu,
id est, com armatorum ei satellitum manu. Laudat porro Imperatoris Arcadii pietatem, nec Imperatoris
modo, sed etiam saiellilum et miliium ipsura coauUnlium ; atque in concione ad populum habita, mulla
de resurreclione fuiura loquitur.
IV.
*, \
\ \ 6 . Homilia hortatoria habila in templo beatte
Anastasim, ad eos qui concione abfueranl, et demonslratio de certaminibus et pugnii beali et jusli Jobi.
lnitium : " oi , * \ $
. Ipse littrius satis indicat quid in hac homilia contineatur.
V.
" , , \ {
. , \ \
. Ejusdem homilxa habita in templo sanctm Jrenes, de studio eorum qui aderant, et de ignavia
eornm qui aberanl concione. De psalmis canendh, et quod mulieru nihil sexut impediat quominus virlutis
cursum nucipiant.
Iuiiium ; ., \ , . Tiiulus
concionis argumeatum satis aflert.
VI.
prfltXTa &v rfj ,
, ff . Homtlia habita in eccle$ia Apostolorum, in dieTheodotii Imperatoris,
adt>er$u$ eos qni $ete Calharot sive mundos vocant. Habita postquam duo jam epiuopi concionati es$ent.
Initium : \, ,
. Eral quaedam constituta dies ad celebrandam memoriam Theodosii Magni lmperatoris, cujus laudes praedicat initio concionis Chrysoslomus. In medio aulem hiatus est, prob dolor, duobus
excisis manascripti foliis. Deiade contra baereticos illos ajrit qui se Gatharos seu mundos appellabanl. Saepe
eveniebat , antequam Chrysostomus horailiam suam haberet ad populum, alius episcopus concionarclur.
Hic vero duo episcopi concionem Chrysostomi praeveneraut.
VII.
. Hormlia habiia iu Umplo sancim Amutaskt.
Jmiium : , 6 . In hoc
autem arguraento per totaui concionem insistit, non tam specundana eaae auditoruni mwtididifiem, quam
illorum fervorem, amoreni, discendi desiderium.
EB
SANCTI
PATRIS
NOSTRI
JOANNIS CHRYSOSTOMI
OPERA OMNIA.
COMMENTARIUS
In ianclum Joannem Apostolum et Evangelislam (a).
HOMILIA PRIMA.
I. Lan$ eiangelii Joaimis; ipsiut Joannls encomium;
litim cerlamimim speclaiorea, si quando strenrmrit
quempiam atblelam jam coronalum acccdere coropqulnam iltim ewmgelium inlelligere pouint, Agona(a) Gwimenurms in .loannem collattis fuil cum Codicibus Heg. 1816,1820,1010,1947,1948,19o(i. f$>2 :Colbcrl.
370, 409, 590,706, 936, 261 : Coislin. 72, qu Codex MTIiiltis luit anno 1072. Manuscripli ct savil. luai.: yri-
IN JOANNEM HOMIL. I.
VIII.
" vfj , ,
; (forle ). Uomilia habita t/i ecctesia Pauli, Goithis leyeutibus, po&tquam Gotthht
presbyler concionatus fuerat.
Inilinm : " , \
. Comparal do< irinam Grsecoruin iriololatrarum, eliamque pbilosopbortim , quos
acriier mordet, cum doclrina Cbristi. Diciique illam etiam apud Gracos ipsos pcne interiisse, dum doctrina
Ghristi vigcl etiam apud barbaras et longe reinotas naliones; occasione scilicct Gollboniin in ecclesia
lcgenlium ei concionantium.
IX.
, , . \ ,
xij , , \ ;
, $ ,
, . Ejusdem, quod accedere oporleat ad Circenses ludos, neque ad theatra.
Lumque illos mcerore affecisset (in prcccedenli videlicet concione) deindeque in sequenli concione, quce potl
illam Dominicam kabiia fuit, locum concionanii ceahset ephcopo qui ex Galatia venerat. ipseque tacuisset,
afque in hoc eliatn dolore ajfecissel, hanc in magna Ecclesia liabuil homiliam in Hlad : Pater meus usqnc
inodo operatur, et ego operor.
^ Initium : \ * .
. Qui in lilulo feruntur bic pluribus uxplicat, oslcndilque quam
nccesse sil aiiquando auditores acrius incesserc.
1
X.
) , (forlc ), * , . Homilia liabita in ecclesia Aposloli, poslquum episcopus auidam concionem prius habuerat, in illud : Messis quidem multa, operarii autem pauci.
Itiilium : ' \ , , .
, ;. Videtur episcopum illum qui prius concionalus fuerat senem admodum fuisso.
Ilincque sumpto argumenlo aii Chrvsostomus secus haberi in militia GbrUtiana, quara Ln ssculari. In bac
enitn senes miliies non ultra suni ad miliiiam apti, iu Giirisliaua vcro conira.
XI.
: , \ \ .
Ejusdem homilia habitu poslquam alius concionatus fuerat, qui admodum senex erat : ue Eteazaro et septem
pueris.
lnitium : ,
. sencctule eoncionaloris orsus, ad Eleazarum ct tres pueros venil.

.
1
tor aywr *\ rur *
'.
. 01 \,
\ , Sav. in leilu . . Cod. Me. 706
(olini 1949), . . Monlf....
, ., arliculo. EDIT.
, \
\ ,
, 3
1
Lim^s habcl ,;
25
S. JOANiNlS CHRYSOSTOMI ARCHIKP. CONSTANTINOP.
. \
; , ol
, \
, \ , ,
. . . 01
,
. \ []
, \ , \ , ,
\ . E i
\ , ,

* \
,
, ;, '
, \
; , \ , \ $ ,
,
. \ ,
, , ,
\ ,
\
\ , \
^, \ , &
\ \ ,
, \ ,
* , \
,
, . ,
4 , , ,
, \ ,
\ \ (&( ,
,
( ), ' ,
, ^
. , ;
,
, \
, *,'
\ .
, ; * , \ *

, \
, , $ *
, ,
,
,
.
, * ,
0
Sic Sav. et mss. pene omues. Morel. . Paulo

* post deosl in uno.
h Cod. 706 addit xai.
* QuidaiD mss. .
* Sic mss et Sav. Mor. ; om.
Mss. plnrimi , . lbidcm uims
habet ?* >.
Sic Savil. c i omnes penc ms. Mor. :*.

' SiC Sflv.. qui ronjUit /,, ;*7.
* Quidam ov;awj, a i i .
\, ,
, \ .
[] '
, * , , .
, ,
, , \ ;
\ *
, , \ , \ ,
\ , ' , \
, \
.
,
\ , ,
' \
, \
.
\
, *
\ .
'. , ,
, ,
, .
, *
, , ^
, & \ *
\ , \ oV
. \
,

} . \ \
\ \ \ \
, \
\ . \
\ , *
* ' ,
. \
, ,
fj , *
\ t .
* , ,
. \ ,
,
.
,
\ , \
' , *
> \, , {[
, 1.";
[4]
, \
, .
, \

1
h Alii . Ibiriem post ha?c,
, , dosunl in Sav. et in quibusdam ms.

Paulo posl mss.'plurinii , omissi* -
lerposilis. Paulo post quHam , non ir.ale.

Sic quidam mss. melius. Kdiii ;.
Mor. .
j Ouidam . Ibid. posl > ; Mor. \ qaidara abi addunl , qiie drsunl in . in ra^lfris mss.
r
k t tM!> / :;;^' u.r <,\w.
2$
J O A N N E M 110.MIL. I.
26
riaut, amirruni, ui ejM pngnas, arlem, robur

illi proscctiium, caduni lotimi; (bealrum, orbis; sjf^
speciarc possiul; bincque vidcas iniiumcrorum boniietalurcs cl audilores , oiunes angeli, ei e\ bomiiiiU.s
num ilicalrum, qui in ca rc cl nicnlis el c<rporis
qiKdquol angeli sunl, atil Meri cupium. 111 namquc
otulis loii incuinbunt, iti uibil ad speciacuhim peitisoli pussunl lianc banuoiiiam accuraie auribus pcrncns se pneterire pos-ii. Tmn si (juis cximius mwi
eipcre, el operibus exbibcre, aiipic auditorcs, qu^lcs
cusadvcnlaveril, bi omncssimiliier ilicairum implcnt, oporlel, essc *. Alii vcro onuies, ceu infanlcs, [aumissisquc onmibus <juaj pra manibus babenl, ctsi ea
diunl quidcin, uec lamen audila iiilrlligunl, scd) plasicpe necessaria sinl ci urgeulia , Cuiiscenso ibcalro
ccnlis puci ilil)iis(|iic Imlis inlenli sunl : iia bi quuqce
ftcdenl, siudioscquc canluni c l iiislniineiilorumsomiiii
risui, dcliciis, npibus, potcnlix dcdili, vcnlriquo v i cxcipienles, dc utrorumquc concenlu dispuiant. Iia
venies, dicia (|iiideni inluriluiii audiunl; sed niliil maquidein imilti. Qui autem in rheloricis perilisunt, id- giium vet siibiime operibus exbibenl, quod sc scntel
ipsum crga sopbistas (a) prxslanl. Nam apud isios
laleiilio operi et luto dedulcrint. Huic aposlulo adquoque thcalra suul el auditores, plausus, sirepilus ,
slant superna: virluics, illius animx pulcliriludiiu-m,
ol diclorum cxatnen exqnisilum. Quod si ibctorum ,
prudeniiam virtutisque specicm mirantcs , \HIT | W M
libicinum albletarumquc seu specuiores, seu audiiuipsum Cbrislum allraxil, et spirilualcm accepit grai es simul el speclalores, cum lanla sedenl alleitlione :
liain. Eleinin ccu lyrain quamdain spcciosain lapillis
quaiilum sludii, qu.nilum diligenliae vos adbiberc par
aureisque fidibus urnalam , sic aniinatn componcns
e s l , cum jam 11011 libicen , non sopbista , sed vir de
suam , id effecii ul magitum el evcelsum quidpiam
C;L-IO loniiru clariorem eniilicns voccm *, ad spcclaBplrilu sonarcl.
c:uluin voscvocci? Tolum quippe orbcm boc clamure
2. Joaunis sublimitas. Quomodo evangelium eju* tii
occupavit, coniprehcndii; implcvil, non clamoris maaudiendum. Itaque non ut piscaloris, nec ul Jilii
^niiudinc, sed lingua ex diviiue gralix molu Loqueule.
Zcbc(I;ri, sed Mlejusqui prorunda Dei novii, Spii-iiinn
Uuodque inirum Cat, lautus ille clanior , uon aspcr
dico banc lyram pulsanlcn), sic audiamus. Nibil eit ni
esl, non insuavis, scd omni musica banuoiiia jucunbuinaiuim dicet, scd quidrpiid loquelur cx spirilualidior el desiderabilior captandiquc inajorcm vim
bus abyssis baiisium esi, ex arcanis illis, | ne anhabens: prxlcrca sanclissiinus cst, c l aduiodum iregeli quidem, anicquam illa ficrcnl, novcranl. Nani c l
mendiis , lol arcanis plenus, tot bona confercns , ul
ipsi nobisciiin per Joarims voccm, el per nos didiceqni diligenior illuni excipiuiil atipie conscrvaiil H M
runt ca qux nos noviinus. K l boc qiiO(|iie significavit
j.im bomiins sint, nonjam in lerra tnaneanl; sed sualius aposlobis bis vrrbis : Ut innotetcat nuuc principra sa?cularia omnia el cum angclis soriein babentes,
palibus el poicttaiibits per Ecclrsiam multiformis M lcrram quasi c rlum incolant. Elenim ille loniirui l i pientia Dei (F.plies. 5. 10). Si crgo principaius , polclius (Marc. 5. 17), Chrislo dilcclus, columna omnium staies, Cberttbim ei Serapbtm Iwec pcr Ecclesiani d i que in orbe sunl Ecclesianmi, qui cirli claves babcl,
dicerunt, palain esi illos niagna cum ailmiiioiie ba c
qui dc calice Cbrisli bibit, el ejus bapiisiuo baptizaedidicisse. Certe non parvo hiiic bonore al(iciniur
ius esl i qui cura magiia liducia supia pcclus Doiuini
quod angeii ea nobiscum audiaitt, qna: igiiorab:uii :
rccubuil, bic jam nos couvunii; non fabulam aclurus,
quod autcm ciiam per nos, itotidum dicani qtioinndo.
uon personalus accedil (ncquo cniiu talia loquuiuriis
Muluiiii orgo adhibeainus cum modesiia silentiutn ,
esl), non in suggcslum ascendil, ortbesir.mi pcnon bodie tanlum, auL codumlaxat quo audimus die,
de percutit, nou aurca induius est vestc; scd ingredisod pcr totam vilam; quia illum onini lcmpore andimr cuiu singularis pulcbriiudiiiis amiclu. Cbristo eaiifll
rc frucluusuiii eet Nam si ea qux iji rcgia gcnintiir ,
iiidntus conspicilur (GaL 3. 27), pcdcs specio$o$cal- scire oplamus; ncmpe quid Imper.itor faciai, quid de
ccatos babens in prxparalione evangelii pacis (Rom* subdilis consulat, eliamsi sacpe id nibil ad nos aliii O . 15) ; xooa non pectus, sed lumbos prxciuctiis,
neal : mtilto magis quae Deus dixit audire opiandiim
nou ex ptirpurea pelle , nequc superne auro ornaia ,
e s i : cum maxime illa omnia ad nos spcctent. Ha-c
*ed i|sa verilale contcxta el concinnala. Talis nunc
porro cuncta accurate ille nobis enarrabit, qnod renobis offerlur sinc larva : nulla enim apud ipsum si
gis amicus sit, iino quod regem in se loquentem ba
l u u l a l i o , nulla ficlio vcl fabula; sed nudo capile , iiu beal omniaque ab illo audiat, qunc illea !*alre accipit:
tlam liuttiial verilaleiu. Neijue cum reipsa alius s i l ,
nam a i l , Vo$ dixi amicos , quia omnia qna audivi
alia ex babilu, oculis, voce audiioribus suadebit; nrc
Patre meo nota fccivobis (Joan. 15. 45). Quemadiuouslrumenlis ad haec iiunlianda opus babct, non c i dutn igitur, si quem e summo caelo proiium rcpente
ibara , non lyra , non alio quovis bujusceiiiodi; sed
videremus, qui proinillerct se nobis cajleslia accuraie
umnia per linguam operatur, ei quavis ciibara vel
diclurum, omncs accurrcremiis : ita nuuc quoquc afifiusica suaviorcm utiliorcmque voccin cmittit. Est
fecti simus. Ex cxlo namque vir ille nos alloquitur :
:
mam Commentani partem, inter bomilias, et quidcm jure

weriio recenseoles, liluli instar babent: . '; Morel.
vero, superscriDtionem clTert : .
() Sopblst dicebanlur rbPtores, artium magisln , sapieutes, wKlores ; ilia autein ipsa vo\ aliquando in matam
partem accipUur, pro lis qui simulatis raliociuiis \erituitfm
d^torqueut.
.
Luus habet, voce clarwrcm cmittens vocem.
non eniin est ex boc mundo, ul etiam clicit ipse Cbristus > Vo* de hoc ntnndo non esti* (Josn. 1 5 . 1 9 ) ; et
Paracleluin in se loqueutem babel, ubique prxscn1
Haec, alque auditores, quales oportet, esse, desunl iu

Savil., et in t|uibusdam Mss. Quae paulo iuferius uuciau
iauUiiatur, desiderantur Mss. p!uri:nLs.
27
28
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.
exlremum
boc
improbitalis
genus
esi?
AlUmeii
lalro
irm, qui ita novit ea q u Dei uni ut anima homioie
ille ad summum Tirtuiig apleem statiiu pervenil, ei iu
r s suas novii; Spiritom nempc sanctilalis, Spiritum
paradisum a b i i i , nec plurimis diebus, nec dimtdto
rectum, dirigU et dncit in cadmn, qiii nbvcft dat
die
opus b a b u i l , sed b r e v i ianitim momenlo. Itaque
ocaloe, qvi id efflcii a l fuliira tamquam praseiHia t i liccl
repeiite mulari, et aureum ex luleo cfOci. CIINI
deamus , ei in oarne cxlostia imueamur. Pcr loiam
eniin nequc virtus, neque viiiom ex natura iitsitd,
ergo viiaw nos ei gedato el Iranquillo animo exhibeafacilis est muiatio, oiuni neceasilaie libera. Si volutmus: nemo ignatos, ncmo somniculosus, vel maculis
riti*
et omdieriih mc, inqutl, bona lerra cuittedtii*
rcsperstis liic iftaneal: sed in cselum nos transferamtis,
(l$ai.
i . 19). Viden' sola opus e$ae Tolimiaie: vottbi rangelisla loquiuir iis qi islic con versantnr. Si iu
luniaie, inquam , aon vtrigari iUa qooe plnrtmoruiu
icrra maneamus, binc niliil lucri referimus : Joanrris
esl, sed diligenti. Soio quippe omnes m oaelvm avo*
qiiippe disciplina nihil atlinel ad eos, qui a viia porcis
l a r c relle ; sed Tolunias oporibos exbibeiida esi.
digna non absfetufit, quemadmodum nihil atiinent ad
Siquidem mercator ?vU ditescere, neqee T o l i m l a t in
eutu rea bumanae. Tonilru quidem, incondilum cmileogitalione (anmm ontteiil; aed naviaa p a r a l , iiautas
ien& sonum, animos nostros perterrcfacil; Joannis
cogit, gubernatorem accertit, caeterisqiie o M i b n s
autcm ncuiinem fidelium turbat, irao ex lumullu
navim insireit, aufam rmituaUir, pelagus trtijaeit in
el perturbaiione eximil solisqoe dxmonibus lerrori
peregrinam terram proflcisciiur, pericula moiia subii,
st, el datmoatmi senris. U l videamus ergo quo paoto
aliaque plurima patltur, q n noniirt ii qui navigare
illos lerreai, et animo sileamus et ore, antaio tatnea
maxime. Quxnani utililas, cuin lacente ore, auiinas solent. Iia noe oportet voluntatem exbibere. Natigamtis ei nos quoque, non a b alia iii a t i a m terratn, sed
iintttiluiaiur? Aciinse quietem q o a r o , qtria animani
a terra in c&lum. Nos ergo mente apparenros ad
audfteutem exopio. Nulla e r p o noe commovaat pecugubernalionem, quae nos auperne ducat, ac naaus
niflB cupiditas, RUIIUS gloriae amor, n o n i r j c lyraunis,
obseqttentes, flrmamqae n a v i m nobis compareraus, ne
non aliorum aJfeciuum lumullus* Noo polest eaim aon
calamitaie quadam s&colari ve! imesitiia demergapurgaius audtios dictorum soblimiialeiD, ut par cst,
mur, neve arrogaittiac spirilu efferamur, sed l e ? c s et
>cl capere, tel arcanam et iremendam horumce
expedili s i m u s . Si i l a na>im, gubernatorem et nautas
myslertorum rationem cailerasque Tirtutes omnes in
paremue, eecundo veiilo navigabimos, Filivmque Dei,
bis oraculie conientaa accuraie cognoaeere. Si euim
veiHim gubernaiorem, ad nos aitrabemas, qui n*n
tibia el citbara ludere nemo didicorit, nisi iis anisinei scapbam nostram kmergi: sed licet iiinniuert
imiin adbibuerit, quoroodo mysiicas voces qtiw sedens
spireni venti, vcntos ille incrcpabit el mare, et vice
audial, si animus in s?gnitie degat ?
3. kleo Cbrisiue liis nos vcrbie admonet: Nolite protdl.c iranquillilaiem cfficiel magnam.
dare $ancta canibus, neqtte projiciatis margarita antc
4. De$criptio disposilionum qttce ad evangelium au.
porcot ( Mattk. 7. G). ftlargaritas baec vcrba vocavit, diendum requiruntur. Theatrorwn tpectaeul* fugienda.
liccl li;uc inargariiis louge preliosiora sint, qnia Iiac
Paciis cnm Deo el Ecclesia initis tiandum. Attenlm marts i
niateria nulla prastaulior. Ideo borum sernionum
pnxbendum. Sic comparali ad sequentem accrdite
siiavitaiem melli comparare solet, n o n q u o d mel i p s a u i
concionem , si l a m c n cupialis Ulile quidpiam aodirc,
: c q t i a r e possi^sed qued nibil uielle dulcius apttd
el in nicnlc r e p o n e r e . Neiuo sit tia, nemo peira,
IIOS sit. Naiu quod el gemmaruro p r c l i t i m , el roellis
nemo s p i u i s replctus. Faciamos noe ipaos novalrs:
biiaviiateui longo hiiervallo supereni, a u d i prophemm
sicqtie libcnU animo semina j a c i e m u B , si ncmpc lerliacc as&erentein bis vcrbis: Dederab\l\a tuper aurum ram purain videaiuus; siu conira peirosam el aspcet lapidem pretiomn multum, et dulciora super ram,
tuel ignoscite si nolimus frustra laborare: nam si
el favum( Psal. 18. 11. 12); scd bene valenlibus a screudo desistentes, coeperimus spinas evellere,
l a n l u m ; ideo subdidit, Rtenim %ervu* tuus cuttodit
ea. exlremae dem^ntix essct in tetram incultain
tunc
alibi quoque, cum dvlcia dixisset, addidil, Fausemina jacere. Hujus coiîenis auditorcfn, iwn liccl
cibus meis. Quam dutda, inquil, faucibtu m m eioquia
n i e n s a i datmoniorum esse parilcipcin. Qnod enini
i*a; el excellcnliam eflerens addil, Super mel et fa- consorlium justiliam inler cl iniqnitaiem ? Slas J o a n vum ori meo (P$al. 118.103), quia sana inenle p r a ? d i - nis andilor, ac per illum ea qnrc Spiriius suul cdiscis:
lus eral. Ne i l a q u e niorbo a f l e c t i boec adeamug, sed
ei pusiea abscedis meretrices aodkurne, obaccaiia
posl cxpiirgaciiiu aninium, buoc cibum eiiiiiauius.
loquenles, obscttniora reprrcsenlanl^s ( o ) , et effoIdcu nainque lot verbis pncmissis iionduin ad b.xc
minalos qui se miiloo a l a p i s cxdum ? Qnomodo p o deveoeniui ul siugnli o i t i H i depidso luorbo, ac si iu
lcris probe ablui c l pnrgari, in lanto coeno votetatus?
casliNM inlrarent, sic ira ourie doWdlihliiiHKis casleQuid opus est obscatnilaiem illam totam mifNitalini
visque anlmi affectibus vacui ingrederetriur.
rocenserc ? Otnnia illic risue, omnia opprebrlwn, con|KM6umue enim bincqiiid HMgnum hicrari, nisiprius
luiuelix, dicterta : omnia dtssolutio, omoia pernicies.
auimam ita purgareriaius. Nee mtliiqtftisdfeat, breve
Kcce p r d k o d aiinuMfO omnibae Y O M S : iiento
l e i M f m i inter baiic el eequMtem ooiicioncin esse.
eorum, qui b a c mensa inuintur, aniuiam suaîu exiLiccteniin non solum dierum quinque spaiio, scd
(n) liblrionurp i n u t e lu tbeairo repraesemantee, b i yiiae
rtiam uno temporis momento T i t a m lotam mulare
turpia tbcairalium n i c r e l r i c i t m spccUcnla s.rpe iiivcimJ
Q u i d , -|ti r s o , latrono cl homicida scelestius? annon
OirysoHloinai.
f
57
\ S/
, ;
, "
, , ., ,
,
,
.
* , ' , ' *
*
. \ , .

,
.
, *
,
\
\ ; . "' ^
, \
\ \ .
,
\ ;
, , *
. / , ,
\, .

, *,
\ ^,
.
,
,
^ ;
'. ,
, >
. , ,
.
\ (, , *
* . \
\ , \ ,
,
\ , \ , \, \

*
, *
. \ [5] ,
, , . ,
, . \
,
.
, .
,
, ^:
, ,
\ , \ , \ ; , \ - .
A ii .
t Cod. 706, eum Bibl. ei Sav.,
Alii /
c
11 I I O M I L .
I.
) ,
.
; ;
. ,
( . ,
, ; \
; *
, \
, ,
. " ,
\ \ .
\ \,
, . "
, \, ~ ~
. $ ; ,
, ,
.
, . \ 6 ,
* , \
*, ,
,
, \ , \ ,
\ , \
,
. , .
, ,
.

, , \
,
. , * \ . * ; 6 , >
\ ,
, \
*
, , \ , \ , \ .
f
'. [G] , ,
\ *
. \ , \ , \
. *
> \ ,
,
, ,
. ,
.
;
, \ , \
,
, ,
^ ^ ,
; , 6 ;
; ,
Mss. duo ct od. 706 , ldcm paulo post
.
Alii .
1
C}uiflam 7^.
f Alii 60. Paulo post unus codex qui seriplus

yimat072. ut in nota qti;i<luut , ;
30
S. JOANNIS CHRYSOSTOMl AUCIllEP. CONSTANHNOP.
\ , \
, .
\ , ;
" *
, 0

, .
, \
,
.
, \
[7] , \
* , \
, ' \ * \
, \ \, \
Aliqui . . Hecte conjicit
. .
Savilius legeudum : , uempe regts; sed
Quidam , non male.
uiuuiu exempUria habont.
29
, - , \ \ * , .
\
, . \
\ . ol
, *
,
,
,
, , \ , ; , \
, .
, , '
, \
; , * -
fc
'. , \
, \ \
\ . ,
* :*
, \
, \
. " , \ ,
, \ , \
* ,
, ,
. ;
, \ ,
\ . , '
,
.
\ ,
; \
, . *
,
* ,
. , *\
,
* \ , /
, , '
* *
, .
*
, *
, \ \
* \ . \
^^ ( (
), .
, \ ,
* .
, , \ b
* Stc Sav. et alii. Mor. . Unus . Alius el

eod. 706 .
[ '.
. , \
, , , \ , \ ,
\ [8] ;
\ ;
, \ \
\ , ,
, \ ' ,
\ ,
, , , \ \
. \ ; \
; \ ;
.
, \ \ .
, \ ,
, ' [ '
*
, \ ].
, ; ^ ;
;
; .
\
, \ ' ,
\ \ ,
\ , \
, \ , \
* , (^, ,
\ * \ ,
>, * ,
, * ,
'. \ !: \
*
* *
. 01
* , \
, *
k Neut SaTilios, post submlelligeodum

. Mclius legeretur ,
. cx uulta civiUite,tfdex vico. Vertra nullus codex sic t Mss. non pauci , .
legoodura suspicalur Savilius, sed upliine
babel.
babel. Infra ^ * ' . Inlemres It-^rî*
Sa*/. . Mor. . \lius ,
c
gmisso . Unus elcod. 7U0 .

* t'uu4 vl ud 706
Mou.f. uaîwfilv. Lurt.
vitlelur , êd omnes mss. ' uabCQl.

* Sic Sav. ci inuiu inss Morel. -. ^
Mvr. et quidaai uiis. i!S:vai. iâv. ctalii titIv.
5!)
IN JOANNEM
Itusis illis spcclaculis corrumpal. III. quippe omnia

dicta c l facia, pompa satanica sunt. Scilis amctii
quotqnoi miiuii csiis, qnx pacta iiobisciuu inierilis ;
imo i|u;u cnm Christo, qunndo illc ipse est qui vns
iniiiat: quid illi diserilis; qnm de saianica pompa
cnm illo verba babtierilis; qtinmodo et salana: et
angelis ejiis siimil abrcnunliaverilis, prnmiseritisque
vos ad illa non deflcxnros esse Timendum ergo
ndmodum ne quis bis violaiis promissionibus, sese
bis indignum myslexiis cffeceril. Annon vides qiioinodo in regiis sodilms, non ii qui iu aliquo oflfenderunt, sed qui in honorc liabenlnr, consilii parlicipcs
advorciitur, et inter nmicos regis conslituanlur?
Legalus noliis dc cselo vcnit, ab ipso Deo misstis,
de necessariis nos rebus aliuqmiuinis. At vos nibil
curanlcs audire qnid velil, quidve loqnaiur, sedeiis
)MIL.
II. al. r.
jo
mimos andienlcs. E l quot quanlisqne fiiliuin.fnis b M

digna non fucrinl? U l enim non licel participar*
mcnsas dannoiiiorum , sic nec illa daemoniaca audiru
fas csi, neqiie sordida vesic ad laulam illam mensam
tni bonis referlam acccdere, quam apparavit ipsc
Detis. Taitla enim ejus vis esl, nt repente nos al
cxlum ipsirni rapiat: si lamen vigili mcntc aticndamiis. Neqiie enim qni divinis sermonibus frer|iienlcr
insiilulus est, in hoc vili si.it inancl : scd necessario
staiim evolat, el sublimcm illum pclit locum, immcnsisquc polilur Ibesauris : quos uiiiiam nos oinnes
conseqnamnr, graiia ct benignilnte Domini nosiri
Jcsu Cbristi, < qtt^m p| cum quo Pairi gloria,
iinaqnc saiiclo Spiiiiui, niinc ei semper, ci in sa*cu!a
sa?cidorum. Anicn.
H O M I L I A II
cl cnqiiis, qua in rc leris ct brnlis praifcrri potucrii!
C A P . 1. v. I. In principxo eral Xerbim.
quoniodo non pisriiim inslar n i i i i u s fweril? Ilictameii
J . Si Joannes nos alloqiiuturus esset, ct sua narpiscaior, qni circa stagna, rclia cl pisces versabatur ,
ralurus, e re forei, ejus gcnns, patriain el educaiioex Iteibsaida Galilxx, patre piscalorc paiippre, c x nein rcrensere. Qnia vero non ipse, scd pcr illum
trema inopia laboraute, quirudis eral et summe
Deus humanam alloquiiiir naluram, snperfluum mibi
itnpetidis, qni lileras nec anle, nec pnsiquam Chrislo
videliir bxc disquirere; imo vcro id non snpervacaha?sil, edidicil, qn;d loquaiur, el qnibns
ncmn fncril, sed valde nccessarium. Cum enim didide rebiis edisscrai. Num de agris, de n i n n i i i i l H i s , dc
rcris qiiis, unde, a quibus nrius, qualis vir fneril,
piscium coimnercio ? lalia enim Toriassis e x piscatore
deindequc audieris ejns voccm pbilosophiamque loaudirc quis exspeclct. Vcrnm ne limeaiis ; nibil
lam , lunc probe scies bx-c vcrba non ojus cssc, scd
qnippe luijusmodi andicmiis ; sed ca-lcsiia lanluni, et
divina? viriutis, ejus aniinam niovcnlis. Qua crgo
fuit patria ? Nnlla quidein palria (); sedex vico prodiit qtiso ncmo haclcnus cdidicil. Tam suliliinia enini
dogmala, tam prxclanini viiac insiiliiium, laniamqim
el reginne abjecla, quse nibil alicujus pretii fcrrei.
Galihcam eniin contcmiimii scribx cum aiiinl: Inler- pldlosopbiam nobis afleret, quatiiain par c^l euni,
qtii Ihesaiiris Spirilus h a w l l ; () [ lamipiain modo
roga et vide, quod ex ('.(ililma non turgil prnplieia
( Joan. 7. 52 ). Nibili facii eam illc quoquc ver.; cx ca;lo dosccnderit; iino npquc omnes qni in ravlo
cranl hrcc scivisse verisimilc cst, nt j.itu dixi.] II. rIsraelila diccns : Ex Nazarel potett utiqiud boni eise
{Joan. 1. 40 )? Neqne igiliir ex insigni quopiam ejus cine, qita-so, pisralnris eranl an ibcloris? an sophisun vel philostiphi ? an cujnspiam cxlerna ill.i
regionis lc<> erat. Sed neqne nomen cjns ibi iiotiim,
imliuli sapienlia ? Neqnaqnam. Ne<|iic enim buraanx
pnlre piscalorc paiiperc : quin ila pauperc ut filius
mcniis prorsiiscsl de immorlali illa el bcala nalura
c.idem in arle exercercl. Sciiis pnrro onines, nulliim
iia pbilobopbari, neque de poieslatibtn qns post
aitificemcupere su;n arlis heredem relinquerc,
illam simt, vcl dc iminnrialiiaic ct viia xtcrna, vcl
nisi sunima paupcrLale coactuni; inaxinie vcro si ars
dc rorporihus niorlalilnis , qn;c iininorlalia posiea
sii vilis. Tiscaioribus vcro nibil paupcritis, nibil
fiiliita siint, de snpplicio, dc fniiiro Iribunali, de
nbjeclius; imo nibil indoclius : atlamcn inler cus, alii
raiionibns cxigeiulis operum, vcrboruni, cogilalioin:ijores, alii minores simt. Aposlolus vero inier niiniiin; SCJ-C qnid sii boino, quid mondui; quid verc
nnrcs compuiabainr: neqnc cnim in mari piscabai ur,
bomo s i i , quid illuil qnod videlur csse , cum lamen
scd in modico slagno : ibique versaniem cuni palre
non s i l ; quld nrquiiia, quid virlus.
et Jacobo fr.ii rc , quibuscuin retia rcficicbai ( quod
ei J I exlrenirc paupcrlaiis indicium), Cbristus vuca2. Philosoplii exlerni CIIIH Joanne comparaii, quanvit. Ilinc inlelligilur quam expcrs ftierit oxtcrnx
tnli iinl prelii.Hornm qii:cdani Plalo cl Pyibaguras
disciplina?. Alioqnin vero Lucas lestificalur ipsum
rimaii suiit : cxleri namqnc pbilosopbi non menioiion niodn idiniam , sed eliam illilerainm fuisse
randi; ita ncmpe ridicufi omnes fiifrunt. Qui vcro
( Acl. i. 1 3 ) ; el jnrc qnideni. Nam qni iia paupcr
apud illns admirandi el disciplinx ptincipes babeiierat, u l neque fotnm adircl, neque cum bnnestis
lur, bi maximc sunt : qui de republica et de lcgibu<!
rivibus versarelur, icd cum solis pisciuin ntiponibi cnxdain scri|>sere, et lamen in omiiibiis plus quain
(a) Juxu Bolsium et S a v i l , | osl vocem polria, tubintclli() niia; uncinis clauduntur, deerant in Savil. t i Morti.
cssl, tnsiV/nt : nemo ciiiin sine palria est. Melins
uno Coilicc desumpta sunt, Pl lecla fucranta ^;luf'>ilelexuis iiislanrarelur,si voci pairia sulislitucrclnr vox Sedex
Rlsco Arvtino. (,iuod auiem dicit Chrvsoslonius, oa (ju* nariiitaie; tunc enim lcgerclur, ex niilln quitkni miliile, m.v<<
i loannes evaogclista , nun oniniftii-; anijelis IMH.I amo
rx vicv.
luissa, jamdixentsuiva iu r i w m i o .
KCIHIUIII
PATIXOL.
GR.
.1
-2
S. JOANNIS CHRYSOSTOMl tCHIEP. CONSTANTINOP.
31
pueri rid.culi liabiti s u n l : quod imilieres omnibus

communes feccrinl, vilam ipsam pessum dedcrinl,
ct Jionorem connubii delurparint, aliaque bujusmodi
ridicule slaluerint; el in his lotum v i i * lempus i n sunipserint. De anima vero docirinam omnium turpissimam statuerunl, dum animas bomlnum, muscas,
culicce, frulices fieri, Deumque ipsum animam essc
dicerent; et alia quaodam turpissima assererent. Nec
ea solum de causa culpandi: sed el magnus est ipsis
verborum Euripus. Quemadmodum enim in Euripo
buc illuc jaclati, sic numquam in iisdem perslilerunl,
ulpote qui cx incerla el fluxa roente loquerenlur. Verum non ila piscaior bic, qni omuia ccrla protiiinliat,
ct quasi in pelra stans, nuinquam tilubal. Cum enim
in ipsa adyla inditci dignaius sii, el tpsum babcat Dominum in se loquenlem, nibil bumaniira passus est;
at Uli baud sccus quani i i qui ue per somnium quiclem in regiam admissi suul, scd iti foro cum aliig
permixtiin boininibus versanltir, duni ex propria
jnenle de invisibilibus conjectarciit, in snmmos errores iiiciderunt, de ineffabilibus disserere aggressi
e l quasi c x c i vel ebrii in ipso errore conlra se muluo
impegeriml: nec muluo taiiluin alii conlra alios , sed
ctiam secum de iisdenj rebus scmper ptignnnl. Atqui
bic illileraius , rudis , ex Belhsaida, Zebedaei iilius ;
elsi Graeci nominum asperitalem admodum rideaiit,
nibilo lamen minore, imo majore fiducia jam loquar :
quanto euim magis barbara ipsis videlur natio illa, et
a Grafcco hislituto aliena , tanlo splendidiora nosira
videbunlur. Cum enim barbarus el indoclus ea loqualur, quae nullus bominum uroquaro noverat; nec
loqnaiur modo, scd etiam suadeal (qtiod si illud solum essei, magnum foret miraculuro; nunc vero praeler hoc, eliam aliud majus suppedileiur arguroentiim
qttod ea qux diciintur divinitus inspiraia sinl, quia
nempe audiloribus omnibus semper doctrinam suam
persuaserint); quis immanentem in eo virlutem non
inirabilur? llltid e n i i n , u i j a m d i x i , roaximo signo
csi, ipenm non cx seipso docirinam et leges proferre.
Hic ilaque barbarus evangelio suo universum coraprcbcndit orbeni, coipore aulem mediam tenuit
fcsiam, nbi olim pbilosophabantur omncs Gnrcae d i -Rciplinae bomines; bincque daemonibus est forraidabilis \ quod in boslium roedio fulgcat, illorum caligiuem exstinguat. dcemonumque arceiK d i r u a l : anima
ameni iu eum sccessii locum, qui lalia operanti compeieret. Ac Grnecorum quidem opiniones exstmciae
doleixqne sunt; bnjus vero res quolidie splendidiorcs evadunt Ex quo enim liic el reliqui piscatores
Ti.erunt, Pylbagora Platonisqne disciplinae, qius
prius oblinere videbantur, silentio mifcsas suut, ac nc
iiomiitc quidem Ulos norunt plerique. Atqui Plaio tymiinos adiit accilus, ut aiunl, amicos babuit inulins,
aiquc in Siciliam navigavil: Pylhagoras vcro innguam
52
adiensGrscciam, praesligias induxil innnmeras (a); uam

quod cum bobus loquereiur ( i d enitn de illo narr a l u r ) , non nisi magica arie praesiari poicrat.
Uincque maxirae palam est, quod is qui brula sic a l loqucbalur, nibil utilitaiis hominibiis prastaret, imo
ipsis multom noceret. Cerie aptior ad philosopbiam
frat bominum naiura : allamen ille cum aquilis c l
bobus, ut aiunt, per prasstigias loqnebamr. Non ille
rationis expertem naluram ralionalem eflecil ; id
quod bomo non poiesl: sed praesiigiis slubos decipiebal. Non uiiii doclrina botnines instituebat; sed
docebat idem esse fabas edere et parentnm capiia
devorare ; audiloribusque persuadebat, doctoris sui
anin.am , modo frnticem , modo puellam, modo piscem eflici. AnnoD jurc illa exslincia penitus delclaque sunt ? Cerle jure ac roerito, ut ratio postulabal.
At non sic illa quse ad rudem illum et illiieralum perlinent: verum S y r i , yEgyptii, Indi, P e r s , iCtbiopcs, inmimcncque alix gentes, dogmala ab illo inducia in linguam suam transferenles , barbari licet
essent, pbilosopbari didicerunl.
5. Non ergo frustra dicebam, totum orbem tbeaIrum ipsi fuisse. Neque euim missis congenei ibus,
vanam brutis inslituetidis operam ponebal; quod supervacaneum studiuni et ingens insipicntia fuisset;
scd et hiijus et aliorum expers viiiorum, id unuin
curabat,ul tolus orbis ulile quidpiam edisccrct, qitod
posset illum a lerra in caclum transferre. Ideoque non
caligine el tenebris doctrinam suain involvit, ut illi,
qui pravx d o c l r i n a B su33 obscuriiaiera ceu velum
quodpiam oblendebanl; sed bujus dogmata sunl radiis solaribus clariora : ideo omuibus per orbein
huminibus palefacla sunt. Non enim quinque auno-i
rum sileniiuin accedenlibus imperabai, ui ille; nec stc
docebat, ul insensibilibiis lapidibus assiderel; nequo
numeris omnia deflniri fabulabalur: sed abjecla omni
bujusmodi ingrata doctrina el pernicie saianica, lanlam verbis adraiscuit facilitatem, ut non modo viris et
sapienlibus, sed etiam mulierculis el adolesc entibus
dicta omnia perspicna esscnl. Illa enim vera c l utilia
audiluris, esseconiirmavii t o l u m , q u o d postea seqiiulum esl, tempus : nam tolum ad se perlraxit orbeni,
c l ab omni aliena (ragopdia viiam nosiram Hberavit,
posiquam baec audila fuere. Quapropier quoiquol baec
audimus aiiiuiam eCfundere opianius politts quam a
doginaiibus ab illo tradiiis absi&lamus. Hinc ergo ct
omiii ex p a r t e l i q u e t , nibil humanum ab ipso, scd divina el crlestia esse dogmala , quae a divina ilia auima ad nos pervenerunl. Neque enim verborum strepituin, non diclionis fucurn, ncque nominum vcrborumque ornalum et composiiioiiem superfluam vel
inutilem videbimus (ha?c quippe procul sunl ab omni
pbilosopbia); sed viin inviciam eldivinam, et reclorurn dogmalum immcnsam virlulem inniimerabit
appulsu m u l l i n a r r a ? e r u n L
et aqnilis c o l l o q u i o niisquain
naec. dc meffubilibm dis$erere aqgressi, posuit
me legere memini; ni&iforter e f e r a l u r ad id quod aii Dio*
gitie savilius, ILel in aliquol Mss. babeanltir,quot*uD) onus
e n c s aeriins i n (iriacinio vius Pythagora?, a i i i m a m ejus
ktgit wviabilibtu, pro, ineffabilibus.
quas vellet a r b o r e s vei animantes c o m m i g r a s s e ; ccietn
iiacc, Mncque dwmombus est fomddabiiU, inSavil.,
et de Pytbagora s e q u u n t u r . vklc a p u d Diogenem Ucrqiix
tliisdesuui.
uum.
1
( ) D e Plalonis in Siciliam
P y t b a g o n e cum bubus
inDeMar-
IN JOANNEM IIOMIL. II. ai. !.
3!
\ - \
. , \ , \
, ,
. \ ,
, , \
, \ , , . \
\ \
[9] .
, ; \
,
. "
' . \
\ , .
,
,

,
' ,
\
, , \
, \ \
, \ ,
, , \
\ \ .
, , ,
b
, \
, \ . \ (\
[10] )
. \
,
, \ .

* : \ *, \, .
(
), * \
\ ,
\
.* \ ,
, , ,
. * ,
*\ ; , \ . ''
,
\ , > \, \ , \ , \
,
,
.
\ ,
* \ *
. *
\ * \
, ,
\
.
\ \
, , ^

, ^ ,-
*

- ) * * \
\ , ,) .
. "(
,
\ , \ \ , ,
, \ , ,
* , * * ^
* \ \ , ^ , , , \ ,
, \
^ ; \ . i \
\ , , * \ '
. , . "
, \ , , , .

, '
, ,
, \ *; , .
\ > / * , ,
, \
. \ - Oeiar [ i ! ] " .
, \
\ , *
. \ \ \ , ( ^ ), '
, , \ , \
, .

, ,
, , (n Sav. texlu deest. Ibid. Mor. . Sav. et mss.
, \ * ; muiti xai . Mox Savil. xal . Motvl. ; 61

.
, \
k Mor. . Sav. auiem <el codicum ms*. maxima pare
, quae vnx asseri videtur perftequenlem .

Alii ... . Ibidcm illa,
, Savll. in toargine posmt, licoi in
afiquot m s s . habeanlur. quonim unus pro
habet. Hsec porru lcgH AreliniMr iuterpres.
"dor. .
Sar. , nnns /^.
Si: Mor. el quidatn IIIJM. Vert>i, ... ;, in
Sav. ci a i i i s desuut. Vciura ab Arctino inleiprolc lccta sunt.
e
8 Sav. ei omnes pene rass. . . .

* >lor. . Sav. . Sav. l ms. ponc orft*
nes : . Mur. . Inira Morcl.
, f?av. .
' 0uid.m habent [leg. ).
j . ; . Sav.
^ Sic Sav. ct oranes penc m^s. Mor. ;.
1 Alii / Jili ; .
r
33
S. JOVNNIS CHlUfSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTINOP.
, *
,
, { \ .
, \ , ,
, ,
. \ . "
\
,
.
\ , *>.
,
, , , \
$
, , , \
3 , >.
. \,
, '
.

; \ , '
, \
, .
\ .
* , \

\ , \
* .
, ,
^,
. ,
, \ ,
\

; fjv ,
. ^ \
; ,
, ;
, .
[12] 6 ,
,
. , \
, \
; \
. \
, \
.
ft
\ \ , ' \
; " ,
\ , *
.

"\
. .
\
. 4
Sav. e mss. pene omnes xal }. . '

.
Ha?c, xal ..., qusein Morel. el mss. plurimis lepuntur. Sav. iti marg. posuit. Legerat inlerpres.
Mor. .
d Mor sddit *.
* Hic Mnr. adjicit . Sav. h * C in mtrgine posuil.
c
, \ \
\ , , :
|!'(5 \
. ,
,
* , .
\ .
,
, , , f
, ,
. , ,
\ ;
,
. \ , ,
. \

.
\ , \
&.

,
. \,
, 7.
\ \
. \ .
, ,
\

. ,
,
\ . ,
[13]
; "
\ .
,
, , , \
^, \ \ \
\, \ , \ ,
\ ,
. ;
, ;
' ' ,
, \ , \ ,
, , , '
\
,
, ,
,
. ,
, \
, , '
\ ,
\ . , ,
, * \ , \
. \
, , , \
,
; * .
1
Sav. et quidam alii , .

Mor. , quas in marg babet Sa*
> drenl in quibu?d^m mss.
> Alii .
35
1 JOANNEM HOMIL. II. af. I.

st
festinal iis qui ipeum non noveratit. Alioquiii verw
liomque bononim Urgitiooem. Nam in praedicaiione
Patrem in boc sermone oon lacuic. Ac vide mihi spinimia verborum curiosiias superflua esset, et sophtriloalem prudentiim. Novii hominesjam olimetante
siis digna; imo non sophislts, sed pueris insipieiilibu*;
oinnia Deum pras omnibus colere et asserere. Ideo
Ua ut apud eos ipee pbiloeophus induccret magtslrum
suum quem suae artis pudebat, quique dicebat judici- ^ inde principinm fedl, el progressus Deum esse d i bus ipsos aodiluros ab se esse verba sine ariifiuio, et
ch. Non sicot Plalo alteruni nienlem, alicrum aniul casus ferebat, prolata; non exquisilis ornata d i tnam esse d i c i t : ha?c eniro procul sunl a divina i(ta
ctis, non verbis el nominibus seleciis fucata. Neqae el inimorlali nalura. Neque enim commune quidpiam
enim par e s l , inquiebat, viri, bujus a?Ulis virum,
nobiscum babel, eed ionge esl a commiiiiicalione
adolescenlis proferre verba coram Tobis judicibus. Ac com crealuris ; secundum subslaniiam dico, non
vide quam sit illud ridiculum. Quam enim rom lam- eecundum babitum. Ideo Verbum illnm appellavit.
qunm tttrpem, pbilosopbia indignam, adolescentium- Cum enim docturus essel boc Yerbum esse unigenique opus, magiglrum suum fngcre dixil, buic inaxime
lum Filiura Dei, ne quis gcneralionem passibilem
i|se operani dedil. Ita ubique ambilioiii studebanl i l l i ;
suspicareiur, praemissa Verbi appellalione omneni
(a) [uibilque praler boc in Plalone admiralione di*
lollil malam suspicionem, dum ei Filium ex ipto
gnutn ridelur.] Ac quemadmoduin si sepulcra exlerias esse, ei impassibiliter Filiura essc declarai. Viden*
quomodo, ut jam dixi, cum de Filio loqueretur, Padealbala aperueris, sanie, foelore, corruplisque ossitrem non lacuit ? Quod si h.xc non saiis sinl ad lotam
bus plena videbis : ila st philosophi dogmata dictionis ornaiu nadaveris, mulia tidebis abominatione rem declarandam, ne mireris. De Deo namque nobrs
esl senno, quem pro digniiaie neqnc diccre, neque
plena; niaxime si de anima pbilosophclur, quam nicogiiare possumus. Ideu hic subsianto nomen nusmio bonore ad blaspbemiam usqiie afficit. Ilic enim
quain p o n i l ; quia nenio polest dicere quid Deus sit
diabolicus laqueus est, mensuram nusquam servare,
secundum substantiam : ubique aulem illum nobis
ted iu ulrumque extremorum illo capios per pravatn
doctrinam deducerc. Nunc enim iliam ex Dei sub- ex operibus demonslral. Siqitidem hoc Vcrbum v i dere est posiea lucem dictum, et lucem rtirsus apsianlia esse dicil; nunc illam pr.xter modum el iinpcllari vilam -. Neque bac solum de causa sic illum
pie elalam , per alieram hyperbolcn deturpat, dum
illain in porcos, asinos, inque viliora animaniia indu- vocavil : sed baec priina causa cst sccunda, quia qusc
Patris erant nobis eral nontiainrus; nam ait : Omc i l . Sed hicc satis suuio; imo ullra niodum de bis
nia qnw audivi Patre, annunliavi vobh (Joan. 15.
disseruimus. Si quid eniin utile ab illis edisci posset,
45). Vocai aulem illum ei vitam el lnccm : nam
pluribus iis insisiere oporluisset; sin vero lantum
cogiiilionis
luccin nobis dedit, el ex luce vitam.
quantum ad eorum declarandam lurpitudinem salis
eumrna non unuin nonien, non duo, non tria, no
esset, dicendum oporluit, liaec plus quam satis sunl.
plura satis suul ad ea qure Deum spcctanl edocenda :
Quare roissis illorum fabulis , jain noslra auingamus
scd oplandum est, ut etiam per niulia vel obscuro
dogmala, quoe nobis per bujusce piscatoris linguam
possimus ea quse ad Deutn spectanl complecli. Non
de caclo deniissa sunt, quasque nibil babenl bumaautem simpliciter Verbum appellavil, scd cum arii. Age ergo, haec dicla in mcdiuni afleramus, el
culi adjectione a reliquis ipsum distinxit. Viden' mo
ulinilio horlaii sumus, dictis esse atlendendum, luc
non fruslra dixisse btinc evangelislatn nobis de ca-
nanc iiertim monenius. Quid ergo inilio dicit evangeloqui? Auimadverle euim, quo sublimitalis stalim a
lisia? 4. ln principio erat Verbum, et Verbum erat
apud Dewn. Vidislin' flduciam et vim verborum ma- principio audilorum menlem el nnimam evexcrit.
Poslqoam enim illam supra omnia quae snb scnsnni
limam? quomodo nibil dubitans, nibil conjiciens,
caduut,
suppa lerram, mare, ciclum evexil, eiiani
scd otnnia affirmantis morc loqualur? Iloc cst euim
supra
Cbenibim,
Scrapbim, Tbronos, Principalns,
docloris, non vacillare in iis qux- proferl. Nam si is
Poieslales, supra onineui denique crealuraiii incequi alios inslituil, aliero opus babeat, qui dicla sua
dere suasit. Qnid igicar ? an postquam nos ad lan~
conflrmare possit, non doctorum, sed discipnlorum
lam sublimiialem deduxit, ibi nos sislere poluii?
ordinem jure oblineat. Si quis vcro dixeril, Cur prima
Nequaquam
; sed perinde ac si quis stanteni ad lillus
omissa causa, statim nobis de secunda disseril ? primum ei secundum hic dicere rccusabimus : divinilas maris, ac respicienlem urbos, oras, porlus; posiquam iu medium pelagus adduierit, a prioribus quienim et numero c l temporum consequenlia superior
dem amovit, at aspeclui ejus terminos non posuit,
esl. Ideoque bis repudialis, Patrem confitemur ex
sed immensum ipsi speclaculum dedil : sic el evan
niillo esse, Filinmque ex Patrc natum.
gelista postquam nos supra omnem crealuram in4. Cur Joannes, relicto Patre, de Filio disserat.
duxit, et ad superiora crealuris S.TCUU misit, subbDetcribuntur tnpientia et sublimUas evangelhue.
mem oculum mcnlis relinquit, qui nullum (iuem in
Recte, inqnies : verum cnr relicto Patre, de Filio
supernis altingere possit, co quod nullus sit. Nain
disseril? Quia ille cognilus omiiibus eral, si non ut
ubi ad principium ascendil raiio, qiucrit quid h\l
Paler, saltem u l Deus : Unigenitus vero ignorabalur.
illud principium : deinde ubi illud, Erat, repcrit,
Idcoque jure a principio sialim ejus noliliam indcrc
Morel. bunc locum sic babet
tt tucem runus
appellaii vitam, etvitmn vocari veritatcm.
() yua? uuciuis clauduntur, Savil in margine posuit.
1

S. JOANMS ClIftYSOSTOMl ARCHIEP. CONSTANTi.NOP.
mutuo impugnanl ? Contrariin cnim esl pecuniarum
teinper ulterius ineule procedens. ubi cogiialionem
amor doclrina- hiijns amori. In celum inlramus cum
sislat non babet : scd inlenle respiciens, cum terbuc ingredimur. Non de loco, scd de affectu loquor :
niinum non reperial, defessus rursum ad inferiora
polesl eniin qni in lerra degit, in caclo s i a r e , el caedescendii. Illud enim, In principio eral, nihil aliud
leslia cogiiai e, imo audire. Nemo igilnr in caelum
signitical, quam quod seinper fueril, el aMermis sit.
lerrena inducal : nemo d u m hic verealur, de re doViden' veram pbilosopbiam, c i divina dogmaia,
m e s l i c a sollicilus sil. Oporleret enim lucra bine baunon qualia Gracorum, qui tempora consliluunt, et
s i a domum et in fonim delcrri, uon autcm e c c l e s i a m
deos alios senioree, alios juniores dicuni? At nibil
d o m e s i i c i s ei forensibtis sarciuis gravari. Ideo namapud nos siinile. Si enim Deus esi, ut revera est,
qne a d d o c t r i n a B i b r o n u m ingredimur, ul binc cxnihil esl anle illum ; si Crcator omnium, ipse prilernas illas sordes deponamus. Qnod si d e b e a m u s
nius est; ei Dominus et dominator omnium, omnia
boc laniillum olii exlernis illis diciiset gesiis labeposl ipsum sunl, el opificia et sajcula. Volebam in
factare, melius essel ab iiigre^su prorsus abstinuisse.
alia ceriamina descendere, sed fortasse faiiscit vobie
N m o igihir i n ecclesia r e s domesiicas a n i m o v e r s e t ;
animus. Quare post quacdain mouiia, qua? vobis ad
sed domi res ecclesia? cogitcl. Ilaec w l e r i s omnibi
diciorum el diceudorum caplum erunt uiifia, finem
nobis sinl preliosiora. Haec enim ad anima-n, illa ad
dicendi faciam. Qu&uam igiitir ea sunt ? Scio mullos
corpiis perlineiit; imo qunc bic dicumur el corpori
diciorum longiliidinem fasiidire. IIoc vero lunc fu,
et animae compeiunt. Idco lia c quasi prapfjpua I r a cum anima mullis saecularibus curis sarciuisque
clentur, a l i a omnia pcrfunclorie. IIJTC quippe ei fuobruilur. Sicul enira visus, dum purus lucidusqtie
lurae el prxsemis viirc sunt: illa ad neulram periiest, acuie vidci, ncque Ubor&t cum vel lenuissima
nonl, nisi secuiidiim lcgem de bis positam Iracterv
corpora pcrspicil : quando aiilem dc capile malus
lnr. Non enim solum jui posl hxc fiiluri simus, et
luimor al.quis deflnit, vel densa qtucdam nebula, ex
quomodo illic vivcmns, bic cdiscirous; s e d eiiam
inflmis parlibus ascendens, aute pupillam sislitur, ne
qua ralionc bic nobis sil vivendum. Nam medicacrassiora quidem clarc perspiccre polesl : sic el in
mt-nlorum ofiicina spiriiualis donms ba?c cst; ut
anima contingit. Cuin euim expurgala, nullo aniini
quac vulnera foris accipinuis, bic curenius; nou atimorbo lurbaiur, aculc intuelur ca quae videre opus
lem ui bic aliis acceplis vulneribus recedamus. Nm
est; cum porro mullis foedala afleclibus, virlutem
si Spirilui sancio uos alloqueuli n o n auimnm a d h i prisliuam aroiseril, non facile polesi sublimia aliinbeamus, non m o d o priora peccata non abliiemus, s c d
gcre ; sed stalim faliscil el decidil, c l ad somnum
ciiam alia admiuemus. Iluic igilur libro nobis pcr
ignaviamque dcclinal, alque ea, qu.e ad viriuiem el
revelationem iradito uiagua c u i n diligenlia a t t e n d a \ilain probam perliiienl, pralennitlil, ueque illa
mus. Non enini m n l l o posiea siudio egcbimus, si
diligenler adit.
principia ei argumenta didiccrimus : s< d si laniillum
5. Quomodo et quare animus omni cupidilate terrena
inilio laboris susccperirrms, alios d c i n d e secuiidum
vacuuifieridebeat ad evangelicam doctrinam recte inPaulum monere polcrimus. Hic naiuque aposiolus
telligendam. Liber Joannis qnanta cum atlentione leadmodum subliinis esi, mullisque plenus doguiaiibus,
gendu*. Moralis exhortatio ad recte aitdiendum. Neiu quibus niagis versalur, quain in abis. Ne, qu.vso,
quitia ex arbilrio el voluntate. Quod ne vobis acciperfunclnrie audiamus. Ideo enim uos paulatim baic
dal (neque enim \\xc dicendi flnein faci.im), veslrum
explicanius, ut vobis captu facilia omnia sint, nec
roborale animum, ut ne eadem audiaiis, quce fidciiex memoria effluant. Tinieamns ergo, ne ex scntenbus Hebneis a Paulo dicla siiul. Nam illie grandcm
lia illa culpandi simus, qua dicil : Si non venissem et
dicit esse sermonem ct interpreiaiti difficilem : non
loquutus fuittem eis,peccalum non liaberenl (Joan. 45.
<|Uod nalura sua lalis cssel, sed quia iuquit, Jmbe22). Qnid plus bab biiuus, quam ii qui niiiil andiecilles jacli esiis ad avdiendum (Hebr. 5. 41). Nam qui
runl, quando po>t concionem nibil doiiiuin refereimbecillus esi el inGrmiis, perinde brevi atque longa
mus, sed verba lanlum mirati fiierimusT Dale uobis
orationc turbalur, el quae clara expedilaque sunt,
igilur, ul in bonam lerram senien jaciamus : d a i e ,
capiu difticilia arbilralnr. Yerum nulhis bic laliseslo,
i i l uos magis allrabaiis. E l si quis spinas babe:it
gcd omni dcpulsa sa?culi cura, quisque banc dnctriignem Spirilus injiciat : si qnis cor durum c l con*
Qam atidial. Cura enim audilor pccunianun ctipidilumax, e o d e m igne molle illud cl I r a c l a b i l c reddat.
tate lenelur, non |>olest cerie ctipide audire ; ncque
Si quis per viam a lurba cngilationum iiivadaliir,
enim poteti anima una muliis sulficere ctipiditalibiis;
inleriora pelal, nec allemlat iis qune ad rapiendiira
sed nlia aliam cupidiiatero pellit, et discissa anima
intrare v e l l e n t ; u t c o m a n t e s segcles vcslras videainftrmior cvariii, dum nlfcra pr;rvalens cnpidilas,
mus. Nam si eam de nobis ruram exbibeanius, el si
totum ail se trahit. Quod etiam in libcris conlingere
maguo B i u d i o epirilnali c o n c i o n i allendaimis : si non
ftolct. Nam ciiin umim lanluin quis habet, eum supra
confcstini, saliem paulaiim a sxcularibus oinnibiif
modnm aoiai; cum multos, divisus amor minor ad
rebus uos expediemus. Ideo animuin adbibeamns,
singulus efficitur. Quod si ubi illa vis el ceu lyrannis
ne de nobis dicalur : Aspidis turdas auret earum
e*t, aique ejusdera generis sunt ii qui diliguulur, itt
Coniipgil: quid dixcrimus do amore qui cx voitmiate
Savilius maUel legcrc, tempus. Mss. onmei Iiabent
Ct aifcctu pi odit, roaxime vero curo auiorcs III scse
55
35
IN JOANNEM HOMIL. . al. I.
, \ , '
, / *
, * \ ^ (. ). \ |
, ' , \ \ ' . \
, .
* > .
, \ ,
, \ , . .
. ; ,
. .
, - ,
. , \ . \
, , \ \ * " ,
.
,
^ , , \
, , , *
, .
\ ,
. " - , \ , \ , , .
* , [15] , ,
,
(&, \ \ .
.
, \ ^,
\ ,
, . \ *
[H] '. " ( - ,
\ ), .
, , , \ ,
. ; . , , ^ . \
, \
, * , ,
8)8 . \ , .
\ - * ^
, \ \ - , .
. ' , \
* , ,
. " ; ,
, \ * , , . \ ,
* , , *
\
,
.
, \
, , \
. \ .
,
, '
. ,
, \
\
.
, \ ,
* \ , . , *
, \ \ , *
, \
^ *.
' ;
; . .
, ;
. ,
* ,
\ \
* , , ,
, ,
.
. \
, \ , .
, \ . , \ \ ,
\ .
1
J Arliculus actessii e Savil. EDIT.

0
Sav. , vi paulo posl pro ,

AcceseU e Sav. et cod. 706.
f Quidam, .
b Sar. et quidam alii .
Sic Savil. et oinues pene inss. Mor. .
Savil.: Maio , tU aphus Itnic loco. Mss. omnes
l> "av. v[ quidani niss r,\"^.
-* habent. Ibid. Sav. et Mor. ^, manusenpii
c
inulli , unus ^, aliu$ -
lu&a. Hx omncslcclioues fcrri ^.
Ouitlam .
j >,r.. tt :< IIIS*.
\^,.">\
37
S. JOANNIS CHHYSOSTOMI ARCIUEP. CONSTANTINOP.
, * \
\ , , .
, , , , \

\ ^ \ ,
\ '
, \ ,
\ . . *
\ -
\ |16]
\ . ,

,

, \
, * \ *
. .
1
.
,

\ ,
. ,
\ . ,
, , \
. , ,
, \
, * , \
, \ ,
, , ,
, , \ , \
. *
, \ ,
,
\ .
\ \ ^ ^ ,
\ \
* ,
; , \
* ,
, * ,
, - .
,
* * * , \ . ,
* , \
, \
. ,
,
, \ , \
\
.
\ ,
, ,
"
. *
. \
, /
. ,
, ,

* \ ,
,
, \ ,
, ^ .
( ),
*
; *
, ,
, , * * \ .
, . \
,
,
, \ , '
\ ^ ,
.
\ ;
'.
,
, , . \
. , . * !
, ; .
[17] ,
, \ *

. , [18]
. \
\ ,
.
, *
* *
.
, ^ ,
, ,
* , , \
. el quidam raas. . Sav. ei alii .
.
.
& Alii .
Alii .
Savil. et mw. plurimi * . Mor. '

, Inus '
lli * .
., .
' deest in mss. plurimls, et a Savilio tn

mareine poituni .
Mor. xiv {.
37
IN JOANNEM
\*. 57. 5). Qna in r<\ qusew, a fera diflert bujus*

modi audilor? Quomodo m>n sil irraiionabili quovia
irralioiiabilior, qui Doo loquentc non aitendil ? Nam
si placere Deo, illud esl bomo esse : qui ut boc adipiscalur, audire non vuli, nibil aliud quam fera esse
dicalur. Cogiia ergo qiianlum sil inalum, cum Cbrisltts nos vclit ex bomiuibus angelis scquales fucere,
si nos ex boimuibus in feras transmulemus. Naro
Tentri servire, pecuniarum cupidiiale leneri, irasci,
inordere, calcilrare, non bomiiium, sed fcraium esl.
Alqui ferae singulse suuni babeni affcclum, idque secuiidum iialuram : al bomu qui priucipiuiu cogitaliouuin, et vilam secunduiu Deum iusliluendam abjec i l , oimiibus sese auimi morbis addicil; nec modo
OMIL. III. al. II.
58
fcra efliciiur, sed c l multiforme nionstrum, nequc

sccundum uaturam veniam merelur. Nequilia quippe
omuis ex arbilrio et voluntaie est. Sed absit ul hoc
uiiqtiam de Ecclesia Cbrisii suspicemur : de vobia
enim meliora, qtixque ad salutcm ducant, senlimus.
Verum quauto magis boc iia esse confidemus, lanlo
niajorem caiiielam iu conciotiibus adbibere non cesftabimits; ui poslquam ad ipsum virluliim culraen
pcrvenerimus, nobis promissa bona coiisequamur :
quai ulinam adipiscainur, gralia et benignitate Domiui noslri Jcsu Cluisli, pcr quem el cum quo Pairi gloria, siniulque Spiriiui sanclo in saecula sxculorum. .
HOMILIA III.
tur. Si qnis igitur a principio el quaei a veslibulo
l i i principio erai Vcrbwn.
iltos a vitiis abduxerit, et ad opiimam viam direxerit,
4. Supervacaneum jam esset vos de alleniione
concioni adbibonda monere; lam cito nempe ad- ccu in qnemdain babiluin et rertam vita ralionem
eos consiiiuet: neque sponle sua facile ad maliim
inonilionis fruciiwi re el opere cxbibnisiis. Concurdeclinabunl, consuetudine illos ad bona opera irasus eniin, diligens attenlio, prxpropera cum impulsii
beute. Iia nobis vel ipsis scnibus Tenerabiiiores
festinatio ad iiileriorem occnpandum locum, undc
facilius vocem nostxam audire possilis ; persevewn- enint, et urbanis negoliis gereudis aptiorcs, dum in
tia, qoa vel in angustia positi recedere non vullie, juveniute senilem aîaiem expriment. Neque enim
donec spiriluale thealrum solulum fuerii; plausos, ficri potcsl, ut jam d i x i , ul qui hitjusmodi concione
fruunlur, ct tantum aposlolum frequenlanl, non in*
etrepitiis, caHeraque similia, el fervorem animi et
intentam concioni mentetn indicnnl. Quapropler su- gens quodpiam bonum sccum rcferant; sive tandcm
?ir, sive mulier, sivc juvenis sil is qui bujus mensac
perfluum essel bac de re monere ; sed illud dicere
particeps eflicilur. Nani si feras verbo domilas cicuel monere opera prelium fueric, ul boc animo esse
ramus, quanto magis honnines bac spiriluali docirina
perseverelis : ncc inodo hic idem suidium exbibealis, sed eliam domi vir tixorem, paler iilium de liis ad frugem dedticemus, cum inter medicinam et eum
qui curatur tautiim sit disotimen? Ncque enim lanla
alloquanlur; sua hi dicatit, el paria ab illis exigant,
nobis incsl feritas, quanta bclluis : nam bxc cx
oinuesque bnc lniiluum piguus in inedium aiTeraut.
natura, illaex arbilrio proficisoilur: neque verborum
Ne quis mibi dixeril, pueros in boc occupari nou
oportcre : opu* essel enim nou modo bis incum- eadem vis esl. Illa enim cx bumnna inente prodit,
lia;c ex Spiriius virtute el graiia. Si quis igiiur de se
bere, sed hanc solain babere curam. Ailameu inlirdcsperet, mansuelas illas fcras cogilel et Aunquam
milaiis veslnc catisa id noii dico, neque pueros ab
in desperalionem iucidei: s.rpe hanc medicatncntocxlcrno illo sludio avoco; ul neque vos a civilibus
rum ofiicitiam adeat, divinas leges omni lempore
negoliis. Veruin ex seplem bis diebus uutim, mgo,
audiat, cl doniuin rcversus, qnai audivii, in menie
communi Domino nosiro consccretis. Annon absurdescribai: sioque in boiia ?pe el securitate consiiluedum fuerit, si cum servos noslros obsequia sua nobis
lur, el expcrientia profeclum senliel. Cum enim diasemper pncsiare jubeamus, nos ne minimum quidem
bolns lcgem Dei in anima descriplam videbil, el taoiii noslri Deo addicamus ; prneserliin cum \i.vc scrbulas esse cor illius, non accodel ulterius. Ubi enim
vitus Deo ntliii conferat (Deus enim nulla rc egel),
liteme regi;r, rion in a-ivo cippo sculptas, sed in
&ed ad nostram redmidcl ulililateni ? Verum cum ad
religioso aiiiino a Spirilu sancio efTormalaB mulla
ibealra Oliosadducitis, ncqucdisciplinas, neque aliud
fulgcnl gralia, nec conlra respicere ille poierit, M)d
quidpiam oblendilis; si vcro quidpiam spirilualis
procul nobis tciga verlel. Nibil enim ila foruiidabile
cri sil coliigendum, vacaliouem illud esse dicilis. Et
esl el illi el cogitalionibus ab illo imniissis, ut mens
quomodo irani Dci non provocabilis, dum cscleris
(pue divitta medilaiur, el buic semper lixrcl ionli.
omnibus suo tcmpore operam dantcs, divinis operam
Uanc nulla rcrum prrscniiiini Itirbabit, quanliimvis
dare, moleslum et iinporluuum (iliis exislimaiis?
Juvenes quomodo inttiluendi. Doctrince Joannismolesla
qwrntas i l , uulla inflabii et extolbl, quantnmvis
prospera
vii. Ment quce divina mediiatur diabolo formidabitii
ett. fueril: snd in tanta procclla el tempeslatc,
Ne ila ne i l a , fralres m e i , agris. Eteitin? h-.v.c tranquillitatc magua friielnr.
maxime alas isia egel disciplina: tencra enim cum
2. Non turbamur nisi ex animi no&tri infirmUate. //
sit, cito illa qnx* dicunlur, imbibit, doclrinaquc ibi
reticorum de Verbo sententia. Neque enim cx rvrum
eew sigillum in cera imprimilur. Alioquin aulem hac
nalura lurbamur, sed ex animi noslri inlinnilaie.
prinwera abiate vcl ad viliuin vel ad virtutem dcclinaNam si cx rcbus qua . accidunt tiirbaremur, omnts
9
S. JDANNIS CIIRYSOSTOMI ARGIIIEP. GONSTANTINOP.
31)
faclum e s i , quidquid landemsit, in lemporevel

homhics lurbari necesse esset. Omnes enim idem
navigamus pelagus, nequc fieri poicst, ut exlra flucido lactnm est: al Filius D e i , non lcmporibus tanclus el leinpestales versemur. Quod si quidam extra
tum, sed sxculis omnibus superior e s l : nam illoratn
tempcslatem el furibunduin niare degnnl, palam esl
el creaior el opifex est: diciiur enim, Per quem fecil
tcmpeslalem non a negoliis oriri, sed a sialu ineniis
et svcula ( Hebr. 1. 2 ) . Qui autem opifex est, anie
nosira. Si hanc igiiur ila comparemus, ut omnia
opificia baud dubie fuit. Quoniam vero quidam ita infacile feral, nulli fluclus, nulla lempestas, sed transensati suut, ut poslea majus quidpiam de sua digniquillilas nobis seinper aderit. Verura nescio quo
lale suspicenlur, illo vcrbo, Fecit, et illo, Homoerai,
paclo, cum nibit horum dicere in proposilo baberem,
auditoris menteni pra30ccupat et omnem impudeiiin lanlam admoniiionem devenerim. Ignoscite, quaeso,
tiam exscindit. Nam quae facia sunt omnia, cailum,
longiiudinem. Etenim vereor, el admodum vereor
terra, lempore facu sunt, lemporale principinm haul hoc sludiiim meum felicem exilum habeat; nam
benl, eorumque nihil sine principio e s l , qnia facla
si fisus esseni, neuliquam vos bis de rebus alloquuius
sunt. llaque cum audift ipsum fecisse terram, el boessem. Saiis certe sunl quae diximus, ut oronia vobis
mincm essc, superflue nugaris, el inulilia cflutis .
faeilia reddanlur. Tempus autem est ut ad reni proEgo enim aliam byperbolen afferre possum. Quxnani
positam Teniamus, ne fos defessi bac ccrlamina
illa esl? Si de lerra diclum esscl, In principio terra
adeaiis. Cerlamina quippc nobis prosiant contia veerat; et de homine In principin erat bomo, neqiic
rilaiis bosles, contra eos qui nibil non agunt, ut
ila quid majus de illis suspicaiiduin forc, quam ilfa
Filii Dei gloriam, iino potius suain dejicianl. Illa
quse nunc cognoscimus. Nam pra>missa ierr& el Joquippe sempcr manel ut est, nibil per inaledicam
minis appellalione, quidquid de illis dicalur, nou
linguara imminula : illi vero, dum eum, quem se
potesl animus majus quidpiam de illis imaginari,
adorare dicunl, proslernere sludenl, vullum suum
quam ea qtue scimus: ul conlra, Verbum, eiiamsi
infamia replent, et animam supplicio addicunt. Quajtenue quidpiam de dicluin fuerit, uon pcnniliit
nam ergo dicunt illi, dum nos baec proferimus ? lllud,
tamcn aliquid abjectnm et vilc de se exisiiinari.
In principio erat verbum, non Kleriiitalem simpliciler
Eninwcro de lerra sic postea dicitur : Terra autem
tiidicare: nam boc de caelo eliam et de tcrra diciuni
erat iiivisibilis et iuconiposita ( Gen. 1.2). Cum dixibfuit. impudeniiam et impieiaiem ingenlem! De Deo
set eniin ipsum fccisse lerram, et ipsi propriimi terlc alloqtior, et tu mihi lcrram el boniines lerra orlos
niinum posuissei, secure jnm qu:c sequiintur enarrat;
aflcrs iu medium ? Ergo quia Cbrislus Filius Dei d i guartis iiemiiiem ita sluluim esse, ut illain sinc prinCJlur el Deus, et taonio similiter filius Dei el detis
cipio et non factam esse suspiceiur. Tcrrx qnippe
prcedicatur ( nam Ego dix\> inquil, dii etiis, ei filii nomen, el illud, Fecit, satis stint ul vel admoduiii
ExceUi omnes [ Psal. 81. 6 ]), cum Unigeiiito conlen-slullo suadeanl, ipsam IIPC aUeinain, npcuon faclam
des de filiaiione, el diccs ipsum nibil plus babere,
cssc, scd ex eoruin nnmcro qun; in lcmpore condila
qiiam iu habcas? Nequaquaiii, ail. Alqui illud ipsuin
sunt.
agis, elsi non dicas. Quomodo ? Quia dicis, te per
3. Picelcrea auleni illud , Erat, de lerra el de bograliam adopiioncm percepisse, ipsumque siinililer :
mine diclum, non simpliciter exsislenliam signifi.
cum autem dicis ip um non natiira iiliiim esse, nibil
cal; 8cd de bomine dicium, indical ipsum ex (ali esse
aliud probas, quam per graliam iilium essc. Ovleruui
loco; de lcrra anieni, illam Inli csse rnodo. Neque
videamus ca qiix nobis aflerunt leslimnnia: In
enim simpliciter d i x i l , Terra c r a i , el postea tacuil;
prinapio fecit Deus calum ei terram. Terra auiem
scdernt
qualis posi creationem esset addidil, nempe,
inviiibilis el incomposita (Gen. 1.1.2). E l , Erai homo
Invisibilis erat el incomposita, adbuc aquis opcrla et
ex Armathaim Sipha ( i . lleg. 1.1). lixc ipsis firmaadmixta. E l de Elcana non dixit soluni quod es>et
videmur. Et vere firma suul, sed ad demonslrandain
bomo, scd adjecil unde esset, De Amiathaim Sipha.
duclriiiae noslrce veritatem : nam ad illorum blaspbcI)e Verbo aulcm non sic. E l mc pudel profeclo bacc
miam comprobandam oiumiuii debilissima sunl. Quid
simul indagare. Si eniin reprebendhnus eos qui circa
enim, quu*so, cominnne h a b e l illud, Fecii, cum illo, bomincs boc agunl, quando mullmn esl inter cos qni
Eral? quid Deus cuni homine? Cur ea niisces quae
cotnparantur virnuis discrimen, iicet illi ex tina e;\misceri non possunlTcur confundis ea quae divisa
demque subsiantia s i n l : quando et circa naturam el
sunt, et quas stirsum, dcorsum ponis? Hic eitiin
circa alia influitum est interslitiiim, quoiuodo
i l l i d Erat, nou cetcrnilalem ostendit si soiuni spe- extremai dcnienii;c fueril has qusesliones moveie?
ctelur; sed si addalur cum illid, In principh erat et, Sed nobis ille propilius s i l , qiicm ipsi blaspbcmiis
Verbum ernt. Qiieinadniodiim ergo illud, Esse cura iiupcluiil. Hiijusmodi namqne diclormn adbibcndode bomine diciiur, praesens laiiluni iudicat icmpus;
rum necessitalem nos induximus, scd illi nobif
cum autcm de Deo, scternilalcra demonstral: P\C et obluêre, qui salutem iiupiigiiant suam*
illud, Erat, de nosira dicluin naiura, praeterlium
Aternitas Fitii probatur. Quid ergo dico? Illud,
leinpns signiiical, ipsumque finituin; cum aulem de Erat, de Verbo diclum , significare ipsum xicrnuna
l)eo, jclernilalem indieat. Salis ergo erat e i , qui auimailibm
tuorel. babel, noii supcrflue nugari,
te
diret Terram, c l Homiiicm, nibil aiiiplius de illts
plktms raliunadis.
CMigharc, quain nalurx creaiaj convcnial. Nam quod
> Alii legunt, deciulo, pro, dcnomiw.
f
59
IN JOANNEM l
,
. . \
, *, ,
^
,
. "
\ , .
, *
,
, . , , , ,
,
\ . ,
, ; " ,
, \ \ \
\ \ ; ."Q
\ .
, , \
;
\ , \
\ ( . ,
, '
), ; , \
; , . \ ,
. ; " \*>
\

. * \ ,
. , ,
rfjr .
.
Ka\, fr
Xttpa. . \
' *
. ,
, , , xb, Hv;
; , \ , ;
, >, , \
tb/Er , \ , ?J\ " ,
, \ ,
\ ,
[19] ,, , , \
\ ,
d . " ,
,
, .
, ,
, \
. \ *
, , .
.
, \
* , , , ,
\ ,' , 6tavotav
, \ . U i v
T
* Say. conjicil , eed omnia exemplaria habenl.

* AIH ; . alii .
Sic Sav. et omnes peue mss. Mor. ,
.
* . addit , sed deest in Sav. el mss plurircK
0
* Sic Mor. Sav. ?) .

' Conjittt SaviUtlSKCpi ..
*0
MIL. III. al. II.
, \ , ,
\ , \ ,
." ,
, \ " , ;,
\ *. \
. ; " \
, , \ \
, ,
\ *
. \
, \ ,
\ ,
' ,
, \
\ \
.
,
, ,
, ,
\ .
\ , , \
, ,
.
1
*. * , \
!, '
,
\ , . ,
, , \ \
, ,
, \ . \ \
, , ,
\ , *> . \ . [20] \
. '
,
,
\ \
,
;
* . /
, ' ; .
; " , Hv, \ ,
,
\, , .
,
\ , . ,
> , , \
, , ,
. \
,
, , \
. ,
, , , * . , ,
\ . , .
,
; \ ,
* . (I. ) ). .
, alu .
> Sic . Sav > . Panlo posl Sav. et Boisius conjiciunt .
j Aiiqni .
?. , '^{.*01 ^'.
41
42
. \
, , *
^,
,
\ . \
, ; , ,
.
\ ,
,
\
, . . \
, , (01 \ , \ , \ ,
\ .
, , )
, *
, \
. \ , , *
, , \ , 5
,
. '
\, \
\
\
. , , \, , , .
, \ . \,
, .
* \ ^. \
,
; " , "
, \
. \
; [22] ,
;
" " , ,

, ;
,
, \ ; * \
, \ [21] * , ,
, . \

, \ \
, ,
\ ,
, , \
.
. , ,
* ,
, \, , ,
, \
* ; " . \
, .
\ , , '
,
. \, .
\ ; \ . , *
i , * ,
, \ .
, \
,
, \*
,
. ,

, . ,
.
, .
, , ,
.
; "
'. \ , ; '
,
, ,
,
,
. " ,
, \
\ ,
\ , ,
, \ .
, ' \ i , \
; ,
,
- \ , .. \ *
, \ , .
, f.
,
,
* ,
\ , ,
, . \
,
, .
* it^ , \ ;
\
Qufdam .
b Alti .
, , .
Sic Sav. . vero ;
{ , *
;, ;
), , ; ,
, mious tecle.
b
<1 deesl in Saril.

Sav. legcndum pulat , el meliua cerle quadrarn ad
stTicm. Sed omncs odtli cl inss. habfiit.
Ouidam . pro reclo Sav. cl cod 70G
.
'
* dcesl in quibusdjra rass.
k . Nonnulli, .
'.*; /, sic brne mulli.
' . ' , ;^. - ,
, "...
' , ; ;:; , dwunt in quibu.sdam.
r
41
IN JOANNEM
1IL. III. al. II.
42
esee: ntm ait, in principio erat Verbum; consequerode quodam qui ordinaltu sit loquilur nam de OBCOauleru e r a l , u l apud aliquem essel. Cum eniin maxinomia, sive de liumaniiale ipsi sermo esl.
me illud Dei sil proprium, ut sil aelernus cl sine priu4. Cur Pelrut Judaos alloquens de Christo ut dn
cipio, liocprimo posuil. Deindf, ne quis audiens illw),
simplici homine multa $it locutus. Christus in quantum
In principio erat, eiiam ingemtum diccret, slalim Filiut Dei est, non creatui est. Ecquid miraris, si
ipsi occurrit, aiilcquain dicoret quid erat, dicendo,
Peirus id dical? Nam Paulus Atbenienscs alloquens .
Erat apvd Deum. E l ne quis ipsum Verbiim prolati- virum ipsum tanlum appellal dicens : In viro in quo
statuilfidemprcebent omnitms, susciiant eum morlium aul iiitcrnum csse putaret ( ) , per arliculum
tuit (Act. 47, ,51) : nibilque de foima Dei lo4]uitur
pracniissum (b), ei per secundam addilionem, hanc
neque Dco a?qualem dicit, neque quod sil splendor
amovet suspicionem. Non enim dixit, In Deo eraf,
%ed,Apnd Dettm, ejtis nobis &ccundum bypostasin gloria? ejus; idque meriio. Nondum cnim tempus bacc
Jiccndi venerat; sed salis adhuc eral, iu ipsum boaclernilatem declarans. Deinde illud clarius significaminem esse el rcsurrexisse admilierent. Sic c l ipse
vit adjiciens, Verbuin istud fuisse Deum. Sed, i n Clirisius fecil; a quo cdoctus Paubis , ila rcs dispenquies, faclum. Quid ergo obfuil quin dicerct, In prinsabat. Non enim statim nobis deilatem suani revelacipio fecil Deus Yerbum ? Nam cum de lerra loquev i l , scd prius propbcta el Cbrisius simplex bomo
relur Moyses, non dixit, In principio cral lerra, sed,
putabatur; deinde et verbis et operibus id quod vcrc
Fccil (Gen. 4 . 4 ) cain , et luiic fuil. Quid igitur proerat oslendil. Idco Petrus in principio boc uliiurmobibuil quominus Joannes iia dicerel, In principio fedo: nam bauc priorcm' ad Judxos concioncm liabuil.
ctt Deus Verbum? Si enim ila dixil Moyses liinens ue
Qnia enim dc diviniiate ejus nibil bactenus ediscero
quis lerram non faclam diceret; mullo magis de Filio
polueranl, ideo de Cbrisli buniana naiura verba facii,
meinere oporiebal Joannem, si crcaius fuisset. Munul bis cxcrciialus audilus, ad reliquam percipieudam
dus enim cum sii visibilis, hoc ipso Condilorem pra>
dical (nam Cce/i, inquil, enarrantglorkamDel [Psal.doclrinam aplarelur. Quod si qtiis volucrit (otam coni 8 . 4 ] : Filius aulem invisibilis e s l , el creaturam i n - cionem aliius repelere, id quod dico conspicuum esso
inveniel. Naro ei virum illuni vocal, dcque passionc,
finiio medio excedil. Siilaque ubi neque vcrbo ncque
resiirrectione, et gencraiione secundum carucin pludoctrina opus erat, ut disceremus mundum essc faribua agit. Paulus vero cum dicit, Qui factus e*t ex
clum, lamcn clare illud el anle omnia ponii propbela;
semine
Duvid tecundum earnem (Rom, 4. 3 ) , nibil
multo magis id dc Filio Joannem diccre oportebat,
aliud nos doccl, quam quod illud, Fecii de crconosi creaius fuisset. Eliam , dices : Sed Pelrus id clare
mia dictutn sit; id quod eliam nos confilemur. Yerum
dixit ei perspicue. Ubinani el quando ? Cum Juda-oa
filius loniirui de intfljbili et antc sxrula exsislcnlia
alloquens dicercl: Ipsum Dominum et Christum Deut
fecit. Cur ergo td qiwd sequitur non adjecisii, Hunc nunc nos alloqtittiir. Ideo illo , Fecit, relicio, Erat,
d i i i l . Oporiebai enim, si creatum fuisset, id maximc
Je$um quem voscrurifiiistis (Act. 2. 36)? An ignoras
definire. Si enim Paulus limuil ne quis ex insipieuex diclis alia ad immorialem naluram, alia ad incarlibus suspicaretur Filium Palrc majorem fore, c l Ccnaiionem perlinere? Si aulem non iia sc res babel,
nitorem sibi snbjeclum babiturum esse : nam idco
sed omnia de deilate accipias, Denm passibilem inCorinlhiis scribcns diccbat: Cum aulem dicit, Sf<6/>duces: si vero non passibilis, non facius ulique cst.
cia
sunt, sine dubio prceter emn qui subjecit ei omnia
Nam si ex divina et ineffabili nalura sangnis cffluxe(
4.
Cor. 45. 26. 2 7 ) ; alqui quis snspicaretur Palrcm
r i t , el si vice carnis ipsa in cruce clavis transfha
cum omnibus subjcctum fore Filio? el tameti si has
el dissccia s i t , ratione nixum est sopbisma tuum.
absurdas suspiciones linmit ct d i c i l , Prater eiim qui
Quod si nc diabolus qnidcm ila blaspbemaveril, cur
subjecit ei omnia; niulto rnagis Joannem, si Filius Dci
inexpiabilem ignoranliam simulas, quali nc <l;vmoncs
crealus fuisêt, limore oportebat, uc qtiis ipsuiu iuquidem unquam usi sunl? Praierea banc, Dominus
creatum pularet, illudque pr.v. omnibus doccre. Cum
el Chrisitis, non sutitsubstantia3,sed dignitatis; all*aulem geniius sil, jurc neque ipse, ncque alius quisrum enirn esl potenlise, alterum uuclionis. Quid c r
piam, vel aposlolus vcl propbeia crcatum ipsum fuisse
go dixerif de Filio Dei? Nam si creatus s i l , ul vos
dicil. Imo ncque ipse Unigenilus id pralermisissel ,
dicilis, nullum hoc baberel locum. Nou cnim prius
si crenlus vcre fuisset. Qui enim tam bumilia sese defaclus c s l , et tunc Deus ipsum ordinavit; neque abn .!tendo loquitur, nuillo miuus id l:\cuisset. Nam
jeclam babet principiura, sed ex nalura atque subvcrisimilius pulo ipsum quam habcrot pra?siantiain
ttantia. lnterrogatus enim num rex essel, Ego in hoc
polius tacuissc, quam si uon baberet id proclerminatnt tnm (Joan. 48. 5 7 ) , inquit. Petrus aulcm quasi
sisse, nec significasse id se babere. lllic consen(a)taUrnumverbwtn tvitewAApv.memoral Irena?usl.2, tanea tacendi causa erat, quod vellet docere homines
e. 12; verbum prolatitium , ?<&, appellat Tbeopbi lus
Anttocbemis, p. 104 ; et subinde bae voces ab ba?reiic<s
bumilitatcm , tdeoque pnvslanliam suam oblegcrel;
maxime frequentala, ideoque proscripUc sunt. Erant qui
hic autem ne minimam quidcm probabilem laccndi
dicerent ratrem ante mundi creationem babuisse Yerbum
(utisam diccre possis. Cur enim si ercatus erat, se
W4cw tnifrnwm; et quando mundum creavit, protuliste
r
Yerbum sunm , el tuuc fuissts
prolalitium.
oouu.v M U usuMftov, verbum rtrolatUtum el inlernmn, proiii

f
in hom"lnUHis esi, memoral Plutarcbus, Ubro, quod rhiloonbus debeat maxime principes alloqui.
.luxia savil. ei Cod. 706, lcgeretur recte, bonus, pro,

Chritius.
\b\ Equidem illud, m prmcipio erat verbvm, Grace sic
eiprunkor, 6 itfih *
* Yox, priorem, dcest in quibusdam Mss.
S. JOANNIS CHRYSOSTOMl ARCIllEP. CONSTANTINOP.
43
44
profunda quscdani cbrieias est: ideoqne is qui illo

fncium esse lacuissct, qui multa sibi congruentia
animi morbo caplus est, difficile resipiscil. U.vc labes
praUermiile.bat ? ltaque isqui ad docendum burailitacaplivorum animani a c;clo abscindens, terrae affigit,
lcin abjecla, sibi non compelemia, soepe dixit, mullo
nec sinil veram iniueri lucem, scti in coeno seniper
mags, si creatus fuissel, id non praslermissurus erat.
volutari cural, dominos ipsis paraus ila poienles, ut
Nonm: vides ipsuin, ne quis ingeniluro suspicarelur
eine jussn aliquo ipsis imperent. Nam is qui hiijusnibil non agcnlem et diceniem, imo tndigna loqitenraodi morbo laborat, etiam nemine jubenie, spoule
tem sua dignilatc et subslanlia , alquc in prophei bimiir.taicin scse deiuitlentcm ? Illud enim, Sicut illa otnnia efficit, quae puial dominis illis placere
Illorum quippe gratia pulchris induitur \tMaudiOy judko: et illud, llle mihi dixit quid dicamposse.
et
quid loquar(Joan. 5. 30. el 12. 49), el similia, probus, faciem ornat, non sibi, sed aliis; famiilorum
lurbam in foro circiimducil, ul aliis sil admiraiioni :
pbeiarum latdum verba sunl. Si ergo ul hanc lollerei
quidquid denique facit, ui aliis placeal, exbibel. Num
suspicionem, tam humilia proferre verba uon dedihoc auimi inorbo quidijuam delerius esse possil? Ut
gnalus est : imilio magis, si creatus esset, nc quis
aliis sil admirationi, saepe sc pracipilem dat. Saiis
inctealum illiim suspicarelur, multa similia dixissct;
cerle cssent ea qu;e a Gbrislo dicla sunl ad liujiis
verbi causa , Noliie puiare mc genilum esse a Palre;
nam faclus, non genilus sum , neque ex eadera ex raorbi tyramiidem demonsli andam: verum binc ctiam
qua illesubslanlia. Nunc auiem omnino conlra facit; illa cognoscatur. Nam si qiiempiam ex illis ctvibus
qui sumplus profundunt roaximos inierroges , cur
nam ea loquilur, quai vel invilos cogaul ad conlrariam amplecletidam senleuliam ; ut neinpe: Ego in tanlum auri lmpendant, quid sibi volunt bujusmodt
Patre, ei Pater in me (Joan. 14. 10); e l , Tanlo tem-sumplus, nihil aliud rcspondebunt, quam ut populo
pore vobhcum t tim, et non cognovitli me> Philippeplaceant.
? Qui S i rursum scisciteris, quid sit populus :
inquienl, lumullu plcnum c i perlurbalione,
videl me videt el Patrem (Ibid. 9 ) ; e t , UtomnesQuidpiam,
/10norent Filium, ticut honoranl Patrem (Id. 5. 23). ex
Sic-insipienlia plcrumque constans, quod tcmere sacpe
iillro
cilroque ferlur, inslar marinorum fluctutim, et
ut Pater suscilat moriuos, et vivificat: sic et Filitu
,
secum pugnante senlentia plerumque jaclaluin. Qni
qnos vult, vivificat (Ibid. 21). Pater mem usque
modo operaiur , et ego operor (Ibid. 1 7 ) . Sicut talem
no- habel dominnm, quo non miserabilior fuerit ?
Sed quod sn?culares homines his inbienl, non ita
vil me Puier, et ego uotco Patrem. Ego el Pater unum
tumus ( id. 10,15. el 30). Et ubique Sicut ct Ita ponit, grave esl, eisi grave revera s i t : quod aulem qui se
mundo renuntiasse dicunt, hoc morbo laborenl, imo
dicitque se ei Patrem unuin esse, nullainque esse
niajore, id cerie gravissimum. Illis enim pecuniarum
ditTerenliain dcclarat. Auclorilatem vero c l pcr b.cc
tanlum est jaclura : bis vero aninioe periculum. Nam
et pcr alia plura demonstral; ul cum dicit, Tace,
obmutesce; Volo, mundare; Tibi dico : Surde el cum
mutegloriaa causa a recia (ide desciscunt, et ut sibi
gloriam pariant, Deum dedecore afflciunt, quanlum,
dotmon, exiab eo (Marc. 4. 39. Matlh. 8. 3. Marc.
qua?so, lorporis, quanlum insania? res bacc prsc se
9 . 2 4 ) : iliudque, Audistisquia dictum esl anliquh,
flon occide* : ego autem dieo vobit, Qui irtucilurfcrl?
fratri
*uo (rustra, reut erit (Matth. 5. 21. 22). Simiiiaque Gloria popularit, non e$t vere gloria.Cxlera porro
staluit, el miracula edit, quae possiitl cjus poteiiliam
vilia, licet mullum damni inferant, a)i<|uam sahem
dcmoiistrare : imp vel minima quidem illorum pars
aflerunt Yoluplatein, elsi lemporaneam e i brevem.
eos, qui non omni prorsus sensu careni, adducere et
Nam avarus, ebriosus, mulierumqnc amans, aliquam
persuadere possil.
datnno admixlam, elsi brevem, voluptaiein habenl:
5. lnanii glorice damnum. Yerum ea est inauisqui autero hoc morbo capti suni, accrbam semper ct
voluptate vacuam agunt vilam. Neque eoira id quod
g l o r i x v i s , ut vel in rebus manifeslissimis possit
maxime amanl assequunlur; gloriam nempe ei auram
eorum qui illa capii sunl meniem excsecare, atque
popularein; sed videnlur quidem illa frui, ueque laillis suadcre, ui eliam adversus ea quac in confesso
men fruunlur, quod illud niinime sit gloria : ideoque
siinl contciidanl; aliosqne, quibus nota veriias esl,
vttium illud, gloria, sed res gloria vacua dicitur;
ad siniulandum el conlra nitendum incilel : quod
vanamque gloriam veleres omnes id juic vocarunl.
etiam Judxis accidit. Non eniin per ignorauliam F i Vacua namque est, nihil inius habens splendiduin vel
liuin Dei negabanl, sed ul apud vulgus boiiorem sibi
gloriosum. Sed quemadmodum larva? vidcntur quidem
conciliarent. Nam Credebant in eum (Joax. 12. 42),
decora et amabiles, sed vacuuc imus sunt: ideo licet
hiqiiil, sed timebanl ne exlra synagogam fiereni, in
formosiores siut ca>teris corporibus, nemincm umalioruinque gratiam salulem suam prodebant. Non
quam ad sui amorem allexerunt; sic illa apud vulgas
pofesi enim, non potest ulique is qui pra?senlem glogloria; imo longc miserabilius, bunc morbiim curalu
riam ita captat, illam quai a Deo est asseqiii, Quapropier iucrepavit eos bis verbis : Quomodo Me$ti$difficilem el tyramiicum nobis cfTormat. Conspecturc
quip|)e solum splendidum babel; inleriora vero, non
credere, qui gloriam ab hominibus accipilis, ei illam
qv(B Deo e$t non quceritii (Joan. 5, 44)? Ea qnippevacua modo, sed cliam dedecorc el crudeli lyramiide
plena sunt. Undc ergo nascilur, inquies, morbus lara
ouidr.m, htfigM loquentem siui substantia.
absurdus, iiullaqiie afficicns volupute ? IJnde? Non
Qnidam babe.il, amotiUmis, ei alii, (warilix, pro inani$
aliundc quam a vili et abjeeto animo. Non poicî eitim
1
43
1 JOANNEM II OMIL. III. at. II.

9
\ , >*
, . "
. ,
, .
, . ,
.
. \ \,
, * , \ ,
*
, * , - )*>.
, ' .
K a \ . [23] ^ ,
* ,
, . ^ \
\ ,

*
.
'. \
, \
\ \
, \ . \
\ .
, ' . \ ,
, ,
* ,
b* . ,
,
* . \ ,
,
av-^s
, #j; * \
. ,
", \ , * ,
,
.
, \ ,
, .
\ " ,
, , * , ,
* \
. *
; " , -at .
,
* \
.
,
,
, " ,
* .
, ,
\ , \ ,
, ,
\
. " ,
[24] ; * , >
; , ,
.
.
" , \
\ , ,
;
.
d
, ,
\ , . \ , ,
, \ ,
\ , \ . ,
, ,
. .
* \
\ . i<rctv,
. * :
,
\
,
, , \
, \ ; . " , ,
\ , \ . ,
, \ , ; ;
, ' \ .
, \
* * ., \
, \ , \ . *
,
,
\ , ;
. * *
; ^ \
. ; ' ;
,
. ^;, e
. ). I Sav. dcest.
* Alii . Mox , quidam /,
umi 1 cod. 706 .
Forle , ioquU Sav.Sed omnihus oxemp!aril)u>
lftgitur , Ul esl protemierunl, sive propuiaruni;
nihilque fnulaudum.
Sav. . Mor. . Ibid. Sav. posl
addil (, ; Sed b,vc,
d . . i non puici *d^r..
* , quae aliquoi mss. IfguiiMor. .
lur, touiilia videnlur.
Alii ;. J J O I ' .
e
43
49
S. JOANNIS CIIKYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.
, ;
;
. , \
, .
* \ , [25]
, .
* , ,
. \ * *
,
, ^, , \ , \
* . ,
, ; ,
. \
, , ,
\ . \
,
, > ,
, , . \
, \
. , * \ , *

, \ , ; ,
, \ *, * \ , , , \
, *
.
* \
, , ;
.
\ \ .
\
, .
\ ,
* \ ;
, ,
, \
,
, , *
,
,
, \
; , *
, [26]
, . \
. \ , , *
.
, . \
, ,
( , ,
, )* \ \ ,
* \ \
, .
, , , , ' \ .
,
. ,
. , ,
, , \ - ^ , " , ' ;
, ^ \ *. , \ ; " , , *
", \
, \ , , .
,
. \ - ,
, \ \
, , ' \ ,
\ . \ ,
, .
, , ,
'.
, ,
1
11
Sav. . Sed melius Mor. el mss. omnes

xa j' iva.
1> Alii .
Mor. .
f
d Alii $ .
.
1 1 dcesi jn quibusdam mss.
. , , , elc
'.

.
'.
*
, , \
, \ ,
,
\
, \
,
. \
, \
,
, . \
,
, *
. , \ . ,
. ,
(\ ,
vlov [27]

\
, ), \
, *
, , ,
, , -
; ,
%
*?*; deest in quibr.sdam mss.
IN JOANNEM HOM!L IV. al. III.
mur, atque in sensum nobit a Deo concetsae uobilt

taiis veniaraus : muilhudinif auram despiciamut. Ni
hil enim magis boc morbo ridiculum et indeeorum :
nihil lania lurpiludine et infamia plenum. Hoeque
multis ex rationibus videre cst: quod nempe gloriam
concupiscere, ignominia; illain aulem despicere ei
nihil reputare, vere gloria s i l ; sed oninia ad Dei placilum et dicenda ei agenda sunt. Sic enim poierimus
mercedem accipere ab eo qui nostra accurate respicit, quando illo solo conlenli erimus pectaiore. Quid
enira nobis aliis oculis opus, cum is qui nobis honorem el prasmium largiturus esl, gesla noslra seinper
videal? Quomodo non absurduin sit, servmu quidein
ad beri sui placitum omnia facere, nihilque alind
qayprere, quam ut ab ipso videalur, neque alios ad
gcsla sua oculos exquirerc, quanluinvis niagni sint
alii spectatores, sed unum scopum babere ul ab bero
suo videalur; nos autera talem babenles DoniiniuD,
alios quxrere spcctalores, qui nos nihil juvare, sed
aspiciendo nocere possunl, tolumque laborem nostrum
fructu vacuuro reddere ? Ne, quirso, id agamus : setl
a quo roercedem accepturi sumus, eum gestorutn
laudatorem advocemus et speclatorem. Nihil nobis
commune cum bumanis oculis sil. Si eiiim banc gloi-iain assequi voluerimus, eam profeclo consequemur,
cuin solam Doi qu.neremus gloriam. Nam glorificanlet
me glorificabo (I lleg. 2. 30), inquil. Ac qticmadinodum lunc maxime divitiis affluimus, cum illas fperuimus, el a Deo lantum diviiias qiiaerimus (nam a i l
Qu&rite regnum Dei, et hcec omnia adjicientur vobi
[Matih. 6. 33]); sic et de gloria dicendum. Cum largitio sive pecuniarum, sive gloriae periculo vacat, tunc
illam Dcus abundauter imperlit. Tunc autem hxc
sine periculo sunt, cum nobts non imperanl, nec do*
iniftanlur; nec nobis lamquain scrvis iiluntur, sod ut
beris el liberis adsunt. ldeo non vull nos illas aniare,
ne iis subjiciamur. Quod si assequamur, iilas uobi*
cum abundanlia miilla largilur. Quid enim Paulo clarius, quaeso, qui ait: Non quaerimus ab hominibus glonom, neque vobis, neque ab aliis ( i . Thest. 2. 0)?
Quid locuplelins illo qui nibil habci, el omnia possi
del? Cmi) enim, ul dixi, nou subjicieinur eis, (unc
illas lenebimus, lunc accipiemus. Si iiaquc gloriam
Uoralis exhoriatio ad vanam gloriam fugiendam.
assequi
ciipiamus, gloriam fugiamus; sic cnim polc Deum ututm specfatorem laudatoremque quterere oporrimus, serralis Dei prajceplis, el prascnlia et fumra
lel. Restpiscamus igitur, dilecli, et boc perniciosum exuamue vestimcnlum : ipsitm discindamus c l consequi bona, per graliam Chrisli, quicuin Pairi
gloria, unaquc Spirilui sancio, in sxcula saculoruii).
dissecemus, veraque liberlale tandem liberi efficiaAmen.
savil., Icgit, Quapropter si tmum quis uwmip$erit ;
Riious recte.
is qui gloria amorc captoe est, magnum aut generosnm qiiHlpiam facile cogilare; sed necesse esl ut turpis, vilis, inglorius et exiguus sit. Qui enim pro virlole tiibi), sed u l homiuibiis nullius prelii placeal,
omnia facil, quique illorum senlentiam erroneam et
fallacem ubivis sequilur, quomodo gloria dignus esse
possil? Animadverte aatem. Si quis illum inlerroget:
Quid lu vulgus esse arbifraris? ignavam baud dubie
et desidem mulliludinem esse dicet. Quid vero? num
illis similis esse oplaveris? Si qnis aulem illum denuo sic perconietur, non pulo ipsum se lalem esse
optaturmn. Qnomodo igitur non admodum ridiculum
fuerit, iliorum auram aucupnri, quibus numqiiam similts csse velis?
6 Sin dixeris multos esse el in coactos, ideo
maxiine contemnendi. Nam si singuli conlemplu d i gni, piurimi coacii longe magis despiciendi erunl.
UuUoi-um enim insipieniia, rollecta miiUiliidine, magis augeiur. Quapropier si singulos seorsim quis duxeril \ emendare polerit; simul coaclos uon facile,
eo quod insipientia sit major , el illi inslar pecorum
agantur, muluarnque scquanlur senlerniani. Talemue,
quaso, mulliludinis aiiram seclabimiui? Ne, quaeso
et obsecro. Id enim omnia sns deque v e r l i l : id avariiiam peperit, invidiam, criminaliones, insidiag : i l lud eos qni nullam passi sunl injuriam , conlni
eos qui nullam inluleruiti , armat el cffeiat. Qui
l:oc laborat raorbo, amiciiiani novit, non consuetttd uem, neminem prorsus reveretur; sed bouis omnibus ex aniino rejeciis, cum omnibus bellum gerir,
inconstans et inbumanus. Irae cerle morbus, elsi
tyrannicus sit et miolerabilis, non semper exagilare
solcl. sed cum ab aliquibus irrilalur : al vaua glorioe
amor semper viget, nnllum tempus, ut i u dicam, esl
quo desinere possit, nisi ratio illam cobibeal ei comprimai, sed semper adesl, non modo ad peccandum
incitans, sed eiiam si quid recte egerimus, e manibus
pncripiens : aliqnando vero non sinil recle opcrari.
Quod si Paulns (Ephet. 5. 5) avaritiam idolonim serviinlem vocet; ejus inatrem , radicem el fontcm ,
vanam gloriam scilicel, quo nominc vocabimus ?
Neqne enim illud lanta? nequiliae dignum inveniemus.
HOMILIA IV.
confertim boc faciunl, scd paulalim , el eadein ipsis
lu principio erat Verbum, ei Verbum erat apud
sape repetunl, ntea facilius in mente imprimanl, na
Denni.
a principio delerrili niullitudine eorum quoe vix memoria relincre valeat, segniores cvadant ad ea q u
1. Methodo quam in eommentario usurpare destinat,
po7e, Chrftoitomut explicat cur evangelitHe aliisibi
ab IradiU sunl colligenda , desidia tandeni ex difiicuHalibus
mamatione orti $int, Joannes vero, secus; deinde quid parla. Hunc ego morem sequar, levemquo
tii Verbum exponit. Traditis ad disciplinas pueris,vobis laborem reddam : ac paulatim ei per partcs
acceplis iis , qiune in hac sacn mcnsa proponunlur ,
n"n gravia magistri slatiin imponunl onem, neqne
PATIIOL.
fiR.
IIX.
*7
5 . JOAiNNIS CIIUYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.
48
/iwii, Et sapientiat ejutnon est numerut (Psal. U i .
sic ea in iiiiimos vcslros immiuam. Weoque ipsa ile3. et 146.5), liquet ncque substanlix illius esse initium
nim vcrba proponani, non ut idem repelam, sed ut
lemporale. Audisli, In principio fecit Deus ccclum el
addam omissa. Age ergo verba rursus ab inilio adducaterram ? Quid cogilas de boc principio? Certe qnod
mus : Inprincipio eral Verbum, et Verbum eral apud
Deum. Cur cnm alii cvangelisi ab incarnatione ba3c anle omnia visibilia facla sim. Sic el cum de
Clirisli orsi sunl ( nam Matlbacns sic ordilur : Liber Unigenilo audis , In pdncipio erat, aute inlelligibilia
et aule saectila ipsum esse inlelligas oportcL
generationis Jesu Chrisii,fihiDavid; Lucas nobis oinnia
ea
quae Mariam spcctant in principioenarral. Marcus vero 0od si quis dixeril : E l quomodo ficri polest, ut
Filius cum s i l , non sit junior Patre? nam qui cx
similia fere profert,ex BaptisUe bistoria orsus), Joanncs id pauciset postilla priorasubindicavilbisverbis, aliquo esl necessario posterior est* illo a quo c s t :
respondebimus, bxc cx bumanis cogi^lionibus proKl Verbnm caro factum e*t ( Joan. 1.14 ), caMerisqne
ficisci, ei eum qui hacc qua^rit, absunliora etiam qux^
omnibus praMermissis, conceptione, parlu, educaliosilurum esse; nec esse illa vel auribus percipienda.
e, incremenlo, a*ternam siatim generalionein nobis
De Deo quippe nobis esl sernio non de bomifHiin
enarrat ? Quaenain horum caii9a sii, jam vobis dicam.
iiatiira bujusmodi raliociniorum consequenli;c ct
Cum caueri cvangelislse de iis quai carneni speclanl
nccessitali subjecla. Verumlamen ad infinuiorcs roul plurimuin verba fecissent, limendtim erat, nc
borandos respondebimus.
quipiam bunrf rcpeutes in bisce dogmatibus consistcrent; quod el Paulo Saniosatensi conligil. Ex bac
2. Dic ergo mibi: Radius snlis ex naturane solig
igiltir abjecla opinione reducens eos qui lapsuri orant,
exsilii, an aliunde ? Necessario falcndnm, nisi seHsiot ad ca-los erigens, jure ex superna ailernaque exbus vacui simus, ex ejus nalura prodire. E l lanion
sisientia narrandi principium ducit. Nam cum Matlicel ex sole radius prodeat, numquam dicemus ipsuni
Ibaius ab Hcrode rege, Lucas a Tiberio Ca^saiv, essc solari naiura posteriorem : quandoquidem uuinMarcns a baptismalc Joannis narralionem coepissenl: quara sol sine radio visus est. Quod si in bis visibiistis omnibus ilie omissis, stalim supra tempus et
libus el sensibilibus quidpiam sit qtiod sit ex aliquo,
srcculum omne conscendit, iilucque auditorum menneque poslerius sit illo; cur id non crcdis de invisitem quasi jaculatur, cum ait, In pnncipio eral: neque bili et ineffabili natura ? Cerle boc ipsum ila se babci,
consistcndi locum relinquit, neque lerminum ponil,
ul illam subslantiam decei. Ideoque Paulus (Jfrtr,
trt i t l i , Ilerodem ncinpe , Tiberium et Joannem. Ad
1. 3) co ipsum vocavil nomine, simul dcclaransct cx
ba?c, quod summopere mirandum, neqnc btc subliipso et coxternum ipsi csse. Quid igitur? dic milii,
miorem aggressus sermonem, oeconomiam sive i n - annon snccula omnia el spaliuin omue per ipsum facia
carnalionem neglcxit; neque, qtii eam narraveruul,
sunl ? Hoc confilcalur necesse est is , qui menie cailliue ante scrcula cxsislenliam lacuerunt; idquc jure
plus non sit. Ergo nihil mcdium esl inler Filium
merilo. Unus quippe Spiritus erat qui omnes movebat;
Palrem. Si nibil, ergo non posterior, sed coxlcrnus
ideoque magnum narralionc consensum exbibueest. Nam anle el post lempora stguiOcanl. Ihe quippe
niiit. Tu vero, dilecte, cum Vcrbum audis, ne feras
voces non possunl sine sa?culo vel leinpore cogilari.
cos qui dicunl ipsuin opificitiin csse; neque eos qni
Deus vero superior est lemporibus et s a 2 c u l i s . Quod
pulani ipstim simpliciter verbum esse. Multa nempe
si omniuo dixeris Filio principium esse, cave ne
sunt Dei verba, qurc el angeli faciunt; sed n u l l u i n
Pairem qtioque sub priucipio eadem ratione constiborumce vci bonim Deus esi; vcrum i l l a omnia sunt
luerc cogaris; aniiquiore quidem, sed lamen principropbelU: el prccccpia (sic enim solet Scriplura vopio. Dic eiiim mibi : Annon lerininiim alque princicarc leges Dei, pracepta ct propbetias : idc.oque de
pium Filio adscribens, atque ab illo principio allius
angelis adjicit, Polentes virtute faciente$ verbum illius
prodiens, Pairem prius exsislere dicis? Id certe
[ Psal. 102. 20] : bnc amem Vcrbum stibslanlia osl
manifeslum. Dic ergo mihi quanto spalio prxexisiit
in bypostasi, qiue a Palrc sinc passione procedit.
Paler ? Sive enim parvum, sive magnum dixeris spafllttd cnim , t d i x i , per Verbi appellationem siguilium, sub principio Palrem posuisii. Nam poslquam
iicavit. Quemadmodiun igilur illud , In priucipio erat
mensuram spatii illius duxeris, sic dices vel parvum
Vcrbum, ftleruilalem denolal: ila el illnd, Hoc eral
vel maguum esse : mensura vero duci non poiesl,
in principio apud Deum, coacternilalcm nobis signifinisi ulrinque priucipiam s i l . Itaque Palri, quaiUuin
r a t . Eienim nc audicns, In principio erat Verbum,
in le fuit, principiiun dedisti: sicque sccundum vos
a-ternuni quidcm cxistiuiares, scd Pairem nliquo v .
ne Pater quidem sine principio erii. Viden* vcruin
Ine interslilio scnioreni, ct majoris acvi crcdcres,
csse id quod a Servalore dictum est, cl diclum illud
ueve principium Unigenilo dares, adjecit, Erat in
virlulis cjus ubique argunfenluin esse? Quodnam
principio apud Deum : ila aDternus ut Paier; nuiiiillud est? Qui non honoral FWum, non honoral Paquam euim Yerbo vacuus fuil; sed seiuper Ik-us
trem (Joan. 5. 23). Novi muliis Uxc incomprebensiapud Deum fuit in propria sibi bypnslasi. Quomodo
bilia essc : ideoque raliocinia bujusinodi moveres:rpe
rgo, inquies, adjecit, Jn mundo erat (Joan. 1. 10), si
cunciamur
, quod vulgus illa assequi nequeal; vel si
orai apud Dcum ? Quia et apud Dcum Deus erat, el iu
assequalur, illa non firma el certa maneanl. Ratiociir.uudo erat : nirilo quippe claudilur lcrmino sivc
tiia quippe hominum timidasuni, et fullacet cogitaiioPalcr, sivc Filius. Nam si Mngniludhvs ejus non est
ne* eorum (Sap. 0. 14). Libomcr auiem adversoriof
%
47
IN JOANNEM I OMIL. IV. al. III.
43
. * \ , \
iv , \
. \ ,
\ - ^- ,
.
* . *
, * ,
, \

.
.
'. ,
,
, ;
, > \ ^*> , \
, . **
, \ ,
^
,
, *
, \ \ , ,
.
, \ \ \ , ,
. " ,
, *
, ; ,
. \
, \ *
\ ,
. ; , 6t* \ . "
\ ; *
\ - .
. , , , \ . , , .
, \ , ,
.
.
. \
, \ , *
. *^ ,
:, * \
\
(
\ ,
, , \
, . , \
* \ ,
\ * , \ *
\ )
\ , ; .
, . , , , ; "
, ,
. " ,
" & , , . ,
* ,
, .
, , [29] . " \
, * *
,
* .
\ , \ ,
--. , ,
, , ; ;
, . *
, * ,

. , , , *
, ; " ,
* * ,
[28] % .
, * . , , .
/ ,
,
* - . * *
/ , >
. ",
, , "
;
, ' ;

; ozt
, , /tr* ;
. \
*
, ^ ,
; * , \ ).
^
, ;
. , ,
,
; ,
, ,
, * ;

; ,
1 .
Alti .
, \
Sav. , . , et sic mss. multi.
, :, .
h
e
* Quidam .^
e . Sav. .
" Monlf ; (I. ; ), quorl
tprwMi inteiprrs. Nos Suv et 70" PI 7< 6 srruli su-
U.US I.DIT.
f Quirtam ) .
(>U'rinm ;.?);. 1.1 pau:o posi nonniilli >;,
Sir SaviS cl maxiina p.irs mss. Morcl. .
49
S. JOANMS CIIRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTLNOP
, *, , ;
* \ . ,
.
*
; "
, ;
, ,
, \, "
; ,
, *
, .
,
.
;
,
; ' , ,
.
, * '
. *, . ; *, "
, ,
, *
; \
; .
" , \ [301,
;
, ,
.
" \
, , \
. "
, .* ,
.
*. \ , ; Trjv
, * \
, ,
\ . ,
, ; , \, , ;
, , , \ , ",
\ , , ; ,
' ,
'
; , .
* . \,
. , , ,
, , ",
. ** , ,
, \;
. , ,

, \ ;
* .
\ .
, *>
, *
\
,
.
" \ ,
. " \
\, \
" ,
b
* . ; sed deesl in Savil.

ei in mss pene omnihus.
t Sic Sav. et mss. Mor. .
Mor. C l Sav. . Nat . Alii ,
, .
5 AIU ); .
* Alii ). ".
e
50
'.'
\ , ,
. ;
,
, \ . ,
,
, \
,
. , ,
* \
' ,
, *
. *
[31} * \
, \
. , ,
, * \
* \
,
. 0, *
. \ ,
, \
( ),
, ,

, * x o l
;
,
\ ^,
. \ \
, *
,
.
f
\ * * $.
,
*
,
, ^ ,
.
, \ , \
. ,

, .
. , \,
. ,
*
, \ \ * . ,
. ^
, , ,
^ ,
, \ .
\ , , \
\ \ .
, ,
.
* * '
, ,
. \
. \ , , f Alii non pauci .
Alii 6*)
49
IN JOANNEM HOMIL IV. al. 111.
50
ialerrogaverim, quld sil illud a p-opbeta diclum :

cuto et usque in soratlum tu ct (P$at. 89. 2) : an bis
Anle me non fuH aUus Deui, et post me non erilverbis lerminos ipsi ponit? Nequaquam ; sed ailei(l$ai. 43. 10)? Nam si junior esl Palrc Fdius, qm
nilalem j.igniiicai. Idipsum bic cogila. Non lerminos
ntodo d i c i l , Post me non eritf Num ergo Unigeniu pouens ila loquuliis c s i : ncque enim dixit, Princisubsianliam tolleiis? Necesse enim est aul eo audapiiim babuit; scd, ln principio erat; hac voce, Erat,
ri.pprocedcre, aul uuam admillere divinitatem in prole deducens ul Filimn sinc principio esse cogiiares.
pria bypnslasi Pairis et Fifii. Quomodo anlcm illud,
At, iiiquies, Paler cum nrticiilo dicilur, Filius ver*
Omnia per ipsum facta sunt (Joan 1 . 3 ) , vennii est?
sinearticulo(a). Quid cro cum apostolus dicif, Magnl
Nam si xvum esl illo anliquhts, quomodi id quod
Dci et Salvatom nottri Je$u Chrhti (TU. 2. 13); et
aiile illum c s l , pcr ipsum faclum fuerit? Videlisne in
rursnm, Qui esl super omnia Deits (Rom. 9. 5)? CTC
quantam lemerilalem scmel abjecla veritate procesnainque bic sine articubi Filium memoravil. Idipsnm
ficrinl? Cur non dixil evangelisia, ipsum ex non cxde Palrc observcs. Nam ad Pbilippenses scribens sic
sianlibus factiim esse, nl de omnibiis Paubis bis
ait : Qui cum in forma Dei euet, non rapinani arbilraverbis asserit: Qui tocavit ea qnm non sunt tauqnam
tu* e$t esie se aquaiem Deo (Piiilipp. 2. 6 ) : el ad R/i quw $unt { Rom. 4. 17 ) ; sed d i c i l , In principiomaios: Cratia vobis et pax Deo Patre nostro, ti Dotrat? hocenim contrarium e s l i l l i ; acjurc nierito Dctis mino Jesu Chrhlo (Hom 1. 7). Alioquin vero supercniro neque Gt, nequc quid seanliquius babcl; vcrum
vacaneum fuissel bic articulum praoponere^cum supra
banc genliliuin verba sunt. Dic el illud niibi: Annon
frequentor appositus fiirrit. Quemadmodum oniin ciim
dixeris crealorcm crealis operibus incomparabililer
de Palre dicil, Spirim$ e$l Deus (Joan. 4. 24); qma.
excellentiorem esse? Cum ergo ipsis simile foret id
articulus Spirilui non prnppositus esf, non iden inquad cx non exstaiiiibus essel, ubi esset illa incomeorporcnm csse Deum negamus : sic ei boc bc,
parabilis excellenlia? Quid aulem esl illud, Ego pri
eliamsi Filio aniculus non prxponatur, non minis
nms ef ego posl hcec, et, Artte me non fuit aliu$ Dent
lameri Dcus est Filius- Qua vero de causa ? Cum enim
(l$ai. 41. 4. et 43. 10)? Nam si Filius non sil ex ea- Deum et Deum dixit, nnlltim indioai nobis divinilalit
dem substanlia , alius esl Deus; si non coarlernus,
discrimen; imo prorsus conlra. Cnm enini prius
cst posl illum : ac si non ex subsianlia prodiil, padixisset, El Dcus eral Verbum, nc quis pularet mino
lam est ipsum facltim esse. Quod si dixerinl hxc nd
rcm csse Filii divinilatem, sbttim vcrse divinitatisejiis
Jiflerentiam idolorum dicta fuissc , quomodo nou
documcnla proferl; aternitatem nempe sic resumens,
concedent ad differentiam idolorum soium verum
IIic erat principio apud Deum (Joun. 1. 2 ) ;
l>eum dici? Quod si boc eiiam ad diflercniinm idolocreandi vim ctim addit, (hnnia per ipsum fttcta snnt,
rum dictum s i l , quomodo lotam senlenliam interel $ineipso factum ett nihil quod faclnm esl (Ibid. 3) :
prelaberis? Post me enim, inquit, non est alius Dens. id quod maximc Pater cjus pcr propbeias tibique subNon ejiciens Filium boc dicit, sed signiilcat, Deus
stantise cjus argumenlmn esse dicit. Ac rrcquonler
idnlicus post tne non esl; non quod Filius non sit.
hoc demonslraiionis gemis propbelx versant: ncque
Kliam , inquics. Quid igilur? illud, Ante me non fuii ad bnc soltim, sed ul cliam idolorum cullum lollant.
/tNf Devs , ita accipics , quod ncmpe idolicus detis Nam dii, inquil, qui cwlum et terram non (eeeruut,
ion fueril; ai fucrit sallcm ante eum Filius ? Ecquis
pereant (Jer. 10. 11); ac rursum, Ego manu mea exda-mon b:rc dixeril? Ne ipsum quidem diabolum id
tendi cainm (Uni. 44. 21): oslendensque illud ess(v
piilo diclunim esse. Alioquin aiilem, si non est co;edivinilalis argiiineritum, id ubique ponil. Ipse aulcm
lcrnus Pa'ri , quoinodo iniiriitam ejus vitam dixeris ?
evangelisia, bis nou coiilentus verbis, vitain ipsuin
Nam si prtncipium antcrius babet; cliamsi iniinilus
vocavii ci lucein. Si iiaqiie semper cum Palrc eral.
M I , non tamcii iiwnensus crit : iinmensum euim
si oninia ipse condidil, produxil ci conlinci (boccniiu
ulrinque immensuro csse oporlel; id quod cliaui
per vilam significavit), si omnia illmninal; quis ila
Paulus declarans dicebal : Neque principium dierum,
slullus erit ul dicat, cvangclistam b rc verba ul diviueqnefinernvitte habent (Ilebr. 7. 3 ), ei principionilalem
ct
cjus minuerel induxisse, quibus a?quali(as
line carere dcclarans . Qtiemadmodum enim bor, sic
parilasque demonslrari poteral? Ne, qua?so, coiiCuntieqiie ilbid finetn babel;cum neque bic finis s i l ,
I.miiis crcaturam cum Crealorc, ne nos quoque au
neque illic inilium.
diamiis : Coluerunt creaturam pr<e Crealore (Rom. 1.
25). Eiiamsi enim de cxlis baec intelligenda dicanl :
3. Verbum ti viia esl CBlernum est.Objeclio luvreiide bis loqnens omnino probibuilne crcaUira
corurn : Filim dicitnr sine mliculo, refutalur.aiiamen
colalur, qui gemilinm crror esl.

Quomodo aiilero ctim vila sil, fueril tempus cum non
t
4. tervhute idolorum tws UberavU Christus. Do essel? Vila enim semper, ac sine principio c i (inc
gmala iion prosunt ad talntem, si vita &il comtpta. Ira
esse nemo non faleaiur, si illc vere vila sii, tit revera
celeriler exstingnenda. Laudes hominum vel cx graiia
e&i. Si vero fuil aSiquando cum non esset, quomodo
*fila aliorum sit, qua? aliquando non fuil ? Quomodo
(a) Hoc ros| ioit illud Kvanjjclii, *a\ 6 ^ ^
*>,
igitur, inquit, Joannee principium posuii dicens, In
^ . \ibi cum ariiculo dicilur dc Palre,
principio erat? Illine voci, qnacso, In principio, el illi,; h siiic arindodc Filio. Undearguebanl impie Ariuuv
Anoitun , riliimi nou csseum : quod conlrarii cxemplw coufulat rtirvi-oMonius.
O a d w o , qiiando dc Paire dioil proplicla : s<r-
8. JOANMS CIIK^SOSTOM
ARCHIEP. CONSTANIINOP.
pvodeuui, velex odio neganluf. Ne ilaquc bujus-snperiorcm esse, non u i a l a infcrrc, sed mala pali.
Cum irasceris igitur, ne dicas : Prorsus obsi^lain
modi maledictionl no> subjiciamus. Ideo vcnil Filitis
ego, prorsus i r r t i a m in illum : neque raonentibtis u l
Dci ut nos ab boc cullu erueret; ideo scrvi formain
iram cobibeas dixeris : Non p a l i a r u l postqtiam ille
irci*pil, ut nos ab illa servilute liberaret; ideo spulis
mibi illuscrii, impune abeal. Neque enim te unquaiu
el colapbis deboncslatus, ideo morlem turpissimam
irridebil, nisi quando ad vindiclam (e conluleris: sin
passus esl. Nc, qtixso, ba?c omn.ia Lnuiilia rcddamus,
te quiescente irriserit, ut stultus id agot. Tu vcro
ncque rursiim ad prisliiiam redeauius impielatem,
cum viceris, ne q u x r a s gloriam a siultis, sed ea conimo in longe gravioreni : nou eniin acquale est creal o n M i s csto, quam a sapicnlibus asseqticris. Imo vero
luram colcrc,et ipsuin Crealorcniadcrcalurarmn vilicur tibi parvum illud ac vile ibeairum bominum
talein, quanium in nobis est, deprimere. Nam ipse
cniisliiiio ? Ad Deum sialim respice, el ipse tc laudainanet qualis est, autem idem ip&e ct inquit, el
anni tui non deficient (Psul. 101. 28). Glorificemusb i l : quo laiidaiite nemo debel ab bominibus gloriam
qnsnrere. Homimira quippe laudes plerumque vcl ex
ijrilnr eura, s n i i acccpiinus a palribus : gloriiicemus
graiia prodeunt, vel ex odio neganlur; nibilque lucri
cum el fide et operibus, nihil enim nobis ad saluicm
aiTcnml: Dei vero judiciuro hac inacquabililale vacai,
I rosunt dognnaia pia,si vitasilcorrupia.Qtiainobreni
illaoi coiicinuemus ad Dei placitum,omni lurpiludiue, mullajnquc laudaio afiert utililaiem. Hanc igilur laqdem sequamur.
injuslilia, avarilia longe abacta, lamquam bospiles
5. Exiracundi imagme, quantum malum sit ira proel advenao, ct a praesenlibus longe alieni. Si diviiias
balur. Contra eo$ gui superstiiwse tempora ob$ervant.
quis mulias babeat et pradia, sic iis utatur, ut pere Visne discere quanlum sil malum ira? Prasens
griaus qui paulo posl velil nolit discessurus esl. Si
quis ab alio injuria lacsus s i l , np, immorlaliler ira>calur, eslo dum alii rixaulur in foro. Neque enim in tcipso
turpiiudinem ilLim tam f n c i l e deprebeudes, a n i m o
imo ne aJi(|iio quidcm icmpore : non ptus euiii) uno
nempe tunc (enebris et. cbrtelaie obvolulo; scd ctim
die nobis ad iram concessit Apostolus : SQ1 inquil,
vacuus es, tunc in alits lua contemplarc; quando
non ocridut super iracundiam vestrnm (Ephes. 4.ita26).
judicium t,uura corrupiuni non est. Yide mibi ( u r b a i n
Et jure (juidem : opiandum quippe est, et vix caveri
circumfluentem, c l iralos, ac si. fiircrent, in mudio.
polest, m nc in lam modico spaliaquid moleslum
turpiter agentes Cum enim ira in peciore effervcscic
accidnl. Si autem nox nos apprebendai, res graviorcs
ei effcralur, os ignem spirat, oculi igneni eniiuuui,
evadunl, memoria iiigenlcm nobis ignem colligcnu,
infbtur undique vullns, incomposile manus j.nciannobisque per lemporis spalium luec accrbius scrul u r , ridicule pedes exsiliunt, el insultanl l i l e m dirilantibus. Anlequam ergo oliiitn bujusmodi oocupemere conanlibus; iiibil irali diflerunt a Direnlibus ,
mus, el veberoeiilioreui accendamtis rogum, jubel
cum bacc OUIUIA nyllo pradili scn&u peragunl; imo
maluin prxvcrtcre, ct cxsliitgucre. Vebeinens quippe
ne ab asinis agrcslibus, calcilrantes, mordcnles. Sane
esl irae niotus, omnique flaimna aculius. Ideo eelcrivir iracundus roodestc agere ncscil. Deinde post taritale muUii nobis osi opus, ut flammam praveriamus,
lum excitalum risum, ubi domum redicrint, ad se
necsiMamus assuigcre. IIic qtiippe morbus mitUorum
r c \ c r s i , dolore simul ac mem agiiaulur ; animo volrausa malorum efficitur. Domos euim lotas everlit,
ventes, quinam rixac prajsenles fuerinl. Postquani
velcres solvit consueludines, non consolabiles traenini ceu furentes de spcclantibus niliiJ cogilavcraiit,
goedias brevi icmpore ac momenlo parit. Nam Moresipiscentes pnstoa secum repulant, num amici,
mentum furoris eju$, ruina eju$ (Eccli. 1. 22), inquit.
num inimiclspeclalores fuerint. Nam perinde utrosNe itaqtie feram baiic sine freno sinamus, sed caque metuunl; illos, u l se irnprobanle- majoremqne
niuin ipsi undiqtic iorlissimtim, fuluri judicii melum,
b i f i T e n t e s pudorem; lios, ul de sua. turpUudinc gauinjiciainiis. Cum te amicus kcserit, atii familiaris condeules. Quod si ad plagas usquo muluas rixa procilaverii, cogila quauta erga Deum peccaveris, et
n p e r i l , lum melus gravior, ne quid delerius verbepcrpende lc si moderalius cum illo agas, militis tibi
judicium illud constiluere. Nam ait, Dimitte, et dimit- ralo accidat, ne subsequens febris inorlein iuferal,
tetur vobit (Lnc. 6. 37); staiimqtie morbus aufiigiet. vel tumor curalu dilTicilis in exlreinum periculiun
conjiciat. Quid c n i m m bi piigna opus c r a l ? q u i d
Ad bxc consideres velim, nuni aliquando in frirorem
c t i n U i m e l i i s etrixis? pereanl el ba3C el illa. Tuncq.ic
acins, lc contimieris; el nwn ariquando etiam ab ira
omnibus hisce fluxis rebus maledicunl, q u * rixandi
abrcptus fueris : iilrorumqiie comparaiiouc lcmpocausa fuere. Iitsipienliores vero et malignos dscniorum, ad eiiieudatioiiem valdc jnvaberis. Dic eniin
nas, el horam tempusquc crimiiiamur. Verum non
niibi, quandonam teipsum laudasli, cum ab ira supeb o r a mala in causa esl; n u l l a quippe bora mala :
ralus cs, an cum stiperasii? cum primtmi acneque kscc a maligno dxmone proiiciscuntur, sed ex
cidii, nus veheinenter incusamus, erubescinms, ctiaui
ncmine argucnte, ac multa nos et verborum et gc* n e q u h i a r i x a n l i u m . Hi n a m q u e et dxmonas a l i r a b u n t , et sibi ipsis inala inferunt. Sed cor iulumcscit,
slorum subil poenilcntia? cum airiem supcramus,
inquies , et a conlumeliis mordelur? Id el ego novi ;
griiidemus, et quasi viclores cxsullamus? Victoria
ideoque miror eos qui malam lianc feram coorccnl.
iMiim conlra iram cst, non cum par pari referimus
(bxc quippc extrema clades est), scd cum scquo
enim velimus, possiimus morbum dcpcllcre. Ctir
niimo omuia patiuiur c l audimus. Hoc quippc esi
cmm cum principcs viri noi cotiliiuiclin afficiiiuc, kj
f
1 JOANNEM HOMIL. IV. al. III.
5!
" \ :
, \
\ , ,
. *
\, ;,
, \
, > y.al
, \ . , \
, *
, \ .
' , , .
" . ,
[32], .
, ,.
\
,
. , \
\ ,
,
.
\ . II /5/*
, , , .
, , ,
- , \ ;
- , Cov, . " \ - * ,
, . \ , . \
, *
* , ,
, " ,
\
.\, ' \
, ,
,
. \ ,
\ ,
* , - . \,
\ ; \ .
, \

. , \
, , ; \
. \

. *
, * , \

,
\ ; ,
. .
\ , ;
-, \ . *
\ ,
, \, , :;
( ),

\ .
. , , ,
. , ,
. ,
, ; *
,
, ,
, ;
, .
\ * ,
, * ; * \
\ ,
;
.
, *
,
\ , , \
.
. \
\ ,
; \ \
; , \ \
. * .
.
, \
\ , *
,
, \
;
<* ;
, \
,
. .
[541 * ,
'. ; .
.
; * ,
^ , - \
/. * ^ ,
, ,
.
,
[33J , ,
,
.
, ,
, \ *. ,
* Sic Savil. et omnes pene mss. Morel. ;
^ .
* Morel. .
f Q u i d a m .
* Sic Mor. Sav. . Paulo post idem ^'. Sav. .
I Sav. .
^ Sic Mor. Scd ' hic cl infra a Svil ol I >J*.
a
* Sir Sav.el mss. Mor. vero -.- 5/:. ;
pl'irimi ab^sl.
* ; V;.
S. i O A N M S CHRYSOSTOMI ARCIHEP. CONSTANT1NOP.

, , ,
, . , ,
, .
, .
\
, ,
-
54
, * . \ ,
\ , \
,
, * \ * ,
, , , , \ ,
. *.
* Sic Sdvil. ct mss. quidam, Morel .
E \
, \ , . ,
oC ,
\, , \ .
.
. \ , \
, , ,
, \
, \ ,
, , . ,
\ , , . "
, \ , \ - ,
, \ , * . , . * , * . , \
\ * , , \
, \ , * , \ . , ,
, , \ *
.
.
,

,
( .^.
.
>),

> & , > . \
, \ \ .
,
, ,
, , ' . - ; ;
< \ [55] , ; " '
- , , \ \
,
, , ' :,
, , \
, . \
. - , ;
, ,
[50]
.
, ; *
, " ,
* '
. ' .
, , . *

\ \ ,
* \ , ' >, ,
; ,
. ,
\ ;
, \
, ,
. '
' * . ,
,
, ,

" ,
* "
. , . ;
, .
, \ ,
. ' \
\ ; \
, *
, .
'
. '
. ; " ,
, * , ,

; , ), \ ;
, ^ ,
\ \
. " , \

b
* Alii .
Sk Sav. el mss. Mor. vcro .
. . Sav. . Ibid. Sav el mss. fere

omnes tl . Mor. el .
Sic Morel. Savil. , . . IbU)
. . Sav. .
e
;>->
IN JOANNEM IIOMIL V. al. IV.
agimus? nonne quia tiinor, non minor quam

ira, iio* deterrcl, ncc vel a principio iratn ertiinpere
sinil? Cur porro servi a nobis millc conlumeliis
oneiali, omnia lacili frruiit? nonne quia et ipsicodem vinculo ligantur? Tu vcro ne solum Dei limorcm cogiics, sed eliam le lunc a Dco coniiimcliis
aflici qui jubel le lacerc, el omnia palicnler feres.
Dic le lacessenti : Quid faciam l i b i ; alius mibi c l
manum el linguam cohibcl: eritque dicluin i l l u d , ei
libi et ipsi philosopbiaj malcria. Nunc aulem boniinnm gralia ciiam imolerabilia ferimus, el iis qui nos
lacessunt saepe dicimus : Illc me lacessivii, non lu :
Deo auteni ne parem quidem reverensiam exbibcbinius? Ecqtia nobis eril vcnia ? Animx nostro? dicamus:
Deus nos nunc lacessil, qui manus nostras cobibel: ne
insiliamos, nec minore Deum quam bomiiies obsequentia proseqnamur. Ad boc verbtim exbormistis ?
Scd non tanlum ad verba, sed eliam ad opus vus
eiborrescrrc cupio. Jussii Dcus nos cohjbis ca sos,
t
Mii babenl, nas, loco, tos.
54
non modo fcrre, sed etiam ad pejns qiiid-jiani paiieiK

dum nos offerrc. Nos aulcm cum tanta violenlia obsislimtis, III non modo nos ad male paiiendum non
offeramus, scd etiam nos ulciscamur; iino sacpe
priores manus iiiferaimis, nosque vinci pulemus ,
uisi paribus afiiciamus. Nain illud gravius est qtiod
nos vincerc cxistimemus, quando exircma clade afltciiiiur, cl bumi prostrati jacemus; ae mille acccplis
a diabolo vulncribus, de illo vicloriam reporlasse
credanuis. Quamobrem, rogo, discamuft quis sil Iwjiis
victorix modus, el hanc morum speciem adeamus.
Siquidcm male paii, idiptum csl quod coronari. Si
ergo volmmis nos a Deo viciores proclainari, in bis
ccrtamiiiibus ne legem sancularium agonum scrvcmus, scd legem a Deo pro bis cerlaminibus posilam,
ut omuia a?quo aninio feramus. Ila enim el adversarios cl prxseniia omnia superabimiis, et promissa
consequcmur bona , gratia el bcnigmcale Domini
noslri Jesu Clirisli per qucm el ciun quo P a l r i , siimilque Spirittii sancio, gloria, imperium, bonor,
nuuc ci scnipcr, et iu srccul.i sseciiloruin. Ainen.
f
HOMILIV V.
C.\r. I. v. 3. Omnia per ipsum facla sunt, ct siue ipso
allondiic, n vos boc diclum ciTugiai; el agn inleriin
faclum est nihil quod faclum esL
ad illoruin iiiorcm lcgauuis : boc paclo enim inaiiifcsiior erit absurditas : Quod factum etl, in ipso viln
i . Mnyses bistoriam Vcleris Tcslamcnli a scnsilierut. Yitam bic Spirimm signiticarc dicuui. Scd viia
bus nobis ordilur, et ea pluribus emuneral : nam
ciiani lux a)-pcllaia bic occunit; subjicil enim ,
it, Jn principio fecit Dcuz calumel terram (Gen. 1.1):
vila crat lux Iwminum. Serundum ilb>s crgo lucciu
taiude adjicil lucem factam , secunduin cabmi (),
bnmiiiuin bic Spiritum dicil. Quid igilur?Ctim sul>stcllartun nalurani, oninigcna animalium genera, ne
dil, Fuil homo missus Dco, ut teslimonium perhibcret
singula prosequenles longiorcs simus. Ilic auicni
de lumine, necesse est ul dicanl, boc ciiam dc Spievangelista uno verbo complccii;ur omnia , ci illa
rilu
profcrri. Eum enim qucm supra Vcrbum dixii,
nenipc el illis supcriora. Et jnre ccrte, quia illa auiii scqncnlibiis Dcum, vitam, el lucem nominai. \ ilu
riiloribus noia sunl, el ipse ad praeslantius argumenerat, inquil, boc Yerbum , et b.rc ipsa vila lux crat.
imn properat, ac lolum opus aggredilur, non deopeSi ilaquc Yerbuin viia erat; Vcrbnm autem quod
ribus, sed dc Opifice el Creaiore dicturus. Idco
est viia , caro faclunt est: viia caro facta csl Iioc
Moyscs quidem , elsi minorem creationis parlem agest, Ycrbum ; el ejus gloriam vidimus, quasi Unigegrediaiur ( nihil enim nobisde invisibilibus potcsLiniii a Palrc. Si crgo dican Spirilun bic vilam vocari,
libus narravii), in illis versaiur : bic vero, qui ad
vide
quanta absurda scquanlur. Spiridis cnim incaripsum Crcatorcm ascendere festinat, jtirc omnia
nalus fueril, Filius : Spirilus cril unigenitus
prxiercurrit, et haccquae illc dixit, el ca quac ipsc
lacuit, paiicis complcctilur, Omnia per ipsum faclaFilius. Si non ita rcs fucril, dum boc ciTugicnl, iu
*nnt. Ne vero putes ipsum ea lantum mcmorarc qua3 aliud longc absurdius iucident ita legenles. Nam si
Moysee narravil, subjungit, Et sine ipw factum est confileanlur tlltid de Filio diclum esse, nequc inlcrnihilquod factum: hoc cst, rebus factis, sive stib punganl, nec legant ut nos legiinus, ipsum Filiuin a
seipso faclum csse dicant oporlet. Si enim Yerburu
agpeciam, sive sub inlellectum tantum cadanl, nibil
vila erat; si quod faclum esl, in ipso viia c r a l : ip-'
sine FUii virlule produclum esi. Noque enim punsum in seipso c l pcr seipsum facltim csl sectinduiu
<lum apponemus poslillud,iVf7<t7, ulliaeretici faciunt.
1111 enim cum velint Spirilum crcalum essc, ita le- banc lcclionem. Deinde quibusdam inlcrposilis acljigunt : Quod factum
in ipto vila trat. At sic b.xccit: El vidimvs gloriam ejus , gloriam quati iJnigeniii
Pulre. Ecce secuudum illonnn qui ila loquuniur
nullo modo inlclligi poleniiit. Primo euiin bic non
leclionem Spirilus sanclus, unigcnilus esse Filius dcopporiuna Spirilus mentio esset: quod si landeni id
prebendilur. De illo enim bxc omnis parraiio insiivoluisset, cur tam obscure loquulus cssci ? unde enini
tuilur. Yidelisnc, quando a vcrilate sermo abcrral, iu
consut Iioc de Spirilu dicium csse? Alioquin auiem
qtue prjccipitia abeal; et quol absurda parial? Quiil
secundum bancscriem compcriemus, Spiritum ,
f
sed ipsum Filium per seipsum facium esse. Yerum

(0) Id e i i , firmamcaium.
luxla Boisium hxc , qnod est vila , delenda^sunt. Hauc

%LTO iinmuiaiioiieni, ad nullius exemplaris ftdenijiidncera
aggrodilur.
8S
S. JOANNIS CHKYSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTINOP.

3fc
faclmii
non
esi.
Vidcn'
qiiomodo
pcr
brevc
boc
addtigilur? Spirilus, inquies, non est lux? Est quidem
(auiciitum absurda omuia qiue suboriri poleranl e l i iux, verum hic non de illo agiuir : quandoquidem et
minavil? Pcr id eiiiin qnod inlulil, Sine ipso factum
Deus Spiritus, hoc ftst, incorporeus; sed non ubicume*t nihil, et per iliud addhum, Quod jaclum e$t, inielque Spirilus dicitur, Deum esse dcclaratur. E l quid
locluaiia simul coniprebendil, Spirilumque sublraxit.
iniraris, si id de Patro dicamus? Neque eiiim de PaGuni enim dixissef, Omnia per ipsum facla sunt, el sine
raclelo qooque id dixerimus, qnod ubictimqtie Spiipso factum est nihil: ne quis diceret, Si omnia, ergo
rilus dicilur, id dc Paractelo inielligaiur: quamvis
Spirims per ipsum facms cst, hoc additamenlo opus
boc nomen ipsi inaxime compelal: allamen ubi Sptfail. Ego, inquit, si quid factum est boc per ipsuni
rilus lcgilur, non seinper Paraclelus cst inlclligendus.
faclum csse d i x i ; sive bivisibile, sive incorporeum,
Nam el Clirislns l)t?i virlus et Dei sapienlia vocaiur ;
sive iu cado faclum sil. Ideo non simpliciter omuia.
al non sempcr ubi Dei virlus el Dc* sapientia dicilur,
dixi; sed si quid facluni ost: boc cst, qu;c facla suni.
Cbristus iudicalur. Sic et hoc loco, licet Spirilus
Spirilus vero faclus cst. Viden* accuraiam doclriilluniinet, non tanien dc ipso iiiiuc loquilur evange*
nam? Rerum sensilium crcalionem mctnoravit, qnam
lisla. Altamen his exclusis absurdis raliociuiis, illi,
anlea Moyses docuerat : deinde jam imbulos ad sub
qui scniper veriiaii reptignaul, diccre non desislunt:
limiora ducens, incorporea nempe el invlsibilia, SpiQuod faclum est in ipto vita eral (v. 14}; id cst, Quod
riliun saucluin ab omni crealura sejunxil. Sic el Paufaclum esl vila cral. Quid igilur ? au Sodomonui
lus bac gratia inspiratus diccbat : Quonium in ipto
suppbcium, dibrvium, gebeiina el mille res bujuscreata sunt omnia (Col. 1.4 6). Hic vero rursum eammodi vila eram ? 9ed de crcaiione nobis esl scrmo,
dem accuralionem observes velim. Idern namquc
inquiunl. Orte illa quoque ad crcalionem pcrlinenl.
Spiritus banc quoque niovebal aniiuam. Nc quis eniin
Verum ul alitinde etiam illoruiu scnlciiliain validius
rem faciam quainpiam a Dei croalione rcmoverci, 00
confutemus , iutcrrogabimus illos : Num quacso
quo4l ipsa invisibilia essonl; neve bis Paraclelum adlignum vita csl? num lapis, iiianima baic el iromoiniscercl, pnciermissis sciisibilibus, qu;c <imuibus
bilia? an bomo oinnino vila esi? Ecquis boc dixenoia erant, caeleslia cniuncral bis veibis : Sivc tlironi,
iu? Nou enim ipsa vila bomo , sed viiac capax bomo
sive dominationes, she principatus, sive poiestales (1 bid ).
est.
lllud enim, Sive, singnHs apposiinm, nibil aliudnor2. Vide rnrsum bic absurdilalem : nam bauc sebis significal, qiam boc, (hnnia per ipsnm facta snni,
qticmur diceudi seriem , ul biuc rorum insipiemiani
et tme ipso factum e$t itiltil quod faclum esl. Qtiod si
discamus. Sic nihil usqtiam illi dicunt quod Spiritui
ilbid, Per, diminuironein significare pules, audi procoiupelcre possit. Poslquani enim iude exciderunt,
pbetam
dicenlem : lnitio lu, Domine, terram fumtast\
bominibtis illa adscribunl, qunc de Spiritu digrve dicla
et opcra mammm tmirum swU cosli ( Psal. 101. $<>).
fuisse pulabant. Cirternm jam leclionem examinenius.
Quod dc Paire ui crualorc dicimn est, id tle Filio
Oeatura nimc vila dicilur; ergo ltix cliam est : deque
dicil : non diclurus, itisi trealor, ncc lantum miniilla leslilicatwrus venii Joannes. Cur crgo non el ip>e
lux est? Nara Non erai ille lux, inqiiit. Alqni cx crca- stcr cxislimalus cssct. Quod si bic Pei' ipswn diralur,
Itirarum numcro erat. Quomodo ergo oon cst lux ? non alia de causa dicitur, quam ne quis Filium uon
gcniluni csse suspicclur. Qiiandu(|iiidein quod socmiquomodo Jn mundo eral, et mundus per ipsum faclut
isl? creattirane eral in crealtira, elcrealiira per crea- dum crealionis dignitatem nHiil niiims babeat. ((iiaiu
luram facta esl? quomodo Mundus eum non cognovil?Paier, audi ipsum dicenum : Sicul Paler suscitat moran crealtira crealuram nnn novit? Quotquot auiemre-tuos ei vivifical, tic el Filius quot vull vivi/icat (Joan.
Si ilaque de Filio dicatur in Veteri Testaceperunt eum , dedit eis polestatemfiliotDeifieri.5.21).
Scd
mcuto,
Initio
tu Domine, lerram fundasli, inaniresla
sat risui daitin est. Hanc monstra verborum vobis decsl creaiionis dignilas : sin dc Palrc propbclam id
inceps cotifutanda rdinquo, nc nos ba?c risum raoloquutum dixeris, Paulum aulein Filio adscripsisse id
vendi causa premisissc videamur, tcmpusque fnislra
leramus. Nam si ha*c de Spirilu non dicla sunl, ut jani quod de Palre dicmm cral; idipsuin lamcn s<'que(ur.
Noque enim id Paulus Filio competcrc sLHuissel, nisi
demonsiralum csl, iieejiic de creaiura; el eamdem
adiundiim cerms, parcm esse dignitmem. Exlrcm:i!
tamen ilii lecionem lueaiiliir : illud omiiiuin absurnatuqiie audacine cssel, ea qu;o inccmparabili natur.c
dissimum sequettir, ui diximus, quod Filius per se4
ompelercnt, minori et inferiori adsrriberc.
ipsum faclus sil. Si ciiim lux vcra Filius est; lux
t
5. A l neque mitior, neque infcrior Patris substaiilia

aulcm ba?c vila erat, vilaquc in ipso facla esl : nersl Filius. Qiiapropicr boe soluni de Filio ausiis
eessario fllutf consrqiiiLiir secund.im eorurn leciionem.
osl Paulus diccre, scd clinm alia similia. Nam illud,
Idwo bac omissa, ad legiiimam veniamus lcclioncm
l.x quo, quod lu solius P.ilris dignilali adscribis, illc
vi inlerprclaiioneiii. Quanain illa esl? U l in IKCC
verba , Quod factum est, lermincnuis senleutiam : de Filio dicit bis xerbis : Ex quo totum corpus, pcr
deinde ab boc diclo incipiamus, i n ipso vita erat. Hocnrxus et cortjunctionet submimstraltim ei contlruetum,
crescit in augmentum Dei (Colo$$. 2. 19). Nequc boc
aulein ille vull signiiicarc : Sine ipso factum etl niliil
qnod factum e$t. Si quid, inqiiil, faclum cst, sinc ipso solo conlenlus est, sed et aliunde vobis obstruxit ora
!:i Morel. Icgnir,
Filiu*.
Alii babent, sivc in liominibus*
IN JOANNEM HOMlL. V . al. IV.

* 6 ; ; ;
OJ ;, .
'. "
\ ,
.
.
" > ,
,
. \
. *
* * \
. \ ;
, .
. *;
r<5> , *
; , \
;
; ; "
. ,
. * .
, \ ,
, \ . \
( , ),
\ ,
* , , *
. [37]
, ,

. , \
, .
; , " , , > . "
,
.
, ,
\ . $

; ,
, , ,
, .
, , )

* , ,
. , , , ' ,
, , .
, *
, , . . ; *

* , \
, ,
^ .
\
" .
\ .
c
* Alii 6 jiot . Paulo post exislimat Boisius legendum , scd in omnibus

e*.pmpiaribus legitur, ei bene babel
* Sic Sav. in Mor. desidcralur.
Sic Sav. el mss. Mor. -
d Savil. .
* Sic mss. plurimi, rt. o\ n.iijcdura, S;iv Editi .
* Alii ; .;.
. "

, * ,
\ ,
, ,
, . , , *
, , , ,
,
, . , , ') , ,
, .,
1)
, \
, \ , '
. ,
AC , , * , *
. *

, "
*
. \
\ , , ,
, ,
>
, \ , \
. \
, ^ ,
. \ ,
[38] ,
\ .
*. '' *, . ^
\ , .
, \ , ,
; , \
,
. \
) , \
, , ' ,
, \ .
, \, *
! ' \ ,
, " , *
) . " *
, , \ .
\
'
, '
\ , , ,
,
. \ :,
. ,
. \

".

, " , ,
\ (
h
Alii :, bjs.
M^s. |i!uriini iciav .
57
S. JOAKNIS CllHYSOSTOMl
\ ),
4 ,
* *
,
-^ . * .
, ,
,
iv * \ ;
, , . \ \ , \ '
, , .
*
, , *
> \ ' ,
* ,
* , *
, ,
,
. " , ,

* , \ ,
, , , *
[59]
, , ,
,
.

\, \ .
\
, \
.
, , \
, ,
, \ . " ,
\ ,
, , . " *
" ,
. \ \
.
" , > , \ \ \
,
. **
,
. \ \ ,
- * **,
.
, , ' c
.
, ,
,
. ,
r/rt " , ,
\ , * .
, , ; , , .
,
,
,
, ,
,
Sic Sav. . Morcl. *. Savil.
^. * Sic llor. Sav. . * Sic Mor. cl cod.
tUO. Savll Cl cod. 705 /
JlCIIIEl. CONSTANTINOP.
58
, . ,
\, .
*
\ ,
, \ *
,
. \ , ,
, . ,
\ ,
. *
\ \ ,
, ; " \
, * .
\ \ .

, * .
[10] , . \ ,
, \
. \
, , * , \
-t
. \ , ?.:
.
9
*. , *
\ , \
. \ , * . ,

*
, *
, , .
, \,
. "
,
,
, \ . ; "
. *
\, \ * \ .
, ,
\,
,
. ,
, .,

. \ ,
\ , \
,
,
* ,
. \
\, \ , \
, *
, , * ,
,
\ , :
, . *
%
deosl qiifbusdam mss. qui babenl Infn

. * Sic duo mss., rp.cle. ut videlur.
Kdili et alii niss. ' /^. f Alii
. 6 Mor cl quidani mts . Savil. c l
alii utruraquc diciiur.
1 JOANNEM II >MIL. V . al. IV.
sg
eiim i l M , Per quem, qnnd mlnorem significare dicfo, Paier habet vilam in $emetipto, $ic dedit el Filio habcre
Patri adscribil. Fideli* enim Deus, inquit, per gnpm vitam (Joan. 3. 26). Scd sicut Patrem non ideo comvocati e$tis IM $ocittatein Filii eju$ (I Cor. 1. 9 )posUum
; el
dixeris, eic nec Filiutn dicas. Elenim alibi
rtirsum, Per volmUalem ejus (Ephes. 1. 1 ) ; el alibi,
quoque dicil, Lux eti Deus (1 Joan. 1. 5); et nirsu.s,
Quoniam ex ipso, et per ipsum, et in iptum oituiia
Lucem habilat inacceuibilem (1 Tim. 6. 4 2 ) . I I i c
(Rom. I I . 36). ltaque uui Filio illud, Ex quo sed
porro omnia dicta sunt, non ut compositionem suspieltani Spirimi Iribuiiur. Etenim Josepho angelus d i cemur, scd m paulalim ad d o c t r i n a 3 ctilmen evebamur :Gum enim non facile a vulgo inlelligi possil, qua
crbat: Ne tinieas accipere Alariam conjugem luam
rationc vila in ipso exsistat, primo id quod btimiiittg
4/uod enim in eanatum e$t ex Spiritu sancto est (MiuUu
1. 20). Queinadmoduin et illud, Iit quo quod S|iirilus esi dicit; erudiios vero poslea allius erigii. Qui enim
dixil, Dedit ei vitam habere, is ipse ait: Ego sum viia;
esl. non reciisal proplwla Deo tribucre, diim aii : In
el rursiis, Ego $um lux (Joan. 5. 26. U . 6. el 8.12).
J)eo facienms virlutem (Psal. 39. 14). E l Paulus, 06Et qualis, qnajso, ba^c lux csl? iNon sensilis, sed spileetam, ait, $i quomodo tandem uiiquando prosperum
quae illumiiiat anmam. Quia cnini Cbrislus
iler habeam in volunlate Dei veniendi ad vos (Rom.rituaiis,
1.
10): et iterum id de Cbristo dicit, JnChriHo Je*u. diciurus cral, Semo powsl veiiire ad me nhi Pater
iraxerit eum (Ibid. 6. 44), ideo pracvenieus evangeliIlujusccmodi cerle verba indiscrimiiialim accopla
sta dixil ipsiun csse qui illnminat; ul si de Palre quiil
froqiirnicr ivpericmus : quod miuimc fiwel, nisi tibique <ad<in subsiamia essot. Ne autom illud , Omnia simile audias, ne id solitis Palris, scd Filii quoque
proliteaiis : nain Omuia, inquil, qutrcutuque hapcr ipsuoi facta $unt, de siguis putes tiunc <sse dicluin esse
:
bel Paler mens, mea sunl (lbid.iG.i5). Pritno igilur
do iis enim reliqui evangelislo vrrba fccerunl; post
civalionem nos docuil: deiude auimac bona qua3 veII.TC subdil: Jn mundo erat el mnndus per ipsum [uctus
iiiens nobis largitns e M , tino vcrbo subindicavil evanesl ; aulem Spirilus, qui non ex mimcro opiiiciogelisla
diccns : El vila erat lux homiuum. Ncc dixil,
rurn esl, sed supra oiniies omniuo creaiuras. Yeruiii
Erai Jud:roriiin, sed, Univcisorum bomintim.
jam reliqua prosequamtir. Ciun de creaiione loquens
Ncqnc euim Jui1:i:i laiilum, sed etiam gonlilcs ad banc
Joannes dixisset: Onmla per ipsum facta sunt, et sine
cogniiiouem dcveneruul, et Uivv. lux comniiinis oinipso faelum esi nihil quod fuclum ett; de providonlia
sermoiiem adjicil bis vcrbis, Jn ip$o vita eral. Ne quisuibus proposiia erat. (jir aulcni nou augelos addidit,
ecd boihines sohini dixii? Quia niinc ipsi de bumanu
etiim incredulus dubilaret, quoinodo lol laniaque per
ip>nm facla sint, subdidil : ln ip$o vila erat. Quem-nalura sermo cst; et bominibus bona nuiitiaturus
venit. 5. El lux in lenebm Incel. Tenebras bic vooac
admodiitn si ex fonle abyssus emillenlc aquam baumortem et enorem. Ibec quippe lux sensilis non in
seris, quantumcumque baurias fontcm nibil niinues :
tenebris Iucel, sed siuc tenebris esi. Prxdicatio auila de Unigeniii operandi putandiim, quanlaciimqiic
tem
intereuin, qui omnia occupaverat, erroreni ciTul
ipsam facla credideris, numquam illa iiiinuitur;
s
i
l
,
eumque susiulit. E l in ipsam morlom venicus
Iruo vcro ul magis proprio tilar exemplo , nempc lucis, de qua ille mox adjicil, Et vila erat lux. Quem- ipse, sic illam superavii, ut cos qui niorfe jain deiinebaninr, e i u e r c L Quoiiiain igiliir nequcmors, neque
admodum ergo , quantactimque hoininuni millia
error
luccm illam supcraruui; scd est ubique splcuilluminel, nibil splendoris a m i i l i l : sic qnoquc Deus
dida,
el
propria vi fulgcl : idco ai(, Et tenebrct eam
ei anieqaam opereiur et posl emissa opera, perinde
non comprehendirunt. Esl enim iiicxpugnabilis, nec
rniegor maitet, ncc mimiiitir, ncqtie ex operalione
libenier in animis babilal, qiii nolunl ilbtminari.
iistitla faligainr; scd eliamsi millc niumios simihts
%
creare oponeret, eliamsi iniinilos, illis omuibus suf4. Lumen cctle$te tion itluminal nisi virlute el boun
ficerel, nec creandis modo, sed eiiam posl creaiiovolunlatc instruclos. Peccator quasi / ebrietate et tenenem servandis. ViUe quippe nomen bic ad crcabri$ versutur, omuia luta timens. Satiut eslnudum quum
lionem solum pertinel, scd el nd providenliam, qua
peccatis ovnstnm ambulare. QIIIM! si non o m n e s c e peril, ne iJ te conlurbet : euim cx nccessilaio
rcs crealaB scrvanlur el perinancui. Eiianiriue rcsurant vi, sed ex voluntaie el arbitrio ad nos accedil
rcdiouis doclrinam jam nobis fundare incipil, c l ab
Deus. Ne luci bnic osiium claudas, el niiilla vobiptatv.
admirandis bisce evangeliis ordilur. Viia nannpie
frucris. HUCC porro lux per fidem acccdil et cuni sead nos adrenienle, solulum esl moriis iinperium, luinc! advcnit, excipifiilem se adiiiodmn illuminat : et
reque nos illuminanie , lcuebra: non ultra mancnt;
si puram cxbibeas viiam, perpeluo inhis inanebil :
scd manet scmper in nnbis vita, et niors ci duminuri
nam Qui diiigil me mandata mea $crvubit et twnYnon poicst. Itaque quod de Patre dicluni c s l , dc boc
quoque proprie dicalur, In ipso vivimns, movemur, mus
et ad eum ego ei Paler meu$, el muntionem epud
*umu* { Acl. 17. 28) : id quod eiiam Paulus declarat eum fuciemus (Joun. 14.25). Queniadmodum enim
i i o n potest quis ndio solan probe frui, nisi oculos
liis Yerbis : Quoniam in ipso ereata mnl obmia, et omnia in ipso conttunt (Col. 1. 16). Quapropler et radix apcrial : ila ncqiie biijus splendoris abunde consois
cssc, nlsi anima? ocidos aperiai, coruniquc acicm w i dicilur ei fuiidamentum.
diquc paret. Quomodo autem id fieri possil? Si aniPater non compoutut, Filius item non comjwsitut
i . Lum auiem audis, In ipso viia erat, ue compo-niuni omni viiio purgemus. Peccalum enim leiiibrosum cst , densaque caligiiic offusum; iclqiie ind
skuni siispkeriji: nana poslea d^ P;tre dicii : Skul
%
fft
S. JOANNIS CURYSOSTOMI i RCIHEP. CONSf ANTINOP.
CO
;\tfaift esl, quotl inconsidirale et sine arbilris ad

qnidcm sentii quomodoa peccaio teneatur. Nc ilaqne
inillalur. Nam Onniit qui nmle agit, odit lucem,dormiamiis.
ct
NVque enim noctis lcmpus csl, sed diei.
non venil ad iucem (Joan. 3.20); ei, Quw tn occttlto
Iiaquc Siuut in die Iwneile ambulemui (Rom. 13. 13).
fiurit, lurpeett et dicere {Ephes. 5. 12). Sicut enim Niliil
in enim peccato lnrphis. Minus eSl malnm, eccwnlenebris nec amicum ncc inimicnm agnoscimus rcdum turpiludinis raiioncm, nudos, qnam pcccatis
riimque omnium naturam ignoramtis, sicet in peccaio
et sccleribus onustos obambulare. Illud enim non
nccldit. Nam qui avarilix siudet, non dislinguil aniitantum crimen essct: s.vpe namque et pauperlale
rtim ab inimico : invidnsque necessitudine sibi juttorilur : peccalore aulem nihil turplus, nihil conleinctmn nl inimicum babel; ac qtii insidialilr, contra
pm dignius. Cogilemus ergoeos, qui rapinac ftt tisurtc
oinnes bellum gcril : uno vo.rbo, quisquis pcccalo obcausa in judicium raptantur, quam lnrpes, qtiam r i noxius cst, niliil difTerl ab ebriisei ftircntibns, neque
diculi videanltir, ul qui omnia impudeuler, falincilcr
rerliin ualuram novil. Ac quemadmodum nociu l i - et cuin violenlia egerint. Nos aulem iia iniscri iitfelicesque sumiis, til dum pallium negligenlcr vel
gnum, plumbum, fernim, argeutum, nurnm, lapiduiii
transverse posilbm geslarenon palimnr; imo idipsmn
preliosum, omniaquc pari modo ccrnimus, cum
in alio emcndanins; cum auteiii et nos et prt)xiilii
ad bac disceru6nda non adsil : sic qtii vita impuriis
nostri inverso tapiie ambulemus, id nequidem seuliaest, lemperaniisc Virlutem non novit, lieqiic pbilosoir.iis. Quid eniin, qtia^so, turpius viro, qlli merelriLvm
pbia? piilcbriliklinctn. In lenebris enim, ul jam dixi,
adil? quid conlumelioso, quid maledico, quid iihnlo
nc lapides quidem prciiosi pulcbriludinom suam exrisu digniiis? qui ficri potcst ut h:rc non tam tt^pia
hil>enl, non halura stiae viiio, sed spectanlimn ignobabcaiiltir, quaui nudos ambulare? coiisuciiuliiio
raniia. Nequo boc uhtim nobis damnnm iu pcccato
lanlnm. lllud enim nemo tinquam sponl^ sua pissus
dcgcnlibtis accidit; scd c l in perpeluo meito vorsamur:
est boc vcro omnes confidenter audenl. Certe si quis
ac qucinadmodum ii qui per uoctcm illunem iter
angelorum (oeltim adirci, in quo nihil unquam biijusagunl, setnpCr iremtml, liccl nemo adsit qui mclum
modi gestum csi, slatim vidcret quam ridicula rcs
inciitiat : sic ii qui peccalis dedili stint, fidefe neqncesset. Ecquid angolorum coDlum memorof Nam ia
mit, ciiamsi nullns adsit qui redargnat; scd omhia
imperaloriis apud nos acdibus, si quis inducta mcrt^
fomiidanlet suspccta babent, conscicntia stimulante\
trice biatur, vel si ebrietale capiaiur, vel itirpe aliud
omuiaque ipsis terrorect formidine plena sunt,otnnia
qtiidpiam admillal, extrcmas dal poenas. Quod si in
nnxiicircumspiciuiil. Tam molestam crgovitam lugiaiinperalnriis rrdibus (alia audere non licel; mullo tnamus. Nain post angorcm bujusmodi, mors sequelur,
gis,
ubiqtit* pncscnte univcrsorum Ri*ge, oinniaqnc
mors iminortalis : illiceniin imlliis siipplicii fiuiscrii;
rirrumspicienlo, si simiiia aggrediamur, exlrenium
bic vero ab insanientibus nibil diiTerunt i i , qui res sibi
luemus siipplicium. Quaproptcr rogo, mtillam iu ba
iingunt, qux ne quidem exsistunt. Videntur etiim sibi
vila quietem ct modestiam, mnltam niuiidiiicn:
riivitcs esse, cumnonsint; se dcliciari pntant, et
exbibeamus.
Regem quippe habemus, qut nostr.i
millac delicisR : ncc prius fallaciain ul par esscl senomnia perpctuo inluelur. U l itaquc semper lux illa
litini, quam ab bac insania liberentur, ct doncc somnos illuminet, lmiic nobis radium altrabamus. ha
mim rxculiant. Idcoqtic ut sobrii sitnus et vigueimis
cnim
c l pracseniibus et fului is frucmiir bonis, graiia
Paulus omnibus praecipit : et idipstun quoque Cbriel benigniiaie Domini noslri Jesu Cbrisli, per qiietu
stus. Qui sobrius esi et vigilat, si a pcccalo capialur,
el cum quo Palri gloria , unaque Spirimi sancio, iu
cito ipsum excuiil : qni vcro dorrail aut insauil, nc
sxcula sxculoruin. Amcu.
Alii, mordente.
t
VI.
nnn inlelligi de xqualilale Filii cuin Patrc, eo quod
G. Fuil homo miuut Deo cui nomcn erat Joannes.
arliculus non apponalur? Ecce enim hic quoquc niilJoannit Baptistcemissio. Explicalnr illud, Fuilbomo
lus adest arliculus. An igilur bic de Paire n<ui est
missus a Dco. Cur ei quomodo Cliristus tetiimonium
accipiat ab homine. Doctrina nihit prodesl sinesermo?
bonisQuid ergo dicemus de propbeta qni a i l : Ecce
operibus.In exordio de Deo Verbo qu;c pnccipua el ego milto angelum meum ante faciem tuam qui prapamagis necessaria eranl loqimltis evangelisia, ordine rubil viam tuam (MaL 3. 1 ) ? lllud meum el tuuni ,
duas personas significai : 7. Uic venil in testimonium,
procedens, ad Yerbi pra?conem sibi cognominem
ul (esiimonium perhiberet de lumine. Quid boc, dicet
Joannem poslea venit. Tti vera cum audis ipsum a
fortasse quispiam, servus de domino leslimonium
Dco missum fuisse, nibil humanmn ab eo dici pnies.
Non enim sua, sed mittenlis sc dicta proferl. Ideoque perliibel? Cum ergo non modo illiim scrvi lesliinouio
angeltts ap->ellalus est : angcli vcro sivc nunlii offi- perhibcri vidcbis, sed eliam ad scrvum venire ac
cum Jud;Bis ab illo baplizari, annon inagis obslupesces
riiim cel, uibil cx se dicere. Ulud autcm Fuit, non
el dubiiabis? Sed non oportet turbari vel comniovcri,
bic ad exsistcmiani Iranîlum signiiicat, scd missioat
poiius ejus ineiTabilem beniguitatem mirari. Si
ncm ipsam. Nnm illud, Fuit miuut Deo idipsum
vero quis dubius in perlurbalione maneat, id illi diest quod, Missus est a Deo. Quomodo igilur illud,
(Jfif cttm in forma De\ w r l (Philipp. 2 . 6 ) , dicunt cct, qnod Joanni : jjinc modo : sic enim decet nos ixt
f
*5
! JONiNEM HOMIL. . al. V
, ,
>. , *
, , , , \ , .
. \ \

,
, *
\ ,
\ ; ,
, \ \
\ ,
, ^ , -* . , ,
\ , , \ - ; , *, *
, \
\ \ ,
* ;
, [41] .
, ;
. \
. \
,
* \ .
\
\ , '

, '
. - . * > ;
, ^ - * ,
, \
, , , , ,
.
.
\ , ,
. " ,
\ ,
; , * , . ,
\ , *
, . .
, \
, ' . *
. *
>. - \ , . ,
.
, \ ,
. *
, *
* \ ' ,
\ .
. *.

b lii .
. . Sav.
* , sic Sav el Mor. AUi .
.
b
[42] oy (7'.
,
.
\
, , \ \

. ,
,
* . ,
.
,
, ,
, .
, ,
, . ,
, *
; \
. ' ;
, )
,
; \ ,
\ .
, . ;
, > ; "
,
b
* Savtl. sic incipit, ; .

* AliQui .
,
* *
\ ; **
, '
. " \
, * , \
'
.
* ,
,
.
,
; (
), ;
"
. \ ,
,

, '

,
;
/, * * , \
Sic . Alii Pt Say. ;, ;

, . Sed / rocte oiiiissum . d Aiii / -
Tif.jv, " ;
S. JOANNIS CURYSObTOMl ARCtlfEP. CONSTANTLNOP.

' " , \
, \
1*5] \ , [\] . \ ,
.
,
, \
.
\ ,
\
. " , ,
\ ,
,
. *\
,
, .
* , *
, .
\ , , , \

,
, \ . " . Ira .
\ , , "
, , " *
, \ ,
,
* * . "
, * ,
, , .
, , \ ,
. , ,
Alii .
G2
" , ,
;
* *
,
*
,
, \ ^ ,
,
,
\ . \ ,
\ ,
\
* , ^,
* \
.
, \ , \
[44] . * ,
. \
,
; \ ,
, \
. "
,
, .
\ . ,
, \ .
* . , , ! \
>, . '.
b
b . . Sed deest in Sa-
vil. ei in piurimis mss. Paulo posl Mor.

, Sav et mss. plurimi . Alii
* . Ibid. Morel. .
Sav. . Pro ulraque
lectione slani mss. plurimi.
Z'.
,
. * \ .
, ,"/*
'. , ,
, *
, \ , , \
, \ \
. \ \
, , \
, - ,
; \, \ - . \ ,

\, ; \ ,
,
\ ; , ;
,

, , , \
. \ - ; ,
, \ , * . [4] \ - ,
, ;
,
\ \ , ,
. \ , ,
; Hv ;
,
c
* Sic mss. qiiidam. Savil. ot Mor. ... -.*.
b Sav. .
Quidam Paido
pnst Sav. cum codd. 705 el 706, ; ' . .
;
1 JOANNEM IIOMIL. VI. VII. al. V . VI.

ft?
ideo
lestiflcaturuin
venisse
Joann
:m
Baptistani,
nt
pUreomnen juituimn {Matth. 5. 15). Quod si magis
aliquid fldei ?erbis Doniini addercl: non propieica
adhuc lurbctur, dicel illi rursum id quod Judais dised ut conlribules sui per ipsum crcdereni.
cebat, Non ab homine talimonium aecipio (Joan. vcnil,
5.
Quod
aulem
ad eam lollendam suspicioiiem liacc di54). Si crgo hoc lesiimonio non eget, cur Joannes
xeril,
ex
seqnentibus
consial: addil enim : 8. Non erat
missus esi a Deo? Non quod ejus lestimonio egeret
ille lux. Nisi enim bujus abigendae suspicionis gratia
( i d enim dicere, extreuiae irnpieialis essel), sed cnr
ismdem ? lllud ipse Joannesdoeei,cum ail : Ut onme* b.xc dixissel, superiluiim boc esscl, el m >gis repctredereni per illum . Ipse veroChrislus cum dixisset, tiiio quam explicalio doctrinx. Cum dixisset eiiim ,
Missus esl Ul leslimonium perhiberel de lumine, cur
Non ab homine tettimonium accipio, ne apud insipienilerum dicit, Non erat ille lux? Nou frusira nec siuc
liores sibi ipsi repugnare viderelur; cum nunc dicausa
cat : Altut e$t qui tetlimonium perhibetdeme :et $cio quia : sed qnia frequonlcr apud nos major esi is qni
quam iile de quo lestimoitium fcrtur,
verivn e$: teslimonium ejut (Joan. 5. 52), dc Joannete>tificatur,
lofideque dignior plerumquc videlur esse : ne quis dc
quens; nunc vero, iVon ab homine testimonium accipio,
Joanne id suspicaretnr, statim a principio ltanc niasolutionem mox adjicit dicens : Sed hcec dico propter
vox ui talvi titis; ac si diceret : Deus sum, el Dei lam suspicionem lollit, eaqtie radicilus evulsa, oslendit quis sil is qui lestiQealur, el quis illc de quo tevcrus Filius, ex substanlia illa immortali et beala,
slimonrum Terlur, c i quanuiiii sil iuler uirumijue
nulliusque lesiimonio egeo. Elsi enim nenio id lestifidiscrimen. Ac poslquam lioc fecit, ostendllque illius
rari vellet, in nullo secundum naluram minor essem.
incomparabilem excdlenliam, fidenler jam calera
Quia vero multorum salus mihi curse esl, ideo in hanc
prosequilur : c l si quid absurdi insipientiormn auiine demisi humililatem, ut homini lestimonium de me
mos subirct, boc diligenter sublato, facile deinceps
fcrendtim conimillerem. Nam perspccla Judsoruni
et
sine obicc doclrinae verbum imniiuit. Precemur
imbecillilaie, sic facilior fides in eum fulura videbaiiaque,
ul cnm (antaruin revelaiione rcrum, cumque
tur. Sicul igitur carnem induit, ne cum nuda divintsana reciaque doctrina viiam quoque puram sanctanilale congressus, omnes pcft-derel; sic et prxconem
que ducamus. Doclrina quippe nihil nobis prodesl sine
misit hominem, ul congenerem sibi vocem audicnles,
boHis operibus. Licel enim iidem integrain Scriplurafaeilius ii qni iunc audiebant accederent. Nam quod
rtimque
intelligeiuiam teneamus, si l>onae viiae patro*
non illius lestimonio opus baberet, lioc solum modo
cinio nudi el vacui simus, nibil impediel quominus
osiendi polerat, si neiupe se nuda substanlia exhiin gebennae ignem dejiciamur, et in infinitum inexbuisset, otniiesque in sluporem conjecisset. Verum
siinguibili flamma comburanwr. Sicut enim i i qni
kl non fecit, quoniam, ui jamjain dixi, omnes perdibonaegerunt, resurgent in vilam aeternam; sic illi
dissel, quod nemo posset inacccssam illam kicis vim
qui coolraria ausi suitl, in ac:ernum ei nunquam finem
ferre. Ideo carnem induil, et tesiimonium de se fehabiturum supplicium. Quamobrem omne adbibeamus
rendi officium uni conservorum nostrorum Iradit,
sludium,
ut ne lucrutn nobts cx recla (ide partum,
quia omnia ad salutem hominuin operalus e s l : neque
operum praviiale labefacteraus; eed cum bic pie vixeSIKB dignitati lanlum, sed eliam auditorum capiui et
rimus, Chrislum cum iiducia videamus, cui bealiiu
utililali consuluit: quod et ipse subindicans dicebat:
dini par nihil unquain fueril. Ulinam nos sitpra dicla
Rec dico propter vo$, ul gabemim. Et evangelista,
c
o n s e q u u t i a d gloriam Dei omnia faciamtis, cni
qui ea ipsa , quae Dominus, loquilur, poslquam dixegloria una cnm unigeniio Filio et Sphilu sanr.io, iu
r a l , Ui teuimonium perhiberel de lumine , subjunxit,
Ut omnes credereni per eum; ac si diccret: Ne pulcssxcula saBculorum. Ainen.
1
* Io aliis legitur : Sed cur Joannes addit, t ut omnes Alii: Vtiftam no$. vttam supra dictis consoiiam agente$. utraqne leclione slant Mss.plurimi.
erederent per iuum ?
HOMILIA VII.
vestras
Timcmus enim, no ro9. Erat lux vera, quas illuminat omnem hominem
ve- xdificeimis aniinas
ccns cum sit prior slruclura, socund;c addiiui spetunientem in hunc mundum.
lationes, priores pessuirideiit, cum mens nequcat om1. Methodum dissercndi se umrpatam asseril Chrynia simnl conlincre. Quid igiiur bodie leciuin cst,
totlomits. Incompreliemibilia Dei non tcrutanda.Erat
lux vera qjue illuminnt omnem hominem venicnlem
Itleo , dileclUsimi filii, vos minulalini ct per parlcs
in hunc mundum, Qui enirn supra de Joanne disseScriplur.irum doclrina pascimus, neque fflinul omnia
rens, dicebat eum venisso, Vt (estimonium perhibcret
cdundimus, ut facilior vobis sil emissi verbi custode iumine, et nunc missum esse; ne quis ha?c anlia. Nam in redificiis, qui an(e(|uam priores iapides
diens, ob nuperum lesiiiicanlis advenluin, dc eo cni
conjiincli sint, alios superimponit, non firmum, sed
testinionium ferebalur Aliquani suspicioncm admiiie*
f;icile ruilurtim struil parielem; qui auiem exspeclal
ret, mcnles erexil, ei ad omnt principio supcrioirm
donec calce firmentur, el sic paulalim caHera adjicit,
sic Mss. quidam recte. savil. autem et Morel. , iir.it<i*
tularn, Arniam diuque duraturam doinum excilat. Hos
mm\... e'dificamu$ leguut; quse ad scriem Chryjw*toml
K d i n m stnielorcs ei nos imitemur, eodcmque modo
non tam benc quadrare videntur.
1
P A T H O L . CIR. L I X .
ffll
S. JOANNIS CHKYSOSTOMl A R C l l l E P . CONSTANTINOP.

C4
gibus cedamus : el cum audimus, Erat lus vcra, nihil
ulterius inquiramus : ncque enim ultra possunius pertingere. Nam si Deus ut bomo genuisset, necessario
inlersiilii quidpiam fuisset genilorem inter et gcnitum ; sed quia ineffabili modo et 01 Deum decei genuit, absline ab bis vocibus, ante ei po$t: hxc quip|>e
lcmporum nomiua sunt: Filius vero euam eseculoruni
omniurn condilor esl.
nsietemiam transinisit, quoc nullum babitura fincm

<!st. E i quomodo possunt bxc essc, iuquies, cum sil
Filius ? De Deo toqtiimur, et Ui imerrogas quomodo ?
ncque linics vcl borrescis? Ad birc, si quis quserat a
tS quomodo aniinac et corpora immorlali vila fruitura
sini, interrogaiioiiem illam ridebis, quasi non sit bumanac inentis quaerere, scd credere lanlum oporteai;
neque dicium illud scrulari, ciijus sufficicns sit dentonslralio diccntis poienlia ; sin autcm illum qui ct
animas et corpora creavil el nulla comparaiione
creamram universam exsuperat, sine principio esse
dicamns, lu iiiterrogabis quomodo id factuui sil? Ecquis sanoc mcntis bacc esse dixerit? quis bene valentis anitm el raliocinii? Audislis illud, Erat lux vera.
Quid fruslra conlendis, ul infmitam illam vitam ratiocinio assequnrie, quae non potcsl allingi ? quid qua>
rw ea qtue exquiri nequeunl ? cur incomprebensibilia
scrularie ? cur examinas ea quac examini nou subjaceul ? Solaritim radiorum perqaire radiccm; non poleris assequi, neque tamen indignaris, neque aegre
Icrs imbccilliiatem tuara. Cur ergo in majoribus audax es el temerarius ? Joannes (ilius lonilrui, qui spiriluali tuba canit, ubi illud, Erat, a Spiiilu audivit,
nibil ulira quaesivit: et lu uon pari graiia donaius,
qui ex htfirmis ratiocintis luis loqueris, cognitionis
illius lerminum iranscendere conaris? Idcoque non
parem e i , quam ille liabuit, notitiam unquani assequeris. Htijuemodi namque esl diaboli callidilas ; eos
qui illi obsequunlur, exlra lerminos a Deo nobis posilos irausferi, quast longe uheriora aiiingere poasimus : poslqnam autem bac spe incscaios a divina gralia eilrosii, lunoderouin non modonibil ullraaddil;
qnomodo enim id faceret, diabolus cum sit ? sed nec
sinit ul ad priora, in queis lulo versabamur, redeamus; verum circum quaque agit errantcs, qui nusijuain consislere possimus. Sic primuro parentein ex
paradiso excidere curavit. Cum enim illum spe inajoris scientia? et bouoris inflasset, eliam illum ab iis
quibus trariquille fruebaiur ejecil. Non modo enim
non factus est aqualis Deo, ul ipsi pollicebatur, sed
sub mortis (yrannidem delrusit; nec solum a ligni
esu nibil accepit, sed eliam ex illa quam habebat
scientia non parum amisit, idque spc majoris adipiscendse. Nam tunc primum de nudiiale erubescere
coepit, cum anlea omni pudore el ruborc superior
fuisset. Illud etiam quod se nudum esse adverteret,
quod vestibus exinde egerel, tllud, inquam, et alia
plurima iristia acciderunt- Qund ne nobis quoque conlingai, Deo oblempereimia, ejus praccepta observetuue, ct nibil ulterius curiosc perquiramus; ut ne ex
iiobis eoncessis excidamus bonis, quod el illis aecidil.
Dum enitn vitae principio carentis principium perquirtiiil, eiiam illa quae habere polerant amisertint.
Nequc enim id quod quxrebant invenerunl; non enim
polerant; aiqne a sana circa Unigenitum fidc excidenjnt. Alnos ne iransferainus lerminos antiquos, quos
posueninl palrcs noslri, ct ubiquc Spiritus sancti lc1
2. Vera de Palre ei de FUio doclrma. Sabbellianorum et Marcellianorum insania. Peccata quomodo

abluanlur.Ertjo non paler, aies, sed fraier csi. Quai
necessius, quaeso ? Nain si Pairem et Filium ex alia
ct diversa radice orlos diceremus , bacc jurc diccre
possee : sin hanc vitamus impieialem, diciiiiusqiu
Palrem sine principto esse, nec genilum luisse; F i lium vero sine principio quidem esse sed genituni
a Palre , qua neoessiias ex bac cogitaiione, impiuin
illum tiiferre sermonem ? Nulla sane. Eictiim splciidor c s i ; splendor aulem simul iiitelligiiur cum nalura U l a , cujus est splendor. Ideo enim Paulus illmn
ic vocavil ut nibil medium suspicareris iuler PaIrem el F i l i u m : id enim boc nomine signiOcaiur.
Post 5oc exemplum, eam quae liinc apud insanos
suboriri polcrat absurdiiatem corrigit. N e , inquit,
quoniam splendorem audisli, ipsum propria bypoftlaai privari puics. Nam impiuin boc essel, el Sabellianorum Marcellianoruuique insania. Nos auletn non
iia senliimis, sed ipsum in propria sibi byposiasi
esse dicimus : ideo postquam illum splendorcm appellaverat, intulit, El characier subtlantia iliiut
(Hebr. 1. 5 ) , ut propriain hypostasin &igniiicaret,
oslendereique ipsum ex eadem esse subslaniia, cujus
cbaracler est. Neque enim aalis est verbum ununi,
ut jam d i x i , ad )Ua de Deo dogniala hominibus significanda : $ed optandum ul mullis siinul allatis, ox
singulisquodconvenialseligamus. Iiaenim polerimus
digne gloriam Dei celcbrare; digne scilicct secundum
faculutem noslram. Si quis enim de illa digtie sc
loqui posse putei, aCque asseveret se ila Deum iiosse,
ut ipse se novil, is maxime Deum ignoral. Ila:c cum
sciamus, diligenter relineainus ea qux irudiderc bis i i qui ab initio ipsis oculis viderunt el minislri
fucre Verbi, neque ullra curiosc scrutemur. Duo
namque damna boc morbo laborantes invadeut :
quod temcre laborent illa qu3?rcndo, quye invenirc
nequeunt; etqnud Deum in irain provoceni, dumab
ipso positos lerminos everlere conanlur. Quod quanlopere iram Dei conciict, non opus esl vobis dicerc
cum id omnes sciatis. Quamubrem tuissa illorum arroganiia , Dei verba cuin iremore audianius , u l alle
perpetuo nos luealur : nam ait, Ad quem rapicium
nisi ad mansuetum ei humilem, et quietum , et tretncHtem terba mea (hai. 66. 2 )? Hac igilur missa curiosilale, conleramus corda, peccata lugeannis, ui
Chrislus jussit, de scelcribus nosiris coinpinigamur,
ac diligenier animo repeiamtis ea qiuc bacieniis a I
misimus delicla ; studeamus iila omnino abluere. Ad
hancquippc rem mullas Deus riobis aponiil vias. >
iutla quosdim lcgcndum cst, cum sit Filiu* ethonio. lu pnor, inquit, iniquilaiet tuat, ut jmiifiurh (Isai.
f
IN JOANNEM I >MIL. VII. al. VI.
63
Gl
s ,
; ; ",
, * . \

;
; . ;
. ; *>
, .
;
\ ,
' , \ ,
\ .
\ .
,
;
.
,
, , , ,
, , ,
.
,*
, \ - , \
. ,
,
.
;
, ,
.
,
*
\ ,
\ . ,
, \
, \

, , ,
, .
( ;), * ,

\ ,
, .
, ,
\ . \ , \ ,

. \ ,
. ' ,
, \
* .
. ,
\ , \
, \
, .
) >, \ , , .
\ \ - , * . "
, ,
, * ,
.
. ,
, \
, [47]
,
, \,
. " \
, , *\ , ,
, \ - ;
, ,
, \
> ,
, .
, \
,
[ 4 6 ] \ . ,
( ), , .
\ . *
. ,
,
\, , . *
, *
\ , *,
, \ , ,
' ,
.
(.
, *
. " \
^ \
,
\, \
, . \
.
; " *
'. , \, * .
,
, ; \ \
. " \
,
, , \
. ,
h
Sic Mor. el mss. omnes Savil. . b Sic

Morel. Sav. . * Sic Mor. Sav.
_, < . d Sic S\.
More . . * Sk' rtjl. Sav. ei codd. 70o et 706 ^. * Sic Sav. Mor.
>; >. " 7.
1
. 11 qui !am mss. ; . Savil. el alii cod. 706

eoir. ; . Sav. cl Mor. . Mss. quicLm
?. ' . licest in Sav. Mox Mor. , S. h
S. JOANXIS CIIRYSOSTOMI ARGHIEP. CONSTANTINOP.

.
,
, \
.
.
. , ,
*> ,
\ .
,
66
f , . \ , \
\
,
, \
. *
, , ,
,
,
\
, * \ ' , >
, . .
c
* . poel adjicit 1> Quidam .
SicMorel. Sav. .
[48] 0 1 H \
,
.
'. \ ,

. \
;
, , . '
, , ,

,
;
.
; .
,
, ,
.
, , ,
, , , ,
, , , * , \
. ,
. "
, ,
, *
, *
. '
, .
t V
\ .
,
, ,
, \ \ .
" \
,
, \ . , \
, .
,
,
d ,
[491 ,
\ , \ . ,
\, \
, .
,
. \
,
,
;
.
, \ , , \ , \
.
\
. \ \ \
, \
,
, \. \ \

* ;
\
.

, \ ^^ ,

,

\ \ , \ ,
, \ , \ . , \,

,

, , ;
;
\ ,
* , . , , . "
, \ , \ . , , .
Savil. el codd. 705 Cl 706 . Mor. mullo

lnrcs . t'bi illod ad litulum rofrrlur.
Sic Sav. cl omnes pene mss. Mor. vero .
Morel. . Sav. et rass. .
Unus male. * Sic Mor Sav.

. Savil. in nolis legcndum pnlai
.
IN JOANNElf HOMIL. VIII. al. VII.
65
i5. 46)? el rursus, Di-ri , Confitebor adversum

Ignem -eiiimflammantemaqua cxtinguei, et cleemosynis peceata purgantur (Eecti. 5. 50). In bis ergo
tM inju$titiam wuam Domino, et tu remisisti mtptetatem cordis mei (Pwl. 51. 5). Neque enim pamm iis onmibus gradiamur. Si enim in iis sempcr vereemur, si in iia omne sludium insumamus, non modo
nobis confcrt ad minuendam peccalorum molem
praierita peccata abluemus, sed etiam in fuluro mafrequens eorum raemoria el accusatio. Est et alia
xima lucrabimur. Neque enim diabolo locum offcreefiicacior v i a , si nemini eorum, qui in nos pecmus nos invadendi, neque in segniiiero vel in pernicarunl, succenseainus ; si omnibus i i s , qui in noe
deliquerunt, deiicta condonemus. Vis el leniamedi* ciosam curiosilalem incidemus. Per bxc cnim alquc
scere viam? Audi Dauieleni diccntem : Quamobrem alia , insanas illas qu&sliones, noxiasque dispulationes
inducit, quod oiioeos desidesque videai et
peccata lua elecmosyms redime, et iniquitates tuas
misevitae probae curam gerentes. At nos bunc illi
ricordia erga pauperet (Dan. 4. 24). Esl el alia nullaro
,
adiium obstruamus, vigilemus, sobrii simus, ul postletupc oralioiium frequenlia, el in precibus ad Deura
quara boc brevi lemporo modicum laboraverimus,
emissis persevcrantia. Afferl cliam nobis consolaiioimmorlalibus
per inflnita saccula fruamur boois, granctn non inodicam el remissionem peccatorum jejulia et benignilate Domini noslri Jesu Cbrisli, pcr
nium, quando cum beiiignitale erga alios conjunquem et cum quo P a l r i , el una Spirilui sancto gloctnni est, aiqne i r Dei vebemenliam exslinguit.
ria, in sxcula sacculorum. Aroen.
Vox, dixi, deesl in savil.
9
vni.
ErtU lux vera, & illuminat omnem hominmnPauli Samosaleni insaniam, quomodo tam manifeeix
venienlem in hunc mundum.
verilaii obsislere poluerit, seseque sponte prascipilem
I. Chrislus verus Dens est. Ipse, cum sil lux vera
dederit. Neque enim ex ignorantia, sed rei admoduni
cur non omnes iiluminet. Pauli Samotaleni imania.
guarus erravit, non secus ac Judaci. Quemadmodum
Jnani* glorice tyrannis. Mundus qui Christum non
co~ illi, ut bominibus assenlarenmr, sanam prodienim
gnovit, quis. Prophelce quomodo Chri$tum noverunt.
dere fidem, gnari ipsum Unigenitum Dei esse, prin JNihil enim prohibet, quominus hodie eadem verba
cipum vero melu id nou confitentes, ne ex synagoga
expeudamus, quia nuper dogmatum exposilio impeejicerenlur : iia et illum in mulieris cujuspiam gradimenio fuil, quorainus omnia quae lecta fucrant
tiam, salulem suam inquiunt prodidisse (n). Gravis
explicaremus. Ubi sunt igitur i l l i , qui dicunt ipsum
enim , gravis cerle est inanis gloriai iyrannis, qua.
veruin Deum non esse ? Ilic enim lux vera appellapossit ctiam sapienlium oculos excxcare, nisi vigitur ; alibi vero ipsa veritas, ipsa vita. Verum illud ,
lcnt. Nam si muuera id possunt, mullo magis bic
cum eo pervenerinius, apertius indagabimus : in pra>
affeclus longe violenlior. Idcirco Judaeis dicelwt
tenti auiem necesse est id intcrira caritati veslra
Cbristus : Quomodo poteslis credere, qui gloriam ab
recensere. Si illuminat omnem bominem venienlem
hominibus accipitis , el gloriam, quce solo Deo est,
in bunc mundum , quomodo toi homines non illumi- non quamtti (Joan. 5. 44) ? 10. El mundns eum non
jiati maiient ? Non eniin omnes Chrisli cullum agno- cognovit. Hic mundum vocat mulliludinem corruscunt. Quomodo ergo illuminat Oinnem honiinem ?
plam el lerrenis rebus inbianlcm , lurbam, vulgus,
Quantum in ipso esi. Si qui vcro sponle sua menlis
insipientem populum. Naro Dei amici ei admirabiles
oculos claudenles, bujus lucis radios percipere noviri omnes ipsum , ctiam anle incarnalionem , novel i n t , noa ex nalura lucis evcnit quod in tenebris
rant. De pairiarcha quippe nomirmim dicit Gbristus :
maneanl, sed ex nequilia eorum qui sponle se boc
Abraham pater vesier exsultavit, ut viderel diem meum:
privant muiiere. Graiia quippe in omnes eflusa est;
et vidit, et gaviius etl (Joan. 8. 56). De Davide aunou Jud&um , non Grxcum , non barbarum, non
lein Judocos confutans : Quomodo ergo David in SpiScylbam, non liberum, non servum, non virum, non
ritu vocat eum Dominum, dicent; Dixit Dominus Domulierem, non seneni, non juvenem aversalur ; sed
mino meo , Sede dextris meis ( Matth. 22. 45. 44)?
ornnes simililer adinillit, ei cum pari vocal honore.
Ac saepe illis obsistens , Moysem memorat. De rcliQui Ycro noluut boc frui dono , hanc sibi ipsis cx-ciquis vero propbelis aposiolus. Omnesenim prophelas
talem impulent oportet. Gum enim aditu omnibus
a Samuele illura cognovisse , et advenlum cjus diu
palenie,ei a nemine inlercluso, quidam ex voluniaria
ante prxnunliassc dicit Pelrus bis verbis : El omnet
nequilia exlra mancnl, ii suo lantum vitio pereum.in
prophetcB Samuele et deinceps qui loquuli sunt, anmundoerat: al non laroquam mundo corctaneus ;ab- nunliaverunt dies islos (Act. 5. 24). Jacobo aulem ct
sil. Ideo inlulil, Et mundu$ per iptum faclus est (Joan.
(a) Quod d i c i t Chrysostomus , P a u l u m Samosatennm iu
1. 4 0 ) : pcr hxc rursum lc inducilad illam Unigenili
m u l i e r i s cujusdam g r a t i a m , s a l u l e m s u a m p r o d i d i s s e , d e
anle saecula exsislentiain. Nain qui audivil bunc uniZenobia P a l m y r e n o r u m r e g i n a i n l e l l i g i d e b e t , quaB r a u l u m
Samosatenum a l i q u a m d i u p r o t e x i t . Q u o d a u l e m d i c t l . r a u l u n i
versuin mundum illius esse opus, etiamsi sensu prorsus
in mulieris iUius g r a d a r n , et coutra q u a m ipse s e n t i e b a t hxcareat, eiiamsi inimicus el adversarius gloriac Dei sit,
resim i l l a m protulisse, nescio a u a l i u s u m q u a m d i x e r i t . Inler a l i a a u t e m d i c e b a t Paulus Samosatenus F i l i n m i u Patre
aliamen velit nolit, conditorem anle opiflcia fuisse
q u i d e m e s s e ; s e d *-, non hypostaîu b a b c r e
conJlieri cogetur. Quamobrem mirari semper subit
s u a m , qiiod ad s a b c l l i i b x r e s i u a c c c d c b a u
9
S. JOANNIS CIIKYSOSTOMl ARCUIEP. CONSTANTINOP.
68
Nam si ex fureniinm judicio dogmaia siatueremus ,

patri, nenion et avo cjus, et visus ot loqiiutus c s l ,
nihil obesset quominus ei ipsi furore gravissimo dciiisque mului el inngna sc daUinim est pollicilus, qtiae
cereniur. Certe nemo solem nalura sun nculis perniliam exsequutus cst. yuomodo ergo , inquics , ipsc
ciosum
dixit, Mnlii prophette rotnernnl videre qiue videti,
et esse dixerit, quia nonnuUi oculis laboranl;
itou tiderunl, et andire quee mditis, tt non audierunt
sed lucidus dicilur ex eorum qui sauos ooulos babent
( Luc. 10. 24)? Annou fueruiit ejus cognitionis parjudicio : mel qucK|ue nemo ainarum dixeril, quia inlicipes? Fucrunt eerte : idque cx lioc loco, unde puflrmis quibusdam talc videtur esse; elDoum tamen ex
lant quidam ipsos hac cogniiiune privatos, demoniiiiirmonim opinione vel non esse , vrl malnm esse ,
strarc teiilabo. Mvlli cnim, inquil, voluerunt wderevH nmdo providere, modo non protidcrc, qrtidam
vidctis. lUique viderunl euin ad homines Ycntn- proiuinliabiint ? Ecquis illos sansc inenlis essedical^
rin cssc, et ca dispensaturum qua? vcre dispeiisavit.
quis nou furiosos et exfrema demetilia cnplos dixcNeqne enim, nisi novissent, vldcrc concupivissenl.
rit? Mundut eum non cognovit, inquies. Sed ii qidNeino enim eorutn , quorum noiiiiam non liabet, debus dignus non erat mundtis, ipsum noveriint. Cum
siderio capi potcst. Itaque cognovenmt Filium D e i ,
aulem memoral eos qni ipsum non nnverunt, carct venlurum cum ad homines esse novcrunt. Quaeplim iguoranliai causam indicat. Neque enini simplinam ergo sunl quac iiescicruiit, el qna?nam qn?e
ciier d i x i l , Nemo ipsuni novii; eed, Mmdus mm
audierunl? II;uc nunc vos videtis c l auditis.
non cognovit; id est, ii homines qui mundo lanttim
Qnud 6i illt et vocem ejns audiermil, et vidertinteum,
ha?ronl, ei ca quic mundi sunl sapiunt. Sic enim
al non iu carue, neque ila cum hominibus versaneolct Christus ipsos appellare, ul cum dicit, Pater
lem, nequc lam libere cum ipsis loqueniem. I!K5
sancte, et mundut te non cognovit (Joan. 47. 25). Non
igilur ct ipse significans non simpucilor dixit, Cupieigilur Filium tanlum, scd eliam Patreni ejus niunrunt videre me; sed quid? Quce vos videtis; neqiie dus ignoravit, ut dicebanms. Nibil enim ila nienlem
aiidire me; sed quid? Quce vos auditis. Ilaquc licel turbat ut rebus presemibus inbiarc. Ilscc cum sciaojus in cnrne advontum non viderint, fulurum lamen
lis , a niimdo vos segregate, et a carnalibns rebus
cssc novcrunl, quem videre cupicbanl; in euinqnc
absccdilc, quanlum fieri poterit : neque enim in re
crcdebant, licet illum in carne non vidissent. Cum
nullius prctii hiuc daimiucn orilur, scd in eapile boilaque nus gcnliles accusaverinl dicentes: Quid priori
norum. Ncque enim potesi bomo, qui pra?senlis :cvi
illo lcmpore faciebat Cbristus, cum nondun buroano
rebus admodtim h;vrei, cxleslia rccle perciperc : sed
gcncri prospicerci? elcur exlremo temporc veniiut
necesse est eum, qui his addiclus cst, ab illis excinoslrrc saluti provideret, posiquam tanlo tempore
dcre : iSon poletlit enim, inqoit, Deo senire et mauos neglcxeral? respondebimus , ipsnm cliam antc
mona (Lnc. 16, 45); ul uui bxreainus, alterum
advcnlum illum in mundo fuisse, de operibus ab se
odisse oporlet. II&c ipsa rerum expenVnlia clamat.
edcndis prius cogilassc , atquc illis omnibus cogniQui euiiii p* cuniarum concupiscentiam derident, ii
liun fuissc, qui bac cognilione digni eranl. Quod si
maxiine sunl qui Deum ut decel amanl; qucmadmoquia non omnibus itinc noius fnit, scd probis lanluni
dum ei qui a principio illas miranlur , ii prresertim
ct virlutc jr:cdilis, idco dicilis illum incoguilum
sunt qui Oeum remssiiis diligunt. Auima enim divifuisse, eadem raiione ipsum nnnc quoque non adoliarum amore semel capta , non facile absisiel ab iis
rari ab hominibus dixerilis, quia eliam nunc Dn
agcndis , \ Dcum ad iram provncant, uipotc qute
omnes ipsum noverunt. Scd quemadmodum in pra>
alleri servial dopiino, qui iu oiunibus contra Dei
senli nemo, quia a mtiliis ignoralur, ipsum a mnltis comandata pnccipiat.
gnosci ncgaveril: sic neqne dubitandum esl ipsum suQuaulum discrimen inter servos Christi et snvot maperioribus illislemporibtis, a mullis, imo etiam probis
monos. Yigilatc ilaque ct expergi>cimini, ac cogiillis et admirandis viris oinnibus cognilum fuisse.
tanlcs cujtisnaii) domini simtis scrvi, ejus lanluin*
2. Quod si q-iis dixeril, Cur non omncs tunc ipsi
modo regnum diligamus; lugoamns et pratcriia
ndbrrscriiul, ncque onnios ipsum coluerunl, sod soli
deploremus leinpora, quibus mamonx servivimiis :
jtisti ? sciscilabor el ego, Cur eiiam uunc non omnes
abjiciauius semcl jiigum ejus gravc el intnlerabile
ipsiim iiovrriml? Ecquid dcCbristo loqimr? Nam Paet jiigum Clirtsti leve ei suave cmn perseverantia
ircm quoque ejus cur omues et tunc el bodic
fcramus ; qui uibil lale praecipil, quale mamona.
noverunl? Vertmi alii ouiuia icmcrc ferri dicunl;
Ilic cnim j.ubel nos omnibus inimicos esse ; conlra
alii d;vnitnibus uuiversi providenliam Iribtiunl: sunt
vero Cbrisius , omnes amplecti et amare. llle uos
ciiam a l i i , qui pr&ler bmic Deum , alium sibi comlulo ct lateribus affigens, boc est auro, ne noclti
minUcuiitur: cx iis quidam advcrsariam Deo potestaquidem sinil nos vct paululiim respirare; bic a
Csse blaspbemant, et leges cjusmaligni da^monis
superflua \\\\ el insana cnra nos libcrat; sed jubet
esse puianl. Quid igilur ? num ideo dicemus Denm
tbesanros in c:vlo parare : non ex injuria aliis illata,
non essc, quia quidam boc dicuul 1 num ei ipsum scd ex propria juslitia. llle post multos sudore noinalum css^ confitebimur, quia quidain id iinpie prostros et niiscrias non poteril adesse nobis , c i m cxfitentur? Apagc stulliliam extremainquc deineuiiani.
ircmo snpplicio punicmur, et ob leges ejus servaias
palicmur ; imo ftammam acceridet; bic si pra>
* Pavll. Kgii, dc ccclis, pro ad homittes. At ex duobusmala
si
aUerum dicaiur, iltenim Milnntelligilur.
cipial poculum aqux frigidx dare, ne bujus quidem
1
IN JOAiNiNEM HOMIL. VIII. *!. VII.
. . " ,
\ .
, \ ;
* . *
, \ , ' ,
$ ,
.
,
; * /
' ; * . " \
, *
, \ , .
" [50] "
,
; *

, ;
, \ , \
, \
. , \
, ,
. * \
\

, ,
\
.
'. \
, ,
; ,
; \ * ; ,
, , '
,
\
\
, \ ,
; ;
,
, \
; \ \
. " \
.
,
\ .
, \
, ,
\
,
^
, ,
, ,
; \
, ' \ , \ ;
. . '
, .
, \
b
* . Koti ,
, ' . b Mor. .
Sic Sav. . * .
c
6*
. ,
, *
, ,
. &
\ ,
.
,
[51] .
, . *
, , \
, .

, * .

.
, \, ) '
, . \
\ .
. > ,
/
,
\ . *
, \ \
, ,
\ .
*
%
^ , * ,
,
, *
^ ,
, \ ,
\
.
* ,
\ . "
\ (
),
\
,
, , *
.
\
, \ *
,
\
, . ,

, *
, ,
\ ;
\ \ ,
, *
\ ,
, .
, ,
, \ .
f
d Sic Savil. ct mss. Mor. , male. Sic Mor.

S.iv. . f Sii: Morel., Siv. .
noi./ms* apud Sav. logcndum putat ) .
1' l nu i .
S. JOANNIS CIIHYSO^TOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.

" \ , , [52]
, \
,
. \
, \ ,
*
, \ -
70
:
\ * ,
^
,
\ ,
' \ ,
\ \, \ . \.
\
, , .
, * ,
'. " ,
\ ,
, \ .
, , ,
* , , \
*
,
, *
. ,
, ,
,
,
* , \
\ , \
, , .
,
\ ."
,
,
, *
.
( ),

, \ \
, \
, \
,
; \ ( \ ;
. , *
, > .
. ;
\
, * ,, ,
^, * ,
,
\
, * *
* . - , ) *
\ , \
, *
,
, \
'
, \
. , \ ;
,
" . \
, ,
,
, \ .
\ / * , - , \ .
; \ |54] \
; "
.
.
[53] , *
, ;
, ), ,
,
vlcl CuLXOTpioi -- ", ,
,
, * , .
.
*. \ ,
, , ; " >\
, * , , ,
7 *
. ' ;
, .
,

;" *
. ; "
. " ,
,

, ' .
Sav. . " Sic Mor.; Sav. ^
, . Mss.
quoquevariaiil,spdsineullasensusdiveisitaie. . , \
, et 6. Ibidem post . ad.it
* , \
. quod Savil. et a mss. plunmis abesl. * Savil.
. Mor. . * Sav. ei codd. 705, 706
,
e
11
. el mss. qutdam . S:v. el Iniipe

pliiros m . . t> Sic Savil. ci Mnr. Quidam
SaTil.
d Sav ..
* . 01 , . . .
Lcgebalur in Monlf. , , . . .
. i Mss. quidam . k Sav. cum cmld. 703,
706 ., ; ( ; * . 1 Savil. in raarg. /. ^.
JOANNEXI U0
facli mercedem amilti einel, sed large nos pramio

donabit. Annon extrcmne demenliuc fueril, lam plarida el tot bonis referla servilnle neglccta , ingralo
ncrvire lyranno, qui neque l i i c , neque illic potest
eos qui sibi obscquenles sunt juvare ? Neque id solum roali et danini e s l , quod supplicio iradiios non
ewat; sed qiiod , ut dixi, scquaces suos iimumei is
obrual malis. Plurimos enim cx iis qui ibi crucianlur, viderc cst idoo supplicio Iradilos , quod pecuuiis servierint el aurum amarint, egenisque non crogarint. Quae ne nosquoque paiiamur, dispergatnus ,
iiernus i>aiiperibus, animam noslram eruamus el a
L . IX. al. VIII.
70
noxiis bujus vitx c u r i s . c t a supplicio illic nobis

paralo : dcponamiis juslitiam in calis : loco lerrcnaruni opum colNgnnius ibesauros qui absumi ncqneatit,
lbesauros qui possinl nobiscum in caDhun pervenire,
qui possinl nobis periclilanlibus patrocitiari el judicem reddere propiiium; quem uiinatn ct nunc ct in
illa die propiiium babeutes, cuin libertate bonis Hlis
in clo paralis iis qui rccie diligtuit euni, fi uamur:
gratia c l benignilale Domini noslri Jesu Gbrisii ,
quicum Palri gloria unaque sancto Spirihr, iifinc et
semper, el in saeeula sxculortim. Amen.
[ IX.
II. Jii )*ropria venil. et sui enm non receperunt.seclundo iegem juititiat, in legem juttuice non pervenii
4. Si prioruin rcniiniscainini, q u sequuntnr cum
(Rom. 9. 50). Hcs est enim admiralione digna, quoinajori alacritale adjiciemus, ulpole qui magnum
modo ii qui in prophelicis libris educati sunt, quiiinpendere lucrum videamtis. Ila enini vobis captu
que quoiidie audiunt Moysen innumera de Gbrisii
lacilior sertnu c r i l , si jam diclorum nicminerilis;
advcniu loquentem , necnon seque.ntium lemporuin
nobisque non mtdto opus erit laborc, cuni vos cx
propbcUs , aique ipsum Christum quoiidie miracula
disceiidi cupidilale aculius cxlera dispicielis. Qui
patrantem , cumque ipsis solis versaniem , necduni
enitn ea qu& Iradila sunl semper amitlil, doclore
|>ermiueutein discipulis ui in viam genlium abirent,
semper egebit, nec umquam sciet quidpiam ; qui auaul in civitatem Samarilaiiorum ingredereritur, qnod
tem accepla custodii, el reliqua supcraddit, cito ex
neque ipse Taciebat, sed frequenierdicebalsemissum
discipulo magi&ler e r i i , n c c sibi solum scd aliie
esse ad ovesquxperieranldomiislsrael; aiiamen illi
quoque utilis. Hujusmodi spero forc banc concioncm,
posi lol signa in gratiam sui edita, cum propbetas qnoidque e\ tanto veslro audieudi sludio a u g u r o r . Age
tidieaudirent, ipsumquc Cbristum assiduemonenlem,
crgo, in veslris aiiimis, <|uasi in lulissimo liiesauro,
uaqne adeo c*cos atque surdos se prxsiiierini ul
nrgenlum Domini deponamus, el qux nobis bodie
nullo eorum ad iidem in Cbristum induci poiucrint.
proposila suut, quanlum nobis Spirilus gratia supExierna philosophia quam absurda etturpis. Genfjediiabit, explicemus. Dixerat, Mundut eum non co- tiles aulein nibil borum consequiilt , divina oracula
giotit, de aniiquioribus illis temporibus loquens.
ne iu s o n i n i s quidera audieraut; scd iu fabulis insa
Descendit dcinde ad lempus pnedicalionis, et ail :
nienliiiin versali ( sic enim voc exlemam illam pbiIn propria venit, et $ui eum non receperunt. Suos bic
losopbiam) c l poelarum dcliramenla iracianies , l i Jud%os vocai, ut populum peculiareni, vel etiani omgnis el lapidibus addicli eram , nec vel in d<Ktrina
ncs homines l a m q t i a H i ab ipsocrealos. Ac quemadvel in morum disciplina quidpiam sanmn vcl titile nomodum supra de miiltoriim amenlia slupens , el dc
veranl; vita quippe illonun impnrior qiiam doclrina
communi r.alura erubescens dicebat, mundum ab illo
scelesliorqueerat.Quid autem aliud sperandum erat,
condilum, crealorem suum non cognovisse : sic et
curn deos suos viderent nullis noiiflagitiisgaiidenles,
hoc loco Judsorum aliorumquc multortim ingralum
atque obscoenis verbis , obscoenioribusque rebus culanimum aegre ferens, in graviorcm prorumpit acculos : luiiC p r o feslis diebtis e l pro bonore babentcs :
salionem , dicens : Sui eum non receperuni, elsi ad Ux.c ctiam nefandis caedibns , pucrorumque maipsc ad illos vcnerit. Neque ipse solum , sed etiuni
claiionibus honoraios, qua in re dcos ipsi suos imilapmphetae idipsum mirabundi dixerunt : necnon Paubanlur. Ailamen iri ipsum nequitix profnndum lapsi,
lus bis de rebus obslupescens. E l proplielx q u i d e n i
rcpcnie quasi p e r quamdam macbinam sublimes arli,
ex persona Chrisli clamanles dixertinl : Populm, ex ipso cxlorum verticc sublimes nobis appamenipi.
qttein non cognovi, servivit milii : in auditu auris
Id obevero quomcdo ct undc cvcnil? Audi Pauluin nardivit mihL Filii alicni meniiti tunt mihi;filiialieni
inrantcm.
Bcatus quippe ille , dnm baac diligenter inteteraii $unt, ei claudicaverunt semilis suis quireret,
(Psal. non cessavji donec causain inveuissel, ut
47. 45. 46). E l rursum : Quibus non e&t narratum de
omnibus aperiret. Qu;cnam illa est , ci iindc lanla
to, videbunt: et qui twn audieivnt, intclligent (Im.
CATilas ipsis obvcneral ? Audi iJlum cui boc minisioift. 15); et lnventu$ tum non qucerentibus me: rium
- credilum fueral. Quid ergo d i c i l , ut dubilalio
himapparui iis qui menon inlerrogabanl (Ibid. 60.nem
1). niuUoritm solval ? Jgnorantes justiliam Dei, cl
Paulus uulem ad Romanos scribens dicebat : Quid qucerenles propriam justitiam statuere, justuice Dei non
ergo ? quod quatrebat Israel, hoc non est comequalut:
sunl subjecli (Rom. 10. 5). Propterea ergoid passisuni.
tleetio milem cou&equula esl (iiom. I I . 7). E l ilcrum
:
Ac rursus
idipsuiu aliier explicans clicil : Quid ertj>
0id ergo dicemus ? Quod genles , qu<E non sectaban
? Quod genles ifna: non sectabantur justitiam ,
dtcemus
iwr jufiitium, apprehemterunl juttiiiam : hracl vero
apprehcnderunt justitium ; justitiam autem quae ex fide
f
71
S. JOANMS CURYSOSTOMI
RCIIIEP. CONSTANTINOP.
?2
neni
trausfert
;
ac
rccensilis
iis
omnibus
quae
pn>hruflvero tulando legem justitia; tit legemjmtUias
non pervtnit. Dic qua de cuwa ? Quia non exfide:pheta
iiw- de illis dixerat, quod ecelesii esscnt, dolosi ,
callidi , quod omiics inulilcs facli , ac nullus in ii>
pegeruni enim in lapidem oflentwms (Rom. 9. 50-52);
esset qui Deum requircrel, sed onines declinassenl
iioc esr, incrcdulilas illis causa malorum fuil : hanc
el similia , subdidit : Scimus autem quoniam quctcumvero peperit arroganlia. Quia cnim anlea plus quam
que lex loqmtur , tii qui in lege sunt loquitur ; ut omne
genliles babeulns , quod ncnipe legem accepisscnl ,
os obslrualur, et subdiltufialomnis mundug Deo. OmDeum nossent, c i alia qunc Paulus inemoral , post
nes euim peccaverunt, et egent gloria Dei ( Rom. 5. 48.
Clirisii advenlum genliles viderunt per fldem cum
et 23). Quid ergo te effers, Juda?e ? cur altum sapis ?
parl sccum honore vocatos , ac posl fidem nihil plus
Nam os quoquc luum obstructnm est, ei confideniiu
habcre eum qui ex circumcisione esset , quam eum
lua sublala , ac cum universo mundo tu faclus es
qui ex genlibus accessisset : ex superbia in invidiam
subditus
, ei periude alque alii opus babes ul gralia
delapsi stmt, aique ineffabilem illam immensaniqne
Domini benignilalem non lulerunl: quod non aliunde jtibtificcris. Oportebat cerle cliamsi probe vixisses .
ol liduciam mullam apud Dcum habuisses, illis
processit, quam cx arrogantia, nequitia et odio.
iuvidere , qui per bcnignilatem Dci misericordiam el
2. Quid enim, omnium slullissimi, illa iu alios efsalutcin
consequuluri eranl. Nam extremx nequiti.c
iusa providenlia vobis damni afleri ? num bona veslra
est,
aliorum
bona inique ferre , cuni maxime sino
;x aliorum consorlio miniiebantur ? Veruni csrca
ullo luo dciritnemo id fuluruiu esl. Si euim alionun
profeclo malilia est, qux quid deceat percipere nesabis bona tua pessumdarel, jure doluisses; etiamquit, Exulcerali ergo quod in eadem liberlate consorle* liaberent, iu ae gladium impulerunt, seque a disi id accodal V\s qui pbilusopbari didicemni. Si
aulein alloriussupplicium iiicrcedem liiam nonaugei,
vina benignilate ejeceruul; et jure qtiidem. Nain ail:
Amce , non facio tibi injuriam : volo autem et his nequc
dare illins felicilas ipsani minuit, cur tu doles quod
alius
gralis ealule douetur ? Oporiebal igilur, u l
ticut el tibi ( Matlh. 20. 45. 44). Imo neqnidem hac
dixi,
etiamsi
te probe gcs>isses, non morderi de sarosponsione digni eunt. Ille namque etsi a?grc ferebaf
lute in genles cffusa : cum aulem iisdern obnoxius
poterat lamen diei lotius labores , xrumnas , a slum
peccatis s i s , Dominumque offenderis , aliortim bona
el sudoreni proferre : bi vero quid dicere possinl ?
.Tgrc
fcrs, c l altum sapis , quasi solu> debeat gralbi
Nibil qtiidem lale ; sed deeidiam , ltilemperaiiiiam el
consors
esse, non invidire soJum el arroganlia? , sed
.nille vilia , qua propbetae omnes incusauies illis pereliam Uinlne demcntias causa oinniiim gravissiroU
peluo objiciebant: per q u * vilia illi perinde alquc
genliles Deum ffenderenl. Id quod declarans Paulus dignus fueris suppliciis : omniuni quippc nialortim
dicebat : Non enim tti distinctio Judaci atque Gra-ci :radiccm superbiam in te inserqisli. Ideo sapicns
quispiam diccbat Principium peccati superbia (Eceli.
onme$ ewm peccaverunl, et egenl gloria Dei justificati
gratis per gratiam iptiui (Rom. 5. 22 24). Uoc vcro 40. 45) ; boc esl , radix , fons , mater. Sic per eam
primus liomo a beato illo slaiu dejeclus est; sic diacapul tolnin ulililer et admodum prudenter in epislobolus qui illum deccpil, ab illa dignilalit subiiroaaic
ia illa perlractat. Superius aulein illos majori gupexcidit. Quare cum nosscl sceleslug illc hujus peccali
plicio dignos oslendit : Quicumque emm tn lege peccaposse ex ipsis caclis dejicere, banc ingressus
vcrunt, per legem judicabunlur (Rom. 2. 12) : id e snaluram
l,
viani
est,
cum Adatnum ex lanlo bonore delurbare
gravius;quia prxler naiuram legem quoque accucuravit.
Gum
enim illum spe aequalilalis cum Deo
sanlom babebunt. Neque binc lanlum, sed el quod in
adipiscendx inQalum reddidiesel, sic illum dejecil
caiita iuerint cur genles Deum blaspbemarcnt: iVocl in profundum inferni praectpitavil. Nibil enim i u a
uen euim meum, inquit, per vos blasphematur in gentilm$ (Isai. 52. 5. Rom. 2.24). Cum igitur boc maxi- Dei benignilatc a v e r l i l , el gebennas ignis suppiicio
(radit, ut superbias lyrannis. Hac nos occopanie, tou
mo morderei illos ; elcnim (redenlibus quoque ex
vila nosira impura efiicilur, eiiamsi eastitatcm , vircircutncisionc res slupenda videbalur esse ; quaniobginilatem
, jcjunium , precadonem, eleemosynam
rem Petrtini incusabanl Gesarea ad se redeuntem ,
caclerasque
vinules exercean<is !mmvndu$ , inquil,
quod ad viros praepuliuin babenles ingressus esgel,
apud Dominum omnis superbus ( Prcrt. 40. 6 ). Hunc
iM cum illis comcdisscl: el poslquam Doi ( B c o n o ergo anirui luinorem coinprimanms ; bune fastiiii) do
niiam iniellexcranl , adbuc uiirabaniur quo pacto
mcdio tollamus , si muudi velimus cssc, el ab eo,
donuiu sancli Spiriius in gcnteseffusumesset ;ex sluquod diabolo paratum esi , supplicio liberari. Nam
|K)re significanics se numquam rem tam inopinalam exnpectavisse.Quia ergosciebat illos boc poiissiinum aegre quod arrogans eodem quo diabolus sit supplicio puniendus, audi Paulum dicentem : Non neophylum, nc
ferre, nibil agit ul eorum lnmorem deprimat, et
vi superbiam elutut. in judicihm incidat e i in laqueum
aroganiia inilalos dejiciai. Et vide quomodo id agai.
diaboli ( 4. Tim. 5. 6 ). Quid est judtcinm ? In eainJudmi carpuntur Paulo maxime ob tuam arrogantiam. Superbia omnet virtutet reddii inulilet. dem,
Posl-inqnit, damnationeni, in ideni supplicium. Quomodo
igitur hoc malum effugcris ? Si tecum repulta
qnam de gemilibus dispulaverat, ostendcratquc illos
naluram
luaiii, h\ pcccaloruni mulliludinem , si maiiullam prorsus dcfensiunetn habere, nullainquc spem
gtiiludincm cruciatuum ; si cogiiavcris quani fluin
salulis , acrilcrque illos incusaveral de pcrversiialc
s i n t ea q u in boc muudo splcndida vidcnlur esse
ditcirin deque vilaj impuritalc; ad JuJxos scrinot
71
IN JOANNEM IL
awovota.
, \
, \

\ - .
, \

,
\ . ,
\ \ .
'. , , ;
* ,
;
, \
.
, ,
\
. , \,
.
.
\ , '
, \ \
;
^ , \
, &
, ' \ \
. \
\
" ,
, ûwoi
. \ \ *
. \ . "
,
, , , \
. ,

, \, 6C

. \
\ \ (55] , ,
\ \ , * ,
\
, ,

,
, \
. \
\ * \ ,
,
, \
, \ \
,
* \ ;
* , 1
Sic . et IDSS. Savil. . In mss. plurimis

vqoeus ieesL b Sic Mor. ct mss. quidam. Alii plures
'. Sav. solus huju vocis loco .
Sie Mor.
Sav. ^ d Sav. et codd. 705, 706 ,
,
. . Ibidcm pro ,
JV>isius legendum suspicatur '/.
Morcl. -.
fcaiil. .
IX. t l . V H I .
, \ . \
\ , '
, , *
, ~ ,
,
. , . , ; ; \ \
, \ ^ ,
\ \
, \
.
, ^
, \
.
, \ ,

.
;,

.
, , ,

; , *,
,
*
, \ \
, \ , \

/, \ ,
, \ [56]
(
.
, p \
\ . \
[56]
'
. "
\ , ,

.
,
.
, \ \, .
, >
, , ,
, , ,
. , ,
].
, \ , , \ 6 . "
; ,
, ,
.
; , \, ,
.
, ;
, , \
, f
11
Savil. , Morel. et cod. 706 . Si rclinpmiisupo;,inquilSavilius,ad|ungeiidusesl genitivus.no

airijsativus. 8 Morel. . Melius Jjr.v r<ov, ! s-TPissimp logilur apud Chnsnstnmum.
Morsi.
h
S. J O A N M S CIIllYSOSTOMl A l l C l l l L P . CONSTANTINOP.
73
,
.
*
,
, , , '
Savil. et cold. cill. .
a
74
. ,
, \
.
\ ' ,
, '
' \ ,
. .

.
' , , \
, \ ,
" \
, \ , ,

, .
, .
|57] , ' , \
. ,
,
\

, , \ ,
,

. .
,
. ,
\, ;
\ ; " \
, , \
* '
, \ ,
, ; \
, , .
" ,
. \ \
, \
, ,
* ,

* ,

, , , \
*.
\ ,
\
; \ \
\ ; .
; \
* . *
, (
, , ),
b
" in margine Savilius. b Mor. ;, Savil.

f
.
Morel. , Savil. , el niox MorH. . Savil. . * Morel. -
t*., ) . Savil. *)' .
Savil. -
.. Paulo post. Savil. , .
. Quidain ota . Sic.Savil. -
r^l. ;. ) )*.
.Su bcuc Sa\il. Moid. : 5 >:.
.
"
, \ *
.
\ ,
' , ,
, \ , .
,
.
, \
[58]
, *, \
^. , \ ,
i \
, \ , , ,
\ ,
, , \
, \
,
,

, ,
.
\ , ,

,
,

* ,
" ,
\ ,
, "
,

.
k
'.
,
, \
,
.

. \ \
, , \
, '
.
\ ,
. , \
;
, \ \ ;
( ;
i Morel. male . j Savil. . * Morel.
l unus , alius , aliu* . Sa1
Vtl. .
Morol. Savji. .
JOANNEM HOMIL. X . a). IX.

74
7S
qiweque facilins marcescunt, quani verni flores. Si
suelne, ei vobisclnobis cor coMriiutn <t bmiiiltaltiti
tribiiat. Sic enim poteriinus calera quoque faciks
ttas frequenlcr cogilatioHes animo versemus, si mepracslare, ad gloriam Domini noslri Jcsn Christi, por
moria rcpeiamns eoe qui in virlute maiimc floruequem ct cum quo Palri miaqiie Spirilui sancio gloriitii, non facite diabolusnos efferre poteril, quanria, in sxcula s:nculorum. Anien.
iitmvis conlendat neque inire viam qna nos snpplaniet. Deus autem humilium, benignus ille et manf
HQMILIA X .
ln propria venit, et sui eum non recepennil. sic illi qiii sui erant, in propria pro ipsonim ulililata
1. Deui no$ ad virtntem impellit, illcesa nostra
/ivenicnlem,
recoperunt enm : imo rrpulerunt: ncque
bertnle. Bonut probalur, etiam cum supplicia minatur.
hoc salis ipsis fuit, sed exlra viiienm ejeclnm ocridcrunt (Halth. 21. 59). Neqtic lanien sic ipsos a pceniQuam generosa Salvatorit caritas. Deus utpote
tenlia exclusit, sed coucessil illis ut, si post l.tnûni
clemens et benelicus, dilecte \ nibil non agil et opefacinns scelcra sna ablnerc vellLMit pcr fidem in ipraiur, ul nos viriute splendidi simus; quod nos velil
siim, iis qui nuiit tale admisissenl, imo amicissimis
ncceplos probatosque esse ; idque non vi aut necessibi pares foreui. Quod auiem non gratis vel auimi
ftilale, sed suasionc ot bencficiis suis volentcs oracausa id dicatn, ba?c clara voce lesiificantur il!a omnes allicit et ad se trahil. Quamobrem venicntem
nia qnne bealo Paulo conligerum : qui poslquam Cliriillum alii receperunl, alii secus. Nulluni enim vult
stum posl ejus mortem persequutus fneraf, ejusque
itivitum vel necessiiatecoactum servum habere ; sed
martyrcm Sl^phanum muliorum manibus lapidaomnes libenler el ex voluntalis proposilo venire, ac
veral (n), quia poenitoniiam egit, et errata priora
de lali servitute gratiam ipsi habere. Ilomines enim
servomm ministerio opus habenles, ipsos * vcl invt- damnavil, atque ad eum qucni pcrsequulus fuernt
prolinus acccssit, staltin tnler amicos, cl quidem prilos serviuitis lcgi subjiciunl: Deus aulem cum nullo
marios adloclus est a Chrislo qtii ipsum prarconem
indigeat, nulltque necessiiali, qua hoinines premuntotiusque orbis dorlorem conslituil; qui priiis blalur, sil subjectns, nostrsc salutis causa tantum om6pbomii<, perscquutor c l conttimeliosus fuerat: ul et
nia facit, bocque noslro arbilrio el voluntatj permilipsc dc Dci benignitate exsultans, sinc rubore tesiilit : ideoque nolcntibus nullam vim aul nccessiiaiem
ficatns est. Imo ct ipse priora faciuora sua in scriplis
infert. Ad nostram enim solmn spcclat utililatem.
suis qtiasi in cippo cxarata, omnibus declaravii : meNam invilos ad banc Irabi necessiiatem, idem essel
lius putans fore, si prior vita sna nptid omnes traac nullo modo servire. Cur ergo, inquies, punil eos
duceretur, ul divini doni magnitudo eflulgeret, quatii
qui nolunt ipsi obsequi ? et cur gebennam comminasi ipse, nc enata sna omnibus declararei, ineffabilem
lus est iis, qui ejus pracepla non audiunt? Quia etiam
Dei benignilalcm obtegerel. Propierca, persequulionobis non oblcroperantibus , magnam nostri curam
nes, insidias, bella conlra Ecclesiam excitala sa?pc
gerit, utpoie bnnus; imo nobis resilienlibus ct fussnpius commemorat, modo dicens : Non $um dignus
gicniibus, non absccdit. Quia igilur priorem illam
vocari apotiolus, quia pertequutus tum Ecclesiam Dei
benoficii viam adire noiuiinus, nec suasioni benefl( i . Cor. 15. 9 ) ; modo aulem, Venit Jesut peccatom
riisque cessimus : allcram induxil per supplicia c l
salvos facere, quorum primni ego swn (1. T w i . l . 15);
crncialns; qiue acerbissima quidem csl, sed laroen
ac riirsum, Audistis conservaiioncm meam aliqnando
necesâria. Priore namque conlempta, secunda nein judaismo, quoniam supra modum pertequebar Eccessario indticilur. Nain el lcgum lalores magnas
clesiam Dei, et expugnabam illam (Gal. 1.15).
gravesque conlra peccaules constituunt poenas : net
2. Vclut cnim quamdam vicem Cliristo reddcns

que lamen ideo illos aversamur, iino magis honoraob
palienliam quam secum exhibuernl, m oslendcnius consliluti supplicii causa, el quod nnlla noslra
ret qtialcm, el quomodo hostem et inimicum salule
re indigentes, imo saspe nescii quinam legum suarum
donasscl: sic libere bellum illud predical, quo Cbriope juvandi sint, altnmcn bono viiae noslrae et reistum in principio ardenter impugnabai. Ilincaulem
pablica ordini advigil iriint, virtule praedilos lionore
dcsperaniibus
spem bonam indit. Nam ail ideo Chriaflicientcs, improbos atilem et prolcrvos, qui relislnm se resipisceulem admisis.se, ul in se primo
quorum quietem liirbanl, per snpplicia coercentes.
osleuderet onuiein paiicniiam, el immensas bo:iitaQuod si bos admiramtir et diligimus, nonne raullo
tis
suae divitias, in cxcmpluin connn qui postea in
magis Deus ob tantam hominum curam el admirandus
ipsum credituri eranl in viiam scleriiam. Graviora
et amandus esi? Immensum quippe discrimen est inquippe ab ipsis admissa fuerant, qnam qua? veniatn
ter illorum el Dei erga nos providenliam : ineffabiles
merereiilur;
quae declarans evangelista dicebai : In
profeclo et supra meniem oinnem suut divitix bonipropria
venit,
et sui eum non receperuni. Unde venil
lalis illius. Hic aniraum adhibe. In propria venil, non
is qui omnia implel, qui ubique praasens esi? qtiom
necessitatis stia? causa ( Deus quippe, ut dixi, nullo
locum reliquil, qui omnia manu tenet ct coniinet ?
mdigel), sed ad beneflcia suis pnestanda. Sed neque
1
Satil. in margine habel, dilecti.

* Idem legit, mullos.
() Paulus mullorum mauibus Stephanum lapidaverai,

4nm eorum vcsiimema servarei.
75
S. JOANNIS CHRYSOSTOMl ARCHIEP. CONSTANTINOP.

illo lempore in animas noslras incidcnle, et Ieitea
Locum quidem nullum reliquil, (quomodo possel
assumpla imagine, conlesiem novam el splendidatu
enim?) suo aulem ad nos dcscensu id fccit. Quia
imagincm, quasi ex conflaiura splendenlem refeeniiii iti mundo cum esset, non videbalur adessc ,
renie. E l cur non dixit, Eccit illos fllios D c i ; seil,
quod nondiun cognosceretur ; posiea vero seipsnm
Dedit UUs potestatemfiliotDeificri? U l oslcnderei
usiendil, cuni nosiram iuduere carnem dignatus est:
mulia
nobis opus esse diligentia, nt adoptionis imahanc manilcstaiionem et descensum, advcnlurn apginem
in baptisuiale nobis imprcssam, iinmaculaiatn
pellal. Mirtim est discipulum non erubescere de maseinper el inlaciam servenms ; simulque declararei,
l>islri conlumelia, sed eam ipsam conlumeliam fldenbanc potestalem a neminc nobis auferri posse, uist
tcr liieris mandare. Id vero paruin demonslrat
prius
ipsi illam nobis absiulerimus. Si enim ii qui ali
quam amans verilalis essci. Alioquin aulem is, quem
bominibus
aucloriiatcm quaindam acceperunt, tanpudcl conviciantium, non pudcl ejus, qui conviciis
tum illara fere servant, quanlum qui dcderunl;
oucratus esl. Hic quippe hac ratione clarior fuil, qui
mullo magis nos qui a Deo bunc consequuli sumus
posl coniumeliam Cunlunieliosorum providentiam
honorem, si nibil liac indignum potesiate feccrimus,
gcssil : illi vero ingrati et scelesii apud omnes visi
omnium
poienlissimi erinius, eo qtiod omnium masunl, qni ettm, qui lot bona allaturus venerat, quasi
ximus oplimusque sit is, qui nos hoc bonore di*
inimicuiri ei bosietn expulerunt. Neque illud nocugnalus est. Simul autem vull declarare, graliam
nuMiii lantum acceperunl, sed etiam quod ea non
in quemlibet temere infundi, sed in eos qui volunobliiiueriiil, quaa consequuti sunl ii qui ipsum acreperunt. Quacuam hi consequuii suni ? 42. Quot- laiis proposilum ei diligenliam adbibent : in borum
enim
polesiaie siiiim est ul filii Dei flant. Nisi
quot aulem receperunt eum, dedit eis potestatem
filios
enira
voluerint,
donum non adveuit, nec operaiur
Dei fieri, inqnit. Cur non narras nobis, beale, eoquidpiam.
nim supplicium, qni non recepertmt illum ; sed eos
dicis suos ftiisse, et in propria venienleni non rece3. Ubique igilur necessilaleni lollii et voluntuis
pi*sc ; c l quid bac de causa passuri, quodque suparbitrium cfferl; id quod nunc dixil. Iu bis eniin arplii-ium subiluri sinl non adjecisii ? Atqui magis illos canis, aliud Dei est, nempe dare graiiam; alitid liominis scilicet Qdein cxhibere. In subscquenii vero
ila terruisses, el per comminationem illam, arrotempore mulla opus est diligenlia. Non enim sufficit
ganliie durilicm emollivisses. Gur ergo id lacuisli ?
Ecquod, inquiel, majus boc supplicio fuerit, quando ad puriiatis custodiam baplizari solum ei crederc :
poleslate ipsisdata ut filii Dei fterenl, ipsi fieri no- sed si veliinus semper laelo munere frui, illo dignam
oporiet exbibere vitam. Hoc aulem voluit Deus in
luere, scd tanla se nobiliiate, tanlo sc houore sua
sponte privarunt? Yerum non hoc tantum supplicio nostra situm esse poleslale. Ul myslica enim generaalficienlur, quod boc bonum non acceperinl; sed eos tione nascamur, ei peccata anie admissa abluamus,
id pcr bapiisinum efficiiur; ul vero deiiucps pmi
rtiant inexstinguibilis ignis excipiet, id quod poslea
maneamus, el nullam ultra admiltamus macuiam, id
(laiius aperuit. Iuterim vero ineffubilia bona enarrat,
in nostra situm esi poleslate ac diligenlia. Idcirco ei
queis donandi sunt ilti qui eum recepcruut; idque
generationis modum memoral, et facla ctnii carnali
brevi profert his ipsis vcrbis : Quolquol aulem receparlu coniparalione, ejus excellemiam demoiisirai
perunt eum, dedii ei$ potestalemfiliosDeifteri.Sive
bis verbis : 13. Qui non ex tanguinibus, neque ex
scrvi sive liberi, sive Gra?ci sive barbari, vel Scyvoluntate camis, neque ex voluntate viri, sed ex
iliac, sive insipieutes sive sapienles, sivc viri sive
Deo nati sunt. Iloc aulein fecit, ut prioris parmtiiietes, sive pueri sive seniores, sive nobiles sive
tus ex sanguinibus et ex voluntate carnis viliiaignobiles, sive diviies sive pauperes, sive principcs
tem edocli, ac secundi qui per gratiani (K suMisive privali, inquil, codcm omnes dignanlur honorc.
miiale nubilitatcque pcrcepta, hinc inagnam liujus
Fides eniin et Spiritus gralia, condilionum humanael generanlis dnno dignara opinionein concipiaiims,
rum insqualilalem tollens, in unam omnes redigit
muliainqne posica diligentiam exbibeamus. Maguoformam, et uno regio characlerc nolat. Quid buic
pere enim liniendum esl, ne bac pulchra fuRdaia
beuignilali par fuorit ? Rex quidem ex eodem quo
stola, ob ignaviam ct scelera noslra ex (halanio eji~
nos luto fbnnatus, coriservcs snos qui eamdem naciamur: perinde alque quinque ilhe virgines falua?;
luram participant, ac sape inelioribus pra?dilos niout eliam ille babeus vestem nupliafem. Nam ei
ribus, non dignalur in exercilum regium adscribere,
itle ex convivis crat, invilalusque fueral: quia vcro
si servi quidem illi fuerint; unigeniius aulem Dci
posl vocaiionem ct lanluin honorem, se iiiTJtanleiu
Filius publicanos non dedigualiir, magos, servos,
contumelia
aflecil, audi quas pcenas dederii, qnam
oniniumque ignobilissimos , mullos eliam corpore
lucluosas el lacrymis dignas. Ad tam splendidam eimj
imiiilos, vel magna affectos labe, in filiorum niuneel lam lautam mensam admissus, solum convivio
rnm adscribere. Taala est fidei in Cbrislura virlus;
excludilur, sed ct ligalis manibus el pedibus in lenelanta graiiae magniludo. Ac quemadmodum ignis
bras exieriores miititur, ubi pcrpeluus esl flelus et
nalura, si metallorum lerrain atiigeril, illam cito
siridor dentium. Ne itaquc, dilecli, (idein ad saluiem
v.mim reddit; sic, imo longc magis, bapiisma, quos
nobis satis esse exisiimemus. Nisi enim vttam purani
ablntl, aureos ex lutcis rcddit, SpiriUi ignii inaiar
cxbibuerimus, sed vestibus hac bcata indignis vocaSaTil. addit, et pmtperrinios.
7
IN JOANNEM I10.MIL. . al. IX.

.
, , , ,
,
, ,
* \
, \ ; . \
. [59] \

.
, ,
*
\ \ 5>, \ , . ,
.
; " ,
, .
, , \
, ' , \
,
, \ ,
;
,. . ; , \,
,
, , *

;
,
\ ,
' .
, \ 0 , * " *6 , t-. , , ",
, , / , \,
, , , ,
, , , ,
, , ,
. \
,
, , \
.
;
,
,
, , , \ , \ , \ ,
*,
, \ ,
.
* .

, *
* , c
Sa?ll. et mss. plarimi '

e l infira . b Savil. et cod.
i05 .
Savjl., d Savil. etMnv. .. Mss. melins . e s a *H. , mirius recie. f Sav.
. 6 addunl Savil.
etcodd. ^Savil. et dicli codd. 70, <06 .
Mor. .
c
76
, [60]
*
* \
,
\ , . \ ,
, *,
;
,
, *
\ ,
\ , .
,
, *
*
, ;
>, ,
\
. " \ , , * \
, .
" \ , *
, .
\ , *
\ . \ ' ,
, .
,
.
, \
,
. .
' .
, \
,
* , \ ,
\ \ . \
, \
,
, ,
. , \
, *
\ , \
,
,
\ , \
.
, ,
\
\ ,
,
. * \ ' *
\
, , ,
\ .
(643 ,
, ;
,
, , ^
. , S a \ i l . c l COM TOri, , ; :; ^.
77
S. JOANMS CIIIVYSOSTOAH AKCIHEP. CONSTANTINOP.
?:\, * . "
,
.
y.di , :.
* , , ,
; , \ ,
,

,
, \ \
,
.
\ \
,
, '
, &
.
,
, * .
,
' . .
\ , \
, , , \ \ , *
, , , ,
.
, \ ,
.
, \
.
, ,
. , \ ,
,
, \
, \
*
, \
, '
\ , , ,
\, . \.
Sic Morel. Savil. . . . . .

.
Savil. .
Sic Mof. Savil. .
d Lectionein Savil. et Cod. 705 expressil iiiierprct,

nempe, * ' .
[62] '.
,
> ." \ .
, ,
. , \ \ , \ ,
- ,
. [
, ' \ ], *
, \ * .
* . *
,
; , \
\ *
,
, \
, ,
[63] .
, \ - , opqiv;
,
" \ ^ , , - , . *
, *
,
,
*
. ,
\ . ,
- , ,
,
\ , .
, ,
\ - , , ,
, \ . \ \ ;
\ - ,
, , * , ' - .
, - , .
. , \

, ; * **,
\ , \ \ . , *
,
,
. *
,
, \
, , \

Quidam , lbidem Morel. addit ,

pergilque . Ibidcin ,
ireqnenter Iraclantes, insonantfs, ex tintinnabuli tinnltn
de* mla metaphora. Ha*c vo* non insolens esl apud scripl(rtf8. Sa\il. rt cori. 703 .
Morel. . * Sic Morol. Satil. solin ; . * >rH. . . Savil. .

' Omncs ppne mss. /; habcul.
17
IN JOANNEM tlO.\HL. XI. al. X .
tione indutt accesscrimus, niktl impediel quomiutis

eadem ipsa paliamur, qunc iniser ilte passus esi. Absurdttm -eitim csl, <ium ille, qtii l)ens ct Rox est, homines vilcs -el imllius preiii vocarc non cmbescil,
scd e Irivie iJlos ad mensam suani iuviial, nos lanlam ignaviam cxbibcre, ul ne quidcm post lauluin
lionorein iiieiiores evadainus, sed ct posl vocationcm
in cadcm ncquilia persevercmu.% ineffabilemqiie voc mlis benignilalein pcssumdcmus. Non niui nos ad
spirilualcm hanc el borrondam niysterioruin pariicKpationcHi vocavii, ut com priore nequilia ingrcdiaiuiir, vcd ul abjeda illa tur.piludiiie, iis vestibus i n cinanurr, qnx* ad regium vocalos convivium dcrcanl.
Siu nolimus digna lali vocaiione prasslare, id non ei
nos bic honaravil, sed nobis impuiandnm. Non
etiim ille nos ex adniirando illo convivarom cbero
t ^ i c i l , sed nos ipsos ejicimus. Hle quod suum eral
fmcsiiiii : tiuptias iccit, roensam -paravit, ' vocat-cnt misit, vcnicntes excepil, el uuJlo nou bouore
78
nffocil : nos auiem ipsuro, conviva.% ntiprias, w d i d a r u m veslium, hoc est, pravorum o crtnn, <?onlu4
nielia afficienJes, jnrc demiim cjichmrr. floc onitii

pacio, cimipiiasel invKatos l i o n o r a n t , pclulantcs ct
impudentes illos ejicit. Nam si bujusmodl vcsle iitduls reJinqiierei, alios v i d e r e l u r c o n t u m e l i a afficere.
Verum faxii Dcus, u l nemo vel nosinrm vcl aliorum
lalem cxpcriatiMP v o c a t i o n c m . Ideo h;cc antequam
iiercul lileris roandala sunl, ul Scriplura* minis ad
bonam friigem r e d u c i i , numqUam in lanlam igtiominiam, in tauUinique suppliciuin incidamits, scd vcrlxi
tanlum lenus hacc e x p c r i a m u r ; ac splciutida singtili
vesle i n d u i t , ad locum, quo vocali sunras, proflciscamuis qiw nog omncs frui c o n l i n g a i , gralia el benignitate Doiniui nostri Jesu Chrisii, per queni el ciim
quo Palri simul c l Spiritui sam g l o r i a , faonor, ini*
perium, rranc c l semper, et m sxcula S J culorum.
Anien.
HOMILIA
XI.
4. F.t Veibitm carc factum e*l, et liabkuvil in nobh.

xinie neoessatra sunl. T)eind6 quod h;rc siiit oblcn1. Locum Evangelii explicandutn anle explicalionem
lus et simulationcs, arguunt colloquia cuui aniicis
legere hortatur; quorumdam socordiam in audicnda
tbeatrortim frCqiici.tatioiics, consessns a d equornm
ccrlantiiim spcclacnla, in quibus ssepc dics integros
Srripiuraargttil; deinde explicure illud, Ycrbum caro
facluni e*t, aggreditur. Lnaiii a vobis graliam pc- c o r i S T i n i t m i , n c ( | i i e lainen in bis ncgoiiorum molefi
tniquam oblcndiiiir. lu vilibus igilur liujusmodi rcinin, anlequafn ad verba viniam evangclica ; sed rogo
bns nullaui obtendiiis occupalionctn : si autcm diue |>t>siulatuiii negelis. Nequceuim grave quidpiam vcl
viuis rebns sil incumbcndiim, hac adco VOIHJ SII o i i c r u s u m rcquiro, fieque accipienli mibi soluin utilc
rii, scd el pnebeiilibus vobis; imo forie vobislongc periDna ct nuilius preiii vid.niuf esso, u i uc mininmm quidem sludium in bis adliibendnm css^
milius. Quid igilor a vobis po.-lulo? Ut una sabbatotiucatis. An m c r c n l u r qni s1c a f l c M i stint vel r c miii (a), vcl in ipso sabbalo, Mlam cvangeuorum
spitarc, vel bunc solcm a.^prccre? Esl cl alia tam
pnrlein qu t vobis in conctoiie lcgcnda esi prx maniignavis bominibiis ineprissinia excusaiio, libroruni
bes v."mgirfi accipienles, dumi sedcnlcs fre(|ioirter
scllirct i u o p i a . Ac diviiibus quidem ridiculuro essol
liîrtis, ac dtcta s;rpe exploretis c l cxamineiis : ac
ca <le re vcrba facere : verum qu'a niullos paupcros
ouid elaruin, qiiki obscurum sit annolciis; quid in
b.ic (rcqucuicr excusalione u l i puto, boc a b i l l i s
verbis pngriar-e videalur, licet non jugncl : sicqnc
pl.icide sciscitari velini, nnnon singuli arlis su.v >
ouiHibus freqyenier cxpensis, ad concionem acccdaqaain cxcrcenl, insirumcnia saua el inlogra haboaiil,
lis. Neque anim modicimi cx lali sluilio el nobis c l
<t si cxircma inopia premanttir. Quomodo crgo non
Tobis 4ticruiii acccdoi. Nobis ' mullo opus
absurdum fucril, illic paupcrlalcm non oblcndere.
ciil laborc ad vim &eiiiciiliaruiii vobis exptaiiandam,
nc
nibil non agcread omnes removendos obices; u l i
niCHte jaiu vobis ad dictonnn i.otiiiain assuela : vos
aulem t a n t a deccrpenda c s l ulilitas, occupationes et
aiiiem aciiliorcs el perspicaciorcs hac mudo cfficieinopiam dellcrc? l e r u m siqui ita panpcrcs csscni,
iuiui, uon modo ul audialis c l discaiis, sed eiiam
posseut cx assidua bic fieri solila lcclionc, n i b i l cv
m caHiros docealis. Siquidem illo quo nunc ngiiis
iis qux divinx Scriplunc conlinenl ignorare. Q u O d
nimliv, Hiulli prajsciuinm vcrba Scriplunc simiil c i
si id impossibilc vobis vidcalur esse, non immerib
explicatioiies nusiras ediscorc coacli, ne qtiidcui si
videlur. Multi onim nmi inagnani lc< tioni atlentioai huin iiiiifgnim bis insuiuamus, magnum quidpiam
iicm adbibcnl, sed lediouc pcrfitiictorie audila, staliiori ret'crcul> Quomodo possenl eninv, cutii obilcr
(im domum se rccipiunt. Quod si qui manscriut, ii
laHluui c l brevi tenipore dictis aliendaul? Quod si
iion mcliore sunt conditione, quam qui rcccsscrunt,
qui -goiia prxiendanl c l solljcjtudiitcs, si miiltaiii
corpore
solum pracsenles. Sed ne amplius querimoin publicis privaiisque rebus opcraiu ; primo quideiu
uiis
vos
tadio
afliciamus, neve in rcprcbensioiiibu<
U.MI levis ctilpa hajc e>l, sesc lanta iicgolionun uirba
(oluintempus terainus, Evangelii verba aggrediaiuur:
"biutro, ct sxculariljus rebus ila scmper afli-i, nl
lcmpus enim c l ui iciii propositam aitinganius. Sed
'te uiiiiimiim quidem siudii iinpcndaiur iis qux* maanitmim ndliibclis IK; quid vos dicloruui eiTugial. Li
1(1) lllud, una tabbalorum ( ), po'ost
Virbuin airo ftictnm est, et habitaril in mbii. Posltiiniricarc. prinui lubdomndtv di>, ui alibi, una subbaIrutn
( )) primain liobdomad:c si-ni(i<ar.
qiiam ilixorai \\\\)? (jui cum rcccpcruu?, v\ l'co ^*
t-tiim apud r.hrysoslomiini.
v
PATROL
LIX.
S0
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI . CONSTANTINOP.
Quid
dico
tnclins?
Niliil
ci
par
esi,
vcl
lanlillum
ad
ti Dci Olfos essc, ineflabilis htijus honoi is causam
JHtim acccdii. Scquilur ergo ipsmn in pejus muiahjni
aflerf, banc nempc, quod Verbiim caro factuin sif,
esse si mulatus sil. Hocaulcm non potcst Deus esse.
ei Dominus scrvi formam acceperil. Filius enim hoSed bfospbemia in capul corum, qui ba?c profcnmf,
minis effectus csf, cum vems Dei^f i l i u s cssct, t
vcrtalur. Quod enim illud, Factum cet, ideo dicliun
lioinines Dei filios cflicerei. Subliine namquc nim
sil, irt nc plianlasiam essc suspiceris, animadvcrte cx
humili versans, nibil in gloria sua lttditur, illinl vcro
iis qtunc scquuntur, quomodo c l dktnin illud ct praex mulla erigit bumililale : quod et in Chrislo favnm
banc suspicioiiem exptirgcl. Subdit eiiim,
cium est. Naluram quippc suam lali dcsccnsti non
70
habitavit in nobis, ac si dicerel: NibH absurdum su

minuit; nosque qui in ignomiiiia tt iu tenebris semspiceris ex boc diclo, Factum est. Non enim intmulaper versabamur, ad gloriam erexil meflabilem. Sic
bilis naturjc niutationem, sed habilationem dixi.
et rex cuin paupereni el mendicum alloquittir im
Habliatio autem non idipsum est quod babUacuIutn,
siudio et benevoientia, nibil l u r p e facil, illnm vero
sed aliud. Aliud enim in alio babilat; alias enim n o n
apnd omnes illuslrem ac splcndidtim reddii. Qm>d
csset habilatio : nibil enim in seipso babilat. Aliud
si [n illa adventilia prorsus bominum dignilate liovero dixi secundum subslantiam. Nam uniiate el connoraiiorem cuin viliori cousuetudo nibil bedit;
mullo niinus immortalem ac bealam lllam subslan- janctionc Deus Verbum el caro unum s u n l : sine ulla
confusiono, vel subslanliarum ablaiione, eed per utiioliam, qax uibil adventilium babel, nibil quod modo
ncm ineffabilem inexplicabilcin<|ue. Quomodo autcm
adsil, modo absil, sed omuia bona immola el ad 0nem nsque manetilia. llaque cum audicris, Verbum id iiat ne qua?ras; faclum cst enim ul ipse uovil.
earo factum ett, ne lurbcris, ne concidas. Neqtie Quodnam ergo fuil liabilaciilum, in quo babilavitt
Audi propbelatn diccnlcm : Suscitabo tabemuculmn
eiiim snbstanlia decidil in carnem (impium cniin
Duvid, quod cecidil (Amo$. 9. M). Vcrc namque cecicssel id vel cogitarc), sed nrancns quod orat, sic
dit, cccidil nalura noslra casit incurabili, el poiciilt
forniam s>crvi acccpit.
2. Curaulcm illo verbo, Faclum est, usus csl? Ut illa manu sola cgcbnl. Neqitc cuim poierat alio mod^
re>urgcre, ntsi is qtii in ptincipio illam ciT(rmavcrat,
bajrcticorum ora obslrucrcl (). Quia cnim smil qui
i, si nianuin porrcxisset, ct superue illam rcJormassrt
dtcant, ea quoe incarnaiioncm speclarent, phantasiam
pcr aqua? rcgeneralionem et Spirilus. vide IIIIIH
et (igmenium esê, ut eoruin blaspbemiam dc nicdio
tollcrc p r a c v e r t C T C l , illud vcrbum, Faclum e$t posuil: bMrrendiim c l arcanum mysterium. Sempcr babitat ir.
b<>c tabernaculo : carnem quippc noslram ind.it,
ul niulaiionem subslaniicc, absil, scd ul r e r
uon ui p.osiea reliuquerct, sed illam sempor srctnit
carnis assuinptioucm dcclararel. Qucmadmoduin cnim
li.biliirus. Nisi enimbocessel, illam rogio solirt
cum dicil, Christns nos liberavit de maledicto legis,
dignaliis esset, nrqnc ipsam ferens adorarelnr ab oimri
facltu pro nobit malediclum (ilni. 3. V3), non stgnificxlcsii cxercilu, ab angelis, arcbangelis, llironis,
cat subslanliam suam a gloria absccdenlein, in niadeiniiiaiioidbus, priucipalibtis , polcst:tlibus. Qnis
lcdicium vcrsani essc (illud eirim ne dunuoncs quiscrmo, qune mens, lantum illum honorem gcneri nodem, noque vel stultissiini el amcnlcs cogiiaverinl;
laniam neinpe sapit illud cum impietaie conjuuclam iro collaiuin, supcrnaltiralem illum et borrciulum
sluUiiiam) : non igitur hoc dicil, sed ipsum acccplo cxplicarc potcrilY Quis angelus? qnis arcliangclus ?
illo, quod contra nos crat, mafedicio, non sinerc nos NuHus usqiiam vcl in cajlo v d in lerra. Talia quippo
siint Dei opcra, (anla lamquc sêrnaluralia ejus bcamplias malcdictos csse : sic c l boc loco dicil ipsum
ueficia, nt non modo bumauam lingitam, sed el ingecurncm faclum csse, non mtiiaia in arncm subslnn
licam viriuiem superct eorum a^ctirala narraiio.
tia, sed posi acccplam carncin illa iulacla inaireuie.
Quaiiiobrem nos concioncm banc silenlte claiideimjs,
Quod si dixeriul, Dcum ut qui omnia possil, in carciun vos monuei iinus, ut benefaclori tattto vicem
IICIII dcciderc poiuisso : respondcbiinus illis, eitm
ropcudalis, cujus rci lucrum totuin nobis postea r c omnia posse donec manot Deus ; scd si raulaiioncm
peiidelur. Yicem aulcm rcpendinms, si magnam anim;e
admiscrit, imo mutalioiicm in pejus, quoinodo Dcus
nosir;u curain babeamns. Nain el boc bcnignUatrs
ftierit?Nam niulari, longe esi ab imraorlali illa na
lura. Quapropter propbeta dicebat: Vmnes sicut vetii-rllius opus csl, ut cum nullo nostrum egeat, s.bi
vicem
mcnlum veterascent, el $kut opcrlorium mulabis
eox,rcj>ciidi dical, cnm nns aniniam noslram
Quamobrem cxlrcm. aincnliac csset, el
el mutabwitur. Tu auiem idem ipse es et antii luinegligimus.
non
deficie>a(Psal. 101.27). Ilx-c quippe subslaniia emni imramcris dignum suppliciis, tanlum conscquulos bonorcm, non ca qusr. pencs nos sunt referre, cuin mauiulalioiic supcrior e*t. Ncqne aiiud quidpiam illo
xime tota rci utilitas in nos rcdundci, el inniiinern
luclius est, ut proficicitdo p o s s i l ad illnd pcrviMiiiO.
nobis in bujus rei mcrccdcm rcposila bona siut.
() Ilic i l l o s 'insectatur hnereticos, qui n u U r c u t siimrtabis vcro umnibus gloriam rcferamus bcnigitissimo
lani esse Iocarnationem; uempe s i m u l a H o o e ct opiuioiic
Dco, non vcrbis tantum. scd mullo magis opcribus,
iiiluin in carue atlvenisso Yerbum effulienlcs, 9 SCIItcet, qus vox iuitio nnscenlis Ecclcsiae a novaiorilms in- ul fulura conscquami-r bona : qu.nc ittinain onin<s
ducia futt, ut videas apiid Ignallum Epislola ad T r a l l i a adi|>iscainur, graiia c l benignilate Domiui nostri Jcsn
uoa, iicmque Ejiut. ad bntyruaios Ulam aulc.a voccm l-alijie couvcrsaiu Uabcs apud Irenxum, ubi >(. putative Cbrisli, per quem et cum qtio Palri gloria, simubpm
expritnilur l i b r o l , c l sequenlibus. subindcque a i i i ss.raSpirilui sancto, in saccula sapculoruw. Ameu.
triM luuc barcsim commcmorarunt.
y
79
1 JOANNEM HOMIL. XI. al X .
. . ,
;
, \> ir .
< ,
,
\ . ,
, 6 . ,
.
. ,
. " \ .

,
\ ,
\ \ \ ,
,
. \

, \
\ ,
, \
, - \
. " ,
, , ,
.
< [64] ) ,
,
.
b
'. ;
.
, \
\ ,
,
* ,
. "
, ^ \

, ^ ,
, , ; ,
' ,

. ,
* * , civ
, , ,
, ' ,
; . ,
, *
, ,
, \
, ; , ; ; .
* ,
,
.
,
.
. ,
. ;
d
Sic Mofel. ot mss. SaVil. *^>. b >\c Mnfcl. Sav. .

S;v ;
, mwlruni in marKine. i Morel. el codd.
/05, 706 . Sawl /. quidam. 1 Sa\il.
I codd. eitl. ; /' , .
8t
. . '
\ , []. '
.
" , ,
, ,
, \
, * \ *
, ,
*
, . ,
, ' .
\ '
.. " .
[65]
\ , ,
,' \*5. , * *
. ; "
(
\
.
, , .
,
, \
: \ ;. ;
^ *

, , *
: * . ,
, \ ,

, , , ,
, , . ,

,
; ; >
, , .
,
\ ,
, .
,
^,
,
i . ,
.
\ \ ,

^ ,
. \
\ , , \
, > , \ \
. (>,
, ,

,
, ' '
, ,
. .
/.. iei. ^ ; : \av*,Qjii ./.;./y,v< t o ; . V
Ila . S.i\il. et codd. cilt. ; *

.
Alii .; - /6; . 1 Ouidait:
, . . ; /. / ,
J Qui.iaiu nifi
(
82
S. J O A N M S (CHRYSOSTOMl A R C W E P . CONSTANTINOP.
[G6J 01 1\
, ,
,
,
,
.
. , , '.
, , \
\ ,
\
, \
, \
. '
\ .
,
\ * \

.
, (
.,
,
,
,
*
. \ \ . :'
, * , ;
\ , , \
,
,
. , , ,
\ ,
, .
.
, ,
, *
, \ ,
". \ ; . \
,
,
.
,
, , ,
* ;
. *
/,
, \
\ ,
, \
'. .
. ;
\ , , , ,

. ota . , \ , .\
.
, \ , *
* i ' \
,
* / ,

.
- , \ \
'. , , \
*
, \ \ , \
t, \ > /* \ , \
,
; , \
\ , \ '
\ \ \ ' \
.
> ; .
,
i ; \\ '
; \ :
-
, , , - ,
* , \
' \ ' ,
, \ , , \ ,
,
, \
, *
, \
[68] \ ,
[67] ? - , "
, \ \
. * \ ;
,
: ,
.
, , ,
, \ , ,
,
, \
; .
.
*, \, , ,
* \ , ,
, \ , * - . 5 \ ,
\ , \ , ';
* . , m;tr. Sav. cl in aliis dz doeidcralnr.
%
Mor. . Sav. , mclius.

3avil. el eodd. 70o, 7*ti *. , /.
. * . . */
* . SJMIIUMI scquiir.ur.
CNI, coiioiiuui mrle Iranâtus. Mor. )
. .,. ^" ), S^viUo
c
k Savil. ct odd. 70-i ) i

() CKJ. 70>). . /^ ^
i 0>dd. 705. 701. ] ; dccsl in S;ivil. \
Morrl. > . . Savil s r l inss. ul
snpra lub ui.
. ;:;. âv. .*;.
k
IN JOANNEM .. XII. al. X f .
82
HOMILIA XII.
Et
gloriam cjus, gloriam qnasi Unigcmli

iicque pnraltoke, 9ed cotifirmationi* c l (lcnuitiotife
Patre, plenum gratia el veritatii.
nulli dubio ebnoxisc; ac si diceret: Yidimus gloriam,
I. Forle plus quam par emt vobis nupcr oneresi
qnnlem dceubal habcre unigenittim et gerniannm F i el molesli fiiiiiius, acriori usi sermnne, el longa conlium Dei, uniTcrsonini Uegis. !d in more csl pltiriIra mullortmi dcsidiam orationc liabita. Vcnim si id mis; neqne enim rccusabo a coniimini consueludine
mordendi solum causa fecisscmu^ jure nobis singuli id asscrerc. Elcnim non ad verborum specicm, neqtie
*ttccensereut; si vcro uliiilaLem vesiram spcctantes,
ad seriei ornaluni lo<fni in proposilo babcmus, sed ad
audiiorum graliam inirc non curavimus, etiamsi illnm
vcstram solum ittiliialem; qnnpropter nihil officit,
profectus veslri curam, quam gessimua, acceplam haquominns a cnmimini consucttidine id conlirnietur.
bcre nolitis, amori sahem nostro veniam concedalis
Qmamcsl illa muliorum consuetudo?Quidam regem
oporlet. Adniodiim enim timcmus, ne nobis cum sludio ornalisshnum vidcnlcs, c l pretiosis undiquo fulgentem
miillo concionaiilibus, vobis autcm dictis aitemlcre
lapidibus, siquando illam pulcbriludinem, ilhim ornanpgligcniibtis, graviores vobis rationes reddend.T sini.
(uiii, gloriam illain aliis cnarrare velint, pro modo
ldco cogor vos frequcnler excilare ct cxpcrgefacore,
sun dcpingunt, ptirpurac Aurcin, gcmmanim magnincdictoruniqiiidpiatn inulililcrcfOuat. Hoccuim pacio
iudiiicm, mularum alborem, jngiini atircum, slraii
licebil vobis lidenlcr ct bic viverc, el in illo dic aiilc
fnlgorem : postea voro bis al.isqtte miillis recensilis,
Iribunal Cbrisli adslare. Quia igitur vos nuj cr saiis
cmn non poseunl lotum splcndorem verbis rrpra>
perslrinximus, oge bodie sfatim ipsa verba proponascntarc, coiilinuo adduol : Quid multis opus cst?uiin
iuus.Etvid}mu$/mqn\i gtoriamejtAi gloriamquasiCni'
vcrbo dicaiu, quasi rcx : pcrque iUitl| quasi, non
genitia Patre. Poslquam dixerat nos filios Dei offeclos
ro&i, suuilcin doscriberc volimt, scd ipsiirn vcrc rcesse, e l oslcnderal alio modo id evcnissc, qiiam gcm. Sic igiiur evangelisia illud, Qua$i, posuii ul i u quod Verbumcaro facium esscl, aliud hbic emolnmpiv
coiuparabileiii illsun cl prrccdlciUem gtoriam exbibelum provonissc dhil. Quoditam illud csl? Yidimut QIQr c l . Alii quippo omncs, angeli, archaiigc), propbeUe,
riam ejut, gloriam quasi Unigeniti Vatre: non uliqiic
jnssi oninia Taciebant : ipsc vero cum petcstalc qna?.
visurt, nibi per socium sibL corpus nobis appamisset.
rogp.ni c l dominiun decercl: id quod cliam lurba* mt
Nam si Moysis nalurcc nostr.T. Iiomiiiis viilliiin ferrc
r.ibaiiUtr, quod doccrei Un)quan> polcslalcm babens.
non.poleraiiL illius lcmporis bomiucs, quod gloria
2.Dkcrhnenintar Cliri$tumetangelc$mteiraaliquaniUustrarcliir, SPti vcla opus habuil vir juslus, qqod
(lo<onver$ato$.C\rcumUantiwadven(u$ejus. Jpsiu$ / otcih
gloriam illam/uigeiitem obunibrarel, ac milciii blan- tii^ in ordine physico, morali, supcrnaturnU. App:idamqoc prophecc facicm oslenderet : quomodo nurittrunt ilaque, ul dixi, angeli in lcrra cum gl ria
&Ain diviiiitatcm/ipsissiipwnisvirtulibusiiiaccessam,
malla, ut Danieli, Davidi, Moysi; sed ul scrvi c l
nos lutei et lerrenLfcrre j oluissemus? Idco babilavil domino obequcntes omnia faciebant : ipse vero u l
itinobis, i i l ipsum adke, alloqui, cum ipso versaii dominus et omiiium imperator, clsi sub vili forma ei
libere posseinus.
babilu apparueril : atlamen sic quoqjie creatiira DoCtoria qua$i Cnigeniti qiud til^ Imperatorum otmmiuuiusuuro agnovil. Quofnodo? Slella de :rlo magos
IHS el cuttus.Quid autein sibi vull illud, Glorimn vocavit, ipsum ailoratupos; angclorum cortus iuagmig
qnasi Vnigemti Patre? Quia niulli propbciariini undique cffusus Doinino suo ministrabanf, ipsmnqne
gloria clari fiicrunt, itl ipse Moyses, Elias, Elisxus;
bymnis celebrabant ; el ahi repon4d prxconcs insiir
ille iguco curru vectus , bic receplus : el |>ost illos
grbanl, omnesque simul sibi invicem occurrcnies,
Daniel el tres ppcri, aliique pltirimi, qiiolquol miraarcauum boc myslcrium nunliabam, pastoribus anctda pairaruni, gloria splendidi fucic : ajigeli quo- geli, civibus pa*tores; Cabriel Maiiiu c l Elisabellia?;
quc qui bominibiis apparueront, ct nalunc s?c iul- i i qu\ in templu craut Anna ct Siincon. Nec viri IMMgoretu boiniiiibus cxhibticrunt : nequc :inge!i solum,
licresquc sohim hvlitia niagiia sunl affceli, scd eliam
sod eliam Cherubini ei Serapliini cum gloria magna
pucrulus nondum ex vulva cgrcssus, ille, inquam,
propbetrc appanicrc : abhisce porro omnibus nos dcserti culior, cvangclistx cognominis, cxsultavit in
aYcrteiis evangelisla, atqiic a crealurarum conscrvo t e i O malris : omncsque spc ad fuliiruni parlum i n rutnque iiosirorum splcndorc raenlem adducens nobiabanl. Et liacc quidem circa parlus lempus; quando
s l r a m , in ipso nos bonornm culmine constiluit. Non
aulem selpsum inagis exbibuil rursus alia miracula
cmm propbela, non angrli, non arcbangcli, non sn- prioribus majora splendiwruni. Non ullra cnim stcll:i
pcrnarum virluluin, non allcrius crcaias naltira?, si
x\\im> non angeli ei arcbangeli, non Cabriel
q\ia sil alia; sed ipsius Doraini, \\s\us Uegis, ipsius
Micbae!; sed ipse Palcr Miperne et cx cajlo pr;lic:iveic iuiignniii Filii, oniniiim iioslriiui Domini gloriam
l i illuui, ct cum Paire Paraclulus advolans ad illuui
vidimus. lllud aulcni, Quasi^ non simililudiuis c s i , uin voco, maiiensqno supra ipsuni. Vcrc proplerca
dixit: Yidimus gloriam ejus, gloriam qnati Unigeniti
vidimui
e l C
> a
et quod m iptius aspecltt erat iniv

* In Morcl. Iiîlur, turta caifzks angelonm in tt rtv
toler, bile rtdd r,t.
ri^v stinl l minisiraiUitmt, tnjtwtosque cmtculinnt.
fji Mril. IV^ftar,
* ,',
UCHIEP. CONSTANTINOP.
rim
a?gririidines,
morbi
animarum,
qua?
ad
sauilaic
:i
Palr^ Nequc p r o p l e r iiki solnm, scd p r o p t c r ca eiiam
perrcctainque virlulcm rcducebanlur. Necduo laulitrn
i|iu*o apqiiula s u n i . NOJI u l l r n e n i i n pasiorcs l a i i l i i m ,
liomincs, atit tres, aul quimquc, vel dcccm, vel vivol vidu;f\ vcl scacs nobis illum annuoliant; s c d
ginii,
vcl centum sobunmodn, sml iutegrcc civitairs
viiam ipsa rcrum naiura tulia l a r i u s elamais. el
ci
genios
facillime iransmiilabanhir. Qtiis vero pnrlaoi alia voct, ul cjus soims staiiiu litiousqiie pcrvccopiormu apienliam, cxlcstiuin ligum virtiuciii ,
WMHI. Pervcnil enitn, iaquil, nsque in Syriam fama
vjus (M;aUh. 4 .
, ipsum ouinibus rev lavit : angHicu vifcc ordinoni dignc dcscripserit? Tale
quippo iitduxii v i u ; g(Mius, lalcs nobis consiitni( leamniaundiquo elamabaot, rcg< m caHonjun a d < cniasse.
ges, talcin monim formam, ul qui iis utunlur, angoli
X*m cfcenianc& uodi^yie fugiebaut ei resilicbanl, d i a siatim cfiicianlur, ct qnantiini bomtii liccl, Dco
iioLiift obyolulus reccdebat, ipsa mor& rcptilsa inlcrim,
similrs , eisi onniiuin hoininmn ncquissimi fiicriiil.
\K)&lea pcnitus abolila e&i: ontne infirmitaiis gcnus
3. /;/ f;uibui vha sifqloria Chritti quasigloria (Inige*vbilura est; motuimeiua mnrtttcs emillcbanl, insanos
niti Putrc. DivinUatcm Chrhti poteslas eju* pradkut.
Ua?inonia relinquebant, morbi iufirmos descrcbant;
Cloria Christi in calis quanta; ad illa frucndum vidcrcqne erat res slupendas i*l niirabilcs, qncc jure
cati Mitmut. Uxc ilaque omnia miracula culligcus
propbctae dcsiderabani videre, c l non vidcrunt. V i ovaugrlisla, qua; in corporibus, qua? in animis, qua:
tiere eral f o n n a l o s o c u l o s , et illud latn oplabile,
in elcmcntis; nccnou pr:rccpta, dona illa arcaua
cujus OJTIQCS spcclaiores esse cupiebant, q u o m o d o
ip&is C T I I S subliiniora, lcges, viUc insliluiiiin, obscAdamuro de lerra f n r m a s s e l Dcua, i d brevt et in prav
qucniiam, fuliirorum promissiones, ejnsqiic cruria&(anliore corporis p a r l c osiendentcm Cbrislum;
lus. banc mirabilem et sublimi docirina plcnam
uiembra iusuper paralysi soluta c l dissolula, jam rccmisit voccm : Vidimut gloriam ejus, ghriam quasi
ktittila ci caterb copulaia, manus emorluas moiu
Uniqemti Patrc, pleimm gratiat cl veritatis. Non
gaudenics^ pcilcs sohilos repcnlc exsilicnlc.% aures
cnim propter miraeula lantnm ipsum iniranmr, scd
oI>sJnijClas jajm apertas, ct liiigiiani m a g n o sonilu lo~
ctiam proptcr crucialus; ul cum affixus fuit cruci,
q u e n l C D ? , quac prius inula crat. Qtiemadmodum enim
flagellatns, alapis cacstis, conspulns, el ciini iuniaxiloplimus arcbifeclus, domum veluslate labanlem : sic
lis plagas acccpil ab iis quos beiu Ociis afTcccral. At
Ule htimanam naiuram restituii, p a r t c s fractas recnlin in bis qiioqnc qujc iguominisa vidcnlur, idoni
sarsit, di&junctas et dusoluias copulavit, ponilns
ipsum dictnm appositc profiirahir, qtiaiidoquidein vi
lapsas erexil. Qtiid dixerimus de animae rcformaiiono,
ip>e rem illam, gloriam appcllavit. Non enim provicorporcis curaiionihus longe praistaniiore ? Magna
dcnlix lanlum ct caritalis illa eranl, scd ciiam imres ccrie est corporis valetudo, sed m u l l o m a j o r
mens polcslalis. Tunc cnisn ct mors deslrucbalur,
anuuai; tanioquc major, quanlo anima prxslanlior
o.l maledictio solvcbalur, danioncs coiifuiidcbeniiir
cst c o r p o F e : neque bae lantum raiione, scd quia
dcque ipsfs iriumpbabatur, et cliirograplium pcccalocorporum naiura, quocuiuque i l l a m velit Creator
ruin rnici affigcl)alur. Deinde, quia Ii;rc miracula inagerc,. sequilur, ncc rcsistil; anima vero qnae sui
visibiliicr patrabantur , qu.xdam visibililcr prracia
arbUrit esl, c l iu aclibus libcrtatcm bai>ct, non in
suni, qwx demonslrarent ipsuin csse unigonilum
omoibus obtempcral Dco, si quidcm nolit. l l l a n i oiiui
Filium Dei, toliusque nalurx Domiuum. Nam cum
i.iviUm non vuli Deus p c r viin c l neccssilatcm, p u l beatum corpus adbuc in cruce pcndcrct, sol radios
vbram el virlule prcditam reddere : quandoquidcni
avertit, lcrra trcmuil el tenebris opplela csl, sepulcra
illikl virlug casct; s e d illi volonticl lubeoii s u a apcrta , lcrra? solnm concussuni e s i , morUioriun
dcndum, u l lalis eflicialur : id quod longc difiicilius
iiumera n\ulliIudo cxsiliil, et in civilatcm ingrossa
$$i qua/n, illa aJia curatio. Id t a m c u fecil ille, atquc
csl
: ac (lum montunenli ipsius lapidcs loculis apfaii
ucquitiac gcmis omne depulsum csl. Ac sicul corpora
inancrcnt, c l signacula starcnl, siirrcxil nioriuns illc
beue curaia non ad valetndiaem moda, sed ad suqni cruci clavis arftxus fuerat, ac viriule qtiadam mapreinum sanilaiisslatum rcduxil : sicct animas, uon
gna rrplcl >s nndccim discipulos misil omnibus pcr
tuodo. aJ) c x t r c m a qcqtiilia eripnit, sod ad i p s u m virorbcm bominibus, communrs nalura? (olius mcdicds
\uiU culmea rrcxil. Publicanus faclus ost aposiofuUiros, qui vilam hainiiitim cnicndarcnl, cailcsiiiiiuhis; p c r s c q u t i t O T i blasphcmus el con(umcliosiis,(trbis
quc dnginalum noliliain ubiquc disscminarenl, d.ipnrdicator Ctiit : magi, Jndxorum doclores; l;iro,
iiioninn lyrannideni solvercut, iuagnaqiic c l arcaua
paradisi civis; merelrix, fide m a g n a refulsit; Clnnaliona bomincs doccrcQt: aninix insiuorlaliialcin nob s
a.ca el Samariiana miiliercs, ^narutn postrema mercpr.cdicaronl, corporisque vitam ajlcrnam, pnrmia
irix er.it; cx bis, i u q a a m , roulicribus al(cra pra*dicaUionlcni cxsnperaiilia cl nunquani fincin hahihira.
loiicm a p u d coulrUiules siioa suscepjt, loiainquc
H.ic sccnm ropulans bealns i l l c , cl a)a plura , qu.c
riviialciii quasj sagcua cap.arn a.*l Christum adduxit;
ipsc quidom noverat, scd scrlbcrc noluil, quod t*a
;l:cra aulcm Gde ctassidtiilalc id eflxicit, ut d a m n u
niundus uonrapcrcl (nani omnia, inquil, Si unbmiiur
malignus ex iiliac siuc nnima pcllerclur. Alii q n o q n o
per swgufa, nec ipsum arbitror imtndmn capere eos qni
loiige his pojorcs iu discipulorum numcruni M a t i m
tcribcndi nmt lihro* [Joati. 21. 55 ] ) : litfc , inqiiani,
adtuiUobauuir. Omoia simul trausiuulabati(ur corpo(MOnia rogilans cxclamavil : Yidinms glorimn cjtii,
glwmm
qnasi Unigen>ti Patrc , plcnum graiiiK ti r*rt$\i\. Ipgn, ipsa rervm vnx.
S. JOANNIS CURYSOSTOMI
83
I.N JOANNEM HOMIL. XII. |. X I .
>j:6v ,
\ ,
, \ ' .

,
* .
, \ .
, ,
,
\ ,
, \ , ; \
/.
, , , \
\ ,
.
^ \ ,
,
, \
^ , \
, ,
\
\ , \
- , \ . i l v
, *\ ,
,
. , *,

, *\ ,
, %, , \
, .
,
,
^,,. / , \ , .
, , ;
\ , .
, \ ,
* ^ , * :
,
, , \
, \
, , ,
, "* \
[09] ,
\ , *
\
. *' \ , \
.
, ,
^ \
, ,
\
, \
\ , \ , *
\ , *
, \
; ,.. \ ,
, , *
b
* Morc. ^
iOG, ^/, ;
* <. /.:. iualt*
b Sav r l . 703,
i./y' .
* A l i i
81
\
.
\
. \
, ^ ,
, \ \ 6 , ,
\ , , , \
\ ,
^.
,
,
; ,
* ,
,
, \
, .; *
.
*.
, , ,
, , ^
, \ , ,
, , ,
, \
*
,
, ' .
, \
* ,
, , , \ ^ . \ \ \
,
5.3 , \ \ >
. \
, \ .
[70] \ , \ ,
, \
.
, \ ,
,
.
, ,
/ \ , \
^, \ ,
, \ *

, ,
, , \
, ,
, \
,
,
,
, \
. , ,
,/ . , . \
, ,
, *
" " , k
' Sic Savil. el mss. Mor. vcro cum cod. 706

" . ^ Sav. rj/. Mcr. (.
Alii ^.
Sir Savil. ct < 70:i, 70. . / .
' /'. >
/. %\Hh;. t
, .
S. JOANMS CIlRYSOSTOMi ARCIIIEP. CONSTANTINOP.
S5
fiiCVa'
,. ,
, ;
, .
, ,
, ;, \
, \
. . . \ ; ,
, .. Atx , . ,
, 7 .
* .
, ;
* ,
, ' ,
^, *
. > \
\ ,
! \
. ^
.
* . *,
*? ..
, \
, . ; -.; , . >
; [71]
;
,
*
Morel. . Savil. iti lc\tu , in marg.

, k Sic Sav. el alii, . . Supra
auie in Savil. el codd. ciiU omissuui. Infra,
Morel. .
> ) , *
< ,
,
, ,
'". * ;
;
;

* \ *
;
,
. >
,
, \ .
|72] , "
* '
* \
, \ ,
r/ ; . ,
<* ^ ,
,
, . " , ,
,
.
, , , ' , , ,
. \
%
Morel. , rcctiiis, nec aliler hsbent eodd. 705,

7\)6. Enix. * Savil. ^ Mor. el lllss. plurimi
^^.
.Vor. . Sa\il. 'ct niss. .
* Saril. . - .
e
8*5
;
,
\ ,
, , >
-
\ .
, , \ , \
, \ ,
. ,
\
, ), ,
. ,
/ , ;

. *
. , \ ^ \, , , .
\ , ,
'
,
^
\ .
\ ,
(
.
, , \
,
. \
, ,
, ^
,
, *
' ,
\, . .
Unns .
11
e ,
, ,
\ . ' \
, \

,
\ , .
, .
\ ,
, \
,
\, ,
*
, \ ,
, '

, \ , \
.
. \
,
' ^
, \ ,
, \ * >.
; .,
.
. ,

1
* Savil. . f decsi in Sav.

* Sic Sav. ct mss. . . * Sa\il. 5
, Mor. mcliiK ut :1, . \\PS est IrvisMrnn.
-
' alii$ p/ cci Idlio codd. 705,70, -
;. 1>.
85
IX JOAiNNEM 110 i l L . X i l l . al. \ U .
? latis. Qui ergo lot spectau is, htijiiv^di doetriita, lior csl: vcrum aliud quoqitc suppliciwn ox$pectandti:n
itnlo muncre dignaii suni, vitam dogntaiibus dignam
csl. Nam is qui lucem illam non a<picil, non in lerie*
cxbibeaut oporlit, ul illis fnianUir bonis. Idco narubras abducetidus lanliim csl, scd perpeiuo comburenque adveuil Dominus uo>ler Jcsus Clirislns, non sodus, iia ut labosral, denlibus stridcat, iniiumerisqtie
lum ul bic cjus gloriam, scd eliam tit fuluram videaaliis lormenlis cxcrucictur Nu ilaqne salulcm nosiram
mus. Propterca dixil : Volo ut ubi sum ego, et ipti ila conlcmnamus , ul per rcvissimt temporis neglis/Vt/, ut vitUant gloriam mcam {Joan. 17. 24). Quod
si
gentiam
ati|iie desidiam , in ailcrnum coiijiciauuir
lixc gloria (am splcndida , lam conepietia fuit, qttid
supplieium; scd vigilemus , sobrii simus , nihil non
de i l b di&eriinus? Noo euim in lcrra corpupiieiH
agamus ct opcrcnmr, ut illis fruamur bonis , ac procul simus ab illo flnvio igneo, qiti cmn mnll fragore
obnoxia videbilur, aobis in fltixo corpore maflncl aute Iiibunal borrendiim. Qui scmcl illo iiicid;*nentibus; sed iti kimiorlali et perpctua creatura c l
ri, ibi perpeluo innncal oporlcl, ncmo cril qui a
cum lanio splendnrc, H l nullo possil csplicari sermosiipplicio cripiat, non patcr, non malor, non fr;;tor.
nc. 0 beali, ler beali , sajpiusrpic he.li , qui gloria?
IIoc propbel clamnnl; alius dicil : Frater non rediillius speclatorcs essc djgnabunltir! Dc bac propheta
mit redimel Iwmo ( Psal. 48. 8)? Ezcchicl vcro quiddicil : Tollalur iinpius, ne videat glnriam Domini
(/soi. 26.10. in Grccco). Sed absil, ulalic|iiis noslrum piain amplius eflcrl bis vcrbis : Si tleterit Noe el Job
el Daniel,filiostuo* etfiliasnon eripienl (Bzech. 14.
toltitur ^ tic ijlain iiinquam videat. Nisi cnim itlam
< ousequuliiri essemus, oppoi tune a nobis dicercliir : 14 ci 16). Uniim enim ibi lanitim jurat, nempe operum palrociiiium^quo qui carucrii, alio modo servari
Uoiium craL nobis, si nali non iuisscnius. Nam our
nen polcrtl. Ila c ilaque pcrpcluo vcrsautcs ol uobisuvimus , cur rcspirainus? qtiid sumus , si illo privccum repnlanles, vkam expurgctuus, ci conspiciiam
inur a>pcc(u? si Domimim noslrnm nemo concedal
rrddamus, ul cuni iidncia vidcamus Doiniiuim ot
videre? Nam si qiii solarem luccm non v i promihS;t consoquainui' bona , graiia e i bcuigiiitatc
deni, roorle miscriorem vilam dcgunl; quid cos perpclt credas > qni lali luce privantur? Hic cnim da- DiMiiini noslri Jesu Clirisli, per quom et cum qno
Patri gloria, tina cum sanclo Spiritu, nuuc c l semper,
mnum io boc imo consial illjc vcro non itcm: quamvis
et in srcula s;rc.ulorum. Anicn.
si illud soltitn adesset mali, non par cruciatus esscl,
f
ftcd lanto gravior, quanlo sol ilie lioc noslro piwslan-
HOMILIA XIII.
oposlcnl, aninwin stiam.libcravit, quamvis ncmo atf o . Joaunet tulimonimn perhibel de ipsa et clamal
(cndal. Attamen licel banc firmam consolationcni badicens : Hic eral quem dixi : Qui posl me veniurns
b<amus liccl dc tetnbulionc fidanius, qnando vos
est, ante me factu* e*l quia prior me erat.
nijiil opcre proiiccre videmus, niliilo mclius altlrii. Doctor cx audilorum tegnilie prccmium non amillil*
itnir, tibi
qiiam agricoli*, qui geumnl t laciymanliir, ac
Patlor spirilualis quomodo hoerere dcbcat animabut
pudorc ruborcquc afficiunlur. Hoc docioris misciicnrcommhm. Audkntet $timu[at Chrysostowus. Numdia , lioc palris cura est. Elcuim Moys< s cuni ab iul<iid fruslra currinius, ct frustra laboramus? num
grata Judaionun genle liberari possct, splendidbistptc
supra pelras setnen jacimus? sccus viam vel inac mullo majus in aliam gentem iinpci ium oblinerc :
rer spinas jacla scniina laienl? Anxiiis suin c l titneo,
nam ail Dcns, DiniUle me, el delebo eo$, faciamqnc te
oc imitils nobis agricullura sit; ciiainsi oulluni iu
in gentem hac majorem ( Exod 32. 10); qnia sanclus
liujuscc laboris mercede dclrimenlum passurus sim :
cral ct Dei scrvus, quia vcre amiciis ci probus , Iismc
eniiu eadem condiiione, qua agricolui, sunl vcrbi
voccm ne audiiu quidem tulit; sed prrirc maluil cimi
lociorcs. Agricola cnim post annuos s;rpc laborcs,
gcntc sibi semel crcdila, quam sine illa servari, cl :ul
|Mst Lantam miseriam ct sudores, si lcrra nibil l\bomajorem dignilaiein assunii. Talcni oporlcloum eso,
ribtis illis dignuin lulcrit, a neminc alio polcril cousolaiionem accipere; eed ctim Irislitia ct pudore ab cui animarum commissa cura csl. Absiirdum euim esd, dum pravorum iiliorum paler non vult alios, qnain
a r c i domum revcrlclur ad uxorcm c l filios , alquc a
ab se genilos , filios snos d i c i , corniuissos disripulos
neniine diultirni laboris mcrcedem rcpclcrc potcril.
sempcr inuiare, ac nunc lios, nuuc alios, posicaquc
Nobis aulcm nihil bujusmodi arcidet; sed cliamsi
c u l i a lcrra nullum fruclum luleril, si laborcm nos novos adscriberc, alque erga nullos ainicilia bencvoIcnliaquc affici. Verum absit ul lalia de vobis um(|uam
umneui cxbibuorimus, illo ct lcrrx el culloris Domisuspiccmur. Coniidimus cnim vos magis abundarc in
AUS nou sincl nos ctiin vana spe rcccdcre, scd mcrceliclc in Daminnm noslrum Jcstim Clirislum, el in
d c m tribuel. Unusquisque enim, inquit, propriam mcrcaiitalc niiilua erga omncs (2. Cor. 8. 7 ). Hae vero
cedetn accipiet secundum proprhun laborem (1. Cor.
dicimus ul studium veslrum augcainus, et vit;c pro3). nun secundutn rci iinem. E l quod ila ressc babeaf,
?ti<li : Et l u , iuquit, F i / i hominis, lcslificarc popnlo bitatcm in dics accresccre curcmus. Sic enim ad verliuic , forle audianl, si forte inlelligant (Ezech. 2.borum
5. horumcc profundum menlc pcrlingcrc poteri5). E l pcr Ezccbiclcm (Cap. 5. 10) id cdisccre liccl:
> In Mcrol. Ie;:itiir, qma reresenns ct probus.
Si peculaior p n c d i i c r i l , quid Iugcrc, quid i-lg:ri:
9
87
S. JOANNIS CllttYSOSTON
ARCHIEP. COXSTASIIXOP.
88
l i T r c n a r i i m r e r u i n caliginc oblgeliai*(ur, b a c b u m i -
tis, si ntilla ncquiiia? lippiludo oculos mcftlis vcstise

ltorc egebant vocc. Sic ergo Joannns, quia sensilibiis
obscurel, cjiisquo perf picaeit. tem obfurbel. Qid
RC undique exuii, magislris bomtnibus opus non b tiîtur nobtsbodie propoirturIJoannes tettimomnm
b n i l , sed c x cxlo erudiius e s t . Nam a i t , Qui misit me
perhibet dc ip*o, el ctamat dicens: Hic eratquem dixi:
baptixare in aqtta , ille mihi dixit: Supcr quem vide*
Qui poti me venit, ante tne [actus e&t, qnia prior tne
th Spirihtm Dei d. scendentem, hic ett. Jud;vi vcro
eral. Sscpe bic evangelistn Joanncm tillro citroqiie
adhttc iufanlcs, qui ad alliludinem illam a l t i n g c T C
Y e r s a t , ejnsqiift losliinoniiiui rimirnferl. 1(1 vcro non
nondnin poterant, bomincm babebant ningi>tnim ,
hiuc cansa, sed adinodum pnidcnlcr prxstat. Quia
SXIA c i s , s c d cxlcstia a n n u n l i a n U M i ) . Quid crgo
c n i i n Jida?i virum supra m o d i i m mirabantur ( am c t
liic ? Jp$e leilimonmm p/rrkibel de eo, et clamat
Joscphus ex ejus nrce bellimi oilum oarral, uliusquc
diccn*. Quid sibi v u l l illud, Clamat? Cum (iducia, cimi
niM-i inclrnpoleot cxcidbim adsciabilr ( } a c I nga
libci (ale, omni abjecta (iirmidinc p r a ^ d i c n t . Q u i d l c eermonc laudcs ejus proscqiiiiur)., ui Jtidut-os pudoreslatur ct clamat? Ilic erat, inqtiil, quem dixi, qui pott
Rtifluiidal,Prodrnmi tcstimonium iliis freqiicnlcr conu
mt vemt, anle me factus est, quia prior me erat. Obscumemoral. E l alii qnidciu cuaiig<-li$irc, facia velermn
rum csl leslimoniiim , el adbuc vaTdc lnimjle ac dcpropbeiarum menlionc, ad singula.gcsta eoreniillunl
missum. enim d i x i l , Hic est Fiiius Dci unigcniandilorein : ac quando nattis cst dicunl : Hac aulem.
Uis : scd quid ? Hic erat qnem dixi, qui post venil,
totum factum e$t, ut implerelur quod dictum esl per
ante me factus est, qitia piior me erat. Quciuadinoduiii
tsaiam prophetam dicentem: Ecce V.irgo in utero kab*
enim avicularum malrcs pullos suos non s i a l i m nec
bit, et parietfilium(Matlh. 1 .22. 23. Jwri. 7. U ) . Et
iio dic volandi artein loiam eddcont, sed priino rx
cum iusidiis appcterclur, c l Ua dtligcnlcr m i d i q i i $
rtjdo educunl lantum, dcimlc a volatu rcquicsccrc sipcrqnircrelur, u l immalura eliam arlas ab llcrode
nuni, posl ad volalum cxercenl, dicqtic poslcra mult
jugularetur, Jeremiam i l o m olim.propkctam in mem a j u s volandi cxercilium adduni, sicquc paulatiin ae
dium adducttnl diconlem : Yox in Iiama audita e*t,
scusim ad congruenlcm altiludincm cducuni : il.i
lamentalio, ploratus et ululaliu multut, Hachelplorant
IniaUis Joanncs non slalim ad subliinia Jiidoôs d c d i i r
ftlio* iuo$ (Jer. 5 1 . 1 5 ) ; el cum cx ^Sgyplo rcdirol,
x i l ; s c d pnulultim t e r r a cdticit c l volare docel, c i r i ,
Oseain profcruiil sic loquenlem , Ex AHgypto vocavi
nit, Cbrislitm sc meliorcm essc. Ncquc enim parutii
filium meum (Osee 11. 1) : el ttbiquo ad btmc faintcrim illud e r a l , quod auditorcs crcderc posscnl
ciiinl i n o d u m . Hic vcro, utpole q u l sublimiys quam
illum, qni nondutn visns fticral, ncc niiracula cdidcalii fo|iiaiiir, clarjus alquc rcccntius profcrcns lesli-r
rai, essc inajorcm Jonnnc, l a m mirabili ct illuslri viro,
moiiiiiiii, nop inorluos (anluni, sod c l viveulcm, qui
a d quem omncs accurrcbanl, qnemqiic ange!um cssc
cum ci prxscnlcm oslenderal ct baplizavcral, in mepnlabant. lalerioi vcra.id niiditnriim anhnis suadcre
ditim freqiienlcr adducil; non quo Dominuni scrvi
couabalur , cum, de quo lcsliinoniuin pcrbibcbalur,
leslimonio fidc djgnum comprobarcl, sed ut audilop/.Tiiibciile majorcm cssc, co qni j a m veneral cum
itim i i i f l n u i l a i i se attcmpcniicl. Sicut criim n i s i for(|ui venlurtis eral, cons|)iaio cl illuslri euin qui npnmam scrvi accopissct, non acceplus admissusque
dim apparucral essc pra?slnnliorem. Vide quam pnifuissel: sic nisi scrvi voce conscrvonim aurcs assucd e u l e r leslimonium profcrat. Non pncsenlera raodo
fecissct, nnxima pars JucUcorum , sermoiji ol>
osicndit, scd autequam appareai prxdical. Illud cniiti,
tcnipcrassct.
Itic est quem dixi _\d signiiicat , qiicmadiiioduin vi
2. Cur et quomodo loannea Bapfteta Chmtnm prtrMalllcrus ait : Oinnibus qui ; d sc venicbaul liocdicet. Ad lixc aliud apparabalur magnum cl miiabat : Ego quidetn bfiptizo vos in aqua : qui autcin post
bile. Quia enim, qui dc scipso magmini quidpiam
me venit, foriior me est, cujm ego npn sum diguns *olcfTerl, suspcclus cst, et atidilorum pliirjmos srrpc
vere corrigiam calccamenti (Matth. 5. 11 ). Cur erj.o
offendil; ideo alius de illo tesiificalunw acccdil. Alio-r
anlequam apparerot., ila loqmilus esl? Ut accepluia
quin aulem , quia solel mullitudo ad familiarcm sibi
csscl appareniis lestioioniiun , jam audilorttm animis
et i n n a l a m voccm accnrrere, utpotc qiiam mclius noad Iboc apparatis pcr Joanpis scrmonem ; ncve Chrisii
verinl: idco vox de ca'lo scmel aul bis a u d i l a cst,
vilc iQdumcnlum officcret j p s i N t i m nisi aliquid d c
vox vero Joannis frequcniissimc. Nam qui poptili
Cbrisio audissent aulcquam illnin vidorcnt, nisi lcbliiiiibcrilliiatcm supcrabanl, c l a scnsilibus omnibus
monium illud maguiim ct mirabilc d illo acccpisscnl,
rxempli crani, quiqiie supornam vocein andire polebabilns bumililas slaiim diclorum magnitudini obslij : \ n l , non admoJum opus linbetiant htimana ; quippe
lissel. Cirislus cnim tam Irivio c l vulgnri babitu in) iui bnic omnino oblcmpcrabant, et ab illa doccbantur.
ccdcbal, ul et Samaritanx mulicrcs, c l merctric^s,
yni vcro adluic circa iniima vcrsabaniur, el multa
ct publlcani cum magr.a libcrlate ac iiducia ad illuiu
acccderent ipsumque alloqucreatur.
(<?) Quod luc dicil Chrysosiomus, Joso| huin Jerosotymonun cxddium Joauuis Ba, lisue ueci adsciibcre, non omtiino consoiuu cum iis quaj naiTat Joscpbus I. 18, c. 6,
uhi didt, totnm llerodis exercituin cjesura fuisse abAreta
S a v i l . b a b c t , mngistris aliis.
Arahijc P e l r a se rcgc: ci lianc cladein, nonauieiu excidium
* Idem, post haec ?erba, Dei unigcntim, adJil, ir.vis
J c r o s u l y m o r u m , Joannis liapiisla? ncci adscribit. Noi dcfilim.
sruiiaulcm iuier viros doclus qut huiic Josci bi de Joaime
* Qtiidam l i a b ^ n t . . . . officerei ipsi^scd itt pvtict limorrttt
Itaptiû locum suspeclum habl;aiit. Scd haec fusius perab liomiiiwn mwnis utccrc. In texlu, savil. r l **IS8. j l u r i *
%v.(\w cst pra^cntis insiiiuli.
tiios sequimur.
1
1 JOANNEM II M X . XIII. al. XII.
87
, - \
. , \ \
. \
.
,
, \ \ . *
;
,
, ,
, .
,
[73] .
, \
.
(\
, *

, \
)* ,
, ;\ ,
* ' , ,
\ ^^, /
: / *
, .
, \ ,
*$, : - ^
' ,

, ', ' .
,
,, ,
\ , *
.
; >, \ , , , \
\ \ , *
/
,
. "
,
,
.
b
'. \
. \
, ,
,
: .
, \ >
\
,
, \ Cod. 706 , i . e. ; , oodom srnsu.
Kwr. b (Juidam mss. .
Sav. ' .
c
. * *. Infra Mor. ininus recie ,
*2vta t i , ; ;
' <. lnferjus 53\!. 1 rod, 705 ; ; */ . d . , ;, qnOil
uni.iccii5alivo mox sequcnlr, ^ , eon^nir-..
* Si ntss. cl Savil., - . rov
-.,-,
88
f
.

, \ ^, \ . , \
,
' *
\
, . | 7 ]
\ , ,
, ? . YJ
,
\, ,
. ' $
, . ,
. ,
,
, .
; , \
. , ; ^, ,
, \
. ;
; , , ,
, ,
. , \
. , 1\
* ; ,
' , ,
' .

. :,
,
- , ^ *
, \ ;
;, \ .
z
\
; ,
; , ,
. ,
) ,
, \ , ,
, (,,
, *
. -,
*.; , . , \
.
. , \ \ .
, ' ,
\ ; , :
..
' ,
,
, cv '-
.

; "
, ,
\
. '
b
* S*c Sav. et ccdd. 705, 70G; alii et ipse .,. * Sav. et m*s. ,
, ' '/ , . . . Mor.lotum locuni
sic liahel ' ', *
^ , ) > ^
,. " Sav. e l rodd. 70"i. 70G -'.
V.od I. 70*>, 70( aridunt ; ;. j Mor.
, minus rocir. k Savil. . I l
paUiO posl . .. Irriio -<'. r
>i(lo.!t:r. L"lraipiR niss litlcilur. 1 Sav. /.- :..
Mor. ovvy/iv-vi: :.:7.. Mss. ;tln li.uic, ,tJM ill..iiirll'i rnin.
IfClioiJCMi.
S;i\. f l . IIISK. p'uriruos srquiiyur. ijuid;irn
ndduni ie'."'
'"'.*'* .'ty^>',', - . TTO>).V- !//;
1
90
S . J ( ) A N N : S C!!RYSOSTOMlARC::iP. GONSTANTLNUP.
. *
'.^ , \
, , " \ , ',
\ ,
. [75] , *
.
' \
, , \ - \ , ,
\ *, "
, ^
\ .
\, ,
*. " , \ . \ \
, \ , ,
' , .
" . \ \
, \
"
\ , .
- , , > .
\ .
*. , \
, " , ' ; .
, ' . \
, *
, " - \
'
\ , \ *-*, ^ *?.
\ , ,
/ . ;
", \
*
, "
; ,
, . ,
. , ,
,
,
* , \
,
,
. \
. , , .
,

.
*~ . "* , "
> , \
)-, . ,
, \ .
. ..
,
, ;; , " ,
. \ ,
.
,
* \ ,
; \ ^ *
, " ,
" , \, . \
, . "
. *;,
\ , \
^. , , ^ , , \
, , ,
/ , [77]
, .
-

* . \
(
, . "
, )
! . , & , \

7*
. \ ,
,
, *
?* * \ ,
,
.
,
}
j , \
, rjf \ * ,
~
.
* . [761
, ,
1-;; , , '. , \,
/ ; , \ ,
' .
, \ .
\ \ \
\ , \,

, \ *
\ , \
. , - \ \ .
; , ., , ^.

\
.
S!c ., Sav. . . dcesl in Sav.
\
Sav. * 1 A l i i /. Paulo
Sic Mor qujfj m m , s . '-' Fav U,rr
prv^l . |;:::. Savil. .
. UOVQV
#
0;:.
IN JUANNEM I10.HII.. XIII. al. XII.
UO
. t t crgo d i x i , si lirrc verba simul audisscnl c l

ditclns e$t (isai. 53. 7). Atqui notidnm iiicarnnlus
ipsum Tidisscnt, Joannis teslimouiiim rrrisissent. Cnm
erai; sed idquod fulurum eraf, prophela quasi fachun
ante Christi adventum id sa?pe audisscnl, ct ex
narrat. Et David crucem significans, non dixit: Fodiclis vidcndi cupidine concitali csscnt, conlrariiim
dictu manus mens ct pedcs meos; scd, Foderuut
acciuil: neque viso Hlo dc qno tcslimonhim pcrhiliimmiHs mca$ tt pede$ meos; c l , Divisrrunl tibi ve$iituni fnerat, cjus doclrmam abjecerunt, sed ex iidc
mcnla mea, ei super vestem mtam miserunt tortem(P$al.
qunm ex diclis concoperanl, ipswn clartorem pula21. 17. el 19). Et de prodilorc vcrba fatiens, qui
runt. lllud aulem, Qui pott me venturus e$t, lioc c s l ,nondum n.Hiis eral, sic a i l : Qui edebat panes wos,
prccdicalunis, non, fulurus. Hoc enim MaLlh.rus
mngnificavit super me tupplmitalhnem (Psal. 40. 10).
quoque signiGcnt cuin ait, Post mevenitxnr; non dc Simililcr ei dc iis quac in crucc conligcruul loquens
dtcti^ Dederunt in encam meam fel, el tn tUi mea potaejus ex Maria generalionc loquens, sed de advenlu ad
rtrunt me aceto (Psal. 68. 22).
pncdkaitdiun. Nam si dc gencratione loqtiulus cssf-t,
tKxissei de prcsemi, sed de praclerilo : jam eim
4 Conclutio : vita bona, gratiarum aclio, caritas,
nattis erai Cbmtus , cum hxc Joannes dicerel Qnid
commendanlur. Dona ex rapina hnprobautur. Vnlaatein significat illud, Anle nie faclus e*t? Clariortisne atiQ inducamus, an bxc vobis sunl satis? Ego
sane arbitror. Nam si non latius loram exphxaviiuus
nempe ac splendidior. Nain quod prior pradicans
sac prorundius scrutali suiuus : nec minor bac in rc,
vencrim ego, ne mc ideo niajorem essc pulclis: longc
qnain in illa, labor esl; vcrcmurque ne si vos in liis
minor ego sum, et nsqiie adco minor, uL ne quidcni
sine modo deairrcamas, favtidium ingenereinus. Quaniiilius servus ccnseri dignus sim. Id cnim significai
illud, Anie me factus eti : quod alio dcclaral modo ubrcm,uli par esl, fincm diccndi faciamus. Qns
porro linis est congruenlior? Si debiia Deo gloria reMalib.utis his vcrbis , Non $um dignus $olvere corrifcraiur; non verbis lantum, scd niulio magis operigiam cakeamenii ejus. Qtiod vero illud, Ante me /Vcittt est, non inlelligamr dc Clirisii orlu, cx hoc addi- bus. Luceat, inquil, lux veitra coram homimbut, trf
videanl opera vettra bonn, et ghrifcetit Palrem vestrum
l-nneiilo paiel. Nani si id dicerc voluisset, superflumu
fuisbCi id qnod addilur, Quia prior me erat. Quis cnituqni in calis ett (Matth. 5.1G). Nihil eniin splendidius,
diloctc, vilic insliluto. Hoc sapicns il!e dchasluliiis et insipiens est ut ignorel, cum qui anle se
clarat: Yix autem justorvm nt (nx tplendent (Prov. 4.
faclos fuerit se priorem essc ? Qnod si id de illa qunc
18). Splcndenl cerlc non iis modo qui pcr opi r.i
anic sxcula csi e\sislcnlia intellrgalur, nibil aliud significat dicluni illud, nisi boc, Qui posl me veuit, antelumcn acccndunt, c l ad rcctam ducunt vinm, sed el
me factus c$t. Alioquin autcm hoc incon&iderale dictum vicinis corum. liifundamus ergo oleum bisce lampndibus, ut sublimior sil ignis, ol lux npparcal locuploesset, et causa leinerc projccla fuisscl. Nam si hoc
lior. Iloc cniin oleum non uunc laiilum niagnam vim
significare volaissct, conlrario modo res enunlianda
babel,
scd cum cliam s:\rrilicia (li<rcren(, miriim IH
cral, Qui posl mc venit, prior mc eral, quia antc mc
irjoilum \irtutem illoruiii | rubavit: nam ninOlevni
factus esl. Nain quod quidam prior sit, jure qnis hanc
cmm volo et non tacrifivium (a) (Osce d. C. Mtutk.
earjsam dedcrK, quod prior factus s i l : quod vero
9. 15). E l merilo quidcm. Illiul eiititi aliare iuaiwprior factus s i l , non id in causa est quod sil prior.
1
malum ei^nl, lioc vero niiimalum e s l : el iliic qtiidiMH

Qnod vero nos dicimus, firma ratione nililur. Scilrs
qiiidqtiid imposilum est, iguc cnnstimitur, in cinenm
quippe omncs, non manifeslorum, sed obscurornm
alnt, atquc cfluiidilur , dissolulr.squo fumus iu nc>is
causam csse sempcr afferendam. Qnod si de cssenlia
naluram Iransil: liic vcro nibil simiic; sed alios f rt
sermo esset, non esset obscurum, cum qui prior fafnictus. H;cc Paulus dcclara*vit; cum cuim Corintbioetws sit. priorem csse oporleie; quia autcm delionorc
rum , qui paupemm studiosi ernnl, ibesauros enardisserit, jure eam qux fidebntar inesse difficullalem
raret, ba?c scripsil: Quoniam minitterium liujut oflkii
solvii. Nam terisimile cst, multos in dubium vocalunon soiuin supplet ea qu<c desunt sanclis, $ed eiiam
ros rsse cur c l qua de causa is qni posterior advcnit,
abundat per mullas gialiarum actionct D.o (2. Cor. !).
prior s i l ; id est, bonorabilior visus s i i . llujus crgo
ijn.TSiionis slalim caiisam et solutroucui aflerl, Quia 12); ac rursum, Cloiiftcantes Beum iu obedienlia <onprior iwe eral. Nerrue enim, inquit, qtiodnni profecui fesshnis veslrm in erangclio, et simplicitate COmmuniculwnis vestrte iu illo$ el HI omne*, el in ipsorui"
auclus, me priore reirorsum abjeclo, prior ipse factus
Obsecralionc pro vobis, de&ideranlium vos (Ibid. v. 15.
c s l ; sed Prior me erai, elsi poslerior adveniat.
el 14). Vklrif illum in graliannn aclinncm dcsinM\
Propheuc fuiura ut jam facta swpe nunliant. Et
quomodo, inquies, si de conspicuo ejtis advenlu,
(n) In CraBcotexUi lcgitur, cw... , misericorJeqne gloria ipsum exceplura scrmo est, id quod
diam.... etuon siicrificiuni. Ex similitudiac vocumftcvnuuotidnni (iuem accepcral til jain facium dicil? nor
sericordiam, ct cxawv olemn, qnre Clirysoslomi lcmpore vndem modo| rdnuniialKintur, lactum, ui quudam exem,* lacuira dicit, F i e l ; sed, Fuclut est. Qiiia id jam olini
ria (n*a2ca hic VMLW liaberetU, el forlassis in prist-is Chry.ôprnpbelis in niore fuit, qui de futuris rebus quasi jnm
slonii exemj larilus iu>.v liic legebatur. certe liquel"l-m'
looo uluum intolligi, et hanc leciionem hic Clirysosioiiuis
fjcds loqiiuniur. Nm Isaias de nece illius loqu ns,
adhibuil, qui allcra alibi uiitur, ubi do iuiseiia>rdia iion dixit, Tamqunin ovis ad oecisioncm ducelur,
lur, ul ad stagiiium 1. I, Tom. l,col.437,el alibi; sod (jtua
liic i/a-.ov oleum ad smem suam aplabalnr, ha.ic s"qnuijs
r;j*od fultuuin e i u l ; sed, Tamquam ovis nd occhiouem
t
rst liNiioP^m. lu 1\?. a'ilt'in lcgiiur " ^ ' ,

1
Uarc, prior ftictus 51/, desunl iu Savil.
qna wisc. icvdium lolm.
S. J O A N N I S CUHYSOSTOMI A l i l l l l l E P . CONSTANTLNOP.
91
cl in Dei laudcm; in frcqucnlcs corum prccalioncs

qui bencficia acccperunt, iu fcrveniiorem cnritatem?
Saciiiicemus ergo, dilecii, sacrificemus quolidic in
Iiisce aris. Iloc quippe sncrifieiuin, el prccilms el jcj m i i o e t muliis a l i i s pnjustatuius e s l ; dum ex j u s l o
lncro, e x juslis labohbus proredat, ei omuis s i l
cxpers avariiix, rapina\ violcniia?. Tales enim o b l a liones admitlil Deus ; ccicras auiem avcrsaiur el
<>ilil. Ncque cnim vull cx aliorum calaiuitalibtis boitoiari. linpiiruiu naiuquc profanumque csl buju-inodi
satriiicium, Dcumqiie poiius irriiaveril, quam piaeaveril. Quapropier oniui sludio enitendum esi, ne
culius iiomiuc, qucm bouorarc voluinus, p r o b r o a f f i c i a i n u s . Si enim Cain, qui ea quac inferioris cotidilionis
e r a n t oblulit, nec qirempiam laserai, e x l r e m a s dcdil
puDiias ; cum quid e x rapina el avarilia oblulerimus ,
aimoii g r a v i o r a paliemur? Idco iiamque Dcus liujus
9
Ti
piaucepii ralloiiem, nobis declaravit, ut iniserc&mtir,
iil conservos lorquenimis; qui a u l e m aliena rapit
ct alieri dai is u o n misericordiam cxcrcuit, s c d tosii,
ei e x l r e m a m operalus iniquiialcm esi. Ut crgo lapis
i t u m q u a m o l e u m parial, s i c n c c crudclilas Ittnnamlaleiu. Cuui e n i m t a l i s siL radix, n u m q u a m i d elcemnsyna fueril. Quamobrein obsccro ne co sohim
spccicmus ul eleemosynani e r o g c n m s , scd e l i a m til
ne ex rapina largiamur. Nam eslo Unu$ qui precelur

alter qui \m\rrecelur; utrius vocem audiel Dominu${Kvcli. 54. 29)? Si nos sic d.ligenter irislJtuamus, pcrDet
graliam polcrimus mullam b e n i g n i U i t c m , niisericordiani c l vcniain oinninm, qunc hoc diulurno lcmporo
adniisiimis, peccaloruni couseqtii, ac fiuvium i g u c u n i
effugeie; a quo erepii, ulinain nos onines ad regiium
calorum ascendamus , gratia ci miseiicoruia Domiui
nostri Jesu Cbrisii, pcr qucni el cum quo Palri g l o r i a ,
simul el sancloSpiriiui, in sacula sxcuiorum. Ameii.
%
In Morel. legitur : Tales cnim iolurn obltdiones adniiltit

J u x U Morel. logondum
tludamo rccKmbamus.
1
cssel,
uiinam nos in c(clorton
HOMILIA XIV.
16. Ei de pleniludine ejus no* omncs accepimus,nclets | ost(|iiajn lot aliis vitu siiam indidil ? Id nciniui
gratiam pro gratia.
nottun esi. Quod si in corporibus divisibilibus,
i\ux poradcnipiioneni niiuuuulur, quidpiam biinile r(v
1. Nnpcr diccbamus Joaunein, ut dwbiiatioitcm
pcrilur, quod postquam aliis quai sua crani itididil,
eorum s o i v c r e l q u i npud sc quasiluri crant, cur
nibil tamen niiuuitur, mullo magis in incorporca et
Cbristus qui poslerior ad pnrdicandmn venil, prior
|
cl splendidior illo fuerit, boc addidisse, Quia prior me imtnorlali i l a polentia boc conlingct. Nam si cuni id
erai. E l bxc una causa c s l : scd subdil aliain dc qua quod parlicipaiur esl sul>siamia et corpus c l dividtIIIIIIC agilur
Quxnam illa esl? De pUniludine, inlur, el dividitur : mullo magis cum de Vi agcndi
sermocsi,
deque vi agcudi incorporca? 8ubs:aniix
q u i l , ejus nos omnes nccepimus et graliam pro graiia

;
1
el pdsl hxc ilcrum aliam. Quaui illain ? Quia lcx per cxploraium csl id evcnire.
Itlud, l)e plcniiudinc ejus acccpimns, commeuia- |
hloytem duta est, gratia ei veritas per Jesum Chrhium
facta cst. E l quid cst, iuquics , illuJ, Ex pleuiiudinetur. Ideo Joannes dicebat, De pleuitudine ejut uos
omnct accepimnt; el tcstimomum suum Baplist.c lcs*
ejus no* omncs accepinius? Nain co inlerini sermo
tiinonio conncctil. Nam illiid, De plenitudiue eju* no$
rcfcrei dus o&t. N(.n habet, iuquit, doni crogandi conomites acccptmm, non prxcursoris scd discipuli disortcm , scd ipse fons, ipsc radix csl bouoruiu omcium csl. llocaulem vull significare: Ne puiciis ,
iiiiun, ipsa vila, ipsa lux , ipsa verilas, qui boi:orum
qui miillu lein|>ore ciun ilio versali sumus, el cjusJfiu
tliviiias non in sc rclinct, scd iu alios omnes cffuiidil;
mcnsaj consorlcs fuimus, ex graiia aliqua icstiiito*
el puslqtiam eflTudil, plcnus roiuaiict, nibil minus bauium ferre. Naut Joanucs, qui illum anlea non vide)cns posiquamaliiselargiluscsl.scd hciiiperscaluricns
r a l , i;cc cum illo vcrsalus fucral, sed cum bapliza<l aliis boitaimpertiens. in cadcm manel peifuclioiie.
Qnod aulcm cgo icio pariiccps boui, ab alio acccpi, el
ret laiimm ipso cum cu*ieris conspeclo, indc oiiinid
exigua pars loiiijseu , c l quasi stilla abysso ineflhbili
acci|)icns, cxciamavil, Prior me eraL Nos aulcm onw
pelago imnicn>o comparaia : iino nc boc quidcui
nes, duoleciin, irccculi, quingcnli, ler mille, quiii*
cxcntpluiii oicst saiis cxplicarc id qimd reccnscre quics niille, mulla? Jud:corum myriades, omuis pleni
conamur. Elenim si slillam ex pclago baurias, co
lndo iidclium, qui lunc fucre qui ntiuc, qui fului i
I
ijtso pelagus miiiuisli, ctiamsi iuiiiiinutto i!la visu
sunt, de plcuilndinc ejus :.ccepimus. Qitid aiilrm
|
pertipiatur. Dc funle autem islo id dici ne(|iit;
acct piinus? Gratiam pro gralia. Qu^m pro qna ? P r
scd quanlumcumque bauscris, manel tamcn niliil imvctcri novam. Sicul cmui eral juslilia c l jusiilia, Seiuiiiuliis. Quare alio cxcmpl.) ulendum : quod Uiucn
cuudnm jitstiiium, inquit, quw in lege e$t factu$ irreprciiifinnum cst, ucc polesl rem qincsiiam dcmoiibtrare;
hensibilis (Pliilipp. 5. C ) ; ilem ttdcs c l iides esf: Ex
sod magis qnam prinium ad roposilam nos adducit
fide infidem(lioni. \. 17); adop.io quuqtie el a<lofteiilciiliam. Suppoiiamus cssc ignenm foiuetn : ex
plio : Quorum adoplio (Ibid. 9. <4), inquit; glori.i
quo fonle mille, bis millc, ler mille. cl louge plurcs
quoque duplox : Si enim qnod evitcnalur per gloriam
hiccrnx acccnduulur : aniion aque plotius iguii niaesl, mullo mugh quod nwuet in gtoria (2. Cur. 5.11 <; t
lcx duplcx : nam ail, Lex spiritus vtla hbcravit tne
s a v i l . l i a b e l , ted non ea contvntns, subdit aliam de
(llom. 8. 2 ) ; cl oultns duplcx, Qnorutn smiius S i n
qun HtiNr ugiiur.
t
JOANNEM IIOMIL. XIV. | . XIII.
9*
.
, : .
. \
,
, , *
, \
. , . ;, \ ;,
.
; , -; " ;
, - ,
, , \ \
\ ; , *
; \
, \
, ,
, . , \
, \ , ,
, * \ '
' , \ .
, > ,
" ,
. \.
. " iyr
a
SicSav. el mss. rtita legit inlcrpres; .

?.
Sfc Sav.; . ; .
[78]

, .
1 '.
\ , , ,^ , \
*
'.
, \
,
\ .
\ ,
\ \
, , .
, \ , ,
\ \
\ , *
. ;
, .
, \, ,
,
. \
\ [79]
\ . ; " - 7
.
,
,
. \ , \, ,
, \ 0 ,

;
. " , * ,
. ,
\, .,
\, , ' \
\ , \ >, \ , , , \
. \ \ , .
, - , ,
, ;,
, \ *
.
\
, * \ - , , ^
, , , \ :
, \ .
, ,
*0 , ( *
.\ , \ , \ ,
), \ , \ \
* \ . ;
, . \ ;
. " ,
.
, \ * , \,
, . ' ,
, \ :0: *
, . ( * , \ , *
,
'
\ ' \ , > ,
, \,
:,
. \ , \ , *
\
, \ , '
, \ \ , , \ *
, !;
, *
, \ * \
\
, * \ , *
.* ; .
c
Savil. el mss. plufimi ,

, . . . . . / .
OwJTfpav, /;* 1 Sic niss. pluiimi <t
teuvii. /. Murol. el a!ii G T ^ W / o/ivr,.
.. Iii r<lilis <^!. Srd iis|iic.iltis esl Savil.

es>;o , al/ ila l<*iriliir in anliquissin.o
nuiirr ins. Sic Sav. Mir. \orn :/.--/Jiv >.i ; ;;
'. 111 t-.îO.
S. JOANNIS CHRYSOSTOMl AKCIIIEP. CONSTANTLNOP.
03
01
),
, \ \ , \ -.
,
\ , \ . ' ; ,
, , ' - . \ \ *
- \ \ ; \
, \ . " \ ,
/,
?*, ^ \
, >. \
\ , , \ \ .
, , '
; , -& .

\ .' ^ ,
.
. ,
/. ,
. ; ^ , ;
\ \
,
\
;, .
* ;
; ; ,
\ .
\ , ,
* ,
.
[80] \ ;
, \
. ,
, *
, : ,
. \

etfov. , > , ' . , : \
,
. \ - ,
, ,
.
, , ,
* ,
, \
*. '
,
,
. \ ,
,
,
. ". ,

, ', , ,
. ,
) ,
. , ,
,
* \ \ , *
. "
-^ ,
1
Sic Mor. Sav.

., el sic mss. pluruni; unus lamen habct
. * Alli el Savil. . Tlrovis
modo legas. tdipsam est. Sav. el mss. pltirtmi /$,
' ^ . (jt nos, i u Mor. et alii, etiam recle.
>avii.
nns. fere nmnes . (alii
.) Mox pnst > . IIISS. aI
.*, sed liuc desunt in S J V i*l in mss ptunuii*.
,
. \ *
, \ ;
. , \, ,
. * ,
* .
;.
, >
, , \ .
, ,
. -
[81] ,
. \
, * . ,
' \ \ .
* . ^
(\
/ - ), \
, \ , , \
* \ .
,
, \ \ \ *
, .
\ , \
. - ^(
;)
. ,
. ,
, \
,
,
\ . \
*
, . ,
- ,
\ ) ,
.;, \ , '
. *
, *
,
. - ,
. \ - :
.
f
Sic Sav. . vero

, &,^
Ovr/. ' Alii . * . ;. Sav. nd I. 7rt?i. 7'i\ ^
Saul. Ml
1
35
IN JOANXElf HOMlL. X I V . al. XJIi.
54
ctiflus? elrursum, SptrituDeo tcmenies-(/. 3. 3); quid dixerit: Hei mihi, miser ego \ quia liomo curii siiw.
itnpura labia hubeo et in medio populi impura labla
duplex quoque fesiamenlum : Disponam vobis letiahabenlh
mentHto novum, non secnndum letlamentum quod
dis- ego liabitp (IsaL 6. 5). Eisi ille et sancliis rt
purus csset. Verum si nostram cum soperna illa
po$ui cum patribus vcslri: (Jer. 31. 51); duplex
sanclilalcm comparemus, impuri sumus. Sancti sunt
tioqiic sanclilicalio, duplcx baplisma, duplex saangeli, sancli sunl arcbangcli, ci Chembim alque Sccriiiciitm, dnplex templum, duplex (ircumcisio; sic
rnpbim ; scd bujus sanclilatis alia rursum diflercnlia
et dtiplcx gralia. Scd illa quidcin reu figura sunt;
cst intcr nos videlicel ct supcriores illas poteslaies *.
bxc ut veriias : qu-je bomonyina quidem, sed non
Posscm coRlera omnia perscqtii, sed video oraiioneni
synonyma sunl. Nam in lypis ct imaginibus qui colongins progressam; qnapropter ultcriore niissa
lore albo et nigro pingilur, hortit) vocalur, ul ei verus
p&rquisitione, vobis cxlera exploranda rcllnqiioliomo naiivo colore inslruclus : in sialuis quoque aiimus. Vobis euiin licel domi barc colligcndo, difforenrva periude atque figliua, slalua dicitur; scd iila
liam ihtcnioscere, ct rcliqua similitcr ind.ngarc. Dii
typus sunt, h:i'C Verilas.
inquit, occasionem, et sapienlior erit (Pioxr.
2. lnter veltra el nova discrimen. Ne igitur sapienti,
ex
nominum consortio, rcs easdem, scd ncque divcrsas 9. 9). Iiiilium namque a nobis esl, fhiis erii a vobis.
Opcra pretium aniem est scriem pcrscqui.
esse puies. Nam si lypus erat, non erat alienus a
verilalc; si umbram scrvabal minor cral verilate.
Graliam pro gratiu quid significcl. Cum dixisset,
Qdid ergo discriminis cst inter liocc omnia? Yullis
De pleniiudine autem eju* no$ omnes accepimus, subuntim aul duo cx diclis tracfmus? Sic cactcra vobis ma- didit, Etgratiam progratia .ostendefts Judxosquoquc
nifesta erunt: videbirao-qne illa puerorum pnrccpla,
per graiiam salvos fuisse. Non enim qirod ninliiplifaxcvirorum forlium fuisse; illaquasi hoimnibus, hxc ca(i silis, sed propter palres vestfDs eiegi vos. Si
quasi angelis coiistiluta. Unde igitur ordiemur? Vulergo non ex propriis merilis a Deo dccti sunl, palani
lis ab ipsa adoplione ordiamur ? Quid disci iminis in- eos per graliam hunc esse confcequulos honorem. Kt
icr banc c l illam esl? llla nommc lcnus eral; hacc re nos quoque gralia salvi facli sumus : scd non simili
ipsa. De illa dicilur, Ego dixi, Dii eslis, et filxi Aiiit- modo. Nequc enim iisdem in rebus, sed in mulin
mi onmes [P&al. 81. 0). De hac aulem, Ex Deo nali
majoribus ct sublimioribus. Non itaqire lalis est apud
sunt. Quomodo et qua raiione ? Per lavacrum rege- nos gratia. Nequc enim pcccatoruni tanliim vcnia
iiCralionis el renovalionis Spirilus sancli. E l illi quidcm nobis coliala c s i ; bnjus namque cum illis consorics
postquam filii appcllaii sunt spirilum serviluiisadliuc sumns : omncs enim pcccaverunt; sed dalur eliaitt
habebani : nam servi cum cssenl, bnc appellatone jusliiia , Ranciiiicalio, adopiio, Spiritus gratia longd
ornabanlur ; nos aulem libcri lunc effecti, non no- splcudidior et iiherior. Pcr hanc gratiam Deo cnri
roitic, scd rc bonorem accepimus. E l boc Paulus difacli sumus, ultra ut scrvi lamum , sed ctiam tit
cebal: Non enim accepistis spiritum servituiis iterum
fllii ct amici. Idco inquit, Gratiam pro graiia. Elcnim
m limore, sed accepistis Spiritum adoplionis filiorum,
lcgalia quoque ex gralia erant, nccnon quod ex nibito
in qno clamamus, Abba Pater (Rom. 8. i5). Generalifacii simus : non enim ex pracedeniibus nieriiis hanc
namque superne, et ul iia dicam, reformali, sic remuneralionem accepimus : quomodo enim , ciml
Vocau buraus filii. Sanclilnlis vcro modum si quis non6ssemus?sed Deus sctnper bonefieiis nos prtevcnii;
didiccril, quis hic, quis ille, mullam hic quoquc difNon tnodocum nos ex nibilo produxil, sed cliam cunt
ferenliam videbil. Illi namque quando idola non cole- crealisdat ut quae agenda quu? non agonda suni s'cianuu
banl, cum nec fornicabantur, ncc iucecliabanlur, hoc
cl lianc in nntura legcm nanciscamur : cl qund nobi^
vocabanlur nominc : nos aulem non abslinendo ab
conscientise tribunal incorriiptiini indideril, id graihn
illis rebus tanlum , sed ct mnjora possidendo sancii
maximx et iueffabitis bcnignilatis fuit. Quod ilcin
cfficimur. Et primo quidcin ex ipso Spirilus illapsu
hanc lcgcrii jam corruptam , pcr scriptam legcm rehoc consequimur donum : deindc ex vila longc
slauraveril, id gnviiai erat. Nam consertlancum c r a l ,
prxslantiore quam Judaicn. E l nc cx jactanlia dicla
nt qui scmel dalam legem adultcrassenl, snpplicio ot
pntes i andi quid illis dicat: Nolile lustrure, neqiieullioni iradcrtnmr. Non boc aulem faclnm ost; swl
vrificarefiliosveslros, quia populus sanctus couccssa
eslis esl cmendalio, el venia non debila, sed por
miseficordiam
et gratiam daia. Quod enim id ex gr.v
(Deut. 48.10). Iiaque apud illos ha?c sanclitas erat,
lia et miscricordia prodlcrit, atidi Davidem dicenleiu :
ab idolorum lcgibus absiinere; apud nos vero non
Facieits misrricordias Dominus , et judicium onmibns
ita, sed, Ut sil sancta, inquit, corpure et spiritu (1. Ccr.
injuriam
paticntibk*. Notas fecit vias $na$ Moysi, filiii
7. 54). Pacem persequimini et tanclificatiouem , sine
qua neino videbit Dotmnum (IJebr. 12. \\); ct, lsrael
Per- vohintates suns ( Psnl. 102. 6. et 7 ) . Et ilorum:
ti rectus Dominus; propter koc legem dabit
pdmtet $ahctificationem in limore Dei ( 2 . Cor. 7. Dulcis
1).
delinqutHtibut m via ( Ibid. 21. 8 ).
Non enim hoc nomcn , sanctiis , in omnibus, de quit
bus dicilur, eamdem habel significaiionem. Nam

Dcus sanclus dicilur, scd non slcut nos. Cmn cnim
proplicta hanc voccm a Seraphinis audivit, allcudc
1
Juxla alios Icgcndum essot, sptriiiti Dei servwdcs.

PATROL.
Gn.
LIX.
post illnd, mhere(jo Morcl. etMss. pauci addiint, m/ixime comptaiclus; sed hsc desunl in >n\i\. el iu Mss. plu1
rimis.
juxla Morel.,
legonrluni essn,$id sanclitns Dei lum

sanctitali no^trte tum sanctilati poteslatum, quoe supru nos
suni, prGM et diMmilis est.
9!S
S. JOANNIS CllRYSObTOMl ARCfflEP. CONSTANTINOP.
95
5. Miscricordia; iîltir ei miserationuin el gralto

4. Vide quo pacto figura per Moyso.n dala sii, Y C optis illud e s i , lcgeni accipere. Ideo cuni dixissel,
riias aulein pcr Jesum Chrisium facla si(. E l rurstim
Gratiam pro gratia, vehcmentius niagniludini dono- in monle Sina, cum Amalecilx contra llebrxos purum insistens snbjungil: 17. Lex per Mog*em datagnam commitieront, manus Moysis ab Aarone ei Or
fsi, grutia et veriiat per Jeswn Chmtum facta ulrinque
est.
exiensae sustinebanlur; Christas autem Ipsc
Vidcte qiiam placide ac paulalim uno vcrbo et Joanper scse manus extensas tenuil in cruce. Viden' quones Baptisla et discipulus ad supremam audilores
m o d o figura data, verilas aulem facla sit? Rursus Icx
rognilioncm cvebant, posiquum eos in bumilioribus
dicebat, Malcdictus omnis qui non manet in iis qrt<e
cxercitanml? Ille namqtic postquam secum conlulerat
scripta tunt in libro hoc (Dait. 27, 26); gralia vero
cum, qui sinc comparatione onincs excedil, sic cjus
qnid dicil ? VcnUe nd me omnes laboraiis el onerati
poslca cxcellentiam oslcodii dicens : Qui anle me //*, el ego reficimn vos (MaUh. ii. 28); etPauhis,
factus est; dcindc subdcns illud, Prior me erat: iiic Christits nos redemil de maledicto lcgis, factut pro tiobi*
vero muho mnjus prxstitit, minus tamcn quam TJnimaledictum (Gal. 3.13). Quia igUur ilaula fruimur
gcnili digniias poslularet. Non euim Joanni, sed c i ,
gralia ci vcritale, obsecro nc propter doni magnimqui majori quam Joanncs apud Jndxos eral admiradinem srgniores evadamus. Qiianto majori cniin d i Moysi nempc, ipsum comparat dicens, Lex per
gnatieumus bonore, tanto majorcm virlutem exhiberc
Mqysem data ett, gralia el veritas per Jesum Chrislum
lenemur. Nam qui parvis acceptis bencficiis parva rcfacia esl. E l vide prudentiam. Non pcrsotiarum, sed tulerit, non usque adeo culpandus e s i : qui vero ad
rcrum disquisiiioncm facit. Nam cum res ipsac longc
suprcmum bonoris culmcn asccudit, poslcaque vilia
majores demonslrareiiiar, neccssario ingraii illi scnexiguaque rcpcndit, longe majori eril snpplicio d i icnliam el opinionem de Cbrislo excipere dcbebant.
gnus. Sed absit, ne de vobis U\lia umqnam suspiccCirm cnim oj erajpsa, qua millani habeanl vcl gralix
mur. Confidimus enim iu Domiuo, vos animas veslras
vcl odii suspicionem , leslificaiilur, ccraim etiam
versus caelum ceu alis quibusdam extulissc, el a leira
iinpudcnlibus praebenl indicium. Nam qoalia illa auabstraxisse, ac d u m i n mundo versamrni, mandana
ctores cdiderunt, talia manent el conspicua sunt:
non tractare. Atlamcn licet lali instructi fiducia,
quamobrem omni suspicione et exceplione niajus cst
ccssamus vos frequenlcrde iisdcm ipsi&monere. Naui
illerum tesiimonium. Aniniadverle aulem qnain moet in externis illis cenaminibus n o n prostratos, non
dcstam faciat comparalionem eliam apud infirmiores.
supinos jacenics, sed slrenuos, currcnlcs, horlaniur
Non eniin excclleuliam illam verbis extollil, sed nudis
spectaiores omues. lllos enim semel a victoria excltt*
nominibus diflerentiam oslendil, dum gratiani et
eos, qui nulSo possint liortatu moli surgerc, ne yane
verilalem, legi, et banc vocem, Facta e*t huic, Datalaborent, siiiunl decussos jacere : bic aulem non de
est, opponit. Mullum autem cst intcr ulramque disvobis modo qui vigilalis, sed eliam dc iisqui collapst
crimen. Nam illud, Data est, minislri eral, qui ab alio sunt, esl aliquid sperandum, si resipiscere vellnl.
acceplum dcdit quibus jussus crat; illud vero , Facta Quamobrem nibil non agimus, roganles, borlantes,
ett , gratia c l verilas , Regis est qui cum poleslate
exprobrantcs, increpanles, laudanles, ul vesiram sapcccata omnia d i m i l l i l , et donum prxparal suum.
luiein operemur. Ne ilaquc frequentiorem ad probani
Quamobrcm dicebal, Dimiltuntur tibi peccata (Marc.
vilam borlalionem a?gre icratis. Non cnim ita loqui2. 9 ) ; el rursum, Ul autem sciali$ polestatem habel
mor ul vos in dcsidix crimen vocemus, sed bonn spc
Filiu$ hominis in terra dmiittendi peccata, ait parafulti moncmus. Ncque ad vos solum, scd ad uos ctiain
lylico: Surgens tolle lectum tuum, et vade m domum
tuamct hxc c i qtisc postea dicenlur: etcnim nos
spectant
(Lbid. v. 10. etil ). YiderT quotnodo gratia pereum quoque hac cgenuis doclrina. Eliamsi enim a nobis
liai? Yerilalem quoque vide. Gratiam igilur, el lixc
dicanlur, nibil tameu velal quominus lixc nos cliam
et qux ad laironein spectant, el bapiismatis donuin,
altinganl. Scrmo namque peccalis obnoxium c o n i elSpirilus graliapcr ipsum dala oslcndunt; necnon
g i l ; probum vero ac scelere vacuum ab eo longiiis
alia pluriina : veriiaicin autcm manifesiius iniclliadducil. Neqnc cnimnosa pcccatis puri snmns.Comgemus, si figuras didiccrimus. Nam qux in Novo Teinunis esl incdicina, remedia omnibus prosiaut; scd
siamenlo dispensanda erant, figurau prius ul figurx
cnraiio non communis cst, licel usus siugulonini nrdcscripscranl; Clirislus aulcm vcniens consummavil.
bilrio pcrmiilaiur. Quapropier is qui u( par est rcPaiicis ergo figuras illas videamus. Ncque enim omnia
mcdio utilur, valctudiiicm rccuperal; qui vulncri rciUa peceiisorc prxseutis esl lemporis; a paucis quac
medium non adtuovel, maluin angcl, c l ad dolcriominc preTerara-cjctora intelligetis. Yultisabipsa pasrem flnem vergil. Nc ilaquc rr.cdicinam a?grc ferannis;
gione iiicipiamus? Quid ail flgura : Accipile agmiin
imo polius gaudcanuis, si doctrinx modus accrbnm
pcrdomos, c l immolate, el lacilc ul pra.ccpit et
iufeial dolo:cm : naui suavissiinuin postea nobisfnistaluil Doininus ( Exod. 12. 5 ) . Cbrielus vcro
ciuni afforel. Nibil ad boc nnn agantus, ut a plagis ct
fiic; neque enim prxcipit boc agerc : sed ipse scsc
vulucribus, qu;n pcccali dnlcs aninvc infligunt, l i oblatioiiem el bosliam Palri offcrl.
beri, ad a?ternain vitani proficiscainur; nt Clnisii
conspeciu i l i g n i , nc ultricibus iniinanibusque pttleuiaAlias lcgilur, claruts. \>ro vehementvis.
tibus illo die (ndamnr, scd illis qux nos ad c;uloruni
* Sic Savil., cl plurimi Mss.; Mor^. voro bal>ct. cl fiiiolicrcdilalcni inducaul, qux pr.vparaia iis esl qni dilirum adoplio iiobis per S}niium dcua.
1
96
IN JOANNEM )
*. ; \ \
. ,
, 6 ,
\, 7 cov . \
\ , ,
zobc * , ; ; ;
,
,
,
ijv ,
.
, ; , [82]
* , ,
\, }
. \
, .
,
\ \ * "
,
* \
, \ . ,
\ . "
\
.
, '
, \ , \ , , , .
. ,
, * \ - , , \ ,

, .
*\ "

. - ,
. *
; .
, \ \ , \
, \ ; *
, *
,
.

. "
*
' ,
*. ' ; ; *
, \ , \
. *0 *
* ' b
Cold 705,70fi, . 1 Alii . .

70*> et Savil. , d Quiriam / , ;. <* Si<*
Sav et pliirimi mss. Morel '-
. f A l i i Savil. ..
* Alii et S.ivil. , giiidam iliidem .
) .;, ',.
XIV. al. .
, ^ \ .
\ " ,
. \
,
,
\ " , * 2 * .
, ;
,
' ;
[831 ,
, * \ ,
tpo Vd, . \ \ , ,
^.
" . \
. {>
, , i
" ,
>, ..
\
. ,
, \ , \ " ^
. * \ ,
. \
\ , ,
/ , ,
.
'&' , *\1
! , ^ ,
* /
, .
, . *\ ', , , , , .
.
( \ ,
^ \ .
, \
\ \ \
. \
* ,
. ,
, ,
^), . \
. "
, "
,
. \ , *
\ ,
.
,
,
. , () \ ,
, *
, <k
1 Savil. ' , yeTpec.

i Sa>'. \ ccitU\. 7d;i,70,:'; . j Savil.
; , Pl liiox . * Alii ^>.
I vl SHvll. " ; ^.
Sii' Savil.; al Morel. >.:.
1,1
07
S. J0AN31S CHRYSOSTOMl ARCIIIEP. CONSTANTLNOP.
, \ |81]
,
,
; ,
\
,
. ".
'.
Osov , ,
,
. \ .
.
, )
'. ; ,
,
.
, .
, .
\ , \ , , \
, , , ,
,
. .
.
, . \
\ ,
\
, , ,
. * * , ,
, \
. *
. ,
,
\ ;
,
:. , \
. \ ,
, * , , * ,
,\ * , \
. \
,
, .
, $, , ,
, - .
, \ ,
. - , \ #
*> , , . "
, / , ,
\ . \
,
, \ , ,
, , .
, *
, \ .
.
\
,
;
. \ , ,
,
,
ist&y . '; , \
. "*
\ . \ )
,
, "
.
. *
. ' \
, ; "
;
. " , :,
,
\ "
\ , . , \ [8Gj
> . . ,
,
,
, \ ,
,
\ , [85] . *\ \ :, \ , , \ ,
; .
. , ,
.
, ' .

'. " ,
;

,
- ,
\ . \ ,
; ;
, ,
\ \
- , cl
\ ; \

& \ )
; ; \
' Alii el Savil. . Eadein
; \
ipsa senlcnlia esl. * Alii el Savil. ;
f
* Qiiidam -p .
, . . b Mor. .
S3V. .
Alii .
* Sav. ^. ), . I.cvissimuin cst
iii>irimeu. Savi!. .
c
. . . ... . ^ .
<?1 Sa*il. . ... . Morel.
; , . * Murel . :.
Morel. . ;. k A.ii
. " , cl
u\ soqueiitibiisquoque vcrho lcnus vuriant.
97
IN JOANNEM IIOMIL. X V . al. X I V .
guul illuin : quam uiinam nos omncs conscquaiiiur, gratia el beniguilale Domini nosiri Jcsu Cbri-
9&
s l i , cui gloria cl. imperiuni iu saecuia sxculorum.

Amen.
HOMILIA X V .
essc, non nudic substanlia?. visiunem. Nani
18. Deum nemo vidit umquam: Unigeniius Filiut,quamdam
qni
si ipsam naluram vidisscnt, non diverso vidissent
e$t in sinu Patris, ipse enarravit.
modo. Simplcx enim illa est, sinc flgiira, sine com1. Non ea est Dei voluntas, ut sacrac Scriptune
posilionc, incircuniscripla ; fion scdcl, slnl, non
uoniina lantum c l verba audianius, sed ut cum multa
ambulat. Ilaec quippe oinitia ad corpora pcrlitient.
pnidentia inlellignmus. Ideo beatus David plemmque
sic Psalmos saos inscripsit, In inteUeclum , ct dice- Quomodo autem sil ipsc solus uovit. E l boc per
propbelam
qucmdain ipse Deus c i Pairr dcclaravit.
bal: Revela oculos mtot et ecnsiderabo mirabiHa
de
Uge itta {Psal. 118. 18). Post ipsnm ftliirs ejus docel, Ego inquit, vhionet fiiulliplicuvi, el in mar.ibus prophetarum assimilalut sum ( Osee 13. 10 ) ; id est, Me
sapientiara quasi argenlum eiquirendam essc; imo
ptusquam atrrum coiuparandam ( Prov. 16. 16). Do- attemperavi, nequc id quod erain apparui. Quia enim
Filius ejtis in vcra carne nobis advcnturas erat, jaui
minus vero Judacos hortatur , nt scrulcntur Scripturas, ad majoremque nos inducit perquisilionem. Ne- olim illos cxercilabnt, ut Dei substanliam viderenf,
quauiuin viderc poleranl. Nam id quod Deus es(, uou
que enim sic Ioquolus farsset, si siaiim priina
modo prophcux, sed nec angeli ncc arcliangeli v i leclione Iraec intelligi posseni. Quod cnim in medio
denl : sed si interroges illos, nihii de subslantia ru*
posilum statim percipilur, nemo scrutatus fuerit; scd
lantiim quod obscarum est el mulio egei examine. spondenles airdies, scd lanlum canenles, Gloria in excelm Deo ei in terra pax, in hominibus bona volunias
Ideo ihesaurum absconditum Scripturas esse dicil, ut
(Lttc. 2. 14). Si a Cberubinis cl ScraphinU allquiii
ad tnquisitionem nos excitet. Haec autem ideo dixiediscere vclis, myslicum sanclificalionis melos anmue, ut ne obilcr et perfunciorie Scripturae verba
dies, et, Pleni tunt cceli et terra gloria ejus ( hai. 6.
aggrediamur, sed euin accuraltonc multa. Si qubpiaui
3). Si supemas virlules perconieris, nihil aliud comcnim sine examine ejtis dicta audiat, ct omnia secunperies, nisi (olum illis opus essc Deum laudarc :
dumliucrum accipiat, absurda multa de Deosuspicabtlur. Nam illum hominem esse, et aeneum, iracun- baudate, inquil, eum, omncs virlulet ejus( Psal. 118
dum, furibtmdum putubit, el bis deteriora de illo 2). Solus crgo Filius ipsum videt, itcruque Spiritus
sanctus. Creata quippe natura quomodo inoreatuni
dogniau excipiel. Si vcro profundam ejus menlem
videre possil? Nam si incorporcam quanilibel viriuedidteerit, absovdis bujuemodi opiuionibus liber erit.
lem, elsi ca creata s i i , clare conspicerc ncquimus,
Nam i a bac propesila leclkroe Deus diciiur sinom haet boc sxpe in angeiis oslensum cs!, mullo minus
berc, quod esl corporibus propriuni. A l ncmo ila
incorpoream et non factam naluram videre potcrisluluis esl, iil incorporeum corpus esse pulet. Ut i u raus. Ideo Panlus quoque ail : Quem nemo hominum
qtie omnia sptriluali sensu percipiamus , age aliios
neque videre poiesl (1. Tim. 6. 16). Soline igiitir
bunc locum exploremus. Deum nemo vidil umquam. vidit,
Ex
Palri hoc pnccipuum compeiit, non autcni Filio?
qwa illud cousequenlia evangelisU dicil? Postquam
Apagc : eliam Filio inest. Quod et illi insil, audi
eslenderat lantam illam donorum Chrisli magniludiPaulum declarantem: Qui ai tmago Dd invmbiti*
n e , et quam immenso haec discrimine illa quac a
( Colots. 1 . 1 5 ) . Qui autem invisibilis iiungo est, et
Moyse dispensala fuerant superarent, vult demum
ipse invisibilis esi; alias cssel imago. Quod si
eonsenlaneam differeniiae causam aperire. llle enim
alibi dical : Dcm manifestatus esl in carne (1. Tim. 3.
servus cvm esset, bumiliorum rerum minisler fuil;
16); ne mircris : nam manifeslalio pcrcarncm, non
bie tcro Dominus, rex , regis Filius, longe majora
secundum essenliam facla cst. Siquidom ipsiim invinobts allulil, qui cum palre semper esl el videt euni
sibilem esse, non modo bominibus, sed etiain supcrperpeluo. Propieren baec intulit, Deum nemo vidit umquam. Quid ergo dicemus vocalissimo lsaise dicenli : nis virtulibus, oslendil Paulus. Cum dixteset enini,
Bianifestatm est in carne, subdidit, YUus esl angelis.
Vidi Domnum sedentem super solium excelsum elelevalum( l$ai. 6.1 )? quid Joanni teslificanli ipsum bacc
2. Iiaque lunc angelis vieus est, cum carnem indivisse, quando vidit gloriam ejus ? quid Ezecbieli ?
d u i l : antca aulem ipsuni non ita videbani, siquidctn
nim el ipse snper Cberubim sedentem iUum v i d i l :
subslanlia ipsis invisibilis erat. E l quomodo, iuquic5,
quid Danieii, qui et ipse dicit, Antiquus dierum sedil
dicit Cliristus, Ne contemnalis unum ex his pusltis :
(. 7. 9) ? quid et ipsi Moysi dieenli, Ostende mihi dico etvm vobis, quod angeli eorum semper vldent /a luam> ui manifette videam te (Exod. 33. 13)?
ckm Palris mei, qui in coelis est (Matlh. 18. l(J)?Quid
Jaeob rero bmc appellaiionem accepii, Israel vocacnim ? num fuciem habel Deus, ct in cxlis circumt : Israel entm, videns Dcuoi, significat. Alii quoscribitur? Verum nemo ila insaniat, ul haec dical.
que ipsem viderunt.
Quid ergo nunc dicitur? Quemadmodum cum a i l :
Detu iecnndum nudam subtlanliam nemine Bcati
vUns xnundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt(3lattfu
est. Qiaid ergo Joannes ait, Deum nemo vidil um-5. 8); dc illa qnie sccunduin htentcm esi visione loqwm? Uf ostendcrct iila oinnia aticmpcralioucin
ûiiur, ttobis posbibtli, ei de cogilatkme Pcitui rcsviy
99
S. JOANNIS CIIRYSOSTOM - ICHIEP. CONSTANTINOP.

%00
Satis, et si adhuc vcrsus terram pronus incedis ma.ciente : sic c l tle angcHs drcendum est, tpsos pcr
gls proprium audi nomen, Unigenittu, Sin adliuc bupuraro et vigiêiu naturapj suam nibil aliud, quam
Deum, sempei imaginari. Ideo ipse quoque ait, Nemo mum respici&, non dubilabo bumanutn de Dco pr<ferre verbum, nempe siuuni; taiituni ne quidpiam
notit pattem, nm Filiut (Matth. 11. 27). Quid igilur?
omnesiiQ ip igiioranlia sunm$? A b s i t : sed nenio sic bumile suspiceris. Vidistin* benignilaiem c l providcnliam Domini ? Indiguas sibi voces adscribii Deus, ui
novii, ul Filjus. U l igitur m u l t i pro paplu suo ipsitm
vel sic videa^j ac magnum quki cl sublimc cogitcs;
videru^t, su^stantiam vero. nenjo, vidit; sic el nunc
ovpnes Deum novim^s, substantiam vero ejus q u ct lu humi repis ? Pic eoim milî cur siims bic n^cmoralur, quod crassum ei carnale nonien e s l l au ui
s\\ nenio novit, nisi is qui ex ipso nalus est. CogniDeuin esse corpus suspicemur ? Absit, inquics. Cur
tipnem egim bic dicil certam visionem et comprebensionem, talcmque qualem Pater de Filio babet. ergo? Nam si per boc verbum nec verus Filius csse
probalur, nec Deum incorporeum esse sialuilur,
Sicul enim cognoscil me Peler, ioquil, ei ego cognosco
fruslra jaclalur boc diclum nullius usus. CLT ergo difatrem (Joan, 10.15).
clum
Chrislus quod insinuPatris iti, accurate Patrem no- esi ? neque onim ab hac qtixsiione dcsistam.
Apnpn pa|am esl ideo prolalum csse, ut non aliiul
j{. Quaproptcr yide cura quanla securitale * Ipqualur evangiiisia. Gum dixisset enim, Deum nemo ^x illa pcrcipiamus, quam quod ille sil vere Unigct\d\l umquam, npn addidit, Filius qui vidil, narravit; nili^s, quod coa?terivus Patri % llle enanavil, inquit.
Quid eparravil? Deum nemo vidil uniqunm. Unus est
sed aliquid aliud amplius, quam vidcre^ posuil cum
dixit, Qni el in tinu Patris : multo enipi amplius quam Deus. Sed boc c l rcliqui propbelas, c l Movses fr<s
queotissime clamat : Dominus Deus luuz, Dominut
vidcrc, csi esse in sinu Palris. Nam qui solum videt,
unu$ esi (Deut. 6. 4); c l Isaias, Ante me non etl fanon accuratam omnino rci visao cogniiionem babet:
qui autcm in sinu vcrsalur, nihil ignoraverit Neergo ctu$ alius Deus, et post we non esl (hai. 43. 10).
1
audicus, Nemo novU Palrem, ni$i FUius, dicas, Si 3. Qua> quomodo el quos docuerit Filius Dei. Cariamplius quam alii novit, ai non novil quaulus s i i ;
tas commendatur. Cfm&tiani unum corpus sunt, quod
ideo evangclisla dicit ipsuin iii sinu Pairis versari; esl maximum amkitice vinculum. Quid ergo alituf
ipseque Cbrislus $e lanlum illum npsse diît, quaoa Filio didicimus, ulpoie qui sii in sinu Patris ? quid
\\\m Paêr Filium. (tonlradiceniem ergo iitferroga: ab Uiiigcitilo ?- Pruno quod hxc sint ex ejus operacpgnpscitnc faier Filium? Respondebit^ Eliam, nlsi
lione : deinde, nos lopgc clariorem accepissc doctriinâniat. Dcinde interrogare pergamus : Accuralane
nam et cognoeceê iod Spiritus sit Deus, ei quod
\isioi\p Cl cpgîitipne ipsym npvii et \idet, ap qnidpam
qui adoranl cum in spiritu et vecitaie adorare de$U plane cognoscil? Hlud ciiam fatebitur. Hinc col- bcanl : ii.superque illud ipsum, itppossiblle csse
lige accuraiam Fiiii de Palre coguilionem. lpse namDeum videre, et neniiriem ipsum cngooscere, nisi
que dixit, Sicut nqvit me Paler, ita et ego cognosco
Filium (Joan. 4. 2 3 ) : ei quod sit Patcr veri Unigefntrem; c l alibi, Deum nemo vidit, nisi qui e$t ex Deo
nili ; el qiurcumque alia de illo cnarcata sunL lUud
(Joan. 10. 15. ti 6. 40). ldeo, ut dixi, evangelisla aulcm, Enarravit, clariorcm el aperliorem eflert
cQimpemorati ^mpia boc uno verbp nobis de- doclrinam , quam Judaiis modo , sed eiiam Utti
ârans, quod luylta *\\ subsiamjai q>gna(io ei uni- orbi tradidii et cornplevit. Prophelis ccrie ne Judxi
las; quod omnino par sit ulriqque cogniuo, quod
quidem onincs auendebant; Unigcnilo auiem Dei
par polesia$. eni^n aliqyeip alierius subslanti
lotug orbie cessit et credidii. Enarratio itaque hic
Pa,lc^ in sipu |iabiierit: qeqy^ iile audcret, si seryus
doetrinas evidentiam significat : ideoque el Verbum
et ^ aliorum nupiero esse^, in sinu fairis versari :
dicitur, el magni consilii Angelus. Quoniam igilur et
hoc ^ni^p veci filii lauium QÎ, qui inulia fiducia cum
mnjorc ct perfectiore doclrina diguali sumus, Deo
patre ulatur, nibilque minus quam ille liabcal. \js
non ullra por propheias, sed per proprium Filiuin
xtcrnilalem ejus discerc? Audi quae dical Moyses de
nobis extrcrois hisce diebus loquenle, y i l x instiluPalre. Cum enim inlcrrogarel, quid, quairentibus
lum louge melius, et tanio bonorc dignum exbibcaiEgypliis, quis ipsum naisissct, responsurus ipse essct,
mus. Absurdum enim es*ei, si cum ipse lanlum de*
jussus est dicere, Qui e$t,
me (Exod. 3. 14). scenderit, ut non ultra pcr servos suos nos alloqui
Illud au.lcm, Qui est ipsum $emp.er esse significat velit scd per seipsuin : nos nibil amplius quam illi
alque oliam sine principio, yere et proprie esse. lloc prioves exhibcremus. llli Moysein, nos Moysis Domisignilical cliam i l l u d , In pnncipip erat, ipsumquo num doclorem kabemus. Tami ergo bqnoris dignam
ecn)per esse iudicat. Hoc igitur diclo bic usus est
philosopbiara proferamus, nibilque babeamus cum
Joanncs, ostendcns Filium sine principio elab actprno
tcrra commune. Ideo naroque ille de cxlis nobis doin sinu Palris esse. Ne itaque ob nominis consorlium
c(rinamatlulit uicocogitaUonem nosiram iransfcrret,
putarcs illuiRcx eprum iiMnicro esse qui pcrgraliam
el pro viriJi nostra imiiatores Doctoris nostri simus.
filii siiul, adesl ariiculus qui dislingwai i|lum ab iis
E l quomodo possumus, inquies, imiialores Cbristi
qui pcr giaiiam sii^l filii. Quod si boc libi non sit
csse ? Si omnia ad communein uiilitatem faciamus
9
Morel. babel, prophetv, |.ro, nvdti.

Idcto legil, aecUrotUme, pro securilatf.
9
nec qux nosira sunt quaeramus. Nam et Chriitus

* Aui ct Uorel., adtcrilfcre soUU
09
roo
IX 10 IIOMIL. X V . al. XIV.
, ; * ; *
, . *
; "
* , *
\, ,
!
, , *
. \ \,
xdr , . ;
; - * \
. "
,
\ \
, \ ,
.
,
\ .
\, zdr .
\ '
. ,
, , , '
, ,
. \
.
,
,
. ,
, , 4*
, *

,
, , .
,.. , ,
; \ ,
, .
,
| \ , \
; .

. , '
, ) [87] \ >., ,
. , , \
,
,
\ - ,
, .
'
., \ ,

, ^ , . \ ; . ,
, ,
\ ,
b
Sav. . * Sic Savil. Morel.

.
Sic Savil. el inss. . .
* Sic llii el Savil. Morel. W ...
, ^. Alii .
, sic Savil. et Morel. el quidam niss. nosiri.
Cold.705, 706 , sine articulo. 1'niis ineiius
, quem sequirour. ; enim eliam dc eo qni
alterius sil substanli dici polcst, scilicel dc ,
conlra quain Chr.vsosloinus subiniWl:
. 6 V.orcl. cl n r s urinti
?:. Savil. '.'.
c
, ^ . , ,
\ , \ , \
>. \ ,
, , \ .
,
\
. "

,
.
, ' ,
, ]. \
, \
\ ,
, .
;
, i
, \ \ >
;
, \ ; ; ,
, . ;
,
, ^ , ( . ,
; .. , . |
' , ' -
, ;
, (. ; "
.
, \ \ $
, \
" , xaL
' .
k
'. ,
;
; "Ort \
[88] \ ,
,
, ,
\ ,
, \ ,
* \
\ \ . ,
,

, ,
\ , .

\ .

\ , \ ^\
\ \ -
, ,
'
,
. . ,
,
, '
.
, h Alii ot S a \ i l . , ;
. > i Savil. . i
el Morel. , .
Alii c l
M<rcl. * * cleind**
posl ; ;; ; . 1(1
M ) i . t ' d IIAC y r i i b accul ^cd inbs.cnn Sav.cousonaul.
k
101
S. JOANMS CHRYSQSTOM) A R C i l l E P . CONSTANTINOP.
. . , \
.
,
, \
. \ , \, *> ,
, \ .
, , ,
01
' .
. ,
\ .
, .
,
, , , ; ; \ ,
, * , \
, , \ .
\ ,
\ .
' ,
;
^ , \
*
.
. "
[89]" *. ;
\
. 01
,
c
. Cl Sav. . . b .
^ .
AUi .
c
. ; " /,
\
.
, ^.
^, \, *
\ .
, ,
, ,
, , . " \
, \

/
, * *
.
\ , \
,
, .
;
\ . '
, , ,

, \ ,
, , \
, \ \ . ,
,
. ^ , .\

' \ '
, \
, * xx\
' , ,
\ , \ . '.
d
Sayil.et 3lii . MfJ , . . .

. ,
. , e . ,
. Savil. , Sic Sav. el Mor.
Alii ,
.
i q \
,
cl
, , ;
'. 4 , , \
, .
\ ,
.
\ , ,
,
. \ \ [90]
, \ \ ,
, ' ,
. , , , ;
;
, ,
.
.
,
, \ ,
;
" ,
. \ \
, , \ ; \
' ; ;
;
; \ ;
,
. ''
, ,
,
. ,
, \
,
,
, \ &>
* ^,

.
. , ,
.
\
, \ /
,
\ ,
\ , \ , \,
. '\

;
. * malc. Savil. . QuiJam

niw. Ifytr.i. Alii .
b Savil \; . Ibid. Savil ,

. .
Savil. .
101
1N JOANNEM IIOMIL. X Y f . al X V .
uon tibi ipti placuU, sed ticul scriptum ett. Opprobria
carnem sttam odio habet (Ephes. 5. 29), sed notrit
txprobraniium libi cecideruui stiper me ( Rotn. 45.5.
cl fuvel. Ideo doDiiioi unam bunc munduru dedil noVtul. 68.10). Nemo igitur quod wum eU qucerat (4. Cor.
bis Deus, omuia ex arqno disiribuh, unum accendii
40. 24). Sic enim quis quod suwu c$l quaerii, si quod
oinnibus solem, umim leciom exiendit, cxloni, unam
proximum spcclat, respiciat. Nam qux proximi sunt
paravit aiensam, lerram. Dedit quoque allerain mennosira sanL Corpus unum sumu$, alter alleriu* mcmsaw , bac Iwnge roajorem, sed banc unam, ut sciunt
bra ei parles (Rom. 42. 5). Nc igilur ila afleeti s i - inysteriorum consorles ; unum spiritualem gencralioiris moduni oranibus largilus est: una est omnibus
mus ac si segregali esscmus : ne quis dixerit, lllc
patria in csulis : ex eodem calice omnes bibinius.
mihi amicus oon esl, n o n cognatus, n o o vicinus, neNibi! divili plus aul preliosius, nibil pauperi vilius
que quid commune cum illo habco : quomodo accevel minus daior : sed omncs ex xquo vocavit, etcardam ? quid dicam? Eliamsi enim non cognalus,
nalia et spiritualia 33quaUter Iradidil. (Jnde ergo lanta
eiiamsi n o n amieus sit, al liomo esi ejusdem naturse,
in vita iuxqualilas ? Ex divilura avarilia ei arroganeumdem babens Dominum, conservus, contubcrnalis:
tia. Sed ne, quxso, Tralres, ita iu posteruiu agaiur,
in e o d e m quippe mundo csl. Quod st eamdem ficommunibus c l magis nccessartls nos una copulandem habcai, ecce membrura cst luun>. Quae amicilibus, ne a lerrcnis el vilibus rebus distrabajnur, a
tia lantam conjunciionem efficere poiesi, quaniam
dtvitiis, inquain, et pauperlaie, a cognaiione coffidei cognaiio ? Neque enim tanla solum propinquilas
porea, ab odio el amicitia. HJCC quippe oimiia uiubra
inler nos exbibenda, quanta est amici ad amicuni ;
suut,
el unibra abjccliora iis, qni stiperna cariiate
sed quanla membri ad membrum.lloc qutppe aroicicolliganlur.
IIoc vinculum infraclum servemus : niliae el necessiludinis gencre nulluni majus reperias.
bilque ex malignis spirilibus surrcpere polerit.
Quemadmodum nec diccre possis, Unde milii famiquod hanc uniutem dividal : quam oos omncs asseliarilas et necessitudo cum ilio ; id euim ridiculum
qui
conlingal, gralia el benigiiitale Doniini nosln
esl: sic nec de fralre hoc dicere possis. Omnet euitn,
Jesu Cbrisli, per quem el euni quoPalri gloria, una
inquit, iit unum corpus baptizati sumus ( 1 . Cor. 12.
cum sanclo Spirilu, auoc c i semper, el in sxcula ga>
43). Cur in unura corptis ? (Jl n o n segregoiour, sed
culorum. AiueD.
ul ex niulua necessitudine et amicitia uniu* corporis
condilionera serveraus. Ne ergo proximuin despiciaAlii habent, passiotubti8 JTO, spirilibus.
raus, ut ne nos ipsos contcmnamus . Nenw, inquit,
9
1
9
A U i tegtiQt, soUicitudwis, p r o , necessitudims.

More). t)uuc l o c u m sic e f l e r t : sic eryo proxnm curam
gcianws, v/ de nostro corpore solliciti.
(L X V I .
49. ffoc enim est lestimonium Joannis, quandn Ecquid
mise- hac stuliitia slullius fueril! Quomodo cxiisiis
eum? quomodo peccata confcssi eslis? quomodo
runl ad eum Judcei ex Jerosolymis tacerdolcs iH ad
Leviaccurristis ad baplizaniem, quomodo interrogasiis
ia$, ul interragarenl eum: Tu quit es ?
quid agendum essel? Hxc quippe omuia a vobis in4. Grave quidpiani invidia est, dilccte, grave, i n consideraie facla sunt, qui ncc principium, ncc qua
q u a m , ei perniciosum invidis, non iis quibus invidedc re ageretur, intelligerclis. Sed nihil borum dixit
lur. Ipsisenim prioribus nocel, ipsos priores corrump i t , tamquam virus mortiferum eorum aniinos occu- vel exprobravil bcatus Joannes , verum omni cum
mansuetudine respondil. Cur auiem ita se gesscril,
p a n g . Si aulem in quopiam ljcdat cos quibus invidccognilu dignum est, ut eorum nequhia omnibus matur, leve el nullius niomenti damnum c s l , quod danifesla esset. Sa*pc Joanncs apud Judxos Cbrislo
mtio m a j u s l u c r u m referat. Ncque in invidia solum ,
tcsiimonium pcrbibuii, et cum baplizarcl cos, fiesed etiam i n coBtcris omnibus v i l i i s , u o n (jui ma!o
qnetitcr Cbrislum commeniorabai dicebatque : Eijo
afGcitur, sed qui afilcit, is damnum accipil. Nisi cnim
quidtm vos baptizo in aqua : qui uutem posi me venii,
resse ilahabcret, non praccepissct discipulis Pauius
forticr me e$t. Ipse vos baptizabil in Spirilu sancto et
injuriam accipere, potias qnam infcrre, cum dlcit, Cur igne (Maith. 3. 11). Nli igilur circa Joannem aliquid
fwn poliminjuriam accipiiis? cur non magis fraudem
bumannm passi sunt. Mundi nanique gloriam spepatimini(i. Cor. 6. 7)? Accuratc quippe noverat, n o u clantes, cl ca solum qu33 ob ocuios erant rcspicicntes,
uiala aecipienti, scd mala inferenli perniciem ubique
Joannc ind gnum pulabant, si Christo infcrior essct.
pftraUm esse. H;cc porro omma propter Judanoruni
Bfulla nainque Joannem coinmcndabanl ; primo splenlivorem dicta nobis sunt. Nam qui ex urbibus ad
dor gcnoris; erat enim principis saccrdolum fiJoann^m cenfluxerant, et peccata sua damnanles bnlius (); rieindc vita3 asperiias, humanarum omnium
pfizati faerant, iidcm ipsi quasi poenilonlia ducli,
rcrum coutcmplus : veslitum siquidcin, mcnsam, do(a) NOD ikfuere alii qui dicerent Zachariam Joannis
miUonl qtii interrogenl eura , Tu quis es? Verc geuiBapiisUB palrcm fuisse sacerdoiiim priacipem : quod tamina Y i p c r a m m , scrpcnlcs, el si quid bis gravius.
nien iri Evargelio Lucse non dicitur, iino contranuiii suGeiieratio mata , adullera et perversa, poslquam badeliir.
piizaia es, de Baptisia inqniris et curiosc scruluris?
;
404
S. JOAKNIS CJIKYSOSTOMl AIICIIIEP. CONSTANTlSaP.
ut
dixi,
animo
inlerrogabant
tum,
speranlcs
se
adumum, ipsum cibum parvipcntlcns, in deserto anica
lalione id quod oplabanl coiiscquuliiros csse. Ni i
vcrsalus fucrai. Clirislus contra , vili g^nere nalus
eral, id quod ipsi sacpc his verbteobjiciebant: Honne emm boc sperassent, non siaiim ad aliam venisscnl
inlerrogalionera,
sed indignali quod ad propoeiium
hic est fabrifilius?nonne mater ejus dicitur Maria,
el
non
respondisset,
dixissent: Num lioc suspicaii sufralret ejut Jacobus el Jo&es (Matlh. 45. 55)? Acquac
mus? num boc percontatum venimus ? Scd qitasi cavidcbalur ejs esse patria ita viluperabilis eraf, ut
ctiain Nathanacl diccret : Ex Nazarel polest aliquidpti ac depreliensi ad aliam ventunl interrogatruncm :
boni eue ? Ad hxc, vila? genus communis , vcsiimenla 21. Quid ergo? Elias es lu? El respondil, Non $um.
Nam et hunc venlunim csse sperabant, ulet Chrislus
fulgaria. Neque enim zona pcllicea cingcbalur,
ait. Nam interrogaulibus discipulis : Quomodo ergo
neque cx pilis paratum vcslimentum habuii, neque
scribce dicunt, quod oporleat Eliam primum venire ?
melle ei locusiis vcsccbntur ; scd vnlgari victus gcipsc respondit: Elias quidem veniet, el restituet omnia
nere usue , etiam improborum liominura ac pu(Matth. 47.10 ). Deinde inlcrrogant : Prophela es tu?
blicanorum conviviis iniereral, ul illos attnalicrct.
Et respondit, Non. Et lamen prophela erat. Cur crgo
Qu<>d non inlclligenles Judaei, ipsi cxprubrabaul,
id ncgal? Rursus inlcrroganlium menicm respich.
ul ct ipse ail : Venit Filius hominis manducans
Spcrabant enim propbetam quemdam cximium ventucl biben*, ei dkunl : Ecce homo vorax et potalor
rum
vitii, pvbticanurum ct peccatorum amkut ( ilattli.
44.esse, quod Moyses dixisset: Prophetam vobis suscilabit Dominus Deus ex fratribus veslris, sicut me :
49). Cuni crgo frequcnler Joannes ab sc Judxos ad
iptum andite (DeuL 48.15). Hic autcm eral Chrihlus.
Christum millcrel, qui videbalur illis Joannc iiiferior
cssc; cum pudefacti ct a?gre (crentcs mallent Joan- Ideo non dicont, Prophcta es lu? () [cx numero propheiarum; sed cum arliculo : Prophcta ille cs lu],
nem baberc doctorem , id lamcn aperte dicere ausi
qui
a Moyee prxnunlialuB csl ? Idcirco negavit ille ,
non eunt; scd miitunl ad illum, spcranles sc per adunon
se propbelam esse, sed illum proplictain. 22.
laiionem posse illum alliccre, tuse confilerciur ChriDixerunt ergo ei: Qui$ es ? ut rcsponsum demus iis
etimi. Non iniimrc sortis homines millunl, ul ad
qui miiemnt no$. Quid dicis de leipso t Viden' illcs
Cbrteltim , cum vellenl eum capere in scrmone; SCTvos cnim miscruni, doinde Herodianos ejusdemque qnidem mstanlcs el interrogantcs, ncque dcsistenles;
farince bomiucs : bic autem sacerdolcs c l Levilas;. ilhun vcro moderale prius rcmotis falsis suspicioniLHS, veram senlenliam sialueniem. Nam a i t : 25. Eg%
ncc quoslibcl saeerdoles, sed ab Jerosolymis, id e$l,
vox clatnantit in deserto; parate viam Dommi, ticnt
lionorabiliorcs (neque enira sine causa ha?c signiiicavilcvangelisia) : e l millunt, ut interrogarent, Tu quis dixit lmas propheta. Quia cnim magnum ct excclsum
e$ ? Nalalcs qoippe ejus ila conspicui erant, ul om* quidpiam de Chrislo loquulus esl, illorum se opinioni
ad propbetam staiiiu confugit, binc verncs dicerent: Quis putas puer isle erit (Luc. 4. 60)atlempftrans,
?
bis
sui6
Gdem
coucilians. 24. El qui miw fuerant, iu*
ci per omnia roontana Uxc divulgabanlur. Rursuraquit,
erdnt
ex
Phamms : 25. et interrogaverunl eum,
que cum venit ad Jordancm, omnes civiiates advoet
dixerunt
: Quid ergo baplizas, *j tu non es Chrilarunl c l ex Jerusalem omnique Juda-a Juanncni

adibant ut baptizareulur. Hi ilaquc nunc inlerro- stus neque Elias, neque propheta ? Yideu' IDQ non
lcmerc dixisse, ipsos eo inducere ilhun voluisse ?
ganl, non qiiod ignoreni ( quomodo euim ignorarent
inilio
quidem id. non dicebani, ne ab omnibus deprecum qui tot modis manifeslus erat?), scd ut eum ad
bendeientur. Deinde quia dixit, Non sum Christus,
id, quodsupra dixi, induccrent.
2. Audi ergo quomodo bealus hic ad interrogan- rursum illi ul ca qiue intus macbinabantur obtego
renl, ad Eliam veniunt, et ad prophelam. Ut vero
lium mentem, non ad ipsam inlcrrogationem rcspondcat. Dicentibus enim, Tuqui$es? non rcspondit sla- dixil, se neutrum eorum esse, dubii demum el posila
lira id quod recle respondendum era( Ego voxclamtn- larva, aperte dolosam suam menlem detegunt dicentis in deserlo (Joan. 4. 25), sed quid? Id quod illi eu- les : Quid ergo baptizas, si tu non es Christus ? Deinde
epicabantur amovit. Nani inlerrogatus, Tu quis es? rursum obscure loquenles, alios adduul, Eliam nempe
ei propbetani. Quia enim adulaiione ipsum supplauinquit, 20. Confestus est et non negavil ; et confetsus
lare non poluerant, sperarunt se accusalione poese
est, guia tton wm ego Christu*. Et vide evangelisUe
illum cogcre ad id dc se confitendum, quod veruin
sapicininn. Tcr idipsum d i c i l , u l et BaptisUe virlunon essct: at non poluerunt. ameniiam ! arrol e i n , ct nequiiiam insaniam(|ue illorum demonslrct.
ganliam
et iplempeslivam curiosilalem ! Missi estis
Iûcas vero dicit, quod cura lurba? sttspicareultir illum
ul disceretis ab eo, quis et unde essct ipse; nuinesse Cbristum, ipse banc amovcrit suspicionem *.
quid lcges ipsi prascribetis? Hoc enim cogenlium
lloc frugi servi ofQcium est, non modo Domini sui
eral, ut se Cbristum csse conOlerelur. Allamen ncgloriam non abripere, scd etiara oblatam a multitudine depellere. Yerum turbaa ex simplicilalc el igno- que nunc indignalur, neque ul par esse videbalur aliquid proicrt simile : vos inihi pracipius, lcgemraniia in banc vencre suspicionem : hi autem malo,
quc slatuilis? verum mullam rursum modesiiam
* sic stvil. et use.; in Morel. autera sic legitur : idem cxbibcl. Natn ait : 26. Ego quidem baplito m aqua :
videre esl epud uueam, qui mducit Joaimein dicenlem iis
qui imer te agitabma st forte es&et christus, vtttil gtd fortior meest,* ei perea qux rcspotidct, hatv suspicionem
(a) Qurc uncinis claudunlur, lapsu tyiKtgraptitco dwidoamomuem.
ranlur iu Morcl.
m
103
JOANNEM HOMIL. X V I . al. X V .
, ' , \ ,
; [921 ; * .
, \
.
, 7 ; ,

.
; , . \
. ;
^
,

, . . , ; , ;
, \ c, .
\ , ,
, . -
;
'
; **
\ *
, '
, \ _ ^ , \
\ ,
; , ,
, , ( ' ,
;)* .
, , ; \
\ ^ \ ,
, \
, \ * ;
, \ .
). .
,
\ ,
,
'
,
. , , ,
, ( ; ,
, ;), ; \
,
, , .
,
'. " . ,
* ; , , , \ .
. , ;
, ,
{- ; " - \ ^,
, . , \, ; ,
, * , , ;

. \ , ,
. , \ .
, \
, . *, ,

, avarpst
' ." !
. ,
! , \
' , \ \
. '
\ \ ;
, \ , . '
, , , ,
;
.
[93] . ,
, *
, '
\, *
, \ , \ 7 .
; - , , ; ' - .
, cl ; \
\ ,
\
\ ; \ , \
.
, ,
\ [91]
,
, \ , /
\ ,
\
, *
,
. '
*
, \
, \ , ,
.
\ , ,
Sic Savil. et mss. Morel. .

;
;,
" . :^. , ^ ^ , : 7
vrft /.
*> Quid^m .
,... . ! Inmoilia desidcrantur Mor. d A l l i ;.
Sio Sa\il. ol alii. Morcl. ; ;
hr.i^ /, ; / /'?. ' . .)|
r>.ov... -.7.;. ^ Moicl .
c
105
S. JOANNIS CUUYSOSTOMI
AKCHIEF T.ONSTANTINOP.
m
'. ;
. ,
* ,
." ,
\ *
, .
. \ ;
,
, , ,
*, \
' , ,
. , '
,
. \ , \ .
,
, ,
. \ \ , , \
; ^ ' . \
, ( ] , ,
, \ - ) ,
. "

\ ) ,

,
. \ ;
.
'.
, \, ,
.
. , ''
,
. , ^ , ,
' \ , . ;
, ;
, . , ,
; . \
, ,
' - .
. , ,
, , \
.
\
* ,
, , , , ,
. >. , \ .
,,
, \ \, .
, , \
,
, ,
, ,
. \
. ; " , \
\ , '
,
, [95J
. , *
; , \ - ' ,
, \ ;" \ ,
, ' , \ , .
\ .
, ,
, - ,
, ,
,
, \ . .
[114] " , \ , \
. '

, \ \
;, ' ( )
. , , ,
. ,
, \ ,
\ , ,
\ . - , , , ; " , , \ . , * , , \
, , ,
. , - \ ; ;
,
. >. ,
\ - .
.. >. ,
. " , , \
,
1
Recte snspic-atur Savifius lcgendum . l>

Savil. cl ccd. 705, 706 .... .
Quidaro '. a>il. et
codd. 705, 706 .
e
Savil. ... , .
Morel. .
, *1> . Morcl
.
105
IN JOANNEM. I
IIL. XVI. al x v .
medius antem vestrum stal, quem vos ncscith. lctis
27. Hk
loiitm in bapiismatc mco perfici. Si boc pcrlcesl qui po$t me venturus est, qui ante me factus cium
est cuesscl, non alius post roe venirct, altcrum a'la
lurus; scd hoc ad illud est prcoparatio qusedam.
jus non sum dignus tit solvam corrigiam calceamcnli.
Nostra sunl umbra c l imago; alium vcnirc oporiet,
3. Judaos testimomnm JoannU B. potlulantei, tuam
qui verilalcm a f f e r a t . Itaque illud , Potl me veniet,
ipsi accusationcni postularunl. tjuid Itis opponere
possunl Jud.ri ? Conlra hanc accusationem ne mulirc eju9 dignitatcm maxime ostcndil. Nam si boc perfcctum essel, non secundum quxrerclur, Anle me faquidcm pnssunt, damnalio nulla venia averli potesl,
ipsi conlra seipsos scnleniiam tulerunt. Quomodo clus est; hoc cst , me h'norabUior ctclarior esi.
Dcinde ne puiarent pracellenlinm ex comparalione
et qua ralionc ? Fidc dignum pnlabanl essc Jonnncm,
indicari, ul nullnm esse comparalionem dcclaret,
c l ita veracem, ut non modo cum de aliis, sed eiiam
cum de scipso tesiificaretur, credendus csset. Neque adjicit: Cnjus non $um dignut solvere corrigiam; hoc
cnim, nisi ea fuissenl opinionc, misissent qui inlerro- est Non solum antc mc faclus est, sed ila res csl,
ut ne quidcm imer nllimos ejus famulos computari
garent illum de scipso. Scitis enim nos illis lanlum
de seipsis loqucnlibus credere, quos omnium veracis- m e r c a r ; calceamcnlum quippe solvere, exlremum
roinisterium est. Quod si Joanncs non est dignus
simos essc pmamus. Neque illud lanlum ipsorum
qui corrigiam solval, Joatines quo nullus major inlcr
obsiruil ora, scd animus quoqixi quo illum adorti
nalos mtilierum ( Luc. 7. 28. Hatlh. i l . 1 1 ) : quo
sunt. Cum vekemcuii namque sludio ipsum adierunt,
licel posioa nmlati sinl. Qua? anibo significans Chri- nos ipsi loco poncmus? Si isquiorbi acqualis, iraoillo
major c r a l ( Quorum, inquit, dignus non erat munettis dicrbat: Illc erat tueerna ardens, ei vos votidtti*
ad horam exsttltare in ejus luce (Joan. 5. 35 ).dus
Et [Hebr. 11. 3 S ] ) , se indignum esse ail qui inler
ullimos ejus minislros compulelur: quid nos dicercsponsio ejus lidem ipsi conciliabal mnjnrem. Qui
emm non qumit gloriam $vam, inquil, verax esl, el nius,
inqui malis innuraeris onusli sumus, qui lanlum
jutfUiain ilio non est ( lbid. 7 . 1 8 ) . Uic vcro non dislamus a Joannis T i r l u i e , quanium terra dislat
a caBlo?
quxsivil, scd ad alium ipsos misil. E l qui missi fue4. Ilic ergo se indignum esse aii qui solvat corrirant cx flde diguioribus apud ipsos el cx primariis
viris cranl, ul nulla ipsis supcresset excusatio aul ve- giam cakeamenli. Inimici autem veritalis in tantam
nia quod Chrislo non credidoriiit. Cur enim non ob- prorumpunt insaniam , ut dicaiil se noese iilum , nt
lemperastis iis quac Joaunes dc il!o dicebal? Vos m i - ipse se novit. Qua ameniia quid dclerius ? qua arrosistis priniores vestros, vos ipsoruni opera interro- ganiia quid furiosius ? Bene dixil sapicns quidam :
Principium tuperbice non nosse Dominum (Eccli. 10.
gasiis! YOS audistis quid Bapiista respondcril. Omne
14 )> Non dcjeclus nec diabolus cffectus fuissct diasludium, omnem diligenliam illi adhibuerunl, omnia
bolus illo, qui ante diabolus non eral, nisi boc mor-
scrulali sunl, omnesque prolulerunt quos suspicabam i n i : et tamen ille cum libcrtate magna confessus bo captus fuisscl. Uoc illum a prislina fiducia dejccit,
boc b) gcbennani demisil, boc ipsi capul oniniuni
est, se nec Chrisium, ncc Eliam, nec prophclam i l luin esse. Neque Jioc contentus, quis ipsc essct do- malorum fuit. Hoc quippe vilium omnem animi virlulem labefactat, elccmosynam ncmpe, oraiiotiem,
cuil, et de baptismalis sui nalura disscruit, quod
nempe cxiguum et vile esset, et procler aquam nihil jejuniurn, quidvis aliud. Excelsum in komimbui, inamplius baberel, ostendens prxcellenliam bapiisma- qtiil, impurum e$l apud Dominum.
Superbia ontni vitio pejor. Homo arrogam acriier
tis a Chrislo dali. Prolulil quoque Isaiam prophetam
rcdarguilur. Nou fornicalio igitur , non adulleriuin
diu nnlca testiOcantem, illum Dominum, bunc scrlanlum bomincm polluit, sed eliaui el mulio magis
vumet mmislrum vocanlcm. Quid dcrnum supcrerai?
supcrbia. Quarc ? Quoniam fornicatio liccl venia inannon ut crederent ei de quo testimonium fcrebalur,
digna s i l , p o i c s l lamen qnis concupisccntiam prscul adorarcnl eum, ct confitercnlur Dcurn ? Quod autendere : arroganlia v e r o nullam babel causam,
tero testimonium non ex adulalione, sed ex verilaie
procedercl, id ct morcs et philosophia leslificantis oblctilum, q u o vcl venix umbram merealur : scd
nibil aliud esl quam mentis evcrsio , morbus gravis*
Dslcndcbaut. Inde vero palam id erat, quod nemo
siinus ex una insipientia ortus. Mhil cnim insipienproxtmum sibi pranferal, ncque si possil bonorcm sibi
(ius arroganlc hominc , ctsi opulenlissimus sit, elsi
conciliare, alteri illum ccdat, cum maxime lantns
exlcrna illa sapienlia admodum instruclus, quanluniessel bonor. Itaque Joannes, nisi Clirislus fuisset
Deus, numquam boc leatimonium prolulisscl. Nam vis poiens, eliamst ea omnia quac bominibus cxpctcnda videntur oblineal. Nain si is qui de vcris boitis
si hunc konorem, utpotc nalur.mi suam longe exsusupcrbil, infelix ac rniscr, omnium iilorum mcrceuVm
pcranlem, ab sc repulil: cerlc non alii nalurac infcamittal; qui de iis qua3 nihil sunl exlollilur, qui cx
rtori illum tribuissel. Medlus autem vestrum stal,
quem vcs ne$atis. Hoc dixil, quia ille, ul par e r a l ,umbra et fucui flore, id cnim esl inanis gloria, scsc
inflal, quomodo non omnium niaxime ridicukis si(,
quasi unus e turba populo admisccbalur, ulpote qui
cum idipsum agal quod pauper el mcndicus, q n i
nhique el fasius el pompa; contempium edocercl.
Cognitionem aulem hic dicit perfcciam noiliam ,
Qu?e intra parcntboscs includunlur, alitcrhabcntiiria
ncmpe quis esset, unde venisscl. Ulud vcro, Poit
Morel., ncmpe : Paubts enim, de jurlis loqucns , dicit,
n
Quorum
dignns non eiat mwuius.
meventurus est, sa?pc posuit, ac &i dicercl: Ne pu%
S. JOANNIS CURYSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTINOt.
407
108
nime : sic in lutissimum locum rccondtmus. Nihil

enim, nibil utique potest ea islinc auferre, tion
mors, non tcsiamcnla, non lieredilalum successio
non sycopbanliac vel insidioc ; sed qui binc absccdiC
multa secum ferens, iis perpcluo fruelur. Quis ergo
sic miscr est, qui nolil cum pecuniis suis aHcrnutn
deliciari ? Transferamus ergo divilias noslras, illic
deponamus. Non nobis opus eril asinis, camelis,
curribus, non navibus ad haec Iransvcbenda : bac
difficullale nos eripuit Dcus; sed opus lanlum babemus paupcribus , claudis , cxcis, infirmis. Ilis talis
comporiatio demandala est: lii pecunias Iransmiiluut
in caelura; hi (alium possessores opum in xlemoruiit
bcredilatem bonorum pcrducunl; quam nos oinnes
assequi conlingat gralia c l benignilale Domini nosiri
Jesu Chrisii, per quem ct cuni quo Patri gloria ,
una cum Spirilu sanclo, nunc ei seniper, c i in $a>
cula sxculorum. Amen.
sempcr famcllcos, si semei laclum somnium noclu

vidcril, ideo gloficlur ? Infclix et miscr, dum anima
lua gravissimoroorfoocorrumpiiur, cxlrcma paupertale laborans, allum sapis, qtiod l o l lalcnia auri
iiabeas, quot eertorum turbam l Verum ha?,c non lua
sunt. Si roibi non credis, aliorum diviium experienlia
id edisce. Sin ita ebrius es, ut hujusmodi exemplis
non insiituaris, paululum exspecla , et cxperimcnlo
ttio edisces, nibil hinc tibi utilhalis accedere, quando
animam efflans, nec bora3 ncc momenti unius dominus , haec invitus prasentibus relinques , iisque saope
quibus nollcs. Mullis enim ncc de iis disponcre permissum fuit, sed rcpente migrarunt, dum iis frui
opiarenl, nec conccssum illis est, sed abstracii, ac
pcr vim abducii, aliis, quibus minime volebanl, ea
reliqucrunl. Quod ne nobis accidat, biuc jam , dum
pcr valetudinein licet, miltanius in civilalem noslram.
Ulo cnim tantum modo his frui poterimus, alias ini-
XVII.
1
28. UUSC facta sunl in Bethania trant lordanem ubi

futura eral Veritatis ilemonslratio. AUera autem die
erat Joanne* baplizans. 20. AUera autem dievidit
videtJoannes Jesum venientem ad $e, el ail; Ecceagnut
Jesum venientem ad te, et ait: Ecce ugnus Dei, ecce
Dei, qui lollil peccata mundi. Disiribuerunt tempora
qni tollil peccata mundis
evangelisUe : Mattbscus lempora quaa Joannis Bapii4. Magnum bonum fiducia el loqucndi libferias,
st3 vincula prxcesscrunt brcviler iranscurrens, ad
omniaque Chrisli confessioni poslponcrc; ita masequenlia properat; Joannes autem cvangelista non
gnum ct nrirabile, ut Filius Dei unigenitus talcm homodo hacc non breviter prxlercurrit, sed in bis
minem coram Palre prxdicet : elsi non aRqualis sit
maxime immoralur. Ille, posiquam vcnit Jcsus e denicrces. Tu enim coniUeris in terra; ille vero conliserto, inlermediis omissis; verbi gralia, qua* Joanncs
tciur in caclis : IU bominibus prxscniibus; ille coram
loquulus est, quce mittcntes Judxi dixcrunt; caetePalre c l angelis oninibus. Talis eral Joannes : non
risquc missis omnibus, slatim Iransiit ad carcerem :
muUiwdinem, non gloriatn, non aliud quidvis respiCum andisset, inquit, Jesut, qnod tradiltis essoi
cicbal; sed hxc omnia calcabat, et cum ea qna par
Joanncs, tecessit inde ( Maith. 14. 13). Joannes vero
erat libertale quocCbristi crant omnibus prxdicabat.
sic, sed profcciioncm in deserlum iacuit, uipote
Ideo locum indicai evangclisia, ot vocalissiml pracoa Maithxo narratam; ea vero qxix posf descensum
nis (iduciam oslcndcrct. Non domi, in angulo,
cx monlegesia sunl narravit el mulla prxiefcurnon in deserlo *, scd ad Jordanem in medio mulrens adjicit: Nondum enim missus fnerat Joannes in
titiidiuis, prxsentibusque omnibus qui ab ipso baplicarcerem (/. 3. 24). E l cur, inquics , nunc Jcsus
zabartlur (aderanl enim Judai), niirabilcm illam de
vcnit ad Joanncm non scmcl, sed bis? Nam Maiilixus
Cbrislo pracdicavit confessionem sublimibus, magnis
quidem necessario illum ad boplisma venisse dicil;
arcanisque plcnam dogmaiibus, quod non essel ipse
id quod oslendcns Jcsus adjicil: Sic decet nos implere
digtius qui corrigiam calceamenti ejus solvcrei. Quoomnem justiliam (Malth. 3.15 ). Joaimcs vci iterum
tnodo autem id agil? His nempe verbis : Hfec in Be- vcnissc illum dicit posl baptisma ; id quod palam frcit
thania facta sunt. Accuratiora aulcm cxeniplaria ba-bis verbis : Ego vidi Spiritum descendenfem quasi
benl, i n Bcthabafa. Nam Bctbania nnii est trans columbam , et manentcm tuper eum (Joan. 1. 32). Cur
Jord.mem, ncquc in descrto.scd propc Jcrosolymam.
crgo venit nd Joanncm? Non modo enim venii sed el
Loca autcm atia cliam de causa significat. Cum
illum adiit. Cum veniret, inquil, ad eum, vidil eum.
enim res non anltquas, scd qnx paulo autc contigcCur ergo vcnii? Quia ille ipsum cum multis baplizaranl narralurus esset, illos qui adcrant ct vidcfant
vit, iia ul nomo suspicarclur ipsum eadcm de causa
dictorum testes advocat, exque locis testimoniiiin
qua a l i i , ad Joanncm acccssissc, ut scilicel pcccau
accipit. Cum enim fiderei se nihil veritati addcre,
oonfiicretur, el in poehilctiiiam abluerclur in flumine. ^
scd ea qunc gcsta fuerant vcre ct simplititer enairarc,
Idco acccdit, dans Jainni locum, ul lalom amoverel
a loco lcslimonium acciptt, qU;c uon levis, ut dixi,
suspicionem. Nam cum d i c i l , Ecce ngnus Dei, qnl
totlit pcccatnm mundi, totam illam dcpeilil suspicioAliqui legtint, in Mhubara : sic in accuralioribus
ne:n. Qm cniin iia purus cst, ul aliorum peccala
cxemplaribus legitur, inquit infra Clirysostmniis, qui adpossil ablucie, is , ui palam est, uon ul pcccala sua
dd Bollianiam nou traiis JofdantMii sse , sed | Jeroolyiuani. Quidam puianl aliain bic Botbainam nieuiocoufileaiur accedil, sed ul admiraudo ilii pra?cnni
rari,(iuai sil traus Jordauciu.
occasioncm prxl>eal ul sccjiitda repctit^pie vocc
lilud, noit in dcse.to, dccst in pluhinis*
9
107
IN JOANNEM IIOMIL
, ^,, , fo ,
, \ , .
\ , * ,
, , ,
, \ . " ,
\ , .
, ,
. ,
,
, ,
\ *
,
Quidam .
XVII. al. X V I .
108
. * ,
; , \
. , \ ,
,
\
, ,
, .
\ \
,
[96]

, \
, ' \ * \ ,
, \ ,
. .
b dccst mss. plurimis.
1\
,
[97 j \ \
. ,
,
*
* c ,
* , \
**
.
'. ^ \ ,
, ,
, ot ,
\ , ,
, \
' , ,
> , . , . *0
\ , *> ,
\ , ,
\ \ .
, , , , \ , *
, - .
, \ \
, \,
. \
, \ , \
,
;
/..
, , * , ,
,
*
' ( 3
. ),
\ , *
\ ^ Calvov , . , \ -. ;
. ; \
, .
. " * , \, , .
, , ;
. *1 \ ,
,
, * * \ . ' , , \
. - .
, , \ , ; \ . \ ,
, \ \ , ,
, ^ *
. &,
\ , ^ ,
, , , , '
. , \ ,
,
d Sic Sav. ?l mss. pliwimi. Mor. voro , ;;.
. ; Savil. el cmlil. 70*> el 7^6 .:,'
5
Aliqufi .. b Savil. ; -.;.

-Qf dccsl plurimis
. ; 'ir,<*our, > ;. 'S;*ii )):. , ,. Morel. ?,'<''

. ;. ^ ûiiiam '..
109
S. JOANNiS CHRYSOSTOM
ARCIIIEP. CONSTANTINOP.
,
\ , , ", ,
; \ .
\ , '
. .
* , \
, * .
o l . , .
* ^
.
'.[98] ' ;
, \
, , , ,
, ",
, .

,
,
\
. " * ,
, " .
/
*, . . "
,
,
. , .
; \
; , !
, *,
.
; " ,
.
, , :
. , "
2, *, "
, ', " .
, ,
, \ / ; 0
.
, \ "
' .
.
,
. , \
,
, \
* .
;
, ;. " ,
, ,
\ ,

. ,
, ' tv
, ' ^
xata6uivov, ) , 7
. #
1
; 1
* [99] .
^ , \ \ .

\ , \
,
, *
,
. ,
, \ -,
,
.
' \
' * '

.
d
, *
,
.
,
.
.
, , ^
7 , *
. )* *
, 7 * '
7, *
,
.

. , ,
, , *
. , ,

7 1."*
,
, . \
. \ \
, . ,
,
I ,
,
;

. * \
, . ,
, ,
,
, '
,
*\
, , " ,
.
SJ\\\.
. Morel. ctquidammss. .
"Ouidam ^ ; .
.
Savil.
'. , *
, ,
> .
; ,
. ,
.
[100] , , "
' \ , *
. " , *
* * ,
, , V
inquibusdamdecst.
dcrst in quihusdam
mss. * lla Morel. Savil. el codd. 7U.\ 7(6 ^
; . * Savil.
. 1 A l i i ). e/ .
fOO
IN JOANNEM IIOMIL. XVII al. X V I .
410
qux prius dicta fueranl in audienlium anlmis altius
amovcat, ostendens Spirilus descensum ad pradicanimpriinerenlur, aliaquc rursum adjicerenlur. Illua
dum Cbrislum solummodo fuisse. Cum dixisscl cnim,
aatem, Ecce, dictum est, quia mulii sa?pe ex jam
El ego non cognotcebam eum subjunxil: Sed qiti misit
diciis e i a niulto lerapore quaerebant eum. Ideoque
me baptixare in aqua ille mihi dixit : Super quem vh
prcesenlcm illum osiendit ac dicit, Ecce; ostendens deri$ Spiritum deuendentem, el manenlem sujier eum
ille esl qui baptitat in Spiritu taiicto. Vidcn' ad boc
illum ipsum csee qui jam olim quierebator. llic esl
vcnisse Spirilum sanclum, ul Cbrisium oslcnderel ?
agnus. Agnum autem vocat, in menlcm Judrcorum
Eral quippe eiiam Joannis leslimonium suspiciopo
revocans propbcliam I s a i , necnon umbram illam
vacuum. U l autem illud iide dignius cxbiboret, ad
Moysis tempore, ut pcr figurani illos magis ad veDeum reduxit et ad Spiriium sa.icium. Quk cnim
rilalem adduceret. Ille quidem agnus nullius pcccalum accepit; bic aulem toiius orbis lerrarum pecca- Joanncs rem lanlam, tam adniirandam pra^dicavit,
quae possel audilores omnes in sluporem conjicere;
ta. Periclitanlem quippe mundum cito ab ira Dei
eripuil. 30. Hic 1 de quo dlxx, Qui post me venit,oempe quod ipse 5olus orbis pcccata omnia lolleret,
et quod doni magnitudo ad lauiam redempiioncin sufemte me factut est.
ficerct : hanc demum senlenliam firmal. Coiiilrma . Videa* eliam bic quo pacto voccm illam,
Ante, interprctatur ? Nam cuni dixissei agnum, ct tur aulcm ex eo quod sil Filius Dei, quod non egcal
ipsiim lollere pcccalura mundi, tunc ait, Anle me fa- baplismale, el quod ideo lanlum Spirilus desccndit,
ctutett; oslendens ilhid, Ante, sic explicandum esse, ul illum manifesiaret. Non enim penes Joannem crat
Spirilum dare, quod declarant ii qui ab ipso bapiiquod tollat peccala mundi, quod bapiizel in Spirilu
smuin acccperanl, diceules : Scd nequesi Spirilus $unsancto. Advenlus quippe mcus nihil plus babuil quata
ctu$ etl audivimus (Act. 19. 2 ) .
quod communem orbis bencfaciorcm praedicaverim,
Chmtus bapiismaie Joannis npn egebat, sed Cliriei quod bapiismum a q u j c D i i n i s t r a v e r i m ; bujus aui/o Baptisma. Quare Joanna B . frcquenter dical
lcro adventus opus illud est, purgare homines omnes,
Paraeleli operalionem largiri. Hic Ante me (acltu cii; netcicbam eum. Non ergo bapiismate Chrislus
id esf, ine clarior apparuit, Quia prior me erat. Eru-cgebal, non illo, non alio; sed polius baplisma polcntia Gbrisli. Nam residuum capul eral omnium
bescant i i qui Pauli Samosalcni insanum errorem
bonorum, ut scilicct baplizalus SpirUu sancio disusccpere ( a ) , q u i l a m apertam oppugnant verilalem.
31. El ego nesciebam eum. Vido quo paclo omnem bflegnaretur. IIoc Spii ilus douum addidit ille cum advcnit. 32. Et tesihnomum perhibuit Joauues diccns : Vidi
tesiimonio auferal suspicioncm, osiendens illud
Spiritum descendentem sicut columbam, et manenUm
ex huuianagratia et a m i c i i i a , sed ex divina rcvelatione proficisci. Ego netciebam enro, inquit. Quomodo tuper eum. 33. Ego*iieic\cbcm eum : ted qui misit
me boplizare in aqua, ille milii dixit: Super quern wergo fidedignus lesiis fucris ? quomodo alios docederis Spirilum de$ceiiden!cm el mancntem super eum,
bis, si ipsc ignores? Non dixit, Non novi illum, sed
Neuiebam eum; ila ul binc maximc flde dignus ap- liic cstqui baplizat in Spirilusancto. 31. cgo vidi, et
tcslimonium pcrhibui, quia liic
Filius Dci. Frcquci:parcai. Quo pacto eniin in ejtis gratiam, q u c m ignorabat, loqaulus fueril? Sed ul munifeslctur t/ hrnel,ler boc uiitur dicto, Netciebam eum; nec siuc causa,
sed quia cognalus ejus c r a l secundum carnem. Ecce
ideo vem baplizant in aqua. Non ergo ille bapiismate
Elisabet, inquit, cognata tua et ipsa concepil filium
opushabebat; neque alia de causa Iavacrum illud
(LMC. 1. 30). Nc viderclur crgo cognalionis gratia
paratum fueral, quam ut oinnibus ad Cbrisii iidnn
loqui, Trcquentcr dicit, Nesciebam eum. Ac verc ila
tiam sternerct. Non enim dixit, U l baplizalos puros
res se babuit : nam tolo viiae lempore in deserlo
reddam, nequc, Baplizalum veni, ut a pcccatis libcr e m ; sed, Ut mamfettetur in Israel. Quid enim,vcrsabalur exlra palernam domum. Gur ergo, si ante
quxso ? an siue bapiisinaie non licebat prxdicare et Spirilus desccnsum non noverai euni, el si illum
lunc primum novii, anle baptismum proliibcbal eum
populum allrabere? Verum noa id ila facilc fieri podicens, Egoa te debeo bapiizari (Matlli. 3. 14 )? Hoc
t e r a i . Neque enim iia concurrisscnl oinnes, si praieuim signum eral Clirisluni sibi probc notum fuisse.
dicatio sine baplismule fuissel; nec coinparaiione
facla ejus proceminenliam edidicisscnl. Siquidem mul- Verum non diu anle; c l jurc quidem. Nain miracula
il!a, qunc dum puer cssel Jesus facia sunl, nempe
litudo cxibat, non ut qune dicebal audirel : scd cur?
circa magos el similia, mulio anle tempore conliUt conGlentes peccala bapiizarcnlur. Advenienies
gcranl, ipso quoque Joanne adbuc infanie : permulaulem qu:e ad Cbrislum spcciabanl docebanlur, nectum autem illud quod abbiuc intercessit lempus,
non baplismi differcnliam. Hic cnim crat Jtidaico
omnibus crat ignolus. Nam si noius fuisset, non
praslanlior; ideoque omnes accurrcbant : aliamen
dicturus cral, LJt manifeslelur in lsracl, idco veni
bic baptisnius imperfectus crat. Quomodo igilur cognovisli eum ? Per descensum Spiriius, inquit. Nc baplizare.
3. llinc palam est signa illa qua3 a Cbrislo in
quis autcm binc exislimet, illum Spirilu cguisse, ut
puerilia facta feruntur, falsa ct a quibusdam connos egeinus, audi quomodo banc quoque suspicionem
(a) D l c e b a t Paidus samosatenus Filiuni nullam bypoetaslu babuisse auiequam ex Maria nascereiur.
Savil., et Codd. 705, 706, sic babent
xcscie quitusdam legitur, baptiwiatc... el - bam eurtu Qua de causa. et nd qtdd ? cogmltu ejut
bun tarn facile atlraJiere ? nequuouam.
erat.
f
PATBOL. GR.
LIX.
S . JOANNIS CHRYSOSTOMI AHCHIEP. CONSTANTINOP.
f f*
jcciare possumus et brecetalia longo plurn silcniio

ficia esse (a).Nam si a puero miracula edidisset,
missa fuisse; quod bic ipse evangelieia in flne libri
Joannes non illum ignoravisset, nec reliqua mulsignificavit. Tanlum enim abfuit u l magnum aliquid
tiiudo opus habuisset doctore qui illum indicaret.
Nunc autem ipse ait, se ideo venisse, Ultnanifestare- de Hlo confingerent, ut eliam quae probrosa esse v i debantur, omnes uno consensu accurate recenserenl,
iurin hrael; alque ideo rursum dicebat, Ego te debeo bapthari. Deinde, utpole qui clarius edidicisset, necqueropiam illorum quid simile tacuisse rcperias.
lurbis ipsum praedicavit dicens : Hiceralquemdixi: Miracula vero alia aliis narrantibus oraisertint, alia
simul omnes lacueruni. Hacc autem non sine causa
. Post me venil vir qui ante me faclus est; quoniam Qui
loquor sed ad contundendam geniilium impudenmisit me baptizare in aqua, ideoque me misit, Ut manifestaretur in hrael, ipse illi ame descensum Spiri- (iam. Hocquippesaiisest ad demonstrandum illorum
veri siudinm, et probandum ipsos nihil ad graiiam
tus ipsum revelavit. Quamobrem anlequam adveniret
dicebat: Pott me venil, qm ante me faetut est. Nondixisse. Hoc argumento et aliis muntli, poleritis cum
illis congredi. Yerum atiendile : nam absurdum esset
crgo noveral illum antequam veniret ad Jordanem,
medicum lam strcnue pro arte sua pugnare, coriarium
omnesque bapiizaret: scd quando baptizandus erat,
item, lextorem, cselerosque omnes artifices; Cbritunc ilium cognovit: ipso Palre illum prophetse revclanle, el Spiritu ipsum dum bapiizaretur ostendenle slianum vero, seque talem proiilentem, ne verbum
quidem posse ad suam luendam fidem proferre. Alqui
Judaeis, quorum causa Spiriius dcscendit. Elenim ne
illa neglecla, pecunix solnmmodo damnum refcruni;
Joannis teslimoniuro contemneretar dicenlis, Prior
me erat, ct, In Spirilu baplizat, et, Judicabit orbem hxc vero si negligantur, ipsam nobis animam pc(Joan. 1. 3 0 . 3 3 . el 3 . 1 7 ) ; Pater Filium praedicans, rimunt. Altamen ita misere affecti sumus, ut illis
toiam curaro impendamus; necessaria vero, quae
vocem emitiit: Spirilus advenit, vocem in Christi
nobis salulis caiisa sunt, ut nullius preJii conieranacapul perlrahcns. Quia enimille baplizabal, hic bamus.
piizabalur, ne quis ex prxsenlibus illud de Joanne
dictum e&se pularet, venit Spirilus qui hanc suspi*
4. ld vero non sinii gentiles errorem suum ita facionem amoveret. ltaque cum dicit, Nesciebam eum>cile irridere. Cum enim ipsi mendacio nixi nihil non
de pralerito id inlelligendum est lempore, non autem
aganl, ut dogmatum suorum lurpiiudinem oblegant,
de eo quod bapiismo proximum erat. Nam quo pa- nos auiem veriialis cultores ne os quidem aperire vaclo probibuisset euni dicens, Egoa le debeo baptixarifleamus, quomodo non inde dogmatis imbfcillilatem
quoniodo lanta loquutus fuissel ? Cur ergo, inquies,
arguant el damnent? quomodo non fallaciam slultinon crcdidcrunt Jtidaei? neqqp enim solus Joannes
tiamque noslra esse suspicentur ? quomodo non bfaClirislum videral in columbx specie. Quia etiamsi illi
spbemabunl Cbristum ut planum et deceptorem, qui
viderant, at res bujusroodi non corporeis lanlum
muliorum stuliiiia ad fraudera usus sit? Hujusmodi
oculis opus habent, sed polius meiilis, ne inanie
vero blasphemiae nos in causa sumus, qai noluerimus
phainasia esse putarelur. Nam si miracula edenlem
ediscendis pro luenda religione argumenlis advigilare;
videnies, si manibus tangenlem corpora xgrorum et
sed bis coniempiis velul superfluis, lerrena solum
worluorum, ct sic ad viiam el sanitalem reducenlem,
curemus. E l qaidem saltatoris, aut aurigae, aut cum
tanla livoris ebrielaie capti erant, ut conlraria iis
feris pugnantis amore captus quispiam, nihil non moquas videbantur proferrent: quomodo ex solo Spirivet, nihil non agit, u l in cerlaminibus non inferiores
iii8 adventu incredulitalem abjecissent? Quidam vero
evadant; illos admodum laudant, ei adversiis viiupedicunt, Don omnes vidisee, sed Joannem tanlum et
ranles defensionem parant, adversnriosque millc
eos qui roelius afleciieranl. Licet enim sensu pradiconviciis onerant: cum vero de Cbrisiianismo propulis oculis Spiriius specie columbai descendens videri
gnando agimr, omnes caput inctinant, lorpescunt,
poseel; non necesse tamen erat rem esse omnibus
osciiant, ac cum rlsu cxcepti recedunt. Quanta IITC
manifestam. Nam el Zacharias mulu sensibili specie
indignatione non digna fuerint, cum Chrislus a vobis
vidil, necnon Daaiel et Ezechiel, ac sine ullo visiosaliatore inferior babetur? quandoquidem de illonnu
nis consorte : Moyses qnoque mulia vidit, et qualia
gestis mille paratis defensiones, licei ipsi omnium turnullus alius viderat. Transfiguralionis quoque in monle
pissimi sint; ubi autem de Ghrisli miraculis, quas U H
visione non omnes discipuli dignaii sunl; imo ne relum atlraxerunt orI>em, aghur, ne cogilare quidom
surrectionem quidem omnes viderunt: id quod apcrie
aut curare quidpiam videmiiii. Credimus in Patrcm,
declaral Lucas dicens, Oslendit seipsum Testibu* el Filinm et Spiritum sanctwn, in resurrcclionem
Deo prasordinalis. Et ego vidi et testimonium perhibni,
corporum, in vilam xlernam. Si quis ergo Gracus inqwa luc e$t Filiui Det(Act. 1 0 . 4 1 ) . Ubi lesiimonium terrogaverit, Qnis esl bic Paier? quis Filius? quis
perbibuii, esse Filium Dei? Agnum quidem ipsum
Spiritus sanclus? et quomodo vos, qui tres diciiis
appellavit, et quod Spirita baplizaiurus esset d i x i l ;
deos, nos accusaiis quod deorum multiplidtalem adFilium autem Dei nusqnam. Atqui post baptisma nihil millamus? quid dicelis? quid respondebitis? quomodo
ipeura dixUfte scribanl c&leri evangelistae : verum
banc objeclionem depellciis? Quid vero s i , vubis U\missia iis qiias intcrea facta fueranl, miracula post
centibus, aliam moveaiU quacstioncm : Qu.xnani est
captum Joanntm a Christo edila narranl. Undc conilia resurrcclio? num in hoc corporc rcsurgcmus ?
t
() QuWam coroinioiscebaotur Chrislum pucrum miract*U pairavisse.
Alii, vobis.
IN JOANNEM HOMIL. X V I I . | . X V I .
441
411
, xa\ , 7 r a
, \
. \ \ , " ,
.
\ \ , '
, * \
- , \
, *
.
,
, \ ,
\ , \
, \ ,
\ .
, ,
\
,
. " , ,
,
. \ ,
;
\
* ; ,
;
. " \ ,
\ ,
, . , \
\ \ , \
\ ,
,

; , ' \ .

* *
. \ \
' \ \
, \ \
, \ oja *
\* \
'
*
*

.
,
[] . \ ,
;
, \ ,
.
\, ,

. * ,

.
,

.
^
, .
,
.
, .
* \
.
\
, \ , \ , \ ,
^.
,
,
. ' ,
*
, \
\, .
'. "
. " \
,
,
\ ,
;
\ ;
, \ ;
,
, , \
. \
,
\ ,
\ ,
, \
, , \ , \ , \ >. [102] \ ,
*
;
,
*
, ,
\ .
\
, .
;
; ; \
, ;
; ;
; ,
,
, ;
; ;
\ , ;
; , ,
;
,
; \
;
,
,
.
Quidam , b Savil. et eod. 705,

, cod. 70.
Siil. ( codd. 705,
706). Morei &. d \\[\ .
Sic Savil Morel. . ' !

, alii . 6 Sir Sav. rt plurimi m s Morei.
, h Quidam '.
11
S. JOANNIS CHRYSOSTOMl AKCHIEP. CONSTANTINOP.
11*
114
\,
, .
,
.
, e l , , , . \ [103J , ,
,
. ,
;
, ,
\ , \
, \
, ' \ , . ,
,

\ , ,
\ \
* Nonnulli . b Morel. . lbidem ' , , \
. In bH.c verbt probe noitl
, \
Savilius bis hic cooira graramatic rationem cum in . .
dicttivo coujungi. Infra h*c verba,
. ; , ,
, ,
; , *
,
" *
,
, ' , \
/ . , *
, ,
,
* ;
;

;
\

.
;
, non lecla fuisse videnlur ab iriterprete.

el. . , jnale. d Savil.
el Morel. cum codd. 705 ei 700 .
Sic Morel. Stvil. el mss. ,

, ei ila legit Franc. Arelious.
Codd. 705, 706
' .
1
, '.

.
^ ,
".>
,
,

.
, \
, ,
, )** \

\,
\ ' , \ \ , \ , \ ' \
, (&
, \
. \
,
; \ ; \ ; , "
, , . , ^
,
. .
, \ ,
* \ -
., \
, \ ,
,
. - .
. , - , ,
, \ . ^
, \ \
\ ,
. " \
.
, ,
, \ , , . . \
, ,
, \ \ \ \ , \ .
( ,
\
, \ - , * , - , ,
, , \ \ . , \,
, , *
,
, .
, , , , *
, '
[ 104] , , \ 1 Savil. et codd. 703.706, . Savll.
.
. Paulopost Morel. .
. Tum Savil. ei codd. nostri . i Sic

Savil. el mss. Morcl. ol ,
b
; .
Morcl. ,.
, omisîs iulcrxositis.
Mviel. .
I!S
IN JOANNEM HOIIIL. XYHI. ai. .
tium in aKot fti ia hoc, qux necessitas ut dissolvaanima siniplex; et, Qui anibulat tmplhiter, amhtiat
turf quid ad haec respondebitis ? quid vero si boc ob- confidenier (Prot. 10. 9 ) . Hoc quippe est omnium
j i c i a i : Cur non auperiori lempore adveoit Chrisliis?
causa malorum, quod Scripturanim lesffmoniis opan nunc liumano generi providere Y i s u m illi esl, ct in
porlune uti mulii nesciant. Neque enfm hic insipienpraterilo oroni lempore id neglexit? quid si alia plitra
tem intclligit, neque iguarum qui nihil sdat, sed eum
exarainel? Neque enim expedit ut muitas alias quaequi nec improbim, nec vereutus sit, sed prtidens. Nam
siiones adjicieates, soluiionem illarum taceamtia, ne si res ila essel \ frustra diceretur : Estote prudente$
hccc simplicioribus noceanl. Nam quse diximus, sunl ucut $erpente$, et $implice$ ticul columbm (Malih. 10.
ad exculiendum somnum veslrum satis. Quid ergo si
16). Sed quid baec ullra persequamur, ad nibil
boec percontenlur, vos aulem ne audire quidem hacc futura? Prater ea enim qua? jam dicla suni, alia
verba possitis? a n , quaso, exigoum noe manel supqnoqtre ad mores et vitac msiitutum apectanlia male
plicium, qui sedcolibus in tenebris U n t a erroris causa
geruntur a nobis. Yerum andique miseri, undique r i simus? Vcllem, si per oiium vesirum licerel, exse- diculi sumus; ac semper paraii ad alios coarguemlos,
crandi cujusdam Gracci philosophi librum conlra nos segnes sumus ad ea corrigenda in nobis redarscriptum buc afferre, nccnon allerius longe antiquio- guunlur. Quamobrem, obsecro, nobts landem alteivris, ui sic vos excilarem el lanlam vestram segoidenles, ne in reprehensione gradum sislamus. Neque
tieiu exculerem. Nam si i l l i , ut noe imptignarent, ita
enim hoc eet ad Deuni placandum saiis; sed eiiam
advigilarunt, qua erimns digni venia, si illata contra
optimam in omnibus mulaiionem exliibere studeanos lela propulsare nesciamus ? Qua de causa p r o mus, ut ad gloriam Dei vilam agenles, et ipsi futura
ducii sumus? Non audis aposlolum dicentem : Parali gloria fruamur; quam nos omnes asscqui contingat,
csiote ad deferuionem omni vobis ralionem exposcenti
gratia et benigniiate Domini nosiri Jesu Cbristi, cui
ejut qua in wAu ett tpei ( 1 . Pet. . 45). Pautus quo- gloria ct imperium in sxcula sxculorum. Amen.
que eadem utitur admonitione: Verbutn Christi inhabiM in vobU abundanler (Col. 3. 16). Sed quid ad hrcc
708 et 706 secuti, legunt Segiiiores, pro, indpientiore*.
dicotit bomines fucis insipientiores ? Benedicla omnis
M o r e l . , babet, tiisi re$ ita $e haberet. Savfl. aiHem ct
* Sic omnes pene uae. S a v i l . autem et H o r e l ^ Codices
Mss. habent ul in lextu, ei ita legit Fraoc. AreUnug.
t
HOMILIA XVIIL
35. Ailera die iterum $tabat Joannet, et ex discipntis
nibus insidiantibus, ingruenlibus variis lentationibus,
eju$ duo.36. Elre$picientJeium ambutantem, dicii:
tolum labefactatur. Hacc porro non sine causa a noEue agmu Dei. 37. El audierunl eum duo ditcipulibis dicla s u n l ; sed ut dum audis Joanncm eadem
ioquentem, el uquuii mnl Jetum.
ipsa repeieniero, ne quasi nugacem damne*, nequc
1. Propter $egnitiem nalurtB humance eadem moniinanem onerosumve existimes. Yoluissct quippc setas&pius repetenda sunt. Cnr Joannet Bapt. eadem
mel loquutus audiri: qnia vero non mulli eranl qui
ipta muliotxa loquatur. Segnis plane est huma-dictis staiira aitendcreni ob somnolenliam , repctila
na naiura, el ad pcrniciem prona , non ex tpsa
voce illos expergefacit. Jam bic altende : dixit, Qui
nalurse conditione, sed ex voluntalis ignavia : qaaposl me venily ante me factm est; et, Non tum dignut
propter multa opus habet monitione. Ideo Paulus
tolvere corrigxam calccamenti ejus ; e l , Ip&e vot bapti'
Pbilippensibus sciibens dicebat : Eadem scribere, zabit in Spirilu sanclo et igni (Mauh. 3. 11), quodque
ntihi quidem non grave, tobit autem tutum ( Philipp.
3. Spirilum descendcnlcm sicut columbam , ct
viderit
1). Nam terra quidem scmel susceplo semine, staiim
manentem super eum; ct teslificatus esl quod ipse
frucliis profert, nequc allera eget saiione : in a n i m a
esset Filius D e i : nemo altendit, ncmo inlerrogavit
autem nostra non i t a res se habel; sed optabile cst
vel dixil, Cur lincc loqueris, qua de causa el raiiouc ?
ul posiquam frequenler jactum esl semen, et posl
Dixit rursum, Ecce agnut Dei, qui lollil peccatnm
m a g n a m exiiibiiam diligentiam , semel sallem possit
mundi. Neque sic illorum iguaviam teligit. ldeo oafruclam excipere. Primo quidem qux dicunlur uon
dem ipsa repclcrc cogilur, ac si terram quamdani
fafiiie impriinuntur in animum , qtmd m u l t a S d b s t r a t a
asperam et duram renovalionc cmolliret, el verbo
sit durities, innumeris spinis obslruaiur a n i n i a ,
quasi aralro subactam mentem excilaret, ul profunde
moltosque insidialores b a b e a t qui semcn abripianl.
scmina jaceret. Ideo non longo uiitur sermone, quia
Dcinde postqoam inflxum semen radices cgeril, eaunum tanlum curabat, ut illos cum Chrislo conjundem esl opus diligentia , ut ad vigorem pervenianl
gerct. Sciebat enim illos, si hoc semel suscepissent
semina , illsesaque maneanl, neque lxdantur a b a l i ei obtemperassenf, non ulira lesiimonio opus babitin
qno. In seminibus enim cum spica perfecia virtutora
ros : ut eiiam evenit. Nam si Samarilani, poslquam
suani accepit, aestum casterasque pestes conlemnit:
illum audierant mulieri dicunt : Non jam proptc
in dogmatibus vero non sic ; scd postquam totuni
luam loquelam credimus : ipsi enim novimus, quia AiTs
opos iinpensum est, superveniens biems ac lempeesi Salvalor mundi Chriilut (Joan. 4. 42); mullocilius
sias, difficuliate praioccupantc, c l fraudulcniis boinidiseipuli capli fuisscnl , ut rcvcra capti sunt. Cum
t
115
S. JOAiNNlS CKUYSOSTOMl AUCHIEP. CONSTANTINOP.
HG
eiiim acceseiesent el una tantum vespera audivis- cirina ad Chrislum sequondum inducii, flriui peraiitcruiil discipuli, uipole qui non in gratiam magisin
senl, noa ultra ad Joannem reversi sunt, sed ila illi
hneserunt, ut Joannis etiam miuistcrium accipercnl, sequuli essent, sed propriic ulilitatis causa. Propbeta;
ipsumque prcdicarent. Invenii, inquit, hic frairem uii(jne et apostoli omnes absentem ilium pradicarunt;
iiti ante advenlunt, bi post assumptionem ejus:
tuum Simonem, et dicil ei:(a) [lnvenimu* Mcttiam,
quod
bic
vero
solus pracsenlem p r a B d i c a t ; idcoque illtiiu
atinterpretatuniCliristut (Joan.i.ii).] Hoc veromihi
consideres velim, quomodo, cum dicerel, Qm pcst me amicum sponsi d i c i l , quia nupiiis ipse solus adfuit.
Eicnim ipse omnia fecit et perfecit: ipse rei princivenit, anU me factus est; et, Non tum digntu wlvere
plum dedit. Etrespicietn Jesum ambulantem dixit,
corrigtam calceamenii ejus, neminem ceperil; cum
auiein de oeconomia loquulus est, et in bumiliorem Ecce agnus Dei; ostendens se non voce tamum, sed
et oculis testiGcari. Mirabalur quippe Chrislum gauwjrmonem descendil, tunc sequuli eunt discipuli
dens ct exsullans. Neque siatim bortatur, sed inieNeque illud lantum coneiderandum e s l ; sed etiam
rim praesenlem miratur lanlum et obstupescit; doquod non tam multi allicianlur, quando quid magnum
numqae quod allatum veoerat ostendil, iiemqiic
et sublime de Deo dicilur , quam ubi clemeiuiae et
benignitaiis verba, quse ad audilorum salutem spe- purgationis modum. Agnus quippe haec ambo declarat. Neque dixit, Qui sublaturus est vel, Qui eustulif,
ctent, proferunlur. Audierunl euim quod lolleret pecsed, Qm lollii peccata mundi; ulpote qui id eempcr
catum mundi, et siaiim accurrerunt. Nam si scclera
abluendasunt, iuquiunt, Cur cunctamur ? adestqui sine faciat. Neque eiiim tunc solum sustulit cum passus
labore nos liberet; quomodo non extremae dementiae est, *ed ex illo ad hoc usque letnpus tollit peccaia,
non scmper crucifixus (unum enim pro peccatis obfuerit, donum in aliud tempus rejicere? Audiantcatelulil sacriflcium), sed semper hoc uno eacriflcio
cbumeni, qui usque ad exlremum haliium salulem
suam remittum (b). Rursum sietii Joannes, inquit, et puriGcat. Quemadmodum igitur Yerbum exoellentiam
d i i i t : Ecce agnu Da. Nihil Gbrislus loquitur ; sed oslendil, el Filius pra38lanuam qua aliis antecclltt:
sic agnus, et Christus, el propbeta, lux vera, paslor
omeia ille. Sic sponsus solet; nibil ipse sponsa? dicit,
bonus, et quaecumque de illo dicuntur cum articiilt
sed adest silens: alii illum indicant, sponsamqoe ipsi
iradnnt: illa comparet, neque sponsus Ulam per se addilamenlo, multam prac se ferunt dislinctionein.
accipit, scd alio tradenlc. Poslquam vero illam tra- Nam multi erant agni, propbetse, cbrisli, fllii; sed ab
illis omnibus longe distal ipse. Neque articulo lanlum
dilam acceperii, iia erga illam afOcitur, ul non ulira
id confirmavii, sed etiam addiiamenlo Uuigcniii. Nibil
pronuborum recordetur. Id circa Cbristum evenit.
enim ipst commune cum crealara esl. Quod si cui
Venit in sponsam ducturus Ecclesiam ; nibil ipse
dixit, sed adfuil lanium: Joannes autem amicus ejus exira lempus diclum videatur, hora nerope decima
(nain boc lempore, Hora erai quasi decima, inquil),
spoqsae dexteram ip*i lradidit, verbis illi hoimuum
bic certe niibi longe aberrare vidciur. Nam apud
aiiiuiag concilians : quus acceplos ille ita affecii, ut
mullos quidcni eorum qui carni serviunt, posl sumIIOD ullra ad eum qui tradiderai reverlerenlur.
plum prandium non videlur opportunum esse lempua
2. Verbum erga humanam naturam sicut spontut
ad res serias traclandas, quod ciborum mole cor
erga $potuam se geuit. Joannes $olus prceseniem
obrualur : ubi aulem vir erat qui ne communi quiChrUlum pmdkamt. Virtu$ sacrificil Christi lemper
dem cibo utereiur quique eliam vespere Ua sobritis
vperatur. Joannit B. iobrietas. Maximunt de Chriel
tto teitimonium opera ejus. Neque Itoc tantum, sedlevis erat, ui nos sumus matuiinis boris, inio longe
roagis (apnd nos enim sccpe vesperlini cibi reliquino
eiiam aliud bic esl observandum. Quemadmodum iu
in imagine versaniur; ille vero nulla rc hujusmodi
Wipliis non sponsum adil puella sed ille ad ipsana
fc&iinat, eilamsi fiiius regis sit, eliamsi illa sii vilio- naviculam gravabat): jure vcsperi de rebus bisce
ris condiiiouis, iino si ancillam duclurus sit : ila et loquebatur. Ad hxc vero in deserio sedes babebai et
bic contigit. llominum natura non ascendil iu caelum, prope Jordanem quo omues cum tremore magno
sed ipse ad vilem illam et contemplu dignam descen- ad baptismum properabant, paruin saccularia tuuc
dil : poslquo celebraias nuplias, non sivii illam hic curantes: quandoquidetn cuia Chrislo per iriduuro
ullra remanere, sed abduclam in paternam dornum jejuni perseverarunt. Hoc cnim prxconis slrcnui, et
accurati agricolae opus est, non ante discedere, quani
duxil, Cur Joannes non seorsim disctpulos accipil,
ut de biscc rebus ipsos alloquaiur, et sic illos Cbristo videat insilum verbum radiccs ponere. Gur auiciu
oon lolaro peragravii Judicam, ut illum praedicarel,
iradai, verum palam prxsemibus omnibus dicit,
Ecce aguu* Deif Ne viderclur illud de industria sed secus flumcn stetit, exspcclans eum, ui advenienlem osteodcret ? Qtiia illud per opera fieri volebat:
faclum essc. Nam si illo seoriim bortanle ad Chriid
vero intcrim curabat, ut illum notsim facerel, ac
slum abiissenl, ut graiiani Joanni babcnles, cito
qnibusdara suadercl, ut xlentam v i t a m audirent.
fortaise resiliisscnt: nunc auicm ex communi doMajus aulem ipsi relinquil lestimonium, per opera
* Slc Savll. et Mss. In Morcl. autem legitur, ditcipuli confirmandiim; qucmadmodum ipse dicit: Ego non
eapti sunt et sermonibus eju$ victi.
ab homine accipio lestimonium : opera enim qwc dedit
(a) Uncinis clausa desunl in Morei.
(b) Eranlquidam catechumeni, qui usque ad rjiiremum mhx Paler, hcec sunt qum teslificantur de me (Joan. 5.
bn Uuw bapUsina diflerreut.
5 i e i 3 5 ) . Vide quam efiicacius illud csset. Quia
9
1N JOANNEM HOMIL. X V J l l . |. XVII.
, ,
, \,
, \
, * \
, .
, ' \
\ , \ \
, \ \
.
,
.
, , \, ;
*
; ' , \
. ,
, \ .
, .
[!0>] \ \ .
,
, \ , , \
* ,
. " ,
, . \ \ .
,
' 6
, .
, ,
.
1
'. *>,
. \
, '
, , \
^ ,
\ .
, *
\ *
\ , , , ;
. *
, \ \
,
,
; "
Epfov. * *
, \
, \
;
, ,
,
* ; \
. 01 \

,
. \ \,
\ .
c
II
K&\ ;
.
,

. , ,
\ \ \ . \
* ,
\ \
* , \
.
. , ,
', alponr , \
.
, '
, [1061 \ (
), ' \
. "
, \
\ , \ , \ , , \
, '
, . \ \ , \ ,
\ , \
. \
, \
. .
,
(\
" > , \ ),
. \
\ \ ,

,
, \
, ' , \
(
,
,
)
. \
,
, \ \ , \ .
\ , , i
.
, ' , \
; " *
, ,
\ .

,

,
. " .
,
. ,
, .
h
Morel. , Savil. el codd. 705, 706 .
T.ifra iidem ubi . 1> MoreJ. .

Savil. . Morel. , quod idipsum esi.

Savil. ; cum S . T J J C laudalis
Cudd.
c
* ,. .: Savil. . * Quidam
(-;!*, b Savii. clcod. 705 ;.
Morei. * .
Iti Suwl.ei. OJiS. dccst. j Sic Morcl.Sanl. .
1
117
118
, \ .
*/ \ ,
, \
,
\ . *> . ;
,
,
.
, \ , \
, *
^ .
, \
, .
[107] '66 , ,
' , , , ,
, ,
, \ , '
. \
^ ,
, .
\ .
;
'
*
, '
; ; ,
. ,
, ' , \ - , \ , \ *
, \ . ,

" , \
.
*
, , *
\ ,
, ,
. *
. ,
. " . ,
' ,
. \
. \ .
, , '

,
\ ,
.
\ ,
,
* . "
,
, '
' * \
. ', \,
, .
,

, .

,
;
" ; " ,
,
. , * \
, *
. >
; \ \ .
.
" ' ,
, \
, ;
, .
^ , \,
,
,
, '
.
* \
\ , \
' . ; ",
, \ '
' ,
.
, , *. \
,
, \

,
. 6
,
,
;
, \ ,
,
,
* . \ \ , \
, , \
,
.
\ ,
; ;
, ' 6
, , ;
. , ,
,
' ( ; ) , '
,
.
\
, \
, [100] \
, \
\ . \ ,
.
, \ \
, \ , \ ,
. *

, , [108] , #, \
, *,
.
\
* Codd. 705,706 , * Sa\\.
, \ * ! ,
c
. . Morel.
. * Savil. Cl cod. 705 .
Morcl. . d Savil. ei codd. 705,
?0> . Morcl.
11 ) . Morcl. . * Savil.
.
e
* Savil. '. Morel. '.

, ftlil . i Savil. . Morel. .
j fcavil. , . Secus ltorel.
k hoc el scquons dcest in Morcl.
H7
IN JOANNEM H O M L . XVIII. al. XVII.
!18
enii parvam injecerat scintillam, repente Aamma in

ostcndat. Veristmile enim csi illos, ulpote ignoios,
aliarn erupil. Nam qui prius Joannis verbis non aterubuisse et formidasse, qui (alia de magislro audistenderant, demum dicunl : Omnia qnoe Joannes dixit,
scni. ILTC itaqae omnia abigens, verecundiam nempe
e t m c i u m , interrogal illos; ncc sinil cum silentio
tera tunl (Joan. 10. 42).
domum porvenire. Eliamsi vero non inicrrogassel,
3. Alioquin auicm si circumeundo isla dixisset,
perslitisseni jpsum scquendo, c l in domuni usq:ie
h;cc humano sludio pcracla visa fuissenl, ac pradicaiio deinceps in suspicionem venissel. audierunt cum illo pervcnissent. Cur ergo interrogat^ Ut ii
quod dixi efficercl, ut cruliescentes iilos ba>ilane*m duo dhcipuli ejiis, et $equuli snnt eum. Aiqui flilii
tesqne lirmnret, ac (iduciam indcret. Ncque lantnm
qnoque eranl Joannis discipuli, verum illi non modo
sequendo, scd eiiam per inlerrogationem illam dcsinon seqnuli SUMI, scd etiam ipsi invidebanl : dicedcrium suuro exbibuerunt. Cum enim nibil ab illo
bant e n i m , Rabbi, qui erat tecum tran$ Jordanem,
vel audissenl, magisimm tanicn vocanr,
cui tu testimonium perhibuisti, ecce hic baptizat, edidicissent
el omnes vcniunt ad eum (Joan 3. 26). Ac rursum iidem ecse discipulis annumcrautes, clcur scquanlur ostondentes, ul nempc utilia audirenl. Animadverle, quacso
ipsi inctisanles dicunl: Quare not jejunamus, el discipuli tui non jejunnnt (Matth. 9. 14)? Vcrum qui aliisillorum prudeuliam. Non dixerunt, Doctrina aul re
quapiam necessaria nos imbue : scd quid dicuni? Ubi
crant meliorcs, non iia aflecli erant, sed slaiim atqne
manes? Nam quictc, m jam dixi, ipsum alloqui, auaadicrunt, sequuli sunl. Sequuu suniaulem, non quod
dire el discere cupicbaut. Ideo ncc diflerunt, ncc dipristinum doclorem spcrncrcnt, sedquod ipsi maxime
cnni, Die crasiino venienius, el te publice loquentcm
obtemperarenl; et argnmentum erat maxitnum illos ex
audicmus : sed magnum audicndi sludium pr^ se
recire menlis raliocinio id cgissc. Non enim horlatu ad
femnt, quod nc quidcm insianic liora rcccdant ;
hladducti sunl, qnod suspiciosum fuissel; sedquiataulum pncdixeral ipsum e>se baplizaiurum in Spirilu nam sol ad occasum vergcbal: Etat quippe hora c\rciter decima, inqnil. Idco Ghristtis domuin non docet,
ancio, sequuli sunl eum. Non ergo magistrum relinon locum, sed ul scquanlur magis aliicit, osieudcns
queronl, sed ediscere volucrunl quid amplius iile
se illos in suos acccpissc. Ideoquc non quid simile
fcrret, qoam Joannes. E l aniniadverle vcrecundam
dicit: Inlempeslivum esset vos nunc domum ingredi,
diligenliam. Non enim stalim acccdentcs Jesum inieraudiclis cras quod voletis, nunc domum abile; scd
rogarunl de neccssariis magnisquc rebus : ncquc paquasi amicos ex diulurna consuetudine ipsog alloqui*
lam oninibus prasenlibus, el pcrfunctorie : sed seortur. Cur crgo alibi d i c i l : Filius hominis non habet ubi
sim ipsum alloqui sludnerunt. Sricbant enim docloris
caput redinel (Luc 9. 58); bic vero, 39. Venile, et wsui verba non ex roodcslia , sed ex verilatc profiscidete ubi M<mia/i?QuoiiiamiI!tid, Non habel ubi caput
sci. 40. Erat autem Andreas frater Simoms Pelri,
reclinet, significal illum proprium sibi diversoriuin
nnut ex duobui qui audieranl Joannc, et seqnuti
$unt eum. Cur ergo alterius nomen non profcrt ? Qui- non habuisse, non quod in domo quapiam manerct : id enim parabola signiGcat. Evangelisia porro
dam dicunt cum qui boc scripsil. ipsum cssc qui sedicit, ipsos die illa cum eo nvinsisse : cnr autem iia
quulus cst; a!ii conlra , quia ille non cx conspicuis
Taclum sit, non addidit, quod manifrsia rcs essel.
erat, nihil pncter necessaria sibi dicendum essc puNeque cnim alia dc causa scquuli sunt eum, vol
lasse. Quid enim ulilitalis cx indicalo nomine,
Cbristus accivil cos, quam u l doclrinam accipercnt:
quando neque sepluaginla duo discipulorum nomiua
quam tam copiose el cum lanto studio una noclc perproferunhir? Id quod ctiani apud Paulum obscrves
ceperuot, ut mox uterque ad alios advocandos prodiceulem : Misimu* cnm illo fralrem in nmllis scepe
perarci .
tludioium, cujus lausesl in evangelio ( 2 Cor. 8. 18).
Andreac aulcm mcmiiiii ob aliaiu causam. Quoenam
4. Dochmec Chrisii omnia potlponenda* Cibi ammce
illa? U l cum audieris, Simonem ubi cum illo audisqui sint. Contra iheaira. Hinc nos quoque disca*ct, Veniie post me, ct fadam vo$ piscatores hominum
miis oinnia divinx docirince postponcrc, millumque
(MaUh. A. 19), non dubilasse de lam incxspcclala teiupus non opportmium acstimare; sed clsi iu aliepromissione, discas fratrem ejns jam ante fidti funnam domum ingredi oporleat, etiamsi iguotum bodamenta jecissc. 58. Convemu autem Jesns, el videiis
mines proccres ignolos adire, eliamsi intenipcslive
eo* sequeiilet, dtcil eis : Quid qucentis? Hinc doccmnr
et quovis tenipore, numquam boc comniercium esse
Dciim donis non prxvenirc voluutaies noshas; scd
negligendum. Cibus crgo, balnca , ccenx, aliaijue ad
ubt nos incepimus, cum voluntatem pncmisimus,
\ilam perlincnlia , suum lempus babcanl: docirina
tnnc plurimas illc nobis dat salutis (ccasiones ().
vero supcrnae pbilosophice nuilam babeal deiiniiain
Quid queeritis? Quid hoc esl? qui novit corda homi-borain , sed omne lcmpus ipsi proprium csto. Oppornum, cui cogiiationes noslra? patcnt, bic intcrrogal?
Sed iion ut discat, (quomodo enim id dici possil?)
Hic multa addit Fr. Aretinus, quae in nullo exemplari
Grneco habonlur: venit enim : .\ehoram qnidem dimiUensed u l per inlerrogationcm illos sibi magis conciliel,
tes. [ Et animudverle aniini ardorem. memorabilem illomajoremque indat iiduciam, illosquc colloquiodignos rwnsapieiHiam, diligentiam, inmaghtrum fidem!] Et*
cnim iamsol, eic. Quajvcroclaudiinlur iincinis nusquam exstantinGrsecis edilis et manuscriplis.
* Jnxia Morcl.legcndum esset, ad aliorum januain pro() Hsec com qnadaro exceptione inielligenda sunt.
peraret.
t
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI A R C M E P . CONSTANTLNOP.
119
liO
snnt, bis de rebus mtiluo fabulaniur,

tnne inquit, importune argue, obsecra, increpa (modestiorcs
2.
scgniores auicra ignavioresque, mimos, galtalores,
Thu. 4. 2 ) . Prophcia quoque a i l ; In lege ejus medilabilur die ae noele(Psal. 1. 2 ) : Moyses quoque Juttois aurigas in sermone seroper versant, auditura deturpanles, animam labefacianles; naluramque hujuslioc semper faccre praecipiebat. Nain ea quae ad viiatu
modi narrationibus pracipitem agunt, et in omne flaspeclaut, baluea dico el cocnae, elsi necessaria siul ,
si frequenlius arihibeanlur , corpus exlenuanl: ani- gitii genus aoimum inducunt. Nam simulalque sallatoris nomen prolatum fuit, stalim in anima depinina3 aulem doclrina quanlo magis inculcalur, tanlo
gilur ejus facies , coma, mollis vestis, illeque loius
fortiorem reddil animam. Nunc autem nugis inuttliter
his longe mollior. Alius rursum flammam excilat et
omne tempus consumimus, auroram , matutinum ,
fovet, dum merelricem in confabulationem inducit
meridiem, vcsperam in cousiilulo loco vane impenejusque verba, babilum, oculos lascivos, mollem
dimus; divina autem dogmala si semel aut bis per
aspectum, concinnos capillorum, fucalas pictasque
bebdoniadam audiainus, torpescimus, nauseamus.
genas. Annon quid humanum passi estis dum hacc
Quare? Quia animo prave affecti sunius. Appeiiium
studiumque ejus circa isuec omne dissolvimus; ideo- narrarem ? Sed ne pudeat vobis, ne erubescatis :
naiura namque nccessitas id exigit, et sic anima af
que spirilualem escam non appetimus. Magnura boc
ficiiur pro ratione eorum qaae narrantur. Quod si me
prccler alia esl a^grhudiuis indicium , cum nou esuloqnenie, si in ecclesia stantes, si ab illis seraoii rebus,
riinus, oec sitimus, sed ulrumque nobis fastidiosuni
aliquid bumanum audienles palimini, cogita quo afctrt. Si aulcm h<>c, cum in corpore accidit, gravis
fectu sint ii qui in theatro sedent, liccniia fruentes
uiorbi indicium el causa est; mullo magis in anima.
mulla, exlra hunc lioneetum venerandumque cousesQuomodo igitur Ulam lapsam et dissolulam erigere
sum, cuin impudenlia magna illa videntes et audienpoierimus ? quibus operibus? quibus verbis? Si divites. Et c u r , dicel fortasse quispiam ex iis qui noa
nqs senuones, propheiicos, aposlolicos, evangelicos
adhibent animum, si nalura necessiias sic aniniam
aliosque omnes iractemus. Tunc enim sciemus longe
afflcit, illa relicia, nos accusas? Quia baec audicndo
melius esse his uii cibis, quam impuris aliis; sic enim
emolliri, illud opus est natura: talia autem audire,
licet intempestivas nugas et conf.ibnla/iones vocare.
non nalurse est, sed arbilrii peccalum. Quandoquidem
Quid enim, qua?so, melius, de forensibus, de judiciacum qui se igni admoveat, uri nccesse est; id nempe
libtis, de militaribus rebus, an de ca?!eslibu8 loqui,
vult naiune infirmiias : verum non natura nos igni et
dcque iis quae posl hanc vilam eveniunt? quid ulilius,
usiioni admovet: id enim ex perversa solum Y O I U I I de vicino ei ejus negotiis loqui, ac de alienis curiose
tate pendei. Hoc igitur admoveri volo ei corrigi, ut
perquircre, an de angelis, et de rcbus quae ad none sponle vos praecipiles delis, neque ad profundum
stram verlontur ulilitatem , verba facere? Quaj enim
nequUiae vos impellatis, vel spontecurratts ad roguro;
vicini lui sunl, tua; quae ad cxlos pcrlinent, lua
ne flamm diabolo paraUe nos obnoxios reddamus.
suni. Sed licei, inqtiies, ei qui seroel hxc d i x i l , omUtinam vero nos omnes ab bac et illa flamma ereptt,
nia implere. Qtiid vero de i i s , qu;e frustra et lemere
in sinura Abraha recipiamur, gralia et benignitatc
ilispnlalis, non idipsum cogilatig, sed lotam in illis
Domini noslri Jesu Clirisii, quicum Palri gloria, s i vitam impendenles, tudlum disputalioriis finem i n mulque sancto Spirilui, in sxcula 8a culurum. Ainen.
vcniiis ? Necdum dico bis longe graviora. Nam qui
t
HOMILIA XIX.
41. Invenit hic primus fratrem suum Simonem,
sedetc l carilalis vinculo. Cum euira nalura nostra a
dicit ei: luvenimus Meuiam, quod e$t interprelatum
Conditore ita facla sil, m aliis egeat, nec sibi ipsi saChristtu ; 42. el adduxil illum ad Jetum.
lie s i t : rem sic* apte dispensavit Deus, iit indigenlia
hujusmodi a inutuo consoriio el a convenlibtis juvei . Unionis bona. Deus iniiio cum fccil hominem, lur. ldeoqtie nupua^ consiitutaa s u n l , ut qaod alleri
non reliquit illum solum scd dedit ei adjutriccm
deest, ab allero supplealur, sicque natura, quas cgena
mulierem , ul habitaret cum eo : cum ex hnc conluerat, sibi landem sufficit; ila ul licet mortalis facla
bernio multum lucri accossnrum nosset. Quid enim
s i l , successione ceu diuturnam immorlalilaletn sersi non, uli par erat, hoc beneiicio usa sit mulier ? A i vel. Poieram baec fiisius prosequi, ostendereque qvaiitimen si rei naturam quis cxploraverit, magnam
tum ex iniima el sincera conjunctione lucri accedac.
comperiet ex boc conlubernio utilitatera in eos qui
Sed aliud instat Iractandum, cujus gralia haac a nobis
niente valent derivatam. Neque id de viro lantum ct
dicla sunl. Andreas cum apud Jesum mansissel, muluxore dicitur; sed eiiam si fralres una vixerint, pari
taque didicisset, non iheeaurum in se abscondit, sed
bcneflcio fruentur. Quamobrem propheta dicebal :
fostinat ei currit ad frairem, ejus ipsum consortcm
Quam bonum et guam jucundnm, habitare fratret
in
redditurus.
Cur vero non narravit Joannes quid d i unum {P$aL 132. 1)? Paulusque (Hebr. 10. 25) mo-xerit eis Chrislus? et undenaro cognoscimus ipeog
net ne nosiruiu coetum deseramas. IIoc quippe est in
H3ec, ideoque nuplim consliluUB svnt, desont in Sivil.
qtio a feris difTerimus. Ideo urbes conslruimus, fora,
lextu et quibusoarn manuseriptis; sed babentur in aliis, uec
donios, ul una collccli simus, non babitaculo lanlum,
videntui bopervacaaea.
l
119
IN JOANNEM HOMIL. X I X . al. X V I U .
, \ , \
,
\
, , .
; . \ \
&. ^
.
, ,
, .
\ ,
\ ^
\ . \
^ ; ,
, \ ;
, , , , \
. ,
,
\
. , , \
, \ , \
, \
\ ;
, \ ;
, \ ). ,
\ ; ,
, . ' , ,
, . \
\ , ,
,
; \
. 01
, *
^ \ ', \
\
, , , ^ / ,

. "
Sic Savil., Morel. .
120
, \ > , ,
, .
" ^ ,
[110] ,
, ,
,
, , .
* ;
,
, \
^ ,
. , ,

,
, \
, \
\ . \ ,
,
, \,
*>; " , .
,
, .
\ \ \, ,
'
\

. > \ , ,
,
/ \
\
. ,
, ,
, ' \ ,
, .
.
b Quidam .
'.

,

' ,
. , ^ .
' , \
' . , , \
,
, '
, , . \
,
.
; ' * ' ,
.
, )
, ,
\ .
' , '
\ , \
\ ,
, *.
. \ , \
, ) ;
;
\ [111]
' ;
. \

. \ . "
, \ , \ '
Evffanjihv ,

.
, ,
; . ;
,
, ;
fn Savi! ot -.ribtisdam mss. hxr, *;*'">

.:":, ']psi;nt. *.\Iii /r.sci. 1'aulo |HI-1 M'rei.
:; i:v.'o. -; v.Hiw* . ; r.op' ; .
;
12i
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCIHEP. CONSTANTINOP.
, ;
\ \ *, \
\ .
,
\ ,
,
\ .
, ,
,
. \
.
, , ,
,
, c \
\ .
. " ,
\, .
\
,
. \ , \
' \
. ,
, '
. ,
' \ \
\ .
, , \
[112] , \
'
,
,
\ ,
. ,
, *
$ , . "
,
\ . \ , \
\ .
b
'. iojv
, \ .
( , \, ), \
. \
\
. \ \
. ; "
, , .
, ,
. \ .
, \
\ * ^ .
,
\ . \
), *
^. , \,
, . \
\ ,
.
1H
' \ ' , 7 -
' .
, , . \
)
,
. \
, ' \
.
, . " ^ .
, , \
\ , ,
.
.
,
. "
[ 3] ,
, , ,

* \
* , ci .

* \ ,
. ;
\ , \
^ , ", , \ ^ \ .
,
, , ^
\ , , \
. " \ ,
, \
. , *

,
.
\ .
,

, \
.
'.
,
, , \ \
, \ .
, \
.
,
.
. .
, \ >
,
, \ ,\ /

, \ ,
, , \, *

, \ \ ,
1
Stvil. ,
1 , }/,
. * Savil. . * Morel. , , f Quidam . Savil.

, . Mss. plurimi [UTOL .
Savi!. et cod. 706
',. Paulo aule Sa>il. et codd. tQj 7Uii.
, Quidaiu ;?) .^,;,
121
IN JOANNEM . XIX. al. X V l l l .
ideo apod illum mansisse *? ld nuper a nobis oslensum

buisti, inquic, et is quem nune habet, ncn vlr luus est
est: iteelque eliam ex iis quoe hodie lecla sunC id
(Joau. 4.18). Sic el Paler cjus niulia de prophctia
ediscere. Animadterte eoim quid bic fratri suodixe* verba facil conlra idolorum cullum. AnnunlicHt qua
rit: Imenimus Memam quod interprelatum ett Chrivobh ventura tunt; et rursum, Annuntiavi el salvo$
$hu. Viden* quo paclo qiue brevi lempore didiceral,
feciy el non erat \n vobis alienus ( hai. 47. 13. el 43.
btncosiendai? Nam elMagistri virtulem declarat, qui
12); el in loia propbetia boc ipsuin tractat. Hoc eniiu
hoc ipsis suaserir, et ipsonim sludium diligentiamque,
maxime opus Dei est, quod non possinl divmoiies imiqni brrc jam a principio curarent. Hoc quippe verbum
(ari, etiamsi admodum conlciidaut. Nam in miraculis
esi animae advenlum ejus summe dcsideranlis el de
polesl quxdam species decipere : fulura vcro accucxlo venturum exspcctanlis , gaudioqtie exsultanlis ,
rate praDdicere, uuius immortalis natura est. Quod
poetquatn apparuit, atque fesiinaniis tantam rem
si id dacmones aliquando fecerint, insipicnlcs fallcndo
csteris nuntiare. Iloc fralcrnas erat benevoleutiae,
fecenint: uudc c( vaticinia corum scmpcr falsa deamica cognationis, sinceri afleclus, in spiritualibus
prebenduntur. Pelrus vero nibil ad hajc respondeP
maiium mntuo porrigerc. Audi autem illum cum arnondum cnim quidpiani clare noverat, scd inlerim
ticuli addilione loquenlem. Non enim simplicitcr d i ediscebal: neque pra?diclionem illam clare videbal.
x i l , Mcssiam , sed , Messiam illum. Sic quemdam
Neque enim dixil, Ego te cognominabo Pelrum, et
Christum exspeclabant, qui nilail commune cum aliis
super banc petram aodificabo Ecclesiam meam : sed
babcrel. Animadverte autem , vcl a principio, moriTu vocaberis Cephas. lllud euiui aucioritalis el potegemm facilemqne Petri ammum. Stalim nibilque mostaiis majoris erat. Christus vero non statim et ab
ralus aceurrit. Adduxit eum, inquil, ad Jesnm. Sed iniiio totam poteslatem cxbibet suam, sed iiilerim
ncmo facilitatem ejus damnel, quod sinc niullo exabuinilius loquiiur. Posiquam autem divinilaiem suam
inine verbum acceperit. Verisimile enim esl fraircm
demouslravif, cum majore agii auctoritate dicens:
ha3C ipsi accurate et pluribus narrasse; vemm evanBeatus es Simon, qula Pater meut revelamt libi; el
gelislx ubique mulla compendio narrant, breviiali
rursuni: Et ego dico libi, Tu es Petrus, et super hanc
studeiites. Alioquhi autem, non dicil eum slalim crepetram cedificabo Ecctesiam meam (Matih. 16.17.18).
didisse; t e d , Adduxit eum ad Jesum, ipsi tradilurus Hunc ergo sic vocavit, Jacobtim aulein et fratrem,
euiti , ut omnia ab illo ediseerei : nam alins quoque
filios lonitrui. Quare ? ut oslendat se eumdem ipsuni
discipalus aderal, et ad haec concurrcbat. Quod si
csse qui ei Yelus Tcsiamenluro dedit, ct nomiua
Joannes Baplisla cum dixit, Agnus est, et in Spirilu
muiavit, qui Abrara Abrabam vocavit, Saram Sar*
baplizat, clariorcm hac de re doclrinam a Christo
ram, Jacob Israelem. Multis etiain ab orlu noiuina
excipiendam reliquit: mullo magis Andreasid effecit,
imposuil, ut Isaaco, Samsoni, et aliis ab Isaia el Osee
qui non ad lotum explicandum suflicere ceusebaiur,
memoratis; quibusdam etiam cam quam a parentibus
sed ad ipsum lucis fonlem deduxil fratrem, iia fesliacceperant appcllaiionem muiavil, ut supra dictis e l
uam e i gaudenlem, ut ne lantillum quidem cunclareJesu filio Nive. Nam id in uiore crat apud veteres,
lur. 45. lntuitui autem eum Jetus dixit: Tu et Simon
ut ex rebus nomina iroponerent, quod et Elias fecit.
filhu Jonw tu vocaberis Cephat, quod intcrprelatur
Id vero non sine causa, sed ul ipsuin nomen beueficii
Pdnu. Hicjam incipit divinitatera suam sensim redivini monimenlum esset, ei niemoria perpeiua per
TcJare ex prxdictionibus. Sic eliam cum Naihanaelc
cxpressam nominibus propbeliam audilorum aniinis
fecit, et cum Sainarilana muliere.
insidtTet: sic Joannem a princijdo vocavit. Nain qui
a pucro virlule clari fuiuri erant, inde nomina sume2. Propheliae quippe non minus quam signa mob a n l : iis vero qui poslea clari fuluri eranl, poslca
tent, nec fasium prx se ferunl. Nain miracula ab
insipienlibus saltem traducunlur (In Beelzebub, di- nomcn imponebatur.
9
3. Chrittiani nomen quam venerandum. Agendi ratio

cebant, ejicil dwmonia [Hatih. 12. 1 4 ] ) : de prolanto nomine digna commendalur. Pecuniat auget qui
pbclia nibil uroquam lale dictum est. ln Simone igitur
ei in Natbanaele hoc docli inae usus est modo : \ \ * pauperibus distribuit. Sed luuc diversa singuli nouiina accipiebanl; uunc auiem unum oinnes babeAndrea aulem et Philippo non idipsum fecii. Quare?
mus illis omnibus majus, quando Ghristiani appcllaQuia illi lesliraouium Joannis habueranl modiinur ei filii Dei, el amici ct corpus unum. Illa quippe
cam praeparalionem : Philippus vero cum adstanles
appell.uio plus quam aliue omnes nos excital, diligcnvidcrct, fide dignum accepit ad fidem ainplcclandam
tioresque ad viriulem exercendam eliicil. Nc crgo
indiciuo). Tu tt SimonfiliusJonce, iu vocaberis Ce
indigna faciamus lanii noininis honore, cogiiauies
phaty quod interprelatur Pelrus. pnesenti fulurum
dignilalis excellentiain, qua Cbrisli ncmine vocamur.
credibile reddii. Nam qui patrein ejus memoravit,
Sic etiim uos Paulus appcllavil. Cogilemus revercasioe dtibio futurum pravidebat: prediclio autem cum
murque nominis magniludiucm. Si enim, qui ducis
feode conjuncta est. Hoc porro non adulantis crat,
cujuspiam insignis, vel conspicui y\r\ essc dicitur,
ted futurun pradicentis; idque inde paiam cst.
altum sapil cum so illius vel illius esse dicitur, noAtiimadverle autera quam vehementer Samarilanaro,
prxlcriia rcYelaos, reprebendat. Quinque virot ka~mcnque illud magno sibi ducit esse bunori, loiisque
v
IQ uorel. legilur
qtdd dixerit eii ChrUlus, ttt eum Alii babenl.... Tu es Simon, tu wcuberh cephas,
quod est inierpretatwn Petrus*.
reptute sequcreniur Utiqw hvrerent ?
1
123
S . JOANNIS GHRYSOSTOMI ARCIllEP. CONSTANTINOP.
ilk
ram defodias, sed ut distribuas. Si vellei Detis ut
viribus iwtilur, nt per ignaviam suam tanlo nomini
servarenlur, non hominibus dcdisset, sed in
noiam infamiae inural; nos qui non a duce vel prinlerra occulia dimisisscl. Quia autem vult illas i m cipc lcrreno, non ab angelo, vel arcliangelo, vcl Sepcndi, ideo permisit ul illas baberemus, ut illas murapbiuo, sed ab eorum Rege nomen sortiti sumus,
luo communicaremus. S;n apud nos rciineamus, non
annon animam quoque noslram polius exponemus,
ultra doinini illarum sumus. Si aulem illas augere
ut ne is qui nos boc honore affecit, conlumelia aflicialur? Annon imperalorios ordines noslis, sculalo- velis, ideoque servas : ilia profecto optima cril
agcndi ratio, si dispergas el undique dislribuas. N u l ruro, hastalorum, qui Imperalorem stipanl, quanlo
lus enim proventus sine sumptu, nullne diviiiae sire
nempe fruanlur honore ? Ila et nos, qui longe proexpensa
: id quod in rebus saccularibus vidcre csi.
pinquiorcs Regi noslro sumus, ct tauto propinquioSic mcrcalor, sic agricola facit; bic semina, ille peres, quanto propinquius esl corpus capili, nihil non
cunias spargit: ille navigat et pecunias impcndit,
acturi sumus, ul Cbrislum imilemur. Quid crgo ait
Christus ? Vulpe* fovea$ habent, et volucrct asiibicni-per totum laborat annum, serit, excolit. IIic aulem nullo corum est opus; non apparanda navis esl,
dos, Filius autem hominis non habel vbi capul tuum
reclinel (Luc. 9. 58). Hoc si a vobis exigamus, forle non jungcndi boves sunl, non aranda terra, non aeris
inleinperies observanda, non grando limenda. Non
grave et onerosum muliis videbiiiir : quapropler tam
bic fluclus sunl, non scopuli. Ilacc navigatio, li;rc
accuralam imiialionem non exposcam, ut infirmilali
semcnlis, hoc uno opus babet, ut facuhates dispervestrx parcam. Rogo aulcm ne pccuuiis nimis haeganlur; cxtera veioomnia agricoJa ille curabil, de
reaiis; scd ui tgo ob iniirmilaiem veslram tantam a
quo ail Clirislus : Patev meu$ agvicola c$l. Qiiomodo
vobis virlulem non exigo : sic et vos muJlo magis a
absurdum non fuerit, ubi sine laborc omnia sumere
nequilia recedalis. Non accuso eos qui domos habenl,
possumus, supinos et oscilanles manere; ubi vero
agros, pecunias, servos; sed volo ul licile ei cum
mulli sudores, labores, soUicitudines, et posina $pcs
decore illa possidcalis *. Quid est, ciim decore? LU
incerla, ibi omnem diligenliam adbibere? Ne quscso,
domini, non servi illorom silis, ut ea possidcalis,
ne
cum de salute nostra agiiitr, tantppere desipianon illa vos possideanl; iis ulamini, non abulamini.
mus ; sed onerosiora illa millenles, ad faciliora ct
Opes ideo sic vocanttir, ut iis in opcra neccssaria
utamur, non ut illas cuslodiarous. Hoc quippe fe&rvi uliliora curramus, ot el fulura consequamur bona,
gralia el misericordia Domini noslri Jesu Ghrisli, qui
esi, illud heri. Gustodire, servi cst; impendere, hcri
cum Patri gloria, una cum Spirilu sancto, nunc ct
et poteslaiem babentis. Non ideo accepisti, ut in lersempcr, et in scecula soeculorum. Amen.
Alii lcgwit, UUs uiamm, , potsideaiis.
1
HOMILIA XX.
43. In crastinnm voluit xtre tn Galilaam, el invenit
Antequam enim ipsi ullus haereret, neminem vocot.
Philippum, et dicit ei: Sequert me. 44. Erat autem
Id vero non sine causa fccit, aed summa sapicnlia
Philipput Betluaida civitate Andreaet Pelru aique prudeniia. Naro si nemine sponie acccdente
ipsos ille atiraxissel, foriasse poslea resiliisscnt: ubi
i . Sollicitequnereniialiquid superest(a), ut in proautem illud ultro delegerunt, iirmi posioa roanscre.
verbio ferlor (Prov. 14. 23). Cbristus vcro aliqoid
niagis subindicavil dicens, Qui quaml invenil (Malth.Philippum aulcm vocal kibi magis nolum, mpote qui
in Galila?a naius et cduralus cssel. Assuinptis ergo
7. 8). Unde roirari subit cur Philippus Cbrislum scquutussil. Andreasquippe venit, cum audisset a Joan- diecipulis, ad reliquorum vcnalum proAciscilur, ac
Philippum el Natbanaelem allraliil. De boc auicui
nc, Pelms vero, cum audisset ab Andrea: hic aulem
non tam mirabile fuil quia Jcsu fama pcr toLim Sycurii nihil ab alio didicisset, tanlum dicente Christo,
Sequereme, obiemperavit slalim, nec recessit, sed c l riam pervolaveral; sed niirum erat quod Pclrus et Jacobus el Pbilippus sequuii sint, non modo quod an(e
prxdicator aliia fnii. Accorrens enim ad Naihanaelem,
signa crediderint, sed eliam quod cx GaHhjea esscnl,
ait: Quem $crip$it Noytes in lege el prophclce, invenintat [Joan. 1. 45). Yiden qtiam vigilaret, el quam fre- uude nec propheia prodibat, ncque aliquid boni exibat: rustica quippegens erat, agreslis, aspera. Veruni
quenter Moysis scripta meditaretur, atque exspecuret
Chrisli advenlum? Nam illud, Jnvenimus, ejus esl qui inde Chrisiug polenuam ostendit suam, dum ex terra
nullum ferenle fructum, seleclam dis<:ipulorum parsemper qusrit. In era$tinum eoaxnt Jesut in Gatilaam.
tem eduxit. Verisimile igitur estPbilippum, qiiod Pc() P r a r e f b r a m iliud sic Grece legilur, swt tuMivem
irum Yidissel et Joannem audissei, sequuium ease;
Ivccti T ftni*. Uscc, si ad veruum explices, sigoificant,
crcdibile quoqtie cei Cbrisii vocr.m aliquid in iilo o p o
Omni curaoli, vcl, accuraie quacrenli aliquid supcrfluum
eat. sed boc scnsu nou i u consonat cum seaueniibus. Nam
ralaiu esse: noverat enim Chrislus quiuam idouci fiiinquil Chrysost* mus : Cbrislus aliquid amplius subiadical
luri esscnl. Evangclisla autem bxc omnia carpiim
cum dicit, Qvi qncurit invetnl. Quapropter melius intelligitur provurbiuni, hoc pclo, omai soliicite quairenli aliquid enarrai. Quod Gbristus venlnrus csscl, boc ille scio8uptirestqua3rciidiim,vel aliquid deesl. Caelcrumiu Uebraioo
bat: auod vero bic csscl Cbrisius ignorabal, id qu<d
"3 ^Sy-SiXl in omni labore erit emolwncntnm;
ipsuin vc! a Petru vel a Joanne audivisse puto. Joa.*ivel ut in Yulgata legitur, w omm operc erit abundantia.
v
1 JOANNEM llOMIL. X X . al. X I X .
123
124
.
\ \ , ;
\ b, \ ,
\, '
. ; A/
,
[114]
.
' ,
; \ *
,
, ,
'
,
\ , \
. , \ ,
, *

. , ;
, \ , ,
* , , \
. ,
,
, *
, , , \
. ,
, * .
,
,
. ,
, . ' , . ,
\ , \
, . ,
. \
. ;,
, ,
* \
,
, .
,
, \ , > , , ,
(
,
. ,
\ , \ < ,
\ , \ ,
; , ,

>, ,
5 \ , *
, \
, '
\ , ^ , \
, \ . .
Sivfl. . Morel. . * Savil. el codd.

705, 706 .
Alii .
* " . Savil. el codd. citt., eodera sensu.

Sic Savil. Morel. .
i n r , ] '.
Ta .\ \ , ). .
, ,
,
^ jwi. , \
, .
. ' :
*. , ,
. ,
* . "
\ \ ,
, , ' \
.
, ,
, \ . >.
' ,
\ .
, ,
,
, \ - . \ ,
.
, \, ,
\ , \ , .

, *
, , \ .
; \ , , .
. . " 3 6 ' .
, * [116]
, . ,
,
. \
. , ), ; , ; , - . ,
' ' ,
* "
. ,
, , vliv
*
.
^, * ; \ \
c
1 . , . *> Savil.
ff codd. 703, 706 #) . Moiel. autcm et
plurimi mss. , rccte, u l ex sorie liqnel.
Morel. .
d A l i i e i Savil. .
c
1*5
S. JOANMS CHRYSOSTOMl ARCHIEP. CONSTANTIN0P.
-, \ .
, \
, , , \
\ ,
.
,
. \ , ,
; ;
.
; ;
.
; , . \
,
, .
, ,
\ ,
' , , \
.
* ;
* ' .
,
* ,
. %
,
. , . .
,
, ' . ; "
.
\ ,
, \
. \ , \
, ,
* .
^,
. \
, , \ ,
^.
\ \ .
* , , \ *
, *
, *
, *
. ' * ;
,
, \ ;
, \ * [117]
, ,
\ ,.'
, \ .
' '. \ ,
(, \ . ,
;
; \
.
, ' , \ .
,

. " \ .
' , 1
Morel. . . In Savil. et
tliis deest. b 1| .
Alius
. * Alii .
e
126
\, * ,
. ,
, ,
, ,

.
' \ *
, * .
, ' \
, ,
.
; \
. , \ ,
, ' ,
,
\ >, , ,

. \ &
;
, *
.
, ; *
, .
" \ .
* " , , ,
' \ ,
.

. ,
,
, ' *
\, , \ ,
\ , '
. ,
, "
* Ua \ [118]
,
.
, , \ .
, ,
, , ; ,
\ ,
' ,
\ , \
, ^,
. ^ ,
\ .
, ,
; ' \
* \
, , ' \ . \ ,
\, ^ ,
* , \ *
\ ' , , \ . "
, * , \
, , \ * ,
\ \ ;.
h
Morel. . Savil. , faulo post
Morel. . Savil.
Unus * " , ,
f Savil. legendum pulal .
"
Savil. et corid. rilt. * Morel.

. "> ? . * Alii .
IN JOANNEM UOMIL. X X . al. X I X .
125
cat, et a principio apostolicam constanliam exlilbet.

nes porro vieum illius nomiuai; ui agnoscas Dcum
inflrroa muiidi elegisse. 5 . Invenit Philippus Na:ha-Ideoque ail Cbrislus: Ecce vere Israelila, in quo dolta
natl, et dicit Wi: Quem tcripsit Moyte* in lege et non
pro-e*t. liaque polest Israelila mendax esse: sed n<n
vir talis; ejus quippe judicium nullam babei perpheim, intenimut, JesumfiliumJoteph Piazaret.biclfoc
sonarum acceplioncm; nihil ad graliam, nihil ad odium
dicil iit Gdem prxdicalioni conciliarct, ex Moyse nemloquitur. Alqui Juda?i quoquc inlerrogati ubi Christiia
pe c l propheUs, ulque audilorem indc vencrabundum
nascerciur, dixerunl, Iu Beihlelicm, el hoc teslimorcdderet. Quia enira Nathanacl perilus crat, c l verinium prolulerunl: El lu Betltlehem, nequaquam minu
taiis studiosus scclator, ul cliam Chrislus leslificatus
nta ti in principibusJuda. Verum illi priusquam ipsum
est, ipsaque res comprobavit, jure illuin ad Moysen el
vidercnl, Uxc lestificabantur : ubi aulem vidcrunt,
prophetas misit, ul sic predicaiuni illum susciperet.
pr;c invidia lesiimonium occullarunl dicenles: Uunc
Si aulem illum Mium Joseph appellat, ne turberis :
aulem neuiirau unde sit (Joan. 9. 29). Nalliauael vero
adbuc enim Josephi filiuscsseexislimabaiur. Elundc
non sic; scd quain a principio de ilio opinionem Iia constat, Pbilippe, huncessc quem dicis? quod signum
buil, banc servavi:, nempe illum a Nazaret n o n esse.
das nobis? Non sufficil enim iin prmiuntiare. Quod
Cur ergo illum Nazarenum prophelx vocanl? Quud
signum vidisli? quod miraculum? Non sine pcriculo
ibi educatus fuisscl, ct mansisscl. Non dicit auttini
lanus rebus temere fides babelur. Quod ergo IjiAcs
Christus, Non sum cx Nazaret, ui tibi Pbilipptie nunargumenlum? ldem ipsum, inquil, quod Andreas.
tiavii, sed ex Bethlelicm, ne stalim dubiiationem i n Natn ille cum ihesaurum quem repererat euuniiare
jicerel. Ad haec, eiiamsi id persuasisset, n o n idonon valcret, neque verbis declararc, fratrem quem
neum tamen illud indicium erat, quod ipse Chrislus
reperil illo adducil. Sic c l iste, quomodo ille silCliriesset. Quid enim veiabat, eum qui in Beihlebcro nasius, et quomodo illum prophelae prxnuntiarint,
lusesset non cssc Christurn, ul lam inulli illic nali?
dicit; sedducil illum ad Jcsum, sciens illumnon ultra
Hoc ergo miltii, quodque illum magis ad credendum
discessurum essc, si iliius verba doctrinamque guslatrahcrc poterat, id agil, dum dcclaral se illorum cuU
rel. 46. El dixit Nathanael: Nazaret polesl a/iprasentem fnissc. Cum dixissct crgo ille: 48.
quid boni exire? Dicit ei Phitippui: Veni, et mde. loquio
47.
Unde
Vidit Jesus Nalhanael venientem ad se, el dicil de eo : me no$ii? respondit: Priutquam le Philippu$ w*~
caret, cum esies $ub ficu, vidi te. Vide mibi boininem
Ecce vere Itraelila, in quo dolus non e*t. Quod dixisconsianlem et iirmum. Gum dixisset euim Clirielus,
set, ?iazaret potcsl aliquid boni exire ? ideo homincm
Ecce vere Israelita, non laudibus emollilus esl,
Inudai et miraiur. Atqui incusandus polius eral. M i encomiis rapius, sed perslal inquirens et accurauus
nime. Neque enim verba non credentis eranl, neque
explorans, vullque clarum quidpiam ediscere. Ipso
f riminaiione digna, sed laude. Quomodo el qua raigitur ut homo adbuc perqtiirii, Jesus autem ul Deiis
lione? Quia hic mngis quam Philippus in propbeiicis
respondet, Jam le ante vidi; morum quippe oju$
vcrsalus erat. Audicrat eiiira ex Scripturis Chhsitim
aBquilatcm, non ut homo qui ipsiim scquulus esset, sed
cx Belbleheni oriturum cssc, et ex vico in quo fuerat
jarn olim ui Dcns noveral: et, Nunc vidi te sub flcu,
I>avid. Ea iiaquefama apud Jud&-os oblinebai,et procum nullus ibi adessel, nisi Pbilippus c l Nalhanael,
pheia olim prxdicavcral his vcrbis: tu Bethlehem
qui seorsim ibi hxc loquebanlur. Ideo diclum es(:
nequaqunm minima es in principibus Juda: ex te enim
Vident illum longe, dixil: Ecce vere Israelila : ut
exiet dux qui regat populum meum Israel (Mich. 5. 2
ediscerel\eiiam antequam Philippus adveniaret, bacc
Haiih. 2 . 6 . /oflit. 7. 42). Cum audissel ergo a Nazaloquutum Christum esse, ne suspectum teslimonium
ret esse, larbalus esl et dubilavic, quod Pliilippi verbaberet. Ideoque el tempus dixit et locum, el orboU cum prophclica pra?dtclione non consnnare viderem. Nam si lantum dixiset, Antequam Pbilippus
i c l . Animadvcrte aulem ejtis in ipsn dnbilaliotie pruvcniret, lc vidcram, res euspecta fuisset, quasi ipso
ileiuiam niodesiiamquc. Non enim slaiim dixit, Mc
misissel Philippum, uibilque magni dicerel; nuncaufallie, Philippc, el menliris: non credo, nonadibo:
tem, el quod looum dicai in quo loqnebalurcuni Pbia propheiis didici Clirisiiim a Bethlehem vendirum
lippo, e( quod arboris speciem, et quod colloquii tcmesse, et lu dicis, a Nazarel: ergo non is ipse esl. Vepus, nibil dubii circa rcm prxnuntialam relinquil.
r e i n nihil siroilc d i x i l ; scd quid? Adil illum c l ipse;
Ncque hinc tautum, srd nlio quoque m o d o ipsum eruac dum non admitlit eom a Nazarel csse, accuratum
dil, dum memoral ca qux dixcrant, iiempc, Naxa*
Scriplttrarum studiura oslcndii, c l mores suos fallarel polest aliquid boni esse? quo illum sibi maxinie
ciae IIOD obnoxios; quod aulem licrc iumtiantcm non
couciliavil; ct qund illum iia loqucntcm non impro*
respuat, mngnum Christi advenlus desiderium exbibavcril, sed laudaverit, miralusque fuerit. Undc binc
b e i . Cogiiabat enim poiuisse Pbilippuui circa locum
eiiam vere Cbristum illum csse cogno?il tum a proerrare.
phclia, lum quod ejus senienliam accurale explora*
2 . Animadvcrle ilem, quam modcraie fidem ipsi
ret, quo oslendebal sc iila cliam qox in mente erar.t
negct, * i inlerrogel. Neque cnim dixit, Nihil boni
iulelligere: ad ba*c cliam quod ea qtiao ipsc apud se
Url Galilsea; sed quoniodo? Nuzaret potesl aliquid
loquuius crat, non arguerel, imo laudaret. Quod a
boni estef Phittppus quoque admodum prndcns erat.
N c q a c cniro conlradiccnlc illo, indignatur vel xgre
Savil. legenduiTi putat, id edisccres; sed ediscerti lius quadrat ad seriem.
fert; scd persiat ttmeti, ut virum ad Christum adduf
l^TRot.
GR.
LIX.
I2S
127
S. JOANNIS CHRYSOSTOMl ARCUIEP. CONSTANTINOP.
possit faciamus ; ornemus domum illam in qnam ad vaqaius fuisset, id dixit; cavero quas muluo
v e n i l : hoc gaudentiuro est: apponamus in praudium
Inqiiuli fucrarat missa fecii, cjus conscienlia relinid quod ipsi maxime placct : hoc exsullautium est.
quens, quod notict enm amplius arguere.
Quodnam vero prandium iliud esl? Ipse a i l : Meus
3 . Exeniplo athanaelcogniiione Chrtiti exsultandum
est. Obscquium Hli prceslandum eit cui credUur. cibus
Son esl ut faciam voluntalem ejus qui niisil me (Joan.
4.
34). Pascamus ipsum esuricnlem, polum demus
verbis sed operibus amor exhibelur. Quid igitur? an
siiienli; si vel aquam frigidam dederis accipiei: te
solum cum Philippus vocavit, eum vidil? annon etiam
quippe amat; amici vcro dona, quantumvis exigua ,
anlea insomm illo oculo viderai? Videralsane; idque nemo diflileatur : sed hic illud tanlum quod opus amico magna videnlur csse. Tu vero soluni uc segnis
eslo; elianisi duos obolos deposueris, non avcrsabieral dicendtim fuit. Quid ergo ille ? Quia signtim non
l u r , sed tamquam magnas opes accipict. Cum eiitm
dubium pra?scienlia3 ejus acceperal, ad confessionem
nullo indigeai, neque bacc ipsi necessaria s i n l , jure
venit, et per cunclalioncm priorcm, accuralioncra
non munerum magnitudincra, sed danlis proposisuam oslcndens, et posiea per consensum probilalrm
tum speciat. Tanlum ostende le advenlantein ipsuin
suam exbibens. Nam rcspondil, inquil cl ait, 49.
amare, te ca de causa xiiliil non agcre, tc de pra>
Rubbi, tu e% Filius Dei, tu es Rex Jsrael. Viden' aniseniia ejus gaudere. Vide quomodo illc erga le sit
main gaudio exeultaiiteni, et verbis Jcsum amplexanaffeclus. Propter le advenit, animain pro te posuit:
lem ? Tu es, inquil, ilie cxspcctalus el desideratus.
cl post lanla boncficia ne rogare quidem te recusat.
Viden' s:upentem, miranlem, exsultanlem, salienlem
Pro Cbristo eniin, inquii, tegatione fungimur, tamquam
pnc voluptalc? Ita nos quoque gaudere oportet, quiDeo obsecranle per nos (2. Cor. 5. 20) Ecqnis ila fubus Filii Dei cognilio data esl; gaudere, inquam,
riosus esi, ut dominum suum non amel? IIoc et ego
non menle lanluni, sed rebus ipsis gaudium efferre.
dico , scioque uostrum singulos non aliler vcrbo salQuid aulcm gaudeniium est? Oblcmperare ei quem
tem el menle sensuros esse. Sed non verb s tanlura ,
nosli. Credeiuiuin autem est, ea faccre, quas ipse
scd eliam operibus vull is qui amalur amorcm exbivelit. Nam si ea facturi sumus, qua3 ipsum ad iram
beri. Nam si ila quidem loquamur, neque prajsiemus
provocent, undenam ostendemus nos gaudcre? Cum
id quod amantes solent, ridicula sane res est,
quis doini amicum excipit, non videtis quomodo cum
apud Deum tantum, sed eliam apud bomines. Quogaudio omnia facial, undique circumcursans, nulli
niam igitur vcrbis lantum confiteri, ct rebus conlrarei parccns, etiamsi opus sil faculiales omnes profundere; idque ut amico placeal ? Quod si vocanli
ria pra?.slare , non inulile modo, sed cliam pernicionon obleinperaret, neque ad ejus placilum omnia fasuin est; rogo, confessionem per opora exliibeamus,
ccrct, eliamsi millies diceret se de ipsius adventu
ut ipse nos confitealur illo die, quando apnd Patrem
keiari, non ulique fides ei ab bospile baberelur; et
quinam digni sint confltebitur : in Ghristo Jesu Domeriio sane. Itlud euira operibus exbibendum esset.
mino noslru, pcr quem el cum quo Palri gloria , siIlaque qnia Chrislus ad nos vctiil, oslcndamus nos
mulquc sanclo Spiritui, nunc el semper, el in ssecula
gaudere, nitiilque quod ad iracundiam provocarc
s.rculoruni. Anien.
y
XXI.
vero qui anie signa , ante doctrinam ideui

49. RespondU Nuthanael, ei dicit ei: Rabbi, lu e$tlianacl
Ficst loquutus, nihil lalc audivit, sed quasi tiiliil
tius Dei, tu et Rex hrael. 50. Retpondit Jesu$, ipsum
et
taulum dixissel, quanlum opus erat, ad majora miitidixit ei: Quia dixi tibi, Yidi ie subficu,credis? Malur? Quid igilur in causa esl? Quia eadem quideiii
jora kis videbii.
verba loquuli sunt Petrus et Natbanael, nec lamcii
4. Multa nobis cura opus est, dilecli, mullisquc
eodem iilcrque seusu. Sed Pelrus quidem coufessu
vigiliis, ut eacrarum Scripturarum profundum inspicere possimus. Neque eniin supini vel dormiianles esl eum Filium Dei, ut verum Deuin, Natbanael vero
siniplicem bominem. Et undenam id nobisliquclt Ex
possumus ejus sensa pcrcipere, sed opus esi aceuralo
sequeulibus.
Poslquain dixii enim, Tu es FWu$ Dei,
cxaoiine, assiduisque precibus, ul vel laulilluni posaddidil, lu es Rcx Israel. Filius aulem D c i ,
simus iu sacra illa mysieria pcneirare. Ecce namque
Jsraelis tantuin , scd eliam orbis tolius Rex esl. Nebodie non levis nobis quxsiio proponitur, scd quai
que inde solum id palam est, scd etiam ex seqnentimulla egeal diiigenlia , nudla perquisilionc. Cum
Nalbanacl dicit, Tu et Filius Dti; rcspondel Cbri- bus. Pelro namque nihil ullra adjecil Cbrislus, soti
quasi fides ejtis perftcla esset, Ecciesiam dicil ac
glus, Quia dixi libi, Vidi te sub fku , credii? Majora
hi$ videbis. Quid quacrilur circa pracmissa verba ? Cur super confessioneiu ejus xdilicaturum esse. Hic vero
ikiliil hujusinodi, imo conlrarium observes. Quasi
Pcirus post iaHla miracula , posl laniam sustcplam
doccrinam, sic confessus, Tu u Filiut Dei> beaius cnim confessio illa poiiorc sui parie deliceret reliqua subdidil. Quid enim ait? 51. Anun, amen dico
praedkralur, ulpole cui Paicr li.cc revelaveril; Na
vobi$ : amodo videbilis calum apertum, I angelo$ Ihi
Iu Morel. bic sic effertur locus.... t ridetts*. Multihoc aicendeniet et de$cendentes super Filium kominis. Y i chrisU responmm audientes, ancipttes hmcnt d centes :
deif quomodo illuin paulaiim de icrra crigal, et co
Quid trgo! retnts, po*i trmm mrneula, rlc.
9
IN JOANNEM HOMIL. X X I al. X X .
127
. ; ' !
, \
; *, \ \ *
. ;
,
, \
, \ . , \, \
', *

*

, \ 0
; , , ,
. ' , ,
, ; \
,
, , \
.
; .
, .
, ; ;
,
, \
, ,
;
, ,
,
[ 9 ] , . \
. \
, ,
*

* Sic omues edili el ms. Sed legendum omnino videU*r ) .
.
; , ira

.
* ' , , ,
.
, , '
. , \
,
, '
.
, ,
. " .
, \
.
,
, ?
' [. ,
, ;
, ;
(& . '
, \

. ,
, , \ *
, \ . \
\ ,
, , \
, ,
, '
, \

, \ ' ,
, , ;
. .
'
* , - ',
6 ,
,
, 6 .
.
*
; * . , *
, ,
, *
; .
.

'. , , ,
, \
,
. ,
. ,
. * ,
, ' ; ; ;
, ,
,
[120]
.
. \
, . ;
, \
\ ,
\ . ,
. ; , \
, "
,
, ,
;

. *
).. ;
; " ;
, :
,
;
, ,
, ' ?
\
, ;
,
, * ,
, , \
. " ,
, ,
, , ,
. ' ; "
, ota

;, '; ;
, ;, '
' ;
Savil. , Morel. . b Sic Savil. et
, .
mss. pûrimi. Morel. . > 0b
: ?. , ; /
Mcrel.
<* Sic S.ivil. ct omnrs frro n;3s
Morcl. vero
S. JOANXIS CHRYSOSIOMI A R C M E P . CONSTANTINOP.
1*9
tM
.
, \
, \
\ , \ \
,
\
[122]

,
, \
. , ,
\ \
.
' ;, ,
\

.
.
\ , ,
, \
\ \
,
* .
;
. , \
,
I \ ,
;, \
, !,
. " , , \
, > .
, , ; ",
,
. ,
* ^
. , '
, \ , , ^
, \ ,
. \
, . ;.
,
, , ,
. ,
, ;
. ,
; , , \ '
. " ,
'. '.,
, \ ,
,
, , ,

,
, > *>
.
\ (
, \
) , \
. ; " , ;
* 1.V [123] * '
Murel. . Savil. el mss. plurimi
, .

/. Morel. etcod. 706 .
/ , Mox posl , Savil. elmst. ul etiidimu*. MoreL
' \ ,
\ ,
,
\ ,
, \ , ,
, *
, . "
, . ^,
\ ,
.
. , , [121]
* , \ ,
,
, \ ,
\ \
. '0 \
, \
,
^. ;
.
, '
,
ftv,
,
. " \ '

. , ,
. .
.
. Hv
, . \ ,
\
, .
, .
,
\
,
.
,
' , *
.
" ,
) . " '
, .
, *
. " ,
\ \ .
. , \,
.
.
a
* . \ Savfl. et codd 70., T0C ,
ua . b UurtM. solus , malc
vero ; , '11
, elc. Cod. 706
. . . avttx., clc. Jia alij Savil.;
Ilorel. 5.
129
tS JOANNEM IKWIL X X I . al. X X .
ttu
dcdti<at, oe i|>suiti tamquain siinpliccni bomiuem

illnd il inilium signoruni , eo quod addituiu sil , 1*
effingal? ls euiiii cui angeli serviaul, super quciu anCuna GaliUea; quasi hoc primum ibi faclum s i t , ucc
geli ascendunl el desccndunt, quo pacio homo
ttmen absolule primum ; vcrisimile quippe est illum
ftieril? Ideo d h i l , Majora videbis; quod explicans alibi alia fecisse :.respondebimus ei id quod jam priangelorum mtnis'eriuiii altulit; ac si diceret: Mamo diximus. Quodnam illud est? Id quodait Joanues:
gnum libi boc videlur, Nalhanael ideoque nie ut
Ego autem neiciebam eum ; ud ul mam(e$tetur iu
Israrlis Regem confessus es : quid ergo dices ciira
hrael, propterea veni ego in aqtta baptizans. Nam si
vidcris angelos supcr nic ascondcnles et descendenin prioucva aclale miracula edidissel , non opus ba*
les? ltis illi stiadens, ul sc aiigelorum eliam Dominum
bnissenl Israclilae akero , qui ipsum indicaret. Qui
confiicatur. Nam qitabi ad genuiuum Rcgis filium,
enim cura vir faclus cssel, ila ex miraculis celebraaic descendebanl el ascendebant minislri rcgii, boc
ins csl, non in Jud;ca lanlum, sed etiam in Syria et
fciodo tcmpore crucis, illo autem in rcsurreciione el uhrn ; idque trium lanturo aonoruro sptio : imo no
asccnsfone, imo anlea, quando accessei unt, et miiribus quidem annis ad famam opus habuit; scd
nistrabani e i , quando ipsius nalales praedicabant,
qtiam priinum fama ejus ubique pcrvagaia ebl : qui
qiiando clamabanl, Gtoriu in exceltit Deo , et in terra
crgo tam brevi spalio tcmporis ob luiraciiloruin rouU
(Luc. 2. 1 4 ) : quando ad Mariam vcnet-unl,
liludinem ila claruit, ul nonien ejus onmibus noium
quaudo ad Josephum. Quod sanpe fccerai nuiic faCbsct ; mullo magis si adhuc puer miracula edidi-eei,
cii. ftaio pradicit, et altcrius indicium dat, allcrum
non poiuissel lanlo lem|K>re lalcre : majori quippe
rx hoc confirmai fulurum. Ex supra diclis alia jam
admiralioni fuissent miraeula a puerofacia, cum mndemotistrata fuerant, quale illud erat anle Pbilippi
xiiue tempus c i duplex el U i p l e x , imo amplius fucrit.
voc.iioncm, Vidi te $nb ficu; alia cveniura eranl, el Vcruin nibil aliud piier fecil, nisi id (anlum quixl
ex pjrle evcueraiU , angclortim nempe descensus et
Lncas (Gap. 2.46) enarrat, duodcnnem ipeum sedisso
asteiieus ; in crucc, in rcsun eciione, in ascensionc :
in inedio dotlorum andicnlem, c l imcnogaiiouc
cui rei ex pradiclis fidem facit, eliam anle evcntum.
sua admirandum visura fusse. Alioqtiin aulem juro
ac mcrito non coepil in puerili a?lalc miracula ederc.
Nani qui jnm in pralcrilis ejus virtulem agnovit,
Putasscnt enim rem illaro vere phanlasma ossc. Nani
fMlura si audiat, facilius accipiet. Quid ergo Nalbasi de illo j.im viro id niulti suspicali sunt, multo raaaael ? Niliil ad hoc respondit. Idco Clirislus liic iincm
gis id credidissent,si admodum juvcnis sigua feciKgt i ;
ditendi facit, siorns illum dicla secum rcpulare, nec
el invidia pennoli ipsnm cilius ei ante coiislitufjm
volcns oninia sialim eCTumlcrc , sed jaclo in bonam
terapusin crucem egissenl: atquc ila res ad oeconoterram semine, sinit cam fruclus per oliuin proferre.
Id quod alilii sic declarabat : Simile est regnum calo-miam spcclanles creditic fuis ent. Quomodo
mairi in mentem eubiit, itiquies, maguum quitl
rum homini, qui $em>nav'it bonum senien. Cumigiltir
autem
illo oxisiimare ? Manifestari jam corperni c l rx
dormirei, venil inimicus ejns, et sitpersemiiiavit de
zizania
inmediouilici (Matlh. 13.21. 25). (Cap. 2) 1. DielerliaJoannis le>timonio ct cx iis qucc dtscipulis ipsc dix<v
ral : anlc hxc auiem omnia , ipsa conccplio , ci qu;n
nnptiw faclce tunt in Cana Galilace. 2. vocutus nlJesut
rialali ejns gesla s u n l m n g n a m malri circa filium
ad mtptias. Erat autem mater Jesu ibi ei fratrezineju$.
cxistimalioncm indebant. Audivil enim , inquit, omJain dixi ciim in Galihoa noliorcm fuissc ; quarc vonia de pnero, Etcontervabat in corde suo ( !MC. 2.51).
canl eum :id nuptias, ipscqtie adesl. Non enim ad diSed cur, inquies , non id antea dixil? Quia, tildixi,
gnilalem suam respicicbal, scd eral ad benefieium
lunc conpil in publicum prodirc. Anteliac enim tainnobis inferendiiiu paralus. Nani qui non dedignalus
qnam iimts c vulgo versabatur: quaproplcr non audcest formam servt accipcrc, nuillo niinus dcdignabiliir
batmaier talcquidpiam ipsi dic<TC. Ubi autem audifii
ad nuplias servoruin vcuire ; qui cum publicanis c l
Joanncm propier ipsuni venissc ac de illo lalc lebiipeccatoribus vcrsabalur, mullo mintis recusabil cum
nionium pcrhibuisse , di-cipulos ipsmn babere tunc
invitalis ad nnplias recuniberc. Qni vocaveranl, non
demum cum fiducia rogal illum el deficienlc
ctMigruenlcm de illo opinionem babebant, nequc ut
dicil, Vinum non habeni, Vulcbat eniin et illos bcmagiium quempiam virum invitahanl, sed ul populaneftcio dcvincire , scque splendidi<>rt'in per filium
rein et *ibi notum. E l hoc subindicavil evangclisla
rcddtrc. E l forlc liumautim <|uidpiam passa esl, ui ct
dicens : Eral autem mater Jcsu ibi, et fratres ejus.
Iraires ejtis qui dicebaut : Osleude teiptum mundo
Quemadmodum illam el fralres <jus, ila el Jcsum
7. 4) , qnod vcllciil cx miractiiis sibi gloriani
vocavcrant. 3. Et deficienle vino dicit mater eju$ (Joan.
ad
compararc.
Ideo sic illi asperius re>pondit : 4. Quid
eum : Vinum non habent. Ilic jurc qiia:ralur : Unde
milii el libi es/, mulkr ? Nondum venit hora mea. Nam
mairi menlem subiil quid tiiugnuiu dc filio opinari:
nulltini enim adbitc signum fcceral : uam Hoc fecit, quod admodum malrem venerarelur , audi Lucam
narranlcm quatn subdiius esset parcnlibus , nccnoti
iaquil, imtitun$iynonimJe$ut inQmu Galtlaw(v. II).
evangelislam dicenlem quanlam illius curam in crucu
2. Ghrhlu$ non in primaiva wlale miracula palravit;
trium annorum tpaiio ndrucxdh celcbratus e$t. Quosavil. et Mss. plurinu habent,.... conceptio, el quw circa
gesta sutu.
wodo Maria filii ciiam pueri dkiniiaiem smpicari coticeptiontm
po* Hunc locum sic ctrerl Uorel. : Hoc ipse nos docrt l.ntneril. Qnando pnrenlibm ob*equendum.Quod siqnis
ea$, dicetu : \Mwiawiiem conservabat omnia rerbaltGQ
in corde stto.
dixerit , non idonenm hoe cssc argumetiluin , (piod
f
151
S. JOANfflS CHRYSOSTOMl ARCfflEP. CONSTANTINOP.

m
dam
dicentem,
Beatus
venler
qui
te
portavil,
el
ubera
liabuerit. Ubi enim parentes rem divinam non impeqmBgttxhti (Luc. I I . 2 7 ) , illumque respondenlem ,
diunl nequc proliibent, cedendum ipsis est; el si seQuinimmo beati qui faciunl voluntalem Palrismei (Ibid.
cus fiat, periculum mignum est: cura autem a nobis
2 8 ) ; eadcin semeniia liaec dicia esse exislinialo.
iulcmpestive quidpiam postulant, nobisque ofliciunt
Non enim niatrem repellentis responsio e s i , sed dein spirilualibus , non tulum esl ip>is obscqui. Idcoque hic iia respondet, ct alibi rursuro : Quas e$l ma- chraniis, nibil ipsi profuturum futsse partum tusi
admodum proba fidelisque fuisset. Si porro Btatias
ter mea, et qni sunt fratres mei (Marc. 3. 33)? Nondum
nihi! proderal quod Cbrislum genuisset, nisi virtule
enim eam quam par eralde ipso opinionem habcbanl;
intcriore p r a B d i l a fuissel, mullo minus nobis prodcrit
aed quia ipsum pepererat, matrum more putabai se
probitatis experlibus, si patrcm.si fralrem, si fllium
illi posse omnia praecipere , qnae illum ut Dominum
probum et virtule praedilum habeamus si nos cjus
colere et adorare debuisset : idco lunc ila respondit.
virtule
procul fnerimus : ail quippe David : Frater
Cogilcs velim, quid illud erat, circumstante populo,
non
redimit,
redimet homo ( P$al. 48. 8 ) ? In imila
lolaque turba ipsum intcntis animis audiente , doquippe alio , nisi bonis operibus , post Dei graliam
clrinamque percipienle, illam iu medium accedeniem
spes salutishabenda. Nam si p a r t u s ad id profuturus
a concione ipsum abducere, ut seorsim alloquerelur:
Virgini erat, profuturum quoque Judjcis erat, quod
domom ingredi, sed foras ipsum solum educcre.
Christi secundum carnem coguati esscnt, profulurum
Idcirco dieebat i l l e , Quee etl mater mea , el qui sunl
ilem civitali in qua natus erat, profultiruin eliam
fratres mei f non matrein conlumelia afiiciens, absit;
fralribus. Atqui dum fralres illius sui curam non gcsed ipsi oplime consulens, ncc sincns cam vile quidrerenl, nibil a cngnalionis dignitalc juvabaniur, sed
piam cl abjeclum de se existimare. Nam si aliorum
cum reliquo mundo damnaii eranl : tunc vero admicuram gercbal, nihilque non ngebat ut congruenlem
raiioni habiii sunl, cum per propriam virlutem effulde se opinionem illis ingereret, multo magis erga
serunt. Urbs a u l e m et cxcisaet combusla e s i , nihil
niatrem id agebat. Quiaenim verisimile cst, cum lalia
hinc muluala subsidii : cognali vero illi sccunduiu
audisset a iilio , noluisse (amen obtempcrare, sed
carnem , cxs\ misere pcrierunl, nihil ex cognaiione
primassibi semper vindicasse parles, utpote matrcm,
ad salulem lucrati , qtiia virlulis patrocinio dcslilulr
ideo sic ille respondil. Neque enim illam ab humili
erant. Omnium aulem p r a B s l a n l i s s i m i claruerunl apoopinione ad sttbliiniorem sententiam ereiisset, si scmsioli , quia veruni c l cxpelendum cognaiionis ejus
per txspeclassel illa, se ab ipso lamquam a fdio homodum subicnmt per obcdientiam. Ilinc cdiscimus
norandam, neque ipsumut Domiuum habiiuram esse.
fide nobis opus esse, et vila proba virluteque fulgenlc*
Hac ergo de causa sic tunc loqucbalur : Quid mihi et
ld enim lanlum nobis salutem p a r a r e poieril. Ccrie
tibi e$t mulier ? Alia quoque causa non minus necescognati cjus mullo tempore admiraiioui fuerunl ubisaria afferri polest. Quacnam illa ? Ne gesta miracula
qne , el Dcsposyni appcllaii (a); aitamen ne nomina
in suspicionem venirent: ab indigentibus enim , non
quidem illorum sctmus; aposlolorum aulcm el noa matre rogandns erat. Quarc?Quia i l a quaj comina et vila ubique celcbranlur. Ne ilaque de gcneris
gnatorum prccibus impelranlur, licet inagua, non
nobiliiaie allum sapiamus; scd eliamsi avos et abaita grata sunt praesentibus ul plurimum : cum autem
vos innumeros claros el illuslres proferre possimus ,
indigenles ipsi snpplicanl, lunc miraculum suspicionc illorum !ios virluiem supcrare conemur, guari nobie
vacat, purae laudcs sunt, magna ulililas.
in futuro judicio ex aliorum virlule nihil lucri fore ,
5. Cur el qna menle Cluitlut malrem suam increpaimo id nobis gravius judicium pariiurum essc. Nam
9crit; nnnquam Ulam repellere inlendit. Improbo
nihii
probis
orli pairibus , domiquc exemplum liabenlos ,
protunt cognati probi. Cognati Cbritti Despotyni
ap- quidein doclores imilamur. ll.-cc nunc d i c o ,
ne sic
pcUali.Elcnim si quis oplimus medicus in a?grorum
quia geniilcs mullos vidco , cum illos ad fidem ct
compluriiHn domos ingressus , ab segrolis vel adslanChrislianismum arapleclendum cobortaimir, ad cotibus nibit audial, sed a malrc tanlinn rogelur, binc
gnatos el avos suos confugere ac dicere, Omnes coBuspccuis ei moteslus scgris c r i t , ac ueque aegri, n o gnali, familiarcs et conlubernales mei, fideles Cbrique ad6tatiles magnum quidpiain ab illo exspectabunt.
sliani sunl. Quid lioc ad tc, miscr et infolix ? IIoc in
Ideo turtc incrcpavit dicens, Quid mihi el libl e$t, mt*- peruiciem tuam vertilnr, quod nec conliiberuales retier ? monens illam ne simile quidpiam in poslerura vcrearis , ul ad virtulem curras. Rursus alii quidam
agercl. Curx namque illi erat malernus bonor, mulfideles ulique, sed i g n a v i , ad virtutcm incilaii i d toque magis illius salns, el mtiliis prasianda beneiiipsum oblcndunt: Pater ineus, avus, proavus, pii ac
cia, pro quibus carnem induerat. Ilarc ilaque verba
virlute prxditi fuerunl. Scd boc ipsum te maxime
non cranl arroganlcr malreni alloquenlis, sed dispcndamnabil, quod a lalibus ortus , genere tuo indigm
aationis, qua et illam insiiluerel, et miracula com
perpetres. Audi quid propheta Judasis dicat: Servivii
dignitate fieri provideret. Nani quod magno illam in
hrael in muliere, et in muliere scrvalui ett ( Otee. 12.
bonore habercl, vel hoc ipsum , ul cxlera taceam ,
12); c i Cbristus, Abraham pater vester exsultavil ut uiquod illam incrcpare videalur, probare polest, indi(a) Cognatos Christi, Oesponqnos (;), sive
gnalioque ipsa magnam pras se fcrt reveretitiam.
Doininicos appellatos fukse^reiert Eusebiusex AfricaDO
Quoiiam aulem paclo, in sequenii concionc diceinus. ISisl. Eccl. p. 26 cdilionis Valcsii.
Morcl. habet, dc cognalwnc, \, dc gencrii twbitilati.
U.i?c ilaqnc cogilans , cum audieri* inukcrem quamf
131
IN JOANNEM IIOMIL. . al. X X .
, *
, ,
.
.
,
,
, ,
, , , '
. ,
;
*
, .
, \
,
\ .

* , '
, &
.
;
, ;
^, .

, ; *
. ; ' Orus
.
,
. ; "
,
; * ,
, , ;
;, .
*. \ , , ^, ,
,
* \ ,
\ ,
. \ ,
, ;
. "
, ;
, \ , '
.
, '
,
. ,

, . [124] .
, .
, \ ; J* ,
* .
,
,
c
* Alii . Mox Savil. et codd. 70"J,

700 , b Savil. el alii .
Morel. , . * Alornl. ;,
. Mox Savil. pro -, Inira idrni
:
C41ID COiid. citt. siue . d Alii /*.
l$>
.
, '
,
, \
, ,
. ,
\ , ,
; , '
. \ ' ,
\ (
), \
, \ .
\, ,
,
,
. '
, * ,
,
.
,
\
, . ,
, .
.
,
* '
,
$ .
,
,
,
, ,
. " ,
,
. ,
" ;, \ , , \

,
\ \ ,
. , \
; [125] ,
; \
. ,
, ;, ,
, , \

. \
,
;,
p. "
*
,
,
"
, .

' , f
e Quidam m*s. cum Morel. ' )y.ncv. ln Savil. olaliis ^ dee>t. * Sic S.ml.
Mnrcl. . 6 . Savil. el codd.
70:, 70i. b Ouidam rii*>s. ; * <J .
433
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.
. * , \
,
,
,
,
* 1 .
131
. $&Q, *, ; ,
,
, \
. \ * \
\ , ,
, .
1
.
^ , ; .
. 06
'. " \ i
01
* .
,
* . * ,
.
,

, , *
\ . " ,
, *
, ,
* ,
\
i -
, \ , ,
,
. \

,
. "

. '
, \
, ,
\ , .
, ,
.
, \ ,
, '
\ ,
. , " .
\ . .
, \ .
,
, , , ; , \ , \ , * , ' \
. - .
f I2GJ . ,
,

. , [127] * . \ . \ , , ,
, \ , , " \ ; , *
* , , \
,
" . ' . ,
,
. *
; " , ; ,
, ,
, ,
, (
\ .
, \ \
\ \ ,
;) >
,
,
, ,
,
; * , ;. * \

, , ,
'
' \
' , \ , ,
.\ , " , * , .
9
* , * . "
,
, .
, * \ , )*
Savil. Morel. . b .
*
Savil.
Sic
Savil. Morel. variat. Savil. .
Paulo posl Sivil. xol .
. f Sav||. Vlov
e p. Hiclonge variaiil SaviL el llorol., s c d iu vcrhtetantutn. Savil. ; .
Morel. . Paulo posl S*vil.
c
"ftwftot, el mox . .
'. , ,

. \ \ , \
^ ,
. *
, , . ^
, , * ^
t Hicroulladcersnt in Mor. q a e i Savil. supplentor

Paulo poet Sav. , / ()
. mox . " .
j Morel. * .. .
Morel,
;."0 >, 03*. 1 Savfl. *
.
Ha . Sav /* p w . . . **'^
*' IcrfTs *" Savil,

k
IN JOANNEM BOMIL. XXII. al. X X I .

1!S
inquit,
deret diem meum ; et vidit, ct gavi$u$e$t (Joan. 8.
56). quis confilebilur tibi (P$al. 6. 6) ? Hic ergopcniientiam agamus , ut sclerna consequamur bona ,
E l nbiquo virltitem avorum non ad laudem , sed ad
quae nos omnes naucisci conlingat, gralia et bcnignimajorem accusalioncm proferunt. Haec cum sciamus
laie Domini noairi Jesu C l i r i s l i , per qucm et cuin
aos, niliil non agamus, ut per propria opera saluquo Patri gloria el imperium, simulque Spirilui
lem consequi poesiraus, ne fruslra in aliorum ge tis
sancto, in sxcula sseculorum. Amen.
spem habenles , lunc discamus nos deceptos fuisse ,
cum nobis bsec nolilia nihil prodcrit. Nam /n inferno,
HOMILIA XXII.
suum ordiuem assignavisscl, corum ncrope creaior.
Quid mihi et tibi mulier? Nondum venit hora mea.
i. Esi quidam in concionando labor, quod Paulus Sed Joannes liic Cbrislum diccntem inducit, Nondutn
venil horumea, oslcndcns ipsum uondum noluni fuisse
his verbis (eslalur : Qui bene prctsunt pretbytcri, duniullis,
plici honore digni habeantur : maxme qui laboranl
in neqne lolum discipulorum cborum babuisse:
8(
d
Andreas
eum sequebaturcum Philippo, nullusque
terbo et doctrinn(\. Tim. 5.17). A l penee vos est hunc
a l i u s : imo vero neque hi omnes ipsum uli par eral
laborem vcl levem vel gravem reddere. Nam si dicla
resptiatis, vel non respuenles, operibus non exbibue- cognoscebanl, neque mater ipsa neque fralies. Nam
po$i mulla cdila miraciila de fralribus dicil evangeriiit, gravis nobie labor erii, quod frustra laboremtis;
lisla, Neqtie fratres ejus credebant in eum (Joaiu 7.
sin atiendatis, et audiia exsequamini, sudoris hujus
r. 5). Sed neque illi qui niipiiis aderanl, ipsum ne ecnsum quidem percipiemus : fructus enim laborc
Tcratit: alioquin cnim accessisscnl, el in necesailale
parttis non sinei laborem gravem videri. Itaque si
rogassenl illum. Ideo a i l , Nondum vcnil hora mea.
vuliis studium nostrum exciiare, non exstiuguere vel
minticre, fruclum, quseso, exbibete nobis, u l laelas Nondiim nolus sum pncsciitibus, sed neque sciuui
Bfgotes videnlcs, spe rci bene gerendac fulti el divitias illi vinum deficere. Sine, douec id scnliant. Neque
enim Uxc me a le audire oportuit. Matcr quippe cs,
noslras compulanles, ne torpeamus in hac taro fauei
miraculura reddis suspecium. Oportebai illos i i tia negoliatione. Neque enim parva nobis hodie profionltiir quxslio. Malre namque Jesu dicente, Vinum digenies accederc et precari; quod ea re opus
non habent; cum respondisset Cliristus, Quid miki etkabeam, sed ul ipsi ciim magno consonsu niiraciituni
acciperenl. Nain qui ee in neccssitatc constitlbi ett, mnlier f Nondum venit hora mea; cum id, gcelum
intulum
novit,
cum petiia consequitur, magnam baquam, rcspondissel, qnod volebal mater eflecii. Harc
bel graliam; qui vero neceseitatem nondum advenit,
non minor priore quneslio esl. Illo igilor invocato qat
ncquc beneOcii clare sensum recipiet. Et cur, inquics
lioc niiracalum operalus est, sic ad solniioncm proposlquam dixerat, Nondum venil liora mea, ct recusapcremus. Non hic solum aiiteiu hoc diciuin occurril;
ipse naraque evangelista in seqnentibus dicit, Non po- verat, id quod maler dixerai eiiecil? U l contradicentibus, el pulanlibue ipsum liora; subjeclnm esse,
tticrunl eum apprebendere, Quia nondum venerat hora
dcmonsiraremr
ipsum non csse liorce el tcmpori subejui (Joan. 8. 20): el iteruni, Nemo mitit in Ulum
diluin.
Nam
si
siibdilus
liorne fuissrt, qtiomodo conmanus, quia nondum veneral hora ejus (Ibid. 7. 30):
gniente nondum advcniente bora id opus peregisset ?
ac riirsum, Venit hora: gtorifica Filium tuum (Ibid.
47. 4). Haec omnia per lolum Evangelium dicta bic Ad hacc itr matris honoretn id fecil, nc omnino ipsi
eollegi, ut unam omnibus solulionem afferam. Qua> repugnare videretur, nc ex iuibccillilaie id facerc
nam esl illa solutio? Non temporum necessitali sub- videreliir, ne tanio adslante coetii maircm pndore
afficcrel : nam minislros ipsi obtulerat. Siquidem
)cciu8 erat Christus, neque horas observans dicebal,
Piondnm venii hora mea ; (an id observarel lcmporuniposlquam Charianrea3 dixerat, Non est bonum sumcie
paueinfiliorum,et dare canibu$ (Matth. i 5 26), dcdit
Opifex, annorum el sxculorum Creator ?) verum per
larucii postca, ejus assiduitale pcrmotus. Atqtii etinm
i:a?c dicta lioc signiiicare , sc omnia congruemi
dixerat, Non sum missus nisi ad oves qum pericrunt
tcmpore operari, neo simul facere ne hinc rerum
domus Israel (lbid. v. 24); posiquam tamen hxc d i ordo liirbnrciur, si non opporiuno tcmpore singula
xerai, (iliani ejus liberavit.
ederet, sed oronia simnl misceret, generationem, re1
sorreciioiiem, judicium. Hic animum adhibe : oporluit creaiuram facere, sed non omnem simul; liominemet mulierem, ged non una ambos. Oporiuil moric
damnari humanum genus, el restirrcclionem fieri;
scd multum inler ulrumque inlcrvallum eral. Oportuit dari lcgem, sed non simul graiiam : veruiu singisla suis temporibus dispcnsanda. Non subcral ergo
CUrislue leinporum necessiiati, ut qui (emporibus
1
. Ilis discimus, nos elsi indignos, assiduitaic lamen nos sxpe dignos rcddere qui accipiamus. Idcirco
inaler cl exspeclavit, et sapienter ministros admovil,
ut a pluribus rogarelur.* Ideo addidil: 5. Quodcumqnc dixerh vobis facite. Noveral eiiiin ipsum uon cx
iinbecillilaie renuisse, scd quod fasluin fugcrot, nollelquc sc ad miracubim patranduni stalim projicerc ;
ideoquc minislros adduxit. 6. Erant autem ibi lapidca\il. \*\,, pro, petila.
* Post verba iuier pareotheses ioclusa, sic habel Savil.,
uuus
qnidetiu
1*5
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI AKCIHEP. CONSTANTLNOP.

136
faciam,
et
netciebal
mde
esset;
nimistri
autem
scLbant:
dtvorum, capientct tingulce metretas bina* vel lernat. 7.
voau
sponsum
archuriclinus.
C
u
r
n
o
i
i
ministros
alloDixit eis Jesus : Implele hydrta* aqua. El impleveruni
quitur? sic cuini miractilnin revelaltim csset. Quia
ea$ utqne ad swnmum. Non sine causa dixit, Secunnc ipse quidem Jesiis quod factum fuerat revdavit,
dum purificatwnem Judmorum; sed ne qtiis fortassis
sed sensim paulaiimque volebat vin miraculorum in
infidelium suspicari possel tfacce inius remanente,
inrusa deinde et admixta aqua vinum lemiissimum iiotitiam venire. Si vero Umc declaraium fuisset, non
fides habenda erat minislris narraiiiibus; eeil insaevasisse; ideo ail, Secundum punficationemJudceonire
puiali fuissent, cum bomini qui opinione nuillo*
rmn ostendeiis in vasis HKs numquam eervalum
fuisse vinum. Nam cum Pakeslina aquae penuria larum e vulgo eral, lalia adscriberont. Ipsi qtiidem
experienlia rem clare noverant; neqtie poterant suis
borel, rarique sinl ibi lonles et aquarum scalurigines,
manibus iidem negare; non famen idonei erant ut
semper hydrias aqua implebanl, ne si quando irnaliisfiden)
facerent. Ideo no oniuibus revelavit; sed
mondi fierent, ad flumina currere cogerentur, sed ad
ei qiii inaxime posset id porspicrrc, clariorem rel
manum sese purgandi modum haberent. Cur aulem
noliiiam iu poslerum reservans. Nam post alia consignum non edidit anlequam illae implerenlur, quod
spicua
signa, hoc etiam credibile fuluium cral.
longe uiirabilir.s fuissei? Aliud enim est subjeclam
Quando enini filium reguli posfea curavit, per oa qu:e
maleriam in aliam qualitatem mutare, aliud ipsam
tunc dicil evangelista indical lioc rliam manifi-slius
siibstaniiam aniea non exsisientera creare; hoc erim
fuissc. Ideo enim maxime regulus ipsum vocavii,
longe mirabilius esl. Sed ree uon iia credibilts mullis
visa fuissel. Ideoqtie miraculorum magniludinem sxpe quia sigui istiusgnarus eral, ut dixi. Quod declarans
libenter minuil, ul facilius illa credantur. E l cur, i n - Joannes dicebat : Venit Jesus in Cana Galilcew, ubi
fecit aquam vinum: neque modo vinum, eed vinum
quic8 non ipse aqtiam produxit, ut lunc in vinum
optimnm.
rnuvcricret, scd id miuistros faccrc jussil? Eadem
f
ursam de causa, et ul ipsos, qui hauscranl, rei te3. Talia suni Gbrisii miracula, qtia3 res nalurales
sics baberet, nec id prasligias esse pularetur. Naro
pra?s:aniia louge supercnl. Sic cl in aliis quoque,
st qui ausi essent id impudenler negare, poteranl mi- quaudo inembrum distortum resliluit, sauioribus vattislri dicere, Nos aquam hausimus. Ad hxc vero do- lidius eflecii. Quod ergo vinum, et vinum optiniuin
gmala conlra Eccleeiam suborta evertit. Quia enim
illud esset, non niodo minislri, sed el arcbitriclinus
qtiidam alimn esse mundi creatorem dicunl, opera- et sponsus teslilicaturi erant; qund aulem a Ghristo
que visibilia non ejus esse, sed allerius dei ipsi confacium esset, qui aquam bauserant. Ila ut elsi tunc
irarii; ut corum insaniam reprimai, ila multa mira- miraculum non revelaium fuissel, non ad finem usque
cula edit ex snbjeclis substantiis. Nam si crcalor
silcri possel: sic mulla necessariaquc pracmitlebanipsi contrariu* essel, non alienis uteretur ad poienlur in futurum lempus testimonia. Quod enim aqnam
tiam auara demonsirandam. Nunc igitur ostendcns,
vinum fecissel, ministros tesles habutt : quod bonum
se eumdem ipsum esse, qtii aquam in vineis mulal, c l vinum esset, arcbitriclinum el sponsum. Ycrisimile
pluviam per radicem in vinum converlil, id quod in
atitcm esl sponsum aliquid ad bajc respondisse : \ c ipsa planla longiori tempore facit, id repcnte in nu* ruin cvangelisla ad magis neccssaria proprans boc
piiis operalus esl. Posiquam aulein implessent hy- tantum recensiio signo, cctera prxtermisit. Necessadrias, a i l : 8. Haurite ttunc, el ferte architriclino.rium
Et quippe erat ut scirclur ipsuin aquam in vimmi
tnlerunt. 9. Ul aulem gustavit arcliitriclinus aqnam
muiavisse; quid vcro arcliitricliiio sponsus responvinum factam, et nesciebat unde euet; mini$ln
autem
dcrit,
referre necessarium non pulavit. Mulla quippe
sciebant, qui hauserant aquam : vocat tponsumsigna
archiprimum obscuriora, progressu temporis clariora
iriclinus, 10. et dicit ei : Omnit homo primum bonum
facia sunt, iis accuraie narranlibus qui a principio
viiium ponit, et cum inebriali fuerinl, lunc id quod
deviderant.
Tunc igilur vinum cx aqua fecil Jcsus;
lcrius est. Tu servasii bonum vinum usque adhuc.
(uncllic
el nonc voluntales molles el dissoluias in meliua
rursum quidam cavillautur dicenlcs, ebriosorum coenmlare non desinii. SUDI enim, sunt, inquam, bomiium fuissc, liebctem gustanlium sensum, qui rem non
ncs, qui nibil ab aqua dilTeriint; ila sunl frigidi,
possenl capore, nec judictum Arre, iia ul ncscirenl
molles et nuinquam consistenles. lllos auiem qui sic
AII vimim an aqua id essct: nam qtiod ebrii essenl,
aflecli suut ad Dominum adducamus, ul illorum voipee archilriclinus dechraviL Ridiculum plane illud
lunlalcin in vini condilionem muiet, ut non ullra
cst : verum banc illorum suspicionem jam suslulil difiluant, scd solidiores sinl, ac cum sibi lum aliis
cvaugclisla. Non cnim convivas ail dc re illa senlen- tolilia? causa evadant.
liam lulisse, sed arcbilriclinum, qui sobrius adhuc
Terrena omniafluxasunt, et numquam consi&tuut.
nihil guslaveral. Scilis quippc onines, qtiibus conviMen$a frugatit valetudbm esl mater. Qtiinam
vioruro cura comimtlilur esse omnium maxime sosunl illi frigidi nisi ii qui fluxis bujus vilie robus
lirios, unam hanc curam babcnlcs, ul cnni recto oriiilia;reiit, qui muudi d> licias non dcridcut, qui gloriinc omnia disponanlur. Ideoque scnsuin illum vigil m
riam c l poicmiam amanl ? Il;cc quippc oinuia fluxa
sobrium ad rei gesUe lestimoiiiuni evocavit. Non
numquam consistnnl, qunc in praccps scniper fti
< nim dixit, Infnnditc convivU vinuii), scd, Ferle or- cuiu impelu fcriiniur. Nain qui liodic tlives, cra$
chiltictino, Vtauiemgusiavit archilrniinHsaquam vinum
paupcr cst : qtii bodic ciim pr.Lconc , baltco , curru
t
135
IN JOANXEM nOMIL. XXII. al. X X I .
.

) ,

.
.
. ,
, ' , ,
\ ,
. ,
,
.
, \ , \ ,
, , ' .
\ , ; "
\
*
. '
.
, . \ , ,
, \
, ;
, \
, \
.
, * . \ [128] ;
.
, \
, ' ;
\ ,
* .
,

. ,
), \
[ ,
,
. , *
, .
.
,

(
), ,
*
, ,

. ) .
;
,
, \ , ,

* , ; '
. \

. , \ .
4
13, ' \ .
,
* ' ,

. \ \
> \ 5
[120]
. ,
,
.
,
. "
, ,
\
.
, , . "

,
otvov, ' .
e
'. ,
\
. \ \ ,
,
. " , \
, , \ \
, . " \ , '
)

.
*
, \ .
, \
* '
,
, .
/, > , \
,
.
,
,
.
* \ \

. ,\ ,
\ \ \ .
) , * ; ,
^ , ' ,
* Morel. . 1> Morel.
.
*vi. Savil. . Sed oinnes mss. habent.
A t d e l u r q u e Savil. posuissc, quia apud alios scri ' \, ;
ptores longeusilaiior esl liajc forma passiva in acUvoscnsu
J Morel. .
Savil. .
Savil.
fr*ita.
VeTom
boc frequens eM npud rhrvôstornuni,
'Jtforcl Ct COd. 70 -.
\ 1:*::. ); ... *, -
S. JOANNIS CHHYSOSTOMI A R C H I ^ P . CONSTANTINOP.
13/
,
,
; ,
, \
(. \ ,
\
* *
, ,
\ ;
. * ,
* , [150]

, , ,
,
^ .
,
\ , ,
.
, , ' \ (
\ . ,
^ \ ,
.

, \

, , ; \
; . , \
,
; .
, .
, , ,
* , . ,
,
* Boisius in nolis Savilii suspicatur legendum xal
xal . Superfluus saue cunalus.
4
\ .
! , \ , \ ,
\ , , \ , \
, \ \ \ \ , \
( ),
\ , ' \ . \
, , , ,
, ,
. *)
\,
. \
;
\ *
. ,
, ' : . , , \
, ,
\ \ \ ^ .
,
, ;

, \
. " , -
\ ,
, \
\ '
, \
(
, \,

) \
[1311 , \
, * *\
' \ , ,
. .
b
b Morel. .
Alii .
\

.
.
, .
'. \ ,
; , \
.
* \ ,
.
. ; ; ^,
,
. \
, \
, ,
. ; , ,
, ; \
, - .
. \ ,
\ , ,
, . "
*
,
.

, * ,
.
\
\ ,
, \

, . \
.
, \ , \
[152] ,
, .
. /,
, \
, ,
. ,
lla Savil. et mss. Morcl. >. b Morel.. , \
e
Morel. . SaTil. 1<. Sed siispiratur legendum
, el haec vera leciio quam habel rodex unusoplim

iwta?. Uuo aulctn alii , mendese
Sic rass. Morel. 5 ; ,
13"
IN JOANNEM IIOMIL. XXIII. al. X X U .
lnuliisquc licloribus sc cflert, i-xpe sequenii die earteri mancipatur, aliique iuvilus hmic faslum rcliuquit. Qui delicaiis cibis deditus est, postqiiam ventrem crapula disrupit, ne uno quidein dic potesl in
eadero abundanlia permanere; sed illa iu raporcm
vcrsa , cogiiur.alia congercre, nibilque ditTurt a lorrcnle. Nam qucmadmodum ibi priore rcccdciitc ctu, alii rursus instant, sic ei nos alio posi aliiim
cibo indigemus. Uiijusmodi cst rerum litijiis saTuIi
iialura ; numquam stant, sed scmper fluunt c l irahunlur. Dcliciae vero eiborum nou modo fluuiil ei
pracierctirrunl, sed mulia nobis alia negoiia ingerunl.
Dum eniin cum impclu diffliuiil, lum robur corporis, lum animae virlutem abslrabunt : neque ila violenti fluininum fluclus ripas excedere solent, ut c i horum deliciae valetudiitis fun laincnta secum subtrabunl. Si medicum adoas ot perconteris , omncm
morborum causam binc prmlirc disces. un tcnuis
cl vilis ntcnsa , valoludinis mater est. Ideo mcdici
sic illam vucarunl. NOD saliaii id vaeludincm voc a u l : Cibi enim parciias , sanilas ; frugalis nicnsa ,
niater valeiudiuis, inqniuul. Quod si frugalilas matcr
cst valelodinis, plane salielas mater est morbi el
infirmitatis : parilque rrgritudincs ipsam medicorum
at lem soperaiilcs ; pedtim , capiiis , oculorum, manuum roorbos, trcmorcs , paralysin iclcron, febrcs
tliulurnas el ardeules, ali.ique imigc plura, quas
rcceusere vacai : b;rc 11011 cx iudigcntia, nec
t
138
cx pbilosopbico viclu , scd cx aatidate ct craputa

gcncrauliir. Quod si velis binc orlos animse mnrlxis
explorarc , deprelendes inde nasci avariliam mnlIilicm , alram bilcin , pigriliam , libidinem , omnemque ignornnliam. Uis gaudentes mcnsis animne n<
asinis meli>rcs cvadunl, qua a (alibiis feris disccrpamtir. Nec laccbo ei faslidia qttibus ohiMxii sunl ii
qni se buic addixcre morbo, qunc oiiiuia recenacr
possumus : unum qnod csl capui omnium declarabo. Lauta mensa, de qua loquimiir, iiumquam illt
ciiiu vdlnpiale fruuntur. Frugalitas qtitppe ut valeltidiuis , iia c l voluplalis mater cst; salictas vero, ut
niorborum , iia faslidii fons est ct radix. Nam nbi
saiiclas est, ibi conciipisceulia esse nequil: ubi vero
concupisccnlia non c s l , quoinodo voiuplas csse poasil ? Ideo non niodo prudentiorcs cl valcnliorcs d i vilibus paupcrcs videiims, scd majori hctilia fruenlcs. Qux onmia (ogilantcs ebrictalcm deliciasque
fugiauius ; non mens:rc lanium dcliciae sed otalias
oniucs, quai in rcbus sattularibus baberi poasunl;
earumque ioco spiritu ilcni nanciscemur voluplatem,
et delectabimur in Doniiao sccundum prophetam,
qui dicil : Deleclnre in Domino , el det tibi peiiliotieg
cordis lui ( Pml. 50. ); ul ct pra?seniibns c l fuiuria
fruainur bouis , gratia et bciiigiiilaic Oomiiii nostri
Jesu Cbrist!, ptr queiu el cum quo Pairi gloria, iiniilquc saucto Spiriltii, iu saicula sxcnlorum. Amcii.
y
HOMILIA XXIII.
i I. Hoc fecit iuithim siguomm Jcsus in Cmtaqux
niorbis siiigulis competanl *: modo de

do incusaj dcliciis, binc libidinem nggrcdior : postca vcro cleomosyuam laudo, ad i l l i m qnc crogandam h-uior, liinc bonorum opcrum alia
g o n o r a . Timco cnim uc dum 11111 morbo curaudo iicumbo, alii remedititii afleram, dum vos a l i i s a-grliidinibus lalioralis *. Si unus lanhiin liicade sei, non
nrcessariuni duccrcm mullipliccin habcie scimouem.
Q u i a vero in lanta muUitiidiue uiultos csse iiKirbos
nninii
a v a r i l i a ,
1. Vcbemcnler inslat dialx)lus, et saluli nostrx undiqiie iiisidialur. Yigilandtim ilaque, el undiquc ipsi
aditus intercludendus est. Nam si vcl parvam inveneril occasioncm, lalum sibi postca apparabit ingressum, e l Tim suam lolain paulalim inducct. Si itaquc
*alulis nosir.ii aliqu m rationem babeainus, ne in
v c r i s i m i l c o s l , s i n c cau>a doclriii.ini varianms :
parvis quidciu rebus ipsuni accederc sinamus, ul pcr
scrn:o quippe in omnes eflusus, snain ccrlculiliialetn
ba?c inajoribus occurrainus. Nam extremx iusipieuti:c
habebit. Ideoque Scriplnra ipsa v a r i a est, ac de soxrasel, si dum taniam ille diligcnliam adbiltcl, ui anicenlis rebus cdisserit, qtiia ad coinmuuem bomiimm
mam perdal noslram, nos pro salute nosira non panaluram sermonem dirigil. In lanta vero miiliitudiito
rem adbibeamus sollicitudinem. Il;rc a mc non siue
necesse est onincs animi morbos rcperiri, licel non
causa diefa smil, scd qnia timeo nc in inedia caula
omtics in cunclis adsint. Ilis itaquc nos oxpurganles,
imnc ille lupns adstct occullus, oveinqne rapiat, qua?
divina verba qu.i: hodic lecla sunl inl^ntis admodiun
se TCI ex segnilic vcl dulo malo a groge ntidiioruin
animis audiamus. Qtixnam i l l a sunt ? ttoc [ecit tntsemovcrit. Nam vulnera si sub scnsum cadereni, aut
tium iignorum Jetut in Cana Galilcece. Dixi nnpcr
si corpus plagas acciperet, non opus essel insidias
qnosdam non boc iuilium csse putarc. Quid cniin,inbaace lanlum prxcavere. Quia vcro invisibilis anima
est, ipsaque vulncribus confoditur, mulla nobis opus
Ha Mss. S a v i l . b a b c t , . . . . loqiior, et onmibits animi morest vigilantia, ul unusquisque sese explorel. iVemo
bis cnrationem affero. Morel
loquor, otmtibus homviibut
Mfnt novil ea quatunt hominis, ut spiritus hominissenvonetn
qui
accommodam.
Interf.retalio Utina Francisci Aretini sic habet: limeo
i* ip$o esf (1. Cor. 2. I i ) . Oralio eniin ad omncs percnim neqwtndo uni nobis morbo vacantibus, uliU quo nvtyis
adil, c l commane oinnil)us offert romedinm : scd ad
laborely medichtam non adhibeam. Textus Gr:ecus quein
iilc logit, ab illo differt quem nos adbtbuimus, ut paiet.
singulos antlhores pcrlinel illa acciperc, quai morbo
' Juxia âvil. lcênduin essot, comrita nwite, loco tesuo depcllendo sunt congrucnlia. Êgros non ,
tcn is admodiun antmis. sed baec lcctio conlra ooaiium ruas.
fidcm 1 ugnat.
ucc benc valenles. Ideo dc rebus otimibtis loqitor, ea
1
S. JOANiNIS CHRYSOSTOM AUCHIEP. CONSTANTINOP.
139
110
si dicatur id dc Cana Galilftsc lanlum? nam
contentus, cum flagello eiiam illos expulit. Judmi,cum
oc iniiium, inquil, fecit in Cana. Ego vero hac de realiis beneficium tOiiferlur, accusant et efferuntur;
non curiosius edisscram; scd dico ipsum post baquando aulem par esse videbatnr illos exasperari
plisma signa edere coepisse; anie baptisma veronulcasligatoe, non ita aspcre agunt. Nequc enim increlum fecisse, jam declaravimus. Sive aulem hoc, sive
parunt, aut contumelia aflecerunt, scd quid dixerunl?
aliud post baptisma primum signum fueril, disquirere
18. Quod signum oslendis nobis, quia talia facis? Y i non operas prelitim esse exislimo. Et manifestavit den' livorem ingentem, etquomodo aliis illata bencgloriam suam. Quo modo et qua ralionc ? Neque enim ficia indignius ferrent? Aliquando igilur templum ab
niulii rci gcstae allendcbanl, sed mlnistri lanlum,
illis speluncam laironum factum esse dicebai, oslenarchitricliiuis et sponsus. Quomodo ergo manifesladens illa quaB vfcndebanlur, furio parla fuisse, alqne
vilgloriam suam?Quantum in ipso eral. Quod si non
ex rapina et avariiia prodire, ipsosque ex aliorum
lunc, certe poslea omnes miraculum audiluri erant:
calamilale ditescere; aliquando aulem donium nrgonam ad boc usquc lempus celebraiur, neclaiet. Quod
tialionis dicil, impudenlem negoliationem signiilcans.
autein illo dic non onines id noverint, ex sequenlibus
Sed c u r hoc fe it? Quia fulurum crat u l in sabbalo
palam esl. Postquam enim dixeral, Manifestavit glo- curaret, et mulia bujtismodi faeeret, q u x ipsi pnlariam tuam subdidil : Et crediderunt in eum discipnli
bant Iransgressionem esse legis; no videretnr Dco
ejus, qni prius mirabanlur. Viden' lunc maxime ne- advcrsarius esse, qui conlra Patrem id faciendo incessarium fuisse ut miracula ederentur, cum probi
surgerel, jam binc illorum hujusmodi suspicioncm
bomines, qui diclis ailendebant, aderant? Hi enim
corrigit. Nam qui pro templi bonore (antam < slendeet facilius crediluri eranl, elgesla accurale observaral indignalionem, templi Domino, qni in ipsocolcbaturi. Elquomodo notus iuissct sine miraculis? Gerie
lur, non advcrsaiurus erat. Saiis erani superiores anni
satis eraitt doctrina, et propbetia cum miraculo conquibus secundum legem vixerat, ut probaretur cjus
jtmcla, ut ea in auditorum animos insinuarent, ut
erga legislalorem reverenlia, ipsumque non legi adjam assueti, geslis rebus cum affcctu aiienderent.
versaturum cs.se. Quia autem illi anni in oblivioncm
Ideo alibi sa?pe dicunt evangelisl, ipsum non edidisse
venturi erant, quia omnjbus noti non erant, eo quod
eigna, propter bominuin illorum perversilatem. 12.
in paupere domo Qnutrilus fuisset, omitibus procsen posl hcec detcendil in Captrnaum ipse et materlibus,
ejusulpole die festo appropinquanle, id facit, nec
el fralret, et ditcipuli ejus : ei ibi manserunt non mulsine periculo. Neque solum enim ejecil, sed et menlis diebus. Cnr cum m.Ure Capernaum venit? Neqtie sas evcrlil, argenlum eiTudit, ut illi secum rcpmaretii,
cmm ibi ullum fecil niiracultun ; n c q n e urbis istius
eum qui ob decorem domus sese in pericula conjiceiucohc probe crga illum affecii crant: scd admodum
ret, Dominum domus non despicere. Si enim id s i corrupli. lllud(|ue Cbrislus significavit diccns : tu
mulate lanlum fecissct, horlari solum oportuisset:
Capernaum iitque ad aelum elala, usque ad infernum
nam se in pciicula conjicere, audax facinuserat. Ncdeprimem (Luc. 10, 15). Cur crgoillo se confert? U l que enim levc illud erat sese forensiiim furori obmihi quidcm videtur, quia paulo post iturus erat Je- jicere, el brulorum boininum, inercatorum videlicel,
rosolymam, idco lunc abiil, ne matrem et fraires
turbam coniumeliis oncrare el adversum se exaspeubiquc sectim traberci. Abiens igilur illicquc in mar a r e ; id non simulanlis erat, sed pro domus decoro
iris houoreni paulum commoraius, iterum miracula
pericula omnia adeunlis. Qnamobrem non gcslis soaggrediiur, cum iliam ibi reliquisset. Ideo dicit ipsum
lum, scd eliam diclis osieudit suam cum Paire connon pauciselapsisdiebus(Jofln.2.13), venisse Jerosocordiam : non dixil enim, Domum sanctam, sed Dolyinam. Paucis ergo antc Pascba diebus baptizatus cst.
mumPatrit mei. Ecce Palrem vocat, nec indignantur:
Et Jcrosolymae quid agit? Rem magnas auctorilatis.
pulabanl enim ipsum simpliciier loqui. Sed quia
Nam ncgoiiatorcs illos, nummularios, cos qui colunibas
deinde clarius loquulus est, ut suam cum Palre xquavendcbani el boves etovcs, ideoque illic versabanlur,
lilatem deilararct, lunc in furorem acti suut. Quid
ejccii.
igilur i 11 ? Quod signum nobis oslendis, inqtiiunt, quiu
2. Aliusautem cvangclisla (Matth. 21.13. el al.) nar- hcec facis ? summam amenliam! Quo signo opita
erat, u l a male faciendo desincrent, e l domum a
ral cjicienlem illum dixisse, Nolilc faccre domum
lania lurpiludine liborareiit? ille lanius prodomoDei
Patris mei spchmcam laironum; hic vero dicii, 16.
Domum negotialionis: non conlraria loquentes, sed de-zclus, nonne maxiinum virlulis signum erat ? Probi
aulcm viri binc agniti suut : nam 17. Recordaii sunt
monstranies ipsum id bis fecisse, et bxc non eodem
discipuli ejus tunc, quia scriptum e$t, Zelut domus luai
gcsia lcmpore fuisse, sed et nunc inilio praedicationis,
comcdu me. A l non illi propbeti.c memincmnt, scd
alque etiam cuin ad passionem pervenissel. Quaprodicebant, Quod signum ottendis nobh?de lurpiamisso
ptcr vebementioribususiis verbis, speluncam vocavii:
lucro dulenlcs, speraniesquc se sic posse illum ab ilcm nunc iniiio, sed modcraliore increpaiionc
ducere, ad miraculum patrandum evocant, ut facium
uiiiur : unde verieimile sit idipsum bis fecisse. Et
cjus coarguanl. Ideo signum non d a l illia. Imo cuin
cur, inquies, id Cbrislus et cum tanla velicmenlia feprius accessissent signum pctcntes, boc rcspondit :
rit, quanla nusqaamageredeprebeudilur,et ba?c cmn
Generaiio prava et adultera signum quarit, el signum
c o n l H m c l i i s e( conviciis affectus, Sauiaritanus et
nondabitur ci, nisi signum Jon# (Matth. 16 4). Sed
da*inouiacus ab illif vocarciur ? Ncquc enim vcrbis
qtiimU,
tst>
IN JOANNEM IIOMIL. XXIII. al. X X I I .
, \
. ;
,
\,
. \
. , \, el
| ; ,
\, .
'
, \
, \
. ,

,
. . \
; ,
' , , \ .
; ;
. \ , '
* , . "
, .
, ,
,
.
,
; \ ,
* . \
% ; "
\ \
,
, .
\,
, .
,
.

;
,
,
. \
, ,
,
. ;
; ,
, ,

. ' \
,
, . [133] ,
.
. '
;
. , -,
\
, , .
b
'. \ ,

& , , , Morel. ,
* . Savilmm sequimur,
j u l U m e o pro posuit. b Sic
Savil. et
mss. Morel. cum cod. 706
^ .... *c
3 .
Morel. \ ; 9 . *Oja;
, \
, ,
, .
, -.
,
* "
. \ ,
\, , \
* ,
, \ , ,
\ \ \ ' ;
, \ , . 01
, \ ,
. , ;
, ; $
,
;
* ,
, \ \
, \
,
.
; ,
\ , *
! ;
\ \ ,
.

, \ . \
, ,
, \

,
\ ,
(\ \ ,
), , \ .
, *
, [134] \ ,
,
, i

,
, .
*, \ , \ ;
* , , ^
, .
* , \ ' ,
,
, , cJxov . \
, \
. ,
,
. ;
, \, ;"
* Savil. . .
Sic quoque cod. 705, omisso lamon ,
e Acressit
f
e
MoVel.
Sav. et
rescriplum
melius
codd. 705, 706. EDIT.
Mss. plurimi
iisdem auctoribus. EDITT.
qnam Monlf.,
codd. 705, 706.
EDVT.
. KDIT.
el
* Sic pro
Sic iidem,
* Sic Savil.
Morel. .
pro co quod logebalur
f Savtl.
, melius.
et
jSicSavil.
* Savil. cura
rodd. 705. 706 ( . ) . MSS. alii

aliam eiTerunt
lcclionem
4H
S. JOANXIS CHRYSOSTOMi AKCHIEP. C O N S i A N T I N O P .
! ,
, t
;
, ;
\ .
, ,
. *
, , ; ,
, \ , :, \ .
; . '\ * \ ,
,
, .
, \ .
.
* \
, ,
, \
.
.
\ ,
, ,
, ,
,
. ;
, / .
,
, , .
; "
, \ ^
\ \ ."0* ,
\, ,
, . [155]
* , *
, , ' ,
;
\ ,
.
c
'. , ,
\ ,
, '
, ,
; ; "
.
,
. , \,
,

.
* ,
, '

,

,

. \
, , ,
" . Savil.; . cod. 705,
11
. cod. 706, q.ii pau:o ^ -
;. bûidam . Mox Savil. el cudd.

705, 706 posl */ omiUuut.
fra air
Quidam -
' Savil. <t cod. 706.
11%
, \,"

, , ( , \
;
"
,
, ,
.
. . ' ; " , ,
\ \ ,
.
, ' ;
" ,
. '
, \
, .
, \
, , , ' , *
,
. \
.
1
\
, ; " . [156]
, ,
* , . \
, , \ .
; ], \
, " .
,

) ,
.
*
.

."
, \
, \
, . ,
\, . \
$ , \ , , *
* \
,
. \ ,
, ,
, >
; " , * .

! * .

,
. ',
, \ , \ ,
, , \
\ ,
&* ,
.
\ , \
* Morel. . Alii . Paulo post.
Savil. el mss.multi . Boisius Irpondum
pnial . * Savil. et coUU. 705, 71)6.
1 JOANNEM HOMIL. XXIII. al. XXII.
141
142
tiuic clarius; nunc aulem magis scnigmalice. Ulud

gare valueruni; et quasi rcs fieri non possct, mis&un
auteiii agit ob extremam illorum tnsaniam. Neque
illam feceruul. Quod si mcnte valuisscnt, eiiamsi i l enim ille qui non peienles praeveniebal et signa dalud incredibile videretur esse, postquam mulia signa
bai, peieiiles repulisset, nisi illos prava et dolosa
feccrat, tunc inlerrogassent illum, lunc precati fuismente fuisse scivisset. Nam vel ipsa interrogalio
sent ut illorum dubilaiionem solveret; sed insani c u n
quanla ncquilia plena csset, consideres vefim. Cum
essent, aliis dictis ne niinimuin quidem aitenderant :
eiiim oporluisset cjus sludium ac zelum approbare,
alia vero cum mala menie audiebant. Ideoque C l i r i alque obstupcscere, quod talem domus curam gerestus acnignaalice ipsis loquebalur.
r e l ; illi accusant, ac T e n d e r e sibi licere contenduut,
Cur Christus non niti (enigmatice ditcipulh de sua fuiura
neque licere sibi a vendendo desislere* nisi ipsi s i resurrectione locutut fuerit. Apotfolorum virtta quanla.
gniim ostcndat. Quid ergo Cbrislus ? 19. Solvite tem- Eleemotyna commendatur. Sed quod jam quxriitir,*
pluni hoc, ei tit tribus diebui excltabo illud. Mnlta boc
bu- est, cur discipuli non noverim ipsura a morluis
jusmodi loquitur, qusa audienlibus sinl obscura, sed
resurreclurum esse? Quia nondum Spiritus graiia dipost fuluris clara. Cur boc ? Ui cum rei pradiclse
gnali fuerant. Quapropler dc resurrectione frequeuCuia adveniret, probaretur ipsura jam olim id pra>
ler audienlcs, nibil intelligebant: sed coghabani i c scivis e; quod iu hac prophelia accidil. Nam a i l :
Ira se quid boc esset. Nam slupendum el inexspecta22. Cwn returrexissel morluis, recordali $unt diuipuli
tum eral, quod dicebatur, quod nempe quispiam sese
ejus quia hoc dicebat : el credidernni Scripturte et
ser- resuscilare, alque illo modo resuscilare. Ideo
possel
woui quem dixit Jesus. Cum basc dicerentur, alii duPelrus increpaius fuil, quod cum nibil nosset de rebilabanl quandonam id eventurum esset, alii coulensurreclione, diceret: Propiliut esio libi (Maith. 16.
debanl dicentes : 20. Quadraginla sex annis adifica-22). Ncque Chrisius anle rem ipsam boc illis revelatum etl templum hoc, el tu in tribus diebus exdtabh
vit, ne illis offcndiculo esset, qui initio vix fidem haillnd? Qiiadragima scx annis diccntes, postreniam
bebant iis qux dicebantur, quod ea admodum inexspeteinpli coiislruclionem signilicant; prior euim viginii
clata essent, ncque clare scirent quis essel Jesus. I i i
aunis absoluta fuit.
eniin quae opcribus ipsis clare comprobaniur, nemo
fidero negaverit; illis vero qua3 verbis solum profe3. Cur ergo xnigma i l l u d noo solvit, neque dixii :
rcbantur, verisiniile erat quosdaro fidcm esse negatuNon de boe tcmplo loquor, sed de carne mea; vertuu
ros. Idcirco einebat iiiiiio rem occullam mancre. Cuni
evangelisia, d i u posiea scribens evangelium, dictum
aulem experimeiilo dicla sua vera comprobabal, lunc
iliud esplicavit, iJIc vero lacuit? Quare? Quia verbis
verborum dabat inlelligenliam, lanlamque Spirilus
ejus fidem non habuisscnl. Si enim ne quidem discigratiani, ut confesiim omnia acciperent. Illeenim, iup u ! i poleranl l u n c intelligere, m u l l o n i i n u s lurbac.
quit, vobis comnwnorabil omnia. Nam qui conceptaui
Cum s*rrexi$set, inquil, Jesus mortuis, tunc recordati
de illo revereiiliam, una vespcra deposuerunt, ac fu$unt, et crediderunt termoni et Scripturce. Duo enim
geruiit, qui se dicebanl non nosse illum, vix oinnium
ipstsluuc proponebantur, resurrectio , et, q u o d niaquae mullo lempore facla diclaque fucraul, rccordaii
jus erat, num Deus esscl is q u i inlus habilabal; quac
ambo subindicavil diceus : Solvile templum hoc, el infuissenl, nisi magnam consequuti fuisseul Spirilus
graliam. Si vero , inquies, a Spirilu audiluri erant,
tribus diebus excitabo iliud : q u o d Paulus dicil noo
quid opus erat Hlos cmn Cbrislo versari, non intelleparvum esse divinitaiis signum, bis vcrbis : Qui pmcturosea qua3 dicebantur? Quoi.iam Spiritus non dodettinatus est Fitius Dei in virtute secundum Spirilum
umctificationis, ex resurreclione morluorum Jesucuit,
Chri-sed in raemoriam revocavit ea q u Cbristus
dixcrat. Non parura autem ad gloriam Cbrisli confetft ( Rom. 1 . 4 ) . Cur et illic et bic et ubique boc s i gimni dal, m o d o dicens, Cum exullatus fuero; et, Cumrcbat, quod Spirilus miliereiur ad rcnovandam diciorumego
suoruin memoriam. Iniiio quidem ex Dei beneexaltateritis Filium hominis, tunc cognoscelis quia
mm (Joan. 12. 32. el 8 . 2 8 ) ; modo atileni, Et signum ficio fuil, quod Spiritus gralia involaret, iia copiosa
deinde eorum virtulis fuit, quod donuin
non dabitur vobis, nisi signum Jonce (Matlh. 12. et
3 9 ampla;
);
tanlum
retinerenL Vilam quippe sauclitale conspialque bic rursum, / n tribus diebus excitabo illud
?
cuam ducebant, muliamque sapteiiliam exliibebant.
Quia boc maxime argumenio osiendebalur ipsum non
laboresque maguos: vilam preseniem coniemnebant,
esse purum hominem, q u o d possct adversus mortem
humana nibili pendebant, scd superiores oiuuibus
lropacum erigere, ac diulurnam illius tyrannidem
fuere; ac sicut aquilae leves in altum volauics, opericiiriicileqtie belluin i l l u d lam ciio solvere. Ideo ait,
Tunc&cieds. Tunc, quandouaro? Cum postquam resur- bus ad ipsum caslum pertingobanl, pcrque 0|>era i n genlcra Spiritus graliam oblinebanl. Hos iiaquo ims
rexero, aitraltain totum orbem, lunc scietis nic ut
quoquc imilemur: neexslinguamus lampades noslras,
Dcuin ct verum Dei Filiuni i d fecisse, a d ulciscendam
scd lucidas per eleemosyuam rcddainus. llujusce ignis
Palri illatam conluineliam. Cur autein non dicii, quilumen ila servalur. Colligamus igilur oleuin in vasis,
busopus esset signis, ad male faclum lolleiiduni, sed
dum vivimus. Neqtie enim post discessum bunc no
sc signum dalurum esse pollicitus esl? Quia sic illos
stnun possumus illud emtre, nec aliunde accipere,
magis irritasset; h o c aulcm m o d o niagis exterruit.
nisi pcr manus paupcrum. lilud, iuquam, binc abundc
Altamcn nibil ad boc respondcnini: vidcbatur cnim
coiligamus, si Yclinfius cum sponso ingrcdi : sin miillts incmlthile quidpiam diccrc, ucc u l l r a i n t C T r o PATROL. .. L l \ .
S. JOANNIS CimYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.
tws ,-extra thalamum necessario roanebimus. ImposaiWle enim , impossibile, iuquam, esl, cliamsi mille
4*na cdamus opera, sine eleemosyna ad regni limina
iitgredi. Ideo illam admodum liberaliter exhibeamus,
f U
ut ineifabilibus fruamur bonis, qu.c ulinam nos

nes consequaraur, gr.uia ei beuigiiiiaie Domini noslri
Jesu Cbristi, cui gloria el imperium ubique, nunc ei
seniper, et in saecula sxculorum. Amen.
HOMILIA XXIV.
23. Cum autem estet Jerotolymis in Paicha in die [esto,
debcs, si amas Christum ut amare par est, non opus
multi crediderunt in eum.
babes signis : ba?c enim infidelibus dantur. Cur Ju1. Tuncex hominibns illis alii quidem in crrore
dxis, inquies; non data sunt ? Daia certe s i m l : si
perstabant, alii verilalem amplexabantur; veram ex
quando vero peienles non acteperiut, illud ideo fahis nonnulli brevi lantum retinebant illam, et ab ea
clum cst, quod non ut ab infidelilale liberarentur bicc
demum excidebant. Hos Cbrisius subindicavit, quando
peliissent, sed ut sese magis in ncquiiia confirmarcnt.
Ipsos seminibus comparavit, quse non profundas
(Cap. 3) 1. Et erat homo ex Pkarheeh Nicodemus nomitlerenl radices, sed eas in superOcie teme ponemine, princepsJudceorum: 2. hic venit ad Jesum nocte.
rent, quos cito perire dixit. Hos quoque hic commeHic et in medio Evangelio Christum defendere videmorat evangelista cum ait: Cum autem esset Jeroiolylur; ait enim : Lex noslra neminem judicat, nisi prius
mis in Pascha in die fetto mulli crediderunt in eum,
audiat ab eo (Joan. 7. 51). Advcrsus hunc Judxi iudividentes ejus signa qucE faciebat. 24. Ip$e auttmgnabaiilur
Je$u$ dicenles : Interroga et vide quia prophcta
non se credebat eis. Firmiores eranl discipuli, qui ex Calilfea non surrexil (Ibid. v. 52 ). Posl crucem
siguis lanium, sed etiam doclrina permoli accesseeliam magnain pro Dominici corporis sepultura curam
runt. Crassiores quippe signa pertrabebant, ratione
adhibuit. Vetiit, inquit, Nicodemut, qui veneral ad
preditos propbelioe ei doclrina. Quolqnot igitur per
Dominum nocte, ferens mixturam unguenti et aloes
doctrfnam capli sunl, hi signorum sequacibus firmioqttasi libras centum (Joan. 19. 59). Hic jaio nunc beue
res crant; quos et Clmstus bealos prxdicabat bis
affectus eral erga Cbristum, nec larocn quanium par
verbis : Deati qui non viderunt, el crediderunt ( Joan.
eral, neque eo quo oportebal animo, sed adbuc Ju20. 29). Quod aulem illi non veri essenl discipuli,
daica imbecillitate detinebaiur. Ideo noctu ?enii quia
probal id quod subjungitur : Ipse Jesus non se crede-inlerdiu id facere formidabat. Sed benignus Deus eum
bat #. Quare ? Quia omnia noverat, 25. et quia opus
neque rcpulit, ncque redarguit, ncc doctrina sua prU
non erat ut quis tenimonium perhiberet de homine,vavit:
ipie verum cum mansueludine magna ipsum alloenim tciebal quid es$et in homine. Id est, verba nonquitur,
cu- sublimiaque ipsi dogmala aperit; a?nigmatica
rabat, qui in ipsa corda peneirat et mcnles; et cum
quidem , aperilque tamen. Multo magis enim venia
fervorcm tllorum lemporancum esse sciret, non fldedignus ilie erat, quam ii qui maligneidipsum agebaui.
bal eis ut pcrfeclis discipulis: non omnia ipsis dollli enim omni sunt excusatione indigni; bic vcro imgmata iradebal, quasi fldem flrmiler essent amplexi.
probandus quidem erat, sed non tantopcre. Gur ergo
Nosse autem ea quae in corde bominum sunt, illius
evangelisla nibil (ale de illo dixit ? Dixitquidem alibi,
tantom est, Quifinxitsigillalim corda (Psal. 32. 1 5 ) ,ex principibus mullos in illum crcdidisse (Joan. 12.
nempe solius Dei. Nam Tu, inquit, cognoscis corda48); scd propter Judaeos non illuin coufessos esee, ne
solus ( 5. Reg. 8. 3 9 ) . Non egebat lestibus, eas extra synagogam ejicereniur. Hic vero omnia isia per
quas formaverat memes cognosccret; ideoque temillum noctu aditum subindicavit. Quid ergo ail ?
poranea?ipsorum fidei non confidebat.Homines quippe,
Rabbi, $cimu$ quod Deo venisti magister : nemo enim
qui neque prcesentia neque futura norunt, sa?pe dopotest faeere hac signa quce tu facit, niti fuerit Deus
lose accedentibus et paulo post recessuris omnia sine
cum eo.
ullo melu dicunt et tradunt. Chrisiug vero non item;
2. Adbuc Nicodemus bumi repil, adbuc bumanam
iiam arcana eorum omnia probe scicbat. Tales nunc
de Chrislo senlentiam babet, et de illo qitasi de prosunt mulli, qui fldelium quidem nomen habent, sed
phela Ioquitur, nihil ailum ex signis conjectans.
veratilcs et inconstanies sunt. Ideo Cbristus non se
Scimus, inquit, quod Deo venitti magister. Cur
eredlt eis, sed plurima ipsis occultat. U l enim nos
crgo noctu et clam venis ad eum qui divina loquitur,
non amicis quibuslibet, sed veris fldimus; i u et
quia a Dco venit? cur cum fiducia loqueris ?
Deus *. Audi itaque quid Cbristus discipulis dicat:
Verum boc non dixit Jesus \ neque redarguit illum :
IVon jam dico V0$ urvot: vos enim amiei mei ettis.
Calamum enim conquassatum non confringet, tnquil, et
Unde, et quare? Quia omnia, quwmdhi Patre meo,
Ugnum fumigant non exstinguet (hax. 42. 5. Matlh.
nota feci vobi$ ( Joan. 15. 14). Idcirco neque Jud&is
12. 20). Idem quoque rursuin, Non coniendd, i n signa peieniibue dabat, quia illi tenlanies pelebant.
quit, neque clamabit (Matth. 12. 1 9 ) ; ac rursum ,
Annon ut oHm, sie nunc quoque signa petere lentanNon veni utjudicem mundum; sed ut $alvum faciam
tium esl ? Nam sunt hodiecpie qui quaerunl ac dicunl,
mundnm (Joan. 12. 47). Nemo potesl hac tigna faceCur non eiiam nunc signa Hnnt? Si fidelis cs ut esse
re, qm tu fecis ,ni$i fuerU Deut eum co. Adhuc ille
t
* AIH liabeni, omnu loco. omma*

KM.UaiKhriiUu.
%
* In Savil. legitor, niltU horum dixil Jems.
143
JOANNEM IIO.MIL. X X I V . al. XXIII.
, ). *
* .
. > ,
2 .
* , , *
.
, * ,
* Sic Sav. elrass.Mor. . Mss. quidam .

, .
'. , \
,
. \ ,
,
. , \ .
, ,

, , , .

.
\,
, \ .
,
\ .
" ,
\
, ,
.'
,
\ * , \,
. ;
;
,

. ,
^, , \

, pa *> ,
;.
,
\ *. , \, .

^. ,
, \
, \ ,
\ \ , "^
^ . \
, [138] , \ .
, .
,
^ \ .

' . ,
; " ,
, . -
Ui
; . , *
, ,
.
[137]
, ^ ,
, \
,
\ , \ \ \, \
. .
'.
,
. , \
\ \ \ \ \ ;
, , \
, ,
.
, ;
\ ,
, *
. tjv
,
,
.

, . \
. \

/0 , \,
,
.
\ ,
, , *
.
\ , .
* ,
, , \
, \
, , .

.
\ \
, .
;
, \ \
,

.
; ',
, , # ' .
'. " ;,
, \
, .
, \, .
[139] ; ;
^ ; * *
, , \, Alii . f od. 706 . *> Morel. ^.
* Quidjm . Alii paulum variaot. & Morel. . \ , ,
. Morel. ; . ' Alli ;.
Savil. el codd 705, 706 .
d
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI AIU.HIEP. CONSTANTINOP.
U5
, \ ,
tbr , .
,
jj ' .
, \
,
, . ; " ,
, , '
, \

/ \,
\ ,
,
. ^ , .
" , ' ,
, .
,
.
" . ' .
, .* ,
. ,
, ' .
. , ,
. *
.
,.
, , . ,
. \ .
& . ;
,
, ,
, \

. *\ ;,
, .
" xa\ \ ,
,
,
.
, \ ,
\ . '
* ',
,
, # '
. , \ . ;
,
, '
, \ , \
, [140] \ , \
^ ; , ,
,
,
, \ ; ,
, \
. '
,
, '
\ , ,
\ ,
h
146

, \
.
,
.
,
,
.
, \
\ . "
, ,

, \ . ,
. '
, ' \
,
,
. " ,
, .
, , \, *
, \
, ' ,
. ,

; *6\ , \
, \ ,
; ,^, , \ , . \
,
* \ ,
.
d
*. \ \ \ ,

, ; , ;

. "
.
\ , \
. , 1141] (\
), \
, , \ 4\,
,
, \ & * , , \ ,
.
,
. ,
,
;
,

, , \
,
, \
; " ,
, '
, \
\ .
,
. ,
tov .
.
f
Alii . Morel. . Savil.

Sic Savil. et mss. plurimi. Morel. el alii *.
.
Omnino legendum vidilur . Atque iia leyil
Suspicalur Savilius legendum ,
Fr. Areiinue qui verlii: Quamobrent hoc in loco Nkoae*
. Ego nihil mulandumrci.seo. ' Alii '
mumalloquetu. Sav.ovSi.
b
1 JOANNEM HOMIL . XJLiV. al. XXIII.
145
secundum lixreticorum scnieniiam loqiiilur, qui d i Judxi audiiasenl, deridentes discessuri eranl. Hie auc i t , ab alio moveri, ct aliorum ope indigere, ul boc
tem diecendi studium prae se tulit. Ideo enim obseuro
facial. Quid ergo Christus? Vide indulgenliae illius
sa>pe loquilur Cbrislus, ut audilores el ad itilerinagnitudinem. Non dixit, Aliorum auxilio non egeo,
rogandum prompiiores, et ad operandum expedtsed cum polcstaie omnia facio : nam verus sum Dei
liores reddat. Nam quod clare dicitur, auditorem rwepe
Filius, el eanwbm quam Genitor polestaiem liabeo: fugit; quod auiem obecurum est, aUcnliorem studioiiiterim tero id efTerre noluit, ut audienli sese aceioremque reddit. Hoc aulem significat: Nisi nalus
conimodaret. Nam quod semper dico, hoc nunc refueris desuper, nisi per lavacram regenerationis Spipetam , id Cbrislum intcrim siuduisse, non ut digni- riliim acceperis, non potes ad reclam de me opiniotaiem suam revelaret, sed ut persuadercl se nibil
nem pcnrenire. Ha^c tua opinio non spiritualis, scd
contra Patris voliinlatem facere. Ideoque in verbis
animalis e s t N o n Utmen bis verbh usas est, ne i l ssepe moderatus deprebendilur, in rebus non item.
lum pro facullate sua loqucntem terrerei; sed ad
Crnn enira rairacula edit, cum poieslate omnia facit
majnrem illum cognilioncm sine suspicione erigit,
dicens : Volo, mundare. Tatitha, surge (Marc. 1. cum
41. dicil, Nisi qui$ renatus fuerU desuper. lilud Dtel 5. 41). Extende manum. Dimittuntur tibi peccata
super, quidam, de ca?l<>, dicunt signiflcare; alH vero
(Matth. 12. 13. tt 9. 5 ) . Tace, obmutetce. Tolle graa principio. Is enim qui non sic naius fuerit, mqtMty
balum tuum, et vade in domum tuam (Marc. 4. 39.
nonetpotesl videre rcgnum Oei; seipsum significans,
2.11). Tibi dico malum dcemomum, Exi ab ipto (Marc.
et oslendens id non esse quod solum videlur, sed alits
5. 8). Fiat tibi $icut vi$ (Mailh. 15. 28). Si quxt vobis
opus esse oculis, ul Cbristus videalur. His auditis N i dixeril aliquid, dicite quia Dominut hi$ opu$ habet.
codemus ail : 4. Quomodo potesl homo natci, cum $it
( Marc. 1 1 . 3 ) . Hodie mecum erit in paradiso ( Luc.
$enexf Rabbi eum appellas, et a Deo venisse dicis,
25. 4 3 ) . Audislis quia dictum est anliquis, Non occincc ejus vcrba admitiis, diciumque profers magistro,
det: eyo autem dico vobis, quia qui iratcUur fratri
suopossit magnam affcrre pcrlurbationem ? Illud
quod
tentere, reuseril judicio (Matih. 15.21. 22). VeniteepoH
n i r a , Quomodo, non admodum credenlium dubitame et faciam vo$ pitcatores hominum (Matth. 4. tionem
19). effert, eed eorum qui adbuc lcrrenis bxrenl.
Ubiquc cerle magnam videmus ejus auclorilalem. In
Nam Sara ideo r i s i l , quia, quomodo, dixit : aliiquo
rebus eiiim nemo ea quae facta sunl reprehendere
multi bac inlcrrogalionc usi, a fide excidenint.
poesit. Quomodo possit ? Nam si ea qttae ille dicebal
3. In rebus dimmt non nimiam cnriositalem adltibendam
non effeclum el finera consequula essent, potuisset
esse,exemplo Nicodemi comprobatur.Sic el hairctici in
quis dicere prxcepta illa ex arrogantia prodiisse:
sua perstaot hxresi, pari modo inlerrogaiHes; dicont
quia vero eveniebanl, rei verilas illos vel invitos ad
enim alii, Quomodoincarnatus esi? alii, Quomedo msilcntium compellebal. In verbis aulem , impudenies
tus? cogitationiimquesuarum iniirmilali immensam ilcuro esseni, poleranl illum ul arrogantem carpere.
h m subjiciunl subslanitam. Qu;c cum sciamus, inlcmCur Clirislus cenigmalice Nicodemo loquatur ; pesfivam
ipsius illam curiositalem viiare oportet. Neque cnim
verborumexplanalio.Ila nunc Nicodemum alloquens, quomodo bxc facta sinl scient umquam qui basce
niliil sublime aperle dicit, sed pcr senigmata ipsum
movent quxstiones, et a recta fide cxcident. Ideo Nicoab humili sentenlia dcducil, oslendens se sibi tpsi
demus dum dubius modum qusnril (intellexil enim ca
sufficere ad miracula palranda. Perfectum enim i l - qux Cbristus dicebal ad se spcciare j , turbaiur, caliluiii Paler genuit, sibique ipsi sufflcientem, et nibil
gine repletus hxret, utpote qui se hominem adiissc
impcrfcclum liabentem. Sed videamus quo paclo
putel, et majora audial quam qua3 ad bominero perlioc ille confirmel. Dixil ille : Rabbi, scimu$ quia tincre possint, quxque nemo umquam audiciil :
Deo venisti magister, et quod nemo potett faceremeiitem
quce tuquidem erigil ad diciorum sublimilalem, sed
facis , nisi fueril Deus cum eo. Exisiimavil se magnaoblenebraiur, ncc consislere polest: ondique tircumquaepiam de Cbrislo dixisse. Quid ergo Cbrislus?
fertur, c l frequentcr ex fide excidit. tdeoqne persisiii
0>teudens illum ne ad limina quidcm vcrae cogniiinpossibilia tenlans , ul Jesum ad clarforem doctril i o n i s accessisse, ncc vel in vestibulo essc, sed exlra
nam evocet. Nwnquid poietl, iuquil, homo in ventrcm
r c g i a m aberrare, et eum el alium quemvis haec dicenmatrit tuce Uerato inlroire e% tuuci? Animadverlitc,
tem , necdum ad veram appropinquasse noliliam, qui
quando quis propriis cogiialionibus spirilualia permill a l e m de Unigenilo opiniowcm liabcrct : quid ait? 3.
t i l , quomodo ridicula proferat; ac delirare videalur
Amen, amen dico tibi, nisi quit natus fueril desuper,
non quando praeier Dei placiliwn, dicla curiosius
ul ebrius,
potett videre regnum Dc'%; hoc cst, Nisi lu naius fuescrutalur, ncque fidei assensuin prsebel? Audivit ger i s desupcr, el accuralam dngmalum cognilienem acneralionem, nec inlellexit eam spirituateni esse; scd
c o p c r i s , foris aberras, el procul es a regno caelorum.
iu camis vilitalem diclum pcrtraxit, tantumque lam
V e r u m id clare d i c i l ; el nl minus onerosum id subtime dogma ad naluralem rerum seriem deduxit.
q u o d dicebalur essct, non ipsum aperlc alloquilur,
hlco nugas et ridiculas qnxsiiones jam comminisciiur*
sod iudelcrminate dicil, Nhi qui$ natus fuerii; ac sildcirco Paulus dicebat : Animalis homo non percipil
d i c e r e t : Sive l u , s.ivc quivis alius bxc de mc scneaquassutit Spiritus (1. Cor. 2. 14). Verumtamen
t i . i t , i> extra regnum csl. Nisi cnim brcc itla mcnle
stispicalur Savilins legor.dum, NOM animalis cst $ed spir
d U i s s c t , responsio non ad proposilum e^sct lioc si
rituntis, Ego niliil imitanduin censeo.
%
S. JOANNIS CIIUYSOSTOMl AKCIIIEP. C O N S T A N T l i W .
i i3
dedi, non escani. Nondum enim poleraih; sed tie nunc

hic etiam Nicodemus revereiuiam erga Christum serquidem poteslis: adhuc cnhn carnales estis. Cum &H
vat. Neque enim dictum irrisit, sed impossibile essc
puians siluit. Duo naroque dubitationem aflerre pote- inter vos ulus ei contcnlio, nonne carnatet esli$ (\.Cor.
3. 2. 5)? Iti Epislola quoque ad liebraos el alibi
r a n l , generalio talis, et regnum. Nondum cnim regni
ssepe apud Paulum baec dicilur esse pravorum do*
noincn apud Judacos audilum fuerat, neque gcncratio
gmalum causa. Anima enim aflcclibus dedita non polcsl
liujusmodi. Sed interim in priori consistii, quod ejus
quid magnum aut gcnerosttm iuiueri; scd ccu quadam
inentem maxime exagitabat.
lippitudine perlurbata , densissirois lcncbria subjecia
Divina raiiocinio non scrntanda. Pravi moret menlem
est.Expurgemus iiaque nosmetipsos, illumiiieimis
ob$curant. Dmtiarum damna; bona eleemosyna!.
luce cognilionis, ne seroen in spinas jaciamus. Qna>
Itoc cnm sciamus, ne raliocinio divina scrutemur,
nam hsuc&ii spinarum copia ttoslis, eisi nos taceamus.
neque ad naturalem reruro seriem illa referaraus,
Sa?pe namque Chrislum audisiis prxsenlis viiae sollivel naturali necessilali subjictamus; sed pie omnia
ciludiuem, divitiarumquc fallaciam spinaruin nomine
cogilemtis, credentes Scriplura dictis. Nam curiosua
vocanlem; et jure quidem. Qucmadmodum enim illae
indagator nihil lucratur, ac praierquam quod id quod
infructuosx sunt, iia et divhiac; ui ilke langenles se
quaerit non invcniet, exlremas eliam dabil poena?.
lacerant, sic el baec vitia animam: ac quemadmodum
Audis Palrera genuisse : id quod audisii crede; quospinae igne facile absumunlur, et odiosae agricolis
niodo aulem , ne quaeras, neque ideo generaiionem
sunt, iia ct res mundaiue: ac sicut in spinis ferc,
abneges: hoc eDim extremae improbitatis essel. Nam
vipera, scorpii occultanlur, iia el in divitiarum fallaai Nicodemus audita generatione, non illa ineffabili,
sed bac generatione secundum gratiam; quia niliiL cia. Verum immittamiis Spiritus ignem ut ct spiuas
consuinaraus, et feras fugemus, ul purum paremns
magnum de illa cogiiavil, sed bumana lantum et
terrena commentus esi, in dubium et caliginem con- agricohe arvum; dcindc vero spirilualibus ipsum r i jeclus est: qui iremendam iliam generalioncm, quae gemus alveis. Plaolemus olivam fruclifcram, imtisat
mam arborem semperque virentem, iliuminantem,
et raiionem et menlem omnem exsuperat, curiose
scrulanlur ei explorant, quanto supplicio digni fue- iwlrienlem, valeludini aptam. Ilaec omnia in sc babei
eleemosyna, quae quasi sigillum esl ipsam possidentirint? Nihil cnim tanlas parit tcnebras, quanlas bumana ratio, q u terrena semper loquilur, neque su- bus. Hanc arborem ne mors qnidem ipsa arefacii:
sed slal illa semper mcnlem illuminans, nervos animx
pernam illuminationem admiuii. Luleas quippe versat
et terrenas cogiialiones. Idco supcrnis nobis fluenlis fovene, vires integras servans, robustioremque rcddit
animam. Si perpeluo illam babeamus, poteriinus cum
est opns, u l lulo deposito, quidquid in menie purum
tiducia Sponsum vidcre, et in ih dammn intrare; quem
esl sursum fcratur, et cum divinis dogmatibus comnos omnes assequi coniingal graiia c l benigniiale
miscealur. lllnd vero lunc coniingit, cum et animam
Domini nosiri Jesu Cbrisli, qnicum Palri gloria siprobam el rectam vitam cxbibemus. Potest enim,
mulque Spiritui sancio, nunc ei semper, et in saccula
poiest ulique non ex inlempcsliva modo curiosilaie,
sxculorum. Amen.
sed ciiam ex morum praviiate mens noslra obscurari.
Idcirco Paulus Corinlbiis dicebal: Lac vobis potum
Uous babet, illuminatione, pro, luce.
1
HOMILIA X X V .
3. Respondit Je$u$ : Amen dko libi: Nin quis natus
miliora decidente, et Cbrisli dicltim nd lerrcnain gcfucril ex aqua et Spiritu, non potest introire in ncrationem
redcprimenie, ac dicenie impossibile csse
gnum Dei.
senem denuo nasci, Cbrisius generationis illius roodum clarius explicat, qui difficile quidcm inlelligcrei . Pueruli quotidie magislros adeuntes, docirinam
lur ab co, qui animali tnodo intcrrogassel, posseUpie
accipiunl el recitani, et numquam boc agendi fincm
lamcn ab bac abjccta cogilationc iitierrogantem crifaciunt, imo D o n n u m q u a m noclibus dies adjiciunt
gere. Quid enim dicil? Amen dico tibi, nisi qui$ natus
Idque pro fluxis rebus facere a vobis cogunlur. Nos
fuerit ex aqua el Spirilu , non pote$i intrare in regnum
auiem DOO a vobis, qui in perfectiore aelale eslis, hoc
Dei; id esf: Tu quidem hoc impossibile esse dicis :
requirimus, quod vos a filiis veslris exigilis. Ncque ogo vero admodum possibilc dico; ul eliam necessaenim quotidie, sed bis tantum I hebdomada (), idque
rium sit, el sine illu ncmo salvus esse possit. Nccesper brevem diei paiiem, ut laborem levemus, vos saria enim, nobis admodum facilia fecit Deus. Nam
concioni adesse et aiiendcre bortamur. Ideo paulatim
terrena quidcm gencralio, sccuiidum camcm ex
obis Scripiurarum dicla decerpimus , u l ea facilius
pulvcre cst: qtiaproplcr a ca^leslibus illa inlercludtcapcre, ei in meniis vestrae rcceptaculis deponere
l u r : quid cnim babel icrra cnm carlo commune? Illa
valeaiis, atque in memoria reiinere, ut posailis ea
vero cx Spiriln facilc nobis ca*leslcs illos fnrniccs
aliis referre. NUi forlassc quispiam admodum somni- apcril. Audilc qtiolquot nondiim illuminati cstis :
culosus sit ei ignavus pueruloque hebetior. Dictomm
exhorrcscite, gcmilc: Iremcnda qtiippc est comininaitaque seriem arripiamus; Nicoderao nainque in liu- l i n , lcrribilis scnteniia; Non potest, inquil, quinon
notu* cst (X aqua et Sphitu , mtrart in regnum ralo() Chrysostomti* bis in hebdomadc concionabatMr.
f
117
IN JOANNEM H O M l L X X V . . X X I V .
, '
, . ,
, .
,
. \ ,
.
*
, *
, '
,
. \ ,
\ . " * ,
.
. ,
^ ,
, ,
\ ,
* \
\ \
\ ,
; ,
, , \
.
.
, , , \ ;
. ,
\ [142] \
. ,
, ,
. \ ). , .
,
.
, ;

, \
* Quidam . *> Ila Savil. Morel. .

Alii . Uoisius legendum putal *.

*.
, * .
, .
,
, ' . , , . \
,
\ *
.
,
, \
\,
, \ *
\
, \ , \
. ' *
, , xal
,
,
.
, ,
, , ,
. ,
\ .
, '
\ ,
, .
, ^
\ , \ *
, \ > , *
, ,
\, \ . .
Unus babel . Savilius
conjicit . Morel. male
.
Quidam (. Infra ex Savil. el codd.
705, 706, accessit . f Hoc
ticipium el duo sequenlia, , , in roascoliuo usurpal MoniL, neulrum e Savil. et codd. 705,706,
resliluimuf. EJ>IT.
f
11 K E ' .
, \ ,
[1451 -
,
,
,
.
\ ,
'. '

, \
. ;
, \
,
' \
.
, \
,
' . '
*

, \ , \
,
. ,
. * ,
* .

\ /*
,
. \
; , (5

.
' , \
,
, \
, . ,
, \
\, \ ,

.
\ , \
, ,
^.
* *
; ,
Savil.et codd 705, 706 -,
, \
. ... >
* Sic Savil. el alii. Morel. , nralft. Ibidem
%
imilti . tbidem Savil. et alii omiMunl ?

' . & Morel. '':, Savjl. ^ .
:
.... Morcllium soqulmur.

^ Y.ri ? .
Sawl.
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI CONSTANTINOP.
149
150
, .
\ ; ,
. , \, " ^
,
,
\
. * [144]
. \ ,
.
, .
. \
" ,
\ .
\
,
,
,
, \ 4 \
, .
.
\ ,
, '
. ; ;
, ) \
\ , \
\ . \
,
, ,

, )
^ . , . \
, .

, \ \ ,
. \ ,
, \
' .
. , \,
, ;
; )
;
, ;
,
* ,
* \
* \ , ,
,
.
* ,
*

, *
. " \
\ , .
, ,
. \
, .
, ' \ .
, ,
$. ; ,
\ ' , , \
; ' , "6 '
; (
,
), \ , .
; , \ , \ , \

; , , \

, , , \ , \ ;
, \
, \ , \ , \ ;
\ ; \ \
; ;
.
, .
, ;
' . \
,
,
, ;
.
, * ,
[146] . . .
J, ,
\
; ,
. .
. *
, \ \
,
. ;
^ .
" . ,
, , ; ,
, \ \ \ .
\
*, ;
, \ \ *
.
;
'. , $, \ "
[145], , \
, . , .
" Morel. . Ita Savil. et niss. Morel.
*
. ,
, ' . , \
<|/
.
, , Alii mfis. ct Savil. .
Paulo poNl ,
* Savil. .
b Morel
. *> Sic a!ii el Savil. Morcl ; .
t^.avTjr
i?a>il. ?, .
d
U9
f 50
IN JOANNEM 110 IL. X X V . al. X X I V .
rum. Quia morlis indumcntum geslat, nempe maledinecessaria. Ne iiaqne quoniaro illa non vides, ftdcm
ctionis et comtplionis : nondum Dominicum accnpit
neges. Nam nec animam vides, eutamen credis anisymbolum; peregrinus esl el alienus; non habel remam esse, ei diversam a corpore. Veruin Chrisins
gium signum. Niti quis natus fuerit, inquil, ex aqna
non hoc exemplo Nicodemum instituii, sed alio. Hoc
et Sphitu, non poiest introire in regnum cctlorum.
enim , nempe anima, cum incorporeum sit, ideo noit
Yerum Nicodemus ncque sic intellexit. Niliil enim
111 niedium adduxit, quia illeadhuc rudior erat. Aliud
delerius, quam bumanis ratioeiniis spirhualia per- ergo exemplum ponit, quod cum corporum crassilitmiltere. Hoc impedivit, quominus ille sublime quiddine communionem quidem nullam babeal, neque in
piara el magntim cogitaret. Ideo nos fideles vocamur,
incorporeom ascendil naturam ; id est veniorum imul liomanarum ralionum imbecilliiale conlempla, ad
petum. primum ab aqua orditur, quao icnuior est
fidei sublimitalem aacendamus, ei bonorum no&tro- quam lerra, crassior quam venius. Quemadroodum
ram snmmam bujusmodi doclrinoe commiliamus:
cnim a principio elementum lerra subjccia esl, tolum
quod si fccissei Nicodemus, res non illi impossibili* aulem opiiicis fuit: sic el nunc aqua elementnm subvisa fuissct. Quid ergo Chrislus? U l illum abducat ab jicilur : lotum aulem est ex Spirilus graiia : et lunc
hac cogitatione humi repente, el oslendal se non de quidem Factut est homo tit animam tivenlem (Gen 2.
bac generalione loqui, a i l : iVtat quis natus fuerit ex7 ); nunc vero in Spiritum viviAcaiUcm. Mullum auaqua et Spiriiu, non potesi introire in regnum caelorum.
lem esi inler ntrumque discrimen : anima enim Yilam
Sic autem Ioqmitus est, ul pcr hanc conimitialioocm
altcri non dal; Spirilus vero non per sc lanium vivii,
ipsum ad fldcni pertxalicret, suadcrelquo ipsi ne rem
sed et aliis viiara pnebei. Sic moriuos suscitarunl
esse impossibilem exisiimarct, alque iUiim a carnalis
aposloli. E l olim quidcm post crealionem bomo dcgeneraiionis cogitatione abstraberet. De alia, inquit,
inum formaiur; nunc vero contra ante novain creaiioloqnor generatione, Nicodeme; cur scrmonem ad
ncm novus lioroo creaiur. Nam bic prior generatur,
lerram delrahis? cur nature necessitaii rom illam
deinde mundus transformalur. E l ut a principio tosubjicis? Hic parlus vulgari illo supcrior est, ncc quid
ium formavil, sic el nunc totum ipsum creai. E l lunc
coinmune nobiscum babct. Ha?c quoque generalio
quidem ait: Faciamut ei adjntohum (Ibid. v. 1 8 ) ;
vocalur, sed nomine tanlum comniunis, re diffcrt.
bic vero nibil simile. Nain qui Spiritus gratiam acccAbscede a vulgari more : alium induco partum in
pit, quo aliero cgebil adjulore ? qui in corpore Cbrimundum : alio modo gigni homines volo : novum
sli consistit, qua deinde egcbit ope ? Tunc ad imagiprocreatioiiis moduiD aflero. Forniavi ex lerra et
nem Dei fecil bominem, nunc ipsi Deo conjunxil :
aqiia; non ulile figmenlum f u i i , sed vas deierius falunc jussii illum imperare piscibus el besliis nuiic
ctnm esi. Non ullra ex terra et aqua eflormare
supra caolos primilias noslras assumpsit: lunc paradivolo, sed ex aqua el Spiritu. Quod si quis inlerrosum babitandum dedit, nunc caelura nobis aperuit :
get, quomodo ex aqua? interrogabo et ego illum,
tunc formatus homo esl die sexla, quia compleiidum
Quomodo ex terra ? quomodo lulum varias in pnrles
crat sacculum ; nunc prima die et ab inilio, el cum
disiributuni esl? quomodo unius speciei erat illud
luce. Ex quibus omnibus liquel, ea quai perficiebanlur
quod subjeclum esl? Terra lantum erat; quae aulem
ad aliam meliorem viiam perlinere, el ad stalum numex illa focla sunl, diversoc sunl speciei. Unde ossa,
quam lerminandum. Priroa ilaque formatio Adie lcrncrvi, arteris, venx? unde membranac, vasa organica,
rena est, et poslhanc ex Ada3 lalere, mulieris, et past
carlilagines, tunica% bepar, splen, cor? undc pellis,
illam ex semine, Abelis. Altamen nullam cxplorare
sanguis, piiuila, bilis? unde tot operationcs ? nnde
possumus, nec sermone describere, etsi illa crassiora
varii colores? b;tc eniin 11011 ex terra vel lulo profisint. Quomodo ergo spirilualis per baplismum genecisciinlur. Quomodo lerra accepto semine germinat,
ralionis qux longe sublimior est, ralioncm dare pocaro aulem hxc accepla corrumpil? quomodo lerra
lcrimus ? quo pacto slupendi partus raiio a nobis exjacla semina nulril, caro aulcm ab illis nulrtlur,
pctalur ? nain et angeli buic generationi adfuere. At
illa nulrit? Exempli causa, lerra aqunm excipiens,
vcro modum explicare mirabilis illius per baplismum
vimim fecit; caro sa?pe vinum accipiens, in aquam
generationis, nemo potueril. Adfuerunt i l l i , nihil
convertit. Unde ergo liquet ba?c cx lerra csse , cum
efficienles, scd ca quae fiebanl soluin videnlcs. Patcr,
lcrra conlrariam exhibeat operaiionem , m dixi? Id
Filius eiSpiritus sanctus omnia operatur (a). Oblemraliucinio assequi nequco; sola fide accipio. Si ergo
peremus ergo Dei scnlenliai, quai est ipso visu ccrlior.
illa qux quoiidic finnt et tangunlur, flde opus babcnt:
Nam
visus scrpe fallilur : illa falli nequit.Obtempcriimulio magis illa admodum arcana et spiritualia. Quemmiis ilai[ue ipsi. Nam quai illa q32 non crant proadmodum eniin lerra inanimata, immola, Deo sic
dnxil, de eorum nalura loquens fidem nierciur. Quid
Tolciile viriulein accepii, ul tam mirabilia ex illa
igilurilladicil? Id quod erficitur essc gencralioneui.
prodirenl : ila ex Spiritu c l aqua simul hrcc mirabilia
t
iH ralionem superanlia omnia facile paranlur.
Morcl. sic eiTcrt hunc locum

Crassiora siut. Quod
si de illis dmerere sil imposiihilc, quomodo ergo de spirt2. Quomodo Nicodemum imtitueril Cliristus. Discrituali qcneratione,qu(e his esl mnllo subunuor, dmerere non
eril
iwpossibiliiis ? (juomodo eiiam non supervacmienm
men inter prhmm Iwminis crealionem et secundam
qux
nobis ralioHcm poslubire ?
fit per Spirilum tanctum. Vita atia mullo melior exspecta() Ad iru sup| osita singulari verbo ulilur, ut nolat
Savihus, quo scilicct uniias subslantia3 dcclaratur.
tur. Daptisuti sublimilas. Cur aqita ad Uluminatiouem
J5I
S. JOANNIS-CUUYSOSIOMI ABCHIEP. CONSTANTINOP.

m
diimcntum quoque illi vermium opera , buic angelo*
Qtiod si tibi quispiani dixerit, Quomodo ? ex Cbrislt
rum Dominus : civilas huic cadum, illi lerra. Cum
sentcniia os ejus obslrue, q u magna claraque esl
ergo niliil comroune babeamus, in quo, qnarso, comdcniousiratio. Si quis vero interrogaveril, cur aqua
municabimus? Sed eodem partu, ex eadem vulva
assiimaiur; vicissim fnterrogemus et nos, cur lerra
prodimus? Yerum neque hoc sufiirit ad ggiuinam
ab inilio ad bominis formationem producta s i l . Nam
cognationem. Studcamus igimr, ut euperuae civilatis
quod sinc terra possel bomiuem formare, nemitii
cives simus. Quousquc in exsilio manemus, cum
non conspicuum cst. Nc itaque curiosius inquiras.
oporleret
veierem repetere palriam ? Neque enini de
Quod enim necessaria sit aqua binc ediscas: cum alire nullius prelii periculum est. Sed si accidat, quod
quamlo Spiriius ante aquam descendisset, non hic
Dcus avertal, inexspcctata roorie non iniiiatoa liinc
etelit apostolus, sed ut ostendal banc necessariam
abripi,
etiam si mille bonis instructi simus, nihil
nec SMpcrfluam esse, vide quid dicat: Numquid aquam
aliud
nos
excipiet, q u a m gcbenna el vermis venenaquis prohibere potest, ut non baplizentur /li, qui Sjnntus, ignis inexstinguibilis, vincula insolubilia. Yerum
titm sanctum acceperunt ticut el nos (Act. 10.47) ? Quid
absit nt quispiam auditorum supplicium illud cxpecrgo opus esl aqua ? itoc jam dicam ui occullum myriatur. Quod vilabimus, si sacris mystcriis dignali,
sleriuin vobis aperiam. Sunt quidem hac dc re arcani
aurum, argentum ei lapidcs preiiosos pro fundaquidam alii sermones; interim auten vobis ex muliis
mento ponamus. Sic enim potcrimus illo abeunies.
u n u m dicam. Quis ille esl? Divina celebranlur in hoc
diviles apparere, quando non bic pecunias reliqucsyrabolo : scpullura, nioritficaiio, resurrectio, v i l a ,
rimus, sed ad lulos illos ibesauros Iransmiserimus
t b:ec siniiil fliiiH omnia. In aqua cnim lamquam in
per manus pauperum ; quando Cbristo mututim desepulcro caput immergenlibus nobis, velus borao sederimus. Multa del>emus illic, non pccunias, sod
pclilur ac demergiinr totns : deinde nobis einergenpeccala. Muluo igiiur illi pecunias demus, u l impclibus, novus exsurgiu (Jt enim nobis facile est imiromus rcmissionem peocaiorum. Ipse enim est qut
inergi el postea emergere : sic Deo facile cst velcrem
judicai. Ne despiciamus illum bic csurientem, ut et
sepelire bominem, et novum inducere. Ter boc ,
ipse nos ibi PMlriat. Hic induamus i p s u m , ul non
ul discas virlutem Patris c l F i l i i et Spirilus sancii
relinqual nos uudos patrocinio suo. Si hic illi potum
baoc omnia implere. Quod autcm bacc non per condedcrimus,
non dicemus cum divile : Milte Laxarum,
jeolnram dicta sint, audi Paulum : Consepulti tumus
cum illo per baptimum in mortem (Colost. 2. 1 2 ) ; ut
ac vitingat extremum digili sid in aqua, ut refrtgert*
linguam notiram adusiam (Luc. 16. 24). Si liic cum
rursum, Vetus homo noster simul crucifixusest [Rom.
domi accipiamus, illic multas nobis parabit mansio6. 6 ) ; c l iternm, Complantaii facti sumus similitudim
ncs. Si invisamus eum in carcere dclentum, ipse
moriii ejus {Ibid.v* 5). Non modo autem baptisina crux
diciiur, sed crux quoquc baplisma. Baptismo quo ego quoque nos a vinculis liberabit. Si illum hospiiem
exceperimus, despiciel nos, qui pcregrini et bobaptixor, vos baptizubimini (Marc. 1 0 . 3 9 ) ; ac rursurn,
spites
Btiplhmo habeo baplizari, quem vos netcitis ( Luc.
12. sumus in regno c lorum, sed supernse civitatis consortes reddet. Si infirmum illum invisamus,
50). Quemadmodum enim nos facile baplizamur el
cito nos ille libcrabil ab infirmilalibus nostris. Ut
eniergimus, sic et ille mortuus cum voiuit, resurrexit;
ergo qui magna pro parvis donis accipiamns, aalimo longe facilius, eiiamsi trkluo per myslerlum et
lem illa exigua dcmus, ut maxima mercemur. Dum
oeconomiam manserit.
adluic
3. Baptizatos ul digne baptismo agant, nondum
balempus est, seminemus, ul nietamus. Cum
bicms advcnerit, cum mare non ulira navigaptixatos Ki quam primum baptizentur horlatur.enim
Catebile
erit,
lunc non penes nos erit negoiiari. Sed
chumenifidehbusextranei sunt. Bapthmwn usque ad
quando erit biems? Cum adveneril dies ille mamortem dilferenlet redarguuniur. Commendatur eleetnosyna. Talibus ergo dignali mysteriis, vitam gnus et conspicuus. Tunc enim non boc mare magnum et spatiosum navigabirous : mari namque
lanlo dono dignam exhibeamus, optimmn inst.it.utum.
pncsens vita similis est. Nuuc serendi tcmpus est,
Qui vcro nondum bis dignali estis, omnia facile ui
lunc inetendi el lucrandi. Si quis sementis tempore
iis dignemini, u( unum corpus cfGciamur, ul simus
scmina non jecerit, si lempore messis serai <
fraires. Quantdiu enim slc separamur, eisi pater
liler, sane ridiculus cril. Si serendi sit lempus,
jpiis fuerit, etsi filius, elsi fraler, quivis landem
jam
colligendum, sed screndum est. Dispergamus
fucril, nondum vere cognalus est, cunn a superna
igilur ut colligamus; ne jam colligere satagamus
lognaiione sit abstracius. Qu.e euim uliliias ex lutei
ne messem perdamus. Nam hoc tempus, ut d i x i ,
generis conjunclionc, cum spiritualiier non sumus
ad serendum evocat, ti ad crogandum, non ad colconjuncli ? qnod hicrum terrene afAnilalis, cum in
ligendum et recondendum. Ne ilaque opportuniialem
cvUs sumus exlranei? Exiraneus quippe esl cateamiltamus, sed uberiim semen jaciamus, nec rei
chumenus fideli. Neqtie eaim idem ipsum capul bafamiliari ullo modo parcamus, ul eam cura niagno
bet, non eumdem palrcm, eanidem civilalem,
recipiamus
foenore, gralia et beuignilale Domini nonon escam, non indumenlum, non mensam.scd omstri Jesu Chri&li, quicum Palri gloria, uuaque Spirinia segregala. Eleniin buic otnnia in tcrra, illi omtui sanclo, in s;rcula sacculorum. Amen.
tiia iri cslo : huic Cbrietus rex est, illi peccalum c l
9
diabulus : buic Cbrisliis dclicia*, illi corruplio. lu-
151
IN JOANNEM HOMIL. X X V . al. XXIV-
. " \
& , .
,
", ' \ \
,
, ,
&6 ;
; \
, * . \ \ ^
,
. ;
, , \ \ ,
\ . ,
, ,
, , ,
* ,
. "
,
, \
. , ,
\
. \ ,

\ , O
\ ,

. ,
\ . ,
, \, \ ,
,
.
\ \ , , \ $, ! \
.
*. ,
, .
01 ,
, ,
. " ,
, , [147],
,
.
,
; ,
;
.
, ,
, , , ,
, . \
,
, \
, \ . \ ,
,
, . "
, ,
b
Savil. . . . Morel.
. 1 Savil. ,
* , . Morelliuni sequimur.
' Haec relaliva, et , nunc ad , nunc ad
, referunlur, contra rigldam legem lingiue.
Vernro id fortasse librariorum incuriae adsiribatur. Mox
pro Savil. et codd. 705, 706 . Infra ex iisdcm
irticuli aulc , ; el accesserimt. EDIT.
15*
; , \
; '
.
. \
;
\ .
* , ,
, ',
, *, \ , \ , \ .

,
, \ \
\ .
,
, ;

.
, , * .

. , \
. ,
" .
,
, ,
/. , .
, \
. ,
,
. ,
\
. \
, [148].
. , , . " ,
, .
; "
, \ .

.
, \ .
, ,
\ . \
, ,
*. , * ,
. , ,
\ , \ \ ,
\ .
,
, \ * ,
,

, ' \ ,
, ; . .
Sic 1. S a . i l . . S a i l . .
f Savil. et codd. 70.), 706 Mox cod.
705 pro -. 6 Quidam
.'. ovxo;.
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMl ARCHIEP. CONSTANTINOP.

, *

,
.
'.
* , \
, * .
,
; , \
\ . ,
, \
,
,
, .
; " *
, .
, , \ .
, \
^ ,
\
, \ .
*
. ,
, , \ \ \ )*
, \ .
[149] , . " ,
*
\ . / -
0 ,
, . \ \
,
, \
. <*
. , * ;, '
.
,
, (
)
. ; "
..
,
^
, \ ,
.
, ,
*

,
.
, \ . \
, , \ ,
.
.
; *
, .
, ,
; , \
. \ *
, .
,
; *
* , , . ,
.
!
,
, ;
, . *$
;
. ,
,
. ,
\, ,
. " *
, . * ,
\ . \ , ; ; \
, *
. ,
[150] ;
\ .
. *
,
;
; ,
,
, \ .
, , ,
.
. , ,
, \ \
.
,

, .
\ , ,
,
, * ,
\ (
* ), *
\ ,
, . ,
,
, . ,
" ,
,
\ ' .
\ \ ,
* . , " ,
, \
, \ \ *
) , \
.
Morel. . Savil. . h Codd. 705,

706 . . . .
alii . * Sic Morel. el quidam alii.
Savil. . d Sic uniis rodnx reclo : el sic
lcgendum suepicabatur SaviJius. Edhi ?.
1 . f Savil . Quidam
habenl , ... ,
, . * AUus ^. 1 Savil.&v , suspicatur vero legcndnm
. -
'. ,
, ,
.
.
rel beno.
1 Mercl. *. .;.
IN JOANNEM IIOMIL. X X V I . al. X X V .
153
HOMILIA X X V I .
vult spiral. Quoinodo ergo, dixerit forle qtiispiam,
6 Quod naiuiH est ex came caro est; el quod natum
Doniini, caro uaia est?Non a Spirilu tautum, s*d
est ex Spmlu, tpiritus est.
eliam acarne; quod Paulus bis vorbis signiiicat :
1. Magnis nos myslcriis dignalus est uuigcnilus
Fuclum ex muliere, factum *ub lcge (Gat. 4. 4) SpiriFi.ius L>.i; magnis, ei quibus digni non eramtis,
tus enim illam sic formavit, non cx uibilu : nani quid
sed q u decebat illum dare. Nam si merila nostra
opiis fuisset vulva? sed ex virginea carne : quomodo
quis repuiut, non solum dono eramus indigui, sed
autem, non possum explicare. lllud porro faciuni esi,
supplicio et uliioni obnoxii. Sed id non respiciens
ne quis alienum a naiura noslra partum illum exisliille non modo nos a supplicio liberavit, eed vilam
marel. Nam si re sic gesla, sunt taiucn quidam qui
largitusest priori longe clariorem; in alium nosmuntalcra non credunt geoeralionem; nisi virginnlis cardum iuduxil, aliam condidit creaturam : Si qua enbn
nis parliceps fuissct, quo non prorupissent impietnin Chritto nova creatura (2. Cor. 5.17), inquil. Quae
tis ? Quod natum etl ex Sptrilu, tpiritut est. Viden'
nova crealura? Audi fpsimi: Nisiqnis nalus fuerit ex
Spirilus dignilaleni? Nam Dei opus ille efficii. Supra
mfua et Spiritu, non poterit intrarein regnum Dei.
Pa- Ex Deo nati tunl; hic rero dixil ipsos a Spidicebat,
radisus nobis concreditus fnil , ncque digni fuimus
ritu gigni : Quod natum est ex Spirilu sphilut ett; id
qui illic versareraur, ct in ca?Ium nos extulit. In prioest, Qui nalus est ex Spiritu, spirilualis esi. Gcneruribus fidclesnon fueramus, el majora lanien iradidit:
tionem quippe bic non secundum subslanliam dicit,
non potuimus ab uno abstincre ligno, et supernas sed secundum bonorcm el graiiam. Si ergo filius sic
prncbuil delicias : in paradtso non perscveravimus,
nalus est, quid amplius babcbil quam cxleri bomict cxlos nobis aperuil. Jure dixii Paulus : allitvdo ncs, qui ita nali sunl? quomodo Unigenitus csi?
diviiiarum sapientict et scientice Dei (Rom. 11. 3 3Nam
) ! el ego ex Deo naius sum, sed non cx ejus sub
Non ullra maler, non ullra parlus, non somni, non
stantia. Si ergo neque ipse ex cjus subslantia, in
concubiius et amplcxns : sursum tandem n a t u r a noquo diffcrt a uobis? Sic quoque Spiritu minor investrae lcxitur opificium exSpiriiu elaqua. Aquaaulem
nietur. Nam bujusmodi gencralio iil cx Spirmis graassumpta est, partus gcnito facia. Quod esi malrix
lia. Num ergo ul Filius maneal, Spirilus auxilio opus
cinbryoni, boc est aqua Udeli: in aqua entm fingilur
habel? Lcquid bxc a Judaica doctrina dilTenint? Cum
ei forraalur. Primum dicebatur: Producant aquce re-dixisset ergo Cbristus, Qui natus esl ex Spirilu, spiprile animce mveniis (Cen. 1. 20); ex quo auiem Jordaritus esl; quod lurbalum illum adbuc cerneret, ad
nis fluenla ingressus esi Dominus, non amplins rcscnsibile excmplum progredilur. 7. Ne nnreris, i n '
piilia animarum Yiventium, sed aniinas rationales quit, quia dixi tibi, Oportet nos nasci denuo. 8. SpiriSpiritum sanclum fcrentes aqua prodticit. Ac quod
tus ubi vult spiraL Gum dicit, Ne mireris, ejus animi
de sole dictum e s l , Tamquam tpon$ut procedensperlurbalioncm
de
significat, et ad subiiliorem corpotkalamo suo (Ptat. 18. 6 ) ; id de fidclibtis jam dici rum ralioncm dcducit. Nam a carnalibus ipstun abpossit, qui spiendidiores quam sol emiUunt radios.
duxeral bis verbis, Quod natum eit ex Spirilu, spirUu$
Sed qood in Tulva forraalur, lempore opus babet;
e$l. Quia vero non inlclligebat ille quid boc esftct,
in aqoa vero non sic, sed uno lemporis moniento
rursus illum ad aliain transferl imaginem , neque ad
fiunt orania. Ubi enim fluxa vila ex corporea corrucorporum crassiludinem adducens, ncque de incorplione principium habet, moras Irabilid quod parilur poreis onmino loqueus (iieque enim poierat id ille
(Calis quippe esi corporum nalura : tempore illa per- inlelligere); scd rocdiuni aliquid corporeum inicr et
rcciioiiem acquirunt): spirilualia vero non sic. Sed
incorporeum invenil, venti ueinpe impctum; indequid ? principio perfecia sunt. Verum quia Nicode- que illum instiluii. De veulo namque d i c i l : Vocem
mus bsec frequenler audiens lurbabaluT, vide qno - ejus audis; $ed netcis unde veniat, aut quo vadai. Cum
roodo ipsi mysierii arcanuro aperi.it, et clarum rcddicit, Ubi vult $p'iral non significal venlum arbilrio
dat id quod obscurum anlea erat, cum a i l : Qnod na- suoferri; sed naluralem cjus impeium el vim siue
tnm e$t ex carne, caro est; et quod natum est ex Spiritu,
inipedimenlo lalam. Solel enim Scriptura eiiam de
spiritus est. Ipsum abducil a rebus omnibus sub seninanimalis i u loqui, nl cum dicit : Vunilati creatura
sum cadenlibus, neque sinit corporeis oculis mystc- tubjecta e$t non volens (Rom. 8. 20). Illud igiiur, Ubi
vull $piral non posse illum reiiiicri signiiicat, et
ria scrutari. de carne, in<juit, disserimns, sed
ubique diffundi, nemineinque illum impcdirc, quoinide spiriiu, Nicodeme. Iiiterim eum ad superna
nus bucillucferatur; sed magna vi cffuudi, iicinine
transmitlit. Nihil ergo sensile quaras : nam Spirilws
impelum coercere valente.
bis oculis non percipitur : nequc putcs quod carnem
Spiritus parial.
2. Et vocem ejus audis; siropiluin nempe etsonum :
Christi earo quomodo nata. Explicatio illius, Quod
sed nescis unde veniat, aul quo vadat. Sie est omnu qui
naluni esl ex spirilu, spirilus ct, et illius, Spirilus ubi nalui est ex Spirilu. llxc conclusio est. Si luijus
v e n l i . inquii, quem sensu, nempe auditu ct tactu
Quidam Godices liabcnl : rosscssione tcrrw exci*
pcicipis, impcluni cxplicare non potcs, nec viam
dbms.
%
155
S. JOANNIS ClinYSOSTOMI
HCIIIEP. COXSTANTINOP.
m
rjus uosti; cur divini Spiiims operaiionem curiose
aliunde rursum dicto fidem b a e n s , ct illius * imbeexploras, qui venli vim non inielligis, etsi sonum aucillitati se aiiemperans.
dias? lliud enim , Ubi vull spirat, de Paracleli pote3. Quid vero significai illud, 11. Quod tcimu* loslale dictum est, ei sic explicandum : Si ventum nemo quimur, el quod vidinm tcstamur? Quia cura tisus
cobibet, scd quo vull ille fertur, mullo magis Spirilus
plus quam alii sensus nobis fidem faciat, et cum
operalionem nec naturx legesquxlibct, nec corporeae
persuadere voluinue, ila loquamur , Non auditu pergeneraliotiis termini, nec quxvis alia hujusmodi pocepimus, sed ipsis oculis vidimus. Idco Chrislna
terunl cohibere. Quod auleni de venio dicatur illud, Vo- mano more ipsum alloquitur, bincque diclis ildem
ccmejut andVi,inde perspicuum est.Neque cnim inGdeli, facit. Quodque res ita sit, quod niliil aliud deciarare
qui non nossci operationem Spirilus dixisset, Vocem velit, nequc visum se.nsibilem inlelligat, hinc palam
ejusaudis. Quemadmodum igilur vcnlusnon apparct, esl. Poslquam enira dixerat, Quod naium est ex carne,
eliamsi sonum emiltal: sic nec spirilualis generatio
caro etl; et quod natum ett ex Spiritu, spirilus est;
oculis corporeis perspicitur. Alqui venlus esi corpus,
subjunxil, Quod tcimut loquimur, el quod vidwtus telicei lentitssimum : nam quod sensui subjicitur, corstumur. Hoc aulem nondum factum fuerat. Cur crgo
pus esl. Si ergo non aegre fers quod corpus non videas,
dicit, Quod vidimus ? Annen manifestum est ipeum
neque ideo ipsum esse diffiteris; cur de spiritu auloqui de accurata cognilione, quae non errare possil ?
diens turbaris, et lol raliones exigis, cum tamen id
Et teslimonium noilrum nemo accipit. Illud ergo, Quod
circa corpus non agas ? Quid ergo Nicodemus? Adhuc scimus, vel de se et de Patre dicit, vel de se ipso
in Judaica vililaie manet, cum tam manifestum exem- solnm. Illud vero, Nemo accipil, non acgre fcrentis
plum acceperil. Cui adbuc cum dubio diccnli, 9. Quonunc cst, sed rem gesum narrantis. Non e n i m d i x i l :
modo potsunt lutcfieritvehemenliusdicil Chiislus, 10.
Quid vobis insensibilius s i t , qui ea quac a nobis i u
Tu et magister in hrael, et hctc ignoras ? Vide quomodo
accurate annuntianlur non admiltitis ? scd rebus et
nusquam cum de malilia, sed de slolidilaie potius
verbis nullam non mansueiudinem exbibens, nibil
ac simplicilatc accusat. Ecquid babel commune dixe- Ua loquitur; sed miii sennone quod fulurum erai
ril quispiam, bscc generalio cuin Judaicis rebus? Sed
pnedicit, nos binc quoque ad summam insiiiuens
quid, qujeso, non commune ? Elenim prinii hominis
mansueludincm, ut cum quosdam alloquiinur , nee
fonnalio, uecnon mulieris ex latere eductae, iiem
ipsis suademus, ne id indigne fcranius. Nam qui insteriles, et ea qux per aquas pciTecla sunt, in fonte dignatur, nibil perficere solet, sed magis a fide bavidolicel, unde Elisieus ferrum eduxit; ea quae in
beada averlit. Ideo oporlel ab ira absunere : illud
tnari Rubro, quod trajcccrunt Judxi; ea quae in pivero quod dicimus Ode dignum reddere, abslinendo,
scina, qtiam angelus agilabat, ei quxad Neeman Synon ab ira m o d o , sed eiiam a clamore. Maleria enim
rtirn specianl, qui in Jordano mundatu9 est: hicc
irae clamor. Impediamus ighur equum, ul dejiciamus
inquarn omnia generalionem c l purgaiionem fuluram,
equilcm ; ine pennas ca^damus, ne malum accrescai.
quasi in figura pranunliabanl; necnon propbelaruin
Aculus enim morbus est ira , qui possil animas n o
dicta buuc nascendi nioduro subindicabant, exempli
siras decipere. ldeo illi aditus undique inlercludencausa: Annuntiabitur Domino generatio vtnlura,
duset est. Nam absurdum esset feras mansuefacerc
annuntiabunl justitiam eju$ populo qui nascetur,
quem
posse,
menlcm vero nosiram efferalam despicere.
fech Dominus (Psal. 21. 34); el illud, RenovabilurIgnis
ut vchemens esl ira , qui omnia absumil: nam et
aquilce juventus tua (Ptal. 102. 5); item, IUuminare
corpus corrumpit et animam Iabefacl i t , alque injuJerusaiem : ecce Rex tuus venit (/. 60. 1): et, Beati
cunduni visuque turpem h o m i n e m reddil. Cerie st
quorum remhsm tuiU iniquilales (Psal. 31. 1). Isaac
iralus seipsum iulucri posset, non altera indigercl
quoque figura erat hujns gcnerationis. Dic enim ,
admouiiione. Nibil enitn iusuavius irato vullu. EbrieNicodeme, quomodo naius ille est? au lege naiurae?
las qtittdam ira est, imo ebrietale delerior, et daeNequa(|iiam : ergo quidam medius intcr hanc ei illam
mone miserabilior. Verum si curemus ne in clamogeneralioiiem modus eral, illa cnim ex concubilu est,
rem erumpanius, opliinam pbilosopbiuB viam inveniobic vero ex sanguinibus naltis cst. Ego vero demus. Ideo Paulus non iram m o d o , s^d eliam clamoroonstralxj, non banc modo generationem, aed et i l rem vilare j u b e l : Omnis ira el clamor lollatur vobit
lam ex Virgine, bisce modis prxnunlialam fuisse.
(Ephe$. 4. 31). Oblempercraus* ergo buic omnis pbiQtiia euim nemo facile credilurus erat virginem palosopbix magislro: el cum conira servos nostros i r n rcre, slerilcs primuni, deinde non modo sleriles, sed
scimur, pcccaia noslra cogilemus, et eorum nos maueliam anus pepcrerunl: quamvis longe mirabilius sit,
sueludinis pudeal. Cum eaiin lu conviciis oneras, ille
tx cosia mulierem fieri; vertim quia illud aniiquissi- \erosilens convicia lolerat; lu le turpilcr gcris, ille
imim e r a l alius pariendi novus modus sequutus e s l ,
pbilosnpbalur : id proadmonilione habeas. Eisi naranctnpe sterilium, qui virgiualis parlus fidem anleque s c r v u s , bomo tamen est, aniina p r a d i i u s i i n m o r ccssii. Ihrc ergo Nicodcmo in memoriam revocans
tali, iisdemqne a communi Domino bonoratus donis.
dicebal : Tu es niagister in Itrael, et hmc ignorat ?Quod si pr nobis i majoribus el spiritualibus, h u
Quod uimus loquimur, et quod vidimu$ lettamur, et
Morel. babet, iltorwn, pro, ti/iwi.
taiimonium no$trum nemo accipil. Hacc subjunxil, et
L I I U S babei : ideo paulns.... clamorem wpprewt. ObAlii icgunt, tantum, pro, potUu.
temptremm, eic, onii^sii- imerposttia.
1
IN JOUN.VEM IIOMIL. X X V I . al. X X V .
155
156
. , \, ,
, ,

\ , - . , \
, , \
, <* .
, ;
*. "0 , ,
, " , \
t , ;
*
. " ,
\ > ,
\ , ' , , [12]
* - ,
,
\
, , - .. " \ . , \
, . , ,
, \ - . ,

, . " , \,
, * , , , - , , .
, , [151] . , 0
, . ; \
, , \ ;
, \ . , *0 ,
;, \ , \ \ ,
; ; " * , , , \ ( , . Q \ - . * '
, , ! '
*; ; \
, , ,
,
', ; " - , \ , '
,
\ . \
, \ , ; . , \ , ,
, ; "
. , , \ , \ .
, , ,
,
, , \ . "
, ) . , ,

* \
, .
, * , , \
. \
. .
,
, - .
,
* - \ \ , \
- , \ \
- \
. .
,
. ,
. , ; ;
. , . , \ . ' , * , ; , .
. \
, \
,
. . *
,
\
, ,
, . , .
* * " :,
,
, \ , ,
\ , , \ . \
. - \, * ^ [155] \ , ,
& Morcl. . Ibidem qnidam . .
; , ,
9
. Quidam ' " .
Savil. , ". h .
I co*id. 705, 706 3 -.
Savil.
* Sav. ot Mor.
suspicanlur . E l veresic melius quadraret s e r h s .

Sed sine codd. auciorilale nihil muiamus. * Unus xpau htv.y.z. omissis iuterposilis
IS7
S. JOANNIS CIIHYSOSTOMI ARCIHEP. CONSTANTLNOP.
,
. 1 \ , '
'
,
,
, ,
; Morel. .
a
158
, , \
,
,
, ,
, *
, \
, * \
, \ , \
. .
'.
, ,
, ,
, ;
; '
,
, \ ,
, ,
; " .
\ *0 , \ , \ - , ' '
\ .
. ; "
, ,
,
\ \ " \
,
6ta ,
,
,
.
, ,
\ , \ ,
. \ , ;
,
, \
. ,
, ,
* , .
, \ *
\
')
* . *
. . '
, ,
\ * ,
. \ ,
\ * > \
;
. \ \, \ , \
, \
. '
, \ , tv
^ \ .
, , \ * , * ,
\ , ' .
' , . \
- ; - , ,
. \
.
, , , , ,
, ;
" - . \
\ , ,
* .
\ .
\ \ " ,

\ , , \ ,
, [154] , . "
; ,
, ;
. " , ,
, [155] . ; \ , ,
, \ , \ ,
; , . \ , \ , ', . "
.
, , \
'. , ( ,
, '
,
; ,

, , , '
,
\ .
, \
, ,
\ , <
.
,
. "
* Morel. , Savil. . l b . Morel.
. Paulo posl quidam . Kr. Are- , \
tlrniB hunc locum sic verlil, uon ficile Itumilem euditorem
, \
ad atta erignnt, ac si tegertt,
e Morcl. , , . f Morel. .
.
Alii * .
Alii '
8 Morel. .
Savfl. ^ ; .
. Mvrcl. .
c
157
IN JOANNEM IIOMIL XXVII. al. X X V I .
manae cujnsdam el vilis prxrogaiiva? gralia couvicia
loqui sludeamus, u l buiuiles corde cflecii, aniroabus
nosiris requiem inveuiamus cl prxsciilem ci futuram ;
noslra ita mansuete ferat: qua venia, ei qua deienquam ulinatn omnes assequnmur, gratia ei beuignisione digni erimus, qui divino metu non possumus,
taie Domini noslri Jesu Cliristi quicum Pairi gloria
iino nolumus , ut ille noslro, philosophari ? Haec itaunaque Spirilui sanclo, nunc ct semper , ct in e.Tcula
que oinnia nobiscum repuianles , ac peccaia noslra
sxculorum. Amen.
natuneque consortium cogitanles, mansuele ubique
f
XXVII.
1*2. St terrena dixi vobis , et non creditis, quomodo,qnispiam,
ai
Cur hxc dicla sunl, si audilorcs non credixeroOobis caleslia, credetU? 13. Nemo ascendiidiiuri erani ? Quia etsi illi non crcdituri erant, at
in ccelum, t*i qui de caio detcendit, Filius hominii,
crediiuri cerle futuri homines, ei hinc uiilitatem pcrqui est in ccclo.
oepiuri. Vebemeniius ergo in illum invebens, osien1. ChrUtus auditorum imbeallitali te attemperabat,
dil demum , se non modo illa nosse sed eliam alia
quomodo et qua mente. Unigeniti generatio non ratione
longe plura et majora ; quod per sequeniia ostcndii
inquirenda. Versus quos explical inler se cohcerert
et : Nemo in ccelum ascendit, nisi qui de ccelo aedicens
quadrare demomtrai Chrysostomus. Quod sxpe
icendil, Filiu* hominis, qui est in caslo. E l quaenam ,
d i x i , boc et nunc dicara, nec finem dicendi faciam.
inquies, hsec consequenlia ? Maxima cerie, et admoQuid boc esl ? Loquuturus Jesus de sublimibus, audum cum supradictis consonans. Quia enim ille dixediiorum saepe imbecillitati sesc attemperat, neque
r a l : Scimut quia Deo venisti magiiter, boc ipsum
magnitudine sua dignis ulitur verbis , sed demissioille corrigit, ac si dicat: Ne putes me ita magislruin
ribus. Nam sublimc magnumque dictum semel proesse ut multi propbeUe , qui de lerra eraut. Ex ca.lo
latum, illarti possct dignitaiem declarare, quantum
namque venio. Propbclarum quippe nullus eo ascenscilicel audire nos possumus : bumiliora vero , quac
dit ; ego illic babito. Viden* quomodo illud eliam
audilorum menteui atlingere possunt, nisi frequenler
quod admodum sublime videtur esse , ejus mngniludicereniur, sublimia cum essent, humi repenlem
dinc indignissimum sit ? Non lanlum enim in caelo
audilorem non alligissenl. Ideo longe plura bumilia
esl, sed etiam ubiquc, el omnia implel. Veruni adbuc
dixit, quam sublimia. Sed ne boc aliud damnum impro auditoris iinbccillitale loquiiur, ut paulaiim illum
portaret, cl bunii discipulum relineret, inferiora illa
crigat. Filiura aulcm bominis hic non carnem voca dicit , nisi causam illa diccndi aiTerat: quod bic
vit, scd a miiiori substantia se lolum , ul ila dicam,
eiiam fecit. Cum enim dixissel de baplismate, c l
nominavil. Solel enim saepe a diviniiale, sxpe ab
de illa quae in lerra flt secundum graliam generabumanilaic , se tolum vocare. 14. Et sicut Moset
lione, volens de generalione illa sua arcana ct
exaltavil serpentem in deserto , Ua exgltari oportel F i incflabili loqui, inlermillil lamen el qua de causa
lium hominit. Hoc nirsum vidclur a superioribus alieinternailtat ipse dcclarat. Quyenam illa causa csl?
num ; sed cum illis maxiine consentit. Cum dixissct
Audilorum crassilies el imbecillitas, quam mox subcnim maximum pcr baplisma collalom bominibus
indicavit bis verbi*-: St tcrrena dixi vobi$, et non cre- csse bcneficium , addit hujus causam , ncque illam
ditis, quomodo, it dixero vobis calestia, credeiis?
minorem , scilicel per crucem. Quemadmodum et
Ilaque ubi modcslum quid el hurailc dicil, id auditoPaulus Corinlbios alloquens, bxc simul jungit benerum imbecillilaii adscribendum est. Terreslria vero
Gcia his verbis: Numquid Paulus crucifixus est pro
bic quidam putant vcnlum significare, ac si diceret:
vobis? aut in nomine Pauti baptizati estis (Cor. 1. 15) ?
Si cxempluin ex terrcnis dedi, ncc tamen obtempeHicccnimduo maxime ineflabilein ejus amorem osrasiis, qnomodo polerilis sublimiora discere? Si
tendunt ; quod pro inimicis passus s i l , el quod pro
porro bic baptisma lerrenum appellel, ne mireris.
inimieis moi tuus , per baplisnium inlegram peccatoAut enim illud ila vocal quod in terris conferatur:
rum vcniam largilus sit.
aut ita vocat, ipsum comparando cum tremenda illa
2. Gur aulem non clare dixit sc crucifigendum
sua generationc. Nam clsi boec generatio caelcslis sit,
cssc, scd ad velcrem figuram audilores rcmisil? P r i si lamen comparctur cum illa ex Patris subsiantia
mum ut discercnl velerum cum novis cognationem,
generalioue, lcrrcna dici polcst. Ac jure dixit,
scircnlquc bxc illis aliena non esse ; deinde ut inNon inlelligilis, sed , Non crediiis. Si quis enim ea tclligas, ipsum non mvilum ad morlem venissc; ad
crcdere et admiilere nolil, quac menle percipi posbtfc autcm ut disceres , nullum ipsi ab illa re daHitit, is jiire stultitiie accuselur; si quis vero illa
ninum iniponari, c l binc raullis ipsum saluleiu parerc.
adinillat, qucc nonnicnle, sed inle percipiuntur, is non
Ne quis enim diceret, E l quomodo ficri polcst, ul
jajDBlultiliac, sed increduliialiscausa arguilur. U l ergo
qui in crucifixum credunt, salulem consequanlur ,
illum abducat, ne raiiociniis dictum perciperequserat,
cum et ipse a mortc correpius fueril ? ad vclcreiu
vcbemenlius in illum invcbilur, dc incredulitalc accunos hisioriam ducil. Nam si imagincm aBneain sersan*. Si vero noslram illam gcncrationem fide admilpcniis rcspicienies h\dx\ , mortem vitabant; mullo
lere oporleal, quo non digni sunl supplicio, qui Unigemli gencralioncm ratione inquinnu? Sed fortc dixcrit
âvil., ut discas.
9
PATROL. C I R . 1 J X .
10
i;;n
S. JOANNIS CHRYSOSTOÎI ARCIIIEP. CONSTANTINOP.
niagis ii qui in crucifixum crcdunt, pr-rsfantiorc

vnm, non angeluin, non arcbangclum ait. Aiqui nemo
fruenlur bencficio. Non enim propter crucifixi imbeunquam vel circa filium tanium studium adbibuit,
(illilaiem , ncque quod Judan superiores fuerint, i(a
qnantum Deus circa ingratos servos. Passionem Uafaclum est : scd quia Deus dilexil mundum, idco aniquenon omnino aperle, sed obscure pra?dicil; emomalum ejus lemplum crucifigitur. 15. UlomnUqui
lumenlum autem ex passione fuiurum clare d i c i t :
credii in Utum non pereat, $ed habeat vilam celernam.
Vl omnis qui credit in eum , non pereal, sed habeat viViden' crucis causnm , et salulem inde parlam ? vitam vternam. Quia dixerat ipsum exallaium i r i , et
den' figurse cum verilaie consonantiam ? Illic morlem
mortem subindicavcrat, ne verba islliocc moerorem
efTugerc Juda?i, sed lemporaneam ; bic acternam parerent auditori , ct de ipso buiuaiiiim quidpiam
delcs. Illic susponsus serpcns serpentum morsus cususpicaretur, putarelque inortom ipsi fincm exsisrabat: hic crucifixus Jcsus a spirituali dracone inflilendi fuluram csse, vide quo pacio id aticmpcret,
clas plagas curabal. Illic qui oculis corporeis videbat, cuni ilicit datiun cssc Dei Filium, vila3 causam , imo
curabalur; hic qtii mentis oculis videi, pcccala omnia
vitae aMcrna?. Is vero qui per morlem suam viiam
dcpouit. Ulic 33s pendebal ad modum serpenlis liguaiiis dalurus c r a l , in morle non diu mansurus erat.
Nam si ii qui in cruciflxum crcdunl, non percimt,
ratum; hic corpus Dominicum a Spiritu formatum.
multo minus peribit ille crucifixus. Qui enim perniIllic seipens mordebal, el serjens curabal; hic mors
ciem ab aliis aufcrt, mul;o magis ipse a pernicu*
perdidit, el mors servavit. Sed qui inlerimebal serliber erit: qui aliis vilam impertit, niulto magis sibi
pcns, venemim habebat ; qni vero servabal, veneno
inipertiel. Yiden' ubique opus esse iidc ? Nam crtivacutis erat. Idipsum jam videreest. Nam mors quae
cem viia3 fontem esse dicit. Id raliocinium non facile
inlerimebal, pcccatum habebat, utvenenum serpens:
admiltat : cujus rei lestes nunc sunt genliles , qui id
Pomini aulein mors ab omni peccalo imnrrunis erat,
aencus serpcns a vencno vacuus. Peccaium enim , videnles cum risu cxcipiunl: fides vero qua? raliociult
imbecillit.ilcm supcrat, boc facilc admillit ct relinel.
inquit, non fecit, nec inventus est dolus in ore ejus
(I. Pel. 2. 22). Hoc ergo esl quodsignificavil Paulus : Unde aulem lantoperc Deus mundum dilexit ? Non
aliunde, quam cx sol.i benignhate sua.
Exspolians principatus et polestates, iraduxll confidenter, palam Iriumpham illos in scmetipso (Colo&s.
3. beneficii$ Clirislo in liominet collatis, eleemotynam et caritatem commendat , eosque redarguil qui
2. 15). Qucmadmndum enim athlcla strenuus, cum
pauperibut ueyleclis luxui seitiunt.hi pudorem ergo
sublimem acluni adversnrium proslernit, clariorem
verlamur ob tautain carilalem : erubescamus de bcrcferl victoriam : sic cl Chrislus loto spcclanle orbe,
nignitalis excessu. Ipse eniin ui nos servarel , ne
atlvcrsarias poteslates dejecil; etcis qui in soliludinc
unigenilo quidem Filio suo pepercit; nos pecuniis
vulncrati fucranl curaiis , ab omnibus fcris ipsos io
parcimus in iiosjram pernicicm. lpse iinigeniliim
cntce suspensus libcravil. Verum non dixil, Suspendi
oportel, scd, Exallari. Quod enim diclu tolerabilius Filium pro nobis dedii; nos ne argentum quidein in
ejusgraliam despicimus, imo nec in nosiram utiliesse videbatur in audienlis graiiam , hoc proxirr.e ad
lalem. E l quanam hxc venia digna stint ? Si liomifiguram (a) acccdcns posuit.
ncm videamus pericnla el morlcm pro nobis subire ,
Dei amor erga homines quaniut $il ex incarnaipsum omnibus anleponiinus, et iu inliniis amicis
tione el passione probalur. Quare morle $ua subindiannumeramus,
noslra omnia ipsi iradinius, et ea
cata , $talim $e auctorem vitce prwdixeril Chrislus.
ipsius esse inagis quam nosira dicimus; neque sic

16. Sic enim Deus dilexit mundum , ul Filium suum
putamus dignam rcpendere vicem. Erga Cbristum
umgenilum daret, ul owmi, qui credit in ip$um, non
vero
pereal, ted habeat vilam wternam. Hoc est: Ne mireris neqtie hunc grali animi modum scrvamos. Ille
animam pro nobis posuit, el propler nos pretiosum
quod ego exaliandus sim, ut vos salutem conscquasanguinem effudit, nos, inquam , qni nec boni nec
mini. Nam boc ila Palri visum esl ; et sic ille vos
graii eramus ; nos vcro ne in nosiram quidem utilidilexil, ul pro servis Filium daret, et pro ingralis servjs. Atqui ueque pro amico quispiam id agal: Vix enim tatcm pecimias effundimus ; sed eum qui pro nobis
pro jutlo qui$ morialur {Rom .*>. 7). Scd ille longioremortuus e s i , el nudum et peregrinum despicimus.
Ecquis nos a fuluro suppiicio eximet ? Nani si non
tisus sermone est, quia fidelibus verba faciebat: bic
Deus nos, sed nos ipsi puniremus, annon conlra nos
aulom brevius Cbrislus, quia Nicodemuni alloquebacalculum ferremus ? Annon nos ipsos ad gebeimae
ttir ; scd cum majore empbasi: qua? in singuiis dictis
obscrvatur. His enim verbis, Sic dilexil, et, Detis ignem condemnaremus, quod eum , qui aniinam pro
mundum , ingens amor signiflcalur, Miiltum quippe, nobis posuit, fame labescentem con(empserimu8 ?
imo. immensum erat discrimen. Nam immortalis c t . Et quid pecunias memorot Si enim millc habereraus
animas, annon illas omnes pro illo poncre oportuii?
siue principio, magniiudo iniinila , ex lerra ct ciuere
Eliamsi ne sic quoque quid beneQcio umlo dignum
formaios, innumcris onusios peccaiis, qui sempcr se
oflendebant, ingratos; boe, inquarn, dilexit. Et q\ix. fccissemus. Nam qui prior beneficium ponil, manifestum prx se ferl bonilatis indicium : qui aulcra bepngiea gcquunliir pcriudc velicmeulia s u n l ; addit
neficio
afiicitur quidquid Undem dederil, dcbilum
enim : Ut Filium tunm unigemlum darel; serrcddil, non graliam tiiit; maximc vero cum ille prior
(fl)Nonnisiflgiirate dicitnr Christus cxallari, cum in cruce
bcncficus inimicis dona confert , ei is qui rcpcndit,
Hjspcndiiur.
t
ISO
IN JOANNEM 1 . X X Y H . al. X X V I .
160
; \ .
, "
* ,

, . '
*
\ ,
, \
.
. , ,
* ,
, * ' ,
, * "
. "
, .
, ,
. , , \
. $ ,
,
;
, \
; *
,
, *
, ,
.
,
; ,
* - , \ .
,
,
.
,
,
*
\ ?.
,
, . " ,
* ,
* ,
.
. * , *
; ,
, . \
^ * \ ,
\ " *
* ,
,
, , .
\ \ .
, , ,

;
. * ,
, .
*

, $
\ . ,
[157] . *
- * ' *
(, * \
\ ' .
, , \
, \
, '
. \ ;
,

\ \ . *
, , \
, , ', . "
, \
,
,
[156] , .
\
,
.
,
* '
,
.
. " ,
, . \ * ,
* \ , ;
' , \
, , \
. \
.
; ,
, [ ,
' , *
\ ]
; ^
.
' J ,
, *
; \
; , ; ,
, .
;
. ,
.
,
\ ,
,
,
.
, ,
* . ,
, \
, , \
,
, ,
\ ,
,
\ . '
, . \
f Legobat.ur . Scripsimus ' ex Savil. et codd.
EDIT. 6 Alii . Paiilo post Savil. in lextu
Quidam
b Savil. , minus recte :
f
nam apud Cbrysoslomum sitbjunclivum semper requtrit.

Morel. . .
d Quse
uncinis inchisa siint, Savilio debenliir c l codd. 705, 706.
EDIT.
Quidam .
c
.
livis
. ' Morel. . . ^ J <
rnl. ; . k Savil. c l cod 706, ' :
: VJ. *... /.
h
161
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTAiNTINOP.
' , ;
\
, ,
, \ \ ;
\ ^,
*
' .
, \ ,
.
'
,
, \
\ \ ;,
. ' ,
' \ ; ,
; "
; \ ; ,
. " ,
, .
\ . \
\, ,
, . [158]
*
.
, \ ,
, .
, * , *
,
,
. \
;
, *
. *' , ,
. * ,
, *
: \
, * \ * \ ,
, .
*.
' Quidaro .
'.
;
,
, aXV . .
/ \ , \
'. ^
\ - ; , .
,
, ,
, \ ,
.
\
* ,
, \
, .
. ' , .

,
, , .
, . .
\ , \, ; , *
, \
; " * \ , *
, \ \
, , *
,
, , * .
* , \
. " , .
, \ \ ;, "
. ,
, ,
, .
\ ,
, , . :
. \ ; " . ; "
^ \ , \ - , \

, \ , \ , \
^ ;

, , \
,
, \
* ;, \
|159] \ .
* ,
, \,
, .
;
,
.
, \,
, .
, ; ,
. \ , .
,
, ,
- - ,

; " , ,

,
, J
Aliqul . b 11i ...

Kc.t ... ^; .
Morel. >
. I Savil. . ' .
. .
IN JOANNEM HOMIL. XXVIII. al. XXVII.

benefaciori suo dona rctribuit, quibas eiiam donis
ipse quoque fruilur. Verum bis non niovemur, usque
.deo ingraii, ui servis, mulis, equis operimenta aurca
circumponamus; Dominuin vero noslrum, nudum erraolem , ostiaiim mendicanlem , in compiiis sianlem
el roanus exlendentem despiciamus, imo saepe torvis
inlueamur oculis : eliamsi propter nos bisce malis se
subjiciat. Libenier enim esurit, ut lu nulriaris; nudus
circumit, ut tibi incorrupiionis veslem conferat.
Nibil tamen vos erogalis : sed vesiimenla vcstra alia
a lineis roduntur, alia , in arca recondita, superfluae
curae possidenlibus s u n l : dum is qui et hccc et alia
omnia largilus est, nudus obambulal. Verum hxc
oon in arca recondilis, sed his magnifice induimini f
Quid, quaso , binc vobis plus accedit ? U l forcnsium
turba vos suspicial ? Ecquid hoc ? Non enim his i n duturo admiranlur, sed cum qui egenis largitur. Iiaque si vclis admiralioni esse , alios indue, el sic
mille plausibus excipieris. Tuuc le Deus cum bomiuibus laudabit. Conlra vero si secus agas , nemo te
16*
laudabil, sed omnes tibi iiividebunl, duin videbunt

corpns ornaium, animara vero ncgleclam. Hujusmodi
ornatuin mereirices seclanlur , quse saipe majori ct
opulentiori cullu gaudenl; ornatus aulem animai
penes virtulis sludiosos (antum babelur. Hoec frequenler dico, nec firtem diccndi faciam, non paupercs tanlom curans , quantum animas vesiras. Illis
cnim etsi non a nobis, aliundc lamcn quxdani orit
cousolalio ; si n u l l a adsit, et fame pereanl non
magnum hoc damnum ipsis. Quid nocuitLazaro pau
perias et fames? Sed vos nihil a gchenua eripiei,
nisi pauperum ope juvemini. Sed eadcm ipsa diccmus qua3 dives ille perpetuo tradilus i g n i , omnii
consolalionis expcrii. Verum absit, ut quis i l l a unquam vcrba audiat; faxit Deus ul omnes in sirni
Abrabae recipianlur , gralia el benignilate Dojnini
noslri Jesu Cbrisli, per quem el cum quo Palri gloria, nnaque sanclo Spiritui, in saecula srcculorum.
Amen.
9
HOMILIA X X V l l L
xerit, et grauce Spiritus conlumeiiam feceril (ttebr. ( 0
17. Non enim rnisit Deus Filinm tuum tit mundum,
28.
uijudicet mundum, sed ut salvum faciat mundum. 29)? Ergo majori ille digrtus erit supplicio
Chrhti clementia* Duo Christi advenlut. Veruin1. Mulii ex segnioribus, ad peccata mulliplicanda
lamen
buic poenitenliae porlas aperuit, ac mulios abcl negligenliam augendani divina abulenles clemenIuendi
peccaia modos subminislravil, si ille voluerit.
lia, i(a loquunlur : Nulla est gehenna, nullum suppliC o g i t P S velim qnanta sini bxc clementiac argumcnta,
ciuni, oinnia Dcus peccala remitlit. Quorum os sic
quod per gratiam remiserit, el quod posl gratiam
obUruil sapiens quidam : Ne dicas, Mxteralio ejus
peccatorcm supplicii dignum non punial, sed emen
magna, mulliludini* peccatorum meorum miserebitur :
dationis spalium concedal. Proplcrea ail Cltrislus
quia misericordia ei ira apttd ipsum, el super pecculoNicodemo : Pion misit Deus Filium suum in mundum,
resardebit furor ejus ( Eccli. 5. G ) ; el rursum , Ut
ut judicet mundum , sed ut talvet nmndum. Duo enim
mulla misericordia eju$ et mulla redargntio ejus (Eccli.
sunt Chrisli adventus; qui jam fuit, el qui futurus
16.13). E l ubi, inquies, benignilas ejus, si sccundum
est: sed non iisdem de causis ambo; sed prior fuit,
peccalorum noslrorum merila accepturi sumus ? Quod
non ut facinora nostra exaininel, sed ul dimitlal;
accunduin merita accepluri simus, audi propbelain
secundus crit, non ut dimiltai, sed ut examinet. Idco
ct Paulum dicentem; illumquidem, Tu reddes unicuidc priore quidem dicit: Non veni ul judicem mundum,
que secundum opera tua (Psal. 61. 13); hunc ;:utem,
sed ut salvem mnndum; de secundo autem, Cum vcneQui reddel unicuique secundum opus suum (Rom. 2.6).
ril Filius in gloria Patri$ sui, staluel ovf$ quidem
Quod auiem iiibilomiiius magna sit Dci clemenlia,
dexlrit, hcedos autem sinistris (Malth. 25. 31. 33). Ei
vel binc palam esl, quod cum in vilas duas noslra
abibunl alii quidem in vitam , alii in supplicium sempiDcus diviseril, aliam ceriaminum, aliam coronarum,
(ernum (Ibid. v. 46). Alqui prior cliam adventus jumuHwnbac in rc quoque bcnignilalem cxbibucrit.
dicii crat secundum jusliliae ralionem. Quare?Quia
Quomodo? Quia postquam innumera pcccata admisianie advenlum ejus lex erat naluralis, prophot.T,
mus, nec cessavimus a juvenlule ad exlreniam usque
rursunique lex scripla, doclrina, inille promissioin s,
seneclulem sccleribus auimatn noslram inquinarc,
sig<ia, supplicia, el alia mulla, qux posscnl CIHCMnullas eorum poenas repetat, sed per lavacnim regedare; quorum raiio omnino cxigenda e r a l , sed quia
rierationis veniam concedat, imo jusliliam ct saiicticlemens est, non examen , sed vcniam exbibet. Si
ficalionem elargialur. Quid ergo, inquics, si quis a
enitn pcrquisilioncm fccissct, oinncs plane de mcdio
priina aslate myslcriis dignatus, posl ba?c in mille
sublati fuissent : Omnes enim peccaverunl, inquil, ei
|ieccata incidat ? Hic ccrle majori obnoxius esi supegenl gtoria Dei ( Rom. 3. 23). Vides summam cleplicio. Eormndcm enim pcccaiorum non pares submeiitiam ? 18. Qui credil in Filivm, uon judicatur: qui
imus poenas, scd longe graviores, si postquam iniliati
autem non credit, jam jndicatus est. Atqui si lunc
$mmis, in scelcra ruimus. Id significal Paulus bi*
vcuil ul judicarel mtindum, quomodo qui non credit,
verbis : Irritam faciens quis legem Mo$is sine ulla
j:unwijudicalus cst, si nondum adcsl judicii tcmpus?
seratione duobus vel tribus tcsiibu$ moritur : Ycl
qnanlo
boc dicit, quia ipsa incredulitas sine poeniteniia
mnqis pntatis dcteriora mereri supplicia qui Fiitum Dei
conculcavcrit, et sanguincm teslamenti potlutum du-M o r c l . h a b e l , Ergo severius puniciur qui posi gratium
t
urs
164
S. JOANNIS CIIUYSOSTuMl AltCHIEP. CuNSTANriNOP.
lunt.
Nullus
paganus
vera
virlute
pradilu*.
Philotophi
supplicium c s l ; nani cxira lucctn csse pcr se magiuun
gentiles inanis gloriaecausavirlutem exercebant. Certe
est supplicium : vel fulura prremintiat. Qucmadino ad judieandum vel ad inquircndum venil; sed tit
ilum enim lioniicida, licct senienlia judicis daiunatus
veniani
e l remissionem peccalorum daret, ei salulero
sil, ipsa rei nalura jatn datimalus est : sic et inper
fidem
largiretur. Cur ergo fugerunt ? Nam si jucrcdulus. Quanduquidem Adam qua die de liguo codicalurus in (ribunali sedisset, aliqtiem excusationis
medit, morluus c s l : illa quippe senleiitia cral : Quacolorem
babuissent. Qui enim malorum silti conscius
cumque die comederiiis de ligno , moriemini ( en.
2.
est,
judiccm
fugerc solet: veniam autem conceden17). Alqui vivebat. Quomodo igittir monuus erat? Ex
(em
peccaiores
omnes adeunl. Si crgo condonaturus
scnleulia, ci cx ipsa rei uaiura. Nam qui se supplieio
venit, bos niaxime accurrere par eral, qui nmllortim
obnoxium reddidil, sub supplicio est; eliamsi non
sibi conscii eranl peccalorum : quod eCiam mulli fercipsa, sed ex senieuiia. Nc quis enini audiens, Non
cerunt.
Nam et publicani et pcccalores venicntes,
veni ut judicem mundum, se pulel impune posse peccum Jesu accumbebanl. Quid ergo sibi vull illud? De
care, bincque negligenlior evadal, hanc quoque tollit
ignaviam, diccns, Jam judicalus etl. Quia enim judi- illis loquifur qui in ncquilia omnino pernianere dccreverunt. lpse namque ideo venit, ut priora pcccaia
cium fulurum nonduni venerat, supplicii limorem addimitterel, ei ad futura cavenda confirmarel. Qnia
inovel, el punitioiiem jaro ostendit : id quod mullac
vero quidam sunl ila molles et dissoluli ad vinnlra
csl benignitalis , non iuodo Filium dare , sed etiam
sustiiiendos labores, ul ad extremom osque halilum
snpplicii lempus diflcrre , ul possint peccanles et fticreduli peccaia sua abluere. Qui credit in Filium, non velint iu peccalis pcrsislere, et numqtiam ab illis absjudicatur. Qui credit, non qui curiose inquiril; qui cedere, illos bic incessere videlur. Quia cnini Chricrcdit, non qtii niullum scrutatur. Quid ergo, si iin- stianisinus cum rccla doclrina probaro vilam expelif,
pura ejus vita sii, ei gesta non bona? Hos iilique non ad nos veuire formidant, inquit quia noluut viiani
reclam exbibere. Nam eum qui in gentilium errore
vcre iideles csse Paulus ait: Confitenlur se nosse Deum,
vitam ducil nemo reprehenderit: qui enitn tales colit
factis autem negant (Tit. 1. 10). Caelerum bic decladeos, feslos dies perinde lurpes e l ridiculos , aiquo
r a l , ipsos non bac dc re judicari; sed ob facinora
dii ipsi sunt, celebrat, ac digna dogmaiibus exbibci
graviori uhione puuiendos essc : iiifidclilalis vero
opera; qui vero Deum colunt, si segniier vivant, a
ratisa, eo quod crediderinl, non puniri.
nemine non reprebcndunlur et accusanlur : tautaj
2. Yiden' quomodo cum a len ibilibus orsus esset,
admirationi eliam apud inimicos suos esi verilas.
in eadem rursus dcsinat ? lnilio qtiippe dicebat: iVtsi
quis natus fueril ex aqua et Spirilu, non intrabit Yide
in r ergo quani accuralc loquatur. Non cnim dicil,
qui
gnnm Dei; bic vero rursum, Qui non credit in Filiwn, prava opcratur, non veuit ad lucem; sed, Qui in
jam jndicalus esl; id e s l , Ne pules moras peccatis inatis perseveral; id est, Qui vull semper in peccali
(MBno volutari, non vult se legibus meis subjicere;
obuoxium juvare, nUi resipueril. Nam qui non credised
extra manens libere fornicalur, caueraque omnia
d e r i i , niliil differei ab cis qui jam judicati sunt el
probibiia
cxsequilur. Huc cnim se confercns , quasi
puuitmtur. 19. Hoc est autcm judkiuui, quia lux venit
furquam
in luce, stalim manifestus redditur. Ideoque iiut/i immdum, et dilexerutit homines magis tenebras
lucem; boc est, Idco puuiunlnr, quia lcnebras relin- perium fugit meum. Gerte maltos genlilium diccntcs
andimas, se ideo non posse ad fidem nostram acceqiieic c l ad lucem accurrere noluerunt. llis verbis
dere,
quod non possent ab cbrielale, fornicaiione,
omuem ab illis auferl excusalionem. Nani si rationes
cxlerisque hujusmodi viliis abslinerc. Quid ergo? in
el poenas expctiturus venissem , inquil, dicere posquies : annon sunt Cbrisliani non melioris frugis,
sctil : ldeo resiluimus. Scd veni ut illos a tcnebris
annon et gentiles pbilosopbice vivcntes? Cbrisiianos
cripcrern , el luci admovcrem. Quis ergo misereatur
ejus, qui a lenebris ad luccm venire recusal ? Cum csse qui mala perpelrent, ego quoque novi: num autem gentiles sint qui probani ducanl vilam, id nou
cnim nulla dc re nos incusare possinl, inquit, sed
perinde
notum mibi. Ne mihi illos olîcias qui ex namille beneficiis siut affecli, a nobis resiliunt. Hac de
tura
sua
modesii ornatique sunt: boc cnim virtus non
rc quoque illos alibi accusans dicebat, Odio habuerunt
esl; scd illos afferas, qui affectibus vebcmenler i r a nu gratis; ei rursum, Si non venissem et loqnutus fuitbunlur, el lamen philosopbanlur. At cerle non possis.
$em eis, peccalum non haberent (Joan. 15. 25. 24).
Nam
si regni promissio, gebenna: commbiatio, ct alia
Qui euim expers lucis in tenebris sedet, forlasse vehujusmodi
vix homines in viriulis excrcitio relincnt:
iiiain impetret; qui vero posi lucis advenlum in U?nelonge difficilius illam exercebuni qui nibil eorum crebris reeidet, perversx el pervicacis voluntaiis argudunl. Quod si quidam virluiera simulenl, id gloriae
inenlum praa se fert. Deinde quia id quod dictum
causa
faciunl; qui aulem vana? gloriu: causa virliileui
luerat multis incredibile videbalur (nemo enim tencexercent,
ubi latere poterunl, non a pravis cupidilabras luci praluleril), causani ponit cur sic affecli csscnL Quxnani bxc est ? Erant enim, inquit, eorum tibus abslinebunl. Yerum ne contcntiosi videamur,
couccdamus
apud gcniiles esse quosdam qui rccie
mala opera. 20. Omnis autem qui male (ucit, odil
/uvivanl
:
nibil
c i i i m boc diclis nosiris officit. Nam
cem, el non venit ad lucem. ut non arguanlur opera
1
ejns.
More!., fngcrmtt ig*tnr ad pemiewn mmn.
Pravi moret maxiine homine$ Ourinianismo uver1
>3
04
/N JOANNEM HOMIL. . al. XXVII.
, \ * ). ,
.
,
, ,
. ;
, [160]
, .
\ . ^
,
*> , .
*
, ,
^. *
. . ;
, ,
. - *
,
. \ \
\, , . "
, .
,
;
, , \ .
, \ , , " . -^, ,
.
, \ ,

, .
, ,
, , \ , .
oOat ,
.
\ , ,
, * ,
* ,
\, ,
. ,
.
;
.
, \ ; , .
, , <* '
* , ,
,
*
,
. "
.
.
'. ,
,
; ,
\ , , \
,
,
-
, *
, ,
> , \
,
. * ,
- ,
, .
. .
.
,
,
,
,
, ,
. ,
. ;
, *, \ ,
.
;
.
, * "
, ,
, .
, .
Val
, .
[162] * '
; . '
, , ,
. , \
. / ,
, J, ,
*
, .
.
, , *
* ' , ,
, * .
. * (;
, ), [161]
* .
* . ;
, , , .
.
, ,
f
Quidam . h Alirjui 6
Morcl. . Mor. . .
\ , .
e
Morol. . Morrl.
'; * -..
MurH. ; ;.
i S.oil Vt cod. 70*> :>:. j Sau). ,
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI AKCHIEI. CONSTANTINOP.
165
irc
\ " \
, ,
. , , ;
; ;
, .
."
, ,
,
\

\ , \

\ ,

,
. , ,
\ .
, ,
, \
; .

. ' , ,
' ". ** .
* ,
, ,

. .
,
; ,
, ,
;"
. ,
,
. *
[165]

,
. ^
,
,
.
, .
,
,
, ,
,
,
.
,
( , ,
,
),
, ' ,
' , *
.
' , *
.
, . *
>

.
.
^
. ,
. $ , *
^ . , ,
, ,
; ,
*
. ,
,
. .

,
, ,
.
, , , ,
.
' , *
, ,
; ,
. F,
,

. , ,
.

[164] .
, * '
, , ;
'. *.
Savil. el codl. 705, 706, ... ... .

b Savil. . Savil. in marg.
et raox , d .
Mort'1 ; . f Quidani .
8 , / , desnnl iu quibu*dam.
Murel. . Savil. .
1 '.

, * ,
.
'. ,
' , , /..
,
^.

, ,
; ,
, : '-
,
, ,
,
,
,
, ' .

/
,
. ,
. *> itv
* Savil. * * . . ^,/'- Mvr?l.
IOJ
IN JO.YNNEftl HOMIL. x x i x . ai. x x v m .

m
velavit; sed mentcni cjus excilavit, ui melu nielum
e\cluoVret, cuni dixit cum qui non credcret, judiligendum.
} 3. Vide ctiam quo paclo aliunde quoque illis om- cari c l non credere a prava concupisccnlia proficisci. Quia enim bominum gloriam magni faciebat,
oem excusalionis modum nuferal, cum dicit, lucem in
el pluris quam supplicium (Multi enim, inquit ex
mundum venisse. N u m , inquit, illam quxsierunl ?
?iium laborarunt ul assequereniur? Kpsa lux ad illos principibus crediderunt in eum, scd propter Judnos
non confitebantur (Joan. 5. 4 4 ) , binc illutn perslrinvcnil ncque sic lanien acciirrcrunl. Quia vero obg i l , ostendilque, non posse eum qui in se non cretcndere possunt, Cbrisiianos csse quosdam qui male
vivant, respondebiinus, bic non agi dc iis qui Cbri- deret, alia de causa non credere, quam quod v i u
impurus esset. Et in sequenlibus ait: Ego tum Inx;
sliani nali sunt, quique a majoribus piam acccpore
bic aulcm ait, Venil lux in inundum (Joan. 8. 12).
religionem; elsi spe illi ex prava vila a vera dcctriIn principio enim obscurius, deindc clariua loquebana decussi fueriut. Vertim non de iis puto nuiic scrlur. AUamen bonio ille mtihiludinis fama dotincbamonem baberi, scd de iis genlilium vel Judaeorum ,
lur; quapropter non eaqua par cratulebatur liberlaie.
qoi dcberenl ad rectam converli fidcm. Ostendit enim
Vana gloria fugienda; virtuti* fructum tollit.
neniinem corum qui in errore degttnt, velle ad fidem
Fugiamus ergo inancm gloriam; boc enim vitioacccdere, nisi prius rectae viise normam sibi prsescrirum omniuin veheroentissimum est. Hinc avaritia
pscril; ncminemque in iucredulilale maiisurum nii
etamor pecuuiaruin oriunlur, hinc odia , bclla, liies.
prius decreveril iu pravilale pcrsislere. Nc mibi d i Nam qui pltira concupiscil, nusquam consisiere poxcris ca^luiu illum csse, ncc furari: non enim in his
lerit. Nulla autem alia dc cauaa caclera amat, qu.im
laiituiu consistit virlus. Qux cnim ulilitas, si lucc
quod vanam gloriam amct. Gur enira , quacso, euuuquidom observet, sed vanac glorix sil cupidus, vel
cborum agmen, gregem servorum, cur tanluiii faamicorum graiia in crrore maucal? Hoceniro non csl
slum nitilii exbibenl? Non alia causa, iiisi ut mulio
recle viverc. Nam gloria? servus non iiiimis pcccat,
babcant inopportunaj magnificenliac lesles. Si lianc
qitain furnicalor ; imo longe plura ct graviora admilcrgo rescindamus, cum capiie cliam membra neqiiitiui
tii. Yeruni indica mibi quemdam apud gcntiles ab oinlollemus, nibiltpic pruhibcbil , quofiiiiiiis terrani
nibus viliis peccalisqne liberum. Numquam possis.
Nam qui maxime apud illos clarucrunt, qui ei pecu- qnasi Ciidum incolamus. Ncque enini ad neqtiiiiam
lanlum quos capit impcllit, sed ei virluli se subdole
nias e! gulae delicias contenipserunt, ut a i u n t , i i
admiscel; et ciim a virlule nos deculere non potesl,
maximc omtiitim glorioe scrvicrunt; quod sane orain ipsa illa virtute mngnum delrimcnium imporlal,
iiium esl causa malorum. Sicel Judani in nequiiia persiilerunl. Quare illos argurns dicebal: Quomodo po- duin labores lolerare cogil, et laborum fruclu prival.
qui ad vanain gloriam respicit, aive jcjiiniuiu ,
testis credcre, qui gloriam ab hominibus accipUit Nam
(Joan.
sive oralionem, sive eleemosynam exerceat, onuicin
5.44)? E l c u r Naibanaeli, cui veritalem prxdicabal,
amiltit mcrcedcm. Quo damno quid miserabilius fnede bis loquuius non esl, nec longiori est usus ser~
rit? quando nempe qtiis se frusira maceral, ridicu-*
mone? Quia is non cum illo studio venerai. Hicenini
lusque evadit, el a superna gloria excidit. Neque eniiu
islud sibi faciendum constilueral, et quod alii quieli,
poiest qui ulramque desiderai, ulranique consequi.
hic audiendac doctrinae tempus adbibuil. llle vero
Possumus tamen ulramque consequi, si ulrainalio suadente accessit : nec tamen illum preleriit;
que gloriam concupiscamus, scd cxleslem lanium ;
ipsum eniin sic alloquilur: Amodo videbitis ccelos aperqui vero ulramque ainal, non ulramque adipisci potot, et angeios Dei ascendentes ei descendenles (Joun.
lest. Quainobrein si vclimus gloriam adipiaci, ftigia1. 51). Huic autem nibil borum dixit; sed de incarmus bumanam gloriain , el cam qux a solo Dco est
nalione el de vita anerna ipsum alloquiiur, diverso
debidcremus; ei sic ulraque poiicuiur. Uiiiiaui vcro
modo singulis pro affeclu cujusquc loquens. Illi quibac fruainur, gralia et benignilalc Uomini tiosiri Jesu
dem, quia propbelas callebat, ucque ila segnis erat,
Christi, per qucm ei cuin quo Palri gloria unaquc
haec audivissc saiis crat: buic vcro, quia quadam
sancto Spiritui, in sxcula sajculorum. Amen.
adbuc formidine dclinebalur, toium slalim rcqnod ssrpe conlingit, nou quod raro accidil, Iiic inlel-
HOMILIA X X I X .
bumanaruiu rerum subjacel; sed onmibus superior,
%2. Venit atilem in Judceam terrain ipse el discipuli
mullas cxcipil insidias, manel autcm invicta, eosque
ejus, et illic demorabatur cum ei$, el baptizabat.
qui ad sc confugiunt, quasi lulissimo muro muuitos
1. Sihil veriiale clarius, nihil mendacio infirmius.
servat, idquc ex polcmiae sux magniludine; el ocCur Chriftus non baplizavit, sed discipuli. Nibil vccullos iusullus evertit, sua vero palam omnibus pro
xiiale clarius, nibii forlius, ul mendacio nihil infirponil: quod el Cbrislus Pilaio bis verbis significavil:
mius, eliamsi innumeris se tegat oporinientis. Nam
Ego palam loquulus sum mundo, et in occulto toquulus
facilc deprehenditur, et faciie diffluit. Yeriias contra
sum nihil (Joan. 18. 20). Quod lunc dixil Jesus, hoc
nuda proslat omnibus, qui voluuL ejus pulcbritudinunc fecit. Posl hac, iuquil, venil in Judooam terram
n e m inlueii; uon vult laiere, periculum limci,
ip&c cl discipuli eju$, et UHcdcmorabalur,clbaptiiabit.
non iusidias, tion gloriam mulliludinis ambit, nuilt
4G7
S. JOAiNNIS CHRYSOST05
ARCIUEP. CONSTANHNOP.
fOT
sine labore pertraherent, et Tulurx fidei viam pararent.

gjlemuiutibus in civitatem ascendebat, ui in meQuod aiitem baec bapti<mala allerum altero nihil plna
dio doclrinam illis proponcret, utque cx miracalis
liabcrent sequenlia indicanl. Quxnam illa? 25. Faeta
iitililatem capereut. Pcraciis autem diebus festis, in
e$t inquit, qucestio ex ditcipnlis Joannis cum Judwo
Jordanem snepe veniebat, quia illo multi concurrede purificalione. Invidebant quippe semper discipuli
banl. Iila enim qua magis frequentabantiir loca sempcr petebnt; nou oslentationi causa vel ambiiionis, Joannis Chrisii discipulis, iroo ipsi Cbrisio; ct cnm
vidiTCiil illos baplizare, eos qui baplizabanltir allosed ut pluribus prodesset. Atqui stib brcc dicil evanqui coBperuut, qiuisi baplisma suum quid plus habegelista, non Je*um *, sed discipulos ejus bapiizasse;
rel, quam bapiisma discipulorum Cliristi: atque ex
nndc palam est boc eliam in loco ila inielligi, ipsos
baptizalis aliquem adorli, id illi pcrsuadere conati
ncmpe solos baptizavisse. Et cur, inquics, non baplizabal? Jam prtus dixerat Joannes : Ipse vos baptizabit sunl, nec pottierunt. Quod autem illi, non autem Juin Spirltu sancto et igni. Spirilum vero nondum dcde-dacus illc, qua?stionem movennl, audi quomodo id
evangelisla subindicel. Non enim dixil, Judaeum alirat. Jure ergo non bapiizabai; sed discipuli lantum,
quem ab illis quxsivisse, sed ex Joannis discipulis
quod dlent plurimos ad salularein doctrinam altraquxstionem molain fuisse cum Jadaco quodam dcpu^
bere. Et quare, discipulis Jesu baplizantibus, Joannes
riOcaiione.
baptizare non desliiit, donec in carcerem iraderetur?
Nam cum dicitur, Erat Joannes baptizant in jEnon; 2. Gonsideres aulem velim evnngelist* lenilaleiu.
Non cnim in adversum invebitur, sed pro faculiaic
adjiciturque, 24: Nondum mmui fnerat in carcerem,
culpam niinuit, quaestionemquc fuisse taiitummoda
significat ulique illum non bacienus destilisse. Et
dicit. Nani quod ex invidia illi loquuli sint, sequenlia
citr ad illud usquo tempus baptizavit ? uam digniores
indicanl, qunc eliam ille moderate narravii; nam ait:
Jesu discipulos declarasset, si illis incipientibus, ipse
26. Venerunt ad Joannem el dixerunt ei: Rabbi, qui eral
destilissel. Gur crgo baplizabat? Ne discipulos suos
tecum trans Jordanem, ctn tu testimonium perhibutm ,
in majorem invidiam et conlentioncm conjtceret. Nam
ecce hic baptixat, ei omnes veniunt ad eum; id cst,
si ssepe clamando, primasque Gbristo conccdendo,
Quem lu baptizasti; nam i l l u d , Cui tu testimoninm
scseqw. minorem prxdicando non persuasil illis ut
perhibuistiy boc indical, ac si dicerenl, Quem clarum
ad eunc accederenl: si boc etiam adjecisscl, longe
elconspicuum effecisli, ba?c quae Iti facis audel aggiecontcnliosiores illos reddidisset, Ideo Chrislus lunc
di. Non dixerunt, Qucm lu baptizasli : nam coacti
inaxime predicare coepit, cum de niedio eublalus esl
fuisseiilvocem illam supernam commemorare, necnou
Joannee. Puio autem ideo cilius Joannem morle subSpirilus sancli descenstun : sed quid dicunl? Qui erat
laium fuisse, ul tolius mulliludinis animi ad Gbritecum tran$ Jordanem, cui lu leslimonium perhibuitti:
slum converlerentur, neque amplius circa aiubos
id csl, Qui in discipulorum ordinc crat, qui nibil plus
scinderentur. Prauerea dum bapiizabal Joannes, non
babebat quam nos, is se abs le segregans, baptizai.
(inem faciebat moncndi el magna de Jcsu pradicanNon boc autem soliun niodo pulabaui se illum concidi Baptizabat vero lantum in eum qui posl se vcnlare posse, sed quod eliam sua jam minus clara el conUirus erat, ut in eum crederenl. Qui igilur boc prncspicua forent: Omnes ettim veniunl ad eum, inqoiuiK.
dicabal, quomodo discipulorum Cbrislt prwslanuam
Undc palam csl eos uec Judiuum, quicum dispuUvcdemonsirasaet, si a bapiismaie destilissel? Nam e
rant, ad suam senteiiiiain adduxissc. IIxc porro d i contrario visum fuissel, ipsum ex invidia vel ira cesccbanl, quod adhuc imperfeciiores, nec prorsus amaare : pcrsistendo aulem, bacc Ormiora declarabat.
bilione vacui cssenl. Quid ergo Joannes? Nec ipse
Non enim sibi gloriam comparabat, sed audilores ad
illos vebemcnler arguit, nc se relicto aliud quidpiam
Clirisiiitn mittebal, nec miuus quam discipuli ad eam
mali aggrederentur; sed quid dicil? 27. Nemo potest
rein pracstabal; imo plus quam illi. Nam quanto miaccipere quidquam, m$i fueril ei datum de ccclo. Quod
nus auspeclum erai ejus lcstimonium, tamo majore
si bumilius loquatur de Gbrislo, ne raireris; non poquam ipsi fama valebat apud omnes. Hoc evangelista
tcrat tali afleclu praoccupalos siatim omnia docere.
subindicans dicebat : Exibant et baptixabantur ab eo
Sed vult iiitcrim illos lerrere ipsisque oslendcre,
omnU Judaa et regio circa Jordanem (Matih. 5. 5).
ipsos non alii quam Deo ipsi adversari, dum illtiru
Discipulis baptizantibus, non cessabant multi ad Joimpugnarenl; quod ipsuin dicubat Gamaliel : Non
annem accurerre. Quod si quis perconletur, quid plus
poteritit dittolvere illud, nequando et Deo repugnare
babueril diecipuiorum, quain Joannis bapiisma ? d i reperiamini (Act. 5. 59). Hoc ei ipse subobscure adceintis, oibil. Nam uirumque baptismaSpirilus gratia
slruit. Cum eniin dicit, Nemo potest accipere, msi
vacuuni erat, et una utriusque baptizandi catisa e n t ,
fueril ei datum de coclo; nihil aliud signiiical, quain
ut biptitalos ad CJirisium pertraberenl. Nc enim ciripsos impossibilia aggredi, bincque Deo adversarios
cumcureaiites colligerenl eos qui credituri erant, ut
dcprehendi. Quid igilur? Theudas nonne a seipso acSimonem fraler, Natbanaelem Philippus adduxcrunt,
cepcrai? Acceperat quidem, sed staiim proslralns
bapiizare coustiiuerunl, ui per bapiismum omues
periit: res aurem Gbrisli non sic. Hinc eos eiiaui
Iu libcllo QuiesUoinim iu Joannem, Inquit Savilius, iU
logiiur hic Ipcus pluribus verbls : quamvis Ewmgelista hic scj)3im consolalur, ostendens non bomiiiem , scd
dicai dechruto , quod bapiiiaret, hoc dicil, non CliristuniDcmn cssc qui ipsos gloria superarcl. Qiiapropier si
/icr bapuxare dgnifitmit, ted tmgistro tribuais disci tontm mmuts. Etenim sub hccc dtcit nm Jcsum, cic. Wuiel lcgit, rrpmamur, pro,repcruuwni.
t
!G7
r8
1N JOANNEM HOMIL.XXIX. al. XXVIII.
xal cl ,
, .
* ,
, \ , \ ,
.
., ,
^ '
. ,
, '
, ,
. , , ; ,
, '
. *
, , . ,
. ,
,
., . ; , *Hr
* [165] ,
) ,
, .
Jia\ , , ;
, .
; " * .
^. ,
\ ,
,
* ,
.
, .
) ^ ,
\ ,

. ,
,
. ' ,
' , .
,
; ,
*
*, , .
,
,
, ,
,
. "
,
,
.

,
. ,
**, ;
, .
, * ,
. "
,
, .
, , *
,
. "
, .
; , ,

. ,
, , , *

. , [166] , ' . "
, ' , .
, * ,
*
.
{
Savil. in bunc locum : In libello Quasiionum in Joannem ita legilur hk locus pluribus verbi* :
'. . *
, ,

, , - . , ,
,
*,
,
,
, ? , . , * ,
, ,
. ** ,

, " ; *&
, ,
, ,
.
,
* , ,
. " , , * .
, ,
. ;
,
;
,
.
,

, , *
, . "

,
(

. ,
,
, J -
, ,
,
" . h Savil.
^ . Morel. , Savil. . d tnus
. iti Bihlict babenl , et

VnIyaLa, cum Judwin. Srd in aliis nuoqiie
cxemplaribus lcrlur. Quidam . b Morei. -
. Sic legcndum putat Savilius. tditi :.

dam ^.
* <}n\-
. ; : : ;.. Mnrol. :.
- y .(!/': /, ;... S.i\j'l. Pl t:od 7UU.
169
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTINOP.
^; , ,
. ;
\ - ' ; , '

.
, ,
. "
, ,
[*67] / ,

. ,
, *
* .
, Q ,

, .

,
, , , '
,
. ;
, ,
,
, ' .
; .
* , ,
,

.
,
,
,
,
. "
, , :
.
; "
, , ,
, *
. , '
, .
.
. .
"
, *
,
. ,

,
;
' , ,
,
,
, ' ,
* &
.
,
. *
,
.
.
, .
[ I68J
; , ,
, \

* Savil. . * Savil.
. .
Savfl. ..., .
* Morel. totiim locum sic hahet, .
" , ,
" . * Savil. ..
, . - Alii .
.
Sa i'. ol liu<ius roJ.
c
. .
,
, .
, ~
, , . ,
, ,
.
,
. ,
. "
, .
6
'. , > ,
( ;
'
.
, , ,
.
.
, ) .
.
, ,
,
,
,
.

' , *
, , . ,
, ,

",
,
,
, ,
. , ,
.
.
,
, * '
.
,
, , ;
, ,
, ,
, , .
' ,
. '
, [169]
,
,
i ,
, ,
. ; "
.
*
*
;
, , .
" , .
*
Morel. , . Savil.
, , .
Morel. '
, '
, ,
, ,
, ,
. . Sav. el rass. brevius et clarius ut snpra. Sic
S;v. I.cgrbalur . . Savil. ,
h
1 G
IN JOANNEM IIOMJL, X X I I . al. XXVIII.
170
prospere agimus; quia quod volebamus evetiit, el

spiendidac rcs ejus essent, si omnes illura adirenl,
eponsa sponsum ognoscit. Et vos ipsi boc teslifi*amH
iton mirandum esse; hujusmodi eniin sunl res divini ciim dicitis , Omne$ veniunt ad eum. Hoc enim cnnae; et Dcum esse qui islaec appararct: alias enim
rabam, et ea de causa omnia fcci. Quare cum illmi
non Untum invaluissent*. Humana quippe frcile dejam evenisse videam gaudeo el exsuho.
preheoduiilur, ei fluxa sunt, cito diffluuni ei pereunt;
5. Eccletia quomodo $pon$a Chrittifial.Joannet
hoec porro non Uem; neque igilur humana sunt. Et
aniinadferte quomodo cum dicerent, Cui lu te$Hmo- Baptitta de Christo teitimonium tapien* et inetuctabile.
nium perliibuitti, polarontqac illud ad Cbrietum deji- Vanas gloriiKdamna; quomodo $it fuganda. Quid vcro
significat illud , Qui $tat andit eum, gaudio gaudet
cteiidum conducere, hoc ipeum in illos convertal. Nam
propter voeem sponsif Ex parabola a d rem proposiprtus cum ostendisset, non ex lestimonio suo Christum clarum evasisse, hinc postea ipsos reprimil d i - lam sermonem transtulii. Qnia enim sponsum et sponsam
memoravit, oslendit quomodo sponsalia fianl;
ceus: Non polesl homo ieipso accipere quidquam,
nisi
per vocem nempe alquc doctrinam : ita enim Ecclesia
datwn fneril de ceelo. Quid hoc esi? Si meum
despondeiur Deo. Idcirco Paulus dicebal: Fides ex
prorsus leslimoniiini accipitis, et verum pulatis, vel
auditu, auditu$ auiem per verbum Dei (Rom. 10. 17).
ex eo discite, non me scd illum poliorem babenHac ego voce gaudeo. Illud vero Qui ttat, non sine
ckiro esse. Quid enim lestiGcatus sum ? Vos cvoeo rei
causa posuit, sed ut ostenderet, res suas cessavisse,
testes. Ideo addit: 28. Ipti vot mihi teslimonium peret sibi jam standum et audiendum esse, ac sponso
hibetU, quod dixerim, Non itroi ego ChrisM, $ed mi$$u$
sum ante iltum. Si ergo nieo hscrenlcs testimonio, hacctradcndam esse sponsam : seque minislriim et servum
bonam spcm suani atque Ixiiliam in opug jam
mihi objicilis dicenles, Cui tettimonium perhibwstiessc,
:
cxiisse. Ideo sic pcrgil : IIoc ergo gaudium meum
modo non itle imminulus fuit ex teslimonio meo,
hnpletum esl; id esl, Perfcctum esi opus meum, nihil
sed ex illo plurimum augelur : alioquiti aulem non
ullra quod faciamus babcmus. Dcinde non pricsens
meum, scd Dci eral testimonium. Quamobrcm si fide
modo,scd ctiam fulurum doloris augmenium cohibena,
dignus Yobis videar esse , boc etiam inter alia multa
dc futuris pronunliat ea q u x ex diclis el ex facus
d i x i , me missum fuisse ante illum. Viden' quomndo
conlirmat his verbis : 30. lllum oportet crescire, me
paulatim osiendat voccm Ulam esse divinam? Hoc
autem miiwi: hoc cst, Nosira cessaverunl: qu;c vero
enim vult eignilicare : Minisier s u m , el ea loquor
illius sunl augenlur. IIoc itaque quod tiinelis,
qux ad millentem me spectanl: non bumanam aucumodo nunc aderil, sed majus etiam in dies iiet. Ulud
por graiiam, sed Pairis ejus qui me misit minisleenim maxime esl quod res nostras splendidiores
rium exbibeo. Non crgo ad graiiam testiflcatus sum,
osiendit. Ideo , et gaudeo dc lasio rerum ad Cbrised id d i x i , quod ul dicerein missus sum. Ne ilaque
elura perlineniium incremenlo, et quod ea evencrinr,
me ea de causa magnum esse putetis : boc enim illius
quurum graiia noslra prxcesserunt. Viden*qnam plaosiendit magniludinem. Ille naroque rerum Dominus
cide, quam sapienter illorum alcus emollierif, livorem
esl; id quod rursum signiflcat bis additis verbis : 29.
exstinxeril, ipsosque impossibilia aggredi denionstraQui habel sponutm, tponsut est: amicu$ aulem $pon$i,
veril ? qua re maxime solei nequitU sedari. Ideoquc
qui stal et audit eum , gaudio gaudet propler vccem
provisum est, u l illo adbuc vivenle et baplizame bac
sponsi. Quare qui ait, Non lum dignus, tU solvam ejus
flereut, ul illum lanlaB magniludinia lcslem haberent,
eorrigiam calceamenti, se amicum ejus nunc dicil?
ct nullara excusationem, si non obiemperarent. Nequc
Non ul extollal el laudet s e , haec d i c i l ; sed ut
cnim a seipso a d i d dicendum impulûs est, non aliia
ostendal id sc maxime curare, neque se invilo vel
sciscitantibus (iidcm enim erant audientes et interronolente ha?c fieri, sed admodum cupiente c( promogantes): neque ex se loqucnti lla credidisfent ut ipsis
venle, et bac de causa se omnia fecisse; quod admopercontantibus se confulantem respondentis sentendum prudenter amici nomine signiflcavii. Non enim
tiam exceperunl; qucmadmodum ei Judaei, maxkne
Ua servi sponsi, ul amici gaudent, alque bis in rebus
ob id , quod ad illuro miserunl, lalibysque auditis
Ixlantur. Non ergo se bonore xqualem dicit, absii;
non crediderunt, omnem sibi veniara prxeideruni.
sed o l gaudii sui magnitudinem declaret, atque ut sc
Quid igiiur binc docemur ? Onmium malorum cavsam
corom infirrailati attemperet, amicum se dicit. Miniesse vanam gloriam. Ula enim ipsos in livorem coi>sterium quippe subindicavit, cum d i x i l , se missum
jecit: hcrc illos concilavU, Jesum adirent ac dieefuisse anie iilura. Idcirco quod putaret illos hxc aegre
r e n l : Quare ducipuli tui non jtjunant (Matik. 9. 14)/
ferre * , se amicum sponsi dicit esse, ostendcns se
Hoc ergo vitium, dilecli, fugiamus. Si hoc fugianius,
non modo non xgre ferre, sed admodum gaudere.
a gebenna liberabimur. Hoc enim e i i maxime ignem
Quia igitor hoc perfecturus adveni, (anlum abest ut
incendit: hoc ubique dominatum exercet suum, atqoe
ie geslis dolcam, ut maximo moerore afficcrer, si
aelatem et digniiatem omnem tyrannico occapai : hoc
Aon fierent. Si aponsa ad sponsum n o n accederct,
Ecclesiassubvertii, rescivileslabefhclat, domoe evertil,
lunc dolerem; non fcro nunc , cum noslra completa
civilates, populos, genles. Ecquid miraris, quando in
sunt. Nam com res ejus recte procedunt, lunc nos
deserluni
Y c n i t , maâmque ibi poiestatem auam
m S a v i l . lcgilnr
qui luec apparwret: numquam
mim komo tunla potestate validsset.
exbibuil? Nam qui diviliis vale dixerant, mundi
* Svil. et Boisius legendum putant: Idcirroquod illitinfastum omi.cin abjecerant, ei bumanam consuetudihoreagre ferre putarent.
y

17*
Dominum, imo etiam homines ipsos laudatores habei.
Si ad illud thealmm respexeris, si coronas illas didiccris, si ad illos plausus te iranstuleris: tcrrena numquam te deiinebuni, non magua prxseniia repuiabis,
non absentia quxres. In hac quippe regia nemo aatcllitum regiorum , non curans diadema gesiantis et in
solio sedentis graliam , graculorum voces imitatur,
muscarum et culicum volantium slridorem : nihil
enim meliores iis sunl hominum laudes. Cognita itaque humanarum rerum vilitate, omnia in tutissimos
conferamus ihesauros, et maneniera perenncraque
gloriam quxramus : quam ulinam nos omnes consequamur, gralia el benignitate Domiui nostri Jcsu
Ghrisli, per quein et cum quo Patri gloria , unaque
sanclo Spirilui, nunc et seniper el in sxcula sarculorum. Amen.
iiem qui violenlas corporum cupiditatcs superaverani:

lii gxpe a vana gloria capti omnia perdiderunt. llujus
v i l i i causa, qui mullum laboraveral, ab eo qui nibil
laboris , sed mulla peccala admiseral, Pliarisxus a
publicano victus est. At hoc accusare vilium nullo
labore possumus ( omnes enira eumdem ipsum calculum ferunt); quod quxrilur aulem esl, quomodo
ipsum superare possimus. Quomodo ergo profligabimus? Si gloriam glorix opponamus. Ut enioi lerrenas
divitias conlemninius, quando ad alias respicimus
divitias , et hanc vilara despiciraus , cum cogilamus
aliam bac longe mcliorem; sic etgloriam bujus mundi
rcspucre polerimus , cum aliam longe hac clariorem
speciabimus, quxque vere gloria est. Nam h x c , de
qua loquimur, vana inanisque est, nec nisi nomen re
vacuum babet; illa aulcm cxlestis vera est, qux non
homines, sed angelos, archangelos, et archangelorum
f
Morel. legU, homimim, pro, humanarum remm.
HOMILIA X X X .
i , ulpote qui bumi repam c l in terra nalus sim ,
51 Qni de sursum venit, $uper omnes est: qui estt ide
Gbrislus anlcm ad nos de cxlo venil. Cuni per bxc
terra, de terra ett, etde terra loquitur.
omnia eorum morbum restinxisset, cum majore (i4. Grave quiddam est glorix amor, grave el malis
ducia de Cbristo loquilur. Aniea enim superfluum
niultis referlum : spina est qux difOcile avellilur,
fuisset verba profundere, cum bxc in incntc audifera qux mansueOeri nequit, multis capifibus intorum locum invenire non possenl : poslquam austmcia, iti eos ipsos qui se nulriuot armaia. Sicut
enim vermis ligna a quibns gignitur corrodit, et ru- tem spinas evulsil, jam confidenler semina jacere
incipit bis vcrbis : Qui de cwlo venit, super ornna e$t;
bigo fcrrum ex quo nascilur consumit, et lanam
32. et quod vidit et audivit, hoc testificatur, et leitimotinex . ila inanis gloria altricem suam animam pernium ejus nemo accipit. Magnum quid ct sublime de
dit. Idco mulla nobis opus est diligentia, ul viiium
ipso loquutus , rursus ad bumiliora pergit: nam i l boc tollnmus. Yide ergo quanta decanlet Joannes
discipulis suis hoc morbo laboranlibus, ac vix eos l u d , Quod audivit et vidit, bumanius dictum est. Nc~
sedare potest. Nam post priora illa his etiam illos dcque enim ex visu vel audiln illa qux sciebat acceperat ; sed in nalura totum habebat, qui perfectus ex
mulcet sermonibus : Qui de sursum venit, super omnes
sinu palerno cxierat, nec egebal doctore : nam a i l ,
est: qui est de terra, de terra est el de terra ioquitur.
Quia, inquil, leslimonium meum ubique circumfertis, Sicut novit me Pater, ita et ego cognosco Patrem.
el ine fide digmssimum prxdicalts; illud scialis Quid ergo significat illud, Quod audhit, bquitur, et
oporlei, non licere eum qui de cxlo venit, fide quod vidii, testatur ? Quia per bos sensus nos omnia
discimus accuralc , c l iide digni magislri babemur
dignum reddi ab eo qui in lerra habitat. Illud aulem,
Supra owne* est quid signiiicat? Eum nullo egerc,circa ea qux vel visu vo.l auditu percepimus, utpoie
qui ncc fingnmus, nec falsa dicamus. Id adslruerc
sibi sufficere, c l sine comparaiione omnium maxivolens Joanncs dixit, Quce audivii el vidil, ut ostenmuni esse. Sc vero de terra esse et loqui dicit, non
dat nibil in illo mendacii, scd omnia vera esse. Sic
|ucd cx propria mente loquerelur, sed ut Cbristus
a i l : Si terrena dixi vobi$ et non creditit (Joan. ct3. nos sxpe curiose perquh-imus, Tune audisii, tane
vidisli ? si id nfiirmetur, tuuc certum testimonium
42). Baplismi sic appellat, non quod lerrenum esset,
babclur.Siccl ipsecum dicit, Sicut audiojudico (Joan.
sed quia illud cuni ineffabili geueratione sua compa5. 30), et, Qu(e audivi Palre meo, loquor, el, Quce
rabal; sic et hoc loco se de terra loqui dixit Joannes,
vidimut, loquimur (Id. 8. 26. et 5. 4 1 ) , el similia
suam cum Chrisii doclrina comparando. Nibil enim
aliud eignilicat illud, De terra loquiiur, quam quod alia loquilur, non ita dicii, ut discamus illum ea
acccpisse qux dicit ( i d enim pnlare extremx dcsua exigua, humilia et vilia aiut, si cum Christi
mcntix essot ) ; scd ne quid ex diciis ejus in suspimagnitudine comparenlur, ac lerrciitt naiurx quasi
cioncm vocarclur ab impudeniibus Judxis. Quiacnim
siniilia sint. Apud illum cnim Omnes thesauri sapienJIVE rtcondxnlnr (Col. 2. 3). Qund aulem de bumanis nondum eam quam par eral de illo opiiiionem b a b c
bant, frcquentcr ad Palrem confugii, hincque vcrbis
ruliociniis iton loqiiaiur, binc palam est. Qui eit ex
' terra, ex lerra ett. Alqui non eral lotus de terra, sed sois iidem facil.
prtedpiia cxlcsua eraut; auimam quippe hafobai,
2. Et quid miraris si ad Palrem confugiat, cum ei
el spirittis particeps e r a l , qnae non snnl de lcrra.
ad propheias et ad Scripluras sxpe rccurrat ? ui
Qiiomodo ergo se de l e m cssc dicil ? Nibil aliud
quando dicil, UUe tunt qum te$timonium perbibeni de
liis sigiiiflcalur quam, Parvus sum et nulliiis preme (Ibid. 5. 39). Num ergo prophclis ilium mitio9
tri
1iN JOANNEM HOMIL. X X X . al. X X I X .
^/ , \
\ .
, \
, \
, \ , \ .
,
, \ ;
, \
. \ \ , \

, , ,
.
, , , ,
. ,
, ( ),
, .
; .
" ,
,
, \
, , . \ \
1170]
Morel. , Savil. .
Morel. . . S a -
Savil.
* ., ; ;; '.'. /;
6 ; &..
,
, , , '
\ , \
, ' \
. ,
, ,
, ,
. \
,
\ \ \
, >,
\ \ 6 . *
,
, \ \
\ ,
' ' ,
, \ \, \
. .
Sic Savil. Morel. )..
" ,
, , .1.
'. , \ )
> \ , ,
. *
, \
, \ 5 \
.
, / \
, \
. , \
. ;
, ,
,
,. , ,
,
, ,
ktvt ,
. , "
, , \ ;
. Ota , , '
, \
.
, : , '
,
,
, ' ^
\
,

. ,
/} \ , ,
.
. " \ , .
>% \, .
, *
, \
; . ;
172
b Morel. .
'.
, ^ \
, \
* .
,

. ,
/*, * , [171]
,
,
* ,
,
. \ \ ,
\ . ,
, .
, '
' , ;
, \
. , \,
, .
, , , 6 ,
;

, \
, , , ,

, ,
* , .
\
; ; ,
. \ , ,
, , ,,
\ " , , \
,
( \
) ' .
,
\ ,
,
'. \ \ .
1
Savil. ; $ ,
.
Savil. , - .
Savil. . Morcl. . Mox item
variat tnnliilurn in vrrbis lanu;m.
Sir Savil. Murcl. or<*
)('.)v c'.: '. \\<<x alii ov-.r.) i'o--v.
0
473
\ \
; ,
. ^ \
,
; ".
,
,
, * . "
/,
' . " , , ,
, .
.
\ , \ \
. , ; \
, , ,
, .
; \
,
. " ^ , \ *
. [ 7 2 | \ : 2- ,
. \ ,

. '
, *
, ,
\ \
,
, , .
\
. " ;
, , ,
.
, .
, 6
, . \
, , ,
\ \ . \ * , ,.
, ,
\ . ,
. \ ,
" * .10 - ,
, .
, ,
, .
$ ;

.
, , . \ ,
\ *
. , ,
\ ,
\ .
\ \ .
\ ,
Alii . Mox Morel.

*, b . , , sic Sa-
vil. Paulo poel Morel. .
Savil.
. Morel. Ibid. Sa\il. 4 .

. .
. * Savil. , . Savil.
, \ . \
,
. ,
; ,

\ .
,
\ ;
,
, , " , &,
, ,
; , ,
.
, '
[173]
. " , ,
, , ,
. \ \ \
,
. *
,
. ,
*
, *
.
,
. ,
,
,
, .
, .
^, . , .
, , , . ; .
* .
\
, '
.
%
'. .
\ .
'* , ,
, ,
, \ \
, ,
\ \,
, \ , , \
, '.
, ' \ ;
. '
, . \
,
\ , .
\ ,
\
,
*. \
, ,
Sic Savil. Morel. .
Morel
b
474
IN JOANNEM H O M L . X X X . al. X X I X .
rem esse ilieemua, quta inde tcsiiinouia tnuluatur ?

illam sine mensura h a b e l operalionem. Si auiein
Abeil. Sed propter auditorum infirmitaiem sic eermoo p e r a t i o ejus immensa esl mullo magis ejus s u l w i a u ncm lemperat, et ex Paire audiia se narrare dicit,
lia. Viden' Spirilum eliam iinmensum essc? Qui ergo
non quasi doclore egeal, sed ut illi credant, nihil a
totam Spiritus operationem acccpil; qui ea, quae
*e falsum dici. Qiiod aulem dicit Joannes, eic intel sunt D e i , novit; q u i dicit . Quod audmmut loquilige : Milii opus est aiidire ab illo. Nam de caelo vemur el quod vidimus Ustamur ; quoniodo possil sunit, el c&lesiia nunlial, quae solue ipee dare novit;
speclos haberi ? Niliil enim dicit quod sit Dci,
uam illud, Audivit et vidit, boc signiiical. El testimonlbil quod non sit Spirilus. Atquo interim nihil de
fdum ejui ntmo accipit.
DeoVcrbo loquitur, sedex Patreel e x Spirim doclriJoannit di$cipuli Chriiio non crediderant. Alqui
nae suae ddeni conciliat. Quod Deus esset u o v e r a n t ,
discipulos habuil et multi dictis ejus altendebant;
q u o d Spiriius essol sciebant, etsi non congruenteui
cur ergo d i c i l , Nemo accipit f Hoc est, Pauci acci- de illo o p i n i o n e m haberent: quod a u t e m Filius esset
piuut. Nam si neminem dixisset, cur subjunxissei:
nesciebant. Ideo semper ad Paircni et ad Spiriium
5 5 . Qw accepit eju$ tesiimonium, tignavit quiaconfugit
Deu$ > ut dictis fldein conciliet. Nam st quia bac
verax est ? Ilic discipulos suos perslringil, ac si non sublaia causa, eermonem per se consideret, longe
niulium ei credituri essent. Quod enim neque poslea
abesi a dignitate Cbrisli. Non enim ideo flde dignus
ipsi crediderinl, palam esi ex sequeniibus. Idcirco
ipsis eral, quod Spirilus operaiionem haberet : quipillos in carcere inclusus niisil ad eum , ul ipsos mape qui non cgeat a u x i l i o illius, sed sibi ipse B u f f i c i a t .
gi* ipsi connecieret. 111i vero lutic etiam vix crediInlerim vero secundum sinipliciorum opinioncm l o derunl, quod subindicans Gbrislus dixil, Beatut qui quitur, ul ab bumilioribua paulalim illos erigal. Hac
non fuerit scandulizatus tit me ( Malih. 41. 6 ). Nulla
auiem dico, ul ne obiter Scripturae dicta p n r l e r c u r igilitr alia de (tausa dicil, El teilimonium ejus mmor a m u s , sed et diceniis scopum el auditorum iml>ecil*
accipit, quam ut disciptilos suos erudiat, ac si dice- liiatem aliaque mulla exploranJa esse discanuis.
r e t : Ne puletis quia pauci crediluri sunl, ideo falsa
Doctores enim non o m n i a ut Tcllent ipsi profeninl,
illa esse quas dicunlur. Nam Quce vidii, teslalur, insed pleraqne ad audilorum capium i u f i r m i t a l e m q i M
quil. H.r c porro dicit, ut simul Juda?orum ignaviam
tcmperanl. Ideo Paulus ail : Non potui vobis loqtA
perslringal; ut in principio Evaugelii ipsos coarguit
quati gpiriiualibui, $ed quasi carnalibus. Lac vobit pobis verbis : In propria venit, et sui eum non recepetum didi, non cibum (i.Cor. 3 . 1 . 2 ) . Volebam,inquit,
runt. lloc auiem non venienlis, sed non recipieniiuui vobis ut spiritualibus loqut, nec poiui. Quare ? Non
lieccaluni est. Qui accepit eju$ testimonium, obsignavit
qnod ille non posset, sed quia illi non poierant sic
quia Deu$ verax eti. Hic illos exierret, cum ostendilaudirc. Sic et Joannes volebat inagna quxdam d o c e r c
eum qui Cbrislo non credii, modo non ipsi, sed
discipulos, sed id illi nondum capcre polerant. Idco
ncque Patri credere ; quamobrem adjicil: 3 4 . Quem in humilioribus inaxime versatur.
enim misil Deu* verba Dei loquitur. Quia ergo verba
3 . Diligenter igitur omnia sunl exptoranda. Naui
ejus loquilur, et credens illi credit, et incredulus
Scriplurae dicla spirilualia arma sunt. Vcrum si ea
ilii noo credit. lllud aulem, Obiignavit, id est, Os- adaplare et discipulus probe arroare ncsciamus, ipsa
teudit. Postquam haec dixitet timorem auxil, adjtquidem suara vim babenl, s c d arinatis inuliliu sunt.
cit: Quia Dctu verax esl; signiflcans, neuiiuem posseSupponamus esse flrnium tboracem, galcam, clypeuiu
illi non credere, nisi mendacii arguat Deura qui mict basiam: d e i n d e arma illa quis accipial, ct (boracein
sit ipsum. Quoniam igilur nibil exlra ea quaB sunl
pedibus; galeani non capiii, sod oculis; clypeum
Patris dicil CbrUtus, scd onmia illius sunt ; qui ippectori, sed pedibus adaptel: an poteril bis armis jusum non audit, miueiUcm Palrein non audil. Viden'
vari? annon potius iis hedclur? lllud cerle liqniduin
qaomodo ipsos per liacc etiam percellat ? Hactenus
est. Hoc vero non cx aruiorum iinbecilliiate, sed ex
enim nihil grave pulabant esse Cbrihtum non audire.
imperitia uienlis provenil. lla ei in Scripluris, si illaIdeo tanluin periculuin incredulis impendere oslenruro ordinem confundamus , illse semper sua erunt
dit u l discant Cbrisium non audire idipsum esse
vi insirucue : nos vcro nibil juvabunt. Hxc vobie puquod Deum audire. Dcinde prosequilur, imbeblicc et privalim repelens, nibil pruficio : nam sxcu
cilliiati menlis eorum se altemperans, bis verbis :
laribus vos semper rebus addiclos conspicio , duni
fion enim ad mensuram dat Deut Spirituni. Rursus,
piriiualia nihil penditis. Ideo el vilam ncgligimus ,
ui dixi, bumiliori modo loquilur, sic vai ians ad facl
cl cum pro veritale cerlamus, non inagna vi inslrucii
liorem audilorum caplum ; non eniiu poterai aliter
bumus, sed ridiculi evadimus, tum apud gentilcs, lum
nietum augere. Nam si quid de ipso magnum el subapnd Judasos et apud bxreiicos. Quod si iu aliis quolime dixisset, non credidissent, sed id nibili fecisquc rebus pari negligentia ulereiniui, ne sic quidem
senl. Ideo ad Pairem tolum refert, de Cbrislo intcrim
vobis esset ignoscendum. Verum in sxcularibus nequasi dt boiuine loquens. Quid vero significal illud :
g o i i i s quisque vestrum est gladio aculior, Um qui ariVon ad metuuram dat Dcus Spirilum ? Nos omues,
les excrcenl, quam qni res civiles iraciant. In necesa i l , ad meusuram Spiriius opcralionem accephuus ;
sariis vero et spirilualibus , ignavi proreus sumiis ,
pcr Spiritum eniui hic operaiionem inlelligit : hajc
levia rcbus seriis prafercmcs. QUUC aulem cxtcris
quippe ea esi qua3 disiribuiiur : hic vero loiaiu
omnibus anleferenda crant, hxc ne levia quidcm
9
PATROL. GR. L ! \ .
11
175
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI A R C l l l E P . CONSTANTLNOP.

176
ceuat,
majori
prxmio
diguus
erit,
quia
secunJuin
ensere dignamor. An nescitis liaec non priscis lantum
Dei placilum , auscultame nemine, officium implet
liominibus scripia esse, sedetiam nobis 1 Non audis
suum. Allamen licet nobis major merces ob socorPaulnm dicentein : Bm ad noslram doetrinam tcripta
utti, ad quosfinettcccvdorwn devenerunl (4. Cor.diam
40. veslram parelur, malumus hauc minui, el salulis
41) : ut per paiientiam el comolationem Scriplura- vestrae epem esse majorem : profectum enim
rum spem habeamut (fi#m. 15. 4) : Scio equidem meveslrum mercedis loco babemus. E l haec nunc dicimus, non ut molestl et oncrosi vobis simus, sed ut
frustia loqui, scd flnem dicendi non faciam. HODC
dolorem nostrum de segniiie veslra conceptuin cxhieuim faciendo apud Deum excusalus ero, ctiam si
beamus : qua ulinam nos omnes liberati, spirilualium
nullus audiat. Gerle qui attenlis loquilur, coosolaiiorerum siudio hoereamus, el caelestia bona consequanem ex auditorum obscquentia accipit : qui autem
mur, gratia ei benigmiaie Domini noslri JeseCbrisii,
s.T)>e concionans non auditur, nec lamen concionari
quicum Patri gloria unaque Spirilui sancto, in saacuU
QuHlam babent, vobis, pro, nobU.
sseculorum. Ameiu
1
HOMILIA X X X I .
vivat, nihil ipsi lides proderitad salutem.Ergoquando
55. Paler diligil Filium, et omnia dedit in manu ejtu.
56. Qui credit in Filium, habet vitam mlernam: dicil,
qui Hcsc est enim vita CBlerna, ut cognouani ie so~
iumira
verum Deum (Joan. 17. 5), ne pulemus id nebis
autem incredulut e$t Filio, non videbil vilam, sed
ad salulem satis esse. Opus namque nobis est et viiae
Dei manel super eum.
et morum instiluto probo *. Et si hic dixeril, Qui
i . Magnum allemperalionis et indulgenliae lucrum
credit in Filium, habct vitam cetcrnam; verura seia omnibus rebus experimur. Sic arles perfecimus,
quenlia vebemcnlius protulit. Neqtie enim ex bonig
non repenie orania a magislris discentes; sic urbes
lanlum, sed eliam ex conlrariis sermonem contcxit;
conslruximus, sensim et paulalim sediGcanles; sic
et vide quo paclo. Infcrt enim, Qui non credil Filio,
vilam sustciilamus. Nec mireris si bic modus in bujus
non videbit vilam, sed ira Dei manet super eum. Aliav i i x rcbus lanlam vim babeat, quando in spirilualimen non hinc inferimus, solam fidem ad salulem esse
bua quoque boc prudeos temperamenlum iia valel.
satis; quod probaiur ex diclis evangelicis frequentiSic ab idololatria potuere Judap.i eripi, sensim rebus, bonam vitam specuntibus. Ideo non dixit, Itoc
ducli; qui a princlpio niliii sublime audierunt, neque
sola est vila a?terna, ncque, Is qui solummodo credit
quanium ad dogmala, ncque quanlum ad vitae instiin Filium, babet vilam a?lernam; sed in ulroque v i tutum. Sic etiam post Cbristi adventum, quando
tam esse significat. Gerle si viia pruba non sequalur,
tublimiorum dogmatum lempue erai, omues adduroagnum sequetur supplicium. Neque dixii, Manct
cebant aposloli, nihil sublime a principio loquentcs.
eum, sed, Manel $uper eum; dcclarans numquam ab
Sic et CJirislue mullis a principio verba faciebal. Sic
eo discessuram iram essc. Ne putares eoim illud,
Joannes nunc fecil de illo quasi de mirabili qnopiam
Non videbit vitam, roortem lomporaneam indicare;
bomine loquens, sublimiaque obscurius inierserens.
sed crederes perpeluom esse supplicium, hoc dictum
Inilio namque dicebal: Non potest homo seip$o accipere quidquam. Dcinde poslquam aliquid magnumposuit, ui ostenderet illam pcrpeluo manere el inIllud aHlem fecit, ut per ba?c onmia verba
adjecil, Qui de ccelo venit, tupra omnes e$t; rursussidere.
ad
ipsos ad Cbrislum impelleret. Quapropler non ad
bumilia descendit, practer alia multa dicens : Non
illos privaiim monita dirigit, sed in communi, et ut
enim ex menzura dat Dcus Spiritum; poslea rursus,
maxime ipsos allicere poierat. Non enim dixit, Si
Paler diligii Filium, et onmia dedit in manu ejus.
credalis, Si non credatis; sed in communi loquitur,
lnde cum inielligerei, metum supplicii magnam n i i ul quae dicuntur nulli sint suspicioni obnoxia : idque
liuiem parere, inultosque non tam promissis quam
fecit vehemeniius, quam Gbristus. Nam Gbrisius d i comminaiionibus moveri, hic landem claudit scrmocit, Qui non creditjam judicatu$ est; hic aulem, Non
nem ct ait: Qui credit in Filium habet vilam wlernam:
vitam $ed ira Dei manet tuper eum; et jure
qui vero non credit Fitio, non tidebit vitam, $ed videbit
ira
Dei manet tuper eum. Rursum hic ad Palrem sup- quidcm. Ncque enim idem est aliquem de setpso loqui, et alierum de illo. Nam Ghrisium putaasent ex
plicti sermonem refeit. Non enim dixit, Ira Filii,
ambilione el fastu saepe lalia loqui: Joannes Tero b; c
eliainsi ille sii judex; sed Paircm memoravit, ut
carebal suspicione. Quod si poslea Christus vebeinagis terrerel. Num ergo suflkit, inquies, in Filium
meoiiore usus esl sennone, id tunc fecii, qmndo de
credere, m vila aelerna babealur? Nequaquam. Audi
ipeo magnam habebant opinionem. {Cap.A) 1. Ut ergo
Gbristum hoc ipsum declarantem bls verbis, Non
eognovii
Jesus, quia audierunt Pharinei, quod Jet*i
Qttmit qui dkit mihi, Domine, Domine, intrabit in
rtpluret diicipulos facit, et bapti%at, qufim Jowmet (2.
gnum catlorum (Matth. 7 . 1 1 ) ; et blasphemia in Spiquamquam Jettu non baptUaret, ted disdpuii ejut), 5.
iium sufflcil ul iii gehennam quis dclrudaiur.
ecemt ex Judma, ei veiiit in Calilteam. Ipse quidcm
Fides tine tt/o bona nihil prodest. Illud, ira maDOII baptixat, sed nuniii cum vellent majorem illi
nel super cum, pcenam aternam daignat. Et quid
inviiJiam couflare, iia referebant. Cur, iuquiea, scccdico de parle dogmalis? Nam el ei quis rccle credat
Satll. leît, morum instituto puriistmo.
in Pairem ei Filium ei Spiriium sanctum^si recte oon
t
JOANNEM UOMtL. X X X I . al. X X X .
173
, ,
\ ' , \ , \ . \ ,
\ ^ ,
.
\ ,
\ ,
[174]
\ , ^ ,
,
,
. "
,
\ ' *>; ,
,

)
; \
Sic Savil. Morel.

Qaidam ' .
<.
Quidam alii .
,
. ,
,
, * .
. . ,

, \
.
, \

. \ , \
, \
, , .
, \
,
, .

[175] . * \ ,
, \
.

. \ ,
, ),
,
, ,
,
,
.
\ *
, \
,
, , \
, *
, ,
.
\ .
, ,
,
.
, , ;
.
, , , \
* Savll. * .
9
* Ita \\\ et Savil. Morel. ' .
) .
.
, . ,
* , \ , ,
, ,
, . '
\
, ,
,
.
, \ , ' , (5
,
, \ , \
, * ,
, . .
' Savil. el cod. 70C, rectias.
c
\
.
\ \ ;
\ , \
, ,
. \
, , ,
.
\ \
, ,
aUStviov . , \
. \ *
,
, * .
'
. \ .
, ,
*
*>, .
" ) ,
. \ , , *
* , * . "
, ,
, , . ,
.
[I76J , ,
. , ,
\, *
, * \
.
,
, , a.LV
" \ .
\ ,
^ .

;
. 1
, * f
* Savil. -
-iK . Morel.
* Sic Savil. Morcl. ; .
Morel. .
f Sa-
vil. ^. Savil. .
Savil . idcm .
h
S. JOANNIS CHHYSOSTOMi ARCHIEP. CONSTANTINOP.
17
. ,
, (
, '
), ,
.
,
, , . ,
\, ; , *
, \ . ^,
* ,
.
,
. . "
, , .
\
,
. \ ,
, .
.
. \
, \
, \ * \
. \ ,
, , \
.
, fJifav \ .
, .
,
. \ '/,
* \
, , \

. "\
; ,
,
. \ .
[177] ,
\ * ,
, \ , \
\ .
, ,
,
. \

*
,
\ ,
\ ,
,
. ,
. \
* , .
(, ^
, ,
.
\
' ; " ,
> ^
, .
\ \ , .
" \
.
. ;
, \
,
* , ' . ,
* \ ,
, , \
*$, xal ,
. *\ ,
, \ . '

, \ . " *, \ ,
,
, *
,
, ,
, .
,
, ' ,
' ,
.
' ,
. *
[178]
, * . ,
,
. , , \ , \
.
.
^ ,
,
.
, \ \ , \ , *
, *
\ .
" \
, \
,
,
, , , ' \
,
( ) * \
,
.
* Savil. . Morel. ,
> ;.
Morel. ) * Morel.
)
- "/ .
. * 0"idam habenl . Paulo post unus

coriex, isquenplim* nol, habPlvovv,qlvea
v.dctur eese leclio. Aliera enim
ferri nequil. Imnhsecesi vomsimalecMio.quain restUuimus. Hes narralur IV lleg. xvu, 26sqq. KDIT. P A T * .
\
, \

.
' .
, ,
^ \ , ,
. ,
k
* Morel. , ,
f Morel. . 6 Savil. *
177
1 JOANNEtt HOMIL. X X X I . al X X X .
178
ii? Non quod limerct, sed ul invidine causam pra>ro temporis Deum of/cnderunl; el Pbaete regnantc
scinderel, et livorcm mitigarei. Poterat enim se ag
asrendens Tbeglaih Pbalasar, imillas cepii urbe,
gredienies cobibere, eed nolebat illud frequeniius
Elam adorlus occidil, et Oseae regnum iradidit.
agere, ne incamalionis fidem dc medio tolleret. Nam
Hunc aggressus Salmanasar aliae cepit urbes, et t r i si saepe deprehensus aufugissel, in eam apud multos
bularias fecit (4. Reg. i7)'.Veriim Osecprimo quidem
suspicionem venissel. Idco multa huroano more fa- ceaait, deinde Tcro rebellatit, et ad iCibiopum. auxiciebal. Ut enim credi voluii, se Deum esse, ita el
lium confogit. Re cognita, Assyrius exercitum admo
carnetn geaiasse. Ideo posi resurrectionem discipulo
vit, el capta civilate, genlem illam non ibi ampliu
diccbal: Palpa et tride, quia tpiritu$ carnem et os$a
non perraisil, ne ilerum deficereni; sed hig Bahabitare
kabet (Luc. 24. 39). Idcirco Petruni increpavit diccn- bylonem ct in Hcdiam translaiis, gentes alias variis
lem, Propitiut esto libi, non ait tibi hoc (Matth. ex
16.locis educias in Samariam habilatum misil, ul
22). Tantum ea de re sollicilus fuit.
flrmum suum his in locie imperium poslea essel, re*
2. Nam non modica ba?c est inier Ecclcsioe dogma- gione fldis incolis tradifa. His ila gftslis, Deus ut pota portio, imo salulis nostra caput, per quod omnia
lentiam suara ostenderet, quodque non ob imbccillifacta consummataque sunt. Sic mors soluta, peccatalem Judaeos tradidisset, sed propler incolarum
(uro sublatum, maledictum abrogatum , innumera in
peccaia, leones in barbaros immisit, qui toiam gen~
viiam noelram inducta bona sunt. Ideo raaxime
lem devastabanl. Ha?c regi nunlianlur; ille miliil saceconomiam credi volebat, quse radix et fons nobis cerdotem quemdam, qui Dei leges ipsU Iraderet. Atinnumerorum fuerat bonorum. Dum aulem humana
lamcn ne eic quidem omnino ab impieiate desiilcrunl
dispensabat, non sinebal divina obscurari. Gum resed parlim tantam. Insequenii aulem tempore, idocessissel ergo, ea ipsa, quae prius, iraciare pergebai.
lorum abjecto cultu, Deum coluerunt. Cum boc in
Ncque enlro sine causa in Galilxam abieral, sed mastalu res essent, reversi J u d a B i , hos ut alienigenas el
gna parans apud Samarilanos negotia; nec ulcnmque
hostes aversabaniur, quos a monle Saroaritanos voilla dispensans, sed quanla par ipsi erat sapientia, ut
cabant. Judasis vero non binc parva cum ipsis orienullair. Judsts v d impudentis excusaiionis ansam re* batur contentio, quod non totasScripturas reciperent,
linquerct: quod subindicans evangelista subjunxil, 4.
sed Hoysis tanlum libros; ncc prophelag mullum
Oportebal aulem illum transire per Samariam, utcurarenl.
osSamariix vero Judaicam nobiliiatem ambielcudcret ipsum hoc quasi obiler fecisse. Sic et apobant, genosque suum ad Abrabam quasi progenitosioli agebant. Nam sicul illi, Juda?is persequentibus,
rem referebant, ulpote qui ex Chaldaca essent, el Jaad genles veniebanl: i u el Christus, quaodo ipsum
cob palrem euum vocabant, ulpole Abraliae nepotem:
pellebanl, lunc genies adibat, ut in Syropboenissa fe- Judxi vero cura cxteris omnibus ipsos quoque abocit.Hsec porrosic gesla sunt, utommsdefensio Judacis
minabantur. Unde el Gbristo exprobrabani bis verlolleretur, necdicere possent. Nobis reliciis ad incirbis : Samaritanus estu et dcemonium habes ( Joan. 8.
eumcisos profeclus est. Quapropter discipuli, ut sese 48 ). Et in bisloria ejus qui descenderal ab Jerusapurgarenl, dicebanl : Vobi$ oportebal primum loqui
lem in Jericbo, illa ipsa de causa Gbrislus Samarilaterbum Dei: quia vero indignos vot judicatis, ecce
con-inducil, Qui fecil misericordiam in illo ( Luc.
num
verlimur ad genlet ( Act. 13. 46 ); et ipse rursura,10. 57 ), vilem ncmpe personam, despectam ct apud
Non veni nin ad oves quce perierunt domus hrael
illos abominabilem. E l ex dccera leprosis uuum alie( Maith. 15. 2 4 . ) ; el rursum , Non e$t bonum aeci-nigenam vocai, quia Samaritanus e r a l : alquc ipso
pere panemfiliorum,et dare canibm ( Jbid. v. 26
).
discipulis
loquens dicebal : In viani genunm ne abieHCum auiem illum repulerunl, tunc januam gcntibus
tis el in civilatem Samaritanorum ne intraveriiis (Matlh.
aperuerunl. Neque lanien sic ad illos prxcipuc venie10. 5 ) .
bai,sed transeundo tanlum. Transiens igilur, 5. Ve5. Non ut bisloriam texeret tajilum, evangelista Janil w civilatem Samarice , quce dicilur Sychar, cobum
prope memoravit, sed ut Judxos jamdiu expulso*
locum, quem dedil Jacob Jotephfiliosuo. 6. EratostendereL
auSiquidem progeoitorum tcmporibus j a n
tem illic fons Jaeob. Gur evangelista de loco sic accu-ba3C olim sua loca occupabani illi. Qox cuim loca
raie loquilur ? Ut cum audieris miilierem dicentem ,
progeoilores sui, non olim sua, occupabam, hxe ob
Jacob pater noster dedit nobig hunc puteum, ignaviara
ne slu- el nequitiam bi s n a m amiseranl. Sic nibil
peas. Nam locus illc eral, ubi pro Dina indignanles prodesl a bonis progeniloribus oriri, si nepotes degeLevi el Symeon, gravem illam cxdem palrarunl.
nerenl. Barbari enira, leonum tanlum sxviliani e.*r
1
Samarilanorum origo.- abs rc autem fucrit, un- perli, ad Judaicum slatim cuUum redierunt; Judai
dc originem habuerinl Samaritani narrare. Nam lota
vero totairummscastigati,ne ila quidem rcsipuerunt
illa regio Samaria vocatur. Undc ergo sic appellati
sunt ? Somor mons ille nominabalur a quodam qui
* MoreL legil, sexcentas, pro, alws.
illum possederal, utdicit Isaias, Et caput Somoron () In scptuaginta Ialerpretum Edilione el in Hebra<o
Ephraim ( I M I . 7. 9 ) ; sed qui illum incolebanl non k*gilur Epbraiiuanie sonioron,*:/ capul Ephraim, somoron,
ci eodem ordine in vulgala. Qua3 vero mox memoritcr narSamarilani, scd Israelii* vocabanlur. In decursu veral Chrvsostomus de Thcglath rhalassare, de occiso Ela, de
1
l n M o r e l . legiuir: *tranwtndo ttmtum. Sk ams:lio suo

fatefncto, peigit dkcns: tenit, cir.
rege /fitbiopura qucm ponit pro rcge /Egyptiorum : hac,

inqiiam, oninia noiiamirale dicla sunl; sed ul sesc mouli
ciiudonantis oflcrcbam, <iuod alia^ nun scuwi u!crvalur.
179
480
bumilitate continens, docuit eos ut peromnia modesii
lluc iiaqoe Cbrislus venit, mollem ei lascivam viiam
et humiles essent, ac numquam miniatris egercnu
teinper abigcns, laboriosam vero et arctam inducens.
Ipseautem, inquit, Faligatus ex Uinere, sedebat $ic ad
Non enim subjti&alibus usus est, sed iia assidue iter
fontem. Vidcn' sedisse illum laboris et arstus causa,
agit, ul defatigeUir. Hoc ubique docet, ut sibi quisque
ad discipulos exspeclandos? Noral qaippe qnid essel
operctur, nec qiuerai superflua, nec multis egeat. Iia
Samaritanis eventurum. Non lamen illa prxcipue de
porro vult nos a supervacaneis alienos esse, ut eiiam
mulia nccessaria ampularet. Ideo dlcebat : Vulpes causa T c n e r a t ; ncque, ctiamsi ea de causa non venisset. repellenda
muliercula itla erat, qua? se adeo
foveas habenly el volucres cceli mdot; Filius autem
hodisccndi
cupidam
exhibuit. Judaei enim ipsuin ad se
minis non habet ubi caput reclinel (Matlh. 8. 20).
venienlcm
repellebanl;
gcntiles conlra alio proiiciQuocirca in inonlibus sxpe Y e r s a l u r et in desertis,
ad se trabebant. 111 i invidebant, bi credebant;
nnn inlerdiu lantum, scd elinm noctu. Ilocetiani
David prxounlians dicebal, De lorrente in via bibetllli indignabaiitiir, bi mirabantur et adorabant. Quid
(Psal. 109. 7 ) , ut ejus expedilam v l i a i rationcm de- ergo? oporlcbalne tot boniioum salutem despicere,
monstrarei. Idipsum hic Joannes indicat: Jcsu$ ergo et lam studiosura afieclum dimittere? Roc cer:e indignuni illius benignilate : idcoque hxc omnia r.tim
fatigatus ex Uinere, zedcbat %\c super fontem. Hora erat
sapientia sibi congruente dispensat. Sedcbal, corpns
qiiasi sexta. 7. Venil muiier de Samaria haurire aquam.
recreabat, et juxta fontem refrigerabat. Eraique
Dicii ei Jerns : Da mihi bibere. 8. Discipuli autem eju$
Uinc meridies, quod cvangelista dcclarat his verabierant in forum, ut cibos emerent. Hinc ejus patienbis, Hora erat quan sexta, et sedebat c. Quid sl
tiam in carpendo ilinere, et ciborum negleclum disciilbid, Sic ? Non in solio, non in pnlvinari, *cd
inus, et quam obiler buic rei det opcram; sic discisimpliciler humi. Venil mulin ex Samaria haurire
jmli quoque res suas iraclare didicerunt. Non etiini
aquam.
viatica sccum sumebanl: quod aller indicat evange4. Colloquium Chrisli cum muliere Samaritana evohilista (Matih. 16.11 ) cum de fermenlo Pharisxoruiu
tur;utriu$queagendi ratio commentatur.^Vide quomodo
ipsis loquerelur, quod illi dictum putabant, quia padeclarel mulicrera propter aliud egressam esse ex
nes non sumpserant. E l curo esurientee inducit , et
civilale, ubique impudentcm Judxorum pervicaciam
spicas vellenles ut cderent; ac cum dicil eura, quod
reprimeos, ne quis diceret ipsum transgredi pra>
esuriret, ad flcum venisse : nttiil aliud liis nos docei,
ceptum suum, cum velaret in civiialem ingredi Saqtiam ventrem esse parvi pcndendum, nec illum lanmaritanorum, qui ipse cum Samarilanis loqueretur,
topere curandum csse. Considera bic quoque illos n i Ideo, Discipuli ejtu in civitaiem cibos empturi abierant,
bil allulisse, neque laroen ideo staiim a principio dici
inquit evangelisla, multae inducens couoquii cuin
banc rcm curare, sed com bora prandii advenit,
niuliere causas. Quid ergo mulicr? Cum audieset,
escas eraplum ire. Nos vero conlra siatim atque a
Da mihi Libere, admodum prudenter Cliristum inlerlccto surrexiraus, ante omnia baec curamus, coquos
rogandi occasioncm captans inqtiii : 9.Quomodotu\
ct caupones acccrsimus, idque magno cum studio
Judceut cum $is, bibere me poscis, quce sum mulier
agimus : et post haec alia curamus, haec seraper car*
Samaritatta ? Non enim coutunlur JudaH Samarilanis.
nalia spirilualibus anteponemes, ei qux perfunctorie
E l unde illum Judaeum esse novit ? Ex habilu fone,
Iractanda erani, quasi nccessaria exsequentes. Ideo
aui ex sermone. Tu vero animadverte quam pcrspiomnia prxposlere aguniur. Conlra omnino agere
cax mulier esset. Nam si cavendum eral, Cbrisio
oporiuit, spiritualium magnam babere rationem ; quipoiius caulione opus eral, qiiaro ipsi. Noo enim
bus perfeclis, hacc altingere par fuii.
dixit,
Christui exemplo docet fasium eue calcandum.
Non coulunlur Samarilani Judaeis ; sed, Judaii
Samariianos non admiuunt. Auameo mulier, elsi a
Hinc porro non laborum loleranlia modo in Christo
culpa immunis, quia putabal alium in culpam inciobservanda, sed eiiam quanium esset a fastu aliedere, non lacuit, sed correxit id quod contra legem
mia; non tantom quod fatigatus essel, quod sederet
fieri pulabal. Sed poeset quispiam quaerere, cur Jusus
secus viam ; eed etiam quod solue relictos easel, et
abilla
poluoi peiierit, id lege non permitienle? Si
discipuli cjus discessissent. Atqui poterat, si voluisqnis
enim
dixcrit, quod prasvideret non daiuram
scl, aul non omnes misisse, aul profeciis illis alios
esse : ideo minus pelere oporluil. Quid ergo dicenbabere ministros; sed noluil. Etcnim discipulos sic
dum ? Indiffcrens jam fnisse lalesobservatiouesabroassuefaciebal ad faslum omnem calcandum. E l quid
gnre. Nain qui alios ad Iransgrcdiendum inducebal,
miruro, dixerit forie quispiam, si moderati crant,
multo magis illas iransgredi dcbebat. Nun eniin quod
cnm piscatores essent, aultenlorioramoptfices? Erant
ingredilur, inquit, coinquinat borainem, sed quod
equidemverum statim ad cselum evolarunt. et regiegrcdilur (Malih. 15. 11). Non parva auiein Judxobus clariores evascrunt, familiares nempe facli uuirum accusaiio esl illud cum muliere colloquium :
rersi orbie Domini, et admirandi magialri assecix.
quia illi sa?pe el verbis ct geslis allecti, oblcmScilU aulem eos qni ex humiliore gradu ad dignilaperabant. lla:c aulem vldc quain cilo levi inlcrrotes penreniunt, facilius in arroganliaro efferri, ulpole
qni anlca bonoris experies easenl. In bac igilur illos
1u aliis sic efifertnr bic locns : Qtdd ergnmHlier qnam
t
H*c, erant tqnidem, a Montefalconio non Ircta sum.
ChrUlus aquam poposcii ? Rtenim Da mihi btberc > att

tlii (hrhtits: Qwdergo illn ? Quomodo IM, ctc.
170
IN JOANNEM HOMIL. X X X I .
,
. ,
,
* ,
.
, \ , . , '
, \ .
\ ,
* , .
,
\ .
,
. \ , , \ ,
; . \
, ,
. \
*
, [179]
.
" .

.
. 01
, .
\ \ ,
\ , \ . \
' .
. \
, \
,
. \ , \ b , \ ,
\ ,
, , \
. \
, ,
, \
, , '
, . *
,
, \ , \ , '
,
, ^ ,
.
.
,
, .
, *
, ,
, \
\ .
, ,
, '
* \
. \ , , , , \ ;
[ \ ,] '
d
Morel. * . b Savil.
.
* . Savil. et cod. 705,
'

.
Savil. inclusa
e/.
' Savil.

,
:. Uncis
codd 70o,
TD6 el Sav adjccta sunt. EDIT.
c
l . XXX.
1*0
, \
,
,
.
, ,
,
,
. \
, . \ .

\,
.
, , ;
. \
* [180]
, ,
. 01
,
\
\ ,
, \ . TC
; , \ ;
*
.
, , \
.
, \
, " ' .
, ; \ , \, \
, * \ ' ..
" .
\ " \ '
,
, \
,
,
. \ ,

, ,
,
. ; ,
,
,
\ * , *

;

* \
;
, \ .
. , , . ,
, ',
. *
, , ,
* . * ,
' ,
; , , ' .
; "
.
,
. ,
, , .
'
, %
f Savil. . Ibid. . .
Velit legi Savil. , delelo - *
.; , , ,
) ; . * Ouidam * m
a,il .4'. *, . .
S . JOAISNIS C I I R Y S O S T O M I
, [181] \
, \ ,
.
,
, . \
,
, \
. \ \,
,
,
, .
, \
\ . \
\, \ * \ *.
\ , , >, \
. ,
,
,
;
, \
. ,
. "
, .
, , *>
. ,
. ;
;
\

\

;
, ,
*
; ,
, ,
,
,
, ' ,
. *
, '
, \ \ .
'
; \ , , \
* \ .
\ ;,
' , ,
;
6,
, ,
, ; $
; " ,
,
\ . , [182]
\ . , '
, ,
, , '
, ,
; . " \ ,
, , ,
,
\ \ \
* , , / .
, ,
* 11! . ** Sav. .
?, } .
Morcl. , 05
AIUIIIIEP. CONSTANTINOP.
182
* .
*
' \
, \ , '
. " , \
. *
,
,
, \ \ , \
, "
, \ ,
, (
, 2 .
'.
, \
, ' * , \ * , \
, ,
, * \
\ ,
\ , '
* ; ' , *
, \ .
, \
'
\
;
, .
. \
\ , \
\ .
\ .
;
, ,
\ \ . "
,
.
,
, [183]

, .
, \ ,
*, '
.

,
.
" , \ , , \
,
,
. \ , *
,
, , ,
. \ ,
\ ,
.
,
. '

, . \
, , , .
k
Quidam .
Quidam .
;-
^. Puuio posl quidam mss. ' ; 6

) . tov. 6 Savil. , ^ : .
Moiel. ^ .
?
1N JOANNEM UCMIL. X X X I al. X X X .
18!
gaiione cnpiatur. Jestu vero hac in r e , hac in via

bcre non potcs, nisi te Jacobo majorem profitearis.
n ndum instabat: sed eoe qui accederent non impeUnde ig.lur quam le daturum pollicerls aquam hadiebat. Discipulis namque simpliciier d i x i i , ne iu
bere possis? At Juda>i non lara miti cum illo scnnone
civiiatem Saroaritanorum intrarenl, non tamen ul
uiuntur, cura eadein de re loquerelur, ejusdem aqua:
accedentcs illos repellerent: res cnim illius bcnignimenlione facla : sed nibil liinc lucri consequuti
suiii. Quando aulcm Abrah* meminil, ipsum lapilaie admodum indigna fuisset. Ideoque mulieri sic
dibus impeterc conati sunt. Verum non ita muicr
respondet : 10. Si $ciresdonum Dei, et qui$ esl qui
cum eo,
illo ngii; scd cum mansueiudine in Unlo x s l u ,
libi dicit, Da mihi bibere : tu [orsilan peti$$e* ab
in meridie, omnia paiienlcr admodum eldicit ct auei dediuet tibi aquam vivam. Prius indicat eara esse
d i l et nibil eorum cogiial quae Judaei vcrisimiliier
dignam quac audiatur ucc rejiciatur; ac deinde quis
dixissenl, ipsuni nempe iusanum et menle capium
ipse sit retelal. Nam mox auditura quis esscl, ipsi
csse , qui se dcluderel circa foniem el puleum ncc
obiemperaiura erat; quod de Judxis neroo dixerii.
quidquam pra?siaret, scd jactabundus loquerclur.
Nain cum didicissenl , nihil ab ipso petierunt, ncc
Illa vcro perseveranlcr auscullal, dum quod quacril
quidpiam ulile ediscere cupierunt; imo Ulum conluinveniat.
meliis onerabant et pellebant. His audiiis mulier ,
t
vide quam modeste respondeal: 11. Domine, neque

5. Si vero mulier Samaritiua laiilum adbibet sluin quo hauriai habes, et puteus altus est; unde dium,
ergo ut quid uiilo ediscat, et Cbristo assidel, etlamsi
kabti aquam vivam f Jam illam a viliore opiuione reillum non noscal; quam nos veniam consequemur,
iraxil, ita ul non ullra crederet illum vulgarcm
qui ipsum novlmus, qui non secus piiteum, in
queinpiam esse bomincro. Non modo enim illum D o - dcscno slamus, non in mcridie, non adusii solaribiis
minum vocal, sed bonoriiice loquitur. Nam quod
radiis; scd sub aurora, gub hoc lecto umbra fruimur
honoris causa sic loquerctur, ex sequcnlibus iiqtiei.
el sua viter agimus, neque paticnler auvlimus quidpiaui,
Non enim irrisit, non traduxil illum , sed inlerim
sed desidia lorpemus ? Non sic illa; sed ila diclis a i subdubilabat. Quod si non slatim rera totam inleltendit, ul eiiain alios advocet. Judxi vero non niodo
lexil, ne mireris : neque enim Nicodemus inlcllexe- non advocabant, sed eiiam eos qui accedere vellent
rai. Nam quid ille dicit ? Qnomodo pouunt hmefierif impedtebanl; quamobrem dicebant: Nurn aliquh ex
el rursum, Quomodo polest homo natci cum sit unex
f
principibui
credit in eumf Sed turba hcec qum non novit
el iterum, Numquid poUst in uterum malrn suce ite- legem, maledicti tunt (Joan. 7. 48.49). Imiiemur crgo
rato introire et na$ci ? Haec aulero verecundius Domine,
Samarilanam : colloquamur cura Cbristo. N.m nuiic
neque in quo haurias habes, et puteus allu$ est; etiam
unde in medio nostrum sua, per propheias,
ergo habet aquam vivamf Aliud Cbristus dicebal,
dis( ipulos nos alloqueng. Audiamus ergo el oulenipcaliud illa suftpicabalur, nihil aliud quam vcrba auremus. Usqucquo frusira el inutililcr vivemus? Nam
diens, neque adbuc sublime quidpiam intelligere vailla agere qux Deo non placenl, illud esl inutiliier
lebat. Atqui pelulaulius respondere potuisscl, Si
vivcre; imo non lanlum inuiililer, sed in damiiuui.
baberes aquam vivam , non peteres a me, sed tibi
Cum enim nobis daium lcmpus inuliliter prorsus imprius prxberes : jam vero le jaclas. Verum nihil
pendinius, hinc migrabimus exlremas daturi poeiias
horum d i x i l ; sed modesle loquilur el in principio c l
inulililcr consumpti lemporis. Cumis qui pecunias ad
in sequentibus. Nam in principio ait : Quomodo lu negoLiandum reccpil, ct eas insumpsil et devoravit,
Judceus cum i t i , bibere me poscis f Neque d i x i l , raiionem
ac
ei qui sibi credidit dalurus sit : is cerie qui
si alienigenaio et inimicuro alloqueretur : Absit ut
banc vilam inutilitcr impcndil, eril a supplicio
libi prabeam bomini inimico et a gente noslra alieno.
libcr. Non ideo nos Deus in banc vitam proiulit, aniDeinde cum magna loquenlem audiret, quac solenl
mamque dcdit, ut pr.rsciiti (antum fruamur viia, scd
inimicos maxime mordere, non irrisit, non cacbinut pro fulura viia negoliemur. Brula pransenli laiilnm
nis exccpit illum ; sed quid dicil? 12. Numquid tu vita? nsui snnl; nos auiein ideo immorlalcm habemus
major es patre nostro Jacob , qui dedit nobis puleum
animam, ul ad illam nobis parandam vilam nibil
huae , et ipse ex eo bibit, et filii ejus, el pecora ? Vagamus.
iSi quis sciscitctur quis usus sit eqnorum,
deir quo pacto se in Judaicam nobilitatem ingerat ?
asinorum, bouni, aliorumque bujusroodi pecoruin,
lloc autcm vull signiiicare : llle hac usus est aqtia ,
liullum alium dicemus quam ministerium in prxsemi
nihil ullra quod daret babuit. His porro declaral se
viia prxslilnm. Dc nobis vero non iicm; sed melior
ex prima responsione magnura el sublinie quidpiam
staius esl posl discessum cx bac viia : nibilque
inlellexisse. Nain cum a i l , Ipse bibit, el filii ejus, elagendum est, ul ibi clariores simus el cum augelis
pecora, nibil aliud subindicat, quam ae in niente cboreas agamtis, nl Regi adslemus perpeluo el in
babere aliam praeslanliorem aquam, quam nec repesxcula infiniia. Idco namquc immortalis est anima, ei
r i r e l , ncc clare nossel. U l aulcm quid illa inlelligal
corpus inimorlale erit, ul perpeluis fruamur bonis.
darius exprimam : Nou poles diccre , inquil, Jaco
Si vcrocttlis libi propositis, lcrrai iubareas, cogiia
bum hunc nobis dedisse fonlem , sed alio usum
quantam dal ri coiiliimeliam inferas. llle superua
ftiisse : nam etipse c l filii ejus ex hac bibebanl aqtia,
libi oiTert : lu vcro iinn magna illius babiia ralioae,
Don bibituri si aliam mcliorem babuissent. Ex bac
tcrram anleponis. Ideo gcbcnnam comminalur, ulpuic
igi ur ncc lu poieiisdarc; aliam vcro mcliorcm h i contcmplus ul hinc discas rjiianiis le privcs bonis.
9
S. JOANNIS CIIUYSOSTOMI ARCUIEP. CONSTANTLNOP.
fS4
S*d :il>si( ul illud supplicium expcriaimir; vcrum po-
Pairi gloria, unaque Spirilui aancio, saxula sax-u-
lim Doo placenlos, aucrna cwiseqtiamtir bona, gratia
lorum. Amcn.
ct beiiigniialc Dtmtini nosiri Jesu Cbrisii, quiciim
HOMILIA :
tenliam ? Ycrum non iia Jud.xi : cum viderent enim
Hcspoudii Jesns et dixil ei : Omnh qui bibit exhac
illum , dxmonia ejicientem, d;rmoniacum ipsum vocaaqna, siliet iierum : U . qui aulem biberit ex aqua
bant, nedum palriarclia majorem dicerent. Mnlier
quam ego dabo ei, non siiicl in alernu : scd aqua
veroinnon sic, sed inde fert sentcntiam, undeCbn>lus
qnam ego dabo ei fiet in eo fon$ aquas salientit
volcbat; ex ipsa nempe opcrurn deinonstraliono*
vitnm aternam.
Nam el ipse qnoi|iie inde ferl judicium , dicens : Si
I . Spiritu$ snncius modo \gm% modo aqna Scriptnnon facio opera Palris mei nolhe mihi credere : it <?ra appcllalm. Prudeniia ChrUli Samaritanam docenth;
tem facio,
etsi mihi non credith, operibus credite (Joan.
Samaritancc iincerUas; ipsa Nicodemo sapienlior.
10. 37). Sic et mulier ad iidem adducitur. Quapropter

Spirhtis gratiam Scriptura moduignem, modo aquam
cum audissel, Numquid major es palre nosiro Jacob f
appellal, non substantiaB, sed operaiioni indicanda)
b cc apla nomina esse demonslrans. Non entin ex di- omisso Jacobo, de aqua loquitur his verbis , Omnu
qni bibet ex hac aqua, sitiet iterum, et comparalionem,
vcrsis subslanliis constat Spirilus, cum invisibilis ot
missa accusalione, ex pracellentia facil. Non dicil
unius generis sil. Aiterum cerie Joaunes significat,
enim, llic aqua nibil e s l , omniaque despicienda ;
cnm dicit: Ipte vos baplizabit in Spirilu sancto et igne
( Matih. 3. i I ) ; alterum vero Chrislus, Flnmina de scd illud proferl, quod ipsa nalura lesialur : Omnis
ventre ejus fiuent aqiiw vivce. Hoc aulem dixit qui
de bibil
Spi- ex hac aqua , siliei iterum; qui autem bibnit
aqua, quam ego dabo ei non siliet in wternum. Jam
riiu, quenx acctpturi erant (Joan. 7. 38. 39). Iia el ex
muliercm alloqiiens, Spirilum vocal aquam : Qui biberit audierat aquam vivam mulier, sed non iniellexerat.
ex aqua, quam ego dabo \ non titiet in (Clemum; sic Quia enim aqua viva dicitur, qux percnnis esi ct
scmpcr scalurit, non prxcisa scaturigine, de bae inSpirilum vocat ignem , ut vim fervoremque gralisc,
lelligcndum mulier puiabat. Ideo clarius id illideiuet peccalorum perniciem significct; aquam, ul purifi< eps aperil, el ex comparalione ejus exceilenliani
caiioncm refrigeriumque pcr illam excipieniibus anidcmonstrans ila pcrgit: Qui biberit ex aqua, qttam ego
mis parlum iiiriicel. Et jure quidem. Nam lamquam
dabo ei, non ziliet in ceternum; sic, ul dixi, excellcu*
hortum, fruciiferis scinpcrqnc vircntibus arboribus
tiam osletidcns, necooa ex sequentibus : horum
comantem, sic studioâm animam exorna!, ncque
quippe nibil babet vu'garis aqua. Quid vero scquilur?
moeroris, ncque satanicarum insidiarum sensuin caFiel in eo fons aquce salientis in vilam celernam. Sictil
pcre s i n i l , quippe qu;u ignila maligni tela facile excnim qui fontem inlus babel, numquara sitiet : sic
stinguat. Tu vero mibi Cbristi sapienliam consideres
ncc ille qui hanc aquam habuerii. Slaiimque mulicr
vclim, quani lcnilcr mulierculam erigal. Nequc cnim
a principio dixil i l l i , Siscires quis est qui dicil libi, credidit, mullo sapienlior Nicodemo; necmodosaDa mihi bibere: scd poslquam occasioncm illi pras- pientior, sed et foriior. Ille namque mtillis audiiis
hujusmodi, nec aliura quempiam advocavii, neque
buerat, ut sc Judaeum vocarcl el accusaret, criminaipse fiduciam babuit: haec vero apostolico fungitur
tionem dcpellens boc dicil. Cum vero dixisset, Si
officio, omnibus annuntians omnes ad Jesum advoicires quis esl qui dkit libi, Da mihi bibere, foriilan
petiistes ab eo et magnis proinissiouibus eo induxisset cans, tulamque civitatem ad illum pertrabens. Ule
audilo Cbristo, dixil, Quomodo pottunlhcecfieri(Joan.
illam ut pniriarcba? menlionem facerel, sic mulieri
3. 9) ? ac cum Cbristus claritm exemplum venli aioculos meniis aperuit. Dciude illa reponenle, iVumtulisset, nequc iia scrmonem admisil. Sccus auiem
quid tu major es palre no$lro Jacob ? non dixil, Eiiam,
niulier : scd primo dubilabat, deinde vero non lanla
iuajor stim : nam visus fuisset id sc jaciando diccre ,
adbibita cautela, sed quasi latam sentcntiam dicla
cum nulla adhuc cssel rci demonslratio : por ea auexcipiens, ad rem accipiendam stalhn ferlur. Qui.i
4*m quae dicit, ad illud prxparat. Non enim simplicicnim Jesus dixerat, Ficl in eo fons aquce salientis *
ler d i c i l , Dabo libi aquam; sed poslquara de Jacob
vitam (Blernam; slalim ait mulier, i 5 . Da mi/ii hanc
lacuit, quod suum eral exlulit, a nalura doni persoaquam, ul non shiam, neque veniam huc haurire.
narum diircrentiam per munerum discrimen declarans, nccnon suam supra palriarcbam excellentiam.
2 Viden* quomodo paulaiiin addogmatum culmeu
8i miraris, inquit, quod ille hanc aqitam dcderit, si
dcducatur? Primo putavit illum transgrcssoreiu
longc roeliorcm libi dcdero, quid dices? Jam prius
quenipiam Judxum esse; deinde quia bauc Hle cripcnc confessa es me Jacobo majorem es*e , cum sciminationem depulit (non decebalcnim eum qui illam
ecitando dixisli, Numquid lu major es patre nostro Ja~
edociurus erat, suspechim essc), cum audisset aquaui
cob qui meliurcm promittas aqunm ? si illam accepe- vivam, pulavit de scnsili aqua boc dici. Demuni cum
ns aquam, lunc me plane majorem confiteberis.
audisset ea qtiae dicebanlur, esse spirilualia, credidil
Yideu* raulieris judiciuin .sine ulla acceptiooe, qnx
quidem posse illam aquam pcllerc silim, nec lainen
ex rcbiis ipsis ct dc palriurclia cl dc Cbristo fcrt ecnquid illa cssct scicbat, scd adbuc dubiubat: pulabat
15.
183
IN JOANNEM IIOMIL. XXXII. al. X X X I .
,
* ,
, \ -
, ' \ ,
, .
'
, " ar
,
' ,
, , * .
\ ,
, \
, ' .
/
.
)/,
' ,

.
, ,
. \ , * *
, , [184] . ,
, , \
* ,
, .
. " ,
, ,
,
^ . , .
,
'
, \ , , . ,
, ,
,
. ,
;
, \,
,
, . \ ,
,
,
, , \
, ,
.
, \, , ,
, ;
, \ , ,
;
, .
*$ ,
* \
b
Savil. e l codd. 705, 706 .

> Alii
. . . . .
Morel. , " ' . Paulo posl idem .
.. .. feu.
d Savil. c l codd. 70S, 706.
* Savil.
. Supra idem el codd. cilt. , > .
c
' QuiJam . Savil. .
{84
'.
; '' \
,
, \
. , '
, ,
. \ \ ,
,
, , .
. ,
;
, \
,
, '
. , ,
' \ '
,
, '
, ,
[18.S] . "
, ' . \

,
,
.
, \
, *
, ,
- , , ,
*
. ;

. " ,
*
. ,
* ,
\ .
, ,
^ , \
, \ )
. ,
; \
,
,
,
, ' , \
.

\ *
, , .
%
'.
;

(
),
> , . "
, ,
* .- .
.
S a \ i !
;
S. J O A N M S CI1HYSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTiNOP.

, * , , .
,
( , , ,
h , ),
.
, .
;
. " \
, \
. (
[186] ;) . \ . - *
jaw,
,
. ' , \ .
, \ \ .
, ' ,
- \ , , ,
. , \

,
(&,
. , ' , ,
, ,
\ . \
\ \ ;

, .

,
; ", ,
. .
, "
, ,
. .
, , .
\, !
! , ;
, \ \ :,
\ ;
^ , \
. \,
\ \ ,
, . '
* ,
;
, \ \ .
\ , * '
, \ , , ;
, \ \
, \ *
, . ,
. \ , \
.
, '
, ' \ c
; . 1 / ' jip.
* Sa\il. , . &.
TH6
. \ \
. *,
[187] , ,
' , ,
. \
'
, \ , \ . \
. . % "
, \
' , , \ , \
. \ , \,
, ", ; \
\
. ,
\ \ .
, \
, \ ,
\, . ,
,
.
, \ .
; , ,

\ - ,
\, .
* , '
. , ,
, .
, , \
, \ ,
, \ . ; 01

\ * \
,
, ;
. ;
* ,
\ $ . ;
( , *
) , \
\
, \,

. ,
\ ^ . \ .
, \ ,
\ , \
, ' ,

,
\ \ , \ . [188] .
, , ,
, \ ,
\ ;
\ f
c Morel. . Alii aliud habrnl.

f .Morcl. . * Savil. . h *.
> apwd velcres libros ese compaclos probavimus
aptid Allianasium p. 124, ei in Palaeogr. Grgâ 93, ubi
rcm cxemplis eoiilifmamns, ac preseriim tn toil. no>.
Tatr. t l l , Anim. XV in Vit. ct scripl. Alh.
186
IS JOANNEM IIOMIL XXXII. al. X X X I .
llli
quidoiii
niagnum
quidpiam
se
pixlicere
pulabaui,
certe h r c sublimiora e s s e , quain ul scnsu percipi
si Cbrislum inierficereiii: mulieris vero facinus mapossenl; sed non prorsus id quid esset noveral.
lum esse apud omncs in confcsso crat. Allainen non
Nnnccerte melius videbal, neque lamen totum per*gre
lulil niulier, sed obslupuil mirniaqiie esi. Edleni
cipiebai : nam a i l , Da nuhi hane aquam, ut non t t quoque
tuodo cum Nalhanaelu Cbrislus se gessil. Non
tiam, neque veniam huc liaurire. Jam illum Jacobo
primum propbetiam induxil, ncque dixil, Vidi le mb
prsefcrebal. Non hoc fonte opus babco, si a tc aquam
pcu; sed cum ille dixiasel, Unde menoni (Joan. 1.
illam accipiam. Viden' quomodo illum pairiarcbac
48)? id respondit. Volebal enim miracula et propbeanieponal? IIoc probi animi indicium esl. Oslendil
tias ab illis incipere, qui ad ipsum accedebant, ut el
quam de Jacobo opinionem haberet: vidit Jacobo
mngis illos sibi conciliarel, el vanae gloria: suspiciomeliorem, neque prima illa opinione relenla fuil. Non
nein effugorei. IIoc ipsum bic agit. Exislimabal en.m
ergo facile mulier credidit neque lemttre dicla reniolcaluni
ci supcrfluum fore, si catn slatim accusarcl
cepil, qu33 tanla accuraiione quxsivit; neque eliam
diceudo, Virum non habe$. lllud vero corrigere po>l
immorigera vel contentiosa fuil. Idque ex pelilione
acceptam ab eadcm ipsa occasionem, ccrle conscnlasua demonsiravit. Atqui Judxis dixit Cliris:us : Qui
comederit de carne mea, non eiuriel; el qui creditncum
in erai, et audientcm mansuetiorem reddebal. E l
qtixnain
illa consequculia, inquiee, dicere, \ade
me non titiel uniquam ( Joan. 6. 55 ); sed non modo
voca virurn luum? De douo agebatur e l de gratia h i i *
non credideruut, sed eliara scandalizati smtl. H;cc
manarn naluram superaiile. luslabal mulicr flagiiaus,
mulier contra exapeciat el pelii. Judxis ille dicebai ,
Qui credit in me non iiliet; raulieri yero non ila , sed el dixil ei, Voca virum luum; subindicans illuin quoque horum parlicipein cssc dcbere *. llla accipieudi
rudiore modo, Qui biberit exhac aqua non$itiet. Procupida , suam cclat lurpiiudineni, aeque homiuciii
nnssio namque erat spirilualium rerum, visibialloqui pulans ait, Non habeo virum. Hinc occasioneui
lium Ideo mulieris animum pollicilalionibus ericaptaus
Cbrislus opporttine illam reprebendit, ulrunigens, adbuc sensibilibus immoralur, quod i l h nondum posset spirilualia accurate comprebendere. Nam que accurale cxplicans : nain priores omnes numcravit, el hunc occulium revelavil. Quid ergo niulicr ?
si dixisscl, Si credideris in me, non silies; illa
Non
aegre lulit, non illo relicto fugii, non id conliiintellexissct, cum non nosset quis esêi ilie sc almeliam
esse pulaxit; sed niagis admiralur, magis
loquens, nec de qua siti agcretur. Cur aulem non ita
persevcrat: nam aii, Video quia prophela et tu. Ejus
Juda?is loquutusest? Quia illi mulla signa viderani,
vero prudeiuiaui perpende. Non siatim accurril, sed
illa yero nnllum; sed verba priimim audierat. Ideo
adbnc
consideral et miraiur. Illud enim, Video, id
per propbeiiam deinceps viui suam ostendit, nec slacst,
Vidcris
mihi prophela esse. Dciude quia hoc
lim arguil illam; sed quid dicit? 16. Vade, voca wsuspicala crat, niliil icrrenuin inierrogat, non de varum tuum, et veni huc. 17. llla vero dicit, Virum non
leludinc
corporis rogat, non de opibus, non dc divihabeo. Dicit ei Jesui, Bene dixisti, Virum non habeo
:
liis,
8ed
de
dogmalibus slalim. Quid enim dicii? 20.
18. quinque enim viros habuiiti, el nunc quem habes,
Patreg noitri in monle hoc adoraverunl, Abrabain s i non est tuu$ mr. Hocvere dixitti. 19. Dicit ei mulier,
gniiicans, quem filium eo adduxisse dicebanl: Kt
Domine, video quia prophela e* tn.
quomodo vo$ diciiis quia Jerosolymii est locus ubi ado
Samarilana! philotophia maliefideiJudceorumopponiittr.Papoe, qnanta mulicris philosopbia ! quam man- rare oportet ?
185
3. Samarilanm itudio fervorem audientium excilat.

H i e t e reprchensionem admittil! Cur, inquios, non adLectio divinorum librorum commendatur. Libri aurei*
misissel? iiOnne saepe Judaos acrius rcdarguil? Non
litteris. Vidcn'quam inentcsublimiur evaseril? Nam
euimparis virlutiseslmenlis secreta in medium adduilla cui de sednnda sili cura erat, jam de dogmatibiis
cere, el rem clam peractam revelare. Illud enim Dei
interrogat. Quid ergo Cbrislus? Non solvil quaesliotanlum cst, cum nemo novil, nisi isqui id in meule hanem (non enim boc curabat, ut ad omnia accnraic
bet; allerumverosaliemfamiliaribiis nolumesl. Atlaroen Judxi se reprebensos esse indigi.e ferunt. Scd illo responderel; id quippe supervacaueum fulssei), scd
rursus mulicrem ad majorem sublimiiaiem ducit;
dicenle,(Jttid me quaritis interficere (Joan. 7. 20)? non
ncc prius illa tractat, quam mulier confessa essel
modonon admirantur, ut mulierilla, sed eiiam conviijsuinesse propbetam,ut mnjorem posleadiclisfidein
ciis c l conlumeliis afficiunt, clinmsi aliorum signorum
babercl. Qux cnim hoc crederet, non ullra dc diciis
argumenla haberenl: hxc aulem boc uiium lantum
dubilatura erat. Pudeal ergo nos, et erubcscamus.
audierat. Allamen illi non modo non mirati S U I M ,
sed eliam probro affecerunt dicenles, Dcemonium ha- Mulicr qu.e quinque viros habuer.U, SamariUina, lanlum doclrina; addiscendte sludium habet, nec bora diei,
bes quis te qu&rit interficere? Ha?c vero modo
nec
aliud quodvis officium vel ncgolium illaro ab bujusnon conviciaiur, sed rairalur el obstupesciL, propbemodi quacslione abducil: nos atitem non inodo de doiamque opinatur esse; elsi acrius banc rcprebendat,
giualibus non inlcrrogamus, sed io omnibus socordcs
quam illos. Hoc euiin pcccaium unius ipsius erai;
igna\iq>ie sumus. Ideo omnia negliguntur. Quis voillud vero omnibns comniune. Non aulem ila niorderi
t
soJenws dc communibus dcliciis, ul de prnpriis. Et

1
Qure scqutiatur post lllud, voca virum tuum, alii aliier

efferunt.
Alil legiuit, indettrmmatorum, pro, non mibilium. * Morel. hubei: tlla lalere cupkni.
188
S. JOAXNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.
binc
majorem
decerpi
voluplatem.
(Juid
eniin,
quaeso,
sirum, quasso, domi cbrislianum librum arripil, dicla
suavius? quid mirabilius? an bominem cum bomine
cxaminal, aul Scripltiram sciutatnr? Nemosane;
sed talos el cubos apud plerosque inveniemus, libros luclanlem cernere, an bominem emn diabolo pugnan
tem, et corpus cum incorporea poieetale congrediens
imsquam, vel apud paucos certe. Ui yero perinde
aflVcii sunl, atque ii qui non habent, qui lignlos vcl elsuperans? Has pugnas contemplemur; has, inquam,
quas imitari decorum ulileque esl, quas qui imitan*
prorsus in ecriniis deposilos servani, omnequc stulur, coronam accipiunt: non aulem illas, quarum
ditim ponunl in membranarum tenuitate, aut in litebUidium ignominiam paril imitanlibus. lllam enim pnrarum pulchritudine, neglecta lectione. Neque enim
gnam cum daemonibus aspicies, si aspexeris; banc cum
ad utililatem quampiam illos acquirunt, scd ut opnleuliam suam ambitiose ostenlent: tatitus est inanis angelis ei angelorum Domino. Dic cnim mihi, si liceret libi cum principibusac regibussedenlcm spcciaculis
glorioe faslus. Neminem audio id ambire ut libros
frui, aunon illud valde honorificum putares? Hic vcro
iutelligat; sed poiius ee libros babere jactani aureis
cum
Rege angelorum videns diabolum a dorso corlileris scriptos. Etquid, quaeso, hinc lucri provenit?
repiura, relucianiem*ac vincere frustra conanlem,
Non enim propierca dataj nobis sunl Scriptura. ut
illas iu libris tanium habeamus; sed ut in cordibus anuon curris ad hoc spectaculum ? E l quomodo, i n quies, possunt bsec (ieri? Si librum prae manibus
insculpamus. Certe brec libronjm possessio Judaicae
babeas. In illo namque videbis, el fossas, el longa
ambilionis est, cum videlicel praecepta lileris solum
curricula, el captandi ansas, et justi artificiura. Hxc
mandantur. Nobis utique non ab iniiio sic lex dala
si speclacula intueare, disces certandi modum, el
fuil, sed in tabulis cordis carnalibus. Hxc vero dico,
daemonas superabis. Illa vero spectacula dxmonura
non quod libroscomparareprobibcam, imo id laudo,
sunl celebriutes, non hominum iheatra *. Nam si in
ei ut fial exoplo; sed velim eorum el dicla iia et
idolorum templum non licei ingredi, multo minus
sensa in animis noslris yersari, ul i i scriptorum i n telligentia purgenlur. Nam si doimim, ubi Evange- licei in salanicam celebrilatem. Raec dicere et agitare
lium est, adire noo audet diabolus; mulio minus ad
non desinam, donec vos mulatos videro. Nam hxc
animam evangelicis imbutam sentemiis accedere aut
dicere, Mihi quidem non pigrum, inquiC, vobii autem
dxmon aut peccaiuro audebit. Sanctifica igiiur anitutum e$t (Philipp. 5 . 1 ) . Ne igitur adinonilioucm
mam tuam, sanclifica corpus : haec semper in corde
a?gre feralis. Naro si graviter ferendum, mibi potius
et in lingua verses. Nam si turpia verba inquinant, et
essct qui non audior, quam vobis qui semper audilis,
dsmones evocant; palam certe esl lectionem spiriniimqiiam autem obiemperaiis. Sed absil ui semper
tualem sanctificare et spirilualem graliam altrabere.
vos accusare cogar; faxil Deus ut bac lurpiiiidiue
Scriplure divina sunl canlica. Canlemus ergo inlra nog
libcraii, spirituali spectaculo ^digncmini, et futura
ipsos, ac morbis anima: ha?c rcmedia adbiboamus. Si
gloria fruamini: gratia el benignilale Domini noslri
sciremus enira ea quce legunlur, magno illa siudioau- Jcsu Cbrisli, quicum Patri gloria, unaquc Spirilui
dircrous. Haec semper dico, nec finem dicendi faciam.
sancto, in sxcula sacculorum. Amcn.
Annonabsurdum fuerit, sidum homines in forosedentes, aurigaruro etsallatorum nomina, genus,urbes, insavil babet, cum angelis et arehangeiis el angelorum
dustriam, imo cquorura virlutem auC viiia narrant: Domino.
* In Morel. Jegitur
videru diabolum ex oraculti diilli qui huc conveniunt, eorum quae bic aguntur nibil
vims pudore suffnswn, reluctantem.
* Hic addit savil.: liaque, obsecro vo* satameis ab&
sciant, hno ipsum librorum numerum iguorenl?Si
nete cetebiilalibux.
cnim voluplatis causa illa percipias, osiendam libi
* Morel. babel, ceiernis botds, pro, spirituali spectaado.
187
HOMILIA XXXIII.
quemadmodum et Paulus ail, Qui circafidem/hi21. Dieil Jesut: Mulur, crcdemihi, qnia venit hora,
Quod nc nos quoque paliamur, sacram tcnea neque in monte hoc neque Jeroiolymis gfirunt.
adomus :ancoram, per quam Christus Samarilanam nuitc
rabiti$ Patrem. 22. Vot adoratit quod nescitis
ducil. Nam cum illa diceret, Quoniodo vo$ diciiis quia
no$ adoramut quod scimus, quia $alu$ ex Jutit Jeroiolymis e$t locui, in quo oportet adorare? red<ph e$t.
spondil Cbrisius : Crede mihi mulier, quia vetut hora,
i. Fidei neceitita*. Illud, Crede m i b i , mulier
qnando neqne in Jeroiolymis, neque in tnonte hoc ad&*
adorabitis Palrem, commentaiur. Cultut Samaritanomm. Judceortitn super Samaritanos prcettantia. rabitii
Chritu Pairem. Mnximuin buic dogma revelavit, qiiod
nec Nicodemo, nec Naihanaeli dixit. Haec sna Judaicit
in tettamenlum velus $ufragium. Ubique Ode nobis
prxstanliora esse conlendit, et patrum aocioriial
pus esi, dilccti, lide, bonorum malre, salulis medifirmare nililur: Christtts vero nibil ad boc respondif.
dia, tine qua nullain magnanim reram doclrinam
Siipervacaneutn enim lunc fuisset osiendere, cur p a perctpere possumus; sed perinde atqiie illi qni aine
tres in monie, cur Juda?i in Jerosolyrois adorarcnt.
navi mare trajicere conantur, taniillum possunl maldeo illud tacuit; et sublata de ulriusqiie loci prxnibus pedibu8'ue natare, sed ulterius progresvi, cito
a flticlibus demerguntur; sic etqui propriis iilunier sianlia q u a B S i i o u e , cjns animam crigit, ostendens neque Judaos ncqoe patres posse magnum quidpiam
ratiuciuiis, antequam didiccriul, naufragium faclant:
t
1 JOANNEM IIOMIL XXXIII. al. 1
, , \ ;
' 6. \
,
, \ . , ,
\ \ ,
, \ ;, , , \
\ . \ , \ ;
, \ \ , [189] ; \ , \
* . * , ;
, - : .
, ' - , "
. \ ; . \ .
,
, ' \ . ,
' , ;
>, \
, '
, \ *
\ . \ , - , ,
, \ \ ;
* \ ; . " .
\
" \ , \
, , , \
. ,
. , , \
, , \ .
, , ,
, , . > ,
. ,
.
, \ \
\ ,
\ . - . , \ i , , \ ,
\, .
,
. ,
, \ . \ , \
, *
, \ .
( . " , , ,
. \ , \ , \
. , , \
, \ \
, ' ,
, \ , \ , \
, . '.
, \ \
Additur in codd. 706 el Savil.
- .
* Morel. ... . Savtl.
, & ... . * Morel. 1
.Forte leg. ' ,
nisi. E D I T .
Alii .
1> Alii .
Savil. ,
c Morel. . Mox idem posl addit

, qua deesl in Savil., sed hic non
upervacatiea videtur.
/ , .
I Savil. el codd. 705, 706 addunt , ,
(vel ) ,
j Alii.
,
. . k Morel. .
I Morel. , .
.
, ' \
. ,
,
;

,
, , ,
. *, \
, .

, \ *
. ,
, .
, ,
\ "
\ . \ >
^ , ,
, ,
^
.

t , ( .
%'. , , ,
,
* \
. '
,
\ \ \ , ,
[190] , \ , \ ,
. "
\ , S i \ i l (vi.Pauln poil idera .
189
S. JOANNIS CIIIWSOSTOMi ARCHIEP. COiNSTANTINOP.
,
, .
, \ ,
, ,
, , .
. , ? , , ^ \ . ' t>ip
.
5 . ,
; " \ - ; , * * \ , , .
, ; 01
, \
, \
.
\ Q
\ \ , \
,
.
' ,
,
,
b , \ . ,
, . " ' , , , . . \ \
, , .
* ,
, ,
. "
. *
\, . , .
, , ,
\
. , \
. , , , , , \
. , , ,
, \ '
[192] , .
, , \ , '
\ \ . .
, ' \
, ,
, , , *
, - , ' . ,
, \ , \
. \ <* - , \ \ , [191] , ,
. ,
, , "
, *
. " ,

( \ ,
,
,
, \ ' . Kat
, \ , ,
)
; ' . \
* . , , *
. " - , * \
,
\ \
. $ .
, \ 0 ,
, ,
, , .
;
\ 'A.1JT , ,
,

. \ . \
, , \,
,

\ , \
. " , , \ \ - . \ , \,
<5 " , .
,
{. , \
, ;
, ,
; " , \
. , \,
,
, .
, \ \ , \ .
, "
, '
^ , \
-.
r
Savil. . * Mnrel. .
.
Morel. )? .
Savil.
1 , , .
Morel. .
MoreJ.
m
JOANNEM HOMIL. 11. al. X X X I I .
in futuro praslare; f mnc difTerentiam inducil. Y c - tore$ adorabunt Patrem in tpirilu etwitate. Cum dixtt
veros, cum Samarilanis Jnd:ros ropulii; eiiamsi cnb
rumtamcn prxstanliores JudxossigniOcat, non locum
illisint bis meliorcs, vcnluris lamcn longesunl infoloco anteponens, sed illa solum rationc Judaeis primas
concedens, ac si tlicerel: Nihil de loco jam dispuian- riores, el quanlum veritas figura melior est. De Ec clesia vero loquitur, qnia vera Dcoque consenlanet
dum. In cullus quidem roodo Judoei pra?fereiidi erant
adoratio illa ipsa esl. Nam Paler tales qucerit adoratoSamaritanis : Vo$, inquil, adoratis quod nescitit: HOS
adoramus qued icimus. Quomodo e r g o nesciebantres. Ergo si tales quuerebat, n o n ex volunlaie propria
SamarUani ifuid adoraretu ? Quia Deuin loco circum- Hlis olim lalem coucessit modura, sedex indulgcniia,
ut hos eliam inlroduceret. Quinara ergo suiil veii
scribi, imo qnasi dividi posae pnlabanl. Sic igitur
adoralorcs? Qui cultum non loco circumscribunt, ac
ilhim colebant; sic Persis nunliarunt, istius loci
Deum in spiritu coluut; slcut et Paulue a i l : Cui
deuni sibi iralum esse, nibil de eo amplius quam de
servioin spiritu meo, in evangelio Filiieju$ (Rom. i . 9);
i d o l o raii. Quapropler pcrseverabanl l illum el da>
monas colere, ea quae misceri non polerant confun- el ilerum, Obtecro vos ut exhiiealis corpora vestra
denles. Judaei vcro hac opinione liberi erant, ipsuni- hostiam viventem, Deo placentem, rationabile obsequium
vestrum (Ibid. 12. 1). Cum autcm dicit, 24. SpirUu$
que puial)ant esse orbisDeum; eliamsi id nonomnes
e$t Deu$ nibil aliud quaro incorporeum significat.
credereut. Propierea dicit: Vos adoratis quod nesciiis:
igiiur incorporei cultum cliam lalem csse, c i
nos adoramus quod $cimu$. Ne mireris autem q u o d Oporiel
se
pcr
id
quod
incorporeum in nobis esl offerri; id esl,
Judaeis annumerel: nam secunduin mulieris o p i n i o per
animam
et per menlis puriialem. Idcirco aii Et
nem loquilur, quasi propheta Judseorum; ideoque
i l l u d , Adoranwi, posuil. Quod eniin adorelur nemini adoratores eju*, in spirilu ei veritate oportel adorare*
Cum enim c l illi el Judau animam negligerenl, I U U I ii04i notiiin e s l ; adorare cnim creature est, adorari
tamque corporis curam gcrerent, ipsumque oranivero, creaturarum Domini. Yerum interim ille ut
mode purgarenl, dicil non corporis purilatc, sed illo
Judaeus loquiuir. Illud ergo, Nos id esi, Nos Judaoi.
quod incorporeum in nobis est, scilicet menle, inJudaica i g i l u r exlollens, ae fldo dignum prxbel, et
corporeum esse colendum. Ne ilaquc oves el vilulos,
diciis suis iidena conciliat, suspicionem amovens,
sed teipsum ofler Deoin bolocaiisnim : boc esl enim
oslendensque se non cognalionis-gratia illa exlollere.
hostiam viventem exbibere. In verijate uamque adoQui enim circa locum talem profeit sentenliam, de
rarc
oporlet. Ut priora lypus erant, nempe circumquo loco Judaci maxime gloriabanlur, ac se caHeris
cisio,
bolocausia, sacrificia, incensum; nunc cerlf
prcferendos censebaul, d u m banc illis pra*sianliani
non
ilem;
sed omnia veritas. Non eniin caro circumauferl, palam cst eum jam non ad graiiam cujuspiam
cidenda, scd nialignsc cogilationes, ac seipaum c n i loqui, s e d cx veritale ei ex vi propbelica. Qnia i g i cifigereoponer, absurdasque concupiscentias tollere
lur a l a l i existimaiione abduxil dicens, Crede mihi,
cl immolarc. Ihv.c mulicri obscura visa s u n l : dictomulier, e(c, adjicil, Quiasalusa Judwi$ ett; boc est,
rum sublimilalero n o n assequuia illa, et baerens, audi
rel quod b i n c orbi b o n a collala sint (nam Dci cognilio
quid dical : 25. Scio quia venil Messias qui diciiur
idolorumque reprobalio l i t n c ortum habuii, necuon et
Christus : cum veneril ille, annwitiabit nobis omnia. 20.
alia omnia dogmata, ei vester cullus licet non reclus
Dicit ei Jesus: Egosum qui loquor tecum. Et unde Cbrie i l ; a Judu?is enim oriuni babuit): vel bcec e r g o , vel
sli advcnluin exspeclabant Samaritani, quf soliiui
advenlum suum salulcm vocat. Imo vero non abcMoysem recipiebanl? Ex ipsis Moysis scriplis. Naui
raveritquispiamsi dicat ha*c ambo salulem esse, eam
in principio Filium revelavit. Illud enim : Faciamm
scilicet q u a m ex Judneis csse dicit. Quod Paulus subhominem ad imaginem et similitudinem noslram (Cen.
indicans dicebat, Ex quibus Cliristus secundum car1. 26), ad Filium dicium fuerai; el Abrahanio in lanetn, qui est super omnia Deus (Rom. 9. 5). Viden'
bernaculo Filius loquilur; el Jacob de illo propbequomodo Yelus praedicet Testamenlum , ac bonorum
tice prsedicit : Non deficielprineept deJuda, nec dux
radicem csse declaret, el sc nullo m o d o coiiirarium
de femoribus ejus, donec veniat i$ cui repositum est el
esse iegi? siquidem cx Judu3is bonorum causam omipse extpeclatio genlium. (Gen. 49. 10). Ipse qtioqtte
nium esse dicil. 25. Sed venithora, ei nunc ett, quando
Moysesait: Prophetamvobis luscitabil Dominui Deus,
veri adoraiores adorabunt Patrem. Yobis praeslantiores
de fralribus vettris sicul me; ipsum audietis (Deut. 18.
sumus, mulicr, inquil, in adorandi m o d o : verum
15). Item qu;e deserpenlc, de virga Moysis,de Isaac
liic c u l l u s deinceps finem hal>ebil. Non enim locus
ci de ove, multaque alia, quis colligere possil, qua3
l a i i t u i D , sed cliam niodus colendi imitabitur: et hxc
advenlimi illius prxdicebant. E l c n r , inquies, his
ad januam sunl. Venit enim hora, el nunc rst.
Cliristus non usus esi ul mulieri suadcret, sed Nico2. Quar<> Chri&lui addiderit, el minc est; Veri adorademo serpenlem-prolulil, Nalbanaeli prophetiascointoret qui tiit. Quid sibivelilistud,\n spiriiu et veritale.
memoravit; buic vero nibil simile dixit? Cur ei qua
Cliristus in libris Moysisuepe prcedictus prafiguTatusqne
de causa? Quia illiviri erant, qui in his Ycrsabanlur
e$t. Prastal Judceii mulier Samaritana. Quia enim
rebus; ba^c vcro mulicr innps, rudis, Scripluraruni
propbetx mullo ame tempore loqnnii sunt, id hoc
expers. Ideoqucnon illa mulierem alloquens adhibet;
loco loliens dicil, El nunc est. Nc putcs, inqnit, banc sed cx aqua exqnc propbclia illam aitrahit, ac per
propbeliam posl multum lcmpus iniplendam esse :
illa C.brislum in mcmoriam rcvocat, ac scipsum dorcs enim inslal, et in januis csl, Qnando veri adora12
P A T R O L . G. L l \ .
m
S. JOANNIS CHRYSOSTOMl ARCUIEP. CONSTANTLNOP.
narratur. Aiqui Peirus tamcn ardcntius saope et inomum revelat. QUJC si hiilio non quserenli mulicri
\ r i u r el loquilur : ac demuin Cliristum dicentem
dixisset, visus fuissel ei delirare et futilia loqui. Nunc
audit : Petre antns me plus hi$ (Joan. 21.15)?
autem paulaiira illi memoriam revocans, oportune
Qui vero plus cseleris diligebat, procul dubio diligesese rcvelal. E l quidem Judans sacpc dicenlibus, Usquequo animam nostram tollis ? Dic nobis $i balur.
tu e$ Yerum alterum cx amorc erga Jesum, a!lerum
ex
amorc iesu erga illum palani erat. Quid ergo ilti
Climlus (Joan. 10. 24) : bis nim clare respondit;
bunc eximium amorem conciliavil ? Yidetur mibi ille
huic vero manifestedixil se Chrisium esse : nam memodcsliam el mansueludincm magnaro exbibuisse:
lius affecla mulier erat, quam Judaii.Illi enim non ad
quapropter saape non iia libere et fidenler agero dcdiscendum quaerebant, sed ul ipsum sempcr iraduceprebendilur. Hcec quanta sit virtus, ex Moyse arguirent. Nam si discere voluissent, satis fuisset doctrina
lur : nara ha?c illum lalem et lanlum effecil.
verborum, Scripturarum, signorum. llla vero simplici
%
Humililas fundamentum virtutnm. Divitiarum vanitas.

mente et sincero affeclu loquebalur, ul palam est ex
Eleemosyna commendaiur. Nibil par bumilitati
iis qu33 poslea fecil. Nam audivii el credidit, clalios
est. Ideo binc bealiludiuee Cbrislus incepil ( MaUh.
ad credenduin induxil, in omnibusque videreestmu5. 3). Nam quasi aedificii maximi fundamentum jalieris diiigenliam c l fldem. 27. Et continuo venerunt
discipuli ejiit. Tempestive advenerunl, cum doclrina cturus, bumililalem primam posuit Nemo quippo
jam perfecle tradila essel. Et mirubantur quod cumpolesl absque illa salulem consequi; scd ctiamsi quis
jejunaverit, eiiamsi precaius sit eleemosynamquo
muliere loqueretur. Nemo tamen dixit, Quid qweris?
erogarit, si id superbe facial, bxcomnia aboiuinanda
euf, Quid loquerit cum ea ?
sunt; ut conlra si adsil bumililas, omnia oplabilia
3. Qtiid mirabantur? Faciliiaiem, bumililaiem lanamabiliaque sunt et cum securitale cxercenlur. Motam; quod lam conspicuus cum essel, eo se demitdeste igiiur agamus, dilecti, modeste agamus : ceno
lere dignarelur, ut mulierem inopem, Samaritanam
facilis hoec virlus est, si vigilemus. Quid landcm illud
alloqueretur. AUamen licel stupefacti, causam non
est, mi homo, quod te in arroganiiam cxlollil?anquxsierunl; ila nempe instiluti eranl, ul discipulonon vides nalurac viliiaiem ? \olunlalim ad lapsum
rum semper ordinem lenerent: ila ipsum timebant ac
pronam? Gogila monem tuam, peccatorum molliturevcrebanlur. Eliamsi enim nondum dignam ejus
dinem. Yemm forussis ob multa praeclare gesta a l exislimatiouem haberent, at qua$j admirandum
tum sapis? Hoc ipso omnia amitles. Quapropter
quemdam virum ipsum suspiciebant observabantquo.
tam peccalor, quam virlutis sectalor modeslias opoAtlamen saepe audenliores visi sunt, ui cum Joaunes
ram dare debet. Quare? Quia ille ex conscientia ad id
supra pecius cjus recubuil; ei cum accesscrunt ad
cogitur; bic vero, nisi admodum vigilet, cito ceu a
eum dicenles, Quis major c$l in regno ccelorum ( Mallli.
venio quopiam abripitur etevanescit, sicul Pbarisciis
18.1)? cum iilii Zcbedfti roganl ul alier a de.xlris,
ailcr a sinistris scdeat (Marc. 10. 35. 37 ). Curergo ille. Sed pauperibus erogas ? Yerum non lua, sed ea
quae Domini sunl, quie gunl conservis commuiiia.
bic ion interrogarunt? Quia tunc cum de rebus
Ideoque htimililer senliendum, dum in contribulium
suis agereiur, necessario sciscitabantur; bic aulem
calamitatibus, qux libi instenl pracTides, ei naluras
res nibil ad eos pertiuebal. Joannes autein mullo
luaa condilionem in aliis ediscis. Foriasse nos talibus
poet lempore hoc facere solebat, quando Cbrisii erga
se difectione freins, magis fldebal : Hic enim eral, orli sumus progenitoribus. Quod st divitiae ad nos
inquii, quem diligebat Jetus (/oan, 19. 26). Quidtransiere, illas haud dubie relinquemus. Quid vero
sunl diviiiae? Umbra inanis , fumus evanescens flos
liuic beatiludiui par? Verum non liic gradum sisiafoeni, imo flore snnt viliores. Ctir de foeno aliuin sanius, dilecli, ut aposlolum beaiuni pnudicemus; sed
nibil non agamus ut in bealorum numero accensea- ^ p i s ? N o n n e e t furibus, et mollibus, et meretrictbus
mur; imilemur evangelistam, et videamus quid causae ei sepulcrorum eflbssoribus diviiiae accedunl? Ideone
inlumescis quod tales opum consortes habeas Sed
fuerit, quod tanlani sibi Cbrisli dileciionera allrabebonoris cupidus es? Yerum nihil ad honorem opporret. Quaenam causa fuil? Pairem reUquit el navicutunius eleemosyna. Nam honoresex divitiiset polenlam el reie, el Jesum sequulus est. Yerum hoc illi
tia parli, coacti sunt et odiosi; hi vero ex arbitrio et
commune cum fratre suo e r a l , itemque cum Pctro
conscieniia bonoranlium prodeunt, quos ne ii quiei Audrea, et cum caueris apostolis. Quid ergo cxidem qui bonoranl de medio tollcre possunt. Quod
iiitmn habuil, quod lanlam ipsi dileclionem conciliasi homines tanlani erga eleeinosynam erogantes rerel ? Hle de seipso nihil hujusmodi dixit, i m i solum
verenttam habenl, ei omnia ipsis bona apprecantur :
quod diligeretur; causam vero cur diligereiur modecogita quantam a benigno Deo niercedeoi accepdiri
stc lacuil. Quod enim eximie a Cbristo diligerelur
sint, quam reiribntionem. Ilas ergo qiia?ramus divioinnibus palani erat: auamen non observamus ipsum
tias scmper mancntes, mimquam fcgienles; ul ei in
alloqtiemem, ac seorsiin sciscilatilem, ul fccil sxpe
bac vita magui, el in illa conspicui simtis, alque
Peirus, ul Pbilippus, ul Judas, ul Tbomas; nisi lanieierna cnnseqnainur bona; gratia et beuignitaie Do>
tuni semel in gratiam coapostoli sui rogaulis se. Nara
niini nostri Jesu Clirisii, quicum Palri gloria, uuaque
innuente apostolorum coryphaeo, lunc neccssario i n lerrogavit; Iii enim muluo se amore diligebanl. Sic Spiriiui sancto, nunc c l semper ei in ssecula saioulorum. Amcn.
tn tcmplum simul ascendisse, simul concionatos essc
\\)\
JOANNEM
. al. X X X I I .
19
,
. \
~ \ \
, , - .
* \ *
. \
, ,
, " ; ,
; , \ .
,
* ,
. . , [194]
;
.
* , ' .
^ .
, \ ,
, \ . \
, \ \ .
. \
.

. "
- ' .
\ \ , \ , - . ,
(193] \ .
, , . ,
, ,
. \ ,
. , ;
, . , 11 ' ;
, , . \
^ , .
*. ; , '
, , , ;
\ ;
; . '
. '

;
, . ,
\ . \
.
\ , *
; " *
, \ . , ,
^ 0\, \
,
. ; *
, , , ; \ . \ ,
, \ > ,
. ; "
. "

\ .
, ' \ . \ . \ ;
-, , , ,
.
^ , \ ^
; \
* , \,
. ' ; , \ , \ , ;
, , - ,
, ' \ - ; $; '
".
, , \ , , \
\ \ ,
*
;
.
, \ , \ , \ .
. \

, \ \ ,
, \ ,
. - , ;
, .
\ , '
, \ , \ .
, ' - * \ \
, . " - \, ^ ,
,
\
, ' \ ,
' ,
, \ \ \ ' , ,
. .
, ; '
,
<*. "
Moret. , f Alii ^. Savil. .
Alii .
,
r
* Morel. . b Morol . Morol.

'.. alii /,/.
Alii .
d
, . Paulo post Murol. ,

S S T I I . .
' ul |!iiriimuu signiiical,
teU [ortussis, liic vero sed haud dulU.
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCIllEP. CONSTANTLNOP.
195
[1951 '
' ,
,
t , ,
' 6 ; >
'. \ * . \
,
, *
, ,
; '
\ \
.
\ .
, \ ,
, \
, .
, \, ,
.
* \
, ,
, \ ,

, \ .
,
, .
,
,
.
\ \ ,
,
, .
. , ,
, \ , '
\ ,
. , , \,
. \ ,
.
, '
\ ,
$, , ,
' , .
; "
. ,
.
, *

.
, [196]
\ \ . \ ,
, , , , . , .
; ^ , ,
,
.
,
\
, \ .

, ', . , ,
\, .
1
Morel . b Alii . Paulo post rel. . (n Savil. margine ponilur.

Ila recle Savil. Morel. . <i Morel.
.. Morel. &.
:
, .
,
. ;
, .

; ,
, , , \ , ,
\ ,
,
; \ ,
, .
; , \,
,
.
,
. "
, . "
,
,
,
,
,
. -, ,
;
,
; , \, ,
. , ,
,
\
. ;

,
;
, ,
,
.
'.
. \ , ,
, ,

\ ,
.
, ,
\ \

[197] , . " *
,
, \, . ,
, \
,
, ,
\ ;
; ,

,
. ' ;

f
Savil. .
Savil.
IN JOANNEM HOMIL. X X X I V . al. XXXIII.
XXXIV.
28. Reliquit ergo hgdriam tuam mnlier, et abiit eumdiicipuU
in cieju$ duenlet : Rabbi, manduca. Ulud ,
vitatem, ti dixk hominibut : 29. Venite, videle Rogabant,
homiidiomale suo hic significat, Hortabantur.
nem qui dmt miki quacumque feei: numquid Yidentee
ips*
enim eum ex ilinere et a3olu defaiigatuia ,
e$t ChrUtu$ ?
borlabanlur eum. Non enim ex pclulaniia , aed ex
1. Fervarem audientium exdlat Chrysostomus amore
cum docloris ad cibum sumendum pellebant. Qnid
rtrbis Chriiti, tum exempto mulieris Samaritanmergo
cujui
Cbrisius 1 32. Ego eibum kabeo manducare, qnem
tliam kumililatem laudat. Christus quarn de talute
voshonetcitis : 33. Dicebant ergo ad invicem : Numquid
minum $olticitu*, quam in inculeanda doctrina prudens
!
aliquis aliulil
ei mandueare ? Quid ergo miraris si muMulto nos fervore oporlet, muUo excilari studio; lier aquam audiena, vere aquain esse arbitrabalur,
alioquin promissa bona consequi non poterimus. Quod
quando discipuli pari sunt raodo affecli, nibilque
significans Chrislus modo quidem a i l : Si qui$ non spiriiuale inlelligunt; sed dubitant, dom dociori reaccipii erucem $uam et uquitur we, non e$t me dignu*
verentiam et honorem pro more exhibent, ac mutue
(Malth. 10 3 8 ) ; roodo aulem, Ignem veni mittere in
colloquuntur, nec audent ab illo scisciUri ? Hoc eiiam
terram, et quid volo niii ut aecendalur (Luc. 12. 49)
alibi? faciunt, dunt interrogare cuptentes, abstinent
Ulroque dicio, ferventem incensumque discipulum
tamen. Quid erga Christus ? 34. Meu$cibuse$t ut fanobis, el ad oronia subeunda pericula paralum signi- ciam volunlaum ejus qui misit me, et perficiam opus
fical. Talis erat et haec mulier: ita eiiim verbis
ejus. Iloroinum sabitem hic cibum vocal, oslendcos
Christi incensa est, u l relicta hydria et aqua, cujus
cum quania cura nobis provideat. Ul enim nos cibtim,
gratia eo concesseral, ei in urbem accurrens, univerila ille noslram salulera desiderat. Audi vero quo pasum popalam ad Jesum traberet. Venite inquil, et
cto non ubiqueomnia cilo revelei, sed primo audiiovidele hominem, qui dixit mihi omnia qumcumque
remfeci.
in dubitalionem conjiciat, ui posiquam quaerere
Vide sluditim, vide prudeniiam. Yenerat ul aquam
incepil quid sit illud quod dicitur, cum dubitando
hauriret, et cum yerum fonlem invenisset, fonlem
laborat, libenlius id quod quasrebat exposilum accisub scnsum cadentem despexit, u l nos doceret, eisi
piai, et ad audiendura magis exciletur. Cur ergo non
exiguo exemplo, epirituali doclrinae imentos sxculasiatim dixil, Meus eibus est ul faciam volunlalem Palrii
ria coniemnere oporierc, nuilamque quantum in notnei: quod etsi non omnino clarum, umcn clarius
bis esl, illorum ralionem baberc. Quod el aposloli
illo erat, quod jam dixerat; sed quid Y Ego cibum lia*
fecerunt, ipsa quoque, imo ferventius praesiiiit. llli
beo manducare quem vo$ nescitii. Primo igilur, ut
nainque vocaii, relia dimiserunl; baec vero sponte
dixi, ex dubiialione allentioree illos reddit, atque
sua, nullo prxcipienle, relinquit hydriam et evange- assuefacil, ul eliam per senigmata, dicia intclligant.
lisfaruna offtcio fungilur, gaudio ipsi alas addenie;
Quid autem sil volunlas Pairis, deinceps cxplicat.
neqne unum aut alierum, ut Andreas el Philippus,
35. Nonne vos dicilis, quod adhue quatuor menses
scd universam commovet civitalem, el tanluni popu- $unt et mettis venil? Ecce dieo vobis Levate oculum ad Chrislum adducil. E l vide quam prudenter
los vctiros et videte regiona, quia alba sunt jam ad
loqnalur. Non dixit, Vcnile, \idete Chrislum; sed
messem.
eum eadem aiiempcratione qua Cbristus ipsam ce2. En rursum familiaribus verbis illos ad sublimiuni
perat, illosallicil. Venite, Uiqu\\ videte hominem, qui
rerum contemplaiionem erigil. Nam cum Cibum dixit
dixil mihi omnia qutecumque feci. Nec puduil illam
di-aliud quam futuram bominum sahnem declaranibil
cere, Dixit milti omma quacumque fect; clsi dicere
v i l ; ager rursum el messis boc ipsum sigmiicani,
poluissel, Yenite, vidcie propbeiam : verum cum
animarum nempe multiiadiiiem ad prxdicantes excianinia divino igne succensa cst, nibil ullra lerrenum
piendos paratam. Oculos auleni bic dicil et mentis el
respicil, non famam, non infamiam; sed flammas
corporis : nam videbant Samarilanorum turbam velanium ardore movelur. Numquid ipse ett C/trisius?
nientem : iliorura vero promptam vclunlalera regioAniuiadverle iterum magnarn mulieris sapienliam.
nes albas appellat. Quemadmodum enim epica?, cum
Neque penilus aflirmat, neque reticel. Yolebat enim
albau sunt, jam ad incssem suol paratae : sic el isli
ex opinione sua illos indiicere; sed illo audilo,
ad salulera jam sunt parali el idonei. Et cur
ipsos suae senleuliae consorles babcre, unde res niaclare dixit, illos ad crcdendum accedere, ct paralos
gis probabilis evasura eral. Alqui non tolam vilam
ad verbura suscipiendum esse, a prophetis jam htsiisuam ipsi Chrislus declaraverat; sed ex dictis caHelulos, et fruclum reddiluros; sed rcgionem ei mesrorum quoque noliliam ipsuni babore credidit. Nec
sem ipsos appellavii? quid sibi volunl baeiigurx?
dixil, Yenile, credile; sed, Venite, videte, quod saneNeque enim bic iantum scd eiiam per tolum evanlevius erat, el magis ipsos allicere polerat. Yidisti
gelium id a g i l : el propbeLc quoque eo ipso ulunlnr
mulieris sapientiam ? Sciebat enira ei plane sciebat,
more, el inelapborice mulla dicunt. Quanam ergi
illo degustaio ioiiie, idipsum illis evenlurum esse
de causa ? Ncquc euini lemere Spirilus gralia sic iuquod sibi eveneral. Alqui alius crassioris ingenii,
slituil. Scd cur tandem? Duabus de causis : primo,
criminaiionem sibi faclam obscurius dixissel; illa
ul major dicloruin empbasis esset, etea iuconspeciu
vero vilain suam dcclaral el in medium adducil, ul
ponerentur. Mens enim imaginem rebus consonatii
ormies allraberel caperciquc. 31. lnterea rogabant asscquuta, magis excitalur, ac res quasi dcpiciat vi9
195
S. JOANMS CHRTSOSTOMl ARCHIEP. CONSTANTINOP.
J9
flendo hujus proverbii memintl, Ideo janr pries di

xcral : ut et qui $emrnat simul gnudeat, et qui melit.
Quia enim diclurus erat alium seminaiurum, atiuin
roessurum essc, ne quis, ul dixi, pularei propbclas
m e r c e d e privart sua, novum quidpiam e l inexspecialum dicil; quod in rebns sensiltbus non accidat,
5G. Et qui metil, mercedem accipit, et fructum colligits e d i n spirilualibus exiinium s i i . ln aensilibiis
m vilam mlernam. Nam lerrenx bujus messis fructu9, enim si contingat alium serere alium metere , noi> uua gaudent, scd dolel is c|iii scminaiM>n ad xternam, sed ad (cmporancam viiam j u v a l ;
i l , ulpote qui alteri laboraverit; gatideni vcro i i
apirkualis vera messis fructus, ad immorlalein vkam.
tantum qui metunt. Hie a i H e m non i l a ; sed qui
Viden' quomodo verba quidem sensibilia sint, sensus
non rnetunl ea quon. seminarunl, una cnm m e i e n l i b u
vero spiriiuales, atqwc ipsa verba a cxlesiibus tergaudenl; unde p a l a m esl c o s mcrcedis e s s e c o n s o r reiia dtstHiguanl ? Quod enim de aqua dixit, postqnam
ejtts proprietttem indicaverat, Qui bibil ex kac aqua, les. 58. Ego mi$i vos melere quod vot non laborastis :
non sitiet; id ipsum hic facit, cum ait hunc fruclura alii laborarunt, el vot in laborem eorum intra$ih. IIoc
pacto illos melius bnrlattir. Quia enim laboriosuiu
colligi in vitam xlcrnam : ut et qui seminat et qui
videbatur esse totom orbem peragrare c l praidicar^,
metil simul gaudeanl. Quis esl qui seminat, quis esl
rem esse facilem oslendit. Nam boc laboriosum, boe
qui metil? Propbetx semen jecere nec ipsi messuere,
mulii sudoris eral, semina jaccre, e l animam non
sed apoetelu Neque lamen ideo illi a voluplate ct
initialam ad Dei cogjiiiionem d e d u e e r c . Cur aniem
inerccdc laborum priyaii sunt; sed nobiscvsm laetanbac l o q u i i u r ? Ut cum millerct cos a d prnedicandum,
iur elgaudenl eiiamsi non nobiscuin melanl: neqtie
non tnrbarentur, quasi ad rcm laborioeam missi.
enim mcssis opus idem csi ae scmenlts. Ubi igitur
Prophelartim quippe m m i u s longe magis luboriosum
miner est labor, et roajor voltrptas, ad hoc YOS sererat, ul res ipsa lesiiiicatur; vos ad facilia vcnistis.
vavi, non ad semenlcm, ubi multuni laboralur. In
Sicut cnim in messe tacile frncius colligitur, ei brcvr
m e s s e nainque amplus cst provenlus, labor vero n o n
tempore area manipulis iniplelur, nec (empora extanlus, scd multa facililas. Hicaulem yultsignificare,
speelaotur, non biems, non ver, non imber: ita e l
propbciarum voliiniatcm eam esse, ut homines ad
nunc f u ; ul ipsa o p o r a clamant. Dum hxc illc diceino aceedant; boc cllex apparavil. Ideo seminarunt,
ISI bmic fraclum parerent. Oslcndit quoque se mi- rel, exierunt Samariiani, et conferlim collccios cst
fructus; i d c o diccbal: Levate oculot vestros, el mdeie
fisse illos, ac multam inier velcrem c l novam legcm
regioncs, albce sunl. llxc dixil, ei res ipsa v i a i
esseaffinitaiem, simulque omnia pcr hanc parabolam
cst, sermonem opera scquula sunl. Nam 59 Ex civieflieiu Mcminil aulem proverbii ctijusdam, qued in
imiltonim ore ferebalur. 57. In hoc enirn, inquil, iate illa mulii crediderunl in eum Samaritanorum proeti verbum verum : qwa aliu$ est qui seminat, aliut estpler verbum mulieris lcstimonium perbibeniii, Quia di
qui metit. Ihcc autcm dicebanl multi, Num a4ii labo- ml mihi omnia quwcumque [eci. Yidebanl cnim eam
rcs ferrent, alii fruclus deccrperent ? dicilque : Hic non ad graliam laudasse illum, q u i peccala sua eoargoisscl; n c q u c ul graliani cujuspiam sibi conciliarci,
eermo jain verus est : prophcuc quidem laborartint,
viiia sua omnibus palcfacere.
ros aetcm laborum ipsorum fruclum decerpitis. Non
dixit, mercedem : nequc enim
sine mercede lan5. Hanc ergo raulierem el noe iniiiemor, ct in pecmm sttsccperc laborem ; sed, fruclum. Iloc et Dauiel
eaiis noslris vulgandis ne v e r e a m n r bomlnes; scd
lccil (a); tpse namque provcrbium boc commemoral:
Deum ut par est liineamus, qui e nune facinora noExiit ab biiquis $cel*t ( L Reg. 24. 14). David quoqueslra videl, et tunc punilurug cst cos qui nuuc pocnidcns, ab ijlls magrs abriphur. Haec prior est causa:
ccttndo, ul narraiio sii suavior, el dictorum raemoria magis perse?eret. Neque enim ita sentenlia accipitur, neque iia 4tiadel audiioribus multis, ut narratio per res ipsas, quarum experimentum habemus.
Quod in parabola sapienlissime traclatum viderc est.
teiiliam n o n agunl. A l n o s contra e u m , q o i nos j u dicalurus est, non limemue; eos autem, qui nobis
n o i a t : H(EC verba, Inquit, olcnl glossema: quod ti retinenda
nocere nequeimt, formidamus, treminiusque n e a p u d
stmf, wl ea retmet uicrqne codex noster, p r o D a n i e l legendrnn c s t n a v i d , el pro David forte legendum vel Daniel vel ilk>s infamla laboremus. Idcirco in qoo timemus, iti
J e r e m i a s ; scd tiescio. Hacteaus Saviiius. Sed hsec non e s s c
eo poenas dabrmna. Nam qui s o l u m ne homiiiibus
glossema probant o m n e s Mss. noslri, t u m e t i a m S a v i l i a n i ,
qni baec s i i n i l i t e r IvabeiU. e t omnino quadrant ad s e r i e n u
lurpis videatur cavet, neque erubescit Deo vidcuic
l o s i q i i a m e n b n d i x e r a t , Laborarunt enim prophcUe, ad
nefarhjm
quidpiam palrarc, si non pcenilenliam agal,
e x e m p l a m o x v c n i t c l primo D a n i e l e m c o m m c m o r a t ; imo
potius D a v i d e m : nam b i c D a n i e l c m puto m e a d o s c p r o D a in illa die non anle aut duos, s e d orbe toio
v i d e i>osiUim a l i b r a r i i s . s i q u i d e m p r o v e r b i u r a i l l u d , exiil
ab iniquis tcrliis, ab uno navide prolaium r e p o r i o , 1 R e g . vidente I r a d u c c i u r . Nam q t i o d ad bona c l m a l a opcra
2 i 15, u b i s a n l e m a l l o q u e n s , e l d e insidiis c o n l r a s e
spectanda magnus ibi consessus sit, parabola
s i r u c l i s c o n q u e r e n , Dciiiue j r i s t i l i a m a p p e l l a n s d i c i t , Ll in
cl b o R d o r u m lc doceal, necnon beatus Paulus, q o i diveteri fertur.proverbio, EX iniqms egredietwr scelus. Itaque
hoc n o n u i s i de Davide dici yotml. Pergtt autem : David c i l : Omnes enhn nos manifestari oportet ante tribwuU
qttoqueflendohuius proverbti meminit. D a n i e l e m p r o
Chriiti, ut referat unu$qui$que propria corpori prout
i i a v i d e supra p o s i l u m pulo, i u b i c l>a\id pro D a n i e l e po~
gesscrit, bive bonum, she malnm (f. Cor. 5. 10); el
s i l u s f u e r i l ; n a m p o i u u a i n p e r i r e s bclMJomadas fleverat
e l j e j u n a v e r a t D a n i e l , nsec p o s t alia n i u l t a audivit, et in*>
r u r s u s , Qui manifcslabit abscondita tencbrarum (Ibid.
que agm iniqui, cap. 12, 10 : id qucxJ in illud s u p r a allatnm p r o v c r b i u m r c c i d i l , Ex iniquts egredietur $cetus. V c -4. 5). Couimisisii aliquod peccaltim, aut cogilasii tlritm cnntra Manusci i p i o r u m o m n i u m a u c t o r i l a t c m n i b i l
lud, el bomiuibus occultas? At Dco occvllas. A
ttuiiarQ ausi sumua.
() Tn s c q u c o t i a usque ad ideojam prius Savilius haec
195
IN JOANNOr 0.1
x x x i v . ai. x x x m .
m
, ; *
, ,
, ,
. ,
\ * 6 .
,
, - ,
, ,
. , .
' ,
, -
.
, .
.

, , ^ *.
, .
, ,
,
.
. , ,
. ; "
, ,
, ,
* * - .
, . *, , ,
, , . "
* * ,
, ; "
,
, \,

, \ ,
. ,
" , . , \ .
, ; - " ,
' , , . ,
,
* .
.
[199] ,
, ,
, , ^,
. . "
,
, ,
'
, .
, *
.
.
, ,
*. ,
.
,
, , .
, . Ata
.
, * .
,
,
, ,
,
* .
. , .

,
[198] . , ,
, , ,
,
. , ,
, . "
,
,
.
,
,
,
. , * , , ,
* ,
,
. . ,
, ,
.
. , . , >;
, xal
. ' >
, .
. ; ,
, , , -
. ,
,
, ,
. . .
, ,
, ,
b
Morel. .
Quulam mss. .
b Morcl. ^
v/.
d Alii . e Quiitam , et sic Savil.

U -rel. .
f Sarpc viriimti.s apml
i\<irrs cs^-c hntddrc, Imuiibus cum admiralioiic
cctcbrire.
*98
S. JOANiNlS CHKYSOSTOMI AKGHIEP. CONSTANTINOP.
.
,
, , ,
,
. ,

,
*
,
, - ,
.

, . <*
, ,
,
. ,
,
* , .
. * * .
. ,
.
, .
"
, , ,
* ; "
, .
,
.
, ,
,

,
, .
[200]
" .
. \
, .
>,
,

, .
. ;
; "
, \
,
. ; ,
,
. . "
; ,
, ,
. *
,
, . ,
,
. /;
, , , .
'
, ,
,
.
* ,
, . [201]
,

\ ,
. , ,
, , '
; ,
, .
,
,
*
.
,
, , ,
,
SavH. el codd. 705, 706 : .
. .
$ . . ., . , . . .
107
Quidunt h.ibenl . Paulo post Savi!.

* , el ste qui.Jam mss. Alii vero
nec pauciores el Morellus, ul edidimus.
Savil.
* Sic Morel., Savil. , et sic duo maniiscriptL

Ahplures habenL. Mox Savi!. el codd. uostrt
sine .
OML1 '.
' ovv ,
' .
.
* ,
*" , /,
.
.
,
.
'. ,
*
, *
, ,
.
,
,
*

* . ^-. b Morcl.

, *
, , ,
,
. *
, * .
,
, ,
,
, ;
' .
, *
.
( ,
* )
, * , .
e
Morcl. );.
197
JOANNEM HOMIL X X X V . al. x x x i v .
m
enim longe a consumroatione absuinus ( ) , sed ad fitamen nihil curas; oculos aulem bominum formidas.
nem jam mundus vergit. Hoc praenuntiam bella
Cogiia ergo te non homines lafere posse in die illo.
a
T i i m n a ? , lerrx moius, boc exslincla carilas. Sicui
Omnia enim quasi in iniagine lunc stabunt anie ocuenim corpns exspirans el morii proximmfl millc do
los nosiios, ut unusquisque contra se feraLsentenloribus afficiiur, et ruilura domus mulla pramiuit
tinm ; quod ez divile palam est. Eieuim pauperem
qua?
ex lecio et ex parietibus dec dunt: sic consmntllum qnem despcxerat, Lazaruin dico, ob oculos
matio orbis jam prope ei pro foribns est: ideo mala
slantein dives vidil, el qucm cum horrore depulerat
undique ipsum invadunl. Nam si lunc Doniinus prope
digilum jam rogai sibi solalio esse. Rogo igitur, elsi
eral, mullo magis nunc prope esl. Si anli- quadrnneino nosira videal, singuli in suam conscienliam
genlos annos cum hxc diccrenltir, lenipus ilbid
ingredianlur, el judicem sibi rationem constitiianl,
pleuitudinem lemporum Paulus vocabal, iuidto mapeccata in medium agant. E l nisi vclini ea in die illa
gis prcsens lempus ila vocandum. At fortassis ideo
lerribili promulgari, pcenilenliae remedia apponanl,
quidam non credunt. Alqui ideo niagis crcdcndiiin.
ac vulnera sanenl. Polest enim, potesl quisque, eisi
mille plagis onustus, sanus abire. Nam Si dimiteritii, Unde nosti, mi bomo, finem el stipra dicta non prope
essc
? Cerle ut anni finem non diem ullimum dicimus
inquil, peccala dimittentur vobii; si non dimiserilis,
non
esse,
sed eliam ullimum mensem, et si triginta diedimUtentur (Mallh. 6. 44. 45).
rum
s
i t : ila si lol annorum quadringerilesimum esse
Panilcniia vera qute. Qucmadmodum in baplismate
fincm
dixerimus, non aberrabitnus. Ilaque jam lunc
abluia peccaia non amplius apparenl: ila et haec deille Anem procnunliavit. Coerceamus igitur nos ipsos :
lebunlur, si ptenilenliam agamus. In hoc autein pceIxlemur in timorc Dci. Elcniin nobis cum lice.iiia
nitcnlia sila esl, ne eadcm ipsa palrentur : Nam qui
versanlibus, non valde curanlibus, non cxspecianiiad peccata revertitur, iimilis est cani ad vomitum $uum
bus, repenle aderil Dei advcnius : quod significans
redeunti (2. Pet. 2.21.22); (a) [necnon ei qui sceunChrisUis diccbal : Sicul enim factum est in dirbus
dum proverbium ij-nem verberat, ct in pertuso dolio
^JSoe, el tn dicbu$ Loi, tic erit in consummalione swculi
baurii.] Oportet ergo el re ci animoa sceleribus abshujus (Mduh. 24. 57). Hoc c i Paulus sic declaral :
tinere, atque conlraria peccatis singulis rcinedia apCum dixerint, Pax el $ecurilas, tunc repentimu eis $u~
ponere. Exenipli causa, rapnisti, el avanis fuisli?
pcrvenict vUeritus, sicut dolor in ulero habcntis ( i .
rapina absiine, et eleemosynae remediuin vulneri adThess. 5. 5). Quid est Dolor in utero habcnth ? Sa pe
move. Fornicalus cs? fornicaiione absiste, ei vnlpragnantes mulieres, dum liidunt, prandcnt, in balneri castiialem appone. Frairis tui famam verbo la>
neo in forosunl, de fuluro nihil cogiianies, repensisti, ipsique nocuisti ? malediciis absiine, et cari*
tinis invaduntur doloribus. Cum ergo ejnsdom condilalis remedium appone. da per singula faciamus*
lionis res noslra? sint, simus semper parali. Non cnim
neque pcccaia iranscurramus. Nam insiat demum,
semper IISBC audiemus, non sempcr banc potesiatent
instat certe ralionis reddendan lempus. Ideo Paulus
babebimus. ln inferno, inquil, qnis confilebitur tibi
diccbal : Dominus prope est ; nihil sollicili
(P$al. 6. 8)? Hic ilaque poeniienliam agamus, ul
(Philipp. 4. 5. 6). Sed nobis forle conira dicendum
sic Deum propiiium babeamus, ac plenam delicloesl, Dominus prope csl, sollicili eslole. Illi namque
rum veniam onnscquamur : quam ulinam onnes
lunc pulchrc audiebanL, Nihil tollicili sitii, qui in
impelremus, gralia c l benignilalc Domiui nosiri Jc>u
acrmniiis, laboribus, cerlaminibus degcbant. Qui auCbrisli, cui gloria ct impcrium insxcula sxculorum.
teni in rapinis versanlur, in voluplale, qul gravcs
Amen.
reddiluri sunl ralioncs, non hoc, sed illud mcrito
audicrint, Dominus prope e s l : sollicili esiolc. Non
9
() Qua uncinis claudunlur, desunt in Savil. et quibusdam

Mss. aliis.
savil. babet, trecenlos, et sicduoMss. At plures liaquadrinqento*.

PulabaLClirysoslomus non longe esse tiuem mundi.
bcnl,
()
HOMILIA X X X V .
40. Cum venisseni ergo ad illum Samaritani, rogavcna. Jtidaai ergo cum majorem quam Samaritani corunt eum ul ibi maneret. El mansil ibi duos dies.
41.
gnitionem
Iiabereul, el cum prophetis educali esEi multo plnres crediderunl in eum propter eermosenl, illis tamcn binc inferiores fnerunt. Saniaritani
nem ejus; 42. et mulieri dicebant : Quia jam twn
lcstimonio mulicris fidem babucre, nulloque viso
propterluam loquetam credimus :ipsienim audivimus
signo cxeunl rogauiri Chrislnm ui secum niaiieni ;
et scimus, quia hic etl vere Salvator mimdi Clirislits.
Judscivero, eiiam visis iniraculis modo nrn
43. Et post die$ duos excessit inde , el abiit inillimi
Caliapuu sc rclinueruiu , sed etiam ipsum expulcImm.
ru;it, niliilque non ci>emnl ul ipstim e regionc sua
I. Samaritanorum JudaorumqueergaCli islumag.ncliniiriareul. Etiamsi illorum gratia venissct, illum
di rationes comparantur : taudantur priores, redarjuunniliiloinimis ejecerunt; bi conlra ui apmlse manerc'
inr Judwi. Nibil invidia el livore pcjus, nibil inani rog.uunl. Num ergo ad bos roganles non accedcngloria delcrius : bxc iimuinera corrumpcrc solei boduin fuit, scd illis, qui sibi benc affccii crant, rot
199
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCIHEP. CONSTANTINOP.
liclis , apud insidialores et adversarios manere oporverc Salvatorem dicebant. Atqoi quem ab illo eervaluil? At non fuissel illud ejus provideniia dignum.
tum viderant ? Verba tantum audierant et tamcn
Idto morein gessit el mansit apud eos duobus diebus.
ea ipsa proferunt qure dixissent, si fidisseni mulia
Ipsi qtiicletn voluissent illum pcrpeluo relinere: illud
magnaque miracula. E l cur evangelistai non referu/it
enim indicat cvangclisla his verbis : Rogaverant eum ea quae dixit, quxque mirabilia eranl ? Ut disca*
uf ibi mancret; ipse vero noluil, sed duos lantum dies ipsos mulu ex magnis rebos pwetermiitere; sed ex
cum illis mansit, et illo temporis spatio longe plures
eventu tolum demonsiraverunt. Verbis enim suis
totum popuhim, uiwersamque cmtatem convcnit.
crcdidcrunt in eum. Alqui non verisimile erat, illos
Ubi autem audiiores non obtemperant, tunc qua*
essecrediiuros, lum quod nulium signum vidissent,
Cbristus dixerit referre cogunlur, ne auditorum
lum qund Juda?.os odio haberenl. Auamen quia diignaviam in concionantem quis referat. Post duo*
cinnim illius verilaiem juste xsiimarunt, his nibil
amemaHe$extttinde etabiU in Galilaam. 44. Ipse
oflicicnlibus, sublimiora de illo cogiiarunl, qiiam
etrim Chrislui testimonium perhibuit, quia prophela m
qurc possent hujusmodi obicibus impediri, ac certaliin illum magis ac magis admirabanlur. Nam Mulieri patria ua honorem non habet. Gur boc adjicitur!
Quia in Capernaum non abiit, sed in Galil-cam, et
dkebani: Nonjam propler tuam loquelam ei credimu:
inde in Gana. Ne quaaras enim , cur non apud snos
ipti enim audivimu* et tcimut, quia hic est vere Satvator mundi Chriitut. Discipuli () magisiram illamsed apud Saroarilanos maneat, causam affert, quod
nempe ipsum non audirent. ideo igitur non eo sc
siiperarnni. II nomque Judaeos jure acctisarc poscontulit, ne gravius judicium siibirent.
sunt, c l qnod crediderint el quod eum acceperint.
2. Pulo enim bie pairiam suam intelligi Caperlili quortim gratia lotura boc opus susceperat, sacpc
naum : quod aulem ibi nullo cum houore cxceplns
ipsum lapidaverunt; hi vero non acccdcnlem ad se
sit, audi ipsum dicenlem : Et tu, Capernaum, qum
iraxerunt: illi visis signis perlinaces manent,bl sine
usque ad calum exaltata e$, utque ad infernum designis magnam erga illum fidem exbibent, et ea de
scendes (Luc. 1 0 . 1 5 ) . Patriam vero suam vocat secaiisa glorianlur, qtiod sine signis credidcriul; illi
cundum oeconomiai ralionem, quia diulius ibi versavcro iiuem 11011 faciunl tcntandi ei sigr.a quxrendi.
tus fueral. Quid ergo? inquies, annon mullos vidcIia sempcr prol>e affecta anima opus esl : quam si
mus, qui apud populares suos admirationi babenlur?
veritas adeat, facile occupabit; si non occupet, id
Yidemus ulique; sed per ea qua3 raro conlingiml
non ex vcrilatis inftrmiiaic, sed ex cjus pcrvicacia
non est senlenlia ferenda. Quod si quidam in palria
oriiur. Nam el sol puros oculos facilc illuminal; sin
sua honorem sunt consequuli, mulio magis in aliena:
minus, oculorum culpa, non solis imbecillilas est.
Audi igitur quid bi dicunt, Scimm quia hic e$t vereeonsuetudo namqne conicmpluni parere solcl. 45.
Salvator mutidi C/ini/ii*. Vidcn' quam cito noverunt, Cum ergo venisset in Caiilaam, exceperunt eum Gulilcex, cum vidissent omnia qtue fecerat Jerosohjmit in
ipsum orbem lerrarum aiiraclurum esse et ad comdie festo : ipsi enim veneranl ad diem feslttm. Viden*
munein operandam salulem venisse; quodque non
quoniodo ii qui mate audicbanl, ipsi maximc Chriin solis Jnd.Tis ejus providcntia circumcludenda, sed
siuin adenni? Nain hicquidcm evangelista dicit: Ex
verbum ejus ubiquc disscminaiidum forct? Judori
Naxaret potest aliquid boni esse (Joan. i . 47 ) ? alius
non item; imo dum qtiaircrent jusliliam suam slaluere, juslilia? Dei non subjccli fuerunl. Hi vero fa- autem, Scrulare et vide, quia propheta Galilcea von
mrgit (Joan. 7. 52) : quod in contumeliam ipsjiis
Uiiilnr omnes in culpa essc, illtid apostolicum proe se
dicebant. Mulli namquc pulabanl ipsum cx Nazarcl
lcrenles : Onmes peccaverunt, el egent gloria Dei,
cssc : alque el tamquam Samarilano cxprohrabant.
juttificali gratitpcr gratiam ipsiu$ (Rom. 10. . ).Cum
Samaritanus ct, aiebant, el dcemonium habes. Scd
tiicunl cnim ipsum esse Salvatorem mundi , ostenccce
, inquil, Samaritani ct Gablici credunt ail
diiiit pcriisse; et non modo Salvalorem
ignomiiiiam Judscnrum; imo Samarilani Galilxb
ease, sed el in rebus maximis. Venertml cnim uiulli
meUores dcprehcnduniur : illi euim ex mulieris so~
ut homines salvos facerent, propbetx , angeli; sed
lum
teslimonio ipsum acccperunl; bi vero, poslverue Salvator bic est, inquit, qui vcram prasbel saquam
signa ab illo facta videranl. 46. Venii ergo
lutem , non eolum atitem temporancam. Iloc sincerae
Jesut iierum in Cana Galilccce, ubi fecil aquam vinum.
fidei argumentum est. Utrinque enim mirabiles sunt,
Miracnlum in memoriam revocat, ad majorein
c l quod credidcrint, el quod sine signis crediderinl;
maritanorum laudem. Hi namque post signa c l
quos et Cbrislus bealos pradicat bis verbis: Beati
Jcrosolymis el apud se edila, ipsuin susceperunl:
qui non viderunt, et crediderunt (Rom. 3. 23. 14 ) ;
Samarilani vero ex doclrina laiitum. Isluc venisse
el quod eliam sincerc credidcriut. Cnm eniin audinarral; qna de causa vcneril noo adjicil. In Garenl muliereni dnbic loquenlem, Numquid ipte est
lilajam cnim propter Judacorum invidiam venii;
Christus? non dixemiil, Nos quoque dubitamns , ncscd cur in Gaa ? Primum vocalus ad nuplias illo
que ila cxisiimamus, sed, Sdmus; nequc boc lanconcesseral ; sed nunc quare ? Mibi quidcm venis&e
lum , sed cliam, llic e$t vere Salvator mundi. Ncquc
Yirielur ul ndem palrati miraculi pra-seulia sua iirenim Cbristum ui nnuui e vulgo coniitcbantur, scd
marcl, ulque non vocatus accedens, inagis illos alliccrcl, cum relicla patria , illos suis alc!cTrcl. Erni
Haiac voccm dc Samariiauis iuleUige.
r
VS J O A N N B l I I O M L . X X X V . al. X X X I V .
,
,
' , , '
, \
[202]
, ,

,
. . \ .

,
.
\ *
, \ ,
\
\ .
.
, (5 ,
,
. \
, ^
, > (5 ,
. .
, \,
. *;
, \ \
,
*5 ,
; '

, .
,
,
,
.
> ,
, .
, \ \
' , \,
,
. . \
, \ , \
\
cl \
.
; , ;
\, *, *
, * ,
* .
b
,
. '. ;
, ,
, . \
\
, ' ; ; "
,
. " [205]
. "
, * Morel. c l r o d i l . sappn Luuriali . Savil.
, ctniox MfTcl. ;, Savil. , b Savil.

:.
Morel. , r ; ;, . Sic
Morel. Sav. '
^^/.
?
200
,
.
. , . ,
.
; "
, ' ,
. ,
, ,
, , .
,
.
'. \
. " ,
, ,
, . ,
, . ;
, ,
;
.
, *
.
,
, ,

. ,
; ,
; , ,
. ,
.
, , . *
\ , ,
. \
.
*
.
,
.
, .
\

, * .
" , , ' .
*
;
, \ ; *\
, \
,
, .
* ,
. [204],
,,
, ,
,
.

' * ,
, :. " \
, * ;
, zl; .
. " )
501
S. JOANiNIS CHKYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTLNOP.
\ , , ,
.
*
, ,
.
.
Ira \
.
;
,
.
, \ \
, , 77, , ,
. ; "
,
\
, .
\ \ , ,
, ,
. "
, ' ,
. \
. ,
,
. , ), .
, ,
5 ; ,
' ,

. \ , .
*> ^
, \ ^ ,
. \
, ,
,
, ,
. ,
. " \
. \
, ' ,
\ ,
\ . , \,
,
[205].
\
.
\ ,
, .
,
\ .
1
'.
, \ . "
, \
.

;
" . \
,
J
Alii . Supra Savil. et codd. 705, 706 . lufra iidero .

Savil. .
alii . *> Morcl. .
Savil. el dieli codd., recle. Paulo ante iid.
d Morcl ;, ?:; .
lo\
202
. \ \
, , \
\ ,
\ , * ,
. " ,
, ,
, '
.
, \ , \
,
; , . "
,

, .
'
. , *
.
, ,
. ,
. $
; , ,
, ,
,
.
, ,
,
* \

,
, \
*
. , \
, ,
, \

.
,
. \
. , , , ,
, [200]
* \ \ .
;
,
. \
, , ^, .
\ , .
,
, , , \
. \ \
/ O r (
, , \,
.

, ; ,
.
, ;
, ,
\
\
. \ \
,
8
c , mcliiis dicalur .
o-.ionryjfev.
Savil. * ^/.
JOANNEM II0M1L. X X X V . al. X X X I V .
202
Signa quippc iion fidelibus , sed infidelibus et crasautem quldam regulus, cujutfiliusinfirmabatur Capersioribus
parata sunt.
naum. 47. Hic cum audiuel quiu Jesu$ adveniret
Judtea tii Galilaam , venit ad euni et rogabat eum ut5. Tunc illc mceslus non mullum dictis attcndebat, nisi iis quae ad filium spcciabant. Poslea vcro
detcenderet, et sanaretfiliumeju$ ; sive cx generc
illa in mcnlcm revocaiurus erat, alque binc maregio cum esset, vel ex quadam cligniiaic regulus
appellarelur. Quidam putant liunc ipsiim esse qui 'gnum consequuturus lucrum : quod c l evcnii. Gur
autem Cliristus centurioni se uliro obtulit iluruni :
ncmoraiur a Mmib-eo ; sed alius esse probalur non
hic autcm ne rogatus quidem ? Quia ibi fidee perfeex dignitale modo, sed etiam ex lide. llle namque
cta eral. Ideo se ilurum oblulil, ut viri probitalem
Chrislum ire volentcm, nc eat rogal; hic ncc sese
ifercntcm, domum Irabil. llle dicii, Non sum dignut cdisceremus : at regulus adhuc imperfecius eral.
Quia crgo adinodum inslabat diceus, Descende, necvl inlres sub tectum meum; bic urget dicens, Descende
dum sciebal ipsum vel abseniem posse sanare; id
prwsquam moriaturfiliumeu$ (Matlh. 8. 8 ). Ille
se posse ostendil; ul quam per sc ccnlurio notitiaiu
ic monte descendens Capernaum venii; hic vero
babebat, cam rcgulus non accedenle Jesu acquirerct.
a Samaria, non in Capernaum, sed in Cana venienlem adii. IHius p*ier paralysi laborabai, htijus filius Cum ilaque dicil, Nisi signa et prodigia videritis, non
eredilh
, boc signiiicat, congrucmi ftde uondura inIVbri. Et veniens rogabat eum ui sanarelfiliumejns
:
striicti
estis
; sed adbuc me ul propbetam habetis.
incipiebat enim moru Quid ergo Cbiislus? 48. iV/si
Quis ergo ipse sil rcvelans, el osiendens eliain sino
tigna ei prodigia videritis , non creditis. Alqni quod
miraculis sibi credendum esse, eadcni ipsa qusc Pbivcniret et rogarcl, id iides eral ; c l posiea lioc iplippo dixil : Non credis quia ego in /re, et Pater
siim testiflcaiur cvangelisla dicens : Cum Jesus ditii me e$t ? Etsi mihi non vultis credere, operibus crexisset, Vade,filiustuus vivil, credidil sermoni ejns,
el ibat. Quid ergo sibi vult bic ? Vcl boc Samariia- dile (Joan. 14. 10). Jam autem eo descendente, servi
occurrerunl ei dicenles, quiafiliusejus viveret. 52.
nos, qui sinc signis credidcrunl, adniirans dixii, vel
lnlerrogabal ergo horam ab eis, in qua melius habueril.
eam, qux sua videbatur esse, civiialcm, Capemaum
El dixerunt ei, Quia hcri hora sepdma reliquit enm
iwmpe, perslringit. Siquidcin cum alius apud Lucam
febris. 55. Cognovit ergo poter, quia Ula hora erat, in
() diceret, Credo, Dom\ne adjuva incredulitatcm
qua
dixil ei Jesus, quod filius ejusvfoeret.Et credidit ipse
meam ( Marc. 9. 23), iisdem usus est verbis. Ilaquc
el
dowus
ejus tola. Viden' quo pacio miracoliiin evulliccl bic crediderit, non tamen plene el integre :
gatum sil ? Nrquc vulgari niodo a periculo liberaius
quod deelaral cum sciscitalur, qua bora rcliquit eum
est, sed confestim, ita ul liqucat rem ex naiufcbris. Volebat enim dicere, num sponie sua, num
rx Cliristi prxceplo febris abscessisset. Ut vero cogno-rali serie, sed ex Christi operaiionc faclam esso.
Nameju
cum ad ipsa morlis limina pervenisset, ul devil quia heri hora sepliwa, credidit ipse et domus
claravit pater his verbis, Descende, priutqmam moriatola. Vidcu' illum credidi>se, servis nunlianlibus,
lur filius meus subilo cx morbo ercpius esl : qua?
non Chrislo loqncnle ? Mcnlem ergo ejus, qua veneres eliain servos excitavit. Servi enim forlasse non
rat, argnit: ita enim magis illum ad Cdem induceul nuiitialiiri tantnm, sed ut superfluum Chrisii adbai : anle signum enim non admodum credebat.
vcnlum pulnnies, obviam venerunt. Sciebanl cnim
Quod si et veneril c l rogaveril, nibil minim. Solenl
ipsum jam illuc advenlare : unde eodem itinerc illum
~ cniiii patres ardenli amore dncli, non solum cos,
convenerunt. Regulus aulem, posito tiinore , ad flquibus iidunt, mcdicos adire, verum eliam eos quidcm accedit, ut ostcndai ex ipsius profeclione hoc
bus iia iiriunt, ne quidpiam praleriisse videanopus sequulnm esse, ac demum id diligenler agit,
lur. Siquidem oblaia solutn occasione accessil quando
ul ne videatur ipsum frustra profectum esse; quare
veuil ille in Calilacam : qui si admodum illi crediaccurate omnia sciscilalur. Et crcdidil ip$e, el dodisset, fllio in cxtremis laboranle , non neglexissel
mu$ ejus tola. Nam nulii prorsus dubio obnoxium
in Judxam venirc. Quod si liincbat, neque illud exerat teslirnonium. Qui enim neque adfuerant, neque
cusandum erat. Consideres velim, vel ipsa verba
Cbrisium audieraut, neque lempus novcrant, ubi ab
quaniam demonslrent viri infirmilalem. Cum oporliero suo didiceruni, idem ipsum essc lempus, cerluisset etiim, si non prius sallem post rcprebensaiu
lissimani habuerc Cbristi polenliac deinonsiraiionem ;
animi sui senleuliam, niagnum quidpiam dc Cbrislo
ideo et ipsi crediderunt.
cogilare, audi quoniodo adbnc bumi scrpal. 49. DeDeus cum in prosperh tum in adversit diligendus est :
uende, inquit, priusquam moriaturfiliusmeus, qnasi
nihil nos ab ista dileclione avertere debet.Quid ergo
non possct morluum suscharc , el quasi uon nossel
pcr bacc docemur ? Ne miracula cxspecienius, neve
qtio stalu pucr essct. ldco illum coarguit, el condivinx polcnii pignora qux-ramus. Ilic namque
scicnliam pcrslringit, ostcndcns signa animaa causa
mulios video, qui cum vel filio vel uxore a?grotanle,
inaxime edi. Hic cnirn non minus patrcm ouiino laaliquid solaiii accepere, majorein crga Denm pieiaboraulem curat, quam filium ; ut nobis suadeat, non
lem exbibuerunt. Eliamsi vero non cxaudiamur, ir>
lam signis, quam doctrinx ejus altendendum esse.
graliarum actione el laudc persevcrare par est. Hoc
(a) Sic omnia excmplana habent. Sed memoria labitur quippe fidelmm serrorum est, hoc diligenlium ei
Chrysostomus: nain liacc non apud Lucam sed apud MarDorniuum ui par csi amantium, m non modo in i r a o
CUIII leguiitur.
t
S. JOANNIS CHKYSOSTOMI AHCHIEP. CONSTANTINOP.

M |
gravissimum
audieris
;
nequc
sic
a
Deo
landibus
cei]ui!lilate, sed etiam iti airumiiis ad illum aceurrant.
lcbrando
absMenduni;
sed
omnia
pro
ejus
dileclione
ihvc quippe sunt Dei providemias opera : Quem enim
ferenda.
Iluc fidelis servi, boc constanlis aninii e s l .
tiitiyil Dominus, castigat:flagellatautem omnem
fiQui boc affecius modu esl, et prscsentia facile susii.'miii, quem suscipit ( Hehr. 12. 6 ) . Qui amem ilium
iu lranquillitale sotaui colil, lanti ainoris sigua ncbii, et fulura coiiscquetiir bona, et multa apud
cxhibct, ncqiie pure Gliristiim anial. Ecquid de va- Deuni iiducia fruelur, quam ims otmies assequi conkHudine, do opibus loqtior, quid de pauj^rlate et lingat, gralia et benignilate Domitii nostri Jesu Cbriniorbo ? Ltcct enim gehemiam, licei aliud quidpiam sti, cui gloria in saccula saxulorum. Amen.
HOMILIA XXXVI.
54. Hoc Uerum $ecundum tignum fecit Jesus, cum
tenos Dcus ad bapiismi gratiam propius redii*
enim
n*$set Judwa in Galilccam. (Cap. 5) 1. Po$t cerei,
hmc non jam maculas solnni, sed el morbos sanal.
eral diet festus Judceorum, et atcendU Jesus linagines
Jero- enim qua3 propius ad veritatcm acceduut,
&olymam.
et in bapiismaie el in passionc et in aliis inagis cou1. iVi/ii/ i $acri$ Scripturis leviter prceterenndum.
spicuas sunt, quam vciusiiores. Quemadmodiim cnim
quifi-prope regem stuil salelliles, remoiioribus sunt
Pitciua probatica comparatur cum Baplismo cujui
bonoraliores : iia el in figuris fac(um csl. Et angclus
gura eral. hlonita moralia disurwioni vUerseruntur.
descendens lurbabai aquam, ei sanandi viiu indcbat
Q u e i H a d m o d u r n in auri mclallis qtiivis bac in rc
ipsi, ul discerent Jutlcei, angelorum Doiuinuni mulio
periuis nc mifiimam quidem venam neglexcrit, utmagis posse anima? morbos omnes curare. Sed quempote cuin liinc inagnac possint bauriri d i v i i i a e : sic ct
admoduin bicaquarum natura non simplicilercurabat;
in d i v i n i s Scripiuris ne quidem iola umim vel iinum
alioquin euim seuiper id facerct; scd angeli operaapicem siae damno praptercurras; scd omnia sunl
lione * id fiebat: sic in nobis nou aqua simpliciK r
exploranda. Nam a Spirilu sanclo ba>c omnia prolala
opcraiur, scd posi(|uam Spirilus graliam accepcrli,
M I I H , uibilque ibi supervacaneum. Hic vcro considera quid dicat evangeJisla : Hoc iterum ucuudum tunc omnia solvii peccata. Circa banc piscinani Jacebat mullUudo magna infirmorum, ccccorum, clauiignum fecii Jesus cum venisset Judtva in Galiteam.
Ncqtie euitri Secundum sine causa addidil; sed adbuc dorum, aridorum, aqum molum exspectuntium. Sed
tunc iufirmiias impedimenlo c r a l , quominus is qui
Sainaritauoruin miraculum celebrat, ostendens hos ne
vellel sanarelur: nuncaulem unusquisque poleslaicin
posl alicrum quidem sigaum ad eam sublimilalem
accedeudi habet. Non enim angelus esi qui aqiiam
devcuisse, ad quam devencrant ii qui niliil viderant.
movel.sed angelorum Dominus omnia efficii. Ncc
Post haec erat feilum Judmrum. Quod feslum ? Penlecosles, ut mibi videlur. El auendit Jesut Jerosoly-dicere possumus, Dum ego accedo, alius ante iue
dcscendit. Sed si tolus orbis vencril, gratia non
mam. Freqtientcr in soleinnitatibus versabatur in
consumitur, neque vis vol operaiio deficil, sed semcivitate, lum ut videretur cum iilis festuni agere,
pcr eadem manet. Ac quemadinodum solares radii
iiirn ul simplicem multitudiuem altraberet. lo illis
quotidic illuminanl, nec absumuntur, neque quud
enim inaxime dicbus ii qui simpliciore eranl animo
mullis subministrenlur, Incis quidpiain amitluiil: eic,
concurrebant. 2. Est autein Jerotolymis Probatica
multo minus Spiritus operalio minuilur a mulpiacina, qum cognominatur Hebraice Bethsaida, imo
quintiludine accipienlium. Hoc aulem factum esl, ul qui
que porticu* liabens. ln his jacebat multitudo magna
discerenl in aqua curandos esse corporis morbos, et
lunguentium, caxorum, claudorum, aridorum, exspeetantium aqtue motum. Quis bic curationis modusbac
? in rc diu exercitati esscnl, lacilius crederetit
eiiani morbos animi posse curari. Cur porro miseis
quale niyslerium subindicatur ? Neque enira sine
caiteris omnibus Jesus ad eum, qui Iriginta oclo ancausa liacc scripta suitl; sed fuiura nobis quasi in
nos a-groiabat, venit ? cur inlerrogal, Vis tanusfieri?
ligura et imagine describil; ne si res siupenda, inexNon
ul id discercl; illud enim supcrvacancum fuis*
spectata accideret, audilorum muUorum fideni a l i s e l ; sed ut bujus perseveranliam osienderct, el U4
qualeaug laberaclaret. Quaeuam igilur baec descriscircmus ideo ipsum, cxlei is oniissi , bunc adiisse.
plio ? Fulurunn bapiisma danduin e r a l , plenum
Uuid ergo infirmus ? Respondit ei . Domine, homivirlulc eigratia maxima, baplisina quod peccaia omnem non habeo *, ut cum turbata fuerit aqua, mittat
nia abluerel, quod ex morluis vivos redderei. Ha3C
me in piscinam : dum venio enim ego , alius aute me
ergo u l in imagine depiiiguulur in piscina ct in aliis
deuendil. Ideo iiilcrrogavii, Yis sauut fieri ? ut ba?e
inullis. E l primo quidem aquatn dedit, qnce corpoediscamus. Nequc dixit, Yis ul lc sancm ? noiidiiiu
ruin macnlas abluerel, aordesque non veras, sed lalcs
enim tanta de ipso babebalur opinio ; sed, Vii $anu$
exislimalas ; ex funere nempe, ex lepra, ci siinilcs :
fieri ? Stupenda prorsus cst paralyiici pcrscverantia :
muluquo videre esl eadcm de causa in veleri lege
per Iriginta el octo anuoe, dum sperarct sirigulis aul>er aquam mundala. Sed ad proposiimn jain redearnos. Primo ilaque, ut dixiiiuis, corporum maculas,
Savil. babet,fidem,pro, gratiam.
<2cinde variasiniirmiiates per aquaui solvi curat. Ut
In Morel. legitur, sed anqeli detcensu.
* Savil- sit- babet: Quiii ergo ille . EUam, inquit, D&rni1
* Uerel. leglt, Vaximi cmm m festhitntibns.
iu; sed hoimncm non habfo.
?03
JOANNEM HOMIL X X X V I . al. X X X V .
<\ (,
. \
1
Quidam .
04
,
, .
.
A<7.

,
\ .
. *
, \
.
, ,
'.

. '
,
(
- - ) '
\ '
. ,
\ . \ , '
*
, .
, *
. . , , , , , , ' - * .
^ , \ - ^
,
* .
. ,
. ; ,
. \
. [207]
*
.
] ,
, ' ,
. ,
, .
[208] ,
o l
, ' , \ ,
."<
. \ '
,
, \ ,
, .

,
\
, , ,
J
. ;
. ,
; ;
,
,
,
, ^ , \
, ,
.

' , \
. ;
; \ ,
, ,
; ( ) , '
, \
,
.
\, \ .
. \
,; , ,
, ,
*, , ) ,
\ , ,

, ,
), %.
'
, ; .
, .
, ;
.
,
, , ,
; "
\ ^ '
.
, \ '
,
,
, . \ .
,
, ,
, \ \ , \ ,
, ;
.
,
. '
* quidain habent . Ibidem Morel.
... . b Morel. ;
1 , Morol. ,
S a i l . omitlit . lAlii el Morel.
, .. ...
.
Savil. ,
Morel. i~i
/ .
Savil. .
. i Verba uncis inclusa e Savil el codd. 70.1,706

accessorunt. ICDIT. j Quidam .
Savil.
e l d i c t i c o d d . ; !Sai, > , ,\,
.
k
2C5
S. JOANNIS CI1RYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANT1NOP.
' \ \
\ ;
.
'. , , ,
\ .
, \
, \ * ,
, * '
( \ , \

, \ .
.
,
, \
, \
*,

(
,
\),
. \ ;
,
, \ [209]
*; ' ; \ ,
. ; ,
\, ,
, . \
. ' ;
"

, ,
\ .
, , \ , '
\
. ,
,
\ \,
. ,
.
,
(&. , ,

; \ ;
, \, ,
;
\ , ' , ; \
, \
* ,
, , \ ;
. ,
. \ , ,
,
. \ \ *
20G
; .
,
,
. \ , ; \
. ;
, '
; ' , \, . \
; , \ ; \ , \,
, ; \ , \
."
, \
, \ \ ,
, ; ;
[210] ,
; , .
, ,
;, \ , .
*
; "
. , \,
;
> ,
, \
. ,
, , ,
,
' \ , \
\ '
; ' , \, \
. ' \ .
, ', ; \, \ , .
, ,
. ,
,
. , \ , ." .
* ,
.
.
,
,
\, ,
,
. \ ,
; ,
. ,
, ,
,
,
.
,
\
, , \
. .
, !
, ;
, \ ,
* Morel. . * ; . \ /,
eodd. 705, 706, . . Savil. .
SiC
Savil. ei mss. pluriiin. Morci. . / , ,
. .
' ; d lla Savil. Morel. .
> , ;
e Morel. . . * Aljqni .
; , ?:.
X X X V I . al. X X X \ .
2Ctl
m
IN JOANNEM 1
nis ab a?griKidino liberari, mansii, ncc discessit.
dium. Sed ctir, inquies, tanla voluptas ncquilfam,
Etiamsi enim non pranerila, annon fulura poterant
lanius labor et sudor virtuiem comitainr? Ecqua
illum a loco abducere, nisi palicnlissimus fuisset ?
tibi gralia babenda esset, et cujus rei mercedem acCogiia enim cum quania cura caeleri a?grt vigilarent.
tiperes, nisi laboriosa virlus esset? Mullos enim
Ncqiie cnim tcmpus quo agilanda erat aqua , notom
indicare possim, qui natura sua muli^rum borrcnt
eral ; sed claudi, el ntulili obsemre potcrant;
consueludineni, ipsariimque colloquia ceu rcm exsefcuci rcro quomodo vidissent, nisi fortasse ex motti
crandam devilanl: hosne, qttnpgo, casloa appellabididicissent.
mus, aut corouabimus celebrabimusque? Minime.
2. Erubescamus crgo, erubescamus, dilecii, e l
Castilas eniin esl temperaniia et pugna ad voluplates
lugramus de nostra tanla seguitie. Ille iriginta octo
atiperandas. In bcllis porro, ubi vcbcmenliora sunl
annis persevoravit, nec quod volebat acceperat, ncque
ccrtaniina , ibi Iropaia splendidiora : secus vero,
lamen discessil: neque ex negligeiilia sua > conse- quando nemo resislit. Sunl nitilti nalora socordes :
quulus esl; sed aliis impedientibus vimque passus;
bosne inansuetos dicetnus? Minime. Idcirco Christus
ucque lamen proplerea animum despondit: nos vero
uibas proposilis euuucborum generibus, duos iucosi deccm diebus persevereraus pro re aliqua precanronalos rcliuquit, unum in rcgnum inducit (Mmh.
tos, IU-C impetrcmus, deinde torpemus in eodem ad- 49. 12). Sed, inquies, quid opus est malilia? IIoc e l
bil>ciiuo sludio. Et qui hominibus lam diulurno temego dico. Ecquis ergo nequiiiae opifex? Quid aliud
pore bxM-emus, mililanles , in aerumiiis versanles,
quam ignavia qtue ex voluntalo proflciscitur? A t , iascrvilia ininisleria exercenles, et in fine sa-pe ab illa
quies, bonos laulum esse oporleret. Ecquid bono
spc concidimus; apud Dominum nostruni *, ubi longe
proprium , an coniinenlcm esse ei vigilare, an doriiiajnr merces sequilur, qnam sint ipsi labores : nam
inire el sleriere? Et c u r , inquies, non ila stalulum
Spes, inquii, non confundil (Rom. 5. 5 ) ; cum co, quo esi, iit sine labore recie operaremurT Digna vcrba
par csset sltidio per;cverare nou sustineimis. E l quanpecoribtis alque iis qui venlrein deum arbitranlur.
to non suppiicio bapc d gna fuerinl? Nam eliainsi nihil
Ut discas eniin Uxc verba inerlium esse, respoudu
acccpturi essemus, vel hoc ipsuro quod frequenter
mibi. Poiiamns esse regein ct duccm, rege vero doralloqueremur eum, annon bonis innumeris aequipamicnie el ebrielaii opcram dante, ducem magno laranduni esset?Sed precalio laboriosa et assidua cs-e
bore (ropoia crexisse : cui victoriam impulares ? uier
del>et ? Ecqtiid in virtule non laboriosum esl ? Vel
pro rc gesla voluplalis fructuin dccerpal Viden* aiiboc ipsum, inquies, valde anxium reddit, quod nequimtini circa illa magis affccium esse, quse cum IalH>re
liani voluplas , virtutetn labor comiieiur ; mtiltosqtie
pe|>eril? Ideo ille virluli labores admiscuil, tit auiarbitror idipsuin quxrerc. Quxnam igitur hnjus roi
niam virtuli assucfacerel. Idcirco virtutem miramur,
causa e s l ' ? Inilio dcdit uobis Deus viiam sollicittnlilicel illam non seclemtir; nrquiliam vero, eisi suavisne laboribtisqne vacuam : dono abusi sumus; alque
simam, dainuamus. Quod si dixeris : Cur non poliue
ex inerlia (anlo cversi bono, paradisum amisimus.
cos mirainur qui nalura boni sunt, quam eos qui voIdeo laboriosam bominibus vilani reddidil, el apud
lunla(e?quia juslum esl laboranlem non laboranti
bumaimm genus boc fere modo sese purgat: Delicias
anieferre. Et quare, inqnis, nunc laboramus? Quia
a principio dedi vobis; sed ex lenilaie niea deleriores laborantes, moderate non eginius. Imo vcro ei
cvasistis : ideo laboribus vos suduribusque addixi *. quis rem accuratius explorei, alio modo nos dcsidia
Cuni auiem ne ille quidem labor vos cobiberef, legem
pcrdcre solcl, mullumque laboris inferre. E l si placcr,
rursus dedit prxcepia niulia compleclenieni; ceu cuiiiicludamiift hominem, soliun alamus. venlrisque vodam indomito equo eniim et compedes, ut cjus i m - luptale obruamus , nec ambulare, uec aliquod opiifl
p<*tum cowceal; sic faciunl e<|uorum domilores. Idco
exerccrc sinamus; sed mensa frualur, lcclo, perpeviia hiboriosa insiiluta est, quia oliuni nos currumpere
luisque duliciis : quid hac vita iniserabiliue fueril
snlct. Naiura quippe uostra desidiam non ferl, sed
At nliud cst operari, inquics , aliud laborare : poiefacilc ad vilia deflectil. Ponainus enim lemp< ranti,
rnlque iniiio bomo oprrari sine labore. Annon poteiil nec alias virlulcs cxercenti, riiilliiiii essa laborcm;
rai? Imo polerat; ot ila Deus volebat, sed l u non
sed dormientibus omnia optime cedcrc : quo pacio
passus cs. Slaluil eniin le ui paradisum coleres, opus
bac utcmiir indulgentia ? nonne ad arrogantiam c i
libi injimxit, sed laborem non admiscuit. Nequeenim
snpcrbiam ?
si iniiio laborassel bomo, boc illi in poenam posiea
slniuissel. Potest enim quis simul et operari c l
Quare nequiiiam toluptns, virtuiem labor comitetur;
quemadmodnm angeli. Quod enim operenlnbor etl aitributum virluiii conslitulivum. Dtsidimlaborarc,
matum. Nfqmtias voiuptas brevis; virtutii immortaleMiraiidi:
gau- Poleuies virlute, facientet verbum Uliu${PutL
* ro&l lwec verl, nia patientmimus fuhsct, in sua inier- 102. 20). Nunc cerlc minores vires gravcm cfliciunl
prelationc adjicil Fr. Areiinus : Qhoniam incredibile e<at
laborem; Uinc vcro sccus res se habebal. Nam qui
reiwios wgrolos prio>em illum ingredi diinmuros. sed iri
ingressiis
csl in requiem suam, Requievit, inquit, ub
nullis Gnecis excm| laribus luec ex| rimunlur.
M o r c l . liabet, misericordem, pro, nostrwn.
operibus suis ( ilebr. 4. 4 ) , sicul el a suis Deus. Non
* M o r e l . hunc locum sic ellerl. .. rirlnlem Uibor conrilcdcsidiam bi<: signilical, scd laborem non fuisse. Nam
lur. erum solationem uccipe : illam eium, veUrw cariiatisyratvt* nunc dabinus. ouamtim iyitur causa est ?
Deus eliani nunc operatur, ul Christtis dicit: Pater
Morel. bal>et
evusistis. Itaqve quod restabat fcci ;
mcus usquc modo opemtur, ct ego tpcrcr (Joan. 5. 17)
cirtuntdedi vo* laborins al sndoribus.
?
'*
PATROI.. G R .
L I X .
13
HI
S. JOANNIS CimYSOSTOMI AHCHIEP. CONSTANTLNOP.
prchendatur
:
elsi
corporis,
etsi
m
e
n
s
,
eisi
divitiaQuaproplcr rogo, depirisa omni desulia, virlulem serum voluptatem dixeris, non cesaat illa quotidm
cicmur. Ncquilioe enim voluplas brcyis est, dolor
senescere. Cum autem bis eiiam addalur supplicium
vero pcrpehius : virtulis conlra immortale gaudium,
ei cruciatus, quid illts miserabilius qui ipsam setomporaneus labor. IIxc ante coronas scctilorem
cianlur ? Itoc cum sciamus, omnia pro virlule stisii*
suuin crigil, spequc alit; illa coutra anie suppliciiini
neamus; sic enini vera voluptale fmeinur, gralia e l
urucial, coiiacieuliam torquel cx gesloruin niemoria ,
bcnignilate Domini noslri icsu Ghristi, quicum Palri
omniaque suspccta reddil. Atqui birc quol laboribus,
gloria, unaque sancto Spirilui, in fcunila sawulortm.
qiml sudoribus deleriora 8unt?Quod si bis depulsis
Amcn.
?oltipias lanluin adesset, quid illa vilius? Stalim atS07
pie apparct, avolal, marcescil, fugii antequam com-
HOMILIA XXXVII.
Quid ci*go Cbri>tus? [* Oslendeus se verbo oimiia
. bicil ei Jesus; Vi$ *anu$fieri? 7. Respondit ei /anposse,] 8. Surge, inquil, tolle grabbatum tuum, et amgnidus : Eiiam Domine; $ed hominem non habeo,
tii cum turbata fuerit aqm milial me in piscinam.bula. Quidam pulant hunc cumdem ipsum esse qui
apud Mattbaeum jacel. A l non est, ut pluribus argu1. Scripiura tacra omnium medicinarum thesaurus.
metitis demonstratur. Primo quod bic neiuinem baPuratytki ad pisdnam jacenlit patientia, modettia,
sa-se curantcm , ille vero inullos qui se curarenl
bercl
nalio mirabilis. Aliut paralyticut hic, aliu$ ille deatqne
quo gestarenl: ideoque bic dicebat, Uominem non
ayitur apud Matthwnm. Chmtut quanium accurate
mi- Deinde ex responsione liquel. Ille namque nihabeo.
raculorum tuorumfidemadstrueret. Magnum Scribil Ioquilur, hic omnia ad se ppeclaniia recenset.
puirarum sacrarum lucrum, utilUas immensa, ut de- Tcnio ex lempore. Hic enim in festo et sabbato saclaral Paidus bis verbis : Quacumque scripta sunt, nd
nalus est, ille in die alia. Lociis quoque divcrsns e s i .
tioslram doctrinam scripla sunt, ad quosfinesuecutoNam ille domi, bic ad piscinam curalur. Modus quorum devenerunt : ut per patientiam et comolationem
que curalionis divcrsus esl. Illic enim dicit, Fili reScripturarum spem habeamus (Rom. 15. 4). Ommum
miltunlur tlbi peccaia (Malth. 9. 2 ) ; bic vcro corpus
cnim medicinarum (besaurus divinae Scriptura sunl;
primo sanat, posteaque animam curat. Ulic remissio;
ila ul si arroganliam exslinguere opus sit, si concupinam a i t , Remitluntur tibi peccata; bic monimm ct
scenliam sedare, si pecuniarum amorem calcare, si
comminatio, ut sibi in poslerum caveat. Noli aniplms
dolorem dcspiccre, si animum eircnuum sluiuere, si
peccare, inqiiit, ne tibi aliquid delerius contlngat. Ju
paiienliam flrmare: hinc atisam magnam quis nandxorum quoqtie accusaliones diversae sunt. Hic rem
ciscalur. 0uis enim vel ex iis qui cuin pauperlalc diu
in sabbato factam arguunt, illic eum blaspbemix acconccrtarunl, vel gravi morbo doienti sunt, bac lccia
cusanl. Tu vero mibi consideres ingetitem Dei s.ipicnclausula non magna afficialur consolalione? Uic quip(iam. Non eniin statim ipeum suscitavit; sed primuui
pe triginia octo amiis paralylicus, singulisque annis
sciscitando sibi familiarem reddit, ut Hdei viam parct:
alios videns valetudinetn adeplos, se aulem morbo
ueque modo suscilai ei sanat; sed eliaui jubel leciudctculuin , non concidil, neque animuin despondit :
lum tollere, ut miraeulo fidein addcrel, nec possct
elsi practci iiorum moeror, et fulurorum exspeclaiio
quispiam basc speciem el fallaciam lanlum esse sn onmi adempia spc, posseitt illuui lorqucro. Audiergo
spicari. Nisi euim membra firma robustaque esscnt
quid dicat, el rcm tragicam ediscc. Cum enim dixisfacla , noo poleral lecium lollere. IIoc vero Gbristus
wil Gbristus : Vis sanusfierifrespondil : Ellam, Do- s:rpe faeil, ul magis impudenlium calumnialorum ora
vwie; ted hominem non habeo, ut cum turbata fuerit
obslruat. Nam in panum miraculis, ne qub diceret,
ttqna, miltat me in piscirwm. Quid bis verbis niiserius?
lurbam tanlanj satialam fuissc, rcmqae illani esse
quid ipsis rebue calamilosius? Viden' animum longo
pbanlasiam, curavil ifte ut mullae fragmentorum retempore cnnfccluin ? vidcn' compressam et sedataro
liqube superessent : leproso aaiem mundato dicil :
iracuiidiam? Ncqtic eniin blaspbemum quidpiam loVade, ouende te sacerdoti (Malth. 8. 4 ) ; ui simul cuquuius csl, qualia in asrumnis a multis dici audimus;
raiiouis firmam iidein faceret, et eorum qui dice maledixit dici succ ; uon indigne tulit inlerrogabant, ipsum Dei praBceptis adversari, impudeniiam
lioneni, neque d i x i i : U l nos iraduceres et irrideres
comprimerel. Idipsum fecit quando vinum in aquam
vcnisli, duui interrogas, mim velim aaiius ficri; sed
convcrlii. Non modo eniin vtnutn ostendit, sed arcbimansttelc et iiKidestc admoduin respondil, Eliam, Do- Iriclino milli curavit, ul is qui nibil gestorum se uosso
uiine. Etiamsi non nossct quis ille essel qui ipsuin couflteretur, niinimc suspcctum redderet (esiimoiuicrrngabat, ignoraretquc se ab illo sanandum fore; nium. Ideo dixil evangelista : Nesciebat arcbilricbaltamen ienitcr omnia narrat, nec quidpiam postnlal,
nus unde esset, sicquc omnino cerlum te>tiironiniii
iil ii qui mcdicum alloquuntur, sed morbi sui lanlum
declaravit. E l poslqtiam morluum suscilaverat, alibi
rationem explicat. Exspeclabat forlaeae id subsidii
dicit: Date illi manducare (Luc. 8. 55), ul indubitanllalurtim ipsi Cliristum esse, ul in aquam conjiceret,
tuin resurrectionis argnmentum exhiberet. QUUMIS
i l lusce vorbis volcbat ipsuin ad eam rcm allicon.
In AaTtl. desunt qux uncinis clauduntiir.
v
*'7
JOANNEM HOMIL. X X X V I I . al X X X V I .
' .
" , '
; ,
. \
*H
, , '
\' , , . * .
[211] '.
;
), , , ,
.
'. , \
. \
" , *
, ,
, , jat ,
, , ,
. ,
, , ;
\
, \ * , ,
\
, \
.
, \
. ,
; , ,
, , ,
&.
' ; ;
; ;
,

, ,
\ >,
/,
, , .
>, *
)
, ,
,
.
, ,

. ;
,, , * 6
, .
. '
%
M o r e l . . b Savil. .
S a v i l . '; * et paiilo posl , :
*. d Morcl. . <' Morel .
.; , inlprn:e<liis *;;;*.
[212] \ .
.
. \
, \ , "
. " .
*
. \ .
\ ,
. \ .
, . \
. , ,
*
, \ .
,

. , \, ,
. \
.
,
.
. ,
,
\
, \ , \
, \ ,
.
, ,
.
, . \ , \ , , \
,

", '
,

.
. , \ , , .
,
, ,
. \
,

, , ,
.
* Morel. *=. Savil .
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMl ARCIHF.P. CONSTANTLNOP.
*)9
'. ,
, * * ; "
. ,
.
1215] ,
, *
,
.

, ' ,
. ;
. , Apor 6
, , ,
, ;
, \
/ ,
;
\ . ,
' ,
, -
", , .

, >
,
, , *
,

, ; ^
,
,
.
;
, ' ,
, ,

,
,
. !
, ,
, * *
, ,
.
, ^
. ' ,
, ,
.
.
, ;

, ;
,
.

, .
r
Sav. e l quidam m . * / .
. * Morel. ' ;,
, ., .
Savil.
- , % , .
. ^ ^ \, . Haec in verbis
Unltim vartant, srnsus uirobiquc iden. * Hic Savilium
sequimur. Morcllus miillo plura efferl, , ;
6 , T l '
. ' *< ;, , .
More). &.
110
;
,
; [214] ,
. ,
(

> ),
;, *
* ,
, ; , '
.
. ,
; ,
; , . , ,
,
.

, .
, , * .
, .
"

.
\ ,'

;. *
, , '
, .
. ,
' , *
,
.
-. , , *
. ,
, .
, .
,
;
. ;, ,
; ; *
, *
.
. O , \ , ,
.
, ; , '
. , ;
; ; ,

, [215] ;
;
,
, . "
, ,
.
/ . r
I Morcl. . Jta Savfl. Morel. a / ' .

* .
* Jtforel. ^
.
210
209
IN JOYNNfcM IKJMIL X X X V I I . al. X X X V K
in loco. FA cur abscondil se Cbristus ? Primo ut ipso
oniuibug vci uisipientioribus suadel, sc fallacem
absenle lestinionium suspicione vacuum csset; qui
vel prseftiigialorem esse, aed ad cowniunem lioininuni
enim
sensum restiiutae eanitalis habobat, bcneiicii letalutem venisse.
slis cralfidedigrius. Ad I K C C , ne majorcm iu ipporum
2. Chritiui nonfidemreqnhrebat ab m qui miracula
animis fl immain accendercl; noverat enini vel solant
eju$ nen tiderant. Pmralgticifidetei fortis auimut. Jnejus cui invidciur pmcserUiam, non parvam invidis
daornmimprobiUit. Cur Citrittut, sanato paralytico, $tasctinillam excitare. Ideo secedens, reliquit ipsis rem
lim rectuerxl. Sed cur ab eo fidem non requirit,
apud se iraclandam; i(a ut nihil ipse de se dicerci,
ul a caecis quibus d i x i l : Crediiit quod hoe postim
aed ii lantum qui eurati fuerant cum accusanlibus lofacere (Mattk. 9. 28)? Quia ille nondum sciebat quis
quereniur. Nam et hi quoque miractdo pracbcut lcaliipse easel. Neqiie cnim anle, scd posl miracula hoc
inonium. Non enim dicunt, Cur hxc jnssisti fieri iu
hwre solet. Nam ii qui in cxleris poleeiaiem ejua
sabbalo ? sed , Cur bxc facis in sabbato non transvideranl, jure hoc audiebant; qui ?ero nondnm didigressionem indignc fercntes, sed parnlylici valetudiiii
rerant quis esscl, sed ex signis docendi erani, p<8l
invidenles. Atqui si bumanum opus spcctes, illud <
iiia edita ad fidem vocanlur. Ideo Matlhxiie inttius, quod paralyiicus fecil, erai vere opus; Cbiisi
lio aignorum inducit Cbrislum boc dicentem; sed
enim verbum tanlum emiserat. Hic alrtcr julel solv4
lsiquam mtillos curavcrat, id solis duobtis caecis
eabbatum ; alibi vcro per seipsnm solvit ilhid , ctim
dicii. Tu vrro bic paralydci fldem animadverle. Cum
Ititura miscct, el < cnlos illiuil. Ulud auein facit, non
andirel, TQIU* grabbatum tunm, et ambuta ; irriIransgrediens, sed bupcrgrediens legem. De bis vcro
s.i, liec dixit, Quid boc csl ? angclus descendil c l lurposlea. Neque enim ubique siinili modo dc sobih
bal aqtiam, uiiumque (anlum sanat : tn vero, homo
sabbalo accusalus s e s e pirgal: id quod acciiraic olh
mtn sis, |.racepto plus quam angelum te possc
servandum est.
Sjwaa? hoc atiperbia, boc faslus esf, risuque dignutn.
3. Invidia quantitm malum. Curitat comniendatur*
Verum nibil borum dixil vel cogiiavil; sed nbi pri Interim aulem vidcamus quanttiin malum sil inviiuumaudivii, snrrexit, el sanus f;cuis, impigre paruit
jubenli: Surge, tolle grubbalum tuum, et ambula. dia
Illud: quo paclo mcniis ocnlos ad pcrnicicra invidi exca?cel. Quemadmoduin enim furiosi gladium in screrte mirandiim e s l ; sed quse seqtiuntur longe inira ipsos soope converlunl, ita quoque invidi, uuam soluni
biliora; imo vero quod initio ncmine obstrepe:ite ore
spectanles illius cui invidenl, pcrniciem, conlra simu
diderit, non ita mhaMle est, ul cum poslca furenlibus
salutem brulo impclu ferunlur. Ili vel f^ris sunt deJudaeis, undiqne insianlibus, arcusaiuibus, obsidenlcriorcs. Nam i l t e , ve! quod cibo egeant, vcl a nobis
tibus ac dicentibus, Non licet iibi tollere grabbatum
irritauc, contra nos armaniur; bi autein eiiam posl
/iffifH, non mndo illorum 'iisaiiiam despexil, sed cuin
arccpia beneficia, beneficos saepe pro inimicis babent.
m a g n a liducia in incdio ibcnlro bcn licmu p r a M J i c a v i t ,
Fcrissane bi deteriorcs sutit, damonibus pares; iino
illorumque impudeniiam repressil; id cerle fonis
forte pejores illis. IIIa nainqtie adversum nos implaanimi esse dico. Instantibus euini Jndaiis, ac cum
convicio et arroganlia dicentibus : Sabbatum est; non cabilesexerccnl inimicitias, sed sui similibus <la?monibus non insidiantur; idcoque binc Chrisiiis Jnda?os
liect libi lollere grabbalum tnum; audi quid respondeat:
confulavil, cum dicerenl ipsum in Beelzebub cjiccru
ii.Qtri me tatmm fecit, ille mihi dixit, Totlegrabbatum
runm, et ambula; lanium non d ce:is, Dcliri ct insani daBinonia. Hi vcro ne naiurx quidem stiac consorliuiu
roverenlur, nequc sibi ipsis parcunt. Nam auie anislis, dum jubciis me illum qui mc a tam gravi, l a m
iiiani suam , qtiain cos quibtis invident, Ixdunt, duin
diitlurno morbo liberavil, non rcpuiare magislrum,
illam fruslia lumiihu ac mcerore replenl. Gur, mi boncc jussa cjus omnia exscqui. Aiqui si maligue agcre
nio, dc proximi bouis cruciaris? Dolerc oportcrcl do
voluissel, | olerai nlio modo dicere : Non lubens boc
rnalis noslris, non dc proxiini fclicifalp. (Juapropêr
facio, sed alio jubenic : si peccalum cst, jubcnlcin
boc pcccalum venia prorsus privaiur. Nam scorlalor
accusale, et leclum depouam ; vel fortc sanilalis bepotesl concupiscentiam obtcndcre, fur paupcrialenv
neiicium occnltasscl. Nam probc sciebal ipsos non i l a
boniicida iram ; excusalinncs quidem frigidas ct insade violato sabbalo morderi, ut de a*gro curalo. Scd
nas, scd quac lamen oferri qtieunl. Tu vero, qua^so^
ticqun boc occultavil, nec illud dixit, ncc veniam
quain causam oblendes? Nullam oinnino, nisi ingen|K3liit; sed splendida voce b c n e f i c i i i m confessus esl et
(em nequiliam. Nam si inimicos diligcre jubemur,
|Hr:vflicav}i. Iia paralylicus. Illi vero qtiam i m p r o b e se
si amicos odio babcamus, (pio non supplicio putiicgesscrini, eonsidercs vclim. N<>n cniin dixcriinl, Quis
mnr? Et si is qni amicos suos diligil, uon melius
le sanum fecil? SMI boc oniisso, cum slrepitu n i a g n o
qu.un genlcs afToctus esi; qui se nibil hcdentibus noirausgressionem il'ain in nicdium adducebani. 12.
Qnis etl ille ani dixit tibi, Tollc grabbniwn tumn, (('!,
ct qiiam esl babilurus vcniani, qiiam cousolalionem ?
Audi Paulum dicenlem : Si tradidero corput meutu ita
ambula f 13. U aitlem qui lauus fueral effochit, nescit^
ul ardeam , carilalem aulem habuero, nihil mihi
bai quit e$set. Jesu autcm dedinavit turba conrituia
prodest ( 1 . Cor. 13. 3 ) . Quod aulein ubi livor el inS a v t l . e i q u i d a m Mss., vt ob (diis. l . c c i i o M o r e l i i , q u a m
vidia est, caiitas prorsus sublala sit, nemini non
r e l i n e n i u s , a l i q u o t Manusorii t o r w n a n c l o r i i a i e firmatur.
M w c l . s i c eflfarl buiu: locuiu : <um andint < hmtmn
noium est. IIoc vitium est foruicalionc c l adullerio
Kbi cum potesitde ct vi niocm imperuntis diccnlcm, w/o//c,
pojus. Nam illud in operanlc consistit. in.vidix auiem.
1
211
Sti
S. JOANNIS CtlRYS05TOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP,
rcagis ialumeeccbat, et ad ca?doin properabat: ita
boe vitiiim illo fortius e s l , ncque facile curalur, niai
aUendamus. Radicitus ergo ipsum evellamus, illtid
cogilantoe , nos ul Deuro offeadiaius, dum ationim
bouis invidemus, iia placemus i p s i , cnm congralitlamur, ct iia consorles cflkimur bonorum qtfcc recle
^perarUi parata sunt. Weo Paulus horlatur, Gavdere
eum gavdmlibns, etflerecumflentibus( Rom. 4 2 . 1 5 ) ;
Di maguum uirinque lucrum reporiemus. Cogiiaalcs
igitur, etsi non laboremus, si erga laborantem recte
afGciamur, Hlius nos coronarum participes effici
livorem omnem cjiciamus, et carkatcm in aniniis
noslris inseramus; ul dum fratribus praclare agcnlibus plaudimus, et prasealia el futura conscqiiainur
boua, gratia et beaigailate Domim noslri Jesu Cbris l i , pcr qnem et cum quo Pairi gloria, unaqiie SpiriViii saiicio, nunc c i seinper, ei in sa&ula sxculoruiu. Ameii.
lyiauiiis Ecclesias inlegras subverlit el lolum orbom

labcfaclavit. Ikec credis maler e s l : hac motus Cain
fralrcni occidil: illa concitanlc Jacobum Esafi, Joscpbum fralres, huraanum geaus diabolus aggressus
est. A l lu aoa intcriicis, sed caede lenge graviora
pcrpetras, dum precaris ut fraler ignomlnia afflciaiur, dum laqueos ipei teadis undique, dum provirmte suscepios laborcs resolvls, cum aegre fers qnod
orbis Domino placeat. Non illum ergo, sedeum quem
ipse colit irapugnas : illum coutumelia afflcis, dum
bonorera luuei illius bonori aalepoais : quodque gravissimum eet, Ievem pulas esse culpam, licel omnitim deierrima sit. Nam si des elecmosynam, si v i gilcs, si jejunes, omaium sceleratissimus es, dum
fralri invides. Id vel iade conslat. Scortalus est quispiam apud Corinlbioa; sed accusalus cilo rcsipuil.
Abeli Cain invidit; et numquam emendatus est; sed
licel Dcus ipsi frequenler boc ulcus memorarel, ille
f
HOMILIA XXXVIII.
14 Poslea invenit eum Je$u$ in templo, et dixitbebai
ei:
supplicium cohibere et ad melierem frugem
Ecce tnnut factus es; jam noli peccare, ne delereducerc: quia vero post illatum supplicitim non tcinrius aliquid libi contingat.
p i T a n l i o r eflicilur, sed cadem ipsa audet aggredi,
4. Deus corpus castigal ob anwue peccata. Gehenruv
jure dabit poeoas ad quas inferendas ipee provocavii.
Si vero peccala hic repelita gravius puniuntur,
snpplicia asierna sunt el jiuta. Qtu jam pro peccati$
n a n d o bic nullas peccatorum poenas danuis, aunoN
plexi in eadem rccidunt, majores dabiuit pwtas. qMorbi
m a g n o p e r e (imendum iremendiunque uobis est, utplnrimi ex peceato oriunlur. Hes gravis pcccalum
pole iniolcrabilia passuris? Et c u r , inquies, non om~
est , rcs ccrte gravis el aaimae peraicies; iia ul ex
nes sic puniuntur? Muhos enim scelcslos videoius
rcdundaiilia saepe eliam corpora la?dat. Qma ciiitu ul
pingui vaiciudine fruenlee, prosperaque fnienlcs
plurimuin angrolaale aniina, nullo afGcimur dnlorc ;
foituna. Vcrum ae fidamus, sed bujusmodi bominos
si vero corpus lajililbim laborct, omncm adbibenius
omnium maxime deploremus. 8i eaini bic nibil p a nperam ul ipsum ab iufirniiiaie llberemus, co q u o d
l i a n l i i r , boc illis vialicum est ad aiajus supplicium.
illara senliamus; idco Deus corpiis castigat ob animas
Iloc Paulus bis verbis significavit: Nunc autem cum
peccala , ul infcrioris partis castigatione, superiori
valetudiucm p a r i a l . Sic et apud Coriulhios forni- judicamur Domino corripimur, ul non cum Iwc
mundo damnemur (f. Cor. 14. 32). Hic admonilio ,
calorem Paulus cmcudavit, per camis inlcrilum
illicsupplicium. Quid igilur? inquies; an morbi omanima? roorbum cobibens. Nam invecta in corpus seiies ex p e c c a i i s oriualur? Noa oranes,sed plurimi.
ctione, sic iualuni compressit : baud secus quam m o
ilicus opliinus, qni cmn bydropisin aut splenem inle- Quidam eniin ex segniiie orlum babeat. Naai gula ,
ebrielas,segailics, bujusmodi morboa pariunl. Uauiu
rioribus pbarmacis non cedere vUiel, exierius lirit.
porro ubique observandtim est > ul plagam oinacm
Sic erga paralylicum egit Cliristus. Ac vide quoruocum
do id deciaret: Ecce sanut factus es; jam noli pecca- gratiarum aciioae feramus. Propter peccata eiiam
inferunlur a i o r b i : aaai ia librie Regum quemdam
re, ne deteriut libi aliquid contingat. Quid igilur inde
videmus ideo podagra laboraatem (3. Reg. 45. 23).
discimus. Primum, ex peccalo ipsi nalum morbum;
Yeniunl e l i a m ul probatiores reddamur; biac Jobo
sccundo, vere credendam esse gebennam; lerlio
dicit
Detis : Ne me putes aliter uc tecwn egitte, m*i
diulurnum a l q u e perpeluum esse suppllciiiro. Ubinain
ut justu* appareas (Job. 40.3) ? Sed cur cum de bis
crgo sunl illi qui dicunt, llone unius spalio occidi,
paralylicis agitur, peccata ia aiedium Cbristus adbrevi lempore adullerium commi&i, et immorlales
ducit?Nam
etilli ciijus Mauba3us memiuit a i l : Condabo poeuas? Ecce bic non lot peccavit quot plexus
fide,
fili,
remitlunlur
libi peccata; el buic, Vide, $aeat annis , et in dinlurnilale pcensc lolain fere hom$ factuses, ttoli amplius peceare (Matih. 0 . 2 ) . Scio
ininis vilam absumpsit. Non enim ex lempore pecquosdam bunc paralylicuni crimioari, quod Gbristinii
caia melitur Deus, sed ex ipsa scelerum nalura. Ad
accusaverit,
et idco illa audisse dicunl. Quid ergo dc
lucc illud quoque considerandura, elsi graves prioparalylico illo dicemus, dc qtio Matlh&us, qui cadem
rum scelerom pcenas demus si in eadem poslea inpeae audivii? Nam illi quoquc d i x i l , Remhtuntur tibi
cidamus , lougc graviora nos deiaceps passuros; ac
peccata. Unde palam cftl eum aon illa de causa b;rc
jtirc inerilo. Is enim qui ne supplicio quidem melior
audivissc:
quixl cx scqucntibus clarius ediscere licei.
efliciiur, quasi siupidus demum et conlcmptor in
Posiea cnim, iuquit, invenit eum in tcmplo Jcsus ;
majorcn) ducciur cruciaium. Semel cnan l a p M i m drf
JOANNEM HOMiL
,
,
.
, ,
,
. ,
,
, , >
,
. ,
, ,
.
, \
, \ .
, , ,
.
*
* * . , ' ,
,
, .
XXXV111. al. X X X V I I .
212
,
, .
^ ,
, , *
, \
.
, Xalpeir ,
, . ,
, , \ ,
,
,
, \ ,
, ' '
, , ,
. .
a
1 Quidam &,.
[216] \
,
, ' :
,
,
'. ,
; , ,

; ,
.
[217] ,
, *
, . ^, ' , ) , 6t3t
. ., (5(5 * *
.
,
. - , , . , ,
,
. ; , ,
.
,; ,
,
, . .
, , ,
.
. *
.
,
,
.
. ;
' ,
,
. , \
,
;
, .
;
, $ ,

,
, ,
; , " , . KaV
, , -

, .
.
.
, * . ;
> , ,

, . " ;
; ,
. c
.
. ,
,
, :
. "
.
' ,
,

'
,
' , ,
, ^,
f ' ' . *
c
,
* t "
, .
Savil. ;, Pt paulo post ' );

^ .
Savil. . , *
. A l i l I O J T O . * ** . f Savil.
c
Savil. . . Ibiri. Morel.

* Morel. . Savil.
213
8. JOANNIS CIIRTSOSTOMI A R C M E P . CONSTANTINOP.
. \ ,
. ,
,
; *
, .
'. , ;
,
. ,
el .
,
. "
, ,
, ' *

, . [218] , ,
,
,

. .
, " , ',
" . , "
, ',
,
,
, . *
. ,
>
. , ;
.
>, ,
.
, , ,
& *
^ . ,
\
. , ,

; . '
,
.
. ,
, .
, ,
,
> .
\,
,
. ,
,
. ,
,

, ,
. ' ,
^
214
,
. ;

.
, \ ,
6. ;
, .
" ,
[219] , , , .
; " ,
, ,
, .
; ,
, *
.
,
. , , ,
, ,
. '
,
. '
, , ,
. 6) ,
,
, .
* ,

; ' .
; ,
. ,
, , ,
, , , ;
,
, ' , .
' , , \*
, '
.
,
' ; .
%
'.
, , '
, ' , *
, ,
, * ,
,
,
,
.
, ,
, , . ,
,
. .
'
, . :
. ,
. [220]
. ,
, ,
f
Codd. laudali el Savil. . * dersl in qntbu*ufam.

Alii . i Savil.
.
c
. Fruslra suspicalur Savil. legcndum ;

Savh. .
213
JOANNEM HOUIL. XXXVIII. at. X X X V I I .
21*-
quod saue pietalis sigmim crat. Non cnim formi el

Ex comminalione quippe limcbal ne qnid sibi do(cauibulacra petebal, neque cil>o cldesidias sc dcdrbaf,
riuscontiiigerct, cuin niaxima babcret poleslalis tanli
eed in lemplo dcgebat: etiamsi illiuc sc ab omtiibiis
medici argumenia. Alioqnin si cabunniari voluisse ,
pcllendurn exspeclarct, nibil ipsi sttasil, til a leniplo
memorata sanitale, iransgrcssioiiem laniiim i n discederet. Cum ergo Cbrisius illum invcuisscl posicnsasscl. A l conira ille iiiagna cum fiducia c l graii
quain cum Judxis loquiitus fuerat, nibil bujiisiuodi
atiimi stgiiiilr.tlione leiieiiciiiiii elebrat, iiiiuns
tubiiidicayit, Quod si hac de re ilbmi accusare voqiiam caOtis i l l c , qni dicebal, Lutum fecil de tpttto, et
Itiisscl, dixissei i i l i : Rursusin iisdein pirrsislis, ncc
HHXU oculos meo$(Jonn 9 6) ; iia et bic : Jesus est
vx rccup'Tata valelndinc faclus
mclior* Ycruiii
qui focil me sanum. 16. Propterea pers&jucbantur Juuibil dicil biijiisiiiodi, scd in poslrrinn cauiiorcin
dan Jesum el volebunl illum inierficcre , quio / reildil.
ciebal in sabbato. Qnid crg Cbrisfus? 17. Pater meus
usqne modo operalur. et ego operor. Qttamlo discipulos
2. Cur autcm cuin claudos ct mmilos cural, uibil
defendere o p o r l e b a l , Davidem ilioruui coiiservuni
hiijitsmodi loqtiilur? Mihi qtiidem videtur liis quidem
in inedium aflerebal: Non legistis, inquil, quid fecerit
iiiorbiuii in pcccalomm poenam venisse, aliis vero ex
David, quando eturiebat (Multh. 12.3)? Quando autem
ctrp<>rea infirmiiale. Ni i h >c esset, alios qiioque
pro Sfipso loquilur, ad Palivm u i f u g i l , iiirin pic sc
eadem de c usa alloquuius fuissei. Cuin euiin bic
Palri a>qualero significans, et cuni privalim Patrem
ntnHuisrailcrorum oiuiiium sil gravissiraus, per euni
iiotuiuot ct cum se eadcm quse Paicr operari osieneiiatn ininoribns rcmediuin pralci. Sicnt cnim
dil. Et cur non niemoral ea qir.e iu Jericbo facta
C M I I aliiiro qiieindaiii curavissct, prxccpit ei ul dasiiut? Volebal i l l o s a lerra abduccre, ul non amplius
rct gloriam Deo; illi s<di hoc inonilnm dans,
ad illum Uimquam bominem n ^ p i c e r e u t , scd lautseri per illum oimiibus: sic per bs eliam rwicrns
quaiii ad Deum c l leîslalorcm. Nisi atiieiu L)ei Eilius c l
iuncs horlalur, li;rc mmiila dal singulis. Ad lia, c
cx eadem substatilia essel, defensio forei accusaii uic
hoc etia.n addenduin, ipsum nempe iiiagnnm ejns perdclcrior. Si quis cnim prafcchts, qni rcgiam legcm
scvcrantiaui vidisse : ideojue illuui iuonel ul qui posIransgredereliir, accusatus respoudcrcl ipsum regcm
stl iuandaUini servare, alquc illmii bcnclicio c l fuluillam iratisgrcssum esse, non utiqiie a b s o l v e r e m r ;
roruni limorc inaloruiu iu sana nieiile coniim;l. E l
imo majori essct crimini obnnxius. Verum bic quovide qtiam ail alicmis a fastu. Non euiin d i x i l , Ecce
niam par est dignitas , dcfcnaio bgilima oimdno cst.
sanum le fcci; scd, Sanus faclns e*; noli amplius pccEadcm
raiione qua Dcum crimine libcralis, ct iuo
care. Ncque dixit, Ne le puuiain; sed, Ne tibi aliquid
deteriui contmgal. In neulro personam mcmoral, liberatc. Ideo primum dicit, Pater meus; ut vel inviiis
suadeat cadcm sibi concedeuda essc, si vcrum Filiiim
oslcndilque valeludineiii cx gratia polins quam ex
k
rcvo.roaiilur. Qnod si quis d i x c r i l , cl ubinain Paier

utcrilo resiilulain. Noquc enim dixil illum cx nierilo
operaltir,
qui scplimo dic reipiievii ab omnibus opeevasisse |Kjenas, sed ex bcnigniiaie servalum esse.
ribus suis ? is niodum quo npcralur discal. Quis ilKNisi eiiitn ila rcs esset, dixissei, Ecce debilas peccainudus est? Opificiis suis prnvidel, illaque fovet. Cuiu
tonini pneiias dediMi; cavc libi deincops. Jam vero
vidcs orgo solem oricutcm , lun.f cursum , slagm
IMMI iia dicil sed quomodo ? Ecce ztmm faclu$ es;
jam no/i ptccare. Wxc nobis ipsis frequeiiler dicanius, fonics, fluvios, p l u v i a s c l naiiira? cursnm, sive in seniiniluis, sive in noMri> ct ltrutorum corporibus, aliact6icasiigali evadaiuus, bvc inira nos luqiiamursinguli : Ecce tattus fuclm et; jam noli peccare. 0 uodqiic
si oinnia per quai boc tuiiversiim consistit, disco
peronticin
Palris opcraiionciti, Qui tolem suum, i n in iisdem perseverautes, pauias non demus, illud
q u i l , oriri (acit super matos el bono*, el pluit tuper
apoalolicnm recitemus : Benignitas Dei ad pcenitenjnstos et injustos ( Mallh. 5. 45). E l riirsum, Si autittm nos adducit: secundum duriiiam autem ei iinpamiien$ eor nottrum thesaurizamus nobis iram (Rom, lem
2. 4.fainum agri qnod hvdie e$t, et cras in iguem millUur
Devs sic vestii ( . 6. 3 0 ) ; c l de volalilibus quo*
5). Neque firniando corpus dumtaxal, scd aliuiidc
que, Pater ve$ter cccletii$ patcit illa (Ibid. v. 26).
eiiam niagnum divinitaiis SII.T signuai ipsi prxbuil.
Guin enim d i x i l , Jam noli peccare, signiltcal se pec* 3. Ilic ergo verbis toium perfecil in sabbato, n i b i l qiic amplius addidit, sed ex iis qnac in lcmplo ficbani,
eala illaomnia nossc, quac ille anle fercral; uude iu
posteruin fidedignus babcri debebai. 15. Abiit crgo ille atipie ex ipsorum o p c r i b u s , objecia crimina solvit.
[Ubi
verooperari prancipil, excmplicausa, lectum lolhomOy ei nunliavit Judcvis, quia Jesut essel qui fecil
eum
lerc,
rein
sauc magni momenli, sed quu; lamcn sab.
tanum. Yide ilerum ipstun grato aniiuu csse pcrseverantem. Non enim d i x i l : Ille est qui dixil mibi, Tolle bali snlulionem claresignilicel, t u n c a l i i o r a l o q u i i u r i i i
illos ex Palris dignitale percellal, et ad siibliiniora d u grabbatum tuum. Quia eiiim illi iil quml cidpandmn
cat. Quapropter] cum de sabbaio agiiur, neque u i lioimt
vidcbalur semper objiciebanl, ipse responsiouciii
>cmper aiTerl, ul mcdicuii) tel^brct, el alios IIici.it
Tolus locus unciiiis clausiis slc in hiteri rctatione Are
tini ettVrlur : ibi vero operari pracivit, atm, verbi gratia,
el trabal. Non enim t.xii slupidus et iugmlus crat, ul
v
(>osllaiituiii I cnelicinm ciim adinonilione corijuucluin,

lM!iieficuin proderei, el maligno animo sic luquerelnr. Nam ctsi fera ,ctsi inbumanus et lapideus fuiset, ei beneflcium ei metus ipsum poicrant cobibcrc.
dicil (ic quoad sensuin, i\uw sucpiuniui* ipsa Arciini veiba
suni), rolle grabatum tuum : ul non g ave quiddam esse

sabbuti prwvaricaliotiem otlcndul, ultxora ioquilur, ta pa*
lema uiulonlule MVJ terrca'* et tui sirpjrnam trcdm am*
tcmplalioHem. Qua de, aiusa , etc. Areliuus longe bieviurem, u l viderc e*t, lcctionem secuiu^ e*u.
2*6
S. JOANNIS CHUYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.
vissct
dixissclque
:
Judaei putabanl ipsuin se Deo
latiiiun, neque ut Dcus lantum sese purgai; sed modo
a?qualem facere, ipse vero non de scqoalilaic i l h
hac, modo iila ratione. Volebat enim utrumque credi,
l<x|ucbaliir. Neque enim bic solnm evangeli-la i d b o c
et incanialionis humililatem, et Dcitalis dignilalem.
l o c o facit, sed ctiam alius evangelisla alibi. Ciitn
ldeo nuiic ui Deus scec purgal. Nam si humano semenim pm*copissot dtsnpulis Jcsus : Cavete fermento
pr morc ipeos alloquuius fuisset, in eadem perslilisPharitasorum et Sadducceornm ( Matth. 46. 6 ) : tlli
eent humililate. Quamobrem ne id iicret, Patrem in
vero coffitareut, diccrenlque, Panes accepimus;
iucdiuin adducit. Aiqiii ipsx orcaturas in gabbalo 0|>coiim aliud ille dicerel, fermenlum doclrinam appelrantiir. Sol cursuin perficit, flumina manani, foutes
lans, aliud i l l i intelligerent, de panibus d i c d i m piiscaltiriunl, mulieres pariunl. Verum ut discas ipsuro
lantes, i l l u d oorrigil, j a m evangclista, s e d ipso
noti ex nuinero creaturarum esse, non d i x i l , E l i a m ,
Chrislus sic loquens : Quomodo non inl< llfgith mt
o|eror : nam crcaturx quoque operaiilnr; sed quid*
dixitte vobii panlbnt eatsere (Ibid. r. 14) ? Ilic vcro
Eiiain , operor : nam Paler meus opcratur. 48. Pron i h i l simile. Alqui dicel aliqnis, h o c ipsum d e m e d n i
plerea ergo magh qucerebant eum Judm inlerficcre.
iulollit
q u i l , quia non $olum tolvebat tabbutum, ted quta
et Cliristns d u m addit: Non potest FiHtu seipo
fticere. Imo coutra , mi h u i i o ; non cniiH
Patrem tuum dic$bat Deum, aqualem $e facientquidquam
Dee.
lollit
xqualilalem,
sed firmal e a i n d u m li.rc dirif.
Neqtie vcrbistantum id demonslravit, sed longe mngis
Verum
diligontcr
attCHdilo:
n e q u e etiiu dt? lcvi ro
opcribus. Gur ita ? Quia in verbis cavillari poieranl,
qua^slio est. Natu i l l u d , $emetip$o sxpt in Scriplura
ac do faslti acctisare; cum aulem rcrum et opertim
habclnr, el de Cbrislo et d o Spiritn sauclo dieluiH
vcrilatcm, quce polentiam prxdicarel, oernebant, lunc
esl;
visque dictionis csl c d t e c c n d a , ne in gravissimns
no bisccre quidem contra audcbant.
errores
incidamus. Nain si illam excipias ul staliiu
Chrishim (vqualem eue Pairi probalur; objectiom
respondetur. Verum aiuiit i l l i , qui nolunl bxc pia olTerlur, v i d e qiiaula binc absurdilas conseqnatur.
Ncque enim dixit, se alia possc per scmelipsiun
meiiie accipere, Nm Clnislits se acqualem Deo fecil;
opeiari;
alia secus; s e d geiieralim d i c i l : 49 Non
*ed boc Jud&M suspicabanlur. Qiiamobrem IISRC dicla
potesl
Filiut
temelipto quidquam facere.
aliiiig resumamus. Dic m i b i , Cbrisluin Jud;vi pcrWR
t^qiicbanlur, necnc ? Persequebnnlur iilique ; id nc4. Inlcrrogabimus crgo ooniradicenlem, Nibilnc

inini non nnlum. Illane an alia de causa ipsum pcrpolcsl a semetipso faccre Filius? Si rcsponderii, N i tequcbaiiliir? Illa certe de causa, itl falenlur oinncs.
b i l ; repoiioiniis : Alqui n i a x i i i n i i i i boii<riiiii por
Sabbaium sidvcbai, nccne ? Solvcbat, id nenio negasiMiielipsuin fecit, id q u o d Paultis rlauiat, Qui cum m
w r i l . Deum Padem suum dicebai, necne ? Diccforma Dei esset, non rapiimm arbUtalut esl es$e $e
kit uiique. Ergo eadein scrie cartera subseqtiuntur.
wqunlcm Deo, sed semclipsum exinanivit, formam serm
Sicul cnim Paircm d cere Deum, solvcrc sabbalum,
accipiens (Philipp. 2. 6). rursus ipscCtirUtias a l i b h
ac proptcr boc magisque propler illud a Judais
Potestatem habeo ponendi animam meam el potestapcrscqimlionoin pali, non falsa opinio, scd vcrilas :
tem liabco $umendi eam et neuw tollit eam me : ego
iia seipsum xqualcm Deo facere, eadein menle de eam meipto (loan. 40. 18). Yidcn' el mortis
clarabaiur: quod ex siipradiclis iiiaiiife*tius esl. Ilbul
el vifcc potestalem habentem, (autaiii occonotniam
eniait Pater meus operatur, et ego opcror, idipsum aestscmoiipso fccil. Ecquid dicam dc Clirisio? N<>s
ac si sc Deo .T.qiialciu faceret. Nullam enim perbibcl
cnim, quibua nibil vilius, multa a n o b l s ipsis fciciiiHis.
in bis vcrbie diflVrentiain. Neque eiiim d i x i l : llle
a nobis ipsis ncquiiiam, a nobis ip&is virlulcni d'lioperalur, et cgo siibmimslro; scd, Sicul ille operagiwus. Quod si a uobie ipsis, ne<|ue poteslatoiii
tur, Ua ei ego; magnaroque ostendit sequalilalein.
liabeamus : u e q u e , si pecravcrimiis, in gehennaRi
Qtiod si id non ille demonstrare voluiesei, sed id Juincidemus, aeque, si bona opera feccriiiiiis, regaiiai
d;ci fruslrj suspicali esseiit : non sivissot illos II.EC
c s e l o r u m conscquennir. Nibil aliud ergo est iWud,
falso exislimare, scd emendavissei. Ncque boc evansetuetipto uon poietl facere quidquam, q u a m qued nilul
gelista siluissei, veruin palam dixissel, sic Judams
possit Palri coiilrarium faccre, iiihil aliemnn, nibil
euspicatos fuisse, sed ipeum non se Deo sequalem
peregrinuin, id q u o d maxiine aequalilalem el c o i i c o r focisse : ut alibi facit, cum videl rem alia mcnle d i diam magnam osteiulil. E l cnr non dixit, Nibil conctam, alio sensu accipi; u l cnm Chrislus dicii, SolI r a r i u m Tacil, sed, Non potest ? Ul l i i n c riirsuin osleitvite Umplum koc et in iribm diebus excxlabo illud,
datdc
o m i i i u i o d a n i xqiialilalem. Non eniin ind>ccillilacarnesua loquene. Yerum Judiei id non inlelligcntcs,
t e t n , s c d magnam e j u s polenliain indicat. Natn alibi
aed pnlantesillum de Judaico lemplo loqui, dicebatii:
quoque d e Palre dicit Paulus : 17/ pcr dua$ res immoQuadragintu $ex annh (edificalum est lempinm hoc
, et in quibus impotsibile e*l mentiri beum (Uebr. 6.
biles,
luin tributdiebut excitabit illud? Quia igiiur aliud ip^c
18); et rtirstini : Si uegaverhnus, illefidelisnuiuei;
dixeral, aiiud illi suspicali fueranl, illeque de carne
uegare teiptuiH non potesi (2. Tim. 2- 12). Iltud, i f 6a, bi de lemplo suo iiuclligcbant; id iudicans
postibile e$t nusipiam imbccilliialem signilicat a e d
evangeltsta, imo illorum corrigens opiuioticm, subpoientiam, c l potentiam iiieflabilem. lloc aulein sij u n x i l : Ille autem dicebat de templo corporis iui. Ilaquc
guificat: illa subslantia res b u j i i s m o d i nullas aduiic*
i hoc loco Chrislus non sc a3qiialcm Palri fecissct,
lit. Q u e m a d n t O t l u D i e u i m C U H I diciimis, impossibile
JudaiOruin ccrtc id opiiianlium scntenliaiii cuicndaKSI Ucum peccarc, non imbicilbiaiciii i\*>i iribuioius
%
215
1 iOANXEM IIO.MIL. XXXVIII. ak X X X V U .
21*
' ^, , ,
\, \
; \, , \
.
, , ,
,
, .
^
, . ; " ,
, \ !
, .
' '
$, \,
, ' .
. ,
, ;
. \ , '
; \ , .
" , ;
.
, ; ! . \
. "
,
, \
, ! ,
, \
, . \
. ,
, ,
. . ,
, ', " ; ,
! . ! .
$t , '
*
, \ . ! ;
, ' ,
,
* !
, , * ,
, ,
, ! . '
, !
! , , ,
,
;
\ , (:
, !
),
, , ,
[-221]
. " !
, "
, ,
, !

, ; ! .
; , \
\
. "
;
, , ,
\ ,
# ,
, , , , '
, /7 *
;
. \ , , ,
' . ,
, , . ,
. , ' , ^
, '
. ! ,
.
' ,
, .
, ' ,
,
" ,
*.
' , ;
, , ,
' $ ,
" , \ , OJX
. .

, ,
'
'. \ ,
! ' ; ; ,
' , '
, \ ' , !
' . '
, , ' ,
. , ''
,
, , ,

. \ ,
, * ; "

. \ (5,
[222] .

" ,
, ,
. ! , %
, , !
. , ^
.
" ,
, ,
> ^
a Savll. el cod. 706 : , >

... ;, . , . *'Savil.
. Murel. ; >:.
Sa\ il.
, Murcl. .
1 ' &, .
* Alii . Paulo posl Savil. '*
, ./.;.
217
S. JJANMS CilltYSOSTOMI ARCHIEP. CO.NSTANTiNOP.

%
; ,
, ,
! /
. \ ,
,
' , ' .
(, !
, !
, !
, ! ! !
! .
, ! '
, - ,
.
,
. 5
, ' ;
' , *
, .
! I , ! .
, &
, ',
, , !
! ' ! .
; ,
! ! !
^;
! , '
- ;
, , ,
; , "
,
, ; #
! , !
; ,
. ;,
', ! , , !
! ,
, ! [223] .
, , *
! ,
/ ,
. !
,
!
,
, ,
. ; .
, ! , !
* ! , ' , !
'
. . !
, , '
. " ,
,
!
.
,, ! ! b
* Suspfcilor Savll. legendum * . jta certe

Jegeodum ririelur. Scd orooes ms*. * habeot.
h SlC Savll. Morel. , . .
Morel. ; " * . Stvil.
fftliuft, qucm sequimur.
2IS
vo . - ! ! .
,
. ! ' ;
, ,
! , ,
!
; . '
, , . ! ,
, ,
. "
. ,
. ,
, , , .
. ' (-
, ) '
. , " ,
,
, . .
* , ,
! ; ! , , . ! !
. !
, -.,
,
, .
, ; , !
, ,
,
, -
! , ! ;
,
, , ,
.
d
'. ' !
[224] ;
. ,
.

, !
,
! .
! , '
, !
,.
' , ,
' ! .
,
. ,
.
, ; , !
* ,
, !
:. .
, ! , ! , ! ! ;
' ,
,
, , . , !
, ' ,
! . " , !
$, , !
, !
<J Alii . Suspicitur Saviliua .egendum *
.
pro laudarc, usurpari
f
sspe diiimus.
*t7
IN JOAN.NEM
IIO.MIL.
X X X M I I . al. X X X V I ! .
tfj|
sel iiieflabilem qoaitidain potenliam lestificamur :

qiwB ipsos ct scire c l posse oport( baC; hic aiiiru
sir eiiam cum dicii ipse, Non poisum nieip$o facere
niulta scilu ncressaria nondum didicisê deprebonqmdquam, boc sibi vull : Prorsiia impossibile esl ul dctur : qno qnid absurditis esse qucal? Quid orga
Pnlri conlrariuin quidpiam faciam. U l vero dUcas
sibi vult diciuiD iliud? Quia paralylico sic cnnitt
illud sic iiitelligcnduro cssc, sequenlia exploraittcs,
mortiiuui siiacilaimus eral; idcosic l(X|iiu(iis csl, ac
videamus an uobiscnm, an vobiscum Cbrisius consi diccrct: Mirainini nie paralyiicimi s;iuassc? bia
tiliat. Tu dicis. dictiim illud potciiliam auferrc,
niajora vidcbilis. Nique lainen ila loquulus esi, sed
IIIKIIIOII aucloi itatem ipsi compelenicm, ipsumque
humiliore usns etl sermone, u( illorum furorem comimltccillum comprobare : ego conlra duo, liis depesccrel . Ut vero discas illud, Demonslrubit,
morislrari aiqualitalcm, omnimodam pariialem, el
proprie diciuin csse, audi ea quae aequiuifur. 21.
oimiia ex eadein volunlate c l poleulia fieri. Ipsum
Sicut enim Patcr tuiriiat morluot et vhificat, tic et Ftpcrtoniemur Chrislutn, ei pcr ea qurc posiea dicturos
liits quos vull tivificat. Alqui illud, .Vt/it/ potesl
esi videamns, an secunduin tuam, an secuudum 110semeiipso (accre, coiiirariiun esl illi diclo, Quox rtt/f.
slrain optnionem dicla inlerpreielur. Quid eigo dicii?
Si eniin quos vull viviiicat, a semclipso aliquid facerc
Quacumque Paler fecerit, hcec el Fi&n* similiterpnicsl
facit.(\cllc eiiim poleslalis est) : qu<d ti non jw>Videir quomodo sententiam vesiram rndiritus evellesl a seipso, jain non qtma vull viviOcat. lllud enim,
lat, nostramque coniirmel? Nam si a scipso nibil
Sicut Pater suscital, xqualem probat virlutem; illudfacii, neque Pater a seipso aliqtiid lacict, si qua>
qne, Qnos mU poteslalis pariUilem. Videu' illud,
cuinqiic faeit Pater ct ipse faciat. Nam si ies ita
poiest teipso facere, poleslaiem non lollcr*
csset, aliud absurdum sequerctur. Neque cniin riixtt,
srd parom joleniiani et voliintalcm signiflcare? Sic
Qiue vldil Palrem faciculem, bxc facit; scd iVw I M intelligas illud, Deinon$trabil e\. Elcniin alibi dicit,
derit Putrem [acientem, non facit, sermouem ad omr.c
Ego resuscilabo eum in novissimo die (Joon. G. 59).
lciii|iu$ cxlciidens : sccuiidum vosaulcm eadem eeinAc r u i s u m , osiemlens se vim opcrandi accepisso,
per discet. Viden' scnlciuix subliinilalem, el vcrbi
Ego *um iiwjuit, resurrectio et vita (Joan. i i . 25).
hiimiiilaietn TCI impudentiores ad illud invilos eiiam
Ocinde ne dicas ipsuin qnos vuli inorluos suscilaie
crmpellere, u l a vili sensu, qui a lanla diguil te
el vivifirare, sed al.a pirinde farcro, et banc
abborrel, fugianl? Quis enim adeo miscr et infelix
<ibj<>ciioiiciii drpcllcrc occupal bis vcrbis : Qwncumfncrit, ntdkat Filium quolidie illa edisccre, qiue faqtte ilte fecerit, hax et FiUus limiliier facit; declarans
e*re o|)orlet? Qunmodo vcrum erit illud : Tu autem se omnia quas ille facit similiter faccrc; mortu<
iaetn ipse e$, el atmi tui non deficient (P$al. i O I . ncinpe
28) ? su>citare corpora forniare, pcccala remiiqunniodo, Omnia per iptum facla $unt et tine ipso
I I T C , el quidvis aliud, perindc alque Pater operatur
facinm etf niltit, si il!a qu:e Paler farit, hx*c ipae v i - facerc.
dens imiiatur? Vides quomodo et ex iis qu.u supra
5. Vcrtim his animinn non adbil>eiil i l qui atiam
dk-ta sunt, e( ex iis qiwe peetea diecnlur, ejus auctonegligiinl salulem : lanluni maluin eA pra?celletiti
rilas demonstrelur? Qnod si bumilius qn.rdam proanior. Hoc hxreacs peperif boc gentilium impieia
ferat, ne mireris. Quia enim stiblimtoribus quibusdam
lem finiiavit. Dcus qtiidem volcbal invisibilia sna pcr
aiidiiis, pci'?eqncbaitur emn, et Deo advcrsarium
creationeni inlelligi : illi tero his omisais, el
csse pulabaul, paiilo demissitis vcrborum tanliun lebauc tledignantes d<Ktriiiam, alleram sibi paravenr
IIIIK loquulus, ad sublimiora rursiis evebilnr, deindc
Aiain ; qiiapropler a vera via aberrarunl. Mco Jiid.-vr
ad btimilia dcflrclil : sic doctriuain varians, ut facinon crcdideruiil. glorix buinaiia cnpidi; illam vero
liusvclab ituprobis adinitiatur. Animadvcrle, qtixso:
qn.TR a Deo est, glnriani quarcnies.
|H>stqnam dixcrat, Pnter meut cperalur, et ego operor,Inanis gloria fngienda. Verutn nos, dilecti, bunc
cl se Deo xqualcm oslendcral, rursns dicit : Non
morbiitn omtii sludio ct diligonlia fugiamiis. Licet
potett Filivs $eipw faeere quidquam. nisi qnod
videcuim
innumera prnbc gesscrimus, ha?c omtiia vana^
rii Patrem ftuientem. Deindc a?titis : Qutecumqueglori.c
fe- periiicics labefaclabit. Si ergo ad laudes resp>
cent ille, hasc et Filius tiinililcr facit; rursmnqiieciamus, illas quicramus qux a Deo stmt. Laue enini
huniilitis : 20. Pater ditigit Filium, et omnia demonhomifium, qnaliseumque fuerit, sialim alqne apparct
sirat ei qucc ip*e fncit : el nmjora his demomtrabit
ei
cvanescil.
Elsi aulem non perirel, nibil certe lucrt
opera. Vidistin' taiilam Imimlilatcm? Jtirc quidcin. nobis aflVrrcl, et ex corruplo sxpe jtnlicio provenih
ISani qiiod jani dixt, nec fiiiein dicendi faciam, idnuuc
Quid eniin lam admirabtle btnnana gloria habear.
r|>eiam. Quando aliquid deinissum dicil ct liuuiile,
qiia fruunlur ct salianles jnvcncs, el impudicx nmid cum byperbole prufcrl ut vel improbis vorborutn
licres, et avari aiqne raplores? Qui auiem a [)en
% tlttas suadeat, ul pia menie sensa pcrcipiant. Nisi laudatur, non cnm bis, scd cuin sanctis illis adiniraoniin boc esscl, cogila quam absurdttni csset id (piod
lioni habeiur, eum propbeiis uempe et apostolis, qur
dicilur, quod vcrba explorando percipies. Quaudo
angclicam dnxere vilam. Qtiod si liubam cin:un>enim dicil, Majora liis osiendel ei opera itivcniclur
dueere et suspici oplamus, illud qukt sil cxploreinns-,
multa nondum didicissc : quod ne de aposiolis quiac nullitis prclii csse deprcbeiideiuus. vcrbo i
dein dicendum. Nain cuni Spiritus graliam acccpisAlii legurii, cnrarct, | r o , comptscircL
sefit, couicilini oinnia noveniui, omtiia poluerunt,
t
S. JOANiMS CilUYSOSTOMl IICMEP. CONSTANTINOP.

??n
mrbam amas, angelorum iiiiiltitudtnem libi allrabe,
diversoria frequente&, si navirti consccndas, i i i s i i l a u i
tt (hrmouibiis lerribilis esio, el sic hominum millam
adeas vel regias adcs, si judiciale forum vel senaiuin
bafecbis ralionem; scd omnia eliain qua? splciidtda
adeas, sxctdarium obique rcruin sollicitudinem obv i d e n i N r , ita calcabis ul coenum alqiie lutuiii : ct
servabis* singulosque bis in rebus laberantes, abeuniunc clare vidcbis nibil aniinam ita deturpare* ut
les, maneutes, navigantes, pgricofas, eos qui in agro,
glerhe amorcm. Non potest eniin, noit potest miqtie
eos qui tn nrbe liabitant, uno verbo, omnes. Qnae
vanae gloria amator viiam cruciatu plenam D o n dunobis spcs saluiis erit, quando Dei terram incolemes,
c e r e ; sicnt etiam qui illam calcat, non polcst vitia
nibil ca qua? Dei swii curamus, sed cum jiibcamur
tmriia non concultare. Nam qui vanain gtoriam S K uic peregrbti csse> peregrini in ca lo stimtis, et mundi
poraviu invidiam, pecuniarura amorem ca*<rosq<ie
civcs? Quid bac smpidilaie delerius? Quotidie judigravissimos morbos deviclurus esi. Et qoomodo, incium et regimm audiinus, el eos qui iu diebua e
quies, illam superabimus ? Si aliam speclemus gl<>eranl nccnon Sodomitas imitainur, et experimeiii
riam; hoc cst caMeslem, a qua nos haec ejicere conaomnia ediscere voliimus. Alqui ideo illa oinnia ecritur. Ilta enim nos et in hac viia conspicuos eflfcil,
p?a sutil, ut si quis fulura non credat, ex prauerili
ad fuiuram vitam nobiscum pergit, alque ab o n i i i i
claram accipiat futiironim noliliam. Ha?c ilaque c<>eorvlliiic carnali nos liberat. Carui miscre nunc sergitanles, tam praterila, quam fulnra, paiilum cx
vinuis, tcrrie terreitisquc rebtis addicli. Sive in forum
hac scrvilule respiremus, elaliquam auimae raiioiiem
le couferas, sive doinuni iuires, sive vias, slatioiies,
babeamus, ut el pnesemia el futura consequaiititr
bona, gratia ct benignilate Doinini noslri Jesu Cbri.luxta savil. legeuduui est: \on potesi eitim.... vanm
sli, cui gloria et imperium iu sxcula sxculonuti.
gloriaf umalor vtUtm crwifixtun dncere, quasi dicerelur, ttAmen.
Uan cluislumanu
1
HOMILIA X X X I X .
22. Paler meus non judicat quemquam, sed omne mclus
jhdi- sallrn) ad bonorem sibi ferendtim trabtrrct
Cum dicil, Omne id cst, punieudi et bonorandi pocium dedit Filio, 25. ut omms houorificenl Filium,
leslalcm babei, alque utruinque pro lubiio faciendi.
ul honorificant Palrem.
Illud vcro, Dedit, dicium est, ne ipsum non genituiii
i . Judicium fuiurum timendum. Filins non faclus,
esse suspiceris, neque pnies duos esse Paircs: nai
sed ab ceterno genitus. Chris us quomodo el qua menle
esl Paler, esl c l F t l i n s g e u i i u s el Filins
de $6 loquens humilia permisceat subliniibus. quidquid
MuUa
manens. Ut vero discas illud, Dedit, idipsum signifinobis opus est in omnibus diligentia, tlilecti; accuracare quod, genuil, audi illud alio loco declaraium :
tam quippe rationein dabimus el vcrborum et opcriim.
Sicul Paler habel vilam in semetipso, ita dedit el Filio
Ues enim nostra? non sunt prasenlis vitae limitibus
vitam habere in semeiipso (v. 7). Quid ergo? priusne
circuimcripla, sed alla nos cxceplara esl viicc condiiio, iremendoque judicio sistemur. Omnes enim notipsum genuit, ac deinde viiam dedil? Qui dat enim,
cuidam exsistcnti dat. Ergone geniius eral sbie v i u ?
iiiquil Paulus, manifestari oporlet anle tribnnal Chrhti,
Yerum
mt referat vnusquisque, quas per corpus egit pront
ge*- hnc ne dawnones quidem suspicenlur : mullam quippe babei iusaniam cum impieiate conjunaif, sive bonwm, sive malum (2. Cor. 5. 40). lloc tribuclam. Quemadmodiim crgo illud, Dedit vitam, idein
nal semper cogileinus, et sic semper virluli iiicunvesl qtiod, Genuii ipsum vilam: sic, Dcdil judicium, id
bcre polerimus. Nam sicut is qui illain diem ab aniino
esl,
Ipsum judicem genuii. Eieuim nc audiens quod
rjicil, quasi eqmis excusso frcno in prxcipitia ruil
ipse Patrem causam babuerit, diversiiatem subslanliai
(Profananlnr enim, inquit, viw eju$in omni tempore;
ei causain afferens ait, Auferunlur judicia lua faciepnles, honoremque mtnorcm, ipse venii te judicatum.
ejtt$ [P$al. 9. 27]): ila qui semper boc timorc leno- binc aequalilaleni * ostendcns. Qui euim quos vull putur, Uimperanler incedel. Nam, Uecordore, inquif, niendi et honorandi polesiatcm babet, eadem qnre
Paler
noviithna tua, et in mternum non peecabis (Eccli.
7. potesl. Nisi euim lioc essel, sed poslea quain
40). Qui enim nunc dimilitt nobis pcocaia, is tunc.ju- geiiiiiis fuerai bonorem acccpisset, quae causa fuil ul
dex sedebil; qni mortuns esl pro nobis, bic uidver- ipse poeterior honoraretur? quo pacto ita proftcit, ul
gain naluram judlcansappnrebil. Iterum enim, inqnit banc diguilatem acciperct? Non crubescilts dum iniiiullumque augmenlum accipienti nalurae husine peecato videbUur $uscipientibu$ ipxum ad mortali
salutem
mana
et
lam vilia adscribilis? Cur crgo, inquies, ita
(llebr. 9. 28). Quamobrem hocloco dicii: Patermeus
loquitur?
Ut dicla facilins crcdaniur, et ad sublimiora
uonjudicat quemqnam $ed omne judicium dedit Filio,
viam paret; ideo utraque coinniiscei. Videautemquotil omnes honerificent Filium, ut honorificant Patrem.
modo: iiara e re fueril bxc a principio observare.
Ergnne Patrem, inquies, illum dicemus? Absil. Ideo
%
namque dicit Filium, ut Filium manenlem bonoremut sicul Patrem. Qui vero ipsum vocal Patrem,
ullra Filium m Patrem honorat, sed onmia miscel.
Oiia ergo beneficio affecli homines non ila ad offictum retlcuni, m castigati; idco terribiiia dixit, ui
Alii l e g u o t :
Ouia enim beneficio a/fecti homhes
castigato, omne judicium dedu Filio> i n q u i l , I metut

saltem ad honorem sibi ferendnm Iraherel.
Quidam lcguot
esi.
1
nani qtridquid est Patn
Alti l c g u n t , nobilitiUev, pro,
<rqmlilatein.
noc
el
Filn
n/
JOANNEM ROMIL. X X X I X . a l . XXXVIII.
220

,
, \ * , , - , ,
, . , , , ,
* , .
, \ ,
.. , , [225] ,
, \
,
. \ , , ;
;
* , '
, . , ,
\ , \ ' ; \ \ ,
, ;
; , ,
, \ ,
. ;,
\ \ .
, , , \
, , , ;
, , , , \ , , , \ \
, \ , \
, \
* Savll. et codd. 705, 706 recte omiuitur. Videsis
. .
adnoiainmem interprelalioiii Lalinw tubjeclam. E D
IT.
' .
*0 ,
,
, .
\ ,
. \ , \
, \ \ .

\
,
.

, \ ,
, , ,
.
\, \
. "
, , ( ,
, \
\,
) , .
" , \, .
. \ *
,
* ,
. , \,
. \
,
/,
, . \
, ; .
, ,
.
, [2261
. ,
, ;
,
. , ,
\ > ; , 6
S i c Savi! . .
k Morel.
.
Alii . . >;
, -; . :/ , .
. , , ,
,
. ,
; , , \
. ; , ",
, ,
. "
, ,
. ; ,
; , \
. \ ;
'
\ . " ,
" ,
\ " ,
. " , ,
\ ,
, *
. \
, .
, '
, ;
\
\ ;
!
\
;
, ; " ,
! .
! , . \
. ,
, -
! *
.
; , ,
' .
! ^vip
. ,
.
' , )
d
Quulam , .
Savil. e l Morcl. Alii .
il ,;?. ...
Sic
f Alias ;. "
2^2
S. JOANMS CHUYSOSTOMl ARCHIEP. CONSTAN.
, >
,
' . \ ,
*
. ,
, .
,
,
* .
\ ,

,
,

,
.
, \ ,
, ,
\

, \ .
,
', " . ,
, - ; , * , ,
, . ,
^, , , ,
. , .
,
, \ (
; ) , ,
\ , ,
, . ; ,
; ; ,
, - , .
. ' ,
\ \ ; .
,
,
, ; , , .
, ,
" , , xal
% . $ , : ,
' ; '*
; , ;
,
, , ,
, , * , , . ,
, ,
, \ . .
" ,
,
. , ,
. "
. 6
. ,
, , \
,
\ .
, [229]
\ * , *

. , * *
, ** , \
. , "
. . ,
, , ,
, , , , ,
,
. ;, ,
, .
*, [28] , *,
, , ,
. , ,
; \ (>- ,
,
.
, *
' , * , , Morel. - * Savil.
Morel. .
, Horel. ; el paulo post Savil. . Savilium et codices sequiMnrel , \ f Savil.
, Morel. . Ncutra leciio placei. I.i- mur.
.
Morcl. . Morel. .
benlcr scribereinus ;, nisi obslaret omnium codd. ),
in coDsensus. Savil. c l Murcl. . A l i ! . . Alii . , ^, ^
^ , '. x f i o i v .
..
* .
"
,
,
^
, .
' * "
, .
, * [227]
\ ,
,
, \
;
,
, ;
* ,
\ ,
, ;
, ,
;
; , *
.
*><
m JOANNEM HOMIL. X X X I X
a l .
"
D i x i l : PaUr meut operalur, el ego operor; et hia verbis

imo euain railitc lai$o, contamelia aflichar rex; \ icqualUatem ei parem honorem ostendit: Et qumre- rum UOQ eodem modo, sed per intermediura aliquem.
bant eum itHerficere. Quid deinceps agit? Yerba allem-Ilic vero non similiier, sd per aeipsum. Ideo dleere
pcrat, eumdem sensum retinens, dum a i t : Non poiett occupavit, Ut fnnorifkent FUium, ui kaiwrificatu Patrem; ulcum dixeril, Qm' non honwipcat FiUum, n<m
Filhu tripso fucere quidquam. Deinde rursum ad eu>
Palrem, cumdem intelligas honoretn. N c blimia redil: Qm enim ilie [ecerit, kwc et FMu$ i i thonorifical
iker facit. Posl baec ruraus ad humilia descendil: P a - que eiiim simpliciler, Qut non bonoriikal, sed, Qui
ter emm diliyii Filium, ei mnia demomlrat ei qwe- nun bonoriflcat n l dixi, honorificat Patrcm. E i
qoomodo, inquics, ejusdem subeUntias eunt qw niitcumque (aat; et majora hi$ demotutrabit . Hinc rursum svbimiiora d i c i i : Skut emm Puter wscUat mtr- l i l el qui miliuur? Rursus ad bumana eermonem dcmii.is, nec cogkas h c omnianon alia de cansadicta
iuo$ ei vivifical, nc et Fiiius qtm vuit mificat. Snb
bxc iierum bwnilia siuml ei subliroia aliingk: Neque fuitse, nisi utcausara eognoacaraas, ac ne ia Sabellii
enim Paler judicat quemquum, ted omne judicium-bum
dciit ioctdamiis (), ei Jadaeorum iflrmilas hoc moFilio. Hinc ad sublimiora pergit: Ui omne$ A#won/i- do curtiur, ut Don Deo adversarius apad eos esse
cml FUiurn, ut kenerifUanl Palrem. Viden' qttomodoexisumctur Nam dkebant, Uic non t*l tx Deo;hic
Deonmt vmit. U i vero banc suspkionem aafcrrc!,
sernwneio vaciet, dum subltmia yerba ti aomina baroiWbus aflmiscet, ut et a praBtentibus facilius adrait- O O B iaro sablimia qtara kumllta adiribebai. idcirco
frequenliaeime dioebai se missum fuisse, non ut hinc
tereiilor, et a iuiuris nibil danni acciperetur, sed bi
puttree iaferiorem4ici, sed o i i!l#rum ora obstraerot.
a gubtimibus, de aliie queque consealaneain opinioWeo a p e ad Patrem confugit, suam tamen aucioriIICBI habereni? Nam ei ree non i u se babeat, et si
laum iRiars^rena. Nam si omnia seconikiro digtiita
vrba per atiemperationem quamdam dicia sunt,
lem tuam dixieset, dieta non admisissent i l l i : quancur suMimia adjniacuii? Nam qui magna de ee loqut
doquidem vI ex paucie bisce verbis persequebanlur
debec, si hamiliu* quidpiam pralulerii, oceastonen
da< puiaadi sc per diepeasationeei quamdam hocage- illum saipe, ct lapidabaiu. Quod ei ad respiciena
scmper bumiliadixiscet, niuhi posiea hine Isesi fisr c : qui autem vilia de se loqui debet, ei magnum
eonl. Quapropler doclrinam misccl, per humilia, ut
quidpiam dixerit, cur ea toquitur q u * suam natufani
d i i i , illfs silenlium imponens, eiper ea qii digutta.
aupecant? Hoc eokn aon ex conomia quadam, aed
lem expriroebant, vitein depelleiis exisitmatRxieai
e i stuama impieuie () prodit.
afmd
2. Cur Chritius *trbi$ ulaiwr humiHbus. Endem eos qut mente Yaiereiil, m osienderet id non
ijm Pfarique pit$ta$. llaque aos justain Deoque ftibi prorsus eompetere. Nam miaeum cese, tranalationen indical: Deut autein ubique esi. Gur ergo d i congruealeiii cauaaai, car neape verbis latur hitmid
l mistum foisse ? Craseiori verbo uiilur, dum strom
iibus, dicere posetnntts, nempe quod aese demiltal,
com
Patre coi>sensuin declarat: et sic sequentta eaDeaque doceat u l nodeate agamus, sieqne noetraa eadem de causa Cemperat. 24. Amen, amen dko vobis,
k d profideai: qeod ipee alibi dedarat bis vcrbis:
ttmc autem dico ut v$s udri tUU (v. 34). Quia enimquia qui audit termonet meos, et credh qui mitit me,
kabei vitam vternam. Video'qtiamfreqiienter idipeum
ad Joannis teslimoeium eoofagit, suo omisso: quod
repelat, ui Ulam mapicionem lollat, ei hic et in seniagnitudine sa indignwn erai; caosam cur vilia
verba prolttlerit, adjicil; empe, Hcuc eutem dko, utquentibus, metu et promiseis a contenikme removot uUvi$iti$. Yot autem qui dicitis ipsum DOII habere veiis, aique bic rursus ad bumilia adroodum descendat? Neqae enwi dixil, Qui audit sermones meos, et
eaiadem quam Patcr poCesUUm, quid diceiis cum aucredii in me; iiam id superbe diclum et rerborum fa.
dieriits illom diceatem, se pareni habere paternae
sium putaaent. Elenim si posl (antum temporis et
virtuicm poteeialem, gloriam? Cur eumdem exigit
lol palraiis miraculis, cum sic ilfa loqueretur, boc
hoaorem, si, u l vos dicitis, looge iiiicriof esl? HJCC
suspicalisunt;
muliomagis lunc id puiatori erant.
Cftiin diiisse non conlenlut, adjitil: Qui non honanIdeoque dioebanl i l l i : Akrahmn mortuui e$t ei prophe*
ficat FUium, non htnonfical Palrem, qui mint illum.
tm morlm *unt, $t quomodo iu dids : Si quit termonem
Viden* quonodebonor F i l i i cnm btnore Patris copumeum tenavtrit, tit wternuni non Qutlabii mortem
lelur? E l quid boc? dice& aliqui. id et in aposiolie
\Joan.
8. 52)? Ne igiiur bic quoque efferarentur, videmus: Qm vos mcipU, inquit, nu siucipii. Sed ilde quid dical: Qui verbum meum audit, credil ei
lic servoruni res u l eibi proprias UracUl, et ideo sic
qui me muit liabtl vitam ctternam. Ilanc toquendi ra
luqoilur; bic vcro %ie dicii, qaia est una subsiaulk,
tionera facile admiitere peterant, cum discerent eoa
una gloria. Alioquin rero apoatolis noe dtxit, u l taonoribceul. re aulem diiit, Qui non honorificat F i - qut Jesum audirent Patri credere. Cum cnim boc
/miM, Hon kotmificai Palrm. Nam si ex duobus rcgi- libenler admitterettf, caelera facilius accepturi craut.
Iiaque cum humile quklpiam dkcret, sabfimioribus
bua aller conlumeiia aflicialnr, in alterum eliam cadit
viatn parabal. Postquam aulcm dicit, Habet vitam
eoulumetia, maxiraeque si is qui iseditur filius s i ( :
C
, Judmnm mfirmitas
(a) Melius legeretur, ex tumma arroganlia. Yix enioi Hunc locum sic effert Merel
hoc modo curetur : apud iltos emiw, extrema inumia M>>
dlci poteist generatioi loqueado exlremse impietalis essc,
rantes, quasi Dei advertarius repuiabatur.
Bi is qul bumilta de se loqui debet, magna de se jTofef al ?
(a) sabelliu* ûtabat uaam ease iu Deo personaot.
bed slae Maauacripti amoriuie uihil mutaxnus.
PATROL. GR. LIX.
2^4
mernam, subjungit: Et in judkium non venit, ud ideo judicium accepit, quia bomo est: aboquin quid imiransiit morle in vilam. His duobus sibi fidem conci-pedirct quomintts omncs bomiues judices cssent ? sod
liat, ei quod Palri credendum diceret, et quod obsc*
quia ineffabilis illius substanlia? Filius esl, ideo judcx
quenti ftiutta bona pollicerelur. Illud aulem, Injudicst. Ila igilur legendum, Quia FUius hominis ett, nocium non venit, id est, non pnnilur. Moriem autem tite hoc admirari. Cum videretur auditoribus pugnannon hanc, sed aclcrnam d i c i l ; ul et viiam dicil i m tia loqui, el nihil aliud quam purum bominem esse
morlalem. 25. Amen, amen dico vobis vcnit hora,
et putarent, verba aulem supra bominem, irno suillum
nunc e$t, cum mortui audient vocem Fitii hominis,
pra et
angelos essent, ei solius D e i ; bauc solvens objcqui audierint, vivenl. Operibus ipsis verba comprobal.clionem subjunxit: Nolite mirari hoc quia Filius
Nain cum dixissel, Sicut Pater iutcitat morluos el vivihommit ett: quia venil hora in qua omnes, qui in moficat, tic et Filitu quos vult vivificat, ne videremur
numenlh sunt, audient vocem ejus; 29. et procedent qtii
bxc ex jaclanlia et fastu dicta fuisse, ex operibus
bona fecerunl, m resurrectionem vitce : qui vero mala
rem demonstrat, cum dicit, Venit hora. Deinde nc egerunl, in returrcclionem judicii. E l cur d i x i t ,
putes diu exspectandum esse, adjicit, nunc e$t, Nolitc mirari, quia Filius hominis est?nam ctiam F i cum mortui audient vocem Filii Dei, et qvd audierint,
lius Dei e s i ; sed resurreciionem memorarii ? Jani
vhenl. Yiden' hic aucioritatem et potentiam ineffa- illud supra posueral, dicens : Audient vocem FUii
bilem? Quemadmodum enim in resurreciione, sic et
Deu Quod si hic illnd lacuit, ne mireris. Nam cum
nuucerii, inquit. Nam tunc audita imperantis voce,
opus dixerit quod Deoproprium erat, hinc inferenresurgemus; ln jussu Dei , inquit, morlui resurgeui
duro audiloribus relinquil, ipsum esse et Deum e i
(1. Theu. 4. 16). l undc, inquies, conslal Ulud non Dei Filium. Nam si id frequenter dixisset, illos ad reex faslu diclum esse? Ex eo quod addilur, nunc piignandum concilasset; ex miraculis vero comprobae$t. Nam si fulura lantum nunliaret, hinc ipsissuspicio tum minus odiosam doctrinam reddcbat. Nam qi
orla esset. Jam vero rei demonslralionem prebei.
syllogisraos neciuni, posilis proposiiionibus qua3 rem
Me, inquit, Tobiscum versanle hoc eveniet. Neque probeni, saipe conclusionem non afferunt; aedteneenim, uisi potesiatcm babuissel, boc promissurus Yolenliorem hir.c eibi auditorcin reddunt, et splciferat, ne ridiculus omnibus esset. Deinde dicla eua
didiorem referunt vidoriam, dum adversarium ipeum
explicatbis verbis:26. Sicut
Pater habet v.tam in
cogunt senleiiiiam ferre quam Yolunt : ita ul qui
temetipto, tic dedii et Filio tilam habere in $emetip$o.
praBScntes sunt ipsaoi ideo staiim ampleclanlur. (uin
3. Palrii el Filii (rqualitas.Judicium, vilam, resurreporro Lazari resurrectionem memoravit, judicimn
clionem curChriHus uept memoret. Paulus Samotalcnus
tacuil; non enim bac de cauea suscilatus esi Lazarus:
quomodo legat. QuU verut legendi modus. Viden'
cum aulem de universali resurrectioiie, id adjecit, eoa
quomodo aequalitaiera siabilial, et banc solam diffc- qui bona egerunl ituros in resurreciioneni viia3 ; qui
reoiiaia slalual, quod unus sil Paler, alier Filius?
vero mala , in resurrectionem judicii. Sic et Jownes
Nam vox illa, Dedit, hanc solam dietinctionem indu- audilorem cxcilavil, judicium roemorans, ti dicent
t i t : c&lera rero omnia aequalia et paria esse oslen
eani qui non credil in F i l i u m , oon visurura esse v i Jit. Undc liquet eara cum eadem poteslaie et viriuie
lam, sed iram Dei mansuram esse super eum (Joan.
oinnia facere, qua Pater, nec aliunde vira illam rau5. 36). Sic el Nicodemo dixil : Qui credit in Filium
tualus. Iia cnim vitain babel, ut Paler. Ideoque rur- non judicatur : qui autem non credii , jam jmdkatu$
sus adjicit id quod sequilur, u l ex boc illud iulelliest (Ibid. 3. 48). Sic ct boc loco el judicii ef supplicii
gamus. Quid iliud est? Et poteslaUm dedit ei judicium
meminii, malis aclibus depulaci. Qora eniin aupra
facere. Et cur resurreclionem c l judicium lam fre- dixeral, Qui audit verba mea, et credil ei qui me misit,
quenler memorat? Sicut enim Pater sutcital mortuos
non judicatur: ne quis putei boc ad salutcm salis essc,
ei vivificat, $ic et Filius quo$ vuli vivificat; el rursum,
viue rationem addit, Qui bona egerunt, in resumctioNeque Pater judicat quemquam, ted omne judicium
nemdevita; qui mala, in returrectionem judicii. Quoniam
dil Filio; ileruuque, Sicut Pater habei vitam in scigilur dixerat totura orbem ipsi raiionem reddilurum
melip$o ita dedil el Filio vitam habere tit temetipso;
ct, e l omnet a voce ejus esse resurreciuros, rem
esse,
Qui audieut vocem Filii Dei vivenl; ct boc loco, Poeene novam, incxspectalam, el a mullis nondum
teUatem ei dedit et judkium facere. Gur ergo haec frccreditaio , ab iis eliam qui eredidisse videntur, ncquentius vcrsat, nempo judicium, vilam, resurrectioduin a Judseis ; audi quo pacto haec proferal atiditonem ? Quoniam baec maxime aunt quae vel obsllnatum
rum inftrmilati se atlemperans. 30. Non potsnm ego
auditorem flectere j>oasinl. Qui enhn credit se rcsur meip$o facere quidquam. Skut audio, judieo. et jurecturum esse, el ecelerum poenas dalurnm ; etsi non
dicium meum juttum e$t, quia non quatro volunlatem
aliud viderit signum, boc accepto fccurret baud dumcam, %td voluntaUm eju$ qui misit me. Alqui non parbic, ul propilium sibi jndiccm reddai. 27. Quia Fivum jam dederat resurrectionis argumentum , cum
Unt hominis est. 28. nolite hoc admirari. Paulus Samoparalyiicunt sanavit. Ideoque non anie dt reaurre*
saienus non sic lcgii; sed quomodoIDedit ei polettatemciionc loquulue cst, quam boc fccissel, quod a resurjudicium facere, qma Filius hominU est. Yerura bocrcctione non mulium aberat: judiciura vero posl cuita lectura tiullara babet cooscqnulionein. Non enim
raluni corpus subindicavit bis verbis ; Ecce tanus factus e$; jam noli peccare, ne d.teriu$ tibi aliquid conabi legunt: tnjuuuDti, in norisshm tuba.
%
J O A N N E M H O M I L . . al. XXXVIII.
2S&
. , "
,

\ ,
.
, ,

, . \ ; "
, \ , .

, , . , ,
; ,
.
, ' .
. , ,
' , .
4* ,
^ .
, "
,
.
. ,
, ,
; , , ,
,
. " ,
, '
, .
, .
, . ; ,
.
; "
,

,
,
* , "
, )
, 01
,
" .
,
, " . [230] , ,
, , . "
, . , ;
,
,. '*
.
, (
;) '
, .
, " ,
. ( ,
b
Bforel. . ,
. . * Morel. . Savilio lireremus.
Savil.
.
d A l i i ,
.
c
224
,
, ,
, *
,
, jj
,

,
, . \
* ,
;
;
, ,
. , .
, ,
,
, . '
'
.
, ,
,
, ' .
, ,
*
.
,
, , 01
* ,
.
, ,
, ,
" .
,
, * .
.
. ,
, ,
*
, ,
, 01 [234] ,
,
.
,
,
,
, ,

, '
. , ,
, ,
.
,
.
, ,
.
, ,
* ,
' , .
,
1
e Quidam .
125
S. JOANNIS CHRYSOSTOMl ARCIIIEP. CONSTANTINOP.
, \
; ,

, , " ,
, ,
* .
\ ,
^ ,
\ .
'. * ,
; *, ,
*
, '
. , ,
) ,
, .
( ,
, ,
*
, ,
\ * ) *
, ,
Hfv 1
, \ ),
, ,
,
, * vufuu ' ,
, ,
, * ,
. ,
,
, . " [232]
, " ,
,
, *,
O *, ,
* \
,
,
, ,
. * (
*; )
; *
, .
( , , ,
), '
( ,
\ ),
* . " ,
* ,
. ,
, ,
. ;
;
b
,
' ,
. ^
,
; ,
,
* ). ixuoY) ,
e
k MoreJ.
Murel. ,
, & .
' . Saviliu melius, qucui scquiamr. d Morcl.
,; .
.
22(1
* ' ,
. ,
. II
, *
,
, ;
, .
, , '
. ,
. " ,
.
, . "
.
,
,
, > .
, .
, , '
.
, ; "
,
'
^ ;
[233]
(.
,
, ,
, ,
,

, ;
; * '
,
.
, ,
,
, ,
. ; "
, .
" ' ,
*
. ,
, ;
* * .
,
,
,
,
, ,
; *
,
, ; , ,
; ; " ,
, , ;

?. \ .
c
Hic lonpe varianl eaemplaria. Savil., quem sequimtir,

mss. consenlit. Morel. vero sic habet, 5 , .
, '
1 , .
f
Alii J . * Savil. . * *
cuni
Savil. .
IN JOANNEM IIOMIL. x x x i x . ar. x x x v n i .
tt
tingat. Altamcn et Lazari c i orbis lerrarum resur- una csl mea ei Palris, ut unius aniiui voltmtas una
reciionem pra-dicit. Et quia hasce duas resurreclioest. Nec mircris si lantam dical conjunciioncui. Nam
ues praedixil, Lazari qua? mox futura erat ct orbis
de spiriiu quoque eodem Paulus cxemplo uihur d i leirarumdiu posiea fuiuram ; Lazari resurreciionem
cens : Quit $cit hominum quct sunt hominii, ni$i ipiper paral|iicum indicat,. quamprimum fuluram, Venit ritus hominis qui in ipto e$t? Ita et quas Dei sunt nemo
bora ei nune est; nniversalem autem ex Lazari resur- novh, mii Spirilus Dei (!. Cor. 2. 11). Nibil ergo alitid
rcctionc, per ea qux Cacla fueranl, nondum gesia sub
quani hoc dicil : Non est mibi volunlas alia et proocttlos adduccns. Qood ipsnro ubique Cacere videmus: pria quam qurc Pairfs est: eed si quid ille vull, huc
et ego volo; el si quid ego, boc et ille. Qucmadmodum
dttm dua&vel Ircs praediciiones propoiiit,el futura
ergo Patrem nemo rcprehendel judicantem, fta nec
ex gcsiis eredibilia rcddit.
me : cx tadcm quippe scnfentia ulerque calcu!us fcr4 . AlUfloen b b diclie alque gestis, qoia illi imbe(ar. Qaod i hxc ille bumano more loquaiur, m miciUiores eraot, haec non salis babuii, scd aliis
reris : nam illum hominem puruni esae puiabant.
quoque aNalis illorum pcrtinaciam reprimil, dicen:
Qoamobrem in similibus oporiet non dicla sotom, sed
NQH pouum meipso facere quidquam. Sicut audio,
ct bominum opinionem perpendere, et respoiiaionem
f*dko * judicimu nuwnjuUum e%l qttia non quosro
qoasi
wolunlaLem meum, ud volunuUem tju$ qui mUii me* aecundum illam opinionem daiam accipere :
Quia enim aliena quaedam et a prophetis diversa d i - alioquin nolla bequerentor absurda.
t
In Chriito dxm volunuue*, quomodo. Aftimadtere videbalur (ilb quippe dicebant Deum esse qui
judieat lcrram emneai, koc cst, genug bumanuin. Et ertc, qiueso; dixit, Non quawo volunUUm meam.
boc David ubiquc prxdicat, Judicabil populot in aqui-Ergo aJia est ejus tolunlae, et longe inferior; nec
inferior, $ed eliam non tam aiiUs. Nam $i aktte [ PsaL 95 10}; et, Detu judex jtutut, foriis modo
et
paiietu [Psai. 7. 12]; siinililerque omnes prophetx luiaris eaeet, et si consoitaret cam voluntaie Pairie
ct Moyses : Cbmlus vero diccbat, Pater neminem ju-cur illam non qurerls ? Homines qtdppe jure hoe ipsum
dicat, ted judicium dedil Filio; illud vero audiloremdixerint, ut qui mitlias babeant voluntates pneier Dei
pladium. Tu ?ero qua de caosa ic loqneris, qui per
Juikcum lurbare poleral, inducercque ul Jcsum
omnia
Patri similia es? Hoc enim verbum nomo
Uco adversarium suspicarelur) : bic admodum sese
dimtUit, quanlum scilicci imbectlltlas corum poslula- dixcril esee viri accurati, tt qqi crucifixus siU St
namque Paulus ila se volunuti Dei copulat, ul dicat,
bal, ut perniciosam banc suspicioncm radicitus avclVivo autem jam non ego, vhit vero tit me Chritins
leret, aitquc, Ego non postum meipso facere quidqnam; id cst, Nibil alienum, diversum, quod Palcr {Gal. 2. 20), quomodo omnium Dominus dtxcrii,
Non qwcro vol*nt*4em meam, $ed ejus qui mitit me,
, a mc factura videbilis, vel diclum audtelis. Et
ac si alia ait. Quid ergo sibi vult ? Quasi Jtomo loqutiur,
cuni prius dixcrit, Filius bominis c s l , quia illi cum
purum hominem csse arbilrabanlur, idco illa adjccit. ct sccundum audiloram opioiooein. Cum enim superius alia ui Deus, alia m bomodixisse demonsiretor,
IU crgo supra cum diccrel, Quod audivimus, loquiut homo bacc profert ei ait, Judicium meum
mnr, el quod vidimm, testamur; et Joannes, Quod rursus
vijusiutn
e$t. Et unde hoc liquet Y Quia non qucero vodit, latatur, et teslimonium ejut nemo accipit; dc certa
loqiiilur cogailione ad ucruinque, non vero simplici- luntaicm meam, ted voiuntalem eju$ qmi m$il nu. Sicul eniro homo, qui ab affeclu liber est, DOH poieî
ler de auditu el de visu : i(a et bic pcr audilum nihil
aliud signilical, quam non posse se aliud velle, quam juste accueari quod prxler fas judicaverit: sic nec
quod vult Pater. Sed id non iia clare dixit (neque me jam poieritie reprebendere. Nam qui vult sua slaniin ferre poiuissenl si aperte dixissei); verum quo bilire, jure fortassia in suspicionem Tcniat, quod bac
paclo? Admodum dembeo c l bumano more : Sicui dc causa jusliliam pessumdederit. Qui rero sua
audio, judico. Non de doctrina bic agitur; neque cnim respicit, qua de causa jusle calculiun ierat? Hoe
d i c i l , Sicut doceor, sed, Sicut audio : quod au- itaque raiiocinio qtia3 ad me apeclant exploraie. Nam
6i diccrem me a Patre laiseum esse, nec gestoditu egcal: uon modo non docirina, sed ne auditu
rum
gloriam ad illutn refcrrem, tasiruin forlasse
quidem indigebal; sed concordiam indicnt, et idem
ipsum judicium, ac si dicercl: lia judico ac si Pater quispiam suspicarelur, me jaclabuHdum vera non d i ipse jndicarcl. Postca adjicit : Et novi quod judiciumcere : si auiem alieri et qua? facia sunt refero, cnr
meutn justum esl, quia non qucero voluntatem dicla
meamilta suspecta habeaiis ? Viden* quo sermoneiu
deduxeril, c l unde judicium suum jtjslum esse asscud voluniatem ejus qui mhit me. Quid dicis? habesne
ral? Untlc videficel quivis e vulgo defcnsionem paraaheram quam Pater voluntalem ? Alqui alibi dixisti :
Sicul ego et lu unum tumu$; et rursum, de voluntateret. Yiden* quod saspe d i x i , qtiomodo clare resplenel concordia loqucus : Da eis ut et ipsi in nobis unumdeat? Quid illud esl quod dixi? Illam lantam
vcrborum bumilitaiem sanae mentis bominibus stia*'mt, boc e s l , in iide nostra. Yiden' ea qua? magis
dere, ne dicla slalim ad infima deprimant, sed potius
humiJia videnlur, sublimem sensuin oeculium habcre?
iu sublimiorem sensum ducanl; imo qui jam btimi
Quod ergo subindical, hoc est : ostcndit non atiam
repunt, binc paulaitm ad alliora facile provebunlur.
essc Palris voluntalem, quam suam; sed Ila, inquit,
1
. legil, cramom.
* Idcro Iwbci, impudentiam, pro, pertinaeiam.
Moralis exhortatio ad prudenlia timul el simplicitate

utendum. Quando aliiipeccata non dunitlvnu$ nobn ipsis
t
S. JOANNIS CHfUSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTINOP.
*i7
228
nan dindttimui* Condonatio injuriarum, chantas, piam

elee- bac dc re loquentcm. Ipso namqne rogante .
mo$ynaqut commendantur. Haec omnia cogitantes,
Q\ad faciendo vitam wlernam postidebo (Matih. id. 16)?
quxso, ne dicta prxiercurrarous, sed accurale omnia
cxteris pnemissis CJiristus prxccptis, in amorem
cxploremus, et causam sic loquendi ubique consideproximi desiil. At Tortasse auditorum quispiam, ut
remus: neque putemus sai nobia ad excusationem
dives ille , d i x e r i l , Ilaec nos servavimus; non furati
esse ignoraotiam et simplicitalem. Neque enim simsumus, non occidimus, non moecbali somus. Yerum
plices tantum juesil esse, sed etiam prudeutes (Matth* boc dicere non poteris, le proximuro ut oporlebal di
1 0 . 1 6 ) . Flamur ergo simpliciiate, sed cum prudenlexisse. Nam vel invidus fuisti, vel maledicla protutia, lam i a docirina quam in operibus; et nobis ipsis
lisli, vel lacso opem non tulisti, vel de bonis non larjus dicamus, ul tuuc cum hoc mundo damuemur.
gilus es, non dilexisti. Verum non hoc solum jussit
Tales nos erga servos noslros exbibeamus , qualem
Cbrislus, sed et aliud. Quid illud ? Vende omnia qtujt
\olumiia erga nos esse Dominum noslrum. Dimitte habe$, el da pauperibtis, et veni, uquereme (MaUk.
inquil, nobit debita nostra, ticul et nos dwiiuimus de49. 2 1 ) . Sequi Cbristum, imitari Chrislom biesigmbitoribtu no$tm {Matth. 6. 42). Scio quidem animam
fical. Quid hiuc discimus? Primo, eum qui hxc oronia
injuriae non xquo animo ferre ; scd si cogitemus nos non babet, sortcm illam non posse com primis connon l x d e n l i , sed uobis ipsis ila consulerc, cito irae
sequi. Cum dixisset enim ille, Omnia feci, ae st mavenenum abjiciemus. Nara qui ceitttim denarios debi- gnum quidpiam decsset ad perfeclionem, a i t : Si vi$
tori noo remish, non conservum la?sil, sed seipsum
perfectut e$$e, vende omnia quce habes, ei da pauperibttt,
ceulum millium lalenlorum , qux sibi prius remissa
et veni, tequere me. Hoc ilaque primo discendum e s l ;
fuerant > debiloren reddidil. Cum ergo aliis non di- secundo, quod illum frusira vendiUntem se coargtieroittimvs nobis non dHnUtimus. Ne ergo tantum Deo rit. Qui enira in lanta copia rerum erat, et pauperes
iiicanus , Ne memineris peecala Bosira; sed eiiaio
coutemnebat, quo pacto proximum dilexcril? Non
nobis ipsis singuli dicamus, Ne meminerimus con- vera ergo diccbat. A l nos el hoc et illud faciamus
servoram pcccala. Nam lu prior io te justitiam exer- omuiaque nosira d.Iigenter effnndamus ut caehim comcee binc sequitur Deus. Tu legem scribis de venia
paremtis. Nam si qudam pro saeculari dignitale
c l pocna, ct de bis fers senieniiam. Ergo penes te est
omnia sua efludit; dignilate, inquam, quam in bac vita
ul Deus pecealorum luorum vel recordclur vel non sulum, neque diuturno tempore retinerc potest (multi
recordelur. Ideo Pauius dimiltere jubet, si quia qtiicU
namque diu aniequam morcrentur praefecluram ami
piaro adversus alium habeat, nec moda dimmere,
scre; alii vero pro illa vita ctiani mulclaii sunt;
sed ila ul D 6 C rcliquix maueant (Cotots. 5 . 1 3 ) . S i - ailamen lieet boc sciant, omnia pro illa profundunt):
quidem Cbristus non modo peccala nosira in mediura
si igitur pro bujusmodi dignitate lol tantuque faciunt:
nonaUubl; sed ueque nos peccavisse commcmoravit,
quid miscrabilius nobis Aieril, qui pro illa semper
neque dixil, Uac et bac in re peccasli'; eed diniisil el
nianenle, qux lolli nuniquam potest, ne pauca quidelevk cbirograpbum, nec peccata recensuit, ul dem prufiurdimus, neque ea crogamns qua? pauk) post
Paulus signiflcat. Hoc c l nos faciamus : omnia ex
bic aniissuri sumus ? Quis furor ille, quae invilis erimente deleamus (Ibid. 2. 14). Si quid boni ab eo pientur, ea nolle spontc dare el nobiscum auferre?
qtii nos tesil admissum fucrit, bocsolum repulemus;
Si quis nos ad mortcm ducerel, deinde propouerel,
si molestum ei odiosum quidpiam, ejiciamus el dcnuui viiam bonis omnibus redimere velleimis, gratias
leanius, u l ne vcsiigium quidera remaneat. Quod si
certe illi babercmus. Nunc vero cum proponitur dei H l i i l boni erga nos egeril, lanlo roajor nobis condoduciis ad gebennam, ul dimidiarum facultatum
iKMitibus merces cl laus erit. Alii vigiliisel bumi cudono eripiamur, malumus ad supplicium duci, ei ea
bando, inilleque raaceraliunibus peccala expiant; libi
frnstra scrvare , qua; noslra non sunt, ila ut nostra
faciliore via, injuriatum ncmpe oblivione licet omnia
perdamus. Quam excusaiionem habebimos? quam
abstevgerc sce4eFa. Cur contra le gladium ut Insanus
veuiam merebimur, s i , cuni tam fac lis nobis via
ci furens admoves, leque a futura vtia expellis, cuni
aperta sit, per pracipilia fcramur, ei infructuosuin
mbil noa facere oporleret, ul illam consequaris ? Nam
suscipiamus iler, alque bis c l illis omnrbus QOS pri
si praeens vila Ua desiderabilis est, quid de illa divemus, cum iibere possimus bis el illis perfrni? Scd
xeria, iwide aufugit omnis dolor, moeror gemilus,
eisi non anle, sallein nunc ad nos redeamus, el sana
ubi nec morlis timor, nec ullus bouorum finis inenicnte prxseulia bona, ul par cst, dispensemus, ut
tuendue? Bcali, ter sxphisquc bcali, qui illa fruunUir
fuiura facile consequamur, graiia ei bcniguitaie Dosorle, ut miscri lerqucet sxpius iniseii, qui illa sesc
mini noslri Jesu Gbrisii, quicum Palri gloria, unaqic
privaul bcaliludine. Ecquid , inquioe , illam nobis
sanclo Spirilui, in sajcula sxcuiorum. Anieu.
vitam acquirii ? Audi ipsuni judicem adolescenti cuif
HOMILIA XL.
31. Si ego Utiimonium ptrkibeo de meipto, tettimot. Leciio Scripturarum quantam discrelionim exigat.
M M M fneMm non e$t nerum. 32. Aliut esl qui Discutilur commentaturque Ulud: Si (estirooniuiu perte$thuommn perhibet de me , ei tcio quia vcrum
m de mcipso, vcrum csl.Si quis inelallicam
bibco
Itilimonium ejuu
tcrraiii fudcre aggrcdialur, cum si( arlis impcrilti,
227
IN JOANNEM IIOMIL. X L .
, ,
,
, \

\ .
,
.
, \ \ \
\ ,
, \
\ , *0 \
. * fyiiv
,
. ! ,
\
, ' ,
.
[234] ,
, * ,
. " ,
. , \
,
. \
, \
\ \
, \ \ .
\ .
. \
,
, ' . \
\
, ' , , \
\ ,
,
. \ , \
.
, \ , \ , . ,
, \
. " * \
\ *
,
, .
,
, \
, ,
; ,
\ ,
\ ; ,
.
\ ,
\ ,
>.. \ , ,
;"
, \ \ .
,
* Morel. . . . . Alii paulum variant.
1
XXXiX.
22S
;
,
. \ >,
, \
, , . ' \ ,
, . "
, , [235]
, , * . ,
\ . ;
,
\, ,

. ;
,
.
, , ,.
,
, ,
. ,
\ .
,
, ;
. ' \ ,
, \ .

,
(\

, \
' \ ,
)
, , \
, ' , *
, \
;
, ,
\ '
^; ' \ ,
, \
\ ,
, \ \
,
. ;
, ,
, \
, \
,
; ' \ ,
, \
, \ '
, \
, ' \ ,
, . /jv.
b
b 1 . ,
c
, .
.>avil. el COdil.
705, 706 , ,
. Morel. . ,
, * Legendum putal Savilius
; ( milii uon omniuo probalur ob seqncns.
[2361 '.
*
. " 6 *
%
ilorcl.an' , ct mox , .
.
'. Ei' ; '-*1
S. JOANNIS CHRYSOSIOHI ARCIIIEP. CONSTAiNTIINOP.
fS9
ST>*
, , "
* , ,
, , ' , ,
.
,
, >! , $ * , ,
, - , ,
, ,
' , ,
. . , ,
, - ,
3, , ,
. ,
. ,
* . , , \ ,
; - , ' , ,
, *0 ,
, , ( . '*
, * , \, , ,
, . .
. " , ,
; - , \ {5
, , ,
; - , ,
, \ \
.
, ,
, * . , * ,
! , ; ; , .
, , . ,
, ,
" , oJSa
, . , '
, ,
, . .
; , ,
, , , ;
. [258] , 7/
, ,
, . " ;
, , ,
'. ojv, ; . "
, ,
,
. TC ;
. ,

, *
, .
, .
, [237]

,
, ' * [
< ] ,
. , , . , ,
, , ,

.
, .
,
,
. , ^
.
.1, ,
, ; , ;
' . " , ;
, , . , ,
* *
,
, , ,
.
, i
,
, ' ; , , ,
, , ^ ,
,

; - * *
, . .
; , *
1
Savil. .
b Monif.
ediderat 9. Ncgaiionero expunximiis cuni Bibl.,
Savil. el codd.
Morel. .
. Saril. . Morcl.
[;? ] ; ^
c
Aliae , Morel. .
Morcl. ^, ci ibidcm rcl. ) ' ldyti.
y*i . b Morel ). Verba inciusa aeiTvberuul c Savil. el vodd. J .6>:; .
22U
JOANNEM HOMIL X L . al. X X X I X .
Sicut Pater mtcitat mortuot H mi/Uet, tfc et Fitin*

aurutn non efficicl, omnia lemere miscebii, erilque laquoi vull tmftcal; dixi. Neque Pater judicat q*cmbor ejus inulilis, irao noxius. Ila qui divinarum Scriptiirarum consûeniiam non norunt, neque proprieialcs quam, ud omnejudicium dedit Fitio; dixi bonorandum
esse Filium sicul Patrem ; d i x i , Qui non honorificat
et leges ejus explorani, sed shvpiiciier el uno modo
Filium, neque Palrem honorifuat; d i x i , Qui andit
omma percunrunt, aiirum cum terra miscentes, nomnerba mea ei eredit ea, non vtdebit mortem sed trantquam reposilum in illa ihesaunim invenienl. Hax
latut ttl moru ad viiam; dixf, yocem meam mortuos
porro nuncdixi, quia isqui jam proponilor locus, maU
tuscilaturam esse, el nunc et posiea ; dixi, me raiio^
lum quidem aurum habel, non quidem conspicuum ,
nem omnium peccatorura repetUurum csse; dixi, me
sed obscurilaie multa obvohiium. Quamobrem oportct
csse juate judicalurum, ae mercedem bcne operanlw
fodiendo et expurgando ad verum sensum pertingere.
Quis enim non stalim turbeiur audiens Chrislum dibus dalurum. Quia ergo illa omida prolau fuerant
et magna qnidem erant, necdum lamen data ftierat
cenlem, Si ego lestimonium perhibeo demeipto, tttiibornm
clara demonsiratio, eed obscura plane; primo
momum meum verum non esl f Nam ssepe videmns
illum de seipeo lcstimonium periiibere; Samaritaiia* quod objiciebaiur ponit, ad dktorum veraro ralionem
quippe d k e b a l , Ego sum qui loquor lecum (Joan. 4.Ycnturus; ac si ila loqaeretur, etsl non iisdem verbis.
2 6 ) ; el cseco similher, Qui loquiiur tecum, ille ett; Sed fortasse diceiis : Ha?c omnia In dicis, nec es fido
dignus leslia, qui libi ipsi lestimonium pcrbibeas. Ilac
c l Judaeos increpans, Vos dicitis, Tu blasphemas, quia
dixi, Filiui Dei tum (Joan. 9. 37. et 10. 36). Et alibi Uaque ralione primo solvens illorum contentioncm,
quod ea qoa dicturi erant profcrret, osienderetqnc
saepe similiier. Si ergo h:rc omnia mendacia e?sent,
se arcana cordis corum nosse, el banc primam virqua? nobis esset spes salutis? Unde ergo verilalcm
luiis sua3 derooneirationem exhibens, demum post
reperiemus, cum ipsa veritas dicat, Tmimonium
meum verum non eti ? Neqtie boc ianlum conlrariumobjectionem prolatam , alias adfeii demonsiraiionca
ciaras et inexpugnabiles; irea adducens lcstes, opcra
videtur,sed aliud quoque non minus; nam in serpiensua Patris leelimonium, et Joannis pracdicationem.
libus a i t : Et tgo inimontum pcrhibeo de mtip$o,
Priroumque tesiimonium ponit, id quod minus erat,
UUimonium meum terum ett ( Joan. 8. 14 ). Utrum
nempe Joannis. Cum enim dixissef, AUu$ e$t qni te*tiergo horum accipiam? utrtim falsum polabo? Nam si
monium perhibet de me, et $cio qvia verum ett tetlimohxt iia acceperimtis, nulla facfa personae, nulla caastt
nium eju$; subdidil: 33. Vos initistit ad Joannem, et
el caelerorum similinra perqiiisilionc , ulraque falsa
testimonium perhibuit varitati. Aiqui si non est renim
eront. Si enim testimonium ejua verum non cst, nelcsiimonium luura , quoroodo dieia, Yeram est lesti*
qtie boc ipsum vcrum e s l , ncque poslerius, neqne
moniuin
Joannis; et, Testimonium perhibuit veritati f
prius. Quid ergo sibi vull? Mulla nobis opus est vigilaniia, imo potius Dei graiia, rie niitlis verbis insisla- VitieiT quam clarum vel inde sU. illud, TetiimoniHm
meum non cst verum , adversus eoruin saspicionem
mus. Iia cnim barciici errant, dum neque scopum
diclum fuisse ?
diccnlis, neque audieiilium affcctum explorant. Nisi
2. Joannis Baptittte leuimonii certiludo; iptitu Dei erat
ergo liaec adjiciamua , imoalia quoque , ui tempora,
tetlimonium. Opernm ChrUti teslimonium ineiucfabile.
loca, audiiorum aniinum ; mulla consequenlur absnrda. Quid sibi vult ergo id quod jam diclum est ? Quid si ilie, inqutes, teslimonium ad gratiam pcrbib u i i ' Nc boc dicercnt, vide quomodo bauc amovit
Diciuri erant Judaci: Si lu teslimonium perhibes de
suspiciohem. Non enim dixit, Joannes lesiimonium
leipso, lestimonium luum non ttt verum. Ideo hxc
perliibuit de mc; sed prius, Vot mimti$ ad Joannem;
pnroccupal acsi diceret: Dicelis ulique ntibt, libi non
non misisseiis auiem, nisi fide digmim cxislimascredinius : ncmo enim qtii staiim de se testimonium
ueriiibeat, apud bomines crcdclur. Ulud crgo, Non eU sciis. Quodque majus esl, non miserunt interrogalum illum de Cbristo, scd de seipso; quem flde
verum, non lemere legendum , scd subiiilelligendum
dignum pulabanl de seipso tcslimonium fcrentem,
esl secundum illorum opinionem, ac si dicerel, Vobis
mulio magis de alio loquentem. Solemus enim nos
uon cst venim. Non ergo conira dignilaiem suam ,
homiues non perinde credcre iis qui de se loqnunlur,
sed conlra illorum opinioncm sic toquilur. Ac cum
quam iis qui de aliis. Uunc vero ila veracem puladicif, Testimonium meum verum non est, illorum senbant, ut eiiam de ae loquens, alterius testimonio non
lenliam coarguii, necnon objeclionem , quam ipsi
obbluri eranU Cum vero dicil, it ego leslimonium cgerct. Nam qui missi fuerant, non dixerunt, Qtiid
dicis de Gbrisio? sed, Tu quis e$? quid dieis de feipso t
perhibeo de meipto, verum est teuimomum meum,
Tam mirabilcm pulabant bominem. IIoc ergo lotum
ipsam rei naturam oslendil, quod scilicet ipsiim, u l subindicavit, cura dixit, Vos misittii ad Joannem. Ideo
poie Deum , fide dignura crcdi oporlerei, eliani cum
evangelista non solum dicit, eos misisse, scd de misdc seipso loqucretur. Quia enini dixerai resurrecliosis cxprossc dicit, fuisso ex sacerdoiibns
ex Pbart*
ncm mortiiorum et judicium , el qtiod qui credit in
sa;is, non e vulgo, nec qui corrumpi vcl decipi possent,
ipsum non judicalur, sed ad vitam venit, ct quod scscd qui ejus dicta accuraie pcrciperent. 34. Ego audens omnium raliones expeliturus, et quod eamdem
tem
non ab Itomine iutimonium aecipio. Cur ergo Joanftabeat, quam Tater , poieslaiem et Tirlutem ; cum
t
Uxc omnia confirrnalurus esset, alio inodo hanc objectionera necesârio piimam ponit. D i x i , wquit,
Abus habet, videbit judicium.
I
231
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI AttGUlEP. CONSTANTINOP.
losophiae
studioso,
quem
adiuirabantur
:
opera
autcm,
nis tcsiimoiiiuiii accipU? Illius cerie testimomum,
bnmiois non erat. Qm ndsit me, inquil, baplizare invel apud insanos, nulli eranl suspieioiii obnoxia. Weoaqua, tlle mihi dixit. llaque Joannis lesiimonium, Deialierum adduxit (estimouium dicens : Opera quas dedit tHilti Pater, ut perficiam ea, tpta opera quce ego faerat lesiimonium : ab illo enira didiceral ca qux dicio
teilaniur de me, quoniam misit me Paler. Hic accttcebat. Sed ne dicereni, Unde consiat illum a Deo disationem
de violato sabbato depellit. Quia enim dtcedicisse et binc advcrsum siareni, illorum ora veliebanl i l l i , Quoroodo potest a Deo esse qui s;ibbaltiiH
menter reprimit, et adbuc conira illorura opinionem
cdisscrit. Neque enim vei isimile erat mullos hasc scinen custodk? idco d i x i t , Quw dedit mihi Pater.
Eliamsi ille auctorilate sua agcret; sed ul validius
vissc, scd Joanui alleiidebaiit, ut ex se loquenli. Ideo
sc Patri nthift comrarium iaoerc, ideo quod
ail : Ego ab homine testimonium non accipio. Si ab probaret
holonge minus erat posuil.
iiiine lcslimonium non acceplurus, neque illo usurus
331
3. Quare Chritlut hic exoperibut suis duwitatem mit

eras, cur ejus testimonium adduxisu 1 Ne igitur bacc
nonissuattanlum, ttuHa de $ua dmnitate mentione [acta,
dicerenl, audi quomodo lali objcciioni occurrat. Ctim
adstruat. Pater quomodo audiatur et videatur. Quare
dixissci enim, Ab homine tenhnonium non accipie;
subjiinxii: Sed hae dico, ul vo$ saloi iiiis. Hoc est: Judao$ Lhriitui ad Scriphtra$ remiierit. E l cur, iitquies, noo dixii, Opcra qtxe dedil mibi Pater, lestiEgo bujus leslimonio buraano opus habebaw,
Acaniur me Palri a?qua4em eese? Ccrie utrumqueex
cum Deus s i m ; sed quia illum suspiciiis et oiiiuibos
iidc diguiorein puiatis; et ad illum quidera ut ad pro- operibus edisel potcrat, el ipsum IUIMI eeiilrarium
Patri facere, et xqualem genilori esse, id quod ei
pbclam accurrebalis (civilas eniin ad Jordanem effundtibaiur), mibi vero ne quidem iniracula palranii crc- alibi probal cuni dicit: Si mihi non creditis, openbus
mei* credite, l iciatis el credaiis quia ego m Patre, ei
didislis : idco hoc vobis ustimonium oommemoro.
Paler tn me ett (Joan. 10. 38). Ulmmque, inquam
55. Ille eral lucerna ardetii et tucen*: vos aulem voluitestiOcalus essct, ct se a^qnalem esse Patri, ct se nibil
$tis exsultare ad horam in luee eju*. Ne dicerenl enim,
facere Pairi conlrarium. Gur ergo non sic loqautos
Quid, si ille dixil, el nos recepinius ? dicta rcceest,
eed majure parte relicla, mmoreni pesttil? Quia
pisse illoe osiendit. Neque euim vulgares honiines
boc primum era(, de quo crat qucestto. Nam elsi longe
iuiserunt, sed saccrdolcs el Pbarisacos. Sic bominem
minus est credi ipsum a Deo venisse, quam credi De
mirabanlur, uec poierant diclis ejus obsisiere. Illud
aulcm, Ad horam, iiiuiiain illorum facilitaiem indicat, scqiialeni esse; ilkid enim prophelas dixerani, boc rero
quod acilicet cilo ab illo resilicrint. 56. Ego autem iiiinime; aiiamen ipse de minore parle magnamcuranr
habeo majut teitimonium Joaune. Si vellelis cniinbabet,
se- gnams si boe admiltalur *, illud eliam facile
cunduni veram rerum serieiu lidciu actipcrc, ab ope- adinissuin i r i . el majore praelermibsa, minorem memoral, ut per lianc ei ilktm rccipcreiit. Hoc peraclo
ribus vos magis iuduxissein. (Juia vero non vullis, ad
rursuni adjicit: 57. Qui misit me Pater, ipse ttttimoJuanuem vos duco; nun quod ejus egeam lestimonio;
nium perkibuil de me. E l ubi icslimonium perbibuit
scd quia idco omnia facio ul vobis saluiem pariam.
Toaiiiiouium cnim majus babeo quam Joatinis: ab de illo? Iu Jordane, cum d i x i l : Uic ett Filius meu$ diUctus: iptum audite. Verum hoc apparaiu quodan
operibus. Veruiu non ad id speclo solum, ui a fidc
egebat. Quod ad Joanncm perlinebat, manifesttim
diguis viris apud vos commender; sed ut a vobis
noiis, qui apud vos mirabiles babeanlur. Sic posi- erat: ipei namque miserant, neque id negare poterant. Signa quoquc d a r a eranu Ipsi facca videranl
quam illos iucesseral bis verbis, Volui$ii$ ex$ultare ad
horam in luce eju$ demousiraveralque illud coruinatquc sanatum audieranl, et crediderant, ac proplerea
illum a c c H s a b a n l . Reslabal demum ul Palris icslimostudium lemporaueum ac minime firmum fuisse; cum
nium affcrrelur, qnod inducturus subdidit: Nec tocem
kicernain ipsum vocavil, osiendil ipsum a aeinctipso
ejus umquam audtiiit. Et quomodo Moyses dicil, Deut
/ucem non babere, sed a graiia Spiritus. Necdum la~
loquebatur, Moyus respondit (Exod. 19.19). Quomoda
iiien dixit in quo diflerret ab ipso, quod scilicet ipse
David, Linguam quam non noverat, audivit (Psal. 80.6)T
sol jusiilix e&set; sed cuin illud subiudicassel lanlum,
Rursum Moyses, Si est gens lalis, q u x audirit vocem
in illos vebemcnter invebilur, ostenditque illos eoDci? Neque speeiem ejut vidittis (Deut. 33). Alqui
dein aniiui proposito, quo illum conlempserant,
Cltrift'.o credere noluisee. Nain Joannem Ad horam illum vidisse dicuntur Isaias, Jeremias, Ezecbiel et alii
plurimi. Quid ergo nunc sibi vnll Gbrislus? In pliilosoluru adinirati suni: quod uisi fecissenl, cito illos
sopbicam illos inducit disciplinam, paulalim oslenad Jeaiim ducturus eral. Postquam igiiur illos omni
dcns, in Deo nec vocem nec gpeciem csse, sed supe*
ex parie indigoos venia ostenderal, addidit: Ego auriorcm illum csse et sonis et flguris bujusmodi. Nant
tem kabeo taumonium maju$ Joanne. Quale ? Operum.
ut dicendo, Neque vocem eju$ audislis, non significai,
Opera enim, inquil, qua dedil mihi Pater, ut perfieiam
ta, ip$m opera UUimonium perhibeni de me, quia illum
Pater?ocem emiltere, nec audiri: sic cum dicil, Nt*
que iptciem ejut vidi$tit, non dicit ipsum speciem bawu mUU. Ilic paralylicum sanatum et alios mullos
bere, nec tamcn Tideri; yeruro neutrum horum 1comiiieniorat. Verba quidem, dixissel forte quispiam
bere Deura iniclligit. Nec dicerent enim , Frnslra
eorum, iUa magnifica Joanues ad gratiam dixerit;
jactas, Moysi Unlum loquutus est Deus; diccbaut
Iket timen bocdicere non possent dc Joanne ila pbi9
Alii baJtesi, itf propinqw vttiru.
AKi legunt, gnarui hoc diadur.
331
1 JOANNEM IIOMIL . X L . al. X X X I X .

232
. YJ

, , . " \
,

, ' . ' - , , ;
.
, - ,
-^ , - * 6
. , , , ,
' , . , .
.
.
*
, , , ; ,
; "
" . *
, ,
$ . , ,
, .
, . *0
\ , , , ,
, , ;
, ,
,
, [240] ,
,
. "
( ), , *
,
,
. 6 . , \,
, ,
[239] .
. , , , , \, ; "
; .
. , ' - ,
. ,

. ,
,
, ,
,
. '
. .

, , *
, - .
. , , , , .
, ; , , ,
'
.
, .
. ' , .
- , .
. ,
, ' , \
* . ,
, .
,
, .
, , .
, , ' . ,

. , ;
, , , ;
, ,
, ,
, , ; .
,
, ' ,
. - , , .
; :
'
, ,
,
. , , '
, . " ,
. , ,
, ,
; . ,
, , , , ,
, * '
,
.
- . " , . (
,
d
S ,
d Morel. .
, b Morel. ..
,. "
.
MorcT.
Morcl.
) 2 .
f Alii . Morel.
, iv7,
S u v i l . ) &.;.

h
S. JOANNIS CURYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.
2:3
,
^, )*
, ,
. ; .
, , '
' , \ '
,
,
1 . \ , "
* ,
, , , [241]. , '
' , *.
\ ,
\ ,
\ ' .
. " ,
. , ,
I , \ , ;
* -
*
. \ \ ,
\ . "
. " \ .
, , .
, *

' , ,
.
, \
, \
, \
, \
.
\
\ , \ .
,
, ,
, , ,
#
.
,
1**1 * . ',
, ,
; ,
\ ; , , \
;
\ ,
; \
, \
, \
Savi]. . b Morel. , , .
Alii
xal . * Qaidam , Verba , accesserunt
Satil.
b
2>4
' ; '
. ,
.
, , tou .
, \,
. ;
. * ,
* , " .
, \ *\
* ,
. .
' [242] ,
, \ .
* , \ \ oi ' , *
. *
,
, , *\ :
* ,,
, ^
, ,
;
, \ -, ,
, ;

, ,
. \
\ ,
\
; , *
\ , \
, \ , \ ,
^ ( ,
, ), \
i , , \ ; "
*
> * \ \
^,
\ .
' *\
, .

,
, *
\ ' \ ,
, \ \, \ .
.
f Morel. . . . $. * Savil. , .
* Savil. . I Allf . i Savil.
, .
f
'.
,
|243] ,

\ . \
*
,
* , .
, *
'. , ,
\ .
, ,
, ',
. . \
, ;
(^
\
Morcl. ^,.
IN JOANNEM IIOMIL. X L I . af. X L .

2"4
333
qntdetn sU ct jejuniis se excrccai, avants tamen et
enim, iVw tcimut qwa Moysi loquutm esl DMS : hunc
usurarius el lerreuts addtclus, malrcmquc malorum
vero wtcimns undesk (Joan. 9.29); ideo wc loquulus
ouintum in auimain suam inducai ? Avarilia namquc
ctu oattndens in Dco nee vocem noc speciem esse.
E l quid boc dico? modo vocem ejus 11011 audislis, radix omniuoi inalorum est. llauc formidemus, boc
fiigiamus peccalum. Ilarc orbcm (erranim subvertii,
nec specieu vidisiit, eed id dc quo maxime gloriamiui. de qne maxime iaflaii esiis omnes, quod roan*- b*c omnia miscuil, bxc a l>ealissima Clirtsti serviluie noe alnlucil: Non potesiu , inquit, Deo strvire ei
dala eju$ acceperiiisetliabealis; ue iliud quidem dimamona, qui Cbrislo couiraria pr.iecipiL Cbrisius
oere polefiue. Weo euiijungii : . Neque verbum eju$
dicil, D;i indigeulibus ; illc, ftape ab iitdigen*
habeiis m 9obm tmrnns; id e s i , maadala, praccepia qiiippe
,
tibus. Chrislus dicit, ln&idianlibue tibi, et laedenlibue
legem , propheias. Eliamsi enini Deus bacc praecepele da vettiain : bicconira, Laqaeus para adrereue c o i
ril, attauien basc apud vos non sunl, quia mihi rton
qtti U nihil l;u$erunt. Cbrtslus dicit, Bcnignus ct
credilii. Eisi cnim paseim el ubiqite dicaul Scriptura,
mniisuetus eslo; liic e contrario, Grudelis eeto et
mibi eese credendum, vos laincit nou crcdilis, palumiubumaiiue, et nibil esse exielimalo lacrynia paupcque est verbnm ejus a vobis abscesMSse. Ideo addit
rrnn; ul in ilbi dieseverum nobis conslitiiat judicem.
iieruui: Quia quem mhit itU vot non creditit. OoTunc eniiu nobis omnia , quae fccimue, aule oculos
iude oe dicercnl, Quoraodo si vocem ejus nen audivimus, libt iestimonium perbibuit ? ait ilie : Scrutamini versalninliif, Lcsique iili et nudali a nobis oinnem
nobisdtdefensiouem iulercludeat. Si eniin Lazarus qui
Scriptura$ ; i#<* eiiiin tunl quw teslimonium perkibeni
me (Joan. 5. 39); indicans pcr bas Deuin leslimoQiura uiliil larsus fuerai a divile, sed nullam ab eo opeiu
pcrbibuisse. Nam ei in Jordane el i inonie lcsiimo- accaperal, acerbus ejus accuialor exstilii, ncc permi-
nium perbibuil. Sed illam voceiu non ferl in mediuRi. sit ul veniain ullaui conieqtierctur : quam, quacso,
defcnsioiiem ItabebuHt, qui alieaa rapiunt, nedutn
Fortassia ciiiio nou creditus fuisset. Nam aiiam vocero
uon audierant, nempe in monte; aliam vero audieraut eloeinosynaei erogcnl, pupillorutnque domos evcrlunt? Si illi qui Cbrisium esurienlcm non nulrieqiiidem, aed DOD ailenderaui. ldcireo iniuit illos ad
Scripiurag, oslendcns Palris* iesiimoiiiuiu inde esse ruut, (aiiUiru igcra in caput mmi atlraxerunl: qui
sumcndum , sublatis prius antiquis in quibus gloria- aiiena rapiunt, nulle lilcs movetit, omniumquc bona
sibi adscribunt, qua coosolalione frueniur ? Hanc ergo
haiiiur, vel quasi vidissenl Deum, vel qiiasi voccm
cupidiialem ejiciamus. Ejicieraus auiem si cogiieejus aiidisseui. Quia vero credibile erat eju* voci nou
Qiiia ifijustos bomines et avaroe qui anle nos fuenmt
crediiurus e>se, eaque imaginaluros esse quat m
et obicruut. Aimon alii eorum pcemiiis et laboribus
monie Sina acciderunlcorrecla prius ea quac subfruuntur, ipsi supplicio crucialu et malis inloierabioriri poierai ea de re suipicione, et oslejuleus illa
libus plecluulur? Annon cxlrera denieniia! fucrii,
per UetniasioneiD quamdain facla esse, ipsos ad Scriin solUciuidine ei a^ninmis vcrsari, ut et in bac viia
plurarutn U^liiuoiuuin miuit.
laboribue alleramur, et hiuc migranlea iuiolcrabilii.Conira bmretico* e Scripturit pugnandum. Qnatbus lorqueainur suppliciig alque laboribus, cuin
dam tantum viriuiet, aliU ncgleclii, exercere non snfioporlcret
el liic in deiiciis vivcre (nibil eiiim iaiiUim
rtj. Hominum avarorum injutiorumque intania et iupplicium futurum. Et nos quoquc qnando contra volupLileja parii, quaulam eleeniosyna , conscientia
p u r a ) , et defuuclos ab omtiibus erui nialis, el innu*
luereticos pugnamut et aruiauiur, binc nos inelrua*
mera conscqui boua ? Sicul eniiH nequitia, eiiain anlc
mn8. Omnis eaim Seriptura, inquil, dwinilui hupirata,
gebennarn eos qui illam excrcent supplicio afficero
utilis e$t ad docwdum, ad arguendum, ad corrigtndum,
solei : tic et virius, eiiam anieregnum, illam exerad iasiUuendum in juitilia , ul perfeclu* sit Dei homo,
cculibus dclicias paral, bona spc , pcrenni Tolnptaie
ad omne opus bonum hulructus (2. Tim. 3. 16. et 17).
vilaiu afficieus. U l hanc ilaque ei bic c l in fulura viia
Non nt aiia liabeat, aliis careai: iiam talis home per
consequamur, l>onis iDCumbamus operibus. Sic cniin
feclus non esaei. Quaa uiilitas, qususo, si asiduc
ei fuiuras adipiscemur coronas; quae miaam conseprecetur, nec eleemosynam largiter crogel? vel si
quamur omnea gralia et bonigniialo Doiniiii iioelri
largiicr erogeC, sed rapjx el violeulus sit? vel si id
Jesu
Cbrisii, per quein et cuiu quo Pairi gloria, H n a iaciai ad oaienlaiionem el vanam gloriaro ? vel si
(|ue Spiriiui sancio, nunc ei aemper, el h\ sascula s x erogei qukleni accurate, tt ad placilum D e i , scd
culoruiii. Amen.
inde aese exlollal ei aiium sapiai? vel si bumilia

savil. loco illoruia , quantaiu eleemosyna, amderuia
puia, l o g i l , qwrntam eieemosyno! erogatcc conscientia.
Qrridam habent, Spirilus, pro, Paids.
v
HOMILIA XLI.
pcrlinentibus. CJmstut perlinaciam Judworum redar*
30. Scrutanuni Scripturat, quia vos pulaiis in ipsis
vitam ceternam habere : el xllce sunt qua: testimomum
yuit, maximam adhibens prudeniiam maximumque arperhibenl de me : 40. et non vullis venire ad me, ul
gumentorum vini; prcedicit ipsos Antichri$lum r&eptuvilam ctternam habeatU.
ros.Magnam, dilecii, de spirilualibus rationem ba
1. Rcsipiniutdes mulli [aciendiz. Scripluras nonperbeamus, ncquc iixmen nobis ad sahilem saiis cssc
[uuctorie legendnni, prmcrtini in locis ad Chritlum
puicmus, si ca ulcuiuquc Iractemus, Nam si iu sa cu-
S JOANNIS CURYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.
S35
236
laiibus rcbui ncino magnum quidpiam lucrari deansam resccet? Sed quemnam dicil in suo proprbi
prchnudilur , si obitfr et pcrfunclorie agat, mullo
nominc veniurum esse? Anlichristum bic subindimagis in spiriiualibtis rcbus id cvenict, quia hae macat, eorumque nequiliam ineluclabili argumento
jori opns babenl diligcntia. Ideo Chrisltis Judseos ad
demonsirat. Nam si tamquam Dei amaloree me pcrScripturas remklens, non ad simplicem leciionem,
seqtiimini, niulto magis Antichrislum persequi oporsed ad accoratum examcn illos remittit. Nequc enim
luerit. Illc natnque nibil simite proferct, neque a
dixit, Lcgile Scripturas; sed , Scrutamini Scripturai. Patre se missum, neque ex ejus voluntalc venire
Quia ca , qnre de ipso ibi dicuulur, multa opus hadicel: sed contra, ea lyranniee rapiet quse non ad ee
bcnt investigaiione (sub umbra cnim quadam occulla
perlinent, seque deum universorom proiUcbitur, ut
veteribus crant), ideo illos accurale fodere jubcl,
Paulus a i t ; Supra omnem qui dicitur Deus aul coiitur,
ul in profundo posita reperire possint. Neque enim
oslendens se tamquam $it Deus (2. Thess. 2. 4). IIoc
in superficie vel in conspeciu jacent, sed quasi ibe- eitim esl in proprio nomine venire. Ego vero non sic
saiu us quispiam profuiide admodum recondita sunc.
sed in nomiiie Palris mei adveni. Vel hiuc ostcndi
Qui vero profunde posiia qu&rit, nist cum diligen- polerat ipsos non amare Dcum , quod illum, qui se
lia et labore q u a B r a l , numquam quod quaerit inveniet.
dicerelab illo missum, non recipcrent : jam vero ex
Ideo postquam dixit, Scrutamini Scripturai, inlulit, conlrario osiendil illorum impudenliam , cx e
Quia vot putaiis in iptis vilam (cternam habere.quod
Non Amiclirislum reccpltiri esscut. Gum cnim euin,
dixil, Habetis , sed Putatis habere, osiendens ipsos qui a Deo se missum dicebat, non reciperenl; cuinnibil magnuni lucrari, dum putarent se ex sola leque qui Deum non tioverat, sed jactabuiulus sc unietione sine Ode possesalulem consequi. Ac si diceret,
versorum deumdioebat, adoraturi etseni :palam erat
Aiinon miramini Scripiuras 1 annon vilscfontes esse ex invidia et ex Dci odio persequutionem oriam esse.
arbitramini? His jam nilor ct cgo. H x namque sunt
Ideo duas pouil dictorum causas, priorem ncmpe
quac lestimomum perbibent de me, el non vullis ad
illam quai utilior eral, Ut salvi $Ui$ , el Ut tilam haine veiiire, ui viiain aHernam habeatis. Jureergo diccbeatis. Quia vero ipsum irrisuri erani, vebcmcnliorein
bal, Vos putath, quod nolleut ipsi obtemperare, sed ponii, dcclarans, si audientes non oblemperem, pro
de simplici leclione gloriarenlur. Deinde ne ex uimia
niore suo Deum ubique faclurmn esso.
cura in van glorijc suspicionem veniret, neve quod
2. Paulus cerie de Aulichrislo Ioquens propbcliec
iiloruin fidem exigcrel, pularetur quae sua erant
d i c i l : Mitlel illn Deus operationeni erroris, ut judiceni r a i n (inm etJoannisvocem, ei Dei lestimonium, et
tur vmnes qui non crediderunt veritati, sed consensermu
opera sua ceiMtttoriverat, vilamque promiseral;
iniquitati (lb\d. v. 10 el 11). Chrislus autem noti d i Hlisomnibususus,uieosadseaiBeeRl): quia, inquam,
cit esse vcnturum; scd , Si venerit, auditoribus se atcredibile erat multos snspicaturos esse r\w>4 ôriam
lemperans, quia nondum completa erai loia illoruin
captaret, audi quid adjiciat: 41. Gloriam ab hoimne
rttrguiiia : idcoque illius advcnlus causam tacuit. Paunon accipio; boc est, llla non egeo. Non sum, inquii,
lus v c m irMelligeiuibus apcrlc Hlam declaravii; iHc
lalis naiurai, ul horainum gloria opus babeam , Nam
namquc est qut Mraeni ipsis aufert excusaiioncm.
si sol a lucerna lucis addilamcnuim non accipit,
Deinde incredulilatis eortm eausam his verbis aperil:
mullo miuus cgo Iiumana cgebo gloria. E l cur bxc
44. Quomodo polesth vos credere, qm gloriam invicem
dicis, 8! non egeas ? Ut vos salvi silis. Illud vcro suaccipiti*, et gloriam qwe solo Deo ett non fmtrith ?
pra dixcrat, el bic subindicavil bis verbis, Ut vitam
binc iierum oslendene eos non illa q a solius
, habtatii. Atfert c l aliam causain. Quam? 42. Sed
erant speclare, sed hoc obtenlu effccttim suum vellc
cognovi vo$ quia dilectionem Dei non kabetit in vobis.
lueri. Tantum enim aberat quin hacc ad Dei gloriam
Ouia strpe, quasi Dcum diligerenl, perseqtiebanlur
facerent, ut humanam sibi potius quam divinam opeum, quia xqualem se faciebal Dco, sciebatque ipsos
tarent. Quomodo ergo tantum odii pro Dei gloria sunon aibi crediluros csse; ne quis diceret, Cur ila
sciperent, quam usque adeo contemnebant, ut buloqucris? Ut vos reprebendam, inquit, quia non
manam ipsi anteferreul? Postquam aulem dixerat
propier dileclionem Dei ine pcrseqoimini. Siquidein
ipsos dileciionem Dei non haberc, el duplici raiione
ipse mibi teslimoniuni perbibet ct per opera et per
id probaveral, tum per ea quae in se facia, luin pcr
Scripturas. Sicul cgo antehac cum pularetis me
ea quoe in Anticbnsto fulura erant, insuperque claDeo advcrsarium essc, me expellebaiis : iia nunc
rius dcmonsiraverut, csse illos omni renia indignos :
ex quo b c demonslravi , accurrerc vos oporsic illos redarguit, Moysen accosaiorem adducens:
lebat, si Deum diligcrciis; sed vere diligt45.
Noliie pulare quod ego acauaturut $itn vot apud
lis. Idco bxc dixi, ul comprobarera vos faslu et
Patrem
: esi qui accusat vo$ Moyset, in quo vo$ *pejaclantia duci, et invidiam vestram oblegere. Neque ex his (antuni, scd ex fuluris quoque hoc ad- rattis. 46. Si enim credereti* Moysi, crederetis forsiiau
slruii; nam a i t : 43. Ego veni tn nomine Patrit m i iel
, mihi: de me enim ille scripsit. 47. Si autetn illiut
lilerit
non credilis, quomodo meis credelh verbit ? Hoc
el non rectpistis tne : si aliu$ vcnerit tn nomine suo,
illum recipieiis. Viden' illum ubiquc dicere se ad boc esl, Anle me ille contumclia afliciiur iu iis quaj contra me faciiis. Moysi eoim magis fidem ncgablis, qnatn
niisamn esse, el ex Palre judicium accepisse, ncc quid
f
posse a scmelispso faccre, ut omncm iinprobitaiis
HOTCI.
hahei, invidiam,
pro,
impndenWmi.
25"
JOANNEM IIOMIL. X L I . al. X L .
255
,
), . ,
,
,
. , * ^ " * ,
' ,
. *0 * ,
, ,
. , .
, " .
. , , ' .
,
, *
,

, . "
, ; ; J,
. " '
;
,
. ,
, ,

. ,
, .
, , '
,
! .'
, , " , ,
'
" ' . ,
, *
>,
(
,
, , \
.
,
'. , )
, <

, ,
, . , , ,
, ^ tlxs* ' **1\
. <* , ; .
* - ,
{ % . , , -

* , ; ^ .
.

.
, , " . \
,
. ;
,

, ,
. , ; ; [245]
, ,
, * , *
.
, ; ,
,
" ,
.
, , .

. "
, ,

;
[244]
.
, ' .
, ,
, ; ,
, , \
,
.
,
,
. , ,
, , . (
, . ,
'
$ ,
.
,
, ; *0
' , ,
;
. ;
. "
, ^
, . ,
, * Savil. . * Morel. , el et infra

; .
Morel. . mox alii /. Jn Morel. Jeest.
Savil. , : ; . Morel.
( ;
Moiel. .
. . j Morel.
. k Morel. , ct paulo post
, . 1 Savil. ...
, . Morel. ...
.
Saffl. .
Morcl ,
^; .
m
S. JOANNIS CHRYSOSTOMl ARurllEP. CONSTANTINOP.
257
238
. ,
!; ,
' .
,
6t' *
, ;
. .
. , , - , .
, ' *. ,
. " . ~
' , , .
, ,
\," ,
. , ,
, ; , . "
; , , , (
- ), ,
; * - , ;
; , . .
, ,
. " , , , *
, , . , ; *
. ; ' , [247]
, , . , . .
; -
; .
,
, ^
. ; h ,
. 01 . ; , ,
, . ,
[246] , , , 5 , *
, * , , ,
( . ,
' ,
,
, - , , '
, - ,
* , * , , '
. , .
,
. - , ; ;

. ,^*
* *
,
, ' . ' ,
. , ,
' .
' . " , , ,
,
, , *
. , ,
, ,
, , ,
. "
.
, * , ,
, , ,
, - *
. ,
,
, , ' ,
, , ,
* .
. .
Morel. . ; .
pro , alii .
b Morel.
d
.
llorel. .^ Savil.
c
.
.
Aliijipo *
t Morel. , , , ,
, * Savil. . * ! *.
*0 .
1 JOANNEM 1I0.MIL X L l . al. X L .
237
mibi. Vide quomodo illos undique omni inlcrcludat defensione. Dum me persequcremini, Deum
vos diligcre dicebalis : ostcndi vos boc illius odio
facere. Me accusatis quod sabbaltim solvam el legom
iransgrediar : de hac accusatione me purgavi. Affirnialis vos fidem erga Moysen profiteri pcr ea q u
conlra me audetis : ostendo cgo illud maxime osse
non credere Moysi. Tantum enim abcst ui legi repugtiem, ut is qui vos accusalurus esl nullus alius sit,
quam is qui lcgem vobis dedit. Ut igitur de Scripiuris dicebat, In quibus putatit vitam mlernam habere;
ila de Moyse ail : ln quo vos sperasiis, ex suis eos
scrmonibus capiens ubique. E l unde discemus, i n quicnt Judaei, Moysen accusaturum esse, ac le non id
vane jaclitare? quid enim tibi cum Moyse commune?
Sabbatum solvisti, quod jussil illc servandum : quomodo ergo ille nos accusaveril ? E l quomodo probabitur, inquies, nos in alium qui in suo nomine veniat
csse crediluros? Haec quippe omnia nullo tesle dicis.
Atqui hscc oninia ex superioribus probanlur. Quando
enim cx operibus, cx Joannis vocc, ex Patris tcslimonio in confesso fuerit ro^ a Deo venissc, palam
ccrle cst Moysen ipsos accusaturum csse. Quid enim
ille dixh? annon, quod si quis signa faciens venerit
(Deu*.13.1),qui ad Deumducat, futuraque vere pronuniiet, ipsi credere oporteat? Annon Cbrislus haec
omnia fecil? Signa cum omni veritale edidit, omnes
Iraxitad Deum, pracdictiones ex rcrum evenlu asseruit.
At unde probalur ipsos alleri credituros essc? Ex co
quod Christum oderinl. Nam qui enm, qui ex Dei voluntate venit, avcrsanlur, Deo adversarium sinc dubio recipient. Quod si Moyscn nunc proferal, licet
dixeril, Ego ab homine teslimonium non accipio : ne
mircris : non enim ad Moysen, sed ad divitiam Scripluram illos rcmillil. Verum quia Scripluraa minorem
illis terrorem aflerebaot, lcgislalorcm ipsum accusalorem inducens, majorem illis Dielum incussit, ct singula corum dicta confulat. Hic autem animum adhibe.
Dicebanl se ex Dei amore illum pcrsequi; oslendit
ille ipsos cx Dei odio id facere. Diccbant sc Moysi
liaerere , ille probat ipsos id agcre, qnod Moysi non
crederent. Nam si lcgis sludio lenebanlur, oportuit
illum recipere qui lcgem implcbat : si Deum diligebant, illi credcre parerat, qui ad Dcum irahcbal : si
Moysi credebanl, oporluil illum adorarc qr.cm ipse
prainunliavit. Quod si illi priusquam mihi iides negatur, nibil mirum si ego ab illo proenunliatus a vobis
expellor. Sicut ergo illos, qui Joannem niirabantur,
oslcndil ipsum Joannem despicere ab iis qua; contra se
perpeirarunt : sic eosdem, cum se Moysi credere putcnt,ipsi non credere probai,atque oninia qua? pro se illi
afferebanl, in capul ipsorum relorquet. Tanlum abest,
inquil, ut vos a lcge retrabam, ui ipsum legislaiovem
conira vos leslcm advocem. Quod ergo Scriplura; id
lesiiGcentur d i c i l ; ubi auicm leslilicciilur adjec i l : majoresn illis timorem incutero volcus ut ipsos
ad explorandum et interr.ogandum cxcilaret. Nam si
rogalus dixisset, leslinionitim illi rejccissenl :
jani vero si diclis altendissent. anle oir.nia oporlebal
PATKOL.
(.
\\,
238
ab illo qu.trcre ct cdisccre. ldco ciiim non dcmonstraiiones lanlum, scd ctiam senienlias el minas irequenlal, ut sic cos vcl melu reducal. 1II tamen silent.
Tulis enim rcs csl malilia; quidquid dicatur vel fial
non cxsurgit , sed proprium virus servat.
3. Dolus et nequitia fttgiehda. Virtutem vera supicntta, nequitiam amentia comitatur. Infcrentis injuriam
pejor conditio quam patiailis. Quapropler par esl
omni expulsa animi nequiiia, nullnm ncclcre doltim.
Ad pravos enim, iriquit, pravas vias mittil Deus (Prov.
21. 8 ) ; et, Spiritus sanctus disciplinco effugiet dolum
et auferet te cogitationibus, qum sunt sine intdlectu
(Sap. 1. 5). Nibil cnim ita slullos m l d i l , ulnequitia.
Subdolus enim, improbus, ingralus (hce quippc suni
nequilix gcnera), si niliil licsus offcndatur, ei dolos
necial, annon summx dciucnliie indicia proferal? N i bilita prudcntesrcdditjUlvirtus.Elcnim gratos reddii.
probos, benignos, miles, mansuelos, modcslos : c:rlera omnia bona bxc parcre solet. Quid boc modo
aflcctis prudcnlius? Fons cniin vere et radix prudeni\st virlus cst, malilia vcro cx amcntia orlum babcl.
Arrogans cnim c l iracundus deficienle prudentia liis
morbis capilur. ldeo propliela dicebat : Non esi snnitas in earne mea. Putrucrunt et corruplce sunl cicatrices
mece facie hwpientim incce (Psal. 57. . 6 ) ; osicndcns pcccatum quodvis ex insipienlia orlum babere :
conira vero viriule pra?dilum ac limentcm Dcmn,
omnium esse sapienlissimum. Idcirco sapicns quidam
dicit, Initium sapienlia!, timor Domini (Prov. 1 . 7 ) .
Si crgo timerc Dcum est sapicntiam babcre; malus
non ila affcctus, vere sapicnlia privatur : vera auicm
privalus sapienlia, omuium esi insipienlissimus. Alqui
plurimi improbos admiranlur, ut qui possiut laMlerc
ac nocere; non intelligentes ipsos omnium miserrinios censendos csse , quod dum crclcros se laidero
puiant, in seipsos gladinm vertant : quod exlreifirc
dcmcnlias cst. Nam inscii scipsos confodiunl, et dum
altcri se noccre pulant, seipsos jugulant. Ideo Patdtis
gnarus nos, cum cailcros pcrculcre volumus, nosmctipsos inlerficere, dicebat : Quare non potius injuriam
accipitis ? quare non magis (raudem palimini ( 1 . Cor.
G. 7)? Injuriam enira non accipil qui non infert, nec
nialo afiicilur, qui malum non opcralur : quamvis id
mullis xnigma essc \idealur qui pliilosopbari noliinl.
Hac cum sciamus, hon cos qui bvdunlur, vel injuriam
accipiunl, sed illnsqui injuriam infcrunl, miscrospradicemus ct dcploremus. Ui cnim niaxiinc l.tduniiir,
qui Dco bellum inferunl, ct millc accusalorum ora ape
riunt, malaquc fama in hac vita laboranl: alque ingens
in fuluro sibi parant supplicium : ut conlra ii qiii lacsi
injurias iorliler ferunt, Deuni babenl propilium, omnesque se commiserantes, approbante^, laudantes. I!i
in bac viia admoduni celcbrcs crunl, qui tuagmini
pliilosopliiac exemplum prajbeant, el iu futura vita
aiiernis fruunlur bonis : quai nos omncs assequi contingat, gratia ei benigniiaic Domini noslri Jesu Chrisli, quicum Palri el simul Spirilui sancio gloria, nunc
ct scmper, c i in sarcnla sxculorum. Amcn.
f
239
S. JOANNTS CURYSOSTOMl ARCIHEP. LONSTANTINOP.
210
HOMILIA XLII.
CAP. 0. . 1. Post ficec abiil Jesus transmttre Galtsedissc cum discipulis; sed forlassis ut accuralitw
Iwa in partes Tiberiadis; 2. et tcquebalur eum WIK/ipsos alloquereiur el dticeret, eosque sibi devincirel:
titndo magna, quia videbant signa quce fackbal
super
unde
discimus quantam illorum providcnliam gercm qni infirmabanlur. 3. Abiit ergo in montem Jesus,
ret, quam se demitierel, ut se illis aUemperarei.
et ibi sedebat eum discipuli* tui$* 4. Eralautem Scdebanl
provero simul, scse foriasse maiuo respicienximum Paieha Judworum.
lcs. Deinde respiciens videt mulliludinem accedenUm.
1. Cum improbis noxiisque viris ne versemur, d i EvangelisUB cancilianlur. Caiteri evangelista d i lecii; scd <jnando virlutcm nostram non laedent, id
cunl discipulos accedenles rogasse et obsccrasse i l fureinus, nccorum insidiis ac ncquiliac locum demus. lum ne diniiueret eos jejunos; bic vcro Pbilippum
ka rniin omnis impelus frangitur. Ac quemadmodum
inducit a Cbrislo intcrrogatum. Utrumque mibi vojnciihi quando in durum firmumque locum incidunl,
ruin videlur, sed non codem ipso tempore gestum;
magno impclu in eos qui jaculaniur resiliunl; quando -scd aliud alterum pracessisse, ita ut res divers;p
aulcm violenler immissa nihil durum et asperum renarrentur. Cur ergo Pbilippum interrogat? Scicbat
peritini, cilo sedanlur el desinunt: ila feri audaccsqui discipuli plus doctrina cgerent. Hic enim csl qui
que bomincs, cum repugnamus, magis exasperantur;
poslca dicit: Ostende nobis Patrem, el mflicil nabis
nim vero ccdimus, illorum furorem cito sedamus.
(Joan. 14. 8). Idco prius ilium insliluit. Nam si
Idcirco Chrislus, cum audissent Pbarisxi ipsum pluabsque ullo apparalu signum edilum fuissct,
rcs quam Joannem discipulos colligeni, pluresque
tautum apparuissel miraculum : jam vero prius cubapiizare, venit in Galilacam, ut invidiam illorum
r a l ul peiiuriam confiiealur, ui hinc rnajus ipsi v i d o
cxslinguercl, el furorem, quem ipsos ex ea re conreiur miraculum. Vide*quid dical ille : Unde nobis
rcpisse verisimilc erat, per seccssum sedavit. Caele- lot panes, ut manducent hi f Sic in veteri lege Muysi
rum in Galilaeam rcversus, non eadem adil loca :
dicebat, idque antequam miraculurn palrarct: Qvid
uon aiim in Cana venit, sed Irans mare. ldcirco seest in manu tua ( Exod. 4. 2 )? Quia cnim miracula
queLanlur illum lurbx mullx, cum viderent signa
qua) repente accidunt, priorum nobis oblivionem i n (\ux faciebat. Quac signa? cur illa non recenset?
duccrc solenl, primo illum confessione sua alligavit,
Quia liic eyangelisla magnam libri sui partcm concio- ul non deindc slupore perculsus confessae rei menionibus replevil. Vide namque quomodo per annum in- riani abjiccret, ct binc comparalione facta miraculi
tcgrum, imo in fcsto Paschae non aliud miraculum
magnitudinem ediscerel; quod bic etiam accidit.
memoret, quam paralylicum et ftlium reguli curatos.
Inierrogatus, i!le respondel: 7. Ducentorum denariuNequc enirn omnia narrare voluit, id quod cerie iieri
rum panes non sufficiunt illis, ui unusquitque modicum
polcral; sed ex multis magnisque pauca dixil.
quid accipiat, 6. Hoc autem dicebat tentans illum :
El sequebalur, inquit, eum turba multa, quia videbant
ipse enim sciebal quid essel faciurus. Quid sibi vult,
signa quce faciebat. Non finna menle sequcbanlur : ad
Tentans illum? num ignorabat quid dicturus essel?
lanlam cnim docirinam ex signis potius inducebanHoc dici nequit.
lur; quod crassioris erat animi. Signa cnim, inquit,
2. Qusenam ergo esi dicii scntentia ? Ex veleri
tionfidelibut,$ed incredutis (1. Cor. 14. 22). A l lcge possumus illam ediscere. Nam ibi quoque dicibujusmodi populus apud Mallbaeum : sed audi quolur : Pott IUJBC tentavil Deus Abraham, diceni: Tolle
modo : Slupebant omnes de doctrina ejus, quia docefilium tuum unigenitum, quem diligis, haac (Geu. 22.
bat eos tamquam poleslalem habens (Matlh. 7. 28. 1.2).
29). Neque enim id dixil, ut cxperirelur an obseqiiuCur aulem monlem nunc adiil, el ibi sed^bat cum
lurus cssel, necne; ulpotc qui omnia videal a n l c discipulis? Ob fulurum signum. Quod autem disciquam fiant(Dan. 13. 42): sed bumano more ulrumque
\{\\\ lanlum asceaderint, illa populi non sequenlis
dicUnn est. U l cum dicit, Scrulatur corda hominum
,culpa esl. Neque bac solum de causa moniem p e l i i l ,
(Rom. 8. 27), non ignorantiam , sed accuratam cosed eiiam ut nos doceret, lumullum et lurbani esse
gnilionem indical; sic cuin dicit, Tentavit, nibil aliud
vitandam, atque idoneam philosophiac esse soliludi- sibi ?ult, quam ipsum accurate novisse. Vcl aliud
nem. Sape auiem ipse solus monlem ascendit, et
dici possit, ipsum nempe probaiiorem eum rcddipernoctai orans, ui nos doceai, eum qui ad Dcum a o
disse, dum ei lunc Abrabamum, el nunc Pbilippum
< cdit, omni tumuliu vacuum esse, el tranquillum pcr interrogaiionem in majorem signi noliliam de um quaerere deberc. Eral autem proximum Paschaduxil.
,
Qiiapropicr evangehsia, nc ex vcrbi simplicidies fettns Judaorum. Cur, inquies, non ascendit adlatcquid absurdum susptcareris , addidil : Ipse enim
dieiti feslum, sed cura omnes Jerosolyniam perge$ciebat qxdd essel facturut. Cxterum illud maxime obrciit, ipse Galilxam venil: ncque tpse solus, sed
servandum, quomodo cum prava suspicio adcbl,
ciim discipulia, et inde in Gapernaum? Paulalim lcsiaiim eam cvangclista diligenter amoveat. U l igiiur
gem solvit, ex Judaeorum uequilia occasionein caboc loco ne quid simile suspicarenlur audilores, corptans. 5. El cum mbleva$$el oculo*, vidh lurbum
rociioncm banc addidit : lp$e enim sciebat quid etscl
uiullanu llic oslendit ipsuni numquain siuc causa (actnrut; sic ct i b i , cum ait : Judxi illum pcrseqw?*
IN JOANNEM IIOMIL. XLII, al. X L I .

'
,

.
' , .
.
'. ,
* ,
, . . |248] \ \ *,
(
, *
\ \ > , ,
, ^
.
,
\ ,
, ,
,
, .
,
,
.
, .
; * ; "

. " ,

,
, .
,
'
. , ,
, > .
* .
, * .
, , ,
.
'
, ' .

, ,
.
, ;
. , .
, ,
\

. \ 5
, \ \ ,
, \
. ,
.
, ,
, . >.
b
* M o r e l - . b Alii .
Ouiftora hai/cnl , ** S.ivu. ^ ;
.
A l i i " , liwl. Savil.
.
c
210
[ .
, \ .
;
,
. ,
.
, [249] *
,
\ , \
, \ . .

.

\ ,
.
,
8 , *
,
. ; "

. , .
^.
,

, ,
.

, ; \
.
, ,
;
\ , ,
,
,
* '
\ \
. *
, h n
.
. , ; '
; .
f
'. ' ; \
. \
,
, ,
,
\,
. ,
, , * (
;) * .
" ,
, ; ,
' \
, \, '
. ,
, ,
\ ;
h
Savll. . Yerba , cum Savj|.

opungpnda. . * Savil. pulat legeitiluni .
. "i\nn advcrtit nempe in histuria Susauua: sic legi,
v.
5!
S. JOANNIS CIIRYSOSTOM ARCIIIEP. C O N S T A N T L W .
212
. \
;,
, [250] \
,
. , ,
,
. "
,
, ,
\
, ,
,
,

,
. ,
,
\ , ,
\ .
* . ,"
,
\
, '
. , "
,
- ;
,
' .
, '
, \
. ,
.
,
,
\ \
\
.
. ,
,
; ,
.
,
.
' ,
,

. \,
,
, ,
.
\ ,
\
,
\ [25! ]
. ,
,
, . * \
,
. ) \
. "
^, , \
, ;
, ;
\
, ; \
.
,
,
;
.
, \
, .
, \
. ,
\ .
*. *, \
,
. ,

,
, ,
; . , .

\ ;
,
^ ,
. '

. ul
,
*
, '
\
.
, ;
"
.

\,
. \ - '
, tvov. "
,
,

;
, .
" , ,
.
[252] ,
*,
,
, .
, ,
\ , \
. ,
*
, .
; " \ , *
, , '
. 01 ,
. " -
* Alius . * > .
O n i d a m . Paulo
posl Savil. . <* >\\. /,
* .
t Alii . Morel. . ' A l i i ;

. * Savil. . .
(Juidam habcnt . , ,
. * Alii . ) Morcl. ol , .
! JOANNEM IIOMIL. XLII, a l . X L I .
*J2
bantur, Non tolum qula $olvebat sabbatum, ted ctwm

Deo agendas. Alioquin autcm in niinimis id faeeie
quia Patrem suum dicebat Deum, cequalem $e solct,
[aciem
ut discas illum noa quod indigcnl, ita faccro.
Beo : nisi ea esset ipsius Chrisii seutenlia operibus
Si cnim icdiguisset, poiius id in majoribus feci.ssct.
coniirmala, addidisscl et ibi correclioneDi iHam.
Qui veio illa cum aucloriiale fecil, bxc sesc baud
Nain si in vcrbis Jesu limel evangelisla ne quis sudubie dcmiliendo poregit.
spicionem habeal , multo magis in iis quac de illo alii
3. Ad bccc vcro lurba jnagna aderat, cui persuadicerent suspicaius fuisset, si non vidissct verani de dcndum crat, se secunduni Dui voluntaicm venisse.
illo opinionem baberi. Scd ui|iil dixit, scicbat cmm Quapropter quando solus signum quodpiam edit
Cbrisli senlculiam et imraobuc decrclum. Ideoque nibd bujusmodi exbibcl: qtiaiido aulem niulli> prcncum dixisset, jEqualem se faciens Deo, uon usus cst sentibtis id agit, ut illis suadeal se non csse Deo adiila correctione; non enim eorrupta illorum eral
vcrsariuni, nequo Patri contrariuni, pcr gratiarunt
opinio, sed vera de illo senieiuia operibus confirmata.
aetionem illam suspicioncai tollil. 11. Et dedil disCuni crgo Pkilippum intcrrogasset, 8. Dicit Andreas cumbeniibus, et impleli $unl. Yiden' diflercntiam inlcr
frater Simonis Pelri ^ 9 . K*t pucrunus hic, qui habet
servum et dominum ? Illi namque, u l qui ad mensiKquinque paues hordeaceot, et duos pisces ; sed JHVC
raniqaid
gratiam baberent, sic miracula pairabanl; Deus
tunt inier tantos? Sublimius cogilat Andreas quamaulcm absolula agcns potestale, cum auctorilaie
Pbilippua, neque (amen penitus rem inlellexit. Pulo oninia opcrabalur. 12. Et dixit dhcipulit: Colligtit
atiicm illum JIOII sine causa ila loqui; sed cum au- fragmenta. 13. llli vero coUegerunt, el impleverunt
disset propbetarum miracula, ul Elisaci circa pancs;
duodecim copliino. Wxc non erat supcrflua ostcnlaIiinc ascepdii quidena ad quamdam sublimkatcm, sed
lio ; sed idco faclum , nc pnesligiae vidcrenlur cssc ;
Ron ad culmeii pervenit.
ideoque cx subjccla maicria crcat. Cur non lurbis
gcsiaisda
dcdii illa scd discipulis ? Quia bos maxime
Victut frugalitai commendaiur. Marcionislarum
erinsiitucre volcbat, qui futuri eranl doclores orbi.
ror. Hinc discamus qni deliciis sumusdedili, quis
Mulliludo namquc non magnum adbuc lucruni cx
cibus esset fam mirabiliuin virorum, quani lenuis,
iniraculis reporlalura e r a l ; sialiin qnippc suut oblili,
CIIJIIS gcneris, ipsosque in mensx frugalhate et condilione iiuiteraur. Sequentia mullam dcclaranl imbc- aliudtpie iniraculum requisieruni: discipuli vcro non
cillilalem. Nam poslquam dixcral, Habct quinque pa- parvain binc ulililaieni acccpturi eranl. Ncc parva
net hordeaceos addidil : Sed hasc quid xunt interbinc
lun-damnaiio Judai fuil, qnod copbinum gcstarcl.
tot? Puiabat enim miraculorum edilorem ex paucio Quod aulem illud ad coruni insiilutioncm faclum s i l ,
liquelcx co quod poslrcmo dicitur, quod ilUs in mcribus pauciora, cx pluribus plura faclurum cssc ; srd
moriam revocaveril diccns : Nondum cogitatis quot
non ila res se babebal. Nam porindc
crat ex plucophinos accepistis (Matili. 16. 9 ) ? Eademque dc
ribus et ex paucioribus ingenlem panuin copiam pacairsa faciuiu csi ut cophini discipulis numero pares
rcre. Neque enim subjecla maleria opus babcbal;
scd ne crcalura viderelur aliena csse ab ipsius sa- essenl. Deindc vcro quoniam insiiluli fucranl , non
lol sujicrfuerunt , scd sportac scptem (Id. 15. 57).
picnlia, id quod perperam Marcionrslas dicebanf, ipsa
Eg9
vero non modo niiror panum copiain, scd cum
crealura ad miracula palranda usus csl. Cum crgo
copia iragmciiiorum nunicri quoque accuratinncni,
aiubo discipuli non sperarcni, lunc miraculum edit:
quod neque plus neque imnus redundare ciiravcril
sic enim magis illi lucraii sunt, cum prius rei diffiscd quaiilum voluil, quod prxscirel quanluin ins*i4iiiHalem confessi cssent, ia rc poracta Doi virluicin
mcndum forci; quod inelTabilis crat potcstalis. Connossent. Quia enim futurum sigiiuin crat, quod a
iirmarunl itaquc fragmenla ulrumquo miraculum , ct
propbctis edilum fueral, ciiamsi non pari modo, el
prsemissa graliarum aolionc ipsum editurus erat, nc probarunl rcin non essc iinaginariam, el cx iis qiias
conicdcranl superfuissc. Piscium vero miraculum
imbecilli in siispiciunem incidcrent; vide quomodo
lunccx subjeciis piscibus factum esi : posl rcsurrcpcr omnia mcnlcs erigat cl diflemiliam o>lendat.
eiioneni vcro, non ex subjecia maicria. Qnare? Ut
Ciim cnim nondum panes apparercut, miraculum edil;
discas ipsum eliam nunc maicria usum fuissc; sion
u( inlelligas ea qucc non exsistunt, ul ca quaj sunl,
quoil
illa ul fundanicnto egercl, scd ul baTelicoruni
H>si subdila csse, ul Paulus ail : Qui vocat ea quw non
ora
obsirucrei.
tunl , ac si essent (Rom. 4. 17). Ac si enim apparala
t
Jndivi non tam ex cvidenlia miraculi quam e salnmcnsa esset, jussit eos stathn discumbcrc, sicque
rationis gaudio ad Cliri&lum conversi. Dignitates sper(liscipulornm mcnlcm crcxil. Cum auleni cx inierronendas docei Clmstus. 14. Turbas nutem dicebaid \
galione lucraii essent, slalim parucruitt, nec lurbati
Quia hicat tere propheta. gulx aviditalem ! lnnumesiinl, neque dixcnint: Qtiid boc esi? cur discumbere
ra edideral bis mirabiliora , el nusquam hoc confessi
jubcs, cnm nibil in mcdio appareat? Sic anicquam
suni, nisi cum esscnt exsalurali. Inde crgo liqucl
signum viderent, credere cocperunl, qui inilio iia non
ipsos propbclam qucmdarn cximium exspeclavisse.
credebanl, ul dicercnt, Uude ememus panes? In.o
Nam illi diccbaut, Tu cs prophela*! bi vcro , Hic e*t
ahtcrilcr lurbas discumbere jusseruut. Sed cur paralyticum sanaturus, morluum suscilalurus, marc
* Morel. babet, lurbcc aulctn videnlcs siqnum dicebant.
ccdaiurtis, non precalur ; bic vero, cum de panibus
Idcm legit: llaque illi dicebanl ; Idc at pro*Hur, id facit?
doceat, anle cibura graiias cwe
phcla ?
245
S. JOANNIS CHllYSOSTO* ARCHIEP. CONSTANTI.NOP.

241
iniinita sxcula ? Da egenli, non tripudiaiili, ne cum
prophela. 15. Jcsus atttem , cwm cognovissct quia venpecuniis
ttiri erant ut rapercnl eum , e( facerent eum regem
, *e- luis animam illius perdas. Tu enim quod
hocc
cestit iterum in montem. Papa\ quanta gnloo lyrannis! studiose et inlcmpesttve colas, pernicici illitis
aucior es. Si scirent cnim il!i qui orcbeslrae dant
quania volubililas animi ! Non ultra legcm vindioperam, ex arte nibil sibi fore l u c r i , jam pridcm
cant, non ultra violaium sabbatum ciirant, non
destilissenl: cum aulem te vident plaudenlem, accurnllra Dci zelo movcnltir , sed repleio ventre omnia
rentem, sumplus profundentem , lua exbaurientem,
abjeccrunt. Tum propheta apud illos erat, ct regem
eiiamsi nollent pergere , lucri cupidine tenentur. Si
erant coronaturi: Chrislus aulem fugit. Quare ? Ut
scirent, neminem sua laudaturum esse, cilo desinos doceat spernendas cssc dignilatcs , et ostendat
stercnt a laboribus , lucro cessante : cum vero rem
sc nulla ex lerrenis rcbus opus babere. Nam qui
admiralioni
muilis esse vident, inescantur laudibus.
omnia vilia clegit, ct matrcm, c l domum , urbem ,
Cessemus
inutiliier
impendere: discamus qua in re et
educationem, veslimenta, non ex terrcnis conspicuus
quando impcndere oporteat: ne utrinque Dernn ad
fulurus erat. Nam cxleslia clara magnaque erant,
iram provoccmus, et congregando unde non licct, e l
angeli, slella, Pater clamans , Spiritus lesiificans
dispcrgendo in qux non oporieret. Qua vindicta non
propbeUe jam olim praedicantes: in lerra autem vilia
omnia crant, ul sic cjtis potestas magis apparercl. dignus es , cum pauperem praiercurrens merelrici
largiris ? Eiiamsi enim ex justis laboribus erogares ,
Venil cerle nos instiluturus, ul contemnamus pneannon culpa esset, nequitiae mereedem dare, el pro
scniia, neque admiremur ea q u in bac vita splendida videntur; scd ea omnia irridcamus, fuluraquc merila poena honorem impcndere ? Gum vero spolialis pupillis, senibusque nudalis, lascivos alis, cogiamemus. Nam qui prasenlia miratur , non mirabitur
ea qure in cxlis sunl. ldeo dicebat Pilalo: Regnum ta quis ignis tanlo sceleri sil paratus. Audi quid
dical Paulus: Non (antum qui hoec faciunt, sed qm
mcum non esi de hoc mundo (Joan. 18. 36); nc videlaudanl facientes (Rom. 1. 32). Forlasse acrius vos
rcliir bumano melu et potenlia ad persuadendum
incessimus ; scd si nos non incessamus , supplicia
nli. Cur crgo dicil propbeta : Ecce rex luus venit tibi
mmisuelus, scdens super suOjugalem (Zach. 9. 9)manent
? Ilie eos qtii numquam emendaniur. Quid jnvaret
Oc reguo loquilnr c x l e s i i , non de lerreno. Ideo rur- TOS graliosc alloqui, reipsa sapplicio proplcr opera
afficiendos ? Lnudas sallautem , celebras , miraris ?
sum dicebai: Gloriam ab homine non accipio.
Ergo ilfo faclas es deterior. Illum paupcrtas cxcusarc
4. Glona non fluxa, *ed immorlalis amanda. Conlra
tpcctacula. Discamus ergo, dilccli, buinanos bo- videltir, ciiamsi non cuipa sil immunis; tu vcro
nores sperncre, non des derarc. Honore namque etiam bac defensione carcs. lllum si inlenogcni,
Cur aliis reliclis artibus, hanc iinpuram ct cxsemagno afficimur, cui coinparaltis bumanus bonor
conlumelia cst, risus ct comoedia ; ul et diviiiac ter- crandam seclaris ? rcspondebii, Quia possum parvo
rcicii illis comparaLc paupertas sunt, et viia bac labore mulluin lucrari. Te vero si interrogem , Cur
lascivuni miraris , qui ad muUorum perniciem vilaru
sinc illa mors esl (Sine*, inquil, morluos tepelire
morluos suos [Mallh. 8. 2 2 ] ) : sic gloria hocc , si adducit ? non poteris ad eamdem defeusionem confuillam coiiferalur , pudor cst et risus'. Ne igilur hanc gerc , scd cogeris dcmisso vullu erubescere. Quod si
nobis ralionem cxigenlibus, ne mulire quidem polcs;
aucupcmur. Nam si ii qui danl illam umbra ct somniis sunl viliores , multo magis ipsa gloria : Gloiia quando horrcndum illtid el inevilabite iribunal apparebit, ubi ct eogitationiun et actuum rcddituri &uenim hominh tamquamflosfceni (hai. 40.6). Qnid florc
foeni vilius fuerit (\.Petr. 1. 24)? Sodcliamsi diulurna mus rationem , quomodo slare polerimus ? quibus
csscl, quid binc animx lucri ? N i b i l ; imo admo* oculis judicem rcspiciemtis ? quid dicemus ? quani
defensioncm profcremus ? quam excusationem apdum noccl, ct servos efficil, emplitiis servis deieriolam , ineplam habebimus ? an nos id tacerc pro i m res, qui non uni domino , sed duobus , iribus , milpensa, pro voluptaie, pro aUorimi pernicie, quos in
libus , divcrsa mandanlibus servianl. Quanto melius
illa
arle perirc cogimus ? Nihil certe poterimus d i csl liberum essc, quam scrvum : liberum quidem ab
ccre ; sed necessario punicmur, supplicio numqtiain
bominum servilute , scrvum impcranti Dco ? Si vis
fintendo , numquam tenninando. Quod ne accidal.
landein amare gloriam , ama, sed immortalcm. Nain
bic jain summo sludio caveamus, ul crnn bona spc
cjus et spectaculum splendidius cst, et lucrum mabinc migranles, nelerna bwia consequamur : quic
jus. Hi le jubent dispendio luo ipsis placere : Chriulinam omncs atlipiscamur, graiia et benignilaie l)osius vero conlra ccniuplum donorum tibi retrrbuit, et
mini noslri Jcsu Gbristi, per qne;ii el cum qno Palri
liis vitam acternam addit. Quid ergo melius, iu lcrra
gloria , simulque Spirilui sancio , nuiic el scinpcr et
an in cxlis , liominibus an Deo admiralioni cssc ?
in sxcula saculorum. Anicn.
damno an lucro luo coronari ad unam diem, an ad
f
Alil legunl, solulum, pro, violatwn.

Savil. legit, swite.
1N JOANNEM FIOMIL. X L l ! , al. X L I .

' * , \ , *
. " ,
. \
;
\ *
. ,
,
*1,
. \
; !
! *
> ,
^ , . \ * ;, \ . ;

, \ ; \ .
;
\ , \
, , \ , , .. ,
\ , \ , ,
\ , \ (
* , \
/
; ,
,
, \
. , ^
.

\ . *

,
6 ; "
, , \ .

.
*.) , \,
\ .
, \ ; , \ \ *
\ ,
[253J (",
\.

)* \
\ ;. .
\ \
,
. ; ' ; \ ,
; \ , ,
, \ ,
\ \ \ . ,
, ,
;; ") , , . #\
; ,
,
; .

* Iu Savil.; Morel. ;
& . b Savil. .
(Juidam ;.
1 li . * Savil. . f Morel. * ; cz,
minus nxlc.
c
244
, \ . (
, , ,
, ; ,
; ,
; , \
, \
. ;
;.
\
,
, , ,
, , .
, \ ,
,
.
; \
\ .
, \ , \
.
: , ,
; \ ,
, ,
\ , ^ ;
" \ , *
, ,
., "
; , .
, ,
;
. ; . ; ; /, : ;
[25] ; .
, \ ; ;.
,
, \ . ; , , . , ;
\ \ ;
\ ,
, \ . '
, \ ,
, \ , \ ,
;
; ; ; , ; ;
; ; ; ;, ;
, '
, . "
, ,
; ,

,
, ' ' ,
, \ ; ;
. .
h
Sic Sav. et cod-. 705. Eilidfiral Monl . *^

f
re.. C:
ii l^/y^
'.!.
240
S. JOANMS U I R Y S O S T O M ARCHIEP. CONSTANTLNOP.
215
'.
\ , , \ , ol
.

' . \ \
,

. ,
\ , .
". "
,
,
,
.
, \
\ \ ; ;
. , , \
. \
. \ ,
. .

\ , ,
. " .
.
, .
, ; "
, ,

\
, .
,
, , ,
* ;.
, \ ,
. [256]
; ,
; ,
' ,
,
; . ;
\ , \;
\ [255] , '
; , ; .
f
.
"
,
.
, . \
'; ; .
\ ;, \ ; ,
\ .
. "
, ,
, , \
. ,
, \
,
. ;
, \
\
\
\ , *
'

*
, .
;
. ,
" *
- . ,
\ .
\
*
. '
Morel . 1 Lege disjuiiclim /. Savil. habet . ..

Savil. . Alux
i<lem , ... . . . ;
. . Morel. ..
Morel. .
c

, 0 ,
" i *
, ;.
\ ; ;
, ;
; " .
; " \ , \
, ; ;
. , ,
, , , \ ; ; ;
,
"
. , '
; ,
. " , , ;
\ . ' '
, ,
; ,
* ; ', ;
;
' .
'. " \
, ,
, \ ,
, ,
, , /
.
, * ,
{
f Savil. . . * Morel. ",

. Mox nogalio accessit c Savil. E I H T .
Savil. . MorPlliimscquimiir.
In Savil.
; deest. J Savil. el Mon:l. Scriptnrae versum varie
< iFerunt, Mss. vero cum neulro (onsenliunl, neque eiiani
Graica vulâris ediiio; clsi verliis nolum, re difleranl oiniiLS Yis.m esi Murelli loclininMii iiitactam reliiiqucre.
Morcl. ; /) Ki ...
/. 1 Savil. ,.
&. Sa\il. '.. Paii.o posi i ^ n i ( C i u
coild. HONlris) #
Sa\U.
, ' .;,;.
h
&5
JOANNEM IIOMIL. X L l l I . al. X L H .
2IC
HOMIUA XLUT.
derentur spcctantibus, sed illa cum Ode magna susC A P . 6. v. 4 6 . Vt autemsero factumest, descenderunt
Ego sum, nolite timere. Verbo limorem cx
ditcipuli ejus ad mare. 47. Et cum ascendhsentciperent.
naeorum animo pellit : non ila alibi, cum Peirus divem, venertmi tram mare in Capernaum. Et tenecebat: Domine, *i tu e$, jube me venire ad te (Mailh.
bm jam factce erant, et non venerai ad illos Jesus.
44.28 ). Gur ergo lunc non slatim hoc accepcrimi,
48. Mare autem, venlo magnoflante, exsurgebat.
nunc
autcm crediderunl? Quoniam lunc lempesias
4. Chri$tus ctiam absens suorum ulilitali ttudel.
Quce
perseverabat agilabalque navem ; nunc aulem vox
mgna ditcipuli solividerint.Non praesens lanluni cortranquillUaiem pcperit. Si res non ita sit, id ceric
poraliter discipulis Jesus, sed cliam absens et procul
eritquod supra d i x i , illum srcpe eadcm cdere signa
versans , eorum sludet utililaii. Cutn enim et poiens
ul ex prioribus secunda credibiiiora sint. Cur auiem
sit et sagax, per contraria idcm ipsum operalur.
Animadverle naraque qtiid hic agat. Rclictis discipu- nonascendit in navem? Ulsignum majus operarelur,
simulque divinitalem suam claiius osienderet, atque
lis , ascendit in moniem. Uli vero, abscnle magistro,
demonstraret, se cum graiias egit, non quod auxilip
ut sero faclum esl, descenderunl ad mare ; c l usque
cgerel id fecisse, sed ut se illis atiemperaret. Permiad vcsperam manserunl donec redirel. Advenienle
sitque (cmpeslalem excitari, ul se semper quairevespera, non ultra se continere poluerunt, quia iprcnt; slalimque sedavii, ut polentia sua cognoscesuro quxrereiU : tanto ejus araore flagrabant. Non
relur ; non ascendit autem in navim , ut majus midicuni, Yespera jam est, nox adest, quo uunc ibiraculumfaceret. 22. Altera autem die lurba quoe stabat
mus? Iocus, hora periculo non vacant : sed desiderio
ibi, videns quia navicula alia non erat ibi, nisi una, in
incensi, navero conscendunt. Neque euim sine causa
cvangelista tempus indical, sed ut boc pacto ferven- quam asceuderani discipuli ejus, el quia Jesus non introisset cum discipulis suis in navim : ascenderunt d
tem illorum amorem declaret. Cur ergo dimissis illis
ipsi in alias naviculas qua; venerant cx Tiberiade.
abit? imo cur solus rursum apparet supra mare amCur ha-c minulalim Joanncs rcccnsel; inio cur non
bulans? Primo, ut docerct illos, quam grave esset
dixit, allera die lurbas iransfrelanles abiissc ? Aliud
solosrelinqui, alque hinc desiderium augeretur : sccundo , ul potentiam ostcnderct suam. Qticmadmo- quidpiam nos vult docere. Quid illud ? Cbrislum etsi
non palam, clanculum lamen turbis id suspicandam
dum enim non omnem doctrinam cum lurba audiereliqnisse : nam a i t : Vidit turba, quia navicula alia
bant, sic non omnia signa cum piebe videbant. Opornon erat ibi, nisi una; et quod Jesus non ascciulissct
lebat enim eos, quibus COmmiitendus orbis erat,
cum illis , ct conscensis naviculis cx Tibcriade, 24.
aliquid amplius babere quam cxteros. Ecqua signa,
Venerunt Capernaum qucerentcs Jesum. Quid cnim
inquies , soli viderunt? Transfiguralionem in monte,
aliud suspicandum relinquebatur, quam quod mare
lioc miraculum in mari, mulia et miranda posl repedibus trajicicndo venissct? Non enim dici poterat
surreclionem; atque , ut arbilror, mulla alia. Veneipsuni in alia navi Irajecisse : nam Una , in<juil,
runtaulemCapernaum, gnari quidem, sed speranles se ipsum ibi reperturos essc vel inler navi- erat in quam ingressi sunt discipuli ejus. Adamcii
post lantum miraculum non interroganini eum quogandum. Hoc subkidicavit Joannes , cum dixit jam
modo Irajucissct, nec de lanlo miraculo inqriisievesperam fuisse, necdum venissc Jesuin , et mare
mnt : scd quid dicunl ? 25. Habbi, quando huc vemagno reflanlc venlo intumuisse. Cur ergo lurbannisti ? Nisi quis forlasse dicat bic Quando poni pro
lur? niulta cerle erant quce illos perterrciacerent :
quomodo.
tempus, lenebra namque eranl; tempesias , mare
namque iuiumuerat; locus, non enim prope lerram
2. Operce pretium autem esibic pcrpendcre volueranl, sed , 49. Cum remigassent qnasi stadia viginti
bilem illorura volunlatem. Nam qui dixeranl, Hic
quinque; landem adest res inexspeciaia : Vident enim
csl propheta ; qui studucrant illum rapere el rcgem
eiim ambulanlem super mare, iisque admodum pcrsuum consiituere postquam illum inverwrunt, nihil
lurbalis dixit: 20. Ego itim , nolile timere. Cur ergo
hujusmodi cogiiant, sed abjecla miraciili niemoria .
apparuil? Ut ostenderet se tempestatis sedandae aum puto, non illum ila ulierius miranlur. Et ideo
ctorem. Hoc signiiicat evangclisia cum dicit: 21. Vofonassis illum perquirebant, ul cibo fruercnlur ,
luerunt accipere eum in navim; et slatim navis prope
sicul antea. Mare Rubrum irajeccrunt, Moysc duce,
Urram fuit. Non modo enim tulam, sed eiiam sccunJUCIJM ; sed magna hic eral difTercntia. Ille namque
dam ipsis navigaiionem prxbuit. Turbae aulcm non
prqcans ut servus oinnia faciebal; liic vero cum
se ambulanlem super mare conspicicndum dedit :
omni polestale. Ulic flantc noto ccssil aqua, ita ut
nam majus signum erat, quam corum imbecillilas
per siccum transire polucrinl; bic aulcm majus fuit
fcrrel. Sed neque discipulis se ita diu videndum praciniraculum. Aqua enim in sua manens nalura , sic
buit: sed simul ct visus cst, et reccssil. Videiur
Dominurn dorso suo gcslavil, dictum illud confirporro mihi aliud ab eo signum esse , quod apud Matnians : Ambulans supra mare lamquam supra pavimeniUxum narratur ; imo mulia probanl diversum essc.
tum (Job 9. 8.) Jure autem in Capernaum ingresCacterum socpccadem signa facit, ul nc insoliia v i surus, duram et immorigcram civitalem, miraculurn
y
S43
S. JV,-.\NNIS CIIKYSOSTOUI .1. CONSTANTINOP.
el
pliilosophici
aniini
fuerit.
QMOD
vcro
praceduui
|.aiiiim edidit; ul non modo ex miracuUs qux in c i considera : Sanctificctur nomen tuum; adveniat revhate sed etiam ex iis quai exira civitalem feceral,
gnum
iuum;fiatvoluntas tua, ticut in ccelo , et in
ejus civium immorigcrum animum emollirel. Nani
ierra
(Luc.
41. 5. Matth. 6 . 9. 40). Deinde poslquam
quod tantaj tnrbaj in civitaiem illamadventarentcum
illud
sensibilc
posuit, hoc prxlcrilo statim ad spirilantrt fcrvorc, quem lapidcm non emollivisset ? A l
lualcrn doclrinam redit : Dimille nobis debita nosira,
illi nihil bujusmodi passi s u n l ; sed cibum solumsicut et nos dimittimus debitoribus nostri$ ( Matth. 0.
niodo corporeum cupiebant; ideoquc a Jesu repre42). Non principaluin , non divitias, non gloriam,
liendturiur. Hacc cum sciamns, dilccli, gratias agamns
non
polentiam , sed omnia quac ad uliliiatem anima?
Deo , non modo pro sensibilibus , sed mulio magis
conferebant, in oratioue posuit: nihil terrenum, scd
pro spirilualibiis donis. Sic cniin et ille vult, ct
omnia ca?Ieslia. Si ergo jubemur abslinere a praescuproptcr lircc i!Ja quoque d a l , scnsibilibusque inipcr
tibus hujus viiae rcbns, quam miseri erimus, si illa
fcciiores allicii et pncnionel, ulpotequi hujus mundi
pclamiis
a Deo, q u x s i habcamus, ille jussitabjicere,
rebus adliuc inliicnt. Veruni si his acccplis, in iisdcm
ut nos a curis eximal; et si qux ille pelere jussit,
rsevcrcnt, reprcbendunlur el incrcpantur. Nam
nullo niodo curemus, imo nc cupiamus quidem ? Illud
paralylico illud pvimum dare voluit; scd qui pr.xccrte
cstsuperflue loqui. Quapropterorando nibil perscntes crant, id non paiicbanlur. Cum enim dixissel,
ficimus.
llcmilliuitnt tibi peccata, diccbanl : IIic blasp/iemcd Quomodo ergo, inquies , improbi dilcscunt ?
quomodo iniqui, scelesti, raptores, sunl opuleuli ?
( Mallh. 9. 2. ).
Non Deo prxbcntc , absit. Et cur id Deus permiliit ?
Quanam Dco yelenda sint. N c , quacso, siuiile
Pcrmisit et diviii, uiad majtis illum rcscrvaret supquidpiam patiamur; spirilualium nobis polior sit
plicium. Audi quid dicalur iili : FiU accepisii botia
ralio. Quare? Quia si spirilualia adsint, niliil damni
tua, el Lazarus mala : nunc aulem hic consolatur , lu
cx corporalium privalionc scquetur; si absinl, qux
vero truciam (Luc. 16. 2 5 ) . Ne aulem et nos hanc
nobis erit spcs ? quac consulalio? Quapropler pro bis
vocciu audiaimis, qui in deliciis frustra vivimu ct
scinper Deum rogare oporiet, et bxc poslularc. Ila c
peccaia
pcccaiis addimus, vcras divitias, accuralam
peieiula cssc Clirislus docuit. Et si illam orationem
pliilosopbiam
scclemur, ui promissa conscqiiainiHr
cxculiamus, nibil in illa caruale repcriemiis, scd
bona'; quoriim ulinain consorics siinus, gralia et b o
omnia spirilualia. ISlud modicuiu sensile quod
nignilate Douiini noslri Jcsu Christi, per quem ei
ibi petilur, cx modo spiriliiale cfficiiur. Nani nihil
cuni
quo Patri gloria , unaque sanclo Spiriltii, IIUIKS
amplius pclcre quam panem supersubslanlialem
et
scmpcr
, et in saccula sacculoriim. Ainen.
( Mallh. 6. 1 1 ) , boc cst, quolidianum, spirilualis
547
XLIV.
C A P . 6 . v. 2 6 . Respondit cisJesus, el dixit: Amen,
non per conjecluram diceret, sialim illi oslenderuiit.
amen dico vobh, quosrlth mc, non qnia vidislis sigiw,
Nam ideo rursum acccsserunt, nt codcm frucrontur
sed quia manducaili* ex panibus, et saturati esiis.
boiici. Ideo namque diccbant : Palres nostri comcde2 7 . Operemini non cibum qui peril, sed qui pcrma,/ mannain deserto (Joan. 6 . 51). Ilursus carnalcm
nel in vtlam wlernam.
cibum expclunt, rcm sanc mulla reprcbensioiic d i 1. Clcmentia ct leuilas non ubique ulilis esl, scd
gnam. Verum ille non in reprehensiouc sisiit gradiuu,
iiilerdum magister acriorc opus babet scrmoue. Nam
sed doctrinam adjicit bis verbis : Operemmi non cicuin ignavus crassiorque est discipulus, ulcudum
bum qui perit, sed qui permanet in vitam cclernam,
gtiinulo, qui tanlam ignaviam pungat. Id hic et alibi
quem Filius Iwminis dat vobis. Ilunc cnim Paler signasxpc fecit Filius Dei. Accedculibus enim ad Jestun
vit Deus. Id est, Ne lalcm cibum , sed spiriliialciii
lurbis, adulanlibus , diccnlibusque : Rnbbi, quando curetis. Vcrum qnia nonnuHi, ul oliose vivant, boc
huc venisli ? ut ostcndat se honores conlemncre bo- sermoncabiilunlur, ac si Chrislus opus mauuum susmiiium , el corum lanlum salulcm spcctarc, aspel u l e r i l : opportune ipsis respondealur; tolum quippe
rius respondel, non ut corrigat modo; sed ul eorum
Cbristianismum calumnianlur, c l id efficiunt, utex
mcnlem revelel et in medium referat. Quid enim ail?
desidia traducalur. Sed primo Paulus audicndus.
Amen, anien dico vobis, definienlis et aflirmantis moQuid ille ail? Recordamini Domini dicentis, Beaiius
rc, qn&rilis me, non quia vidistis igna, sed quia come$l dare quam accipere (Acl. 20. 55). Alqui unde
edittU de panibus, tt salurali eslis. Non ila vehedet qui nihil liabet ? Quomodo ergo Martluc dicit Jeinenter, sed cum indulgentia agit. Non enim d i x i t :
sus : Sollicila es et turbaris erga plurima : porro nmim
lurcoiies , voraces! lot miracula edidi nec seett necetsarium; Manaoptunam partem elegit (Luc. 10.
quuti me , nec prodigia admirali estis; sed modera41. 42) ? et rursus, Noliie solticiii e$*e de crastiuo
lius et clementius, Qtueritit me, non quia vidisli*
( Malth. 6 . 54)? Operce prctium fucrii ad bxc onmia
signe, ted quia comedislis de panibus, el saturati respondere,
eslis,
non modo ut pigros excitemus, si tamcn
dc praHcrilis eoluin, sed cliam de prxseuti signo
velint; sed eliam ne Scriplura divioa secum pugnarc
loqucns; ac si diceret: Non vos miraculum perculil,
videatur. Etenim alibi ail apostolus : Rogamus gulcm
scd quia salurali cstis , acccdiiis. Quod aulcm iilad
vo* ut abmdetii, el operttm detit ut quieti tilis, ct tte*
p
247
IN JOANNEM HOtfiL X U V , af. X L I i l .
.
, ,
. \
,
. , ,
,
. \
,
\ , (

' . \ ,
,
\ , .
[257]
, ,
; ''
,
\ .
, \, , \
,
. \ ,
\ ,
\ ,
. ' , , \ . \ \
, '
. ,
,
.
, , , '
. ;'
,
* ,
; ; \
\ , .
\ . , -
2?S
/^, . \ ,
,
.
, , ,
\ .

, , .
, , \
\ , "
, ,
. ,
, , ,
, .
:
,
, \
, ,
,
;
. \ .
\, \, ;
\, , ;
, . \
; " \ , . " \ *
* , ,

,
. " \ [*58] ,
, \ ,
,
, \ . , \
' \ , ,
\ \, . .
1
'.
' , t ",
>; \ ,
, , , , ' ]-
, ' , , *
. ,
,
. , ' &J
. >

\ \ ,
* \ , .
* \ ,
. " \ ,
. ,
,
. \
. \
'
, , \
. \ , . *
, ,
, \
'6, ;
,' , ,

,
,
,
. [259]
Otavoiav \

. " ,
. ; ,
,
> ,
' . '
, ' ,
,
. \ ,
' \ , , ,
. " ,
. ,
, ,
\ , , \
8
, Savil. \;';>: ^.
b S.ivil. . . . .
Sa-
;0
S. JOANNIS CIinYSOSTOW A R C m E P . CONSTANTINOP.
.
. ; ;

.
;
^ ,
^mtvOQ
,

. *,
, , '
. \ \

(, ,

, , '
, ]
.

, '
, ; \ .
,
' \
.
; "
.
\
. ,
. .

. .
; ; " ; , * ,
\ ;,
.
, . ,
\ , .
.
^ ; , '
.
\ \ ,
, \
,. . , ,
. , \,
; , \
; ,
, \
. ;
.
,
, [260] ,
* \ \
( *
) * \ .
.
\ ,

, , \ , *>,
, ,
*
. ;
. , \
,
, , \ ,
, ,

* Savil. ,.,.., . * Savil.
.
S0
. , \,
, ,
\
.
, ' '
, ' ,
, .
, \
, ,
,
. , "
, , , \
. \ ;. \ \
, *
, ,

. , , * ,
. \
,
.
'. , ,
, * .
, , , . " ,
, .
,
, '
, \ .
\ ,

, ,
. '
, , .
; , \
[261] , \
,
\ . '
, ' \ , \ , .
, ,
,
, ,
, , ,
.
,
, ,
. \
, \ , \
\ .
, , .
,
, \
,
,

,
\ \
. ,
, .\ , \
, , *.
. , \
, \ , \
, \
, ' \ '
\ , , \
, ; .
249
IN JOANNEM IIOMIL X L I V . al. X L I H .

^
faceret, donum ad Palrem refert. Ctmi dixisyotium vestrwn agatis > et operemini manibus fidem
vesiris,
set4.enim , Qucm filius hominis vobis dabit; subdidit,
ut honesle ambuletit ad eos qui forii sunl (4. Thess.
10. 41); et rursum, Qui furabatur , jam non furetur:Hunc enim Poter signavit DP.US : boc est, Propterca
qui bunc vobis cibum ferret. Quod aliler polest
magis autem laboret operando manibus suis, ntniisil
habeat
explicari.
Nam alibi quoque Cbristus dicit : Qui auunde tribuat uecessitatem patienii ( Eplies. 4. 28).
Uic
dit sermones meos , httnc signavit Patcr, quia Deus
Paulus non simpliciter proccipit operari , sed cuin
vciax est ( Joan. 3. 53); hoc esl, Manifesic oslendil;
tanlo laborc, ul subvenialur indigenli. Et alibi quoque ait, Necessilatibus meis, et eorum qui mecum
id quod mibi et bic vidctur subindicari. Niliil enim
suni, minislraverunt manus isKs (Act. 20. 34). Et Coaliud est, Signavit Paler, quam osicndit, revclavit
rinlhiis dicebal : Quce esl ergo merces mea ? Ut evanlcstimonio suo. Se enim ipse oslendil; quia vcro Jugelium prcedicans, sine tumptu ponam evangetium
d;eos alloquebalur, Palris lcslimonium in medium
( 1 . Cor. 9. 48). Et in civilalem illam vcniens, Manadduxit.
sit apud Aquilam el PrisciUam , et operabatur. Erant
2. Deo qucc pelere consentaneum esi, peten*
enim scenofactoria artis (Act. 48. 2 ). Hacc conlra didum. Prwsenlium rerum vanitas. Futura immortntia
cium illud puguare maxinie videnlur : jain solulio
suni sive supplicia, sive prccmia. Discamus i(areieralur.
que , dilccli, illa a Deo pelerc qux ab illo conscnlaLaborandum, sed sine sollicitudine. Quid ergo
ncnin est pelere. Sxcularia enim, qnoquo modo
rcspondebimus ? Non csse sollicilum non signiiicat,
accidant, nihil affcrunl nocumcnti. Nam. si ditabia labore cessare; sed, hujus mundi rebus non ba>
mur, hic lantum dcliciis frueniur : si in paupcrlatcm
rere, id est, non esse sollicilum de craslina quicle,
inciderimus, nibil molcsli paliemur. Sivc pri>spcra
. sed illam curam supcrvacuam pulare. Polest enim
sive iristia accidanl, vim nullam ad voluptatcm vcl
qui operalur non iu crastiuum ibcsaurizare : poiest
Irislitiam iiabciU, scd utraque coutcmnenda, ul <\u:v.
qui laborat non sollicilus esse : non cnim idipsum
quam celerrime iranseant. Ideo baic jure via vocanesl cura ct operatio. Non ut operi confidens quis
tur, quod prailereant, nec diu maneanl. Fulura vero
operetur, sed ut det egenii. Quud aulem ad Marlham
ulraque immorlalia sunt, tam supplicium, quam rcdicitur, non laboremet operationem respicit: sed
gnum. Girca lucc magnam gcrarous solliciiudinem,
tcnipus considcrandum cssc sialuil, nequc concionis
ul illa fugiamus , hacc assequamur. Quid enim utilitcmpus circa carnalia expendendum esse. Non igilur
lalis cx praiscnlibus dcliciis ? Ilodie sunl cras avobjLC dicil, ui in desidiam illam conjiciat, sed ul ad
labunt : hodie flos sunl splendidus, cras crunl pulvis
audiendum convertal. V c n i , inquit, ut vos nccessadispcrsus: hodie ignis accensus, cras cinis oxstinclus.
ria doceam ; tu de prandio sollicila es? Me vis cxciSpirilualia vero non hujusmodi sunl; scd scmper
pere, el laulam parare mensam ? Alium para cibum,
clara et florida, atquc in dics splendidiura evadunt. Di*
meis altende sermonibus, sororis desidcrium imilaviliae illce numquam pcreunt, numquam Iransferunlnr,
rc. Non ergo bospiialilale cobibet; absit, id ne divel cessant, numquam sulliciludinem, invidiam ci cacatur; scd docet doclrinae lempore coclera curanda
lumniam afferunl, non corpus perdunl, non aiiimam
non esse. Cum porro dicit, Operemini non cibum quicorrumpunl, non livorem vel invidiam allrabunl; qu:e
penl, non signiGcat, in desidia essc vivcndum : bic
omnia in hisce repcriunlur diviiiis. Gloria illa in
cnim maxime cibus est qui perit, { Omnem quippe arrogantiam exlollit, non lumorcm parit. numquam
malitiam ducuit desidia [Eccli. 33. 2 9 ] ) ; sed indicat
cessat, vel obscuratur. Quies atque delicue in cxlo
operanduin et erogandum essc. Hic porro cibus non
perpelux manenl, sempcr immoDe et immorlalcs
pcrit. Si quis porro oiiosus ventri el deliciis dedims
sine ullo fine vcl lcrmino. Hanc, obsecro , vilam dcsit, is operalur cibum qui pcrit; contra si quis cx
sideremus. Si enim ipsani cupiamus, nuuam prxsenlabore suo cibum, poluri, veslem Cbristo dcderit,
tium ralionem habebimus, sed hanc ouniia spernehunc ncmo sansc incntis dical opcrari cibum qui pcnms ct dcridebimus. Eiiamsi quis nos in regiain
rit/cujus cibi causa promitiilur rognum , promiitunevocet, quo nihil bealius exisiimatur, non anmiemus,
lur illa bona. Hic cibus sclernum manct. Tunc quia
lali nempe fulii spe; nam i i s , qui c;vlcstium amoro
illi nullam fidei raiionem babucre, neque disccrcsiucapii sunl, id vile et nullius preiii reputalur. Quidduerunlquis liasc fecisset, qua poleslale, scd id unum
quid cnim finem babel, non admudum expeiendum
curabanl ul nihil operando venlrcm implcrcnt; boc
esl : quod cessat, et hodie est, et cras desinii,
alimenlum jurc vocavii cibum qui pcrit. Corpora
eliamsi maximum, perquam minimum ct conlemncnvestra, inquil, enulrivi, ul hinc aliam qu;ireretis
dum vidctur.Nc igilur ca quce fugiuul el dilabuntur,
escani maneniem , que animani vcstram enulrirel:
scd qurc immoia mancnl seclcmur , ut illa consequi
vos aulem rursuin ad lerrenam curritis. Ideo non
possimus , gralia et bcnignitatc Domini nostri Jcsu
inlelligilis me non ad illara vos ducerc imperfeclam,
Chrisii, pcr quem ct cum quo Pairi gloria , simulqihj
sed ad illam non temporaneain, quie vitam praibeat
Spirilui sancto , nunc el scinper, ct in sxcula sa;c i xiernam, qua3 non corpus, scd animam alat. Deinde
luruni. Ameu.
quia magniiicc de se loquutus fucrat, cum diccrci se
Aln habiMit: idcohfrc nco vh vocmdur, via tata, ri.idatuium ; ne ilcrum hoc diclo oflcndcrcniur, ul ipsi
2
que unifuslu ct nwjuribu* plciui. FiUwa
rero.
S. J O A N M S
2S1
HRYSOSTOMI
ARCIHEP.
CONSTANTLW.
HOMILIA X L V .
lcs. Neque eiiam dixerunt, Dcus boc fecil. lu vero
C A P . 6. v. 28. Dixerunt ergo ad eum : Quid faciequid facis? ne viderentur illum 4)eo exajquare;
nius, ut operemur opera Dei? 29. Et dixit eis Je$u$:
II oc est opus Dei, ut credati* in eum quem misit neque
ille. Moysem memorant, ne videamur bumiliorem
facere;
50. Dixerunt ergo ei : Quodergo lufacis signum,
ut sed in medio id posuerunt, diccnles : Pairet
nostri manducaverunt manna in dcserto. Poteral vero
videamu* et credamus tibi ? quid operaris
1. Gulce permcics. - Nihil gula delcrius, nihil lur-Christus dicere, Majus nunc ndracuium edidi, quain
Moyses, nec virga, nec precalionc opus babeo, sed
IIIIIS. H;ec oblusum et crassuni ingenium, baec carnalein animam reddit, baiC excascat, necsinil respicere. oinnia a meipso feci : quod si manna commemoratis
ecce panem vobis prx^bui. Venim non lunc tcmpus
Aniinadverte quomodo hxc Judaeis acciderint. Cuni
cral ila loquendi, scd unum curabal, ul illos ad spieniin gula iiihiaiiies, saecularia solum nihilque spirivitualem cibum deducerel. Et vide quam immensa
luale cogitarent, mullis ilios Cbrislus verbis excilat,
cum prudenlia respondeat : 32. Non Moyrei dedit voncrimonia et indulgenlia plenis. Neque lamen sic exbi$ panem de ca?lo, scd Pater meus dal vobis panem de
citaiiltir, sed adbuc liumi jacent. Animiim adbibc,
ccelo verum. Cur non dixit, Moyscs dedit, sed
qnaibo; dixeral eis : Qucenltt me, non quia vidisti*
; sed pro Moyse Deuin, pro manna seipsum posigna, $ed quia manducatlh ex panibus, et saturali cgo
e$tis.
suit? Quia imilia erat andilorum imbecillilas, ut ox
Inccssil iilos arguendo: ostendit quxnam sil e>ca
liquel. Etenim on illos bis verbiscobiquarenda, cum ail, Operemini, non cibum qui penl scquciitibus
:
addil praniium his verbis, Sed qui pcrmanel in vilambuil, Lnnelsi iuitio dixerat, Quceritis me iwn quia r/-.
(cternam : deinde eorum objectioni occurrit, dicendo distis signa, $ed quiu comedhtis ex panibus : el saturttti
estis. Quia vero id qua?rebanl, in sequenlibus quoquc
sc a Patre missum esse (). Quid ergo iTi? Quasi niipsos correxit, neque lamen illi destilerunt. Ycruni
bi! audissent, Quid ergo faciemus, inquiunl, ul operemur opera Dei? Haec porro dicebant, non ul discorent cum Samarilanac se aquam dalurum polliccrelur, Patrcm non memoravil, scd ila loquutus est: Si uiret
ct faccrent, ul sequenlia oslendunt; scd ul rursus ad
qui$ csl qui dich libi, Da mihi bibere, lu (orsitan pclisset
cibum prxbeiidum iuducerent, et denuo salorarentur.
Quid ergo Cbrislus? Hoc esl opus Dci, til credatis tnab eo, ei dedhset libi aquam vivam ; et rursus, Aqua
quam egodabo; ncc remitlit ad Patrcm. Ilic vcro
euin quem misit ille. Ad baic illi : Quod sigmim facit,
Paircm mcmorat, ut discas quanta essel Samaritanaj
ul videamus et credamus ? 31. Pulres twstri manducafides, quania Jndasorum imbecillilas. Non crgo dc
verunl manna tn deserio. Nibil bis insipienlius, niliil
caclo manna c r a l : quomodo igitur de ca^lo dicilur
siullius. Cum signum adbuc in ocuiis csset, ac si nulluin faclum esset, dicebant, Quod tignum facis? uequeessc? Quemadmoduin Volucres cceti (PsaL 8. 9 ) , dicil Scriplura; ac rursum, El intonuil de ccclo Domiipsi oplioncm sigui rclinquutil; sed putanl se ad nenus (Psal. 17. U ). Panem aulem verum vocat illuni,
ccssilatcm illum reducturosesse, ut nonaliud signuni
non quod falsum esoet miraculum de manna,scd quofcccrct, quam quod majorum suorum temporibus
niam boc lypus erai, non ipsa vcritas. Cum vcro
factui est. Ideo dicunl: Patres no$tri manducaverunt
manna in deserto; boc modo sc illuin excilaturos csscMoyîs nicininissci, non sc illi prxHilil; nondum eniin
ipsiun Moysi antcferebanl, imo Moysem adbuc majoputanles, ul hujusmodi signum facerel, quod illos
rcm puiabant. Ideo eum dixisset, Non Moxjses dedit,
carualiier alcfe possel. Cur enim non aliud ex prionou adjecit, Ego do, sed Palretn dare dicil. Tum i l l i ,
ribus signis commemoraruiit: elsi rnulla luiic iacia
Da nobispanem hunc admanducandum. Adbuc eniin
ftiissenl in jEgypto, in mari, in descrlo; scd solmn
rem csse scnsilem putabant, adbuc vcnlrem implcrc
maniia profcrunl? anuon quia venlris lyraunide adcxspeclabaut : idcirco cilius accurrerunt. Quid t T g o
niodum lenebanlur? Quomodo aulem vos qui propbeCbristus ? Jllos paulalim erigcns adjicil : 53. Pams
lam illum vocastis, qui regem ipsum consliiucrc voDei est qui descendit de ccelo, et dat vilam mundo ;
luistis, quia siguum vidcralis, nunc ac si niliil faclum
JudaMs lanium. sed universo orbi, inquil. Ncquc siin*
sit, ingraliel perfidi osiis, ct signum peliiis, parasipliciier cibum, scd viiam dicit alteram el diversam.
lorum ct canuni famclicorum voceni cmillentes? nunc
Vilain auiem dicit, quia omncs morlui crant. Uli
vobis manna adroiralioni est, cum anima vcslra difivcro adbuc lcrrse adhaerenl ac dicunl: 34. Da nobis
c i l ? E i adverle ironiam. Non divcrunt, Moyses boc
hunc panem. Arguit autem illos qnod quamdiu scusifocil siguum, lu quid facis? ne illiun concilarcnl; scd
lem suspicabanlur esse mensam, accurrerint; cuni
lioiioriHce admodum conipellant, cibum exspecUnaulem didiceruni mensam csse spiritualcm, jam
(a) offeiidebantur Judxi quod pularenl Cbristum ex seaccedant; dicilque : 35. Ego sum pani* vitas: quivenit
meiipso et ex auctorilate propria lo(|ui : quod ctiamsi veIUIII esset, ul ssepe dicit Qirysostomus, Cbrislus lamen i l ad me, non esuriel; ei qui credil in me, non $Uiet umlorurn imbecillitali se atlcuiperans, cun noudum lempus
quam.oG. Sed dixi vobis, quia el vidistis me, etnon
e snl diviniiatem suam nianifestandi, se a Deo et 1'alre
inissiiin dtcebal, quod quidem verissimura erat; sed tace- crcdilis mihu
Lal iilud, sc non Hatris modo, sed sua quoque aucioriiale
2 Qua mentc Clirislus suum tcsiimonium nemine
nprrari. Hoc ipsum uon facit, cuni se a 1'aire Diissum
dicit.
accipi Judwi$ dieerel. Panit viiaf quid $\t. Iloc c l
savil. legit, vunc vobis vuitma adniiratium est ? jam
Joamics supcrius dicerc proeverlcrai: Quod novit loUOH Qiiimu wMa defieti.
f
&
JOANNEM IIOMIL. X L V . al. X L I V .
'2
2S2
'.
; '
' c ,
,
* ,
; ;
'. ,
. ,
, , \ .
" \ \ .
, \
> * , \ , ^ \ \ ,
' . .
, , ,
, ,. "
[262]
, "
, ' A X I A J L ^
^
^
* ,
. ; " , , \,
; ,
\ ( ),
, \ .
; ,
.
, ; 01
. .
, .
, ;
;, , ;
,
, ' ;
, ' ,
.
01
,
, .
,
, ' \
, ; '
;
, ,
\ ,
\ , \ ; ,
; .
, ,
; ;
,
. " ,
;
' ,
;' ,
01 ^
Morel. . *
,, quori grave illis erat. Yidesis nolara inierpreiationi
Latina3 subjeclam. LDIT. b Savil.
.
ssavil. /; . ** Savii.
/? .
e
. \ ,
- , ,
,
, \
. '
, * , \ .
,
, .
[263] , ),
' * ' , \
; "
\ . \ \
, ,
; , , ,
, . \
, \ ,
. '
' ' ^ ,
, '
, \ , ,
\ ,
\ .
, ;
; ,
.
; "
, \ ,
. "
,
,* , . , * ,
' \ .
, , ,
, ' '
. , ,
. "
,
\ . ;
, .
,
* ,
\ , . \
, , , . > \
At^c . ,
,
, ,
, (
, *
, . '
, //, .
'.
, ,
.
,
,
. , ;,
f
Savil. , Morel. , melius, ni fallor.

f Sic Morel. Savil. paulum varial iti 'Jictione. e Savii.
*/, . el sic Mss . nori pauci.
A i i i cum Morel. ei cum Evatigclio ruso coitseniioul.
254
$33
, ,* ,
'zb ,

, ^
, \ , , , .

.
. \ \
. " ,
[264] . , cl
. ,
(
, .
, , ) * \ \ .
. .
, ;

, . ,
> , .
\ \ \, *
, - \ ,
. \ - \ \ \ .
, .
, ,
, , \ , *
, , . . " , \, ,
, \ . , .
01 , , ,
, ,
,
. ,
* , *,
"
, , \ . "
. , \ ,
* - \ ,
, ,
. ^ .
, * .
, \ ' . , "5,\ \ ,
, ,
*
, ,
. ,
* \ , , ,
.
. " , , "
, ; . ,
,
, , . 01
. \ *
\
, \
.
,
. ' ,
,
, , \
; ;
,
, , \
, \
. \ \
. ,
'
, * , ,
, .
. ,
, ,
0 , *
' \, "
,
, ,
, * ; , \ ,
\ .
, ,
\ , , ,
, , . "
. " .
^ , \, ,
\ , , \
\ . ,
. ;
, , , ' [266] ,
. \ . ;
*>, ; "
, \ ,
, ,
;"
,
. , . ,
, .
, *, ,
; \
. e
d Ita Morel.; Savil. *._
Savil. , . *Savil.
.
5ia\il. Cudd '. ei bibi.
c
Savil. *
Savil. ; .
H ^ c ppr inierrogjiioiicm dicunlur : quapropler

siipervaraiMMim essc v i d e i u r , sed in oranibus habelur
exruiplaribus.
2S3
1 JOANINEM HOMIL X L V . al. XLIV.

254
lunc subdii resurreciionem.Nam in resurrectionc a!Ii
qwtur ei quod tidit testificatur, et testimoninm eju$
cjiciunlur, ut ait : Tollite eum, et mittile in (enebras
nemo acapit. Et rursus Cbrislus : Quod scimus loquiexteriores (Matth. 22. 43) : alii pereunt, ut bis signimur, et quod vidimus testamur, et testimomum nonrum
non accipUit . llludque agit, ut pramoneal illos. et ficalur, Timete potiut eum, qui polest et animam el corpu$ perdere in gehennam (Luc. i 2 . 5 ) . Ilaque illud,
oslendat, se non illa re turbari, neque gloriam quaeVilam wlernam do, boc significat : Ibunl ii qui mala
rere, vel ignorare sccrela mentis eorum, sive praasculia, sive futura. Ego sum panis vilce. Jam in my- fecerunl in resurrectionem judicii; qui autem bona egerunl, in returrectionem vitce (Joan. 5. 29). Hanc resleriorum tradiiionem venturus cst. E l primo de
diviijilalc sua dispulat dicens, Ego sum panis vitce. surrectionem bicindical, quac est bonorum. Qutd porro
sibi vult cum a i t ; Omne quod dat mihi Pater, ad me
Ncque cnim boc de corpore dictum est (de illo in
veniel? Illorum incredulilalem pcrslriugil, oslendilfine loquitur : El panis quem eqo dabo caro mea e$t);
que eum qui non credit in ipsum, Palris voluntalcm
sed adhuc de divimtale agit. Elenim ille propter
transgredi. Quod lamen ille non aperte dicii, sed
Deum Verbum panis csl, quemadmodum hic proplcr
subindicat: quod ubique facero deprehcnditur, tit
advenieniem Spirilum panis cadesiis efiicilur. Hic
porro non utilur testibus, u l in superiori concione : oslendat non se soium, sed Pairem eiiam suum offendere eos qui uon credunt. Nam u\ haac ejus voluntas
eo quod baberet t slimonium panum, el illi adlmc se
est, ct si ideo venit in mundum, ut salvum facerct
credere simularo.nt. Illic vcro conlradicebant, et aruniversum orbem
qui non credunt, cjus voluntaguebaut; ideoque bic sententiam profert. 1111 spe carlem Iransgrediunlur. Cum ergo Paier aliquem dirigir,
nalis cibi manent, ncqvie turbantur, donec postea spe
inquit, nihil probibet eum ad me venire. Deinde perlapsi sunt. Yerum neque sic eliam Cbrislus lacuit, sed
redarguit el increpat. Jlli vero qui, duro comederent, git, Nemo potest venire ad me, ni$i Pater iraxerit eunu
propbetaui illum vocarant, bic jara oflendunlur, et Paulus vero diiit, Ipse iradit cos Patri : Cum enim
fabri filium vocanl. Non sic vcro cum panes mandu- tradideritregnum Deo et Patri ( 1 . Cor. 15. 24). Qoemcarenl, sed dicebant, Hic est iile proplieta, ipsumqtie admodum crgo Patcr cum dat, non ae privat eo quod
dat: sicel Filius cum Iradidit, nullo sese frauda?it.
rcgem conslitucre volebant. lndignari porro vide
Dicitur autem Iradere, quia per eum accessuin babauiur, cum dicerel se de cxlo descendisse ; sed non
lixc vcra erat indignalionis causa, scd quod non ul- buimus.'
ira sperarenl se mensa corporca fruiluros esse. Nam
3. Fides in Christwn gratia oput habet. lllud
si vere indignabantur, quxrendum erat quomodo pa vero, Per quem, de Patre quoquc dicitur, ut hoc loco,
nis vilae esset, quomodo dc cxlo descendisset: nuitc
Per quem vocati eslis in communicalionem Filii cju$
porro non id faciunl, sed niurmurant. Quod autera
(!. Cor. i. 9 ) ; id est, pcr voluntatem Patris; ac
non illa de causa oflenderenlur, binc palam esl, quod
rursum , Beattti es, Simon Bar Jona, quia caro et
dicente Jesu, Pater meut dat vobis panem, non dixesanguis non revelavit tibi (Malth. 16. 17). Uoc loco
rinl, Rnga, ul det; sed quid? Da nobis panem. Atquibaec fere subindicat : Fides in me non parva res est,
dixerat, Ego do; sed, Pater meus dal. Jlli vero sed superna gralia opus habel. Et boc ubique slaluit,
cx cibi cupidilale, illum dare cibum posse arbitra- ostendens gencrosam aniniam, a Deo allraciam, opus
baulur. Qui vero ita credebant, quo pacto offendi
babcre fide. Sed dicet fortasse quispiam : Si omno
dcbucrunt, cum dicenlem audirent, Pairem esse qui quod dal Pater, venil ad te, si illi item quos ille
daret? Quae igitur causa est?Cum audirentnon uitra
irabit, et si ncmo potest ad (e venirc, nisi ipsi daium
comedmdum esse, jam non credunt, el incredulilalis
fucrit desnpcr; i i quibus non id dat Paler, oniui
causain oblendunt, quod sublimiora Ioquerelur. Ideosunt criminc liberi. Hacc verba sunt et oblenius.
que ait, El vidisiis me, et noncrediiis; (um signa, tum Nam noslra quoque opus esl volur.late : doceri
Scriplurarum testimonium subindicans. lllccenim sunl, quippe et credcre ex voluniate est. Hic vero niliil
iii(|uit, quee tetlimomum perhibent de m e ; c t , Quod
aliud declarat liis verbis, Quod dal mihi Paler, quam,
teni in nomine Patri* mei, el non accipitis me; ct,
Non vulgaris rcs est in me credere, noque id ex buQuomodo potetti* credere, qui ab invicem gloriam
accimano
ratiocinio pcndel, i t d opus esl superna rcpiiit? 57. Omne quod dat milii Paler, ad me veniei,
ct
velalione,
c l pia anima quaa revelationem recieum qui vcnil ad me, non ejiciam foras. Yide quomodo
piat. Et illud, Qui venit ad me salvut erit, iioc
nibil non agat ad hominum salulcm? Ideo aulom lioc
sibi vult : Magna fruetur providenlia. Pro bis enim
addidit. nc curiosius agcrc, et tcniere loqui viderc- veni, et carncm serviqie formani accepi. Deinde
lur. Quid auiem dicit? Omne quod dat mihi Palcr, ad
subdil, 38. Descendi, non ut [aciam voluntatem
me veniet, el resuscUabo eum in novissimo die. Cur
remeam,
tcd voluntatem ejus qui misii me. Quid d i surrectionem, cujus et iinpii consorles erunl, coincis? aliane esl lua , alia illius? Ne quis cigo id
memorat ui donuin crcdeulibus in se couc^ssum ?
suspicelur, hanc deinde amovel suspicioncm, diccns :
Quia non resurrcclionem simplicilcr, sed banc pecu40. Hac est autem volunias ejn$ qid misit me, ut omliariter resurreclionem intelliîl; nam cum prius
tiis qui vidct FUlum, cl credil in eum , habeat vilam
dixisset, iVon ejiciani eum et, Non perdam de eo,cclernam. Annon hxc esl voluntas tua ? cur crgo aiibi
9
savil. habet.... testomur, et non credilis mi/w. Alii cum

Morcl. c l cum F.vangelio cuso consuuliuat.
P A T U O L . dn.
L I X .
savil. vo uni\muniorb$m, lcgit, m*em homhunu

v
1G
S. JOAftMS CHUYSOSTOMl AilCIIIEP. CONSTANTINOP,

*ffl
l i o , et resurreclio in Januis cst, non procul posiia.
diois, Ignem vcn. mittert tu Urram el quid voio , nitt
m tcccndalur (Luc. 12. 49)? Quod si lu hoc vie, pa. Adhuc enim modicum , inquit Paulos, qui vcntwus at
lam est uiiam esse volumatem : nam alibi quoque vemel, et non tardabit (Hebr. 10. 37); et rureum .
oportet no$ manifatari anle trrbunai Chritti
dicit: Sicut Pater suscitat mortuos el vimficat, $icOmne$
et
Filiut quos vuU mvificat. Quae esl ergo voluntaa Pa- (2. Cor. 5. 10); id e s i , ei malos et bonos; iHos , i
coram omnibus igoominia afficiantur; hes, ni coram
trte? annon ui ne pereat ex eis quisquam? Hoc ei m
omnibus epiendidiores evadant. Qoemadmodum eaim
vis. Non eet ergo alia haec, alia illa voluntas. Sic et
judices bic maloe palam pimiunt, ^bonos publice afalibi quoque xqualilalem cum Palre iirmius staluit,
flciunt bonore: aic et illic ftet; Ka irt itlis pudor
cuin d i c i l : Ego et Paier veniemus et mansionem upud
eum faciemui (Joan. 14. 23). IIoc est: Non aliud major, bis gloria iJlueirior apparcal. Hxt ilaque no
bis singulis diebus praescribamus. Hiec si eemper
faciurus veni, quam iftud quod Pater vult; nec
aliam quam Patris voluntatem babeo. Omnia enim -versemos, nulla reruni prxsenlium el fluxanim nos
occupare poterit. Nam quae videnlur temporanea,
quac Palris sunl, mea suut, et qu;c mea sunt, iliiue
sunt (Ibid. 17. 10). Si igitur Palris el Filii comraunia qiiaB non videnlur aeterna simt. Wxc ergo frequenter
nobis ipsia el muine dicamus : Resurrcctio est, c i
emnia, jure ait: Non ul faciam voluntatem meam.
Ycrum bic nun ita loquiiur, sed illud ad finein re- judicium; ei peruui reddcnda raiio. Quotquol pntanl esse fatum, boc dicanl, et mox hujus morbi tabe
millit. Nam sublimia, ut dixi, adbuc celat, ct vehit
sub urobra tegil, ut ostcndat, quod *idixisset, Haac liberabunlur. Nam si rcsurreciio e&t et judicium^
non est faium , quaniumvis ipsi contendant. Yerinti
csl vohinlas mca, ontcmpsissent
A i l ergo ee
pudel me Gbrisiianos docere resurrectionem. NaiH
illins volunlali cooperari, ut magts illos terreat, ac ai
qui doceadus est csse resurrectioneni, nec persuadicorct: Quid putatis ? an quod non credcndo me i r sum babet nullain esse necessitalem , nec res casu ac
ritctis? Patrcm nieum ad iracuudiam conciialls.
IIac est enim voluntas eju$ qui misit me ut omne temere
quod ferri, is ccrte non est Christianue. Ideo,
dedit mihi, non perdam ex eo. Hic ostendit se non quseso ei obsecro , ab omnibus nos malis pnrgemus
oorutn cullu indigere, neque ad usus ve\ bonorcs
nibilque non agamus e l censequamur vcniam excuatios, scd ad illorum salulein venisse; quod etiain in
saiionemque in illo die. Sed fortc dicei quispiam :
ftupcriore concione dixit, Gloriam ab kominibus ntn Qnaudoiiam consummaiio, quando resurrectio erit ?
uccipio; et ilerum , llcec dico , ut vo$ $alvi sitis. Semquanium temporis efQuxit, ei nibil bornm conttgit ?
pcr eniin et ubique boc osiendere eaiagit, se iJloriini
Sed eril, <crediie. Nam ante diluviura bec diccbant,
balulis causa venisse. Dicil aulcm se Patri gloriam
et dcridebant N o c : scd venit diluviam, et hos om parare, ut nulli sil suspicioni obooxius. Quod aulem
nes non credentes absorbuit, ille solus crcdens scridco eic loquulus sit, in sequeniibus oslendit : Qui
vaius est. E l tempore Loti divinitus immissam illam
toluntalem suam qwcrit, inquit, gioriam propriam
plagam non exspectabanl, donec ignes et immissa
quanril;qm autem quceril gloriam ejus qw misit fulmiita
illuin omnes consumpsemnt. Neque tunc auleni
hic verax est, et injustilia in Hlo non e$t. Reec ett au~ neque tempore Nue fuii aliqtiis fuiuronim index pnctem voluntas Patris, ut omnit qui videt Filium, et credit
vius; sed Ginnibus coavivaniibus, ebrielati indulgenin eum, habeat vitam ccternam, et ego retuscitabo tibus,
eum inlolerabilia illa mala irruerunl. Sic cril rcsurin nomsimo die (Joan. 7. 18). Cur lam fiequentcr reclio : nihil eam pranunliabil, sed hoinlnibus
resurrectionem memorat ? Ne pracsemibus s<dum in
lsctantibos et rebus prosperis, superveniet. Ideo ait
rcbns Dei providenliam statuant: ut si bic bonis non
Paulus : Cum enim dieent pacem et $ecuritatcm, tuuc
IVuaniur, ne ideo aegniores sint, scd fulura sperenl;
repentinus ipsis supervemet interitus : sicul et dotor m
ei sl in prmsenli non puniaiitur, ne ipsuin conleninant,
ulero habenti, et non effugient (1. Theu. 5. 3) Illud
aed aliam cxspeclenl vitam.
aittem ideo ila providil Deus, ul semper simus expediti ad cavcndum nobis, nec vcl in ipsa sccurilatc
4. Ycrum si illi nibil lucrati sunt, nos lucrari slufidamus.
deamus, dc resurreciione sxpe loquenles. Si di%
tesceodi, rapiendi, aut pravum quid faciendi volunlas subcal, statim diem illara cogitcmus, et tribunal
illud nobis describamue; hocequc cogiiatio eflicacius,
quam frenum quodlibet, animi nostri impetum coercebil. E l aliis et nobis semper dicamus : Resurreclio
est, et terribilc iribunal nos manel. Si quempiam
totum ei de pra?seiitibii$ bonis lumentem videamus ,
idipsum dicainus, declarantes omnia bic esse mansura ; sin aliuin dolentcm arumnisque pressum vidcamus, idipsum ilii rcpranscnlcmus, nempe ba?c
trisiia fiuem babitura esse; stn supinum el eiTusum
idipsum illi accinainus, ipsum neinpe segnilici snac
]>enas dalurum. Iloc dictnm phis quam medicioa
qus^vis animam nosiram cwrabit. E>l euim rciurrecv
Probatur 'et resurreetionem et judicium esse futura.

Quid dicis ? non exspectas resurreclionem el judicium Y ba?c dxmones confllenlur, et tu non coniiter i s ? Venhli huc inquiunt, ante temptu torquere ncs
(Matth. 8. 29). Qui vero cruciatum fulurum dicuni,
illi et judicium , ct rationcs reddendas et stipplicia
iionuit. Nc ilaque Deum provocemus, dum stulla
audemus, et resurrectioni non credimus. Sicul entm
iu aliis nobis principiitm fuil Cbrislus , ita el iu boc
quoque. Nam ideo primogenitus morluorum diciuir
(Col. 1.18). Quod si resurreciio non essel, quomodo
1
Ita Morel. In savil. autem legitur, nulla rentm prff^

snitimn cura.
* savil. habct, et tu IHIM erubeau ?
255
1 JOANNEM HUMIL. X L V . al. X L I Y .
, ,
; ,
'
,
6 .
; ' ;
.
, . \
t
* ,
* . " , *
,
*
* ,
.
,
. ' ,
. ,
, , ,
,
, . ,
,
, * ;
;

, ,
.
,
,
* . " , , .
,
.
, .
,
. , ,
,
\
.
, .
,
, , ,
\ .
;
"
,
,
,
, , *
.
(5 ,
^, , 0 . -
.
, ,
^ . , ,
* , ,

,
, ,
.
,
,
.
*
. ,

. , *
, .
,
, , .
, ,

. ,
, .
.
, ,
, , ,
, . ,
, , ,
. *
;
; ,
; * , .
,
* ,
,
.
, , , [268]
. ,
, ,
, .
,
, ' .
" , \ [267] '* , ,
* ,
. , , . , , > , ,
.
,
;
* ; ,
.
* i ; , , . Oi ,
, .
, , .
,
,
. , ."

, , .
.
, .
t Savil. . * lu Morel. Savil. Sic Sa\il. Morcl. vero ,
4
, ". & * *.
|* Savil. Et niox idom pro . dAiii

.?. * Quldain ; /.
'
. b Savll.
). * 1 * , j Savil. **<
.
S. JOANNIS CHRYSOSTOMl ARCIHEP. CONSTANTINOP.
57
, , ;
, ,
,
, \ ; *
, ; \
, '
,
.
; 01
,
al

Savil. .
253
. ,
,
, \ ,
,
. ,*
,

, \
,
* ,
\ ,
* \ * \ , \. ,
\ \,
. .
|269] <7'.
, , ,
, - ,
' , [270] .
;
* ."

66;
, ,
'. ,
, ,
, . , ;
.* \ , \ ,
, * * " .
. ; \
, , \ ' , '
, ; \
\ , \
, ) , ,
. \ , , "
, \
, ; "

,"
, . \ , \ , ,
, .
* ,

, !
'
.
,
. ,
. * , * .
, \
"
;
. - * ."
, ,
,
. \
'

,
; " , \
,
.
, \ ,
. \ ,
.
\
, ; \ ;
* , * ; " *
.
, , \ .
ap . , ,
.
, ,
, \ ' . ,
, , , . , , ; ; ,
, \ ; . ,
. * . , ' * , \ ;
.
,
, , . ; "
\
\ ' ,
Alii ,
> . b Alii ?. lbid; Mbrel. .
Savil. .
- . .
d Savil. . * Savil. ,
, (; ahi C.odices sic conlinuanl, txsTvo
^ . f SiC Morei.
quidamAfcs. Savil. ct a ii .
tS JOANNEM IIOMIL. X L V I . al. X L V .
257
primogeniiue futurus esset, nuHo ex moriuis ipsum

qne homo vttam docens puram , qwi non credat rctequenie ? Si resurreclio non esl, quomodo jusiiiia
surreciioni: ac qui nullius sibi c ^ s o i i *unt inaii
Dei servabitur, cum tot iniprobi i n prosperis, tot
dicunt, sperant, et credunt reiriftutionem se csso
probi in aerumnis vilam exiganl? Ubinam borum
acccpturos. Ne itaque Deum irrilenms, sed audiamus
singuli secundum merila accipienl, si non sil resurcum dicentem , Timete eum qui polest el mttmam e'
ivctio ? Nemo recte vivenlium resurrecjionem non
corpus perdere in gehennam (Matth. 40. 28); ul melu
cretlit; sed probi quolidie dicm illam oplanl, sanmeliores facii, el hac pernicie liberati regno caeloctam illam vocem profcrciiies, Adveniat regnum tuum
rum digni liabeainur : quod ulinam omnes consequa(Maith. 6. iO). Quinam ergo sunt qui resurreoliomur, gralia ei benigniiate Domini nosiri Jesu Cbrisli,
iiem non credunl? Qni in viis inquinatis ambulant,
per quem et cum quo Patri gloria cum adorando,
ei impnram viiam ducuul, ut ait propbeia : Inquinalat sanciissimo et vivifico cjus Spirilu, nunc el seniper,
tunl vice illius in omtii tempore : auferuntur judicia
ct intua
infinita sxcula sxculorum. Amen.
facieejus (P$fd 9. 26). Non est enim, nen est uti9
, XLYU
CAP. 6. v. 41. Murmurabant ergo Judai de illo.quod
posse:quia id niairime probat, volwrtalem nosirain
dixi&set, Ego sum panis , qui de ctelo deicendit ,in42.
nosira esse poieslale. Sed si quis venil ad iilnni,
el dkebanl : Nonne hic ett JesusfiiiusJo$eph cuju*
inquil, quid opus babel u( Irabatur Verum boc nonos cognosdmus pairem et malrem ? Quomodoslrum
ergonon lollil arbilrium , scd polius declaral nos
dkit se e calo deuendme ?
auxilio opus habere. Uic aulem non agitur de quovis
4. Quorum Deus wenltr etl , el gloria in ignominia
boroine accedenlc , sed de illo qui-oiullo fruitur aueorum(Philipp. 5.49),inquil de quibusdam Paulus ,
xilio. Deinde modum ostendil quo Irabil. Ne enim
Pbdifipensibus scribens. Quod autem bi Judseiesscnt,
sensibile quidpiam de Deo suspicarenlur, subjunxit :
palam est a prsecedeulibus, palam item esl ab iis quse
46. Non quia Deum vidit quisquam, niti qui e$t Deo
Cbrisiuin adeuntes dicebant. Nani cum panem ipsis
hic vidil Palrem. Quomodo Irahit ? inquit iJIe. floc
dcdit, ipsorumque venlres implevit propbelam vopropbeta jam olim declaravit bis verbis, 45. Erunt
cabaut, el regem consliluere volebanl; cum autem
omnes docibile$ Dei. Vidislin' fidei digniialem, el quospirimalem cibum el vitam aeternam docuil, cum illos
modo non ab hominibus, nec per borainem sed per
a sensilibus abduxit, cum de resurreclionc loquulus
Deum ipsum illud cdocendi sint ? Ideoque tit sermoesi, ipsorumquc menlem e r e x i l ; cum oporluisset
ni suo faceret fidem , ad prophetas ipsos remisit. E t
iilnm mnxima mirari, lunc murmuranl c l resHiiiiU.
si dictum est, inquit, ipsos fore docibiles Dci , cur
Alqui si kic eral propbela , ul prius dixerant': Ihe
aliqui non credunt ? Quia illud de pluribus diclunv
est enim dequo dixil Slayses, Prophelam vobiswscilacsl. Alioquin autetn non omaes pcor*us, sedomnes
bii DomittM Dcus de (ralribus vestris , tamquam qui
me: voluerint, per propbclara significantur.. Magisier
ipsum audite ( Deut. 48. 45 ) ; oporluil ipsura audireeuim omnibus proponitur, paralue ad sua tradenda ,
dicenlem, De ccelo descendi. Verum non audiebant,qui doclrinam suaiu omnibus eflundil. Et ego resuscieod mupmupabanl. Adbuc enim ipsum reverebaniur
tabo eum m novminw die. Non parva boc in loco F i ob rccens panum miraculum. Ideu non manifcsie
lii dignilas : siquidcni Iaier i r a h i l , el hic resuscitai,
coniradicebant; murmurando tamen indignalioneiu
non dividens Palris el Filii opera : quomudo enim
pra? se i< rebant, quia non qualem volebant ipsis
possei ?sedostendenspolesuiisaequalitatem. Natn ut
iiiensam parabat. E l murmurantes dicebanl, Nonne \iiolocOjEiquimisitme Paler, tettimonium perhibel de
hic e$tfiliusJoseph ? Unde palamesl ipsos mirabiiein me, dcinde ne quidam de voce curiosius inquirereut ,
ojus gcneralionem uondum novisse. Idcirco adbuc
reniis t illos ad Scripluras : ila el hic rcmiuil eos ad
enm Josepbi fllium dicunt.Nequc tamcn corripil eos,
propbclas, bos subinde adducens, ut osleudalse
neque d i c i l , Non sum lilius Josepbi : non quod Jocsse Palri contrarium. At, inquies, quid antcbac fuesepbi iilius essct , sed quod nonduin posscnt adinirunl? annon docibiles Dei erant? quid boc ialoco exi*
rabilem illum parlum audirc. Quod si parlum illum
niium est? Quod tunc pcr bombics res divinas discesccundum carnem itondum poterant audire , mulio
rent; nunc autem per uiugenitum Filium Dei et pcr
miiiiis iiiefTabuen illuin et supernum. Si qnod
Spiritum sanclura, Deinde infert: No?i quod Fairem
liiiniilius erat non revelavit , mullo miuus illa
videril quisquam, nisi is qui Deo cst. Non sccundum
dixeril. Alqui boc ipsos oflendebat quod esscl
causx ralionem bic loquilur , *sed secundum raoduni
cx vili pairc natus : altamcn non revelavit , ne
substamia?. Nam si secundum causae ralionem dicealiud tollens oiTendiculum , aliud iufenet. Sed quid
ret , oinnes a Deo sumus ; in quo esl pricslanlia c l
iliis niurir.uraiilibus respondel ? 4 4 . Nemo potest ve-difTercnlia Filii ? Et cur , inquies , non illud clarius
nfre ad me ni&i Pater, qui misil me , traxerit eum. expressil
Hic
? Ob illorum iniirmitaleni. Nam si cum d i bisurgunt Manicbaci dicenles, nibil nos ex nobis ipsis
xit De ccclo descendi, ita scandalizali sunt; quid fuluruio erat, si iliud addidisscl ? Panem aulem xiija
* Alii habent, inquil, de Jtidais loquens raulm.
fccipsum vocal, quia vilani nobis paril c l banc ct fu*
Alii leguui, dixcralis, pro, dUcrunt.
f
S JOANPftS CIIIUSOSTOMl ARCIIIEP. CONSTANTINOP.

2^0
non
sic
lurbse,
sed
oonlra,
Durut
e*i
li\c
tctww
ut
ttjrain : ideo adjicil: Si qui$ manducaterit ex koc peiit mvitfctmiernum. Panem vero hic dictl doclrinam qniunt. Ideoque recedunl. Atqui non nova e r a i ,
que Yariabai doctrina : nam Joannes illud siipra
tahiiarem , fldem in se, sive corpus suum. Utrnmque
subindicaverat,cum Agnora ipsum vocavit. Sed inenim animam roborat. Atqui alibi dixii, Si qub tervnotum nuum audierit, no* gu$labit mortem (Joan. 8. quies, ipsi non iiiteliexeraot. Hoc ei ego n o v i ; sed
neque discipuli id sciebant. Nam si resurrectionem
82), et scaiidalizaii s u i i l : liic vero non Uem ; forte
nondum satis clare intelligebant, ideoque tgnorabant
quiaadliucrcverebanlur eumobsubminislralas panes.
2. Differentia intermanna ei panem verum et vivum. quid ilhid esset, Solvite templum hoc, ei in tiibut diebus exciiabo illud ( Joan. 2 . 1 9 ) ; mullo minus supra
Animadverie aulem quam ponat inter bunc panera
ct manna differentiam , ex utriusque nempe fioe. dicia capiebanl, qu;c obscuriora erant. Quod enim
propbelac surrcxissent(a) , norant, licel idScriplurae
Qnod enim illc cibus nibil iiovum intulerit, adjicit :
non
clare dicanl : quod vero carnem quis manduca49. Palret vestri maiiducaverunt manna in deserto, et
mortui sunt. Deinde id praecipue agit ut illis suadeat, erit, nemo eorum dixerai. Attamen obtemptrabani
eisoqueb;intur, alque conOtebantur ipsum verha vilae
ac mullo majoribus dignatos esse bonis quam patres
aetcrnaB babere. Illud fenim discipnli est, magistri
ipsorum , dc Noyse subobscure loquens ct de viris
verba non curiosius inquirere, sed audire et obsequi,
illis mirabilibus. ldeo cum dixissel eos qui nianna
comederant morluos esse, i n l u l i i : Qui manducat ex ac tempus ad soluiionem opportunum exspeclare.
Itocpane, vivel in aternum. Illud vero, ln deserto , Ciir ergo conlrarium , acoidit, inquienl, el retrornon aine causa posuil , sed indicans , illud non diu sum abierunt? Id ex illorum insipieniiaevenil. Qnandurasse, neque in terram promissionis venisse. Hic do enim stibil auimum illa quaestio, Quomodo, luiic
aulem panis non est hujusmodi. 52. Et panis quem una ingreditur increduliias. Sic el Nicodemue turba*
cgo dabo, caro mea e$l, quam ego dabo, pro mundi vita.balur dicens: Quomodo potett homo intrare tit venlrem
matrit $MB f sic et bi nunc iurbanlur dicentes : 92.
iferito quis dubiians hic quacsicrit, curhoc lempore
Quomodo potett hic nobis carrtem tuam dare ad numhceloquulus sit, qnae nihil proficerent,nihilaedificaducandum f Nam si illud, Quomodo, inquiris, cur da
reni, iino poiius aedificaiis nocerent . Exhoc, inquit,
panibus non dicis, Quomodo quinque panes in tot
multi ex dticipulii eju$ reiro abierunt dicenles, Durut
atios
miiliiplicavii ? Nain luqp saturari carabanl soe$t hic $ermo, quh potesi enm audire ? Erant cnim bxc
kimmodo, nec considerabant miraculum. Sed t\p&*
tolis discipulis communicanda , ut Matihacus a i t ,
Seortim loquebatur eis (Marc. 4. 34). Quid ad hoc d i - rienlia, inquies, lunc docuit. Erga ob illam experieiiliam lnec facilius credi oporluit. Ideo naroque prius
ccmi ? quxnam homm ulilitas ? Magna certe ulilii
l l u d tam mirabile patravit, ut illo edocli, non ullra
las el Rccessitas. Quia cnim instabant cibum petentes,
diclis fidem negarent. Illi quidein tuac lemporia nibil
scd oorporeum , ei majoribus suis prabitam escam
uiililatis ex dictis relulerunl , noa reipsa beneflcio
merooranles, manna magnum quidpiam esse dicefruimur. Quapropier diacendum quid sit miraculuin
bant, oslendens illa omnia Aguram et umbram esse
mysleriorum
, cur dala sint, qus illorum uiililas.
Uiinc cibum rci veriiatem, escam memorat spiUnum corput $nmu$, inquil, ei membra ex carne et ou
vilualera. , inquies, dicendum erat, Patresvestri
iibva eju$ (Ephes. 5. 30). Initiali dictis obeequantur.
niaoducaverunt manna in deserto, ego vero panem
f
dcdi vobia. Sed magnum crat discrimen : hoc vide3. U i crgo non solum per dileclionem, sed eliam
baiur minus esse, quod illud dc caslo venissel, lioc
retpsa, cum illa carne commisceamur: id quod elfiaotem panum miraculum in terra faclum essel. Quia
citar per cibam quem ille dcdit, u l ostendal nobia
ergo quxrebant cibum de calo delatum , ideo sacpe
quanto crga nos ferveat amore. Ideo ee nobis comd k e b a l , De caio descendi. Si quis vero sciscileinr
miscuit, et in unura corpus toium consiituii, ut unum
eur de my^leriis loqualue sit, respondebtmus, tempus
simus, quasi corpus junctum capUi. Nam ardenlis
opporiunum fuisse luec dicendi. Nair. verborurn obamoris hoc est indiciuro. Hoc subindicans Job, do
acuritas auditorem scmper excilat, ct atlcnliorem
scrvis sois dicebal, a quibus sic amabatur, iU ejus
efileil. Non ergo offcndi oportuit, sed polius interrocarnibus admisceri peroptarcnt: u l enim ardenlein
gare. Nunc autom illi abeuni. Nam si prophelam ipamorem osienderent, dkebant: Quu det nobii d*
Minn esse credebaut, diciie credere oportult. liaque
carnibui $ui$, ul mturemur (Job 31. 31)? Quod c l
qtiod offensi sint, id ex eorum inaipientia venit, non
Christus fecit, ad majorem nos amicitiam induceee,.
cx obscurilale scrmonis. Tu vero considcrcs velim
et sumn nobis demonstrans amorem; neque se conquomodo discipulos suos paulalim aUiciat; hi enim
cupiscenlibus videndiim modo prsebuit; sed langeniiiul qui dicunt, Verba v)ue habes :quo ibimtu (Joan. 6. chim, comctfendum, dentibus terendam, commiscen*
<8)? Caelcram hic se dalorem dicit, non Palrem : P a - dam ;
desideriumque implevit omne. Ab illa crgo
"i< * quem ego dabo, earo mea eti pro mundi vita.Verum
Savli. legilur.... pro mimdi vita. verum, nova hwe
Juxta Morel. legendum easet.... nac locutu / , qum doctrina est, inqtdunt, el inaudila: Joannes tamen iUud, elc.
naninem Gdificarera, nemsni prodeueni, imo poum iis noMorelli leakHiem sequirour, quam item sequulus esl Kranitreni qui aniea adifkcali cratU.
ciscus Aretinue. Verum ambae lectiooes, si quis alleute le*
* Juxu Savil., post Ulud, $nos pauUitim alliciat, logen- gau eodem redeont.
diiiu csaet: aic enm se datitfM tnditcit, non Patrern: /a() sic babent omnia exemplana. Sed fateor DOU capere
*tth olc.
me quid bic sibi vclil CbryuoMonius.
v
259
VS JOANNLM HOMIL. X L V I . a l . X L V .
, /.
, \ ,
. .

, , ,
.
'. "
.
. ,
, 01
, .
[271 ] ,
\ ,
\
. ,
, -
, .
, *
\ ,
.
. , ,
, .
,
,
, \ . , \,
.
,
; *. ,
.
; " \
\ . . , ,
, ,
\ \ , ,
. ' ,. , ,
*
. .
\ , ,
.
,
, ^
, \
; ,
\ .
\
\ . , ' \ .
*>.
, ."
,
.
* ,'

;
, ,*0
, , , . *
, '
. .
9
Morel. . b Savil-. . Savif.

. ^
Xiirjvi, VJ . Morelli lectiuuem soquimur, quum
secutut tsK Interpres.
260
, \ .
<* , . * , .
* . \
, [272]
\ ,
,

'
* ." , , \
,
. ' \ ,
* - .
,
, * \ , \
. ,,
, ,
;. ."
, \ .

; \ .

; , \ .
, >
; " ,
. ' , , . .
, ' ^
. ^

*
. \
, , \ , \
. ,
6, , ,
.

.
'. * , \ ' ,
.
,
, \ .
, \ ,
, . \ ,
. * \ ,
, '
, \ > .
, *
, , ;.

, ,
\ * \ ,

\ , ,
\, \ , \
. , ;
,
, \
, \ \ |273] f
<* Savil. ,
. , , . . * " **
. Videsis interpretationem Liilinam ncf
ttta mit.
Savjl. i<j\\ . .
/-?, S.wi\ rccle.

(
* Xvieww^f
C6I
S. J O A N M S CHKYSOSTOM1 ARCHIEP. CONSTANTINOP.
. ,
* ,
, ,
,
, \ .
, .
*
' , ,
' , .

, ,

, .
,
, * ,
' , \
. \ ^ ,
, \
. " ,
, .
. \ \
.
\ . ,
, ,

. , 7 \

.
,
, ,
, ; ;
, ,
, , ,
,
, \ .
b
\ , > . '
,
; , ,
. , ,
,
\ \ . ,
, \
. \ , \
, , *
.
, \ , . \ ^ ,
f
Alii . * Alii ^ .
Morel. .
Morel. . Infira pro
Savil. et Cod. 706 , Cod. 703. , idemque - . * Morel. .
Savil. . * Savil. .
d
, .
9(11
,
\ ,
' . [274]
, .
\ ,
^,
, \
. "
, ,
, ,

. '
, ' ,
. avoj \, ,
, , .
,
,
, \ , \
. ,
, \ , \ ,
, . *
. ' 1\ \
, ,
*
, .
\, 6 ,
.
,
* *
,
^ ; "
,
* " ,
* , ,
, ,

;
, ,
>
, > , , , \ *
.
; ;
;
, , , ,
\ \
, \
, '
, , \ \, \
. .
9
h Savil. . Morel. , et sic legU

Franciscus Arelinus. * Alii .
[273] '.
,
t ,
,
,
, ,
.
*0 Ma Savil. Morel., ,
, ,
,
( > .
Codd. nosiri ^0; sinc , quod uncis inclusuin
'. " ,
liabcl Savil.
9
2CI
IN JOANNEM HOMIL. . al. X L V I .

t(&
et irrigalur. Ex hoc fonte miihi rivi mananl, quos
ineiisn recedamus, tamquam ICOIICS ignem fpiranics,
emiliil Paracleitis, Filinsquc mediatoresl: bidciita
diabolo terrihiles, cogiiantes quod siicapul noslrum,
iam paral, sed aflecluni noslrum aperil. llic fons
et quanlain nobis dileciiouem exbibueril. Parentes
lucis csl, verilalis radios diffiindi-ns. Iluic eliam adsiTpe liberossuosaliisquealendosiradunl; egocontra
slant supermi virlntcs, alveornm pulcliriliidinem
carnibus illos meis alo, meipsum appono, vos omnes
inlucnles : qnia clarins proposiia: ivi viin, ct inarnobilcs esse volo, et bonam de futuris spem adfcro.
cessos radios pcrspiciimi. U i eiiim si quis in liqueNam qui in hac viia se vobis iradidit, imilto magis
faciiim aiirum mantim vel lingiiatn injiciai, si tamen
in futura favebii. Fraier esse vester volui, propier
id iieri possii, slalim inauraiiiin rcddii; id proposiia
vos conimunem habui caruem et sangiiincm : rursum
mysieria longe mclius animas praeslani Fluvius eniin
obis carnem ct sanguinem trado per quas congener
igne fcrveniitis ebullii; at non uril, sed abluii l.mvobis factus sum.
!um. Hunc sanguinem olim prailigurabant in allariSanguini$ Chrisli encomia. Hic sanguis in nobis
bus,
in legiiiiniscadibus: boc est orbis prelinni, boc
regiam, floridamque exhibet imaginem, pulchriludie>t quo Christns Ecclcsiam emil, boc illam lolam
nein paril incredibilem, anitnse nobilitatcm niarceornavil. Ui eitim qui servos cniit, avirum dat. ct iilos
scrre non sinit, dum frequenler irrigai et nutril.
si
ornare velit, auro oruat: ila ei Cliristus s sanS mguis eniin non slalim in nobis iit ex cibo, sed
guine suo ci emitctornavit.Qui bujus sanguinis paraliud quidpiam : bic vero sanguis coufestim irrigat
ticipes sunt, cum angelis siant el arcbangelis et suauiinam, et inaguam vim indil. Hic sanguis dignc
pcrnis polestalibus, rogia Cbrisii slola indiiii ct armis
acceplus dxmonas procul pellit, angelos ad nos adspirilualibus instructi. Scd nibii magniim baclenus
vocat, ipsumquc angelorurn Dominum. D;rmones
dixi : naui ipso sunt induli rege. Scd sicut res cst
qtiippc fiigiunt, ubi vidcnt sanguinem Dominicum;
magna et mirabilis: iia si ctim purilaie accesseris,
accurrutil autem angeli. Hic sangnis clTusus lolum
ad salutem accessisii; si cum mala conscirnlia, ad
orbein abluil*. Mulla dc boc sanguine bcalus Paulus
supplicium et ullionem. Qui etiim manducat, inquil,
in Episfola ad Hebrxos pbilosophice tradidil. Hic
el bibil indigne Domino, judicium sibi manducat el
sanguis adyta et sancta satictorum purgavit. Quod si
bibit (1. Cor. I I . 29). Si ilaque ii qui regiam purpucjus figtira lantam vim babuil in Hebraorum temram inquinant, ac si discinderent, puuiunlur: quid
p!o in media jEgypio, liininibus aspersus, mullo
niiruui si ii qui imnuiudo animo boccorpus accipinnr,
ntajorcm ipsa veritas habct. Hic sanguis aram aureani
idem subeant supplicium, quod ii qui illud corpus
sacravil. sine boc non audebal princcps sacerdolum
clavis iransGxerunl ? Vide quam lcrribile Paultis
in adyia ingrcdi. Hic sanguis sacerdoles ordinabat,
exbibeat supplicinm: hrilamqui* faciens legem Moysi,
bic in figuris pcccala ablucbat. Si in figuris lantam
sine ulla miseratione duobu$ vel iribu$ lestibus moritur:
im babiiit, si umbram ita mors horruil; vcrilatem,
quanlo magis pntatis deteriora mereri suppticia, qui
quscso, quanlum fonnidabil ? IHc sanguis salus a n i Filium Dei conculcaveril et sanguinem testainentt poiniarum noslrarum est : boc abluitur' anima, boc
lutum duxerit, in quo sancliftcolu$ ett (Hebr. 40. 28.
ornalur, boc incendilur : hic igne splondidiorcm
29)Y AUeitdaimis igilur nobis ipsis,dilecli, cmn tatilis
mentem nostram reddil : hic sanguis effusus ca-lum
fruamur bonis; el cum turpe quidpiain loqui subit
pervium fecit.
animum, vcl quando ira, vcl pravo quopiam affccin
4. Tremenda vere mysteria Ecclesiai; horrendum
nos corripi cemimus, nobisctim reputcmus quibus
vere altare. Ex paradiso fons scaluriit scnsiles eniiu
difrnali simus boneiiciis, quem Spiriiuui acceperinius.
tens fluvios: ex hac mensa fons scalurii fluvios
Ilxc cogilatio nostros temperabil aiTeclus. Quousque
cmillens spirituales. Ad hunc fonlem erigunlur non
enim rebns proesenlibus ha3rebimus? quousqne non
salices inlructuosx, sed aibores ad ipsum cielum
excilabimur? quousque iiullam saluiis nosirac curani
periingemes, quae fructus semper producunl lempe*
babcbimus? Cogilemus quibusnam nos Deus digualus
elivos, qui iiumquam marcescunl. Si quia aesiuat,
sit, graiias agamus, gloriam referamus, niodo
bunc adeat fontcm, et ardorem temperet. Nam aestum pcr fidcm, scd ciiam per opcra : ul fuiura conseqnafngat, el adusla omnia rclrigcral : non qua? ex solis
nnir b<na, graiii ei benignilaie Doniini nostri J<su
ardore aesUiant, sed qu.c igneis sagiuis exusla sunt.
Cbrisii, quicuin Patri gloria, una cuni sanclo Spirilu,
Suponium enini babel princpium el radiceiu, uude
nunc et semper ei in sxcula sajculorum. Amen.
1
1
1
Alii legunt, hic saiiguis mysticiis.

Juxu Monjl. legeiHlum, eripnit. rro, abluit.
* Idciu lcgit, Iwtifictunrj ppo, abluitur.
t Alii babent, temperet.
HOMILIA XLVII.
sanculare sit in animis nostris, nibil lerrenum, sed
C A P . 6. v. 53. Dml ergo eis Jcsus : Amen, amen
bis omnibus abdicalis ac deptilsis, divinis sermonibus
dico vobis, nisi manducaverilis carnem Filii hominis
hxreamus. Nam si rege in urbcni venienle, luet b berilis ejus sanguinem, non habebiiis vilam toli
ceteroinnis depellitur; multo magis Spiritu uos
nam in vobis. 54. Qui autem manducal meam mullus
carcum mulia quiete, cum mullo terrore
nem, et bibil meum sanguinem, habet vilamalloquenle,
in
andire nos par csl. llorrore namque digna liodic
semeiipto.
*
lccla sunt. Audi c n i i n . Amen dko vobi*, iixjuit, nUi
1. Cum de rebus spirilualibus disserimus, nihi!
263
S. JOANNIS CHRYSOSTMII ARCIHEP. CONSTANTINOP;

m
qni$ m*nd*eacril carneui meam et bibent ianguinem bxc erat ddclrina), et de resurreclione, et de viia
meum, non hsbtbit vilam i/ senutipso . Quia prkis dixc- aeterna fides conflrmaretur. Ideoque resurreciionera
addil; lum quia dixk, Viiam eetertiam, tum ut ostendat
rant id impessibile esse, oslendit kl non modo non
illam vilam nan iuinc esse, sed post rcsnnectionem.
impossibile, sed eltom vaMe necessariitm esse.
Qtiamobrem sobdil: Qui manducat meam carnem+ et E l undenafii, inquies^ hoc probatur ? Ex Scripluria.
bibit roeum $anginem habel wftim mternam, et ego re* Nam ubique illos- eo initlit, ut inde discant. Cum vcr*
smcitab* eum in novusimo <Hi. Quia enim dixcrat, Si dixil, Qui dat mlam mundo in annulalionem dcdiicil;
qui$ manducaverit ex hoc pane, non morietur in ater- ur alios dono tanlo frui videntes, non cxlra maneanr.
Frcquenler aiilem manna coinmemorat, tum ut difTcunm; verisimileque erat bine iHos offensos iore, ut
rcniiam
indieet, lum ut ilios ad ftdem inducat. Nani
pritis cum dieerent, Abraham moriwis est el propheta mortui $unl, et quowodo tu dich mn gustabit si potuil Deus skic messe^sine frumento, et reliquo
mortem t resurreelionem ponit solvens quiestioacm, apparatu illes per quadraginla annos alere; multo
niagis nimc, poslquam ad majnra patraiida venit, id
et oslendena noa moriliirtim esse usque iit finem.
poleril. Alioquin si illa figupic crant, c l sine sudorc
Frcquenter ftutem in mysleriis versaiutvut ostendar
bboreque colligebant escam ; mulio magia niinc boc
quam necessaria res sit, et quod omnino fieri oporleal. Nam 35. Caro mea vere e$l cibu*, et sanguis tuiu* erk, ubi tanta diflfereniia, ubi nuHa vere mors, nbi
vere est potm. Quid sib vtill illucl ? vult signifi- viia vera fruimnf.
9
Cur Chmtut uzpe vilam memorat. re atitem

care, hunc esse verum eibum > qui animam s e m i ;
vifce sa?pe memiml, qnia Hltid apud bomines in oplaaut vult dictis suis fidem facere, ne pulent id quod
tis e s l ; nibilque suovius, quam nen mori. Nam in
dictiim fuit, scnigma vek parabolam esse sed scrant
Vcleri Tesiamenlo dititurnilas vitx promiUebatur;
oporiere omnino corpus comedere. Deinde ail, 56\
Qui manducat mearn carnem, tit me manet, ul signi- sed nunc non diurumius medo, sed viia sine fine
promittitur. Simul eliam vult ostendere, se suppltficel quoil se cum ipso admiseeat. Quod aulcm sequiiur, non cobasrere videtur, nisi aiiendamus. Quae, cbim a pcccaio inductum nunc revocare, senieniiam
illam mortis solvemlo, dum vilain non qualonicumque,
iiwpiil, est coiiseqiientia, poslquanrrdixerai, Quimansed aiternanv contra quam prius slaUilum fueral,
ducat meam carnem, in mc manet subjungere, 57
Sicui tmtnt me vfoint PaUr, ila ego vivo propter inducercl.' 59. IJac dixit itt synagoga docetu in Capernaum ubi mulia mirabilia pairarat; quare maxime
Patrem ? Iino h;pc magnani habenl eonsonanliam.
audiendas erat.
im citm viiam aiternain sa>pe dixisset, ad id con% Cur porro in synagoga docebat, et \\r tcmplb?'
firmandum addit, In me manet. Si enim tn me maTum ut muUUudinem Iralierot, tum ul ostenderei seiei, et ego vivo, palam esl el illum esse viclurum.
non contrarium esse Palri. 60. Mulii autem ex diuiDeinde ail : Sicul mi$it me viveiis Pater. Ha?c est
pulis audientes dicebant, Durut est hic $ermo. Quid sibr
coinparaiio el similiiiHJo, ac si diceret, Yivo ego sicul
vull hoc, Duru$ ull ld esl, asper, laboriosus. AUpii
et Paler. E l ne ingenitum putares, siaiim addidil,
nihil lale dieebal: neqiie etdm de viue insliluto l o PropUr Patrem non quod opcratione quadatn ad
qucbatur,
sed de doctrina, identdem do Ode iu
vivendum opus babeal. Superius enim hanc amovens
suspicionera dicebat : Sicut Pater habet vitam tn Cbrislum babenda loqucus. Cur ergo durus est sersanelipsOy uc dedil el Filio viiam habere in semeiipso. mo? An quod vilam promiital et resurreclionem? th
quod dicat se ex calo descendisse? an quod nenioQuod gi egeat operatiene, sequetur aut Patrem non
salvus esse possil, nisi carnem ejiis manducel? Hxcdedisse, el id (alsum esse; vel si dederil, nullo postea
cine, qureso, dura sum? Quis hoc dixerit? Quid sili
opiiulante habiiurum esse. Quid sibi vult,
Propier Palrem ? Causam solum indicat. Hoc porro vult ergo illud, Durus? Gaplu difficilis, iiiiirmitaiem
illorum superaiis, lerroreplemis. PiKalianl enkn ipsmiv
vuli significare : Sicut vivil Pater, et ego vivo. Et
qui mauducat me ei ille vivel propter me. Viiam bic ca loqui quic ejtis dignit.lem ei gradum superarenl.
dicil n<>n qiialemcumque, aed conspicuam. Quod au- Ideo diccbant, Qui$ potesi eum audhre t idque forle
ad aui excusationem, qtiod eseent discessurR 6i.
toin id de simplici viia dicat, sed de gloriosa et
Sciens autem Je$u$ apud semeiiptum, qwa murmt*~
iiietTabili illa, binc palam esi, quod omncs infideles
rabant de hoe discipuii eju$ (hoc enim divinitatis
el iion iititiati Tivant, Ucet de ejus carne non manillius erat, secrcla in medium proferre) deinde d i c i l :
ducent. Viden* quod non de hac ?ita sermo sit acd
iloc vo$ uandalizal? 62. Si ergo videritis FUittm Aode illa ? Quod autem dicit, hujnsmodi est. Qui manminis ascendenlem, ubi erat prius. Idem Nallianacll
ducai roeam cariiera, morieudo non pcribit, neque
d i x i l : Quia dixi libi, Vidi U $ub ficu credit f majora
punielur. Imo non de communi resurreciione loquihis videbi$ (Joan. i . 50); el Nicodeino, Nemo ascendit
lur; onnias quippc resurgewi; sed de eximia et
in ccclum, nisi Filius homim$ qui est iit cmlo (Joan* 3.
glorioaa resurrectionc, quam merces aequelur. 59.
13). Quid igilur? difficullates difficuliatibus additt
IIic ui panis qui dt calo descendii: non ticut manduMinime, absii; sed docirinae magnitudine et copia
cavcrunl palrts vestri manna, et morlui tuni. Qui manipsos allicere conatur. Nam qui dixerat, IH cmh
ducat hune panent vivel tit miermm. Frequenler id
descendi si nibil ullerius addidisact, majus offendwrfpeiii, ut in menlein audiioram inrtgat (ullima euim
culum obtulissct: cum vero dh it, Corpus mewn vii*
A!iaa Iegicur tm twtet vtfam <ste;nam.
f
265
IN JOANNEM HOMIL,. XLVII. al. X L V I .
.
, *
,
,
. \ .
, . , , *
, ,

, ,
, \ .
,
, ,
.
, *0

, \ ,
, ,
, ;
, ,
.
\ ,
, \ .
' ,
. ;
"H ,
\
,
\ , '
. *
, . ,
.
, .
, \, , , *0
, ,
,
; "
. \
, , \ %.. \ , ,
' .
[2761 .
\ . " ,
, .
, , ,
,
. * "
,
.
, , \ ,
. , ;
. " ,
, .
, .
, , .
\ \ , \
^ , .
, \ ,
.
\ \ ,
; " ,
, , . ' \ >
_\ ,/>
\ , , \ .
1
* Savil. , ); :, )>;
;: ifa f. b Codd.705,76 .
2G4
,
. ,
. ,
(
\ ), \
,
. \ ,
, ,
\ , . \
, ; .
,
. , ,
, \
,
, \ , .

\
* , \
, . , \
; , \ \ \

, , \
^, \ .
1
,
, \ ,
. \ , , \ *
, .
\ ,
[27 71 ,
* ,
, .

, ,
.
1
'. ,
; ,* ,
, ; \ .
. '
. ,
; , , .
,
\ , >.
. ,
; " \ ;
; *
;
, , ; ;
, ; ,
, .
\ .
;
, . , (
, ^ ),
;

,
. \ \ ,
, " ,
,
;
\
\ ,
, , . ; ; *

.
, , *\
::,*,
!
8>
266
S. JOANMS CHKYSOSTOMl ItCIIiEP. CONSTANTINOP.
, \
\ , , \ ,
. ,
,
, ,
\ [279]
. , , ,
* \ *
.
, ,
, \,
' \ ,
.
\ ,
, ,
. \ ,

. ,
, . "
,
, , \ , . \
, ,
. " ,
\
, ,
. [278]
, , .
, ,
;
\ . \ ,
\,
;
, , \ .
, , ,
* , ,
, *
,
\
. "
\ ,
, , ,
, \ >, ^.
, . ;
; \ .
, ; \
*
.
; ,
.
. ,
.
.
, ,
,
; ,
, \ , \
; * ,
.

, ,
\
, * . , ,
.
, ,
, . "
, ,
^ . ,
, ,
.

, \ . \
, '
9
A1U . b Savih , '

4*,. * Alorcl. . d .
*. " , ,
, * ,
, .
,
' .
, , ,
,
,
, . '
. '
;
\ ,
.
\ ;
; ;
, ,
.
, ,

, .
. ,
' $
, ; "
\ , \
, .
, *"
,
. *
, ,
. \
. ,
, , ' . ,
\ .
. ;
; " .

,
.
, '
p \ ;
\ , ,
, \
. " , '
' ,
;
.
, \
, \ , , \
.
, ,
;
, , [280| "
. \ {
, ,
f
Satil. ) , .
. .
Alii -
m\
$65
i N JOANNEM HOMIL. XLVII. al. X L V I .
e*l mundi; et, Sicut misit me mven* Paler, et ego vivo ipuum anle bxc vcrba, neqtie poslquam illi offcnsi
propter Palrem; et, de ceelo descendi, ille diificulla- inunnuraveranl, proditorcm novisse; id quod divinilatis eral. Deinde adjicil, /Viat fueril ei datum desutem solvii. Qui enim aliqnid magnum de se loquitur,
per Patre meo, suadens eis ut Palrcm suum putasuspectus erit mendacii; qui vero talia deinde subrenl Deum, non Josepbum, el oslendcns rcm
dit, omnem lollil suspicionem. Nihil vero non agit
eese vulgarem, iu eum credere : ac si dioercl, N O I I
ac dicit, ne pulenl eum esse Josepbi iilium. Non ergo
turbanl, non obsiupdaciunt nie, qui non creduoi :
hxc dixii, ul scandalum angeret, scd ut lolleret.
boc jam olim novi aiilequam fieret: novi quibusnam
Quisquis enim eum filium Joseplii pulassct, dicta non
Paler dederil.
accepisset : qui vero pcrsuasus essct ipsum de cado
5. Gum illud audis Dcdit, ne putes csse sorlem
descendisse, el eo ascensurum esse facilius libenliusquamdani; scd crede eum qui se digmim prcbucrit,
que diciis atlendissel. Sub hsec aliam adduxit solutionem : 63. Spiritus ett, inquit, qui vivificat, caro non id accipere. 66. Ex hoc muiii discipulorum ejut abieprode$t quidquam: hoc est, Quae de ine dicuntur, runt retro, et jam non cum illo ambubibant. Itecie
spirilualiler sunt accipienda : nam qui carnaliier au- evangelisia di\U, Reccsseinnl, sed, Abienml reiro, oslendens a virlulis profeclu eicisos, el eam
dit, nibil lucratur, nibil proficit. Gamale eral dubiquam olim habueranl fldein perdidissc, cum scse
lare quomodo de caelo descendisset, pulareque ipsum
esse filiura Josepbi; nccnon illud, Quomodo pote$t abscinderent. \erum duodecim illi non ilem. Quanobis carnem suam dare ad manducandum ? Uxc omuiapropicrdixil jllis, 67. Numquid el vos vuUit abhef
osicudcns se iliorum minisicrlo el cultu cgcrc,
carnalia; qua? oportebat mystice c l spirilualitcr inncquc ideo illos circumducerc. Quomodo enim ill s
lelligere. Et quoinodo poterant, inquies, imelligerc
quid esset carnem comcdere ? Oporiebat ccrtc oppor- opus babcre potuit qui hac dixil? Cnr cos non laulunum lempus exspectare et interrogarc, nec desi- davil? cur nu pracdicavii? , ul inagistri diguistere. Verba qucc ego loquutui sum vobis, spiriius et taiem scrvarci, aique ul oslenderel, sic illos iraiii
oporluissc. Nam si laudassel, putanles se graiiam illi
viia mnl; id est, divina ct spiritualia sunl, nibil hapnrsuiisse, ali(juid luinianum passi fuissent : cum
benl carnale, nec naluralein consequcntiam; sed
aulem osleudil se illorum non egere comUaiu, magis
omni bujusmodi nccessilale, et bnjus vilac legibus
cos conlinuil. E l aniinadverte quam prudenter lolibera sunt, atiunique et diversum senstiin babcnl.
quatur. Non dixil, Abilc : id cnim repclleiuis fuUset;
Sicul crgo lioc loco spirimra pro spiritualibus dixit,
scd inlciTogal, Num et vo$ vultis abiref Quod omnni
sic cum carnem dicil, non carnalia iniclligil; sed carauferebal viin et necessilatem, ne pudore deiincrennalilcr eos audire subindical, qui sempcr carnalia
tur, sed et graiiam baberent. Cum autem illos non
cupiebarii, cum oportuissel spirilualia appelere. Si
palam accusavil, sed modeste ietigit, ostendil quo
quis enim boc carualiier accipial, niiiil lucrator. Quid
inodo oporlcal in similibiis pbilosopbari. Nos aulcin
ergo? an caro cjiis non cslcaro? Est cerle. Qunmodo
ergo dixil, Caro non prodest quidquam ? Non de carne jure coniraria paiiinur, quia oniniaglorix causa facimus, ideoquc ex famulorum rccessu noatra niinui
sua inlelligit, absil; sed de iis qui dicla carnaliter
pulamus. Sic porro ncc adulalus est, nec rcpulit,
accipcrenl. Quid cst autem carnaliler intelligere?
sed interrogavil. Non ergo spcrncnlis boc erat, scd
Proposita simpliciter inlelligere, neque ultra quidnolentis eos vi et necessilaie delinere ; nain iia mapiam cxcogitarc. Hoc cst carnaliter videre. Non
nere, idem fuisset atque abire. Quid eigo Peirus?
oporict autem de iis qiue videnlur ila judicium fcrre,
68. Ad quein ibinms? Verba vilas (clcrnm habes. 9.
sod omnia niysieria iulerioribus oculis perspiccre,
Ei no$ credidimus el cognovimn*, qnia lu e$ Chrislus
id est, spirilualiler. is qui non manducat carnem
Filius Dci vivL Viden' non verba oflenîonem pcpeejus, nec bibit ejus sauguinein, non habct vilam in
rissc, sed socordiam, desidiam, et improbilalem ausemetipao : quomodo ergo caro non prodest quidditorum? Nain eliamsi boc non dixisse, nihUommus
quani, sine qua non possumus vivero? Non de carne
oiTcnsi fuissenl, nec destitissent, cibum seniper corpoipsins boc dicium esse vides, sed dc carnali audiendi
inodo. 64. Sed $unl quidam ex vobis qni non crcdunt. reiim curanlcs, ac lerrx affixi. Alioi|uin autem bi una
cum illis audienint, sed contrario aflccli modo dixeltiirsum pro inore suo dignilatem verbis adjicil, furunl Ad quem ibimus? Verbum inagui afleclua indiinraque pradicil ei oslcndit, se nuu ul gloriain apud
ciuin. Sigtiiiicai eiiitn Magi&irum sibi onunbus essa
ilhtt captaret, sed quod eorum galuti prospiceret,
cariorem, palribus, mairibus, facultatibus, eosquo
hoc ditere. Cum dicil aulem, Quidam discipultis subqui ab ipso dUceduni, non babere quo se recipiant.
duxil. Inilio namquc dixerat, Et vidislis me, ct non
Deinde ne videnlur i l i u i , Ad quem ibimu*? ideo
credidisiis mihi; bic vero, Sunt quidam ex vobis qui
non credunt. Sciebat enim ab inilio, quinam eaent qui dixisse, quod non essent qui ipsos reciperent, sial in
non crederent, et quit liaditurus estel enm. t>5. El di- adjicit, Verba celernce habes. Alii enim carnaliier
cebut, Ideo dixi vobis, Nemo poieil veniread me, niti el huroana mente audiebant; bi vero spiritualitcr, el
pterit ei dalum de*uper Patre meo. Sponlaneam iidei totum commilienles. ldeoCbrislusdicebat: Verba
qvm loquutus sum vobis, tpiriiut uml; id est Ne BIIejus (pconomiam bic evangelisia subiudicai, ejiistue
spieeris d<cirinam meam, rerum consequeniia^ ao
paiieniiam. II udqne, Ab iniito, non sine cau a bic
ncccssilati subjacere. Non bujusuiodi sunt spirilualia
|ui):liir; scd ul ejus prxscienlianj inlelligas, atque
v
S. JOANNIS CHItYSOSTOMi ARCHIEP. CONSTANTINOP.
917
rum. Nain quod inagis posset Magistrum fleciere, id

twc lerrenis legibiis subdi patiuntur. ld Paulus quonon me fleclil. Qui manet, amoris sui dat indicium.
que declarai his verbis : Ne dica$ in corde tuo, Quh
ascendct in cwlum? hot e$t Chrislum deducere;aut Qui eleclus cst a Magisiro, ab insipientibu?, ac si inquh descendel in abystum? hoc e$t Chrittum ex wior- saniat, repellelur. AUamen neque boc me a repretuit uvocart (Rom. 40. 6.7). Verbu vllcecelerntc habe*. bendendo abducil. Hac de re ctiam nunc gentiles
Cbrisium accus;inl, sed frigide et slulte. Non enim
Jaui bi resurreclicnein acceperant, et lolam itlam
necessitale aul vi Deus bonos facere solct, neque
eoriem. Vide, qtueso, fralrum amantem, quomodo
elcctio
ejus est violonta , sed a suasione perficiiur.
toiius COBIUS causam a g a l : d i x i l eniin, Cognovt,
ed, Cognovimus : iino potius animadvenequoniodo Ut autem discas T o c a t i o n e m non vim inferre, perpende quoi vocati perierinl. Unde palain est, in n o ad ipea Magistri vcrba accedat, non eadem q u Juduii
slro sitam esse arbilrio vel salulem, vel perniciciu
loquens. Illi enini dicebani, Hic ett fitius Joteph; hic
aulcm, Tu et Chrntu* Fliut Dei wvi; et, Verba vitm nostram.
t
5. Ha3C itaque audicnles, insiituarour ad cavonauernm habe$. Forle quia saDpe ipsum dicenlem audierat: Qui credit in me habetvitam csternam. Demon- dum vigilandumquc sempiT. Nam si ille qui in sancto
1110 cboro censebaiur, qui lanlum consequuius eral
filrat enim se dicia omnia retinere, cum ipsa verba
d o n u m , qui signa fecerat ( eleuim cum aliis missus
tisurpal. Quid ergo Christus * Non laudavil, nec celefuerat ad mortuos suscitandos leprososque muiidaiibravii Pelrum, quod lanien alibi fecil. Sed quid dicit?
70. ftonne ego vos duodecim elegi, et unus ex vobi$ dos), quia gravissimo avariiia? morbo caplus esl, Dodinbolus eti f Quia enim illc dixerat, Ei nos credidi- minum suum prodidii, niliilque illi profuere beneficia , dona, uon consueludo, non lolio pedum,
wuti excipil cx nuinero Judam. Alibi euim nibil de
mensaa socielas, non loculorum custodia ; imo hxc
discipulis d i x i l : scd cum Cbrislus dixissel, Vosautem
quem me etse dicilis? respondtl, Tu e$ Chrislus Filiu$ 1111 adilus ad supplicium fucre : timeamiis el nos , ne
quando Judam per avariliam imitemur. Cbrislum
Dei mentb ( Matth. 16. 15). Hic vero quia dixeral,
prodis? Sed quando paupcrein fame labescentem, aul
Et no$ credidimut, merilo Judam exiinil ex i l l o choro;
frigore enccium conlemnis, eidem obnoxius cs
Id vcro facil, jam diu a n t e prodiloris perfldiam p r o damnalioiii. Et cum indigne mysteria parlicipamus,
pulsans. Gnurus se uibil proficere, quod in se eral
eamdem iu pemiciem imus, quam qui Christum occifeciu
derunt. Cum rapimus, cum egenos opprimimug, ma4. E l intuere sapieniiam : non illum manifesium
ximam nobis ultionein atlrabimus; ac jure merito.
reddidit, neque laiere omnino permisil; lum ne im
Usquequo enim rerum pra?senlium araor, iuuiilium c4
pudeniior pervicaciorque fieret; lum ne se latere
supervacuarum nos occupabil ? Divitiae namque inter
pulans, audacius illud faciuus adirel. Idcirco in sesuperflua et ioulilia numeraulur. Usquequo inauibus
quentibus aperiiu9 illum coarguil. Prius certe illum
cum aliis conmimeravit, cum d i x i i , Sunt quidam ex rebiis affixi erimus? usquequo non respiciemus cajvobis qui non credunt, id quod declaral evangelista : los ? non vigilabiinus, non in faslidium fluxarum lcrSciebal enim ab initio qui essent non credentet, et quitrenaruinque rerum veniemus? annon experimeiKo
illarum vililaiem ediscimus? Cogitemus divites illos
iraditurut euetipsum.Qufa vero ille peraistebal, acrius
qui ante nos fuerunt. Annon baec omnia somiiium
arguil, Vnu$ ex vobis diabotu* eii, coinmuiieinque
sunt? annon umbra et flos? annon unda prxlerorouibus melum incuiil, ut illum obtegerel. Hic jure
fluens? annon verba et fabuto? Ille dives fuit; aed
qiKeratur : Cur nibil discipuli nunc dicunt, sub baec
quo abierunl diviliai? Pcrierunt, corruplae sunt; sid
auiem dubilant, liment, se muluo respiciuut roganpeccaia per divilias parta manenl, et propler peccaia
tes, Numquid ego tum Domine ( Matth. 26.22)? Et
supplicium. Imo vero elsi nec supplicium esset, nec
Joauni Petrus iiinuil, ut Magislrum perconletur quis
regnum, conlribules, congcneres et consortes revesil prodilor. Qua ergo de causa ? Nondum audierat
reri oporterel. A l nunc canes alimus; mulli cliaui
Pelrug, Vade post me, $atana. Ideo non timebat:
oiiMgros, ursos, variasque ferag (a): bominem aulein
posiquam auiem increpalus est, el imillo cum affcciu
fame confeclum negliginms, ac pluris facimus alieloquulus , non laudaius e s i , ted et saianas audivil;
bac percepta voce, Vnu$ ex vobh tradet me, jure tinum genus, quam nostrum. Annon pulchra res est,
muil. Ahoquin, dicil nunc, (Jnut ex vobis tradet aies spleudidas sedes construere , multoa servos bame; sed Unut ex tobis eti diabolut. Quare non kiiel- bere , aurca laqucaria jacentes conspicere? Res esi
gupervacanea et inulilis. Sunt alia aedificia hia niu'to
ligebant quid diceretur , eed nialiiiam lantum represplendidiora ei bonestiora : bie oculot obleclare
bendi putabant. Cur aulein dixii, Nonne ego vos duodecim elegi, et unm ex vobis diobolm e$l? Doclrinam operae prciium fucrit : ac nemo est qui impediat. Vis
lecium pulcherrimum inlueri? Appelenie vespora
suain omui adiriatioue vacuam indicans. Cum eniin
vide
calum stellis ornatum. Sed non est tectum
ubscedentibue ouambus, ipsi soli manorent ol Peiri
mcum , inquies. lmo magis luuin quam illud aliud.
oreChriatum coniicrenlur; ne putarentseideo ip is
Propier le namque facium cst et commune libl csi
adulatumm etse banc a m o T d guspicionem; ac si
ciim frairibus luis. Iloc auiem aliud non tuuiu c s i ,
dtacrel: Niliil me cobibel quominus malos arguam :
%
ne puietit me vobis, quia manetis, aduloiurum csse;

aut qeia me tcqukttini, improboi non reprehensu-
() llic feras alendi mos cbrysostomi artito vigcbat.
JOANNEM HOMIL. XLVII. al. X L V I .
2G7
\ . \
, .
,
, \ f |
.
* \
. ,
, ;
,
; ,
. " . "
\
. " , ,

, *
* ,
. 01
* ,
\,
"
,
.
, .
; , ,
; ;
,
vfHJtv ; ,
,
.
,
;
. ,
,
. , ^ \
,
, .
*. \
, ,
\ , , . \
.
\ , .
, ,
( \ ,
'
,
) * ,
, ,
,
. ,
,
\ , , ;
[281] , .
; ,
'
, .
, \
, , \
,
. " , ,
, ',
. '. * ,
.
, , ,
b
* Savil. et Morel

c
, b Morel. .
* ,
Alii .
d Morel. .
;

, \ ,

, . ,
*

, *
, . "
,
. ,

. , ,
. '
. \
" \.
\
, \
\ , .
. ,
. " ,\
, \ .
'. , \
\ .
, ,
(
),
, \ , , ,
, ' , ,
, ,
, \
\ ; ,
.
; '
, ,
\ *. ,
. " ,
,
.

\ ; , [282] .
;
, ,
; ; .
\ ; \ ,
0 ^ ; \ ;
;
' ,
. ,
, ,
, . \ II
\ , \
, , \
. '
/.5 ,
; .
, \
f
* . , f Alii
. * A1U .
S. JOANNIS CHRTSOSTOUI ARCHIEP. CONSTANTINOP.
, ' )
\
, ,
6 .
,
; , , . *
. ' ,
. , . ,
. ' , \ , \
, , \
, \ , \
>. \
, ,
, , \ " ,
,
,
, - , ' oTS \ ' \ ,
, \ \, \
.
. .
' ,
Morel. .
\
[2851 ',
,
-
, \ \ ,
. Hv
|28*] ,
, .
, \ ;
.' \
. - \ , , ,
, - \ . ,
, . \
\ .
^ ;" /1 "; , \
. \ " ,
, , \ \
.
\ . \
; . \ , \ , \
< ,
*
, , * . ,
, ,
; \ ; , , \ . \ ; ; \ ,
, ; \
,
, ,
, \ , , \
. \
, , ;
\ \ , \
\ ,
. , \ ,
; $(\

, .
,
; "
. , ,
, , ' \
^\ . , \ .
. " , ,
. \ , \,
\ , \
; . ,
,
. \ \ , \ ,
, \ ^ . "
. \ ,
^ \ .
, . \
\ - *
\ .
, ,
, ,
,
, \ . \, \
' ,
.
, . , , .
'. .'
, ,
. \ ,
,
, \,
, \ "
Hlc omnino Cbrysoslomus ln titulo legisse argufliir,
,
, quod postea mulatum fnorit in
. \ . Vtdesii qups ad interprelationem UtinamnolaUi
r
SUtll F.hTt. b Alii , | , '

, . * Alii
. MoreL ;
i f ; , , .
Savil. *' . ' Alii

; & .
, i A l i i .
Savil. et Morel. ..
2T0
IN JOANNEM HOMIL. XLVIII. al. .
vcnes, quod persuasi sint non mulliun sibi supercsse
f.mporis. 17/ enim fur in nocte, ita die$ ille adveniet
( i . Theu. 5. 2 ) . Hxc itaque cum sciamus, et tixores
viros horientur, el viri uxores moneant, juniores ac
virgines doceamus, nosque omnes mutuo insliiuamus
ad prasenlia conlemnenda, el fulura concupisccnda,
ul illa consequi possimus, gratia el benigniute Domini noslri Jesu Cbristi, per quem ei cum quo Palri
gloria, anaque Spiriiui sanclo, nuuc ei semper, et in
saecula sxculorum. Amen.
scd beredum post morlem luam. Illud maxime lihi

rsse ulile poieril, cum ex pulcbriliidine sua le ad
Creaiorem advocet; boc autem aliud niaxiuie nocebit leque graviler in die judicii accusabit, quando
ipsum quidem auro undique fulgebit, Chrislus vcro
i>e vesle quidem necessaria coniecltis eril. Ne itaque
iu lantam insaniam incidamus; ne insequamur fttgientia, ne fugiamus maneniia ne prodamus salulem
nosiram, sed futurae spei baereamug : senes, quod
sciaiims parvum nobis Tilas cursum superesse; j u t
HOMILIA XLVIII.
lnde vero liquet, quod curo in montc scderel, feslum
C A P . 7. . 1. Post hcee auUm ambulubalJesu$hiGa~
esset Paschae; bic autem Scenopegiae meminit, et
lilwa: non enim volebat tit Judcea ambulare, qnia
quinque
qucerebant eum Judcei interficere. 2. Erat auleni
in mensium spationihil aliud narravit vel doproximo dies fe$tu$ Judotorum, Scenopegia. cuit, quam panum miraculum , et concionem babilam iis qui comederani: eliamsi ille non cessaveril
1. Invidia quanlum malum. Nibil livore, nibil
signa facere el concionari, non die lantum et vespotnvidia delerius; pcr e a m mors in munduiu inlravit.
ra, sed eliam saepe noctc. Ad discipulosenim sic aiU
Qnia cnirn vidit diabolus boininera iti boiiorc baberi,
venit, ul omnes evaugelisla3 narranf. Car ergo illud
cjus felicitatem non fercns, nibil non egit ut eun
omiserunt? Quia non poleranl omnia recenserc. Aliol>mteret{ Sap. 2. 2 i ).A lali radice talem frucluin
quin illa dicere studuerunl, ex quibus quadam reenimpcre semper videmus. Per banc Abel occisus
prebensio vel contradictio cx Judais consequutura
st; per hanc David in morlis pericidum venit; pcr
cral. Mullacnim islis similiaerant. Quod e n i m s e g i O S
Iranc nudli alii jusii passi sunl; per baiic Cbrislum
curaret, mortuos suscitaret, quod admiraiioni essti,
Judxi inierfecerunt. Hoc declarans evangelista dicescrlpserunt: ubi autem aliquid insolens narranb a l : Posl hcec ambulubat Je$u$ in GaliUea : nonsa'pe
enhn
duiu suppeiil, vel quamdam reprehensionein ipsi
poterat (a)in Judcca ambulare, quia quwrcbant eumJud(vi interficere. Quid dicis, beale Joannes ? Non polerat oblatam referendam babcnt, bxc apponunt; ul nuiic
qui polest omnia q u vuh?qui dixit, Quem qtueritis,narrant, fralres ejus non ipsi credidisse : quse res
odiosnm quidpiam prae se ferre videlur. Et est saue
e i eos relro pulsos proslravit ? qui prasens videres mirabilis, quam veraces ipsi fueriul; quomodo
tur, biccine poieatalem non babuit? Quomodo postea non vereaniur referre, qune Magistro suo i g n o m i ea in medio eorwm, in templo, in solemniiate, ipsis
niosa esse videnlur; imo haac potius curent enariacongregatis, praseniibus homicidis, ea loquebalur
n% quam caelera. Et nunc ilaque Joannes, multia
t\n& magis ilios cxasperarenl ? Hoc illi mirabantur
signis, prodigiis, concionibus, ad banc
diccnles, Sonne hic est quenx qnwrunt interficere pr.titermissis
? Ei
rem narrandam accurril. 3. Dixerunt, inquil, ad
eccepahiu loquitur, et nihil illi dicunl. Qure sunt IKTC
eumfratres ejus : Tranti hincin Judceam, ut el discirmgmala ? Apage : non enim Uxc dixit, ul ajnigmala
puli tui videanl opera quw facis. 4. Nemo quippe in
esse pularenlur; sed ut declararet et divinilaiis ct
occulio aliquid facil, el qucmt ip*e palam es$e. Maniliiinianiiatis opera exhibila fuisse. Gum enim d i x i i ,
Poiestatem non habebat, quasi de bomine loquiiur,festa teip$um mundo. 5. Neque enim fralret ejut credebant in eum. Ecqua, inquies, biuc increduliias, dum
mulla bnmano moro agenle: cumvero dici! ipsum in
roganl eum ul signa edat ? Magna uiique. Nam c l
medio erum sleiisse, necapprebenaum fuisse, diviverba, elaudacia, el intempesiiva liberias, incredulinilaiis ulique [HHeslatem iudicat. Nani fugiebat ut
lalem denolanl. Pulabanlenim sc cogcationis causa
IIOTII, apparebal ul Deus; tiirumque vere repraseniidenler loqui posse. Et videtur quidem compellaiio
tans. Cum eiiim iu mediis insidialoribus non capieamicorum esse; sed dicla acerbiiate suni plena:
batur, inviciani poiestalem suam significabal; cuin
elenim ipsi ei timidilalem et vanam gloriam exprovcro sccederet, incarnationi fidein faciebat; ut nec
braut. Gum enim dicunt, Nemo in occullo aliquid fu*
1'atilus Saraosatenus, nec Marcion , nec qui eodem
cit accusantium parles agunt, qui limidiiatem objimorbo laborant, conlradicere possent. llis i g i i u r i l l o r i i m oiiiMum os obstruit. Post hceccrat [e*tu$ Judwo-cianl et gesta cjus suspecia babeant : cum aulcm
rum, ScfTiop^/a.Hcecpanicula, Posthwc, nibilaliudsi- a d d u n ! , Quasrit palam esse , vanani gloriam suspi
cantur.
gniiicat,qnam mullum postca lemp>risintercessisse.
2. Tu vero Cbristi virtutem considera. his enim
A l i i legunt, ulriusque, pro, illorttm omnium.
(a) In lilulo legiiur, non volebat, l e c u o n e a librario mu- qui lalia diuebant primus fuit Jerosolymorum epit a t a . rulgataotim, iaquit J a c . Millius ad h u n c l o c u m , Non scopus, beatus Jacobus (a), de quo Pauius dicit: Alium
valebat, uti visum ett Erasmo et Drusio pro quo posten,
aulenx apostolorum vidi neminem nisi Jacobum fratrem
Non
volebal.... Mulatuni autem in Non v o f e b a i extslhnaut
ETOSIKUS et Grotius, delicatis, qitasi Chruti votentia' in-Domini (Gal. 1. 19). Dicilur et Judas roirabilis fuisse.
jutiam faceret. R c c t e a u l e i n p r u b a i CbrysosU/tnUi i d CUris i i poleniiam non l.edere.
() Jacebus frater Domini Jerosolymaium c p i s c o i ^
t
PATROL. G n . L I X ,
17
272
S. JOANNIS CHRYSOSTQMI ARGIIIEP. CONSTANTINOP.
non ascendil, quod nondum tempus C S P C I , non oporAiqtii iu Gina aderanl, cum aquam in viimm convertcbal omnino ascendcte. Yertim non ideo ascendil irt
tit; sed nihil adhuc inde lucraii sunl. Unde ergo iHis
palcrelitr, sed at illos crndiret. Cur clam asccndit?
lania incrcduliias? Ex ma!a volunlate et ex imriNam poierat palam asccndere et in medio consisicrc,
dia ( ) : nam cognaiis qui conspicui sunt, solent eliam
violcntumqtie illorum impclum coercere, ut sanpe
cognali non ita conspicni iuvidere. Quosnam liic disfecit. Sed nolebat id frequcntius faceie. Nam si palam
eipulos dicunt? Turbam sequentcm, non duodecim
ascendisset, rursusque illos quasi crecos continnissel,
illos. Quid crgo Cbristus? Vide quam mansu&e redivinitaiem suam ctarius exhibuissel ante lempus, ct
spondoat. Ncque cnim dixil : Qui esiis vos, qui mc
magis inde revelasscl cam. Cum vcro pulareni ilft
liocconsilio doceiis? scd qtiid? 6. Tempus meum JIOMpsum medi dclineri, contra oslendit se et (identet
dum aatenil. Ilic mihi aliud quidpiam subindicari v i ei prudenter agerc, el gnartim temporis qtio p:issurus
detnr. Forte euim invidia moli illum Judaeis iradere
cssel; illo adveniente, se ultro Jerosolymam coticcsmcdilabauhir; ideoque i d declarans dicil, Tempus
suram esse. Mibi porro videiur illud, Vo$ a$cendite,
mcum nandum adtenil, id est, lempus crucis et morboc sibi velle : Ne putetis me vos cogere ut mecum
ti*. Cur roc antc lempus occidere properalis? Teminvili maneatis : cum aulem addit, JSondum impletum
pu* autem vestrum semper paratum est. Hoc eei : Yos
esl lempus meum, boc significare, quod scilicet oporJiidroi, etsi scmper cum illis versemini, numquam
teat signa fieri, el conciones baberi, ita ul ex )>opulo
occidonl, utpole eadein seniientes; me vero statim
inulio plores crederenl, et discipuli videutes constaneccidere tcmabunl. haque vobis seinper licet ctim
tiam fiduciamque Magislri sui, alque eos quos passiis
illis csse sine periculo : mibi vero lunc icmptis erif,
est cruciatus, firmiorcs evadercnt.
ciim crucifigi el mori oporlebit. Nam qnod boe intelligai ex scqueitlibus liquet: 7. Non potest mundus 3. Benignitas Christi imitauda. E x supra dictis
vdisse vos. Quomodo emm, si eadem YuKis, eadem porro cjus benignilaiem el mansuetudinem edisca*
mus : Discite me quia milts $um el humiih cerde
persequhmni ? hle auiem odit, quia reprehcudo eum,
{ Mallh. 11. 2 9 ) : omnemqnc accrbilalem exsciuda*
quod malasini opera ejus; boc e^t, Quia perslringo,
i|uia arguo, ideo odiosus sum. Hinr. ediscamus, cohi- mus. Si quis nobi9 iusultaverit, uos bumiltler agamus; si quis ferociter egerit, ipsum miligemus; si
bcndaoi essc iram c i indignalionem, etianisi abjecli
momorderif, traduxeril et deriseri(, nc dejiciaintir
siut qui dant consilium. Nam si non credemium couneve vicem rependere aggrcssi, nos ipsos perdamus*
ailium Cliristus moderale (ulit, eliamsi iJla consuleFera quippe est ira, fera veliemens et ardetis. Canrcnt, qnac non dccebanl, idque non ex bono animo;
lcmus itaque nobis divinae Scriplune carmina, et
quam nos coitsequeuiur veniam, qui suinus terra et
dicamus : Terraet cinises (Cen. 3. 19), Quid $trperrinis, cl consulenles iniquo animo ferirous, eliamsi
bit terra et cinis (Ib. 18. 27. Ecclu 10. 9) ? et, impe*
abjecti et viles quidam stnl i l l i , rem indignam esse
pulaules ? Anitnadverte crgo cum quanla mansueiu- lus irce, ruina ett illi (Eccli. 1. 28. 22); el, Vir ira*
cutidus, tion modeslus est (Prov. 11. 25). Nibil eiiim
tUne criminaiionein propulsei. Nam cum dicerent
lurpius furibundoaspeclu, niliil ingralius.Quod si aspcilli, Uamfeila teipsum mundo ; rcspondet: Non potest
ctu, mullo magis animo. Uuemadmoduin enim commundus odisse tos, me auiem odit; eorum depellens
moto coeno foeior eiTunditur : sic animo ira permolo,
accusaliosierii. Tanlum abusl, inquil, ut quaerain bo
inulla orietur turpiludo et molesiia. , inquies, non
minuin gloriam, ul uon finem faciain coarguendi
fcro conluineliam ab ininticis illalam. Cur?quxso.
illos; eliamsi noverim mibi binc et odium et uucem
Nam si vere dicit, eliam coram illo compungi oporapparari. Et ubi, inqtiies, coarguil eos? Imo quanterel, ct graliam ipsi babere; sin vero menlilur, id
donam boc facere cessavil? nonne dicebat, Nolite
contemne.
Paupercm vocal? Ride. Ignobilcm vel
pulare quia vot accusaiurus sum apud Patrem : esl
qui
slullum appcllat? Ingemisce pro illo. Nam, Qui dicit
accuMt tot Moytes; c l , Ego cognovi vos, quia dilectiofrairi $uo Falue, reut erit gehennte ignit (Matth. 5.
nem Dei non habetii; ei, Quomodo potestis credere,
22). Si contumeliam inferat, cogita supplicium quod
qni gloriam ab hominibut accipilis, el gloriam, qum
ipsum manet, nec modo iram cobibebis, sed eiiam
tolo Deo c&t, non quccrilis ? Yidcn' quomodo per oinnia osleuderii, odium advcrsum se suscepium ind^ lacrynias eflundes. Neque enirn irrilatur quispiam
conlra febricitanlem, aul aculo morbo inflainmalum,
ortum cssc, quod ipsos tibere redargueret, non quod
sed similes viros miseratur ei deploral. Uujusmodi
Fabbalum solverel ? Cur auiem illos ad festum miliit
esl irati animus.Sed si vis leulcisci, tace, ctopporlu*
diccns : 8. Vos ascendile ad diem festum, egc non
uscendam adhucl Ut ostcndal se non jlla dixisse, se nani ipsi plagam iufliges. Sin contmneliain contuinelia
dcpellas, ignem succendisii. A i , inquies, si taceamus,
excusandi vcl adulandi causa, sed ui permitlerei Jupusilli aninii arguemur. Non te pusilli animi accusadaicos servarc rilus. Cur crgo asccndif, eum dixissei,
Non ascendam t Non dixil eimpliciler, Nonasccndam; bunl, 6ed pbilosophiam tuam mirabutttur. Si vero ex
ecdaddit, Nunc, id est, Tobiscqm; Quia lemputmeumcouiumelia ioflammeris, locum dabis pulaodi vem
nonduin implelum eit. Alqui in proximo Paschatc cru-csse quae objiciunlur. Gur, qurcso, ridet dives qut s*
pauperem appellari audil ? annon quia ipae M i i se non
cifigeiidus erat. Cur ergo non ipse ascendit? Si enim
esse pauperem? Iia ei nos si de conlumeliis rideamus,
(u) Quod vero Jacobue (rater Dooiini ex numcro fralrum
boc argumemum crit maximum, uos laJis rci conoa credcDtiajn fuerit, nescioan aliuaquispiam duerii.
27t
571
IN JOANNEM HOMIL . XLVIII. al. XLVII.
. \
, '
. ;
*

. ;
, .
; " [2851 ,

\ ; ;
. \
. \
, , . \
, *0
, \ .
; *0
. *\
\ , *
. " \ \
\ poc, ,
. ,
.
, \
; ,
,
,
, \ ,
. ,
\ ,
.
, \
\
, ,
\ , ,
,
, ;

. ,
,
, *
. ,
\, , ' \
, \ .
, ;
; * ,

\, ,
\ ,
,
,
;
, :
^,
;
, ,
; ,
, ,
. , ,
, , ; ,
, , , , '
"
.
\ .
; , ,
b
272
[286] ; . ' ,
, ' .
; \
, \
, . ' *
. ,
, ;
, ,
.
, ,
\ \ \
' , ,
.
\ \ ,
,
,
* ,
, ,
\ , ,
\ ;, \
, ^
, \ .
d
*.
, * ,
\
*. ' ,
,
, ,
; . \ , \ . , ,
\,
^7
; \, ,
\ , ,
. .
. ,
. * >
, . '
, , .
; . , \
, \
, .
; . ; .
. ,
. " ,
, ,
.
, , '
.
. , , , \ .
, .
[287] ' ,
\, . ,
' \ .
, \ , . , ,
; '
; \ , \,
,
h
4 Alii ,
.^. Alii
%( ,
, *
, Alii . * lii h . ' ; -
1
Alii , b Savi). ,
.
Morel. -.; ; ,:
^, .
c
- : . ; . S a v . r . i v i a v / * / ^ ? > ; :.
S75
S. JOAXNIS CIIRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTIXOP.'
. " ,
;
, \
; " '
,
;
,
.
,
. . ,
* ,
, . , ,
274
\ * ,
;.
"' , \
, , , ,
,
, '
\ ' ,
, , \ .
.
* Alit .
' .
,
& ,
, ,
,
\ *,
,
, '
. , , ,
;

.
, ,
,
; \ ,
\ , ;
, ,
,
' [288]. ,
, , .
-,
, , .
, ,
, ' .
,
, .
^ ,
; , , '
. , , .

, .
01 , ,
;
\ , \
.

; , ;
\
. ,
' .
.
,
, , \ ,
,
, .
b
.
c
* 111 -
Savil. .
, . .
,
Mox Morel.
*
\
,
&mh vno . ioorftc ; .

t.
f
Savil. . Savil.
.
.
,
. , ,
, , >1 .
,
.
. , ,
, JAOI ;
; \
.
-.
,
,
, ;
" , ,
.'
.

, ,
, ,
* ' ,
* , , \
. , ,
,
, , . *
,
,
. ,
[289] ,
\ *
. 01 ,
, *
, ;
?
; ,
*
, ,
,
; ,
. '
,
,
.
,
, .
,
, , *
. " , , ,
, ,
, 6>;
t Morel. . I Morel. )
, i ; .
j A W .
*7>
74
JOANNEM HOMIL. X L I X . al. X L M H .
sdos iiobis nort esse. A(f liaec qeousqitc hominuni acdam tumtiKn perpetiio crarslir iulolerabiii cogilaliocusationes mcluemus? quousque communem Dom^
mim nocle diequt ctagttattir. U l itaquc el prceseiili
um dcspiciemus, etcarni affigemur? Cumenim inter supplicio c l ftilura vindicta nos liberemus, boc pulso
fot iit contentio et amulatio et seditionet, nonne aniini
car- morbo, omnem cxhibeamus mansuetudinciu,
uatet eslit (1. Cor. 3. 3)? Simus ergo spiriluales, ut requiem animabus noslris inveniamus et hic el iu
hauc delerrimam feram frcnemus. Iram inler et furegno caslorum; quod ulinam omnes assequamur,
rorem nullnm discrimen; sed temporarius quidam
gratia et benignitate Domini nostri Jcsu Cbristi,
d.vnion esi; imo dacmoniaco pcjor. Nam daemoniaco
per quem et cum quo Patri gloria simulque Spi
venia datur; iracuiidus aulem mille supplrciis dignus
rilui sancto, nunc e l semper, et iu sxcub sxculoerit, qui se sponle in perniciei baralbra dcjieit, et
roin. Amen
autc fiKuram gebennam hie jam poenas dare incipit;
HOMILIA
XLIX.
C A P . 7. v. 9. ttac cwn dixitset iilit mamit in Gali- fuisse mullitudinis opinionem; aliam vero principiiui
et sacerdotum
: nain caluniniari ad illoruni invidiam
/a?a. 10. Ut mtem atcenderunt fruiret eju$, lunc
et
ncquitiam pcrlinebat. Seducit turbam, inquiunU
ipte aicendU ud diem festum, non manifeste, ct$ed
Quomodo, qua>so?Nnmquia signa eimulat,non facit?
quasi iit occulto.
Aiquiiwcontrarium expcmnlia docel. 13. tamm
f. Chrislu* humano more vivem homines docere
patam
rendit. Cur Christus qui pidam $emper loquebatur,
nuncloquebatur ie ilio propter melum Jud&ornm*
in occutto loquilur. Qaae buntano more a Obristo-Vides ubique oplimales corruptos, plebeni vero rccte
sentienlem, sed praeditam ea> fortitudiite quaui
dispensantur, nen ideo lairtum fiuut u( incarnatiooporlcbal? 14. Jam autem diefesto medw)il> atcendil
ncm conflrmeni, sed eliam ot iros ad vtrlulcm insttU$ut, I docebat. Exspeclatio altontiores^ rcddiiliti
luanl. Sf enim omnia tatnquam Deua fectsset, quoNam qui prioribus dicbus- quirebant cuin dicentcs,
mmlo possentus nos, cuin ingraia accidunl, qnid
Ubi etl iile? reptiUe illura videntes, animadvarUi
facitMidum sit ediscere? ul verbi gratia hoc in loco,
qnomodo adstcnt, ct loquenteni observent, tam illt
si JuduMS nccem spiranlibus, in mcdium procedens
qui bonum, quam alii qui nialum illuin diccbant: sca
slaiim corum impctum coercuissei. Si ilaque hoc
illi uC quidpiam lucri reporiarent, mirarenturque
assidue fecissct, nos in eadem incidenles, cum noit
ipsum; alii ul comprebenderent et caperenl. lilud
posscmus ideni prscslare, quomodo sciremus quid
autem, Seducii twrbam, per doclrinam scilicel,
agttitdtMn essett utrum mori oporlerel, airaliud qtiidpiaui protidfcrc, Ht scrmo procederei? Quia igilur inleUigcutes qiwd.diccret : iUud \tn\J)onut a signis
dicebalur. Sodato ilaque illorum furore i i a inslilit,
nos, qni pari poiestate praedhi non stimus, quid in
ul verba sua diligenler audironl, ncque amplius i n medium ingrcssis faciendum essel non didicissemus;
haec ideoab illo docemur. Nim a i l , Hazccum dixmtt dignali aores obstrucrenl. Quid docueril, JIOII narral
cvangclista;
id solum dicil quod mirabililer sil Je$us, muntu in Galilcca. Ut autem ascenderunl
fraquulus, quod ipsos dcmulserit, ct miHaril: lanla d i tret eju$ lunc et ipse atcendit, non manifetie, ted
ctorum virluseral.Qui verodicebanl, SiduciL lurbam^
qua$i mocculto. Ua?c, Atcenderunl fratret ejus, ftignimulali jam admirabanlur, ideoque sic loquebaulur :
iicant ipsum nuluissc cum illis asccndere. Quamobrem ibi manct, neque sese maitifcsle osiendil^ licel
15. Quomodo scit Uterat, qui non didich? Videifquoid illi suaderenl. Cur vevo qui palam semper loqueniodo admirationcm eoruin ncquitia plcuaui. demoubaiitr, IMIIIC quasi iu occtillo id facil Non dixil,
slrel ? Non enim dicil ipsos doclrinarn miratos esse,
Occdtc sed, Qua$i tu octullo. Sic enim oporlebat, vcl dicta admisisse : sed laniiiin, Mirabanlur; id est,
quetnadinodum dixi, ut nos docercl \\xt tiegotia gcin sinporcm decideranl diceutes, Undeilli bxc?cum
rere. Alioqui non par erat illis iraiis el fremenlibtis
ex dubilalione lali pcrspicere dcbuisscnl nibil puri
lunc comparcro, acd post diem feslum. 11. Judcei bominis in illo fuisse. Veruni quia boc illi coniilcri
crgo quasrebant eum, et dicebant, Ubi esl iile? Pra?clara
nolebanl, sed mirabantur solum, audi quid i l l e d i c t l :
ccrle in die feslo opera ! ad crcdcm propcrant, in
16. Mea doctrina non ett rnea. Rursus corum suspj-festo consnllant quomodo capiant illum. Sic el alibi
cioni respondei, ad Palrem illos abducens, ui iudo
dieuiil : Quid putatis, quia nm venit ad diem fesium
illis silenlium imponat: 17. Si quit voiuerit volwita(JociH. 41. 56)? E l bic dicebant, Ubi est ille?Ex tcm ejut facere, cognouel de doctrma, utrum ex Deo.
nimio odio ne nomiiiare quidem dignanlur. Magna
sit, an ego meipso loquar. Hoc est, Nequiiiam, irarn,
eerte festi reverenlia, ingens pieias! die feslo ipsum
invidiam ejicile; necnon odium quod conlra me sine
caperc vulebant. 12. El murmur mulium erat deeo causa
in
suscepisiis, et ivibil impediet quin cognoscai^s
turba. Pulo aulem illos in furorem aclos a loco, ubi verba mea vere Pei essc. Nunc ba;c vos lenebris ofeigonm factum fuerat, atque cxasperalos, non iia de
fundunl, el rectum apud vos judidum pervcrlunl; si
re gesla indignalos esse, ul limebant ne quid siinilc
li.cc climinetis, non illud paliemini. Sed non ila loilerum faccrcl. Conlrarium porro accidil, vel inviti
quulus cst, uc niniis illos pcrslringerel; verum ba?c
clarum ipsnm rrddiderunt. Quidam dicclvmt, quiaomnia subindicavil, cum diceret, Qui facil voluniatcm
kttnui e$t ali\ Son> scd scducii tutbas. lUam ejus,
puto cvgnvscei dc doctrina, utrum cx Deo sit, au ego
9
276
S. JOANMS CHRYS05TOMI ARCHIEP. CONSTAMINOP.
meipto ioquar; id est, Num alieimm qnid, aul no- alii mulli, sed qnasi propriuin eibi et cximium id d i VIII, aul contrarium proferaro. Nam illud, meipso, ceret, binc palatn esl. Mulli saepe patrein sutim dixere
Deuin : exempli causa, Deus unu$ creavit nos, et pater
sempor ad Iioc refertnr, quod nihil prarter placitum
unns
eti omnium nostrum (Mal. 2 . 1 0 ) ; nec proplerea
ejus loquar; sed omnia qure Pater vult, bac el cgo
poptdus
volo. Si quit voluntatem ejut faciat, cognotcel de
do aequalis Deo erat. Quaproptor non oflendebaulur cuui haec audirent. Ul ergo cum dicerent ipsnm
ctrina. Quid sibi vult illud, Si quis voiuntalem ejus
vx
Deo esse, ipsos sa?pe corrcxit, et de sabbaii
faciat ? Id est, Si quis virtuiis sil amaior, dicloruin viiu
soluiione
sese defendil: ila si ex illorum opiuione,
oognoscei; si quis velil proplietiis allendere, nuin
non ex sua sentenlia boc diciuin fuisscl, corripuissci
socundum eas loquar, necne.
baud dubic illos, dixisselque, Cur me pulatis xqualeiu
2. Qnomodo dicere potnerit Christn eamdem doctriessc
Deo ? Non sum sequalis. Verum nibil bujusmodi
twm esse et non cste suam. Hypostasis alia Palri$ atia
dixit,
imo ostendil in sequenlibus se vere a?qualcm
fjlii. Quomodo sua esse potest, et non sua ? Nequc
ipsi esse. Illud enim , Sicut Pater sutcitat morluos
enim dixit, Doclrina hsnc non est mea ; sed cum prius
vkificat, sic el Filius; et, Ul omnet honorificenl f i ineam dixtsset, el sibi propriam fecissct, tunc inlulil,
/IMM, ul honorificant Patrem ; et, Opera quas ipse fticit,
Non ett mea. Quomodo polesi idipsum esse suum et
hwc
el Fitius similiier facil : ba?c omnia SDqualilaiei
non smim? Sua, quta non id edoclus dicebai; non
coiiflrmanl. De lege quoque ait, Noltte pulare quia vem
sua , quia docfrina Pairis eral. Quomodo ergo dicit,
solvere legem aut proplieias (Mallh. 5. 17). Sic soiel
Onmia qnm tunt Patrit mea sunt, ei quos mea, Patrii
(Joatt. 47. 40)? Si eniin quia Palris est, ideo non est malas suspicioiies ex nienlibus evellere. Hic auloio
anquaiitaiem cum Paire non modo non lollit, sed contua, falsum esl illud; ideo namque tua esse debet.
iirmat. Quare alibi dicenlibus illis, Facis teipsuni
Sed illod , Non est mea, suam et Patris voluntatem
Deum, suspicionem dcpulit, imo verain probavU
iuiain esse majorem in modum declaral; ac si dicerct,
bis vorbis : Ul aulem tcialis quia poteslaietn habcl FiNiliil babet diversum, quasi alterius esset. Eliamsi
lius homiuis dimUlendi peccala in ierra, dicil paralytico:
enim bypogtasis sit alia, sic loquor, sic ago, nc exiTolle grabbalum /ui/m, et ambula (Matth. 9. 6). Illuu
stimelur aliud a Patre, sed idem ipsum quod Paler
igilur quod prins dictuni esi, confirmat, quod ncmpc
facit, el agi ct dici. Deinde alium adducit syllogi
aequalein sc faciai Deo ; osleuditqtie se non csse Deo
snwm , cui conlradici nequeal, bumano el consueto
adverearium, scd eadem, quae illc dicil, dicere, eadem
exemplo nixum. Qoodnam iliud esi? 18. Qui scdocere;
demum dc sabbali solutione agit di ens :
ipso loqnitar propriam gtoriam quarit. ld est, qui vult
Nonne Moxjscs dedit vobit legem, et nemo ex vobis $ersibi propriam staluere doctrinam, nibil aliud optat,
vat legem? Ac sidicerei: Lex slaluit, Non occides; vos
quam ul sibi gloriam biitc parial *. Si aulem ego nolo
aulem occidiiis, c l me ut legis iransgrcssurein accusamihi gloriam parere, cur propriam doctrinam siaCur auiem dixit, Nemo? Quia omnes quajrebant
tnere cupio? Qui scmctipto toquitur; id esl, Qui d itis?
versuni quidptam et sibi proprium aflert, kleo loqui- cum iuierHcere. Ego, inquii, si legem solvi, id frci
ut bominem servarem ; vos aulem ad ir.aluin infercivtur ul gloriam sibi paret. Si aulem ego qu.rro gloriam
dura solvitis ill.iro. Eliamsi transgrcdercr, id ad sabi<jns qui misil me, cur alia docere velim ? Viden' illuin
tem facio, ueque oporieret me a vobis, qui iu gravibiis
qitadam do causa dicere se niltil a seipso facerc?
illam Iransgredimini, incusari. Nam quod vos facili%
Quacnam il!a causa est? U l credercnl se non gloriam
legis eversio prorsue est. Deinde eliam decerial, eisi
apud vutgum captare. Quapropter cum liumilia loqniplura olim disseruisset; sed lunc sublimius, el secuiitur, Ego Patris gloriam quasro, inquil, ul ostendal illis
dum dignhalem suam; nunc autem bumilius. Quare?
itbiqtie, se non qiixrere gloriain. Cur autem bumilia
Quia nolebal tam frequenter illos exasperare; nunc
loqualur, muIUR sunt causa; pula, ne ingenitus pu\ero ira incoiidebantiir, el in ca?dem proee&sissenL
tctur esse, ne Deo adversarius, u( carnem induisse
Quapropter insislil ut eorum sedarel auimum, hisce
credaltir, ut infirmitali audilorum consulat, ut modeduobus utens modis, el facinus coarguens bis vcrbis,
Rliam seciari et jactanliam fugerc doceat. Sublimia
Quid me qucerith interficere? et modeste addens, Uovero loqirendi una solum repcriatur causa, nempe nammem, qui verilatem loquutm ncm, et ostendens illos,
mrse praesiantia. Sed si qnia dixit, se anle Abrabam
cum cacdcm spirent, non debere de aliis jndicare. Tu
fuisse, offensi sunl, quo non prorupissent, si sublimia
vero
semper audissent? 19. Nonne Moytcs dedit vobis te- mihi consideres velim, quam sil bumilis Chrisli
Inlerrogalio, quam (ruculeuta illoriirti responsio : 20.
gem, ei nemo ex vobis furit legem f Quid me qu<erith
interficere f Quam consequenliam, quid commune ba Dfemoninm habes : quis te quarii interficere ? Yerbuiu
irne ct ftiroris, animique in impudenliam a c l i , qttod
bent hac cinn prrccedenlibus rerbis?
inexspectato modo rcdarguercniur, et se lace>silos
Chriitut se ccqdalcm Deo et Patri didt. Dno illi
pulareiit.
IJt cnim latrones in insidiis caniant, dcinde
crimina intentabant; aliud, quod sabbatum solveret;
ut imparatum aggredianlur, silenlio rem pcragunt :
aliud, qund Deum Palrein diceref, sequc Deo rcqtiaita el Judasi. Ipse vero, omissa rcpriliensione, m
lern faecret. Quod euim non cx illorum suspicione,
impudentiores redderet, de sabbali rursum solulionc
ted ex propria sentemia sic loqueretur; al non sicut
scse purgat, ex Itge cnm iliis dispulans.
fn Morel. legilur, qui vult temetipso loqui nthil atiud
5. Et vide qnam prudenter. Nibil inirum, inqitit,
imertdit quam inde gtoriam consequi.
275
*7
IX JOANNEM HOMIL. X L I X . al. X L V i l t .
. , *
, . *

,
, , , *
, \
. & , * ,
,
, , .
,
. ,
; * , , ' , .
'. \ ; ,

, , \ ,
, .
, , ; ,
* ,
. ,
, ;
, : ,
. ,
,
, .
, ' , ,
[290] .
^,
, . ; ,
. ,
, '
, .
,
; *
, , , .
,
;
, ' '
; ; " ,
.
, ,
,
$.
, , , , ,
.
,
. , ,
,,
;
, ;
;

, , ;
, ,
, ,
. " ,
,
' , .
* Morel. )
,
, ' -..

, ,
'
.
, , *
, ,
, ,

; . ' ,
,
. , "
, ' , "
,
, , ,
*
. , ,
.
|294] . , .
, , , " ,

,
, .
, ,
, ,

,
; ,
, ; , ; "
.
, , .
, ' , '
.
, .
,
, . ; "
.
, . &
,
,
; ' , , ,
.
,
.
;
,
, , ,
*> .
,
.
, ,
,
.
b
'. . , ,
b Ilaec, . desunl in quibiisdam M>s.
Ita quidam Mss. noslri. Edili :, m i ntis reclc. d Savil. .

. IJiius et Cod. 706. . Faleur \\w\w.
W m n mihi susppcluni c&sr. PJIIIO posl ini ; ;,
r
alu irJi ; .
78
S. J O A N M S CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.

t i , ,
, ,
. 3 ,
. , ,
, ;
5 ; , .
, [2921 . ; , ;
, ; ,
. .
, ,
\
; ,
.
* ,
. ; ;
\ .
* , , , '
. , , , , . ,
. ,
*
*
.
*# ,
;
; ,
. \
, , ,
,
. "
, ,
, ,
; * . , *
; '
,
'
.
;
; '
, ,
Omnes fere Mss. rera alio roodo efferunt, licet
noo inier se prorsus dissenliant. Qui clarius rera exponunt, sic habent,xal ,
, quam leclionem sequi visuro est.
Alli * . Edili ,
. , perperam
ccrte. h Alii .

;

, .
,

;

.
'. * .
.
,
.
*
;
, .
, ;
6 , [294]
,
, '
* ,
,
. ,

. , " ,
.
; , , ,
,
.

, ' . , * .
,
, ,
, [293]
, ,
. , ,
. ; , , ,
. ,
. *
, ,
,
. , ,
. ,
.
, .
'
*
. "
, *
,
* .
,
; ;
;
; , ,
, ,
,
. ' ,
.
, .
*
, .
, * '
, ,
. .
c
Quidam , , . * 1
, ) .
. *
.
f Morel. et quidam . Savil. e l alti
.
Alii .
1 '.
, , . ,
, , , , ,
; ; ; '
, .
; "
. * , ,
, . ; *
, ^
^ , ' ,
* ' . "
,
; ;
177
IN JOANNEM HOMIL. L , al. X U X .
278
pra?ce}itnm, inqnuni, a iigc lalum, sed cxirinee i fiithi non mnrem gcritis, quando nc legem quidem
cus allaium; quod est utiqtte inirum : vos autetn qui
andilis, et quam a Moyse daiam putalia, eam violatis.
nnn eslis lcgislatores, ullra moduin legem vindiealis.
Nihil ergo novum, si verbis meis non attcnditrs. Quia
Yerum flde digniur vobis esi Moyses, qui legcm solvi
enim dixcrant, Moysi loquniui e$t Deus, hunc antcm
prccipil ob prrceptum non legalc. CIMII crgo didt
nescimus unde sit (Joan. 9. 29), ostendii ipsc, Moysen
tnium hominein , dcclarat circumcisinnetn parlem
ab iltis contuineliose babitum : cum ille legem dedisset, qnam ipsi non audirenL 21. Unum optts feci, ellanlum valetudinis esse. Et qiwc cst saniias cireumomnet miramini. Animadverle qnomodo uhi sese pnr-cisionis ? Anima, inquil, omnis qute non circumciditttr,
exierminabitur (Gen. 17. 44). Ego vero nou parlim
gare oponerel, ct oblalum crimcn confutarc, ille non
jpgrum m o d o , scd lotiim corrupium suscilavi. Nolite
Pairem commemorel, scd personam suani inducat.
Vnnm opus feci. Vull oslendere, si non fecissct, tunccrgo judicare secundum faciem. Hoc ptitcinus tHts
tantum dichim fuisse, sed nobis quoqno, ne nlla in rc
legem solutam dici poluissc, et mulla esse obscrvata
jnsiiliam
corrumpanms, scd pro illa oinnia agamtis;
digniora , qnam legein : Moyscmque conlra Ipgem
nc aUendaimis an pauper an dives quis s i l , ncc periMandatum accepisse, quod legc dignius esset. Dignior
souas, sed res explorcmtts. Non mhercbmt, inqtttt.
qnipive sabbalo circumcisio eral, qtiamvis ca uon a
pauperii in judicio (Exod. 23. 3). Quid srbi vo!t illixl ?
lcge, seu a patribus indncfa fuisset. Ego vcro rem
Ne frangaris, iiiquit, ne fleotiris, si paaper sil is qtti
digniorem mclioremque feci, quam sit circumcisio.
Porro non meminii legnlis mandali; nempe quod sa- Isnsit. Qitod si pauperi ignosrendum , multo mtnus diviti. H;rc porro dtco non judicibus tanlnm, scd
cerdotes sabbalum Irausgrediaiilur, ut jam anlc d i x i l :
Gt omnibns, ne umquam jus violelur, sed incorruplum
scd ciim mnjori auctoritaie loquitiir. Illud autcm,
Miramini, id est, lurbamiui. Nam si legem ita finnam semper servetur. Diligit, inquit, jnstitium Dombin$.
Qui autem diligit iniqnitatein, odit animam tuam (Pspt.
esse oporluisset, circumcisio illa prxstanlior es10. G). N c , qnaeso, aniinas nostras odio babcamns,
sct; neque dixtssel, se majus qnidpiam fecisse, qu:im
nec
iiiiquiialem diligamus. Hinc cerle parum vci nibrl
nrcumcisionem; sed ex aucloriiale confulat eos d i lucri nunc percipinms; sed in fuluro magnum aderit
cciis : 23. Si circumcisionem accipit homo. Vidcn* lunc
damnunt . Iino ne bic quoqne iniquilale nostra frurmaxime slare lcgcm, cum ipsam solvit? vidon sabmtir. Quaudo enim cuui inala conscieiHia in dcliciis
bali soluiionem csse legis obscrvaiioncm ; ila ut si
uon fuisset solulum sabbatum, Icgem solvi ncccsse rersamur, annon boc crucialus c l supplicium est ?
Diligimus crgn jusiitiam el numquam banc Icgcm
fucrit? Itaque legem ego flrmavi. Non dixil, Mibi iraviolemus. Quid eiiim frucius ex hac vila consequi poscimtni, quod rem circumcisione majorem fecerim :
lcrimus, nisi binc cum viriurc niigraverimus ? quid
*cd rein lanlum exponens, judicium ipsis permisit,
i!lic nobis patrocinabitur ? an amicilia, an cognalio ,
uum magis necessaria sit integra boininis curatio ,
ati gratia ? Ecqnid graliam cujuslil>cl dico ? Si N<e
quam circumcisio. Ut aigntim accipiai bomo nibil ad
patrcm babcamus, si Jobum , si Danielcm, id nibil
valetudinem conferens, lex solviltir, inquil; ul tanto
inorbo liberelur, indignamini? 24. Nolite judicare w- nubis prodoril, si noslra nns opera prodani. Setl una
opus babemus viriule ; hxc nos servnre poletil, ct
cundum faciem. Quid est, Secundum faeiem f Ne quia
ab alerno igne libcrare. I1a?c nos miltet in regtitmi
Moyscs in majore apud vos exisiimationc c s l , a percalot uin; quod ulinam omnes couscqiiainur, gratia
aonamm dignitaLe calculum feralis; sed a rcrnm
el
l>eiiignitale Domini noslri Jcsu Cbrisii, |>er quctn
iialura : illud namque csl jusie judicarc. Ciir uemo
cl cum quo Palri gloria, unnque sanclo Spirilui, nuuc
Moysen incusavit? cur nemo obstitit jtibenli solvi sabcl srntper, et in sxcula s.TCiiIormn. Amen.
baitim pro praceplo exlriusecus legi addilo ? Vcrum
(
ilJe patitur pra?ceplum illud lege sua dignius esse;
Tn aliis legilur.... lucriniuw percipiinus, sed in fulnro

peribiiuus.
HOMILIA L .
omnium miscrrimos ossc, qui cum divinilaiis ipsius
C A P . 7. v. 23. Dicebanl ergo quidam ex Jero$olymit:
signum
maxiiniun vidissenl, loltim corruplorum
Nonne hic est quem qumunl interficere ? 2G. El ecce
principum
judicio remitiebant. Annon maximum sipalam loquitur, et nUulei dicunl. Numquid vere
coguoverunt principes, quia hic eU vere Cliristusgnum
? 27.erat, quod fiirentee, ca^dcm spiraules, circmncursantes, alquc inlerlicere quxrenles, cum ipsum
Sed hunc scimus unde sit.
prx niattibus lenerent, statim quiescerent? quis boc
I. In divinis Scripturii nihil temere potilum N
ifecissel?
qnis Uutum furorem sic exslinxissei? Atiabit in divinis Scripturis lcmerc positum est; sunl
men posl tol signa, vide siuhitiani et furorem. Nomiu
eiiim Spiritus sancti dicla. Quamubrem omnia accuhicettquem quceruntinlerftceref Vidcquomodo se ipsos
rate disquiramiis. Ab una quippc diclione toium s;econdemnonl. Qnem quwrunt mterficere, inquiiuil, etnipe sensum disciinus, ut eliam niinc conlingiu Mulii hil ei dicunt. Nec modouibil dicunl, sedneque palam c'
enim ex Jcrosolymitanis dicftbant: Non hic etl quem
libere ioqiieutein ipsosque cxasperanlem reprimiint,
qirrunt interficere ? Et ecce palam loquitur, el uiltil
ei
Fumquid
verecognoverunt, quia hic esl Cliristtn. Yobis
dicunl. Cur Jerosolymit.ini mcmoraniur? Oslendit auiem quid vidclur ? quain deillo fcrlis scnlenliam ?
cvangclista cos maxime, qui lot signisdignali fucranl,
Cuiilrari.jm, iiiqiiiunt. Idco liccbant : Sed hunc
279
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCRIEP. CONSTAMINOP.

f80
locorum loqiicbanmr ; et binc ille ostendil se C b n mtu mde tit. nequiiiam ! conlradtclionem ! Non
sium eeso, quia a Patre veneril; et ubiquc leslificacum principibus calcultim feruni, sed aliam C O I T U ptam e/ferunt sciilciiiiaro stultitia sua dignam. Scimus, lur Patris cogiiitionem sibt soli campelcre, diccns,
Non quod Patrem quis vidit, nisiqvi est Palre. QuiiuqiiUinl, unde tii: Chrittut aulem cum venerk , nemo
saetmde$it. Alqui principcs vestri inlerrogaii dice- busTcrbis in iram conciiabantur. Nam cum diceret,
Non tiotlii eum, et cum evinccrcl, ipsosscireîiidciii,
bant, io Betbleliem nasciluriim. Et rursum alii, Noi
sed
scimus quia Bloysi loquutus eU Dtut; hunc aulern ne- ignoraniiam simulare, jure ipsos mordebat d irschmts unde $it (Joan. . 29). Ebriorum verba consi-rilabal. 30. Qucerebant ergo eum apprehendere, et nemo
in Ulum munum qnia nondum tenerat bora ejns.
d c r a . Rtirsumqtie, Numex Galilaea venil Christusmuxi
?
Yiden' illos invisibilitcrcobibilos, et illorum ccerciannen ex Bethlehem vico ? Viden' ebriorum calculum?
lum furoreni? Cur vero non d i x i l , quod invisibditer
Sciiniis, nescimus ; ex Belblehem venil Chrisius ;
sed, Quod nondum venisset hora ejtts.
Chrittus autem cum veneril, nemo tciet unde lit.eosdclinneril,
Quid
Volebat evangelista bumano humilioreqiie modo lobac diclorum pugna mantfesiius ? Id unum respiciequi, ut bomo euam esse pularelur. Quia enim ubiquc
batil, ut nc credcreol. Quid crgo ad b&c Chrislua ?
siibliaiia dicit, ideobxc litnc indeinseril. CHRI aulem
28. El me nostit, el unde sim tcith: et meipso non
teniy ed est verus qni mml me, quem vo$ netcitis, dicit,
E l Ab ipso $um non toquilur ul propbcta, qui h<>
acccperil, sedquod illura videat, ac cum ipso sil. 29
rursum, Si mescireiis, et Patrem meum tcirelis. QuoNovi illum , iuquit, quia ab ipso $um. Videif quo
modo ergo dicii eos etipsum, el unde sit nosse ; el
pacto boc ubique probel, meipso non veni, et, Qui
a l i b i , iwc ipsum nosse, nec Patrem ? Non secutn pumisii me veru$ est ? id contendens, ne a Deo alicmis
gnai, a b s i l ; sed valde sibi constal. Dcalia loquitur
pulolur. E l animadvcrle, quama sil in biunilibus
cognitione , cum dicit, Non nosiis, quemadmodum
verbis utiliias. Posl bxc, inquit, mulii diccbaut: 31.
cum d i c i t : Filii Beli, filii pe$tUetue$, nescientes Dominum (1. Reg. 2.12); ac rtirsum , lirael autem meChrislus cum vencril, numqnid plura signa facieJ,
quam quce hic facil? Quae signa ? Alqui Iria craul
noncognovit(hai. 1. 3). Ut c l Paulus a i l : Confitentur
signa, vini, paralylici, et filii reguli : nibilque ullra
se noss* Deum, factis uuiem neganl(Til. 1.1C). Poiesi
narravit
cvangelisla. Unde liquet, ui s.Tpc d i x i , ipsos
crgoqui scit, nescire. Huc iiaqiiedicit: Si me nossemulta prxndttere, dum ea rccenscnl qua? ntaligne
tis, sciretia me esse Filium Dei. lllud autera , Unde
principes macbinabanlur. Quacrebant ergo illuui apiiit, locum bic denoiat, ut liquct ex sequemibus:
prcbendere e( inleriiccre. Quinam?Non mullimda,
Et meipso non veni, sed verut esi qui rnisil me , quem
vo$ netcilis. Ilic loquitur de ignorantia operibus com- quai principaium ucm aiTectabal, nec invidia corripiebalur; scd sacerdoles. Turba enim populi diceliat:
probala, de qua Paulus d i c i l : Confttenlur se no$$e
Chrislus cumvenerit, numquid plura tigna faeiet ? A t Deum , factis autem negant. Neque enim ignorantiae
lamen
bcec fides sana eral, sed ul solct iuiim
peccatum erat, sed nequiiise et mahe volutilalis. E l
plebis esse. Hlud enim, Cum venerit, non erat crecum boc scirent, ignorare volebant. Sed quainain
dcnlium bunccsse Cbrislum. A u l ita diccndum esl;
biec consequenlia ? quomodo ut illos confutel, eadcin
quae ipsi loquitur ? Nam cuni illi dicerenl, Ilunc au aul forie in concursu populi, ciim principes pro virili
oslcndcre nilerentur ipsum non csse Chiislum, dixetcmscimu* undesit, subdidil, Et mescitis. Quid enim
rit (urba : Ponamus non csse Cbrisiitm, nuin mclior
dlcebanl illi ? an quod nescirent ? Imo vero ipsi dicecril Cbrislus? Ut seiuper dixi, iiifiinum vulgus , non
bant, Scimu. Veruin cum diccrcnl se scire unde
a
doclrina, non a concionibus, sed a signis allieitur.
essel, nibil aliud signiGcabant, quam illum de lerra
32. Audieninl Pharhm turbam murmnranlem, et nii$eesse el fabri filium. JIlc voro in caelos erigebal eos
runt ministros, ut apprehenderenl eum, Viden' sabbati
dicens, Scilis unde sim; id esl, Non unde suspicamisolutionen obtcnlum fuisse ? Quod aulcin illos acrius
ni veni, sed unde is qui misit ine. Cum dicitenim,
inordebal
, boc eral. Ilic enim cum nibil quod
meipio non veni, boc subindicat, ipsos nempc scirc ,
criniinarcniur haberenl, sive indictis, sive in gcslis,
quod a Patre missus esset, eisi id confiicrenlur.
propter Uirbain volebant illum apprebendcre. Ncc
Duplici ergo modo illos confulal. Primo ea qwx seaudebanl periculum suspicanles, sed ministros m i crelo ioquebantur, in nicdium ei cum clamore proserunl qui tentarent. violenliam I furorem !
fert, ut illos pudcfacial; deinde meitlem illorum apeive jwtius insatdam ! Cum id ipsi sa?pe icnrit, ac si dicerel: Non abjccius sum , non siue causa
l a s s c u l , ucc poiuisseut, miuislris rem cominilvetd ; Sed verus esl qui misit me, quem vo$ nctciiit.
t
Quid gigniilcat illud , Verus est qui misit me ? Si vcrus u i i L , furori aniiiioque suo temere indulgentcs. Atqui mulla juxta piscinam lo(|uiitus c s l , et nics! in vcrilale me misit: si verus csl, sequilur vcbil tale moliti s n n l ; sed quxsierunl , non tenrum illiim esse qui missus fuil.
larunt. Ilic vero reni ferre non possiint: cum fulu2. Alio quoquc modo id probat, propriis illosvcrrum
cssftt ul lurba nccurrer t. QtiicJ ergo Cliribis capiens. Quia enim dicebant, Christutcum veniet,
nemo tciet unde sit, binc ostendil scCbristum esse.slns? 53. Adhuc modicum temput tobiteum sum. Cuiu
Nani ipsi illnd, Scmo $ciet secundum diflercntiam possel audilorcs ct flcciere el lerrere, verba profcrl
Hic locus sic efferiiir apiul Savil... htmc aittem nesci-humiliialc plcna , ac si diccrcl: Cnr me imcrli^Te,
nm vnde mt. scimus unde e*t> el nesciinus mdecur
eti pcrscqni
:
qua?riiis? Mudicum cxepcclaie c l siae
1
Lbrienmi verba ccnsidera.
179
IX JOANNEM HOMIL. L . s>\. X L I X .
; , . .\
. Q !
!
; * ,
. , ,
,
.
, / .
,
/ "
. ;
; ; ,

,
. ;
, .
; ,
* xul * ,
, ^ .
,
* , \
* , ,
; ,
. ,
, , Ylol >,
,
, . ,
, )*
. .
, . ,
,
* ,
' ,
' ,
,
.
, .
, .
; ,
; .
), , '.
, ; [295]
, . ' ,
, , ,
* ,
,
,
, ' .
, ** , , ,
. .
* ,
,

^, . ' ,
. , ;
, ' ,
\ .
9
'. ,
. ,
*0 ,
. . * Ilic nddilumlpgiturapudSav.:
, ^ . Qme
. propler ) p r ^ i e r i i l . Exprpssil hitorpr.
Ycrba *!iu Juditos inlrr sc rrpcpuanlcs irrkJcniis.
tmr
b dcest jn q <1.!;.
, */ .
, ,

,

,
, .
. ,
,
, . * ,
* ,
. ,
;
, , * "
;
,
.
, . " , *
, * ,
' . , , *
. > ;
, * * , , *0
* , , '^ ;
.
, , ,

;
; , ,
,
.
" , , , , [*291>J
.
. ;
, * ' . *0
,
;
* , *
. , " ,
. "11
,

,
; " ,
, , , * . " ,

^, .
; "
, .
, ,
;, .
>, ,
. "
I !
, ,
,
* ) , , '
, . , .
; '
. :
> W r l . :. d Ikc<*, ;: \
'.\;
c
dcs i\K '( .iLni l.un.
81
S. JOANNIS CIIRYSOSIOMI ARGUIEP. CONSTANTLNOP.
, . \
,
.
, " '
( ) '
, * ,
, .
,
. , * , ,
,
, \
. . ,
, ' ' , ,
,
, \ . . , .
. [297]
, , ,
, . ; ;, ' . '., , ,
,
.
, .
,
,
, .
,
. .
, , '
.
'. , ,
. ,
, * ,
. ,
,
,
. "
. , ,
,
. .
.
* ,
,
,
, ,
. "
;

,
,
, ' , ,
; ' ,
; ,
.
'; , ; ,
, .

.
,
* Pulal Boisius non , ut habent exemplaria omnia,
sed , vel legeitdum esse. * Vox ,
quam siluil Moutf., e S a v l l . ei codd. restitula est. E W T .
* , id CSl, i u q u i l S i i M l i u s , . ),;..
, ' .
" ,
' . , "
, ;
,
. , "
, , " . ,
;
,
, , .
, . |298]
, ,
.
,
, " , ,
.
, ,
'
, ,
. " . , ; \
,
,
, , ,
.
" % A&V
, , , . " ,
, ' ,
,
. t\v
, ,
, .
, , '
. "

, ' . ,
. , ,
, (
; ,
.
,
, , . "
, *
,

;
,
,
. " ,
.
, .
, ,
; "
,
.
, ,
; , ,
, ,
, , *
,
, *
* , ,
, . .
d
Alii . djfsl fn Savil. el in

quibusdam a!ib nu>&, Sa>il. bene .
f
1 JOANNE.M IIOMIL L . a l . X L I X .
281
282
(auio vesiro conatu mc captcndum offeram. Deinde

Quid crgo sibi vuli illud, Quo ego vado, vo$ non ne qnis communem dici mortem arbitraretur his te$li$ venire, dum cimi illis Judaii ulii]iie per orbein
bis Adhue modicum lempu* vobiuum tum (nam hoc
lcrraruin cominisccreutur ? Si ergo genlcs significare
putabarit); ttanc opmioiiem u l amo\erel, ipsum post
voluissel, non dixisset, Quo non polatis vemre. Ciiin
morlcm nibil operalurdm esse, sobdidit: 54. Et ubi
autem dixerunl, Nnm in dispertionem qentium Unrn$
sum ego, vos non potesiis venire. Si autem in morlee$t? iton addidenuit, Et jicrdiiurus eas, sed, Dociunu.
mansunis crat, irc sane poluissenl: eo nanique omSic sedala cst illoriim i r a , ei diclis crediderual.
nes nrigramu*. Simplicior ilaque mutliiudo bis verbis
Nam si noii credidissent, non qna-silm i iuter se erant
fleetcbatur; ferocior limebat; slodiosior ad audienquid dicerel. Verum bac illis dicia stmio. Scd limendum properabat, quod parum supereseei lemporis,
dum, ne nobis qoque illa compelanl, quod ubi ille
nec semper possenl (ali frui doclrina. Nec lantuin
cst, co nos non possimus abire, quod viia ncistra pccdixil, llic atim, sed, Yobitcum tum; id est, eisi perse- ca!is sit plena. De discipulis enim ail Volo vt nbi
qttamini, etai exagitetis, ne laniillum quidem cessabo
$um ego , et illi nl mecum ( Joan. 17. 21). Dc nobis
Yobis prospicere, el qtwe ad salutem vestram spectaift vero limeo ne conlrariuin dicatur, Vbi ego sunt, nou
prxdicare. Et vado ad eum mwt me. Haec terrere potettis venire. Cvm cnim contra quam pnecipilur
polcrani el angcre. Nam fore ut cjus ope indigeanl
agamus, quomodo poterimus illo abire ? Nam in boc
pncdicit. Quaretii me, inquil; non solum non obli- sa?cuk>, si quis niiles ea agat qua* contra regis digtiiviscemini, sed eliam Quwrelis me , et non intenietii.laletn sinl, non poicrit rcgein vklcre, sed exauciura ubinam qincsierunt eum Judsei? Narrat Lucas
tus cxlmnum luct supplicium.
(.13. 49), mulieres illum plmxisse ; el ut verisiAvnritia , rapina injutliiiaque [ugiendw. Eleemotyua
wHe est, multi alii Itixerunt euin, ac post nrbis e i c i commendatur. Si ergo rapiarnus, avaritius sludcadium, ejus prasenliam opiarunl, recordali nempe
mus injusle agamus, [ercutiamus, clccmosynani non
Obristi et miraculorum ejus. Jfl.pc autem omnia dixit,
erogcmus, polerimus illo abire; sed id paiiemur
ut eos alliceret. Nam quod parum superesset lempoquod virginibtis accidil: quae ad ilhim ingredi
m , quod post discessum optabilis foret, cum non ullra
poluerunt, sed recesserunt, exslinctis kimpadibus
posael invenrri; liaec, inquam, oinuia, ul ipsi bacrcreni
boc e s l , gralia deficienle. Flamiuani quippe illam ,
suadere polerant.Nam si ftitiirum nun ernl, ut ejus pra>
qtiani a Spirilus gratia stalim accipiinus, si velinius
senlia optabilis essel, nihil ipsis magnum dicere videardentiorem efiicinius; sin nolimus, siaiim illam pcrlialur. Rursum, si optabilis fulura ejus presenlia eral,
denuis. Illa aulem exsiincla, nihil aliud quain lenebnc
tta ul Umen mveniri possel, idnon ita Hlos lurbavissct.
in nosiris insidebit animis. Sicut enim ardeule biccrt
3 . Iterum si niullo temporc pr&sens mansurtis

tia mulia lux Kplendcl : sic illa reslincla , niltil nisi
fuisset, supiui foriasse evasissent. Nunc aulem tinditencbrsc. Ideoail: Nolite tpirilum extiinguere (1 Tliets.
tpie illos exagilat et lerrel. Illud vero, Vado ad cum 5. 19 ). Exslinguilur autem, cum oleum non habcl;
tjui mistt me, declarat nibil damni fiiturum ex insidiis quando venlo vebeuieiUior quaidani vis insufllal ;
eorum, et se voiunlarie passurum. Duo igiiur pra>
qtiando comprimilur c l coarcialur. Sic enim exsiin*
ttixit, el se paulo posi abilurtim , ct illos ad se non
guilur iguis. Comprimitur autem a soUiciludiiiibus
vcnturos esse : quod certe fuit humana? menlis,
sxcularibus, el exslinguilur a mala coucupiscenlia.
ut mortem suam prxdiccrei. Yide namquc quid diral
Ad bxc ntlitl illam ila exstinguit, ul inbumanitas,
David : Notum fac mihi, Domine,finemmeum, et >
crndelitas, rapina Cum aulem, oleo deficienle, aquam
merum annorum meorum quis etl, ut iciam quidetiain
desit
frigidam infundimus , boc est avaritiam , qux
mihi ( PtaL 38. 5 ) . Id profecto nemo novil. Ex uuo pcr hfsoram mccstiliain animas exsiiuguit, unde poantem aUemm conlirmalur. Ego vero pulo id et mileriml iteruni acccndi ? Migrabiinus crgo pulverem
iiislris scniginalice d i c i , ct niinislros speclare, qno
cincremque multuin nobiscuni ferentes funiuiuquc no
maxime illos allicerel; osf endcns se scire cur vcnisaccusamein, quod lampadas cxstinxcrimus. 13bi enim
senl; ac ai dicerct, Exspectaie paulisper, et abibo.
fumus e s l , ibi necessc esl exslincltim igncm fciisso.
35. Dicebanl ergo Judm inter %e ; Quo iturus est
?
Yerum
absit ne quispiain bauc vocem audial, Nesiio
Tametsi illi qui desiderabanl ul abiret, nibilqtie non
vos. Quaiidonam autem bxc :nidielur, ni>i ubi ctim
agebant ul nc ultra vidercnl eum, debuisscnt
pauperem videmus, pci inde aflccli suiiius, ac si
boe qu.-rrere; sed dicere, Gaiidemus quod abeas : ct
vidercmns ? Quando nos Cbristum csurienlcm ignoraqoando hoc eril ? Sed bis vcrbis movebantnr, e( ab se
biimis, ignorabil el ille nos oieo cgenies : et jure qminuiuo ac slullc quuDrmit, quo ilurus essel. Numquid diiin. Nam qui miserum despicit, nec juvat ex bunis
in dispertionem genlium ? Qtiid est, /it dispersionem
8iiis, quomodo qu&Tet accipcre cx non suis? Quum'genlium f Sic geules vocabanl Judxi, quia ubique di- obrcm , rogo, omnia faciamus , omnia moveanius ul
sperssc erant, et libere commiscebaulur. Ilanc quoque
olcutn nobis non dcficiat; scd ornenuis lampades , vi
ci illi poetea ignoininiam passi sunt: nam ipsi (jUfwjuc
cuin sponsoin ibalanium ingred amur : qucni nos omdispersio tueruni. Oliin loia gens simul coacta e r a i ,
nes assequi conlingat, gralia ei beniguilaie Domiid
nec alibi reperire erat Judxum, quam in Pahcstina
noslri Jesu Cbrisli, per qitem el cum quo Pairi gb>ria,
lanlum. Ideo Judxi gentes vocabanl dispersionem ,
siinulque Spirilni sancto , nunc el scmper , et iii wcxprobrames i l l i s , ac de se magnilice sciuictties.
cula bivcnloruij). Aoion.
f
S. JOANMSCIIUYSOSTOMI ARGlllEP. CONSTANTINOP.
2M
HOMILIA L l .
. 7. v. 37. In vovisiimo autem die magno [estiflumina de venlre ejusfluent(Joan. 5. 4 3 ) ; nberiatcn)
ritath, tlabai Jcsus, ct clamabid dieeiit: Si quis clsitil
copiam gratia* stibindicans, ut alibi dicit, Fon$
vmiat ad me et bibut. (a) 58. Qui credit tn mt, sicut
( satientis in vitam cetcrmm (lbid. 4. 14); jd csi,
dicil Scriplura, (lumina de ventre ejn$ ftuenl aqttw
multam habebil gratiain. Alibi dixeral, vitam wteniam;
bic dicil, aquamvivam. Vivam vocai eam qua3 scmptr
operatur
4. AudHoru divmi veibi sitientes e$*e oportet.
Qni , Spirims ciiim gralia cum in animam iugressa et slabilila fueril, plus quam fons quivis acam! divinam acccduut prrcdicationem, ct fidem servant,
lurit; neqne cessai, vel evacuatur, neque desinit. U l
e>s silieiilitim desiderinm pra3 se ferre oportet, alque
ergo simul et numquam deiicere, el ineffabililer opetanlam in scipsis incendcre concupisccmiam. Sic
rai i denotet, foniem el fluvios appcllat; non uiium
cuim polcmiitdicia caulius reliiiete. Nam qtii siliiint,
ilnvium , sed innumerabiles. Et illic saliemein pro
acceplum poculum cupidissiine hattriunl, ct iia siiim
sedanl. S:c iiaque qtri divinos baurinnl scrmoncs, si
iniindanle dixit. Quod clare percipiel si quis sapieusilienies *orbeanf, numquam cessabnnt donec cxbauliam Slepbani, Pelri lingnani, Pauli vim considerascrinl. Qund euim scmper oporleat silire ei esurire,
verit, qtio paclo nibil cos tuleril, nibil suslinueril;
di< ilur, Reati qui csuriunt et $iliunl juslitiam ( Matlh.
populorum furor, non lyrannortim violenlia, non
5. 6 ) . Et liic dicit Chrislus , Si quis ////, veniat ad dwinonum insid:a3, nnn quolidianne morJes; sedquasi
we et bibal; id csi, Neminem ncccssitale aut vi Iraho; flmnina magno impeln iluenlia, sic omnia secum Iras< d si qtiis aniiuo promplus, si quis desiderio fervens
xeriut. 39. Hcec autem dixit deSpiritu, quem accepluri
s i l , hunc cgo voco. A l cur evangelisla sic exprcssit,
eranl credentet in eum. Nondum enim erat Spiritu*
Jn novissinw die magno ? Elenim prinius et ultimus
sanctus. Quomodo crgo proplieuc propbitarunl, c l
iuagims crat, mcdii autem polius in deliciis consumeinnuiiiera edidere miracula ? Apostoli enim non Spibanlur. Cur ergn Jn novimmo dicil? Quia illo die riln, sed ojiis virtute daemonia ejcccrunt, m ipse dicil:
omncs convcui(*h:inl. In primo non vcnit illc, et cauego in Beelzebub ejhio dcenionia,filiiveslri in quo
eatu dixil fratribus. Scd nec in secundo, ncc in terlio
cjiciunt ( Matih. \% 27 )? Hoc autcm dicel)at signiquidpiam Ule dicit; ne irrita forenl verba , dum fuficaus, uon onuics Spii iiu anie crucem, f cd cjus virtuie
liirum erat ut 111 in dcliciis essent. Novissiiuo autem
ejecisse da?monia. Gum ergo illos missnrus erai, luiic
die , quando rcccdebnnl domiim , viatica ad salulom
dixit, Accipite Spiritum$anctum; ac rursum, Venil in
dal illis, ct clamat; lum ul fiduciam c l Io(|tiendi l i - eos Spiritussanctus, ettunctignafaciebant (/oan.20.22).
berlalem oslondal; tum uuanlaemullitudini signiiicet,
2. Curn aulem misil eos, non dixit, Dcdii eis Spirtse de spiriluali potu loquultim esse, adjicilque : Qni
(um sanctum; sed, Dedit eis poteslalem, dicons : Lccredil in me , sicul dkit Scriptura ,fluminade ventre
pro$o$ mundale, dcemonia ejicite, morluos suuitaie;
ejnsfluenlaqiue vivce. Vcntrem cor vocal; ul ei alibi
gratis accephtis, gratis dale (Matlh. 40. 4. ct 8). Proait, Etlegemluam in medio venlrismei (b) (Psal. 39.pbetis
9). auleni in confcsso apud omnes cst Spiritiiin
E l ubinam dicil Scriplura, Flumina de venlre ejtissanctum fuissc datum; sed graiia illa conlracta eiat
fluent aquca viva Nusquam. Quid sibi vull crgo illud,el avulsa, alque in lerra desierat ab illa die, qua diQni credit in me sicul dicit Scriptura? Hic iuierpnnctum fuit, Relmquitur domus veslra dcterla (Jbid. 25.
gciidiun est; ut illud , Flumina de ventre ejut fluent,
33). anle illam diem jam rarior esse coeperat. Nid
uilGbrisli sententia. Quia enim mulii dicebanl, Hic
lus apud illos propbela eral; neque gratia jllorum saftl Chrittus ; et Chrislut cnm veneril, numqidd plura
cris prospicicbat. Gum igilur Spiriius sanclus jam
tlgna faciel (v. 2G. el 31)? ostendil oporlere reclam
ablalns essel, fulurumque cssel ui largius effundcrelencre setitcnliam, ueqne ita ex signis, ut ex S<ri-
tur, cujusdoni principium pot crucem fuil, non abuupiuris crodemluin esse. Multi enim cum illum niiradaulius inodo, scd eiiam cum majoribuscbarisroaiibiis
ciila cdentcm ccrnerenl, nnn quasi Chrisium recipie(mirabilitis quippe donura fuit, m cum dicit, Keteui*
l i a n l ; \mo dicluri crani , Nonne Scriptur dicunt,
cujus tpiritut sitis [Luc. 9. 55]; el ilerum, ' enim
Cbrislum ex semine David venlurum esse? Id ille
accepisli$ tpiritum tervUulit, sed accepistis tptrilumadofreqncntcr versabal, ut ostenderet se htijusmodi deptioiii$[Rom. 8. 45]. Nam veleres illi quoque Spiriuioii&traiionem non fugcre : rursiisque illos ad ScriKim babebaul, sed aliis imperliebant: aposloli
pluras remillil. Supcrius enim dixerat: Scrnlamini
vero innumerns illo replebanl); quoniam igilur illam
Scnpinras; c l rursum : Scriptum est in prophelis ,
graiiain accepiuri eranl (uondum enim daiaerat), idco
erunt omnes docibilet Dei(Joan. 5. 59 el 6. 4 5 ) ; el,
ail, Nondum erat Spiritus tanclus. De bac igilurgralia
Moyset vos accusal; hic vero, Sicul dixit Scripiura,
ev.mgelisia dicebal, Nondum erat Spiritus sancius,
nempe dalus, quia Jesus twndum erat glorificatus,
() !n Morcl. qua sequnntnr dcerant in lilido.
gloriani appellans crucem. Quia enim iuimici erainus,
(b) Hebraice legilur - , in medio riscerum meorr/m, tit veriil syiiunacbus. Aquila auiem ei rheodotio, quoa pcccaiores, gratia Deiprivati, iniinici Dci; graiia voro
îjmtnr H i t T o u y m u s , in msdio vetum mei. I.XX ei Yul- eral reconciiialionis indicium; donum autcm noniuipata. xn inedio covdis uifi. hx ss. pairibus auiem atii hanc,
micis el pcroii*, scd aoiicis et probalis dalur; opor
rlii illain iuUTprolatiouoin scquuiuur.
9
JOXNXEM II0.MIL. L l . al. L .

1 '.
" . .
,
, ,
, , * .
,
, \ ,
, ,
.
,
, , 0 , , (* , ,
, *
^ ,
.
,
,
.
.
, ;
, ' , >:
.
, ;

,
, ' . "
, ,
, " ,

.
'. " , , ' ,
,
,
, .
,
, '
, , ' ^ ,
.
. * ,
.
,
,
, >
( ,
[301] *
, ,
.

,
)
,
,
.

,
, ,
,
.

,
, , ,
, , ,
.
,
. Videsis qtice ad interprela Morel. , mondo haud dubie typographico. Alii
(ionem launtmx twtata *tml. EDIT. b . ^
^ ,
,
, , .
, ,
\ .
'. ,
,
, .

. ,
,
, \ .
, , . "
, , cl
,
, . "
*
, ,
.
, ;

.
; "
.
, .
* ,
,
. , , , \
, ^
, ,
,
, ,

.
,
*
*. ,
> ;
. , ,
; ,
,
. \,
\, ,
; , ,
, .
,
* , \
,
; ,
[300] ,
,
. ,
, ,
,
'
,
,
,
.
"
, .
, , ,
%
\ . Savil el cod. 700, U tameu omilieiis .

:
V8i
S.JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. COXSTANTIXOP.
;.
, *
. " ,
'
,
. ,
, ,
.
, ,
.
,
. ,
, ; "
, . 01
,
,
,
,
, -
, .
,
.
,
;
\ ,
; .
\ ,
,
, ,
' .
,
,
,
. . \
, ,
, , ,
>. " ,
, , (
[50i] )
, ;
,
; \
, .
\
,
, , ,
,
; ' ,
. " ,
,
, ,
"
,
' ,
,

\.
9
\ ,
,
. ; *0 ,
\ .
, *
.
-
)$, , , \
,
, . '
, ,
' ,
. ' ,
; . , .
, *
. ; " ,
,
. /,
,
. ,
,
, * ,
, ,
, , , ,
,
,
,
, . , (

;
,

,
, , . , , , [305]
, ; ";
. ;
. ;
,
.
,
, .
, * .
' " .
, '
, .
, .
* , . , '
,
. "
, ,
, ' , ,
,
, ;
(
, , ,
), " ,
.
,
,
; ,
, . ,
, .
.
, , , .
d
. , b Rone adverlit Snvi!<ws IfîMi.lum esse . Sed repeiilum

la m * . oimiibus oniissum csf. Mox quidam v.
Alii . Savil. .
, stc omnia exemplaria, sed legenduro , f Qutd;tm ot . Lirovis modo legas, senienlia conslal* Alii inscrunl (sic).
g
IN JOANNEM 1 DMIL. L l . al. L .
Quifodit
foveamproximo,
in
eamincidei
(Prov.
26. 27)
lebut prius pro nobis offerri sacrificium, el inimiciQuod lunc cliam coniigit. Illi namque ipsum interfiliain in carne solvi, nosque Dei amicos effici et luno.
cere volebant, ul praidicationcm abolerenl: scd condonum accipcrc. Nain si hoc in promissione Abrahae
(rarium eveitit. Praedicalio namque pcr Cbrisli grafactuin csl, iimlto magis in gralia. Et hoc declarat
tiam
Paulus bis verbis i Si enim, qui exlege, h(vredes sunt, floret, illorum vero omnia cvsiincta sunt ci pe*
ricrunl, alque illi palria, liberlate c l culiu suo excN
exlnanita est ftdez: lex enim iram operalur (Rom. 4.14.
dorunl, alqtie oinni felicilale privaii, servi et captjvi
45); boc est, Promisit Deus Abrabx c l scmini ejus
facti sunt. Ilacc cmn sciamus. numquam aliis insidiedalurum se lerram : sed ncpoles cjus promissione illa
mur,
gnari nos conlra nosmclipsos gladium acuercj
indigni fuere, el ex propriis laboribus placere non
el profundiorem nobis infligcre plagani. Sed le aliquis
poluerunt. Proplerea imravit fides, res facilis, ul graliani allraherel, et promissa non eiciderenl. Et, ldeo Ixsil, et vis illum ulcisci? Nc ulciscaris, c i sic ulcisci
potcris. Si uleiscaris, ncn ulcisceris. Nec pules bo<5
exftde,dicil, ut secundum graliam stf, uique promitsio
anigina essc, sed vcrum est. Qnomodo el qua raiiofirma sil (Ibid. t>. 46). Ideo Secundum gratiam, quia
ne? Quia si non ulciscaris, Dcum ipsi inimicum conid labore sudoreque suo non poterant. Cur aulem cum
elituis; si ulciscaris, 11911 iiem. Nam, Mihivindiclaêgo
dixissel, Sccuridum Scripluras, non adjicit leslimoretribuam, dicit Dominus(llom.il. 49. Deut. 32. 35).
nium? Quia cormpla illortim senlenlia crat. 40. Alii
Nam si servos habeamus quimuiuo rixenlur, n e c n o enim dicebanl, Hic est ille propltela; 41 alii dicebant,
bis ulcisccndi pnrles concedant, sed sibi: etsi sa>pius
Seducil turbam; alii, Non cx Calilwa benit Christu$
42. sed ex Bethlehem vico; alii dicebant, Chriuus nos
cumrogetil, nou modo non ulciscimur, sed eliain indignamur,
et fugitivos masligiasqne vocamus: Opor*
vetterit, nemo scit unde sii; c i diversoc eranl opiniolebat enim, dicimus, u l lotum nobis defcrres; sed^
nes, ul iu Curba coufusa. Nequo enim diclis adliibcbanL aninutm, ucquc disccndi cupidi cranl. Idco bis quia leipsum ultus es, ne molesiiain ullra crecs;
nibil respondel, ebi dicereut, Numquid ex Galilusamulto magis Deus, qui prxcepii, ut sibi omnia comLhristusvenil; N.uhanaelem vcrovcbcmenliusctaspc- milteremus, id diciurus csi. Quomodo absurdum noti
fuerit, cum a servis nostris banc philosopbiam el obrius dicentem, Ex Nazareih poletl aliquid boni cxire?
laudaviltil vere lsraeliiam. 11 enim etqui Nicodemo sequium cxigamuSj Doniino non ea concedere, quaa
volumusa servis nostris concedi nobis? Hxc porro
diccbant, Scrutare el vide> qnia ex Gaiilcea non *ur*
rexit propheta, non dUcendi causa dicebanl, sed uldico, quod ila proinpti silis ad ubioncin cxpelendam*
Nam eum qui verc pliiloso|>liaiiir id faccre non dcopinionem dc Chrislo rejicercnl. Ille vero, utpolc
cel, sed debel ille pcccala diiniltere et condonare,
veritaiis amans, qui vctcra oninia accuralc nossei, lioc
eiiamsi non magna cxpcciarctur mcrc s, peccatorum
diccbai: illi aulcin unum solum speclabant, ul evinnempc rcniissio. Nain si damnas peccatorcm, cur,
cereitl ipsuin non csse Cbrisiuiu. Quapropter ipsis
quxso, ipse pcccas, el in eademlaberis?Te quisconnibd revclavil. Qui eniin coulraria luquebanlur, et
afftcil? Ne couluineliain repcndas, ut ne i l modo, Ntmo scil unde venit, m< d<, Ex Beihlehcmlumelia
velam
libi
ipsi inleras. Percussil? Ne repercuiias, quia
nil dicebant; eiiamsi didicisscnt, contradicluri baud
nibil inde ulililaiis percipies. Moerorc aff c i t t N e vidubie crant. Eslo cnim, locum ignorarenl, qnod ex
ccm rtferas, quia nibil iude lucri, sed illi similis eva
Bctblcbcm rssel, quia in Nazareib versalus fucral
dis. Sic illum fortassc in pudorcin conj c;es, si omnia
(quamvis boc vcnia diguiiin non esscl; neque enim
maii&ucie feras; sic iu ruborem, ila ut jram scdet*
ibi nalus erai); num genus quoque ignorabanl, qund
Ncnio malum malo sanai, 8ed bono malum. Ilaac apud
esselex domo c l fatnilia David? Quomodo crgo diceitonnulli pbilosopbanlur. Nos ergo pudcal,
baut, Annon ex semitie David venit Clmstus? Sedgcnliles
boc
quod
slultis
gcnlilibus qu.mluni ad pbilosopbiam siillo modo oblcgcrc volebani, ac fraudulenlcr omuia
mus infcrioros. Mulli corum injuria affecii, a^quoaniloquebantur. Cur aulein HOII accesscrunt dicturi: Cum
mo lulerunl; niulti caluiunias non propnlsaruni; i n cailera oiiuiia admiremur, jubcasqtic crcdi tibi sccunsidianles bcncficio aifeceriuit. Timciulumque est ne
dtim Scripuiras. dic cur Scripluroi dicanl cx Belblcquidam
ex illis vilx insiilulo nobis praesianiiorcs rcbcm Cbristum esse vculunim; lu autcni cx Galilxa
periantur, c l binc uos gravius supplicium nianeat.
venisti? At nibil borum dixerunt, vcrnm omnia m a Nam si nos qui dpiritnm accepimus, qui rcgnum ex*
ligno animo causilicabaiilur. Quod enim discerc nou
speclamus, qui pro cxdorum pra>inio phiIosopliamur
quarcrcnt aui veilcnl, slaiim siguifical evangtlisla :
gehennam non limemus, qui angeli esse jubehiUr^ *
44. Quidam volebaut apprehendere eum, scd nemoquimisil
qui inyslerioruin parlicipes sumus, non illos virluie
$uper illum mamim suum. Naiu <ilsi nihil aliud, boc
ailingamus, quam consequcmur voviiam ? Etenim si
jaltem illos tompimgfre dilmissi-l : sod non sunt
compuncli, ut ait propheia : Dissipaii sunt, nec com- Jtidaos suporare lenemur (Msi inquif, abundaverit
ju&tilia vestm plus qnam scriburum et Pharimorum
pttncti (Psal. 54. i o ) .
nun intrtibitis in regmtm caslorum [Matlh. 5. 20]); mu!
3. Maliliw character. Mulitia Judaorum ipsis exilio
lo niagis gpututvs; si Pbarisaios, multo magis iniide[nil. Inimicos quomodo ulchci oporteat. Malum non
lcs. Cum cniin, nisi illos supcrcnuis, regnum nobia
Mirt/o, sed bono sanahir. lliijnsmodi enim est mnlitia: nemini vull ccdcre, uuum s dum rospicit, ul
AJii insiTunt, quam spcm possimus habeie ?
eum pcrdal, cui insidialnr. Si?d quid dicii Scriptura?
285
PATROL. Gn.
UX#
18
288
S. JOANMS CIIIiYSOSTOMl ARCIIKEP. CONSTANTINOP.
nini
ittrba,
quxin
boruin
oblivioncm
coujiciat,
rcdoclausum sit; si genlilibus |ojores sinruis, quomodo
hoc ipsum regnum consequemur? Omnem itaquc accr- cirina ftrftqucnti est opus. Ne ergo buc fmsira convehitatein, iram, furorem ejiciamtis. E>tdcmdicere, mihiniatnus, opcra cxhibeamus bona, ui fulura bona consequamur,
graiia c l beiiignilaie Domini nostri Jesit
quidem non moleslum, vobis autem tutum (Phitip.
5. i ) .
Cbrisli, per qncni et cuni quo Palri gloria simulque
Nam mcdici codem ipso saipc uiuiilur remedio. Et
Spirilui sancto, nunc ei semper, ei in srccula saeeulonos non fineni facicmus eadem clamandi, inemorandi, doocndi, liorlandi. Nani mulia csl sa?cularium rc- runi. Amcn.
Ste
HOUIUA LIL
CXP. 7. v. 43. Ycncrunt ergo minhtri nd poniificetlcdioli
ct
sunt? Vos qni legcm non servaiis , malcdieii
Pharhceo* , et dixcrunt m UU : Quare non addttxicslis; non illi qui lcgi obsequuntur. Non oporlebal
$ti$ cum ? 46. Responderunt ministvi: Sumquam
$ic a non crcdcnlibus criminari eum , cid non oreenim
loqiiutm est homo ul hic homo.
debant. Nunprobandus bic modus es(. Nam ct vos
\. Veritate nihil clarm , nihil ttimplichu. Niiiil
non credidislis Ooo, ul Paulus aii : Qnid enim si uon
verilale clarius, nibil simplicius, nisi nos malignc
crediderunt quidam ? Numquid incredulitas eorum /?agamus : sed srmaligne nosgeramus, nihildiflicilitis.
dem Dc\ cvacuabii ? Absil (Rom. 3. 3). Nam proplii-l*.
Ecce Pharisaei et scribce, qui sapienliores csse vidcqtioquu ipsos semper accusabanl dicemcs, Audlie
banttir, qui cum Cbristo semper erant, quia insidias
principes Sodomorum; el, Principes tui non obiempeilli struebant, liccl miracula vidercnl, licct Scripturant ( hai. \. 10. el 2 3 ) ; ac rtirsum, Annon vestrum
ras legcrent, nihil lucri, sed multum damni tulerunt:
c*t nosse judkium ( Mich. 3. \ ) ? Et nbique vebemcuminislri vcro , ctsi illis omnibus cxpertcs, una conirus illos incessunt. Quid igitur? Deumne propics
cione capli unt : c l qui ad illnm vincicndum vencrea quispiam accusabii? Apagc; illorum boc criranl, admiralione vineli redierunt. Non illorum prumcn esl. Quonain autem alio signo quis deprebendenlia tanlum admiranda est, quod signis non opns
dere possit vos non cognoici rc lcgem, quod noti
Iiabuerint; scd eliam quod sola doctrina capli sint
crcdalis? Gum aulem dixisscnl neminem princi(non dixerunt cnim, Ncmo amquam tanla edidit mipum crcdidtssc iu eum , scd cos qui Icgem ignoraracula ; sed quid ? Nemo umquam tic loquutus esl)bant,
:
inerito illos arguit Nicodemns bis vcrbis :
non eorumergo prudcnlia solum admirabilis esl, sed
51. Numquid lex noslra judical hominem, nisi auditcliam loquendi libertas , quod bacc iis qui se miserit ab ipso prius? Ostendil eos nec nosse, nccscrvaro
rant, dixerint; quod Pharisocis ipsum impugnanlibus,
li'gem. Nam si lex vetat quciuqnam inlorfici, n!si
qui bac dc causa nibilnon agebant. Venerunlministri, prius audialur; ipbi vero anlequam and'rciit, id tnoet dicunt ei$ Phariscci Quare non adduxistit eum licbanlur
?
: Iransgressorcs sunt legis E l quia diceQuod vencriut, longe tnajus fuit, quam si mansis- bant nemincm principum crodidisse in cum, ideo
sent: sic qutdain illorum mole>lia libcrali fuissenl;
indicat evangrli&ia ipsum cx corum numero csse, ut
sed nuuc Cbrisli sapienlfo stint prxconcs, majoremostendal eliain principes in eum crcdtdisse. Nondtnn
quc cxbibeai iiduciam. Nec d i c i m l N n n poiuimus
tamen id palam, nl decuisset, exbibnerant: crantproptcr lurbam, qurc illum qiiasi propliclam a n d i l : que nibilominus Cbristo addicti. Vide aulcm quam
sed quid? & umquam tic loquuluscst. Alqui polc-parce arguit. Non dicil enim, Yos anlera vultis iltum
rant illam cxcusaiioncm affcrre : sed reclmn auiinum
occidcre, ei lemere condemnalis bominem ut sedupne se fcrunl. II<c cuim non adndranliani niodo
clorcro. Ycrum non ila dixil, scd nioderalius ingeneral , scd cljaiu criminantium qnod sc ad illuni
lem itlorum impcium cobibebat, necuon illorum
ligandum misisscnl, qucm potius audirc oporlcbal.
inconsidcrantiam el sanguinarium aniinum. Ideo in
Alqui non longam,scd brcvcm audicranl conciuncm.
Irgem scrnionem converlil, aitque : Nisi andierit
Mens cniin sinccra non longis opns bnl>cl s<Tinonidiligenter, et cognoverh quid [aciat. Ilaque non audire
l>us. Tanla est vis vcrilalis. Quid ergo Pbarisad ?Cum
lanlum oporlet, sed diligenliT audire : id enim sibi
rompungi oporluisscl, illi conlra stc incnsanl cos,
vull illud, Et cognoverit quid (aciat, quid velit, quarc,
47. Numquid et vos seducti estit* ? Adbuc blandiuiilnr,
et quam rcm spcclet, an ad reipublicx cversioncm
ncc aspcris uttuilur vcrbis vcrili nc oiuiitno sc
lendai ul inimicus. Diibilaiitcs cr-o cuin dixissent,
dcscrerenl; scd firrorcm lamcn iiulioaut el caulc loneminem priucipuin in ipsum credcre, nec vchcnicuquuniur. Cum oponuissel inlerrogare quid dixisset,
ler nec remisse in eum fcrtiulur.
Gt dicta ejus adii.irari , id non rariunl, guari sc baud
2. U.ua?nam \\xc consoqiientia illo dicenie , Lcx
Aubie caplum i r i ; scd sluliissimo illos argiiincnlo notlra non jndicat queniquam, rcspondcre. 52. iVwmtuqiciunt. 48. Cm-y inquiuut, nemo ex principibus cre-quid et lu ex Gulilm e$ f Cum oporluissol eniin osicudidii in eum ? Itanc, qu:?so, Clirielum accusas, ct non dcre se non tcmcre co misisse qui illum vocaronf
iiicrcdulos ? 49 Scd lurba, quw non novit iegcm , ma-el ncn opus essc ipsum alloqui, accrhe furioscqiiu
ledicli aimi. Ilinc magis accusandi estis, quod turba rcponunt: Scruiare et vide , quia ex Galihra prophela
crcdente vos incrcduli manscrilis. Popnlarcs cnim
non turgit. Qtiid cnim dixit bumo illc ? num qiiod
ui legcm cognoscetiuis agdbam : qnoniod crgo ;naprnpbeia cssci? D i x i l , non judicatutn : occidi
v
287
81
IN JOANNEM IIOMIL. L l l . al, LK
,
, . "*
,
'>,
,
, ' ' <
, ,
\, . .
[504] \
;
.

,
\
; >

, , 01

,
.
xj ;
'. , . ; ;
, "* . 4'
.

,
, ; ,
, ,
; \
, , ,
, ,
, "
*, ,
* , "
, *
; * , .
, .
,

, * ,
( ,
, \ .
> ;
, \
)*
, ,
^, *
,
, ,
. ^
, \ *
.
* , , ,

" \
' ;
, ,
, .
.
*
** , & *>,
,
, \
^ * ,
. ,
,
.
; .
" , .
*
* t , ,
. *
, \ , *
, \ .
. '
,
, ,
, .
, , . "
.
, .
'. ^ , ,
. ; , , ,
, , ,
; ,
;
. "
, ,
, - 7 ,
,
, ..
.
:, , \
; ;
"',
. 01 ,

[506] , *
, , ,
' , ,
;
. ;
, [505] ,
; , , ^ ,
,
,
(> , , ,
, :. - , * }
- . , .,
. ;
; ,
, . , . "0
:- I ; ,
, .
.
; . - .
, ,

;
deost in quibusdatu mss.
Sic Savil., Bibl. et rodd. 703, 700. LrgebaJu-; 0u<7.v.

. I Savil, , ) ^.
Atii i l / v .
* Alii yivcvciv, ' cv.
S. JOANNIS CIWYSOSTOMI AKCIIIEP. CONSTANTINOP.
289
, '
, ,
, ,
.
,

,
,
.
^, . ,
,

,
. ,
, ,
. .
, \
, ,
, ,
,
.
; ;
,
,
' . "
,
. ; '
,
,
. ) ,
,
. ; , \ ,
.
1307] . ,
, '
,
.
. " ,
, ,
.
% , . " ,
. , , ; ;
; " ,
. ,
, .
, . , .
, \ ,
, , (
5, )
.
, " ,
.
, ,
. ,
b
Hunc locum Ooisius, i t i ex libello Quaeslionum in

Jtiannem cx Tbeophylacto, rejectis quibusdaro, restilucudum rclur : .
,
. ,
,
, $ >.
* ($,
;
; ; " ; >,
, ) -,; *,, \, eic.
i> fiditi , ma!c, ul in uolis muituil âvilius.
290
*
,
.
'. ;
,
; \
, '
* , ;
; ,
; ,
,
, , \
; \ ;
;
$ . '*
, , * \ .
;
, . ,
.
^ ; ,
\ ,
. , , .
* ,
, ,
.
, *, , '
; * .
. ,
, ,
,
, .
, [308] *
, .
, , , ,
, .
.

, , \
, \ ,
.
.
. \ ,
. , ,
, ;

,
, \
, .
;
,
,
. , ,

, . ^
* ,
,

; " .
,
.
, . ,
,
0
' Savil. . Vorba c Savil. el Ccd.

706 acccsserunt. E D I T . Alii .
289
LN JOANNEM HOMIL. LII. al. Lf.
judico quemquam : el si judico, judkium meum vcrum

o/oriere. Illi vero conlumeliose , ac si Scriplurarum
est. Nam si judicare vellem, cx damnatorum numero
prorsus ignarus essct, ha?c reponunt, ac si diccrcnt:
Vade, disce; id cnim sibi vult illud, Scrutare ei vide. essetis : hnec vcro non judicans dicc , inquit. Neque
ideo dixi, Non judicans dico, quod non fidam, roc si
Quid ergo Chrislus? Quia Galilxam el proplietam
judiccm, vos esse capiurum (nam si judicarem, jusle
semper in ore versabant , omnes ab aliena opinionc
vos condemuarcm ) : at nunc lempus jiidicii non cst.
rcmovens, c l oslendens se non esse unum cx propbeFulurum quoque judicium subindicat, cum dicit
tis, scd mundi Dominum , ait (Cap. 8) : 12. Ego suw
lux mundi (). Non Galilaeae, non Pnlttglime, non Ju- Quia solus non sum, sed ego et qui mi$h me Pater. Hie
porro innuit, nonsc solnm ipsos damnare, sed etiam
d;ca. Qoid porro Judiei 113. Tu de teipso testimonium
Pairem. Deinde hoc sub umbra quadam dixit, in
perltibet, (ettimonium tuum verum non esl. stultirei leslimonium inducens : 17. / n lege autem vettra
liam? Ad Scripluras illos seirper m i i t i l , et dicunt,
tcriplum ett, duorum homimm te$timomum verum etu.
Tu te&timonium perhlbet de leipso. Quod autem perhibuil lcsiimonium? Ego surn lux mundu Magnom
3. Ilareticorvm objeciio. Quid bic dixcrinl ba2dtcluin, ulique magnuni. Scd va!de ilios exagitareiici? Quid plus babeat, quam bomincs, si boc
v i t , quia nec se jam sequalein Patri dicebat, ncc se
dictum simpliciier accipiamus? Apud bomines oninv
Filiuin cjus essc vel Deum, sed luccm lanlum. Ulud
idco boc slaiuium fuil, quia nemo solus cst fide
quoqoe lamen evertere volebanl: nam inajus illud
dignus : apud Deum aulem quomodo boc eiare poerat, quam dicere, Qui sequitur me, non ambulabil lueril?
in
Cur dictum cst, Duo? num quia duo sunt,
tenebris. Luccm et lencbras spirilualcsdicit; boceet, velquia bomincssunl, ideosuntduo? Siquia duosunt,
Non manel inerrore. Uic Nicodenitim allicil ct crigit,
cur non coufugit ad Joannem, nec dixil, Tcstimonium
titpote qui libere loquulus esset, atque ministros lauego perbibeo dc meipso pcrbibet quoquc de me
dat quod iia se gesserinl. CJamare enim (b) hoe signiJoannes ? cur non ad angelum ? cur non ad propheias?
ficat, quod voluerit illos ad audicndum inducere :
naro sexcenta alia proferre poteral tcstimonia. Sed
staiulque subindicat, illos clam d<dos slruere, in
non boc tanturo vult signidcare, quod duo sint; scd
tcnebris nempe et in crrore , sed lucem non superaeliam quod cx eadem sint susblanlia. 19. Dicunt ei :
luros esse. AlqueNicodenio in meniem revocatverba
Quis est Paler iuus ? Respotidil Jetus : Neque me
illa qucc nuper dixeral : Omnis qui male operalur,
sciiis, neque Patrem meum. Cum enim scicnles tamodit lucem, et non venil ad lucem, ne opera ejusquam
appainscii inlerrogarent, quasi leniantcs eum, ne
reant(Joan. 3 20). Quia dicebant, ncminem princi- responsione quidem illos dignatur. Ideo clarius
pum in eum credidisse; ideo a i t , Qui male agit, non deinceps Itberiusque ioquilur, atque tx signis exque
venit ad lucem, oslendens non e i lucis imbeciliilatedoclrina sequentium se leslimonium accipit, quod
illud essc , sed ex illorum pcrversa volunlale. Rejam crucis tempus immineret. Scio, inquii, unde veiponderunt et dixerunt ei: Tu de teipso lestimonium
tterim. Quod iilos non valde movit; cum addidil auperhibes. Quid igilur ille? 14. Eui ego leslimomum
lera , Quoego vado, magis illos exterruil, quasi non
perhibeo de meipso, testimonium meum verum
esselestin: morle permansurus. Sed cur non dixii ,
qnia tcio unde veni, el quo vado; vo$ autem nescilis
Deus sum ; sed , Scio unde venio ? Setnper bumilia
wide venio. Quod prius dixerat, boc opponunt Judxi, sublimibus admiscet, el hxc ciiam suboccultal. Cum
lainquam prxciptie diclum. Quid ergoCbristus? Illud
dixissel cnim, Ego lestimonium perhibeo de meip$o
everiii aique oslendit, se illa secundum ipsorum
idque oslendisset, ad bumiliora venit; ac si dixisset,
opinionem dixisse eis, quod eum simplicem liomi- Scio a quo missus sim, c i ad qucm vadam. Sic non
nem esse arbilrareniur, ailquc : Elsi ego lestimoniumpoierant comradicere, cum audirent, ab eo missum
perhibco de me ipso, verum est teslimonium meum,
esse,quia
et ad eum reverli. Nibil enim, iuquit, falsi lotcio nnde venio. Quid sibi vull boc ? Ex Deo snm, c quulus
l
sum. Inde vcni illuc remigro, ad veruni
Deus, el Filius Dei. Deus sibi flde dignus teslis : vos
Deum. Yos aulem Deum non noslis : ideo secunduiw
vcro non uoslis ; sponle vcstra maligne agiiis, ei cuin
carnem judicatis. Nam posl lol audila indicia et arsciatis , nescirc simulalis : sed secunduin bumanam
gumenfa adbuc dicilis, Non est verus : el Moysen
eontcntiain loquimini, nibilque amplius intelligere
iidc dignum pulatis, et de aliis et de se loqucnlem ;
vullis, quam id quod apparel. 15. Vos secundum car-Cbrisium vero non iiem. Hoc est secundum carnem
nem judicali*. Ut secundum caruem vivcre , malc v i -judicare. Egoaulem nonjudico quemquam (Joan. 3.22).
vere est : sic sccundurn carnem judicare, est iujuste
Atquj etiam dicit, Paler neminem judicat. Cur crga
judicarc. Ego non judico quemquam : 16. el tijudico,
bic dicil : El si judico, jhdiaum meum justum est
judkium meum verum ett. Hoc esl, Injusie judicatis.
quia non sum tolus ? Rursus secuiidum illorum opi>
E l si injustc judicamus, inquiunl, cur non redarguis?
nionem loquitur. lloc e s l , iudicium meum Palris
cnr non casligas ? cur non condcmnas ? Quia non ad
e s l : neque aliter quam ego Patcr judicat, neque
boc veni, inquit. Id enim significat illud : Ego non aliler cgo, quam Paier. Cur vero Palrem mcmoravii?
Non pulabant illi fidc dignum F i l i u m , nisi Palris
teslimonium acccpissci : alioquin diclum illud non
{) nic lotam de mtdiere in adolterio deprebensa laU'riam |>ra?termillil Cbrysoslomus.
stelisset. Apud homines cnim cum duo de re aliena
(b) lllud, clamare emm, videlur rcspicere illud cap. sulcsiimouiuni forunl, lunc tesliiuonium verurn habpliini | raxcdcntis v. 37, et clainabat dicens.
v
fc<H
S. JOAiNMS CIIRXSOSTOMl A R C W E P . CWSTANTINOP.

292
Sine bac enim gloria, Ula nibil esl. Vide tu, inquit,
Judmus cognominaris, el in lege quiacu, ei gloriarit
VCJOdeseleslimonium feral, non jain auotesiesstint.
fii Deo {Rom. 2. 17). Qui aliwn docet, teiptum uon
Christui se Palri cotuubstanlialem ottendit. V i doces ? qui in lege gloriaris, pcr legit twawgrestioneiH
dou' illuni non alia de causa hoc dixisse, nisi ut osDeum inhonoms (Ibid. v. 21)? Vide ne nos ipsi in
leiidcret se cousubslantialem esse, et per semelipsum
recta iide gloriantes, quod viiam fidei cons^nianeam
Uciude non egcre se alio testimonio ; ulque probaret
exbibcamtis, Deum inbonoremiis dum in causa
so nihil minus habere, quam Palrem ? Vidc ergo
sumus
aucnmiajem. 18. Ego sum qui le$limonium perhibeo de quod blaspbemclur. Vultenim ille Cbrislianiirn
vwipto, et tvilViwmum perhibet de me qui wisii esse
me doctorcm orbis, fermenlum, lucem, salcm.
Paier. Nou id posuisact si mjaoris subsiaiuix fuisset. Quid esi lux? Vita splendens, nibil obscuri babens.
Lux non sibi utilisest, ut nequc sal, neque feriucnttaiude ue nuincri causa id posilum ptites , vide potuin , sed aliis utililalera aflerum. Iia a nobis non utilesiakuu in nullo diversam. Tcslificalur bomacum ex
litas lantum noslra, sed et aliocum exigitur. Sa! enim
so (idu dignus est, non cum testiuioiiio egel; bocque
nisi salsum reddal, nmi est sal. Sed aliud quidpiain
in alien.a re : in re vero sua cum teslimonio cget,
deprebenditur. Nam si nos recte vivamus, aliiquoque
JIOU jau> esl fide dignus. Ilic vero cuiitra. Nam in rc
bcne se gercnt: donec auiein recle vivamus, non poaua tesiiftcans, el sc allcrius lestimomum babere d i U T I I I I U S aliis prodesse. Nibil Taluum, nihil molle apud
ceus, se ftde diguum cssedicit, uudique suam ostennos sit. Talcs sunt res saecularcs , lales bujus muudi
dens auctoritatena. Cur eniiu cum d i x i l , Non sum
sollicitudiiies. Idco virgines faiua^ suul appeUata,
solus, sed ego et qui misil nw Pater; et, Duorum hoqnia fatuis rebus sxcularibus opcrain dabanl : bic
minum testimonium verum eit,; nOA tacuit sed adjecit,
congrcganies, nec dcponenles tibi deponeie par erat.
Ego tum qui leHimonium perhibeo de meipso ? AucloTlmcnduin ergo ue idipsum nobis conlingal, nevc
rilatem utique dcmouslrans. E l priino seLpsum posai*didi8 induti veslibus abeanius i l l o , ubi omucs
suil : Ego sum qw letlimoniwn perhibeo de meipso. Ilic
vero osieudil se bonore parem : nibilque illis prod- splendidifi sunl induti. Nibi! cniin sordidius peccalo
nibil impurius. Quapropter ejus nattiram describens
esse, si Deuoi Palrem se nosse dicam, si sc ignorent,
propbela clamabat: Putruerunl et corruplm sunt cicacujus rei causam csse dicit, quod se cogncscere notrices
mea (P*al. 57. G). Si vis pcccati foetorcm ediliut. Dicii ergo non posse Palrem cognosci sine sui
scere, poslqtiam commissum esl illud, considera cum
coguiiione, ut vel sic eos ad sui notiiiam altraheret.
Quia enini, ipso reliclo, Patrem semper discere jain a concupiaccntia liber cs , cum igne non succenderis, titnc perctpies quid sit peccatum. Iram cogila
qiuerebanl, a i l : ISon potatis noue Paltem $ine me.
cuiu tranquillus cs; avaritiam , cum expers es iliius
liaque qui in Filiuin blaspheniant non in ip&um tanaflcclus. Nibil lurpius, uibil foedius rapina et avarilia.
|uni, eed el in Patrem blasphemant.
Wxc frequerUcr dicUnus, ut vobis molestiam pa4. Hec nos cavcamus, et Filiuro gloriflcemus : qni
riamus, scd ut magnum ac mirabile quidpiam lucrcsi IIOD ejusdeni essei nalursc, non ita loquutus essec.
uiiir. Nam qui, re scmel audila, non corrigitur, forte
Quodsi tantum docuerit, licel alterius essct substansi sccundo audiat, emcndabiiur; ve> landem si lcrlio
l i t t , poasel quispiam cognoacere Pairem , el ipeum
moneaiur. Ulinam autcm omnes a maib omuibus l i ignorare : rursumque qui Pairem nosset, non ideo
bcrali bonum Cbrisli odorem babeanms, ctii gloria
Filium cognoscerel. Ncque cnim qui novii bominom,
novii eliam angclum. Imo , iiiquies; nain qui novit
cnm Paire el Spiriiu sancio , nunc el scmpcr, et in
creaturam , novil et Deuui. Minime. Mulli cuim nosxcula sxculoruni. Amen.
runt creaiurain , iino omnes bomines, qui videiU i l Edili haboot, teipsum tioniudicas?sed Savilius lcgenlain, el Detun non norunl. Gloriiiccmus ergo Filium
dum puiaijeipsnm non docetret quiairesMss. sic babcnt,
Dei, nott bac gloria tantum, sed eliam per opcra.
banc reslituiiaua lectionem.
lnr ; hoe est enim, duos tcsiimoitium ferre. Si qut*
I4II.
faccrcl. Illud cntro, Dvorum hominum testimonium
C A P . 8. v. 20. ticcc verba loquulxit etl Jetu* tii ga~
twrumcst, hoc significat. AUamen Hac inquit, lotophylacio, docent in lempto : el nemo apprchendU
quebatur in lemplo, et quasi magistur, et nenio apeumy quia nondum veuerat hora ejus.
prehendil eum, quia nondum venerat hora ejus; id est,
I . Judakam demcntiam! Aute Pascha eum quxtempus idoncum erat quo crucifigi volebal. Ilarobaat, atque in mcdio positura, et per sc c l per
que luuc non illonun poteslaiis fuii, sed dispcnsalioalios ipstuii coinprebendere sa?pe fruslra tenlaveranl;
nis ejus. Ipsienim jam olim volebanl, ncc poiueriinl;
noque Uinien aic de illius virluie stupefacli sunt, sed
nec tunc poluissent, nisi ipse permisissct. 21. DixH
in malitia perstileruiil. Quod cniin id semper icntaergo eis Uerum Jesus : Ego vado , ei qumeti* me. Cur
rent, indicai ille : llwc loquutu$ est in guzophylacio,
lioc frcquenter dicil? Ut illorum animos commovci et
docens tu templo, el nemo apprehendit eum. In templo
ac perterrefacerct. Vide naroque quaulani id parercl
loquebatur morc magisiri, quod magts illoe excitare
formidiiicm. Nam cum illum inlerficcre vcllcnt, nt ab
debuisM ; ei ea loqtiubaitir dc quibus oflendebanlur,
illo se cxoncrarcnl, qiixruul quo vadai : tautani de
c | accu*abi*l euiu , quod scipsuiu xqiialem Palri
f
IN JOANNEM U0.M1L. L I J l al. LIF.
391
. ,
* , ,
\
, \
. . \
, *
, ,
. * ,
, ,
, ,
, * , ;
.
.
, \ ,
, . \
, .
, ,

. , \
,
. " , ,
.
'. , .
,
[3091 . ,
, \
\ ,
. , .
\, \ , .
.
( ), \
.
, ,
. . ,
\, ,
, .
, ; 1
Editi; sed Savilius legenduni putat

el quia ires mss. sic babenl, hanc rcsUluimus lecUOQem.
,
; " \
,
, ,
.
, \ , \ , \
. ;
, .
, , , * ;
.
, \ .
, . *
, ,
\ * , .
, ' .
* .
\ , \
, ,
, .

\ 3 ,
\ .
^, .
."
.
,,
,
, , \
. ,
,
. ,
\ . , , \
. ,

, .
,
, ,
\, , \ *,
. *.
[510] .
* ,
,
.

, .
.
; \ ^.
'. " 1
, , \
, \ * , \ *
, ,
, * ,
'^. " \,
,

, . Ut, ,
\ , *
\ , .
,
.* ' , , \,
, ,
,
, *
. " >.
,
. \ \ ,
" . \
,
. ,
,
,
. ; ; '
, \
, . " ,
, , \
* . "
' .
\
, \ ,
, \,
^ . \
* Morcl. .
8. JOANKIS CHR\St>STOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.

*
. " ,
,

, , .
,
))
, [511]
'.
,
, \ ,
,
.
,
, \
.
,
' \ .
" ; " !
, \ , \ , ,
; ;
. " ,
* , \
, . ^* \ \ * . \
, *
, \ *
b
J , , , .
, .
,
, , cM.l*
. ,
, . *
, .
, ,
, !
\ . >
. " !
, \ .
\ ,
, \ ,
" ,
, '
, /ter' ,
.
, .
'. , "
.
\ ; ,
, , \
\ .
. \ ,
. " , ,
,
, ,
\ , \ .
, ^ .
. , \
, .
, ,
,
. [5!2| "
,
, ,
c
Savil. e i codd. 705, 706, ,
. . . b KrJiii , quidam .
01
\ , \
* \ , '
. \
* ,
\
, . *
\ ,

; .

; \ , \
( , \,
,
)
,
;
\ . ,
* , * *
. ,

,
) ; , ,
.
, \,
, .
' . "
, , , , '
. , ,
. ,
. \
,
, , \
,
,
, . \

; *
; ^ . .
, ; .
,
. \ . " .
, ,
. , . "
, \ .
, ;
,
, ,

, ,
.
,
. \
[513]
. , ,
* , \ . " ,
, . \
,
*

-
, .
f
ffc
, , lccla smit ab
lUterprele. <* AHi ovoiv, ct mox .
' Alil ; , t Savil. conj. ,.

A l l i . . h \\\\ .
1 JOANNEM IIOMIL. L I H . al. LII.
293
291
rc lali concepcranl opiuionem. Aliud quoque illos

lalo spcratis a mc nibil vobis ultra molcstiae allatmn
docere volebat, non ex ipsorum violentia rein iia
iri? Ego autom dico vobis, Tunc maxime cognotcetii,
fore, sed id jam pridcm prxfiguralum esse, et Itis
qnia ego sum, per signa, per resurreclionem, per exvorbis resurreclioncm pra?dixii. Diccbant ergo : 22.
cidium. llxv, quippe omnia ejus potenliam comproba*
Nnmquid inlerficiet semetipsum ? Quid ergo Cbrislus
? Ncque dixit, Tunc cognoscelis qiiis sim. Cum
bani.
Ulorum ut removerel siispiciouein, c l ostendcret rcni
vidcritis, inquil, mc nibil ex niorlc passurum, Tune
illam esse peccatum, ait: 23. Vos deonum estis; id cognvscetU quia ego sum : nempc Chrislus Filius Dei,
cst, Nihil mirum si vos bomines carnales lalia cogiqui omnia fcro el duco , nec conlrarius Patri. ldco
lalis , qui nibil spiriluale concipitis. At cgo non siadjicit, El meipso nihil loquor. (Jlrumque enim coraile quidpiam faciam ; De supernis enim sum : vosgnoscelis, c l potentiam mcam, el cum Palre consende Aoc mundoestis. Hic rursiim mundanas rarnalesquc surn. II!ud enim, meipso nihil loquor, eamdem csse
cogitalioncs dicit. Unde palam cst illud, Ego non
substantiam dcnotat, et sc nibil ullra paternum sensum de hoc mundo, non signiiicare ipsu:n accc- sum loqui. Quando a cultu vcstro cxcidelis, ncc conpissc carucm, sed procul esse ab illorum ncquilia.
ccdelur vobis pristino more ipsuni colere; tunc scietis
Elenim discipnlos ex mundo non essc dicii; babcbant
ipsum me ulcisci, indignatuin adversus ooe qui me
iamcn illi carncm. Qnemadmodum ig>lur Paulus d i non audicrunl; ac si dicerct: Si alienus ct Deo conccns, Non ettisin carne (Rom. 8. 9), non incorporeos trarius essem, non lanlam i\le coittra vos iram coninlclligit : sic discipulos non csse de boc mundo, id
cepisset. Iloc el Isaias dicil, Dabit impios pro septUillorum pbilosopbiam tesiificalur. 24. Dixi ergo vobii, Ivra ejus (Isai. 55. 9 ) ; et David, Tunc loqueturad eos
qula it non crcdiderilis quia ego sum, tn peccalhin ira sua (Pzal. 2. 5 ) ; el ipsc, Ecce reiinquetur dovettrit moriemwi. Nam si ideo v c n i l , ut tolleretmm veslra deserta (Malih. 23. 58); idipsum cl in papcccalum mundi, ct si non polcsl cxui peccalum
ralxdis, Quid faciet dominus vineos hujus agricolh illis ?
liisi per lavacruin, nccessc cst non ircdcnlem v o
Alalos male perdet (Matlh.%\. 40. 4! J. Yiden' euin
tcrcm babere bomincm. Nam qui non vult scsc
ubiqne sic loqui, quod illi noiidum credcrcnt. Quod si
per fidem moni iraderc et sepulturai, cuni veipsos pordat, ut revera perdct; nam aii, AdducUe huc
teri bominc morieltir, et illo migrabil peccaiorurn
eos qui me nolunl regnare, et interficite (Luc. 19 27);
pccnas daturus. Ideo diccbal : Qui non credil, rcur illud non suunt, sed Patris opus esse dicii? Ui i l jam judicalus est, non solum quod non ercdat, scd lorum eeimbccillitali allcmpcrct, siinidqueGotdiorem
eliam quia cum prioribus pcccalis abil. Diccbant
suum bonorct. ldco non dixit, Relinquo (Onmm
ergo : 25. Tu quis es? dcmentiam! Post lanlura siratn deserlam; sed, Relinquetur, inipcrsonaliter *
lemporis, post signa ei doclrinam, inlerrogaul, Tu
quens. Cum porro dicil, Quotiet volui congregare filios
quis et ? Quid igitur Cbrislus? Ptmcipium qui el loquorvestros , el noluisiis (Luc. 15. 54)? deindeque a d d i l ,
vobis. Hoc esf, Indigni cstis , qui verba mea audinlis, lielinquetur, se desolationis auctorem ostendii. Qui.i,
ncdum discatis qtiis ego sim. Yos enim me sempcr
itiqtiii, bencficiis noluislis ad crcdcndum indtici, ex
tcnlanies loquiiuini nibilque dictis mcis alienditis :
suj plicio cognoscclis quis suin ego. Et Paler mecum
el bis de rcbus oinnibus nunc coargucrc possim; boc
ctt. Ne pularenf, illud, Qui misil me, minorem ipsum
euim significal illud, 26. Multa habeo de vobit loqui
dcclararc, addil, Mecum est. Aliud cnim dispensalioel jndicare; ncc lanlum rcprcbcudcrc, scd ciiam
nis, aliud divinilalis esl. non reliquit tne solum ,
punire. Scd qui misil ine, boc esl, Paler, huc non
quia, qiue placila tunt ei facio temper. Rtirsum ad huvull. iVo/ enim veni judicare mundum, sed salvuin
miUora descendit, illud frequenlcr iraclans quod difucere. Non enim misit Deus Filiwn suum, ul jndicet
crbanl, ipsum cx Dco non esse, sabbniumque noit
mundum, sed ul salvum faciat mundum (Joan.scrvare
12.
: ideo dicil, Qucc placita sunt ei\ facio semper :
47. et 5. 17). Si crgo ad boc me misil, et verax
indicans placiiam ipsi esse sabbati solulionem. Sie
est, jnre neminem cgo nunc judico. Scd ea locum ad crucem ducerclur, ait : An putatis quia non
quor qiuc ad salulcm sunt, non ad rcprcbenpossum rogare Patrem meum ? Alqui boc solum dicto,
sioncm. l l x c porro dicit, ne putenl ipsum, cum lol
Quem quarilis? supinos illos prosiravil. Curcrgo non
et lanla audicril, prx inibecillilate non possc uldicit, putatis me non possc vos perdcrc? cum id
lioncm inferrc, vel corum inenlem irrisiunesque non
reipsa demonslraveril? Illorum inilriniiali sc auemcognosccrc. 27. llli aulem de Palre sermonem haberi
pcrat. Mullum cnun curabat osicndcrc, si nihil P a l n
non inlcllcxerunt. siuliitiam! Non desislcbat de contrarium facerc. Sic el boc loco buman:) morc loPalre loqui, c l non inlclligebant. Deinde cum ncquc
quilur. U l aulcm illud, reliquil me scftuit,diclum
ex lot signis, ncquc ex docirina illos pcrlraxisscl,
fuil: sic et illnd , Quoe placila sunt ei, facio semper.
dc cnice dcmum cdisseril bis verbis : 28. Cum exal- 50. Hcec illo loquenle, mulii credidcrunl tn eum. Cum
laverilis Filium homiuis, tunc cognoscelis quia egoadsum,
humtliora dcscendil, tunc mulli crcdideninl. An
e! mcipso non loquor; 29. et quodqui nie misit meeum
adbuc itucrrogas cur liumililer loqnahir? Alqui id
c$i, ti HOU reliquil mesolum Paler. Ostendil sc mcrilonianifcstc indicavii evangeliMa diccns : Hcrc illo /odixisse, Ptincipium qui et loquorvobis.
quenle, multi credlderunl \n cum; lanluin non clamans
cx vcbus ipsis : Nc turberis.audiior, si quid bumile au2. Usqueadco non altendebanl Hs qux diccbanlur.
dias. Qni cnim poslianlamductiinam nondurnpersuasi
CumexuUaverilis Filium hominis, Nonnc tunc me suby
236
S. JOANiNIS CllRYSOSTOMl ARCHIEP. CONSTANTINOP.
ei
mtilier,
si
non
operia
si(,
slalim
veluin
assurnii,
iu
crant ipsum a Patrc esse, merito bumiliora audierunt,
argiimciiluii) pielatis inlerioris : vir, si operto sil cauicredercnt. Eiluecjam defensio pramiuilur pro i i i
pilc, nudat caput. Yiden' quoiuodo cxiernus babilu
qiiaiposicahumiIilerdiclurusest.Credidcrunlcrgo;noii
i n l c r r K C sit piclalis indicium? lndc sedtfiis ad audieutamen quanlum oporlcbal, sed ulcumque, in bumiliiaie
dum, frequens ingemiscit, ct pra?tei itam vitam davcrborum placidc consislentcs. Quod enim non permnal. Sciipturis ei-go aoimtim adbibcamus,dilecli, el
fectam habcrcnl iidcni, monstrat evangclista in
sailcm cvangclta studiosc iraclcmus. Stattin enim a i scqucnlibus, ubi ipsi coiiLumiTiam infcrunt. Quod
que librum apcrucris, Cltrisli nomen vidcbis , ct diaulcm iidem ipsi csscnl, indicavit bis verbis : 51.
cenlcm
Dicebal ergo Jesus ad eos qui crediderant ciJudieos : illum audics : Jesn autem ChrUti generalh
$ic erat. Cum essel desponsala matcr ejus Maria Josej)h
Si vo* nmmerUis in sermone meo; ostcndens ipsos
invcnla est in utero habens de Spiritu sancto (Maith. i .
duni suscepisse doclrinam , sed diclis allcnderc lan18). Qni aulem )i:rc audierit, slaliin virginilalis amolum. Quaproplcr vebementius loquitur. illic enim
rc
capielur, parlum mirabilur, a terra migrabil. Nec
simpliciiei- dicebal, Qtuerelis me; nunc vcro addil, In
pro
peccalis veslris moriemini. E l quomodo id fial oslendit, niodico babcndura c s l , si vel carplim obilcrqiic
videris Sjdritu sancto dignalam Yirginem, elangeluni
Qida cum eo vencritis, uon potcrilis me rcgare. Hac
qu(B loquor in mundo. His declaral se jam exiturumipsam alloquenlem. l l a c adbuc in supcrficie sunt :
scd si baic spcculaado usque in fincm pcrsevcres, sacad gcmcs. Cum vero non scircnl ipsum de Patre prius
cularia
stalim omnia rcspucs, lcrrena ouinia dcridcloquuluin cssc , rursum de illo loqtiiiur , el causam,
b i 5 : si divcs sis, divilias nibil esse duccs, ubi audies
cur huniililcr loquulus s i l , afferl cvangclista.
illam fabri uxurcm in bumili domo, matrcm Domiui
5. Si sic ergo Sci ipluras accurale scrulari velimus,
Adssc;
si paupcr, do paupcriaie non erubcsces, curu
perluncloric, saluiem consoqui potcrimus; si
didiccris
Crcaiorcm mundi vilissimam casam non cruassiduc in illis versemur, el in vera doclrina ei vilae
buissc. Hajc si cogilcs, non rapies non avarus cris,
probilale insiiluemur. Ac licel durus sil quispiam,
non iu alicna iuvolabis; scd poiius paupcrlalis amator
immilis, mollis; licel praccedenti lcmpore nihil lucracris,
divitiasquc des|>icics : binc mala oimiia climiuatus fucril, nunc saliem proficict, ct aliquam , elsi
bis.
Rursus
ciiin vidcris icsumin pnnscpio jaccntcin,
non seniiai, ulililaiem decerpet.Nam si unguenlariam
non ulira curabis filio luo ornatiim aurcum circumofliciiiani quis adiens, si in illa moretur, vcl invilus
poncrc, non Iccluin argcmo decoraium uxori pararc.
stiavem aliqucm conscquelur odorem; mullo niagis
Uis
abjectis cciris, jam avaritiai vcl rapinx' sludcqui occlesiam frcqucnial. U l cnim ex dcsidia , ncglibis.
Multa alia biuc lucra seqiiunlur, qux nunc non
gcntia : sic ex rpcralione, animi ardor orilur. Elsi
possumus
siugulaiim rccciiserc; scd scictil ii qui cxmalis sis innumeris refertus, cUi impurus, noli banc
pcriincnlo didiccriul. Quaproplcr rogo, libros bujns\ilarc fieqncnliam. Quid vcro, inquis, si audila non
niodi vobis comparciis, libroruni scnsa pcrcipialis,
cxscquar? Non pamm lucri est, si lc miserum pracalquc in nienlibus vcslris dcscribalis. Judxi namquc,
dicaveris; non inulilis bic limor cst, non inlenipesliva
quia non animum adbibcbaul, jussi siiut libros maiiiforniido : si solum ingcmucris, quod audila non exsebus appcndcrc : nos auicm nou iu manibus, scd domi
quaris, aliquando ad agcnduin te comparabis. Non
dcponiinus, cum oporterel in cordc cxararc. Sic cnim
polest cnim qui Deum alloquilur, ipsnmque audit,
absicrsis vila2 sordibus, fulura couscqucimir bona :
non ali<|uid lucri consequi. Slaiim enim nos culligiquoe ulinam adipis^niur, graiia c l bcnigmiate Domimus manusque abluimus, cum librum accipcrc voluni nosiri iesu Clnisti per qucrn el cmn quo Palri
mus. Yiden' quanla T C I antc lcctionem piclas ? Quod
gl.ria , siinulquc Spirilui sanclo, nunc c( seinper, el
si diligenlcr pergamus, magnain carpemus uliliiaieiu.
in sxcula sxculoruin. Amen.
Nequeeuini nisi aniitia pic aiTecla, manus abluemus :
305
HOMILIA LIV.
C A P . 8. v. 5 1 . Dkebut ergo Jesus ad eos qui crcdiderunt
nogoiio dcjiciunlur. Quod (unc Judsei passi sunt. Cuiu
ei Judceos : Si vot manteritii in termone meo, vere
audissent eniin ct crcdidisscnl, rursus cversi sunt.
discipuli mei eriiis, 5 2 . et cognoscetu verUatem,Cum
el crgo iidem illorum Chrislus firmiorem reddcre
verilas liberabit vos.
vcllet, nc ullra in sola superficie maneret, vobemcn1. Mulia nobis paiiculia opus est, dilecli. Paiientiore scrnione animtim cotifigit. Crcdenlium enim erat
tia auiem uinc acquirilur, cum dogmaia in cordc rareprchcnsioncs iacile tolerare : illi vcrostatirn excandices o g c T U i i t . Dlcuim qucrcuui profundis inslructain
diieruni. Quoinodo id agit?Primo borialur : Si vot
ridicibus qua3vis vcnli vbdenlia non evcllil : sic animanseritis tn sermane meo, vere disciputi mei eriiis, tt
mam divino conflxatn limore ncmo polcril evertere :
verilas Uberabit vos; ac si diccrcl: Allam factnrus sum
clavis enhn affixum csse amplnis e s l , quani radicaincisionom; scd nc cxagilcmini. Imo vero bis illormn
tuin eue. Id prccabalur pnplicia, Confige limore luosuperbiam repressit. quo, qnnrso, libcrabil? peccarna meai (Ptal. 118. 120). Sic ct luconiigc ct alli- catis. Quid crgo arroganles ilii ? 55. Semen Abrahce
ga, quast clavo allius iuipaclo. Ut ciiim sic aiTccii vix
$umus, el nemini tervivimus umquam. Slalini animo
o p i a n i u r , sic sccus cumpusili captu facilcs, nullo
decidcruiil, quia lerrcnis inbiabant. Illud , Si mansc-
205
IN JOANNEM !IOM!L. IJV. al. L l l l .
. ,
,
.
\
, ,
. .
.

, \

.
*. "
,

, \ , \
. ,
, \ ,
, ,
\ , \ ,
, ' .
,
. "
\
. ,
, . , ,
; ;

, ,
, \ .
,
, . , \ ,
. \
; " ,
. ,
, ; \ , , ,
\ , ,
.
; \
, \ >
206
[514] . >
;, * ,
, \
. ,
, , \

.

,
. ,
, ,
. \ ,
, \
. ,
,
,
,
.
, ,

. , ,
, '
, *\ . "
, .
,
, .
,
. \ ,

. \ ,
\ , \
. ,
,
, ' ,
. ,
-. , \
, ' '
\ , , \
, . .
d
* e Savil. accessit el cod. 706.
EDIT.
b Sav.
Sic Savil. et alii. Morel. vero , OOH
Bialc.
[515] C
"

, ,
, . *
'. , .
, ^ .
\ ,

,
* ^ ,
. , . >
, \ . " ,
\ . ^, .
* Morel. , rufiius rccte.
4
Alii
'.

, ,
.
\ * .
;
,
, ' \
, , -.
. ,
; . ;
" ,
.
, .
,
, ,
. \ ,
. , ,
\ ,
, ' -.
S. JOANNIS CllllYSOSTOMl A K C I U E P . CONSTANTINOP.

,
/ < S T ' .

, *
.
' ,
. "
\ , .
,
. ;
" ,
[3)6]
. , , > , , \ ;
; \ ;
\' , '
, . \ ,
, \ \
: ,

, . , , ; ,
; . , , .

, .
.
, / ,
.
; ; ,
, \ , \ .
" ,
, \ , \
. ,
\ ,
, ,
, . '
, ,
, \ , .
, \
\ . \
, ,
, ,
\ ,
.
- akova.
\ ; , .
\
-
. \ ;

, <*,
. \ \
", \,
, ,
.
, 0 .
deesl in quibasdam mss. b Alii '
21)8
, \
, , * -'
, .
'
\ ;, *
; \ , [517] . ,
, ,
,
, , ;
, \ 4 -. \ ^ ^
.
U'a
.
* \ \ ,
,
.
.
,
\
^
. *
,
\ , .
- ;
\ , \ -
, .
$
* \
toUla , ' .
, \ ,
iî^ ,
4
;, .
\ ,
. ,
|
(
^),
^
.
^
{
,
, ,
-
\
, .
;
\
- |
^
^. \
^
>

. ^
-,
.
'
,
\ ,
^
;

,
, ^ ,
.

<
j .
^ :
^
.
.
^
,
- ^
^
,
^ ^ . \

,
^
. , 06
^
^
&
[318J
^
^ , . ,
, ;
e T C t >
s i j e o ;
0 0
>
<
>
6 >
X J t (
>
%h 5 (
< (
ajC0Xt8
8 |
{ 6
rm
[ 0
1 (
( 5

>
> . Infra
) , eodein regimioc dicentlum videbatur ini ;.

Sed omnia cxcmplaria habent.
Sic
iinus codcx, isque oplimus, rccic. El ila lcêndum conjint Boisiu^. Edili cl alii codices , malc
i -r, vjxM dcoet in quibusdam.
Ille ipse codex optlmns addit . Edili vero

sic habenl, . ... .
, " -
. ; . (Jtius babcl
; , qu.-e lortir, qtijdtm judicio, non
quadrat. Morcl. , malo.
f
207
IN JOAKNEM IIO.MIL LIV. al. LIII.
213
rilit in termone meo, csl indicamis quid in corde ver- Paulus desaccrdolcail, Debet o/ferre pro teipso, vt pra
populo, quoniam ipse circumdatus est vifirmitate
sarent, ct scientis ipsos credidisse quidem, non au{ Hebr. 5. 3. ei 2 ) ; et hoc significat dicendo : Servus
lcm mansissc in fide. E l magnnm quidpiam promitnon manet in domo. Ilic aulcni et parem ciun Palrt?
lit, ipsos nempe discipulos ejus fore. Cum enim
bonorem, et servi a libcro diflerenliam signtficai ;
nonnulli nupcr recessissenl, ipsos subindicans dicit,
Si manseritis : nam illi audicrant, credideranl, et rc- nam boc sibi vull parabola; id e s l , Non babcl polc*
cesserant,quoniam non manscrant. Multienimdincipu*stalcm servus ; quod indicalur pcr illud, Non manet*
lorum ejnt ubierunt relro, et jam non cum illo paiam2. Ctir aulcm cum de pcccalis scrmonem babcl
domnm
ambulabanl (Joan. 6. 67). Cognoscetis veritatem;
hoc memoravil? U l oslcnderel sicul in domo Iiabel
berus , sic se in omida poicsiatcm babcre. Illud
osi, mc; nam Ego sum verilas. Judaica quidcm omnia
vero, Non manet, id est, non babel largicndi polcslalypuscmnl; verilalem aulcm a mcdiscelis, qux vos
tem, quod non sil berns; filius porro herus e s i : id
a pcccalis liberabit. Qucmadmodum enim illis dicesiguificat i l l u d , Manei in sccculum, secuiidum
bai, In peccatis vestris mmemmi; sic el bis dixit, Lenim
ibumanarum
rerum melapboram : ne dicanl, Tu qnis
berabit vos.
Servitus pcccali.Non dixit, LiberaLo vds a servies? Mea sunt ointiia; Filins cnim sum , ct in paterna
domo maneo : domum vocal polcslalem. Nam alibi
tulc, scd hoc illis inlelligendum reliqnil. Quid ergo
quoque
illi? Semen Abrahce sumus, et nemini scrvivinius um- domtim Palris vocal principattim : ln domo
quanu Atqui si indignandum fuissel, dc priori ulique Patris mei manvonet mulloe sunt (Joan. 14. 2). Nam
cum dn libi-rlatc el dc scrviluie s i | sernio, jnre bac
opnrtueral, cum dixit, Cognoscetit veritatem , el diusus est melaphora, dicens illos non babuissc dimitcendum eral: Quid ergo? an vcrilalem ignoramus?
leudi
poleslaiem. 56. Si ergo Filius vos liberaverit,
lcx crgo et nolilitt noslne mendacia sunl? Vcrum
Yiden*
eum Palri esse consiibsianlinlem, el quomodo
hx'C non curabant, sed de tcrrcnis tanlitm rebns dooslendat se parem babere poieslaicm ? Si vos FHintt
lebant, el bccc servitnlem esse suspicabantur. Sunt
liberaverity ncmo coniradicel amplius, sed firmam bacniin , sunt ulique nunc etiam mulci qui dc rcbus i n bcbilis liberlalem. Nam Deu$ est quijustificat, quis c*t
diflercnlibus et dc bac scrviiutc erubescanl; de scrqui
condemnel? Ilic a prccalo se purum oslendit,
vilute peccati non i l e m : ac mallenl millies illa scrillamquc significal qu;c nominc lcnus esl liberfalcm,
vilule servi vocari, quam hac semel. Tales illi crant,
quaiu dam bomincs : illam vcro aliam, solus Deus.
neqne aliam novcranl scrvitutem ; dicuntque : Scrvos
Ilinc illis suadcl ne propicr banc servitutcm erubcvocasii eos qui ex genere Abraboc sunl, nobiles illos?
scant, sed propier peccati scrviluiem. E l ostcndere
q u o s ideo n o n oporiebal scrvos vocarc. Numquam, involcns ipsos, ctsi scrvi non s i n l , quia illain respncquiutil, $ervivimu$. TaJis Judxorum fastus esl. Semen
rniil
Abrahce tumus, Israelittv sumus. Nusquam gcsta sua serviiutem, niagis tamcn servos faclos esse,
commemoranl. Ideo in cos clamabat Joannes, Noliie staiim inlulil, Yere liberi eritis; indequc declarai
dicere, Patrem habemus Abraham ( Matth. 3. 9).bauc
Cur non cssc veram libcrialem. Doinde ne dicercnt
se pcccalum non babcrc (nam credibilc crat hoc
auicm non coarguil illos Clirislns ? siquidcm sirpe
e^sc dicluros ) , vidc qtiomodc illos accuscl. Omissis
servierunl yEgypliis, Bab) loniis , aliisque mullis.
ca^leris
in illormn vila reprobandis, bocfacinus,
Quia non ad conlenlionem, scd ad sabilcm loqutiius
quod jam agHabant, in medium adducil: 37. Sao
fucr.it, c i ad beneficia prscsianda, id illi curx crat.
quin semen Abratuc cslis, sed quccrilis me interficerc.
Poluisset enim quadringcnioruin annorum scrviluSensitn cjicil illos ab Abrah;n cognaiionc illa, doccns
!em aflcrre, hinc septuaginla annoruni; el qncn sub
ne allum illa dc rc sapcrent. Siciii cnim liberlas et
jmlicibus, modo viginli, modo duorum, modo scpicm
scrvilus ab opcribus pcndent, ila et cognalio. Ncc
annorum: potuissel dicerc ipsos numquam servicndi
sialim d i x i i , Non cslis filii Abrnba?. illius jusli, vos
lincm fccisse. Vcrum eos non bomiuum scrvos oslcnbomicidav, sed cum illis adbnc consonal diciiquc,
dcre Viduit, sed pcccati; qux servitns cst gravissima,
Scio quia semcn Abrafue eslis; vemm non boc cst
a qua solus Dcus liberare poicst. Dimilicndi enim pccqiiod qtittrilur : el janri aspcrius in illus invebilur.
caia polestatcm ncino babct nisi Dcus : idque illi
Eicnim 11 plurimum observandum est, ipsum cum
confhebaulur. Ideoque ad hoc illos inducil bis verbis :
magiiiim qtddpiam csl opcralurus, postquam id fccc51. Omnis qui facli pcccalum, servus eat peccaii; oslenrit, majore uli loqnendi fiducia, ulpolti cum ipsa opedens se loqui dc libcrlale ab hujusmodi servitntc.
ra conlcniiosos rcprimant. Sed quwriiis me hdcrficere.
53. Servus autem non manet in domo ;fiiiusaulem
manet in aternum. Sensim hinc legem dejic.il, priora Quid, si jnstc? A l non sic sc rcs babcl : quapropier
causam ille afferf, qnia Sermo mcus non capit in votempora subindicans. Ne enim co rccnrrcrent diccnbis. Quomodo crgo ail in ipsum crcdidissc? Vcrum,
les : SacriGcia babemus quac Moyscs pnrcepit, Hla
ut d i x i , iterum mutali fucranl. Idco Vfhemenlor in
nos eruere poierunl, ideo ba?c intulit. Alioquin quam
ixc conscqiienliam babcrcnt? Omnes euim peccavcillos iiivcbiliir. ftam si de cognalionc illa gloriamiiii,
ul vila consoncl oporlcl. Nec disit, Non capilis ver
, et egent gtnria Dei justificnli gralis per graliam
b*im; scd, Sermo mcus non capii in vobis, dogmalurti
MHus*(ilom.5.23. 21), eliamque ipsi saccrdolcs. ldco
suonim sublimilalcm d clarans. Alqui non idco inVox, valam, in quibusdam Mss. doest.
tcrficcrc oporluil; imo ptiitus honorarc clcolcrc?
1
Usec, pei grutiam iltius, desunt in quibusdam.
3!)
S. JOANKIS CllRYSOSTOM! ARCHIEP. CONSTANTINOP.

500
Alqui
raulti
cx
fun.icalione
nali
erant,
utpole
illiciti*
iii discerent. Sed quid, si lu a temclipso basc loqueris , itl ba?c pneveniat, ail : 58. Quce ego vidi apudcohibus assucti : vcrum uon ideo arguit, sed in hoc
inslitit. Quia enim ostcndcTat illos non ex heo, scd
Patremrneum,hac loquor: et vot qu<B audistis apnd
pairem vestrum, facilis. U i cgo, inquil, et re ct vcr-ex diabolo csse, ex bis omnibus procedil. Nam inlerficcre, diabidicum esl, ut ct memiri, quod ufrumquc
bis osiendo Patrcm, ita ct vos re landim. Non modo
facilis. Oslendil vcro ex amore probari qiicmpiain cx
enim eamdem substaniiam, sed eanidem quam Paler
Deo csse. Quare loquclam meam non cognoscitis? Ciiui
veritatem habco. 39. Dicunt ei: Nos pairem habemus
enim
Abraham. Dicit eis Jesus: Sipalrem haberetis Abraham, semper dubilareul dicerentque : Quid e$l qucd
dic'U
Quo ego vado, vos non polcstk venire? ideo a i l :
opera ejus (aceretis. 40. Nunc autem quocriiis me
intcrficere, Frcqucnter bic illorum sanguinarium animum Non cognotcilis loquelam mcam, quiu sermonem Dei
non habetis- Idque accidit, qaia meus veslra bumi re-.
exngitat, el Abrabamum commemorat : idque, ut
pit,
el quod mea longe sublimiura sinl. Quid ergo si
illos ab bac cognatione abducal, et superfluam illam
intclligerc nou poierant? Hic non posse, est nollc,
jnclaiitiam aufcrat, suadeatque ne illa in re spem saQnia vos ila insliluislis, ut abjecli silis, quod niiiil
lulis habeanl, ncque in cognalione nalurse, sed in
magnum cftgilatis. Quia enim dicebant se ideo illum
cognalione proposiii. Hoc euim illos impediebat quopersequi, quod Dei cultui studercm; ideo ubiquc
minus ad Chrislum accederent, quod pularent cognaoslcndcre couatur, quod sc pcrscqui sil Dcum odissc,
lioncm lalem illis cssc salis ad salulem. Quam vericonlra vcro sc aniarc, sit, Dcum nossc. Unum Palrem
tatem dicii? Quod sit acqualis Palri. Ideo enim qua>
rebant illum Judaii inlerficere, ut aii ille: Quasnut habcmui, Deum. Ilinc gloriam aucupanlur ab boiiorc,
ab operibus. Incredidilas crgo vcstra probai uon
me intcrficere, quia verilatem vobis loquulus sum,oon
quam
audivi Patre meo. Oslcndcns b:cc non esse Palri me alicnum a Deo esse; sed vos Dcum non nosse. In
conlraria, rursus ad illum conlugil. 41. Dicunt ei: causaautem cstquod menliri, ctdiaboli opera furcro
velilis.
Nos ex formcatione non sumu$ nati; unum Patrem
ha- lllud auiem cx abjeclo animo prolicisciiur,
bemus, Deum. Quid dicilis ? Vos Patrem habetis Dcum, ut aposlolus inquil: Cum enim sit inter vos zelus el
conleutio, nonne carnales eslis (1. Cor. 5. 5)? Quare
ctCbrislum incusatis bocdicenlcm? Viden' illum praeautem non polcstis? Quia de$ideria palm vestri vullis
cip'.io qnodnni modo dixisse Dcum csse Palrem suum ?
facere, id curalis ct conlcnditis.
3. Quia igilur illos ex Abrabjc cognaiione ejccit;
%
rtini nihil babcant quod objicianl, aliud quidpiam

Judaorum opera Abrahae operibus contraria. Y i majus audenl ad Deum se referenles. Sed boc eliam
deif illud, Non potetlii, siguiiicare quod nou veliul?
bonore illos dejicit dicens : 42. Si Deui paier veslerIloc Abraham non fecit. Sed qutcnam sunt ejus opcra ?
estei, diligeretis utique me, quia ego ex Deo exivi, Mansueludo
el ve, roodeslia , ohscqtiiuin. Vus conlra i n nio : neque meipso veni, $ed ille me misit. 43. Quare
bumani ct crudelcs estis. Uitde aulcm moti suul, ul
loquelam meam non cogtwscitis? Quia non potestis
au- coiifugerenl? Illos Abrabamo indignos osMi*
ad Deum
dire urmoncm meum. 4 i . Vo$ ex palre diabolo estis,
et Cum illud vitare vcllenl, in mnjus quidpiam
deral.
desideria palris veslri vuliis facere. llle homicida
erat
asccndcnmt.
Cum eidtn caudes iilis cxprobrarci, (juasi
ab iiiitio, et in verilate non stelit. Cum loquiiur mendaad defensioncm dicunl se Deum ulcisci. Oslcndil ergo
eium , ex proprih loquitur. Exclusit eos a coguaiione
illud ipsum esse Deo advcrsantium. Illud antein, Ea>
Abrahav, et quia majora ausi sunt, tunc demuin plaivi siguifical illum inde venisse. Exivi enim siib.ndigam infligil, cum dicil eus non modo ex Abrabam non
cat ejus ad nos adventum. Quia aulem verisiniiliicr
esse, scd eiiam cx diabolo csse, imptidentiae parvuldiciuri erant, Aliena ct nova loqueris , se a Deo vcnus infligens; neque id sine lcsiimonio, sed adbibila
nisse dicit. Idco bxc non auditis, inqtiit, quia ex diaprobaiione. Inler/icere eiiim, inquit, diabolicae csl
bolo cslis. Cur me vultis iulerficere? quid criminis
nialitias. Nec simpliciler opera dixit, sed Desideria; olTerrc poleslis? Si n i b i l , cur non creditis mibi? Sic
oslcndcns et diabolum et Juda?os cxdibus esse debiergo ctim cx mendacio ci canle illos ex diabolo cssc
tos, idque iuvidiae causa. Adainum euim occidit
osiendissel, prubal cl ab Abrahamo ei a Doo alicuos
alia quam invidix causa. lloc ct nunc quoque subinessc; lum quod odio babercnl cum qui se nibit la*sedicat. Et in veritale non stelil; id c s l , in viLe prubi- ral, lum quod non audircnt sennoncm ejus. Dcntoiilatc. Quia cnim illum frequenlcr incusabanl quod non
slrat auiem ubiquc se uon esse Deo adversarium, nccsscl ex Deo , dicil boc iude provcnire. lllc namque
que idco illos sibi non crcdcre, sed qiiod alieni esscni
prior pcperil niendacium, cum dixil : In quacumque a Deo. Nam eum qui peccalum non fccit, qui dicil
die comederitU, aperienlur oculi vestri (Gen. 3. 5).a llle
Deo vcnire el ab ipso missum cssc, qui veritatt ni
priunis mcndacio est usus. llomincs enim illo ut non
loqurbaliir, et iia loqucbaiur, ut onines ad se redarsibi proprio utunlur, scd ut alieno; hic ut proprio.
giieudiini provocarcl, neque tamon credcbalur : pa45. Ego aulem quia verilatem dico, non crediik mihi.
laui eral ideo non crcdi, quod illi carnales essenl.
Qua consequcnlia arguil? Nulla oblata accusaiiniie
Noveral eniin , novcrai uliquc pcccaia animain abjcvultis me inlerficerc. Quia ciiim inimici veriiatiscslis,
r.lam reddcre. Ideo , inqtiit, Quoniam imbeciiUi facti
ideo me percquimiiu : sin minus , poccatuin ineuui
esti* pd audiendum ( Hebr. 5. II ) Quando cnim lerdicile. idco porgil: 46. Quis ex vobis arguel me dereua non potesl quis contemncic, qnomodo dc cxler
peccalo ? Hinc i l l i : Sos ex (ormcalionc nati non suiuut.
slib s phil sophaii puleril!
t
LN JOANNEM HOM1L. L I Y . al. LIII.
299
" ,

, . ", , >.
, ,
\ .
, \
. ) '
".
", ) *.
. , \
. , \ , \
,
,
, * -
,

. ; "
.
, - ,
,
. , \
. * .
* frva
, . ;; ;
, \
;
;
*.
, ,
.
,
, , ^

, " .
; "
.
,
. "
' , . "
, .
\
, ,
, , *
*\ , ^

, ' . , , . \
, , ,
,

*, .
* , ' ,
. .
, [ 5 1 9 ]
>. ,
, , \ .
" , /
,
. /. "AvOpoj , * * .
, . ;
, .
, .
f
Savil. b QuM.im babrnl .

fovav. * Alii ^.
A!ii
500
, .

; ^ > . \
\ *
, . *
, * ,
(\ ,
\
) ,
. ;
* \ ,
" , ;
,
.
, \
. , ;
* , ,
,
. *
,
, ,
\
, , " , . *
, ,
. ,
, . ,
.
/ , *
" ),
; ; "
,
, .
7
, ;
" " . * \
; , , .
,
. ; * *.
, \ .
* *> ,
, .
\
. , , .
,
. ,
, |20] .
, \,
. ;
.; , ;

,
,
,
. \ \ ,
, , *
. *0 .
6 , \
, ,
, ,
,
; . ,
. ,
. "
, .
;
. ! . I b i d P m qui<Jam h a b e n l , ul Sa-
vjl. ; ;iln /.., alurel.
S. JOAKNIS CIlllYSOSTOMI ARCIIIEr.
CONSTANTINOP.
502
\ . , , ,
,
,
. , \
' .
, ;
, ;
, ' \ ,
. , , . ^
, . , ;
( ),
. , , ,
' ,
, \ .
* .
, '
, .
. ,
, *
* , .' , ,
.
, ;
;
,
, ;
, \ ;
, [521] .
, ;
. *,
.
* ,
, ,
\ ;
, . \
,
. , , .
, .
;
; ; '
, \
. , \
, ,
, \ '
, , \ \,
. .
.

, ,
, ; " *
,
.
'. \ , , \ \
. ^ , ^
\ , \ ,
, ,
; " ,
.
, "
* .
, . ;
, ;
, , ; ,
{.
, \ .
,
, .
" , ?
,
,
, , [522]
, ^.
. , ,
, . "
, \ ' ,
* . *

, * .
Quidam .
'.
.
, , \
,
, \ . , ,
,
. ,
. ,
, \,
& \ ,
.
, .
,
/. , * ,

;
; " !
.
; , ; ' ,
.
,
,
, OTt
, \ , , ,
, ,
. \
, , , \ , , \
, ,
, ;
;

.
*
'. , -
otfl
JOANiVEM HOlttiL. I.V. al. LIV
4. Mcratts cxlicilalio. Raperc oporlet, non peritwa

Tiona, scd regnnm ccclorum. Quamobrcm , obsccro,
itibil non agamus ut rcciam insiituamtis vilnm, aniimun ptirgemtis, ut nibil sordium nobis impcdimenlo
sit. Accendile vobis Iticem cognilionis, el nc scminclis in spinis. Qui non iiticliigii malain esso avaritiam,
quomodo id quod majus esi s<ict? Qni abliis non abstinel, qnomodo rllis ba*rebit? Ripcre bonum esl, al
non pcriiura, sed regmnn c.rlorum; nam Violenti,
iiiquil, raphuit illud (Hlatth. 11. 12). N<>n igilnr dcsidcs possuimis illud conscqui, scd rum diligcntia ct
studio. Scd qtiid sibi vuft, Violniti ? Violenlia umlta
csl opus ( nani angusla cst vin ), d slmuio opus esl
animo. Qni rapiimt, onincs voliml antcvcrlerc : nibil respkiuiil, non damnaliosiein, accusaiioiicm,
non supplii-ium, scd uniim lanlnm, icl raperc qnd
appclimt, cl ouuics qui aide sunl anlcvnrlere sliidenl.
Rapiamus ergo rognwn culoilim. Non est culpa id
rapcrc, scd laiidi dalur; culpa vero cst raperc.
flic divilia nostra ' alicrius detriincuttim ?erttiut. Sliidcaiiins ergo ilbid rapcre. Si rra, si cmiciipisceulia inslcnt, naliirseVmilifferamtis, matisuetiorcs
sinius, paiilulum laborenms, til piTfeiuo quiescamus.
JSc rapias auruin; sed illas rapc diviiias, qnx le air'Utn pro luto babcrc suadeanl. Dic milii, si plumbum
l ailrum proutarenl, quid raperes? nomic aurum? Tu
3(2
vero nbi is qui rapil pnmtur, quod majns cst !i< norns; ubi atuem rapior bonoraiur, quod niajns tsi pmdis. Qnod si utriiiqtic puniiio cssei, animn n<l Imc
magis vcnisscs? II c anlem uibil lale cst,sed beali. quoniodo, inquies, rapi potcsl? Prejicc ca
qunc prx. mairibus babes. Doncc cxiim ba?c tenuori
illa rapcrc nou potrs. Cogiia vinim nrgrnXo plcnas
nianus babcnlom; num poteril boc retcnlo aurum
rapere, nisi illud prhis projiciai et cxpediios sii ?
Raplorcm enini cxpcdiltim cssc oportcl, nc rclincalur. Nam suul qu:t:dain adversnria. polcslatcs qua
ims iiivadiuil, ui illud anfcrant. Scd fugiamus illa.%
fiigiamns, imllam relinqiinmu* foris ansam. Fiincsincidamus, nmli rcbus s:rcidaribtis simns. Quis usns
csi scricanim voslium? qiionsqiic bistidiculis implicabimnr? quousqnc aunim dofodiomns? \ c l l r m I K T C
pcrpctuo dicciidi finem facerc : sed vos siuilis,
nilbi senipcr ansam pr.vbcntcs. Vcrum ntinc landcm
absistamus, ul cxcmplo alios iusridicntos pmmissa
Cunsequaniur bona , graiia ct benignilaic
nostri Jesns Cbrisli, pcr qtiemctcum quo Patri g'oria, shntdquc saiKio Spirilui, minc ei scniper cl iu
sxtula ssccidonin). Anicn.
1
Alilb>ginU, prw$entia \ ro lucc.

y
HOMILIA LV.
C A P . 8. v. \%. Respoudermt ergo Juditi cldixirunl ci: dixljnquii. nloslcndcrem vobis nnnronqciero Dctim
palrcm, qi boiiucid:u -csiis. Itaquc honoris
Notme benc dichnm IIOS> qnia SmnarUimus t% tu, vocore
ci
dwmonium fwbes ? 49. RsipondH Jcuis : V.qo dae- i| sius ransa bac dixi, c l propler rHuin boc audiu,
atjnc propler ipsum nie inlionorntis. Vcnnn ham*
monium non habeo, sed honorifico Pulrem.
ôuIiiiiieliaHi fion cwo. Dli cuim kloo pcnnas dcbelia
1. Impudens pctulansque csl maiiiia, qnr cum orudiciorum, proplcrquefii IKKC IIIUIC audio- Ego non
htisccrc dclxTCt, maîs cxasperaltir; ul Judins irsii
qitavo gloriam nieam. Idco omissa vindicla ad coborvenil. Cini opoiliiissct ciiim cx diciis^compungi, d
taiioncm vcrlor, ct auclor vobis siun, i l illa faciaiis,
adintrari Kdiiriam , vcrbommqnc cnnscrpieniinin, Jcqnoriim
graiia modo suppliciuin efiugiclis, sed
SIIIII conliimcliis iiircssuni , Samariiaiinmqiio ac d;ciiioniacu n vocant, dicuulqiic : benc diximus, ciiain vilam lcriiam coiisequcniiiii. 51. Amen, amcn
dico vobis, i quis sermonem meum servaveril, non vi'
qma Samantauus es tn, et damowum hubes? ynando
debil mortem in aclernum. Hic niodo de fidcngil,
euitii subliinc qtiidpiain diicbal, id ftiror esso ab iuscd oliam de viia pnra. Ac supcrius ail, Vftaiw alersciisrtiscxtaitiiab.ilur. Alqui iitisquani cvangeiisia antc
mm hubebii; life vcro, Blortem non videbil ; el ui<a
dixK ipsuin SamaTilantiiii appolbiuni fuisc; hinc lasubindicat illos uibil advcrsum sc posse. Nam si qui
itien credibile csl ipsuni s:vpe li<tc irombic vocalmn
Inisse. Dicnioiiium habcs , inqwis. Alqiie uicr d;cmo- scrmoncni ejus sorvavcrii, moriclur, quanlo minus ipse? Id cum i li iiilcliigcrenl, a i u n l : 52. Piunc
iiiuin babel? im qui Dciim bnuoraf, an qui ipsum hoiioraiiK-m conumiclia aflicil? \}\tu\ ei*go Cbrislus, ipsa cognoscituus quia dasmonium hubes : Abruham morlum
HiaiisnoliHlo, ipsa nsodcslia? Ego dccmommn uon ha- est, prophetce morlui sunt; id csl, Qui Dei scrinoncni
audieruiil niorlui sunl, ct qui luum audicrnnt, non
beo ttd honorifico Pulrem qui misil me? Ubi oporlciiioriciitnr ? 55. Numquid lu major es patre trosira
lial d.ccrc Hlos, faslum rlloruin deprimen, et inslinicrc ne dc Abrabaiiu alliini sapcrenl, ibi volicmens Abrtiltam? jaclanliam ! Rursus ad ejus cognalioncui
refngiiint. Alqui par fuisscl dicoro, Numquid lu major
rrat; nbi coniimielias fcrrc, niulla ulebattn' maiisuccs
Dco? aulqui ic atidiunl, tnajorcs stinl Abrahamo?
tiidhm.
Qtae eontra Dnim dicnntur ulchci, quw contra nos, Scd iiou lioc dicuiit, quia illum Abrabamo minorciu
patienter ferre par est. Ciim diteb.ut, Palrcm ba- piiiabant. Primuiu iiaque illus boinicidas oslondil,
ai(|ue bac raiionc ipsos a cngnaiioiic abducil : ci citm
beunis Dcum et Abrabam, in illos invehebaiiir; cum
pcrsislcrcnt, alia id aggrcdilur via, demonsimns ijSf<s
anlem dasmoniaciini appullabaut, modcstc luquufiis
fnistia laborare. Oe inor:e vcro liliil dicif, aul revf*-sl; ut nos instilucrot, qualenus ca qw.v. in Dciim
lal, ncqne cxplical de qua loquorclur nioile. Intrrim
prorcrebnnliirulciscerciniu, (\\\:v. in nos m icm palienanlcm uadn illis
majorrm Abrabamo , ui sic
v
icr fcrrîmis. 50. Egonon qiurra glnrhim mrmu. 11 :ic
. . I . I X .
19
?03
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI AIU.HIEP. CONSTANTINOP.
304
monio csl, sed qnod sequilur ad illud probandum us*

illis pudorem inferret. Sane, inquit, cliainsi dc vulgo
veniet. 55. El termonem eju$ $ervo. IIic si quid c o n l r a
ssem, non oporteret innoxium morte mdlclari; cum
Itabuissent, objiccre polerard; magnum quippe boc
amem vcritatem dicam, nullumquc adraiserim peccaerat uidknum, rpsum a Deo missum fuissc. 56. Abrattiin, atqtic a Deo missus major sim Abrabamo, annon
ham patev vetter extultavit ut videret diem meum ; et ttfiirorc plcni fruslra laboralis, cum me tenlatis iuterdit, et gavisus e$t. Kursum probat iilos ab Abrabaino
ficerc ? Quid ergo illi ? Nunc cognotcimut quia d<emonium habes. At non ila Samarilana; neque enim dixit alieuos csse, quando de quibus illc gaudebat, ipsi d(>illi, Drcmoiiium habes; sed lanlum, Numquid tu ma- ient. Diem aulem crucis bic i n d i c a r c p u l o , quam ariojores palrenostro Jacob? Ili quippe contumeliosi ettiset leaaci sacrificio prxiiguraverai. Quid ergo illi?
57. Quadraginla annos nondum hubes, el Abraham
arrogantes erant; illa vero discendi cupida. Ideo duvidiiii? ltaquc quadraginla a n n o s prope jam atiigcbilavit, ct debiia cum modeslia respondit, Domintunquc vocai illum. Qui enim longe majora pollicitus, c i r a i Cbrislus. Dixit cis : Priusquam Abrahum fieret,
ego i m . 59. Et acceperunt lapidet, ut jacerent in eum.
iide dignuserat, non oniumelia aflicicodus, imo adYidcn' quomodo sc Abrabamo m a j o r c m esse probamiralionihabendus crat: bi vero daemoniacum illum
veril ? Qui enim gavisus est 01 videret dieni, cl id
appellanu Samaritanac verba dubiiantis erant; ha?c
autein incredulorum ct perversorura. Numquid tn oplabile putavil, sine dubio id bcneficio esse pulavit,
quod Hlc major esset. Nara cum Judaei illum fabri i i major es patre no$tro Abraltam ( Joan. 4. 12) ? Itaque
lium dicerent (Maith. 13. 5 5 ) , ncque amplius quidboc eum majorem facit, quam Abrabamunu Cum auquam de i l l o existimarent, paulatim e o s a d sublimiotcm illum exallalum videriiis, ipsum majorem esso
confiicbimini. Idco dicebat, Cttm exaltaverUU me,rem inlclligeutiam erigil. um ergo audierunt se
Deuro non nosse, id non a?gre tulcrunt; ciiiu auiciN
tunc cognoteetit quia ego sum. Et vide prudentiam.
andicrunt, Antcquam Abrakamfierel,ego $um a c s i
Priino, illis a cognaiione semutis, ostendit se illo
eoruro nobilitas degeneraret, cxaspcranlur ei lapides
majorcm esse, ut prophelis longe excellcntior csso
iiilelligcrctur. Cum cnim illum scmper propbetam j a e i t H U . Vidit diem meum, et gavisus tst. Ostendit se
non invilum ad crucem vcuirc : siquidcm laudal eum
appcllarctU, ideo dtcebat: Sermo meu$ non capit in
vobis (. 37). Illic porro dicebat, se moriuos susci- qui de cruxe gaudet, qtuc salus mundi e r a L lili autem
lapidabant: ila cranl a d cacdes paraii, el sine tillo
4are ; hic vero, illum qui crcdcrei, uon visurum csse
cxamiite id cx sc faciebant.
inoriem : quod mullo majus erat, quam non concederc m amoile reiincrctur. Idco magis exaspcrain ChristovoXy Sum, perpetwtatem stgmficat. C I I T
banlnr. Quid ergodicunl? Quem teipsum facis? Et\cro non dixit, Priusquam Abrabam fierei, ego eram,
boc coiilumeliose; Tu, inquiunt, le vcndiias. Ad bxc
scd, Ego $um f Sicol ipsius Pater illatisus esl voco^
bristus : 54. Si ego glorifico meipsum, gloria ntea
Si/m, s i c et i l l e . HCPC qoi|q>c vox s i g n i f i c a i ipsum pcrnihil eti.
pcluo essc, a b omni libonim (empore; ideoquc ipsrs
1
2. Quid bic diciint hoeretici? Audivit, Numquid blaspl)oma vox csse videbalur. Qui verocomparalionem
itlam cm Abrahamo non fcrcbant, licel illa non lanla
mnjor e$ patre nosiro Abraham ? nec ausus esl respunesscl; si srcpe se Patri coxquasjsct, a m i o n illum pcrdere, Eliam ; sed obscurc loquitur. Quid crgo ? nipeluo impeiiisseiit? Deindc fugit kenim bumaim
bibie est gloria cjus? Apud illos nihil. Qtiemadmomore, ei abscondil se, cnni saus eoa docuisset el sua
duro cnim dicit, Tesiimonium meum non est verum,
implesset; exivil d e tcmplo, c l secessil a d ^cxci cu
neinpc secundum illorum opinioncm sic c l boc loco
dicit, Est qid jjtorificalroe.E l cur non dixit, Pater ralionem, operibus fidera sibi concilians, quod nempo
qui misit me? ut supra dixil, sed, Quem vos dicilis ante Abrabam cssei. Setl forte dicci quispiam : Cur
illorum conainm non fregii? sic crnm fortc credidisquia Deus ve&ler e$t et non novistis im ? Volebat
scnc. Paralyticiun sanavrt, nec crediderunt; millo
ostcnderc ipsos non modo Pairem, sed etiam Dcum
ignorare. Ego autem novi eum. itaqtic cum dico, Novisigna fecit, et in ipsa passiouc stipinos ulos prestravit, illorum ocirios oblcnebravk, ct non crediderunt;
eum, non esi jaclantia; si dirarem me non nosse,
el quomodo credidiesent, si vim ei O e n a i v m eerum
inendacium esset; vo& auiem cum dicilis vos illuni
solvissct? Animo qtiippc dospcrato nibil pejus : sive
nossc, mendaces ^slis. Alque ut vos nossc falso d i signa videril, sive prodigia, tn adcm persev^rai itnciiis, ila ego nie non nossc falso diccrem. Sitgo glopudentia.
Nam Pbarao mitlc p l a g i s aceeplis, cum ra*
rifico nieipsum. Quhi diccbant, Quem teipsnm facit
?
siigareiiir tantom, resipiscebal, t uaque a d uliiinum
respondei ille, Si ego nwp$um facio, gloria mea tti/iil
d i e m i d e r o perstifit, illos quos dimiserai persequuius.
e$t. Ut ergo Hlum perfccte novi, sic vos ignoraiis
Ideo Paolus sa?pe dicit, Ne obduretur quit ex vobi*
ipsum. Ut curo d Abraliamo agcrciur, non totum
fallacia peccati (Hebr. 5. 8 ) . Qucfnadmoduin enim
abetnlit, sed dixit, Scio qaia scmen Abrabae cstis, nt
viree corporis * demuro exstinguuniur, ei omnem S4*IIhinc majorem inferrct accusationem ; sic el hoc loco
9
non totum abstulil, sed quid ? Quem vos dkitis. lllam * Sic ofnnes Mss. e t Rditi Q i r y s o s t o o r i , atque ita l e g i i i i r ,
conccdens gloriam, majorem effecit crifnina(4oncm.
i o q u i u n t , i n quodara B a r b e r i n o Codice. sed a l i o r u m >ovi
T e s l a m e n t i e x e m | . l a r i u i n r c c e p t a leclio o s t , qumquagiuUt.
Qimmodo autem illum ignoratis? Qaia iUiim. qui
Hic, inqtrfl s a v i l . , inserendum conjtcit doctissimus iu>iomnia ad ejus gloriam facil et dicit, conlumclia affisius, tnorbii diuturms exhauMtr, ei quidem aliquid hu;u*modi dcsiderari clarum cst. Ycrnm reclamaut oniuia exeni*
ciiis, licei ab ipsomi&sus sic. Vcrum boc sinc lcstil!aria, ei sic possc starc t e x t u m arbilror.
1
1 N JOANNEM HOMIL. L V . al. LIV.
303
504
;
.
,
, >. .
, \
, , \
.
>
\ .
; |3i3J "
: ". " *
, .
, " , $
-. .
* ,
^
. ,

. , *
,
*
* . >
&; \ , \>
. .
, , .
'. ; ",
;
^ ;, , .
; . " ,
,
* $ * "
*. ,
; , * "
/ , ,
, ,
" . . "
, ,
, -
, . "
, .
. ,
; ^ ,
. " ,
.
, ,
,
,
; " .
, .
; " \
\ , ,
, * .
.
.
,
* .
, }(,
, . , ' ,
.

. [324] ;
" *
; * "
*. * " ,
. , *
. *
; , ,
* ,
\ , \> .
* , \
^ '
. " ">
, > "
, , .' , ^ \ * 6 [
tv ', * . \
, \
. . 01
,
* , * .
* . * Alii .
CflnjiincMoncm
e Snvil. ct codtl. 705, 706, sensu pnsiulanie, rfcepimus. E D I T . * 1.) . Savil. meiius oi.
Panlo pcst j.ii -. * .
e . . ,
In aliis deest. 6
; . itisorit ex conjcctura Boisius, *.?
,-' . vel , rpclaraaaiibirv
itius excnipluribuH.
>
, ,
' ; "{> ]
> * . 3
, \
. * tt
^,
; \ ,
,
* \ , ,
\ ,
^|> . *

; .
, * , \ ^ *
\ , \ *
\ , ;
, , . 6
&*. , , \
( ,
.
.
* ,
,
. ,
,
, .
f
506
S. JOANNIS CKUYSOSTOMI ARCIIIEP. CONbTANTINOP.
*. , ,
[">25] , .
, ,
* ^
. " ,

, ,
\ .
, .
' ,
.
, >
. ,

,
, '
;
, \ . ^ , , , . , '
. ;
' , .
; . '
; \ ; \
, ; ,
;
[326]
0!

.
, * ', ,
,
, ; >
*.
. , \
,
, , .
, . ,
,
, ^,
, ,
,
,
\ ,
, .
, , ,

.

* , . \
, \ ,
,
* ,
.
\ .
,
, , * ;
. , ; , *, ; \ ;
,
* . , * ,
, *
; ; *
* Alii .
S0G
,
, .
.
, *1
, \ -
.
,
. ,

* ,
*
. , .
\ ,
,
.
, , ,
, ' ," \ . ,
,
,
, * \ ' .
, , \
. .
. ;;.
h Sic correcium e Savil Legiebaltir
. E D T .
[ N q \
* ,
* ; * .
. "

; ; ,
\
, * .
; ,
.
( , ,
*
*),
* .
" . \
* , , .
, ,
, [327] , .
, , :
. , ,
. " ,
, ,
,
, ,
.
, ,
*
,
*.

. ,
,
. , ,
; ,
, *
. " ,
,
"> Vcrba , nusqunin in ;
';!\
Sic Savil. A;i'i , Morel. <
v--rotv, inon!osf.
c
3C6
IIOMIL. LYI. nh L V .
ScJ
non
vis?
Curcrgo-iripsum
perdi
?
cur
prnjicis
SIIIII amilUinl: sic el anitua mullis afTcctibtrs dclcnta,
id quod babcs? Non potcs illi par csse, nequc viriuad virtulem fit velui mortua. Quidquid ipsi oblulcris,
lem asscqtii?curmalitram amplcctcris? Oporterrt illi
niliil seniit; scd sive suppHcium, sive quidvis aliml
graiulari, ut si non possis labonim coiisors essc, sal(ommincris, sinc senso manel.
lein ex congraiulaitonc lacrcris. S:rpe namqtic pio. Contra invidos; invidus nt aliumperdat, ipse perit.
posilum sufficil ad magmnn pnistamlum opus. Ait
~ Quamobrem , obsecro , doncc spcm saluiis habeqnippc Ezccliiel (Cap. >5. 15 ), ideo Moabitas puniri,
mus, donec converii possumus, omnia faetamus. Nam
quod dc Israelilarutn malis gaudorcul: aliosque
qni sensu carcnl, tamquam gubernaiores desperaulcs,
salulem consrqui, quod dc aliomm malis ingemisccnavcm vcntis eommitlunt, niliil cx se alTerenlcs; sic
renl. Qtiod si aliquid boni el solatii sil iis qui gcmunt
sc denique isli gerunt. Invidns Itoc umim spcclal, ut
dc aliorum malis, multo magis iis qm de altormn hociipiililaicm suam implcal : clsi suppriciuiu ct inornoribus gaadcnt. Moabitas inciisabat quod de Israelilcm sil subiiurus, morbum animi cural soluin ; ul ct
luruni malis gaudcrenl : alqui Dcus casligabat illos;
iinpudicus el avaius. Si vcro laitla sit niorbomm
scd non vull nos gaudcre de suppliciis ab sc illatis :
aninii tyrannis, tnullo major virlutis vis essc debcf.
ncquc enim lactalitr dum ulciscitur. Quod si condo
Si propler iila inortcm despiciintis , proplcr banc
lcndum esl puicnlibus, inullo magis oportel lionoranuilio magis dcspiciamus. Si suam illi atiimam sporlis non iuvidere. Sic pcricrunt Corc c l Dallian, qui
iiuiil, niiilto magis iiciLts pro salulc omnia spmicmla
eos,
quibus invidcbant, splendidiores reddiderunt, sesuiil. Qna; cuim 110! is cr!l cxeusalio, si cum illi qni
soque
ullioni iradideruiit. Fcra qtiippe cst vencnosn
pereimr, raniam permciei sua. dant opcram, non painvidia, fora impura; malitia voluntaria, qtuc vcniam
rewtr nos pro aluic noslra exbiboanuis, scd scmpcr
non mcrcattir, ncqniiia qu.r dcfVmli ncquif, omnium
invidia labcscanius? Nilril cnim invidia pejns; ul
maloruin
causa c l inater. Ideo illam radicilus evellaaliuin pcrdal invidus, ipsc peiil. Iuvirfi oculus dolorc
lamus,
nl
el a prxscntibus nialis libcrcmur, ci fulura
tabcscit, in morle vivil pcrpetna, onuies arbilralur
consequamur bona, graiia c l bcnignilate Doiniiii nosibi ininiicos, qui etiam nibil se la-scruiil. Dolct quod
slri Jesu Cbristi, pcr quetn c l cuni quu Patri gloria,
Dcus bonoretur, gaudct de qniluis tolalur diabolus.
simulquc Spiritui sanclo, nunc ei scinpcr, ct in saeIllc bonoralur ab bominibus? Scd nouesi bic honor,
cula sccculorum. Amen.
ne tiividcas. Sed a Deo honoralur? Itnilarc illum.
505
IX JOANNEM
HOMILIA
LVI.
inlcrrogalionom ? Antcliac cuni paralylicum

C A P . 9. v. i . El prwlericns Jcsus vidil hominem vcnerunt
c(csanavil, dixit : Ecce smtus factm- e$; noli atupHus
cum nalimlale : 2. el inlcrrogaverunl eum discipuli
peccare (Joan. 5. ) . Discipuli crgo considerantcs
cjus, dicentes : Rabbi, qiris peccavil, hic an parentes
illnm propler pcccalum in paralysin incitKsse, dicunl:
ejm, ut carus nasccretur?'
ille proplcr pcccala iu paralysin incidcril; do
1. El prwtericm Jeaus vidil hominem ceecum Eslo,
natbvltale. H u m n n M S cum s i l , c l noslrx saluiis cupi- boc quid drxcris? nmn liie pcccavit? Vcruni id dici
ncquit : nam a nalivilale cxcus cst. Num forte pailus, u l improborura ora obslrucrct, niliil omitlil
rcnles ejus? Ncquc boc dici potest : filius enim pro
corum quai ailliibcrc par erat, elsi nemo ei aticinbrct. Iloc videns prnphota dicebat : Ut juttificeris in palrc non dat pocnas. Ut orgo pucrum niorbo laboraniem
* rmotiibus tuis, et vincas cum judicaris (Pstil. 50.
(>). vidcnlcs dicimus : Qnid de hoc diccndum ,
<juid focil liic pucr? non rngando, sed dubilando;
Ii!oo nune, quia vcrborum sub!imi;atcm non capiesic disciputi non lam intcrrogando <piam dubilando,
b n i l , sed ciiain da?moniacum illum vocnbanl, alquc
id diccbant. Quid ergo Clirislus ? 3. Neque hic pcccuinleriiicrc tcntabant, c lcmplo cgrcsîis, cxcum sanal, ut el abscniia sua illorum furorem scdarcl, c i r i / , neque parentes ejus. Quod non d i c i l , ut cos prorsns pcccalis libcros indicel ( ncquc enim simplicilcr
&igno facto duriliom iltorum imiiianilatcmque cmollid
i x i l , Neqne hic peccavit, neque parentes ejus; scd
r e l , ac fidcm diclis conciliarci; sigmiinque edit IIOM
addidil : Ut Cftcus nascerclur) (), sed ul glorilicovulgare, scd quod tunc primtim visinn fucrat. wlur Filius Dci. Peccavil tiamque liic ct parculcs cjus:
CHIO. inquit, non esl auditum, quod aperuerit quis oculos
sed
non inde caxilas vcnit.
cwci naii (Joan. 9. 52). Circi etiim oculos furlc quis
t
Nemo de peccatis aliorum, ne de parentnm quidm

apcrucril; ca?ci naii , non iicm. Ac quod egrcssus e
dal pensa. [\xc porro dicil, uon ul indicarel,
lumplo ad Jioc dala opcra vcncril, iudc palam cst,
liunc quidcni, scd alios bis dc causis carcos fuisse,
qiiod ipse ca?cum vidcrit, cxcus vero ad ipsum nniincinpc ob parcnlom iiiiquilalem : ncqno ciiim licet,
vcnorit. Et lam diligcnlcr illum inmilus e s l , ut id
alio pcccanlc , alium casligare. Nam si boc concedadisripuli adverlcrent , c l ad iulcrrogandum ittducemus, ilhid eiiam conccdamus oporlct, ipsum anlcr o n S u r . Viilenlcs eiiini eum sludiose conspiciciilcm ,
quam nascerctur pcccavisse. Ul ergo cum d i c i l , A e iiiterrngaveninl eum : Qttis peccavit, hic, ant parenles
ejus? Falso nixa inicrrogatio. Quomodo cnim peccas- (jue hic pcccacit, non inlclligit ab oila qucinpiaui
8 d arilcqunni na ccreiuiVijiioinodo ob paronluni pcccaiuiii bic ptmiULs cssci? Qiiomodo crgo ad hanc
(ti) vtqui lirr.-c vorba,

L\a.ig'lio rrpci iuutur.
ul cdcus nasccretut
iiusquaui
in
$07
S . J O A N N I S CilllYSUSTUMI ARCIIIEP. CO?iSTAXTI.\OP.

m
mum de tcrra : ider sic illc Jutuni formavtt. Si cnirti
pcccarecj \nmh\ : sic cum d i c i l , Neque pnrenlet ejus,
dixissct,: Ego sum qui acccpi pulyercm dc lorra, cl
ui)i\ dcrlaral (jucmpjajii dc pcccajis parenliwn p(Ja&
liominem forniavi, id audiloribus oflensioni fuisscl;
ilare. Nam K/ecJiielis ore hanc tollil opimo;em :
ubi vcro
Yivo ego , dicii Dominus, ti erU limc parabola dicent
: id ipso opcce o$icndit, ix>n reptignare polucruui. Acceplo ilaqne pulvcre, qucro cum sputo coniVairet comdsnuit iivam acerbam, et dentcs filjorum
miscuii, sic occuliam glorianri stiam manifeslam rcd- i
obtfupuerwii (EzcchAb %el 2). Moyscs itein a i l : Non
moriclur paUr pro filio (Deut.%L 16). Et dc q u o d m i didil. Non parva cnim g l o m cra( quod creaturae
opifex pularetur. Ex hoc cnim C;clcra sequebantur :
roge d i c i i , proptccea i d non fecctfl, servans Itv
cx parle lotum crcdcbai.ur. Majoris namquc fldes id
gcm Maysi$ (4. / ^ - 14 ft) Qo4 si qnU objcccril :
iuiinis crai coofinnabat. Crca^rum cnim rerinn
Quornoda ergo d i c i l n r : Qtii reddil peccata parentutn
onmi.iini prastaulissiinus est bomo, el mcuibrormti
fii /?(io* tiitfiie ad twliam et quartam gencralionem
(DtyJ. $. 0)? reponcmus, scnteniiam n o i i e s s c u n i - prcliosissimiim csl oculus : idcirco non simplicilcr.
scd ilto modo bic oculos crcavit. Elsi cnim parvum
vcrsaJem; sed de qujbusdain d i c i , qui ex -flSgvpto
sit mcnibrum, csl lamen maximc ncccssariurn cor x j e r a u l ; fcoc esl Quia i i qui cx ÊgyP e x i e r a n l ,
pori : Uoc Paulus dcclaral: Et si dixcril auris, Non
^xdsi tojL aigna ct prodjgia pnrciUilwis suis pejarcs evasum oculu*, non tum de corpore : tvtm idco non est de
scruiit, qui lamca parenlcs n i l i i l knrum vidcratjt,
ca.<h'in ilfei paMenlur, ityjuJI, qiuc 11 i passi s u n l , quia corpore (1. Cor, 12.1G)? Omnia quippe quc in nobis
smil, divinam polcntiam domonslraiil; mulio niagis
cadcm scclcra pcrpctuarunf.. E l q a o d rcs sic i n l e l l i oculus, qui lotuin corpus gubernaf, qui loli corpori
g<;iida s i t , projjc capicl, si qujs locum cxplorct. Gur
cij{<> r a x u s patus cst? / manifeslareliw, biquit, tf/o- piilclirittidinem indit qui faciom o n i a l , qui liiccrua
csl membrorum. Nam quod sol esl o r b i , i<l
? 0ft..lLinc FUCSIIS alia exsvrgil q j i x s l i o : Nnm absQCIIIUS est eorpori. Si soleni cxslinguas, omnia pordiqyc |nt|us puuilionc , nofi poterai glaria Dci appadisti, oninia lurbasli : si cxstingiias oculos, JMHII^S
rcre? Cerle non, d i c i l i p non potufcse; poierat eiiim :
sunt inuiiles, mauus, ilcm ipsa auima. Cognitio eiiiui
ae<| i i l in boc eliaxn appa/ercl. Ergop Miqvics, i u bis hibefaclaus abil : bis pamquc Dcum novjmus.
jHriam propter Dei gtoriam accepit ? Quaro, qu&so,
Invisibilia cnim ipsius, crealura mundi, per ca guie
: ? q u i s i nuaquam i l l u m nasci yoluisscl ? Ego
facta tmt inteHecta, conspiciunlur (Rom. 1. 20). Non
vero cliam ex cxciialc beneflcium accepisse d i c o ;
crgo corpori solum lucerna cst oculus, scd animre
vam inlcrioribus quoque vldit oculis. Quid juvant.
plus quam corpori. Quapropler ccu in rcgio quodam
<NCtili J u i l x o s ? Majus ciwm supplicium l i a b u e r u n l ,
loco superne localur, cxlerisque superpouiiur scr.siquod videi)do cxc\ esseiU. Quid vcro huic damui fuit
iuis. Huac itaquc formu. Dciudc nc pules ipsuiu ina^x caicitale? Ppopler iilara visum acccpic. Itaque ut
wiaJa Iiti|u8 v\isc mala non s u n t s i c bona non sunt leria opus bmbtiisse ad agcndum, ct discas non luio
opus habuissc initio (nain qui subslanlias majores cx
hoiia; sed unum peccatum m a b i m eat caecius v c m
nihth) produxil, rnulio magis banc sine prsevia niaHoa maJa. Q u i aulem #x nibilo producil, poiuii illuiq
leria fccisset): ul crgo discas illa non indiguisfic,
sic r d i o q u c r c . Quidam vero d i c u n l hanc particulaQi
docens se Creatorcm in principio fuisse, apposito
tMMi cssc caqsalcm scd cx evontu d i c i ; ui qnando
luto
d i c i l : ln judicium veni in hwic mundiim, ul non v
i - dicil ( . 7 ) : Vode, tavare, ut intclligas mc ad
formandos
oculos Iul,o opus pon liabere , scd ut madeutet rideant, et qui videui, cacifiant(Joan. 9. 59).
DifesieluF in ipso gloria moa. Quod euim de seipso
cnim venil
Y i d e i i i e s c x c i fierent. i rursuoi
Paulus : iYam ûo^ no/um C5( iTei, manifettuw c*l m loqualur cum dicil, Vi manifesUtur gloria Dei intu/, ( siiU inexcusabitei (liom. 1. 19). Etsi non ideol i l , A. Me oportel facere opera ejus qui misit me; id
e&t * Oporlct me maaifeslarc meipsum ; el ca facore,
u i a n i f c s i a v c r i l , u l excusalione privarentur, scd ul
i\\m babercnt. E l riirsum a\M, Lex autem iubinlra- qn.-c demonslrare poi&int mc eadcm faccre qiuc I alcr f.icjl; similia, scd eadem, quod majorcm sivki ut abnndaret delictam ( ttam. 5.
Atqui
guiHcal
acqtialiiatcm, diciiurquc de i i s , qui nc vel
idco siAbiulravit, sed ut cobiUerctur peccalura.
lantillum inseqnales smil. Qiiia ergo jam contradixc%. Yidoii nbique adverbium ex evenlu pow ? U l
x\i videns eum cadeqp possc qux Paier potesi? Non
eniio archi^cctus aptimii3 parlem acdium perfecil,
nioda onim oculas formavit, nec solum aperuit, scd
partein impcilectam reliquit ut ex residuo apud i a ci
visuro largilais esl, quod argumcntum etiam c s l ,
creduki^ de loto scse defimdat: jta. el Devis corpus
ipsum animam quoque iaspirassc. Illa cnim non opciMialrum r o n g l u l i n a l et p c r d c i l , lamqiiam domum
ranle, oculus etsi sanus el inlcger fuerit, nibil timqvuHndain laba*>tem, c u m manum aridam sajial, paraquam
videril, Ilaque aninix etiam operalioncm iul y l k i inembra firwat, claudos crigit, leprosos mundat,
didil, c l membrum dedil omnibns inslruclmn ar^criis
srgros sanal, crura debilia conOrmat, morluos susciiiervis, venis, sanguinc, cîcrisque ointiibus, ex qttil a i , clausos oculos apcrit, non babenii oculos visuin
bus corpus noslnuo constiluilur. J/e oportct operari,
d a l . Quae omnia iofirma3 p a t u r x vtlia dum c o r r i g i t ,
dum dies
Quid bxc &il>i volniit ? c l quani liabciil
poicsialem oslendil suam. Cu-u dicii a u t e m , Ut i a a nife$iiti$r glona Dei, de &c, non de Palre loquilur.coiiscqucnliam? Mullam. Iloc ctiim vull significare:
t
10
&
Illtus quippe gloria manifesia erat. Quia enini a u d i c rant, Deum, cum hominem
formarci,
accepissc l i -
Morel. lcgit, nobililatem, pro, operalwuem.
507
IN JOAMSEM HOMIL. L Y I . ol. L V .
508
\ , ;
, * , ,
. \
, , , * . ..
. \ ,
.
. , ,
; , ; *- . , ; .
.
. .
, ,
.
,.
, ; ; , ).
; " ,
.
. " ,
. - *
.
,. \ , \ \ .
; , -: ,
.
.
; . "
, ,
.
* " , , . . ,
,
*> , \
. . ,
. ,
, * ; , iya
, *. (
, ^ ,
)
. ,
\ , -- , [329 J
,
* *
", " ;
7 .
, '
,
, * , . " , ,
,
/ ,

. . , '
, ,
. .
,
'.[328]'
, ,, 6v ,
,
,. ,
. ,
\ ;
,
,, ,
,.
.
* ,
,
, , . . "
:, ,
,
, ,
, , , ,
,
. ,
,
. .
, ; ;
0, . ,. "
. " ,
, ,
, ,
. .
, . ,
, ,
,
. , "
.. ,
* "
,
, \ , - , , ,
a/
. " ,
, .
, )
, ,
; ,
.
.
, : ; "
. ' ,
, .
.. " ,
\ - ,
(. , ,
;, .
I Savil. .
Suspicatur Savilius Irgfiidijm
. Scd pulo bie probc quadrarc.
l.cgfndum pulanl Savilius et Boisius ... ^.
Morcl .
r
rt
8ed ; ^) in casu siriiilidki posse arbilior.
3<)D
S. JOANNIS ClJBYSuSTOjJi AKCIHEP. CONSTANTLNOP.
.
.
" , ,
.' ,
, * ,
, *, .

; ,. /
>".$, . , ; ^ , ^.
. , <? .

, ,
. ' , , ^
' ; ;
[330J * ; ;
' . ^
; " . ,

, . " .
.
" ,
,
' .
'.
, ; ;
, , ^,
& . , , ' , . )*.
, ,
,
,
. .
, ,.
, ,
,
. , ,
. $ ;
*
, . .
,
. "
, ,
. , , , ^
, .
, \ , * , , *
,
, ^.

,
.
,
)
Morcl. ^^ minus rccle.
6
ZIO
\ , ,
,
,
, .
, , ,
^ , >, \
,
, , . *
; ,
;
* , .
, ,
, [331]
. , *
, *>.
,
,
.
, , . >
, ;
,
; ,
. - '
.
,
.
* , , ,
, ,
*, . "0:
, ; ;
, . .
. , * ^
,
, .
, . .
,
, , .
,
*

>
, ,
, , ,
, .
, , -

,
, * * !
, ,
. .
1
1> * ) , liaec desunt in quibusdsm mss.

" Verba e Savil. et codd. 705, 706 rewpiinus. .
Legendurn pulalBoisius in notis Saxili.uis
$ . < dtest in quibusdam uiss.
c
309
kN JO.VN.NEtt
IIO.UIL. L V l . al. L V .
310
Doncc dics csl, doiiCi pobSimt liomincs iu inc creest ob vim splendom illius non apparebil. Quod *i
dore, dum vivo, opcratidum mihi est. Yeuii nox, hoc
nunc ul splendidas et bono aere (ruenles a?des baesl fniurum tcmpus, quando nemo potesi operari. Non bcamus, infiniias opes expendimns miserc cxa?dilidixit, Quaudo ego oporari possum ; scd , Qttaudc cando : cogita qnol siul siihcimdi corporei labores.
tiemo poteit operari; id cst, Qiiaiido non esl amplius ul splcndidas aedes nobis in c;il:s cvslruanius, ubi bix
lides, non labores, puenilentia. Quod cniin iidem
illa iiieffabilis. Ilic enim ei pngna: el conlcnliones d iopus appellaf, dicunl c i , Quid [aciemus, ul operemur lcrniinis ct parietibns : ibi vero nihil siinile, nulla
opera Dei? Respoudet, Hoc est opus Dei ul crcdutis invidia. vcl livor; ucmo dc lcrminis nobiscum C O K in ewn quem ille tni&ii. Qnare ergo boc opus noiuo leiidct. II;uc porro necessario relinqucnda donius
potesl UiDCopcrari ? Qtiia lunc fidcs oon eril, siul vce>l; illa perpeluo iuancl: hxc tomporc lei itur, h\m,liat, noJint, omncs audient. Nc quis cnim diccrcl,
incL-isquc obuoxia e^ detrimciiiis; iila scntper Mai:
iV.iun ambitione molum hoc facere, oslendii sc eortuu
banc p:uq>cc excilaro iiei|iiil; illa vcl duobu* obolis
gralia onuiia facere, quippc qui liic solum babeaut
couslriiilnr, ut vidua il(a cniislruxit. Ideo pr.i foiOi\
cTcdendi facullatem, noc quidpiam ibi lucri conscqui
qutd tot nobis propositis bonis, ila scgjtes dcsidrsque
possinl. Ideo ncc accedenlcin cacciim curavit. Quud
simiH, niliilquc non agamus, m bic conspicuis fruacnim dignus essclqui curarclur : quodquc si vidisset,
iur ajdibus, diim uibil curaiuus ul in.cadis vol nticredidisscl accessisseique; ct si ab aliquo audissel
iiimuin paivmus nobis divcrsorium. Dic, qtisrso, ubi
pnuscntem, non neglexissct, cx iis q\\x scquula sunt
bic doinum babcrc vcllcs? in descrlo, aul in aliquo
pafam est, cx furiitudine ncmpc eiex fide ejus. Poteparvo oppidiilo? Non pulo : scd in iuagnis rcgiisquc
vat cniin sccujn cogiiaje ac diccre : Quid lioc esl ?
urbibus, ubi inajus coinmcrciiim, ubi spl<nd"r major
Itiluui fccii, et lenivii oculns incos ; c l dix.il mi' i ,
cst. Egu iu lalem lc duco civiialcin, cnjus , i-l
Vade, tavare. Annon polcral curare uic, ct lunc in
auclor csl Deus. Hic, quirso, consiniamiis, bic exav
Silonm niiltere ? Sa-pe ibi mc lavi cuiu aliis, niliilquc
dificcmus minorc suinplu ct laborc . Ilas a-des coimihi profuit. Si quain polcslalcm babercl, prasens
slruunl manuspaupcriiiu, boc nplimum csla'dificium;
nie sanavisset. Quod eliatn diccbai Naaman Elisa:o.
qux aulcin bic coiistruiiuus, extrcmaj sunt dcmenlkv
liissus enim lavare se in Jordanc, non credcbal, cum
arguuiciinitn. Nam si qiiis lc iu Pcrsidcm agorct, viw
lamen lania csset Elisaji fama ( i . Rrg. 5. I I ) . A l
siirum illain regioucm ci mox rcvciswi um; alque (e
erecus uon fuil iiirredulus, ncc conirudixil, i.cc seillic jubcict sodcs < xslrucre : anuoii stullfssimutji
cuni rrpuiavil : Quid line es! ? an lutiim imponere
illuin diccres, qui tibi iiiaiscm sumplum suadcrel''
oporlyit? koc polius c.ccuin rcddiderit: quis wnquani
cur ergo in terra idipsuin facis, unde brevi migralusic visum rcccpil? Scd nibil lioriun e g i i a v i l . Vidirus es? A i , inquics, iiliis reljnquam. Ycruiu illi quosliii* (idem ct aniiuuin firmum Vcnil nox. Iliuc osqnc tc paulo posl scquuluri suul; imo sa*pe lc p r x lcndit, eiiam posl crucem sc iinpiorum curaiu babicecfent, illoruniquc similiter posleri; biitcquc tib:
luruin csso, mullosquc allraclurum. Adhuc dics esl.
mocroris causa, cuin beredos non libi supcrcssc vidcas.
Poslbac vcro illos pcnilus absrindet, quod ila deIbi vcni uibil bujusmodi limcnduin, scd iminola mactaral r 5. Qnamdiu in mundo sunt, lux sum wundi. nol licrciliias libi, filiis, ncpoiibus, si eanidcm virlu.
Quod ctiain aliis drxil: Credite, doncc lux vobiscum Itin iinilabuitliir. Illam Clnislus a.'diiical: quo opifice
est {Joan. 12. 3G).
nullis ciiraloribtis, nutla sotlicjludiiie cst optis. Ubi
5. Cur crgo Paulus pracsentem viiam noclcin voeniin Dciis in se suspicil ,-us, quid ul ra citcavit, illani auicm vilamdiem? Non conlraria Chrisii
rauduni? Ille omnia culligil , c i doimin: cxcil. t.
veibis, scd cadem ipsa diccns mculu, non litera,
Neqiic id solum mirabile c s l ; ssd quod iia iMam
iicmpe , Nox prascemt dies aulcm appropinquuvit
exslrual ut oplare, imo mclius qnam ophre pos(Hom. 13. 12). Noclcm enim prxsens lenipus vocat,
sis. Esl eiiim arlifcx oplimns, qui tibi utilissima
proplcr eos qui in tenebris sedenl, vcl comparando
cural. Si pauper sis, el hanc conslrucre domiim veli^,
earn cuni illa die : Clirislus vero noclcm appcllat funullam invidiam, libi parict livorcm. Ncino
turum lempus, quod lunc a pcccando ccssetur. Paucnim invidiis illam videl , scd angeli tanliim, qni dc
lus vcro pra?senlem vilam nocicni appcllal, quia ii
bonis ttiis gaudenl : nemo illius fincs iinadorc poicqui in nequilia c l iiicrcdulilaie vivunl, in lenebris
rit, qtiia boc morbo laboranlium nullus viciiiis cril.
sunt. Fidolcs igilur alloqucns ait, Nox prwcessit, dies Vicinos illic babcbis sanclos, Paulum, Pelrum, pniuutem approp\nquav\l utpoic qui luce illa fruiliiri
phclas omncs, martyres, angclorum cl arcliaiigrloriim
s i n l : nociem vero veicrcm vilam appcllal. Abjiciaccelus. Ilis vcro de causis facullaios | aupcribus cffimmus, inquitj opera tenebrarum (Ibid). \iden" illum danuis, ul illa tabcrnacu'a coiiscquainur, q x nos
noclcm ipsis esse diccre? Quare addil : Sicut in die
omiiosadipisciconlingal,gralia el benignilalc Domiiii
Iwneste ambutenus, ut il!a fruamur lucc. Nam si lux noslri JcsnCbrisli, pcrqiicm cl ciim quoPairi gloria,
hxc lam pulchra cst, cogila qualis cril ilia. Qiiantum
simulquc Spirilui sancto,- ii) sacculasxculorum. Ainen.
onim solaris radius esl luccrnoi luminc spleudidior,
1T:PC, cl Inbore, desuiil i:i quibtis lan ^ss,
lanlo, imo longc magis cril illa bac pr:i;slaniior.
* l.i.'i<iiidi!in j uiai Koisius in titMis
ilia:.s, in ithi ''''''"'
E-lhoc signiiicabal his vcrbis, Sol obtm-bwbiutr; id bit:>t* ^
#
^,
311
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI AKCIIIEP. CONSTANTINOP.
i ,
\
si ncsciamus, quando nc evangoli>la quidcm sciebai,
, 9. . C. Htec cum dixissct Je*H9 exsjmU i
neque eliam ipsc qni sanaius fuit? Sed quid faclum
terram, el fech lutum ex spnto, eilinivil tutum stipcr
fuissel noverat, modum vero deprcbendcre non poleoeulos cceci, ct dixii : 7. Vade, lavare in pisckia
pat.
Illud vcro intcrrogatus dicebal: Lulum imposuk
Sitoe.
oculis meis, et lavi, el video. Id aulem quoiuodo fachim
4, Scnpturas non perfnnctoric legenda. Cur Climtn*
sil, fides
diecre neijuit, ctiamsi millics inlerrogenl. 8.
ctfcum sanaturus in terram exspueril. Cecci nali
quatita. Qui aliquam cx lcciionibus uiUiialcm car- llaque vicini, iiiquif, el qui viderant eum pritu, quia
pcre volunt, ne minimum quid.-ni prsclercurrani. Idea mendicus eral\ dicebaut: Notme hic est qni sedebai,
et mendicabat? 9. Alii dicebant, Hic etl. Rei insolcnnamquc Scripluras scrulari jtibemtir, qnia mulla quas
slalim iacilia videntur, niagnam habcnl kitcntcm. lia ad inorudclilatcm ducebal eos, licel tam mulla
provisa cssenl, quac ipsos ad crcdendum inducercnl.
scntcntise profundilalem. Vidc namquc quid in pr;csetiti pftponattir. Hwc cum dixistei, inqiiil, exspuUAlii aulem diccbanl : Nonne hic est qui udebal, et
in terram (v. 3 et 4). Cur lioc? U l manifeslctur glo- mendicabal ?
F
Dci benignitas crga omnct cujnsvis conditionU.

lia Dci, el qnod oportcat mc faccrc opcra cjus quiPapa, quanla Dei bumanitas! Quousque dcscendit
niisil mc. Neqne enim sinc causa bxc memoravil
dum cum lanla bcnevolcnlia mcndicos cural, ct htnc
cvangelisla, addiditquc ipsmn cxspuissc; scd ul dcJudxis silcnlium iinponit, quia nun eliros, illusUcs
clararcl Jcsum operibus scnnoncm confirmarc* E l
cur non aqua usus csl, scd spHto ad lutiiin facicuduni? ac principcs viros, scd obscuros eiiam sua piOvidentia
dignabatur : nam ad omnium salulcm vencr.it. Quod
Missurns iilum erat in Siloc. Ne quid crgo fonti adr
scrilKirclur, scd disccrcs, cx oreejus cxiissc viilulein, aulcm accidit in paralytico, bic quoque evenit. Neqne enini ille qiiis sc curassoi noral, noqtic bic. Iloc
qn.ii ciTonnavit c l apcruil ocirios, cxspuil in lerram.
Noc signiiicans cvangclisla dicebal, El Litum fecit ex auiem accidit ob Chrisli discessum : qui cum curabat,
tputo. Deinde ne putaretur opus e* icrra pw)cessisse, srmpcr seccdcrc solebat, ul circa sigua otnuis suspicio tollcrclur. Qui eniin non novcram q*\\s esset,
kivare jnssil. Cur crgo slaiim lioc fccil, sed in
quomodo in rjusgratiam circa res gcslas aliquid Siloani misil? Ut cxci Udein discas, iiique Jtida?orum
xisscnt ? Neque cnim bic cxcus crro qnispiam c r a l ,
pcrvicacilas reprimcrclur. Crcdibile cuiin est onines
scd ad lcmpli januas sedcbal. DubilaiHibus ergo om
vidisse illum abeunlem, illilumquc luium in oculis
nibus eirca illum , quid dicil ? Ego snm. puduit
liabcnlcra. Res enim iucxspeclata omnium oculos ad
prisibix cxeilalis, non formidavil populi furorem ,
ipsum convcrlil: lum qui vidcrunt, lum qui ignorabanl, ad rci exiium inlcnli cranl. Quia euim nonfaoile iieque vcrilus esl sese oslendere, ul beneficinn praRdicaret. 40. Dicuntei, Quomodo aperii sunt libi ocuti?
cicditu crat c&cum visum rccuporasse, pcr longaw
41. Respondit eis : llomo qui diciiur Jcsus. Quid diviam mullos paral lestes, ct lam uisoliuu rci speclacis? an liomo bacc operalur? Sed nibil adbiic de co
torcs; ul allcnliorcs fcicli, jam non posscnt dicerc,
mngnum opiiiabatut'. Homo qui dicilur Jesut *, fecit
Uic est, non est bic. Ad hxt vcro vuli illud oslcnIttfum et unxit.
dcre, sc vcteri legi conlrarium non cssc, dum io
2k. Cccci Christo sanali veracitas. lii m qncc videri
Siloc miuil. Neque eniiu meluendiira crai nc facii
nequeunt,fidee$t opus. Yide qnam vcrax sit. Non d i gloria Siloe referrclur. Mulii namque istic oculos laxil unde fccerit.: quod cnbn non vidcrai, non dicil.
verafit, qui nibil inde boni suni conscquuli Hic onim
Neque enim viderat illum exspuisse u\ lerrara scd
virms Cbrisli omnia opcralur : ideoque intcrprctaquod unxissel, sc^su ct cx taclu pcroeprrat. El dixit
lionem liic adjicil evangclista. Gtim dixissel enim, ln
Sitoe, attyicU, Uoceti,Mmns, ui inlelligasillicaCbrisio. mUii, Vvde, lavaie m mtatoria Siloe. Iloc ex audiiu
lesiilicabalur. E l umlc Clirisii ^ e i u noveral? Ex
curalum esse ul Paulusail: Bibebantaulem despirituali
cjus
eiim discipu4is colloquio. Ilax oimiia narral
consequenle iHos petra :pelra autem eral Christus
(\.Cor*
ailaloex operibus lesliinoiiio : modum diccrc ncquii.
40.4). U l ergnCbrisUis cral spiritalispetra/ilaelspiiiQuod si in iis quac sensu el laciu pcrcipiuiXnr, Ade
talis Siloc. Yidclur auCem mihi repenlina illa aqua
ea opus; multo magis m iis- qua3 videri ncqueunL
prttscnlia arcanum nobis significare myslcriura.
tjtiodnam illud ? Inexspccuiuro praBler spcm omnem
42. Dicum ei, Ubi ett ille* Retpondil, Ncuio. Id porro
advenlum. Sed vide miht cacci animum i oinnibus
dicebant, (Jbiest Ule? occidendi animo. Yide autem
ttbsequcnlem. Neque enim dixit, Si lutum aitt sputum
bic quam sil Cbristus a fastn alienus, quomodo
uubi oculorum usum resliluunf, quid opus esi Siloe?
adcnt posl resliiulam saniutcm , nou gloriam ,
si vero Siloe, quid opus est sputo? cur linivit, cur
poptdi plausiun quxrcbal. Yidc autcm quam veracilavare jussil? Nibil liorum vel cogiiavil; sed unum in
(er ad omnia caecue respoudcat. Quxrebaul crgo
pioposilo babeUt, ut jubenli obtempcrarct: nibil
Cbrislum, ut ad saccrdotes duccront: cum aiicm
ipsum rctinuil, nibil offcndit. Si quis vcro dical, Quo
Yulâia Uiir.a, qttia mendicus erat. I Ediiit Gnecw
i|v, qutd CiCCIU CVQt
pacio lulo deposilo visum reccpil ? nibil a nobis auHa>c lioiitQ qui (tkilur Jesus, dcsuut in qraUmsdani
diet aliud, qnam nos inodum ncscirc. E( quid niiruni
llss.
K
511
1 JOAKNKM IIOMIL. i Y I I . 1 . .
, ) ,)
, )
,
* ,

.
'. xt
, . . AtA , , [33i\
, . . " .
, ^ . ; "*
,
. ,
, '
^.
, ; " ' . "*
,
, .

. ,
, . ;
, * 5; " * .
, \
. ^
, ,
,
. ,
,
,
/,, ,
.
, \
, . -r
, .

, .
, .

. , , ,"0
, *

,
"
. " ,
,
.
^.
;
' . *
. ,
,
, ; *
, ; ;
: ; "
,
,
. -
L N Z \
;
* .
, ;
, [333]
.
. ,
,
, . ,
, . cvv
, \, , *
; .
,

.
;
! ,

, " ! "
, ,
,
. /
, ,
.
, . .
,
. ,
; ,
.
, ;
. , *.
, ,
, *
;
. ;
; *
.
*
) ,
*. " , , *
, .
, . ,',
. \
.
; .
, \
, .
,
.
; * . "
, * , ; *
,
. , , ,"
, ,
, [354]
, .
,
:
* Sic Savil. rccln. Morel. vrro yai / ; , perperam.

1 Vox /. acrcbsit e Savil. et
f.od. 706 Enu.
HffC, ; ) ;
busdara mss. d l\xc,

ms5.
",
dcsunl iil "
, , desunt io quibuirdam
S JOANXIS ClIRYSOSTOMl ARGIIIEP. CONSTANTINOP.
313
,
, * , ,
,
, .
, * ,
;
. , ; ,
; io^/^
* . ^
.
, , ", $,

, , .
, , "
, .
, ."
' ,

, ,
, , .
; ; "
;
, /. .
*
.
; " , , *
, 6 '
,

; ? ;
, ,
, .
."
* . "
,
*
, (.
,
;. - ,
; ,
*
, . ,
. '
; ,
. ,
, * ' .
,
. "
. ,
, ,
[555] *
.
/ , :* , *
, ^,
. .
)
. )*, "
, , , ' .
;
; ,
a
Savil. cl Morcl. . Scd Savil. pntal lrgnndupi
. Ulraque lcclio qtia-Jral.

I Suspicjlur Saviims lcRTlidiun . A l ' /, ftinn hi'- np:r ac* ilulur
5U
,
: .' ,
."
.
, . "
, .
,
, ,
.
,

." , . "
, ,
.
,
; "
, .
'. , , .
,
-
, ,
-,-^ ) ; ;
,
,
, , ( .
^ .
* , "
. ,
. ,
,
, .
.
, " ,
. .
,
, ,

, .
* >. ,
.
, *
. [536] . , , ,
, />. >, . ,
, .
; "
.
^ , ,
. -)
,
.
,
;

. , *
" . )
, ,
. : -rp:
0
Alii
/fpoaivovTi.
JO uYVEAl HOMIL. 1. al. L V I .

5U
tum iiitcnircnt, ccciim ikicnnl ad Pharisxos, qui
alii, Non, *edseducil turbam (Joitn. 7.
Vidcn,
asperius inierrogarenl. Idco nainqiic evangclisla sabplebe iniprudenliorcs principcs discrssos? Sed posibaiuin iuisse tlicit, ulpravun; eorimi animum oslcnqjiam ila scissi sunt, nibil genorosum cxbibucrc*,
d c r c l , el qnam calumninndi miraciilum ansam capcum instire Pbarisncos vidcrcni. Qui si pcnims dislarcnt, quod scilicet Irgcm iransgressus vidcrelur.
cissi fuissenl, slalim Yeriialcm cogniiuri rant. Pollincquc palam est, quod ul>i primuui illinn viderunt,
lesl liiiim disscnsio rccla cssc. Idco ille diccbat, Kon
nihiJ aliud dixorint, quain, 15. Qnomodo aperuit reni pacem mkiere in lerrtim, ted yladinm (Maiih. \0.
oculo* luos ? E l aniinadvci lc non d i x i s M * illos , Quo- 3 i ) . Esl cniin <*ii:im mala ctuicordia, ct discordia
modo visuin rcccpisii; sed , Quomodo aperuit oculo* bona. Nam qui lurrim auliiicabajil, in d.iinnuin sunm
tucs ? occasionem ipsi ofTorenles calumniandi ipsum concordes crant; alquc iidcm ipsi, licrl inviti, iti
ol) npus cdilum. UIo vcro quasi non ignaris brcvitis
eoinnioduni smnn divUi sunl. Corc anlcin cum sociis
loquiiur : non nomen protulit, non a i l , Oixil m i l i i ,
malc coiisonscraul; idco bene divisi suul. Judas quoVuae, lavare; scd siatirn a i l , Luium imposnit snper qnc ctini J u d a M s rnalc conscnsrt. Polcsl ergo Iwiia
or.ulos meos , et lavi, et vidco. Uipole cum jam illi di-cordia, ct inala concordia P S S C . Idco aii, Sioattux
I I H I I I H I I cnhimniali csscnl dixisserrtque , Vidc qnanla
luns scandalizai te , erue cum ; et si pe$ tuus , abscinde
Jcsus opcrclur in sabbalo; lutuni illinil. Tu vero pcr( A#aff/i. 5. 29. I 18. 8 ) . Si mcmbrinii male copcnde quomodo uon turbclur cascus. Nam ubi prijunctum abscindeiidum , nonnc multo maîs abandmmn inlerrogalus sine pcriculo rcspondil, non lani
C!S niale conjunciis abscindi oporlcl? Iiaque concordia semper bona e s l ul nec soropor discorniagna res crat verilaiem profilcri : boc vcro mirnni
dia mala.
csl, in mnjori coiistilulum mclu , non ncgarc , non
conlraria prioribtts dicerc. <}uid ergo Pharisaei ? imo
5. Ktacdicoui maios fngianits, pcqiiannir bonos.
eiiam alii? Addirxerunt ctim taiiqiiain ncgatnruni.
Nam si mcmbra pulrida iucurabi ia exscindiinus ,
Conlra voro cvrnil quam oplabanl ipsi, cl acciiraiius
rcli(|iuim corpus perdanl; idquc facimas , non (\\md
rcm didiccrmit : id q i i n d illis iibiquc circa signa aenrcnibriiiii despici.uniis, scd ul cwlera servemns :
c i d i l ; in seqiifHtibus aulcm id clarius os(;idcimis.
qiianlo niagis boc agcudiim circa eos qtii male nobis
Qnid ergo Pliaris:ii? Dixerunt quidmn ( non oinncs ,
J O i i r i i Muit? Qtiod si possimHS illis ciiHMidalis, niliil
siul pcliilanliorcs) : 10. Hic Iiomo non e$l Deo,
damni acripcrc; i d onmi cunatn tcntandimi : SIH ilU
qnia tabbalum non cmlodil. Aln diccbanl, Quomodo cnrrigi noqncanl, nobisquc nocoanl, cxbcindorc l
poletl homo peccator iuec signa facere? Videif illos aabjiccre opoitcl. enim illi sanpc magis lucrabiuisignis allcctos ? Nam qni miscranL, ul adducerciur
lirr. Undc Paulus sic borlatur : Aufertcmalum de i w audi qifid nnnc dicaul, clsi non omnes. Cum cnim
dio vestrum ( 1 Cor. 8 . 1 5 ) , c l , Ut lollatnr dc mcdie
principes esserrt, cx gtorirc cupidilafc in incrcdulilavc&trum qui hoc opus fccit (Ibid. v. 2 ) . Puriiiciosum
lcm rieridt-rnii'. Allamen cx principibiis mulli crcilic n i i i i , pcrniciostim uli<;tte csl pravoi iitn ooiisoniiiiu.
di' in eum , nequo lamcn confucbanlur. Populus
N>n tam cilo pcslis grassalur, ct scabics corriimpil
drSj.eclni crat, ui qiti uibil magui conferrel in synaiila aflOclos, ul pravonim nccpiiiia : nam Corrumpunt
pogam. Priucipcs aulcm difficilius sc credcrc proiibotm mores colloquia prava ( 1 . Cor. 15. 53). Prorebanltir, aKi principatus amore, alii mctu caileropbcia quoquc, Egredhnim de medio eorum et segrcrum dctcnli. Qiiarc diccbal : Quomodo poteslis crc gmnim(Jer. 51. 4 5 ) . Ncmo iiaque imprubo uialnr
dere, qui gloriam ab hominibus acvipitis (Joan. 5.
amico. Nam si pra\Os lilios cxb redamus , ncquc iia44 )? E l ipsi quidcm qui injnslo inlcrliccrc coiiaban*
turani rcvercmur, vel leges cjus , ncque nocessilndilur ^ sc Dei essc diccbiHil; illuin vcro , qtii cxcos
nein quamvis : mulloinagis noiosol fainiliarcs fng re
riirabat; non posso cx Deo cssc , quia sabbaluin
oporlct, si mali sinl. Quanivis enini nullo liinc damno
scrvabal. His opponcbaul isti, possc pcccaafficmmur , malaui lamen famam vilarc non poioriCcirom ta-lin facc:*e sigua. Illi vorsulc lacilo signo ,
iniis. Exlranci namquti noh xiiam cxploraul, scd e:%
q n a i i i lran3gressioncin vocnbam , in nicdiiun a f f o r e sociis judicant. l l a c ipsa cl nupias et virgincs ng>.
banl. Non cniin dicebanl, ln sabbafo ciiral; scd ,
Vrovidcntes, inqiiil, bona , non solum cornm Domino
Sabbatnm non cu$todit.U\ rursiiin iguavc agunl. Cum sed elinm coram homiuibus (llom. 12. 17 ). Ndiil ergo
cuini oporluissol oslendcrc non violari sabbaluiu ,
non nganms, ntj proxinio ndiculo siiims. Viia
t-x signU taiiliun argiiiml; cl jnrc quidcm. Adbuc
cnim , clsi reciissima , si olTcndicnlo aliis sit, lotuin
eiiim illum c>se liomincm pulabanl. 1 i i 11 polcpcrdidit. Et qiimuodo polcsl rccla vila (tiTfiisioiii
rant illum aiio n i o d o dcfendero , quod ucmpc sabbaii
cssc? Cum maluruin consuriinm malam paril faiiiam.
Dominus esscl, qui illud slaluisscl : scd noudum bac
Cum cnim fidcnler cum improbis versamur, cisi nibil
erant scnlciilia . Neino ccrle coruni audcbal ea qwx
nobis damni accidai , aliis oflcndiculo sumus. Ilac
semiebat apcrtc proiileri, scd dubilaiido proponcbal,
viris, mnlicribns virgiuibus dico, corum coualii metn reprcssi eranl, a!ii principaius nmorc.
srienti:^ cxplorandiiiu lelinquens, quanla biucoriSthwnaigilur erat intcr iltos. Quod | rius fuil iu po- liir inala. Ego qwidcm nibil niali suspicor, ncqiiti
I ulo, deinde in principibus. // dlcebaul, Donus e&l; alius forlass piTfcciiovum ; scd simplicior fratcr in
515
suspicnltir Savilins lPirndim, nondnm hnnc

CAjmiuniem. scd b>cus, ut esi in loxlu, lorri [uutsi.
1
hrbrluU
l u a oiTondiuir ; o r f e c l i o n c . Oportol anlcm i l l i u s con-
sulovc u n b i T i r i l a i i . Eii.nnsi binr ille non
hnlalur,
313
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTINuP.
316
rirc possil. Sicul cnrm ii qui vilam feetant exlitbent,
secl gcntilis oflfrndclur. Jubet antem Panlus sine ofrensione cssc Jud;tis, c l Graccis, et Eicleswc Dei Dco glnriam refcrunl : ita qm sccus agtint, in catisa
simt cur blaspfremchir. Verum absit ufl tales apml
( 1. Cor. 10. 3 ). Ego nibil mjili dc virgine suSpicoT ;
virginilatem quippe amo; Carita* aiitein non cogiial iios sint; sed ila luceani opera ftostra ul gloiificehir
malum ( 1 Cor. 13.) HoC instrtutum vitai admodum Paler noster qui in cxlis cst, ct nos ejus gloria fruamur : quain minam nos omncs cunseqnamur, gratia
diligo , iteqiie absurdum quid cogiiare possum. Qtioet benignitate Domini nostri Jcsu Cbrisli , per qiiem
modo id exlcruis persuadebimus ? Oporlel cnim illoet cuin quo Palri gloria , unaque sancto Spirilui. in
riim eliam rationcm babcre. Sic itaque nostra disposoecula sa?cti1orum. Amen.
namus , ne quis iiifidetium coitlra nos ansam repc-
HOMILiA LVIII.
CAP. 9. v. 17. Dicunl ccuo iiernm : Tu qmd dicis deiapidibus impeiierutu, et ipsuni a Dco non esse, se
illo, qui aperuit oculos luos ? llle autem dlxil, Quia
vero esse a Deo gloriaii sttiH, liccl bomicidx essenl;
propheta ctt. 18. Non credideruut ergo Judati. el eum qui hujusmodi signa operabalur, ex Dco
1. Scriplurce non simplicitcr ncque perfunclurie, Bsse dicebant, quia sabbatum nun custodirol: si vcl
accusandi umbram babuissent, non prxteriissent ulU
scd qoain tliligenlisshnc bgcndae sunt, nc qnid obicis
que. Si autem ideo pcccalorcm vocanl, ifuia sabba*
oriatur. Eieuim jam qnU mcriio qtixsltoticm moveaf,
lutn solvere videbaiur, fitiile cerlo crhiien etM, vcl
Uuomodo, poslquam dixermit, llic nen e$t Deo,
judicio, cfnt ul frigidimi iilnd
ex ftiinulqttia sabbatum non strvat, jnm dicunl c i , Tu quid sociorum
ditale piOfcctnm damnabanl L ndii;iic ergo cobibili,
cis de ilto, qui aptruit oculos luos? Non dixemnt, Tu
aliud quidpiain impudetitius a pcdilauiius a^grediunquid dicis de illo, qtii sabbatum solvii? scd cxcusatur. Quoilnain illud ? Nou crcdiderunt, inquii, qued cw
lioncm ntinc pro accusalione ponunl. Quid crgo dicus fniitet, et vidissci.
ceiidum ? Non iidcm sunt qui dictbaiit, llic non nl ex
Mendacium ubique in seiptum impnigit. Cur ergo
Deo; scd ii qui ab ipsis senleniia disjuucti dicebant :
acrusarunt
quod sabbalum non cusiodiret, nisi illud
llonio peccator non potetl hasc signa facere. Cum
enim
credidissenl? cur fldem babelis lanta mulliludiui,
vellenl os comprimere, ncCbristuni ipsi defenderc
el vicinis qui ipsum cognoecuot? Vcrum, nl d i i i ,
vidcrciilur, illtinv qui virlulis cjiw experimcntuin ceubique mciidacium in seipsuin impingit, per ea ipsa
pcrai, in mediiim adducunt el inlerrogaul. Vidc ergo
paupcris sapicntiam, qui prudcnlius quam iili omnes qucis verilalcm oppitguai; ipsamque verilaCem claloqoulus cst. Et prirao quideni ait : Propkeia e$t: riorcm elficil : quod eiiam nunc evenil. Ne qnis cniin
neqne fonnidavii pcrversam Judxorum judicium, re- dicerct viciuos et spcctaiores nibil accurale dixissc
pugnanlium dicenliuinque : Quomodo polesl hic Deosed de simili loquuios csse, parenles in medium addiicuiit, c l sic invili veritatem patefccerunl. Nain l i i
eise, qui subbatum non custodit? scd d i x i l , Propheta
omnium iilium snuni uovcranl. Quia cnim ip~
csl. Ki non crediderunt Jndwi quod CKCUI fnittel eimaxime
vU
stun pcrlerrcfacere non polcranl, scd audaclcr ipse
dmety donec vocuveruul parentes eju$. Animadvertc
beneficuin pradicabai, per parcnlcs se iniraculum inquot modis iniraculitm obtegere et abolerc conenlur.
Hrmarc pussc spcrabanl. Et vide intcrrogalionis ncYerum ipsa vcriiatis iialura iisdcm ipsis flnnalur, quibiis ab insidialoribus iinpelitur; iisdem fulget, quibus quiliam. Quidcnimait? ilJos in medium adduclos,
ul lerrorcm iiicuiercnt, cum vebcmeiuia furcnlcs inobscurari lenlaiur. Ntsi cuim baac facla essent, mi
tcrrogant: 19. ilic est fdius vesier? Nec dicunl Qui
raculum apud muilos siispcclum cesc poluissct: nuiic
pridem cxcus erat : sed quomodo ? Quem vos dicili*
vcro ac si studiosc vorilaicm indagareiit, ila oiiiuia
faciunl, ncque alitcr f o c i b S c n t , si pro Clnisto liac quia cwcus naius est; ac si i11 verstiue fingeretil, ut
opcra Christi coiiiirtiiarchh 0 cxsccrandi, c l plua
operali essenl. Ilis lamcn ipsum depriincre (ntabaul,
cum diccrcnt, Quomodo aperuit oculos luos ? id qiiam
cst, exsecrandi! Ecquis paicr bscc de fllio coiifinxcril ? Ac si dicercnt: Qucin YOS Ciccutu dixislis \ ncquc
quibusdam prastigiis? Nam alibi quoque cum
id laiilum; sed hoc ubiquc sparsisiis. Quomodo ergo
nibil objicicndimi bal>erciil, ntoduin ctirandi raluminmc videt ? 0 sltilliliaui 1 Ycslruin csl, inquiOnt} boc
niari cor.anlur dicenlrs : Non ejicil dcvmonia niti m
Ueetxebnb (Matih. l i . 2 i ) ? K l b i c etiamcum nibil opconiiueiilum , Uxc simulaiio veslra. Dupliciler ad id
ucgatidiim inducunt, ei bis verbis, Quem vot diciti*,
ponendum habeant, ad lempus c l sabbati solnlionem
et illis, Quoniodo ergo nunc videi ?
confugiunt, dicuntque, Solcil sabbatum; et, Peccator
e$t. Aiqdi ille vos invidos, quigesla ejug carpere slu2. Cum tres esscui imcrrogaliones, si lilius eorum
debatis, ille apcrle iaierrogavit, Quis ex vobis arguelcssct, si C f t c u s fuisscl, etquomodo visum recepissei,
me.de peceato (Joan. 8. 4 6 ) T E t ncmo respondil,duo lantum coiifiloiiltir, lerlium non addunl. Illudqiu*
mqite dixit, Rtasphemas, diun le impcccabilem diad vcrilalcm firinandam conduxit, i i l nemo aliu.
cis. Atqui si dicere poiuisscnl, baud dubic non la
quani caecue cuinhis, qni fide dignus crat, liasc coniuiiscin. Nam qui diccntcin, se ante Abrabani csse,
iilerelur. Et quomodo ad gratiam l o ( | U u l i essenl parentes, qui cliam qu;vdam e\ iis qua? eciebanl la v.s. iH-ienlalit Savil. posi Beelzebnb, addit, prwciê
cucruut proplcr inciiim iuihroriiiu ? Q\nd C I : I I didffmonwruin.
T
315
IN JOANNEM IIOMIL. LVIII. al. LVII.
(
)
,
. ;
. '
,
* . " ot
^ ^
, .
* ' , *
,
, '

,
, " * ,'
, ; ."
.
Horel. * .

, ; ,
" .

.
\ ;
, , .
, .
, , *
,
;
\ , ,
;
, ;
,
* * ! [337J *
, "
& . ,
,
."
.
. ,
,

, >,
, '
; ' , .

, .

. ' , *
,
* , '
. , ;
,
., ,
. \
* , ,
; ,
; ,

\\ , *. , ,
,
, .
*
,
, ,
: , , .* Mnnuscriplus Savilii Orientalis, qucm al hanc solan hnmUiarn contulit, , r.l mox ;
; ...
/ * Paulo post pPO
ms. Orieiit. , b Alii . .
. 'Ms.Oricul Savi!. >6 -
.. d Savil., qui secutus esl voterem uilerprcMoin, ;. KDIT. <* In aliis ori UPrst. Paulo p i s t
ins. OritMit. "ASpaW : *.... ; -i/tv
e
, . -
, . ,
,
,
, ,
, ,

,
. ,
,
, ' ,
.
, ' . ;
,
,
.
,
^
; ; '
, [538] :
, * ,
, (
. " ,
, , ,
.
> .
. ,
'
,
. .
; ,
,

; ,
; *
, i
. 0 , I
;
, "
, .
; " ! , ,
.
, *
, " , ,
;
'. ,
, , ,
, .
, ,
f
f Mem.
, . * itifrp-
quenlcr monuimus apud Patres Erclrsia?

sijiuiikare simultalem, rixia. Paulo post pro * me.
Orim'. ). ' Idom -.
i Idom :, ; . , i Morel. '
, k Alii '),. Ms. Orienl. -^.
Sif eliau uims ox mss. noslris, cl IWPC V I M J leclio esi.
S. JO.iNNlS aiRYSOSTOMI A t t t t l l h T . f.ONSTA!TLNOP.
5 7
, ,
. ,
^
; ; "
, ^ ,
, )
,
, .
, ,, ,'
.. . "

. ,
, , ;, :"
\
, ,
, .
"~\ , .

*
. , ,
. ,
, |339] ,

, .
, ,
, ,
. '
.
;
; ;
, , ,
, ,
, ; ;
; ;,
.
b
11
\ -, , , .
, \
, ,
* .
,
\ ,
,
* ,
, . \
, ,
; ;
; ,
. "
,
;> * *
, ^
. ; , [340|
; ^
;
^ , ..
, ,
* , ~
, i . " ,

, ,
,
, * .

;
.
\,
. , .
,
. '
*> , .
"
,
,
, , '^
. "
, , ,
. ; .
, , , . ; ,
,
, *
,
,
.
,
,
, , "
* , ';
, ;
& ; , ;
,
* Ms. Orienl. , b
Savil. el cod. 705; cod. 70.
Itlom
.> *
; ;
c
. ": /; ; .
1 <! >;' ^. M<rol. ,
f .. ; -.; ,
Mss. Ort' . : :'::.
\ , ,
' ,^
^ *,
, *
^, ;
, , *
, .
, *
. * .
, .
, .
* ,
' )> .
* , .
; ; ,
, . , , ,
;
, ,
; * , , *
. , , * ,
;
* , * :.
; "
. ,
* '
, , k Idcm. . ' w5vcc
. Ihid. . Q u i d;m x .
j Ms. OrtPPt. -, hifra pra
. i<lrm ms. *).. t* ' .>; *,
( ' . , m ; p .
*.
1 JOANNEH HOMIL L Y i l i . al. L Y l i .

318
cunl? 2. Quod hic e$l plius noster, samus , et quod quipiam feram undiqnc penest;gan:cs , modo hiic
cwcus natus sit; 21. quomodo autem nunc videat, autmodo illnc accurram. Ad priores ergo sermones requit aperuit eju$ oculos, nos nesdnuis. Jp$e mlalem hadeunt , id curanlcs ui illos per crcbras iiiterrogaiiobet, ipse de se loqualur. Fidc dignum illum staluuiit, nes inlirment / dicunlque : 26. Quid fecil tibi ? quoet sic ee excusant : Non est puer, inquiunl, neque
modo aperuit libi oculos ? Quid crgo illc ? Illis
iufans; poiest de se tcslimonmm ferre. 22. Ikec audeviclis et prosiralis , non ultra remisse loqtiicur.
tem dixerunt propter metum Judworum. Yide quomodo Douecenini res examine et pcrquisiiione opus habuii.
evangelista illorum senteniiam proposiiumque enunmoderale rem declaravii : postquam autem illos celiet. Ilaec dico ob verbura illud ante dicium, JEqu*pit, sptendidamque vicloriam r c t u l i l , audacter illos
lem se facil Deo. Quia si illa fuissel Judaica senlenlia,
aggreditur, ailque : 27. Dixi vobis semel ei nonaudu
auiem Chrisli judicium, id cerle addidisset evan; quid Uerum vuliis audire ? Vidistin* mendici adgelisla, dixisseique eam fuisse Judxorum scntenliam.
vcrsus scribas et Pbarisaios confidentiam 1 Tam firCum igilur parentes illos ad csecum sanatum remisisma res est verilas, lam infirmum mendacium. Jila
*eni, iieram vocaverunl eum. Nec lamen palatn et
cnim viros ex infirma piebe claros efficit; hoc vero
impudenter dicuot, Nega Cbrislum tc sanasse, sed
fories deprimit. Id porro vult cascus signiGcare : D i sub pielalis specie id volunt assequi. 24. Da gloriam
etis non attenditis; ideo non ultra loquar, neque
Deo inquiuoi. Nam si parenlibus dixissent, Negaie
crebris et vanis inlerrogationibus respondcbo , cum
filium veslrum esse , c l cxcum nalum, res adraodum
non discendi causa audiaiis, scd ut dicla inseclemini.
ridicula visa essel, idipsumque filio dicere, nianifcsla
Numquid el vo$ vuliis discipuli ejus /kri ? Jam se disiuissel impudenlia. ldeo non sic dicunt; sed alio modo
cipulis annumerat. Illud enim, Numquid ei vo$ , s i insidias paranl, dicentes : Da gloriam Deo; id est,
gnificat ipsum esse discipulum. Deinde vero illos saCoiiiilere ipsum nibil fecisse. Nos scimus quia hk
lis iraducit et incessil.
komo peccator est. Cur ergo non rcprehendistis euro
3. Cum enim sciret boc illos maxime pungere , laeum diceret, Quit ex vobi* arguet me de peccato (Joan. cessendi causa d i x i t ; quod erat animi fidenlis ,
8. 46) ? unde scilis illum esse peccatorem ? Gum d i sublimis, illorumquc furorem dcspicicnlis , alque i l corcnl aulem i l l i , Da gloriam Dco, et ipse nihil relius, in quo (idebat, dignilatcm celebrantis, ut oslenspnndissct, occurrens Ghrislus laudavii eum, nec rcderel ipsos virum admirabilcm conlumelia afficcre;
prehendil quod gloriam Deo non dedisset; sed quid?
ipsum atilem non vere affici conlumelia , sed conluCredis in Filium Dei 1 Ut discas illud cs.se, dare glomeliam illatam in honorem sibi rapere. 28. Tu e* diiriam Dco.
cipulus /U5,inquiunt; nos autem di$cipuli$umu*Moysis.
FHitu aqualis Palri. Cccci lestimomum explicatur.
Verum id non ralione nixiim est. Yos enim neque MoyQuod si ipse non essct aequalis Patri , liacc gloria sis, neque bujus discipuli eslis. Si Moysis cssefcis , et
non essct. Sed quoniam qui Filium bonorat, Palrem
Chrisii esseiis. Ideo Clirislus supra dicebal illis :
qtioque honorat, jure nou increpaiur ca:cus. Cum
Si crederetis Moysi , crederetis utique et mihi: de me
ergoexspcclabaut ul parentes annuercnt elncgarent,
enimille $crip$it{Joan. 5. 46): quouiam ad bos semnihil dicebantisli: cum vero se niliil hinc conscqtiulos
pcr scrmoncs confugiebant. 29. Nos tcimus quod
viderunt, jam buic dicunt , Jlic peccator esl. 25 Re- Moysi loquutus esi Deus. Quo narranlc? quo nuntianspondit iile et dixit, Si peccator cst, neteio : unum scio,le ? Majoribus, aiunt, noslris. Aunon illis fide dignior
quod cum ccecut essem, nunc video. Numquid liniuit esr, qui hoc pcr signa confirmat, cum dicit se a Dco
ccccus ? Minime. E l cur qui dixcrat, Propheta est ,
venire elcaclcstia loqui ? Neque dixerunl, AudiYimu
nunc d i c i t , Si peccator est, nescio ? Non ita affeclus quod Moysi loquutus sil Deus ; sed, Scimus. Qusc ex
eral ncque id pulabal; sed quod vellet rei ipsius te- audilu scilis, JudaBi, aifirmatis; et quae visu percipilis, minora putalis esse? Atqui illa quidein non v i stimonio , non voce sua
illum a crimine liberare ,
el fidedignam efferre defensionem , ex beneflcii ipsos dislis, sed audislis, baec vero non audisiis, sed v i disiis. Quid ergo cascus ? 30. ln hoc eniin est mirabile,
dainnaniis lesiimonio. Namsi posl mullaverbadicenlc
lllo, * essel Dei cullor , non poluisset talia signa fa- quod vos nescitis unde sit, el lalia signa facit : quod
cere, ila indignali sunt ul dicerenl, In peccatis nalut vir non insignis apud vos , neque ctarus vel iiluslris,
et totus , el iu docet nos ? si ab initio ha?c dixisset , talia possit: ulomnino mnnifcsluin sit, esse Deum ,
quid non fecisscnt 1 quid non dixissenl ? Si peccator qui ne ' quidein humano egeal auxilio. 51.
e$t nescio; id esl; Nihil ea de re nunc dico , neque Scimus auiem qnod Deu* peccatores non exaudit. Cum
enim antea dixissent: Quomodo poiest homo peccator
senlenliam fcro: illud probe scio et pronuntio , si
talia $igna facere ? eorum nililur judicio, el bxc tpsis
pcccalor esset, non lalia fecissel. Quibus vcrbis se
in mcnlem revocat. lla3C scnlenlia, inquii, el mihi et
cl lcsiimonium suum omni suspicione libcravil ul
vobis commuuis est: in bac pcrsisiile. E l vidc mihi
qui non ad gralinm rem gestam narrarct. Quia eigo
prudentiam. Signum scmper in ore versal, quia i l no poieraul illam everlere vel abolere , rursus aJ
lud tollorenon poierant, cl inde raiiocinalur. Yidcn'
modnm curationis explorandum redcunt, vclnl si
cum cuin iniiio diceret, Si peccator est, neicio id
5)7
Morcl.lrgit, in Hliiim limumis.

. legil, el voce sua.
PATROL.
(\H
l.IX.
Alii l u p t i n t , r r / / sicann fermn in tulo laUntem m\di-
que pervetligavitc
20
3f9
S. JOANNISUHRYSOSTOMI AI\CU1EP. CDNSTANTINOP.

&9
si quis assidue venial, etiamsi domi non l r g a i , sed
dubiiando dixisse? absit, norat enim non cssc
bic diciis atlendal: anni unius spatio poterit mulu
peccalorem. Nunc ubi opportunurn est tempus , vido
discere.
Neque enim bodie bas, cras alias Scripiuras
quomodo rcspondeal. Scimut autem quod Deus peccalegimas,
sed semper easdem. Attamen mulii ita mitores non audiat; sed si quis Dei cullor est, et voluntutem v/u* facii. Hic non modo a peccatis absolvil, scd sere aflecii sunt, ut post tanlam lectionem ne nomiria
qnidem librorum sciani; nec verenlur > neque forcl Deo acceplum , el Dei opera facienlem probat.
midanl lam negligenter ad divinam ingrediconcioncm.
Quia euim illi se Dei culiores dicebant, ideo addidit,
Et voluntatem ejus facil. Non satis est, i n q u i l , DeumSed si cilbaroedus, si sallalor vel alius quivis ad sco
nam rocarit civiialem dilfgenter omnes accurrunt,
oagnoscere, sed ejus cst facienda volunlas. Inde m i r a (.ulum cxlollil. 52. HBCUIO non est auditum quod ape- ei gralias habenl vocanli, atque in speclaculo liujnsruerit quis oculos cceci naii. Si ergo confttcmini modi dimidium diei insumunl : Deo aulcm nos pcr
propbelas el aposlolos alloquenlc , osckamas noe
Deuni non exaudire peccalores; liic vero miraculurn
scalpimus, faslidimus. In aasiaie quidem el anslu ntapntravii, et lale miraculuni, quale ncmo fecil: pag n o forum pelimos; in breme vero a pluvia el luio
lam esl Hlum virtute omnia superasse, ejesque polcdoroi continemur. A l in hlppodromis, ubi nullam csl
sialcm plus quam humanam esse. Quid ergo illi ? 54.
leclum quod a phivia dcfendal, muhi, imbre urcea/n peccatu natut es iotu$ et tu doces nos ? Donec enim
tim labenle, venlo aquam in vnltum ferenle , insania
negaiurum cum sperabanl, fide dignum putantes, scducli
stant, frigore, pluvia, lulo, viae longiiudine dciuel ct itcrum vocarunt. Quod si fide dignum non
speclis;
nibil eosdomi relinet, nihil a spcctaculo copulabatis *, inqiwm, cur vocaslis et sewindo inlerliiberc poiest: huc autem ubi teclum , ubi mire
rogasiis ? Cum porro niliil veriltts, vera loquerelur ,
temperalus calor, venirc refugium , cum de aniinae
qtiaudo maxime mirari illum oporlebat, tunc illum
dnnmant. Quid porro sibi vull i l l u d , ln peccatis naivs salulc agalur. Haeccine , qu.-eso , loleranda? ldeo iu
estoius? \hc illi ca3cilaiemexprobrant, acsi d i c r e n l : illis apprimc edocii, in necessariis imperiiiores quani
pueruli sumus. Quod si quis teaurigam vel saltalorcm
pritna anaic in peccalis es; ac si ideo csecus fuisappellel , id conlumeliam dicis , licel niliil non agas
s#>l, quod pr.Tier raiionem est. Hac in re ipsum consolans Cbrislusdicebal : lnjudicium ego veniin mun- ut tibi hoc vituperium attrahas ; si vero ad rei ?peclaculum cvocet, non resilis; arlemque, cujus nomcn
dum, ut non videntes videant, et qui vident, aeci fiant.
refngis
, tolam fcre prosequeris. l'bi vero et rem ct
In peccalit natus es tolus, et lu doces nos (Joan. 9. 59)
?
nomeu
tenere
debcs alque esse ct vocari ChrisiiaQuid dixeial ille ? uiim suam sciilentiam altulcral ?
nus,
nequidem
quid id sil intelligis. Qitid bac amenlia
nnnon poiius comrmmem . cum diceret, Scimus quod
pcjus ? Hxc frequenler vobis dicere velim; sed limeo
Bens pcccatores non exaudit? nonne ea qnae vos dixcralis in medium allulil? Et ejecerunl eum forat. Vidi- ne frusira c l sine ullo fructu robis siin odiosus. V i dco namque insanicnies , non modo juvcnes , sed
suV veritalis pra>conem , et quomodo pauperlas pliieliam senes : qtiorum niaximc causa erubcsco , ciim
losopbiam non inlci lurbarit. Yideif quol et quanla a
virum cerno canilie venerandum, canos delionestare,
priucipio audierit c l passus sil ? el quomodo vcrbis
ei filium secum trahcrc. Quid magis ridiculum ? quid
et opcribns leslificaliis sil ?
turpius ? filius a patre lurpiler agcre docelur.
4. Hxc porro scripia s u n l , ul nos illa imilemur.
5. Spcclaculorum amatoret redarguuntur: quodnam
Nain si mendicus, ca?cus, qui Cbristum non vidcrat,
sh speclaculorum damnum. Mordcnt lixc vcrba ?
lanlum fiducia? sialim oslendil ame Chrisli lioria*
Hoc ego volo, ut moerorem vcrba pariani, ul reipsa
mcnta, slans conlra populum lotura, cxdcm spirana tanla lurpiludine liberemini. Sunl enim nonmilli
lem , a daemone actum , furenicm, ex ejns vocc
bis longe frigidiorcs, quos liujusmodi rcrborum
Cbrislum damnare cupienlem : ncque cessit ille , nepudet, scd longam lexunt hac de re oralionem. Qims
que rccessii, sed fidenter illos confulavil, maluiique
si inlcrrogaveris quis sil Amos, quis Abdias, quot
foras e j i c i , quam veriialem prodere : quanlo magis
nos, qui tamdiu in flde viximus, qui per fldem sexcen- propheta?, quot aposloli, ne liisccre quidem possuni;
scd circa cquos et aurigas, graviorem quair. sopbixa miracula vidimus , qui majora quam ille beneflcia
slx et rbelores aiTerunl defensionem : et post hsc
accepimus qui inlcrioribus oculis arcana mysleria
omnia dicunt: Ecquid binc deirimenli ? quid damtitl
vidimus, et ad lantum honorem vocati sumus, omIdeo ingemisco, quod noxiam csse rem nesciaiis ,
ncm fiduciam exhibere oporiet adversus eos qui
neque in sensuin maloruni vencrilis. Yitoc lempiifi
Clirislianos accusanl, illosque confutare , neque eis
dcdii tibi Deus, ut ipsum colas : tu vero frusira et
lcmcre parcere t
iiiutiliter consnmens illtid , quxris adhuc, quod sil
Scripturarum leclioni vel auditioni assidue vacandum.
damnum? Si laniillum frustra insumas pecunire, id
Contra spectaculorum [requentiam. Hoc vero faccre
damnum vocas ; dum vero dies inlegros in sataui
poleritnus, ei ftduciam assnmamus c l Scripturis atpompis insumie , nihil absurde te facere putas? Cum
icndamus , nequc perfunctorie illas audiamus. Nain
oporlcrct
precibus et obsecrationibus lotam viiau
HIIPC locura sic effcrt Ms. Savil. OrientalSs... apef
rtteritflnrfocuiot caci nati. Deinde ratiocinatur : d tlle

Alii legunt lantum: In ccstu
im etsct Deo nUtil possct tale facere. Qttod si in confesso
1
1
Mom
Ms.
babct, pulabanl, et mox, vttcrrogariou.
magno.
Ms. orient. savll. babet, cuph, pro, debes.

* Hdlii babent, eleemosyitis, i>ro, predbm.
* 9
1N JOANNEM HOMH-. L V i l l . al. L V H .
, ,
,
. .
, ;
,
. , ,

.
, * , *
. " \ ,
, ,
[341] *
; , .
, ,
.
,
, .
, , .
, , ,
. , ,
,
.

, ,
, \ ,
, ,
.
; "
,
; "
, ,
. , * ,
;
, ,
, .
, " ;
*
,
, ,
.
, ,
. "
, ;
; ; ,
; *
;
. ,
;
, ;
;
*. , .
, , ,

, ,
,
,
'., , ^ d
Mero ms. ; . b Idem ms.

&*.
Idem . AUuft
. d Ms. Orienl. .
/ , .
. Paulo posl ldem.
. * Idom .
. xtr.i . " Aiil . Iliiij. pro
o;s;cc>; Iiis. Orical. ^;. R Mcm ;tpo /;; -. .
c
320
,
,
:,
,
, , ^ ,
, ^
[342]
,
!
, ^
, , .
, ,
, .
, .*
. *
,

, , . * ,
, ,
,
,
,
,
, , .
, \
,
, .
,
, * , , , , ,
, ,
,
i ,
, * .
, ;
,
. [] , , ,

, $ , .
, *>, ,
, . ;
"^" ; ,
.
, *
,
, ,
.
; ;
.
*. ; ,
.
h
** H T C , , desunt fn quibuadani ms.

Ms. Orienl. ,
j Idom. "
. * floest in ms Orieul Mem mox '>
;
/*7 .
11
* Mom 0;>5 ;.
^. ^ : .
Savil. cl ru kl , 7* 0.
\ a-ateV.au
S. 30ANMS CIIirrSOSTOMl AUCIirEP. COTSSTAMINOP.

, ol [345]
, ,
* .
, , ,
r.o oc , ,
. ,
*- ,
; C ^ ^ i * * ,
,
. "
*
, ,
;
, *
,
; *
,
\ ,
,

, ;
, .
& ,
, .
.
,
; *
, ,
\ , ; *
, .-
' , *
,
; \ .
, ,
r
A l i i . Ms. Orienl. , . Infra fdem .

c
Idem . Edili . ldem ' ,

male. <" idem . e Idem
. Infra idem
.
Idera $ .
f
-3

;
,
; "
, ,
, ,
, .
,
.
" ,
; , , ; "
! ,
, ,
,
;

.
.
[344] ^, ,
-, . '
,
\
*, ,
.
, >
* ,
,
,
\ ,
^ ,
, .
,
.

. ,
,
, * , <
, . *
5 Ms. . , . .
,
,
" ;
,
, ; .
\ 01
,
. "
* ,
,
,
.
,
.
,
* , .
. ,
,
, -
, , .
, .
,
. \
.
* , '
. [345] ,
.
, ;
, ;
, . ,
,
.
, . ,
; ; (
, , ,
; ,
, ,
. " , , *
,
.
, .
; ,
,
. ,
, * . ;
, ,
;
(.
, ,
. .
* , 4
, ,. ,
\N JuANNEMT IIOMIL L i X . ai. LVHI.
33
lempus iiiutilitor consumpsci is , quam cicusalioneut

iuipemlcie, lu in clamoribus, iu lumultu, obsceenis
liahcbis ? E l cur, inquies , nobis breve lempus pr&rerbis, pugris, iniempcsiivis voluptalibus , praistiscripsil? insipicniiam! ingratum animum? Qui.i
giis, lolam vilam consumis; idquefrusira e l i n perlibi labores sudoresque roinuit, ac rcquiem libi diuniciem luam. E l post haoc omnia interrogas, quod
sit damuum : neque inielligis, nibil parcius insunien turnam et immorlalem paravil, ideo incusas el uiodura esse quam lcmpus *. Aurum si impenderis, re- lestc fers? Scd nescio quomodo jsermonem huc irausUilimus, etlamdiu peroramus. Qnapropter jam finom
cuperare poteris; amissum lempus difficile recuperes
facere opus esl. Nam hoc quoque iriseria? uostnu
Breve namque ejus spalium in bac vrla iu#4*is concetribuendum, quod si bic longa sit oralio, iilam
d i l u r ; quo nisi ul par esi utamur, quid illo adveomnes faslidiamus; illic vero a meridie o r s i , cmn
nienies dicemus ? D i e , quaeso , si qucra filionim
lucernis recedant. Vcrum ne semper incusemus ,
(uorum juberes arlem quampiam ediscere, Hle vcro
rogamus vos et obsccramus : banc el nobie et vobis
vcl domi vel alibi lcnipos tereret, annon lnagLstcr
graliam concedile, ul aliis omissis omnibus , bis inillum defcrrcl? anuon dicerel libi : Pacium mecuRi
ciunbamus. Siquidem liaic cx vobis lucrabiinur ,
scriplo fccisli, leropusque defiuivisii : si vcro iilius
tiius non velit lempus apud nos insumere, scd alibi gaudium , lautiliam , laudein , gloriam ct mercedent.
Tolum aulem pramiuin vos lucrabimini, quod anlelerere , quomodo poterimus libi discipulum sisiere ?
llaec nos quoque dicere cogimur. Nam dicet nobis hac ad furorcm usque orcheslraj addicli; ob Dei
iimorem ei cobortalioncm nosirara, vos ab hujusniodi
Deus : Tempus assignavi vobis , quo pielaiis arlcm
morbo erueritis, et vinculis soluiis, ad Deum accurediscerelis; cur fruslra el incassum tempus illud
rerilis.
Neque ibi soJuni mcrcedcm recipielis; verun
iiisunipsislisTcur non magisinun assidue adiislis?cur
cliam in hac viia veram consequennni voluptaleni.
diclis noD ailendisiis ? Quod enim pietas sit ars quuedam audi propbetam dicenlem : Venile, fUii, au- Talis quippe virtus cst : prccter coronas illas, bio
quoque suaveni nobisvilam parai. Diciisergo oblemdile me timorem Domini docebo ves (PsaL 55. 12);
ut hxc el illa consequaimir bona, graiia
ei ilcrum Beaius vir quem tu erudieris, Domiuc, peremus,
el
de-hge tua docueris eum (PsaL 95. 12). Cum ergoel misericordia Domiiii noslri Jesu Cbristi, quicum
Palri gloria, simuique Spiritui sancto, iu excula
Tn iiedem bic sic habelur locus, neque atlendis,le uta-sacculorum. Anien.
sinic temporis usus ralUmem esse reddilurum.
(
IIOMILIA LIX.
AP. 9. v. 35. Et ejecerunt eum forat: el audivit Jcsus
bencficiiiii acccdcixil, c l posl rcceplum visum a cauiquta ejecerunt eum foras : et cum invenisset eum, dixil
bus illis Irahebalur. Jcsus crgo ceu agonolbeta quisei :Tu credit iu Fiiium Deif 56. Respondit ei, Etpiatn alhlclam posl mullos iaboros coronaluni exoipil.
quis est, Domine, ut credam in eum ? clc.
Et quid dioit? Credis in Filium Dei? Quid hoc? Post
i . Contumetias Chrisli cauta patientes quofiwdo
re~ cum Judxis disceptalioncm , posi toi verba ,
tantam
munerenlur. Ceecm nahis in discipulorum chorum
adintcrrogal iium credal? Non quod ignorct, scd quod
scitus. Qui propter verilalcin et Cbristi confessio- velil se notuin facere, c l quanli faciat ejus fidem,
ncm, malo vcl coiitumclia quadam afliciunlur, lii
oslendere. Me coiuumelia, inquil, lanitis populns
inaximc a Deo bonoranlur. Ut cnim qui propter Deuin
afftcil, sed niliil curo; unum opto, ut crcdas. Mcliur
pccunias perdidil, bic maximc illas invcnii; el qui
quippe esi unus qui facil volunlatem Domini, quam
odil aidmam suam , hic poiissiiuum diligil illam : sic
ini(|ui (Ecf/t. 1 6 . 5). Tu credis in Filium Dci?
qui conlumelia aflicittir, bic poiissimum honorc cuUl praesens el dicla excipiens, sic inlorrogal; ct prius
mulatur; id quod cxco accidit. lllum igilur cx tcmplo
in iilo sui desiderium exciial. Non dixil enim, Siaiim
Andaci ej^cerunl, el invenil illum lempli Dominus.
crede, sed inlerrogavil. Quid igitur ille? Et quit cst,
pcslifero consessu liberatus, saluliferum fonlcm csl
Domine, ul credam in eum ? Optanlis ac vcbcmentcr
consequutus : deboneslatus est ab iis qui Cbrisiuin
dcsiderantis verbum. Pro quo tanla loquulus csl, htme
deboneslarunt, el honoralus esl ab angelorum Doignoral, ut discas quam veritalis amans csscl. Nondum
inino. Uxc sunt veriialis pracmia. Sic et nos si bic
enim ipsum viderat. 57. Dicit ci : Et vidisli eum et
pecunias amillamus, illic fiduciam reperimus ; si bic
qui loquiiur tecum , ille est. Non dixit, Ego sum , scd
snrumnosis largiamur, requiesccmus in ca lis; si prorcmissius adhuc, El vidisli ctim. Illud adbuc obsenptcr Deum contumeliis afliciamur, ei hic el illic holum eral; ideo clarius addii, Qni loquiiur lecum , iih
iiQrem consequimur. Ejeciuni e templo invenil icsus.
e&l. Respondit ille : 58. Credo, Domine : ei adoravU
Signiiicai evangelisia idco venissc, ut illi occurrerel.
eum staiim. NcqiN? dixil, Ego sum qui sanavi le, qui
Et considcra quod ipsi procmium conferal: caput bodixi libi, Yadc, lavarc in Siloc : sed bis silentio misnorum. Se nam(|iie ei notum facil prius ignorami, ei
sis, ait: Credis in Filium Dci? Dcinde ille, mullum
cum in discipuiorum cborum adscivil. Tu vcro concxbibcns aflcctiiin , slalim adoravil cum : quod pauci
sidcrcs velim quomodo cjus diligenliam evangclisia
cx iis qui curati sunl, fecerunt, ui lcprosi i l l i , c l si
exbibeal. lllo enim diccnle, Tu credis in Filium Dei ? <]ui a l i i : ltinc oslendil divinam suam virtulem. No
respondet, Domine, qni$ est? Nondum enim ipsumqiiis cnim pularct IILIC vcrba tanium csse, ipsuni opns
, elsi sanatus, quia cacrus fucral priusquam ad
adJidit. lllo aulcni adoraule, aii ChrisUis : 59
t
3
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSIANTLNOP.
sibi
vuli
aulem,
In
ovile?
Id
esl,
Ad
curandas
ovcg.
judiciuni ego veni in mundum, ut non videntes videanl,
^ u i enim sacra non ulitur S c r i p l u n , sed aliunde
et gui vident, coecifianl.ldipsiliii Paulus dicit: Quid
ascendit; id est, qui sibi aliam et non statulam viam
ergo dicimus? Quod genles non $equente$ juslitiam,
aperil:
acceperunt justiliam, justUiam autem quos est ex
fidc hic fur est. Yhlen* liinc eum cum Patre consenlire,
dum Scripturas in medium afferl? Ideo JuJetu : hrael autem scquens legem jnnilim, in legem
mliiice non venil (Rom. 9. 30). Cum dixil Chrisliis, daeis dicebal, Scrulamini Scripturas (Joan. 3. 39); cl
Moysen in meditnii adduxil iir testem, necnon pro/)i jusiitiam veni in hunc mundum; el illum fldei lenaphetas omnes. Omnes, inquit, qui audiunt prophetas,
ciorcm cffecil, el sequentes se excilavU: nam Pharis;vi scquebanlur illom, In judicium porroest, in venient ad me; e l , Si crederelit Moysi, crederetit et
mihi (lbid. v. 46). Hic porro illud ipsum metapborice
inajus supplicium; ostendens eos qui se damnarcnt,
ponit. Cum dixil autem, Ascendit alhtnde, scribas
cssc damnatos, et qui se peccatorem pronuniiarent,
subindicavit, quia docebant prxcepia, docirinas baipsos essc peccaio obnoxios. Hic vero duplicem visus
minum (Maith. 45. 9), et legem transgrediebanlur,
rustitulioncm ct duplicem cxcitalem memorai, sensiquod ipsis exprobrans dicebat: Nemo vestrum facit
bilem ncinpe , el spiritualein. Tum dicunl ei quidam
ex sequentibus : 40. y*mquid et nos cmci iumut? legem (Joan. 7.19). Ac probe dixil, Ascendit, non, InE l ul alibi dicebant, Nemini servivimus unquam; etgreditur, qnod esl furis parietem supergredi nilcmis,
iVon ex fornicatione nali sumus Uoan. 8. 33. 4!) :et cum periculo omnia facienlis.Viden* quoinodo furcm
descripsil?Jani pastoris indicium ammadverte.Quodiia et nunc scnsibilibus tantum inhiant, el bujus illos
nam illud est ? 2. Qui intrat per ostium, pastor etf
pudebat cxcilalis. Deinde oslendens mclius esse,
ipsos esse cxcosquam videre, ait: 41. Si cceci estetis,ovium. 3. Huic ostiarius aperit, et vocem ejus oves audiunt, el propriat voeat nominalim; 4. et cum eas eminon haberctis peccatum. Cum calaraitatem illara, ignoserit, ante eas vadil. Indicia posuit et pastoris et famtiiiam esse puiarent, id in ipsorum capui coiiveriit
ironis. Videamus quo paclo illis sequenlia appliccr.
dicens, Hoc vobis lolerabilius redderet supplicium.
Huic, inquit, ostiariu$ aperil. In meiaphora persistit,
Ila semper humanos sensus resecat, et ad magnam
mirabilemque cogiiationem erigit. Nunc autem vos u l signiflcanlius loquator. Qaod si parabolae verba
videre diciiis. Sicul ibi dicil, Quem vo$ dicebatii singula
quia explorare velis, nibil obstal quominus hlc
osliarium
inlelligamus Moysen. Illi namque Dei cloDem vesler esl: sic el hoc loco, Nunc autem vos videre
dicilis : ueque eniin videlis. llic quod sibi maxime quia crcdila sunt, cujus vocem oves audiunl, El proprias vocat nominaiim. Cum enim illum frequenicr
laudi esse arbilrabaniur, id supplicio fore ostendit.
deceplorcm vocarent, idque cx incredulitaie sua coivKt ciccum natum de priore cxcilate consolalur: posl<>a de illoruni cxcitalc loquilur. Nedicerenl enim: Non firmarcJil dicenles, Quis principum credidit in eum
(Joan. 7. 48)? ex ipsorum incredulilale se, scd
tx cxcitalc provenil, quod ad (e non accedamus, sed
illos dc< epiores el perniciosos esse vocandos dicii
ie nl deceplorcm aversamur; ea solum dc re disserit.
quod sibi non atlendcrent, ac proinde ex ovitim im2. Nec sitie causa evangclista narravii, Pbarisxos
niero jure ejecti csscnl. Nam si pastoris cst per stuquosdam, qui cum illo erani, bxc audivisse ac dixisse,
tuluni ingredi ostium, et ipse per hoc ingressus esi;
Numquid el nos cceci sumus ? scd ul libi in memoriam
qui sequuntur omnes, oves esse poterunt; qui aulem
rcvocarel cos ipsos esse, qui anle ab illo rccesserant,
se scquestrarunt, non ideo pastori noctiere, sed se ex
illuinque lapidabanl. Eranl euim quidam qui perfunovium socieiale disjunxerunt. Quod si se ipse poslca
clmie sequcbanlur, c l facile in coiitrarium vertebanoslium dicit, nemo periurbetur : oam se et paslurcui
lur. Undenam ergo se probat, non deccptorem, sed
dicil el ovem, secundum diversas occononiix SUUJ
pasloreui essc ? Allatis ulrinque indiciis et pastoris
raliones. Nam quando nos Patri offerl, se ostiiiin
c l dcccploris, et hinc illis explorandx veritatis ansam
appellat;
cum noslri curam geril, paslorem. Ne cn m
prxbcl. E l primo quis sil deceplor el fur ostendit,
solum ejus opus esse pules, quod nos Palri oiTcrai,
ox Scripluris sic vocans illum bis verbis (Cap. ! 0 ) :
se paslorem
vocat. Et oves vocem ejus audiunt, et pro1. Arnen, amen dico vobis, qui non inlrat per ottium
i
prias
ovesvocat,
et educil eas, et anle ea$ vadil. Atqui
ovile ovium, ted ascendit atiunde, itte (ur esl tl iatro.
contra , pastores sequunlur oves. Yemm ille, ul osYide latronissigna; primo, non palamjnlrat; secuntendalse omnes ad verilalem deduciurum esse, conlra
do, non per Scripiurarum lestiraoniura: boc enim est
pastorum
inorem agit: ul autem cum ovcs embii, ()
non intrare per ostium. Hic porro ei qui fucrunt, et
(non
exlra,
sed in medium luporum cmisit). N.uu
qui fuluri eranl indical, Anticbrislura, falsosChrisios,
longe mirabiliur noslra hxc pasioralis cura cst.
Judain et Tlieudam, et alios bujusmodi; jurc aulem
3*3
Ostium Scripluras vocat. H x namque nos ad Deum

ducunl, ei Dei cognilionem aperiunt: b oves faciunt,
b x cuslodiimt, nec lupos ingrcdi sinunt. Tamquam
euim tiiium oslium , lucrcticos ab ingressu arcent,
nosque in securiiatc qua volumus consliluunl, nec
sinuul trrare. E l si hoc ostium non pandamus,
iTiinus iniraicis caplu faciles. Hinc eos, qui verc
pastorcs, et qui non pastorcs sunl, cognoscemus. Quid
3. In quo dislinguatur verus Chrislus falv Cluili Videtur aulom mibi bic cxcum subindicari,
quem vocavii ex medio Judxorum, et ille vocciu eju*
audivit et novit. 5. Aiienum vero non tequuniur, uut
alienorum vocein nesdunt. Ilic Tlieudie aut Judce asscclus dicil (nam Quolquot, inquil, in illos crediderunt,
9t
(a) Qiue uncinis clauduntur, in quibusdani Mss. 0D.is>rM

suul.
Oi
JOAMNEM 101
*
. , .
, .
, ,
, ,
,
; , ,
. "
0 ,
. ,
,
, *
. \
; " ,
,

, .
,
, , \
. ,
, ,
,
.
, , .

; " (346]

\
,
.
, ,
& .
, ,
, ,
,
, \
. , .
, * , ~
,
.
,
. . " ,
, '
,
.
9
'. ,
' ,
\ ;
, , . " ) , ^
. ,
, ; ,
, ,
*
.
,
' ", ,
,
,
. " ,
^ ,
1
Savil. et codd. 705, 706 | . . . . 1>* um. vulg.

* hic rcdundare putatur.
\\\. a l . LVIH.
Bil4
, .
,
"
' ,
.
.
,
, ,
. ,
, * ,
.
, .
. , ;
> .
,
,
. $ [347] ,
; ,

, \ , . , ,
, \,
, .
. , "
, ,
, ,
,
. ,
", , ,
.
. ;
. ;
*0 ,
. ,
,
" , ,
.
. "
' , ,
. , .
,
.

, "
.
,

; ,
'
,
.
,
* ' ^(
,
.
, .
, ,
." ,
, . "
,
.
, ,
, .
,
7-23
S. JOANMS CMUYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.
. * ,
,
, [
, * .]
* .
*. ;
,
[348] , .
. "
( "
) . " ;
, * .
,
, .

,
.
.
, *
^
, , , , ,
.
, ,
,
. ,
, .

*>
.
c
. ;
.
, ,
\)%> *
10
.
. *0

, ,
, ,
, , .

, ,
.
, ,
;
;
, ,
, .
. , , ~
" . ,
. "
.
.
, .
, ,
>
.
\ , , -'
* , ,
, .
;

. ,
,
* ,
.
, . "
,
; , .
; "
, .
,
. .
, ', , - \ , , , ,
,
, ^, , , "
(

, ), ,
" , , , ,

,
.
,
, , .
. "
,
!
.
,
, (
, ,
, ' ,

\ ),
, ' , . "
, . "
, ,
, [350],

,
, ,
. " , , ,
.
. ,
,
, , ' ,
,
. , ,
,
. ,
, ,
; . * ,
.
|349] ,
, , ;
. .
, ,
, ;
,
*; decst in Savrt. <* Morel. .
ilorei. , b Vcrba % c Savil. et co!d', 706.
d
JOANKEM UCnilL . LiX. a l . LVIir.

:m
disper$i sunt (Act. 5. 36. 37); sivc cliam fuluros pseu- lloc illi fecerunl, ipsc conlra. Etcnini ciun a-|>prelioiidochrisios qui mulios poslea seducturi eranl. Ne d i siis fuit, d i x i l ! Sinite illos abire (Joan. 18. 8), ut imcerentenim, se quemdam ipsorum esse, longc se ab
plerelur sermo, quod nullus eorum pcricrit. llic poittis diversum ostendit. Primam diflereniiam affert,
test cliam spirimalis lupus iutelligi, qucm non sivil
docirinam ex Scripturis sumplam, quarum duclu illos
ovcs abripere. Non lupus (anlum hic e s l , sed eliam
agebat : alii vero secus. Secunda diflercnlia erat
leo. Nam Adversarius noster diabolus tamquam leo ruovium ebedientia. lpsi iiamque non vivenli lanlum,
giem circuii (1 Pet. 5, 8). Ilic scrpcns et draco e s t :
scd etiara monuo crediderunt: illos vero slaiim reCalcate super terpentet et scorpionet (Luc. 10. 19).
tiqtierunt. Tertiatn nec modicam adjicere possunius.
4. Vox Chrisii audienda ipsique toli hmrendmn. Avalili ut lyranni ad defectionem omnia faciebani : ipsc
ritia servitus omnium deterrima. Eleemosyna comtanlum a lali snspicione aberal, ul cum velleni ipsum
mendatur. Quare rogo , maneamus sub pnstorU
pegem facere, fugerit; ei cum inlcrrogarent an lice- cura : manebimus aulem si vocein ejus audiamus, si
rel censum dare Ca*sari, solvcre juberet, atquc ipse
ipsi morem geramus, si alienum non sequamur.
eiiam didrachma darct. Ad bxc ipsc pro saluie ovium
Ecqua vox ejns csi? Bealipaupcres spiritu: beaii mundo
renit, ul vitara baberent, el abundamius baberenl:
corde: beati misericordes (Maiih. 5. 3. 8. 7). S i hxc
ilii vero prascnli etiani vila suos privarunt. Illi eos
scrvemns, sub pastorc manebimus, et lnpus i n qui sibi crediti erant prodiderunl, c l fugciunl :
gredi non polcrit. Sed ctiamsi irruat, id in pcrClirisius vero iia forliler stetit, ul animam suain ira- nicicm suam faciel. Paslorcm enim ita nos amandcret. llli inviti, coacti et fugienles passi sunt: bic
lcni babcmus, ut aniinam suam pro nobis iradilribens ct volens omnia perlulit. 6. Hoc proverbium dcril. Cum ergo et polens sit el diligat, quid
dixil ei$ Jesus. llli autem non cognoverunt quid loqueimpcdil quomiiius salulcm conscquamur? N i b i l , nisi
retur ei$. Cur obscurc loquebaiur? U l altentiorcs nos ipsi deficiamus. Quomodo deficiemus ? lllum auredderet. 13bi autem illud effecit, obscuritalem lollil
di dicciUcin : iVon potestis duobus dominis servire
tiis verbis: 9. Ego sum oslium : per me $i quis mtroie-Deo et mamona (Maiih. 6.24). Si ergo buic serviarit, ingredietur et egredieiur, et pa&cua vweniet, nius,
lloc illius lyrannidi &ubjccli non crimus. Nam lyest, In securilale ei liberlalc vivet (pascua auicm bic rannide quavis accrbior est pccuniarum concupispeiiocat pabulum ovium, potcstatemqtie el dominalum);
lia. Nullam babel voluplaiem , scd solliciludines, iufcoc est, Imus mancbil, ct nemo inde cxpellct: quod Yidiam, insidias, odium, sycopbamias, elmille Tirltictiam aposlolis cvenit, qui libcre inlrabant ct cxitis impcdimenta, dcsidiam , lascmam , avariliam
bant, quasi unlversi orbis domini; nemoque illos eji- cbrietatcm, quac libcros in sorviiutein redigunl, et
eere poluil. 8. Omnes qtiotquot anle mevenerunl, servis
[ delcriores conslituunt: scrvos , iuquam, rcd*
$unt et latrones; sed non audierunl eos oves. Non de
dunt, non bominum, sed gravissimi omnium animi
prophelis bic loquilnr, ul aiunt bacrciici (illos enim
morborum. ilic mulla audet qune nec Deo nec lioaudiirunt, et per illos credidcrunt quolquot in
minibus placenl, meluens ne quis sc ab bac servituto
Gbristum crediderunt); sed deTbeuda cl Juda aliislibcrct. Oacctbam servitulcm, el diaboiicam poleque sediliosis agit. Practerea vcrbum illud, Non auslaicm! ILrc qtiippc csl omniura gravissima, quod lot
dierunt oves, in earuni laudem dicit : nusquam vero
dclenii nialis deleclemur, el calenas amplcclamur,
laudat eos qui prophelas non audierunl; imo iilos
et qnod lcncbrosum carccrem habiiantes, lucem fuadmodum improbal et reprehendil. Hinc palam cst i l giaim:s scd nos malis consiringamus, et in morbo
lud, Non audierunt, de scdiliosis illis diclum fuisse.
oblcctemur. Quare ncclibcrari possumus, el pejore
40. Fur nonvenit nhi iil furetur el madel et perdat:
quam qui melalla fodiunl condiiione siimus, dtim laul bic contigit; omncs cnim maciati occisique sunl.
bore el iniseria obruii, nullum inde fructuni perciEgo autem vetti ut vitam habeant, et abundanlius hapimus. Quodque omnium delerrimumesl, si quis no
beanl. Quid , quxso, viia abundantius? Regnurn cav
ab acerba bujusmodi captivitaic eruere velit, id noi>
lorum. Vcrum id nondum dicit, sed viiac nomen afpaiimur; imo eliam scgre forimus ol indignamur;
f o r l , ul nolum illis. 11. Ego sum pasior bonus. Hic
nibil melius aflecti quam qui insaniacapli sunl imo
deinuni dc passione loquilur, oslendens illam pro
longe niiserabiliores illis, quod nolimus ab insania
mundi salule futuram esse, nec sc invilum illam
liberari. Numquid ea de causa in mundum venisii,
adirc. Deiude cxemplum rursus aflert pasloris ct
homo ? an ideo bomo faclus es, ut hxc mclalla
mcrcenarii. Bonus enim pastor animam suam ponit.
operarcris el aurum colligercs ? Non ideo certe ad
12. Mercenarius aulem , qui non est pastor, cujus non
ifiiaginem suan te formavil; sed ul ipî placeres
sunl oves proprice, videt lupum venienlem, et diiniuU
ui fulura consequcrcris , ul cum angeiis cboreas
oves , el fugit, et venil lupus, el rapit eas. Hic se perageres . Cur le ab liac nobiliiate ejicis, el in exlreinde alquc Palrcm impcrantem exbibel; sbpiidem
niam conjicis ignobililatcm c l infamiam ? Qui codem
paslor ipse est cujus propriai suul oves. \iden* quoquo lu parlu naius cst, parlu dico spiriiuali, fame lamodo in parabolis sublimius loqualur, ubi obscurior
bescil: tu copia rcrum dirumperis. Fralcr nudum
?sl sermo, neque audiloribus carpemli ansam pr;cbeat ? Quid ergo facil mercenarius? Videt lupum veninntem , el dimiUit oves, el venit lupus, et rapit ca$.
* l i * c , t4i cum (mgelu chorea* agercs, deerant in Morol
3*8
S. JOAXNIS CHRYSOSTOMl ARCIHEP. CONSTANTINOP.
imim et (eeluni,quo recipianl hotpilem. Nequcenim
tot et (ot lalcnta auri a pauperibus, scd a diviiibus
exigimns. Quod si ad pauperis ostiurn vencril Doniinus, pudebii cuni vel obolum accipere; scd se
pluraaccepisse dicct, quam ab iis qui multa deposuerunl. Qnol niuic bomines illo (cmporc fuissc oplarcttt,
quo Cbrisius in carne (erram obibat, ul colloquii et
mcnsx cum co consorles csscnt ! Eccc jarn licct
possumus illuin ad prandium vocare , cum ipso cotivivari, c l cuni majori lucro. Eorum eiiim qui cum
illo convivabantur mulli pcrierunl, ut Judas elhujusmodi bomines; quicumque vcro illum jam domiinfi
vocabunl, ut niensae c l tccli eonsortem efiiciant, bcncdiciione niagna fruenlur. Venite, inquil, benedku
Patris mei, possidcle prvparatum vobis regnum coihstitutione mundi. Esurivi enim, el dedislis mihi manducare : silivi, et dcdhlls mihi bibere : hospes eram, et
suscepistis me: infirmus, et visilanis me: in carcere eram
el venistis ad me ( Matth. 23. 31-36). Ut ergo b;rc
audiamus verba, nudum vesliamns, colligamus bospilcm , nutriaimis csurientem, siiienli polum demus ,
jrgrum etcarcerc dclenlum invbamus , ut iiduciaiu
c l vcniam pcccalorum accipianuis, et illa bona qu.o
omnem sermoncm elmenlcm superaut conseqiinmur:
qunc utinam unines adipiscamur, gralia et bcnignilale
Domini noslri Jcsu Cbrisli, cui gloria ct impcrium in
sxcula sayulorum. Amen.
eorpus circuinfcrt : tu vcsics veslibus addis, lincis

hunc amielom apparans. Quauto melius esset pauperum corpora bis obtcgere? lla enira illa non conr.uincrenlur, lc cura omni liberarcnt, el futuram libi
pircrcul vilam. Si noliseaa tincis consumi, da paupcribns : ilii natnquo h;tc veslimciila prubc scinnt
uxculcre. Christi namquc corpus qualibcl arca preliosius ct tulius cst; nequc lanlum ea cusimlii incorrupta , scd eliam splendidiora reddit. Arca saepe
cum vcstibiis abrcpla exlremo te aiiccit damno: banc
vero cusiodiam nc mors quidcm potcsl labcfaclare.
Ncquc enim portis aul veciibus hic nobis csl opus ,
iion scrvis vigilanlibus, ncc alia quavis caulione. Ab
insidiis proftus iibera sunt, ul par esi, qux in cselis sunt rccondiia. Locus cnim ille a nequilia nulla
adiri polest. II;cc nos dicendi iincm non facimus ,
vosque audienics non oblcniperaiis. Cujus rci cauâ
est, quod pusilli simus aniini, et terrcnis inbiemus.
ftno absit ut omnes vos damnem , ac si oinncs incurabililer acgrolclis. Etiamsi cnini ii qui diviiiis inebrianlur , obslruanl aures nc afidianl; al ii qui in
paupcrlatc vitam agunl, diclis allcnderc polerurit.
E l quid haec ad paupcrcs , inquics, qui nec aurum,
ncc vestiinenta hujusmodi babenl? Vcrum ilSi pancm
liabcnl c l aquam frigidam; habcnl duos obolos ct
pcdes, qucis aogros invisanl; babcnl lingnam elsermoncm , ul coitsolcnlur malc aflccltim ; babcnt do-
IIOMILIA L X .
C A P . 10. v. 44. Ego sum pastor bonus, et cognosco
qttcv sua suut qiBra( scd proximi vnusqirisque (. Cor.
oves mea$ et cognotcunl me mecc. 43. Sicut novil
40. me
24). Ab ulroquc gcncrc se Clirislus scgrogal : ali
Vater, et ego cognosco Patrent, et animam mcam
illis qui ad pcrnicicm vcuiunt, cum ait, Ideo veni ul
pono pro ovibiu meis.
vlam habeanl, et abundantiut habeant; ab bis vero
4. Pastor Eccleua forlit esse debet. Pastoret mali
qui niliil curanl, si ovcs a lupis rapianlur; cum illas
qui. Magnum quidpiam , magnum ccrle csl Ecrle- non rclinquil, scd animain sunro ponil ne ilhc pcrcaut.
siai pncicclura, qux mulla cgcat philosopbia cl forli- Ctim cnim consuliarcnl illum occidcrc , ncquc a doludine, ac quania Cbrislus dixit, ita ul atiimam ponat clrina dcstilit, nequu crcdcmes prodidil; scd stetii,
pro ovibus, mimquam illas deserat, ct conlra lupuni cl mortem subiit. Idco ubi<juc dicebal, Ego $um pastor
Het forliter. In hoc diflcrt paslor a mcrccnario. IIic bonui. Dcinde cum nulhun adcsse viderciur rci icslii nim conteinptig ovibus propriac sahili seinpcr advi- nionium (nam illtid, Animam mcam pono, brcvi poslea
f i l a t : illc vero , sua dcinissa, saltitem cural ovitim. accidil; illud vcro, ul vitam habeant, et abundantiui
Post data crgo pasloris indicia , duos grcgi pcrnicio- habeant, post suum cx bac viia discessum futunim
s o s memorat: furcm mactantcm ct rapicnlcrn oves ; cral), quid facil? Allerum ab altero confirmal; neinc l allcruni qui non ipse pcrdil, scd ftircm non arcct pc cx co quod dcl animam , qtiod det cliam vilam.
nec impedil. Per illnm aulcm Tlieudam significat, Quod et laulus dicebat: Si cum inimici esumm repcr bunc Judacorum doctores traducil, qui dc coni- conciliaii twnns Deo per mortm Filii ejus : multo
missis sibi ovibus nullain babcbanl curam; qua do git reconciliati talvi erimut ( Rom. 5. 40). Et rursuin
rc jam olim Erecbiel illos incusabal his vcrbis : Vas alibi: Qui eliam Filiosuo non pepercit, (a) [$ed pro nobh
paitoribus hrael! Nonne pastoret pascebant semetipsos
? tradidh illum,] quomodo non etiam cum Ulo
omnibui
uonne ove$ pa$cunlur pattoribut (Ezcch. 34. 2)?omnia
Sed nobis donabit ( Rom. 8. 32) ? Scd cur non }am
i!U contrarium facicbant, quod maliliai niaximas gc- accnsanl illum ul prius, diccnies : Tu de teipso tettinus cst, alionimque causa malonim. Idco namque moiUum perhibes, teslimonium tuum non eti verum
dicit: Neque erranlcs oves rcducebant, ncquc qitod
(Joan. 8. 45) ? Quia sxpc illos silere cocgcral; c l a
pericral quxrebant (Ibid. v. 4), nequc quod conlritum signis major accesserat fiducia ul illis obsistcreu
cral alligabant, nequc quod infirmum curabanl, quia
Deinde quia siipcrius dixeral: El oves vocem eju$ auscipsos, non oves , pasccbant. Idipsum Paulus alio diunl, et sequuniur eum; ne quis diceret, Quid ad nou
vrr)K> significabal : Omnet quw sua $unt qtuerunt, non
qua: Jan Chrisli (Phitip. 2. 24 ) ; el rursum, iVfiwe (a) Luciii3 c b u s a dcsant 1)3 M.
t
327
321
IN JOANNEM HOMIL. L X . al. L I X .
* * ,
, ' .
,

; \ , , *
^.
, I t
,
. !
\ ,
.
,
.
.
, , .
.
*

.
,
. , * ,
.
. , . ,
, ,
\ .
, .
,
, ' .
, ;
, , . " ' deerat in Morel.
* Are-
tious male, quw si hoc pacio comumcrenlur.
" ,
, ^
, . * ,
.

. ,
,
*
[351] '
* . , *
, '
,
, ;
,
' , .
, ,

,
, . ,
, ,

. , , *
, .
* ,
. * ,
, , , , ^, ,
^, ,
,
,
,
, <
. .
deesl in quibosdam mss.
c
, \ ,
.
, ) ,
.
'. , , ,
\ , , ,
,
\ , .
. *0
,
, . ,
*

, ,
* '
, ''-uv
,
: . "
< 3
'
[6^\
Hic desinit cod. 70G (o!im 1949), succeditque cod

709 (olim 2333), homilias in Joannem conlineos a 30 ad
8 i . b Savil. ;, Sed deosl in cdil.
Vxelli inquc codd. 70, 709 ot in edit. Kcmana ',
lilii iliud pro "" Itobruicc lcîli.r.
ol ;
ol
; * , ,
.
, ,
, ^ , , , .
"
0/ ,
,
, . '
*
, ,
, & ,
> , ,
,
.
, ,
, * , \
.
.
( ,
, ,
, ,
,
), ; .
523
S. JOANMS CtlRYSOSTOMI A R U i l E P . CONSTANTINOP.
, ,
. ,

, . "
,
,
;
, & ,
,
; " ,
^
. , ,
,
,
; * , , "
, *
, "
* , ,
. ,
,
* , ,
. *
; . ,
,
. \ ,
;
,
,
, )* .
[ 3 5 3 J ,
. *
, , ,
, , \
, . \ . ,
. ,
,
,

,
. , , \,
,
, , ,
.
. (* ,
.
'. \ . , ,

. , , ,
, ,
,
; " , ,
. , "
, .
, \
, .
. ,
, 1
* Hec ' . . , desunl in quibil5Uam

mss. b Savil. puiai legcnduro .
53iT
. , . "

. , )*
, .
' ,
* ,
; ,
,
,
; ; ;
, ,
,
,
* ,
.
,
( ,
;), '
. ,
,
. ,
[554]
" . " .
.,
.
, , ,
*
, . .
, .

" , , .
;
.
' * ;
,
.
, ' .
,
,
. * ,

. , " ,
* "
,
' .
' .

'
, ( )
, " .
, , . , ,
, .
,
.
,

e
A l i i ; ,
d Quid.m )
-m
IN JOANNEM 1IOMIL
L X . al. LIX.
credcnles ? audi quid addal: El cognosco oves mea$mini,

,
quia ego pro vobis morior. Prxterea lllud vult
el cognoscunt me mece. Quod et Paulus significavitdemonsirare,
;
se non inviluin morjem adire; (nam si
invitus morerelur, quomodo id amoris vinculum fuisNon repulil Deus populum suum quem prmcognovit
sel)?et quod ea maxime sit Patris volunlas. Si au(Rom. 4 1 . 1 ) ; el Moyses : Cognovil Dotninus qiH vrnt
ejus (2. Tim. 2. 1 9 ) : illos dico, inquit, quos prescivi. iem ul bomo boc loqualur, ne mircris : sa2pe namque
hujus rct causam diximus , snpcrfluumque et oncroUeinde ne parem cognilionts moduin pularcs, audi
quomodo illud per sequentia cbrrigal. Cognosco mea$som essel id repetere. Ego pono animam mcam, ul iterum sumam eam : 18. et nemo lollit eam me> Eg%
inquil , et cognoscunl me mece. Sed non acqualis est
cognilio :eed ubi scqualis esl? In Palre el in me : pono eam meipso. PoleUatem habeo pomndi animam
meam, et potestatem habeo sumendi eam. Quia enim
iiam Sicut cognoscil mc Paler, et ego cognosco PiHrem.
Nisi enim hoc probarc voluisset, cur ki addidisset ? sxpc consilium inieranl ul illiim imerficerem, d i c i l :
Me nolenle, inutilis labor vcster crit; c l a priori
Quia enim se frequenler in csclerorum ordine ponil,
nc quis puiaret se ila cognoscere Pairem ul homo secundum confirmat, a morle rcsurrcctioncm. IIoc
cognoscil, subdidit: Sicut cognoscit me Paler, el egoenim slupendum admirandumquc cst. Eicnim utrum cognouo Patrem. ha perfecle ipsum cognosco, ul ipse que novuin fuit ct prxlcr communcm consucludinem
me. Idco dicebat, Nemo cognoscii Filium, nisi Paler,
et Patrem, ttisi Filius (Luc. 1 0 . 2 2 ) , pcculiarcm quam- Cfuislui quomodo poteitalem habcl ponendi el retudam cognitionem indicaiis, c l qualcm ncmo alius po- mendi aniimm. Dicto igiiur diligeulcr altendainus.
Potettalem habeo, iuqnil, ponendi animam meam. Eclesl altingcre. Ego pono ammam meam. Id freqwenter
dicil, se non decepiorem esse dcclarans. Quandoqui- quis poteslalcm non hal>cat potiendi animam suant ?
Quisquc cuiin polosi se intcrimere. Vcrum non boc
dcm aposlolus ul ee verum magistrum oslendcrcl,
eequc falsis aposlolis opponeret, ex periculis c l mor- sensu loqui:ur. Qnomodo crgo? Ila potcslalem babeo
tibus sese commendal diceivs : In plagix supra modum,ponendi enm , H nemo possil mc nolcntc id facero.
Secus autem cxieri boniines. Nos cnim potestatem
in morlibu* [requenter ( 2 . Cor. 4 1 . 2 5 ) . C U I D enim diceret, Sum iux Sumvita;exfastu loqui apud insipien- non babcQius animam ponendi, nisi occidendo noe
tcs videbaiur; cum vcro dicebat, Mori volo, nullani ipsos. Si aulcin in insidialores incidanms, qui occisibi invidiam pariebat. Ideo bic non dicunl c i , Tu dcre possint, non ulira poieslalcm babemus ponendi,
scd invilis nobis illi occidunt. ln Cbrislo seteslimonium purliibes dc teipso, lc&limonium tuumnccnc;
verum
cus
:
nam
aliis insidianlibus, poleral ille non ponere
non esi. Hoc verbo magnam exbibcbal curam, siquidcm
aiijinam. Cu:n dixissel ergo, Nemo tollit eam me;
pro lapidantibus volebat se iradcre.
addidit, Polestatem habeo ponendi animam meam; id
2. Propicrea de genlibus opporiune scrmonem
esl, Ego solus possum ponere illam : quod vobis non
inducil. 1 6 . Elenim aiias oves habeo, quw non suntex
compeliL Nam multi alii possunl auiinam nobis abriJioc ovili : el illas oporlet me adducere. En rursus voccm Oporlet adhibcl, quae non nccessitalcm indicat, pcre. Scd boc in principiu non d i x i t ; neque enim id
scd rem prorsus essc fuluram; ac si diceret: Quid crcdilum (uisscl, sed cum cx rebus ipsis lesiimonium
miramini, si bime sequuluri suni, c l si ovcs vocei accepit, ac sanpc insidiantes non pottiernnl cum commcam sini audilure? Gum cnini alias me sequenles prehendere (frcqucnler cnim cx manibus eorum elapsus est), tunc deroum ait : Nemo toiiit eam me.
videbilis, el vocem mcam audicnles, (unc magis obSi
smpcscelis. Elsi vero dicai, Quw non sunt ex hoc ovili, boc verum est, binc sequilur eum libenter ad boc
ne lurbcris. Diflercnlia enim in lege solum cst, ut venisse; indeque confirmalur, illum posse cum Y O ail Paulus : Neque circumcisio aliquid valet, neque luerit
pm- cam resumere. Nara si ila mori plus quam lui
manum
esl, de reliquo ne dubilcs. Elcnim cum solus
pulinm. El illas oportet me adducere ( 1 . Cor. 7. 1 9
).
sit
viiam
poncndi dominus, cum cadcm poicslate illam
Declarai uirosque dispersos et commixlos esse, sine
cum
volueril
rcsumel. Viden' quomodo a priori sepasioribus, cum nondum paslor ille bonus venisset.
cundum probel, et a morlercsurrectionem indubila*
Dciude futuram illorum conjunclionem praenunlial :
Ei erii uuum ovile. Quod ipsuni Paulus significavil: tam ostendal? Hoc prccceplum accepi Palre (Joan.
12. 4 9 ). Uuodnam ? U l moriar p i o mundo. Num exVl duos condat in semeiipso in unum novum hominem
speciavil donec audirel, el tunc acqiiievit, el an opus
(Ephes. 2 . 1 5 ) . 1 7 . Propterea me diligil Pater, quia
habuil discere? Ecquis sanus boc dixerit? Vcrum ut
ego animammeam pono, ui iierum accipiam eam. Lcquid
supra cum dicit, Propterea me Pater diliglt, liberam
boc verbo humilius ? siquidcm propler nos Dominus
osleudil volunialcm, ci coulrariam amovil suspicioamaiulus esl, quoniam pro nobis inorilur. Quid crgo,
nem : sic c l hoc loco cuin dtcil se prxcopluin acccdic mibi? an superiori lompore non diligcbalur, sed
pissea Palre, nibil aliud dcclarat, quam Pairi placero
nunc diligcre incepil Patcr, el nos in causa amoris
qnod ipse facil; ne occisum posica iilum, a Paire
i|>si fuimus? Videir quaulum noslra? sc accommodcl
larcnl dcrelictum ct proditu:n, ucc cxprobrarenl m
infiriuiuii? Quid hic crgo vull probarc? Cum aliercvcra cxprobrarunt: Alios salvos fecit, seipsum non
nuin illum a Palre el dcceplorcm diccrcul, ipotnnqiic
poiest snlvum facere; et, Si Filius Dei et deseendede
in pcslem ac pcrnicicm vcnissc, dicil ille : Si nor/
cruce (Matih. 2 7 . 42, el 4 0 ) . Alqui ideo noa dcsccndii,
alhid, illud sallem mc ad vos aitiandos induxii, quud
q \
Dei csi.
V M S , ni ei cgo, a Paire amcmifii,et idco al> tllo ainc9
3?2
*
S JOANNIS CHRYSOSTOMl ARCHIEP. CONSTANTINOP.
5. Dciide nc andiens, Praceptum accepi Patre,intcrrogalus rcspondel, el providenliac succ signa dat'
aiquc daemoniacus appcllatus et insanus, ab bominialienum ab eo boc opus essc puiarcs, jam prius
bus qui niille ab se beneficiis aflecti fuerant, idque
dixerai, Bonus paslor animam tuam ponU pro ovibus,
non seinei aul bis, sed pluries, non modo se non
bis ostendens ovcs sse suas, el opus geslum lotum
uhus est, sed ciiam beneficia confvrcndi finem non
esse suum, nec se egere pnrcepto. Nam si pra>
ceplo opus kabuisscl cur dixisscl, meipso po- fecil. Ecquid dico beneflcia conferendi? Pro ipsis
iu> ? Nam qni a seipso ponit, non eget praicepto. aniniam ponil, ct crucifixus pro ipsis Palrem alloqui(ur. ILcc et nos imitemur. Iloc enim cst Chrisli esse
Causam quoq<ic addit cur boc fadat. Qnscnam
illa ? Quod pastor sit, et bonus paslor. Bonus vero discipulum, si cnansiieti simus et mites. Unde aulem
ad banc pervcniemus mansuetudinem ? Si peccata
l>aslor non cgcl alio qui ad rtm illain se horletur.
noslra frequeuter cogilemus, si lugeamus, si lacryQuod si id in hominibus, mullo magis in Deo. Ideo
Auima quippe in dolore hujusmodi versans,
Paidus dicebal, Semelipsum exinanivit ( Phiiip. 2. 7memur.
).
non indignalur. Ubi namque luclus est, ibi ira esse
Nihil crgo alind Itic sibi vull praeceptum, quam conrordiani cum Patre osteiwkre. Quod si lamen bumano nequit; ubi dolor, ibi iracundia eliminatur; ubi contriiio animi, nulla ibi indignatio. Luclu aflectus anict humili more dicium sit, id audilorum imbecillilati
inus non spatium temporis habet ut cxciletiir; sc<I
tribucndiiin. 19. Dissensio itaaue facla ett inter Juacerbe ingemiscet, amarius flebit. Scio muhos ba3C
(Ucos. 20. Dicebant alii, Dtvmonium habet et intanit.
ridere; at ego non iinem faciam illos dcQuid eum audilis? 21. Alii dicebant: Hcec verba audienles
non
plorandi
qui
rident. Luctus enim esl prascns lcmpus,
sunt deemonium habenlis. Numquid dmnonlum polest
planctus et gemituum. Mulla quippe et in verbis el in
ececorum oculos aperirc? Cum enim plus quam burebus peccamus. Talia vcro perpetranlcs excipieni
mana essent qurc diccbantur, et prselcr conimunem
grbcnna, fluvius ardens igneo alveo, regni cadorum
consueludinem, dxmoniacum illum dicebant, jamque
ataissio, quod esi omnium gravissimum. Post liaitc
quatcr (a) sic illum vocarunt. Nam atitea dicebaut:
comminaiiouem , dic m i b i , rides, in dcliciis v i Dmnoniumhabes: quis te quarit interficerel ac rursum,
ac Domino luo iralo et comminanie, in lapsu
Ncnne bene diximus quia Samaritanus es iu et vi>?
d<eperslas,
momutn hubes ? et hic, Dmmontuxn habet et bisamt ; nec times ne tibi sic ardeniem fornaccm
quid eum auduit (Joan. 7. 20. el 8. 48)? Imo non compares? Non audis quid quoiidie clamet? Esnrientem me vidistts, el non dedistis ntihi manduqualer, scd ssrpius id illum audivisse constat. Nam
care;
quod dicunl, Nonne bene diximus quia dcemonium
liu- $ilientem el non dedhtis mihi bibere. Discedite
in ignem paratum diabolo el angelis ejus {Hatlh.
bes? non bis vel ler, sed sxpius illud diclum fuisse
25. 42. et 41). l l a e c quolidie coniminaiur. Sed cibum
conilrmant. Alii dicebant, iuquil, Hcec verba non sttni
illicwcodedi, inquies. Quando et quol diebus? deccm aul
dosmonium liabcntit. Numquid damonium potest
viginti?
At non boc salis liabel iile; sed quanto tcmrum oculos aperire ? Quia cnim ex verbis poteranl
pore in lerra versaris. Nam c l virgiiies oleum habueillis silculium imponerc, cx operibus id demonslraui.
runt; sed non quantum ad salutem salis erat. SiquiCerte verba uon sunl dsenioniaci. Quod si verbis non
obieinperalis, opera revereamini (Joan. 10. 58). Quod dem el ipsae lampades accenderunl; exclusx lamcn
siint a thalamo, ac jure quidem : exslinclnc quippe
6i iion dopmoniaci, scd plus quam bumana illa sunt,
sunt anlc spousi advenlum. Proplerea multo nobis
palam est a divina quadam virlule proficisci. Viden'
opus est olco, c l magna libcraliiale. Audi quid dicat
syllogismum ? Quod enim stipra buroincm cssenl,
hinc palani eral quod dicerenl, Dcemonium liabel:prophela : Misercre mei, Deus, secundum magnam
mitericordiam tuam (Psal. 50. 1). Ilaque nos ila proquod vero d;rmonium uon baberel, ex iis qux fecit
dcmonslravil. Quid ergo Chrislus? Nihil ad bxc re- ximi oporlel misereri, quanta possumus iniscricordia.
spondii. Prius enim responderat, Ego dcemonium nonQualcs enim crga conservos fuerimus, lalem expcricbabeo; n u n c vero non iiem. Quia eniin ex rebus ipsis nmr Dominum. Quxnam magna est misericordia?
Quando non cx superfluis dabimus, scd ex iis quibut
demoiistrationem concinnaveral, demum lacuil.Neegenius. Quod si ne cx superfluis quidem demus, quai
que enitn responsione digni crant ii qui dxmoniacum
dicebaul, cx opcribus quas admirari oporlcbat, nobis spes supercrit ? unde a malis liberabimur ? quo
fugiemus ut salulem coiiseqiiamur ? Si cuim virgincs
Deum ipsnm csse pulare. Ecquid opus erai, ut ilios
confuiaret, cum jam ipsi intcr sc dissidirenl el digla- posl l o l sudores nullam prorsus invenerc consoIalionem, quis nobis pairociuabiiur cum illa irediarentur? Ideo silebal el omnia xquo auimo ferebat.
menda verba iudicis exprobrantis audiemus : EsuNon ea solum dc causa, sed ul nos institueret ad
rienlem me nulrivistis ; el, Quod non fccisiis uni
mansueiudinem el patienliam.
ex
4. Ditcipuli Chritti officia Ilunc itaque iroilemur. isiis minirais, necmihi fecistis (Matih. 25.42. 40;.
Non de discipulis, neque de monacbis lantuin hxc
Nequc soluin eniin lacuil, scd eiiam ilerum stat, el
dicii, sed el de quovis fideli. Nam qui Ulis est, elsi
servus sit, etsi in foro mendicei, si niodo credat in
(a) Hic notat Roisjus : Mlqui iria ttaUum loea adductmiur td foitelegendumsit ter, lioc loco ei mox. Vcruro licct
Dcum, jurc omni fruilur bcnevolentia. Si despiciamu
Iria loca lautum aireral, ost tertium dicil alia supcresse.
Qiiare c u m quuter d i x l s s e l , p o s L allata Iria ioca q u a r l u m s i c illtim nudum aut csurienlem, bac audicmus vcrba ,
cx|Tcsecrii, ntpemte atiax. Ceric quater babept oinnia
el mcritc qnidcm.
cxcnq lai ia, ul hu uic kabclur.
53J
IIOMIL. L X . a l . L I X /
331
. $
,
;
. ;
. *
, ,
; \ ; '
,
,
, \ ,
, , *
,
,
" ,
* , ,
.
, .
'. [355] ,
,
,

,
,
. ,
' ; '
. ,
oV . ;
, .
.
, .
,
.
,
' .
: ,
.
.
,

.

; 01 ,
.
;
, ; ,
,
; ( ~
, ;
,
,
;
;)
, .
, ;
,
, . 01 ,
.
;
,
.

() ,
. ,
,
. ; "
, , Ort
' * ,
' . ;
* Morel. ol . Savil. el alii *0.

Notat Hoisius forlc legenilum esse ,hoc
IWK-O el rr.ov. Orle habenl oinnia exemplaria.
* Alii ) Zl
334
. ,
.
,
.
,
, .
[356] ' ,
* ;
.
,
.
\ .
, ,
,
,
, ,
, ,
. ;
, . *
.
, .
' ;
, , .
. "
, ,
,
.
,
. , '
.
. (
. , po , ,
. , ,
; , ; >

; ' $ ;
, ,
.
'
* . '
, , . ;
; ' ,
* .
, * *
. ,
'
.
. ,
. "
, ,
. ^
, * .
, . ; "
, *
. [357] ,
;
; " ? ;

;
d
Sic Morel. cuin codd. 70". 700. Su\il el alii ;:.
333
S. JOANNIS CHMTSOSTOMi ARCIIIEP. CONSTANTINOP.
,
, , ;
%
, , .^
, '
,
,
. , ,
, ,
. , .
, ' ;
;
,
', . *
, \ ',
. " ,
. ,
, ;
; " ,
, , (5 , ,

,
, ' ,
,

, *
\ , , ^ .
,
. ,
, ,
,
*
,
, . ,
, .
, .
, .
'. \ , ,
. []
,
, ,
.
,
. " [358]
,
, , ,
, , ,
,
. , ,
\ .
,
.
,
.
,
, ,
.
\ 6 ; %
534
..
, .
.
, , , , ,
,
.
, .,
, *
, , , ,
,
.
,
. , ,
,

, .
,
, * .
, , ,
, '
. \
,
, ,
,
.
,
,
.
,
,
. ,
, * *
,
, .
, [359]
, .
,
*
,
. ,
.
,

, , ,
, ,

,
. .
; ;
, , ;
; 01
,
, *
,,
, .
.
'. E i Cw ,
1
IN JOANNEVi HOtflL. L X . al. L I X .

334
Officia Cltristiana quam [acilia. Qnid enim grave,
jiibemur bonos miserari, c l malo^ puiiir^ ; sed buquid oiicrosmn a nobis exigit, quid iiwi facillimuni ?
jusinodi liumanilalein omnibiis inipcrlirc. Nani ait.
Neque enim d i x i t , Iniirmuseram, et n o n sanaslis m c ;
E$tole similes Patri veslro, qui in cwlis est, qui oriri
sed, Non visitastis me. Non dixit, In carccre eram, et facit solem suum super malos et bouos, et pluit tuper
n o n eduxistis m c ; scd, Non venistis ad me. Quanlo juttos et injuslos (3Iatth. 5. 45). Ne crgo alios acrius
igiltir faciliora snnt pr&ccpta, tanlo majus suppli- insectcris, neve sis judcx vcbcmentior, sed milis ct
cium non scrvanlibus. Quid cnim, quacso, facilius,
bumanus. Nos elcnim eisi n o n nuecbi simus, non
quam c a r c e r e m a d i r e ? qiiid suavius ? Cuni vidcris
sepulcrorum cffossores, furcs, scd aliis suiuut
alios vinclos, alios squalidos, comalos, c l pannis i n obnoxii vitiis, quse millc suppliciis digna sunt Nam
dutos, alios fanie tabcscenlcs, et ad pcdcs canuui
vel fralrem f a t u u m v o c a v i m u s , quod noggebeimx o j i noxios rcddit; vcl mulicres impudicis oculis aspcximore accurrentes, alios discerplis lalcribus, a l i o s ex
mus, quod csl consummaluin adullerium : quodque
foro ligatos reverlenlcs, qui tola die mendicanles, ne
o m n i u i D gravissimum est indigne mysleria p a i i i c i c i b i i m quidem ncccssarium collegerunl ; vcspere
pavimus, quod reog facit corporis c l sanguiif sCbrisli.
aulcm a cuslodibus ad laboriosum et immane miniNe ergo acerbi aliornm s c r u l a t o r e R simus; sed nosicrium coaclos ; etiamsi lapis esses, humanissimus
bincevades: eliamsi vitam m o l l e m dissolulamque du- g i r a cogitemus, el sic inbumanitalem banc c l crudclilatem sedabimus. Ad ba?c vero dicendum cliam,
cas, binc plane pbilosopbus evades, dum bumanae
nos ibi probos viros nuillos reperluroe esse, toti
viiae condiiionein in alicnis calamiiaiibus inluebcris.
pleruinque civilali exa^quandos. Nam carcer ille, in
Tunc in menlem veniel ircmcndus ille dies, variaque
supplicia. Haec animo versans, iram, voluptatem, s a > q u o Josepb eral, mulios improbos conlincbal; el
tamcn omnium c u r a m gerebat justus ille, et cum a l i i g
cul;rium rcrum amorem abjicies, ei iranquillo quooccullus erat. Nam cum loli ^Cgypto esset exxquanTIS
porlu tranquiUiorem a n i i n a m cfQcies. De judicio
dus, in carccre lamen eral nemini nolus. Nunc
illo pbilosopbaberis, tecum reputans, si apud bomincs
quoque verisiniile esl ibi mulios esse probos c l frugi
lanius ordo rerum, tanlus lerror, t a n L e comininaiioviros, elsi non omnibus notos; el cura illis cxbibita,
i>cs, mullo m a g i s a p u d Deum. Nulla enim potestas est,
officium aliis prxslilum abnnde tibi compensai.
nw Deo (Rom. 13. 1). Qni principibus liaec o r d i Eiiamsi veto nullus ibi lalis cssei, magna lamcn tibi
nanda commisil, multo magis ipsc exsequelur.
reposila
5. Majus ex ofjicio cariiatit quam e thealralibus
$pe- osi incrces. Certe Dominus tuus non juslo*
modo
claculh gaudium percipilur. Vitendi mnt mcarcerali. alloquebalur, nec impuros fugicbat; scd ot
Chflnannam cura mulia benevolenlia excepit, elSaNain nisi ille inslarel limor, oninia saue perirenl:
marit mam scelesiam el imptiram, nliamque mcrelriqnando tol imminenlibiissuppliciis rauUiad neqoiliam
ccm,
quod Jud;ei cxprobraruni, exccpii el curavii,
seseconferunl. IIxc si pbilosopbcris, ad cleemosynam
passusque
csl u l impurx mulieris lacrymis pedcs sui
cris promptior, m a g n a frueris voluplalc, el longe marigar*'nlur, u l nos docerct liiunanc peccalorcs cxrijore, quam qui a llicalro descendunl. Nam qui a iheapere. -cenim maxima buinanitas esl. Quid dicis?
I r o surgfui, concupiscenlia a r d e n t . Cum videnl eniin
fures ei scpulcroruin effossores carccrcm occupanl?
iilas in scena mulieres, ornatibus splcndentes, mille
Num, quaiso civilalis incol omnes jusli siint? annon
aflccli T u l n e r i b u s , instar maris orstuantis erunl, dum
bic mulli pejores sunl, q u i impudcnlius f u r a n t u r ?
eariim aspeclu, linhiiu, verbis, inccssu, c s e l c r i s q u e
Alii
cnim soliludinem saltem et tenebras oblenduiil,
omnlbus animos obsidclur. Qui auiem abilloalio speet
ba;c
clam faciunt: alii, posila larva, nudo oapile,
rtacnlo egrediunlur, nilii! tale palientur, imo magna
mala pcrpeirant, violenli, raplorcs, avari. Diflicilc
friicntur I r a n q u i l t i i a l e . Coinpunclio cnim cx vincionamque est viruin reperire insonlcm.
mm nspectu parta hujusmodi igncni totum exsiinf
giiit. Si exeunti cx carcere occurrat lasciva m c r e i r i x ,

iiifiil 11 i mali iiiferct. Nam fuco nulli obnoxius, aspe<:ius linjtismodi relibus non capietur, cum conlra lalem nspccium melus judicii o b oculos vcrselur. Ideo
ille qui omne voluptatis genus experlus eral, diccbal,
Melius est ire in domum luctus, quam in domum
(Eccle. 7. 3). E i b i c lalem scctams pbilosopbiam,
illic b c a i i s s i m a a u d i e t v e r b a . Neergo illud negligamus
opus. Eliamsi eniin non possimus co e i b t i m inferrc,
nec argenlum, a t poierimus v e r b i s lapsum animmii
consolari, el in aliis mullis juvare, sive cosqui in carcercm iruserunt alloqucntes, sive cuslodes mansueliores reddcnles, ct vel quamulumcuinqtic opis aflereinus. Si dixeris, nec frugi nec probos viros illic
esse, scd bomicidas, sepulcrorum eflossorcs, furcs,
jnceclios, lascivos, muliisqne eceleribus o b n o x j o s , rursus mitii nccessariuni liunc a d i l u m probas. Non cnim
PATBOI.. G R . L I X .
6. Quod s i n o n a n r u m rapimus, s i n o n l o l c l l o l
jugera lerra3, at fraude el furto idipsum in n i i n o r i b u *
pro virili facimus. Nam cum in commercio , vcl
in emendo e l vendcndo, miiius q u a m oportct inerarc coniendimus, omnemque m a c b i n a m movcmus, annon illud lalrociuium cst? a n n o n iurtiim ct
risus
rapina? Ne inibi dixcris, te ncc domiim nec scrvitm
a b s L u l i s s c . Injuslilia namque n o n raplcc r c i pietio,
scd raptenlis vohintalc pendilur. Jusiitia namqucct
injustilia in magnis e l parvis rcbus camdem vim liav
bcnl: ct furcm appcllo lain eum qui exsccia crumcna
aurum abripit, quam cmentem, qui aliqnid defraud.il
dc prctio; ct pariclis eflossorem voco, non eum mod
qui, rupto paricio, aliqnid iiitus furatur; sed etiam
cum qui, jure violato, aliquid a proximo aufcrl. Ne
crgo rcbus nostris oniissis, alienarum judices simus;
ncquc dum bumaniiatis lcmpns cst, noquitiam scru-
335
S. JOANNIS CHilYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.

330
conspicao
officin
cxkibet,
sxpc
ad
ostcntaiionem
id
teuiur : ted cogttantcs qtiomodo nos olim affecli fuerimus, siinus lamlem mansueli ct benigni. Qnoiiwdo facit : qui vero abjectum excipit dcspeclumque bominem, ob solum Dei prapccplum id facil. Quare si
ergo affecli eranuis ? Audi Paulum diccnlem : Eraconvivium paremus, claudos el cacos excipere jnmu$ enim aliqnando el no$ inobedientes, intipientes,
bemur
errantes, $ervienle$ detideriis et voluptatitm Oariit,
odi- ; si efecmosynam erogemus, minimis et vilie
simis elargiri pnccipimur: nam ait, Quantum imt ex
bilet, odientet invieem (Ttf. 3. 3 ) ; el rursum, Eranm
enim naturafiliiira (Ephes. 2. 3). Sed Deus nos quasihit minimit fecUtis, mihi fecitlis (Matth. 25. 45). Ciira
ergo illic reconditum ihesaurum sciamus, eo frequenin cnrccre delentos videns, d gravibus consiriclos
ler ingrediamur, et ibi negotiemur, ac thcairorutu
catcnis, quae ferreis longe gravtores, non erubtrii,
sludium illo vertamus . Si nibil alind affcrendiim kascdvenii in carcercm, el iimumeris dignos supplibeas, verboruin consolaltonem adbibe. Non modo
ciis eduxit inde, et in regiium induxil; cxloqnc
splcndidiores cfFerit. nl el nos pro virili nostra hoe enim alcntem, sed et intrantem Deus mercede donal.
Nam si ingreesus, iremeiilem metuentemqtie animum
fpsum faciamus. Nam cum discipulfe dicit: Si ego
condrmaveris, horlando, jurando, opem promiitend<,
lavi ptdtt ve$tro$ Dominut el Maghter, el vo$ debttit
docende, non parvam hinc mercedeui
aiter atteriut lavare pedes : exemplum enim dedipkilosopkiam
vobi$
recipies.
trt quemadmodum ego feei vobit, Ua et w>s faciatit
(Joan.Extra positi mulli, te ita lo.juenlc, ridebuni,
muhis perfusi deliciis; sed qui in calainilaie versari13. 44): nop de lavandis pedibus lantum bic legem
lur, ammo compunelo cum modesiia multa dictis
dat, sed et de aliis omnibus, qua? ipse nobis conlulit.
attendent, le laudabunt, ct melioree evadent. Nam
Ilomickla esl in carcere t At nos benc faccre ne dcei Paulum praedicanlem Juda sa-pe dcriserupt, vincii
wsiamne. Scpulcrorum effossor esl, aui nioechus?
autem
eum summo silentio audicbant. Nihil eaim ita
Sid ne maliliae, verum calamiialis miscreamur.Soepc
animum ad pkilosopkiani pneparal, ut ctlamHas,
auiem, at dixi, reperielur ibi qui&piam innumeris
teiilatio, anrumnae. Hac Uaque cogilaiiles quol ueinpe
virit exttquandns; et si sacpe vinctos adeas, bunc
in carcere posilis bona, qoot nobis ipsit conferemus,
Teiialuni aesequeris. Sicnl Abrakam, quiquosvis exsi
curo iliis versemur, forenses illas ei inlempecipiebat, in angelos incidit: sic el nos in viros mastivas consnetudines eo vertamug, u l et illos lurregnos incidemns, si id frequcntcaws. Si vero liceat
mur, el nobis ipsis la?titiam pariamns, ac Dei gloriam
quid admirandam dicere, tanla laude dignus esl,
ctiranies, scterna consequamur bona, graiia e i beniqni magnum qiieoapiam excipit, quam is qui migniiaie Doinini nostri Jesu Ckrisli, per quem ct CUIII
seruin el infelioem. Ille namque non parvum argu*
quo Patri gloria eimulqiie Spirilui sauoto, in saccula
ineiiium afTert sui reeipiendt, ncmpe vitam suam;
snscidoruiii. .
bonio auien omnibut abjeclus et roiser unuoi ba1
hel portum, nempe mUericordiam ejiis qui se bene

excipil: iiaque baec komanitae purast. <}ui clareoi
Morel
HOMILIA L X I .
lcgU, sepetkwus,
pro,
vcrkmws*
lcmplum ronsiruclmn fuerai, cx longa et Persba ()

l U r . 10. Y . 22. Facta tunt aulem encmia tn Jero$olyreversi captmlate, lianc celebrilatem solemniteragcmi*, et Mem$ eral. 23. Ei ambulabal Jcsxu in templo,
bant. Diei festo aderai Chrislus. Instanle namque
in porticu Sabnwmi. 24. Circumdederuni ergo ewn
morle, frequciiter in Juda?am teniebaL Circumdede*
Judari, H dicebant ti: Quousque ammam nottram
runt ergo eum Judwi et dicebani : Quou$que animam
noitram toltis? Si tu et Cliristus, dic nobii palam. Non
i. Chriiitu mantuetudinem verbo et exemplo prcedkadixit, Quid a me qua?rilis ? dsemoniaciun sappe votit. Malui Judaorum animus. quidem ?irluecasiis, furiosum, Saniarilainim : Deo adversarium e l
bona est, maxiroe auiem mansuetudo et clemenlb.
deceptorem me puiasiis csse : et nuper dicebaus
Ilaec nos liomincs eese demonstrat, ei a fcris dirimit:
Tu testimonium perhibei de leipto; tesiimonium tuum
hxc nos angelis c x ^ i a t . Ideo Chrisius frequenler de
non etl verum (Joan. 8 . 1 3 ) : cur ergo inierrogalis el
liac virluie verba facil, CIHD mites et mansueios esse
de mcaudire vultis. cujns lestimonium rejiciiis? NU
juliet. Neque verba tanlam facit, sed et operibus ad
bil borum d i x i l , C l s i nossel nialum interroganlium
fd inslituh, modo alapas perferens, modo convianinium. Nam quod eum circumdederint, a c dixcrint,
cia et insidias, ac rursuin cum insidiantibus versans.
Quouique animam notlram tollit ? id videbalur ex amore
Nam qui dxmoniacum illum et Saroarilanum appelquodam el dieceodi siudio proficisci. Ilens aulem inlavcrant, qoi saepe occidere itlum voluetanl, qui laterroganiium corrupla et subdola erat. Quia enim
pidibus impelierant, bi circumsistunl et inicrrogant,
opera calumoiis non obvia erant, verbis capcre quaeSi lu et Chriilut? Neque illos posl lot lalesquc insi- rebant, aliter quam prius intcrroganiet, ae frcquendina repolit, sed mansuete admodum rcspondit. A l
icr sciscitantes, ex ipsis verbls eum confutare ncccssariani eet liimc sermoncm aliius repeiere. Facta bant; ct cum opera carpcrc non poeseni, ex verbis
nwnl, inquit, encmma m Jero$olymls el hierns crat.
() saepe Cbrysostoraus Per&idem vocat Babyioniani el
Magnus bic dies fcslus ct solcmnis rral. Qua eniin die
Assyriam.
t
556
LN JOANNEM HOMIL. L X I . al. L X .
535
' \
' , \ .
" , *
,
, \
, ;
*1 ; ,
, .
" ,
-,

* ,
,

, ; .
,
* , ' ,
. ;
, ,
, , ' *
, ,
'
, * . '
,
,
, , '
,
, ,
,
.
[560]
,

,
,
,
, .
; '
.
; , . ,,
.
, ,
* ,
,
. ,
,
. '
*
^ ,
, *

:, <

^ ,
.
, ' ,
. '
, , ,
. , ,
*>.
,
, ,
. " , , , ,
,
.
,
, ,
, , . ,
* .

, ,
. ' ,
, ,, ,
$ , [561]
, ,
,
, ,

, ' '
, . .
c
1 Savil, e l codd. , Morel. ,

alii .
A l i i . d
,
c
* Morel. *.
,
. ,
.
,
; >
\ ,
. ,
,
.
,
,
, *
{ ,
,
. 01 ,
, ,
, ,
'.
; ,

.
, ,
. . * ,
,
,
, ' .
,
.

; , .
, ;
, ,

357
S. JOANMS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.
338
,
^
'
,
, ;
* ,
* ,
, ' .
' . [50'3J ,
\ ,
; ,
; \
" ,
* , ' ,
;
\ ,

\ ,
,
;
,
\ , \ [362] ,
, ,
, ,
,
, ;
"
. ,
. 1 * , ,
.
,
' ,
. '
, ,
,
. , ,
, , *
' . ,
. ,
, , ,

. -
. "
. "
\ ,
, ,
; "

, , ,
. .
^,
,
,
. ,
, .
,
" ,
. ,
. " ,
. , \ ,
, , , . ; <*
\ .
, , *

; .
. ^,
, , *
.
, ,
, ,
' ,
.
, " ;
, , ,
, .
, ,
" ota , . * *
, ' ,
, * *
,
, , *
. \ ,

,
, *

, ,
, ,
,
, , *
.
. '

,
; ; . ,
^ *
.
,
, , ,
, '
, . ,
.
,
,
, *
,

, ,
, * ,
. ,
, , .
, . , ,
, ,
,
[364] ,
,
. ,
. "
.

,
Alii . * ex codd. el Savil. * Alii om. .
4 Sic Savil. el c<xR AKcral in Monlf. E O I T .
9
1 JOANNEBf HOMIL. L X I . al. L X .

338
537
ansaro quxrebant. Ideo dicebant, Dic nobi$. Atqui r a n l , illonim nequiliam arguit his verbis: Si optrisa?pe dixit. Nara sic Samaritanam alloqutitus e s l :
bus non credith, quomodo verbii credctis ? Quarc supcrEgo sum qw ioquor tecntn (Joan. 4. 26) et caeco dixit:flua est inlerrogaiio. 26. Sed dixi vobis, inquit, el nm
Et viditti eum et qui loquitur tecum, ille e$t (Ibid. creditit mihi, quia non estis de ovibut meis. Ego lottitu
9. 37). Mis quoque dixit, sed aliis verbis. Alqui si
pasloris ofOcium exbibui: si vcro me non sequtmiiii,
mcnle valuisseni, ei recle explorare voluissenl, vernon quod ego non pastor sim renuislis, sed quod vos
bis ipsum confiteri debuissent, qui opetibus boc oves me;c non silis. Nam 27. Oves mem, inquit, vocem
ipsum sxpe comprobaveral. Nunc vero illorum per- meam audiunt, et tequuntur me, 28. et vitam mcrnam
vcrsitatem considera. Cum concionatur el verbis dodo eis, et non peribunl in ceiernum: el uemo potest eu*
c c l , oninl: Quod signum ostendis ? Cum aatem operirapere de manu mea. 29. Quia Pater, qui dedii Mii/w
bus demonslraliones profert, dicunt illi : Si tu es major eil omnibus: et nemo polest eat rapere de maun
Christui, dic nobis palam. Dum opera clamanl, verbaPatris mei. 30. Ego et Paler unum sumut. Aiiiiuadxjuaerunt; et cum verba docent, ad opera confugiunt,
verte quoinodo illos rejiciendo, horlclur iamen ul sc
coutrariisque semper insislunt. Quod enim non di- sequanlur. V o i , inquic, non audilh me; neque enim
scendi causa mlerrogarent, cxitus demonslravil.Quem esti$ oves; qui vero sequuntur, hi sunt cx ovili. IIxc
eitim ita fide dignura ptilabant, u l de seipso lestifiporro dicebat, ui illi oves esse conarencur. Dcindc ubi
cantein admitlerent, vel pauca loquenlem, statim la- quid consequuluri sint exposuil, incilai illos, ut sepidibiis impetunl. Iiaque quod circurodarent eum et
quendi desiderium inferat. Quid ergo? num ob Patris
iirstarent, id ex nequilia proficiscebatur. Modua quopoicnliam nemo rapit, tu vero nibil poles, el cnstoque interrogandi niukum pra se ferebat odium. Dic
dire non vales? Minime. Ut discas erim, illud, Pater,
nobis palam, si tu ei Chrittus. Alqui palam ille loque-qui dedil mihi, ideo diclum fuisse, ne illum dentio
batur in solemnitalibus, quibus semper aderat, nibilDeo adversarium dicereni; posiquaro dixeral, Nemo
queclnm dicebal; ideoqueadulanles dicunt, Quousque rapit eas de manu mea, pcrgil osteudens suam ct Patris
animam noslram tollis? ut provocantcs, aliquam cri-manum unam esse. Nisi enini boc ila esset, diclurus
nmiandi ausam repcriant. Quod enim scmper illo erat: Paier qui dcdit milii, major omntbussl, c i
animo inlerrogarenl, non ut discerenl, sed ul dicta
nemo polest eas raperc de manu mea. Ye[um
carperenl, non binc solum, sed ct aliunde sajpe pro- iia dixit, sed, De manu Patrit mei. Deinde ne pulos
batur. Nam cum accesserunl diccntes : Licet cemum ipsuin esse infirmnm, sed per Pairis polentiam ovw
dare Cmari, necne (Maith. 22.17)? el cum de repu- in luto esse, subdidil: Ego et Paler unum tuinnt; ac
dianda uxorc agcrenl, cumque de illa sciscilarenlur,
si diceret, Nou ideo dixi, ob Patris poientiam ncmi<|iiam dicebanl septem babuisse viros, deprcbcnsi
neni cas esse raplurum, quasi illas ego servare non
uiil, non discendi sludio, scd ex pravo animo scisci- valeam. Nam Ego et Pater unum tumus; id cst sccun*
larl. Sod lunc illos coarguil bis verbis, Qiiid me ten- dum potenliam : nam de illa hic scrmo erat. Si autcm
tntis, hypocrita? osiendens se illoTum secreiam nicn- eadein csi poteiilia, palam esl eamdcm essesubstantoiu cognoscere. llic vcro nibil loquilur siinilc, ui nos
liam. Gum enim mulla facerenl Jtidaci. insidias padoccal, insidiatores non sempcr esse arguendos, sed
rarent, extra synagogam ejicerenl, dicit illos oinnia
mulia modcste c l mausuete esse ferenda. Quia ergo
incassum machinaios esse. Nam in nianu Pairis mci
slullum crai, ipsis operibus prjcdicanlibus, vcvborum
sunl oves, ui propheta dicit: In manu mea depiuxi
leslimoiiia qoa?rcre, audi quomodo ipsis respondcat,
muroi tuo$ (hai. 49.16). Deindc iinam eese manum
einml subindicaus ha?c illos frustra qwerere, non
oslcndcns, illam modo suarn, modo Palris eese dicil.
discendi causa, et signiftcans, sc jam vcrbis ipsis cla- Cum manum audis, nihil sensilo cogites, sed virUiicm,
riorcm emisisse vocem, per opera scilicel. Nam a i l :
potenliam. Si autem nemo rapuil, quia Paler sibi po*
25. Satpe dixi vobis, et non credilh mihi : opera qucc
testatem indidissel, superfluura fuissct addcre, Ego
tgo [acio in nomine Patrit mei illa lestimonium perei Pater unnm tumut. Nani si niinor Filius esset, lchibent de me. Quod i i , qui apud illus moderaliores merarium essci diclum. Nibil ceHe aliud declarai,
crant, sacpc mutuo dicebant: Neque enim polest homo
quam poleniis asqualUatem : quod cmn ladxi iulcllipeccalor hcec signa facere (Joan. 9. 16); ct rursum,
gerenl, lapidibus ipsum impelebanl. Nequc lainen illc
Non potett dcemonium ccecorum oculos aperire;
et, amovk opinionem. Alquisi id falsoopinati iuishanc
iVemo potesl talia signa facere, tiisi sit eum illo Deus.
sent, illos emendare oporluit ac dicere: Cur hoc faE l videntes signa quae faciebat, dicebant : Numquid cilis? non ha?e d i x i , ul parcm palernx meam potciihic ett Christus ? Alii autem dicebant: Qaando venerit
tiam indicarem. Nunc conlra, illis ferocicnlibus, illam
Christus, num plura signa faciet, quam hic fecit (Ibid.
opinionem confirmat c l probat. Noit scse purgat, u'
7. 31)? Iidcm vero ipsi ex operibus volebanl in illum
qui male el falso dixcril; imo illos increpat, ul qui
credere dicenies : Quod signum o&tendis nobis, ut non
w- conscntaneam de se habe;nt opinionein. Cum
deamus el credamu* (ibi (lb\d. 2.18) ?
eniin diccrenl: 53. De bono opcre non lapidamus /e,
de blatphemia, ctquia homo cum m, facis teijuwi
2. Quonwdo Christus Judaos increpando simul sed
alliDeum;aud\ quid dical; 55. Si illos dicii Scriptttra
tial et invitet. Eadem potentia Patris et Filii, eadem
nwitn$. Quia crgo tiinc simtilabant se ex solovcrbo deos ad qiios scrmo Dei faclus e$t 56. quomodo os rficiiis quia btasphcvio, quia dixi, Filius Dci suiu? ld c i i ,
cndituros, qui lul laniisquc opcribus crcdidct
Sit
S. JOANNIS CBUtSOStO&ll ARCIIIEP. CONSTANTINOP.
qiianium illis locns profuerit, quantum seqncslratio
Si i i qui per gratiam boe accepertint non accusantur
a virie improbis? Ideo illos irequenler ab isioruni
cum se deos vocaitt; qui ex natura sua hoc habet, quo
consorlio
abducit. Quod etiam in veleri lcge fecisse
jtire incre|>etur? Yerum non ita dixit* sed demum id
deprehenditur. Judajos procul ab igypliis in deseno
probavlt, poslqiiam demissius loquuius esi Iiis verel sic hi oinnibus insliiaens. Id qaod eiiam
bis: Quem Pater sanctificauit el tnhii; et postquam iiifurmajis,
ilnobis
faciendum
suadet, jubens forum Yiiare, tuiitul*
lorum furorem sedavit, tunc claram afferl demonsira*
lumqoe et lurbaui, alque in cubiculu tranquille orare.
lionem. Inlerim vero, ul admiuerelur id quod dicebal*
Navicula enim lempeslaie non agitala, secundo Yemo
bumilius loquuius est, ac demum ad majora ipsos
adducit, dicens : 37. Si non facio opera Patris mei, navigai : animaque a negoiiia vacans in portu sedct.
Ideoque
notite credere mihi; 38. sin autem facio, etri milii
non mulieres philosopbitt magis dedilas esse
oporteret, quain viros, qox rei familiari ut plurimum
credilit, operibut rtuis credile. ViderT quomodo probel,
iiicumbunt. Stc Jacob simplicior fuit, qui domi habiut dixi t se Paire in nullo inferiorcra esee, sed aequat
T e t , a tumuliibus liber. Neque c u i n i sine causa
lcm omnino ? Quia enim non poterat sabsianlia ipsiue
IISBC Scriptura dixil, Habilant domum (Cen. 25. 27).
videri, ab operum aequalilate et kienlitaie a?qualis
Aiqui doini etiaro, inquies, magnus turaullus. Siqui*
potestatis demonslralioiiem affert.
3. Ecquld, qmeso, credemos ? Quod ego in Pa/r, dem tu vis, et multas libi aiirahis curas. Yir certe in
$l Pater in me sit. Nibil enim aliud ego sum, qitain medio foro, et pro tribunali, externis rebus quasi fluctibus agitatur : mulier vero, seu in qtiodam pltilosoPater, manens Flliua; nibil aliud esl ille, quam quod
p!ua3 gymnasio, domi sedens, mentem colligens, poego mancns Pater: et qui mt novit, novii ei Pairein,
terit el precibus et leclioni coeterisque philosophia
Filiumque didicil. Quod si polenua minor easel, eiiain
exercitiia
iucumbere. Ac quemadmodum ii qui desercognitio falsa essei. Neque enim alia peraliam vel sub*
tamia vel poientia dlsci polesl, 39 VQluerunt ergo eum ium incolunt, a nemine turbantur: sic mulier semper
raanens, perpelua poleril frui iranquillitale. Si
apprehendere: ei exiii de manibui eorum, 40. et abiiliulus
Irans
quando
autem doino sil exeundum, nulla indc perlurJordanem, ubi irat Joannes baptizant primum. 41. Et
baiionis
multi venerunt ad eum, et dkebant: Joannet quidem causa. Site enim in ecclesiam veniant, sive
ad dirit
balneum sit pergendum, saepe cogiuitur quidem
iignum fecit nullum; omnxa aulem quwcumque
Joannet de hoc, vera tunt. Poeiquam enim magnummulieres exire : ut plurimum autem domi sedei inulier, poiesique philosopbari, adveniantemque virum
quidpiam et sublime dixii, staiira secedit, illoruiu ceperlurbaium eedare, compescere, superfluos ac modent furori, ut per absentiam illius scdelur el sopialeslos ejus cogitalus eliminare, et sic rursus emitiere
tur.Quod etiain tuncfocit. Sed cur evangelisla locum
curis in foro susceptis vacuum, el bona quae domi
indical? Ut discas ipsum ideo isluc abiiese, ul ipsis in
didbit
secuin ferentem. Nibil enim, nibil uiique forniemoriam illa revocaret qua3 Joaunes illic fccerai
tius
muliere
pia et prudenie, ul virum informot,
dixeraique, necnon testinionium ipsius. Isluc crgo
ejusque aniinara, utvoluerit, insiiluat. Non amicos,
cum veirissent, sialim Joanuis recordali euni; ideo
non dociores, non princi|>es pcrinde feret, ut uxorem
dicunt, Joanncs ntdlum fecil signum; iiaui alias quid
moneniem,
el coiisiliuin dantem. Monilio quippe ulis
ad reni fecissei id addcre ? aed quia locus BapUsia?
CIIIII quadani voluptaie conjuncta est, quod illa mulinemoriam revocavit, necnon ejus lesliroonii. Vide
tum ametur. Mulios possem afferre viros asperos,
autemqiiam certos syllogismos cencinnem. Joaimef,
immorigeros,
ab uxoribus initigalos. Uxor viri el
iuquiunt, nullum fecil fciguum; bic signa facil: binc
mensaeet
lecti
et liberurum procreationis coson
crgo ejue praecelleniia oslendimr. Si ergo iili iittllum
ipsa conscia dicloruni elarcanoruin, iugressus el exisignuin edeiiti credidiinus, mullo magis boic credelus, pluriinoritnique alioroin in omnibus marito deIIHI8. Deinde* quia Joannes erat qui lestiinonium perdita,
ei sic illi juncia, m par esi corpus capiti copubibuerat, ne quia signum non feceiai, indiguus fuisse
lari,
si
prudeus sit el diligens, plus quam omnes alii
pularelur qui lealimoirium ferret, adjiciunt, elianisi
eonjugem fovebit et curabil.
signum non fecerit, Yera tamen omnia de Gbrislo di*39
xisse, ila ut non Cbrislus ex illo, sed ille ex operi*

bus Ckrisli flde digniu baberelur* 42. Mulii ergo crediderunl in eum. Multa eaim illoe altrabebaul. Nam
rccordati sunl vcrborum ejus cum iptnm ae fonio
rrin dicebal* lucem, titam, veriialeni eaeleraqne ointiia; vocit quoqite desuper aliata?, Spiriiosque sp*oie
colutnbae apparftiiis, ipeuroqoe omnibut ostendcnli.
baec miraculorum demonslratio accedebat; qua
conOrroabaniur Nam si Joanai, inquiunt, credendw,
multo magia huic. Si abeqne signis illi credidimus,
mullo magU liaic, qui illius leslimoiiio celebralus, et
cx signis demonslraiiis est.
4. (Jxorit cbrisliana agendi ratio qualit eue debeat;

quale $it ipsiu$ verum decus.Quamobreiu kortor,
ut operam i111 rei denl, ei quae decent suadeant. Ut
cnlin ad virlutem uxor, sic el ad nequitiam inducendam uiultam vim Irabel Mulier A b N a l u n e m , inulier
Amnonem perdidlt, mulier Jobum perdere conaia
e s l : uxor Nabalem a caede eripuil, mulier lotam gentein s e r v a Y i i . Nam Debora et Judith, et aliaa mullae
imperatorum probe functaa aunl ofGcio. Ideo Paulus
a i l : Quid etiim $si$ mulier, an virum snhum facia
( i . Cor. 7. 16)? Illisquc leniporiboa Persida, el Ma*
riain el Priscillam, a p o s t o l i c i a cenaniinibiis ee dcdiTranqmiUlas quutitum animas prosit. Anima disse
negoscimus (Rom. 16). Qtias cl vos itnitari dcbclis,
ucc verbis solum, sed e t i a i n operibus conjugcs inforiit vacani) tn portu *ede(. Alulientm ogicium. Yidcii'
f
540
IN JOANNEM IIOMIL. L \ l . al. L X .
339
,
[]. *
, *
.
, ,
,
; ' .
. , .
, .
, , ,
.
, , ,
,
,
,

. ,
, , - * ,
, . ,
,
, , .
,
, , ,
.
, , ; " ,

* 1 ,
* , , ;
; ' ,
*
,
,
, *
(
, . . " ,
, * ,
.
, ; *
,
,
, , , .
.
*|
, .
, ,
; , ,
,
.
.
$ ,
\ , ; " , , .
,
, ^
. ,
.
, , ,
,
. , ,
.

, '.
,
* .
,
,
. (
,
,
,

, [366] ,
,
.

-
' , .
,
"
,
, ,
,

, ,
.
, , ^/,
; " ,

[365]
, ,
,
, ,
/.. ,
' . ,
,
,

^ ,
; '
. , ,
,
,
. "
, . "
.
,
, ,
. \
. ,
.
, ,
, .
. , 0 ^ , ,
, ,
1
deest in quibusdam. h Sic unns codex

optimus, et sic legendum opinabalur Savilius, mss. a u t l o
rlutc deslilulus. Vulgo -.. Paulo post Morel.
, el mox , male. Ibidein,
rr y
t
, 1 111 (Jua:^.
in ... tc.Ualur. !Sav.
Legcndum videlur
,
cod

suspiratur eti.im Savilius. d l l * c c i l ,<vuo
!')'}. Lcgîjalui'o.'>4'...Vr,. L i m .
ui
341
* Alii .
Dv ,

.
Uv
.
'. , ^
, , ,
,

, \ .
" <? . '
.* *, ,
.
,
? .
Murcl. \\ \* ;. Sa>il. Cl alii :i;w
r
342
, ,
,
! .
*. , ,
. " ,
.
, ,

, .
.
, ,
;
\
. "
, ^ ,
^ .
; "
, ,
, '
, . {*, , . "

, \
,
, '
, , ,
' .
,
, .
?.
[5G7| , ,
.
.
,
,
.

, , .
'
, \ . "
, ,
, .
, .
, .
, \
, xal
.

, \
. ,
' ,
,
, ' ,
, \
, .
, , , ; ;
." ,
,
,
,
.
, \
, ." ,
* , .
'
*
. ,
,
,
;
, ,
,
)
,
' .
, '
;
. ,
.

, ,
, ,
, , [568] '
, *
,
. ,
,
.*
,
, . '.
b Quidam -fl.
Savil. el cod. 705 .
b
i '.

,

. , , , ;
,
,
. *

.
. ,
,
.
*> Alii > , , .

)' iifpa :. .
'
34*
IN JOANNEM IIOMIL !, al. LXf.
tioni
consenlanea.
Alioquin
si
luec
in
luxum
pra^pomarc. Et qnomodo marilum operibus erudienius ? Cum
le videbil nec improbain, nec curiosam, nec ornalus nanlur, dum cor angitur, quod lucrum? qua? ulililis?
Tantum cullum non sinit dolor aspiccre. Sritis rnim,
amanlcm, nou superOuos sumptus expoleiilcm, sed
stilis ulique, quod si q u i 3 mulicrem omtiium ornaprxsenlibus contcntam; tunc tc consulciucm fcret.
lissimam videat, deleciar uon poiest, si aninius sit
Si autem verbis pbilosopheris, rcbus vcro comraria
in moerore : qui enim Y U I I delectari, bilaris sil oporfrccris, tunc loquacilatem tuam damnabit. Sin vcrbis
tct. Si aulem aurum lolum ad oniandum uxoris
simul el opcribus doclrtnam inferas, lunc te excipiet
corpus
iiisattiptiim esl, in anguslia rei familiaris nulla
alque magis obtemperabil: ut cum aurum non qua>
polcst
esse
heri voluplas. Quaproptcr si vultis placere
res, neque margariias, nequc vestimentorum magniviris, dabilis voloplait locimi: dabiiis porro, si talcm
licenliam; scd horum loco, niodesliam, tcmperancultum el ornalum lollaiis. IIa?c quippe omnia spontiam, benevolenliam : ulque ex leipsa bacc afferes ,
salium tempore quamdam videnlur habere volupiasic ab Hlo eadcm exiges. Nam si quid ad placendum
tem; demumquc tcmpore marcescuni. Si enim cadum
viro sit agendum, animam oporlei, non corpus ortam pulcbrum , solem tani splendidtim , cui nullum
nare, imo corrumpere. Ncque enim ila le illi amabipnr esse corpus dixcris, ob consuetudinem non usque
lem aurum reddel, ut temperantia et benevolenlia,
adeo miramur, quomodo omatum corpus diu nurabi*
atqneanimus ad vilam promarrio ponendam paraius.
mur
? Hoc dico, quod vclim voe ornari vero cultu,
llsec viros capiunt. Nam cultas ille superflnus displiquem Paulus prxcepil: Non auro et margaritis, aui
cel iili, rem familiarem coarclat, el sumptum ct curas
veste pretwsa, sed qttod decet mulieres, promhtentc*
paril. At quaeprius dicla snni, vinim uxori copulant.
pietatemper opera bona (i.Tim.2. 9ei 10). Sed vis exBcnevoleiilia quippe, amicilia, dcsiderium, nec curas
lernis placcre, ab iisque laudari? Cerie non caslas
faciunt, ncc impensam exigunl; imo conlrarium onimulieris esl desiderium. Atsi velis, etiam illos babcnino. Ornaius quidcm ille a consucliidine fastidium
bis el amalores el castilatis laudalorcs. Illam etiim
ingcnerat : animoe voro oriiains quoiidic floret, et
talem mulierem nemo xquus xslimator laudabif, sed
majorem accendil flaminam. liaque si viro placcrc
lascivi (anlum el molles bomincs; imo ne hi quidem
Velis, oma animam casiitate, pielait , rei doinoslicae
laudabunt, sed maledicent. cum niulieris lasciviam
cura. IIa?c maxime alliciunl, ei iiumqiiam dc>imuU.
inluebunlur : probam vero banc muliercm et bi ei
Ilunc ornatum non scnccius solvit, uou inorbus auilli
oinnesque laudabujil; quippe qui niliil ab illa niali
fert; sed corporis culiuui diulirnum tenipiis allcrit,
acccperint, scd pbilosophiae doctrinam : magna apud
murbtis consumit, aliaquc mulia perdunt. Alaniiruc
bomines laus aderit, magna apud Deum mcrces. Ilunc
bona his omnibus siint suporiora. Ille ornalus inviergo
quasramus ornatum, ut el bic cum liberiale vivadiam parit et zeloiypiam ; bic vero a morbo |tiovis et
mus, cl fulura consequamur bona : qua? nos onmcs
a vana gloria libcr csl. IIoc pacto res domeslica faciassequi ônlingat, gralia c l bcnignitale Domini noHor erit, et provenlus uberior, quando aurtini non
stri Jesu Cbrisli, cui gloria in sxcula sxcidoruin.
corpori luo circuinposilum crit, ncc manus ligabil;
Amen.
sed pro neccssariis <;xpendetur usibus : ut in cibum
341
servorum, fdiorum curam ncccssariam, aliaquc
HOMILIA LXU ().

C A P . I I . . 1. Erat autem quidam languens Lazarut
Belhania, ex caslello Mariw et Martlta* sororis
ejut. 2. Maria autem erat ea qucc unxit Dominum
mguento.
1. Mrxtmnm amicis Dei maxime competunt. De
Maria $orore Lazari queestio. Multi cum aliquos
vident homines Deo acceplos, in xrumnam quampiam, ut morbum, pauperlaiem, autquid simile incidisse, perturbanlur, nescii Deo amicis id roaxime
compctere. Nam Lazarus cx Cbrisii amiciseraC, et
infirmabalur : id quod dicebant ii qni miseruut:
Ecce qiicm amas infirmatur. Sed locum alltus repelamua. Eral, iiiquit, quidam languens Laxarus Be*
thania. Non abs re dixit undc essel Lazarus, scd ea
de causa, quam postca dictunis csl. Intcrim vr*o
(a) Hanc boniiliam et duas s e q u e n t c s e d i d e r c olim rarisienscs lypograplii (orno secriiKlo n i b l i o i l i c a e Palrum,
Ediuene s o c u n d a , n o n i i n c s a u c l i Hasilii S o l c u c i a i (>piscopi,
Ulinc vursas per T b u o t l o r m n r o l t a . i u m S c e i c l a l i s Jesu
Tbcelogiim.
prscsenlia tractcmus. Sororcs uliliter indical, el Mariam qux in aliquo pracstabat, hoc adjiciens, Erat
autem Maria quce Dominum unxerat unguento. Ific
quidam qu;cstioneni movenl, cur Dominus boc nuilierem facere permiserit ? Primo iiaque discas oportel, non hanc esse meretricem de qua Mattbaeus et
Lucas, sed aliam honestam mulierem. l l l x naniquc
niulieres eranl peccaiis onuslx : ba?c vero et boncsia et studiosa. Nam Cliristum excipere curavii.
Narrat aulcin evangclisla, sorores quoque ipsuiu
amavissc; ct lamcn Lazarum mori perniisil. Quare
non, ul ccnlurio ct regulus, rcliclo fralre agrolanie, Christum adeuul, sed miUunl? Admodum
Chrislo fldcbant, ipsiquc familiares crant. Alioquin
mulieres erant infirmae, et luclu dciinebanlur. Quod
enim non ex contemplu sic fccorint, postea demonslrarunt. Quod igilur lucc illa non esscC palam est.
Sed illam, iuquics, cur adniisil Chrislus? ut solveret
noquiliam , ul Itunianilalcm exbibercl, ut disca
nulluui essc morbtim, qui ejus boniialciu supcrcl.
344
S. J O A N M S CllhYSOSTOMI AUCHIEP. CONSTANTINOP.
illum dormire ? ergo niliil cogit illo abire. Atqui iJla
Ne itaque boc tanium respictas Mlam adimfierit, sed et iflud coneidera, qiiomodo mulaveril. E l idco dixeral, Amictu noiter, ut ostenderet nccesK.
cwr Itaiic memorat hisioriam evangrlisu ? imo vero
riam esse profectionem.
cftiid noe vnlt docere cum ail : 5- Auwbat autetn
2. Quia vero illi segniores erant, dixit tondem,
Je$n$ Martham et $ororem e/tts, el Latarumt Ne um- 14. Mortuu$ eit. Primo itaque ut fastum lollerei, sic
qnain indignemur vel #gr<vferainus, viri virtuU
loqiiutue fiierat; cum autem id illi nop i i U e l l i g e r e n l ,
prasdrti et Dei amici, in morbnm incidant. 3. Ecce
adjecii, Mortutts e$t 15. el gaudeo propter vo*. Cvr]
quem amas, infirtnatnr. In rommSserationem ChriPropter vog? Quod absens pnrdixerim: itaque cuiii
stum pertrahere volebant. Adbuc enim bomioem
reeuscitavero, nulta remanebit snspicio. Viden* quorae putabanl, quod ex dicti eorum arguitur, Si
modo adbiic imperfectiores essent discipuli, nec ejus
fm*$ft hic, non fuiuet mortutu. Neqiie dixerunt, virtutemut par erat rognoscerent? Quod ex metu
Erce tazarus ifdirmatur; ed Ecee quem ama$, fa- illoruro animos lurbaiiie proveiiiebat. Et ciim d i /irmator. Quid ergo Chrilas 1 4. Ha*c infirmha* no* xit, Dormit, addidit, Vado ut excitem eum; cmn auexl ad mortem, $ed pro gloria Det\ ut gt&rifcelur
lem dixit, Mortuus e$l, non jam addidii, Vado, ut SHFilim Dei per tam. Yide quomodo nirsiim eamdem
icitem eum. Non enim volebat ex verbis pra-diccre
qaae opere confirmauirus erai, nos semper docens
dicai gloriatn snam et Pairie. Cum enim dixisset,
vanam gloriam esse fugiendam, neque teniere sse
/ H Mifadidif, Vl gion/Uttur FUius Dei. Hmc m/irpromiltendum. Qnod si rogatus hoc ceniurioni frcit
nuta$ twn ett ad mortem. Gum eniin illic biduo
(dixitenim, Ego vemam; et curaboeum [Matlh. 8. 7]);
maiisurus cseel, rcmilttt illoe irt haec nutilient. Qua
id dixit, ut ejue fidem O R l e n d c r e i . Si quis vero dixein re mirandnm est, quod sorores citm audissent
rit, Cur soranum suspicabaniur esse discipuli, neque
non esse ad tiiortem, et postea mori fidissent, ofrnoverunt mortiiam esse, ciim diceret, Vadam ei cufeiisa? fueriirt, rem contra cessisae cenienles;
rabo eiim? (stulium enim erai si puiareni Jesum
vcrum accesseruiU, nec puiarunt meniitum illum
qtiindeclm sladia coiifecturoin esse, ut illum exp^resse. Illa autwn partictila, Ut, noncaasabs esl, sed
gefacerei): respomlebo, pulasse illos hoc a?ii!gina
evonlnm signilical. Alia namqne fnil morbi caiisa ;
esse, ui alia mnlia qu:c dicebat.
illo aiilein ad Dei gloriam nsus est. . cum hwe
v
dixiuet, matwl 1n eo loeo duos dies. Cnr mansil?

Thonuu onmium infirmittimus postea fortissimns
U i expirarci ille et sepelireiur : ne quis diccrec,
effectui e*t. Omnes itaqiie Judncorum impeliiui
Nonditm defunctum Mtscitavit, sopittw lanium erat;
foriuidabanl: omnimn maxime Tbomas : ideo dixii,
v r l , Soluius defccerat, non mors erat. Ideo lanlo
16. Eamu$, ut tl nos nwriamur cum eo. Quidam vero
lempore manel, ut illo jam corriiplo, dicere possent,
dictint, ipsum mori opiasse; sed non ila res eei:
Jmnfuelei (Joan 11. 39). 7. Deinde dkit discipulu :
nam poliosex limore loquebatiir. Sed non incrcpatns
Eamus in Judceant. Cur cum misqnam iia pwdixerit, Tuit Ejiis enim iniirrnitatem adhuc lolerabai; dcbic pradtcii? Valde timebanl el qma sic affeclieranf,
mum certe his o m n i u m fortissimus cflecuis est el inpnvdicit, ne slatini turbeiitur. Quid vero discipuli?
superabilis. Nam, quod admiratione dignuin esl, is
8 Nunc qncerebant te Jiidwi lapidare, et rurtut eo quem ita infirmiiro anle cnicem vidimus, post cruocin
vadis ? Timebanl enim etiam ei, sed sibi magis; noii- el posl resiirrectimiis fidem fcrvenlissimum omnium
diiin enim perfecli eranl. Quapropter limore exagiconspicimns. Tanla est Christi virtus. Nam qtii cum
taiusThomas d i c i l e i : Eamut, ut ctno$moriamur(lbid.
Chrislo Bethaniam ire non audebat, bic Cbristo n*m
16). lufirinior namque el inagis iiicrednltis qiiam
pnrsenle orbem fere percurrit, in inediis poptdis
ca?icri eral. Sed vide quomodo Chrislits diclis suis
vcrsabatur sangninariis, qui illum inlerficere qua^reillos confirmoL 9. Nonne duodecim horas sunt diei ? banl. Si auteni sladiis quindecim dislabat Betbania,
Vel hoc dixil, ut declararet, nihil limeiidtim esse nul- qti;e sunt milliaria duo, quomodo quatriduauus eral
ûs sibi malt con^cio ; sed eum qui male fecerit puLazartis ? Mansil duohus diebus, el pridie vcnrrat
nrendum {quare nobis nihil liinenduin, cum niliil
n i m l i i i S t eo ipso niorlis die : deinde quarla dicad*
innrie digmini iecerimus ) : vel sic iutelbgas, Qui
veuit. Ideo donec vocaretur exspeclavit; neque non
tttcem bitji mimdt vidot, in tulo e s l ; si autem ille
accersilys venit ne qua oriretur suspicio. Neque
tii tuto est, mulio magis is (jui mecum esi, nisi a nie
ipsa> qux amalianiur, venerunt; s^d alii mitluntur.
disceseerit. His veibis illos conlirmavit, el necessa18. Erat atttem Belhania qua$i sladiit quindecim. Hinc
riam causam svbdidit, eur illo migrandum esset : et
significatur niullos cx Jerosolymis adfuisuc; nam
posiqoam declarassel, itnros Jerosolymam, sed
slatim adjicit, nmhos ex Judaeis adfuisse qui consecthaniani, dixit : 11 La%aru$ amku$ dormit, etvado larentmr cas (Joau. 11. 19). Quomodo a Cbristodileil Utum ercuem. Hoc esl, Nn iienim vado cum J M - ciae Jitdaei coneolabantur ? Alqui convenerant ut si
*d;pis dispitlaiunis et coiigreKSurus, aed amiciim noqnis Cbrtsium coiifitcretur, exira syiiagogam ISerei ?
3fnim cxcilaluriis. 13. Dicuut discipuli : Domine, si
Omoes fcre vss. noelri lormn, nt in textn jacet, eflfedormH, salrttt erit. Id voro non sine causa dixeriiut,
mut; Edili vero s i c
*qnai sttuliis quindecim . Pfegne
illud slne c/mui noUUttr : $ed ostendere volitit Evangeiula
nd ut iutpcdirenl quomiiios ircl. D k i s iiiqniiint
1
Jn M o r e l . lcgiliir, tbmdior, pro, magis
incrcdulus.
loatm e**e proximnm, et ex illa proximiUite rerinnnlem

fieri multonmt pmtentiam. itaque snbjimxti : Nulli M it*m exJndai* teuermtt ut (mstfarcniiircas.*Qtiomodu,*l(:.
40 ,. LXII. al. L X L
313
,
6 , , ; 6 ,
. ,
,
*, , ."
, . \
, ; " *
),
.
, ,
, . * ;
,
t ,
,
[369] ;
,
\ . " tv ,
.

. " *
* ,
/ *> , \\
, . ;
,
, ' .
"
. , , ,7**
.
.
, .
' ,
, ,
, ,
* ,
. ,7**,
, ' .
^ *
. , .
; " , ,
,
* ; , ,
, .
* , , , 7 / 0
.
. ,
; *
, ,
. ;
, ) ; ,
* .
,
344
. ^,
,
, *
, , , ,

'
,
\
[370] , .
, , .
* ' .
, , ;
. ,
, .
'. . ,
. $ ,
, ,
* , * . ,
" ; " ,
* , . $
,
;
, \
. , ,
, , ,
. ^ ,
.
, .
( ,
),^ , .
, ,
,
; (

, *) , ,
.
, " , '
.
, *
* . ' .
*
.
i ,

*
.
,
, ,

. ,
, ;
.^

" ,
' * ' . ' '
.
.
; " , , ,
, .
( - , .
1371]
* ) * .
,
*. , . ,
. ' ,
h Morel. , , i Morel. . J Savil.
1 . b lii .
Sic
Savll. recle^ pro eoquoil lcgebalur, . E D I T .
* Savil. &.
Alii .
, f Morel. ;. Dcinde post ;
Wnrel. ' , *:.
Morel. .
e
. k Alii . lOmiiee fere

mss. nosiri posl sic habent, ul in serie legilur.
Editi vero .
, pc(vai . Jlc/*
) , Kai
^, CU'.
313
S. JOANNIS Q l R Y S O S T O M l ARCHIEP. CONSTANTi.NOP.
3W
; ,
, , '
,
'
; "11 , .
, , - . , \
\ .
, ,
6 , . ,
. - , ,
;
/ ,
, - , . ,
,
, \
, .
, .
" ,
;
.
. ,
, ; .
.
;
, , "
, '
' . ,
*
, , ' *. ,
*> , , , ,
.
;
'. ,
. ;
; , - , , (
, , - ) ,
, * .
' ,
. , . .
\ , ' - ,
. ,
,, , ,
, * , ,
. " , , . "
, , . ,
,"
, ,
, , ;
.
;
\ . "
,

. .

," . . ' , *
, ;

.
. , , ;
, .
, ' , , .
, .
, ,
- , [373].
, \
. [372] , - . " ,
, .
, ,
*.
* , , .
. , , *
; '' , ,
, . . ,
, " ,
, ,
, , * ,
, ,
. , ; ' . , , ,
, . " ,
. - ; , ,
, i ,
,
Sic iras pene omnes. Edili vero ,
; , >'
; ; ' - .
; ' , * . Sed
; ,
allera leciio omnlum pene manuscriptorum aucloritate
niliiur, etmqoe aeculus esl Franciscus Arelinus. Eslque
, \ . {
perspicua sl quis alteuderit. b Alii ' . * Alii . d Morel. .

' , ,.. ,
, " . Savil. ex codd. 7 0 \ 709,
. , , elc. Clarior
videtur Morelli leclio.
Savil. ct Morcl. ,. Alli . ; ^
e
f Quidam ,
, .
ASii .
>' Sic Savil. r l codd. 705, 709. Montf. . E D I T .
i Savil. ct Morel. . Alii . Aiii
, ? .
8
1N JOANNEM IIOMIL. LXII. a l . L X l .

3il
343
Vcl ob ealnm lalis magnUiidiiiem, vel quia ul nobiliooblemperavit, ut illas a lam himtili, qunm de se
rcs vcncrabanlur; vcl forle qui non improbi erant,
habebanl, opinione retralierei, el ad locum f e n i i :
voneninl: inulii cniin cx ipsis credidernnt. Haec porro
ct tamen dum sese altemperai, osiendit posse se
dirit cvangeli&ta, Lazari moriem confirmans. Cur
eliam dum absens est, sanare; ideo lardat. Non enim
porro Christo obviam venil sine sorore comile? Yult
vulgala Tuissel gralia repente collaia, nisi foDtorem
seorsim illum adire, el rem nuntiare. Poslquam auemisisset. E l unde sciebal inulier fuluram resurretem Chrislus spem bonam indidcrat, tune abil, el
ctionem ? Aiidierai Cbrisium mulia dc resurrcctioite
Mariam vocat, el occurril illi, luclu adhoc vigente.
loquentein, scd nunc videre cupieb:*t; et vide qtioVidcn' amoris magniludinemY Haec est de qua diccmodo adhuc bumi verselnr. Guin audissel enim, Ego
bal: Maria vero optimam partem elegii (Luc. 10. 42). sum resurrectio el vita, non rcspondil, Resuscila eum;
Qiiomodo ergo, inquies, Marlba nunc fcrventior vi~
sed quid? Credo quia tu e$ Christus Filius Dei. Quid
dclur ? Non eral lucc ferventior; sed illa nihil didiergo Cbrislus illi ? 23. Omni$ qui credit in me, eiiamsi
ccrat: nam Marllia intbecillior erat. Gum enim lot
mortuus fuerit, vivel, si hac nempe mortc mortutis
tantaque audisset, adhuc lamcn dicif, Jam foeiet; fueiit; 20. et omnis qui vivit et credit in me non moquatriduanui eil enim. llla vcro, elsi niliildum andisrUtur, lUa videlicet morte. Cum igilur ego sim resursel, nihil Iiujusmodi loquula esi; sed sialim credens
reclio, ne lurberis si jam mortuus fueric, sed crcdc.
dixit: 21. Domine, $i fuisses hic, frater meu$ non fuis- Ihcc enim non mors est. lnterim illam de evcuiu
tcl mortuut.
cousolatus est, spemque adjecil, tum diccns eum esse
rcsurrecluruin, lum liacc proferens Ego sum resur3. Videie quanta sit mulierum pbilosophia, etiamst
rectio ; tum etiam quia, si resurgat et iterum moriaiinbecilla mente essenl? Yiso namque Cbrislo non
tur, iitliil mali passurus sil. Ilaque non esl hacc mor*
staiiin in luclum, in planctum, in gemilum erumfonnidaiida ; hoc esi, Neque ipse morluus esl neque
puni, ut nos solcmus, quando notos quospiam ad
vos moricniini. Credis hoc ? Ait illa : Credo quia tu e$
lucium venienles conspicimus; sed slatim illoD maChristus Filiu$ Dei, qui in mundum venitti. Yidelur
gislrum mirantur. Credebant ulique amlwc in Chrimulicr Cbrisli dicluni non inlellexisse. Novit certe
slmn; sed non ul par crat. Nondum enim perfecle
scicbant, nec Deum csse, neque sua polestale ct au- magnum esse quidpiam, scd loluni non inlelleiil.
Ideo de alia re inlcrrogala, dealia rcspondel. Id vcro
cloriiale liaec facerc : quod ulrumque ipsas edocuil.
interiin lucraia esl, quod lucluni pouerel. !la?c quipQuod autem ignorarent, palel ex eo quod his verbis, Si fuistet hic, frater noster non ettet mortuns, pe virlus esl vcrborum Chrisii. Ideo illa pncvenil,
hxc scquuta esl. Nam benevolcnlia crga magiaddiderinl, 22. Quiucumquc pelierh Deo, dabit
sirum re prxsenli non niulium afiici pcrniiltelat.
tibi; quasi dc virtute praedilo el conspicuo viro loltaqne cum gralia mens quoque mulierum pbiloquoidcs. Vidc aulem quid Chrislus respondcal: 23.
sophabalur.
Kcsurget fraler tuu$; illud confulans, Qniecunique
pelieris. Ncquc enim dixil, Pclain, sed quid ? Resur4. Mulierum planctus et luclus immodettut. Y e get frater tuus. Si dixissci eniin : mnlicr, adbuc rum nunc , praeter alia mala, bic quoque niulicrum
lcrrani respicis? alicno non egco auxilio, a mcipso
morbiis obiinei. Nain in luctu el planclu osteniaomnia facio ; hxc molesta fuissenl, ct muliercm oftionem aiToclanl, bracbia u u d a n l c r i n e s discerpunt,
fendisscnt. Nunc vero dicens, Resurget, medium l c genas laniant; alise ob dolorem ; aliac ad oslcnialionuit modum, el per seqnenlia ea quse dixi subindinem; aliae impudico animo bracbia nudant, viris i n cavil. Dicente enim illa, 24. Scio quia rcsurget in no- tuentibus. Qidd facis , mulicr ? Te in medio fioro
vissimo die clarius suam oslendil auclorilalcm, d i - lurpiler nudas, qwx Cbrisii mcmbrum es , idque ia
rens, 25. Ego $um reiurrectio et vita; cominonslrans
foro viris praesenlibus ? Crines vcllicas , vesicin d i RC non allcrius auxilio eccrc, siquidcin ipse vita est.
scindis, magnos ejulatus emiltis, cboream circum cfliQnod si allcrius egcrct opera, quomodo ipse fuerit
cis, ct mocnadum illarum imaginem servas, nec to
rcsnrrcciio ct vila ? Sed non lam clare dixit, subpulas Deuro oflendcre? Qu.x illa insania? Aunon
indicavii tamcn. Rursum illa fteenlc, Qumcumque genliles ridebunl ? Annon iabulas nosira esse pmapoposceris, illc reponit : Qui credit in me etiamsi bunt t Dicent enim, Nulla est resnrreclio; sed Cbrimortuus fieril, vhet; ostendens se bonorum dalorcm
slianorum dogmaia ridicula sunt, fraudes, fall:\ci;r.
csse, ct a sc pclendum csse. 20. El omnis qui vivit,
Ac si enim nibil posl hanc vilam supersil, ita lugciii
et credit in uie, non morklur in wternum. Vidc quo- apud illos mulieres; nibil ailendunt Scripluris euis.
modo mentcm ejtis erigat. Non cnim laiitum quaireFigmenta sunl illa omnia , ut ipsx comprobant. Si
batur rcsurreclio Lazari, sed oporlcbat et banc, c l
enim crederenl eum qui mortuus est, non vcre morqui prxsenles cum illa eranl, resurrectionem ediluum esse , sed ad mcliorcm vilam iranslalum ; non
sccre. Propterea anlequam suscilcl eutu, vcrbis pbiillum quasi jara ullra non essel lugercnt, non ita *<*
losopbalur. Quod si rcsurreclio sil el vila, non loco
macerarent, illas eniilterenl voccs inciedulilalis
circumscribitur, sed ubique sanarc potest. Si vero
Alii babent, cruentanl, pro, mtdanl. More nempc grndixisscnl ut ccnturio, Dic verbo et sanabilur puer
tilium, qid pra?flcas in funera inducebanl, quariim ollicia
meus (Matth. 8. 8 ) , id profcclo Tccisset: quia vcro descripla sunt Tomo quinio Antiquiialis explaiiatx sub
iuitium.
uluiu ad 9C vocabanl, ct ut vcuiret rogabant, idio
v
. JOANNIS CHKYSOSTOM! ARCHIEP. CONSTANTINOP
que c s l ; iino non deflcudus tanlnm , cum id nibil

ipsi afleral ulililalis, sed ea facienda fcunt, qux pogsinl iII11 ) juvare, ltt cleemosynai, oblaiiones. Hine
eiiaiu bctandum est quod omnU m a l i t e occasio ipsi
abJata s i i . Si vcro juelus s i i , exeullattdum, quod in
tnto t i l collocaius el liber ab incerto fiHtiro statu :
si juvenis eit, gaudendum qnod cilo ereplus stl liiijus
vit;c maiis; si eenex, quod eo diutius sil usus , qnod
innxime (ksiderabile videbalur. Tu vcro bis praclermissis omnibus, ancillas ad ItiClum incilas , quasi in
(tafuiicli bouorem , quod exlremum dedecus est. IIonor enim defnncto sunt, non flelus , ejulalus ,
ted liymnoriim psalmorumque canius , oplimaque
viia. Ille namque digressut cum angelis versabitnr,
eiiamsi funeri uemo adsrt: qtii pnrro itnprobus igo*
ritur, etsi lolam civitatem exsequiis pncscntcni ha*
beal, nHiil inde lucrabitur.
Defuncli quomodo tinl /tonorandi. Vis dcfuncliim
cohoneelare ? Alia adbibe, elceinosynas , l>ciicficia
ministeria. Quid ex tol flctibus lucri? Ego allud
gravius audivi : multas nompe esse qnae per ilctus
amalorcs alliciunl, duni veliementia luclus mariialU
amoris famam sibi comparaut. 0 diabolicum inventum ! 0 satauicum ariificium ! Usqueqiio terra el oinis , tiSijuequo sanguis et caro erimus ? Respiciarr.u*
In cxlns , spiritualia cogiiemus. Quomodo gentilcs
arguemus ? Quomodo de resurreciione cum illis agiv
nms, quoiiiodo de vinutibus ? Qua seciiriiate vivepbaiilur bne ob pusillanimitaiem turpiler agunl.
mus ? 11 ignoras ex moerore provenire morlcni 1
Quid hacinaeqiialitate deterius ? Omnia bominum graDolor enim m^nlem oblctiebrans , non modo uibil
tia facimus. Yerba quoque siultiliae plena et ridicula
ut par cssct videre sinit, sed multum infcrt d a m n i .
proferunt. Dominus quidem dicit: Beaii qui lugent,
lllo itaquc modo Deum offendimus, ac neque nobis,
de iis loquens, qui peccala Iugont: nem(M|ue illo
ncque defunclo prosnmus: bac autem raiionq Deo
luget luctu, nec curat si pereat anima; Iioc jnssi
placemus , el ab boroinibus celebramur. Nam si nos
suinus facere, et facimus *. Quid ergo , inqtiies , ho~
nnn roncidamus , cito monroris reliquias auferl: sin
minem deflere non licebit ? Hoc 11011 velo , sed lunindigncmur, nos dolori quasi dedililios reddit 9i
eioncs, ted iinmoderatos fleius. Non sum ferinus ,
gratias agamus, non dolebimus. E l qnomodo polest,
inhumanus : scio naluram flccll, et quoiidianain
inquies, non lugere, qui fllium, aul filiam , aut uxi
requircre consuetudinem. Non possumus non lugcre,
rem amisil ? Non dico non lugeiidiim, sed non siqo
quod et Chrisltis osiendit: lacrymalus cniui est de
modo lugcnduin esso. Si enini cogilemus Deum absTazaro. Hoc et tu facito ! lacrymarc sed leniicr,
Uilisse, nosqne seu virum scu filium morlalem b sed pudeuler, sed cum limore Dci. Si sic lacrymeris,
bere, cilo consolationeiiia<liiiiitemus. Indignari nainnon lacryraaris quasi resurreciionem non credens,
que esi eorum qui majus quidpiam requirunl, qiwm
sed quasi separaiionem 11011 fcreiis.
i\alura feral. Homo el mortali naius cs , cur dol'
5 . Nam illos eliam qui peregre proficiscunttir laquod 8Ctindnni naturam contigerit ? doles quoil
crymis prosequimur , eed non quasi desperames. Sic
comeda ad viiaro servandam? Num quacris sine cibo
ei lu lacrymas emille , ac fti proficiscejilem prcrmilivere ? Sic circa morlem faciio, nec quaeras immoricres. Hacc non jubent, scd bumanae me iniirmitaii
laliiatem, mortalie cuin sis. Hoc semel definilum est.
attemperans dico. Nam si pecrator rat is qui defimctus csl, qui sa?pe Deum offendcril, deflcndus uliNe doleas , nc te maceres , sed fcr ea quae omnibus
In aliis legilur, non ivssi supii lugere et bgemus. slatiiia sunt. Dole de peccaiis. Ilic optimus tactus
(a) H:vc | referri ad ifliid apopbtbegma '.acaense mu- c s l , bacc maxima pbilosophia. Hacc ergo peppetuo
lioris npud iHnlarchwii p. 40! Edit. Paris , s p. 3 4 1 . <îae
cumflliosqiiinquead ptignani eniisisset, et in suburbio pu- ddleamus, ut illic gaudium coiiRoqtiamur graita c|
gnaD exitiiin exs)ieciarel nuntianli filias suo&onmcs in pgbcnigniiale Domini nosiri Jesu Cbrisif, ciii floria (n
m cecktisue, rile numcipium, resf)OQdii, tion hoe qiuercs-ecula
sciilonim. Amen.
bam;tfd qito toco essent res paliMB. Resix>ndel iUc vicior4ain
penes spaniaus esse. Nunc, inquil ilLi,filiorumcwdein
wcn inviia audio. Alius philosopbus bic meiuoratw Xcnopbon etl. Hane porro jiiitoriam roferl Diog. Uerlius in
XeiKMihoate versus flnem. Hic menioriter loipiens CbrysoT M O I I I I I S , rem raulo secus uarrat.
plenas: Non tc amplius videbo , non le rccnperalm.

Fabula? apud illos oumia nini. QHKI MJ qnod cajmt
oroniuni bonorum c t l uon cmluitl, mullo minus eredeul CTlera. Non tam effeminati geniilee stiirt: mnl|j apud illos pbiiosoplmuur. Atidiens gentilis mulier
(iliuiii in pwgna eecidiese, slalim seiscilala esl, qiiomodo se rea publica habere* (); nlinsque phHosopbt coronatus, ul audivii illiiun pro pairia ceeidissc, tttlihna
enrona sciscilalus ulcr ex duobus ciim qiiis essel
didicisset, coronam slatim reposuit. Midli Sn deorani
suorum hoHorem fdios iilinsqtte mactandos iradidere.
Lacsenae auleir mulieree fllios boi taniur ul sciilum
aj praelio referant, vel supcr ipsum morlui rcfcrantnr. Pudel me ita genitles pfoilosophafi, dum 1103
turpiler agimus. Qui nrbH de resurreclione uorunt,
fwrinde agunl si uosscnt : qui norunt rcsnrrectionem, ita se gcrnnt ac si iltam ignorarcnt. Mul:i
qnod propter Dettm non facerent ex humano pudore
lactiini. Opulcntiores eniin mulieres capillos non
velltmt, bracbia non nndanl; quod quidcm summopcre iiuprobandum , non quod non nudent, scd quia
non pielalis caasa , ac ne turpcs videanlur, hoc faciunt. Pudor luctum cobibel, Dei mclus 110.11 cobibet ?
E l quomudo h c non admodum improbanda? Oporteret ergo quod opuleplae faciunl quia opulentx sunt,
id pauperes ob Dei timorem faccre. Nunc nmnia inverso ordinc iiunt: illae ob vanam gloriaui pbil<>s<>*
IN JOANNEM IIOMIL. L X I I . al. K X I .
37
, ' 0 .
, . , , *
\ ,
, *,

, .
' .
, '
. "
' .
\ ,
;
,
,
, ,
, . \ \
, .
,
, ' . "
, . 01 \ ,
, . \
, '
.
\ \
[374] , , *
' ,
.
, ; \
;
,
. ,
,
.
; ' ,
,
.
,

, *
, .
; * ;
, ,
. * ,
,
.
.
.
, * , ,
. ,
, '
.
\
* ' . , . , .
c
* AJii . b Alli .
QUH
dara . Alii , acv... ; ; ,
. .
3*8
:,
,
( )*
*
, .
,
. , ,
,
, $
, .
, ,
,

, , '
xat , .
, ' ,
,
, .
; ,
[375] , , .
;

,
.
" !
, ?
; , *. ;
; ;
;
' ; ,
; * ,
,
.
, ,
, . ^
\ ,
* ,
. ,
. , ,
; <\
, .
,
,
. , . " ,
, ;
; i ;
,
. "
, ,

. ,
. ,
,
, *
. '.
f
Alii , .Urafra Morel.

. Savil. , f Alii ,
alii , 1 vel *
.
Alii , l Alii .
. . , Alli ,
$. k Aiii .
h
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTINOP

OMW ' .
,
, .
01 ' , .
'.
' . ,
\
*.
' . , \
. "
[376] , , ^
,
, ,
. , ,
,
(.
.
*, ^ ,
, .

, \
. ' , ' , .
. , ^
, ' .
"
, " ,
-, .
,
.
,
\
.

, . ,
. ,
( \ ,
,
,
;)
, ,
, . ;
, , .
; ,
, \ (
,
)
,
, .
,
, '
,
, ,
; , *
Qualuor mss. ^ , h Quidam ^

. quidam .
Morel.
. d Quidam Paulo post Savil. "
* , c l sic habent mss. mulii. Verum,
ul nolal Saviliu,Theophylac(tis el libellusQurolioiium in
Joannem babeol * * #. * Quirtam . ; , f Alii
* . e
, !. Ibid. alii .
,
.
^ .
( ,
, [377]
) , .
;
. ;
^ , '
,
*
" . ".
,
, ' ;
" , , *
, ,
" .

,
^;
. ,
. ,
,
.
, . ;
,
.
*
, ,
,
.
;
h
'. ,
.
, , ; " ;
.
,

] . ,
, ,
, ^ .

. , *

.
,
.

. ,
,
. ;
*

, , \ , " . ;
; ;
k
k Alii , . 0 1 ,
. , , llorel. et qnidam alii .
, , . j Idem
. * Morej. . **
' . , ^ Savil. . j
IN JOANNEM IIOMIL. L X I H . al. LX(I.
540
550
LXIII.
luctuin humanus affectus exctlarc. Deinde af
C A P . I I . v. 50. Nondum autem venerat Jesus m quippe
cafccuun corripiens (illud cnim, Infremuit spirilu, hoc
$tellum, sed eratin loco, ubi occurrit ei Marlha.ol.
signiflcal), itirbaiionem cobibuil, et sic interrogat:
Judcei auttm, qui erant enm illa, clc.
54.
I . Divitiarum contemplut etiamin hoc vita wfi/ii. Ubi potuittis eum? ne flendo inierrogarei. Cur auleni inlcrrogat? Quod nollci sese proferre, scd omnia
Hagnum bonum cst philosopbia : pbilosophiam dicuperet ab illis ediscere rogalus; ita ut omni su&pi~
co nosiram, non cxiernam. Geniilis enim philosocione liberum forel signum. Dicunt illi Veni et vide.
phia verba el iabtil stint: fabulaeque illae nihil ad
55.
Lacrymutus cst Jesus. Viden' ipsuin nullum adbuc
pbilosopbiam rlinent. Onuiia quippe apud illos gloresurrcciionis signum dedisse, atque acccdere nou
riac causa iiunt. Magnum iiaque bonum philosophia
ui suscitaluruni, sed ul lacryniaturum ? id quod s i esl, qura nobis in hac vila vicem suam reddit.
gnidcant
Judaei, qui dicebant : 56. Ecce quomodo
Nara qui divitias contemnil, jaro hic ulililatem dcccramabat eum. Quidam aut&n ex illit dicebam : 57. Non
pit, superfluis inutilibusque curis vacuus. Qui gloriam
poterat hic, qmaperuit oculot caci, facere ut el hic non
calcat, jam hic mercedem suam recipil, cuin nulmoreretur?
Nc in calamilatibus quidem nequiliam relius sil servus, sed vera liberlale liber. Qni caksiia
presserant. Aiqui facturus esl rera longe mirabiliodesideral, bic praemium accipii, cum prssenlia omnia
rcm. Nam longe mirabilius esi posl morlem ad viiam
nihil essc existiracl, el dolorcm omncin hcile supcrevocan*, quam inslanicm mnrtem dcpellere. Ex quo
rel. En igitur mulierem pbilosophantem, q u hic
crgoejus
virtutem mirari par eral, illum calumnianmcrcedem suam accepil. Cuin eniin lugcnli et mocHir; coufiienlur lamen ipsum oculos cci aperuisse':
renlt omnes assiderent, cxspectavii ad se veel cum luisscl idco mirari, illi conira criminannirntem Magistrum, neque digniialem scrvavii, nelur, quod hoc cliam non feccril. Neque inde solum
que Iticlu detenta fuit. Nam prajtcr hanc ntiseriam ,
probaiur illos perverso fuissc aniino ; sed quod cum
qtia liigeni, hoc morbo laboranl quod velint a praenondum adveni>sct, nec quidpiam pr;cstilssel, c r i semihtis iti bonore baberi. Secus illa, siaiim aique
itiiiiatioiiibus prxvcrtaul, uoit exsj cctalo rei iine.
audivit, cito venit ad illum. Jesus autem nondum in
Viden* quam corrupto esscnt judicio?
victim advmerat. Leuto eniin gradu venicbat, ne ad
2. EvangelistiB humana de Chrisio scribunt. Venit
signum edctidum aocurrere videretur, scd rogatus
venire. Vel boc subindicare vull evangclista cuui ail, ergo ad monumentum ei rursus afleclum con ipii.
Cur de industria idenlidem dicil cvanêlista lacrymacito surrexisse illam ; ve) declarat iia aci-urrisse, ut
tum illum esse, et infretnuisse? U l discas illtiin vere
advenlum cjus prxvcrterel. Venit auiem non sola ,
natura nostra indulum fuissc. Quia cnim plura dc scscd cuiu Judseis qui domi crant. E l perquam prudetiipso, raajoraque quam quivis alius palam dixeral,
ler ei soror clain Magislri advenlum siguilicavit, ne
rurstini iu corporeis bumiliora dicii. Nibil de ipsins
ccelum turbarel: neque surgeudi causam dixit: aliomorle, ul relijui evaiigelisije, narralkic; quod irislis,
quin midii rccessibsent. Nunc aulcui illam cimues
quod in agonia essct (Matlh. 26. 58. Marc. 14. 51);
quasi ad luclum proficiscenlem scqtiunlur : ei foile
sed conira quod snpinos prosiravcril ( Joan. 18. 6).
hinc ctiam morluum fuisse Lazarum coiifirmaiur. 32.
Quod illic omissum, hic supplcvil, dum lucium ^jtis
Et procidil ad pedes ejus. Fcrveulior Inec eral, quam
i i i L M t i o r a t . Nain de morte disscrcns dicebal : PoLsoror cjus. Non lurbam reverila est, sii^picioncni
Uuiemhabeo ponendi animum meam (Joaiu 10. 18) :
quam circa illum babcbatil (Mulli enim ipsi erant inimici qui diccbaitl: Non poterat hic, qui peruit oculosct nili 1 abjecium ibi Inquiiur. Ideo auleni in pasi>iocceci nati, facere ut hic non morerelur {Joan. 11. nc
5 7 )nuilia ilti bumana adscribuni, biuc coinprobantes
vcrain iiicarnaiioncm essc. Malllixus ab agoScd prxscitie Magisiro bumanam oimiem ralinnem
nia, a perturbaiionc , a sudore (Luc. 22. 45. 4 4 ) ;
oxpulil, umimqiie curabal Magislri honorcm. Etquid
liic a luctu id suadcl. Si euim nostrje fuissel na<
dicit? Domine, ti fuhses hic, fratcr meut non fuissci
mortuus (lbid. v. 21). Quid vero Cbrislus ? Nihil adbuc turai, non a luclu seniel et ilerum correptus fuissot.
<Juid vero Jcsus? criminibus non se defendil: quid
cum illa loquitur, neque dixit eadem quic sorori dienim opus erat vcrbis coiiftitare eos qui mox operibus
xcrat (lurba quippc mulla aderat, et nou erai luec
erant coufulandi ? Id quod ininus molesium eral, et
loquendi tempus ); sed sc aitemperai ac dimiuii, atmagis polcrat illos pudcfacore. 59. Ail outem : Tollile
que bumanam sibi naiuram esse declarans, tamisp^r
lapidem Cur nmi absens vucavil rlsurgerc jussit? imo,
lacrymalur, et signum diffcrt inlerim. Quia cnim macur non adbuc supcrposiio lapide suscilavil? Nain
gnum erat miraculum, ct quale raro fecerai, raulqui pxterat corpus morluuni voce movcre cl animaluni
lique per illud crediluri cranl , ne si lurba absenle
ostenderc, mullo niagis voce lapidem removisset;
factutn easel, nou crederetur, nibilque illis prodesqni vinciuni lasciis , cl itnpeditum , voce ul ambulaset, mulios atirabit tesles, in hoc illis se altempcrct cflccil, longc facillus iapidem removissel (Joan.
rans, nc prsedam amiilcrel. Humanant autem exbi41. 43. 44). Quid dico ? Eliam absens hoc facere pobel naluram : lacrymatur cniui et turbalur. Solcl
iuil.-Cur eigi) non fecil? U l ipsos niiraculi lcstes
farcict, nc idipsum dicerent quod circa c;rcum : ffit
Alii habent, niagmim eranl lucrmn ccnsecuturi.
(
PATHOL. GR.
LIX.
22
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI AUCIilEP. COINSTANTIXOP.
351
352
cxlcstibus pbilosopbalur; imo poiiusea quce nnn ptiiest

tsf non est hic. Ipsaj namque manus, ct quod vehumaua sapienlia roperire, ipsa capit et dhigit. Iluic
nigsetad sepulcrum, lesiimonio erant eumdem ipitaque hxreamus, n e q u e raliociniis noslra roinmiitisum esse(Joen. 9.8. 9). Quare si non eo advenisseni,
mus. Cur, qtia?so, gentilcs n.hil reporire poluenml?
putaturi crant aul phantasma esse, aut alimn ct non
artiion lotara illam exloniam sapientiam noveraul ?
illum esse quem videbant. Nnnc autcm cum ad sccur piscatorcs el lcntoriorum opifices superarc non
pulcrum venerint, lapidem removerim, jussique l i potuerunl ? nonne qui illi ratiociniis, b i f i d e i l o t u i n
gaium a vinculis solverint, el aroici qui ex sepulcro
commiserant? Ideo Plaionem i l l i , Pyiliagorain el
retulerant, ex pannis illum agnoverint, qnod sorores
non abscesserint, quod allera dixerit, Jam foetet, alios omnes errones longe superaruut; asirologos,
qualriduanus enim est; jam hxc oninia abundc potc-malhemalicos, geomelras, arilhmelicos, qnavis disciplina inslructos vicerunt , iieque supcriores cffecti
rant improbos ipsi miraculi tesles cohiberc. Idco praesunl; iia ut bi vere vidcautur philosopbi, illi autcm
cipitillis utlapidem a sepulcro amovercnt, ostendcns
*c ipsum soscitare: ideoeliam interrogat, Ubi posui- stulli ac d e l i r i . Animadvcrle cnim, hos dixisse ani*
stis eum ? ul qui dixcrant, Veni et vide, cl qui duxc- raam hnmortalcm; nec dixisse modo, sed eiiam id
ranl illum, dicere non possinl alium fuisse suscilalum :
suasisse. Illi vero primo q u i d essel nescieba i l ; postut cl vox el manus teslificarenlur (vox dicendo, Vequam aulem inveneriinl ct disiinxerunt eam a cornt el vide; manus lapidem tollendo, et fascias solvon- pore, d i v i s i sunl inler se, aliis incorporcaro i! a m ,
do); visus quoque el audilus (bic vncem audieudo,
aliis corpus esse, ct cum c iporo dissolvi dicemiliut.
ille exeunlem videndo); olfactus quoque lesiis, qui
Cxluin ilem illi animalum ct dcuin esse dixerunt :
odorem excepil; Jam foetel, inquil; quatriduanus
piscatores vero opificium cssc Dci et dixerunt ct suatm\m ett. Jure ergo d i x i , non inlellexisse muliercm
serunl. Sed quod gcniues raiiociniis ulantur, nihil
boc Cbrisli diclum, Eliam si morlum fuerit, vivet.
niirum : quod autetn ii qui fideles csse videnlur, auiYidc ergo quid nunc dicat, quasi res ob diulurnilatem
males invcniantur, boc luclu dignum csl *. Ideo bi
amplius (icri non possit. Res enitn stupcnda crat,
quoque erravcruut, ei alii quidem dicunl sc i u n o s s e
quairidiianum el corruplum cadavcr suscilarc.. DiDcura, ut Deus scipsum novit, q u o d ne gentilium
cipulis quidcm dixit, Ul gbrificetur Filiu$ Dei de quidcm quisquam diccrc ausus e s l : alii dicunt n o n
scipso loqucns; mulicri vero a i l : Videbis gloriamposse Dcum sine passione gigncre, ncc plus illi i r i Dei, dc Palrc verba facicns. VideiT auditorum diflcbnnnl q u a i n bominibus : aiii dicuul n i b i l p r o d e d S e virenliam diversi sermonis csse causam ? In menicm
lam probam, vcl rectum insiiiulum. Sed bxc confurevocal ea quae mulicri dixeral, ac si rcdargual,
larc non licct pcr lcmpus.
quod oblila s i i ; vcl cum nollel adslantes pcrcellcrc,
4. Fides nihil prodest improbo. Contra adulplacide d i c i l : 40. Nonne dixi libi, $i credideris, videterot. Q u o d aulein lidcs recta nibil prosil, si
bis gloriam Da ?
corrupia vita sit, ei Cbrislus c l Paulus dcclarani
3, Fidetquanlumsilbonum .Aposloliquam praslanqui boc niaximc curaiU : Cbristus, cum sic docel * :
rioret philotophit. Mjgnum crgo bontim cst fides,Non omnit qui dicil mihi, Domine , Domine , imrabit
magnura ulique el niullorum causa bonoruro ;
in regmim ccclorum (Math. 7. 21) ; ct rursum, Hulti
ita ol bomines Dci opcra 1n nomine ipsius ed<ro
diccnl mihi in illa die : Dominc nonne in nomine hio
possint. Nam, Si habuerititfidetn,inquil, dicelispropfietavimus ? Kl luvc confitebor illis , Quia nescio
nwnti huic, Transi hinc, el tranubii {Blatth. 17. vo$:
19);disceditc me qul operandni miqwlaieni {Ibid. v.
ac rursuro, Qui eredit in me, opera, qucc ego /22. 23). Qui cniin non sibi aiicndunt, focilcad ne , ipte (aciet, el majora hit faciet (Joan. 14.12).
quiliam s ; r p e dcclinant, cliainsi (idcin rcciaui b a Quae majora ? Ea quai discipuli postca fccerc. Nam
bcant. Paulus amcm Ilcbrais scribcns, bac d h i l c i
umbra Pelri morluum suscitavil (Act. 5.15). Sic cnim
moncl : Pacem cum omnibus pcrsequhnini, et sanclifiinagii prxdicabalur Christi poicsias. Siquidem non
calioncm, ime qna neme videbil Dominum (ILbr. 12.
tam mirabile eral ipsum vivcniem miracula cdcrc,
14). Sanciiiicaiioncni appellat casiiiatcm , ut iiiuisquam post morlcm ejus alios in noroine ipsius majoquisquc sua uxorc conlenlus sit, nequc aliam adcat.
ra praetlare posse. Nam argumentum illud non duNam qui sua conlenlus non est, salvus cssc nequit;
biura crai resurreclionis ejus : quas si ab omnibus
sed pereat oporlel, elsi mille boiis opcribus sii in*
visa fuisset, non ila fuisset credita ; poiuissenl cnim
strucius. Fornicantem enim impossibilcesl intrare in
dicere pbantasma csse: quia auleni videbat ex solo
regnum cxlorum; imo id jam nou furnicalio est, s c d
nomine ejus longe majora signa fleri, quam cum ipse
adultcrium. Sicut cnim alligata v i r o , si cum ali^ro
inlcr horoines versaretur, fidem negare non polerat,
cocal, adulleralur : sic ailigatus uxori, si aliain ba
nisi admodam desiperei Maguum itaque bonum Odes
beal, aduller est. llic vero non bcrcs cril regni ca^loeal, cum ex fcrventi animo, atnore magno, ardemi
corde procedit. Hanc nos pbilosopbos osicndil: Uxc
Alii babeiU.GNflsi pulverem dissipariud, loco, vicei wit.
* Quidam kguni, hoc ridiculum f*/.
htimanain dctegit viliutem, et missis ratiociniis, de
ln aliis lcgitur, cltrUtus piura de hoc loquitur dicilque.
* Nounulli hnnc locum sic eiTorunt. ... Qida nescio
EdiU habent, magna res eU fides, et tnagnos cfficiensros, ci iierum : t reruniknncn i/ Iwc notUe gaudere
quia spiriius subjiciuniur vobis. Qta enhn, elc.
#os qvijuxta illam rUam iiutitmmt.
1
351
IN JOANKEM HOMlL. L X H I . a l . L X I l .
,
,
6 [578]
, . ;
. ;

, ,
, . , ,
. " ,
, ' . , ,

,
, ; .
, ,
\ "
; .
: ,
; , " ,
, , (
*, , " - ,
, )
(, ,
) ,
* "
. ,
<* , ,
. " .,, ;
.
, .
, ,
, .
' ,
;
,
. ,
,
;
. , ,

.
,
, , 6, / ,
. , , ,
. , \, ;
.
.
, .
[579] ;, ;

.
" , , b
* Alii . . .
. b Alii .
Alii
c
. <* lta Morel. Savil. .

' . Mox mss. pene
omnes , elc ut snpra, rt
hanc lectionem seculus est uiterpres Areiinus. K d i i

vero sic babenl: ,
*
,
. sequei>tibus etiam aliqute varie-
Ulessunl, sed qu seriei non oflkiant.

, alii variant.
Savil.
351
. \ ,

, .
, ,
.
, : ,
\ .
,
, ,
,
,
' .
, \ '
. ,
, ;
; *
;
' ,
; , *
, ,
, ,
, \
,
).
" *
, .

, ,
, '> ?
, , . ,
, ,
.

,
, J.
, r.l
!,

,

, . *
.
'." ^ .
. k
,
1
, ,
. ,
[380] * ,
, ;
,
> * " ,
.
, ,
. ,

, ,
m
f Quidam , , .
Alii * . . k Alii
el in!Ya .
. . Tum ;dii et ipse Mnnlf.
, *
: . Quara lcctionein cxprcssit interpres. Nos lamcn scrlpture Savilii
adhar< roprrtulimus. KDIT. * Savil. . AHi
. Morel. . J Quidam )
k Alii . 1 Alii
, .
Nonnnlli
. -, ,
, . 01 .
.. .. ', .
m
3;;
S. JOANNIS CHHYSOSTOMI A R C M E P . CONSTANTINOP.
553
,
, \ * . , * ;
. .

,
. " \,
, *
, , .
: , * .
,
. !

*> .
, ,
,
, ;
, -
, ;
; ?
, ^ . 0>
, .
, ,
, ,
* ,
. ; ,
, ,

' ,
.
^ ;
, .

,
. ,
;
;
, ('
, . )
; ; "
c
, ;
; ,
.
, , [381] *
. .

,
,
,
, , . , ,
.
,
. ,
,
, ' ,
.
.
, ' .
^, ,
. , ,

, , , , h ; ;
;
, ,
;
. ,
O ),
, , . , .
,
.
;
,
,
,
' ,
. .
f
Alii . e Nonnulli .
. Savil. . Morel. .
8 Alii , .
h Quidam .
f
* , sic quidam.
Qnidam .
b Alii .
'.
,
, *
, , . , ,
-

, .
,
'. " , , , ,
, , *
'
, .
, ' ; .
, *
, , , " , , . " ,
^ .
\, ' , '
, , *, .
, , ^, J582] ,
,
,
.

.
, ,
* , , , ' .

,
;
, ,
, ,

" , , \
b
Savil. . b on. 705

. Savil. vcro el t*od 709, ol . . *
. Editi alii *,</*.
C
* Savil. el Morel. . Quidam mss.
,
e Qujdara , . Paulo
posl Morel. . . . .
JOAN.NEM liOMs. LXrV. al. LXIIL

35*
lale aflercns suppltcium. E l in bac v i u innumera a i r u i n , sed io gehennam incidei. Audi quas dc his dicit Cbrislus : Vermis eorum non morietur, et ignis irahii
non mala, viiam niiseram, nec meliorem , qtiain
exilinguetur ( Marc. 9. 45 ). Nulla enim venia ei qui eoruui qui supplicio afOciuntur, dum in alienam do~
inum furtim el cum tremore ingrediiur , omnesque
uxoris consolalionem babens, illam , aliera admisso,
suspcclos bal)et, tam servos quam libi-ro?. Quamobconuimclia afQcit: haec quippe inlcmperantia vero
rem obsecro, boc vos expediic morbo curetis. Sin
esl. Quod si muhi jcjunandi et precaudi causa ab
no:i obsequainini, ne in sacra limina ingrediamini .
uxore abslinenl; qui sua non conientas altcram adNatn scabiosas el morbidas oves non oportet in bene
n i i i l i l , quanium sibi ignem accumulal? Si non licel
valeiilium grege versari, sed ab ovili exigcnd.u sunf,
ei qui uxorem repudiavit el ftjecit, cum altera coirc;
boc quippe esl adulierium; qui uxorem secum ha- doncc morbuiu deponaul. Nam membra Cbristi subens , alteram inducit, quantum scelus perpclrai ? inus : ne efiiciamur membra mcrctricis. Non esl lupunar hic locus, sed ecclesia. Si ruembrum mereNemo igilur hunc morbutn iu anima insidere sinai,
iricis babeas, ne stes in ecclcsia , ne locum coniused radicilus evelUt. Nequc enim tain uxorcm , quam
niclia afficias. Eliamsi enim gebenna nu)!a , nulluin
seipsum l.cdit. Adeo grave , adeo venia iudignum c l
suppliciiim essel, post pacla illa cl nupiiales lucerhoc peccaium, ut si uxor, iiivifo conjugc eliam idonas, post justum leclnm et liberorum procreatioueiu,
lolalra, ab illo separetur, a Deo puniaiur; si ab adulposi tale consorlium, quomodoaudes alteri copulari?
lero, minime. Viden* quanlum sii boc malum ? Nam
cur non vereris nec erubescis ? An ignoras eos qut
Si quafideli$,inqtiil, habe.at virum infidelem, el ipse
sl uxoris
morlem , aliam ducunt, a mullis improcomenlit habilare cum illa, ne dimitlat ipsum (1. Cor.
7.
13). De adullera secus ; scd quid? Si quis dimiserii bari, cliamsi poenas iion daluri sint? Tu vero , uxure
stiperstile,
aliam inducis. Ecqua cst illa inconlinetiuxorern tuam prceter cautam fornicatbnis, facil
eam
moechari (Matlh. 5. 52). Nain si conjugium unuin cor-lia ? Disce qux bac de re dicla sint: Vermis eorum
morietur, et ignis non exstingnelur ( Marc. 9. 45).
pus facit; si quis cum meretrice coeat, iiiiuni cmn
Minas perhorresce, lime supplicium. Non csl tanta
illa corp-is cflicitui*. Qnomodo ergo boncsla m t i l i r ,
bic voluplas, quantum illic supplicium. Vcrum absil
qiuc esl niembrum Cbristi, lalem viruin admillai?
ut quis tali sil obnoxius supplicio; sed utinam sanaul quouiodo sibi jungel membrum mere:rcis? Et
ctilatem seclanies videamus Cbristum, ct promissis
vide quam mira res sil. Quai cum infideli babilal, non
est impura ( nam Sanclificalus esl, inqutl, vir infide-fruamur boi is : quae nos omncs assequi coiuingal,
lit m muliere {1. Cor. 7. 14) : de mcrelrice non sic, graiia ei benignitaie Domini nostri Jesu Chrisli quicum Palri gloria unaqnc Spiritui sancio, in saecula.
sed quoniodo * Toiiem igilur membra Chrisli, faciam
sajculoruin. Amen.
membra ineretricis (Ibid. 6.15)? lliic sanclitas niancl,
553
inUdeli cum illa habilanle; hinc recedit. Grave nanique malum cst fornicatio , grave utique, et immor-
* Alii babenl, si non vultis, ne in adyla ingredumum.
HOMILIA LXIV.
Luc. 5.20), dajmoniacum vocant;ut eliam cum dixit,
C A P . I t . v. 41. Jetut autem , elevatit sursum oculis,
qui verba sua audiret, morie superiorem esse :
dixil: Pater, gralias ago libi, quoniam audisti me.
cum
nuiem sic loquitur, Ego in Patrc el Pater in
42. Ego autem sciebam quia semper me audis;
$ed
me (Joan.U. 1 0 ) , ipsum relinquunl; mrsiisque
propter turbam circum&tantem dixi, clc.
oiienduntnr cum ait, se de cselo desccndisse. Si ergo
1. Cliri$lu$ humilia scepe loquiiur, quare. Quod
haec, elsi rarius dicta, non ferebanl lamen , vix eerle
sa?pe dixi, boc el nuncdicam, Cbrislus uon taui
aUendissent, si sublimia sempcr loquulus fuissel.
suam dignitatem, quam salulem noslram respicit,
Quando igitur dicit : Sicut mandavii mihi Pater, sie
nec quaeril magnum quidpiam dicere, scd quod nos
loquor (Ibid. v. 5 1 ) ; et, meipso non veni (Id^
possit ad se irabcre. Ideo pauca magna el sublimia,
7. 28 ) , lunc credmit, ut palam significat evangealque etiam snbobscure dicit, btimilia vero el abjecta
lisla cum d i c i l , 11 wc illo loquente, tnulii crediderunc
frequenVr sermonibus admiscel. Quia enim baec auin eum ( Id. v. 51) Si ergo bumilia verba ad fiJem
dilores magis alliciebanl, bis ulilur frequenlius.
Irabebant, sublimia veroavertebant, annon extremai
Neipie scmpcr sic loquitur, ne poslea crcdiluris I M > dcmenliae fueril non cogitare humilia verba ad audiceal; neque illa lacel, ne prxsenlcs offendat. Nain
tnrum captum allemperata esse ? Siquidem et alio
qui abjeciain illam inenlem deposueruni, vel ex uno
loco, cura magnum quidpiain loqui vellet, lacult, ei
sublimi dogmate lotum inlelligere poluerunt : qui
causam silentii addidil: Ne tcandalizemus eos^ projice
vero demissiore aifuuo semper cranl, nisi liaec frehamum in mare ( Mallh. 17. 26). Quod etiam hic facil.
Nain poslquain dixeral, Ego sciebam qnia temper me
qucnler audissent, non ulique accessisscnl. Neque
audis ; addidit, Sed propter lurbam circumstuntcm dixi,
Uimen maneul, poslquam lol el tanta audierunl, sed
ut credant. An noslra bacc sunt? an buuiana coniapidibus impelunt, perseiiuuultir el occidcrc lentanl,
jeciuia ? Cuni crgo quis ex scripiis se persuaderi
blasphemiunque vocaul : ac cum se Dco xqualein
facil, dicuivl Hic blatphemat (Marc. 2. 7 ) ; cum palitur, quod ipsi dc sublimioribus oflenderentur, is
cutem djcii, llentitluntur libi peccala lua (Matlh. 9. 2. audlcns Cbrislum diccnlciu se ideo huiuilia loqui uc
f
S . J O A N M S CHRYSOSTOMI AKCHIEP. CONSTANTINOP.

356
ma$ellacisteip$umDeum(Joan.iQ. 56), illud ipsum
scandaliieiuur, quomodo suspicari poterii illum ex
ab operutn a?qualilaie slaiuit.
natura rei loqui, ct non per indulgenliam quain2. Non solum Filius sed ipseeliam Pater se indigun
lam? Sic el alibi voce supcrne delala dicit : iVon
loculus e&l. Chrittus cur oravit. Non indigebai precibui
propter me hwc vox facla est, sed proplev vo$ (Joan.
Vcrbi$ humilitatem opcribus potenliam oslendebai.
12. 50). Atqui magno licet mulla de se humiliter
Ecquid dico Filiuni id fecisse, quaudo Paier qui non
pradicare; vili aulem el abjeclo non licet magnum
quidpiain <il sublime dc sc dicere. lllud ex allempe- carnem assumpsil, idipsuiu facit ? Nam cl ipse passusesi muita dc se Iiuinilia dici ad audientium saltiralione quadam fil, ut ad audieulium iinbceillilalem
leiu lllud eniin, Adam, ubi es(Gen. 5. 9) ? et illud,
accommodclur, irao magis, ul bumililatcni illi cxcrUi cognoscam si forte secundmn clamorem eorum perccanl, et verc induluni carne esse sciaut; iieinque
ficianl (Ibid. 18. 21 ) ; c l , Nune cognovi quod lu / i ul duccat audilores, numquaiii inagniim quidpiam de
mcas Deum (Jbid. 22. 12); el, Si forle audiant (Ezedu
se loquondum sse; lum eo qnod ipse pularciur Dco
3. II) ; ei, Si inietUganl; e l , Quis del cor popnli
advcrsarius esse, et quod non crederelur a Deo vehujus sic etse (Deut. 5. 29) ? ct, Non est similis
njiv, quodque suspicarenlur ipsuin solvere h-gein,
lui in diis, Domine; el muita alia in veleri lego
quod auditores ipsi inviderent, ipsuinquc odio habesi quis colligat, indigna Dei majcsiate esse comreiit , quia se dicebal xqualem D c u . Quod autem h
periel. Et de Acliab dictum est, Quis decipiel mihi
qui Vilis abjeclusquc est, sublimia de se loqualur,
Achub (2. Paral. 18.19) ? E l quod facta cum diis g
nulla potesl esse conscntanea causa, scd id solum
liliimi comparaiione se sempor illis pnrpunat , bac
arroganliaj et impudeirtiuj adscribalur, audaei.vque
imlla vcnia digmc.Cur ergo bumil a loquitur, qui incf- onm a iiidigna sunt Deo ; sed alia ralione digna sunt
illo. Nam iia benignus est, ul proptcr saluleiii uofabilis illius c l magnu! substauliu? csl ? Tuin iis qtia*
slraiu verba dignitali sux convenientia cotii<Miinat.
diximus de causis , lum nc putaroiur ingenilus essc.
lmo el quod liomo faclus s i l , formamqtic scrvi acNam el Puulus laie quidpiam limuissc videlur. ldeo
qucd buniilia vcrba loquatur, quod \ililer
ait; Praster eumqui illi cuncta subjccit (1. Cor. 15.ccperit,
27).
sit amiclus, indignum i!Io est, si quis majesiaicui
Hoc enim vel cogilaro impium essct.
ejus respicial; dignuni vcro, si quis bonignilalisejus
Chri*!iu ejmdem subslanlice esi ac Palcr. Si enim
inciTabiles divitias sccum repulet. Est et alia humiliiimior Patre et ex alia subslanlia fuisset, annon omlalis verborum causa. Quxnam bxc ? Quia Patrciu
nia fecisset, ne talis puiarclur esse ? Nunc vero coairariuin efficil diccns : Si non facio opera ejus qui quidem et noverani ct conOtebaniur, ipsuin vero noti
noveranl. Ideo frequenler ad Palrem refugit, quod ille
misit me> nolile mihi credere (Joan. 10. 57). E l cuin
dicit, Ego in Patre, et Pater in me e$t, asqualiialem in confesso csset, quasi ipse nondum fide dignus esscl; non ex se, sed ex audilorum stullitia ct iiubcnobis subindicat. Oportuissel enim cum vebcmcnlia
cillilale. Idco precalur et d i c i i : Pater, graiiat ago
illam opinioncm averiere, si minor fuissct, et nusquain dicere : Ego in Patre, el Pater in me; e l , libiy quonium aud $ii me. Nam si quo* vult viviiicat,
ei ila vivificat ul Pater, cur precatur ? Sed jam tcmUnum sumtts; aut, Quividel me, videt el Patrcm. NMIII
cum de virtule scrmo erai, diccbai, Ego et Paler pus csi ad locuin vcnire. Tulcrunt ergo lapidem,
itbi eral morluus jacens. Jesus auleni, elevutis sursum
nnum sumus (Ibid. 10. 58. ei 5 0 ) ; et cum dc po:coculis, dixit: Paler, gralias ago libi, quonium audisii
suite, Sicul enim Paler susciialmortuos el vivifical:sicet
me. Ego antcm sciebam qtiod sernpcr me audis; sed
Filitu quosvult vivificai (Ibid. 12. 45. et 5. 21). Quod
propter lurbam lircumstanlem dixi, ut credanl quia tu
non poleral faccre, si allerius fuisscl sub-lanii;r.
me misisii. liilerrogemus ergo bxrclicum (): iiuiu
Quod si cliam poluisset, non id diccudum rrat, ue
per prcces graliam consequutus luortiium suscilavil ?
suspicarcntur unain eamdemque csse subsianii.uii.
quomodo ergo alia sine precibus operalu^ esi, ul
Sienisn, ne suspicenlur ipsum esse Deo adveraarium,
cum ail, Tibi dico dmmonium, Egredere ab eo ( Marc.
cliaui quai sibi non couveiiiunt supe loquiltir, mulio
magis tunc oporiuit. Nuuc vcro cum dicit : Vi liono- 9. 24 ) ; el, Vo/o, mundare (lbid. 1. 4 1 ) ; ct, Tolle
grabbatum luum(Joan. 5 . 9 ) ; e l , lieiniiiunlur tibi
ripcent Filium, sicul honoripeant Patrem (Ibid. 5. 25);
peccala tua ( Mullli. 9. 2 ) ; el mari, Tace qimuiesce
et, Opera qucs ip$e fucit, ei ego umiliier fucio (Ibid.
(Mare. 4. 59) ? quid plus babcl qua.ii apo^toli,
v. 56); et se esse resurreclionem ci vilam, IUCCIIIel ip>e prccibus operalur ? Imo ne ipsi quidem per
que nmndi, sese Patri exxquamis verba sunt ac suprcces oinniu facicbant, sed soepe siue prccibus nospicioucm quam illi babebanl coulirnianiis. Yiden'
quomodo sese purgat accusaius quod lcgein solvat; niinc Jesu ulebantur. Si vcro noroen ejus laiuara
virlulem babuit, quoiuodo ipse prccibus opus babueaequalitalis vero cum Patre o;>inionom non inudo
loliU, sed firmat. Sic diceuiibus illis , quia blasphe- rit ? Si pivcilius eguissct, plane nonicn ejus eam vitn
baliuissel. Cuin aulcm boiiiincm fecii, quibus
afulli Mss. s l c b a b e n t , cum etrim ex ipsis rebus pateal
cst precibus usus ? nonnc niuita ibi a?qualilas ? f V
iUos de tubUmioribtu offendi, cumque proeterea ipse dical
ciamus,
inquit, hominem ( Cen. 1. 26). (]uid aulem
chrislm ego hwmlia loquor, ne scwtdulizentur, quis
jam
555
suspican poterit, e l c
* Iu quibusdam Mss. sic eflertur hic tocus

qnod audUores tp invidercnt, et quod scepius in releri rcsiumento
(a) HxTdlci quidao: dicebant Cbriblum prccibus opus
Ugeretur, Dominus Deu$ tuu$. Dominus wus cst.
IN JOANNEM KO.MIL. L X I V . al. LXIIT.

.
, []
, .
; ; "
,
,
,
,
* , ;
, ,
* " , *
.
" ^
.
,

\ ,
\
, ,
, ,
,
,
,
* [585]
, .
, ^
;
, .
. *
.
\ .

, , ,
;
,
, . \ ,
,
. , ,
, ,
, , , ,
, .
,
, ,
"
, '
.
, , .
,
,
. , "
, ,
, '
,
,
, ;, .
,

Mullt mss. sic habeot,

,
, , , , etc. b Verbum
recte omiltil Savil.
A-lii . Paulo post
qiildam ms*. ,
), ,
* , etc. d Morel. ,
c Alii , ^ ;.
350

, ;
, ,

,
.
'. ,
.
'
.
, , ; , ,

^
' ,
, ,

; ,
.
,
.
* ;
, ' .
* ,

. \
, [384] , ^
, , , >
,
. . ; "
*, . '
, ;
,
.
, , . , \
, , ;
' i .
, .
,
, , .

/ ,
.

(5 , ;
, , ' ;
, , ; , * ; , ;
, , ; ;
,
;
,
.
, ;
, . "
, ;
; , ,
. , ;,
" \ . , ,
. ;
h
Quidam ^... . * Ita Morel.

Savil. , . Ififra Morel. .
) .
* Quidam
Mss. mulli !; . Savil. ., sed oplnatur legendurn
esse . Codices niss. scqtiiinur. '* Alii *
357
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI AltCIHEP. l U A b 1 .

5 S 8
W * "
,
; ,
" ;
. '
,
Of

. " ,
; " , ,
, ; , [ 5 8 6 ] ,
; ,
, ' .
, ; ,
. " ,
, ,
( , ,
, ,
" ,
,

, ,
;) -,
' .
. ,
> . ,
,
,
, ;
, .
;
, , , '
. ,
,
. ,
, . # ,
; "
. , .
( *
), .
, , ,
; . "
. ;
, ' *,
.
*. ;
,
,
.
, ; ,

, . "
; ,
, , - ! , .
, . ",
,
;

; ,
. , . ;
,
, ,
,
.
, ;
,
ol ',
;
.
, ,
; ,
.
" <*,
.
Qualuor inss. . , , [ 5 8 7 ] ,
T 5
, , ,

. , >
, * .
; ,
,
. ,
" *
;
* ', " .
, .
, ; , ^; , ' , , ,
[385] ,
* *
,
;, . ,
, , . *
,
, ' . ; ;
>. \ , .
,
; , ,
;
,
; " ,
,
.
, ' ,
* '
' , * *
: .

* ;.
, .
"
,
.
, '
, ,
. , ,
, .
1
. Quffl pulal Savilius coujungi posse cum iis c-ua? in

tcxtu habeDlur, sic,
, elc. b Alii xa\ ^.
Alii
. , ; . ** Quidam ; ,
: ; />, ^ . "
tTCVTrv.
c
Morel. . ,
, . accessit
e Savil. ^ D I T . Alii , et mox
, b Alli . Mox alil
. * )* . Ibid. alii
*. .
IN JOANNEM IIOMIL. L X I V . al. LXlM
557
55^
de se opinioncin liabuissct, antion illorum cxfctima

inftrmtus, si illi precandum fuii ? Sed videaraus q u
tionctn amovissel, nisi sua aticlorir-ic opcratus e-s t
sit oralio : Pater, gralias ago libi, quia audi$ti me.
ecquis boc dixeril ? Aiqui conha loquiiur Chrisla
Quis uitiquam ita prccatus esl ? Priusquain quid aUud
dicens : Propter circumstantem turbam dixi, vt credanl.
loqualur, dicit, Cratiat ago iibi, oslendens se preciIlaque si credidissont, non opus cial procibus. Si
bus non egcre. Ego aulcm tciebam quia semper me
aulem prrcari indignum ipfio non erat, cur illis cauaudis . IIoc dixil non quod ipse nou possel, scd
sam impuiel ? cur nnn dixii, (Jt credant me non esse
quod una essel volunlas. Ciir prccandi fonna usus
libi :rqualein ? oportebal eiiim ob itlaiu opinioi em
esl ? Non me, sed illum dicentcm audi : Propter ctrad hocvenire. Scd cum legem solvere exislimabatur.
cumstantem turbam, ut cognoscnnt quia tu me mitisti.
illis uibil profereulibus ipse dictum expressil: 2VoNon dixit, U l cognoscant mc minorem esse, me sutite putare quia vcni tolvere legem (Matlh. 5.17 ) ; bic
penia giaiia egere, et sine precalionc operari non
vero opinionem (irmal. In smuma, qnid opuscral cirposse ; sed, Quia tu me misisti. llacc quippe oiiniia
cutiione ct xnigmaiibiis? S.itis eratdixisae, Non siuii
precalio significat, si simpliciier illam a< cipiamus.
aeqiialis, ct rcm solvere. Quid ergo ? aniioii dixii,
Non dixit, Misisli nic jiifirimiiu, servilutis coiiscium,
inquics, Non facio voluritalem meam ?Sed itlud sub
qui niliil cx ine possuin ; sed his missis omnibus, ne
obscure dixit. et pnpier eorum imbecilliiaicm, eaaliquid borum suspiccris, veram precaudi causam
dem de cansa, qua cibun precalus est. Qnid aulcm
afferl, Ne me Deo ndvcrsariuin pulareut ; ne dicesibi vull illud, Quomam uudisii me ? IIoc esi, Niltil
rcnl, Non e>t ex Deo; ut osiendam rem faclam esse
imer me el te confrarium esl. Quemadmodura igitur
spcunduni vulunlatem luam ; ac si diceret, Si Deo
illud Audhii me, non significat ipsum posse (iiam
contrai ius essem, res non processisset. lllud vero,
si boc esset, non impoteutia S O I U M I , scd et ignoraniia
Audhii me, etiam inler aiuicos diciiur el xquales.
e>set, siquidem anlc prccaiionem nescivissct hciiin
Ego autem $ciebam qida sempcr me audis ; id est, Ut
assensuruni esse : si vero ignorabat, quoinodo dixit,
voluiitas mea fial, non cgeo prccibus; sed hoc dico
Vado ut sutcilem eum ? ncc dixit, Vado precatunis
ut illis suadcam libi et mibi uiiam csse volunlatem.
Patrem, ut suecitet eum ) : queniadinodiim, inqiiam,
Cur ergo precari* ? Propter iniirmos ei crassiores.
hoc non imbecillilaiis, scd concordiaB eai ; sic el i l 45. Et cwn h(vc dixi$sei, clamnvit voce magna. Cur
lud, Semper meaudis. Ant boc dicendum, aul rcspon dixit, lu rioiuiiie Palris mei veai foras ? cur non
dcnduni, hxc propier iiloruni opiiiioncm dica fuisse.
dixit, Suscita illum, Pater ? s<d bis missis omnibus,
Quod si nec ignorabat, nec imbecillus eral, palaui
assumploquc prccaulis babilu, rebus ipsis aucloritaesl illum ideo humilia verba loquuiuni fuisse, ui vel
lom clemon>lrai ? Quia boc s: pienlix' S I K B est, verbis
ex hypcrbolc credas et conflteri cogaris, brcc dixibsc
bnntihatem, operibns poicntiam osieudere. Quia
illum non secunduin digniiaiem suam, scd secuudum
enim nuila alia de re poteranl illum accusare, quam
imbccilliiatem oudiloruin. Quid crgo aiuni vcrilaiis
quod non essel cx Dco, et sic mullUudinem decipieLosies ? Non ad inibecillilateni auditorum dixit, Aubanl; ideo ex abundanli illud verbis suis ostendil,
dhti me; scd tit osienderct praicelleniiam. Vcrum
oo qtio iiifiimitas illortim exigebal modo. Poieral
boc non eral prxcellcntiam demonstrare, scd ade :im alio modo concordiam ostendcre una cum dimoduin bumiliter agere, osiendereque se nihil plus
guilate sua ; sed co lurba pervenire non polcrat.
quam bominem habere. Nam precari non est Oei,
Dixil, 45. Laiare, veni foras. Hoc est, quod dixerat:
ncc ejus qui in eodem sedet solio. Viden' nulla alia dc
Venit hora, quando morlui audient vocem Filii Dei, et
causa ad hoc venisse, nisi propter eorum incrcduliqi audicrint, vivent (Joan. 5. 28). Ne putes enim
lalcm? Aniniadvcrie ergo rem ipsara cjus aucioriinilluin ab allcro virluicm accepisse, jam superius le
tem lestificari. Vocavit, el prodiit inonuus ligau-.
docuil, et id operibus oslendil.Non dixit, Surge ; sed,
Uinc ne viderelur res esse pbantasma ( nam
Yeni forai, morluum lamquam viventcm alloquens.
ligaium non niinus admirandum videbaiur, quam rc5. Quid huic poteslaii par fnerit ? Quod si non
surgcre), Ju$*U solvi illum, m lango.ntcs cl accodeiiprnpria virtiile boc feeit, quid plus babebil quam
lcs videreni vere illum esse. Et dixit, 4 i . Sinite illum
aposl >li, qui diciuit : Qnid nobis ttendiiis, lamquam
abire. Vidt- quain sitalKuiusa fastu ? Non diicilcnm
propria virlute aut pietafe fecerhius hunc ambulare
seciun, ucque sequi se jubet, ne vidcaiur sesc oston(Acl. 3. 12) ? Nam si propria virtule faciebal,
lare : lanta iitebntur niodestia. Signum tanlum nlii
cur non adje< il id |U<>d nposloli do sc diccbaril ? iia
mirakanhir, alii Pbarisa?is nunliaverunt. Quid igilnr
ccrte illi inajorein pliilnsopliiam et viriutem exerilli ? Cum mirari el obstupcscere oportuissel, consulcuerint, qni gloriam propuLarinl. E l alibi, V i n \ quid lant ul illum inierficiant, qui mortuuin suscilavit. 0
hax facili* ? Shniles vobi homines swmis(Ibid. 14.14).
iii>ipitiiiiiam ! Eum qui in aliis corporibus mortcm
Num aposloli qnia nibil pcr sc iaciebam, hxc dixesupcravcrat, niorii sc iradituros csse putabant, el dirunt, ul hoc ipsum pcrsuadcrenl ; illc vcro si bmc
cuul, 47. Quid facimus, quia hic homo mulla stgnn
facit ? Ilomineni illum .-idliuc vocaut, qui illius diviniialis taulam acccpcrant dcmonstrationeni. Quid
Quaiuor Mss. babenl: t Qufecumqiie envn volo lu fctri ,iwi/n<I.Quac pnlal savilius conjungi | osse cum iis quae facimus ? Crederc oporiebat, ipsum colcre et adorarc,
in tttxtu liabemur, sic, Ego autem sciebam quia sempcr
me audis: quceeumqne enim volo tu fach. sed sinc Mauu- noquc amplius bomineiu exislimare. 48. Si dhnitiiscripiorum aucloriiate nibil jungere audcuius.
j
550

5JC
super adjicimus. V(e miln, quia periil piu* de terra
mn* eum V, venienl Romani, et tollenl gentetn nostram
et cmiatem. Quid facere deliberant ? Populum con- (Mich. 7. 2). Nosirum jam esl lugerc; imo jiiud
quolidie dicendum. Nibil precando proficimus, nibii
cilare volunt, ul periclitaturura ob lyranuidis suspiex constliis el motiilis lucramur : reslat ul lacrynias
cionem. Si discartl Romani ipsum circumagere lurfuiidamus. Illud et Christus fccit : cum miilia Jerobam, nos suspeclos babebunt, el vcniont tollentque
solymis monila dedisset, cum id iliis nibil prodcssci,
nosiraro civitaiem. Gnr qurcso ? num defeciionem
corum deflevii cascilaicm. Hoc et proplieiai faciunt :
docebal ? nonne jubebnl tributnm dare Caesari ? a n hoc et nos nunc faciainus. Lacryniarum, flelutim,
utMi CUDI illum rcgera facere volebalis, aufugil? annon
ejulalus nunc tcmpus cst. Opportune dicamns : Vo\ilcm elsine faslu vitam ducebal, sine domo et aliis
cale lugenies mulieret, el ad sapientcs miiiite, et /obujusmodi ? Hacc dicebant, non mcfuenles, sed inviqnantur (Jer. 9. 17). Sic forle poierimus inoibttm
deiiies. Yerum id conligil, qnod minitnc exspectaabigere eorum qui aides splcndidas consirumit, qui
bant, ei geJilem et urbcm ceperunt, quia Cbrislutu
cx
rapina agros sibi comparant.
ipsi occiderant. Erant gesta illius procul omni su1
Quinam sinl vere lugendLLugcnili lempus e s l : sed

spicionc. Nain qui aegros sanabal, qui opiinium viioe
mecum vos lugele qni nudali, qui laesi estis : veslro
insiilutum docebat, et principibus parere jubebat, is
luclui lacrymas meas jungite. Verum non nos, sed
non affeclabat, sed propulsabal tyrannidem. A i , i n ~
illos bigeamu>: non vos laeserunt, sed sibi pernicicm
quiunt, id ex superioribus conjectamus. Verum ipsi
intulcrunt. Vos enira pro injuria ilhta regnum cajlodefcctiotiem docebant, secus ille. Viden' illa dicla
iiim babelis; illi pro lucro gebcnnam. Ideo me'ius
simulationera Tuissc ? Quid enim siinile exliibebai ?
csl laidi, quam lxderc. Lugcamus eos, non bumauu
num saiellitibus slipabalur ? num currus Irabebal ?
luclu, sed ex divinis Scripiuris desumplo, quo pro~
annoti soliludines obibat ? Sed ne viderenlur ba?c ex
plielae luxerunt. Acerbe cum Isaia lugcamus, el dicaanimi sui morbo dicere, civilatem tolam periciiiari
mus : Va conjungentibus domutn domui, et agrum
dicunt, et rcipublica? insidias parari, sequc de extreagro adjicientibus, ut vicino aliquid auferanl, wummis meluere. Non hacc vobis caplivilatis causa fuequid habitabitis soli in terra ? Domus magnce el pulchrar,
runt; sed his conlraria, et banc et Babylonicam, el
el non erunt qui in ei$ habitent (Uai. 5. 8. el 9). L u illam quae sub Antiocbo coniigil pepererunt : non
geamuscum Nabumo, et cum illo dkamus, Vce qui
quod apud vos Dei cullores esseni, sed quod injusli
ccdifical in alium domum $uam (Jer. 22. 15) : inio
et Deum irrilanles ; hoc vos prodidit. Verum bujuslugeamus illos, ut tunc Clmslus Judjeos, cl dicamus :
modi res esl invidia : nibil decorum sinil vidcre, exVCB vobis divilibus, quia habetis mercedem vestram ct
caecato eemel animo. Nonne mites esse Cliristus docuit? nonne alapis cxsos in dexiera, allcram Tertere ? contoUdionem (Lric* 6 24). S i c , qua?so, nos lngerc
non desislamus : el nisi lurpe s i i , plaugamus super
nonne injuria afleclos lolerare ? nonne majorcm ad
frairum scgnitiem. Ne lugeamus jam morluuiii, sed
mala paticnda, quam alii ad mala facicnda animum
raplorem, avarnm, pecuniarum amanlem, insaiiabiexhibere ? Haeccine tyrannidem affeclantis ? annon
lem. Cur morfuos lugemus, nullo fructu? Ilos lugcapotius propulsanlis ?
mus, qui mulari possunt. Verum nobis lugenlibus,
4. Verum , ut d i x i , gravis esl invidia, el simulaipsi fortasse ridenl. A l boc quoque luclu dignum,
tione plena. Hxc orbem innumeris iniplevit malis :
quia rident de quibus lugere oportercl. Si ilclu ncblio
bujus morbi causa, reis et noxiis iribunalia replennioverenlur, cessandum a luclu cssel, cum illi jain
lur : binc orilur gloriac et pecuniarum amor, binc
ad emendationem pcrgerent : verum quia illi sine
amor principalus, binc superbia : binc viae scelestis
seusu supini jacent, nos flendo persislamiis, non dtlalronibus, mare piratis infeslatur : binc cacdes per
vilcs l.*nium, scd eliam pccujiiae atnantes, avaros.
orbem, binc genus nostrum discerpilur. QuoJcumNon nialuc sunl divilix\ quippe quibus ut par esi uli
que malum vides, tnde proficiscilur : hoc in Ecclepoesumus in egcuoruin usum; sed avahiia maliim
sias irrepsit : hoc jamdiu innumcra prperil mala :
cst, quai aileina paril supplicia. Lugcamus ergo.
amorem pecunise ubique induxil : bic morbus cuncia
Forte qnxdain sequetur emcndalio. Si qui in lioc iiisubvertit, justiliam corrupit (Dona enim , inquit, sapienlium oculos excitcant, et lamquam frenumciderc
ori matum non eruanlur, al.i forte sibi cav<:bunl
ne in idipsum incidanl. Faxit Deus ul et illi a morbo
avertunt correplionet [Eccli. 2 0 . 5 1 ] ) : boc servos pro
libereulur, el nemo uosirum in illum incidat, ut in
liberis facit : de boc quolidie disserimus, ct nibil
communi omnes promissa consequamiir bona, gratia
proficimas. Feris pejores efficimur, pupillorum bona
el benignitale Domini nosiri Jesu Ghri^li, cui glorin
rapimus, viduas nudamus, paupercs lxdimus , vas
in
sxcula saeculorum. Amen.
Alii babent: Quid esl quod volunl dicere ?
9
HOMILIA L X V .
CiP. I I . . 49. Untu autcm ex illis Caipha$, cnmlaqueo isto, qucm absconderunt, comprehensus ett pcs
euet ponUfex anni illius, dixit eit : Yos neuiiiseorum (Psal. 9. 1G). lloc Judcpis conligit. Ipsi na:uquidquam, 50. nec eogitaiis quia expedit vobis,
que utdiccbaut, occidendum esse Jesum, ne venircnr
unu* moriatur homo pro populo, etc.
Rnmaui, c l lollerenl ipsorum gentcm c l civitaiem.
i , lnfixv suut gentes in interitu quem [ecerunt
: in
Pobbpiam
autcm occidcrunt eum, hxc passi sunt :
9
LN JOANNEM HOM - al. LX1V.

360
, , ,
.
. ;
' ;
, ,
; .
, ;
. ,
, ,
, .
; , , , ^, . ,
.

, ,
.
,
. ,
.
,
, , .
, *
* , . *
.
/ * .
, , * *
;
, ' .
; ;

; : ; '
* , .
*,
.
,
, ,
,
, .
. '
,
, ,

,
, ; *
' , -
; , ,

.
. ,
* , '
. ;
(^ , ; ! ,
,
; ? !
,
,
. , ,
; * , ,
* , * ;
, ^.
*. * , ,
.
, , ,
. , *
*
; , '
*
. ' , ,
. , ,
/ ,
' .
. " ,
, * *
*
, , *
, , , (* , , . (
c^.v, ,
, ,
)
) ,
' ' , .
, ,
" *
, ,
, *
, , , . . !
, }. [388]
,
* .
^ ,
, ,
. .
f
Savi!. , . bSavil.
.
Alii . Ibid. qnidam
. d Quidam ,
, . .
c
Alii . f Alii . Paulo post

[uidam ' , . 8 Alii
, et moi , ' .
[389] 2 \
,
,

'
,
,
, .
\
-
,
. .
*, "
, .
: , * ;-
3G2
S. JOAN.NIS CIIRYSOSTOMl ARCHIEP. CONSTANTINOP.
, ,
. * :,
,
; , ,
. , ol ', .
,
, ,
' .
, , (
* /;)

, .
; , ,
, .
' ,
.
. ;
''
,
'. . * /
,
;
,
, *
.
.
, .
c
'. , '
.
, .
,
; .
,
,
; , ,
, ' . ; , , , , * , , ,
.
, , - , .
, , * ,
. , ' , . ,
, 0 .

. " .
, ,
^ . , , , , . ; , ;
. ,
, ; ,
. , . "
; , ' , ! ,
. [391] ,
. ; .
, - , ,
, :. .
, ,
, [390] . - , , , ,
, .
. " , , , , ^ .
, ' * / ,
, , , ' ,
, , .
. , ,
. . " ,
. , . , .
, . . ,
. ; " . . , * '
'
* Alii . * NoU Savilii: BoUiu* ex Theopfiy-, ' . ,
lacto et Qweslionibus in Joannem, guibut etiam
adstipu ,
ItUur inlerpres, hunc locum ila expiel, oirmino
recie,
, .
, " iv ; "
d
,
b
, '. Ita placel haec reslilulio,
ut si vel unus codex adsiipularetur, eara libenter inAlii , d Savi!. el Boisius Irgnidum ceiteciil
duxissem in sehcm. Inierpres Areiinus hanc secutus
leciioncm sic vpriil: Sed quid signat, t t congregaret in, el rccle mndeni; scd oinues mss.
habout.
Quidam .
Addit
unum? Quod quiprope eranl, el qui lonqe, wiwi corput
Savil. , qn scn*us rcouiril. E D I T .
reddidii, qui Romoc est, etc.
c
IN JOANXEM HOMIL. L X V . al. L X I Y .
30
3SS
d i f i l enim, Jdeo quceiibanl e.mn Jud(p't hiierfirert*;

et quod iit eflngcrcnl fecerant hoc quia fecerc, non
Quid mt quceritis interpeere (Joan. 5. 18 ell. 20)?
effugeriini. Si 6 qni occisus fuil, csi in caelis; qui au Scd lunc qua?rebant, nunc auiom id slaliierunl, ct rci
tcm occidcrunt, gehennam sortili sunt : etsi id non
manum adniovcrunt. 54. Jesus autem jam non palam
in volo h.iberenl; scd quid? Volebanl, inquil, a die
ilSo occidere ipsum. Dicebanl eniin, Xenienl Romani,ambulabnt in Jndcea. Rumis biimano more salnli sune
cavei, a c frcqMenier bc facil.
et lollent gentem nostram. Unu$ autem ex illis Cuipha*,
2. Chrhtus humano more fttgit. J a m cau ani dixi
cum csset poulifex anni illitts , dixil, canleris impitdcntior : Vos nrscilis quidqnam. Illi nempe dubilabant,ciir frequenicr abierit, et sccesserit. Nnnc prope dcel deliberaudo proposueranl ( dicebant cnim , Quid scrium babilal in Epbrata, el i b i nianebat cum discifachnus ?) hic impudenter, aperia fronle, et petulan- pnlis suis. Qn niiim puins (nrbatos fuisse discipidos
terclamavit. Quid vero dicil? Vosnescilis quidquam,vidcnlcs ipsum buinano inore saluli sua p r o v i d t T C ?
Nemo jain seqmilus est. Nam cum prope ossct dios
neque cogitatis qula expedil vobis, ul unut moriutur
fesius, omncs Jcrosolymam accurrebanl; ipsi vero,
homo, el ne tota gent pereal. 51. Boe autem seinetip$o non dixit, sed cum essel ponlifex anni illiut, ctim
pro- gauderent omncs ci fcstum agercnt, lunc lalebanl, lunc in periculis crant; atiameu persiabant.
phelavit.
Curie cum Pascba el Scenopegia celebraremur, i l l i
Mulli indigni futura pmdtxerunt. Yides quanta
in Galilcea lalcbanl. Rursum poslea in die festo, duui
sii pontificalis poteslas? Quia enim pontificalum sorsoli cum Magislro fngcrenl el latcrent, suam crga i l
lilns erat, licel indignus, prophelavii, quid dicerel
l u i n bencvoienliam oslendebant. Ilinc Lncas illuui
ignorans : gratia ejus lanlum ore usa esl, inipnrum
dixisse a i l : Ego perxeveravi vobiscum in tentalionibus
vero cor non teligil. Mtilti quoque alii fulura pranli(L c. 22. 28). : porro dicebai ul oslendcret, ills
xerunt, iudigni licct, Nabuebodonosor. Pharao, Ba
gratia sna roborari. 55. Mulli enim de regione ascenlaam , omninfnqne cansa manifesta est. Hoc anlcin
icipsos. 57. dcdcroHt pon
viili ille significare : Vos sodetis, adbuc segnius lnc
tipcet et Pharhcci mandata, ul apprehenderent etwi.
nogolium altenditis, ncc sciiis unius bominis saluiem
Mira snnclificalio cum sanguitiaria voltintalc, ciim
pro communi conlemnendam esse. Vide q anfa sii
criicnlalis manibus. 56. El diccbant : Putaiis quia
virlns Spirittis : ex imprnba mcnte mirabilis prophcnon veniet ad diem festum? Iu Pascbaie insidiabaninr
ti:r verba poiuit eliccre. Filios aulein Dei geutes api l l i , lempusque solemnilalis ienipus cacdis rcddepcllat evangclisla, cx co quod fulurum erai, sicul
banl; id est : Huc illum incidere oporict, advocaulc
el ipse ail, Et alias ovcs habco (Joan. 10. 16); ab co
feslu.
impictai?m ! Cum majore opus eral pielal ,
qnol futiimin eral sic vocans. Quid sibi vull illud,
el c u m cxlremis obnoxii sceieribus, l i b e r i ciuiuebaiiCum essct potitifex anni illius ? Cum aliis hic quoque
tur, (UIIC innoxium comprehendere conantur. Atqiu
nios corruptus crat. Nou enim ulira lolo viue tenipocum
jam illtid lcnlassent, non modo niliil pei feceranl,
re, sed anno uno sacerdoiium gerebant, ex quo vonascd cliam ridiculi apparuoranl. Ideo frequenter inciles facli eranl principaius. Auamen vel sic adbnc
dit el cvadil, e l cupicnles se intcificere retinct, et
aderat Spirilus. Postquam aulem in Christum maims
dubios rclinquit, ut virlulem suam deinonstrando i l siisttilcrunl, lunc illos reliquit, el ad apostolos iranslatus e*l. E l boc voltim SCSHUTI osicndil, n<*c non los a d compimciionem dcdncat; ei u l postquam capius fncrit, sciant, non vi sua, sed ipsius concessione
Chrisli vox (jicoinis : Ecce diniitletur duntus ve&tra
deserla (MattL 23.38). E l Joscphus qui paul* pnsl id a c c i d i s s e . Ncque enim lunc polucrunt illuin comprcliendere, ctsi propinqua Belbania essel : el cum
fuit, dixil qirsdam angelns, qui apud illos maiiebatir,
oomprebcndissrnl, supinns illos prostravii. (Cap. 12)
se incle migraluros csse siguiiicavisse (), nisi rcsii. Anle scx dics Paschit venil Jesus in Bel/tamam, ubi
pi^ceirnl. Quamdiu enim vinea pcrslilil, pro rnorc
fuerat
Lnzarus mortuus : 2. el manducabat apnd eos; et
omnia facla swu; tibi aulem bercdem occidcrunl,
Martha ministrabat, Lazarusquc manducabat. lloc venon itom, sed pericrunl : et qtiasi splcndidam \ c ra3 rcsurreilionis signum cral, quod posl multos dios
slem ab ingraio filio , a Tudaiis sciiiccl, aiifcrens
cl vivcrel ct manducarei. Unde palam esi prandium
Deus, probis illam servis dedit, ex gciiiilibiis conin ejus d o i n o fnissc * nam ut amici et dilecti Jcsum
versis, el descrlos illos nudosque reliqtiil. Nec paexcipiunt. Quidam tamcn dicunt id in aliadomo gcrum fuil quod inimicus bxc prophelaret. IIoc enim
sltini fuisse. Maria autcin non ministrabal: discipula
alios quoqtie allicerc poteral. Nam conlra ([uam ille
cnim crai. Bnrsus bic major adest illi Spirilus gravolebal cvenil. Quia cnim morluns esl. ideo a ful i a . Nou i n i n i s l r a b a l cnini lamquam v o c a t a , ne<|ue
tiiro sttpplicio liber.ui fidules suiH. Quid sibi vult i l commnni incumbcbat rainisiciio; scd Clnisio soli
iud, 52. Ul congregaret eos qui propc, el eos qui procul sunt? Unum corpus reddidii. Qui Konv.v cst, lndos boiiorem d e f e r l : neque ut Imniint, s c d ut Bco a d s i a i .
Unguentum cnim idcoeffudn, el capillis c a p i l i s abspulat membrum suum csse. Quid buio mgregaiioni
pnr? Omniumque capnlcsl Cbrislus. 3. Abillo dxe.co* lersit, quod signum c r a l illam de Cbrislo imn o a i n
gttaverunt Judai utinterpcermi eum. Anlea qii:rrcbanl; dom quam alii opinionem babcro. Sod iurropavii
J n d a s piolalcm simulans. Qoid crgo Clirislus? 7
(a) Josephns I. 6. 51. do C^llo Jndairo , inlor alia si<?na
futuri JeiOsolymnrum excidii boc re.ert : neinde vocem rr- Bomim opim operala est in sepulturam meani. Cur liventinmn mtditam fnis.se dicemi w, fJivc niigremua : qucni
. scipuliim circa mulierem n o n rrprcliendit, neque d i x i i
f
a>
l o c i n i bic pulo res, irere C.brysustoiiiuiii.
363
S. JOANNIS CIIRYSOSTU I ARCIIIEP. (ONSTANTINOP.
S64
nt evangelisla, ipsum furti faciendi causa mtilicrem

das, cibos iniqnos reddidit. Idcirco idolorum serviiwrepasse? Palientia sua voluil eum in pudorcm detiilem illam vncavit Pauhis (Coloss. 3. 5). Scd neque
ducerc. Quod autem nosset illum esse proditorem
ila deicrruit. Cnr aulem idololairiam dicil? Habenl
patet, quod jam illum saepe redargucril, ut cum d i mulii divilias, iilisquc uii non audenl, scd illas conxit, Non omnes credum (Joan. 6.65); et,Unu$ ex vobissecrant, et nopruibus inlacias Iransmiltunl, eorumdiabolus est (lbid. v. 71). Indicavii ergo sc nosse illum que succcssoribus, quasi Dco dicaia muneracontineese proditorem, non vero aporte rcdarguil, sed ingere non audent. Si quando vero iis uti coganlur,
dulsil, qnod vellet Cnm a proposito rcvocarc. Cur
ila affecti siinl ac si rem illicitam facrrcnl. Alioquin
autem ac si quis genlilis simulacrum colerel, sic lu
ergo alins dixit, omnes discipulos sic loquutos esse
(Matth. 26. 8) ? Et omncs, el ille; scd rcliqui non aurum poilis et vectibus inunis, ac pro templo iibi
arcam sisnuis, el in aureis vasis deponis. Sed non adoeodem animo.
ras simulacrtim ul ille? A l omnem ipsi cultum exhU
Cur Chrisius furi loculos commiserit. Quod si quis
bes. Hnjusmodi homo prius oeulos el animam tradat,
qua?ral, cur furi loculos paupcrum commiseril, ei
quam idolum illud. Hoc faciunt anri amatores. A l auavarnm dispeusatorem fecerit, respondebimiis, rem
rum non adoro, inquies. Neque ille idolumadorat,sed
arcanam unum nosse Deum; quod si quidpiam sit
inbabitanlem diemonem. Ita el lu, etsi aurum nonadoconjcclando dicendum : ut omnem auierret excnsarcs, sed illum adorcs dnpmonem qui ex auri intuilu el
tionis causam. Non enim dicerc polerat se cx pccu
concupiscenfia in luam involatanimam. Dxmonenamniarnm amore id fccisse, cum posscl cupidilaii snse
que detorior eslpccuniarumcupiditas, cui mulli magis
ex loculis facere salis, sed ex ingenti nequilia, quam
obscqiiuntiir, quam idolis alii. Hi namque iu multis
volcbal Cbristus cobiberc , indulgentia erga illum
non parcnt; illi vero in oronibus cedunl, et quidquid
mnlta usus. Quamobrem illum furanlem non arguefacicndum suggeral, obseqiiiiiitur. Quid dicil avarilia?
bai, etsi non nescius, ejus malam obslntens ctipidiEsto Dmnibus bostis ct iniinicus, naluram obliviscere,
latem, et omnem auferens excnsationem. Sinite i / Deum
lam, imjuit; in dieni sepulturco meaz hoc fecil Rursus conlcmne, sacriiica mibi tcipsum : c l in omnibus illi obicmpcranl. Idolis quidcm bovcs et ovesimproditorem adtnonei, tum sepullunc meminii. Sed
molanlur: avarilia auicm dicjt, Immola mihi animam
non inccssil tlliim monilio, nequc hocverbiim emoltuam : ei avarus moreui gerit. Viden* quales aras balivit: etsi poluissel illum in romniiscrationim injibeat? qnalia excipiat sacrificia? Regnuro Dei avari
cere; ac si dicercl : Moleslus sum el onerosus ; sed
non possidebunt (1. Cor. 6. 10): ac niliil lamcn forexspcCla paulispcr, et migrabo. IIuc enim rcspexit
midant. Alqni bxccupidilas omnium inflnnissima est.
cum dicerei: 8. Me autem non semper habebiiis. Scd
Nequc
enim innata, neque naluralis esl: altoquin enim
niliil borum fcrum el fnriosum bominem flexil,
nobis
a
principio adiuissel: al initio aurum non erat,
eliamsi mnlla alia dixerit et fcceril, pcdesejus lavenec aurum quispiam amabat. At si vultis, dicamujidc
ril i!la nocle, ac mcnsae consortem fecerit, quod vel
malum irrcpseril. Singidi eos qui prxcesseram aemulalronum animos mulcerc potesl; et alia verba lolaii, morbum auxcrunt, el vel iuvituin incitat is qui
quulus s i l , quae possent eiiam lapidcm emollire.
prxccssil.
Cum vident enim splendidas nedes, agroEt h?cc non inulto ante, scd in ipso die, ne icmrum copiam, servorum grcges, argenlea vasa, el mulpus in obtivtoncm iuducercl. Sed adversus omnia
tam vesliura congeriem, nibil non agunl ul illos supersiilit.
pcrcnt:
5. Avaritia quanlum stl malum. Amor pecunicc dce~ ul primi secundis, bi scquenftbus causa cnmone deterior. Gravis namqtic est avarilia : gravispiendi cxsistant. Quod si voluissenl moderale agere,
non aliis doctores fuissen!; imo neque bis ulla cst
cerle, qiwc oculos et aurcs obluret, el fera saeviores
excusatio.
Sunt enim alii qui pecunias spernant. E l
reddit: conscienliam, non amiciliam, non socicquis
spernil,
inqnies? Quod enim gravius esl, lania
lalem, non propriam salutcm cogilare sinil; scd ab
hujns
vitii
vis
esl, ut videalur non posse stipcrari,
omnibus simul avertens, quoscapit in smilutom rcnec crcdalnr quempiam esse qni contrariain viriniem
digit, ut gravissima domina. Quoriqiie in hac diira
sectctur. Mullos taroen bujusmodi numerare possum
scrrituie delcrius e s l , graiias sibi babendas csse
el in urbibus ct in monlibus. E l quid inde lucri? neipsis stiadel; et quanlo niagis illi scrvilnr, tanto maque enim hinc meliores evadelis. Alioquin auiem noti
gis aagetur voluplas : hincque incurabilis morbus
de his nobis sermo nunc est, nec dicimus diviiias efgigniiur. Ilinc vcnatu difficilis hsec fera esi; \\xc
fundi oporlere: vellem utique; scd quia majus esse
Giesi ex discipulo et propbcta leprosum fecit; h.vc
onus videtur, non cogam, eed horlor ne alicna coucuAnaniaro perdidil; haec Judam proditorem fecit;
piscatis, atque ex facullalibus largiamini. Mullos auliaec principes Judceorum corrupil, qui dona accipietem inveniemus rebns suis contenios, sna curantos,
bant c l furum socii efficiebanlur; haec plurima induet
ex juslis laboribus victura parantcs. Cur non hos
xit bclla, sanguine vias, lamenlis et gcmitibus urbes
imitamur
et aemulamur? Cogitemus eos qui ante nos
roplcvit; hxc coenas iraptiras, mensasque exsecranfuerunt: annon illorum prasdia siant, dum ipsorum
Florilegio, nt anlmadYertil Saviltas, hic locus melius
sola nomina circumferuntur? En hujus balneum, \U
habere videlur, sed ex ingenti nequitia, atuxm si cohibere
voiuwet, non tradidiuet oenefuctorem. christus vero mul~
taerga iUum indulgentia muUague paHentia usus, $uffi~
MWMuni, saxeum.
rebat.
1
1N JOANNEM IIOMIL. L X V . al. L X I V .

* ',
. ; "
. : /.
. ,
, ;
. " ,
, , . , ,
, ,
. ,
; , '
.
, ,
; ,
^ , .
,
(
)
, , . * , ,
, [392]
. ,
.
, . '
, *
0, , .
.
*
,
, *
,
(
, )
, '
, .
.
*. ,
, ,
, , ,
,
, , .
, c
* ,
.
,
.

'
. ,
.
,
.
/,
.
6 . *
. ; "
, ,
, ,
. ,
, .
,
* ,

. ,
;
.
, .
. *
, . ^ , ,
, . ,
,

[393] .
,
, .
,
, . ;
, , ,
,
.
* , . ;
;
* .
.
,
, .
' , .
,
. "
, ,
, ,
, , * ,
*. ,
,
.
. , , ;
,
, .
,
. ;
. ,
, '
,
* ,
. , , .
;
,
; 1
In Florilcgio hic locus sic babet :

, . V) )
, c
. . b Ouidam .
Edili
; , male. Maxima pars manuscriptorum
cv-.. optirae si conslruas cura . ipsis suudel
Alii , .
Ibidem editi . Savil. suspicalur legenlum
, et sic in duobus mss. legiiur. Aliinon paoci
.
* Sic Savil. et COdd. 703, 709. Legebalur . E D I T
S. J O A N N I S C H R Y S O S T O M l ARCIIIEP. CONSTANTINOP.
565
, , ;
\ ,
, ,
, ,
, ,
. .
, . , , " ,
! ;
, \
[394] \ , . ; 1
Morel. , mendose.
366

, ;
*
(. \
. ) *
,
. ,

,
. * , , '
, ,
. ".
2 ^ 7 .
9

,
, aXV , .
\ " , .
, . "
,
. " , ,

.
. ,
,
;
; , , .
, , . ,
, !
. ,
, ,
, '
, ; , ;
;
* ,
, ,.
, . [595]

. ( ; ) I
, .
" , ,
,
,
. *
.
. , ,
, " ,
. ,
Florilegium habet :..
/ , '
, .
fc<rrco.
Alii . . Ibidem Saviliut in nolis : ,
. Locum unc perspicue corrupium
sic reUiluee Florilepio : !

, . Ouam
perspH-ue corrupUm seriem protiuntial Savilius, e#o
lerspicuam omnino et clarara arbiiror, modo ironice
loqui intelligalur.
,

, .
, .
,
.
, .
\ ,
*
A/ '. ^
,
, ;
. ,
.
,
. ,
7 ,
' .
, ,
,
;. ,
, []
, %
.
,
*
, * ;
" , ,
.
, ,

, ,
.
, ; ,
; ,
, ;
, ,
[396] ,
^ , ,
* .
, * 6
. , , 9
Alii .
565
IX JOANNEM IK)M1L. L X V I . al. L X V
lius S H b u r b a e i u et diversoriu : annon etaiim alque

lurec videmus, ingetnisciniua, cogitanles quoi labores
susliuuerit, qi*4 quanlaque rapuerii! e l nttsquam
apparel; ted aiii ejus facuUalibut deleciaalur, quee
ille nimquam piiAeael; et forie oliam inneici, d u
e>lremu* ille dal | * . Eadt*a noa reanem. Natn
sirifc dubio moriemtir, eiuademque inem aortieinttr.
Quauia, qwfieo, odia, quantos swnpliis, ouaMas i o i inicitias eueiimietuni? Et quid iude lucri? tamortate
suppliojimu ei coasotalio aulla, criminaiioiies a b o m nibve IMMI viventi roodo, sed etiam defuncio oblalas.
Quid porro! cum muhorum imagine* io fidibiis po~
r66
sitas conspitiiDiis, onoon magis togems? Vere plan

di&it propheta : VerUmHtmen vane conturbaiur omnh
hemo vhens (Pml. 58. 12). Perlarbaim enim vcre est
liarunice rerom oura; periurbatio ei anxietat superiua. Seoiw autem in aclemis ilJis mansionibus et u iwrnaenlia. Hic alius laboravil, alius laborum fmclii
pniitnr; ibi vero bborum snortim qnisqiic donjinus
rit, et multipliceinaccipietinercedcin. Ad iJiam crgo
poeeessio^m propertinus: illic paremus nobis aedes,
et qniescamns in Christo Jesu Doraino noslro, qiiieuiu
Palri tt SpiritoJ sancio gloria in saccuia. Ameu.
HOMiLIA L X V l .
Quonitm i f knr M i b l a r * tmt
aeeidtta Hla a ^ c u t a n d i
C A P . 12. v . 9. Cogmvtti ergo twrb* multa ex Judais
anaieria, aignumque contpifaatn erat, ad cacdern
quia Ulic mH: * venerunt, uon propUr Jemm tan: idipeumqe faetuti erairt erga <5n^tim, nisi
iuw $ed u l et Lauarum viderenl, queinmucUtvUfemniiir
sabbaii crimen adfoisset. Alioquin ignobUis ille erat,

mortuh.
ejecerantqueiHam de templo: bic atitem vir msfgnis,
4. Quemftdmodum di?ili inentrtos perdere cftnui liquet ex eo qiiod mulii eorores comotaitrm
levenmt. ita et principaiti* : i l l a enim in avariliam
venerini; e4 miraeulum yid^nlibes omrnbne c d i f r n n
jdeducuitl, hic iu arrogantiam. Vide ergo apnd Jnd.ncos
fufraf, aique elupendo modo. Ideo omnes visom
ubdiiam quidem t u r b a m sannm, principes auiem cora c c u r r e b a o U Hoc U4os mordebai, quod inMante soruplo9. Qtted enim plebs in illnm crederel, testificsmler pasetm evngelist;B : MultMt iurba credideruntlemniiate , illa mhsk omiies Berlianiani advolarcnt.
ineum (Joan. ?. 51). Ex principilnis autem multi non Illura ergo oecidere molili eont, et nibil audere s i b i
credebanl. fpeiverodiciint non inrba, Numqnid aifqtd$videbanlur : ila sangtiinarii erant. Meo tei ab bia
$
v e r b i s indpit, Hcn oecidei(E%6d. 2 0 . 1 5 ) ; et dc hoc

e* priHeipttu* credidk iu eum {lbld. 7. 48)? Scd quid
propli^la a e c o t a t , M*nu$ eorum anguine pienes ( / i d .
dieum t Turba f*p*li qui non norttnt Detm, maledicti
sunt (IbU. 9. 49). Eoe qei credebant, mnledicte 1.15) Quomodoergocum non pahm in Judrea ambularet> et in deeerium secesststet, kerum fldenter i u diccbant; ee vero qui occiderunt Cbristum , prudent r a t ? Poslqiiam eeoeesu iram iUorain se4aterae, jam
let. ILic quoqiie muui qui miraculum videratrt, ercdiquiclos adil. Alioquin plebs pracedene ei sobseqttcns
derunl; pritttipes niem, non modo non contentl prop o i e r a i iiliemMum i n c u i e r e : nibH e n i m eam ila aHercpriis malift rrant, eed etiam Latarum intrficerc lentarat, ut tignram Lacari. Aliue porro eTitêlisia dfcil,
banl* (JoanAiAQ) Eslo^Cbristum, quisabbalum olSiraveruni $*b pcdibu* ejtis miimenta(Lnc. 1S. 56 ) ;
vebai, qui se rquatem Patri faciebat, p r o p l e r Romanos inlerflcere qtijeraiis; in Lazaro quid ecftleris de- e l , Onmi$ dvita* eommota e*t (Malik. 21. 10); cuni
tanlo scilicet bonere iugrediebatur. l l o c porro faprebendistis, u l cogiteiis inlerflcere ? An beneiichim
ciebat nt propbetiain aliam (igurarei, aliatn impleaccipere crimi-fti dandum? Vidcn' sanguifiartum ilb>
rel : et idem fuit alterins principtom, alterius ilnis.
rum propositem? Atqui mulla signa fcceral; sed
Nam ilkid, Lwlare quin Rex luus venit tibi mantuetm
nuHem eoe i u efleraverat, non paralytiens, ixm
( Ibid. v. 5 ) , prophetiam implet : quod antctn
caxiis. IIoc enim et n a i u r a mirabilim erat, e l p o s t
a&ino insideai , rem fuluram prmsignifical, quia imalia miHla bcium ; refique elapenda ral videre mori n i i t K l u m gentiliim genue M i b d i t u m h a b i i u r u s e r a t .
tuum quairidnanotn ambulantcm e( loquenlent. PitU
Quomodo anicm a l i i dicont ipstin> diecipnlos t n i s i s s ^
chra tatie fesii oftlcia, caMlibHS c e l e b r i t a l e r n miscere *.
cl dtiisie, SMmte a$inam pnilum ( M*rc. 11. 1 2 ) ;
Pr^terea illic de violalo sabbato accusabant eam, et
li.-ic ratione p o p i i l i i n i addncebant : bic xera quia IMC vero n i h i l siinile dieit, fted Iiirenlo aselto inaediese? Utriunque faclmn est credtbile est, el posl
nibil poterant criminis ofTcrre, coritra ftusciiatum
solntam asinam, dncentibys d i s e i p i i l i s , invento asello
m a c h i n o i i U i r . Neqne polerant bi dicerc , i p B i i m essc
Cbristuin i n c e d i s s e . Ramos autem palmanim et oliPairi adtersarium ; precaiio enim cobibebai iMos.
virnm accepenml, el v w t i m e n l a slraventnl, Haec sequunlur !n Florllegio: JnienaU enim consilium
denies 8 majorem de ilk>~, q<iam de propbcta, opSprineipes xtterdotum vl imarum hderjicettm, qnia muln
nionem habere; et dicebani : 13. Hotamm, benedipropier eum ab m ducmrant et crediderant in Je$utn.
Esto, elc.
clu$ qtti venit in nomint Domini. Vides hoc maxlme
* savil. htmc loeom male habere contendit, ipmmqitc
iltos dolore obniitse , quod omncs persnasiim babeFUjrilegk)ieref54ituerejubet: osacerdotum atnenUam, qui
diem festum ila egregie agunt vt ccrdes celebrilau
rentmiscei p s i i m non eese Deo advcrsarium 1 Et hoc
ant. Quam eornifiiam seriem pronuniiat savilius, ego permaximc
popnbtm scindebaf, quod se diceret a Palre
spicuamoeinirM) el darara arbiiror. Ironicebicdicitur : Ptdchra ume festi officia, ccedibu* celebritatem mkcere;
acpevenire.
Qifid s i b i vnll illud , 15. Uetare multum, fiUa
rimle ctore Grarca mtprimunt. Florilegas autem mulu dc
SionfQuw o m n c s ipsorum regos n i p l u r i m u x n iiiMjiii
tuis addidit. qua3 in Clirysostomi cofnmentariis IKMI ernt.
t
PATBOL.
GB.
U X .
Ml
S. J0ANN1S CimYSOSTOMl AUCIHEP. CONSTANTINOP.

36S
semper ha^reremus, illosque accedere Y o l e n t e s non
erant et cnpidi, ipsosque hostibus tradebaui, piebcm
admittererous, indignum boc essel providcnlia nostra.
subverlebant c l bosiibus subdilos reddebant : ConQuia
igUur discipiilos suos post crucem ad genlcs
iide iiiquil, bic non lalis est, sed mansuelus et niitis;
qtiod cx asina oslendilur. Neque enim exercilu sti- miesurus erat, cum videt illas jam accedere, ait,
Tempos esi ui ad cnicem veniam. Non aniea sivit
patus ingrcssus est, sed cutu asina lanlum. 16. Uoc
accederc, ut id essel in lestimonium illis. Antequam
autem nesdebant, inquil, ditcipuli ejus, quod icriptum
de illo esset. Viden' illos plurima ignorasse. quia ipse enim illum repellcrenl, aniequam in cnicem agerent,
nondum eis revelaverat? Nam cum d i x i l , Solvite non d i x i l , Euntet docete omnez gentet; sod, ln viam
gentium ne abierilh (Mutth. 28.19. el 10. 5); c t , Non
templum hoe , et in tribus diebus excilabo illud (Joan.
miuus sum nisi ad ovet qua perierunl domus Israel;
] 2. 19) : neque tunc intellexeruiu discipuli ejus. Et
alius evaiigcusia (Marc. 9. 9) dicii, absconditum fuiset, Non esl bonum aecipe re panemfiliorum, el dare
canibu$(Ibid. 15. 24. 26 ). Cum autem odio babereni
se sermonem ab eis, ncc scivisse resurreclurum i l lum esse a mortuis. Sed boc jure absconditum illis eum, el ita odio baberent, ut occiderenl, superfluum
erat.Quapropter aliusevangelista (Matlh. 17.22) nar- orat persislere, renitenlibus illis. Nam recusaruiit
illum dicenies, Non habemus regem nisi Ccetarem
rat ipsos singula audientes doluisse et moesios fuis(Joan. 19. 15). Tunc demum illos dimisit, quia ipsi
ee. Id auiem contingebai quod resurreciionetn non
priores dimiserant. Ideo dicii, Quotles tolui congrenoseent. Et jure id occulubalur i p s i s quia illorum
captum superabai : asinae vero bisioria cur Ulis oo- garefiliosvenros, et noluistii ( Malth. 23. 37) ? Quid
sibi vult, Granum frumenti, nni caderu in lerram niorculla fuii?Quia baec quoque res magnarai.
tuum fuerit? De cruce loquilur. Ne enim lurbarenlur,
2. Vide aulem efangelisise philosophiam, quemodo
cogiliinles lunc illuni occisum fuisse, cnm gcnies acnon erubescatpristinamillorum ignorantiam profileri.
cesseruiil,
dicit: Hoc ipsos inaxime ad accedeuduui
Qnod scriplum esset sciebanl; quod vero de illo ecriiiidiicii, boc pradicationem iueam augebil. Deinde
ptum eseet, id ignorabant. Nam ccrte huc illis offemlictilo futurum rat, si rex cum esset, baec esael passu* quia sermonibus noti iia persuadebat, a rerum experienlia ipsos allicii dicens : In frumeiHo boc accidil,
rus, aique iia Iradendoe. Alioquin aulem non tam facilc quod regnum illud essel intellexissent. Nam alitis ut mortuus majorem fructum aflerat. Si hocin seminibus, muUo magis Ui me. Veruin discipuli dicla noti
svangclisla dicit, de bujus mundi regno dici puiavisse
intellexerunt. Quare frequenler hoc repeiit evange( 7fod.20.25). 17. Tetlificabatur auiem turba quod
lista,
ut excuset eos quod posiea fugerint. Isliusmodi
Lazarum resuscitatset. Non enim lot repenie mut.ili
ftiissent, inquit, nisi signo credidisseut, 19. Phariswi s e r m o n e m de resurreclione disputans Paulus aUulii
9
Cor. 15. 36.1^7.).

autem dixerunt illis, Videlis quia nihil proficilh ? (1.
Eece
mundus tolut potl Ulum abit. Iloc dtctnm mihi videlur3. Quam rgo excuaaiionem habebum ii qui resurab iis qui sanao meulis erant, nec audebant paJam loreciionem non credunl, cum iliam iu seminibus quoqui; el ex eventu confulabanl illos, ut qui imrtilra
tidte conlemplari possimus, in planlis quoque, el iu
tenlarent. Uundum auiem hic tiirbam vocant. Soiet
generatione noslra ? Primo cnim corrumpi semeu
enim Scripinra mundum dicere et crcaturas , et cos oporlet, et inde ticri gnneraiioiiem. Universim vero
qiii in nequilia vivunt: illtid quidem cum ait, E/fe* ciim Deus altquid facit nullis opus esl raticfciniis,
rens $ecundum numerum mundum suum (liai. 40.
26): ctiim nos ex non exslantibus fecil ? Ilu c
Quomodo
hoc vero cum dicil, Mundu* vos non odit, me autem
Cliristianis dico, qm se dicunl ScripCuris crederc :
odit (Joan. 7.7). Hac accurale scire paresl, ne pwc- addam aliud ex bumanis raliociniis. Ex bomiiiibiis
ter iioimtiiim wgniiicalionein bseretici ansam arrialii improbi, alii probi sunt : cx improbis muili re
piant. 20. Eranl aulem quidam genliles, qui atcendeprospera ad exlremani seneclulem devenerunl; ex
ranl adorare in solenmitate. Gum jam prope esset probis
ul
gectis res ccssil* Quandunam ergo et quo lemproeelyti fiercni, venerant ad solemnilalem, el fama
pore singuli pro uierilo accipient? Sane, inquiunl,
commoli dicunt: 21. Volumut Jetum videre. Pbilip-sed corporuni resurreciio non est. Non audiunl Paupusautem Andream adil, ulpolequi ipsam prsccedelum dicentem, OporUt corruptibile hoe induere incorTTCI, et rero ei communicai. Yerum non sinc caulione
rupiionem (1. Cor. 15. 53)? Non de anima (non enim
IHC palain id facit: audieral emm In viam gtntium anima corrumpilur): el resurreclio dicilur de illo qni
ft obieriiit ( Maiih. 10. ). Ideo rem cum discipiilo cecidit: cecidit vero corpus. Cur atiteni non i\s essc
commumcatam Magisiro rcfert: ambo enim id recorporis rcsurrectiotiem () ? annon possibilis Deo est?
tuleriiotei. lUe vero quid dicil? 23. Venit hora ut Sed hoc negare extremx insipientiae essct. A l
clarificetur Fiiiui hominit. 24. Nisi granum frttmenli
decel? Cur noti decel boc corruplibite, quod et labocadem tn lerram tnortuum fuerit, ipwm $olum munet.
rom e i inoricm una subiil, coronas eliain participare?
Quid signiiical illud, Venit lnorat Dixcral, In viamNam si nou deceret, a principio factum ruissel,
gentium ne abierjib, omnem Jud<cis prascindeus per-nequc Cbristns carnem eumpsisscl. Quod aulcm snnivicaciae antam; iilos cobibuit. Gum autem illi iminopserit, illamque resuscUavcrit, audi qoid dicat: Infer
rigeri manerent, genliles autem accedere vclleni,
digiios / K O i , et vide quia spiritus oua et nenot non haTcmpus demnm, inquii, est ad passionem acccdendi,
() Ha?retici erant qoi diccrent carneni non resurreCuoi omnia impleia sinl. Nnm si conCiiniacibus illis
ciuram esse.
f
rc7
1N JOANNEM IIOMIL. L X V I . al. L X V .
, ' .
$
, ;
, ,
.
, * ,
.
' .
, '
, , .
.
, *
;
* ,
\" , *>.
* , * , .
, ,
. \ , , . *
, \
. , .
, \, . 01
,
; "
. ,
^^,
.
.
,
. , ,
' ,
, , .
\ ,
) . '
.
,
. ,
.
, & ,
. *
, .
,
* . ;
, .
'
, . ,
; , ,
|397] ,
\ . , ,
, , . .
, ,
.
,
, .
,
. ,
c
/.
e
I Nonnnlli
Savil. legendum supioaiur, recle.
*:.
, ,
, *,
, ,
,
,
. ,
,
. * ,
. ,
.
, ,
; , "
, "
, ,
,
. ,
,
* *
, .
, . *
.
,
.
.
*.
, '
> , ,,
;
, .
" ,
. ;
, . \
. ,
.

, .
* ; ;
\, .

;

( ) [398]
.
;
; .
* ;
,
; , *
, . "
, ,
, ,
. ,
;
;
; ,
. , \ .
, ,
.
, .
, . , ,
, , ;
,,
; "
, ;
S. JOANNIS CimVSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTINOP.

. "
, ,
. ,
.
, '
. .
, , .

.
, . ,
,
, .
" , ,
,
, . " ,
, .
, *
. .
. ' 6
, ,
, ^ . , * <*
, ;
, . .
; . ,
.
, [399J
II .
, , $, .
,
b
* III , . * non factum:

forle roelius . Yerum brpe sape coHfunduBtur.
(Juiilarn H U S . . 1 Ste mss E'iili vero male '
.
] OJ
*0 ,

, **_ . .
, .
'. ,
* , .
* ,
, , . ,
,
, .
,
> \ ,

. ;
. \ ,
*0
,
, .
, '
, .
- . ' ,
.
, ;
;
.
, .
. ( \
V o x ) acces*M e Savil. Fwr.
9
570
' ' , '

, .
, , , *
; ,
, *
.
, , ,
*
,
.
, ' , ,
.
. , ,
, *
6, ;
' ,
.
, ,
, ,
, . '

. '
, .
, , , ,
, ,
,
.
, , ,
, ,
,
. .
Savil. .
e
'.
) ,
, .
, ; , . ,
, *, . ,
, ,
.
., ,
*> ,
,
;
, .
.

. ;

, ,
*
( , ,
,
, ! [40IJ
.
, *
, c
* ^.
omiUere. Euu.
M a l i i U C U i Q Savilio articulum
S70
IN JOANNKM ItOMfL LXVIl. a l . LXtl.
b*t (Sm. 20. 2 ) . Cur Laiarum mwulavh, metitts aapientia, mirandtjm esl, sed potius ndcndui!
ral sine c o r p o r e reaurgera ? car inier sigiia et bene- qtKKt sttillis ulaittor doctorUwrs. Neqne enhn rel de
fioa boc p O M i t ? cur cibos prabuil ? Ne iiaqtje, dile*Deo, vel de crcatura qnia sanum illt invcnirc potoecli, af keretkisferipiamint.Et resvrfectio, ct judi- rant; ed ea qua? a p n d nos vidua noril, Pyttmgorns
CUMO est. Ha?c aulem 4e me<Ho lottani quotquot mv prorsns ignoravit. Sed dicunt animam frutlcem, pilunl o p e n s m saorum ratiaciem rcddere. Oportet enim secm, caiteni Itori. Ifiene, qinceo, a t t e n d a s ? t\ qua
resurreclionem mlem e s s e , qeafce fuit rewrrecito rattone ? Magni S I H H iHi in vico, cincinnoe pulcltro*
Cbriftli. PriwttuB et*im Hte e, et priinogenilus mor- alwnt palliis i m l i H m b r r : hactent pertingit tontm
iiiorum. Qood st resmreclio eec ai>imar purgatio, et pbilwopbia. Sitatusrr^picias, cintfl ptilffs, rrthil saliberalio a peccatis; ChrisHie xtto mr\ peccavit: ctir ntuii tni, scd 8ep*tcrum peteiit esl gvttnr eorum (P$aL
5. il); omnia immunditie et e a n i e plena , ct eornm
r e & u r r e x i l ? quomedo ROS a niaieAelioiie liberaii sumut, ti ipse peeeavil? quemodo dicil, Venit prmcept degmata vermibus seateiil. Prktrns eormn aqttam
d i x i t e s s a deuro; qut scqmiiug eet l^nein; alins,
kujui mumdi, eti* menon Mbet guidqmm (Joan.
14.
msrtm
(a); et onuie a d c o r p o r * delati gwttt. Ilosne,
30)? Nam hot impeecabtlitatem ejus srgwifical. Igitur
aecandufflos,aoi n n aorrexit, ?el nl reeurgerei, q u a i s o , nttrerie, ne H i e o r p o r e i qiiidein Df noirante mttrreciiomsm peccavK. Sed ei reewTfixil, et tfiam altifefe? Qod si poetea qeid i K w e r n m , W evepeecalum non fecit. Ergo resorrexti; etfaecp r a v r t wil p o e t q u a m ii iEgypto cum nostm collequviU etfffic.
4oelrina nihtl aliod est quam inanfc gforke proles. Sed ne TOS B i m i u r a perturbiiHit hit oratidi uftem
HUDC trf* morbum fsf-iamus. Nam CorrumpmH bmosfociamtte. Si entm illorum dactrinam proponere inoitnOM$ coUoqmm prava (i. Cor. 15. 33). Iton simt piarotie,
haec quid d e Deo, quhl d e itiatcra, quid de a n i m a
ei
de corpore &xerinc, m a g n n eoneequelar rim :
aposteJorum dogmaia. Marcton el Valeniimts hc inneque
M t i r a egebunt o o n f u H t t o t i e ; Spei e i i i m utm
u o T a m i i C . Fugiaimie ergo, dilecii. Nihi? protfest vrta
bona, cuai prava doctrina : m vicisstm nfbil sana cfo- m u l M confedhtnr. Qui eontr not d e msteria Kbruitt
clrina, ctro viu eorrapta. Hasc gentfles p e p e r e r a n t : acripsit (Jb), feipseni coufoAt. Quar* ne fruetra
biee ilfc amterunt ** exlerois a c c e p t a pbilosoplrt*, et cWtiiieamu8 iiee serroonunt l a b y r i D i b w n lexamas,
rmlertam nonfeclaraet muKa hujirscemodi statuen- his niiaeis, h*ac dicemua : divkiarum Scripiurarum
les. Ut erg* d t x e r n j i t non esee creatorem sine ntaferia leciioni attetadenduaa, Q o q u e verbis c e r t a D d u o i csse,
non facta : aie et rewnrectiwiefn negaritnt. Yerimn ne miu*fruein.Quod eliam Paalue TimoUieum d o c e t ,
Hs atlendaiwe, eun nnmensam Dei potestaterrt no- etsi muka inalruclum taîentm, el eignoram g r a l i a m
acamos : ns aiteiidainiK. Vobie hac dico. Nos enim b a b e i O e i i i (2. Ttm. 2 . 1 4 ) . l p e i ergo otrtenipcrcimi
adversne ilto pognare non recusabtmus. Sed rnermis abjeciisque nugi opevibus m a n u m admoveanws,
ei midiis elsi infirmioree imsiderit, licet fortior, fralrum ainori dico hospiialttati, el m a g n a m etcenaolacile capietur. Nam si Scripturis atlenderetis, el vos synaa ralioaem habeanwis ; ut p r o n t i t s a eonscquamur
quotidfe a d pngnam appararetis, Bon auclor vobis es- bona, gratia et benigiiilate Doniini uoairi iesu Cbrisem ut pognam adversus iltoe vilareiis , sed manum sii, c i i i gloria i n ruotula s e B C u k x u t u . Ame.
t
eonserere M f a d e r e m : nam forlis esi rerilas. Qttia vero (a) Justfnus Martyr in Paraneiico ad Gneoos, raulo poai
Scrtpturis uti nescitis, congrfessum timeo, ne inermee iaiUtini,de remm omaium principlo secundum | iiitosevborum senientiam loquiiur, aitque Tbaleiem dicere auuam
vo* ilii praslernanl. Nihil enini, nibil utique knbecil- esse omoium rerum priucipium, Heradituui Melapoulinum
ignem, Anaxiiueaem Milestum, aerem, eie.
Uua Ha qui Spirilus a u x i l i o sum d e s t i l u i t .
(b) Pbilosonbus quidaw Ubnim de walerU comra ChriPkUoMophorum more. Quod si e x i e r f o r e ntantnrsdaoos scripbit.
HOMIUA LXVII.
C A P . L
25. Q*i amat mmrmm ttmm, perdet eam;
dens Christus aodi quid dicac: Qut amai animam
qui odii Mnimamrnrnnin hoc tmmd&, trr vitom
suam, perdet eam; et qui odit anhnam tuam in hoc
wiernam cutlodU eont. 26. Si quis mMf mktittrei,mundo,
me
m litam aternam cutlodiet eam. Qui mihi mini
9
$trat me tequatur : et ubi ego $um Ulic et ministe

i . Prmttmu vtia non dhUh vitUtur, msi de futwra
non erit. Hac anrgmati sfmlHa videntur, neque lameus
ctgilantibu*. Quomodo qm amat anhnam suam men
perdat
sunt, sed multa? plena sapientia?. fitquomodo
eom. Dukis eai pr33sene viia et mnlt plena voQui amat animam suam, perdeteamt Qiii absurdis ejtis
bipiatis; verum rwn ommbwe, sed \is qp\ ipsi ba3rent.
concnpisceniiw obtemperat, qui plus quam par cst ei
Si qitia vero codum resptciat, ei boiia ibi reposita,
indulget. Ideo admonet quispiam, Noli ambutare ir
ilo iftlam despiciet, ei pro nihilo babebit. Nam et cor- cupidilatibus animce tute (Eceli. 18. 30). Sic enim i l pornm pulchritude, donec alia apeciosior appareat
lam perdes (nam a Yia ad virintem agenle abducit):
iu adimraiione habetur : cuin <?ero formesius qtiidul contra, Qui odit eatn in hoc mundo, tervabit emi.
piam conspicitur, primum conleinnilur. Si Y e l i m u e
Quhi est, Qui odil eam ? Qui illi pernicfosa jubentf reergo Ulaai Intueri puldiriiudinem, el regni iltras sjiesisik. Neque dlxit, Qui uon credH et; setf, Qui odxt
ciem, cito praeseutia vincula dissolvemus. Vincttkun
eam. Quemadniodum etiim odiosos nee audire libencnim esl rerum prxsentiura amor. E l koc nobis auater, ncc viderc plaeidc possumus : sic et animam,
t
71
S. JOANNIS GHRYSOSTOMl ARCUIEP. CONSTANTINOP.
cum conlrarra Del voluntaii praecipit vebementer averturbnius cgo, non fugiendum dico : ferendum qoippe
sari oporlct. Quia cniin jnm de morie loquulunis cst
i l l u d cst qHod accidit. Non dico Libera me ex hae
illis, dc morle scilicei sua, pnevidelque illos in I I K B bow ; sed , 28. Pater, eiarifica nomen tmtm. Etiamsi
sliliam dclapsuros csse, rem sublimiori modo iractnt:
pcrturbaiio ad ba?c dicenda compellai, conirarium
Quid dico, si mortem meam noit forliier feratis ? Nisi
dico, Clarifica nomen tuum; id e s l , Duc incrucem :
vos ipsi moriamini, nihil vobis lucri supereril. Et
quod bumamim affeclutn indieat, naltiramqiie moil
vide quomodo consolationem sermoni admtscel. V a l - nolenlem,sedvitara servarecupienlem; oslcndii.jtte se
de durum et niolesliwi eral audire, horoiiiem animae
Jionexlra bumanosaffeclusesse.Siculenifn neqiieewiSIWB amaniissimum mori oporiere. Ecqnid vetera rerirenequedorniirecrimini d a i H r , sic neqoe pnesencenseam, quando uunc eliam imiltos inveniemws qui
leiu vilam opiare. Gbrislus vero corpus babuh a peclibenler omnia lolereiil, ut bac vita fruaiUur, eiiamsi
calis liberum, non a naluralibus necessilalibus :
futura credanl? qu cun> videnl adificia, opiftcia,
nlioqnin corpiis non fuisset. His etiam aliud docutt.
macbinas, lacrymantes lalia dicunl : Quania macbiQuodi)am illud? U l si umquam in moeslitia et metu
natur hoino, el pwWi&effieiiur? Iia magna esi hujiisce
siinus, ne ideo a prop<sito resiliamus. Pater, etariftca
vilue c oncupiscentia. Ilaec Uaque viucula solveus Cbrinomen tuum. Ostcndil se pro verilaie mori, rem illam
6IU8 a i l : Qui odit ammam tuam in kot mnndo, in
gloriam Deivocans. hoc crucem coniigii. FII mernam cu$todiel eam. Qiiod autem ul illos mo-lurum eral ut orbis converterelur, ac nomen Dei coweret, el metuin eorum soiveret, baec dixerit, audi
guosceret, ipsiquc servirel; non Palris nempe nomeii
ex seqnentibus: 26. Qni milii ministrat, me sequalur;
dumlaxal, sed e t i a n i F i l i i : aitamen i l l u d tacet. Venit
de oiorle loquens , ei ut per opera ipsum sequantur
ergo vox de calit : El elarificavi, et iternm ctarificabo.
exigens. afinisier eaim eum cui ministrat sequi omUbi clariftcavii? In praeeedentibus. Et ilerum clarifinino debet. E l considera quandonam haec loqualur :
cabo postcrucem. Quid ergo Cbrislus? 50. Non pronon coin persequulionem paliebautur, sed cum in
pter me vox hac facta est sed propler vos. Illi autem
fiducia degebanl, el in lulo esse puiabant a mtillis
loniiruum esse putarunt, vel angelmn ipsi loquutum
iionoraii ei eulli; eum sese erigcre poierani et audifuisse. Et unde hoc putarunt? annon clara el conre : Et tollat erueem suam, etsequetur me (Matth.
16. vox fuit? Verum cito avolavil ab i l l i s , utpole
spicua
2 4 ) : id esi, Paralus semper eslo ad pericula, ad mor- crassioribus, carnalibus, segnibus. Alii sonum Unluin
tcm, ad migrandum ex liac vita. Dernde eum gravia
reiinuerunl, alii arliculalam foigse vocem noveram;
cl molesta dtxiaset, pramium addii. Quodnam illud?
quid vero signiiicarct, uon ilem. Quid ergo Christus?
Quod ipsum sequalur, quod sil una secum ; ostenNon propter mehcec vox venil, ud propter vos. Cur hoc
dena fore ul resurreciio mortem sequatur. Nam Ubi
dixil? Ad illud respiciens quod semperdicebant, illum
SMH ego, inqail, illic #< mimster meu$. Ubi est Chriex Deo non esse. Qui enim a Deo clariflcaitir qnostus? hi caelis. Ergoetiam anle resurreeiionem illue
m o d o non est ex Deo , cujus nomen propier ipstim
et aninift et mcnlc transferamur. Si quit mihi mini$tra-clariflcalur? Ideo vox delala est. Proplerea inquit ipse,
venty diligtl eum Paler. Cur non dixit, Ego? Quia Non propter me hwc vox venit, $td propler vo$ : Non ut
iionduin consenlaneam do ipso opinionem babebani,
aliquid a me ignoralum ab illa andiom (omnia euim
acd majorem de Paire. Qtii enim nondnm sciebanl
qu;e Puiris sunl n o v i ) , sed propter vos. Quia cnim
ipsum esse resurrccturum, quomodo magnam de illo
dicebanl angelum loquutum illi esse, vel faclum esse
opinionem conccpissenl? Quamobrem filiis Zebeda?i
tonilruum , et non adveriebant, inquit, propter vos
a i t : Non est meum dare, sed quibus paratum tii delalani
e&se vocem , ut hinc concilaremiiii ad inlerfr* meo (Marc. 10. 40). Alqui ipse esf qui judicat. Hic rogandum quid dicluni fuisset. Illi vero slupefacli,
vero se genninitm Filium dcclarat. Illos enim ut geneque sic inierrogarunt, cum audirent id ad se periiuini et veri Filii rainisiros cxcipiel. 27. Nunc anima tinere. Nescienii enim cujus gralia diceretur, jure
tnea turbata est. El quid dicain f Pater, sjloifica me
nonexinsignis vox videbalur essc. Propter vo* voxdelehac liora. Atqui bacc sunl moriem adire suaden- ta e*l. Viden* quomodores bumiles eorum gratia iiattl,
lis, imo borlanlis ulique. Ne diccrent enim eum, bu quasi Filius auxilio egeai?3i. Nunc judicium eti
nianis carentem doloribus, facile de morte pbilo&omundi, nune princepi hujut mundi infra ejicietur. Iloc
pbari, ct sine suo periculo nos hortari; osiendit se,
quomodo apialur illi, Clarificavi, et clarificabo ? Optilicet eam formidaret, ipsam ulpote uiilem recume el admodum conseitlanee. Quia enim d i x i t , Clasare. IIxc porro ad assumptam carnem, non ad
rificabo, modum gloriac ostcndil. Quis ille modtis? IHe,
dmoilatem perlinewi. Idcirco a i t : Nunc anima mea inquil, Ejicietur infra. Quid sibi T u l l illud : Judieium
lurbala e$t: {M*\ enim hoc esset, qua serie luec con- ett mundi hujut? Ac &i diceret, Judicium eril et ullio.V
tequi posseiM, Pater* $alvifica me ex hae hora ?) ei Ha
Quomodo? OccidU prirnnm boroiuem quem peccaio
periurbaius est ul liberari ae poslularet, si eTugere
olmoxiuin invenil (Per peceaium enim mor$ intravU
posscl.
[Hom. 5. 12]) : in meboc non invenit. Gurergo insif
2. VLxc bamanaa natur iniirmilas cst. Sed quiJ l i i l , et morti iradidil? cur in Judae animam ingressus
dicam non babeo cnm morlem deprect-r. Propterea csl, ut ine occidcrel? Ne mibi cnim jam dixeris , ila
teni in horani hanc ;ac si diceret: Etiamsi lurbemurDeum dispensavisse : hoc enim non diaboli est, sed
ipsius sapieiuias. Exploretur intcrim mene maltgoi itei contiernemur, moriem nc fugiamus. Nam iia perf
IN JOANNEM s. LXVII. al. L X V I .
571
. * ;
, ,
* *0
&*,
,
.
.
, * (*>(&,
,
\
*
, \
, , , ,
. ,
. ;
, * . " , ,
, . ;
.
. , . ,
;
, . 01
,
[] *;
, '

. . ,
. .
; , .

. . "
,
, , \
,
, .
, .
(
, ,
, ;)
, ,
.
572
,
.
. " ,

* ,
' $.
, .
; .
. ;
' , * .
,
. \ ;
\ ;
,
. ,
, ,
. ; '
, * . ;
,
. ,
, '
; . \
, *
,
*
( ) , *
. ,
, , , ,
,
. 01 ,
, .
,
, *
.
$ ' ,
;
.
.
, , ; \
. , ,
.
; , . ,
; ,
.
'. > . ; ,
' , , (
)' .
;,
* , , , ;
* , ; [403]
. ,
, ; , *
, . .
, , - 6 ; * , , , ,
,

[402] , -; ;
, * . "
. " ,
, * ,
. .
, , ,
' . ,
. ; . , , *
", ,

.
,
.
, . ;
Alii . & Pulat Savilius iegeudam

;. liccte, scd redamaul codkcs.
c
AUi-.
b Savil. . Morel. .
374
S. JOANNlS CHRTSOSTOMl ARCUIEP. CONSTANTINOP.

,
.
*. .
, ' , . ,

, ? .
, #
, .
, , ;
, ;
; ,
, . , ,
, , , . , ,
.
. , ;
, . , ,
, '
,
, . .
, , .
. "
, . ' ,
* Morel. .

,

;

,
;
af. ,
.
,
' ( '; *
.
"
, .
, , ,
,
;

; "
,
, .
. ,
0 ,
. ,
.
,
, , ;
<
,
.
. , *
, [005] , ' /
.
* . ,
1
, ,
, * ,
. 0 # w ,' , .
, .
, , ,
( ,
ft & ) * ,
* *
4 , [404] ~
,
6
,
, ;
; , *
, ;
. "
, *
, * . ,
' .
. , ,
^
,
' ,
, ,
, *
, .
, \
. \ *
, ,

; .
, , ,
.
, . ; ,
,
, ", ,
' * ,
. \
,
. , .
; ,
; " .

.
, >
, , " '
. ,
. ,
! * ,
, ,
, *,
,
*

" , . %
b Edili . Savjl. pulal legcndum

. Qualuor lulem ex inse. uoslris ,-
rec btbtm. q\im esl hauddubie vova leciw.

xai
S J V U . et
tad.
709.
Eun.
AcewH
55
IN JOANNElt BOftlL. LXVHI. al, LXVII.
S74
liiM. Quemode erg*aMn4oa >a me jtidfcatur? Q u a a i gcre. Alibiautem iflud rapinam Tcal.iV<wie potestspotin
farHi ropere, nisi priw fortem atlrget, et tune vasa eju$
C0Hliilo jodieie, dteetur ttti : fceio, onmts oeeide*
repit* (Mattk. i i . 9 ) . His ejiis Yiorenliaw signiilcat.
rtt, leti quia peceatfr obnoxlos reperisti; Gbrrftum
Qnod ergo IHie rapmam, hlc traetioucm appellavit.
vero cor ecidiMi ? fionne tftjuale? Per Chrietiim
Hc cam sctamu9, excitennif, glorificeiiius Deum ,
ergo Uliis mondvs Yindicabitur. Q*od ut ctariiis evanon per ftdem tanlmn, sed etiam per vilani; alinquitt
dat txempln utar. S i l viotentna lynnwm qispiam,
imn gloria, sed bfftsphemia in Detttn csset. Non iia
q t t i in marois sms incrdenles omnts iiintimerts af&*
blaspbcmarur Deus ab exseeratido geniili, ut a Chricial n M K a . Hic si cnin rege vel eum lilto regi* con
siiano corrupio. Idcirco ouuii:*, obsecro, faeiamtis, ui
graesiw, oocidat ilium injuste, jne raors eiiain alias
Deus gloria afliciatur. Nam ah, Vae servn i l i i , per
B i c i s o i poterU. Stl aliquie q m a debitoribat cxigal,
qttem n o n i e n Dei blasphematur (quando auicm Yae
verberet, in carceretn conjiciat; deinde eadem arrodicitur, omiih crucintiis seqiittiir soppliciuni) :
ganlia niWt debentem perinde cogat. Eorum quu in
altoa c o n H B i s i i lenc poeuas dabic: ttle namque ipsum bealus aulein ittt est, per qitem nometi ejiis bouomlur. Ne itaque smnis quasi in tcnebris, scd omriia pecoceideL
cata fagiamus , maxiine autetn illa qaas in pitblicain
S Sic et m Fllio factum esl. Eorum enim qoaa
pemiciem transcunt: in bis enitn prassertiin Deus
toitlra vos feccril diabolus, per ea qua? conira Cbriblasphematnr. Qiiam entm yenbm conseqaemur, si
siiim ausus fiiit, dabll pcenas. Qtiod aotem id subindicetur, audi: Nunc princtps k*ju$ mundi ejicieturaliis
ro- dare jussf, aliena rapiainus? qn;e nobis erit spcs
fr* per mortem meam. 32. El $g* tt exelkUu* fkeru saluiis ? Si esurietilem non atas, punieris; si induUnn
*mrti# trakem od meip$um; bocest, eliam gentites.cxuas, quam consequcris vermm ? H i c freiuirnier
E l ne ifitis dicerel, Qiioniodo ejicietur infira, si te viee- dicere non cessabiinus. Forle qui bodie non andiuiif
cras andient: qoi cras non atlendent, postridio
rtt? Nwt Y t n e e t , inqirit. Q t M i m o d o enim Yiiicet eum
audtenl. Quod si qui immorigeri sint, nos salieiu
qui alios irabit Y Nec loquitur dt reeorrecttone; scd
qiterf reswrecilone raajtis ett, Otmes ttaham od me- innoxii judicium siibibtmus, quiquaenostra erant
iptum. Nam si diiissei, Re&urgain, noitdum palam easel impleverimtis. Dlinam ec nos dedicfis erubeseamuj,
ncc vos pudore afficiamim, sed omnes eiim fiducia
ipsos esse crediluros : cum autem dicit, Gredeni,
stare possimus anie trtbunal Chrisli, nt et nos possiu t r i M i q o e dccfarai, et resurrectimim se contirmat. Si
mus in vobis gh)riari, deque maHs itostris aliquain
enim mortuue mansissel, et bomo purus esset, nemo
ronsolaiionem accipere; vestram nempe probationem,
credidisset. Omnet trakam ad meip$um. Ctir ergo dicrt
in ChristoJeau Doiuino noslro, quicum Palrigloria
Pairem Irabere ? Quia trahetilu Filio, irabit el Paier.
simubjue Spiritui sancio in sxcula. Amen.
Traliam , i n q u k , ntpote a tyranno detenios, q u i
v
possini per aeaceedere, elejusobaistenlis roanus effu-
HOMILIA LXYIII.
C A ^ . 12. v. 54. Retpondit ei turba: No$ auttwimussrgttificai.
ex
Vertim bi sperantes se itli silenitum hniege, quod Ctiriilut manet in aslernwn: et qttomodo
fu ac demoti9lraturo3 ipsun non esse Gbriposituros
dicis, Oportet exattari Filium liominit? Quis ettslum,
hte hinc Gbrislum in scternum manere couAteiittir*
Filiui homhtis ?
E l vide qnam metligne. Non dixerunt efiim, Nos audivimiie
I . Mor$ Chri$H non obfuit quomnus maneret
in qnod Gbristus non passurus, non cruciiigen*
memum. Error deprebensu facilis et iiiflrmus est, dus sit, sed Qnod manet in atlernunu Atqni neque
boc diclutn conlrarimn erat. Passio namqtie immor
eiiamsi cxterius mille depingaiur coloribus. Et quemlulitatis fuil impedimeulum. Hinc videre licel
admodum i i , qtri ruinrc proximos parieies oblinunt,
muha eos sctvisse qua) m dubittm vccari poieram
non tMos tamen illitos firmant: sic qui mentiuntur
atque sponle sua malignaios esse. Quia enim aitle de
Tacile conftjtantur : id quod hic passi sunt Juduei.
Nam Cbristo ipsis diccnte, Cum exatlatu* fuero , morle dissertterat, euni bic audirent iHam exaUaitchim iesse,
hoc suspica^sunt. Deinde dicunt, Quk
lerra omne$ traham ad meip$um; Pios audivimut,
nisle Fititti homims? Et hoc maligne. Ne pute
quiunt, lege , quia Cliristm manet in aiternum. ett
Quonos de le boc dicere , neu dicas, nos irtimodo ftt dici$, Oportet exaltari Fitium hominis inquiunt,
Quis
est iite Fitius hominis ? Noranl igitur Gbrislum essemiciliie causa tibi contradicere. Ecce nesciinus de
quo loquaris, el tamen haic proferimus. Qmd ergo
immorlalem ei vitam babere sine termino. Ergo
Cbristus? Ipsos confulat, oslendilque passimiem niqtiid diceret intetligebanl. Eienim iu Scripiuris pasbil obesse qiraminus ipse maueat in seiernum. 55. Adsim et passio el resurrectio *occurruni. Nam Isaias
huc inquil, modicum tempus lumen in vobis est; signilibsec simul ponil: Tamquam ovis ad occitionem ductus
e$t (l$ai. 55. 7 ) , el qu* sequuntur omnia. Et David cans inorlem suam esse translalionem. Nam lux
solie nonêxstiAguilur, sed iiarvo lempore secedens,
in seeundo Psalmo, et alibi saepe I K C C ainbo copulat.
Pairiarcha quoqiie cum dieit, Decidens dormivil ut leoritrsum apparet. Antbulaie dum lucem kubetii. Quod
bie lempus indieal? an toiam banc viiaint an tetnaddidilque, Ei ut calulus leonit, quis tusciktbil $im
pus ante crocem? Uirumqiw arbilror. Ob ineiTibilem
(6>n. 49. 9)? simulque passionem et resurreciionom
t
575
S. JOAXNtS CHRYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.

57
loqueog, Propierea ncn pottrmt credere, qmm dixit
onim cjus benignitatem, multi eiiam posi crucera
Jsaiasf Hic pluribus vull signiflcare Scriplitrae veracrediderunt. Itec porro dicil ut illos ad credendum
conciiet, ut eliamsuperius fecit ita dicens, Adhue wo- ciutem, et quod qnae illa predixit, non alio quom
quo dixit modo evenerim. Ne quts enim dieeret, Gnr
dicum temput vobucnm $um. Qui ambulatin lenebns,
venil Gbrislus? non sciebat non credituros illos? prnetcil qno uadat (Joan. 7. 55). Quanta nunc Juda?i igno*
pbetas inducit, qui boc prasciverunl. \enit aulem ,
ranles f; c i u n l , ac si in tenebris ambularent! Videnne aliquam peccati sui excusaiionem baberent. Qua)
U i r ailii rccla incedere via, dum contraria procedunt,
enira prsedixit propheta, ut prorsus futura praedixil:
sabbaluni scrvantes, cl legem ciborumque observalione<; el nesciuiit ubi nmbiilenl. Sdeo dicebat: 56. Ambn* niai enim omnino fulnra esseni, non pradixissclb
latein luce,ul filii lucis sitis; id est, illii mei. AlqtiiEranl atilem prorsus fultira, cum illi incurabilee e t in principio inquil evangelisla : Non ex tangtdnibut, senl.
Prophetia nullam imponuni neceailatem. Illud
tteque ex volunlale carnn, led ex Deo nati sunt (Joan.S.
auiem, Non potuerunt, id esl, NoluerunU Nec mireris.
15); id eat, ex Palre: bic vero ipse illos gignere dicilur, ul scias unam esse operalionetn Pairiset Fiiii. Hcec Nam alibi quoque ail : Qui potest capere, capiat
(Matth. 19. 12). Sic saepe solel potestateni pro Y O loquulu* Jeius, abiil, et ab$condil se ab eis, Cur absconliinlate ponere. Iterumque, Non poiest mundus vo$.
dit se nunc? Nequeeniin lapides conlra oum tulerunt,
neque blaspbemarunt, ut anle feccrant. Cur ergo se odio habere; me autem odio habet (Joan. 7. 7). Quod
eiiam in communi usu observaiur : ut cum dicil
abscondit ? Cnm iii corda penetraret, sciebat eorum
quispiam,
non possum illum talem amare, volunlati
aniuiog exasperari, eliamsi nibil Ioqtierenlur : scievehementiam poleslalem vocans : ac rursum, llle
bat fervere illos et caedem spirare; ncque exspectatalis fieri non polest bonus. Et propbeta quid ail? Sl
vii donec in opus procedercni, sed abscondit se, ul
mutabit
JSthiops pelUm $uam et pardut macula* $ua$;
illorum invidiam sedarci. Vidc quomodo id subitidicel evangelista, qui stalim addil : 37. Cum autem et populus ttic poterit bene facere, qui didicil mala
tanta signa fecitset, non crediderunt in eum. Qu.e(Jer.
illa 13. 23). Non ideo baec dicit, quod possim
iili virlulem exercere; sed quod nollcni, ideo noi>
tanta signa ? Ea qua3 pra-lermisil evangciisia, ut ex
posse. Hoc aulem bic sibi vuit evangelista, non poste
seqiientibus palaro est. Nam cum secessissct, c l postmentiri propbclam, ncque lamen ideo impossibite
ea reveraus esset, rursus placide illos alloqtiitur bis
verbis : Qui credil in me, non credil in me $ed in eum eral illos credere. Poteral eniin fieri ul eliain illisqni misit me (Ibid. 12. 44). Vide quid facil : ab bu- crcdenubus verax essel propbeta. Neque enim liasc
dixissel, si crediluri fuisseiit. Gur, inquies, non ita
inilibus incipil, et confugit ad Palrem ilerumque
dixit? Quia lales quasdarn proprielaies babel Scriptuexlollil sermonem. E l cum eos cfleralos intelligit,
r a , et id ejus legibus concedendum. Hatc porre didisoeilit, et rurstis comparel, el ab liumiiibus iterum
xit, cum vidil gloriam ejut. Gnjus? Patris. Gur erga
inoipit. Et ubinam boc fecil? Imo ubi non fecit?
Vide qnid initio dical: Sicut audio, judico ; deinde Joannes de Filio loquihir, et Paulus de Spirilu Non
ut confundentes byposiases, s*d unam significanles
ublimhis , Sicut enim Pater suscitat mortuot el vivifidiguilatem.
Nam quao Palris sunl Filii sunt, et qua?
cat, tic et FUius quot vull vivifieal ( Ibid. 5 50. 21);
F
i
l
i
i
,
Patris
*. Atqui mulia per angclos dixit, et i i e ilermnque , Ego non judico vot, aliut ett qui judical
mo lamen a i l Sicul dixit angelus; sed qmd? Deus
(Ibid. 8. 50). Rursnmquc secedil: posleaque in Gadixii. Quse enim a Deo per angelos dicta sunt, Dei
lilusa coinparens, Operamini, inquil, non cibum qui
sunt; non ilem quae Dei sunt, angelorum sunl. Ilic
perit (Ibid. 6.27). E l cum inagna de se dixissel, quod
vero ait verba Spirilus esse. Et loquulus est de eo.
ex caelo dcscenderil, quod viiam scternam d e i , rtirQutd loqiiulus esi? Vidi Dominum sedentem super wim absccdil. E l in Scenopegia lursum adslans, id
lium excelsum (J$ai. 6. 1), etc. Gloriam ergo bic d i ipsuin facil. .
cit visioncm illam, fumum, arcana audiê mysleria;
2. Ac perpetuo videas ilhim docirinam suam vaSerapbim vidisse fulgur a ibrouo exsiliens, in quod
rianlem, praesenlia, absenlia, htimilibus, aublimibus
respicere poleslates tllae non valebant. Et loquutu$
rerbis. Quod eiiam hic fecil. Cum autem tanta tigna
e$t de eo. Quid loquutus esl? Quod audierit vocem
ficiuel, non crediderunt in ewm, iitquit 38. ut impledicenlein, Qutm mitlain, et quis ibitt Et dixi Ecce ego
retur sermo Itata, quem dixlri Domine . quis credidit
sum, mitle me. Et dixit, Auditu audielh, et non inlelanditui nostro ? el brachium Domini cui revelatum e$l t
tigelis; et videntesvidebitis, et nescietis. Excwcavit enim
E l rursum, Non potuerunt, inquii, credere, quia dixit
oculoi eorum, el induravit cor eorum, ne forte videanl
ltaia$ : Audilu audielit, el non intelligetis. 4 l . Hac
oculii, et corde intelligant (/sot. G. 8-10 ). En r u r s u s
uuUra dixit quando vidil gtorinm ejus, el loquulus ett
aliam qtueslionem, qua nulla tainen esl si recie a l de *o. Ecce ileruni boc, Qu\a> et, Dixit, non causales
lendamus. Quemadinoduni eiiim sol debiles oculoe
tunt voces, sed e Y e n l u m signiiicanles. Neque eniin
percellit, non per propriam naturam : sic quoque
quia id dixit lsaias, ideo non crediderunl; sed qnia
accidil iis, qui Dei verbis non allendunt. lla et Pbacredituri non erant, ideo haec dixil Isaias. Gur ergo
raonis cor indurasse dicitur, quod accidit illis eiiam
ila loquilur evangelisla, ged increduliuien a
propbelia, non propbcliam ab increduliiaie esse disavil. Icgft, et quas F M , Spiritus, et sfc otnacs ferc Maouacripu.
c i l : imo in sequcixibus illud aiguiflcanlius ponh sic
f
575
IN JOANNEM IIOMIL L X V I H . al. LXVIT.
\ , ,
] , , ,
, ,
\ .
, ' , .
; * ,
.
;
,
, \
, ,
. "
.
,

. ; "
. .
,
,
, ,
. "
,
* [400] . \
, , , .
; ; "
, *
, "
,
' , ,
. , , ,
.
, ,
, . Kat
, .
\ \
, , , , )
. " .
,

, ,
' , ;
;
,
, , , *
, .
,
. , ", ,
, ' .
, '
, .
,
,
,
, *
, ;
*
, , *
. ,
;
; .
,
. ,
;4 . , ,
.
; , . ,
, :-
576
, . . \
. , .
. \
* .

*
* , .
.
;
,
, . ,
' ,
. ,
, [407]
.
. , ,
. ,
. , , ,
" ,
. ,
. ; .
,
;
, , .
,
*. * ,
, ;
. *
,
, .
.
.
;
, .
, , ,
^ , ,
, .
. ; " ,
;
* , .
'
,

,
, . ' , ,
, .

* ,
. "
,
.

,
.
, b , * ,
, . , , .
, *
. " ,

, .
, , ',
.
" , *
, ,
Savil. ! ~) , , c! *ic
omnes ferc manuscnpli.
dedit Savil. el paulo aulv.
e\ eoJeiu accessil I T T . poal /.;. Loir.
a
377
S. J0ANM9 CimYSOSTOMI a r c i i i e p . CONSTANTINOP.
*
; 01
.

,
!
,
'
, . ,
,
.
. ,
. . [408] ,
, >

.
* .
'. ' ,
, '
%
* Alii
, .
578
,
( *>
\ ) * *
, .
,
. ;
; * ;
*
, .
\,
, , \
. ,
,
, '
, .
.
* Quidam
, .
* Alil
' .
,
. .

, .

'.
, .

, .
\ \ , ' ,
, .
,
.
'
; ; ,
, (* , . .
. , ;
^ .
,
, ,
, .
* *

,
.
"
.
&
.
, ,

,
- .
; , , .
. ; ,
. , ,
. * .
* . , ,
, . ,
. .

, *0 . "
, , * * ,
* * , .
; [409]
'. , ^ ,
6 , . "
,
.
,
, " , ,
, \ ,
, '
,
.
. , ^
, , . *
, ;
,
, .
, , ^,
. ,
', . . , ,
, , ,
,
, ,
. , * ; " , ,
. . *
dta
,
.
* Savil. , et sic lcgilyr

in vtriKahs eseo>p:artbin. Morel. >
; . b Marcl. : \ . : ;.
Savil. . * Pulanl Botslus et Sarillns

lc?en<li{tn esse . Sed nogatio ab omtubiw
111*3. abesrl.
377
IN JOANNEM HOMJL . L X I X . a l . LXTRI*

578
ortoro, aed 1 cmweriatur ef N** ( EacA. 18. 52 ).
cui Oei dictu repugnaat. Frotmetie aotem tec Scri|Hum cst, ntet tflud, Treiidit 40$ m r*pr*bum $m- Glineius anicm de excidto leroaoryniai tocrymatur :
i*m (Rom. i. 98); ei ittud. Ditiritndl gmiibus (ffettf. 4. quod aue etiaiu erga amicos faouniis.
3. Harc cara sciamite, nibil noa agamue ne noe s*19); id t*l ooiicessit, dimistt. Non ewim tJIarn bic
paremus a Deo, sed anitnae nostrae c n r amorique
operemera tndiicit sed ex aliomm nequitia h-cc facta
fralerno operam detuut, neqiie nottra diecerpamus
ess etgnificat. Cum enim derelinquimur a Deo, tradimtnibra (iilitd eann furentium ei meaie caplorum
iimr diabolo; diabolo tradtti, innameris affidmur ma* andilorem ergo terreat, mt Indwavit, et, tradh s t ) ; eed quanto pejus afecioa vktemut, latito raadil. Nare qued ille nea modo non tradal, sed nec not joretB Hnpendamue curam. Nam mullo* sa>peeon*pi~
deserat, nisi nolimus, aodi quid dical :Nontupccata ciinus diflicilibus inianabilibuaqtie corporis luorbie
vetlra dmdutu me vobii ( / M I . 59. 2) ac ruraum :laborare, nec flnem facimus impoiiendi pharmaea.
Qm etongmd t* <c, pcribunt (PsaL 72. 27). Osee an-Qnid podagra, quid cbiragra ? nnm ideo mewbni absctJidimus ? Minime; *ed eibil non facinrae H4
tem dicit: Oblita es tegi$ Deitai,ct ego ttti oblimieer
(U9se 4. 6); et ipse in Evaiigeliis : Quotiet volui con-saltem leiiiamas, ei sanare non postimus. Hoc
fralret noftUros faciamue. Si inctirobili morbo
gregarefitiovesiroi, et noluiilis ( Luc. 15. 34) ? circa
et
laborefii,
curare pereeveremus, alioruinque oNera nuIsaias rursuin : Veni, el non erat homo: vocawi,
erat qui andirst ( / * . 50. 2). H*c autem dicit ut tuo feraraus. Sic cuini Cbristi (egem implebiniue, et
proinissa conseqvejnur bona gratia ei benigeiuie
oetendai no6 priores tn causa esse cor derelinquaimir,
Domini
nostri Jesu Cbriaii, qutcuinPalri gloria &imulei eur pereamus. Deus enim non roodo aec relinque Spirilui aancto, in ssecula saêulorum. Amen.
quere, nee piuiire nos vult; sed etiam quando pnnit,
non libens hov-Tacil. Nolo enim, inquil, martem pecAlii babent: chritfu* Jernsalem ewertere parawUtcru*
1
HOMIUA LXIX,
C A P . 12. r. 42. Verumtamen ex principibn$ mulH
vice versa dicil, Qui credit in Palrom n o n crcdil
credxdtrunt in euni; sed propter Pharitwos non con
in Patrem, sed in me? Quia dixissenl illi, Ecce nos
fitebantur, ut de iynagoga non ejicerentur. 45. Dilein Pairem credimus, in le non credimus. Nam infirxerunt enim gloriam kotmmtm magi$ quatn gtoriam
minres adlmc erant. Discipulos cnim altoquens sic
dicebat, Credilis in Deum, el in me credite (Jomt. U i
I. AvarHia gravitmmutmorbus. 8ub$tantm Patns
4 ). flos autcm cuni infirmiores ad h.rc audicnda v i Fiiii , eadem t > . Prari omnes aitimi deret, aliter insiiluit. Osiendit ergo non pnsse in
affectus omnino fugiendi nobis aimt; sed kmge ma*
Pairein credere cos, q u i non in se credani. Et ne pugis ii qni plura pariiinl peccala : cxempli eausa, ata* tes id quasi de bomine d i c i , subdil: 45. Qui videt
rilia, qu* e i se gravis est morbus, sed longe gravior
me videt eum qui mhil me. Quid ergo? a n cnrpus est
effleUur, quia radix ct maler esl oninium malwum.
Deus? Minime. Visionem quippe mentalem bjc signifiEjusmodi esl inanis gloria. Ecce bi ob glortw cnpidic a t , el hinc consubslantialitatem demonsirat. Et
ncro a fide eutU avulsi. Nam Muiti, ait, ex principiHt quid sibi vtilt illud , Qtti credU in me? Ac si quis d l crediderunt in eum ; sed propter Judaot non eonftteceret, Qui a q u a m de ntimine tollit, non de flamine
bantur, ut de sgnagoga non ejicerentur. Id quod illie
sed de fonie accipit. Imo iuflrmius hoc exemplum est
supra dicebal : quomodo potettU eredere, gloriamad
06rem proposilam. 46. Ego lux i mundnrn vem.Cum
invicem accipientes, ei gloriam, qnm $oh D&> e$t,enim
mm Paler et in veteri el in n o v a Icge sic appellelur,
quarentei (Joeu. 5. 44) ? Non ergo prnicipee eral et hoc ipse ulaiur nomine; idco Paulus binc edoclus
ed servi, exirema servitute. Oeierum hic postea l i splendorem v o c a l illtim (llebr. 1. 5). Mullam certo
mor sublalus est. Nusquam enim sub aposlolis boc
cum Palre afiinitalcm hic oslendit, imo nullam diflemorbo capios vidcmus. Nnm lnnc el principesel earenliam : nam (idem in se, non in se , sed in illum
ccrdotes crediderunt. Gralia onim Spirilwe snpervetransire dicil. Lucem porro se vocavil, qnod ab criiiens illos oinnes adamante iirmiores reddidii. Cuin
rore libcrct, et qiiod spiriluales solvat tcncbras. 47.
igiiur hoc ne lunc crederent impedirei, audiquid diSi qnis me non audierit ego non judico illum. Non
czt : 44. Quicredit in me, n*n credtt m me, $ed in enm enim veni ul judicem mundum, $ed ut salvificem t M t m qui miiit me ; ac si dicerel, Cur limelis in iwe crede- dum. Ne putarenl enim se propior innrmiiatem conre? fides per me iransil in beam, wi etiam incredulemplores diuiisissc, i d e o d i x i l : Son vetii ut judicem
litae. Vide qito pacto per rnnnia sutoiaiuiain eanulem
tmoidum.
declarel. Non dixit Qai credit mibi, ne quis diceret,
2. Deinde ne hinc segniores fiant. quod didiceriut
de verbis ejus tanium lioc dici, qwod de boininibns
emn q u i credit, salvum fieri, et q u i non credit, puniri
quoqve dici poterat. Nam qui aposiolia credU, non
vide q u a m formidolosum illis tribmial minetur, cnm
ipsis credil, eed Deo. Veruin ut diecas de fidc in aubPiUant Roisius e l Savilius l e g e n d u m esse non ptviki,
siafirtam suam ha!C agi, non dicil, QIM credit verbis
Cerie i u l e g e n d u m m i b i q u p q o c v i d e t u r : s c d o i n i i e a Muu
meis, $ed, 0ui credil inme* E l cur, inquics, nusquam puniri babcul.
f
580
579
S. JOANNIS CMRYSOSTOMl ARCHIEP. CONSTANTINOP.
ad me referrem. Nunc aatem adeo omnia in Palrcm
adjteil: 48. Qu\ me ipernit, et non acdpU verba mea,
habet quijudket eum. Si pnler neminem judicat, et tu retuli, ul niliil meum loquar. Gur ergo non crediii
mihi dicenti, me mandatum accepisse, et ica veho venisli ut judices m u H d u m , qtiis illum judfcabii?
menier
amoventi malain illam veslram opintoncm,
Sirme quem loquuttu $um, ipse judicabit illum. Quia
quod Dei sim adversarius ? Sicut cnira fieri nequil m
enim dicebant illum non ex Deo esse, sic loquulus
ii,qui mandaium accepcriuil, aliud facianlaul dicaul,
est, ul declarel quod lunc non poterunl h:rc dicere;
quam
pro milieniis voluntate, douec mandalum acsed, Verba quse nunc loqunlus swm, accusaloris v i curate impleveriitl: ita neque ego aliud facere aut
cem agent, qui illos convincei, et omnein defensionis
modutn adimet. Sermo quem loquutussum. Quisser- diccre possum, quam qiix Paier volneril. Nam Qua
mo ? 49. Quod tne ip$o non venerim, qwa qui mi$it tgo facio, ille facit, quia mecum ett (Joan. 8. 29), ct
me Paier ifie dedit mihi mandatum quid dicam, et tion dimisit me solum Palcr. Videtr quo paclo seniquid toquar: e i alia hujusmodi omnia. Ergo hnrc ideo per dcclarel se Genilori sine ullo inlermedio junciura
propler iHos dicla ennl, ut nullain baberem defcnsio- esse?Nam cum dixil, meipso non veni, non sibi p<>nis ansam. Nam nisi ita res se baberet, qtiid plus lia- lcslaiera adiinit, sed se non Patri conlrarium esse
I>ebit quam Isaias? Nam ille lioc ipsum d i c i l : Doim- significat. Nam si lioniinee sui domini stint, mullo
nu$ dat mihi linguam eruditionis, ut tciam quando ter magis Filius. Quod auiem boc vemin sit, audi Paumonem dicere oporteat (Itai. 50. 4). Quid plus qtiam lum dicenlem, Extnanivit semetipsum (Philipp. 2. 7),
et tradidit pro nobU (Ephes. 5. 2). Sed, ut dixi, gravis
Jeremias? Nam el ilte cum iniUebatur, tunc inspirares eat itianie glorla, gravis utique. Ipea enim id cflfetionem habebat. Quid plus quam Ezecbicl ? Hic enitn,
devoralocapiltrio, ila loquuUis esl (Ezech, 5.1). Alio- cii, ul illi non credereni, el alii male crederent, et
qiue ille bcnignitalis gratia diccbal ipsrs, ad hnpieta*
quin aulem ii qui dicla ejus audituri erant, causa ipsi
tcm verterent.
cognitionis fuisse reperirentur. Si enim cum miliebatur, mandatum accepit quid esset dicturus, subinde
5. Exhortatio moralis de luxu vitando. Sub fineiu
dices ipsum , antcquam miileretur, nibil scivisse :
hujus Numeri eleemosyna commeudutnr. Hanc itaquibus vcrbis quid magis impium fuerit, si quis nempe quc feram omnino fugiamus; varia quippe esl ct
hxc. ila accipiat, ncc causam humililalis verborum
lnultiformis , vimsque suum ubique disseminat, c l
bujusmodi ndiscat? Venim Paulus ipsos eliam disciin pecuniis, el in deiiciis , et in corporum pulchripiiios imelligere dicil, Qucc sit voluntas Dei bona, be- ludine. Idcirco ubique necessilatem excedimus : inde
neplacila ci perfecta (Rom. 12. 2); el Filius nescivit vesiium luxus, servorum gregcs. Ideo ubique neccsdonoc mandaliim acccpil? et qua ralione i d consi- sitas conieranilur, in domibus, in vesiibus, in meiielere possil? Yiden' eum i s l l u E C admodum huraililer
sa ; hixasque dominaiur. Vis gforia frui ? Eleemofiyloqui,ul illos altrahal,el iisqui fuluri eranl, silcnlium
naiu eroga: lunc (e laudabunt angeli; itinc Dcus
imponal? Ideo igitur bumana loqtiitiir verba, ut vel
approbabit. Nunc autem iu auriiices lanium c l lexsic illos eo adigerel, ut vilitatcm verboriim fugerenl,
lores admiralio verlilur; tu vcro, mulier, incognari rion ex nalura, sed ex auditorum imbecilliiate ronaia recedis, lequesa?pe videsmalediciisexceptam.
baec iia d i c i . 50- Scio quia mandalum ejus vita mlerna Si porro baec non corpori luo circumponeres, scd
esL Qua: ergo loquor, sicul dixit mi/ii Paler, sic loquor. in pauperes effunderes, ubique plausus adessei, c i
Videu' vcrborum buinililaiem ? Qui enim mandalum
laus magna. Tunc illa babcbis, cum aliis dabis ;
accipit, non sui dominus est. Atqui ipse ait : Quem- donec vero sola retinueris, non habes. Domi uainadniodum enim Pater suscilat mortuos et vivificat: Ua que thesaurus non tuius e s l ; lutus vero esi in pauet Filiut quos vult vivificat. crgo suscilandi quos perum manibus. Cur corpus ornas, duin auimam
vult poiestatem liabet, dicendi qiiod vtillnon babel?
impurilale correplam negligis? cur non tanlam aniHoc aulem vuli bis vcrbis significare : Non secundum
33 quantam corpori curam impendis, cum majorem
naturam esl, ut ille alia loqualur, alia ego. El scio
oporleret? Atlamen oporteret, dilccti, parem saliem
quia mandalum ejus vita ceterna esi. Illos aulein
adbibere. D i c , qua?eo, si quis le interrogel, quid
alloquilur, qui ipsum decepiorem, atque in pernicicm malueris, an corpus luum vegelum formosumque
vetiisse diccbant. Cum aulem d i c i i , Ego non judico, esse ac vilibus indulum veslibue ; an mulilum, moroslendil ae istorum perniciei non esse causam *. Per
bosum ct auro ornalum : annon optares polius in
baec enim pene lestiflcatur, cum discessurus essel,nenalura corporis pulchra gaudere forina, qtiain
qoe ullra cum eis versaturus, Quia nihil taroquam a
veslium ambitu ? an in corpore sic opiares, in aninia
meipso loqutifussnni vobis, scd omnia qiiasi a Palre.
secus ? ac dum illam turpem, deformem , nigram
Ideoque in bumilia desinil et sermonem concludit,
habes, ex aureie ornamenlis le frucium percipcre
nt dicerei, Uanc vobis usque in finem emisi vocem.
pulae? QiiaBiiam ba?c amentia ? Ornatum in inieriora
Quam Y o c e m ? Sicut dixit mihi Paler, nc loquor. Quod verlc, et lorqtiibus illis animam circumda. Nam quai
si Deo conirarias essem, conlrariiim cerle dixissem,
circum corpus ponuntur, nequc ad valeludinem, nome ntbil eorum qua? Deo placent diccre, ut gloriam
que ad forroam juvant: uon nigrum albom reddunl,
ncqae qood turpe esl formosum cfQciunt. Haec aulem
* AIU legunt: am autem dicit, non jttdico *, hoc est,si animx circumponas, cilo illam pro nigra allmra
c nm sum tllorttm perniciei canm, $ed ip$i cmm sunt
%
379
IN JOANNEM HOMIL. L X I X
9
al. LXVIII.
380
; " , [410]
,
,
* *.
" ' ,
. ,
;

,
. ;
.
; ,
. " ,
,
. , ,
, ; ,
. ,
, \
; '
,

*
; ; $
,
; ,
;
,
*
, .
4)1 .
, ,
. ' ;
, .

,
. t ,
; *0
, "
,
.
. ,
, . " ,
,
**.
,
,
, .

, , "
. ;
, . ,
,
. , .
, , \ [411]

^; "
,
,
*
, * .
, , ' ,
.
,
; , '
, ,
.
, .
,
, .
* , , .
,
,
, *.
\ .
,
, , ,
, .

,
, ,
,
. ; *
.
,
. , *
,
, .
, * ,
.
.
, ; ,
; ,
; * * ,
*, .
, ,
, ,

,
;
,
; ,
,

; ; [412] ,
.
,

,
, , .
; , *
, ,
,
. ,
.
,
,
,
,
,^ .
.
;
Morel. . b Alii ; '.

Alii ; , ,
I. * Alii . )
; , , * .
Quidam
.
f Morel. .
. Altt .
Savil. et
mss. . Morel. el M I . 709 . qiue leelio
iortasse ir.elior, si vocem : sequeniein lollere p r -
sumpseris, invitis rass.
584
S. 30ANNIS CHRYSOSTOMI A R C H i E P . CONSTANTINOP.

582
, , *l ; "

, ,
, ,

,
,

$ .
: ,
;
,
/' . & , *
, * .
AUi .
,
,
, .
,

,
, ,
.
01 .
'. , ,
, ;
.
\ , ,
,
, , \ * *
. ,
> .
, ,
; ,
, ~
; * ,
'
,
. ^^ ,
, ,
.
. ** .
, ,
; "
* * , *
,

'
. * I ,
[415] ,
^ .
,
,

, .
.
, ,
, *
. [414]
,
* ,
,
; *
,

,
*
,
.
,
, ,
, ,
;, , .
, ,
, , ,
, \ ,
, , ,
,
, ; .
. , ^
. , * ,
, .
,
,

, *
* , , , *
.
, ,
.
* ,
.
. ,
, ,
,
. * ,
, , .
<*, . " * ,
" ,

. . " . ,
, .
; , "
,
,
. ' ,

i ,
. ;
,
, , b
\%%,
* Alii . * Qtiiilam , ' .

4 l i i . <Locu8 e Savil. e l codd.705,709
correctus. In Mouif. 1 gebaiur , eUberat .
*. * Onidim . vertoa '..
Otov; dedilSiYil. J*>T. f A l i i , Cxni.
* Quidam . b A l i i
, leciio conQrmaLnr inlra; e l ino* ,
, . i A l i i , ,
J A i i i
381
1 JOANNEM HOMIL L X X . al. L X I X .
382
leddes, pro tnrpi et deformi, pukhram et formoeam.

ris ornatum iiisumaiis? Tura poteriscuro Aducia virum
Non meus bie eermo est, sed Domini diceniis : Si
de eleemosyna alloqui, euin aureuin ciiltum depofuerint peccata tettra ul eoccinum , ui nivem dtalbabosueris, Eliamsi vero nibil proGcias, quod tuum erat
(Isai. 4 . 4 8 ) ; e l , DaU eieemoiynam , et omnia vobis totum implcsli: iroo ficri nequit ut illuni non fleclas,
mutida erunt (Luc. 4 4 . 4 1 ) . Si ila sis affecla , non le cum per res ipsas loqueris. Quid enim scis, mulkr ,
solam, sed virum quoque tuum formosum reddcs.
an virum tuum talvum factura sis ( 4 . Cor. 7 . 4 6 ) ? LT
Nam si te luxum deponentem vidcrit, non magnis
nunc et pro t el pro illo raiionem rcdditura ee : sic
opus eril suinplibtis : hinc autem babendi cupidiiasi luxum bujusmodi deponas, duplicom coronam C<IIeequeris, cum viro coronala el gloriosa per iufiwiia
lem deponct, ei pronior erit ad eleemosynam, et lu
illa sxcula , el aHernis fruens bonis : quae nos omfidenter poleris illi ea qnaa decenl suadere. Nunc
nee assequi coiilingal, gralia c l benignitate Doinini
autem , vos mulicres, parem babelis polesianoslri Jesu Chrisli, cui gloria in ssecula socculorum.
tem. Quo ore, qu; fronle conjuges ad eleemosynam
Amcn.
horlabimini, cuin maximam opum partem ad corpoHOMILIA
LXX.
C A P . 4 3 . . 1 . Anle diem [eslum Pasch<c Jesus

reliciurus eos vebeineiilioreiu aiiiorcm cxliibcal ?
scieus quia tenil hora ejus, ut tranteat ex hoc mundoKllud enirn, Cum dilcxiuet suos, in finem dilexit eos ,
ad Palrem, cum dllexiuel $uo$, qui erant in mmido boc significai : nibil praetcrmisil eorum qu^ ardcnl< r
in finem dilexit eos.
amanlem oporlet faccre. Cur non a principio boc
1. Clm&tus nobis exemplar. Iptiu* erga inimicos
fecil ? Mujora iu exlremo facit, u l corum carilaicui
benignitas. lmilatores mei estotc, i n q u i l Paulus, sic- augeai, ei magnum indat animum ad fulura perfcrenda rnala. Suos aulem dicit sccundum familiariiatis
ut et ego Christi (\.Cor. 4 1 . 4 ) . Ideo enim ex massa
ralioncm ; nam et alios suos vocal secundum crcannstra carncm a c c e p i t , u l per e a m n o s virmtcin
lioncm ; ul cnm dicil, Sui eum non receperunt (Jonn,
docerel. ln similitudinem, inquil, carnis peccaii, ei
de peccato peccatum in carne damnavit [fiom. 8 . 3);I. 11). Qtiid sibi vult illud, Qui erant in mundo ?
ipsoque Cbristus a i t : Discite me, qma mitis suni Quia sui c r a i i i c t i a u i mortui, Abrabam, Isaac, Jacob,
ipsisqne siniilcs ; scd bi non in mundo erant. Vidcn'
ei humUis corde (Mallh. 4 4 . 29). Hcec non vcrbis
eum essc Dcum cl vclcris et novx legis ? Quid signil a n t i i m , sed el rcbus docuit. Nam el Samarilauuin
ficat illud, In finem dilexit co$ ? Id est, amare perseel danioiiiacum ipsnm vocabant, et dcccplorcm ,
veravit, ac ferventis ainoris sigmim boc csso dicit.
lapidesque in ipsuin jni-iebaiil: et nunc q u i t l c m miAlqui alind atil)i dixcral, nniniam suam se ponere
nislros miscriinl Pbarisai , ul illum capercnl; nunc
pro amicis suis. Sed rioudum boc accideral. Cur
alios subjeceruni insidiaiores : ipsi qnoque sxpe
autem lioc nuuc fecit? Quia id longe mirabiliirs c r a i ,
conlumelias i n f e r e b a i t t , cura lamen nibil a d e s s c i in
quando lain conspicnus apud omncs esse videbatur ,
q u o accusarenl ipsum, sed beneficia f r e q u e i i L e r a c nec parvam co&solaiionem abscessurus reliquil. Quia
ciperent. Verumiamcii post bcec lanta , non ccssat
enim in moerore vebemenli fuiuri erant, parcm illis
eos et verbis el operibus juvare : et cum a scrvo
qnodain cxderetur, a i l : Si male loquutus stim, testi- consolalionem indticil. 2 . Et coina facta , cum diabomomum perliibe de malo ; $i aulem bee , quid me cce-lus jam misisset in cor , itt traderel eum Judas. IIoc
dicil perculsus evangclisla , nartans quomodu pcdes
dis (Joan. 4 8 . 23) ? Verum h x c inimicis c l insidiaiocjns, qui ipsum prodere insiilucrat, laveril. Ingenlein
ribus dixil. Videamus aulcm, quid nunc f a c i a i org;i
porro ojus nequiliam oslcudit, quod nec rocnsae condiscipulos; imoqu;ii n u n c exbibcal c r g a insidialorcni.
sortium
ipsuin cobibueril, qurc res maxime solet
Qiii cnim omnium m a x i i n e odio d i g n u s erat, quia
nialiiiain continere nec suascril iili ut usqnc ad
cum discipulns et mcnsre consors essct, cum inirauliimuin dicm cum Magisiro sc superjnte manerel.
cnla viili^sci, et t o l diguatus essel niuiieribiis , d e 3
. Sciens autem Jesus, quiu omnia tradidU ei Paler in
lerrima oninium fccil: non lapidibus, n o n c o i H u m c manus, et quia Deo exivit, el ad Deum vadit. llic
liis impeliit, 6cd illiim prodidit : bunc vcro vide
eLiaitt mirabundus dicit : Cum lanlus ct lalis esset,
quam benigne cxcipi.it. Lavit ejns p e d e s , ut hoc
qui
a Deo cxieral, et ad Dcum i b a l , qui omnibus
orficio ipsuin cobiboret a tanla nequiiia. Atqui poimpcrabat,
hoc lamen fecil, noc dcdignalus csl rem
lerat ipsum sicui arefacere, si voluissei, vcl
laletn aggredi. Gum iradidisse ait, ul pulo, iidclmin
disciiMlorc sicul pelras discidil, et siciu ilem vclum
salulein rcspicil. Mam cnm dicil, Omnia mihi iradiia
lempli discidil. Yerum noluit v i , sed proposilo vomnta Palremeo (Malllu 4 4 . 27), dc boc iradcndi
lunlatis a prodilionc abducere. Ideo lavii ejus pedes.
gencre loquitnr, ut et alibi ait : Tui cranl, el milii
fteque bac de re eiubuil infelix et miser ille. Ante
eos dedisti (Joan. 17. 6); el rursum, Nemo potest nediem (estum Pa*cho!, iuquit, sciens Jestu quia venit
nire ad me , nisi Pater iraxerit cum ; c l , Niti datum
hora ejus. Non lunc primuni scivil, scd cum fecit
sit de coelo (ibid. G. U\ et 3 . 27). Vel boc d i c i i ,
id q u o d fecit, j a m olim sciebal. Ut irameal. Magnivel *e nibil cx boc minuendum esse, qui a Dco exu>
fice cvangelisia trniisiiuin ejus mortem vocat. Cum
rit, ad Deucn vadal c i omnia contiiieat. Cum voro
dilexiuet $uo$, in finem dilexit eos. Videu' quomodo
f
PATIIOL.
f.R.
|JX.
24
383
S. JOANNIS CURYSOSTOMl ARCHIEP. CONSTANTINOP.

581
capitur
a
Cbristo.
U
i
ergo
tunc
v
bcmonter
incretilud tradere nudis, nihil bumanum suspiceris : hopavit, dixitque, Scandalum es mihi (Maltlt. 16 25):
norem enim Palrt redditum et concordiam significal.
sic ct hoc loco d i c i l , Nisi lavero te , non habrbts parS k u l enim Patcr ipsi t r a d i l , sic ipse Patri; quod
declaral Paulus dicens, Cum tradiderit regnum Deo tem mecum. Quid ergo fervens ille ardensfpie vir ? 9.
Dormne, non tantum pedes meos, scd ei mannt el caput.
4t Patri (1. Cor. 15. 24). Hic autem humaniori more
Recusando vehemens, conccdcndo vehemcntior efllloquitur, ineffabilem erga illos exhibens carilalem ,
ciiur. Ulrumque autem ex amore prodibat. Sed cur
tjuorum euram ut suorum gerebat, docens illoe hunon dixit Jeeus, qua de causa id facent, sed minas
militalem malrera bonorum, quaro et initium et
addidil ? Quia ille non alio modo morem gessisset.
finem virtutis esse dicil. Nec lemere jacet iflud,
Beo exivit, tt ad Deum vadit; sed ut discamus ipsum Nam si Christus dixissct. Sine; boc enim modo vos
d o c e b o humilitaiem: millies se bumilem f o r e prodigna feciese ejus qui illinc exiissel et illuc ivisset,
misissct, ne Dominus hoc facerel. At nunc quid d i c i t
omnemque fasium conculcavisse. 4. Et cum mrrextiChristus ? Quod Petrus maxime timebat, ne separn
set cana, posilis vestibus.
rciur a Domino. lllc enim emt qni frcquenter , quo
2. Vidc quomodo non lavando solum , sed el alio
irct, interrogabat. Ideo diccbal, Animam meam dabo
quoque modo bumililalcm exbibeat. Non enim antepro
te. Nam si cum audivii, Quod ego facio lu nescU
quam recumberet, sedpostquam omnes recubuissent,
modo, sae$ antem postca, ne sic qtiidero absiilit, mulluuc surrexit. Deindc non solum lavat, sed positis
lo minus si scivisset. ldco dixit, Scics aulcm pottea ,
vestibus. Neque bis conicnlus linleo se prsccinxil.
gnarus
eum, si scivisscl, adhuc. repiigiialiirurn fuisse.
Nequc id saiis babuit, scd ipse pelviro iniplevit, neNcque
dixit
Petrus, Doce nunc roe , ul sinam ; s c d
qiie aUeri implendam iradidit, sed h:ec omnia ipse
quod longe vcbcmciilius cr>t, nescire quidcni sustif a c i l : his omnibus ostendens brcc non perfunclorie
nuit, sed insiat rursus : Non lavabit mihi pedes Ubi
nobis esse facienda , cum recie facimus , sed cum
autcm
comminaius e s l , slaiim ccssit. Quid auiein
nmni diligcnlia c l alacritaie. Vidctur porro mibi i l sigiiiHcal, Sciet postea ? quandonam ? Qnnndo in uo,
lnm prodiloris primum lavisse pedes, quod dixerit
5. Cocpil tavare pedes discipulorum : et addideril, 6. mine mco thrmonia cjicies, cum mc vidcris in ca?lum
Venit ad Simonem Pelrttm, qui dkU ei :Tu mihi lavai assumi, cum a Spirilu didiccris nic a dextris s e d c r e ,
pedet? llis manibus, inquii, quibus oculos aperuisti, lunc cognosces quid nunc facium sit. Quid ergo
Cbrislus ? Quia Pelrus dixerat, Non tantum pedes ,
ifprosos mundasti, moriuos siiscilasti ? ITaec quippe
itiagnam babent enipbasim : quare non alio opus ba- tcd el manus et caput, 10. Qui lotus ett, inquit, non
indigtt, nisi ul pcdcs lavet, sed esl mundus tottts. Et
boit, quam illa voce, Tu, quae por se toium signiftvos mundi estis , sed non omnet. 11. Sciebat enim
cat. Jure autcm qnaeras: Cur nullus alius ipsum
qui$ traditurus esset eum, Si mundi s u n l , cur lav:g
cohibuit, nisi Pclrus, quod non parvi amoris revereniisque signum fuit? Qua ergo de causa Videtur pedcs cornm ? UtnosoiodestiamdiscamusMdeoqiif>d
vilissimuin membrorura Y i d e l a r e s s e , solum lavii.
niihi primo proditoris pedes abluisse; deinde ad
Quid significal illud, Qui lotus esl ? Id est, qui purus
Petrum venisse, aliosque dcinceps admonitos fuisse.
cst. Nnm illi puri cranl, qui nondum a peccatis libcri
Quod emm alium qucmpiam ante illum laverit, paerant, ncc Spiritu dignati, cuin adhuc pcccatum dolam est ex bis verbis , Cum auiem venit ad Pctrum.
minaretur , et malcdictionis cbirograpbum manerct,
Scd non esl vefccmcns accusntor evangelista. Uhid
necdura viciima esset oblata ? Quoraodo igitur illos
enim, Cccpit, hoc subindical. Etiamsi vcro Petrus
esse puros dicil ? Yemm ne pmes, quia puros illos
prlmus eeset, vcrisimHc est prodiiorem, nipote ped i c i l , esse prorsus a peccatis liberos addidit: Jam
tidantcm, ante corypbspum accubuissc. Aliundc nam~
vos mundi eslis, propter sermonem quem loquutus ium
que ejus pelulantia dignosccbalur, quando intinxit
vobis; hoc est, Hac tantum ratione mundi estis. Jara
cum Magislro, et quando rcprebcnsus non compunlucem accepisiis , jam a Judaico errore Iiberi estis.
ctits est. Pctrus aulein j;mi scmcl aniea incrcpatus ,
Nam prophela dicit: Lavamini, mundi estote, abjicite
qui illa ex amoris vehemcmia dixcral, ita reprcssus
esl, ut anxius et tremens allero opus babcrel ad in- maliiiam ab animabtu vestris (lsai. 1.16). Itaqne qui
talis est, lotus est, et purus. Quia ergo omnem maliterrogandum; hic vero sa>pe rcprcbensus ne sensil
quidera. Cum ergo venissct ad P c l m m , Dicit ei Pe- liam ab anima respucrant, et pura mcnte cum illo
trus: Domine , lu ndhi luvat pedes ? 7. Respondii ei: versabanlur: idco scr.iindum prophelicnm sermonem
Quud ego faeio 4u netcis modo, tciti autem potlea ; iddicrl, Qui lotus esl, jam mundus est. Non lavacrum
iliud pcr aquam el Judaicum dicit, sed conscientise
est, quanturo iiinc l u c r i , quanlam docirinx ulilitatetn, ei quantara hoc ad biimililniein no$ duccre pos- purgalionem.
3. Vidnarum et pupillorum habenda cura ett Si
sit. Quid ergo Pclrus ? Adbuc cobibet c l d i c i l : 8.
Non lavabis mihi pedes in miernum. Quid facis, Peire ? mus ergo et nos m u n d i ; discamus bene fuccre. Qnid
t*l bene facere ? Judicate pupillo, defendite viduam :
non recordaris eorum q u pritis dicta stini ?
cum dixisti, Propkius e$to tibi, audisti, Vade pott me, ct venite, duceptcmus, dicit Dominus (lbid. 1.17.18).
>
? neque resipiscis , se<l adbuc vebemcns cs ?

Eiiam, inquil: resenim magna et stupore plena agiUir. Quia igiiur id ex vi atnoris faciebal, binc quotiue
rost hax quidam Mss. alia addunt, quse habenlur iufra,

etconsulm hic omiltuntur.
AUas iegilur, itf vos discatii.
383
IN JOANNEM HOMIL. L X X . al. L X I X .
, \
.
,
' *
, . ,
.
'. " ,
. , , .
, . ,
. , *
, \ * ,
,
,
& , .
,
, " ,
\ , ,
'
;
, , ,
, * ;
\
, . *
. *
, ,
, [415] * . ;
, ,
' .
" ,
. " . *'
, ,
.
, * ,
.
,
, .
*
, ,
,

. "
, ,
;
, ,
, ,
;.
; " ,
. ,
; ;
, " , , ,
* ,
; ,
. ,
,
; , '
, , '
. ; ,
,
. ,

. ,
1
* Noonulli . . Paulo post quidam

, . 1 Alit .
Alii
.
c
384
* ; "
. , ,
, ,
.
; " , .
;
\ , ** *1< > . ,
, ,
, , .
, , ,
, . ,
, * * ,
, ' ,
. , . [416]
, ; , ;
" , *
*
, , . ;
,
, , ,
, .
, , "
. ,
;; " ;
. ' , '
. ,
; , . **
; *
, ,
,
, * ;
; *
;
,
,
. " ,
; ; .
* , , . "
.
, *
,
,
.
, .
f
*.
. ;
,
, , .
*
.
. , ,
,
, . .d Alii , alii . Edili , raes. pone
omnes , q u vera esl leclio. Et paulo anle ediil
. Vanwscripti fere oranes
, el b c esl vera lectio. iibi adverlas voces
ei II in mss. ssppe confumii, quia utramque
vocem sic eirerunl et , eslque iuterp el ln mss.
quspdam simililudo. Alii ^. i , *
.
Alii ;.
4
11
S. JOANMS CHRYSOSTOM! AilCIIIEP. CONSTANTINOP.
385
. ,
.
\ , ; . ,
.
^ ,
.
,
Morel. . %. .
c .
586
, \ .
, ,
\ [4171
. , \
,
.
^
*> ,
,
. .
b Alii ; .
'.
; .
'. , ,
. .
,
. ,
. " ,
, ,
. ,

,
, * ,
,

. ,
, ,
; ,
. ' ,
*0

* . ' .
.
, .
' , ^* * * , . , .
,
; "
,
,
. ,
, ,
. ,
, " ;
,
, ,
; , ,
;
b
, , * ,
, . ,
,
.
.
, , .
. ; .

, |418] .

, . ;
; ,
,
,
a Morel. . b AMi el Morel. ;. MoT*M. * ;.
Morel. .
Savil. rescripsimus.
EDIT.
* loco e

; ,
. . ,
;
, ,
. ,
, . \
,
, .
,
, , '
, ,
;
,
, .
;
, . "
, , . , '
.
; "
, , .
'. "' * ,
, ;
,
, , ,
.
, '
, , ;
,
. , *
, .
, ^ .
; ;
,
, , , ,
, ;
;; ;
, ,
.
; , .
" * , ))
* , .

,
, [419]

( ; , *
f
f Alii . F llorel. .
.
AIU
LN JOANNEM IIOMIL L X X t . al. L X X .
55
Prequenier in Scriptura viduarum et pupillorum fii

meutio: at nobis illoruin nulla ralio est. Atqui cog i u quanla s i l rcposila merces. Si [ueiinl, inquit,
peccata westra iicul puniceum , ut nivem dealbabo; si
vt coccinum , ut lanam dealbabo (Isai. 1. 18). Defensore namque carel vidua ; ideo magnam iliius curam
liabet. Yidua enim cum possil secundas adire nuplias , ob Dei timorem viduilaiis a?rumnas loicral.
Manuin ergo ipsis porrigamus omnes et viri et mulieres, ue quando viduilaiis moleslias subeamus. Sin
subeamus, magnam nobis experiundae benignilatis
ansam parabimus. Non parva vis lacrymarum vidu
Jg
est, sed poiest illa vcl ipsum cccltim aperire. Ne

ergo illis insulienuis, nec calamitaiem augeamus ,
sed omui modo feramus opem. Si ila faciainus, muU
(am nobis securitaieui comparabimus et in hoc sa;culo ei in fuiuro. Non enim bic tantum , sed et illic
nobisopem fercnt, dum lnaxtmam peccaiornm
slrorum partem ob bencficia ipsis praesiiia abscindent, et id nobis conciliabunt, ul possimus anle l i i bunal Chrisli adsiare cum Gducia ; quod nos ^
asscqui contingat, graiia et benigniiate Domini nosiri Jesu Cbrisii, eui gloria in sxcula saecukminu.
Amen.
HOMILIA LXXl.
C A P . 15. v. 12. Et accepil vaumenta sua , et cum
ul sahcm minus faciamus. Nam magislri pueris litems
recubuiiui Uerum, dixil ei$ : Scitit qvid fecerim to- pufcherrimas scribunt, ut, licet iraperfectius, iniiteivtur. Ubi nunc sunt qui conservos nibili pendunl*
bis t elc.
1. Post laptum returgere dtffictUimum e$t. Judas ubi qui honores expetunl ? Prodiloris pedes Cliristus
pervicacia. Perniciosuin est, dilecli, prnieiosum lavit, sacriiegi et furis, etiamquc proditionis leipore, et cum nulla resipisceutix spes csset m e n s
ulique, in profundum malorum incidere. Ex hinc
consortem effecit; ei (u allam sapis, et superciUa
enim difflcile convertitur animus. Ideoque nihil non
extollis? Pedes muluo lavemus, inquil, etiamqae
agendum est, ut ne a principio capiamur. Facilius
servorum. E l quid magnum, si servorura quoque ^
quippe esl non cadere, quam lapsum resipiscere.
Hic eniin liber ei servus nomine tcnus differunt, UHc
Yide ergo, quandosemel lapsus eslJudas, quotoblacro rei veriiate. Nam ille n a t u r a Dominus est, et nos^
tis sibi auxiliis, non lamen resurgat. Dixil Jtisus,
Vnus vestrvni diabolus est; dixil, Non omitet crcdunl; servi; neque lamen id facere nune recusavit. Nuac
d i x i i , Non de omnibus dico; e t , Scio qiws elegi vero mirum, si non liberis ut servis et ut empiis
mancipiis utamur. Ecquid iuoe dicemus, cum ianta>
(Joan. 6. 71. 15. e M 5 . 1 8 ) : et nibil borum sensit.
patienliae t l moderalionis exempla babeainu, nec
Ponquam autem tavit pedes, ei accepit ve$timenta sue,
cum recubui$set ait: Scitis quid fecerim vobit. iniitemnr, imo ex diamelro oppositi ei elati stenius,
ullra Peirum solum , sed omues alloqiiilur. 15. Vos neque debilum reddamus ? Noa quippe muluo debitores constiluil Deus, ipse priiis exorsus, et in minori
vocatis me MagUtrum et Dominum ; el bene dicitis;
parte debitores. Ipse namqne Dorainus erat; ct nos
sum etenim. Vot vocaiis me. Ulorum judicium accevero si id faciaraus, erga conservos facimus. Quod
ptum babel. Deinde ne ad illoruin graliam bxc dicta
ipsum subindicavit cura dicerei, Si ergo ego Ihminus.
esse videantur, stibdh , Sum eienim. Cum ergo seret Magister; ac rursom, Jtn et vos. Consequens cniin
monem eorum inducil, jam onerosus non e s l ; quod
erat dicere, Quanto magis vos servi? verum illud auillum conQrmet, nulli suspicioni obnoxium reddit.
Sum etetiim , inquit. Yidcn' quo pacio, quando disci- ditorum conscientise reliquil. Cur autem boc nunc
fecii? Honorem consequuturi erant, alii inajorem, alik
pulos alloquilur, de se aperlius loqualur. Ut ergo
dicit: Nolite vocare magistrum super lerram : unus minorem.
2. Ne igilur sese adversus alios exlollerem, diccenim prceceptor vester e$t (Maith. 25. 8. 9 ) ; ita a i t ,
reutque ut a n t e a , Quis major est? neque alii adversueEt nolite vocare patrem super lerram. lllud auiem ,
alios indignarentur, omnem ab ipsis (ollit elaiiotiem
tinus et unus, non de Paire lanlum diciiur, sed etiam
dicens : Quantumcumque magnus eis, non debes t r g a ,
dc ipso Filio ; sin de se non loqueretur , quomodo
frairem allum sapere. Nequc dixit id quod majns
dixisset, Ut fitt lucit sitis (Joan. 12. 56)? Ac rursus,
erat: Si ego proditoris pedes l a v i , quid magnuin , st
si magislrum solum Pairem dicerei, quomodo sic loquerelur, Sum elenim ? e l , Vnus esl prceceplor vester, vos sociorum pedes lavelis? sed cuin hoc reipsa c\bibuisset, id speclatorum judicio reliquit. Ideo cticeChriitut?
Discipulorum pedes lavit Christus ut not humilita- bal, Qui feceril el docuerit, hic magnus vocabilvr {Mattiu
lemdoceret.14. Siergo, inquil, ego Dominu$* el Ma- 5. 19). Hoc enim vere docere e s l , cuin per opera
gistcr lavi pedes vestros, et vos debetis alter alterius ducetur. Quem enim fastuni boc uon l o l l a t ? q u a m
lavare pedes. 15. Exemplum dedivobis, ut quemadmo- nou arroganliain et supcrbiam deprimal? Qui sedet
dum ego feci vobi$ ita el vos faciatis. Atqui non est super Cberubim , prodiloris pedes l.ivil; tu vero, ini
idipsuiu. ISie namque Magister esl ct Dominus, ei vos bomo, qui citiis, lerra el pulvis es, leipsum exiollis
et a l U i m sapis? e c q u a gebenna digous non fucris^
muluo conservi. Quid ergo sibi vult illud , Ita? EoQuod si a l l o s sensus capias,ego tibi m o D S l r a b o viara;
dcm studio. ldeo ex majoribus rebus exerapla sumit,
q u i d enim sil ignoras. Qui rebus pnfcsentibus quasi
Alii et Morel. legunt, Magistrum et chmliutu
magnis liaeret > bic vilis ct abjecli esi ajiimi. Itaqua
* Moret legtl, chrlstns, pro, Domvius.
f
3*7
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCiTTEP. CONSTANTINOP.
388
e*t humililas sine magitiludinc animi; neque
nem in.iumera prxmia consequutus c s : qtiemadmoaliam habet caasnm superbia nisi pusillanimilatem.
dum ille immensum sibi ignem apparavit. S i quie
Quemadmodum enim pucnili vilibus inhiant, sphxris,
vcro d h e r i l : Quid, si inferior cuni essem, injuriat
trocbis, talis, magna vero ne cogilatione quidem c~
polui prpiiis.re? rcsponderim ego, Polidsii
pcre ssunl: sic el nunc qui philosopbatur, praeindignari c l succcnsere : hicc cnim in nostra snnt
aentia nihil exisiimabil ( non ergo illa babere vel a b
potestale, imprecari Ixdenli, ipsumquc millo malealio asseqni optabit); qai vcro non pbilosophalur
dictisprosequi etinfrmare. Qui boc non facii, oiniasae
cnntra aflectus, arancis, umbra?, somniis et vilioribus
vindicl33 mercedem recipicl. Constal enim cum, cum
rubus bacrcbit. 16. Ameii, amen dico vobis : non est boc posscl facere, non fecissc tamen. Nam qni hcsus
urvus major domino suo; neque apostolu major est eo est obviis quibusque armis ulilur , si injuriain non
qui misit eum. 17. Si lucc scilis, beati eritis feceritis ferat, maledictis, cooviciis, insidiis fcedenlem ulciea. 18. Son de omnibus vobis dico, sed ul implealur sciiur. Ab bisergo lu si non modo abslineas, sed etiain
Scriptura : Qui mnnducal panem mecum, levavit cal- pro illo preceris, hoc pacto Deo siiuilis effectus es.
caneum stutm contra me. ld quod superius dixil, bic Orate, inqnit, pro persequeniibus vos, vt sitis $imiles
Patri vestro, qnietl tn ca>li$ (Matlh. 5. 44. 45). Videu'
quoque repelit, ul redargual. Nam si non esl servus
quanla lucremnr ex illalis injuriis? Nibil ita Deum
inajor donriuo suo, neque apostolus majir eo qui midelectat, ut non redderc malum promalo imo boiitim
sit ipsiim; et si boc a me f a c t u m esi : mulio magis
pro malo reddere. Conlraria ergo reddere jubcmur,
a vobis flat oporicl. Deinde, ne quis dicerel: Cnr
officia, preces. Ideo Chrislus c\im qui se proditurus
boc dicis ? nunc enim ncscimus : boc ipsura adjccil:
erat beneOciis afGciebat, pedes ejus lavabat, clain
N'n ut ignoranlibus hacc dico: sed u l per opera, qtus
arguebaf, paroe repreliendebai, officiis, mcnsa, osculo
d i e t a sunt exbibeatis. Nam scire quidem, omniuni;
dignabatur. Neque lamcn ille resipuii, sed Gbristus
f.icerc vero, non omnium. ldeo enim hoc dicit, Btali
estis t i hasc feceritis. Ideo frequentissime boc repeto, sua agens perstitit. Verum agc, fervorum exempto te
erudiamus, atque, quod validius cst, ex ipso Velert
eini T08 sciaiis, ul vos ad agcndum inducam. Nam
Teslamenlo, ut vidcns nos null mi excusaiionem baetiain Judxi norunt, sed non ideo sunt beali, cum
haec non faciant. Non de ommbus vobii dico. Papae, bere, si injurlirum recordemur. Yuliis Moygen afferain, vel altius repelarn? Quanlo enim vetusiiora snnl
qnanla patientiat Nondum proditorem argiiil, sed
excmpla, tanto ad perMiadendum apliora. Quare?
rom obtcgii, binc ilii pconilenlix lociim concedcns.
E l arguit et non argnil, Jwec dicens : Qui mandtuat Quia tunc difflcilior erat virlus. Neque eniin tunc illa
panm mccum, levavit calcaneum suum eontra me. V i - leges scriplas habebant, non vetemm excmpta; sed
detur mibi illud, Non e$t scrvui major domino suo, ad nuda per se natura pugnabai, el sine portti l ora
ubique nare cogebatur. Quapropler Noe laudaus
boc diclum esse, ut si quipiam a servis, vcl aliis v i Scriplura, non modo perfectum vocal, sed addii, / u
lioribus personis quidquam mali patiantur, ue lur
generatione sua (Genet. 6.9). Ostendens illo lemporc,
bcntur, ad JudaB exemplum rcspicienics, qui iimucum multa essent impedimenla : nam alii post ilhim
mcra coiisequultis bona contraria rependil. Ideo
claruerunt, tamen illum inferiorem fuisse. Temsiibdidii Qui manducat mecum panem; missisque
poribns enim suis perfectus erat.
aliis omnibus, boc, quod ipsum poierat cobibere el
Joseph exemplum patienlia>. Quis ergo ante Moyscm
pudore afliceie, protulit. Qui a me alebatur, qui mibi
paiiens
fuil? Bt aius ac strenuus ille Joseph, qui camensse consors crat, inquil. Haec porro dtcebat, ut
ttiuie fulgene, non minus paueotia resplenduii. Venillos insiiliierct ad beneflcia iis prasianda, qni sibi
ditus est cum nullum lacsissei, imo oflicia eliara scruialum inferreni, etiamsi insanabiles esseot. Cum
dicit autem, Non de vobis omnibus dico, ne omnibus vilia omnino prastitisset. Ipei convkiom intulerunt,
nec se nltus esl, licet patrem aecum haberet : sed
limorcm incuterel, illum tandem segregat his verbis,
abiil cibum afferens illie in desertum; el cum non
Qui manducat mecum panem. Illud enim, Non de ominvenirct eos, non maledixit, neque reversus esi,
nibus, non omnino unum queiiipiam desigwabat: prneiiamsi ansam arripere possei, si voluissei; scd erga
pierea subdidit, Qui manducat mecum panem, misero
illas feras, erga illos immanes, fratris semper afdeclarans, se non ignoranlem sed probe scienteni
fcclum servavit. Rursus in carcere conslitutus, et
comprehendi, id quod illum maxime cobibere poiecaus.im rogalus, nihil mali de fratribus loquatus est,
rat. Neque dixit, Tradit me; sed, Levavil mper me
sed lantum, Nibil feci; e l , Furto sublattu sum de terra
calcaneum, ut dolum et occullas insidias declararct.
Hebraeorum (Gen. 40. 15). Ac posiea rursus ubi p<>5. Miur e$t non qui pautur, $ed qui infert injuriam.
(estalcm accepit, iljos aluit et a malis innumeris
Haec porro scripia sunt, ut ne injuriam infercnlibus
eripuit. Nam si vigilcmus, non poiest proximt nequiib
succenseamus, sed illos arguamus el deploremus.
nos a virlute dejicere. At fratres ejus conlra. Nam
Lacryroisenim dignisunt, non paiienies, sed inferenvcste illtim exuerunt, et occidere tenlarunt, so*
ics injuriam. Nam ee maxime lacdunt rapior, sycomniuraque exprobrarunl, eiiamsi cibum ab itlo accepbanla ei si qui aliud mali inferant; nobis aulem
perant, atque vita el liberlate illum spoliarc nitcvalde prosnnt, nisi nos ipsi ulciscamur. Exempli
banlur. Illi comedebant, et nudum fratrem in ciaterna
caan rapuii quispiam, el tu pro injuria gratias Deo
demwsum conlennDebant. Quid bac fcriiatedctcriua?
fgibti IpMqiie gloriam rclulisli? Pcr gratiarum actiov
587
IN JOANNEM HOMIL. L X X f . al. L X X .
)
, , , , \
. ',
, ,
. ,
. ,
' , '
, '
. " , .
, ,
' ,
* . ,
; *
" , '
.
, * , .
, .
,
, .
, ' *
. , , .
!
, ,
. , ,
'
,
' . ,
,
, ,
, ,
, , . \
' ,
, , . ' , '
, . ,
,
. ,
,
, ,
' . ,
,
' , ,
,
. ,
, ', '

.
*. ,
, ' .
[4201 , , '
. , ,
*
. "
; ,
;
. ,
,
; , '
,
, ,
9
Morcl. , ' *
38
, . ,
.'
, . ,
, ^ *
, , -. ,

, ,
. , ,
,
. $ ;
,
. ,
; ,
.
, , ,
, , * ,
.
,
,
, .
, ;
, .
; " . ,
* ' , . ,
, , '
, , , ' ,
.
.
;
, ,
.
, , ,
[421] .
, ,
' *
,
, (
, ),
. ,
,
, ' ,
, .
, ,
. ,
.
' ,
\ , '
\ \ .
,
^.
d
b Hic est iracundus, rixosus, ut -V

apud Palres, rixa, sittuiltas, sicut passira observavimjjs.
lbiilem omnos pene m*s. noslri . Editi male
.
AMl . . * Alii
. M U Savil. Alli et Morel. * &*..
e
$89
* ;
; , , ; ;

. ' ,
,
, , ,
, .
, , *
.
*>,4

, '
Alli .
Morel. .
\m\
, .
\
,
;
; ,
.
* "
\ ,
, . ,
,
, ,
,
. .
, ,
, ,

,

.
'.
,
. , , ,
,
. ,
, ' ;
;
, ,
, , ;
* .
, ,
, '
, '. ,
, ,
, ,
{& . ,

. ,
, ,
, , .
,
,
. , ;

, 8
, ,
:, > ;
, . "
, *
, *
,
, , } *
. , *

. .
,
* , , . ;
*
. , ,
, ; , . , ,
.
, , , ,
|425]
* ,
* ,
. ; *0 ,
Or .
, ; '
.
, ' , .
, ,

*. "
, ,
,-,
,
;
, ,
,
;
. " ,
; .
' '
, .
, OTt . ,
, ,
*
, , ,
. ,
, * ;
, Or
.
'
,
. ^ ^ .
, *
; ,
, ,
.
; *
, .
.
A1U * ;
. .
Morel. el quidam oiss.
. aliquol mss.
> . * Sic Sa*ii. Morel. .
Savil. et Boisins blc legendum pulaiit

. Sed magis arridel bic
jocus esl in editU ct mss. omnibus. f Savil. (
; . * Savil. Morel.
. Su8|>iculus est Savil. legendum .
S9C
IN JOANNEM HOMIL. L X X I I . al. L X X I .
defensionem
babebimos,
qui
posf
legein
et
gratiatn,
quot ilti bomicldis non immaniores erant ? Educittra
posl lantum pbiloeopbix atjgmenlum, ne illuni quipostea illum mille mortibus tradiderunt, dum vendi*
dem qui anle legcm etgratiam fuit imilamur? quis
derunl barbaris el fcris bominibus, qui ad barbaros
nos a sapplicio exiinet? Nibil esl enim, ulique nibit
proflcisccbanlur. Yerum ille qnando rex eflecius est,
detcrius
injurianim momoria. E t boc maiiifesluni
rion modo non ultus illos est, sed etiam a peccato i l reddidil is qui decem millia talenla debebat (Matth.
los, qua tum in ipso crat, liberavit, dum rem geslam
18. 24), qui prius dcbiio absolutus, posiea ad solDci providenliam vocavil, non illorum nrqtiiitam.
venduni coaclus esl; absolutus, per Dei misericorQuae vero contra illos fecit, ulcisccnda injuriac
di:im; coaclus vero per propriatn nequiiiam, quod conanimo, sed pro fratre illa siroulavit. Postea vero ubi
scrvo suo debiluni non remiscrit. Quibus pcrspoctis,
\idit illos fratrem suum defendere, posita larva, staproximo peccala diinillamiis, imo beneficiis illos prolim lameniatus esl, amplexatiisqut; est illos, ac ei ab
scquamur, ui miseric<rdiam Dei consequaraur,gratia
ets rawna beneficia accepisset, qui penc ab illts olim
c l bcnignitate Domini nostri Jesn Cbristi, cui gloria
iuiercmplus fueral: alque Hls omnes in jEgyptum
et imperiuni in sa?cula sa?culorum. Amen.
dcduxh, milSeque beneficiis cuinulavil. Quam crgo
m
HOMILIA LXXII.
qtie quievit, ne(juc bxjuuiui esi, eed ioannis opera
C A F . 15.
20. Amen , amen dico vobit, qni accipil
vuli ediscere.
st quem rmiero , me accipit: qui autem me accipit,
ccipit eum qui me mitit.
Cur, cmterit timetitibus, Joannes in sinu Christi recubat. Ulud porro quoDsilu dignum e s l , cur omnibus
I . Ifagna Dei mercea collata iis qui servos suos
anxiis, timenlibus, corypbxo tneioente, Joannes
fovcul cl beneficio afficiunl , indeque fructns nobie
quasi loetus in sinn Jesu recubat; nce recubat solum,
proveniunl. Nam Qvd reeipit vos inqtiil, me recipit;
et otit recipit me, recipit eum qni misit me. Cbrislumsed in pectns incidil: neqne hoc solutn qusrîiti dU
gnum esl, scd et aliud consequens. Quid illnd ? Qnod
ei ejuR Palrcro recipere , qnid huic officto auquipade se dleil, Quem diligtbai Jetus. Gui nemo a]ius id
randum ? E l quae coitsequcnlia ad dicta guperius ?
de ae d i x i i , quamvis alii quoque amarenlnr? Vcnnn
quid baec oommune habenl cum iis quae supra dixit,
bic magia quam a!ii. Quod si niillus alius hoc de se
Beaii eriiis, *t heec feceritis : Qui recipit vos f Optime
dixit, sed ipse solus, nibilmirum. Hoc ipsnm opporbaec coiisonant : vide aulem quomodo. Qnia exiluri
tuiio tempore facit Paulus bis vcrbis : Scio hominem
eram , el gravia mulla passuri , duobus illos modis
ante annos qualuordedm (2. Cor. 42. 2). Aiqui non
consolalur : el a se et ab aliis. Si pliilosophati fueripaucas alias sui laudes prosequutus est. putas id
lis , inquic, meique memoriam scrvaveritis , et quac
parum esse, quod ul audivil, Seqnere me (Matth. 4.
passtig sum et qiue ffeci oronia versantes, facilius
20), elatim reliclis relibus el palre sequutus sit, et
anrumnas feretis. Neque hoc eolum modo, aed quod
qnod cum Pelro solae assumptus sit in momem (Id.
eliam ab omnibus mulla ofllcia sitis accepluri. P r i roiiro vero significavit cum dixit , Si hme feceritis , 17.1), elriirsuscum indomum ingreesus esl (Luc. 8.
51)? Ipse vcro quantiiro Peiri encomium narravii,
beati eritis; allerum yero cum d i c i t , Qui vos reapil,
tne recipit. Omnium quippe domos ipsis aperuit; i u nec tacuil dixisse Cbristum illi : Petre, ama$ me pln$
hii (Joan. 21.15)? Et ubique illuin fervenlem el sinut ex morum probilale, et ex sibi operara ferentium
cere ipsi affectum exbibel. Quando aulem dicebal,
cariiate dupliccm haberent consolationem. Deinde
Hicttutemquid (Ibid. v. 21)? ex amore i n a g n o sic lopostquam hxc illis praecepil, ulpoie tolura orbem perqoebalur. tdeo nemo alius boc de illo d i x i l , sed ncvaeuris, cogitans prodiiorem bis utrisque privari,
qiie ipse Joaimes dixisset, nisi in Imiic incidissei lomhilque borum consequulururo esse, neque ex pacum. Nam si poslquam dixil Pctrum annuisse Joaniit
tientia in laboribus, nequc ex stiscipiemium offlciis,
ul inlerrogarel, nibil addidisset, uos certe in dubiuni
lurbatus esl rursum. Quod signiiicans evatigelisia, et
illiiin ideo turbatuin declarans, adjicil: 21. El cum hmc conjecissct, etcausam inqnirere coegisset: ideo ipse
dixiuet Jesus, turbatus eM spiritu, tt protestalusafferl
est, el: Reeubuit suptr pectus Je$u. Ati paruni le d i dicisse putas, cuni recubuisse audis, et quod tania
dixit ; Unut ex vobis me Iradel. Ilerum ouinibustimoapud Magistrum frucretur liducia ? Si vero cansam
rein incutit, quod non illum noniinaiim efferat. Illi vero anxii sunl (Joan. 15.22), licet nullius sibi mali con- qu;pris id ex auiore proveniebai : ideoaii, Quem d%ligebat Jesus. Ego vei puto illum ob aliarn causam id
scii, quia Chrisli tenienliaiu Uiliorem quam suas
fecisse, ui osienderel se a crimine alienum. Ideo bipeas cogiUliones ducebant. Quare se muluo r e dnler agit. Naro cur alio iu loco id dicit, sexl
^piciebant. Qitod in umim prodilioneni reslringerei, limorem minuebal; quod adderel, Untu ex vobis, innucnle coryphsoo? Ne pules enim ipsi innuiss^ m
majori, ait ex amore nmlio id profecium esse. Cur
omnes conlurbabat. Quid ergo? Aiii qnidein omnes
in peclus Cbrisli incidit? Quod nibil adhuc m a g n i i N i
sc mutuo rcspiciunl; Pelrus vero seniper fervens,
Joanni annuit (lbid. 24). Quia enim pridem correplas de illo opinareniur : praelcrea moerorcm ila lenieba!.
Verisimile namque esl illos vullu moestos fuisse. Nam
faerat, et lavarc voleniein cobibuerat. et ubique comsi aoinio (urbati erant, multo magis vuliu. lllos Icm1
parei ainore ardeos, sed increpatur, ideo timens, ney
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI AftCIHEP. CONSTANTLNOP.
391
392
u ( nos ad idipsum naviler agendiim instiiucrel. Neei vcrbis el inierrogatione, hinc inviiat concedttquc
quc sinc causa id pulaliaul; illc namque loculos liaui in pectus suum recidat. Vidc aulem quamsil alienus a fasm. Non dicit quippe nomen, sed, Quem dili- bebai (Joan. 12. C). Alqui nemo pectuiiam ipsi dedis.o
gebat: Quemadmodum et Paulus cum dicerct, Scio narralur : verum quod discipulrc ex bonis suis ad vihominem ante annot qualuordecim. Tunc autem ciuin
pri- nccessaria ipsi suppediiabant; boc iile nusquaiu
niiim ipsuin coj.fulal Jesus, ncque laiucn nomiualini; vel subindicavit.
sed quomodo ? 26. Cui ego intinctum panem porrexero*Cur Chrittus loculos habuerit. Peccala aliorum non
revelanda. Gur pnrro is qui jubet, nec pcram, neModus quoque reprebensionem aflerebat : neque
que x s , neque baculum fcrri, loculos ferebai ad pau*
euim ineusain rcveritus esl cum eodem vescereiur
pcrum ministeritim? U l discas vel eum qui nibil ha
paue. E s l o , non cohibueril mensa? consortium; ab
bcai et crucem porlel, banc roaxime rem curarc
co bucccllam panis accipore quom non flexissel? Non
oporlere. Mulla eniin iaciebat, ut oos inslitueret. Uoc
illum cerie. Quapropier 27. Tnnc %alana$ in illum intravU, ejus deridens impudi-ntiam. Dnncc in cboro Igitur Jesnm dixisse putarunt discipuli ul quidpiam
paupcribus darelur. Neque tamen boc proditorera
fait, non ausus eslingredi, scd exlrinsccus oppugnaflexit, quod ad ultimam usque diem illtim traducere
bat : poslquam vcro ipsuni Cbristus palam fecil elseel nolura facere noluerit. Hoc et nobis quoqoe facicn*
gregavit, libere demum in illum insiluit. Neqne enim
dum e s l : conlubernalium peccala non revelanda sunt,
lalis cum essel sine spe emendationis, dccebal illum
etiamsi incurabilia sint. Elcuim posiea ipsi ad pro*
adbuc inlue manere. ldeo ejccit illum, et separatum
dendum accedenti osculum dedit, ac rem suscepit
illum salanas abripit, dimissisque Hlis nociu proditaniam, cum ad longe formidabiliorcra pergerct, ad
tor recessil. 27. Dicit ei Jesu$ Amice, quod faci$,fac
citius. 28 Hoc autem nemo tcivit discumbentium.crwcem nempe, et morlera ignominiosissimam : ac
rur&um illic benignitaiem suam oslendebat. Hic vero
2. Papan, quanlum scnsu omni carebat! qttomodo
rem illara gloriam vocat, docens nibil adeo lurpc,
flexua est, nec erubuit, sed impudentior faclus
exivit?IUud autem, Fae citm$,i\on imperantis, nec adeo ignominiosum esse, quod non clariorem rediJai,
quando Sicundoro Deum efficilur. Poslquam igiiur
consuleniis est; sed exprobraniis, el deraonstrantis
exicral Judas ad prodendum , d i c i l : 31. Nunc ctarise oplare ut resipiscat. Sed cum obduralus eseet, dtmisit eum. Elnemo, inquit, diicumbenlium novii. Ilicficattu est FiliuM hominit: iiinc lapsos discipulorum
animos erigens, suadensque ut non modo non i r i magna quacstio moveri possit, quo pacio interrogaotibus discipulis, quis esset, d i c i l , Cui intinclum pa- sicnlur, sed eiiam gaudeant. Ideo Peiriim a principio
nem porrexero ncque sic inlellexerunl; nisi forle iucrepavit. Nam quod morte quis mortem Yincat,
gloria est magna. E l boc est quod ille de seipso d i clani dixeril, ita ul nepno audiret. Nam ideo Joannes
c i l : Cum exaUatus fuero, lunc cognoscetit quia ego $um
snpra pectus recumbcns, ad aurem fcre interrogabat,
(Joan. 8. 28. 12. 3 5 ) ; ei rursum , Solviie templum
ila ut proditor non palam fierel: et Cbrislus sic rehoe (Joan. 2. 1 9 ) ; iterumque, Signum non dabitur,
spondil, ul non manifeslum iilum faceret. Elquamvis
cum emphasi Jesus d i x e r i l : Amice, quod facis, fac nisi signum Jonce (Luc. 11.29). Quomodo enim
citius: illi neque sic iiiiellexeruni. Hoc aulem dicebat, gloria si( maxima , post mortem majora posae quaiu
ante mortem ? Ut enim resurreciio credereiur niaut oslenderet ea qune Judaeis ille de morle dixerat,
jora fecere discipuli. Si enim non vixisset, et Dens
vera essc; nerope : Potestatem habeo ponendi animam
ttuam, ef poletlalem kabeo iterum sumendi eamnon
; etfuisset, quomodo bi in nomine ejus tanla fcciiNemo tollit eam me (Joan. 10.18). Quamdiu ergosenl? 32. Et Deus clarificabit eum. Quid est, Deus c/arificabU eum in uipto? Hoc est, per seipsum, non per
relinere votait, nemo conira poiuil; cum permisit ai>
alitun. lalim clarificabit eum ; id eet, simul cum
tem, tunc facile fuit. Haec igilur omnia subindicans
dixif, Quod facis, fac citius : neque lunc illum no-cruce Noo post longum tempus, inquit, nec diu posi
resurreclionem illum reddel splendiduin; sed staiira
tum fecit. Forle namque illura discerpgisseni, forte
in ipea cruce conspicu res apparebunl. Sol namque
peirus occidieset. ldeo id nemo discumbentiam
obscuralus est , petne scissae aunt, velum quoque
novit. Quid, neque Joannes? Ne ille quidem : non
scissum esl, multa corpora sancionim qui dormicranl
pulavit enim diftcipultim in Untam pronipturum inisuscitaia e u n l : sepulcrunt signacuta habebal, custoquilalem. Quia enim procul erant a Unlo scelere, de
dee assidebant, et cum lapis corpori superpositus esaliie nihil bujusmodi suepicari poterant. Ut ergo
prins dixerai illis, Non de omnibus dico, et nibil ape- sel, corpus surrexil : post quadraginta dies Spirilus
dalus est, et skitim omnes illum praedicarunt (Mauh.
rueral : c et nunc de alio dici putarnnl. 30. Erat
27. 51. $qq. Luc. 23. 45). Hoc esi illud, GlorlfiatUem nox quando exitil, inquit. Cur mihi lerapue dicis?
cabit iUum in$eip$o ei $tatim glorificabit illum: non
Ut discas ejas peiulaniiam, cujue impettim ne lemper angclos et arcbangelos, non per aliam quamdani
pu* quidcm cobibuil. Sed neque boc illum palara fepoiestalem, sed pcr seipsum.
cit. IUi igilur melu detenli et formidine mulla, lurba9
baniur et veram diclorum causara non norant: suspi5. Quomodo clariiicavit per setpsum? Omnia fac*b*n\MT*u\em,AJlegeni$aliquid daret {Joan. 13.29),
ciendo ad gloriam Filii. Alqui omnia Filius fccit. V i iatt diiitse. Mulum enim gerebat pauperum curaro,
den' ipsum opcra Filii ad Pairem refcrre* 33. Filioli*
* AHi babent, foraz, loco, noctu.
Alii lcgunt, radio* avertit, loco, obscuratw etL
1
IN JOANNEM 1 , L X X l l . al. L X X I .
391
J/ , .
\
, \
. .
, ' *
,
.

, ; Q
. ,
. , * ' ,
> ; .
,
. " ,
, ' [444]
,
;* *
.
\ ,
, \
. * , ,
. & .
r
\ \, ! ,
, :!
, , ,
, ' ,
* , . , ,
. , . , ,
* Q ,
,
.
, \ ,
* \
, *\ , ,
, * .
,
\ . \
,

\, ' . , * ,
. ' , O ,
.
, .
.
; * ,
.
{> ,
. "
, * ,
* \
. , .
; ,
. '
.
,
r
Morel. . b A!ii .
A l i i . ' , " ...
. d Quidam ).
Putal Savilius legrndum .
Quidam .
Morcl. .
. Savil. *>. ;/ rescnptuut
c
od. 705. Lcgcbalur t%-
392
\ :
, * ,
. , . , '
* '
, *
[425] .
, , ,
,
; ,

.
.
, 1
. ,
.
,
, .
, , , *,
*
. ,

, ,
.
i ,
*
, \
, .
. , .
* " ,
^ t u * \ ,
, ,
. ,
. "
,
. , ,
;
. , ;
, ' , ' .
, .
, , ;
, ,
' .
) -, ^ ,
, , ,
'
, *
, ,
. , ,
* , *
, * .
h
\ ' ;
* .
' * ;
[420] , ' .
* * , , . * H C subobseura sunt, neque lla facile iolelligunLur. * Ali)
... . Morel. .
J Pntal Savil. legeudum . k Sic recte codd.
703, 709. Montf . KniT.
A l l i ) * .
Morel. . Mux vcrba :) c SavlL
avvcsscrunt. Lir!
1
8. JOANNIS CHKYSOSTOMl ARCHIEP. CONSTANTlNOP.
393
, , "
,
. "
. " ,
, .
, ,

. ,
,
, . , ; \ ,
* ,
* ' ,

;
;
, ,
.
, , " '
; *

; .
, ;
\
' ,
,
. , .
,
.
,
,
, " ,
. ,
,
*/ . , .
,
, \
.
, ,
. ,
,
.
. . , ;
, ,
' . ;
; ,
,
, , '
.
, , .
.
(427)
, ,
, (
,
* ; '
, .
;

. , , .
k
1 . b additum e Savil.,
Mcnon , tefra, verba , ; quihue Infra carcbal
Hrmit EMT. . ' Alii .
Alii .
rt
39A
, .

; *
* .
> , ' , .
,
. ,
, .
; "
. .
.
, , .
,
.
\ ;
; . ,
;
,
* ,
. ,
* ,
.
,
. ' ,
. ,
\ >
"
, . ,
, . ' .
;
,
;
* ; , .
* , .
" , , ,
. "
, *
, ; .
*
. "
, (428] * .
" ,
, . " , , ,

, . "
,
; "
,
, .
, ,
. '
,
* .
, (
' )
.
' . * ,
. ,
, . '
Sa\il,
.
, toeliuf. Quidiim .
' Alii
394
593
IN JOANNEM ilOMIL L X X I I . al. L X X I .
dicit novnm csse, quod in Veteri quoquo
adhuc modicum vobiscum $um. Qucereth me et mandatum
venietiz : et ticui dixi Judeit, Vbt ego sum vos non Testamento posilum erat? Ipse illud novum fecil ipso
praecipiendi mido; inlulit enim, Sicut ditexi vo$. Non
potestis venire; et vobisdico modo. Jam Iristia orditur
enim
veslris prrc< cdentibus nieritis debilum persolvi,
post coeuam. Nam cum Judas exivil, non vespera erat,
sed ipse coepi, inquit. Sic el ?oe oporlct amicis vesed nox. Cum enim paulo posl advenluri essenl qai
stris beneficia praesiare, nullo dcbito obslricios. E l
illum caperent, oportebat omnia illis commendare, ut
omissis miraculis qune editnri eranl, ex carilale Hlos
memoria relinerent : imo polius Spirilus omnia ipsis
disiinguit. Qiiare? Quia boc maxime sanclorum indisuggerebat; multaque lunc, u l verisimile esl, abjececium el argumenium est: omnem quippe indicat sauruiit, uipote qui tunc primum audirent, el tot lenlacliialem. Tcr boc maxime omnes salulem couscquiliones passuri essent. Nam qui in somnum prac tristimur. Hoc ebt, inquil, essc discipulum. Sic vos
tia lapsi suut, ul ail alius evangelisU (Luc. 22. 45); et
ipse quoqae Cbrisius ait; Sed quia hwc loquulus sumlaudabunt omnes, cum vos viderint meam irailari d i tobis, tritlitia implevit cor vettrum (Joan. 16. 6); lectioncm.
quo%
modo b;rc omnia accumle rciinere poluisseiu? Sed

4. Quid ergo? annon poiiua boc miracula osiencur illis dicebanlur? Non modicum ipsis lucrum ad
dunl? Hinime. Multi enim dicenl: Domine, nonne in
Cbrisii gloriam obveniebat, quod haec clare scirenl
nomine tuo dcemonia ejicimut (Matth.l 22)? ei ileposlea, dum recordareutur se baec a Cbrislo audivis e.
rum, gaudenlibus ipeis, quod doemonia sibi parerctil,
Cur aulem illorum aninium prius dejicil, dicens, Add i c i l : Ne gaudeatis quia dcemonia vobit subjiciuntttr;
huc modicum tempus vobiicum $um? Jud;uis namquc
$ed quia nondna vestra $cripla $unl in & (Lue. 10.
jure diccbalur, nos vero quarc cum ingralis illis b>20). Alqui hoc orbem adduxil,quia iliud jam adcral:
cas? Miniiue facio. Et cur ail, Sicul dixi Judceis? Re-si illud non adfuissel, boc non mansissel. Caritas
duxil in memoriani, quia nunc ob malorum prasenim iilosslalim bonos probosqne reddiuil, elTecitque
seniiam IKLC pradixil, scd jain olim praviderat,
iil omnes wmm cor et auima essenl. Nam si disscnsio
ipsique tesles eranl, qui atidieraul ipsuni ba?c Jufuis>et, omnia perilura eram. Neque illis lantum buc
daeis dicenlem. Quare addidil fllud, bWoli; ut cum loquulus e s l , sed el omnibus in ipsum postea crediaudirenl illud, Sicut dixi Judceis, ne pularent s i - luris : siqitidem el nunc nibil aliud gcnlilibua offcndimili modo sibi diclum fuisse. Non ergo ul dejiculo est, quam quod carilas non adsit. A l , inquies
cerel illorum animos boc d i x i l , sed ut consolaroDOS quoque arguunl quod signa non flani. Yeniui m n
lur, ne inexspeclal:e ipsos lurbarcnl. Quo
usque adeo. In quo aulem dileclionem oslenderuiit
ego vado vos non poteslis venire. Oslendil niorleinaposloli ? Yiden* Petrum el Joannem qui niimquam
suam csse translalionein ct iransitum ad meliora et
separanlur, in lemplum ascendenies? viden* Paulum,
ad locum corruplibilia corpora non rccipienlcm. H;cc quo nempe eil erga illos aiTeclu; et tamcn dubitas?
porro dicit eliam ut eorum erga se amorcm exciiet
Nam si aliis fuerunt virlulibus instrucli, raullo magis
et fervenliorcm efliciat. Scilis eniui cuinaliquos nobis
bonoruni matrem possedcruut. Haec quippe ab antuia
amkissiinos videmus abscedentes, nos magis incendi;
virluie praediu germinal; al ubi nequilia esi, exaremaximc cum videmus eos in locum concedere quo
scit. Cum abundaverit imquita$ inquit, refrigescct cari
nos ire non possumus. U l ergo Juda?os terreret, bacc
tat mulinrum (Maith. 2 4 . 1 2 ) . Gentiles cerie non ita
dixit, ulqucdiscipulorum amorem incenderei. Talis est
movent signa, ul vila : vitain nibil iia insiituil, ul dl~
ille locus, quo non illi modo, sed nec vos quoque
lectio. Nam signorum cdiiores dccepiorea sa?pe vocaainicissimi possitis venire. Hic quoque dignitalem
r u n l ; vilam vcro puram numquam carpcre pos&iini.
stiam ostendit. Kt vobis dico modo. Cur, modo? Aliler
Quarndiu ergo prjcdicatio non tantum profcct rat, jure
illis, aliier vobis; id est, non cum illis. Ubinam illum
signa in admirationc e r a u l : QUDC aulem ex vila miquajsierunt Jud;ii? ubidiscipuli? Discipuli, cum fugerabiles csse oporlet. Nihil enira gontilcs ila afiicit, ut
rent; Judsei vcro, quando in calamilaies ingenles et
virtus: nibil ila illis offendiculo esl, ul improbitas;
inaudius inciderunl, urbe capla , et ira Dei undique
et jure quidem. Cuin enini viderit avarum ei rapioillos circumsidenle. Discipulis ergo lunc propler i i i rein conlraria prj-cipienlem, eutnqiic qui iniiuicos
creduliUlcm ila loqumus est: vobis nunc ego, ne indiligcre jnbetur, in conlribules suos, tamquam in feexspccialam subealis calamilalem. 34. Mondatum no- ras, sajvieniem, nugas prxcepla illa vocabil. Cum v i vum do vobit. Cum enim verisimile esset illos, iis derit quempiam mortis forrnidine caplum, quo pacio
auditis, ac si descrti prorsus esscui, in perlurbalioiinmortalilalis ductrinam accipicl? Cum ambitiosos
nein delapsuros essc : cousolalur ipsos , omuium bovideril, aliisque animi morbis capios, polius in sua
norum radice ad securilaiem municns eos, nempe
manebit sentenlia , nibiique de nobis magnum putacarilaic; ac si dicerel: Me abeunte dolelis? verum si
bit. Nos enim, nos ulique in causa sumus cur illi in
vos muluo diligalis, fortiorcs erilis. Cnr ergo non ila
suo errore persistant. Nam doctrinam illam oliin
dixil? Quia quod longe uiilius eral prolulii: 35. /n
suam rcpiidiarunt, et nostra admiranlur; scd cx vita
hoc cognosceni onmet quod discipuli mei estis. IIsnoslra
enitn arceuiur. Nam vcrbis pbilusophari facile est :
significavit, chorum suum nuinquam essc solveudum,
mulli enim apud illos id fcccrunt: adbuc vero requiposlquam boc indicium illis dederai. Hoc vero d i x i l ,
rnnl opcra bona. Vetcres iJlos qui apud nos fucrunt
quando proditor ab iilis separalus esi. Cur autem iioc
rccogitent. A i illi non creduiil, ct nos praisciucs ob9
5< 5
396
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI AltCIUEP. GONSTANTINOP.
damus
el
bibamns:
crat
enim
mtriemur
(l$ai. 22. 15).
servanl. CHiende nobis, i i i q u i u i U , fidetn per opera.
De
prasenlibos
hoc
dicere
non
possumus
:
iia
niuili
Hxc nusquam snnl. Sed cum nos videnl plus q u a m
oiRiiiiim bona absorbent. Quod illis exprobrans diccferns proximos nosiros discerpere, nos orbis pemibal prnpbela : Numquid $oli habitabitis terram (IsaL
cicm -#aitl. ila?c gcutilea reliueiit, ne ad nos trans5. 8) ? Quamobrem tinieo ne quid inali accidal, et in~
e a n t . Ilaque nos borum poeuas dabimus, M t sotayi
genteai uobis altrabamus Dei ultionem. Quod ne iial,
quod mala per|>eiremus, sed eliam quod nomen Dei
viriutem e i e r c e w H M oirniem, ul foiura consequamui
blaspbemelur. Quousque pecuniis, deliciis aliisque
bona, gralia et beniguilale Dumini nosiri Jesu Chrisli,
viiiis dedili eriuius? Abstineamus denique. Audi
per quem ct cum quo Palri gloria, wiaque Spirilui
quid do quibusdam iuseusaiis dical propbela : Comesaucto, nanc ct semper el in sxculft
raciJtnin.
i p u u t Boisiua l e g e a d u m , vincli, v e r u m a i n e u l l a MaauAnien.
criploruni aueUritaie.
1
HOMILIA L X X I U .
CAP. 13. v. 36. Diat Simon Petrus : Domine, deret,
quo cum orbis totius administralionem siisci|ierel;
wdh ? Hespondit ei Jetus : Quo ego vado, nonsed
po-ul meinor eorum qns sibi acciderant, seipsum
tet sequi me modo; $eqneris antem pottea.
cognosceret. E l vide quantus sit lapsus. Non C B I I U
1. Petri (ervem animus. Dilectio sinesuperna
eemelgratia
aot bis, scd eousi|ue prncessii, ut brcvitcr nenihil ett. H.ignum quidpium dileclio, et igiie ve- garot; ut discerct se non ila dilexisse, ut dilcctus
liemcntius, quod ad ipsum caelum suslollil: iiiillus
fuerat. Aitameii ei qui ila lapsus fuerat, rarsuni dipulest obcx iinpetmn ejus eobibere. Fervciilissinius
cit : Diligii me plus hi$ ? Ilaqne non quod frigidus esigilnr Pelrus, cum audissct dicenlem, Quo ego vado, set, sed quod supcrna nudaius eeset ope, cccidii.
vos non potettit venire, quid dicil? Domine, quo
roDileciionem
ergo Peiri ampleclitur, contradictionem
dit? H<>c autem dicobal, non tam discendi, quam se- vero inde parlam succidil. Si diligU, debes dilcclo
qucndi illum dcsiderio. Non ausus certc esl dicere,
biemperare. Dixii iile el libi el sociis, Non potes :
Venio; sed ait, Qtio vadit? Christus non verbis, sedqnid coniciidis ? Non inlclligis quid sil Dci iicg.ilio 1
animo ejus respondet, ui ex ipsis ejus verbis palam
Qdia vero bnc in re uon vis discere, posse quod
csl? Quid enim ait? Quo ego vado, non potes modoego
me dico non Geri; in nrgalione lua id dicos, cisi
tequi. Viden' illum sequi optavisse, ideoque intcrro- boc libi incredibile visum sit. Hocquidem nesciebas;
gasse ? U i audivil autem, Sequeris postea, ncque sic
bujiis vero cogniiionem in animo babebas; sed lanicii
desidcrhim cobibtiit, etsi sperandum audirei; scd eo
coiilra quam exspcctabas accidil. Animam meaiu pro
venit ul diccrcl : 37. Quare non pottum te $eqtu temoponam. Quia enim audierat majorem hac caiii.v
do ? Animam meam pro te ponam. Quia cnim proditiotem neinincm habere, iusiJuit slatim, insatiabilis ciini
nis melum deposuerat, ei inter proboa censebalur,
essct et suprenm ailingere vellel. A l Cbrisius ui
cum Qducia dcmum, aliis silenlibus, sciscttatur. Quid
ostendat, ad se tantura perlinere bacc com aucloritate
ais, Petre ? dicit ille, Non potet; el tu dicis, Possum ? loqui, dicit: 39. Antequam gallut caniet; hoc est,
Experimenio itaqne dices dileclioiiem tuam sine uunniic. Neque enim longe aberai: iniempesia quippc
perna gratia nibil esse. Unde palam e$t, eum lapsum
nocte loqucbatur, et jam prima el sccunda vigilia
illum ad ulililaiem Pelri permisisse. Yolebal qaidem
prailerierat. ( Cap. 14.) 1. Ffon turbetur corvestrum.
Cbrisius bis prolatis verbis ipsum insiiluere : quia
floc dicil, quia verisimile eral ipsos ista audientes
vcro ilie in vebemeniia sua perseverabat, non injelurbaios fuisse. Si enim coripbaeus iia fervens aiidicil quidm, neqne impulit ad negationem, sed dese- vil ncgaturum se esse antequnm gallus ler catilaret;
rtiil, ut luam edisceret infinnitalem. Dixil Jeeus se credibile erni ipsos magnam calamtiateni passuros
tradcndiim fore; rcspondit ille : Propitius e$to tibi:
cssc, qu* posset vel adamantinos animos everiere.
non eril tibi hoe ( Matth. 10. 22). Correptus, non
Quia igiiur par erat illos hxc cogitantes lerreri, vide
einendatus e s l ; sed cuin vellet ipsi Jesus pcdes lavaquomodo ipsos consoletur, Non lurbetur cor vesirum:
re, dixit, Non lawbit milii ptdti in Mernum A uboc
- primo divinitalis sirae virluiem demonstrano,
diens riirsum, Non pout me uqui modo, dicil : El$i
quod ea qune illi in mente babebanl, ipse scirelet
omnet te negaverint, ego non negabo. Quia igilur
vi-faceret. Creditii in Deum, et tn me credite;
palam
dere eral Uium in arrogamiam prolabi, contradicere
id est, omncs xrumnac pertransibunt. Nam fides in
mcdiiantem, raonet demum nerepugnet. porro
me el m Patrem forlior esl aenuanis omnibiis, nec
frttbmdkans Lueas, dixisse illuro a i l : Et ego pro te
sinel vos malis obrui. Deinde subdit : 2. i n domo
tognvi, ut non deficereifidulua (Luc. 22. 32); Pairit
id
vm numtionet multct tunt. IH moerenlcm Pceai, Ne prorsue et usque in finem pereas : in omniirum consolaiur dicens, Sequerii auiem postea : sie
IHIS bumililatem docens, et arguens humanam natoeamdcm illis s|:em suggeril. Ne pularcnl enim ad ilraui pcr se nihd esse. Quia cnim dilectionis vis id
lum soluin \ romissionem pertinere, a\l:Jndomo Palrie
efiiciebat, ui ad contradicendum paralus esset, illum
mei mansiones mnltas sunt; si qt& //, dmuem
ad resipiscendum monel, ne posiea in idipsum incivobit, quia vado parare vobis tocum : id est, Qiiud
1
* AUi legunt non hoe facks m a>ternum.

9
AUi b a b e n t .
eonscientiam,
iro,
cogmtionenu
396
IN JOANNEM 1. L X X I l l a l . .
395
\
, > .
" , \
. " ,
, \
.
, \ , ; .

.

* Coojieit Boisius .
\
.
; ,
\
. " , , \
,
, ' ' \ ,
,
. .
b Quidam .
b
[429] * ( .
.
, ; * " ,
.

, * ,
.
p ,
, . *
'. ,

; \
; , *
, ^
.
. , ,
, , ,
; , ; ,
. ,
, .
. \
, ,
, ;
, ;
;
, . "

, ' . ,
; " ,
.
. *$ ,

; , ' > .
,
.
, *
, ,
,
;
,
.
. ' ,
,
, *
^, * ,
^ . , ;
.
, } - , ;
,
,
. .
, .
, " , , - .
. *
, ,
,
, ,
.
. , ,
, ,
' . ',
,
,
, :
,
, .
. ,
,
,
, .
, .
-
, -^
, , .
. ,
( . "
, ,

,
. "

,
, '
' .
) . , .
, ,
h ,
'; ,
.
430J * *
S a v i l . , ? ....
* .
Vox * accessite Savii.
** A l l i
d ! .
. Paulo posl Morel.
.
' Morel. . 6 (ntPrpre* lrjiis.se
videtur , qui veriil, hoc paclo ; sed oranit
exeinp:ara habeut.
Aiii .
397
S. JOAiVMS CHRYSOSTOMI ARCHfEP. CONSTANTINOP.

598
.
^ , ,
. . ,
' ,
, , . *
, .
. "
, ** , , *
, , - .
. *
. ; *,
, , :
. .
, ,
,
,
' ,
, ' , . ; , " ,
, ,
,
, ; , ; .
,
,
-.. " ,
,
. ,
( , ) ,
' . " .
\
.
, " .
? * ' ,
. ,
^,
. ,
.
.
.
, ,
.
\ ,
^.
.

*
. ,
, .
[433] , ' .
, ;
*
. ' , . ,
,
.
, ,
,
. ,
,
, ,
, .
,
, [431] .
.
'.
, ,
, .
$
;

.
, '
, . , ,
, '.

. "
, , , ,
- (& , ,
,
. ,
; ,
. ,
. ,
; '
. , ',
.
. ,
,

. *,
^ ,
. ; ) '
. )
, ' .
,
;
, *
*
, ,

; ,
,
. ,
.
, ,
' ,
, . \
, ,
; ^ ,
. "
, .
,
.
, " , 6, ' ,
, ' .
,
,[432]
Morel. , .e
* . Morel. .
*
* Savil. .
1 .
it ' accesserant Savil. EDIT.
1 Morel.
Addilum
Vcrba
'
Alii , el

panlo post ,
, , ' Sie
Savil. Aheral . EDIT.

b
Alii
11i .
. ;
1 JOANNEM UO.MIL . LXXIII. al. L X X I I .
307
3UB
biiic inagis reprimebanlur. Ego sum via. II rc csi vxvos

locos cxccplurus sii qui ct Pelrum. Nam n . a plicalio illius dicli, Nemo venil, nisi per me : illml
gna ibi est mansioiium copia, ncc p o l i i S l dici ille apparaiu opus habcre. Qnia enim dixii, Non potestii me voro, Et veritas et vita, significat b;cc prorsus fulura
csse. Si vcriias, nibil a me falsum cxibil : si e l i a n i
iequ\ nwdo; ne puiarcnl exclusos sc esse, addit : 3.
vila, ne mors quidem vos impcdire potorii, quin inUt ubi ego *um, et vos silis. Tantam bujusce rei cugrcdiaiuiui. Alio(|uin vero, si Ego sum via, duce
ranihabeo, u l id j a m fccisscm, nisi j a m olira voegebilis : si veritas sum, non loquor falsa : si vita,
bis pra?paratum essct: ustendens mulium ipsis esse
eiiamsi moriaiiiiiii, promissa consequemini. Qund du
fideikdiim.
via dicebai, inlcllexerunl el confcssi s u n l : reliqua
2. Deinde nc vidcrdur id dicerc adulandi causa ,
vcro ignorabanl: non taincn de illis audebant sciscd credcrent rem iia se liaberc, subdit : 4. quo
scilari.
Allamcn multum cx via consolationis accueqo vado scitis, *t viam scitis. Videif quomodo osleiiperunt. Si crgo in mca poleslate esl, inquil, a d Padat cis iron fvnstra dicta fuissc. lllud vcro dicii,
trcin additcerc, isluc omnino venieiis. Neque euim
qnod scirel illos banc cnpcrc notitiam. Nain Pelrus
a l i a venirc potesiis via. Cum autcm dixisscl antea ,
discendi causa. sed ul sequerctur eum, supeNemo potesl venire ad me, uisi Pater traxeril eum
liora loqiiulus e s l . Quia vcro increpatas ilie fuerat,
(Joan.O. 44); ac rursum, Si ego exultatus fuero
ct inlerim Cbristus quod iinpossibile videbalur, pos
terra, omues truham ad meipsum (Ibid. 12. 32); c l
sibile essc monslravit; c l cum impossibile vidcrclur,
nunc ilcrum, Nemo veuit ad Palrem, nisi pcr me, sc
cupiditatcm rnjccil quid illud esscl cognoscendi : idco
Palri qnalcni ostcndit. Quomoilo aiilein cum dixcait iffis : Et viam tcitis. Sicul cnim ubi dixif, 3le ncgubis, tuin ncnro quidpiam prafalus esset, qnae in r i l , Quo vadam idlis, e/ viam scilis, subdil : 7. Si cognovmelh me et Palrcm meum utiqne coguovnseiis :
cordibns craul scrnlarclur, oddidil, Nc tufbemini:
et amodo cognoscelh enw, ct vidisiis eum ? Noa sibi
ita el boc loco, ubi dixil, Scilis cupidiiaiem a n i n i i
coniradicii : novcraiu CMIIUI iilum, imu lamcii ut
corum declaravit, el ipse dal i l l i s inlerrogandi occaoporlebau Deum enim novcrant, Paircm wro sioiicin. Illud vcro, Quo tadis? Pelrusex amoris,
Tbomas vero pne limorc dicit. 5. Domine, nescimut diun : nam Spirilus posica vcniens tolam illis cogniqno vudis. Locutn iicscitnus, inquil, Et qnomodo po$~ lioncm inlulit. Hoc aulcrn vult diccre : Si nicaiu
nossrlis siibslanliam el diguiUlem, Palris qwoquc
snmu&viam scire? Yidc quam reverentcr. Non euiin
tlixit, Dic uobis locuin ; sed, Ncscinuis quo vadis. Iloc nossctis. Et modo cognoscetis eum, el vidislis eum
(alicrum iuluri, a l U T i u n pracsentis); boc cst, per me.
ciiitn jam olim omnes disccre cupiebant. Nam si JuYisioneir. vero dicit, nientis cognilionein. Eos eniin
id ainlienles a n i m i pendebanl, taincbi eupicbanl
qtii videntur, possuinus videre ci ignorare : cos vcro
illum absccdere; multo magis ii qni numquani voqui cognoscunlur, possumus coguoscerc c l ignolt;banl ab illo separari, i d discerc cupiebaut/ llcvercrare. Idco ail, vuihlis eum; ut visus cst, iuquii, c i
bauiur auleiti illiuii inlerrngarc; intcrrogatil lamen
nngelis(l. Tim. 3.16). Alqui non ipsa subslanlia v i et ninore ct anxiotate ducii. Quid crgo Chiislus? 0.
sa est; sod lamcn visam csse d i c i l , ul vidclicet v i Ego $um ria, verilas, ct viia. Nemo venil ad Palrem,
dere polcrant. Sic vero lo.|uulus csi, ut discas cuiii
nhi per me. Cur crgo interrogalus a Petro quo iret,
qui ipsum novii, Gcuilorciu quoque ejus uosse. Yidon o n s t a l i m resj>ondit Ego ad Pairem vado, v o s v c r o
bant porro illuui non uuda subblanlia, sed carne innof) polesiis n u n c v e n i r e ; sed l a n i u m verborum c i r dulum. Alibi quo ; visioncm cogniliouciik appcllal;
CHUUIII i u t u l i t , tot i i U e r r o g a t i ; ) i i c s c i responsioncs?
iil cuni dicil : Lfeaii mundo corde, quoniam ipsi Dcum
JudaVis itamque mcrilo non boc d i x i l ; bis vero quavidebunt (Mulili. 5 . 8). Mundos aulcin dicit, non laiire? Dixerat quiJein et bis c l Judjcis, se ex Deo exit
visse, el ad Dcum ire : et nunc id clarius dio.it, qunm

prius. A l Judujis uon i l a clarc d i x i l . Nain si dixis.-ct,
l u i n a fornicaliunc, scd a peccaiis omnibus : u a i n
omuc pcccaium niaculam iiuiii aniina*.

3. Nibil ilaquc non agamus, ut sordcs abslcrgamus.
Nou poleslis a d Palrcm v e n i r c n i s i per i n c , i d ex fuAbslergit;uie;n primo lavacrum; dcindc alix mullx
s l u dici pulavissent: cuni cclai vcro, dubios reddit.
ci vari;c vi.i\ ISain cleineus cum sit Deus, alias nobis
A l , inquies, cur discipulis et Petro ila dixit? Fcrviv.uiasijue vias, quibus purgemur, aperuit, quarum
duin noveral Pelri auinumi, c l ad inslandum inquipriina esl clecmosytta. Eleemosynis cnim ct iidc puriciidumquc pronuin. Ut ergo illum nverlat, obscurc
gantur pcccali (Eccli. 5. 3 3 ) , iiiquit. Eleemosynis,
Ioi|uitur. Poslquain aiilent i d quod volebal p c r serinquaui, cx iniij;ie parlis : illud cnim non clccmonis obscurilalem cflccil, iteruai id rcvclat.
Christus multa caulione i/ instiluendis discipulis ntc~ mosyna , s c d inbumaiiilas ct crudcliias est. Q u x e n i n i
buiur. Se Patri ccqualem o&tendit. Visio pro cognitioneuiiliias altcnim spoliare, allerum induerc? miscriaccipitur. Cmn dixisset enim, l'bi sum, nemo poiest curdia incipiendum esi : alioquin immanitas cssct.
xenire, addil : In domo Pairis wei munmnes mvlliv Elsi cniiu omuia alieua dcmus, niliil binc lucri uobis,
sunt; el rursus : venil ad Patrem, nisi pcr wc. ul osiemlil Zaccbajus, qui sc Deum placarc dicildando
quadroplum coruiu qu;u rapucrat (Luc. 19. 8 ) . Nos
Iloc itaquc uolebat i l l i s iniiio diccre, ne in mocrorein
Ycro qui iinimiera rapimus, el pauca damus, placarc
majorcm iuducercl : posU|uam anlem illos consolains
Oeiun pulamiis, ignoranlcs nos illiim inagis irriiarc.
e s i , h o c d i c i t . Ktcnim ) incrcpatiunc Pelri iniillum
Dic, qu;vso, milii, si asinum mortuum ct failiiimii e
moeroris abstulit, mclucnlcsquc nc ca ipsa audireni,
PATHOL.
Gn.
iJX.
25
S. JOANXIS .C41UYS0ST0AI1 AUCIIJKP. COXSTANTLNOP.

400
raciu curantcs, magna conlenmnmus. lUolts tcrte
lriviis ad aram (rarltim oflerres in saci iiicium, noime
maiiibus orare mdiffcrcns cst; illota vero conecicntia,
le omucs lapidarejit ut tiiipi.iin el cxsecrandum ? Quid
illud cst omninm malorum delerritituip* Audi quio
vero, si probcm, saorificium ex rapina magis exsedicliwi sil Judaiis, de lali immundilia soliictlis : Laia
crauduui essc, quaui defensioticm babebimus? Pona malilia cor tuum (Jcr. 4. 14). Quousquc erunt in
mus cnim cinielium ex rapiua parluni : nnnon magis
te cogiialiones laborum luorum? Laveimis c l nos,
foctct, quain aînus moriuus? Yis disecre qiiantus
sil |>eccali foetor? Audi propbclam diccnlein : Puiru- non lulo, scd aqua pura , eleemosyna, won avariiia.
Prius57.
a rapina
crunt et corruptw sunt cicatrices mece ( PsaL
6). absline, ei tunc clcemosynam largi-e.
Tn vcro Dvum verbis prccaris, ut srelcrum tuoriun Declinemus a ma!o, ct faciamus bouum (Pwl. 30. 27).
obliviscaiur; dum per rapinas cl fraudcs tuas illnd
Eleeniosyna ex rapina tceiut esl. Mamis cocrce a
agis, ul eorum scmpcr recnrdelur, duin icccatum
rapina, el sic eas ad c!ee:nosynain porrige. Si vero
iuum arac imponilur. Jam vcro uon hoc sobitn | eccaiisdeui nianibus a l o s spoliemus, eliamsi non cx
ium est, scd,quod esl gravius, saiiclorum animas inablalis alios iiidnamus, neque sic supplicium eflugieqtimas. Hoc enim lapis csl (), et sanctificalur : ill;e
mus. Sic eniui propiliaiionis tnateria scuteris quoque
atilom scmpcr Cliristmn fcrunl : el audos (am iminaleiia esl. Melius cerle esi non miscreri, quam sic
,
mtiiida offctTC? Alinime, inquics; noti cas pccuiHas
offero, sed alias. Ridicula ba?c el nttg-tcia sunl. Ncscis

quod si in muliam pccuniam vcl stilla injustitix iu
(ore implct. Quid crgo IIUHIUS lavaraus cum in
ci clcsiain ingreuimur, c<rr vero non ilcm ? num
inanus vocem cmilium? Anima verba profert ; in i l lam Dcus respicil : illa foedala , bil prodest corporis puritas. Qnae uiililas si manus exteriores abBfctgas, inleriores vcro impuras relinquas? lllud
grave esl, illud oninia subvcrlil, quod parva cum
() AHare lapis eral.
f
niiscreri. Siquidein Caino nicJius fuissel uibil prorsu*

oficnc. Si vero qni miuora obtulit, Deum irriiavii;
qui alicna d a l , quomodo 11011 provocabit? Ego libi
dixi, inquii, Ne rapias; c l lu mc ex raptis bonoras?
quid exisiimas?an roe bis deleclari ? Dicet igitur t i b i :
Existimatli inique, quod ero tui timilis. Arguam le,
el slutuam contra faciem luam pcccata tua (P$al.
4D. 21). Sed absil ut quis talem audiat vocein; verum ulinam posl puras erogatas eleemosynas, cuin
splendidis lampadibus in tbalamum ingrediamur
gralia el bcnigniiaie Domini nostri Jcsu Chrisli, cui
gloria in sxcula sxculoruni.'Atncn.
9
In Mss. muUis lcgitur, pmipeies, loco, olios.
HOMILIA LXXIV.
pcral, sed adhuc res ignorabalur; nc moleslus vide C A P . 14. v. 8. Dicit ei Philippm : Domitre, ostende
esse: Pbilippus, el cum Judajis lenlando cuui
nobis Pairem, et sufficit nobis. 9. Dicil ei rctur
Jesus
faslidiosus,
Tanto tenipore vobiscum sum, et non cognovisli
me, ui dixit, Ostende nobis Patrem tuum, adjccit,
Et iufficit nobis; nibil ullra quxrinuis. Alqni
Philippe? Qui videl mc videl el Patrem.
Cbridlus dixeral: Si cognovisseiis me, el Patrem meum
1. Dicebal prtpbcta Judscis : Faciet mcretricU facta
esl tibi (Jcr. 3. 3), qui impudenlcr cum omnibus agis. uiique cognuvissetis, et per se Palrem oslendebat: ille
voro mulavii ordinem dicens, Ostende Patrem, ac si
l l aiilcro vidc:trr, non illi civitali lanlnm boc jure
dicaltn', sed eliam iis qni verilali iinpiKkiider obsi- Ohristnm accurale cognosceret. Ycrum non illi monmi
gcssii Cbrislus, sed ad viam direxil, suadcns ilii u l
siiiul. Dicentc cniiti Pliilippo, Ostende iwiis Palrcm,
p< else Pairem cognoscerel. Ipse vero carneis oculis
respoitdit Cbristus : Tunio lempore vobiuum *mn,
ipsum videre volobal. forle quia audieral Dcum v i non cognomti me, Philippe? Et tameu quidaiii sunl,
dissc propbelas. Ycrum illa buiniliore niodo dieia
qui posl I n c vcrba Filiuin a Palre abscindun!. Atqiii
sunl, 0 Pbilippe. Ideo dicebal Gbristus : Deum nemo
q;iam majorcm qnaTis propinquiiatem? Quidam onim
tidilumquam (Joan. 1. 1 8 ) ; el rursum, Omni* qui
i x boc diclo in Sabellii nrorbum inciderutrt. Yerum
audivit Deo, et didicit, venit ad uu. Neque voctm eju*
ct bts ct i!Hs rciriciis, ut ex dianielro el impie oppositis, accuralum verborum scnsuin exploreinus. Tnnto audisiis, neque faciem eju$ vidistis (Ibid. 6.45. el 5 37).
E l in Yetcri Testamenlo, Nemo videbii faciem meam,
tcDtpore vobhcum sum, et non cognovisti me> Philippe.
Quid enim ? lune Palcr es qucm inquiro? Non, inquit. el vivel (Exod. 53. 20). Quid ergoChristus? Admodum
ldeo non dixit, Non cognovisti eum; sed, Non cogno- incrcpai : Tanto lempore vobiscum wm, ei non cognovisti me; uibil aliud declarans, qnam non aliud esse viiti m i , Philippe? Non dixit, Nun vidisli nie; scd ,
iYoM cognoviiti me. Numqtiid te nosse volo ? iuqnii.
Filiuin, quam quod est Pater, manens lamen ipse
Palrcm luum videre nunc quaeio; lu vero milii dicif,
Filius. Cur Pbilippus ad inlcrrogandum accessil?
Non ccgnovisti me? quacnam bxc consequeniia ? Mulia
Dixcral Cbristus, Si cogimmeiit me et Patrem meum
uiique cognovisseiis (Joaiu 14 7 ) ; Judacisque sane.
8a pc Quia euim Filius idipsuin est quod Paler, nianens laiucn Filius, jure in sc Palrcm oslendii. Deiude
boc ipsuni dixeral. Quia crgo cum frcqucnler i t
byposlascs dislitiguens a i l : Qui videt me, videt et PaPelrns ei Juda?i inlcrrogaveranl,(piis cs>et Pater, inicrircm nc quis dicerel eumdem cse Patrem ei Filium.
rug.ivcrat itcm Tliotnas, el uullus quid clarum accet
IN JOAN.NEM IlOMlL. LXSLIV. al. L X A H I .

, .
,

,
; , ,
, ; ;

; *
; * .

' ,
,
.
, \
, .
\, \ *
6
; ,
, .
. ,
0, ;
6, * '
, .
,
; ;
$
, . ,
, ; ;
b
Quiriam , , b A l i i
. * aberat; accessil e Savi!. E m r .
Alii
.
c
100
, ,
, .
,
,
. "
, * '*
. ;
; ,
, ' , ,
. ,
. ,
.
, .
, [43i]
^ ,
.
.
.
.
- ,
, ; , ,
; ;
; * , * , *
.

, ' ,
; ; :, ; ,
, ;
. .
1
* Korrmlli . *... fr,*tv. M a Duscripii mulii ,

vel . Kdili .
;, alii . Paulo post mss. non pauci
.
\
, , ,
, . 7 - * ,
' ,
,
, ; ,
,
.
, , *
'. "
*
, . , , .*
,
[435]
, ; , ,
. . ' ,
, , *
' , *
' ,
*
, ; ; ,
.
, .
;
, . *
^
' ,
. , , .
, , , *
.
. ,
, * , ,
, . ;;
; ; : ; , .
' ,
, ', , ; ,
* ,
, ', .
, ,
, , ;
.
;, ; .' ; ; ,
: ; .
;
, , ,
. ;
, , :: , ^
Morel. , male.
%
401
S. J O A N M S CHRYSOSTOMl A R C H i E P . CONSTANTINOP.
402
.
.
;, , z v ; *. )*
, ;
, ; , ,
. , , '() ; ,
.
; , ; ,

" , \ ;
. , , , <* . .
, ,
, .
, ,
, .
, . . ,
, ,
, .' ,
' ; . ,
, , .
',
'
, ; , ,
,
. ,
,
vjiTv, ,
.
' ,
,
,
. ,
. , , .
.
' ,
, ,
,
\ , ,
. ; .
) ,
, .
)'\. ;

, , . , ' [457]
." , .
* ', .
; ;
*> ;, *
, ."
.
, . ,
. . ; "
. ,
,
. . ,
/f.ai . ' ,
. ,
, . ) '
,
. )\ , . ; *
'
, *
. ; * [450]
;;
' .
; ; ;
; , ;,
, ;
; ,
. ,
, ,
, , '
; , ,
; , ; .
; , ;
; .
'. , ,
;
. ;
; ,
;. ,
,
;.
;, ,
; ,
, .
. , ,
'. >
' . ; ,
. , '
; ; ,
. , \,
, .
, ; . , , .
, ;;
. , ;
, , ,
. ; ;
, ."

, .
, * ;
, ; ,
. " , , .

,
; , .
,
,
,
,
.

,
. .
. , ,
,
s
*
.
oon liabebal Moutf E D I T .
b Sic bene Savil.,
Alii . 1 Mnrel.xai . In qulbusdam haec, .. , desuoi.
XS JOANNEM HOMIL, L X X I V . al. LXXIII.
44
corum vcr*aha(ur. U.Credith quiaego in Patrs, e\

SV eniin idem ipse Palcr esscl, non dicerel, Qui videt
Piiter in me? 0|orlcbat c c r c vos audicntcs Patrcm
-*
g
* QugmAIir. autcm non dixit ei Imel Filinm, non aliud qua?rcrc ad dcclarandum snbpossibilia pelis, qnas * ^ ^ ? i | i i cnim
sianliam essc camdem. Q u o d si hnc non satis est volanlum hoc possibile esl. Quia d i x e r a t ^ n j j w ^ ^ ; ^
*m> ad (tcmonstiMnJam houoris ncqualiialem el conqiiasi ipsuni vidissct, ostcndii cum neque sc vidissc :
siibstaniiarilaicm , ab operibns quoquo d i s e i l e . Illudalio'|uin illum vidissct, si se vidcrc potuisscr. Ideo
tHccbal : Qui videt me, videl el Palrem. Si quis que,
Qni videl me videt et Patrem menm, si de oporibusdicium esset, nondixi>sel posloa : Sin minus provM!t,clilI1iui vidcbit; hocest: Ncquc me, neqne ilUim
pler opera credite mihi. Dcinde oslendcns se non ha?c
polest quis videre. Pbilippus enim vistis cogniliniiem
lanlum posse, scd el alia bis niulto majora , cum
quxrebai: cl quia sc illum vidisse pulabat, volebaique
bypcrbole illa ponil. Nc|ue enim dicit, Uis majora
sic Palrem vidcrc, ostendit ipsum ncquc se vidisse.
Consubslanlialitas Christi declaratur. Amor
possum
pecnnm
faccrc ; scd,quod longe mirabilius, E l aliis,
ynde. Quod si quis liic vistonem pro cognilionc in- inqui!, possum facullalcm dare majora bis facicndi.
telligi vclit, 011 conlradicam. Nan) qni nie novil,
12. Ameiiy amen dico vubis, qui credil in me opera qua
mquil, novil ct Patrcm. At lior: dicit, srd nl
ego fucio, cl ipse faciet, et majora his fadet, quia ad
consubslaulialilalcm oslendnl dicil : Qui novit subPutrem vado. Iloc cst, Veslrum crit deinceps mirattanliani nrcam, uovitcl Palris. Et quid boc, in<juics?
cula edcrc; cgo abe. Deinde ciim perfcNani qui novit crcalurain , novit cl Doum. Alqui
ciset ca q u a ; sermo indicabat, dicil : 13. Quudcrcnturam oinncs norunt et videul; Dciun vcro non
cumque paievitis in nomine mco, accipielis ct tgo
oimies noruirt. Ad IITC , videumiis quid Pliilippus
hoc faciam, ul in me gtorificetnr Pater. Yiden' quovidcre quaral : num sapicnliam Palris? num ejus
m o d o rursum boc ipsc faciat ? Ego faeium, inquil,
bOnitntciii ? Minime; scd, quid sil Drus, ips;i:n
ct non dixil, KcgalK) Patrem ; sed, Ut in megloriftcesubstnnliam. Ad hoc respondci Cliristus : Qui videt tur Pater. (a) [ Alqui dicebal alibi : Deus glorificabit
we. Qui atilcm crealuratn vidi l , nnn Dei sibsianiiam
cum in seipso; bic vero, Ipse glorificabit Patrem.] Cum
videt. Qui videl iwe, videl el Putrcm, inquil. Si allceniin Eilius niagna posse deprebendelur, Gcnilnr
rius cssei snbstanlkv, non b >c dixissct. Ih auiem
^lorincabiliir. Q n i d sibi vuH illud, In nomine meo?
crassiorc ular scrmoue : neiiio qui aumm iîiorcl,
Qisod ; pMSloIi diccbanl, In nomine Jesu Cliristi surge
in argenlo nuri subslanliam vidcrc \ otcsi: onim
el nmbula. Omnia quippc sijjna quac illi edcbant, ipso
alia na:ura per aliaui dignosciltir. Idco jurc incrcpavit
optrabalur, Et manus Domim erat cum illii (Act. ii.
diccns : TantQ tempore vobiscum $nm. Tnnta dignalus
2!). 14. Ego faciam, inquit. Yideu* aucioriialem ?
cs dnclrina, vidisli signa cum auclorilale facla, el cmquc per alios fitiiii, ipse facil; el qua; per se, non ponia qua* divimtalis cranl propria, el quod Paler solug
10!it, nisi Paire vim danle? Ecquis hxc dixcril? Cnr
facil peccaln remissa , arcana in mcdium additcla ,
boc sccnnduin ponil? Ut suuin coniirmct scrmoncm,
iugalam morlcm, creationem ex lcrra factam, Et non
cl oslondat priora pcr alleniperaiioncm qnanxiaiii
cognovhli me?
d i c i a ftiisso. 11!tid aclein, Ad Patrcm vado, id csl, Non
2. Quia enim carne circumdalus crnl, ideo dixil
pcrco, sed iu pro| r i a dignilatc maneo , c l in rodis
Non cognovisti me. Yidisti Palrem ? Ne quscras ampliussuin. II.TC p o r r o omnia illis ad consoialioncm dicevidcre : in me enim illum vidisii. Si vidisli ine, nc
bat. Q u i a enim credibile erat eos, qui nondum rcsurcuriosc inqtiiras : olcnim in me ipsum nosii. 40. Non
rcciiouis ratioticm p r o b c noveranl, Irisle aliquid iu
credisquia ego m Paire? Hoc esl, ln il!a sulMantla apa n i m o vrrsnrc, aliis ipsos hxc daiuros essc promiliii,
pareo. Verba qiue ego loquor, meipso non loqnor.
iiili(|iic Vcurans
illos, el osictideiis se sempcr mancre;
dcirpropinquilalis excessum, ct unitis siibstanlix arguIMC niaucrc modo, scd ctiam majorem cxbibiturum
mentum ? Paler aulem in me manens, ipse faciisnopera,
virlulem.
Quomodo a vcrbis orsus, (ransil ad opera? Ex con3. Morulh exhortatio. Sacrificium novce quam prasequenli enim diccre debuil, Ipse loquimr vcrba ; scd
$iet sacrificio veteris legh. Sequainur c r g o i l l u m , ct
duo hic ponit, doctriuam ct signa; vcl quod eliam
rrncem lollauius. Eliamsi onim n i i l l a sil pcrsequulio,
rcrba esscnl opcra. Quomodo ergo facil ille? Eienim
a l i e r i u s tamcn morlis tcmpus adeel. 3Iortificate. i h alibi dicit : Si non fucio opera Palris mei, nolite wilii
q u i l , mcmbra veslrn , \ sutil suy.er terram (Col. 3.
credere(Joan. 10. 57) : quomodo ergo bic Palrem
3). Exslir.gtiamus erô coiicupiscentiam, opprimaimis
facere dieil ? Unc ipsnm indicans, nibil mcdimn ossc
iiain, tollaiuus invidiam. Hoccsl vivmn sacriiicium :
inler Palreni c l Filium; boc eM, Non nlitcr ficit
q n o d sacriiicium dcsinil i n c i n o i em, i n f u m u m
Paicr, alitcr cgo facio : siquidem alibi ct ipse ei Palcr
diffundilur, cgct lignis el i g n e vcl gladio.
operari dtcHur : Paier nteus u&qnc modo operatur, et
Igncm q u i p p i - babti ci gladium, Spiritum sanctuin.
ego opcror (Joan. 5 . 17 ). lllic nullam esse opcrum
II<;c usus gl.ulio, circumcidc cordis siipCFflua ct alicna,
diflereuliam, bic idipsum * imlicat. Quod si prima
ape:i ob:ura:as aurcs Morbi n a m q u e cl nialac cnnci:froulc \crba alqnain cxbibenl liuniiliialcn!, nc mipisccniiaj bolenl vcrbo a d i i u m tibslinerc. Pecuniarum
reris. Nam cnni prius dixissct, / crcdis, uinc sic
coiicup'sceutia sinit a H t J i r c vcrbum de eiecmolnquulus est; osiendcns se idco ila verba tcnipcrasso,
ai ithim ad fidom ad<!uccrcl. In cordibns uannjue
(a) Iu quibusdain d.'su:it cjua?. uici lis clauûiJtir.
403
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCIIIEP. COSSTANTINOP.
*yua; invidia accedeus arcel docirinam de carilatc;
(Alauti. 45.42.): dcdiviiiis vcro non iiem, sedquidf
aliusquc rursum ingruens morbus aniinam reddit ad
Nisi qui$ renunliaverU ommbusquce * i l~
omnia segniorem. ToHamus crgo malas concupiscen33), non esi mc d i i p ^
iinfiouTaciJe est honalias. Nam sufficit vellc, el omnia exstitiguuntur N e
lur; aiU* ^tjwTquod mulio? cxsqperat, arbitrio rctn
qiucso, illud allendamus, pcouniarum amorem es&
perniiilil. Cur ergo nos oinni privamus defensione?
lyraimidem, scd verc lyrannidem cssc scgniiiem
Nam qui a violeuliore niorbo caplus crit, non magnas
noslrarm. Multi certc sunl qui argcuium quid sii se
dabit poKiias : qui vero ab infirmiore affectu capilur,
licscire dicuiri. Ncque eiiim naluralis csl illa cupidi
omni privalur dcfensioue. Quid euiin rcspondebimus
las. Naiurales quippe affcclus ab iniiio infusi sut '
quando dicet: Esurienlem me vidisiis, et non mitriaunim vero* et argentum an essct, multo lempore
vislis (J/a/fA. 25. 42)? qnam excusaiionero habebiignolum ftiic. Uude crgo crevil haec cupidiias? Ex vana
nuis? paupenaiem objiciemus? At non sumus vidua
gloria, el summa desidia. Ex cupiditaiibus enim aliae
illa paupcriores, qux duobus deposilis obolis, omncs
sunt necessari, aliae naiurales, aliai neuirum. Exemsuperavit. Neque enim doni magriiudiiicm requjrit
pli causa : qnsc si non explcanlur animal perinmnl,
Deus, sed volunialis modum : el boc ad illius provihac sunl nalurales ei nccessaricc; ul cibi, potus, s o
dculiara perlinet. IHius itaque benignitatcm mirali,
initi cnpidiias : amor veru corporum, naluralis quiquai possumus ofleramus; ul el in praesenti vita ct in
dcm esi, sed non necessarius. Mulli enim ipsum supefulura mullam consequuii Dei clcmenliam, promissis
rarunt, nec pericrunl. Pecuniarum vcro cupidiias, nec
frui bonis possimus, gralia el benignilalc Domiui
naturalis nec necessaria est, sed superflua. Si voluenostri Jesu Cbrisli, cui gloria in saicula sivculprum.
riinus, ejus dominium non recipiemus. Certe de virAmcn.
giniiaie loquens Ckristus ait, Qui potest capere, capial
m
rtXI
HOMILIA LXXV.
crcdidissent : nunc enira i d curai, ul Spirilus creda
CAP.. 14. v. 48, Si diligilis me> mandutamea servate:
lur dabit
: nam poslea se missurum illum esse d i c i l : AcciItt. et ego rogabo Pattem, et atium Paracteium
pile
Spiritum sanctum ( J o r m . 2 0 . 22) : hic vero &e
vobis, ut maneat vobi&cumin celernum, 47.
Spirilum
rogalurum
esse Patrem dicit, tu iide dignus s<nno
verUqjiis quein mundui non pote$t accipere,
quia non
ipsis essel. Joanncs quippe de illo dicil : De plcniluvidet ewn nep scit eum.
dine eju$
1. Dtus vuli pet opera diligi. Gouira Sabellianot
et no$ omnes accepimut (Ibid. 4. 16) : (\iu>d
%
aulem liabebat, quomodo ab alicro acciperet? Et ilcPneumatomacfws. Opcribus scmper egeimi% non
n u n : Ipse vo$ baptizabh in Spiritu sancto el igni
vcibortun oslcolaiione. Loqui cniin ci proiuitierc cul
(Luc. 3.16). Quid vero plus babuissct quam aposioli,
vis facilc est; opcrari non ilciii. Cur baec dixi? Quia
si Palreni rogaturus eral ut aliis daret, quando illi
Uiullinunc suiil qui dicuntse Deum lituere clamare;
scvpc sine prccalione operari vidonlur? quomodo
st*d operibus contraria exhibenl : Dcus aulem per
cpcra diligl quxrit. ldeo discipuiis dicebal: Si diligi- aulcm si per preccs Spiritus a Paire miUitur, ipse a
scipso involal ? quompdo abalio m i l U l u r , qui ubiquc
ti* me mandala mea servabitjs. Cuni enim dixissct,
Quodcumque peticritis, ego faciam; ue pularentprxsens
solam e s i , qui dividil unicuiqtie sua sicui vuli, q n i
poliiionem esse saiis, subdidit: Sidiligiiis me; lunc, cum ayciOliiale dicit : Segregalemihi Paulum et Darnabam (Act. 43. 2 ) ? Alqui Deo mmisirabanl illi miiuqiiil, faciam. Qiiia aulem vcrisimile erat eos, cum
dicenlem andisscnt, Ad Patrem vado lurbalos essc,iiislri; altam^n cuiu auclorilate eos ad proprium sibi
opus vocavit, non quod ad aliud opus evocarei, scd u(
dicit: Non csl lioc diligere, nunc lurbari, s-d dictis
potcslaiem suaiu osieiidcret. Quid crgo sibi vuh, inoiitciiipcrarc. Dcdi vobis mandatum, tildiligatis iuviquies, illud, Rogabo PatrcmfVl oslcudat lempus
i c m , ul sic invicera facialis, ut ego feci vobis. Ifxc
adventus ejus essc.
cst dikclio, bis obtcmperarc, el dileclo concedere. El
9
ragabo Pvtrem, el alium Paracleium dabil vobis.

CtirSese
Spiritus $anctu$ non advenit prccteute Clnisto.
demilienlis verba sunl. Quia enim cum nondum i(lum
Cum enim illos per sacrificium mundassei, (unc a d probe cognoscerenl, verisimile erat, eos illius abvolavit Spiritus sanclus. Cur non supe.rvenit quandu
s c i t i i s consoriium, vcrba, carnalemtjue prasemiam
erat cum illis Jcsus? Quia npndum oblalum fuerat saadinodumexquisiluros csse, ei nullam, ipso abscuie,
crificium. Cum autem jam pcccatuni do.lclum C h s c l ,
accepluros consolationem; quid ait? liogabo Patrem,
el ipsi ad pericula tnissi, ad pugnam sc appararcut,
et alium P<iracletum dabil vobh; id esl, Aliumhorlatorem
qualis
mitli oportuii. Cur vero uou statiin post
t*go sum. Erubescanl. qui Sabellii morbo laborant, et
resurrectionem Spirilus venit? U l ejus majore c:ipti
qni de Spiritu non recle senliunt. Nain i.n lioc scrdesidcrio, cum majori gralia illum accipereuu Douec
miruin illud cst, qtiod baircses ex diamctro openim c u m illis Cbristus erat, non affliclabanlur; postpisiuis uno iclu proslernal. Nam cutu dicit, Alium, quam autcra discessit, nudali el in limore magno
l i y i K i s i a s i s illius diflerenliam indicat; cuin verodicit,
versantes, cum magno illum dcsiderio excepiuri eranl.
Paracklum, subslantlain eanidem. Quarc divi!, l\o~ Vobiscum manet, hoc est, nc posi mortem quidcin
qabo Palrem:? Quia si dixissel, Ego initiaiu, npn ita
nbsccdit. Ne vero Paracleium audientcs, aliain rur&u|
405
IN JOANNEM I10M1L
, \ .
, ,
' < .
* .
. \ :
\ ;
\ '
. ; '
.
, ,
. * , ,
* .
, . \ [438]
, .
, , *
, . \
, *
, ; "
L X X V . al. L X X l Y .
,
,
, '
, ,
, ,
.
\ ,
;.
, .
; " ^
,
*
.
,
. , ,
,
, , ,
. ,
*, ,
, . "
, *
, .
, [439] ,
. ,
.
.
, ,
,
;
, *
, . ^ *
, O J
* .
,
, *
,
, , ; . , ;
" , , *
,
." ,

9
/.
404
, ! ;. "
*
, .
;
,
, . , ,
, ;
; ; '
,
, .
* ,
* . ,

:,
, \
, <
. .
Morel. ^.
*.
,
.
,
, * ;

) ) . ,
;,
\
; ,
, ' ;
' ,
,

;
, '
* , '
. , , ,
;
.
" ,
.
* ; "
. ,
,
, .

; " ,
. "
' , *
, , ;
. ' * ,
. "
, ,
, ; " ,
. ;
'
^ , [440| *
, ^
; . " ' ;/.
b
1 .
.
, pro 2 ,
S a \ i l . et c nkl rtsiTipsimus. L U I T .
S. JOANNIS C H R Y S O S T O M ARCHlEP CONSTANTINOP.
*05
, ' / / / ; " ,
/0* . , , ,
, .
*0 ,
. , , * ; .
' .
' \
.
, \
.
, \
."
\ . ,
, ,
, ,
' : . ,
, , <
* .
,
,
, ' , . \ .
.
, ,

.
b
'. , "
,
,
, . '
,, ,
, , .
. * , "iau , ,
,
, ,
. ," ,
, ,
" ; , ;
* ^
. ,
' ; ,

. " , \.
, * 0
.
, .
,
, , .
, [441]
,
. , , ;
;
/ .
, .

*
, ,
' *.
d
Unushabet 0>; scd ctiam sic serics impcrfrcta videbitur. nisi addatur quidpiam, verbi gratia,
, ; ) 0*- ; cum duplici intermgatione.
* Alii ..
ledit Savil. K W T .
Alii .
Ift?
, *
. , ' , X p j ,
. ; "
, ,
, , '
,
* ,
, ^,
, '
, .
, .
;
,
. , ;
"
.
, .
,
,
.
, .
;
, ,
, ,
, ,

, .
.
,
, , $
, ,
,

; . " >
' ,
:. ,
, , ,
. .
,
* , ;; .

. $ ,
. . ,
, ,,
;
'. ;
[442] , ,
,
. "* ,

, '
" ,
. ,
. ' ,
.

, .
, , )
\ .;
t &' dccst in rjuibuMl.im
405
IN JOANNEM IIOMIL, L X X V . al. L X X I V .
m
incariiaiiouom suspicarentur. sperarenique sc oculis
diciis, diverso modo uli. Nam et dii dicimur(l. Cor.
ipsuin CS6C visuros, hanc amovens suspicioncm a i l :
8. 5), ct fllii Dei (Gnl. 5. 26): ncc camdem vim habet
Quem muudu* non potett accipere, qnia non cum
vidct
de eum.
nobis diciiur, quam oum de Deo. lmago itcm
Non cnim ila vobiscum tlegel, ut ego; sed iu niftnia* dicitur Filius (Coloss. 1. 15) ei glorin (1. Cor. 11.7),
bus vcstris babiiabil; boc cnim sibi vull illud , /n vout cl nos; scd multa est diflferentia. Rursum, Vos
bis manet. Spirimm autem verilalis cum appellal, binc aulpm Christi, Christus vero Dei (1. Cor. 5. 23); non
(iguras velcris leg s dcnolans. Ul vobiscum *it. Quidiia famon est Dci Chrisius, ut nns suun:s Cbristi.
sibi vull i!Iud, Vobiscum sil ? Id quod ipse a i l , F.go vo-Quid porro sibi vullT Cum resurrcxcro, inqnit, sciebiscum tum (Maitli. 28. 20). Pra:tcrea aliud qimque
tis mc non a Patre separari, sed canidcm Iiabere virsubindical: Non eadem paliclur qn ego passus suni,
lulem, et me vobiscum perpctuo csse, rebus ipsis
neque abscedct. Quem mundus uon poiesl accipere,
prxdicanlibus auxilhim a me vobis prasiilum, initniquia non videt eum. Quid cigo? au ex numero visibi-cis reprcssis, vobis fidenter agentil)us, molestis de
liiuii eral? Miniine. Sed hic cogniiioncm iulelligit;
modiosublali.% prxdicalione qnoiidic ilorcnte, oiimladdit cnim, Ncque cognoscit evm : solet cnim acrubus ; cloclriuae cedentibus. Sicut mkii me Patcr, ct
ralam cognitioncm visioucm appellare. Qiiia cniin
ego mhivos (Joan. 20. 21). Yides bic quoque idem
scnsutim clarissimus visus est, pcr b;mc scnsuin
dicium non eamdem vim babere? Nam si codcm acscmpcr accuralam cognilionein denoUit. Miindmn aucipiamus modo, nibil dtliercnt aposioli a Cbrislo. Cur
lem bic vocat improbos, bincque disciputos consulapiuro ait, Tunc cognoscelis? Quia Uinc videruut eum
lur, quod illis rximium aflerat donuin. Yide quanlorcsurrcxissc el secum ver&ari. Tunc verain fidem dipcre doni magnitudinem cxlollat Dicil alium essc,
diccrunt. Magna quippe Spirilus viruis erat, qii:u
quam ipso s i l ; addit, Non relin ;uel vos; siibdit, Ad
oinnia dorcbat illos. 21. Qui habet mandata mca, et
ipsos lanlum ventiirum csse, ul c l ego veni; dixii, In
servat ea, ille esl qui ddigil me. Non enim sufficil bavobis mancl; sed ncque sic illorum mocrorcm expubcrc solum, scd nobis accurala opns est cuslodia. Gur
l i l . Illum cnim coiisorliumquc ejus adluic qunrrebaui.
aulem Iioc ipsuni illis sa pc dicil? u l , St diligilh mc
Ciii rci ul mcdcatitr, a i l : 18. Nequeego vos relinquam
manduta mea servalc; cl, Qui babet prwcepta mea, el ser* : venio ad vos. Nc limealis, inqiiil; idcoval ea; et, Si quh audierit sermonem meum, el servaverit
dixi mc alium Paracletmn missuruni essc vobh, quod
eum, illeest qui diligii me : qni non audit sermones meo$
vos nd iincm nsqnc relicturus sim : non ideo dixi,
non diligil me (Joan. 11. 25. 24). Pulo illum subin*
Apud vos manet, quasi ullra vos visurusshn. Cerle
(1 care illornm moerorcm. Qnia cnim dc morte niulla
ipsc <|iiot|iie vcnio ad vos. Non retinqitam vos orphapliilosopbatus cral, dicens : Qui odil animam suamin
nos. Qui.i ettim a principio dixcrat, Filioli: idco liic hoc mundo, in vitam ceteniam cnstodiet eam (Joan. 12.
ait: iVow relinquam voi orphanos.
25); c l , '* quis acceperit crucem suam et sequatur
2. Iitilio ilaquedixil: Ubi ego vado, venietis; ct, me,
In non ett me digmis (Matlh. 10. 58); pluraquc addomo Patm mei mansiones mullce sunt; hic buc
verodictiirns
quia erat, cxproiirans eis dicit: Putatis vos cx
amorc
tristcscsse? Non Iristari polius di'ectionis esdiuturnum erat tempus, dat Spirilum. Scd cum, quid
sel indicium. Qnia anlem illnd vult efficerc, in scdicerel non inlelligcnles, sal inde consolaiionis
quenlibus id rcpelit. Si enim diligcretitmc, ganderetis
babcrenl, Non relinquam vos orphanos, inqtiit. Uoc
enim maxime requirebant. Sed quia illud, Venh ad uiique, qnia ad Palrem vado. Nunc aulem pne mclu
vos prxsentiain significabal: ne rursus caradem ipsam id palimioi. Quod vero circa morlcm sic afPciarnini,
non est corum qui mandators>m nieorum rcccrdanlur:
pracscntiam requircrcnt, quam prius, vidc quoniodo
oporterel cnim vos crucifigi, si vcrc diligcretis me.
lioc ipsum non clare quidcm dixeril, scd subindicavcVos enim bortalus sum, ul non limealis ab iis, qui
rit. Cum dixissct cnim, 19. Adhuc modicum et munoccidunt
corpus. Talcs Palcr amat, el cgo amo.
du$ me non videi; subdidil, Vos autem videlis me;
ac
mamfistdbo eis meipsum. Tum Judas, 2 i . Kl quid insi dicerel: Venio quidem ad vos, scd non ut prius
quit, quia manifestaturm es twbis teipsum?
qnoiidki vobiscum vcrsaiiirus. Et nc dicrrcnt, Ciir
:
ergo Judaeis dixisti, Jam non videbilis me (Joan. 16. o. Vidcir aniuiam ctirum a timore obrulam? Commolus iiirbalusqiie cst, ac pulabal, sicut in somnis
10)? objeclionem s<dvii diceudo, Ad vos tanlum. Nam
morluos videmus, sic illuni sc visunim csse. Ne igiSpiritus quoque lalis csi. Quia ego vivo, et vos vivelis.
lur hoc suspicareiilur, audi quid dicat: 25. Ego et
Crtix enim nou usqiie ad fiucm nos separabit, sed ad
Pater veniemus ad enm, et mansiotiem apvd eum fuciehrevissimum tempus mc nhscondel. Yitain atiiem, ul
mus : ac si diceret, Sicul Paicr matiifcslal scipsum,
vidclur n)ibi non praesenlem lantum, scd ct futuram
ic et
dicit. 20. In illa die cognoscelis, quia ego in Ptdre,
et cgo. Neque lnc tanluinmodo, scd cliam quod
adjccerit, Mumioncm apudeum faciemu$, omncm lollii
vos in mc,el egoin vobis. ln Patrc secuuduin subslansnspicioncm : id quippc ad somnia pcrtinct. Tu
liam, ii) vobis secundum concnrdiam c l auxilium <liven inilii pcrpondas discipulum et lurbalum el :
vmiUis pnrstilum. Et qua, qu:rso, rattnne? qun raaudcntem clare dicerc quod cuplbat. Ncque eniin
tiouc b;rc coniraria qnadrare possuni? mulia cniin ,
d i x i l : Va?. nobis, quod moriaris, et iia nobis appariiuio iufinita est distaulia inter Cbrislum el diecipulos.
lnrus es ut mortui apparcnt. Non sic illc; scd, Qmd
Etiamsi eadcm ipsa verba jaceant, ne mircris. Solel
ejiim Scriplura iisdcm verbis dc Dco ct dc bominibus al qma mamfestotums es nobis tcipsum, ei non mutido?
t
408
S. JOANNIS C U i a S O S T u M l A U U l . E P . CONjTAnTINOP.
quam
par
crai,
opiuionem
habebant
:
(quomoilo
Dictt ergo, Tos accepioe habeo, quia vos mandatuin
eniui babuissent, qui ne scicbaut quidcra ipsuiu esse
rnetmi serxaiie. Ne enim po>lea videules ipsum, pbanresurreelurum ?) Pairem vero magnura esse pulabani.
lasma se videre pulareut, ideo haec predicit. E l ne
Dicii ergo : Si milii liraetis, quasi non valeam me
eo, qito d i x i , modo ipsum apparilurum esse opinaHieri, neqiie conflditis me posi crucem a vobis po^se
renlur, causam apponil, quod neinpe mandala ejus
f
i d e r i ; taien audienles me ad Palrcm ive, gaudere
servareiit, dicil cliam Spirilum sanctum sic illis aplaudem oporluil, qnia ad majorem vndo, oniniaqne
pariitirum esse. Quod si tniito lempore cum illu vei sali,
mala solvi possunt. Vo$ audittis, quia egc dixi vobit.
illam substanliam non ferunt, imo ne inlclligunt qutCur
IKIC adjecil ? Ita geslis rebus oonfido, inquil, ut
dcm; quid fulurum erat si ab initio sic illis apparuisprncdicere
veroar. 29. Iloe crgo, el qux fntura
sei? Ideo cum illis coraedit, oe phantasroa esse pulc407
sunt, Dixi vobis priusquamfiant,utcum facia fumnl,

lur. Nam si supcr aquas ambulaiilcm vtdenle*, id
creduti*,
quia ego sum : ac si d i c c r c l : Nuni scirelis,
exsliraarunt, licel idcm vullus acspecies vidcreiiiur,
nisi
ego
dicerem?
neque dicerem, nisi confidercnu
itec mullum distarel ille; quid noti suspicali fuisent,
Yideu* sermonem auditorum captui atlemperaium ?
si gialim vidissenl illum resurgemcm, quem captum
m cum dicil, Putatis, quia non pounm rogare Pavideranl el involutum? Proplerea irequeiitcr dicii i l trem, el exhibebU mihi duodecim legionct angelorui
lissc appariturum esse, cur, et quomodo appariiurus
(Matih. 26. 53)? secundura audilorum opiiiioiiein
si rve illura eese phaniasna puleut. 24. Qui non diloquulus
ligUme, sermoMt meos non ferraf. Et termo quem
au- osi. Nemo enim, etsi insaniat, dixeril eutu
diitit, non ett meu$, scd eju$ qui misit me. Itaque
quipoluisie sibi opem ferre, scd angelis oput babuisse : vcrum quia illum eese bominem putabaiit ^
bajc vcrba non audit, nec mc> nec Pairem diligil. Nam
idco
dixit, Duodecbn legiones angelorum. Alqui cuut
boc dileclionis signum est, audire mandala, ipsaque
iitlcrroga$set lanuim, siipmos proelravil Si quis ver>
Patrissunt; qui audil, non Fdiuui modo,sed eliani PaIrcm amat. Quomodo $ermo (uus est, cl non tuus? Id esl, dixeril majorem egse Palrem, ul Filii principium (a);
noa buic contradicctnus. At hoc non facit Filiuni alNihil extra Pairew loquor, neque proprium quidpiam
prater pfaciluuu ejus. 25. Hccc loquufM sum vobit, leriusessesubstaiilia3. H ; c autem vult dicere: Donoc
bic fucro, tr est vos pulare quod nos periclitcmr :
apud vo$ mment. Quia hxc obscura erant, et alia
si j>orro illuc abeam, couiidiic oos in lulo csse; illuni
iu>n inlcliigebant, in pluribusque dubilabanl; rurenim ncmo vincere polest. Haec porro omnia ad
eus lurbareiitur, ncve dicerenl, QiiaB prcccepia ? omni
discipulorum infirmiiaicm se demiUens diccbal. Ipsc
anxictale eripuil illos, dicens : 26. Paraclelus autem,
nanitjuoObconfldo, nec inoriein curo. Ideo aii : IIwc
quem miilet Palerin nomine mea, ille vos docebit.
dixi
vobis
priusquamftant.Quia euim vos uoiidutu
scura forte iiuuc vobis dicui.lur; scd doclor illeclare
potesiis
bac
de
re scrmouew caperc, a Pairc, quem
vos docebit. Illud anlera, Apnd vos manebil, siibhidima.Mium apjK-IIalis, conôlaiionein adduco. Consolacat sc abilurum esse. Dcindene liislentur, ait; Doncc
lus crgo illos, irisiia ruisum affcrl : 30. Jam non
apud illos ipse manserit, I K C Spiritus vcneril, nibil
t
ultra loquar vobiscum. Q uarc? VetUi cnim prtnccpi

luagnmn vel sublime poleruul inlelligere. Hxc porro
hujus mundi, et in me non habet quidquam* Priucipc:
dicii illos prjeparans ui secessum suum gonerose feliuindi diabolum dicit, el improbos bomii es. N<ui
rani, utpote qui magna ipsis bona conciliatnrus esset.
Ciiim cxlo el lerrai imp^mt; nani oiunia evenisseicl
Frequcnler vero Paracletum vocai, ob arumnas, qui
prostravisset; sed illis dominalur, qui 8 6 illi dedidcbus tunc affligebanlur. Quia igilur bis audilis lurbarunl. Ideo vocat illum priucipcm leiiebraruin biijus
banltir, cogilanles moleslias, bclla e( seeessum ejus ,
vide quomodo illos solelur iierum dicens ; 27. Pacem s.Tculi : leuebras aulem bic dicil mala opcta. Qu d
relinquo vobii : ac si dicerel, Quid damni vobis erit car g u ? diabolusne le perdii? Minime : niliil cnini in
me babel. Cur ergo le 11 inlerficiunl ? Quia ila volo,
perturbalionibus mundi, si pareui mecunv liabeatis?
el ul cognoscal miuidus, quod Palrem diligani. N<:i
Neqiie enini talis bxc pax e$t. Exlcrna pax cniiu
euim quod sim murii obnoxitis, neqne quod illi qimU
pcrniciosa sa?pe esl el inulilis, nibilque prodest: ego
piam debeam, sed ob amorein crga Putrcii) h;uc su
vero lalem vobis do pacem, ul illam muluo servelis,
bco. Iloc aulcm aii, ul iierutn illorui aniinum c i e i quod Y O S fortiores efficiet. Scd quia rursum dixcral,
fidinquo, quod reccdenlis erat, illosque lurbare polc- t c l , ui discant, ipsuiu non iiivhtnn, sed lubcnicin, el
diaboluni despicieulem ad boc vcnire. Non cniin salis
rat, ideo rursuin a t l : Nonlurbctur corvestrum, ncqxie
formidel. Videu' eos parlim amore, partim melu lur- cral dixisse, Adhuc wodicum iemput vobiscum snm
7. 33); sed iltu.l, iriste licel, freqiientcr vcrbatos esse? 28. Auditti quia ego dixi vobis, Yado (Joan.
ad
sai, el jure quidcm; donec aulcm seruioiicm iliis
Palreni, et venio ad vos. Si ditigerctis me> gauderetis
uhque, quia vado ad Pairem: quia Pater majoracccplum
me e&t. reddai, laiiora admibcel. Ideo aliquando
Elquod gaudium boc ipsis allalurum eral? quam
eolalioncm ?
COII-
dicit : Vado et venio; c l , Ui ubi ego $wn, et vos sitis;
c i , N<n pote^lis me nunc scqui, soqiiceiini autcm \msi
4. Quomodo Chrislus de *c loqueus, dMpulonun

(a) EaPuter
sotum ralionc potest
imbeallitati termonein allemperet. Qua ratione
Pat< r inHJor dioi; itm> iwu,

ric tnajor, sod prior : ul quivis |.atcr nauu^
iit major Filio. Quid sibi vull boc dicium ? Niliildumpro;
iiiajor tltiu suo , sed pncr laiilum. ka e>l ninis 4'bi >s^.(ioveraiit dc rcsurrccliono , n^que de Christo eunt,
sloiiii.
408
1 JOANTCM IIOMIt. L X X V . al. L X X I V .
^ u , jap, ;)
yffiatir ,
. ,
; , ,
,
. " ^ .*
, ,
. . , , - , ,
', . ,
, , \ - . ; "
. , ^, , ,
, .
( , , ', ,

; ,
* , , ;
. \ ; , . , ^ .
, ^ , ; ,
, , ,
: , * ;
; ,
. - , ,
, ^, , , ,
,
' *
, , , , , ,
. " , * . , ^ $ . .
,
' , .
, , , ,
' .
, . , " , " ,
; , , . ~ , ^
, ' . .
, , |444J .
, , ,
,, , .
; ,
, {\ .
,
, , , .
, ,
* * , .
. , ' , , , *
. , , ".
. ; "
' , ,
, .
* ,
> |44] . , ',
,

. , .
.
,
, ; . ; ;
, , . ;
^' - , ,
, / . , ,
, ; ; ,
. , . ,
, ;
, , '
, '
, .
, . ' , '
: , ', , , ,
, , ' ,
, . *$ . ,
, ;
' - , " ,
, ' ; , ,
, . , ,
' , - , '0 ,
. , ;
; ;
, '
, ,
'. ; ;
5 , .
,
. * I rgcniunj vidclur'/"
Quidam .
.
c
Quidam , .
<l Alii &.
; ?
*
S. JOANNIS CHRYSOSTOMl
* / p^v,.,...
__
^ .
, , . , "
, , , .
, , , ,
, ,
, , , , ,
, , .
*) . ,
.
\ \ . 01
\ , ,
, , \ ,
, ,

(, .
, , [4i5]
.
, , , , , ,
^ ,
' ,
.

.
, , ,
.
, ' .
,
, .
,
.
, .
, ,
( ,
r
ARCHIEP. C0NSTANT1N0P.
4*>

, ',
.
, , . ,
, .
, , ,
. * .
,
, ;.
,
. , ,
.
,
; .
; , . , ,
.
; ; ,
.
;. ;
;, ,
. , , . *
, .
. , - . "
, ,
* , [446] ,
.
, ^
. , , ' ,
,
,
. .
Alii . I. . * Quidamd
Morel. , . b ! .
, .
' ,
.
'.

^? ,
; , , . "
, * ,
;
. ", ;
, ,
.
, '

.
, ,
* *
f , '
. ',
Sirbcnc rod. Monlf., ?avil. cl cnd. 70J ^-
* , *\
OCT.
. , ;
* ; * , , ; . ( , ;,
,
; ,
,
* ; ; ; .
; , , , , .
, *>
;, '
; ;
. " ,
, ' , "
. OJV Alii ? /,. 1 Quilam .
a
JOANNEM IIOM!L. L X X Y l . al. L X X Y .

410
*a (Joaii. 13. 3 6 ) ; ct, Ad Pa/rein vado; et, jPa-inferiorcs angclis erimus. Neque enim illi, elsi iucormfl/
; el, Antequamfieretitdixi vobis,porei,
ct, talcs suni (si euiin boc ita essei, nullus incorporeus malus fuisset): sed volunlas arbilrii ubiqne
Non cx ncccssilate baecpaiior, sed ob Pairis amorem;
iu cansa cst. ldeoque eliain inter incorporcos reperii
\it cognoscaiil illi, non perniciosatn nec daaiuosum
suni boininibus, eiiamque bnnis, pejores; ei in correm esse; siqiiidem admodum diligebai illum, ct diporcis muhi incorporcis meliorcs. Omnes quippe jusii
lcclus iia volebat. Ideo lixc Ixliora admiscwis, iristia
lerram inhabilaules , corporei licet, bona opera edi
quoque frcquenter memorabal, ut illorum animos
^xcrcerel. iiam illud, Apud vos manebil (Joa/i.14.17),derum. Nam ut peregrini, lerrani iiicolueruni; ul
01, Expedil vobh(ld. 16.7), ut recedani, cnnsolanliscivcs, c;vlum. Ne ergo dicas, Carne f irciimdatus sun,
vincere non possum, ncque pro virtuie labores suscicrani. Ideo prius innuraera de Spirilu dixcrat, ut,
pcre.
accuses Croatorcn. Nani si caio virlutein
ln vobis c$t> c l , Mundus twn pole&l caperc,
c i , Nc
lp&e
impossibilciu
vobis suggcrct omnia, e l , Spiritus veritaiis,
Spiri- reddil, i.on in culpa suiuus : quod au
tciu : impossibilcm
non reddal, osiendit sancloium
tu$ sanctus , e l , Paraclelus , e i , Expcdh vobis
nc
aivmo deficerent quasi omni ope c l auxilio desliiul?. cborus. Pauium quippe nalura carnis iinpedivit
Expedire auiem dicit, osiendcns sc illos spiriluaLs quoininus lalis evadoiel, nec Pcirum, quominus claves
ctflorum aceipercl. Enocli carucni gcstans iranslalus
reddiitirum.
5. Gralim vi* magna. - IIoc ulique facium \ idcimis.
cst, ct 11011 ullra vUus. Sic cl Elias cum carnc raptus
Nam illi Ircmenlescl mctuenlcs, acccpl poslea Spicsi; Abrabain, Isaac et Jacob iu carne resplendueiitu sanclo, iti pericula insiliebant, et forruin, bcstias,
ruut; Juêpb carnc operlus impudieam ineiicrem
maria, snpplicia omnia adibanl; et ilblcrati idiotajsupcravil. Ecquid dico carneiu qua: etiamsi catcua
qnc cu;n taiila fiducia loquebantur, ul audilores pcrconsliingatur, non laedilur? Elsi cgo vinctus sum ,
cclloivm. Ex lulcis cnini S p i r i l U i ilos fcncos redJiinquit Paulus , At verbum Dei non est aHigalum ( 2 .
dil, vulucres effecit, nec sivit cos ab bumaua ulla rc
Tim. 2 . 9 ) . Ecquid dico vincula ct caienam? Adde
-osicrni. Talis cst bujusmodi graiia : si moerorcm
carccrcm c l clansira , c l ticque sic illa virlulis impoinveniai, illuni solvit, coiicupisccntiam nr.Jani alisndimcnla eruni. I(a crgo docci Paulus. Nam viuculum
n i i l , limorem exigit, nec sinil sui parikipcm ulira
animx', non ferruni, sed liinor ci ciq/iditas pecuniabominem essc; sed quasi in calos irauslalum oiuuia
ruin , innumcrique morbi. Hacc vinciunt corpus, elsi
(JUIE illic suiit contemplari jnbcl. ldco ncmo sibi alisolulum sil. A l hxc a rorpore pariiintur, inquies.
quid proprium esse diccbal, scd pcrscvcrabaiil in
W.vc obtenlus sinil c l vatix Gavillaliuncs. Nam si a
oraliimibus , in Ixiiiia el in siinplicilalc cordis (Act. corpore parcrenlur, onihcs sic esseni aflecli. Ulcnim
2. 40). IIoc enim maxime requiril Spiritus sanclus :
lassilud.nom , soinmim, f.nncm , sitim n>n possuinus
Fruclus enim Spirilus csl gaudium, pax, fidcs,vilarc,
mansucquia b:rc naturalia sunl: sic cl b 1 c, si quidem
ludo (Gal. 5. 2 2 . 2 3 ) . Atqui sa?pc, inquies, lrisia;lur lal.a esscnt, ncmiitetn sinercni sua lyrannide libcrum.
spiriluales bomines. At haec iristilia gandio dulcior
Quod si mulli bacc eirugiunt, palam est bxc viiia ex
e>l. Nain Cain conlrisialus c s l , sed irisiilia bujus
desidc anima proiicisci. U x c igilur abscindamus,
mundi: Paulus quoque conlrislalus est, sed secunneipic corpns incuscmus; scd ipsum auimsc subjiciadtmi Dcum. Quidquid eniin spmtwale C5t, lucnun
iiius, ut ilio ad parendum induclo, iterna consequababtil niaxiinum; quidquid suculare, exlrcimim damur bona , gruLia et bcuignilale Domini noslri Jesu
mnum.Alliabanius igilurnobis inexpig:iabilcm SpiiiClnibti, cui gloria in sajcula sxxulorum. Anicn.
openi, pcr pra?ceploruin observationem, ct uiliilu
HOMILLV L X X V I .
C A P . 1 4 . v. 3 1 . Surgite , eaniu hinc. C A P . 15. v.runt. E l Pelrus, qui puellai minas tuleral, ini. Ego sum viiis vera : vos palmitcs, cl Paier verso
meu$capilc appensus, c l vcrberaius, millcquc pct i culis exposilus, laccbal, scd quasi Uxc por
agricola est.
soninium
paleieiur, sic libere loqucbalur; sed
i. lgnortuuia imbecillilalem parit. Discipuii
quam
anle crucein. Ideo Cbrislus dicebat: Surgite, eamui
tneiiculosi ante Chrisli uwrlem.Timidam et iiubecilloin animam ignoranlia efficit; ut niagnam cl subli- hinc. Qua dc causa, quxso ? an ignorabai liorani qua
mcm cadcstis doclrinx instilulio : nani si non insii- supcrvcnlui us crat Judas? an limebal nc advclualur , fonnidolosa c s l , non nalura , scd volunialis niens, buoi apprebendcrct, c l anlequam doclrinam
proposilo.Cum cnim qucmpiam video slrcnuiim modo illam opliiuam complcret, insidiaiorcs irrumpcronl ?
Absil : liauc procul ab ijsius dignilate sunl. Si 11011
awdacem , modo formidolosum , jani naiura^ vitiuui esse dico : naluraiia cuim iminulabilia sunl. titucbal, cur istinc abducit eos, el complelo sennoue,
lunc ad horium Juda? nolum adducit ? Eliamsi vero
lUirsum, eum video nnnc mcliculosos quospiam, s i i Judas advcnissct, nnnon poleral ipsorum oculos cxtimque auciaces , idipsum facio : arbilrio lolum ad
cx*carc; id quod ipso non pr;cseute fecit ? cur crgo
scribo. Nam discipuli adinodum limidi cranlanlequain
idquod par crat edisccrent, et dono Spirilus saucti di- disccdil? Ut modicuin respirandi lcmpus discipulis
det. Yerishnileqiiippe crat eos, uipole io patcnti lcco,
giiarcntur: posimodum vcro leonibus audaciores fuc-
llf
S. iOANNIS CURYSOSTOM4 AUCIHEP. CONSTANTINOP.
trcmuisse ei rorn;idasse c l a lemjwrc, et a loco. N o i

qnippe cral profunda, ucc poicront diclis attci dcre,
* cwii scmper ai.imo vcrsarent eos, qiii se invasmi
essent, cmu maximeMagistri sermo tnaU exspectamla
essc docerd. Adhnc modicttm, m y i i t , el non ero
t
; ! i
el ih radice manrc*, Palris, qui radiccni geumt.
fltHcnm nen ferrc quantum mnlitm. Christa$

dtsciptdox hoTtnhxt cotnotalurque, in mnliis tc imbecil-
titati eornm atletnperans. Viden* quomodo ortinia

vocoiiitiniiiia sini, ei porgare, ctradfeis virtute frui?
Magnum
biscuni; c l , Venil princeps hujnt mundi (Joan.
44. cerne deiriniemuin, nihil posse facere; tcrnni non hic sistiuir paina, sed ullcrius procedit. .
49. 30). Curn lalia ergo aiidienles turbarentur, ac si
Mittetur, inqnit, fora$, nou amplius excoletur, el
mox capicudi esseni, in alium illos ducii locum ; ut
arescei; ul esl, Si (Juid habuit cx radice, id dcponii;
pulanlcs sc jam in telo rssc, libere demum atidirent:
si qtiain graliatn , illa nudatnr, el omui inde .uixilio
inagna quippe dogmala auditurt eratit. Ideo ait :
cl vila spoliaiur, Ecipiis (inis ? In ignetii ittjicielur.
Surgilt,eamn$ hinc: deinde adjicit : (Cap. |5.)I.flfo
sum viiii, vos polmiles. Quid vult per hanc parabolamScd IIAII lalis esi qui nnnct in viie. Deinde osiendit
qnid sll manore et a i t : 7. Si verba mea in vobi$
subindicare? Eum qui non drciis aitendal vivere non
imnserinl. Yiden'me jnrc supcrius dixisse, ipstim
posse, ct futura signa a Cbrisli virtitlc \ rovenlma
opiriim dcmonsiraiioiierti qOtcrere? Ci\i\\ dixissct
essc. Pater meus agricola e*t. Quid igilur? anxilio rgel
eniin, Quodcunique pelierilis, faciam, addidit, S i diFilius? Absit : boc exemplmn id non indical. Yide
t
qnam diligenler banc parabolain exsequaiur. Non

enim dicil, radicem agricolafc ctira frui, sed palmiles.
Radix enim HOR hic memoratur, sed docet nihil posse
iHos opcrari sine suac virtnlis auxilio, et ila ipsos sibi
iltle conjmigi oportciv, ui pnlmes viii jung lur. 2.
tigitU mc, mandata mea sertale; et bic , Si mansentis in me, ei verba mea in vobis manscrinl, qnodcumqne
votueriiis, pelite, etfietvobis (Joan. 14. 44. 45).
Ilac auiem dicebat, ostcndens illos qui insidiabnulur ei, cimibuslum i r i ; ipsos aulem fructum lalums
csse. Meta
iiaqne cx bis in illos (raiislaio, postquaiu
Onmem palnulem in me uon (ereutem [ructwu*
lolUt
eum Pdler. Hic viiam stibiudirat, declarans, non osiendit ipsos inexpuguabiles forc, ait: 8. In hoc
clurificatus eil Pater meus, ui cfftciamini ' discipnli,

fruclum pturiintim a/feratis. lliuc fide digiiitm sertnonem qni fert frucium pwrgabil e m ; id esl, Multo
posse qucmpiam sine opcribus in ipso esst\ Et onti
nem prorori. Nam si ad gloriam Palris vergil quod

irui ciillu curabil. Alqui radix prius quam palntites
fruclus affcralur, non negligol gloriain suam. Et efcura opus liabct; circttmf<>di el nudari d e b c l : sed
pchnihd
mei discipuCi. Yideti' qnomodo illc qni ferl
niiiil bic de radice dicit, vertnn omuia do palmiltfruclum
disciptdus
sit? Qnid significat illud , In hoc
bus, ostcudens se qnidem sibi suWiccre; discipulos
clarificatus est Pater ? Id e s l , Gaudet, cum vos iu
aulcm multa egere agricola cura, quancutnvis sint
me nianelis, cum fructam fertis. 9. Sicut dilexil me
virtutc pnedili. Ideo a i l : Palmilem qiii fruclum fert,
Puler, et ego dilexi vo&. Ilic denium bumanius loquipurgal. Eum qui nullam fert, non relinquit in vite,
lur : nam illud ut ad bomines dictmn , propnam
n.qiie poiesl ibi mancre : eum vcro qui fcri friictum,
vim babcl. Nam qui niori voluit, qui scrvos, inimifmciuosiorem efiicil. Hoc do aenininis mox indticendis intelligi dixetis. Illud eitim, Purgabit enm, id esl, co^ (t hostcs lanio digualus esl honore, qui ad cncluui duxit, quaiilum amoris moduin exbibuil ? Si crgo
incidel, undc palmns fructunsior efliciiur. Ilmc osviisdiligo,
confidile. Si Palris esl gloria quod fiucluin
leudittir, tentalione> illos foriiorcB eflkcre. Dciudc nc
feralis, nibil malum suspicemiui. Deinde ne supino
inicrrogarenlde qnibusnam bsecdiceret, nevc illos
ilcrum sollicims r c d d c r i , ait: 3 Jam vos mundi esiitreddcret, vidc quomodo rursus devincial. Mancte in
dileclione mea. Hoc in vcstra cst poteslale. Quomodo
propter sermonem, quem loqnutits sum vobis.
VidrrT
aulem boc erit? 40. Si prcecepla mea servaverilU, icquoniodo se nl paliuiltim curatorcm eiToral? Ego
ut et ego prcecepta Palri$ mei tervavi. Hursus buvns purgavi, inquil, liccl superiiis boc P.itrem focissc
maiio nmre scruio procedil. Neqne enim legislaior
de larct : sed nulla est intcr Palrein ei Filium dilTcpnecepiis subdilus esse debebat. Yiden' id quod scmrcnlia. Yestra qtioquc afloratis tet. Deinde ul o per dico, bic eliam exbiberi prnpteraudiloriiin iinlwilcndalse corum iiiinisleno non opus habenlem id fecillilalem ? Nam secundum iltorum opinionem ntiiila
cisse, srd ul ipsi pruficerenl, snbdii: 4. Sicut palmes
dicit, ac pcr omnia ostcndil, illos in lulo esse, ct
HOH polest ferre fructum semelipso : tic nec qui in me
iiiimtcos illorum pessutn ire, aique omnia qune lianou wunel. Ne prui metu abscinderenlur, emollit nn
bent, a Fdio habcre, ei si viiain puram aganl, a
formidine ipsorum animam roborat, et sibi cougluutiilis itmqiiani supcratum iri. Animadvertc auiotn
tinai, bouatuque sjiem aflerl. Radix euim manet;
cmn qiranta loquatur ipsisaucioriiale. Non dixit enim,
nuforri aui relinqui, palmiluin esl. Deinde utrinqnc
Mauete in dileclione Palris; sed, In diliclione mca.
pruccdens, a bonis et a trislibus, priora a nobisexiDeintle ne diccrent Posiquam nos omnibus inimictKs
gil. 5. Qui nmnel in me el ego in eo. Yidei/ Filium
l e d s i i , lunc no reliiiqnis et recedis; (i^tcndi! i l non niiiiusqiiam Patretn ad disc pulorum cirrain conli>s itcr relinqiiore, sed ila ipsis cupulari, si qimlcm
ferrc? Patcr piirgat, ipse in se coniinet. Manere auvejint, irt palmiicm viii. Rursumquc nc nimiuiu 11
tom in radice . id efliril, ul palmitcs fniclum feraul.
lcules supini cvaderent, non iminolum frtre boitum
Nam quod purgalum maucl in radicc, fruc tiim
dicil, si desiiles fncrint. Hinc nc sibi lotuto rcferrei,
forl, licei quantum oporloi el ; qnod non nianct,
Morel. li*git, ut cb honwte dicium.
Dibil. Aliamcn ptirgare cliani Filii cssc ostciisum est,
1
411
IN JOANNEM
HOMIL LXXY1 \ . L X X V .
412
, ,
, ,
. , , ,
, .
.
. 0, , ,
.
,
[447] , . . ; . *
; " * .
, \ ,
. {. , ,
. ; ; , "
, ,
; "
. " ' ,
. , ,

.
, . p ' , ,
, ' , , ,
, .
,
, ,
, . ^ ,
. , , ,
.
, .
, , , .
, .
.
.
, , \
' , , ; ,
, ; ,
, .
,
, . , . ,
,
. ,
, .
, * ,
,
, .
,

. , , , ;
, , . " , ^*
, .

, .
. ,
' .
; , * "
, ; ,
, .
.
; , . .
' . ,
. ,
* . , ;
,
* , * ,
, ,
" '
, , ,
, . "
, .
,
.
,
, [449J ,
.
', . ,
,
, ; -
. , .
, * ,
, *
, .
. , . $
^, ,
'
, ^. ; ,
, ,
. ,
.
.

, , ,
. , ,
* , * . *
. ,
[448] 3 ,
, ,
(5, ^ ;.
^ , , .*
'. , ,
, * ; ;
Morel. . d Savil. . Alii .
d
* Morel. .
b . .
" Qi.i-laiu /^.
S. JOANNIS CHKYSOSTOMI AKCHIEP. CONSTANTINOP.
. . ,

, . \
,

.
'. \ ,
,
. ,
, ;

( ),
,
.
* *
, , .
* *
\ . '
! , ! ,
, , \ , , \
, \ ,
p ,
! 6 \ , -
, .
, \ .
,
* ,
, , \ , ,
, * .
, .
' ,
; . , \, / ; ,
, \ * '
;, .
*
. ,
, . ' ,
*
. [150] , , ,
,
. \ ,
* Savil. , recte. Morel. .
414
. *
, ,

,
; ,
, ' .
; ;
, , *
.
,
, , \
*
, , ; . ,
.
, -cijv
. , ,
*
, , ,
.
,
. , . ,
, ,
.
, ,
, *
, *
, .
, , , , , , ,
, . ,
,
,
, ,
,
,
. .
b
Morel. rt quinque mss. . Savil. .

Alii .
[451] ! '.
,
, r) .
, ,
) .
\ ,
,
. ,
, '
,
, ,

.
'

. ,
' * ,
,
,
" ,
, ,
" ,
. , , '
. ,
,
, * .
, ;
* .
; -
Ali
IN JOANNEM HOMIL. L X X Y l l . al. L X X Y f .
non
sunt:
quare
iiiliil
curandum.
Ncque
oiiim
si
ct ad lapsum majorcm dcduceret, a i t : ln hoc clarifiasini
contra
nos
rudcrcnt,
graculique
acdamarent,
attut e$t Pater. Ubique euim ct suum et Palris crga
sapicnies vero laudarcnt omnes, hoc inisso coiisessti,
illos amorem deiuonsirai. Non ergo rcs Jtukcorunt
ad brutoruin clamores nos verteremus. Suirt euiui
gtoria Palris erant, sed ea qtiae ipsi erahl acceplnri.
graculis simdes t-t asinis pejoree i i qui prarseiilia
Tnm ne dicereut, Ex pateruis excidimus, onmibus
admiraniur. Cerle si terrcnus rex te laudel, vulgi
mtdali deserlique suinus : In me, inquit, respicilc :
mulliludinem nibil curabis, etiamsi le omnes drridiligor a Palre, et tamen bxc quai nunc adsunl, padeant : c l cutn univcrsorum Dominus tc laudet,
lior. Non crgo vos relinquo ninic, qnod vos diliadlmc canlbaroruni ct culictim laudee quncris ? Talcs
gaui. Nam si ego imei ficior, nec lamen hoc pro indienim sitnt i s l i , si com Dco comparenlur; imo bis
cio habeo me non ainari a Paire, ncqnc vos (urbari
qnnqtie viliores sunt. Quousque iu coeno Tcrsaliimnr ?
p a r est. Nam si in dilcctione nica mancalis, nibil ba?c
qiiotisque parasiios el gulas deditos spectatores DOLMJ^
\obts itocere mala poierunt, quanlnm ad dilcclionem.
statuemus
? Ilii alcalorcs probare possiuit, cltriosos,
3 Chrittus per operu diligeudus. Conlra rapinam
et
lurcones : virtutem aiitem ct viiium tc in somniis
avaritiam. Sub fineni Numm landatur paupertas.
quidem imaginari valent. Certe si quis le dcrkicai
Quia tgitur magna incxpugiiabilisquc res e-t dilcctio,
qnod ten-ic sulcos ducere ncscias, non sogre feres,
r.ec ea in vcrbis soltim consisiit, illatn per opera
inio vicissim deridcbis cum, qui libi hvjusmodi impfecxbibeamus. Ipse nos iuimicos sibi rccoiiciliavit; n<s
ritiam exprobret : cum autcm virimem vis exercere,
amici facli, tales maneamus : ipse c o R p i i , uos sallein
eos qui illarn proi-sus ignorant, s(>eclalores libi coiisttscquamur : i p s e ad proprium sibi luinim diligit
tuis ? Eaproptcr iiuinqiiam pcrveuimiie ad illam ar(nullo cnini indigel), nos salleni ad ulilitatem noslem. Non enini peritis , scd ignaris uosira commiuitram : ipsc nos iniiiiicos d i l c x i i , nos saltem amicuin
mus. llli vero non sccundum artis rcgulas, sod
diligamus. At nunc contraria facimus. Quolidic namsccunduni igiioranliam suam illa cxploranl. Quaproque propier nos blasphematur Deus , ob rapinas, ob
pter, Obsecro, niullitudiiieni dcspiciamus, imo iicclauavaritiaui. Fortassc vero quispiam vestrum dixerit,
des dcsidcremus, non pecunias, diviiias: tec ipaQuotidie de avarilia disseris. Ulinam singnlis quoque
lumquid cxisliineinus paupcrtniein. Nam prudeiili,
i i " C t i b u s id licerel: ulinam el in foro scqui, et nd
palicnli;i\ ouinisquc pliiltrsopbbe iiiagislra pauperlas
mensam posscm: utinam mulieres, amici, lilii, sorvi,
cst. Siquidein Lazarus in patipcrbite vixit, ct corotiaius
agricolx, victni, ipsumque pavimcnlum ct iricles ,
e s l : Jacob panem solmii expclebat: Jo>cpb in exin banc posscnt erumpere voceni, ut paulum rciniilcreinus. Oibem nanique lotum invasit bic morbus ,
trcma panperlatc non modo scrvus, sd ctiain capliomniumque detincl animos , niagna ccrte niaiiioiiaj
vus erat, ideoquc illuui magis laudaiiius ; neqiic ila
tyraimis. Clirislo rcdetnpti suinus, et auro servimiramur cum frumeiitum dis|esarcl iit cum in
rnus. Aliuni douiiuain pradicamus, et alii obscquicarcere degcret, non ita cuni diademaie ut cum caiiinr; el quidquid jttsserit diligcnter audimits: gclena cingcbalur; quaiido in solio sedcbat, sed
mis, ainicitiam, naiuram , lcges, et omuin pro illo
qitando insidiis impelebalur el veinlebalor. lixc ilaoblivisciimir. Nemo respicit cailum, ticmo fuiura
quc otunia cogilantes , necnon coronas bis c<Tlaniicngiuit. Sed tcmpus erit, cum nttllum erit boriini vcruibus parakis, nediviiias, lionorem, d^licias, polenborum lucrum. Nam In inferno, inqnil, quit confiie-tiam, sed pauperlalem, catetias, vhicula, paliciiliam
bitur tibi [Psal. G. 6)? Desiderabile cst aurum, mwl-pro virttite susceptain latidtniius. Illorum cuim . is
t.isjue n o b i s prnferl dclicias, et nobis b o n o r e m
tumultti ac pertiiritationibiis plt*nus c s l , el in hae
conciliat; stid non lantum quantuin cnclum. Divitem
vila hxc desinunt : borum vero fructus, cxlum c i
namqiie umllioderutil et avcrsanlur; virlute pra-di
ddestia bona, qua: ncc ociilus v i d i l , uec auris autlitum aulem revcretiiur ct bonorani. A l , inquics, pauv i l : qua? nos omnes assequi coniingal, gralia et l>epcr deridelur, eiiamsi virluie pr&dilus s i i . Yerum
nignitaie Domini nostri Jesu Christi, cui gloria in
apud boinines, sed apud eosqui raiione pradiii
srcciila saiculonim. Aincit.
HS
HOMILIA L X X V H .
Iionorem cl pacein couscqui cos dicit, qui secundum
CAI*. 15. . II. Uivc loquutHS suni vobis, ut gaudium
meum iu vobis maneul, et gaudium vestrum sit ple-bonuniiii oporiun piiientiani currunl (Uom. 2. 7)
itum. 12. Iloc est prceceptnm incum, ut dilirjatis in- Qnod eliam nnuc Cbristus discipulis inuuit. Quia eirrn
ills acccporal, ct ea d; re illi gavisi erant, dcindeviceiH $icnt diixl vo$.
quc pis>io irisiiaquc verba gatidium inlcrccplura
i . Oniiiia bona iiinc mcrccdem babcul, cum di'bicranl; posfqtiam illos pluribus alloquiitus consolaliisluiii finem conseqiiuntur: si iulercipiantur, tunc nauque fucral, d i c i l : Hwc loquutus sum vubis, ut gaudium
fr.igiiim esl. E l sicul navis, inntuneris omisia mercimeumin vobh maneul, ei gaudium ve$lrum inipleulur;
bus, ni>i ad porlain appulcrit, sed in imdio pelago
boccsl, Nc discedaiis a me, neve a cursu desistaii^.
stibmergalnr, nihil ex lnga navigationc lucri referi,
Gavisi esiis i.i nic, et admodum gavisi, scd incidii
sed eo majnrem patilur calamitatcm, qtio plurcs stistrislilia. Hanc ejicio, til in fine gaudium vcnial; osloutinuit laborcs : sic aniina; qu:e ante iinem decidunt,
dcns prxsentia non cssc luclu digna, s<d polius \si iu mediisrerianiinibns ruant. Idco Paulus gloriatn,
t
>
PATROL.
Gn.
L!X.
2(1
S. JOANNIS CIMYSO.VIUUl A l t C l l l E P . CONSTANTINOP.
4lfl
17. II(cc loquutus sumvobis, ut diligaiit hmcem; idesi,

tiiia. Vos Tidi perlurfoalos; noti contcmpsi, uec dixi,
iNon exprobrans IKVC dico, niu auimaiii meam poncr<%
Cur slrenui non manetis? scd loquiiliis sum ea, quas
me priorcin ad vos accurrisse, sed ut ad amiciliaiu
vos consolari possent. Sic vos volo semper in hac divos indiicam Deinde quia perseqiiuliouetii a niuliis
.cciione scrvarc. Audislis de regno; gavisi cslis. LT
paii, et exprobrari durum erat et iniolerabile, qiiud
ilaqtie gaiidium veslruiii iitiplealtir, hrcc dixi vobis.
'ossei eliam sublimem animiim dejicere; ideo iiinnNon potest estedilectw Dei sine dileciione proximi.
nicrisdilexi
prnpmissis ad hoc venif, pdstqiiain aitimum i l II oc ett autem prceceplum, ut diligaimnmcem,ricut
pos. Yiden' Dei dUectioiiem ctim iioslracomplicaiain, et lorum drmulserai, et ex abuudanti monsiraverai hx*c
pro iliis facta esse, ul et aiia qux jain ostenderat.
quasi catena anuexam. Ideo aliqiiandn duo dicit pmecoChristus ditcipulos muliis modti consolatur. Sicut
pla, aliquatido nnum: neque enim polcst qui alleram
enim dixit non modo non dolendum, sed etiani gauaccepit, aheram non liabere. Aliquando d i c i l : / hoc
dcndtim,
lexet prophel(ependent(Matth. H. 40); aliquando,
Quas-qnod irel ad Paireni; enim ut relin<ju<'
rct illt)s
sc facere dicit, scd quod illos valde aniacumqne vultis ui fuciant vobi* homines, et vo$
eis boc
facile
ret:
ita
cl
bic
ostendit brlandiim, non dolondiiin esso.
(lbid.l. 12).II;ecesiemmlcxelpropbclft Kl Pleuitwto
Ugit ett dilectio (Rom. 13. 10). QIHHI etiam hic dicit.Et anjmadverlc quo pacio probct illud. Non cniin
Nam si manercex diloctionc peudet,dilcclio atitem<x dixit: Scio rem csse inoJestain, sed propler mcillud
susiiuote, qtiia proplcr me palimini. Nouduin eniut
praccploruin obscrvalione, prvreplum vcro cst, ul
b:rc siif.icions consolalimiis causa iuisscl: (juaproj trr
diligamus invicom; niancrc in Dco ex dilcctione imimissi illa, aliam proponit. Quam? Quod prioris virlua dalur. Neque dileciioncm solmn dicit, sed eliam
nioditm siguifical: Sicut dilexi vo$. Rtirsus oslcndif,tutis boc essel :*rgumentum, c l conira dulcnduin esscl, non quod mtnc odiosi silis, scd si diligeremiui.
sercssuin suum non ex odio, sod ex dilectione oriri.
IIoc cnim subindical, cuiu a i l : 19. Si de mundo esseIiaque me niagis mirari cam ob causam oporiebai.
mundut quod suum etsct ditigerct. Ilaquesi diligcPro vobis cnini niiimam uicam pono. Vernm nusquam
reniini, improbilalis indicium pntibcretis. Deindcquia
ita loqiiilur; scd sitpra ciini opiiiuuia pastorem dcbis diclis nibil profccerai, iierurn prosoquitur : 20.
scribil; hic vcro, cuni admoucl illos, et dileciionis
Non e$l servus timjor domino suo. Si me persequuii
inagmludincm osicndii, scipsum quissitdeclarat. Cur
sunl el toi persequentur. Ilinc maxiiuc oslendil ipsos
aiucm ubique dileclinncm extollii? Quia b<>c cst diiniitaiorcs fore. Doncc cnim Chrislus in carnc fuil,
scipulorutn indiciiim, boc T t u t o m f o v c l . ldeo Paucontra
ipsum ccrlabalur; postqnam aulcm assmnpius
lus de illa bacc dicil, ulpote vcrus Cbrisli discipultis,
est, adversus illos pugnaiiim esl. II nc quia pauci
qui illam experiretur. 14. Vos amici mei ettis. Jum
comra[a-tantum populum conccrlaluri turbabanlur,
non dicam vos tenos ; 15. qtiia tervut neuil quid
ipsoruin qu<e
auimos erigil diccns, banc esse maxime :
ciat dominu* ejus. Yo$ amici mci cttis; quia omnia
causam, qtiod abillisodiobabcrenlur: lta C M U I I ,
audivi Paire meo, nota feci vobii. Cur crgo ail,tandi
Mulia
inqnii, mihi
passioiiuni consortes erilis. Nonergo vos
habeo tobis dicere, sed non poteslit portare modo
(Joan.
lurbarioportet; non ciiim mc polioros C N I I S ; siquidnu,
10.12)? Cutn dicil, Omnia qua audivi, uibilaliud vull
ut dixi, Non ett $ervu$ major domino suo. Indc lcrlia
ftiguificari, quam quod nibil alienum loquatur; sed
scquimr consolaiio : quod Paler una cum ipsis couquai a Palrc audivil. Quia vcroillud maximeaniicitix*
tumclia afliciaiur. 21. Bac omma fucienl vobis, iiiquii,
cesc videlur, cum arcana dicunlur; hac quoqut*, inquil, dignau cslis gratia. Gum vero dicil Omnia, intel- propter nomen menm, quia netciunt eum qui misit me;
boc est, Illum quoquc coniumelia afficiimt. Ad ba*c
igas ' audirc illos oporlebal. Deindc aliud efillos omni venia indigaos pronumiaiis, aliam aiTrri
ierl non yulgarcainicilix sigiium.Quodnam illud? 16.
con6olatiouem
bis verbis: 22. Si non vcnistem, el loNon tos me sUgistis, inquil, $ed ego elcgi vos. Ego
ve
quulus fuissem m , peccatum non haberent; ostrndeus
sirain amiciiiaii) ardens quasivi. Neque boc satis Iiaipsos inique in se c l in discipidos csse acluros. Cur
bitU, sed, Pvsui vo$ inquil, id esl, Planiavi, ui eutis
ergo nos in bxc induxisli mala? amion prncvideb;is
(adliucin metapbora vitis persistit), id esl, l l l exlcuet odia? ldco addit: 23. Qui nte odii, et Patrem
daitHiii, tt fructum afferatis, et fruclus vester bella
mancat.
mewn odit. Non parvum binc illis supplicium pr.rniinQuod si fructus maneai, niullo ntagis vos. Non euim
tiat. Quia eiiim tibiquc cibtendebaul, sc proplrr Pa\t* aniavi laiiUira, inquil, sed .inaguis quoquc betrem Chrislum pcrscqui, lllis omncm auferens dcfenncficiis afluci, ubique terrarum palmilcs ve>tros prosionem, bacc dixii. Nullam enim babcut ex usaiioueiu:
pagans.
verborum doctrinam ipsis pr&bui, opcribiH vorba
2. Videri* quol modis dilectiuneni suam dstendai ?
confirmavi secundum Moysis Icgem. qui h.oc facient
cuui secrela aperit, cum prior ad amichiam accurrii,
et dicenti obteiuperare jubel omncs, qtiando dicta el
CIIUI magua ipsis c<mfert bencficia, el illa qu;c passus
ad piclalera ducunl, et magnis sunt fulta mir.ic.idis.
esi pro Ulis susiiimil. Hinc oslendit sc pcrpcliio inanNcc siinpliciier miracula dixit, sed qualia nemo alius
surum CUID illis fiucluin emissuris. Ipsius enim auxipatravit: cujus rei ipsi tesles erant cum diceronl:
lio ad frjiclum fercndum opus babent. Ut quodcnmquc
Numquam homo tic apparuit in hrael (Matth. 9. 55);
pelieruit Patrem tii nomine meo> det vobis. At-jui cjus
ot, tiBculo non est auditum, quod quit aperueril oculo*
a quo pctitur est, facere : si vcro a Pairc pctitur, cur
caui ii/j/ [Joan. 9. 52): ileui dc Lazaro, atquo hiuiifia
Filius id fach? l)l discas miuorem c>sc Filiuiii.
<
416
415
IN JOANNEM HOM1L. L X X V H 1. L X X V I .
. ; . "* , * .

, .
\ , \
. , , ,
, .
. , ; .
; , ,
. ,
, . * .
, * ,

*
,
, "
( , \
, .
, )
\ . \, ;
[455], , .

, . ,
, , , ' , *
, .
. , . ,
. ; "
. , \ . ,
, ' .
;, *
. [452]
. *' , . "
, .
,
* . , ,
** , \ *
. , ]
.
). "
; " ,
. . "
, ,
, .
, \ .

. ,
'
. * ,
, -
. '
.
, ,
;
, / , .
, ' . ,
,
, ' .
, , \ , , .
, ; , . ' , .
\ , , . '> , \
, ; , ,
' * , , ,
; .
.
< ; , ", , , , ,
" ( ; , ; ;
, ,
)* , ,
, . *
. ^,
, .
, , , ,
.
.
* '. * ;
,
^ , ; ,
; , *
,
. ,
, .

, .
. *
"
, . " , '. ' ,.
,

, ; " ;,
. , , ,
, ,
. , ,
, , '
b Inlcrprcs Aroiinus '.fgit , molius ul vidctii*.
Morcl. .
deest in quibusdani.
4
417
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMl ARCHIEP. CONSTANTINOP.
; " .
, & .
,
, [454] ,
. ; . , ,

;
, ,
. , *,
, , "
.
, >0,
\ ;,
-. ;
, :
,
, * * OIOJV , *
, ' , ,
; ; ; ;
;
\ "* , :
. " ,
, ,
, .
, ' ,
.
. , '
. , "
,
;,
^ , ,
. " .
,
. ; ,
, ' .
, ' . "Oti
|, .
, ,
,
. )
. "
, , . ' ,
.
,
, .
,

, . ; '
. , ;
, , ,
'
, . ,
.
) 455] , , ,
* .
, ;
, ; *
1
Mrrel. . >> QuHam ' .

'"'<rcr , j Suvi. vl . si-pplrui junt.
* Vorba,
Luir.
41S
, . ^,
; ' ,
, . JlfrT| , . ,
. ' ,

.
,
, ' , ,
, , , ,
.
'. ,
,
>, *.
, ' ,
. , \
. ,
; ; ,
,
.
, .
*, ; .
, . "
,
* ,
^ .
, , ,
; .
, ,
' ;
.
,
, $; .
,
.

.
, ; '
, ,
, *
, , *
. ; ,
.
, , [456] .
, ; ;
, . ; ,
, ; ;, >;
; , . *
. :
,
, .
, . , ,
. ; ; ,
, ,
1
Morol. ra>iv /';, malc.

. E D I I .
Alii .
c
** Sic Savil. l.e# b a t u r
418
JOANNEM IIOMIL. L X X V I ! . al. L X X V I .
5. I I . 12). 4. Ihvc toquutu* tum vobis , ul cum veverit
mulia proferri possenf, necnon niiraculorum modus :
hora eorum, remimtcamini horum, et caetera fide d i omnia certe nova, et siupenda. Cur ergo, inquil, c l
gna bal>ealis. Neque enim dicere potcritis mc adulandi
te el nos persequuntur ? Quia de mundo non estis. Si
aut graliac incimdoc catisa ha?c dixisse, neque fallacia
de mundo essetis, mundus quodsuum ettdiligeret. Prius
cssc vcrba mea. Nam si quis vos decipere vellct,
in memoriam illis revocat verba, quae fratribus suis
bcec prodiccret <\ux vos deicrrere possont. ldco crgo
dixerat: sed illic quidem cautius, ne ipsos oflcnderei;
prxdixi ne isUvc inexspeciala vos turbarcnt: et alia
hic vero contra toiam revelavit. unde liquei uos
quoque de causa , ne dicerctis me baec fuiura esse
propierea odio haberi? Ex iis qiine hi me facia sunt.
praisrJvisse. Remimscamini igilur, quia ego dixi
Nam quod dictorum gestorumve meonun eoargticre
tobis. Natn sempur Judiei obtentum nialum aflcrebant,
potuerunt, me non reciperent? Deiude CHIM res
cur illos persequcrenlur, ipsos pcllciiu-s quasi pertiistupcnda nobis esset, causam quoque dixit; nempc
ciosos. Vcrum baec disciptilos (iirbabaut, quia
ipsoram nequitiam. Nequebocsaiis Itabuit, sedetiam
baec futura audierant, et scicbaul cur paicreutur :
prophelam additcit, ostendens illum h;cc jnm olim
qurc causa erat ad ei igendoe ipsorum aninios idonea:
pnrnuntiasse ac dixisse: 25. Quia odio habnerunt me
illamque ideo ubiquc versat dicens, Non noverunt mc;
gratis (Pw/. 68. 5). Quod et Paulus facil. Mullis enim
et, Propter nie facient, et propier nomen meuni, et
miranlibus quod Judaei non crediderint, prophelas
propler Patrem (Joan. 16.3. et 15. 21); el, Ego primua
affert id olim pranuntiantes, et causam profercntes
passns sum; et, Non cx jusla rausa b.uc audcnt.
incredulttatis, nempe malitiam et arrogantiam eorum.
Qnid ergo? si sermonem (uum non s m a n m i , neque
4. In tentatiombut uride consolatio $umenda. Ifcrc
noslrum senrabunt: si te persequuti sunt, el nos pernos quoquc tn tentalionibus aninio veriemus, cum ab
sequenlur: si vidcrunt signa qnalia nullus alins fecii;
improbis aliquid patimur; ducem nostrum ei fldei
si verba audierunt non haclcnus audita, ct nibil properfectorem respiciainus, el quod ab improbis, quod
fecerunl; si Patrem luum el te oderuni: cur nos in
proplcr virtutern, ct propler Cbrislum paiiinur. Nani
mrdios injecisli? quomodo nos flde digni crimus? si bxc cogiiemus, facilia omnia c l lolerabilia erunt.
quis ex conlribulibus nos andiel?
Nain si pro diteciis aliqtiid passus quispiam gloriaiur;
5. Ne itaque baec cogiiantes lurbarenlur, vide quam si quis propier Dcum passus fneril, quem malorum
affcrat consolationem. 26. Cum venerit Paraclelus,sensum habebil? Si cniin Cbristus rem probrosain ,
cruccra nempe, gloriam propter nos vocabal : mullo
quem ego miltam, Spiritum verilatis, qui Patre procemagis nos boc affectu cssc debcmus. Et si cruciatns
dit, illc testimonium perhibebit de me. 27. Et vos testipossunuis, multo magis pecunias et
monium pcrhibebitis, qvda ab inilio mecum estis. sic
IIle contemncrc
Hde
avariliam. Oportct ergo-, quando qtiid grave passuri
digtius erit: nam Spiritus veritatts est. Ideo nou Spiriluni sanctum , sed Spiritum veritatis ipsum vocaviusumus, non labores solum, sod etiam coronas respiIllud vero, Qui Patre procedit, ostendit ipsum omnia ccrc. Ut eiiiin mercatorcs maria solum , sed ct
lucra cogitanl: sic et nos cadum, et eam quse secunaccurale nosse, quod etiam de seipso ditit Cbristus:
duin Deum esi (iduciam cogilare oportet. Quod si libi
Scio unde venio, et quo vado, el hic de veritate loquens.
Quem ego miitam. Ecce non Pater solus, sed eliam dulccs videanlur opes, cogila GhrisUim non id vellc,
Filios mittit. Et vos quoque fide digni critis, qui me- el siatim ingraix tibi videbunlur. Rnrsum et molestum esl pauperibus dare , ne impensam laiituin cocuin fuislis, neque ab aliis audtslis. Ipsique apostoli
hinc asseveranles loquunlur : Qui cum eo comedimu$gites, sed a semenle ad messem statim aniniuiii
el bibimus (Act. 40. 41 ). Quod autem baec non ad transfcras. Et si duruni libi videtur abslinere ab
amore alicuse uxoris, tccum repuia coronam ex boc
gratiam dicia sint, teslificalnr ipse Spiritus. (Cap.16.)
labore pariani, et facile laborem feres. Nam si limor
i . Hwc loquutus sum vobis, ut non scandalizemim; cum
bominum a malis facinoribus averiit, quanto magis
nempe videbitis multos non credentes, et vos gravia
Cbrisli amor l
palienles. 2. Extra synagogam facient vos. Jam cnitn
Virtuiis merces ipuu* laborem letaL Eleemosyna
decreverant, ut si quis Cbrislum coiifilcrelur, cxlra
synagogam ejicerelur. Sed venit hora, ut omnis quicommendatur. Dura virins est; scd ipsi circuniponamus
inlerficit vos, arbitretur $e obsequium prmtare Deo.
lia magnas futurorum proinissiones. Probi cniin
ipâm per so virtulem, raissis cacleris, epecio>am ba vesiram moliunlur necem, ac si rem piam et Deo
benl idcoque ipsam coluul, ac propter Dei placigratam agercnt. Deinde consolationem rursus afferl:
luin, non propier mcrccdein rccte aguut: magiiamqut:
3. Et hasc facient, quia non noverunt Palrem , neque
rcm coulinciiliam puiaut, non ul suppliciuin vitent,
me. Vobis ad consolalionem salis c s l , quod propler
scd quia id Deus praccpil. Si quis vero infirmior si(,
mc et propter Palrem hxc paliamini. Ilic illis in mcis pr.nmia cogiicl. Mc circa cl^cniosynam faciamus,
moriam revocal beatiludinem illam, quam in princiet coiilribulimn noslrorutn misereamur : ne fame
pio proluleral : Beati estis cum vobh exprobravcrint
dcspicianms. Quomodo cuim non absurdum
cl persequuli cos fuerint, el dixerinl omne malumencctos
verfucrit,
bnm adversum tot meutieiitet, propter me. Gaudele
et nos ad mcnsani sedcre iu risu, in deliciis, dum
in Irivio audimus ejulanles, ueqne ad cjulantem
cxtuliulc, quia merces vestra multa est in ccelte alios
{Mnllh.
nos convcrlcrc, scd cum molcstc fcrrc, et dccepiorcm
vocare* Quid dicis buuio ? an pro pane uno quis
(jGidam babeul, reputabtuU, pro, moliwitur.
117
420
419
S. JOANMS CIIRYSOSTOIII ARCIIIEP. CONSTANTINOP.
<U*ipil? Etiam, dire^. Ideo ergo magis det>cl ad com- tibi solcui oriri curei (Maitli. 5. 4 5 ) , et omne tibi
miseralioncni moverc, idco maxhne ex neccssilaie crealuranim utiuUcriuin prajbeat; lu vero ne vesicm
miendws esi. Si vero dare nolis, saltetn ne conlumc- quidcm des ipsi, nequc ipsuni tecti consortem facias?
Itam inferns : si notis naufragio eripere, ne iinpel- quid dico soleni et crcaturam ? Corpus ijbi suuin
d c d i i , ti eaugiiiiiein pretiosmn; lu vero ne ptitiini
las in baratbuun. Tcciim repma, cum accedcntem
quidem illi prx-bos? At semel dedisu ? Yerum non esi
repcllts , quid Dcuiii rogando inipclrattirug sis. Qua
Imc inisericordia
: donec enim habens non dederif,
euim mensurn , inquil, mensi fuerUis, remeticlur
vobis
nouduin
lolum
iniplevisti.
Nam virgines quai lampal Maith. 7. 2 ) . Cogita quomodo ille repulsus abeat
des
babebant,
olcum
qtioque
babebant, sed non suffiprono capite, lugens, paupertaiis simul ei coniumeciens. Oporlebal, si tua tlires, non ita parcum esse :
li vulaus rrfi-rcns. Nam si mendicarc ntnledicliiin
putaii?, pcienlem accipere , c l C U I I I coiilimirliis nunc vero cuin ea qux Domini sunl largiris, cur lani
discctlerc, cogila qtiamain e u i l e l lempcstalcui. Quo- lcuax cs? Yultisne dic;im Unnux: causam inbuinanitalis ? Hi qui pcr avariliam colligunt, ad eleemosyuaui
nsque fcris similes eriinus, et naltiram ipsam pcr
sunl pigri: nani qui ila lucrari didicit, expeiidere ncavariliaiu iguurabiimig? Mulli de his ingeuiiscimt: at
vulo IHHI mtnc laiiliim, 8ed soiuper hanc roisericor- scil. Quomodo enim sic ad rapinam paralus, ad condiain oblinere. Cogila mibi dtero illam, qua siabimus trarium se couverierit? qui aliena rapit, quomodo sua
antc iribunal Clirisli: quaudo miseiie rdiam peiemus, alii dabii ? Etenirn cauis qui carnibus resci assuevit
ct h i iiiedium adductos Chifetussic alloquciur: Pro- uon ulira potest gregem custodire : ideo eos qui bupler panein unum, aul unum oboluni, laiiuiin in bo- jusmodi sunt pastorcs maciant. Quod ne nos etiam
riuit animis excitalis tcmpeslalera; quid dicemus? paliarour, a tali cibo abslincanius. Nam hi caruibus vcscnnlur, qui per famcra morlem iuducuui. Non vidcs
quam dufmsionein afferemus? Quod eiiim ipsos in
mcdium adduciurus sit, audi cx ejus verbis : In quan- quomodo omnia commuuia nobis Deus pcnnisil? Nam
si paupeiesesse permisil, id in divilum graiiain fecil,
tnm non feciilit uni ex /lis, neque miki fecitiis (Matth.
ut (lossciit per eleemosynani pcccaia depouere. Tu
25. 45) Neque enim illi lunc dicenl aliquid ad nos,
vero
bac in re crudclis ct iiiliumaiius es. Unde liquct
sed Deus pro illis nos coarguet. Nam Lazarum quidein dives vidil, Lazarusqne nibil ei dicil, s d Abra- le, si in majoribus banc babercs pobstatcm, iniiumeras adniissuruin ca?dcs, et lucein viiamque omnibus
bam pro eo loquulus est. Sic ct pauporibus eveniot
inlcrclusurum fuisse. Quod ne ficrel, iiisatiabililau
qui nunea nobis sperntiiilur. Non iiianum cxlendcntes videbioius, mlsero babilu , sed in requie lali viam praBcidit. Quod si bxc audicoies a gre fcrlis,
mulio magis ego, qui ba?c videain. yuousque tn dives,
consiiimos. Nos aulem illorum speciem el babiium
illc pauper eril? Usquc ad vesperam : ulterius
iiulueiiius : atque ulinam solum babituiu, ncc, quod
mullo gravius vv\l, supplicium. Neque eniin dives licel. Adeo enim brevis cst vita, ei omtiia jaiu in januis suiit, ut brevis liora omiiia exiblimanda bin(.
illc de m\cU saturai i cupicbat i b i , sed lorrcbatiir et
Quid
graviw cruciabalur; et andivit : Recepisli bona tit libi opus esl redundaule pemi, quid servorum
el dispeiisalorum grcgc? cur |>oiius libi miile
vila iu, el Laznrus mala (Luc. 1G. 25). Nc igiiur ma
cleeiuosynaj prajcoucs comparas? Penus nullain einilp m i m qitidpiani esse divilias cxislimcmus. Hae nara
qnc \ iaiiciun ad siippliciiiin nobis , nisi allen- til vocein , sed ftires inultos allicit: penus vero paupiinim ad Dcuin ipsum ascendil, pra?senlcm vitaro
tlaimis ; m coiilra, si allendamue , patiperlas addiutreddil snavem omniaqne s<dvel peccala, ac gloriam
i i K i i u i i n biserit deliciarumetqufctis. Nam peccaia
abslergimtis si cum graliarum aciione toleremus, apud Deum, bonorcin apud boiiiiiics aftercl. Cur ergo
libi lol bona invides? Tibi euim loiige magis quam
ei magtiam apud Demn acquirimus fiduciam.
pauperibus
beiieficium prxslas : illis namque prae5. Nc crgo gotiipcr reqiiiom qrarainus, ul illic
re.piie fmaimir: sed nro virtute laborcs susctpiamus, scntia largiris; libt vcro fuluram gloriam et liduciam
apparas : quam nos omnes utinain asseqiiamur, grafiuperilua resocemus, et nibil amplius quacramus, sed
lia el benignilate Domini noslri Jesu Cbrisu, cui gloIIB paupcn s omnia nosira eflundamus. Qita?nam nobit
ria
ei impeiiuin in sxcula. Ameu.
eril excitsalio, quando ipse nobis cnclum promittit
9
no6 aiitcin nequc panem ipsi pracbemus ? cum ipse
HOMILIA LXXVIH.
militalis babet. Nam com peccamus vel nos veJ a l i i ,
C A P . 16. v. 5.ttaseaut$m ab inilio vobis nondixi,
qwa tobiscum eram. Nunc antem vado ad lunc
eumsolum
qtd Iristitia bonum est: cum autem in buinaincidimus
calamitales, inutilis trislitia est. Quia
msit tu*, et nemo ex vobis interrogat me, Quo nas
vadis
?
ergo discipulos nondum perfeclos baec oppiignabat
6. Scd quia bwc loquutus sum vobh, tmlitia implevidc quomodo Cbristus illos eliam increpalione advit cor veHrum.
t
i. Tri$titiaqua bona Magua tristitia? vie, el bibiia corrigat. Nam qui millies illum anlea inlerrogavcrant. ul cum Pelrus diceret, Quo vadh ? et Tliomns,
ntiilia nobih npnee^l foriiludiiie, ul biiic animi morbo
ISeiCimu* quo vadis : et quomodo possumus viam $cir
gcticro!>c resistamus; et binc parla uldiiale, quod
Jomt. 15. 56. et 14. 5) ? ei Pbilippus, Qiiendc nobi*
iupeiftuuin iu illa est relinquamus: aliquid cnini
p
IN JOANNEM *. LXXVItl al. L X X V i l .
419
420
; . ;, .
,
, ,
, . , * . ,
, ,
, ; ; \
* , ;
. , ,
" ,

.
,
, ;
, \ ,
' , *
; ; ; "
, * - ,
, . "
, "
,
.
. \ ,
* \ ,
.
.
;;
' , ;
.
, , ' *
.
*
. " \
, \ , !
,
'
, .
;, ,
" ,
,
. ,
. . ,
. ,
; ; ,
,
. , \ *
.
, ,
. * ,
,
;
^.
;
'. , - , .
* ; , ,
, - ,
, * - , ,
. , [457] ; .
,
; ,
- ; ; - , .
, , ;, ;
( ,
; ,
* - , ; . .
; ' ; ; ' *
b Quidam * ; . * Plcnius Sa\il. ,
* Sic Savil. Legebalur , ; .
, .
b
[458] > [ '.

, * ,
. .
.
, ; (
,
, ;\ ,
.
, ;
'. , , },
,
, ;
, ' , , , ,
* . " , ,
; , ? ,
. " *
^ ,
Quidaia omillunt .
4*4
S. JOANKiS CHRY OSTOMl ARCIUEP. CONSTANTINOP.
422
, * . .
,
, ,
, ;

, .
,
, , \ - , ,
. ?,
.
, ;
>* , .
.
; , ; *> ,
.
'. , , ' ,
; ^ , ,
,
,
. ,
' " i&O' . ; , .
, " , . ,
, .
,, . , , \
' ; , ,
: ,
.
;
[40] ,
, '
; " \
, , , ( ,
,
, )
. ; "
, - . (
. ),
,
. " *
, [4591 , , ,
* , . ,
. ,
.
; ' , .
,
. , . ,
. ,
; , , .
(
. ,
; ) .
, ,
;, ; . ,
, . , . ,
, . ,
. , , . ;
, ,
, ;
, ; *
. . " . * ' , aJLV
; . , +,
.
, , , , ,
. - . , .
. , , ; - , ,
. , ,
, , .
, , .
, "
; , * ,
; ; , , . , ,
; , , , ,
, . , " , ,
. "
,
, , *
b Alil * //,.
Saspicatux Savilius legendum
. Sed lejrftur in omnibus exemplaribus.
Ibidrm nnus habei secunda marni , for
Alii .
lasse raelius. <* Morel. .
42i
431
IX JO-VNNEM lipMfL- fj.XXVIII. al. 1.1.
Patrem tuum (Joan. H . 8 ) : hi IMMIC audiciiies, Extrailliiui fapla fucrinf, pcrfccii<rquo docirina et majora
tynagogam (acient nos; el, Odio habebtint; et, Quim-iniracula fueriiu, inullo iuagis damiiabmitnr, loi lanItrficiei qo,, arbitrabitur. te ok*equium pxaslaretaque
Deo videutcs iu nomine meo ficri; quod clariorctu
(Ibid.iz. 19. e/16. 2 ) ; ila animo congderunl, u l reddil rcsurreciionis (iciuouslraliouein. Nunc cnini
dicere possimt, iabri -utn osse, cujus nos paireiti et
n miitire qtiidem possenl vgl joqui.Quod exprobraus
matrem novimus : cinu vidcnni autem s dutam moreiediccbat: Hcec ab htilio non dixi vpbi^ quta vobiscum eram. Nunc autem vado ad eum, qw mt muit;lem,
et pulsaui maliiiaui, claudicautein naiurani rcclo
inccdentem, ftigaios daBinonas, inimen am Spirilus
nemo ex vobh inUrrogat me Quo vadis? Sed quia hwc
et hxc iiominis mci invocaiionc (icri:
loquulus tum vobii. Iristilia implevit cor veslrum. largilionem,
Niquid dicenl? Tu.stimonium perbibuil de me Paler,
inia quippe irislitia gravis esl; gravis, inquam, c l a d
inoriein viam paraL Ideo Paulus dicebal: Nc abun- perbibebit el piritus. Atqui a principio lioc fecil;
eiiani uujic faciet.
dantiore iristitia nbsorbealur ille. limc autem absed
iniiio
vobit non dixi (2. Cor. 2.7), inquil. Gur ab initio noo
2. Quid i , Arguct de peccato. Quid, Dejtistiiia.
dixit ? Ne qnis dicerrl eum a s;cpc coiitingcnlibiis
Quid, Dejndicio.lllud aulcm 9. Arguet depeccato, id
coiijcciur.ini fecisse. Et cur rem aggreditur lam difficstjOmnem excusalionem eis aufcrei, osicndetqne illocilem? llaic, iuqiiii, ab iniiio sciebam, ncc ideo lacc- rurii scelcra sine yejiia csse. 10. Etde justUia, quia ad
bam quod iiescirom; sed Quifl vobiscum eram. Hoc
Patrem vado, el jam non videbitis me; id est, Quia irrursutn humano roorc diciltir; id e s l : Quia in lulo reprcbc.isibilem vilam duxi : cujus rci indiciuin est,
eraxis, et poieraiis pro lubiio sciscilari, alque iu ine quod ad Patrem vadain. Quia cnim semper Hlum acloium bellym venebatur; snpcrfluumque fuissel ba-c ciisabanl, quod cx Deo non esset, c l idco illum pccab ioilio dicere. An cigo dixil ? nonnc convoca- calorcm cl iniqnum dicebaiil, se banc illis criminandi
tis diiodecim diccbal, Ad prasides et reges ducemini,
ansain sublaturum esse dixit. Nam si pntare me non
elflagtllabunlvos in synagogit ( Matlli. 10.18. 17) tex Deo esse, id me iran^gressorem exbibct : cum
ergo a i l , Ab initio non dixi ? Quia vorbera ct ab- Spiritus ine illo abeuuteni, ad boram, sed m il>i
duclionrs pradixerai; lanten signilicaveral caenianeam, oslenderil (illud enim, Jam non vidcbhit
dem eorum ita cordi forc bostibtis ut rcm divinunt
mt boc indicat), qtiid poslea diccnt? Yidc pravam
culUira esse pularenl. Hoc euiiii maximc iilos delcropinionem per li.xc duo siiblalam. Nam signa facere
rere polerat, si lamquam impii i t perniciosi eranl non est pcccatoris, ncquc enim id potest pcccator,
judicandi. Ad bttcvero, tuuc ea qu.na genlilibus pas- neque a Dco esse pcccaioris est. Ergo non ullra poturi erant pracnuiitiabat; bic yero Jqdaica addidit,
teslis dicere ipsutn peccatorem, nec ex Deo non osse.
et cum majore vcbcmeniia, docuiique in januis illa
i l . Dejudicio aulerii, quia princep* /mjus mundi jam
esse. Nunc autein vado ad eum qni me mi$U et nenio
judicatus ext. llicruTSum de jiisiilia scimonein babct,
exvobu inlerrogat me, Quovadis? Sed quia licecquia
/o- adveisarium superavii, quud pcccalor non poquutus tum vobis, tmtitia implevti cor veslrum.luii,
Nonneque juslus quivis boniimim. Quod enim propnrra hxc consolalio erai, quod ipsi scirent no>se
pier ine condemnatus sit, scicnt ii qui in poslerum
illuin quanlo in moerore essent. Nam pra: anxiclale, illiim caicabtinl, el resurn-ciioncm incam niaiiifeste
ob discessum cjus et inala ipsos invasura, qiuv. ulriup vidcbtinl, id quod coiidemuanlis est. Neque enini mc
ferre possenl ignorabatit, alloniii erant. Curnon
poiiiit delinen-. Quia ergo diccbanl, mc daemotiitim
dixilillis poslea, cum acceperunt Spiriiuin sanclum?
babere ei dccepiorcm esse : bac omnia futilia esse
Ut discas illos jam iu virlute firmatos fuissc. Si eniiu
dcprelicndcutur. Non cnini illuin cepissem, si nonduui Spiritu dignaii restlioruiit, licel trisliiia
cato esscni obuoxius : nunc \c condeniiiatus et cjeubruli, cogiia qnalcs fuluri erant gralia repleii. Nain
clus cst. 12. Adliuc mulia Itabeo vobh dicere, $ed non
ti lunc bis audilis rcin lulissenl, toium Spiriiui icpu- poieslls porlare modo. Expcdil cigo ut ego vadam, si>
tarcinus : nunc vero totus animae eoruin frucius est, quidoin lunc porlaturi estis, cum abiero. E l quid fael clara cx nuda anima prolccli amoris erga Cbrislum
ctuin esi? an Spiritus le major est, quando nunc non
detiionslratio. 7. Sed ego verUatem dico vobis. Yidcporiamus, etille nos ad porlaiidum idoneos rcddet?
quomodo rursum consulaiur illos. Non ad gratiam
mim niajor el perfeclior esl ejus efficacia? Minimc :
lcxpior, iiiquit; scd eiianisi admodum conlristenam ille quae niea sunt diccl. Ideo a i t : 13. Nihil ioinint, quod expedii audicndmn est. Vos ut adaim
quelur semetipio, sed qucccumqne audiet, loquetur, et
optatis, usus aliud postulal. Curatoris auiem esl, non
quce ventura sunt annuntiabil. 14. llle me clarificabit,
parcre amicis, si quaudo rem sibi ulilem amoveri
quiademeo accipiet, et anmmtiabit vobis, 15. Omnin
velint. Si ego non abiero, Paracletu$ non veniet. Quid
qumcumque habet Pa(er mea sunt. Cum dixissct, llle
liic dicunl i l l i , qui de Spirilu non recte scntiuul?
vos docebil el vobis suggeret, alqnc in acrumnis vos
cxpedilue Domiiium abire, et servum ycnire? Yiden'
consolabilur, quod ipse non Tccit; et, Expedit ut ego
quatila sit Spirilus diguilas? Siautem abiero, mittamvadam, el ul ille vcniai; ct, Nunc quidem non po!cillum ad vos. Ecqua binc ulililas ? 8. Cum venent ille, stis porlare, lunc vero poteriiis; et, Yos deducel in
argutt mundum; id esl, Non impunc hxc facicnt, si omnem veritalem : ne bis audilis, majorem essc Spiille venerii. Qua? jam facta sunl enim, erantad s i rilum pularenl, ctin cxlrctnani incidcrcnt impictatein,
lenlium ipsis iinpoucodum salis : cum auteui bxc per
i d c o a i l : De meoaccipiei; id cst> Qux ogu d l \ i , et
t
424
S. JOANNIS CIIKYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOPqui
inetTabilU
benignitalis
argumenlum
in
occati<mem
illetlicct. Cum vero dicet. Nihil te loquetur, nihil
impietatis arriperent. Cum enim dicunt, Ideo iocarconlrariuni, nibil propriuin anl alicnum, sed mea
loqnetiir. U l igiluf dc seipso loquens ail, meipso oatus esi Filius, qnia inferior Palre erat ipsis renon loquor (Joan. 14. 10), id esl, Nibil nisi qiwi Pa- epondebimus : Quid ergo dicelis de Spirilu sancto
tris, itihilque proprium vel ab illo aliemmi : iia et de JNon eniin carnem accepit, nequo lamen ideo niajorem Filio dicelis, neque FHiuni illo inferiorcni. Ideo
Spirilu iutelligendum. Illud vero, De meo, id esl, De
ab bapiisraum Trinilas assumitur. Nam Patcr totam
iis quae novi, de mea cognitione. Una quippe est mea
perficcre poiest, et Filiixs, etSpirilns sanctus : ve*
ei Spirilus scienlia. Et qua veniura tunt annuntiabit
vvbis. lllorum erigil animos : nullius euiin tam cupt- rum qtiia de Palre nemo dubilai, sed dubium circa
Filiuin et Spirituni sanctum versatur, in inhiatioiie
dum cst iiuiuanum gcnus, quam Tutura discendi. Hoc
enim frequenler interrogabant eum, Quo vadit ? quac assumilur, ut in communi largilione iiieflubilitun 1>norum, dignitatis communionem ediscamus. Nam
csl via? Uac igiiur cura eximens illos, d i c i t : Omnia
vobis prnrdicei, ue incauti ruaiis. ///<? me clarificabit. qtiod Filitts per seipsum ea possit, qua3 in baplismate cum Patre polest, atque etiam Spirilus sanctus ,
Quomodo? Iti nominc mco opera cfliciel. Quia enim
clare
dictum audi. Nam Judaeis diccbal : Ut $ciati$
posl adveiituni Spirilus majora cdituri signa eraut,
quia
potestalem hubet Fdiut homini$ in terra dimittenideo xqualitatem indicatis ait : lUe me clarificabit.
di peccuta ( Marc. 2. 10 ) ; el rursum , U(filiilucis
Quam vero dicit omnem verUutem ? Nani leslificatur,
quod nos dcduciunis sii ad omnem veritaiem. Ipse $itis; et, Ego viiam wternam do ex% ; et postea , Vt
namque quia carne indutus eral, et ne videretur de vitam habeant et abundanliut habeant ( Joan. 12. 36.
ieipso magniflce loqui, quia itcm discipuli resurrcctio- ei 10.28.10). Videamus quoque Spiritum boc ipsum
facientein. Ubinam t Unicuique, ait, manifesuUio Spioem non noverant, et adhuc imperfeciinres erant,
tum propler Judoeos, ne lamqtiain legis iransgresso ritui datur ad ulilitatem ( 1. Cor. 12 7 ). Qni ergo
h;cc cxbibet, mullo magig peccala diinitlit. Et i l e rem puniro viderenlur, saepe inagnumquidpiaui de
rum, Spiritu* el qiti vivificat (Joan. 6. 64 ) ; et ,
se loquebalur, neque aperle a bge disscnticb.it. Quia
Vivificabil perinhabitantem Spiritum #n vobis ( Hom. 8.
vero discipuli ab illis discissi eranl, tt Judaei exira |o11 ) ; et, Spirilu$vitd per juslitiam ( Ibid. v. 10 ) ;
siti, multiquc crediluri el pcccata abslersiiri erant,
etrursum, Si Spiritu ducimini. nonesti$$ub lege(Gal
aliiquo eranl qui de ipso loqtierenlur, jure ilie noa
5. 18). Son enim accepisli$ spiritum serviiuiU Uerum
roagna iillertiis de sc dicebat. Ilaque non esl ignoranin timore; ted accepislit Spiritum adoptionit filiorum
lise mese adscribendum, quod non dicam, quas diccre
oporterci, sed audilorum imbecilliiaii. Ideo cum dixis- (Rom. 8.15). Tunc vero qua* faciebanl miracula, per
Spiritumqui supeirenerat edcbaut. E l Corinlbiisscriset, Deducel vos in omnem vcritatcm, addidil : Non /oquetur scmetipso. Quod enim Spiritus doctrina nonbens dicebat Paultis : Sed abluti eslis, $ed vtnciificati
cgeat, audt Paulnm dicentem : Jla et qum Dei snnt ettis in nomtne Domini nottri Jesu Chritti, tl in Spirinemo novit, niti Spirilus Dei ( 1 . Cor. 2. 11). Queui-tu Dei no$tri ( 1. Cor. 6. 11). Cum igilur ntulu de
Patre audisscnt, et Filium vidissent multa operanadinodum ergo spiriius bominis non ab aiio docius
n o v i l : ila Sptrilus sanclus De weo accipiel; id est, tcm, de Spirilu aulem nihildum manifeste scircnt:
Vcrbis meis consona dicet. Omnia quaicumque Pa-ipse miracula edit, et perfectam inducic cognilionem.
ter habel, wea sunt. Quia ergo mca smit illa, Spiri- Sed ne binc inajor csse pularetur , ut d i x i , ideo a i t :
Qucccumque audiet, loquetur, et qum ventnra tunt
lus atitem cx iis quai Palris suul loquetur, cx mcis
amtuntiabit. Nam nisi bocessct, quomodo non absurlo(|uetur.
dum foret, si tunc auditurus esset, el proplor disci3. Quare Spiritus non ante advcneril quam recettistet
pubis ? Ncque cnim secundum vos tunc noiiliam acCJirislut. IJypotlauufn dittinctio. JSqualilas Pertona
ccpttirus cral, nist propter audiluros. Quo dicto quUl
mm. Cur autem non venil Spiritus autequam ille
iniqutus fueril ? Alioquin, quid auditurus erat? nouue
disccdi-rcl ? Quia cum iiondum maledictum stiblalum
ba*c omnia dixcral per prophelas ? Nam sive de legis
eiat, iioiiduiii pcccalum erai solulum, scd adhuc omsohitione loquulurus erai, sive de Christo, de diviiiines supplicio obnoxii eranl, nun venerat ille. Oportale, ti de incarnatione, bgec jam dicta fuerani. Quid
tciergo, inquit, inimiciliam solvi, et nos Deo reconcienim apcrlius poslea dicturus cral ? Et qwe ventura
iiari, luncque donum illud accipere. Sed cur d i c i l ,
sunt, annuntiabU. Ilic maxime ostendit ejus dignitaUitlam eum t Id esl, Vos praparabo ad illutn recitem: nam Dei inaxime proprium e&t, fuluia pracdipiciidtiin. Quomodo enim qui ubique est, mitlatur ?
cere. Quod si boc discat ab aliis, nihil plus quam
Alioquin autem hyposiasium dislmctioncm oslendit.
prophela? babebit: sed hic accuratissimam in Deo
Idoo hxc ita loquilur : et cum vix possent iili sepacogniltonem osiendit, quod nibil aliud loqui possit.
rari, iu ^pirilui bajreanl, ipsumquc colaut, suadet.
Illud vero, De meo accipiet; nempe de gratia qtias in
Poterat ciiim et ipsc harc operari; sed ideo ipsura micarnem meani advcnil, sive de illa ipsa, quam ego
racula patrare einil, ul cjus dignitalcm ediscanl. S i liabeoroguitione; non quasiegeat, vel ab aliodiscat,
cul cnim Patcr quac sunl producere poluit, Filius
scd quod una eademque sil cognilio. Cur vero sic
autom idipsum facit, ut cjns discamus poteutiam :
neque aliter dixtt ? Quia nondum Spiritus notitiam
i i - c i Spiiiius. Idco ipsc incarnalus e s l Spiritiii
liabebani. Quare unuui tanlum ctiral, utcredatureC
upcralkHitjn rcservans , ut corum obstniercl ora
9
423
IN JOANNEM HOMIL. LXXVIII. al L X X Y H .
, * ' , ,
, ' \
\ \ . ,
, , .
\ .
.
,
.
, ;
[461] ;
, ,
, .
. ;
.
,
, .
;
,
. \ , * , \
,
, \ ,
,
, ; .
,
, ,
,
,
. " , ,
, ;.
, " ,
^ ' . "
,
,
. "
* *
* ,
; . , .
,
, .
; "
: , , * ,
. , , ,
,
. , ; ,
.
; ,
. *
,
, . *
, . "
, ,
, .
,

; .
" , ,
,
, ;
Alii . * H . P C est lcclio Savilii; ediUim
fuer.il . or, . Luii. *> Morel. ,.
,
[2] , .

. ,
, * \
,
, | |
, ; (5 , . * ,
,
, .
"

, " , ,
. ,
, , .
.
; * ,
. ,
.
,

,
*
,
, . , .

,
. *
,
,
. .
, ,
,
, . '
( ),
* " , ,
. ,
, ,
; * ,
;. * ; > ;
;
,
, , .
;
.
, ,
. * ,
* ,
. , ,
, , ,
, * , '
. , [4631 \
; "
. ,
* , V A I . ,
,
c
Alii - : ;.
d Alii ^ .
4*5
S. JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCUIEP. CONSTANTINOP.
126
., \ * [464] , * , , \
, .
.
^
, \ . *
.
, , \ .
" , , , 01

,
.
\ , *
. " , . ,
, (5,
, \ , \ .
. , , , ,
,
, . '
, * . ,
6 ; ' , ;, . , , , - , . ,
,
, , ;
. " , * . ,
, . , . \
, ,
.
, \
, .
; , .
* >, , , ;
,
\ .
, , , ,
.
, , .
; ,

; ' ;
, ; . , , ,
, ;; , I ,
, .
, . .
. ;
, .
, .
; ,
,
.
; b
, ,
;. ,
; , ,
. , . ;
^ ; ; ;

;) ; - .
, ,
, ,
^ *
,
,
. ,
, * * ,
,
, . .
,
d
* Monlf, . Savillanam lectionem

rccepimm. EDIT.
b ; deest in quibusdam.
Alii .
c
|465] C
, ' ,
& , .
'
, ; .
. '.
,
.
, * , , '
Alii
, .
d accessit e SaviL el codd.
EDIT.
Alii *
'.
, , ,
, " ;
" \
,
. ;
, ,

. ^
,
0 . ,
9
JOANNEM IIOMIL. L X X I X . al LX XVIII.
4-2(1
accipiatnr ab eis, nec scandalizwitiir. Quia euiiii d i fciis deseribsqiie est. Iu nmicis ncri sic; ctsi cniiu
xeral: Unu$ est Magitter vester Chrittus (Mullh. 23.
paupercs sinl, divilibus sunt opiilentiores : ct qu;c
8 ) ; ne pularent Cbrislo fiabere fidem , si illi
ipse pro seipso dicere andel, amicus dicet: quae
crederent, Una est, inquii, et mea et illius docirina;
sibi prxslare nequit, peralium polerit, inio longe
cx iis (|u:e ego dictiiruserain, ex iisdein c l ip>e dicet.
plura, aique sic et voinptaiis el seeurilalis nobis cauNe pulelis aliaab illo dici; nam illa mea suitl, ineamsa erit. Nec potesl ipsi quidpiam mali accidcre qui
que gloriam celcbraul. Una eniiii csl voiimlas Patri^,
101 salcllilibus ciugilur. Ncque cnim regii saiclliies
Filii, et Spiritus sanctt. Ita el lios esse vull dicens :
ila vigiles ci diligenles sunl, ut isti. llli nninque neVl unl unum , iictit ego et iu unum sumus ( Joan.ccssilate et melu ducli custodiunt, hi benevolentia
17.41).
ct dilcciione : amoris aulcm longc major vis e^l ,
4. Concordioe bonum. - Nibil enim par concordiac
quam liinoris. ille custodes suos moluit, bic illis ma*
ct consensui: unus enim ita muliiplex est. Si cnim
gis quain sibi fidit, et bis fulius neminem insidiatoeoncordes sint duo vel deccm, non amplius quisquc
reni formidal. Has ergo merces nnbis couipareiuus:
iuius cst; scd unusquisque eoruin decuplex cril, el
pauper, ul in panperlate consolalioncra babcai; d i invenies in decein \\\U unum, el io uno decem illos.
ves i i l divilias in luio babcal; piiuccps, ul cuui
Si inimicum habcant, quasi mium aggrederelur,
securiiaie imperet; subditus, m bencvolos babcat
sed quasi decem aggressurus , vincilur. Non enim ab
principcs. llxc bcnevoleniiir, b;vc niansuctudiuis
niio lantum, sed adecem iropctiiur. Indiget unus?
occasio ost. Nam inter feras ilbii m.ixime sxxx oi
Sed non in egesiale est; nam majore parle , nempe
intraclabiles snnl, qux non in gregcm coeunt. Idco
novem aliorum abundat, el pars illa dcficiens tegitur,
urbcs incoliuius, fora babemus, ul una versenuir. Id
minor abarnpliore. Singidi eoruin viginti manus baPaulus jtibel dicens, Non deserentes coilectionem nobenl, viginti oculos, pedes lolidem. Non suis enitn
$tram (Hebr. 10. 25). Nibil cnim pejus soliludine, ac
niodo oculis respicil, sed el aliorum, nec suis lansocieialis ct adilus privalione. Quid crgo monachi ,
tuin gcslal pedibus, nec suis solum manibus operaiur,
inquies, ct ii qui cacuinina nionlium occupani ? Nescd el alienis. Animas decem habct: non enim ipso
que illi vacanl amicis; sed dum fori lumukus fiigiunt,
solum' sua curat sed ct alii quoque. Si vero ceninullos babenl socios, e l amoris vinculo conjunclos:
tum esseiil, idem conlingcret, el virius augequod ul assequerenlur, secesscrunt. Quia enim nercttir.
gotiorum coiilcnlioues mullas pariunl rixas: ideo
Carilath excellentia. Yidisiiu' carilaiis excellen-secedentes, dileciinnem accuralissime colunt. Et
quid, inquics, si quis solus s i l , nuro iniiumeros batiam, quomodo unum reddat inexpugnabilem etmulbebit amicos? Ego cerle vellem, si fieri possct, ut
liplicem ? quomodo umis possit simul esseet in Pereiiam simul versari liccrcl : intcrim vero firuia ma*
sidc el Romae? Quod non potcst natura id dilcciio
nealamiciiia. Non euim locus amicos facit. Mullos illi
potesl. Pars quippe ejus bic erit, pars illic; ituo lobabeul laudalores, qui non laiidarent, nisi aniarcnt.
lus bic, lolus illic. Si vero niille sive bis mille aniicos
E l ipsi rursum pro loto orbe prcc:inlur quod inaxibabeat, considera in quanlam sil pervcnlurus potcmum c>l anuciha? arguinenlum. Idco in uiystcrii> nos
sialem. Viden* quanlum dilcclio aiigmenlum cfliciat.
mutuo ainplediinur(a) ui niulii uiiuin cflici.mur :
lllud eniin mirabilc c s l , quod unus mille efficiatur.
cl pro non inilialis coiumunes eiiundimus preces,
Cur ergo non laolam nobis polcslatem confcrimus ,
pro iiifirmis, pro orbis fructibus , pro lerra c l inari,
nec nos iiisccurilateconslitiiinius? Hoc poicntia et
Vidcn' loiam dilcclionis vim, in oralionibus, in mydiviliis qtiibuslibcl pra siantius est; boc valeludine ,
slcriis, in adinonilionibus? Iluc ouiiiiuin e*t causa
boc ipsa luce uielius e s l ; boc laaitiic argumcnlum.
Usqnequo in uno elduobus diteclionein circumscribc- bonorum Si buic diligcnler iuli;LTcamus , praseuua
recle 'adminisLiabimiis c l icgjiuni consequeinur :
IIIIIS ? Ex contrario reiii cdiscc. Sit quispiam qui
qnod iilinam oiimcs adipiscamur gralia cl benigniiiullum habeat amkuin, quod extrcmx cst amcniiu
lale Domini noslri Jesii C b r i s l i , per quein et ciim
(fattius eiiim dicel, Non cst niibi ainicus ) ;
quo Palri gloria , unaquc sauclo Spirilui , in saicula
bujiismodi liunio quain ducet vilam ? Quamvis cuim
sajculorum. Amen.
dilissimus sil, quainvis i rcrum copia cl dcliciis, quamvis innuinera bona possidens, nudus pror() niysteriis Clirbliani sc mutuo amplcctcbanlur.
v
HOMILIA L X X I X .
C A P . 16. v. 16. Modicum, et non videbiiis me: et dicum, et jam non vldebUh me; ot, Vudo ad eum qn\
itentm modicum et videbUis me, qnia vado admisit
Va- me? Cuin ciiiin illos pcr vcrba dc Spiriln sanrlo
rccrcassct, rursuni illonmi aniiuos dcjicil. Cur crgo
trem. 17. Dixerunl ergo ex discipulis ejus ud iuvicem:
id facil? Eortim aiinium explorat, et probaliormi efQnid etl hoc quod dicit, Modicum ? elc.
ficil, e< probc illos assucfacil ad irislia audienda, nt
4. Dolcnlem c l tristilia aflectum animuin nibil i(a dojicere solet, ut fre.jneutcr ropclita verba mocrurem afle- disccssuni ûtim goucrose cl fortiu^r fcrant. Nain qui
renlia. Ciir ergo ('bristuscum dixissel, Vado, cl, Nonul- ex vcrbis Uxc mediiali fucranl, rcipsa facilins po*lea
iru loquar vobiscum, frc |ucnler bxc repciil dicens: Mo-laturi crant. Quod si quis accurale cxaminaveni, bor.
t
427
4t8
inquit: Et nemo illud toltet tobi$. 23 In illa die me

ipsum consolatio c s t , quod dicat se ad Palrem ire.
non rogabhh quidquam. Ilerum aulem uibil aliud bis
Signiiicat ftnim se non periturum , sed morlein ejus
tsse translationero. Aliain quoque consolatiouem ipsis confirmal, quam quod a Deo sil. Tunc scietis omuia.
indidit. Non enim lanluin d i x i l , Modicum, et non t?i- Quid sibi vull aulem, Me non rogabhit ? Medialore
debitit me; sed el addidil, Modlcum, et videbitisopus
me; non habebilis, sed suflicicl solum nomen pn>ferre ut tolum accipialis; Amen, amen dic& vobh: sl
indicans se rediturum esse, et brevem fore separaquid petierilit Patrem tft nomine meo (a). Oslcndil notionem, perpetuumque ciuii Hlis consorlitim. lloc cerminis poiestaiem, siquidem nec visus uec rogaius
le illi non inlellcxerunt. Undc jiirc miretur qutepiam,
scd noniiiiattis laiilum, apud Pairem inirabiles reddlu
qunmodo cum hacc frequenter audissenl, ila dubitaUbi atitcm h<c factum esl Ubi dicunt: Rrsptce ad
renl quasi nibil audissent. Quare ergo non inlellcxeminat eorum , et da $ervit tuit cumfiducialoqui $ernuh
runl? Aut proptcr tristiliam, ut arbilror; ipsa enim
ntm tuum , et fncere in nomine tuo signa. concuuun
dictorum omniuin memoriam climinabai; vel ob d i euloeus ubi erant (Act. 4. 29- 50. 31). 24. Utqu*
clorum obscurilaieoi, at contraria protiilisee tidens
mode * peutiU quidqnam (b). Ilinc ostcndit rursnm,
t n r , qwc v e r e c a n t r a r i a n o n eratrt. St t e videiwmHS,
expedire ut abeai, aiqntdem nsque ad illud tempus
ftiant, qno vadis? si radis, quomodo te videbimnsi
Ideo dicunl, Ne$cimut quid loquitur. Quod euiinnibil
abi- pelitTuul; tunc accipient omuia qitxcumque
petieiinl. N<qnc enim, licct vobiscum deinceps n o n
turtis e s s d , id novuranl: ignorabanl aulein ipsimi
crsaliirus sim, pulelis vos dcrclicios fuisse : nomeit
paulo posl esse rediliiruiu. Idco increpat illos quod
mcuin majorem d.nbil vobis fiduciani.
diclum non nosscnt. Nam cum vellel do inorie doclri2. Gum ergo dicta illa obscuriora esscnt, a i l : 25.
nam illis vebemcnler iiictricarc, quid ail? 20. Amen,
IIivc
amen dico vobit quia plorabitis etflebitisvos; in
mortcin proverbm loquutus tum vobi$. Venit hora c
non in proverbm loquar vobit. Erit lempus, cum
scilicct el cruce; tnundut aulem gaudebit. Quiajam
cnim
oinues clare inlclligelis ; hoc esi, restirreclionis lemctim id nollcnt, facilc inducebaiitnr ul crcderent,
pus. Tunc palam de Palreannuntiabo vobis. Nam quaipeum inorituriim esse dubiiquc erant, ignorantes quid significarct illud, Modicum; ail ille : P/o- draginla dicbus vcrsabatur loquebaiurquc cum i i i i s ,
convesccns el exp.niens ea quaa ad reguum Dei periirabitit etflebiiis;ted irutitia vesira vertetur in guudium.
nebanl (Aci. 1. 3. 4). Nunc enim roelu corrcpli, diReturreetio partui compuratur Deimte postquam
ciis non alleudilis : tunc rosuscitatum videntcs, el
ostendit post irisliliain scquulurum gaudium csse,
una versames, poieriiis fidcnter omnia discere; quia
inocroremque keliiiam pariiuriim , ipsumqiio brevem
Pater vos amabil, rum vcstra de me fidce flnnior
esse fulurum, lrclitiamquc per|etiiaiii, ad vulgare
dccurrit exeinpliini: el quid ait? 21. Mulicr cum pa- erit. 26. Et non rogabo Patrem. Sufflcit veslra in me
diloclio ad patrociuiuin. 27. Quia voi nteamatlh,
rit tritlitiam liabcl. Qua parabola propheta* frequetilcr usi sunt, moet oremqtie partns doloribus compa- credidittit quia Deo exivi. Exvi Patre, et veni m
mundum. Iterum relinquo mmidum,et vadoad Patr
rantes. lloc auletn vult significare : Yos ccu parius
Cirm cnim resurrectionis verbum non p n t m eos coudolores invadeut; at partus dolor esl Ixlhias causa :
solattuu e.sset, nccnon qii(d audirenl illum a Paire
sicel futuram resiirrcclionem roiifirinans, osiendcnscxivissc, el codcm redire, frequenler illa vcrsal. quc liinc abire perinde essc atqtic ex uiero iu splenterum cnini pidliccbatur quod recle in ipsnm credodidain egredi Iiiccm ; ac si diceret, Nc mireinini quod
r c n l ; allennri, quod in luto csee del>erciit. Quando
per liunc dolorem vos ad milia durain : nam malcr
igilur dicebat, Modicum, ei non videbitis me; et mosic |>er dolorem maler effiritur. llic ciiam mysiicuiit
dicum, et tidebitit me jurc quid ibi vellct ignorabaiil:
quidpiam eubindicat, qtiod ipse qiiuque morlis dolonunc vero non iicm. Quid aulem significÛ, Me non
res solveril, et iiovtitn liotiiiueiii rcgencrari curavcrit.
interrogabitis? Non dicelis, Ottende nobit Patrem
Non dixil aiilein soluni Irisliliam transiiuram, scd ue
luum el, Quo vudi$(Joan. 14. S et 13.36)? quia omincmorat illam quidem; tauluin erat advcnliirum
ni cogniiiouc pleni crilis, c l erga vos afficiehir Patcr
gaudium. Sic sanctis eveniet. Atqui ideo gaudet
sicnl et ogo. Iloc maxime illis bonani spcin indidii ,
mtdier, quia vcnil liomo in inundum , *ed quia sibi
quod disccrent fuluros se Palri amicos. Ideo dicunl :
ttalus esl infaus. Num si ideo gauderei, mbil imps28. Ntmc scimut quia notti omnia. Viden* quoiiHMio
dircl qtioitiinus
qn;r non pariunl, de aliis parenscciiiidiiin :ifT ciuin auimi ipsoruiu rcsponderel?
libus gauderent. Ciir ergo sic loquulus esl? Quia ad
tioc solum usus est cxemplo, ut ostendcret temporancum essedolorem, gaudium vcro perpeluum; moriein
(a) Ha?c Evangelii clausula non legitur apiid RB., illa.u
esse iranslationcra ad vitam, magniimquc parlus dovern sc^queiiiia prislulare videnUir, (osuilquc Savilius.
lorum lucrum. Ncc dixit, Nalus esl infans, sed, Homo.
(b) H.ec suo marle adjccil >avilius: ct quidem boc
dcsidcrautur, eta librariis sunt ombsa. Qua de re sic illu
Ilic enim rcsiirrcctionem suam subiiidicare videlur,
loqnilur in uous : uis verbis pmpomiaint verbu contcxtttx
ct quod non morli illi parienti, sed regno nascereiur.
quat tamen codices nostri iton exhibebant. noc an
(1i
ywttotm cxemplaribus wpcfieii , ex eoqne obscuritat
Ideo non dixit, Natus est ei infans, sed, Homo namagnam na$ci, qva> lextn uppo*iu> ft.riic lolletur pn
fttf ett in mundo. 22. Et vos nunc quidem trittitiam
ha- voio erndttnm Lctorem. Artt ennn Itot- doctwn
nitutn
pluriina
bebiti$; iterum autem videbo vos, et tristitiaad
vettra
ver-chnjtoaiomi uttstri loca corriqmda ei Uln
dadiligenti leclori pernliU'. Ejus cicuipliim tcquuli, ba*
Uturin gaudmm. Dcindc quod iillra morilurus sit,
qux uiux exjlicaatur, adjccimiu.
t
427
1 JPANNEM HOMIL. L X X I X . al. L X X V I U .
, ,
. , , .
. ,
, ,
* , , ,
\ , '
. . " , ; ,
.
; " , (
), . \
, . , \,
; , ;
, . "
,
. ,
.
\ , ; ,

.
, ,
,*
, * * *
'
.
, ,
, ,
[4661 , ; ,
. , ,

. " ,
* * *
, ;

*
*
.
,
. '.,
,
.
. ,
, ' .
, '
.
; "
, ,

, .
, , * ".
,
, . ,
, *, \
.
' ,
.
, *
.
b
43
.
lur ,. hWT.
t Sic rccte Sa il. ct codd. Logrba-
US
.
, .
. , ;
, *
. , , ,
/
,
, * ,
. ; "
,

, .
.
. ,
, ,
. ,
,
^ .
[467] '. ,
* ,
.
, .
.
.
, \>,
. ,
* , , ^ , , ;
.
. .
, ,

. ,
. ,
.
,
, ,
), .
, ,
. " ,
, , &
, . ,
; ,
, , ;

, ,
. ,
. *
.
;
' , ' , , ,
, .
, , .
;
, ,
,
. ,
, '
, . *
.
QuaUor mss. o-. d Vorha, ....

, ad seriem tipt-essaria , c SaiVilio recepimus. EDT
' ^tiidam .
S. JOANNIS CIIUYSOSTOMI ARCHIEP. CONSTANTINOP.

; \ ,
. ,
/ ,
,
,
, ,
. ,
. , ' , '
*
. , , * [468]
(
, *
), ,
* , "
, .

. ,
, *>
' , ,
, .
* .
, . :, , ;

, .
9
'. " , ,
,
,
. ; ,
; .
;, , ' .
,
. , *
. "
,
> * ,
, .
, ,
; *
. , ; *
.
*
, , . ; ;
, ' . , , , ,
. ,
. , *
, .
. ,

, , \ ;
, , , ,
. f 469]
, , d
"Savil . bMorel. .
AHi .
d Ahi posl addunt c'vat. * Quid.tm .
450
,
, . ,
,
. ,
*
\ . ,
, . , ~
. , ,
.
,
.
. ,
,
,
. .
,
, ,
.
, . ,
. ;
.
, ,
*
, ,
,
;
; , ; .
**
. "
, .
,
; .
'. ,
* ( *,
, ,
. ;
. ,
; .
. ; "
,
. , ,
* , * , .
,
.
, .
,
. ; ,
: ;
, [470] '
;
; ;
, * ,
' .
7 r a

,
ir i . ,
, '* ", ,
BforH. . * .
h Verba < -
ov;, ul quse oplime sensiim perliciaiit. e Sau io recupimus.

iniT. l Yerba idem dodil Savll. Mox pro nonnulli liabent >). F . D I T . j Alii ,
el sic legil inlerpres J.alinus.
429
IN JOANNEM HOMIL. L X X I X . al. L X X V I H .
43G
moriuntur ut in corruptione raaneanl, scd ul meliora
uon ett opus libi, ut quh te interroget. Id est, Anlequam
evadant. Yincaraus ergo mundum ; ad immortalitaaudias, vides quid nos pcrturbet, ei recreasti nos
diccndo, Pater vo$ arnat, quia vo$ me amaUiu Post toi(cm curramus, sequamur regem, ipsi tropauum erigactianla, itinc landcm dkuwl, Nunc tamus (Joan. 16.inus, T o l u p l a t e s despiciamus. Non opus esl laboribus;
animam iransfcraiuus ad ca-lum, el tolus mundus
50). Viden* quam rudes adliuc esseni? Deinde quia,
cetigralias agentcs, dicunt, Nune scimus, ait i l l e , Mullis viclus est. Si illum non concupiscas, viclus est; si
dcrideas illum, superaius est. Ilospitcs sumus et pcaliis opus babelis , ui pericclionem allingaiis : nibil
regrini: de nulla ergo re tristidoleamus. Nequeenim
adbuc a vobis perfecium est. Nunc igilur ine inimicis
si ex florenie pairia ct claris majoribus ortas, in
iradclis, ei lanla vos invadel formido, u l neque silonginquam migrares lerram, n e m i n i nolus, s i n e
mul abscedere possilis. S<d nihil hincego damnipaliar. Yiden'quoniodo rursiim altemperatus sermo sit? liberis, siue opibus, deinde a quopiam contumeliam
acciperes, perinde a?gre ferrea ac si domi id passus
llac ergo de re illos accusal qnod perpcluo indulgculia opus liaberenl. Cuni enini dicercnt, 29. Ecce esses. Cum scires enim te in pcregrina et abena regione
nunc palam loqueri* , et proverbium nulUtm dici*,
50.esse, id libi omnia facile ferenda et conlcmnendaesse
suaderet, ei famem et silim etsi qua alia.
ei idco credimus libi; oslendit etiam nunc cum creHoc euam nunc cogiia : tc nempc advenam et perednnl, iiouduin crcderc, nec se illorum dicla admittere.
grinum cssc, ct utpoic in alieoa regione a nulla re
Ilccc vero dicit ad aliud ilios lcinpus remillens. Illud
aulcm, 52. Pater mecum ett propler eos iterum po- lurberis. Civiiaiem enim babes, cujus opifex elcrealor est Deus; bacc vero peregrinalio ad breve lempus
suit: boc enim illos discere semper voluit. Deindc
esl. Qui vult verberet, conlumeliis ei conviciis onciil ostendatsc baec dicendo nondum illis perfeclam irarei. In peregriua lerra sumus, et raisere vivimus.
didisse noiiliam; scd no ratiociuiis exagilareulur
Grave quippe essct id in patria pali, inter concives;
(verisimile enim eral eos bumana quaedam cogitasse,
tunc maxinia essel infaniia et jaclura. Si autem ibi
meluisseque se nullum ab eo auxilium babiluros
quis esset, ubi nemincm sibi noium babel, nmnia
osse), ait: 55. Hcecloquutustum vobis, ut IJI me pacem
habeaiit; id esl, U l wm excidam ex auimo vestro, facile loleraret. Contumelia enim ex inferontis V O I U A Utegravior judicalur.Ut,exemp!i causa, si quis sed me recipialis. Ne quis ergo baec dicta in dogma
torem sibi notum conlumelia afGcercl, lunc conlumetrahat: nam hxcad nostram consolalionem dilectioncmque dicta sunl. Ncque enim hacc lanlum patiemini: lia essetacerba; si aulem privalum esse raius offeiiderel, nealtingcrequidcm videretur eum cui inferlur.
aerumnai vestra tandem scdabunlur; sed donec in
Sic nobiscuro reputemus. Neque enim c o i U u m e l i o M
inundo eritis , in amimnU versabimini, non solum
illi quinam sinius sciuiil; nempe cajlorum cives, iu
nunc cum trador, sed oiiam poslea. Sed animum erisupernam adscripli palriam, ct inter Gberubinorum
gile : nibil enim grave paliemini. Poslquam enim
cboreas.
Ne ilaque dolcamus, neque conlumeliani
Magisler inimicos viccrit, non oporlel discipulos conpulemus
essc
conlumeliam. Nos si cognosccrent, non
trisiari. E l quomodo, quajso, munduin vicisti? Jam
ulique laodereni. Sed nos paupercs miserosque pn~
dixi, mc principcm ejus ejccisse foras ; scietis autem
l a n i ? Ne ergo id pro conlumelia habeamus. Dic enini
postea, cum omnes ccdent vobis, el oblemperamibi,
si quis iler agens servos suos aliquandiu iu
bunt.
diversorio exspeclaret, caupo auiem vel viator, seu
5. Homines quomodo sint immorlales. Licet criim
alius quispiam ignarus, illi maledicerct et convicianobis qtioque vincere, si voluerimus ducero fidei noretur, nonne illius ignoranliam riderct, illiusque erRtrai respicere, c l illa via, quam ille aperuil, incedere.
rore dcleciarelur? nonne lseiareliir ac si alius, non
Iia nequc mors nos superabit. Quid ergo? inquies ;
ipse, alficerelur conlumelia? lia et nos faciamus.
an non moriemur? binc enim conslaret roorlero non
Nam iii diversorio sedemus, via3 socios cxspeclantes.
vicisse. Alqui lunc ccnalor clarus est, non quando
Gum omnes conveniemns, lum quos lxserint, intellicum hostc non confligil, scd quando congressus non
geut. Tunc, demisso capiie , diceut : IIic esl quem
vincilur. Non ergo propter congrcssum mortalcs,
nos stuhi babuimus in derisuin (Sap. 5. 5).
$ed propler vicloriam immorlales. Tunc enim morla9
les cssemus, si pcrpeluo in morle maneremus. U i

cnim longbsimsc vitoc animalia uon imroorlalia dixerim, elsi diuturno anle morlem vivant lempore : sic
nec mortalem dixerim eum, qui posl morlem resurreclurus esl. Dic, quceso, si quis ad breve tempus
erubesccrei, illumne perpeuio rubrum diccremus ?
Minime : enim id babuus est. Si quis pallidus
ficret, an bunc regio morbo cap.um diceremus? M i nime: temporaneus quippe morbus esl. Ne ergo morlalein dicas eum, qui modico lempore in morle fuil.
Nam sic dormienies possemus morluos appellare:
sunt enim. ul iia dicam, moilui, nibilque operanles.
Sed murs corpora corrumpit ? quid boc? non entm
PATROL.
GB.
LIX.
4. Uis ergo duobus consolationem accipiamus, ei

quod non nos injuriam accipiamus ( non cnim sciunt
quinam simus), tum quod, si ulcisci velimws, poenas
illi gravissimas deraum sinl daluri. Yerum absit ut
quispiam tam crudelis et inbumanus s i l . Quid si a
coitlribulibus noslris injuriam accipiamas ? illud enin
nioleslum essct. Imo l e v i s 6 i m u m . Quare ? Quia non
pari modo dilectos atque ignotos convicianles loleramus. Haic conlumelia affeciis liorlandi causa sxpe
dicimus : Fraler est qui Isesil, fortiler feras : palcr
cst, vel palruus. Quod si frairis vel pairis nomina rcvereris, dicam quid propinquius. Non soium enim
fraires rnutuo sutnus, sed et membra etcorpus unum.
27
4T>i
S JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCHifiP. CONSTANTINOP.
4.^2
qtiiinl, palrem, inatrein, aniicos, p c c u i . i a s , p a i r o c i i i i a ,

Qnod S I frairis n o m c n revcremur, miillo magis inenioiunia sua deserunt cl labefactari sinunl; Dei vcro
liri. Non audisti exiernum illud proverbium, ainicos
ciiin vii is cssc fcrcndos ? non audisti Pauhim dicur.- cati*a, inio polius noslri causa, sa?pe nc lertinni quideiu facnliatum parlem cxpcndcre volumus, sod falem. Ailcr alterins onern portate ( Gal. 6. 2 ) ? aiiiion
melicuui despicimus i i u d u t n videnles p r a ? t e r c u i T i n i u s
amatorcs vides ? Cogor enim, quia vobis lalc exemncque alloi|ui dignamur. Illius vero si ancillulam viplum mutiiari non posstim, ad itlnd recurrcrc : qnod
derini amalorcs, barbaram licei, in medioforo slantos,
ipsum facft'Paulus sic dircns : Deinde pnlrei quidem
b l a n d e el hilari vultu alloqnundir, longioreque utunlur
carnis noslrce liabuimus cruditores, el reverebnmur
(Hebr. 12. *9). Iino illud opporlunius dicalur, (Ju<wl scrmone. Propier iilam niliil esse vitam arbilrantur,
utbil principes, nibil r c g m i m ( i d sciimt cerle qucilHomanis dicft : Sicut exhibuistis membra veslra tervire
(|Uol b u n c experti sunl morbuni); el majorem babcm
immundUm et iniquitati ad iniquiiatem : ita exhibrie
inipcranti g r a i i a m , q u a m servienlibus c.Ttcris. Noiute
membra veslra servire jmitiice ( Rom. 6. 19). ldro
nierito gebenna, n<tiine i n n m n c r a nos m a n e i i t suppli
el nos fidenler exempluin referre pergimus. Non vi
cia ? Evigilcmus ilaqne, el Dei minislerio exbibcadcs igimr amatores, qui meretrices depercunl, quania
mus nul lantumdem aul dimidiam cerlc pnrlcm cortim
pcrferunl mala, alapis cxdtintur, verberantur, i r r i qti;n meretrici c a ? l e r i prab^nt, auttoniam, ut mmidcnliir, lascivum scorlum perferunt, dtim se adverimnn, pailem. Forloilcnim horretis? E l ogo quoqtie.
satur el mille conlumelias inferl ? E l tamen si scmcl
Al vclletn vos >M de verbis l a i i l - p n , sod
de r r b n <
blandum qtiidpiam el suave videant, omnia sibi feliipsis horrerc. Nuncaulem bic cor n i o v e t u r , egressi
cia putant, priora avolanl, prospcra ciiiicta sunl; sive
vcro onmia abjicimns. Quid b i n c c r g o lucri ?
pauperlas accidal, sive morbus, sive quidpiam bujus9
Ad eleemosynum pro more hortaiur. Si illic con modi. Yilam sibi vel niiseram vel felicem exislimanl,
simiendai essent pecunia, niMiiodeflerel paupertaieni,
prout afTecUim sibi amasiam babeni. Non gloriam
scd foenerarelur elsi sa?pe capius fuissel: bic vero ^
huriiatiam , ignominiam norunt; scd si iiijuria
clcemosyna nominclur, siatim iilios, u x o r e n i , d o n i i i n t ,
inferalur, ex hujusmodi voluplatc el rebus apud i l curam rei faiuiliaris, et millia obtendinms. Sed miiU
1ami prosperis omnia facile ferunl. Si illa convicielur,
(a, inquics, iliic voluptas esl. Iloc esl quod doico,
si in facicm conspuai, illi se rosis aspergi puiant. Et
de quo excrucior. Quid vero si oslendero liic majoipiid nirrutn si lali erga illam affeclu sunt ? Illius
rein essc vuluplateiu ? Illic cnim non parum v o l u p t a qnippc domum nmnium splendidissimam esse pulam,
lem minuil pudor, contumelia, sumplus; ilemquc
elsi hilea illa eii, elst iu ruinam vergai. Ec.|uid dc
b c l l u m cl ininiicilix : bic vero nibil luijtfeinodi. Quid
pnrietibus loquor ? Nnin visis iis in qucis vcrsari soeniin, qu;rso, huic Y o l u p i a i i par esse possii, sederc
Icut locis, exciianlur. ltic vero concedile rnibi ul
aposuriicum illnd proferam : Sicut exhibuitiis mem- regnum cadorum cxspectanlem, sariclorum splendorem, v i l a m pcrpeluam? A i iuquies, bacc expeclan
bra veslra servire immundihce, ila exhtbete membra
lur, illa expeiimur. Quomodo experiris ? Yisne libi
rcsira servire justitice. Idipsum ego dico : ut illas diostcndam
hic quoque experimenlum haberi ? Cogita
teximu*, sic nos muluodriiganitis, necnas giaê quidqttauta fruaris iiberlale, quod nullum limeas vel trepiam paii cxistiinabimus. E l quid dico uos inuluo 1
mas dum virtutem sectaris, nou inimicum , non inSic Deum diligamus.
sidiatorem sycophaniam , non snimilum ,
Discrimen inter amorcm Dei, et amorem merctrich.
rivalem, zeloiypum, non paupertatem, non jrgri Inhorruistis audientes me lanluni exigere crga
tudinem,nonaliud quidpiam bumanum. lilic vero, elsi
Deum amorem, qiiantum erga merelricem exbibcinnumera ex voio sueccdanl, eldivitine quasi ex fon(e
nius ? A l egu exborresco quod ne parem quidcni exmanent, rrvalium bellum, iasidi;e, omnium miserribibeamus. Et,si placcl, illud expendamus, etsi admomam
illorum T i l a m cfficiunt, q u i in bis voluiamur.
dtirn molcsta res sit. Amasia amaniibus uibil boni
Ad v o l u p l a t e m cnirn iliins respucndm el eflfeminat.e
promitiil, sed ignouiiniam, turpiiudinem, coniiunenecesse esi movcri bclla ; quod mille moriibus graliam ; hoc enim aiTerl mcrctricis consueludo, ridicuyitis et omni supplicio intolerabilius esl. Hic auiein
lum rcddit, turpem, infam<m. Deus vero cadum et
nibil hujiismndi. Fructus, enim, inquit, Spiritu$, ca~
c&leslia bona pollicelur; filios suos et Unigenili fraritas, guudium, pax ( . >. 22). Nusquam belhim,
Ires reddit, vivenli tibi imiumera largitur, morluo
non inlempestivi pecuniarum sumplus, non posl exresurrectionem, cl tol lairlaque bona, ui ne cogitarc
pensam opprobria : si obolum des, si panem, si caliquidem ea possis, nosque bonorabiles venerandosque
cem aquae frigida?, mulia libi gratia babebilur, n i b i l cfflcil. Illa tlerum expend< re cogil omnia iu voragiquc le moerore doloreve afikiet; sed omnia te iibertiin
nem et pcrniciem; Deus jubet cselum ipsum serere,
gloriosumquc reddent, ct ab omni le turpituditie
cl cenluplum dac, aique vham aelernam. Ifla amatore
liberabunl. Quam ergo cxciisaiionem babebimus,
m manclpio ulittir, quovis tyranno acefbior; Deus
quam veniam, qui hxc relinqujmus, contrariie nos
vero dicil : Jam non dieam vo$ servos sed nmicos
damus, el in caminum ignis ardenlis nos aponle cou(Joan. 15. 15).
jicimus Quare borlor eos qui boc m o r b o laboran,
5. Yidisiisne magnitudinem liic maloruni, illicbout resipiscant, et ad sanitalem redeant, ncc in despe-nonim ? Quid ad bscc lllius gralia mulli vigilant, et
rationcm incidanl. Nam el illo filius bis longe graviora
impemnli tolo ammo morem g<runl, domfim relinv
JOANNEM IIOMIL. L X X I X . al. LXXVH1.

*
. ^
.
,
, ^, , ,
, ,
; * , ,
, \ ,
, , .
\ ,
.
, ,
, *
, , ^
. ,
;
, ,
. ;
, ,
.
. "
,

,
,
.
.
,
, \ ;
** , .
, , , \
.
, * , , \
.
, , , .
, * ,
, ,
, \ ,
,
, .
,
\
, , [ i 7 l ]
. ,
, * , ,
.
\ , \
; ;
,
, , ,
, , , ,
,
,
,
, ,
44
, .
* ,
, , , ,
\
* , , (
)
, . *
; ' ;
* , \
, ,
, . ;
. ' >
, \ .
,
. ;
,
,
, * , ,
, , ,
. * ,
, . .
, ;
,
, ,
* .
, ,
,
, * ;
, , * . ;
);
,
, , ,
, , ,
, , ,
, ,
^ , , ,
*
. \
, ^
[472] .
. *
. , ,
, , , . ,
,
, , /,
, , , , .
, , ,
. ,
;
, ,
.
* \
,
,
. ,
b
Quidam . Morcl.
oos.
S.iul
ul
Savil. putat legendum . * Httcest lcctio Savil.,

quam preiMliinus vuigata* : > :
. .
455
S. JOANNIS CHRYSOSTOMl ARCIHKP. CONSTANTINOP.
,
,
,
431
,
, ' \ ,
, . '.
1 '.
, * , '
,
, ,
.
'. , \, . Ota ,
, .
,
,
.
* ,
.
, ' ,
, .
> . *
, , ,
,
, . , *
*
; .
, ,
, . "
, *
; * ,
1475]
. ,
,
, .
,
,
,
, .
, , ) .
, . * * , . ,
,
.
. ; , ,
, , ; *
, .

, ,
.
, . ^
, ,
, . ,
. ,
; ,
, ;
| ,
.
- , / 7
* .
,
. *, ; .
* ,

.
,
,
, . ,
" ;
,
; , ;
, ^
. *
.
.
; * *
,
; ,
, , * (
, , ,
[474] ) . , ,
; ;
{"
, , ,
), ; "
* ' ,
,
.
, , * ,
.
1
', , ;
. , , *
,
, . , , .
, .
,
,
, \
. ,
, , *
, '
, *
, , "
' , * *

. ; .
b Savil. . lta S a \ i l .
Morel. vero e i quiUJin . * Haec,
- absuiil iu Savil.
Savil. *
.
433
IN JOANNEM IIOMIL. L X X X . al. L X X I X .
pa>sus eet ( Luc. 4 5 ) ; sed quia ad palernam doinum

revcrsus est, el ad prislimtm rcsiilutus boiiorem esl,
et illo qui seniper probe se gesseral, clarior apparuil.
lluiic el nos iinitcmur ; el ad Pairem reversi vcl scro
landcm, ab illa capliviiaie resiliamus, ctin libertalem
HOMILIA
451
nos transferamus, ut regno cadorum fruamur, gratia

cl bcnignilale Doinini noslri Jesu Cbristi, quicum Pairi glnria, unaque Spirilui sanclo, in snxula saeculoriini. Anien.
L X X X .
10. 5 ) ; dicturusque f ostea eral, Euntes doceu omnct

C A F . 17. . 1. H(tc loquulus est Je$ut,el tublcvatii
geuia (J/a/M.28.19), o-tctidit Patrem etiam id velle.
oculis tii calinn, dixit: Pater, venii hora, clarifica
Nain id Judaeos adinoduni offcndebal, eliamque disciFilium luum, t et Filitit tuns clarificet te.
pulos. Neque eniin posiea anquo animo ferebant quod
1. Qui feeerit eldocnerit, inquil, hic magnui voca*
gcntcs adjungerenlur, donec Spirilus doctrinam acbiiur in regno cmlornm ( Matth. 5. 1 9 ) ; et merito
ceperunt; illud quippe Judacis non parum displicebat.
sanc. Ycrbis cuim pbilosopbari facile e s l , opcra auPosl tantam igilur advenienlis Spiritos celebrilalcm,
lem cxbiberc, fortis et magni animi. Quare Gbristus
Jerosolymam venicns Pelrus, ix poluit criminationem
dc patienlia verba facicns, seipsiini in medio propouit,
effugerc, cum de sindone loquerelur (Act. i i ) . Quid
jubcns inde cxempla sumere. Ideo post hanc admoverosignilicat illud, Dedisliei polestatem omniicamii f
uitionemhi prcces convcrlitur, docetque nos, in lenlaHaretici confutantur. Inlerrogabo hxrclicos,
lioiiibns omnia relinqucnda el ad Dcum confugiendum
csse. Postquam enim d i x i l , Jn mundo iribulaiionemQuandonam potesiatem illam accepit? ante?el posthabebitis, illorumquc animos conciiavit, peroralionein quam illos efformasset ? Ipse namque ait, postquam
crucifixus e s l el resurrexil, Data est nahi omnis porursum erigil. Illum enim adbuc pro homine babetestas. Euntes docete omnes gentet (Malth. 28. 48.19;.
bant. propier illos hoc agil, nl in Lazaro, causamque aperit, Propter turbam circumstantem dixi, uiQuid
cre- ergo ? non babebai potestalem operum suorum;
scd fccil quidetn eos, polesiatem vero in eos badmxl quia tu me misitti (Joan. 11. 4*2). Eliam, inquies,
bnil posiquam feoit? Alqui omnia facere exbibetur
scd coram Judais h#c juresic disposiia sunt; coram
ciiam priscis tcmporibus, el illos quidem ut peccatodiscipulis aulein quare? Eliam jure corain discipulis.
Qui enim posi tol tantaque dicebant, Nunc scimui rcs punil, alios vero qui convcrtuniur, emendal
sch omnia, plusquam omnes indigebant confir- (Non abscondam, inquit, puero meo Abraham, quod
facturus sum [Gen. 18. 47]); alios vcro qui recie faiiiatione. Alioquiu vcro id evangclisla non oraiioncm
bonoral. Ilanc tnnc quidem habebat, nunc {.
vocat; sed quid ail ? Sublevatis oculis in caslmn,ciunt,
et
didil, ei rursiim reccpil? Ecquis dacmon hxc loquumagis illud colloquium cum Patre fuissc insinual. Quod
tus est? Quod si cadcm et tunc et in prasenii ipsi
si alibi orationem vocet, et illum exhibeal nunc gepotcstas inerai (ait enim, Sicui Pater mscitat morivot
uiia flecloulero, nunc vero oculos ad caclum lcvauiein,
ne lurberis. Uis eniro insliluimur qnanliim sil in ora- el vivificat, sic el Filiut quot vult vivificat); quid gigni(icnt diclum illud? Missurus illos eral ad gentes; ne
tionc ptTseverandum; ul stanles suspiciamus, non
itaqtie pularcnl quid innovari, quod dixisset, Nonsum
carnis tautum, sed eliam menlis oculis; c l ut flcctamissus nisi ad oves quw perierunt domut hrael, ostennius geima, corda noslra conicrenles. Venil eiiim
dii hanc esse quoquc Patris voluntalem. Quod si illud
Cbrislus modo ut sese exbiberet; scd eliam ut
pcrqtiam humiiiter loqualttr, nibil mirum : sic eniin
virtiilcm nos doccrcl ineflabilein. Magislcr autcm non
illos iunc inslittiebat, necnon cos qui post futuri
vcrbis tanlum, sed re eliam crudiat opoilel. Audia
eram; alque, ut dixi, ex tanta verborum bnmililate,
uins ergo quid liic dicat. Pater, venh hora, clarifica
Filium tuum, ut et Filiut tuus clarificct te. Iterumsuadebat se audilorum iinbecillitaii seFraoncm allemperare.
ostendil nobis se non invitum ad crucem venire. Quomoilo invitus vcniret, qui boc el fieri rogat, et rem
2. Quid vero sibi vult illud, Omntt carnit? Neque
appellat gloriam, crucilixi modo, sed ctiam Paenitn omnes crediderunl. Verum, quod ad ipsuin attiiris ? Nam ita facltim cst : non cnim Filius tanltim,
nel, omnes. Quod si dictis aiiendebant, non erat
sed eliani Pater clariiicatus cst. Anlc cruccui ciiiui
I3RC culpa doctoris, sed non accipienlium. Vt omne
ncc Judxi ipsum iioveranl (Israel, inqiiii, me non quod dedhli ei, del eis vitum ccternam. Quod si bic
cognovil [IsnL 1. 3]): posl criicem autein universus etiam bumanius loquitur, ne itiireris. Jam meinerans
orbis accurril. Deindc moduin cliain glorix addil, c l
enim de causis id agit, alque cavcus scmper ne maquo paclo ipsum glorificnbit. 2. Sicut dedisti ei potegnifice ex se lo<|ualur : iliud enim audilores offendUttaiem omuis camh ut omne quod dedisii ei non pereat.
set, qui nibildum magnum de ipso opinabaulur. Joari
Scmper eniiq benefacere, id gloria Dci est. Quid sibi
ncs lamcn curo ex se loquiiur, non iia facil, scd
vull illud, Sictil dedisti ei potestatem omnit carnit?
sublimiorc utilur scnnone bujusmodi : Omnia per
Interim oslendil pncdicalionem non nd Judxos lanlurn circitmscriptam, scd orbem lotum pervasuram
Iia sa\ il., Morel ?ero et quidam, postquam lucarnntus
cst.
rs*c, et gentium vocalionis primordia slatuit. Quia
IIrc, tdio* vcro qui converttmtur emendat, desunt in
eiiim dixcrat, In viam gcutium ne abierilit (Maith.
s-avil.
1
S. JOANNIS CIIRYSOSIOMI 4RCH1EP. CONSTANTINOP.
435
4'S
ceps. Ideo non dixit, Super lerram ; scd, Apnd te.

ipuim facta $unt et iine ipw factum est nihil; e l , Vita
tral; et, Lux eral; et, In propria venit (Joan. 1. 3. 5. Incitantur desidet. Amor pecumm damuatur. Fa4 . 9 . 11); non quod non linberel poleslaiem, nisi
itut redarguitur. Vera liberla* e$t nullo egere. Hnc
accepissci; eed quod aliis quoque darcl Poiestatem nos quoque frueniur gloria secundum mensuram nofilioi Deificri(Jbid. v. 12). Paulus simililer ipsum slram, si vigilemus. Ideo Paulus ait Si lamen coma-qualem Deo dicil (Philipp. 2. 6). Ipse vero huma- patimur, ut et conglorificemur (Rom. 8. 17). Innumeniore niodo petil sic : Ul omne quod dedistiei, del ei$
ris ergo lacrymis digni sunt iiqui, tanla sibi proposiu
vitam aterimm. 5. Hwc esl autem vtia aterna, utgloria,
coob desidiam et somnolciuiain sibi ipsis insignotcttnl te solum verum Deum, et quern misistidianhir,
Jesum alque eiiamsi gebenna non essec, oinniimi
Christum. Solum verum Deum, ad diflerentiam eorum,
lamcn essent miseirimi, qui cum posscnl cum Filio
qui dii non sunt, sic loquilur. Ad gentes namque mitDei reguare ct gloria frui, ipsi lanlis se bonis dcfi;utcndi aposloli eranl. Quod si id non admiliant, sed
danl. Nam si concidi oportcrcl, si millc subirc niorpropter hoc solum ncgcnt essc vcre Dei Filium ; sic
les si mille animas et toiidem corpora quoiidie traprogrcssi Deum esse negant. Nam ail : Gloriam, qu<Rdere : nonne b:rc omnia pro lanla gloria pali debe iolo Deo est, non quwritis (Joan. 5. 44). Quid ergo ?remus? Nunc vero ue qtiidein pccunias conlcmnimus,
iton erit Deus Filius? Si vero Deus Filius, et soliiis
quas demiim vcl inviii relinquemus. Non contemniPatris, palam est c l verum essc, el cjiis qui snlus vemus pccunias, quce nos imiumeris circumplicanl mariis dicilur Filinm. Quid crgo cum dtcil Paiiltis, An
lis, qunc bic remancbunt, ct nostrae snnl. llla
iolui el ego Barnabas (2. Cor. 9. 6) ? an Barnabam enitn admiuistramus, quoc nostra non sunl, licct patollit? Minime; illud cnim, Solus, ad aliorum difle- (ema. Cum auiem aderil gebenna, vcrmis ille non
rcnttam ponilur. Quod si Filins non vcrus sit Deus,
moriens, ignis inexslinguibilis, siridorqttc denlium,
quomodo veriias esi? non mulium enim differta vero
quomodo iila furcmus? Usquequo non vidcbimus, scd
verilas. Eum qui verus bomo non sit, quid esse diin quolidianas rixas el bella et inania verba omnia
ccmus, quxso? annon bominem esse nogabinius? Sic
consumimus, lerram aSimus, corpus iinpinguanms,
si Filius non est verus Deus, quoraodo Deus esi ? Qnoanimam negligimus, neccssaria nibil curamus, de sumodo nos deos facit ct filios, cum verus non sil? Sed
pcrduis el inulilibus sollicili sumus? Magnifica condc bis accuralius alibi loquuli sumus : quare c r l c r a
slruimus scpulcra, splendidas emimus aedes, servorum
persequamur. Ego te clarificavi super terram. Recic
greges variosnobisctim irahimus, dispensatores varios
d i i i t , Super terram; nam in cxlo glorificauis crat, cxcogilamus, agrorum, xdium, pecuniarum principcs
cum naturalem haberet gloriam, el ab angclis adorastatuimus, imo principum principcs; deserlac vcro
retur. Non ergo de gloria subslaniiae ejus propria d i anima3 nulla nobis cura est. Ecquis borum Gniserit?
cit (illam enim gloriam, quamvis nemo ipsum glorifinonne unum implemus venlrem? nonne uno corporc
cet, semper plenam babet); sed banc quac bumano
circumdamur? quis lanlus rerum tumulltis? cur eam
cultu exbibettir. Itaque illud, Clarifica me sic intel- quain sorti i sumus aniuiam dividimus, disccrpimusligendum. Ut aulem discas illum de bujusmodi gloque in talia ministeria, duram nobis excogilanlcs scrrta loqui, audi sequenlia. 4. consummam, quod
viiutem? Nam qui muliis cget roulloriiin est scrvus,
deditli mihi ut faciam. Alqui res adbuc in principiolicel illis imperare videatur. Eicnim famuloruin sercrat; imo ne in principio quidem. Quomodo crgo d i yus est berus, el serviiutis aliud gravius genus inducit, Connimmavi ? Vel se qund in se erat loium effecit. E l alio modo servus est, cum non audcal sine
cisse; vel quod ftiturum est ul factum dicit; vel poscrvis vel in fortun, vcl ad babicum, vel in agrum
tius dicatur, lotum jam faclum fuisse, quia jam radix
irc : illi vero sa?pe sine bero circumquaque incedunt.
bonorum posita crat, ex qua neccssario producendi
Scd qui videtur csse dnminus, nisi adsint servi, non
fruclus eranr, seque iis qni post fuluri eranl adfuiu audet exire domo; scd si exira domuin vel comparum esse, cum ipsis conjiingcndum. Ideo rursnm bureat, se pulat esse ridicultim. Quidam forle uos irrimili modo dicit, Quod dedisli nuVii. Nam si audicndo dcnt hoec dicenles; sed ideo mtiltis illi lacrymis sunl
et discendo persevcravit, haec gloria ejus longe midigni.Quod enim Iiacc scrviius sil, ul ostendam, libcnnora essent. Qtiod eniin ad boc ex propria voluniale
ter inlerrogavcrim : an vellcs egcre aliquo, qtii ori
venerit, ex miiltis perspicutim est, ut cum dicit Pautuo cibtim vel pocnlum admoverol? annon lacrymis
Ius : Sic dilcxit nos, ul Iradcrel seipsum pro nobis
dignnm putares lalc minislcrium? Quid, si scmpcr
(Ephc$. 5. 2); et, Scmeiipsnm exwanivit, formain gestantibus
seivi
egeres, ut incedcrcs, nonne te idco oiuaccipient (Philip. 2 . 7 ) ; et ilerum, Sirut dilexil me oium miserrimum puiares? Sic niinc le affeclum esse
PaUr et ego dilexi vos (Juon. 15. 9). 5. Clarifica meoportcrel. Nihil enim refert, an bomincs, an jumenla
fu, Pater, apud teiptum claritate, quam habui gcslcnt.
priu$- , quaso, binc angrli a nobis diffcrunl,
qnam mundu$fieretapud te. Et ubi clarilas illa ? cslo
quod non lol cgcant n*bus, quol nos cgemus ? Ilaque
apud bomines inglorius fueril, ob carnem qna induequanlo paucioribus indigcmus, laulo propinquiores
balur ; scd cur apud Deum glorificari qu;rril? Quid
illis siiimis : quanto pluribus. taulo magis ad banc
ergo bicdicit? De incamalionc bic sermo est, qund
caducam viiam dcflcciiinus. Atque ul rem iia esee
carnis natura nondum gloriiicaia esset, ncc incorrudiscas, sencs inlcrroga quam vilam bealam exislipiionem consequula, ncque cssol aolii regii pariinienl, ari tllaiii quando bis rebus slulie vineebaiitur,
f
JOANNEM HOMIL. L X X X . al. L X X I X .
455
,
5 4 , .
,
,
.
,
. \
. , /at ,
\ .
.
; ; ,
, ,
. ;
;
; , ,
. ,
; .
, ;
; ,
, ;
, ; **
; .
|475] . ,
' ,
, \ *.
,
( ,
, ),
.
, , .
, ,
,
. ,
. , ; "

,

:,
, ,
. ; . " . ,
. " ;
, . , ,
\ , .
\ . , ) * . , ,
,
. ; , ; ; c
* ; ;
; .
, ovcb , .
, , , .
9
*.
, .
,
.
I ogrmlum omnino \ M e l u r , alioquin

sericv* tmn roustaldl. Sir n i a m loirpndmii pulal. Bnisius
-d Sftiilium.
Moml. el (jiiidam alii , ovuo; Kr oa.
A l i l .% *M paido posl .;.
4 .G
,
, *
, , ,
. , ,
, '
<*
* ,

, ,
, .
, . "
, [ 4 7 6 . ] ,
, ;
. , ' , ,
, , , ,
,
;
, , ,
, , , ,
.
; ; ; ;
, , *, , ,
;
, , .
,

, ,
, *
. \'
, ,
, , .
*
. " ,

, ; ;
; , , -
;
. , ,
. , ,
,
; ,
; ,
.
;, ; , , ,
;
,
. ' ,
Alii .
* Savil. , leclio spe.iv
h
n r n d a . KDIT.
?
* Alii , e l ^ .
Haer.oOx ; , S a \ i l . ei codd. rcsliluta. EDIT.
y.sivov;.
* Alii
Alii
437
JOANiMS CflHYSOSTOMl ARCHIEP. LONSTANTINOP.
,
, ; ,
, ,
; ; ; ,
, [477]
;
; , , ,
; , .
;
( ,
, ), ,
; " ,
. "
, *.
, ^ *
, ,
,.
,
. \
.
*38
* , "
. , ,
, .
, ,
, ,
, . ,
. ; ^
;; ,
,
,
; ^ ,
; ,
,
;
/* ,
.
,
b
' , .
,
*> .
'.
,
. ,
, .
\ ,
,
*
* . , , , . [4781
.
. ' ,
, , ' ,
.
, *
. ,
, .
, .
. "
, * ,
<*0 * ,
.
. " ,
, ,
. ,
.
.
,
, .
; * ,
.
, ; ,
. ,
, ^
,
. ,
, ,
. .
; "
. ,
, ,
. ;
. ,
,
. ;
, , ;
, ' .
;
. , ,
,
, .
' . "
, , .
. ;
. , *

. .
; ;
> ;
; * ,
' , ;
' ,
, .
, ;
, , [479J .
, , ,
. , ,
, ,
,
, ; ,
, *
b
; " , , "
, ;
, , ,
a
Alii , , . * Saviliu*
dum pulal * .
Morel. * .
c
legen-
437
1 JOAiSNEM IIOMIL,
an h n n c qtiando illis sunl snpcriores? Iilco o i i i m illos

advocavimus, quia illi qui in jtiventme ebiiosi stmt,
serviliitispondus non seniiunl. Quid f<bricitantcs ? an
cutu siticntes mtilttim bibunl, ei imiliis egcnt, an cum
in valeiudinem restiiuli, sitiin depomuit, se bcalos
cjialimanl? YiiieiT ubitpie iniscrum cssc muliis egcre,
et procul a philosophia csst; niiseram s c r v i U H H i i , vi
vim cupidilalis ? Cur ergo sponie nobis miseriam augoinus ? Dic, qua3SO, si sine (ccto ct parielibus coinmode degcre posscs, annon id polius eligeres ? cnr
ngo infinnitatis syntbola anges Tannon idco Adainuin
bealum pnedicamns, qnia nullo egebal, non nodibus,
veslibus 1 Sanc qnidem, inquics ; socl nunc in
ucce&silaie consliiuimur. Cnr crgo neccssilalem augcmus? Nam si multi eliam de rebns nocessariis
mulia sibi sublrahnnl (servos niinirunt, adcs, pecunias), quain w>s cxcpsntionem habobiuius, qui nccess i t U c m cxccdimus? Quanto plnribns stiparis, lanlo
magis s m i t u t i addicius cs. Qtianto euim pluribus
cgebis, lanlo magis libcrtalcm niiiitiisii. YVra quippc
iiberias est ntillo egere ; quaj posl illam seqniiur, esl
paucis cgere, qnain libcrlalem lialieul el angcli ot
L X X X I .
al.
L X X X
illoruin imkaloivs. Iu mortali autcin corpore id eierccre, cogita quanlum landi sil. IIuc Paulus Corintliiis
snipsit : Ego aulem robit parco (1. Cor. 7. 28), el,
Nc Iribulaiionem carnis liabcanl hujusiiiodi. idco op^s
dicuntur, ut illarum ope ad neccssaria ulamur,
nl cuslodiamns dcfodiamnsque : hoc enim non esl
possidere, sed possidcri. Si cnim considerare volucriimis, qitoinodo illas acctimulemus, non ut iis ad cessaria utamur; ccrle inversus ordo est, et ilhc nos
posirient, non nos illas. Ab hac ergo gravi scrviutto
libcrciunr, el aliquando libcri evadamns. Quid inntimcra c l divcrsa nobis vincula excogiiamus ? Non snf(icil libi natura vinculum, el vil.nc uccessitas, iimiinicrarumquc rcrum lurba ; scd alia libi ipsi neclis
rciia, cl iis pedes conslringis ? E l quando caclum apprehcmles, ct in lanla sublimilate slare poteris?
0|ilaiidtim certe, npiandum ulique esscl, bis succisis
funibus, supernam adire posse civiiaiem. Tot alia rcslaut impcdinicnla ; qiue omnia ul supcremus, pauperlaiem ampleciamur. Sic eniin oelernam conseqiu:inur viiam, gratia el bcnignilale Domini noslri Jesu
Chrisli, cui gloria in sccula s&culorum. Amcn.
HOMILIA L X X X I .
C A P . 17. v. 6. Manifeitavi nomen luum Iwmimbus,
ridicula sunl. Quid ergo his significal? Quod i p s i vi(juo$ dedisti mibi de vntndo. 7. Tui eranl, et nrihi
sm ftierit ut Filio crcderenl. El sermonem tuum creos dcdisli, et termonem tuum servaverunt.
vaveruut. 7. El nunc cognoverunty quia omnia quw de\ . Magni consilii Angclus dicilnr Filius Dci, ct
disii mihi abs le eranl. Quomodo sermoncm liiuiii
aliorum qu;c docuil graiia , el praitipue quia Patrem
servaverunt ? Gum m i b i crediderunl, Judocis.
lioinimbus anminliavit: quod el nunc d i c i l , MuniNam Qui credil e i , inquit, Obsignavit quia Deut ve(estavi nomen tuum hominibus. Nam cuin dixissel
raxseesl (Joan. 3. 33). Quidam enim sic dicunl, Nunc
perfecisse opus illius, iiarrat deindc quid illud opi>s
coguovi omnia qua?cumque dedisii m i l i i , a b s te e s s e .
sil. Alqui nianifeslum eral noiucn. Nam lsaias ail :
At illud p r a H e r ralionem dicitur. Quomodn eniro ignoJuraslis DCUIII verum (hai. 65. 16). Vcrum, ut sape
raluruseral Filius ca q u x Palris erant? Sed b.i'C de
d i x i , et iiiinc dicam , nianifcsluni fuit, sed Jud:ris;
discipnlis dicia s u n t . Ex qno c n i m c a d i x i , i n q u i t ,
ncque illis omnibus ; nunc aulcm de gentilibus loomuia qu;c dcdisli m i b i , abs le esse didicerunt. N i quilur. Nequc luiC laiiliun signiiicat, scd quod Paireni
bil alienum, niliil p r o p r i u m niihi a le est. Quod enim
illiim esse nossenl. Non idcm vcro cst scire ipsum
p r o p r i u m esi, mulia quasi aliena indicat. Cognotsse Crcalorem , e l , Filium liaberc. Mauifestavil auvcninl ergo omnia qurc docucriin, iuain esse doclriICMII noiucn ojus ci verbis, et rcbus. Quos dedisii inihinam el discipliuam. Et undeuam b o c didicernnl?
de mK.K/o.Queiuadiiioduin siipra d i x i l , Nemo venit ad verbis meis : sic enim doccbam. Neque lioc lantum
we, nisi ei dalum fucrit (Joun. 6. 60); e l , Nisi Iraxesedquodaleexierim (Joan. 17. 8): bocenimper lotuin
rii eum Pater nieus ( Ibid. . 44 ) : sic el buc loco,curavil evangelium. 9. Ego pro eis rogo. Quid dicis ?
Quos dedhli rnihi. Alqui sc viam cssc dixil. Undc pa-ul igiioranlcm Palrcin doces? ul ncscium liomiuem
laiu esl ciim duo liis siguificare, qtiod nenipc sil
alluqurris? Quid crgo sibi vtill baiC divisio? Videif
Palri coutrarius, c l quod volunlas ojus sil ul Filio
a l i a de c a u s a e m i i i i preces, q u a m ul discaiilsuum
rredant. Tui erant, et miJii eos deditli. Uic vu!l doccrc
erga ipsns amorcin ? Qni enim non modo td quod iri
inulliim a Patre ainari. Quod eniin illosaccipcre
se cst prabel, s e d a d idipsum aliuin advocal, i s s a n o
opus habuerit, bine liquidum esl : ipse focil illos , c l
n i a j o n M i i ostendil amorem. Quid ergo significal illud,
illis perpeluo providel. Quomodo acccpil ill<s? Sed ,
Pro eis rogo ? Non pro toio mundo, i n q n i l , *ed pro iis,
ut d i x i , concordiam cum Palrc sigtiilical. Quod si
quot dcdhii . lllud, Dcdisti, persanpe p o n i t , u t
quis velil bumano moie illud cxplurarc, ul dicluni
idipsum Patri visum es-c inlclligaiil. Deindc q u i a
csl, non ultra Patris eruni. Nain si cuin Pater illos
S i c p c dixerai, Tui sntti, et tu mihi illos dedisti, p r a tiabuil, Filius babuil, palain est eum, cuin Filio
vam suspicioucm tollai, ne quis pularel iinpcrium
dedit illos, domiuium deposuisse : binc(|uc absu.dius
suuui c^se receus, ct se iiunc i l l o s accepisse; quid
qtiidpiant scquilur. Nani ciim apud Patrein craul,
ail ? 10. Omnla mea tua sunt, vt lua measunl, ei cla*
imperfccii fuisse dcprebendenlur; cl cum ad Filium
rificatus sum in eis.
vcncrunt, lunc perfecti CYaserinl. Sed bajc vel dictu
sEquuluas Patiis el FiUi. Videti* rcqualiiaiem?
t
439
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTINOP.

4J0
evocas,
ilbs
in
lulo
conslilue.
Ego
cnim
ad
lc
veNc enmi aiidicus, Dedhti mihi, pulaivs cos alienari a
nio. Quid dicis? nonne lu potes illos scrvare? Etiam,
Patrte polcsialc , aul a n t c a poiesiale F i l i i , \\xc
possum. Cur ergo ba?c dicis ? Ut habeanl gaudium meum
nmbo susiiilit per ca qu;c dixil, ac si iia loquereiur :
Nc dnm audis, Mifii eos dedisti, puies illos esse a Pa- plenum(Joan. 17. 13); id est, Ut nc pcrlurbcnlur.
iinpcrfccliorcs cuin sint. Ilis verbis oslcndit se ad i l ire alienos ( nam qurc mea siml, illius s u n l ) ; ncc audiendo, Tuierant, exislimes a me fuisse alicnos : nam lorum quietem ei gaudium h.vc omnia sic loquuliiiu
csse: nam aliicr coniraritis csse seriuo videiur. Nuitc
quai illius s u i i t , mca s u n t . Ilaque i l l u r i , Dcdiili, acautem non sum in mundo, et hi in mundo sunt. Iia
oommodate solum diclum c s l . Nam qnae Paler habet,
enim opinabaniur i l l i ; inlerim vero illorum inlirmiFilii sunt; el qnac Filius liabel, Palris. Illud auiem
lali se allempcrat. Si eniin dixieset, Ego scrvo illos,
- de Fiiio sccundiim bominem dici putesl, scd
credidissonl : quapropler a i l : Paler tancie, terva
qtiaieiius major est. Nain quod luiiioris cst, majoris
illos in nomine tuo; hoc esl, Per auxilium tuiiin. 12. Cnm
ciiam essc nemini noium c s l ; contrariuui vero,
essem in mundo , ego servabam illos in nomine luo.
ininiine. Ilic auiem couversio cst, qua. convcrsio aeRursus iii el ul propbela loquilur * nusquam
qualilalcni iudical ( ) . Hoc aSibi q u o q u c dcclarabat,
Omnia quae Palris suut, mea snnl (Joan. 16. 15), de ctiim apparel in nomine Dei quid fecisse. Quos dedisti
cogmtionc loqucns. lllud porro, Dedisli mihi, ei simi- mihi, custodhi, et nemo ex eis periit, ni$ifiliusperditionis, ul Scriptura impleatur. Alalibi ait: Omneqnod
lia, dcclarani ipsum non ut alienum illos abriptiisse,
dedisii mt/, non perdam ex eo (Joan.G. 59). Alqui
MMI proprios acccpisse. Dcindc causain et deiuoiistralioiicni aflYrt, diccns , claiificalus sum in eis; id non illc laiiluiii pcriil; sed ct alii niulti posl<a. Q I M mdo ergo a i l , flon rdamt QuanUim in me c r i l ,
esi, Vcl potestalem in cos habco, vel glorilicabunt
non perdam; quod et alibi clarius dieebal : Non e}\mc, cum el tibi crcdcnl cl milii, similiicrque gluriiiciam enm foras (Ibid. v. 57) : mui mci causa, non mc
cabuiit. Qimd si non similiier gloriiicalus csl in cis,
iinpellenle vcl rclinquenle. Quod si sponle resilianr,
n o n jain s u a sunl qnne iilius siuil. Nemo e u i m glorinon ex necessilatc irahain. 12. Nunc autem ad te vcficatur in quibus poteslatem non babet.
nio. Yidon bumaniore modo concinnalam oralionein?
2. Quomodo auiem simililcr gloiificatus esl? OmIiaquc si quis velil cx bis Filium minuerc, minnct
nes pro eo, ut pro Palre moriuniur , et perinde a l Pairum. Animadverte eniin a principio : aliud quasi
que Palrcm illum prxdicanl: c i ul oinnia in ejus
noinine fteii dicuut, sic el in nominc Filii. 11. Et jam dorcns et explicans dicit, aliud ul pra^cijiicns : niodo
docet, ul cum dicil, ' pro mundo rogo; modo pr.vnon tum in mundo, et /n" m muudo snut. Huc esl,
cipil : Eg< cuslodivi eos usque modo, Et ncmo periit;
Qtiamvis in carue non videar, pcr bos glcriiicor. Cur
ei, Tu serva eot; vi rursus, Tui erant, et mi/ti illos defrcqucntcr d i c i l , In imiudo non siiin; ct, Relinquo
disti, cl,G't<m essem in mundo, servabam illos. Sed
illos, eos tibi comracndo; et, Cum essein in miindo, ego
scrvavi eos (Joan. 17. 42)?Nam si qtiis illa simpliciter b;ic omnia solvunlur diccndo ipsum eoruni imbecillilati se altcniperantcm b:vc dixissc. Cnm ail nu(ein
accipiat, mulia sequcntiir absimla?Qna cniin ralione
Nemo ex tllis peiiil, nisifiliusperdilionis, addidil: (Jl
ipse in mundo non s i l , ei cuni liinc migral, aheri
Scriplura implerelur. Quam dicil scripliirain ? Eam
ipsog comiuendcl? Ikcc euim vorba suul komiuis
qiuc de se mulla prxdixcral. Nequc (amen idco [>criit,
s.mplicis , qui perpcluo ab illis separareiur. Yiden*
ul Scriplura iiuplcrtqur. llac de re multa supra disemn plurima humano more loqui ac secundum illoseruimus , quia bic propritis esl Scriplurx modus ,
riim caplum, qui pulabanl se ex illius prasenlia magis in lutu esse? Quapropler ait, Quando eram cum qiKii dicta pouerc videlur quasi cvenluum causam.
eis, semibam illos ( lbid.). Alqui dicil, Venio ad vot;Oporlcl aulcm omnia accurale explorarc, el diccmis
niodum, el argumciiliim, el Seriplura? leg'S, nisi vcct, Vobiscum sum usque ad consummntionem ( Mutlli.
liinus absurda colligerc : Fralres, nolile pucri ficji
28. 20). Quomodo ergo, lamquam ab illis separanmcmibns ( 1. Cor. 44. 2 0 ) .
dus, haec loquiiur ? U l d i x i , sccundum tlloriim opi,
5. Uoc ad s(dam Scriplurarum iutelligcnliam logcnduni c>t, sod ad vilam probe inslitncndam. Nam puctuli magna non qii.x riinl, scd qu:r.
ii 1111 s sunt preiii mir.iri soleut. Nani curms, cquos,
atn igain, roias cx luto factas, cnm gnudio rcspiciutil;
si anlem ngcni videant cuimi aureu iiisidenteui
) Haec porro omoia referuntur ad superius allauEvanalboruin iiiulonim jugmn , multumque ornatum, nc
ii verba : omma mea tua snnl. et lua mea sunt, quse a>
respiciunl qnidem. Puellas qiuxpio (icliles cxornaut;
mialcm ratri Filium coDfirmant. Illud vero de Filio s e c u n dum h o n i m c m dici n o n p o l e s l , sed q n a i e u u s majur sire
veras auieiu pucllas couspicuas ne vidcre quidcni vol>eiis esl. jvom quod minorU esl, mijorisetiam esse nemini
tion nolurii est; conirariuin vero minnne. Chrisius o eIunt
u s d i c: i -in mullisquc aliis sic aflccti sunl. Il<ic nuilii
tur homo e s s e , c r u c i l i g i , paii; Cbristus bomo d i c i i u r
bomincs cliain nunc paliunlur : quniido caclestia au9bt|ualisratri. In his aulemverbis,mea inastmi, et luamea
$wit c o o v e r s i o c s l . qu3 aequalitalcm Filii et P a l r i s indi- diiuit, ne allendunt quidcm; ad lulca vcro omnia
cat. Hanc puto Clirvsostomi meiilcm esse , licei in verbis
pcriude alque pucri inliianl, terrcnas divilias niiranquaedam adhuc diflicullas r e i n a n e a t . H u n c locuin resiautiir, iisque b a r c n l , c l gloriam el dclicias hajus vitc
rare Qitilur Uoisius iu Edilioue S a v i l . , vcrum novam c o u d i l
RTiem, n o n g c a u i n a m resiituil.
in prelio liabcnl. Alqui hxc pueiilia sunl ul ci illa :
nionem , ul paultim respirarcm audientes illum iia
loqueiitcm, ei illos Pairi commendantem. Quia eniiu
muliis ab cu auditis consolatoriis verbis, non obtempcrabanl, demum Patrcm alloquitur, suam erga illos
dilcclioncni exbibcns; ac si diceret, Quia me ad le
439
JOANNEM IIOMIL. L X X X I . a l . L X X X .
,
,
( , ) ,
, ;
, . " , ', . " ,
, .
\ ) , *
. ,
, ,
. ^
. \
, , \ * , " , , ,
,
. \
, ,
" , o-t ,
, ;.
,
. lyu /.
'. ; ; , ,
, *
, \
. ,
. ,
, ) .
, ,
, \, "
, ;;
, .
/ot , ,
, ;
*>
. [480]
, ; ,
: ;
, " , .
440
* ; * . ,
, :
,
, ; . " -
. '
; \

. , ,
, .
,
. ,
. , ;
, *

, , ^:. ' ,
. ^ ; " :
,
. ,
,
, ;
oc ,
d
) . ] ,
* ,
, " , .
,
. , ,
, "
. ;
. ,
. [481]
,
,
. ,
, ,
, %
, .
'. ;
, " , , * ,
. , ; ,
; ' , ; ;
, ,
.
' , , ;
, .
. ; .-
; , . ;
"
, " .
,
*
. ,
.
c
Alii habentaW :. .
' * Savil. '
. Morel.a/* Vox illa .; Iiic omnia lurbat. Qus cum in iribus manuscnptis ii' 11
li.ibealur, hic omissa fuit. Hunc locum sic restaurare nitiiur
Hoisius in edilione Savil. *
* ' /
:.Vcrum illud non osiscriom dirlorum re.stituerc, srd
novain rnudorc seriem. b Morcl. ; ;.
Alii .
c
.
, ; . , , ,
;, *
, ,
, .
; , * ,
.
.
;,
; ,
,

.
'
,
.
.
, , ,
; ; d Morrl. [ .
S. JOANNIS Clir.YSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTIiNOP.
^ ,
,
,
; ;
,
. ; ,
, \
,
, ,
. ,
-, ,
.
, .
,

. ,
,
,
. *0 \ , , ), ,
,
[482] '

, .
, .
. ,
,
a
4 42
.
, . '
, , , ^ , . , .
.
,
. ,
,
' ,
, . "
,
.
. , ' ,
, .
, ;
.
, .
, ;
,
, .

, ^, ;
; , , ,
, ,
, ,
, *
, , ;
. .
d
Morel. , b Morel. .Plumbei vetemm nummi clianiuum in museis servantur.

Ste ediii it mss.
agitur; cibus autem anim, de quo agitur, esl eeemosyna.
exc<*plo,qui habelxaxcaa$ VVraque xero leciio quadrare po- Iloisius legendum susplcalus est . Nos r,ihU
Ifsi: , nisi deponat, nisi eroijet eleemosynam
:
miitandum
censuimus.
, nisi cibwn accipiul; tiani de cibo supra
d A l i i .
c
'.
,
,
,
.
\ "
, . *
/, , .
,
;.
, [483]
,
, ; ,
/
. .
,
,
, .

,
.
, '
. , ,

.
, . . / , /
, oci
, -
. ,
, .
; , ,
;. ,
.
, , ;
/ ,
.
, , ;
, ,
. ,
, . , ,
. " ,
' . ,
'
,
.

,
, ^ '
; , *
; ,
, , .
. ,
. , \ * ..
IN JOANNEM HOMIL L X X X I I . al. L X X X l .
412
4. 24). Nc liodio facias, el cras desistas. Nam ut boc

nlia auicm vere sunl viiic, gU>i\ai el quieiis can.sa.
corpus quolidiatio eget cibo , ha quoquc aiiima; inio
Yeriim sicul pueri bie privali flenl, illa vero ne dcsilonge magis anima ; el nisi eroget, c l itifiruihir CTadit
derare quidem sciunt: ila se babenl mulli qui videnci lurpior. Ne dcspiciamus poreunlein , pniCocatum.
tnr esse v i i i . Ideo ait : Nolile pueri e$$e mentibus.
Mulla quotidic cxcipit vulncra ex cnpidilale, ii*a di;Pccunias , quaso le , amas, ncc manentes, scd illa
sidia, cx conviciis, vindicta , invidia. Ipsi t-rgo pharpuerilia crepundia? binc si videris quempiam nummaca sunt apponouda. Ncque parvum csi eleeniosyn
mum pltimbeum mirantem, ei sesc ad illum colligenpbannacum, quod muibus apponi potcsl vulneribu^.
dum inclinantcm, pauperrimum illura cssc judicas : lu
t
auteni cuin elinm his viliorn colligis , tc itiler divltcs

aunumcrag? annon baec cum ralione pugnant?
Date eleemoixjnam, iuquil, el onwia voiit mundu trunt

:|
(Luc 41. 41) : eleemosynam, lapinam : <|" - x

rapiua danlur, non manent, etsi illa egenis largiatis.
VercB dhxiico qua. Elennosyna magnum pharmacum.
Etacinosyna enitn cst, qiue omni carcl iniqcilale :
Illum divileni dicemus, qui pnrsentia omnia conbac Ainnia piira efiicU : \\xc mclior esi jeju el
lcmnil. Nemo eniin, ncmo sane bxc vilia, argcnlum,
hiimi cubatimie. Elsi illa mole^tiora sint el laborioaurum, caHeraque imaginaria deridere volueril, nisi
siora , Iwc lamcn Iiicri majoris cst: animam illumimajorum amore lencalur; sicut nec plumbeuni nuiiin a l , fovcl, formosam reddll Non sic albb las cdeum
inuiu quis spernet, nisi aureos habcat. E l tu iiaque
roboral, ut pielalis cerlaiores hoc olcum rccrcal. Uucum \ideris h>minem lolum orbem protcrcurreiilem,
gamus crgo manus, ul slrcnuc illas toiilra iuiniicum
lte putes alia de cansa illum id facerc, nisi ut niajo.
altollamus. Qui egenomm misercri cogiiat, cito ab
rem TideaLnuiiidum Sic et agricola paulutn frumctiti
avaritia nbsislel. Qui paupcribtis erogarc pcrscverai,
despicit, cum majorem sperat messem. Si vcro cuni
slatim iram deponet, et numquaiu altiMn sapi l.
adbuc incerta spes est; qnac babemus contemnimus :
Qucmadmodiini cnim vttlneralos sapc curans mcdi*
mollo magis id agendtim, cnm sccura est exspeclaiio.
cus facilius ropriniiiur, dum in alienis calamilaiibus
Quaniobrem, quaeso el obsecro, ne nos ipsos mulclchumaiiam conspicil naliirain : s*c ct nos si ad pauporcs
inus, neve cocuuin possidcnles, supernis nos lliesaujuvandos nos contulerimns, facilius pblosopbabinnn,
ris privemus, dum culmis ei palcis onustam navim
ncque divilias adniirabimur, ucqce inagnum quidin porlum aginius. Carpat si quis velit monilionum
piam pra?scntia bona ducemus, sed omnia despicicfrequenliam, nugaces nos apprllei, faslidiosns, onemus, oi sublimes ad ca?lum eve( l i , facile bona conserosos : non cessabimus bicc ireqitcnter moncre, ct
quemur alerna, gralia el benigniiate Doniini noslri
prophelat diclum iltud vobis omnibus repelere : PecChrlsti,
quicuni Patri gloria, simulque S,tirilui
eata tua eleemosynis redime , et iniquitatesJcsu
tuas
mi$erasancio,
s-xcuh sarculorum. Amcn.
lionibus panpervm, et suspende Ula$ in collo
tuo in
(Dan.
f
HOMILIA
L X X X U .
Ckf. i 7 . v. i 4 . Ego dedi ei$ lermonem tuum,

causa,elquam ul dileclionem suam demonsliet. 40. /)*
mundui eo$ odio habuit, quia non $uiU mundo
de mundo,
non sunt, ticut ego non *um de mundo. Cur erticut ego non sum de mundo.
go alibi d i x i l , Quos dedisti mihi de mundo, lui erant
4. Cum virtule prsediti a scelestis vcxamur, c i viruitis sludiosi ab illis deridemur, ne id :cgre ve! molesie feramus. Haec quippc nalura virtutis est, t\ux
ubique apud improbos odium parere solel. Cum enim
probe vivenlibus invideanl, el putanies id in suam
ccdere defensioneni, si aliorum gloriam dejicianl
oderunl illos, ulpote eonlraria sectanles, et niliil non
agiin:, ut illorum vilam ti-aducanl. Yerum ne doleamiis : illud enim virluiis indicium est. Ideo ail Chri-
(Joan. 47. 6) ? lllic de nalura loqucbatur; bic de operibus inalis. E l longo illos encomio celebrat: primo,
quod non sint de mundo; deinde, quod ipse illos dedirii, et quod sei raonem servaverini, ideoque odio
babeantur. Quod si dicai, Sicut ego non sum de mundo. ue itirbcris. Illud enim, Sicut, bic non accuralaui
denotat suqualiialeni. Ul enim cum de ipso c i dc Paire illud, Sicul, dicilur, mulla ob naiura3 cognaiioiieni
ii.dicatur xqualilae : sic cum dc ipso el de uobis d i sius : Si de mundo cssetis, mundus quod $num
ama-significaiur discrimen, quia inagnuni
cilur,e$t
magnum
ret (Joan. 45. 4 9 ) ; el alibi rursuin , Vce vobis cum
inler ulramque naturam intercedil imervalliim. Nam
benedixerint omnes homines (Luc. 6. 26). Propierca
si Peccatum non fecit, neque dolut iuventui est in ore
liic quoque d i c i l : Sermovem tnum dedi eis, ei mundus
ejus ( hai. 53. 9; 4. Petr. 2. 22 ). quoinodo possinl
eo% odio habuil. Rursumquc causam aflert cur lanla
apostoli Uli coniparari? Quid ergo sibi vult, De
Patris cura digni sint. Nam propler te, inqnit, ei scrmundo non tunt? Ad aliud respiciunt, nibil cum lerra
monem luuin odio habiti sunl, iiaque digni prorsus
commnne babent, sed cailorum facii sunl cives. IIi$
suiU providenlta lua. 15. Non rogo ttt tollas eos devero aniorem suuui oslendit, cuni apud Palrem latidat
mundo sed ut terves eos malo. Uursus sermonem
illos, ct Genitori conimcndat. Cum dixii aulcm Serva
explicat et clariorem reddit: quo nibil aliud declaral,
eos, uon soluni rogal nl a perictilis illos eruat; scd
quam sc mullam illorum curam habcrc quod illos
eliam ul iu fide peimaneaut: idco addidit, 47. Santam diligenlor coinmendet. Alqui ipse diccbai, P a ctifica cos m veritate lua; sanclos redde pcr donurik
irein omnia qwx ipsi petierinl faclunrm esse; quoSpiritus el pcr recia dogmaia; nl cum dicit, Mundi
niodo ergo bic pro illis rogat? Nulla alia, ut d i x i , de
cslis propter sermoneni, quem loquntus sum vobis (Jo
9
S. JOANNIS CUIUSOSTOMl AUCillEP. CuNSTANTINOP.

414
nib-l
iia
ornnes
periurbat
ul
disstiisio,
id
a
g
i
l
,
ui
15. 5 ) ; idipeuiu nunc ait : Iuslitue illos, ilocc veriunitm
fianl.
Quid
ergo?
an
lioc
e f f c c i l ? inquics. Sane
laiein. A(qui hoc Spiritum facerc dicit. Cur autcm
quidein ; onmes euim qui pcr apostolos credideruni,
illiid a Paire nunc poslulai? U i rursum aeqiialitalem
unum sunl : eiiamsi quidam ex illis disjuncli fuerini.
discas. Kccia quippe de Deo dogmata animam sanNcque
enim hoc illum laiuil, inio i d ille pradixil, c l
rlificant. Si autem vcrbo sanclificari dicit, ne mircris.
bignificavil
boc cx bominum desidia provenire. Ut
Quod vcro de doclrina loqualur, liis vorbis i n n u i l :
Sermo tuut verilas est; boc cst, Nibil mcndacii in ipso;mundus credat quia /tc me misisti. Quod etiam in principio d i x i t : ln hoc cognoscenl omnes, quia discipuli
nmiiino qnippe oporlel onuiia dicia ejus evenirc; c l
mci e$li8 , 8t invicem diligalis (Joan. 15. 55). E l q u o quod tiibil figuratum vcl cnrporcuin, sic rursum ostcnmodo binc c r a n l crediluri ? Quia p a c i s est Deus indit, ut ci Paulus de Ecclcsia a i l : Sanctificavii cam in
vcrbis (Ephe$. 5. 20). Solel eniin vorbuni Pei purga- q u i l . Si crgo qu;u cx iis didicerunl s c r v a v c r i D t a
rc. Yidclur aulcm inibi illud , Simciifica eos, aliud discipulis Magisirum audiiores cognoscenl. sin dissideanl, non dicenl Dei p a c i i i c i discipulos csse : si
quoque significarc; nempe, Segrega eos vcrbo ct
paciiicus non sim , coniiicbuntur ine abs lu
pncdicalioni; quod ipsum ex scquentibus liqucl. 18.
niissuni fuisse. Yiden* qiiomodo ad fmem usqtte snani
Sicul enim me, inquit, misisti in nmndum , et ego mist
cum Patrem concnrdiam probel ? 22. Et ego eluriiuco$. Quod el Paulus dicit, Poneus in nobis verbum retem
, quam deditli mihi, dedi eh : i d csi, per signa,
conciliationis (2. Cor. 5. 19). Pro quo cnim Ctiristus
per
doctrinain , et ul concordes siut. Uxc enim claabiit, pro boc lii orbem comprcbcndcrunf. Illud voro,
Sicut, noti similitudinis esi inlcr ip>nm cl apostolos : ritas csi, ul siut unum, quiceiiam signis niajor esl.
Quomadmoduiu enim Deum mirainur, quod i n n a (quoinodo ciiiin aliter Immines tniiti poierant)? sed
tura illa ntdla sil disscnsio , nulla pugna; ct b;uc
mos csl ei dc fuluro ul de praHcrko loqni. 19. Et pro
maxima
eh sanctifico meipsum, ul sint sanctificaii tu veritaie. gbiria e s l : Sic el l i i , i n q u i t , binc claii Quid esl, Sanctifico mcipsnm? Oflero tibi sacriflcium.ficiantur. E l cur iuquies , Palrcm rogat, lia3C del
illis, cuin seipsum id d a r e dicat ? Nam sive dc signis,
Saciilicia vero oinnia, sancla dicunlur, el propric
sive de concordia , sive de pace sernio ipsi s i l , bacc
sancla qua Deo consecrala sunt. Ctim euim olim in
eum
ipsis praibcre dignosciiur. Unde palam c r a t ,
figura sanciiGcaiio cssct in ove; uunc autem non in
consolaudi
eos gralia poiiiioncm esse faclam. 25.
iigura, sed in ipsa verilate sii : ideo ait: Ut sint $anctificati in veritate tua. Eleniin illos libi consecro eiEgo in ei$ , el iu in me. Quomodo clarilatem dedil ?
In cos advcniens, el Pairem secum habcns, ul
oblatbmcm facio. Sive propier capul hoc lieri dicil,
illos
u n a copulel. Alibi vero ita loquilur;
sive quia ipsi immolabanlur. Coiistituite, inqtiif,
cniin
clarilalein acceperunl q u o d Paler adveneril,
mcmbra vesira Uosiiam viventem, ianclam (Hom. 12.
1); c l , jEslimali sumut ticul oves occisionis (Psal.scd45.quod ipse cuin Patre venerit, et roansioiicm
apud eum fecerit ( Id. 14. 25 ) ; illic Sabellii , hic
22); et, Sine inorle bosliam cos facit el oblaiioncin.
Ariiopir.ionem
confutans.f//sinl cotmimmatiin unum,
Qii"d enim suam immolaiionem subindicarel dicens,
ut
cognoscal
mundut
quia tu me misisti. Hoc freqtienSunctifico, ex sequcnlibus palain est. 20. Non pro eis
autcm rogo tantnm, sed et pro eis, qui credituri sunlterperd i c i l , ul ostcndal pacem plus quam signa a i l r a bere. Sicut enim contonlio dissolvil, iia couciirdia
verbum eorum in nie (a).Quia cnim pro ipsis moi iebatur
copulal.
El dilexi eos, $icut me dilexisii. Hic rursum
(dixit vcro, Pro eis tanctifico meipsum); ue quis puStcut
boc
siguincat, Sicul homincs ainari possunl :
tarel, ipsum id pro aposlolis lanlum facere, addidit.
signum auiem amoris esi, quod sepro illis iradideNon pro his rogo solum, sed pro credenlibut per serrit. Cum dixissel crgo illos in lulo fore, nec evermonem eorum t/i me.
lendos
esse, eanctos futuros, nuillosque pcr ipsos
2. llinciierum illorum erigit animos, indicans inulcrediluros
csse, illos ilcm inagua fruituros gloria
(o, futuros discipulos. Cum eniin id, quod pnuciputim
essc , non sc solum ipsos dilcxi sc ; sed cliani Pa
babcbanl, coinniune fecerit, rtirsum illos consolatur,
trem ; loquiltir demum de iis qusc posl excessum ex
osicndciis illos aliortim salntis causam fuisse. Cum
hac vila fulura sunt, dc pr.vmiis ct coronis , qiias
auiem de illorum salute loquulus csset, indicassetipis reposila} sunl. Nam ait: 24. Pater , quo8 dcdt8ii
quc ipsos sancliflcari iido et immolalionc, de concormihi, vulo ut ubi sttm ego , et i//t hhtt mecum. Quod
dia demum loquilur, et in boc sermonem claudil;
ergo senipcr qnarcbanl diccnics, Qtio vadis? qtiid
Iiiiic exorsus eodemque dcsinens. Principio dixerat,
dicis
blnndalum novum dovobis (Joan. 15. 34); et nunc, 21. ? i d polcndo accipis , c i iioiidotn babes ? cur
Ui $int unum, iicut tu , Paier, in me, et ego in te. Ile-crgo diccbas cis, Scdebitii svper seiles duodecim
(Mallh. 19.28)? qtiomodo a l i a pollicilus es el plura
rum illud, Sicut, cxactam a?qualitalcm hic excl majora? vidcu', ipsum omnia sese aiteniperando
priihii , nc((tie cnim ila unum esse poterant; sed
d i c T C ? Nam quomodo dicebal, Sequeris autem poUquanlum boniinibus fas csl : ut cum d i c i l , Enote
ea (Joan. 13. 36)? Ycrum id a i l ad majorcm amoris
misericorda , $kut Pater vester (Luc. 6. 36). Quid
sibi vult illud , In nobii ? In fide in nos. Quia cnim Cunnrmalioncm. Ul videant clarilutem meam , quam
dedisti wihi. Iierum boc susi cum Paire concordia*
(a) Toius Yigcslmus ? ersiculus deest iuMontef. Huncaddiargumentum e s l ; subliinius quidem prioribus ( Ante
diiuus e Cod. 705 ct Savil., qui tamen in illud , credituri
constitutionem mundi, inquit), scd cum q u a d a m uinuut, dc.sin'l
f
IX JPANNEM HOMIL. L X X X I I . al. L X X X I .

, ,

'

. " ,
, , * , .
.
; " .
.
\ , .
\,
* , , [484]
,
* . .
,
, ,
. \
. , , *
,
\ ,
. ,
. , hVi, '
( ; \
. ,
. ,
;
.
* .

* ,
" . :' \
. "
, . ,
\, . , ^ \,
. "
, ,
. ,
.
( <*,
) ,
,
, ,
.
*. ,
. ,
, , ,

.
,
, ,
, *.
,
, , , , ,
. , , * ,
a
. ' .
Qulriam mss.
.
A l i f , . 1 ii . Hic a l i q i w e m i s varial Savil., scil siue u'lo iu re tliscriiniue.
Alii ;
c
/;.
44t
' ,
, . , ;
.
, ,
. ; , ;
. " >
, . [485] ,
,
. " , .
" ,
,
,
.
; " , .
, , ,

,
,
.
;
, ,
,

. , ,
. " *,
, ,
* , , . , ,
, ;
, ^ ,
, .
" ,
. , .
; ,
' , .
* , *
* ,
* . "
,
. ,
,. "
i , . , >.
, , *
,
. , ,
, ,
* , ,
, ,
, . , , ,
, . "
, ; ;
, ; ,
; )
; <?
; ,
h
t Alii , Aliqui . >> Mo/el.

. A l i i pro . Mox uhi .
, e Savil. e l co<1.709 resrf ipsimim.
K D . * Alii , . !bil
qui<lam . Alii . k l.Pizclmi.r
. Saviliaiiam lccliot-cm pnrlttlimus. 1\. - îc
m
reelc Savil. Vu'g. vra j9a. K D I T .
A l i i
r
44*;
S. JOAiYMS CIIRYSOSTOMI ARCIIIEP. CO? STANTliNOP.

T
; "' [486J
. "
, .
,
( , ),
- .
* ,
, *
, , \
; ; , ",
; , "
, *, " ;
\ .
, .

. "

,
, *
. ,
, . ,
. ;
; ,
* . " ,
. *
, .
, .. ,
.
, ,
,

,
. ,
,
, ;
,
, * ,
, ^.
, .
,
; , .

. " , ,
, . ,
, , ,
, .
,
.
, .
, ,
, ;
[487] , ,

. , 7
, . "

* , , ;
b
Alii ) , b .
Verba
c Savil. et codd. supplela sunt. EDIT. Quidam
e Sic ex conjectura Savilii rescripsimus pro
,.
EDIT.
44f
fowxev ;. , , ,
, , .
, ,^ ,
,
,
,
, ,
, ; .

.
, ;
; ;
,
, ,
.
'. *
,
, , ,
. , ,
, , .
, ,
,
* ,
. ,

, ^.

, .
.

, . ,
, 6
,
, .
, , , .

. [488] 01 ,
,
. ; , , , ,
, . * ,

. , *
.
, ,
, .
, , ,
, ,
.
:, , , , *
, ^
. -'
, f
f Ita Morel. Savil. .
* Morcl. .
IN JOANNEM HOMIL. L X X X I I . al. L X X X l .

m
mcn nllemperatione : nam ait, f)edi$ti mihi. Quod si audi Paulnm dicentem, te csso infideli deleriorem :
ree non ira sit, adversarios libeuler interrogaverim ;
quia ille cum nihil audisset de eleemosyna, vel de
Qui dal subsistenli certe dat: ergo cum prius ipsnm
celesiibus, te tamcrt bumanitatc superavil: lu vero
gemiisset, postea ipsi gloriam dedit, cum ante eum
jussiis inimicos diligcre, propinquos ul inimicos rcsine gloria reliquissel ? Quod qua ratione stare posspicis, el pccuniis magis parcis, qnam corporibus.
sil ? Yiden' hic, Dedisti, inlclligendum esse, genuisli ? Aiqui diviliae absumpla2 nibil damni palienturr hie
Scd cur non d i x i l , Ut participent, sed , Ut videant vero contempltis pcribit. Quis ergo furor pecuniis
clarilatem ?
parcere, et cognalos despicere? undcnam hic araor
sic invaluit? unde tanta inhumanitas alquecrudelilas?
3. Hic subindicat omnimodam hanc esse requiem ,
Si quis enim, quasi in summo ibeatro sedens, totum
ad Filiutn Dci speclare. Hoc enim claros reddil:
speclet niundum; ipio si placei, civilateni unam i n quod et Paulus inquit: Revelata facie gloriam specuUmte$ ( 2 . Cor. 3. i 8 ) . Ut enim qui radios aspiciuut, terim spcclemus.
4. Viiia quanla apud Clmstianos. Si quis ergo
ei aere tenuissimo fruunlur, ex visu volupiatcm
in sublimi sedens humana omnia videre possel, copercipiunt: sic et tunc erit, imo id longc majorem
gila quanlam reprebcnderei stulliliam, quanlas funnobis pariet voluptalem. Oslendit etiam, id non esse
deret lacrymas, qnam effuse riderct, quantum odium
quod videtur, sed iremendam quamdam substantiam.
conciperet. Ea enim facimus, quas risu, furore, la25. Pater jusle, et mundus te non cognovii. Quid hoc
crymis el odio digna sint. Ule canes alit, ut feras casibi vult ? quspnam hic consequentia ? Hic decfarat
piat, qui ipse in ferilatem incidit: ille asinos et tauneminem nosse Deum, nisi eos qui Filium cognoros, ut lapides transferat, dum homines despicil fame
scunt; hocest, Yellem omnes hoc in stalu esse; sed
pereuntes. Aurum immensum impendit, ut lapideos
te non noverunt, elsi nihil possint arguere. lllud
enim significat, Paler ju$te. Hic videtur illa diccrc, bomincs faciat; illos aulem qni vere homincs sunt
lapidei tamen per calamilatem effccii, conlemnit.
srgre ferens, quod tam bonum , tam jnstum cognoAlius laminas aurcas colligens, muros circum misere
scere noluerinl. Cum enim Judaei dicerent se Deum
exornat, pauperum autcm poctora nnda cernens,
nosse, non aulem ipsum nosse, eo respicit ille dicens:
nibil flcctilur. Alii vestibus novas excogilatas vesics
Dilexisti me ante mundi constitutionem, a Judaicis
nddunt; dum alins nihil habet quo corpus nudiim
accusalionibus sese purgans. Nam qui gloriam accelcgal. In judiciis ilcrtim alius alium devorat. Alius in
p i t qui dilectus fuil ante mundi constilulionem, qui
merelriccs et parasitos sua proftindit, alius in mimos
illos voluit hnjus gloriac tcstes habere, quomodo
ct saltalores, ille in splcndida aodificia, alius impenconlrarius Palri fuissel? Non igilur hoc verum est
dil in emcndis prxdiis et domibus. llle usuras comquod dicunt Judaci, quod ipsi te cognoscani, cgo
putat, alius usurarum usuras : ille syngraphas edit
aulem te ignorem; sed conirarium prorsus : Ego tc
crcdibus
plenas, nequc nocturna fruitur quieie, in
fjovi, alii le non noverunl. Et hi cognoverunt, quin
aliorum
mala
vigilans. Uluccscente dic, alius ad initu me misisli. VideiT illum bic eos subindicare, qui
quum lucrum, alius ad lascivam impensam, alius ad
dicebanl ipsiim non ex Deo esse, el ad boc omnia
peculaium pergil. In supcrfluis el veliiis magnum
rcducere ? 2 6 . Et nolum feci ei$ nomen lunm , et notnm faciam. Alqui dixisli perfcctani cognilioncm esse sludium : in necessariis niliil curariim. Qui judicant,
judicum nomen babent; re anlem fures ct bomicida*
Spirilus : yeriim ea qu;ti sunl Spirilus, mea sunl. Ul
dilectio qua dilexisli me , in ipsis maneat, el ego sunt.
in Si qnis litcs, si quis tesiamenta cxploret, in liis
quoque
milie scelera reperiel, fraudcs, furta, insidias.
ipsis. Nam si didicerinl quis tu sis, lunc scient mc
In
his
otium
omne versatur : spiritualium vero ratio
abs te non esse sejuiicturn , sed maxime dilectum ,
nulla ; sed ecclesiam videndi solum causa omnc*
verum Filiuui et conjunctum libi. Qui boc til par esl
frequentant. At non est boc quod quncrimus, scd
credent, et fidrm in mc ct dilcctionem iirmam scroperibus nobis et puro animo est optis. Sin auleni
vabunt. Si ipsi ut oporlet diligant, ego in illis main avariliso sludio lolam transigas diem, posleaquo
ncbo. Videir quomodo in oplimum fuiem dcsiit, in
bic ingressus panca verba dixcris, non modo Deum
dileciiouem ncmpc, omnium malrem bonoruin ?
non placasti, sed muHum irritasli. Si enim tibi DoDeus credendus el diligendus. Charilas in proximum
minum conciliare volueris, opcra exbibc : disce cacommendatur. Credamus ergo, ct diligamus Deum,
lamilatnm molein, respice nudos famclicos, injuria
ne de nobis dicalur : Confilentur se nosse Deum, faciis
Ixsos: multas libi exhibendtthumauilalis vias apcruii.
autem negant (Tit. \. 4 6 ) ; c l ilerum, Fidem negamt,
Ne ilaque nos ipsos decipiamus, fnisira et incassuni
jti esl infideli deterior (I. Tim. 5. 8). Curo enim illc
vivcndo, nequc, quia nunc benc valemus, dcspiciaservis, cognaiis ei alienis opitulclur, lu vcro ne conuifis; scd cogilantes nos sxpe in morbiim delapsos.
generes quidem cures, qux demum erit tibi dcfensio,
ct in extreinis posilos, lerrorc ct fuiuroriim cxspccum Deus propier te blaspbemeiur, et conlumcliis
cialionc pene morluos Ttiisse, vereamur ne in eadcm
iinpelalur? Peipende enim qnol nobis Dcus bene
ipsa el in parcm metum incidamus, et binc mcliores
iaciendi occasiones dcderil. liuiic, inquil, ut sangtiicvadamus : cum nunc simus mille criminibus obncuin, litmc ul amicum, illum ut vicinum, illnm ut
noxii. Qui jttdiccs scdcnt, Ieonibus canibiisque sunl
concivem, alium u l bomiiicin miscrarc. Quod si bosimilcs; qui in foro, vulpibus. Qui in otio dcguiit
ruiri nibil le relincat, sed oiunia vincula dissolvas,
v
PATROL.
GI\.
UX.
28
447
8. JOANNIS CHK\SOSTOMI ARCIUEP. CONSTANTINOP.
41*
non ut deceret, oiio frumiivr, lempus omne in theaNam si qutpiam audiant, id lucri obreniet; -sin nullns
Sri* et bujusroodi malis consumeiiles. Ac qui hacc
ailtndat, uinc saue audictis, cum niliil eese Incri
emendet uiiHus est; qui bis invideitt et mordentitr,
poterit, vosque ipsos damnabitis, uosque c u l p a liberi
quod non paria illis prasslare possinl, m o l l i : ila ut
crimus. Yerum absil ul hanc solom defensinnem rebi quoque puniendi eint, e i i a m s i mala non agant.
feramus; sed uliiiam vos notais gloria sitis anle IriNon ioium enim Imc faciuni, sed et cum facienlibu$ bunal Cbristi, ot illis sifnul fruamor bowis, g r a i i a et
con$entiunt (Rom. 4. 32). Animus enim illis perinde
bcnignilale Domini noslri Jesu Cbrisli, qnieum Palrl
corrupluseet: unde liquel, e i voluulale Bola poenas glnria, unaquc sauclo Spiriiui, in saccula sxcukmim.
dari. Haee quoiidie dko, neque dteendi finem taciaro.
Aineit.
HOMILIA LXXXIII.
icient omnia, qnw wenivra eranl mtper eum, proeeuit,
C*. 48, . ! . Hac cutii dixiuet Jesus, egreuus e$l
dixii eis: Quem quccriiii? Id est, non ex illortnn
cum disctpvlis tui$ tram lorrentem Cedron, ubieteral
horlu$ in quem inlroivit ip$e ei ditdpuli eju*. adventu liaec primo didicit, scd tmperlurbalo animo,
ul omnia sciens, haee aic dixit el fecit. Cur cum ari. Horrendum quid mors est et tcrrore plenum,
mis illum eapturi veniunt ? Timebant cjus scquaces,
eed non iis qui superna sunt imbuti pbilosopbia. Qtii
et ideo, inleropesla nocle, id aggressi sunt. Egressui
onim de fntnris nrhil clare cognovit, sed dissolutiodixit eis : Quem quvmtit f 5. iietponderunt ei Jetum
nein quamdam et finem esse viiae pulai, jure borrct
Naxarenum. Yiden* insuperabilem poientiain, quoet formidat, ut qui non ullra futurus eil. Nos Tero
qui per Dei graliam occulia et abscondita sapientisc modo in medio consi6tens ipsos exca?caTerii? Quod
cjus didicimus, et morlem peregrinalionem esse pn- enim Id non ex tenebris noclis proveniret, indicavil
e?angelisla, cum dixil, iJlos faccs haboisse. Eiiamsi
lamus, non jure formidemus; imo gaudeamus et
Y e r o faces non adfuisscnt, ex TOCC cognosci polerat:
bono animo simus oporlet, quia ex hac fluxa vita ad
quod si illi ignorabani, quomodo ignorare poiuit Jualiam meliorem ac &plendidiorem venimus,qux iinem
das, qui frequenter eum ipso erat? Nam et ipsc etalial
non habeat. Quod Christus operibus docens, non vi
ctim ds, nec plus quam illi agnoscebat, imo etiani
el necessiiaie, sed libens ad passionem venil. Hmc
cuin HJis supinus lapsus esl. id vero fecil Jesus, ut
inquit, loquutus est Jetus, et egrestiu e$t irarn lorreneos se in medio stantem non modo
lem Cedron, ubi erat hortut, in quem introivil ipuoslcnderet,
et
capere, sed ne videre quidem posse, nisi ipse Tellet.
diicipuli ejuu * i . Sciebat autem et Judas, qui tradidit
Iterum dicit illis: Quem qutmtit? 81u)litj&m!
tum locum; quia frtquenter Je$n$ convenerat 7.
illuc
um disciputii sictt. Media nocie iier facit, torreiitem Yerbo illos supinos prosiravit, neque ita resipitcunl
tantam experii polesialero, sed eadera rursos aggretransit, et fe&linat ad locum proditori noium, insiditinlur. Cum aulem quod suum eral implessel, tunc
diatoribus laborem adimens et stidorein omnern,
demum seipsum tradic, aiique illis : 8. Dixi vobis,
ostendilque discipulis *e eo lubentem venire : quod
quia ego *um. Stabat autem el Judat qui tradebat eum.
ipsum maxirae consolari eoe poterat; seseque in
borto qnasi in carcere locai. Hcec loquutuk e$t ei$.Animadverte evangelislae moderationcm, quomodo
Quid aisT Patrem oraverat, Pairem precatus erat. non maledicai proditori, sed rem gestam narrel,
unum osiendere studens, loium, illo perniiuenle, faCur ergo non dicis ipsum,finiia oraiione, SUo venisse?
Quia non precatio erat, scd alloquuiio propter disci- cium es&e. Inde ne quis diceret, ipeum Clirislum sese
prodentem el nionslranlem illos ad id impulisse;
pulos facia. Et inlroierunt discipuli in borlum. Ua
postquam exbibuit onmia, quae illos absterrere potemetu liberavii ees, ut non abnuerent, sed in hortum
ranl, quia in nequitia per&everabant, nullamque baingrederentur. Quo permolus Judas illo venil? vel
bebant excusalionis ansam, tunc seipsura iradidit,
uude didicit illo venicndum esse ? Uiiic liqoet Jesum
dicens : Si ergo me qumritii, timte ho$ abire, usque ad
ssnpe foris pernociavisse. Ncqne eniin si domi egisset,
ultimam boram suam erga illos benignilatem exhiille in deserium locum vcnisset, sed domum, ut dorbens. Si me opus babelis, inquil, nibil cum islis sil
mientem illic caperel. Ne vero Iiorlum audiens, in
latibulum yenisse puiares, addit : Seiebai Judas /o- vobis cominune. Ecce meipsuni irado. 9. U( impleraur termo quem dixit, quia non perdidi ex iili* quemcum; ncque id lanlum, 6ed, Quia (requ^nter cotweûam. Perditionem aulem Iiicdicit,non mortem banc,
neral iltuc cum -di$cipuli$ mit. Saepe namque cum iltis
sed illam aeternam. Evangelisla autem et in pnesenli
conveniebat, ut scorsim de necessariis illos alloqueboc accepit. Mireiur aulem quis quomodo non eoe
retur, qu33 non par eral alios audire. Illud vero facit
eliam ceperinl et conctderinl, cum maxiine Petnts
in monlibus et horlis, tumuliu Tacuum locum semper
illos concitaret, cum mulctavit servum. Quis illo^
quaerens, ne audilorei a docirina imcrpellareniur.
deiinuii? Non aliud, quam ipsa vis quaB illos supincis
5. Juda$ autem eum accepi$$et cohorlem, et ponlifiQuod signilicat evangelisia, cum declarans
cibut ti Phari$m$ mim$tro$> venit illuc. lii soepeprostravit.
alias
id non ex illorum voluntate profcctem esse, sed ex
miserant qui apprehcndcrenl eum; sed non potucrant.
comprebensi virluic aiquo sententia, addit: Ut arm
Undc palam cst, lunc illum se sponte tradidisse. Etquo
impleretur quem dixit, Nullut ex ext periit.
modo id cohorli suaserunt? Milites crant qui pecunix
causa nihil non agere parati crant. A. Je$u$ auttm 2. Quomodo Pctru$ gladium kabvirit illoque fucrit
%
U7
443
JOANNEM HOMIL. L X X X H I . a l . L X X X I I .
, \ . '
>, .
,
, , ,
, .

,
, ,
, ' ,
, . .
, , \
. 01
\,
,
', ,

. ,
ot ,
, ,
.
,
.
;
[489] C .
, ' . " ,

. ;
^
,
,
, .
. , ' ,
, ; ,
'. '
. *0 ,
\ , * ' ,
.
,
; *
.
.
, ; 01 ,
, , . ,
, ; "
, , ,
, '
. ,
, . "
, 6
, ,
, ;
* . , ,
' , ,
, (
* . ,
, ,
cl . " - , , *
,
, ; .
, ; " !
.
,
, ,
, - ,
, . ,
,
, ,
.
- . ,
, ,
. . ;
, .
. ,
, ;
, " ,
, ,
. .
, ,
,
, . , ,
, ,
; ;
, . , . , ,
, , '
. . "
, , ,
. " , ,
.
,

, ' .
, *
, *
.
* , '
, ,
. - ,
* . *
, ,
; ,
.
. " ,
,
, ,
, .
, "
[490] , , .
. [491J
#
. h Sivil.et cod. 709 reclc

/.. A l i i . Morel. .
* " deost in quibusdara.
449
S. JOANNIS CHUYSOSTO!
^, . , , ,
, ; . ,
fo-, ; *

, . " ,
. , , ,
. , , . ,

, .
, ) ,
vl
payjalpa .
" , '
.
,
, , *
* ,
^ ,
(5 .
,
, .
* * . ,
, * . *'
, * ,
, 6 , ;
,
, , *
,
. ;
,
. '
^
-.
;
.
, * . , ,
.
, .
; ; .
; "
, ^
;
, , * , .
[492]
, ;,
,
.
. " , , ; ,"
xal ,
, .
, , 0
-Pulal Savilius legcndum ,
b .
ARCIHEP. CONSTANTINOP.
. , , .
,
. , ,
' ,
,
, ."
, ,
. * , , .
; ; ,
. *
. ; ; , .
, ; , ,
, ;
, ;
; ;
; ^ ,
. ,
el, , . *
;. , *,
,
. * ,
, , , ' , ' *

.

;. ,
, Xpt .

.
6
*." ! ,
. ,
, ,
, ,
,
, ,
' , [495]
. ; ,
${/ , . ;
; , ' ,
, ,
'
. ; . , 0 * " 5 ,
, ,

. ,
, ; ;
, ,
.
, ;
. ;
c
SospicaturSavilius legendnm . 8
diri polesl, quia non in phma, S P il. ^.
e
.9
1 JOANNEM HOMIL.
.XXXIII. al. L X X X I I .
/50
utns. Etiamfadentibuibeneficiendum docet Christus

,
Petrus
in timorem et metxm dhtrahilur. Ipsius nedumtfalchumsnnat.Pctruscrgo liac voce ct iis quse gitio. IITud vcro mirandum , quod Pelrus, foruiigcsta faerant fretus , contra irruentes armaiur. Et
dolosus cum esset, aliis rccedcntibus , usque ad
qnomodo, inqnics, qui jussus erat non peram babere,
airium sit iugressus. Quod illuc se contoleril, amoris
non duas tunicas, gladium habuil ( Matih. 40. 40 ) ? f u i l ; quod non ullra intus progressus s i t , limoris
pavorisquc. Idco namque hxc scripsit evangelista ,
Ut videtur mihi, lioc nielucns, se jam olim praiinuul viam pararet ad excusandam ncgaiioncm. Nequc
nieral. Qtiod si dicas : Quoinodo qui jussus est non
eniro ut rem niagnam de se d i c i t , quod notus essel
alapam inftigere, bomicidara agit ? maxiine auponlifici; sed quia d i x i t , solum se cum Jesu inlra*
lem non se ulcisci jussus fuerat; liic vero non se, sed
vfsse, ne putares magni rera esse animi, causam adMagistrum ultns est. Ad kec, nondnm perfecli etcondit. Qood vero Peirus quoque iiitralurus fuisset, si id
summali erant. Tu vero si vis Pelrum philosophanlcra
illi perniissuni fuissel, ex sequentibus signUicat.
videre, videbis poslca caesum et mille aiTeclum malis,
Cnin enim oxiisset, etosliariam.jiississct i l l u n v i n l F o nec exasperalum. Jesus autem bic eliam miracullim
niiltere^ siatlm iniravit Petrus. Cur non illum ipse
cdil, ul una le doceat, eliam Inedentibus beneiicia imintroduxil t Cbristo bicrcbai , ct sequebalur eum ;.
pcndi oportere, et ut virtutem suam reyelet. Servo igitur aulem restituil, Pelroque dicit: Ohinet qui gtadium ideoquc mulicri mandavit ut introducerel eum. QuiJ
ergo mulier? 17. Nwuquid ei tu exducipuUt es homiaccipieiH, gladio peribunt (Matth. 26.52).Ul in loiione
ni* liujus ? Dicil ille> Non IUI. Quid dicis , Peire ?
pedum fecit, eum minis conlentionem ejusscdavil, sic
nonue dicebas uuper , si oportcret pro illo aniuiaro
eliam boc loco. Nomen autcm servi addit evangelista,
ponere, (e posilurum eam ? qui igitur faclum cst, ut
quia magnum facinuserat, non lantuni quod ctiraTcril,
ne quidem ostiariac inlerrogalioneni ferre possis ?
sed etiain quod eum curaverit, qur sibt paulo post
num miles eral qui sciscilabatur ? num quis cx iis
cral alapam infliciurus , et quod Iimc concilandum
qui Jesum appreheuderanl ? Yilis eral osliaria , ncconlra discipulos bellum compescueril. Idco nomcn
que aspera inlerrogaiio.Non enimdixil, Deccplorisne
ejus posuil evangelisla, ut possent ii qui lunc bgecl scclcsli illius discipulus es ? sed . Hominis hujus
rcnt, perquirere eL rei verilalem explorare. Nec sine
quod miserantis potiuserat. Vcrum nibilbnruin percausa auriculani dexleram dicit ; sed , ut quidcm
li.lit Petrus. lllud autem, Numquid et tu ideo d i c i t ,
puio, quoapostoli impetum declararel, quod ipsum
quia Joannes intus c r a t ; adeo mansueie mulier lo*
fere caput impetcret. Verutn Jesus non minis lantum
qucbatur. Sed nibil liorum senliebal, vel inlelligebat,
jllum cohibet, sed aliis illum verbis cousolasur: 41.
ncc priino .ncc sccundo, ncc tertio ; sed quandogalCalicem, quem dedii ntihi Pater, non bibam ? osieiidcns
lus canlavii : neqncboc adveriil, douec Gbristus ipIM>H illorum polenliae , sed permissioni suae id csse
sum accrbe respexit. Et ipse quidcm slabal se calo*
o d s e r i b e n d i M n , declaransqtie se non esse Deo contrariitm, eed Patri obcdire usqoe ad morlem. 42. Tunc faciens cum servis ponlificis ; Chrislus vcro vincios
imus. H x c porro dicimus , non Petrum
comprehenderunt Jewm, el UgaveruHt eum; 43. etdelincbatur
ndduxerunt eum ad Annam. Gur ad Annam ? Lacti remaccusantes , sedut dicloruin Cbristi voriiatcm exbU
oslentabant, ac si troprcom erigerent. Eral autem so* beamus. 49. Princeps autem sacerdotum inlerrogauil
Chrislum de discipulh et de doctrina.
eer Caipha. 14. Hie autem Caiphas eral qui comiditm
5. maliliam ! Gum s%pe audissct iu tcmplo condederal Judwis, quod expedil unum hominem mori.
cronaniem ct palam docenlcm, nunc id vult dUccrc.
Gur ilerutn propbetiam nobis in mentem revocat
Quia cnim nibil habcbant.dc quo accusaretil, de discvangelista ? U l pro salule boc faetum csse significel.
cipidis inlcrrognbant : fortc iibinam essenl , el qua
E l lanta erat liujiis verilatis excellentia , ut eliam
dc causa collcgissel illos, q>iid vellel, dc quibus ageiiMiniei ilkim pncdicerent. Nc cnim vincula quis aurciur. Hoc autcm dicebat, quod vcllct iilum ul sedidiens turbarctur , lianc commcmorat propbeliam ,
quia mors ilNus, salus orbis crat. 15. Sequeba'ur au- liosum el noraiorem argiiere , qnasi neiuo alius ipsi
lem Petru*, et atiutditcipulus. Quis est alius discipu-crcdcrct prajter illos , quasi sciiiccl mala qu;edain
csset ofGcina. Quid crgo Christus ? Hac confutans
l u s ? Ipse qui liocc scripsit. E l cur se non nominal?
a i t : 20. Ego palam loquulussum mund,I\OD privaifm
Nam cum supra pectus Jcsu rccubuii, jure iioiiicn
discipulis
; Ego palam docui in templo. Quid ergo ?
occuliat; nuncautcm cur idipsnm facil ? Eadcm cerle
nibilnc secreto dixii ? Dixit quidem : al , ut 111
i\e causa. Nam bic quoque rcm praeclaram narrat,
putabanl, tiniens ct sediliones ntovens ; sed cum ca
quod nempe.omnibus aufugicntibus, ipsc sequerelur.
qu;v
diccbat, stipra muliimdiiiis captum oranl. 21.
Ideo noiuen tacel suuin et Peirum priorein ponil ,
Quid
me mterrogat ? Inlerroga eo$ qui audierunt. JXori
suique tamen meminisse coacius esl, ut ediscas, cum
arroganlis IKPC sunt, scd fldeniis dictorum vcritati.
acturaftius quam alios ca qnai iu auia gesla sunl
Quod igilur in prineipio diccbat: Si ego testimonium
ctiarFasse , ulpole qui imns csset. Et vide quomodo
perhibeo de meipso, lesiimonium menm vertim non est
l a t M l c i B praccidal suam. Nc quis cnim dicerct, Quo(Joan. 5. 31): hoc et nunc subindicat, iicle dignics
IUOJO , omnibus luga semotis , ipse etiarn ulicriiis
q u a m Simon ingressus csl? addil, 10. Quia notus cratvolens lestimonium staluerc. Cuin cnim de discipulis
ut discipulis pcrconlarclur, quid ail ? M;nc dc mcis
pantrfici, ul nenio mirelur si scquutus s i l , nec cjus
intcrrogas ? intcrroga inimicos, iusidiaiores , cos quu
forliiudiucin cclebret.
r
451
S. JOANMS CHRYSOSTOMI ARCUIEP. CONSTANTINOP.

m
ei de imperio decisum erat, w r a RomanU omnia subwe rlrtculis cnnslrinxiTuni: hi loquanlur. U s c quipjecta essent. Alioquin vero iim$bani ue poenas ipsi
pe est non dubia verilatis demonstralio , cum quie
darciit ab illo accusati. Quid sibivult illud, Ut manimmicos dictorum lesles advocat. Quid ergo sumraus
ducareni Pascha ? Atqui illud jam Cbrislus celebrasacerdos ? Cum sic oportuisset pcrquisilionefli facere,
veral una die azymoruin. Vcl Pascha vocai totani
lioc ille fecit. 22. Unus aulem ex adttaniibus misolemniiatem
; Yel ipsi turo Pascba faciebaut; Cbrini$lri$ dedit ei alapam , hac diccnti. Quid hoc petustus vero pridie fecerat, ca?deni suam in parasceven
Jantius fuerit? Exhorrescecnelum, contremisce lerra
de Domini palientia, et de servonirii scelere. Sed quid reservans, quo die olim Pascba celebrabattir. Ipsi
vero dum arma geslanl, quod non iiccbat, el dum
dixeral? Non enim lanquam respoudere nolensdixesanguinem
effundunt, de loco accuraie cavent, c l
ral, Quid me interrogas ? sed ut omnem improbilatis
Pilalum ad se evocant: qiii cgressus ait : 29. Qtiam
ansam snccidereft. Ac cuni bac de rc caesus , posset
accutalionem aflerlit advertui hominem hmc ?
omnia movere perdere , subvertere , nibil ho4. Yiden' eum longe ab illorum ambikioue c l invirum fecit; sed ea loquulus esl, quas possent onineni
dia reniotum? Yidena eiiim illum Tinciuo et ab illia
lenire ferilatem. 23. Simale loquutu$$um ieslimomum
perhibe de malo; hoc est, Si verba mea reprebendere adducium, n o n exislimavit Mubiiatam esse accupoies , id oslende; i non pole* , cur me casdis ? V i - eandi causam; sed inierrogal, abeurdum esse diceus
quod illi, pnemiaso judicio, suppJiciura ab se sine juden* judicium lumultu, ira et perlurbatione plenum ?
dicio sumendum poslularent. Quid ergo illi? 30. Si
luterrogavit subdole princeps sacerdotum : respondit
esset hic malefactor, non tibi tradidi$umu$ eum.
Cbrislus recte et nt deccbat. Quid ergo consequens
slullitiam! Cur faciuus Ulud non dicilis, sed obierat ? Confutare , vel acquiescere. A l secus agilur ;
gilis? quid non raaliim apeiilis? Yideo* ilios semper
nara servus cacdil illum. Sic non judicium bc erat,
recusare reclam accusandi viam, nec quidpiam dicensed tumullus ac violenlia. Deinde cum nibil amplius invcnirent, 24. Miltunl illum ligatum ad Coi- duro babere? Anna de docirina percontalus est, c l
illum auditum misit ad Caipbam. Hic inlerrogaiuw,
pham.
Natur<B quanta infirmita* , cum no$ Deiu deserit. cum nibil invenisset, misit ad Pilaturo. Pilalus dicit,
Cnr evangelistce omnes Petri negationem narrent.Juda- Quam accusalionem afferli* contra eurn f Neque bic ba*
orum vana religio.25. Eral autem Pelrus stan$, et ca- bcut quid respondeam, sed conjocUiris quibusdam
rursus tiluDlur. Hiuc anceps Pilaius a i t : Accipiie eum
lefacienae. Papae! quantotorporedelincbalur fervcns
90$, tt tecundum legem veitram judicate illum. Dixerunt
ille el furiosus, cum Jesus abduceretur ! Neque poslcrgo illi: Nobi* non licei interficere quemquam. 32- Hoc
ea movelur, sed se calefacil, ut discas quanla sit
nalura iufirmilas, cum nos Deus deserit. E l inlerro- auiein dicebanl, Ut implerelur sermo Uomini, quem
galus, ilerura negat. Dcinde 26. Cognatus servi illiu$ dixit, iignificans qua morle esul moriiuru*. Et quocuju* Petrut auriculam abiciderat, ea de re indignatus modo boc signiUcabat, Non iicet inter/Uerequemquam ?
dixil , Nonne ego te vidi in liorlo ? Neque bortus illi Aul boc dicil evangelisca, quia uon pro ipsis soUini,
&ed eliam pro genlibus occkJendus erat; vel quia ipsis
faclorum memoriam revocavit, neque amor quem ibi
cruciligere Uliini non licebaU Si vero dicuiu, N*n / i verbis ostenderal, sed bacc omnia cx formidiiie niissa
eet twbis interficere quemqttam, i\\o lempore signiflfecil. Cur atilem evangclistoi in bac re scribenda
canl. Nam occiderunt, et etiaro alio modo occidemut,
concordes sunl ? Non ui discipulum accuscm, sed ut
id quod probal lapidalus Stepbanus : sed illum crunos doceant quanlum inalurn sit , non totum Deo
cifigere cupiebant, ut mortis modum jaclare possent.
commitlere , scd sibi coniidere. Tu autem mirare
Pilatus vero ul ab bac moiesiia Iiberaretur, non ad
Magistri providenliam , quod eiiam detentus ac vincius, discipulum mtihuin curaret, cum inluiiu suo la- diuturnum miuii judicium. Ingresaus aulera Jcsun inlerrogat : 33. Tu e$ rex Judaorum ? 34. Retpondit
psmii excitavit, et ad tacrymas deduxit. Ducuut ergo
ille : iemelipto hoc dicis, an alii tibi hoc dixenmif
eutn a Caipha ad Pilatum (Joan. i 8 . 2 8 ) . Hoc auiein
factum esi, ul judicum niultiludovel invila verilatem Cur boc Cbristus inlerrogai ? Ut pravum Judacorum
animuro detegat. lioc enim jant Pilatus a mullis auexpluralatn fuissedcmou&lraret. Eralauiem mane. A n dierat; quia vero illi nihil quod dicerent babebatil, no
loquam gallus cantarct, ad Caipbam ducilur, mane
longa iieret discussio, quod semper illi opponebant,
ad Pilatum. Queisoslcnditevangelisia, a media nocle,
seitipcr a Caipba interrogalum , iu nullo conviclum in medium adducil. Quia vero dixerat illis Stcundum legem veslram judicale eum; ul oslendaui peccafuisse: ideoque misit itliiin ad Pilalum. Sed illa aliU
tuin illud non esse Judaicum, dicuol, Non ikei nobiu
nijittns , ipse sequcnlia narrat. Animadverle auiem
Non enim in legem nostrain |eccavii sed communc
quam ridjculi sinl Judaei. Innocenle capto, armaii in
pr.etorioui inlranl, 17/ non contaminarentur. Aiqui crimen est. IIoc pcrspeclo Pilalus ac si ipsc pericltlantur, ait :Tut$rex Judasorum? Noii igiioransergo
qnae conlaminalio, iugredi in preelorium, in quo poebristus inlerrogai, scd cum vellei Juda?os ab eo acnas dani scelesti?Qui decimabant nienlham el aijelhum
ciiiariait, Alii libi dixerunt? Quod declaraus PikiUis
(Uatth. 23. 23. Luc. 1 1 . 42 ) , injusle occidenieu sc
coiitaminari non putabanl; conlra rero in prttlo- a i t : 35. Nwuquid ego Judmus sum? Get\* lua $i ptnii
fices tradideruiil te mihi: quid feciiti ? bic &e excuMre
riuin iniraiites. Scd cur ipsi euro occideruflJ sed
Tolcns. Deindc quia d i x i i , Tu es Rex? ipsum arguent
ud Pilatum duxcruot Jam muhum ipsis df iîentra
9
JOANNEM IJOMIL. L X X X I U . al. L X X X 1 1 .
451
. * ; , ,
, .
;
$;

. \ ^,
\ ,

. *
,
* ,
,
, ;

;
\
\ .
; .
* * .
\ ,
. ,
.
, ,
\,
, ;
, * ,
, *
. , , , \ *
;
* ,
,
, .

; , *
[ 4 9 4 ] ,
, ' ^ .
, ,
,
,
.
. ,
. Hv .
, ^ .
' ,
,
.''
, .
. ,
\ ,
, " . ,
, \,
; 01 ,
.
\ , '
;
, '
. ,
' . ',
" ; r
Alii .
'Quidam .
'.
,
,
, .
, , \
, , ; .

;
*.
;
,
* ,
,
. ; ,

. "
1 , ; ;
,
;
, *
, ,
. ,
* ; ,
[495] f .
, ,
.
*
. ," , , *
. .
,
; "
, ,

. ,
,
. ^

, .
, ,
;

, ; .
;
.

, ,
. , ,
,
, .
, .
,, ,.

;

$, * , ,"
; "
;
;
. , ;
"
. d
4 babent editi. Pulat Savil. legenditm , et

sfc babenl omnes pene mss. Snspicatur Savil. hic legeodun f dccst in quibusdam.
453
JOANNIS CHRYSOSTOMI ARCIUEP. CONSTANTINOP.
451
. ,
; , ,
,
. ,
. ;
. , ;
, , - ,
, , , , ' ,
. . . "
; , ,
. , *
* , , , [497] .
, , . ,
; , ^, .
. ,
cl
,
, .
."
,
, . 1<\ , ,
; . & . '
, ; , , ,
, * , . ,
,
,
, ) , .
. ^, [49G] ;
, ' ,
\ . ' b
. ,
, ;
,
,
,
. ' .
. ;
,
, . . ,
, ;
. , . .
, , ; , ,
,
; .
, ,
, .
, , , ,
,
. ;
; ,
.
,
,
. .

,
, ,
;
." ,
.
,
,

, .
. , ,
,
,
."
, , .
\ , , , . ,
, ,
,
, ,
. ,
,

; ' , , - ^.
, ,
, . .
, , - , .
,
, ,
, .
, ,
,
;
"0: , - ' .
, - , , , , - .
,
, , ,
. - , '
, , '
. , ' .
1498] , , ,
0
Savi!. . * Morcl. )' ).
luiiti , niss. melius. <* Savilius pu

U l legt-iidum ,.
Murel. &.
IN JOANNEM 1ICML. LXXXIII. al. L X X X I I .
4OJ
454
Jcsus a i l : Hoc audisli a Judans. Cur non accuralmi

mus omni ignominia liberari. enim qui convifacis perquisitionein? Dixerunt me malefaclorem
ciatur, sed qui dejtcU) est animo el dolel, iiijuriis d a l
essc : interroga quid mali fecerim. Verum id nou fa- . bicum, ut illai mordcant et punganl. Si enim
':is, sed simpliciler causam exponis. lemetipso hoc agre ferres, non injuriam acciperes. enim ab
dicis, an aliunde? Deinde ille quia audilis non polerat
inferenlibus, sed a paiieutibus, ba*c mala gravia fiurit.
statim respondere, simplicilcr turbam allegal; TradiQuid dolcs? Si injuste tibi injuriam inlulit, non indidtrunt te mihi, inqtiii. Oporlet ergo te inlerrogare
gnari, sed illum miserari oporteret : si jure, mullo
quid feceris. Quid ergo Cbrislus? 36. Regnum meum magis quiescendum. Quemaduiodiitn eniin si quis tc
non e$t de lioc mundo. Pilali iDenlem erigil, qui
pauperem divilem appellarei, nibil ad le laudes Hla?,
iia malus erat, neque illis similis, vullque oslendere
sed id potius risum pulares : ita si is, qui convicianir,
80 non esse simpliceni bominem, sed Deum, et Dei
falsa dixeril, nibiJ id ad le. Quod si te conscientia
Filium. E l quid ail? Si de hoc mundo eztet regnum reprehendat, ne te verba conlurbent, sed re ipsa v i meum, miniHri mei ulique decertarent, ul non traderer lam corrigas. E l hacc circa veras conlumelias lo<iuor.
Judceis. Quod hactenus limueral Pilalus, nempe tyNam si paupertalein aut iguobililatem expmbraverii,
rannidis subpicionem, ila solvit. Aiinon rcgnutn ChriIIUJC i r r i d e a s . Hoc quippe non audienlis opprobrium
sli de hoc niundo esl? Sane quidem esl. Qtiomodo,
esl, sed dicenlis qui pbilosopbari nesciai. A l , inquics,
inqules, Non est? Non quod hic imperel, sed quod quando ba3c coram muliis rei verilalem ignoramibus
cliam in cado imperium obtineat, sed illud est
d i L U i i i u r , intolerabilc ulcus eliicitur. Imoiuiicmaxime
liumanum, verum longe majus ac splcndidius. Si matolerabile esl, cuiu iheairum adosl teslium laudaminm
jus , quomodo caplus est ab illo? Sponle el scipsuni
tc aique probantium, illum auiem improbantium ct
iradens.Verum boc lum non lacel,sed quid ail? Si ex
deridenlium. Neque enim is qui se ulcisciiur, sed is
hoc mundo essem, minktri mei ulique decertarent, ul qui nibii d i c i l , mirabilis esl apud eos qui inenie vanon truderer. Hic ostendil regni terreni imbccillila- leiil; si vcronullus ex praisenlibus inenle valeat, idco
lem, quud in miiiislris polesiatem habeat: superntim
maxime illos rideas, c l coram c a B l e s i i iheatro gauaulcm regnum sibi suflirit, nulloque opus babet. Hinc
deas. lllic eniin te oinnes laudabunt, tibi plaudent, (e
ansam arripientes bacrelici, alienum ipsum dicunl a
probabunt. Unus auiem angelus est lolo orbi ajquiCreatore. Quid ergo cuin dicit, In propria venit {Joatt. parandus. Ecquid de angelis loqiidr, q u a n d o ipse Do4. 11)? quid cum : Non suni de mundo, sicut ego non minus te laiidaturus esl? Hisce nos cogilatiouibus
$um de mnndo (Id. 17.11)? Sic et regnum suum
exerceamus. Neque cniro damnum est ei, qui conludicit non hinc esse, non mundum privans providentia
melia aflicitur, si laceat; secus, si se ulciscaiur. Nam
sua et imperio suo, sed oslendens, u l dixi, non husi damnum essel dicieria silenlio exci|>ere, dixismanum vel fluxom csse. Quid ergo Pilalus? 37. Ergo
sci Chrislns : Si quis le percusserit in dexteram maxilBex et lu ? lletpondil Je$u$, Tu dicit, quia fiex sum. lain, pmbe ittiet atteram (Matih. 5. 39). Si ergo falsa
Ego in hoc nalut tum. Si crgoRex nalusest, secmidixeril, ideo illius misereamiir, quia sibi conviciandutn alia omnia nalus cst: iiiliilqne babel quod arcelium supplicium atirabil, nec Scripturas legere dignus
perit. llaque ctim audis Sicut Paler habet vitam in est. Pecealori iiamque dixit Deus. Quare tu enarras
senietipso : ita dedit et Filio vitam habere (Id* 5. 26 ) justitiai meas per 0$ tuumf Sedens conlra fratrem tuum
nibil aliud quam generaiionem inlelligas. In aliis quoloquebarh ( Psal. 49. 16. 20). Sin vera dixcril, sic
que siniililer. Et ad hoc veni, ut teslimonium perliieiiam commiseraiione dignus esl. Nam et Pbari*
beam veritaii; boc esl, Ut lioc ipsum dojeam omues, S:PIIS vera diccbal; sed is audientem ccrle nibil laisil,
et ipsis suadeam.
imo juvil illum; se vero mille privavil bonis, et ox
5. Exemplum Christi sequamur oportet. Tti vero tali accusaiione naufragium passus est. Iiaque ille
ulrinque mulctalur, non tu. cerle si vigilaveris,
liaec audiens, ac Domiiium videus vinclum ct circtimdiipliciler lucraris, et q i t o d sileniio Deum tibi propjacium, prajsentia niliil cssc exisiimes. Quomodo emni
iiitm
reddas, el quod moderaiior sis, quodqne ex d i non abstirdtim fuerit, cwin Cbrislus tol tanlaque proclis occasionem cnples ad eiucndanda gesla lua, quod
plor le sit passus, ne vcrba qtiidem sape ferrc possc?
etiam buinanain gloriam despicias. Etenim liinc nofced ille cotispuiiur, lu le ornas vestibus el annulis,
bis dolor exoritur, q u o d nnilti lioinimim f a i n u i inhicnl.
el si non bona fama apud omnes fruaris, vilalem
viiam pulas. Ille opprobriis impelilur , dicteria lole- Sic si pbilosopbari voluerimus, probc inlelligcmns
res bamanas tiiliil esse. Discamus igilur : el viiia noral, ttirpes in maxilia plagas; (u semper in bonore
sira rcputanles, paulalim ea corrigamus; boc mense
vis essc, nec fers viluperium Cbristi. Non audis Paulum diccntem : Imitatores mei eslote, sicul el ego Chri- islud, seqncnli aliud, lerlio similiier aliud nobis corrigendum d e f i n i a n i u s . Ita ceu gradibus ascendenie^
iti (1. Cor. 11. 1)? Cum crgo le quispiam Iraduxerii,
ad coiluin per scalam Jacobi perveniamus. Eleniiu
rccordare Domini tui, qnem ridcnics adorabant,
scala in visionc illa mibi illum per virlulem ascenverbis c l rcbus debonesiabanl, magnainquc exbibesum subindicare videtnr, per quem a lerra ad cxlmn
bant ironiam; ille vero non modo vicem non reddeasccndcrc possunius, gradibus sub sensum cab a l , scd contraria , mansueludinem , clementiam
dcnlibus, scd moruiu einendationc c i augmento Hanc
txbibcbal. Ilunc et nos imilemur : sic cnim poicrit
*53
ergo percgriiialionem, liunc ascensum aggrediamur;

ut caelos consequuti, oinnibus illic fniamur bonls, gra-
456
tia et benignilate Domini noslri Jesu Cbriati, cui

gloria ia saccula sa*culorum. Amen.
HOMILIA L X X X I V .
C A * . 48.
37. Ego tit hoc natut tmm el ad hoc iiatam ad eos adduxil, ul illam videnles ipsl i l l a U n
veni in mundum, ul tntiniomum perhibeam veritati.
coutiiroelian, furorem compescerenl et vtrus toiuni
Omnit qm est ex vetitate, audit vocem meam. e?omerent. E l quomodo miUles barc faciebanl
4. Pntientiam Chriitu* quomodo doceat. Mirabilis
non mandanle pra?lore ? Iu Judaeorum graliam:
resesl paiicnlia,qoa3 animama frnciibus eptriiibusque
siqttidei iUio non ab iilo jussi nocia prorecli u i i i t ,
malignia bberaiain, quasi in iranquillo poriu conslised in grauam Judasorum el pecuttia causa oemia
tuil. Haoc nos biqtte Chrislus doctiit; nune vero
audebanl. Auamen cuin lot lanUque fierctit, siabai
maxime eum ad judieium trabitur et circumagiltir.
ille siJens, ui eliam fecil cum examinarelur, uibilqtie
Eienim ad Annam adduclus, cum inansueiudine marespondii. Tu vero IMMI sofmm hacc audias, sed eliam
gua respondii, et cxdenti servo ea respondii, q u
IH inentc semper retincas, cum orbis et angeloruiu
rasUim omiiem cocrcere possent. Ilinc ad Caipbam,
Rcgeai videe a niililibue irrisum, c l verbis et rebus,
deinde ad Pilatum duclus, totaque consumpta nocte,
nmnia<|ye cuin silenlio fereiem, illum reipsa imitare.
iu bis ubique magnam prae se lulit mansueludinein.
Cum cnUii dixissel Pilalue, RegemJudtBorum, babilum
Cum dicerent ipsum focinorosum esse, quod probare
illi ves ciuque deridendam circunipoQunl. Deiude
non polerani silens tanen ille s i e i i t : cura aulero
cducens illuui dixit: (Cap. 19.)4. Nnliam cautam i * de regno tnierrogaiue esi , tutic loquulus esi Pilaio,
Vtnio advcnus eum. Exiil ergo babens coronam, iieque
erudiens eum et ad sublimiora dticens. Sed cur P i ilt sedaU esl ira, sed clamabanl, 6. Crucifige, crncilalus ipsi* presenubus rera examinat , ttd in
fige eum. Yidens ergo Pilalus oninia iruslra t e u u r i ,
praeloriura iogreditur? Magnam de illo babcbai pi- d i e i l : Accipite eum vcs el crucifigiie. Uude palani esl
nionera, ei extra Judseorum Itunuhum, omnia volebat
cum prionr iltorum fttrori concessisse. Ego nullam,
accuraie discere. Deiode cum dixit, Quid fecitii ? bac inquil, causam iwekh adver$u$ eum.
quidem de re nibil respondil, sed de qua re magis
2 . Aniroadverte quotmodis |tidex illum porget, ct
Pilalus audire cupiebai, nempe dc regno ipsius, de
quam frequenter crimina propubcl: sed canes illos
illa respoudil bis verbis : Hegnum meum at denibil avertere poimL Nam illud, Accipite, et cruafigUe,
hoc muiido; id eat, Rex quidem sutn, sed non qualis fastidieaus e s i , el ad rem illicilam iropelleniis. Ipst
tu sospicaris, verum Ionge splendidior. llioc et ex
iiaque duxerunt illum, ui posi preioris judic.uni boc
soquentibus declarai se nibil aiali feciese. Nam qui
iieret: conlra aatem accidil, ut seoleniia jnJicis niagis
d i c i t , In hoc ualut sum tt ad hoc veni ut lestimonium
absolvereiur. Deinde ignomiiiia affi.cii dixcrunl: 7.
peHiUf$am veritali, se nibil mali fecisse declarat. legem habemut, ei secundum legem uostram debet
Deinde cum d i c i l , Omni$ qui t$t ex verilate, auditviori, quia Filwm Dei $e fecit. Cur ergo ctiin judex
vocem meam allicil euiii, et suadel ui dicla illa audiat.dixit vobis, Acdpite Ulum, et secundum legem vestram
Si quis, inquit, verax est, el bxc desideral, me plane judicatt, dixislis, Non licei nobu inlerficere quemquam;
audiel. Iloc paclo illum paucis verbis allicit, iia ut
bic vcro ad legem confugiiis? E l considera accusadicat, 38. Quid esl verilas? Sed inlerim urgeuu rei liuneiu. Filium Dei se fecit. An boc crimiuajiduui,
i i i lat. \ i d i l enim lalem intcrrogationem le/npore
dic inibi, quod is, qui Filii Dei opera (actt, se FUivm
cgcre : volcbal auicm illuin ex Judseorum furore c r i Dcidical? Quid ergo Clirislus? Illis liaeo muitio I
pere. ldeo exivil. E l quid aii? Ego nullam in eo in- qucniibus lacebal, illud impicns prophelicum dicluin,
venio caiuam. l animadverle quam prudculer. Non JSon aperiei os $uum : in humilitaie sua de judicia tubdixil enira , Quoniam peccavil, c l dignus e*l morle,
Ltut e$l ( ltaL 53. 7. 8). Dende Pilalus Imel, cum
soleinniuii illum concedile : sed priusillum ab omni
ab illis audissel quod Fiuum Dei ae fe< erit, formitUwis
crimine liberat, tunc ex abundanii rogal : si iioliut
ne id quod dicebaiur veruin esset el ipse viderelur
ul iiinoceniem dimillere, saliero ut aoxium solemnh
inique agcre. Illi vcro cum boc el ex verbis el ex
lali iribuaitt : quare adjecil : 59. Est aulem comue- operibus didicisseni, AOH exborrcscuni, sed illis eura
tudo voftis, ut unum dimiltam in Pascha; deinde
de causii occidunt quibus adorare debueranl. Ideo
supplicantis rooreVulth ergo dimitiam vobit llegem
non ullra illum interrogal, Quid fecitii? sad timore
Judtrorum? Clamaverunt omne$, 40. Non hunc, sed
perinoius a subiimioribiie iiilerrogalioncm paral diBarabbam. exsecrandam mcniem! Moribus sibi cens : Si tu e$ Chrittus f Sed nibil respondit. Nam
fimiles et noxios dimitiuni, innoxium vero plecti
qui audierat In lioc natu$ utm el ad hoc weni; e i ,
jubenl: iiic enim jam oliin mos illorum eral. Tu aulem
lieqnum meum non est hinc cuin debuisset obsisiere,
in omnibus considera Domim benignitalem. Flagel- ipsumque eruere; id non fecerat, scd Judaicuin iiu*
lavit eum Pilatu$, forle ut, sedalo Judasorum iurore, pctuni sequutus fuerat. Dciuceps illi uudlquecoAfutali,
illum eruereU Quia enim pcr priora non potuerat
ad publicum crimen confugiuol, c l diunl : Qui u
ilurn eniere, ul malum his sisierel, flagcllavil, ct
rcgem facii conlrndicit Cviari ( t>. 12 ) Oportcbal
ca?lora pcrmisil, ul cblaiuydem el coronam ipsi
ergo boc diligcnter explorare, an lyrannidem af
imponerent quo illormn frangcrcl iiam. Idco corofeciarcl, c i Cicsarem t regno depcllcre tenlarct. Sod
9
>
155
IN JOANNEM HOMIL. L X X X I V . al. LXXX1II.
4*0
, ,
, \
,

, ,.
, .
*. , \
^ \
.
,
\ . \ "
, ,
\ ^ ,
, \
,
, ,
, *
, ,
\ .
' , '
*1 ;
,
. , ;

, ,
*
,
, * ,
* \ ,
, . ,
, ,
,
. , ,
, ,
. , ,
, , .
(, ,
;
. ,

. . ; *)
. ; .
, ,
[490]
, ,
,
* " , * ,
, ,
.' ! ,

.
. ,
; .
, ,
, ,
b
Edili . Suspfcatur Savllius legcndum , et sic

habent aliquol mss. * Alii 0*?.
U A '.
,
.
, ,
. ,
;
*
, ,
. *

, .
,
,
,
, , ,
.
, ,
. ,
' .' ,
, ' ,
.
,
, . " ,

. , , '
.
. * ,

. , ,
, . ,

,
. , ,
, ,
, .
, , ,
, ^*
[500]
; .
. , ,

; ;
, , rfj
.
, ' .
, ,

, ' ,
. ,
; * , ;
' . ,
, , ,
,
, ,
. c
Alii .
*>7
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI A R C H I E P . C O N S T A N T L W .
, ,
, ^
* , .
, ,
. "
, , , .
,
\] ,
. '
. ,
. ,
. \ , - , *
, ,
> ,
,
\ ,
. \ ,
, ;
, , , ,
; ,
^ , , .
;
.
* , *
, ,
' ,

.
,
, ,
,
, ,

.
, . "
, *
, ,
, , ,
. * ,
.
,
, ,
.
.

. , [] c
.
, ,
. .
.
,
*
,
* , . "
, ,
, , ,
*
,
' .
, .
, )
; [501]
. " ,
; ; ;
.
; ; <5
. , ,
, !
, , , ; "
, ' ,
I ,
,
, ,
.
(
,
) * , * .
, . "
, "
,
. , ,
. *0
, 01
, ,
, , .
, , ,
.
, .
,
,
.
, ,
,
** .
. ' - ,
;
, ,
,
. ,
.
.
'
. *
,
,
,
. ;
*
.
,
f
E d i l i . Savil. legendum es*e conjicit. V e rum mss. peoe omnes optimc. b Alii
.
A l i i .
* A l i i .
Morcl. .
e
f Morcl. .
6 , . h *
c eodd auicsbil. LDIT.
;U7
JN JOANNEM HOMIL
L X X X I V . al. L X X X I I I .
jrj
:!lud fion examinal; ideo ipse non respondit, cnm

mabani, Cntcifige, incondiia ncmpe turba a prim"scirot ipsum fruslra interrogare. Alinquin, rehus ip is
pibns corrupla.
tesiificanlibns, B o l e b a l verbo vincere, el defcnsio om
5. Passio Clmsti $emper in mente ferenda <
parare, ostendens se sponte ad hoc venisse. Cum s i autcm bajc non solum legamus, sed in mente feralcrel ergo, 10. Ait Pilalus : Nesci* quia polettattm
mius, coronain S f d n e a m , v e s t i m e n h i m , calainiun,
Imbeo crucifigere te ? Yideir quomodo seipsum dama l a p a s , plagas oculis inflicias, spula, irrisiones. Ha c
n:ire prawccupet? Nam si 4n le toium silum sl ctir
quippe in mentc frequciilcr versala omncm irani scctim nullam causam invenhs, non liberuin dimiitis?
dare possunt. Elkimsi irridearaur, eliamsi quid inCiim ergo senlentiam adversum sc prolulissel, luuc
jnste paliamur, frequcnltir dicamus : Non e$t scrvut
dicil : 11. Qui me tradidit tibi majus peccatum habet
major domino tuo (Joan. 13. 16) : el quas a J u d ; r i s
ftsiefldcns ipsum quoque peccalo obnoxmm esse;
dicunlur, adducamus in medium, cum rabidi diccdeiitde illitis fastum arroganliamque deprimcns a i l :
rent: Dcemomum habes; e l , Samaritanus es tu (Id.
iV<w haberes polestalem, nisi Ubi datum esset, declarang
7. 20. el 8. 48); el, ln Bectzebub ejieit dcmomn(Luc.
noj) lemere, neque sectindum coramunem tisum, sed
41. 15). Ideo enim bccc omnia passus est, ul ejns
mystice id complelum fuis&e. Ne vero audiens, Nisi tibi vestigia sequamor, c l diclcria feramus, qua maxime
daium e$set,sc onini crimtue Uberum putaret, dicil: Quiconcilare aolcnt. Allamen ille non solum hxc perme tradidil tibi, majus peccatum habet. Atqui si dlulit;
a l u m scd cliam omnia fecit, ul cos qni IWH: molili
crat, neqne bic neqne illi obnoxii erant. Fruslra sic
fuerant a deslinato supplicio liberarct. Nani apostolos
loqueris : hic enim Datum pro concessum dicilur; ac ad illorum salulem misit. Audis cnim diccnies illos
si diccrel, I L T C fieri permisil: nec ideo tamen culpa
Scimu* quia ignoranler fecistis (AcL 5. 17); el sic i l Kbori vos estis. Verbis illum perferruil, claramque
los ad poenitenliam aliraliunt. H.rc ei nos imitemur.
praebuil sui pnrgaiionem : quapropler ille ipsutn abNibil enim ita Deum placat, ut inimicos diligere, ct
solvere quscrebat. Illi vero rursum clamabanl: 12.
benefacere bcdenlibus. Cnm quis tibi molestiam
Si hunc dimittis, non e% amicus Ccesarit. Quia enim
ex
croavcril,
ne illum respicias, scd diemonetn qui molege criraina proferenies, nibil perfecerant, vafre ad
vct illuin, elcontra daBmonem lolam iram eiTunde:
exieriiasveriumurleges, dicenies : Onmh qui se regem illitm yero a diabolo molum miserare. Nam si men*
facil, contrudicil Ctesari. E l ubinam bic lyrannus apdacium a diabolo esi, sine causa irasci multo niagis
parnit? unde id comprobare polcritis? ex p u r p t i r a ?
ab illo proredit. Cum te irridenlem videbis, cogita
ex diademale? cx habitu ? ex militibus 1 annon solus
illum a diabolo concitari; non enim Cbrislianorrtni
semper cum duodccim discipulis ibat, omnibus viliodictcria bitjusniodi. Nain qui jnsstis cst lugcre ct auribus ulebator, cibo, vesle, babitaculo? Sed, oimpudieos i l l u d , Vce qui ridtiis(Luc. 6. 25), ccrlc cum
denliam t inlempestivam formidinem! IMlaius enim
exprobrai, irridei, exardescil, non opjrobiiis, sd
cnm periculum formidarct, si baec ncgligeret, exii
lacrymis d i g n u s cst: nam c i Cbrislus turbatus est,
quidem quasi rem examinaiuriis (id enim sibi v u i i ,
J u d a m recogilans. I I . i c ilaque omnia operibue cxsecnm sedisse d i c i l ) ; scd niillo facio examine, tradidit
qni medilemur. Nisi enim h%c foccrimus, Truslra et
eum, puians se illos inflexurum esse. Quod cnim illo
incassum in bunc m u n d i i m veniniiis; iiuo potius in
e-$ct animo, ex d i c l i s audi: 14. Ecce Rexveiter. Ctim m a l u m . Non cuim poiesi fides sola in e.Tlnm inirodixissenl i l l i , Cruafige, rursum addidil: 15 Regem duccrc; scd eliam magis eos, qui malam \ilam cxbivettrum crucifigamf llli vero elamabant Non habcnmt
bent, condemnare polcst. Qui enim novit voluntatem
regem nisi Catarem. Sponle se idttoni subjeccnml. domim i u i , et non fecit, vnputabit multig (Jd. 12.47);
Ideo Dcus illos tradidil, quando se ip>i priores ex ejus
c l rursum, Si non veninem, el loquului [utixm m ,
providenlia et pioieclione sublraxerant: ct cum ni;o
peccalnin non haberent (Joan. 45.22).
consensu regiium ejus abnegassent, pennisit eos suis
gentitium in vana iludio, negligentiam Chrhlianoralculis subruere. Atqui quxdicla fuerant, tolam
rum in sancta redarguit. Quam ergo cxcusalioiiem
itlorum iram sedare debuissent. Sed liiniieriint ne
babebimus, qui inira regiam consliiuti, in adyla ped i m i s s u s d e n u o populum congregaret, quod ne evcnelrare dignaii, el consortes facti my^lcriuruiti a
tiirct o m n i a movebaut. Grave enini quidpiam est
pcccatis eximenlium, genlilibus, qui borum rnillo
ambiiio, grave, et quod animam perdere possit. Ideo
fniuntar, dcleriores sumus ? Si eitim illi ob vanain
nitmqiiam illnm audicrunt. A l Pilattis verbis lantum
gloriam tantam exbibuerc pbilosopbiam; mullo mavull illumdimiUi: illi vero instant diccntes, Crucifige.
gis nos, qnia iia Deo placet, par cst omncm adire
Et cnr lanlopcre illum interficere satagebanl? Ignovirlutcm. At ne pecuniam quidcm dcspicimus; illi
miniosa mors illa e r a t . Timcutcs ergo ne qua in povoro suam S3?pe conlempserunt animam, in bellis stcrum ejns mcmoria servarelnr, boc probrosum
lios devovertint dxninuiim insaniae, ct propter dastipplicium ipsi infiTre sludeni, noscii impedimenlis
monas naiuram ipsam spreverunt: nos vcro nc ar*
veriialem extolli. Nam quod hoc suspicarcnlur, audi
genlitm quidcm pro Cbrislo sperniums, nequc, til
qnid dicanl : No* audivimui , qu\a teductor ille dixit,
Deo placeamus, iram deponimus; sod inccndiPost trc$ die* returgam ( Matth. 27. 63). Ideo o m n i a
nuir, ei a febricilanlibus nibil dirfirimu^. Uienim
us (Jeque vertenles misccbaut, ul hanc in poslcnun
illi morbo laboranles, ardeules sunl: sic c l nos*
sitlucrent perniciosain opinionein; el frequciiicr claquasi ignc quopiam siiiTocati, cnpiditalcm nusquatii
t
4?i9
S. JOANNISCIIRYSOSTOMI ARCUIEP. CONSTANTLNOP.

m
fruciu careul. Ne ergo id eveniat, taniilltim ingpiciamus. Iniuctmur ca?lum, el oculos inde fleciaimig
iit sepulcra et morluorum uimulos. Nos enim eadcrfi
mors exspectat, el ipsa migrandi neressitas, r p c
ante vesperam, nog invndet. Apparcmus efgo nn& ad
banc profecUonem; multig namque viaiicis opus ha.
bemos. ibi eniin mullus calor, aoslug mullus, magiia
solitudo. Non licet lunc ad pandochcum divorierc;
non in foro emere; omnia binc asporlanda tunt.
Audi quid dicant virgines : Ite ad vendenlet (Hattlt.
25. 9); aiillre eunies non inveuerunt. Audi qnid dicat
Abrabam : Chaos ett inter nos et vos (Luc. 16. 26).
Audi quid Ezechiel de illa die proferat ; Xoe, Job,
el Daniel /i/ios suos twn liberabnnt (Ezeeh. 44. 14).
Verum absii ut nos talia audiamus verba, ged acceptis liinc qum ad ^lernam viiam suflicianl viaiicis,
otinam videamus Dominum nostrum Jesum Christum,
quicnm Patri, nnaqtie Spirilui sancio, gloria, iruperium, bonor,nuiic et semper, et in saecula g&culoriiiu.
Amcn.
si&icre possumus, irain aique avaritiam augeMius.

lleo pudel mc etobsiupcsco, dum apud geniiles video
qui pecunias despiciuni, apud nos vero omneB illa
cupiditaie insaniunt. Nani eliamsi aliquos apud vos
respicianius, qni illas gpernant, i i aliis capti vitiis
stuit, ira ei invidia : resquc difficilis admodum esi
puram invenire pbilosopbiam. In causa vero esl,
qnod non sludeamus pbarmaca ex Scripluris capere,
neque cnm compunrtione illis auendamtrs, cum doJore el gemitibus; sed perfuncloric, si quando otium
suppetal. ldeo quia mulia rerum sfectilaritim colluvics ingressa est, oinnia inundat, et si quid lucri
obvenerat, disperdit. Neque enim si quis vulticre affcclus, pharmacum appoual, nec accurale alligel, sed
decideie permiltai, eiaqua?, pulveri, aestui, innumerisque aliis, qnas possinl ulcus labefaclnrc, expouat,
aliquid ille proiiciet : id vertf non ex remedii imbecillilale, sed ex aogri desidia eveuit. lloc nobis quoque conlingere solet, cum divinis oraculis laniillum
qaidem attendimus; srocularibus vero rebus nos perpeiuo daawts. Ila namque semen suffocaiur, et omnia
HOMIUA L X X X V .
C A P . 19. v. 46. Tune erg* tradidk m iitum PUa-ut discaa quanta sii ojirs virtiis. Nam et illud jam olim
, ul crucifigeretur. Susceperuut autem Jesmrn,
pmpbeta pnrdixit : Cum iniquis repulaiui e$t (Itai.
l eduxeruni illum. 47. Et bajulans $ibi crucem,53.
exi-12). Voluilergo daemon r e m geslaiu obecui-are ;
vil in eum qui dicilur Caharid locus, Hebraice Golsed non potuit. Tres cnim sunl cruifixi; *olns
goiha, 18. nblilium crucifixerunl.
resplenduit Jesus : ut discas ejus virtutem omnia e>se
1. Res prospere facile possuni dejicere ac prosteroperalam. Atqui tribus crucifixis, niiracula facla
nere eos qui non aitendunl. Ila hidxi a priucipio
s u n l ; nemo tamen aliquod ex
alii quatn Jesu
Dci gratia uentes, morcm regni geiililium postea
(ribuit; iia inlirmae eranl diaboli insidi, q u in
qiwerebant, et in deserto posl manna cxparum recoripsiug caput totae eunt converss. Nam ex bis duobus
dabantur. Eodem modo hic, Chrisii recusato regno,
uniis saluteni est consequutus. N O D modo igjlur cru*
regnum Cac.saris sibi acclamaruitt. Ideo secundum i l c i l i x i glori nocuii, ged non parnm ipsi conlulorum senteniiain constimii eis regem. Cum eigo
l i t : non minus cnim erat lalronem in cruce convcrhoc Pilatus audisset, tradidil eum ut cruciflgeretur :
lerc, el in paradisum inducere, quam peirae comadmodum injnste. Erai enim inierrogariduin an ro
movere. 19. ScripsU auteni litulum Pilatus; lum ut
gnum affeclassel: sed timore lanlum molus, senten*
Judaeoe ulcisceretur, tum ul Christum purgarel. Quia
liam lulil, quod ne ille admiileret, CbrUlus jam moentm ut sceleslum tradiderant, ei id ex latronum
nueral dicens : Regnum meum non est de hoc mmdo.consoriio confirmare gtudebant; ne quig deiude illum
Sed prascnlibue se toluin dedens, nibil magni phiH i c o s a r e posset, el ul scelesliim iuiproburoque tradu*
losopliari voluit. Aiqui uxoris w>mnium ipsum percere, illorum ora obslruil, omuiuinque qui ipsum
lerrefacere debiiiesei. Sed nullo borum melior e&t
velleni accugare : ostendcnsque illog in proprhim Roeffeclus : non respexil ad caelum, sed ipsum IradidiL
gem ingurrexisge, sic dcscripia verba posuit, ul in
llli ut jam danmalo crucem imposueruut. Lignum
tropaeo : quae verba claram vooem emilterent, ac v i qtiippe illud abominabantur, nec conlingcre quidem
cloriam regnumque ejug pracdicarenl, eliainsi non
volebant. Sic ei in figura faclum est: nam Isaac l i regnutn totum. Hoc autcm non una Ungua eed trigua |H>rtavit. Sed lunc in palris tanlura voluntate res
plici declaravit. Quia eniro credibile erat mullo.
ionstilit (flgura quippe eral): nunc vcro res conseJudiris coinmixios fuiase propler solemiiiialem, ut
qoula est, quta verilas erat. Et ventl in Catoarine /0neino ejus apobigiam igiiorarel, omnibus linguig Jucum. Quidam dicunt Adamutn ibi mortuum esse et
d;rorum fiirorcm denolavil. Nam <1 crucifixo invidejacere : et Jesum ubi mors regnaverat, ibi iropa?um
lianl. Alipii quid boc vobis nocelwi? Nihil. S i enin
erexisse. Nam iropseum gcsiabat crucem conlra mormorulis erat, imbecilJus, et exglingucndus, cuf l i tis lyranuidein : et sicul victores, sic ei ipse viciorhe
motis scripias literas diccntes illum esse Regem Jnsymbolum bumeris gesiabal. Quid enim, si Iwcealio
d;cortnn f El quid dicunlY Dicquod ille dixerit (Joan.
animo pr.eceperunl Judaei? Crucifigunt eum cum la49.2l).Nam uuncscnlenlia e s l c i communis calculug;
ironibus. inviti propheliam implenles. l i u eiiim illi
ad coniuroeliam faciebant, hxc vcriUli iuscmebant:
Alias legilur, crucit, pro, cmcifixU
\
1
>
JOANNEM HOMIL. L X X X V . al. L X X X I V .
460
, , \ - , ,
. \ .
, , ,
,
. ' , ,
, . ,
, "
.
, ,
.
. , ' ,
.
* ,

. ,
, , .
, ,
, , ' ,
. "
. ,
'
, ,
.
4 ,
, . ,
, , [503] .
, , ,
, ' , , ,
. *
, , * ,
, ,
,
^. * Editum fueral . codd. 705, 709 ' , , ,
eram leclionera reslituiraus. E D I T . *> lia Savil. Alius , , .
.
, . Morel. .
b
\
,
.
,
.
, .
'. - *
. . ,
, , .
,' . . >, '
, , , '
' .

- , .
. , .
. ^- ,
, ,

,
,
. "
.
, ,
[504] , .
6
,
. ' ,
,
, .

.
, ,
, .
,
,
.
( ) , ,
. , ,
, $
.
,
.
* *>,
, . 4-
Ttaiov , , , .
.
. ,
;
4 Boisius stispicalur legendum . Savtl.
deest to quibusdam. *> deesl in aliis. sed , ul in omnibus exempiaribus legitiir, hic
Savil. . Morcl. .
quadrare puto. Alii .
_ ,
. ,
. , ~
,
, .
4fil
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMI AR( . CONSTANTINOP.
; .
\ , [505]
, ; \
; , .
, "
, ;
. ' , '
.
, . , , ,
,
,
,
,
,
.
, . " '
. \
. ' . ,
' ;
. , '
. , ,
. ,
,
* ,
' ,
, .
'. \ .
, ,
, , \,
. ,
,
,
. \

,
. "
, " , ; ,
;
/ ,
.
,
& , '
\ .
, ; " . ,
,
.
,
, [50G] ,
.
,>, . ;
, .

. " , *
, ,

,
b
Morel. ,
ueesl in quibusilain mss.
b Morcl. $.

'
,
, , .
"
, ,
.

, ,

,
,
.
,
,
,
^ ,
.
d

\

.
, . !
!
, .
, , \
,
. .
, \
, .
,
; . "
, , ,
, ' , ' , ' . . , ,
;
, ,
.
,
,
,
[507] .
,
.
, , ,
. .
, , ,
, , ' ,
, ,
,
. 6** , .
' ;
. ,
( ),
, , .
<1 ; in ariquibus acesi
402
1N JOANNEM IIOMIL. L X X X Y . al. L X X X I V .
alligare,
et
vehcmcniiureni
redderc.
Slcui
enim
coiius
si vero adjicialiir, Ipse dixit, illius petulanlia? et arcupidiiaiem babcmus, sed si pbilosopheinur illam
rogantix id adscribilur. Neqne tamen senlcnliam
cobibemus tyrannidcm: sic et in viia accidit. Nam
mulavit Pilatus, sed perslitit. Hinc autem non parva
sicut concupiscentia carnalis E e r v a n d a ? prolis causa
quoepiam res, sed lottim dispensalur. Coni enim crtiindila e s l ; quod Deus successionem geueris siabiliccis lignum dcfossum fuissel, nec illud quisi>iam
rii, nequetamen i n i p e d u T i t ut superiorem cominentia*
eniere auderet, instante ntelu, el (ideles, aliis rebns
viam tencamus : sic et vitae amorem indidii, velans
nrgentibus, incumberent; el lamen futurum erat, ut
ne quts sese intcrficial, nec tatncn vetans ne pnescnmseqaenti tempore crux perquirerelur, el tres cruces
tem vitam spernamus. Ilorum gnaros oporlel modutu
una jacerent: ne ignorarelur quainam Domini fuisset,
servare; nec sponte ad mortem ruere, elsi quis mille
primo quod in medio esset, dcinde cx tilulo agnila
premalur malis; neqne abreplos ob causas Deo acfuit; latronum quippe cruces litulos non habebanl.
qeptas,
formidare et rciiuerc, sed fidonter adirc, fuMUiles autem diviserunt vestimenla, sed luni(uramque vitam praesenti autepnncre.
cam. Vide rursum per prava illorum gesla propbeJfil
Matrern cur ditciputo Chrittut commendat. 25.

lias ubique iinpleri. Nam illud quoquejam oliin praeStabant autem mulieres juxta
IuKrmior sexus.
diclnm fuerat. Alqui Ires erant crucifixi; sed proforlior tunc apparuit: ita omnia tunc invcrlebantiir.
phciia? in illo implebantur. Cur enhn non in aliis
Ipse vero Mairem cominendans dicit: 26. Ectt filint
idem fecerunt, sed in hoc lanlum ? Tu vero niihi contuui. Papae, quantum honorem discipulo collalum!
sideres velim propheliac accnraiionem. Non modo
Cum enim ipse jam abirel, ipsam discipulo curandam
enim divisisse dicit propheta, sed ciiam nou divitradit. Quia eidm credibiteeral ipsam, utpote matrem,
sisse : alia diviserunt, tunicam diviserunt, sed
sorti rcm commiseruni. Ulud vero, 23. Desuper con*dolere et palrociniura quierere, jure illam discipulo
lexta, non sine causa ponilur ; sed alii dicunl allego- Iradit diceiis: 27. Ecce waier lua. Ha?c porro diccbat,
ipsos mutuo C O n j u n g e n s aniore : quod cum ituelriai esse, quia siiiipliciter bonio cral crucifixus
ligeret discipulus, ipsam in sua accepit. Cur anleni
ille, sed prius divinilalem babuit.
nullain
2. Vesiium ritus in Palwstina. Tunica xncontuulit
aliam loemoravit mulierem, licet alia quoque
adsiaret? fjt nos doceret plus tribueiiduro mairibus
Alii dicuni illud vestis genus describereevangelistam.
esse. Ut enim parenlos, cum spiritualia impedinnl,
Quia enim in Fakestina duos consuentes pannos, sic
ne cognoscendi quidem s u n l : sic cuin non ea cobiveslimenla lexunl, ul significel Joannes, talcm fuisse
bent, omne debilum esl ipsis pra?sianduni, et aliis
lunicam, dicit, Desuper contexta. Id vero diccre mibi
snnt anleponendi, quia itos geniierunl, educarunt,
videiur, itt vesliuni vililalem subindicet: el slcul in
milleque inala subiemnt. Sic Marcionis inipudentiam
aliis oimtibus, sic iu vesle eum vililali sluduisse. Et
hxc quidemmiliies [Joan. 19.24). Ipse verocrucifixus iêprimit (a). Si enim secundum camein nalus m.ii
essel, nec nialrem haberet, cur lantain de illa sola
mairem suam discipulo commendat, ut nos doceal ad
gerit curam? 28. Postea scient Jetus quoniam jam
exlremtim usque balilum , parettium curam pnrcienmia consummata tunt; id esl, quod nifliil (Con(iniia*
puam esse gerendani. Quando igitur Mater inlemdesil. (Jbtque enim satagebat oslendere banc tiovam
pcstive accessh, clicii : Quid milii el tibi e$l mulier
{Joan. 2. 4)? et, Quce e$t mater mea (Matih. 12. 48)esse
? mortem : siquidem in potestaie morienus sitm
bic vero magnum exbibei amorem, eldiscipulo qucm omnia erant, neque prius mors corpori advenit, quain
ipse vellet: volebal autem cum omnia implessct. Ideu
diligehat ipsam commendal. Rursus nomen suum
dicebat: Potestatem habeo ponendi animam meam, et
Joannes modesie tacet : nam si gloriari voluisset,
pciestatem habeo iterum $umendi eam (Joan. 10.18).
causam eliain dixisset cur diligerelur, qnain verisiSciens
ergo omnia consummaia, ait, SUio. Uic rui mile cst fuisse maguam mirabilemque. Cur nibil aliud
sum
propbeliam
implel. Tu vero mibi perpende soeJoauni dicit, neque illum inoeslum consolatur? Quia
leratumadsiantiumanimum. Eliamsi enim innumeros
ieiupus consolandi crat. Alioquin non parva res
liabeamus inimicos, el iniolerabilta ab eis perpessi
erat quod ille tali dignarelur honore, ct perseverantiao
sirous,
quando videmus eos inlerflci, plangimus : bi
suie prgmium acciperet. Tti vrro mibi considera
vero non flexi sunt erga illum, neque his conspeclis
quomodo crucifixus omnia sine periurbalione faciat,
mitiores facli sunt; sed magis efferabaniur, el i r r i discipuhtni de matre alloqualur, propbetias impleal,
sionem augebant, iu spongia offerentes illi acelum :
latroni bonarn spem indal; etiamsi anlequam crticisic illi poiiim dedenmt, ul damnatis porrigiiur: nam
iigerclur visus fuerit sudare, in agonia esse, .
hvssopui idco oflertur. 30. Cum accepissct auiem
Quki igilur boc est? Nibil dubii, nihil incerii. Illic
dixit, Coiuummatum e$t. Vidisiiif eura iiiiperturbaluin
enim nalune iniirmilas ostensa est, bic poteslatis
cum poteslaie baec facere? quod ex scqucniibus osteniiiagnitudo. Ad haec, bisduobus nosadmonei, eliamsi
diiur. Cum enim oninia consuinntata essent, lnciinato
anlequain niala ingruant periurbeinur, non ideo absicapile (non enim i l l u d clavis crat aiiixum), 'rudidit
slendum esse a malie; sed cum in ipsa cerlamina i n tpiritum, boc esi, cxspiravit. Aiqui non post i n c l i n a gresei sumus, luuc omnia facilia et levia existimanda
9
esse. Ne iiaque monem formidenius: naluroe quippe

inest vilas ainor; sed in noslra potesialc esl aul vinciiltim solvere, ct oupidilatem illam minuere; vcl
PATROL
GR. L ! X .
() Marcion d i c e b a l c b r i s t u m non v c r c e x Mana u a i u n ,

esse.
29
463
S. JOANXIS ltnYSOSTO.\ll AKCUIEP. CONSTANTLNOP.
404
ixtn capul cxspiral; bic vero conlrariura efiicilur.
cedens igitnr, a Pilalo gratb.m peiil, ille concedii,
iNoii postquam xspiraverat capul inclinavit, ut apud
Cur enim non fecissel? Tum ipsi operi inanum adtiiuos fieri solet; &cd poslquam iuclinaveral, exspiravit.
buit eiiam Nicodemus : el niagniiice scpcliunt. Adiiuc
Quibiis omnibus dcclaravil evangelisia, ipsum uni- iiim illum pro puro homine babebant. E l aromaia
versorum esse Dominum.
fertint bujusmodi, qucc iiiaxime possinl corpus diu3. A l Judaci rursifm, qui amelum degluliebani ei
lurno lempore conservare, ne chius in corruptionem
culicem excolabaul (Matlh. 23. 24), lanlam nefasausi, vergat: quo indicabalur illos non magnum quidpiam
de die consullant. 31. Quia Parasceve erat, ut non re-de ipso semire; allamen mulium amorem prnc se
manerenl in crucecorpora, rogaverutU Pilatum, ut ferebant.
franCur autera nenio ex duodccun accessit,
gerentur eorum crura. Videif quata foriis sit verilas?
Joannes, non Pelrus, non alitis quispiam ex insiPer studia coruni propbetia Rnplelur. Alia quoque
gniuribiis? Neque hoc occullaldiscipulus. Nain si quis
pradictio finem accipit. Venientes cnim mililes aliodixerit, ob lueium Judxorum, hi quoque linebanl:
rmii frrgeniut crura (Joan. 19.32), Cliristi non ilcm. nam liicerat, inijuil, Abuonditut ob metum Judceorum.
Aliainen bi in graiiam Judxorum ejus latus lancea
Nec dixeris, sic fccisse quod conlemncrenl; sed ipse
pei-rorarunt, el mortuo curpori contumctiam inferunt.
quoque metuens acccssil. Joannes aulem qui adfueral
scelestum et exsecrandum facinus! Sed ne lurbc- el exspiiautem viderat, nibil bujusinodi fecit. Quid
ris, ne dejiciaris, dileclc. Nam qua3 mala illi voiunlafe ergo dieendum ? Mibi videlur eum ex insignioribus
iaciebant,veritaieoo propugnabant. Prophetia namque
viris fuisse, ut ex funeris sumpiu iiquei, et Pilaio
eral, Videtmt in qutm trampxerunt (Ibid. 37). Neque
jftoluni fuisse : quapropier id iinpelravit, ipsiuuque
)ioc lanlum; sed eliam iis qui inOdeles fuluri eraut,
sepelivil, iton ut dainnatum , sed ut eral Judaiis
lioe faciuus demonslrationi fuit, ut Tbomae et ipsi
sepelire virum inagnmn et admiranduin.
similibus. Ad Iwec eliam mystcriuiu ineflabile con4. Cum aulem leinpore urgerentur (iilo cnim boni
euminabatur. Exttil euim tanguit el aqua. Non sine nona mnrluo, deindc iis PiJalum adeuntibus, el corcausa vel casu bi foulcs manarunl; scd qtiia ex boc
pus auferentibtis, credibile erat vesperam advenluram
utroquc Ecclesia conslilula esl. Hoc sciunl iniliati,
esse, qua iicebal operari), in proximo monuqui j>er aquam regenerantur, ac per sanguinein et
menlo corpus deponuut. Dispensatum esl ipsum decarnem nuiriunlnr. Ilinc iniiiuni mysteria sumunt,
poni in novo moiiumenlo, in quo nemo deposilus
ut cum ad tremendum poculum accesseris, sic veaiae
anie fuerat: ut crederetur alterum resurrexisse,
ac si ex boc lalere potaiurus esses. 55. Et qui vidit,
qui cum illo deposilus iuissel; el ut discipuli facile
tctiimonium perhibuii, et verum est testimonimmpossenl
ejns. eo venire, el qua3 eveneranl spectare, cum
Jloc est. Non ab aliis atidivi, sed ipse pracsens v i d i ,
vicinus essei iocus; utque testcs resurrectionis foci verum est leslimoniuni. Merito sane. Contumeliaiu rent, non illi lanlum, ged eliam inimici. Nam quod
narrat; non magnum quid et niirabile, ut possis
signacula in sepulcro posita fuerint, quodque cuslocontra suspicari; verum illc baereiicorum ora comdes miliies assederint, id certe lestimonium sepu!primens, ei fulura prarnuniians mysleria, atque con- lursc e r a l : illam enim non mintis quam resurreciiolenluin in ipsis tbesaurum considerans, imnuialim
ncm Ui confesso esse Chrislus curavit. Ideo disclpuli
recenset ea qune gesla sunl. lmpleta est aulem proadmudum siudent comprobari murlero. Nam resurf.betia illa, 30. Os ejus non comminuent. Eliamsi enimrcclioncm lotum sequens icmpus coniinnauiinim erat;
bocde Judasorum agnodiciumsit, lamen propier verimors vero si obscura ncc prorsus manifesta fuisset
latem iigura pra?cessii,ei in boc magiecompleium est.
lesurreciionis ralionem obscurassel. Neque bissolum
ldeo propbeiam in mediuin adduxit. Cuin sese testem
de causis in viciuo Ioco sepullus e s i , sed ul faisus
aflcrens ubique non videretur tide dignus baberi,
ostenderelur corporis furlo sublati rumor. (C'ap.20.)
adducil Moysen, ut innuat boc casu faciuni esso,
1. Una autem sabbatorum, bocest, Dominica, primo
sed jam oliin scriplo fuisse pnennniiaitim. lloc illud
diluculo , 3laria Magdalene venil mane, et videt lapidictuni e s l : 0$ fjtti non comminueiur ( Exod. 12. 46.
dem revoluium monumento. Surrexerai enim, ei laNum. 9. 12). Hursumque ex seipso propbeue iidem
pide el siguis impositis. Cum autem oporleret cliam
iacit. lbvcdixi, inquit, ul discaiis tnagnam esse affiinalios cerliores iieri, sepulcrum posl resurreclionciu
tatem inler ligurainet verilaiem.Yidetfquaniaincuram aperilur, et sic quod faclum cral confirmatur.
adhibeat, ul crcdalur illud quod lurpe ignominiosnmMarice Magdalence fervens amor. Hoc eliara M a que vidctur ? Nam corpus a milile coiiliimelia afiici,
riam movit. Qtuc cum Magislrum lantopere a m a r e i ,
louge pejus erai quam crucifigi. Allarnen el ba*c dixi,
quia sabbalum iransierat, non cessavil; sed priino
Inquit, et cum diligentia magna dixi, 35. Ul credatis. diluculo venil, ul ex loco aliquid acciperet consolaNcmo itaquc fldem neget, neque prae pudore nostris
lionis. E l viso loco, lapideque sublato , noa inlravit,
noceal. Nain quae maxime comumeliosa videntur, b:rc
nec introspexit, sed ad discipuloscucurrit, desidcrio
sunt bonorum nostrorum bonestissima. 38. Post ha>cardens. Uoc enim maxime curabat, ul quaiiipriinum
oiUem temens Joteph ab Anmathia, cum met ditcipusciret quid de corpore faclum essci. lloc enim cursus
lus : non ex duodecim, scd forlassis ex septuaginla.
signiiicabat, el verba declarabanl. 2. Tulerunt DomiJam enim putantes sedatam iram esse pcr crucem,
num meum, et nescio ubi potuerunt eum. Yiden' q u o cuin liberiate acccsseruul, ct funus curavcrtinl. Acniodo dc rcsnrreciione nondum quid clare cogno
m
IN JOANNEM HOMIL,
tfov. ?, ,
6 ' * * & ,
. ' ,
.
*. ,
, , , .
,
, ,
. *0$
; * ,
.
.
, ,
. '
,
. "
*\ ! " , ,
. ,
.
" bv .
,
, $ x a l
& * . 0 . .
'
4 .
oi *, ' , ' .
, '
, ' ,
.
,
,
' , [508J ' ,
* . T6ptv | " ,
' , , , .
, >
.
'
,
, .
.
,
, , ,
, ' .
, " . '
. , ,
* . #
^
, \ ;
, *
. ' , ,
, , .
, .
,
. ,
* ,
.
Murel. , b lta Savil. Abcrat &. LIIT.
b
L X X X V . al. L X X X l V .
jfti
, , . ,
, \ ;. ;
,
. "
. ,
,
$
. ,
, , ;
.
,
, ,
". ,
<* ,
.
,
. ;
( ),
\ .
, , ' ,
.
*. ( [509j
,
, , $ ),
.
,
,
' *
' ,
, .
,
. ,
,
.
,
.
, , , .
, '
.
(, ) ,
,
. ,
.
,
,
.
.
,
, , '
, . , <,
, , '
. ,
. ,
. Hpav , ,
f
Quidam , d A l i i . * Morel.
>; . Sic recie Savil. pro :. D I T . e AJfi
c
4 8
S. JOAXNIS ClinYSOSTOMI ARCIllEP. CONSTANTINOP.

466
, "
, ,
, ,
; , ,
;
[511]
' .
,
.
fjr .
, "
.
, ,
. H v ,
. " ,
,
.
, * ,
, ,
. , ,
. , "
.
, , ,
.
, .
, . $
, '
,
;
,
'
* . ,
,
,
. ,
, , , * ,
, [510]
; ' , .
, ,
,
',
, , .
,
.
; ;
, .
,
; " ,
, ,
.
.
. "
,
.
, ,
, '
, , '
, .
,
. ,
, '
;, .
\ , ,
.
**, ,
, ' , ;
,
^
. ' 1
, !
, ,
, ,
,
. ' : '
; ,
; ,
, .
; ,
; ;
, ;
, , , ,

a
Morel. . h Sic. pro ;, e Savil. el coddrescripsimus. E D I T .

Morel . Alius omislt.
c
,
, ,

, .
,
cai, .
; .
'
' .
, .
, ,
, ,
.
, ,
, , . ,
' .
,
. ,
,
, ,
,

, .
,
, ,
.
'. ' , .
,

, .
, ' , , ,
. > . [512

, ,
,
d
4 ita Savil. et codd. Edilum erat . Eorr.

Morcl .
IOS
4(8
IN JOANNEM* HOMIL. L X X X V . al. L X X X I Y .
ventiir, quid amplius iudc defunclis, qnando corpus
nudum suscitabiliir, illa vero in sepulcro inanebui^.
niliilque nos juvabuut ad raiionom reddendam ? Cur
ergo, inquies, id in Cbrisio factum esi? Noli liac
cum rebus liuinanis miscerc : nam unguenlum niulier
nicretrix cffitdii in sanctos pcdcs. Si de hac re eit
loquendum, primo qnidem bocc facla sunt ab iis, qtii
rcsurrcciionein nondum novcrant; ideo ait, Ut mot
Judait erat. Non enim ex duodecim erant qui sic
Cbristum bonorabanl, sed bi non mullutn ei honoiis
tribnebant. Duodccim ergo eum non sic colebanl,
fed moiicm, cocdes, periculaque pro illo subeunlcs.
Ille- qnippe honor quidem crat, sed longeniinor isio.
Alioquin, ul d i x i , de bnmiiiibus nobis nuiiescrmo
estrtuncvero illa Domino exliibiia suiU. Et m d i scas nibil hxc Gliristum curavissc, ail ille : Esiinentem me vidislis, el iiutrivisits; siiientcm , c l poiuni
dedistis ; nudum , el iudiiislis ( Mutth. 25. 55. 57 ).
Nusquam d i x i l , Monuum, et sopclistis. Ilicc porro
dico, non ut sepulturam tollam : absit; sed nt
luxum c l intempestivam ambitionem suceidam. AiTecitis, inquios, dolor et commiseraiio erga defunclum
b;tc suadfent. Non sunl IKUC coimniscraiio erga defuiictiim, scd Tnna gtoria.
tccrer, sed putaret Iranslauim fuisse corpus ; et sine

luco oinnia discipulis ntmliat ? Evangelista vero tanla
laude mulierem fraudavit, nequc dedecori putavit esse, si ab illa qua? noctu profecla crat, hoc primum didicerint : sic ubique fulgel ejus vcraciias.
Cum venisset illa, et ha?c dixissei, bocaifdilo, illi
ad sepulcrum statim properanl, el vident linleamina
posita; quod erat resurreclionis signum. Nequo enim,
6t quipiam corpus abslulissent, illud anlea nudavissenl; nec , si furali essent, ita curas>enl sindoncm
aiiierre, involvere, et cerlo in loco ponere (Jorni.20-7);
scd ul erat, corpus absiulissent. tdeo Joannes dicerc
prsnoccupat, cuin mulia myrrba fuissc sepullum ,
qnne niiniis quam plumbmn linleamina corpori
conglulinat: ut cum audieris sudaria seorsim posila
jacuisse, ne feras eos qui dicunt, ipsiim fnrio sublalum fuisse. Ncque enim fur adeo siultus fuisset, \iv
in re supcrftua taniain ponercl curam. Qua de causa
siidaria reliquissel? quomodo id faciendo latuissel?
Nam diutius eral ea in re immoraudum, el si tardasact, deprebensus fuisset. Gur autem separatim l i n leaiiiiua jacebant, et sudarium seorsim involutum ?*
Ut discas, non festinantcr ct lumultuose boc facium
esse, ut bacc separaiim jaccrent, el Hla scorsim iuvulula : liinc enini factum , ut resurreclionem crederenl. Ideo post haic illis Gliristus apparel, ex visu
jam confirmalis. llic mibi perpende quain sit ovangelisla a faslu alienns , el quomodo accuralam Pctri
perqiiisilioncm teslificelur. Nain cum prajvenissel
illutn, ct vidissei liiitcamiiia posila, nibil ullra perquisivit, sed discessil: ille vero fervens cum inirasect, omnia diligenter inspcxil, et quid amplius vidit,
ci lunc hic ad speciaculum evocatus est. Nam posi
iilmn ingressus, sepulcralia vidii jacenlia et divisa.
Nain divisisse, el boc et iltud involuiuin separalim
posuisse, diligeniis ei accurali cujuspiam crai , ncquc perturbali.
5. Funerum sumplnt et fasius damnatur.Tu

curo audicris Domiiium nudum rcsurrexisse, absiste
ab insano funerum sumplu. Quid sibi vult enim illa
superflua inulilisquc impensa , qiix lugeiuibus multnni afferl delrinieiili, defuncio niliil lucri; imo si
vcie dicalur, multuin damni ? Sepulliirae nainque
magiiificenlia in causa saepo fuil ul fures corpus nudum c l mscpulluin projiccrcnl. Scd, inancni gloriaiu ! qtiauiam ilia in luctu lyrannidem , quaulanri
insaniam oslendii! Mulli enim ne id accidat, tcnuia
scinduni liulcamina , et aromatibus impleta mullis,
ul dnplici raliono furibussinl inulilia, sic lerrai maudanl* Anuon baec furenlium , annon iusanoniiu smil,
ambiibnein pras se lerre, et rursuin illam tollere?
Eiiam , inquiunl, ul in uilo sint pcnes defunclum ,
lu:c omtiia macliinamur. Qtiid ergo? si fures
auferanl, annon vermcs c l lineae aufercnl? Quid
vero ? si parcani ei vermes ct tineai, auiion tcmptis
ct sanies pcrdeut? Pouamtis aulcm ul nec vermes,
ii''C linew, leinpus, nec quidpiam aliud b^c
consumai, jêd corpiu ad usijue rcsurrectiouem iiaciuin manoal, el ltacc omnia nova c l niituifa ser-
Eteemotyna defuncti$ prodest. Si velis dcfuncliim

commiseiari, al.ain tibi fnneris monsiro raiionem ,
et doceo tc, quo paclo veslimenta appouas quae cum
illo resnrganl e l illum reddanl splcndidtim : qu.e
veslimenta non vermes non lenipus absunmnt, nm\
a furibus illa lolhmlur. Quaanain bacsuia? Elt.cmosynac amictus. H x c cum illo rcsui-get: eleeuiosyna3
signaculmn cum HIo est. His fulgebunt veslibus qui
tunc audient: Esurienlem me nulrivistis. llxc insignes, ba3C claros reddnnl, buc in tuto collocaul.
Qua: nunc Gunt, niliil aliud siint, quam suinplus tincarum el mensa vcrinium. Hicc porro dico , fuueralia probibens, sed modum excedere vetans ; ui lcgalur corpus , nec nudum lcrra? mandctiir. Nain si
vero
viventibiis proccipitur, ul nibil plus b;ibeanl quatn
veslimenUim ; mullo magis morluis. Ncque eniin iia
morUms vesle iudiget, ul vivus. Duui vivimtis enini,
tam fiigoris quam pudoris causa veslibus cgcmus;
moriuis ad IIJLC non opus csi , sed ne corpus in funcre miduin jacent. Primum enim leguinenluiii pulcberrimuin babeinus terram, corporuin Halunc aptissimam. Si ergo ubi lol sunl neccssitates, oibilsuperfluum inquirendum; mullo magis ubi uoa tanla
cst nccessitas, iiilcmpesliva est ambilio.
6. A l qui viderint, ridcbunt, inquics. Ridealcm
sane non lam curare oporlet, qui lanium insanial.
Ntiuc aulcm mulli polius eninl qui mirabunlur, cl
noslram laudabntit pbilosopbiam. Risu digua sunl
bac , sed quae nos facinius, ploranles , lugonies,
uos simul cum inormis dcfodicnies. ll&c c l risu el
supplicio digna suiit. Pbilos >pliari auleiu el in bis ,
el in vesiium modo, boc cerle coronas et laudcs
nohis conciliai, nobisqne oiiiucs plaudent, atqm
inirabuiU.nr Christi virlulem , dicculquc : Papa3,
quanla csl Cruciiixi M I : U > ! S'!asil morienlibus, nioi*
v
U>1
S. JO.YiNiMS CURYSQSTOMl ARCHIEP. CONSTANTINOP,

m
lcm non esse mortcm : ergo qnasi pro pereuntavir, quaudo circumsteteruiil vidua? ostendenles quae
libiis agtinl, scd proiis qui ad meliorem locuin pne- fecerat ipsis conlubernalis Dorcas (Act. 9. 36). Cum
iiiUlunliir. Soasil illis corpus hoc fluxmn el lcrrc- quis ergo morilurus es(, qui propinquior est ipsi, panmn indtiendum esse incorniplione, sericis el aureis rei fiineralia, et moribuudo saadeat, ut egenis qnidvcstibus longe pretiosiore. Ideoque non lamara sc- piam relinquat. Cum liis emitial indunientis : suapullurce gerunt curam, sed funeralia mirabilia pulanC deal eliaui ut Clirietuni berodem relinquat. Nara s i
esse vilam opiimam.
regee cum heredes conscribunt, familiaribus parPraficarum chori in funeribus, caterique vani
appatem relinqmint
in cautioitera, qui Christum cum
ratu$ redarguunlur.Hxc dicenf, si nos ila pliilosofiliis heredein relinquit, cogiia quanlam sibi et
pliantes vidcrmt; sin fracios, praflcartira choros suis omnibus altrahet benevolentiam. Haec funenteireumducomes, nos deridebnnf, traduceni, maledi- lia pulchra sunt, haec juvant et superstites et declis insequcnlur, vanum supcifluumque eumpium functos. Si bis utamur funeralibus, resurreclionis
< arpcut. Ilaec enim incusantes omnes audimtis, et tempore splendidi erimus : ein corpus curanles,
jure quidem. Quam eiiim habebinius excusalionem, animam negligamus, multa ibi gravia paiiemur, et
quando corpus, quod sanic el vermibus absumilur, magnum excilabimus risum. Non enim parva esl ignocxornamus, Christum vcro dcspichnus silienteni, minia, virlute nudum abire: neque sic insepuituiu ei
iiudum ambulanlem, hospilem? Vanae igitur curaj projeclum corpus debouestalum videlur, ut aurma
(inem iinponamus, defunctos sepeliamus, ut cl nobis viritile nuda. llanc induamus, bae maxime amiciamui
et illis couferal adgloriam Dei. Multam pro illis cro- per omne lcmpus : vel si eain hic negleximus, Baliero
geinus cleemosynam : millamus illis pulcberrinia in morle sapiamus, el id curemtis per eleemosynam,
\ialica. Nam si memoria prscclarorum virorum qui ut a proximis juvemur. Sicqueex muluis autiliis fidumortui sunl prodest viveniibus ( ail enim, Protegamciam multam assequamur, gralia el beotgniiaic Dominiservum
noslri Jesu Chrisii, quicum Patri et una Spiritui
banc civilalem propter me et propler David
meum [ 4. Reg. 19. 3 4 ] ) , longe raagis eleemosyna sanclo, gloria, imperium, honor, nunc ei scmper, el
boc iacieL H * c cerle, b x c , iitquam, mortuos susci- in saecula sxculorum. Amen.
%
HOMILIA L X X X V I .
C A P . 25.
10. Abierunt ergoilerum discipuliad
se- dueebalur. Ex modo quoque sedendi ad iihrcciione
lerrogandos illos induccbatur : vkJebantrtr quippe
melipsos. 41. Maria autem stabat ad monumentum
scire quod facium fuerat. Ideo non una sedent, sed
fwri* ploran*.
allquantum distantes. Quia enini credibile eral,
1. Proclivcad misericordiam eet muliebre gcnus.
ipsam interrogare austiram esse, el interrogationc sua
Iloc autem dico, ne mireris cur Maria accrbc fleat in
sopidcro; Pelrus vero non ilem : nam ail, Dhctpuli c l setleiidi modo i n v i i a n t illarn ad colloquimn. Quid
i\Yd ? Ferveuter simul el amanter: Tulerunt Doabierunt ad temetipsos, itla veroflentstabat.ergo
Imbecillis
minum meum, et nescio ubi po&uerunl eum. Qtiid dicis?
erat natura, necdum fiiluram resurrcctioncm clare
nondem resurreclionem cogiias, et posiium esse imanoverat: quemadmodum etiam illi, visis linleaininiginaris ? Videu quomodo nondum sublimem doclribus, credenles abierunl ad semelipsos perculsi. E l cur
nam acceperit? 1 4 . Hwc cum dixiuet, conversa etl
non sUttim abiennu in Galilicam, ut mandalum ipsis
retrorwm. Et q i K e n a m bapc cousequentia ? i l l o s allofucrat anie passionent ? Fortasse reliquos cxspecfaqtiens, curn nibildum audisset, ab illis relrorsum coubant. Alioquin autein adbucadmodum perplexi erant.
vcriilur? Mibi quidem videlur, Uxc i l h dicento,
l i i igitur nune abierunt; illa vero ad locum stabat.
repente Clirisium reiro apparuis.se, et angelos obsltiMullum enim, ul dixi, eam consolabatur vel conspcpefecisse, illosque, viso Domino, slaiim et babiiu, el
cium nionumentum. Vkles illam ad niajus solalium
aspeclu, et nulu indicavisse, sc Dominum videre;
se iuclinanlem, ut locum perspicerct ubi corpus jaquod efficit ul se mulier relro converteret. Illis ergo
ccbal? Ideo parvam tanlae diligeniiac mercedem
sic appamit; mulieri vero non sic, neillam ex primo
accrpit. Quod euim discipuli non viderunt, boc mulier
conspectu perlerrefaceret, sed in viliore et vulgaliore
prima vidit, sedentes angeios, alium ad pedes, alium
veslitn. Hinc vero palam illud esl, q u o d euni csse
ad ca|Mit in vestibus albis : vcl ipse liabilus bilarilatcm et gaudium pra3 se ferebai. Quia enim non animi borlulanum putaverir. Tam bumilem autem non par
erat slatim ad sublimia ducere, sed sensim. Illam
ublimis mulicr crat, ul ex sudariis resurrectiunem
ergo rursus interrogal : 1 5 . Mulier, quid ploratt
conjicercl; aliquid amplius effieitur : angelos videt
quem qvaris? Hoc declarat ipsum inlellexissc, q n o d
se<lentes hilari veste, ita ul hoc spectaculum illam
Tellet inlcrrogare, et ad respondendum induxil. Hoc
erigerel el consolarctur. Verum nibil ei de resurrecum ipsa mulier inielligeret, non JCSII uonien dixit,
ctione dicunt; sed paulalim ad lianc dudrinam induquasi ipse iwsset de quo illa scisciiaretiir, sed ait
citur. Lactas nec assuelas vi&iones conspexit. Vidit
Si tu tuitulisti eum, dicito mihi ubi posuisti, et ego
habiltim splendidum, aadivit consolantem vocem.
eum tollam. Rursum dicit posilum, sublatum, ac si
Quid enim ail? 15. Mulier, quid ploras?Per ba?c,
mortiius o.ssct. Uoc porro bignilicai: Si proptor Juqnasi apcrta janua, paulatim ad scrnioncm dc rcsur1
*C7
1N JOANNEM
MOMIL. L X X X V I . a l . L X X X t .
m
, "> , .
,
. ,

*
, .
*
. ,
*
, ,
, .
,
* ^
, ; .
, ,
*,
, ; ' .
' ,
, ' , ,
, , , ,
. .
, * , ! \
, '
,
. " ,
,
, .
, ' , .
, , * , ,
, xaV ,
, ,
. * .
, ,
, ;
* ,
,
.

( , ,
),

. ,
, * ' . "
Atii
b Hc esl scriplnra cod. 705, quae ca?leris pra?9iare

vfsa esl. Mcolf.
Savil.
, .
liiro e codd. Morel. ei Monlf. . EDIT.
Sfcc reatilu-
* L(\gebatur
. ,
. . . Savil. el codd. verara lectionera dederuiil. L U . T .

Legenduni puUL Savil. .
[513] OM J A HCp.
\
ol * .
.
; . ;
\ , - , ,
^. ,
.
,
,
. 01 , ,
. ,
,
. .
,
,

.
,
; * IJpav . , . ;
, , '
; , * ; ;
. , .
. , ,
, ,
. *0|
' ,
, , ,
; , [514] ,
;
,

, ,
. " ,
, ,
, , ,
* ,
.
. ,
, , *
,
. , *
. *
, , ' *
. '
* , ;
;
' ^
, .
. , Hsc esl lectio Savilii. Legebalur ;
. EDIT.
5 .
Savil. ?9. ,
* Alii ' */, alii .
Morel.
4f,9
S. JOANHIS C R R Y S O S T O M ARCUIEP. CON&TANTIiSOP.

470
,
. ,
; .
,
. , ,
, .
, . "
,
, .
.
.
,
; , , ,
;
, .
, , ,
,
* '
, , '

, ,
(
), , * ,
.
ri\ . ,
, *
, < , , .
, \ ,
, . " ,
,
, .
"
. , *
, . "
, ; \
, ,
. , ;
, , *
.
, ,
. , ,
; ,
,
, * ,
. "
, , . >
, . , ,
,
; , ,
~*>, ; '
, ,
, . ,
; , ,

, ,
.
b
^ ; " ^
. ,
[516] ;
, .
,
. ,
.
'. ,
; " , , ' ,
. , . " ; ; ,
, , , * ,
, 515]
,
. , ,
e ( .
.
),
, ; " ,
. , , * , ,
, " ,
* . "
, . , ,
, , .
, ^ .
, , ,
*.
,
0
( ,
,
$ , )' ; ,
' , , ,
,
,
. , ' , ,
, ;. . ,

; ,
. ,
, . ,
,
,

, ,
.
* . ' ,
b Mss. quidara , ediii . Codl. 703, 709 veram lectlonem,
, cxbiltenl. E D I T . * E<HU male ) ; . E D I T .
* Alii . Paiilo post Morel. .

. f Savil. cl Morcl. .
Alil
m
IN JOANNEM IiOMlL. L X X X V I . al. L X X X V .
470
Dic [ratribtu, ne bine aliquam sospicarenlur a*qiralidacorum timorem liinc sustulisiis eum, dlciie niilii,
tatem, diflerenliam apponit. Ipse naiuque in solio p a ei ego eum lollam. Magna bencvolenlia, magnus nmor
terno sessurus erat; illis vero adsiare datum eet. Itanmlieris; sed niliil sublime sapit. Ideo jam non visu,
q n c licci seciindum carnalem subslaniiam frater noslei
sed voce se notum ipsi facil. Quemadmodum enim
sit eiTeclus, bonorc muUum a n o b i s differt; nec quauJudftis modo noius, modo ignolus etiam presens
lum differal dici potest. Ipsa ergo abiit, haec nunliaeral : sic cum loquereiur, notus erat, si quando id
lura
discipulis (Joan. 20.18). Tanlum eslassidtiiias et
veHel. Nam cuin Judais dicebat, Quem quceritis? neperseverantia b o n u m . IIIi vero cnr non doliieruni
rpie vultu, neque voce nolus fuit, donec voluil: id
quod ctiam bic coniigit, ipsaraque lanttim nomine quod abiturus esset, neque eadem q u x prius loquuli
sont? Tunc u i moriturum plangebanl; nunc illo resiio vocavit, exprobrans ipsi quod de vivenle talia
surgente,
qua3 dolendi causa ? Nunliavit aulem Maria
iiiiaginaretur. Quomodo aulem, 16. Conversa dicit, si
quidem illam alloquebalur? Opinor ipsam, cum dice- et visionem el vcrba, qusc possenl illos consolari.
ret, Ubi posuistis etim, ad angelos conversam esse Quia ergo credibile erat, eos ba2C audientes, vel imn
creditnros esse mulieri, vel, si credercnl, a?gre l a l u ui sciscitareliir cur obstupescerent: binc Christum
ros quod se n o n visu illo dignaius essel, elsi promivocaniem ad se illam convertisse, scseque voce notum
sissel se in Galila?a ipsis apparilurum esse : ne igiiur
reddidisse. Nam cum vocavit illam, Mar\a tunc ipsa
v
ha3c secum versantes molesle ferrent, nc u n a m q u i *

illum oognovit. Sic n o n a visu, sed a voce cogniiio
profecia est. Quod si dixeris, Unde consiat angclos dem diem pnrlerire sivit; sed injecto ex resurrectionis notiiia desiderio, necnon ex narralu mulieris,
obsltipuisse, et ideo conversam ftiisse mulierem? bic
cum jam viÎendi desiderio ferverent, quod ex melu
eiiam dices: Unde constat ipsam letigisse illum, et
aiigebalur, cum vespera essct, adfuit, id<|ue roirabili
procidisse? Vcrum ul boc liquet ex e o quod dixerit,
modo.
47. Noli me tangcre : sic et illud constat ex eo quod
sese convcrtisse dicalur. Cur d i x i l : Noli me langere? Cur in vnpwa Christus discipulis apparuerit. C u r
Quidain dicmil ipsain spirilu <lem graliam peicre,
iti vespera apparuil ? Quia verisimilc erat, ipsos lunc
quod audisset illnm discipulis dicentem : Si abiero ad maxime formidare. Sed quod mirabile est, quomodo
Patrem, rogabo eum et dabil vobis alium Paracletum
n o n ipsum pbantasma esse pulaverinl ? Nam januis
(Joan. 14. . 16).
clausis, e i siaiim ingressus est. Ccrle mulier pra?oc2. E l qtiomodo illa qu.ne non aderat cum discipulis, cupans niagnam fidem indideral: alioquin vero clarum ipsis et suavem conspeclum exhibait. Iiilerdiu
ba c audire poluit? Alioquin longe est ab hac sentenaulem non v e n i l , ut simnl omnes congregarentur :
lia imaginalio bujusmodi. Qnomodo petit, cum nonmullo namqiie erant stupore repleti. Non pnlsavit
diui ille ad Pairem abiissel? Quid ergo? Videtur
mibi adliuc velle illam cum ipso versari, ul prius, ct januam, sed slalim medius sleiit, et oslendit lalus c l
manus : simulque voce fluctuanles cogilaiiones scdaex gaudio nibil magnum cogiiare, eiiamsi longe me\it dicens, 19. Pax vobis, hoc est, No U i r b e m i n i ; iu
lior facius erat secuiidnm carnem. Ab hac crgo
menlemque ipsis revocai id quod anle crucem dixeiilam cogitaliono abducens, el a nimia in se alloquendo libcrtate ( neque enim cum discipulis simi- rat ipsis, Pacem meam relinquo vobit; ac rursum , In
mepncem habete; in mvndo tribulationem habebilis. 20.
liler versari conspicitur ), illius cogilalionem erigit,
ul cum majore revcrenlia sibi atlendal. Si dixissel Gavisi sunl autem discipuli viso Domino. Viden' rebus
verba confirmari ? Nam quod dixit anle crucem : lle*Tgo, Noli ad me accedere, ul prius; n o n eniin eodem
rum videbo vos et gaudebit cor vestrum , el gaudnnn
iu slaiu res sunt, neqiie codem modo vobiscum verveslrum nerno lolletavobis (Joan. 16. 22) ; boc niiiR*
saturus deinceps sum; id fastum el arrogantiam saoperc coniplcvil. Ilrcc porro omnia ipsos ad corlissipuissut: illud vero, Nondum ascendi ad Patrem, elsi
l'nius, idipsum signiiical. Cum dicil cnim, Nondttm mam fidem induxcrunl. Quia enim iuexpiabite b c l a$cntdi dcclaral sc eo feslinarcel lenderc ; eum au- lum conlra Judxos Iiabebant, sa-pe rcpelil illud, Pax
vobi$ parem bcllo consolaiionem aflerens.
lcni qui illuc inigraliims craf, nec tilira oum bmuiiiibus versaturus, non oporlebal eodem qno prius atiinio
5. Hoc primum ipsis verbum post resurrcctionem
inlueri. Quod auicm ila sc res habeal, scqueniia d o
dixit ( i d e o Paulus quoque ubique ail, Gratia vobis et
clarant. Xade, dic fratribus: Vado ad Palrem meum
pnx): mulieribus nuiem la?litiam d i c i l , quia in morv
ti Palrem veslrnm, et Deum meum el Deum vcstrum.
rore degebant el banc primum accepere laeiiiinm .
Atqui non boc slaiim faclurus eral, sed posl quadraCongruenter itaque viris propter bellum, pacern;
gitita dics. Cur ergo boc dicil? U l illius mcnlemcrimiilieribusque propter dolorem , hwiliam annuniial:
gorei, ipsiijue suaderet, se ad ca?los ascensuruni. Illud
solulisque trisiibus omnibus , crucis praclara opera
v c w , Patrem meum el Patrent vestrum, et Deum meum
pra3dicat : hac sunt pax. Qnia igitur obices o m
et Denm vcslrutn, ad incarnalionem pertinet; sicut et nes sublali sunt, victoriam splendidam consiiluii,
asirndere carnis esl. Haeccnim illi dicit, qua? nouduin
omniaque rccie completa s u n l ; deinde ait demuni :
sublimia cogiiabal. Alio itaqne modo ejus Paier csl,
21. Sicul ntisit me Pater, et ego mitto vo$. Nullam
ot alio noslor? Sane quidem. Nam si alio modo jnslo*
babebiiis difficultalem , tum ob ea q u x facla smiu
niin Deus est, alio rrclerorum hominum : multo magts
juxla savil. el M o r c l . legendum esset, malediclioncm,
aliicr F i l i i , aliicr noster est Deus. Cum enim dixit,
pro, laiitiain.
t
S. JOANNIS CHRYSOSTOMl ARCHIEP. C 0 3 S T A N T L W .
471
4TO
qux penes ipsum erant, perfeccril. Tantum ergo vilum ob meam mittentis aucloriiaiem. Quapropter
denles pcriculum, mulia i l l o s bencvolenlia prosequa*
lioc dicit, illoruinque animum erigit, et magnam
iniui id quod et Paulus significavil dicens : Ipti
vcrbis tidem facit si quidem velint opus ipsius suspervigilant pro animabus testris, non simplicilcr , sed
cipere. Neque ulira Palrem rogat, scd aucioriiate
Mia virlutem illis indil. 22. Insufllavit cnim, et dixit: Ul rationem reddiluri (Hebr. 13.17). Quapropler ipsi
magno sunt cultu bonorandi. Quod si eis cum aliii
Accipite Spirilum sanclum. 23. Quorum remi$eritis
insullavcritis, neque vestra benc disponetis. Quampeceala , remutunlur; et quorum retitwerilts , retenta
*unt. Sicul enim rex praefectos miltens , potestalem diu cnim gubernator b o n o esl auimo, reclores eliani
in tuto cnint. Quod s i , convicianlibus illis et boslilidal ut in carccrem mitlant el ex carcere liberent :
ler agcntibtis, miscrc agat, nec vigilare p o s s i l iiequc
sic Cliristus illos mittene, bac polesiate donat. Quoiiiodo ergo d i c i l : Nisi ego abiero , ille non veniel , et arlcm suam exercere, el vel inviius in sexcenia iilos
mala conjiciel. Sic el sacerdos si debilo apud vos
iiunc Spiritiim dat ? Quidaro dicunt, ipsum non Spibonore fruaiur, etiam vcsira poleril recle dispcusariium dcdisse sed illos per insufllalionem ad recir e : s i n illum i n n i ( B r o r e m conjiciatis, s i c solulis inapicndum Spirilum idoneos fecisse. Nain si Daniel v i n i b u s i l l o s vobiscum fluclibus absorbendos objicielis,
so angelo pcrculsusesl (Dan. 8.17), quid non passi
eliamsi slrenuo sint a n i m o . Gogila quid de Judjeis
fnisscnt i l l i , si lam ineflabilem gratiam accepissent,
Cbristus dical : Supcr caihedram Moytis sederunt
uisi prius illos adbuc discipulos prxparasset ? Idco
dixit, Accepistis; sed, Accipile Spiritum sanctum.scribce et Pharhcci. Omnia qutecumque dixerinl vobis
ul facialu , facite (Malth. 23. 2. 3). Nunc non est d i Ncc lamen nberraverit quis si dicat illos tunc acceceudum, Super calhodram Moysis sederuiu sacerdopisse polcslalem quamdam spirilualem et gratiam ;
les ; sed , Supcr calbedram Cbristi. Ejus eniin doscd non iia ul morluos susciiareiil, et virtules facectrinam exceperuni. Idco dicil Paultis : Pro Christa
r c u l , sed ut peccata dimitlerent: diversa enim sunt
Spiriluscbarismala.ldeo addidit: Quorumremiserilii legalione fungimur, tamquam De* exliorlante pro nobi*
peccaia, remitlunlur, oslendcns quod genus operatio- (2. Cor. 5.20). Nonne videlis saeculi principibus omnes subessc : ac s;rpe etiam e o s qui genere, viia, et
nis largiaiur. Illic vero posl quadraginla dies vtm
s'gnoruin acccperunt: idcirco a i l : Accipieiu virtuUm prudenlia potiores iilis sunt ? Aliamen ob ejus revereutiam qui illos constiluil, nibil borum cogiiant,
supervenientis Spiritus sancti iu vo$ et erilis m\hi testet
in Jerusalem et in Judma(AcL 1. 8). Tesies fuerunt sed regis placiiuin vercntur, qnisquis taiideiii sil is
qni pr.cfecturam accipit. Alqui ubi bomo constituU
per signa : ineflabilis quippe est Spiritus gratia el
lantus a d c 3 l limor : ubi vero Dus ordinat, ordinaimiltiplex doiium. Hoc ita i i t , ut di>cas Pairis , Filii
tum despicimus , ipsique conviciamur, millc conluct Spiritus sancti unum esse donutn , unam poiestamcliis cum aspergiinus, el cum de frairibus nosiris
tcni. Nam qu:c Palris propria videntur, eadem et
judicare probibeainur, contra sacerdoies lingiiatn
Filii et Spirilus sancli esse deprebenduntiir. Quomodo ergo nento venit ad Filium, Nisi Pater traxerit acuimus. Et qua venia hxc digna fuerinl, quaudo
f
fum (Joan. 6. 44)? Vcrum boc Filii quoqiie esse os- I r a b e m in o c u l o noelro non videntes, fcstucani in allendilur : nam a i l , Ego sum tia ; nemo rentt ad Pa- leritis oculo acerbius scrulamur (Maith. 7. O . L M C . G .
trem , nisi per me (lbid. 14. 6). IIoc qnoqtie Spiritus 41)? nescis te l i b i gravius judicium parare , cuin sie
judicas ? Iloec p o r r o dico, non quod illos probcm,
osse videas : nain Nemo potcst dicere Dominum Jesum
Christum, nisi in Spirilu tanclo (1. Cor. 12. 3). Ac qui indigne sacerdolinm adniinistraut; nam illos admndum deploro cl liigeo : neqne lamen sic illi suiit
rursum apostolos, modo a Patre, medoa FUio modo
a snbdilis, maximcquea simplicioribtis judicandi. E i a Spiritu sanclo Ecclesia; datos fuisse dicilur: ac
cct conim vita sit infamata , tu , si atlendas , n i b i l
divisiones graliarura P a l r i s , Filii et Spirilus sancii
damiii accipies in iis, quae illis a Deo commissa sunl.
esse vidcmus.
Si enim per asinam vocem cmilli curavit, et per va4. Sacerdolum dignilas et onus. Omnia ergo facialem benedictiones spirituales largitus cst; si bniti
nius ul Spirilum sanclum nobisctim habcre possimus,
ore, et impura Balaami lingua propler improbos Juet concrcdilam operandi graiiam summopere colad;cos operatus e e i : multo magis proptcr vos leo
mus. Magna quippe esi sacerdolum dignilas. Quorum
nioratos , eiiamsi sacerdotes admodum srelesli sint,
remiserilU peccata, inquit, remiilunlur. Ideo dicebal
sua omnia periiciei, et millel Spiritum sanctum. NoPaulus : Obedile prcepositi* veslris, et subjaeete ei$
queenim pura mcnspropierproprtam puritatem Spiri(llebr. 13. 17), ut maxinium ipsis babealis bonorem,
tum aiir:diit; sed gratia omnia oporalur. Omnia enim,
Tu enim rein luam curas; el si lu IKTC recte dispoiuquit, propler vos, sive Paulut, sive Apollo. sive Ce~
nas , nulla libi aliorum ratio eril : sacerdos aulem si
pha$ (1. Cor. 3. 22). Quidquid enim concredilum
rccie suain ordiuavcrit vitain , luam vero aliorumque
liabet sacerdos, solius Dei d o n i t i n esl , et qtiaiiluinomiiium sibi commissoruui non diligcnlcr euraverit,
cumquc b u m a n a pbilosopbia proficiat, graiia pempcr
cum sce.Icstis in gehennam abibil: ac saipe non cx
i l l a minor apparcbit. Ilacc p o r r o dico, n o n u( segnilcr
suis, sed ex alienis in perniciein ruit, nisi omnia ,
vilam insiiiiiainus, sed n e , si quando antislites quisic omncs lum Edili tum Manuscripti; Franciseus tadam veslri ncgligenter sc gerant, vos ideo m a l a vo!)is
A r e t i n u s post quhtquaginta dies b a h e t , et s i c l e g e o ipsis compareus. Ecquid sacerdolcs d i c o ? Ncque anuiun v i d e l u r : u a m v e r e pbsl q u i n q u a g l n t a d i c s i n s a n c U
t
r c u t e c o s i e sigrorum o p e r a i i o n u m aci .qerua(.

a
&,
. ,
, .
, ' .
, <. Qr
r
, , ,
. ,
, \
* ,
. .
* , ;
, , '
*
, {&
,
; ,
, ,
. [517]
*
, *

. , ,
.

' ,

*
. \
.
, , \
.
, ,
. ;
, \, ;
. , ,
, '
. " .
. \ ,
, ,
^ , \
;
.
'.
' ,
. . Qv
, , .
r
,
.
,
* ,
,
\ ,

,
,
. ,

,
c
473
IN JOANNEM HOMIL. LXXXVII. *J. LXXXVL
47!
Sic Savil. etcod. 709. i.egchatur minus recle ir.cc-X-
>ov, . &. . . E D I T .
;.
b A l i i :/.
Muicj.
, ' .
.
,
. "
,
, \ , , > , , \
.
, * , |518]
, ' ,
.

. ,
, .
!?,
', . ^
.
' .

,
; *
, *
,
. ,
,
, ,
, ,
.
,
,
;
;
, ,

,
. ,
, , *
. '
,
,
*
'> , ,
,
.
.
, , ' , , ,
. ,

, .
, ^ ,
' ,
.
; ,

,
.
t
d . ' . Alii '

. * );.
f Alii :*9.
6 Morcl". o~jik b Morel. ; ;.
S. J O A N M S CURYSOSTOMI ARCHIEF. CONSTANTINOP.
;[59] ;
.
, ,
,
* ,
474

,
, ' ,
, , , , ,
. '*.
'.
"
*
, .
, '
. , , ,
. ' , '
'. " ,

^ \
, , , . *
. " ,
. ,
, ^
, ,
, , ,
"
, . , .
,
, , ',
, . , . *
, *> ; . ,
,

. [] - ' ,
, - , ,
, ' .
,
,
,
. , .
,
*
,
. ,
.
"
', , ,
,,
.
,
, ; '

, , ,
.
. .

.
,

; "
, ,
, ,
,
'
. ;
. , , ,
. ; ,
. .
; " \
'. " , ,
.
, .
, ,
,
[521] ;
, , ;
. [520] ,
,
' ,
, *
, , , ,
, , ,
.
; , . ;

, ,
. "
;. , ,
,
,
, .
, .
,
.
* ;
,
* , *
. .
.
, . , " /
, ,
,
, " ,
, ,
.
.
:, * .
, .
,,
' .
"

c
. > c . , .
d Alii .
Morel. , Savft. \, qnatuor inss. . ' Editi . Sim dceid in quibu*dam. b Sic Savil. Vulgo
**. LiiiT.
Morcl. .
c
picalrr Savil. lcgcodum . Codcx uuus mclius

-*.
475
IN JOANNEM IIOMIL. L X X X V N . al. L X X X V l .
gulas, neqtie arcbaugclus iu iis, qnse a Deo dala sunt

aliquid efficerc polesl; sed Pater, et Filius et Spiritus sanctus onutia adniinistrat. Sacerdos vero lin gtiam suam commodat, nianum porrigit. Neque enim
justum fuisset, ut propter alterius improbilaieni i l l i ,
qui fidcm sunl ainplcxi, in symbolis salulis nostr.c
todereulur. Quibus perspeclis omnibus, c l Deum l i -
474
meamus, et sacerdoles ejus veitcreniur, ipsls onuifiu

prabeamus honorem ; ul el pro operibus noslris ot
pro cullu illis exbibilo magnam accipiamus a Deo
mercedem, gratia et bcnigniiale Doinini noslri Jcsu
C h r i s i i , quiciim Patri unaque Spirilui sancto gloria
iniperiUin, lionor, nunc et semper, el in paecula saeeulorum. Amen.
t
HOMILIA LXXXVII.
C A P . 2 0 . . 2 4 . Tlwmat aulem unus ex duodecim, non
qui viderunt et crediderunt. Hnc enim iidei esl, etiam
dicitur Didymus, non eral cum eis quando venit
non visa admiltere. Ett enim fides sperandarum $ubJesus. 2 5 . Dixerunt ergo ei alii ditcipuli : Vidimut
slanlia rerum, argumentum non apparenlium (Hebr. 1 1 .
Dominum. llle aulem dixit: Nisi videro, non crcl).IIic vero oon discipulossolum bealos praedicai; s<ul
dam, e l c .
etiam eos qui poslea crediluri erant. Alqui discipuli,
i . Sicut simpliciier leviterqne credere facililalis
inquies, videruui, et crediderunt. Vcruin illi itijtil buc s t : sic ultra modum perqnirere et explorare, crasjusmodi quaesierunt; sed ex sudariis slatim verlMim
sissimse mentis. Ideo et Tbomas accusalur. Apostolis
resurrectiomsadmiseruul, el antequam corpus videenim dicemibus , Vidimus Dominum , non credidil;rent, plenam habuere fidem. Cum crgo qiiispiam d i non lanlum illis fidem negans, quantum rem lieri
xeril, Vellem illo fuisse lempore, viderequeCluisluin
posse exislimans, nempe resurreclioneni a moriuis.
miracula patranlem, cogitel illud, Beati qui non videNon enim dixit Non credo vobis; sed, iVisi mittum runt et credidermt. Quxrendum autem incumbil,
manum meam non credam. Quomodo aliis congregatis
quomodo corpus incorruplibile clavoruin cicatrices
hic solus aberat? Yerisimile est ex dispersione pra>
habuerit, el a morlali manu langi polueril. Scd ne
cedenli illum nondum reversuin fnisse. Tu vero cum
turberis ; id euim Gbrisli sese ad bumilia demiltentis
vkles non credeutein disciputum, Domini clemenliam
erat. Corpus enim tam lenue, tam leve, ul januis
cogita, quomodo vel pro una anima ostendnt se vulclausis ingrcderetur, crassilie omni cai ebal: sed ut
nera excepisse, et advenial ad unius salulein, eliamsi
resurrectio crederelur, sese lalem exhibuit; ulque
crassiorc q u a m cncleri auimo esset. Idco per crassissidiscerenl ipsum fuisse crucifixum, neque alium pro
nitim oninium sensum iidem qua?rcbal, neqne oculi*
ipso resurrexisse. ldco resurrexitsigna crucis habens,
crcdebai. Neque enim lanliim d i x i l , Nisi vidcro; sed
el ideo inanducal. Aposloli quippe hoc signnm maefiam, Nisi ailreciavero; ne id qnod videbalur, pbangnopere prirdicabanl dicentes : Qui cum eo timul
tasia esset. Atqui discipuli, qui baec nunliabaiu, Ode
mandvanimus el blbimus (Act. 40. 41). Quemadmodum
digni erant, et Domintis quoque, qui pollicitus erat.
crgo, cum illtun anle crucem videmus supra fluctus
Allamea quia plura requisivil, neque illis quideni ipambulaniem (Maith. 1 4 . 25), non dicimus corpus i l gum Cbrislijs privavil.
lud allcrius essc nalurae, sed nosirse : sic, cum post
illuin vidcnius cicalrices babenleiq ,
Cur po$t dies octo lanium Thoma$ Christumresurreclionera
vidit.
Cur Christi corput cicalrices habuerit. Cur non won
sta- ideo corruptibilcm dicemus. Propler disciptiluiii
enim id oslcndilur. 5 0 . Muiia vero aliu signa fecilJeliin illi apparuil, sed post dies octo? U l antea a disus. Ciim enim pauciora quam alii liic evaugclisla
scipulis inslitulus el edoclus, inmajtis irali<*re;ur denarrasset, dicit, neque alios omnes omuia recensuissiderium, et magis in fuluro confirmarelur. Unde
se, sed quanla opus esset, ut audilores ad finem perdidiceral Jatus aperlum fuisse? Id a discipulis audieIralierem. Nam Si omnia, inquil, tcribereniur, nec
rai. Cur aliud credidii, a i i u d non credidil? Quia lioc
ipsum arbitror mundum capere eo$, qui scribendi suni,
admoduin niirabile eral. Perpende auleni q u a m vere
libros {Joan. 21. 25).
loqtiantur aposioli, quoinodo nec sua nec aliena vilia
9
occultent, scd veracissime scribant. Adslal ileruin

2. Unde palam esl eos non jaclantise, sed utililatis
Jesus, neque ab illo rogari exspeol.it, n e q u e quidquam
causa lisec scripsisse. Qni eiiiai plura pnrlermisenmi,
tale audire; sed illo nihil dicente, prxoccupans, quce
quomodo IVJUC jaclanti.nc causa scripsissent? Cur igitur
cupiebal iinplet, significans se prxsenlem fwisse, ciim
non onmia narrnrunt? Maxime propler mulliiudinem;
ille ha?c discipulis dicerel : iiam iisdem usus esi verdcinde hoc qtioquecogiiabant, eum qui diclis non crebis, ac vehemenler increpal et in fuiurum in$'.ituiu
dcret, nec si plura dicerenlur credilurum fuisse ; i l Nam cum dixisset e i : 2 7 . lnfer digitum /uum, et videlum vero qui baec admiserit, non alio opus babero
manus meas, et mitte manum luam in laius meum;
sub- babendam. Mihi autciri hic videtur de signis
ad fidem
dil, Et noli esse incredulus, sed fideli*. Yiden' euinpost
ex resurreclioneni loqui : ideo ait : In conspectu
infideliiate dubiiare?sed antequam Spiritum accipediscipulorum ejus. Sicut enim ante resurrectioiieui
r e n l ; posl h.xc aulem non u l i r a , sed perfecti lunc
mulla necessaria eranl, ut crcdercnt ipsuni esse F i e F a n t . Nec illo autem modo solum increpavit, verum
.iuin Dei : sic et post resurreciionem, ul persuasuni
ctiam in sequcntibus. Poslquam eiiiui ille certior fababerent ipsum resurrexissc. Ideo addidil: In conclus resipuii el exclamavil,28. Dominus meu$, et Deus
speciu discipulorum ejus, quia cuin illis lanium versa*
meus, ail : 29. Quia vidisli me, credidisti: beati lus
quifneiat posl resurreclioncm. Lico dicebal: Muudm
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMl ARCHIEP. CONSTAXTIXOP.

476
475
quc
aliquid
de
illa
scisoiiart.
Sed
c
l
quod
limoreiir,
mejam nmwii*- Deiiidc,utdiscas discipuloriim lauet quod scirent non alium e>sc, sed illum ipsum, :tb
tum causa haec factt faisee subdidit: 51. Vt ei cttinlerrogalione abslinuerunt, solumque coincdebam
denles vilam (eternam habeatii ih mmme eju$, generaea, quae ipse cum majori poieslale creaverau Uic vci-o
iiler naluram alloquens , ei tit ostendal, mm U l i , in
uilra respicil in cadum, neque humaua illa facit,
<|uem credilur, sed nobis ipsis se roaxiroe gralifttwt,
Jfi nomne ejns. hoc esl, per euiu. Ipse namque v i u tetendens illa eo, quod sese demisisset, facia fuisse.
esl. ( Cap. 21.) 1. Poslea manifeslavit se dkcipulh adQuod vero non frequeuier, nec siiuili niodo cum illis
tnare Tiberiadis. Videif quoniodo non frequenter cum versarelur, dtxil : 14. Hocjam terlio manifestatus est
illis verseiur, neque sicul antea? Apparuil enim ve- Ulis, cum re$urrtmuet mortuh. Et jubet ex obsonii
afferri, ostendens id, quod visum fuerat, non plwnepere, et avolavil; deinde post dies oclo setnel, et
lasma esse. At liic d k i l ipsuin comedisse cum
rursuin avolavit; postea ad niare, et rursum cuin
illis.
Lucas vero alibi dicit : Et convescens eum illis
multo limore. Quid sibi vult illud , MatdfestacU ?
(ActA.A) Quoinodo autem, uon nostruin cst dicero :
Jlinc lii|iiidum esl illum nonnisi ex indulgeiUia
visum fuissc, quia jam incorrupiibile ot immorlale modo cnim perquam mirabili hacc facta sttat, quod
nalura cibisdeinceps opus haberet, scd ex iudiilgeiitia
corpus crai. Cur autcm locuin mcmoravitf Ut jam
ad rcsnrreciioms domonstrationem Uxc permtsii.
eum magna ex parte mctum abslulisse ostendat ita
v
ut jam dorao exirent, et circumquaque ambularont.

cnim a mplius domi se continebaiit, sed in Galiluain ierant, ut a Judaeis periculum declinarent. Ventt ergo Siinon piscalum. Cum enim non frequenler
cum illis versaretur, necduni Spiriius dalus esset, neque adbuc quidpiam illis commissum esset, nec quid
facercnl haberent, ad artem suam redierant. 2. Et
#
5. Christum in coel\$ videre, quam dulce speciaculum.

Amor Christi rerum terrenarum contemptum parit.
Haec audienles forte efferbuislis, et eos, qui cum itlo

erant, beaios praedicasiis, necnon eos qui cutn illo
futuri sunt iu generali rcsurrectione. Iiaque niliil
non agamus, ul admirandain illam faciein videanms.
Nam si nunc audienles sic incendimur, et desidcra*
mus illis fuisse diebus queis in terra versab ilnr,
erant simul Simon et Thomas. et Nathanael qui Philippo vocatus erat, et filii Zebedai, et alii duo. Cumvocem atidisse, faciem vidisse, accessisse, leiigis>e,
ininislrasse; cogita quid sit iltum videre non ullra hi
nibil ergo haberent quod facerenl, piscaluni se contnmortali corpore, neque humana facientem, sed angelerunt. el hoc noctu facicbaut, quod forn.idarent. Hoc
lis stipaium, in iromortali corpore illum conspicerc,
eliam Lucas ait; sed non idem ipsum , verum aliud
el reliqua frui felicilate, quai omnetn superat sermoindicat. Alii vero discipuii sequebanlur quod una de
ncm. Quamobrem, obsecro, niliil non agamus, ne a
reliquo conjuncli esscnt, et simul velleul piscantcs
tali gtoria excidamus. Nibil adesl difficile, velinuis,
vidcre, aiquc lioc otio placide frui. Laborant ergo ,
et pwpedilis adstiiit Jesus, neque slalim sese cogno- nihil onerosum, si attendamus. Nam Si w$tinemus
el conregnabimus (I. Tim. 2. 12). Quid esl iilud, Susscendum dedit, ul in culloquium venirenl. Dieit ergo
thiemus ? Si xrumnas et persequuliones feramus; si
illis ; 5. Numquid pulmentarium habelis? Adhuc huin arcta incedamus via. Arcia enirn via natura sua
mano niore loquftur, ac si cmpturus aliquid esset ab
laboriosa est, sed insliltito volanlatis levior erficitur,
eis. Cum ec nibil liahere dicerenl, jussit ad dexterain
rcle iniiti: cum misisscnt, ceperunl. Ul auleiii cogno- spe futurorum. Nam Quod in prcetenti momentaneum
esl et leve tribulationis, supra modum in sublimitate aHirverunt illuni, tunc proprios sibi mores exliibent discinum glorim pondus operalur, non conlemplanlibus uopuli, Pelrus el Joannes. Ille ferventior, hic sublimior
bi$ quce mdenlur, $ed quas non videnlur (2. Cor. 4 . 1 7 .
erat: ille prompliorWat, bic perspicacior. Ideo Joan18). Transferamus igitur oculos ad ca?lnm, et perpencs prior Jesum cognovit, Pelrus prior ilhim adiit:
luo illa iinaginemur, et inspiciamus. Nam si setupcr
ncquc enira modica signa erani. Quscnam illa? Primo,
in lllis verseinur, ncque suavia hujus vitas nos alliquod mulii pisces capii essent : deindc, quod rete
cient, ncque trislia moleste feremus; sed et b x c et
non scissum fuisset: binc, quod prius, quani exsccnsiinilia irridebiiuns, nibilqae nos vel in serviluleiu
dennt, prunas iuvenirent, apposilum pisccm et paredigere, vel exlollcre poteril; si modo illuc seropcr
nem. Neque enim ex subjecta materia id faciebal;
desiderio (endamus, si illam dilcctionem inlueainur.
quod tanicn per quamdam dUpensationem anle cru quid dico, de prxsentibtis malis non dolebimus ?
cem facere solcbat. Ubi auiera illuin agnovit, omnia
Ncque illa postea videre putabimus. Taiis esi quippe
projecit, el pisces et relia , seque succinxil Peirus.
nmor. Illos euim qui abscnlcs snnt, quos amamus,
Vidcn' el reverenliam et desiderium? Aiqui ducenlis
quolidic imaginamur : magna quippe est dilectionis
cubilis aberanl; scd nequc illmn navi adire suslinuit,
verum naiando venit. Quid ergoJesus? 12. Venite, lyramiis, ab omnibus abscedit, el atnatx rei aniniaiii
colligat. Si ita Christuni amarcmus, omnia liic nobis
inquit, prandele. El nenw audebat eum interrogare.
iiuibra, omuia imago c l somiiiiun viderenlur. Diccre*
Non jam solitam iiduciam habebanl el loquendi liberinuset nos : 0 no$ separabit aenritale Christi? i r i lalem, neqtie ad illuni rogaiuri accedcbanl; sed ciun
bulatio vel angustia (Rom. 8. 55)? Non dixit, pecusilenlio, liuiore el revercntia magna sedebant ilti alnia, divhix, aat forma (liicc quippe admodum vilia
lendcntcs. Sciebant enim Dominutn este. Ideoquc non
sunt el ridicula); sed qux gravia videntur essc poinlrrrogabanl, Quis cs? formamque videules aliam ,
suil, famcm, perscquutioncs, morles. Atqtti i l l c hC
tcrroiis plcnam, admodum perculsi eranl, volcbanlv
473
1 JOANNEM HOMIL. L X X X V I I I . al. L X X X V I l .
' .
.
&. *%
, ' ; ,
,
\ , ^. l<m , ;
,
, ,
.
; ,
,
.
, * , . . ,
, '
, , . , ol vlol , .
, ,
. \ *
, ' . ,

*. ,
, ,
\ . ; ,
' .
, [522] \ . * ,

, . ,
, .
,
.
; ,
, , , 6, , \ .
,
. , ^,
, .
\ ;
'
, .
; , , .
. ^
, ^,
, , "
. ,
; ,
, ,
,
, , ' , , , .
,
'.
470
, tvcxsv
. " , ,
, ,
. ,
. '
, '
, .
, , ,
.
\ ,
, .
,
.
' ,
, \ ,
, , \ *
,
, [523} ' , ,
,
. , ,
, .
, , ,
. ,
.
, ;
,
, .
,
, .
, '
, ,
.
, ,
. , *
" ,
, , Apat , ,
. , *
[ ; & $ |
. .
, ' , , *
.
, .
, , .
; ;
, , , (
)
, , , .

,
. \ ,
, , ,

,
b
* Legendum putal Savil. . Unus hab*t

. Alii , . Suspicor hic et el dele.ndum esso.Vel tiromlm* notum eslGraiCC dici posse
, , ;. K D I T . Morel. &;'.
r
S. JOANNIS CnRTSOSTOMI ARCINEP. CONSTANTINOP.
. ,
- . ,
, ,
, , , \ , , \ ,
,

. , , ' .
0, \ , , , ,
*
. [524]
.
, ,

, ;
, ,
.
\ ; \
. ,
, , , ,
,

, \ , , \ . ,
, , ,
, '
, . '
;
\ , * *
, *
, ,
, , ,
. , * , , ,

,
, ,
. ; "
,
; ; ;
Vulgo . Sed cod. 705 reclius .
Jt Alii .
EDIT.
41S
, * -^
, , .
, * , , .
, , ' ,
, ' , , , ; "
.
, , ,
, . , ,
,
,
, .
,
. [525] , , ,
*
,
.
. , ,
$
* ,
, ,
, * ,
,
. '
,
, , ,
. , ,

,
,
*
, ,
, . ,
, ,
,
,
. .
d
Alii ; .
.
d Morel.
'.
9

" , ;
' .>
9
'. ,

*
.
; ,
,
; - ?, ,
. . \
, ; ,
; ,
, *

. , ^
, , *
.
, ;* , ;
, , ,
Aiii .
477
1 JOANNEM HOMiL. L X X X V H I . al. L X X X V t l .
47
Dcum habel inimicum, qw c illtpostea spes etft? qtttt

iit nilitli respuil; nos vera propler pecunias a vila
consolatio? quod rcfWgerium? Pecuniarum atnato?
nostra scparamur el a luce. E l Paulus quidem non
illisnuniquam atipoterit; sed servus cuslosque ef\t
morlem, non vilain, instantia neque futura, nennn domiiius. Gum enim plures semper acquirere
que crealtiram aliam prapmicbat ejus dileclioni :
studeat, nusquam impendere volet, sed sibi ipsi exnos autem si tantillum aort vidcamiis, incendiinur,
pensam detrahel, omniumque paoperum pauperrimu*
et Christi leges ealcamus. Quod si luec diciu non feerit, ulpote qui ctipiditaKim sistere nequeat. Atqui
renda sunl, long* minue facm E l quod grave cst,
pecania* ideo snnt, non ut illas custodiamus, seu nt
haec audientes borrescimus, fncieuies non liorresciiis tilamur. Quod si velimas illas aliis defodere, quid
inus , sed facile jwramus, pejcramtie, rapimns, nsunobis mi9erabiUns fnerit, qui circumcurrimus ad
ras exigimus, coutiiienliaio negligiinus, ab oratione
acquirendas iilas, nt eas claudamus et illarum comferventi dcsisliiuus, praceplorum maxiraam pariem
niiincm usum auferamus? Est enim alius ({uoqtie
transgredimur, pectiniarum causa milluin membromnrbus minor isio. Nam bi in terram dcfodiunt,
riiin tiostrortim curamus. Pecuniarum eiiim amalor
ilii in vcntren), volnplatem, ebrielatem, et sibi simul
nrillia proxmo inferet mala, etsibi quoque : irasecc l iuiquitaiis et lasciviae supplicium adjiciunt. Alii
ittr facile, conviciabitur, faluum appeUabtl, jurabit,
parasilis et adulatoribus, aiii ludis et meretricil.us,
pejerabii; neque velemeliam legis uiodunv servabit:
alii siinilibus itupensis gatidcnt, innumeras sibi aif
qui enim aiirmii amat, non amabil proxiinum. Atqtii
gcliennam parantes vias, cum semel rectam ct doivnos eliani inimicos propier regnum caelorum amarc
stUiilam viain rcli(|iierunl, qua? ad cxdos dacit. A U
jubemttr. Namsi velera prsccepia servando, poqui qui banc suecipit, n i n modo majas lucrum, scd
terimus intrare in rvgnum cxlorum, nisi abnndaverit jusiilia nostra plus qtiam illorum (Matth. 5. 20) : majotem etiam, q u a m illi, vo'uptatcm assequhur.
Qtii eiiim uicrdrictbus largilar, ridiculns eril et ttirqui illa quoque transgrediimir, quam liabebimus de
pis, ct muha suscipiet bella, ei roluptaietn brevein ;
fensionem ? Qui pecuniag aoiat, non modo inimiciiin
i i n o nec brevem : qnanlumcumqne enim scortis dc >n amabit, scd eiiam amicis ul inimicis utetur.
derit, iiullam illa^ gratiam habebunt. Boliumemm
4. Pecuniarum amor quanta mala parial. Ecquid
pcrtnsnm e$t d mus aliena (Prov. 23. 27). Alioijuii
dico, araicis? Pecuniarum amalores ipsam quandoque
aiiteni petulaiis esl genus muliebre, ejnsqtte amrrcm
nalurain ignorarunl. Ille non cognaliouem ,
iuferiio conrparavit Salomon : et luue solutn coss.-it^
consuetudinis rccordaiur, a?talem rcverelur, miloum
aimtixem videl oinnibus nndaium; irao tic htue
lum habel amicum, 84 erga omiies iniraico erit aniquidem ccssal, sed magis exonxiiur, ei jacciiti titmo ; veriira erga se maxiine, non laiiium quod anistiliat, illnmquc d c r i d e i t d u m exhibet, totquc malls
mam perdat suain, sed quod sese miliibus torqut-at
afiicil, quol nc d e s c r i b t T e q u i d e m possumus. At eosollicitudinibus, laboribus, moeroribiis. Nam pereruiii, qni salutem conse uunlur, voluptas tnHi
grinationes suscipiet, pcricula, icisidias et quidvis
csi : neqnc enim rivaleui hic habel quis; sed omnes
aliud, ut radicgm malorum setuin habeat, el mulgaudcnt ei exsultam, lam ii qui bene valent, quam
luru numerel auri. Quid illo morbo gravius fuerii ?
qui bene valenles vidrnl. Nulla ira, nullus moeror,
Nam et cibo voltipiateque omni ob quam solent
non lurpitudo, non npprobrium cjus animam obsidcl;
honiines peccare mnlium, privitur, necnon glorii
scd niulla conscientiai heitlia, niolta de fuluris spcs,
bonorequc. Eienim qui pecunias amat, itinumeros
gk>rta magna sptendorque magnws, major Dci benchomines suspeclos habet, muliosque accusalores, involentia ei securilas : u t d l u i n precipitium, n u l l a suvidos, calumniatores, insidialores. Elenim qui injnsle
spicio, sed iranquillissimus ptjrlus, aerisque sereni*
laiduatur, odio habenl, uipole qui male passi s i n l :
(as F l i c kaque enuiia cogitautecs, ci veluptaiem
qui nondurn laesi sunt, llnient ne palianlur, et erga
Iuplnli coniparantes eam q u melior est eligauius,
l;i*os commiseralione ducli, hoc ipsum bellum susui ct fuiura conse(inainur boua, gratia et bcnignitate
cipimit : optimales vero et poienliores pro minoris
Domini nostri Jesti Cbrisli, cui gloria et impcrium
condilionis hominibus stomacbantcs ct ijidignanlcs,
in sxcula sxmlorum. Ainen.
lum eliara itlis invidenles, pariter eoruni siml iuimici
f
et hostee. Ecquid de bominibus loquor ? Cum quis
HOMILIA L X X X V H i .
C A P . 21. . 45. Cum ergo prandiuent, dieii Jesus
proximi eura el dileclio; id qiiod a Petro Gbrrelus
Simoni Petro : Simon Jonm, diligis me plu$ his
?
cxigii.
Gum enim conuHlcntli Ihmn fecissenl, l>icU
JesmSimoni Petro : Simou Jonte, ditigis rne phtthi)
Dictt ei : Etiam, Domine, lu scis quia amo le.
Dicit ei : Eliam, homine, tu %cit quia amo te. Dicit
1. Carilas erga preximum Deo gratisshna. Pelrus
ei : Pasce
oves meas. Et cur aliis pruitermissis, de bi*
Apottolorum os et caput; ipte post tapsum c&uiior
et
mode$tior. Mulla quidem alia sunt qiue possint bunc alloquitiir? Eximius erat inter apostolos, os drscipulorum, et coetns itlius eapul : Paulus pr.o
nobis apud Deum fiduciam prxberc, nosque cospialiis bunc vtsurus venil.Simul ostcndeus ci, oporiore
ruos et probaios exhibcrc : qnod auleiu nobis omdciureps fidcrc, quasi abolila ncg/aliou^, fralvwcn
iiiuui roaxiine supernam benevolenliam coneiliM, csl
PATROI.. G R . L ! X .
30
ARCIllEP. CuNSTANTINOP.
4MI
intulil: 19. Bcec aulem dicebat, tignipcant q*c mmU
prefoctartm coromkiii; neque negationera commcclarifieaturus etut Deum. Non dixit, Morilurus estet;
tnorai vel exprobrai. Dicii atitcnt : S i amas m e , frased, Clarificalwrus e$$et Deum : ut discas, pali pro
irum prafeciuram suicipe, et fenrenlem tllum amoChristo, gloriani esse et honorem. curn hme dixisrem, quem scnipcr exbibuisii, ei de quo exsullabas,
$et, aii: Sequere me* His ostendil curam el affecium
ntinc oslcnde, animamque illam, quam le pro me
magnum erga ipsuin. Qood si qois dixeril, Cur ergo
daluruni csse diccbas, da pro ovibus meis. Cum igiJacobus Jcrosulymorum thronum acceph? respon*
mr scrocl et ilenim hilerrogalus, illum ipsutn, qni
secrela cordis novit, in testcm vocasset, et adbuc d e l H ) , Pcirnm non throni hujus, sed lolius orbis doiertio inlerrogatus, iurbalus est, ob priora timidus ciortiin a Cbristo statulum fuisse. 20. ConvertHt ergo
Pelruij vidil illum diuipulum, quem diligebat Je*u$,
dTeclus (nam tunc affirmate loquulus, postea supescquentem, qui et recubuU in cotna super peetu* eju% ;
ratus est) : idco rursus ad illum confugit. Nain cutn
dicii, 47. Tu omnia scis; id est, prsesenlia ct fuiura. el dixil : Domine, hic autem quid ?
Viden* qtianto mclior factus s i l , qu.uUo modestior,
2. Qua de causa recubitum illum memorai ? Non
ivon arroganler conlradicens, uianle? Ideo lurbatus abs re, sed ut ostendal quanlaro Pelrus Oduciam ba s t : Num forte cum amare ine putera, amo laberet post negaiionem. Qui cnim tunc aitdebat
nien : ul anle allnm sapicns et asseveraus, poslea
interrogare, sed aheri ut id facorei anouebat, bic
superalus sum Ter interrogal, et ler eadem iinpepraifeciuram in fratres babuii Neque soluro sua
ral, ul oslendat, quanii.facsal ovium curam, el l.oc
alleri commitlit, sed eiiatn pro alio ipee Magimaximuui csse amoris erga se argumenlun. Do
strum interrogat, et Joanue tacente, ille loqtiiiiir.
amore erga se illum alloquulus, martyrium quod
Uic porro amorem oslendit qiiem crga illum habuit:
asrarus erat pradicit: declarans sc non quod difli- nain Pclrus Joanncin adiiiodum amabat, u l ex sederel ila loqimium esse, sed ma\ime credere. U i au- quenlibus liquet; perque loliun Evangcluim bxc netcm nmoris exemplum oslenderel, docerelqne quocefcsiiudoosieitdilur, necnon in Actibus Apostol miu.
modo ipsuni amare oporierct, ait: 48. Cum essesju- Q u i a ergo magna ipsi pracdixerat , orbeni commise
nior, cingebat le, et ambulabas ubi volebat : cumrat,
au marljrium pra3nuntiarai majorrm quam cxietetn $enueri$y aln le cingent, et ducent quo tu non rorum
vis ainorem ejus iodkaverat, votens Petrea bunc.
Alqai-boc voUbal et desiderabat: ideo el boc ipsi
consortem babere, dixk ? Hic autem qmd? aniion eumamfesium tocU. Gem enim freq-jeQterdixissei, Auidcin jiobiscuia via incedci? Ac quemadmodum lunc
m a m mnm^ro U fmm {Joan. 13. 37); et, Si opor. cum inlerrogare non auderel, bunc protuFit : sic ei
itmk me * r i ttcum, non le negebo (Maiih. 26. 35),nunc vieein reddens, pulaiiaque ipsum dc se velle in< t e d e r a t a Jpsi c e n o u i i l . Quid sibi v v l l iliad, Qno tu
terrogare, ncc audere, ipee eckciiamr. Quid erge
non vit ? N * U K aflecUm et caroie eces&iuiem in- Cbrislus? 22. Si eum volo manere donec *emam quid
fueai, i m u H l q u e aaWnam k i v i U n a corpore separari. ad tet Qnia nagno moius desidrio id ilicebat Peirus,
lUM|tie Jfeel voltinias toaa e l coustans efiecta e r a l ,
qtiod nollel ab eo separari, ostendeus CbrielttS quanauiwen nalura eral imbecilla. Neaw eaim sioe dolore tavis ip&in diiectkM prosequerelur, non tanieii
corpns deponii, taDee, u l doi, m i i i l A r kspeiksaiUo,
&iuun altiiigerc dilectioiiem, ait : Si eum volo mane ptarimi mrnieni mSmeuL Nam si nert, qxid ud let his erudiens nos non trgre ferendiim
rebus Ua dt&peailte, fMioal Uim- diabelm i d efifcere, esse, uec curio&e ie^yireudum, nltra qnani ijsi p!aei innumeros ad pracipiiia ei ieqaeUere : ckum siu Quia eubti Petms gemper ad lales inlerrouisi tale desideriuni erga eorpiis animae inwiura esgaiionee fenrens prompuisque erat, fertoreni ejns
sel, mulii vel cx levissimo iwoerore gibi inpraccidens, et docens non csse ullerkis inqiiireiidum,
fcrrenl. lllud igilur, Quo tu non vti naturalem desic respoudit. 23. Exiit ergo termo iste inter fraires,
monstrat afifccium. Cur vcro cum dixieset, Cum esses
i d esl, diftcipnlos, quod ille non moritur. Et non dijumor, addit, Cum autem $cnuerU? Uoc figniticalur,
xit Jesus, Non moritvr; ted, Si volo eurn manere do*
ipsiiin nec juniorein, uec eeuem tonc fuisse, sed v i nec veniam, quid ad te? Ne putes, inquil, me uuo
ram perfeclum. Gur priorem viuun ipti coromemomodo vestra dispensare. Hoe aotem feciebal, ut in a v U ? t osleiideret ita se rem babuisse. sacculalempestivum lUam nmiuum affectum lotleret. Qnia
ribus mw jovenis tKiiis, seaex intuilis e s i : apud mc
enim orbis terrarum curam suscepturi crant, non Ua
rta eed in senectutc forliludo major est, eircnuicopulari eos oportebal: alkKfein, magnnm btnc fiitas praeslanlior, setaie ihil obicis atfereme. llaec
iuruin erat orbi deirimcntum. Qiianiobrem ail ilti :
porro dixit, non ui illum (enreaceret s e d m exciiaOpns libi conimissum csi, h<c cura. boe perllce, purct : noteral enini ejus amorem, iUumque ad hxc
gua, dccerla. Quid eiiiin si velim eutn bic tuancre ?
prompie ferri : simulque fumrac morlis moduin situ lua cures et provideas.
gui&cat. Quia eiiim Petrus scmper pro Ghristo periJoannei Ewiugelifta quam tit fa$tu alie.nus. Ilic
cula subire cupiebat, Confide, inquh; iia dcsideriura
mihi conslderes veiiin quam sit evangetisla a fasiu
iinplebo iiium, u i ea, quae non juvenis perpe&sue es,
alfonus. Cum enim discipulornm opinionem narrassct,
senex paiiaris. Deinde auditorem erigens evangelieu
illam corrigil, quasi quid Chrisius dixerii non inlelail enim, Non dixil Je*us , Non moritur;
Alii habent
serwerU, txtendes rnmrn tua$, etlexeriul:
aliut
cuujet U,et ducetti quttuwmm.
$cd, Si eum volo manere. 24. Uic est dhciputus UU
479
S.
JOANNIS
CHRYSOSTOM!
479
1 JOANiNLM IIOMIL. L.XXXYIII. al. LXXXVTF.

%
*
, , * " .
, ' ,
, , \ , [526] ,
. ,
. \
; , p ; ,
, , *
, \ , .
( ) , ,
* . , *
, , . , ;
,
'.
\ ; ; , ,
, , *
^ .
\ \ - , *
, . $,
,
,
. ' ,
,
.
$,
,
. ,
, , * >
, -
*
,
,
, .
" , ,
, \ , ' ,
,
, . \
, ,
* ' * ; ,
. ,
,
' ,

, ,
,
. , " ; ' , ,^.
, , . ;
^ . , ;
", !, '
, .
, , ,
, ,
,
, ,
, ;
.
,
,
.

,
*
,
.
,
, " ,
, ,
. , " ,
. ,
* " ;
, ',
' ,
/, ; , ,
' .
' .
; , .
[528] .
,
* , , ,
, *
' ,
.
, ,
" , , ,
. , , .
, ,
; .
*
^ 2 7 ] .
. ,
,
, .
(5, ,
, , , , "
,
.
. ,
, *
* ,
, .
. , , , ,
&, ,
, *
, .
;
Alii . * Post ; alii addunl ;
H J T C , ,;, desunf in njibt^dam
,, > , . * 9 ..
b
ARCHIEP CONSTANTINGP.

, ;
, ^
.
,
,
.
,
.
,
* ,
' , \
. *
, , , ,
,
, .
, , \ . ,
,
. ,
, , ,
; . , .
, ,
,
>. "
,
, ., ,
, ,
* ,

^ , ,
. ',
\ ,
.
, . [550]
, ;
(
), ; ,
, .' , , , , ,
: ,
,
, ' ,
, , , , ,
Sic Morcl. mss. mulli . Alii cum S.ivi!. - . .
. > Alii . Alii .
Ediil . Suspicalur Savilius legendum Morel , rnale. Alii .
, ci sk* eliara legitiir in duobus oplimis codd.
Savil. , f ' .
**t
S. JOANNIS CIIRYSOSTOMl
; ,

;,
, ' .
, *
, , .
, , &
* ,
. ; " , ,
,
, cJfuit . " ,
. , ,
, , , , , , ,
, , \
, . , , .
,
,
' . ' , , .
,
*
* , , ,
.
, ,

,
. ,
'
, [529] . "
' ,
$, . "
, .
*. , \
*
.
,
; .
, .
, ,
, . . '
,
, .
%
481
JOANNEM IIOMiL.
CXXVIII. al. L X X X Y i t
482:
sunt,
sed
margarifa
cuidam
siniilia
;
midccnmqiie
ilqut tcstimoirium perhibel de hi$ cl scriptit lusc; el $cimus quia verum est testimonium ejus. Cur, nulloiam
alioverscs, oculos delcclal. Exempli causa, fecit aliitl agente, hic solus hxc a i l , el sicunduiu dt seipso quw elecinosyuam ; non modo spc fuluri niilritniv
bujus \it bunis lulatur, fiducia mulia semper pleperbibet lesiimonium : Yidelurquc audiloribus ocnus.
Malam v k i i eoucupiscenliara; el ante rcginim
ctirrere ? qua d e causa ? Dicilur iiUtinus, Deo mobinc jam Trucium accepit, dum laudaiur el ccKtbranir
veiiie, scripsisse : ideo illius dileciionem frequenlrr
anle alia oini.ia a propria conscieniia. Singula quoque
cxbibet, s u b i n d i c a n s qua de causa a d scribeudum
bona oqera bujusmodi stuil, sicul coutra mala opera
imputeus sil ldeo i d frequenler memorat, ut fide d i aute gchcunam bic conscicntiam cxciuciaul. Ej, bi<
gnani reddal narralionem , et ostendal s e i n d e 1110peccans futura cogilaveris, ctiam ncjnine punicnie,
tum ad boc venisse. Novi, ia.juii vcra e>se qu;c difuriuidolosus el irepidus es; si prasentia eogites, nmlc i t : quod si mulli non eredant, liincipsis credendum
los babcs inimicos et iu suspicione vivis, ncquc jam
est. Unde ? Ex eo quod deinde dicilur. 25 Sunt et
oblueri possis , imo uec non hcdenles. Non
ulia multa, quce [ecil Je*u$: qws scribanlur perladenies
stngnla , ntc ipsum arbitror mundum capere eo, qvd eniin
scri- lanlum ab eis volnptalis, quantum moeroris asbendisunl, libros. Unde ceuslal, me nou ad graliam sequiraur : occlamanle coiiscienlia, damnanlibus
loquutiim e s s e . Qui euim, cum tol dici posdinl, ue feris bominibus, i n ilalo Deo, gehcnna nos cupide
exspectarile, cogilationibus non quicscemibus.
tanla quidein d i x i l , quanta rcliqui, sed longe plura
f
pr.uierniisit; Judaicis vero in medium a l l a t i s insiPeccaturn plumbo gravius. Gravc uiim , gravc
diis, lapidationibus, odiis, conlunieliis, conviciis,
ei onerosum est peccalum, ei plumbo oniui gracuin narravei im quomodo illuin daciiioniacum el devius. Qui id sentit, ne minimum qudeni oculs
ccptorem vocarent, palain esl me a d gratiam loallollere poierit, eiiainsi insenbilis sil. Sic el Acli.sab,
qituium csse. Nam qui ad graliain loqui voluisset,
elsi valde impius, quia huc sciibil, piono cap tr, concontraritim facere oporlebai, probrosa occultare,
Irilus, miscre incedcbal (5. Reg. 21.27). Ideo se
ei splendida narrare. Quia ergo qu.u ccrlissime sciesacco praccinxit, el fonles lacrymarum emiliebat. S i
bat scripsit, recusal suum eliam in mcdium proboc et nos faciamus, si lugeamus ui illc, si peccata
ferre tcslimoiiium, sibique proponit siugula explorare
exuamus ul Zacclia?us, nos quoque veniani conscqucel examinare. Mos eniin est nobis, cum rem verisrour. U l eniin in lumoribus el fislulis, nisi quis>
pimam nos dicerc pulamus, nostrum non recusare
fluenlem bumorem ei vulnus ntficienlem sistat
testimoniuro. Si vero nos i d facimus, multo magis frustra remedia adbibebit, malo seinper grassauie :
iile qui iu Spirilu scribebal : quod eliam reliqni
sic et nos nisi manum coerceamus ab avarilia , ct
aposloli p r x d i c a i H e s d i c e b a M : NOB te*te$ sumu*
pravum illum fluxum reprimamus, nisi cleemosynan.
eorum quce dicimus, et Spiritus , quem dedil obedientidtimus, fruslra caelera facimus. Nain si quid ab ilia
bm sibi (Act 5. 32). Omnibus enim afluerat, cruct- curalum sit, adveniens avarilia obruil et Iabefaclat
(ixum non reliquerat, malrem sibi cominendatam
gravioremque priore plagam inferl. Finem ergo haliuit : quae omnia sigua amoris e r g a iUum eranl,
cianius rapicndi, ei iia eleeinosynaui erogemus.
et quod ille omnia accuraie nossel. Quod lauia
Quod si nus ipsos in pracipiiia feranius, quomodo
Jacla fuisse signa dical, ne inireris; sed cogilans inrespirare poterimus? Nam si qnis cadenlera erigerer^
e f f a b i l e m operanlis virlulcm, id quod diclum est c u m
id quod facil elcemosyna; alius autcm vi ad lapsun>
i i d e accipe. Sicut enim loqni nobis facile esl : sic ,
pellerel, id quud avariiia facil; nibil aliud ex bacimo niulto magis illi facile e a operari quae vellct. Sufpugita cvcnirel, quam quod bomo illc discerpcretur.
i i c i e b a t enim ipsi velle solum, el omnia sequebanlur.
Id ne nobis accidat, neve avarilia nos deursuin irabeaie, eleemesyna nos dereiinquat et abeai, nos Ie3. Alteridamus itaqtie diligenler dictis hujusniodi,
viores efiiciainus el avolemus, ul a nialis libcrali,
ueque illa explicare et inlerpreiari desinanuis : ex
el ex bonis operibus ad perrectionem deducti, xlerna
irequenli enim tracialioue aliquid consequimur. Sio
consequaniur bona, gratia el benignilate Domini novitam nostram expurgare poleriinus , sic spinas sucslri JesuCbrisli, quicum Patri unaque Spirilui sancto
cidere. Talis quippe res csi peccalum, el sa culaiis
gloria , bonor, imperium, uunc c l sempcr, et in
fiolliciludo, infjuctuosa nempe et molesta. Ac quemsxcula sxculorum. Amen.
adinodum spina, ubicumque relinetur, retinentetn
flomiliarum ocloginta oclo S. Joannk Clngsoslomi hi
pungit: sic el sattularia, undecumque delineas , d e Evangdlhtm Theoiogi fmis.
I t u e u l c m lujduni. Yoruni spiriiualia non bujusroodi
f
INDEX SPURIORUM.
484
SPURIA.
A D M O N I T I O S P U R I A S K Q U E N T I A .
UI nullus umquam veteram Ecclesise Gnecae scriptorum fuit, qui tot emiserit opcra, quot Joanne Cbrysostouiu : ila imllus , eui tol spuria adscripia fuerint; quontm lanlus numerus, tanta moles
est, ut si cspterorum Ecclcsia? Graecae doctorum, Albanasii, Basilii, Gregorii Nazianzeni scripia percurras,
iiullum deprebendas, qui tol germana opera cmiserit, quol spuria doctori noslro adscripta fuere. P r x t r r
ilta aalem qirae ad calcem priorum sex Tomoruin bene mulla edidiinus, el in fine hujus octavi majore
numero damus, alque in sequentibus Tomis dabimus, ingentem adbtic spuriorain supelleclilem Cbrysostomi
nomine insigiiitain in bibliolhecis Manuscriplorum lalere sivimus, utpote luce prorsus indigna. Falcmur
etiain nos mulla ex iis, qua? Savilius ut edidil, in tenebris relicturos ruisse; sed tum revercntia
lanti lani de re lilleraria bene nieriti viri ducii, lum eliani ne in multorum reprehensionem incurrereinus,
ouinia quae Savilius emisil dabimus, eliam illa quae ipsc non siue scnipulo, qaasi , typis dcdit, at
monuil in Noiis ad Tomum sepiiraum, p. 857. Illius bic verba proferimus:
1N S C R I P T A S U P P O S I T I T I A C H R Y S O S T O M I .
ingens pastim in omnibus fere bibliolhecis tam privati* qnam publicis numerus ; quce lam
cupide exquiri, tam ambiliose edi viris docth miror. Gerardus Vo$$ius vir ut audio, doctrina excellenii,
tx Diblioilicca Strozziana novem orationet in Atcensionem Domini Laiine venas vulgavil, easque m
novem annos epitcopatus Joannis vo$tri tribuil, in quibus . Pouem idem de aliis, sed contineo me.
Nobit eerte venia, ut spero, dubitur, post lot egregia opera edentibus hac pauca . tamen scias,
lector, nos mulla rejcci&se, ut luce prortus indigna, qum librariis mei$ in meum usum descripta fueravi,
9
qualia sunt \ .
Sub haec autem septeindeciin seu sermonum seu bomiliarum tilulos iniliaque subjicit, quae nos omniaque alia lam vera quam spuria in Hne opcrum Cbrvsostomi alpbabetico ordinc, incipiendo a primis cujusqite operis verbis, Deo dante, typis indicari curabimus. Qua igitur Savilius prolulil spuria seu
, illa omnia lypis esse danda censuimus. Ex aliis vero, quae hacleuus publicala uon fueranl, ea solutu
emisiinus, qua3 alicujus prelii esse videbanlur.
Inler illa vero spnria, quae poslremam hujusce Tomi parlcin otcupant, quaedam, licel pauca, alicujus
sunt prctii, ul verbi gratia Scnno iu sancluiu Thomam qni numeralur quiutus, et Honiilia seplima in
Pascba, quae hic quinquagesima terlia recenselur, Tortasssque aliac qua?piam. Ex iis eliam, qu% iiilim
noU? videntur esse, quadam inlerduai rcs nonnullas ailiuguul ac luemorant, quae usui eliam doclis esse
possint.
Horuui porro spuriorum, quae postremam hujusce Tomi parlem occupanl, calalogus seu index sequitur.
1NDEX
SPURIORUM
QUifi IN OCTAVO CONTINENTUR.

I. Iu decollaiioncm Praecnraoris et BaptisUe Joannis, et in Herodiadem. Init. ,
. pag. 1. Morel. . 6. . 28. Savil.T. 7, . 545.
. Piaecuiborem DoniiiM. lnit. . pag. 5. Morel. . 6. . 511.
Savil. . 7. . 534 :
3. Oratio encomiaslica in principes apoetolorum Petrum el Paulum, eorumdemque gloriosissimura martyrium. l u i l . \ . . 7. Morei. . 6. . 314. Savil. . 5.
. 992.
4. sanctos duodecim apostolos. Init. \ , . . Morel. .
. . 320. Savil. . 5. . 995.
5. Sermo in sanclum Tbomam apoelolum, et conira Arianos, deque eo qui tyrannidem in Thracia occapavii,
rt e medio sublalus est, cum ipse Arianus esset. lnit.
. . 14. Morel. . 6. . 324. Savil. . 5. . 486.
6. Landalio S. Siephani protomarlyrig. Inil. , \
, . 17. Morel. . 6. . 323. Savil. . 5. . 864.
7. illud : Sujficit tibi gralia mea : virtu$ enim mea in infirmitate perficitur. Init. " \ . Hujus inlerprelationem Lalinain novain paravintus. . 24. Morel. . 6. .
540. Savil. . 5. . 799.
8. parabolam de lilio prodigo. Iuil. \ , \, . . 33. Morel. . 6. . 369. Savil. , 7. . 539.
^
9. In ealtalionem Herodiadis, et decollationem Joannis Pracursoris ct Baphstae. Init. " . . 39. Morel. . 6. . 379. Savil. . 7. . 549.
40. Inillud Evangelii, Coltegerunt Judwi concilium, et dicebant, Quid facimut ? Inil. ol
. . 43. Morel. . 6. . 385. Savil. . 7. . 552.
I I . parabolam decein Virginum, el de eleemosvna. saucia et magaa feria qninla. Init. " -, . . 45. Morel. . 6. . 389. Savil. . 7. . 554.
12. tncretricemeiPhari&nuni. sancla etmagna feria quarla. luii.
. . 49. Morel. . 6. . 395. Savil. , 7. . 490.
13. Samarilaiiam, el in illud, Venit Jesu* in civilatem Samaria>, quce dicitur Sychar. Injt.
. . 53. Morol. . 6. . 409. Savil. . 7. . 412.
14. Oe i c l o e l pielale, el de c;eco nalo. Inii. : - . . 01. Morcl. .
0 i23. Sa>il. . 5 . 701.
1
485'
INDEX S P I R I O R U M .
15. Sermo de pseudopropbetis et falsig doctoribus ; et de signis congumnutionis saeculi bujus. D i c u es*
pawlo aulequam (sanclus) de v i u migrarel. Init. , . Interpretalionem U tinain novaoi adornavimus, ut ei aliaruin compiurram oraiionum. p. 72. Morel. T. 6. p. 4/3. Savil. T. 7.
p. 211.
16. De Circo. lni(. , . 87. Morcl. . 6. . 489. Savil. . (
. 9 4.
17. illuni locum, Anendile ne eleemoiynam veslram facialis coram hominibus. Init.
.. 90. Morel. . 6. . 525. Savil. . 7. . 486.
18. principium hidictionis novi amii, ei in mariyres, aUiue in mulierem qua? saugumls Quxum patieba7
mane
98. Morel. . . 539. Savil. . 5. . 708.
20. parabolam de ficn, Homilia. Inil. , . . 106. Morel.
. 6. . 552. Savil. . 7. . 252.
21. Dc Piiarisaeo llomilia. l u i l . " , >* . . 110. .
. 6. . 560 Savil. . 7. . 280.
22. De Lazaro etdivite Humilia sexta. Iuil. . p.llo.ftforei.
. 6. . 564. Savil. . . . 728.
23. ptjblicaniimei Pbarisaeum scrmo. Init. . . 116. Morel. . 6. D .
599. Savil. . 7. . 235.
^
^
24. c<ecum a Cbrislo sanaium, el iu Zaciba?uni, deque judicio atque eleeroosyua. Init.
. . 120. Morel. . 6. . 575. Savil. . . . 731.
25. De sanclo Joanne Theologo. lnit. . , . 130.
Morel. . 6. . 603. Deesi in Savil.
26. De negatione Petri elde cruce, et quo paclo Josepb fueril figura Cbrisii. Inil.
. . 136. Morel. . 6. . 626. Savil. . 7. . 275.
27. ln secundum adventum Chrisli, el in iliud, Omnes tlabimus anU Iribunal Christi, elc. Init.
. . 142. Morel. . 6. . 651. Savil. . 5. . 782.
Sequentia opuscula, Grcece tantum Satilio edila, nunc primum Latxne converlimui.
28. Inlerpreiaiio Oraiionis, Paler noster. Init. . , ,
. . 149. S a v i l . T . 5 . 707.
29. tn filium prodigum, ac de pamitenlia, in ligiiuro scientiae boni el mali, ctin latronera. Init.
, . 150. Savil. . 5. . 720.
30. mulieres unguenia ferentes, et quod nulla diversitasvel pugua n peiialur iuterevangelislas, ..
, elc. . 159. Savil. . 5. . 740.
51. In illud Evangelii, qiiod dicebanl Judaei de Servalore, Quomodoscit liiteras, cumuon didicerit, elc Init.
, . 167. Savil. . 5. . 752.
32. Chananaeam et in Pbaraonero, ei quod voleulis ueque currenlis, elc. Inil.
, . 177. Savil. . 5. . 771.
33. ln diclum Aposloli, Aon quod volo facio, sed quod no/o, hoc ago, ct quomodo JacolMypus Cbrisli.clc. Iuit.
, , elc. . 188. Savil. . 5. . 789.
34. ln priucipiuin indiclionis. Init. , . . 198. Savil. . 5. .,
815.
35. In venerandam Crucem. Inil. , . . 200. Savil. . 5. . 819.
36. In eialtationem venerandae Crucis. Inil. , . 204.
Savil. . 5 . . 823.
37. In sanclum apostolum Thomam. Itiit. " , , . . 207. Savil. . .
. 837.
38. ln inearnationem Domini noetri, et quod singulis climaiibus angeli praesint. Inil. "
, . . 213. Savil. . 5. . 851.
39. In S. Stephanum primum maityrem. Init. , , .
227. S a v i l . T . 5. . 871.
40. mediam bebdomadain H o o i o n i i n . Init.
, . 229. Savil. . 5. . 876.
.
. In ramos palmarum. Inil. \ . . 231. Savil. . 5. . 882.
42. sanctaiu Virgiuemet Dciparam. Inil. . . 256. Savil.
5. . 887.
43. Contra hserelicos et in eanclam Deiparam. Init. ^
, . 238. Savil. . 5. . 889.
44. In prodilionem Servatoris, el in lolionem pedum. Init. . 242. Savil. . 5. . 893.
5. In lalronem el in prodilionem Servaloris. Init, * ! . .247.
Savii. . 5. . 910.
46. Sermo calechelicus in S. Pascba. l n i l . , , . 250.
Savil. . 5. . 916.
7. In S. Pascha I. Inil. . . 251. Savil. . 5. . 917.
48. S. Pascha II. Init. , ,. . 254. Savil. . 5. . 920.
49. S. Pascba III. Inil. , . . 257. Savil. . 5. . 923.
5 0 . l n S. Pascha IV lnit. , . . 259. SaviL
. 5. . 925.
51! In S. Pascba V . Init. ^.; ' , . 26I.Savil. . . . 927.
52. S. Pascba VI. Init. 'UIQGX ^ , . 264. Savil. . 5. . 950.
53. ln S. Pascha VII. Init. ^ ?\. , . . 275. Savil. . 5. . 940.
54. In synaxin archangelorum. '. * . . 285. Savil. . 5. . 997.
53. D<! p o B i i i t e n l i a , vi in Herodem , et in Joaiineni Itaptisiain. l i i i l . ^
. . 287. Savil. . 6. . 804. Edila iicm a Combelisio ct postsa aBenzelio.
MONITDM
Hanc homiliam sic jure notavil Savilius in Nolis Tom. VIII, p. 869 : Cum Grtccutu* quhpiam inepttu ei
vtdoclui oralionem cum hujusmodi principio Joanne nottro habilam esse apud Ecclesiaslicce tcriptoret
Hittoria> repcris&et, afftnxil homo impudenti$$imus humano capiti corpus plane beUuinnm, nobiique pro
hunc tpurium et faUisshnum felum supposuit, vix lectione, nedum emendalionc dignum. Illi porro Ecclesiaslici scriplores, qui initium bomilis Cbrysosiomi aUulerunt, sunl Socrates libro , cap. 18, el Sozomenus
Hbro vui, cap. 20, qui ambo ipsissima verba reterunt, nullo pene discrimine, queis bic, quisquis sit,
Graeculus orsus cst. Hanc certe bomiliam quovis sagaci boraine, multoque magts Cbrysosiomo indignam
ceuseol quotquot ea de re sentcntiam lulerunt. Sic ersus mepius scriptor improbas mulieres bene
multas recenset, bincque iransil ad probas et sanclas quae iii Veteri Teetaniento feruntar, t sic conciouem claudit.
[1} ,
, ,
, .
*, .
6 ^ , \
,
\ ^ ,
^ , ) . ;
, . ;
.
] b. ( ' ,
zhy
; . , .
2] ,
fttov \ . -
AUu* . flanc el sequeotes varias icclioitcs poHUlttril. im&Hgine. * Alii .
.
; ' .
; ' .
.
,
dpdxortt *,
. \\
,
.
, \
* , \ ,
,
, . ; ,
- ,
,
.
,
, Alii ;.
c
485
1 DECOLLAT. S. JOANNIS BAPT.
456
AD HOMILIAM SEQUENTEM.
Caeterum non sat accurate rem traclavit, qui dixit homiiiam lianc a recenli quodaro Graeeo concmnatam
fuisse. Siquidem Anastasius Sinaila, sexti saeculi scriptor, QusRstione in Scriplurara L / X , cui lilulus, Cur
dicil apostolus, Mulieri doeere non permitto? magnam hujus bomiliae partcm Cbrysostorai nomine ad verbura refert ab his orsus verbis : Nulla fera potest comparari cum muliere mala et verbota. Quid enim est
leone terribilius, etc.; et in baec yerba desinil : Qui ergo habet malam mulierem, tciat te jam recipere
mercedem iniquitatit; dicit enim Sapiens : Mulier mala dabiiur viro peccatori. Quodque mireris, eadem ipsa,
nec plura nec pauciora, ad verbuni liabentur in opusculo 49 S. Ephremi, cui tilulus, Contra improba$
mulieres, sine alio discriraine quam quod inlerpretura diversitas tululeril. Unde colligalur ineptum scriptorem ex S. Epbraemo boc assunientum muluatum esse. Interpretationem
Latinara priorem -
adornatam rejecimus, novamquc paravimus.
1N DECOLLATIONEM PHAEGUUSORIS ET B A P H S T J E JOANNIS,
Hcrodiadem.
I . Rursus Herodias insanit, rnrsiis Inrbas movet,

rursus sallat, rursus injuste caput Joanuis Baptisias
ab llcrode ampmari cupit. Hursus Jeznbel circuit,
qna?rens Nabuibx vineam eripere, et saiicium fieliam
iu moniibus persequi. Pulo aulem me solum in
tluporem conjici, sed eliam vos omnes qui vocem
cvangelii audiiis, ei niccum mirari Joaunis loqucndi
Ubertaiem, llerodis levitaiem, impiarumque imilierum furiosam insaniam. Quid enim audivimus? Herodes apprebcnsum Joaunem posuit in carcere (Matth.
\ \ . 3). Quare? Propter Herodiadera uxorem Pbttippi
fratris sui. E t jure Yiluperes Ilerodts a miscrriinis
niulieribus eo inducti levitalcm. Quid vero dicas, c l
qtiomodo enarres mulierum illarum ingentem nequiliam ? Mini quidem videlur nullam in mundo esse
feram malae mulieri comparabilem. Mibi certe rniiic
do raata, non de proba el bonesla wuliere seriuo ba-
beltir. Scio namque niultas esse bunas c l hoiiesta*

mulieres, quarum vilani recenscrc mibi operae prelium fuer ii ad Kdificalioiiem, ei ad bonornm cxcitand>iiii amorcm. Nulla itaque fora in irnindo est malas
mulieri comparabifis. Qnid in quadrupedibus leone
feroctus ? Niliil. Quid in serpenlibus dracone s.-vvius?
Nibil. Attamen et Jeo el draco m a l * mulieri hac in
re cedunt. Teslis mibi esl sapienlissimus Salomon
dicens: Cohabitare cum leone etdracone ptacel magis,
qttam cum muliere mala et linguota (Eccl. 25. 23). Et
ne pulesprophelam perironiambxcdixisse, cxipsis
rebus id ediscas. Danielem in lacu leones rcverili
sunt, juslum vero Nabulhc Jezabel occidll : coius
Jonam in ventre servavii; Dalida vero Samsonera dcprehensum el ligatum alienigenis Iradidil: dracones,
aspides c l cerasiae Joannem in deserlo trcmuerunt;
llerodias Ycro ipsi in prandio capul abscidil; corvi
4*7
SMIRIA.
monte Heliam aluernnt; Jezabel vero ipsum posi

illo lempore forraosior, qui nepiem cincinnos capiie
pluvise pntnitum benclieium ad necem persequebag(8tabat, sepliformis gratiae imaginem? Scd forlis
lur. Qoid enim dicebat ? Si tu Hclias, ego Jezabel :
erat? Et quis illo forlior, qui leonem terribib-m in via
Na?c mihi faciant dn, el htec addant, non crattina
oliis suffocavit, et una asini maxilla alienigonas mille
die hac hora ponom animam tunm $icut unius prosiravii?
eorum
Sed sancius non erat? Usqne adeo sanqui inierfecti tunt (3. Reg. 19. 2). timuil Helias, ctus erat, ut cum siliret aliquando ex aquae penuria,
cl abiil pro anima sua, cl perrexit in deserttim per
precibus impetraret, ul aqua ex ipsa maxilla, quam
viam quadragiutn dierum. venit sub nalbmeu, el
tenebat, scattirienle, siiim sedarel. E l lamen uxor
petiit anima su.no ul mnrerclur, dtxitque : Domine ipsa lam fnrmosiim, tam fortcm, u m sanctum, quasi
Deu$ itifficiat mihi nnnc, accipe anlmam meaminimicnm
me alietiigenis tradidit. E l undenam mulier lam
quia non sum ego melior pulribnt meis (Ibid. v.Mrenuum
k).
superare poiuil ? Ex ipsa viri bonUate. Nam
Ilei mihi! Ilclias prophcla imilierem linmii ? qui phi- curn arcanam fortiiudinis ejus causam noclu aUtuviam orbis in liligua geslabat, qui ignem dc ca-lo
li>sei, niidum illum vinculis praevalidis doimiii. Ideo
eduxii, ct precalionc sua ttioriiios snscitavif, limuti
boc tibi Sapieniia prxcipil : conjnge Uia cnstodi
muliercm? Etiam timuit. Nulla euim ncquitia cum
te, ne quid ei committas (Mich. 7. 5). Quae fcra,
niuliere niala eomparari polesl. Atlestatur liuic verbo
qnrrso, contra masculum suutn lale quidpiain molila
meo Sapientia quae dicil, Non ett caput supcr capuiesi ? quaR dracxna masculum suum vult pcrdere?
terptnth, el non est malitia tuper malitiam mulieris
qn:c leana niarem suum ad nccem iradit? Viden'
(Ecc i. 25. 22. 23). nialum acutissimiim diabdi
quam apposile Sapientia dixerit: Non e$t caput svper
(clum 1 Pcr mulierein ab initio Adamiun in paradiso caput lerpentii, ei non etl matiiia tuuer malitiam mu cnnfodil : per mulierem mitissimum Davidem ad
lieris (Eccli. 21. 22. 23)? In summa, qiti uxoreni haUriain dolo occideudum impulil : per mulierein eabel malarn, sciai se jam iiii(|uitatum suaruin mcrcopienlissiinum Saloinonein ad pravaricalioncm dfdndem retulissc. Id non caret lestimonio : audi Sapieuxil : fH'T mulierem fnrtisshmim Samsoncm rasum exliam dicentein : Mulier mala viro iniquo dabitur pro
c;rcavil: permulierem iillos I M i gaccrdotis prostraopcribus inalis. Veruin de muliere mala bec saiii
vit: per mtdiereni nobilissiuiiitn Jose; h in carcere
sunto.
vinctuin cniiclusil : per niulierem Joannis orbis l u 2. Operx preliuin auiom jam nobis fueril de mulieceriiir capul ab>cidii. Ecquid de lnniiiiiibus loqunr ?
ribus bonis scrnrnnem babere, maxlme propier eas
Per niulicrnn auêlosdc calo dejicil: per inulierem
quae adsunt. Bnnae namque bonamm virlutee quast
omnes iugulal, oinncs inhonoral, omnes coniumolia
sibi proprias respiciunt, illarumque labores suag esse
aflicil, impndens quippe mulier nemiiai parcit: non
coronas arbitrantur. Boua et bospiialis mulier erat
Lc.viiam lionorat, sacerdolem, prophoiam
beala Sunamitis, quae virum lionata, dorounculam
wverelur. maluin onini malo pejns muficr mala ! Elisxo conslruxil, ut eo divertens ibi libere quiesceSi inops sit, malilia dilalur; si facultates habealmarel (4. Reg. 4); ipsique lectum lucernam et mensam
Htiae cooperantcs, duplcx esl mattim, intolcrabile apnosuil: lectum non indumentfs vacuum. sed qui
aniinal, incurabilis morbiu, immanis fera. Novi ergo cnlcilras propheUe competentes haberet : luccrnam
asoides blanditiis cicures factas, el leones, tigree,
non sine ellycbnio, sed et cum oleo igncm fuvcnie :
pardos traclabiles redditos : mala vero mulier si i u mentam sine panibus, aed cibis itistructam. Qnh\
jtiriaaffteiatur, furil; si drmuiccaiur, exiollilur. Si
vero dixeris de beaia illa vidua, quaa lleliam propbepi inclpis uxor sit, nncte diequc virtim ad necem dolo
lam susccpii? quam nihll impcdivit pauperiee ob lK>na
inferendam excilal, ul Herodias llerodern : si paupevoluntaiis divitias (3. Reg. 17) ? cui millum erat frarftin virum babeat,ad rixascl pugnas ipsuin concilal:
mcnturn, vinuin, aut pulmentum, nulla terreslris ali*i vidua sil, ipsa sola omuee ucdecore afficit. Lingua
moiiia ad paupertalis consolationem : non ager fruiiainque ejus limore Domini frenatur; non fuluniento satus panem suppedilabat, non vitiea suav^s
riiiu respicil judicium, Deum ipsum; non amiciiivas ministrabat, non arbor dulcissiroos fnicius proleges eervarc uovil. Pro nihilo fiabel mala mulier
ferebat. Quomodo enim habuisset, cni ne ad palraae
virmii sauin morti tradere. C^rle justum Jobuin itxor
qtiidem spatium locus arabilie cral. nec vl ctibiiale
blasphemi morli tradobal dicens : Dic verbum
solmn ad vitem inserendam ; sod ruessis leuipore
quoddam coulra Dominum, et morere (Job. 2. 9).
scmpcr in agris incurvata dccidentes a mcssoribus
malam iialuraui! sceleftlum animum 1 Non miserata spicas mami legebat, el sic ad anui dcctirreutis spaviri sui viscera pustulis ceu cirbonibus ardcnlibus
lium alimentum rccondebal ? fianc adiil He'ias in
luniida, el adusta, carnesque toias vermibus scaienlempore faniis, quandt pluvia nulla decidcnte iou\
tos : ad coinmiscralionem versa est, videns illum
arneral lerra; quando caduni igneuin, acrameua erat,
lotum obvolutum, iiifirmum, in agone certanteni, et
olniibes delinebanlur; quando nulla berba, flos nuU
crebro anhelilu, hianti ore ha?c suslincnlem; non
Ins, nulluin frulicum gcrmen, non aura roscida, non
flcxa esi ad misericordiam, videns illum qui olim cuiu
spica virens ilcciuabal, ei fonlium ubera aesdis conrcgia purpara incedebal, tunc in iuiduin jacen- ftlringebal: mare salsugincm auxeral, nnn influente
lem : recurdata eet veteris consuehidinis, neque aqua dulci, elrepressisiiitbribus. Tuncllcli.s nopcni
qiiauta per ipsum gloria, quanlie bonis lloruissei. Sed
illam viduam adiit. Scitis quanla palialur vidua vel
qoid ? Dic verbnm conlra Dominum, el morere.
uberlatis teinpore. Missis divitibus qui pauc abundc
gratiam uxoris! malagma doloribus mitigandis!
friiebanlur, descendens de monie prophcta illam
conjugalis amicitiae legein! Num aliqtiaudo tibi
adiii. Ctir is qui solo verbo igncin de C;PIO cduxil,
aigrotac quid siinilc dixil? annon prccibus el curig
panes sibi non eduxil? aunon polerai? Ccrlc poinorbum luum caravil? annon satis erat illi bajc tcmleral; sed id non fccil. Quare? Ne viduam bospil>oraiicacastigalio,utiu illuin in aternuni supplicium
lalitalis fruclibus privarei. Alioqtiiti aulcm ptigilluiu
ob blaspbemiam conjicias? an ignoras illnd, Onwh fariuac el |>aii)uiiJii) olei, brnodinioiic sui ang.-t.
blatplitmia el peecalwn remitielur kominibus; blaspheNon enim lam ad suum quam ad innpis \idiia? aliwia autem in Spirilum sanetum non remiuetur ne~
mcntum propcrabal propbeta, ul osleuderel boiuini
gue in hoc swculo, neque in (uturo (Malth. 12. 51)?
ejns et occullutn atiiini propobituni. Hoc facit Dcus,
Visaliam quoqtio videre buic malitiue parem? Daliqui potcsi sanclos omnes, qui in mundo sunl, alere :
dam intuere. Nam el illa forlissimum Samsonem
donum relinet, utbona cordis proposila, hospitalilaabrasuro et vinctum alienigenis tradidit (Jud. 16);
lis tenipore, cx fniciibus discernal. Gum aulcm
viruin uempe suum, ejusdem lecli consorlem, quein
adstint qui possinl illos suscipere frucius, aul pcr avcs
fovebat, cui adulalwlur, quem seipsa cariorem habcie
alii, ut lleliam in montc; aiu per piopbctarii e loubimulabal; qaem beslcrno die diligebat, liodie deci- giuquo iransmissum, ut Oauicleni m bcu ; au( pcr
piebat; quem bcslcnio die diligcudo fovebat, bodic
do Jiicitdo Uunulabal. Scduon tonnusus crat ? Ecquij
Alia^ legilur, prophcla, pro, aupienlia.
y
487
IN DECOLLAT.
. JOANMS .
\ ' , \
, \ * , , ' ,
. !
;
, , \ * , 6*
; , .
. *h
% ,
. *
\ !
*

*
*

* .; \ .
\ ;
- ,
, , .
,
, . 11
,
,
, , ,
. \ ; , \ \ \
* \ , \ .
, \ ' ' ,
, \
* , '
: . ,
, ,
. \
.
,
* ^
\ .
; ! 1
[3] ,
, \ * ,
' , ,

.
,
. *
, ' *
. . ;
, \ . "^. I
! . ;!
\ ^ ,
\ * ;
,

; ',

-
,

, ; \ ;
. \
, ,
, , , , *
. * ,
. \ ;
' , b
488
/ \ ,
; ;
,
, \ $
; \ ; *
,
, \
, '
. \ ,
, : , ,
, / . \
;
..
^ ,
. i * -.
.
, ,
;
;
; $
, ,
; \ , , >
.
\ . >
.
'. \
.
; , \
. \
, ,
, ,
\ * , '
*
,
, ' .
'
' ;
[4] ,
; , , , ,
.
*{5
.
; , ,
; ' &\
,

, &;
^ .
,
,
, \ *
, , ,
, - ),
, >
, \ -, . \
. \ , . \ . ^,
, \ ,
. ^
, ;
; \, * . ;
"
' .
,
, .
, , ' *
, k
* '. Aliam quoque leclionem aflert in margjfle

S a v l i i u s , *al ^& ;
b Savil. in margjne
.
, d Alii
-. e Alii .
i i .
ihld. alll .
8 A l i i
; / . h AIU "^; u c
i Alii ;
j Alii , k Alii
m . 1 .
Alii / / , e l >
/ . * ; /.
" Alii ; ^ **
:
; < *; .
489
SPURIA.
; .
, .* , ,
, ; , ,
; ,
, *
,
, , *
, ,
. ;
, , ,

. ;
;, . , * \
. , , *
, . ; , : , ' ,
. ,
.
, ,
;
,
:; ,
,
. ^
.
0 ; , ,
, '
. ,
, *
,
. ; Alii /. I .
Alii .
1
01 , , ,
, \ .
; ,
.
,
*
,
, *
,
,
, [6]
. '
, ^
, *
, ,
, ,
, ,
. [
, ,
490
, [ 5 | *;;
,
\ . ^ ,
, \[
, '.
, ;
, ; ,
,
,
. , *
} . ,
,
, ^
,
. ,
-ij , ,
, , , , ,
.
.
, ,
. ,
, ,
,
. ; .
,
. .
;
,
( ^. , ,
, .
,
, , ,
, ,

,
. .
.
. ,
,
; ,

.
,
. ;
. )
,
!
, ,
!
,
. , , *
.

. , ,
.
,
.
* , .
,
480
IN PRiECURSOREM DOMINI SERMO.
mariniim animal, nt Jonam per cctnm; aut ipso per

ee ennm qitasi imbrem dcniitlit, til patribus nostris
in deserlo. Cum enim iinlli cssent qni possent ipsos
excipcre, manna de C.TIO ut imbrcm dcmisil. el ex
pcira aquam scaturire jussit : cum vero sancii in
inuiKJo gimul versanlnr, lum dexleram cohibet; el
ciim videl illos in xrumiiis versantes, di.r.iitil, ut
graiiam aliis imperlint, qiiaiemrs per bem-ficia ipsis
pniistit? possiui ii, rpii voiuerini, salulcm consequi.
AdiUergo Helias viduam niliil liabcnlcm, nrsi pugillom fariim\ qu<*m c n t n labnrc sibi el filiis ad pranditini pararet. Quid iilt dicil? Accipe mihi paiiluliim
aqux iu vasculo, el bibam. Illa autem abeiinic, clan>avit posl illam : Arcipias i n i h i et fruslurn panis in
manu iua. Illa vero, quod babebat dixil, qnod
habebat se babcre confessa esi. Quid enim aii ? Vivit
Dominus, si <ril niilii subcincririus, nisi ptigillus farina, ct paululum ulei in lecylbo ( 3. lieg. 17. 10 1 2 ) . Mirum quod in (anla cibi peuuria, pr;rsentes
pauperlaiis snre reliquias negaveril. Quol iiunc
siuil qui atirnm et argenlum qnasi lutuni habeules,
rogali amiris beiitTicia prastare abmiunt, et blaude
compellaii so nrganl liaberc? el si taridcm rogali cetlaiil, dnriores syngraphas edtmt, U i l o s q u e fidejussores exLunl ul aiuum commodem. Illa vcro iina
voce rogaia, nou negavit se pugillum farin:c liabere.
E l quid illi propbeta ? Feslina, el fac milii subcineriiium, priino mibi, deinde tibt el liliis mis. Tcitl;tio
erai propbclx verbum, probatiu cordis, cxnmcn propositi : eraiqtie cor bealrc inulieris illius quasi sub
jugo posiiutu cl exercitalum. Quo amem tendit? an
ad liliorum amorein, an ad ho pilalilniem erie* prophelam exercendam ? Vcrum illa inaluil se c l filios in
at gusliam conjiccre, cl prophctain excipore. Sciebat
40ft
quod, Qni recipit prophetam ht nomhie pr^lieUx,

mercearm prophelcs acctpiet : ct qui potum dat caticcM
aqutv friqidic in twmme dhcipuli, non perdet tnetcedein
tuam (hlallh. 10. 41. 42). Quid sibi vult cnm dfcit
propbcla, Foslina ? num adeo fame pronHbatur, ut
cgcrel foslinalionc ? Non uliqnc. Sed vulcbat i M i u i i cinm diligniter, hilarilcr aideiilcrque prai^lari, non
ox irislilia aul ex ( es-iinle : ililarem enim dutorew
diligh Deus (2. Cor. 9. 7). Fcstina ; el fac prime mUii
dcindc tibi cl fiiiis luis. Festiua, nl Abrabam ir> ain
gelorum advcntu fcstinavii ad bovcs, ad vilulum, itl
acciperel ngntim (Gen. 18) : el nt Sara fcsiiiut-vit ad
sdbcincritios, ul ;Kcip(T0i pr\nem in caiis abscoiidiliiin. Feslina, ei fac m Abrnbam hoslias Deo. Ne priit*
til)i, cl postoa mihi, ul C;iin, Ophni el Pliinces iilii
flcli Siiccrdoiis, qtii Dcuni conlumclia afficicbam,
dimi ipsi iriores donorum Dco oblalorum primiiias
accipcrenl. 11 vero jussum diligentoF cxsequuia esu
Propbcia ;niicm snbcinerilium paiiem locuplelcm v i dit, cepil, loquuius csl. ei domum ojns bonis reple*
vil. Non dcficiei, intpiit, pugillus i.uina; cx hydiia,
el oleuiu cx locyilio, dcncc det Domtims pluviam
supcr lerram (5. Rcg. 47. 14). Cur u que ad illud
lempiis ? Necessnrio ulhpie. Oporlcbai enim, nnva
gralia ut pluvia advenienie, velerem togem Hnera accipeiv. Etvcrbum rcs seqnula est. Vidcn quomodo:
IIOIKC mulirres bospiLaliiaiis fructus decerpseriiiit-'
Roiiorum quippe l.ibonun frucliis gloriosi sunt ci in^
conciissa prudeiitix radix. Audisiis, inulicree^mala*
riim nnilicruin o, cra, bonarum virluies. Iiasdi}jgU<^
iltas sccns : bas imiiemini, illas odio liabeatis; tti
bonoriim curstim el vestigia scquenles, iji saticiariim
cboio aunuiiiereiiiini, in Cbristo Jesu Domino t.osiro,
cui gloria ct iui[>citum iu sxcula sxculoruro. Aincti.
r
IN SEQUENTEM SERMONEM.
Ilunc scrmoncm, flosculis ad nauscam usquc redimdaiiiem, nemo samis Chrysostomo adscripscriu
Esl enim |XJtiiis nngacis eujusdain Gr:vculi, iit existima!il qnNquis docioris nostri script vel piimoribus
labris atiigoril.
Inlcrprctalio Lalina^ accurala sano, esl Petri

Paiiliui.
IN P R C U R S O B E M DOMINI
Floridissima prnla floribus aiiricomis varicgaia,

arboribus suave spiranlibus cxornala , avibus dul< e
cantantibiis pcrsircpenlia, boiiuiiuin aures demulceni, visumque oblcccml. Sole porro anrco suo splendore in orbein cimiiiiqiiaqiie refulgenle, rcilexi ejnsdem radii ignitum couira fulgorem elTulminanl, lbi
h\xssc el loquaces avicukc , velut ad fisiulam eflbrmalis minuhtioiiibus, argultiin inelos cmiilunl : ibi
vcntorum lene nuirmuraiiliuiii anroR, iiilcr circulus
aviuin muluo canlu conteiidciuium , concavilates
monlium abruplorum conculienles, ad inslar cilhanc
concordiier recinuul. Qno i i l ul islores qu<K|ue ac
biibulci iii lugnriis suis liabitanles , liujusmudi vocalium avicularum tiniiulo niusicoquc caiuu fruenies,
ipsi quonue muliisonis ralamis ad illamni imiialionem inouulnules, pcr amceiiiorem qneinquc lncum ,
oi kerbam, pccus suuin placide aganl. Verum ibi
quidem fons laliccs excellentissiinos ebullit; liic melliflua divin;c sapieniia: doclrina elucet ibi musicalum avium arguli canlus; bic saornrum psaimorum
dulcis modidaiio : ibi luriur solitiidinis amans, arbori inambulans, qucndis vocibns ver amoentim significai; hic Joannes mcllc cl locnsiis milrilus, prxroniis soliiariis. seu polius spirilualibus bomiiimn
ad sc coeVum incilaus , cajleslc illud vcr jam mundo
?
SEhMO.
appari*ns velul luba dcnunliat. In diebu$ autem illis,

isiqtiit, venil Joanncs Daplista prwdicamin dcserto, ct
diceus : Pamiuniiam agite : apOropmquavU enim r<?gitum caloruin ( Mulih. . 1. 2 ). / n diebus illit. Sub
bisco dc Jesu Deo lam manifeHlis indiciis; in hac
ca*leslis Rcgis ad nos peregriiiatione; in bis sempilerui Iuniinis splendoribus; In diehus vcnii Joan*
ne$ Baptista prcedicans in deterto. In deserti), injuam,
non in lerra babilata : eo quod desolaltim adbuc
essel bumanum genus, necdum a Palrc el Fitio et
Spirilu saucto inhabilarctur. Quid porro pnpdicabal 1
Poenitentiam agite : appropinquavit enim regnum f<rlorum. poemtcnlia, quse inler ipsas lacrymas nobis
vilam suppcdilas, el cum nupiiali peplo nupiialeni
eiiam clarilatcm indueris! poeuiienlia , diaboli accusairix , COiiversonim palrona ! Joannes aulem habe*
bal veslimenium de pilis cameli, et xonam pellkeam
circa lumbos suos {lbid. v. 4 ) . Circuiiispiciamus, dilecti, vcslimenium Joannis : fortassis illud ipsum
veslimenium aenigma nobis saiuiis fuerii. Geril cnim
illud siguum atque imaginem populorum ex genlibiis
scconverlenliuin. Habebat, inquil, veslimentum d$
pitis cameli. Camelo froquenter Scriplura diaboliiMi
adsiinilai, propicr plurimum tuiuorom, callidilaiem,
ci furorein. Qni e spccula apud Isaiam prosjM-xerai.
t
401
SNIRIA.
t\i . Vitlebam Autnsorem asini, el ascensorew cameti

sioncm boc mibi impropcrandiliabennt: Alwtdocevt.
(l$aL 21.7 ). Asocnsoreui enim asini dicil ^hrisimn; Uipntm non docet ? Sine modo (Rom. 2 . 2 1 ) ; oporlct
propierea qiiod asino insidens Jerosolyma fuii ingres- cnim dicltim paiieniis Job adstrui : Ncmo mnndus
stis : ascensorem autem cameli i l l u m , qui in uliinto a sordc, ne si tiniitg diei ipsius sit vila (Job 14. 4.
dierum, cfficiente diaboln in mundum venturus est
5. sec. Septuag.): oporicl modelcrgerc aniiquum corAnlicbristus. Habebat autem Jonnnes vettimentumpuris
mumpcccaliun : opiirlel ine Spirtiii renovare anide pitis cameli. Cnm enim jain pietalis pra-conioiiiam, elatpia corpus. Sine modo : oporlcl meaperire
elhiticos, pilorum itisUir diaboltimcooperientes, ad >e aqua- el Spiriius vulvam, ul (iam prititogcuitus innUis
couvcrlisscl, illoquc ilenudalo el Ecclesia (ontlen- Iralribus ( Hom. 8. 29 ). Ab illa eiiim vidva qui aberat-a , ejnsdein Ecolesia corpus por lidei urtilaleiti
ravcrant, J I H I U O S proplicta accusans convincil, dtim
vflul conlexnissel, salulis ipse sibi vt-siimeiiiiim ron- ait : Alienaii $unt pcccatores vulva (Ptal. 57. 4 ) .
fecernt. Habebal autem zonam pclliceam circa ttunbot
Tnnc dimisit eum. Cuin autem Jesus deso-ndisset in
mos. Ltimborum et zonrc pdlicea* Scripiura memi- Jordanem, dilecii, videre erat magnuiii niiraculum
n i l : til pcr zonam ex i i w l u i s pellibus coufcctim, fo- funlem in flumine lutum, elflnnien iu fliimiue baptiris cingeniem, omnero in ipso libidinis aifecium ca- zatum. Fons euim Cbrislus, ut ipse ait : Me derelislilaiie slu<lio cdomitmn morluumqiie fiiisse ustendal. querunt fontem aqum viventit {Jer. 2. 15). E l sponsa,
Hoccmm virginitatis , qn:i iulus occulobalur, niini- qici! e.sl Ecclesia,:id ipsum : Fons $ignaiu$ (Cant. 4.
nie mcndax argumemuui. Vescebaiur aiilem , inquil,
1 2 ) , cmitieus. Ipse quoque flumen. uiait pr-ipbeta :
locusiisel mellc sylvestri. Hic Jud.ios a b*gc et piw- Flutnen Dei repleinmesl aquit ( Ptal. 64. 10). Venit
ccpiis rcsilieules denoial, ul alibi Scripuira : Exslin aqiias, et 6anciificai;c fiunt, ei sanavii eas. Si quis
licbat ut liriictitis proiniscuus luns : vel ul lociisla iu
vesirumest, dilecti, nouiuni bapii^nw inilialus
scpc, in die glaciei. lus esl s o l , ct absiliebal; venial ei videai, quomodo Paier do cado clamel :
ei non cognovil amplius loctmi siiimi ( Naftum. 5. Hicetl Filins meus Itleclut i% quo mihi bene compla16. 17). Mcl aiilem sylvestrc, proplerea quod Juda-i
cui: ipsum audiie (Halik. 3. 17. Luc. 9. 55 ). J-rlegis dutredinem Iransgressiuiic pra-cepli-rum exacrr- danis clamat, Spiritus aera eiuiiiulal, Filiuni voeai
basseul. Tunc, inquil, vcuil ad ipsum Jesus in Jor-Paicr , c i luin piirgal FiJius , lerrain cxoruat Spiridanem, ut baplixnretur ab eo : ipse autem prohibebat
tns, acremque illuslral. Nunc iniplclur, quod olim a
eum, dicens : Ego te debeo baptiznn , el in veni*pro,
adhola dklum fnrral: Diet diei eruciai verbum
me ? Retpondevi autem Jesus dixit ei : Sine modo
(Psal. 1 8 . 2 ) , DiesPaler, dies Filiiis, Palor Filii
(Mutth.o. 1 3 - 1 5 ) ; te oportel essc lesiem ejug, enictat verbum, sicnl Puulus ait : Snmiic gladhtm
qii;ii dc me mx eiiiiiietur, vocis : sic enim decel twi-Spmiin , quod esl verbum Dei ( Ephes. 6. 17). Qim
pleri omnem justhiam.ftleoportel docere, quod nisi
quiucm verbo tmines uos slabiliei in CbrUio Jeîi
quis renalus fueril ox aqua el Spiriiti, |*>ssit inDomino tiostro, cui gloiia et impcrinin iu w c u l a S . T liare iu regnum ca-lorum (Joan. 5. 5). Par est igilir, culorutn. Amcii.
me priiiuiiii facere , ei lnitc ducere : ne Juda-i occaf
1N SEQUENTES DUAS ORATIONES.

f>e dtiabtis seqiientibus oratinnibus hxc moncl
bas spurias Glirysostomoquo indigna^. Id siyli gûus,
Fronto Dncaeus in margine prioris : 11ce duce oratio~id omnia M i a d e n i : neqitc e s i ea in re probanda diutu>* $*>quetUe$ primnm edttm trnnt Romae Grmee
ei Laiiliits immorandurn.
ne, auno 1580, hduthia et inUrpretotione Gernrdi Jnlerpretaihmcm Lalinam Gerardi Vossii aliquui in
Vouii. Concorsesl autem enidnorum opinio c&se am
' casligafinius.
ORATIO
KNCOHIIA8TIC1,
1N P R I N C I P E S A P O S T O L O R U M
PETRUM
GLORIOS18SIMUM BfARTTRIUBI
E T PAULTJM,
EORUMDEMQUK
(ff).
1 . Cerlare inier ac ettltim lerramqiie conspicio, de cuierunt, scelerum radices evul.wuni, piciati^que
semma in cordc inddelium iiijecerunt. Peirus, aj
bac s<lemiii apo&tulortim memoria celebranda. N:mi
fttolorum dux; Paulas, orbis docior, el supernanun
et ca-iesiium poierarfein agtniua <ollaudant honcsliu
virtulum consors : Pelrns, ingratorum Jud;r6rtirn
voctbus conim labure mixtam doclritiam : quippc
fnnuin; Paulus, geiiltiun cohortatio
C e n ^ mini
qtionun opcra dispettsaiionie ipsis ntytflerium i n M e l u i t : quemadmodum exclamal Paulus; Vi innole- sublimem Donuni sapieniiam, qua qnidein Petrtim c
piscatoribns,
PaMliim vero e pelltonibus c\e%\l(M*ttth.
tced nunc principatfbus et poiestatibus in caflestibut
per
EceUtiam, mnkiformU tapiemia Dei (Ephes 5.10)4. : Marc. I. Act 4) : idque ad niilimem <*: iiam
JtidaiOi um gloria deprUnebatur (Ibid. 18 et 2). Quael in orbe lerrarum liomines dignain, a|M>$iot<irtiin
propicr huic (amquam piscatori recie Domintis ffdit,
priuctpes fxornamli, laudationein proferre loiis uerC I I I I I dicercl : Vade ad tmre, ei mitte hamum : el eum
#w ae virilmsconanUir, ui qui per eos salntcm adcpiscem qUi priu* a$cenderit totle : el aperto ore ejns,
pti stBl. Qtiid enim Peiro tnajus, quid par Paulo? qui
invenie$ staterem (Matth. 17. 26) : sceieratomm Jti
opere a'qucscrmone creatam oinneiu naiuram caeledirorum instabilcm meniein, niarc vocans. Ilamus
slcm stniul ac terrestrem supcrai unt: atqiie bomiues
arlificMisiiiii doclrinat sernioi>em, p i m lcgem s gnicorporis loio complicaii, angelis ipsis meliore* exstiticat: os aperire, rst ime<prc'art * qiiod aulem in
terunl. Quid igiiur de uirmsquenatiira- doclortbus d i illo siaierem inveiicrit, id significaU|>sum spiriioali.
cemus? Neque cniiti dq;nam oratioriem invenio, qua
ter dijudicare. Panlo vero lamqnam sulori gentcs
taudes eas conipcnseiu, quibus hi geiius nostrum lancommisil universas : ui tam e<s qui a teiê, quarn qni
lopere boDestarutil, qci lerram oiiiiicni et marc cira gralia nudi erant, veste coccinca iiiduerei, Doiiiini
(a) ColUta cum iribus Mss. Regiis, el cum roaiginalibus
notis Savil.
Alias legitur, xagister, pro, coiiortatio.
f
PETIUJM P A U L U M SERMO.
, '
*
.
. "

, ,
TIJV ,
,
.
. \
,
*> .

. ", , , .

,
, . ,
. ,

) .
, , ,
' . ,
> ,

tyy.V ;

.
,
,
.
, , [7]

,
PuLil Savihus legeodum
; *5
6 , ,
, ' *
*
, \ .
'
, .

* .
, , ,
\, ,
, .
, *
. , -
, .
, *
. ,
, .
, , , *
, ,
. ,
, ,
, j ^ v ,
.
* . '
, .
.,
, *

, ,
. .
. b Hic legendum cxistioiat Savilius
* .
, ^
'.
,

, *
, ,
ir

* [81 *
, ' .
; ;
^
*> , .

; ,
, {
,
. * Savil. margine , et sic onus cod. *> Savil. in margine . Paulo post Ires mss.
.
, ,
*
, .
.
,,
^ * *
.
,
" ,
,
, ,
* ,
* , VOJAOV
. ,
* ,
. ^ ,
, ,
.
, , , . "Q
I ,
d
Alii
'.
Tres mss.
SPUMA.
493
,
,
, .
,
, , \ \ ,
, ; ,
, \ ,
, .
, ot ,
, ol
\ ', \
, , \
. \
* ,
, ,
, ,
. ,
,
, ;, *
, , ,
, \
, \
.

* , , , 6
,
, \ , -
,
^ ,
. \ ;
, ,
* , [91 ,
; , 0 \
, ) ,
, ,

,
.
. \ ;
,
* ,
, ,
\ , , 01
, .
, ,
, , \,
, \,
, ,
, , , ,
, ,
* , ,
* , , * \
* , *
^ , , ,
*., ,
, , \

,
,\ *
.
" * ^.
*
, * *

(

.
, , ! ,
,
, \
,
\
. " !
! >, $ ,
;,
, \
, \
*
; , , * *
, ,
, ;
1
Tres I D 8 8 . . * Ildem fg
. lnflra duo nws. . Savit. in
marg. vri .
SaviL ia tnarg.
. * Savil. iu marg. .
Alit . * Savil. q u i dam .
* Savil. marg.
, . A l i i .
'.
; , ,\
* , , \
. , [10] ,
, .
; ;
;
; ;
ojxutv ; <
; ;
i ;

*
*.
^, \
. ^ '
.
, ' .
,
; , , . *
* \ ,
.
\ , ;

. ,
, , '

, *
, \ . " ,
, , \
54 . \
,
,
, ' \
, ,
.
-hv , .
, , ' , \
; ,
;
,
. \ . *

* , .
Oianes M S S . el Savil. inroarg.. i Alli

. * Omnes fere mse. . 1 Savil. JQ maiy.
$ >.
IN PETRUM ET PAIJMJAl, SERMO.
494
aqtia ei sangnine inliiicla. Sic ad eum clamal Domimis:

Paulc, sollicitudo Ecclesiarum : gaudeas, PeUre, gkn
VWc, quoniam ego in nationes longe mittam te (Act.
ria etdecus orbis lcrrarum; gandeas, Paule,iniroiiut
52. 21). 0 pnrbcalum, cujus fidei totius mundi animrc
paradisi : gaudeas, Pelre, inlroduclor in regnuin c ftunl eoiicredit*? Petrus orlbodoxx fidei principiiim,
lorum; gaudeas,Paule quiirnnquillusprlus es leinmagnus atque illustris Ecdesise sacerdos, necessarius
pestale jactaiis : gaudoas, Petre, qui muliis laudibus
Cliristiaiioriim consiliarius, supernnrum polestauim
a Domino cumulaliis es; gaudcas, Paule,qui mullorum
ibcsauras, liotioraius a Domino aposlolus : Paulus
es cliarismalum rcclor : gaudeas, Pelre, qoi sancto
magnus praeco veritalis, universi lerrarum orbis gloSpiritu fervcs; gaudeas, Paule, strenuus cursor : qui
ria, in c.nelis bomo, el in terra angelus, decus E d l e sancta prsedicafione vestra loluin orbem terrarum
si-e in sublimibus volans aquila, lyra, spiritus. hiiliuminasli^, qui iiifinila propler Ecclesiamsusiinuisiis
rundo atque cicada : organum Dominicum, vigilans
mala, carcerinus incJusi. a Judacis abominationi haCliristi minisier
Paulus el Peirus jugati boves Ecbki, a barbaris indigne Iraclali. a regibiis ignominioclesia? : qni orbi lerrarum insiguem operam negoliansis ver!>eribus afTecii: quibus nec commode respiran*
lcs navarimi; qui pro jugo crucem tulerunt, pro
di, nec adocendo consisieudi facultas est concessa :
sessore Salvaiorem, pro jngi nexu Scriplurarum
nec lamen docere ccssaslis : qui ncmembrum quidem
iiirumque Teâmeniiim, pro slimulo Spirilus sancli
corporis prae graviorum rerum pondere movere pogratiam. Panlus ei Pelrus Ecclesiae luminaria, quibus
luisiis; lolumqiie lerrarum orl>em sccleribus devinipa quolidieilluininatur; penuaria Dominica, publica ciuin, tesiris saluiaribus epislolie solvislis. Vos danlulius mundi h< spilia, Spiritus receplacula, apla sanmoniim phalangas praecipilcs egislis : per vos in
cUe Trinilalis iulerprelanda; instrumenla, divini verbi
oibem lerrarum Spirilus s.mcli graiia diffusaest: vos
oeconoinhc doc.oros. Pelrus spirilualis meus amor;
eiroris raliginem compressislis, vos dxmonum auPaulus v;<s cledionis, nieus baculus : Pelrus lemplum
daciam dcpressistis : allaria geolilium vos diruisiis,
Dei; Paulus os Cbrisli, lyra Spiritus, iricubilalis
vos omnem falsi noininis ciiUtim in cinerem redcgibomo (), qui eae'um altingit , qui loco circumscrisiis, vos scjunclas a frumento ziianioram sordes
bilur, cl univcrium mimdum Domino circutnsci ihil;
ejecistis; el Ecclesise fruges qaolidiana veslra doqui ab Jerusalem per circuiuun usque ad Illyricurn
cirina puras reddidit.
replevil evangdium Cbrtsli (Rom. 15. 19): cursor ve2. Laus Petri et Pauli.Quanam igiior graliarum
loi issimus, in cxluin aquila voliians, dirina repletus
aciione tol lanlosque labores coinpensabimus, qnos
gr.tiia, qucm Icslalur Dominus suuin nomen per nninoslri causa pertulisiis? Meiuini tui, Petre, el obsttivcrsiiiu icrrarum orbem ferre (Aci. 9 ) : <[ui lertium
pesco : recordor lui, Paule, elquasi extra me posilus,
calum pervasil, paradisum ingressns est, et usque
lacrymis perfundor. Quid enimdrcain, aut quid load Dominicam incomprebensibilemque caibedrain
quar, duni vesiras conlemplor augustias. non inielascendit, et audivil arcana mysleria, quae non licct
liô. Qtioi carceres sanciilicastis ? quot vineula illnhomini loqui. Scd de Petro quid diccmus ? qui dulcn slrastis? qii<it cusiodias docirina veslra replevistis?
speciaculnm esl Ecclesia?, splendor lolius mundi, coquot catcnas cclebres reddidislis? quot lormenta sushiiuba casiissima, aposlolorum docior, apostolus artitiuiNtis? quol (oca veslris gresstbus sancliHcastis ?
dens, spirilu fervcns, angelus el homo, gratia plenus,
quot convieia superasiis? ut Christum portaslis? ut
firma lidei pelra, senilis Ecclesiae sapienlia, qui ob
Ecciesias pra-dicalione exhilarasiis? Benedicium in*
purilalem beaius el Glius columba?, ex Dominico ore
sirmneiitum linguni veslne : membra vcstra eanaudivit; qui claves regni cxlorum ab ipso Domino
guine perfusa ûnt propicr Ecclesiani: vos in omniaccepil (Maiih. 16. 17. 19). Angelorum nrdines vos bus semper Cliristum imitaii eslis. Kn omnem terraiu
cxspoliasiis. E l quid muliis ? Ipse vos Dominus landiexiit sonus vester, el in fiucs orbis lerrae veslra verba
bus ornat, inqmens : Vos eslis lux mundi (Ibid. 5.(P$al. 18. 5). hidivulsam suam sponsam Ecciesiama
14): qui regibus eslis copiosiores, diviiibus poienobis desponsaiam conservabit Cbristiis. Nemo anlo
liores, imlilibus robusliores, sapientibus c l pbilosovos, neque post vos talis appaiuit. Quis eniiu magipbis sapicmiorcs, oraioribus eloqueniiorcs; Nilul
slri ofiicio fungens, dicere quidquam cilra vesirain
habentes, el omnia pouidenie* (2. Cor. 6. 10). Vos
iradilionem ausus fuerit? Cunclos doclorea vos pereslis mariymm palienlia, palriarcnarum ortliodoxa
fecislis, cunctos lhe(dogns reddidistis, cunctos l e fides, monacborum exerciiaiio, virginuin coronalores,
nebris oppressos illuminaslis. Vicit nosiri cordis
pacificatorcs conjugum, rapacium divitum frena, i n durilieni veslra loleraniia : anathema ipsi esseoplanlemperanlium impudicoruiuque moderatores, regum
tes, ut mtindum lucrifacerelis (Rom. 9. 3). Quid igiprolcclio, Chrisiianorum nitu i , barbarorum adversaturvobis relribuemus, pro omnibus bonts qaa? reuir i i : vos hxrelicorum audaciam refrenalis, animi
buislis nobis? Hodie ceriaminis vestri celebratur
perlurbaliones comprimitis, dacmonum legionesexememoria: hodic fcsiiviias iestimonii ve.slri, quod
gistis, Gracorum aras everlislis, inferiorum snperChrislo dixistis; hodie loeci nos omnes sancias vcnariuni|ue rcrnm beredes constinui; illarum siqiddem
siras reliquias vcneramur. Gaudeas,Peire, qui ligim
claves, islarum ligandi aiquc solvcndi peccala pocrucis fmiluscs, el ad Magislri simililudinem recia
lestalem accepislis. \d'wix niitaciiluni! illiterali quidem ligura, sicul Dominus nosler, cruciiigt noluisapicniiam ! Pcirus sua ipsius umbra paralyiicos sosli, scd magis inverso capile, veluii in lerra ad ca)id i v i i , el inorlem solvii; Paulus vcslimenlis suis
him iier parans. clavos ilios beaios, qui mcmbra
morbos propulil, el dxmonas fugavit (Act. 5.15) :qtii
illa sanc tissima pcrlranîoniut, membra mihi oplabi*
in medio babelis malrem Doniini, ei justo spiriiu
lia, ipsarpie cadcsii gloria longe nieliora. Qui cura eslis poienliores : Paulus quidem indefessa Eccleducia spiriium in inaiius Domini Iradidisii, qui COIH
si;v. Iiirundo; Pelrus vero orbi lcrrarum, (picniadmolinue Doniino ipsique desprnisalo: Ecclesiii sumina
diim luscinia, assidue canens : Ecclesiire coiumnnD,
cum aninii alacrilale inservisli; Doiitini amans
magna mundi lumina, vobis inler vos prwslanliores,
rec(e|iie Domino eerviens, Spirilu fervens, tu el quavis sinud creala naiura excellenliores. Gaudeas, nium Domini iidusaposlolus. BeaiissifniisveroPaulue,
Pclre iidei peli a ; gaudeas Paule, Ecclesia glnrialio:
cui caput ense pracisum est, vir cujus laudes vei bi*
gaudeas, Pelre, rectx (idci fundamenlum; gatidcas, exprimi nequeunt. A l cujusmodi eneis iliius guitur,
dominicum, inquam, inslrumeiitnm cailo suspicicndmn ettetrae iremendutn pervasil?qualis lo<us luum
Tres Mss. habenl, christi faniitiari*.
' savil. babet io margine, (jui tertium usque ad cwlitm
Paule, sanguinein excepii, qui lacieus appaniil iu
penetravit.
ojus veste qtii le percusail? qui quidom sanguis bar savil. legit, idoOnan, pro, Grmorum.
baricum illiu animum reddcns melle dulciorem , ut
Idem in margine legil, qui in medio christum habetis
ipse una cum sociis ad fidem iraducerelur, ila affecil?
ttspirim tancti fontes.
Sit mihi inslar coroiix gladiu> ille. Is irigitiia cl qutn>
(a)iic honiiueoi multoiiesa staturs meosura vocalCbryqnc annos, summa ad scrviendum alacrtiate, Domiao
ostomus; i-ocat ilem Goo-rapljus Nubicnsis.
s
PATROL.
GR.
LIX.
31
SPIRIA.
mancipavit. Perfecto denique octo et sexaginta aunoprofecli. Omnc itaque siudium , earissimi, adlubea-riim filae cursu,quem pro pielale instiliiium tenuerat,
mtis, precanles oniiiiuin regem Cbrislum Dcum noquierit. Vobis bcatas vesiras voces vicissira reddimus.
Slrum, uli nos pro suo in bumanum genus amorc
Gaudete in Domino temper (Philivp. 4. 4) : absque dignos
inreddat; gui possimus illoruin iraditionibus
lermissione pro nobisorale ( i . Thctt.b. 17) : rcproatque doctriuU feliciler in*islere, ut con&equaiimr
missiones vestras explete. Succlamas enim, beate
misericordiam coram Iributiali ipsius : per quein, el
Petre, sic dicens : Sludebo post meum obitum memocum quo, Ueo el Palri bonor, cum sanclissiiuo ct
riam veslri facere f. Petr. 1. 15). E s l ergo bealus oplinto el viviflco Spiriiu, nunc ei semper, in s&cula
saiculorum. Amen *.
Petrus apostolus Christi a Beibsaida Galitesc, ubi
Dominus nosler Jesus Christus plurima miracula operafus est: unde et Pbilippus prodiit : beatue vero
Unus Regiiis habel
vigesimo nono die memU JmH
Paulus ex urbe Ciliciae Tarso. Obdonnierc autein
tub mperatore Nerone. Ea dutem nos gratia dignabitur
ambo in magna urbe Homa veteri, vigeeimo nono
Deut Domtnus, ut illorttm doctrmwtradiitonibusque hctrendie mensis Junii, sub iniquissinio linperatore Nerotie
fes, per ip$orum sanctissimas prece*, misericordiam consee medio sublali (Act. 21.59), et ad omnium Dominum
quamur ame tribtmal chritii, cum quo patri honor
in
tmctda steculorwn. Anien.
aique Magisirum plurimis rcbus praclarissime gesiis
SERMO
I N SAIfCTOS
DUODECIM
APOSTOLOS.
qul e slagno in codum ascendil, nauias diinisit, et cum

Merito etiam bodie in adventu Spirilui sancu saangelis colloqui mcrilus est : qui navem reliqnit, et
gena bacc piscatoruin impieia est, duro nos in eam
Ecclesiae regimen assunipsii: qui claviger rcgni cacptsces ralioniscompotes uhro insilimus. Nam Verbum
lorum vocatus est, el ligandi alque solvendi IU lerra
verbi illiteralos erudiens, et linguis igneis tardiloquos
poleslatem accepit: ad vocalionein ceJer, et in iide
carroborans, arieni eorum indiviniusquoddam transtulit, cum diceret: Venite pott me, et faciam vos non ambiguus, el in omnibus fervcns Magistri cooperalor : qui dixit: Tu e$ Christus, Filiu* Dei vivi (M*uh.
tcatores kominum (Matth. 4. 19). Dixil, Veniie post
16. 16) : qui simul cum Domino mori pmposucral,
me, c i cuncta e vestigio in melius fuere iraducta.
et usque ad Caipha? atrium, una cum vincio RedeniDuodecim elecli erant athleuc, et horum nenio replore ingressus est : qui eliam negans dignus fuit
ntangit incoronalus. Una enim gratia cura oranibus
venia, el pccnilens admirabilis. Neque enim lam proshnul certabal et currebal, qiue uniuscujusque victopterca quod negarit reprehendendus. quam, quod se
riam reddidit illusiriorem. linus infelix Judas ab liupoeniiuerit, est felix pwdicandus. Nobis siquidem et
jusmodi anchora se divulsit, oscuio lupis prodens
errans ulilis fuil, quia cito fleiis delictum inundatione
ovem , et triginta argenieis vendens Dominum : sanabiuil, el ad modicum fluciuans, in perpeiuum invengtiis aulem vendiii redemil mundum. Sed, felicein
lus cst fuiidamenlum Odflium. Elerdm si consideres,
illam et praeclaram, aposioli, vestram socielaleni,
dilecie, opporlunum illius lemporis mclum, Petrmii
qua omnibus omnia facti eslis gratia; non aruiidine,
magnae reprehcnsioni profeciononreperies obnoxium.
sed sermoue bomiiium greges sapientcr cepistis. Yos
enim reclae lidei immobiles estis culumnx, Ecclesia* Nam cum sol fugiebat, calum abscondebatur, terra
pelra, regni scepirum, et hujus maxiiue gregis v i - commovebatur, petrx scindebantur, ut qua? ferre nequirent lanlain Creaioris contumetiam: lunc Petrus lagiles praifccti, inttrmilatis hunianae graiis medici,
noetraqueversus Deum poenitentia coinpaiieiues flde- psusest, l u n c c o r y p h a 3 i i s negavil, et rationis expenem
diei nuniium reperil, slatim redargueiiiem pnedict ni
ju&sores. Tamquam enim incudes qusndam animaia?,
negalionem. Priusquam gallu$ cantet, ter me neqabh
dum fenremini, qui voa fcribant,eos ad iiilelligeuliaui
(Maiih. 26.34). Verura cum primus negassei, primus
fabrefecisiis.
Apostolorum divUio, Pelrus hinc Roroam erudit:ad sepulcrum cucurril, primus vita3 datorem a mortuis resurrexissc vidil : id a Maria edoctus, quod ci
P.iulus inde mundo evangelium annunliat : Andreas
angelus super lapidem sedens, dicerc non eral ausus.
Grxcise sapientes corrigh : Simou Deum docet barbaros : Tbomas bapibmale iElhiopas dealbal: Jacobi Caeterum posl euin prodeat in medium PauSus, totitia
catbedram Judaea bonorat : Marci tbronum Alexan- orbis terrarum sapientissimus orator : qui ex lupo
factus est agnus, ex vepribus racemus, ex zizaniig
dria ad Nilum compleciitur : Lnoas et Malihaius conscribunl Evangelia : Joannea auiem dtvina iracians frumenium, ex inimico amicus, ex Hebrjeis Hebrxus
manens : qui apud illos Saulus spirans necem et ca>
mysleria,eiiarn post ntortem lamquaro vivusEpbesum
ciirat: Bartboloroxus Lycaonas ad lcmperaoiiam i n - dem, apud nos autem Paulus Jesu Cbrisli vocaine
apostolus, ex blasphemo iheologus, ex persequutore
alituit : Philippus miraculis conservai llierapolim.
Oinnet ubique omnibus beneficia conferre non desi- evangelii prxdicalor, ex pirata gubcrnator, ex
stnut : pulverein immorulcm in sepulcris relique- diiore miles : qui Romam una cum Petro sortitus est
SIHII : nunc quidem culiores, non rauho post sublimee sepulcrum : quorum nculer tamen banc Sicbem C O I H
lempscre : qui ralione Benjamiii, Josepli frater, ei
mundi judices conseseuri. Huic cum claudus adbaesisralione Thocte, flliorum paler aique magisler futsti:
ct, rectis pedibus rccessil : in illum paralylicus iniidcns, leciutn portare jussus e e l : alius morluos voqui auie Daroasciim c;rcus, et in una((uaque cifilate
pruodicationis oculus; ex cwlo vocaitis, c i in cxluni
cabai, et bos siatim sibi audiente* habuit : alieriug
xel tobi umbra morbos propulil : alierius invocatio- raplus es: qui priusqtiam liinc discederel^ paradifain
conlemplalus, victori:rque coronam adbuc certans
eeor perborrescebani dacmones, illorunique sudaria
ilisullabant mcdelam. Nam ditcipuli iilius eranl, cu- accepil, eamque sibi debitam affimiat. Quid fnii
ail^ Quam reddet mihi Dominus in itlo die (2 .
j 8 veeiimenli iimbria funivo coniaciu arrepta, san4. 3 ) . Paitlus ex novissimis priinus, ex abonivis pcrguinis fluxum palieuti, rubeum eaiiguinis exsiccavit
fecius vir, persequuior suavis, et dum persequuiionce
nmre. Sed jam ad principes apoetolorum converlo
sermonem, illius propbeticae vocis memor : Ecce quam patilur, dulcis : qui Romauus ct Phariuxus, ct oinnia omnibus propier iidem faclus. Cbrisius cnim qui
bonum, el quam jueundum liabitare fratret tn unum.
(P$al. 132. 1 ) ! Praeeat Igitur oratione Petms, qimn- dixii Petro : Oportet le paii (Act. 9. 1 6 ) : etiain de
Paulo dixit, quam mnlla oporlercl eum pro nominc
doquidem et prior in vineam Domini conductus fuit;
ipsius pali : ul ille quidem cruoi afltxus, hic vero
Petxus boiii Pasioris gregis priiniigenita ovis, Pelius
iruncalus capite, una Ode propagata., unoque eliaiu
cursu terminato, veri tesies resui reciioids ejus Cfsem,
* Sa\iL iu nargioe lubel, ak hujuvmdi ckoro.
1
405
19%
DUODECIM APOSTOLOS SERMO.
.
Xalptts -
. , , ,
. 6
,
- , \ ; *
.
' b ,
, , \ , \ \
. ,
,
,
\ , * ' '
, \ \,
. .
* Omnes ras$% :.
b Unus
Regtiis habet ' ,
' * .

, ~
' , etc.
[ I I ]
\ \
, .
, \
, \ ,
, ,
. , , \
.
\, \
. \
, \ .
*>
, , \ *
. ' ,
, \ >!
, ,
,
; ,
, ,
, , \
.
,
.
'.
.
*
* *
$
*
\ *
, -
* ,
\, ' \
. , ^ , *
;, \
* \ "
, \
. ,
^(
. *
,
\ *
, ,
;
, \
,
,
, \, \
, , \
*
*, \
* ,
, \
. ,
, * , \ [12]
* \ , \
. _ , .
,
, ,
. ,
, ,
.
" , , , , (
* ,
* ,
^
, .
, ,
,
)
. '
,
, , ,
, ,
' ] \ , *
,
, ,
,
* ' ) , \
* * *
, \
\
,
* , \ 0
, \ ,
, , . ;
" .
,
, \ , ', \ ,
. , , \ \ ,
, ,
Rpg- , Savil in maTff. >..

Sa ilfui
legendum putat . t Reg. . Edili . * îc
Reg. recle, el sic legil intefcpres. Editi vai . Reg.
iulra mullum variat, sed verbOrum lcnus lantuui.
d
Re^. , b Savi!. in marg. . Et infra

Rosr. .
.
Editi . Beg. me.ius.
c
S JRIA.
407
, ,
,
f ,
, ,
. ,
, , ,
, , |,
\ , , \ *
, ,
. \
,
, \

,
,
,
,
, , \
* . ,
, ,
.
\ , \ ,
. ".
ADMONITIO
[15] Probe de hac oratione sic sententiam lulit SavUius : Orationem hane ediiam Burdigala* Frontone
Ducce*, accurate emendavimus ex Cod. Bavarico. Quominut autetn eredam duabut Synodh, tcilicet
netm et VI universati Conslantinopolitanw, Chryto&tomo hanc orationm asserentibu*, facit totius
texiura et slylus Chrytostomo, meo judicio, diver$i$$imu$. E$t enim oratio tota (ere dramatica, e
protopopctis conflata. Neque, trl atiai tnonui, novum e$t aut nuper natum, fetut daris pare
tubdere.
Idipsum opinatur Fronto Ducaeus in notis ad Tomum VI Parisinae Ediiionis anni 1636, ubi sic loquitur
pag. 1035 : Hunc quoque nobis Chrysottomi termonem monasterii Cryptce Ferralce mis. Codicet conse
ex quibus extcriplut, et ad nos ab iltustriu. Card. Baronio lran$mis$u$ e*t. Licet autem ut genuinum e
aucteris nottri felum propter slyli disparitatem non agnoscamus, tamen eum commendat auclorita
Laieranensis tub Martino 1 coactct circa annum 650 contra Monothelitas : in cujus consultatione citatu
locus hoc modo : llem S. Joannis episcopi Constanlinop. in Thomam apostolura : Haec audiens mundavi
animam a perfldia, elc.; quce habes hic, p. 326. Proferlur idem locut in lexta Synodo univenali Constantino
poli tub Agathone habila contra eosdem Monothetitas, anno Chritti 681, inter testimonia ostendtn
voluntates et duat operationet in Domino, extcripta ex librit patriarchii Con$tani\nopolUani aclione 10

rclectum esl ex eodem codicillo leslimonium S. Joannis archiep. Constantinopolitani ex Scrmone in Tbomam apostolum el contra Arianos, cujus initium : Legi quidem et Ecclesiae oblemperans, continens isla :
Itec audiens, purgavi animam a perftdia, et exui me ambiguam sententiam, assumpsi credulum sensum,
accepi corpus gaudens ac iremens. Expendi cum digitis et animae oculum, el duas per boc operationes
ensi. Quod testimoniura similiter collatum esl cum libro membranaceo prolato a parte sedis Apostolica?
antiquae Roma? el conslitut. Rcctius tamen legitur hic, , quam illic, legi quidem
ei EccJesiae.
[14]
,
,
,
.
,
,
, \ ,
, .
; '
. ; '
. \ , \
\ , \
\ , \
* , \ .
, \
. ,

, \
.
, Reg. el Savil. intnarg ai .
417
IN SANCTUM APOSTOLUM SERMO.
4tW
qui pasaiie el sepultus esl, ct resurrexit, uti novii;

stalim ad commiseralioncm flectar, mexque illius v<el perveitit in siraum Palris, quem numquam reliquit.
cis recordabor : Protegam civitatem hanc propter Da*
Ad quof ipse Dominus propbeiice loquitur : Circnm- vid tervum meum, ct Aaron $anctum meum ( 4 . Reg.
daU lianc novam Sion , e/ complecttmim eam ( Psal.
19 54). Qui sicut vos una fide consenlientes, ^
47. 15), hoc ost: Conservate, muris cingite, prcciiaria animi submissione dignitatem suam occullanles,
bus muiiile, ut quando merilo iralus fuero, univerveelitii dcnique ipso humilitatem animi prae se fe
samque mundi machinam concussero, considcrans
rentes, mulia ad me discipulorum millia traduxerunt,
imniortale estrum sepulcrum , quaeque mei causa
me tamquam insigne ferentium, el mundo placare
gerilis sequo aniino siigmaia, iram miscricordia i n sludeiilium. Dixi cnim : Peiite, et dabitur vobi$ t.
cam; qua quidem ducius, en prxmalure vestram adquatrite, et invenietis (Matth. 7. 7). Ipsi gloria et iroperium, nunc etsemper, in ssecula sxculorum. Amen.
milto supplicaiionem. Sacerdolinm eiiim el regnum
cum videro lacrymas fundere, quasi dolorum oonsors,
AD ORATiONEM IN SANCTUM TIIOMAM.

Concors certe est omnium erudilorum opinio concionem esse Cbrysostomo prorsus indignam. Tillemonlius vero, qui quantum ad opusculi caetcris adstipulatur, opinatur banc bomiliam anno 402 Edess
in Mesopotamia dictam. Videtur, inquit, ad tumutum S. Thoma, id est Edetsce in Mesopotamia, hanc orationem diclam fuiue. Hic dicitur Deut turrim el caput Arianiem dejecisse, Thraciamque tyrannide tibe-
rasie, iyrannuntque exlerminavis&e. Precaturque ut etiam Occidentem ab Arianorum furore eruat, ut fur ill
barbarus vincatur et profligetur, Arius pellatur, Imperator victor tnaneat. Hcec porro referri posse videntu
annum 402, anno videlicel elapso postquam Thracia Gaince tyrannide liberata fuerat, cum Alariau Ualim
formidolosut erat. Ulerque enim Arianut erat. Hic orator Arianot interrogat, undenam blasphema dicta s
aceepitsent; an ut Thomat Christi plagas tetigistent: Ecqua manu, inquit, an ea qua pretiosa vasa rapuisli?
qua apostolos compilasli ? qua barbari spolia excepisti ? qua mercedem impietatis lenuisli ? qua sanguinis
vasa conflasti? Haec certe referri pouunl ad direptione* Gaxna Arianisque palratas, qui sane ecclesiis non
pepercerant. Verum hit quidpiam singularius subindicari videtur. Cum enim nuspiam narretur Gatnam o/t-
quam aposlolorum celebrem eccletiam diripuisse : opinamur ipsum Arcadium ConstanlinopolilancB Apostolor
eccleitct pretiosa va$a abstutisse, cum urgente barbaro, imtanteque necessitate, non posnet alio modo ta
euri vim conflare* quantam exigebat ille prose et pro milUibus suis. Huic vero sententioe favent h<ec ve
nicrcedem impielalis tcnuisti.
tfoc sane omnia, si non oninino explorata, admodum probabilia sunl. Quod autem ante tumulum
S. Thomai haec concio babila fuerit, planum et assertum videlur ex bisce verbis sub finem homiliae :
Suscipe urbem cineri luo wpplicantem, (etatem omnem ad legalionem subeundam misit :
senes
tumulo advolvimur.
bitcrprctalio Latina est Fronlouis Ducici.
6EHUO
1N S A N G T U M
THBACIA
A P O S T O L U M ,
OCGUPAYIT,
ET
MEDIO
CONTRA
SUBLATUS
Lcgi quidem Ecclesi.c obiemperans, ul licuit, in

boc Iribunal ascendi; veruni argnmenli magniludiiie
tiiiperalus baerco, el undii|uaque consirictus, quo pafio retTi islam exse(|iii, cl quo genere orationis expedire possim, ignoro. Aime lainquam vivuin Tlio!nampra>dicabo?Atqm roorlemejus prxdicallumulus.
Aune nioriuuin narrabo Alqui a rcbus ipsis redargKur. oiorluus e^t, cl imnioi talis : cl muriuus esl
7
ARIANOS,
EST, CIJM
DEQUE
EO QlJl
IPSE ARJANUS
TYRANMDEM
IX
ESSET.
ut homo, et muudum pcrciirril ui angelus : et passionein excepit, el cum passionibus pugual: c l deorsum jacel, ei sursum Ixiatur. Nihil enim eum celare
poluil, nulius cum locus occullavit; totum orbem
lerrarum illiimiiiavit. Ttimuhun subiil, sod undecumque iamquain sol exorilur : vicerunl terram jiisli
relifjuiae, ac rebus oinnibus crealis ampliorapparuii:
pcr universum mundum gratia ipsuni dispersil. Omnis
et juveu
SPURIA.
499
500
angulus parlem aliquam habel Tlionue : omnem

non ab hominibas, neque per liomines. H;ec cgo cutn
immduro implevit, ei in singulis locis inleger manel.
dicereni, apparuil Dominns, ct continuo pugnam d i In omnem terram exivu gloria ejus, et in Ptues orbis
remit, aitque ad me : Quid tibi accidit, Tbonia ? quld
lerrae tropsea ejus (P$al. 48. 5). Quo igilur eum no- cum Pelropugnas? qtiid cura amicis contendis ? Ades,
mine appellabo? solemne dicam? Atqui a nocle non
c i niiraciilum experimento cognosce : disce rc\\mk
vinciiur. An slellam? bunc dies minime absconresurreciionem : affer manum itiam, et corpns vide.
dit : omni tempore creaturas illuminat, omnem caliSi poies, lene; si mundos d gitos babes, vesiigia claginein ab orbe lerrarum exierminal. Non cum ipso
vorum tange; ei crcdas, assequeris etiani; si vero
nox permanet, non eura tenebnc obscuranl,
conlendas, non invcnies; si sis incredtiltis, non coflumea iropedil; inare conlinere non poiest , oceanus
gn<sces; si dtibites, quod passibite esl comprevirum novit, barbari Tliomain honore afiiciunt:
bendcs; si passione lenearis, quod passioni nbnoxium
omnes gentes fesium bodie celebrani, ejusque dicluin
non est non percipies. Hxc audiens purgavi aniniain
Domino tamquam donum ofleruui, Dominus meus etab incredulitale, el ambiguam senlenliam exui, creDeus meus ( Joan. 20. 28 ) : Consanguineus meus etdultim scnsum assumpsi, teligi rorptis, gaudens et
Creator metn, Redemplor meus c l Rex nieus. Hx*c
iremens, cxpandi cum digiiis c l animnc oculum et
etiim docuii Thomns, banc uobis lamquam (Uiis beduas de ca?lero operaliones cognovi; prcfiendi, ei
redilatem reliqnil: tamquam tbesaurum hunc scraspexi, ac manu quidem corpns lenui, anima vero
monem nalura reiinet; universum genus boc dicto
Deum percepi; ei quod cxierius mirabile erat, iuitrmaiur : iioc vcrbum ad angeloa usque proicndiiur:
venijquod iuierius, formidabile; qnod apparebat,
angeli lamqitam ancbomm confessionembaiic tenent:
ingens; quodquc lcnebaiur, adniirandum. Exclamavi
omnis crealura doclrinam banc vclul diadcma cirergo, de eo quod coinprebi>nderam obsiupescens :
cumferL Solus Arius bac oralinne privatur, sotus
Dominut meus et Deus meus (Joan. 20. 28). pitisquam
ille ab hcreditale excidil, solus Clirisium cmn Tlioma
cnim scrvum inlucbar, nusquam specics bumilis apDominuin confuetur : noti eum cuoi ipso Detmi
parcbni. E l quodojusdem mecum erat nalura?, duceagnoscit : servum appellai domimun; crealuram,
bal, dc eo divinilas eOulgcbai; et quod ferebaiur,
splendorem; spurium, legilimum; figmeultim, opifiexatlaltim erat; et quod lerebai, gloriiicaium appaccm; non dictl Dominum el Deum beruin suum,
rebat: cumque duae res dtversac inlelligerenlur, una
favftl Yeritali, non conjungil se cum Tboina, non seerat pcrsona, mix adorabaiur. Ha?c ego experimeulo
quitur juslum; idque cuin ejus diem colai, cum unipercci>i bccc dlgilis traciavi, hxc animo intellcxi :
< lerrarum orbe fcstum celebret, ei amicis
tu vero, Ari, unde baspheiniani es edoclus ? unde qiue
Thomae eeipsum aggregel. Yerura improbitas virlu- prajdicas, didicisii? num Cbrislum ul cgo palpasii?
tem non fallit, ncque cum duce veriiatis seductor
num manum admovisli? num vesligia clavorum scruapie copulaiur : novit feram paslnr, novit lupum vetaius es ? num digiti lestimonium ferunl? Tune Clirtnator, novii flunlum gubern tlor, novil icmpeslatcm
sium lenuisli? qua vero manu? an ea qua preiiosam
porius , novii boelein imperalor, novii Tbomas
suppellcclilem rapuisii? qua aposlolos coniplasti?
Arinm, novii el ipstnn repelll. Blasplienii cuUiim
qna barbari spolia excepisii ? qua mercedein impienon admillil, iu homicidarum speluncam non intrat,
lalis lenuisii ? qua sanguiuis vasa couflasii? hac ipea
cum illis diversaiur; impiorum coufessum avcrCbristum conlreclasti ? Absil. Non adeo iniquus csi
satur, vocem cum ipso pugnantem delesiaiur; os
Dominus, non adeo imprudens Chrislus, ut suam tibi
qiiod eonlra Deuin loquitur iniquiialcm ( PtaL 74. carnem credat: prehendisti, quein repudiasit;
6 ) , odit; linguam qnae Dominum ac Deum
non alireclasii, quem odisli; non scrutatus es, qitctn
appellat, aversalur, et ad eum ex loto lerrarum orbe depressisli. Si enim scrutaius esses, non bumiliasscs;
dainai:Art, quid mibi blandiris? quid oleo caput
si recie perquisivisses, non adeo pervcrse interprelamcum iinpiugnas ? cur diem mcum fesium celebras ,
tus esses. Apage, rocipe mcrcedem noquilix, cade
nefarie? Blaspbemum tuum bymnum non admiuo: cmn commililonibus tuis. Interim jam unam ex lurvanae fidei luae non assentior : iniquam doclriuam
ribus tuis dejcci, jam Thraciam lua lyrannide i i tuain non agnosco. Ne me hoiiores, qni Coudilorcm beravi. Adhuc modicum, ei (e fundittts undiquaque
probro afficis, suscipio honorem ignominiam
pcrdam : adhnc modicum, cl le ex orbe teiraruin
paricniem. Si domimim probris oneras, quomodo
exlenninabo. Modo libi capul abscindam, modo suKcrvum coles ? si meam fidem non lene>, quomodo
pcrbia tua Otcidenlem quoque liberabo Ita fac, beate
inetnoriam festo celebrabis 1 si mecuin sentis,
Thoma, sermoncm opere corople, exsequere qi!;e
qiiomodo septilcro nieo commiinicas ? Ego Chrislutn dixisii, pneclarum principium fitie coniirma : i>t
Domintim el Oeiim esse sum edoclus : palpavi nianu,
Tliraciam libcrasit, sic et CKcidenUm libcrato. A u c l verilatem inveni : propriis digiiis sum ccrtior fadiam el latronem sicul ei (yranuum cxcisum : Impocius : alius mibi doctrinam inscruit, nonmiraralorem \icioria coronato, pacem inuudo largire,
cultitn auribus accepi, non iis credidi, qui mibi dicc- sudorcs eorum qui conveneruni, suscipe. Susripo
bant, Vidimu* Dominum : repiignavi apostolis, reslliurbem cineri luo supplicantem : auiatcra omnem ad
Petro, cum docere mc conareiur : dixi illi, honio,
lcgationcm obeundam misii. Senes ac juvenes tunnilo
quid me porlurbas ? quid mibi vcrbaprorebus ofleis? advolviinur, virgines ei adolescenles tuum corpus
quid mihi imperas ul verbis adduclns credam ? Nisi
amplectimur, iniiuites passerum in inorem bianlioie
videro, noncredam. U l vidisli lu, videam elegn; ut
prospiciunt: uoli lalem speciem aspcrnari; nevacuos
edoctus es, edocear : ul didicisti, discam. Quod pra3- laborcs nostros dimillas : da compcieiilem sudoi ibus
dicandum mihi esl, iniucar, ac deinde pr&dicabo.
noslris mercedem. Nihil a (e magnuin poslulamus :
Neino fando audiu annunlial, tiemo doctrinam a
qtiac possidcs petimus; quae das, quaerinius; quae
runiore inananlem proponil, nemo me res luas dividcre vis, desideramus, barbarum subacmm, Ariiiiu
vulganlem recipiel. Si inlerrogct quo pacto resurpulsum, liiiperalorem coronaium, muodum convcrrcxeril Chrislus, quid dicam ncscio. Sidicam, Pelrus
suin, Cbrislum exalialum, ei ab universo simul orbc
mibidixit, quis ul fide digno asseuiieiur? Videam,
icrrarum atidiculcm, Dominus meus ei Deus meus:
ol pmiicabo; discam, el docebo; persuadear, c l
cui gloria, bonor, el impcriuiii in sxcula sa?culorum.
pertuadebo. Dicam cgo quoque, Thomas apostoiiis
Aiueit.
;
IN SANCTUM APOSTOLUM SERMO.
41.-9
M)ft
, \
, \
. ;
"; / . ; '
. \
, .
' , ,
, ,
, *
, \ ,
. .
,
\ .
, >
*
*

.
, ,
*
' * ,
, ,
* \ ,
, ,
* \
, , \
. *
*
. ,
, ,
( ,
, , \ .
,
, '
* [15] *>, ^ ,
,
\ \ $
, , ;
;
, ;
*
.
* .
, ;
, ;
, ;
\ *
, \
* ,
, ,
' ,
*
, , ; \
;
; , . \
, , * , .
"0 , , \ .
* \
* \ /.
, , . ,
, ; ",
* , * , .
, ' ,
. , , \
* *
, ; ;
' ; ,
* , .
, * ,
* , * , * , *
, * ,
.
*
\ *
, [] .
, \ ' \ , *
, \ ,
, \ , .
' *
,
* \ , \
* \ , \ * \ , . ,
, .
, , ;
, ; ;
; ;
; ;
; ;
;
; ;
;
; [16] .
, ,
. , * , * ,
. ,
, . , ,
.
*
\ -
.
* \ . \, , *
*
. ^ ,
\ *. \ * },
,
, * i .
'
*
^
* , * , * , , -, , ,
, ,
k ,
, , \
.
* Reg. , non male. Savil. in marg.

. b Savil. iu marg. .
idera
. d Ita Reg. oplime. Edili . Rrg.
.
' Reg. . Savil. . . * Reg. ,

, . * Savii. iu roarg.
J Reg. . Savil xqc
.
SOl
SPUR1A.
501
MONITUM
Jure inter spurias banc sive orationero sive homiliam ablegavit Fronto Ducaeus. Nihil enim bic Cbrysoslomo dignum, non stylns, non dictio : nulla ex dolibus hic comparet, qucis fulgebai ille divus oralor.
ilic vero quisquis sit Graeculus exclamalioiiibus, maximeque inlerrogatiouibus lolain replevil orationetu.
Menioria auiem labilur cum in longissima aposlropbt- StepIiaDum tuducit Judaeis diceniem : ' ,
* , , . , ;
: Verum it qui ex vobis est, vel contra vo* poiius, vas electionis, Paulus clamat : Si enimcogn
viuent, nunquam Dominum gloriw crucifixitsent : quasi vero poluerit Paulus, tunc Chrislo ei Chrislianis
jl7]
'. , \
^ -
&0Xou;.
"
* \
. ; , * \ .
, ,
, ,
,
.
;
;
;
;
; \ . \
* , \
, \
, ;.
, \ . \
\
, \ ;, \ , \
, \ , \
.
, \ .
^ ,
* ,
,
;,
,

.
.
. , *
\ ,
, \
.
. , \,
, '
,
, \
.
.

-.
,
, * ,
, \
cv
, . *
1181,

, .
, \ *
. *

, *
.
, \,
, . \ \
. \ .
. ,

^
, ,
.
.
%
, \,
,
,
,

,
.
"
! !
, , ;.
\ . ". \, *
* ' . " ; !
,
.
\ , \
.
, \,
, , ', , \\,
.
, , ,
;
^ ; ;
; ;
, ;
\ ; , :*
; ;
;
b
Leceudura putanl Fronlo Ducxus ^tSavit.

* Reg. ,
, elc.
IN S. S T E P H A N U M P R O T O M .
50!
StRMO.
IN O R A T I O N E M S E Q U E N T E M .
infensissimus, hoc ilictiim jam protulisse. Verum bujusmodi memoriae lapsus non satis esset ad hanc concionem Chrysostomo abjudicandain, nisi alia ade?sent bcne multa, quae opusculi voOeiav arguunt. Quot
eaioi in docloris noslri eonctonibos animadvertimus ! Mtilla cerle, quae longum esset
recensere. Plurima quoque hiijusmodi ad hunc locum congerit Fronto Ducaeus, quibus referendis supersedemus, ne in re notissima diulius immorcmur. Verum ex aliis tulioribus indiciis constai hanc concionem
alicuju indocti hominis esse, qui eam Chrysoslomo adscripscrit.
lalerprelatio Latina esl Fronionis Ducaei.
LAUDATIO
SANGTI
STEPHANI
PROTOMARTYRIS
().
ms
depugnaret. Slepfianus, pleuus Hde et forlitiidine
Sttipbanus, qui mali auctorein caplivum osleudil,
qui generoso inenlis arbilrio tropxum adversus ipsiun
erexil, qui dirniones ul lugerent, et homines ul cboreas
erat: Nolite timere eos , qui occidunt corpus ( Matth.
agcrent, effecil : Stcpbamis priinus marlyntm tro1 0 . 2 8 ) ; al conncxio cum corpore difficuliatem afp;rum (euens, pn Clirisiodcccrlaiiiiuindux copiarum.
ferobat. Veriun itbi juvenis isle viclorias marlyriim
Quisquis enim coepcril prnpicr CbrUtum pnguare,
voluil obiinerc, difflculias omnis submota e s l ; limiStcphainini doctorcm naucisciltir : quisquis cerlaniidilas aiilem mehisquecessavit. Nam ncque ponlificum
na inartyrutu aggressus Tucrit, Stephatium imitadir.
insaniain esi verilus, neque saccrdoium audaciain re
Siephanus primiliac propier Cbristuni decerlaniium ,
formidavit, neque lcrruerunt eom verba scni' nim ;
fundamcnlum propier ipsum morientium. Slcphamis
iion scribarum ipsuin niinao perturbarunt, neqnesycoplcnus fide el forliludine. Undique muniins anuis
phuniaruin sormones ejus ardoretn animi reMinxceral Cbrisli miles, cx ulraque parle loriialus erai
runt, sed ad obeunda pro Chtisto ccrlamina gencrosa
pius impcrator : plenus flde c l foniludine. Sufiiciemenie properabar. Quis ergo mortaiium dignas aiblebanl, inqtiit, bac ad victoriam : poteranl hac (rol laudes ofTetat ? quis bomintim convenicnlem ejns
p.-eum acqiiirere. Fidcs enim ac fortiiucJo et mali airviias actionibus Jaudaiionem coniexei quae lingua
ciorem viricebai, Judaeos perterrcfaciebai. Plenus
pnlerii decora pr.rslaiilissimi bellatoris effari? quodfide et fortitudine faciebat signa et prodigia magna in
uain os ad Sl^pbani agones praedicandos aperielur ?
populo. Miraculorum lurbam vir forlissimus edebaf,
qiue tandem labia strenui prolomariyris sufficient
porlenioi um inaguam vtm Chrisli iniles operabaiur :
facinoi ibus enarrandis ? Etenim luctabalur in lerris,
faciebat signa el prodigia in populo. tnm clandis cnrei quae sutit iti coeJis contemplabalur: in liac viia
sum largicns, lum paralyticis sanilaiem cfTuudens,
versabaiur, et qitae sunt in excelsis, percurrebal :
iil pontifices ad invidiam concilaret : adeo Chrisli
cnm mortalibus cotloquebalar, et immorialium orcausa moriem oppeicre desidcrabal. Tum adversus
dinibiis jungebatur : cum bominibus depugnabat, el
ipsiun bomiiium impii^siinorum evocal peutapolini.
cum angelis cboreas ducebat. Omnis ceias dcinceps
Ix-no aniino esio : Siej hanus entui luclalns est, el
Sunextrunt enim, inquit. quidam de synagoga, qna
auctor mali collapsus esl. Bono auimo deinceps eslo
appellatur Libertinorum, et Cyrenensium. et Alexandrieiiam is qui in caniiie deceriat; et qui in senccta
norum, et eorum qui erant Cilicia el Asia diiputantes
prxclare se gerit, corona donatur; et qni adotescens
cum Stepiiano ( Act. 6. 9). qtianlam turbam iinpropugnaveril, coronaiur; el puer qui luclaius fuerit,
bilas congregavit! qiiantam invidia nmlliiudineii
r e f e r l prxniia ; el infantes qui in agone contendunl,
couvocavit! Liberlincs, Cyrenenses, Alexaiidrinos,
corouas reportant; el muliercs quae in acie slelerinl,
et qui eranl a Cilicia et Asia. Infiuita, inquit, lurba
gloria coronantur ; ei virgines qnaR luctatx suul, viclocontra ununi militem acietn inslruxii ; inniimerahiles
rias consequtintur. Posiquam igilur martyrii ponas
copise adversus unum forlissimum beilalorem impeSlephanus rceravit, oninis in posleruin seias ad
I t i m feccrunl ; quinque civitatiim viri in iinuin juveniariyrium curral. Primus enim Sicpbantis lyranno
nem incurrenint. maliliam Jtid.roriim insaiiabilem !
reslitu. primus de illo vicioriam oblinuit, priinus i l Ex ipso aspectu forlisstmum bellaioretn terrere volos gloriosos agones iucboavit, primus propier Clirilueriint, ul mulliludinis copia nervi debiliiareutur.
S l t i m Cbrisli passiones exccpit: quo pacio niors ludaDeinde ordinem adhibenl pngn; scclcralHsimi botnilur, mortalibus indicavil; quo pacio inlcrilus sit
nes, aique iriiiio qua;sliontun nodos scrmonibus nerisus fulurus, boniinibus demonslravil : bis qui in
ctunt. Surrexerunt, inquit, quidam de sytwgoga, qua
liac vila versaultir, vias, quai in cxlum fcrunl, paappellatur Libertinorum, el Cyrenen&iuni, et Alexandrilefecil. Stephunus cnim plcnus gratia et fortiludine,
norum, et eorum qui erunl Cilicia et Asia, ditputantci
faciebat $igna ct prodigia in populo ( Acl. 6. 8 ) . Ad
cum Stepliano. Quid, inquiunl, adolescctts, inconsimajorem profecluni Siepbanum Spiritus graiia proderaie conduneliis Niimeu incessis ? quid mcdilalis
vebebat : ejus qnippe fldei immensilas coustanliam
verbis populo persundes ? quid miraculorurn fallacia
pollicebatur. Diaconus enim consiitulus, mariyr efgente.i) dissipas ? Hic lerminiis qiu^sliouum : Dcusne
feclus esl: viduarum necessitali pnrposilus, ad miraesl qui ex Maria nattis esl ? Crealonie esl fabri culortim graiiam profccit: diaconus inensis pnvfeclus
lius ? nonne Belbleem castellwm islius, et nutrix
esi, et prodigionuii eiTecior est reddiius. Slepbanus
Nazarel fuil? Denm coufhigis eum esse, qui in terris
autein jdeuus (ide el forlitudine. Habeai, inquit, in
parlu esl cdilus ? qui propicr lctiuiiaiem in pncsepio
nomine coronain vicloria: Sicpbantis : Slcpbanus,
fasciis esl obvolulus, qui llerodem fugil iratuiri, qui
qui bellum, in quo se nenio exercueral, bominum
lavacro Jordanis ad emundaiionem esi usus, qui Tami
viUje ninuifeslavii : qni pugnain, quam nemo docuesubdilus fuil el
qui faligalionem sonsil et soral, mundo paiefecit. Non erat lioc posilum in morc
iiirium ? qui captus esi, nec auftigcre valuit ? qui alapis
nalunr, el Slepbanus adversus militiaui incorpoream
caisus e s i , neque seipstun esi utlus ? qtii snspcnsus
eolus in acie siabat. Eides quippe feliciler ei ceriaesl, nec desccndere poluii ? qui exs^crandum el
niiua conliciebal; spcs incilabal ul ad tinein usmie
igiioiuiitiosum finom sonitus esl ? Eum qui posilns
e^l in eepulcro, in clo cssc confmgis ? qui morlalibus csi uMjualis, cuai tnotltiotum essc prxdicas vi() Collau cum Codice Regio 2542.
i . Coroncmus Stephanum laudum floribus, eumqne rosis praconioruin consperganius : jam euim se
ipse fidei pramiis atile coronavil. Scriptuin qttidem
SPUIUA.
501
latnt Num igitar Detis isla pati suslinuisset ? nonue

CHIU anteni esset plenus Spiritu sancto, intendcni in
solo maridaio suo sese itivadcntes necasset? nonne
cceium, vidil gloriam Dei. Tunc itaque summiseruut
imperans subilo morlem intiilisset ? A u l ergo cessa
virot, qui dicerenl se audiviste eum dicentemverbabla$ab hac iinposuira, aul parem tu qnoque niorteiu exphemim in Moy$en et Deum ( Act. 7. 55. el 6.8.11).
cipe.
Successit tnvidiae falsum testiiiionium. Summiserum
2. Talia quandam dicebant, dum cum Slcphano
viros. Pecuuia mendaciuin cocmeninl: Veniie, aiedisputarent. Tuin Slepbautis : Nonne propheiaruni
l>ant, venerabiies v i r i , rebtis nosiris studia veslra
.tpiid vos scripia servautur ? nonne vos libros Vcleris
sub ninisiraie : cogilalis nosiris operam lingua yosira
Teslauieuti pervoluialis ? nonne invicoin dicebalis :
navel : consiliis nostris os vcstrum inserviai. Nuvus
iVoi scimuk quia Moysi loquutus esl DLUS, liunc aulem
enira Galila;i defeiisor cxorlus est: proptignaior il
netcimut unde tit ? nos Moysig dUcipuli suiuns lius
(Joan.
surrexit ac vindcx. Dcum in sepulcro jacemem
9. 29. 28). Noune Moyses d i x i l : Prophetaiu guscitabtt
colii : Creaiorem sepulcro conclusum prxdicat :
vobii Uominns Deus de fralribus veslris, tamquam
mequi
; posiius est in mniumcnio, in cnclis e>se con<Mim
ipsum audieiis (Deui. 18.15)? nuiine anle multos aitnos
lingil: eum cui milites Uluseruut, auiumat cu n miscripsil Micbxas : Et M, Bclhleem terra Juda, nequalitia c.Tlesti vcrsari: eum qui ne scipsum quidcin
quam minima et in principibus Juda : ex te enim exiet
vindicare potuil, crealura judicem fore pollicetur.
dux ( Mich. 5. 2 ) ? nonne parluni innupta pr.rnun- llnjus cnrpus Josepb in mooiimemo roposuil: ei liic
liavil Isaias : Ecce vhgo in ulero habebh (hai 7. 14)euui
? a dextris Dei sedere conflugil : cujus di^cipuli
nonne adsliltira in prasepio duo auimalia piudixil
lamquam deceplorem ipsuiii nogariim, el bic aii fore
Ambacum : In medio duorum animalium cognosceris
uloiiinis ei lingua couliieaiur: de cruce descendere
(Unbac. 5. 2)?nonne fttgam in /Egypinm proptcr lle- miniine poluit, et bic ejus seciindum adventum a coerodem dixit lsaias : Ecce Dominus venit super nubem
lis pollicetur : ei malelici conviciabantur, quod neque
lenem in JEgyptum ( hai. 19. 1 ) ? nonno Jordanisseipsum neque illos salvare possel, ei bic conteuU
aquarum fugain David pr.csignificavit : Viderunt te voce Salvatorem hunc mundi esse proclamai. An lale
cqice, Deus, viderunt te aqiue, el limuerunl { P$al.
76. umqnam vidistis? an veru omnino lanU; defacinus
17) ? nonnemolesiianim ei laborum ejus evenliun anie inentia3 ac blaspbeniiae verba audisiis? Vos iiaque
scripsil Isaias : Ipse peccata nostra accepit el wqrolalioprxlcxlui operam navale, el cclcbreni apud eos, qui
nesporlavit (Isai. 53.4. Muith. 8.17)? uonne cTavorum
nunc vivunt glortam vobis comparabiiis. Tutn vero
violentiam David propbcta prnedixil : Eoderunl manus posleri caluinnialorum , qui Nabulhem quondam <>pmeas el pede$ meot ( PtnL 21. 17) ? nonne suspenpresficrunt, ejusniodi verbis snni u s i : audivimus CUIII
siouem in ligno Moyses anle pnedicavil : Videbitis
loqiicmem verba blasphemix in Moysen el Denm.
vilam vestram pendeulent in ligno (DeuL 28. 60) Advcrsus ipeum, iiiquiunl, legislatorem ausus e^l dinonne sepuluiram iu monumenlo Jacob aute scripsil:
cere : denunliabat ille nobis dicens : Atlendite, popuU
Uccurnbens dormivil ui ieo (Gen. 49. 9 ) ? nonne
meus, Ugem meam[ P*al. 77. 1) : el bic clamat fore,
resurreclioucin David pranunliavil : Surge, Deus, ut tradiltones muiei Jesus, quas iradidii nobis Moyjiidica terram (Psal. 81. 8. et 46. 6 ) ? iionne quas adses. Iii Moysen apud uuiversain gentem vcnerabiteui
ascensiuncii) specianl icJcni pracdixil : AscendU Dcut blaspbemavil: in eiim qni in auxilium sibi creaiuram
in jubilo ? A u i igilur iu alio quopiam osiendite pro- omnem adscivil, qui a gravi servilute genlem liberaphelias esse compleias, aui lamquam bcinu crucifivit, qui virga maris undas in murum coiiveriii, qtii
XIIIII adorale. Nam vos quidcm, stulli, Moysis pro aiiune copias iEgypliorum in prufunduin demerît,
pbctiam ignorante*, nudum vos hoimnem crucifigcre
qui oraiioiie ca*.leslem de nocte columnani accendil,
puiabatis : verum is qui ex vobis est, vel conira vos
qui coeleslem paiiem nullaqnc agriculiuroi ope C O D potius, vas eleclionis, Paulus clamal: Si enim cogno- feclum comparavil, qui virga fluenla ex sterili saxo
vitsenty numquam Dominum gloriacrucifixiitent (1.
Cor. In Moyten. Quid atitem de boc, In Hoyten,
hausit.
2. 8 ). De ipso redarguens vos princcps apostolorum
scrmonem proiraho ? in Deunu lu ipsum CJLIUIII
dicebat : Vo$ autem sanclum et justum uega$tis,lela
et jacit; adversus ipsum Goudilorem liuguain cxpethiit virum hotmcidam donari vobis : auctorem
veromorluum Deo Creaioi ique opposiiuin pnudilendit:
vilw interfecUlis (Acl. 5.14. 15). Veslram banc vocemcal. / n Moysen et in Deum. Commoverunl ilaque plccum mullo ante novissel Isaias, dicebat : Vae iis aui
bem , et seniores, ei tcribas : et concurrenie$ rapuerunt
dicunl amarum didce, cldulce amariim {hai. 5. 20).
eum, el adduxerunt in concilium ( Acl. 6. 12). PopuCum igilur Slephanus ila dissererel, Non poteraiu lum in iram concitarmU, eteum rapuciuut: ovem raregittere sapienlia et Spiritui aui loquebatur. Recicque
puerunl fcra, et adduxcruiU in concilium bypocrisis
diciuiaest iflud, ResUtere. Nam quia supcrius dixe- alque invidix* plenum, a verilate alienum , ct expcrs
ral, Surrexerunl quidam de synagoga, bic dicil,
a^quitalis : ei adduxerunl eum iit conciliuin , de quo
poleranl resislere. lUique siiemio lingua eoruin com-Jeremias mullo ante clamavil: Non sedi in concilio
pressa erai, stia omncs labia concludcbanl, sermoniim
ipsorum vanitatis(a) (Jet. 15.17). Et statueruitl faisot
sagitias inbibebanl, verborum arcus compcsccbanl,
testet dicentes: Uomo iste cessal loqui verba blat6 u b liugua lanceam improbilalis occullabaut. Non
phemim adversus locum sancium, el legem (Act. 6. 15).
poteranl resistere sapieniim et Spirilui qni loquebatur.
Teinplitm, iiiqtiiunt, loctnn islum erubuit afficere
res uovas et intisilatas ! quam recle scripsil Lu conluincliis, ubieloquia divina rccitaniur, ubi propliecas ! quain cerio effecil, ul promissa Cbrisii apparclarum scripta buccinantur, ubi tabidai ac niamia
reul t Uixil enim Gbrislus: Dabo vobis os ettapienliam,
cadeele, ubi arca et virga Aaronis, ubi canities poniicni non polerunl retistere omnt$ advenarii vettri {Luc.
licum, c l dignilas scniorum, bonorque scribarum: sed
21. 15). Recle igitur inquil : Non poierunt rettttereludibrium exisiimai locum : leniplimi vile esse prosapientia et Spiriiui, qui loquebalur. Cui (andcm sa-nuiiliat. Nequeconlra locum lanuiin verba facerc, sed
pieitliae ? Cbnsto qui iu ipso loquebauir. Cbrislum
ei contra legeni esi ausus. Umbrain esse legem fiuaiitem sapientiam esse prodeai qni dicii Paulns :
g i i : figurain Yelus Teslamcutuiu esse audacier p r -Cbrtslus Dci vinus, et Doi sapieniia (1. Cor. 1. 24).
dicat : Gabluumdicii Moyse esse majorem, Mari;e
Jpsura autem loqui in iis, qui se graios pr.ibcut, ut
iiiium iegislalore pracdical potenliorem : non scnioscias, alio loco scribons aiebal : An experimenlum riun csl reverilus digniUlem, uon scribarum turbas
qtccerilis eju* qui iii me loquilur Christut qui in vobis
non infirmatur, $ed poteru ett in vobis ? non poterant retisiere lapUmia*. ( 2 . Cot. 15. 5 ) , boc est, ChriR e g . b a b e l . . . . venerabUes viri, verbis noslris aures
klo. Quis eniin resislet e i , et susiinebil ? El non
veslras prabete; rebiu nostris
tubminislrate.
poltrant remlere Mpienlice ei Spiritui. Cuinam spiri- (a) Hic versiculus desuniitur ex P s a l . 23, v. 5, u b i Icjritui ? Paraclclo, de quo in prarcedcnlibus dicebat :
Uir non tedi curn concilio vauitaiis. In J e r e m i a vcro 13
Stcplianus auiem plenusfideet forlitudine ; ac rursus,
17, sic legilur, sedi in concUio ludentium.
1
50*
S. STEPHANEM PROTOM. SERMO.
; \ ,
, \ ; \, *
; ,
;; \ ;
, ;
, ;
; ,
; \
; * ,
\ .
'.
. '
;
^ ,
, ,

; \

' ;
^
; , , ' ;

; \ '' ;
[19] '
"
;
^ , ,
, ;

\
, ;
" ;
"
;
; ;
** , , ;
;
" \
* ,
. ; , ,
, * , * ,
, *> ,
. \

,
' ,
.

, \
,
, . \
, .
,
, ,
.

, ^, ,
, .
,
. " !
; ; ;
; ,
' ,
' .
* \)
, ^
* . ;
. \ ,
, \ '.
" ,

, ,
.
, 7
501
, . , \
;
, . ; ,

\ ,
, ,
.
,

.
. * .
, , , ,
; *
* ^ .
,
.
.

, * ,
.
, * [20]
. \ ,
, \ ,
,
\

, \
, .
; )
\ ;
\
. \

'
.
* , ,
, , ,
\ ,
, . , * ,
,
, ; ,
, \ , , ^
^. . \ . ,
, ;
' . , .
, , ,
. ,
,
, *
] , \ \ , \
^
'

. , \,
,
,
, \ ,
\ * ,
, \ , *
*,
. \ , \ .

, ,
c
Rpg. ; . * memoria, ne dicam seiibu,

labilur cuiiuoiutor, ul jn Monitu p!iiribui> diclum cbl.
Kdili , Rog. ; et paulo posl Rcg.

; ; . , ;'; .
Eroni
Ducub cum Savi.io ic^tindum putal oxityn
d
506
SPUUA.
505
, ,
, .
^ ,
*. \ .
*
,
0
, ,
, .
.
,
, .
,
,
,
. , ,

, [22]
. ^
(

), *

, , ,
- ,

,
* .
,
*
[21] ^
, ,
,
. " . , ,
[] \
;
, .
;
. ' " , .

, ,

. , , , < ,

^ , >
*
. \*
* * , ,
^
. " . ,
. ,
;;
; ,
; " ,
; ** *
,
,
, \
, , .
.

, _ .
. , , .
' , . . *
,

, -
, * ,
, .
* ,
, $
,
,

, , ,

, ,
,
, -jj
,
, . "
.
; " ,
.
,
,
,
'
. ,
,
, .
.
\
, * , ,
.
,
.
, '
, ; * , !
,
! ; *\
, , ;

;
,
; ;
, ^,
; , ;
, ^ .
.
,
. *,
,
, .
^ 0<), ^
, .
,
,
, ,
* .

,
.
, , , *
, ,
, ,
, /f , ,
,
,
, / .',
* Morel. . Reg. et Savil. deest. b Reg.
, '
.
. , ^
- ' ^.
* * , 0 ) 9 ; .
Sikvjl. conj. . Sic Reg. Editi .
505
IN S. STEPHANUM PROTOM. SEUMO.
reformidavil, sed blaspbemiam in locum legemque

exhih<br-.ir, ubi sanciissimom Dei nomen ligtiis ac
lapidibus iiulebatur, illic apparuit ei. Sciebat enirn
laciavit.
inicr spinas rosas nasci, ei in mcdio zizaniorum
5. Ac Tcrborum ejus spccimen islud cognoscite.
gciuiimim Iriiicum gcrniiiiare : qiiemadniodum ille
Audivimus enim eum dicentem, quoniam Jesut Nazarepalmarum vicior Jobus in luxuriosa renu$ destruei locum islum, et mutabit traditiones,niuXirum
qnas
gionc Ausiiide lauiquam rosa inier spinas apparuit,
tradidit nobis Moy$es(Acl. 6. 44). Mortuiim nobis
tauquam lilium inler Iribulos, lamquam lampa& in
lleruin coniminalur, defuuclum Dominum nobis detenebris ignoranlia?, virtulibus relucebat,el tamquam
nuntiai. Jesus Nazaremis resurget, ac locum islum
lurris in expu^nalione ctmctts supernis virlutibus indestruet. Speciris delusus est bic adolescons : celcsignis ac nolus eral, a lcrra in cxlum prxclana facibris tempti amocniiatem ignoral: latent eum labores
nora adaugcns, a profundo in sublime jusiitiae fruclu<i
eorum quae in ipso perfecta sunt. Hanc domum sapienlia Saloroonis dcscripsit : calesicm graliam auxi- emillens : unde fruclum eoruni Deus odoralus, sicui
liairicem habuit sapiens : mullas difiicullalcs in hu- et illnm Noe posi diloviura ( Odoratus enim e$t Dominus odorem suavilatis[Gen. 8 . 21 ] ) , famulo suo l e s i jus operis consiruclioue loleravit : alque octoginia
monium dicebat: Ecce bomo jusius, vcrax, colena
quidem millia lapides in monte cjcdcbanl, sepluaginla
Dcum, absiinens ab omtti mnlo, qui ante legcin ea
vero millia ligna scindebant, iriginla millia lapides
qux suiU legis adimplet ( Job 4 . 4 ) : cnm enim liabat
alirabebanl, ter mille aexcenti operi pra>sidcbanl:
insilam naiura lcgcm, scripla non indigei : notn enim
liberalem et magnificam in lcmplnm nianum exlenDeo sunl a sa?cn'o nmnia opcra cjus. Dcindead Abra
dil, ac vix quadraginla et sex annortini spaiio poluit
hatn d i c i l : Exi de lerra tua et de coqtiatione tua ei veni
opus perficere ; ei hic dicil fore ul Jcsu^ Nazarenus
in terram quam monstravero libi ( Gen. 42.1 ). Exi de
iocuin deNlruat : neque boc lanlum. sed eliam ul
terra tua. Cur, inquit, regio, cni mulii suni dii, gcnlium
mulel iradiliones quas liadidit nobts Moses. Forc ail
dclinel patrein? cur idnlolairioBdedita pairia progenitil sanctissimiim ab illo sabbalum deslruaiur : cirlorein delinel genlis? Exi de terra lua, etde cognalione
cumcisionem legis eversum iri a Nazareno pronun
tua. Difflcilia sunt, si condilionein bumanam spccle^
l i a v i l : neomenias noslras ul viles rejiciendas affirquse patriarchx imperanlur. Palriam , inqnil derem a l : jucutiditatem fesli labernaculoruin Mariae filium
linque : lolum genus dimilie : terru; in qua naiuses,
non adinitlcre prcdical: minime acccpla Dco sacrircnuniia : a paire ct malrc sejungere. Verum nibd
ficia noslra esse conlingil: aspersiones et solilas purborum patriarcbam perturbavii: non sorum ipse lamgaliones morinum everlisse declarat. Quis porro
exilum Nazareni non novii ? ecquando aulem morluus quam morlalis repuiavit, Iuccrta, inquicns, niihi, qui
apparuit, promitlil: inslabilia iste pollicclur. Ergone
vivenles polesi ulcisci ? Isaias seclus esl, nec uspiam
qnjp sunt in mauibus, derelinquam, et invisibilia couqui exigerel poenas, comparuil: Jercinias stiffocalus
seciabor? q\ix ante pedes sunl, dimillam, c l qu:n inesl, et se non poluil vindicare : lapidibus e medio
cerla sunl appclani ? At nihil borum paler genlium
sublalus est Nabulbes , nec uspiam ultor islius exoricogitabal: scd jussus separalioni est assensiH : man*
lur. Zacbarias mactalus esl, ct ad iiunc usque diein
daia accipicbat, c l incerla quarcrc dcsidcrabat: siimputiili permanemus; el Nazareni defuncli vindcx
isle consurgit. Morluum nobis tamquam judicem comuidem licles bauc in ipso cupidiialom acccndcbaf.
minatur : lamquam^lisceplalorem eum,qui scpulcro
am cum ea, quae promissa eranl, perficte inl Ilipecouditus est, seduclor anntitiliat. Posiea vero cum
ret, vcliemeulius, cxcessum e pairia acccberabai. Exi
isli sic falsas acciisaiioncs proferreni, inluenles eum
enim, inquil, de terra Uia. Ex femoribus tuis, ex le
omiies, qui sedebant in concilio, truculentos in ettm
secundum carncm stim nascittirns. Nihil ilaque (ibi
oculos dcdgentes, ira repleia supercilia in eum v i polliceor: solum cnim suflicit, ul meits palcr appelbrantes, ipsoaspeclu perterrefacere aiblelam conanleris. Liber aeneralioms Jesu ChrislifiliiDavid, filii
tes, iti improbilale stia propheticum oraculum adimAbiaham (Malth.i. 4). Deinde poslquain ca quae
plentes : Considerat peccator justum, et quceril morlipAbrahx acciderunl, narravit, una scdicd audila Dt*i
care eum (P$aL 36. 32). Inluentet in eum omnes,
voce paruisê, illurn vocanti, servilulem seininis e]m
viderunt faciem ejus tamquam faciem angeli(Act.prxdixisse,
6. 15).
ac forc ul quadringemis atmis in yEgypto
Gaudium quippe martyrii subeundi aule ex ore pro
servirent, el ex illa necessilaie Dei dextera libcrasiliens, efliciebat ut angelica? graiiae ex adolescenle
reniur, illique circumcisionis (esiameulum dcdisse,
splendnr einicarct. Quare vero faciem angeli? Lil
subjicit deinde mirabilom Isaac parluni, fnissequc ab
adimplerelur scrnio CUrisLi quem dixeral: In resur- ipso, proiil imperaium erai. octavo die circumcisum.
rectione neque ducimt uxores, neque nubunt, Goinmeniorat
sed sunl
pncierea Jacob eiiam gcneraiionem ex
sicul angeli in cwlit ( Mattfi. 22. 30). Ila refulscruut
Isnac, ct duodecim palriarcbarum Jacob parcnlein
Moyses el Elias, dum in monle cuni Jesu loquerenessc facium. Cbmmemorat el gcrmanorum invidiam
lur. sic uldiscipidi, cum eos vidissent, in faciem ceciadversus Joseph, oique fueril a frairibus vendiius in
derinl ( Hatth. 47. 6 ) : ila fulurum est ul jtisli omncs igyplo et inveneril graliam ei sapieuliam apud rein regno Palris cffiilgeant (Id. 43. 43). Viderunl (a- gem /Egypli, ac post servitulem dumirtus sapieuSfjue
ciem ejus sicut faciem anaeli (AcL 6. 45). Dixit autem
sii faclus. Gommemorat eiiam per univorsum pene
princeps sacerdoluni : Si hcec ila se habent (Act. 7.orbeni lerrarum exorlam csse fainem Cbanaan pro4)? plenum bypocrisis sermoncm ! verbafraude
pier inopiam cibariontm sua carissima pignora iradiiimdiaque velata! Si hcec xia se habent? Aususdisse, ciiiu gloria seipsum Josepb gprinanis suis maes, inqnil, homo, ignominia lcgislalorem Moysen
nifeslasse, palriarcham Jacob in iEgypiutn Joscplt
afficere? num alium quemdam deum Deo lamquam in
acccrsivisse, in scptuarinla quinque auiinabus illuo
acie opposuisii 1 num adversus iocum sanctissiinum
Jacob descendisse, mulLiplicaium esse in imineiisuin
e> impudenler loquntus ? num ex Dco daiam k*gem
Israel in iEgypio, el allerum rogcm snrrexisse, qui
inritani esse imaginatus cs? num ea Moysis sunt,
Josepb non noveral, eumque circumvenienlem IsraeNazarenum immutalurnra censuisti? Magnorum libi
lis gentem afflixisse, ac masculos infanies exposiios
inalorum atictor es faclus. Tum ad barc proiomartyr :
Nilo llumini Iradidisse. Narral autem Moysis quoque
Viri fratres et palres, audite (Ibid. v. 2 ) . Omni lali
legislatoris ortum, ulque fuerii a parenlibiis inclusus
internn, inquit, bonor cuiqne conveniens deferaiur.
theca ct projeclus, ulque stisiulerii eum filia regis
Viri fratret ei palres, audite. Andiie, non dico Credile:
Pliaraonis, uiqne omni iEgyptionim sapieutia fuerit
novi siquidem resine menlis incredulitatem. scd,
crudhus ac pulens in vcrbis el opcribus facUis sit,
Audite. Deui glonce apparuit pairi nostro Abrahm
cumpost annum quadrageîmiim ad visiiandam genutque
esset in Mesopotamia. Non in Jerusalem non ir. illo
icm asccnderil, ei ut lsraelitam injuriam paiieutcin
celebri tempto, sed, In Mesopolamia ubi deditus ido- ideril, iCgypliumque sil ulius, uique lifiganlibns
lolalria^ locuserai, ubi regio impiorum coetibus oppriIsraelilts conûaserit amicitiam copulare, Qlque eum
nKbutur; in Mcsopoiamia, ubi sculptilibus culius
conlumclia affecerit gcnlilis ipftius, quasi cxdem pa%
SPBRIA.
507
trassel, tilque propter lioc verbum in lcrram Madian

fwgerii, ibique duum liberorum pater sit factus, ulquc
angelus ipsi in monte Sina apparuerit, e( ignis ac
rubi paciflcam viderit amicitiam, vocemqne divinain
de caclo lapsam exaudieiit, qtiodque iremefactus non
ausus fiicril considerare inSraculum, ct jussus fuerit
pcdum suorum solvere calceamcnlum, ac locum in
quo eral, terram esse sanclain audiveril, qnod cnm
tdgnis eduxerit populum cx ;gyplo et per mare Rubrum quasi per aridam Israelis copias impcr.ilor traduxeril. Commemoral autcm et iniquorum idololairiam in monle, cum illi maris viatores nuincn viiulo
a^similarum, el ab jEgyptiis reporlalas viciorias idolo
accaptas rctulerunt. Comraemoral ipsis et captivitalem genlis in Babylmie, iitt|iie acceplus Dco fuerit
Iâvid, qiiouiam iuveiitt graliam ante Dcurn, ei Gbristi
paier est nuncupalus. Gommemorai ct aedilicatam domum a Salomoue, Deumquc in locis inanufaciis non
divcrsari. Poslquam igiiur palrum bisiorias iia pcrcurrit, Spiritu sancio sibi in auxilium asciio, probris
cos increpare dcinceps aggrcdiiur, ailquc : Duri cervice, inftexibiles alque iudomiti : nani quae landem
arumna collum vcsiruin inflexil: quae calamilas veslram cervicem inclinavii? nonne Pharaoni quadringenlos annos in jgypto servistis? nonne oclo vos
annos Gbusarsat, rex Syrix, sub dilionem suam subjunxii? noune oclndecim annis subditi Moabiiarum
rcgno fuistis? nonne rursus annos viginti Gliananaeorum serviluiis jugum lulislis? nonne iterum septem
annis Madianilis paruislis? noune rursus oclodcciin
annis subacti ab Ammouitis fuisiis? nonne Phiiisiiim
aunis quadraginla diclo audienies fuislis? nonne
septuaginta Babyloniorum servitio mancipati fuistis?
nonne Salmanazar ad incolendos monles vos iranslulit Chaldicorum 1 uequc vesiras umquam menles ulla
calamitas iinmulavil? Duri cervice, quo* iEgypli cophimis non edomuil, quos palearum omis uon ernolliil, quos conficiendorum lalerum violcnla necessitas
t
non
non inflexil. Tum vero, audilis vocibus

v)'ici>nte$ eum exlra civitatem lapidabani (Act. 7. 5T). l)bi
Rpgcm crnciiixeratit, ibi lapidibtis inililem feriunt. Kt
ejicientet eum extra civitatem lapjdubant. A l enim posi
lapidum eliam jactus alldeta vicloriam exspeclabat,
cl cjusmodi voribus Creatorem compellabal: Domine
Jesu, sutcipe spiritum meum (Ibid. v. 58). Domine Jestf,
qui de scntenlia Patris passioncm subiisti, qui Pareniis consilio morlem suslinnisli, suscipe spiriium
meum. Separa dcinceps a corpore animam, 'ream illam hinc transfer, suscipc spiritum meum omnigenis virtutibiisredimilum, suscipe spiritum meuin:
Cunum elenim consummavi,fidemservavi (2 Tim. 4.
7 ) : propicrea obsecro, suscipespiritum menm. Quamdin enim boc sum mnrtali corpore circomseplus,
penimesco : quamdiu terrenam banc gesio carnmii,
refbrniido, ne pnsl labores frtictus amiitam : vereor
admodum, ne posl lwclam corona privatus remaneam,
ne prremia postagoues amiitam. Suscipe igitur spfritum meum. Lugeal deinceps diabnlus, ut qui victoriam
amiscnl: lamenletnr ancior malorum, ut qtii conlra
monalem superior non evaseril: ingemiscant iucor^
porci, quoniam qui in corpore sunt, passiones irrident. Suscipe spiritum memn. Potitis autcm qembu*,
clamavit voce magtia : Domine, ne statuas illit hoc peccatum (Act. 7. 59). Alqne, ul cum inlelligas cum affeciu precari, ncui perfuncinrie precaiur stans et inclinatus, sed posilissenibus, dixilcum compunctionc
ac dolorc, cum mulia compassionc el afleclu: Domine, ne statuas illis iioc peccatum. Et cum hoc dixissct,
obdormivit. Somnus enim jtislis est mors, ei reqnies
sapienlibus obilus. Idcirco namque somnus mors est,
ut lanquam ex sopore qaodam in resnrrectione expergefacti, bonis xlernis perfnianiur : quorum bonorum uiinam parlicipes fiamus nos oiiities, gralia et
iutercessione Cbrisli, pcr quem gloria Palri in Spirilu
sancto parncleto, sicut a principio, nunc ei sempcr,
ct in sa;cula sxculorum. Anien.
MONITUM
lianc ut et alias uiullas Chrysostomo iiostro adscriplas orationes, Severiano adjudicai nuperus quidam.
Sed etsi bic quisquis sit scriptor ferream, ut Severianus, eloquentiam pra? se ferat, est taroen Severiano
longe nugacior, et oratio tam inepta, ut roeo judicio indigna sit quse legatur. Quamobrem noo sine fasti-
IN I I X U D : S U F F I C I T TIBI GRATIA. M E A : Y I R T U S E N I H M E A I N IINFIRIIITATE P E R F I C I T U R
(2.Cor.l2.9).
1. Cum Deus buuc mmidiim tanto, tam concinno

tunc fundamentum jaciunt. Deus vero aqnis fund i ordinc ab initio creavit miracula miraculis addidit,
menium superposuit, ui ne fundamcnli vitn, sed Opi*
non legi mturx scrviens, sed vi poteslaiis SU.T omnia ficis poiestatem mireris. Sed nl dicebam, diligeiiicr
eflormans. Verbi gralia : In principio fecit Deus cceauscullale; nam pbilosophice loqui aggredior. Cmii
ium el lerram (Gen. 4 . 4 ) . Vides ordinem et conse- buuc muiidum lam concinno ordine formatum Tabriqucntiam? Primo teclum, deindc pavimenliim. Nam ,
catus esl, alia-quidem omniaex una subslanlia fecit.
n dixi, non legi natura, non arli subdilus erat, sed
Quod si obscurus scrmo sil, clariorem illum reddam,
ex poieslate opcrabatur. Slabat lecitim, el solum non
si allendatis. Alia quidem omnia ex una subsianlia
apparebat : nam OpUicis poleslas totum continebai.
fecil, tam quse sursum, qtiam quae deorsum suot (nam
Ha^relicni! interroga : D i c , quxso, mihi, quomodo
el ille mundus, el hic inundus esi); sed singula opera
tecinm factum est, elsolum non suhjectum fuit? raex iina subslanlia erant. Verbi causa : superna omnia
tionem mi1i explica, dic modum. Scd siles, et ad fidem iucorporea, iuferna omuia corpora sunt; stiperna inle rccipis. Qua diguus es venia, dum circa muudana
lclligibilia, inferna scnsibilia; superna invisibilia, iiiel terrena ad fidem le recipi*, et divina caclestiaque ferna visibilia. Qu& infenm sunl, omnia sunl corpora,
curiose ac temere scrularis? Fecit caelum el terrani: r.;rlum sol, luna, terra, mare, arbores, planUu, boiecit terram solum, ei aquas subdidit. Vidisti fundaves oves, equi: oninia visibilia et seusibilia: oninia
rocmam aediftcii? Stiporior lerra, inferiores aqusc. A l laciui et aspectui subjiciunlur. Supcrna oninia invisiqni secus archiiecli faciunt: aquas cxhauriiml, et
bilia suntet intelligibilia angcli. arcbangeli, tliroui
t
507
ILLUD, SUFFICIT TIBI GRATIA M E A , E T C .
%a\ * , \
^ * ,
,
3 [251 , , \
, \
, ,
. \
, ,
.
,
, ,
4) . \ , .
,
, * ,
,
;
^; \
; \
^ ; ;

; ).
; \ * ;
; *
; \ ; \
; ,
,
, ; . ,
* Reg.
errore maDifesto.
50<1
.
"
I, \ .

.
* \
, *
, . ,
, , .
, , , ,
,
. , *
, ,
,
,
. .
, , .

, .
. , * ,
. , , ,
\ , ,
, ,
. 2 . ,
.
,
,
, \
, *
, * , *,
. *.
A D O R A T I O N E M I L L U D . S U F F I C I T 1 G R A T I A , E T C .
inierprctalionera novam Latinam paravi, quia i l l a , quoe Jacobo Beurero auciore circumferebatur, parapbrasiin sapiebat.
[24] , .
\ "
, \ ,
, '
.
.
\ ; , *
. " , ,
, ' .^
,
.
, , \
; , .
$, .
, \ , \ ;
, \ . ; " ,
\ .
* ; , \
.
, , Savll. in marg.
. ** ,.

. " ,.
.
, ,
;, \ (\ ,
) * *
, .
, ,
, * , >
. , \ , \ ,
) , , \ , \ , * ,
\ , \ , - ,
, ,
, . , ,
, , , , \, , , \, .
, ,
, \ ,
[25] *
, \ \ , :
b
b Legendum videtur cum Savilio $v ;.
SPUUIA.
, , .
, ,
, \ *
; \ , * \
.
, ,
: \
; , \
.
, ,
4 ,
,
, ,
, \ ; ,
\
. ,
\ > ,
, \ ,
, \ \
, . \ ,
. *
. , \ .
,
,
, \ , .

,
,
.
. TC ;
, *
, , * , Otop .
, \
, ,
, , ,
, ,
, , ,
,
, ' ,
.
^ .
* ,
^. .
, .
,
, * ,
. , *
, *
, * , >
, *
.
, , ,
,
, , ,
, , , ,
, ,
, , ,
,
.
^ '. ,
|26]
.
,
, . *
, \
,
, \ ;,
.

. *
, -
t Marg. Savil. .
, .
, ,
' , \

.
, , ,
, , . .
,
, \ ^ ,

,
, ,
* *,
, , , . ,
, * ,
, .
,
. , ;
, , $, )
.
; |,
, , ,
, ,
,
,
, , , ,
,
,
, , , ,
;
.
, ;
,
,
^ .
, ,

,

, ^,
,
_ ,
^ .

, ,
. "
,
, &
. , .7
' ; ,
\, . ,
* $,
* .
,
*
, ,
[]. *
,
. ;
* , '
;." ,
1x71 , ."
! *

. \
.
, . , ."
, ,
, .
, .
, ,
\, \ . "
. .
' Sav. el Fronlo Ducaeus suspicanlar legenditan ^ ^
1 I L L U D ,
SUFFICIT
TIW GRATIA
10
, E T G .
arca orbcm <\\m\ sagcna copit: bopc qtiotidie ubiqiie

dominationes, principMns, poiestatcs, virlutes, Cbenavigat, ellabnbc cjus non dissolvumur; ncquc eiiim
nibim et Serapbim. Neque illa visibilia, nequc h:vc
pice, sed Spiritu u n t U c sunt. Exiit ex illa Noe
et
invisibilia sunl: itoque illa corpora, neque bac inlpsa nayigat: morluus c&i Pmilus, ci arca vivil : quocorporea: sed el baec corpora, et illa incorporea suut;
lidie hac sagena c a p i l , ncc demcrgitur ; babel cnim
onmia ex una substanlia foirmala, ci qu dcorsum,
gratiaiiiGubernaloris orbis se Mislinciilem. Qnia ergo
el qu:c sursum sunl; alia qnidem ex corporibus, aiia
tales sunt epislolx, tales (abula3, lanta salus;age bic
cx incorporcis: alia corporea, alia incorporea. Siilus
lingiiamexpediamus, uiium vobis dicium explicautes,
bomoex dnplbi subslantia faclus est; alia pnrslanlotam homiliam ca in re insumamus. Talis enim csi
tiore, alia dcteriorc, ex anima et corpore : Hla enim,
Scri|H4jrarum uberias. Giiiu enirn sedens audivi ipsuni
aitima scilicel, est invisibilis el spiritualis; corptis
d i c c H l e m , sc raplum csse usque ad lerliiun *^1
vero sensibile el visibile esl. Ciir ergo bi duo muudi
et audivissc arcaua verba. qua2 non licci Itoniini l<>
cx una substajnia sunt facli, noque sursum corpora
qui (2. Cor. 12.4); ubi deinde pergil iile dicens , *
neque deorsmn incorporca stinl; scilus anlcm Iioino
magniludo revelationum txtollal i?t, daius est mihi
ex icorpored et cx corpore conslal? Audite cansam,
slimulus cami wecn angeltu satanw,qui me colaphiiti
<*t discile OpUicis sapieniiam. Quia enim duo mutidi
(Ibid. v. 7) : nielui ne quis simplicium audiiornm
raM subslanlta disluidi; alius incorporeus, alius
ba?c non intelligens offenderelur, et necesse duxi boc
cnrporcns, aMus visibilis, alius invisibilis ; aJitis spidiciuin in medium proferret iraclare. Nam sic ignariinnlis, neinpe supcrior, alius sensibilis, inferior : ne
ro clarum erii, gnaro lucidius et facilius; gnarus iu
Jivcrsitas operum divcrsos induceret opifices, ct ne
memoriam revocabit, ignarus docebilur. Nam niuldicereiur alium superua, alium inferna fecisse, animal
tos ignaros audivi dicentes, Paubioi tradiiuin fuisse
duplcx in mundo posuil, quod et superiorum ei infesalana?. Quid dicis? quaeso ie, Paulus traditus est
riorum crealionem pradicarel. Duplex mundus est
i n q u i l , satanrc , ut capul cjus percuierel : dolorcni
liomo, qui supcrioribus aflmein babct animam, e l incapitis immisil ipsi diabolus. Quid hoc esl ? an d<>to
fcrioribus corpus. Ligamcn quodpiam ciponsest, qui
rein orbis, paradisi civem, Ghristi lemplum, ut dixi,
unum lial>ct Grealorem, superioruin et inferionini
pificcwi : ac quemadmodum virgo, in medio cGrpye lyram Spiritiis, vas eleciioitis, eum qui orbem percurrerat, qui spinas peccalorum evulserat, qui eeanima implcxa esl. Qaia ergo dnplex est snbstamia,
mina ptelalis injecerat, qui in terra currebal, qtii in
cl duplex ejus esl usus. Allende diligenter buic scrinoni: duplex ejus esl IISIIS. Esl auiina, esl et corpns. iuari cerlabal, qui nocle et dte in proiuiulo maris
fuerat, qui in carceribus coronabamr , qui iu judicio
Gorpori cibuui, animae doctrinam prascripsit: afiiur
tropxuiu crexcrai^ qtii totiim orbem percurrcrai,
rorpus pane, anima doclrina : corpns vestibus induiiRSumnem ilbim, cujus vesies raorbos fugabanl cti4itr,anima virlule. AdsiUU reaina dexUis tuit in vef/t/ii deaurato circumdala varielcite (PsaL 44. 10). jus
Nonvaa moriem profligavil, bunccine diabolus subi
lum babuil? Aiqui conira ipsum fecisse audio. For<le scnsilibtis ve*lilws loquitur Scnplura sed de virnicaius erat qtdspiam apud Goriritliios; id Panb
4ute. Omnis enhn ghria fUias regis ab iutus, in fimbriU
anreis (Ibid. . 14). Quid crge? Dnplcx csl lioino^du- nuutiaiumesl: quid dicil ? tt vos iitflali e&tis, et non
mngh luctum habui$li$, ut loilalur de medio vettrum
plex subsiamia; el opusliabci anima ralionedocenle,
qui hoc opus fecit. Ego quidem absens corpore, prw
inlelligenie, afleclus depellenic, vuluera curanie. Ne
$en$ autem spirilu, jam judicavi ul prmem eum , qni
Uaqne mcirea; laiiliim scnsibili atteiidamus scd vt
$tc operalus est, in nomine Domini congregatis vubis
spiriioa^m vobis apponamus, ex Paidi vcrbis vobis
omnibus, el meo s^nritu, cum viriute Domini nostri Jesu
cotiviviiim parantes, ac tenloriorum opificcm in meChristi, tradere hujutmodi satanas in interUum carttis,
dium adducciUes, idiolain, indociiim , orbis doctot4/ spiritus talvus sit tn dre DominiJesu (1. Cor. 5 . 2rcm, duiiivoRibns lerribilem. morbos curanlem, siir5 ) . Gogiu Pauli pnteslalem : fornicanliin iradidil
deorsuni cui r e n l e i n , qui in paradisutn vcnil, qui
in leriitim cxlurn ascendil, qui 111 arlcsiia laniain ha- salana;, ui iiUim satanas percuierel, ul lueccasiigatio pcccatmn ejus expiarel. Nam quod ita factum HI ,
buit grauam, qui ab arte sua uon inipediebatur, sed
in epislola secunda dicil : Confirmate in illum carita<lum cam Iraclarci, opcrilwis fnlgebai. Illum iu inetem, ut non circumveniamur satana (2. Cor. 2. 8.
d i n m aâmiis : neque eniin laudibns ejus pos>mn sa11). Tune diabolo iradidisti, c( dicis, LJl uon circumliari. EJIIS pulcbruudmem amo: iiequuenim illa corveniamur taiana ? Mnduni, inquit, noti novil snta|>orca esi, ut putrescal. scd spiritualis, qn;c niimquain
nas. Tradidi cum oportuil, cum par cst resutno :
iuarcescii. Corpus soluium cst, ei fnrma plus qnain
Iradidi ipsum salana* ui carniiici, ul saliem bomo
soi splendcl. Sot sursum cnrril, Paulns *m lorra cirnosler absiergereiur : recipiamus eum. Nam si amr i l : ille sensilein lucein cmitlil, hic spirimalcm
plius ipsuin dimitlamus circuinvenimur a saiana :
iii auimas inducit: ille noclu occidit, bic iiociu lucel.
nullum cnim modum novit saianas. Tradidi, ul seIlic reges ccpit, el pictate rcplevit: ccpil mulieres,
ipsmn einendaret: si dimitlamus, occidet euui ut Jnvi viris forliorcs reddidil: cepil juvenes, ci scnibus
dam. Idco dicit: Confirmate inillum raritalem, ut uon
pniileuliorcs effecit
ulrunupic sexuin, quamlibel
circumveniamur satana. Quam pulcbni dixii ? Non
nUalcni insiiiuit, qui tullriiiii suloriuin habcbal, qtii
ullra salana: e s l ; enim in fornicaiioite, sed in
|icllcsconsuebal; uequc enini fuiein faciam arlein ojus
pcenitentia degit: ne igitur ille quod meum esl aufeinemorandi. Nyinpba illa oruala, regibus bouoralior,
rat. Guin illitis essei, ipsi tradidi; ul quod illius cral,
diviiibus dilior, iniliiibus lorlior, muris lutior, lyra
esl lingua, melle dulcior, inari altior, caelo sublimior, nienm tandem Geret. 0 Pauli sapicnliam ! Per lupum
ovem servavil : per piratam, naufragum iiaulam rcigne ferveiilior, feno aculior: ille Dei gralia prsndid u x i l : per inimicum, miliieiu in ordinem reslilijii :
, leniplmn Dci, os Christi, lyra Spiriius, catechunienorum preco: fideliuin magister, undique circuin- pro acerbo phantiaco, diaboli plaga ulor. Si mod(
eursans, murus <pii niiniqtiam delabilur, epistoloc ejus enidiat, ab illo decedam. Gasiigel ilie , ut fornicaior
quid feccril senlial : cum peccaumi el putrediiicm
ei orbein vincuiil c i arcam.
absierserit, cum vulnus curaverit, tum anima forlis
2. Qiieinadmodiiin enim Noe, junciis asseribus
apparebil. Non relinquo aurum in i^ne, ne labefactenrcam lccil : sic ct Paulus scriplis epislolis arcain
lur, ipsmn exlralio. Sapicniis cnimcst nosse modiini,
epitilualein stnixii, illa meliorem. lila nanxpie bruia
quamdiu igni tradeiiduni sit, et quando cxlrabcudiim.
anhnalia receph, etbrutaseivavii; Iiajcbmla recipit,
Vl non circumveniamur salana (2. Gor. 2. 41). Nu
ei imnuilal. Vcrbi gratia, ingressus esl in arcain
eniin cogilau illius igiiorainus. Qui orgo cogiiaia
iilaui lupns vl egressus csl lupus , ingresstis esl in
illius novit, laniam babei poiestaloin , illi c i i e m Pauli episiolas lupus, el cgressus esl ovis : ingressus
poris
luodi iincs pra;scribat; lcraporis, cum rapit
e,5t magus, cl emendatus est : ingressus csl consul,
ab illo ; moui, cum tradii cuiii satanai in inierihjin
et melior esl eflecius. 111 quidem nrca Noe servavit carnis. Quia enim iusaiiabilisesl bellua, quse caruibiu
tolum cum duobus aut iribus homiuibus; li;ic \ulc\n
t
PATBOL.
G H . L I X .
32
511
SPl !UA.
512
Mos cst iti Scriptura ûod jam sa?pc diclum esl, ot

tiostris ntimqtram potest cxpleri, nc ipsum aliquando
inu-rficcrct, idco dicii : in viteritum carttit, ne atti- nunc esiam diceiur : tadem cnim dicerc non piget,
vobis autem lulum est (Pliilipp. 3. 1) : doceo euim,
inam ejus allingcret. Quod Deus circa Jobnm dicil :
nec eloqucmiam ostcnto; planto, ncc simpliciter
Al)i, percuie carnein ejus, animam aulem ejus ne ai
iranseo; stiiu viaior, scd scmea jacio. Vialor
lingas ( Job 2. (5) : diaboloqtie terminos ponil Deits.
namque currit, ut iler conficiat: qui vero semiuat,
Irui el scrvus Doi, ex ejus virtuie Dominum imilaltis,
eiiam fodil: granum conjicit, deiude terram sulcal,
eenleniiam fert in illuni, quam diabolus transilire
nt altius dcfodiat, nesemen opcrlmn avibuspaatisus csi. Quod si fecisset, Paulum domuisset. Nam
leat. Quod agricola in seminibus, boc fgo in sennim in carccro esset , ejusmodi quidpiam diaboltis
tenliis facio. Ut enini iu seiuinibtis corvi siinl, sic
tmilavil: quia enim carcer concussus, snluta vinenla
hi Renteniiis dsinones el diaboli, saxularesqne ciir:i>.
i*ranl, experrecliis carceris custos , gladium arripuil
Idcirco illticl cotiiego, nc saicularis cura diabolica id
iil seipsum iiiierficeret, impellente drabofo (Act. 46.
arripial. Nain siobvium relinquam, diabolus nbripii;
27 ). Cum paslor intus esset, ne servareiar ovis, vesi proHindius defodiaiu, censervatnr. Non cnimtemuii lupiis ul illam raporct. Vernni pastor, etsi vinc i u s , ipsuui detbiuk direns : 77 iiiir/t tibi fuciag. pore opus esl, sed vohmtaie; pluvia, sed rervcnii
anittio. Ferventer audi, diligeuter coinpleclew, <*t
0 paetoris liumaiiilatem! Vincms est, el vincicnlem
nemo ipsum abripcre potcrii. Qiiinam ergo, quod jatn
KC iiiiseraiur : suis rclictis rcs illius curat. Nihil
nwli tibi facias (lb:d. v. 28). Fors vides aperlas, dicebam, mos esl Scriplunii? U l pleruinque iiomina
ex moribus iinponal, ncque lioiniuem ea appellatione
scd ego betievolus sum doinesttciis : fores sunt
donol, qiiam ab iuiiio parenlcs stalueruui, sed ea,
aperlw, sed ego iulus niaueo; donec saluiem tibi
quam aut vitium aut virtus expetunl. Exempli causa :
pariam, exeo. Ideo ingressus sum, ut te ex calesi quem yideril impudeniem, canem vocat, non sno,
nis erutuin, a pcccaiis libcrem. Tu me vinxisii, cgo
sed vilii sni nomine; si rapaccm, lupum appellat,
te snlvo. Nihil mali tibi fackis : omnes enim liic sumus.
Qtiid ergo? Lupns stabal inierempmrus, gladium iin- non pareiuum iiomiue, sed ex ncquitia; si alium viderit improbe agentem, biuc iili uonien indit. Sed ue
pellens in custodem earceiis pasior damavit. Aiidiid teniere eflerre videar, el ut dicti probaiionem afvil lupus, dimisit ovem, mox abripiendam pasior
lesies vobis adducam. Visio quam vidil Jsaiag
copit. Qnid [aciam, inquil, ut $alvutfiam(Ibid. feram,
v.
filius Amo$ conlra Judceam et conlra Jerusalem (Itai.
30) ? Baplizare in noinine Cbrisli. Paprc, quam faci4. 4-4). llic altendile, Contra Judceam et Jcrustdem.
lis salus! quam ineffabilie benignilas ! Custodtitn
Audi C(Blum,et auribuspercipejerra, quia Doiiiiu$ /ocarceris vinclus servavii carcercm fecit ecclesiam.
quuius e$t: Filios genui et exallavi: ipsi autem *preQuaudoiiam, inquit, baplizabor, ul salvus sim ? X a r verunt me. Coqnovil bo% possessorem suum, et asinus
cer non inipedit, locus tton officit : gralia cst qu;n
prasepe domiui sui : hrael autem me non cognovh, ei
loco opus habel, ncc opporlunilate : sit ipse carpopukti me non inlcllexit. Va genli peccatrici! Quibiis
eer ecclesia.
liu:c ? Judoeis. Populus plenus peccaiis. Eorum recen3. QuaiQ artis SIUP. misquam obliviscilur! sed ubiset iiiiquitales, peccala, perlinaciam , tyranuidem,
que piscaltir, in carcere, in mari, iu insula, iri consnppliciurn. Inilio dixil, ContraJndeeam, et contra JeliuciUi, in deacrto, in orhe. Piscaior enim, nisi mare
rusalem: el postea d i c i l : Audiie verbwu Domini. prittvideril, relia non expandii. Quia vero Paulii9 piscaior
cipes Sodomorum (Ibid. . 40 -13), altendite legi Dct,
erai sensilis, sed spirtiualis, e l in navicula p i populus Gomorrlire. Quo mihi multitudmem viciimascabaltir, el in monle, in fuiiiibus, in viis, in pratis,
rum vestrarum* dich Dominus. Plenus ium hotocauin flunmiibus, nullusquo locus arli officicbat. Sed, ut
sti$ arietum : adipem agnorum, et tangmnem tanrodicebam, licet muliotics excurram, a qusRstionc non
rum et hircorum nolo. Si offeratis mibi similam, vadeccdam. Quid ergo agilur ? Qui lanta prxditus erai
num tbymiama Abominatio est mihi. Neomenias
poieslale, ul diabolo iuiperaret, el lerminos ipsi povesiras et sabbata odit anima niea. Qu;c sabbaia
nerel, moduiiique praescriberet, bic diabolo iradereuir? Aunon audisti Chrislutiidiccnlfm, Calcale Super odil? quas noomt*nias quae tbymiainala, qnos lau
quas oves? Nibil boriim iioranl Sodomila:
$erpentet et $corpione$ et tuper omnem virtutemros,
immici
(Lvc. 40. 49) ? qnid ergo signiftcat illtid, Datm e$l $ti- anle Moysen fuerant, ante Abraham, a Loibo entni,
Sodomila? pcrierant. Sodomilasne alloqiiitur adustos,
wulns cami mem angelus $atan<B, qui me colaphizet
exstlncios ? Hic toquimr, Conlra hidmam , et contra
(2. Oor. 12. 7)? Ignorantia niullorum inde plerumqiie
Jemmiem : Sodomani aggrodiiur, sed jani poeuas de|MOiiciscitiir quod verborum proprielalem, ct seiisum
dit. Queni alloquiiur? Hasc sine consequeiuia dicunnon noverinl. Colapbizare quidam de percussione
tur nisi verborum sigitificationein allendas; sed si
lanluin capilis accipunt : * antem dicilur
didiccris consequeniiam iuvcnies. Neque enim Soarflictio, bumilialio. Inimicus ipsum colapbizavit, aidomiias alluqiiilur, sed Jud:vos, quos Sodoinilas vt>flixil,buiiiiliavil:
iieqiieeninicie capiie solum dicilur.
cai. Quia mores eoruin scctabanlur illis ob similia
l(>seqiie alibi eadem uiilur voce. Nain cmn idioia esi'Sla lioc nomcn itrifionil. Kursun alibi : Canes muti
sc(, ad exprimenda sensa sua voce uiilur assueta :
u d $ux i , qui lutrare non possunl (hai. 56. 10 ) ;
Usque f hanc horam esurimus, el sitimu*, et nudi
utue, el colaplds cadimur (4. Cor. k. 14), ivrumnis afii- quod in caiium natnrain iransis e n l , sed quod moriIMIS caries iinitarentur. Joanncs solitudinis civis , excimur ab inimicis, insidiis appelimur, impedimur,
celsus animus. mens invicla, qui bumi incedeus
injuriis aflicimur; boc est, colapbizamur, affligimur,
c^lesiem forniocin allingebat, sicrilis partus, qni
Uagellaiiiur, gravia palintur, iu carcerem conjicimur,
miilaiii palris linguam solvit, vox muti; qui in deabducimur, iu exilium pelliiimr, fami objicimtir. Ilas
scruinnas oiniies rolaphismnm el bumilialionem vo- serlo clam.ibai, in malrice ( malrix eniin desertuin
erai, ui poie sierilis), duplex ille praeco, conletnptor
caviu Animum adbibe, eme pra?tercurras: bic iulerpiieroruut, visibilia Irausceiideus, Judaios adit, d i x i i prelalioue opus csi. Quid ergo? Clare reni expendeque illis : Serpcnle8,genimina viperarum (tfatlh.23.
DIIIS. liilerprelationeui, quain dixi, reiine, drciis at55. ei 3. 7 J ; uon quud natura scrpetiles, sed quod
limdc.Golapliisiiius bmnilialio esiab inimicis invecla;
anitno dolosi esseul. Alius iieruin propbcla : Equi in
sivc per carcciem, sive per abduclioneiu, sive pcr
feminas furentes facti tuni; nnusquisque ad uxorem
judicium, sive pcr fainem,sive qiiocumquealiomudiu
proximi sui hinniebal ( Jer. 5 . 8 ) . equos aliuqiih*
Quid ergo sibi vull illud ? > magniiudo retelationum
lur ?$
Mininie, sed lascivosct improbos liomines. Ipso
exlollut me dalus est slimulus carni mece anqelus
Gbrislus Jud;iiis : Vo$filiidiaboli estis (Joan. 8. 44).
tanw, qui me colaphizet. Propter quod ter Domiuum
ftuin filii cranl diaboli, ct nalura^ liabolicae ? Nequarogmi: et dixil mihi: Sufficit ttbigrulia mea; nam tirtus wea in infirmilaie perficitur.fe. Cor. 42. 7-9). Ob-quain , sed proposituiu ejus itnitabanur, nnmenque
ejus acceperunt, quod ille sic expltcal: Vosfiiiidiasn-va (juis sit bic angclus salaiue. Non eniin dixir,
d.aus cai inibi aitgolus salanas, ^cd, Angelus wlanv* boli esli*, el de$ideria patris vesui vuitit facere : ilie
%
51!
1 ILEUD, SUFFICIT TUU G , E T C .
512
. ,
. ,
, \ \
,
* , ' , ,
,
,

.

, ',
, ,
. , , '.
, ,
. ,
,",
, \
, , ,
\ . \
, ,
, . ,
, ,
. '0 ,
. ,
, , ,
, ,
. ,
, , - ; . "
, ,
, . "
, .
\ \ ,
,
\ , \
, .
. ,
' , , ,
.
." !
, * ,
. \ * , \
. ,
.
.
, . ,
, ' \
' ,
. 8;
, . ,
, \
, . ,
, '
, ' ,
. ;
' .
,
, ,
, .
,
" .
, , ,
, \, ;

. ', ,
, ' /
! ,
. , \,
; ,
,
, ',
^ .
.
,
p. * ;
, .
",
! , \ , , , ^rj,
\ , , \ , ,
, , . ^-
xz\ . , ,

, . ; - ' ),
, , \ , ,
. ! ;
, \ , \ , . .
|, \ \ * , , ,
& '^ , , . .
. ;
, , \ ,
, ,
,
, \
, ^ .
;
; .
, , ,
,
; . . [291
, , .
, ,
; .
, ; "
, ; ;
; ; ; \
, ; . , * .
, ) ; .
,
[28| , 3;. .
; , * , , , . ; .
. ; ,
' \ , \
. \ . , ^
. ; ,
,
. , ,
. ,
, ,
,
;. .
, ,
, , , , - ^ , / . , .
,, , ,
,

, , ,
;

.
, ' -. .. \ . ,
.
. ; . * , . *0
, ,
, , ' ;,
), ; , ?.:, :;^ -., . . , :
4
SPUWA.
, ,
",
, ' .
" "
*
. " ; ,
, .
; .
, ;
\, , \
. vlol
,

' ,
, , ,
, , ;
, ,
,
. ; , '
. ;
, . ,
.
, .
,
; , ,
; ,
" . \
. ; '
, ,
, ,
^- .
. "
, ,
, > ,
, ; ", ,
; ,
; . '
. , . ,
, , : ,
, . .
'. ,
, .
; , \ [30]
\ . ;
;
.
\ , ,
. ;!
;!
, , ' . ' , \
tto .
, '
. ;
. \ ; . ;
. ; .
\ ^
,
** ,
. \
. >
, , \ .
' , \
. ; ,
; 1 ,
.
, . '
; .
; , ,
. ;
; , , '
.
, , , ,
. ;
, >
,

* .
, , %%\
, * *
. ; , ; . , \
; , , '
. ' ,
. , \
. , \
; ,
.
. " ;
.
! ! , \

>, ,
,' ,
, \ , ,
, , :
\ ,
\ *
, \ \,
, ,
, , \ ,
\ , \ , \
, \ ,
, \ , '
\ , \ , \
, ,
*
, ;
* . *0
, ,
, ,
, , , ,
, , .,
, \
, \
[], ,
, [311
, * \ . "< , .
;
,
, ,
!
,
*
, $$, ,
,
, ,
, ,
,
, ,
, ,

,
,
, ,
, ,
'
, jUpipra 6\.
, ; ,
; , *
[], . , .
, ,
. , , ;
, , , ;,
, ,', ,
, , , ,
, ; , , , ;
; ; " ,
, * ,
* ,
, \ ,
, . , , . ; ,
, .
, * , .
; , ,
, , , ,
* , *
; \ * .
; , ' ,
, , , , %
IN ILLUD, SUFFICiT TIBI CRATIA , E T C .
5t5
511
Deo exhortante per no$ (2. Cor. 5 20). Qui conlunie*

homicidh ertiVa priucipio. tT-iic rcguninrtoneto: imIds csi affoclus , exboriatur. Qnid? lirconcilianr.m
padenies, canes sunl: rapaces, lupr; 9IH1<H, serpcnDeo. benignilateni l bonilatem inciTabilem ! Quia
ie<; Yorsipclles , aspidcs; slupidi, asini; lascivi ct
igilur ascendit lcgalioncm aposlolis coinmisii; cin
impnri, eqiii emissarii; immundi, coruices : Sodon\U;v. sunl, qui illorum gesla ot opera iinilanttir. Non iv eversie esseut, orbisque spinis rcplcliis; cuui iinpioias iyraiinidern ex^rcciei, ncquiiia doininaroHir
irntura mala, sed insliltiliim corrupiunr esi. Ddigenler
ar;c iiiceiidereiitur, nidor oinnia ftwlaret, sangjiii
animadverliio , ei obscrvaie nomiita a morilnis imposiia, c l appcllaiioncs ab insliluto animi. N*que id iri fiiuderelur, nalma calcarolur, parlus coiiloniurciiliir, leges e* siaiHla neva solvcrcnlur, ruin iiiias c l
Sei iplura laiitum, sed eliam in T u l g a r i usu. Si liodie
iilios dajmonibu imtTKdareul, Ctttoruqiut omnia ccmansiiclinn bomincm videamus, dicimus, Ovis e-l
lobi-ilaic esseut; rbelorum C I I O M , pbilosophuruiu
hoiuo ille ; si iinpttdcntem quemdant, dicimus , Nnn
cmtiis (kniuoiiuni dcbaccbaliones, diabnli polesias,
, Fed canis est; si dolosum, serpentcm voeagladH acmi, ubiquc pr.rcipilia c l scopuli, C I I D I < onIIIIIS. Vidcu' h a u c esse communcm consueliidinis lcsueludo pra-vak-rcl, pairuui dolores , niajo.uiu im
gem? Si vidcainus hoininem sceleribits muliis omipielas, in via voluplatis inccdcns, legcs nguin corfilwn, diciums, Satanas; non quod sit satanas, neqiie
rtipue essenl; ac servi el beri, priiicipcs c i privaii,
natura i p s i nffinis, s e i l proposilo, quia p r o viribus i l diviies c l pauperes, oimies inipietalc circuinplexi esItim stndcl imitari. Nomina ilaqne e x nioribus d a n tur. Cutu crgo nudis Paulum dicentem, Dalus est '/'- scMit, mtihis instiucli macbinameiilis : (unc aposiidi
crant, iino undecim; iinus Miiui a fcru
vmlut carni mex angelus tatance {1. Cor. 12. 7 ) ;duodecim
ne
caplus fitenit: iiiidecim igilur er.ml. Paulus crgo-,
jmfesesse diaboliini; sed eos qui dtaboli f.icla rcmunoii clorjiiculia inslrucdis, pecuniis, acula linlabantur, gcntilcs, J U I J . T O S , da?monas : qnalis da?mon
gtia , pau-iuB celebrilaic, generis clarilaie ,
angelus saianm c r a l Alexander ararius, qui mulla
corporis robore, nudus, solns, magis immi> quaui
ipî niata exbilmcrai. Aitgclus satanae : salana enim
pisccs, ignobilis, idiotu, induclus, circuibal per oroptra facicbal (2. Tiw. 4. 14 ). Qualcs eranl i i , qui
lem sciuiita pielaiis jacions , et omnes ipsi adversaipsum in carccrem conjecorunt, qui flagcllarunl. Ilobaniur; alius invadcbal illum ot fiageliabai, alius apmines ergo angelos salaii d i c i l , qui satanne opera
prchciisiim in carccrcin trahcb.il, alius captum
edebani, qui evniigeliuni prxcidebanl, qui pnvdicasariaginetn conjiciebal, alius oirendehal : Innumcra
tioneni impcdiobaui, qui ipsiun ilagellabant, qui pelbella : Foris pngnce, inlus limores. Mttiisiri Chrisii
febanl. Altende : lota difliculms suluia est.
sunl (2. Cor. 7. 5) / Ut miniu sapiens dico, Plu* ego :
Animnm diligenler adbibcie, u l scialis eum qui
in laboribut abundantius, t/i plugis supra modum, m
loquebatur laborasse.el Paulum huniana passum es*c.
carceribus abundanuus, t/i moriibut frequenler. Jit^
Poslquam cniiri Clirislus ascenderal, et pr.rdicatiod<B\t quinquie* quadragenas una minui accepi. Ter vir~
u e n i legatioucinque prajclaram i p s i s iradidcral. Nani
Cbrislus tcgatus a Palre venil a d nos , missus u l pa- git cwsut sum, ter naufrogium feci, nocle et die in
com nobis annunliarel. Bellnm r.ri\m eral inier bo profiutdo maris fui : tu iiineribus sape; pericnlit jlu,minutu, periculis latronum, peticulii ex genete, periinines ct Dcnin ; niisilque legatum, non servuni, sed
culit ex gentibus, peritulis in civilate, periculit in $Filium. ctiram provideniiamqne legaii! benignitudine , periculit in mari, pmculis in (alsis frairibus ;
laiem initlentis Cum andis milteittem et missum, ne
in lubore el oerumna , in vigiliit mullis, i/ fanie el tili,
itititaiionem loci putes, scd incarnalionis oeconomiam
t/i jcjuuiis muliit, in frigore $l nuditule, praiier illa qud
cogiia. Etianisi enim nobiscum e s s e l , e l i a m a p u d
Palrem e r a t . E l Panltis ait : Pro Chrisio lcgationeexldnsectis sunl instantia mea quotidiana, solliciludn
omnium Ecclesiarum. Quis infiriuatur, ei ego uon htfir*
fuiigbnur tamquam Deo exhortante per nos : reconcitiamini Deo ( z . Cor. 5. 2<> ). Pro Clirislo legalionc mor ? auii icandalizatur, et ego non uror (2. Cor, 11
25 - 2 9 ) : Frater cadcbal, ille dolebal: immicus itifungeris ? Sano quidem. Et ubi legatus esl? Abiit.
eidiabaltir, illfi paliebalur. Scis hoc quod adversaii
Quo aliil? Ad Palrem. Quare ? Kes stupcndas obsunt meomnes, qui tuni inAsia (2. Tim. 1. 15). Kur*
s e r v a . h\ biiniaitis negoliiscum gens genli lcg.tiioncm
6im : Filioli wei, quos iterum parturio, donec e/formo*
mrtlil. Icgalns cx legalionis lege sccurilaie fruiiur;
lur Chrhtus in vobis (Gal. 4. 19). Quoniodo sufiiccrf
si quid legalus patiamr, maguum inlcr genies illas
polerai iis qunc foris * iis qn; iiilus eranl, verbcrtbellum i n o v i H i i r . Contra vero apud Deuin. Vonil a
biis, doloribns, mari pcriculis, carcrribus, abduciioPalrc ad liomines Lcgatns : occisus esl, luncquc s l a nibtis, sariagiuibus, insidiis, populis, rcgibus, do
tula pax fuit. Vcrum Legati dona ferunt cl d o n a renicsucis, alicuis, falsis frainbus itisuliantibus,
c i p i i u i l . Qtiid cigo? quod donum attulil niilii, el quod
fratribus infirmis, aiienis abscodenlibus, faniiliarid v i n m i siupcndutn ? Ut stupendiis e s t Legaius ^ iia
bus, supplantalis qtiomodo corpus. qiiotnodo anima
shipemluni d u n u m . Sanguincin suuin venii d o n u m
Miflicere pou-rai? Calcnis conslringelintiir, in carccro
aflerens, ei corpus suum pciiudt: vcnit afTcrcns dobabiiabat epislolas scribel)at. binc ejicicbalur, iilic
nuin. Ecquod a mc d o n u m accepil? Fidcm. Ecipiis
iiibidiis appctubalur, binc angcli salana;, iltinc angcmilii iidoi graiiam dcdil? Credidi ego illc graiiaiu
dedil, inimiciiia s o l u l a esl.Viden' rcrum faciliialem ? lus salan : innlti angell salanx, bi in carcerem , illi
in tribunalia irahcbani. Non sufiiciebai iliis, pcribat,
v i d e n * rcconcilialionis celeriialem ? Lcgalus c m i i ;d
aiiima crijciabatui\ Canes nnn videbal, et mordeba*
g e i i i e m vcnorit, non dignalur forenseni vel paupetur, insidiis undique appcicbaiur. Ad Dctiin acccdif
reui alloqui; sed siatim ad regem ingrcdilur. Ilic Ledicilqoc : Rogo i e , panliiin respirem : quomodo bis
galus vcnit, el siaiiro incretricetn ailotpinlus e^t, lasnfiiciam? Angclns salanx pcllil inc, inimici, insidiaironem, maguui, piibiicamim. Yideir Legali bumanilaiem? Non ad imuiii aut allcriiru venit, sed ad lores, gcniiles, Judaii, faUi fralrcs , inlirmi fralres :
parluno el aborhim faciam : non gigno , ct alii iiisicommiinem nalurani ; vruiiquo meo indulus vesiidianlur : bodie in rarccrc, cras iu mari, deinde in pfti n e u l o ; n n s i c u i i i nuda diviuiiale v c n i s s e i , pracdam
lago, iu fam<\ in sili, in nudiialc, in sariaginibus, rn
abigerct. Scd venit ad buiniiieui ul boiuo. Dbi crgo
camiuis , iu ilinehbns. Unomodo iis sulftciani ? Una
v t n i t , primilias noslras evexil, e t vocatis apo*lolis,
est aninia , unnni corpus. Rogo i c , me luerc, nc colfgationem ipsis I r a d i d i l : Lcgatioiiem accipile.
Uuomodo , quujso, possumns ? Accipite Spiritum lapbis cxdar. Nibil ilti Hous respnndil. Ad illnm dc*
mnclum ( Joan. 20. 22 ). Tu occisus e s , nobis iiiio accedit : Diinilic mc, qiurso, paulum rcspiicm :
vcro quid palicndum e s l ? Accipite Spiritnm san-bomo sum tintis, el orbem mibi commisLsti : bomo
cium, c t , Ego vobhcum $um ( Maiih. 28. 20 ) : vo-siiui U I I I I S , el ab oimiibiis uiidiquc lelis obruor. A c ccdii iicriim ad ipsum, ctait : Rugo le, lucre me, ne
biscuni, quia legalioue fuiigor ; nequc cniiu vos
colapbizcr. Niliil ipsi Deu respondil : Acccssil dcimo
reliqui. Cuin ergo ascendcril, e l legaiioitem ipsis
ad euiu, fasiidio ailecius vclul aihlcia quidam sexcmiradidcril, q u i d niiraris si ipse rex et Paler iegutioue
tio ohjeclus aliis, qui ipsum mordeaul el capuf ejus
iujiaiur ? rro Chmto legatione ftuigimur, tajn/juani
r
516
51*
vidisli ? cnm vinctns in judicium venicba, vidisli;

limdatit. Srcnmto procaiioni nibil respondii. Accescuiit Fesliis (a) dixit libi, / n modico tuade* me Chrilit tertio, ititic rospondit.
itinmimfieri(Act. 26. 28), non vidisii? Sufficit tibi
5. Cnr di&ltdii ? U l dincas, siaiim essc recegraiia mea. Magnum cepisii lcliim, Spirilus viriiitem.
rfcndiiin; tit discas, si qnid pelas qiiiid non prosil, et
qu:r vincil iusidias, leque splendidiorem reddit. Quid
coiilrarium accipias, iton a*gre fcrendum esse. Pelis
vis ? nibilne pali ? Et quoinodo virlus inea oslendcrcaspe id quod profmurum putas, nec prodett. Deus
tnr? OslendtTctur quidem, sed n<n ul nunc osiendinon lacrymas atlendit, sed ea qntt mala sntii. Puer
lur. yuo paclo? Quia euim Paultis dolens dicebal : Y:c
itamqnc sapo paiiem a matre pclit : al si quid
niihi, -gni pnecu snm Cliristi discipulus, res iminornoxam aflerens pelat, non dat i l l a , nec dolenlem
lalcs pnedico; el flagellor, coniumeliis afucior, abctirnt, sed utiliialem respicit. Febricitans quoqtie
ducor : nc propierea animo deficias, bncc te splendi
niedico saspc molestus est, ut frigidam polionem d e l ,
diorem rcddunt: uisi ha3C palereris, non ita conspiciius
nequc illeconcedit: neque enim presenti noxue cupidilati aiicndii, sed futura valeiudini sltidel. Iia e i esses. In carcerem inlrasli. Nisi vincins fnisses, et
si laniutn ingrcssns esses, tc illc detinutsset, el eduPanltis id quod niile esset pclere nesciebat. Qua
xissel: jam vero ciiin vinctus esses, te vincium solvit.
ergo venia digni snmus ? Siquidem animum dcsponPedcs liguo delenii erani, et gralia muios concuseil.
dcns accessil ad illum riicens : Paitlulain respirem,
Ua3C dico nc quis de insidiis conira nos slrnclis oba p^riculis libfcrer, paiiluhim mihi quieiiscomede :
s hw sum, e l mihi totum orbem commisisti. Primo stupescal. H ; E C dicinius, non Paulo nos exa?qnanies
nccessit ad eum, et nihil rcspondil: seciindocl lertio
neque enim adeo siulti sumus), sed ul ostendamus,
accessit : Propter auod ter Dominmm rogavi (2. Cor.
)cuin humilibus h(ic ipsiim inferre. Sufficit tibi gratia
12. 8). Quare ? l U abscederet a nie angelus samea. Non ejecti siimtis. Ubi gratia? Ubi sexcenti i n i i a n , id est, advcrsarii. C u r i t a T U l sine labore
inici insidias struxeruiil. Ubi illa gratia? Pluresainaprttdicem, ut ne insidialorem habeam, ne ininiicus
lores foerunt, me a vobis separari noliierunt. Ubi
adsii, ne verbera, ne pericula, ue carceres, nc
gralia? Etiam Jud;ros nobis addiderunt. Sufficit tibi
abdiiciioncs, ne nudilas. Ideo accedo, hoc rogo. L a ratia mea; nam virtut mea in infimiiiale perficitur.
Itoravi, swtavi, miseriis afFectus sura, iiudiqne ejecdis.
e ergo te movoanl scruniiKC, quse in evangelii sortem
Quid, qtwso, respoudet illi Deus? Non annuit peiilioni,
dalx siinl. Suficit tibi gralia mea; nam virtus mea in
dedit id quod peiebat; sed dixit ei : Suficit
infirmitate perjiciiur. Qtiomodo Aagellaris, et flagellibi gratia mea; nam viriu$ mea in infirmitate perficilur
lanles snbmoves? insidiis appclcris, c l iiisidiantcs sn( Ibid. v. 9 ). Sufficit tibi gratia mea. Vides qnae papcras? Nmn virtus mea iit in/irmitate perficilur. Qnod
leris, non vides qiiai facis : qu.-c coutra le inimici faergo Paulus audivil, boc lu vis? boc libi salis csi? Ut
ciunl vides, qua; ego in le facio non vides. Illi le
flagellis canlar, dMlecore et igitoniiuia afliciar, boc
flagellant, ego do graiiam. Intrasline in carcerem, anvolo. Propler quod piaceo mihi in infirmitatibus, in connoti inlrasli? Intravi, et te rogo. Vidisti illic angelum
lumeliit, in pertcquutiombut (2. Cor. 12. 10) graftaiana, necnc? Vidi eitm, qui me ilk> conjiciebat.
tum servi aiiimum ! Accessii ad eum, petens libcrari
Vinxil le, an non vinxit? qnid ego feci? annon mnros
ab xrumuis : ut auteui audivil Doroinum non raodo
roncussi ? annon fores aperui ? amion vincula solvi ?
id nolle, sed eliam contrarium velle: Hoc ita tibi v i minon cttslodcin carceris caplivuni tibi tradidi ? num
detur, inquil, ut ego affligar ; hoc volo, hac in re grale Iwsit angclus salanae ? annon gratia mea libi proliam habeo. Non dixit tantum, Volo; sed, lFoc mitii
ftiit t aiinoti miraciilum illud le splcndidiorem reddiplacet cupio, desidero flagellari, pelli, iu augti>liis
dit ? Snffkit tibi gratia mea. E l bcec c l illa qiueris? Nonc$se. Propler quod placeo mihi in infirmitatibu$ in
Tis flagella, cur qna?ris signa ? non vis pericula, cur
contumeliis, tn pertequutionibus, in anqustii*. Qnare ?
qu:rris miracida ? Cum flagellaris, vidcs; cum morVi inhubiiel in me virius Chritli, cui gloria in sxcula
tiuim stiscitas, non vides ? cum veslimeuia tua scieâ
sajculoruiu. Amen.
eunt, ridisti; cum verba tua morbos fugarum,
(o) Non Feslus, sed Agripr a rex hoc dicit in Aclibus.
v
MONITUHI
1N ORATIONEM SEQUENTEM.
Hanc homiliam, m et alias bcne nmltas ChrysoRloino altribntas, Severiani esse ex conjechira ptitivit
quispiam. Verum bujusce, quigquis s i l , scripioris slyhis a Severiani orandi gcnerc longe atienus inibi vidc m r ; non esl cnim iia salebrosus, non ita ferreus; noo
1N F A R A B O L A M D B F I L I O 1
1. Semper quidem, fratres, dtvinam benigrdlatem

pnvdicare debemus : quippe qui ejus benelicio et v i vanius et moveamuretsimus (AcL 17. 28 ) : pnserliin vero boc lempore id a nobis fieri par est, cum ob
commitneni uiilitatem, tum ob beneficiuni eorum s i derum quffi ex piscina exorilura snnt. Nam et hrrc pcr
ipsam efftdgebuiil, et nos per ipsam servaii sumus ac
servamur: quas quidem nobis beredilatis loco daia esl
a Creaiore et parente no^lro Deo. Agc erô, dicamus
de ea qns Christus Dominus dixit, beiugnus Filius
bcnigni Patrie, qui solus idoneus enarralor esl paternae natune : explicemue toiani prodigi parabolam,
(a) CoUaU cnm qoataor Mss. Regiis, qus in mullis variaiii; sed plerumque in vodbus rebusque leyissumii.
lam excurrii exlra argumenlum ut Severitnus, estque

scriptoris non imperiii.
lnterpretationeTii Laiinam Frontonts Dncasi aliqiiot
in locis, ubi aliam ipse lectionem sequutuserat, enieiidavimus.
ODIGO
(). [Luc. 15.11.)
ut ex ca discamus, qnomodo ad enm arcedendum

sit, qni esl inaccessibilis, eldeliclorum venia peienda.
Homo qnidam habuit duo$fiiio$(Luc. 15. 11). Para!>obe in modum, nou quasi dogmata proponetis, disserit Salvator. Proptcrea dc Patre suo laroqnam de
bomine quodam verba facit, t de scryts velnl de iiliis
loquilur, iti Dei in bomines paternum amorem significel. Homo quidam, inquil, babnit duotfiiios.Ouis
hic bomo esi? Pater mitericordiarum, et Deus toliu*
consolatioMi (2. Cor. 1.3). Qtiosnani porro habuil
duos iilios? Justoe scilicetet pccalores, eos cpii (iivina ejas mandau servant, et qui Domtnica iransgrediuntur pnrcepta. E l dml adolncenlior es iUts patri
( Luc. 15.12). Qiiis hic esl adolesceiiuor filius? Qui
menie fuit 'msiabili pnedltus, ct juventutis lurbinuSut
PARABOLAM DE KILIO PRODIGO.

, . ; , .
, , .
. " .
, ,
* ,
. ,
, , ji-
. .
*

.
.
; "
- ,
, \ , .
, , .
, . \
'
, . ,
, . \

/, *
,
. ;\
. ;
,
, , *
, \ . "
, \ ,
. " ; " *
, . ; "
, , [32J
, , ,
, \, . , . [], , , .
, ;
, * *

. .
, ,
, , .
, .
, ; .
, ; . , ; ;
; ;
;
; ; ;
516
' ;
; . \ \
;
; ; "
, , ;
^ ,
, ^; :
:, ;,
,
; . ,
, . ; ; \
; ,
. ; \
! \ ,
,
, , *
,
. .
, ' ,
| , \ .
, .
>, \ \ . , ) ( > ), ' ,
\ .
. . ;
, .
; \ ,
. ;
. *)
. .

. , ;
, \ ;
. "
, ; ; " , , , ).
, , . "

,
, \ ,
, , \ , \
. , , , ',
, , , , . , ,
, , .
" ' ,
. .
[TJO] \ .
\ *\ , , (' \
) , >, \
; . \ ota ,
\ *
\ ; \
. ,
, ;
, >
* \
, , ,
. , \, .
, .
\
, \ \ \ ,
\ .
, \, . $
SPUKIA.
547
13
>; ,
. ; xhr
\. >
. ,
; , \ *
, , \
; , \
, \ , \

. *
.
. \ , * ,
. ; , \
1 ; . - ,
,
* ' . , .

.
, , , .
\ ,
. " ,
,
*, ,
, ", ,
.-, \

; , ;
, .
;
0 . * *
, , '
, ;, ,
. '

)* (
], . *
. ,
, \ *
.
. ,
, .
.
'. [35] .
134]
.
" ' ,
,
. "
:, * ,
,
|>, * , , & ,
, ; ,
.
^
,

,
),
,
. " , ; ,
, ,
,
. ", ,
,
, /
, . ,
,
\ , \
,
, \

, .
. >., "
.
,
,
,
.
. . ;, , \ ", .
, \

,
.
.
; , .
, ; ;. Krl xot.lt
;. \
, . ,
, ; ,
' * \ .
.
* \ ;
* \ !
, \ ,
! ! "
. ), \ \
, \ 3.
, , f ,
; "Q
,
!
. ,
,
*
.
, ; ; *.
,
; ;
; ' ,
!
; , , , ,
1
/ ; ,
; ;
, "
; ; ' ,
\ .
\ \

> ,
, cOo

* Alli , b Alii , . * , \ deest iu qualuor tnss. Sic mss. omnes. Edili &.
b
lidem raox . Editi .

Alii
** ^ -. * Alii 8: .
bic IDSS. EUlll ^
k Alii el cJiti .
IN PARABOLA DE FILIO PRODIGO.
817
5fS
agitaliis. Palrem ngnovit natnrar enm, qui sc condidepoiest non commovere viscera sua, qui mtsericors cst:
rai, licet honorc non proseqmita sit volunias libera
potcst, cum audieril. Peccavi, non veniam darc
Creatorem sttuin. Pater, da mihi portionem subttantia
dcliclis meis : nou potesi, cum vocem mcam exaudiequat me coniingit. Recle pfliil a Deo qiuc Did sunt, sed r i i , julrc ,. su;c non oldivisci. Scio qiiariiiiiu apud
male qiuB accepii, absumpsit. El divisii Hli$ substaneum valeat pcenileniia, scio quanluni possiut apud eum
tiam pater. Dwfil illis ui domum propriam mandum lacrym : scio quo pacto quisque peccnlor ad ipsuiif
iiniversuin; dedil ipsis, ut Creaior,creaiuram omnein:
coiiversns, el flens amare, ut Peirus. peccaiorum oltipsis corpora et aniinas ratione praedilas largilus est,
lineat remissionein : novi Dci rnci boniciicin : imvi
nl ralione quasi mann ducii nibil agerent conira ra
palris mei benignilatem. Misercbitur mei paTileiitis,
linnera : proposuil ipsis legem suam, elnaiuralem et
qnem non puutvil peccantem.
scriplam, quasi divtiium paxlagogum, ul ab ea insli2. Ei cum surrexisset, venit ad patrcm suum (v.
tuti Legislaloris volimtaiem adimplerent. Et non pott 20). Prattlaro consilio praelaram adjunxil nctiomultos diet, congregalU omnibus, adolescenliornein.
filius
Nos enim oportol non modo de ivbtis profutti(til adolesccnliorem decebat, fecit) profectu$ e$t per- ris deliberaiionem iiislisucre, sed el aiTeclns probos
egre in regionem longmquam (Luc. 45. 43). Discessit
ac-tionibns indicare. Gum aulem illc adbiic lonê
Deo, el discessit ab eo Deus : non euim vim facii
dislaret loco, animo aulcm prope cssel, ei inaniilli, qui uolil ipsi servire. Sunt enim arbitrii, non
btis continuo pccttis suum rumprrot ao pcrcuicrei
necessilalis, virtules omnes^ Ibi diwpavil iubstantiamuipotc quod pravamm cogiiationmn essel ofiicina*
suam vivendo liwuriose. Ibi animajdivitiasoinncs pcret vuttum tcrr;u ariigeret, atque ab oculis suis lacrydidil; ibi delectaus ci dcliciis pcrfruens naufragium
marum poscerct stillas comiies :id iulercedendiun ,
fccit : ibi ludens et delusus paupcr est facius: ibi
et excusalioucm medilareiur : prius exclamavii vooe
corruptrices anim voluptalcs meicalus, el risuni
magna , cum lacryinis diceus, Pater , peccnvi in ca>emeus, parenies lacrymarum accepit : ac virluies
lumet coram le (Lwc.15.24). Pcccavi, satscio,Cbrisie
qiiidem, qnas babuil, abjeeil; scelera autcm, quae nun
Domine et Deus; peccaia mea tn solus nosti; pccbabuii, assumpsil. Cum vero omnia commnp$met (non
cavi, miserere, ul Deus ci Dominus. Non sum d i onim solenl durare turpiler viventibtis opes gralia?),
enus tit in cxlum imuear, ct le deprecer opliinum
factaesl fames valida in regione illa (v. U ) . Ubi enim
Uominum nieum , ulpote qui maximis et gravissintis
leiiiperaniiuB frugcs excoluulur, ihi faines valida:
pcccalis scaicam : numerari non possum peccaia
tibt continenlinc vilis planlala non esl, ibi faiues vamea. Midererc, cum bonus sis semper Deus, Quol.da : tibi castilaiis racemus in lorculari premittiam digimt non mm vocarifttiuttuus ; fac me aicut
tiir, ibi fame-i valida : ubi niustum c;clesie abununum de mercenariii luis (v. 10). Sic cx inlimo pcclore
dat, ibi niagna fames : ubi ferlililas malorum, ibi
deprecantem vidit,quidelinqueiites videi,el rn peccatooiitiiino slerilitas bouoruni: ubi abundanlia malarum
rmn sceleribus connivet, eoruinqiic pnenilentiam exactionuin, ibi oiintino rariias virlulum : ubi humanU
special: vidit euin paterejns. etiniscralioncduotuscsi:
latis oleum non scalurit, ibi fames valida. Tunc erpo Pater quippc eral bonilate, liccl Deus essel natura. Et
el ipse ccepit egere. Nibil enim ei rcliquum erai, nisi
accurrent cecidit $uper collum ejnt ei oscnlatus ett eam
ea quoc iitiemporantia* propria snnt mala, poslquam
(. 20). Non exspeclavil, , <pii offtuiderat, prope
omnia turpiludinis facinora conuniseral. Ei profeclus accederet, sed ipse illi propcre occurril: nequc cjus
ad/icetii unicmum regionis illius (v. 45). Cives aiitsrn
collum detestalus est, m sordibus incouiinouii.c
regioni illitis erant dxmones, in qua profugus degocoifipunciiiin, atrjue fuedalum ; sed impolbitis mabal. misit eum in villam suam civis ille, ut pasceret
nibus suis eum complexus , deosculalus c s l , quom
porcot. Sic euim bonore afiicinnt du*mones eos, qui olim desideraveral, ita ut oxâliari non possei.
se honore proscquuniur : sic amaul eos, a quibus
ineiTabilem siimil ct treiiicndam misericordiam ! <>
amantiir : lalia dona largiuntur illis qui sibi obcdiunt.
incredibilcin humanilaleni! slupcnda pacia ! mi cupiebat implcre ventrem suum desiliquii, quas
porcircconciliationcm ! Inflexil continuo Deum ,
rabilem
manducabani ( v. 46). Qnid aulcin lioc esi, De sili-vel uno momenio, ad id , ut liun lacrymis cederel,
quis? Siliquarum guslus dulcisesi, sed lamen elasper lum lantam deliciorum uiidliludinem prateriret.
siinul et diflicilis. Kjusmodi est ct pcccaii natiira;
Nnm miraius c s , cum videres Dcum pccc.uori blanpaululum quidcin exbilarat sc<l lorqtiet pluriinum :
diri ? 0 iiigciileiu aiiiorcm visceruni pateriiorum !
deleciat ad lenipus, el in selcnium casligai. In se
Peccalor iu lerris lacrymas fudii, el qui solus esl
aniein reversut (v. 4 7 ) , apnd sc priorem felicitalempcccati expers, de cadis seipsum ad biimanitateiii
cngiians ac posieriorem banc iiiiseriaiii, sibique iii
iiicliuavit. Qnis umqiiain vidit peccatorem, cui adum< moriam revocaiis qualis esset, dnm versarelur ciim
larotur Deus ? quis imiquani vidil judicem ofTiciose
Doo el |>alrc, qualis auleiri nunc sit, duin dxmonibus
colcnlcm reiim ? quis iiiiiquain ullum vidit adulari
stibjectus est : In se ergo reversm, dixit: Quanti mer-damuaio? Vcrumtanion obleslalur Deus, ut <>liiii
cenarii in domo palris mei abundanl pauibus, ego
anJsraelem.
Popule meus, iiiquil, quam injuriam tibi
tem hic fame pereo! Quam mulii nuuc calechumeni i n l u l i , aut qnid moleslus fui tibi (Mich. 6. 5) ? Nunc
sacris lileris fverfruuiitur, ego autctn faine divinoriun
eliain eadcin iiunl, ct facia s u n l , qiiaudoqiiideiit it.i
oraculortim teneor! quanfis iiteipsiitn bouis privult plac;Uu facilis Deus, iia soiet a seipso vinci pnvavi! qitantis mc ipsuin malis iniplicui! Cur euiin
ler misericordiariiin ei Deus loiitis cunsoaiionis.
a beato illo conviciu secessi ? cur mc iu banc morli- Neque vero bis conlcnlus ftiit prodigiis ilie filius ,
feram vilam ingessi 1 Didici cx iis, qiue passus sutn ,
sed in iis bonis qua; ad poBirilenii nn periincul, proDeum imn dercliitquerc : didici etim semper lenere,
digus fuit. LNOII enim sufliccrc sibi laniaiu liuaianiuqui se reiinenles seiitper conservat: didici impuris
lem in tattia niulliliidinc pcccaiortim urbtlraius e s l ,
duwiouibus crcdcre, qui omnem impuriiatem ct
ad perfcciam salutein obiiueiidam; sed , qua pati i
dcpravalioncm docent. Quid ergo ait? Surgam, el ibo dicere nvditalus cral aniea , ea el pr;< suns < ouvead palrem rneum (v. 18). Rcvcrlar bene, unde discessinicnli habilu composiius d i x i l : Paier, si qniden
niale : redibo ad palrem ineiun, Condilorein, Domiomnino licel pairein le appcllare, nisi forie ei iti
iiiim, Curaiorem, ct Provisorein : el perveniam ad
boc praêr alia mca d< licta pecco, d ;ni le pairciu
eum qui solel exspectarc c l pra3venire eos qtii sc ad
\ o c o ; nisi iioinen illud conlumelia allicio , quod cxipsum converUinl. Surgam* el ibo ad patrem meum Ira
et ouiiiciii coiiliiinclitt aleam nosilum cst; nisi labia
dicam illi: Pater, peccavi in cceluni ei corum teuiea
: jamconscieiilia cl.mdil; nisi coudilio iiioriuu liuuon sum dignm vocari filius tnus; fac me sicul unnm
guam mcain devincil; nisi orationem impedit andt mercenariis tnis (v. 19). Sufliciunl mibi ad saliilemleacla vila : suscipe , palcr sancic , polluiam dcpro
liasc verba, suflb i l mibi ad obsecralioncm palris mei
catioinw ab ore polluto. Pater secuiidiim gr.Jiam ,
nomen: cientm facere poiesl palcr nieus, paler a
elCoiiditor secundum naliirain , Peccavi in catlum ei
me appellalus, quin sc pairc:n operibus produl: uon
coram tc, et non sum dignus vocari fiiius tuui. Peccavi
f
spimix.
5a>
cnnliteor peccaia mea. non occtilio quae cernis , non

el ircmendis myslcriis initiali csti? diim mintsiri
ucgo quic scis; rcus abjeclus jaceo, ut iniquiis
sacri officii, irnitanles angelorum alas tenuibus stiis
condemnor, ul judex miserere mei. Peccavi in ccelum lineis velis(/i) qua3 sinisiris bumeri iiisideut, iu
et coram tc. Vereor oculos meos ad ca?lum convcrccclesia discufruul, clamantque : Ne quis cx catelcre. Eienim lirmameuti specicm ut accusatoris vocliumenis , no quis eorum qui non edunt, niiilus ex
ccm reformido: vereor in lucedeilaiis ligere oblulum,
cxploraloribiis, ne quis eorum q(d non possinu iiteum mentis oculos balteam sordidalos. Peccam in
tueri Vitulum qni coiueditur, ueve quis eorum qui
ecelum et coram te, nec jim sum dignus vocnri filins speclare non possuul Cicleslem sanguiueiii qui
tuui. Ecce ineipsum prodo, meinsiim condemno,
eiTtmditur in reinissionein pcccatorun), ne is m senientiain in meipstim pronunlio. Non estopus mibi
diginis liostia vivenle, ncquis iniiiatns, ne quis
judice ad pronunliandam senienliain , non opus esl
eoruni. qui non possiuu impollulis labiis iremenda
nccnsaloribus ad convincendum reum , non opus esl
mystcria atlingere: deinde siibjungitnhir voces angetestibus ad tabulas confirmandas. Iulus habeo praelorum collaudanliiim deca lis ei diceiitiuin . Sanctiis
sidenlem consciontiam, judicem implacabileui in
Palor, qui voluii maclari Yilidum saginainin , qui
anima gero, ac forum formidabile : in conscienlia* peccalum non novit, ui propbeta dixil lsabs : Qui
lcstes circnmfero, in oculis meis accusaiores propeccatum feal, neque invenlug etl dolm in ore
duco : iheatra me accusant, in me circi clamant,
ejus (lsai. 53. 9 ; 1. Pei. 2. 2 i ) . Sanctus est Filius
iu me speclacula eorum, qui cuni besliis puguatit,
Bimul c l Vilulus qni scmper icciditur sponle , qui
vociferaniur : prodigalitas nie iraducit, me aciiones,
seniper v i v i i : sancms Paracleliis, Spirilus sancms ,
nienc infamia obrimni, me praesens nuditas manifequi sacnficium perficit. llajc ilaque dum inlus ages l a l ; ipsi ignoiniuia? paniii quibus amicius sum , me
renliir, senior filius c i m \ cnissot, audivit a louge
pudore suiTuridunt , et non suin dignus vocari filius
symphoniam, et choros (Luc. 15. 25 ) ; el cmnex
liius : Fac me sicul unum ex mercenariit iuis. Ne me
pueris uuiiiii advocassct, inlerrogabat quid boc essei:
aniem abigas ab aula tua , Doinine , ul ne rursmu
Aures mcas verbcrai sonus quispiam. llle :iulciu
me iiiveiinun boslis errantom vcltil captivum adduinqiiil : David propheta inlus concinil : Tunc intpocal : neque mc prope treinendam ac myslicain
nenl snper altare tuimt viiutos ( Ps. 50. 24 ). Idem
mensain liiam sistas : non eniin ausim aperlis oculis
riirsus eos, qui adsunt, ad epulas cohorlaiur, aiiintueri sancta sanclornm. Sine me cum catecbumeque : Guttate etvidete, quoniam tuavis cst Dominus
nis 11 ira ecclesiae fores consistere ut coniemplans ( P$. 53. 9 ) . Paulus divinartini rerum inierprcs
qu:c in ea perficimilur mysleria eonim eensim rurproclamat, ac dicit: Pasc/m nottrum immolatm est
sns pariiceps fieri coucupiscam ; ul divinis laiicibus
Chrhtus ( 4. Cor. 5. 7). Ecclesia feslum agit, epulaperfusus, lurpiutn canlicorum sordes in auribus nieis
iur, et choreas ducit. llie auteni ait servo : Itaiie
nsidenles absiergam, ut cum tuas margahtas a piis
esl? dum ego foris sum , alii mysieria mea, nie abviris abripi videro, inanus et ipse dignas quac tale
senle, dividunl ? Sic est, inquii, quouiam irater luiis
mtintis accipiant, habere desiderem. Cum bis eum
venit, el occidil palcr tuus vitnlum saginatuin, quia
invasissel pmdigus, esselque cmn lacrymis ila vocisalvum eum recepil. His audiiis iraius est justus,
feralns, Dixit paler ad tervot mos {Luc. 45. 22). Ad neqtie iiigredi voluil (Luc. 45. 28 ). Iralns esl juslus,
quosiiam servos? A u d i : ad sacerdoles et ministros
el icvidbi; faclus est scrvus : qui delicius vila3 pediiiiandaiorum suoruin. Proferle cito slolam primam
bus conculcaverat, ab invidia superaius esi. Qaoinduite itlum. Proferle siolam desuper texlara , ab
modo aulem ail Paulus : Optabam ego ipse anathema
igne spirituali preparatam ; profcrle stolam in aquis
ette Chrislo pro fratribns mei$, qui snnt cognati mei
piscinnc contextam; proferle slolam ex igne spiriiali
secundum carnem (tiom. 9. 5 ) . Non m iitvidum oslcnconflalain, et induile euiu qui sese e x u i l : induite noderel esse jusium , sed ut magitiludinem qtiamdam
vum Adamum quem nudavit diabolus; induiie regem
iiumensam innuerei, ila oralioitein conformavil Salcreattine , ornaic eum pcr quem mundum ornavi,
valor, ut immensas divilias bonilalis Palris sui decondccorale iilii mei membra carissiina : enim
clararel. Idque per ea qua: consequuntiir, indical.
possuin euin inoriiatuni intueri, non fero ui imago
Paler enim egressut ccepit rogare illum. incffabilera
mea nuda relinquatur : meum prnbriimcfnseo iilii prosapienliam! religiosain providcnliam ! E l peccalol>rum, mcam gloriam existimo hujus celebre noinen.
ris esl miserlns, el justo est adulatus ; cl non per3. Date eliam annuium in manwn ejus : ut SpiriUis misil ut caderet is qui slabat, el eum qui ceciderat,
excitavit: pauperem divilem eliecit, neque divilem
pignus gerai, ct ipsuiti ferens cuslodiaiur ab ipso
sivit invidia paupcrem fieri. .4/ ille respondem dixil
Spiriiu ; ut nieuin sigillum circnmferens formidapatri tuo : Ecce tot annis servio libi, et numquam moiH
bilis omidbus boslibtis adversai iisque appareal; ut
dalum tuum praeierin, et numquam dcdttli tnihi
a tonge, cujus palris isle sii iilius, intelligatur.
Dale eiiam calceamenia in pedes ejus : ne rursutn hoedum, ut cum amicii meit epularer (Lnc. 45. 29 ) :
sed circuitieo in melolis, iit pellibus c:iprmis, egeus,
iiudatiiin reperiai serpciis calcaneiun ejus, eumque
angiistialus . afQiclus (Hebr. 44. 37 ). Sed poslquam
aculeo stio pcrcutial ; scd ut ipse polius caput
iilius tuusbic, qui cou empsiiie,qui devoravit subdraconis couculcet, tit boslis cunterat slimulos, <*t
siantiam luaiii cuin nierciricibns, venil subilo occiviam qu3 secundum Deum est, percurrai. Et addudisti illi viiulum sagiualum , el neque verbo ipsum
cite vilulum taginatum, et occidite (v. 25). Quem
castigasti, neque in speciem vultum ab ipso avertisli;
laiidcm vilultini dicil saginalum ? Quemnam ? ^nem
sed contiiiuo ipsum bospilio ,excepisii, et omnibits
juvenca Maria Virgo peperil. Proferle Vilulum indoluis veslimeniis exomasii , aureo annulo splendimiiom, qui nondum peccati jugum suslinuii, virgidum rcddidisii, calceamenlis mnnivisli, ecclesiam
nem, et ex Yirgine nalnm, qni sequitur eos qui
a;>ei'uisli, rnensam adornasti, craleras nmplevisii,
ecquuntur se, non ex necessitaie sed sponie ; qui
viluluin occidisli saginaium, ad epitlas (idoles connon tuilur roborc suo, ncque cornibus, sed proiuple
vocasii, augelos ad clioreas impultsli, admirabile
cervicem incliiiat iis, qtit macure ipsum volunt.
caili ierra34pie conviviuni convocasiL Tanla erge
MacUle ilaque eum qui sponie niaclalur; maclale
muncra in eum qui luam bonilalem couleinpseral qui*
eum, qui viviUcat eos qui se maclani; occidite eum,
que nobilitalem luani probris affeceral, contnlisii. Qnid
qui occidilor, sed non morilur ; occidile euin , qni
dicam de luarum misAralionum pela$*o? quoniodo iiuc
inenibralim concidilur el eos sanciilical qui se
benignilalis oceanum adudrabor ? Misoreris oinnittiu,
concidunt; occidiie euin, qui coineditiir ab lis qui
Domiiie , quod omnia possis, el in hominum petcalis
ipsum norunt, et niimquain coiisiiiuilur; occidite
connives, ut ad poenileitiiam converlanlur. Paler aueum , qui comcdenles beaios reddil. E l epulanlcs
omoes Ixlemur, Qnia hic ftlius meus mortuu* erat, et tem dixit ipti : Fili, tu gewper wecum e$ (LMC. 15.
revixit; perierat. et inventus etl. Et cmperunl epulari 31). Tu a I I I C O sinu liaud umquam sejuncius v.% ; lu
() Aliudil ad Diaconorum stolas.
(v. 2). Noslis spiriules dcliciag, qui eas dcguslaslis
t
IN PARABOLAM D FILIO PRODtGO.
513
,

, ,

, ,
/ . .,\ ,
\ , \ ;
>. ", ,
, [5] *
, ;
. "
.
,
\
, ^ .
" ,
.
, ,
. .
,
" ,
,
; ,
;
, ,
, ,
, ,
, ..
. , , ;
,

. , ; ,
,
,
, ; *
; ;
, ;
. , ,
. ;
; " ; \
.
, '
,

. .

, . , ,
;
, * ^
>
, .
1
*. ~ '
,
' ;
, ;
* ^ ^ ,
; . \

,
'
, ,
) *
. , . ; ; "
. ,
, ,
, ; ,
, *
, ; , * .
,
. \
, ; ,
\
. , [37] " ,
.
.

,
, ;,

\ ,
\
, ,
,
, ;

, , ,
^ *
"
, ,
,
" ,
,
, ;
, , .

\
, . ,
\
. ;
, , ,
.
'
* .
, .
JNa\,
.
\, * ,
,
. ,
. ,
; ; ,
. \ "

,
; ^ ,
*
;
. .
*0 , ,
. " ,
, *
,
* ,
^.

,
,

, , , , . " ; ,
, \
, ;
^ ,
* * *
%
, b .
Alii
& ;, d
; ; .
Alii , el mox ; pro . ' ;

. Aberat , quod c Savil. el Bibllii
r L C c p i m u f . EDIT.
SPURIA.
. %af,fj , \ , ,
, ,
\ , .
, ,
,. -;
\ ,
, ; , , , \ ,
,
,
, \ ;, , , ;
; , *
4
. [581 ,
.
; ,
,
; , ,
, , ,
. , .
* , ' . . ,
,
, ,

,
]** *
,
$, ,
, . * *
, , , ,
, ". / . ; ; ,
, - ; , ,
rai * .
; ,
; ,
. ** , ; , .
, , ,
* * ,
. |39|
. , '
, , * , ; ,
, , ^, ;
, , ;, ,
. , .
,
,
, , ,
, , , , ,
, , * , ; , , , ; , ,
. , , ,
. .
, ;
, ; ,
, ,
;
; ; , t ,
,
.
, :,
^,
* ,
,
, . .
* ,
* Quidara . * Inseruntaliixai , . * . d Alii add. .
a
'.
, ; , 0
,
*
,
, &. "
,
, ,
, , ,
, .
, , *

, ,
. , ,
_
,
,
.^ .
,
. ,
* ,
, . ,
,
. "U
;
, * Hcg. .
1N SALTATIONEM IIERODIADIS, E T C ,
ab Ecclcsia mea iintnqiiam dissiiuisii; tu psalmis
tniim, el cnm Daviile psallc illnd spirilalc canlirum
sempor vl liynmis operain dedisli; tu cnni angelis
quod huic conver.it fceiiviiali: Beati, quorum rendtna
quovis lemporc versaris; tu allari assistens cum
tunl imqmUdet,
el quorum tecta tunt peccata. Bealuf
fidticia clamas , Puter nosler , qui es in cwtit ; n>, cui von imputavit Dominu* peecaium (PsaL 51. \ .
sanctificflur nomen tuum ( hlailk. 6. 9 ) IIic vero 2).
a o Audisiis divinam parabdam , ei ejns scopum nocessil ad mc coiidemiialiis , vullu podore suffuso , c l
vistis . viinque pcrspexistis : qaam benignum Doniiiit icrrain inclinalo, corde coitlrilo ac voce irisii c!a num babcamus, qnam palieittem didicisiis. Ad cuiii
mavil :Pater peccavi t/i cwtum.el coram (c; jam non
erjio cmn puro corde confiigiamus. Vciiile, comniuni
sum diginis vocurifiliusluus; fuc me sicui unum voce
de ad eum clainemns : Hcre, Donutie beuignc, unimerceuuriis tuis. Quid poluissem facere, auditis his
gcnitc Dci F i l i , pcccavimtis in cachim , cl eorain te,
vocibusf potuiue misereri iilii mei ad ine accenec digni sumus qui filri lui vocemur, scd in m i 9 e r : denlis? jndica tu qui iraius es. Alqui nalura
lionibns luis cofifidiinus, babemus obsidem tua? Ixiniinca, ciim liumaniis sim, m iiilntiiiaiiuin quid prpegnilaiis preiiosani crucem , quam noslra causa perlutreni; non possum non cjus inisereri, quem procreavi,
lisli : habemcs lidcjussorein hia? ndsericordia* illam
noii possum miseralionc d'ici cjus quem ex meis
olim merctriceni, et illum quondam latroiiem : provlsceribus gemri. Fili> tu swper mecum es el omniaptor illos enim el nos pccralores omnes incilamur, m
mea lua tunt. Tuuni osl cadiim , tuum lirmnntenluin , ad bumaiuialem loam rccurranius. U l illos celebrcs
i-ol latcrnariu.s tuus. Itinn ancilla lua, stelhe sunt faac beaios reddidisii, sic cliani nosiri, qui lapsi sumus,
ces IULC , aer miirilius liius, luaque oiiiuta quac in
iitiserore : (jui crucifixus inortuos suscilasii, nos quoaere vcrsanliir : (ua cst icrra, et Oituiia quaj in ea
qne a peccaio cnccalos por kumanilaiein exsuscila
s m i l ; tuuui ist inare, qiurque in eo suni cuncia ; tuus
ul irna perlraatnur cimi iKis qui reJempti s u n l , el
iittuidus, ecclcsia tua, luiint aliare, luus vilidus sagipanicipes facti sunt, lua resurreciionc. Ila*c cum
natus, tnum sa<Tificium, tui angeli, (ui aposloli, lui
dixerinius, exspeciemus, m et nobis dicai Doiuiniis
mariyres, lua pnrscntia, Lua fulura, lua rebiirrenosler Cbrisius : Secundumfidemvestrum /iui vobi$
clio, lua iminorlaliias, tua inconuptio, luum regnuiu
( Matlh. 9. 29). Yos vero qni bapiisniatis dono pcrcadciriint, omuia quae ccrnitnlur ocubs, quaque inenle
iruiiuri cstis, omnem alienam cogiuuioneni abjicilc,
percipiunlur, suiu lua. lua abripui, el illi appoamniasqtie veslras ad CTfe>tcni sponsum converiiie :
sui? iiuin le exui, el illiim indui? nonne ex meis
Spirilus sanclt gralia perfruimini. Dominut prope est,
operibus iuisei icordiani lai-gilus suut ? nonue parilcr
nihil satliciti sitis ( Philipp. 4. 5. 6 ). Eieirim adslat
suiu et luus et illius paiei? te boiiore afficio virlutis
pro foribus Rcdemplor , adesi credeitlibus incdicus,
nomiue et illius mc nii.*ercl prupler insigncm con
oflicina medici apcrla e s l , paraia sutil pbariuaca,
versionem : le diligo propler vilam , ct illum propter
omues uxspeciat piscina , graiia expboala e s l , spiriiraiisiuulaiiniieiii : le propler conversalioiiem , illum
lalis slola a Paire ei Filio ei Spirilu sanclo |>ericxla
pi oplcr poiuitonliain : le propicr longanimilalcm ,
esl. Bcaii qui digni babili fuerint, ul siolam feranl.
illum propior convcrsioiiciu in mc. Epuluri enim et Vos lucernas (aiilum (idei acceudile, ei buni pii*talis
gaudtre tc oporlebat, quia fraier tuus hlc moriuutcopiose
eral infundiie , ut dr iioctc cuin audila vox fueril
el rcvixit; perierat, et iuventus est (Luc. 15. 52). Quis
dicens, Ecce tponsus venii (Malth. 25. (I), cxcaiis i>bcum videril iitortuum cxciialum ab inferis, uon oblcviaiu iNi ctiui splendidis luceruis , cbmeas duccines
cialur ? quisciim invtneril ea qua: pcrdidcral, gaudto
snltanles, c l ctunanles, Denedictus q< \ renil in nomin$
IMII efTortitr? Yeui ct m, (ili mi, obleciure nobiscimi,
Domini (Ibid. 21. 0 ) : ipsi gbtria el polOblas, uunc c l
exsulia cuin angelis , coniplcclcre nobUcum frairein
scniper, c l in sxcula. Amcn.
t
IN SEQUENTEM SERMONEM*
lltmc nl et nlros quam pturimos sormoiies, qui
Cbrysostomi iiomhic rirrunifertiiilur, Scv( ri:uio Gabalorum cpiscnpo adscrrpsit nuperus scriplor. Ncc
galis perspicio cur oinnia ejnsdem farince opnscula ad
i i i i i i i i i Severianum iciieral. Multi cerie cranl Granculi
qui sua Cbrysosiomi pnumisso noiuhie publicabanl.
k
IX
SALTATIONEM
UERODIADIS,
ET DECOLLATIONEM
4 . Quuinadiuodiiin si quis amalor solitudiuis iu

aliquo saltibtis referto loco sub arbonnn umbra consideal, c l jucuudo volncruiu conceiilu , ac (luciilis
aquai muniiure placido delcctelur lieri nequit ullo
inodo, quiu ejus auimus scnsusque omnis :rd liiimanilaleiti Iraducalur, oniitibiisque sese afT.ibilem pra^beat: ila nos quoqne superioribus diebus benigmiale
Spiritns coiumoii, de eloemosyna sci nionem apud vos
babebanms. Ubi vero siuliiliain llerodis evangelbim
praidicavil, niutieruinqiie pelulanliain, conviviiini
deliratilium viroritm , exsecraudam mensam , doiium
iiiiqmnn , opus iiijustuin, el exequia> orporis onuii
, Ycucralioiie proêqtiendi , penilus iiuinuialus sum.
Mtitus cnim , dilcclUsiuu, cum meis ubscrvaniur
t
() Ddlaia atra Codice liog. 1971.
Hujus vcro siylus noa lam implicatus essc vidoltir,

qiiam illa-mm orntioimin soiies , quas Severiam esse
(iquel Esl awicm prorsits ineplus, cl flusculis ad naoseam usi|U rodnndans.
Iniei prclalio Laiina cst Fronlouis D U C X M .
K
JOANNIS
PRiEGlIRSORIS
ET
UAPTIST
(u)
oculis pra;ti'i'ila llcrodis facla, ve) polius vulnora ,

iiide lam immaida s|>ectacula cotisequanliir. ln illo ,
inqnk, tempore audivit Herodes. tetrarc/ta famam Jetu,
et ail pueris $uis : Hic e$t Joannes Bnpihla , quem ego
decollavi; ip*e surrexit moriuis, et ideu viriules opertmtur in eo (Mattlt. 14. i ). Coniileiiir cadeui propbeue, quam negare poicst et, quem occidil,
novil ptoph*'lam esse , virumque jusliim. Nisi cniin
nossel, batid illutn dicnvt a inuriiiis siiircxisse, ideoque vhiules oporari iu . 0 iinprobam < oiJsciciliaui!
in quali c;cdc lcstiiiioitiiuii in t>e dicil! improbant
conscieiuiaiii qu% cmn aniina pei v< rsa usqne ad
lnorlem vivoiis illamque crucians, posl mortein eliam
impiac;d)ililer lorquei. Quain vcro ob causam propbvtam occidil? Quouiam prajco verilaiiserat, ct iujuslam
ejus aciionein iiri|>edire sua reprelieusiime couleuv
323
dbat: et quem uircgcm oporlebat mandatortim Dci

mtnuni, qtiando ipsum eliani indicabat, dlcens : Ecce
csse cuslodem , ipse indoiniia voluptalum pelulanlia
agnus Bei, qui lollit peccatu vmndi [Joun. 1. 29)?
l e g e s violabal. Kex quippe ille esl, qui juslas fert lequomodo ignoraret, qui speclator descensus de cxlo
ges, primusquc agil, ueceas transgrediiur. Quomodo
Spirilus saneli fuit, et patcrn% vocis audilor, de ipso
eniin a!i4>quiii sibi subditas gentos recio ordinc comdicenlis: Hic e$t Filiut metts dileclus, itt quo mihi compouel, nisi juslis legibus quasi freuis pervicax et iuptacui? Vernm mterrogat, quo pacio? Tu es qui vesolens geiws humanum regat? Herodes aulem rex
nis, an alius? Non dixit, Tu es qni venisli: nam ei
tion populorum, sed voluplalum, vel potius servus
iii icrmm venii: sed , Tu es, qui venh (scilnet apiid
carumdem (nam quo quis superaius est, hujus iufcros),
et
an alium exxpeclamus (Mauh. 3. 17)?
tervu$e*i\ i.Pet. 2.191), uon inodo leges Dei trans2. Dicebat euim apnd se Joanncs : Niun forle augressu e s i , sed et cxdem inique perpelravit. Quetu
gebim poleutia inslrucium a scac tminiliiin, ad inferos
vero occidil? Yiriim jtisium , quo major intcr nalos
ad munus suum exsequeudiim vull millcre? au vero
mulitfrum non surrexil {Muiih. I I . 11 ) : qud ct
cunclos uua voce ex>usciialurus est, ut in L:zaro
Doininiis ipse lesialus c s i : virum qui deserium iubafecil? Quamobrein cum de consilio Doiniui judicare
bilabite, iiiaquosuin, iiifnigiferum, inacce>sum, sine
possct, inlerrogal dicens : 7 es qui venis ,
nrboribns, sinc graininibus sine bcrbis babiiabat.
aliumextpectamus apud inf< ns? llunc ociidil llerodes.
Deserium auiein babiiabai Joauncs, bomines triQuo pacio occidil? Cuin naialcm suum diein celebrabules el coguatos suos fngiens, sed ue vidercl audiret, sallavil filia llerodiadis iu medio. IMgiiutn proretque bomimim scelera deteslanda. Is neque serefeclo bidicrum tali mensa. Ubi ^nini efleininaiio ct
Iiai, neque meiebai umquani, propierea ncque pancni
luxus el ebrietales etconvivin, niliil Grriiiini esi, sed
luibeb.it, nemie vinum, meiisam, lecliim
oinnia perlurbala et eversu, qua? Herodis insanhiiit
vfiliiptatiini admiuislruni, sullullas molli anseruiii
indicaiit. Audite qui sa!talorum speciacula u^que ad
pluma culcilas, qiuc efleniinatonim boihinum coramaiis, qni ad flcxibiles dissohiioruin adolesccittiuiu
pora fraiiguiil c l emolliuut; non lucernain babebal,
pedes vcstros oculos accoinniodantes, vcstros aninios
non caudelabruin, non mensam, non scanimim,
siiiiul ctini eorutu infraciis alquc emollitis corponlms
poculum. non discuin. Naiu cum exira munduin escfleimtiaiis; audite ad quale obsonium caidis effluruil
set, nulla re iiiuiidi indigebal. Habilabal porro
li;t'C flexuosa sahalio. Illa vero prainionita a maire
in aedibus , quarum inauraia esscnl laquearia , sed
ait: Ua mihi hic in dtico caput Joannis (Ibid. 14. 8 ) .
M i b peira se coniegente. Iluicet mensa, eiscamnum,
improbaj leaena? ex aspide genlium fehim? Mou
clcnbdeeral pavimenlum, carnes eraut locusiaj; plaauruni, argeutum , non lapides preliosos , sed
cenia, inel sylvestre : buic pbiala erai vola manus ;
capul Joaunis peiivii. Ac si quideni propicr Gdoni
ct viniiin dclicalum, <JIMB tnanabai a saxo aqua liinposlidassel, intdtn sane preliosius esl caput Joamiis
pidissima. Hunc lennil HtTodes, vt alligavii. lleauro qu(vis, : T g e i i l i > , lapillisi|iie maximi pretiu Aiqiii
rodes, inquil, cum prehendisnel Joannem , vinxit
eum,ob iidein pctiil, ul bonore afliceret, sed ul reet potuil in carcerem propter llerodiadem uxorem
Phiprcbensorc
occiso, oiuui timore inatiein ldierarei,
iippi Jratris sui (Ibid. 14. 3). retn prodigiosain! quo impune se oinni scelere couiniacularet. El conJoanues viiiciam ejus aiiiuiatii peccali caicna, repretristaius est rex ( ibid. t*. 9 ) , cum boc andissel,
bcnsionc sua solvere couabalur, ille auietn solvenob caidem prupliela*, scd ob incium plobis quoniani
UMII vinciebat. Verunilaiueu Itcel vincirilui Joamies,
oitmes ui propbctam illum babcbant. Eteiiim si oh
loquebalur, el iu carcercm conjeclus, rcprebetidebal:
revercnti IIII modesliamque conlrisiaCu& e^set
impiebat enim quod scripium est : ht loqnebur in eum a piincipio vinciuin in carccrem inisis>cl; sed
compedu regum, el confundebar (Psnl. 118. 46).
propler plebem conlrisiaius est. Eral i n n c Uetodis
Meque eniiu inortem refonnidabat Juamies, sed veanimus <|uasi navis in mari iniercepla a ftuclibus , ei
rilaicin non cloqui roformidabat. Huuc vero duiu ociu iilruiii(|ue lalus vacillans ; qui cajdem palrarc procidit, non unam modo cwdein pcrpelravil, sed et
plcr plelieni limebal, ei cui permiliebalur, ut a
pltires. Qui eniiit euiu, qui aidmas doccl, ac de iis
csede pairanda abslincrel, Cum propler jutjurandmn,
betie mercri non ces&il, uccidil, uou unum orcidit,
lum proptiT eo$ , qui simul discunibebant. Sed niiêr ,
scd loiidem quotqiiot ille vivens vivificare po:erat
o p p r o S d U s ei illcctus ab ardenli vi anmris, quo iuiisermuue. Qtiando aulcin islum occidil ? Pudor crac
licrcnt prosequebalur, cum et rellgionem gacramenii
d i i c r e , pudor quidein ei qtit dicit, sed ci <\m < U J observandi cu:di faclae praelexeret, Mmi, et dtcotlaeU
dem pairavit. Die namque laialis llerodie sallavit
Joaiiuem (lbid. . 10 ). Quaui perukiosum sit juraiv,
filia llerodiadis in mediu, el placuit ipsi: uttdc cuiii
tiuuc quidcm vobis in nietnuf.aui revocate, qui libonjuramento pollicitus esi ei darc quodciunqtie postuler juralis. Audiie Oominuiit diccnlein, Nonjurare
lasselab eo. A l illa pranioirila a maire sua , l>a mi- omnino ( Malih. 5. 3 i ) . Nam si uon jurassel infelix
ki, ijiquit in disco ca}mt Joannit (Malth. 10. 8).tsie,
nuiuquaiu ad palrandam csndem IIIM elli potuisualaie pessiiuuni, quod prophela; cauieni spirat, cnm
scl. Oporiebal quidem. ul omnitio non jurasscl : veo(>orluissci polius viros sanctos iiicusa oxccplos opirum ubi j u i a v i i , utilc illi fuit, ut pejcrarcl: nam iit
pire roiicen*. Sic mimruni aidina ejus perveisa cormalomiu deleciu saiius luit miuus adudttcre. Mhit, ci
iccla Tuissel. Eicnim Cum tanclo sanctns eris, et cum
deiollavit ipsuui. Qu;u dexlcra ausa est, dilectissimi,
perverso pervertms ( Psal. 17. 20. 2*J). Cuin debuisgladium in sanelaiii cervicein Joannis injicere , quam
hH poiius \iduaruui res agere, orpbauoriini misein deserio brlluaj revercbanlur, quain lcoues irciiior e r i , ttt vilam suain utidlis ac variis precibus inconbaut,quaiuccrasiai ac dracones el aspidc< borrcbaul,
cussain scrvaict : nunc auien-cuoi iniemperaniibus
quam apes sylveslrcs propler viri saiKttatodi lalxins
lioiniidbus et iidionestis mulieribus epulans , nudlo
ccllulas parantes alebaul? Namex variis flor.bus atvino gravalus, ab imptidicis itiuiienbus illusus, pm;quc licrbis in dcberio, v i l u l cmrndicantcs aurôlas
cursoruui diei nialuliuuiii Joaunem cajsmii e uicdiu
r.)iis gutias, coiiflalutn a se tud illi oHVrebani. II
suslulil; qui decore lidei iainjiadcm prajfcrebal l u carniiicis maiius abscidil, uetpic simileni augtdis \ u l ceritaiii toiius inundi Jbamiem exstiiixil. Hauc auieiu
11iiii ejus rclornddavit, ircinuil, reveriia osi
luctTtiam dum exsliuxil llerodes , scipsutu l . ncbns
faciem ijus diviuuiu ejactdaidcin spiendorciu. Sed
oppressii. Qtwmvis ejus iiclile vas iu lerrain readuexcxxaius opiuor ab Ilerodis cbrielaie, qui missus e>l
lniii sit, lainen Spirih ejus irradians lani|ias iis, qui
caridrex, ^ quidem babu l , oculos vero non baapud iufcms craui, lidei lumiiia recle praiierciis illubuii. abstissum esl capul Joanuis ( eniui uinx i l . Nani cum essel prophela, scirelque se Doiuiuuin
quam \ bibcral), ei cflerebalur in discu caput
buiitii apud inferos piu'CL8>uruiu, niisil aliquol ex
Joamtis in conviviu, i u m quoque vocifi-rans ad Hcrodiscipulis suis ad illum diccns : Tu es , qui venis, an dcm, Non Ucel libi babere itxorcm [ratrii tui (Ibid.
nlium extpectamut (Mailh. 11. 3)? Neque vero quud14. 4 ). Eicuiin ciiam post mortein vivebal )ustns, t:t
jgiiorarct, iuterrogabat. Quoiuodoeuiai iguorarcl l)uabbciôcapiie vox ipsa vivil 0 buminiscrudclilaiiiji'.
(
IN SALTATIONEM IIERODIADIS, E T C .
523
*, [40] ;.
; "
,
<1>
,
.
, *, , ^.

, .
;
, * ,
( , ), ,
. ; "
, , ,
* ,
, , , , , ,
, , .
;,
, >
.
, * ,
, ,

, , ,
, , , . "
, .
'^ , ,
. , ,
, ,
* ,
, .
. , .
, , , ,

. " .

,
. , ,
, . , *
.
* .,
, .
;, , ,
.
; ,
, .
, /
; , * *
.
; , , ,
.
U , , '
.
.
\],
. ' , ,
,
, ,
;,
; ; *
, ,
[41]
,
.
, '
; ;
; . , ,
,
; ,
, ;
b
, .
, ,
;
,

, ; , ;
, ; ,
, [
),
;
'/ ,
,
;
, ;
, ,
$;
. ; '; , ,
, .
" . " , ,
:,
.
,
,
,
; .

. "
, /. , ;,
. ,

. *
, , ' ,
,
. ; ,
, .
. '
,
.

, '*
,
.

, ,
\ . "
,
, .
^,
. * '
, *
.
. . ,
,
, .
[421 .,
; ; /. ,
; , .
,
, ; . * ,
; ,
, .
( ),
),
; ,
. ,
; . "U
* , '
. ,
* IV cg. ,
. "U
. E l infra .
inarg. Savil.
' l o r l e .
Ueg. .. * Ucg. .
b
Alii . Alii . Jnfra Savil. &. Morel. . i AtJiiilur in marg. SaviJ.

oXrji .
525
SPUIUA:
'
],
;
^ > ; ,
\ ^;
;
; ,
; ; ,
; , ,
; ,
;
,
, ,
* Forlo ,
, ; * .
,
, . ;
' ,
.
; ; . Q ,
, ,
; . ,
, .
, *
,
, , 6
, ,
. ' %
, [43] ,
. .
M
inquit SaviJ.
AIONITUM
Ilanc quoque oralionem spuriam essc omnia prrcdicant, utpote flosculis, exclamationibus, inlcrrogalionibus ineple redundanlem. Adsunt ilein voccs non paucae in lam brcvi opusculo, Chrysoslorno
inusilatae. Hanc quoquc concionem Severiano adscripsit, idque ex conjeclura tantum, nuperus illo
ecriplor. Ego bic Severianum non agnosco. Puto autem hanc et duas seqnenles ejusdem esse scriploris,
tum ob siyli siiuiliuidiiiem, tum quia, ul dicitur in titulo, prima babiia fuil in sancta el magna feria se-
'.
'
, *
* ; ,
.
.
, "
, J ,
, ,
*
,
. *
,
,
;
( ), '
. ,
, ,

. ' , \, , ;
. , * , '
.
, , ,
,; .

, ,
, . , , * .
, , * . ,
. *
;, .
, , * , , .
, 1
Savil. n mar^. . .. .
. lexlU, iii Wafrf.
* Savil.
, *
*. ,
, *
, , . " *
, ) , . , ;
. , , ,
.
,
, [ 4 4 J
;
" *

. '
^ . ;
'
, *
, ,
, ,
, , '
),
* ; ,
,
. ;
;
, , .
, ;
, ,
, ,

, *
, .
, ; , ;
; c
1 Alli .
-.rpia; /.
Savil. in 3^.? ;
536
IN I L L U D , C O L L E G E K U N T J U D J E I , E T C .
lnquodisco cdebai carnes, ei oapul Joannisimposuit.

0 inique tyranne! non sufflciebat illa reccns natonun
pucrorum a priore ilto Herode in Beltdeein pairata
< ;rdes , CUIII pairum ac matnim pariler lugentiuin
cjtdalus spiculis aciiliores audireitlur; cum copioeae
fusariim lacrymarum gult&ex visceribus scalurientes
loiiles superarent; cum patrum pectora tundereniur
el conlinua suspiria laborioseexcorde ad oraemitleren*
i i i r ; cum maires visccnira guorum gramen anie tenipus arefacluni, fllioe suos Iugerent; cum eliam ubtra
lac elTundentia terrara candore tingerent; cum infanles
qui ea sugebani, derepenle jugulali jacerent; cum
parenturn sinus suis pignoribus orbati essent, cum
malriiin ubera delicatoruni dentium mordaces tilillalionee requirerent ? Nam quae landem bellua flevisset, cum vidisset inique occidi innoceutes infanles,
qnoriim animae ab omni penilus fraude aliena? erant,
quoruni aninue tain erant insoiiles quam lenella membra utpole adliuc infaiiliuui ? Sed numquid et Uii
priorem le illum Herodem reprehenderunt, quibus
f
nequc lingna fuit diserla nequedenles in ore, u l

lingiia , circumvallaia per labia sernioneni eflmiderent? Non suffccil illorum lanu crudeliias. Vemm e i
lu illius immanilatem imilatus, Joamiie cervices frei s i i , cuius vel umint capilluin prciio sequabas.
ittos Rachelis ille trntidavit, lu Ecclesbe docioreiti
Joanuem exstinxisli. Quibus horum | ropitiug ero iibi
(Hcbr. 8. 42 ) ? dicit Dominus. civitas sanguinum,
in qua Herodes regnavil, el eodem nomine insignitus
ejus filius, iisdemquc moribtis imbiilas! Hei m i b i ,
qui videnlur recti ordinis ei moderalionis esse auclo*
ree, ii perlurbalionis et confusionis sunl principee.
Hujusinodi regibus subdili JudaVi , et in cadibue a b
eis erudili, ad Chrisliim inlerficiendtiin irapulsi sunl,
l&aiam secuerunt, Jeremiam interfecerum , Nabulbe
lapidaruut , Zacbariam occideruut, Chrieium crucifixcrunl. Veruiniaiuen illis ob mala sua luclom reliuquenles, ad sacri mysterti lumen accurramus in Christo Jesu Domino nostro, cui gloria ei poteslas in satula
sseculoruiii. Anien.
9
IN S E R M O N E M S E Q U E N T E M .
cunda; sequens in sancu et raagna feria tertia, uliima in sancta et magna feria quarta, scilicei majoris
hebdomadae secundum usum Graecorum : unus sciiicet has tres conciones conlinenler liabuit, vel liabuisse
se fingit.
Trium interprelaiio Latina est Frontonis Ducad.
IW 1 L L U D E V A N G E L I I , C O L L E G E R U N T J U D J E I C O N C I L I U M , E T D I C E B A N T ! Q U I D F A C I M U S
(/7.11)?
CoUegernnt concilium, non ul ibesauruin abscondituin in agro benigne susciperent, sed ul improbc Dei
templum everlcrenl. Cidlegeruiu coiiciliimi, ut
Persimiles sunt infanlibus, qui lactis alimoniam
mellifiuos vitis racemos decerperent, sed til vileui
fiiigunl, Ecclesia filii carissimi: singuUs diebus niaveram ad crucis arborein applicantcs, seipsos vitcs
ternam manimam sugunl, et singulis diebus quxnint.
arbustivas perdiliouis, nosautem saluiis, eflicercm.
No8 quoque cum egena malre coriierri possnmiis, cui
concilium a diabolo adversus Clirisium collectum !
laclis fontes proptei inediam exaruerunt. Etqu<*inad coitsislorium iniquitale repletum! conciliuin l u modum videt quis nonnumquam matrem liliorum
poruin poiius sanguinis avidonim, quain homiimm
amantem, lactis expertem, et a filio suo ejulalu solliDeo plenoruin ! Qaid vero luporam immaniuni dico?
cilatam, ei mammam porhgere, non ut infanlem alat,
Imo feonibus immanibus pcjores dixerim rectius. E l sed ut ejus sedet ejulalum : ila el nos speclare oporenim leones, in Daniele (Cap. 6 ) , quaniquam nullum
let pariicr affectos, el eadem facientes. Elenim cum
novuin bunc filiorum Ecclesiie conventum iiittiemur
signum inluebanlur, sed virum tantum spectantes,
el inodestiam honore prosequenles, iinmaiisueta ora
in orbem astantium, et rationabile orationis lac exsua refrenarunt: Judad vero licet tot laniorumqite
speclanlium, mentis nosira? niammam laxamus, non
signorum speclatores facii essent, vebemcnlius cx
ul eos aiamus, imperili quippe sumus, ct egeni serinvidia ad ca:dem armali suut, el dicebant : Quid famoiie, sed ul desideriuin ardoremque sedemus. VecimusfO providam malilia? iiivcsiigationem ! gerumlamen adeste, dileciissimi, ad solis pracconem
milum ei planctum ab invidia effusuin! lamentaaccurrainus, ul paraias Domino fraudulentas a Juda. is insidias videamus. Collegerunt, inquit, Judxitionem el luctum ob res malas conceptuin! Ne ipsa
concilium, el dicebant: Quid factmus ? rlatc nobis
quidem
JoanRacbel plorans liberosadeo ingemuit. Quid facirnus ? Cum debuissent polius miseri gauderc*, cunt
nes evangelista paulo ante pronuntiavit. Eisi eiitni
debuissem laetilix diem solemnem agere quod inortni
nobiscum nunc ore non sermociualur spiritu tamen
ad aures astanlium clamal. Collcgerunt enim, inquil,revixisseiU, quod vha manifeslata essci, quotl mors
concilium, el dicebant: Quid facimus? Bonumexsiincta
quideni essel, quod diabolus confusus, quod dxiuocst illud, Collegeruut, sed malum illud, Concilium, nuui
non turma delela quod bumanum genus in liberla-*
lein vindicalum , quod resurreciio inorltioniin oinniad carilalein, sed ad pugnam, non ad pacem vocanbus pra?dicala essct: jam vero ob lanla bajc bona
les, sed ad bellum inciiantcs. Collegenint concilium,
ut Dcum gloriiicareni, scd ut Obristum ignomigaiidenl, sed lugent, el de auciore tanlorum boiioriim
e medio lollendo delibcranl. Quid \ero dictiut? Quid
nia afflcerent. Collegerunl conciliuni, non ul iideni
facimus ? Nibil aiiud dicendum eral, quam, Poeniten.slabilireiil, sed ul lapidem angidarem abjicerent. Colliain agamus, et anle ipsura procumbcntes credaunis.
legeruut concilium. ul oves erranies ad ovile deQuid aliud quam boc dicenduin eral ? Quid faciemus,
ducerent, sed ut, occiio pastore, gregem dispergereiit.
cum simtis iransgressi niandaium Dei nobis tradilum,
Coliegerunt concilium, ut inargaritain niveo cantiim datam nobis legem servaverimus, qn:e dice. dorc inicanlem lide ex( iporcnt, sed ut pbcngiten
bat nobis : Propheuun ie (ratribus vestris, sicnime^
lapidem, ut quidcm pulabaiil, pcrlidia inobscitrareiu.
sancla et magna fcria sccunda.
P A T R O L . C.n.
LIX.
33
SPUIUA.
5SS
527
vultis confi ingere, ez qtio qoi bibcrinl non siticnt amsutciiabit vobis Dominus Deus; ipsum audielu (Deut.
plius *? cnr agros vesiros nccalis. dum eomm medi1 * . 15) in omnibus qunc imperaril vobis? Nnnc anlem
non nd poenilcnliam dicunt, Quid facimus ? sed, Qnidcutn vtdlis e medio lollere? Yeruin horum omniurti
facimus ? quo modo occidemus jiislum ? Ut menie ca- cauea est perniciosissinia invidia. invidia c.-vdis
ptns esl Israel. Ne hoc quidem audisli, Innocenlem et niater, diabnli inventUDi, auclor mortis! invidia,
qunc neque cos quibus iuvides, vivere vis, et eos qui
juttum non interficie$ (Exod. 23. 7. Daiu 13.53) ? Non
te fovent, veheineniius lorques ! invidia diaboli consufficit tibi anliquus prophelarum eanguis effustis?
tubernalis! invidia bostis ainioitiai; pacis inioiica,
Nam usqtie ad boc tempns clamai ad Deom, et ab eo
catitaiis adversaria diaboli fettis, flos tenebrosi covindiclani exspeclai. Sed ut illi sanguini etiam niinc
loris, qui le possident, cttdem Chrisii ntachinantiir!
adjicias. iiisonutm ac iueium sanguinem damnas, el
dicis : Quid faamu$t 0 menlem amentem, et incon- Tu el Adamo jam a principio in paradiso invidisii, e l
dulct deguslaia voluptale acerbiasims morli iradidisullum consiliuin! Quairiduanas illomni revixit, pecati: neque enim esset more in mundo, nisi tu eam,
calorum dlrupla sunt vincula : et illi ad insidiosam
invidia peperisses. Teetatur id divitiorum librorum
csedem in ipsura armanlur. Debuissent potius verbis
immtitatis dicere, Quid facimus? quia sanclum cou- auelorilas bis verbis : Deus moriem non fecil, nec lataiur in perdiiione vivorum. Invidia autem diaboli mors
tumehift affeciuius? quia in Filium Dei non credidiintroivU m orbem terrarum (Sap. 4. 43. et 2. 24). T u
ntusY Quid facimus? leprosorum tubercula lamquam
cl Cainum candida fraterni ainoris vesle spoliasli, et
sordes aermone abrasit, et bnic credidimos. Quid
iiisidiosas caedis gladio armasli : iu etim oîdere,
facimus? caecos a naliviiate iioviuuis oculis ab eo fiiisel conlinuo ndseruin tremere dociusii. Tu in Pliaraose donatos, el buic non rredidimus. Quid facimus ? ex
nis aniino insidens recens genilos llebrxortim infanquinque panibus quinque millia in deserlo ad satieles quasi berbam arefecisti. Tu, iuvidia, beneficio
tateni ah co pasla novimus, el huic non credidiinus.
afiecla , iu eos qui beneficio le aflecerunl, veliemenQtiid fachmis? sanguinis fontes vesiium fnnbriiscxtius commoveris ; ut Saul a Davide adjutus, et a le
siccavit, et buic credidimus. Quid facimus ? pa correpius ad ca?dem ardentius ferebatur. le agiiaii
ralyiicuin in leclo jacenlem Iriginla jam elocto annos
filii Jacob formosum ei splendidum Josepli in leiie*qua:vuin aleniem vilae suaj morbuin verbo erexii, et
bricosam iE^vpiuiu ndserunl, et liberum tainquani
Imic eliain credidiinus. Quid facimus ? in mari
servum vendidemni: ita neque insomnia lerrucruul
emn ambnlanlem, tamqiiam in solo, speclavimus, et
eos : divina enim visio indicabat figuram euin esse
vorticosorumûctuum impelus turbinesque indomiloe
C h r i s l i ; ab undecim quippe siellis in visione adorasok) gestu manus repressisse novimus, neque lamen
huic credidimus. Sed diccbani. Quid facimm? non batur; poslquain et prodiior Judas invidia impulsus
lai|tieo vitani finivil. Nos auiem mortis parentem nt eos peeniterel, sed ul nialiliu* parercnt. Ipsorum
gientes iuvidiam, surgenles, Deum, qaeai in Trinilate
regio mortuos vivenles iamquaro albas segetes et
adoramus, celebremus laudibus, quoniaiu ipsi couvcinatura?, nullo labore ex se profundebat, el illi ingeidl pote*las, honor, gloria ei magnilicenlia, nuuc et
miscebant. Num quau seminastis, Judxi, non mciius?
seinper, et in sa?cula saeculorum. Anien.
iium quis vestrum siiscepto Domino lansus est ? qua in
re damno aliquo aflecli gravali esiis? in quo a Deo
injnria aflecli eslis? cur invidia commoli a viia morsavil. in marg. conjicit.... confringere, ut sitienlet non
tuos arceiis? ciir perennes iuclliflui fonlis canaics
bibanL
t
IN
PARABOLAM
DEM
VWOIMUII,
KT DE ELEEMOSYNA
sancia e.i magna feria lerlia,

4. Cum fragilein etcaducam vitai noslra? conditioncm perpendo, ac mtlaiiiem vertentis auui circulum,
inuliiique pbnoxiam mcdestHS hoinionm cunversalionem, et feumanos casut, fiigax aevum negoiiorum
umbrain , fliixam gloriam, fragiliuiem poleslalis,
prosoeritalis iinaginem, et somuiuin divitiaruui: cuoi
deinde considero diem Ulum extremum, ei inevitabiIcni illani consummationis celerilatem, reddendae ralionis tempus, et nullis fleiibilcm blandiliis Judiceiu,
horrendamque judicii constituiionem ; quomodo e
cadis fulgurans advenit Judex, quomodo commotae
virtutes cxlestes aniecedunt, quo pacto tremendus
pnrparalur thronue, caclura ut tiber convolvilur, elementa melu dissolula inflamiuantiir, concutilur solum Judicis incessum excipiens, quam borrendum
clamorem edunt tubaB, aperiunfir inonuiiienla exculiuntur sepulcra, exsiliunle sotnno expergefacii morl u i , pulvis in ictu oculi ad propriam dUpustltonein.
reverlitur, quomodo ad sua recurruul cqrpura aniu\x jusli in occursum pergunt: quomodo sislil 8C
sponsus inedia nocte , dignique habeniur ingrcssu
jusli, quoniodo negligenlibus thalaini sponsalis uccltidunlur fores: cum bax omnia ineule mea revolvi ,
lieaias existirao prudeulcs illas virgines, quas nobis
paulo anle Kvangelioruin liber proposuit; quoniaui
eicum inliriuiiate soniui depugnarunl, etciim inulabilem lemporis prjuterlabenlis condilioneni aniinadvertissent, divioam immorialemque vilam ac fugax xvuro perpendenles boram adveiilus observaruut, animuoique suuin tiraoreoccursus incorrupiibilis
Bpouî excilarunt, quodquc cum nocluruas tencbras .
(ir Collala est cura tribus CodicilMis Regie.
9
[Matth. 25. 1)
().
explorasseni, accuraiam luceniarum curam gesserim.

Nibil autem velal quominus ipsa eiiam divina verba
percurramus. Simiie faclumui, iuquit, regnum catiorum decem virginibus, qua cum accepisunl lampade*
suas, exieruni obviam $pon$o ( Matth 25. 4 ). Sed
quando quacso, exieruiit ? num forte cum pr&siiiu*
lu8 viiae dies illas comprebendii ? cum mandatum
advcnit, cum seiilenlia monis allata esl cum urgenles angeli missi sunt, lunc exierunl obviam sqoiiso ?
Nequaquam. Sed quando Undein cxieruul ? Quando
disiraclionibus saxuilaribus nuoiium remi&eruni,
quandoper arciam et angustani viam incedere slatuerunt, quando voluntariam adamarunt duram educationem, quando se nuptiarum legibus non obsirinxerunl, cuin voluplates vilai neglexeruut, cum opiimain parieni incorrupiioiiis clegerum cum verai
lsetili;u niores adamarunt, cuui peccati sordes dcteslaiu sunl, cutu teaiperanliae loedus iiderunl, cum
sancti Sponsi amore arseruiii, cum regui pulchriiudiueiu desiderarunt cum omnem curam viiae saecularis abjeccrunl: luuc exierunt obviam sponeo.
Erant aulem, inquil, auinque prudentet, et quinque faume ( Ibid. v. 2 ). (Jode dignoecuntur prudenles ?
Ex eo niinirum, quod eleemosynaro cum coniinenlia
coputarunl, beiieiicenlia viiîniutem omariiiit, inlellexerunt Gdem sine operibus mortuam esse , cenbucrunt suflicere rein unam laudabilem ad saluleut; neque enim tma ala sese aquila in alluin lollit.
liecordauc sunt illius Sponsi vocis dicentis Mimi
cordiam volo, non tacrificium (Ote* 6. 6 ) ; ei rursu*
Super judicium mUericordia extullat ( Jac. 2 . 45 ).
H*c secuiu recie pcrpendeniea impleveruot vaaa sua
oleo. Qusenam auiem vasa ? Nimirum fame laboran-
9
57
1 DEGEM VIRGINES.
. . . xawr ;
;
, , ' .
' ; ; ,
, ,
; " ;, .
^
* . ' , , , ;
;
, . ;
* ,
. ;
*
, .
;

, . ;
,
,
. . ; ,
, ,

, .
* , ; , '
.
, , , . ,
, ; ; ;
;
;
^ ,
* Savfl. in marg. ).
, ol .
b Savil. in marg. -
52H
*; -
, ;
; ;. f l ,
, , *
, ( , ,
* , ,
, , , ,
,

[45] ,
, , .
, ,
' .
.
,
,
,
. ,
-. , ,
, *
,
, .
,
,

*
, . ,
*
, , ,
, , ; * .
.
r
JUii ;. * Hic legendom pulant Savil. etFronto
\ \
'. " >,
,
,
, , ^
, ,
,
,
, , , -
, ,
,
, ;
, ; , ,
, ,
, ,
, ^
, , , ;
, ,
^ ;*
, ;
,
, ,
,
,
, ,

,
Duo nws. . & tres mss.

Sic orarxes mss. Edili vero .
, .

. , ,
,
, [461 *
;
; ;
;
,
; . ; "
, ,
,
, , , ,
,
, ,
,
,
. * , ,
, .
; "
, ,
,

. " ,
,
. ,
. ; .
, *
* ,
,
d
* Alii .
* Unus % .
530
SPURiA.
* ,
. \
,

: .
; ,
;
,
; ,
; ;
,
,
, . *
, ,
*
. ; ,
, , **# , , , , ,
, ,
, iv .
, ' 0 .
;
,
. ;
, ,
* ' , .
,
. " .
"
. &, .
,
.
" ,

. , . [47]
. ,
,

. " *
, at
. ,
. * .
. ;
, .
, ,

, . ,
, ; *
.
; 01 , ,
,
,
.

, , . " *
* . ,
. * .
, .
, , .
'. , * ,
.
*
, ,
Outdam f 1. ), . ;.
, ,
,
,
, * , ,
, , . "
* ' , *

, ,
. ' ,
. , ; (, ,
, ,
,
, * ,
; > , . ,
; ; ,
, * , -
, ' , . , '

, . * .
,
;
;
, ; ,
, , *
, *
,
* , * , , * . " [48J
.
.

. ' ,
*
. * ,
, , . , ,
,
;

,
, ,

,
. , ,
.
, , . , , *

.
, .

; , ,
,
. , , . ,

* ; .
IN DECEtf VIKGFNES.
529
53
lamiuu iniueri oplabanl: propler cum cmm delicias

tiiiiri ventres. Spiriialimn nuptiarum concilialores
imiudi abjeccrant, voluplatcs neglcxerant gloriaiu
sibi pauperes ascivertmt, compararuiil sibi rwiseradfispexerant, vias duras cuslodierant, animi affectionum viaticum : fame laboranles iwtriebantur, ct
tainpades illuminabantur; mendici gralias agcbant,
tus superaverant, cum deleclationibus dccerlarani :
eisponsusdeleclabatur; eleemosyna spargcbaiur, oi
sed quoniam oleum non habebant, occlusa regui
piai exspeclabalur nierccs pr:eparabaltir. Prudeiues tlaiiotra repereruut, omni spe inlrocuiidi sublala.
verba illa Davidis pronunliabant: Paralus sum ei non Nam GUin venissenl, pulsabant, Dicentes, Domine,
sum turbatus ( P*at. 118. 60 ) : faluac vero geslanDomine, aperi nobi$ : Judice ex inierioribtis aedibus
les lampades sine otco longe a sponso conspiciebanlerribililor iiir.lamanle : Amen amen dico vobis, netcio
tur. Quoinodo uni adbacrebant officio ? qtiomodo
vos (Matth. 25. ii. el 12). supremam senleniiaiu,
castiUiem quidem sibi comparaverant, htimanilalein
licet per angelum, sed per se ipse luctuosutu
atitem repudiaverant? corpori quidem suo immuniuresponsum dederit; ut cum voccm au<lirent faeicfii
tem a passionibus conciliaveranl, conimiseralionem
autem vidcre non possent, mulla aiiiplin>s torquereuaulem erga egenos non prae se tulerant? qui faclum
lur. Awen dico vobis, nescio vo$* Non nosli uos,
cst, m lemperamiam quidero dilexerint, bospitalilaDomine? in (e projcclic suinus ex uiero,. sequulai
lem atilein aversatrc fueriiil ? Quis landem igitur i i suinus le a juvenlule noslra , castilaiem servaviinus,
nis fuit ? Moramautem faciente sponso. inquil, quod
dorminobis efiinxisii corpus, incorruplum consertavetunt omnes etdormierunt (Jiail/i. 25. 5 ). vaviimis.
Yerum
ium subjecimus membia. afleelibtis, (o*urex quideni, qu:c oleum prseparaveranl, securac eranl
nas a dextera tua suscipicndas e*spectabannis; ct
tuimquam exslinctnm iri lampades suas : faluae auniiiic fores occlusisii ac dicis. Nescio vos ? Etiatu ,
leni ad id tempus diflerebant, quo necessimi cssct id
vere nescio vos. Quid i u , Dumine? Tuni Dmninus ,
habere. Cur igitur non comprebendo brevi? Venit
Quid ila? Quoniam esurivi, ei non dedistis milti I M M liora, lempus adfuit, sonitus audiri coeperunt, reso- ducare; tilivi>el non potastis me; hospes eram , et non
nabant iuba?, concutiebantur elemenla, aer agitaba- cotleghtit me; uudus, el non induislis me; mfirmus
tur, caduin inclinabaiur, firmamemiim tremebat,
et in carcere, et non venistis ad me (Ibid. 25. 42. 45).
stcll solvebantur, perturbabanlur vinules, praicurScriplis verbis declaravi vobis dicens : Quatenus
rebant augeli, fulgura antecedebaut, ingenli lumului
femlh uni ex his frairibiis meis mimnd$ ct parvis ,
coucilabaiiiur crealura. Non eniin lncenle die , scd
nec mihi fecistis (Ibid. v. 45 ). llLre atitem dixerjint:
noclis medio Judex adveuit. Quid deinde ? F i l clamor
Frusira ergo, Domine, laborem et affliclionom carnis
ad oco.ursuin vocans, Ecce sponsus venit, exite siistiuuimue,
obviam
frustra vigiiii ei jejuniis nos ipsas eonei (Ibid. v. 6 ). Qtiid ergo accidit? Surrexerunl oin- iecimus, fjusira eaBfcstein spousum ad fmctn u&qiie
nes virgiues, cxcusserunt somnuni, arripuertmi
dt sideranles virginiiaiem illibaiam conservavimin.
lampades ; scd alias quidem ardebant, aliae vero miSane, inquit, virgines quidem eslis ,.sed dolem IH>H
niine apparebant. Ac prudenlum quidem lampades
liabeus; virgines estie, sed nuptiali nwindo exofnaiaj
botioruin opertim oleo irrigabanlur ; faluarum vero,
non esiis : carnis caslilaiem cxercuistis , sed inlnifevslingucbantur. Res eral plane miseralu digua. Iiienianitaie casiitaieni kesisiis : incormpiuiiv vesirum
viiabilis quxdam necessitas inulierculas illas obsesest corpus , sed mores irnniisoricordes ; natunv,
fas tcnebat; non eral retictus illa calamiiale consosed inhumanimis. Mcus ibatamus est babeniiura bolalioni locus Tum enim ad prudeiiles convers;e
qnod accipere poteranl, petebanl. Date nobis deuurum operuin oieum. Oporiel ergo, eas qu& mea3
sponsx facbc sunt eis moribus exornari, qui iiiundo
oleo vettro, iuquiunt, quia lampadesnostm exttiuguunlur(lbid. v. 8 ) . Oportuil igilur oliin easimilari, non illi convenianl. Non possuin Ibalamis meis sponsaiu
exclpere qua: mecum pugnel: non inlroducam belautem jam obtesiari: nani ab iis, qui vendunt, oleuiii
einendum fuil. Date vo$ inquiunt, nobis oleum. Fhun
r u - in tboros pacalos. Discedite a nie, nc fnistra
obslrepile foribus nieis : misericordiiiin esl domicislra prtidcnies obsecratis, pigrai : jain dimissus est
liuni regnum ineum. Ille mecum facile itiprcdieiur ,
vilae convcnVus, jam ibealrum vilac pr.vtcriit; non
qui meam in pauperes misericordiam imiuaus fueriK
esljam leiupus coiitrahendannn paclionum ; nunc
qui spirilu pauper fuerit, qui indigentibus aurcs faciexigitur opcrum cxbibiiio. Prxvidisse periculum
stfculi bujus, occurstis curain gessisse oporluil: coles prxbueril, qui proximorum malis non aliier perculgilauduiii fuii sine oho lampades illuminare pos* sus fuerit ac piopriis , qui alienis calamilaid>us illacrymatns fuerit, qui auimam esurieniis saiiartt bose. Diciiis, Date nobis de oleo ve&iro. Nenio alienis
ads, qui nudorum humeros calcfccerit , qui agrofl
operibus exornalur ; tmusquisque ea, qua) scverit,
vocem a4ire surda non nneterierit, qui pik>llaiduii
nietil. Daie vos nobis oleuin. Qukl crgo prudenlcs
constdaiionis seriuoiiem iuer.l niuiuatus, qni pcregrircspoiiderunt ? iVe forte non $u(ficiat nebis et vobis,
lcclo exceperil, qui commiserationis spungia
ite polius ad vendentes, et emtte (Ibid. v. 9 )nuin
. Adbuc
lacrymas viduaruin absterseril, qui orphanoruin coneiiam, quaniyis pcrexigua pi.xdain reliqua sil bora ,
dilionem gravem el miseram subsidio suo levarii.
eurrlte, etaboralc ; nuuduin advenit sponsus ; proHisadmoniti, fralres, nolitc lingua laudnre, scd operc
perale antequajii occludanlur fores; ad vendentcs
imilari : lin^naB siquidem sigillmn e l manus, eainque
proHcisciuiini. Quinam autcin, prudeules , sunl illi
dexteraB inlerprelatur largiiio , quae vcrba imiiaiur.
vcndenies ? dicite: ignoraul enim ipsa3, quaj numAmorem in pauperes plurimi faciamus , dispergerc
quain buic coinmercio sunt assuelacur. Quinam hi
numinos in pauperes, quscso, ne graveinur; Domini
sunt vendenles ? Qui ecclesiarmn fores obsideni
voces audiamus , roelum experii experienliam dcclipauperes, ralione pi*u:diia; biiuiidines, qux ralionanemus, nosiri curain pcr paii|>eres gtrainus. Eienim
bile aniuiarum ver aiiuuiuiant, veucrandi apud Dovirgines, quod bumanilalem non coluissent, a Sp<uisi
ininuui mediaiores, invicli m die judicii uraiures.
ibalamo rejicmiitur.
Qua3 porro spes peccatoribus
Dum autern irent UUe emere oleum, venit $ponsu$
ei
clatjwe suntjanuce (Ibid. v. 10 ). perniciosamreicla
cst, qui pra3 inbumanilaie coniumeliis affec*s
gligeuliain f incitrabilem doloreni! odaiiinuui IM.1- ruul? H.cc duin muliitiidini dico, negligenlionuii
couscienliam in tuio , nulla in re benignos lajki consolatione miligandum ! inlolerabilcm lucliini l
d e n s , Ycnit
sed cos , ciiam ui ardeniius in pielaiein incumDum autem iiloe irent emere, venil tponms.
bant, incilans. Dispi rgc iiaque, mi fraler, qiiamdiu
xspeciaium gaudium, venit exsullaiio juslonun,
d u r M i i bujus vilai iiu.idhku : neôliare in iis, qua:
media nocle veuit lumeii. lverunl obviaiu prudefensioni lulura s i n l : anlequaui ibnuii ponaudentes , cuin sponso ingressx s u a l , c l clauâi suul
fores.
lur, luclum pnc le ier : pnuveni Sponsi advcnluiu :
c i u r e velocius qiiam pcccatuin; pra-occupa iUaiu
dijudicalioiiein , qiuii pribtiiulo lutura est leiiipoi-o:
2. Morrcsco dum mibi iu menlcin v e u i l , quod
colc Judicem , ue libi accidal ul Iribunali nudus sisaccidil; dum eum eiiarro casum, qui uiulierculis
evcuil, lotis artubiis conlreiiiiô. Tivuicuduin Ihalai is. Nunc pecuuias disiribuc, ul lunc criujiua di
v
SPURIA.
531
533
habes quippe amoris erga me lestem pauperem : sc h

ltns : nlloriiiere solos Judicem solum, ne coram omme ea quae sunt mendicorom mihi propria ccnsere.
nibas condemnct te : accipe mcdialoreni pauperein
Ego foenum pecoribus oriri jtibeo, ct omnibus praend ejus favorem promerendum : per iltom coneilia
bfio cibnm : et tamen te eleemosynam faciente, ego
libi muneribiis Judicem : illi soli tale crede secretum :
cum paupere manum extendo, et obolum excipio.
vende per illiim jus jure. Mendicus accipit, et Judex
Amictut 8um lunune $ieut vestmenio ( Ptal. 103. 2 . ) ;
remissionem subscrtbil; sincscripio snscipit, et manu
e t , si solum pauperem operias, ego senlio calorem
ftcripla profrrt. Qui enim miseretur pauperis , Dontino
foeneratur ( Prot. 19. 47 ). Id qtiod nunc in maiitiin Scis tit calo nre sedere cum Patre : e l , si solum ad
eos, qui in carcere sunl, visilandos perrexerts, in
pauperis jacts, lioc in Judicis dexlera agnosces. S i
venies me inter vineula resideutein : quod si ad agroergo judicinm labi conteiidemiis, hic etiamnum J H tos properaveris, a lecto non absum. Ubique sum
dicein per panperes exornbimus. Et tum quoque, cnm
euim, el i i s , cmi premuntur nccessiute succurro.
donii luae mnriiurus disponis inlercognatos et amicos
Qiiod pauperi dederis , id apud nie multiplicalttni v i tiios baeredem, scribe animam luajn excedentem e
debie. Si in aedes tuas introdoxeris euni, qui lecto
vivis : da illi quamvis exignum necessiiaiis viaticum:
sil in tabulis lestamenti scriptimi nomen Judicis : ne caret, et me per ipsum donii tuae suscipias, ba;c tibi
iria prxbebo, ct lucrum augebo, et domotii ttiam
sit cxpers mentioms patiperis cbarla. Concilialricem
cusiodiam , el babilaiionem tibi pncparabo iu cafclis:
gandii non ludu dignain mortein redde : ne sinc
unde auiugit omnis dolor et tristitia el geniilus : iti
paironis borrendo te sislas foro: paace venlres eonim,
Dco Patre, slmul cum Spirilu sanclo, cui gloria ei
quontin lingua apud Dominum libi patrncinari depoiesias , nunc ei seniper, el in scecula saeculoruui.
beni. Per eos nobis debiiorem reddamus Creaiorem,
Amen.
ne illa die poenas deniu-s : emamus pecuniis nobis
oratores fuluros ad rein cjuscemodi consequendani:
9
llf MERETRICEM PB AIUS/tXM ( l u c . 7. 37).
cerneus Domimini apud mensam, non petiit niicns,

ut Cbanaiia:a, setl ipsiitu vila* pammi lolum complexa
i. Sernper quidem pcccatoribus Deus, uipote heniest. Kam Cbaiiauara {Matth. 15. 12. $qq.) quidcut pro
guu.s, lempus ad pcenitentiam concedti; aed animnm
filia a dariuuiiio vexala precabatur, et ciim audiret
stiain ?ir negligene per eocordiam perdit. Elentm recanis> ut inicas acci|^re licerct, pctebat: !i;rcaulem
bue inanibus et caducis dum addictus est, bonis casiu:i iiliam balmbal a dttinouc ubscssam sed tuhuu
lestibus privatur : et qui rerum omnium dominus
corpus ab impudicitiis obscssum. Ac banaiia?a qutrexqne constilutus est ab Opifice suo ac Deo, ob sa?dem coram (nimibus clatnabat : Miscrerc i n c i , /ili
cularia desideria factus est serrus i>eccaii. QuamDavid; merelnx auiein ue vucem quidein milicbal,
ebrcm de iis, qui ba?c faciunl, inquit David : Nescie- sed ciim probc scircl f)<nim onmia nossc, tacetis ore,
runt, neque inlellexerunt; in ienebrii ambulant (corde
P$al.l(K|uebatur ei, qui corda n o v i t . c l plorans de81. 5). Et Cbristus peccalores innuens a i l : Non veoscidabamr pcdes, aiquc ila Dotninuiii ad contmiscraniunt ad lucein, ut non arguantur opera eorum : omnii
tioiicui . Enimvero, fratres, invesliganda nuenim gui mala agit, odit lucem (Joan. 3. 20). Et bis
rur-est. si lubet, sapientts illius incns, ut discamus
eus dicit: Ihtm lueem habetis, ambulate in tuce, ui
non
quoniodo
illam ita exccpcril Cbristus, ei quoinodo
tembrat vo* comprehendant (Ibid. 12. 3 5 ) ; c l rursus,
tenebris idisessai aninia: ikluxerit. Yere eniiu, ul pr.uEgo veni in mundum, ut non pereanl, sed ul tufcim /m- dixit David, Speciosns (orma ptosfititihominumDoiiiibeant: et rursus, iVoji veni nt judicem mundum, eed
nus ( Psat. 44. 3 ) : ne<|ue soliuii s|>eciosus, sed ti
ut $alvum [aciam (Ibid. iQ. 10; et 12. 47; el 10. 15);
speciosoritm ainator. Hanc eiiiin, priusquani ad ipsuiii
H rursus, Animam meam pono pro ovibut (Luc. 7. 37)
ingredcreiur, jani noveral opttiua iuciile ac consilio
Hacc verba cum audiisset mereirix, Cauiquam aroinai u s l r u c l a i n . Yerun;, audiamus, si vidclur ipsa Evauta unde<|uaque divulgaia, ct omnibus, aui digni eranl,
gelii verba. Cum recumberei Jesus in d o m o Pliariodorem vitae fundentia; cum illi inala opera sua in
sa*i, mulicr quxdani in civitate peccatrix audivit. Et
mentem veuissenl, ea damnavil, ipsorun? deplorans
cuin cepisset ungueniuin pretiosum, ingrcssa, pedes
infamiam , cum secum cogilaret quanta sibi ob bac
ejus ungebai, et lacrymis rigabat, capillisque lerge*
acelera imininerent mala : mulla enim Irietitia, niulbat (Luc. 7. 37. 38). Maguuin studium inulicris, iualneque dolor illiceos , qui ineretricie vivunt, invadit.
giiiis ad saluiem cursus, magna c o n l c n l i o aiiiiii;e
Horiiin meiu percidsa, mutata esl merelrix, nec jain
quac se periculo cxpedire c u p i l : audiit el properavil,
amplius merelrix fuil, eed conlinuo virgine lioncstior
ad (KEuilcnliam aiiiiniiiii appulil, Iia3c secuni repufacu eel. Eteniin sedens adversus scipsam jndicium
lans : |>eccairix auima lerqne niisera, quid exspeexercuit, c l seipsam condemnans d i x i l : Hei mibi peccias ? quid suspenso animo dilfets? Ecce nunc temput
catrici, bei roihi perdiUe, quousque landem a nialig
acceptabile. ecce nunc dies solutis ( 2 . Cor. 6. 2 ) . Eccc
ine sejungam ? cur n<in cogito quania sit tniseritcmpiis, qjiod (|U;i'rebas, advenil : ecceadesl qui soleordia Df.i, cum propler me lainquam ovem erraiilem,
vil ei purgat ct abslergil peccaia; adesl unsucnlum :
oranes vias circumeal DominustPropter me siqnidem
quousque landem in lulo ac fflBtorc hares? perge ad
inclinavit cselos c l descendii, cum peccatorc PbarU
illum : etenim propter te venil ille. Altjice veiera i l h
8-ro cibuin wimit, qui dal eecam omiii carni. Approvana, et dillge quaj nunc s u u l leinpcstiva ; illa depinquai peccaiori. qui omiiis expers est peccaii:
testabilia , ba?c desiderabilia ei acierna : odio prosemensaB fu parliceps, qui omnes nulrit: et jacei iti
qiiere prisiinam n i e i i l e m , unge iiiigueiiii Crealorein,
lerra , qui super Cherubim gestaiur, et peccaioribus
blandirc i l i i , qui te salvain facere vult. lnvenUli
omnibus chirographa peccaiorum ultro largitur. Quid
amaloreni potiorem omnibus, quos umquam babucetiamnum exspeciae? Aude,anima mea, accede :
ris, amatoribus. Illos osculala, mulu libi pcccala
veuit ul salvos faceret justos, sed peccalores (Luc. F
curnulasti: hiuic si osculala fueris, etiam priora pec32). Hiec ctim illa dixissei, conliuuo a mensa C b r i .
cata, qiis ex i l l i s cotilraxisii, ipse condonabii. lla sc8li bonus odor indulgenti ad merelricem pervenit,
CIIIII rauocinaia in a:des irrepsil, aitque: Kecedo a
olim incouliiienieai, nuuc ca&iam ; olim feram, niinc
eleribus malis, et nova invenio Itona, illisque asscnovem; oliin eervam peccati, nunc liberatn poeniteuliur : vale dico, et abdico me rnalo, atque conjungur
tla; oliiu roereiriceiii, nunc casiam. E l slans appreb o n o : audivi enioi dicenlcm Davidein , Accedite aa
heiiSKNiis promplitudine, animo veuil ad ipsum, ac
enm, el illuminamini ( /. 33. 6 ) ; el Domiuum
In sancta et magna feria qoarta.
531
. ,
,

* ' | '
.
,
, . ,
.' )
, .
,
.
,

*
*^ ^ .
,
* '; ^ .
a
532
IN MERETRICEM PHARISil]M.
Sic Savil. Morel. vero .
' , :
'
. , ,
*
. ,
*
, ,
.
V ;,
. , ;
; , .
[49] , .
" ; , ' . '' ; ,
' ,
* , ,
; *
;, ",
, ;, ,
. .
\ *.
'. , ,
*
.
, , ,
,
,
,
. " ,

.
, ,
'
, . " >
,
,
.
, , .
, ,
* ,
. ,
,
,
, ,
TTJV * ,

. , , ,
* .
' , , ,
;
; * ,
, .
, *
.
*
,
,
.
c ; , , *
, . ,

' , , *
,
, * ,
.
, ; .
, , , , *
.
,
, * [50J
".
. '
, * .
, ' , ;,
, * ,
. '' ,
, ,
, ,
. yap , ',
6 ;- ,
;.
, .
'. , . ,
.
,
, , .
, ,
*
, , 0
, ; ;
,
.
, ,
*

;
. " , *
, -
, , . .
; . ,
* ,
, ,
* . ,
, * ,
, -
, *
* , * ,
. ,
, ;
.
Sic mss. Edili vero .

posita ex niss. emciidautur
Alii
Mss. . Paulo posl Morel. et Savil. in lextu

, . . . Savfl. tomarg.
, ^, .
k Hic quaedam secus

.
&33
SPURIA.
534
,
, , .
, , EU
*, ' .
, * ,
, . ^
; - ,
; , ,
* ,
, - \
* \ , * "Q

, , - , ,
.
. , *
. '
' ,
*
' ,
,
* * , .
. ,
* , .
* , , ' *
,

, * ,
.
, ' * ,
^ * ,
, , , ' ,
, , ,
; '' '
, [521 . '
, ,
. , .
[51] , , * . , *
. , , .
, ,
, . . ;
, - , , .
. ' , " . ^
* , '
. ; , " , ;
; .
" ' . ' * ,
*
, ; .
, &
. , ,
'. - , . ' ,
, ,
, ,
* . ,
, - , ' , , , , ,
, -
, . , *
' ,
, , ,
* , , .
, , , , , .
* ,
, *
, * , ;
, - , ,
; *
, ,
; % * , . ,
; , . - , ,
, , ,
. , ,
,
. , ,
. , . , ,
, , ,
.
. ,
; * * * ' ;
.
.
* , , , ,
. * , , ,
. . ,
, , ,
' . ' , ' .
, ,
,
. *
<; , Hxc nrgatio ma!e irrrpsisse \idetur.
555
MERETRICEM ET PllARISiEUIL
551
ipsum dicenlem: Appropinquate milii, et ego approptn-gentem, tolamquc domum unguonti odore repletam,
quabo vobfy (Jac. 4. 8). Appropinquo et ego Deo, sedsic apud se raiiocinabatur , dicebatquc : Hic si e$set
vereor acceaere peccalrix ad eiim, qui peceaii expers
prophela, $ciret utique, qvte et qualig esl nmlier, qv<c
est, lutum ad tingucntum. Verum lubeo misericordhe
tangit eutn, quia peccatrix e$t (Luc. 7. 50). Et muliepignus vocem ejus dicenlem : Veniie adme, omues
ris coniideiiliam viiuperabat, ui qurc iinpudenler :cleccaiores, et ego reiiciam vos ( Malth. 11.28). Pro- ccssissel, eumquc teligisset : el Dominuin ipsum
fieiscor igilur: non me probro afiicil, non dicil inilii,
reprebendebat, qui inconsiderate omnes ad se acRccede a me , peccairix : Iiactenus in lenebris vixicedenles exciperci. Ignoraniiam igitur ejus conde8li, et itunc me justiliae solem visuiii venisti 1 Yeruin
mnans apud se dicebat : Quid boc rei est? illum ego
quid differo? acciptain ungucnlum, el ad euni perlamquani ex "projibetis unum ad prandium vocavi :
gam : Pharisan domtim niihi bapiisleriuin faciam , el
el hanc, quam omnes, qui urbcin incolunl, noveruui,
ex fluentis lacryinariiiu pisciiiam mihi et lavacrum
quam quisque perspeciam habet, isie non novit. Si
parabo : ex alabastro unguciui sigillum fidelium in
propbeia essel, sciret quaBnam hxc mulier sit. Cbrifronte sumam, et per poeiiileiiliam mundabor a pec- etus aulem, qui scriilaliir corda et renes , cogiiatiocalis, ac mcdicae oiationis opera laqueos evadam dia- nes Pbarisxi videbal. In varias parles agiiatis ejus
holi. Nibil esl quod non spereni. in Veteri Tcsta- consideraiionibus, iil intus tranquillilas Clirisius, aitinenio ( Jos. 2) Raab iuerelricem, quse ad porlam
que ipsi: Simon, habeo tibi aliquid dicere. Al illeait: Maurbis domicitiuin peccali collocaverat: alqui ipsa
uister, dic {Ibid. v. 40). A i l ipsi : Dignum (ibi reprecuin Israelis exploralores excepisset mercedem bcnsione visum est, quod banc pcccalricem non sim
spiialilaiis vilam accepil. Qui enim eam servavii Jesus aversalus, sed exceperim : dignum tibi teprebensione
Nave, Jcsu veri iigurani gcssit : oplimum merelrici
visum est quod abegerim , sed justibeariin : rcpnvnmnn propler exploralores Jesu Nave (ilius larprcbcndendum videtur qtiod non irauis fueriin, sed
giius esl. Si tum igilur J C M J iioiiien salutem el pccplacalus : reprcbeudendum videtur, quod eam, quaj
catoruin remissionein aiiulil; nunc verus Jesus,et ob peccata sua fugere volebal, revocarim : cum de el ex Virgine natus , merclriecm liospilio exberes polius gralulai i lapso et inox resurgciiii, dolocipienlein, ei unguento pedcs ungcntem , repellcn- rciu inuruiit libi alioruin bona. Yeruinlainen cst
dam censebit, ac nou potius peccaiorum indulgentia
ratioui consenlanea reprebensio lua : confer boc cum
donabit? Vcrum lunc quidem Raab exploralores d i - eo quod libi narralurus suin. Duo debitoret erant cuii n i s i l , egu vero conslanler icueo quem desiderave- dam fuenerutori ; unus debebut denarios quingentos . et
rara, non ul illa exptoraiorem urbis, sed ul Episco- aliu$ quinquaginta (Ibid. v. 4 1 ) ! Cum vcro egestal.i
puin aiiimariiiii oimiium bomiuura (1.
25). Ec- prcincrentur, ambobus cbirograpba sua ullro rcdd'cc utique, ut dixi,letnpus advt;nil quod ceruere ojta- dii faMierator. Quis ergo illorum plus diiigere dbct?
bam; illuxil mibi dies solque jushtiae el uiitius ac- llle auleui ail : /Estinio quia is cui plut doiuwit. A i l
ceplabilis a Domiiio, el magiia a Deo visitatio. Vere
ipsi : Hecie judicasli. Dciudc Conversus ad mulierem,
nainque visilavit nos Oriens ex altu, ut apparerel iis,
ait Simoni : Vide* hanc mulierem (Ibid. v. 45 $qq. )
qtii iu tenebris el in umbra inorlis sedcnl. ln Simonis de qua lu spem omneiu abj^ceras? tu nieos lavare
aidibus diversalur Dominus (Luc. 7. 50); pcrgain ad
pedes es dignalus; hcec autem tacrgmis pede*
illum. Quid vero faciam ? plorabo ul ploravil Anua
meos rigavil : o&culnm milti carilalis twn deilisti; /ucc
sierililalem ? Sed ine Simon quasi ebriaiu reputabii,
autem non cessamt osculan pedes meo$ : oleo caput
ul quondam eliam Heli ponlifex Annam ( 1 . Iteg. 1). tnewn non wixisti; hasc aulem unguenio unxil pedet
Sed nianebo orans corde ad pedes Cbristi, et lacrymeos. Yerum disce, Pharisxe, quis sit foeneraior,
uias fundens ? Iloc faciam.
ei qui debilores. Ego sum Toeuerator duorum, lui c i
illius; nec vcsiri soluiu, sed el oinnium inorialiuni.
2. lluic puro mcrelricis proposilo auxiliala est fides, accediique ad uiiguenloruui vciiditorem , aique Ego oiiinibus largitus sum gratis, quui a me acccpcrunt aniniam , spirilum, corpus, sensum, cogniiioila serinonein apud illuin instiluil. Quandoquidein
iitagnus milii amicus pra! omnibus (iliis boiuiiiuiu ad- nem, nioiuin. Credilorem ilaque a (e repoieniem in
venit, si eximium babes aliquod imguenlum, da mibi, so iduiii, quai accepisli, si babeas, unde reddas,
ora ul dtibiiiim libi dunei : quod si neque redderc
ul digne oflerain i l l i , qui meriio suo a me diligilur,
possis, neque urare diguerts, ut libi doneiur, licct
qui niibi cor el renes ignc quodam novo ussil. Ne libi
crubescas, dum garrulus es, el couloiidis; lacc
sit cura* prclium, eliamsi uie opus sil curpore el os * nicrclrix, mutia esse videns dcbila sua,
sibus sutisfacere, parala suni, pussuiu emere, ac d.irc,
dixii apud sc : Quid dicam, aut quid respondebo? si
ui vcl exiguum quid babeam, quod illi ofTtiram, qui
diccrc velim, ISon debco, scil ipse nie debere, el a
me ita mundarevulU lUeaulem vidcns ardorcm (idei,
quo lcmporc referendis rationibussim obnoxia. llaque
ariiinique proposilum, ait ipsi : Dic inibi, qua*su,
qiiisiiam illc sil quein amas, qui ade.o suo le aiuure cum probe scirel, eum oimiia nosse, uulliiiiique cx iis
inflaminavit? quid hujus unguenli gralia le ab illo sccleribus, qux iu se admiscrat, eum laiere, sileiuio
processil lacrymans, et in corde suo oninia debila
inipeiraluraiii cxisiimas? Tum illa respondil : Quid
lu dicas, ini bomo, itescis ; nun nosli quui loqneris. coniessa, Deum placalum reddidil. Tacc igiiur et tu,
Pbarisxe, ul libi debiuim Dundnus condonel. Noli u i
Mibi quideai ille niunus dare polesi ungiienti loeo ,
cujus prclium nullo uui(|iiam dono auijuai i poiest. Ne r.um reus sis, condeninalam jam condemnare : noli
csultun quidem ipsuin, iteque lena , uequc ulins eo- l u , cum vilis sis, vilem vilipenderc. Quiescc; neque
enim aut tuis aul illius rebus indigeo , scd ambobus
ruin, qui niunduiu inculunl, cum eo confcrendus eat,
ui remillerem debiliun vcni. Ego eiiim snm ille lniqui ad me venit. Quain ul quidem viiem iiilueris, al
iiianus foeneraior duoruin, neque lanluni vobis, sed
ille, ulpoie benignus, dignani exisiimaus, a petcatis
et omnibiis, qui solvendo ftierini diuninudu faliberavit. Uic lilius esl David ecuitduiu carncm;
tcautur debitum et postiileiil per poenilenliam, ut
proplerea ei iormosus esl : nani de ipso dixil : Speciosus [orma pm filiis hominum (PsaL 44. 5). Uic Fsibi
i - remillam, donemque cbirograplium. Si quis ergo
lius esl Dci, el euin vidi, sed de eo cuin audis- as alieiium conlraxerii, accedalad graliam baplismi,
ol per eain a debiio liberabilur. Abiie ergo, ecce a
bciu, amore vulucrala suiu. Davidem cuin amarsil
dcb.iis soluii estis, ab oiuni obllgalione libcrati pcr
Melchol, lilia SaCil, regiaiu dereliipiil, el eiuii egenlein sequula esi (1. Reg. 18).Ego vcro divilias meas graiiain csiis, ne vos, primo jam re.scisso, alio rursus
c.nrograpboubiioxios reddalis. Verum, Doinine domivendo, licet perpeiam eas cougregavcriiu : el em^
naior Jesu Cbriste, quandoquidein ea quai debeo libi,
unguenlum, alque ad Davidis nepoleui nua causa
cgenum facium accurro. Cumqiie accepidsel lidelis r.nde reddam, neqtie babeo neque possum rcddere,
mcis ebpiideni inultis sceleribus luain sorleui cuni
merelrix unguciilum, prinde quasi vocala es*ct, ad
foenore absumpsi: ne qua-so a iuc repelas, qux mibi
ajdes Pbarisai pru|>eravil. Ac Pbarisx-us <|uidcin cum
dcdibti, aniiiuc sortew ct Corporis fa'iius : ipiin iiKTcUiccni vidercl Jtsu pcdcs tcnenlcm, cosque up9
SPURIA.
tius pro lua humanilate ieva ine pondere debiiorum

meoruifl, mihique dic, ul incretrici : Dimiliuntur libi
pcccala inulta (Luc. 7. 47). Tu enim solus ea sine
peccalo, bouus, et beniguus, et peccaU condonans;
55
ieque defcet oninis gloria, bonor, et adoratio, cura

Palre tuo, qui principio caret, ei omnino sancio,
bono, el vivifico Spirilu, nuuc et senipcr el in sa>
cula sxculorutn. Aiuen.
MONITUM
[53] De bac homilia haec habet Savilios Tom. VIII, in notis, pag. 867: In hac hoimlia nihit esl Chrytottoma
dignum praler epilogum, qui totus fere sumptus eM ex triyesima prima CJirysostomi hemiha in foannem. Cod
Oxonienm, C<r$areus el Dttcwi Romanus inter $e comentiunt. Medieem plenior, sed illorum bretitas magi
placet. Ha;c scite observata sunt. Medicei lectiones nimias raon ailulit Savilius; el bene quidem neglexit
9
IX
SAMAIlITAtfAM , ET llf ILLUD, VENIT JBSUS 1N CIVITATRM 81, QV& DICITUR SYCHAR
(Joan.
4 . 5)
().
>
4. Samarilanae certamina Cbrisltis nobis hodie p r o

tne potcii, quct tum mulier Samaritana Ôpene preiiunt
igiluresi. dileclissimi, nt perquiramus, qua decausa et
mulgavii : et inopem oralionem nostram oporlet
locuni, et boram, ci al)sentiam discipulorum indicavil :
ejus recte facioruni pelagus Irajicere. Fidem enim
locuiu , Sedebat juxta [onlem : horain, ifora erat quaa
ejus inuieor, et sialui laudatioiiem ejus in medimii af*
iexta : discipulorum absentiam , Discipuli enim ejus
ferre, ac vobiscum encomiis celebrare mendicam illam
abierant in civilatem, ul cibos emerent. Cur igilur lucuni
ct ipulenlam; meretriceui illam el aposlolam; Inmidixit? Ego docebo. In spirituali venalbme versariosam et iidelem; mtiliis nupiiis junciam, el mullis
baiur, cujus causa in locuin illunt sc conluterat, uude
viribus pntdilam ; eain quae muhos corrupil, et quae
poierat pra dam referre. Non vides quid faciani piscaunigenilum Dei Verbum obsequiis demeruil; quae hilores? Neque enim omnia maris loca percurrunl, sed
quinaia imt, tt purgala ; qua? siiiebat, aquasque v i ad cerlnm locum abennl, in quo latilare pisces novas dcsiderabai, et cadcslium flueiilorum graliam
verunl. Sunt eniin mulla in mari loca, quse plus cajconseqnula est. Quid euim ait Joannes evangelista ,
qui mysteria ineiTabilia inlonuil? Venit Jesu* in ctw- leris pisces alunt. Ila nimirum et Dominue nosier
lalem Samnria:, quie dicitur Sycliar, juxta prm- Jesus Cbrisius, juxla propheliam magnus Deus, nodiunt qnod dedil Jucob Joteph filio suo. Erat verat
au- ul Deus, inde se posse pnedam reporlare, uuitem ibi fon$ Jacob. Jesus ergo faiigatm ex Uinere lierem
sede-scilicei Sainarilanam. Ut igitur dicebam, piscalores
ea loca insideni, unde sperani pisceui se
bat iic snpra foniem. Hora erat qnati sexta. Venil
mtcposse venari: sic eiiam Cbristus in eum venil locum
lier de Samaria haurire aquam. Dicil ei Jesus: Da miln
poierai Samarilanam venari, ei per ipsam inbibere. Discipuli enim ejus abitrant in civitatem,nnde
ut ci~
bominum capturam parare. Ecce loci causam
bosemerent (Joan. 4. 5 - 8 ) . Jesut ergo fatigatusgentem
ex
Uinere. Cur igilur Isaias prophela dicit : Deus ma- indicavi. Cur auteno boram quoque dixit? A i l enim,
Fatigatkt Jesus ex itinere sedebat sic tupra fonlem.
gnus non esuriet, neque siiiet, neqiie faiigabiiur,
Hora erat quasi sexta. Audi ergo, carissime, dc liora
Nec e$t inveniio prudenlicc ejjus (lsai. 40. 28)? Sed
qgoque. Egena qmcpiam erat hec Saniarilana, quae
ei Mattbttus evangclisla in Evangelio secundum ipfcibi maniium labore seinper victum quxrcbai, egena^
sum de eo scribii : El cuin jejunauet quadraginta
inqiiam, c l corpore el pecindis, ai non ila religione
diebut e quadraginla noctibns, poslea esuriit (Mutth.
atque anima* pielaie. Sic igimr expergefacia mrrebai
4. 2). Simililer aulem el Joauiies evangelisla, siad lelam propler opiiiciuni, iindc ct victuiii sibi comcut audiebas paulo anlc, dicit : Jesus ergo fatigalus
parabat. Hora ?ero sexla, quo lempore qiiieli a laex' ilinere tedebal $ic supra fontem. Bora erat quasi
sexta. Atque ille quidem esuriisse Dominum ait, bic bore vacabani omnes, tum dla, cnm bydriam arripuissel, aquam advebebal. Noverai ergo. qui sciebat
vero fatigatum eliam eum fuisse. A l Isaias prophela
omnia Dominus, qiiam boram caeteri captandae quieli
declarai ex Spirilu sancio loquens : Deus inagnus non
esuriet, neque siliei, neqne raiigabiiur, ISec est in- dabaul, illa solere isiam advebcndae aqtiae vacare,
proplerea eexia bora Donrinus abiit : miippe qut uovtntio prudentim eius. Quo pacto potcst apud istos
verat eaiu ad aquam advebendam profeciam seque
consensus Evangelioruin el prophttiai coi:servari ?
epiriitialcm banc prsedam posse venari. Quare vcioVerumlamcii neque propbeia nientilus est; absii :
discipulos siios ablcgavii Dominus? Discipuli enim
neque apostoli aliena a Spirilu sanclo el a propbciia
ejut, inquil Evaiigelium, abierant in civitalem, ut ctscripseruiit; sed quoniain Salvaioris noslri magni
bos emereni. Mulier illa paup^rcida quaulam eral m i Dei dispeusaiio geminain quanidain el inusiialam basera, ul jam antea declaraviinus, neque peiuissel
buil coiinexiunem, ex divinitae, inquam, el bumainullorum satellilum mimerum comueri. Qaod si Manitate, secundum ejus beneplacilum ac volunlainn :
gislri diguitalem vidissel, ac discipulorum comitalum,
iddrco propbeia quideui diviniiaiis potenliam el .imMagislrum, discipulos, turbam, ordinein, dignitatem,
pliludinem pr.edical; aposloli vero ei evangolisla; veram corporis dispensalionein exponutil. Jcsus ergo specieni, spleudorem , subiio forlassis aufugissel, ac
fatigalu ex ilinere sedebat sic tupra fonlern. hora pnrda
eral periisset : accedcre ausa non esscl, piscis ex
rclibus evasisset, neque sagena caplus fuisset, inio
quasi sexta. Venil mulier de Samana haurire aquam.
: proplerea discipulos in civiialem ablegaDicil ei Jesus : Da mihi bibere. Discipnli enimcjusrcsiliissel
abieAbeuntes enim, iiiqnil, erniie cibos : vus abeuniea
rani in civitaiem , NI cibos emerent. Dicit ergo ei vit.
mulier
einite,
illa SamarUunu : Qnwwdo lu Judccus cum sti, bibere
cgo aliud prandium habeo. Meu* eidm cibu*
esl ut faciam volunlatem ejus qui misit , et perficiam opus ejus (Joan. 4. ') : vus carnalia, c l ogo(<) Collaia cum quatuor negiis Codicibus.
t
535
535
IN SAMARITANAM, E T C .
, .
, , ,
, , (
), , ,
, *
, , \
AD HOMILIAM
*
.
,
, ,
,
, , .
.
DE
SAMARITANA.
neqne enim tantam accuralionem merelur inficetum opusculam. Sicque nos Regii cujusdam Codicis lectiones misimus, cujus librarius mullum excurrebat, el inulilia multa adjicicbal. Epilogum ex Cbrysostomi
Homilia trigesima prima in Joaonem desumptum suo loco annotaraus.
Inlerprelalio Lalina est Frontonis Ducaei.
, "
'. ;
.
,
, '
, ,
, ,
, , , , , , \
.
, ^
; "
,
, ,
.
.

. "
. " ,
. ,
.
01
,
. '
.
*
, , *
;
*
,
.
,
, *0
. "
. ,
.
*0 ,
, ,
.

; ^ *

* '

[51] ,
, ,
* *

.
. "
. "
. * .

,
.
* . , "
, ;
deest in quibusdam et in Savil.

Mox Itorel. et mse. . Savil.
, , ,
, , , " .
, 01

,
.
; . , *
, .
, ;
, ' ,
;

.
, ,
,
. " ,
,
*
, , *
. ,
.
; . "
. , , .

,
, .
#
, *. ^
, ,
,
.
, ,
.
.
; , ,
,
. , >,
. ,
, ,
, , , , ,
, ,
* ,
, ,
.
, ,
, . "
, ^
,
, *^ ,
. /

1
b Sic Savil. e l orancs rass. Morel. vcro .

; * .
Alii
538
SPUHIA.
537
. ,
, ,
. ,
, '
, * '
.
; ;
, , . [ 55 )_ , '
, ,
. "
. .
, , * ,
, \, , ,
, ,
, ; ;
, * . *
. ,
,
, - * ,
, . , ,
, ., ,
. '' ,
, , , .
, . ,
, , , . , . ,

.
,
, * .

, . $,

, , - '
, . '' . ;
, , ,
,
.
'. ' , ,
, .
, '
, , . ,
, ,
, , * * . ,
, ,
, ,
, , , .
, , ' . ,
, , , , , *
, ; * ; , ,
. ,
,
. ,
,
,
. , -
,
, *

;

. ^ , .
. - ( ,
, ; ) ,
, . ;
, ' ,

, ,
, , ;
; ; ,
, ,
, % ,
. .
. , *
, , , , , , - ,

, .
,
; ,
,
* ,

, *
;
, , , ,
, , ; .
- ,
,
(, , ) - .
, , ; , , *
, , ; . ;, ^
:,
. ; , ,
^
, * , , .
'
,
. . [5/] ,
, * , ' ,
, -.%
11
Savil. , b dccsl in qutbusdam. Savil.

el alii ; *;.
Sic Savil. Tegebatur .

vil. el mss. Morel. .
EDIT.
* Sic Sa-
1 SAMARITANAM, ETC.
533
spit iiualia : vos cmilc; nam ego redemi. Chrigiusim aiirora. Tumjlle : Nontedimiltam,mxi me bencdixeri*.
redemit de tnaledicto lcrjii, (actus pro nobis maledictvm
Quid bpc sibi vull, et qua?nam (andein esl ha^c Doi
(Gal. 3. 43), inquit vas eleclionis, Paulus: per aquas
cum homiue lncia, nisi qnod noslru: siinilem propter
lianc spirilualein piscaiuraiu vcnari volo. Didicisti cur
nos carnem iudiilunis erat? Quid ergo illi respondic
lacus notattis s i l , et hora, et discipulorum absenlia.
Deus ? Non vocaboris uitra Jacob, sed Israel eril uollaquc opcrx pretium e s i , deincops ea quac semen tuum : quoniam invaltiisti cuin Deo el cuiu boquumur, aggrediamur. Venii mulier de Samaria hmt-minibus polens eris. Magnam igitur opintonem conrire aquam. Yenit Samarilana, ul aquam haurirrt, ceperat de pairiarcba rnulier; idcirco Doinino dicehora sexla, cum ab opiflcio lelae conquievisset, ad
bat : Numquid tu mrijor e$ palre noslro Jacob, qui
aqiiandnm hora intermissionis a labore, atque, ul
dedit nobis puteum, et ipsc ex eo bibit, elfiliiejus et pcscepe dictum e s l , hora sexla : quandoquidem el cum
cora eju$ ? Quid ergo Ghrisius? Animadverle Domini
Eva mandatum iu paradiso iransgressa est, bora eral
eapieniiani : vide Magisiri benignitalem. Non dixit
qaasi sexta : ideoque Samarilana salutem consequuia
i l l i : Sic esl, ego paireveslro Jacob major sum : iieest in fonte eadem sexia hora. Deinde vero Samari- que dixit ei, sicut Judaais d i x i l : Antequam Abraham
lana vcnit, ut aquam baiiriret : el Jesuni tamquam
fieret, ego sum (Joan. 8. 8 ) ; vcl rnrsus ut dicebai :
bospitem quemdam vidit, ae solum lamquam vialoAmen dico vobis quia mulii reges et jusli cum propheiis
r e m , qui levare vellet aestum , et juxta fontem sedecupierunt videte qwe vos videlis,et non viderunt (Matth.
rel. Vidit bominem conlemptum , nec illuin mngni
13.17). Niliil horumdixit mulieri, sed luclam inbibct
fecil. A l ipse Deus qui cuncta novit, priiisquam in
cum patriarclia ineundam, el ex eo, quod manifcsitim
lucem edaulur, fidei ihesauriim conteinplans Da mxhi esi, validiorem piignaui reddit. Si eium dixisscl i l l i :
bihere, inquit. Fons vitae, jtixta fontem sedens bibere Sic esl, cgo major siim quam Jacob : nani ille (piidciu
poscit, non bibere volcns, scd dare polum. Da mihi a mc benedictioneui accepit, ego vero ipsani illi pru?bibere, ul tibi dem bibcmlam aquam immorialitalis. bui : forlassis illa, cum lanlam capere revelaiioniiin
Ego enim salulem morlaliuiti sitio; ul bibam ,
altiiudiiiein iniiiime pnsset, slalim aufugisset. Nibil
sed ul polum prarbeam. Patrem imilor meum : sic
igilur lale dixit i l l i ; sed cx i i s , qusc subjecla erant
>enim ait Dcus ad Abrabam : Da mibi filium tuuin ;
oculis, rcm dilucidam ei inexpugnabilem reddil.
o/Ter raibi (Uium luuni Isaac dileclum, nnigeniimn,
Quid cniin ail illi? Omni$ qui biberil ex aqua hac , siiii bolMcausuim super uniiin moniium , quem ostentiet iierum : qui aulem biberil ex aqua, quam ego
dero libi (Gen. 22. 2 ) . Non quod accipere iilium
dabo ei, non siliet in ceiernum :ud aqtta, quam ego dubo
vellel, id d i x i l ; sed quod proprium Fiiium orbi lerei,fietin eofotuaquas salieutis in vitam wteruam (Joan.
rarum largiri vellel.
4.13. 14). Prolaiaj fueraul in mcdium persona? Jacob
el Chrisii, eed omissa persoiiariim lucla, venit ad i u 2. Nam,ul ait tonilrui filius divinus Joannes : Sic
Dem dilexit mundum, ul Filium suum unigenilumClam
du- aquai um, quoc videnlur, ac doiioriiin qunc
videitiur. Si eniui dixissei: Eliam , inajor sum quam
ret : ui omnis gui credit in iptum non pereal, sed haJacob; confestim illa in urbcni nufugieus abacla cssei
bent vilam (Biernam (Joan. 3. 16). Da mibi unigeniresiliisbd ante responsum, el aniequam veiba fecisiiim, ut mundo largiar Unigeniluin : immola filiiim,
scl, ad civilatem perveuisscl, dicens : Ilic quideni innon m immoles, sed ut Filiuin meum unigenilum imsauit, bomo esl aliquis a dxmonio vexatus, furiosus
inolom pro galule mundi, bosliam viveutem, placen*
t e i n , sanctam (Rom. 12. 1). Ila bic quuque, Da mihi esi, el pbrenesi taboral: cum sit unus aliquis perblbere non ut bibam, sed ul polum prxbeam. Di- egrinus ac nullius prelii, majorem seipsum paue
tioslro
U ei mulier: Quomodo tu Judceus cum tis, bibere
dicil; imu vero i l l o , qui duodecini tribiuioi
Israel pater fuii, qui benediclioncs accepit a i)eo
me poicis, quce sum mulier Samarilana ? non enim
qui pauper quideiu peregre profeclus est, sed ol>
toutuniur Judcei Samariianis. Acuia mulicr : in bis
dispeiisalioncm ei providentiani, qua rexit eum Dous,
merelriv laudem qmerii; in bis mereirix observaopulenliis reversus est: scd accommodabat se mulieri
lionem pras se ferl legis. Tale Samariianorum est
^fniis : in scorlaiiombus polluiliir, el in baplisma- Cliristus, el iiiGrmilati inidieris aliquid concedebal, ul
libus purgari se arbilralur. Quomodo tu Judwut cumseusim ad reruni eain graviorum sublimiiaiem pro\elieret.
Nam qtiemadmodiun piscium venaiores (audi
sis, bibere me pescis, quce sum mulier Samariiaua
?
twn enim coutunlur Judcei Samaritanis. Animam cniiii
sor- prudenier quid illi faciam) hamum in inare ndltiibus reptenl, etcorpus videiuur abslcrgere. Sic el luiit,ciiinque seiiseriiilcapluni esse piscem, sialim
exirabunt iliuiu, sed paulatiiu laxam, ut ille ptano
Samaritana cum aniniain scorlaiionibus inquinalaiu
iiabeal, de aquaruin polu liligal. Quid ergo Jcsus? aique iulrcpide illecebrani devurel; cumque aniiuadve terinl iniimis ejus precordiis bammii ac visceribus
lllain a se non rcpulii, non dixit : Ego Dciis ex Deo
iiiiixuiu csse, tuiii majori cuin inipelu pisccm exsum; ego cadum firmavi, lerramque fundavi; et lu
Irabunl, qui prius se illi accunimodaverant : ita so
inecuiii dc aquis el potu litigas, alque adeo uiulicr
coiiiiiiaculala peccails? sed quid? Si scires donum Dei,Gbrislus erga iniilierem gessil. Non a principio pulcbriludiiicin illi divinilalis re?elavit, neque ingenliuin
et qui$ cst qui dicii libi: Da mihi bibere lu forsUuu vetisses ab <*o. et dedistet libi aquam vivam(J oan. 4.10). Vides, bonorum proinissa proposuit, nequc sc iacob
ipsum creasse iudicavit, sed ejus appclilum aiiiitii
nl paulaliin amorem ejns ad ciipidilatem excilaril, d i ad cupidiuuem excilal, dicens illi : Omnis qui biberit
ccns : Si scires donum Dei, ei qui* est qui dicit tibi:
ex aqua hac, iniel Uerum : qui autem biberil ex aqnu,
Da mihi bibere, tu forsitan petisses ab eo, el dedisiet
tibi aquam vivam? Quid crgo rursus ad euui niutier?quam ego dabo l i , non sitiel tn auernum : ud aquu
Domine, neque in quo haurias liabes, et puteusquam
altus ego dabo ei fielin eo fons aquce saltenlis in vitam
Personamm coiiteiilionem ac luciam omisii,
est; unde ergo liabes aquam vivam? Numquid luceternam.
major
ad alleram donorum parlem transiit, ituo vero
es patre nosiro Jacob, qui dedit nobis puteum, elei ime
prjestanliani
illoruni ex rc ipsa deinonslral. Quid igiiur
ex eo bibit, elfiliiejus, ei pecora ejus (Ibid. i>. 41.12)
?
mulier ? Domine, da mihi hanc aquam, ut non *iitam,
Magnain conceperai opinioncin de pairiarcba Jacob
neque veniam huc haurire. Vides, ul cilo credideril,
imilier (allcndilc quscso diligenler) : inagna in exisiiaquam a Ciiristo daiam, ul non amplius siiiamus,
ntatione eral apud mulierein Samarilanam , eumque
plurimi faciebai, tumquam pairiarcbani, lamquani ju- efficere. Domine, da milii hanc aquam, ul non siliuni*
neque vetiiam huc hawire (Ibid. v. 15). Ad 6;>irilua~
slum : quandoquidem bic duodcciin patriarcliarum
liuin fluentorura suorum borum cnpidiialeni CbrUlus
fueral paler; duodecim enini iribus Israel ex Jacob
eain sensim incilavit. Credidit aquam esse, quas
proseminaUv stini. Ne(|ue ub id solnm, sed quoniam
bibilur, el silim general; quae pariicipalur, el
cl cuni Dco luclaius esi, et poiens inventus esl : sic
peccalorum delet cbirograpbum. Domine, da mibi
ul ei dicerel Deus : Dimilte me; jam enim a$cendit
aurora {Gen. 32. 2C). t cuin homiiie luctaus aiebal hanc aquum, ut siliam, ueque vcuiam huc haurire.
Dicii ciJcais: Vade, voca virum luum, el veni huc (Ibid.
Dtius : Diinillc mc, quia mcus amicus es, ei ascendit
t
539
SPflRIA.
540
46). Si roinortem liabcs copnto, fiat et consors

lus, m diximus, ip$am opinio praoccupareratdc monie
littct: ne spiriiualium liorum sola donorum graiiatn
illo in Sicimis; in eo jnssum esse Abraliani a Doo Isaac
accipias. Vade, voca virum tuum, ei veni hue. immolare.
Idcirco Rursiisauiemsi moremilli gerere volui&set,
enim veni, iu>n ut Evant solam salvam faciam per
ac dicere hunc esse montem illum ; el, Recte adorasempe.r virginein Deique geniiricem Mariam, sed
tis; rursus falsum verbum prolulisset. ldcirco ergo
etiam ut virum per me in paradisum rursus revocem.
iilrumque in lcrram abjiciens, mulierculam ad eani,
Vade, voca virum /ntim, et veni huc. Recie qitoquc
quae paulo magis spiriiualis eraf, adoralionem quasi
totius orbis doclor Paulus, dileciissimi, ex eadem
iiiaiiu dncil, ailqiie : iluiier, crede mihi dicenli, quia
regula scribens nd Coriniliios dicebat : Unde enimvenit hora et nunc est, quando neque in monte hoc ne, mutier, si virum salvum facies (1. Cor. 7.
qne46)?
Jerusolumis adorabunt Patrem : sed wri adoralores
Jam vero rem proposilam allingamus. Vade, voea t>i-adorabunt Patrem in spirilu tt veritate. Nam et Pater
rum tuum, et vetti huc. Dicil ei mutier, Non habeo
tolesvi-quanrit, qui adorent eum. Spirilut e*t Deut: ei eo$
rum (Joan. 4. 47). Coppitqae deinceps aperire pec- qni adorant eum in spiritu tl veritate oporlel adorare
cala sna mnlier: roepit deiuceps conliteri, ac diccre:
(Joan. 4. 2 1 - 2 4 ) . Vidisii doctiinam optimam? v i Non fiabeovirum. Jam enim in scorlalionis et luxurittdisii doctoris induslrii sapientiam? Mulier, crede mihi
profundo demersa siiin, et vinim non habeo. Dicit dicenti. Vide quomodo concilial fidcm intdieris; vide
ei Jetu* : lieue dixitli, quia non habeo virumqiiomodo
: quinque
sensim animam ejus in caslum evehit : non
enim viros habuisti; el nunc quem habes, non
est tuus
erubcscil
amicttim merelricis, sed salutem animas
toir : hoc rere dixisti {Ibid. v. 48). Qiiid autetnpromovel.
boc
Quid ita ? Quia non veriit vocare justos,
tst, Quinque enim viros Hubuitti; et nunc quem
sed habes,
peccatores ad poeniienliam ( Luc. 5. 3 2 ) : quia
non est tuus vir? Opera prelium est dicere. Quhiqiiepropier ovem, quaj perierat, minime deserlo sinu
viros babuit nudier, et niortni snnt: posl illos scorPatris, ad nos inclinatis caelis descendil, el perfecius
taia esi; quamobreni nemo deiuccps CIIIII illa voluit
bomo facius est, simulque quod eral pcrmansii. Iftrtauiqiiam clim uxore legitima copulari. At illa cuin
/f>r, crede mihi dicenti, quia venit hora et nunc e$i
libidinis coliibere fervorem non posset, clam deinceps
quando veri udoraiom adorabunt Pairem in $pbitu et
eiim babebat, cum qtio scortabaiur; sic ul rieque
veritQte. Nam et Pater tales qucerit, qvi adorent eum.
aperte merelrix eseet neque legiiime nupta, sed viSpiritus est Deut\ et qui adorant eum, in spirilu et verum ciaro baberel : exislimabal anlem se Cliristuin
ritate oportet adorare. Non circumscribilur loco adovelut bominem decepturam, eique diceb.a: Non haralio Dci, sed undiquaqtie diflusa est graliae divinaj
beo virum. Delnde Christus, qui cordis orculia co- coguiiio : non jam amplius Jmtei ei Samarilani ad se
gnnscil, quique novit omnia antequam (ianl (Dan.
legis insignia rapiunt. Nam eos atii adorant Deum in
43. 42), ait itli : Bene dixisti, quia non habeo virum:
spirilu el veritale oportci adorare. Non amplius in aliequinque enim viros habuitli; et nune quem habes,
non
nis holocaustis,
et vilulis, et arielibus; non amplius
tst luu* vir : hoc vere dixisti. Dicit ei mulier : Domine,
circumcisio et sabbali observatio; non amplius lemvideo quia propheta e$ . Patres no$lri in monte
plum, et hoc
allare, et birctis emissarins, et sancia sanadoravervnt, et vo$ Judasi dicitis, quia Jerosolymis
clorum; ett
non amplius umbra, et cnlltis, et sabbata
hcus, ttbi adorare oporlet (Joan. 4. 49. 20).
Qnem Neomeniag enim vestrag et sabbala, inquit
emenlila.
tandem proplioiam dicis, mulier? eumne qtiem scriDeus per propbelam. et diem magnum non fero: jejupsit Moses, Prophetam suscitabit vobis Dominus
niumDens
el olium, et solemmlates vestras odit anima mea
vetter de frairibus vestris sicut me (Deut. 48.
45),
Nam
08anqui adorant
in spiritu et veritate oportet
alium qucmpiam ? hmic lu dicis, mulier, qui cordis
adorare ( hai. 4. 43.44 ). Omnia illa Telut timbra
revelai occulta? Nani cum sua revelari peccala v i prseterierunt; vetera transierunt; ecce nova facia
disset, a i l : Domine, video quia propheta es lu sunl
: quod
omnia. Commutaia est deinceps rernm gralia;
perinde eral ac si dicerel cuni Davide : Ab occnltis amplius secundum legem uiiutn in locuin cos,
wei$ munda me (Psal. 48. 43).
qai Deuin adomni, congregari sino; quippe aui velim
oninem in lerrarnm orbem salutis dona dinundere.
5. Et scdebal cuin niuliere colloquens Deus.
/n omnem enim terram exivit sonus eorum, et in fine*
insignem hiimanitaiem ! Qui super Clicrubim sedei,
cum mtilicre meretricecoiiferl scrmonem. Video quiaorbi$ terras verba eorum ( Rom. 40. 48 ). Spiritus est
Deus, et eos qui adorant eum, in spiritu et veritate
propheta es tu. Palret nostri in monte hoc adoraverunt,
et vo* dicitis, quia Jerotolymis est locus, ubi oportet
adorare adorare. Dicit ei mulier: Scio quia Messias veoportet. Merelrix de dogmatibus seruionem infert, et il, qui dieitur Chrislus : cum ergo venerit UU, nobit
annuntiabit omnia (Joan. 4. 25). merelricem de spiDomintiiu proplielam esse arbilrala, uibil saiculare
ritualibus philosopbanlem! merelricein Scripturas
poslulavit: Domiuum confessa est, el pecuniarum
sacras in ure babenlem! Elsi enim corpore sordibus
C(piam non requisivil. Domine, video quia prophela
es /u. Dorninum < onfessa csl, PI nibil pracler paierna scorlalionis cooperia est, animo lamen sacrarum litcrarum prscnunlialione et leclione purgala est. Scio
dogmala petivit. Patres noslri in monte hoc adoraveMetsias venil. Messias vero, si inlerpreiari velis,
runt, et vo$ dicitis, quia Jerosolymis locus est,quia
ubi adoesl Unctus. Propterea mulier, Exspeclo, inquit, unrare oportel. Eteniin iilo in monte Souior Abraham
cium, Giijns caro diviniUlc ungelur . Cum ergo venefllium suum Isaac Deo in sacriiicium oblulit: Jerorii iile, anntuUiabii nobis omnia. profecium spirilaasolymis vero Jacob cnm in Meso(>olomia ad Laban
lem! inulierem merelricem, et omnia eeienlem!
Syruni descendcrel, scalani, qua a icrra in caslum
Vide quo paclo a lerrenis ad caelos evolaril. Messiam
cxlendebatur, in somnis vidit, el cum Deo lucialus
dicit eum qui miilebalur, Cbrislum, qui exspeclabac s l : proplerea dicebal : Deus apparuit mihi in Luza
lur, qui ad mundi lotius salulem procurandam ve(Gen. 48.3). Idcirco mulier dogmala aitingif, et a i l :
niebai: in
et rursus propbctain, rursusque Dominuiu,
Domine, video prophela es lu. Patres nostri
amplius Judxum ipsum vocal, non amplius de
monte hoc adoraverunl, el vos dicitis, quia Jerosolymis
aqua3
locu$ est, ubi adorare oportet. Itaque Dominus cum
ea largilione disceptat, non atnplius illi dicit :
Quomodo /ic, Judwus cum it, bibere ine poscis, quat
qua* dectibal ipsnm sapientia respoudet. Nam quia Jusum mulicr Samariiana? non emm couiuntur Judmi
dajiis abea exisiimabalur,ipsa vero Samarilana erat,
Sanmritani: quid igilur? Domine, video quia prophela
respondere noluil inierrogaiioni, ut neque mentireiur,
es lu : et rursus atlingens doginaia, Paires notiri in
lioque asperiorem inulierem redderel. Nifiil quippe
moitte Iwc adoraveruiU, ei vog dicili* quia Jerosolymis
aliud proposiluiu illi fuit, nisi ul inuliereni vetiarelur,
etf / I V U I , ubi adorare oporlel. Vidc. quoinodo spinluaol ad saluiis viam iraducerei: proplerea itilill aspcrius
lium donorum graiiam rapial: vide, quoinodo cuacu
apud eam proloquutus eel, ul ncque mcnlirctur, n^que
SamarilaiKC pudoreni incuieret. Si enim dixisset if li Jerosolvinis locuin esse, ubi adorare oporlet,sicut Moyscs
Ha, cujus caro dimtdtate ungetur, dcsunt in quibus*
liliis brael pracepii, ipsam cxasperassel: queniam vcdam.
%
539
IN SAMARITANAM, E T C .
540
. , , , ,
^ . ' ",

, . ,
, , , ,
; *
. ,
.", , , ;
, . , ,
, ,
, ' ,
. ",
.
, . , , , ,
, , ,
, (& .
, ; ; . ", ,
, ,
. , . , , ,
- ,
, ,
'
.

,
.
. ,
. ,
,' , ,
,
, . .
, , ,
; ,
, , ; . . ,
" , ' , '
* ,
^ . , *.
, ; ; ,
' ,
, "
,
,
,
, * ; - , . , ,
, , , , ,
^
" , .
, .
. ,
, ,
,
. 01
- .
, , '
, .
, ; ,
.

,
, ; , . , , , , ; ,
; , ,
, , , ,
.
, , .
.
,
, . , . "Q
* ,
, , . 01 . ,
.
^
,
, , *
.
" .
, , * * ,
. ,
. , .
. ,
, . , , . *
.
, , ,
. "
, ; .

,
, ' [59)

. .
. .
, * ,_ , [58 J
. 01 . , , ,
,
, - *. " ,
, .^ . " ,
; .
. ' .
, , , ,
, ,
.
* HJPC usque ad sequens , desunt in Savil. et in

duobus ms*.
Sic Morel. e l du* mss. Savil. et uoos .

Savfl.
et unus .
d Haec,
9, dpsunt quibusdam.
SPURIA.
511
,
,
, ,
6 , ,
,
;
* ;
, , _ 01
.
, , .
,

, .
, ,
"
.
, , .
,
. "

, .
\ * ,
* , ,
.
, ; ,
, . " , > ,
, ^ ,
, .
, . ; . , ;
, .
* ,
.
,
,
'
, ,
. '' ,
. , ,
, * , , , ; ,
. . , , ,
, ,
; ' ; , ,
, .
, ,
,
. "Q
.
,
*

. , ,
, . II .
9
544
, '
,
. , ,
,
;
, .
, , ,
, , , -. ,
.
,
, ,
, ,
,
. ,
, . [60]
*
, , . ,
,
.
,
, ,
'
, .
,
,
, ,
, ^.
, ,
, . , .
; "
,
.
,
, 3 , *
.

,
, ,
,
.
, . -cfj
, ,
, ^,
,
, .
^ , , ^
, .
* ,
, <J>fj
, ,
, ,
. ,
ADMON1TJO
[61] llanc bomiliam inler spuria ablegarunt Fronto Ducaeus ct Savilius, aliiqne quotquol de illa sententiam
lulerunt : et jure quidem. Slylus enim toto coelo differi a Chrysostomi dicendi gencre. Non assenlimur
aulein nupero cuidam scriptori, qui hanc Joanni noslro falso adscriptam bomiliam, 11 el alias bcne
uiulias, Severiano Gabalorum episcopo sine ulla auctoriialc adscribit; nam meo quidem judicio non minus
a Scveriano in dicendi genere differt, quam a Cbrysosionio. Scveriani namque stvlus sirigosus est atqne
1 SAMAKITANAM, E T C .
541
omnia, quwcumqne feci : niunqtud ipu e$l Chritttn ?

depromptis ex Scriptnra demonstrationibus firmot.
Vide
Scio quia Mctsias venit, qui dicitur Christut; cum
ve*nuilieris sapientiam; vide merclricis probiiatcm. Unom ei lantum dixit scortaiionis peccaium
nerit i//e, mmumiabU nobis omnia. lllum qaacro, illtim
prcslolor, illum cxspecto. Dicil ei Je*u$, Epo $um Cbrislus, et illa rclicta bydria cucurrit ad urbem,
qni loquor tecum (Ibid. v. 2 6 ) . 0 uiagna et incredi-dicens : Vcnite, videte hominem, qui dixit mitd omnia,
attiuctnnque [eci. Pr.vdicat eum qui uovil omnia, vel
bilia miracula! Quod mullis ex npostolis revclalpsis aposlolis prwdical vebementius. Non vidil illtim
vit, hoc merclrici palani revclat
a ruoriuis excilatum, non vidit Lazaram quatridira4. Guni Cleopba; apparuit, scipsum aposlolis non
num e inonumenio evocalum, non vidit niorlcm COIImanifestavit; scd eum oculos illorum aperuit, tuiic
cltisam, non vidil mare verbo frenatum, non vidit
cx ipsorum conspcclu ablatns e s l : iia ui diccenl d i scipuli : Nonne cor noslrum ardens erai in nobit, enm,
dum qui Adam forniaverat, creationis defectum in
av.co Imo adimplenlem, et illum in paradiso Figulum
loqueretur nobis in via, dum aperirel nobis Scripiuras
eornione prxdicabat. Ventie, videte hominem, qui di(Luc. 24. 52)? Seipsum illis non revclavit, et mulieri
dicit: Ego sum, qui loqnor tccum. Quod soli PauloxU mihi omnia, qucecumque feci. Ex civitate aulem Wa
Samaritanorum mulli crcdideritnt in eum propter verfecit, qui ad lerlium usque cadum asccndit, qui
bum mulieris testimonium perbibentis, Quia dtxit mihl
raplus esl in paradisum, el audivit arcana vcrba, qui
omnia, qucecumque feci (Ibid. v. 59). ImilCintir et m *
lerrarum orbem sageua cepit, boc mullo anle Samalianc mulierein Saniaritanam, ct ob propria peccaia
rilanae fecit. Paulo se manifeste revclavit e cado dicens: Saule, Saule, quid me persequeris ? Durum
est erubescamus, sed Dcum timeamus. Jam vcr
contrarium fieri vidco: nam euin, qui nos judicaliitibi contra itimulum calairare. Saulus vero respondit,
rus est, non reformidamus; eoe voro, qui nullaiemis
dicms: Quis es, Domine ? Tum ille respondit: Ego sum
Jesus Christus, quem lu persequeris (Aci. 9. 4. 5).uos
HocIxdunt, perborrescimue, c l ignoinitiiam ab ipsis
el iiunc Samaritanx dicit: Ego sum, qui loquor tecum. inurendam rcforniidamus : quapropler in iis qu;c l i roomus, pocnam sustinemus. Qul cnim boinini deteIntcrea veniunt discipuli, el cum niulicrc colloquengerc pcccaia erubescit, Dco vcro cernenle facerc
lcm ofTendnnt : Ac mirati $uni quia cum mutiere loquebatur (Joan. 4. 27). Qui ab angelis adoraiur, cumorubescit, neque confitcri vult, c l poeniicntiam agore;
in die illa non coram UDO vcl duobus, sed uuiverso
mcrelrice colloquebalur : qui cum Palre regnal in
terrarum orbe specianie traducelur. Colloquamur
anlerno regno, solus cum sola seruioiiem conferebat.
crgo cuni Chrislo : nain et nunc in medio nostrum
At illa, relicla bydria sua, civitalcin ingressa csl
stclit, et per proplieias ac per apostolos nobis loqui(/frid. . 2 8 ) . Reliqtiit hydriam, poslquam aquis
tur. Audiamus igiiur, et illi pareainus. Quousquc ta.ivivis expleta fuil, c i ad civcs ingrcssa clamabai:
dcin lcmcrc ac frustra vivimus ? Cuin cnim datum
Veniie, videte hominem, qui dixit mihi omnia, qu(cnnbis
cnmque Jeci : numqnid ipse est Cliri$tu& (lbid.
v. lempus in re nulla consumpscrimus, immodi2. 9) ? Vcniie, videte hominem. Non d i x i l : Veniic,carum pamas exlremas expcnsarum daluri disredcmus. Idcirco eniin in banc vilani nos iiilroduxil Deus,
ccniile Deum inler bomincs : ne boininibus videanimamqne participcm ralionis inspiravil, ut
rctur delirare : ne diccrenl bomincs, Ha3C insanil.
vila praesenti uumur lanUim, sed ut ad fiitiiram v i Quando cnim vidit quis Deuin ambulanlcm ? finaudo
vidit quis Deum cum liominibus conversari ? Veuite, tam adipiscendam omncs inciimbamus, Nam bruku
anintantes
videte hominem, qui dixil mihi omnia, quacumque
feci. buic solum vitx siint uliles : nos animani
intmortalem proplerea sortili sumus, utad vilam,
Exciiat eos ad cupiditaletn ul egredereiitur, et vcnaiu
qtirc Hlic ducitar , oblincudain cancta faciamus, ul
caperentur : v.i ruiibus capia est, iia retia tendil : a
illic fulgeamus, ut cum angelis cboreas agaiuus, ut
Judcp.o ad Domiiium progressum fecit isla; ab boiniuc
in xlernum per iniinita sajcula Rcgi astemue. Proad Deiim manu ducil. mcrclricem aposlolicam!
pterea namquc et immortalis facia est anima, corMerelrix apostolis poienlior evasil. Siqnidcm apo*
pusqnc nostrum rursus eril. Quod si, proposilis rebm
stoli, poslquam omnis Domini dispensalio complela
ca?)eslibus, aflixus tcirae fucri, cogiia quaiua inferaiuil, tum demum aposlolicain prajdicaiionem aggrcssi
lur icnominia largitori, cum ille libi supcrna porrigat,
butit {a) : al mcretrix eiiam antc passionein et d i tu nibiloininus illa non admodum curans, cum terra
speusaiionein et resurreciioncm, Gbrislum cvangcliIdcirco gebcunam quoque teluii cuiiteiuzat. Venile, videte hominem, qui dixil milii omnia,coiiimulas.
quaecumque feci: Mca peccaia divulgo, ut vos inanii du- pius ininatus est, ut binc inielligas quantis leipsnm
bonis prives. Sed absit ul illud expcriamur cam : ui vus Deuin, nui ad boniines venit, cernalis,
citun : quin putius Deo placcntes aeiernis nos perfrui
mala mca publico : Ciiristus adoretur, qui peccatores
l>oiits conling&t, gratia ct benigiiilate Domiui no*tri
non aversalur. Venite, videte hominem, qni dixit mihi
Jesu Cbrisli, cui gloria ei imporiuni,unacum Paire
(a) Epilogus in mullis ad v e r i i u m simifis epilogo Homi- cl sanclo vivilicoquc Spiritu, nunc et semj^r, ei m
lia* 31 Cbrysostoini in Joannem.
sxctda sxculorum. Anien.
9
AD HOMILIAM DE CÊCO NATO.

perplcxus. el Savilio judice lolus ferreus. Hic vero orandi gencre utitur clariore ac simpliciore, licet i n cullo. Sub fliiem vero conlra Arianos agit, videturque anliquus esse scriplor; ncc fortassc diu posl Cbrysosiomum scripscrit.
Inlcrprctatio Lalina csl Frontonis Ducaii.
PATROL.
GII.
LIX.
SPUKIA.
5i4
DB ZBLO AC , ET DE C^GO ( ) .
1. Fons eat luminis verbum Dei : cum enim

(P*aL 8 9 . 47), ut apud eumopNera noslm diriganiur.
sit lumkiis, el lumen cffundat, lidelium
Unus esl spleudor, sod adveniens mullos apud nos
tiictiiee ilhmMnat, ei splendore circumdal : siquisplendores efOcil, splendorem elcemosynnc , splendeiu ipsem ex seipso fulgei, el cos qui ipso fiuiindorem castilatis, splendorem bospitalitaiis, splendoNir, Ultfstrat; necsolum fidelium inentcm illunitnat,
rem fraterni amoris. Apud Deum quidcm splendor
f*ed el lucis iiomcn hnperlil. Nam eos qui i g n o r a n est unus : bic vcro cum ad nos Iransmissus fuerit,
ifoi! sunt iimuirili, ei infidclitali addicli, merilo Scridiversos opcralione sua fulgofes nroducit, dum liuic
plura lenebras appellat, ntpotc qui verilalis lucersplondorem propbelirc largitur, alii splendorem aponam noii recipiant, ul sint filii lucis. Propterca dicil
siolains, alii martyrii spleiidorem Illicquidem splenet divinus apostoltis Paidns : Non SHtnut filii noclis , dor iinus e s l ; in nobis autem midli, sicul scriplum
veque ttnebrarum, sedfiliiluas et diei (4. T/iess. 5.5).
e s l : Tecutn principium in die virtutis luce in splendoriAc rc vdm lucis filii sumus, qui evangelici verbi,
bus sanclorum tuorum ( P M / . 4 0 9 . 5 ) . Cur igiiur recenquml Def ore prolatum eet, filii sumus : Ego enim,
sct cos Paulus, el dicil : Numquid omnes apotioli ?
hiquil Chrtaiue, tum lux mundi : qui sequiiur me, nonnuniquid omnes prophetx? numquid omnes doctores
ambulabil in lenebri$,sed liabebit lumen viUB (Joan.
8. 4 2 . 2 9 ) ? Non jla sine causa dividit Paulus,
(I. Cor.
12). lllnd namque Terbum esl lucis; cui si nos fidcm scd ut idoneas oflendit animas, non pro sua auctoriAdlitbuerinms, eflicit ul in filios lucis evadamus. Undc
tale, sed secuudum fidei confessioncm; non quod
eiiam Snlvalor a i l : Dum lucem habetis, credite in lupro arbitrio sua dct, aut pro libito, sed quod ejus arcem ut fiki tuei$ sitis (Ibid. 42. 36). U l enitn se ba-bitrium sinc judicio non sit, verum secundum donaItcl erga corpora lux isla, qua sensu percipitur : sic
liones graiiarum. Nani queniadmoduni floridx rccterrga anitftas spiriluale verbum Dei : qtiodquc leneque lincUfi reîai vestes radium quidcm solarem cxhrx auiil In fiocle, boc in animabus scduclis e&i ignocipiunt, al diversos fulgores einitlunt : et qualis
r a n l i a . Idclrco eltam dc lalibus scribit beatus David,
tinclursc fueril pulcbriludo, talcm coloris niiorem efdiccns : Netcitrnnl, neque inlcllexerunt : in Lnebris
i i c i t : utque Iransmillatur a subjccta tinctura decor
ambulant(Pirt. 81.5). Sicigilur synagogani ignoran- iu aurum, vel in purpuram, vel in prasinum, aul in
tia obrntam, nec volenlem oeulos ad spiriiualis
alium quemdam colorem, non quod radius dividalur,
dociritidc cognitionem refleciere, noctem appellat
sed quod pro condiiione sua veslis radium lucedisDetis ob ignoraniiam, cui addicla erat. Cum enim
pensel : cjusmodi floribus scmper relucel Ecclcsia?.
dicerct Deus Judaeis per propbclam : Nocli atsimilavi pulchritudo, qux regia vesle iuduta est, et cadcsli
mairtm vesirwh (Osee 4 5 ) ; quam similem tcnebris
ac variegata slola dccorata, sicut et Psalmorum auRociem appellaret, exponens addidil : Assimilatui est cior dicit: Fxlice regum in honore tuo. Attitil reghia
populut meus populononhabenti scientiam (/Wd.4.6).
dextris tui$, in vestitu deawrato cifcumamicla, variegata
Proplerea JSetciirunt neque intellexerunt; in nocle
(Psal. 44. 10). Quomodo varicgala est ? Spirilus sanaudiulaiit. Ye.rwm illi quidem boc paclo : al qui docti donis, sicul Paulus ail, Operante/)io signis, et
cirime Ghrisli lucem reccperunt, ejusmodi bomines
portenlis, et variis virtulibus (Utbr. 2 . 4), el Sptrilus
Iwx reddnnlur. Lux cnim est Deus noster; itemqne
sancti dislribuiionibus. Quid vero Cbristi Ecdcsiam
\ e f bwn ejus, quod ex ipso anie ssccula absque ulla
appellabo? Sponsam ornalam, reginam complam, horpaeeione generattim esl, lux diciitir; ei sanclus, attum vernanlem, pralum redundans fertiliiaio; ei si
qne consubsianlialis, viiscque largilor Spirilus, lux
quid alind dixero, minus quam pro dignilate verba
vocatur. Lux, el lux, el lux; sed una lux est: el anifecero. Propterea diccbat Laias propheia, ex persona
itia quoe verbuin suscepir, lux appellalur. Sed Deus
voccm ejus assumcus : Exsultct owma nie&
quideni lux est naluralitcr in tribus personis subsi- in Domino : induU enim me veslimenlo salutis (Isai. 61
siens; nos vero per illius pariicipaiionem : et rursus
1 0 ) . E l qtioniam exeniplo ulebatur, neque lotam E c ipse Domiiras noster Jesus Cbristus lux esl de quo
clesiae pulcbritudinem dcscribere poierat, iliud va Joaones evangelista d i c i i : Erat lux vera, quoe itlumirietate disiinguit, dicens : Sicut sponsam ornavit me
nai omnem hominem venienlem tit mundum (Joan.
4. muliebri, el sicut sponso circumposuil mibi
mundo
9). Cum Tero sit lux de luce iueffabili, legera luce
miiram : sicut lerram efferenlem fruges soas, et s i redundantem transroiuit, jaxia propheiam dicenlem t
cul bortum olerum semina sua *. Ilortus eniin re vera
Luctrna pedibus meis verbum tuum, el lumen conclusus
temiixt ac paradisus est Ecclesia Diii vivi (Cant. 4.
mcis (Psal. 118. 405). Poslquam igilur lucein verila- 4 2 } : paradisum autem dico nou anliqtio illi similem,
tis verbnm susceperil anima, lux ipsa quoque reddi- sed illo multo subliiniorcm. Eleuim illic qutdem scrlur, et audila Paulo : Eratis enim aliquando tenebrw;
pens regnabal, bic vcro Chrislus rcgnal.
nunc autem lux in Domino (Ephes. 5. 8). Cum autein2 . Noli dignilaiem nominis speclarc, sed rei virluluccm evangelicam mens recepcrit, raiionc fidei tux
tem. Nam neque paradisus in prelio habendus est,
cliam nominalur, eodemque modo raiione operum.
nisi Dei mandalum in eo servetur : ncquc vilia loca
Luceat enftn, inquit, lux vestra coram hominibns,sunl
nt ignominiosa, si in eis sil lex Dei regnaniis.
videant opera vettra bona el glorificent Palrem
ve- melius? uirum potius? paradisus, au sierquiUlrum
strum, qui in cwti$ ett (Matlh. 5. 46). Necesse nam-\inium ? VeriimUimen Adamo propler iraiisgressiuiieiu
que esl eum, qui fidei lucem rcceperit, ad opera
iaradisus nibil profuit (Gen. 3. 9 ) : Job vero sicrqui
quoque lncfs pro^redi. Nequc vero lucem esse laninium propler palienliam m i n i m e nocuit (Job. 2 . 8 ) .
tutn oportei fldclis animam, scd et pcr opera coram
Adamus iu paradiso propicr inobedientiani ignominia
bominibus lucere : propterea Salvator eiiain dicit : afGcitur : Jubus anlem propter paliontiam in sterquiLuceat lux vestra coram hominibus, ut videattt Iinio
opera
coronalur. Nusquam enim locoruin dignilasroin*
vestra borta, et glorificent Palrern rettrum, qui inparatur,
cali* nisi bona incns concurral: el paradtso siiest. Ac vide rcm mirabilem : lux quidem a Deo probliinius cst ca;lum, sed cadil inde diabolus. Profunda
cedens simplcx est; sed radios babct differenies, non
esl lerra, ei ciclum in sublime tnlliiur {Prot. 2 5 . S ) :
nalura, sed opcratione: ac mittilur quidem in oinal ca?lo cadit diabolus , poslquam Iransgressus c s i ,
nom animam splendida doctrina D e i , juxta illud d i - juxia illud : Videbam tutanam sicut fulgur de calo cac l u u i : Ei $it splendor Domini Dei noslri super nos
L*nus et Savil. in marg. babent, juslilia, pro, eleeuio*
sgtuc.
(a) Cullala cum duobus Rcgiis Codicibus.
* UDUS babet, el sicut liortum olerum cum puUts sm.
* sic uiius el savil. ., propheticce.
iifentMfi
5U
DE CiCCO N A T O .
, tov
Its **4* < , xa\

,
.
* * \
,
. .
, \ ,
,
, . ;
, ^ .
* , ,
,
, \ *
, *
, . "
" ,
. . ' *
,

, .
*
, ,
.
,
* ,
, . "

, '
. ,
. ''

, .
*
, *
, . , ,
' * 162] ,
. '
, *
,
,
,
,
,
,
uov.
, ,
,
. "
,
. , ,
,
, **
.
.
* ,

,

,
.
,
,

,
' , > *
. ^
, '
,

, ,
. ;
, ;
*
, ,
,
&&
. ,
; ;
; , '
,
,
, ,
' ,
. "
,
* ,
, > * , , , ,
,

,
,
'

,
.
;
, ,

,
.
; , , ,
, ,
.

, [65]

* .
,
, ,
, ,
, \ .

, .
,
4
Sic unus ei Savil. Alii ;. l> Umis cndex ct

avil. in marg.
.
Luus ci Savil in marg.
.
* Mofcl.ciunus . Savil. et aiius >.

Vuns
)' . /
, Uiius ci Savil. .
'. !) , ^
.
,
,
. ; ,
; ' ;

, .
,
,
. , ; ;,
, | , ,
,
. 3
, ^*
, ; ;
0!/ ; ,

; ; ,
, .
f
SPDIUA.
546
; , .

,
, ,
.

" ; ; .
* ,
,
, , .
*. ' ,
, , ;
. '
, ^
, ;
,
; 01
, .
,
, * .
, . ,
,
*
,
, [65]
,
. , ,
;
, .;
, ,

, ,
, , ,
;; ;
, ,
. ,
*
. , ,
, , .
,
;
' ,
^
.
, ,
; ; ; otv " * ; '' (
),
. ;
, ' .
' ,
. ,
,
; :; ;
, ,
;
.
,
. ,
,
, , ,
, ' , ,

& ' //,
. ^
, .
,
.
, ,
* Pulanl logendum Savil. el Froolo * , , .
.
, .
, ;
;
, ;

. ,

,

, .
*
,
,
. "
, *
,
* '
, ,
. . ,

,
. ' ,
,
', ; ;
, ; ,
; , ; ; ;
; , .
* ,

, .
^ ;
; [64] ' .
" . *
, " ,
. ,
,
, ; .
, '

.
, * , , ' '

.
* ,
, ,
. ,
. ,
,
, ,
^ ; , ; ,
'. "
? *
; ,
,
;, .
;
'
. ,
,
. '' ;
, &
; .
'

; ,
, ,
^ ,

: ,
DE
CJECO .
8*5
dentcm (Ltu. 10. 48): at exallanlur de lerra inopes, ne sicut $erpen$ Evam ieduxit, ita comtmpentHr ztimtt
vestri (2. Cor. 11.2. 3). Vcrum hic locuro rion babctf
juxia illud : Suscitam e terra inopem, el de tlercore
doctrina serpcnlis, cum mngnus pasior lidei baeub
crigens puuperem (Psal. 112. 7). Vides non locorum
capita serpenlum contcrat. Eienim lamquam pasior,
discrimen eflicere, snperiores evadamus, sed
miriftcus Paier nosler evangelica fide ac spe in Obriubique lidem, el paiientiam, el spem promerenlibus
stum conterit capita draconum; et tamquam opiimui
cnronas acquirere? Niliil cubiculo lioueslius, niliil
planlarum cullor et horlulatius , planlas quidem Ec<
theatro pateutius : quid tosciviB profuit jEgypti
clesix uulrit, radicitus autc.n evellit quodcumque
adullerium iu cubiculo? quid prinue marlyri Theclae
fuerit scinen adullerinum aul germen; inipieiaiis
liocuil nudam in theatro cerlare? Non peccavit demorbum, errorein geutililalis tamquam spii.as igni
nudata, non afiicilur ignominia, sed coronalur sancla.
iradil; h.xrclicum errorem lainquam grsunen evulsnm
Alque bxc quidem in lliealro coronnlur, iila vero iu
abjicil zelo Dei iudutus, qui mullis igimtus est. Solent
ihalamo infamalur. Quid profuere idola, et eorum
qiue non sunt adoralio, (emplorum inquam arapli- enim nonnulli Eeclesiatn el sanctos pasiores, quali*
cst liic admirabilis paler, captive ac fraudulenier
lndo? quid vero marlyrjbus obfuit vilitas sepulcroaggredi; ct pcr speciem cbmeulise et benigni^ti^
ruin? nonne dedccus iiiustum est errori in amplitu*
negligenliam imroducunt, zoliim viluperant, Deique
dine, el in humilitaie res marlyrum sunl exaltal.-e?
verbum quod vigel ac floret debiliiare conaniur. Itella paradisus est deliciarum Ecclesia Dei vivi. In illo
perieseuimaliqutiin, qui specieac prselexlu clemenliie
paradiso serpcns tripudiabat, el decipicbal : in boc
commendandsc dicel : Quid eiiim nobis rei esl cutii
paradiso Salvalor ait: Ecce dedi vobi* poteUatem calgcnlilibus? vull salvus lieri ? salvus fial. Qui b c dicil,
arndi supra serpentes et tcorpione$, el super omnem
mmdura
virtutem inintici; et nUdl vobis nocebit (LucAO.
19). zelo pielalis acccnsus esl : qui pereunleni
videt, neque iliius perdilionem lugei, ncque suaut^
In paradiso via viue Adamo propler Iransgrcssioiicm
occlusa est: utque ostenderel Deus, anituam virlule jacluram arbitralur, pietalis xelum miuime novit
spiculis vcrilatis saucialus e s L
prsedilam minime impediri, extra paradisum majora
recipit, quam quae fueiant in paradiso. Occludilur
3. [}u\ <rgo vidol pereuntem, ncquezelo ducilnr ,
Adamo pnradisus , et Pelro claves caelorum crcdun- ul ail Paulus, Quis infirmatur, et ego non infirmor ( 2 .
lur : ejiciltir e paradiso Adamus, c l in ierlium cailum
Cor. 11. 29) ? is Pauli discipulus non csi. Conferai
rapitur Paulus : interdicitur Adanio lignum viisc :
cniu islo patris recte facla, et videbit eum cum apodixit enim Dcus inquil, Ne forle allingal Adam l i slolicis vocibus consenlire: Qui$ infirmaiur, et ego non
infirmor ? quis scandalizalur, et ego non uror ? Qui ita
inum viue (Gen. 3. 22). Illic prohibita est vita, et
semiunl, fratres sunt aposlolorum. Jusius eniui
ignum viUe prohibilum est ei qui iiansgressus erat:
ob ea lanlum , iu quibus peccavil, moerore ariicilur,
bic lignum crucis plantalum est, et omnes qui voluer i u t , vilam aclernam decerpunt. In paradiso posl sed etiaui ob ea iu quibus alios .pcccanles viderii, ut
ait David : Mmslilia tenuit me pro peccaioribtts derelin
liaiisgressionem occullat se Deo Adainus, a conscieniia perculsus: revooat euui is qui cuncia per- quentibus legem tuam (P$al. 118. 53). Si qtiis ob ali<iquiril, et a i t : Adam ubie$ (lbid. v. 9)? Non sciebas ruin peccaia mcerore aificilur, zelum el smiiulalionciu
ubi essct? Adam,ubiet? U l ejus arguat iniquiiatem, babet pietalis. Justus enini, cum viiam suam cor
d\c\l:Vbie$ (Ibid. v. 10)? quasi diceret, Quo in stalu rexeril, lacrymalur, el lugel, ut peccatum suum del e a l : ac deinde ubi peccatis euis finem imposuit,
es? numquid acqualcm le Deo reddbdii fraus serpenaliorum deinceps peccala deploral; quemadiuoduni et
lis? vides ut nudalus fueris? Ubi e$? \occm luain
Paulus : Pie forte, cum venero, muitos tugeatn ex m ,
audivi, el abscondilus sum. Ule ahsconditur in paraqui anle peccavcrunl, et non egerunt piemlenliam (2.
diso : aposloli dicunt : No$ omnes revelata facie gloGor.
riam Dondni speculamur, claritate in clarilatem
(2. 12. 21). Paulus eos luget, qui peccarunl, et po;nitenliam non egcrunt; Samuel lugei Saulem, i u ui
Cor. 3. 18). Vidisti fiduciam exlra paradisum? vidisli
ignominiatn inira paradisum? lu paradiso post trans- dicerel Deus : Usquequo tu luges ob Suul (1. Reg. l b .
1) ? Yides animam pereunlem, et non lwges ? 8i quis
ffressionem pelliceis lunicis induil Adamum Deus.
mortuum eflerri videril, ei non fleverit, lamquani
Vidcamus quo indulus fueril. Ille tunica fuit illic i n dulus; hicQuicumque inChriitobaplizaiisunl, Christumiimuiiis, durus ct efferaius reprebenditur : si videris
induerunl (GaL 3. 27). Illic occluso paradiso, Cheru- animam in impielate demersam , el suterna nmrie
damnaiam, el in iniidelhale porsevcrantem, plobim, c l gladius vcrsaiilis, qui viam iniercludil pararas ? dic, quxso ; non luges ? boccine est animae relidisi; craique lamquain paries c l muniincntum, qno
giosae ? Sanc quidem alia omnia lugere oporlel pecingredi probibebaiur Adamus propier inobedieiUiam,
cala eum qui rcclc sapiat, pnccipue vero, cum animaiu
q u in paradiso acciderat posl iransgressionem. Non
videric in geuliliialis inipiclaie demersam. Ob ejustu accusem paradisum, boc dico; scd ul oslcndam
inodi animain nnn solum lugere oporiet, veruin eliaiu
locum illum Deo convcnienlein iiibil ei profuisse,
uri, el zclo accendi, ut quis disciptilus Pauli fiat. Ciun
qui bono aniino conversari noluoril. Erat<pie paries
enim versarelur, iuquil, Paulus Albenis, inflammaigneus, qui paradisum circumvallabat, ne<|ue sinebat
batur spirilus ejus, vidcndo civitalera dediiam idoloingredt iransgrcssorem: ut iitdicarel Dcus, non ignem
rum cullui (Act. 17. 16). Quarc vero iia senlitinl viri
illi fuisse adverâlum , sed probibuisse Iransgressiosancti, qucinadmodum el admirabilis bic paier pienem, ne igncum parieiem penelrarel: nain ei llcliam
laiis erat dcfensor ?Nam quemadmodum rex in lerris
currus igneus in cxlum abripuit. Non menlilur Ecclesubjcclum sibi regil orbeni terrarum, babel aulem m
sia Dei, quae dicit: Induit me Dcus vestimento sulutie
(Isai. 61. 10), el sicul sponsain ornavil me nuindo singulis tribunalibus palaiii, qui jus dicant: sic e*
Deus fideles liabet pastores pietaiis ac religionis demuliebri, sicut tcrram eflercnteni fruges suas, c l sicut
ieusoros. Multi enim ex geutilibus irridenles dicunt,
inagnum hortum verilalis. Magnus liic paradi.sus esl
cum Cbristianos audiunl dicentes ipsis, Cur blasunivcrsi orbis tcclesia. Cbristus regnal, eique lcges
pbemalis ? cur inipie agitis? continuo imdeiil : Ecc(*
ferenli fides babelur, nisi quis forle fucrit inveulus
defensores D e i : non potesl Deus seipsum defendere ?
in Ecclcsia hxreiico infeclus e n o r e , et serpenlis
Iino seipsum non dcfendil (neque ciiim divinilaiem
doclrina corrupius, hoc est, hanrelicorum errore; et
probro afGcil); sed per fldclcs fanmlos, Ligraios serejicilur inde, sicul Adamus e paradiso. Nam queniad\os casticat. indigel Deus defensoribus ? lla e s l ;
inodum illic i s , qui scrpenlis doclrinx fueral obsenon (juod ipse sii infirinus , sed u( libi zeli fores apcquuius, e paradiso relogaius est: sic in tcciesia, qui
rial. Si cnim onmia pcr
faceret, inlerclusa csset
Paulo non parcnt, qtii a Petro docenlur, sed doaitnulatori via viloc. Nonne repugnabat Deo Pharao ,
cuinentis serpcuutm obsequunlur, ex buc paradiso
exicrminanlur. Unde hoccoaslai? A i l PauJus-.^mu- ci in impielalis prnfiinduin eral dcraeious ; ncque talor cmm vos Dei ecmuiatione: despondi enim vos uni mcii ullra plaga infcrcbalur, donec Moses Qdclis exorlus csl ? ilorcbai imilioi uin dcorum crror cum
viro virglneni castum cxhibere thribto, Timco auiem,
%
SPUMA.
547
548
fjttsis gacerdpftibug et falsig nropbcltg , ncc ul!a plaga

Posl hiulta ftiqnidcm ab cvangelisla dicla, sic nara Ooo illata eftt, dottec llelias amulator exortus cst ? m r e CQBpil: Prteleriens Jesh$ vidit kominem carcum
IWengfim Dei gipe dubio guitl sancti. Quare et ail
uativitate. Et interrogaverunt eum di$cipuli ejus dicenPaulug: / prompiu babeiima ukisci tMnem inobeiet (Joan. 9 . 1 . et $qq. ); et qnrc sequuntiir. E l cuin
dicidhm, *pm impdeta fuerii tesfra obedkntia (2. Cor.
exspuissct, ac Iiittmi locissel, Lwivit ocvlos eftts, et
10. 6), Adbue adniiwnda Debora inter raulieres quae $Hxit : \'ade lava h mttatoria Siloam : et ciim laiHitJiwig iDtinuiiaiegi pae *e ferebat, et Y i r i l c u i virTisset, ridil. Judai novenul eum, el dicntit : Nonne
tuiem proplietando eihibebat, de qua dicit Scriplura,
kic ett, qui ad eteemosynam tedcbat, cascus? alii diroEt guiTexit Debora (Judic. 5. 7), maier in Igrael, ma- bant, Sic e s l ; a l i i , Non, eed siinilis ipsi est. Ille
ler poptili facia est ob pietatem; adeoqoc oeiebris dicebal, Quia ego sum. Plinrisaei et principcs Jud;uofnii, n i , e\orto beilo, ducee exercitus et Darao muFtim videnles multos ad Cbristum posse fqiraeulum
licri diccrciii: Nisi lu renias i d bellum nobiscmn ,
irabere, inipielatis aRmulatione stimulali, et Teriian n s n o n veniemus (Jud. 4. 8). Non in mulieris for- lie aculeo compuncii, eum qui cseus faerai imro
tilndine, sed in prophetife virtuie confidcbant. ExieToeant. Ac videre erai miserum spectaculum, cuin
rtuii iiifilii d m n s voluniatis adjuiores, el alienigenas picias exagitarelur, improbi judices disceptareni,
iulerfeceniitt. Illa ergo beata Debora verilatein pra> magnus patronus certantem juvar^t, et Dens cerladicans ait: Domine, qui diligunt lo, sicut orlug solis
niitii pncsiderel ac spectarel. Vocani enm, aui cxcus
(Ibid.S. 51): iniroiei verotui,sicut purgameiilum lu- fucrat et visum receperai, Jndflpl, alqoe m medi>
cenitt. Doinine, qui diliguot i e , ticoi orios soKs, si
concilio staiaunt, et dicunt e i : Dic,quomodo visutii
quideiu *ol numquam exslinguitur: inimici veroiui,
recepisii, et quis eculos tuos aporuif, et quid fecii.
siciU purgameiiium luceriKB, giquidem lucenia lucem
Ubi (lbid. v. 10 )? Hacc dicebant, non ui discercnt,
V-ilel ad lempus durantem ei rursus exslingnilur.
scd ul ipsa interrogalionis forma timorem rncuierent.
pciude laudal exercitus ducctn, qtii Pci volunlati hi- Sonpe namque forma inlerrogationis illum admonct,
servierat, et jubet inalediccre babitaloribus Mazor,
nem inlerrogamus, quid respondere aut si lacere
qiiouiam non exierunt in auxilium Domini. Ergone
ebeat: ul si qui9 ei dixent, qui in rem quampiain
Deus auxilio indigcbal ? Sic esi. Oportet ul sni spe- testimonium sil lalnrus : Vidisli rem de qua agiiur?
fimen exlîbeant , qui ferunl auxilium religioni. Sic inlerfuisli ? unde rcin nosli ? vcl ipsa forma docet
igilur bic eiiam admirabilis palcr non tamquam i m - illum negare. Sic el i l l i : Quomodd visnm reccpisii ?
iecilli ferl auxilium Deo, sed liuic pnefectus muncri, quis aperuit oculos luos? Ille minas ôrum iniuiis
religionem defendil; dum corpori qiiidem interitum curans, verilali magig adhaprebat, et ait : Homo
aflerre videlur animabug aulem poiciitiam immittil.
quidam, qui dicitur Jetus, eum lutum fecistet, linivit
SagilHB quippe poicnlis acutce (P$al. 44.7). Neqae
ocutos meos, et dixil mihi: Vade, lava tn Siloam. Et
vero mireris, si Cbrisli pasloros ac pieialis magistri cum abH$$em tavi, el vidi (lbid. v. 11). Non noverat
veriialem ulciscantur. Imo licei doclor non sit quis- veritatem, gcd berieficium acnovit: diguilalem benepiam, neque docloris ei calbedra git eommigga, sed
factorig nondum noverat. Homo quidam cum luliim
Cbrisli verbum simplicilcr exceperit, el in ordiiie d i - fecisset, unxil oculog meos,etvideo. Non crediderunt
scipuli (onsiilutus, zelum debol kabere D e i , alque Judceiy quia ccecut fuistet, et vidissei, donee vocaverunt
liancgratiam benefaclori rcpcndcre, ut libere loqua- parentes ejus qui viderat (Ibid. v. 15. v. 18). Improbitur, el pro veriiatc verba faeiai, atque adversus imlaiis exccptio veritalem in dubitalionem adduxit.
piolalcin dcccrlet, ut a gancla Scriptura gibi dictmn
Vocant parentcg coeci : (esiimonia colligit advergus
audial: F i l i , deccrla pro veritate, Et Dominut Deu seipsam imprubilas. Vocali sunt parentea caeci. Rurpugnabil pro te (Eccti. 4. 50. 33). Nibil mirum , si gus eadem forma interrogationis usurpalur : Hic etl
gancli piciatem ulcisciinlur. &epeBumero loquitur ali- /f/im vester, quern vos dicitii, qnia c&cus naius est?
quid Deua clciiicnlia) oausa, utpote bonus; et propbe- Quomodo ergo nune videi ( . 19 ) ? Illi cum i B o r e m
133 sinunl bxli pielaicm propler clenientiam Dei. i:nprobitalig probe nossenl, eog scilicet ininas ImenDicit Deu& pcr Moy&en : Dic Pharaoni, Dimitte popu-dere, dicunl illis : Seimus qnh hie eslfiliusnoHer ei
lntM weum (Exod. 8 . 1 . 2 ) . Quod si nolueris, ecce qnia CCCCH$ nalut ett tcimus : quomodo autem nunc
iiiimiiiaiu sigoa, el pcrcuiiam te. Pcrculsus esl boc videat, aut quis aperuii ejus oculos, neecimut: ipu
dicto Moyaee, elsubht aniinuin viri pii hxc cogiiatio, cclalfm habet, ipsum interrogate: ipse de te loquelwt
dixilque : Nolt existiniare ipsum ex aoqualiiale hono- (v. 20. 21). Ammadverle Dei sapientiain. Nc vocem
rispopulunauuin babere, ac Deum populum suum. ojiig, qui visum reccperat, exceptione rejicerem ut
Et cuin anxie dubilaret, num immensa Dei bonilas ei qui juvenis esset ncc publicis in judicii? verba failcmeniia illi nocercl, videreiurque Deo refragari,
oere nossel, providil Deus ut legilima priusaelas ejus
cum audiisct, Popnlus luus, el, Popuhis meus. p r x - iudicaretur. AZtatem hobet, inquiun!, ipsum inlcrrodicationem refert. Hwc dicii Dominui Deus Hebraogate: proptcrea quod iinpubereg palronis indigent;
rwn : Dinutie populum meum {Ibid. 9 . 1 ) : sin aulero
ui vero perfectam aulalem attigerunt, ipsi paironi
Moluci U ccce ego immitiam signa , el perculiam le
unt guiipgoram. Responderunt parentet ejm ei dixeet fatnulos luos : ul discas, quia Domini e$t terra et runt: Scimus, quia hic est filius noster, ei quia cacus
plemtudo eju$ (Psal. 23. 1). Audivil terra populum
nahu esl. Confessi gunt parenteg ejus, ne qua dubilael populmn, neque verbig paruit: verumtamen dixtt,
tio superesset, an is cxcug fuissel. AStatem habet,
Omois lerra Doaaini csi. Licel eaim clementer se ges- iptum inlerrogate, ipte de se loquetur. Yocani rursu$
aeril Deua, bic lameri Dominus auclorilaiem prodere itiquit, eum secundo, et dicunt illi (v. 24): Qtiid fecil
nolttit. Propierea namque sic loquutus est Peiu , ut
tibi? quomodo aperuit oculos luos? Tmn vero i l l e ,
liomiuis pii aelus palefterel. Sed el tideks Del verba Dei zelo indutus, interrogalioncm despexil, el ut i n semper amant excedere.: sic enim ioquit Salvalor dignos respwiso minime dignatus esl albqui; 9ed quid
discipulis : Quem me dicunt kominet $$u Filium aoail illis ? Dixi vobit jam et non audhlit: quld iternm
miiii$ ? Dicit UBUS ex discipulis, Tu et Christmt Fibusvultis we audire? numquid et vat vultis dhcipuli eju$
Dei vim (Matth. 16.13.16). Doceat vos quoqiie aemu- fieri (v. 27)?llaqae docirinam imiUitur Cbristi, cuin
biores ease Spirilus sancli xniulalio, ac pro pielale
notiduin Christi doctrinam audieri. Nam eum in
paii, iMwumque certamen pro justiiia certare.
cncsenug circunidcdissent Salvalorem in porlicu Saloinonis Jud ri dicebant iltl : Quotuque animatn no4. iEquum eniro e s l , ul boni discipuli *inl imilaUircs inagistri, sicut et Panlits a i l : limlalore$ mei ttram Ittltis f Si lu et CAmlttt, dk nobis patam. A i l
eiOte, sicut etega Ckrud ( 1 . Cor. i l . 1 ). Vis noase!/// : Dixi vobit, et non audi$ti$ : quid iterum wtltii
audin (Ibid. 10. 24) ? Ac vide pieiaiem palmni. Ciiin
ciiiu eunt, qui oniHtno sil diseipulus, (um cum, qtii
discipuli locum ebtiaeat, babere pieialis a;mulalit)iiem Judxorum maliliam animadverlisscl, eosquc
dolvore? Audi qno paeloca?cum a nalivilale Cbrislus
.Uiai U*i;ilur pittcUs.
sanaiit : uuo vcio a priucipio bisloriaiu audiatuus.
%
) CjfcCO .
547
, ot , *
, ,
. ,
,
. ^ ;
. .

, ' ,
,
.
, ,

,^
, [6]
, ,
, , ,
,
, ,
. ,
. '
, ,
.
>* , * ,
, .
, ,
, , 0
. , , , , , , ,
.
*
, ,
,
. ,
, ,
. ,
' .
; ,
.
^
r
;
.
,
,
.
\ "
, ;
,
, ,

; " ;

: .
, ;
.
, ;.
, ,
, " ,
.
01 ,

; , , ,'
. , . 01
,
,
,
, .
, ,
,
, ; .
,
,
b
&>! -;.
* A l i i ; &.
51*
,
, ; , , '
.
,
* ; ; $
; .
;
; ,
, " ,
,
oc
", [07J
. , .
,
. "
_ , .
,
,
,
.

.
' .
* ,
* ;
;
,
, * ",
*
,
,
,
,
*
.
. "
, ,
, ,

. ,
,
,
. , ,
, ), . " , , . ,
.
, , ,
; ;
; ,
, , ,
; ,
-
;
;
,
. ,
*/ ;
, .
, *
;
.
, , ,
,
,
j
;
, ; ,
. '
. "
, ,
, , *
;
, . ,
* ;
;^ .
,

. ; , ,
.
, '
. , ; ;.
; , '
SPl RIA.
f>49
,
, ,
,
. , ] '. ,
*
, .
, \, ,
>*

.

,

.
, , . [68] 06
^, ,
,
,
,
; ,
^. " ^,
.
, ,
* ,
.
, .
. ,
. ; ;
, ;
. " ,
; , ,
,
;
; " . "
, .
. ,
.
. ' ,
.
7 *
, - ,
.
'. ^,
. 6 ,
, . . .
, ,

, ,
, . " ,
, , *
. "
, .
^;
*
,
.
; " . *
, ,
, , ;
,
, , *
* ,
, ,
}
,
* ;
, ,
. '
! "'
,
,
, ,
, .
* :,
,
. " ,
,
; , ' .
, . , 3.,
; ,
/ , . ,
; *
;
-r.v,
. , ,
;
,
.
[9] , *
;
, .
,

;

* ,

.
/ ,

. , /
,
,, *

. ,
* '
.
, : : .
, ,
, , "
,
, ,
'
, "
,
. * \
),
.
,
. ' , >
, ,
,
*
, . %i
, ,
, .
, , , , \

, ,
. .

,
,
, ,
'
,
.
.
, * ,
, . ;
' (
,

*
, ,
) ,
,
\, *
,
, *
. ,
;
,
. ; ,
; , ;
; ,
. "
* ; *
;
A<Wil Savil. 68 !
, 0ef7>. b Alia liic fcabcl Saviiius, varUns
Savil. , & *
^ f
* , , ,
decursu oralioiiis
* .
DE C/ECO .
519
non agcre ac simularo, ut ei mctum incuterent, no

susccpii nondum fidei elemenlis imbutus, sed so!o bcinagislrtim illuin ronlileretur, ail illis : Dixi vobis neficio illuminatus : cogiia cur hominem putans se
jam, ei non audislis: quid iterum vultis avdire? fttrmpnirocinio tueri, a verilaie non defiexerit; si secunquid et vos vultis discipuli ejusfieri? Cum dixit, 2Vumdum cvangclium effari didicerit: In principio erat
quid et vos confiieri se discipulum esse indicavit. Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Veriianc vocem usurpct omnis Cbristianus, a paganisnio
bum {Joan. i . 4 ); qnid tandcm erit? Propterca dcindeiluclus : cum enim occurreril libi paganus veteris
ccps ejus scienliam corrigit, ejnsqne cerlamine colerroris addicius coitsueludini, el dixerit l i b i , Chrilaudaio Gdem ipsius obsignal. Occurril ei Salvaior :
stianus es, dic illi : Eliam; nuniquid el lu vis fieri ?
non enim eum de facie noverat isle. Uuando enini
ilic igitur fuil hominis istius scopus, qui visum et
misil eum ad Siloam nataloriam ut lavaret, cxcum
aiiitnse el corporis reccperat. Dixi vobis jam, et non m i s i l : ut aulem videns rediit, Salvatoreni cum lurba
audistiz : qtrid iterum vultis me audire ? numquidmixtum
et vos non aspexil; ac confestim anlequam Domivultis discipuli ejutfieri? Quasi dicerel: Taiilum num cernerel, ad cerlameo vocatus decertavii. Porro
abest ut me de sentenlia dimovere possilis, ul ego
luiumfecit Doininus, aniequam lavaret ipse, alt|iie
vos spercm poiius de senienlia dimoios, Ghrislurn
inunxil oculos ejus, ut dcfectum sarcirel. Quando
ipsum confessuros. Quid ad illum deinde Judaci?
igilurejecerunl cum foras, cum invenissel eum CbriMaledixerunt, el dixerunl: Tu discipultts illius sisstus,
,
dixit e i : Tu credis in Fiiium Dei? Non eniin le
tws uutem Motis diseipuli sumus. Nos $cimu$,credere
quia oportet, tit prophelae decerianli, sed ui Filio
Mosi loquutu* est Deus; hunc aulem nescimu* unde
sit ctim faciem non nosset, vocem agnovit. Tn
Dei. Illti
( Joan. 9.28. 29). Cogila quaenam esset imilliliido credisin Filium Dei? inquil. Yocemagnovil, elsunima
contradicentium, el quseuatn uuius poteniia qui resicnm laclilia clamavit, Quis esl, Domine, ut credam in
stebal. Neque siluil rursus patromts verilalis, sed ineum (Id. 9. 36)? Ciir credis dicenli libi fldeli : Tu
s l i i i l : In hoc enim mirabile esf, inquit, quiavos nescicredis in Filium DeitSdo verum tuum esse sermonein;
tis unde sil, et aperuit meos oculos. iViii esset ac
hiclicel
hnnc mihi tu des cognilionem, non dubilabo
Deo, non poterat facere quidquam (Ibid. v. 30. et lamen
35). tibi credere. Et qni$ est, Domine, ul credam in
Slabat deccrtans, et speciator cral ac ccrtainims
eum ? Tum futurorum provisor respondil: Et vidisti
prxses Deus : mulli formidabiles adversus unum
eum, el qui loquttur tecum, ipse e$t (Ibid. v. 37 ). Qui
robuslum, nubcs infidclis adversus unam (idei gulpalrocinalus esl inlus, foris alloquitur : Tu credis in
tam. seculo non estauditum, inqiiit, quia qui* apeFilittm Dei ? At is qui in corpore et animo fu r:t i l ntit oculot cceci nali. Nisi esset hic Deo, non poterat
luminalns a i t : Elquis e$t, Domine, utcredam in eum?
facere quidquam \lbid. 32). Quandoquidem de doRespondens ille dixit ei : Et vidiui eum, et qui loipii*
ctrina Mosis glonamini. Non ille quidem adhuc Mosis
lur tecumjpse est. Tumalter ait :Credo Domine, et
meniionem facit, ne exasperet eos: sed ait: seculo adoravit eum. Hsec a me dicta sunl, ul discaiis omnes
non ett audilum, quia quis aperuit oculos cccci nali:
lioc magislrum sequi, bonumque paslorem imiiari,
bonum
esl, Qtiis alius aperuil propbela? neque qui anlecellat i c pro veriiale ceriare : veslrum enim cerianien inaoccurril, ncque qui possit comparari. A l quanlum
gno Pastore subsidium ferenlc commitlilur. Admiraii
islc veritatcm tuebalur, tantum illi in inipudentia
estis coecum, qui beneficio afleclus paironus facttis
perseverabant. Quia ncgare poleranl, deinceps est verilaiis; (alroneni, qui ante beneficium acceoccullare conlendebani : et dicunl, Da gloriam Deo: plum Cbristo patrocinalus esl, admiraii estis. Scmnos scimus quia hic homo peccator est ( Ibid. v. 24
pcr ).enim anima divina, quae verilatem a-mulalur,
Gloria Filii, Patris esl gloria et indivisa est gloria.
mult.i meriio suo reseral ora, quoe verilati suffragenDecerial inilo praclaro cum Judaeis cerlamine. Dilur. Pendebat in cruce Christus,elduo latrones, unus
cunl e i : Da gloriam Deo. Guinam ? Deo legis nostra*? a dextris ei unus a sinislris, el Judani dcblateranl,
An vero justum cst, ut alius benelicuim contuleril, el
principes sacerdoluni blasphemanl: Ecce Regem Jualius gloriam reporlet ? Da gloriam Deo. Alius bcne- dcBorum : el rursus, Si Rex Israel est, descendat nutie
iicus fuit, et alii gloriam dabo ? Confessi sunt lulum
de cruce ut videamus, ct credamut ei ( Mare. 15. 2b\
fecisse Jesum, el unxisse oculos ejus : euin qui apc- 32) : et rursus, Alios salvos fecit, seipsum non potest
ruit, confitcntur, et alteri gloriam deferam ? Quare salvum facere (Ibid. v. 31). Simililer et qui cum eo
vero gloriam Deodabo? Quia nempe Dei opus boc cruciiixus erai latro el ipse deblaterabal dicens: Si Fi*
esl. Igiiur Deuin esse Ghrislum iinprudeuies fatelius Dei e$ salvum fac temelipsum et no$ (Luc. 23.
mini. Da gloriam Deo. Nam si De.i esi opus, eique 39). Aller vero lalronum nibil diccbat, ei aliosobgloria debitur : qui auclor est operis, ipse esi Deus.
noxios suo silentio casiignbat. Puslquam igitur prinDa gloriam Deo. rios $cimus quia hic homo peccaior
est.sacerdolum et scribcc, qui legein noverant, iino
cipes
Rcspondit eis, qui ccecut fuerat: Si veccator est, nescio;
vero qui ignorabanl, qui propbelarum lcctione comunum tcio quia ccucus cum essem, moao video (Ibid.
v. 25).
moniu
Cbristum debuerant confiteri, confessi non
erant : incxspcctatitm os aperuit Deus in cruce quod
5. Hucusque cum libere loquulus essei, ejici foras
veritaii palrocinclur. Ac vide quid facial. Cum non:psum jusserunl. ejecerunt eum, inquil evaugelisla,
duin Cbrisli vocent audissci ci patrocinatur, ac deinde
foras (Ibid. v. 34). Bealus qui ablegalus est a concilio
coronalur *. Crucifixi cnim sunl, inquil, cum eo duo
malignantium (P$al. 03. 3). Acvide, quid fial. Poslea
lalrones; unus dexlrh, et unus sinhiris (Mallli 27.
quambonuin cerlamen cerlavit, Deigloriam defendit,
38) ; eralque medius Salvalor lantqunm staiera vcriac multa cum iiducia dicendiquc lil>crtale Salvalorem
talis, unum elevans coniitenlem, el alterum blasphc
confessus esi; jam absolulis cerlamiitum suonini
manlem coitdemnans. Ac vide rcm mirabilem. Dum
speciaculis, foras ejeclus est athleta, corona mininie
scriba? ac priucipes sacerdoliim Cbristum Maspbemaaccepta, el foris illi pra3miorum occurrit distributor.
rcnt, et dicerent : Si Rex Israel e$t descendat nunc
Audivit cnim, inquit, Jesus, auia ejeccrunl eum foras:
de cruce, ut videamus, el credamusei; el alio latrone
el cum invenisset eum dicit ei (Joan. 9. 35). verbum
diceule, Si Filius Dci es, salvum fac teipsum et no$ ;
iioiaudum, lnvenit eiim! quem perdidil error, veritas
nibil ail unus ex lalronibus probus : quippe latroncs
invenit. Cur aulem occurril illi? VidU Salvator auipopuli Judaeorum el nosiri figurai fueiunt. Nam liic
mam probitalis plenara: vidil animam pro Deo verba
qiiidem blaspbemat, et damnalur; ille vero credii, el
facerc nondum scienieui, sed pro lideli aliquo propujnilcnliain agit, et salvatur. Ait igilur iinproborum
pbeta se loqui exisUnianlem : iiilerrogatur enim de
ex Judaico lalrocinio germanus (fuerunl cnim popuChrislo. Elquid de illo dicit? quia propheta cst. Salvator autein baec ait : Si, cum me propbetam arbitratur, el hominum esse suspicaiur, ila decerlat, quid
JuxUi Savil. legendum esset: ride quid faciat. /VOM
on facicl, si gloriam divinitaiis cognoveril? Si cum
priintuncompellat ChrUtwn nan pritmtm vo&m ejtis audit,
liominem esse me ccnset, ac prophelam appeilat,
(Uque iia ei pul.ocinalur> $ed primum pafrocinaiur, ac
lanlum veritali subsidium lulit, unluniquc ceriaioen
deinde coronulur.
y
551
SPURIA
quod Deo credidcrli? propheiae Deo creJideniut,

lus lolroiium improbi Juda/i, ul teslatur Salvator diet pairiarcbx crediderunt, bymnorum wriptores crcc c i i s : Domut wea domus oraliomt vocabitur; cos aulem
diderum,
fecisiis iltam speluncam l<Hranum (Matth. 21.13)
; aQ apostoli, prgcdicatorcs, martyres : veruro
pimios isii, cum Deum in gloria eonspexisseiU, hic
prioris quidem proposilum animi Judaicmiifuil, posltv
auiem, cum in ignominia. Tu vero mille mibi famulos
rioris vero Ghrislianuui, cuin a malis ^xorsus, poeuilentia saluteui exlorqueal): ait igiiur improbus la- doiniuo servienles siste, quo lenipure ille prosp^ra
f u r t u n a ct bonoribus fruitur : et unum servum, qui
tro, cui proposilum auinii fuit Judaicum : S i Filius
ju leinpore (entaiionis, o/0tcttoui$ et exsilii a doininQ
Dei es salvum fac tenieliptum el ng#, de cruce dcsceu*?
$uo non rccedat; illos autem mille servos, qui lendens ; alier aulem probus invcniUir, in judicio reus,
in crucc judex. Sed el ilinorem Dei docet, Prima enim
taiionis in lempore c l cxsilii doiuinum deserueriol
latronis ad ôciuin laironem haec f u i l : Neque lu ac recesserini: numquid hi prospera faveote forluna,
timcs Dewn quad in eadem damnaiione eg El notservi,
qui- qui lentaiionis tcnipore dominum reliquerunt
dem jusle; nam digna factis recipimus : kic vexo nihil
pares Qgse posstini ei, qui rebus in adversis Domimim
mali yesul (Luc. 23. 40. 41). Quid ais ? qu foris est sequutus? Nequaquam. Credidit P^lrus; $ed cum
fnrabaris liic condemnas ? qui foris occideba$, hic
niorluus euin suscilantcm vidisset, cum gloriam ejus
limorem doces? Nequetu limet Deum? GognosceCbriconiemplalus essel, credidit: credidit Paulus, sed
sii crucem, ut y o i isia le doceal piclaiem. Vide narocuiri celilus missam luccin vidiseel, eumque lumina
que rem mirani; lairo socio laironi d i c i l : Seque tu corporis excaecantem, a n i m a B vero oculos illuniinantime$ Deum? Deum ipsum prcedicat, qui cum iilis u l -tem : credidil Abraham; sed cwn diviuam T i s i o n e m
ir cruciiixu* est, ac loleranter pro bumano genere
aspcxissei: Isaias credidit; scd ciim eum in solio scpatiuir. De ipso cnim Salvatore dicere illum, Ntque dentem excelso vidisset (isoi. 6.1), elCherubimincirIN times Qeum? ex iis quae sequuiilur intellige : Neque
quilu ejus. Oinncs vidoruni, $ed iu gloria : hic auiem
tn lwie$ Deum quod in eadem damnatione e$ ? Et
in nos
ignomiiiia; quaaiobrera etiam clamabal: Domine,
quidemjmle; nam dlgna (ac(i$ recipimu$ : hic vero
nimemento
mei, cum veneri$ in regitum luum* Sed spehU mali genit. Hxc idco dico, ui pro pieiate laborare claio rerum mearum siatu, mihi dicturi estis: Quamdiscatis, elcum domi lum pubUce xinulaiionem pnc
obrem hoc ais ? Rquidein peccator s u m , et horaivobis ferre, ac pro Chrisio decertare, ut et ab ipso
cida : lalro ad banc boram u^que: muUa suut scelera
juslUix coronam accipialis, sicul el isie probus latro.
mea, fateor; sed in menle niea fidera absconditam
Audi euiiM quibus verbis sociuin laironem blaspbebabeo, quam nemo novii, nisi Dominus solus, qui
piaiUem aflatur : Neque tu times Deurn, qui in eadem
mecuin paiiiur. llabet exterius apparcnles nouis
damnatione es ? Et nos quidem juslc; nam digna faclis
passionis Dorainus : at ego e a m quae apparet, ignorecipimus : hic vero nihil mali gessil. El dicebat miniam
ad Je- non altendo, sed abscondiUm majesutem
$um : Domxne, memento mei cum vcnem in regnum
gloriiico. Sic ei tu dicilo : Doinine, n o l i , quae appatuum. Vidisli verum patrocinium ? vidisli, ut Cbri- renl sctiera mea, sed abscondtiara lidein spectare ;
slutn verum Dcum sit confessus? Mementq viei, DQ~
et Memento mei, cum venerii in regnum luum. Gum
mine, cum veueris in regnum luum. Mala propria cannulli prorsus quidquam loquulus esset Cbrislus, sed
filclur, el Dontino pnlrociiialur. Adeo lorlu$ es, lalro, tacuissct, et ncque Pilalp , neque ulli alteri Judaeocoram pra:sidc, ul latrocinia lua, cxdes, ei furta a
rum sceleraio capiii respondissei, tuin respondei; et
lo commissa faiereris, nec lamen fassus es: et nunc
quoniam grave admodum et incommodum erai silencxlra lormcnla dicis : Digna factis recipimus? Millcliuni, jam respoudet, ailquc lalroui: Amen, amen
tornicnlU admotis vix apud pixsidem fassus e^; ct
dico tibi : hodie mctum eris in paradiso. eximium
bic, ncipitie le cogente, iia facile confucris? Sie e s i ,
jargiloris beneficium! Quandoauidem lardum benefiinquil; vcrum illic confessionem cxcipil niors, bic ciMin poslulasli, ac dixisti, Memenio mei, Domine,
coiifessioitcui pocuiienlia scquitur et viia. ISos enim
cum veneris in regnum tuum, ero postulasti, ego
digna fuctis recipimus : hic vero nihil mali gestit. Si
prscpropcrum beneliciiim confero : tiodie mecum eris
lios, inquit, jusle, bic iujusle, Nos enim vivos occiditn paradiso (Luc. 23. 43) Vidisli Dei salulem ? vidimus hic mortuos su^cilavH ; nos alieua prsQdaii su
feti Domini bcneflcium ? vidisii maguura veritalis Jqmus, hic divitias suas orbi terrarum jargilui est. Pugnat latro cum socio lalrone, et ait : Ad lioc usque dicem? llodie mecum eris in paradiso. Nemo bacteuits
JudaBorum, aut palriarcbaruin, de paradiso fieri
lempus, quo cruci aflixi sumus, intcr nos convenimentionem audivit, ex quo Iransgressu est Adamus,
iuus, c i iier una fecimus; verumiamcn ab ipsa cruce
ct ex illo egressue e s i : ac taraeisi Deus bominibus
findUur niihi via : si inccum her facere vclis ad viiam
innumcra fidelibus promisit, nulli lauien paradisum,
veni: sin minus, vade vias tuas. Hacleims cum te
iiisi latroni promisit: nusquain bomioi apparet l)ei
conitrer, priina via tecum ibam : jam vero crux
ore proinissum esse paradisum, p^tquam ejecius
secundam hanc viam in duas divisil. PcenitcRlia diviAdamus est, nisi buic primum laironi. Gur nulli padiiur lalronum via. Tumque Psalinus et finis Psalmi
triarcliarum prinium de paradiso loquutus est, nulli
adiniplebatur : Novit Dominut viam jmtorum, et iter
impiorumperibit (P*al. 1.6). Postquam igilur verilalipropbelartim, n u l l i aposloloruin ? Auliquis veru proinisil : Dabo libi Terram lacte et meUe mananiem
pairocinatus est latro, ad Doiniuum gloriae se verlit,
(Exod. 13. 6); aposlofis d i c i l : Beati paupere* sphritu,
ct a i l : Mementornei,Domine, cum venerti in regnum
quoniam ip$orum e$t regnum cvlorum (Matlh. 5. 3 ) :
iuum.
liusquam paradisus : reserval in medio paradisum ,
ut latroni primum promitlaiur. Licel enim dixerit
6. Erubescant deinceps Ariani, et avdiant quid latro dicat : Domine, memento mei, cum veneris m Paulus,
reUaptus sum in paradisura ( 2 . Cor. 12. 2 ) ;
ynum tuum. Vidct cruci affixuiii lairo, el Doininum posl latroueiu tainen boc accidii. Gur igilur prtnius
conlitclur: bacrelicus ejusdein ibroiii parlicipeni cum
intjressus esl, qui unaiu prope vocem prolulit? quid
palre c u D f i t c t u r , et ul crealuram blaspbeniat. Doeimu ? an saspe psalinos caniavii ? saepe decerlavil ?
mine, memento mei, cum veiieris in regnum iuum.srpe
Yel-de divinilate verba fecilVSemel, inquit. Julem et ipse verbis quibusdam lalronem conipeliare:
slus uiinirum est Deus meus salulis arbiter . quaudoU l memiiierit lui Chrisius, quid tandein fecisii quo
quidem priniuin bomiiium Adamum ob mulla
id commerueris ? an quia occidisii, quia deprajdaius
peccaia, sed ob u n a m iiiobedieiiiiam e paradiso ejocii:
es ? sic enim ais, Uemenlo mei cmn venerU in regnum
ita jusiitia? siaiera laironi prinium in peradisum i n iuum. Sed nenio exisiimet, secundum f raiiam lamum gressurum eum proniisit, cum D I U I U quaadam
balvalum csse a Cbrislo laironem; nno secuudum
confessus esset, verum cum u n a m iidei couiessiouem
debilum illi rcddendum boc fuil. Quod landem debiobluiissel. Dixi peccatum Adami iuisse, quod eontra
tum? diccl alicpiis; an quod rcs juslas egeril ? clecquam pra?ccpliiui e r a l , lignum attigeril. Quae porro
mosynas dedcril? res suas disiribuerit? jejunaril?
fuii latiMiis purgaiio ? Quod cum (ide cruceiu auigevigilaril? rein fccerit, quaui I I C U I O aliui? An vcro
geril, iii paradisuiu intravit. Quid iit dciuceps ? i>al%
DE CJECQ
552
NATO.
,
,
. ; . $w>6*i}
;
, ' ,
, *
, '
; ^ - &
, *
-
,
. , ,
, *
, 4* ,
, [70] , *
. |71] , *
,
,
. " , , ,
, " ; "
;
,
,
* , , '
. ,
, ,
, , . ; .
;
* ,
; , , ' , ,
. " ,
. Kuptc,
. , ,
,
, ,
, , ,
, , , - . , " , ,
,
;

,
, *
, ; ,
, ,
' ,
, .
."
. " !
,
, , .
. , , * .
, .
, - , "
, .
;
. - ;
, * ; * .
,

- , '
, ' , , -
. ", ,
,
'. .

.
',
,
. \
."
, , ;
, , ,
* , , ( .

,
*. ,
*
*( , ,
. "
. ,

,
, . ,
; ; ;
, . "
; ; ",
,
, *
; " ; ;

, , .
,
,

, .
, pty
; ;
,
; , , ;
. ,
, ; * **

% ; }/ia\ , ; " ,
, ,
. ;
, , *
,
, .

,
*

,
,
.
, |;
-
;
. '. ?:3: '.
':
%
551
SPURIA.
S53
mraUaumJPtK , ': - ; *
*
, .
,
,
: " ,
^ , ,
0: ,
, .
, ,

\ /Siov,
,

, [72] ^ *
,
, ($

, . ,
\ ,
,
,
, *
, , .
$
.
".
SERMONKM
ITanc orationem a mullis auctam, relractatam et mutatam fuissc perspicuum est, neque unus occurrit
Codex manuscriplus qui cum alio coitsenliat. Longiorem homiliam Latine solum ediderat Gerardus Yossius : hujus autcm intarprctatioui Lalinae ex aliquo exemplari breviorem aptavit Graecam homiliam Fronto
Ducxus, ila ut non paucis in locis hiulcam el mulilam seriera repraesenlel; et tamen si extrema verba ubi
bialus incipit, cuni sequentibus quo desinil, conjungas, nihil desiderari existimes. Sub haec autem, VossianaetFronlonianalongioremorationem edidit Savilius, sed mullis in locis viiialam. Nosdemum ex Codice
Coisliniano 349 hanc sartam ct tectam proferimus, a Frontoniana et Vossiana longe diversam, et cum Saviliana magis consonantem.
, , ,
.
'. ' , , , . ,
,
, \
\ ,
' . [73]
, >,
,
, *
.
, *
/. , ,
, , .
,
, ,
' ' ,
. ,

. ' '
,
.
,
,
, .."

| , .
, ; " , ,
, ,
^
, *
>
;
, , ,
,
, ,
,
, , .

, ,
, ' 6
.
,
.
,

.
-jJ
. ;
,
,
,
.
,
,
,
, . , ,
, * ;
*
.
,

. , ,

.
,
.
, ,
,
.
" Q
I "
,
,
* ,
4
SERMO DE PSEUDOPROPHETIS, ETC.
555
554
vator qoidem salulcm promiscrat, scd lempus non

fluit, lenitcr fluit, prout vcnit. At ciim impclii exivil
erat, neque permiltebaiur latroni credere, ac baex latere sanguis et aqua, ut latronem aspersnm baplizari: pronuntiarat enim Salvalor, Nisi qnis renalusptizareni, sicut Aposlolus ait : Accessimus ad Sion
fuerit ex aquaet Spiritu, non mlroibil in regnum ccelomonlem, et aspersionem tanguinis melius loquentem
rum (Joan. 3. 5). Opportunitatem anl licenttam non guam Abel (Hebr. 12. 21. 24). Quare melius quam
reperiebat Ialro, suscipiendi baptismi tcmpus illi non
Abel loqtiilur saitguis Cbrisli ? Quia sanguis Abel in~
suppetebat, quippe qui suspensus esset in cruce. Sat- sidel capiti bornicidx, Cbrisli vero sanguis bomicidas
ctiain poeniicntcs etnuudat. Disce igitur xmulationem
vator igilur viam invenit, qua iinpcdita expcdiret.
Nain quia credidcrat is Salvalori, qui in peccaiis inac zclum verilalis, el liberiaiein pro Cbristo loquendi
adamato; seqtiere venira MagUirnm pro veritate develeraverat, eumque ncccssc eral baptizari, sic discerianlem, ut cum ab apostolo Paulo sic audivcris,
ponit Deus ut posl passionem lancea milcs Domini
lmitatores mei estote, sicul et ego Chrisli (1. Cor.M. 1),
iatiis vulneret; el exsilit sanguis ei aqua : ex ejus
enim lalere, inquit evangelisia, Exivil tanguis et aquajitstilice lu quoque coronam obtinere merearis, et
(Ibid. 19. 54), ut de verilatc passionis consiaret, et quue Cbristus Deus nosler xterna bona praparavit
i i s , qui diligunt illum; quae nobis omnibus uiitiam
figura sacramentorum exslaret. Neque vero sic exieconsequi deiur, gratia et benignttale Doniirii noslri
runl sanguis et aqua, ul simpliciler fluerent, sed cum
Jcsu Cbrisli, cui gloria et impenum, nunc et sempcr,
impelu, ut latronis corpus aspergerent. Quod cnim
ei in sxcula sacculorum. Amen.
cim impeluoso fluxu emillilur, aspergil: quod auiem
DE PSEUDOPROPHETIS E T FALSIS DOCTORIBUS.

Is qui Chrysostomi nomen in litulo emenlitus esi, scse flngit populo suo ultimum vale dicere : Tampu$
resolutionis mect instat, inquit. Hic omnia signa sese statim offerunl. Stylus humilis abjectusque, a
Cbrysostomi orandi genere toto coelo dtversus : dictio inelegans est, grammaticae leges plerumque violantur, epitheta insipida ad nauseam usque accumulantur. Demum Dionysius Areopagita ut scriptor ccleberrimus memoratur. Hujus tamen scripta, quae spuria apud eruditos omnes habentur, aliquo: posl mortem
Chrysoslomi saeculis confecta pnblicalaque sunl. Inter haerelicos reccnselur Neslorius; unde arguitur quanta
fuerit Graeculi hujus imperitia.
Inlerpretationem novam Lalinam adornavimus.
ORATIO DB PSEUDOPROPHETIS, KT FALSIS

SUMMATIONIS
SJECULI
HUJUS.
DICTA
DOCTOMBUS, E T IMPIIS
EST PAULO ANTEQUAM
HJ2RET1CIS, E T D E SIGNIS
(SANCTUS)
DE
VITA
COSf-
MIGRARET.
1. Lugubris oralio, ulpole uliima, ut milii signifitiantum sil lucrum, scrutari Scriptnras ui snepc aucatum e s i : altamen niagno gaudio plena. Ltigubris,
ivislis. Quid porro est id quod dicimus? Scriplnram
quia non ullra vos alloquar; inuliogaudiopltMia, quia
divinain nibil (actdsse eonim, qu.c ulilia nobis esse
lempus resofulionis mcae inslat, tit sim cum Cbristo;
possent; sed perpeiuo clamare per prophctas et apo*
ac sicul dixit Dominus, Non amplius loquar vobiscum
siolos, ac velut matrcm prolis anianlem praenunliare
(Joan. 14. 30). Adbuc tamen nunc loquar in dolore singnlosque pnemunire. Commonefacii enim circa
cordis de falsis propbeiis , de falsis docloribus, el
praBlerila, pnrcsemia et futura, nihilque negligit, ut
dictum est, eorum quae nobis utilia sunt : id vero
de impiis b&reticis, do qutbus dicebal Apostolus :
non in
Mali nomine* et prcEttigiatores proftcient iti pejus,
inocculto, nec demissa voce, sed ubique totis
viribus ctamal, per legem , prophelas et apostolos,
errorem inducentes eterrantes (2. Tim. 5. 13) : de quiimo per ipsum Dominum. Per Isaiam quidem propbebus eliam vos frcquentcr commoiiefeci. Mulla eniin
tam dicit : Ctama in fortitudine, el ne parcas, qunti
verba feci per Chrisli graliam, ul vos scitis, viri retubam exalta vocem luam (hai. 58. i), ct iierum dicit:
ligiosi, fercque in singulis concionibus vos monui, si
Super monlem excelsum atcende qut evangelizas Sion
rccordamiiii eorum, qtiai heri dicebam : ac scio vos
(Ibid. 40. 9); ac poslea dicit: Exaltate, ne timeaiis.
meminisse, maxinie veroqui laboriosi, leciioni dediti,
Rursumque David ait : Laboravi clamans, raucm faet Christi amantes esiis. Nam qui leciionis studiosus
ctce sunt fauces mece (PsaL 68. 4). Joannes auiem
c s l jure Cbristi anians vocelur, sccundum id qnod
Tbeologus in Calbolica sua epislola dicit : Videlc
dictum est a Domiuo : Qui diligtl me $ermone$ meos
vo$mctip80$ (2 Joan. 8) Paulus vero quid? Videie
servat; et, Qui diligit mi, diligetur Patre meo (Joan.
14. 23). Qui diligil me in lege incditabilurdieac nouomodo ambulelis (Ephet. 5. 1 5 ) ; Dorninus ilem :
cie, videlicel in Evangelio el reliquis Scripltiris. Talis
]go palam ioquutus sum mundo ei in abscondiio nihil
eniui nuinquam delendam in corde suo i)ei relinet
loquutussum (Joan. 18. 20). Et alibi cvangelisia de
iiiemoriam : exspecians quippe illum de ca?lis venluipso ait, sielisse. Hlum et claniasse : Si quis silit, venial ad me et bibai (lbid. 7. 57). Vides quanla conrum, ejus advenlus borani semper observal. Sacros
lenlione, quanlo sludio, quomoao palam ioquauir, ei
manibus libros perlraclans obliviscelur illonim
nctno itilelligai? Rursumque beatus Paulus dicil :
ircmendorum librorum, de quibus scriplum c s l :
Videle canes, videte malosoperanos, videte eoncisioncm
Judicium $edit, et libri aperti sunl {Dan. 7.10). Yidc
SP13RIA.
55
5Sf
de consummationenostra ? an impiorum bacreticorum

(. 5.2). Vidile qnomodo ambulelis, quia dies
deiestnnda doginata traducam ? Si per lempus liceret,
muli tunt (Ephe$. 5.15. 16). Et Jonnnes: Videte vo+
possem
metiptos, He perdatit ea quai operati estis, quia
muliiillortim profana dogmata el scclerata gosla
iriuntpbare : scd magno opus est certaminc longoque
seduclores externnl in mundum (2- Joan. 8. 7). Muliaqtie iiHJusmodi sunl in divinis Scripluris lum Yeleris srrmone, qno impura illorum docirina delegalur e i
triumpbelur. Cacterum in praBsenti operaB prclium
tum Novi Teslamemi, quae occlamanl, el nos somno
est illos ex sacris Scripturis inimicos Cbrisli comsopilng excitar.i. Nos autem contrarium facimus,
qucniadmodum dixil Isaias propbela : Auribus $ui$ probare, et lupos gregem ejus iuvadeiiles, ubique
peliendos, et ab ovibus ejns abigendos. Ideo lupi
graviter audierunt, et oculos suo$ dausernnl (Isai.6.
10). quam mulias et (juales scripturas audicntes jure vocati sunl el a propbelis, el ab ipso Domino
et a bealis apostolis; nec modo lupi, scd perniciosi,
intelltgimas! Quamobrcm inexcusabiles ertinus in die
impii, bosles, inimici, insidialores, blaspbemi, byrxaminis cum vencrit i * qui illuminat abscondila
jK)crilx, furee, lalrones, abominandi, falsi propbetir,
lenebrarum, etmanifesta facitconsilia cordinm : cum
falsi dociorcs, duces cacci, errones, maligni, antijudiciwn sedebil, et libri aperienlur (Dan. 7.10), quos
christi, scandala, (ilii boslis maligni, zizania, albei,
nunc cum audimas, ridemus, et non suspicimus.
Nos enim singuli in propria via erramus, rclinquentcs piieumaloniacbi,qui in Spirilum graliae blaspbemanl:
|iiibus remiltetur neque in boc saeculo neque in
reciaro viam, et facti sumtjs sicut ab inilio (Isai. 63.
iituro : Per qnos via veriuuh blasphemabilur ( 2 . Vet.
19), cum nobis non tmperares, Domine. Vcrequc
2. 2). Ad h x c , filii maligni diaboli, ul ail Theoloin nobis implela est propbelia Davidis, quae sic babei:
guseoJoanncs : Manifesii suntfiliidiaboli ( 1 . Joan. 3
Et commixti lunl inter gentet, et didicerunl opera
10). Oportet ergo primum circa islos occupari, et
tum (Pw/. 105. 35). Ideo huntiles xilesque gtimus per
postca de consummaiione loqui. Quandoquidem igiunivcrsam terram propler peccala nostra, el in nos
lnr in nos fines sarculorum devenenint, u l a i i A p o pervcnenmt fines ssculorum, sicut scriplum est (1.
slolus ( 1 . Cor. 10. 1 1 ) , el exorla sunt lempora
Cor. 10. 11): ct pastores lupi sunt, et ovcs conlrita?;
difiicilia, c l tnylliplicala esi iniquilas, refrixilque cael fames inslans, non famcs panis, neqiid silis aqua?,
rilas multoruin , seducluresque multi sunt, ac plnsed fames audiendi verbum Dei. Sed nemo speranrcs qui seducuntur ; age, sacros libros evolvaitius ,
tium in Dominum aniimim despondeat. Ne igilur
in iisqtie reperta veritatis via , per eam incedamus,
aniiiio deficiatis, semper respictcntes in eirti, qtii diei ad sanctoe montes accurramus; ad propbetas dico
xit : Vobitcum $um (Mutth. 28. 20).
etapostolos, ut non erremiis, nec Circumferawur
2. Conlidite ergo. Neqne enim ramc necabii Deus
onmi venlo doclfma, tn nequitia homhmm, tn atlutia
animas juslorum (Prov. 10. 3 ) . De bac fame loquhur
Dominus pef propbclam i Et eAl in diebui illis, indu- ad circumventionem erroris ( Ephes. 4. 14). Ne infra
maneamus,
sed simnl asceudamus Cum sanctis d i eam famem snper terram; Mott famem panii* neaue
as~
scipulis
fini aqttce, $ed famem audiendi verbum Domini, Et
cir- ad bealum inoniem , audiamusque Paslorem
ncstrum dicentem : Videte ne seducamini (Luc. 21.
cumqnaque current ab Occidenle usque ad Orientem,
8) : Yidele ne qui$ vo* teducal (Maith. 24. 4) : videle
quasrentes verbum Domini ( Amo$ 8. 11. 12). Yides
uuiqtie. Joannes qooquc Bittlllia d i c i l : Ne perdatis qua
bic de pane verba fieri ? Deus enim non de panc
operati etiis (2. Joan, 8 ) ; c l Paiilus : Videte canes
loquilur. diram, cxitiosam ct damnosam famem !
fanieiu aciernum supplicium procuranlem ! Ilacc fa- (Philip. 3. 2) : Videte quomodo ambulilii ( Ephcs. 5.
15). Illudautcm, Videte, ad nihil aliud diciiur,
mes est, qusc rem omnem malam subministrai: hocc
quam ad nosiram lulelam conlra eos, qui sub ovina
iamcs omnis mali causa. Uanc prxvidens fuluram
pelle seducum, et lupum occultant, ac negligcnliorcs
famem prophela David vcrbis Deum rogabal: Dens
ntiuf, nelactas me. Elde probis fidelibus sic vaticina- seducuiit. Certe nccessario in Scripturis ubique occurrit illud , Yidele, respicite , vigilaie, atlcndite,
tus est: Uteruata morte animas eorum, et alat eos
non inodo tobis , sed et imiverso gregi. tM-Zlha
in fame. E l alibi diclt Et in dkbus famis $atttrabunnamqae 8crip(ura, coruni quac nobis proderanl Hibil
tur; ei rursum : Miseraior el mitertcon Dominus etlacuit.
cam dedit limeutibui $e. (P$al. 27. 1; et 32. 19 ; et
30. 19; ct 110. 4. 5 ) . H x c d i x i t David dc i i s , qui
3. Mibi vero ernmpuni lacryms, cnm andio quosscrulanlur Scripluras, quod non sinl esuriluri. Scru- dain ex noslra Ecclesia dicere, ba?c in divinis Scrilemtir Scripluras fratres, ne esuriamus accedente
piuris non baberi; iioc dici modo b a c a laicis, sed
exiiMsa itla fame : scnilemur, ne in errorem abduliam ab iis, qui videniur esse paslores, el loca obcamur, ei circiimferamur omni venio. Ideo ncgligcnlinent aposlolorum el prophelarum , scd non mnres.
libus dicil Dominus : Erralis, non intelligentes Scri'Quibus opporlune dicatur 1 V vobis, duces caeci, ct
piur** ( Mauh. 22. 29). Yere namque i i , qui tales iudocli, aique inconelQniei ; qui Yeslium ornalu des u t i l , errant. Undenam exitiosa fames adTenil? anleoiamitii, non librie; qui dereliquistis vcrbuiu D c i ,
non ex eo quod Scripiuras non eemlrour? quanei veniri servitie : Quorum Deu$ venter a t l , ei gloria
tis nos privaimis bonis, quod divinas Scripluras rcin tonfnmone ( Plltlip. 5. 19) : qui lacle oi lana et
linquanius! Domiiiicum cnim praeoeptum esl. Scrutanitbtift gfegis abulimini, deque ovibus niliil curatare diligenier, scrutare ei inquire, inveniesque malis. Quomodo ergo evadetie^ cum laniam saluicui iiegnas inwsiimabilesque divitias, in agro absconditas,
glexerilis ? Ego vero, aesiimpla ex sermone fiducia,
intelligesque sacram Scripluram. Scrutare , et inveplura teslimouia profcrain, ul ostendam ex sacris
nie : cumque inveneris, vcnde omnia quac habes,
Scripturis, Evangeliis, propbelis, aposlolis, Chrislo
et eme agrum illum, prxclaram nempe sanciarum juvanie quomodo obstrualiir os loquenlium iniqua,
ScripiuraruHi scicnliam, in quibus abscondilur Filius,
el illuminelur cor eoruin, qui verbum desidcranl.
vera Sapieiilia Palris. Qucm cum inYencris , bcalus
Undenani auiem incipicmus, nisi ab boc dioio, Ego
eris , sicul scriptum cst: Beattu komo, qui invemt$nm principium el /Uiis ( Apoc. 21. 6 ) ? Quisque vero
(Prdo. 3. 13). Scfutare, dilecle , sivc

bic animiim adbtbeal, onini deposiu saeculari cura.
divci eis aive pauper, sive scnrus fttve liber sivc
Yidvte, dicil Dontiiins, ne seducamini. Multi cwm
mas sive femina. Scruidmim Scrlptnra$ (Jean. 5. 59).
venienl in nomine meo dicentet, Ego nm Christui ; cl
Divina qnippe Scripiura penus csl omnis boiii. Sed
multo* tcducent (Luc. 21. 8. Matili. 24. 5). Et rurad prouositum rcdcartius : de Consummatione quippe
siim : Atleudiie tobie ipsis falsis prophelh , qui vescrmo e s l , de falsis propbclis, deque falsis ductoriniunt ad vos in veslimeniU ovium, inlriiitecu$ autem
IMIH , c l iinpiis hxrcticis, qui torrentium instar omnia
sunt lupi rapaces ; sed ex fruclibu* eorum cognoscctis
ubimie inundanl, muilosque in errorcm inducunt.
eos (Id. 7. 15. 16); id est, ex sermonibus eorum ,
Utidenam id coniigii ? Cerle ex ignorautia el impecx falsa propbelia . ex bypocrisi eorum , ex pravis
ritia pr:e(eclorum : ubi euim imperiiia pastoruni est,
dogntatibue, ex blaspheinia ipsorum cognosceiis eos.
ibi ovium pcrnicics Quid ergo priinuiu dicam? an
fton potest enitn arbor mala fructus bonos facere (ld.
y
SERMO DE PSEUDOPROPIIETIS, E T C .
35
. vGv , \ . , ,
' , .
*
, .

,
, * ,
,
\ ,
*
. [74] ,
. ' .
'.
.

,
* ,
, . .
,
. , ;
. " ,
, 1
!
,
.
* ,
,
' . \

tac ,
.
*
,

.
, . ,
,
, , . 0
,
. .
;
; " , !
. , ^
, ,
'
. , , ,
,
, , ;
,
* , ,
, .
, ,
, ,
, ^,, . .
. ''

, , ,
, ,^^ , .
>6;

, . ;
;
; ,
,
,
, .

, ,
,
.
, ,
, ,
;, , , ,
, , , ,
(, , ,
, , ,
, , , ,
, ,
%
556

aitovt, '
.

,
*
, . ,
[751 ,
, ,,
, , *
, , , ,
, ,
,
,
. ,
,

. , ' * , ,
, ,
,

. ok
, , , ,
, ,
.
.
'. ,
;

, ,
, '
,
, ,
, *
, Qv
,
Igtov ,
;
;
,
,
, ,
; ,
. ,
; ; ,
. , .
,

.
, , *
'
,
, * , ,
, .
r
. ,
. ,
, ,

,
. ^ , .

, ,
. * *0
' , ' .
* [76] .
, .
SPIKIA
557
558
, Jki
,
. ^
.
. $ ; ,
, ' , ; " - , .
. ; , ,
; * , [77]
.
, . '\
, , , ; ,
#, .
,
,
, ,
.

. ^ . ,
,
, ,
. , , ,
*
*

,
, .
;

, , -
.

, ; ; .
,
* , '
; *
, , ,
. .

,
. ,
.
\ . ,
* ,
;
, - . -
,
, ,
,
, ' , , ,
, 4 . ,
, ) ' ,
'
' ,
.
, ;
. ,
;
; ,
, ,
. ,
,
(; , , . ,
), ,
. ; . ,
;
' ,
, ,
, ,
.
,
\ ' . . ;
, ,
'
* Qv ,
, , ,

.
, , ;
, , ,

.
, , ,
, ,
' ,
, , (5 ,
, . .
,
*
. , ,

, .
.
,
*
, .
. , , , ; , /
. *
. ,
, / . ',
. ,
5157
SERMO DE l-SEDDOPROPHETIS, E T C .
7.18 ). Omnis quippe aibor ex fruclu suo cognoscicatoperibntilttus maliguis (2. Joan. 10. II); ctrtirsum :
tur. Sic el vos cx fruclibus ipsorum cojjnoscetis cos :
Umnis qui rccedit, elnon permanct in docirinq Christi,
o.i cum cognoverilis eos, nc rccipialis ilios domi, nc
Deum non habet (2. Joan. 9). llis Joannes n< liorta*
flectamini, neqiie digucmiui loqui cum illis : ne piol u r , Joannes (ilius tonilrui , <|iii plus qtiam omnci
jicialis margarilas vcslms anle illos, sed cavele a
sancli dileclus fuii, qui firmavii Ecrlesiam a lermiiii
fernienlo eoruin, hoc e&t, ab hrresi cnruni. Ncu
usquc ad lcrmiiius orbis, qui ibcologia sua bucrciicovestrtim deftctal, vcl perfunctoric audial: Deus cniin
rum ora obslrtixit. Jacobus dixit : S i quis videutur
est qui loquitur. Audite, paslores , voccm Prtnripis
amicuseorum esse, inimicus Dei constilailur ( Jac. 4.
paslorum : audilc, quomodo occultos lupos dolcgal,
4). Auditeomnes, qui cum liareticis comcditis, amade ipsisque triumpbct : audite et caveie vobts, el
ram sentcnliam : quod Clnisii inimici sitis. Ncquo
mtiverso gregi. Videle canes (Philip. 3. 2), videle fu- oniin is, qui cum regis inimicis amicitiam iuit, polo-t
res. Nam Qui non ingreditur per oslium in ovile ovinm,
essc regis amicus; imo noquc vita dignus babelur;
sed alhinde ascendit, fur est et latro (Joan. 10. 1).scd cuni inimicis perihit, el detcriora paiietur. Judas
Rursusque de illis ait : Qiti non c$t mecum , contra
Jacobi dixil : Snbinlroiermil quulam homines, qui olim
me est (Matth. 12. 50). Ilerumquc sic illos alloqui- prmcripli suni in boc judicium, impii, Dci nostri gralur : Vos ex patre diabolo estis ( Joan. 8. 44 ). Vce
tiam iransferentes in luxuriam, et solum Domhtatorcm et
vobis, qvda claudUis rcgnumcculorum ! ipsi enimDominum
non inJesum Christum neganles (Juda 4). Rursumiratis , nec introeunles sinilis intrare ( MaUh. 23. que
13). dicit: In novimmo tempore erunt qutdam HlntoRt alibi rtirsum : Vos non e$ti$ ex ovibus meis (Joan.
res, secundum detideria sua ambuianles m impietatibtti
10. 26). Viden' quo paclo Domtiius impios ubiqiie
(Ibid. v. 18). Hi $unl, $ine timore xemelip$os patraducal, dcque tpsis Lrinmpbet, ne nos sedueainur?
scnni nubes sine aqua, quaf omni vento rircumfernntur.
incflabilcm indulgenliain ! iuseslimabileni bcnisidera erraniia, quibus procella tenebrarmn servata est
gnilaicm! Quid relribueimis Domiuo probisumnibiis?
f/ wlernum (lbtd. v. 12. 15). Hajc cl pluiima nos adquoniodo nos ptirgabitnus Prinoipi pastonim ? pamonei prrcclarus ille Judas. Iluc dcniuiu accede, Pauslores, etcompaslores! En pauca ex niuliis. Quomodo
le, vas eleclionis; dic elipse nobis scc.undum graliam,
DOS undique muniens Domintis per immaculata claquoe dala esl libi a Deo; dic nobis de inslante sxculu
mat Evangelia : Vidcte, vigilate , cavete , atlendile,
malo : occullos lupos delege, dc raptoribus sacri
decertale Nec modo pcr Evangelia clamat, sed eiiam
grcgis Dci iriumpba. Panhis d i x i l : Scio quia intrabunt
pcr dciferos propheias , et pcr ibeologos discipulos
post discessionem meam lupi graves in vos non parcente*
similia dicit: in omnibus quippe iltisul vull loquiliir;
gregi (Act. 20. 29). Videir ubiqne theologos cum Matestisqiie csi niihi Paulus, diccus : Qui in me loquiinr gisiro concurdcs circ;i impios l i a T C t i e o s , quos canea
Chrini (2. Cor. 13. 3). Age crgo ibeologos iu medium atquelupos vocant? uieiiam alibi ail Paulus : Videle
producamus, el ab iis audiamus quid nobiscirca ba>
canes, videte malos operarios, videte concisionem (PAircliros pracipiant. Dic, beaiePelre, quein bealum
lipp. 3. 2). Vidcte, ne quis vo$ decipiat per philosop'ro.*dicavil Domiuus Dcus nosler Jesus Cbrislus
phiam et vanam fallacium (Col. 2. 8). Videle quomodu
( Mnitli. 16.17 ) : loquerc nobis de scductoribus, qui caule ambuletis : quoniam die$ midi sunt ( Ephes. 5.
gregem Cbrisli sctliicltiri sunt, quem libi tradidil ol
15.16). Quis polorit de negligentia excusan , cum
crcdidil Priticcps paslorum , Episcopus animat tim
lol lauiaque mouila aculiat ? Et alibi rursum : llcerelio. irarum : dic i a, qux libi Spiritus sanclus largiticum hominem posl unam et necundam correptionem
tuscst, el confirnia gregcm luum : osieudc noMs
devita (Tit. 3. 10); et rtirsus : Doclrinis variis et peoecullos lupos, ul fecil et Doclor luus Cbrislus l)oregrinis nolite abduci (Hebr. 13. 9); el ilcrum : Hccre*
minus. Pclrus dixit : Hoc primum scitote, quod retici homines proficient in pcjus, errantes et in errorem
tiient in navi&simis diebus illusores, juxta proprias
miitentes (2. Ttm. 3. 13); et alrbi : Coinquinuti* etinconcnphccnlias ambulantes ( 2 . Pet. 3. 3). Rursuinfidelibus nihil est mundum (Tit. 1. 15). Auditc rursum,
que ail * Et in vobis erunt magistri mendaces , quiquiI"Magapas cuin illis facitis (a) : quomodo cfTdgietis
irodncenl seclas perdiiionis, el eum, qui emit eos, iram
Do- vos invadentem , qui ciun bis in cibo c l pom
mivum negmit. El mnlli seqnenlur corum ltixuria$
;
coinniaculamini?
quomodo nudelisncccderead divina
quibns iudicium non cetsnt, el perditio eorum nonel dortrcmcnda Cbrisli mysleria? nonne audislis beatuni
tnilat (ibid. 2.1-3); malediciiomsfilii,derelhiquentes
Paiduin clamautcin : iVon poteslis calicem Domim bircctam viam (Ibid. v. 14. 15). Hac Pelrus loquultisbere, et calicetn dcemonlorum : non potc$lis participarc
esi; Pelrusvcre bealus, Pelrusfidei pclra.super qiiaiii
mensie Domini, et mensic dcemonionmx ( 1 . Cor. 10.
jrdilicavil Cbristus Ecclcsiam, Pclnis qui clavcs ro20. 21). Exiic de medio fpsorum , el imniundnm ne
gui c:i'lonim lencl, Peiriis qui supra flucius ambulalanatis. Num vobis prrsuadcbimiis? mim frusira la\\{(Mallh.
16. 18. 1 9 ) , fervous aiualor Doinini
boramus , el in acrem verba fundimus? AUamcu eoChrtsli, qui Siiuoiiein inagiun prosiravil, nt
nim graiia , qui vobinl el danl opcram ut audiant ct
rorypbaus el priiuus defeusor , priiiiuiii latiOiicm o l
faciani, non sognis ero, ireque a verbis Pauli disccin Iiiiii C S I I M I S diabuli discipuhim dcjocil. Joanncs diilenuis, sc<l rursum ba*c dicam : Aitdile : Nolile jux i l : Mauifesii suiUfiliidiuboll ( 1. Joau. 3. 10). Vidcir
qum ducere cum infidelibus. Quw enim socieias luci ad
i|iiuiiio(lo in oinnibus illis Cliristus loquatur? Nani in
lenebras (2. Cor. 6. 14)? Ubinam sunt audaces i l l i ,
Evnugeliis similia dicit illis : Vos ex puire vesiro d/- qui neganl hvTC dici in diviiiis Scripluris : Quorum
bolo estis (Ibid. 8. 44 ). Scio mullos objiccre, ipsosdeus venier est el gloria tn confUsionc , qui (errena $aqiio(|tic a Deo ciTormaios csso ( nam sine Dco, aiuiii,
piunt (Philipp. 3. 19). HaBC admonei Pauliis, bxc dnrartiim cst n i b i l ) , non inlelligcnlcs nec quse dicuiil,
cci ci pr.Tdical: Paulus vas eleclionis, Ecclesia; ecpcs,
necde quibns aflirmant. Nam quod me Deus creavercrlalor ille sfrenuus ; Paulus lyra Dcum resonans ,
l i t , cgo quoque concedo ; sed creavil ad opera bona,
Cbrisli pnrco, dogmalum scriplor, tuba Yerbi, ora ut in ipsis pcrsevcremus, cl pcr rcctaui iidem
tor piclalis , genlium sagona. E l qiudem beali illi
Dei clliciamur.
tbcologi b:cc el plura de impiisel infidelibusdixerunl:
proplictas vero priuaet jam olim similia loquuti s u n l :
4. Sed ad proposilum reverlamur. Joannes dicil :
enim est hos quoque iu incdtum addu muic Antichrisii multi facli sunt (1. Joati. 2 . nccessarium
18);
ac rursum : Videte vosmeiiptos , ne perdatis qu<ctere.
ope-Dixil David propheta : Non esl inoreeorum veritas
(Psal. 5. 10); el rtirsiam : Nonue qui odertmt te,
rati estis : quotiiam mulli seductores exierunl in
munDomine, oderam, et super inimicos luo* tabescebain f
dum (2. Joan. 8 . 7 ) . Carissimi, nolile omni spiritui
odio oderam illos , et iniuiici fttcti sttnt mihi
credere, $ed probate spiritus $i ex Deo sunt : (juia Perfecto
tuulii
p&eudoprophelw in mundwn intraveruut ( 1 . Joan.
4. 1). Ac rursuni dicil : Si quis venit ad vos, el hanc (a) Agapa?, ut nemo nescii, eranl convivia fratcroa inlcr
doctrmam affcrl, volite recipere enm in domum,
riirisliauos instiiuta; alque etiam pro alimcnto |anperibus
ncc ave ei dixeritis. Qni cnim dicit illi, ave, communisiqi|JCilit:ilo accipicbaniup.
y
PATKOL.
(in.
L i \ .
33
spi ni.\.
nr9
(PsaL
20 21). Salomon quoque dic.il: Impii si
lia?retici nempe, per singula< gencraiioncs peruiciei
inuhnt pielalcm licruniqiic dirit : Fili, ne lcteducant iradiindir , seciindiiin sermonciu Dnuiini qui dixii :
viri impii, neque ambules in via cum eis ( Prov. 1. Omnh
10.
ptantatio , qnam non plnnUivlt Pater mem era15). Isaias vcro prnpbeta, imo Dotninus pcr proplicdicabiiur ( Maith. 15.13). id quod ctiam faclum cst.
lani dicit : Filio* genui el exallavi , ip&i aulem spreveIpse namque primus boc focil el nioHHtravil : post
rnnt me (Ibid. 1.2); et rursuni : Non est gatulcndum
cjus aulem in caMos assnntplionom , bcaii apostuli
impiis. dicit Domiwis (hai. 48. 22).
aciem inslruxeriuu adversus eos. Post illos, divina
illorum dogmala Ecclc>i;e doclores synodi suis lem5. Num baec salis suni? an omncs propbetas in
poribus collectx, bos in bccresi perliuaces, eradicamcdium profcram ? Verum ba?c sufficiunl iis, qui autos pernicici tradiderunl secundum illtid : Pcrdet
direvolunt. Nam qui dictis non altcndit, neque pluomnes, qui loquuntur mendacium( PsuL 5. 7). Ilaque
ribus persnadebilur. Sed adbuc aliquaittiiliim Daviomnos defeceruiit el perierunt propier iniquilalcin
dis dicta verscmus ; et vidcamus quoniodo iraducat
suain. Ubi namque siml, qui Ecclcsiam olim opptioccultum illoruin dolum ac de ilto triunipbel, dicatgiiarunt, regcs, principes el sapicnles? nonne disque : Non cst in ore eorum veritat: cor eorum vanuin
ett (Psal. 5 . 1 0 ) ; clc. Vidc auiem propheia?. pruden- sipati sunt el perieruiu, aique ad iiibilum redacli
sunt?
tiara, quomodo iraducilac dctegil trinmpbanlisniore
beterodoxos, ne nos sedncamur. Audite , orlliodoxi,
6. Ubi enim supcrbia ci ferocia Juda?orum ? ubi S i ct cum barelicis ne consenlialis. Audilc , pasiores,
mon niagus, in liaTcsi priiuns disciptiltis c l pra?ctircxborrescite, et ne sileaiis, sed prxdicate vcrbum ;
sor Anlichrisli? ubi mala illius proles, ac furoris
nc delis locuui diabolo, ne lupis prxdain. linilamini
lasciviaque ejus succcssor Monlanus, malorum aubeaium Pclrum apostolum qui exsecrando Simoue
lesignanus, cum dnabus mcrciricibus, ipsoruinque
Itomx blaspbemaule ac diccme, se esse Viriutem
niysteriis, ul vocabam, qiix aho sunt silenlio digna,
D c i , ne vel una bora lacuil, aut disiulit; sed postabomiuanda el impura : dcquibusApOilolusdictbal :
quam illtim confutasset, meudacem oslendissel, fuQUCB enim in occuliofiuntab ipsis, turpe esi et dicere
rcm el Deo adversarium perniciei illum Iradidil.
(Eph. 5. 12) Ubi Marcion, nbi Valcns, ubi Maues,
Simililerque illius, itno polius diaboli (iiitim Moulaubi Basilides, ubi Nero , ubi Julianus, ubi Arius ,
mnn, exsccrandum illum, impiiruin el impium, ciim
ubi Neslnritis, ubi omnes vcriiaiis advcrsarii, de
diiabus merelricibus, magnacura clsludioconviciuin,
quibus clamabat Ecclesia : Circumdederunl me canes
ac Dci boslem , pseudochrislum el pscudopropbeiaiu
multi ( Psal. 21. 17)? Nonnc omiies perieruiu ?
demonslratiini Aposlolus (a) comprossii, et os ojus
Dissipati namque sunl proplcr blaspbemiam suani ,
iinpurum in iioiiiine Chrisli obstruxii , ac sine ulta
et expulsi sunt quasi lupi. Iiivenerunl enim anlagoniora vel dilalione blaspbemiam ejus prosiravii. Sic nisias, slrenuos bellatores, verosque pastores, qui
et vos, paslores, facite, eluolilecoiniuuiiicare impulnni Ecclesiis pra?erant, bcatos viros. Ca?lcrum maris lcucbrarum oj>eribtis; sed polius confulate illos,
giiiini pcrspicio inler illos olim el bodicrtms pasiout feceriint aposloli cl Dei paler David, qui mulios
res discrimcn. lili bcllatorcs, bi irasisfuga! : ilU
liujiisceiiiodi suscepil labores, multa ceriamina, conlibrortnn ei dogmatum cullorcs, bi vesiium alqite
fulaviique ipsos, corripuit, traduxit, Deuin adversus
niercium. Hi uipoie nierceiiarii oves rctiuquuiil e i
illos prccalus esl direns : Usquequo peccatores, Do~
fugiunt; illi auiiuam suam pro ovibus posucruut,
vrine, usquequo prccatores glorxabunlur? Dltpcrge
illos
bomim
imilali Paslorem. bcalos viros, quorum
in virtute tua. Da illis, Dominc^ secwidum operanomina
eosunl in libro vilx ; quos borruerunt da*im>rum: quoniam non inlellexeruni opera tua, Domine
ncs, formidarnnt lunerelici, tt cbsiruclum est os /o(Pa/.93. 3. el 58. 12.ef 27. 4. 5). uonunejn civilule queniiuin iniqua (lbid. 62 12). Loquar igilur cgo s i tua imaginem ipsorum ad niltilum rediges (Ibid.
72. iis, quue David cum luctu diccbat : VOi *tmt
milia
20). Rursus David bas proces D o i i n o e m i l i i i , ut
misericordiat lum antiqnw, Doinine (Psal. 88. 5 0 ) ?
ipse desceiidens pelilionem suam implcai clamans et
Dicam ct ego cum lacry.nis : Ubi esi beatus illc C-IHH
dicens : Domine, inclina cceloi, el descende, Domhie,
rus episcoporum et dociorum, qui insiar Ituninarinm
m moreni. Cilo anlicipent not muerkordice luce , Doin inundo fulserum verbo viUe iitstrudi? Quid autcin
miae (Ibid. 143. 6. el 69. 6. el 78. 8 ) . Quid vero
velat quominus illos in medium adducam, sallcm ex
benignissinius Deus, (|ui vull omucs boinincs salvos
niuliis paucos? nam vel ipsos conimemorare sanctii esse, et ad aguhioiictn veriiaiis venire , quia propc
tem afforl anima?. Ubi esl Evodius, bonus odor E<"csl oinnibus iuvncanlibus eum in verilale? Nonsprcclcsia, aique apostolprum successor et iniitaior? iibi
vit neque despexit deprecaiioncm sanciornm, scd
Ignalius Dei babilaculum ? ubi Diouysius volucris
lnclinavil ccelos , et desceudit (Psal. 17. 10), el oincuili ? ubi Hippolyius dub issimus et bi^nignissimus ?
aia ad salulem gcneris noslri dispcnsavit, omniaque
ubi Basilius magiius, et pene par aposmlis? ubi Atbamonstravit opcrc et docirina. Deinde, ul osieodorcl
nasius ille s:inclus, et virtulibus opulentus ? ubi Grequo pacto ii , qui futuri erani Kcclcsiarum praifecii
gorius alter Ibeologus (), itivicius Christi milc
b;erelicos profligaluri csseut, tlagelliiin fecil ex funicjiisqiie cognomiiiis ? ubi Ephrern ille ingens, aflliculis, c l ingressus omncs ejecit de templo, et expalil
persequulusque esl, dicens : Donms mea, domusora-ctorum consolalio, juvenum psedagogus, poenitonlium
duclor, contra bu*relicos gladius, Spirilus rcceptalionis est: vos autem fecUlis illam speluncam laironum
(Matth. 2 1 . 1 3 ) . Auuile, Ecclesiarum prasides. V o - culum, vas virlulum? Vidcir quauluin sit iulervallum, quanla difforcnlia inter beatos sauciosque viros
bis enim id quod rcctuin erat ostendii, ut sequereillos , el ens qui nuuc in vivis sunl ? Novi el alios
mini vesiigia ejus, intcnli uudique, ut lupos pellatis,
quoque divinos doctores; sed bi jam saiis sint. Illi
gregemque cusiodialis. Deinde omnibus foras ejccti^,
animain suam,ui diximus, posuernnt pro ovibus ;
tis nempe qni coniraria sentiebant, eoruin desolaiiohi vcro dimissis ovibus fugertinl : illi poicntes e i in
iiem et exierminalionein per gencraliones fuiuram
opere ei in scrmone; hi poientcs opibus el posses pradixil diccns : Ecce rcliiiquelur domus veslra desiohtbus equorum et inulorum, agrorum, greguni,
mta (Ibld.tb. 38). Vide quomodo serrnones cnmcoquorum et splendidai mensse. Honini illi nocie
plcti sunt. Nam Ecclesiu3 inimici et insidiatores,
dieque niagnam curam gerunt; raiionabilis auicm
gregis nullam babenl rationem : de qua lamen r a i h i
() fjonge errat bic quisquis sit Gneculus, qui Montanum ab Aposlolo, &ive de Pelro sive de Paulo lia?c in- exigeiur in niagno judicii die. Dcindc si quis do Itbrts
illos inlerrogel, respondcnt : Pauper sum, nec postelligatur, coafulatumet prostratumdicit.NamiDleffropene
tweculo posl Pelri et Panli mariyrium Monlanus ba3resiin surn librosemere. Deinde prodeuni, non ul |>aupercs,
prsedicare coepit, anno 19 Aulouini Pii, inquiL pq)banius. sed cum splendidis vesiibus , plcnis marsupiis, colla
402. Dux autem illae, quas îpX^ seu meretriccs appelf, eraut Priscilla et Maxiniilla, dc qutbus pluribus agit
() Primus ihcologus Gracis est Joannes Aposlolus, se^M^hanSus ib deni.
cuad'is rbeologus e^t Gregorius Naziaiizeuits.
%
559
SERMO DE PSEUDOPROPHETIS, E T C .
,
' . 6 ,
, ,
,
,
.
,
%)
. 5
.
, ^; /
,
;
\ ; \
; '
. ; ,
. '
($,
178]
,
, . "
,
,
. ,
, ,
,
, . ^ , '
,
,
, , * ,
, ,
; ;
, , ,
,
, ,
;,
,
, .
.
, ,
; ,

, ; ,
,
* , "
, , ;
. .
, ,
. ,
.

, *
,
, , * , %<.

, . ,
,
,
;
, ' " , ,
,
- . ,
,
; ,
, ,
, , ,

.
. , ,
, ,
. ,
,
,

" .

;, , *
, ,
', ,
, . ;
;
; *
. ;,
oi ; ; , ; ;
:, 9
*. [791
; ,
;
,
,
, , , ,
'
, ; ,
, , , ,
, ";, ,
, ,
;
; .
; . ,
.
'
. ,
,
. ,

, . *1
,
, '
.
,
, ;

,
, ;
, ;

. ,
;
;
; ; ,
^ ; * , ; ,
,
; ,
>, ,
, , , ;
,
; , ^ .
, ,

,
, ;
. *
,
.
, ; ,
.
; , * ,
,
, ,
* ,
. !
I !
, , , ,
.
, . ;
^ ,
, [80J *
, , ;. ' ^ ;
SPUIWA.
,
, ,
, ,

, ,
,
- - j *
* , ' ,
, * ^, * . , ,
. " *
, . ,
. , ; *
;, * \ ,
, , ,
/ ' ,
. , ,
"
*
. ,
, .
,
, , - ,
. *' , ' . . , ,
* .
.
* ,
, ,
,
,
' , .
.
.
*. * , . ^ - ;, ,
/ , . ,
. . ,
, . , , ^ , . .
'. , .
, -., ,
, , * , . . "
, ,
, ,
, *, .
, ,
, .
, , ,
, , ,
, .
, , ,
.
, , , ,
,
, '
, .
, . , , , *
, ,
, , * *
, .
* ,
, /
, , , , .
, \
. ,
,
, * - , ,
6? , - .
, ,
, * , - .
, . ,
*
. ,
; ,
, , , - , ."
, , ."
, , , , *
, . , ,
^
, , * ,
, ,
, - * ,
, , ; ,
; ; , [82]^ ;
^ ^ ; , xal
[81] ,
; , *
,
^, , , oot ,
,
,
.
, *
, , .
hic puto imperite poni pro .
GenetlilialogU auiein frequeutius per , genesim , , *
. ; .
opriualur.
\\jy.3.:\ ;
, *. -
SERMO OE PSLUDOPUOPiiETiS, E T C .
.61
habenles taurorum pinguiuin, calerva slipali d\scipulorum, imo potius eoquorum ; qiiodque diciu lurpc
fuertt ex opum afiluenlia subinlroduelas () babeul
nticillarum nomine. ingeuleiu tui piiudincm ! nialam opulentiam ! acerbani avariliam ! vcnlrcm
insatiabilem ! Hinc demum scandala, murmuralioiies,
opprobria , convicia, luinulius. Si iucusenlur, rcspondenl: Neminem ledo, libcre pecuniis utor meis.
Deinde si quis ex impiis Ir.erelicis cum coniemptu ct
pcrversa loqualur, nemo esl qui conlradical, nemo
qui repngnel: onmes lunc inopes sunl, omnes lacilurni, oinncs rerugiunl. insaniam ! malam omiiium malorum radicem avaritiam! Per divilias sahilcm conscqui vultis?Scd Facilius est camelum
otcursws observant, idolis immolala coiucdur.t. ct

saiigiimcni suffucaiorum, necnon ea , qu;c ab avibns
Inccraia suni, niuliaqne alia iiis similia. Quomodo
Clirisiiani existimcntur qui lalia agunt? qita liducia
sc Clirislianos appcllare audebunl? qu.modn ausint
ad divuia inysicria accedere, qui pejores sunt genlililnis? Rursuin audite : quot Cbrisliani gcalitium
modos imilanlur, facies suas cxlerminanies . acclamaiiones, salialioncs, plausus manuuni adbibentes,
yin mulicbrein induenles vestem! Talia agentes ivihil
juval Clmsiianos vocari. Quemadmodum ciiim puella
virgo donec servat virginilatem jurc ac merilo virgo
vocatur, et esi ; poslquam aulcm ab aliquo decepia
per
el violaia est, virginiuitemque perdidit, ampiius
foramen acus intrare, quam divilem in regnum
virgo est Dei
: sic et qui vocatur Chrislianus, si pal
(Huith. 19. 24). Deliciis, ebrielaie et superbia vuliis sua violavcril, si promlssa conculcaverit, evaiigclii
haereses superarc? Sed vae vobis, qui in deliciis ver- vcrba despcxeril, gentiliumque opera feccrit, nwi
satnini, qui allum sapitis, qui auro el prcliosis vesliultra debei vocari Clirislianus, ut jam diximus. Inbus conspicui cstis : quomodo aliis exhibcbitis pullelhgiie igiiur omnes, carissimi, paucis illis w b i s
chram illain Christi pauperlatem, qui propler nos inops nos cunciis illis abrenuntiasse, cum diximus : Abrer
factns est, qui discipulos jubet pecuniam non habere niinlio satana?, et omnibus operibus ejus. Cogiia qittd
in zonis (Ibid. 10. 9 )? Verc erralis , non iiilelligen- dixeris : Oinnibus operibus ejus : vide cum quo pacla
les ScripLuras. Non auditis Pomimnn diconlem :
inieris : non cum angclo , cum rege terruno,
Deati pauperes (lbid. 5. 3 ) ; eiTursum , V<B vobis
non ciun principc &:rculi hujus; sed cum Rege regum,
dimiibitM ( L M C 6. 24 ) ; e i , Nolite tltesaurizare et
super
cuui Principe principum. Cum illo pactus c<, o.l
terram(Malth. C 19)? Divilia? veslrae creverunt, etspopondisti, el foedere junctus es coram mullis le
scrmo vesler dcfecil : veslimenta vcslra a vcrmibus siibus : jam in manu ejus es el lu c l verba lua. Jam
corrosa swnl : quibus de rebus Principi paslorum
rcliqiimn esi ul exspectes illum venturum de caclis ,
Cbrislo raiionem dabiiis Non euim ignoralis qiiemei aff( rcntem rationum tnarum schednlam et vcrba
qnc iiosirum ralioucm Deo rcdditurum essc; vos oris l u i , coram angelis el hominibus reciunda. Yulo,
aulem ct pro vobis ct pro ovibtts , cpiscopi ncmpe, fraicr, et cave dcinceps nb opcribus gcntilium. Audilu
sacordotesel diaconi, singuli pro i i s , quai sibi coin- AposloJum dicentem : lloc igiiur dico et teslificor i/i
miss;c sunl. Sed cavcle ne laienlorum obliviscamini.
Domino, ul jam non ambuleth, sicut ct ccelerai geny
AuendUe vobis et universo gregi (Acl. 20. 28 )les

: yidcle
ambulant in vanitate $ensus sui, tenebris obscuratum
nj qua ovis ex grcgc pereat. Hoc enim scitolc,
habenles inletlectum (Ephe$. 4. 17. 18). Vos autem
si vcl nna ovis per ucgligeiiliam veslram a feris

ra; la dosit, lolani vilam veslraui esse subvcrlendam :
Jmlrx enim saiiguinem ejus dc manibus vcstris reqnirtil.
non ita didicistis Chrhtum (Ibid. 20). Dictis allendile,

dilecli, et nc commisceamini cum i i s , qui lalia opcranlur. Mulli suiH enim pemiciei discipuli, et adhuc
muliiplicabunlur. Considcrate, dies esse malos, ct
lempus proprios sibi ministros exhibere.
7. Rcspictle igilur, praulicate verbum, abjicilc
8. Nec mireris si paslorcs lupi efficiuntur. Nam,
oiimeni siccnlarem curam , videie accuratc quomodo
cpiscopos ei presbyleros alloquens Paulus aposlolus
:iiiihulciis : Videtecanes (Philipp. 3. 2). Rursuin dico.
Yidete, nec linem diccndi faciam. Yidcicfurcs, videte ait: Ex vobh ipsis exsurgenl wn, loquentes perversa (Act.
nniltos deceploresin numduin eflusos.Yigifa(e< lalleu- 20. 30). ilac|ue nemo vos seducai, exierius babilum
<lile, qtiibus Domini graliaconcredita csi, alquc horam angtdicum, intcHus diabolicuin habens. Idco Jesus
dicebat : Videte , ne quis vos teducat (Matlh. 24. 4).
iremcndi Domini advenlus obscrvate, quando vcniol
Kt ego quoque similia dicam : Videle, ne qute vos scposilurus rationcm vobiscum, quibiis taleuia comducal, vel ab exlerioribus, vel ab interioribtts : J I O U
niisii. llvc iiaque cogilantes, dilecli, Pascile gregem
episcopus, non presbyter, non diaconus,nonlector,noit
Dei gui apnd vo$ est, ut dicilAposlolus; non coacle,
quisquis landcni sit is q u i loquitur perversa : Qni vesed sponlauec; non lurpis iucri graiia , sed volunlarie;
t
niuntgregis.
ad vos in vmimentis ovium, intrinsecus autem suut
neque nl dominante$ in clerum, $cd forma facti
lupirapaccs(Ibid.
7.15) iqm liabent pictalis speciem*
Kl cum apparuerit Princeps paslontm , percipielis
im-
tlnni piclalis
tmirceicibiiem glorlce coronam (I. Petr. 5.2-4).
l l u c virlulem negant. Vos auieiu > dilccli, ne
rursus dicani. Audilo,sacerdotesDomini, liegcs terra\scducamiui, sed ut acccpisiis Doiuinum nosiriiin J c
stim Cbrislum
in ipso ambulale ; et Deus pacis eril
el omnn populi. principes el onmesjudices terrw:
juvt'vobiscum.
Et dc bis quidem omnibus liic sermonem
tit'$ et viiginef, scnes cum jnnioribus (Psnl. 148. \ 1.
12).
Auribtisncrcipilfi.oMncsqui habitath orbem(lbid.claudam;
48. 2. paucis vcro addilis de consuinmalione, d i 3 ) : par\i cl magui, sive inascuhis sivc fcmina , Simul cendi linem f a c i a i n . In cxordio autcm sermouis dc
c(Nisumniaiione horror quidam meinvadil, et obstti unuiii dives et pauper ;diclis allcndito, quxso : !
pesco. Oinnia quidein Domini miracula magna sunl ,
vobis ostcndere, vosquc ex sacris Scripturis cerliorcs
ierribilia el gloriosa : finis aulem consummalioni^ .
f.iccre, oinues qui Clirislinni appellaniur, essc
el secundi illius adventus inystei ium,omnem sermoChrislianos; scd SOIQ nomine Chrislianos nudaapncm , menlcm c l inlelligeniiam superat, ei audiluiu
pellalione decipi. Nomino Christiani ranUisunt, inoomnem lerrore percullit. Magumn cerle discipuloruiu
ribus pauci; tiabitn quasi Chrisiiani oi Clirisii disciccrlameii fnit, cum a Oociore suo a i i d i t T i i n t sigua iu
pnli, morilms |>roditores; vcrbo pii ac misericonlcs,
inoribus impii et iinniisericortlcs; appcllalione Chri- conswnmaliofie futura. U l euitn s;pe audisiis e.v
Evangelio, Sedente Jesu in monte Olivarunt, accessesiiani, operibus elbnici, m pncdixil propbeia David :
r
Coitnnixti
siwl inlcr gentc* , cl
ad eum discipuli ejus secrelo, dicente*: Dic nobis,

didicerunl operarunt
eorum
quod signum adventus lui, et consummationU sasculi
( Psal. 105. 55 ). Vwe apud nos implela esi lixc propbclia. Quol (-tiaiii Jmhuorum gcnliliuinquc laImlis inciiiiibiiut, gcucalogiis, valiciniis , auguriis ,
voneficiis, phylacleriis. Hiuc observaliones dierum c l
Hiiiioniiii, anspicia , soiuuia , aviiun voccs. fonlibus liKernas appcnduul quidam ct se abltiunl, cl
f.:)Vili! i.iiuo priino lnajus cdiliuiiis, scniionciii dc
i itroducns.
Sub-
( Mailh. 24. 3). Pcrpendc sapienliam prudcfitiamqfjcdLscipulorum. Cum de re niagna q n a d a m intcrrogarc

volcbanl, non omncs simul illum adibant, scd scor
sim , dicebanlquc : Dic nobis , Domine; dic nobis ,
l)cniguc; dic, corditim cognilor; dic nobis, qui n sti
novisbima ct v e l e r a ; dic nobis, qui nosti umnia anlequaiu iianl; dic nobis. Opifcx sieculoruin ; dic nobi* jwlcr fuluri ua.*culi ; dic nobis , Qnod ugnum
t
SKJRIA.
5*3
adventus fw, et consummatiom$ swcnli, qunndo veiiludixi vobti. Sed ad rem proposiiam redcamos ul de
ruscs judicarc vivos etmorluos totius orbis : quando
consiimmaiione sermonem compleamus. Et ut com-
rlestrues omnem principatum omnem potesiatcm et
pondio dicam , pradicta signa completa sunt: jam
virtutem : quando flecletur libi omnegenu cxleslium,
quisque debet paralus et expeditus csse, nec plura ,
lcrrestrium et infcrnorum : Dic nobi* qnod ugnum
quam scripla s i n l , curiosius exquirerc. Mulii ignari
adventm lui; u l nos doceamus omnes gentes slupen- !IPC firmi luerum, qni divinas Scripturas contorsere:
tlum advenlum tuum. Dicit illis Dominus : Videie , cavc lu, ne credas illis. Mulla raalitia , mulia ncquine seducammi: wulti enim venient in nomine meo
tia diefTusa est super lerram , mulla offendicula : tu
centet, Ego sum Chrhlus. Videte ne quis vot teducat,
vero cave , ne sedticaris ; ne declines ad dexteram
quia tempus prope etl ( Luc. 21 8. et Mattli. 24. 4vel
) . ad sinistram , sed in via regia incede. Mullos haQu32 nunc nostris oculis videmus , lunc dixil prope
bes fideles , carissime ; si non in terra , saliem in
esse ; nune vero tempus adesl, omncsquc illa vidccxlo, quibuscum fusiiues velim ul semper vivas. Ham u s . Viden\ quanta s i l Domini ctira, u l nobis falsos
bes illic celebritates angelorum, palriarohas, prophedoclores el haerelicos delcgat, nobisque osiendat dolas, apostolos, evangclistas; habes martyres, sanctos
lum in ipsis abscondilum ? Ideo anlc signa posl d i confessores, c l eos qui in monastica vila florueranl
scipulortiQ) interrogalionem, illos pranmisit ui lupos
mulliiudinem magnam quonun nomina sunl in libro
gregem invadentes, el Anlichristi praccnrsores: deinviiae. Hos desidera, lios imilare, ab his non recedas :
dc ea, quse sequutura sunl prawJicit, bella et s c d i liorum memoriam in corde tuo hnbeas nocle dieque:
liones genliscontra genlem el regiii adversus rcgnum.
eonim libros semper pnc manibus habcas legasque .
Qnne nunc vidcntes/ inlelligimus : vidcntes bclla
nl muliam invenias uliliialem. Esto negotialor verbi
iii diversis locis, famem, terricula, signa de cxlo, et juslilhi', m possis conlradicentes confutare , fabulacaitera quas d i x i l quampluriuia videnles, animarilores corripere, bscreiicis os obstruere, lapsos movertimus. Tunc, i i t q u i t , scandalizabuntur multi, el tnere
/iet converlere. Scruiare divinas Scripiuras ot
vicem Iradent (lbid. v. 10). Et ubi jam non esl prodicum videris sediiionem et pertorbationem, non lalio ? nonne omnes fcre contra alios insurgunl, et se
baris , sed ad diviuam Scripiuram confugias. Cave
muluo odertml ? Hoc quoque impletum est, u l videauiem , ne mollior evadas, neqtie vaciHes in menle
mus. Nonne omnes sese mniuo inipiignant ? gens
tua. Cum mulloe videris imprudcntes , nc obstupeconlra genlem insurgit, regnum adversus regnum ,
scas : oporlet enim hacc fleri. Gum iuullos videris
principes conlra principes, cpiscopi contra episoopos,
pseudoprophelas,recordare Domini diceniis: Surgent
presbvteri conlra prcsbyieros, diaconi conlra diacopseudochritli el pseudopropkeUt (Malth. 24. 24). Cum
nos, lectores contra lecloros , l a i c i conira Iaicos?
deceplores videris, recordare p r o p h e t a 3 dicenlis : Vm
Nam Quoniam abundavil iniqnilas , refrigescet carilai
tts, qui scribunt nequitiam ( Isai. 10. 1 ). Cum vidcris
mullomm (lbid. v. 12). Ideo prcdixit Dominus : Scru-pios, fideles el sapientcs despici ; scclcralos autem,
tamlni Scripturm ( Joan. 5. 3 9 ) ; et, Ne seducamini
arrogantes , prodiiores celebrari; recordare Apostoli
(Luc. 21. 8). Aliud rursus signum pracmisit diccns :
dicentis : Mali homines et incantatores proficieni inpePrwdicabiiur hoc evangelium in universo mundo ;u,
in te- errorem mittentes el errantfis ( 2. Tim. 3. ).
stimonium ommbus geniibus ( Mailh. 24. 14). E l lunc
Ciun videris sacram Scripluram in exsccrationem haexspecia finem : exspecla, le visnruin esse aborniuabcri ab iis, qtii vidontur esse Chrisiiani, et eos, qui
ttonem desolalionis, ftliun perdilionis, propter q u c i n
loqiiuntur verbum Dei odio haberi, rccordare Domini
fiet tribtilaiio magna, qualis non fuitab initio mundi.
diccniis : Si mundus vo$ odit, scilote quia me priorem
Rursumque dixit : Surgcnt pseudochristi et pseudoprovobis odio habuit. Si me persequuti sunt, et vos pertephetce , ct dabunl vgna et prodigia , ita ut in errorem
qtienlur {Joan. 15.18. 20). Cum videris populos s i inducant, si ficri possit, etiam electos ( Ibid. v. mul
24).accurrenle.s ad fabulalores, et quxdam scripu
Vide q u o m o d o sacpc incinoret pseudoprophelas, falcuslodientcs, ad genealogias, valicinationes, doctrisos doclores, el falsos apostolos Anticbrisii filii pcrtias drcmonum, ei iiiterrogationes spiriluum immuoditionis ; qui per iinmundos spiritus impulsi , rt ab
dorum, ne turberis , ne concidas. E l si quosdam v i illis producti, prsecursores fiunl Anlichristi ct adverderisex iis,qui vidciiluressepastores,laha facientcs,
sarii ; et per propria dogmaia s e d t i C M i l el prsnparane aniinum despondeas, sed lacrymans recordare
bunt populum peculiarem ad suscipienduin lilium Aposloli dicenlis : ln novisumis diebus dixcedeiit quipcrditionis.
dnm fide altendenies $piritibus crroris, el doctrinh
dmmoniorum immundorum (\. Tim. 4. 1). Rursumque
9. Idcirco, fralrcs, divina Scripwra . clamat,
dixit : Erit tempus, cum sanatn doctrinam non sustinemultos sednclorcscxivisse in m u n d u m . Jdco Domiiitis
bunt, *ed secundum propria devderia coacervabunt $ibi
sic inlulit: Ecce pradixx vobi*. Perpendamus oporlel
singularum dictionum sensum. Ecce prtrdixi vobis maghtrot, prur\enle$ auribus : et veritate quidem (iu( Ibid. v. 2 5 ) ; i d e s l , Jam obleiitum babeiis. dilum averlenl, ad fabuiat aulem contertentur ( S.
Ecce prcedixi vobis : si qucmpiam c x vnbis seducaul,. 4 3. 4).
non eril ille venia digmts. Ecce pmdixi vobin : nulli
10. Ciitn videris laula prandia, ca:nas, dcticias,
snppetiiexcusalio legitima. Ecce prwdixi vobis omnia:
fraudem, tumultum, inconditas voccs, rccordare l>oVidele, ne teducamim. Videtc, ne pro me veroChri- niini dicenlis: Vcc vobis, qni saturaii estis, quia esnriesto, alinm Aulicbristum rccipiaiis. Multi enim venienlti*: vce vobis, qui ridetis nunc, qttia lugebiiis (Lue. 6.
in nomine meo, diccnies , Ego sum Chrislus , el multos
25). Cum vidcris cboreas agenlcs, ludenies, ei d:eseducent (Matth. 24. 5) ; el, Tempus prope est (Ibid.
monum canlica recilamcs, ingemisce, ct cum lacry *
26. 18). Ne ergo posl dlos ealis. Yidete quanla bis de
mis recordare Davidis dicenlis: Nc$cieruut ncque iwrebus insacris Scripluris dicanlur. ldeosxpe vos adtellexerunty in tenebris awbulant (Psal. 81. 5); el Isaiw
inonui circaimpiosbaerciicos, el n u n c rogo, nullain rc
propliela? sic loqucntis: \ x qui surguul mane, ct s i cum illisconsentialis vel convcnialis, non iti cibo et poceram sequuntur: qui cxspeciant vesperam. ciim c i tit, non in amicilia velaiTeciu, in agape ct in pace.
tharis, el psalleriis, et tympanis, el iisuilis, bibentcs
Narn q u i in liis dcceptuscmn illis cnnscniit, aliciiuni se
vinum; opcra auiem Dei non vidcnt, c l opcra ma< onsiituil ab Ecclosia Galholica. Verus aulem cl sin- nuum ojus non consideraul (Isai. 5. I I . 12). In siitncrus Dei discipulus cuni (iducia clamat : Si quis vos ma quando scandalum quodlibcl videris, inemento
evangelizaveril prarter id qnod accepislis , anathema
sit dicentis: Vce mundo scandalis: impossibiU
Domini
(dal. 1.9); ei cum Davidc psallit : Domine, nonne autem est ut twn veuiani scaudula; vm autem
per
eos, qui oderunlle, odermn, el supcr hdmico* tuos tabetqtiem scandala venieni (Malili. 18. 7 . Luc. 17. 1).
cebuin ? perfecto odio oderam illos {P$al. 158. 20.
ded21).
qiiid ad ba'C dicutit booiines gravi corde, qui
Exliorrescile et conlrcmiscite , q u i agapas cnm illis
qnxrunl nieiidnciiim? Nou csl maluin, inquiuiit, auifaciiis, l n\sipisciic nc in eoruin impieiaiibus p c ealis. Ilic q u o q u e appositc rcpctilur iiiud : Euc pm
Alias l e g i t u r , urdcm p r o , ncgotiator.
9
SERMO DE PSE13DOPROPUETIS, E T C .
5<U
," ,
, ; ^ , . $,
, ^ , ,
; , . ;
, , ,
,
,
*
?
,
, .
, ,
,
* , . , , , , ,
,
, ,
. ,
, . , ,
, , '
uu , . . , ; * , ."
, ; ,
, * .
. ,
" ,
;, ,
,
, ,
."
;,
, , -
* , ; / ."
<5
,

, . '- ,
, , .
"
,

,

.
. ,
,
, ,
, * ,
,
,
' .
. ,
, . "
, ,
, ',
.". ,
, , ,

, ,
' , ? .
,
. , ' ,
,
*

,
,
/ .
{ .
'. , . ,
. ,

,
. ,
' .
.
, .

,
'." ,, , ,
; .
,' , ,
.

, . , . - , , , '
.~ , ,
, ,
, '
,
;
. . ,
*

; ; . ,
;
, , , , ,
Sv , , , , , , ,
, *\
(> , .
.
, ,
^ , [84]
.

; ^

' ,
' . * ,
* ,
; , ,
[83] ,

;

; "
. ; *
, , - . , .
; ,
. ,
, , 4
. ' ,
;
.
. .

,
, ,
/ .
; - ; , (
;
; , . ,
:;
,

, ,
, , \
, ' ."
, , , .
, , ' , *
.>. , ,
, ' ."/;
: , ; ;, ;,
1
A i i i ipnvf*;.
565
SPUKIA.
,
. , ,
, , ,
, , vioi;

, ,
>, , ;
. *

. , , *
,
.
^ , ,
,

,
.
* , ,
,
, , ,
, . ;
,;; *
. ;
* ,
, *
, .
,
, . ,
,
, , . , ;

.
. *
,
, . ,
, ,
;
,
. , ,
6 .
, , ,
, , .
,
, * ,
, .
,
*
. , .
", , .
'. [85] ,
, , , , .
, ,
,
, . * , ,
,
,
,
. , ; ;
; ;
, ,
. * ,
. ; ;
; .
,
.
, ,
" ,
. ;,

* ,
. * , ' , ci
, ,
*
, ,
' ,
^
,
, '
, ,
, ^
,
,
.
. ,
, ^,
.
, ;
, ; , ;
* , ,
; *
,
. "0 !
, , .
, , .
* ,
, ,
. ,
. " ,
, , .
, , ,
, * *
, ' *
, *
*
, * , ,
, . " , , ,
, .
, ,
. , , .
, , .
, ^ * , , , , , ,
[86 \ , , , . ,
* $ .
,
, .
6\ ,
, ,
/ ,
,

,

, )
.
, ,
, '^,
* ,
,
. ,
* , . O J V '
.
, *
, *
, *
, *
, .
, ,
.
, . . ~ <
5G0
SERMO DE PSEUDOPROPIIETIS, E T C .
rninm relaxare: quid enim danmi affcrl citliara, quid salulem consequi volo quid faciam ul con?cquar?
qno ular modo? ad qurm confngiam? Mulla na:nqin.
reliqua inslrumenla? summam sluliiiiam! omalani
peccavi, operibus cldiclis, volens oi impnidens, nocle
diaboli cogilalionem! Generatio mala et adullera,
et die, c l in q:iacuni(|!ic bora. Quid crgo laciain f
hoccine Domino rciribuilis? lmmaculalus Domimis
quomodo salniem consequar? ad qiicm conrugiam
ubique pracipit, ne Christianus uuqiiam his se dedal
Ego tibi ad quem confugias dicam. Bealus David
ludicris; el lu dicis, Quid liacc afferunl damni? Voe
qui dicunt amanun dulce: vce. qui ponunt tenebras /n-osicndit ad qucm confugiendiim sil, bisvorbis: Detis
notter refugium et virtns (P$al. 45 2). Id ostendil c l
ccm (Isai. 5. 20). Dicant vcro nobis immorigeri illi,
cx quanam Scriplura oslendere possint Chrisliano Jnannes, major omnibus propbctis, dicens, Ecce
agnus Dei, qni lollil peccalum mundi (Joan. 1. 29).
lii-crc hanc seciari formam? quis sanclorum libcr,
qunc Evangclia docucre (Jirislianos ila lurpiler agere? Hoc annunliavii ei angelus, dicens: Ipseenim salvwn
faciei poputum suuma peccatis eorum (Maulu 1. 21);
Kccc Calholica c l Apostolica Ecclesia, al> orienlc usac rursiim propbeia l>avid d i c i l : Domine, ad te conquc ad occidenlem, a lerminis orbis lerrartim clamaf,
ftigi (Psal. 142. 9). Ad illnm el tti confuse, qui dixil:
tloccl, horlatur per legem, pcr propbclas, per apoNon veni voenre juslo*, sed reccatores (3/afM. 9. 15;;
slolos, pcrque ipsum Dominiim; cinusquam repcries
cpii dixit: egnt qni snui snnt medico, scd quiwale
Cbrisliano licere talibus operam dare nugis. Quol
habeul (Luc. 5. 31); qui dixit: Pceniientlum agite;
sunl reges c l principes, sapienles, nobiles, illuslrcs,
appropmqnam enim regmim ctelorum [Mallli. 5. 2 ) ;
lcgisperitt, f ervi et liberi, paupcrcs et divilcs, senes
qni a i l : Venite ad me onmes, qui laboratis et onerali
t't juvenes? ecquis illoruni omnium possii probarc et
osicndcn;, quod Chrisliauis liceat cilhara Imlcre, aut estis, et ego reficiam vos (Ibid. 11. 28); qui dicil: Potestatem hubel Filius homims super terram dimUlcndi
tripudiare, aui siinile quidpialn facere? Nullus tarto.
peccatn (Matth. 9. 0); qui dicii: Eum, qui venil ad
oslcndcre possil. Nemo vos seducal: Uxc non suni
vie, uon ejiciam foras (Joan. G. 37); qui pcr prophcChrislianorum : bro aliena sunt aCalbolica Ecclcsia:
(aiu dixit: Vivo ego, quia nolo mortem peccatoris, sed
lia;c omnia gcnliles faciunt. Nemo, fratres tnoi, vns
wagis ul converlainr et vival (Ezech. 33. 11); qui dixit:
M(luc:>t: quotquol in Itis versamini, a gralia excidiFaciet vindictam clanumtium ad sc die ac nocte {Luc. 18.
slis: Chrislus nibil vobis proderil. Redeamus iiernm
7); qui d i x i l : Gaudium est in ccelo super uno peccatore
:ul primam et pulchram confessionem, ad quam vopcemtenlimn agente (Ibid. 15.7). Ad hunc confugilo,
caii sumus in conspcctu multorum testium, angelopoenilentiam agcns el lacrymans. Pccniienliairn agc, et
rnm, hominum, c l Crealoris universorum. Ipsc namnc difieras : pawiicuiiam :ge, et ne aniinodcfinas nequc scbedulnm confcssionis noslra^ relincl in cado, ut
que desperos, cum salulis pharmaca babeas. In cailo
reddal unicuiquc secundum opera sua, el proul confcssionem servavil. Uniiiscujusqncenimno.slrumscri- gaudium csl lc prcnitcutc, el lu lorpescis? angeli cxpla siinl ct pacla, el abrenunlialio diabnlo, cl foedus sullant, c i lu dormilas? propicr le Medicns animarmii advcnit, ot lu vtilnus occulias? ipsc clamal:
cuni Clirislo inilum, nostra quoque opera ct gesta,
ConYerliniini ad me, filii boniinum, vcnilc ad n i c ;
vcrba, cogitalioncs, ludi, cachiinii: omtiia dcscripla
Jiabens vcnlurus est Cbrislus. Quiddeuiq-evis?me- el tn non fcstinas? ipse clamal: Non teni vocan ; M /o, $ed peccalores ad pccnitentiam (Malth. 9. 15).
îl illi? ld fieri nequit: in manuquippe ejns el lu et
benignilaicm Domini ina^stiinabilem! Non veni vocare
vcrba tua sunl. Sed vis occullari ? Veruni poles,
quia in manu ejus sunl lincs tcrrx : Ncque esl creaiura juslos, inquii, sed peccatores. Confide crgo, peccainvisibilis in couspectu ejus; sed omuia nuda el aperla tor, el nc dospercs. Te namque bonus Pas or vocasunl oculis ejus (Hebr. 4. 13); neque occuliari polc- lum venit; proplcr tc inclinavit calos, ei doscendil,
dicens : Venite ad me omnes qni onerati estis : non
ris a facie ejus. Si asccnderis in c&lum, illic ipseest;
si dcscenderis in abyssum, illic adcst (Psal. 133. 8). enim veni vocarc justos, sed pcccalora ( Id. 11. 28 ).
Scripium esl enim: Omnia, qucvcumque volnit, Domi- Vide aulem, ne scgnior evadas ex hoc scnnonc, aunus fecit in ccelo et in lerra, in mari el in omnibus abys-dicns cjus ineffabilcm clcmenliam : neque cnim siinplicem vocalioncm dixit, sed addidit, Ad poeniteniiam.
sis (Ibid. 154. 6). Quid ergo facicmus, fralres? AnguNon enim, inquit, veni vocare ju$to$, sed peccalores ad
stiai nos lenent uodique : Ipte enim twvil abscondila
pocmtenliam : non ad risum, sed ad lacrymas; ad
cordis (Ibid. 43. 22) el rencs. Fugere non Hcel:
quc en:m esi, qni nos erual dc manibus ejus (hai. 43. turpia verba, sed ad Deum glorificandum; non ad
praudia c l cocnas ct ebrielalem, scd ad jejuuiim;, v i 13). Abscoudi nenio polcsl; gynim cnim lernr, ol
ornnos liabilanlcs in illa qtiasi loctislas teucl (lbid. gilias c l lacrymas; non ad cboreas saltanlium ct c i 40. 22). Rcsislere nnn possumus, sinil scriplmn esi: lliaras c l canlilenas, sed ad luctum, Iribulalioncui ct
Tu ierribilis e* el quis resi&tet tibi (Psnl. 75. 8)? lpse nnguslias, diceus : Beali qui lugent el flcnt (ld. 5.
nainqiic dominamr cxlcslibus, terrcsiribus c( infer- 5), sciliccl peccaia sua. Incipc crgo poenitenliam agcic : pone principimn tanlum, c l Ucus pcenilcniiuin
ni, qui debet dcslrucrc omnein principaliim ot poielccum opcrabilur, lc roborabil, c l gratiam niullani
slatcin et virlnicm. Excnsatio ntdla csi, ucc obteniiis,
invcnios, eriique in ic super niel ct favum. Mullae via*.
ncque consilium. Ideo a finibus usqiie ad lincs lcrrai
vilac, sicut scriplum osi, ct mnlii niodi salutis: quo
diviua Scriplura clamal, horlatur, arguil, moiiel, lcvolueris modo, salutein conscqncre. Si possis, da cloosiiiicalur, conmnnalur. Quapropler Dominiis noslcr
a i l : Qni despicit me, et non accipil verba mea, cgo tiou innsynam; si non possis, il Ociis rcquiril. Non
jndico illum : sed $ermo, quem loquulus sum, judicabil babos panum, liabcs Ycslimenlum? Genua flccU',
pcclus liindc, fundc lacrymas, ingemisce, luge, exillnm innovissinwdtc(Joan. 12.48). Rtirsumqiie d i c i i :
Si non venissem el loquutus fuiisem eh peccalum londc iiianus luas ad calum, oculos ad Domiuum a l haberent; nunc auWm excusaiionem non hubenl de pec-lollc, jcjuna, vigila. lla?c omncs possmil homines, nee
cato suo (Ibid. 15 22). Audisiis quod ncmo cxcusa- negarc valenl: bxc sludcas seinper Dco oflerrc. V c rum ba?c cum discreiionc fiant oponct, ne inulililcr
lionem habcat. Profcclo, Tratrcs, anguslia; nobissunl
Ciinas, cl in Yauuin deialigtMis.
undique.
v
11. Sed respondebil quispiam : Salls nos scrtnonc

luo tetigisti, tristia exliibiiisti, supplicia cominrmorasli, cruciatus dcscripsisli, cl supra inodum pcrculisii ac terruisii. Scio ii(i]iiu rem ila sc habcre: novi
unumqucmqiic noslruni Deo raliouem csse rcddilumni, incssurumquc quod scmiuavit, ac proprium onus
poiuiiuruin essc. Ycrum ul b.rc tlenuniiasti, ct in
iucdium adduxisli, nosqiie percnlisii ac lcrruisli, salutisquoquc nioduui nobis ostcndc; vulncri ntcdclam
adliibe: ul tcnibilia dixibli, bic graliubu enana. Eccc
12. Has iiaqne viiluics cxcivcns, c l Dco poenilcntiani offercns, obscrva diligciiur et scnilarc, iium
inimiciiiaiu advcrsus aliqucin liabcas, nc sltidiiiiu
tuuui in vaiium abeal; scd , ul dixil apostolus Paiiliis, Cum Umore et iremore snlulem nostrain operantes
(Plolipp. 2. 12); et Clirisli praRcepium scr\*aules, qui
dicil : Si dimiseritis liomiuibus pcccnla sua , dhmttel
ct Pulcr vuster cculeslis pcccala vcstru (Matth. G. 14).
Si crgo Dciiin lolo cordc procaris, ncc risui c! !.$tui dodilus c s , hoc cjus piwuepium scrvalo, c i bi
567
SPURIA.
568
quid conlra quempiam habeas, dimille illi. Vis dinationis Dei. Auribus percipile omnet aui hakilat\$ oriuilli tibi peccala ? Dimitlc tu proximo. Si lu iton dibem, timul in nnum aives et pauper (Psal. 48. 2. 3 ) ,
miltas frairi luo pcccata, neque tua tibi Dominus
sive mas, sive femina , sive turba , juvcnes et virgidimiltct; dixil eiiim : Niti remherilU homiwbus pec-nes, senes cum jnnioribus, reges lerrre et omuet
tata $ua, neque Pater vesler cceleslis remittel judices
vesira terra? audite id qitod scriptum esl : Tempu*
(Malth. 6.15). Novimusqiie omncs ipsum nonmenliri: breve esl, ut qui habent uxores, tnmquam non habentes
verax cnim esl elGdelis iit oranibns verbis suis. Parasinl ({. Cor. 7. 29). Abnegeiniis Impietatent et uziulatus igitur eslo, exspecsans quoiidie eum, qui repciel
ria desideria ; sobrie et juste el pie vivamu* in hoc *aaitimam luam. Ne hodie pcenilenliam agas, c l cras
cuto, i n f u l u t O cxspecianles beatam spem ei adventnm
agere obliviscaris : ne bodie fleas, ei cras cliorcas
gloriw magni Dei et Salvatorii nottri Jetu Chrisli (Tit.
agas : ne bodic jejunes, et cras ebriu* a muliisex2. 12.15). Mementole mei semper , fratres, et serporicris : ne bodie vigiles, et cras concidas; scd
vaie iradiiiones ouas accepisiis a beatis viris, a prosaluiem cura luam, ul coroneris. Ne virtutem adullepbeiis, ab aposlolis, et a Domino nniversornm. In
res, nc laborem rcfugias, ue coronis priveris. Oiiuie
cxemplum afniciionis ct perseveraniia? babcalis progaudium hujits saecnli odio liabeas, nccnon gloriam
pboias; palieniir, Jobum; caslilatis, Josephum;
c j u s ; i H dic c u i n Davide : Iniquitatem odio habui discrelionis,
et
Danielem; caritatis, Dominum noslrum
abominalus <um, legem autem luam diiexi. Ab omni
via Cbr.slum, qui dedii semelipsum pro nobis;
Jesum
mula prohibui pedes meot. Juravi et tlatui , ut cxulopoeniienti:e, Dei pairem Davidem. Hic enim nobis
diam mandata lua (Psal. 418. 105. 101. 106). Curapoeniteniia? exemplar fuit, admonens et exhorlans
scmpcr ut paraiussis, ut cuin veiierit is qui repetet
nos bis verbis : Venite*fitii,audiie me (Psal. 53.12):
animam tuam, te in poeniteniia paralum invenial: et
ei ego vobis poeniienliaB raodum oslendam : quoniam
cgo prouiiuo libi,quod le ab iis qui salulein nacluri
ego aliquando lapsus sum, sed per poenitenliam snrMIIII, non lc segregaiurus sit. Serva seniper Doinini
r c x i : et agnosco Domini benigniialem ; novi ipsum
iuaiidalum illud : Viqilate et orale, ut non inlretis in eos , qut sincere poenitenliam agunt, supinis manilentalionem {Maith. 4C. 41). Rursumque a i t : Estote
bu^ excipere: non potest enitn Dominus mentiri. Auparati, qnia qua hora non pnlatis, Filius hominis vedivi enim illum dicentem : Quce procedunt de labiit
tiiet (ld. 24. 44). Audi quoque Apostolum dicenteiu : meii , non faciam irrita (Ibid. 88. 35). Nam calum
Sine inlermistione orate (1. Thc&s. 5. 17). Gogilale
el terra transibunt, verba auiem mea non transibunt
quid sit illud, Sine intermi&sione; id esl, sempcr, in(Malih. 24. 35). Semel juravi in tancto meo(Psal. 83
omui lempore, itocie etdie, vespere, mane et me36): Vivo eqo , qui nolo mortein peccaloris ( Ezeck.
ridic* alque omni hora ; sive opereris sive iier agas,
33.11). Audislis quod per semelipsum iuraverii ille
sive grcgem cures sive lerrain sulccs, sive decumamator homiiium. Ideo horlor omnes : Venite, filii,
bas sive e leclo surgas. Ne cxspecies boininicatn ,
audite me : et dum lempus est nobis, feslinemus ,
vel festum, aut loci diflereniiam. Deus enim non
anlequam venial dies Domini magnus : Prmoccupeloco circumscribiliir : nam Jn manu ejus $unt fines
mvs faciem ejus in confessione. Venile, adoremut tl
lervm (Psal. 94. 4). ldco propbeta David per singu- procidamus anle Dominum, qni fecit no* (Psal. 94. 2.
los dies el nocles orans, non exspcctabal diem, nec
ti). Quoniam ip-e fecil nos , ipee Misereatur nostri,
loci discrimen, sed lacrytnaus dicebat, siiam hortans
et benedicat nobit ; illuminet vultum sunm super nos ,
animain : In omni loco dominationis ejus, benedic,
et miiereatur nostri (Vtal. 66. 2). Ipse namque er>l
unima mea, Dominum (Psal. 102. 22). E l tu , carissi-Deus poenitenlium, ipse nos poenitentes recipit, ipse
me, nc exspccles lioram, aul diein , aut loci discripascil: ipsi gloria el imperiuni et omnis gratiaruui
nien ; sed , u l supra diclum est, in oinni loco , et in
aclio, Patri el Filio ct Spiritui sanclo , nunc el sciudoino lua precare : in ecclesia qiioque precare , et
per, et iu sxcula sxculorum. Ainen.
quocumque in loco sis precare, in omni loco domit
HONITDM
Ineptum nngacissimi Graeculi opusculum, sine nausea ad fidem duorum Godicum Mss. emendalutn
hic tandem proferimus : indignum, Tillemontii judicio, p. 393, quod legatur vei intelligatur. Erat cerie
, infacundus et linguae Graeca3 imperilissimus, qui talem opellam eraisit, et Chrysostomo
adscribere ausus cst. E l lamen illam commenUriis etnotis illustrare conati sunt viri in!er lilteratos principes, Julius Cajsar Bulengerus el Claudius Salmasius; quia in comparatione illa inepta de circo visibiii,
qucm ipsc vocat, cum circo intelligibili, sive , multas adhibel voces ad ludoe cir-
ORATIO DE CIRGO ().

Stadiiim nobis liodic spiriluale el cursus cocleslis
a|icrlus cst i i s , oui ad spiriius speciaculum paraii
sunt; non secmidum hoininem de lcrra terrenum ,
eed 84!cundiim boininem spiriiualem el caBlestcm : ubi
currendum quidem esl in terra , sed epectandum e&t
cxlnm. Iloc iraclandiim snscepi, ut speclaculorum
amantes rtdarguerem, qui spirilualc salutis spccta(a) Colbla c u m Codice R c g i o b o m b y c i u o nura. 2355, c t
c u m altero exetnplari &ts. reconliorc, quod peaen oos esi.
rulum despiciunt, c l corporalem nequiike bippodromum, S P I I pntius salanodromum ipsi aiiiepoiiimt.

Tt) vero, dilectc , diligenlcr poiius iranquilluin illuiii
Ecclesitt hipptKlromuin inluere, ubi Pauliis decerlal,
r.on euripi et camporum orbes decurrens, sed a Jerosolyma usque ad lllyricum circumquaque e v a n g e l i u i H
pleno cursu pra^dicans (Rom. 15. 1 9 ) : ubi Elias
currum illum ducit, de quo diclum esl : Currus,
1
Duo Mss. leguni, spiiilnatem; nnsm recte.
56*
DE CIRCO.
567
\ ,
,
. "
.
, ,
* ,
.
, , ,
. *
, ,
, " * *
. , , , ,
, ,
, , , .
, , .

.
' ,
, ,
,

. , , ,
, - ,
, ,
, ' ,
, . , ,
, , ,
' , ,
, , ,
'0 .
, . '
,
,
,

.
, ,
, ,
, [87J
. *5
, ,
, ,
,
,
. , , , ,
,
'
* ,

! ,
*
. "
.
.
. "
. ,
. , * . , ,
' , ,
. ,

)\
. " ,
', ,
' -
,
, *
,
, >,
. ".
O R A T I O N E M D E CIRCO
ccnses et ad circum perlinentes; euripum nempe raemorat, albam lineam, ex qua cursns incipiebatur, et
sphendonein, quo desinebal cursus. Deinde voces et affert, quae parium circcnsium equorum junclionem signiOcant. Quae fere omnes voces apud scriptores historiae Byzanlinae occurrunt. Haec una causa fuit cur tam insulsum opusculum lot notis illusiratum fuerit. Bulengerus commentariura in hanc Oraiionem edidit in libro suo de Circo, quod longius esset hic referre. Eamdemque ipsain
orationem Graece cum Latina sua inierpretatione edidil.

*
, ,
' > , .

, [ 8 8 ]
, c
C.odex unus *. b Duo mss. .

Duo
mss. \ |, minus recte. Paulo post Savil. c l
Alorcl. . , ,,
). Hinc per asteriscoe hiatum cxhibcnt, ubi in uiss.
, .
, ,
, ,
, *

* ,
", , ,
, '
duobus nullus hialus ncc quidpiam hfc in serie desideralur, si puncium ponas post , e l poslea
logas Octopei, u l in mss. babelur : rov laroen ante supertluum Mdelur. Liifr.i Edili , m6 meliui.
SPURIA.
509
570
. >
? ,
*

, \ , - , ,
, * *
. '
. - . ,.
* ,
> , , , . *
,

^* 5 ,
,
\~ '
,
.
, *
,
, , ,
, , , ,
- , . ' ,
, , , , , ,
, . , ,
, *

, .
,
,
, . "
,
,
. ,
,
, ,
. " .

'-c , - , , ,
.
, ,
, , . "
, .
' , ,
, , ,
^ * AoVr. ,
, ' . "
, , ^,
, .
,
,
,
, ^ , }
,*
. " , ,,
.
, , ,
, ,
, * * .
* . , * "
, , ,
, .
, . ,
, *
* , , , - . ,
, * , ", , , *
. , , * , *
, . - * * ,
.
^ ,
. ,
, , .
* ,
.
- .
, '
' |89| . ,
.
,
, ' ,
, , , , ,
, ' . , .
[90] ,
' , ,
* .
( , ,
, )- ' , ' , , * ,
, , .
, .
, ' ,
,
,
,
.
, , ^
:

, .
.
*0 , ,
,

,
, , ,
.
, *
, ,
, '
,
*
*^>
,

* Mss. . Alii legonduin pulaot .
niss. . .
, '
y i.rêndum pulant ). Ibid. mss. recie

,
. Edili male ) .
, .
Mss. .
.
Mss. ;.
Sir reriu mss. Edili vcro -'.

M*s. .
{
8 Sk niis. In Edilis quxdam dccrant ;'
DK CIRCO.
GC9
570
ctirrus, auriga I>rael, ol equcs ejus ( i . /fdt/. 2. 12):

piAii/, nos aulem incomtptam ( 1 . Cor. 9. i45 ). Accipi*
a linca alba ad spbcndoncm () milliare dectirct galeam salutis, ct flagellum in mami tua;
renii,*sed a lerra ad cadum in curru ignco atlingerc
ciini Dominus noster Jesus ex sparlo fccisscl, diaboli
tenlans : ubi cadestis populns ad spectaculuni adest,
nogotiaiores ex (emplo cjecit. Sta firmiler snpra vas
H Judex spirilualis sedei, Rcxqiie conleinplatur, ac
eloctionis : asccnde in ciirrum cunucbi, rbilippe ,
viciorias prttiniuin cadesie positum c s l , flagrllaque
ab omiii iimnundiiia liberaii: inscende curruin : siuo
imnendi judicii proslani. Vult Dcus ulpropter ipsiim
aiiinii electione specla eum, qui in lcciione Evangolii
decerles. Ideo dedil libi Evangeliormu quaiuor aniiuamappam miiiistral. Ne quis pntcl me ridendi causa
liims junclmn cnrnim : cui ciirrui cqui caudidi juticli
h;rc diccrc : non mciilior. U l enim in circo oinnium
suiit, secumlom Zacbariam ( Cap. 0). Jugales suul,
oculi in mappam, signo afiixo, ferunlur, dnin exspclux ct immorlalitas : exlremi, jusiitia ct verilas :
cianl cx consilii voluilatc apcriendos lndns c>8 :
q^.c euni post currum pcrgcntem in icrram aquilonis;
codein tnodo ciun ad rcclesiasiicum speclaciiltiin c> ndc quo dicii Sapienlia : Ventus asper esl boreas (Prov.
veniiinis, cum diaconus Evangeld fores qiiainc.r
27. 16) : aspcr cuim spirilus alque inalignus, dinbolus
nperiiirus est, inncs ipsum cum qiiicte mulla rcspiuA. In C I I I T U ejus cqui a t r i : subjugalcs suul, infcrnus
cimus ;'Ciun aiiicm cursiiui lcclionis incepit, slaiim
t mors ; exhvmi, tonebrac ct peniicics: quos oportel
erigiimir voeileranles : Gloria l i b i , Domine. Gurrimi
npponi curriii Cbristi. Currns Dei, hiqtiit, decem mi/conscende, venarc, ex( urrilo, conlrahe, ejice, avcrle,
libus multiplex, millia Iwlantium (Psal. G7. coinprcbendc,
18 ) : qui
ei ore pulcbram confessionem eniittt*:
opponendi suitt bujus vit.c procellis ceu marinis lciurnrre conlra adversaritim : nam Qni ambulat simplipuhlalibus. Deduxit enim in mare cquos guos, lurbaiiciter , anibulnt con/identer ( Prov. 10. 9 ). Comprimc
lesaquas mulias (Ilabac. 3.15), c l submergenles cr- ipsiim, nt David Goliaihmn ; ejice illuni, ut E H S . L - I I S
rus spiriiualis Pbaraonis, omnesque copias cjns iu
Giczi; comprebciide illmn, ut Elias Achabum in vinea
mari Itubro. Habet auleni enuis viciiuim aiigeluin
Nabuih.i'; averte illnm iu lenebras exleriorcs , ubi
pcrscquentcm ol lencbris obvolvcnlcm equos iiihnici
flelus et siridor dcniium ( Mailh. 8. 12 ) ; atCcndc
lui. Nam ail : Fiat via itlorum lenebras el Inbrkum,
et
(ibi. Etenim
ait ille : Attendile vobi*, ne graventur
1
angelus Uomini persequens eos (Fsal. 34. C ).corda

Habcs exvestra in crapula el ebrietate (Luc. 21. 3 4 ) .
adverso Cbananaios, Pbari.saios , Saduca?os, diaboli

Oinnia stisline : Alier alteriu*, inquit, onera porlttle
dona unnliaiiies : lu quoquc babcs Moyscn, Sanniclem
( (I/I/. G. 2). In invia inccdcns cavc, Ne forte offtndas
(t Davidem, qui praciiumianinl jusli advciilum. I l b t
ad lapldem pedem tuum{P$al. 90. 12). Nc rciro avi-rille quos in mcditim iimniltal daMtiones, lit 1, Dagon,
taris, mcmor uxoris L o l i . Mediam juslitiac viam leRaal v.t Cliamos, qui Israelcm supplantaruiii, clinemneas, nc dcclinos ad dextcram vcl sinisiram. Inierius
lra ojns in deserlo disjcccrunl: babes tn quoquc qui
qnaire dc paradiso : inlerius qiia re. Kx corde etihn
jauuain aperiant, Pauluiii. Silvaiimii, et Timolbeuni,
exeunl cogilationes / , cwdes, adulteria, furla, falsa
ipsi dicunl : Ostium nobis apertum esl magimm
et
leslimomu,
obloquutiones, blasphemios (Mallh. 15.19),
evidens , et adversarii multi (1. Cor. 15. 9) : qui
pcquuc
coinqiiinaiil bominem. Nc ciiin diabolo asccndas,
litM-unl uldirciiir sibi verbuin in aperlioue oris sui
qiietiiadtnodum nec Deus cuni Israelc, quia dunc cer(Fphes. 6. 19).l!abel ille Pliileluiu, Jtidam, Demam, vicis erat : ne cum illo ascendas : ad peccatnm te
llurmo^cnem, llymciiaum et Alexandrtiin xrarium,
vocat. Ipse le flectet. Ipsum pncvcni. ac dic i l l i : Vade
bvpocnsi plenos: babes in speclalores angelorum poretro, wtana, quia non sapis ea quw Dei sunl, sed qua*
piduin, jiislonun ordines siiprrne itilucutes, quomndo
sunf hominum ( Harc. 8. 33 ). Exlra nianc , ul Elias
tnulli curranl, c l unus accipiat braviiun ( X.Cor. 9. fugieus Jezabclcm : curre ad bravium supcruai voca24). Unus rcvcra Cbrisli populus, tinus in Cbristo balionis. Non !e c<mprebendet, ul neqne pueri Absapiizaius, unus qui Glirislum induil : iiequo ubra cst
lonis Jonatbam, el Acliimaain sacerdotes Domiui
Judaius, ncque Gra-cu?, non inasculus, feiuiiia,
fiigienlos coiiiprcbcudoruiil. Non le C d i n p r e b c n d e l ,
iioucst servus, nec liber, non cst Scyllia, uon Arius,
u iieijne pneri rcgis Jericbo exploratoiv.s ccperimt;
Eiiuomius, Maralliouius {b)\ sed iinus in Chrislo.
scd si lirri possil, dccipc ilinm, ul Rabab merelrix
Digne Dcocurre , ct viiam inslituc , popule D c i , in
pcrqiiircntcs dcccpit. Ne lc subjicial, ul ne(pie Pbarao
speclaculo saucli Spiriius. N lc dcleclet prulusio
MONSCMI
e l Aaronem, scd circumvcnito illuin, ul
naribus equis, nc le anie judicium pcricula iuvadanl.
magi tlcrodem. Ne in agonc dcficias : babcs enim
Si vis paribus cqujscurrerc, in bc ordinc poni; Iioc
praceplorem Dcuin, mcdicumCbrisluin.Nedctcrrcauiagis potcs facere in speelacnio spiriluali. Junge conris : babes eiiim unclorem Spirilum sancium, qui ox
lr:. libidine fureiues dbiboli eqnos pias luas cogilacornu Sainuclis le inyslico unguenlo ungel. Ncque
lioiics: oppone forlioribns palieniiam; Melior eniui , silim ntcluas : liabcs cnim in le aquani quieiis baiiiquil, est patiensviro forti ( Prov. 10. 32 ) : conlraptisiui
Jn- ucnipc pcr cucurbilain, ut prajvonions sciliccl
daisnumi, Cbrisiiaiiisinmn ; conlra geiitiluim cullnm,
pcr priwlicaiiouem Jonaj, (e rccipial. Evcrlc ciirriun
vcram religiouem ; conlra foniicationem, caslilaicm ;
lyrauuidis ejus : coujicc illtim in foveani, qiiam fccil,
conira avariliam, clccniusynam; contra mendaciui,
conjicc illum iu profiniduni. Ex Psalmo clama : De
V4M-iiatein; conira irain, mansiiciiidiiiem el modesiiam.
profuudh clumavi ad te: Domhte, Domine, exandi
Hiirsum contra acriores impclus junge ca quaj oppovocem meam (Psal. 129. 1 . 2 ) . Dcjice eum in profim*
si;a illissunl; conira irain eldolorem jungc leniiaioin
diim, (lell- ctcns solus cx ejus exilio. Exlolle in allum
( liam ait ille : Lenis vir , cordis esl medicus [Prov.
sauclas mamis ad Ucgein, accipicus bravium palma14. 3 0 ] ) ; conira acriorcs impelus, mansuciudiiiem;
, ul (ilim pncri : c i qualiens adorato eum , quia
coitra inimicitias , amiciliam ; conlra oditim, cariCc cidiL Bel, conlrilus csi Dagon (lsai. 40.1 ). Gralia
laicm; conlra afHictioncm, graliarum actionem ; cmautem Deo , qni dedil iwbis vicloriam per Dominum
ira superbiam, bumililalem; eontra nequiliani, beninosirum Jesum Chrhtum (1. Cor. 15.57). llac vicloria
guitatcm; ei,utuno verbo dicam , conlra res omncs
paradisuin quasi lavacrum publicuin aperire poleris,
ad crsas , ti-odoxam et salulareni lidem habeas.
ubi qualuor flumina , aqna mulia , ul in lavacro, in
Oporlul aulem tc aurigam spirilus tcmperanliain baToco pascmt, ut c l l u opporlunedicas : In loco pascua
bere, te in iiauseaui incideiis, a laboro deierrearis.
ibt me collocavit, super aquam refcclionis educavil me
Nain Qui in agone contendit, inqnil , ab omnibus
se 22. 2) : ei super liac onmia cxsullans dieas :
(Psal.
k
absiinel: et UU quidem tcl corruptibilem coronam

acciBomtm
cevtamen certavi, cursum consiuumam , fide
servavi: in reliquo reposita esl mihi coronn jmliiuf.
Alii legcudum pulaut, Evangeliorum quadrigam; recte. ( 2. Tim. 4. 7. 8 ) , in Cbristo Jesu Domliio uosiru
cui gloria in sxcula sa:culoruin, Aiueu.
(a) sphcadon est locus circa meiam. Yide liulengerum.
(b) DcUaralbouio vide quiddicai Socrales, l. "2 c. 45.
571
SPUIIIA.
MONITUM
llanc scrmoncm noh esse Chrysoslomi omnes dijudicanl, ctsi sagar.i vi.o non sit indignus. Quod vero
dixit nescio quis, sed ex conjeclura tanlum, Severiani esse, id certc cum recla ratione pognare îdelnr;
ncque enim ininus a Scveriani slylo differt oralio, quam a Cbrysostomi dicendi gencre. Severianus enim
IN ILLUMLOCUM, ATTEffDITB N E E L E E M O S Y N A M V E S T R A M FACIATIS C O R A M HOMINIBUS
(/<.6.13)
c
1. Sapicntcs ac perili agricullurnc arlifices, ubi cnin
in postcrum ad imperliendam elcemosyuam neglioiimi cnra ct solliciuidine lerra? siirprs planlaveriiit,
geuliores reddidisii. Nunc itaque prastauie Doinino
priiis ipsas planlas in alliiudinem erigunl, deindesubeoqnc noslro ac Salvalore Jesu Cbrislo, de amicorum ac frairum nicorum animabus bene mereri volo,
icrfluos et imporlnnos stolones anificiose resccant.
easque omni a?gritudine liberarc, ct aciionis islius
demct lcgislaiorMoscs fecit: primuin eniin uniusimpe*
modum corrigere. Volnntatcm enim e x a m i n a l et courinni in bominum tncntc planlavit, acdeinde imillorum
silium ejus, qui clccmosynam imperiit. Propterea
imperitim ex hominum menle amptnavit. Quo taiidom
recle adjocil dic<ns : Cum ergo fach ekemotynam,
pacto unius impcritim ptaniarit, audi ipsum diceiitcm :
noli
Domiuum Deum tnum adorabis, et illi soli servies
: eituba canereanle te sicut hypocrilas faciuul (.VA///J.
6. 2 ) : non quod tubas babercnl
, sed quod larva
rursus , Andi, Itrael: Dominut Deus litus, Dominus
nnus e$l(Deul. G. 13. et 10.20. et 6. 4 ) . Qiiomodo essel ac specics cleeiiiosyuae; aninjus autein liominulem superfluos el iin|>orlunos surculos imperii mnl- nibus miliiaret, ci ab coruin aspeclu illi penderent.
loriun ainpulavit,ediscc: Non facies, iiiquii, deos con-Non enim propler Deum eleemosynam confercbanl,
ab eo se niisericordiam consequutunis, et
flatilet, neque adorubis deos alienos : cgo enimsperames
eyo
promissain mcrcedem cenluptam acccpturos; scd, ul
Dominus Deus tuus(Exod. 34. 17. Levit. 19. 4). Hoc
inomonlaneain recipercnt ab bominibus gloriam ,
vcrocliam hodiernodie Dcus idcin ct Salvator nosler
largiebaniiir. Non igilur differebant ab illis, qui popuajzit. Nam postquam itupcr in auiinis iioslris pulcliram
l a h U T i n tbeatris suas facuhates profundtmt, el
cleeinosyn.-e olivam planiavii ejnsque Irucinm, hoc
iaanem gloriain aucupeniur, opes stias dilapidant,
cst, misiTicordes coronavil, <*t bealos pr.Odicavil dinonad ali<|uem tiliiein atiiinajrrnclum, s<d ad fntilcin
ccns, Beati mhencordct, quoniam ipsi misericordiam
consequentur: inerilo nimimm bodic pullitlaiites mo- hoiiiiiiuni laudem. Convcrlhur eniui s.rpc laus illa
in coiilumdiam , et ctim multos sumptus feccrini,
lcslas eleemosynao siipcrfluiiates ampulat ac repurinuliis opprobriis oneranlur. Yide quam inulias pe~
gal. Enimvero nuper omnes simul cum ad eleemosycunias in circensibus lndis expendant; el postquani
nam excitaret, pauporem qtridem paupcrctd.u vidu.v ,
mulia expcnderim, lum a vilisîmis el abjeciissimis
quac in Sarephlba Sidoniae babilabal, excmplo edoboniiiiibus pluribus pi obris laceraniur. Naiu equorum
ctiit, ne iidiitinamtali panpertatem pra-lcxal: mendiciim aulein viduac illius m e n d i c a 2 excmplo, quac in infiniiilalein bouiiiiibus vilio verlunl: et eqiius quid e m collabilur, ambiiiosus aulem editor coutumeliis
Evaugolio miiiuta duo in gaznpbylacium misisse incvcxaiur : et ipse quidcni ralionis expers etjuus ceciinoralur, incitavit, iil memlicas eleomosyn . opos
d i l , bomo vero ralione prncdilus excidit c i cxploius
promplo animo conferal : niercalorcni porro cousiesi: ac sa?penuinero dixil ingeniiscens : Quid fruslra
deralis maris procellis rcfnvnavil, ul paiipcribus
meas facullalcs perdo? quid lantos labores susiinui.
poiius quam mari sua connnunicei : al euui, qui
toique damna, inequc oronibus bunis everli, ul a
uegolialionem tcrreslri ilinere excrcel, cocrcuit, ui
dcspeclissimis bominibus ad cxtretnum couluiiicliis
animo necessilaicni prrcvcrial, et aute neccssiiat<m
oniTarer ? quam mullos paupercs istne pecuniae lalroui Deum anlepoiiai. Poslquam igiiur oiunibus ad
slra insumplas dilare poluissent! quam imiltos c r i eleemosynain instruciis, umiinquemque cx eo, quod
gcie, qui excideruul! Abjue eflundunltir quidem vclaudes exceplurus s i l , promplum esse, lamquam
l u l cx fouie quodam ad vanam laudem caplandaiii
virentem quamdam plantam ad elecmnsyiiam incliuaislas largiliones; coiilunieli.e veru siolidotain, vidit: Ego aulem sicut oliva fruciifera in domo popularcs
Dei
(Psal. 5 1 . 1 0 ) : proplerea siinul pullulantes eleenio- rum lioiiiinuni lamquam ex flumine qiiodam excilaiw
eyna? siiuulaliones exscindit. Quid dicens? Allendile tnr. Alii vero s u a s animas nibili faciunt; el a l i i rursus obut
equorum conlenliones prnprias xdes everlum.
ne eieemosgnam vettram faciatis coram homiuibus,
vtdeamini ab eis: non quasi nos leciionem lianc de
2. At dlos quidem sumplus facere, et probris laindustria commode nunc proponamus : sed quasi ex
ccrari, vanisque largitionibus opes profundere sinaipsa serie eorum qune jaro lecia sunl isla transmitlanmus : quo vero paclo pecunia? pie sint expendendas
t u r . Atlendiie ne eleemotynam vestram faciatis coram
discamus, et quo modo vila rcligiose traducenda sii,
hominibus, ut videamim ab ei$; sin secus, iiullam
ac calesiia pro lcrrenis exspeclanda. Non enim procerle mercedein haliebilis : ha>c enim osicntalio
hibet nedes eleemosynam Cbrislus, sed qua ratiom
mercedcm tollit illorum : lalis largitio futuram illis
facere eleemosynain oporteat, doccl: Ne sciat sinitra
eripilfelicilalem.EtenimnulIuscsl aniinapadeo noxius
tua , quid faciat dexlera tua. llnc vero loco rursus
aflectus, atque ba?c iiianis gloria.' cupidilas. Cum eniui
non manus signiiical, sed byperbolice diclum est illtid,
ex iis quu: mandata sunt, inutla praxlare perf'ccriq u a s i diceret: Ne sciat perversa cogiiaiio l u a , quid
nius luiic ipsius inanis glorix* cupidilatis adnasciiur
rccla roeus tua facial, ne le avertal a bono. Incuuibil
aegriludo. Ycrum illam a nobis radicitas exslirpavil
euini, ut inquit Dctis, niens bominum diligemcr a d
Salvator, dum nos docuil, ul clam eleeinosynas conniala. Proptcrea, inquit, Sludiose libi, ul tu ipsc qnoferanius. Sed ulique dices: Quid ergo? possumiis
qu ignores, expelendum cxistimato. Quid iiaf U i
id facere : non enim lieri polest, quiii is, qui panpcPaler luus, qui vidcl in abscondilo bilarem lu^m
ribus quidpiam dat, vel sacerdolibus offcrt, aut in
promplamquc largi(ioncm le diligal, el in manifrsio
gazopbylacium m i l l i l , vidcatur. Tum tu igilur no
rcddat tibi- Mugiuini el illusirc iis, qui elecmosynas
r7i
IN I L L U D , ATTENDITE NE ELEEMOSYNAM , ETC
1N SEQUENTEM
totus sirigosus est, perptexus, figuris redundans
criplor simplex esl, ac sinc salebris fluit.
Inierpretatio Lalina est Fronlonis Ducaii.
, f
uno verbo, stylo ferreo utens, ut ait Savilius; hic vcr
\ 01 \ \ ,
\
,
, * .
, '
xhv . \
; "
,
\ , , *
, .
,
, , , % ,
.
.
,
,
, . ,
b
\ .
, \ ,
[91]
)
*
, ,

,

,
, . '
, , '
, ,

. ; ^

,
,
.

* ,

.
, ." ,
. ^ *
,
. ;
,
, ^
, . \
:
. \
, , ,
%
Forlc leg. cura Savil. './;.

* Tr. d/'. CUlij. Savil. <;i;i 0!. .
SERMONEM.

, \ .
.
"
, ,
, ' .
,
, \
. , ' , \ , .
, \
\ , ,
. , \
, .
\
, ' \
^ .
7; * \
,
, ,
; \
, , ;
_
! . \
[9]

. \ , \
.
'. * \
\
, \
, \ .
,

.
, '
, ,
, .

. , , \
, . ;
" ,
, ,
^ . \ ;
\ ,
, '
, *
' , ,
' , , , ,
,

*'
"
^
"
' "
\ .
:

\
,
;.5. * ;
75
sptmiA.
, ,
, , >.
,
, *
, - .
,
' , , \

,
!
\ ,
\

, ^ ,
juur . ,

. " ,

, . $ ,
,
.
, .
, ' .
, ,
^ .
,
,
\ ,
\ ' ; ' \
. \
,
:,

, , , \
^ , \ '
.
,
*
,
[95]

,
, ' ,
, , '
,

, * "

,
, *
* , '
9
571
* ,,: -f , '
* , * ,
' * '
, , , \
, '
, , ,
'
,
. ,

, '
. "
>, \ _ , *
.
.
,
' , ' \ ,
\
, ,
,
, * ,
, , , ,
, , , \
,
,
, \ "
, *
' *. ;
\ ,
,
,
, ,
.
, ,

, (
)
, , ,
. , ,

, \ -
, \ ^
.
, \

, ,

. \

, \ \ \
, \, \
.
M O N 1 T C H
De indictiouc qnae in tilulo ferlur, ne verbum quidcm csl in hac bomilia, qnae ferc lota mulierem sanguinis fltixuiti patienlem rospicit. In anni principio dictam profilelur is qui scripsil. Hanc qiioque Sevcriano
Cabalormn cpiscopo adscribit idcm nupcrus : et cerlc a Sevcriani slylo non abborret bic quisquis est
Crcseulus; inio Sevcrianum nugacilaic superat, figuris cl iropis ubique rcdundat, aposlropbas passim
573
IN PRINCIPIUM INDICT., IN MART., ETC.
Sargitiiiiur, crexil ibealrum; et r|uod cxpeiunl misoipsorum e$t regnsm ccelorwn (Matih. 5. 3): sive pr;cricordes, id illis cuniulalc concessit. Itaquc licct
lerea paupenbus panes porrigimus, proplcr iliuiu
inulta vos hominum millia eleemosynam largientes
damus, qui dixit : Qui dederit calicem aquce frigidw
coiilemplenliir, vos l a m e n noliie illis atlendere, netanium tn nomine discipuli, non perdet mercedem
q u e momentaueam ab illis gloriam e x p e i a l i s : sed, si
suam (1d. 10. 42); sive carceres visilamus, provestrarum actionmn nancisci specialores velitis , acpler illum visitainus, qui d i x i t : / ; i carcere eram et
cipiie, i n q u i t , angelos et arcbangelos, et oinnium
venislis ad me (/rf. 25. 36) : sive viduas et orCondilorem ac Doiuiiium. Sin autem bomines eo- pbanos veslimiis, propter illum vestimus, qui d i rinn, qu;c a vobis geruiitur, babere spectalores
xil : Nudus eram, et operuistis nie : sive in uniopteiis, et eleemosynas facere , 111 v o s apud eos versum quippiam paupr-ribus distribuimus, provendiieiis , centum aut mille b a b e b i i i s spectalores a
pter illum qui dixit : Quantum fecistis uni ex hi$
quibus laudemiiii. Quod s i eos, q u i i n hac vita v o s minimis, mihi fecistis (Ibid. v. 40) : sive opprobria
laudanl, latcre studuerilis, aiqiie i i a latere , ut licet sustinemus ab iinpiis gentilibus, ul qui eum adov o s nonnulli laudibus prosequantur, libenicr eas rcmus , qui a Judaeis cruciflxus cst, ci bumano geadmillaiis, ncque v o s efferaiis; quin poiius l a l e s neri viiam restiluit; propler illum, qui d i x i l : Btaii
averscmini ac repellaiis ; ita fiel u l , cnm formida- eslis, cutn maledixerinl vobis el perscquuti $ fuerint,
bilis illa dies illuxerit, ^loriaB coronas lerrarum el dixerinl omne malum advtrsum vo* menlienles;
orbe speclanie recipiaiis. Si propier Deum, ei eas gaudete, el exsullute, quoniam merce* vestra copiosa esf
quas i t l e t i b i reservatnrus e s l i l l i c opes , eleemosy- tii ccelis (Ibid. v. 5. 11.12). Nullus ergo Cbrisiiamim
nam iribnas, propter gloriam lewporariain; umquam ad boniimim osleniationem, ut ab illis mcrlunc v<lul in shnim suum recepiis vesiris eleemo- cedcin recipial, arbilrelur elcemosynam imperliri :
synx recie factis, Deus prxsenlibus onuiibus, qui ab absit. Scmel euiiri cvangelicis admonilionibus eruAdamo exstiterint usque ad sacculi c o D S u m m a i i o n e m , diti stunus, el ad fldem edocli crcdidimus, et cuin
liominibus , tunc omnibus angelis archangelisqiie credidissenms, salvi facii smiius. Ideirco enim leclis
praesenlibus, d i i i n niillia inGniia angeiorum astabuul, Evangeliis praidicamus. Scd et dum sancla legunlur
luuc suis vos propriis imniaculaiis manibus advoca
Evangelia , non teniere neqiie perfunctorie ausculiabil diccns : Venite, benedieti Patris met possidele
pa- sed siaulcs et atienli, magno ciim tiinore
nms;
ratum vobis regnum constilulione mundt (Matlh.
25. excipienles, non animo concidentes , noti
mandata
34). Venite, ego vcslros labores exccpi : ego pecu- corporibus scdenles, non proximi narratiuuibus opcniarum vestrarum numinularius sum faclus. Quando ram dames, ea prajtermiltere audemus : non dives,
lu ineudico manus exlendisti, fgo meum sinum ape- non pauper, non servus, non liber, non v i r i , feriebam : quatido lu panein luum pauperi dabas, cgo m i n x , non principes, non subditi : quiu cliam iile
per illius venlrem salurabar. Esurivi enim,et dedisiis
ipsequi regio diademaie redimitus c s i , cum primum
mi/i/ manducare : sitivi, et dedistis mihi bibere leguulur
(Ibid. Evaiicelia, siat suinmo cum liniore summuque
v. 35). Ejiismodi ergo gaudio perfundemini niiseri- sludio, ac nediadematequidem redimilum esse caput
cnrdes. Sin auiem ad osleiitalionem eteemosynas l a i - suum permillit sed Deum in Evangeliis loquentcm
giamini, inercedeni ab hominibus recipielis. Elenim inflexa ccrvice veneralur. Quid dicens? Nola esl inihi
si oslenlare se oportet, a n l e omnia Deo nos osien- dignilas ejus, qui banc mihi contulil dignilalem :
lasse par est, qui nos coronandi ct ad angcloruin adoro regnum ejtis, qui mihi Iributl iegnum el dum
liieairum deduceudi poleslaie pollei maxime. Ecquis ejus sancla leguutur oracula, sto cum limore : quanergo adeo iniser fuerit, ut ad speclanda praclara doquidem, inquit, ipse principibus dcdit, ui siarent,
ipsitis facinora Rege venire cupienie , illo n e g l e c l o ,
qiiando legiiur regium victorix moiiumenlum. Ac ne
apud iiiliin:e condilionis bomines tbealniin sibi collo- forte nobis exprobrel bscrciicus, ac dical, reges ad
c e l , et ab illis mercedein praestolelur? A l enim inler pcrexigimm modo tcmpus simulaie Cbrisio bunc hoCbrislianos nullus esl ejusmodi; absit. Quicquid agi- n>rem deferro, audi prophetam dicenlem (jam enim
mus Cbrisiiani, Christum prae oculis babenies, ejusanlc multa ssecula imaginem eorum, quae nunc geque nomeu usurpanies id facimus. Ipsc n a i n q u e per
runlur, descripsil) : Heges videbunt te el consurgent
cvangelium sutiin viam salulis nobis dedit, ut omnem
principcs et exsurgenl, et adorabunt eum omnes reges
clcemosynam facienles. el omnem vii lulein exercen- terrce (hai. 49. 7). Disce igitur et crede, haerelice,
les, illum speciaules ejus(|ue doua recipientes, fa- Cbristi Dei noslri regnum in infinita siecula pennaciainus. Sivc eniiii marlyres sua c o r p o r a Iradidenere, simulqae graiiam ejus qua^Cbrislianos coroual,
runl iniquis, propter illum iradideruni, q u i dixit:
ct rcgnura cxlorum quasi inanuducil. Alque ila
Noiile timere eos, qui occidunl corptu, ammam aulem
Cbrisliani omnes illum spectantes omiiia faciunl; el
non po&sunt occidere; sed potius timete ettm, qui cbedivimus,
potest
diccnle illo : Sic tuceat lux vettra coram
$1 animam et corpus perdere in gehennam (Id.hominibus,
10.
ut videant opera veslra bona, et glorificent
28) : sive ergo ecclesias sive xenodocbia apcrucrunl
Pairem vestrum qui est in calis (Mallh. 5. 16) Ipsi
aliqui i n loio c>rbe lerrarum , proptcr e u i n i d ege- gloria et imperium ei poiestas ei adoratio cum unirunt, qui d i x i l : Uospes eram, et collcijhth me (ld.genilo ejus Filio, ac sanctu el bono el vivifico et om25. 55) : sive hiimililalem cxerceinus, propier illum
nipotenti Spiritu , nunc et semper, et in saecula sitexerccmus, q u i d i x i l : Beati paupere$ $piritu, quoniam
culorum. Amen.
y
AD SEQUENTEM
HOMILIAM.
usurpat; ila ut ipsum sanguinis iluxum, quo mulier illa laborabal, loquentem, nec pauca dicentem inducat.
Cum porro multos hujuscemodi Graeculos scriptores frequenter reperiamus, quis ausit dicere hunc, quia
boc viiio laborat, Severianum esse ?
Inlerprctalio Lalina est Frontonis Ducaei.
PATROL. G R . L I X .
36
1575
*\*
PRIXCIPIUM
INDICTIO.NIS
NOVI
ANNI,
KT
F L U X U M
IN M A R T Y R E S
P A T I E D A T U R
ATQl
IN
M I L I U R K M
QVJE
SASGCINIS
{(l).
n^^<
1. Altertium c>l qnoddam coiiiinuumqiie miracu
lenlcm iiiCedentis ignominiam piopalarenl. In eos
lum , a Christo Donrino bniioruiu iinbcr effusus, vl
qui sanaie ipsam vellenl, merccdis Inco suas omnes
ntine aliis succedunt opes. Eccc nos eliam bodie v i facullales efludh , ad datidum necessilaie couipulsa :
< tores marlyres cpulo exiipiunl, et sua nobis cerla- sanilalis quippe desidei iuin m pccuniis miniiuc pariuiua lamquam Ixuitia cuiuniuiic convivium apponunl.
catur suidet. Alqne ita medici omncs morbuiii opOportebal enim, oporiebatiit inarlyres semper gratia
pugnanles lorpobanl : varia uiedicamenloruni injuvenescenies, eliam sub novi anni iiigrcssum occavculiones non polcrant niorbi s;e\ itiam miliâre :
MOIICIII convivii piis alTerreni : oportebal ul lempolamquam cnim suida quadam bellua iiicaiiiaiitinni
rum imiialionis exordia tania nos cum benedictione
arliiin non audi ns permanebai, alque i i s , a quibus
Misciperemus : op rtebat ul dici luijiis celebriiaiem
urgcbaitir, Lalia quadani dicttiid refragari videbaiur :
clioro sanciormn cxornaiaiu e*ciperemtis : oportebal
Ouid fruslra cum bcllua vaientiore pugnalis? lanliiiii
anni ul circulus coroiia niariyrum decorareiur :
me tempiis corporis posscssionc sptdiavit : im*oporlebat ul lali sub advcntanlis auni inilium ju< undciiiium pcriliaj rninimc cedo : nemo pecmiiis rediiiiale fmeremiir, camque inarlyrum bonore cuniidaniel \ iriutein mcam; nemo ex iis qui in lerris verTctiius. l l i sunl eniin illi oimies jusiili;c gene.ri busanmr, mcain fecimdilaiem oxbauriel : umis me
-iiiaiio aiiclores genemsi mililes ^Ghrisli , ejusque
solus mcdicusex Yirghie tiaius fngabit; ejiis glori;
viiiuiis posl mortem eliam pra?coiies; qui decqnoego quoque reservor : ui cum ca.'ieiis cjus sim irsiis
rcnt serpciiiein sapienlia; pedibus cunculcariiiii, el
virtiiiis, custodinr. Quid ergo incassum loi labores
lyrannico sensu lumidum leoueiu atuuris in Deum
euscipilis, et Douiino vici<riaui pra ripere servi comambus suffocaruut, ac verilaletn propalarunt; qui
naniini ? Non parcani creaiura?, d>nec cun^pexcro
pnvsenieni viiam ul vauaiu oderunl, et ca:Iorniu
Creaiorcm. 0 qtiam imdia inulierem divexubanl!
regiiiiin , ul filii niairem, adainaniul, qni per morlempnris diulurnilas, coniinui dolores, inuliles btein januas iinmorlalilalis reseraruul, nioilisque genorum pnblicationes, niolesiia corporis tabescemis,
mtoreiu n\orle propria enccarunt; qui in cor|>ore incogitaliones vana spe abstiinpia'. Yenuiilamcn tul adcorporeos daimones superaruut, corporis robore,
veisarii, lidi'i cjus quas in prriculo versabamr, anna
sed aniinan iUle : per liduiii eiiim oninia, quae mutidi
eripueruiit : lam inulii lenlaiionuin insiilius
uiil, Siibegerum : qua nibil oplabilius esi Cbrisliapatieiilem feininam non di-jecerunl : loi advcrsanuii
uis. Fide siqtiidem sibi iu auxilium ad>cita , vciba
reruin dccumanis iluc libus obruia liaufrajjiuni looperibuscoiilirniarunl. Enimvero inagmini est pror- mina passa non esi. Vidit, iiiqiiil, J.-suiri. Y i u i i , ea
sus ofliciuni juslilise ; illuslris esl et virlus tempcranqu:c perieral, Servalorem; vidit capiiva redemplotix; ulilis pariter elamoris in paiq>cres sullicUudo ;
rom; vidit auchoram inundi, ea qu.u (einpesiate japraclara el pulchra .simiil cum iblis esl cxercitaiio
ciabalnr ; vidil .Tgritudinum rcgein , qui a sedibus
cuiiliiicnlia'; sed prac oiimibus bis poienlis iidei praistipernis advenerai; vidt spcm gaudii inexspe<tarogaiiv.i* palma deferwr. llajc in Abraliamo quoiidain
U m , vidit insuperabilem mediciiiui virluiem, vidil
sierilem -iiicrnm Sarrae posi niulmiu lempus ferlilem
foniem saniiaium , graiis fluenla dividenlein, vidil
agrum reddidil : bac Movscs mare quod navibus l i a inltir uiorluos eneclos vitani diver atnnn; vidil, e l
jiciebalur, ut perambulatelur, effecil: pcr baiic llelalia qua-dam ki;to aniiui scnsu versare coepit : lielias cado imporavil, et audilus est: bdcc sexceuta
p o r i , , sufiicieiilom jam medicuiu ; ucc auri
îiorburum gcnera tcnipore Salvaloris fugavil : per
inerccdciii bic mediciis reposoel: iinniii opiuor merJianc lcprosus aigrUudims eiiaj sqiiamas excussii :
cedeni, sinceram iiieniem, exiget; uuiiiu vx me lidtri
per illam ca-cus ocidos, quos non lulerat nalura, redojnim rcqnircl. Ego vero illud babeo : nam me Uoc
cepii : bujus prasidio sepia Chanana?a , cum piolU
solo raorbus ndiiimc spoliavil. Veruui anxicia(e cogisiiai causa viin palerelur, liiiam suain invasori da>
laliontim in conliarium dislraiior. Qnid citim ?
4iioiii cxlorsit. Fides etiam dum lalerel, saugiiinis
accunciis coiiliugain ? Periculum, qiiod a luibaiinnduuxum exsiccavil : alque in cueleris quidein , CUIII
i i e i , rernrmido. meum bunc slalimi vocc declapetilio piaccssisrscl, donum sequebalur; bic vero
rabn? Me ui immuiidam ablegabunl. Occultabo mUesilens a silenle, ul pniabal, gratfera
furabaiur.
riain? A l dolorem non lero. An laiiquam ad niedi: um
i) mniiereiii miseram siuiul el bealain! miserani
iitltuae acciirram ? Alqui utregem pcrlimesco. Me u l
proplcr uupcriitn slaluui, beatain propier bunc sesupplicanlein suscipiel?Nisi refugial lamquain inqniquentetn : EGce cniin, inquil, Mulier in fluxusan- uaniein. Miserebitur morbi? Nisi coiidcninet in mc-guinis $ui anm$ duodecim (Luc. 8. 43). Si tanius
diiim prodeuntem.
fnissel dierum numerus , quot jain annorum lempue
2. Quid igilur faciam? qiK.d consilium sequar?
clapsum erai, ipsaui conticere poluissel, neduro amii
num audacier prodibo? Yercor ne rurûs nianeam
duudccim. In naluram opiuor morbiis evaserat : qiue iucuraia. Non relormidal>o liirbam, uieluin oiuuein
in ntedicos erogwcrai-oinnem subslanliam suaii), ad
abjiciam, speciaculiiiu fiaui, extcriorcm risum cflucorporis labem pecuniarum jacturam adjunxii: nec
giain; inlenus bellum maluinquc sauabo. Lex ul inpoluil ab ullo sanari (Ibid.). Ilein, non poluit! Inquitiatam o d i i ; legitdalor ul a-grotai.iis miserelur.
domitum babuit mwlier adversarium murbum ilium :
Oupiditas ac nietus mulieris animum dislrahebant:
^vciiter niminim mtdieris fonlis in modum scaluriebat;
veruuitiiiicn aggressionis coiicilialriiem iidem invefons ilie |>ci peluo lluebal; nec rivo foeloris fecundi- nit. Giini aceessisset a lcrgo Je u , Tetiyit fitnbriam
lalem tam longi lcuiporis diulurnilas absumebat.
vettimenli eju$ (Malth. 9 20. 21). Dicebat euim intra
K)o4oribus pr&ierea inens ejus vexabaiur el curis ,
te : Si tetigcro tantumfinibriamvestinnnti ejus , satva
quo pacto vincula gravis infirmilaiis abrumperet, quo
ero ( Luc. 8. 45 ).. 0 furluin , quod parcnleiu iiaciutii
pacio duodecim aiinorura morbum exiuieret, quo
esl fidcm ! fumini, qnod ips laud.vit, a quo furla
p;iclo conlinuos dolores solverei, quo paclo effrenala
ptiiiiitntiir! furluui, qund etim dcleclai, qui furlum
illa fluetita sisterei, ()tioroodo insauiam venanim seest passiis? pra-dalioit^m a judice coronatam ? Ac
daret: ad omniiim uiedicorum iores nocla profecta
iniraculum vidc : ctini furaia sil lucrum , quasi sit
ei dislracia coiilabescelial: lucem enim declinabat,
largiia, laudaiiir. Dicebat enim intra $e. Dcus, hiquii,
ne forie labeules sanguinis gulix signata seraha 1aDominus e s i , qui niliil ignoral; Uoininus, qui corporeisocwlis ucquaquam indiget; niedicus esi, qui auiuif.bus DKidrtur ; cculus csl cogiiaiiones perltiilraiis:
(a) CAllaU c u m Codice n e - i o 3343.
t
575
IN PMNCIPIUM JNDICT., IN M A R T . , E T C .
, ,
576
^.
\ '
, \
. \
, . " , \
, \ -Jj
*
;
,'
'

\ , *
.

, \
, \ , \
, *
, \
, \ ,
,

,
,
, . .
*
\ *

.
^;

* \

, *
*
[ y 5 J ot'
, , ,
, '.
* .
, \ *

, , ,
. "U
! ,
, ,,
\. ,
, ,
. , ,
,
\ *
' ." , *
^ .
,
* _
) .
,
^ ^,
'J ,
, ,
* ,,
,
,
. ,
,

. \ \
, ' *
>"> :
,

;
,
,
\

. ,
;
, .
" ! , , ,
, .

\
.
, , .
, ,
,
, ,
,
\ , , \ , , , *
, , [96]
. '
.
. ; ;
.
* ; .
; . '
; * ,
' ; .
; .
Reg. % ' ;. Savil.
Savil. ellleg , ,
. Morel. sf-cus.
u
et Ucg. <0?. Morel. '.
-. .
I >\. ct Reg. .
'. ; ;
; , .
, ,
,
. ' ^ ,
. \>
'
. , ,
,
.
" ,
, . '
! , ! 1 !
\ . ,
. " . ,
\, \ * ,
, , \ , ,
, -hv
. JV ; - ,
e
SPUMA.
577
\ , \ ,
*
, , *
.

. *
, \ , *
& , .
,
,

; , ^
\ ;-, \ . , / ^. ) ; , '
; ;
* \
; ,
. " , ! ,
* , \ , \
| ),
. * ,
\
.

.
, ,
. ;
[97]
573
- \
.
. , \, , ,
; ; ; ;
; ;
, ; , \
; , \ ; , \
; ;
; ;
, ; ,
\ ; ;
,
;
;
;
; " ', .

.
,
,
; , , \
. \
, \,
*
,
.
* ' ,
, ,
,
. '.
* Savfl. el Reg. $ . Murel. $ -.
MONITUM
Haec homilia eruditorum fere omnium judicio spuria est, ei falso Chrysostomi nomcn prae se fert, in
raultis Godicibus mss., in Rcgiis 1820, 2032 el 2355, itenique in Codice Coislmiano 3 i 9 , in qtiibus non
U m insignia observantur leclionum discrimina. Verum in Codice Coisliiiiano 77, quae numero 41 ibi numeratur, eodein gaudel titulo, quo baec homilia, ut videre esl in indice bomiliarum, qui iuilio Codicis
codem quo Godex ipse tempore descriplus fuit, appositis singularum homiliarum titulis. In eerie autem
bomiliarun) haec plusquam dimidia sui parie a principio mulila est. Ac qnae pauca supersunt, toto coelo
differunt ab iis, qua3 in bac, quam edimus, hoinilia ferunlur. In Florilegiis Theodori Magislri, qu; sub baec
edentur, tria ex hac oratione excerpta loca habes; ut in aliquo ex sequentibus Tomis obscrvare poteris,
ubi illa dabuntur.
Homilia vero post Synodum Epbesinam dicla fiiisse videlur, quandoquidem nuraero tertio in confessione
fidei, quam ibidem proposilam habes, dicilur : Duarum naturarum discrimen agnosco. Antiochiae aulem
$81 c :.\
, , > \ .
'. '
,
\

** DttO mes. .
, ^ ,
*
* Lege in nominativo , ni*i mavfs verbuin
*;, vel aliud slmile post supplere. K I I T .
577
IN ILLUD, SIMILE E S T REG
etiam lamucni ine videl, audil etiam me non louuentcin, Umgil, qnanvis loco sim ilissila; novil, me ul
indignaui aspe<jiuui lulisse. Quid ergo? occulu
;KC< ssione lacla , et inente venerans , non aspectu
offeiidens, veniens relro veslom ailingam : sufiicil
hoc uiMim inibi, si conseqtiar, ad obiinendam sauiia*
lem : nam el ipsa prucul dubio geslantis eflicacilale
redundat. Non enint |M>tesl viiae vesliroenlum non et
ipsum radios satulis emillcre. Magnus eral inler propheias Moyses, el murosi pervicacis populi moderalor;
sed lanien homo : hic illiiis dominus est benignus. Si
igiiur virga servi marc Rubrum divisit, et ex aquis
conflalum murum d u x i l , quunmdo Doniini ojus
finibria, (bixus ul saitguinis lapidis in niodiim rigescal,
t-fticirt ? Zclator erat ac fcrvidus liei roinister Elias ;
scd ei ipse tiiius eral cx iis quibus lia-c csl ualura
coiumuiiis : verunitameu ovillam babuii pcllem miraculoruin efTeciricem. Rursus Elisajus cuin magisiri
raiia*. ciiiu acccssione factus essct beres, ovilla pellc
ordanis flueaia frenabal. Si ergo lanla exslilit apud
propbclas graita.quaiila ejus eril,quem ipsi propbeliis
aiiiiunliabaul poleniia? Quin vero paucis isia compleitor? Unibra ipsa Petri sanai; ei Cbristi veslis non
iuedebilur? Inielligo quanli mibi sil vel coiisiiium
inii.sc innium, currenlein morbum frenavii. iidcm,
qu.K morbo dilaiioiwni nun concessil! Credidil eiiim
tanltim, el lnaliim, quod iufcsiabat, aufugit: crcdidii,
ei conieiiliosa bcllua iton comradixil: credidii, et
cxsiccalus est sanguinis fons perennis, non alner ac
si invisibili quodaiu caulerio esscl arcf.fttns. Vcrum
h;uc quideni vcsieiii aitigil, el exlerioribus pedibus
appropiuquavii; illo vero inleriores cogilationes agnovii. llla quidcui occulle corpore saiiilalem bausil;
Salvator aulcin cjus animai pulcbriludinem divulgavit : non ciiim laleiu passus esl decorem cclebraluiu ct ignoluni laierc : pcrmisii justiliaj scinlillaui oblivionis icnebris obrui. Unius mulieris fidein,
qu;i Dco boua dubilanli menlc subripucrai,
do evangelica comiiiiiiiicavit bisloria. Quanain bac
-si, quai ub furium aliler atque ob lidcm hunorai
(
AD
IIOMILIAM
UM C i E L O R . P A T I U F . , E T C .
578
esl? Latroneni mulieris ftdes praevenil: anle linguain
illius bujas niauus commendalur ; aniequam illc paradisnin voce pncdeliir, hac ipsum regni largilorem
silenlio compilavit. Cognoscens euiui, inquii, Jesus
tirluiem, qna! exierat de illo, interrogabal discipulOj ?
Quis me leligil (Blarc. 5. 50)? quomodo furium
aiiimadveriisiis? quomodo lairocinium vos laluii?
quis me leligil? quis ex meis ibesauris niorbi se s a uaiiouc dilavil? quis ine tetigit? Quid ais , Domiue ?
lu dedisli, el eam quae acceptt, nosti? fidem adverlisli, et eam quas credidil, non agnovisli? mcnlem
laiemeni percepisli el apparenlem faciem non es
conspicatus? Quis me tetigit? Quis le teligit? eui
niedicanienlum operalinnis miraculorum applicasli?
cui sanaiionoin imperliisli ? Morbum exegisti, et eam
qii;e salva facla e s l , non novisti? Quis mc tetigil?
quis me prius menie quam manibus conlreclavil 1
qua:nam ineam divinii^tem cogilatio apprebcndil?
quis ille jusius mcae miraculorum virluiis pra?do?
quis exslincUe salulis suae luccrnain cx mea lampade
iurliiu acceudil? Quis mc leligil ? Aut discam ex vubis,
aul docebo. Vellem equidein ad finem usque arguinenti
bujus dccurrcre; sed jam tempus nos admonel, ut
deiuccps hiric miraculo alicrum ad docendum dicm
rcservemns. Nam si illa duodecim annoruni spaiio
morbo confliclala, dc sua paiientia niliii remisil, nos
aherum diem longis mulicris ceriamimbus immorabimur? cujus fldcm martyrum quoque coelus
scmulaltis e s l , non Doinini fiuibriam tangenlcs , sed
ipsuin cliam corpus Chrisli gralia exuenles. Et nos
igilnr, dileclissimi, ad similis lidei iniilalionein menles nosiras excilemtis : ne muliere una geiuili deleriorcs simus : quandoquidcm niajora nobis qiiam illi
sunl objecla spectacula, quibus ad pielatcin acccndamur. Salis boc illi tantuiu fuil quod veslimentum
senicl couligcril : nos vero quotidie, ul scitis, Salvaloris cotpus conlreciantes , saitcm ut qui Doinini
iiiutnbris altniur, graliarum actionem oiTerauius :
ijisuiu cniin decel gloria in saccula sxculorum. Ameu.
y
SEQUENTEM.
habitam fuissc suadere potesl id quod numero secundo dicitur : Voca Darlaamum.cui propter vinece custodiam exusta esi dexlera; quam historiam pluribus habes enarralam in Homilia Chrysostonii de Barlaaiuo,
Tomo II p. 559. Anliocbiae vero S. Barlaami dies festus magna celebrilatc colebalur, ut in nostro ad illam
homiliam Monilo ibidcm deprebendas.
V
Habila fuk ad illuminandos, sive ad cos, qui baptismum suscepiuri erant, in quorum numero aliquos
peregrinos csse dicil in ipso principio : Video peimixias piorum greyi oves percgrinas, sive insolila*, ut vcrtit Fronto Dueanis. Curn porro seu baptismus, circa tempus Pascbalis conferri solcbat, hinc inferri possc videtur illud circiler tempus habilain
honiiliam fuissc.
Inlerpretatio Lalina csl Fronlonis Duciei.
O I U T I O
G A T B G H E T I G A
MILIAS,
Q U I E X I I T
S E Q U U N T U R
D I C T L M
EVANGELII
SIMILE
P R I M O C O N D U C E R E OPERARIOS
E S T
R E G N U M
IN V I N E A M
G^BLORUM
S U A M
H O M I N I
(Mattk.
PA7RIFA-
20. 1);
B T Q U / E
().
I. Video pcrmixlas pinriun givgi oves instdilas ,

rccens Pabloris calcslis signuni in Ironlibus leroiilc-i:
ia) Collau cum qualuor M>s.
el dociruias virentus berbas nancisci volo, qii; conveniani oim illis, qui graiiain jain gustaverunl , liini
lis, qui spirilus graiucn dccerpluri sunl : ui ejiisdcui
caiechesis ct in&lilulioiiis pastus cis quidcui, qiii ba-
WO
SPUMA.
579
dormilalis ? Nunc sallem cxpergiscimini, nunc saliein

ptizati sunt cl illuminati , donoruni Del memoriam
rclVicel; oos vero, qui illuminandi sunt, ad baptismum evigilaie, nunc saliem coiiYerlimini minc sallciu
sobrii estote. Iteel vos in vineam nieam.Vidcle, quanacrius cohortelur. Sic enim oportet, iil ad utrosque
lum vos diligam : maiuiino lempore prxdicaiioncm
babitus sermo sit mixlus: quandoquidem turba Dei
cvangclii non circumscripsi, secundis adilum noti
ctillorum cx viris , qni mysleriis iniliali sunl, el ex
obslruxi, convcrsionem veslram prima vocaiione non
iis, qui iniliaiilur, esl mixta. Nactus suro igiltir undc
circumclusi : quamvis boram ad poeuileiiliam vobis
el vos omnes veleres Chrisli venias epulo excipiam , ei quo pacio nostros nuper einptos servos ad indulsi ; quamvis seiaiem obviis ulnis excipio. Licel
infanies mihi offeranlur, laettis admilto : nam cgo invocalionis libeialem coboriabor : enarrabo fralribus
faniium crealor sum , el paler et maler, el aiior et
nieis dicla doniinica , qiuv possunt el eos , qui olim
alimentum : stve jpneri ad me balbulientesconfugiant,
regiam vincain occuparunl, prompliorcs efficere, ct
illis delector : sive juniorcs accedanl, majori volueos, qui non iia pridem ad eam inspicieiidam incubiicriint, ad similcm zeluni acccndere. Simile e$t re- piale pw-rnndor : sive perfecli viri accurranl, suscipio : omnes cum fldc acc.urrenles tamqtiam fralres
gnum calorum homini patri[amilia$, qui exiit primo
iueos compleclor. Prxleritarum horarum damni raniane conducere opernrios in vtneam tuam. Patrcmf.tmilionem non babeo, si sludimn et alacrilatem animi
lias, seu doniinum domus. Dominus scipsum appellai:
videam, iguaviae pra3ponderan(ein : si eos, qui vos
opcrarios vero circa lcriiam ct scxtarn el nonain et
anteverterunt, asseqni studucrilis, de diurna mercede
undecimam vocatos nuncupat ontnes pios, qui baptiquidquam non delrabo. Deseriie vineam Judaeorum
snium in diversis atalibus susccpenmt: vincam saluiugraiam, iinmemorem beneflcii, qna3 soluni aeelum
taria dicii maitdala , qtiibus parum laboris inest, at
mullum lucri. Simile e$t regnum ccelornm homini novii
pa- excolere: derclinqinie vincam de igyplo Iranslatam,inei idololairitt i^gyptiaca* acerbiiaiem secum
trifamilias, qui exiit primo mane conducere operarios
circmnrtTcniem, qu boirum amahliidinis vinilori
vineam mam. Convenlwne autem facta cum illis, boccsl,
didicit germinare, atque ad vincam nieaiii iransiie ;
cum operariis, ex denario diurno, misil eos in vincam
$(. 2). Palcrfainilias ego suin. Qucmad- Et quod justum fuerit, dabo vobis. Non sum injusius,
nalura sum juslus : sum avarus, qui advcrsus
modum eniin dominus domus , pruul libcl domos
avariliam leges tuli : sum ingralus erga gralos
acdilicat * : sic ego immduui tmiversum, ut volo,
servos, non sum parcus ant pusillanimis erga eos, qui
dispono. Ego sol ju-aiti.v, nube bumauilalis iudulus,
in mc inagnanimi fuere : mercedcm veslris laboribus
ad buinanilalein nic dejcci, cl opcrarios ad viiicam
majorcm persolvam ; dona quai sudores veslros vinnicain colciidam quurens circiiuico. Noti lmmiiiibtis
cani, iniperiiar. Jterum exiit clrca sexiam et nonam
indigeo viiiiloribus : babco siqiiidcm angelos ei arhoram et fecit simililer (///.20.5). Nulluni lcinpus
ehangclos, qui ea. qua volo, ncrliciuul ; vcrum tcromitto : omnes volenlcs sagena irrelio, nequc in iis
rcnos servos mcos in nieis villis staliouem habcnles
4ui in peccatis dcfaiigaii sum, ad jusliliani vocandis
cernere concnpisco. Ego circumco, cl quoquoversum
aefaiigor. Semel egressus sum, el venaius rcdii : ilccircumspicio, qnos inveniam, quos conducam ; non
rum sum egrcssus , ei auctus prada rcverii : egresul laboribus alienis dilescam , sed ut eos, qui mibi
parucrial, opulentos reddam. Habeo Petrum el Joan- sus suin lertio, el ditatus reveni : quarto circa boram
nem, aliosquc discipulos, orbis lerrarum impigros plan- nonam exivi, el noiiriullis captis advcnio. Qtianto
frequenlius ad curstim me confero, lanto ardeniiori
larum culiores , cougregavi : couveiHionem cum illis
exdenariodiurno feci: vitam ipsorum omncm conduxi, desidcrio inflanimor : quo plures addnco, eo plurcs
alios exopto : ct illos uactus, alios rursum requiro :
proque oinni opcre quud mihi facienl, daliirum mc
omnes enim boinines volo salvos fieri el ad agniiioItlis merredis loco cadorum regnum promisi : sed ad
cxplendiimanimuin meum hi soli non ûfliciiml. Non nem veiiiaiis vcnire.
2. Circa undecimam autem horam exiit, ei invenil
possum agricolas mimcro exiguos aivuin niciiiu coalio$ stantei otiosos (Ibid. v. 6). Non cesso diabolmn
lcnies inlueri : in aiigustum deduci yidcutur ocitli
spoliare, quamdiu viia isia superfuerii : ccssabo
niei, ditm lot cerno laiitummodo : adbuf alios aratoniorlein depruedari, s.rvmn geucris liiiinaui furem :
res cxpelo , adbuc eliam alios mercenarios exopto ,
non possuni eos, qui proprio arbiiralu morlales
adhuc eliam alios myslas quaero. Spaiiosus est et insniii facti, ad iinmorlalilaieni iraducere, usqueduni
gens mandalorum uieorum paradisus : omues qui
extremum suuin spirhum exbalarinl. Propierea ne
mihi crcdiderinl, capit: otnnes virluits amalores cum
receperit, adhuc lalior. Quid igiiur faciam ? unde uudeciinani quidem boram conlcmno : propierca
mea sepia complebo ? nnde plures accensos invilabo ? bus inferorum assideo, ut aiiquos aule morlcm ad
vilam possiin trausferrc. Circa undecimam autem hoExibo rursus in irivia ipsorum ? exibo ad eos , qui
sponianeo errant errore ? exibo ad ncgligenies ? exibo ram exiil, et invenit alios stanles oiio*os el dicit illis :
ad inopes opulenlus, ut inopes reddam opulentos ? Quid hic staiis lola die oiiosi ? Au ccclesias babetis ? propbclas non babeiis ? aposiolos non babciis ?
ixibo rursus ad opcrarios colligendos?Egoquod deinanyres babeiis ? Scripluras divinas balieIniiur praDslabo : advocabo rursus eiiam pauperes.
lis ? spiriiuale nullum opus ? Quid crgo sialis Itic tota
Meum esl cohortari, illorum paiere : meum esl dare
die otiosi ? Non solcm videlis slatum stium cursum
vellc mercedem illorum esl velle accipere : si mibi
paruerint, el ndbi el sibi ipsis graliiicabunlur : quod peragciilcm ? luuani vidciis Grralori anciilanlem ? non crcaluram vidctis Condilori s<Tvientcin ?
si mibi non obediant, scmetipsos daiuno afiicient :
nam mihi noqiiatpiani dcerunt agric<d;c qni circuin- ebuuenluiu unumquodquc stium opus cxsequi
vidclis, ciijus causa in luccin csl ediiuni ? Cur igilur
fodere ci scrobibus cingcrc pos.Min, ct palmiios pusoli naluram incrtia dtlnrpalis ? rur cotiiuinas ciplare : inculla vinea mea vel sterilis periuanerc
polcsl./sr egressu* circa horam teriiam, vidil aliosposque
stan- inorluos iniilamini ? Non oculos babclis, ul
|)idcliriludiiiem iuuiidi vidonles, Opificeni niundi cetes foro otiosos, et dixit illis : Ite et vos t/ vinenm
meanx ( Ibid. v. 5. et 4 ) . Ubi, quxso, ntaiie fuislis ?lebrciis ? non os babeiis, ul liugtias vcsiras ad connbi supcrioribus diebus fuistis ? cur non me qua-si - cincndos bynuios moveaiis ? non mamis halnitis, ul
clecinosynam impcrii ilis ? non pedes babclis, ut
vistis, qui ad vos quxrendos exieram ? cur non ad
cursus aiiimis tililcs dccurralis ? Quid hic stalis tota
nlililalein veslram mane surrexislis? Adcone pielaiis
ladios ignoraiis, ut dicm cssc nocieiu arbilreiiiiui ? die otiosi ? Qtiotisqiie iinperiiini meutn everielis ?
Quid liic sfatis lota die uiiosi ? Illi au:em dicunl c!,
el affulgenie Iumine verilalis , vt>s quarc caligaiis cl
Nemo nos conduxii ( Ibid. 7 ) . Ejiismodi sunl ii,
qiii exnisaui cxcusaiioncs in peccaiis : qui piu'scis
Tres MSS. habenl, vos; Ediii ferunt, nos.
difleruiii in futuruni: qui dtcuul, Sinc motlo, el cum
Fronto Ducaeiis legendum pnlal, donwm adnwristmt,
loco, domos adifkai. guaiu leclionciu bequcrenjur si reljusscriL milii Dcus, iunc bapiizabor : boc niihi Pasclia remiltp, cl iu iuluro illuiiiinabor. Ejusmodi suul
unus oodex sic baberct.
y
579
,
'^ ,
, .
" Sic tres IUSS. Edili ;.
I' Iroiilo Ducaus le^ciirimu pulal /. Ihilciii cinlox
UiMis noslris ; ; 0>. ot/.oocji.ii.
' ; , uacnsos, rccU' ul , |ui sop!; fu>iilin.nl.
:
580*
LNILLUD, SIMILE EST RE&NUM C f i L O l l . P A T R I F . , E T C .
.
, \ .
\ * /.
,

\

,
.

,

.
* \
\
, *
, , .
.'
,
.
' , ,
, .
,
. ,

, .
, '
,
. !
\ *

. , \ , ,
,
. \
\ ,
[99]

,
;
'
^
,
, \ , \
. \
:
*
. ;
; ; ,
,
^,
, ;
; \ .
,
, \ *
, \
, * \

*
; .
, .
,
''
. ;
;
;
; >
, ; \ ,
; ,
, , -f .

. ,
* , \ \ , \ \ *
" ,
,
, *
. '
.
,
(*
, . "
, , * , \ ^, \
^ , \
* ,
. \ , *
\ .
*
, \
\
.

,
.
,
.
, \ [100]
, \ * ,
* \
, \ . "
,
,
* ,
,
.
'. ,
. , ; :
, *
,
.
*
,
.
, ,
)
^; ; ;
; ;
; ;
;
;
;
;
, ' ;
;
; ,
, ; ,
; ,
; ,
;
; ; UI
.
,
, ,
, \ . , *
, .
, .

; ''
]7 .
d
d Unus codex rcclc . Alii el cdill ,

in.il*.
* (Juiilam ^'*. Mss qualuor * . .
585
SPURIA.
581
, /- .
' . ,
, ^ , ,
*
; '
. , \
,, ;
; ; ,
, ,
' ; , ; * , d
, \ .* \ ,
; - ,
. ,
, *
; , ' , ,
' . *
* .
, ,

: \ . \
. - , ,
, \ .
, \ - ?,
* , , .
, ) , .
. \, \ * [102]
* *
.
, ,
, ,
* ,
. * .
[101] - , ,

, , .
* , * .
, \ - ,
* ( ,
), '
,
, , ; ,
, \ ^ , , .
,
*, * ,
, , , ,
* . ,
\ , ,
.

. .',
, ,
. ; *
- . ,
* - ,
* \ , , *
\ . ' , \

0 ,
.
, , ; ,
, ' . - ' *
* \; , ,
, \

. ; ;
.
. , \ ,
" ^, , .
, .
"
, , , ',
, , \
*
^ , \ ^ ,
. ; '* ' . "
" *
; \
, \ *
, , ,
,
,
", - . "
,
, ;, ; , * . ,
, ,
*
.

;
,
* , . "U
* , !
*
* . , .
* , , *
*
, ; * ,
-. ,
.; , ; ,
. " ,- ,
/.; , ;
, , ' ;
* , -
* Savil. .
9
IN ILLUD, SIMILE EST RF.GNUM CyELOR. P A T R I F . , E T C .
582
qui cliciinl, Nemo nos conduxil.Qmd vero ipsis re- Yoea eos, qni mca pr.rdia streniiccoltiertii t. Kt reddi
spondil is, qui procrastinalioncs eoriira, qui diflVnml
illii merccdem. Aperi meos ihesauros, aperi mea
graliam, superal benignitale ? lte et vo$ in vineam. proniptuaria, aperi splcndida regni niei palatia : proNon eorum mmdacia vcrba redargtiil ; non dissimu rcgales corouas, profer clivina bravia : nulli gazie
latos crroneoruiii moruni sermones infamavil, neqtie
cx cimeliis nicis parcas : non enim isli suis auimanegligentes his compeilavil: Quid dicilis, Quia nemo biis proplcr me pepercerunl. Corona capita coruin,
noi conduxii ? cur negligenti.-c mendacium quoque as- qui, uti volni, decerlarunl : projicc pra?mia in manus
snitis ? nemo vos conduxit? nou vos invitarmit pro- qnae labomrunl. Nullus binc non coronatus excedai,
phelso ? non vos coborlali sunl aposloli ? nonnc ad
nulliis non donatus reverlalur, nullus mercede privos ego per meipsum adveni ? noime Kcpeniimero
velur : omnrs diientur, omnos cxsnlieul : vidoant
Vocavi, vos autem non obedislis ? iwnm mc nniicos omnes, qiiibns preliis siut a me conducli; videaiit,
.vestros conducentem vidislis el paciscenlcm cnm i l qiialia hom, qui milii crcdidcrinl, consequantnr;
lis ? cur nrn igiltir imilari voluislis eos
mihi pavideant, qnalibus diiis seipsos privenl, qui vocanlur,
robant, sed ad scneciutem iigqnc spcciatores niansincc volunl vcnire. Uedde illis mercedem, incipiens
sii$?Nihilhorwm dixilSalvalor,sed, Ilceiros invineam novissimis utaue ad primos, novissimos primos donis
\ueam. Admillo ei seues/qui opus lacere cnpiunl : exbilaratis ; Ifi ciiitn bonitale mca indigcnl tnaximc.
ndmillo el tromula membra fldc roborala : Inlicnlcr
Illi qnidem, qui a manc slatiin cutn dic, cum prima
\idco sencs scipioncs sinml ct cruccs lcnenlcs. Ite et
luce iaborcs inclionnml, diem ipstim ei horaset virvos in vineam meum. Diabolo juveiiUHem oblnlisiis,
tules el cerlamina ct pacla convenla palronos babenl;
11 11 i saliem seneciulcm coinnmdatc : inimico robur bi vero novissimi, ornnibus islis destituli, oculos suos
corporis largili cstis, mibi sallcni inutlem aHalem
ndsolam nieam bcnignitalem cunvertunl. Ilisergonolonccdiie : sub lyranuo toio temporc \ i l ; r , proiil illi
vissimis primis pra'inia largieris. El cum venment qui
placuii, siipendia meruislis, mihi Ifpiliiuo Regi, quod
cirea undecimam horam veneranl, accepcrunt ungulos deicliquum est (emporis, operam date. Effieiamini finarios(Matth.%0.9). bossummacum talilia inmanideles, aiiieqiiani morlui efOciamini : immorlalilaiis
lius suis versantcs diccbanl: Parum abfuil, quin de boslolam ante inoriem accipite : vosmelipsos anlc obnis diffideremus : noveraol eniiu se eo quod accepeiium immorlalibus illis exequiis gratiae sepeliie: curranl nibil operis diguuin lecisse. Cum amcin oculis
rite, fesiiuale anlc vesperain intra vineam reperiri :
domim iuliiercnlur, manibiisquc munus iraciarent,
contendiie, ul derelinquat vos inlus sol occidens. Si
exsullabant : gaudio (riiimpbabanl, quod bona sibi
anie solis occasiim in amatorum nieorum numcrum
praler spcm nbvcnisscnl. Venientes autem primi arvos reliikTilis, divinitalis meaj gloriam ut lucis amabiirati sunt, quod plns essent accepturi; accepernnl
lorcs videbilis : si cum illis , qui vocaii sunt, e viuea
anlem vl ipsi singutos denarios. Et accipienlcs murmuegressi fuerilis , tamelsi non laboraverifis, quasi larnbmit advirtm palremfamilias dicemes : Ui twvissimi
borasseiis, remunerabor : si vos exira diversorinm
(Ibid. 10-12 ). Dominns narrationi adjccil, non quo
slames inorlis nox comprebenderit, non jam amplius
illis, qui lionoribus aflecti erani, inviderenl (gaiideut
vos liabcre amicorum loco possum : moiiuus namque
oiiim , non indignanuir sancli, si ouuies salveniur),
non credil, mortuus non contiieiur, nmi-luus non
sed iit lalcm essu benigiiilalem suam demonslret, ui
operaiur, tieque credilur illi invsteriiim ; mortmts
ctiam expcrlcs invidix, si fieri posscl, ad invjdiam
tcmpcrantiain non opwalur, moriiitis rcposccre inorimpellal.
ccdem non potesi, morlinis signatus, vel eliain
5. El accipientes murmurabant adversut patremfamianlc judiciiim condeninalus est : vivus el sanus laulius, diceutes: /// novhsimi : hi senio coiifocli, bi qui
dabil Dominuiii : ejiisiuodi morluus post inortem
vixilum uium aguovere doiuiuatiim, qui vixdum genua
etiam vivit, cjusmodi morluus posl sepulturaiu iiecorain lua majeslale < ( , qui vixdnm (reinulis
rum florcl. Ite cl vos in viueam. Dum cxigutini adhuc digiiis suis saliitaris crucis lux sigimm fionlibus inivila! spafium reslat, negotiamini : nc exspecieiis, ut
pressenmt, qui tenladoniiii) copbinos non gcslanmt,
morbi nccessiias arbitrii vesiri coronnm accipiat.
calamilalum ligones uon leiiueriuii : /// novissimi
tc sub lempus niorlis vialiccm vobis immorlalilalis
una hora feceninl. Vineam luain lauluin oculis usuriuereari : in vila vilain ncgoliamini : dum sani cslis,
paruiil : nobis solo visii suo cousones cxsiilerunt:
c( sobrii, talenUim suscipile, ut ei quxstiun ac hicriim
operalionis swx oslcndenmt, pcrfeceriinl acliouos
colligalis, lle et vos ? vitieam ; et quod justnm fuerit,
aliquas : lestes laborum , participcs fiierunt:
accipieiis. E l supra id , quod jiistum esl,, accipielis, pures nobis illos fecisti, qui portavimus pondus diei et
laiilum poenitetiiiaiu agile, lanlum accedile, tantutn
ce8tum? Nos libidinibus iiiceusi luimus, scd virluiibus
niecuin veisamiui. Nc cohorlalionem ineani contom suniiis oxsiiucli; nos propicr lc passi perscquunite : nullus euiin qui inihi crediderit, non boneficio
suimis, nos .sexcentos labores lua causa exanlauclus e^t: uetpie qnt mtlii ininisiraveril, adbuc utlus
laviimis, u( luam subsfanliam aiiipiilicaremus : et
ogcnns reiicius esi. lla paierfumilias doiiius islius
aeceptis prannis similibus iis, qui non laburarunl.
viucnin istam expleviu Cum sero autem fnctum esset
Iiinc discedifinis : labor dissimilis csl, el consimilc
(Malth. 20. 8).Cum jani vila prasens lauu|tiatn dics liicrwni : in:vqua)is iiiolcslia, el glotia aijnalis. Hi
scnsiin elduxissel, cum jain longa nox morlis advenovissmti una hora (ecerunl. Ul mia lioia prope (e iiuinissel, CUIII jam morliinium resurrcclio lanuju.iiii dilicr nicreirix plurcl, el rapillos rcsokai, tpios aniea
liiculuiu, cui vespcra minimc succciiil, exoila esset,
niale Goticiiinabat, el iminaculaios pedes luos c;îis
dicil domintis vinc: procuralori suo, Voca operarios, labris osculelur, ac libi cajlesii oflcrat uigucnimn
Yoca oimies qui cx Adamo prognaii sunt: vora Abel,
torrcslre, fiiiiC ac virginis illi ariimi delulisli.
propier sacriiicium esi inaclaius : voca Enocli,
U l uua bora cruei afiixus la:r<> a crucc ad lo coiifnqni placuit, el translatus est: voca Noe, naurragiuut
gial, el clamet, Memenlo mci, Domhie. cum veneris in
passa3 natur;e giiberualorcin egrcgiuni : voca fidelisregnum tuum (Luc. 23. 42): uiiins hujtis vocis gralia
siinuin Abrabam, Dci amatorem magis. quam liberopandisum 1111 reserasii. Ui uiia boia poeiiitemiain
rum amalorem ; qui visceribus suis bcllutn intulit,
agal Paulus persequuior, bosiis, evangelisla crcalns
qui iidcm scrvavit: vocaJosepli,opcrariuin conliuentsl. Hi novissimi una Iwra feceruiit; ct pares illos rwbit
li;c : voca palriarchas omnes, voca propbclas : vaca
fcch'U qui porlavintus poudus diei cl wstum. Quid igiEliam, qni recle currum moderatus esl, c l auriga
lurad uossic aflenos bcniguus Doniinus? llcspondeiis
iirruiim igncoruin est facliis : voca aposlolos, Novi
vni corum dixii . Amice, non facio tibi iujurium (Mallh.
Tesiamenli lumina : voca mariyres, cosque qui nior2 0 . 1 3 ) . 0 pttcslaiiiissiinam be: i^tiilaleni! 'tem nieam quam ipsomin causa perluli, sunt iiuilanus pro .scrvis cum scrvu liligai, Judex pro rcis aptid
l i : voca Slephatiiiin, qni proptcr me hpidulus est :
acciisaiorem defensioueui su>cipii. Amice, non {acio
voca Barlaam, cui propter vinex ctistudiaui exusta
libi injnriam. Cum ralione mccum jndicio coiiicude,
rsl dtixtera ; roca onmcs, qni (grogic laborariml :
ainifc , ct ne mjnslc eonlristciis : dispula inccun)
t
STUMA.
5**
581
lcgiiime, fti nc tllegtiimc indigneris : dic, qua in re

nequaqitam ttividemus, ul qui postremo vcnorilis, vt
injuria alTecius es ipsc, dum conservns luus lionore
qiiibus lameir eadem gloria nobisciiiu obvcnerU; scd
ciiniulalus cst? dic, qtia in re hrsus es ipse, dum fra- cuni pjns consoriibus tamquam cum fralribus exsulur cliam tuus in regni lecmn sociclatem esi ascihis?
famus, aique gralulamiir, c l salulem vestram, uostram
iionne id accepisii cujus gralia laborcs snscepisli ? gioriam arbiiramur. Ilaque eum, qui voravil vos, aclnonnc diei loiius inlegran inerccdetn recepisti? nonatiuile : accipiie facilis in vineam iiigrcssus -rimii ol
ne qtiod oplabas reluusli? quid igitur amplius quaerroris nescium duccm , (idcm : iid*s enim ad bapti
ris? Nonue ex deuario conveuisli mecum? llcvoca libi smi piscinam qua$i oplimiis dncior viani moiisiral;
in inemoriam proinissa mca, quibus le a principio
ftdes, nalunc aiicliora (empiîalu jaclaiai : lides, ronduxi. Si qnid prailer convcnia rommisi, merilo
mani geueris iranqiiilliis porlus; fidcs, cortnii quac
indigtiaris : sin nuiein pacia coinplcvi, frustra inculsub oculos ininime cadnnt, splendiduin spcculum ;
palum arguis. Nonne ex denario convenisii mecum? ttdcs, consubstaniialis Trinilalis docior exaclu^; fiNum qnippiam ex donis luis iiniuiiiui? num res luas
des, ul illa snlularia vcrl-a profcrremus, eflfecil :
arrvplas, aliis erogavi? num luam gloriain ccleris imCrcdo in unum Dciim Palrrui omnipoleiiiem. Credo,
peitivi? nonne facnltaies meas, quibus plncuil, divisi?
scrutor : crodo, prnsc|U(r id qnod con>prequid ergo iinirmtiras lamquam sorvus liesus, qui bobondi piesl : crodo, mclior id quod immennore lamqiiain liber aflccms es? quid ergo murmur.s
sum est. Si crcdam, meiile illuminor; si curiose i n laiiio ticneficio cumulatiis? quid fralribiis luis inviquiraui. lcucbras ralimii mca* oiTtindo : si recle credi*s, nun ab invidia iloiiiiiium babeas alicnum 1 Tolle
(lain, in esuluiii ailollor; z'\ curiose qn.rram, pracipilor
quodluum est, el vade (MaUh.StoAA). Pracsriilibns COII- iu . Credo in umim ac solum veruni ct
tciiltis csto : noli solus regnare, qtii cutn inullis voDeiiiu ct Pahcin oinuipolcnlcni. Dcos a pagauis per
v.ilus es : regiitim ca'l<>rum el libi el omnibus qui e<>
crrorcni coniicios abucgo : non cnim c.Tlum incolil
digni s t u i i . stiflicit, Volo avlem et liuic uovissimo dare mnliiiudo dooruui. IJnimi solum Dcum celebro : Ariaficuiel libi. Yuliiulali inwe quis rcsistel? Deus e$t qui iiismiiin odi : non dico , fcral lcnipus , cuin oial
jusiifical, quis esl qui condemmH ( Rom. 8. 35. 54)? Pairr; scd DiMim, seniper Deuiii, seniper P a i n m
Dcus esi c|iii largiiur, quis esl qui ralioiiem reposcal?
ciimdeni pra*dico : qui sic csl Pater , ul tiovii ipse.
Drus csi qui <lil.il, qnis t;st qni spoliare pnssii? judex
Credo in riuslrum Jcsnm Cliristum, Filium
pahomis esi, quis acr.usator oril? disc.epiator advoejtis uiiigcnilum, ex ipso grnitiim anle omnia s;tcuLa,
ralus csl, qtiisadversarius reperb-lur? Xolo autem et ui solus ipso, (;ui csl geuiius, n o v i l : gcuilum
huic mvissinif) dtire sicut el tibi. Non possum mea si- facliun, geniiiim non creaiuni, genilum noncondiluin,
inulacra gioria dcsliiuta diTeliuquerc : posstim
cum qui sine lcmporc e subslamia paicmarcsplenduil,
iiieamiinagincmdcspicere indigt-iuem, mendicaiilem :
cxiorius advenienlem alicunde , supposili patior illos quoquc mcciuii regiiarc, quomm
liitm, aul spiiritim Filiuni, sod genuinum splendorem
eausa du cado descendi. Volo dare huic novissimo gcnuini Pairis. iuvisibilis formx. per onuiia simileni
ficul el libi. Novissimc vcnil: boc cgo quoquu probc
ligiiram. Cluisiuiii nuvi Filium Dci et 1'airis ul Demn ;
n o \ i ; sed miiii lidem oblnlit, qu;i! pia-ctidenleni larClirisliim novi (ilinm ancilla* su:e ac liiairis, ul lioniitliialem cxcusal: novissime venii, sed amorcm oslcniiei, apparenleni; Chrisium novi hoininibus consubdil qiialem aino : erravil lentpore elapso sicnt ovis,
siamialem, boininein ex bomine; Cbrislum novi
scd Pasiorem ovis agnovii (l'$al. 418.176). Mcus eral
r;ilc.stein ct lcrrenuin : novi Cbrisluin invisibilem et
bic eiiam quando vagabaiur. Novissime veuil, al per
visiim; novi Cbrislimi non conlreclabilem, et a Thomeiim lavacrmn irausivit sicul el lu : novissimc vema couireciaium : Cbrisluni novi millia mulla verbo
nit, al mcnsi: niea sicut cl lu factus osl pariiccps :
iiuiiivisse, pcr iluclus iier fecisse, d;inonibus impenovissimc veuil, at omncm vinea: meas decorem courasse, monuos sii6itase, alqne iniracula iiifmiia
spcxil : ligni \\iiv. plaiilam conspexil: exosculaius esl virtule propriae divinitalie edidisse : Clirtsluni novi
spinas, qnibtis propter ipsum coronaius : ainplexacsuriisse, siiivissf, defatigalum fuisse, ei augore cortus esl crucetn, quam propier ipsum suslinui. JNon
reptum, ac sudasse biiuianitatis naiura; Chrisliiui
possum euiu, qui me laniopcrc adainavii, qui iia crenovi ui Deuni passinnis experleni; Cbrislum novi
didil, oinni sludio, omni bonore docorare. Sicut
ihiMluiim essc ac pas-ionem carue subiisse; Clirisimii
Tcdidisii, credidit : sicul abuudasli, abuudavil: sicut
novi sccundum ciim . qui quaiilmti lieri poluil, moradura-li, adoravit: sicul re^nasti, regnavil: sicul lalcm suslinuit; Cbristum novi, qui sui corporis lemborasii, laboravil; vmiiii ego gralia defcclum
plum cxc.ilavil : dnarutn ejus naiurarum discrimcn
snpplevi. Aul tion licet wihi fucere </me volo ( Multh. inieliigo : unmn Filium in (ilios duos dividu. Crcdo
20. 15/, in iis qua; mca smil? iium cnim res luas cxel in SpirUum sanciuiu, Spititum veritaiis, qui a Papondo? Wes incas dilargior. Nuni luis huinpiibus muIre procedil, Trinitalis complcjneuluni : ab boc mc
niiiccnliain nteain exorceci? Dc rebus ineis pro mca
sauclilatem adcplurum conlido, ab boc spero futuram
aucloi ilalc statuo. Niim le volunlalis meae curalorcni
niorluorum resurreclionein.
conslitui ? Mercenarium le assumpsi a priucipio. Num
4. Ilaic aiiiino perpetuo linguaquc rn< ditamini; ba;c
enim le meae polesiaiis dominum designavi? U l bcaiTeclu el ore coiilinuo vociferaniitii. Ilabclis aposioiiigmis participem reruni inearuin le ieci. Si oculiis
licam fidei ac religiosa* couversalionis regulaiu ;
luusnequamesl, videre nequiUa,qiucocutusnon vidit,
Hdt; uaniquc morlua siitil opera. Hmnaiiiim eico proiicque auris audivii ( 1 . Cor. 2. U). Aspcctu minime
pler iiilirmilaleii) caniis vestrae : Sicut enim exhibniinqninalo esl opus ad hcec iuyîoria couiueJida : anima
slis membra vestra arma imquUalh peccnto : ila cxblbele
pura esl opus ad inielligonda, qua* pura sunt. Vidi.slis
membrn reslru annn jusliiiic Deo (Hom. 0. 10). Fnrniquo paclo bonus sil Doininus nosler : vidislis quo pacalor, leinperans l i a i ; injiislu , lial jiisius; rapior,
cio eos, qui diversis temporibus accesseritiu, iniam
libcraiis: avanis, paupcrum amalor; iubuntaiiiis i t
aulcin lidem c l animi siudiiiiu c l coiivcrsaiionein
auri cupidus olini, nmic Cbrisli slndiosus apparcal;
ostciidcruiil, paribus bonoribus nuincribueque dignablaspbcmus, cauior Iiyniiioruiii; qui ad ibcaira curtus s i l : vidislis quo paclo itovissimos rliaiu ,ieqiialcs
icbal, deiucops ad alria Dei currat; qni decursiouuiii
foc(;rit primUproplerabysûui iniscraliuuuni suaruin.
cqiicsiriiiui aniore insaniebal, aposlolis opcram d e l ,
Adducli csiis ad ila benigmim Doininum : ipse iuuic
qnortini cursris est imitatoriliiis âlularis. lit qui (uluri
eliam vos conduxil : ipsc vobis ctiaui d i e i l : Ite et
spons;ii Clirisii siiis, ila vcslras animas ct corpora
vos in vineam. Dcus csl qui coitducil, merces ca?leexoriiato. Oculi vcstri sinl ejus qua: rsl in aninia
slis, opus sahilare, vinca Sjieciosa; vinca* janna, lavaIraiiquillilalis iiuagiues : vullus, inlcriorts piclaiis sinl
cri piscina consiilula esi. Divina gralia pro foribus
cfliîcs eiuiuofilcs : ora veslra psalnioruiu suavos
aslaus pisrina! lamquam clcgans osliaria, ad omncs
odorcs aiqiic bymiioriiin ciuiUanl: siul cumposiia vi
qui per cam iiigrcdiuiilur, claniat : II.i-c porla Doniodcsla, coiivcuicniia viigini mox impLma;: sini aui*
u i i n i , rccens iiliiiiiinaii inirabiiui pcr caiu. Nos vobis
nvx ptiiiPâudid.L', ul gonuino regi.e purpurx coluru
t
1 ILLUD, SIMILE EST REGNllM C ^ E L O R . PATUIF., E T C .
83
; , ;
;
; ,
' . *
,
, .

;
; ;
; ,
, ; , \ [103]
, ;
; ,
; Apov , .

\ \
.
. ;
, ,* ,
; ,
; , ;
, ; .
.

, .
& . "
,
, * ,
, ' ;
. \ ^.
" , , \ . " , ;
, \ ,

; ,
,
. , ) ,
. , , ,
, ? , ,
" . H , ., ;
; .
; .
;
. ;
. ,
, , \ .' . , ,
,
\ \ ,
^ , \
.
\ *
.
, , , , ,
.
,
*
* . -
, .:

, ,
r
: ^.
' *
38;

* \ , ,
,
, [104]
, -.
t
, , ,
,
. , -^
, *
,
, .
\ .

. " \
, ,
\ ,
, , .
) ,
,
,
, ,
, * -
, ,
, ,
,
.
,
,
\
, > *
* , , \ ,
, \
, , , ,
\
,

.

. ,
, , *
, ^ .
\ \
\ .
"
.

"
*

.
, , , , \ , ,
, ,
, , ,
/. ,
.
* *
, . ,
, *
; \ , ,
8PLRIA.
535
>.
,
,
^ .
*
|105| ,
,
, \ , ^ " ,
,
, ,
.
* ,
^ , , } ,
, ,
. , , ,
^ * ^
, ' * ,
. ,
, ,
, . ,
, ,
; ; *
/ .
;,
, :
Verba non habel Savil., neque icgit
a
i.ilerpres. ED.T.
. ,
. .

,
, ; * ,
,
. "
>

, ,
.
" . ,
. .
* ,
* ,

,
,

,
, \
. ., ;
, : ;
,
,
, *
, ;
,^
. \.
MONITUM
[106] Hanc quoque hotniliam puiavil idem ipse qui eupra, esse Scveriani Gabalorum episcopi; e t
fortasse non injuria. Est quippc stylus Scveriani homiliis admodum aflinis : eloquentia omnino fcrrea, ut
de Severiano loquens ait Savilius. Omnia salebrosa, sivc invenlionem spectes, sive figuras et tropos.
[ 1 0 0 ] ,
'. ,
, ' ,
.
^
,
,
,
(. , .

,

* ,
\
,
\ . , ,
. , .
, ' , *

*
b
'
* Savil. ; . b Savil. omiltil .

Savll. . .,
. . . . . . . .
e
). .
. "
,
. \ ,' ' , -
, \
, \ *
'
\ ,

,
. , ,
, .

\ !

SaviK . Unus ?,;
. ; .
.
Tres niss. ovrjj.
* Sl-
fffiS
!N PARABOL AM DE FICUM3
scere. Ignotcc. Placeal lamquam publicanosservare;
lingantur. Postquam antein atl ilialamuui Spirittis
piaceat lamquam latrones l>enigne iractare; placeat
jiervcneritis; poslquam in sponsale graliae conclavc
lamquam persequulores salvarc; salva, ut placei;
irrepscritis; posiquam prope iretneiidam simul ei exiniserere poenitenliiim, qnos patienler lulisli peccanjetcndam bapiisini pisciuam conslilerilis, Yclutcatcs; misercre ad gcnua procumbciiiium, qnos etian
plivi coram rege procideriiis, omnes sitmil in genua
rccalcilranlcs miseratus es; misortfre supplicantium ,
vos projicile, ac niauibus in cxlnm sublaiis, ubi repio
quos contumeliam iufcrenles tolerasti. Aperi nobis
more considel Rex omniuiii noslrum, oculisque in mlempestaie jaclalis sacri portum lavacri; aperi nobi*
Komnem ilium oculum direclis, hujusmodi vcrbis apud
vidneralis dolores abigentem medici officinam; apen
Dominutn beniguum ulimini : Aperi nobis veniam
invcieralis expertem inolesiia? conflaloriata fornaiuam, Domioe, lametsi nos circa undccimam hor.uu
cem; apcri mortis reis periculo vacans sepulcrum;
advenimus: ne succeuscas nobis, ul qui lardi fueriapcri nobis vilam afierentem Iriduanae (uae necis eflinius, Domine, neque ad conspecium nosirum, btimagiem; aperi nobis regeneralionis virginem ventrem;
nilaiis tua januas claudas : prsecedenlem noslrain
aperi nobis adopiionis matrem incorruptam; aperi
ncgligeiitiam damnamus, pr.cierili tenipnris pigritiain
nobis immurlaliiatis januam; nperi nobis cxlomm
damiiainus : quod paruerimus, Isesi snmus; quod
porlam, qiiaudnqtiidem lu dixisli: PuUate, et uperiedormierimus, damnum fecinms : dum obleclamur,
tur vobis[Mauh. 7. 7). Qua; dixisli, verilale adimple;
naufragium sumus passi; spoliali sumus. dinn ludiqtix loquniiis es , ut qui mentiri non poles, pertice.
nuis ac deludimiir; peritmus, duin rebus vanis animuni recreamus. Vix landem evigilaviimis, vix lorpo- Credimns omnia te facere posse; credimus posse le
rem excussiraus, vix quod expediebat inveriimtis, vix peccalonun nostrorum coenum abluere; credimus
posse tc eos, qui in poccaiis consenuerint, per Spiribelluiu cfTiiîinus : rcnuntiavimus penilus maligno, reiiumiaviiiius perniciosis malis el oliosis deliciis : Sal- tum et aquam regenerare; crediuius te niirabile illitd
valori deinreps nos adjungimus, soli Deo. Excipecontuerperiiim |>osse perficere; credimus posse le inufcssionis uostra: libellum, ul praiiiitiam mulclain rcieres et inlantes et juvencs ei viros el senes ex aquis
formidanles, ea quie pacli sumtis obsei vemus; excipe
recens formaios^nasi inodogenilos infaiites educore;
lecum iiiiioriim paclorum pignus ac tesseram, pucredimus posse le peccaia noslra aquis sulTocare,
dore cogeme, mores consiantes el immutabiles insliquemadinoduni Pharaoncm (olumque ipsius exercituaimts. Miserere scrvorum luorum caplivorum, et
tum subinersisti; credimus posse le viam saluiis adnudorum, et nioriuorum; pristinam illain cognalio* invenire, quemadniodum Israelilis quondam in maris
neoi nobis reslilue; quos denudavil diabolus, vesii;
medio viain siiavisii; credimas lam niulta le posse,
oleo nos uiiciionis tuae sancia* timiige, ne a serpenle
quam nmlla vis. His ila Domiuuin compfilaiiles perlttdamur. Voluiiiue lua mandaia peragere, volumus
severalc, ul vos etiam Salvator stc alloquatnr : Greintra vineam repertri, voluimis ut appropinquanles
ditis qnia hoc po.stim facere? Secundumfidemvestrum
tibi degere operarii : tolo vit& noslra: lcmpore malc
fiat vobis (Id. 9. 29). Ppsi gloria in saecula sxculoviximus: volumus quod reliquum cst bene vivendo
rum. AmeiiT
traducere. Placeat nbi lamquam lornieatoriluis igno-
AD HOMILIAM DE FICU AREFACTA.

Altanien Severiani esse affirmare non ausim. Hoc ununi fidentcr dicam, cssc hanc eloquentiam Chrysostomi eloquentiae ex diametro oppositam.
Interpreialio Lalina est Frontonis Ducaei, qnam quibusdam in locis cmenilavimus.
IN P A R A B O L A M
E FICU,
nOMILIA ( ) .
raculum : varias in partes iiiens mea dislrabiinr. Ci.rn

1. Ctun vcl floridam arboiom, vel foiiltin aquis
cnim bislorix facluin narrare insiiluo, continuo cum
scalnrientcin cernil oculus, ipso aspeclu pellicitnr ,
bistoria miracula ad se irabuni. E l qucmaiiiuoduni
ct illuc aninii sensum converlit. Pari quoquc ralione
cuin urnamauream preiiosos coitliiieniem lapillos quis
is, qui facta c i bislorias verbis exposiias audit, ad
conspexerit, in quibus arcana depicla fuerinl, cermwc
tas liienlem iniendil: sic ut lalis sit corpore qiiidein
quidem urnam desiderat propter formae spleiidorcm,
boc iii Ioco nieute vero illo in loco ad queiu lusloriuc
sed ab iis qui sunt inlus lapillis in divrsom iraliiiur,
narraiio rem traducit. Tale mdii quiddam evenit, d i ct lapillorum pulcliritudiuein el arcana dcpidla in <>a
lectissimi. Dum enim res eas, quu; in Bclbania circa
licuin accidcrunl, audio evangelisiain narranicm, bic spectare fesiinat : pari raiione videns ego qiioque
splendidani quidem ac pereleganlem liislori:c lilcram
quidem suni corporc, inenle vero mcipsum imaginor
esse, illic mentc deiineor; sed in diversum rursus
iliiccsse : meqne nuuc arbiiror Doininum Jusiim sc*
irahora spirilus inielligenlia, quae bisioria majora se
qui ac flcum videre, aule jussiun quidein Domini,
mibi ostensiiram miracula pollicelur. Mane siqiiidcm,
floridam aiqne froudenlein, post jussuin auiem ejtis,
borribileni et areulem. Mane siqunlem, inquil, rever- inquil* reverlens Jetus in civilatem. etunil. myslerium
ineffabile atque inonarrabile! Esuriil ille, qui
tent Jesus in civitateni, esnriit. Et vidensficum,
venit
orbcm terrarum a l i t : esuiiit ille, qui ex
ad eam, et nihil invenit in ea nisi folia tantum; eluniversum
ait
quinqiie panibus quiiitjiie homimim millia ad salietailli : Numquam ex tc fruclus nascuiur in $empiternum;
lein enulrivil: csuriil illo, qui vivenles oculos e luio
ei tntnto arefacta ett (Mulih. 21. 18. 49). lioc enim
(abricalns est : esuriii ille, qui in fluclibus maris
paulo anle nobis recilaiuni esl. Obslupeiacil me miinambulavit, nec in aquam pedes iinmersit : esuriil
ille, qui solo menlis jussu aquam in vinum converlil:
* Savil. legit, robis.
esuriil ilie,quie corporibus animas extraxii,et rur() Collau cum Iribus Codicibiis Savil.
t
5S7
*
*us OAS in gnas .rdos vcibo introduxit. Et qiininod*,
nUentia cnim sunt dwtael vocatio sancta (Rom. 11. 28.
inqtiil Isaias, Deus teiernut non esuriet, neqne labora29). Qiia-reiidnm
ergo, dilecu* ciijusuam rci figubit (Isai. 40. 28)? Glirisiuui anlein Deuin esso cuivis ram el iniagincm prx se ferreul ea, quac de ficn narulique inanifeslum cst, qui Srriplurx credil diconli :
raia siinl. Yeruiuenimvero si recordalus iueris i u ,
In principio erat Serbunu et Verbnm erat apud Deuni,
\dain, quo tempore in paradiso denudalus es, cujusel Deus erat Verbum (Joan.\.\).
Qtiomodo igilur nam arboris suinptis frondibus el consulis amictuin
esuriil Do.us 1 Esm iil iWma servi; qiiinque auiom
tibi contexueris, videbis quo pacto jure folia arefecemillia, qnac in ipso crat Domini volunlas euiitrivit.
r.l. Num onim, qiiaiso, sumpli^ foliis ficus luam ignoVenil ad iicutn liomo qui cemebamr; al erat tihique
miniam occullabas? Venil igiltirGbiisUis, ctfloreniem
ea, qiue in ipso divinilas inlclligebaliir. Vidit infruin te (ictnn ignominix velamen vcrbo arefecil : sus
ctuosam ficum itt liomo, veibo illam arefi-cii ul Deus.
lulit pauperlalem luain , ei tilii diviliae csl largiius :
D i x i l : Numquam ex te fruclus nascatur in sempiursustulit ignominia; luac velamina, et libi niveo colore
tmm; el facluin consequutuni esl diclum, slaiimquc
splendenlem stolam ex aqua ct Spiritu conlcxlam
ficns arcfacta est. Dicium eral humanum, facium aulargitus esl : arefît ficulneaj folia, et resiiluit lilii
lcm diviimin. Sed mulla nobis disquisitione opus cst,
anim.ne spolia. Qn:cnam spolia? Quibus te serpens in
dilcctissimi, ad spiriiualem ficus imelligeftiiam eruenparadiso spoliavit, xqualem an-elis viiam, paradisi
dam, qu;c apud mnllos quidem exposiu esl, ut mibi
delicias, slolain immorlalilalis.
qiiideni videlur, minus accurate : vernmlamen comm
2. Verum ad parabolac capnl revertamur. Mam s i qui praecesserunt lucubraliones vobis dicam, iiim
quidem, inquit, revertent Jesus in cwtatem, eturiU.
qiu. a nohis slrcnue elaborla snnt proferemus. Est
iiane posiquam crroris nox pralerierai, c l dilucueuim caplu difiicilis qnac in bisloria lilerse rsl siia
lum Cbristus mundo Itimine resurreciionis illuxerai:
ftcriietitia, atque in recessti alKlitum conliitel myslerii diluculimi euim est Gbrislus, proul ait nropbeta :
fulgorem. Quid enini iiccessarium erat verlio ficuin
Quasi diluculum Oarntum iuvsnimu* eum ( Utee 6. 3).
arclieri, ac verbo poiius frugiferam fieri?Quando
Mane revertcns Jesus. Mane, cuin moricm (enebras
is, qni eam diclo arefccit, poluit eliam fecund.im diinvehenlem Ghrislus luce jiloria delevissel, et radiis
clo reddere. Qnid vcro eliani peccavit ficus, dicctali- aureis sol justitiic in oblenebralis boiiiinum cordibus
quis, cum tempus ejus nonessel, dicenle Marcoevanrefulsissct: mane , C U I D calenles divinitalis radios
gelista (Cap. 11. 13), lum lempnris bycmrm fnissc?
difTudissel, ot eneclas aniuras a diabolo calefecissel:
Quod si aliquod sit in ipsa niysieriuni supra lio
Non esi enm qui $e abscondal calore ejm (Psal. 18.
niinem adimplelum, uno modo laudandus, allero vcro
7 ). Frigidissimo namquc peccato diabolns hominuin
rcprehendendus Dominus repcrielur; laudandus quicorda enecavil. Quamobreni precatur propheU, d i dem quod eam vcrbo arefecerit. reptvliendcndus aucens : Ure renesmeos, el cor meum(Psal. 25. 2 ). S i lem quod immcrito illi maledixerii. Verumiaiiicn
quideiu frigore iinpieiaiis buniana naiura omnis
deinceps inlclligendiim est, dtleelissimi, cnjtisiiam
cnnstricia erai. Idcoque pniplieke omnes uno animo
iinaginem gcrercl ficus : noqiie eniin fuit quidquam
Deum ol>secrabanl, diccnlcs : Converte , Domitie, cacoruin qiias a Chrislo gerebanlur , quod myîerio
plivitatem noslram, sicul turrens in austro (P#a/.125.4);
vacarcl. imiversuin, iiiiUiiui ab ipso pairaltiiii osl
boc es(,Queinadiiiodmn calidus ausier ubi congclaias
opus quod adinodum fnioluosmn cssel : niliil
aquas perflaverii, ad priorem aqu;e naluram eas requod verilaicm clamarcl : nibil qnod ad caleducil: pari modo nos qimquc diaboli pcccalu encctos,
siium rernin suscepliouem auimuin non exciliircl.
lamquam auslor caiidus pcrflans in anliquam immorMulli ex inierprelibus ficum islam Ji)daeorum synalidiuuis uadirain restitnit. llanc calidain ausiri rego<*!; as>imilal;un esse dixeruut, ad qnain vcnil"Dospiralionem sponsa Eccleîa iu Camicis CaiiUcnruni
initms. inqiiiunt, frucliiin in ca fnlei quxrens : nequc
advocai, dicens : Exsurge , aqirilo, el veni, auster,
invcnil niei propbelarum ac iegis siMOionibus quasi
perfla Iwrtum meum, etflnmdaromata (Ctnit. A. 16).
fciliis comauiem : qu:>propier el arefecil, diceus :
Mane, inquif, reverlem. Recte illud scripsit, ReverNumqnam ex le fructu* nascaiur in mcrnum. Ego ICHS
vero iit signilicel, cum Adamus e paradiso excidislinic exposilioni coiiiradiccre conalior, dibidi :
scl, rursuin venisse Gbri.^liim Dominum nosiriim, ut
enim ea ^sl vera c l cxacta significaiio. Qnomodo
in cumdcm locum ipsum reducercl. Mune reverien*
namque maledi\isset Dominus, qtii d i c i l : Bencdlche, Jesus in civUaiem, esnriit. Cuin civ;lalciu tiunc audieet nolile malcdicere (Hom. \t. 14)? qnomodo aulemris, noli infei ius ciicumspicere , sed ad Jerusaiem
synagogari maledixissel el eam arcfocisscl, qui dicii :
qu.i! siirswm esi respice, ad sedem cailcstcni: eietiim
Non venil FJius Iwniniis perdere, *ed quwreie elConversatio
$nlvostra in ccelis e&t. Mane rererltii$ Jesu* in
vum facere quod perierut (Luc. U. 50. el 19. 10) ?Quod
civitutem, esuriil (Pliilipp. 3.20), cibuin expetcns
si (ftiis adbuc coniradical et coniendal, Jod lornm
hominum;sed\ilaiitliominiim:^ûsqiiippeci6ujtef/,iil
fiynagojiai assimilaiain csse ficum, respondeal quo
faciam volunlatem Palri$mei(JoanA. 34),mcrcdanl iu
paito ab radice arHarla synagoga lalem fmcluosum
euni quem ille misit; Qui enim credit in enm, sicui dixit
raiiuini stiavissiuium Paulum gcnninarit. Mullog veio
I D S C , non morietur in celemum {Joan. 11. 26). Mane
eiiam alios ex synagoga Jnd;orura ronvcrsos noviJestts revertens in chilalem, esuriit; el vidensficum,venit
inus : nam el Stcpbanus, qui lupidatus est a Juda?is,
ad eam. Si euim iicum prauleriissei iiiimortaleiii iu
exilla eral synagoga, el Aquila c l Priscilla muUique
ficu nidiiin suuni serpens babuissei; sed venit ad
alii, quoruni cnmncralionein iiotiiiiiuiii propler dictioiicitin, ct illain arefecit. Sub tali iicu Naibanael ciun
num iiiulliliidiiieincominemorare jam nolwmis. Porro esscl, a Doniino vi>us est: Priut enim quum te Philip*
prorsus Detim repnlisse popubnn Jud33ortim mpus vocaret mm estes sub ficu, vidi te [Joan. 1. 48 ).
sletur mihi Paulus dii ens : Dico ergo : Numquid Deus
Iliinc ficum pravidens infrucluosam rcddilum iri ,
prorsut repulit populnm suum ? Absil : nam et propbela
ego
dicebat: Asccndam ad populum pertqrina*
hraelila $um ex semine Abraham de Inbu Benjawin.
tionis mem: mioniam $ non afferel fructum (llabac.
Non repulit Dens plebem suum (Rom. 11. 1. 2). Sed
3. 16. 17). Talem in ficuni Z:icc!:a?us asccndil, ut
ci iioptilo illi salulcm in novissimis diebus poHiccmr,
Jcsum viderel: ci dixit, Festinans descende ( Luc.
diiiu ait : Cum aulem pleniiudo geiitium intraveril,
19. 5 ). Illic serpons lorluosiis circumvolviiur , illic
tunc omnis lsracl salvusfiel(Ibid. v. 25. 20). Si enifii
nidum conslruxil; illic se occuliavil. Feninansdeiuimici l>ei facti surit J(nla*i, proplcr nos lacii stinl,
sccnde. Lepide autem cvangelisia sycoinorum dixil ,
ut iio3 propicr incrrduliialeni illortuii misericordia'ii
de Zaccba?o loqucns, ut latam spaliosainque viain i n coiisei|tiamur, ui leslalur Paulus, cnm a i l : Secundum dicarel cum stuliilia esse copulatain, imde pcssiiiumi
evanaelium quidenr, tniimci propler tios; seewidum
exilium nascitur. Venil ad licum Domiuus. U;rc lictis
electwnem aulem caristimi, prepler palrct : tiue
laioeac spaiiosae vix imagineiii proi se ferebal : t^t
1
' \n savil. leîlur
gerebantur hommum giatia.
Savil. in inarg. et Bibl. liabcni Wi, prn, swicu.
5*38
IN PARABOLAM [> FICU.
S87
\
, \

*
, |107j .
,
, ;

, ,
. ;
/.
. '
* .
^,
. , \
p
. ,
. , ,
, , ,
, .
;,
.
,
;
. , ,
,
' ; \
)
,
, ,
* ,
. ' , ,
' b

, ' , ,
/ ^ ,
,
.
,
.
, , , ;

,
.,
;
, , .
,
, .

,
,

*. "
,
^ , h
; '
, ',
.
.
'
"
, .
*. , ' ,
[IU8J ,
.
,
" '
),

*\ , ,
, . '
, , , ,
^ ,

f; O J V ,

, ^
,
, ,
. ; "
, ,
, .
'. '' . ,
, * ,
.
, ,

) , ',
.
. , ,
.
. ") ,
.
.

.
, .1 ,
' ,
'.
, .
', ,
,

"
',
, ,
, ) 1.
, , ). , ,
, *.

. ,
. , .,
,

. ,
, ,
,

'0 , , .
, ,
, ' . ,

' , .

,
.
,
, .

* . [ 6
[109] , , . .] ," k
m >
* Savil. , b Savil.
.. .... . . Savil. ...:. Savii. . Savil.adJit
. Mox idem * . ' "
, omissis iiiurposilis. * Sa\ii.
... :/, . . . . . . . . Savil. el
lilbl ... el paulo post , ubi
c
<
.
Bibl el Sa\il. tnarg., . i Savil.
el ires inss. , More!. . Ibid. Savil. el iidera
niss. , . j Savil. .
. k Savil el Itibt. . 1 Savif. , omi&sis inlerp^siiis.
Sic Moiel. Savil. r l
mss. . Ibitl. dun in s. /'/ /,. Lncinis inclus;i li.iht-l S J U I .
m
&PURIA
5*0
, .

, .
.
\ *
, *> ,
tc \
.
,
* ^. ,
* ,
.
\, )
' ,
.
, ,
.
, ,
, . .
,' , ,
,
.
> :
* .* ,
, ,
, . ;

,, , *
. *..
, ;
' " , , . , ,
, " .
,
, ?|
,
, .
* . , . , ,
*; , , ;
'
, ,

. ,
,

Lnus . b Savil. ct quidam mss. .

L'nu8 .
Savil. el llibl. el mox .
Savil. . ,
. . . . ; ,
,
c
ATO
, ,

^ , \
.
, ,

, * , ,
*
, )
,
, .
.
, *
.
,
, , * , ^
,
. [110] ,
. , *
,
.
,
, ,
,
* ,
, , ,
, ,
*
,
, , ].
*
,
. } ?) ^
.
" ; " . "
!
, ' ^ *
, :
* ,
,
. " , , * ,

* -,
* , ! , ,
, . .
6
Savil. . S&\\\. . KSa*.il. conj. '.

. Savil. * Savil.
"
, ,
, , ,
^. ,
, ,
,
, * /.
,
,
^. [ ]

, ,
,
,,
' , - '.' .
DE MIAIUSsEO.
590
enitn ficus planla lalis frtmdibus, et peccatum etiam

el spumantes voluplalum fluclus sustulit. Cumque flpruritum excilat, per lalain el spatiosam viam ad
cuin arefecissci, crucis fidem planlavit, quai f.oruii
pcrdiiionemdeducens. Suavissimiis est ficus fructus;
et Tiia omnibus coruscavit: cujuscnicis radicesqmsuavis esl voltiptas, quae in lapstim peccaii dejicit
dcm iu lerram defixae sunt, al iri caelos protensi
eos qui ad ipsam occedunl. Fuge gustum ejns, carissunl ranii; cujus folia sunt senectulis experlia , et
sime : dulcis enim esl in giistu , sed amara post
flos immarcescibilis, ei fruclus immorialis; cujus l i aclum. Mel enim di$tillat alabtis mulieris meretricis,
gni meniinit el David, dicens : El erit tamquam / i tl ad tempus impinguat fauces : pottea vero amarht$
gnum quod plantatum est secus decursus aquarum :
(elle invenies, el acuium magis quam gladium utrinque
quod fruclum suum dabit in tempore suo : et folium ejus
acuium ( Prov. 5. 5. 4 ). Mereirix esl voluplas, quae nondefluet (Patl.i. 5 ). Hujus ligni mnniuii Sapiendulcia tecum principio loquilur, clam intercolloquenlia, dum a i t : Lignum vlta est omnibus qui compledum amariliem morlis inierserens. Talis erat el serctunlur eam ( Prov. 5. 18 ). Hoc ligmnn cum oculo
pcns ; dulcis in verbo, el amarus in dolo : dulcis
prophelico Jeremias conspexisset, a Jtid^cis adverstis
quidcm in esu, sed amarus in casu. Fuge igitur, caChristum rabricandum, in os Jtidxorum proloqnutus
rissime, mereiricem, quae dulcis est in colloquio el
est, dicens ipsis: Venite, mittamus lignum in panem
ncerba vulncra iiiftigil : fuge voluplatem, ul Elias
eju$, et eradanmi eum de lerra viventium (Jer. 11.19).
Jczabelem. Venit igilur Dominus e caelis : esuriit
Lignum esl crux, panis corpus Cliristi. Dominus
viiam homiiutm invenire: invenit lalai ac spatiosa?
enim acccpto pane d i c i l : Hocesl corpus meum , quod
vila? liujus viai insistenlem : venil ad eam, el iuvenit
pro vobis frangitur in rcmmionem peccatorum (1. Cor.
eain foliis comantem, lioc est, documenlis peccati
11. 24 ). In hanc labulam crucis ereclam cum Domiflorenlem, sed ipsam lamen fruclum morlis non hanus nosier Jesus Chrislus ascendisset, ei suas mauiis
benlcin. Quid iia? Quoniain tempus non e r a l : hoc
expandisset, ac volantes in aere viriutes expulisset ,
enim adjunxit evangclista : Non habuit, inquil, fru- expeditam nobis in csehun viam munivit, et scalam
ctum : non enim erat lempus. Quomodo enim adhuc
nobis Qdem a lerra sursum lendeniem ; quodque adfruciificare morlem poteral, cum advenissel Jesus ,
miratione dignuiu est, si atlenderitis, dilcciissinii,
el mundo resurreclionem pradicarei ? Non erat u l stetit crucis arbor, expansa est in illo vilis vera, quse
Ira ejus lerapns, i i l morleni fi uclilicaret: Regnavit dicit : Ego sum vitis vera (Joan. 15.1 ): et facia csl
quippe mors ab Adam usque ad Moy$em(Rom.5.14),
diabolo quidem lelifer palmes, nobis aulcin vitam aflioc esi, legem. Solel enim, inquit, Scripiura Moysem ferens palmes, peccaionim nostrorum :rslum reprilegem appellare, iil Evangelio : Habent Moysemmens, et refrigerii riobis umbram impenioiis. Sub
tl prophetas ( Luc. 16. 29). Dixil illi Dominus : No ejus umbra qui cousidei, illuddicil, quod a Salomono
ulira el JSe awplius ex le fructus nascatur in sempHerprolalum e s i : / n umbra ejus cqncupivi, et sedi, et dulmm; Iioc est , Ante advenlura meum fructificasli
cis ejus fructus faucibm meis ( Canl. % 5). In liac
moriem ; ecce adveni, hacc esl resurreclio. Cum ego
umbra coniidens beatus David dicebat: Etinumbra
advencrim, numquam ex lefructus nascaiurin semalarum luarum sperabo. Quousque tandem Donee
pilernum. Et urefaeta etl continuoficulnea: el imple-transeat iniquilas mea (Psal. 56. 2). 0 rein mirabilem,
tum est auod scri(lum est : Absornia est mor$ in vi- novumque myslerium ! Fons in arbore posilus erat,
ctoria. Ubi e*t, mrrrs, slhnulus luus ubi est tua inferet ab eo crux irrigabatur: lancca namque vulneraius
ne,victoria ( 1. Cor. 15. 54. 55) ? Cnm enim dixit in latere, sanguinera ei aquam emisil: sanguinequicvangelisla, luni tcmpuris bicinem fuisse, cum luxudem cnicem purpurans, aqna vero radices cjus irririabai foliis iicus, tura luxuriasse peccalum indicavit, gans, ut immorlales iructus credenlibus in perpequod toli hominum gencri diabolus insidens hiems
tuum germinel. 0 bealissimani arborem, quaro reges
esset. Eienim antcquam princeps pacis Chrislus advecolunt et praesides veneranlur, virique ac muliVres,
nirei, morlalium genus diversis spirilibus ad idoloet omnis natura crealuraque. hominum munimenlum
rum cullus el sanguinis effusiones, coinessaiiones et
ac prsesidium possident: dccmones horrent, et diaboluxuriam conciiabatur : poslquam aulem Dominus
lus iremit; angeli collaudant, et c?eli bcnedicuni;
nosler Jesus Cbrisius pax uiundi venil, adversarioEcclesiae vero Cbristuni, qui in ea crucifixus e s i ,
ruin spiriluum scopulos suppressil, a quibus pcriurbouoribus prosequiinlur : cui gloria et imperiura,
balionum viUc hujus mare salsuginosum lurbabaiur,
nunc et scniper, et in sxcula saeculorum. Amen.
y
MONITUM
AD SEQUENTEM HOMILIAM.
Hanc quoque Severiano adscribil is ipse, qui priecedentrs liounlias eidem tribuerai. Vcrttm non ila
pcrplexus imricaiiisqiic esi hic quisquis sit scriptor,
D E
P H A R I S ^ O
Qiiemadmodum paler liberorum amans, quem ad

colloquia cum carUsiinis suis pignoribus niisecnda
proprii amoris vis pellicit, cum propier infanliam
verba perfecla minime capiani, imunitaia nonnibil
voce, alque expeditaj .- volubiliiate scmola, balbnttre ciim ipsis incipit; atque ila dum loquitur, audiiquc dilcctos liberos, ad vcrba melius percipienda
sensim provebit : eodcm cliam pacio Dominus nosier
prai nimia iu figmenlum suum caritaie, cum sh Deus
Verbum, bumanis verbis assumplis ad nos veuit : ur,
cum ex suo colloquio atque convictu ca-lcslcm nobis
PATUOL.
GR.
LIX.
nt ille Gabalorum episcopus, elsia Chrysoslomi elo

quenlia el invcttiione longe sil alienns.
InierpreCalio Latina est Frontonis Duci.
HOMILIA.
revclalionem niaiiifestasset, nobis ad scalam caelespei nimirum, gradum sterneret. Ad praudium

igitur a Pharisaio vocalur, ul ex Evangelii pracconio
paulo ante audivimus; ueque vocantem aversalur.
cnim venit ut su% divinitatis ostenderet dignitatcm, scd ut collapsam vindicaret ab infcris bumanam
naluram. Ad prnndium a Pbarisao vocatur, nec recnsai (Luc. 11. 57) : ut et divites instruat pauperum
incnsas non despicere, c l juslos duceal a peccaioruin
inensa non abborrere. Multi enim qui sibi esse jusii
videnlur, a peccalorum, et divitcs a pauperum mei
37
^Leni.
591
sis abborrent. \olens namque Dominus, ul /unnes
aflalus essel : Tti omnia, cum ante non e^sent, ut
bcnevoli maxime ac fralrum amatores, carilalc pleni,
essent.effecisti : luo verbo c.eli flrmaii sunr, e t s p i ei Immilcs simus, piimus opus aggredilur, ut faciis
pilu tuo virlutes eorum consiiiemnt. Tu coi:^rcgas sicsuis nos doceat. Idcirco ail : Disciie me, quia miiis ut in tiirem aquas maiis, ponens in lliesauris abyssos
mm et humilis corde (Mallh. 11. 29). Tu crgo, qni in(Psal. 52. 6-8) : coram te lolus orbis lerrarurn perreligione exerceris, siquando a quopiuin pcccaiorc
limescit ac fugit. Verum cum nibil horum aut cogivocaris, rectisavens : licei unus aliquis exprotassel, aul dixisset, Dominiim judicabat. tlli vero cum
Jirel libi ac diral, Quid ita cum peccaioribus inanDominiis occasionem prajbuissel, sicul Sarnarilanae,
ducas, el bibis? vicissim in baec verba respomle : Non
ex eo qiidd aquam ab ilia postulavh, caeleslem ab
esl opus valeniibus medicus, sed muie hubenlibn*
(ld.
ipso
aquam pe^ndi ansam dedii {Joan. A. 9). Incipii
9. 12). J U S I M S euini sum, non ut juslos salvem, srd
ilaque Domiiiiis ovem sensim converterc, alque al>
nl peccatorcs couvertam. Yocaiur ad prandium Doerrore ad verilatem ipsam niaiiu duccre. Nunc emin
minus, nec recusai, qui ex qiiiiique panibus quinque
vos, Phari$<pi quod deforis esl calicis et catini mundamillia ad saiieiaicm in deserio nuirivit: qui inare
tis ; quod autem inlu* ett, plennm est rapina (Liic.
irnpervium areiecit, et quasi per campuni berbis vi11.59) el dolo : boc esi.Vos quidem I I U I I C corpus exrenteni per mare Israelem traduxil: qui jiinil illis
ornatis, aninias autem deformalis. Quo auieni pac
manna de cado, el tolo die ex spieudore maunx nile deleclabil, eisi aureum fuerit j oculum, cum ictives. Yocalur ad prandium Dominus, nec recusal, in
ferani in se contineat polioneni? Nonne lales surt
prandiis eos optimis erudicBS disciplinis, a quibus v<>mcrctrices, quae facies suas floridis coloribus pincaiur. Ad prandium eniin pergil, non ul epulis Pbagttnt, animas vero perdunt? annon cnim, dum purris.xi saiurelur, sed ul Pliarisajus Domini dncumenlis
puri^so vulliis suos rubefaciunl, imagiiiem quamdam
cxpleatur. Vocalur ad prandium, el in judes Pbarisa i
ejus, quu; exceplura esl fllas, flamime digilis suis
veuit, ac divinitaleiu bumauilatc occullal: ne si forle
tabricantur? cunt eas polius oporterel corda sua Jesn
derepeme Julguranlcm divinilalis splendoreiu iutuilus
sanguiue aspergere, vel roseo potius colorc liugerr,
esset, ex acdibus fueeret is qui Duminum invitarai.
ac spiriiu stia corda dealbare : ul florida species aniliigredilur duiuum Pharisa:i, Kex calesiis ad caplimsc refulgens (amquam rosa permixla liliis apparerei.
vum, et pcllea carnis lorica regiam oblegil tuajeslaJam vero facics suas inllaminani, ut juvenum animos
tem : ne si Regem cadeslem capiivus conspexeril,
ad insaniani acccndanl. Nunc vos, PharisaH, quod deconlremiscat, teiraeque rcce^sibus sescabdai. lngre
foris etl calicis el c&lini mundatis; quod autem inius e$i
ditur domum Pharisuui Sol jusliliu, radiorum scinvestrum, plenum est rapina et iniquitate : quasi dicetillas auri in modutn fulgenies nube corporis obver e l : Quare corpus quidem aqua abluilis, delicla vero
laiis : ue, si eum inluilus fuerit bomo, visuin amillat.
per spirilum non deluitis ? Ausim enim dicere, dileIngreditur domum Pftarisoei Paslor caelestis; iionactisssimi, nihil illud homiui proderil, etsi c rpus
ginla novein ovibus in monlibus derelictis, ingrcditur
mundel, nisi spiritum conperatorem et cleeuiosyiiain
ad eam, quce perierai (Malih. 18.12): in ovile suum comilem babeat. 111 eniin poculum licei cxterius i n ingrediltir, pasloicm suo corporis agno abscondeus.
teriusque mundaluin , si polronem non contincat, s i Non baculum ge*lat, virgain ob eirorem priorem
tientis polest cupiditaiem explerc; pari quoqtie
ininantem : ne peiierrefacta eiexpavescens ovis rurralionc catinus : sic ei homo liccl tnlerius sit extesus ab ovili suo resiliai : verum ingredilur domum
riusqtie mundatus, Domino non placebit, nisi couser*
Pharisaji, non ul Dcus, non ut Hcx, ul Sol juvum suum paverit. Quapropier addil Dominus, et a i l :
slitiae, sed ut lionio ad iioiuinein, ulagnus ad agnum.
Verumtamen quod superest, inquit, date eleemosynam;
Siniul cum illo vescilur, simul pascilur, simul sedel,
et ecce omnia munda erunt vobi$(lbid. v. 41). Quod
ingrediiur simul, rcctimbil cum eo, qui jam ceciderat
superest, inquil: non enim adeo donariis opulenloin peccalum : ut, dum cum illo recumbit, euin qui
ruiii, ac sinccra minimeque licta oblalione simpliciiim
jam ceciderat, sinuil erigat. E l cum ingressus essel,
deleclalur. Nc lngeas,iu pauper, quoniam auriim
non <;st bapiizatus secunduin consueludinein Pbarihabcs, aul tol ouerarias argenli naves : projice I R gnsaeorum. Hoc auiem duas ob causas faciebat : ui ovi
zopbylacium id qiiod babes : eliam duo minula jusiipasiorem alloquendi occasioncm pneberel, itemque
iicaiit. Recordare viduac illius, quod pra? opulcnlis
ul Judaicam docirinam cverlerel. ac spirilualem sla- justilicaia sil. Deus siquidem non pecunias ponderare
bilirel. Vidil cniin, inquit, Pliarisaeus, el rniralus
novit, sed conscieniiam probal. Eleemosyna maeulas
est, quare prius baptizatus uon essei; non laudans
aniniarum abstergit, etbonorum proiinia tliesaurixal:
Magisirum, sed illud ignoransquod facium eral: non
eieemosyna viialis auimx commealus, eleemosyna
laudans, sed judicans. Ac videre eral, dilectissimi,
dealbai auimas, elecmosyna liducia ammao, miliiia
Oeaiorem aiiiniaiiiium a creatura judicalum, c i (igupra3clara. Projicilc auruui, el accipite Dominiim :
IIIIII a lulo coi recuun. Hoc accidebal Pltarisxo, quod
daie argentum, el accipite id quod sanclum csl : ajra
oculis cordis occidlis non inluereiur eiun, qui iniespargite, simulque cum illis peccali rubigo abscedet:
rius angelicorum ordinum princcps cral. Si cnim
irrorate foruacem, c l daie veslimenla, ut accipiaiis
eiiai conspexissei, illi ad geima provolutus esset,
sanalioiics in Cbrislo Jesu Domino noslro , cui
cjusqiie pedcs lacrymis pioluisset, ac dixissel : Progloria el polcsus in saccula sajculorum. Amen. ,
piliut etlo mihi peccalori (Luc. 18. 15). Sic enim eum
f
ADMONITIO
1N SEQUENTEM HOMILIAM.
Tfanc quot]ue Chrysostomi non esse fatcnlur quotquol in sancli dociuris sciiplis suut bospiles.
Scveriano anleni adscribil is ipse qui tam inulia iibe-
raliier episcopo Gabalortim allribnit. Verum bic quisquis sii scriplor, non ita salebris plenus esl ut Severianus, elsi de caetero non magui sit pretii.
DE LAZARO E T DITITE,
HOMILIA
SEXTA
(fl).
$m
1. Maxima quaidam esl scliola sladium Ecclesi,
(u) Collaia cuni quinque Godicibus MSS.
diviium linlus lilerariiw, ac perfugium egenoriim. Age

crgo, dilcclissimi, quandoquidem in arenam doclntfcs
dcscondimus, prccccdentis Evangclii documenia per*
!>2
DE LAZARO E T DlVITE.
1
, ,
. , , , ,
, .
* , ,
. , ,
,
; /)
, .
, ; ,
. ,
, ,
, \ ?
,
, \
,
,

, ),
* . . ;
, ,

, _ .
,
, \
,
/,
\ .
" ,

, , .

,

. ,
,
^ '
, ,
, " , '
, . , , , ,
,
.
. ,
*
, 6 .0J
. , \, , ,
, ,
, , .
, ,
*, . ^
. , ,
, ,
, . *

, \
.
, \ ; *
. ' [112|
,
, *7) ,
, ) '
. "
, \
. " ,
, '
, ,
. ,
, f ; \
, , ;
,
;
^,
^,

.
,
. , , : ,

, ,
; ,
, ,
, ,
. " /. , ,
, *
, ,
, .
, * ,
* .
, * %
,
.' * ,
, * ( * .
,
. ,
.
,
,
, ', . , , ,
*
, , ,
,
. '.
1
* conjccii Savil. et expressit interpres.
[115] ,
'. , , .
, ,
, .
. \
, '
Alii , el paulo post .
'.

, )
^ *>."0;' ,
,
b Sic omnes praeter Morel , qui habel ? *<.
SPUR1A.
* , ,
,
. , , , *
* *
* *
) ,
. .0.^ ." . ,
\." :
, .
(
,
),
* .
,
. " .

,
^ ." }."
, ." . ,
, ,
, '
, *
,
- , . " .
, , , ."
, .
,
( , ,
^, '
* ^ ,
. ,
, ' .
, (
,
, ),
' , , ,
, ^. [] .
,
. ,
,
, '
' .
,
. "12
! ,
*
, ; ^, , . "
.
,
. ,
^ ^ ,
, '
] . ,
,
, '
; , ,
.
, , ,
%
Alii , Hic magna est lectionum \arielus.
Savil. et duo bahent , nus )

;, ^/; ), Morel. .
.
,

* .

, ,
.
, -
. ,
, ,
, ,
. ;
, ; 01
, ,^

, '
. , ,

, .*
! ' f
,
, . TJ
; ; "
^
,
.
, ,
. ,
.
,
xf\ , ) , (
} ,
. ^
, ,
0 , . 6 , ,
' ,
, ,
^.
'. [145J ; ,
. , ,
,
.
,
. , ,
,
. ,
; &
.
,

. , .
, ,
. , , , , , , ,
, , , , , ,
, , , . ^ ,
. ,
, .
, , ,
,
.
;
,
* $ .
, . " , ,
. ,
;
, .
c
Savll. el a'ii; Morel. Mox SavN

, mss. , Morel ^
e
d ) mss.,
Savil.
503
DE L A Z \ U O D I U T E .
sequcfrtes, iis qu paulo aute dicla snnl in manus

quidpiam ex terrx fnigibus ad egcstalis solaiiuni
scmptis, vobis omnibtis dcbitas a nobis orationis slilsiippelebal. Quomodo habuisset, cum illi ue spitbama
la, qnasi roris gnttas aspcrgamus. Porro divilis noquidem arabilis leme locus ess*l, ncque iinius cubiii
bis ct paiiperisconversaiioneinleclionarrabal: divilis
solum ad habitandum, verum in limo sub dio jacercl?
qtiidcm vitam deliciis immcrsam; pauperis aulcm
Fitntis illi nociu atque iniordiu amictus erat, a qtio
vitani pauperiate tnaceralam. Homo quidam eraldive, bleniis quidem lempore pauliiluiu fovelKitur, sesiaie
ei induebatnr bysto el purpnra, qui epulabatur quotidie
vcro graviler urobalur. Corpus
erat Tulneribus
splendide (Luc. 16. 19). Erat autem quidam meiidicus
varicgatuni et coiiipiinchim, ad agros colcndos iinbecilluin, ad iiorconiicieiidutii inuiile, ad alios vila* usus
nomine Lazarus, qmjacebai ad januam divitis, ulceriet caad commoda ineplum. Undiquc iili difiicultales,
bns plenus, et cupiens partkepsfierimkarum, quce
debant de mensn divitis : et uemo illi dabat;sed etundique
canes anguslia? : geiniius illi anle lacrymas iribuloruni in moduin tu corde pullulabauL : lacryinaruni
veniebanl, et lingebant ulcera ejus { Ibid. v. 20). Operae
rivi per genas illi lerebanlur, easque prao nimia assiprelium esl itaqtie, dilectissimi, sigillalim h rc expoduitale rivis quibusdam sulcabant: inortem in soumis
nere, ul quemadmodtim illi, qui navigant, ex eorum
meditabatur, niorlem post somnum rircumspk-inhai,
qui navigalionc anie perfuncli sunl, malis edoeli, nos
nec uspiam inveiiicb.il. Laborum enim longariini(|iic
'joque naufraga sub mari latentia eaxa viiemus : ul
eurarum remcdiunimoriein exquirebat, niliil dissimiiis
iviies quidem ex prxcedenus divilis supplicio seipsos
Jobo inultis a 3 r u m n i s excrcilo. Nam et ille pecimiis
corrignnl; paupcrcs vero, dum prafulgetiles iu Lazaro
amissis, armcniis, pnrdiis, ad exlrenuim corpore
spes suas inluenlur, alacriler cursum afQicltonis devermibus resperso in fimo jacebat, ac morlcm oplacurrant. llomo quidam erat dives. Non dignalus est
bat. Quid cnim dicebai? Ut quid duta est ei$, qui in
eum nominis sui appcllalione decorarc, quemadmoamarUndine swU lux et vita animabu*, qua sunt in
dum Job juslum : Homo quidmn erat in regione Ausitide , cui nomen Job (Job 1.1 ). Sed luijus nomen doloribus? Qui desiderant mortem. et non conlhigit
illis, effodien teseamqua&i ihesaurum; l<vli ault.mfiun t,
silemio esl suppressum. Qui euim esl inirucluoûs,
$i fuerint consequuti: morsenim vivorequies. Sed el cueiiam nomine privatur. Nam jusiorum eiiam noiniiia
piebal,\i\(\\}\l,$aturari de micitqucB cadebnnldemenna
suni in libro viia, pcccalorum vero noiuina delebundivitis : et ncmo illi dabat (Job 3. 20 - 23). viue
inr. Tanlum babcl nalura comniunc nomcn, bomo:
raiionem inauditam! dives quidem opibus circum*
lioc cnim onmium est commune nomen : propriam
aulcin n e q u i i i a 3 sua crudelilatem. Homo quidmn eratfluens, deliciis sese ingurgitabat et Itelluabaiur; paudives. C gualus quidem pauperis Lazari, si naluram per aulem cui ne guiia quidem opum suppetebat,
pauperlatis scslu torridus coniabescebal. Qnare vero
corporis spectes; peregrinus aulem et alieuus ab ha>
non illis inoderala cum prosperilaie obligit vilac currcdiiaie U n i s i i propler voluntatis improbilatem.
Ifomo quidam eral, llomo quidam corporis sp^cie, sus cum inuluo inicr se commercio iransaclus? U l
animi vero sensu bi-llua, quae sola pascaiur. Homo nimirum illtislrem paiicniias coronani pauj>or accipeyiidam erat dhes. Dives possessionibus, dives crimi- rei; dives autem effcraiaB animae suaj acerbas uvas
suis denlibus mandenl. Sed et cancs vcmentct llngcui bus, divcs aere mullo, dives xrugine peccali : arbanl ulcera ejns. Generosiores divile cancs, ejus iiibugeiilocircunifulgens, scdobienebralus pcccatis : dives
mauiiate mcliores. Illo ne gullamquidemolei paupori
in auro, scd egenus iu Cbrislo : oui mulla qnidcm
a-pcrgcnie, canes demium cuspidem bumanitaie molveslis erat, sed animam nudam babebai: qui preliolicnles, eum lenera lingna curabant: ul sordcs omncs
sas vesies servabat, ac lineas mullas alebat. llomo
alque vulnerum ejus omncni saniem abslcrgenlcs, el
quidam erat dives. Piviliis ltixurians, florem juslilhc
acerba ejus nicera Incvilate lingunR mitiganies, ejus
non habens, arbor auiumnaiie, infrucltiosa, bis morvulnerum dolores stiblrabereni. At ille dives ne
lna. Homo quidam eral dives, et induebatur purpura et
aspocm quidem placido panpercm umquam dignababysso. Purpurn quidem illi vesiimenlum erat, sed a
lur, ncque vcrbo quantuinvis inutili : non illi vcsiem
regfio Dei rejectus erai: purpurain habebat, non
iaceram projiciebai, non rcliquias (incarum, noit
sanguine Cbrisli aspeisam, scd marini concbylii sanconsumpiutn rubigine obolum unum, non paueni,
giiiue liiictam, qux non regnum illi cxlorum ^pondcexesuni mucore pauis frusuim, sedomnia in venlrem
bal, scd formidabiiein gebennx flammam suo splensuum tamquam in cauponain per gulluris infundibudore prainuntiabal. llomo quidam eral dive$, el indueluni demiliebat.
balur bysso el purpura, qui epulabatur quoiidie splendide.
2. Quid vero landem ? Qualia rwjtisque obsonia, laEpulabatur el deleclabatur, ut jusii in Doniino :
lcs c l relribuiioues. Factum est autem ui morerelur
jusioriim quippe deleclaiio est Dei recordalio, cujns
iiiilii rei tesiis esl David dicens, Memor fui Dei, cl panper, et portareiur ab angelis tu sinum Abrahce. Vix
delccialus tum (P$al. 76. 4 ) : sed deleciabatur c l gau-aliquando tandem ab bac proccllosa paupertaie libcralus , in traiiqnillum Abrah;c portum paupor invcdcbat in ebriclaiibus, in laxuriosiscommessalionibus,
Clus cst. Factum est enim, inquil, ut moreretur Lazaiit hcllualionibus, in tninullii, nihil dissimilis porcis,
rus, et porlarelur ab angelis in simim Abralw (Luc* 16.
ui in luto volulanlur. Erat auleni quidam mendicus
azarus. Nomen pauperis dixil, acmendicum honore, 22) . Vides ul post discessnm ex hacvila , pauperias
iiomiiie ipsius exprcsso, affecit. Eral autem mendicusangelos babeal siipalores ? Accidil autem, ut et dives
moreretur et sepelireiur. Sialim de diviie sepulluram
quidam Lazarux, qui jaccbai ad januam ejus, inendiciconiiuemoravU ; secundum id quod dictum cst a Dalatis procclla veliemenler jactatus: at eniin posi
vide : Et sepulcra corum domus illorum in ceternum,
imdlum lempus ad tranquillum AbrabaB sinum stipanlibus ejus ialus angelis est provecius. Erat aulcm Proplcrea dicilur libi : Mendice, Neiimueris, cum
dives factus (uerit homo. Quoniam, cum interierit,
qnidam mendicus Lazaru$,qui ad januam div tis jaccbat
ulreribus plenus. quauiis erat malis moudicus ob-tumet omnia : neque descendel cum eo gloria ejus (Psal.
48. 12. 17. 18). Hic enim omnia derelinquit, sersessus! a gravissima paupcrlate, laniquam a violenta
vos, satelliies, minislros, parasilos, adulalores, cnrgraitdine divcrbcrabatiir : ab ebulliemibus ptislulis,
rus, equos aureis frenis ornalos , balnea, pradia ,
lamquani carbonibus scintillas emiiieniibus, corrodedomos anreis laquearibus splcndidas, dislincta lapillis
hatur : undique in eum torrentes affliciionuni irrueac tesscrulis pavimenta, regnum , poientiam, domibaut, quibus c l corpusconficiebaturel cor exedebalur:
naluin , omnia hic derelinquil, el nudus absccdit. Et
iiullam tranquillit

PG059

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PG059

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

/'* ry

rrr.jf /*y /^. /l^r/t/y<i

I I SS. PATRll, DOGTORll SCRIPTORIIQIE ECCLESIASTICOKUM,

OMMUM QVJE EXSTITERE MONUMENTORUM C A T H O L I C ^ TRADITIONIS PER QUINDECIM PRIMA

1N QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUK ECCLKSIJB GRMC&

PATROLOGIM GRMCJE TOMUS LIX.

OPERA QUJE EXSTANT,

EDITIO NOVISSIMA. US OMNiBUS TLLUSTRATA QU.E RECBNTIUS TUM ROMA, TUM

ACCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE j.-p. MIGNE,

E X C U D E B A T U R ET VENIT APUD J.-P. MIGNE E D I T O R E M ,

HomilMD LXXXVHl in Joannera,

Parisiis. Ex Typis J.-P. MIGNE,

Ad homtlias in Evangeliurn Joannis tandem devenimus, ubi novum prorsus concionandi

tu sccunda vero cxternorum philosophorum primipilares cxagilassct : in tertia demtiru

I V Anomcei ex Arianis orti; cur cx Evangelio Joannis arginmnta mutucnlur.

et testimonium cjus ncmo accipit; hunc, inquam, locum contorquebant lucifugae, ut i l i u m

et Patri asqualem et Deum eihibet.

i V. 1. Ilomilias Chrysostomi in Joannem quanti fecerit Suidas. 2. Loca ejus Concilio

(#) Eam tamon omitlil <"vri!lu5 ip>c Alexandrinus

CIRCA UNDECIM HOMILIAS CHRYSOSTOMI NONDUM EDITAS

S. JOANNIS C l M Y S Q S T O M l AECU1P. CONSTANTINOP.

* . Postquam Imperalrix praecedenti nocte, ut vidimus,

S. JOANiNlS CHRYSOSTOMI ARCHIKP. CONSTANTINOP.

Sic Sav. et mss. pene omues. Morel. . Paulo

Sic Savil. c i omnes penc ms. Mor. :*.

h Alii . Ibiriem post ha?c,

, , dosunl in Sav. et in quibusdam ms.

lerposilis. Paulo post quHam , non ir.ale.

k t tM!> / :;;^' u.r <,\w.

riaut, amirruni, ui ejM pngnas, arlem, robur

mam Commentani partem, inter bomilias, et quidcm jure

Haec, alque auditores, quales oportet, esse, desunl iu

f Alii 60. Paulo post unus codex qui seriplus

* Stc Sav. et alii. Mor. . Unus . Alius el

k Neut SaTilios, post submlelligeodum

gmisso . Unus elcod. 7U0 .

vitlelur , ^ed omnes mss. ' uabCQl.

Itusis illis spcclaculis corrumpal. III. quippe omnia

mimos andienlcs. E l quot quanlisqne fiiliuin.fnis b M

S. JOANNIS CHRYSOSTOMl tCHIEP. CONSTANTINOP.

pueri rid.culi liabiti s u n l : quod imilieres omnibus

adiensGrscciam, praesligias induxil innnmeras (a); uam

IN JOANNEM IIOMIL. II. ai. !.

, quae vnx asseri videtur perftequenlem .

8 Sav. ei omnes pene rass. . . .

S. JOVNNIS CHlUfSOSTOMI ARCIIIEP. CONSTANTINOP.

Sav. e mss. pene omnes xal }. . '

Sav. et quidam alii , .

1 JOANNEM HOMIL. II. af. I.

IN JOANNEM HOMIL. . al. I.

J Arliculus actessii e Savil. EDIT.

Sav. , vi paulo posl pro ,

inulli , unus ^, aliu$ -

lu&a. Hx omncslcclioues fcrri ^.

S. JOANNIS CHHYSOSTOMI ARCIUEP. CONSTANTINOP.

Savil. et mw. plurimi * . Mor. '

' deest in mss. plurimls, et a Savilio tn

\*. 57. 5). Qna in r<\ qusew, a fera diflert bujus*

OMIL. III. al. II.

fcra efliciiur, sed c l multiforme nionstrum, nequc

S. JDANNIS CIIRYSOSTOMI ARGIIIEP. GONSTANTINOP.

faclum e s i , quidquid landemsit, in lemporevel

* Say. conjicil , eed omnia exemplaria habenl.

* Sic Mor. Sav. ?) .

\. 57. 5). Qna in r<\ qusew, a fera diflert bujus

?; deest in quibr.sdam mss.