You are on page 1of 188

Childeg . N.194.81 .

MENTEM ALIT ET EXCOLIT

onopol 0000

K. K. HOFBIBLIOTHEK

ÖSTERR . NATIONALBIBLIOTHEK

74. Q.56

C
LXXIV. Q.56.

}
1
ATHANASII KIRCHERI

E SOC. IESV

POLYGRAPHIA

NOVA ET VNIVERSALIS

EX COMBINATORIA ARTE DETECTA.

... 11 ng MY
Quả DATA

1 Quiuis etiam Linguarum quantumuis imperitus


2 cupou canɔ puizar endian
Jit vili mobart supijo
triplici methodo
Autardimomsh slog sebangsa QLƏNK ( 10) til coorzicer zudiuon .

Prima , Vera & reali , fine vlla tarensis Arcani ſuſpicione , manifeftè i d'umidiɔai :2

Secunda , per Technologiam quandam artificiosè difpofitam ;


Tertia, per Steganographiam impenetrabili fcribendi genere adornatam , vnius ver

naculæ linguæ fubfidio , omnibus populis & linguis clam , apertè ; obfcurè ,

dilucide feribere & refpondere poffe docetur, & demonftratur.abnor


dai , susivsari mum 18:10
INn II SYNTAGMATA DISTRIBVTA
Such up

In Principum gratiamPac recreationem inuenta & in lucem edita , nidhani

.
Felicibus Aufpicijs LEOPOLDI I. Rom. Imperat.

femper Augufti .
i ommud sa HIS bles cupineda u OT
Arang cin On "W


gwa dero our pulloodONDA
us MUH บ

nungu , qui. b.3 dal ozobán


hugahit fir
luuts
Jade garm

Omnia in vno fu
& in omnibus vnum .

ROME , Ex Typographia Varefij . MDCLXIII .

SVPERIORVM PERMISSV .

Sacræ Cæsarea Maiestati Author.


MILIONI$1 UT Mar

VR !! 002

I
SYNOPS I s

MATVM .
SYNTAG
ZX1

SYNTAGMA OPRIM V M.

总成
Ominei ingentina isoma quo quifque vel vnică lingua vernacula , qualif

cumque tandem illa fit , per litteras, cum


COM omnibus totius orbis populis &

Nationibus, reciproco litterarum commercio , correfpondere poffe demonftratur ,

& infcribitur : LouM OMNIVM ADIVNAM REDVcrioby net vil I

mebroup mal olorf


av obrtup
am Lilogi b banigi ave
how anjay SaYaN TAG MA 1.1 SECVNDVM.

43 : ãdo ¿ fing
: -1 b argent Ingo gener

Ontinet modam à Trithemio iam olim in fua polygraphia indigitatum , à ne

C mine tamen plenè intellectum ; quo quiuis , etiam linguarum imperitus , fub
qualibuerit lingua, occultos animi fui conceptus amico diftanti manifeftare queats &

infcribitur, VNIVA LINGYA ÅD OMNES ALIASİ TRADYCJIQCAssty mint

.3624 SYNTAGMA TERTIVM.

iftugu ar

Ouum continet Arcanum Steganographicum & vniuerfale,fiue humano inge

NOnio impenetrabilem fcribendi modum , qui à Trithemio pariter in fua Poly

graphia indigitatur , fed vti in hunc diem à nemine captus, ita quoque paffim à plæ
rifque pro paradoxo habitus fuit , tam tandem à falfa perfuafione vindicatus , atque

omnibus numeris abfolutus in lucem educitur .

ONLY " !
RD In
EN
C HE IA
LI LI

WIEN

H EK
BIBL T

CA

10
1
1

LEOPOLD VS

GVILIELMVS
6520390 91 & nsid
DEI GRATIA ARCHIDVX AVSTRIAE, EPISCOPVS ARGEN

TINENSIS , HALBERSTADIENSIS , PASSAVIENSIS ,

OLOMVCENSIS , ET VRATISLAVIENSIS,& m ziqy¹


2
JEVOTE fincere Dilecte , Tametfi
S
iam antea per Tux Societatis Pa

tres, complacentiam noftram fingu



larem , quam ex tranſmiſſa tua in

uentione reciproci cum omnibus

populis & Nationibus , inftituendi

Litterarum commercij cepimus ,

priuatim fignificari fecimus ; prætermittere tamen no

luimus , quin publicis etiam his noftris litteris eam

tibi teftatam redderemus . Cuius enim applaufum

ifte vaftiffimo ingenio tuo dignus & genuinus partus!

non mereatur ? Quo Orbis Terrarum populos , tot

linguarum varietate à fe inuicem diffidentes, reddis

quafi vnilingues , & tam diuerfarum , atque ignota

rum vocum diffonantiam , ingeniofiffimo commu ·

nium omnibus notarum inuento , concordas , natu

ralemque humanæ linguæ imbecillitatem , arte mu

tifque litteris fupplere doces . Gratulamur tibi de

egregia ifthac ingenij tui felicitate , teque horta

mur , vt id ipfum vlterius excolendo , lucubratio

nes tuas pofteritatis memoriæ confecrare , & per

hoc beneuolentiam Principum promereri nullate .

nus definas , è quorum numero , Nos in primis

te omnigeno Archiducalis noftræ gratiæ affectu

complectimur . Dabantur Viennæ 3. Aprilis 1660.

LEOPOLDVS

Ioannes Kaltſchmidt 1

M18 Ioannes Georgius Koch


A 2 IOAN
4

IOANNES FAVEVS OLIVA SOC, IESV

Vicarius Generalis :

Vim Opuš , cui titulus Polygraphia noua , & vniuerfalis ex com

CYbinatoria arte detecta , à P. Athanafio Kirchero, noftræ Societa

tis Sacerdóté,elucubratum , aliquoreiufdem Societatis Theologi reco

gnouerint , & in lucem edr poffe probauerint , poteftatem facimus , vt

typis mandetur , fi'ita ijs , ad quos pertinet, videbitur cuius rei gratia
has litteras manu noftra fubfcriptas , figilloque noftro munitas dedi
mus . Roma 2. Decembris 1662.
5 21. DIY The sees mui

1800 von ausitarsilgai, 20 Jeannes Paulus Olina .

-O! 50!
- Biost ED , monsi

2001 . ingo loovylost hennes

ibrozoifini , andincite Mí 38 allarg 1

[ zumiquɔ ɔromnico automobi

on nem is TOSHI Ruulsaint ....


. Amitoni

umno dinobileão ; ad med , tulldog 3


C 2041
enubulqge alios 10 tam.r
34 cbbon .
keg

Imprimatur , fi videbitur Reuerendifs , P.M.S, P. 2

40) Poloqoq mus : 57 20: O. Epifc. Patracen. Vicefg.


bhoreunahilib molun
4.

Son.memb ,
Imprimatur, :
‫ ܐ‬، 11700 ici:

Fr. Seraphinus Bartolinius Socius Reuerendiffimi P. Magiftri Fr. Rai

mundi Capifucchi Sac.Pal.Apoft.Mag.Ord. Prædic. +


S U M

3. 19

707 30

...

*ry. 2
:: ....
514
1

SYN
1

SYNTAGMA I

Linguarum omnium ad vnam Reductio.


07

PRAEFATIO

AD LECTORE M.
1 .

VOD in varijs operum meorum argumentis à

multo iam tempore pollicitus fum, polygloffum

linguarum arcanum , ne vanæ cuiufpiam iactantiæ


notam , dicamque apud Pofteros cum non exiguo
exiſtimationis meæ damno incurrerem ; ad de

precationem multorum , fide data exequi , publi


tus fum , memor iftius
cæque luci committere coa&

Arabum epiphonematis fanè fcitiffimi , Sifecretum ‫حفظك‬


Abe

ribifit,tege illud, vel reuela . Non incongrue fane: fi enim filentio fuppref ‫لسرك‬
fum folis verborum ampullis id debuccinaueris , iam non tam puden

dam iactantiæ & oftentationis labem , quam laudis meritum tibi conci
‫حفط من‬
liabis . Si verò id reuelaueris , iam audies mox illud tibi occini : Et nos
‫غیری له‬
hac poteramus . Atque adeò, quod primo admiratione quadam Sciolorum

rapiebat animos, 1am publici iuris factum, protinus diminuta æftimatione

vilefcat ; cum humanæ conditioni ita comparatum fit , vt nil corum, quæ
tantoperè deprædicantur arcanorum , nifi ca fenfus probet , credere velle

videatur . Quantis fefe tricis inuoluerit Trithemius Abbas , dum arcana

fua Steganographica,infolubilibus perplexa nodis, orbi inexplicata , & te


?
ta effe voluit , legat qui volet eiufdem Præfationem ad Maximilianum I.
&

Cæfarem, Polygraphiæ libro præfixam , & comperiet illam infamium

artium , quam Carolus Bouillus nefcio, quo pathematis cftro in tran

tus , Religiofiffimo viro impegerat ,


fuerfum a& notam , in poſterorum
animis tam altas egifie radices , vt ea nullis amicorum , qui eius caufam

defendendam fufceperant , apologeticis fcriptis extirpari potuerit . Tan

ta molis erat plebæam inuertere dicam . Ne itaque eodem vanitatis ,

vifco inuoluerer , non tam ad propriam boni nominis famam defenden

dam , quam complurium amicorum precibus compulfus follicitatufque ,

ea in lucem publicam committenda duxi . Habes hic , Lector , confilij


mei rationem : in quo fi quid laude dignum occurrerit , id diuinæ gra

tiæ , fine qua omnis humanæ indaginis conatus vanus & fruſtraneus eft ,

cum primis adfcribas velim . Erit forfan non nemo , qui veſtigijs meis in
fiftens, huius præfentis argumenti campum , in maximam mirabilium re

1 rum fegetem excolat . Vale Lector , cœptiſque faue .

CAPVT

1
6

CAPVT PRIMVM .

De occafione huius arguments . pu.

ERDINANDVS III. CÆSAR SAPIENTISSIMVS , cum ,


in quodam domeftico de re litteraria inftituto colloquio , quo
fubinde à mundi mole , qua premebatur , liberior , vnicè de
lectabatur , dubium natum effet ; Vtrum lingua quædam
"
vniuerfalis dari poffit , quâ cum omnibus orbis populis reci
procus correfponfus haberi poffit : cum verò nemo effet , qui
certam huius linguæ rationem præfcriberet ; placuit Sacræ Cæfareæ Maieftati
fuæ propofiti dubij folutionem , meæ tenuitati expediendain committere . Ego
, perculfus Imperio , tum meæ imbecillitatis probè mihi confcius , tum
Cæfareo
rei propopofitæ difficultate perterritus , parum abfuit , quin omnem de euo
luendo nodo fpem abijcerem . Refumpto tamen animo , magno mentis æftu
agitatus , mecum expendere cœpi , quonam modo hoc inuentum , fi non in
praxim deducere , faltem probabile reddere poffem . Vnde excuffis cmnibus
Artis Combinatoriæ promis condis , cum nihil ad guftum meum occurreret
carum quas collegeram rationum , tandem , Deo adiuuante , modus quidem
occurrebat , quo plenam Cæfari me fatisfactionem dare poffe fperabam :
to , LEOPOLDO I. Filio
quem & præteritis annis Cæfare iam fatis fun &
paternæ gloriæ fucceffori , in ciftula quadam per tabellas combinatorias dige
ftum exhibui . Cum verò & in codem nonnulla , quæ difficultate non care
rent, occurrerent , vti primæ rerum inuentiones femper ruditatem quandam
& acofmian adiunctam habent , denuo ad incudem ductum argumentum, tan
dem ad eam perfectionem deduxi , vt in eo nil amplius defiderari poffe,
videatur . Quod & quam fufiffime, in hoc primo Syntagmate patefaciam .
1
GAP VT SECVND V M.

11:
Quid fit , aut in quo confiflat boc nouum linguarum artificium ?

RTIFICIVM quod in hoc opere exponimus , nihil aliud eft, quam


linguarum omnium ad vnam reductio . Et in hoc potiffimum
confiftit , quod per illud quiuis , etiam fi nulla alia , nifi ver
nacula fua lingua inftructus , cum omnibus tamen totius orbis
populis & nationibus , linguis , & idiomatis differentibus , re
ciproco commercio litteris correfpondere queat . Ita vt fi quis,
huius artificij methodo , litteras fcripferit , verbi gratia , latinas , illæ non fo
lum à totius Europa, fed & ab Afiæ , Africæ , quin & America populis , intelli
gi queant : & quod de latinis litteris , idem de Italicè , Gallicè , Hifpanicè ,
& Germanicè fcriptis intelligas velim . Sufficit enim vernacula cuiufcumque,
tandem Nationis lingua , ad id quam commodiffimè præftandum . Rurfus
,,
fi quifpiam in Afia conftitutus , in Turcica , Arabica , aut Perfica lingua
huius artificij ope litteras ad quempiam in Europa conftitutum fcripferit ,
eadem hunc facilitate litteras , quarum linguas non nouerit , non fecus ac
fi vernacula fua lingua fuiffent fcriptæ , intellecturum fcias . Quod quam,
pulchrum , & fru&uofum fit, quis non videt ?

CAPVT
7

less in 9 CAPVT TERTIVM.


IN AS

Quomodoboc artificium ad omnes totius mundi linguas traducerepoffisè


ང ན་
Os ranta occupationum mola: continuò diftentiboc artificium .
non nifi ad quinque præcipuas Europæ linguas applicuimus
ne fi ad omnes orbis linguas extendere id vellemus , nos vi
tam prius , quam exitum huius operis compleremus . Quia
N tamen nemo non facile videt , eodem prorfus modo, reliquas
linguas applicari poffe , quemadmodum nos cas Latina , Gal

licæ , Italicæ , Hifpanicæ, & Germanicæ applicuimus . Si verò Bibliopola


cuipiam opulento artificium ad omnes linguas orbis , aut faltem præcipuas &
magis vfitatas transferendi animus fufficeret , illi nil aliud faciendum effet ,
quam vt vnam ex iftis quinque, verbi gratia latinum dictionarium I. in quam
camque linguam voluerit , transferri curaret , vti fequitur in Catalogo .
NO..
Relation Hebraicam Linguas doctrinales In Afri- Abylinam fi
e 1.. Græcam 27 omnibus communes . ca destia t ue Ethiop.

-3 . 48 Latinam sen marium Nubianam

InEuro Italicam no di 1.fufficit Egyptiacam

pa di Gallicam . i tranftuCongemfem
Life in Angolanam
tionar. Hifpanicam
1. huius Germanicam linguam Monomata

ariificy Bohemicam penfem.

transfe Polonicam
ratur in Lituànicam
i
Lingwas Hungaricam
Belgicame
Anglicam1113 € 22.18
Hybernicam

Mexicanam
In Afia
In America dictio- Peruanam
dictiona
rium 1. Chaldaicam narium 1. tranftu Brafilienfem
liffe fufficiet in lin Canadenfem
fufficiat Arabicam
guas magis uniuer & conteras is
tranfa Armenicam 312
liffe in Perficam fales > ti in lin farumNatio

praci Turcicam guam nu precipuas.


: 9
puas A- Tartaricam {

fie in Sinicam
guas vi
IRA

Hifce iuxta feriem Dictionarij I. translatis, nihil fuper eft , nifi vt ex


translate dictionario fingula rurfus ordine alphabetico difponas , co fine , vt
compofiturus litteras , nomina quibus litteræ fcribuntur facilius inuenire,
poffit . Mirum autem in modum negotium facilè reddet , fi dictionarium la
tinum , aut quodlibet aliud ex quinque multiplicata exemplaria data opera
in hunc finem impreffa , diuerfis linguarum iftiufmodi peritis transferenda
committeres . Hoc pacto Hebræus facilè dictionarium latinum in hebræam ,
Græcus in græcam , Arabs in arabicam , Perficæ linguæ peritus in perficam ,
Æthiops in Athiopicam , Polonus in Polonicam , Anglus in Anglicam , &
fic de cæteris, intra breue tempus diftributis officijs , conuertere poffent . Ex
quo
to
quo vnufquifque poftea translatum dictionarium , iuxta alphabeticam nomi
num & verborum feriem difponere poterit . Atque hoc pacto non reftat al
terum', nifi vt fingula vocabula congruisnumerorum 3 fymbolis, co modo ,
quo hic in quinque linguis præftitum vides , infignias , & habebis opus præ
lo paratum , quo quis cum omnibus dictis linguarum populis refpondere poffit,
politò omnes ijfdem libris inſtructos effe ,o p & in non
31 38 the ene tu vidso awe be it on
Last CAPVT QVARTYM
cus Horec CHOLAR AND C ** J ET

hiando Difpofitió buius artifivy per tabulasexponitur.


slogoitdu 627 12 COMM 35 MotmnH Cites

VPEEX in hoc libro Dictionarium exhibemus , prius fignatum.


littera A feruitque litteris , quæ ad alium quempiam tranf
mitti debent ritè componendis , cuius vfum poftea exponer
mus . Alterum Dictionarium fignatum littera B feruit epis
ftolis , ab amico quodam correfpondente tranfmiffis , rite &
‫تی‬
ex arte legendis . In primo dictionario, in fingulis columnis,
4
vocabula iuxta quinque linguarum feriem ordine alphabetico funt pofita .
Ita vt fi quis latinas litteras fcribere velit , prima femper columna in qua
cumque libri folijque pagina , tibi datura fit vocabula ordine alphabetico
difpofita quod idem de reliquis linguis intelligas velim , fingula quoques
fingularum columnarum vocabula adfcriptos fibi numeros habent , quæ " quid
fignificent , poftea in vsûs defcriptione patebit . In Dictionario fecundo B. fi
gnato , habent fingulæ paginaruin facies aliam numerorum feriem maiufculis

fiue latinis numeris fignatam, hoc pacto I. II. III. Sc. deinde fingula quin :
que columnarum vocabula, zyphrarum numeros ordine naturali difpofitos ha
bent adiun&
tos , qui quid indicent , paulo poft indicabimus ; quorum vnuf

quifque numerus, omnibus quinque linguis communis eft, in quacumque pagi


na reperiatur . Verum iam vtriufque Dictionarij vſum , ea qua par eſt perſpi
TRAVEL
cuitate exponamus .

**
CAP VT QVINT V M.
11.

De moda, ratione , & induftria litteras componendi .


1.

VICVMQVE hoc artificio vti cupit . Primum fcripturus litteras,


eas componet ope Dictionarij primi , fignati littera A litte
ras verò tranfmiffas lecturus vtetur Dictionario fecundo,fignato
littera B. Litterati & ftudiofi latina linguâ vti poffùnt, tan
quam toti Europæ communi ; Idiotæ verò lingua, quam ex his
quinque norunt, vernaculâ , id eft Gallus Gallica , Italus Itali
câ , Hifpanus Hifpanicâ , Germanus Germanicâ , fi præter hanc nullam aliam
norint , pro compofitione litterarum vtentur . Exemplum demus in lingua.
latina , quod quicumque fecutus fuerit, in reliquis linguis pariter componen
dis , difficultatem habere non poterit cum modus idem , eadem ratio , ope
17
randi praxis in omnibus fit eadem .

; Tamb

PARA
1
9

PARADIGMA PRIMVM .

95 . 171 ‫ܝ‬
De modo componendi litteras ·

OTA primò quicumque ad alium quempiam huius artificij ope


· fcribere defiderat
, is ante omnia tenorem epiftolæ ver
1
bis quantum fieri poteft paucis , fimpliciifimis , & maximė
obuijs , omni verborum fuperfluitate vitatà , concipiat , Non
N enim in hoc artificio attenditur elegantia , neque conceptus

acumen aliquod præfeferant , quæ purè accidentia funt , fed


ipfa fola & nuda conceptus fubftantia pauciffimis verbis comprehenfa ponen
da eft . Cum enim hic vel vna lingua , qualifcumque tandem illa fit , omnes
alias in fe comprehendat , elegantia verò cum non in omnibus linguis eodem
modo fe habeant , ab ijs omnino tibi abftinendum effe putes velim . Sed ex
exemplo fiue paradigmate procedendi modum facilè perfpicies .
Sit itaque hic epiftolæ formandæ conceptus .
Petrus nofter amicus venit ad nos , qui portauit tuas litteras , ex quibus intel
lexi tuum animum , & faciam iuxta tuam voluntatem .
Hic eft tenor litterarum pauciffimis & fimpliciffimis verbis comprehenfus.

Et epiftolam quidem non eo modo quo paffim litteræ fcribuntur, fed verba fin
gula ad perpendiculum, feu columnaliter difponere debes,vt fequitur :

Exemplum quomodo epiftolæ verba difpo


nenda fint ?

Pofità itaque verborum formula concepta quo vides modo , fcriptionem


fic adorieris .
1 Petrus XXVII . 36. N1 . Quære in dictionario I. fignato littera A,
vocem primam epiftolæ Petrus & quoniam
hoc nomen , Petrus , his numeris fignatum

reperies XXV11 . 36. , hofce numeros appo


nes e regione nominis , Petrus , in epiftola
perpendiculariter difpofita , vt vides .
2- nofter XXX. 21. N2. Quære in dictionario I. in prima colum
na vocem nofter & numeros ei appofi
tos . xxx.2 1. appone in epiftola voci, nofter,
vt vides .
3 amicus 11. 5. N3. Quære in dictionario I. Amicus & inuenies
illud fignatum numeris 11. 5. quos ap
pone ad Amicus.
4 venit XXIII. 8. 4. Quære iterum in dictionario I. verbum
venit , fiue venire , femper enim verba in
infinitiuo quæri debent, & inuenies fignatum
numeris xx111. 8. quos appone verbo ve¬
nit .
5 ad XXVIII. IO. 5. Quare in eodem , aduerbium Ad, & ap
politos numeros appone ad Ad, fcilicet
XXVIII. 10.
6 nos XXX. 20. 6. Quære pronomen nos , & numeros ci ad
nos .. fcilicet xxx. 20.
ad mos
fcriptos appone ad
7 qui XXX. 22. 7. Quære Qui & appofitos numeros appone
Qui. fcilicet xxx. 22 .
B Quæ
10

8 portanit XVII 29. 8. Queere verbum Portage & numeros XVII .


29. eiappone .
9 tuas xxx. 28, 9. Quære Tuus cique numeros XXX. 28.
appone .
19 litteras XILI. 16. 10. Quære Littera , & numeros inuentos ci
top appone. 'X111. 16,
II ex XXIX. 12 . 11. Quære particulam Ex eique adfcribe nu
meros. XXIX. 12. Has
12 quibus XXX, 22. ▲ 12, Quære pronomen Qua eique appone,
numeros xxx. 22,
13 intellexi XII. 3.13. Quære intelligere & numeros inuentos
XII. 3. apponc..
14 tuum. A 14. Quære tuus eique numeros adfcriptos
XXX. 28.
XXX. 28. appone .
15 animum 11. 13 . A 15. Quære animus numerofque 11. 13. ei
fcriptos iunge .
16 atque XXIX, 5. 16. Quære &, atque , numerofque xxix. 56
adfcribe .
17-faciars VALI, 25. 17. Quæte facere & numeros VIII. 25. ci
Jappone , }
18 iuxta XXIX. 20. 18. Quære iuxta numerofque xxx. 20.
adiunge .
19 tnam " XXX. 28. 19. Quære tuus & numeros xxx. 28 ap
pone Cu supune

20 voluntatem.xx111 . 40. A 20. Quære voluntas eique adfcriptos nume


ros adiunge .
bis * 270
Nota in hac conftructione nominum & verborum , nullam adhuc conftru
ftionem effe , fed nudam tantum verborum nominumque pofitionem ; vt ita

que perfectam conftructionem obtineas, iuxta tenorem formulæ epiftolij , fic


operare . Į 36
‫انه‬ In cap. 6. A tabulam pofuimus , quà modus , numerus , tempuſques
verborum continentur fuis fignis expreffa , & in fine notas cafuum quo
que obferuabis , hanc pone ante te ; deinde cum nomina , Petrus, tuus, Āmi
cus fint nominatiui cafus , appone illis notam , quam nominatiuus exprimit ,
fic N.

4 Quia Venit præteritum perfectum refert, adde ei poft numeros hanc no


tam quæ nota eft præteriti perfe&
ti fingularis numeri .
5 Vox Ad indeclinabilis eft , ideò quemadmodum coetera aduerbia, ita &
hæc fine, nota vlla ponantur ; quod femel monuifle fufficiat .
Pronomina verò & relatiua , vti extenfa habentur in propria columna
)
9
fignata numero xxx.ita numeris quoque proprijs ijfdem adfcriptis expri
mantur,vt proinde vel ex ipfis numeris cognofcas facilè cuius cafus fint.
8 Cum Pontauit præt. perf. & 3. perfonæ fing. num. fit , ei apponas no
tam E. 114
Litteras tuas appone hanc notam accufatiui cafus plur.num,nempe A
10
N Adde numeros in appropriatis columnis occurrentes ; vti in formula
My
12 patet .

13. Quoniam verbum Intellexi præteriti perfe &


ti primæ perfonæ fingularis
numeri eft, ei notam huiufmodi vti tabula docet , appone .
Et quia tuum animum accufatiui cafus eft , adde eis notam accufatiui
14)
15 cafus A
De
II

16 De aduerbijs iam dictum eft ,


17 Quoniam faciam ,futurum fing. num. & primæ perfonæ eft , addes ei ex
tabula fymbolum congruum , hoc pacto . I
18 luxta indeclinabile nullum fignum habet.
19 Tuam quære in columna pronominum .
20 Voluntatem quoniam Accufatiui cafus eft , & fing. num. appone ei notam
eius , fic A
Atque ita tuam epiftolam per numeros notafque habebis conftru & tam ,
omnibufque numeris abfolutam , vti in fequentis linguarum epilogifmi vltimą
columna apparet . Rem fufius quam par effet deduximus , ne cuiquam fcrupu
lus in operatione occurreret .
Hæc itaque figna fola, id eft numeros cum appofitis notis defcriptos ,
tranfinittes ad diuerfos amicos , diuerfis in regionibus commorantes , verbi
gratia Gallos , Italos , Hifpanos , Germanos , Græços , Latinos , Hebræos ,
Arabes , & finguli fingula fenfa mentis tuæ , eo quo paulò poft dicam modo ,
fcitè percipient ; & fi omnes totius mundi linguæ hoc pacto ordinatæ effent
in hoc libro , omnes & finguli ex numeris & notis hic pofitis , quid velles ,
vnufquifque in lingua fua vernacula (pofito tamen omnes hunc librum habere)
cognofcerent : atque in hoc potiffimùm confiftit huius artificij combinatiua ,
conſtructio .

NOTAE IN PRAEDICTAM PRAXIM .

VONIAM in litteris componendis nihil magis obuium eft, quam


pronomina tum abfoluta , tum relatiua , aduerbia quoque
& propofitiones, quemadmodum etiam duo verba , Sum , &
Habeo; ne fcripturus litteras femper quærere cum aliquo tx 1
dio cogeretur ; nos facilitati in omnibus confulentes in fine
adiunximus proprias tabulas , vti titulus fingularum colum
narum docet , in quibus fusè pronominum, declinationum , vti & in ver
bis Sum , & Habeo , modos , tempora , cafus , fine notis tamen verborum ,
columnis proprijs pofuimus , vt proinde nil aliud factu opus fit lectori ,
quam vt numeros vnicuique adfcriptos feorfim correſpondentibus verbis ad
fcribat , vti dictum fuit .
2 Si in Dictionario non inuenirctur aliquod nomen & verbum , quo in epi
ftola confcribenda vti vellet ; tunc aliud Synonymum ipfi fubftituatur , verbi
gratia ,fi quis epiftolam compofuiffet hoc initio, Appulit ad nos, & in Dictionario
nomen hoc non reperiretur , tunc loco deficientis fubftitui poffet nomen venit;
hoc pacto nomen portare, cafu quo id non reperiretur in Dictionario , fubftitui

poffent verba, adferre , confignare . Quod non folum de verbis quibufcunque 2007
tandem mtelligi velim , fed & de nominibus adiectiuis , proprijs , fimili
151
bufque .
3 Si quædam verborum conftructio non congrueret , aut difficilior föret ,
tunc in aliam quamcumque faciliorem cam mutare poteris , ita vt ſenſus ta
men epiftolæ quoad ſubſtantiam remaneat .
4 Non debet in hoc artificio attendi verborum elegantia , & numerofa pe
riodus , fed fimpliciffima conſtructio , & quantum fieri poteft , verbis & vocibus
nudis,, fine ornatu conceptą .
5 Plærumque in hoc artificio ex varietate idiomatum contingit, adiectiuum
fiue epitheton aut relatiuum aliquod , quod in lingua latina poftponitur,necef
fariò in alia lingua ad Cacophoniam vitandam præponi debere ; verbi gratia
malè fonat in Gallico , Pere noftre , aut , Amy noftre , quorum tamen vtrum
B 2 que

in
12
f
que in Latino bene fonat , Pater nofter , Amicus nofter . hoc fi aduerteris ,
nihil aliud legenti faciendum effe ſcias , quam vt vel calamo , vel mente fola,
legens , male fonantia verba inuertat . Sed hæc vti nullius momenti funt , ita
facilè à quolibet corrigi poffunt . Sufficit itaque id innuiſſe .
6 Si verò quifpiam ignarus linguæ Latina , Gallicâ linguâ ſcribere vellet ,
is primò litteras gallicas ex Dictionario I. verbis Gallicis , in columna fi

gnata nomine Gallica occurrentibus , & ordine alphabetico difpofitis epifto


Jam de qualibet rè conficiat , & fingulis appropriatos numeros addat ; deinde,
iuxta tabulam quam cap. fequenti de modis , tempore , numero , perfona
exhibebimus , notas apponet cuilibet coniugationi verborum , aut cafibus no
minum proprias . Et hifce peractis mittet ad quafcumque mundi partes litteras,
earumque per notas appofitas fenfum percipient , adeò vt quod lingua Gallica
confcriptum erat epiftolium , vnaquæque Natio in fua lingua intelligat . Quod
de Gallica lingua diximus , idem intelligendum eft de Italica , Hifpanica , Ger
manica lingua ; immo fi reliquarum Nationum linguæ hifce infererentur, eodem ,
quo hic difpofuimus quinque præcipuas Europæ linguas , modo , & ratione ;
dico & Arabes , Ægyptios , Armenos , Ethiopes , Syros , Indos , Sinas , lapo
nes , Africanos , Americanos , linguas ea facilitate intellecturos , ac fi proprià &
natiuà linguà fcriptæ fuiflent . Quomodo verò dictarum Nationum dictionaria
hifce quinque ordine inferenda fint, fupra cap.4. docuimus , vbi ftatim vel vni

cuique artificij difpofitionem capienti , modus fuggeretur . Sed vt exemplum


luculentius appareat , hic ſpecimen adne& timus octo linguarum.

Specimen reductionis octo linguarum ad vnam .

Graca Hebraica Arabica Italica Gallica Hifpanica Germanica Littera omnibus


Latina
linguis communes .
Petrus Πέτρος Pierre Pedro Peter
D1 ‫ بطرس‬Pietro XXVII . 36.N
‫בתר‬
nofter ἡμῶν 3‫ ܟ܀‬noltro noftre nueftro vnfer XXX. 21.N
‫אחר‬
Islami
‫בני‬ ‫نا‬ co freundt II. 5. N
amicus φίλος amy amigo
la è venuto eft venù là venido ift kommen XXIII .
1
8. Ռ
venit ‫בא‬
‫الي‬
ad ‫אלי‬ a zu XXVIII. 10°
πρός ‫ـــــذا‬
nos ‫נן‬ noi nous nofotros vns XXX. 20.
rica's
‫الذي‬
qui
4 Los
‫אשר‬ il quale : le quel que vvelcher XXX. 22.

' ha portato à portè ha trahido hat gebracht XVII . 29. Ռ


portauit 4v8zx8 ‫يعطي‬
tuas ta vueftra deinen XX 28. A
108 ‫אגרת‬ ‫ رسال‬la tua

litteras lettera lettre carta brieff XIII. 16. A


ἐπιςολήν T
‫من‬ de
CX - dalla Jde aufs XXIX. · 12 .

‫נה‬ le quale
quibus MS la quelle la qualvvelchen
qual 22. A.
‫عقلت‬
intellexi ‫היבנתי‬ ho intefo
TUDYKO iay entendu he entiédido ich hab verſtandenx1 1. 3.
‫نفت‬
fuum 108 . ‫נפש‬ la tua Iton vueftro dein XXX. 28. Å
tr

intentione
animum θυμόν intentione intention animo gemüth II. 13. A
ம்

& Και & ynd XXIX. 5.


y
‫אעשה‬
faciam ard vvill thun VIII. 25. I
Пoly ‫ اعمل‬f ie feray harè

κατά ‫ל‬
iuxta conforme felon nach XXIX. 20.
fegun
T . ‫רצון‬
tuam Lalla tua ta vueftra deinem XXX. 28. Å

voluntatem θέλημα 7 volontà . volontè


volontè . volontad . 'vvillen . XXIII. 40. A
1

13

Si itaque vltimæ columnæ notas exfcripferis , & miferis ad Latinum , Græ


cum , Hebræum , Arabem , Italum , Gallum , Hifpanum , Germanum , quos
tamen omnes exemplar dictionariorum habere fuppono , tunc horum finguli
tam fcitè & facilè intelligent fenfum epiftolæ , ac fi natiua lingua exarata fuiffet .
Et quod diximus de hifce octo linguis , de omnibus alijs totius mundi , fi fin
gulæ fuas columnas in hoc artificio , iuxta ea quæ cap . 4. infinuauimus , obti
nerent . Græcus enim ftatim ad fuam columnam , Hebræus ad fuam , ad fuam
Arabs , vti Gallus , Italus , Hifpanus , Germanus , finguli ad fuas recurrerent ,
dummodo exemplar huius libri polygloffi haberent . Neceffe quoque foret vt
omnes gentes , quorum dictionaria hic inferuntur , pariter inftructionem habe
rent , quâ quomodo fcribendum , legendumque effet , intelligerent , quod aptè
fieret , fi inftructio hæc noftra in quamcumque pariter linguam verteretur

CAPVT SEX TV M.

De modo legendi litteras fuis numeris & notisfignatas, quodfit ope


Dictionarÿ 11. fignati littera B...

1
OSTOVAM itaque quifpiam quafcumque tandem litteras , qua
cumque , ex his 5. pofitis , lingua confcriptas acceperit , tunc
primò ad fenfum epiftolæ per notas defcriptæ percipiendum ,

P accipiet Dictionarium II. fignatum litterà B. ante fe , in quo


reperiet duplices numeros , quorum priores maiufculi in fin
gulis folijs exarati fpectantur , ac indicis fimul foliorum nota
rumque officium fuftinent ; pofteriores minufculi fiue zyphræ funt, & in fingulis
columnis ordine naturali , iuxta nominum & verborum feriem difponuntur , &,
indicant ea quæ quæruntur , nomina . Apponuntur & hifce numeris vt pluri
mum notæ coniugationum & declinationum , fiue cafuum.
His probè peractis te accinges ad interpretationem notarum . Cum primæ
notæ in littera fint xxvII . 36. N. quære in dictionario II. folium quod
mainſculi numeri indicant , verbi gratia xxvII. deinde defcende in ferie nume
rorum cuiufcumque tandem columnæ , vfque dum minufculum repereris nume
rum , proprio nomini correfpondentem , videlicet 36. & hic è regione mon
ftrabit nomen quod quærebas ; quia verò hi numeri adiunctam habent hanc
notam N, fignum Nominatiui , feorfim in charta ſcribes , Petrus in Nomi
natiuo 2012 m 1991 XXX 19 :
2 Vide fequentes numeros xxx.21.N cofque quære fol.xxx. Dictionarij II.
B3 deinde defcende in quamcumque tandem columnam ordine naturali nu
merorum , vfque ad 21. & inuenies è regione ei correfpondere in Latino , no
fter, quoniam ipfius numeri notam hanc nominatiui adiun&
tam habent , po
nes hoc nomen nofter innominatiuo . ****84

3 Obferua tertio loco pofitos numeros 11.5. quorum primum in Dictiona


rio II. quære i f. & deinde defcende vfque ad numerum 5. , & hic oftendet è
regione nomen quod quærebas, videlicet Amicas,cui cum hæc nota N ap
pofita fit , feorfim in nominatiuo pones: in reliquis verò linguis , nomi na pro
pria ferè indeclinabilia funt , quibus nota N. feruit in omnibus cafibus .
4 Obferua numeros quarto loco pofitos , & funt XXIII. 8. cum adiuncta
nota quære itaque fol. xx111. inter numeros minufculos numerum 8. ,
& hic tibi è regione monftrabit verbum venire, nota vero monſtrat no
men in tertia perfona -fing? niin præt. perf: pohendum effe. feorfim itaque po
nes venit . grips ·↓··`
kno
Obferua iterum quinto Foco pofitos numeros XXVIII . quos quære
**
fol. xxvIII. in quo defeende vfque ad numerum ro , & hic è regione mon
.I ftra
14

ftrabit Ad, quod feorfim appones vocibus reliquis iam collectis .


6 Cum fexto loco numeri fint xxx, 20. cum nota A quæres folium
xxx. & in eo zyphram inter ordine naturali defcendentes numeros , 20 , cui è
regione refpondet nos , feorfim itaque nos reliquis iam collectis vocibus appone.
7 Cum feptimo loco occurrant numeri xxx. 22. quæres folium quod maiu
fculi 'numeri indicant in Dicionario B , & vnà numerum minufculum inter
ordine deſcendentes numeros , 22. , & hiç , videlicet 22,, e regione oftender
tibi vocem qui , quam feorfim pones .
8 Cum octauo loco occurrant numeri xvII. 29, E., quære in fol.xvII.
numerum 29. , & inuenies eum refpondere verbo portare ; quia verò numeri
hanc notam adiunctam habent , pones hoc verbum in tertia perfona , fing.
num. præteriti perfecti portauit,hæc enim nota , vti ex tabula notarum coniuga
tionis patet, oftendit perfonam, numerum & modum verbi,fcribe itaque portauit.
9 Cum nono loco occurrant numeri XIII, 16. A, in fol. XI 11. numerus
16. indicabit Tuus,quem iuxta fignum Accufatiui cafus,plur.num.feorfim pones
in Accufatiuo .
IO Cum iterum decimo loco occurrant hi numeri xxx. 28. A, queres in
folio xxx. numerum 28. , cui è regione correfpondet vox littera , & quia no
tam præterea adiun& tam habet A , notam Accufatiui cafus, plur.num. feor- `
fim pone litteras .
IT
' Cum vndecimo loco occurrant numeri xxix. 12.quære in folio xxix.nu¬

merum 12. , qui è regione præpofitionem ex, quam feorfim reliquis appones ›
monftrabit .

12 Numéros hoc loco pofitos xxx. 22. A quære in fol. xxx. & numerus
z2.è regione oftendet, qui cum nota Ablatiui pluralis numeri A , nude & qui
bus appone feorfim .
1
13 Numeri occurrunt x11 . 3. quære in fol.x11.numerum 3. & è regio
ne eius inuenies verbum intelligere, & quia nota fignificat primam perfo

nam fing.numeri, præteriti perfecti, feorfim panes ad reliquas voces iam inuentas
intellexi .. §

14 Numeri occurrunt xxx. 28.quære itaque in fol.xxx.numerum 28. & inue


nies è regionæ Tuus cum nota pariter Accufatiui A. pone itaque feorfim tuum.
35 Numeri occurrunt 11. 13. A. quære in fol.1.num.13.& è regione in
uenies Animus, nota verò A indicat in Accufatiuo ponendum effe; Animum įta
que appone feorfim reliquis . r
16 Numeri occurrunt xxix. 5 quære in fol.xxix.numerum 5.è cuius regio
ne occurret Atque, vel & , quam feorfim pones ...
17 Numeri occurrunt v11. 25. quære fol.v111, numerum 25.& inue
nies ei refpondere verbum facere, T verò indicat primam perfonam fing.num ,
futuri temporis,pone itaque feorfim faciam .
18 Numerifunt xx1x, 20.qui indicant fol.xxix per numerum 20, aduerbium
iuxta, quod feorfim pone p
19 Numeri funt xxx. 28.qui indicant fol.xxx pernumerum 28. us . Itaque
1.
ob notam A appofitam s pones feorfim komandas OF 80
20 f Numeri funt xx111 . 40. A qui indicant fol. xx111. per numernm 40.
voluntas . Itaque ob notam A appofitam , pones feorfim voluntatem .
A
Ex his omnibus peractis prodibit fenfus epiftola perfectus . Petrus nofter
amicus, venit ad nos,qui portavit tuas litteras, ex quibüs intellexi tuum animum, ‫ܐ‬
&faciam iuxta tuam voluntatem . • 3d av sid. Jars CATE
Atque hæc in quacumque lingua ex his quinque , ex quibus dictionarium
conftat , intelligentur .
Vide s itaque ex hoc vel vnico exemplo , modum procedendi in legendis
guibuſuis alijs litteris , quantumuis longis & copiofis , our ri I'
NOTE
is

11.06 NOTAE IN PRAEDICTAM PRAXIM .


my a tma coler
4479
ช Ac tametfi in principio laboriofa videbuntur , magnam ta

men animo voluptatem pariunt , dum in tanta nominum &
verborum mole , per folos numeros mira quadam & inuifa
hucufque difpofitione combinata infallibili praxi , quod quæ
rit,inuenit, & fi fibi praxim hanc quifpiam familiarem reddide
frit, non tantum cum voluptate fenfum eruet, fed & cum maxi
Ma facilitate . Experti funt hanc praxim Auguftiffimus Cæfar LEOPOLDVS T.
vnà cum Sereniffimo Archiduce LEOPOLDO GVILIELMO , & quod dixi ,
verum fe reperiffe atteftati funt . Vti ex teftimonio literarum huic operi præ
2194 GO!!
fixarum patet . :
21 Ante omnia fibi familiares WOSEreddere conentur notas coniugationum , quas
in fequenti tabula apponimus ; neque res vllam difficultatem habet , cum reli
que omnes ex tribus hifce figuris U. AI. conftructæ fint .
11. you 1 . 34

Schemata Notarum, quibus modus , tempus , numerus


verborum indicantur
[..

Verbum Actiuum . Verbum Paffiuum


GRON TU …་ ་ 1
I U Amo Amor
!.
Sing. 2 Famas' Singamaris
mads
Præfens. 3 LF amat Præfens .
3 amatur
I amamus1 U amamur
Plur. 2 F amatis Plur. 2 amamini
3 amant. 3 amantur .

In Amaui : Amatusfum
Sing. 2 amauifti Sing2 amatus es
3 Ռ : amanit A 3 amatus eft
Præt. Pręt.perf.
VIA amagimus Iamari fumus
Plur. 2amauiftis Plur. 2 amati eftis
inbox 3.Pamarunt . 3 amatifunt.

Sing. Amat us
Sing Y Amans Parti
cip. amari
HAHHH

Particip.
Plur.
Plur. Tamantes
HHHHHH

(1
I Amabor
I. I Amabo
Sing. 2 amaberis
Sing. 2 amabis
amabitur
13 amabit Futurum j
Futurum amabimus amabimur
1
Plur. 2 amabimini
Plur. 2 amabitis
amabunt . 3 amabuntur .
3 1
Sing. Amare
Sing.71 Ama ㄷ
Imperat.
Imperat.
Plur. \z amate . Plur. 2 Eamamini.

Cafus Singularis numeri . Cafus pluralis numeri ,


N Naminatiuo
N Nominatiuo
Y G Genitiuo
G Genitiuo
D Datino
D Datino
A Accufatiuo
A Accufatiuo
V Vocatiuo
V Vocatino
A Ablatino . A Ablatiuo .

1
16

Vides itaque in hac tabella, hanc notam præfentis temporis fing. num. U
perfonam exprimi per virgulas ei additas , vt fi vna ei addatur Us primam
perfonam , fi duæ , fic perfonam fecundam ; fi tres E, tertiam perfo
nam indicat . In plurali verò numero , nota non nifi puncto differt à priori ;
perfonas indicant virgula ei appofitæ U. 2. 3.
Præteritum perfectum fingularis numeri , vt vides , per notam priori inuer
fam indicatur , fic cui virgula iuncta oftendunt perfonas : plu
ralis verò numeri per eafdem puncto tantum differentes , vt · Pari
pacto nota futuri primam perfonam , I fecundam , tertiam perfonam
fingularis numeri indicat ; pluralis verò numerus perfonarum notatur per lineo
lam extremitati figuræ appofitam , fic . Atque hoc pacto omnia oc
currentia verba actiua fignabuntur . Notæ verbi paffiui nullam prorfus differen
tiam habent, à verbi actiui modo , tempore , numero , nifi lineolam quandam
quæ notis fupraponitur . hoc pacto: ū , Amor, amaris , amatur : fed
hæc omnia ex tabula à tergo pofita clarius patent , quam vt fufius ex
plicari mereantur . Vides præterea modum Cafuum notas explicandi : qui
cafus funt 6. Nominatiuus , Genitiuus , Datiuus , Accufatiuus , Vocatiuus ,
Ablatiuus , Singularis & Pluralis Numeri ; & hafce notas nihil aliud effe, quam

initiales litteras Cafuum, quibus circellus appofitus indicat Num.Sing.Pluralem


verò numerum indicat in ijfdem notis producta lineola, quibus finguli fignantur.
Nora in Cafuum expreffione his notis tantum Latinos vti; in reliquis verò
linguis idiomaticis, quemadmodum earum nomina ferè indeclinabilia funt , ita
quoque hifce opus non habent,fed tantum articulorum appofitione diftinguuntur.

CAPVT
SEPTIM V M.
De Vtilitate buius Artificÿ .

! IDictionarium omnibus numeris completum effet , ita vt nulla


verba aut nomina deeffent, certè id omnibus reliquis dictionarijs

præftantius foret . Nos ad artificij difpofitionem oftendendam


S dictionarium quantum fieri potuit , non nifi neceffarijs verbis &
nominibus,vfu magis tritis, hoc loco laboris vitandi caufa cocin
nauimus ; fperantes futurum, vt aliquis forfan maiori otio indul
gens,id fuæ perfectioni reftitutum , præcipuis orbis idiomatis applicaturus fit .
Vtilitas itaque prima huius artificij in hoc confiftit , vt quilibet etiam non
nifi vernaculà inâructus, nihilominus cum omnibus mundi populis,reciproco lit
terarum commercio correfpondere poflit,vti ex paradigmatis patuit,pofito om
nes huius Syntagmatis copiam,& linguas omnes fimili modo difpofitas habere.
Secunda hæc eft.Quod fi quifpiam reliquarum linguarum ignarus noffe velit,
quidnam fignificet in alijs linguis quodpiam, fiue verbú, fiue nomen,aliudue fi
mile,is ftatim id obtinebit,fi in primo dictionario quærat verbu aut nomen, cu
ius fignificationem in alijs linguis fcire cupict,numeros deinde ei adfcriptos in
fecundo dictionario quærat,& numerus zyphratus ftatim ei indicabit in eadem
tranfuerfa nominum ferie, vocis fignificationem in Latina , Italica, Gallica , Hi
fpanica , Germanica . & fi artificium ad omnes linguas effet traductum , dico ,
pari pacto eum in vnà & eadem ferie dicta vocis fignificationem , in quacumque
tandem lingua inuenturum . Eàdem ratione epiftolam conftruet iuxta tabulam
quæ figna coniugationis & declinationis exhibet .
Tertia vtilitas eft, quod huius artificij ope, quilibet Steganographico ftylo ar
cana mentis fuæ adeò fub epiftola huiufmodi notis exarata velare poffit: vt præ
ter correſpondentes, nemo alius eam penetrare queat , & confiftit in fola nume
rorum, fingulis nominibus verbifque adfcriptorum, tranfmutatione . Sed hæc
Lectori tantum indigitaffe fufficiat .
FINIS I. SYNTAGMATIS .
"I
17 .

DICTIONARIVM I

PENTA GLOSSV M

SIVE

QVINQ VE LINGVA RV M

IVXTA ORDINEM ALPHABETICVM DISPOSITVM .

Seruit Litteris componendis , & fcribendis :

IVXTA NOMINA FRONTI INSCRIPTA .

PARÆNESIS AD LECTOREM .

Vm hoc Dictionarium Pentagloffum Alphabetico litterarum ordine in vnaquaque ex his quin

C que linguis conftitutum fit ; Litteras in quacumque tandem lingua ex dictis quinque compofitu

rus , primò Epiſtolam breuibus fimplicibufque verbis concipiet , conceptam in voces , nomina , verba ,
aduerbia, cæterafque particulas, perpendiculari ordine in columnæ formam , vti in præcedentibus di

aum fuit,difpefces, & deinde fingula ordine vocabula, v.g. Latina in columnis (Latina) fignátis, quæ

res . Inuentis verò vocabulis numeros fingulis vocibus adſcriptos , perpendiculari defcenfu feorfim,

pones , quibus fi ad conftru&


tionem faciendam , coniugationis ac declinationis figna fupra Gap.
defcripta appofueris, habebis epiſtolam confcriptam : quam Italus,Hifpanus, Gallus, Germanus, etiamfi

Latinæ linguæ ignari , ex II . Dictionario , vt in primo eius folio docemus , fine difficultate intelligent .

Si vero in primo Dictionario vocabulum aliquod non intelligeretur ; numerum ei adfcriptum quære

in II. Dictionario ; & habebis quæfitum .


¿

с Latina
1
18

Latina. Italica . Gallica Germanica.


Hifpanica .
A A A A A

Abalienare. I. Iaftenere, I. 4abftenir, I. 4bftenir. I. 4bhalten . I. 4


abdere . I. abbracciare, II. 10abayer . XII. 35 bbraçar . II. Icbfchneiden . I. 5
abire. I. 3'abandonare . VI. 23 abbaiffer . VII. 2 abrir. II. 20 abe udv ver den. I. 21
abftinere . I. Aabbaſſare . VII. 2 abandonner, VI. 26 abaxar . VII. 2 abtragen. III. 2
jabfcindere. I. 5 à che hora , XIX. 5acquerir . I. 16 ablandar. XIV. 21abfteigen. VII. 5 !
1
jabfque te . I. 6acetofa . XVI. Iaccouftumer , v. 21borrecer .
V. XV. 23abhalten . VII. 4
jacuere . I. 7 accendere . XI. 2 accomoder . X. 8Luçotar. XXIII. 19abfchneyden .
I. Baccomodare . X. 8 acheter. 1 VIII. açucar . XX. 2 XI. 33
acefarium
accipiter. 1. 9 acquistare. V. 35 acheuer, XVII. acordar. XIX. 36abbrechen . XIV. 35
acipenfer. I. 10 accoftumare. V. 21 aduenir. I. 15 acabar. IX. 7abfagen.- XIX.IS
lacidus I. Ilacqua . II. 24 adorer . I. 17 açadon. XIII. 9ackeren. II. 26
Jacutus. Iv 12 acuto , I. 12adiourner , IV. 2 acomodar . X. 8alfo . XXI. I
acus . 1.13 accadere 1. 15addoucir, XIV. caçafran . VI. 7allzeit . XX. 33
accipere hofpi I. 16 agrappe , IX. 8 aconsejar. V. 23 alda . XI. 5
acquistare .
་ XXI .
tio, 1. 14adempire, XVII . XXI. accoftumbar, V. 2 anhalten . 9
2 aynfi.
Jaccidere . I. 15 addolcire, XIV. 16 aigre . I. 11 acercar . II 2santvvorten . VII. 6
I. 16 adulare, III . 20 aymer. II. Tlacontecer, I. 15 annemmen . XIX . 16
acquirere .
adorare . 1. 17 affutare. ! V. 13aigneau. I. 35 adonde is, XIX. 2 adel XV. 15
laduenire , 1. 18affrettàre. I. 12adelantar . XV. 24 • amme.
¶X. ig .
I. 19 agghiacciare X. 2 aller alentour. IV. 2 XVIII. 3 anzünden . XI . 31
adferre .
adducere . I. 20aguezare. I. " 7aller . XII . 12 adorar . I. 17 anfangen. XI. 19

aduefperafcere . 1. 21 agro . I. allumer. XI. 3dquerir . I. 16 anziehen oder Kley


admifcere fe. I. 22 adirare . XII. Ialofe. XII , 29 ugniera . XIII. 10 den. XI. 16
jad nihilum redi adorare. I 17ameiner . T. 2olacea . II. 24 ankleben. IV. 36
1. 2 à bora diprazo. XIV.amender. VIII . 8 K&14. I. 13 anhören . III. 3
gere
admonere : I. 2 Haintare . XII. 18 appeller . II. 23edo. I. 12 aurüren. II. 39
admirari . I. 25 alienare . I. amoindrir . VII . 16ozazar, I. 7 anders . I. 37
ægrè ferre. I. 20 alcuno. XVIII. 28 amiable. II. 9agar . XXI. 23 angehen . I. 32
I. 27 alcuno . I. 38 amiabletè , II. 8brar. XVI. 18 ankommen . I.
ægrotus 18
I. 28 alto . I. 38 anbeten. I. 17
agrotatio I. 39 apprendre, VII 18 alguno .
I. 29 altezza. " I. 40 amour . XII. 29arın . 11 XVI. 26
edituus . II. calefa 1
14 amys .
I. XVI. 27
æquare · I. 30 alloggiare . II. alio . I. 39 armut
ædificare I. 31 alzare. III. à midy . XIV. 9altura. I. 40 arbeyten.
XIII. I
XII. 17 anncantir . I. 23 alçar . III. anffheben . In . I
aggredi . T3Pallegro .
agitare · Dvizz
133 allegro , X. 21 anglois . II. 15 alquilar, V. 13 aufgieffer. VIII. 2
agnofceren 34allegra . XIII 5 angleterre, IL 14 alegro . X. 2 aufgeben. VIII, 18
2
agnus. I. 35 allegrezza, XIII. 4 an . II. 13 alabarſe . X. 26 aufgieflen. VIII
alius . 1. 36altro. I.& 36anette. II. 12 almorzar. X. 31 aufzfprechen.
I. 37 annonçer. XIII. 4 XVIII. I
aliter I. 37 altrimente, XV. 23 alegria ,
1. 38 amico IT 5'apporter. I. 19 alegro . XII. 17 aufzlofchen. XIX 24
aliquis .
altus . I. 39animo XIII. 6 aufflofen ..
6 auffofen ; 26
XIX
1113 appareiller , XVI. 19 alegrar.
altitudo . I. 40amore. II. 6 approcher , II. 23 alegro . XIII. 5 auffdecken. XIX, 27
aliquid noui . II. moreuole, II, 9appaifer. XVII. 14 alquafil . XVII. 37afte. XXI 4
alea ludere , II . 2amoreuolezza, II. 8appriuoifer . VII . 25 algunos . XVIII. 28 aufspahen. XXII; 16
albus . II. 31mare . II appartenir. XVIII. alatarde . XVIII. 14auffiehen . XXII. 31
alere . II. Amollire. XIV. 21à quelle heu alguno. XXIII. 27 auffeinem Karren fa
amicus . II. 13 re . XIX. II. 7 hren. XXXIII. I
II. Sinno . 5 amar .
amor. II. 6 nitra . II. 12 arriuer I. 18 amigable, II. 9 anruffen . XI. 17
amare . II. 7mmonire . I. 24 arroufer . XIX, 31 amor. II. 6 aufflöfen. XIX. 26
amabilitas . II. 8indar via. I. 3 armurier . V. 40 amabilidad . II. 8
amabilis ginnu llare . XX. 28 amanfar , XIV. 16 B
II . 9 I. 23 affeurer.
amplexari. II. 1gnello I. 35 affembler . V. 31 à medio dià . XIV. 9
ambulare. II. 11 bora di prazo.XIV . 9afne . I. 24 Baden . XI. 21
II. 33 amoueftar ,
anas.
19
Latina. Italiana. Gallica. Hifpanica. Germanica .

anas • II. 12 andare . XII. 2fneffe . II. 34 amigo. II. 5 bachen. IX. 25
> XV. 29 amiable, II. 9beherbergen. I. 14
anglus. II.1 13 annuntiare . XV. 23 affieger .
II 14 annonare . XXV. sattendre. •
anglia XIV. 26 amate XV. 24 bevvahren . II. 32
annus. II. 15 entiuedere, VII. 3attacher , XIII. aniquilar. I. 25 beſchen. II . 36
animus . .! II. 13 annegare. XXI . 27 auoir someil . VII. 23 negar!!!! XXI . 27 benedeyen III.18
animo trifti. • beſtellen. IV. 35
II. 16 apportare . 1. 19 auançer. XVIII 3 andar al deredor.
angufte . II. 17 indar attorno. IV. 26 au foir. XXIII.14|| 3. IV. 26beklagen . IV. 39
XVIII . Hi 28 ánimo , IF 13 beichten. IV. 40
anguis . II. 18 pparecchiare.XVI, 19 aucun .
'ante oculos. II. 19 aprire. .1 II. 2'aucun. 138 año .!! V. 3
II. 13 beuuilligen :
II. 20 annualmente, XIX . 6 auoir. X.ro anudar ! 53
aperire . XV. 5 begreiffen. V. 8
apocha.com II. 21 arroffire . XIX. 37 auarice . ILI 6 aparejar. XVI. 19 beftendig. V. 10
appellare . 11. 22 appartenere.XVIII. 6 auaricieux . III apagar . XIX . 24 beftendigkeit . V. 11
appropinquare . arare. 11. 26 autre. 1.36 abretar. XI. 15 begeren. VI. 19
1
IL 23 arriuare . I. 18 autrement . •
I 37 apacentar. XVIII. 5befchirmen. VI. 25
aqua. II. 24 ardire . III. 4 auoir pitiè , A
V.6 aposentar. VII. 3
I. 14 betriegen.
aqualis . II. 25 ardito.. III 9 a ond lle . 8
X. 22 appreffurar. VIIII. befferen. VIII.
arare. II. 26 ardire . III. 1à tout quoy. XIX. IV. befetzen. VIII. 17
apoftar .
arena. 11. 27 arditamente . III. 1ayder . XII. 18 aprender. VII. 18 betriegen . VIII. 27
1
• XI. 25 X. 9
argentü viuů. 11. 28 arrabbiare. upocar. VII. 17 befchirmen .
armus. II. 29 argento vino. II. 28 B apaziguar. XVII. 14 bedancken . X. 7
ars. I II. 30 armaraolo . V. 40 anade . II. 12 berauchen . XI. 18
artocrea . II. 2 arena. II.• 2 lanc . La 3 que hora . XIX. 5 berauberen. XI. 22
afferuare. 11. 3 arundine. X.21bafton .. IX. 39 agudo . 1. 12 befpotten . XII . $
afinus. II. 33 armare . battre. XXIII. 19 de III. 14befehlen . XII. 15
afina . II. 34 afciugare . XXL 2baptifer. III 15quellos. XI. 6 bellen, XII. 35
afcendere . 1L 35 afpettare. XIV. 26baiter . XVI. Ela qui esta. X. 20begütigen. XIV. 16
11. 36 aſſicurare. XX. 28 babe . XIV . 7arar . II. 26 beiffen. XIV . 19
afpicere .
aftutus II. 37afcoltare . ? HII. 8baigner. XI. 21 arribar. " I. 18behalten . XV. 28
aftutia . II. 38 afino. A II.. 33 benir . III. 18 arucia . VIII. 11belägeren . * ??. XV. 29
attingere. II . 39 afina . K II. 34 beaucoup. XIV. 38arrepentir, XVII. 24bcdecken . XVI
atramentum . ·
∙IN. 40 affediare. XV. 29 beau . IX. 21arrena . 11. 27 beladen. XVI. 12
attollere. itago I. 13 beautè. XVIII 14 urmero. V. 40 bereyten.
XVI. 19
auferre. III. 2 attaccare. XIII. berçer. XIV. 28ffado : I
XXII . 18 begüttigen XVII. 14
audire. III. 3alofa ... XII. 29bien . V III 1ffegurar. XX. 28. bedencken . XIX, .22
audere. III 4auuicinare. II. 23 bien matin. III. ferter
... XI. 36 befpotten . XIX. 3 .
auarus . 3. IH 44. 5auaro : III. blanchir .. IV 5 fentar. XX. 30 begieffen . XIX. 31
lauaritia. III., 1 Gauaritia III. 6bled ; IX. 2 34ffies. XII begraben . XX. 30
· IIE 7auanzare
care . XIX. 25 bleffer . XIII. fi . XXI. betrüben. XXII. 32
augufta
aufcultare. III 8 amazzarė . XI. 24 boutique." XII aſno. IT. 33behendt. XXIII. 2
audax 119addurre . I. 20boiteux . IV. 3 afr. 17% V. 8biogen. VII. 2
laudacia. LIL10 B Braffer ... " IV. 38 aftuto XVIIe 31
37 bitten y
T XILI 12
jaudacter. 4 11 Battezzare . III. 15brebis. " XVI . 9 aftucia 1 777. II. 38 binden.
aula. I III. 12 barattare . 0 V. 16 brider. XI. 20 atacar... XIII. blühen. .IX. 14
auriga . LIL- 13 balia..122 XV. Ur 24 brochet. • XIII 26 atormentár , XXII . 18blütem XX, 13
auis IIE 114baftone ! IX. 39 brouillas . XV. 4atapar. XV. 30 bleiben! L XI II. 39
IV ofi Abafciare. XVI. 6boire . III. 21treuide. III. t 9böf
. Vi XVII. 35

B. battere. XVII. bontè . III. 22 atrenimiento. III robofkeit. XVII 34

bargello XVII. 37broche . XXIII 18 atar.`.. XIII. 12 bőslick XILI 3

Lis ballare. XX. C 9 .V bauer mifericor brachmonat . XIL 26


Baptizare
h bellü gerere. II. bene. I ... 17 . Car inte dia'. IV. 6branüen . IV. 38
bene.177 III. 17 benedire. a M. 18 .V Como quariento . III. 5 bringen . 3 91. 19

: bene precari . III. 18 ben pen tempo. III.19 car .. ! Xogauaricia I III .‫ د‬6 bringen . I.20

X1X. 30 caille . 127: V. 22 auer SAK . X. 16brechen EX0:32


bene mane gbII. 19 beffare.
bibere . III. 21 bere. III.21 calice . · III 3auentadero . IX. 12 21
blan
20

Latina. Italica. Gallica. Hifpanica. Germanica.

blandiri. III. 20 ello . IX. 21 carreau. XII. 34 xaber. VII. 5 C


bonitas. III. 22 benigno . XVII. 13acqueter . X. aytarfe. XII. IO
bona mulier. III. 23bellamente. XVIII. 1acher . IV. 17yudar. XII. 18 Cafteyen. III. 24
beltà. XVIII. canelle . IV. 25 yunar. III. 26
X. 30 capittel.
с biaftemare. VIII. 19 eindre. yuntar. XX . I
IV. 22 V. 31 capellan.
bottaio . XXIII. 2celer. IV. 16yrado. XII. I clocke . XXII. 15

Caftigare. III: 24 bontà. III. 22 cent. IV. 15 azedo. I. 11 cüftor . I. 29

III. 25 bottega. XXII. cerife . IV. 14azogne . II. 28 D


capere .
III. 26 bianco. II. 3 celier. IV. 13 B
capitulum.
III. 28 burlare . VIII. 12 chair . IV. 4 Dann. XV. I
caligarius .
canonicus. III. 27 bufo . III. 29 charlier. VIII. 24 Bautizar . III. 15 dengátzētagXXII. 21
calix . III. 31 bott4. VII. 22 chartier . III. I ĵ baril. VII. 22 dapffer III. 9
candela. III. 30 chauffer . IV. banco depies . XX. 18 dapfferkeit. III. 10
cantor . III. 33 C changer . V. 16bañar. 21 demüttigen. XXI. 28
XI.
cantare . III. 32 chantre. III. 33 barba. XIV. 7 der Papft. XVII. 25
calcei lanei. 4 IV. 1 Carrettiere . III. 13 chauffons. IV. Ibararfe bermeio. des mittags. XIV. 9
catinus • IV. 2 caftigare. III. 24 chanter. III. 32 XIX. 37 des morgens.XIII. 36
calefacere IV. 6 capire. . III. 25 chaffer. XXIII. 5 bolar . * XXIII. 35 des abents. XXIV. 14
candefacere . IV. capitolo . III. 26 chaffer. IX. 38 baston . IX. 39 deinten . II. 40

cadere. IV. 7canonico. .. III. 27 chair dure. VII. 33 bendecir.. III. 18 dicke grobheyt.
4calfetiere . III. 28 chambre. V. 17 beuer . III. 21 VI. 3
caput . IV.
carcer. IV. 9candela. III. 30 chandeille. XVI. 6 dickvveib. VI. 2
III. 30 befar.
caro . IV. 8ealice. X. 5 dicktuch. VI. I
III. 31 chauffetier . III. 28 bellora .
.IV. 10 cantore . XX. Ibinda . XXIII. 2 dienen. XX. 40
caupo . III. 33 chapelain .
canda. IV. 3cantare. III. 32 chanoine. III. 27 bien . III. 17 darffen. III. 4
canus . III. 29 capellano. XX. chapitre. III. 26 borrica . 11. durch ftech en.XV I . 35
celare IV. 16 cadere . IV. 7 chaftier . III. 24 bondad. III. 22 dencken . V. 7
cælare . IV. 17 carne . IV. 8harger. XVI. 12 blanquear • IV. 5 E
cella promptua- cantina . IV. 13hafler . XXIII. 6boz. XXIII. 38
ria . IV. 13 canella . IV. 25 cheoir. IV. 7boluer . XIX. 19 Edel. XV. 14

camentarius. IV. 19 cambiare . V. 33 cheueux . VI. 6bramar XIX. 34 ehren · X. 24


cæmento extrue capelli. VI. 6chercher . XXIII . 17bruchete. XIII. 26 in kleinefravv .
re. IV. 19 camera. VI. 17 cheuaucher. VIII. 1obucar. XXIII. 17 XVI. 21
centum IV. 15 carne dura . VII. 33 cheual . VIII. 9burlar . XIX. 3ein anderer. I. 36
cenare IV. 20cauallo. VIII. 9 cigne. VI. 21 buena muger. XII. 8ein tag. VII. 20
cerafum IV. 4 14 canalcare. VIII. 1ocinque. XVIII. 31blanco . III. 23 ein rofzaumen. XI. 20
certare pignore ! carrettiero. III. 13 cinquante. XVIII . 33 einer. XXIII. 27
IV. 11cacciare. XVI . 34 citè . XXIII. 39 C leiner. I. 38
1 XXII. 61 XVI. 20
certiorem facere. ad campana • XXII. 15 chiche . lein ey.
IV. 12cacciare. XXIII. 5 cloche . XXII. 7ca . XV. lein azel . XVII. 6
"
cibus . ! IV. 28 cacciatore. XXIII. 6 chicheté. XXII. 15 cabeça. IV. 4 ein antuogel. II . 12
cibus . IV. 28 candelaro . XVII . 8clou . IV. 33 cabellos . VI. 6 ein efell. II. 33
cingere . IV. 22 caricare. XVI. 12 clouër.
IV. 32 caçador. XXIII. 6 ein efelinne . II. 34
· XXIII. 5 ein meyfifch. XII. 29
cinnamomum. IV. 25 artapecora. XIV. 5 combattre . XVIII . 18 caçar
circumire . IV. 26 saualcare. VIII. 10 confeffer. IV. 40 cada año. 6ein eymer . 7
XIX. 1XXL
circumdaré . IV. 27 auare ↳ X. 18 commander. XII . 15 cada dia . XIX. 7 cin elbogen. VI. 16
citare. IV. 21 alzolare. XXI. 35 commençer. XI. 19 caër. IV. 7 ein Kauffman fack.
ciuilis . IV. 23 celare . IV. 16 cómét eft il.XVIII. 27 cale. XVII. 17 XX. 16

ciuilitas. IV. 24 cento . IV. 15 cuifinier. V. 5 calçones. .IV.. rein brunnen . a IX. 15
ciuitas IV. 29 cenare • IV. 20complaindre. IV. 39 calentar IV. 6 ein gutermann .
clamare . 0 IV. 30cacciare. IX. 38 commun. V. 9calcetero . III. 28 XXIII. 31
claudus. IV 3 cercare . XXIII. 17 cognoistre. I. 34 calix. III. 31 ein gutefravv. III . 23
clano frigere.. IV. 32 che cofa. XVIII. 29 confiderer. V. 17 camara.
VI. 17 ein langer mann.
Iclauus . IV. 3chi . XVII. onceuoir. V. I caminar. XII. 14 XXIII. 33'
→fi claudere
21

Lasina. italica! Gallica. Germanica.


Hifpanica .
claudere . IV. 34hiamaro. . 22 condanner rabuva 38 kampana.
VIII XXII. 15 ein lange fravv.
cogere cereuifiam . chiefur XXI 3conforter . XXII. 12 umbiar. V. 33 XVII. 33
IV. 38 cambiare . V. 33 conquerir. JV . 35 bandela. III. 30leis. X. 41
cogitare. V. 18 chiudere. IV. 34 confeiller.uov V. 23 canela. IV. 25 cifer. VIII. 37
cogitare . V.7 cianciare. X. coller.: Xiocanonigo. III. 27 ein Knab. VIII. 30
1
cognation V. 15 citares IV. 21 conftant dio uvedokanfado. XII. 32 dichten. IX. S
15 cibo. . IV. 28 conftance. V. Fantéré.
coagmentare fyl IV. 19 ein mengen. I. 22
labas . V.25 cingere! IV. 22 confentir. vantar . III. 32 ein par. XVI. 17

cochleare . V.14 città. XXIII. 39 Confacrer. V. 34 cantar . III. 33 ein rofs . VIII. 9
colligere . V. 19 chiamare. XXIII . 34 corriger . XVIII. 15 candelero. XVII. 8einpacket. VIII. 31
colus .. < V. 27 chiamare. II. 22 corps. iv . 30 caufar. XVII I. 32 ein roch . XXII. 16
collocare . • IV. 35 chiode. IV. 33 cordonnier . XXI 35 çapatero. XXI. 35 entfahen. V. 1

competere. [V436 cerafo IV. 14 contér . V. 24 capellan. XX. entxleyden. VIII. 14


commoueri mifedcircondare. IV. 27 contře. ¿ 128 capitolo . III. 26 enterben. VIII. 15
ricordia . vol a cignor VI. 21 coudee. II. 14
VI. 16capitero de arcas . engelland.
& II. 18 fr. 15
comprehendere.V. &cinquery XVIII. 31 couleuure. XX. 26 engliſcher.
communis . V. 9cinquanta. XVIII. 33 courroux. XII. 9 cargar . XVI. 12 endthun. XX I. II
commutare. V.. 16 comandare. • VII. 15 courroucè. XII. Iarnë. IV. 8enthalten. VI . 30
" VII . 14
componere. V. 26comprare. VIII. 7 Coutil. VI. carne dura. VII. 33 entgürten .

comminifci . V. 32 cogliere . V. 19 courtois. IV. 23 çâncos.77 X. 13 enthaupten. XVII . 32
• •
commutare. V. 33 coltello VI- 4 courrouçer. XII. 10caracol! XIII. 13ntfliehen . VIII. 3
conqueri. IV. 39 coltelliéro. VIII. 21 courtoifie. IV. 24 carpintero. VIII. 24 entbieden. XII. 21
confiteri. •IV. 40 coltxica . VI. 11 couurir. VI. 15 carcel. IV. 9 entledigen. VIII. 16
V₁combattere. XVIII 18 courtier. XVIII 2 carettero. III. 13 enden. IX. 7
concipere:
confidere. V. 2 con che . XIX. I couteau. AVI. 14 caftigat. III. 24 entfrembden. I. I
confentire. I. 34 coutelier. VIII. 21 cauallo. VIII. 9euvver. XXIII. 16
N. 3 cognofcere .
conftare . V.: 4confacrave. V. 34couper ius. I. 5aualgar. VIII. 1ertrinken . XXI. 27
conftans. V. 10condenuare . V. 38 coufter.. V. Acenar. IV. 20 erfüllen. XI. II
conftantia. V. 11 congregare. V. 31 couurir . XVI. 2cenir. IV. 22 erfrevven. XIII. 6
contrectarc. V. 12contra . V. 28 couturier. XX. 17 cercar. XV. 29 eingieffen . VII. IO
conducere. V. 13 confortare. XXI. cracher. XXI. 18 cerrar. IV. 34 erlangen . V. 35
confiderare. N. 17 conocchia. V 27 craindre. XXIII. 9cerrajero. VIII. 22lerde. XXII. 10
concionari. V. 20 contane!) XV. 22crcu. III. 29 chalatar." X. erdtbeeren. IX. 30
confuefcere. V.21 confegliare . V. 23 creuer . VI. " Sciento. IV. 15rbfen . VIII: 11
confilium dare. V. 23 compicare. V. 25 croire. VI. 4cifne. K VI. 21er ift hie. X. 20

computare. V. 24 contentare. XVII. 14 cueillier. VI. 14citar.


IV. 21ervvürgen. XXI. 23
contra. V. 28 confiderare. V. 17 cuider. XVI . 3 cinco. XVIII. 31erfeufftzen. XXI. 34
XXII. 26 cuifiner. IV. 37 cinquenta. XVIII. 33 erforschen . XI. 32
congerere. V. 31 confignare.
confecrare . V. 34 condurre. VII. 29 cuellir . V. 19 ciudad.. XXIII. 39erdichten. V. 32

confequi. IV. 40 cuue . VI. 10 lauar . IV. 32 erlangen. T. 16


V.35 confeffare.
contorquere • V. 36 concipere. V. crier. IV. 30 clauo . IV. 33 erbarmen. V. 6
* X. 33
contemnere. V. 27 confentire. V. 3 comandar. XII. 21 erleuchten .
condemnare. V. 38commune. V. 9 D comenzar. XI. 19effen. VIII. I
3
conflator armorum. V. 10 comer. •
conftante. XVII. 36efchenbaum. IX. 31
9 V. 40 conftanza . V. 11Danfer. XX. 9 competir . IV. 36cs ift. XV. 16
7. coquere. IV. 37 come è. XVIII. 27 dcceindre. VIII. 7es ift vvarlich.XII . 13
VII. 14 comprar?
coquus. "New Scognofcere. I. 34 defmeiner. I. 33 comun." V. getliche . XVIII. 28
"
}
cor . V. 29 coda.√ IV . 3 debuoir. ·VI: 29 combidar. IX. 4
XI. '27 cyfen !
corpus . V. 30 coprire . XVI. 2 decoler. XVII. 32 ccger. XI. 26
V. 19 cyttel.
corrumpere . V. 39 correre . VI. 15 defaire. XXI. 11 code.
VI. 16eуttelkeyt . XXII. 34
coturnix .
M22 correggere. XVIII. 15 debonnairel.XVII . 13 colgar. XXI. 33 eyttele chr. XXII 35
craffus pannus.VI . cortefe IV. 23 demeurer. XIII. 39concebir." V. eylen. IX. I
craffa mulier. VI. 2 cortefia. X. 17 codornis. • X. S
IV. 24 demeurer. V. eychel.
craffitudo. VI. 3 così .. " XXI. defpendre . XIX 21cola. IV.3leydt. XII. 16
D cre
.

22
Tralica Gallica . Hifpanica . Germanica.
atinas.
crederev Vingolfare. ? V4demander. XVII.26 alcedari Va erlegen.. XVI. 8
VI. 5cucchiara. XXI.2 Casto 9
creparey V. 14 dent. VI :37 confortar.
crines . VI. 6 cuoco. Vi s deprifer. the Ve 37 condemnar. F
V 388 VI
Crocus . VI. 7 cuocere IV. 37 deuant vous 11 19 confeffar. IV 493 V 1912521
cuius eft VIN 1 & cullare XV. 28 deuenir. IXL confentir . V3 Facku!, .IX. 36
cudere . VI 13 curuex V18 deuenir obfcur.. 21 anfantio. XII. 33 fafter. XVIII. 35
cubitus. VI. 16 credere . VI deux VI27 conafter. 1.4 falten 201XVII. (20
cubiculum . VI. 17 cubita 75 XIX, 22 faufty
/ XVI. 39
VI 16 defcendre. VII 5 confiderar.
culcitra VI. LICuba VI 10defchirer. Very faster. 5X30
XII 28confiderar,
cultery VI. 14.cura. VI. 12 deftacher. ". VII. 22
XIX, 26 como es.XVIII. 27 fafz .
cum . VI. 20crepare, VI. 5 defcouurir. XIX. 28conftante. XVIII. 17
V. rofegfeur.
cupa VI 10 deffendre VI. a5 conftancia, V.rfenched . 9.IX. 24
cupere VI. 19 D defieuner. X3·1 con que, XIX feafter, .91531X603
cur 17 VI. 9 desheriter. VIII 45 contar. V24ferben.
cura VI. 12 Dare VI. 22 defgoufter . XXI. 21 contar. XV. 22 ferber. ixa 6
currere.
2 ) VI. 15 dar tormēto, XXII. 19 defini 3VI33 conuenir, ¿ XVI. 4 feur.orlandoximeg
curuus VI. 18 dannare‹. • V. 38defirer. MI 19 contra. MII07
V. 28finger.
cygnus. VI. 21 defiderio. VI. 31 deftruire . VI.26 confagrar. 34fifchen . XVI I 9
1/ JUST depingere, XVII. 7 defpendre. VIII 18conquistar, . Vagy Baden . IS
KIV D 1. definare. XVII. 36 diffenfion . VIL40cordero. 35ficgen . XXIII35
mersion defiane VI. 19defplaire . you26 contar VII. 4 deilch . IV 8
Dare W VII
:: VI. 22 debole IX. 39 difpofer. · VI 38 cartar
. Cu XX. 20 deifs I 16
debere . VI. 29 dimenare. X. 33 defrober. IX. 37 cerez0% VILIS
IV. 14ficifsig .
decem: VI. 24 difpiacere, V4 flochv XVIII. 11
I. 26 defpouiller, VIII. 14 caftar
decurrere in hoplo- , dentergy VI. 37 defcharger. VIII. 16ortes. [ .IV. 23 folgen. XX 37
machia VI. 28dire. r diligent, 8
VII. VII 15 cartefia. IV. 24 förchten. XXIII.009
decipere. VII 3 disfare.v XXI. diligence . VII. 16corregir. XVIIIS form IX .36
decidere . VII. 4 diligente, VII. 15 dimanche. VII. 37 cozens IV. 37froſch . XIX. 11
defendere . VI. 25 diligenza . VII. 16de quoy. VI. 35 cozer cerueça. IV. 38 fride . XVI. 28
I
delinquere.V . 32 difcingere. VIL 14 dire. VII. cazinero, v. shreyag. XXIII 7
delicatus . VI. 33 disberedare. VIII 15 difner... XVII 36corredor, XVIII freude. vt 34
delectatio. VI. 34 dislasciare. XIX. 26 dix . fangen . XVIII. 26
VI 24compiedamente
demonftrare. VII. Idifcaricare. VIII . 16 doigt. VII 7 XVII. 18 freundt. 16:35
dens .. VI. 37 disporre. VI. 38 donner. VI. 22 cuchillo. VI. frölich . XIII 4
deponere . VII 6dimentare, XIX, domefticque . VIII.29kuchitlero. VIII afrölichkeit. XIII
. 5
deprimere. VII, dimatina . XIII • 36 dorer. ? XII. 2 cucharaan V. fürubel auff nemmen .
de
quo . VI. 35 difpreggiare. V. 37 dormir. VII. 24 Cafrir. XVI. 248 I. 26
deferere .
V.I. 1. 23 dieci VI. 24 doucement. XXI. 25 greerily VI. 4fuhrman. > FIE 13
deftruere . VI. 26di la . X1. 5 douceur. XXI. 26 cubrir ! XVIeful... " XVII 4
defpondere. VI. 27di cho I VI . 35 douter. VII. 38culebra II. 18 fünff. XVIIL:3
defiderium. VI. 31dita de piedi. VII.: 35 riar
VII . 9 doux. II.4fauffezig. XVIII. 33
defcendere... VEL 5 digiunare . X 30 doubler. VII. 39 cuerpo! Sv. 3ofünffzehen. XVII. 32
deterius fieri. VI . 36 diffendere. VI. 25 douze. VII. 28 cuba VI 10freundſchafft. V. 15
detinere , !!! VI. odistruggere. XVI. 16curax`i XIV. 1 2 frucht. IX. 28
VI 26 drap.
dicere
VII. 11di chi è questo. VI. 8 drap efpes. VI. 6cuyo es esto. " VI. ༢ 8 führen. V. 13
dies . VI. rafutter.
VII 20difcordia. VII. 40 durer. VII. 34 uydado XVI 13
dies folutionis.VII, Saito, XX. 34
VII. 7 duc .: VII. 30 uydadoso. XXI. 10fufvveg .
diffundere in vafa VII, 28 dumatin .
dodici XIII. 36 correr. VI. 15
1. r XX VII done andate. XIX, 19 duretè . VII. 31 G
digitus D
VII. 7damandare.XVIII . 26 di qui eft cela. VI. 8
digiti pedum. VII. domestico . TIII 29 Gefencкnuf. IX
. 9
diligens . VII. IS domare. E
VIA 25 Dañar. VI. 32 gefrieren.r X. 2
diligentia. VII. 16domenica, VII 37 XX. 9gemein V. 91
dançar.
diminuere. VII. 17 dolente.
XXII . 24 Eau. XI. 24dar . VI. 22 gevvinnen. XIII. 20
dimi
REMA
11RESM

23
Latina . Italica . Galliga Germanic
Hifpanica. a.
dimidium. VHolca :V WN 35 diberolarigacias.
gefundo XX. SII
diffidium . VII 4 dolcesa, XXI beglife . dedinav VII flgemuth II. 13
difcere VII 18 dolcemente. XXL 25 empoigner deda; K VII. geitziganiser.s
difcingere. VI 14 douere. VI 29embräfler. dedus de los pies gebrechen. VIII. 12
A

difponere.com VI, 38 donna. XIV. 39empereur. 13 XI VII 9 gebarens Court Is 33


diues VH dormire . VII. 24 empirer. VID36definder, AVI. às gefchvvellen.
diuidere VII 21 donna da bene. III. 23 employer. 100 degotiar. XVN. 32 11.Y XXII 28
39 diuitias NHL dorare. XIL emplit. tbodegalladero. XII - gedencken . XIX. 36
30 kolium VII 22ducasp? VH 30enuié¿ ? bodenver V37getüm el machen.
22 dormirens VII 24 due VII. 27 enchanter.Madzadefamparar. VI. 23 N XXI. 24
17 domare. VH25 dubitare , VII24 endures. VIII. 36deffear. VI. geben. VI. 22
dominus. VII 26durare. . 34 encre.
VII 1504desplazer. 26gehen. / XII. 12
24
dominicus dies . durezza. HOYIL 3 enfanter. XIV. 20deftillar. XXL. 21 gerevven. C XVII. 24
3
1 XIX-132 en tout reipsiviile demonftrar. XVI • XV. 38
VII. 37 duramente. 7 gebett.
dubitare . VII. 38 IK * . I XIX 8'defuatiar. XVII. IV. 18
gipfen.
ducere V.Ib 25 ALIV E Sabine enquerir. Xadeſpauillar. XIV. 35 glauben VI, 4
dulcis LAX VII 35 enfumer. XI. 18 despenza. IV. 13gleich machen. 1. 30
9 duplicare. VII. 39Egli qui . X. 20 enrager. IX. 25 desbaker. XXI. gleichformigkeit.
IS duo V.II. 27 emendare. VILI 8ender. XXII. 28defnudo. XV. 21 XXI. 6
31 duodecim. VII 28 empires ! XI. enfeignér. XI 34 defnudar. VIII. 14 gluxfeligkeit .
8 durare. VII 34 effer obediente enfemble. XXI VIS 30 ' IX. 2
deffeos I
16 dura caro . VII.332 T XIV. 24 entailler XIX . 34
XI. 33 defcenir. VII 14 greinen,
15 duritia Si VII . 31 effer dibifogno ... entendre. XII 3desheredar. VIII. 15 gehen. II. II
11 durus panis. VII . 32 IV XVI. 4 enterrer.
4 rer. XX 36 defatatar. XIX. 26gtindig XX. 19

7 duxom VII. 30 eſprimere. XVIII. entonner. VII. 10descubrir. XIX. 28 groffe. XIII. 34
9 dynaftes . VII 36eftinguere. XIX 24 entonnoir. XII. Idefuiarſe. XX. 10
VIII. 13 grüffen.
16 dormitúrire. VII. 23 errare. VIII. 13 entremetre. III. 22
I 22 defgargar. VII 16 gutte.
IIX entreprendre. 132 defpedaçar. XVII. 13
XII. 28 güttig .
8 TUZ E F enuoyer. XIV. 17 deftruir. IV. 22
V. 39 gürten.
ennuyer. • XXII delante nos. 11. 19 9
7
Edere . XVIII. Farey VIII. 25 empefcher. XIO 14 de que X VI. 35 H
34
26 effundere . VIII. 2 fare la birra. IV. 38enuieux . XD 28 derretir. XVIII 15 :
effugere. environner. IV. 27 de mañana. XII. 36 Haar. VI. 6
5 VIII 3 far parere «AVII.
jego VIII. 4far vowo. XVI. 8efchapper. VIII 3dexar . XVI. bagel X. 14
en.
elegans. VIII fallo -- VIII. 12 efcolle.. XX: 21 dia. VII. aohaben . X. 16
n femere. VILL faftelto. XX . 16 efcuelle. IV.2dicha. IX. halb, i VII. 19
26 emendare.. VILL
. &fafcio. VIII. 3efcheuin. XX. 135 diez. VI . 24 handelen . VIZ
equitare. VIII. Lo fatturas IX.. 16efcrinier. XX. 26diligente. VII. rhanghe . XXI. 33
]}] n
equus VIIN9 fame. VIII. 28 efcrire . XX. 25 diligencia. VIF rohárte . VII. 31
erratum... VIII. 13fabricare. VI. 13efchelle . XX. zo difponer. VII. 32
VI. 38hartbr .
ot
errare . VIII. 13 fabricare . I. 31efcouter. III. 3 deuer. VI 29 hartfleisc . VII. 33
h
eruilia . VIII. 1 faglia. XVI. 14efcumer. XXI. 19 difcordia. XV. 33
VII. 40haffen.
execrari aliquem A far rolatione. X. 31elgarrer. VIII. 13 domar. IV. 4
VII. ashaupt,
VIEL 19farguerra. IH . 16 efguille. I. 13 domeftico. VIII. 29herrschen. XIX. 19
24efguillette. XII. 2herzunahen. " II
. 23
exheredare. VIII. 15 farArepito . XXI. XIII. 1dorar.
exonerare . VIII. 16 fanga . XIII. 38 efguifer. 1. 37dormir. VII 24herr. VII. 36
expendere. VIII. 18 falegname . XX . 26 efguiere. II. 25'dos. VII. 27 hertzog. VII. 30
extruere aream lapide far fcommeſſa . VI. 11efmerueiller. I. • 25 doze. VII. 28 hertz. V: 29

quadrato. VIII 17 filare. XV. 8efpargner. XVI. 18domingo. VII. 37 heiffen. II. 22
lexuere. VIII. 14fendere. V. 25 dudar. X. 14
XIX. 33efpelir. VII. 38hagelen.
fendere . IX. 6efpaule. II. 29 dalce. XII. 18
VII. 35helffen.
F feminella. XVI. 21 efperer. XXI. 17dulcemente. XXI. 5 hinvveggehen. I 3
Faber cultrarius . fedeltà. IX. 9efpeffeur. VI. 3 duplicar. VII. 39hinvvegthun.XXII.17
VIII. 21 febraro. VIII. 35 efpier. VVI. 16 dulzura : XXI, 26 höch I. 39
faber
24
Latina . Itanca . Gallica . Germanica.
Hifpanica .
faber clauftrarius ferro. X4efprouuer. VIII. 26 durur. VIN hohe V 40
I 1 VIII feruore. VIN 37 eftranger. 1. Iduque.
" VII. 3ohol 111 29
. XXP 17
faber ferrarius . ferire XIII. 7eftrangler. XXI. 23 dureza. VII. 31hoffen!

KEV SVIII. 23 fetore. IX. 22 effuyer. XXI. 2 defpofar. VT. 27hofflich . .919V. 23
höflichkeit.IV. 24
aber plauftrarius felicità. IX. efpreuier. 9
IX. geftain. XXI. 20 K E hören.V
... VIII. 24 feneftra. II. 8
fabricare. VIII. 2c fiorinel / "" C 1. 10 1:7 gregó :
IX. 14eftourgeon. hornung. II 35
facere. . VIII /25 fidares V. 2 eftraindre. XI. 15 Ebenter. VI. 5hundert . DIN 15
facere periculum finire IX. 7efteindre. XIX. 24 echar. V XVI 34 hunger. VIII. 28
777 fenm ache r
VIII. 26 fibbia. ...IX. 8 eftreobeiffante edifiar! IV. 18ho . III. 28
fallere . VIII. 27 fingere. V. 332
2 XIV. 24 clar!! . " X 2 heylen . XIV. +
ames. VIII 28 finocchio. IX. 24 eftouper. XV3oel otro.! 36heylen . XX. 12
I.
familiare . VIII . 29 fontana. IX. 15 eftroit. X2el coraçon. V 29 Laubing

tamalus. VIII. 30 forte. IX. 18 eftroittement. I 17entremeter I. 22 I


fafcis a IX. rokfuentoir. IX . 12el quale. XIX. 3 1 :1 1.b
VIII. 31 fortificare. 3
fatigare .
VIII. 3 forte.: IX . 18 efchaffes. X13 emendar. VIII. 8 Iagen./ XXIII 5
faruus.VIII 33 forza . IX. 17 wempeotar. VI. 36 iageri v XXIII.
fatuitas. 3 VIII 34 formento. XXII. 25 F .5751.13
empedir. XT 14 jahr.
februarius. VIII . 35 fragola. IX. 30 XI. 13 iärlich.
emperador. XIX. 6
felicitas. IX 2 fraſſina.! IX. 31 Faille. XVI. 14 emprestar. X V. 3oich.v
I [VIII 4
feneftra. IX. 3 fremere. XIX 34 faim. VIII. 28 embidia. XI. 30 ihmelv XI. 6
feftinare. MIX frenare, XI. 20 faix./ VIII. 31embidiofo. XI. 10628 iehner. -011.X. 28
ferrum. " .98 : I . 3 fa
IX. 4 freddo ? X 3 ire. VIII. 25 empaxar. XXII. 27intunnen ,fäslen . D
feruor VIII 37 fregare . ... IX. 26 faire fçauoi . IV. 12embaçar. VII. 12 REVII. TO
r
ferre . VIII 36 frigere, IX . 25 fange. XIII. 24 embudo .
XII. in orduung, fchic
fibula. IX. 27 fardeau. 3.4XX . 16'embiar. XIV. 17 # ken.
•IX S fronte V. 26
feri.. IX. 28 falloir. "
IXera frutto. XVI. 4 encender. XI. 31iud.y 2.X II. 22
fidelitas. IX. 9 ferueur. 1 XII. 20
VIII. 37 encantar. XI. 22jugent
findere. IX.56 G faire bruit. IX. 24 enceñar. 1 XI. 34 iung. t XII. 19,
IX. 5 4 fatrouiller. XVII 11 encontrar. XV. 32
fingere.
finire. IX. 7 Gaza. XVII. 6façon. IX. 16 encubrir. IV. 17 K
firmare. IX. 10gennaro X. 28 faireparoiftre. enfermo. I. 27 91
Aabellum. IX. 12 ghianda.. X. st . VII. enfermedad. I. 28 Kalt. IX. 33
flere. IX. 13 ghiaccio. X... 4faute. VIII. 12 enganar. VIII. 27 Kammer . VI. 17
florere. IX.. 14giacere. X. 27 feburier. VIII. 35 englaterra. II. 14 Karg . XXII. 6
fœtor. VI. 28feindre . V. 32 englez. II. 15 Kargheit. XXII.
IX. 22 gioftrare. 7
foetere. IX. 23 giorno. VII. 20 femme grande . enfrenar.
XI. 20 Kartenspiel.. XIII. 28
foeniculum . IX. 24giornalmente.XIX . 7 XVII. 33 en qualquiter tiem- Kauffen. vill. 7
po *
fons. IX. 15 giouare. XII. 19femme de bie.III. 23 XIX. 8 Kauffmann. XIV. 13
XII. 20femme groffe. VI. 2 enero. X. 21 Kauffmannſchafft.
forceps . IX 20gioventù.
forma,! XII. 27 femme . XIV. 39 enmobecer. XIV. 34 XIV. 12
IX. 16giudicare.
formofus . XII. 16fendre. IX. 6engrudar. X. 6 Kelch... III. 31
IX. 21giuramento.
fortis. IX, 18giappone. IX. 24enfalada. I. 8 Kel e. X II. 23
XXII. 14 fenouil,
fortiter. IX. 19ginoce. XIII. 22felicitè. " I. 34
IX. 2 enfenar. XII . 4 Kennen .
fortitudo... IX. 17 giuocare. XIII. 25 feneftre. IX. 3enteçar . Iv. 13
XI. 33 Keller.
fricare. IX. 26giuoco di carte . fermer. I. 22 Kertzenmacher .
IV. 34 entremeter .
frigere. .1X. 25 XIII. 28 feu. XI. 3 emprender. XVII. 8
I. 321
IX. 30 giuocare con dadi.fer.. XIX. 4 entregar. XI. 13
fraga. XXII. 26 Keyfer.
frangere. IX. 32 II. 2 fiancer. III. 7
VI. 27 eſcafo. XXII. 6Keyferin
fraxinus . XII. 26fier. IV. Kinn. XIV. 7
IX. 31 giugno.
· V. 2efconder.
frigidus. XII. 25 filler. XV. 8efcaffeza. Kirche. XXII. 31
IX 33 giungere. XXII.
frons. XII. 24 fairer. XX. 2cKirfen. IV. 14
IX. 27 giurare. XV. 34efcalera.
fruftum. XXI. 21 later. VIII. 3 Kinder geberen. -7.
IX. 29gocciolare. III. 20efcapar.
fru&us. XIII. 34llanc. XX. 25 XVI. 2c
IX. 28 grandezza. XVII. 15 efcriuir.
frumen
25
Latina. Italica . Gallica . Hifpanica · Germanica .
frumentum . X. 14 deurin VESTER
IX. 34 grandinare. X14 Fuchar. TTT. & Kinnbacken.XIII. 39
fugare, IX. 38 gran donna. XVII. 33 finir. IX. infotela. XX. 21 Klagen. XVIII. 36
fulcire. IV. 35 grattare. XX. 23 fineffe. II. 38fcupir XXI. Kleyden. XXIII. 15
funale. 11
IX. 36 gridare. IV. 3foible . XI. 39 cfcureçer. I. 21Klupffen. XVIII. 21
furari IX. 37 graue. X. 9fol. VIII. 3 fperar. XXI. 17 Kochen. IV. 37
"
fuftis. •IX. 39 grauezza. X. Ifollie. VITI. 34 Spetar. XIV. 26 Koch. V. 5
grauementee. X. rcfollement . XI. 38 espalda., II 29 Kommen. XXII. 8
G groffezza. VI. 3 force. TX. 17 espejo. , XXI. 15 König. XIX. 29
groffe huomo.XXIII.33 fondre. XIII. 15 espiar . XXI. 16 Königin. XIX. 17
8 Garrite. X. Igroffa donna. VI fontaine. IX. 15 espumar. XXI. 19Können. XX. 24
gelare. X.
sta 2 groſſo panno. VI. VI. 13 eftramar. I. Koften. V. 4
forger.
gemere! X. 3guadagnare , XIII. 20fort. IX. 18 eftrecho. X. 12 Korn. IX. 34
nx XX. 12 fortifier.
glacies. 4guarire. IX. Toeftrachamente. II. 17Koftlich. XVIII.
M XVI . 13 eftaño. XXI. 20Kram. XXII. I
glans. XX® 5 guancia. ^^ XIII. 38 fourrage,
! $
X. 6 guaina!! XXI. 33 frapper . XVII
XV I . efturion. 1. 10 Kranck. XI. 39
glutinare.
X. 11 gustare. X. 15 frifes. L 1.27
gracilis. IX. 30entender. XII. 3 Kranck.
X. 13 I XI frefne. 7 Karg. XXII. 6
gralle. IX. 31 emperatris. III.
X. 14 TI .3
H friand. VI. 33 Kranckheit. I. 28
grandinare.
11 .AI IX. 27 926
front. . : F
gratias agere. X. 7 Kriegfuhren. III. 16
114 DI
gratificari X. 8 Habitare: X. 17 frire. IX. 25 Kreifchen. IV. 30
og hauere.. X. 16 froid . IX. 33 Falta. VIII. 12 Krumm. VI. 18
grauis .
I
grauiter. V. 6frotter. IX. 26 fardel. IV. 31
X. 10banerepietà. VIII. 31 Krüppel.
grauitas. X. 11 hebreo. XII. 22 froument. VIII. 37 Kratzen. XX. 23
XXII . 25 feruor.
guftare . X. 15 honorare. X. 24 fruict. IX. 28 fiar. V. 2 Kunft. ∙II. 30
Phoſted IV IV. Iofin. II. 37 fingir. v. 32 Künlig. III. 11
A
Н. huomo da bene . IX. 5 Knupffen. XV. 5
101D fingir.
XXIII. 31 7. G XVI 6
flaco. XI. 39 Küffen .
1. VC X. 16 "
4179 3 $ 1.
Habere. florecer. IX. 14
habitare, X. 17 JIVK I IV. I forjar.
· L
Gager. VI. 13
X. 18 71 SULE
haurire . gaigner. XIII. 20 fortalecer. IX. To
hebdomadas : X. 19lgnorante. X. 32 galleux. XX. 19 fregar. XVII. 26 Lamblin. I. 35
hic eft . X. zoil corpo. , V. 30 garder. II. 32 fregar IX. 26lang. XIII. 19
..
hilaris. X. 21 il cuore. V. 29garçon. VIII. 30 frente. IX. 27 laffen. XVI 1
hirundo. X. 22 illuminare. X. 33 gafter. V. 39fresno. IX. 31lauffen. XV. 32
holofericum, X. 23 imbiancare. IV. 5 gehenner. XXII. 18 freyer. IX . 25 lection. XIII 3
honorare. X. 24 imbottare. VII. 10geler. XX . 23 frio. IX. 33 lernen . VII. 18
hyems · X. 25 imitare. X. 34 gemir. X. 3 fruta. IX. 28 lehren. XII. 4
imparare. VII. 18gentement XVIII 13 fuego . XI. 3leinvvhat. XXII. 2
I imperatore. XI. 13 gefit. X. 27 fuente. IX. 15 leicht. XIII. 2
X. fuerto. IX. 18lett. XIII. 24
imperatrice. III. 7 glace.
lacere. X. 26impedire. XI. 14gland. X. fuerza. IX. 17 liebe. II. 6
iactare fe. X. 27 impiegare. IV. 35 goufter. X. 15 lieben. · II. 7
ianuariùs . X. 28 imaginare. XVI . 3 gorge . XII. 23 . G XIV. 30
leyhen.
id ni effet. X. 29incantare. XI. 22 gouuerner. XVI. 24
XIX. 18 lleyden.
ieiunare. X.-30inchinare. XI. 29 grandeur. XIII. 34 Gauar. XIII -20leytten. VII. 29
ientare. X. 31inchiodare. 11. 9
IV. 32 grenouilles. XIX. 11gauilan . **T.`glieblich .
ignauus . X. indicio. X. 36 gresler. X. 14 gafter. XIX. arlieblickeit. II. 8
ignauia. XI. 2inrollare. X. 6grinçer. XIX. 34gemir. X. 3 liebкofen. X. 8
ignarus. X. 32 indegnità . X. 35 grand homme . golondrina. X. 22 liftig. II. 37
II. 40 90
ignis . XI. 3 inchiostro. XXIII . 33gouernar. XIX. 18 liftigkeit. 11. 28
ignofcere . XI. 4incominciare. XI. 19groifier. XVII. 8 grançar X. 14loben. XII. 37
fillac . XI. 5 incontrare. XV. 32 grinçer.. XIX. 34 grandeza. XIII. 34 lohn XIX. 38
ille. XI. 6inanzi à noi. II. 19 guerir. XIX. grueffa muger. VI. 2luftig. XII. 17
illic afpice. XI. 7impiccare. XXI. 33guaine. XXII. 33 gritar. IV. 30t
E illumi
26

Latina . Italica Gallica. Germanica.


Hifpanica.
illuminare, FX 33 infermo. 27 guerroyer. IIII guardar. He M
immunde. XI. 8 infermità. I. 28 geler. X. .. 2 guerrear.
" II. 16 3
'
immundus. XI 9 ingannare. VII. 3 gufano. XXIII. 13 Mager. XHI 31
imitari. X. 34 inghilterra II. 14 H VIII. 18 mahlen. XVII. 7
guftar.
impuritas. XI. 10inglefe. II. 15 manlich. IX. 19
impedire. XI. 14infalata. I. 8 Habiller, XXIII. 15 H mantel. XVI.IS

impellere. ༢ XI. 15insegnare. IX. 34 hardiefle. 7.II. 10 mantel. XVI. 14


imperator. XI. 13infieme. XXI. 5 hardiment. III. 11 Hablar. XIII. . 18 mehr. XVII. 22
implere. XI. Intagliare. XI. 33 hardy. III. 9 hacha. IX. 36 meffen . XIV. 6
XI. intendere. XII . 3 hafter. IX. VIII 28 meffer.
imprimere. hambre. VI. 14
inanis XI 26intraprendere. I. 32 haut . I. 39hazerfaber. VI. 12 meffer ſchmidt.
inaurare . XII. intromettere. I. 22 hauteur. VIII 25
I. 40bazer. .X YIII. 21
in balneo lauari i morti. XIV. 20hayr, XV. 33 bazereuido. XXI . 24mergen. V. 17
XI. 21inuerno X. 24hazerparecor.VII
X. 25 honorer. . ney, XIII . 33
indignitas. X. 35 inuidia. XI. 30 homme de bien, hebrero. I
VIII. 35 meynen. XVII , 19
incantare. XI. 22nuidiofo . XI 28 XXIII. 31 heder. IX. 22 mildt. XIII 30
indicium X. 36inuitare. XI. 27 hontir. XXIII. hechura.
IX. 16nittgimeffig. XIV. 3
incendere. XI. 31inuocare. XI. 17humilier. XXI. 28heder. TI IX. 23mittvvoch. XIV. Io
incidere. XI. 3310.
11.
+
VIII. 4hurter. XVIII. 21 hender. IX. 6mitwurffeln fpie
incidere ferra. XI. 36ira. XII. 9 hyuer. X. 25 hermofo hombre. Fi len. II.
incipere. XI. 19irato, XII. H
D XXIII. 32 mit leymen bexei
XI 29 I
inclinare . Tate thermofo. 10 IX. 21 ben. X. 6
induere. XI , 16 VI. 32
151517673 hermofura. XVIII. 14 mithun.
XI . 38 V
ineptè. *** Inuocquer. XI. 17 hermosamente . mögen. XVII 30
infector. XII. 6 Lacerare. XII. 28 ie. VIII.4 XVIII, montag. XIII. 29
infamare. XI, 18lamentarfi. XVIII. 36ambon.
4914brzi XVIII. 7henchir. XI. müde. XII. 32
infundere. XI. 37 lamentare. IV 39ianuier. X. 28herrada. XXI. 7müdigkeit. XII. 33
infundibulu. XII . . lapa. XII 30eu. XIII. 22 berrero. XVIII. 23 mùckenvvadel. Ix. 12
infirmus. XI . 39 lancia. XII 38 eufner. X. 39herir. XVII. Imuntz . XIV. 22
infrenare equum. XXIII. 14 ieu des cartes.XIII.28 beuiletta. IX. 8müll. XIV . 40
Lafera,
XI. 20lafciare. XVI. Ieune. XII. 1gbielo. X. " 4 müntzer. XIV. 23
12.1
XI. 5 lafciar intendere, euneffe. XII. 20bilar. XV. & mürb. XIV. 21
inficere.
XI. 32 IV. 12 intention . II. 13 hinchar. XXII. 28 murmelen. XIV. 31
inquirere.
in rabiem agi. XI. 25 latrare. XII. 35 inconftant. XIV. 29 hierro. IX. 4 müffen. XVI. 4
inftituere. XII. 12 la tefta . IV. 4joindre . XII. 25 binojo. IX. 24
inftruere. XI. 34lauare. XI. 21ioly homme.XXIII.33 hombre de bien . N

intelligere. XII. 3 lauorare. XIII imprimer. XI. 12 XXIII. 31

intendere. .. XI. 35 lanare. XII. 36imperatrice. III. 7hombre alto. XXIII.33 Narr. VIII. 33

interficere . XI. 24 legare. XIII. 12 incliner. XI. 29bondo. XVII. 39 nacht. XV. 20
XIII. 2 inuiter. XI. 27 hondura. XVII. 40nichts. XV. II
intueri fe in fpecu- leggiero.
lo. XI. 40 legiadro huo mo. ignorant. X. 32 boradar. XVI. 35 nackent. XV. 21

inuidere. XI. 23 XXIII. 32ouer. XIII. 25 hanrar, X. 24 nadel. I. 13


XL3 let tio ne. XIII. illuminer. IV. 32 h
inuidia X. 33 bueco. III. 29 nagelen. "
inuidus . XI. 28lewarfu . XXI. 31iouës . XIII. 38 huefped. IV. Ionagel. IV. 33

inuocare. XI. 17lenar via. XXII. " 17imiter. X. 34bueuo. XVI. 1onagel ander handt.
XI. 27liberale. XIII. 30iour. VII. 20'humillar . XXI. 28 XXIII. 29
inuitare.
XIII. 14indignitè. X. 35 namen. XV. 17
iocari. XII. 7 lingua 1
ira. XIII. 15ourn ell eme nt . I nachfolgen. X. 34
XII, liquefare.
irafci litigare. XIII. 16 XIX. 7 nayen. XV. 8 T
XII.
iratus. XII. ledare. XII. 37 iouer auxdez. II . 21gnorante. X. 33 nachtigall. XVII. 5
ire. XX. 9' ioufter. VI. 28 10. 1 VIII 4'nebel. XV . 4
XII. 12 lograre. 8.io.
irridere. XII. 8longo. XIII. 19 indice. X. 36iluminar. X. 33 neidig. XI. 28

ita eft. XII. ioye. XIII. 4 imprimir. XI. 12 neftel. XIII. 10


XII. 13 lora.
iter facere. XII. 14lontano. XIII. 17oveux. X. 21 imitar. X. 34 neſtelen. XIII. II
iubere
27

Latina . Italica . Gallica . Hifpanica. Germanica.

liubere. C XII. 15 lucere. XIII. 27iuger. Thordarban enclinar XI. 29neuue zeitung.
"
iucundus. XII. 17 lui. XI. 6iuif.Y X112 22 decentía. X. 35 II. I
iudæus. XII. 22 lumaca. XIII. 13 juing. XII. 26 maierno -X. 25 nehmen. . 25
III
iudicare. XII. 27 lunedi. XIII. 29hurer. XII. 24 inuocar. XI. 17neuu. XV. 18

iugulus. XII. 23 lupo. XIII. 21 eft icy. X. 20 igualar. I. 30neuuezeitung. II. 1


iungere. XII. 25 /uzxo V XIII. 26 yamapicio... -X. 36neyd. XI. 30
14 iunius. XII. 26 Lolificno more..Vi XII. 9neygen . XI. 29
21 iufiurandum. XII. 16 M monomerſe. Vik 1.3 neuuen. XV. 26
1 XII. 24 Labourer la terre. subon. XII. 14niemmandt. XV. 7
urase.
14 uuare. XII. 18 Mezzano. XIV. 3M II. 26judio. XII. 22
iuuenis. XIII. 33laine. XII. 30juego. XIII. 22 O
XII 19 maggio.
iuuentus. XII. 20 magro XIII. 31laiffer. XVI. juego de naipes XII.28
macchiare. XIII 32 langue .. XIII. 14ugar, XIII. 25 Offnen. II 20
L malamente. XIII. 35 lance / XII. 38sugar con dados. II. .. 2 ohn euch. I. 6
malo. XVII. 35 la peau.. XVI. 33 untarfillabas. V. 25 oftern. < XVI. 22
0 Laborare . XII. " Imalitia. XVII. 34las. XII. 32untamente. XXI. s
XII. 28 mandare. XIII. 12 laffetè XII. 24 P
lacerare. XII. 33untar.
laccia. XII. 29 mantello. XVI. 15 laffer. VIII. 32 suramento. XII. 16 1.

dancea. XII. 38 mangiare. VIIIa tefte. IV. iunio XII. 26 Paftet! II. 31
7
1 lana. XII. 30maneggiare. V. 12lauer. XII 36instar. VI. 28paufieren. XVI. 25
lapis XII. 31 marauigliofo . XIV. 15'autre. I. zójazgar XII. 27 pergament. XIV. 5
6 laifirudo. XIII. 37 .
XII. 33 marauigliosamente, leçon. XII. 12 peinigen. XXII. 18
Lutfus. XII. 32 XIV. 14le corps. V.39 plantzen. XVII. 16
later. XII. 34 marra. XIII 9 les cheueux. VI. 6 L V. 21
plegen.
Tatrave XII. 35 marcire. XVIII. 20leger. XIII 2 XVI. 40
port.
lauare. VIII. 23 les morts. XIV. 20La cabeça. " V. 20
XII. 36 marefalco. IV. 4predigen.
laudare. XII. 37 marinaro .XV. 3 leuer, XXI. 31 adrar. XII. 35 probiren. VIII. 26
2 lædere. 7 marauigliare
XHI• I. 25 leuer en haut., III. ladrilar. VIII. 17
lætitia. 4matto.
XIII. VIII. 33 liberal , XIII. 7
XIII. 30llagar. Q
.0` lætitia afficere.XIII. 6mattone. XII. 34 luyre. 1. XII•62,7 llamar.. II. 22
3 letus. XIII. 5 mattonare. VIII. 17lier, XIII. 12 ana. !
XII. 30 Quecksilber. II. 28
1
LI lectio. XIII. 3 medicare. XIV. 2limaçon. XIII 13 lança. XII. 38 quitantz II. 21
leuis . XIII. 2 mento. XIV. loing . XILL 17Vargo. XILI. 39
31 .
liberalis. XIII 30mercordi . XIV. 1olouër. XIII. 3 Nauar. XII. 36
libans . XIII. 30merendare. XIV. 11loup. XIII 21lealdad. IX. 9 R
ante.
XIII. 12 mercante. XIV. 13 loyantè. IX. B geçion, XIII. 3 :
ligare .
XIII. 9mercanzia. XIV. Ilundy . XIII 29lengua. XIII. 14 Rauben. XIX. 13
ligo.
VER

XIII. Iomettere à baffo.VII. 6luy. Xi. ofleno. XVII. 19 ratsherr. XX.35


ligule .
20 ligulis conftringere. mezzo. VII . 19 W leuar abaxo. III. 2rechen. XXIII. 28
I XIII. 11minuire. XI. 17 M 13 lexos. XIII. 17 rechnen. V. 24
XIII, 13mirare. XI. 40
limax. Ligero. XIII. 2 regieren . XIX. 18
lingua. XIII. 14mifurare. XIV. 6 Mauuais. XVII. 35impiar. XVIII. 16reiben. IX. 26
liquefacere. XIII. 15 moccalo. XIV. 37 maigre. XIII 3impiamente. XV. 12reich. VII. 12
litteræ. XIII. 16 moccare. XIV. 35 malade. I. 27 limpiefa. XIV. 33 reichlich. XVI. s
litigare. XIII. 16 molino d'acqua. maladie. I. 28limpio. XIV. 32 reichtumb. VII. 13

longinquum . XIII. 17 XVII. 11 malice.


XVII. 34 lloar. XII. 37 reinlich. XV. 12

longus . XIII. 19 molino da vento. marchand. XIV. 13 locamente. XI. 38rein. XIV. 32

loqui. XIII. 18 XVII. 12 manger. VIII . 1 locura. VIII. 34 reifen. LXII. 14


lucere. XIII. 27 molino. XIV. 40 manier. V. 12 lodo.
XIII. 24 reinigkeit. XIV. 33
lucius . XIII. 26 molto. XIV. 38 manteau . XVI. 15 Lobo. XIII. 21reitten . VIII. 10
lucrari XIII. 20 moneta. XIV. 22 marchandiſe. XIV. 12lorar. IX. 13 thaten. V. 23
ludere. XIII. 25 monetario. XIV. 23 marefchal. VIII . 23os muertos. XIV. 2reynigen . Xvill . 16
ludus. XIII. 22 monftrare. XIV. 18 marinier. XV. 3luengo. XIII. 19 riechen. XV. 34
ludus cartaru.XIII.28 montare. XIII. 9 unes. XIII. 29 rotzig. XIV. 37
II. 35 \marre.______
lupus
1
28

Latina. Gallica Hifpanica . Germanica .


italica.

XIII. & 1 mordere. XIV. 19 marchepied. XX. 18uziz. XIT rothvverden XIX. 37
lupus.
luna dics. XIII. 29 morire. XIV. 27 mafionner. IV. 18 ladrillo, XII. 34rühmen. X 26

XIIL 23 mormorare. XIV . 31 maudire. VII 19 ruffen. XXIII. 34


lufor
XIII. 24 morti. XIV. 2cmauuaiſement. M ruderen. XIX. 20
Jurum.
XIV . 25 21.1
Sadkom *** mouere, XIII 35
M XIV. 34 may. XIII. 33 Madad. XVII -34 S .9
muffare.
muratore. IV. 19 meneftrier XIII. 23 mudronnos . IX. 30

Macer XIII. • 31muto, XIV. 36 mener. VII. 29 malo. XVII . 35 Safran ube VI. 7
.*0 XIV. 10magro . 31falat. 18
maculare. XIII. 32 11 mercredy. XIII.
4 3 26 er
magnitudo. XIII. 34 S N mefprifer. V. 37 marauillar ... I. 25 faurămpf . XVI . 11
ente.
maius, XIII 33 $ merueilleux . XV. 15 maruuillosam falmen . XX. 6
XV. 14 merueilleufeme .
nt 1X Xry. 14faltz XX. 24 4
mala. XIII. 3 Nobile .
malear XIII, 35 nobiltà . XV. 151 ! XIV. 14 malamente. XIII . 35 faltzfaf. XX. 7
J
manè, XIII. 36 naues \ XV. 9 mesfaire , VI. 32 marauillefo. XIV. -15 faal. III. 12
AI2 mefurer XIV. 6 marinero. XV. I' 3 fagen. VII. 11
manere. XIII, 39nafcondere.
mandar. XII. 15 famen. XX . 27
mantile. XIII. 37 nebbia. XV. 4 mettre en ordre .
XIV. niente. XV .H T V. 26 manted. XVI. 15 fandt. H. 27
maturius.
mederi, XIV. 2 negare, XIX. Smirer.IV XI. 40 manièbó. XII. 19 fagen . XI - 36

mediocre. XIV.AL 3 nero. I XV. miroir. XXI 15mantillo. XVI. 14 faur . IK H


r
meiere. 1. Xly. Anettare, XVII. 26mocque . XII 8 matar. XI. 241ambftag. XX. 3
membrana. XIV. 5 nettare. XVIII, 16 moitíè. VII: 19 mandar. XIII 32 fauber VIII 6
**** XV. 13 monnoye. XIV 22 man XXL 5
menfa. XIV . 8 neue. XVII. 22 famptlich.
mentum, XIV. 7 niſſuno . XV. monnoyeur. XIV. 23 mayo . XIII. 33 famien. V. 19
meucator. XIV. 13 noi. 1 XV. 19 nonftrer. XIV. 18 meaniY XIV. 4fchaaf. XVI. 9
C
mercatura. XIV, 12 nome. XV. 17 monter. II 35 mecer la cuna ta fehen. XX. 39

mercurialis dies hong nominare. XV. 36 mordre. XIV. 11.7 XIV. 28 féubřeň. XVII -26
" XIV. 6fcheide. XXII. 33
XIV. 10non d. XV. 16 moulin. XIV. 40medir .
merendam capere. notte ! XV. 20moulin à vent onediano. XIV. 3ſchnce. XV. 13
XIV. Inude. Xv. 2 XVII. 12medic. VII. 18 falben. · XXIII. 30
XV. 18 moulin à cau. .3 C menèar. I. 33 fchenckel. 7
metiri. XIV. 6 ,nuouo. XVIII .
II. DE: menofpreciar. 1. 12
mirabilis , XIV. 15 nuoua. XVII V. 37 fcharpff.
C
mire, : xlv. 14 nuotare. XV. mediciner. XIV 37 mercador. XIV. 13fchemen. XVIII 10

mittere. XIV. 17muuole. XV. 25moien. XIva 3 mercaderia. XIV. 12 fcheinen. 4 XIII 27

XIy. 16 nutrire II. 4 mourir. XIV. D 2 merendar. XIV. I fcheumen. XXI. 19
mitigare.
mobilis. XIV. 29 . moufcher. XIV. 35 mercoles . XIV. 1ofcheren. XXII. 19

mollire. XIV. 21 O morueux. XIV. nesa. XIV. 8fcheinenlaſſen .


XIV. 49 V. 37 mexillas, XIII. 38 VII. 1
mola. mefprifer.
[mouere. Xly. 25 Odiare Xv. 33 moyfir. XIV . 34 mirar. II. 36 fcherzen . XII 7
XIV. 2 odorare, 17 Xv 34 muet. XIV. 35 mira à cullas. IX. 7fchimmelen. XIV. 34
moneta.
XV 36 murmurer. XIV. 31moçëdad. XII. 20fchieffen. XXII. 4
monetarius. XIV. 23 offendere.
XXIII. 29 muffer. I. 2 moço.. VIII. 30fchiffman . XV. 31
monftrare. XIV. 18 onghia .
IV. 19'molino. XV. 9
morari. XIV. 26 ongere.. " XXIII. 3 maſſon . XIV. 40fchiff.
mordere. Xly, 19orgeno. A XV . 37 : 11 . mocofo . XIV. 37fcüemmel . XXII. 18
• I. 21 N molin de viento . fchande . XI. 10
morigerum effe . ofcurare.
I XIV. 24 oratione. Xv. 38 XVII. 12fchläfferigſein .
XIV. 27 ottenere. Xv. 28 Nager. XV. 2 mol ino de aqua . VII. 23
inori.
XIV , 20040. Xvl. 1onauire . XV. ୨ XVII. 11fchleiffen . I. 7
mortui,
motare cunas.XIV. 28ordinare. XV. 13 moneda. XIV. 22 fchloffer. VIII. 22
V. 26neige.
mucofus, XIV. 35 neftoit cela. X. 29 monedero. XIV. 23 fchlange. II. 18

P nettement. XV. 12morar'. X. 17fchlieffen . IV. 34


mucefcere. XIV. 34
mulier. XIV. 39 Inettetè. XIV. 33 morder. XIV. 19fchlahen . XXIII . 19
XVI. 23 nettoyer. XIV. 27 fchlagen . XVII. I
multum XIV. 38 Padre. XIV. 32 morin,
XIV. 18fchlafen . VII. 24
mundus. XIV. 32 panduro. VII. 32 noble. XV. 14 moftrar.
XVI. 16nobleffe . XV. 15 matejar. XII. 7chmelzen. XIII. 15
mungere XIV. 35 panno.
murmu
1

29
Latina , Italica . Gallica. Germanica.
Hifpanica.
murmurare. XIV. 31 papa. XVII. 25 noir. XV. 10 moua. XXI. 4 fchmidt. VIII. 23
munditia. XIV. 33 pace. XVI. 28 nom. XV. 17 mouer. XIV. 25 fchmiden. VI. 13
mutus. XIV. 36 paglia. XXI. 22nommer. XV. 26 muco. XIV. 38 fchmeichlen. III. 20
mutuarc. XIV. 30parentado. V. 15 non eft, XV. 16 mudable. XIV. 29 fchmitzen. XIII. 32

parlare. XIII. 18Quër. XV. 5'mudo , XIV. 36 fchmal . II. 17


Ν VII. 21nourrice. XV . 24 muger. XIV. 39 fchmale, X. 12
partire.
XVI. 20nourrir. II. 4 muger alta. XVII . 33 | fchneider. XX. 17
partorire.
Nam. I XVIII . 5 nous. XV. 19 marmurar. XIV. 31fchneiden. XX. 22
XV. pafcere.
natare. XV. 2pafqua. XVI. 22 nouueau . XV. 18muy tard. XX. 38fchnecken. X. 15
nauis. Xv. 9 paffeggiare. II. II nouuelle. II. Imuy temprauo.XIX. Ifchốn. IX. 21
nauta. XV. XXI. 27
3 paftura. XVI. 13 noyer. fchönheyt.XVIII. 14
nebula. XV. II. 31nud. XV. 21 N fchöpffen . X. 18
4 pasticcio.
nectere. Xv. XVI. 24 nuees. Xv . 25 fchönerman.XXIII.32
5 patire.
negare. XV. 6 paufare. XVI. 25 nuict . XV. 20 Nada. XV. 11fchreiben . XX. 25
nemo. Xv. 7 pazzo. VIII. 33 nulluy. XV. 7 nadar. Xv. 2fchreiber. XX. 26
Inere. Xv. 8 pazzia. VIII 34 nao. XV. 9fchuldigfeyn. VI. 29
niger. XV. 10pazzamente . XI. 38 O XV. Icfchnlter. II. 29
negro
nihil . XV. 11 peccare. XVI. 29 niente. XV. 13 ſchneckе. XIII. 13
nitide. XV. 12 peccato. XVI. 30Obtenir. XV. 28 ninguno. Xv. 7fchupe . XIII. 9
nix . XV. 13 pe cora. XVI . 90euf. XVI. 10noble. XV. 14 fchultheifz. XVII. 37
nobilis. XV. 14 pedali. IV. Joindre. XXIII. 30 nobleza. XV. 15 fchüffel.. IV. 2
nobilitas. XV. 15 penfare. XIX. 22 oifeau. III. 14noche. XV. 20fchuefter. XXI. 35
nomen. XV. 17 pentire. XVII 24 ongle. XXIII. 29no es. XV. 16 fchvvantz. Iv . 3
nominare. Xv. 26 peggiorare. VI. 36ord . XI. 9nombrar. XV. 26fchule . XXI. 21
non eft. XV. 16 perfumare. XI. 18ordement. XI. 8nombre. Xv. 17fchvvalbe. X. 22
nos. XV. 19permettere. XVI. 36orgue. XV. 37 nos otros. XV. 19fchvvartz. XV. 10
nouus. Xv. 18pelle. XVI. 33orgueil . XXI. 30nueuas. II. fcvvan. VI. 21
nox. XV. 20 perfeuerare. XVI. 37orgueilleux. XXI. 29'nueuo. Ixv. 18fchvvarmutiglich .
nubes. XV. 25 per qual cagione. oraifon . XV, 38 nube. Xv . 25
II. 16
nudus. XV. 21 XIX. 9ortaux des pieds. niebla XV. 4fchvvare. X. II
numerare. XV. 22 perdere . XVII . 3 VII. 9 fchvvärlich. X. 10
nunciare . XV. 23 perdonare. XI. 4ofeille. XVI. I Ο fchvvär. X. 9
nutrix . XVI . 38ofer. III. 4 *** *f* fchyvein . XVII. 28
XV. 24 perfuadere.
39
Spefare. XV II. 27 ofter. III. 2Ofender. Xv. 36 fchvveren . XII . 24
O pefcare. XVfiII.
r gou allez vous.XIX. 2oler, XV. 34fchvvimmen. XV. 2
XVII . 1ooublier. XV. 27 oluidar./ XV. 27 chvvetzen.. X. I
pefce.
Obliuifci. XV. 27 perche. XIX . 4ouir. III. 3'ordenar. V. 26 fehetdorthin, XI. 7
obfidere. XV. ouurir. II. 20 organo. III. 19
XV. 29 percioche. XV. 37 fehrfrue,
obtinere. XV. 28per quanto. XVIII . 25 offenfer. XV. 36 ofadamentes III. 11feichen. XIV . 4.
obturare. XV. 30pettine. XVI . 32 oracion. Xv. 38 feyden. X. 23
occidere. XV. 31 pettinare. XVI. 31 3 : P III. 1 4fenden. XIV. 17
ofur.
occurrere. XV. 32 pezza. IX. 29 ottener. Xv. 28 fein. XXI. 36
lodiffe. XV. 33 piacere. VI. 34 Pain dure. VII. 32 otramente. I. 37 felten. XIX. 12
lodorari. XV. 34 piangere, XXI. 22 otro. I. 36 feufzen. X. 3
XVII. 21 paille.
offendere. XV. 36 piantare. XVII. 16 pair. XVI . 17 oueja . XVI. 9 feruetlin .
XIII. 37
40.41
offenfare . XV. 35 picchiarez XVII . 21 paiftre. , XVIII . 5'oyr.. 3 feffel . XX. 32
III
omittere . XVI. Ipiangere. IX.13 paix. XVI. 28 fichfpieglen. XI. 40
onerare. XVII. 4 pape. XVII. 25 ... P fingen. III. 32
XVI. 12 piede.
operire. XVI. 2 piegare, XVII . 20 parchemin . XIV. 51
5 finger. III. 33
XVI. XVII. 19'par an. XVI. 25 fizfen. XX. 30
opinari. 3pieno. XIX. 6 Paufar.
oportere . XVI. 4 pienamente. XVII. 18 pardonner. XI, 4 padre. XXI .3
1049 XVI. 23 figelen.
XII. 31 parentè . XXI. 22 fitz. XX. 29
opulenter. XVI. 5 pietra. V. 15 paia...
organum. Xv. 37 pigro. XX. 31 pareffeux . XI. pan duro. VII. 32 fontag. VII. 37
ofculari. XVI . 6pigro. XI. Iparefle. XI. 2 panno. XVI. 16 forg. VI. 12
6:12 F oratio
30
Latina. Italica . Gallica . Germanica.
Hifpanica .
oratio. Xv. 38 pigritta. XII. 2 pareffeux. For g. XXI . 10
XX. 31 panne efpeffo. VI. Torgfelti
oftendere . XVI.. 7 piouere, XIII. 18 papa. XVII. 25 fonne. XXI. 8
XVII. 23 parler.
oua ponere. XVI . 8pifelli. VIII. 11 par la. XI. 5 bar . XVI. 17 focken. rv . 1
ouis. XI. 36
XVI. 9pifciare. XIV. 4partir. VII. 21 parentesco . V. 15 pannen .
ouum . XVI. 10 poluere. XVI. 20 paren. XVI. 18
XVIII. 12 pafque. XVI. 22 parir.
oxalis. XVI. 11 potere. XVIII. 30 paftè. IX. 6
II. 31 partir. XVII. 21palten .
XVII. 28 pafture . XVI . 13 pareçer . XVIII. 19fpeife. IV. 28
porco.
P porto. XVI. 40 pauſer. XVI. 25 pas. XVI. 28fpevven. XXI. 18

portare. XVII. 29pauure. XVI. 26 pafcra. XVI. 22 fpervver. .I. 9


Pabulum. XIII. 22
XVI. 13 portar via. XVII. 2 pauurete . XVI. 27 pastel. II. 31fpiel.
palla. XIII. 23
XVI. 14 portar inuidia. IX. 23 pauer. VIII. 17 paſto. XVI. 13 fpielman .
pallium . XVI . 15 pouero. XVI . 26 peau. XXI. 15
XVI. 33 paffear. II. 11fpiegel.
pannus. XVI. 16 pouertà. XVI. 27 pechè. XVI . 30 pecar. XVI . 291per. XII. 38
par. XVI. 17 predicare. V. 20pecher. XVI. 29 pecado. XVI. 30fpinnrock . V. 27

parare. XVI. 19 pregare. XVII. 31 peindre. XVII. 7 pelear. XVIII. 18 fpifz. XXIII. 18
XIII. 25
parcere. XVI. 18 pertufare. XVII. 35 peigne. XVI. 32 peine. XVI. 32 fpielen.
XVI. 20 premere. XI. 15 peigner. XVI. 31 peignar. XIII . 18
parere. XVI. 31fprechen .
XX. . 8
parua mulier.XVI . 21 prendere. 8 pendre.
v. XXI. 33 pelleja. XVI. 33 fpringen .
XVI. 22 preftare. XIV. 30penfer. XIX. 22 penfar. V. 7ftatt. VI. 29
pafcha.
pater. ftaub. XVIII. 12
XVI. 23 preſtamente.XXIII. 3 perçer. XVI . 35 pequenna muger.
XXII. 3 XVI. 21ftanсx. IX. 22
pati. XVI. 24 prefciutto . XVIII . 7perdre.
pauper. XVI. 26pretiofo. XVIII.
XVII I. 4 pere. XVI. 23 perfamar. XI. 18ftarck. IX. 18
XII. 31
paupertas. XVI. 27 prigione. IV. 9perfeuerer. XVI. 37 permittir. XVI. 36ftein.
paufare. XVI. 25 profondo. XVII. 39 permettre. XI . 2 ftelen. IX. 37
XVI. 36 pereza.
XVI. 28 profondità. XVII . 40 perfuader. XI. 1fterben. XIV. 27
pax. XVI. 38perezoso.
peccare. XVI. 29 promouere. XVIII. 5 fteinmetz. IV. 19
3 pefant. X. 9pergamino. XIV. i
XVI. 30prouare. X. 10 perdonar. XI. 4fteltze. X. 13
peccatum. VIII. 26pefamment.
X. 11 pefcar. XVII. 9ftercke. IX. • 17
pectere. XVI. 31 publicare. XVIII. 9pcfanteur.
XVI. 32 pugno. XVI. 39 pefer. XVII. 1oftelen . XVI. 31
pecten. XVII. 27 pescado.
H.4 35
pellere . XVI. 34 pulito. XIV. 32 petite femme. perenecer. XVIII . 6fteigen .
IX. 23
pellis. XVI. 33 pulitezza. , XIV. 33 XVI. 21 perder. XVII . 3ftincken .
1 puro. XVII. 27 ftirn . IX. 27
percutere. XVII . VIII. 6peu fouuent. XIX. 12 pefar.
perdere . XVII. 3 purgatorio. XVIII. 17 pefcher. XVII. 9 pefado. X. " 9ftimme. XXIII. 38
perficere. XVII. 2 puzza. IX. 22 pie. X. ftock. IX. 39
'XVII. 6 pefadumbre.
IX. 23 pied. XVII. 4pefademente. X. 1oftor. 1. 10
perforare. XVI. 35 pazzare.
permittere . XVI. 36 pulice." XVIII. piece . XV. 35
IX. 29 perfeuerar. XVI. 37 ftolperen.
perfeuerare. XVI. 37 pulitamente. XI. 32 ftoffen. XXII . 27
XV. 12 pied-fente. XX. 34 pefquifar.
XVI. 32
perfuadere. XVI. 38 pierre. XII. 31 perfuader. XVI. 38 ftral.
a XVII. 17
XVII. 4 a piler. XIX . 13 picafa. Xyll. 6ftraff.
pes.
XII. 31 ftraffen. XVIII. 15
philomela. XVII. 5 piffer. XIV. 4piedra.
XIII. 16 pintar. XVII. 7ftreiten. XVIll. 18
pica. XVII. 6 Quadrato. XVIII. 24 plaider.
V. 22 plaindre. XVII . 4ftrelen. XVI. 31
pingere. XVII. 7 quaglia. IV. 39 piè..
II. 25 ftro. XXI. 22
pinguiarius. XVII. 8 quale. XIX. 3 plaindre . XVIII. 36 pichel.
?
XVII . 16ftuck. ·IX. 29

pifcari. - XVII. 9quando. VI . 20 plaifir. VI. 34 plantar.
pifcis. XVII. 10quarefima. XVIII. 35 plaifant. XII. 17 plazer. VI . 34ftumm. XIV. 36

piftrinum aquarum quattro XVIII. 23 planter. XVII . 16 plegar. XVII 20fünde. XVI. 30

XVII. quietanza . II. 21 plein. XVII. 19 pleitéar. XIII . 16 füfz. VII. 35

XVIII . 32 pleinement.• VII. 18 pobre. XVI. 26 füffigkcit . XXI. 26


piftrinumventilatum. quindici.
XXI. 25
Xvir. F2 pleurer: VVII. 21pobreza. XVI. 27 füffiglich .
n XXIII. 17
placare. XVII . 14
R ployer. XVII. dopocas vezes. XIX . 12fuche .
# gen XVI. 29
placenta. XVII. 15 plouuoir. XVII. 23 poder. XVII. 3olündi .
XIX. Topoys. n V. 25
placidus . XVII. 13 Radice. VIII. 11 podrirfi. XVIII . 20 fyllabiere .
plantare. XVII. 16rádoppiare. XVII. 1opedaço. IX. 29
VII. 39 poiffon .
platea. XVI. 39 polue. XVIII. 12
XVII. 17 rallegrare. XIII. poing.
plenè
3.1
Latina. Italica. Gallica. Hifpanica . Germanica .
Ic
plenè. XVII. 18 anocchio . XIX. 11porceau . XVII. 28 por quanto XVIII. 25 T
Į
plenum. XVII. 19 rare.volte . XIX. 12 port. XVI. 40 porche caufa. XIX. 9
plicare. XVII. 20 rè. XIX. 29 porter . XVII. 29 porque. XIX. 4 Taffel. XIV. 8
3: XVII. 21 regnare. XIV.
plorare. XIX. 19 porter enuie. XI. 23 porque. VI. 9 täglich. 7
XVII. 22 radere. alli. XI. 5 tantzen. XX. 9
plus. XXII. 19 poudre. XVIII. 12 por
pluere. XVII. 23 regina. XIX. 17 pour combien . poner huebos. XVI. Stauffen . III. 15
XIX. 14 XXI. 32
poenitere. XVII . 24 rendere. XVIII. 25 preciofo. XVIII. 4taub.
78
polire. XVII. 26 refiftere. XIX. 27 pourmeiner. II. 11 presto. XXIII . 2 teller. XVIII. 22
9 VIII. 34
pontifex. XVII . 25 ricercare. XI. 32 pourpoint. XXII . 14 preguntar. XVIII. 26 thorheyt.
2 VI. 9predicar. V. 20thörich.
ponderare. XVII. 27 riceuere. XIX. 16 pourquoy. XI. 38
#3 porcus. XVII. 28 riccamente. XXII. 29
XVI . 5 pourquoy. XIX. A pronunciar.XVIII . churn.
5 portús. XVI. 40ricchezze. III. 27
VII. 13 poudre. XVI. 8 publicar. XVIII. 9'thumbher.
XVII. 29ricco. XVI. 39 tieff. XVII. 39
portare. VII. 12 pour quelle caufe . puño.
XIX. 36 XIX . puerco. XVII. 28 tieffe. 1 XVII. 40
poffe. XVII. 30ricordare.
pugnus. XVI. 39ricufare. Xv. 6pourrir. XVIII. 5opuerto. XVI. 40 tödten. XV . 31

pafcere. XVIII. 5increfcere. XXII. 2 pouffer. XXII. 27 purgar. XVIII. 16 tollvverden. XI . 25


pertinere. XVIII. 6ringratiare. X. 7 pouuoir. XVII. 30 purgatorio. XVIII . 17 todt. XIV. 20
XVIII. 14 torte. XIII. 8
petafo. XVIII. 7 ripofare. XVIII. 3prendre. III. 25 pulga.
prandere. XVII . 36riprendere. XIX. 23 preuoir. XVII. 38 xl. I
trag.
XVII. 34rifcaldare. XIV. 3 XX . 31
prauitas. IV. 6 prefter. träg.
prauus. XVII. 35 rifparagniare.XVI. 18 precieux. XVIII. XI . 2
41 trägheit.
V. 20 Quinze. XVIII. 32 tragen. XVII. 29
præcidere. XVII. 32rifpondere. XIX. 35 prefcher.
-3 XII. I
prætor. XVII. 37 ritenere. VI. 30 prier. XVII. 31 quadrado. XVIII. 18 trachter.
XXII. 24
præuidere. XVII. 38roffignuolo. XVII. J 5prifon. IV. quando. VI. 20 traurig.
preciofus. XVIII. 4rompere. IX. 32 profond . XVII. 39 quaresma . XVIII. 35 treuvve. IX. 9
precari. XVII. 31rubare. IX. 37 profondeur. XVII. 40quattro.. XVIII. 23'trieffen . XXI. 21
procera mulier. prononçer. XVIII. que cofa. XVIII. 29 tringen. V. 36
5 XVII. 33 S IX. 22 quedar. XIX. 25 trincken.
puantife. III. 21
E proficere. XVII . 3
publier. XVIII . querer.
XXIII. 4 trocknen. XXI 2
profundus. XVII. 17 Sabbato. XX . 3 puir. IX. 23 quexar. IV. 39 tröften . XXI. 12
profunditas. XVII. 40 fagreftano. I. 29 pulce . XVIII. 11quexarfe. XVIII . 36traumen. XXI. 13
pronunciare. XVIII. 1 fala. III. 12 punir. XVIII. 15 quiar. VII. 29 trucken. XII. 12
38 proxeneta. XVIII. 2 fale. XX. 4 purgatoire. XVIII. quien. XVIII. 34 tuch. XVI . 16
39 prudenter. XVIII. 8 faliera. XX. 7 purger. XVIII. quitar. VII. 6 tummelen : xXXIII . 36.

publicare. XVIII. 9falice.


XX. 5 fustança. II. 21 turnieren . VI. 28
31 pudere. XVIII. 10falmone. XX. 6 turmim . VII. で 8
е
XVIII. 11faltare. XX. 8 R
pulex.
XVIII. 13 faluatico. · XXI VI 20 V
pulchrè. . 37 Quand.
pulchritudo.XVIII . 14 falutare. XX. 10 quarrè. XVIII. 24 Rabiar. XI. 25

5 pulfare. XVIII. 21 Sano. XX . 11quarefme . XVIII. 35 raër... XXII. 19 Vatter. XVI. 23


8 puluis. XVIII. 12 Sapere. XX . 24 quattre. XVIII. 23rana. XIX. 11vbervvinden.XXII
I.24
pugnare. XVIII. 18 fanguinare. XX. 13 quenouille. ·V. 27 rais. XIX. 10vberleyben. XIX. 25
punire. P XVIII. 15 Sapienza. XX. 15 queue. IV. 3recebir. XIX. 16vbetliefern. XXII 26
purgare. XVIII. 16 fartore. XX . 17 qui. XVIII. 34 regar. XIX. 31verlaffen. VI. 23
purgatoriui.XVIII . 17 Sauio. XX. 14 quinze. XVIII. 32 reynar. XIX. 19 vertravven . V. 2
putare. XVII. 19 fautamente.XVIII. 18 quittance. II. 21rey.. XIX . 29 verfaulen. XVIII . 20
putrefcere. XVIII . 20 fcabiefe. XX. 19 quelle chofe. XIV. 29reyna, XIX . 17 vertreiben . IX. 38
XX. 20 a
fcala . reyr. XIX. 38 verergeren . VI. 36
Q Scanne XX. 18 R retener. VI 38
VI. 3overordnen .
fcendere. VII. 5 repofar. XVIII. 30vermentelen . XXII.11
Quatuor. XVIII. 23 fcherzares XII. Racine . XIX. 10reprender. XIX . 23 verehelichen. VI. 27
quadra. XVIII. 22 chiedone . XXIII 18railler. XII rebufar XIX. 15 verhinderen. XI. 14
quadragefima. fchiumare. XXI . 19ramer. XIX. 20remar. ? XIX. 20 verhelen . IV. 17
XVIII. 35 fcienza . II. 30rafer. XXH 19 refiftir. XIX. 27 verkunden . XV. 23

quadran
32

Latina. Italica . Gallica . Hifpanica . Germanica.

quadragula.XVIII . 24fcordare. XV. 27 ramenteuoir. I. 24 refpondar. XIX. 35 verminderen. VII. 17


quamobrem. XIX. 9feudelia. IV. 2 recepuoir. XIX. 16rcfcar. XX. 23 vervvechfelen. V. 33
qnanti. XVIII. 25 cuoprire. XIX. 28reciner. XIV. reziamente. XIX. 32 verharren. XVI . 37

¡queri. XVIII . 36 Scuola. XX. 21rechercher.. XI. 32 ricamente. XVI.


XVI. 5 verletzen. XIII. 7
quærere. XVIII . 26 fecchio. XIX. 7 regner. XIX. 19rico. VII. 12 verftopffen. XV. 3c
quidam. XVIII. 28 fedia. XX. 29 reine. XIX . 17 riquesa, VII. 13 verfuchen. XXII. 8
quid eft. XVIII. 27 fegare. XI. 36 remercier. X. 7robar. XIX. 13 verbergen. I. 2
quid rei. XVIII. 29 feguire. XX . 37 remuer. XIV. 25 rodear. IV. 27 verfamlen . V. 31

--
quiefcere. XVIII . 3 feme. XX. 27 reguarder. II. 36 rogar. XVII. 31 verficheren. . XX. 28
quindecim.XVIII . 32 /eminare. XX. 39 rencontrer. XV. 32 romafa. XVI. 11 verderben . VI. 26
quinque. XVIII . 31federe. XX. 30rendre. XIX . 14 romper. IX. 32 verfteken. XII. 3
quinquaginta . fembiante. XXI. 6 refufer. XIX. 15 rueca. V. 27 vergeben. XI. 4
XVIII . 33 fella . XX. 32 repofer. XVIII . 30ruifeñor. XII. 2
XVII. 5 vergulden .
quis. XVIII. 34 fenatore. XX . 35 repentir. XVII. 24 verzehren. XIX. 21
XIX. Ifenfale. XVIII. 2 refpondre . S verachren. V. 37
quò. XIX. 35
quò abis. XIX. 2 ſenza voi. I. 6reprendre. XIX. 23 I. 24
vermahnen .
quod. XIX. 3 e ciò non fuffe. X. 29 refifter. XIX. 27 Saber. XX. 24 verdammen ., V. 38
quorfum . XIX. 4 Sentiero. XX. 34resjouir. XIII. 6fabiamense. XVIII . 8veryvexelen . V. 16
quota hora. XIX . settimana . X. 19refter. XIX. 25 Sabio. XX. 14 vervvuuderen. I. 25
quot annis . XIX . 6feruitore. VIII. 3rien. XV. 11 fabiduria. XX. 15 verkündigen.XVIII.9
quotidie. XIX . 7i è. XII. 13 retenir. VI. 30Sabado. XX. 3 verderben. V. 39
quouis tempore . fimia. XXI. 4 riche. VII. 12 faber el manjar.X. 15 verlieren . XVII. 3
XIX. 8 figillare . XXI. 3richeffe. VII. 13 facar acqua . X. 18 verdrieffen . XXII . 2
Scordare. XV. 27 richement. XVI. 5facriftan. I. 29verfchlieffen . XXII . 9
R Signore. VII. 26 rire. XIX . 38 fal. XX. 4vergeffen . XX. 27

Sognare. XXI. 13 robbe. XXII . 16fala. III. 12 vier.: XVIII. 23


Radix. XIX. Lofole XXI. 8roidement. XIX. 32falero. XX . 7 viel. XIV. 38
rana. XIX . 11 follecitare. XXI. 9 rompre. IX. 32 falmon. XX. 6vierecket. XVIII. 24
XIX. 13 follecito. XXI. 10offignol . XVII. 5faltar. XX. 8 vifch. XVII. 10
rapere.

a∞
raro. XIX. 12 Sonare. XXI. 14 rougir. XIX. 37faludar. XX. Iovafauber. 4 XI. 9

8
1 XXIII . faluage.
recipere . XIX. 16fempre. XX. 33 rouler. 36' XXI. 37 vnfeùberlich . IX. 8
recordari. XIX . 36Seruare. II. 33 roy XIX . 29janar.. XX. 12 vndervveifen . IX. 34
recufare. XIX. 15 feruire. XX. 4 rue.[ 1 XVII. 17fangar. Xx. 13 vmgeben. J IV. 27
reddere . XIX. 14 criuere. XX. 25 1117 Sano. XX. 11vmbrùren. XIV. 25
XIX. 18 fordo. ·XXI. 32 S
regere. Saruofo. XX. 19 vnvvarigkeit. X. 35
Sastre. XX. 17 vnvviffendt. X. 32
regina . XIX. 17 fonnacchiare. VII . 23
XIX. 19 fotterrare. ! XX. 36 Sablon . II. 27Janze. XX . vmbgehen. IV. 26
regnare .
rem abfumére . fottile. II. 37 s'abbaiffer. VII . 2 fellar XXI. 3vmbкeren. XXIII. II
XIX. 21 fottiliezza . II. 38 facriftain. I. 29 fecar. XXI . 2 vmbdrehen. XXII. 20
rémigare. XIX. 20fottomettere. IX. 35faffran. VI. 7 feguir. XX. 37 vnderftùtzen . IX. 35
reprehendere . Spalla. . 19 fage.
II XX . 14femana. X. 19 vnderhandler.XVIII.2
24 XIX. 23 parniere . .! XX. 15 femblante
I -9fageffe. . . XXI. 6vnderthanfein.
XXI. 32 XIV . 24
reputare . XIX. 22 Specchio . XXI. 15 fagement. XVIII. 8fordo.
tefiftere . XIX. 27 Spendere. VIII. 18falade. I. 8 fenda. XX. 34 vor rechtfordern ..
refoluere . ... XIX. 26Sperare. XXI. 17 (cigner.. XX. 13 Señor. VII. 26 IV. 21
• . XXI. 16 faliere. XX. 7embrar.
refpondere. XIX. 35 Spiare. XX. 39 vorgericht zancken.
feftare . XIX. 25 pingere. 1 XX. 29fenador. XX. 35 XIII. 16
XXII. 27 fiege.
7 X. 3faluër .
reftringere . XIX. 24pirare... XX. 10feruiletta . XIII. 37 vorfchreiten . XVIII. 3
retegere. XIX. 28 ſporco! XI .9lain. A XX. 11feruin. XX. 40 vollenden. XVII. 2
Xn 8famedi. XX . 3 fiempre. XX. 33 vogel. III. 14
rex XIX ... 29 porcamente .
ridere. XIX. 30fpofare . VI. 27 fans toy. 16 fi effo nòfuera. X. 29orgel. XV, 37
ridere. .. VIII, 14 faumon. XX. 6 filla. XX. 32 voll. XVII. 19
XIX. 38 Spogliare .
rigare . XIX. 31 putare. XXI. 18faulter. XX. 8 filla. T XX. 29 vollkommlich .
rigide XIX. 32 ftendere.. XI. 35 fauuage. XXI. 37fin noz. I. 6 XVII. 18
N rimas
33

Latina . Italica . Gallica . Hifpanica. Germanica.

rimas agere. XIX. 33andare. VIII. 32lemer. XX. 39imientes XX. 27 vor euch. II. 19
XXI. 20faux. XX. 5er obediente. XIV. 24vmbhalfen. II. 10
ringi. XIX. 34 tagno.
rubefcere. XIX . 37 ftampare. XI. 12 fçauoir. XX. 24 fcientia. II. 30
S I. 10fcience. II. 3 Vol. XXI. 8 VV
forione. 1
Sabathum. XX. 3 Atracco XII. 32 feau. XXI. 7fometter. IX.! 351
chen
faccharum. XX. 2ftracchezza. XII. 33 (eigneur. VII. 26 foberuio. XXI. 29VVa . XXIII . 22
c h t e l
facellanus. XX. frangolare. XXI. 23 fel. XX. 4foberuia. XXI . 30vva . V. 22
f f e n r . V
fal.. XX. 4ftrafcinare. XXII. elle. XX. 32 foñar. XXI. 13vva mache . 40
" g e n r
XX. 8 ftrada. XVII. 17 feeller. XXI. 3 fonar. XXI. 14v v a mac h e .
falire.
X. 12femblant. XXI. 6fofpirar. XXI. 34 VIII. 24
falinum . XX. 7ftretto.
en XVII .
XX. 5 ftrettamente. II. 17fembler. XVIII. 19fubir. YI. 35 ,vvag , 27
falix.
en
falmo. XX. 6 ftringa.. XIII. 10femence . XX. 27fuyo. XXI. 36 vvahr . VII. 24
X. 19fuzio. . v a m f t XX II. 14
faltare. XX. 9ftrozza. XII. 23 femaine. X 9v . tig
v a n c kelmü
falutare. XX. 10fuo. XXI. 36s'enaller. fuziamente. XI. 8v .
fanare. XX. 12fuperbo.. XIV. 29
XXI. 29 fi ce neftoit cela.x. 29
XX. 40 T VI. 35
fanguinem reddere. 1 " fuperbia. XXI. 30feruir. vva von,

XIII. 23 feoir! XX. 30 vvan. VI. 20


XX . 13fonatore.
XX. II ferrurier. VIII. 22 Taller. XVIII. 22 ,vvarten. XIV. 26
fanus.
XX. : 14 T ... feruiette. XIII 37kela. YXII. 3 vvarmit. XIX . 1
fapiens.
XX. 15 fermend. XI. 16temblar. XXII. 23 vvarumb. VI 9
fapientia.
farcina. XX. 22 fi eft. XII. 13 temperano III. 19vvafferhafen. II. 25
XX. 16Tagliare.
fartor. XX. 17tagliare la tefta . fier. XII. 36enaza. IX. 20vvaffer müle .
1XX 29 tener fueño. VII. 23 XVII
. II
fcabellum. XX. 18 XVII. 32 fiege..
XXI.4 tenir. XII. 5vvafchen. XII. 36
fcabiofus. XX. 19tanola... XIV. 8 finge. ₹
XX. 20 tela. VI 12temer. XXIII. 9vvaffer. II. 24
fcala. XXII. 3 foing.
...XX. 2 1 temere . XXIII, -
XXI. Stentári XXII. 8vvasfur einding.
fchola. 9foleil.
XXI. 14 traërtiuenas. XV. 23 XVIII. 29
XX. 23tempo. X XXII. 5 fonner.
fcalpere.
XX. 22 tenaglie. • IX: 20foigneux. XXI tener cuidado.XXI. 9vvas ifts. XVII . 27
fcindere.
XXII . 8fonger. XXI 13 tener embidia. XI. 23 vveifen. XVI . 7
fcire. XX. 24 tentare. Y
fcribere. XX. 25terra..Vi XXII. 10foubmettre. IX. 35 tender. XT 35 vves halben. XIX. 9

fcriniarius . XX. 26 termine!! VII. 8fon. XXI. " 36tierra. XXII. Ovveis machen . IV. 5

fecurü reddere . XX. 28 teffſitore. XXII. 13 fouiller, XIII 32 terciopelo. X. 23vveyden. XVIII. 5
IV. 4fouper. IV. 20tinta.' II. 49vveihen. V. 34
federe. XX. 30 teftat "
XXI. 32 tirar. XXII. 4yvermen. Iv.6
fedes. XX. 29 teftificare. XXII. 22 fourd.
" X. 11
1
XX. 31tingere, XII. 5 foufpirer. XXI. 34eftiguar. XXII. 12 v verden.
fegnis.
XIX. 36ormino. VII. 8 yvetten. IV PI
fella. XX. 132tintore. XII. 6fouuenir.
XXII. 22 fubtil. IX. 13
femen. XX, 27 tirare, II 37 tienda XXIIIvveynen.
femita. XX. 34 tirare, XXI.4 fuccre XX. 20 tiempo. XXII. vveytzen. XXII 25
IV. 36folliciter. XXI. 9 intortra L XII 6yveifz. II. 3
femper. XX. 33 toccare.
TI..39 vveifzheit. XX16
fenator. XX, 35 tondi. XVIII. 22fuiure. XX. 37tocar.

XX. 36torre.
fur.A
XXII. 29 fur.. Xodar. K XXIII. 36vveifzlich. XVII. 18
fepelire.
...vtodo el dia XXII. avves ift das. vl.: 8
. XX. 37 torcere. V. 36
fequi.
XIII. 8 < HT ... tomariIII. 25vverJXXXVII . 34
ferere. XX. 39 torta.
qvvelches XIX3
Mostanelero. XIII.
ferius. XX. 38 tortelette. XVII. 15
XII . 17
feruire. ... XX. 40toffire, XXII..30Table. XIV. StopaX XXII 16vveit.
XX. 22 torre. XXXII. 29yveib... XIV 39
fic. A XXI. 暑 Itouagliuoli. XIII . 37tailler.
Gccare. XX1.2 traboccare. XV. 35 taire . sorreyno, XVIII. 7vveber... XX13
XXI3 tremare. XXII. 23 tafcher. XIII.93 torta. XIII. 8vvei XXIII . 26
fignare.
XIITtorcer. V. 36vveingarten.
fimia. XXI. 4 troppo per tepo. XIV. 1tartre...
XVII. 15 XXIII 25
Gmul. XXI. 5 troppo tardi. XX. 38 tendre. XI. 3ortas.
XXS
fimulatio . XXI -6turbare.. XXII. 32 teindre. XII offer. XVII. 3vveyid.AK

XV. 30femp ! XXI exedor. XXII. 13vvider fahren . 15


firula. XXI 7turare .
XXII. 21tenaille. 2. IX. 2ctornar. XXIII. I1vviffen laffen. TV? T2
fol XXI. Stutto l
' di.
XXII. 8 rabaiar. > vvidergeben. XIX 14
follicitus. XXI Lotorcia. IX. 36 tenter.IX XIII.
G folli
34
Latina. italica. Gallica. Germanica .
Hifpanica .
follicitare. XXI, troppo XVII. 22terme. VII. 8 traer. 1. 19vvider. V. 28
folari. XXI, 12 teinturier. XII.6trigo. IX. 34 vviegen. XIV. 28
V terre. gu 16vviderf tchen.XIX
Voluere. XXI. II XXII. 1orocar. V. . 27
fomniare. XXI, 13
refmoigner, XXII. 12 tropeçar. XV. 35vvietheur. XVIII. 25
Honare. XXI, 14 Valentemente, IX, 19tirer. XXII. 4trifte. XXII. 24 vvinter, X. 25

fpeculari. XXI. 16 vanagloria, XXII. 35 toile. XXII. 3 triftement. II. 16 vvild. XXI. 37
peculum. XXI. 15 vanità. XXII. 34 tonneau. VII. 22 urbar. XXII. 3avvir XV. 19
XXI. 17 vantare, X. 36torcher. XVII. 26tuerto, VI. 18vvitfravy. XXIII. 21
perare.
puere . XXI, 18 udire. III. 3 tonnelier. XXIII. 20 vvindt. XXIII. 12
pumare. XXI . 19 vedere. II. 36 torche. IX. 36 V vvindtmüle.XVII. 12

Mannum . XXI. 20 vedi là. XI. 7 tordre. V. 36 vvirt. IV. 10


ftillare. XXI. 21 veggiare. XXIII . 22tour. XXII. 29Vaina. XXII. 33 Voche. IX. 19
ramen. XXI, 22 veluto . X. 23 tresbucher. XV. 35 valientemente. IX. 19vvolle. XII. 30
ftrangulare . XXI. 23 uccello. III. 14 toucher. II. 39 vana gloria. XXII . 35vvolff. XIII. 21
XXI , 24 vedoua. XXIII. 21 tifferand. XXII. 13 vanidad. XXII . 34vvolcken. XV. 25
trepere,
fuauitas. XXI. 26 venti. XXIII. 23 tourner. XXII. 20 vano, XI. 26vvol . " III. 17
XXI. 25 vento. XXIII. 12 tortu. VI. 18 ver antès.
fuauiter, XVII. 38 vvo gehet ihr hin.
fubmergi. XXI, 27 vendicare, XXIII . 28 toufiours . XX. 33 velar. XXIII. 22 XIX. 2
fubmittere , XXI, 28 venerdi. XXIII. 7touffir. XXII. 30 vellagueria. XI. 10vvohnen. X. 17
XXI, 30 ventolo, IX. 12 toute la journee . vencer. XXIII. 24vvollen. XXIII. 40
fuperbia.
XXI. 29 venire. XXIII. 8 XXII. 21 vengar. XXIII. 28 vvo das nit vyere.
Kuperbus,
furdus . XXI. 32 veste. XXII. 16trainer. XXIII. Ivenir. XXIII. 8 : X. 29
XXI. 31 verfare. XI. 37 trauailler. XIII. Ivenir afer. IX. 11vvunder. : XIV. 15
furgere.
fufpendere, XXI. 33 vestire. XXIII. 15 trembler. XXII. 23 veftir. XXIII. 15 vvunderbarlich.
XXIII. 23 XIV. 14
fufpirare. XXI. 34 vergognare.XXIII. 10trencher. VII. 4 veinte.
furor. XXI, 35 verme, XXIII. 13 trenchoir . XVIII . 22 vergoncarse . vvurtzel. XIX. 10
fuus, XXI. 36 vettina. II. 25 trifte. XX II. 24 XXIII. 10vvurm. XXIII. 13
VI I. 3
3 vie rne s. XXIII. 7
fylueftris. XXI. 37vgualare. I. 30tromper.
vogare. XIV. viento. XXIII. 12 Z
XIX, trop coſt.
T volgere. XX. 38 vianda. IV. 28.
XXIII. 11trop tard.
voltare. XXIII. 29zam. VIII. 29
XXIII. 36 troubler. XXII. 32 Uña.
Taberna. XXII, voce. XXIII. 38 crop. XVII. 22 Untar. XXIII. 30zange. IX. 20
tædio affici, XXII. 2 volare . XXIII. 35 tuer. XI. 24 viña. XXIII. 25 zardt. VI. 33
tela, XXII. 3 volere. XXIII. 4triftement. II. 16 vino. XXIII. 26zehen . VII. 9
telo petere, XXII, 4volgere. XXIII. 20 vueftro. XXIII. 16zeichen . VI. II
templum. XXII. 31vilenia, XI. 10 V volundad. XXIII . 4ozehmen . VII. 25
XXIII. 24 ufar. XXII. 9zeyt. XXII. 5
tempus. XXII 5 vincere.
tenacitas. XXII. V 7 vino. / XXIII. 26 vaillamment. IX. 19 vomitar. XXIII. 37 zeigen. XIV. 18
tenax, XXII. 6 vite, XXII. 25 vaincre . XXIII. 24 XXII. 12
zangen.
tentare. XXII. 8 vipera. II 18 vainegloire,XXII. 35 Y
zvvenzig. XXIII . 23
terere, XXII .svg un paro, XVI. 17 vanité. XXII. 34 t zerreiffen. XII . 28
XXIII . 37 vanter. X. 26,Tr.
tergiuerfari XXII. vomitare, XII. 12 zerfpalten. XIX. 33
terra. XXII , 10 Vano. I XI. 26 vefue. XXIII. 21glefia, XXII. 31 zetteylen. VII. 21
teftari, XXIII viaggiare, XII. 14 veiller. XXIII. 22 yazer. X. 27 zerfpringen. VI. 5
textor. XXII, 13 voftro.. XXIII. 16velour. X. 23iyo. VIII. 4zimmeren. S 31. 31

thorax. XXII. 14 volontà. XXIII. 40 vendredy. XXIII. 7 ziehen. XXII. 22


tintinnabulum. udire, III. 3 vent. XXIII. 12 zimet. IV. 25
XVII. 15 venger. XXIII. 28
ziegelftein. X11 34
XXII. 16 Ivenir. XXIII. 8 zitteren. XXII 23
toga,
tollere. XXII. 17 ver.. XXIII. 13 zorn. XII. 9
tondere, XXII 19 veftir. .XI. 165 XII. IO
zornig.
tornare. XXII. 20 viande . IV. 28 zornigfein. XIL 10
XXII . 18 vif argent. II. 28 zün. XXI. 20
torquere,
toto die. XXII. 21 vigne. XXIII. 25 zornigmaché. XV. 36
trade
35
Latina. Latina . Gallica . Germanica.
Hifpanica .
tradere. XXII. 26 volare . XXIII. 25 vilenie. XI. IC zuletzen. XII. 25
trahere. XXII. 22 voluntas. XXIII. 4c vin. XXIII. 26 zuber, VI. IO
tremere. XXII. 23 voluere. XXIII . 26 vingt. XXIII. 23 zu vyas ftund.XIX. 5
1
triftis. XXII. 24 vomere, XXIII. 27 volontè . XXIII . 40 zu fpat. XX, 38
1
triticum. XXII. 25 Vox. XXIII. 28 vnir. I. 30 zu frue. XIV. I
I
tandere. XXII. 27 vrbs. XXIII. 39 voler. XXIII. 35 6
1 zugehören.XVIII.
turbare. XXII. 32 vomir. XXIII. 37 zunichtmachen, I. 23

turgere, XXII. - 28 vouloir. XXIII. 4 zung.


XIII. 14
1:
curris. XXII. 29 XIV. 14 zucker. XX. 2
11 voyager.
tuffire. XXII . 30 XI. 7 zu alle zeyt. XIX. 8
IQ voyla.
vfer. XXII. 9 zu mittag effen.
19
V vifte . XXIII. 2 XVII. 36
viftement. XXIII.3 zu nacht effent.IV. 20
Vagina. XXII. 33 voix. XXIII. 38 zu morgen effen.x. 31
15
vanagloria. XXII. 35 voftre. XXIII. 16
zugaftladen. XI. 27
vanitas. XXII. 34 verfer. XI. 37 zu abent effen.XIV.1
vecare. XXIII. I vain. XI. 26 zuhören, III. 8
velle. XXIII. 4 ville. zulaffen. XVI. 36
IV. 29
velociter . XXIII. 3 zvvölffe. VII. 28
velox. XXIII. 2 zvveen. VII. 27
venari. XXIII. 5
zu gleich begehren.
venator. XXIII. 6 IV. 36
veneris dies . zeichen. X. 36
XXIII, 7 zahn. VI. 37
venire. XXIII. 8 zyveiffen. VII. 38
ventus. XXIII. 12 zvveifachen. VII. 39
3 zvyitracht,
1 verecundari . VII. 40
XXIII. 10
vermis. XXIII. 13
vereri. XXIII
. 9 . ‫ ܐ‬،‫ܐ‬ AX
vertere . XXIII. I IVA
verberare . XXIII. 19
veru. XXIII. 18
9 vidua. XXIII. 21 >

vietor. XXIIII. 20

vigilare. XXIII . 22
S
viginti. XXIII . 23
vefperi. XXIII . 14
veftire . XXIII. 15
vefter. XXIII. 16

veftigare. XXII . 17
vincere. XXIII. 24
i
vinea. XXIII. 25
viuum. XXIII 26
vlcifci. XXIII 28 ...
k
vilus. XXIII.027 XXX
XXIIX30 224
vngere.
vnguis. XXIII. 29 1/
vir bonus. XXIII. 3121 %
vir elegans .
XXIII. 32 Я

vir procerus .
wincard
XXLLLB3 AXE
vocare. XXIII. 24

Africa,
36

Sequuntur Nomina Regionum , Vrbium , Propria Virorum , ac Mulicrum ,


Aduerbia , & Præpofitiones .

Latina . Italica . Gallica. Hifpanica. Germanica.

A A A A A
Afria. XXIV . XXIV. I XXIV. 1 Africa. XXIV. I
Africa. Afrique. XXIV. Affr.ca.
America. XXIV. 2 America . XXIV. 2 Amerique. XXIV. 2 America. XXIV
XXIV.. America.
2 America. XXIV. 2
XXIV . 3 Afia. XXIV. 4 Afie. XXIV. 4 Affia. XXIV . 4 Afia. XXIV . 4
Anglia.
Afia: XXIV. 4 Armenia. XXIV. 6 Angleterre. XXIV. 3 Armenia. XXIV. 6 Armenia. XXIV. 6
Armenia. XXIV . 6 Arabia . XXIV. 7 Armenie. XXIV. 6 Arabia. • XXIV. 7 Ausburg. XXV. II
Arabia. XXIV. 7 Amfterdam. XXV. IArabie. XXIV . 7 Alemania. XXIV. 21Arabia. XXIV. 7
Ethiopia. XXIV. Auuerfa. XXV. 2 Almagne. XXIV. 21 Amfterdam. XXV. Amfterdam. XXV. I
XXV. 3 Amfterdam . XXV. Anuers. XXV .
Agyptus. XXIV. 9 Auignone. 2 Antvverpen. xxv. 2
Amfterodamum . Augufta. XXV. 4 Auuers . XXV. 2 Auiñoa. Xxv. 3 Auignon. XXV. 3
XXV. Augufta. XXV. 11 Auignon. XXV . 3 Augufta . XXV. 4 Aufpurg . Xxv. 4
Antuerpia. XXv. 2 Aprile. XXVI. 3 Ausbourg. XXV. 4 Augusta. XXV. 11 April . XXVI . 3
Auenio. XXV . 3 Agofto. XXVI. 4 Ausbourg. XXV. 11 Anno de Chriftc. Augfmonat. XXVI. 4
Augufta. XXV. 4 Aurora . XXVI . 6 An. XXVI. 5
XXVI. auffgangderfonnen.
·
Aurelianum.XXV . 5 Anno. XXVI . 5 Apuril. XXVI. 3 Anno de lafalud. ·XXVI. 29.
Anno Chrifti . Adriano. XXVII. I Aouft. XXVI. 4 XXVI. 2abent. XXVI. 37
XXVI. 1 Ambrogio. XXVII . 2 Aurore . XXVI. 6 Abril. XXVI. 3 Adrianus. XXVII. I
Anno falutis. Andrea. XXVII. 3 Auiourdhuy. Agofto. XXVI. 4 Ambrofius.XXVII . 2
XXVI. 2 Anfelmo. XXVII . 4 XXVI. 15 Año. XXVI. 6 Andreas . XXVII. 3
Aprilis. XXVI. 3 Antonio. XXVII . 5au difner. XXVI. 24 Adriano. XXVII. Anfelmus. XXVII . 4
(
Auguftus . XXVI . 4 Anaftafia. XXVII . Andrien.
6 Andri XXVII
en. XXVI I.. 1 Ambrofio. XXVII . 2 Anthonius.XXVII . 5
Annus. XXVI. 5 Anna. XXVII. 7 Ambroife. XXVII. 2 Andres. XXVII. 3 Anaftafia. XXVII. 6
Aurora . XXVI. 6anohora . XXVIII . Andrè. XXVII. 3 Anfelmo. XXVII. 4 Anna. XXVII. 7
Adrianus. XXVII. Iauanti. XXVIII. 2 Anfelme. XXVII . 4 Antonio. XXVII . 5allzeit. XXVIII. 35
Ambrofius.XXVII . 2 auanti che.XXVIII . 3 Anthoine . XXVII . 5 Anaftafia. XXVII . aus. xxlx. 12
Andreas. XXVII. 3adeffo. XXVIII . 27 Anaftafe. XXVII. 6Ana. XXVII. 7 aufer. XXIX. 15
Anfelmus. XXVII . 4all'hora. XXVIII 40 Anne. XXVII. 7antefque. XXVIII. 3aber. XXIX. 39
XXIX . affeurement .
Antonius . XXVII. 54 . a fuera. XXVIII. auf das vvenigfte.
XXIX . 4 XVIII. 6yer. XXIII. 12, XXIX. 37
Anaftafia. XXVII . 6appreſſo.
Anna. XXVII. 7 auanti. XXIX. 6auffytoft. XXVIII. 39aqui. XXVIII. 13 aber. XXIX. 33
adhuc. XXVIII . I almeno. XXIX. 37 apres que.XXVIII . 30aca. XXVIII. 16 I
ante. XXVIII . 2a me. XXX. 17 allors. XXVIII. 4alli. XXVIII. 17 B..
Ja noi. XXX . 19a. XXIX. alli. XXVIII. 18 :
antequam .
XXVIII. 3a te. XXX . 26 alentour. XXIX. 8 agora. XXVIII. 23
XXVIII. 27 Bald.
A. XXIX. Ia voi. XXX. 31a la prefence.XXIX. 9allende defto . bey. XXIX. 4
lab. XXIX. 2 a questo. XXX . 13 aupres. XXIX. 4 XXVIII. 31 bildas. XX VIII. 8

abfque. XXIX. 3 a questi. XXX. 14 aumoins . XXIX . 37 antier. XXVIII. 32 Barnaba. XXXVII . 8

apud . XXIX. 4 acciò che. XXVIII . 25a ceftuy. XXX. 13 affusomo.XXVIII. 36 Benedictus . XXVII. 9
XXIX . 5 . XXVIII. 10a ceux. XXX . 14 arriba.
atque,&. XXVIII. 38 Barbara. XXVII. 10
lante. XXIX. 6 auffytoft. XXVIII . 23 aquel tiempo. Brachmonát.XXVI. 13
XXIX. XXX "
attamen . 7 B a moy. . 17 XXVIII. 40 Barcelone. XXV. 6
lab illis. ab eis. a nous. XXX . 194 . XXV... 7
• XXVIII. 10 Bologne.
XXX. 1 Barbaria. XXIV. 10a toy. XXX . 26 acerca. XXIX. 8 Bruffel. XXX 8
la me. XXX. 2 Belgio. XXIV. 21a. XXVIII. 10aquel. Xxx. II Bourdeau. XXV 9
a nobis. XXX. 3 Boemia. XXIV. 12 a vous. XXX . 31 à aquel. Xxx. 13 Barbaria. XXIV ro
ja te. XXX. 4 Brafilia. XXIV. 13 apres demain. a aquellos. Xxx. 14 Bömerlandt.XXIV.12
a vobis. Y
XXX. 5 Barcelona. XXV. 6 XXVI. 32 aquellos. Xxx. 15 Brafilien. XXIV 13
lad. XXVIII. 10 Bologna. XXV . 7 a mi. Xxx. 16 2005 D

atque. &. XXIX. 5 Bruffelles. XXV. 8 B a ti. XXX. 25 1 AC med .


Bourdeaux. XXV. 9 20solo in
B Barnaba. XXVII. 8 Barbarie. XXIV. 10 B Canada. XXXIV. 14.
Benedetto. XXVII . 9 Boheme. XXIV. 12 Chile. XXIV 15
Barbaria. XXIV. 1o Barbara. XXVII. 10 Brafil. XXIV. 13 Barberia. XXIV. 10 China. XXIV . 16
Belgium. XXIV. 11bene. XXVIII. 4 Barcelone. XXV. 6 Boëmia. XXIV. 12 Capua. XXV. Io

£21. Collen,
37
Latina. Italica. Gallica. Germanica .
Hifpanica.
Bohemia. XXIV. 12 C Boulogne. XXV. 7 Brafil. XXIV. 13 Collen . XXV. 12
Brafilia. XXIV. 13 Bruflelles. Xxv. 8 Barcelona. XXV. 6Compoſtel . XXV. 13
1
Barcinona. XXV. 6certò. XXVIII. 6 Bourdeaux. XXV. 9 Bruffellas. XXV. 8Conimbrica. XXV. 14
1 • 8 Bolona.
Bruxella. XXV . 8 Canada. XXIV. 14 Barnabè. XXVII. Xxv. 7 Criftmonat. XXVI. 8
2
Burdegala. XXV. 9Chile . XXIV . 15 Benois. XXVII. 9 Burdeos. Xxv. 9 Carolus . XxvII. 11
II
Bononia, XXV. 7 China. XXIV. 16 Barbe. XXVII. 10 bien. XXVIII. 4 Cefar. XXVII. 12
II -.
Barnabas. XXVII. 8 Capua. XXV . Io bien. XXVIII. 4 Barnabè. XXVII. 8 Catharina.XXVII . 13
Benedictus.XXVII. 9 Colonia: XXV. 12beaucoup.XXVIII. 24 Benito. XXVII. 9
I Barbara .
Barbara. XXVII . 10 Compostella. XXV. 13 . XXVII . 10 D
bene. XXVIII. 4 Conimbria. XXV. 14 с
Carlo. XXVII. 11 с } Dir. XXX. 26
с Catharina.XXVII . 13 Canada. XXIV. 14 dih. XXX. 25
Gefare. XXVII. 12 Chile. XXIV. 15 Canadà. XXIV. 14 difen. Xxx. 12
1
Canada, XXIV. 14con tutto ciò.XXIX. 39 Chine. XXIV. 16 Chile. XXIV. 15 das . XXIX. 32
Chile. XXIV. 15 come! XXVIII. 33 Capua . XXV. 10 China. XXIV. 16' dehs. Xxx. 8
China. XXIV. 16 così come. XXVIII. 36 Cologne. XXV. 12 Capua. XXV . Iodie . Xxx. 9

XXV. 10con tutto ciò. XXIX. 7 Compoftelle. xxv. 13 Colonia. XXV. 12 das. Xxx. 10
Capua.
Cefaraugufta.XXV.11che. XXIX. 32 Conimbre. XXV. 14 Coimbra. XXV. 14 durch. XXIX. 23
Colonia. XXV. 12 chi XXX. 22 Charle. XXVII. 11 Carlos. XXVII . 11 dan . XXIX. 21
Compoſtella . XXV.13 chi. XXX . 23 Cefar. XXVII. 12 Cefar. XXVII. 12 darneben. xxix. 20
Conimbria. XXV. 14chi. XXX. 24 Catherine. XXVII. 13 Catabina. XXVII . 13'derovvegen.XxIx. 17
cras . XXVI. 7 come. XXVIII. 36 Cata. XXVIII. 9 dievveil. XXIX. 13
Carolus. XXVII . 11 D coment. XXVIII . 33 Como. XXVIII. 33 dazumal. XXVIII. 40
Cæfar. XXVII. 12 combien. XXVIII . 34 contodeffo. XXIX. 7 dernevven . XXVIII.31
Catharina. XXVII . 13 Dalmatia. XXIV . 17 car. XXIX. 21 contodoffo . XXIX. 37 darinn. XXVIII. 20
certè . XXVIII. 6 domani. XXVI. 7 combien plus . circa . XXIX. 20da hehr. XXVIII. 19
31 circa. XXIX. 8 Decembre . XXVI . 8 XX IX. 29 'dort. XXVIII. 18
coram. XXIX. 9 Damiano. XXVII . 14 combien moins. D dafelbft. XXVIII . 17
cum. XXIX. 10 Domenico. XXVII. IS XXIX. 3 Dalmatia. XXIV. 17 Damianus . XXVII. 14
Dorotea. XXVII. 16 celuy Xxx. Diciembre. XXVI.
8 Dominicus.xXVII . 15
D da baffo. XXVIII. 7 celle la. XXX. 9 dia. XXVI.
9 Dorothea. XXVII. 16
di qua. XXVIII . 14ceftuy. die nacht. XXVI. 26
XXX. 11 defpues di mănana,
Dalmatia. XXIV. 17 di là. XXVIII. 19 cet. Xxx. 10 XXVI. 32 der mittag. XXVI. 24
December. XXVI. 8di là. XXVIII. 18 ceux. XXX. 15 Damian. XXVII. 14die morgenröte .
dies. XXVI. 9dentro.
XXVIII . 20 crainte que. Domingo. XXVII. 15 1 XXVI. 5
Damianus. XXVII. 14dopo che. XXVIII. 30 XXVIII. 25 Dorotea. XXVII . 16Dalmat ia. XXIV. 17
Dominicus. XXVII. 15 dipiù. XXVIII . 30 Diego, XXVII. 27 drinne. XXIX. 19
D delante. XXVIII . 2
Dorothea. XXVII. 16difopra. XXVIII . 38
deorfum. XXVIII. 7da. XXIX. 2 'de a qui. XXVIII . 14 E
Ide. XXVIII. 11de. XXIX. 11 Dalmatie. XXIV. 17 dende. XXVIII . 19 Europa. XXIV . 18
donec. XXVIII. 8tel. XXIX. 12 demain. XXVI. 7 de. XXIX. 2 Eborach. XXV . 15
dirimpetto. XXIX. 14 Decembre. XXVI. 8 delante. XXIX, 6 ein monat. XXVI. 23
E .. lunque. XXIX. 17 demy iour. XXVI . 21 delante. XXIX. 9 ein alter. XXVI . 33
deniro. XXIX. 19 demy nuicte . XXVI.22 de. XXIX. 11 Erafmus. XXVII . 17
Europa. XXIV. 18 dietro. XXIX. 29 Damien . XXVII . 14de. XXIX. 12 Egeria. XXVI. 18
Eboracum. XXV. 15da laro. Xxx. 1Dominique . dentro.
XXVIII. 20ch. XXVIII. 3
Erafmus. XXVII. 17da me. XXX. 2 XXVIII. 15 defpues. XXVIII. 30ebenvvie.gleich vvie.
Egeria. XXVII. 18da te. XXX. 4Dorothee . XXVII . 16 debazo. XXIX. 35 XXVIII. 36
en. ecce. XXVIII. 9da noi. XXX. 3 deuant. XXIX. 14 de illos. XXX. es feye dan.xxvIII.22
ex. e. XXIX. 12 da voi. XXX. 5deuant . XXIX. 6 demi: XXX. zehr. Xxx. 11

eo quod. XXIV. 13 di loro. XXX. 7 deuant que . XXVIII . 3 de nofotros. XXX. 3euer. XXX. 30
XXX. 12 dela . XXVIII. 18 de ti. xxx. 4 euch . Xxx. 31
è regione. XXIX. 14di questo.
extra. XXIX. 15 dela. XXVIII. 19 de vofotros. XXX. sleuch. XXX. 32
ego. XXX . 6 dedans . XXVIII . 2da illos. xxx. 7 Egiptenlandt. XXIV. 9
H corum
38
Latina. Italica . Gallica . Germanica.
Hifpanica .
eorum. XXX.7 E XXX 7 F
defurplus. XXVIII.31 de aquel.
Europa. XXIV. 18 de. XXIX. II
F XXIV. 8 de. XXIX . 12 E Für. XXIX. 27
Etiopia.
Ebora . XXIX. 2 Francifcns.XXV . 19
XXV . 15 de, II
Florido. XXIV. 19 Erafmo. XXVII. 17 dehors. XXIX. 15 El qual , xxx. 22 Fabius . XXVII. 20
Ferraria XXV. 16 Egeria. XXVII. 18 dehors, XXVIII. 10efte. xxx. 463 8 Ferdinandus .
Florentia. XXV. 17 Egitto, XXIV. 9donc. XXIX . 17 efta. XXX. 9 XXVII. 21
Februarius.XXVI. Ice. XXIX. 5 dedans. XXIX. 19 eЛo. xxx. 10felicitas. XXVII . 22
futurum. XXVI. 11eccò. XXVIII. 9derriere. XXIX. 24entre. xxix. 18fünfftenjar.
Francifcus.XXVII . 19eccetto. deffoubs. XXIX . 35 enfrente. xxIx. 14 v XXVI. 17
Fabius. XXVII. 20 Erbipoli, XXV. 19deffus. XXV. 17
XXIX. 36 Egeria. XXVII. 18Florenze.
Ferdinandus. d'eux. I Erafmo, XXVII. 17 Ferrara. XXV. 16
XXX.
XXVII. 21 F d'eux. XXX . XXVI. 14 Florida . XXIV. 19
I Enero.
Felicitas. XXVII . 22 de moy. XXX. 2el mes. **VI. 23 Franckreich . XXIV.20
foras . XXVIII. 10 Forfi.
XXVIII. deuant hier.XXIX . 32 el alua, XXVI. S
fortè. forfan. XXIV . 19de toy.
Florida. xxx. xxV. 19 G
4 Erbipali.
XXVIII. 11Francia. XXIV. 20 de nous. XXX . 3 Ebora. XV. 15
Ferrara. XXV. 16de vous. XXIV. 23 Grichenlandt.
XXX. 5 España.
G Fiorenza . XXV. 17 de ceftuy.
XXX. 12 Europa. XXIV. 18 XXIV. 22
Febraro. XXVI. IO XXIV. 18 Genua. XXV. 18
Etiopia.
[I]E

Gallia. XXIV. 20 futuro. XXVI. II


Egipto. XXIV. 9 Gegenvvertig.
Germania. XXIV. 21 Francefco. XXVII. 19 XXVI. 30
Græcia. XXIV. 22 Fabio. XXVII. 20 Europe . F
XXIV. 18 Georgius. XXVII. 23
Genua XXV. 18 Ferdinando.xXVII . 21 Egypte. XXIV. 9 Gerardus. XXVII . 24
Georgius. XVII. 23 Felicità. XXVII. 22 Ethiopic. XXIV. 8 Florida. XXIV . 19 Gertrudis. XXVII. 25
Gerardus. XXVII . 24 fuori. XXVIII. 10Ebora . XXV. 15 Francia. XXIV. 20geftern. XXVIII. 12
Gertrudis.XXVII . 25 fuori. XXIX. 15 Erafme . XXVII. 17 Ferrara. xxv. 16gefuuindt.XXVIII. 39
Egerie. XXVII . 18 Florencia. xxV. 17gleichvvol. XXIX . 71
H G encor. XXVIII. Febrero. XXVI. 10 gegenüber. XXIX. 14
en haut. XXVIII. 3 futuro. XXVI. II
H
Hifpania . XXIV. 23 Giappone. XXIV. 26 en haut.
XXVIII. 37 Francifco. xxVII . 19
Hungaria. XXIV. 24 Germania. XXIV. 21enfemble. XXVIII. 28 Fabio. XXVII. 20
Hybernia. XXIV. 25 Genoua. XXV. 18 en bas.
XXVIII. 7 Fernando. xxVII. 21 Herumb. XXIX. 8
Herbipolis. XXIV. 19 Grecia. XXIV. 22 Efpaigne. XXIV. 23 Felicitas. xxVII. 22 hieher. XXVIII. 16
Hifpalis. XXV. 20 Giouanna. XXVII . 29 entre. XXIX . 19 fuera de. XXIX. 25 hihẹ. XXVIII. 13

hodie. XXVI. 15 et XXIX. 5fuera de. xxIx. 40hinaufs. XXVIII. 10


XXVI. 12 Giugno.
hora.. XXVI. 13 Gennaro. XXVI. 14 xxIx. 15 Hieronymus .
fuera.
XXVII. 23 F XXVII. 26
Hieronymus. Georgio.
XXVII. 26 Gerardo. XXVII . 24 G herbftmonat.
heri. XXVIII. 12 Gertrude. XXVII . 25 Floride . XXIV. I9 XXVI. 34
hic. XXVIII. 13 Girolamo. XXVII . 26 France. XXIV. 20 Grecia. XXIV. 22heymonat. XXVI. 16
hinc. XXVII . 27 Ferrare. XXV. 1 6 Genoua . xxV. 18 heur. XXVI. 12
XXVIII. 14 Giacomo.
huc. XXVIII. 16giache. XXIX. 10 Florence . XXV. 17 Geronimo , xxVII. 26hornung. XXVI. 10
hic. XXX. 8giorno. XXVI. 9 Feburier. XXVI . 10 Gerardo. XXVII. 24 Heyliglandt.XXIV.39
hæc. XXX. 9 futur. XXVI . 11 Getrudis. xxVII. 25
hoc. XXX. 10 H François . XXVII. 19 I
Fabe. XXVII. 20 H
Hieri. XXVIII. 12 Ferdinand. XXVII . 21 Irlandt. XXIV. 15

boggs. XXVI. 12 Felicitè. XXIV. 826


XXVII. 22 Hungaria. xxIV. 24 Iaponia.
Italia. XXVI. 13 XXVI. 12 India. XXIV. 27
XXIV. 29hora. boy.
XXIV. 26 G bora.
laponia. XXVI. 13 Inf. Philipp.
India. XXV. 27 I hafi abaxo. XXIV. 28

Inful.Philip.XXIV. 28 Grecie. XXIV. 22 xXVIII. 7imj ahr Chrifti .


Januarius. XXIV. 14Italia. XXIV. 29 Genes. XXV. 18 haftague. xxVIII . 8 XXVI. 1
Iunius .
39

Latina . Italica . Gallica. Germanica.


Hifpanica.
Iunius. XXVI 15 Inghilterra, XXIV. 3 George. XXVII . 238 . Jim Iahr des hails.
Iulius. XXVI. 16lbernia . XXIV. 25 Gerard. XXVII 24 XXVI. 2
1
Iacobus. XXVII . 27 India. XXIV. 27 Gertrude . XXVII 25 lorge. XXVII. 23 lenner, XXVI. 14

Ignatius. XXVII . 281fole Filipp. XXIV. 28 Ignacio. XXVII. 28lahr. XXVI. 6


1
Ioanna. H A. Luana. XXVII. 29 lacob. XXVII. 27
XXVI. 29 Ignatio. XXVII , 28
libi. XXVIII. 17 infieme. XXVIII . 28 XXIX. Ignatius. XXVII. 28
21
illinc. XXVIII. 18intorno. XXIX. 8 Hongrie. XXIV
. 24 Inglaterra. XXIV. 3lohanna XXVII. 29
=

K XXVI. Asia.
indè. XXVIII. 18inprefenza.XXIX. 9Hybernie. XXIV.asjunio " 1 XXVIII. 21
intus. XXVIII. 20 imperò che. XXIX. 13 Hierofme. XXVII. 26 ulio. XXVI. 16in gegen vvart.
ità. XXVIII. 210. . XXX. 6heur. XXVI. 13 Irlanda, XXIV. 25 XXIX. 9
ideo. XXIX. 16 hier. XXVIII. 12 lapon. XXIV. 26 ich. Xxx. 6
16 india . XxX. 7
igitur. XXIV. 17 L XXIV. 27 ihrer. 7.
inter. XXIX. 18 ihm./ XXX. 13
jomslas Filipinas.
intra. XXIX. 19 L'anno di falute . 137 XXIV. 28 ihnen, XXX. 14
juxta. XXIX. 20 XXVI. 2 Italie. XXIV. 29talia. XXIV. 29 tfundt, XXXVIII. 27
.
ille.is, ifte. XXX. 11 Liegi XXV. 21 lappon. XXIV, 26 4
illius,cius. XXX. 12 la matina. XXVI. 19Indes. XXIV. 27 Lx
illi,ei,ifti. XXX. 13 Lione. XXV. 22Isles Philip p.
illis eis, iftis. XXX. 14 Luglio. XXVI. 16 XXIV. 28 Lieza. XXV. 21 Lüttig. XXV . 21
illos, cos,iftos. Luftro. XXVI. 17our. XXVI. Leon. XXV. 22 Leon. XXV, 22
1 XXX. 15 l'altr'bieri.XXVIII.32 [ anuier. XXVI. 14 Lisboa. XXV. 49 Lisbona. XXV. 40
Lamberto. XXVII. 30luing. XXVI.+ 15luftro. XXVI. 17 Lambertus.XXVII. 30
L Leopoldo. XXVII. 31 luillet.
·
XXVI. 16 la mañana. XXVI. 19 Leopoldus.XXVII. 31
là XXVIII. 17acque. XXVII. 27 Lamberto. XXVII. 30 :
Leodium. XXV. 21 leuar del Sole . Ignace. XXVII. 28 Leopoldo. XXVII. 31 M
XXVI. 29 lenne... XXVII. 29 a que. XXX. 23
Lugdunum. XXV. 22
Luftrum. XXVI. 17anno di Chrifto. iufque ace que. la qual. XXX. 23 mich. J XXX. 16
1 Lambertus.XXVII. 30 XXVI. 1 XXVIII. 8o que, lo qual. mihr. XXX. 17
4 Leopoldus.XXVII. 31 Lisbona, XXV. 4olicy.. XXVIII. 13 XXX. 24 meiner, XXX. 18
Maria. XXVII. 32
M M L M .. Maximilian.
XXVII. 33
Marfilia. XXV. 23 Meffiro. XXIV. 30Lisbone. XXV. 40 Mio. XXX. 18 mitter nacht.
6 XXVI. 22
Madritum. XXV. 24 Marfilia. XXV. 23 Liege. XXV. 21mas.empiro. XXIX . 33
13 Mexicum. XXIV. 30 Madrit. XXV. 24 Lion. XXV . 22 malamente . mittag. XXVI. 21
Mediolanum.XXV . 25 Milano. XXV. 25 l'an de N.Seig neu r . XXVIII . 22 Mertz . XX VI. 20
Meffina. XXVI. 26 Meſſina. XXV. 26 XXVI. mucho. XXVIII . 24 morgensfrù.XXVI. 19
Maximiliano. XXVI. 1 18
Moguntia. XXV. 27 Mogunza. XXV. 27l'an de falut. Mey.
Maius. XXVI. 18 Maggio. XXVI. 18 XXVI. 2 XXVII. 33 morgens. 1 XXVI. 6
mane. XXVI. 19 Marzo. XXVI. 20luftre. XXVI. 17 Maria. XXVII. 32 Marfilien. XXV. 23
61 Martius. XXVI. 20mezzo giorno . le matin. XXVI. 19 medio dia. XXVI . 21 Matrit. XXV. 24
2 media dies.XXVI. 22 XXVI. 21le foleil couchant. media noche. XXVI. 22 Meilandt. XXV. 25
EQ media nox. XXVI. 22 me≈za notte . XXVI. 27 medio dia. XXVI. 24 Meſſina. XXV. 26
Menfis. XXVI. 23 XXVI. 22 le foleil leuant. Marzo. XXV. 27
XXVI. 20 Meyntz.
meridie. XXVI. 24 mefe. XXVI. 23 XXVI. 29 Mayo. XXVI. 18 Morenlandt .
Maria. XXVII. 32 mezzo giorno. XXVI. 31mañana. XXVI. 19 XXIV.
le pafsè. 8
Maximilianus. XXVI. 24 Lambert. XXVII . 30 Marfillas. Xxv. 23 Mexico. XXIV. 3°
19 XXVII . 33 Maria. XXVII. 32 Leopold. XXVII . 31 Madrid. XXV. 24
mox. XXVIII. 23 Maffimiliano . là. XXVIII. 17 Milan. XXV. 25 N
multum. XXVIII. 24 XXVII. 33 lequel. XXIX, 32 Mezina. XXV . 26
ne. XXX. 16 mà. XXIX, 33 Mogumia. XXV. 27 Namen. XXV. 28
mihi. XXX. 17 male. XXVIII. 22 M Mexico. XXIV. 30 Napel. : XXV. 29
meus. XXX. 18 molto. XXVIII. 24 Nicolas. XXVII . 34
me. XXX. 16 Mexique. XXIV. 30 noch. XXVIII. I

1 Namur
40
Latina. A Italica . Gallica . Germanica.
Hifpanica .
N 10. XXX. 18 Marſeille. XXV. 23 N nein. XXVIII . 26
Madrit. XXV: 24 nah. XXIX 24

Namurcum. XXV . 28 47N Milan. XXV . 25 Napoles. XXV. 29nach dem.XXVIII . 30


Neapolis. XXV. 29 Namur. XXV. 28 Meffine. XXV. 26 Namur. XXV. 28 neben. XXXIX. 25
XXV. 27 Nouiembre. XXVI . 25 7X
Nouember. XXVI . 25 Napoli. XXV. 29 Mayens.
nox. II / XXVI. 26 Nouembre. XXVI. 25 May. XXVI. 18 noche. XXVI. 26 20
Nicolaus. XXVII. 34 notie. XXVI. 26 Mars. XXVI. 20 Nicolas . XXVII. 34 !
1. XXVI. 23'no.
ne. XXVIII. 25 Nicol . XXVII. 34 mois. XXVIII. 26Ober. XXIX 36
non.haud.XXVII 26 pon.XXVIII 26 Marie. XXVII. 32 nosotros. XXX. 20øder. XXIX. 35
nunc.iam XXVIII. 27 noi . X XXX . 20 Maximilien. •nueftro. XXX. 21 ohne. ! : XXIX. 34
2 XXX. 21 XXVII 33 John. XXIX. 3
nam ,enim. XXIX. 21 noftroj
nifi. XXIX. 22 mais. XXIX. 33 O Otto. XXVII. 351
nobis XXX. 19! Oi. mal. XXVIII. 22 Orleanz. XXV. 29

inos. XXX 20 maintenant. Orleans. XXV . Ś


nofter. XXX. 21 Orleans. XXV. 5 XXVIII. 27 Otton. XXVII . 35 P
nudius tertius . Ottobre. XXVI. 28 moy. XXX. 6Octubre. XXVI. 28

XXVIII. 32occafo del fole . moy. XXX. 16


Paraguaria. XXIV. 31
XXVI . 27 mien.mon. XXX. 18 P Perfia. XXIV. 32
O Ottone. XXVII. 35 XXIV. 33
Peru .
ò , ouéro. XXIX. 38 N XXIV . 34
Paraguay. XXIV. 31 Polen.
Ortus folis.XXVI . 29 oltre. XXIX. 40 Perfia. XXIV . 32 Prag . XXV . 30
15. Namur. XXV. 28 Peru. XXV . 31
occafus folis XXIV. 33 Padua.
XXVI. 27 P..
Naples. XXV. 29 Folonia. XXV. 32
XXIV. 34 Palerme.
October. XXVI. 28 Noue mbre.XXVI . 25 Fragas XXV. goParis. XXV. 33
Otho. XXVII. 35 Paraquaria.XXIV . 3 inuicte. XXVI. 26 Padona. XXV. 31 Peter, XXVII. 36
XXV. 32
Perfia. XXIV. 32 Nicolas . XXVII. 34 Palermo.
rj. Perù. XXV. 33
P XXIV. 33non. XXVIII . 26 Paris. R
Polonia. XXIV. 34 nous.
XXX. 20ponerse ilfole .
XXV. 30noftre. XXX . 21 XXVI. 27 Roan. XXV. 35
Paraquaria.XXIV. 31 Praga.
XXV. 31
Perfia. XXIV 32 Padua. prejente. XXVI. 30 Regensbourg.XXV. 34
0. XXVI. 31
Peru. XXIV. 33 Palermo. XXV. 32 paffado.
XXV. 33 Pedro. XXVII. 36 S
Polonia. XXIV. 34 Parigi.
XXIX. 31
Praga. XXV. 30Pietro. XXVII . 36 Otthon. XXVII. 35 porque.
Padua. XXV. 31 perche. XXIX. 31 Orleans. XXV. 5 porauentura. Siuilia. XXV . 20
Panormus. Xxv. 32per. XXIX. 23 ou. XXIX. 38 XXVIII. Siria. XXIV 37
Parifij. XXV. 33 per. XXIX. 26oultre. XXIV. 35
XXIX. 40porqueno. › XVIII. 25 Sicilia.
præfens . XXVI. 30poco. XXVIII. 29oultre. XXIX. 25 poco . XXVIII. 29 Siracufa. XXV. 36

præteritum.XXVI . 31 perche. XXVIII. 5ouy. XXVIII. 21paraçon. XXIX. 4 Stund. XXVI. 13


perendie. XXVI . 32 per. XXIX . 27 Octobre. XXVI. 28 parafo. XXIX. 16 Spagnien. XXIV. 23
Petrus. XXVII . 36per ciòche. XXIX. 21 XXIX. 13 Simon. XXVII. 37
porque.
pariter. XXVIII. 28per questo. XXIX. 16 P XXIX. 17 Sufanna. XXVII. 38
pues.
parum. XXVIII. 29 prefente. XXVI. 30 porque. XXVIII. sfihe. XXVIII. 9
poftea quam. XXIX. 23 fic.ienige. Xxx. 15
paſſato. XXVI. 31 Pays-bas. XXIV . 11 por.
XXIX. I Seiner. Xxx. 29
XXVIII. 30pofdimani. XXVI . 32 Paraquarie. XXVI . 31 por.
præterea.XXVIII. 31 Perfe. XXIV . 32 por. XXIX. 27
XXIX. 23 a Peru . XXIV. 33 porque. XXIX. 21 T
per.
poft. XXIX. 24 Pologne. XXIV . 34 porlomenos. XxIx. 37 Tu . Xxx. 27
præter. XXIX. 25 Qui. XXVIII. 13 Praghe. XXV 30 parami. Xxx. 17teiner. XXX. 28
" XXVI . 9
propter. XXIX . 26 quà. XXVIII. 16 Padoue . XXV. 31 parati. Xxx. 26 tag.

pro. XXIX. 27 quanti. XXVIII. 34 Palerme . XXV. 32 paranofotros. Xxx. 31 Thomas. XXVII. 34
quando. XXVIII . 28 Paris. XXV. 37
XXV. 33 parauofotros. Xxx. 18 Tolofa.
quanto più. XXIX. 29 Pierre . XXVII. 36
е Tartarey. XXIV. 38
quanto mcno . XXVI. 30 e Teutfchlandt .
prefent.
Quomodo.XXVIII. 33 XXIX. 30 pourquoy.XXVIII. 5Que. XXIX. 32 XXIV. 21

qnot
41
Latina. Italica . Gallica .
12

Hifpanica. Germanica.

quot. XXVIII. 34 quello. XXX. 22 peut- eftre. XXVIII.11 quando. XXIX. 28 V

quod. XXIX . 32 quella. XXX. 23 par icy. XXVIII. 14 guanto mas.XXIX. 29


quando. XXIX. 28quello. XXX. 24 par. XXIX. 23 quanto menos . Venedig. XXV. 38
XXX . ripeu . XXVIII. 29 XXIX. 3Vndergang der fon
quanto magis. quefto.
XXIX. 29 questi. XXX. 15 parceque . XXIX. 13 quantos. XXVIII. 34 nen. XXVI . 27
quanto minus . parceque. XXIX. 31 vergangnen.XXVI.31
XXIX . 30 R pour. XXIX. 26 R übermorgen.
XXIX. 22 XXVI. 32
quia . quoniam. pour.
XXIX. 31 Roano. XXV. 35 pour cè. • XXIX. 16 Ratisbona . XXV. 34 Victoria. XXVII. 40
qui. XXX. 22 Ratisbona . XXV. 34 Roan. XXV. 35 vnderfich.XXVIII. 7
34
XXX. 23 e vngeuerd XXVIII. 11
3 quæ.
XXX. 24 S S von dannen .
quod .
9 Quand. XXIX. 28 XXVIII. 14
R Sicilia. XXX. 22 Suo. XXX. 29 übel . XXVIII. 22
XXIV. 35 qui.
Siria. XXX. 23 in. XXIX. 24
XXIV. 37 quelle. XXIX. 34 viel.
Ratisbona. XXV. 34 Siracusa. XXX . 24 find. XXIX . 22 über. XXIX . 40
XXV. 36 qui.
Rhotomagum. Simone. XXVII. 37 Sobre. XXIX. 36 vberfich. XXVIII. 38
12 XXV. 35 Sufanna. XXVII. 38 R fin. XXIX . 3 vngerlandt. XXIV. 27
fera. XXVI. 37 von. XXIX. !!
Subiramente.
S Settembre. XXVI . 34 Roan. XXV. 35 XXVIII. 39 von. XXIX, 21
XXV. 34 fobra. XXVIII . 37 vndt. - XXIX . 5
fettimana. XXVI . 35 Ratisbone.
Sicilia. XXIV. 35 fecolo. XXVI. 33 fiempre. XXVIII. 35 vorgeftern.
S 4 *
; XXVIII. 32
Syria. XXIV. 37 finche. XXVIII. 8 femeiantemente.
XXIX. * 31
Syracufe. XXV. 36fi, cosi è. XXVIII . 21 XXVIII. 28 vor.
feculum. XXVI . 33 fubito. XXVIII. 23 Soir. XXVI. 37 fubito. XXVIII. 23 von. XXIX. I
XXIV. 35 fi. XXVIII. 21 vnter. XXIX. 18
September.XXVI. 34 fempre. XXVIII . 35 Sicile.
XXIV. 37 Santyago. XXIX. 35
Septimana.XXVI . 35 fopra. XXVIII. 37 Sirie. XXV. 13 vnder.
Simon. XXVI. 37 fenza. . XXIX. 3 Siracufe . XXV . 36 Simon. XXVII. 37 über. XXVIII 37
-Sufanna . XXVII . 38 fenza. A XXIX. 34 Seuille. XXV. 20 Sufana . XXVII. 38 von ihnen. XXX. ." 1
femper. XXVIII . 35 fubito. XXVIII. 39 fiècle. XXVI. 33 Semana. XXVI. 35 von mihr. XXX 2
ficut. XXVIII. 36 fe non. XXX. 3
XXIX. 22 Septembre. XXVI. 34 Setiembre. XXVI . 34 von vns.
fupra. XXVIII. 37 fotto. XXVI. 33 von dihr. XXX . 4
XXIX. 35 fepmaine. XXVI. 35 figlo.
furfum. XXVIII 38fopra. XXIX. 36 Simon. . XXX. 5
XXVII. 37 falir el Sole. XXVI . 29 von euch.

fubitò. XXVIII. 39fua XXX . 29 Sufanne. XXVII. 38 Seuilla. XXV. 20 vns. XXX. 19
fed. XXIX. 33 Siniglia. XXV. + 20fans. XXX. 20
XXIX. 3 Saragoza. XXV . 36 vns.
ine. XXIX . 34 fan's. XXIX. 34Soria. XXX. 21
XXIV. 37 vnfer.
fub. XXIX. 35 T t finon . XXIX. 22 Sicilia . XXIV . 35
MABA fon. XXIX. 29 VV
fuper. XXIX . 36
faltem . Tu"
XXIX. 37 Terrafanta.XXVI , 39
fuus. T vvelches. XXX. 24
XXIX . 29 Tartaria .. XXIV . 384
Tartaria. XXIV . 38vvelche, XXX. 23
Tomafo. XXVII . 34
. Tebuks XXX. 22
Tolofa. XXV. 37 Tartarie. XXIV. 38 Terra fanta. XXIV. 39vvelcher.
#tempo. XXVI. 36 Terre -faincte . XXV. 37vveilen . XXIX. 31
Toloffa .
Tartaria. XXIV. 38 tra XXIX. 18 XXIV. 1 3 Thomas. XXVII. 34 vvie vilvveniger.
Terra Santa.XX IV. 39 tuo
. . XXX. 28Toloufe. XXVI XXIX 30
2XXV. 37iempo. 36
Tholofa. XXV . 37 tus XXX. 27temps. XXVI. 3arde. XXVI. 37 vvie vil mehr.
XXX. S XXIX. 29
tempus. XXVI/ 36tu.s XXX. 25 Thomas. XXVII. 344.
Thomas. XXVII. 34 S • toutesfois. XXIX , tuo. XXX. 28 vvan. XXIX. 28
tunc. XXVIII 40S V toufiours . XXVIII .·´35 vvegen. XXIX. 26
tu. XXX . 25 s VS!! vveil. XXIX. 10
routesfois . XXIX. 39
te.: XXX 25 113248 vvie. XXVIII. 33
XXX. 27 Vngaria. XXIV. 24 toy.
tibi. XXX. 26 Venetia. • XXX. 3yvieuil.
XXV. 38 ton. tien. XXX28 Vos otros. XXVIII. 34
tutús. C
XXX. 28 Vienna . 1 XXV. 39toy. 7027 XXX # 27 Vueftro. \ XXX. 30yvenig. XXVII. 29
Vittoria. XXVII 40T 6 idadeVitoria. XXVII. 4ovvarlich. XXVIII. 6
Vene
42
Latina . Italica . Gallica. Germanica.
Hifpanica .
V vicino. XXIX. 20 V Venecia. XXV. 38 Vvarumb.XXVIII . 5
voi. XXX, 32 Viena, XXVIII. 4
XXV. 39Vvcl.
Venetix. XXV, 38vestre. XXX. 39 Vous. XXX. 32 Vvochen. XXVI. 35
Vienna . XXV. 39 voftre. XXX. 30 Y Vvein monar.

Vyfippona. XXV. 40 veu que. XXIX. 10 XXVI. 28


vefperi. XXVI. 37 Ja que. XXIX. 1oVvintermonat.
voicy, voyla.
Victoria, XXVII . 40 XXVIII. 990. XXX. 6 XXVI. 25
Victoire . XXVII, 40 Vvien . XXV. 39
vel.fine.aut.XXIX. 38
vltra. XXIX. 40 Venife, XXV. 38 Vvelfchlandt.
Vienne. XXV. 39 XXIV. 29
veruntamen.XXIX, 39
vefter, XXX. 30 Vvurtzbourg.
vobis, XXX. 31 VV XXV. 19
Wps, XXX. 32
Zi
Vvizbourg. XXV. 19
Zeitt, XXVI. 36

Zukunftig. XXVI. ir
zu. XXVIII. 10'
2000 XXVIII. 2
zugleich.XXVIII . 28

Latina XXXI. Italica XXXI, Gallica XXXI. Germanica XXXI .


Hifpanica XXXI .

Verbum Sum , Il verbo Effere, Le verbe Eftre . Vvorts ich Bin.


El verbo Ser.
Sum, Ilo fono, ich bin. I
Ic fuys. Tofoy.
es . 2u fei, 2 tu es. 2 tu eres. 2 du bift. 2
eft, Begli è.. 3il eft . 3der ift.
3a quel es.
fumus. Anoifiamo, 4 nous fommes 4 Vvirfein. 4
4nos otros fomos.
eftis , 5 vous eftes .
5 voi fiete,
5 vos otrosfoys. 5 ihr feyt. 5
funt. Geglinofono, 6ils font. 6 6 die fein. 6
aquellosfon .

789
eram, 7io ero,d,era, 7'eftoys . 7yo era. 7 ich vvare .
eras. Su eri. &tu eftoit . 8 tu eras. 8 du vvareft.
erat. gegli era. 9il eftoit . oder vvare.
9a quel era.
eramus Jonoi erauamo, Lonops.eftions , 10nos otros eramos. Lovvir vvaren. IO
eratis. 11 voi erquate, Inous eftiez . II
11pos otros erades. lihr vvaret. 191
erant, 12 eglino erano. 12'ils eftoient . fie vvaren. 12
12 a quellos erant.
fui. 13fonofato. 13iay eftè. 13ich bingevvefen. 13
* 3 yo hèfido.
fuifti, 14 tu feiftato. 14tu as eftè. Atu as fido . 14
14du biftgevvefen .
fuit. 15 egli èstato . 15 il at eftè. 15
15 a quel hafido. 15 er iftgevvefen .
fuimus, 16 noifiamo ftati . 16 nous auons eftè , 16Vvir feindt gevver
16 quemos fido.
fuiftis, 17 voifeteftati. 17 vous auez eftè . 17 fen. 1.6
17 vos aueys fido.
fuerunt, 18 ils ont eftè .
1& glinefondſtati, 18aquellos hanfido. 18 ihr feit gevvefen. 17
éro. X 194afare. 19lie feray. 19yo ferè 19fie feindt gevveſen. 18
éris. 20tu feras. 19
200ufaray 20tn feras. 20ich vverd feyn.
erit, 21egli
farà. 21 il ferat . 21 du vvirft feyn., is 20
21 aquelfera.
erimus 22 nous ferons. 221 21
22 noifaremo . nos otrosferemos. 22 der vvirt feyn..
eritis, 123 vous ferez.
23 voifarete . 23 vos otros fereys. 23ihr vverdet ſeyn
. 22
erunt, 24 eglino faranno, 24 ils feront.
24 aquellos feran. 24fie vverdenfeyn 23
cum fim 25 giache iofono. 25 veuque ie fuys. 25 comoyofue. 25 vvir vverden feyn. 24
fis. 26 tufei . 26 que tu fois. 26 das ich fey. 25
26como tu fueres.
fit. 27 egli è. 26
223

27 qu'ilfoit. 27 como el fuere. 27 das du feyeft.


789

fimus , 2.8 noifiame . 28 que nous foyons. 28 como nos otros fac das er feye . 27
fitis y 29 voifetè. 28
29 que nous foyez. 29 mos. ... 28 das vvir feyen.
fint. XX
30 eglinofono . 30 qu'ils foyent. 30como vos otrosfue das ihr feyet. 29
fuerim.
31 benche iofia. 31 combien que ie fois.31 redes. 29 das fie feyen. 30
fueris
43
Latina XXXI, Italica XXXI.
Gallica XXXI. | Hifpanica XXXI . | Germanica XXXI.
fueris. 32 che tu sy 32 que tu fois . 3r como à quellos fue das ich gevvefenſey.31
fuerit . 33 che egli fia. 33 qu'il foit. 30 das du genuelen fey
33 ren,
fuerimus. 34 3 eft. 32
che noi fiamo. 34 que nous fayons. 34huaqueyofea.
fueritis. 35 che voifiate. 35 que vous foyez. 35ufeas ·
35th 32 das er gevvefen fey.33
FIP
fuerint . 36 che loro syno. 30 qu'ils foyent. 36 aquelfea. 33 das vyirgevvefen
effe. 37 effere. 37 eftre. 37 nos otros feamos. 34 feyen. 34
S ·
fuiffe, 38 effereftato. 38 auoir eftè. 35 das ihr gevveſen ſe
38 vosfeays.
9
a quellosfean. 36 yet. 35

333.
1
Ver. 37 das fie gevvefen ſe
vuierafido. 38 yen. 36
fein. 37
geyvefen feyn. 38

Latina XXXII. Italica XXXII . Gallica XXXII.


Hifpanica XXXII. Germanica XXXII.

Verbum Habco . Il verbo Hauere . Le verbe Auoir. El verbo Auer. Vyorts Haben.
Habeo. Ilo ho, l'ay . Iro he. 1 Ich hab. I
1 habes. 2tu as. 2tu bas. 2 du haft. 2
2u ba
haber. 3egli ha, 3il at. 3 aquel ha. 3 der hat . 3
habemus . 4noi habbiamo. 4nous auons. 4nos otros hauemos. 4 vvir haben. 4
habetis . 5 voi hauete, 5 vous auez . 5 vos aucys. 5 ihr habt. 5
habent. 6'ils ont.. 6aquellos han. 6fie haben. 6
6 eglinohanno,
habebam. Tio haueuo. 7 l'auoye . 7yo hania. 7 ich hatte . 7
habebas. 8tu haueui. 8tu auois . 8 tu hauia. 8 du hatteft. 8
habebar. 9egli haueua. 9 il auoit. 9'aquel hauia. 9der hatte. 9
habebamus. 10noi haueuamo. Ionous auions. Ionos otros auiamos . 1ovvir hatten . 10
habebatis. II voi haueuate. 11 vous auiez . 11 vos otros auiades. 11ihr hattet. II
habebant. 12 ils auoient. 12 aquellos auian. 12fie hatten . 12
12eglino haueuano ,
habui. 1310 hebbi. 13 l'ay eu. 13 ich hab gehabt. 13
13'yo vue.
habuifti. 14 tu as eu. 14 du haft gehabt. 14
14tu hauefti. 14 tu vuiftes.
habuit. 15 egli hebbe. 15 il at eu . 15 der hat gehabt. 15
15 aquel vuo.
habuimus . 16 noi bauemmo. 16 nous auons eu. 16 nos otros Uuimos . 16vvir haben gehabt. 16
habuiftis. 17 voi hauefte. 17 vous auez eu. 17 vos otros vuiftes. 17 ihr habt gehabt. 17
habuerunt. 18 ils ont eu. 18fie haben gehabt.
18 eglino hebbero. 18aquellos vuieron . 18
habebo . 19 hauerò. 19 l'auray. 19yo aurè. 19ich vverde haben. 19
habebis . 20hauerai. 20tu auras. 20tu auras. 2oldu vvirft haben. 20
habebit. 21hquera. 21 il aurat. 21aquel aurà. 21er vvirdt haben . 21
habebimus . 22 noi haueremo. 22 nous aurons . 22mos otros aueremos . 22 vvir vverd en haben .2 2
habebitis. 23 hauerete. 23 vous aurez . 23 vos otros aureys. 23jhr vverdet haben . 23
habebunt, 24haueranno. 24 ils auront. 24 fie vverden haben. 24
233333

24 aquellos auean.
habe. 25 babbi. 25 aye. 25 aue. 25 hab du . 25
habete. 26habbiate. 26 aned.ò, ayays. 26 habt jhr. 26
26ayez.
cum habeam. Dieu - doint que como gott gebedas
27 Dio voglia che
habeas. 28 io habbi. 27. l'aye. 27 27 ich möge haben.27
yo aya.
ao

habeat. 29 tu babbi 28 tu aye. 28 tu ayas. 28 du mögeft haben.28


i
habeamus. 30 egli habbi il ayt. 29 el aya. 29 er mögte haben. 29
29,
habeatis. 31 noi habbiamo. 30 nous ayons . 30 nos otros ayamos. 30 vvir mögen ha
habeant. 32 voi habbiate. 31 vous ayez. 311 vos otros ayays. 31 ben . 30
habueram. 33 eglino babbino.3 ? ils ayent. 32 aquellos ayan. 32 jhr möget haben.31
habuero. 34io hauerei banuto. 33i'auoye eu . 33 ro auia auido . 33 fie mögen haben.32
habuiffem. 35 bauerò hamuto. 34 l'auray eu . 34 30 haurè auido. 34 ich hatte gehabt. 33
habère. 36bauerei hauuto. 35 l'euffe eu. 35 yo ouieffe auido. 35 ich foll gehabtha
ad habendum. 37hauere. 36 ben . 34
36 auoir . 36 auer.
habendo 38 per hauer. 37 pour auoir. 37 por auer. 37 ich hatte gehabt. 35
bauen
44
Latina XXXII . Italica XXXII. Gallica XXXII.
Hifpanica XXXII . [ Germanica XXXHI.
hauendo. 38 auiendo, 38 haben. 36
38 ayant,

33
zu haben. 37
habende . 38

1.

[
AS 1 0 203

ef
20
2009
f

11.
formido
cisid
Com

ies .92 .
veden

2£3
: 303
HIPELA
1 pizs
;
Innokini
CI
INDICA
f
10.91 S..
1. Join :
144 C .95
uh da
1

DICTIONARIVM II.

PENTAGLOSS V M

SERVIT PRO INTERPRETANDIS

ET LEGENDIS LITTERIS ,
1

MU DICTIOMYKTA
MV 2 2 0 JD ATHEI

ZIGMATES995 VIOTI TIV 193

TILI752 * ISOSADIZ EL
1

1
47

Latina . Italica . Gallica. Germanica •


Hifpanica .

abalienare 1alienare . eftranger. Ieftrañar. entfrembden .


abdere . mafcondere . 2 muffer . 2efconder . 2 verbergen . 2

abire . 3andar via . 3 s'en aller . 3irfe . 3 hinvveg gehen . 3


abftinere . 4aftenere . 4abftenir . 4 abftener . 4abhalten. 4
abfcindere . Stagliar via . 5 couper ius . 5 cortar . 5abſchneiden . 5
6fenza voi. 6 fans toy . 6fin voz. 6ohn euch . 6
abfque te .
acuere Jaguzzare . 7efguifer . Taguzar . 7fchleiffen .
acetarium . Sinfalata . 8falade . 8enfalada. 8falat . 8

96
Jaccipiter 9fparuiero. 9efpreuier . 9gauillan . 9fpervver . 9

bad
had
10forione . 10 eftourgeon 10efturion . 1oftor . Jo
1 acipenfer .
acidus . Ilagro. 11 aigre . Ilazedo . 11faur . II

17
acutus. 12'acuto. 12 aigu . 12 fcharpff . 12
12 agudo .
lacus . 13ago 13 efguille . 13 aguia . 13 nadel . 13
14 loger . 14apofentar . 14 beherbergen. 14
accipere hofpitio. 14 alloggiare .
accidere . 15 accadere . 15 aduenir. 15 acontecer . 15 vviderfaren . 15
16acquerir . 16 adquirir . 16 erlangen . 16
acquirere . 16acquistare .
adorare . 17 aderare. 17 adorer . 17 adorar . 17 anbeten : 17
aduenire . 18 arriuare . 18 arriuer 18 arribar . 18 ankommen . 18

adferre . 19aporter . 19traer . 19 bringen . 19


19 apportare.
a0addurre . 20ameiner . 20traer . 2cbringen . 20
adducere .
ardeuenir obfcur . 21efcurecer . 2 abendvverden . 21
aduefperafcere . 21fcurare .
admifcere fe. 22 intramettere . 22 entremettre . 22 entremeter . 22 einmengen . 22
ad nihilum redi annullare. 23laneantir . 23 aniquilar . 23 zu nichts machen.2 3
gere . 33

23235
admonere . 24 ammonire . 24ramenteuoir . 24amoneftar . 24 vermahnen . 24
admirari . 25 marauigliare. 25 efmerueiller . 25 marauillar . 25 vervvunderen .

ægrè ferre . 26 defplaire . 26 defplazer. 26 fur vbel auffneh


26difpiacere .
men . 26
27 malade . 27 enfermo . 27 Kranck . 27
egrotus . 27 infermo .
28 infirmità . 28 maladie . 28 enfermedad . 2 Skranckheit . 28
ægrotatio .
ædituus 29fagreftano . 29facriftain . 29facriftan . 29 cüftor . 29

30ugnalare . 30vnir . 30ligualar . 30gleich machen. 30


quare .
ædificare . 31fabricare. 31edifier . 31edificar. 31zimmeren . 31

aggredi. 32intraprendere . 32 entreprendre . 32 emprender . 32 angehen . 32


33dimenare. 33 demeiner . 33 menear. 33herumru hren. 33
agitare .
agnofcere . 34sonofcere . 34 cognoiftre . 34 conofcer . 34 kennen. 34
35 agnello. 35 aigneau 35 cordero . 35 lamblein . 35
agnus .
alius . 36altro. 36l'autre . 36 el otro . 36 ein anderer . 36
aliter . 37altrimente . 37 autrement . 37 otramente . 37 anders . 37
38alcuno . 38 aucun . 38alguno, alguien. 38einer . 38
aliquis .
altus . 39 haut . 39 alto . 39hoch . 39
39alto.
altituda . 40altezza. 40lhauteur . 40'altura . 4chöhe . 40
K 2
aliquid
1

48

Latina trafica. Gallica . Hifpanica . Germanica .

II
aliquid noui. I nudua nouuelles. I'nueuas. vevve zeitung. C
giocare con dadi. 2liouer aux dez .
alea ludere 2 jugar con dados. 2 mit vvirffeln fpilen. 2
3.
albus nedugo 3 bianco. 3 blanc. fis 3'blanco. 3lyveils. 3
alere . 4mudrire 4 nourrir. 4 criar. 4ernehren . 14
J'ad
amicus. Jaro ! amico. 5 amys. 14 Samigo . 5freundt. 35
61 6amour.
amor. amore. ཙྪུ་6 amor. 169 47 liebe . 16
•dous
amare. Tamare. 7 aymer. 57 amar. 7 lieben . 7
amabilitas . Samoreuolezza. 8 amiabletè. Samabilidad. 8lieblichkeit . 8
Jamabilis. 9amoreuole. 9amyable . 9 amigable, amable. 9lieblich. 9
10 embraffer. IO
amplexari. 10 abbracciare. 130310abbraçar . 10vmbhalfen.
ambulare. I pourmeiner. .3 11 paffear. Igehen. II
11 passeggiare.
lanas. 12 apitra. 12 anette . 12 anade. 12 ein antuogel. 12
annus. 13 anno. 13an. 13 año . 13ihar. 13
animus. 13 animo. 13 intention. 13 animo . 13
13 gemüthan
anglia. 14 inghilterra 14 angleterre. 100 14englaterra.. 14 engelland.. 14
anglus . 15 inglese. 15 anglois 15 englez. 15 engeländer. 15
animo trifti. 16 grauemente . 16 triftement. 161riftement. 16fchvvar mutiglich. 16
angufte. 17 ſtrettamente. 17 eftroittement. 17 eftrechamente. 17fchmal. 17
18 vipera . 18 couleuure .
anguis. Tor18culebra. 18fchlange. 18
ante oculos tuos. 19 innanzi à voi. 19 deuant vous.19 delante voz, s . 19 vor euch. 19
20 aprire. 20 ouurir. X. 20abrir. 20öffnen 20
aperire ..
apocha. 21 quietanza. 21 quitance. 21 quitança, riadi 21 quitantz. 2.1
4402
appellare. 22 chiamare. 22 llamar. 22 ruffen. 22

3
22 appeler.

2:
appropinquare. 23 1 auuicinare. 23 approcher. 23 acercarfe. 23herzu nahen. 23
aqua. 24 acqua. 24,cau. 24 aqua. 24 vvaffer. 24

‫א‬
a qualis. 25 vettina. 25 efguiere. 25 pichel. 25 vvafferhafen. 25
arare . 26 arare. 26 labourer la terre. 26 arar. 26 ackeren. 26
arena. 27 arena. 27fable. 27 arena. 27 fandt. 27
argentum viuum . 28 argento viuo . 28 vif-argent. 28 azoque. 28 queckfilber. 28
armus. 29 Spalla. 29 efpaule. 29 espalda. 29fchulter. 29
ars. 30fcience. 30fcientia. 30kunft.
3 Scienza. L30
artocrea. 31 pafticcio. 31 paſtè. 31 pastel. 31 pafter. 31
afferuare . 32 feruare. 32 guarder. 32 guardar. 32 bevvahren, 532
afinus. 33afne. 33 ein efell.
33 afino. 33 afno . 0.33
afina . 34 afina . 34afne fle. I'. 34 borrica. 34 ein efelinne. 34
afcendere. 35 montare. 35 monter. $ 35/ubir. 1. 35
35 fteigen.
Jafpicere. 36 vedere. 36 regarder. 36 mirar. 36befehen. 36
laftutus. 37fottile. 37 fin. . 37
37 aftuto. 37 liftig.
aftutia. 38fineffe. 138
38fottilezza. 38 aftucia. 38litigkeit.
attingere. ' 39 toccare. 39 toucher . 39 tocar. 39 anrueren. 1.39
atramentum !
40 inchiofiro. 40 enchre . 40tinta. P 40 dinten. 40
attol
F

49

Latina Italica . Gallica . Germanica .


Hifpanica.

III

~t
attollere. Mondialzare. auffheben. I

h
leuer en haut.ı alçar.
auferre. 2ofter. ot 2lleuar abaxo . zabtragen. 2
Ini portar via...)
audire. 1 navy 3udire. 3efcouter. 30yr. 3 anhören . 3
audere . Si 4ardire. 4ofer. 40far. 4 darifen. 41
auarus.onion 5 auare. 5 auaricieux. 5auarientos 5 geitzig. 5
auaritia. M 6 auaritia. éauarice. 6 auaricia. 6geitz. 6
*
augufta. 071mperatrice. 7 Imperatrice. 7 Emperatris . 7 Keylerin 7
aufcultare. 8efcouter. Sefcuchar. 8zuhören . 8
Safcoltare.
audax. 9ardito. ghardy. gatreuide . 9dapffer. 9
audacia. 10'ardire. Iohardyeffe. 10 atreuimiento. 19 daрfferkeуt. 10
audacter. 11'arditamente. Irhardyment. 11ofadamente. IIKünlich. II
aula. ·12 fala. 12 fale. 1zfala .. 12 faal. 12

auriga. 113 carrettiere.. 13 chartier. 13 carrettero. 13 fuhrman. 13


auis. 114 Ucello. 1 14aue. 14
14 oyfeau . 14 vogel.

Bred

གཅ་
Baptizare . 15 baptizer. 15 bautizar. 15 tauffen. 15
15 battezzare.
bellum gererc 16farguerra . 16guerroyer. 16 guerrear. 16kriegführen. 16
bene. 17 bene. 17 bien. 17 bien. 17 vvol. 17
bene precari. 18 benedire. 18 benyr. 18 bendezir. 18benedeyen. 18
bene mane . 19benper tempo. 19bien matin. 19fehr frue . 19
19 temperano.
blandiri. 20adulare. 20flater. 20lifongear. 20 fchmeichlen. 20
bibere. 21 bene. 21 boire. 21beuer. 21 trincken. 21
bonitas. 22 bontà. 22 bontè. 22 bondad. 22'gütte. 22
bona mulier. 23 donna dà bene. 23 femme de bien. 23 buena muger, 23 ein gutefravv. 23

C
...

Caftigare. 24 caftigare. 24 chaſtier . 24 caftigar. 24 cafteyen. 24


2

capere . 25 capire. 25 'prendre. 25 tomar. 25 nehmen. 25


2 2 2 2 mm mm

capitulum. 26 capitolo. 26 chapitre. 26 capitulo. 26 capittel. 26


canonicus. 27 canonico. 27 chanoine . 27 canonigo. 27 Thumbher. 27
caligarius. 28calfettiero. 28 chauffettier. 28 calcetero. 28hofenmacher. 28
cauus. 29 creu. 29 bueco. 29 hohl.
123

29bufo. 29
candela. 30'candela. 30chandeille. 30'candela. 30liecht. 30
calix. 31calice. 31 calice. 31caliz . 31 Kelch . 31
cantare. 32 cantare. 32 chanter. 32 cantar. 32 fingen . 32
cantor. 33cantore. 33 chantre. 33 canter. 33
33 finger.
"

calcei
1

50

Latina. Italica . Gallica. Hifpanica . Germanica .

IV
calcei lanci . I 1 chauffons . I calçones . focken.
pedali .
catinus . foodella . 2 efcuelle . zfchüffel .
2efcudilla .
cauda . 3 coda . 3 queue. 3 cola. 3fchvvantz .
caput . 4 tefta . 4tefte . 4 cabeça . 4haupt . 41
candefacere . Simbianchire. 5 blanchir . sblanquear Svveifmachen . 5
calefacere . 6rifcaldare. 6 chauffer . 6 calentar . 6vvermen . 6
cadere . 7 cadere . 7 cheoir . 7caër 7 fallen . 7
caro . 8 carne . 8 chair. 8 carne . 8 Aeifch . 8
carcer. 9 prigione . 9 prifon . 9carcel . 9gefencanus . 9
caupo . 10 hofte . 10hofte .
10 buefped . Iovvirt . 10
II 11gager. 11 apoftar.. 11vvetten. II
certare pignore. 11 far scommessa.
certiorem facere. 12 laftiar intendere. 12 faire fcauoir . 12 bazer faber . 12 vviffen laffen . 12

cella promptuaria. 13 cantina . 13 celier . 13 despenza . 13 Keller . 13


cerafum . 14 cerafo . 14 cerife . 14 cerezo . 14 Kirfen . 14
centum. 15 cento . 15 cent . 15 ciento . Is hundert . 15
celare . 16celare . 16 celer . 16efcouder . 16 verbergen . 16
cælare . 17 nafcondere . 17 cacher. 17 encubrir . 17 verhölen . 17
camento extrue
re . 18 maffoner . 18 edificar 18
18 fabricare. 18 gipfen .
cæmentarius . 19 muratore . 19 maffon . 19 cantero . 19 Steinmetz . 19
cenare . 20 cenare . 20fouper . 20cenar . 20zu nacht effen . 20
citare . 21citare . 21adiourner . 2 Isitar . 2 Ivorrechtfordern. 21
cingere. 22 cingere . 22 ceindre . 22 ceñir 22 gürten . 22
ciuilis . 23 cortefe . 23 courtoys . 23 cartès . 23 höfflich. 23
ciuilitas . 24 cortefia . 24 courtoyfie . 24 cortefia . 24 höffiichkeit, 24
cinnamomum . 25canella . 25 canelle . 25canela . 25 zimet. 25
circumire . 26 andar attorno . 26 aller alentour . 26 andar en derredor.26 vmbgehen . 26
circumdare . 27 circondere . 27 enuironner . 27 rodear . 27 vmgeben . 27
cibus . 28 cibo . 28 viande . 28 vianda . 28 ſpeiſe . 28
ciuitas . 29ittà . 29 Ville . 29 ciudad . 29ftatt. 29
clamare . 30 gridare . 30 crier . 30gritar . 30Kreifchen . 30
claudus. 31 31boiteux . 31coxo . 31 Krüppel . 31
clauo figere . 32 inchiodare. 32 clouër . 32 clanar . 32 nagelen . 32
clauus . 35 chiodo . 33 clou . 33 clauo . 33nagel . 33
333

claudere . 34 chiudere . 34 fermer . 34 cerar . 34 Schlieffen . 341


collocare , 35 employer . 35 emplear. 35 beftellen .
35 mpiegare . 35
competere . 56toccare . 36 competer . 36 competir . 36 Kleben. 36
coquere . 37 cuocere . 37 cuifiner . 37 cozer . 37 Kochen . 37
cogere cercui
68
33

fiam . 38far la birra . 38 braffer . 38 cozer cerneça . 38breuuen. 38


conqueri . 39lamentare . 39 complaindre. 39 quexar . 39 beklagen . 39
confiteri . 40 confeſſar . 40beichten . 40
40 confeffaro . 40 confeffer .

conci
si

Latina. Italica . Gallica. Hifpanica . Germanica .

I concipere. 1 conçepuoir . I concebir . entpfahen .


concipere .
confidere . 2 fier . a fiar . 2 vertravven .
2 fidare.
confentire . 3confentire . 3confentir . 3 confentir. 3bevvillichen . 3
conftare 4coftare . 4confter . 4 costar . 4 Koſten . 4
coquus . Scuoco . scuifinier . Scozinero . Koch .
commoueri mi
fericordia . 6 hauer pietà . 6'auoir pitiè. 6 auer mifericordia. 6 erbarmen .

cogitare . 7 penfare . 7 penfer , 7 penfar . 1 7 dencken . 7


8'afir 8begreiffen . 8
comprehendere. Sprendere . 8 empoigner. ·
cam nunis . 9 commune . 9 commun . 9.comun 9gemein . 9
conftans . Io conftant . 10beftendig . IO
Io conftante . 10conftante .
conftantia . 11 constanza . II conſtance . 11 conftantia . 11 bestendigkeit . 11
contrectare . 12 manier . 12 menear . 12 handelen . 12
12 maneggiare .
conducere . 13 affittare 13 loüer . 13 alquilar . 13 führen . 13
cochlear . 14 kocchiaro . 14 cueillier . 14cuchara 14 löffel . 14

cognatio . 15 parentado . 15 parentè . 15 freund fchafft . 15


15 parentesco.
commutare . 16 changer . 16 trocar . 16Vervvecfelen · 16
16 barattare .
confiderare . 17 confiderare . 17 confiderer . 17 confiderar. 17 mercken . 17
18 dencken . 18
cogitare. 18 penfare . 18 penfer . 18 penfar .
19 cueillir . 19 coger . 19 famlen 19
colligere . 19 cogliere .
concionari. 20
20 predicare . 20 prefcher . 20 predicar . 20 predigen .
confuefcere . 21 accouftumer . 21
21 accoftumare . 21 accoftumbar . 21 pflegen.
coturnix . 22 caille . 22 codornis . 22 Vvachtel 22
22 quaglia .
confilium dare. 23 confegliare. 23 confeillier. 23 aconsejar . 23rhaten . 23
1 computare . 24contare 24 compter. 24 contar . 24 rechnen . 24

coagmentare fyllabieren ** 25
fyllabas . 25 compicare. 25 efpelir . 25 inntarfilabas . 25 inordnung fchi
componere. 26ordinare . 26 mettre en ordre. 26ordenar 26 cken. 26
colus . 27 conocchia . 27 quenoüille . 27 rueca
rueco . 27 fpinurock . 27
contra 28 contra . 28 contre . 28contra . 28 Vvider .· 28
cor . 29 il cuore. 29 le coeur . 29el coraçon 29 hertz . 29

ww
corpus . 30 il corpo. 30le corps . 30cuerpo . 30lcib. 30
congerere . 31 congregare . 31 affembler. Men 31ayuntar 31 verfamlen . 31
comminifci . 32 fingere . 32 feindre . 32 fingir. 32 erdichten . 32
333

commutare . 433 cambiare . 33 changer . 33 cambiar. 33 vervvechfelen . 33


confecrare . 34confècrare . 34 confacrer . 34 confagrar . 34 Vveihen 34
confequi . 35 acquistare. 35 conquerir 35 canquiftar. 35 erlangen 35
contorquere . 36 tordre .
36 torcere . ili36torcer . 36 cringen. 36
contemnere . 37 difpregiare. 37 mefprifer Vyp 37 menospreciar. 37 verachten . 37
condemnare . 3&condannare 38 condamner 38 condennar 38 verdammen 38
corrumpere . 39 distruggere : 39gafter . 39 deftruir . 29 verderben . 39
conflator armo
rum . 40larmaruolo . 40 armurier . 40 armero. 40Vvaffen macher . 40

- ! xris‫ر‬
b .
52

Latina Italica . Gallica, Hifpanica. Germanica .

VI

cratlus pannus 1 greffe panno . drap efpès . panno elpeffe. dick tuch .
craffa mulier . 2groffa donna , femme groffe . grueffa muger . 2 dick vyeib .
craffitudo . 3 groffezza . 3 efpeffeur . 3dicke grobheit . 3
3efpreffura .
credere . 4 credere . 4croire . Acreer . 4glauben .
crepare . 5 crepare . 5 creuer . slebenter . 5 Zerfpringen .
trines . 6cheueux . haar .
6'capelli. 6cabellos .
crocus . 7 zafferano , faffran. 7affran ,
Taçafran .
cuius eft . 8di chi è questo . &di qui eft cela . 8 cuyo es esto ? Sves ift das ? 8
cur. 21
9perche , 9pourquois . 9' porque .
9 9vvarumb . 9
10cuba . " 10cuue . 10cuba . Iczuber . 10
cupa .
culcitra. II coltrice , 3 II Coutil . II colcedar . 11züchen, II
cura . 12/cura . 12 foin . 12
12 cuydado . 12 forg .
cudere , 13 fabricare. 13 forger . 13fchmiden 13
13 foriar .
culter . 14 coltello 14 couteau , 14 cuchillo. 14 meffer . 14
currere . 15 correre . 15 courir . 15 correr. 15 lauffen . 15
cubitus 16 1
It cubito . 16 coudee . 16 codo . 16 ein eln borgen .
cabiculum . 17camera . 17/chambre . 17'camara . 17 Kammer . 17
Curuus . 18curuo . 18 tortu . 18twerto . 18 Krumm .. 18

cupere . 19 defiare , 19 defirer . 19deffear . 19 begeren . 19


cum . 2ofquando . zo quand . 20vvan . 20
20 quando .
Arcifne
21cigno . • 21fchyvan . 21
cygnus , 21cigne .

'
D
$.45C
Dare . 22'dare . 22 donner . 22 dar .
22 geben .
deferere : 23'abandonare 23 abbandoner . 23 verlaffen
23 defamparar .
decem . 24 dieci . 24/dix . 24 diez . 24zehn . 24
defendere . 25 diffendere . 25 defendre . 25 befchi men . 25
25 defender .
deftruere : 26 distruggere. 26deftruire : 26deftruir . 26 verderben .

defpondere . 27 Spofare . 27 fiançer . 27 defpofar . 27verehelichen .


ዲዮ
decurrere in ho
28 foufter . 28 inftar . 28turnieren . 28
plomachia . 28 gioftrare .
debere . 29douere . debuoir . 29 deuer . 29fchuldigfeyn .
A T
detinere 3oritener . goretenir . goretener • 3oenthalten .
7deſſ 115 ta
defiderium . 31 defiderio . 3 t defir . eo . 31luft .
delinquere : Curio 35i
32 far male . 2mesfaire . Ling dannar . 32 mifthun .
5 • MJUDNO2
delicatus . nunti
nant 3 goloso . friand . 338oloso . 33zart . 33 I
delectatio . • 3034 placer . 019 :
34 plaifir . 34 plazer . 34 freude . 34
T 15.11 .Stine
37012 979amp :
de quo . 35 di che . 35 de quoy. de que . 35vva von. $
35
36 36empeotar wa 36verergetén . 36
deterius fieri 36 peggi . 36 empirer m
dens . mods big denteo.rare *** 372ahn . • SISTER 39
37dent . 37diente .
38ver ordnen . ELL
difponer . 38 difporre . 38 difpofer . 38 diſponer •. olaw
e 779 .rolamine

demon 1
53
Latina . Italica. Gallica. Germanica •
Hifpanica .
ME

VII
demonftrare . 1 far parere. faire paroiltre , hazer parecor J fcheiuen laffen . I

deprimere . zabaiffer . 2 abaxar . 2'biegen . 2


zabaſſare .

34
decipere . 3'ingannare . 3 tromper · 3 engañar . 3 betriegen . 3
decidere . 4tagliare . 4 trencher . 4Fortar 4abhaeben .. 4
defcendere . sdefcendre . axaber . 5abfteigen.
5fcendere . 5 5
deponere . 6 mettere à baffo. 6ofter . 6 quitar . 6antvvorten . 6

digitus . 7 dite . 7 doigt. 7dedo . 7 finger . 7


dies folutionis Stermine . 8terme . Stermino .. 8 termin . 8

digiti pedum . 9dita de piedi . 9ortaux des pieds. 9dedos de las pies. 9 zehen . 9
diffundere in vafa 10imbottare . Iolentonner . 10lembacar. 10leingieffen . 10}
dicere . IIdire . Idire . ... 11dedir
II . 11fagen . II
diues . 12ricco . 12 riche . 12 rico . 12 reich . 12
1.
diuitiæ . 13 ricchezze . 13richeffe . 13 riquesa . 13 reichtumb . 13
difcingere . 14 difcingere . 14 deceindre . 14 deſcentr . 14/entgürten . 14
diligens . 15 diligente . 15 diligent . is diligente . 15 Aleiffig . 15
16 diligenza . 16 diligence . 16 diligencia . 16 fleif . 16
diligentia
diminuere 17 minuire . 17 amoindrir . 17 verminderen . 17
1.7 apocar .
difcere . 18 apprendre. 18 aprender . ... 18jlernen . 18
18imparare.
dimidium . 19 mezzo . 19 moytiè . 19 medio. 19 halb .. 19
dies . 1 20'giorno . 20liour 20dia . 20lein tag . 20
diuidere . 21 partire . 21 partir . 21 partir . 21 źerteylen . 21
dolium . 22 botta . 22 tonneau. 22 baril . 22 fafz . 22
dormiturire . 23 fonnacchiare . 23 auoir fommeil. 23 tenerfueño . 23fchlafferigfein . 23
dormire . 24dormire 24 dormir . 24 dormir . 24 fchlaffen . 124
domare . 25 domare . 25 appriuoifer . 25 domar . 25 zehmen . 25
dominus 26 fignore . 26 feigneur . 20 feñor . 26herr . 26
duo . 27 due . 27 deux . 27 dos . 27zvveen . 27
duodecim . 128 dodeci . 28 douze . 28 doze . 28 zvvőlfe . 28
ducere . 29 condurre . 29 meiner . 29leijtten . 29
29 quiar .
dux 30duca . 3cduc . 30duque . 30 hertzog . 33 30
duritia . 31durezza . 3duretè . 31 dureza . 31harte . 31
durus panis. Do i432 pan duro. 1 32 pain dur . 32 pan duro . 32 hart brot . 32
3333333

dura caro . 33 carne dura : 33 chair dure. 33carne dura . 33 hart fleiſch · 33
durare .
34durare . 34 durer . 34durar . 34 vvähren . 34
56

dulcis . 35 dolce . 35 doux 35 dulce . 35 füfr . 35


ur
dynaftes . 36fignore . 36feigne . feñor.
36' 3 : 36herr . 36
he .
dominicus dies. • 37 domenica . } 37 dimanc 37 domingo . 37 fontag . 37
dubitare . 38 douter 38 dudar . 38zvveifflen . 38
11.4 38dubitare .
duplicare . 39radoppiare . 39 doubler . 39 duplicar . • V 39 zvveifachen . 39
diffidium . 40diffenfion . 40 zvvitracht . 40
40difcordia . 40 difcordia .
.791 1. Edere
#ge

#
54
Latina . italica. Gallica. Hifpanica. Germanica .

VIII

Edere . Imanger. comer. effen .


1 mangiare.
effundere . zverfare . 2 verfer . echar 2 aufgieffen
effugere . 3 fcappare . 3efchapper . 3 entfliehen .
3 efcapar •
ego. 4i0 . 4ie . 4lich . 41
nyo .
effugere . 5 Scappare . 5 efchapper . Sefcapar . 5 entfliehen . 5
6 net . 6 6 fauber. 6
elegans . 6 puro . limpio .
Jemere . 7 comprare. 7acheter . 7somprar. 7 Kauffen .
lemendare . Semendare . 8amender . Semendar . 8befferen .

96
equus . 9cauallo . 9 cheual . Яcanallo . 9ein rofs .

equitare .
10caualcare . 10cheuaucher . 10caualgar . 10reitten . 10
Ilarucia . 11erbfen . II
eruilia . pifa. II pifelli . 11 poys .
12
erratum . 12"fallo . 12 faute . 12 falta . 12 gebrechen .
errare . 13 errare . 13 efgarer . 13 defuiarfe . 13 irren . 13
exuere . 14 Spogliare. 14 defpouiller . 14 entkleyden 14
14 defnudar .
exhæredare . 15 disheredare . 15 desheriter . 15 desheredar . 15 enterben . 15
exonerate. 16 difearicare . 16 defcharger . 16
16 defcargar . 16 entledigen .
extruere aream la
befetzen. byftei

ин
pide quadrato. 17 mattonar . 17 pauer . 17 ladrilar : 17 nen. 17

expendere . 18 Spendere . 18 defpendre . 18 guftar . 18 aufgeben . 18


execrari aliquem. 19 biaftemare . 19 maudire . 19maldezir . 19Auchen . 19

Fabricare . 20 fabricare . 20 forger . cofforjar . 20fchmiden .


faber cultrarius. 21 coltelliero . 21 coutelier . 2 cuchillero . 21 meffer,fchmidt .
faber clauftrarius . 22 chiauaro . za ferrurier . 22 cerrajero . 22 fchloffer .
faber ferrarius . 23 marefcalco . 23 marefchal . 23 herrero . 23fchmidt . 23
faber plauftrarius . 24 carettiero . 24 charlier . 24vvagenmacher
24 carpintero.
• Sign
facere . 25 fare . 25 faire . 25 bazer . 25 thurn .
P126
facere periculum. 26 prouare . 26 efprouuer. 26 pronar · 26 probiren .
1
fallere . 27 tromper . 27 engañar . 27 betriegen .•
· 27
27 ingannare.
fames . 28 faim . 28 hambre. 01528
28 fame. 28 hunger .
210
familiare . 29 domeftico . 29 domeftique . 29 domeftico . 29 zam .
famulus . 30garçon . 30moço . 30ein knab . £ 3° 1
3 feruitore .
O
fafcis . 31 fafcio . 3rfuix . 31ein packet .
31 fardel .
911
fatigare . 32 tancare . 32 laffer . 32 canfar . 32 ferben . 32
fatuus . . miki
33 pazzo 33 fol. 33 loco . 33narr . 33
fatuitas . 33 pazzia . 34 folie . 34 locura 34thorheyt . 34
februarius 35 feburier . 35 hebrero .
33

35 febraro. 35 hornung . 35
ferre . 36 patire . 36 endurer . 36 çufrir . 36leyden . 36
feruor . 37feruore. 37 ferueur . 37 feruor . 37
37 eifer .
fefti
;

55
1. Latina. Italica. Gallica . Germanica.
Hifpanica .

IX
feftinare . affrettare. hafter . leylen . I
Iappreffurar .
felicitè . 2 dicha . 2
felicitas.next9wdź felicità s glückfeligkeit .
feneftra . Od 3 feneftra . 3feneftre . 3'ventana Das 23 fenfter . 3
ferrum . 4 ferro . 4fer . 4hierro. №4leyfen . 4
sfeindre . ..C dichten .
fingere . 5 fingere. 5 fingir. 5
findere . Toys 6 fendere. fendre . 6hender. 6palten . 6
finire . Judul 7 finire. 7finir . 7 acabar . 7enden . 7

89
fibula . 8agrappe . Bheuilleta .. 8häfften 8
8 fibbia .
fidelitas . # 9fedeltà . loyauté . 9lealdad 9treùe . 9
firmare .
10 fortificare •
). Iofortifier . 10 fortalecer . robefchirmen 10
fieri . dolins , 11 diuentare deuenir 11 venir àfer 11vverden . II
Aabellum .. 971
: 12 ventolo.. 12 eluentoir . 12 auentadero . 12 muckenvvedel . 12
Alere je 13 piangere . ás 13 pleurer . 13 llorar . 13vveynen · 13
florere . 14 fleurir 14florecer . 14
14 fiorire . 14blühen.
fons . 15 fontana. 15 fontaine . 15 fuente. 15 ein brunnen . 15
forma . 16façon . 16hechura . 16 form . 16
16 fattura .
fortitudo . 17 forza . 17force . 17 fuerça . 17 ftercke . 17
fortis . 18 forte . 18 fort . 18fuerto . 1 8ftarck . 18
fortiter . 19 valentemente . 19 vaillamment. 19/valientemente. 19 männlich . 19
forceps · 20enaglie . 20tenaille. 20tenaza 20zange . 20
formofus . 21bello. 21 beau . 21 hermoso. 21fchön . 21
foetor . 22 fetore . 22 puantife . 22 bedor . 22 geftanck . 22
foeteref pl 23 |puzzare 23 puir. 23beder . 23 ftincken . 23
foeniculum . 24 finocchio. 24 fenoüil . 24biuojo . 24 fenchel . 24
251frire .
frigere . 25 frigere . 25 freyer . 25 backen . 25
fricare . 26 fregare. 26frotter . 26 reiben . 26
・26 fregar .
frons . 27 fronte . 27 front . 27 frente. 27 tirn . 27
fru&us . 28 frutto. 28 fruit . 28 fruta . 28früchte. 28
fruftum . 29pezza . 29 piece . 29 pedaço . 29 ftuck . 29
fraga . 30 fragola. 3ofreife . 30madroños . 30erdtbeeren . 30
fraxinus 31 fraffina . 31frefne . 31 fresno. 31efchenbaum . 31
33333

frangere . 32 rompere. 32 rompre, 32 romper . 32brechen . 32


frigidus . 33 freddo . 33froid . 33frio . 33 Kalt . 33
frumentum . 34 bled .
34grano . 34trigo . 34 Korn . 34
fulcire . 35 fottomettere 35foumettre . 35 fometter . 35 vuderſtützen . 34
funale . 36torcia . 36bacha . 36 fackel . 36
637

36torche .
furari . 37rubare . 37 defrober . 37 robar . 37 ftelen . 37
fugare . 38cacciare. 38chaffer . 38 echar. 38 vertreiben . 38
fuftis . 39bastone . 39bafton . 39baston . 39stock . 39

L 2 garri
56

Latina, Italica . Gallica . Germanica .


Hifpanica.

X
G Hol 1291 YATI IT
cianciare . Schalatar . widerfchvvetzen . · 2 .
Garrire 1 caqueter.
olonelar . •
gelare . agghiacciare. 2'geler . gefrieren . &
gemere . 3fefpirare . 3'gemir gemir. 3leuftzen .
glacies . 4ghiaccio. 4'glace . Abielo . 4eifs .
glans . 5gbianda . s'gland. bellora . Seychel .
6incollare. 6coller . poengrudar . bekleben .
glutinare.
Tringratiare remercier. dar gracias . 7 bedancken .
gratias agere.
DOCKaccomodare. 1 8 accommoder . Sacomodar . 8liebrofen 8
gratificari .
grauis .. pp . 49gnaue . 1.9pefant, wing pefado . ſchvvär . 9
grauiter . ❤ pat_10grauemente 10 pesademente . trochvvärlich .
10pefamment .. iooni 10
pefanteur .. Thi pefadumbre . Mofchvväre . II
grauitas 11 grauezza...
" 12 ftretto. 12eftroit . 12 estrecho . . 12fchmal . 12
gracilis .
grallæ . 13 zanche . 13 13efchaffes . 13Cancos . 13fteltze . 13
grandinare , 14 grandinare . 14gresler . 114 grançar. ***** 14 hagelen . 14
guftare . 15 gustare . Is goufter . 15 faver el mangiar. 15 fchmecken . 15
I
H
Habere . 16hauere, 16auoyr . W16 auer . " 21.134625 16haben. 16
habitare . 17habitare . 17 demeurer . 27merar . 17vvohnen . 17
haurire . 18 cauare . 18 facar agua . 18
18puifer . 18 ſchöpffen .
hebdomas . 19fettimana . 19femaine . 19femana . 19 vvoche . 19
hic eft . 20egli è qui .· 20 il eft icy . izo a qui cfta . 20'er ift hie . 20
hilaris . 21 allegro . 1 21 joyeux . 21 alegro . 2tfrölich . 21
hirundo . 22 arundine . 2 2 arondelle . 22 golondrina . 22 fchvvalbe . 22
holofericum .. 23 velluto . 23 velours. 23
23 terciopelo . 23 feyden .
honorare . 24 bonorare . 24 honorer 24 honrar . 24ehren . 24
hyems . 25inuerno . 25 hyuer . 25 inuierno . 25 vvinter . 25
I
lactare fe . 26vantare . 26 vanter . 26 alabarfe . 26rühmen . 26
acere . 27 giacere . 27 yazer . 27ligen . 21 27
27 gefir .
ianuarius . 28 Gennaro . 28 Enero . 28 lenner . 1
28 Ianuier . 28
id ni effet . " 3 29
29 fi ce n'eftoit
fi ce n'eftoit cela. nofuera.
cela. 29 fi effo nofuera . 29vvo das nit vvere, 29
29fe ciò nonfoffe.
ieiunare . 30ieufner . 30ayunar . 30faften . 130
30digiunare .
lientare • : 31 defieuner . 31 almorzar .
31far collatione.. 31zu morgen effen. 31
ignarus. 32 ignorante . 32 ignorant . 32 ignorante . 32vnvviffendt . 32
mmm

illuminare . 33 illuminare 33 illuminer . 33 iluminar . 33 erleuchten . 33


imitari . 34 imitare . 34 imiter . 34imitar . 34 nacfolgen . 34
indignitas . 35 indegnità . 35 indignitè . 35 indecentia . 35 vnvvürdigkeit . 35
indicium .
36 indicio. nota . 36indice.marque . 36indicio . 36zeichen . 36

ignauus

1
37

Latina. Italica . Gallica. Hifpanica . Germanica .

XI
with pigro. parelleux .. perezoso . Iträg . I
ignauus .
4 asbla 2 pareffe . 2'trägheit . 2
ignauia . pigritia . 2892 pereza .
ignis . · noeg fuoco . Coubron 3 fuego •
3 feu . 3feur . 3
ignofcere . storm perdonare . 4 pardoner . perdonnar 4vergeben . 4
illac . 2 5 par là . 5 por alli . sadda .
đi là 5
ille . ToClai . Gaquellos . 6ihme . 6
6 uy .
illic afpice.vedilà . 7 voylà . 37 mira aculla . fehetdorthin . 7
immundè 8porcamente . 8ordement . X &faziamente . 1.8 unfeúberlich . 8
immundus . .69 /
porco . glord. 9 fuzio . gunfauber. 9
impuritas.ugiarovilenia . rovilennie . vellaqueria . 1ofchande . 10

empire . 1jemplir . 11henchir. erfüllen . 11


implere.
• fampare . T2 trucken . 12
imprimere . 12 imprimer . 12 imprimir .
imperatoris 13 imperatore 13 empereur . 13 emperador . 13 Keyfer . 13
impedire . 14 impedire . 14 empefcher . 5:04 empedir. 4 verhinderen . 14
impellere . 15 premere. 15 eftreindre . 15 apretar rstrucken . 15
anziehen, xley
induere. 16vestire . 16 veftir . 16 veftir . 16 den. 16
inuocare . 17inuocare . 17 inuocquer . 1 inuocar . 17 anruffen . 17
infumare . 18 profumare . 18enfumer . 18 perfumar . 18 berauchen . 18
incipere . 19 incominciare .: 19commençer . 19començar . 19 anfangen . 19
infrænare equum. 20 frenare. 20brider .. 20 enfrenar . 2 olein rofzaumen . 20
in balneo lauari. 21lauare 2 baigner . 21 bañar . zibaden . 21
inêantare . 22 incantare . 22 enchanter . 22 encantar . 22 bezauberen . 22
inuidere .. 23 portar inuidia . 23 porter enuie . 23 tener embidia . 23haffen . 23
interficere . 24amazzare . 24 tuër . 24 matar . 24 tödten . 24
8 25 rabiar .
in rabiem agi. 25 arrabiare . 25 enrager . 25 toll.vverden . 25
inanis . 26 vano . 26 vain . 26 vano : 26eyttel . 26
inuitare. 27 inuitare . 27 inviter . 27 combidar . 27 zugaftladen . 27

2
inuidus. 28 inuidiofo. 28 enuieux 28embidiofo . 28 neidig . 28
inclinare . 29 inchinare . 29 incliner . 29 inclinar 29ncygen. 23333
29
inuidia . 30inuidia . 30enuie . 30embidia . 3oneyd . 30
incendere 3 accendere. 31allumer. 31 encender 3nzünden . 31
inquirere . 132 ricercare . 32 rechercher . 32 pelquifar . 32 erforschen . 32
incidere . ₹ 33 intagliare . 33 entailler . 33 enteçar. 33 einschneyden . 33
inftituere . • 34 vndervveifen .
34 infegnare 34 enfeigner . 34 enceñar. 34
intendere.. 1.
35 tendere. 35cendre . 35 endor . 35 pannen . 35
incidere ferra 36 fegare . 36her . 36aferter. 36lägen . 36
infundere . 37 verfare. 37verfer . 37 echar . 37
33

37 aufgieffen .
561
mm

ineptè . 58pazzamente . 38follement . 38 locamente . 38 chörich. 38


infirmus 39 foible . 39flare . 39 Kranck . 39
... 39 debole .
intueri fe in

fpeculo . 40mirare. 40mirer . 40mirar . 4ollichfpieglen . 40


infun
58
Latina . Italica . Gallica. Hiſpanica • Germanica ·

XII
infundibulum . Ilora. entonnoir . X embude. · trachter •
inaurare . 2indorare . adorer . 2dorar . Kiti vergülden .
intelligere . 3 intendere . 3 entendre. 3lentender. 63 verſtehen . 7 !!
inftituere . Ainfegnare . 1 4 enfeigner .. 194 enseñar . • lehren . 4
inficere . 5 tingere . 5teindre . Stenir . ferben 5
infector . 26. 6tintore . A 6teinturier . Gintorero 6ferber.
iocari ... 11. 17 Scherzare . 7railler . I 7fcherzen . 7
7motejar .
irridere . 1. 8burlare .
8mocquer. Spurlar · *1 . .I 8 fpotten 8
ira . bobingira . 9 courroux . Egina . 9zorn . 9
irafci . alan 10adirare. 1ozornigſein 10
10 courrouçer ... toaytarſe .
liratus Iirato . 11 courrouçè . Izornig . II
1Layrado .
lire . 12'andare. 12 aller. 12yr 12
12 gehen .
ita eft . 13 cofi è. 13fieft . 13 affi es. 13es ift vvarlich.: 13
liter facere . 14 viaggiare . 14 voyager ... 14 caminar . " 14reifen . 14
11
iubere . •15 commandare.. 15 commander . 15/mandar. 15 befehlen .. 15
iufiurandum . 16giuramento . 16fermend . 16 iuramento . 16 eydt . 16
iucundus . 17 allegro . 17 playfant . 17 alegro . 17 luftig . 17
I
iuuare . 18 aiutare " 18ayder . 1 18 helffen . 18
18 ayudar .
iuuenis. 1.19 giouane. 19 ieune . 19mancebo 19/iung . 19
'iuuentus . 20 giouentu. 20jeuneffe . 20 iugent . 20
20meçedat.
iubere . 21 commandare ... 21 commander 21 commandar 2 ilentbieden . 21
iudæus . 22 hebreo . 22Juif. 22 iudio. 22 iud .... 22

iugulum . 23ftrozza . 23 gorge . 23 decolladero . 23 Kele . 23


iurare . 24'giurare , 24 iurer . 241urar . 24fchvveren . 24

iungere. 25'giungere . 25 ioindre. 1 25 ayuntar. 25 zusäzzen . 25


iunius
226giugno . 26 Iuing . 26junio ·
· 26 Brachmonat . 26
iudicare . 27 giudicare . 27 iuger . 27iuzgar . 27 vrtheylen . 27

Lacerare . 28lacerare . 28'defchirer . 28 zerrelffen . 28


28despedaçar .
laccia . 29'alofa. 29 alofe . 29alofa . 29 ein meyfifch . 29
lana . 30laine . 3olana . 30vvolle . 30
30lana .
lapis . 31pietra . 31 pierre . 31 piedra. 3rftein . 31
"
laffus 32 fracco . 32las . 32 canfado . 32 müdt . 32
T
laffitudo . 33 ftracchezza . 33 affetè . 33 consacio. 33 müdigkeit.. .33
later . 34 mattcne. 34 carreau . 34 ladrillo. 34zigel ſtein . 34
latrare . 35 latrare . 35 abbayer . 35 ladrar . 35 bellen . 35
lauare . 36 lauer . 36vvaſchen . 36
36lauare . 36lauar .
laudare. 37 lodare. 37 louer . 37 lear . 37 loben . 37
lancea .
38lancia . 38 lance . 38fper . 38 1
38 lança .

labo
$9
Latina . Italica . Gallica . Germanica.
Hifpanica .

XIII
laborare. Ilauorare Itrauailler . Itrabaiar. I
i arbeyten .
leuis . alleggiero. 2leger . aligero . 2 leicht .
lectio . 3 lettione. 3leçon . 3 lecion. 3lection. 3
lætitia. 4allegrezza . 4 ioye . 3 alegria . 4 frölichkeit . 4
lætus . 5 allegro . sioyeux . 5 alegro . 5 frölich . 5
lætitia afficere . 6rallegrare . 6 refiouir . 6 erfrevven .
Gallegrar.
lædere . 7 ferire . 7 bleffer 7 verletzen . 7
7 llagar .
1 8terta 8tartre . 8 torte .
libum . . 8torta . 8

λo
ligo. 9 marra 9marre . 9'açadon . 9fchùp . 9
ligula. 10ftringa. roefguillette . 10aguiera . Ioneftel . 10

12
ligulis cóftringere. 11 attaccare . 11 attacher II atacar . 11neftelen . II
ligare . ·1allegare . rallier . 12 atar . 12 binden . 12
limax . G 13 lumaca . 13 limaffon . 13 caracol . 13fchnecke . 33
lingua . 14 lingua . 14/langue . 14lengua . 14zung . 14
15 foudre . 15 derretir . 15fchmelzen . 15

+
n
liquefacere . 25 liquefare .
litigare . 16 litigare . 16 plaider . 16 pleitear . 16 vorgerichzancheu. 16
litteræ . 16lettere . 16lettres . 16 carta . 16brieff . 16

IKT 2 2 2 2 2
longinquum 17lontano . 17loing . 17 lexos . 17 vveit . 17
loqui . 8 parler . 28 hablar . 18 fprechen . 18
18 parlare .

ao
longus . 19longo . 19/long . Iglurngo .
· 19lang , 19
lucrari . 20ganar. 20gevvinnen . 20
20guadagnare . 20 gaigner.
lupus . 21glupo . 21loup . 21 lobo . 21 vvolff . 21
ludus . azginoco . 22 ieu . 22 inégo 22 pil . 22
lufor . ister 23/onatore . 23 meneftrier . 23 tañedor 23 pilman . 23
lurum . i 24fango. 24 fange . 24ledo . 24letten . 24
ludere . 25 iouër . 25 ingar. 25 pilen . 25
25 ginocare .

2222
lucius . 26luzzo . 26 brochet . 26 brachete . 26hecht . 26
lucere . 27 lucere . 27luzir. 27fcheinen
27 luyre . 27
ludus cartarum 28 gioco di carte. 28ieu de cartes 28
28 iuego de naipes . 28 karten fpil .
Lunæ dies . 29 lunedi . aglundy . 29lunes . 29 montag . 29
liberalis . !!. 3clihorale , 3oliberal . 30largo. 30mildt . 30

M
15
Macer . coub , 31magro. 3maigre. 31 magro . 31 mager . 31
... 24 32manchar .
maculare . 32 maochiare . 3atacher . 32fchmitzen. 2632
maius . 17
33 maggio : 33 may . 33majo . 33mey . 33
magnitudo . 34grandezza . 34 grandeur . 34 grandeza . 34 groffe . 34
malè . 35 bölzlich .
35 malamente . 35 mauuaifemeut . 35 malamente . 35
manè . 36 du matin . 36 demañana . 36des morgens A 36
36 dimattina .
mantile 37 feruiette . 37 feruiletta . 37 feruetlin .
33

37touaglinolo . 37
mala . 38 iouës . 38 mexillas . 38'kinnbacken . 38
38'guancie.
manere. 39 reftare . 39 demeurer . 39lquedar . 39 bleiben 39
matu
1.

60

Latina . Italica . Gallica. Hifpanica . Germanica .

XIV
maturius . 1 troppo per tempo . trop toft . Imuy temprano. Izu früe .
mederi . 2 medicare. 2mediciner . 2 curar · 2 heylen .
2
mediocre . 3 mezzano . 3 moyen . 3'mediano . 3 mittel meffig. 3
meiere . 4 pifciare. 4 piffer . 4 mear . 4feichen . 4
membrana . 5 carta pecora • 5 pergament . 5
5 parchemin . 5 pergamino .
metiri . mefurer . h 6 medir. 6 meffen . 6
6 mifurare.
mentum 7 mento . 7 barbe . 7 barba . 7 Kin. 7:
menfa . 8'tauola . 8 table . 8 mesa. Staffel . 8
meridie . 9à hora di pranzo. 9 à medio dia . 9 des mittags. 9
9 à midy .
mercurialis dies . 10 mercoledi . 20 mercredi . Iomiercoles . 10mit vvochen 10
merendam capere. 11merendare . * Ireciner . II merendar II zu abent effen. II
mercatura . 12 mercantia . 12 marchandiſe . 12 mercaderia . 12 Kauffmanfchafft. 12
mercator . 13 mercante . 13 marchand . 13 mercador . 1.13 Kauffmann . 13
mirè . 14 marauigliosamente.14 merueilleufement. 14 marauillosamente. 14VVunderbarlich. 14
mirabilis . 15 marauiglioso • 15 merueilleux . 15 VVnder . 15
15 marauillofo .
16 addolcire . 16 adoucir . 1 S 16
mitigare . 16 amanfar . 16begütigen .
mittere. 17 mandare . 17 enuoyer . 17 embiar . 17 fenden . 17
monftrare . 18 mo st ra re . 18 mon ftr er . mof trar . . 18
18 18 zeigen..
1
mordere . 19 mordere . 19 mor dre . 19 morder . 19 beiffen . 19
mortuus . 20 morto . 20mort. 20muerto 20 todt . 20
mollire. 21 amollire . 2 Iamolir . 21 ablandar . 21 mörben . 21
moneta . 22 moneta . 22 monnoye . moneda. 22 müntz . 22
4
monetarius . 23 monetario . 23 monnoyeur . 23monedero . 23 müntzer . 223
"
morigerum effe. 24 effer obediente. 24eftre obeyffant. 24 fer obediente ... 24 vnder hanfein. 24
mouere . 25 mouere . 25 remuer . 25 mouer . 25 vmbrüren . 25
morari . .26 afpettare . 26 attendre . 126e/petar. 26 vvarten. • 1:26
mori . 1027 morire . 27 mourir. 127 morir . 2.7 fterben . 21:27
motare cunas 28 cullare . 28berçer . 228 mecerla cuna . 28 vviegen. " 51.28
1
mobilis. 29inconftante. 29 inconftant..! b 29 mudable D 29vvanckelmütig. 229
mutuare . 3 30 prefter . • •
30preftare. 30emprestar 30leyhen . ib 30
murmurare . 31 mormorare . B C 31 murmurer. 31murmurar . 31murmelen..li
mundus . 32 pulito . 32net . 32 limpio . 32 rein . 32
munditia . 33 nettetè . 33 limpiefa . 33 reinigkeit 33
33 pulitezza .
mucefcere. 34 muffare. 34/moyer . 34 enmohecer . 34fchimmelen. 34
mangere . 35 moccare. 35 moucher . 35 defpauillar . 35 abbrechen . . 19035
mutus . 36 muto. 36 muet . 36 mudo . 36 ftumm . pnino36
mucofus . 37 morcofo. 37 morueux . 37 mocofo . 37 rotzigh. 21:37
multum . 38 molto . 38 beaucoup . 38 mucho . .baasi 38 viel . .ch 38
mulier . 39 donna . 39 femme Mao_139 vyeib. 40 39
39 muger
mola . ampion 40 molino . 40 moulin . 40 molino . 40müll . 30401

NamJanu
C...
12.1 non!
-LIMIA
61

Latina Italica . Gallica . Germanica .


Hilpanca.

XV
N
Nam . Icar . 1a . 1 dann . I
peroche .
natare , 2 nuotare 2nager. 2adar. 2 fchvvimmen . 2
Inauta . 3 marinaro , 3 marinier. 3 marinera. 3 fchiffman . 3
nebula . 4nebbia . 4brouillas . 4piebla. 4nebel . 4
ne&
tere , 5annodare. 5 nouër Slañudar . 5 Knüpffen . 5
Grecufare . refufer . Grebufar . 6yveigeren . 6
negare .
nemo. 7nifuno . 7hulluy . 7 ninguno 7niemandt . 7
nere . 8 filar. 8filer. 8 bilar . 8 nehen . 8

a6
nauis 9nque . 9nauire . ghao . 9lchiff . 9
niger . 10 vero . 1onoir . 1onegro . 10fchyvartz . 10

77
nihil II niente . I rien. II nada . I nichts . II
nitidè . 12 pulitamente . 12 nettement . 12 limpiamente . 12/reinlich . 12

vp
nix . 13 fchnee .

AH
13 neue. 13 neige . 13 nieue . 13

w
nobilis . 14 nobile . 14noble . 14 noble. 14ledel . 14

1
nobilita . 15 nobiltà . 15 15 noblesa . 13 adel . 15
s
non eft . 16 non è . 16 non eft . 16 no es . 16 nicht ift . 16

ºོ
ང་
aomen . 17 nome . 17 nom . 17 nombre , 17 namen 17
nouus • 18 nuouo . 18 nouueau . 18 nucuo . 18 nevv . 18
nos . 19 noi . 19nous . 19 nofotros . 19vvir . 19
nox . 20notte . 2.onui& . 20noche . 20nacht . 29
nudus 2.1 nudo , 2 Inud . 21 desnudo. 21 nacket . 21
numerare . 22contare 22 compter . 22 cantar . 22 zellen . 22
nunciare . 23 appontiare . 23 annoncer . 23 traër nueuas , 23 verkündigen. 23
nutrix . 24 balia . 24'nourice. 24jama . 24 amme . 24
nubes. 25 nuuole . 25'nuèes . 25 nube . 25 vvolcken . 25
nominare . 26nominare . 26 nommer . 26 nombrar .. 26 nennen 26

O
Obliuifci , 27 oublier . 27 luidar . 27
27fcordare. 27'vergeffen .
obtinere . 28 ottenere . 28 obtenir . 28 ttener 28 behalten . 28
obfidere . 29 affediare . 29 affieger . 29vercar 29 belägeren . 29
obturare . 30turare. 30 eftoupper . 3atapar . verftopffen .
30 ' " 30
occidere . 31 amazzare . 31 tödten .
31 tuer . 31 matar . 31
occurrere . 32 incontrare . 32 rencontrer . 32 encontrar . 32 lauffen . 32
333 m.m

odiffe 33 odiare . 33 hallen . 33.


33 hayr . 33 aborrecer.
456

odorari . 34 fairer . >


340dorare. ·34/oler . 34 riechen. 34
offenfare . " 35 traboccare . 35 tresbucher . 35 tropeçar . 35ftolperen . 351
offendere .
36 offendere . 36 offendre . 36fender. 36zornigmachen . 36
78

organum . 37 organo . 37 orgue 37 organo . 37 orgel . 37


oratio . 38 oraifon .
ratione. 38oracion . 38gebett . 38
M omit
62

Latina . Italica . Gallica. Hifpanica . Germanica .

XVI
omittere . Ilafciare . laiffer . 1dexar . laffen . Ι
operire . 2 coprire . 2 couurir . 2 cubrir. 2 bedecken .

opinari . 3 imaginare . 3 cuyder . 3 penfar . 3 meinen .

+ noñ
oportere. 4ffer di bifogno. 4 falloir . 4 conuenir. 4müffen . 4
opulenter . 5 riccamente . 5 richement : 5 ricamente . 5 reichlich. 5:
ofculari . 6bafciare . 6baifer . 6 befar . 6 Küffen . 6
oftendere . 7 monftrare . 7 monftrer. 7 demoftrar . 7VVeifen.

∞ao
A 8far l'vouo . 8poner huebos .
oua ponere . 8pondre . 8eyer legen .
louis • 9brebis . 9 oueja . 9fchaaf. 9
gipecora .
louum . Io ouo . Idoeuf . 10 bueuo . 10lein ey . 10
loxalis . 1ofeille . II romafa . 11
i facetofa . II Sauerampfer .
onerare 12 caricare. 12 charger. 12 cargar . 12 beladen . 12

33W
P
Pabulum . 13 pastura . 13 fourrage . 13'pasto . 13 futter . 13
14 faglia . 14 faille . 14 mantillo. 14 mantel . 14
palla .
pallium
15 mantello . 15 manteau · 15 manteo . 15 mantel . 15
1
pannus . 16 panno. 16 drap . 16paño · 16 tuch . 16

Ipar . 17 un paro . 17 pair . 17 par . 17ein par • 17


parcere. 18rifparniare . 8efpargner . 18 aborrar. 18 paren . 18

parare 19 apparechiare . 19 appareiller . 19 aparejar . 19bereyten . 19


20partorire . 20 enfanter . 20 Kinderge beren.20
parere . 20parir .
21 feminella . 2 petite femme . 21 peguěna muger · 21ein Klene frauu : 21
parua mulier .
245822
Pafcha . 22 pafqua . 22 Pafque . 22 pafcua . 22 oftern .
I ‫ادا و‬
pater . 23 padre . 23 pere . 23 padre . 23 vatter .
.XIX
•5124 patire . 124endurer . 24 cufrir . 24leýden . 24
pati .
" · 29025
paufare . oxes panfare. 25 patifer . 25 panfar . 25 paufieren
· 26 árin • 316/26
pauper . 26 ponero . 2 pañure . 26 pobre .
paupertas . 27 pouertà . 27 pauuretè . 27 pobreza. 27 armut. 27

pax . 28 pace . 28 paix . 28fride . 28


28 pas .
0! uitric
peccare . A29 peccare . 29 pecher . 29 pecar . 29 sündigen . 29
wango
peccatum . hotk
LORD 30peccato . 30pechè . 30sünde.
30 peccado.
9%% "
peatere . 31pettinare . 31 peigner . 31 peignar . 31ftrelen . Subgr
· 32 ftral SIRT77
pecten . of 32 pettine . 32 peigne . 32 peine . 1732
• no3s Th Ma 33 haut . 9291
cellis . pelle . 33 peau . 33 pelleja . 33
pellere . 34 chaffer . 34 echar . 34 vertreiben 34
34 cacciare .
perforare . 135 pertufare . 35 boradar. 35 durchftech en . 35
35 perçer .

permittere . 36permettere . 36permettre . 36 permettir . 36zulaffen . stro36
HANG
.. 37
perfeuerare . no 9937perfeuerare .. 37 perfeuerer :! 3.7 perfeuerar A37 uerharren .
972 Sv obo
perfuaderulangi 38 perfuadere . 38 ein reden..5 58
38 perfuader.brog perfuader .
pugnus . •1-39 pugno • 339poing. Su39 paño. 39fauft . 39
. 9 016
portus . 11540porto . 40port . 40 puerto 4 port . 49
-400
percu
63
Latina.. : Italica . Gallica Germanica.
Hifpanica .

XVII

percuterest . 1 battere frapper.gdherir . fchlagen. 1

2 adempire . 2acheuer . to2 acabar . 2 vollenden .


perficere
• 16.1 98 C 3 perdre . • *") 3
perdere . 3 perdere . Tong perder . verlieren . 3
C Fot 4fufz . 4
pes. 4 piede. 4 pied . .xusto 4 piè .

philomela ... roffignuolo . Stoffignol . .finstruifeñor . 5 nachtigall , 5


" mozóda 6pie . no6picafa . 6einatzel . 6
pica . Ogaza .
7 mahlen .
pingere , • non 7depingere . 7 peindre . nodmy pintar. 7
" 8Kertzenmaker! 8
pinguiarius Scandelaro .. & groffier , omg8candelero .

pifcarin 9pefcare. 9pefcher . 9 pescar. gfiſcher . 9


10pefce . Jopoiffon . J Profiſch . 10
pifcis . Dopefcado.
piftrinum aquariu. 11molino d'acqua .moulin à eau. II molino de aqua . II vyaffermúle . II

piftrinum ventila GJET 1


tum . 12 molino à vento, 12 moulin à venta molino de viento 12'vvindtmúle . 12

placidus , 13 benigno. 13 debonnnaire. .5113 franco . 13'güttig . 13


1
placare . 14 contentare . A14 apaifer . 1914 apaziguar .. 14 begütigen . 14

placenta . Atty15 forteletta . R 15 flans . 197015 tortas . 15 fladen . 15


plantare . 16 plantare. V O 16 planter..oing 16 plantar . 16pflantzen . 16

platea . 17 ftrada . 17 rue . ca7cale . 17 ftrafs . 17

plenè . 18 pienamente . 18pleinement 6 sid8comp iedamente. 3 18 volkommlich . 18

plenum . 19 pieno . 19plein . 19lleno. www19 voll . 19


20 plier . 1920plegar . 20falten . 20
plicare . 20piegare .
21 piangere .
I pleurer .
21 2 Illorar . avveynen . 21
plorare .
224roppo · 22 trop . 22mas . 22 mehr . 22
plus .
23 pionere . 23 plouuoir . 23llouer . 23 regnen . 23
pluere .
poenitere . 2524pentire . 24 repentir 24arrepentir , 24 gerevven . 24
25 papa . 25 pape . " 25 der Pabft . 25
pontifex . 125 papa.
26 nettare . 26 torcher. 26feubren. 26
polire . JOHDOW 01:26fregar.
ponderare 27pefare . CL 27 peſer .. tomos 127 peſar . 27vvägen . 27
!:2 28porco . 28porceau..ahan puerco . 28 fchvvein . 28
porcus
aft 29portare . 29porterdio trom 29trahër . 29 tragen . 29
portare.
30 potere . 30pouuoir . .30pader . 30mögen . 30
poffe .
precario ni les pregare . 31prier . • Judo oli 3 rogar . 3 bitten . 31
præcidere . 132 tagliar la tefta . 32 decoller . 3adegollar . 32 enthaupten . 321
procera mulier 33 gran donna . 14 33 femme grande .. 33 muger alta . 33 ein lange fravv 33
prauitas .. no . 34 malitia , 34malice . 934 madad . 34 bosheit , 34
dis Si35 malo . LAN 35 mauuais . top35 malo . 35 bofs .
prauus · 35
36definare . 36 difner • 36comer. 36zu mittag effen . 36
prandere .
73
1987 bargello . 37preuoft . 37 alguafil , $5 37 fchultheifz . 37
prætor
præuidere . 228
33 & antiuedere . 3& preuoir. 38 verantes.38furfehen . 38
profundus . 39profondo . 39profond . 39bondo. 39 tieff. 39
profunditas . 40profondita 40 profondeur . 40hondura . 40tieffe . 40
M 2 pronun
64

Latina . Italica. Gallica. Hifpanica . Germanica .

XVIII

pronunciare . Tefprimere. prononçer . pronunciar . Taufzfprechen . I

proxeneta . 2 fenfale . 2 courtier , 2ccrredor . 2 vnderhandler . 2


proficere . 3'auancer . 3adelantar .

3
3 promouere . 3 vortſchreiten .
pretiofus . 4 preciofo . 4precieux . 4 preciofo . 4Köftlich . 4
pafcere . Spafcere . 5 paiſtre . 5 apacentar 5vveyden . 5
pertinere , 6appartenere . " 6 appartenir . 6zugehören . 6
6 perenecer .

78
petafo . 7 prefciutto. 7 jambon . Torreyno . 7chuncken .
8faniamente , 8 fagement . 8 fabiamente. 8vveifzlich .
prudenter .
publicare . publicare. 9 publier , 9publicar . 9verkündigen . 9
10 vergognare . 1ohontir . 1ofchemen . 10
pudere . 10 vergonçarfe .
pulex . 1.1 pulice . 11 pulce . Ispulga 11Aoch . FI

puluis . 12 poluere . 12 pouldre . 12 polue . 12 ftaub 32

pulchrè. ..13 bellamente . Vigentement? 13 bermofamente . 13 fchön . 13


pulchritudo . 14beltà . 14 beauté, 14 bermosura . 14fchönheyt . 14
punire . 15 corregere .. 15 corriger . 15 corregir . 15 ftraffen . 35

purgare . 16nettare , 16 nettoyer . 16limpiar . rereynigen . 16

purgatorium , $7purgatorio , 17 purgatoire . 17 purgatorio . 17 fegfeur . 17


pugnare . 18 combattere . 18 combattre 18ftreiten . 18
18 pelear .
putare . 19'parere. 19fembler . 19 pareçer . rg meynen. 19
putrefcere , 20marcire. 20pourrir . 20 verfaulen . 20
20 podrirfe.
21hurter . 2 golpear . 21 Klopffen , 21
pulfare. 21 picchiare.

zatondo . 22 trenchoir . 22 taller . azteHer . 22


Quadra.
quatuor . 23 quattro , 123 quattre . 23 quattro. 23 vier . 23

quadrangulus. 4quadrato . 24quarrè . 13124 quadrado . 24 vierecket . 24

quanti . 25 per quanto . 25 pour combien . 25 porquanto , 25 vvie theur . 251


quærere . " Ti 26domandare . 26 demander . 26 preguntar . 26 fragen . 26

quid eft . O 1427 come è . 27 comment eft il 27 como es . 27 vvas iſts . 27

quidam . ron 28alcuno . 28aucun . 28algunos , 28 etliche . 28

quid rei . 29che cofa. 29 quelle chofe . 29que cofa, 29vvas fur ein ding. 29
at Boripofare 30rühen . >
quiefcere
. . 3orepofer . 30 repofar . 30
..
quinque qui cinque . 3rcing . 3 cinco . 3x fünff 31
32 quinze . 32 quinze , 32 fünffzehen . 32
quindecim..ga quindeci .
8 25
33 cinquante . 33 cincuenta . 33 funfft zih . 33
quinquaginta . 33 cinquanta ,
quis nine Pugachi . 34 quien . 34 vver . 34
34 qui .
1
quadragefima fugis quadragefima , 35 quaresme , 35 quaresma . 35 faften . 35
queri. myle 36lamentarfi, 36plaindre , 36 quexarfe 36 Klagen. 36

-7 $19
‫ܕܫܫܐ ܕܢܚܕܝ‬ quò.
-5301 M
65 '
Latina . Italica. Gallica. Germanica .
Hifpanica .

XIX

quò . Icon che. atout quoy . Icon que. lvvarmit .


quo abis. 2 done andate. 2 ou allez vous . 2ad onde is . 2 vvogehet ihr hin. a
uod . 3 quale . 3lequel . 3 el qual . 3vvelches .
quorfum . 4 percbe. 4pourquoy . 4porque. 4vvarumb . 4
quotà horà . 5la che hora . 5 à quelle heure , 5à que bora . 5zu vvas stund .
91 6iärlich .
quotannis . 6aunualmente . 6 par an. 6cada año .
7giornalmente . 7 iournellement . 7cada dia . 7 taglich .
quotidie ..
quouis tempore . 8 entout temps . Senqual quiter tiempo ,8zu aller zeye . 8
8in ogni tempo .
quamobrem . 9per qualcagione , pour quelle caufe. 9 porche causa . 9vves halben

07
R
TI

Radix . 10radice . oracine . Joraiz . rovvurtzel . 10


fana . Igrenouille . 11 11 frofch , II
II ránocchio ,
Trana
taro . 12 rare volte . 12 peu fouuent . 12 felten . 12
12 pecas vezes .
pere . 13 robare . 13 piller . 13 robar. 13 rauben . 13
reddere . 14 rendere, 14 rendre . 14 boluer 14 vvider geben . 14
recufare .
15 negare. 15 refufer. $ 5 rebufar . 15 abfagen . 15
16 riceuere . 16 receuoir . 16recebir 16 annèmmen . 16
ecipere .
"i
regina. 17 regina . 17 reyne . 17 reyna . 17 Königin . 17
18 gouuerner , 18 gouernar . 18
regere 18gouernare . 18 regieren .
régnare . 19reigner . 19 reynar . 19herrschen . 19
19 regnare.
temigare . 20 vegare 20ramer . 20remar ? 20ruderen. 20
fem abfumere 2defpendre . 11gafter 21verzehren . 21
21 Spendere .
reputare . 22 penfare. az penfer. 22 confiderar. 22 bedencken . 22

reprehendere . 23 riprendere . 23 reprendre . 23 reprehender , 23 ftraffen. 23


reftinguere 24 estinguere 24 efteindre . 24 apagar. 24 aufzlöfchen . 24
5

mmm
reftare 25 auanzare . 25 refter . 25 quedar . 25 vberbleiben . 25
26deftacher . 26 aufflöfen .
mm
refoluere . 26
mm
26dislacciare . 26 defatacar .
6 )2 1960 e34
refiftere 27 refiflere. 26 refifter . 27 refiftir . 27 vviderftehen , 27 N.
M
m
N.
N89

retegere . 28 feoprire . 28 defcouurir , 28 descubrir . 28 auffdecken . 28


rex . 29re . 29roy . 29 rey . 29 Könih . 29
gels
ridere 30beffare . 30 mocquer . 30 burlar . 30befpotten . 30
rigare . 31 inacquare . 3aroufer . 31 regar . 31 begieffen . 31
16
rigidè , 32duramente . 32roidement , 32 reziamente . 32 hertiglich . 32
15
rimas agere . 33 fendere . 33 fendre . 33 hender. 32 zerfpalten . 33
STEE
ringi . 34 Fremere . 34grincer . 34bfamar . 34 greinen . 34
refpondere . 35 rispondere. 35 refpondre . 35 refponder . 35 antvvorden 35
829

recordari . 36 ricordare . 36fouuenir . 36 acordar . 36 gedencken . 36


rubefcere . 37
37 arroffire . 37 rougir . 37 bararfe.bermejo, 37rotvverden .
ridere . 38 ridere . 38rrire 38reyr . 38lachen . 38
Sacel
665

Latina . itálica . Gallica . Hifpanica . Germanica.

XX
S

12
Sacellanus .
1 capellano chapelain . Icapellan , capellan .
faccharum . 2 zuccaro 2 fucre . 2 zucker .
2 açucar
abbathum . •3Sabbato . 1 3abado .
3 famedy . 3 fambftag. 3
al . Afale . 4 faltz .
4 fel . 4fal . 4
alix . At 5 falice . 5 faux . 5Vauze .. 5
5vvyden .
falmo . 6falmone . 6faumon . 6 falmen . 6
6 Salmon ..
alinum . 7aliera . 7faliere 7 faltzfafz .
Lalero .
falire . 8faltare . 8 laulter . 8
8faltar . 8fpringen .
faltare . ballare . 9 danfer . 9'dançar . 9tantzen . 9
falutare . Icfalutare . Iofaluër . το
10faludar. Iogrüffen .
fanus . Ifano . 11fain . II
II fano . Igefundt .
fapare . 12 guarire . 12 guerir . 12 fanar . 12 heylen . 12

fanguinem reddere.13 fanguinare . 13 faigner . 13 Sangrar. Ibluten . 13


fapiens . 29 . 14fanio . 14fage . 14 fabio . 14/vveifz . 14
fapientia . 15 Sapienza . Is fagefle . 15 Sabiduria . 15 vveisheit . 15
Jadso *** ein Kauffmans
farcina . ·16 faftello . 16 fardeau . 16 fardell . 16 pack . 16
fartor .1.9m 17fartore . 17 couturier . 1chneider . 17
or 17Sastre .
fcabellum , ais 18fchemmel . 18
18Seanno . 18 marche-pied. 18 banco depies..
fcabiofus . 7161 19Scabiofo. 19 galleux. 19 farnofo . 19 grindig. 19
fcala . HONDA 20fcala . 20 efchelle . 20efcalera . 20leytter .
fchola .
212. 21 fcuola . 2efcolle . 2efcuela . 21fchule . 21
fcindere da 22 tailler . 22 cartar . :: 22 fchneiden... 22
• not y 22 tagliare.
fcalpere aux
exo nsh
eron 3graitare 23 galler . 23 rafcar . ** 23 Kratzen .. 011 23
fcire . 24fapere . 24 fauoir . 24 faber . 24 Können. L24
fcribere.25 fcriuere . 25 efcrire . 25 efcriuir. 25 fchreiben . 125 25
fcriniarius , dildo26 falegname , 26 efcrinier . 26 capitero de arcas. 26 fchreiber . 26
femen . a1127 Seme. 27 femence . 27 fimiente. • 27 lamen . 27
fecurum reddere. 28 alicurare . 28 affeurer . 28 verficheren . 28
Saffegurar .
28
fedes . 09h 29fedia . 29 fiege . 1 : 29filla . 29fi tz . · $1092 9
federe . 39federe. 30 feoir . 1 30 affentar . 30fitfen . 39
egnis . 131 pareffeux . Hopp 31 perezofo . 23.1
A 104:31 pigro. 31träg .
fella . • Shoigga fella . 32 felle . ‫ܐ ܂‬L. 32 filla . 32 feffel . 97032
femper . ristigs133 empre . , 33 toufiours 33 fiempre . JO 33alzeit . 633
femita . nelson 34 fentiero. 34 pied-fente . 34 fenda . 34 fufz- vveg, 34
fenator . mom 35fonatore . 35 efcheuin. .: 35Cenador . 35 ratsherr . 35
**
fepelire , aburr:30fotterrare . 36 enterrer . 36 enterrar ..... 36begraben . 36

fequi . - 37 ſeguire . 37 fuyure . 37 feguir . 37 folgen . !


*:. 37
ferius . •nebo 38 troppo tardi . 38 trop-tard . 38 muy tarde 38zu fpat . 38
ferere . 39Seminare . 39femer. 39Sembrar . 39 fehen . 39
feruire 40feruire: 40 feruir. 40feruir . 40dienen . 4 ]
fic .
H
1

67

Latina . Italica . Gallica. Hifpanica . Germanica .

XXI

ic . 1cofe, ainly. Halfo · I


affi.
liccare zafciugare . 2effuyer . 2 fecar . 2 tröсknen . 2

fignare . 3 gillare . 3 feeller . isnog fellar . 3figelen . 3


Gmia . 4fimia . 4finge . 64 moua . 4affe . 4
fimul . 5 infieme : 5 enfemble . slos iuntamente . 5fampthlich . 5
fimulatio .. 6 fembiante . 6femblant. 6 femblante . 6gleichformigkeit. 6
7feau . 4 7berrada . 7ein eymer .
fitula. 7ecchio . 7
Kol . &Vole . 8foleil . 8
&fol . 8fonne . 8

Vollecitare . 9folliciter. 2016 9tener cuidado 9anhalten . 9


follicitare .
follicitus.5. 1ofollecito . Icfoigneux . cuydadofo. 1oforgfeltig. 10

foluere.sinal 11disfare . Indesfaire . 11desbazer . rendthun . II

folari . 12 confortare . 12 conforter . 12 confortar . 12 tröften . 12


"" 13fañar. traùmen 13
fomniare Page 13 fognare . 13 fonger . 13
fonare . 14fonare . 14 foner. On 14fonar . 14leuten 14

Jazy
" Rods Specchio. 15 miroir . 15 15 efpeio . 15 piegel . 15
fpeculum .
: 16ſpiare . 16 aufzpähen . 16
fpeculari . 16 efpier . 16 espiar .
17/perare . 17 esperar . 17 hoffen . 17
fperare . 17 efperer .
fpuere . @ abon 18 / putare . 18 cracher. 18 escupir . 18 fpeyen . 18
***** 19fchiumare . a 19efcumer . 19 fcheumen . 19
fpumare domov 19efpumar.
ftannuum . " 20stagno. 2% eftain . 20 estaño . " 20 zin . 20

nillare . 21gocciolare . andefgouter. 21 deftilla . 21 trieffen . 21

22 paia . 22 ftro . 22
ftramen.nad 22 paglia . 22 paille .
ftrangulareng 23 frangolare. 23eftrangler . 23 abogar . 23 etvvürgen . 23
ftrepere . . 24 faire bruit. 24bazer ruido . 24 getümelmachen. 24
24 fareftrepito .
fuauiter . •ress25 dolcemente . 25 doucement. 25 dulcemente 25 sùffiglich . 25
26 douceur. 1 26 dulzura. 26
fuauitas 26 dolcezza . 26 süffigkeit .
fubmergi .. 27 annegare . 27 noyer . 127 anegar . 27 ertrincken 27

2 2
fubmittere28bumiliare . 28 humilier . 128 bumillar .

28 demuttigen. 28

fuperbus . 1529 fuperbo. 29 orgueilleux.29 ſoberuio . 29 hoffertig . 29


M 30orgueil . sanofoberuia . 30hoffart . 30
fuperbiatov 30 fuperbia .
furgere . • 31leuarfu . 31leuer . 13 ·1leuantar . 31 auffstehen . 31
furdus . monga fordo . 32 fourd . 13 fordo .
ulliga 32 taub . 32

fufpendere .. 33mpiccare . 33 pendre . 33 colgar . 33 hängen . 33



34 foufpirer . .widg4 fafpirar. *** 34erfeufftzen . 34
fufpirare . 34 /afpirare .
567
333

futor. 35 cordonnier 35 Capatero . 35 fchufter . 35


35 calzolaro .
fuus . 36fuo . 36fon . 36Vuyo . 36 fein . 36

37faluatico . 37 fauuage . 37Valuage . 37 vvild . 37


fylueftris .
abicdote Wew WISCE • Dell S

.svollbr haba.. .Q

us olar ‫ܐܐܢ ܝܬ‬ 74022 wivolgo


Taber
'
68'

Latina . Italica. Gallica. Germanica.


Hifpanica .

XXII

Taberna . bottega boutique , rienda , Ikram . 1


tadio affici , arincrefcere . a ennuyer . 2efar . 2 verdrieffen 2
tela . 3 tela. 3 toille , 3 tela . 3leinvyhat .
telo petere, Atirare . 4tirer , Arirar , 4fchieffen .
tempus . 5 tempo . 5 temps, 5tiempo . 5 zeyt .
tenax , bauaro . 6 chiche .
6efcaffo 6 Karg
tenacitas . Tanaritia , 7 chichetè, 7 Kargheit.
7efcaffeza .
Sentare . 8 tenter , 8 tentar
tentare . 8verfuchen'
terere . 9lograre . 9vfer , 9verfchleiffen .
9vfar .
terra , 10terra . roterre . 10 tierra . 10erde , 20
tergiuerfari . 11 volgere, II fatroüiller , Idefuariar , Ivermentelen , II
teftari . 12teftificare . 12 telmoigner . 12heftiguar . 12
12zeugen .
textor ·
13 effitore 13 tifferand. 13texedor. 13v veber , 13
thorax . 14 giuppone . 14pourpoint , 14iubon , 14 vvammeft . 14
tintinnabulum 15 campana 15 cloche. 15 campana . 15 clocke . 15
toga .. 16 veste . 16robbe . 16topa . 16 ein rock . 16
tollere . 17 leuar via, 17ofter . 17 guitar . 17hin vvegthun. 17
18dar tormento . 18 atormentar. 18
torquere , 18 gehenner ,, 18 penigen .
Londers . 19radere , 19 rafer, } 19 raër. 19
19fcheren.
tornare. 20 volgere . 20 tourner. 20tornar. 20vmbdrehen . 20
toto die , 21tutto'l di. 21toute la journée. 21todo el dia. 21den gantzentag. 21
trahere . 22 tirare , a2 tirer . 22uirar . 22ziehen . 22
tremere , 23 tremare . 23 trembler . 2 3 4emblar , 23 zitteren . 23
griftis . 24dalente ? 24triste . 24triste, 24 traurig . 24
criticum , RS formento , 25 froment , 25/vveitzen . 25
25 trigo .
tradere . 26confignare. 26liurer , 26 entregar. 26vberliefern . 26
10 29

W
N
tundere , 27 empuxar , 27 @toffen . 27
N
27 ſpingere, 27 pouffer.
28 enfler . 28 hinchar , 28 gefchvvellen . 28
turgere , 28gonfiare .
turris. 29torre . 29tour . 29torre . 29 thurn 29
cuffire . 30toffire . 30touffir . 30toffer . 3chuften. 30
templum , 31 chiefa . 31eglife . 31glefia , 31Kirche .. 334
turbare. 32turbare , 32 troubler , 32 furbar. 32 betrüben . 32

V
Ri
comm

Vagina. 33guaina . 33 gaine , 33 vayna , 33 fcheide. 33


vanitas . 34 vanità . 34 vanité . 34 vanidad . 34 eyttelheyt . 34
vana gloria, 35 vanagloria, 35 vaine glorie , 35 vana gloria. 35leyttele ehr 3
vecta
1

69
Latina. Italica . Gallica. Germanica .
Hifpanica .

XXIII
auff einem Karren
vectare . Iftrafcinare . Irouler. rear
Iaccarrea r I führen. I
velox . 2 leggiero . 2 viſte. 2 behendt . 2
2 presto .
velociter . 3 behrendt .
3 prestamente . 3 viftement . 3 ligermente . 3
velle . 4 vouloir . 4 vvollen .
4 volere . 4querer . 4

6678
Ivenari. 5 chaffer .
5 cacciare . 5caçar. 5liagen .
venator . 6cacciatore . 6 chaffeur .
6caçador . 6liager .
veneris dies . 7 venerdy. 7 vendredy.. 7 viernes 7 freytag .
venire . 8 venire 8 venir . 8 venir. 8 Kommen
vereri . temere 9 craindre . 9temer . 9 förchten .
9 9
verecundari . 10 vergognare . Iohontir . 10fchemen . 10
10 vergonçarfe .
vertere 11 volgere. Itourner. 11 tornar . 11 vmbkeren II
ventus . 12 Vento . 12/vent . 12 viento . Ivvindt . 12
vermis 13 verme 13 ver . 13 vvurm . 13
13 gufano .
14 lafera . 14 au foir . 14 à la tarde . 14 defabents. 14
vefperi .
veftire . 15 vestire . 35 habiller.
15 01. 15 veftir . 15 Kleyden . 15

13
vefter . 16 uoftro . 16 voftre . 16 vueftro . 16euvver . 16

veftigare . 17 cercare . 17 chercher . 17 buscar . 17fuchen . 17


veru . 18fchiedone . 18 broche . 18 affado . 18 fpifs . 18
verberare . 19battere . -19 battre . 19 açocar . 19fchlagen . 19
viator . 20bottaio 20 tonnelier . 20 tonelero. 20 Kieffer . 20
vidua . 21cdoua 21 vefue . araiuda 21jvvitfravv . 21
22 veiller . 22 velar . 22 vvachen . 22
vigilare . 22 veggiare .
2 ! 23 vinti .
viginti . 23 vingt ., 23 veinte . 23 zvvenzig . 23
vincere. Balm 24 vincere. 24 vaincre . 24 vencer . 24 vbervvinden . 24
vinea . 25 vite . 25 vigne . 25 viña . 25 vveingarten . 25
vinum . 26 vino . 26 vin . 26 vino . 26 vvein . 26
vllus . 27alcuno .. 2 27 aucun 27 alguno 27 einer . 27
vlcifci . 28 vendicare . 28 venger. 28 vengar . 28 rechen . 28

vnguis . 29onghia . 29 ongle . 29luna . 29 nagel an der handt.29


33

vngere . 30ongere. 3oindre . 30Vatar . 30falben . 30


vir bonus . 31huomo da bene 3homme de bien 31hombre de bien. 31ein guter mann. 31
vir elegans . 32leggiadro buomo. 32oly homme . 132 hermoso hombre. 32fchoner mann. 32
"
vir procerus . 33 grand huomo .: 33 grand homme . 33hombre alto . 33 ein langer mann. 33
vocare . 34 chiamare . 34 appeller . 34 llamar . 34 ruffen . 34
volare . 35 volare . 35 voler . 35 bolar . 35 fliegen . 35
voluere . 36 voltar. 36 rouler . 36 todar . 36 tummelen . 36
vomere . 37 vomitare . 37 vomir . 37 vomitar . 37 vvider geben. 37
alam. 33
VOX . 38 voce . 38 voix . ・3860z . 38 timme. 38
vrbs . 39'città . 39 Cittè . 39 ciudad . 39ftatt . 39
voluntas 40 volontà . 4c volonté . 40 volundad . 4vvillen . 40
N Afri
70
Latina . italica . Gallica . Germanica.
Hifpanica .

Sequuntur Nomina
XXIV Regionum .
Africa . Africa . Afrique . Africa .
Affrica I
America. 2 America . Amerique . 2 America. 2 America.

3
2
Anglia . 3 Inghilterra . 3 Angleterre . 3 Engelland .
3 Inglaterra . 31
Afia . 4 Afia . 4 Afie .
4 Afra . 4Afia .
4
5 5 5 5 5
Armenia . 6 Armenia. 6 Armenie . 6 Armenia . . Armenia . 6
Arabia . 7 Arabia . 7 Arabie . 7 Arabia . 7 Arabia . 7
Ethiopia. & Etiopia . 8 Ethiopie, 8 Etiopia . 8 Morenlandt . 8
Ægyptus. 9 Egitto . 9Egipte . 9 Egipto . 9 Egiptenlandt . .9
Barbaria . 1 Barbaria . 10 Barbarie . 10 Berberia . 10Barbaria . Io!
Belgium . 11 Belgio . II Paijs-bas . II Paifes baxos . 11 Niderlandr . II
Bohemia 12 Bohemia . 12 Boheme , 12 Boëmia . 12 Bömerlandt . 12
Brafilia . 13 Brafilia . 13 Brafil . 13 Brafilien .
13 Brafil . 13
Canada . 14 Canada . 14 Canada . 14 Canadà. 14 Canada . 14
Chile . 15 Chile . 15 Chile . 15 Chile . @vw 15 Chile . 15
China . 16 China . 16 Chine . 16 China . 16 China . 16
Dalmatia , 17 Dalmatia . 17 Dalmatie . 17 Dalmacia . va 17 Dalmatia . 17
Europa . 18 Europa • 18 Europe . 18 Europa . 18 1
28 Europa .
Florida . 19 Florida. 19 Floride . 19 Florida . 19 Florida . 19
Gallia . 20 Francia . 20 France . 20 Francia . 20 Franckreich , 20
Germania . 21Germania . 21 Almagne . 21 Alemania . 2 Teutſchlandt 2:1
Græcia , 22 Grecia . 22 Grece . 2.2 Gracia . 22 Grichenlandt . 22
23 Spagna . "
Hifpania 23 Efpaigne . 23 España . 23 Spagnien . -923
Hungaria . 24 Vngaria . 24 Hongrie . 24 Hungaria . 24 Vngerlandt..¡ 24
25 Ibernia . 25 Hibernie . 25 Irlanda . 3525 Irlandt . 25
Hybernia .
laponia. 26 Giappone . 26 [ appon . 26 lapon . 26 Iapponia.
•£ 26
India . 27India . 27 Indes . 27 India . 27India . 27
Infulæ Philipp. 281fole Filipp. 28 Istes Philip .. 281fas Filipinas .. 28Inf. Philipp. 28
Italia . 29 İtalia . 29Italie . •19929 Italia . V. 29 VVelfchlandt . 39
T
Mexicum . 30 Mesfico . 30 Mexique . .30 Mexico . kid 30 Mexico. (3 。
Paraquaria . 31 Paraquaria . 3Paraquarie..bg Paraguay , www3Paraguaria . 9193
Perfia . 32 Perfia . 32 Perfeld 32 Perfia, 32 Perfia . •Cood32
Peru . 33 Peru . 33 Peru . 33 Perùm 33 Peru . golo 33
Polonia , 34 Polonia. 34 Pologne. 34 Polonia..såå 24 Polen . #1920 : 134)
Sicilia , 35 Sicilia , 35 Siçile . 35 Sicilia. 35 Sicilia . 5 35
36 36 361 • 37:36 ...36
Syria . 37 Syria . 37 Syrie . 37 Soria . ** 37 Siria . 37
aria
Tartaria' 38Tartaria . 38 Tartarie . 38 Tartaria . 338Tart : 31. 3 8
Terra Sancta 39 Terra Santa . 39 Terre Saincte . . 39 Tierra Santa . yliglandt .
339 He 39
39 Hey
Ties
Amften low

{
1

1
71

Latina. Italica. Gallica . Hifpanica. Germanica.

Nomina Vrbium .
XXV
Amfterodamum . Amfterdam . Amfterdam 1Amfterdam 1
Amfterdan .
Antuerpia . Anuerfa . * Anuers . ! Anuers . 2 Antvverpen .
Aueaio . 3 Auignone . 3 Auignon. 3 Auiñon . 3 Auignon .
Augufta . 4 Augusta . 4 Ausbourg . Augufta . 4Ausburg . 4
*.*
Aurelianum . $ Orleans . 5'Orleans . Orleans . Orleans .
Barcinona 6Barcelona . 6 Barcelone . 9 .. 6 Barcelona . 6 Barcelone .
Bononia . Boulogne . · 7 Boloña . 7 Bolonia .
7Bologna .
Bruxelle. & Bruffelles . 8 Bruxelles . 8 Brufellas . S'Bruffel .

Burdegala .. 9Bourdeaux 9 Bourdeaux 9 Burdeos . 9 Bourdeau . 9


18 Capua . ΤΟ

....
Capua . fo Capua . 10 Capua . 10 Capua .

245
II

W`N
Cafaraugufta Di Augusta . Ti Ausburg . 11 Augufta. 11 Ausburg .
Colonia .. 12 Colonia. 12 Golonia . 12 Cöllen . 12

H.
12 Cologne .
Compoſtella . 13 Compostella . 13 Compoſtelle. 13 Santiago . 13 Compoſtel . 13
Conimbria . 14 Conimbria . 14 Conimbre . 14 Coimbra . 14 Conimbria , 14
Eboracum . 15 Bbora . 15 Ebora . 15 Ebora . 25 Eborach . 15
Ferraria. 16 Ferrara . 16 Ferrare . 16 Ferrara . 16Férrara . 16

78
Florentia . 17 Fiorenze . 17 Florence . 17 Florencia . 17 Florenze . 17
Genua . 18 Genoua . 18 Genes . 18 Genoua. 18 Genua . 18

96
19Erbipoli .

‫א‬RN. H
Herbipolis . 19Erbipoli. 19 VVizbourg . 19VVürtzbourg . 19
20Soniglia . 20Seuille . 20Senilla . 20 Seuilia . 20
Hifpalis
Leodium . 2 Liegi. Liege . zrLieza. zi Lüttig . 21
13.22 Lione . 22 Lion . 22 Leon . 22 Leon . 22
Lugdunum .
Marfilia . 23 Marfilia . 23 Marſeille . 23 Marfella . 23 Marfilien . 23
Madritum . 24 Madrit . 34Madrid. 24 Madrid . 24 Matrit . 24
Mediolanum 23 Milano . 25 Milan . 25 Milan . 25 Meilandt . 25
Meffina.. 26 Meffine . 26 Mezina . 26 Meſſina . 26
16 Meſſina .
Moguntia .. 27 Mogunza . 27 Mayens . 27 Moguncia . 27 Meyntz . 27
wwww
Namuretan 28 Namur . 28 Namur . 28 Namur. 28 Namen. 28
"
Neapolis . 29 Napoli . 29 Naples 29Napoles.. 29Neapel . 29
Praga . " 30Praga . 30 Praghe. 30 Praga . 30 Prag. 30
12
.

31 Padoue..! 31 Padua . 0 sin 31 Padua .


Padua 31Padoua . 31
Panormus! 32 Palermo . 32 Palerme . 32 Palerme . 32 Palerme . 32
Parifij ... 33 Parigi . 33 Paris . 33 Paris . 33 Paris . 33
Ratisbona .• 34 Ratispona 34 Ratisbone . 34 Ratisbona .
34 Regensbourg. 341
3www

35 Roan . 35 Roan. ” 35 Roan . 35 Roano . 35


Rotomagum
36 Siracufa . 36 Siracufe . 36 Saragoza . ··36 Siracuſa . 36
Syracufe .
Tirolofa Jar 37 Tolofa . 37 Tolofe ... 37 Toloffa . 37 Tolofa . 37
68

Venetix . • 38 Venife . 38Venecia . 38


1238 Wenetia . 38 Venedig .
Vienna . 39Vienna . 39 Vienne . 39 Viena . 39 |VVien , 39
%
Vlifippone . 40 Lisbona . 40 Lisbone . 40 Lisboa . 4 Lisbona . 49
N Anno
2
}

72

Latina , Italica. Gallica, Hifpanica . Germanica .

Nomina anni & menfium & quæ ad tempus


ſpectant .
XXVI
an de Noftre
Anno Chrifti . 1 l'anno di Chrifto . Seigneur . 1 Anna de Chrifto. im iahr Chriſti . I

1
2
Anno falutis . 2l'anno dellafalute, l'an de falut . 2 Anna de la falud . 2im iahr des hails.
Aprilis . 3 Aprile . 3'Auril . 3 April, 3 April .
Auguftus . i 4 Agosto. 4Aouft . 4 Agofto. 4 Augfmonat , 4
Aurora . 5 Aurora . 5 Aurore . 5 el alua . 5 die morgenrötte .
Annus . 6 Anno , 6 Aa . 6 Año . 6 Iahr . 6

78
cras . 7 domani , 7'demain . 7 mañana 7 morgens.
December . 8 Decembre. 8 Decembre . 8 Diciembre , 8 Criftmonat ,

‫܂ܘ‬
dies . gdia . 21

‫ܘ‬
9giorno : 9 jour 9dag .

good
had
Februarius . 10 Febraro, 10 Feburier. 10 Febrero, 10 Hornung. 10
futurum. 11 futuro . I futur. 11 futuro. II Zukunftich . 11
12

3
hodie. 12 hoggi . 12boy . 12 heut .

2
12 aujourdhuy .
hora . 13 bora , 13heur, 13 hora . 13 ftund ? 13
anuarius . 14 Gennaro , 14 Ianuier . 14Enero. 14 Lenner . 14
unius 15 Giugno . 15 Iuing . 15 Junio . 15 Brachmonat . 15
Lulius . 16 Laglio . 16 luillet . 16lulio , 16 Heymonat . 16

Luftrum. 17 Luftro , 17 Luftre . 17luftro . 17 feinfftenjar . 17


Maius . 18 Maggio . 18 May . 18 Mayo . 18 Mey . 18
manè . 19 la mattina . 19 le matin . 19 la mañana , 19 morgensfrù 19
Martius. 20 Marzo , 20 Mars , 20 marzo . 20 Mertz . 20
media dies 21demy iour . 21 medio dia . 21 mittag . 21
a mezzogiorno
media nox . 22 mezza notte . 22demy nuicte . 22 Media noche , 22 mitternacht . 22

mtin
menfis . 23 mese. 2 3 mois 23 el mes 23 ein monat . 23
meridie. 24au difner. 24 medio die . 24der mittag . & 24
24 mezzo giorno .
Nouember . 25 Nouembre . 25 Nouembre . 25 Nouiembre . 25 VVintermonat . 25
nox . 26notte . 2 onuicte . 26 noche , 26 die nacht . 26
vndergangder
occafus folis, 37 occafa delfole . 27le foleil couchant, 27 Ponerse elfol, 27 fonnen .. 2.7

October. 28 Ottobre. 28 Octobre . 28 Octubre. 28 Vvein monat . 28


ortus folis . 29leuar delfole . 29le foleil leuant . 29 falir elfol . 29 auffgangderfoñien, 19

præfens . 30prafente. 30le prefent . 30prefente . 30gegenvvertig . 30


præteritum , 31 passato . 31le pafsè . 31 paffado. 31vergangnen · 31

despues la maña
na . "
perendie . 32 pofdimuni . 32apres demain . 32 32 übermorgen . 32
fæculum · 33 fecolo . 33 fiecle . 33 figlio . 33 ein alter . SAL 331

September . 34 Settembre . 34Septembre. 34 Settembre . 34 Herbftmonat.034


35 vvochen . " C 35
feptimana , 35 Settimana . 35 fepmaine . 35Vemana .
36 zeitt . S 36
tempus . 36tempo . 36 temps . 36 tiempo .
vefperi . 37 lajera . 37 foir . 37 tarde. 37abent . 37
Adria

H
73

Latina . Italica. Gallica. Germanica .


Hifpanica .

Propria No miną Vi rorum & Mu lierum.


XXVII
Adrianus . Adriano . Andrien . Adriano . Adrianus .
Ambrofius . Ambroife . 2 Ambrofius .
2 Ambrogio. 2' Ambrofio.
Andreas , Andrea Andrè . 3 Andres . 3 Andreas . 3
Anfelmus . 4 Anfelmo . 4 Anfelme . 4Anfelmus . 4
4 Anfelmo .
Antonius . 5 Antonio . 5 Antoine . 5 Antonio . 5 Anthonius . 5
Anaftafia . 6 Anaftafe , 6Anaſtaſia . 6
6 Anaftafia . 6 Anaftafia.
Anna . 7 Anna . 7 Anne . 7 Ana . 7 Anna . 7
Barnabas, 8 Barnaba . 8 Barnabè . 8 Barnabè . 8 Barnaba .
Benedictus , 9 Benedetto . 9 Benois . 9 Benito . 9 Benedictus . 9
Barbara . 10 Barbara . 10 Barbe . 10 Barbara . 10 Barbara . 10
Carolus . 11 Charle . 11 Carolus . II
· II Carlo . 11 Carlos
Cæfar . 12 Cefar . 12 Cefar . 12
12 Cefare. 12 Cefar .
Catharina. 13 Catarina , 13,Catherine . 13 Catalina . 13 Catharina . 13
Damianus . 14 Damiano . 14 Damien . 14 Damian . 14 Damianus •
. 14
Dominicus ,
15 Domenico. 15 Dominique , 15 Domingo . 15 Dominicus . 15
Dorothea . 16 Dorotea. 16 Dorothee . 16 Dorotea . 16 Dorothea . 16
Erafmus . 17 Erafme . 17 Erafmus .
17 Erafmo. 17 Erafmo , 17
Egeria . 18 Egeria . 18
18 Egeria , 18 Egerie . 18 Egeria .

12.2
Francifcus. 19 Francefco . 19 François . 19 Francifco . 19 Francifcus . 19
Fabius . 20Fabio 20 Fabe . 20 Fabio . 20 Fabius . 20
Ferdinandus , 21 Ferdinando . 21 Ferdinand . 21 Fernando . 21 Ferdinandus , 21
Felicitas . 22 Felicità. 22 Felicitè. 22 Felicitas . 22 Felicitas. 22
Georgius . 23 Georgio. 23 George. 23 large . 23 Georgius . 23
Gerardus . 24 Gérardo . 24 Gerard . 24 Gerardus
24 Gerardo . 24
Gertrudis . 25 Gertrude . 25 Gertrude . 25 Getrudis . 25 Gertrudis . 25

2 2 2
Hieronymus 26 Girolamo . 26 Hierofme . 26 Geronimo . 26 Hieronimus . 26
Iacobus . 27 Giacomo . 27 Iacob .
27 lacque 27 Diego . 27
Ignatius . 28Ignatio. 28
28 Ignace . 281gnacio . 28 Ignatius . m.mmm
Ioanna .
29 Giouanna . 29 lenne . 29Tuana . 29 Iohanna 29
Lambertus . 30 Lamberto . 30 Lambert . 30 Lamberto , 30 Lambertus . 30
mm
33

Leopoldus . 31 Leopoldo 31 Leopold . 31 Leopoldo . 31


31 Leopoldus .
Maria . 32 Maria .
32 Maria , 32 Marie . 32 Maria . 32
Maximilianus
33 Maffimiliano 33 Maximilien 33 Maximiliano, 33 Maximilian . 33
Nicolaus .
34 Nicolò . 34 Nicolas. 34 Nicolas . 34 Nicolas . 34
Ottho . 35 Ottone . 35 Otton . 35 Otton . 35 Otton. 35
Petrus · 36 Pierre .
36 Pietro. 36 Pedro . 36 Peter 36
Simon
37 Simone . 37 Simon . 37 Simon. 37 Simon . 37
Sufanna . C
38Susanna 38 Sufanne . 38 Sufama 38 Sufanna • 38
Thomas .
34 Tomafo . 39 Thomas . 39 Thomas . 39 Thomas . 39
Victoria .
40Vittoria 40 Victoire . 40Vitoria. 40 Victoria , 40

Adhuc
74
Latina, Italica .
Gallica . Hifpanica. Germanica .

Aduerbia .

123
XXVIII! Aduerbia.

adhuc anchora . encor . noch .


11
antè . lauanti . adeuant .
delante. zzuuor .
antè quam . 3 auanti she . 3 deuant que. 3 antefque . 3 eh .
benè . 4 bene . 4bien . Abien . 4vvol . 4
cùr , quarè . 5 perche . pourquoy . 5 vvarumb.
5 porque .
certè . 6certò . affeurement . 6ciertamente 6vvarlich .
deorsùm . 7da baſſo . 7 en bas . 7vnderfich .
& 7hafi abaxo . 7
donec . 8 fin che. 8iufque à ce que . 8baftaque . 8bifzdas . 8
en , eccè . 9 voicy, voilà . cata .
9ессо . 9fihe . 9

HHH
HH
foràs . 1ofuori . 1oldehors . 10à fuera . rohinaufz . 10
ad . Ioà . Ioà . 104 . Iazu . IC
fortè , forfan . II
11 'forfi . 11peut-eftre. Ivngeuer . II
11 parauentura .
heri . 12 hieri . 12 hier .
12 ayer . Iz geſtern . 12
hic . ·13 qui . 13 cy . 13 a qui . 13 hih . 13
hinc . 14 di qua . 14 par icy . 14von dannen .
4 14 de aqui . 14
15 15 15 15 15
huc . số quà 16icy 16aca . 16 hieher . 16
libi . 17la . 17la . 17 alli . 17 dafelbft . 17
illinc . 18 di là . 18 de là · 18alli . 18 dort . 18
indè . 19di là 19 de là . 19 dende . Igda. hehr. 19
intus . 20dentro 20dedans . 20dentro . 20 darinn 01: 20
ità . 21fi, cosìè . 2 ouy. ainfy . 2 . 2012. 21
malè . 22 male : 22 mal . 22 malamente . 22 übel . 22
mox . 23fubitò . 23 auffitoft . 23 bald . 23
23 fubito .
multum 24 molto . 24 beaucoup . 24 mucho . 24 viel . 84320
24 4
nè. 25 acciò che . 25 crainte que .. 25 da mitnicht
25 porque no. 325
non , haud . 26 non 2,6 non . 26n0 . 26nein . • 20/0261
uunc , iam . 27adeffo . 27 maintenant . 27 agora. 27tfundt . • 20 527
pariter , fimaf 28infieme . 28 enſemble . 28 ſemejantemente. 28 zugleich . .1.1281
parum . 29 poco . 29 peu . 29 poco . 29vvenigzins 29
pofteaquam . 30dopo che . 3 apres que 30rdespues . 30 nachdem..e go
præterea : 31 dipiù. 31defurplus . 3,1 allende defto . 31 dernevven . .i:3
hudius-tertius . 32l'altr'hieri. 32 deuant-hier. 32 antier .
644 4 32 vorgefternimizg
quomodo . 33 come . 33 coment. 33 como . 33yvih . 200033
22:00
quot . 34 guanti . 34 combien . 34quantos . 34vvieuil . 0134
HO
femper . 3.5 toufiours . 35 allzeit .
15 35fempre : 35 fiempre . •2 35
ebenvvie.gleicho
licut . 36 cosi come . 36 come . 36 vvie .
36 affi, como . Shed36
37 en haut 37be .r
fupra . 200037 fopra . 37fobra . 037
furfum . 38 ti fopra. 38 en haut . 38 arriba . 38vberfich . sino.38
fubitò . 39fubito . 39 auffitoft . 39 gefvvindt . 39
39fubitamente .
tunc 4callbora. 40 allors . 40à quel tiempo. 4oda zumal . 40
A
1

75
Latina . Italica . Gallica. Germanica.
Hifpanica .

Præpo fitiones,
XXIX
Ia Ià . 1a. Ivon . 1

N2
A.
lab . 2da . 2de . 2 de . 2 von . 2
3Senza . 3lans . 3 fin . WA 3ohn . 3
jabfque .
apud . 4 appreſſo . 4 aupres . 4 paraçon , 4bey .
atque , & . se. 58 . < 258 . svndt .
ante . 6 auanti . 6 deuant . VC 6 delante 6 vor.
attamen . 7con tutto ciò . 7 toutesfois . 7 contodoffo . 7 gleihvvol .' 7
circa . Sintorno . Salentour . 8acerca . 8 herumb. 8
coram . 9inprefensa. 9 à la prefence 9\delante . 9in gegenvart 9
cum . 1ogia che. Loveu que. Joyà que . Iovveil . IO
de . Ilde. Ide. 11de . 11 von . II
ex , e . 12 del . 12 de. 12 de . 12 aus . 12

eo quod . 13 imperoche. 13 parceque . *3 porque . 13 dieuueil . 13

e regione . 14 dirimpetto . 14 deuant . 14entrente 14gegen über . 14


extra . 15 fuori . 15 dehors . 15 fuera . slaufer . 15
ideo . 16per questo . 16pourcè . 16derovvegen . 16
16porefo .
17 dunque . i ... 17 donc . 17 pues .
· 17 derovvegen . 17
igitur .
inter . 18 trà . 18 entre . 18 entres . 18 vnter . 18

intrà 19 dentro . 12 19 dedans . 19 dentro . 19 drinne . 19


iuxta . 29 vicino. 20aupres zocirca . 20nach 20
nam , enim . 21perciòche . " -2 car . 21 porque . 21dan . 21
nifi . •Moris 22 fe non. 22 finon . 22 find . 22es feye dan . 22
per . • Son 23per . 23 par . Si 23 por . • 23 durch . 23
2a24dietro . 24 derriere . 24 nah . 24
poft . 24defpuès.

22
25 eccetto . 25 outre 25 fuerade . 25 neben . 25
præter .
26 per . . : 26 pour 26por . 26Vvegen . 26
propter
pro . .27 per . 27 pour . 27 por • 27 für . 27
quando . • 1oci28quando . 28 quand . 128 quando . 28 vyan . 28
29 combien plus . 9vvie vil mehr . 29
quanto magis 29quanto più . 29 quantomas .
quanto minus . 30quanto meno 30combien moins, 30 quantomenos . 30vvie vil vveniger. 30
quia , quoniam. .3 perche . 3. parceque . •2003 porque . 3.1vveil. 31
s
quod . .32 che , il quale 32 lequel . 32 que . · 32da . • 32
33 a b er .
fed. 33ma . 33 mais . 33 más. empiro . 33
fine . 34fenza . 34 fans . 34 fin . 34 ohne . 34
3 3

fub . 35Votto . 35 deffoubs . 35 debazo . 35 vnder . 35

fuper . 36fopra. 36deffus . 36 encima.fobres . 36 ober . 36


37 almeno. 37 au moins . 37 por lo menos . 37 auf das vvenigte. 37
faltem .
vel , fine , aut . 380, ouero. 38ou . 380. 38 oder . 38
veruntamen . 39con tutto ciò . 39toutesfois . 39 contodo efo . 39aber . 39
vltra . 40ltre . 40 oultre . 40 fuerade . 40über . 4
S Ab
76

Latina . Italica . Gallica.


Hifpanica . Germanica ·

Prono mina.
XXX
ab illis , ab eis . Ida loro . d'eux . de ellos . Ivon ihnen . I

1
.
à me . zda me .
2 de moy . 2 demi . 2 von mihr .
à nobis 3 da noi . 3 de nous . 3de nofotros . 3von uns .
à te . 4da te .
4de toy 4deti. 4 von dihr. 41
à vobis . 5 da voi. 5 de vous . 5 de vofotros . 5 von eúh . 5
lego . bio. 6
6 moy . bid . 6ich .
eorum . 7 di loro . 7 d'eux . 7de ellos . 7 ihrer . 7
hic. 8guello.
8 celuy Sefte . 8 dehr · 8
hæc . 9\quella. 9 celle la. 9efta . 9 die . 9
hoc . 1oquello . 10cet . 1odas . 10
10esto .
ille , is , ifte . II questo . 11 ceftuy . 11ehr . 11
·11 aquel .
illius , eius . 1a di questo . • 12
12 de ceftuy . 12 de aquel . 12 deffen .
filli , ei , ifti . 13 à questo . 13 à ceftuy . 13 ihm . 13
13à aquel .
fillis , eis , iftis . 14 à quefti . 1 14à ceux4 14 à aquellos : 14 ihnen . 14
illos , eos , iftas . 15 quefs . 15 ceux . 15 à aquellos . 15 fie.ienige . 15
me . 15 me . 16 moy . 16 mi . 16 mich . 16
mihi . 17 à me . 17 à moy . 17 mihr . 17
: 17 parami .
meus . 18 mio . 18mien , mon · 18 mio . 18 meiner . 18
nobis . 19à noi . 19à nous . 19.vns . 19
19 paranofotros .
20 noi . " 20 nous . 20
nos . 20nofotros . 20 vns
nofter . 21 noftro. 21 noftre . 21 nueftro · 21 vnfer . 21

qui . 22 chi . 22 qui . 22 elque , elqual . 22 vvelcher . 22

quæ . 23 chi . 23 quelle . 23 laque laqual . 23 vvelche . 23

quod . 246bi . 24 qui . 24loque .loqual . 24 vvelches . · 324


te . 25 tu 25 toy . 25a ti. 25 dih . 25
tibi . 26 à te 26à toy • 26parati . 26 dir 26
tu . 27 tu 27 toy . 27tu. 27 du. 27
1
tuus . ·28 tud . $28 ton , tien 28 tuo . 28 deiner 6.28

fuus . 29 fon . 29/uo . Sing 29 feiner 29


29fub .
vefter . 30nueftro . Dav tygoeuer. • te3.0
30 voftro . 30 voftre .
1.1.
vobis 31. voi . 31à vous . 31 à nofotros . 31 euch . 131
132
vos . 32 voi . 32 vous . 32 vafotros . 32 cuch.

.91.
、 de

otgin . mel
.3'
1996(.

• Abi

Sum .
77
Latina . Italica . Gallica . Germanica.
Hifpanica .

Verbum Sum
XXXI
Sum lefono Ille fuis.
Tojoy. IIch bin. I
es. atu fei. 2 tu es. 2 tu eres 2 dubiſt. 2
left.
3egliè. 3il eft. 3 a qual es. 3er ift. 3
fumus. 4 nous fomnes.
4noifiamo. 4nos otrosfomos. 4' yvir fein. 4
eftis . .. · 5 vous cftes .
5 voi fiate 5 vos otrosfoys. 5 ihr feyt. 5
funt. beglinofono. 6ils font. 6 a quellos fon . 6 die fein. 6
Eram. 7110 cro,ò, era. 7 Peftoys. 7 yo era. 7 ich vvare.. 7
eras. 8tu eri. 8 tu eftois. 8tu eras.
8 du vvareft. 8
erat. gegli era.. 9il eftoit . 9'a quel era. 9 der vvare.
eramus. 1onoi eranamo Ionous eftions. 10 nos otros eramos. Io'vvir vvareu ΤΟ
eratis. 11 voi eramate. II vous eftiez. 11vos otros erades. I ihr vvaret. II
erant. Izeglino erano. 12ils eftoient. 13
12 aquellos eran. 12 fie vvaren. 12
fui. 13/10fonofato. 13 Lay cftè. 13yo befido. 13 ich bin gevvefen. 13
fuifti. 14tufeiftato. 14 tu as eftè.
fuit. 14sa as fido.. 14 du bift gevvefen. 14
15 egli èfato. 25 il at cftè . 15 aquel afido. 15er ift gevvefen. 15
vvir feindt gevvc
fuimus. 16noi famo ftati. 16 nous auons eftè. 16 16
16 mos auemosfido... fen.
fuiftis . 17 voifeteftati. 17 vous auez eſtè.
17 vos aucysfido. 17 ihr feit gevvefen . 17
fie feindt gevve
fuerunt. 18 eglinofonoftati. 18ils ont eftè. 18
18 aquellos hanfido. 18 fen.
ero . 1910farò . 19/ ie feray. 1940ferè. 19ich vverd feyn . 19
eris. 20tufarai. 20tu feras . 20
20tuferas. 20du vvirft feyn .
erit. 21eglifarà. 21 il fera. 21
21 aquel fera. 21der vvirt feyn .
erimus 23 noifaremo. 22 nous ferons.
22 nos otros feremos . 22vvir vverden feyn. 22
eritis . 23 vous ferez.
23 voifarete. 23 vos otros fereys. 23 ihr vverdet feyn . 23
erunt . 24faranno. 24 ils feront. 24 aquellos feran. 24 fic vverden feyn. 24
cum fim. 15 già cheiofono. 25 neu que iefuis. 25 como yofue. 25 das ich fey. 251
fis. 26già che tufei. 26 que tu fois. 26 como in fueres. 26
26 das du feyeft.
fit. 27 già ch'egli è. 27 qu'il foit. 27 como elfuere. 27 das er leye . 21
como nos otros fue
fimus. 28già che noi fiamo. 28 que nous foyons. remos.
28 28 das vvir feyen. 28
fitis. 29giàche voifete. 29 que vous foyez. 29 como vos fueredes. 29 das ihr feyet. 29
como aquellosfue
fite . 30 già chefono. 30 ren.
30 qu'ils foyent. 30 das fie feyen. 30
combien que

das ich gevveſen


fuerim 31 benche iofia. 31le fois. 31 aunqueyofea. 31 fey. 31
das du gevvefen
fueris. 32 che tu sÿj. 32 que tu fois. 324 feas.
32 feyeft. 32
das er gevvefen
fuerit 33 che eglifia. 33 qu'il foit. 33 aquelfear 33 leyet. 33
das vvir gevveffen
fuerimus. 34 che noifiamo. 34 que nous foyons. 34 nos otros feamos. 34 feyn. 34
das ihr gevvefen
fueritis .
35 che voifiate. 35 que vous foyez. 35 vos featis. 35 feyet. 35
das fie gevveffen
fuerint.
36 chefiano. 36 qu'ils foyent. 36 aquellosfean. 36 feyn. 36
effe. 37 effere. 37'eftre. 37
'fein.
37fer. 37
fuiffe. 38 auoir eftè.
38 effere ftato. 38 vnierafido. 38 gevveffen feyn. 38
0 Habeo


78
• Latina OL • Italica . Gallica Germanica
Hifpanich .

Verbum Habeo
XXXII
Habeo . id no ho. 2 To be. Ich hab . ·
lay
habes. idula tu hai. 2tu as. 7312 tu has. 2 du haft. .22
habet. il à. A Baquel ha. Agder hat. .113
Ji Taegli ha.
habemus. nisl nivoi habbiamo. 24 nos otros hawemos, qvvir haben. 2014
4 nous auons.
1 habetis. Jvsi voi hanete. * 2005 vos aueys. ·
5 vous auez. thr habt. . ziiig
habent. 6'ils ont. Inic
egli no hanno. chalo aquellos han fe haben.
habebam . 710 baueno. 14% 7l'auoye . To hauia. ich hatte. JOLIT
habebas. 8tu haueui . 8 tu auoys. +1 8tu auia. 8du hatteft. .2018
habebat. : v 19 egli haueua. $ * *, 35.9
9'il auoyt . 9a quel auia .. der hatte.
habebamus 10noi haueuamo,vtis nous auoyons. 2010nos otros auiamos. Tovvir hatten.
" CESIT
habebatis..vy 111 voi haueuate : 21 vous auyez. rubs otros antades. ihr hattet.
habebant. 12 eglino haueuano 12
12ils auoyent. 12 aquellos baniamafie hatten.
habuid 13.10 hebbi . I3 Tô Use
13lay eu. ... ich hab gehabt. 13
habuifti 14 tu as eu.
14 ta hauefti ... 14 vuistes. 14du haft gehabt. 14
15 il at eu. .: 215 aquel vuo. T
habuit, v . 15 egli hebbe.. 515 der hat gehabt. · · 15
habuimus 16 noi kauemmo. 16 nous auous eu. 16nos otros vuimos. 16vvir haben gehabt.16
habuiftis. 17 voi hauefte. 17 vous auezeu. *
117 vos otros vuites 17 ihr habt gehabt.17
habuerunt omn 18 eglino hebbero 1.
18ils ont eu. 18 aquellos unieron, 18fie haben gehabt 18
habebo, 19 lo hauerò . 19 To aurè. 19 Ich vverde haben. 19
19 l'auray.
habebis. 20tu hauerai.A 6 3 20tu auras. •
20tu auras. alzodu vvirft haben.20
habebit 21 egli hauerà . 21il aura . 21 a quel aurà. 21er vvirdt haben.. 21
wvvir vverden ha-z.
habebimus. 122 noi haueremo 22 nous aurons . 22 nos otros aueremos.22 ben. 122
habebitis.
123 voi hauerete. 23 vous aurez. 2·3 Vos otros aureys 23 ihr vverdet haben.2 3
habebunt. 24 a quellos aura24fie vverden haben.24
24'eglino haueranno. 24 ils auront. J
habe. } 7 25 habbi. 25 auc. 25 hab du. .725
25 aye.
habete. 26 habbiate. 26 ayez. 26 aued, ò ayays. ad 126 habt jhr. 126
Vtinam Dio voglia Dieu doint como Gott gebe ...a
Las A lasku í das ich möge ha
habeam. 27 ch'io habbi. 27 yo aya. 27 ben. 27
27 que l'aye.
177 how adidas du mögeſt ha
habeas. 28 che tu habbi. 28 tu ayas. , 128 C ben. C 28
28 que tu aye.
1 das er mögte ha
habeant. 29 ch'egli habbia. 29 qu'il ayt. 29 el aya. y 29 ben. 29
das vvir mögen
haben. 30
habeamus. 30 che noi habbiamo. 30 que nous ayons. 30 nos otros ayamos. 30
.. das jhr möget ha
habeatis. 31 che voi habbiate. 31 ben. 31
que vous ayez. 31 vos otros ayays. 31
2 Mi visa das fie mögen ha
habeant. 32 ben. 32
32 ch'eglino habbino.32 qu'ils ayent. 32 a quellos ayan.
habueram. ५
33 io hauerei haunto. 33rauoye eu . 33 vo auia auido. 33ich hatte gehabt. 33
ich foll gehabt ha
habuero. ben. 34
34io hauerò haunto. 34auray cus 34 jo haurè asido.34
habuiffem. 35 i'euffe eu. 35 yo ouieffe auido.
3510 hauerei hauto. 35ich hette gehabt. 35
habere . 36 hauere. 36auoir. . 36'auer.. 36zu haben. 36
ad habendum. 37 per hauere. 37 pour auoir. 37 por aner. 37 zu haben. 37
habendo. 38 auiendo. 38 habende. 36 381
38 hauendo. 38 ayant.
SYN

ĭ
19

SYNTAGMA IL
24.030 Mija IKS *

VNIVS LINGVÆ AD OMNES ALIAS EXTENSIO

aliamque arcanam fcribendi rationem continet.


33 ཐཱ ཝཱ
Qua quilibet,etiam linguarum imperitus,epiftolas quouis idiomate materiali qua

3222 ... dam conditione exaratas,ſcribere poffe dacesur . 0 .


300 ... t

4 *A 1 .
PR AE FATIO ,

31
QC

ERDINANDVS III. CÆSAR glor. mcm. fa


، ..

pientia & fcientia 1 inclytus , cum nonnulla in Po

lygraphia Trithemij legiffet , quæ paradoxa for


F taffis viderentur , ad meæ tenuitatem perfonæ re

currere non eft dedignatus , vt quomodo , que

Trithemius in fua polygraphia pollicetur , in pra

xim deduci poffint , aut qui methodus aut ratio


5
tantæ pollicitationis intelligenda fit , paucis ape
rirem . Ego Cæfareo iuffu ftimulatus . ftatim allegatum " Trithemij lo

cum fumma cura expendi ; neque adeo difficile fuit eius mentem , vel

ad primum verborum fcrutinium penetrare ; vt verò Cæfari ſpecimen,


quoddam exhiberem , eo quo hoc fyntagmate vides , Libellum difpo
fitum mifi , qui totam artem ob oculos poneret Curioſi Lectoris .
Sed vt arcanum , quod Trithemius tantis verborum ambagibus defcri
15%
ptum , veluti fummum arcanum æterno filentio tegendum cenfuit ,
propius quifque cognofceret , hic primò verba Authoris adducam ,

vt ex ijs Lectori patefiat , nil illum tam mirum & inuifum pollicitum

fuiffe , quod nos hoc ſyntagmate, Dei gratia , non in boni publici vfum
Mundo pandamus .

Lilym

LOY CAPVT PRIMV M.


, t * ”! J.,
1 £4.
Trithemÿj arcanum fteganographicum expenditur·

Rithemius lib. 6. Polygraphiæ fol. 38. prim. edit. lin. 17. fic
3
dicit : Secunda vtilitas eft , quod minifterio buius operis in
parui temporis fpacio hominem latini fermonis ignarum , mode
7
litteras tantum legere & fcribere norit , fub lingua materna
docebis fub latina , vt volueris , ornatè & còncinnèfcribere ,
omniaque voluntatis fuæ arcana myfteria celare , abfconderes
artemquefciendi quam placuerit latiffimè nunciare tutò, fecretò , & abfque fu Promiffa
fpicione . Iterum pramoneo , xe aliter nos intelligas pollicitos , quam pollice Trithes
mur. Tertia verò vtilitas , quod Romanifermonis imperitam, non folum in mij ,
0 2 paucis
89

paucis horis , quodpollicemur, fcribere ac legere , fed etiam intelligere , fipru


denter munus office adhibueris , quod non fine rationabili cauſa nos duximus re

Sexvandum &fcribet enim, artis noma, difcipulus » quam non nouaræ linguam, &
latinum fermonem fub inftitutione regulata compofitum , intelliget , interpreta
biturque , fe sufferis , de verbo fufficienter ad verbum . Denique ad omnes mun
di res arque negoida hac inſpicurio
infliçutiopoteſt ampliari . Quemadmodum ifta fieri po
terunt , fi quis ex me ſċire voluerit , imprimis talemfe præftare meminerit , ve
accipere mereatur . Now cum omnia debentur amnibus fed alter alteri eftpra
ferendus . Quarta veilivas eft , quod per amphationemfimilitudinis rei accepta,
omnia ifta in quamlibet linguam extendi poffunt , reducto inftituente binario ad
Unitatem , quod tamen haud paſſim quilibes hominum poteft , fed ille tantums
quem , Deo pratchiente fua gratia feciali , ars & natura dignificarunt , Huc
vfque Trithemius . Que omnia repetit in fuo , quem. Steganographia nomi
neinfcripfit , volumine . Verumtamen vti multi dubitant , vtrum hic liber
vnqhim lucem afpexerit , ità quoque non fine caufa librum fola mente
conceptum fuiffe fufpicantur . Non ignoto editum fuiffe Francofurti librum
fub Trithemij nomine Steganographia titulo tripudiantem , fed qui eum exa
tiori trutinà probè expenderit,is vel prima fronte fub co,nefcio cuius fuppofitij
partus veftigia latere fubolfaciet : cum in eo nulla Trithemianæ Steganogra
phiæ forma , nec modus , aut ratio exprimatur , multaque in eo continean
tury qua in virum religiofum documque , vei cadere non poffunt, ita quo
que vel fufpicari virum Chrifti cultui confecratum adeò indigna fcripfiffe ,
Stegano . nefas cenfeo; vana itaque funt , quæ de fuppofititia illa Steganographia Trithe
graphia mij diuulgantur . Siquidem autograhum , vti mente tantum conceptum .
Trithe ita quoque in lucem nunquam prodijffe , vel ex hoc patet , quod lib. 2. po
mij fup.
pofititia . lygraphiæ fuæ fol. 65. circa finem id his verbis fateatur : Quare autem Ste
ganographie opus filentio maneat fepultum , fatis in Polygraphie noftræprinci
pio dictum eft, & propterea ifthic non fuerat replicandum lateant erga, ne
videantur ab ingratis . Et in Præfat. ad Maximil. I.. Cæfarem fol. 26. iterum
eadem verba repetit : Etenim , inquit , quantum ad me attinet , mallem amu

los placare filentio , quam litteris irritare , vel fcripturis ad infamium" prouo
care's fatius enim iudicaui omnia mirabiliter inuenta perpetuo damnare filen
tio , quam magica vel negramantica perniciofafuperflitianis moram , falfa etiam
hominum eftimations incurrere , & fol, zo. circa finem : Lateat igitur Ste
ganographia in tenebris , nefiat Bouillana Societati mendacs videar dan
communis , none
quod temeraria Bouilli iudicia metuam , fed ne caufam pluribus videar dare
fimilibus de mefimilia fufpicandi & Huc vfque Trithemius ; quæ & amplius in
Appendice huius operis expendentur . Quidquid fit Trithemium Steganogra
phiam fuam tenebris perpetuis confecraffe ; ex dictis conftat . & vt veritatem
dicam approbare non poffum , Trithemij nimis altè de fe fentientis amorem,
fui , eo quod ex tot & tam inauditis , quas in ca pollicitus eft , & quæ vel in
tellectum humanum excedere viderentur , inuentionibus , caufam fuam peio
røm reddiderit, cum vel inde aduerfarij , pofito vel fimilia falfa & iactanti
tantùm caufa dicta fuiffe aut fi vera effent , ca certè nonnifi dæmonis ope
fieri poffe , merito quifpiam fufpicari potuerit, cauillundi anfam arripuerint. Ea
igitur cum in Polygraphia promitteret, magna fanè , & inaudita ; hinc fa
Qum eft , vt ea nullo non tempore tantos curiofitatis ftimulos in mentibus mul "
torum excitauerint vt num vera effent, quæ tam magniloquis verbis iacta
thimmort webat , dubitare coeperint . Hinc Cæfar fupra memoratus , & poft eum mul
Porte Sacri Imperij Principes & potiffimum Sereniffimus AVGVSTVS DVX
um Brinfuicenfis & Luneburgenfis , qui non obftante peritia, qua hanc artem
zi.
21... į C calle
S
1

81

callebat , eamque fub Cryptologiavnomine iamdudums publici iuris fecerat......


nihilominus tamen promiffa Trithemiana non capiens , heris de hoc negotion
meam quantumuis indignam perfonam , coufulere , vti & cæteri non funt dedi
gnati , vt quid sego, des huiufmodi Trithemianis paradoxis fentirem , pau
cis aperirem.quod in appendice huius operis de honefte & laudabili
corum poftulationi quouis modo refragari viderer , fidem meam exoluendo
Finns passand tub ook ne silovi
præftiti .
TENORCA 1 MWC BORTNI L. ¿

CAPVT SECVND V M.

De Ștructura huius artificij , 12 PLANE

Romifit Trithemius , vti ex verbis eius fupra allegatis patet . ho


minem latini fermonis ignarum fub vernaculâ linguâskatino fer
mone epiftolas fcribere , quibus arcana mentis fenfa cuilibet re
uelare poffit . Quæritur itaque quomodo id fieri poffit ? B. hoc.
P
fieri poffe per epiftolam quandam ita difpofitam , vt fingulæ
columna teneant 24. voces quafi fynonymas , cuiufmodi ipfe , Ould pro

in fua Polygraphia ponit fol. 107, quæ cum fufior fit , quam vfus eius poftu mittat
hoc arti
let , nos alium modum excogitauimus , quo non folum hominem linguarum ficium.
prorfus ignarum , latino fermone litteras confcribere docemus , fed & Gallicà ,
Italica , Hifpanicà, & Germanicà , immo . totius mundi linguis fcribendi mo
dum oftendimus, quo non fecus ac in primo fyntagmate factum vides, fi linguæ
co ordine ponerentur, quo in hifce quinque difpofitas vides, communicare poffis,
1 per epiolas fub quouis idiomate adornatas . Quemadmodum igitur in primo
fyntagmate , ad vnum aliquod idioma omnes alias linguas à circumferentia ad
centrum deduximus , ita in hoc fecundo fyntagmate, contrà fub vnâ linguâ qua
piam omnibus alijs linguis fcribendi modum docemus ; id eft , à centro ad cir
cumferentiam artificium ad vniuerfitatem idiomatum traducimus . Quod &
Trithemius quoque his verbis fol. 104. Polygraphie affirmat ; Poffum's in
quit , omnia ifta docere im omni lingua totius mundi , quam nunquam audiui ,
Quæ omnia antequam myfterium innotefcat , meritò paradoxa & incredibilia
videntur ijs , qui combinationes rerum ignorant . Poftquam verò (prout in
omnibdis arcanis vfu venit) foluto cortice artificij medulla patefit , iam ceffante
admiratione , non dicam artificium magni fieri , vt potius protinus vilefcere in
cipiat . Quidquid fit , ne mundus diutius tantarum rerum pollicitatione fufpen
fus hæreat , totius artificij modum & rationem ordine prodam .

CAPVT TERTIV M.

editnim
De Structura artificÿ Steganographici ,

Otum artificium in hoc confiftit , vt quis epiftolam quandam la


1
tinam concipiat, quò longiorem , eò meliorem: hoc pacto , Pro
prima epiftolæ voce feligat viginti quatuor vocabula fynonyma ,
quæ quouis modo ad primum reuocari poffint : quemadmodum
in prima columna fyntagmatis patet in voce Accepi, quibus toti
dem litteras alphabeti ordine præfigas , vti vides .
Deinde procedas ad fecundum epiftolæ vocabulum , cui viginti quatuor
alias voces , fiue fynonymas , fiue heteronymas feligas , quarum fingulas
alphabeti litteris ordine difpofitis fignabis , vt in exemplo patet . Neque
opus
82

opus eft omnia fynonyma femper effe differentia ; fed vnum & idem in cadem ja
columna , fi verba defint , repetere poteris.non s istimadan , 320 C
Tertiò ad tertium nomen procedes C codeinqnervt in prioribus feciftisuurest
་ "
modo procedas & fic de coeteris ordine verbis & nominibus ftatuas , vfque .. 4 LOTC
P <3
dum totam epiftolam confeceris , & habebis artificium ad animi tui ſenſa ſub . m . 3.
eo abfcondenda paratum . 2919.
camera etap tot aropf
www
.**
Cuius vfus hic eft . Si velis amico cuipiam animi tui fecretum communica
re his verbis : GAVE A LATORE QUIA TIBI INSIDIATVR: fic age.

ayo 12

QVÆRE IN PRIMA SYNTAGMATIS COLVMNA .

ainagalle may
In ſerie alphabeti litteram }
GJ& verbum ei annexum [Habui feorfim fcribei .
In 11.col.fol.2.quære litteram A & verbum ei annexum litteras tuas feorfim fcribe ::
In 111.col.fol.3.quære litteram V & verbum ei annexum Magnificentiffime feorfim fcribe .
In Iv.col.fol.4.quære littera m E & verbum ei annexum Teophile feorfim fcribe .
In v.col. fol.5.quære litteram A & ei annexum verbum Quas mihi reddidit feorfim fcribe
In vi.col.fol.6.quære litteram t ei adiunctum verbum Titus feorfim ſcribe .
L & 10%
In vII.col.fol.7.quare litteram Aeique adnexum verbum Tabellarius tuus feorfim fcribe . Abo
In VIII.col.fol.8.quære litteram Teique annexum verbum Et fimul ac accepi feorfim ſcribe .
In 1x.col.fol.9.qnære litteram & verbum ei annexum Mandara tua feorfim fcribe .
In x.col.fol. 10. quære litteram Reique annexum verbum Tibi opemferre volui feorfim ſcribe
In x1.col.fol . 11.quære litteram & annexum ei verbum Nam tui gratia Afeorfim fcribe .
In XII.col.fol.12.quære litteram & annexum ei verbum Omnibus poft habitis negotijs feorfim ſcribe .
InxIII.col.fol.13.quare litteram & ei annexum verbum ofepho, feorfim fcribe .
Inxiv.col.fol.14.quære litteram & ei annexum verbum Amantiffimo feorfim fcribe .
Inxv.col.fol.15.quæ litteram.. ~ A & verbum ei annexum Amico tuo feorfim fcribe . 1
In xvi.col.fol.16.quære litteram & annexum ei verbum Tredecim feorfim fcribe .
In xvII.col.fol.17.quære litteram & ei annexum verbum Hungaros feorfim ſcribe . }
"
In xvIII.col.fol.18.quçre litteram B & verbum ei annexum Expendendos feorfim fcribe .
.
In xIx.col.fol.19.quære litteram & annexum ei verbum Ex dotali pecunia curaui feorfim fcribe .
In xx.col.fol.20.quære litteram 1 & verbum ei annexum Mando itaque feorfim fcribe .
In xxi.col.fol.2 1. quære litteram N & verbum ei annexum Vt hanc inclinationem meam feorfim fcribe .
4-3
InxxII.col.fol.22.quære litteram S & annexum ei verbum Pro pignore habeas ſcorbm fcribe...
Inxx111.col.fol.23.quere litteram & annexum ei verbum Neque enim aliud aueo feorfim fcribe , is
In xxiv.col.fol.24.quære litteram D & ei verbum annexum Nifi vt confanguineos tuos feorfim fcribe . ‫ܕ܂‬
In xxv.col.fol.25.quære litteram & verbum ei annexum Mundo oftendere poffim feorfim fcribe .
In xxvi.col.fol.26.quære litteram A & annexum ei verbum Humillima hac feorfim fcribe .
In xxvII.col.fol.27.quere litteram T & ei annexum verbum Virtute mea feorfim fcribe .
In XXVIII.col.f.28.quare litteram V & verbum ei annexum Quod fi aliud quidpiam roges feorfim ſcribe.
In xxix.col.fol.29.quære litteram R eique annexum verbum Annue feorfim ſcribe .
il mph
67 .0223

Abfolutà arcani fenfus litterà , habebis Epiftolam latinis litteris confcriptam huiufmodi verborum
conceptu exaratam . 1
-¡103 2JOLLE
1
047 994

$ 21
Habui
83
1:.
Habui litteras tuas , magnificentiſſime Theophile , quas mihi tradidit Titus
Tabellarius tuus , & fimul ac accepi mandata tua, tibi opem ferre volui ; nam
tui gratià , omnibus poſthabiris negotÿs , Iofepho amantiſſimo amicò tuo trede- Epiftola
cim Hungaros expendendos ex dotali pecunia curani ; mando itaque ut hanc in- per Te
clinationem meam propignore habeas , neque enim alind auco , nifi &t confangui chnolo
giam .
neos tuos mundo oftendere poffim humillima hac virtute
" mea ; quod fi aliud quid
3577 FRAC -1007 3550 ) 20te
piam roges , annue
DTORS 3 Dudeboy Adi: ɔ dilio ?
19 Y P
Inſtructia pro eo qui leget litteras adpenetrandum fecretum . 14* 6
‫ז‬

Bi amicus epiftolam receperit , is hoc pacto in eruendo arcano


animi fenfu procedat .

Cum primum verbum epiftolæ incipiat ab Habui . quære


in prima columna vbinam inueniatur hoc verbum, & litteram
V
Geiappofitam feorfim ſcribe . Deinde procede ad fecundam
columnam & quære in ea Litteras tuas . & litteram ei appo
fitam A feorfim fcribe . & hoc pacto per fingulas columnas ordine verba Epiftola
omnia obuia quæres , & vnà litteras its appofitas feorfim fcribes , quæ tibi da- legenda 1
bunt arcanum mentis fenfum reuelatum , CAVE ABLATORE , QVIA TIBI modus .
INSIDIATVR . Non fecus in omnibus alijs procedes rum fcribendis , tum

legendis epiftolis . Confiftit itaque artificium totum in combinatione termi


norum communium , qui quouis modo ad principalia epiftolæ verba accomo
dari queunt, adeò vt quocumque litterarum ordine fummo , infimo , medious

lectio inftituatur , femper perfectus fenfus emergat , totieſque tranfmutari po


teft lectio , quot in 24. litteris combinationes fieri poffunt . Quæ res prorfus
admiranda humanum intellectum meritò excedit . Vide que de hifce fufius
în noftra Combinatoria Arte docemus . buie ? mas no
1.1

Nota in dictam praxim .

Ota primò nos in hoc artificio epiftolam breuem faboris vitan


di caufa conftruxiffe : fi verò cui fit animus eam paulo fufiùs
ampliandi , poterit is quantum voluerit eam continuare ad cen
tum vfque columnas : Quanto enim Syntagma hoc linguarum Quomo
N plures columnas habuerit , tanto quis poterit copiofius arcana do artifi
cium am
mentis fuæ familiari cuipiam manifeftare . pliari
Nota fecundò fi Steganographicus conceptus fuerit 50. vocum, totidem poffit .
columnas polyphonas epiftolam habere neceffe eft , fi 100. centum . Quam
uis centum columnæ , ad quam latiffimè mentis conceptus aperiendos fuf
ficiant .
Nota tertiò ,in lateribus columnarum fubinde nonnulla yerba inferuntur ,
quæ omnibus vocabulis in columna pofitis communia funt . & ponuntur vel
ante vel poft vocabula . Quæ & ad maiorem epiftolæ elegantiam ad integras
periodos (fi cui animus effet nouam condendi epiftolam ) continuari poffunt .
Nos fatis feciffe exiftimauimus artificium perbreui quadam epiftola fpeciminis
loco demonftraffe , tùm ad inſtructionem curioforum , tùm ad pollicitationis
Trithemianæ veritatem,fub certo tamen fenfu , manifeftandam .
Nota quartò , fi quifpiam fufius mentem fuam per hoc Syntagma ma
nifeftare cupiat , tunc exhauftis colnmnarum vocibus fi nonnulla Stega
nographici conceptus fiue litteræ , fiue verba fuis adhuc fignanda vocibus

fupererint , hoc cafu poterit quis ab initio repetere epiftolam , quæ femper
nouum
!

84

nouum dabit ſenſum à priori differentem , prout litteræ Steganographæ , cum


vocibus nunc his , nunc iftis inciderint .
Nota quintò . Vtfquifpiam epiftolam lecturus, Steganographicum conce
Que or ptum fine vlla confufione percipere queat , fcriptor epiftola hoc inprimis ob
dune epi- feruare debet , vt fingula vocabula , quæ in aliqua columna occurrunt , virgu
benda
ftola fcri-
. lis aut punctis diftinguat , ne diuerfarum columnarum vocabula inter fe , fiue
ne vnius columnæ vocabulum , cum alterius columnæ vocabulo confunda
tur . Confufis enim vocabulis , non leuis inde legenti error dubiumque obo
riri poffet . Vel omnium optimum fucceffum res fortietur , fi fingula yerba in
columnis reperta fibi inuicem perpendiculari ferie , vt in primo Syntagmate,
factum vides , difpofueris .

CAPVT QVART V M.

De amplificanda hac epiftola larina , ad omnes totius mundi linguas •


11.
Os præfentis Syntagmatis artificium præter latinam linguam ad
4, alias Europæ præcipuas linguas adaptauimus . Quod fi cui
piam id ad alias linguas adaptandi fuerit animus , id hoc inge
nio exequatur .
N
Syntagma latinum totidem columnis , quot linguis am
• pliare cupis , ordine diftributum , vti primæ Syntagmatis præ
fentis columnæ docent , defcribes ; reliqua verò columnarum fpacia inania ,
in fronte folis linguarum nominibus infignita remaneant . His peractis abfque
vllo labore Syntagma polygloffum paratum habebis , fi diftributis latinis exem
plaribus per diuerfos linguarum peritos , totum Syntagma latinum columna
tim in quam volueris linguam appropriatis columnis verbo tenus transferri cu
res . Exemplum patet in hoc noftro artificio , vbi vides , præter linguam Lati
nam , Italicam quoque , Gallicam , Hifpanicam atque Germanicam appropriatis
columnis infertas fingulas parallelo quodam ordine , & latinam ceu principem ,
& fefe deinde inuicem refpicere, idemque fignificare .

Nos in originali noftro præter quinque dictas linguas , quinque alias fu


peraddideramus , videlicet Græcam , Hebraicam , Arabicam , Polonicam , Per
ficam. Verum ne opus in nimiam excrefceret molem, & expenfis parceretur, ad
artificij rationem demonftrandam haſce quinque linguas vniuerfæ ferè Europe
communes fufficientes effe putauimus .

Atque hoc eft artificium , quod tot tamque grandiloquis verbis in cœlum
vfque extollit Trithemius , quodque in lucem minimè proferendum ob grandi
tatem myfteriorum cenfet ; immo id diuina reuelatione præter multa alia in
Appendice ponderanda fibi monftratum polygraphiæ fol. 103. his verbis do
cet : Si quaris vnde mihi ifta , qua nemo alius nouit , audi : Non ab homine ,
neque per hominem ifta didici, fed per reuelationem nefcio cuius . Cum enim
prafenti anno quadam vice cogitarem , quid noui poffem inuenire , quod omnes
laterct , cœpi cogitarefi ea poffem excogitare , qua dixi admiranda . Cum poſt
longam phantafiam tanquam de re impoffibili penitus defperatem , dormitum
eo, me noctu repofui , fatuitatem meam ipfe mecum deridens , quam impoffibi
Reuela lia quarere tentauerim . Eadem nocte mihi aftitit quidam dicens ; non funt
tioTrithe
mio facta vana , ò Trithemi , qua cogitafti , quamquamtibi fint impoffibilia , que nec tu ,
nec alius tecum poteris inuenire : dixique ad eum ; fi ergo poffibilia funt, dic
obfecro , quomodo fiant . Et aperiens os fuum , defingulis per ordinem me do
cuit , oftendens quomodofieri , que multis modis fruftra cogitaueram , de facili

pof
Inferatur
I II
III
IV V
VI
VII VII
VIII
IX XXI
XII
XIII
XIV
X
X
X XVB
XVI
XVII
XVIII
XIX
XX
fol.85 X
ating
Italica
Gallica

с XXI
XXII
XXII
XXV XXIV VIIXXV X
X XX
XXXI XXXII XXVIXXXVIIXXX
Latina XL
XIX D
Italica
Gallice
Hirpan
German
E AAccepi lA
Aitdte
ura
lsciffAL
me Tabella
Sribantur
ordine
q
in
h eo
,
3 ua
isce
descriptis
i ,patet
prima
ut ta
tabella F
B il lu loculamenti
primi
referat
S
B y
BPen B st ri
ra cepi ph linguam
Latinam
a
Italicam
3
G ª
Gallicam

Hispanica
,5 m
ermanicam
atua ,qltera

quinque
omnes
locu
,in
CHabui
C Pagina lamento
signato
Iponideben
tud
Camplifi
c cista
in
:ut
loculamento
patet
.jo t
Schedu
DN
: actus - celeber
D
D
tu
la am
IE
ntelle E be
Epniisgntoilf
tuu
um ARCA
Am
F
Cognoui Epistola me ici
tam GLOT
TACT TO
ICA
GS
G us libr um astan
tuu m cepi G
G
Prime
H er modu
fer
Tabiem
ellm
q.q
e
Hea
monume
: HP nle
lp u gi
lemmenti var iar
lingua um ua
H
Ime
EPIerst
Ipi cuol
ria tif I
exI cellen rum
epif
com
dil
:ord pon s
tolaend
ine
ad po as
tufim
ame
Vo
:LV a integer
Lluol ntui ni
deb
e
,
i
:
qua
fpa
AB ent
xhi bens
.,2n CD
0 tiu
MVot eruditi
MV idum i fM
tuum enta loc
f
, pat
ver
CE òula m
M
dei r t
, DF
oti
con de
tin
iu et
N Nsiide n
atri
eueriN
tuum Jime
tacula
animum
O grauiffi col
tab
qui
vno
quo
i
, nq
n ell
rec quo
Hanora tuum
me ru
ep æ q
ut
P
PPdo
oct
:A u
mpifafiusi loc
deb
q
,
qua
colari
et
tuo
tuum '
me umE
. uæp rGLMexp
Ten
negoui :
ti Spy lendi
tuum
occu
acuti
R
:RDe
Rpati ffi
rido e
raut nes
SAesti
conuersa curiosif
SSS ama
21 tua
tione
Τ Magni
Statum
T modeſti
feci ffime Scr
litr
tot
hæc ibe
is
um ndis
tuum val
Arc
per
Or et
beam I
Vale
magntudi
VRe ifi i
V V cep
nem
tua எக
W
: hon
mir
Wob abi
tupora u
tiffime
X X X X
Y Y Y Y

GZ ZM

72
H

NIK
"

F
11
f
C

1.
3.9

ia
rio
tag

!
5

85

poffent . Ecce coram Deo , quia non mentior , fed veritatem dico , neminem
adhuc ifta docui , quamuis multi promittentes magna fape rogarint , præter vnum
principem , quem de artis poffibilitate manifefto argumentofeci certiorem , nec
decet ifta fcire , quam Principes . Sed quæres quænam fint ifta admiranda ,
quæ reuelatione diuina didicerat Trithemius ? Sunt ca quæ partim in hoc ,
partim in tertio Syntagmate ponuntur , quæque fine vlla tamen reuelatione
fupra naturali cunctis fincerè & candide communicamus . Sed dices forfan
illa non effe , quæ Trithemius promittit , innuit enim aliud quidpiam fub ip
fis latens , ab omni humani ingenij facultatc remotum . Sed hanc obiectio
nem facilè redarguent ipfa verba Trithemij , qui fol. 101. polygraphix fuæ
poftquam primi & fecundi libri Steganographiæ fuæ mirabilia expofuiffet , illa
hifce verbis confirmat : Mira funt , fateor , fed audi mirabiliora . Tertius li
ber docet artem , par quam hominem idiotam fcientem tantum linguam mater
nam , qui nunquam nouit verbum latini fermonis , in duabus boris docere
feribere , legere & intelligere latinum fatis ornatè & difertè , quamtumcumque
voluerit , ita vt quicumque videriut eius litteras , laudent verba , intelligant
latinè compofita . Quæ omnia iam nos in prædicta epiftola præftitiffe , quis
non videt ? Sed patet quoque infignem fub hifce latere æquiuocationem , fa
teor & ego ignarum latini fermonis , non dicam duarum horarum fpacio , fed
vel media hora interuallo pofle difcere fcribere , legere , & intelligere la
tinam epiftolam , verum non formaliter , fed purè materialiter : fi enim iuxta
præfcriptas regulas procedat , fieri non poteft , vt vllatenus inoperando er
ret . Scribit itaque quod intra columnas alicui litteræ Steganographie oc
curret uomen , aut verbum illudque cum fcribet , etiam leget , & quod amplius
eft , exveruacula ibidem pofita , quid voces defcriptæ in latina lingua figni
ficent , nullo negotio inteliiget , quam quidem inuenire methodum , non
tanto ingenio opus effe , iudico . Quæ vero in quarto Steganographiæ pro
mittit paradoxa, in vltimo huius operis appendice elucidabimus , ad quæ Le

torem remitto .
& Ex his luculenter patet , aliud effe multa inaudita , & ho
minibus in rerum combinatione inexercitatis incredibilia promittere : aliud
effe ita fefe promiffa re vera habere , demonftrare ; cum circumftantijs, modis
& rationibus operandi non expofitis , nefcio quid magnum & inauditum iacta
bunda verba fpondeant , que tamen poftquam ritè & legitimè explanata
fucrint , multum de creditâ artè, & æftimationis , & admirationis detrahant .
Ego tametfi ingenio me imparem Trithemio fatear , multa tamen Dei gratia ,
me circa hoc argumentam admiratione multa digniora , non per reuelationem ,
fed ingenij à Deo Opt. Max. pro fua infinita bonitate mihi indigno feruo fuo
concrediti viribus inueniffe puto , quæ omnia in arte Combinatoria fufius ex
pono . Sed iam ad aliam huius artificij difpofitionem progrediamur .

ALIVS MODVS HOC ARTIFICIVM DISPONENDI .

T hoc artificium maiori cum compendio & facilitate operat


tium curiofitati feruiret , totum hoc præfens Syntagma per ta
Alia Me
bellas pulchra combinatione difpofitas exhibere docebo . Sic thodus
ergo operare . hoc artis
Fiat arcula A. B. C. D. H. G. in 20. loculamenta di- ficium in
cifta di

remptum qua pariter per feptum tranfuerfum . C. D. bifa- fponendi
riam diuidantur , ita vt in fuperiori fepti parte fint 20. receptacula , in infe
riori totidem ; quæ fimul iuncta dant receptacula 40. , tot videlicet , quot Syn
tagma noftrum Steganographicum columnas habet prout numeri I. II. III. &ć.
P adfcri
1

86

adfcripti clarè docent . Porrò in vnoquoque horum receptaculo ponèntur


quinque tabellæ , quarum prior I. fignata tenebit linguæ latina vocabula,,
vnà cum litteris alphabeti , prout in prima columna Syntagmatis patet, dili
genter ex vtraque parte defcripta . Altera lingue Italicæ vocabula exhibebit ,
prout habentur in Syntagmatis columna I. Italica lingua fignati . Tertia vo
cabula Gallica lingua , quarta vocabula Hiípanica, quinta Germanica prout
în prima facie Syntagmatis apparent , eo ordine quo in Arcula A E appa
ret . Hifce defcriptis ex prima Syntagmatis facie procedes ad II. faciem , &
prorfus eodem modo defcribes in appropriatis tabellis quinque columnas ,
ijfque ficut in I. loculamento pofitis , procede ad III. deinde ad IV. & fic
vfque ad XL. columnam ordine in tabellis defcribes,quæ deinde congruis locu
lamentis impofitæ, dabunt artificium omnibus numeris abfolutum; quo quidem
ad operandum nil pulchrius , nil facilius excogitari poteft .

VSVS ISTE EST , QVI SEQVITVR .

It fub epiftola quadam vnius ex quinque dictis linguis fcriben


da , quæ hunc Staganographicum fenfum in fe contineat .
Modus di
LATOR HVIVS , FVR EST. Sie age . Excerpere ex rece
fponendi
tabulas . ptaculis 16 latina lingua infignitas tabellas, tot nimirum , quot
S fecretus conceptus litteras habet , eafque ante te pones , iuxta,

numeros ordine naturali progredientes , fic . I. II. III . IV.


V. VI. &c. vfque ad XVI. Hoc peracto promoue omnes litteras in fingulis
tabellarum ordinibus , in vnam , id eft litteræ L quæ eft prima in conceptu
Steganographico . appone A in II. tabella , & huic T in III. tabella , &
huic O in IV. tabella , & fic vfque ad 16. operaberis , & ftabit operatio , vt
4 fequitur : vbi vides nos tantum hic exiguam portionem tabellarum ob locian

guftiam exhibuiffe, ne integras ponere cogeremur .

II. III. IV. V. VI. VII . VIII


I.

litteras mode- Ale Taus Petro Icoadiu etfimul


Omihi de Rnius Hor V ac in
Euolui Luas Aftiffime Txan
der tuus tellexi
feripfit

X. XI. XII. XII. XIV. XV.


IX.

pro me Theo (buma- Theo


affecti tibi affi nam te
S ST
Ituum, Viftere S praci Fa huma Vdalo Raiffime logo ,
nitate Vidulo &c.
unlui piente

Patet itaque ex hoc paradigmate , fi litteras alphabeti in fingulis ordine,


tabellis iuxta verba hæc LATOR HVIVS FVR EST. coordinaueris , verba

quoque litteris in fingulis columnis fibi correfpondentia ordine exfcripta ,


epiftolam latino fermone confcriptam exhibere : verbi gratia.
Euolui , litteras tuas , modeftiffime Alexander , quas mihi defcripfit , Petro
pins , Coadiutor tuus , & fimul ac intellexi affectum tuum , ribi affiftere vo T
-tui ,

1
87

lui, nam te pracipiente , pro mea humanitate , Theodulo humaniffimo Theo


loga, &c.
Vides itaque coordinatis litteris fensûs Steganographici , fimul etiam ,
ordinatam effe epiftolam , quam defcriptam correfpondenti traufmittes . Hic
verò ordinatis columnis iuxta fuprafcriptos numeros I. II. tranfueriam
fi , vti

verborum membra & verba epiftole in vnam coëgeris feriem tranfueriam , vti
in exemplo patets certè fenfus Steganographicus in litteris alphabeti confe
quenter vt exeat, neceffe eft . Sed hæc ita facilia funt , vt amplius defcribi non
mereantur ,

Pari pacto fi quacumque alia lingua ex quinque epiftolam fcribere velles


verbi gratia Italicam : tunc exime ordine illas tabellas , quæ Italicà linguà
fignantur , vti prius factum eft, & operaberis, vt in præcedenti exemplo , &
prodibit fenfus Steganographicus latinus fub epiftola linguâ Italicâ confcripta . Modus
Idem intelligas velim de reliquís linguis . Si quis verò iubeatur interpretari proceden
epiftolam de verbo ad verbum in Latina , vel Galliça , yel Hifpanica , vel Ger- linguis .
manica lingua , illi nihil aliud faciendum erit , quam vt Latinæ linguæ tabellas
codem ordine , & fecundum eofdem Steganographici fecreti litteras ordinet ,
& omnia & fingula verba in quacumque dictarum linguarum voluerit de ver
bo ad verbum vertet . Idem enim numerus columnæ , eadem littera in alpha- Quomodo ..::
beto occurrens , in omnibus reliquis columnis linguarum , fignificatum vnum quis
verbodes
ad
& idem demonftrabunt . Patet ergo quomodo juxta mentem Trithemij , quili- verbum
bet linguarum , dummodo legere & fcribere , qualibet lingua norit , etiam fcripta epiftolam
interpre
intelligere , & interpretari poffit . Si verò verearis ne fecretum prodatur , hoc tari pof
fequenti methodo cooperies, ita vt nemo mortalium fit, quantumuis praxeos hu- fit etiam
linguæ
ius artis peritiffimus , qui illud prodere & aperire valeat . Sic autem age : In quam
ipfa arcula retrò aliud receptaculum ordinauimus , in quibus tabellæ conduntur fcripfit
alphabetariæ ita difpofitæ , vt prima ab A incipiendo , vfque ad vltimam Z ignarus .
litteras profequatur ; fecunda tabella à B incipit, vfque ad vltimam : tertia à
Cincipit : quarta à D : quinta ab E : & fic 24. tabellæ totum alphabetum
transformatum habebunt, ita vt nulla tabella ordinem fimilem priori habeat . Si
itaque velles tuum fecretum tectum effe , felige tibi ex omnibus iftis tabellis
quamcumque volueris , & deinde hanc fingulis columnis nominum applicabis
cum litteris , quas fecretus fenfus exhibet , & habebis quæfitum ; & pro figno ,
primam tabellæ litteram fignabis alicubi in epiftolæ angulo , vt quam tabellam
Secretum
alphabeti applicare debeat Lector intelligat , femper cum reflexione ad pri- tegendi
mum alphabetum,quod ordine naturali litterarum præcedit, factà . Atque hæc ratio .
funt quæ de hoc Syntagmate , curiofo lectori communicare libuit . Vnum hoc

loco reticere nolo, & eft verum illud Steganographie arcanum , cuius tamen
difponendi ratio Trithemium latuit : quà quis per epiftolam integram eleganter
compofitam mira quædam imitatione occultos mentis fuæ conceptus occultar ,
:
quam coronidis loco infequenti Syntagmate , non tam docebimus , quam Metho
indigitabimus' tantum , vt & curiofo lectorinonnullam exercendi ingenij dus alia
occafionem præbeamus , atque à dicto iam modo diuerfiffimam Methodum noua .
continet ,

badd

P 2 EPI.
EPISTOLIOGRAPHIA PENTAGLOSSA,

I
88

Latina . italica . Gallica , Germanica.


Hifpanica .
A. Accepi. A. ho riceuuto. A l'ay reçeu. A.he recebide . A. Ich hab behommen

B. Percepi B. ho riceuuto . B. L'ay reçeu. B. he oydo B. Ich hab Vornomnen

C.'Habui . Che tenido C. Ich hab gehabt.


Có họ bauto C. l'ay cu

D.Nactus fum Dohebbi . D.l'ay treuuè . D.be percebido , D.Ich hab erlanget .

Intellexi. E. be leido . E. Ich hab verftanden.


E. E. ho capito , E. Pay entendu,

F. Cognoui, F. bo vifo. F. l'ay apprins , F. he conocido .. F. Ich hab Vernommen.

G.Sufcepi G. bo prefo G.l'ay reçeu . G.he ricebido . G.Ich hab angenommen .

H.Perlegi, H.ho letto. H.Pay leu. H.be leido . H. Ich hab durch lefen.

I. Percurri I. ho visto, 1. Pay parcouru, I. he visto. I. Ich hab durch lauffen

L. Euolui. L. bo voltato, L.he effmade , L. Ich hab ervvelzet.


L. l'ay parcouru,

M.Vidi . M.boguardato , M. l'ay veu . M.vi. M.Ich hab gefehen .


!
N.Miratus fum. N.bo ammirato, N. l'ay admirè. N.he admirade. N. Ich hab yeryvudert

O. Honoraui . O. bo honorato . Q.T'ay honorè. O. Eftimè . O. Ich hab geehret .

P.Amaui . P. ho amato P. I'ay aymè. P. he amado P. Ich hab gelibt ,


IRIS

Q. Tenui . Q. ho tenuto. QPay tenù Q.he vifte QIch hab gefehen .

R.Defideraui , R. ho defiderato . R. L'ay defire. R.he deffeado, R.Ich hab verlanget.


2
S.'Aftimaui. S. ho fimato . S. I'ay fait çftat S. he efimado . Sher hab ich gefchezt.

T.Magnifeci , T.ho fatto gran conto. T. l'ay eftimè. Talare. T. vielhab ich gehalten .
mak
V. Recepi. V. Riceuei V.l'ay cu aduis V.me bolgue, V. Ich hab empfangen.
rau
X.Obftupui, X.Je me fuis eftonnè. X. admire , XIch hab vervvndert.
X. bestupito .
elor. AMRO

Y. Accepi . Yho riceuuto. Y.Pay reçeu. Y. be recebido, Y. Ich hab bekommen .

Z. Intellexi, Z. l'ay entendu , Z.he entendido . Z. Ich hab verftanden .


Z. be capito.
Litte
II
89
Latina . Italica . Gallica. Hifpanica . Germanica .

A. Litteras tuas . A. Le voftre lettere . A. vos lettres . A.tus cartas . A. deine briff .

B Syngrapham tuā „ B. il voftro biglietta , B. voftre billiet. B. tu cedula . B. dein vnderfchrei


bung .

C. Paginam tuam. Cla voftra lettera , C.voftre page . C.tus paginas . C.deine briff.
1

D. Schedulam tuam , D.la vostra poliza. D. voſtre ſchedule . Du lifta . D.dein zettele .

E. Epiftolium tuum. E. il vostro viglietto, E. voftre epiftre . E. u carta . E. dein bindlen .


1

F. Epiftolam tuam. la voftra lettera.


F. La F. voftre epiftre . F. uspaginas . F. dein briff.

G. Librum tuum , G.'il voftro librox G.voftre liure . G.tu libro. G.dein buch

H. Monumenta tua. Hli voftriferitti , Hvos efcripts . H.tus memorias . H.deine Schrifften ,

I, Epiftolam tuam. I. la vostra lettera . 1. voftre lettre . I. tus cartas. I. dein VVillen .

L. Voluntatem tuam. L.la vostra volontà, L. voſtre volontè. L. tu voluntad, dein VVöllen .

M.voftre defir . M.tu voto . M.dein gelübt .


M.Votum tuum, Mil voftre defio.
9/11
1
N. Defiderium tuum.N. voftro defiderio, N.voftre defir . Nu deffeo . Nedein begirt .

Animum tuum. 6. il vostro pensiero. O.voftre courage . tu animo ,


Ou O.dein gemüth .

P. Opus tuum . P. il vostro lauoro . P. voftre ocuure . P. tus obras. P. dein VVerck .
: koja se

Q.Negotium tuum. Q vostro negotio.voftre affaire . Q.tus negocios . Q- dein gefchäfft .


430

R. Occupationes tuas Revoftre occupationi R. vos occupations , R. entienimento . R. dein occupation .


1

Conuerfationem S. la vostra conuerfa- S. voſtre conuerfa- S. in comberfacion , S. dein conuerfation,


21...
S. tuam . stud. tione, tion .

T. ftatum tuumador , delloſtate veftro T, voftre eftat. To tu estado . T.deinen VVolftandt.

V.valetudinem tuam. V. la vostra fanità. V. voſtre lantè . V.de tufalud V.deine gefundheit .

11:3.
Y. Mirabilia tua . Yle vofre maraui Y. vos merueilles, Ytus grandeses , Y.deine VVunderliche

glie. fachen .
1

Z. Libellum tuum. Z. il vostro libretto . Z, voftre liure , Z. el vueftro libro. Z. dein büchlein .
Dul
1
8

III
SO

Latina . Italica. Gallica. 0 Germanica .


Hifpanica .
A Daicillime A. dolciffimo, Amon tres doux. Adolciffimo . Amein süffefter .

Illuftriffime . B. illuftriffime. B.tres illuftre , B. illußriffimo. B. meinberumbtefter.

Ampliffime . C.tres honorable . C.muy magnifico . C.mein geehrter .


C. ampliffimo.

D.Celeberrime , D.celebratiffimo, D.tres celebre , D.muy celebre. D.mein rumbarer ,


1.

E. Benigniffime, E benigniffimo . E.tres courtois. E. mein gultigfter .


E. benigniffimo.
;
F.Amiciffime . F. imiciffima. F. mein freundlichfter.
F. non grand amys F. mi amigo.

G.Præftantiffime . G. ingolarissimo. Gtres fingulier . G.muy magnifico, G. mein fornember,

H.Clementiffime . Hlementiffimo. Heres benin . H.clementiffimo, H. mein gnädigster .

1. Excellentiffime . 1. eccellentiffimo, 1. tres excellent. 1. excellentifimo . I. mein fortrefflichfter.


1
L. Integerrime . L.noratiffimo . Ltres entier .
L. intieriffimo . L.mein gethreuueſter.
Buza
M- Eruditiffime . Meruditiffimo, M.tres docte . M.muy docto . M.mein hochgelehrter.
LIGHTS
N.Sincerilme . N.tres fincere. N.finceriffime. N.mein aufrichtiger ,
N.finceriffimo
COCUSI
Q.Grauiffime . Otres graue . O.muy honorado . O.mein bedachter
10. grauiffime.
mu...
P.Doctiffime . P.dottiffime. P. tres docte . P. VVolgelehrter .,
P. may docto .
LES ....

Splendidiffime . Qfplendidiffimo • Qtres noble . Qefplendidiffimo . prächtiger.


0 i

R. Acutiflime . Racutiffimo , R.tres fubtil. R. hochuerftendiger ,


R.agudiffe .
A 5502 ab.con

S. Curiofiffime . S. curiofiffime. S. tres curieux. S. muy curiofe. S. argeliftiger .


-STTOLIDO D ... manoiz ?
T. Modeftiffime , T.modeftiffimo . T.tres modefte modeftiffe . T.erbarer.

IV. Magnificentiffime. V magnificentiffime, Vtres magnifique . V. muy magnifico. V.grofmütiger

YHonoratiffime . Yhonoratiffime Y. tres honorable . Y muy haurada. Yhochgeehrter ,

Z Eximie,my Z. Effimie, Z. tres.claire . 27. muy afclarizide. 7. mei füurtreflighter.


gade
Anto

nie
Luck
L

IVA
91
Germanica.
Italica . Gallica.
Latina . Hifpanica .
A Antonio . AAntonius .
A. Antonio . A.Antoine .
A. Antoni.

B. Domingo . B. Dominicus .
B. Domenico, B Dominicque .
B. Dominice .

C.Laurent . CLorenzo . C.Lorenz .


CLaurenti, C.Lorenzo .

D. Theodore . D.Theodoro . D.Theodorus .


D Theodore .' D.Theodoro.

E. Theophile . E. Theophilo E. Theophilus .


E.Theophile E. Teofilo

F Auguftin . F. Auguftin F. Auguftin .


F. Auguftine F. Agolino

G. Pierre . G. Pedro G.Peter .


G.Petre . G.Pietro

H. Nicolas . H.Nicolas HNiclas .


H.Nicolae . H.Nicolò

I. Charle. I. Carlos . Carl.


I. Carole. I. Carlo,

L.Girolamo. L. Hierofme . L.Geronimo. L. Hieronymus


L. Hieronyme .

M.Simon . M.Simon M.Simon .


M.Simone .
M.Simon

N.Federico N.Federicque . N. Fedriguez. N.Federich .


N.Federice.

O.Alexandre . O. O. Alexander.
O.Aleffandro. Aleyandro.
O. Alexander

P. Giacomo P. Lacque . Pago. P. Iacob .


P. Iacobe .

QAlberto .
Q. Alberto . QAlbert . QAlbert .
Alberte .

R.Ioannes . R. Giouanni . R. Ican . R. Luan . R.Iohann .

S. Tolomeo, S. Ptolomee. S. Prolomeo S. Ptolome .


S. Ptolomce .

TPomponio . T. Pomponi .
T.Pomponi . T. Pomponio. T. Pompon .
11
V.Paulc . V.Paolo. V.Paul . V. Pablo . V.Paul .

X.Chriftophore. X.Chriftofle . X. Criftoual . X. Chriftophe.


X.Cristoforo

Y. Damien. Y. Damian. Y.'Damian.


Y.Damiane . Y. Damiano.

1 nilio
ZManilio. Z. Manilius .
Z. Manilie : Z. Manilio, Z. Manile .

quas
V

9.2

Latina . Italica . Gallica. Hapanica . Germanica ·


A.
quas mihi tradidit. Ale quali mi ha da A, que m'a deliurè. Ales queles meba en A. vvelche mir vber ge
te . ben hat .
tregado .
B.quas mihi oftendit.quali mi ha mo B. que m'à monftrè. Bà qual me ba B. vvelche mir ge ze

ftrato. monstrado. fighh .


Cquam mihi com- a quale mi ha Coque m'a donnè . Clas quales me ca- C. yvelche mir erge ben.
mifit. mitio.
confegnato.
D.quam mihi expo- Dla quale mi hà D.que m'a prefentè Da gual me ka da- D. vvelche mir aus ge
fuit. do.
esposta . } legt .
.il quale mi ha E. que m'a explic Ela qual me ha ex-E. vvelche mir erclä
E quod mihi expli
cauit . què. ret .
Spigagato. plicado .
F. quam mihi miſit . F la quale mi ha F.
que m'a enuoyè . F. la qual me ha em- F. vvelche mir geſch
mandato, piado. iket .
G. quam mihi con la quale mi ha G.que m'a confignè G la qual me ha confi- G.vvelche mir einge
fignauit . confegnato. gnado. händiget .
que mihi decla
Hi quali mi ha di que m'a declarè la qual me ha de- Hvvelche mir aus ge
rauit. chiarati . clarado. lägt .
quam mihi inter
I. la quale mi ha in - I . que m'a interpre- Ilafquales me ha in- I. vvelche mir verdől
pretatus eft . terpretata. tè .
terpretado. mätſcht .

L. quam mihi mon La quale mi ha que m'a monftrè Lla qual meha mon L. vvelche mir geeizei
ftrauit . monftrata , ftrado. cht .

M.quod mihi com Mil quale mi ha com- Moque m'a commu- Mel qual me ba comMvvelche mir er thei
municauit . municato . niquè . municado. let .
N.quod mihi porre il quale mi ba por- N- que m'a prefentè Nel qual me ha confi- N.vvelche mir dar ge
xit, tato. gnado : reicht.
2. quen mihi ape il quale mi ba 10. que
D. m'a declarè . O qual me defcu - Ovvelche mir auf ge
10. brio . than .
ruit . aperto .
P.quod mihi dedit. il quale mi hadato. P. que m'a donnè. P. os quales me dio, P.vvelche mir ge ge
P.
ben .

Q'quod mihi com il quale mi ha rac- Qque m'a raccoman- Qel qual me ha pre- Qvvelche mir befo
mendauit . comandato. dè . ftado. hlen .

R. quas mihi defcri ·


li quali mi ba de- . R.que m'a declarè R. et qual me ha efcri- Revvelche mir beshri
RR . 10. ben .
pfit . fcritto .
S. quam mihi narra la quale mi ha ra- S. que m'a depeint. S. el qual me dixo. S. vvelche mir erzclt.
S. contato .
uit.
T. quem mihi retulit . T.
il quale mi ha que m'a fait en T. el qual me rifirio Tvvelche mir ange
T. tendre .
portato . zeigt .
V.quam mihi infi la quale mi ha in- V. que m'a declarè . Vel qual mi infiunò.Vvvelche mir vorge
V halten .
nuauit . finuata .
X.que mihi reuela le quali mi ha fco- X . que m'a defcou X. las quales mi haX.vvelche mir endec
X. uert. dicho . ket .
uit. perte.
Y. quas mihi tradidit . hà dato.
quali mi ha Y.que m'a donnè . 01 ha da- Y.vvelche
Y la quel me mir gege
Y do . ben .
I
Z. quas mihi mifit. le quali m'ha man- Z. que m'a enuoyè. Z la qual me ha en- Z. vvelche mir gefchi-|
Z.! dato, ckt.
A Tibe
VI

93
". Latina . Italica . Gallica. Germanica .
Hifpanica .
A. Tiberius . A.Tiberio. A. Tibere .. A.Tiberio. A.Tiberius .

16 B. Valentinus . B. Valentine . B. Valentin . B.Valentino . B. Valentinus .

1 C.Conftantinus. C. Softanze. : C. Conftance . cocost


C.C o anzo . C.Conftantinus .

D.Martinus . HES D. Martina . D.Martin .. D.Martino. D.Mar


1Dİ M₁ tinus .

E.Gregorius . B. Gregorio E.Gregoire E. Gregorio . E.Gregorius.

F. Martius . F. Martia . F. Mars . F. Martio . F. Martius.

G.Iulius Cæfar. G.Julio Cefar . G.Iulius Cæfar .


G. Giulio Cefare. Gule Cefar .

H.Petronius . * Η Petronio H.Petrone . H.Petronio H. Petronius .

I. Titus . 1. Tito . I. Tite . I. Tito . I. Titus .

L. Anaftafius . LAnaftafio L. Anaftafe. L.Anaftafio. L.Anaftafius .

MAdrianus . M.Andrian . M.Adriano . M.Adrianus .


M. Adriano .

N. Pontius . N. Pontio . N.'Ponce . N.Pontio. N.Pontius .

O.Hortenfius O. Hortenfio O. Hortenfe .. O.Hortenfio . O. Hortenfius .

P. Matthæus . P.Matteo . P. Matthieu . P. Matteo . P. Matthæus .

Maximus . Q. Maſſimo. QMaxime . Q.Maximo . Q.Maximus .

R.Cyprianus R.
R. Cipriang... R. Cyprian R.Cipriano . R. Cyprianus .

S. Poffidonius S. Poffidonio S. Poffidone . S. Poffidonio S. Poffidonius .

TAndreas.ud T. Andrea. T.Andrè T. Andrès. T. Andres .

V.Bartholomæus V.Bartolomeo . V.Bartholomè . V. Bartolome V.Bartolomeus .

X- Ferdinandus. X. Ferdinando . X.Ferdinand . X. Ferdinando X.Ferdinand.

Y.Nicolausr Y.Nicolò .. Y. Nicolas. Y Niclas . Y. Niclas .

Z. Z.Peter .
Petrus . Z.Pietro. Z. Pierre Z. Pietro .

Tabel
VII

94
Latina . Italica . Germanica.
Gallica . Hifpanica .

A. Tabellarius tuus A. voftro Corriere . A.voftre meffager. Atu correo. Adein bott.

...
BLibertinus tuus . B. voftro fchiauo libe- B. voftre affranchi. B. tu efelauo. B. dein befreiter .
rato.

C.Secretarius cuus voftrofegretario. C. voftre fecretaire . Gotu ſecretario. `.̀ C.dein fecretari.
1

D.Cliens tuus . Dvoftro cliente D.voftre client. D.tu cliente. D.dein fauorit.

E. Hofpes tuus . B.voftro hofpite. E.voftre hofte . E. dein vvirth .


E. tu huefped.

F. Contubernalis F. voftro camerata. F. voftre camerate . F. tu companero. F. dein gefpan.


tuus .

G. Compopularis G. voftropaefano. G.voftre compatriot. G. tu compatriota.G.dein Landfman.


tuus
H.Domefticus tuus H. voftro domeftico. H.dein hausfreund .
H. voftre domestique. H. tu companero.

I. Famulus tuus . I. voftroferuitore . I. voftre feruiteur. I. tu creado. I. dein dienner,

*..
L. Hofpes tuus. L. voftro hofpite. Levoftte hofte . L.dein haufvvirth,
Lotu buefped.

M.Scriba tuus.. M.veftro fcrittore . M.voftre efcriuain. Mtu fcribano . M.dein fchreiber.

N.Amicus tuus. Nvoftro amico . N. voftre amys . Nitu amigo . N.dein freundt.

O.Intimus tuus . O. veftro intimo. O.voftre intime. Otu intimo amigo. O. dein geheimbſter .

P.Seruus tuus . P. voftroferuo. P.Ivon


voftre valet. P. tu criado . P. dein Knecht,'

dein bort.
QNuncius tuus . Qvoftro meffe . Qvoftre meffager. Qtu mensajero. Q.
1

R.Commenfalis tuus R. voftro camerata. R, voftre compagnon. R. tu companero: R.dein mitgenoffen.

S.Libertus tuus . S.voftro fchiano libe - S . voftre affranchi. S. tu efclauovi s. dein befreiter .
To .
T.Bibliothecarius Tvoftro libraro. Tvoftre libraitė . Ttu librero . T. dein buchuer vvalter .
tuus .
V.Coadiutor tuus. Vvoro compagno. V.voftre coadiuteur .Vtu coadiutor. v.deia mithelffor..

X.Gener tuus . Xvoftra genero. X.voftre gendre.X , tu hierno. x.deinfchvvager .

T
Y.Hofpes tuus. Yvoftro hofpite . Y. voftre hofte . Y tu huefped.. is y, dein vvirth .

Z. Seruus tuus: voftroferue. 1 Z. voftre valet Ztu criado . IZ. dein Knecht ...
Z.

Per
VIII
95

1. Latina . nounĮtalică . Gallica. Germanica .


Enipanica .
viddio se ALA. Ahab gefehen.
A. PerspexiniSEJA Payleogna A

B. vernommen .
B. Perceptis B: intefi i'ay marque -parochi, w Bi

conobbio C C
C. Cognouite P'ay cognu
conoci,la ungur
conoci,la í Gerkläret .
craps (

viddi D.
D. Vidiese mob D Pay wearilov visrige meína De gefehen.

4
E Confideraui E. ·confiderail » E · éîa'y confidere confidere lys betracht.

F F
F. Explorati notais bene Pay penecie connici , vou { merkündiget .

G G. G. erfahren.
G. Penetraui. G penetraisy van Pay penetre penetrò, other Ge

0 #Noulu onicb Ha H. I
H. H conobbi. ay cognu.ccónuosi wakes geüûſt .
AŹŹ

-D40013
I.
I. Intellexi inteft. dan w Pay entendu. entendis oxisa verftanden.

( ndt
bald
ich
als
.f.
punto

L. Accepit to! recibia , emfangen.


(ubito

uffi

Seppi forg Drayifçeafo


que
toft

v
)
que
fimul

Roa
che

&

al
)
(
a

y
)

M.
)
Et

f
ac

·concibi ."


SH

Ő
M.

£
M
Z
· Pay conçeus ervväget .

e
Concepi. M. comprefi
)
(

N N. 11
ray leu.to

Z

Les Baby
£Ő

N. Legii i leffor gelefen


MIDIA
‫ܘ‬
‫ܐ‬

2 quife obeder.
Voluiad riotousledònfiderais. i'ay confiderè ervvagt.
*14517
P. P.
P. betracht.
1 P. Penfauido P. contemplai. i'ay pesè ov pensè.

Q.
Expendi. peſaizeriss L'ay confidere visada ervvogen .
R. R.
R. erforfcht.
R. Scrutatus R. efaminais Pay examine . conoci
fum. IS.
S.
ம்

S. Penetraui. S penetrai. i'ay penetrè penetrès S: durgtringet !


T. T.
F

Cyberlefen 1
T. Perlegi. T. leffi. T'ay leuio leia T
7
V. V.
V. Copi V. intefi. i'ay entendu. conoci.« Axle IV . empfangen .

X. X.
×

X. Inueftigaui. X. trouai. Pay recher- penetrè. x. durgfucht .


chè . ༩ .; "
Y Y.
2

IY. Euolui. Y.verfai. i'ay presè. durgfucht.


pensè
Z. 35.
Z.
~

IZ. Examinaui . Z. T'ay examine . conoci. Z examinirt.


effaminai.

e 2 Vo
IX
96

Latina . Italica. Gallica. . Germanica .


Hifpanica .
Voluntatem tuam. A la vostra volontà A. voltre volontè . A.tu voluntad, A deimen vvillen.

B. Vorum tuum. Bil veftro defiderio . B. voftre defir . B. tu vota.. acu B. deimen vyunfchen .

C.dein begirt .
C. Defiderium tuum. Gil veftro defiderio. voſtre defir. C.tu deffe

Mentem tuam . D'animo voftro. Dvoftre volontè. Datu intention. D.dein gemüth.
O

Benignitatem tua. E la vostra coxtefia . E. voftre benignitè . E. tu benignitad · Edein gutigkeit.


FL

F.deinen rath .
Confilium tuum . F. il vostro disegno. F. voftre deffein. F. tuparecer. ***

Nutum tuum G.fil vostro cennov G.voftre volontè. Gatus fenas . G. dein vvincken .
G.

H.Affectionem tuam. Ha voftra inalina- H. voftre affection . Hsu affesso.. H. deine affection .
tione.

1. Animum tuum . Panimo voftro voftre intention. I. tu animo . I. dein gemüth.


1

Propofitum tuum L. a vostra rifolutio- L. voftre delibera L.dein vornemen.


L. tupropuesta.
ne. tion .

M-Velle tuums M.il voftro volere. M.voftre vouloir . Mtu querer. M.dein vvillen .

IN Interiora tua. Ntus entrenos N.dein innerliche


N. voftrifegreti . N. voftre pensèe.
meinung .
Mandata tua. 10.1
Oli voftri comanda O. vos ordres . 0.à tus mandamien- O. dein befelgch.
menti . tos.
P. vos affaires. P.
p. Negotin tua. P. i voftri negotÿ. tus negocios. P.deine gefchäfte.

Litteras tuas. Qle vofire lettere, vos lettres. Qtus cartas. Q.deine briefe .

R.tus traces .
R.Machinationes Ri voftri difegni . R. vos machines .
R.deine rachschlage.
tuas .
S. Arcana tua . S. i vofrifegreti. S. vos fecrets. S. tusfecretos. S. deino geheimnuffe.

T. T. deinen furfaz ·
T.Inftitutum tuum. T. il vostro iftituto, T.voftre entrepriſe tu inftituto .

V. V.dein neigung.
v.Affectum tuum. Vil vostro affetto . V voftre affection . Vtu affetto.

X.Iuffa tua... Xi voftri comman- X. vos comandemens X- tus mandamientos .X. deine befelche .
damenti.
Y.Mandata tua', Y.
Yi vostri coma - Y. vos ordres .
ndaa
mand Y.à tus mandamien- Y.dein befelgche.
menti . tos.

Z. Confilium tuum . Z.il vostro disegno. Z. voftre deflein . Z.ku parecen , Z.deinen
Zild rath.

tibi
XX
97

Gallica. Germanica.
Latina. Italica. Hifpanica .

tatabi
Atibi obedire vo Avi volfi obedire. Aie vous ay vouh Abe querido obede- A.hab ich dir vvollen
lui . obeyroprob certe. gehorchen.

B. tibi gratificari vo- B. vi vole fare pia B.je vous ay yeul Babe querida gra- B hab ich dir vvollen
lui. 5 cere.
-3
Cribi obfecundare Cvi volf compiaceie vous ay voulu C.qui fe à confentir Chab ich dir vvollen
yolui . re. complaire. à el . gehorfamb fein .

D.tibi condefcende - D. volfi comdefcender - Die vous ay voulu D he querido à conde- Dhab ich dir vvollen
re volui . ui . condefcendre fcender à ella. nachgeben .

Bibi annuere vo- E. volf farui feruitio ay voulu faire à E. he querido fatisfa- E. hab ich dir folgen
certe. vvollen.
lui . voftre façon .

E. tibi fatisfacere vo- F. voli fodisfarui . Fie vous ay voulu qui fe firmar à tuF. hab ich dir vvollen
lui . confentir . voluntad. genug thun .

G.tibi fubfcribere G. volfiferuirui. G. ie vous ay voulu Ghe querido feruir. G. hab ich dir vvollen
auffi toft efcrire vnderfchreiben.
volui. te .
Hibi feruire volui .H.vol feruirai. feruir
H.ie vous ay voulu Hohe querido Serui H hab ich dir diennen
r, H
feruir. te . vvollen .
91

tibi applaudere I. vali " applauderus I. ie vous ay voulu . he querido agrade. I. hab ich dir vollen da
volui. applaudir. certe. mit aplaudiren .
tibi affiftere vo- L. volfi affiferui. •
L. ie . hab ich dir vvollen
ic vous ay vouluſh be quexide affeftir- L
lui. affifter . te .

Mtibi fuffragari vo M. volfi darui il mio M.ie vous ayvoulu feM . he querido confen- Mhab ich dir zuftim
1 conder. tir à el . men vvollen .
lui. fuffragio.
N.tibi adeffe volui. N. vi voli aiutare . Nie vous ay voulu N. he querido conce- Nhab ich dir yvollen
fecourir . I der lo que pues ! beyftehen .

O. tibi fubuenire vo- volfi foccorrerui. O.ie vous ay voulu Ohe querido foccor- O. hab ich dir vvollen
lui. fubuenir . rerte. beyfpringen.

P. tibi obfequium P. volfi darui gioua- p. je vous ay voulu P. be querido acomo- P. hab ich dir vvollen
mento. feruir . darlos. nuzlich fein.
præftare volui
Qtibi auxiliarivo- Q. volfi aiutarui. he querido ayudar- Q.hab ich dir vvollen
Q.ie vous ay vouluQ
te . zu hilfffein .
lui. ayder.
R.tibi opem ferre R. vi vole dar aiuto . R. ie vous ay voulu R. he querido affiftir- R. hab ich dir vvallen
te .. zu hilff kommen
volui . I donner ayde .

Stibi adftare volui S. volfi darui faccor- s . ic vous ay voulu S. he querido ayudar - S. hab ich dir vvollen
fo. te . beyſtehen.
appayer.

T.tibi patrocinari T. volfi diffenderui. Tie vous ay voulu T. he querido patroci- T. hab ich dir vvollen in
marie . diefem vorſtehen.
volui. proteger.
V.tibi fauere volui. V. volfifauorirui. V.ie vous ay vouluV. he querido fauore- V.hab ich dir vvollen
fauorir . certe. fauoriren .

X.tibi annuere vo- X. vi velfe acconſenti- X.iay voulu faire àX . be querido feruir- X.hab ich dir zuuuin
re . voftre volontè . te . сxen vvollen.
lui.

Y.tibi opem ferreY, volfi foccorrerui. Y. iay voulu vous fub Y.be querido ayudar- Y. hab ich dir vvollen
volui. uenir . te . beiſpingen .
Z. tibi affiftere volui. Z volfi aiutarui. Z.ie vous ay voulu Z. he querido foccor- Z. hab ich dir vvollen
rerte. helfen .
ayder.
nam
XI

68

Italica . Gallica. Germanica.


Latina. .: Hifpanica .
Nam te iubente . A commandando voi. A par voftre comman A hauiendo tu man- A aus deinen befel
dement. dado . che.

Nam te mandan- B. per la vostra com B par votre ordre. B. bantendo tu or- B. aus deinem gebie
248 Tuning 1 denado ten. *!!!
té: miſſiones
C.Nam tui caufa C. per amor voftro. C. pourlamour de C. per orden tuyo. C. deinet vvegen .
Vous und 13 !

DNam tuo iuffu D per comando vo- D. par voftre com D. por tu mandado. D. aus dein heiffen.
C: 1.1
. ftro. mandament .

E.Nam tai gratiá . E. in gratia voftra. E. pour l'amour deE. por tu fabor. Edurgdeine genadt .
vous .

FNam te præci- F. commandando F. par voftre ordre.F. por tu mandado. Fovaus deinem befel
voi . che.
piente .
G.Nam tui amore . G. per voftro amore. G. à voſtre volontèG. por tu amore. G. aus deiner libe .
. I. 1.79

H.Nam tua volunta- Hal vostro volere Hen voftre nom . H. per tu volundad. H. aus deinem vvil
40x4 len.
te .
1. Nam tuo nutu . al vostro cenno. par voftre vou- L por tu mandado. I. aus deinem vvin
I.
1
bloiras Ken allein.
car

Nam tuo nomine.L in voftro nome . L. par voftre ad-L por tu nombre. L in deinem na
DALILYTY
)
(

uisti men .
M.Nam te volente. M. volendo voi . M.de voftre part. M. queriendo tu. M. aus deinem vvil
!S LYN DDI
len .
(oiche

NNam tuis litteris N. Carrac


.N.
per le vostre N. par vos lettres , N. portas cartas. N. aus deinem bit
731 lettere . A ten.
)
p

O. Nam tuo libitu O. O. . O.


ado aus deinem vvol
à vostro gusto.. de voftre part. O por tu mandado. O.
Molar gefallen .
ip: Nam te monente, Pauuifando voi . P. par voftre aduis P.
p por tu auifo . P aur deiner erinah
*i: SHAL iolonung , da

QNam tuis verbis. Qper le vostre pa- Q de vos paroles.Q por tu palabra. Qvaus deinen vvor
OI role . ten. ..:1

R. Nam tuo obfequioR . per voftroferni- R. pour vous obe- R . por tu feruicio. R.
R. aus deinen beli
tio . YENDUROL ben. 24
S.Nam te inftante. Sa vostra richie- S. à voftre inftan- S. à inftancia tuya. Saus dein inftandi
fa. ce ges begehren.
T. Nam te follicitan-T. follecitando voi . T.
à votre follici- T. por tu cuydado .T. aus dein anhäzen.
te . tation.
v.Nam te operante IV . per vaftra caufa.Và voftre inftiga- V. IV. aus deiner vvir
av . por tu obra.
tioni Kung.
à voftraprò. X. aus deinen nuzen.
X. Nam tuo commo- X. pour votre comX . por tu comodi- X.
do .. moditè. dad.
Nain tua cura'. aus deinem belie
Y.à vostropiacere.Y.à voftre volon-Y. por tuya volontad Y.
tè.. ben.

Z. Nam tuis inftan- Z. à vostrogusto. Z. à votre ordre. Z.por Z. aus deinem ge


Z. po. tu feruicio.
tijs. müth.
Mox

1
XII

99
Latina . Italica . Gallica. " Hifpanica . Germanica.

A⚫Mox. A. fubito. A - incontinent . A.luego. A habeich balt.

B. Propediem. B. Lofto. B. en bref 16 al punta & B. alsbalt. J

C.'Subitò Cubito.
CincontinentCalliſtanesine gefchvvindt .
į
D. Protinus . D.fubito. D.tout à l'heure.si & Doluego. vid DD.behendt.

E. Quantocyus. E.
B. preftiffimo, E. fur le champs. quanto mas presto. E. ùnvverzogen.

F. Quam citiffimè . con ogni preftezza, F. fans retardement F muy prefto . F. auffs allerbälften .
F

G. Sine mora Gfenza tardanza. Gfans delay.


Gelin tardar . Gohne verzug.

1
E
H. Sine prorogatione .H.Senza dilatione . Hfans dilation. fin prorogacion. Hohne ervveitter
nung.
I. Sine cunctatione.
I. I. ohne verzug.
. fenza dimora. fans prorogation , fin tardar

L.Quam celerrimè . L. preſtiffima. Ltres promptement .L. quanto mas presto L.zum bälften.

M.Summa follicitu- M diligentiffimamen- Mauec gran foing. M.con fummo cuydado,M.org faltiglich.
dine . te .
Prontament ..
N. Magna prompti - N -prontamente
prontamen Nauec grande prom .Ncon grande prom- Nomit groffer bereit
te
tudine . ſchaft .
ptitude. ptitud.
O.Summà curà. 10. con forma diligen- O auec tres grande O. con gran cuydado . Omit groffer forg.
za. diligence .
P. Exactà diligentia.Pdiligentemente P. auec exacte dili- P. con gran diligencia P. mit fonderbahrem
fleis.
gence .
Q. Omnibus poftha- lafciato agni mega - toutes chofes mi- Q.fin dilaçion. Qnach hinlegung. al
bitis negotijs . tio. fes en arriere. ler gefchäfften.
" $ R.Alsbalt .
R. E veftigio, incontinen te.
inente. R.fur le champs. R. Luego.

S. S.
S. Singulari proui- con fingolare pro- S. auec finguliere di- S. con fingolar pronials gleich.
dentia. uidenza · denza .
ligence.
T.
T. Pro mea affectio- T· per la mia affettia- T- felon mon affe- F. per l'affectione mia. mit fonderbahrer
ne. ne. Єtion. vorforg.

V.Pro mea fincerita- V per la mia fchiet- V. felon ma finceritè. V. con mucho cuydado.V durch fondere meine
te . tezza . neigung .
4
X. Pro unco in te X per l'amor che viX . en fuite de l'affe- X.congrande amor. X- furmeine anzich
amore. ction que ie tigkeit.
porto.
vous porte. aus libe gegen dich.

Y. 2445 Y.
Y.

Simo
XIII
700

Latina. Italica . Gallica. Hi fpanica. Germanica.

A. Simoni .. A Simone . A.à Simon . A.'à Simon . A. Simon .

B. Honorato . B. ad Honorato B.à Honorè . B. Honorato . B. Honoratus .

C. Peronio Cà Petronio Cà Perone: C. Petronio. C. Petronius.

D.Ioanni Baptifte , Dà Gio : Battista . Dà Ican Baptifte . D. Luan Baptifta . D. Johann Baptifta.

E. Cneio Eà Gneo... E. à Cnee . E. Cneo . E. Cneus .

dem
---

E. Lucio . F. à Lucio F. à Luce . F. à Lucio . F. Lucius .

)
(
G. Caffandro . G.à Caffandre .. Già Caffandre . G. Caffander.
G.à Caffandro.
கு

H. Portio , H. à Portio. H.à Porce. el H. Forcie. H. : Portius.

Sophoclo ... I.à Sofocle . Là Sophocle . Là Sophocle. I. Sophocle .

L. Ammonio Lad Ammonio. Là Ammonius. Là Ammonio . L.Ammonius.

dem
M.Horatio ) M.ad Horatio . Mà Horace . M.'à Horacio . M. Horatius.

)
(
N.à Muce ! 24 N. Mucio. N. Mutius.
N. Mution i N. à Mutio.
‫ܘܐܐ ܬܐܘ܂‬
O. Eustachio.3.ad Eustachio . Ola Euſtache.. Oà Euftachio . 10. Euftachius

Pa Sidone . P. à Sidonio P.Sidonius .


P. Sidonio od 3111 P. Sidonio .
cich
Liberio, à Liberio Qà Libere . Qà Liberio. Q Liberius.
2

isten noc
dem

sei
R. Theodulo à Teodolo . 67 R. à Theodule : R.à Theodulo . R Theodulus .
(
)

à S. là Camille . S. à Camillo . S. Camillus .


S. Camillog S. 4. Camillo
." ‫ار‬
T- Marention 1... T. A Marentio Tà Marence . T.à Marentio . T. Marentius .
foto 31
Jokow
Và Iofeph ...!!! V..
V. Lofepho noi do mi. Và Giufeppe
rang and V. à Iofeph . Iofeph ..

ging
X.
Xoa Hiacinte X.à lacinto X. Hiacinthus.
HiacynthoXà Giacinto..
kisanie
Y. Cnejo, Y.a Cneo . Y. à Cnee . Y.à Cneo . Y. Cneus .
४२५०

Z. Lucio . Lucio . Z. à Lucio . Z. Lucius .


Z. à Luce .

.omic Dul
XIV
101

Latina. Italica . ・ Gallica. • Germanica.


Hifpanica .
LA.
A Dulciffimo A. Dolciffimo . doux . A. dulciffime . A. lufleltem

BDefideratiffimo . B. Defideratiffimo . B. defirès. B. amantiffimo. B. gevvünſchtem .

C. Benigniffimo . C. bening . C benigniffimo. C gütigſtem .


C. Benigniffimo.

DCariffimo . D. cher. D. .. Cariffimo . D.


D.Cariffimo 9 gelibftem.
2
E. Humaniffimo . 7 E. courtois . E. freundlichftem.
E. Cortefiffimo . bumaniſſimo . E.

F Beneficentiffimo . F. Liberatiffimo, Fobligeant , F. benigniffimo.F. guthatichftem .

( einem
voftre

‫ن‬
{
tres

G.Honoratiffimo . G.Honoratiffimo , G. honorè. G. bonratiffimo. G. ehrfambftem.


)
(

D
)
H.Excellentiffimo H. Eccellentiffimo . H. Excellent, H. excellentif H. Vornembftem .
fimo.
1. Amantiffimo . 1. Amoreuoliffimo . I. · aimable. II. amantiffimo. I. gelibftem.

L.Tenerrima , L. aimè . L. tierno.


L. Suauiffimo . innerligſtem .

Deinem
M.Peritiffimo . M.Frattichiffimo . M. habil . IM. peritifsimo . M VVolgelertem .
Żo
voſtre

)
(
tres

N.Eruditiffimo . N. docte . erfahrnem.


N. Eruditiffimo . N. eruditifsimo . N.
(
)

O. Studiofiffimo , Q. Virtuofiffim affectionè . O. virtuofifsimo.O. geflieffenem .


ȧ
2

P. Moribus infigni . P. d'ottimi coftumi . P. vertuenx . P. virtuofifsimo, P. VVolgefittetem


Q. Doctiffimo . Q.dottiffimo . docte . doctifsimo. gelährtem.



£
♂:

‫تے‬

R.Sinceriffimo . R. fincere . R. aufrichtigem .


R. Sinceriffimo . fincerifsimo. R,
( einem
voftre

Tu
tres

S.Intimo . S. Intimo . S. Intime . S. Intimo . S. innerigſtem .


)
(
)
(

D
)

1
T. Candidiffimo . T, Candidiffimo. candide . T. candidifsimo.T. aufrichtigem .

V.Nulli fecundo . Và niffun inferiore, V. a nul fecond V cuydadifsimo.V, Keinem zuùer


gleichenem .
X.Præftantiffimą . X. Brauiffimo . X. vaillant. X. brauifsimo . X. Vortrefflichem

Y.Peritiffima , Y. Prattichiffimo . Y. habil . Y, VVolgelertem .


peritifsimo. Y.

Z. Dulciffimo , Z. doux . Z. dolcifsimo . Z. füfleftem .


Z. Dolciffimo) .

R Ami
1

XV
102

1. Latina . Italica . Gallica . Germanica.


Hifpanica .
A.Amico tuo . iA. Amico . A. A. Amigo. A treunat .
Amys .

B Socio, B.
Compagna. B. Compagnon.B. Companero , B. gefpan.

C. Affecle . C. feguace . C. Partiſan . C.Companero . C.beylitzer .


(oftro

(oſtre
( Tuo)

D. Comiti .
D

Compagno, D. Compagnon ,D. Amigo ,

Å
D.gefel .
)
v

)
v
E. Coadiutori. E. Coadiutante .E. Coadiuteur . E. Coadjutor , E. mithelffer.

F. Cooperatori. F.
cooperatore . F. Cooperateur. F. Obrero . F. mitarbeiter .

G.Officiali .
G Officiale. G. Officier. G. Official G.Offitial,ò beampten .

H.Scriba H.
- fcriuano. H. Efcriuain . H. Escribano H.fchreiber.

I. Amanuenfi . I. I.
Scrittore, Efcriuain . I. Efcribano . I. hand fchreiber.
ÉS
(oftro

( oſtre

L.Mufico.
Mafico. L.
Tuo

Muficien, L.Mufico . L. Mufico .


Ő

£
Ź
J
Ö
H
)
v

)
v
)
(

M.Mechanico. M. Ingegniero. M. Mechanique. M. Mechanico . M.hand vverckfman.

N.Commenfali . Camerata . N. Compagnon N. Compannero ,


N. difchgefel.
de Table.
O.Compopulari Paefano. 0. Compatriot O. Compatriota . O. landfman .

P.Camerario . Cameriero. P. Chambrier, P. Samarero .


P. Kamerling.
voftre
voftro
Tuo

QOrganiste. Organista . Q Organifte . QOrganista .


2

QOrganiſt .
)
(Ở
(
)
(
)

R - Mathemati Matematico, R. Mathemati- R. Mathematico. R.Kunſtliber .


CO . cien .
S.Theologo . Teologo. S. Theologien . S. Theologo. S. Theologo.

T.Philofopho T. Philofophe. T. Philofofo .


Filofofo. T.VVeltvveifer .

V.Medico . IV . Medico. V Medecin . V.Medico . V.Arz .

X.Grammatico, X. Grammatico.X. Grammairien X. Grammatico , X.Grammatiften .

Y.Socio IY Compagno. Y.
Compagnon Y. Companero . Y. gefpan .

Affecla. Z. feguace . Z. Partifan . ZG Z.beifizer.


Z. Companero .
R.

Cen
XVI

103
Latina. Italica. Gallica . Germanica.
Hifpanica .
A. Centum . ¡A.Cento ¡A. cent . A.ciento . A.hundert .

B. Tronta . B. trente. B. treinta . B. dreiffig .


B. Triginta .

C. Mille . C'mille . C. mille . C.mil. Cdaufent .

D.Quadraginta. D. quara D. D.quarenta D.vierzig .


quaranta , quarante

E. foixante . Efechzig.
E. Sexaginta . E. feffanta. E. Seffenta .
1
F.ettanta. F.
F. Septuaginta . ſeptante F. Setenta F. fibenzig .

G.Otoginta. G.ottanta . G. huictante . Goctenta . Gachzig .

H. Nonaginta . H. nouanta H. nonante . H.nouenta H.neunzig .

I. Viginti . Iventi. I. veynta I. zvvanzig .


vingt .

L. Decem. L. dieci . dix . L.diez. L.zchen .


ǝnb

M.Quinque . M. M.cinco . M.funfe


M.:inque . cinque .
(
)

N.Sex. NVei. N. fix . N.feis N.fechfe .

O. Ofiette . O.fibene
O.Septem. 10.fette . ſept .
1
P. Octo . P.Lotto . P. huict . Pocho . Pachte .
1
Q.Nouem . Q.noue . neuf. Q.nueue . Qneune .

R.Vndecim.. Rundici R. onze . R.onze. R.elfe ,

S. Duodecim .. S. dodici . S. douze . S. zuuelfe .


S.doze .

T.Tredecim R T.tredici . T. treize . T.troze . T. dreizehen.

V.Quatuordecim . V.quatuordici . V. V.catorze. V.virzehen ,


quatorze .

X.Quindecim . X. X- fünfzehen.
X. quindici .. quinze . X.quinze .

Y. Deeem. . Y.Dieci . Y. dix . Y diez . Y.zehen .

T Z. Trenta . Z. dreiflig .
N

Z.Triginta . trente . Ztreinta •

R 2 Libras
XVII
104

Latina. Italica . Gallica. Germanica .


Hifpanica .
ALibre. A Liures . A. Libras . Aptundt .·
A. Libras .

B.Minas . B. Mine . B Mines . B. Onças . B. minen .

C.Fiorini . C. Florins. C.Florenos Cgulden .


C. Florenos.

D. Aureos D.Scudi d'oro D.Efcus d'oro , D.Efcudos. D.goldgulden ,

E. Nummos , E. Nummi. E. Efcus . E. Ducados .


E. pfening .

F. Coronatos . F. Scudi . F. Efcus . F. Coronados , F. Cronen .

G.Daleros . G.Taleri . G. Falers . G.Ducades. G.Taler .

H.Coronatos . H.Scudi , H. Couronnès H.Coronados , H.Cronen

I. Hungaros.Vngari , I, Hongrois. 1. Hungaros . 1. Hungeriích, duca


ten.
L.Dublones , L. Dobloni, L. Doublons . L. Doblones . L. Duplonen .

M.Talenta . •SM- Talenti , M.Talens . M.Talentos . M.Talenten .

N.'Duçados .
N.Argenteos N. Monete d'argento, N. Efcus . N.Silberling.

O. Seftertios 10. Sterces . o.s


O.Seftercios ,
O. Mexzigroffi : O.Kopfftück.

P. Denarios , P. Denari . P. Deniers P. Ducados , P. Creüzer .


PP

Q.Affes , Q. Baiochi. QSouls . QTalentos . Qbazzen .

R. Carantani . R. Croifons , R. Cruzados . R. Creűzer .


R. Crucigeros ,

S.Vncias . 1... S. Oncie . S. Onces S.Onças . S. Vnzen ,

T. Capitella I. Gily . T. Chapiteaux . T. Doblas T.Kopfftuck.

v. Trientes . V.Teftoni V.Teftons . V.Efcudos. V.fcudi .

X.Nummos X.Nummi. x . Efcus . XDucados ,


X. guldene pfening .

Y.Libras . • !! Y.Libre . Y. Liures . Y& Libras , Y. pfundt .

Z. Minas , Z. Mine . Z. Mines . Z. Onças , Z. minen .

Dan
XVIII
7.1

105

Latina . Italica . Gallica. Germanica .


Hifpanica .

A. Dandas . ΙΑ JA. qui fuffent don A den . A. laffen geben .


·deffero .
nèes .
Expendendas . B B. gaften . B.
fpendeffero. B. à deſpenſer . aus geben laffen

C.fubftituendos . fomminiftraf- C.pour entre fubfti-C. laffen ertheilen.


fubftituyan. C.
fero . tuées .
D.Elargiendos . D Dpour eftre don- D. den. D. erlegen laffen '.
deffero .
nees .
Che

Jeue
E.Tribuendos . E. darfchieffenlaf
fi

porgeffero . E. qui fuflent donnès. E. les entregas E.


)
(

Q
(
)
fen . fen.
ZI

F. foluendos . zahlen laffen .


pagaffero . F. pour eftre payès. F. topagaffen. F.
USI

G. sborfaffero. G.pour eftre deliu G. los dieffen . G. aus legen laffen


G. Exponendos ,
rès .
H. • laffen fchenc
f. Donandos , donaffero , H.pour eftre offerts. H. los prefentaf- H.
ken .
Que Jen .
I. Porrigendos . porgeffero . I. pour eftre donnès I. Los pagaffen. I. zu reichen Laf
Je
(

fen .
)
) hef

L. Concedendos .
j

preftaffero. Lpour eftre octro- L. los concedif- L. geben laſſen .


MN
C

Sen.
(

yès .
M.
M.Mittenda . mandaffero , M.pour eftre enuo - M. los embiaffen M. zu fenden laffen
yès .
N.Adferendos . N.
apportaffero, N.pour eftre appor los lleuaffen, N. zu bringen laffen
tès .
Offerendos . O. pour eftre offerts. O. los embiaffen O. darrei chen laf
offerifforo .
fen .
P.Exhibendos , P.
efibiffero . Ppour eftre prefen- P. los dieffen . P. zu kommen laf
tes . ſen¸.

In tua erogandos deffero . pour eftre employ Q los lleuaffen. Q zu ſpendiren laf
èes en tes affaires. fen .
R. "
(ue

R.Contribuendos. contribuiffero R.pour eftre contri - R. los dieffen . R. her geben laffen
)le
Q

buès .
S.
Che

STranfmittendos. tramandaffe- S. pour eftre enuoyès. S. los embiaffen S. zu ſchicken laf


fi
(
)

ro . fen .
T.
T. confignanda, confegnaffero T.pour eftre baillès T. los confignaf- T. ein händigen
fen . laffen .
V.
V.Affignandos . affegnaffero, V. pour eftre affei- V. los fennalaf
- V. hergeben laffen.
gnez. Sen.
X.
X.Præbendos , deffero . Xpour eftre donnès . X. los dieffen . X. darreichen laf
fen .
Y. den .
Y.dandas . deffero. Y.qui fuffent d'on- Y. Y. laffen geben .
nèes .
Z. Z.
Z. Expendendas . Spendefero, Z. à defpenfer . gaften . Z. aus geben laffen

ex
XIX
106
Latina . Italica . Gallica, Germanica .
Hifpanica .
ex ærario , A.dal tefore . A.du threfor que Pay A. mi teforo , A. dem gemeinem
kaften .
procurè
Bè domo. B. dalla cafa . B. dela maiſon i'ay mi cafa . B. deinem haus .
B.
pourueu
C.A familia Cdalla famiglia . C.de la famille r'ay C. mifamilia. C. deiner haus hal

procurato
follicite . tung
curaui

D.De Patrimo D. dal patrimo D.du patrimoine i'ay D. mi patrimo- D deinem Vaterli
nio . nio . chem erbtheil .
ho
nio .

cuyde
pourueu .
(
)

E.ex redditi E. dall'entrate, (


)
E. deinem ein Kom
Edes reuenues l'ay E. mirenta.

de
)
(
bus . ordonè . men.

F. E Republica . F. dalla Commun F. des deniers publi- F. der gemein .


misgaftas , F.
nità ,

ட்
cqs l'ay procurè.
Gex thefauro . G.dal teforo . Gdu threfor i'ay foi- G. G. dem gemeinem
G.plat. mi teforo,
fchaz .
gnè .
Hex publico pro H dall
' Entrate Hdes deniers publi- H mi renta . H.
uentu . @dem gemeinem nu
publiche. cqs i'ay procurè
1. ex dotali pecu I. dalla dote . I. de la dote i'ay pro- I. tu dote . I. der zu gab.
nia curè .
L. ex bonis tuis. L.dalli tuoibeni, L.de tes biens i'ay L. tus bienes , L. deinen güttern.
procurato

procurè .
curaui

Medalla robba M.de teşreuenues i'ay|M . M. dem deinem .


Me re priuata. migaftas .
bo

priuata . procurè .
(uyde
(
)

)
(

N. dall'Entrata . N.de tesreuenues i'ay N. mi renta . IN. deinem einkom


Nex prouentu

) us
de
)
c

procurè . men .

a
(
O.ex vendita domo O · dalla vendita Odu prix de la mai O. 10 . dem Verkaufften
mi cafa .
della Cafa . fon i'ay procure. haufe .
P. dem Verkaufften
P.Ex vendita fupel - P dalla vendita P. du prix des meu- P₁ P. miteforo .
lectile . bles i'ay procurè haufrath .
Supellettile .
Qexcenfu noftro . dal censo noftro . Qde noftre reuenue Q. mi entrada , Q Vnferem zins
j'ay procurè .

mi patrimo- dem verlaffenem


procurato

Rex ligata pecu R.dal denaro obliga R. de l'argent en gage R. R.


nia . to . j'ay contrib uè. nio .
)uyde

gelt .
curau(

S. S. de mon efpargnes.mis alajas. IS. der fchazkammer.


S. Ex gazophi dalla Gaffa di
de
c
(

lacio . denari , l'ay procurè.


ho
i

aus
)

(
)

T.Ex hæredita Tdell'eredua. T. de l'hoirie i'ay mis T. mi rentą . T. dem Erbtheil .


(
)

te. en ordre .
V. mis deneros . V. lährlicher pen
V.Ex annua pen dalla penfione Vdema penfion an - V.
fione . annuale. nuelle i'ay procurè fion .
X. la renta mia. X. meinem eigen
X.Ex peculio meo , dal mio peculio . X.de mon pecule i'ayx.
procurè . thumb .
Y. dall'eredità . mi renta . Y. dem Erbtheil
Y.Ex hæreditate . Yde l'hoirie l'ay misY.
en ordre .
Z.dalla cafa , Z.de la maifon l'ay Z. Z. deinem haus.
Z. e domo . mi cafa.
pourueu .
oro
XX
1

107
PJ

Latina . Italica . Gallica. ' Germanica .


Hifpanica .
A. pro . A. prego . IA. ieprie. Ã.y aſſi ti ruego ,
¡ Aderentvvegen bitt
ich .
B exoro . B. prega inftan B. je requiers. B. y portanto tefupli- B.derent halben bitt
temente, CO . ich .

C. deprecor . C. prego . C. ie demande.C.'y porende te rnego Cbitt derent vvegen

D₁ depofco .
chiedo . D. ( t tant
par ie demande. Dyporaffi te pido . Dbitt der halben fre
E
)
undlich .
()taque

Perciò

04
E. etiam atque E. prega con ogniĘ. ie prie bien E. y portanto te ruego E. bitt derohalben in
etiam rogo inftanza . fort .
(
)
I

ftandig ,
F. defidero . F. defidero. F. ie defire . F.y affi deffeo . F. begehre derohalben.

volo . voglio . G. ( ie veux .


Gy por ende quiero.G.vvil derohalben.
S

H. iubeo . H. comando . H i'ordonne. H.y affi te mando . H.befilch derohalben .

L mando . II. comando . 1. ie comman-I. y por tanto quiero . I. befilch derohalben.


( trtant

de .
in votis meis L. ie fouhaite. Ly affi
defidero affi tefuplico . L. vvünfche derohal
pa
3
2
5
0

E
)

eft . ben.
Itaque

)erciò

follicito . M follecito. ie follicite . My affifolicito. Mezvvinge derohalben.


M
P
(
)
(

vrgeo . N. follecito. N ie follicite, affi te ruego. Nderent vvegen ich

zvvinge .
0. premo . 10. ie preffe. Ο . ypo
premo . rtanto te man -O.derent halben ich
do .
1 dich bezvvinghe .
omnibus mo- P. in tutti modi P.
P. l'employe- P. y por ende te ruego P. derent halben ich ni
) t tant

dis hoc ago ciòpretendo tous moyens chts anders fuche.


par

te adiuro . Q. vifcongiuro. Q jevous adiureQy por ende deffeo. Qbefchvvere dieh der
E
(

nthalben .

Perciò
( taque

11
R. te obnixè ro- R. inftantementeR. ie vous prie R. R.bitt dero halbengans
affirefuplico.
2

freundlich .
(
)

go . viprego. inftamment
I
)

S. te obftrictum S. voglio che vois. ie vous veux S. y por ende te rue S. vvil dero halben dich
volo. fiate obligato obliger. verbunden haben.
180.
T. tibi impono.T. v'impongo. T. ie vous en- Ty por tanto quiero . T. befilch dit dero vve
charge . gen .
V. tibi commit- V. vi commetto V. V.ordinire derohal
ie vous en- V.y affi tefuplico.
to . charge . brn .
X. vi comando. X. ie vous or Xy por ende quiero , X. befilch dir dero-vve
tibi præcipio . X.
donne . gen .
Y. defidero . Y. defidera. Y. ic defire . Y. affi deffeo . Y. begehre dero hal
ben . 1

vrgeo . Z. premo . Z. ie preffe . Z. derent vvegen ich


Z. y aſſi te ruego.
zvvinge .
Vt
1

XXI
JOS

Latina . Italica . Gallica. Germanica .


Hifpanica .
-JA. que cefte affection . A que este mi affetto.A.
A Vt hanc affectio - Ahe questa mia af diefe meine af
nem meam fettione . fection .
B. Vt hanc benigni- B. he queſta mia beni- B. que cette benigni- B. que esta mi benigni- B. diefe meine gut.
tatem meam . gnità . tè . dad . tigkeit.
C.Vt hanc bonitatem C. he questa bontà
C.que cette mienne C. que efla mi bondad. C. diefe meine gut
meam . mia. bontè .
tigkeit.
D.V
D.Vt hanc follicit uDhe quefta mia fol- D.que cette mienne D.que efta mifollici- D,
diefe meine
dinem meam . lecitudine .
follicitude . tud .
forg .
E.Vt hanc curam E. che questa mia dili- E. que ce mien foing. E. que efto mi cuyda- E.
diefe meine forg

das
du
meam genza . do .
faltigkeit.

)
(
F. Vt hanc benignita - Fhe questa mia beni- F . que cette benigni- F . diefe meine gut
que effe mi affetto, F.
tem meam . gnità. tè .
tigkeit .
G.Vt hane humani- G che quefta mia cor- G.que cette mienne Gque efta mi corte- G.
diefe meine fre
tatem meam . tefia . courtoifie. fia. undlichkeit.
H. Vt hunc meum er- H che quest'amore che H. que cette miene af H. que efta mi follici- H. diefe meine nei
ga te affectum . vi porto. fection enuers vous tud .
gung .
I. Vt hanc indulgen- I.he questa mia con- I . que eette mienne I que este mi cuyda- I. diefe mein nach
tiam meam .
defcendenza . affection . do .
geben .
Vt hanc pronita- L. che queſta mia fa- L.que cette mienne L. que esta mi corte- L. diefe meine nei
tem meam. cilità. inclination . ·
gung .
M.Vt hanc pietatemM.che questa mia pie- M.que cette mienne M.que efta mipiedad. M. diefe meine
meam . tà . pieţè . frombkeit .
N.Vt hape inclinatio - Niche questo mio buon N.que cette mienne N bue efta mi huma N. a diefe meine zu
nem meam . animo . inclination . nidad . 1
neigung .
O.Vt hang mentem.che questa mia vo- O. que cette mienne que efto mi affetto Q. diefes mein ge
gc
meam , lontà. affection . müth.
P. Vt hanc volunta- P. che quella mia vo P.que cette mienne P que esta mi volun- P. diefen meinen
tem meam . lontà. volonté . dad . vvillen .
Q.Vt hunc animumQche quest' animo Qque cette mienne diefes mein ge
que este mi affetto. Q.
meum . mio . affection . müth .
R.Vt has vires meas.R.che queste mie for- R. que ces miennes R.que efle mi cuyda- R. diefe meine
ze . forces . do . kräfte .
S. Vt hæc fubfidia S. che quefti miei aiu- S. que ces miennes S. que esta mi inclina- S. diefe meine
mea . ti . aydes . tion . hùlfe .

T.Vt hanc erogatio- T. che questo mio do- T. que cefte mienne T. que efe mi animo . T. diefe meine aus
( as
du

nem meam . 10 . faueur .


d

gebung.
)

V.Vt hanc expofitio- V.che questa mia of- V.que cette mienne V.que infenal del miov. dele meine be
nem meam . ferta. declaration .' amore .
gähren .
X.Vt hanc amicamX.che quest'amoreuole X. que cette mienneX.que efa mi offeren- X. diele meine
largitionem mea mia liberalità . liberalitè · da .
gab .
Y. Vt hanc meam cu- Y, che questa mia dili - Y.que ce mien foing. Y. que efie mi cuyda- Y. diefen meine
ram . A do .
genza .
guttigkeit.
Z. Vt hanc meam Z. che questa mia vo- Z. que cette mienne Z. que esta mia volun- Z. dieten meinen
mentem . lontà. dad . vyillen .

Afpi
XXII
109

Latina. Italica. Gallica . Hifpanica . Germanica.

A. afpicias . Avai rifguardiate . A. vous confideriez . A mires JA.anfeheft .

B. vai cognofciate . B. vous cognoiffiez . B. conozcas B. erkenneft .


2 B. cognofcas .

C. voi vediate . Cvous voyez. C.veas. Cfeheft .


C.videas .

D.aflumas · Dvai accettiate. Dvous preniez D.tomes Dannemeft ..


92

E. qui bonique con-E. voi pigliate in buo- Evous preniez de E. comes en bien. E.vvol annemeſt.
fulas. na parte . bonne part .
F. vous receuiez . F. veas F. auffaemeft .
F. accipias . ! F. voigradiate .

G.confideres . G. voi confideriate. G. vous confideriez . G. recibas G.befchavveft .

H.expendas . Hvoi confideriate . H. vous confideriez . H.confideres . H.Ervvegeft .

I. ponderes . Luoi.confideriate. T vous pefiez . I. eftimes.. I. Erkundigeft .

L. L. Erkenneft.
L. agnofcas . L. voi cognofciate . vous cognoiffiez . L.ponderes .

M.ratum habeas . M.
Muoi ratifichiate . Mvous approuuiez . M.prenfes . M.beſtättigelt
. 1
N.tomes N.fur gutt achteſt.
11 N.acceptum habeas Nvoi habbiate à gra-Nvous aggreez .
do .

vous ayezpour telo.conofcas . O.fur ein zeichen ha


0 O.pro figno habeas. voi habbiateper fe
gno . moignage. beſt .
s ayezpour tef- P. recibas . A
P. pro teftimonio ha-P. voi habbi ate per te-P. vou P.fur ein zeugnus ha
beas . ftimonio . moignage, beſt .

Qpro fymbolo ha-Quoi babbiate per vous ayez pour miresun, Qfur. ein zeichen ha
beas . fymbolo . marque . beſt .
R.
R.pro amoris teffera R. voi habbiate per fe-Rvous ayez pour fi- R. tengas en bien. R. fur ein zeichen der li
habeas . d'amore. gne d'amour. be habeft . 1
gno
pro 10 pig nor e " ha- S. voi habbiate S.
S. per vous ayez pour ga-S. tengas per terfigo. S. fur ein pfandt ha
1
beas . pegno . ge . beſt .
a T.
IT. per memori ha- T. voi habbiate per vous ayez pour T. recibas T.fur ein gedachtnus
E
beas . memoria . memoire . habeſt .
IV.
V.Eftimes · voi habbiate in fti- V- vous preniez V. recibas efto Vvvolfcha zeft .
+
ma .
X.carum habeas . X.
voi habbiate à ca-X- vous prenicz . X. eftimes . X. Nicht Verachteſt .
rò.
Y.
Yagnofcas .. Yvoi riconofciate . Yvous recognoif- conozcas .. Y. erkenneft .
fiez .

14 Z. cognofcas . Z. voi cognofciate . Zvous cognoifiez. Z. veas . Z. feheft.go

S Defi
XXIII
110

Latina . Italica. Gallica. Hifpanica . Germanica ..


Defidero ,
" A. defidero .
A. A je ne defire. A. deffeo otro, A. begehre .

B. Vouco . B. bramo, B. ie ne fouhai- B. vyùnfche .


quiero otra B.
te.
cofa.
‫ن‬

Opto . C defidero, C. ie ne deman- C. in meinem vvun


sengo otroqueC.
V_I_S_JΣ

de. deffear. ſch ift .


D Laboro, D. procuro. D. D arbeite.
ie ne foigne. D. ruego otro.

E. Intendo. E. E. meine .
pretendo. je ne penſe. E piedo otra co- E,
fa.
F. Moneo, F. auuertifco, F. je ne confeil- F. F. mahne .
bufco otro.

) nd sn
s
1 lc.

halbe
ander
nicht
dero
G. Vrgeo, G. Gie ne preffe,
E

follecito, G. piedo otra co- G. bezvvinge .


£
Å

Ċ
Ż

v
(
fa .
H. domando, H. ie ne doman-H. bitte .
Expofco . ruego otra co-H.
de

de .
Poiche

ja .
) equ

altro
m

Auco , I.
aliu

non

ie ne defire,
eni

defidero, I. quiero otra I.


JN

(orque begehren xan.


)
(
N

autre
(

cofa .
rien
Car

Volo, je ne veux. L. piedo otro . L. vvil .


voglio.
Z

2b

ŻỞ

(
)

)
P

Molior, M M. ie n' entre- M


M. arbeite .
difegno , quiero otro . M

Σ
prend.
Conor . procuro.. io ne taſche N bufco otro . anvvende .

10. Curo ie n'ayen l'ef- O. piedo otro . forge .


procuro.
prit.
Promouco . P. auuerto. P.. je vous auife. P. quiero otro. P.
P. ervvege .
✰✰
st

3125
Confulto confulto. Q je ne delibereQ deffeo otro. Q. beymir berath

>
¿
N
0

fchlage.
bramo otro R.
R. Cogito, penſors cons R.ie ne penſe. R. gedancke .
tod
S. Expecto 3 ie n'attend . S. afperto otro, S. ervvarte .
afpetto.

T. furvvände .
Tri Prætendo . Ti pretendo T je ne pretend T. deffeo otro.
.flod...
Sollicito.oV. V. ie ne follicite V. IV. treibe .
IV . follecito quiero otro.

X. ie n'eftime . X. eftimo otro. X. berüme .


X. Snæftimo, UN ftimo..

Y. Y. Tie ne chercheY.
Y. Quéro.means çerco. quiero otra Y. begehren kan,
cofa .
IZ.
Z. Cogitolo Z auerto... sie ne penfe. Z. deffeo otro. begehre .

FROCK Te
1
XXIV
III

Latina. Italica . Gallica. Germanica.


Hupanica .
JA. Te. A. vi . A de vous. IA. à ti. dich.
JA.
B. B. B. les voftres. B. tus . B. deine .
Tuos. i voftri.

C. tus Padres, C. deine elteren .


tuos paren- C. i vostri paren C. vos parens. C.
tes . ti .
D. tuos confan- D. deine vervvan
i vostri paren D. vos parens . D. tusparientes.D.

2E
ti . ten.
guineos .
E. fratres tuos.E. vos freres. E. tus ermanos.E. deine brüder .
ivoftrifratel- E.
li,
F. forores tuas .F. vos foeurs . F. tus ermanas F. deine ſchvve
Le vostre fo- F.
relle. ftern.
G. familiam tua G. voftre fami- G. deine haus ge
la voftra fa- G. tu familia. G.
noffen .
miglia. glie.
H. domum tuam H. yoftre maiſon H. H. dein haus .
la vostra cafa H. tu cafa .

dein vervvant
cognationeml. la vostra fa-I. voftre paren- I. tu parentela I.
tuam . miglia . tage . ſchaft.

L. patrem tuum . L. voftre pere. L. tu padre.


L. deinen Vatter.
il vostro pa- L.
dre.
M matrem tuam M. voftre mere M. tu madre. M. dein mutter .
la voftra ma- M,



Ź
ż

Ő
2

dre.
affines tuos deine wervvan
)Nili

No N. vos aliès .
)ino

N tus allegados. N.
non

que
che

i voftri pa- N.
e
vt

renti. ten.
S
(

(
)
(

f
( ue

amicos tuos . i voftri amicio. vos amis. O. deine freunde.


tus amigos. O
q
)

1
I P : commodum P. il vostro bene. P. voftre inte- P. tu commodi- P. deinen nuen.
tuum . reft. dad .
honorem Q. l'honor voftro Q voftre hon- Q tu honra. Q dein ehre.
1Q
tuum . neur.
R. reputationem R. la vostra ri- R. voftre repu- R. dein reputation.
2

tu reputacion . R.
tuam . tation.
putatione .
æftimatione S. la vostra fa- S. vos eſtimes , S. tu fama. S. dein groffach
FX

tuam . ma . ten.
negotia tua. T. vos affaires . T. tus negocios, T. deine gefcháf
i voftri nego T.
X
S

ty. 1 fte.
gloriam tua . V. voftre gloire. V. V. dein glorij .
la vostra glo-V. tu gloria,
ria.
IX. bonitatem X. voftre bontè. X. ta bondad. IX. deine gütte
la vostra bon- X.
tuam . tà.
Y. amicos tuos Y Y. deine freunde .
li voftri ami-Y. vós amys . tus amigos. Y.
ci ,
Z. tuam gloria. Z voftragloria. Z. voftre gloire. Z. tu gloria. Z. dein ehre .

S 2 hono
XXV
112
Latina . Italica . Gallica . Germanica.
Hifpanica .
Ahonorare. IA. honorare. A. honorer . Ahonrar. A.ehren möghte .

B. lodare. B. louër. Balabar. B. rùhmen mage .


B prædicare .

C.celebrare . C. celebrare, C. celebrer, C.celebrar. C.'rüchbahr machen

( ouuoir
(poffim)

möghte.
Q

iſſed

D.promouere. promouere . D. auançer. D.promouer. D.promouiren mōghte


(
)

p
)
E diftendere .. E. ftendere. E. auançer. E. eftendre . E. aus breitten moghte

F. diuulgare , F. celebrer. F.diuulgar. F. aufruffen möghte .


F. diuulgare.

Gglorificare, G glorificare. G. honorer G.glorificar. Gverehren möghte.


≈SE

H. mundo proponere. H. proporre al H. propofer auH. proponer al mondo H. der vvelt vorſtellen
mondo. monde.
möghte.
I. orbi oftendere . I. moftrare al I. celebrer au I. mostrar al mondo I. der vvelt zeigen mõ
ZO

mondo . monde . ghte.


S

amare . L. feruir . L.amar.


L. profequi. L. L. verehren möghte.
Û£

M.officio deuincire. M M. feruir. M.obligar con feruicios M.verbinden möghte.


feruire.
M
Z

Nmihi obligare . N obligarmi. N. obliger. N.obligarme . N.mit verbünden mö

ghte.
0. protegere .
0. proteger . O patrocinar . O. befchyzen möghte .
Oprotegere.

P.defendere. P... difendere. defendre. P defender. A P. befchüzen möghte.


¿

pouuoir

defendre .
(poffim )

Qtutari . .difendere . Q Qamparar . Q.befchirmen mõghte .


¿

ffod

affectionner.Ramar R.lieben möge.


)
(

R.diligere . amare .
(
)
¿

Samare. S. ... affectionner.S. amar S. lieben möge.


D amaxe.

Teftimare, T. ftimare . 2. eftimer. Teftimar T. fchäzen möge.

0:1
V. exornare V. V. enrichir. Vadornar. V.mögte zihren .
b . Lodare.

X.honorer. X. venerar. X.chren möge.


X.colere en X. Priuerire.

Y Y. Y. amar.. Y. lieben möge.


Y diligere i amare . aymer.

Z.diuulgare. IZ. diuulgare. Z.celebrer. Zdiuulgar. Z.aufruffen möghte .

humil
QUOT
XXVI

113
Latina . Italica . Gallica.
Hifpanica . Ger nanica ..
A. humillimo hoc Acon quefto humili- Apar ce tres hum- A.con este mi humil A. mit diefem demut
fime . ble . de.
tigem .
B. deuoto hoc. B. con quefto denoto. E par cette deuote. B. con este mi deuoto . B. mit diefein audach
tigem.
1 C. fubmiffa hac. C. con questa humile Cpar cette humble. IcoC. con efte mi humil-C.mit dieſem vnder
de .
thänigem .
t D. par
D.'parato hoc . D.con questo pronte. cette prompte. D.con este mi pronto .D.mit dietem berei
them .
+ E.officiofa hac . E mit diefer dienſtbah
E. con questa offequio- E par cette officieu- E. con esta mi officiofa. E.
ja . fe. rer .
F.prompto hoc . F. con questopronto. F. par
par cetre prompte. E.
F. con efle mipronto. F. mit diefem bereitem.

G. honorata hac .
G.con quefta honora- G par cette honefte.G.con efta mi pronta G. mit diefem ehrer bie
ta . tigem .
H. benigno hoc . H.con quefto cortefe. H par cette benigne. H.con efte mi benigno. H. mitt dieſem gütigen

I. blando hoc. 36.20


I. con quefto piaceuo- 1 . par cette affectueuI . con este mi aparya- I. mit diefem miltem.
le. fe . do.
L. intima hac. L. Con este mi intimo L. mit diefer innerli
Lcon quefta intima L. par cet intimé .
chem .

M.pia hac.. Mcon questa pia. M.par cette fainte . M.con este mi affectro- M. mit dieſem andäch
tichem .
" NJ Sa.
N'affectuofo hoc . N.con questo affettuo- N-par ce cordial . N.con este mi blando . N.mit diefer zugeneig
So. ter .
1 Oclementi hoc.
O. con questa clemen- O, par cette courtoi- 0.con este mi huma- O. mit diefem genādi
te . fe .
niffimo. gem .
P.miti hoc. P. con questofoaue. P. par cet agreable. P. con efte mi fincerif
- P. mit diefer miltem.
fimo.
Q.humaniffimo hoc.Qon questo huma- par ce très courtois Q.con esta mi candi- Q. mit dieſer freundtli
niffimo . diffima . chem .
R. finceriffima hac . R. con questa fincerif R. par ma tres fincere R. con este mi fauora - R. mit diefer aufrichti
fima. ble . ger.
S. candidiffima hac. S. con quefla candi- S. parce tres candide S. con efta mifincerif- S . mit diefer einfalti
diffima. fima . gen •
T.'fauorabili hac.
T. con questa fauore - T par cette fauorableT.con efle mi cordia - T . mit diefer gunftigen .
uole . liffimo.
V.amiciffimo hoc. V. con quefto amicif
- V.par cet affectueux. V. con eftemi humilde V. mit diéfer freuudli
fimo . cher.

X cordialiifima hac .X . con questa cordia- X. par cette tres cor- Xcon este mi cordia- X. mit dieſem herzli
diale. liffimo . chem .
liffima .
Y. miti hoc . Y.con questo foaie. Y. par cet agreable . Y.con efle mi fince Y. mit diefer miltem.
riffimo .
Z. 'miti hac. Z. con quefta foaue . L. par cet agreable . Z con este mi blando.Z. mit diefer miltem.

obfe
4

XXVII
114

Latina Italica . Gallica. Germanica .


Hifpanica .
A, obfequio meo. Amio offequio . A. mien debuoir. Ameinem dinft ,
Ajobfequig .

B. ftudio meo. B. nio afferto. B. mienne affection. Baffecto . B. meinem Aleis,

C. voluntate mea C.mia volontà. C, mienne volontè. C. voluntad , C.meinem vvillem .


I
D.affectu meo . Dmio affetto. D.mienne affection.D. affecto . D. meinem anmüthen.

E - promptitudine Emia prontezza . E. mienne prompti-E. promptitud. E. meiner gefchvvin


mea .
tude.
digkeit .
F. animo meo . Fmio animo, F. mienne affection. F. animo..
F. meinem gemuth.

G.mente mea, Gmia intentione ❤ G.mienne intention , G. voluntad, G.'meinem gemüth.

H. officio meo .
Hmio feruitio . H. mien feruice. H.obfequio H. meinem fleis.

I. ftudio meo, I. mio beneficio . I. mienne volontè . I. anime. I. meinem vvillen.

Laffectione mea . L. mia affettione . L.mienne affection. L. affecto L. meiner affection.

M.'voluntate mea . M.mig volontà. M.mienne volontè . M. voluntad. M.meinem vyillem .

N.debito meo. Nimio debito . N.mien debuoir . Nobedientia. N.meiner fchultigkeit .

!induftria mea.
bo. Omia induftria . O. mienne induftrie . O induftria. O.meinen nachdencken

P. obfequio meo. P. mio offequio . P.mien feruice. P.obfequio P, meinen diensbahr


keit .
Qamore meo . Qmio amore. Qimien amour . Qumor, Q.meiner libe.

R.dilectione mea . Rmia beneuolenza . R.mienne dilection R. affecto. R.meiner libe .

S. cura mea... S.mia diligenza.. S. mien foing. S. follicitud, S. meiner forg .

T. virtute mea . T.mia virtù . T. mienne vertu. T. virtud T.meiner Kraft.

V.conatu meo . V.mio sforzo. V. mien effort. V.conato.


V.meinem obligem.

X. potentia mea . X. mia potenza . X. mienne puiffance X.affecte. X. meinem gevvalt .

amore meo . Y amor mio . Y.'mien amour, Y.amor


Y.meiner libe.
1
Z.conato,
voluntate mea . Z. mia potenza, Z. mien effort. Z.meiner libe.

velis
XXVIII

115

Latina . italica . Gallica . Germanica.


Hifpanica .
A. velis . A volete . defirez . JA otro manda- A, vvileft .
res .
B cupias . B. B
defiderate , B. defirez . otra cofa def- B. begehreft .
feares .
C. defideres . C. defiderate . defirez . vvünſcheft .
C. algo mas qui- C.

Ú
GEAJź

fieres.
D. ames , D libeft ..
utre
amate . D. aymez . D. otro piedieres. D.
quelque'a
E. æftimes, E. ftimate . E. otro amares . E. ſchäzeft .
eftimez . E.
choſe

f
)
y
vous

(
F. defirez .
( ue

optes . F. defiderate . F. F. otro eftimares. F. vyünſcheft .


fi
q
)

belibeft .
Quod iam

placeat G vi piace. G. otra cofa te G.


qualche

plait ,
zo

aggradar.
altra
quidp

coſa
aliud

H.
voi

bitteft .
che

H.

) yan ers
expetas , bramate. pretendez. H. otro esperares.H.
fi

ş
)
(

etyya
fi

vveit
(
)

aber
ervvarteft .

du
expectes . attendez . I. otro quifieres..
aspettate.

v
(
exiftimes . eftimez. L. otra cofa pi- L. zuthun Ver
penfate .
dieres . meineft.

pretio habeas M. apprezzate. M. M. otro te aggra- M. fchäzeft .


prifez .
dar .
N. carum ha- N. hauete à caro. N. liebhabeft.
auez cher . N. otra sofa man- N.
beas . dares.

petas . dimandate , o. pretendez. O. otra cofa def . bitteft .


}

feares :
P ambias. ambiate, treibeft .
P. P. ambitionnez . P. otra cofa tie P.
nes cara.
cercate . Q. recherchez. Q. fucheft .
quæras .... :: otra cosa pi
dieres .
R.
inquiras . R. pretendete. R. pretendez. R. en otro tepue- R. nachforfcheft .
de ayudar,
S. moneas. S. auuertite. IS. en algo mas teS
m'auifez .
S

ermahneft.
if

puedoferuir
b
(
)

exoptes . T. defiderate . T. defirez • ::::: otro yo valic-T. vvünſcheſt


2

re .

roges , V. IV . demandez. V. algo mas te V. begehreft.


pregate.
agradar.
X. X.
tibi placeat. X vi piace. X. plaiſt . otra cofa manX. liebeſt . DA
dares.
Y. Y cercate .
quæras . Y. recherchiez .Y. otra cofa pi fucheft CIT
dieres .

velis . Z. volete . defirez . otro manda- Z. vvilleft .


~
5

res .
Tube
XXIX
116

Latina . Italica . Gallica.


Hifpanica . Germanica.
A. lube. Acomandatela . A.commandez .
A.fignificamelo . A. befilch.

B. Manda . B. comandatela . B. ordonnez . B.befilchmir .


B. pidemelo .

C. comandatela . C.commandez . C. mandamele . C.befilchmir ·


C.Impera.
1
D. Dicito . D. parlate . D.ditele .
D.ruegamelo . D.fagemir .

E. comandatela . E. commandez .
E. Præcipito . E. infinuamelo . E. Kanftu befelchen

F.Petito , F. domandatela. F. demandez . F. damelo à faber . F. begehre nur.

G. Oftendito . Gmonftratela . G. declarezla G.bas


que lofeba . G.zeige es mir an.
I
H. fac vt fciam ! H.auifez moy .
H. fignificatemela . Hefcriuemelo . H.mach dafich es vvif
fe .
CV
I. fcribe . I. feriuetemela . H..efcriuez . I. fchreibe mir nur .
I. auifamelo .

2.daus L.demandez .
L. Roga . L.domandatela . L.'bitte nur.
L. fignificamelo .

M.Coinmonefacito. Mdatemene auifo . Mauuifez moy. M.pidemelo . M.'ermahne mich .

N. Poftularó N.domandatemela. N.demandez . N.mandamelo . N.begehre es nur .

O. auuifez moy.
O. Certiorem me red- O, 'datèmene parte .
231221 ruegamelo . O.gevviffere mich es
de nur .

P. Mihi id fignifica . P. Fatemelofapere . P. faite me le fçauoir P. inſinuàmèlo . P. zeige es mis nur an.
bibig..

Q.litteris declara . dichiarateta con faite le fçauoir par à faber ..


Q- damelo àfaber
parQdamelo QKanftu es mirdurch
tettere lettres . briffe erclären.
R. Annuetorn Raccennarela a R. audifez moy . Rvvinczemir nur.
R.hazquelofepa.
roh

S. Kanftu es mir andeu


S. nutu id exprime. S. monftratemela con S. faite le moy enten S. efcrinimelo :
Un cenno . dre . ten •
T. Monéto T.auuifatement. Tauuifez moy's T.Kanftu mich ermah
Tauifamelo
nen .
V.Indicatored V.mandamelo .?
V monftratemela . Vtefmoigneźle . V.zeige es mir nur an
YARATME

X. Proponito il X. mettetemela auan- X - tefmoignezle . Xiudicamela . X.Kanftu es mir Vorhal


ti-394k
ten ..
Y. mando Y.ordinatela : Y. ordonnezla . Ybefilehmir .
Y.pidemeto...
795
Z.Tube Jov Z. comandatela. Z. befilch .
Z commandez . Z.fignificamelo .
.797

adut
& pa
XXX
117
Latina . italica . Gallica. Germanica .
Hifpanica .

A. & parebo. A, & obedirà. A. & r'obeyray . A.y obedecerè. A. vnd ich vvil gehor
chen.
B. & inferuiam . B. e viferuirò. B. & je vous feruiray B. tiferuire . B. vnd ich vvil dirdien
nen.
C. & obfèquar. Ce vi compiacerò. C. & i'obeyray . Coy lo hare. Tot
Cvnd ich vvil dir fol
gen.
D. & obremperabo . De vi obedirò . D. & i'effectueray vos D.'y la complire. Dvnd ich vvil dir ge
defirs . horfamb fein.

E. & morem geram. E. e farò à vostro mo-E. & robeyray. E.ly tefauorecerè. E. vnd ich vvil bereith
do. fein .

F. & amicum præfta- F. e mi maftrerà ami-F. & ie me monftre- F. complirè à tu gu- F. vnd ich vvil mich ein
bo. 1 co . fto. freundt erzeigen,
ray amys.
G. & defideria tua G. & adempirà i vo- GS accompliray Gy obedecerè à lo que G.vnd ich vvil deinem
explebo. ftri defidery. ivos defirs . mandas. begehren nach kome

H. & iu perficiam.He perfezionare i voH . & i'effectueray vosHy acadire à tus Hvnd ich vvil deinen
firicomandi. commandemens mandados . befelch volbringen.

I. & obfecundabo. I. e vi fecondaxò. I. & ie l'executeray. 1. y ti obedecere. I. vnd ich vvil gehor
chen.
L.vnd du vvirft ein
L & amicum experie L. e miprouerete ami- L. & vous experimen-L y tiferwird.
ris . Co. terèz voſtre amys freund erfahren.

M & habebis obfe- M & hauerere il fer- M. & vous aurez le My obedecerè à tus Mynd du vvirſt mein
quium . uitio . feruice. 1.1. mandados. dienſt haben.

& non te pænite- Ne non ve ne penti - N. & vous ne vous N.y complirè à tu gu- Nvnd es vvird dich nit
bit. rete . pentirez pas. I fto. gerevven .
lo.b Ojvnd du folt dich er
O. & gaudebis. ! Ole vi rallegrezete . & vous ferez con- O. y lo barè • sa
tent.d I freuen.
P.
P. & defiderio tuo Pe goderete del vo- P. & vous aurez l'ef p. y complixè à ta vnd du folt alles er
potieris. ftro defiderio . fet de voftre defir peticion langen .
& onerrere la vo- Q & vous obtiendrez Qy tendras gusto. Qv nd ich vvil dir ge
& obtinebis petita.
fra domanda. la demande. nugchun.
R.
R. & fatisfaciam. Roe vi fodisfar R. & ie fatisferay. R. ferasfatisfecho . Rvnd ich vvil nach dei
1
7
nem genugen thun
S. & feruiam plenè. S. e viferuirò àpienos. & ie vous feruirays. y tefanorecerè. S. vnd ich vvil dir Völ
entierement . lig diennen .
T. T.vnd ich vvil mich zu
} T. & parere ftudebo . Te procurerà d'obe- T. & ie talcheray d'or . la complire.
dirui. beyr. gehorchen befleiffen.
IV. V.vnd ich vvil dir von
V. & feruire conabor . e mi sforzerò di & ie tafcheray deyy lobare
1
feruirui. vous feruir. herzen dienen.
X. Xvnd ich vvil dir bey
x. & votis annuam. Xe condescenderò & robeyray à vos x y j teferuirè.
2
voftridefiderÿ. defirs .. ſtehen.

& tibi feruiam.Ye viferuixo. Y & ie vous trendray y te feruirè. Y. vnd ich vvil dir die
feruice . nen.
Z
Zoy lo harek Z vnd du falt dich er
& gaudebis. e vi rallegrerete. Zie fatisferay.
freuen.
T fufi
XXXI
1.18

Latina . Italica . Gallica. Germanica .


Hifpanica .
A. Infigni . A. infigne , IA. ftattlichen .
dall'infigne. ¡A.
" voftre infigne A.

B. præftanti . B. dall
' eccellen- P B. hochen.
voftre fingu-B. grande ,
te . liere .
C. fingulari . C voltre cour- C fonderlichen.
dallafingola- C. fingular. C
Ú
É
£

re. toife.
vnica . D. dall'unica, D. voftre vnic-D. Unica. D. einigen,

.

que .
E. præcellenti . E. dallagrande E. voftre excel- E, excellente. E. groffen .
lente.
F fincera. F. dalla fincera ,F. voftre fince- F. fincera . F. aufrichtigen.

v er
re .
G.

ls lch
ner
en
recta G dalla retta, G. voftre iufte.G. retta. rechten .
G.

vov
neg
ome

vve
dei
)eluy

H.
par

(
a
dall'intiera. H
qui

)
integra . voftre entie-H.J entera : gänzlichen ,
H

C
à
c
(
Comeo

re...
1
quell

I. candida dalla candi- Ivoftre candi- .


che

candida.
żó

aufrichtigen.
JE
(
)

da. de .
vt è
pot
qui

dalla fedele, L treùlichen.


z

fideli . voftre fidele.


j

@ fiel .
(
)

dulci , dalla dolce . M. votre douce, M. dulce . füffen ,


M.

rara . IN. dalla rara. N. voftre rare. N. rara . N nicht gemeinen

nobiliffima . O. dalla nobilif voftre tres noO. herlichen .


nobiliffima. O.
fima . ble ...
P. mirifica, dalla meraui- P, voftre mer- P. strare . P. vvunderlichen .
ĤS

gliofa. ùeilleufe.
Q. amabili, dall'amabile yoftre aima- Q infigne . 1Q.1
: lieblichen.
ď
Ź
is

£

ble .
R, dalla genero- R. generofa. R. fchönen .
generofa, voftre gene R
fa . reufe.
S. amoeną , IS. dallafoane , S. yos charmans S. amable. IS. ſchönen ... :

T. folida , T. dallafolida. To voftre con- T, folida. T. beſtändigen .


ftante ...!
Eminenti . V. dall'eminen- Vb yoftre emi- V. ¡ eminente . V. hochen ..
te. nente.07
X. humaniffima. X. yoftre tres : X
dalla cortefifX, fuauiffima. X. freundlichen.
fima. courtoife.
Y it rara . Y. dalla rara. Y. voftre rare . Y. rara , Y. nicht gemeinen

Z. Infigni , Z. dall'infigne .
voftre infigneZ. infigne . Z. ftattlichen

probi

I
XXXII
.119.

Latina . Italica . Gainca. Germanica


Hifpanica .
probitate tua . Ajoftra bontà . A bontè . A bondat. A.frombkeit.

benignitate tua. B. oftra benignità. B. courtoifie . B. benignidad . B. güttigkeit .

vrbanitate tua . Coftra cortefia . C.ciuilité. C.urbanidad . Chofflichkeit .

Dhumanitate tua. Dvoftra gentilezza .D.humanitè . D. bumanidad : D.freundlichkeit ,

E - inceritate tua . Evoftra fincerità . E. finceridad .


E. finceritè . E aufrigtichkeit .
9
F. beneuolentia tua. Fora beneuolen- F. bienueillance . F. beneuolencia . F. vvolvvöllen .
24 .
G.comitate tua . Gintention . G.meinung .
Gvcftra intentione. G.intention ,
1
H.Charitate tua . H.'charitè . H.charidad H. liebè .
Hveftra carità .
}:
H. pietate tua . I. veftra pietà I. pietè . Ipiedad . I. andacht .

L. integritate tua . L. voftra integrità. Lintegritè . Lintegridad. L. aufrichtigkeit .

าว
M.æquitate tua . M. voftragiuftitia. M.hondad .
Mequitè . Mogerechtigkeit .
‫نا‬
N. prudentia tua . N.voftra prudenza . N.prudence . Nprudencia. N.Klugheit .

O.modeftia tua. Ovostra modeftia. Omodeftie . O modeftia . O. züchtigkeit .

P. facilitate tua. Pvoftra cortefia . P.facilitè . Pfacilidad P.leichtigkeit.

Q bonitate tua. Qvaftra bontà . Q.bontè . Qhondad. Qgüte .

R.morum tuorum nobiltà de voftri R elegance de vos Rcoftumbres . R. fitten


coftumi . moeurs
elegantia .
S. meritis tuis . S. voftrimeriti.` S. merites . S.merecimientos . S. verdienften .

T.'amicitia tua . T. veftra amicitia . T. amitiè . T.miftad . T.freundfchafft .

V.lenitate tua . Vivoftra piaceuolez- V. douceur . V.llanezza .


V.lindigkeit .
za .

X. voftra gratia. X. faueur . X.gracia X. genade .


X. gratia tua .

Y. bonitate tua. Y. bontà veftra . Y.bontè. Y.bondad Y.gütte

Z. voftrabenignità. Z. courtoifie . Z. benignidad . Z. frombkeit.


Z. probitate tua.

T 2 deuin

3
XXXIII
J20

Latilia Italica Gallica. Germanica.


Hifpanica .
JA- deuin&tum · legato. A oblige . A mifiento obligado JA. tenr verbunden.
JA.
B. inductum . B. tirato . B. forçè . B. mifiento mouido . B. gezvvungen .

Clobftrictum . C. C. inuitè . Cmifiento muy deu- C. darzu verſtrickt.


obligato.
dos .
Daddu&
tum . D. allettato. induict .

S
D. mifiento muy obli- D.darzu gezogen.
gado.
E.permotum . E. commofo , E. incitè . E. mi fiento muy ata- E. derzu bevvegt .
SH✰✰✰Ń
de
I do.
F vinctum F. legato . F. F. mi conofco muy F. darzu verbunden .
engagè .
deudos .
G.detentum . G. trattenuto . G. arreftè .
G.mi conofco muy deu- G. darzu enthalten .
fentiam

dos .
Hme

H.captum. H. efpris . H.mi conozco muy ob- H . gefangen .


prefo.

befunde
JEŻ
)(

( 'eſtimeray

ligado .

mich
I. illaqueatum . allacciato . I. obligè . I. mifiento muy obli- I. vervvicklet .
1.
ntirò

)
(
gado.
follicitè .
Lfollicitatum.. follecitate . L L.mi conozco muy L. augetiiben .
ØÅ

(i
fe

deudos .
m
)

m
)

M.coactum . forzato. constraint. M.mi fiento muy con- M.darzu gezvvun→


ftrenuido . gen .
Nirretitum. N. allacciato . engage. N.mi conozco muy N.verstrickt .
dendos .
10. fubactum conuincto. attirè . ‹ Omi conozco muy ob- O. vudervvorffen
ligado .
P. commosse . efmeu .
P. commotum Pmifienta muy obli- P. darzu bevvegt .
gado .
Qductum . tirato meinè. Qmi conozco muy Q. darzu gezogen.
530 deudos .
ơ
0
=

R, incantatum . R incantato . enchantè , R.mifiento mouido . R. darzu bezvvngen .

S. imprigionato S, efclaue.
S.captiuum , S. mi fiento obligado .S. gefangen .

TAcatenatum IT. incatenato, T. encheifnè . T. mi conozco muy T. verbandt .


deudos .
V. V. liè.
V.legatum legato . V- mifiento muy obli - V.darzu gebunden.
gado.
X.adftri&
tum IX. obligato. X. inuitè . X.mifiento obligado, X. angehalten .

Y.deuinctum . Y legatos obligè . Ymifiento mouido , Y. fehr verbunden.


#

Z. inductum . IZ, tirato Z.gezvvungen .


forçè . Zmi fiento obligado.

Vale
XXXIV
121
Latina . Italica . Gallica. Germanica .
J Hifpanica .
A. Vale . A.addio , A. adieu , Adios te guarde . A. Glückzu .

B. Viue . B. viuete felice . B. viuez . B. dios te ayude . B. lebe vvol ..

C.Vale fofpes . C.ftate fano . C.viuez heureufe- C.dios te conferue . Ich


C.leb gefundt .
ment .

D.Vale diu fuperftes D. ftate lano per vn D. portez vous bien.D.dios te confuele . D.leb lang zeit .
pezzo .
E.Cura valetudinem . E attendere alla vo- E. ayez foing de vo- E. dios ti profpere . E. habe in acht deine
ftra falute . ftre fantè . gefundheit .
F. Viue felix . F. viuete felice . F. viuez heureux . F. à dios . F.leb glichfelig .

G.Deus te conferuet . G. Dio vi conferui. G.Dieu vous confer- G.dios teguarde muG.Gott erhalte dich.
ue . chas annos.

H.Deus te profperet. H Dio vi profperi. H.Dieu vous profpe-H. dios te guarde mu- H. Gott geb dirglücke.
re . chos dias .

Deus te bonis re-1. Dio vi colmi di fe-I. Dieu vous remplyI. dios te guarde , I. Gott fülle dichmit
pleat . licità. de bien.
allem guthen .
L. Deus tibi benedi- L. Dio vi benedica. L. Dieu vous benif- L. dios te ayude. L.Gott fegne dich .
cat . I fe .

M Vale in multos an-M-state fano per molt' Mportez vous bien M.dios te confuele . Mleb vvol in viel Ia
nos . anni. hre .
TT pour lõgues annees
N.multum valeas . vi faluto molto .
Nui N.portez vous bien.N.dios ti conferue . Niebe lang .

Omillies vale .
Ovi faluto mille vol- O. portez vous etero. dios ti bendiga . Odaufentmalle glü
te . nellement bien, CKZU.
P. Dij te fofpitent. Piddio vi aiuti . P. Dieu vous garde. P. dios teguarde mu-P Gott gebe dir alles
chos annos . heil .

Ofit tibi vita longa Dio vi dia longaQDieu vous donne Qdios ti dia lunga vi-QGott mach das du
vita. longue vie . da . lange lebeſt .
R.viue alacriter . R.lebe luftig.
R - viuete allegramen R. viuez joyeuſement R. dios ti ayude .
16.
S. viuetefempre . S. viuez toufiours. S. dios ti confuele . S.lebe allezeit .
S. Viue femper.

T. Viue tibi Deoque . T. vinete per voi èper T. viuez pour vous, & T.dios ti guarde mille T. Lebe dir vnd Gott .
Iddio . pour Dieu. vezes .

v. Viue, & me ama. V.State fano & ama- V portez yous bien- V.dios te dè larga vi- V- lebe vnd liebe mich
temi. & m'aymez. da . f
X.Vale mei memor X.Addio , ricordateu iX . Adieu . 2. X.dios te guarde . Xlebe meiner inge
di me. denck .
Y.fum feruus . Yfono voftroferuo . Yle fuis voftre feruiYfierno . Y. Ich bin dein Knecht.
teur .
Zaddio . Z. ladieu . Z. Glüchzu...
Z. Vale . dios teguarde.
dios

Dul
};

XXXV
122

Latina . Italica . Gallica . Germanica.


Hifpanica .
A. Dulciffime A
dolciffimo , JA. tres cher . A dulciffimo , A sullefter freund.

B. amantiffime B.
amantiffime, B. tres aymable B amantiffimo. B. vilgelieb fter
freund .
C.
benigniffime. C. benigniffimo, C. tres bening. C. guttigfter fre
ubenigniffimo C.
und .
D.
comiffime. D. Cortefiffime. D. tres courtois. D. hofflichfter fre
corteffimo . D.
und .
E dilectiffime. E.
dilestiffime, E. tres aymè. E. dileétiffimo . E. vilgeliebſter
freund .
F. " cor meum , F. cor mio , F. mon coeur. F. mein herze .
mi coraçon. F.

G. delitix mex G delitie mie, G. mes delices. G. mis delicias. G. mein erlufti
amys

amigo
gung .
mon

H. H
gaudium miogaudio, H. H. mein frevvde.
ma ioye , mi confuelo. H. "....
)

meum .
(

)
(
centrum 1. • mie centre. I. mi gozo. mein zihl .
2

mon centre. I, I.
4

JM
2

meum.
!L.
finceriffime. L. finceriffime. L. tres fincere. L mein aufrichti
mi allegria . L.
Ż
Amice

gfter freund
)mico

optime. ettimo . M. tres bon . M. mi centro . mein aller be


M.

np
a
(
ò

fter freund .
(
)

o
(
)
excellentiffi - N.
eccellentiffi- N. tres excel- N. muy gerido.N. fornembſter

Z
Ő
me . mo. lent . freund .
præftantiffi- O. brauiffimo , O. tres braue. 10. ì.
vielgeliebſter
amantiffimo, O.
me . freund .
P. corona mea. P. mia corona . P. •
ma couronne P. ... meine cron .
dulciffimo . P.
JA

decus amici- Q bellezza dell'Q. l'honneur de Q zihr meiner fre


muyquerido. Q
tiæ meæ. amicitia mia mon amitiè undſchafft .
R

R ornamentum R. mie ornamen- R.


ma gloire. R. may amado . R. meine-zihr .
meum . to .
S. pÿſſimo . IS. tres bon . mein andächti
pientiffime . S. s. de muy entraS.
nas . ger freund .
T
Ꭲ exornatiffime T. r
arnatiffime. T. tres illuftre .T. de mi aien. T. mein vvolgezi
ter freund.
IV . moratiffime. V. tres vertueux V.
virtuofiffime V, virtuofiffimo V. mein fittiger fre
und .
X. candidiffime. X. 9 candidiffimo.X . tres candide.X. candidiffimo .X. mein aufrichti
123 gifter freund.
Y. dulciffime , Y. dolciffime . Y. tres cher . Y. dulciffimo. Y sùffefter freund .

amantiffime .Z. amantiffimo. Z. tres aymable Z amantiffimo. Z. vilgeliebfter fre


und .

datum
1

XXXVI

123
Latina. Italica. Gallica . Hifpanica. Germanica.
1
A dacum A.data . A.donnè . dd ad
dada. A. gegeben .

B. confcriptum. B. fcritta. B. efcrit . 3.efcrita . B. gefchriben .

C.obfignatum . C. figillata . C.fignè . C.fellada . Coverfiglet .


f
41
Diritta. Defcrit . Dferita.
D.confcriptum . ritta D. geſchriben .

E. exaratum . E. Scritta . E. tracè. Efcrita . E. gefchriben .

9 F. fottoscritta .
F. infcriptum F. couchè par efcrit . F. dada . Feingefchriben .

G.fignatum . G.figillara. G.'drefsè . G. fellada:


G.verfiglet .

H. traditum . Hlata . H.'donnè Hdada


H gegeben .

I. datum I. lata. donnè . I. dada .


L. I. gegeben .

L. fcribebam. L. fcriueno . Lie l'efcriuois. Leferita . L.dis fchreibe ich.

M.obfignabam . M.figillanov M.ie la foubfignois . M. fellada . M.dis fieglete ich .

Noffin N.dis machte ich .


N.conficiebam. iuo • Nie la compofois. N.dada .

O. exarabam. Oferiueuo. O. ie l'efcriuois. Oeftrita . O.dis fchriebe ich.

P.Vcriueuo. Pie l'efcriuois P.eferita • P. dis fchriebe ich .


P. perfcribebam.

Qfubfcribebam fottoscritta. Qfoubfcritte . firmada. Qvnderfchribet ich ..

R. Sigillata . AR.feellee .
R.figillatum . R. fellada R. verfigler .

S.figillo infignitum S. fegnata colfigillo . 4S. inclufa . Smit dem figel verfi
S. datèe .
glet .
Vellada . T.befchloffen
T.conclu . T.finie .
fum.Tchi
uſa.ferr T
ata
V.data . V.dada. WAN
V.datum . V.donnè .
V.gegeben.
AU
dr TO
N ! x.ef
X. Scritta X.efcrit . crita
X.fcriptum . X.gefchriben .

Y data . ! P Lla
Y.datum Y. donnè . Y.dada .
Y.gegeben .

860
Z.confcriptum . Scritta . Z. eſcrit , Z.eferita ; val Z. gefchriben .

Rome
XXXVII

124

Latina. Italica Gallica. Germanica.


Hifpanica .
A.Koma . A zu kom
†A. in Roma. Aà Rome . A en Roma,
Jafa
B. Venetijs. Bin Venetia | B là Venifer Ben Venecia , B. zu Venedig.

C.Mediolani Cin Milano, Cà Milane Cen Milan, C.zu Meilandt ,

D Genuæ D.in Genoua, Dà Genes . Dren Genua , D zu Genua,

E.Florenti E. in Fiorenza, E, à Florence , Een Florencia . E. zu Florenz.

FBagonia Fin Bologna .. Fà Boulogne, Fen Barcelona , Fazu Bononia.

G.Neapoli Gin Napoli G. Naple . Gen Napoles . G.zu Neapol.

H. Panormi Hin Palermo, Hà Palerme, Hen Palermo , H.zu Palermo.


į

1.Meffine in Melfina. I. zu Meffina.


I. F à Meffine, en Messina, •

L.Augufta L. in Augufta, t Là Ausbourg . ! Len Augusta, L. zu Aufpurg.

M.Vienna , Min Vienna Mà Vienneì al Men Vienna M.zu Vvien ,

Nin Praga , .... N.zu Prag 2


N. Prage Nà Praghe Divi Nen Fraga.

Qin Mogonza Oà Mayence 9: en Moguncia, O.zu Meinz.....


O. Moguntia,

P. Herbipoli. Pin Erbipoli , P. à Gerftioncho Pen Herbipoli P zu Vvirzburg .


2 .

u Colonia ,
Qiin in len Colonidin Qzu Colen . JA
Q. Colonia sumin là Culogne

Rin Auuerfa Rà Anuers állom Ren Antuerpia,


, R. zu Andorf
R.Antuerpia

Sà Parys, IS. en Paris S. zu Paris,


S.Parifiis mob ti S, in Parigi,

Trà
à Lion . sin Ten Lion Tzu Lyon ww Plane
T. Lugduni oldin Lione

V.Madriti ndugu Vin Madrid , Và Madrid, i Ven Madrid, V.zu Madrit.

X.à Lisbone, Xen Lisbon, 2 X. zu Lisbona


XVlyffip in Lisbona , wars,
ong

Ya Namur Sur Yen Namur, Y. zu Namen. ↑


Y.Namu in Namur, .Ihn
rcing
Colonia , adblod 2. zu Colen .
Z. Z in Colonia Z Cologne, Zen Colonia ,
Z.

Primo

L
XXXVIII 1

125

Latina . Italica. Hifpanica . Germanica.


Gallica .

A. Primo die . A. I de A. eriten.


Anel primo. A. le premier iour.

B. Secundo die. B. le deuxiefme. B. 2 de B. andern .


Bnel fecondo.
3
C. Tertio die." Cnel terzo C. le troifiefme.C. 3 de C dritten.

( en

tag
D.Quarto die .. D⋅nel quarto, D.le quatriefme . D. 4 de D. vierten

)
)

(
Enel quinta. E. 5 de E. funfzen .
E. Quinto die. Ele cinquiefine.

F. Sexto die. F. le fixiefme. F 6 de F. fechften.


F. nelfefton

G. fiebenden
G.Septimo die . G. nelfettimo Gele feptiefme.G. 7 de

H.Qauo die.. H. nell'ottauo


• Hle huictiefme. H. 8 de H achten.

I. ... neunten.
I.Nono die. nel nono Ile neufuiefme. L. 9 de I.

JN
giorno

(tag)
( en
L.nel decimo. L. le dixief
me ULIO de onderg L zehenden.
La Decimo die.

)d
(
)

A 3. elften .
M.Vndecimo die. Mnell'undecimo . M.Ponziefme . M11 de M

N.Duodecimo die. nel duodecimo N⚫le douziefme . N. 12 de N. zuuelften.

0.13 de dreizehendeń .
O. Decimotertio die.Onel decimoterzo. le treiziefme.

P. Decimo quarto P. nel decimo quarto.P. le quatorziefme . P. 14 de P. vierzehenden.

die .
funfzehenden.
QDecimoquinto die nel decimo quinto.Qle quinziefme 15 de
‫ܘ‬
( en

R. fechfzehenden
R.Decimofexto die.Ronel decimo fefto. R.le feiziefme R. 16 de
d

09
)

S.
S. 17 de fiebenzehenden
S

S.Decimofeptimo Snel decimofettimo. S le dixfeptiefme.


die .
3. T. achtzehenden .
T- Decimooctauo die Tnel decimo ottano. Tle dixhuictiefme. T. 18 de

V. Vle dixneufuiefme •V.19 de V. veunzehenden


V.Decimonono die nel decimo nono.
1
X, X. 20 de X. zvveinzigiften.
X.Vigefimo die. nel ventefimo. Xle vingtiefme

Y. 3 de Y dreiundzuan
Y.Vigefimotertio nel ventefimo terzo le vingt troiefme Y 2
die. zigſten.
Z. Z. vier vndzuan
24 de
Zvigefimo quarto nel ventefimo quar le vingt quatrief
die. me. figften .
to
Tanua
XXXIX
126

Latina . Italica . Gallica. Germanica .


Hifpanica .
A. Ianuarij . Adi Gennaro .
Alde Ianuier A. Hennero, IA. Ienners.

B.Februarij. B. di Febraro..
B. de Feburier. B. Febrero. B. Hornungs .

C. Martij C.di Marzo . Cde Mars . C.Marzo . Merzens.

D. Aprilisiy Dd'Aprile Dd'Auril. D. Abril.


D Aprils.

E. Maij. E. di Maggio. Ede May. E. Mayo. E. Meyens.

F. Iuni F. di Giugno. F. de Iuing. F. Junio Heumonats .


F.
G.Iulij.
ulij. G.di Luglio . G.de Iuillet. G.Iulio.
G. Brachmonets.

H.Augufti H.d'Agofto . 20 Hd'Aquft.


H. Agofto. H. Augftmonats.

I. Septembris I. di Settembre,
1 de Septembre. I. Setiembre. I. Herbftmonats.

L. Octobris. Ld'Ottobre. Ld'Octobre. L. Octob re.


tobre. Vvein monats.
L.
M.Nouembris.
M.di Nouembre.

( es
Made Nouembre . M.Nouembre. M. Vvintermonats.

d
)
N. Decembris. Ndi Decembre, N.de Decembre, N. Decembre. N Chriftmonats.

O.Nonis Ianuarij Opdi Gennaro. O. de Ianuier. O. Hennero,


Ο, Ieners .

P.Kalendis Martij . P di Marzo. P. de Mars , P. Marzo P. Merzens.


pidi

Q2.Kalend.Augufti.Qd'Agosto. Qd'Aouft. Q. Agosto. Auftmonats



R. Sextò Idus Maij . R. di Maggio. R.de May... R. Mayo R. Meyens.

S. Tertiò Nonas Iulij S. di Luglio. S. de Iuillet . S. Iulio, S. Brachmonats.

T.Kalendis Octobris T. d'Ottobre. T.d'Octobre.


T. Octobre. T. Vveinmonáts .

V. Idibus Februarij . Vdi Febraro V.de Feburier . V. Febrero. " } V. Hornungs.

X. Idibus Nouembrisx , di Nouembre. X.de Nouembre . X.Nouembre... Vvinter monats


X.

Y.Septembrise
Y.di Giugno. Y.de Septembre, Y. Setiembre Heumonats.

Z Lunij.
Z. di Settembre Z. de Iuing.
1 Z. Junio . Z. Herbftmonats.

Anno
HRGIZSEZÓRÓZSA

XL. 127
Latina . Italica . Gallica. Germanica .
Hifpanica .

A. Anno Chrifti 1660 l'anno di Chrifto 1660 l'an de Chrift 1660 el año de Chrifto 1660 im Iafr Chriſti 1660
1661 1661 1661 1661 1661
1662 .1662 1662 1 1662 1662
1663 1663 1663 1663 1663
1664 1654 1664 1664 1664
1665 1665 1665 1665 1665
1666 7666 1666 1666 1666
1667 1667 1667 1667 1667
1668 1668 1668 1668. 1668
1669 1669 1669 1669 1 1669
. 1670 1670 1670 1670 1670
1671 1671 1671 1671 1671
1672 1672 1672 1672 1672
1673 1673 1673 1673 1673
1674 1674 1674 1674 1677

1675 1675 1675 1675 1675


1676 1676 1676 1676 1676
1677 1677 1677 1677 1677
" 1678
1678 ∙1678 1678 1678
1679 1679 1679 167 1679

Ang

www.

"

S
L

238 .

V 2 SYN
128

SYNTAGMA II I

DE TECHNOLOGIA.

fiue

De arcano Steganograhico vniuerfali combinatiuo

rerum .

SEL
QYO

Mille pænè modis alter alteri,arte humano ingenio impenetrabili ,


arcana mentis fenfa manifeftare poteft .

CAPVT PRIMVM

De origine & occafione huius Arcani

AGNVM arcanum hoc loco pandam, quod vti omnia


in fe Steganographiæ hucufque cognitæ myfteria ,
aliorumque , quæ in Metathetica combinatione con
fiftunt fecretorum, abditas inuentiones in fe continet ,
M ita digniffimum quoque cenfui , quod omnibus ad in
numera alios aperiendos abditarum combinationum
receffus communicaretur : cuius inuentionis occa
fionem Sereniffimus Archidux Leopoldus Guillelmus
Magno . vnica litteratorum Principum gloria , dedit . Is enim
rum arca in quendam Trithemianæ polygraphia locum incidens,
norum Se
minarium . cum reconditiffimus effet , nec operationis rationem comprehenderet , adeoque
nodum infolubilem cenferet , eum mihi euoluendum enodandumque com
mittere non fuit dedignatus . Verum antequam vlterius progrediamur , ip
fa Trithemij verba adducemus , quæ vti ànemine hactenus fuerunt penetra
ta , ita noftrarum partium effe rati fumus, arcanum ex diuturna , qua fepul
tum hucufque iacuit, caligine, in apertam lucem educere . Ita autem Polygra
phiæ fol. 64. differit .
In Steganographia autem locupletiores, funt modi fecretiffimè & fine ali
Exemplum qua fufpicionefcribendi , vbi non dictio litteram , fed & quaque integram
Trithemia aliam ad myfteriam conuenientem reprefentat dictionem . Cuius rei ponamus
num •
exemplum , vt fi velis præmonere amicum de aliquo imminente periculo fub tali
narratione verborum .
Confpirauerunt in necem tuam Melancius , Tyberius , Ioannes & Petrus
famuli Comitis de Afoto, & quarta die poft Laurentij in nocte circumuallabunt
domum tuam , prouide quid agas. 47. Hoc fecretum Steganographia fic pal
liat : Oro te , Amice cariffime , vt mutuò mihi tranfmittas decemflorenos cum
latore præfentium , quia funt mihi valde neceffari , pro conftructione cuiufdam
adificy , cos tibi fideliter reftituam . Quis hic , ait Trithemius , fecretum cre
deret , aut fufpicaretur latere infermone prafcripto ? Quod etiam idem fub alia

quoque narratione ponamus .


Domine IESV Chriftefili Dei viui , qui homo fieri , pro nobis pati , &
mori
Tab
Ste ula
gan .Pa
1 29g
toti
Art
comisus ogr
bin aph icæ
difp
. ofitati
io ua

A IBEICIDI FI
,
H
,
L G
I K
LI MI NIO QIRIS
PI
|V
T
¡VV
|X
Z
|Y
015
2 E
2012₁E
4F
2 6G
2H
41 4K 6 M
15L 23N
1024 10Q
15R
17S v
9 v10X
/20T
17Y
8V
242
11
32 3F 3 G 5H
11
2
I
2
2LK SM 220
24 11R 11 -- 1 -
16S 18T 24V
12
TOV
11X
24V
10vy
11X
12 12
23A
182

»
22F 5G 6H 8 I - QTIR
-

T
3.K IL 20V
R
23 J2S

‫ܐܫ ܫܢ‬
17

KI
10Y
9X
VV
23
19A
112
13
22B

FINIS
4
D G 31 7K
SL -
I ‫ܕ‬
IS 14
T
1 9 TA
16Z
TIY
-22X
V
5 V--
――B

LOTTE
21C
14

Izlzło
121d
10L
8K 4M 8 -- 13 V
2 19 18
22
71
X
2
13 VV
1Y - C
2
1
Z9 150D

GEOT

Izioled
6K 7LTIMONS

9
10k
18 - -
I 8 V
24
vv
1
X
159Y 9Z 92
12 16
1
D
C9E

OI ZI
6
91K M
10
9L 8P
70 2
R1S
17
T V
1
20
238v
X
24 Y

lglloll‫ܘܐ‬
v 24/2 7A
15 1
E8 17
8
H 1 9K 5
8LM P
9N .
9 7Q
5R S
'
2
160T
V 6V
19 vX
II 22
17Z
2 Y G
1 8
8L
K MT
T ON 1

78
9 120 8QTR 19V-
ERIFIC

19
12
12VS
T 15
VV
SX
16Y
182
21
A
Illmllol

JB 1
198H
1
K0L
12
M O
1
131P II
IOR 1
11 S 118y
14
X
4
15Z
17A -
v
T9 20
B
111—111

2 1Y 2
G1H i
20l•
-LIIM
II
2
IOMN 1
P4 ← 91
TO
1 UTQT WT

IEIZIO LEIƠI
R0S 87X
TINGG

17 Y
Z 1
A6B -
G
lulal
3 2
1

6C D
< 2H
16I
14K
21
1
M2N
110 12
15
1PSQ13R
14
CRIFICI

4vVV 7X
21Z-
JOY B
2
1
A
l

23C 21I 15 1
K3L
22
N R
1
156S
laleiolollzbli

19 V 71

IStI
16
X
VV
13 11
92 b IC - 71
G 1
H9 1 2cK 1

101210
2M
23
la l ‫ܣ‬lo lo ‫ ܫܐ ܕܠ‬15 ‫ܗܐ‬

7R
14 T
T4VVV
ÇİNİNİZI

Illolu1 ,

15 S 15
17 T -- TS
TO Y
Z-I2X 11
D
2 1H

1
20l
‫ا دا نا ہا ہا‬
18K
19 IIN
I

I 24

id!
R
18S
16
17 V-
" "["
"

2cv
‫ܫܐ‬

13
X
1 Tv
7Y
142 2G
A ‫ا‬ HT
23
17K
18 81
L
-- 2
E3
12 Ю
16R
18S
TO T I

Ilzlol.1li
17
19v
19X
Y
19 V
i luls

1 6Z
21317171

13
A13'A
14 4 22G --H71
19K
22F L 8M
‫ا‬

IN 9 N 10 10
175 -
‫ܚ‬1

VE 17T
13
19
18X
vv V
21Y
18Z
15A
20
B
6

F 5G
21H 6K
17L
24M N
8
10--
0
8Q
9 P

!‫داں‬
18T
16V
14V

Ixly Italo 10 12 12
18
2
X 0Y
24Z
17A
19
20BCV 11

latel
BERİCİFİCİ

6
3K
GH
81 1
16M IN 07
1
-
- - St TOTALET 8
20
19V
11X
VV
21Y
22Z
22
1
A
196B C
1 8 ‫ד‬
lolell

D
22 -K
12
Talulahulu
7 6 8
R 6S 7
- 11 - 74
Ovv
19X
12Y
22Z
21
ZI

A
2 3 2
B0 - 8D
1

Iw
2 7E 8K -6L M
EIL

-1
71
wint 7S
X
2.
vv Y
I
2
24
B F
Z
244 A IC 3
9
2EF K
9L M O
13 4
6T
45
- .
5
JUIL

TL 71 2
X 2Y
22Z 5
19A
23B
23C
IZ

21E
2D
22 2
2
19F
3G LICM
111-1 "11.1 : 1911

K
2 12P
1815

12
Q VVV

10
-- t - 9
1C
2
Y 32
TITTY
23A
2D
8B

1
11 4E
22F

21.1

‫اسادانا‬
x16

21G
22H
181
23K
24 N OR
11Q
8P 6S
ATELITE ).
-- 2
Z 4A 12 IT 2V
4vv
2X
3
21B
7C
20D
1E - 23
24
2F 1M
21
24
22
L K N 71
-
24V -
9
7
1
1 1
24V
7T -
3X
¹Ÿ

13xİYİN
1
2
21
0
P
03S
M
RO

Hæc
Tabu
innum
modi
difpo
potefs eris
ni
n
comb t
; os la
hanc
præf ente
inat m
ione
feleg
, m imus
juxta
quam
tabel
ftega
defcr læ
nogra
ibendphicæ
funt
. æ
Y!

133
4 M
ts

ca
ne
to
te
ti

pi
T
1
ti

A ES
P

DIEVAL
ir
f

ENG
h
1 I P
t
26 ¡
C
11
V

1
1

i
129

mori voluifti , miferere mei peccatoris indigni , nunc & in terribili horà mor
tis mea

Ecce iam vnam cordis tui occultam fententiam , duplici babes narratio
ne, fub Steganographia limitibus velatam fermone breui & fideli , quam
totus mundus nec fufpicari quidem poterit , nec fi annis querat centum , vlla
tenus inuenire , etiamfi omnes docti conuenirent . Denique hanc ipfam fenten
tiam cordis tui fecretam , non vnà tantum vel duabus narrationibus prafert
ptis , fed pæne infinitis , & fcribi per eos , & nunciari vniuerfa . Hucufque
Trithemius .

Hæc itaque penitius excutiens , continuò mecum , magno fane molien


tis ingenij æftu expendi ; vtrum hæc à Trithemio promiffa verè & realiter
Studium
præftari poffint . Et cum propofiti arcani rationem multis varijfque modis Authous .
irrito labore tentaffem , tandem diuini luminis afpirante gratia , fubuenit mi
hi modus quidam , quo probè examinato , vidi hunc modum aliter me non,
poffe exequi , nifi per alphabetariam reuolutionem , zyphrarumque combina
tionem , qui modus & in Hebræorum Cabala traditur,& Hiruph dicitur, ex qua
& alphabetaria combinationis tabulam , co modo quo paulo poft fequetur ,
condidi . Vnde ex hac indagine multo plura , quæque Trithemio , ne quidem
in mentem vnquam venerunt rerum arcaniffimarum myfteria detegi poffe
vidi quæ omnia ordine exponam : femper enim confultius effe animos curio
forum ipfo effectu , quam varijs tumidifque verborum pollicitationibus mulce
re arbitratus fum , eftque hoc arcanum vnum ex omnibus ijs quæ promifit ,
quod pretium & æftimationem fuam tueatur Oil

CAPVT SECVNDVM.

Structura Cifte Steganographica .

Nuenta iam ratione totius artificij componendi , diu multumque


hæfi , quomodo nobile_hoc inuentum pulchra quadam di
fpofitione exhibere poffem . Occurrit tandem omnium fa
cillimus , pulcherrimus , & amoenitate plenus , is quo per ta
bulas combinatorias , mea paffim inuenta difponere foleo in
cifta feu arcula quadam data opera in eum finem fabrefacta ;
cuius conftructio fequitur .
Primò fiat arca feu cifta palmaris , aut etiam pedalis longitudinis , quam
hic fignauimus litteris ABCDEFGHI . hanc dirimes in 24. receptacu
la per feptum tranfuerfum CD . ita vt 12. loculamenta fint intra fpacium

ACBD . & totidem intra fpacium CE . DF . pro capacitate tabella Fabrica


rum in ijs ponendarum , nos eius capacitatis fecimus dicta receptacula , vt Cifta Ste
in fingulis tabellæ 6. deponi poffent . Qui verò maiori apparatu ciftam in- ganogra
phica .
ftruere defiderat , is decem aut plurium tabellarum capacem reddere
poterit 21 mo "

Secundo. His itaque receptaculis pofitis , vnicuique fuam ex alpha


beto litteram ordine , & in fronte defcribes , & in fuperiori quidem loco dita
teræ receptaculorum ab A , continentur ordine vfque ad M. In fepto vECÒI
• 11
tranfuerfo CD, ab N , vfque ad Z coeteras alphabeti litteras continuabis ,
holys smiva , b, abba Dei [ 201
vt in figura apparet .
& CL
96
421
Tertiò .
1

120

A 1
B
ГАЪ Be Cd De EfFgGhHil kK IL mM n 1
4

To OP Pq Qr /R s /S Tuy w/Wxx y z Za
A

A 6B 2 C 20

B 2C 3D 21
Hac ferie literarum & numerorum tabellæ ex tabu
C 3D IE 22
la combinatoria iuxta ordinem alphabeticum de
D HE SF 23
E SF 4G 24 fcribantur , quarum 6. femper ab eadem littera al

F IG 1H 15 phabeti incipiant , quæ & in appropriatis locula


mentis collocabuntur , vti ex horum diftributione
G 7H 61 6 1
loculamentorum patet .
H 81 9K S

I 9K 8L 4
K 10 L 12 M 3 K

LIM 10 N 2 Arca
MEN IO I

N 130 14 P 19 Steganogra
phica
feriem tabellarum
O 14P IS ___ 17|
P 15 Q 13 R 18 collocanda
rum
Q 16R 18S 16 exhibens .
R 7 S 11T 13

S 18 T 16 V 14

T 19 V 20 W 11
Panditur hàc Arcà tibi combinatio rerum
V 20 W 19 X 12
Scribere quæque cupis , dat polygloffa tibi .
W 21 X 24 Y 10
}:
X 22 Y 22 Z 9

Y 23 Z 23 A &
31.1.
Z 24 A 21 7 H
G Da

mieres
Tertiò . In dictis 24 receptaculis tabellas 6, pones ; tabellæ ex ligno
fint , eruntque in vniuerfum tabelle 144. neceffariæ . Hifce intra fua rece
ptacula pofitis , ijfque in 24. partes primò æqualiter diuifis columnas tabu
læ alphabetaria hoc ordine defcribes . Eximes ex loculamento A vnam
Modus in
bellas ta- tabellam poft alteram , in quibus fingulis deſcribes litteras alphabeti vnà
fcribendi . cum numeris , prout illa in prima columna tabule exhibentur , & ea repo
nes in fuo loculamento . Secundò exime ex loculamento B fex tabellas , &

in eorum fingulis defcribes ordine litteras alphabeti à B incipiendo vna


cum numeris appofitis , prout in fecunda columna B tabulæ combinatoria
apparet . Tertiò exemptis 6. tabellis ex receptaculo C. in ijs defcribes litte
ras

}
1

131

ras alphabeti à C. incipiendo vnà cum numeris litteris afcriptis prout colum
na 3. C. tabulæ docebit . Atque hoc pacto progredieris in 6, tabellis fingulo
rum receptaculorum ordine alphabeti deferibendis : habebifque primam artifi
cij partem finitam . Tabula verò combinatoria ex qua tabellæ defcribendæ
funt, illa eft quæ fequitur .

:
Ne verò poftica tabellarum pars otiofa remaneat , exime ex 1. rece

ptaculo 6. tabellas , & in earum fingulis deſcribes ex tabula combinatoria co


Inmnam B. prout fex primæ b,maiori A. coniuncta docent . In fingulis enim
receptaculorum frontibus inuenies binas litteras maiufculam, & minufculam..
Maior indicat in antica parte alphabetum ab A. incipiendo : in poftica verò à
B. incipiendo , ordine defcribendum effe . Sic procedendo in fingularum ta
bellatum pofticis partibus defcribendis , ita vt alphabetuin ab ea littera inci
pias defcribere, quam minuſcula littera demonftrat , Et hifce peractis fingulos
tabellarum ordines in appropriatis receptaculis repones , eritque artificium ,
omnibus numeris , & litteris abfolutum .
Nota vtrumque eorum , qui hac cifta reciproco commercio vti volunt ,
fimilem Steganographicam arcam apud fe habere debere . Quomodo verò illa
vti debeas , iam per propofitiones explicandum reftat .

CAPVT TERTIVM .

De buius cifta , & artificÿ in eo reconditi vſu vulgari .

PROPOSITIO PRIMA .

, ope vnius tabella .


Litterasfenographicè defcribere per numerosfolos

LIGE ex quibufcumque tandem volueris tabellis vnam ,


v. g. cam quæ fit fignata littera C. & deinde fenfus fecre
tus amico cuipiam tranfmittendus hic fit : CAVE AB EO

QVEM NON NOSTI . In affumpta itaque tabella C. alpha


betaria, numerum 20, qui litteræ Carcane correfpondet, feor
fim pone, deinde numerum 8, qui refpondet litteræ A. pariter feorfim fcribe .
iterum vide , qui numerus V. refpondeat , & hunc feorfim fcribe , videlicet 14 .
& hoc pacto procedes vfque ad vltimam arcani fenfus litteram , quæ eft I. &
numeros hofce ordine pofitos , vt hic vides , amico tranfmitte . Vt verò cor
refpondens intelligat , quam tabellam elegeris , vel primam tabellæ litteram .
v.g. C. indigitaffe fufficiet . Quæ littera ne pateat, initialem alicuius fententiæ
feu epiftolæ litteram affumes, aut aliquo alio modo, prout interfe conuenerint,
rem tranfigere poterunt . Et quoniam foli numeri fecretum manifeſtant , pote
rit quifpiam tractantem de quouis negotio epiftolam præmittere ; Nos hoc lo
co accipimus pro Steganographica littera tabellam quæ à C. incipit : nume
ros autem Lector applicabit ad indicatam columnam , & ij ftatim ordine mon

ftrabunt litteras fecreti , vt in exemplo patet .

Litte
132

Littera Steganographicay Huiufmodi nominibus ad fecretum ma

gis magifque tegendum , poteris præpo


Exemp. 1, C120) nere titulum aliquem numeros concer

100
ADEMIE TOO
APPGITEN ZIZIO POISTKANKA
nentem , vt nos hic fecimus . ponenda
Gradus Solis , de quibus ea epiftola_bre
uiter formari poterit : quo pacto fecre
tum ita latebit , vt à nullo quidpiam fub

100 INDEFNI = Ig I n I- INGENI


iſto tegi , ſuſpicari poſſit ,
Scriptus autem numerus data opera
fitu perpendiculari, more aſtronomorum
exaratus eft ; ne fi plano fitu illi exhibe◄
rentur per puncta , aut virgulas, facilè cui
piam de aliquo myfterio latente fufpicio
oboriri poffet . Atque hic eft primus , &
Grad, Solis. omnium facillimus modus .
IZ IZ 10 IZ IZ IC IS ILLI TEE
MEHHAaloo
J

PROPOSITIO II,

Quomodo ope duarum tabellarum per


numeros cuipiamfcribere queas .

16 Io modus impenetrabilis eft , vti &


Hoomnes reliqui qui fequuntur . Ma
F

neat vti prius fenfus Steganographicus :


CAVE AB EO QUEM NON NOSTI .
Hunc fenfum ita numeris obuolues ,
Selige tibi ex quibufcumque volueris re
ceptaculis duas tabellas : fint v. g. figna
tæ litteris frontalibus D E; has pones
11

ante te : deinde vide vbi in prima tabel❤


la occurrat littera C. & numeros ei ad
nexos 20. 1. feorfim fçribe , deinde quæ
re iterum A. fecundam fecreti litteram ,

& numeros ei annexos fub prioribus fcri

be, & hoc pacto procedes ordine, donec totam fecreti feriem compleueris , vt
in exemplo patet, & hos numeros amico tranfittes.
Habes hic modum arcaniffima fcribendi per duas tabulas iuxta fe pofitas,
de quo nullus fufpicari
poffit aliquid latere , fi priori ordini, Gradus , Secundo
Minuta fuperimpofueris. hoc modo: Grad. Min. Aftronomorum more : indicant
enim quilibet duo numeri fimul fumpti vnam litteram , & çam quæ in prima
tabella occurrit, vt vides ,
1

poor:

.
.
Exem

I
4

"
aluiÑESUSC
ALE
133
Numerorum

INITI
Exemplum 11.de duabus tabellis

IINTOIWIATalwl
iuxta fe pofitis . difpofitio iuxta
IS litteras fecreti.
P A X
DE Grad Min.

AMT
WILIN

WINIMI + IIN∞ I a
440 1 Nota hofce
P 10A 6 1X 17 13.

1915
20 I C

KI
D 2E 4
lulw

numeros
lalu

3.
Im

ETO101
Q11 B 2
IIB Y 18
E 3F 3 33 A - femper vni
+

23
!

ht Z 19
F 19 18 V R 12C 3 litterę in pri
5G 6 -

1
S 14D 4 A 20 ma tabella

FIM
~~~~~~
I

G 3 E
I

11211FERRINJI
HS 3 1
bud refpondere :fi

I_I
T 13E

TO
IZ
It
10
Is
IZ
H 71 8 23 A

D
23 verò fecretű
--
6K 7 2 B V 15F 1 per fecunda,
11 1
D 24 aut tertiam
K 9L 10 3 E vv 20G 7
reuelare ve
L 8M 9 14 X 19H8 E 23
Dim

13 Ich
1

lis, tum litte


I

‫ܫܢ‬
10

Islzlo

Y 181 F 22
%
¢

Inlololu

MICN 12 15 ra tabellæ
1 - 1
‫ܫ‬
iol

N110 11 Z 17K 10 21
19 18 V capitalis pũ
1 passed -
A 16L 11 H 16
1l

O 13P 14 to fignanda
&
3 E
IIIIII

Si →← 11 eft, vt Lectori
P 12Q 13 10 12 M B2 M 121 15
l

1 cöftet quam
ITII

Q15 R 16 II 11 N 12K 14 nam tabella


I 1
R 14S 15 13 14 O 14L 13 24 3 fecreti indi
REPRE

11 - -

cem felege
S 16T 17 II E 23 → 15M 12
rit .
~ [ *]

T 17 V 19 II F 2216N II
323 4
V 19vV 18 14 O R 170 924
I

vv 18 X 20 16 17 S H8
8 S 18 P
] ~ ] ;}

X 2 Y 22 19 I 7 T 19
71
NTI

Y 22Z 21 6 V R 7 719 8
7
d
vv 21S 6
Z 24A 24
4 X 22T 5 1
A 23 B 23
I

B 10 2 3. Y 23 V 4
1
C20D1 9 Z 24 vv 3 9999 ‫ג‬
Pid

Vt autem cognofco correſpondens alteruter , quafnam columnas ex tan- ,


ta multitudine affumpferis , litteris id maiufculis in littera aliqua præmifla in
dicare poteris . v. g. Tandem D E gaza aftronomica aperui tibi modum compu
tandi annos Solares pergradus , & minuta, &e. Inhac epiftola non reperiuntur
nifi duæ litteræ maiufculæ D & E. hoc itaque tibi fignum fit ad eligendas ta
bellas , quarum frons fignatur dictis litteris , & nullo negotio penetrabis fecre
tum . Numeri enim in tabellis reperti fimul in prima tabella indicabunt, litte- ,
ras, ex quibus feçtetus fenfus conflatur .
Item præftare poteris cum tribus , quatuor , aut quinque tabellis aut plu
ribus affumptis . v.g. fi tribus tabellis negotium conficere velis , felige quaf- ,
libet ex receptaculis , videlicet PAX quas ante te pones . Sit autem idem qui
fupra fteganographicus ſenſus tranfmittendus : fic age . Pone in fronte epifto
læ PAX CHRISTI quarum prima vox fignificet tres tabellas effe affumendas
hiſce P, A,X, fignatas : numeros hic pones fub fignis aftronomicis , aut fub re
monetaria, aut menfuris geometricis ponderibuſue , perinde eft ; vti in duabus
X vlti
134

vltimis tabellis fuprapofitis factum vides .


Difpofitio numerorum hoc pacto fiat . Quære litteram C in prima ta
bella, & inde excerpe 3. numeros ei adnexos . Deinde quære A & numeros
tres ei correfpondentes feorfim fcribe , & fic de coeteris , vt in exemplo patet -
Amicus autem numeros ad fe tranfmiffos examinaturus , videbit in fronte epi
ftolæ PAX maiufſculis litteris fcriptum : vnde intelliget 3. tabellas hifce litte
ris fignatas feligendas cffe ad fecretum percipiendum . Quæres itaque tres
primos numeros 1. 13. 14. in ferie tabellarum , & reperies ftatim illos refpon
dere litteræ in prima tabella , quam feorfim fcribes , & fic de confequentibus
numeris operabitur , eritque fecretum ita tectum , vt fieri non polit humano
ingenio id penetrari ,
Nota in hoc negotio litteras prima tabellæ tantum indicare litteram fe
ereti fenfus, reliquis otiantibus .

COROLLARIVM ,

X his patet quomodo 4. affumptis, & iuxta fe pofitis tabellis operandum,


Exfit . Sint dicta tabellæ LAVS DEO. pofito itaque maiuſculis litteris LAVS
pro claui, procedes in reliquo eodem prorfus modo quo in præcedenti . Pari
pacto fi quinque vti volueris tabellis, pro claui ponatur pentafyllabum SALVS
in domine , quarum prior vox indicat tabellas accipiendas effe fignatas litteris
SALVS : & deinde eodem modo procedendum , quo in præcedentibus .
Quanto enim plures tabellas felegeris , tanto rem magis magifque intricabis .
Vti verò innumeri modi funt littteras frontales tabellarum fignandi ; ita quo

que vniufcuiufque arbitrio relinquo ponendi alio alioue modo , quas amici ex
concordatione arcaniores effe iudicauerint , quas & per litteras præuias fibi
mutuo fignificare poterunt; quod fi fecerint , fecretum arte humano ingenio
impenetrabile tegent ,

PROPOSITIO TERTIA .

Alius modus docetur , quo per applicationem tabellarum iuxta numeros ibide na
pofitos Steganographicum fecretum eruitur .

It
Sltfum
fecretum
hoc obuelabis artificio . AB
AccipeQUE
tot tabellas ordine naturali pofitas,
quot in fteganographico fenfu litteræ funt, videlicet. o. deinde fcribe nume
rum 3. qui C indicat in prima tabella feorfim . deinde in fecunda columna,

numerum 21. qui A indicat . poftea in tertia columna num. 14. qui V figni
ficat . rurfum in columna quarta numerum 3. qui E fignificat, & fic in reliquis
ordine . has enim tabellas fi fuis numeris in vnam lineam tranfuerfam coap
taueris , ftatim fefe fenfus fteganographicus manifeſtabit in litteris , vt fe
quitur .

·I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. 1 XI. XII.
C31A 211V 141E 31A 231B 201E 221 O 8 1 Q 5 T V SIE 6IM 23

XIII. XIV. XV. XVI. XVII. XVIII. XIX. XX.

N 12 TO 24 IN 3 IN 910 12 TS 201T 811 181

15 PRO
..
SCHLIKIZIOLIJEKERIPIN
135

PROPOSITIO QVARTA.

Alius modus quo littera pro littera commutatur i

lige binas quafcumque tabellas v.g. A B ; queis iuxta te pofitis vide , cui
D

deinde vide cui litteræ A in fecunda tabella refpondeat, & inuenies B, quam
feorfim pones ; tertio vide cui litteræ in fecunda tabella refpondeat littera V,
& reperies VV: & fic littera E refpondebit litter F in fecunda tabella ; &
REF

fic confequenter vfque ad finem fecretæ fcripturæ . Hoc peracto fecundæ co


lumnæ litteras mittes ad amicum , qui ex fronte epiſtolæ videbit ma
A B
TRED
1910

iufculis litteris fcriptum A B: fi itaque hafce duas tabellas juxta fes



ELI

pofuerit , ftatim vel ex ipfa applicatione litterarum DR- VV F


wis in DAC aC 6
BC FPR VVFNOP OOP TVK. patebit in columna 1.latens fen
IZIO

"
NI
101

a b e o que m n o n'no fti.


Z
IF
IS
PF

fus vti vides ,


I

FG Hoc item arcanius teges , fi affumpferis tres tabellas , & femper


fingulis correfpondentibus arcanæ fcripturæ litteris in prima tabula
duas in fequentibus tabellis oppofueris v. g. DE BC VVX FG . Qui
C
modus vti infinitas combinationes inuoluit , ita ei amplius inhærere
nolo . Quare eum hoc loco indicaffe tantum fufficiet , cum quidquid
Trithemius , Porta , & Blafius Vigenerius alijque in fuis fteganogra
phicis operibus fusè & operosè tradiderunt , id hic modus in fe velut
in fpeculo limpidiffimo luculenter & maximo compendio oftendat ;
funt enim tot diuerfimodi in hoc reconditi , quot millenis annis iuxta
fingulas combinationum leges defcribi non poffint, ita ſecreti , vt nul
lum humanum ingenium eofdem penetrate queat & quorum quidem..
omnium varia tabellarum difponitio , & ad inuicem adapratio caufaa
eft . Tres enim t in hoc artificio combinationes confiderari poffunt ;
vel litterarum ad litteras, vel numerorum ad numeros , vel litteræ ad
numeros , & horum ad litteras .
Itaque quarumcumque in hifce feriem mutaueris , iam totum,

quoque artificium immutaueris ,ita vt hoc negotium infinitatem quan


dam induiffe videatur . Non dubito quin Lector ex hifce noftris prin
cipijs, innumera aliá cum tempore fit inuenturus , quæ has noftras in
uentiones magno teganographiæ augmento fint locupletatura,

PROPOSITIO QVINTA .
***
Quomodo per unicam litteram Alphabeti , que clauis officium fuftineat, integrà
epiſtolà,ſecretum animi confilium quifpiam alteri communicare quear?

Cio multorum hoc problema torfiffe ingenia ; nos fumma id facilitate nos
ftris tabellis expediemus . Sit idem fecretus fermo qui fupra . GAVE AB
S
EO QVEM NON NOSTI Clauis autem fit v.g. littera A, vel quæcumque alia
ex alphabeto affumpta . Hac induftria procedes . Difponantur zo.tabellæ iux
ta fequelam naturalem litterarum alphabeti A B C. harum ope in notitiam
arcani venies hoc pacto , In prima tabella feorfim ſcribe numerum adfcriptum
Litteræ C, quæ eft prima littera fecreti ; in fecunda numerum A in tertia,
1 num.
X 2

H
136

num. V in quarta num. E in quinta num. A in fexta num. B & fic vfque ad
finem, & habebis fequentem numerorum feriem , 2 , 21 , 14, 3 , 24 , 1. 22. 8. 5 .

8. 3 , 23. 1. 24. 3, 9, 12, 20, 8. 18. Lecturus litteras , coget omnes hofce nu
meros in vnam feriem, & ſtatim in litteris patebit fenfus fecretus , GAVE AB
EO QVEM NON NOSTI . A verò clauis fignificat tabellas ab A incipien
do naturali ferie alphabeti difponendas effe ; fi verò pro claui v.g. O. accepe
ris, id fignificat tabellas ordine naturali ab O deinceps , iterum vfque ad Q effe
coordinandas , & fic de cœteris . itaut quamcumque ex litteris alphabeti lit
teram pro claui ſelegeris , illa indicer ab illa littera tabellas ordine alphabeti
co poni debere : quibus quidem pofitis , eodem prorfus modo , quein iam de
fcripfimus in numeris qua colligendis, quà legendis litteris procedendum effe
nòris . Qui modus adeò intricatus eft , vt nullus tam fublimi ingenio fit , qui
in tanta combinationum multitudine illam à fcriptore intentam attingere,

queat , præter eum qui clauim nòrit ; præfertim fi clauis fingulari aftutia oc
cultetur . Atque ex hoc patet, quomodo quis per 2. 3. 4. litteras pro claui af
fumptas, fteganographiam perficere poffit . Cuius quidem variationis nec mo
dus, nec numerus eft . v. g. pro claui fint hæc verba . IESVS, MARIA . iuxta
hæc igitur nomina difponantur tabellæ , deinde juxta ordinem tabellarum exi
mantur numeri litterarum fecreti fenfus indices , & habebis quæfitum . Et fi
clauis litteræ defecerint, ab initio clauis telam ſteganographicam ordiri debes,
donec totum ſenſum compleueris .

::
CAPVT QVART V M.

De vfu mirabili quo vnum aliquod areanum infinitis modis tegi poteft , itaut
integra qualifcumque tandemfententia integro alicui occulto
conceptui refpondeat ,

ROCEDO tandem ad magnum illud & mirabile fcribendi fecre


tum, quod tot magnificis verborum ampullis delcripfit , tantis
fermonum fpinis metaphorifque ab ingratorum hominum ac
ceffa muniendum putauit Trithemius , in quo reperiundo tot
P
hucufque ingeniofiffimorum hominum defudauit induftria .
Certè Blafius Vigenerius , in fuo de Zyphris Gallicè confcripto
volumine , cum id capere non poffet , Trithemium tanquam de rè impoſſibili
temerè de ſe iactantem , carpere non eft verecundatus . Nos verò hifce ipfis
Trithemium defendentes, nihil eum dixiffe , quod quidem hunc fcribendi mo
dum concernit , quod veritati non fit confonum , ipfo facto in hoc noftro arti
ficio per variam tabellarum difpofitionem computationemque demonftrabi
mus . Duo potiffimum in hoc fcribendi modo ad benè operandum fcitu ne
ceffaria funt : Primò fententia quædam , fiue qualiacumque tandem verba,,
quæ vti manifeſta funt omnibus , ita quoque clauim vocamus , quà fecretum
dlaufum aperiatur . Secundò occultus fenfus, quem steganographiam vocant ,
quo amicum fecretò , de quodam magni momenti negotio commonere velis .
Clauis fiue fenfus manifeftus,poteft elle quæuis fententia, vel quæcumque ver
borum periodus epiftolæ præfixæ , vel præuio correfponfu per epiſtolam tranf
miffa : cuiufmodi effe poffet , Salutem in Domino fempiternam , vel , Cariffimo
at Doctiffimo Viro Domino Fetro Turriano Petronins Catillus falutem , vel vt
Trithemiana methodus magis magifque elucefcat , pro claui ponatur paucis

verbis concepta epiftola , cuius tenor eft is , qui fequitur . Oro te Gariffime
,
Amice, vi mutuò mibi concedas, &c. quæ fequuntur,vt fupra . Atque hoc pacto
#!
quam
PREPPERDEEL
SNPU PUE
FOR
KUBE
"
SAHI
FEEBEEFFI
>
1
Y
PEFENSALADEM
|
:|
:
Plot Subbe
SHEPKUOPPELEF
HESHRA
되다
3
/
3
/
-
1
PEMERI PELSES
RM
FOT TEE
OANEMI YA
PERI
EEEEEEPERS PE ;
F
}
T "
.17
KEPENDEM 1 Harl
I
187
7
1
4
1-1
|
- |
mingsday?

HUNEFBNEKR 944
ET
sciustego
al
137

quamcumque epiftolam quibufcumque verbis conceptam fcribere poteris a


quæ quidem nihil aliud quam clauis munere fangetur; ſub hac enim latet mis
ro quodam modo fecretum abfconditum , vti paulò poft videbis . Et litteræ
quidem clauis femper in fronte tabellarum ordine difponendæ funt : fenfus ve
rò fecreti litteræ difponendæ funt in latere , feu in ſubſequentibus litteris ta
bellarum . Quæ omnia diligenter notanda funt. Sed paucis verbis operationis
totius modum dicamus . Sit itâque clauis, vt fequitur ,

PROPOSITIO SEXTA .

Qua modus deſcribitur, quo clauis litteræ fecreti conceptus litteris


ud aqualizatem reſpondeant .

Clauis. SALVTEM IN & EO QUI EST VERA SALVS, 26) litte

Senfus fecretus. ,
CA VEABE QQVE MHA ▼ DCÔ GNÒ VISTI 26) 74

Rimò itaque exime ex receptaculis tabellas illas , quæ litteris fuis capitali❤
PRi
bus, clauis litteras exprimentieruntque tot, quot in claue litteræ continen
tur videlicet 26.
Secundò, Tabellis hoc ordine difpofitis , vt arcañam ſcripturam fub toti
dem litteris comprehendas , fiç age . În prima tabella fignata littera 8 , quæ
prima littera clauis eft, quære C primam fecreti litteram, cui in fecunda tabel
la admoueas litteram A , & in tertia tabella litteram V, & in quarta litteram
E: & fic ordine procedendo litteras ordine in vnam tranfuerfam lincam ad
aptes, vfque ad vltimam fecreti fenfus litteram 1 : & hoc pacto fingulæ hæ lit. Littera.
S
teræ,fingulis clauis litteris correfpondebunt ."
6
Tertiò, difpofitis iam tabellis co quo diximus modo , nil amplius reftat ,
18
nifi vt numeros vnicuique litteræ appofitos feorfim defcriptos correſpondenti
22
tranſmittas hoc pacto .
ŞALVTEM IN TO QUI EST VERA SALYS . 15
Significabas mibi nuper Cariffime Melander inftantibus precibus , vt tibi 23
tranfmitterem folaris motus numeros in Gradibus , & Minutis, quos in Zodiaco 6
conficit , octo dierum fpatio . Vnde fi inde aliquod emolumentum haurire queas , 7
gaudebo, & me excufes • quod tanto tempore te in is tranfmittendis detinuerim . Ex 10

Villa Glarienfi i,Maÿ 1663. 19


Hæc epiftola nullum fecretum continet , fed ad legendos numeros tan 4
tummodo fcribitur, excepta fuperfcriptione epiftola Salutem in eo , qui eft vera 10

Salus, hæc enim vti diximus, clauis officium fuftinet, vt fequitur . 19


20
SALVTEM IN EO QUI EST VERA SALVS . 19
Hóc pofito fi litteras lecturus exemerit ex cifta tot tabellas , quot in hac 4
claui litteræ funt : ita tamen , vt in ordine iuxta fe pofitæ in litteris frontalibus 17
dictam Epigraphem referant, is iam fic procedet. In ferie numerorum vide cui 5
litteræ in prima tabella numerus 5. refpondeat; & inuenies C; deinde in fecun 6
da tabella vide cui litteræ numerus 6. correfpondeat , & inuenies A, quem 13
præcedenti litteræ Cadmoueas . Iterum vide cui litteræ in tertia tabella 14
numerus 18. refpondeat , & inuenies V, quam litteram admouebis ad præce -23
dentes duas CA, fiet GAV: poftea vide cui litteræ in quarta tabella refpon 9
20
deat numerus 22. & inuentum E admoueas ad prædictas iam litteras , & ha
bebis vocem CAVE . Porro reliquum fenfum pari induftria erues ; fi enim 24

juxta numerorum feriem, numeros in tabellis ordine fequentes in vnam lineam 19


coëge
1

I1

138 1

eeëgeris, ftatim fenfus secules fcripturæ fimul in litteris apparebit ; quod iu


cundiffimum vifu eft, & in praxi facillimum ,
> 2043

3V 2. COROLLARIVM PRIM V M, ausk


1
#

boc pater fecretum infinitis alijs modis, vni & eidem epigraphe corres
í
E fpondentibus , tegi poffe : fed pauciffimis rem expono ; fint areana nun,
cianda iuxta tenorem fequentium ,
Rex magno exercită venit contra Veſtram ciuitatem ,
Inimici magna apparatu veniunt contra vos .
, ad eos inserficiendos , qui arario preſunt ,
Eft qui venenum paran
State cauti, cras hoftis veniers ad vobis occurrendum in via Auſtrali, videte
quomodo, &c.
Corneliusqaem promouiſti, abiecta gratia v inimico tuoferuit .
Garrus hoftilis auro opastus ducitur in Poliam , vide guid agas .
Sed hæc fufficiant . Si enim centum millia huiufmodi monitionum fecretarum

tranſmittere velles ille omnes vna & fola epigraphe fupradicta , quæ pro cla
ue maneat, co quo dictum eft modo,eruerentur per folos numeros ex varià ta
.
bellarum difpofitione , & applicatione , vt vidifti . imò amplius dico , omnes
mundi bibliothecas citius defcribi poffe , quam vt Combinationes omnes hu
jufmodi fecretarum litterarum conceptus defcriberentur. Sed hæc fusè in,
Arte noftra Combinatoria demonftrauimus ; ad quam Lectorem remitto.
nii etu
ES COROLLARIVM SECVNDVM .

Ater quoque epigrapham pari modo infinitis modis mutari poffe, itaut quæ
as clauis munere
Dixi vel vnum verbum fufficere poffe pro claui ad quamcunque , vel fufiffi
mam Epiſtolam confcribendam . Sed hoc exemplo oftendam .

177
i PROPOSITIO SEXTA .

Int hæc verba loco clauis S. P. DICIT. dico buius ope , vel vaſtam epi,
b
ftolam fecretis referam fcribi poffe, Sic autem procedatur . Collige 7.
tabellas pro quantitate litterarum , quarum frons referat hæc verba :
25
: S. P. DIGIT

{
Si itaque quoddam fecretum juxta hunc conceptum verborum tenorem
fcribere defideres, v.g. Magnum quid circa te agiturs quareprouide tibi in tem
pake Vides igitur " tenorem horum verborum maiorem effe quam vt à paucis
+}

literis clauis confici poffit . Quæritur itaque quid agendum hoc cafu ?" Dico
boc cafu co
, qui fequitur modo procedendum effe:rem paucis indigitabo . Pone
prinum fub litteris clauis, tot arcani fenfus litteras, quot poteris, v.g. 7. prout
bic nos fecimus , deinde reuerfus ad principium reliquas fermonis occulti lit
1: tetas ordine pones , femper à principio ordiendo vfque ad vltimam litteram ,
vt in hoc præfenti exemplo pater, & prodibit fecretus verborum fenfus , iſthạc
numerorum ferie, vt vides ,
+

1. 15
...

¿ 8.04
Clauis

1
139

Secretus fermo per numeros exponendus.

473
Clauis. S.P.DICIT S. P. DIG 1 T

ma gnumq 14. 16. 4. 8. 20. I. 4


m a g n 1 M
u i dag i t
Sermo, ur circa fecretus 23. 7. 2. 20. 24. 4. 8.

.~ .
" d a g i t
te quare
prouide 23. 12. 20. 4. 18. 18. 15:
i i biint 16 " ci ga a

S
em pore . 24. 23. 15. 24. 8. 12. 19.
id eft te q 14 a የ

magnum 12. 12. 13 . 24. 6. 17. 19.


3 16 i d C
P y @
quid agitur
I. 4. 6. 8. 8.


24. 7.

*
circa te

.
t b 2
quare pro
uide tibi in 2. 4. 12. 7. 18. 9.
m P 0 y C.
tempore.
Hos numeros vbi vnà cum perbreui epiftola , cuius clauis S. P. DICIT,
correfpondens acceperit : tunc promptis è ciſta 7. tabellis , quarum frons re
ferat has litteras S. P. DICIT. id eft , Salutem plurimam dicit . Deinde coa
&is primæ lineæ numeris in tabellis inuentis in vnam lineam , nempe 14. 16. 4.
8. 20. 1.4. litteræ numeris correfpondentes dabunt magnumq, quæ feorfim
notentur . deinde coactis alijs 7. numeris in ynam lineam tranfuerfalem , litteræ
alphabeti tibi exhibebunt : uid agit . & hifce feorfim in directum fcriptis : hoc
pacto procedes vfque ad vltimam numerorum feriem , & prodibit arcanæ fcri

pturæ fenfus , vt fequitur .


Magnum quid agitur circa te , quare prouide sibi in tempore.

PROPOSITIO SEPTIMA,

Trithemianum exemplum in praxim deducitur .

Vomodo vel vnica voce , vel pauciffimis verbis pro claue pofitis , fub ijs
integra epiftola de rebus magni momenti confcribi poffit , paulò ante
O
docuimus . Quibus expofitis , iam quoque exemplum à Trithemio ,
ceu paradoxum quoddam propofitum manifeftemus , quod & fupra adduxi
mus . Itaque pro claui accipias quamcumque epiftolam,aut etiam orationem,
& fub ipfa arcano fermone rem magni momenti abfcondes : vt fequitur.

Clauis ad fecretum , hæc epiftola eft.

Oro te Amice Cariffime , vt mutuò mihi tranſmittas decem florenps cum_

latore prafentium, quiafunt mihi valdè neceſſarÿ pro conftruétione cuiuſdam adi

ficÿ, &tibifideliter reftituam ,

Cizi Secretum per clauem eruendum .


77 ..

4 Confpirauerunt in necem tuam Melancius,Tyberius, Ioannes & Petrusfamu


li Comitis de Afoto, & quarto die poft Laurentÿj , in noče circumuallabunt do

mnm tuam, prouide quis agas ,


In hoc exemplo fingulæ clauis litteræ fingulis arcani fermonis litteris cor
refpondent . Quid verò hoc fibi velit , quod in clauis fermone 56. litteræ,
in
140

In arcano verò non nifi 47. reperiantur , dici fanè non poteft , quantoperè mul
torum ingenia hic defectus fatigauerit, dum fieri non poffe dicunt inæqualem
litterarum in vtroque numerum , id quod à Trithemio promittitur , minimè
reddere poffe , atque adeò artificium quoque non fubfiftere . Sed qui paulò
ante propofitum paradigma rectè perceperit , ftatim rectè fe habere rem vide
bit , Trithemium more folito ad yexanda curioforum ingenia data opera,
hunc defectum commififfe percipiet : cum non fit neceffarium clauis litteras
litteris arcani fensùs femper correfpondere debere ad æqualitatem ; cum cla→
uis nunc abundare , nunc deficere poffit : fufficit enim fecretum fermonem co
pertingere , vt abfolutum fenfum conficiat relictis in claui litteris fuperfluis .
Si verò clauis litteris fuis defecerit , id eft pauciores litteræ fuerint clauis ,

quam arcana epiftolæ , tunc ad principium clauis recurrendum eft , vti in præ
cedenti exemplo expofuimus . Sed iam ad exemplum Trithemianum elucidan
dum progrediamur ,

Elucidatio praxis Trithemiana .

Clauis huius exempli epiftolion eft , eo verborum tenore , quo in præce


denti exhibetur contentum . Sic itaque procede , Ex cifta deprome tot tabel
·Jas,quot epiftolion litteras continet , vel fi tabellæ non fufficerent , pro prima,
vice cum 20, tantum operationem inftitues , & poftea cum totidem alijs vfque
dum per repetitas operationes totum compleueris . Exemptis igitur 20. tabel
lis, quæ in fronte prima Epiftolij verba continent; Ora te Cariffime Amice, quæ¬
re in fingulis tabellis litteras , quæ fecreti fermonis fenfum referunt . v. g.
Confpirauerunt in necem, itaut columnis furfum deorfumue promotis , omnes
litteræ quæ Canfpirauerunt in necem conficiunt, in vnam rectam & tranfuerfa
Jem lineam cogantur . Quo facto co prorfus ordine, quo litteræ procedunt, vnă
fingulis litteris adfcripti numeri amico correfpondenti mittantur , cuiufmodi
funt fequentes ,
C 12 Hic legens epiſtolion numerorum ope tranſmiſſorum , in arcani
0 12 conceptus fenfum hac induſtria perueniet , Exemptis ex arca tabellis
# 12 quæ in fronte prima epiftolæ verba Oro te Cariffime Amice exhibeant ,
1
fthoc pacto operabitur ; iuxta numerorum feriem tabellas tam diu fur
14 fum , vel deorfum mouebit donec omnes in vnam lineam tranfuerfa
9 lem cogantur , & litteræ quæ in eadem linea occurrent , manifeftabunt
18 prima fecreti verba Confpirauerunt in necem , deinde repofitis intra
a 20 fuas cellulas tabellis , vnaquâque in appropriato loco; eximet alias quot
# 14 voluerit, quæ in fronte fequentes voces exhibeant Vt mihi mutuò trans
f 4 mittas, & deinde iuxta hanc correfpondentium numerorum feriem lit
18teris tranfmiffam , coge tabellas in vnam lineam vti prius ; & vnà re
i peries
u 20 ijs iunctas litteras arcani fermones indices, Tuam Melantius,&c.
# 13 Pofitis itaque intra fuas cellulas tabellis , nouas tabellas produ
# 10 cito, quæ reliqua clauis verba referant , & ex adiunctis numeris in re
i 19 liquum arcane fcripturæ fenfum peruenies , & hoc pacto operaberis ,
F
# 14 donec totum expediueris , & prodibit fenfus illo arcani fermonis Con
n 8 fpirauerunt,&c. vt paulò antè pofuimus ,
& MAG Nota tamen fi tot tibi tabellæ forent, quot fiue in claui , fiue in
"
C 2 toto contextu fecreti fermonis litteræ erunt , tunc exemptas tabellas
&c, co ordine difpones , vt initiales litteræ tabellarum , clauis litteras ex
primant, quo peracto fi numerorum feriem in tabellis hinc inde difperfam in
vnam tranfuerfam feriem collegeris , ftatim quoque cotus arcane fcripturæ

fen

1
141

fenfus , in litteris quæ numeris coniunguntur patefiet : quod iucundiffimum


eft videre . Si verò alteram clauem Domine lefu Chrifte , &c. quam Trithe
mius pro claui ponit vfus fueris , mutatifque clypeis tabellas in huius oratio

nis contextum difpofueris , & deinde numeros iuxta fecreti fermonis tenorem
in vnam tranfuerfam feriem coëgeris , eadem per litteras numeris adiunctas
fcriptura fecreta, id eft Confpirauerunt in necem suam , & c. emerget . hoc pa
to innumeros arcanos fenfus , vel fub vna clauis fententia obuelare poteris ,
&
& contra fub innumeris fenfibus , fententijs, apophtegmatis , epiftolis de qua
cumque re agentibus , vel vnicum fecretum facilè teges , adeòque verè hic
dici queat : Vnum in omnibus, & omnia in vno effe; & ratio in promptu eſt
cum enim tot reuolutiones tabellarum fieri poffint , quot ex 24. litteris com
binationes fieri poffunt , apertè patet negotium hoc finem non habere : & pa
tet ex hoc numero 25852016738884976640000. qui numerus refert com

binationes litterarum 24. alphabeti , fi nulla littera repetatur bis . Quid iam
putabis de noftro artificio , vbi cunce litteræ fæpius repetuntur ? certè nulla
fententia imaginabilis occurret in quacumque tandem lingua , quæ tabellarum
ope non exhiberi queat : adeoque in hac exigua ciftula , conclufæ litterarum
combinationes, omnes totius mundi bibliothecas , quoad varietatem & mul

titudinem fenfuum , conceptuumque longè fuperet ,

CAPVT QVINTV M.

Quomodo buius artificij ope per epiftolas quacumque lingua , quarum etiam im
peritus eft , & quas ne famà quidem percepit , quafpiam fcribere poffit , ima
quibufcumque peregrinis characteribus, vti Hebrais, Gracis, Arabibus,
Syriacis, Armenicis , Ethiopicis, Sinenfibus, & quocumque tandem
alio characterum genere , ad occultos animi fenfus alteri te
gendas, nulla numerorum tranſmiſſione vti poffit.
1

АGNVм hic arcanum aperio , quod meritò primum legentibus


paradoxum videri poffit : id tamen verum , imò facile effe pau
cis expono. quod & Trithemius innuit quidem polyg. fol. 104.
hifce verbis : Poffum autem ifta omnia docere in omni lingua
totius mundi, quam nunquam audiui . quamuis aterno filentio
claufum , illud tenebris potius quam luci , ob magna mala que in
de , dicit , confequi poffent concredendum cenfuerim . Neque tamen Lector fibi
perfuadeat Trithemij verba fub formali , fed potius fub materiali quadam fi,
gnificatione accipienda effe, quomodo enim quis linguam, quam nunquam au
diuit, aut intelligere , aut fcribere poffit nemo eft qui capere poffit ; neque id
fine miraculo fieri poffe putem , vtpote quod folis Sanctifimis Apoftolis Spiri
tus Sancti munere conceffum fuit . Quomodo verò id quod ante promifimus
fieri poffit, aut quomodo Trithemius id fieri poffe exiftimauerit,aperiam . adeo
å Trithemio,vti hoc, ita omnia cætera quæ promifit paradoxa ; æquiuoca
que
tionibus inuoluta fuſa Lectori conftet .
Totum artificium in hoc confiftit,vt quis epiftolam aut difcurfum ex quo
cumque libro , quacumque lingua impreffo defcribat ; pofitaqué claui & arca
no fermone , numerorum quoque feriè inuenta , iuxta eafdem fermonis qua❤
cumque lingua defcripti, litteras certis figuris, fiue punctis, fiue virgulis difting
guat . Quem difcurfum correfpondens dum accipit , per litterarum virgulis
Y diftin
142

diftin&
tarum numeros, tandem in arcanæ fcripturæ notitiam venit . vt proinde
hic nulla linguarum peritia opus fit : Sed fufficit, vti dixi , vt quifpiam lingua
quacumque defcriptum , aut ex libro peregrinæ linguæ characteribufque com
pofito , fermonem iuxta numerorum feriem diftinguat. Sed exemplo id often
diffe fufficiat .
PARADIGMA .

Quo quifpiam quacumque lingua arcani fermonis fenfum obuelare poſſe docetur .

Ir clauis in principio epiftolæ , feu difcurfus, Cariffime Theophilacte: ſecreti


S verò fermonis fit vti fupra, Caue ab ea quem haud nofti, vt fequitur ,
Clauis, Cariffime bil
Th e o p b i l a cie. 21.litt.
Secret, Cauca be o 9 " em ba u d n afti, 21, litt.

Numeri qui 20.6. 5. 9,3 . 8. 6.9,12,13 . 10.22,9.7.16.13.24,13,14. 16.8,


eruuntur funt.
Quomodo verò horum numerorum fubfidio per dictum quantumcumque di
uerfæ linguæ difcurfum , arcanum detegere queas , oftendam . Defcribatur ex
libro quodam Italico , vel Gallico , Hifpanico , Germanico , Hebræo , Arabico ,
Anglico,Belgico, Græco, perinde eft , difcurfus quicumque , qui de quacum
que materia indifferenti tracter , vti ſequitur ,

LATINA.

Cariffime Theophilace .

Lurimum fcitò me tibi fubirafci , qui nolueris mihi commodare librum


Pluri
tuum ; equidem nefcio quo meo in te merito id fiat : nunc verò cognoui

quantum mea cauſa facturus fis, cum negaueris mihi rem tam exiguam; verba
tua & animus non videntur mihi bene confentire, fitu petijffes à me res maio
ris momenti , nihil ego negaffem tibi . Verum profectò illud eft , quod vulgo

dici confueuit, probandos effe amicos , antequam his opus fit , nam in aduerfis

probare,ferum eft . mihi verò fatis eft animum ſpectaffe tuum .


Eodem modo punca appones in reliquis linguis ..

ITALICA .

Appiate ch'io fono molto mal contento di voi , perciò che non hauete volu◄
SAPE
to preftarmi il voftro libro . Non poffo imaginare come la habbi merita
to verſo di voi hora ben m'auueggo che voi farefte poco per me , quando
voi mi negate si poca cola . Le voftre parole & i voftri penfieri non fi confan
no bene l'vno con l'altro; fe voi m'hauefti richieſto cofe di maggior importan
qua non ve l'hauerei negato . E ben vero quel che fi dice communemente ,
fempre conuienne prouar gl'amici , prima di hauerne bifogno , perche prouan
doli nella neceſſità faria troppo tardi, onde mi baſta d'hauerui prouato,

Ony GALLICA.
Vira

Achez que ie fuis fort mal content de vous , à caufe que vous ne m'auez
,
SA 1. penter is lay

envers vous ; -- maintenant aperçoy ie bien que vous feriez bien peu pour moy,
quand
143

grand me refuſez fi peu de chofes . Vos paroles & pensées ne ſe reſſemblent


pas bien l
' vne l'autre . Si vous m'euffiez requis chofes de plus gran

de importance , ie ne les vous aurois point refusè . Ileft bien vray ce qu'on
dit communement . On doit toufiours efprouuer fes amys deuant qu'on en ayt
affaire , car les efprouuer en la neceffitè , ce feroit trop tard . Pourtant ce
m'eft afsè de vous auoir efprouuè .

HISPANICA.

Aued que yo eftoi mal fatisfecho de vos , por que no me aueis queri
SAUdoC preftar vueftro libro . No puedo entender , como yo lo aya
merecido , aora veo bien que vos hariades muy poco por mi › pues

me negais cofa tan poca . Vueftras palabras y penfamientos no fe pare


cen bien el vno al otro : fi vos mi vbierades pedido cofas de mayor im
portancia yo no vbiera reufado elacerlas . Es bien verdad lo que fe
dife comunemente ; fiempre fi deuen probar los amigos , antes que los ayamos
menefter , porque probarles en la neceffidad , feria muy tarde . Por lo qual
baftame auer os probado lo que tengo en vos .

GERMANICA .

Viffet das ich nit vvolzufriden bin mit euch , das jhr abgeſchlagen habt
V Ville B
mir zu leyhen euvver buch; furvvar ich kan nit gedenchen , vvic ịch
vmb euch folches verdient hab; ietz aber merck ich,vvas jhr von meinet vvegen
thun vvürdet, die vveil jhr mir verfagt habt ſo ein klein ding . Euvver vvort
vnd gemüt beduncken mich nit zu fammen ftimmen , fo jhr begert hettet von
min fachen,daran viel mehr gelegen vvehr, ich vvolts ench uit verſagt haben.
Aber es iſt vvahr,vvie das gemein ſprich vvort iſt , man foll probieren einen
freundt, ehe man feiner bedarff : dann in der nott probieren , ift zu fpat . Es
ift mit haber genug dafz ich euch probiert hab .

ANGLICA.

Novy that Iam very ill content vvith you becauſe that you vvoulde not
Κ fende me your booke , I cannott imagine hovv I haue deferued that of
you : novv I vvell perceaue you vvill doe very litle for me vvhen you deny
me foe fmall à matter . Your vvords and thoughts doe nott agreevvell
one vvith another : if you had defired of me things of much greater impor
tance : I vvoulde not haue refufed them you . It is moft true that men com
monly fay : One ought alvvayes to prooue his freindes before one haue nced
of them : for to prooue them in neceffity , that vvere. to late. Therfore it is
ilove.007 wd A
enough for mee to haue proued you
647 63
BELGICA. 472 A
iny 36041

eet da ick ben feer qualiicx te vteden teghen u , vye oorfake dat
VVeetghy my niet en hebt vvillen leenen uvven boeck . Ick en cans
nit peyfen hoe ick t'uvvaerts dat verdient hebbe : nu mercke iсx vvel , dat
ghy foudt doen feer luttel voor my , als ghy my ontfeght : foo cleyne fake .
>
u vvorden ende ghedachten , en ghelijcken niet vvel d'eene d'andere : dat
ghy my verfocht hadde dingen van ueel meerder importantie ick en foud
Y 2 fe
144

fevniet gbevveyghert hebben . Het is vvel vvaer dat men gemeyneliick feyt:
Men behoort altoos fijn evrienden te procuen eer dat menfe behoeft : Vvant
die te proeuen in den noot , dat vvaer te fpade : Daerom het is my ghenoech
u beproeft te hebben .

GRECA .

ΤΟΥΤΟΥ ΚΑΙΝΟ ΤΟΜΗΜΑΤΟΣ ΕΥΘΥΝΑ ΚΑΤΑΤΑΡΧΑΣ


ΔΙΔΟΝΑΙ ΩΣ ΑΝΕΚΔΟΤΟΝ ΤΙ ΜΕΧΡΙ ΤΟΥ ΝΟΥΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ
ΕΡΓΟΛΑΒΗΣΑΣ ΕΜΑΥΤΩ ΜΕΝ ΣΥΝΟΙΔΑ ΜΕΙΖΩΝ ΤΙ ΜΕΤΑ
ΧΕΙΡΗΣΑΜΕΝΩ ; ΟΥ ΟΙΟΣ ΤΕ ΕΙΜΙ ΚΑΤ ΑΞΙΑΝ ΚΑΤΑΣΧΕΙΝ
ΑΛΛΑ ΜΕΝ ΤΟΙ ΠΡΩΤΟΠΕΙΡΟ ΣΥΓΓΝΩΜΗ ΠΟΤΕΡΟΝ ΤΟΥ ΜΟΙ
ΔΕΔΟΓΜΕΝΟΥ ΕΥΣΟΧΩΣ ΕΦΙΚΟΙΜΗΝ ΑΝ ΜΗ ΣΚΕΦΑΣΘΩΣΑΝ
ΟΙ ΠΡΟΣ ΣΤΕΓΑΝΟΓΡΑΦΙΑΝ ΕΠΙΔΙΔΟΝΤΕΣ ΩΝΠΕΡ ΕΝΕΚΑ
ΑΥΤΗ Η ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΕΞΕΙΡΓΑΣΤΑΙ .

HEBREA.

‫שמע דברי אדני לפי מתי כי מה יועילו לאדם אם יקנה‬

‫את כל הארץ ואת נפשו יענש או מה יתן אדם חל פת‬

‫נפש כי יש עתיד בר האדם לבוא בכבוד אביו את‬

‫המלאכים ואת ישיב לאיש כמעשיו‬

ARABICA

‫الاحمق‬ ‫أسمعلولا جهل العاهل لم يعرف لبيب العقال بشتة خصال يعرف‬

‫ غير دفع واليقة في كل امر وبرلي‬is


.‫بالغضب من غير شي واكلام فــــــ‬
‫ـي‬

‫يغير موضع البدل وسالة من ما يعنيه بانه ما يعرف صديقة من عدوة‬

vor obb ɔwy


Ecce hic II. epiftolas diuerfis linguis confcriptas exhibeo , vt ex ijs cam
"
quam volueris ad fpecimen propofitæ artis oftendendum eligas . Huiufmodi
epiftolam , cuiufcumque tandem linguæ affumes , ad manifeftandum eius opes
arcanum fub eo latens . Pone ante te numeros paulò ante propofitos 20. I.
5.9. &c. deinde incipe numerare litteras epiftolæ à prima incipiendo ordine
bonfequentes , iuxta numerum primum 20, id eft 20. litteris numeratis , fub vl→
tima imprime pun&um , deinde 6. à primo numera , & fub eo iterum imprime
punctum; rurfus ab hoc, exclufiue tamen, alias quinque litteras numera , & im
preffo puncto , numera 9. alias , & puncto impreffo , procede ad alias ordi
ne litteras epiftolæ , iuxta numerorum feriem numerandas vfque ad vltimam
que epiftola fuis fignata punctis , tranfmittatur ad amicum , qui obferuata cla
vi Cariffime Teophilate, tabellis in ordinem , iuxta clauis litteras difpofitis, com
putabit litteras à principio tranfmiffe epiftolæ , vfque ad primum punctum , &

inuentum numerum 20. feorfim reponet . deinde numerando litteras epiftolæ
inuenier à puncto ad punctum 6. litteras , quas pariter feorfim fcribet . deinde
computer ab hoc puncto exclufiuè ad alterum litteras inueniet à puncto ad
pundum quinque, quem feparatim alijs coniunget; & fic progrediatur , vfque
A dum
145

tum occurrat, & hanc numerorum feriem


dum in epiftola nullum amplius pun&
reperiet 20. 1. 5. 9. &c.
^
Hanc itaque numerorum feriem in tabellis iuxta clauis litteras difpofitis ,
in vnam lineam tranfuerfam adaptet , & litteræ alphabeti litteris junctæ vnà
tibi ſecretæ fcripturæ fenfum manifeftabunt, vti iam fæpe diximus , Atque hoc
pacto cum vnaquaque epiftola cuiufcumque tandem linguæ , vti ex fingulorum
punctatione patet , procedes ; fi enim hafce epiftolas ad diuerfos dictarum lin
guarum peritos, co quo diximus modo punctatas, tranfmiferis, omnes animi tui
fecretum fub ipfis abfconditum cognofcent . fi verò differentibus clauibus &

fenfibus fecretis inftruere velis correfpondentem amicum quemcumque tan


dem , tum nemo fecretum ad alium fcriptum intelliget , fed vnufquifque per
appropriatam clauem, fuum fibi communicatum fecretum obtinebit.
Hinc patet omnem characterem imaginabilem , vti differentium alpha
betorum, planetarum,fignorum,afpectuum, notarumque, quibus Chymici vtun
tur, fimiliumque characteres , huic arti noftræ aptari poffe : cum ij fiue ordine
recto , fiue obliquo , confusè vel temerè pofiti , nil aliud nifi punctationem re
quirant . Habes itaque hoc loco mentem Trithemij , quomodo fub omni lin
guarum genere , quis occultos animi fui conceptus alteri manifeftare queat .
Quod arcanum vti hucufque à nemine intellectum fuit, ita nos primi in lucem
id educendum duximus . Neque mihi fuccenfeant rerum arcanarum poffef
fores, quod multa in hoc opere arcana nonnifi magnatibus manifeftauerim re
feruanda : hofce fcire velim hæc arcana ex fe & fua natura talia effe, vt quam
uis omnibus iam manifefta videantur : ita tamen ea vfurpari poffe , atque tali
artificio tegi, vt innumeri fimili modo ad inuicem fcribentes,nemo tamen alius

ad eorum fecretum pertingere poffit ; & hoc folum ex alia aliaue clauis muta
tione, quæ quamdiu cognita non fuerit, etiamfi centum,vti Trithemius dicit, an

nos in eius inquifitione laborarent omnes docti & praxeos periti, femper tamen :
irrito conatu ad fecretum penetrandum ſe fatigarent .

CAPVT SEXTVM.

Quomodo y qui cifta Steganographica carent, hoc artificio vti poffint .

VM non omnes huiufmodi cifta artificioſa inftructi fint ; neç


omnes neceffarias in ea conftruenda ac defcribenda expenfas
facere velint , hi poterunt folo tabulæ Combinatoriæ , ex qua
tabellæ defcriptæ fuerunt , beneficio omnes fupradictas opera
tiones perficere , etfi non ea facilitate , quæ fit mobilium tabel
larum fubfidio . Verum ne quicquam huic negotio deeffe vi

deatur, rem pauciffimis verbis expediam . 1


1 Sit itaque per clauem fupradictam Cariffime Theophilacte ſecretum Cane
ab eo quem haud nofti . manifeftandum fic tabule combinatoriæ beneficio

tum in componenda, tum legenda epiftola procedes .


Primo . Quare in tabula Combinatoria , columnam C littera fignatam 2
ideft primam clauis litteram : deinde in eadem columna , quære primam litte
ram fecretæ fcripturæ, quæ pariter eft C , numerum hunc iunctum 20. feorfim
pones . deinde procedes ad fecundam litteram clauis A, quam in columna A
T
fignata reperies : & in ea juxta A inuentum numerum 6. feorfim pone . Tertiò
in columna fignata R quære numerum , qui litteræ Viungitur , videlicet 5. &
hunc feorfim pone ad reliquos . Quartò vide in columna fignata I numerum ,
qui correfpondet E, quæ eft quarta littera fenfus fecreti , & inuentum nume
rum
146

rum 9, feorfim fcribe . Et hoc pacto ex litteris clauium & arcane fcripturæ ,
erues numeros vnicuique columnæ appropriatos . Atque hanc numerorum
feriem 20.6.5.9.8.6.9.12.13,10,22.9.7.16,13.24.15.14.16.8.8 . mittes ad ami
cum , hoc explorata claui fingulis litteris in appropriata columna repertis , ve
niet in notitiam fermonis fecreti hoc pacto . In columna C quæretur numerus
20, & Giunctam ei litteram feorfim ponet . In columna A quæretur numerus
6, & littera A ei iuncta feorfim ponetur . In columna R quæretur numerus 5 ,
& littera ei iuncta V feorfim ponetur . denique in columna 1 quæretur nume
ruso, eique iuncta littera E feorfim ponetur . habebitque primam fecretæ lit
tere vocem CAVE, haud fecus in reliquis procedet , donec totum latentis ar
çani myſterium detexerit . Sicuti itaque fcripturus litteras per clauem fimul
& arcanam fcripturam numeros determinat arcani indices , ita lecturus per nu
meros tranfmiffos, & clauis fubfidio litterarum, litteras fecretum conficientes

fermonem colliget . Qui verò admirandam combinationum veritatem , quæ


per tabellarum mobilium tranfpofitionem fit comperire defiderat , is voti fui

per dicam Steganographico artificio conſtructam ciſtam compos fiet .


CAPVT SEPTIMVM .

Nouum inuentum, multo. Trithemiano excellentius, quo quis per epiftolas doîtè
& eleganter in quacumque lingua fcriptas , arcana mentis
amica manifeftare poterit .

IXIMVS in Syntagmate fecundo quomodo quis litteras quauis


lingua confcriptas fteganographiam conficere poffet, quod & in
hoc vltimo Syntagmate diuerfa ratione fieri poffe docuimus ,
reſtat vt iam aliud ex vtroque conftitutum doceamus, quo quis
D
fub qualibet lingua arcana mentis alteri, non per nomina fyno
nyma iuxta naturalem paginarum fequelam difpofita ad alpha
beti litteras , vr in 2. fyntagmate docuimus , fed per integras epiftolas difcur
fufque de qualibet re affumptas, doctè & eleganter , etiamfi earum imperitus
fuerit, manifeftare poffit : atque hoc pacto verificatur Trithemij promiffum de
inftituendo quopiam linguarum quantumuis imperito,vt doctè & eleganter de
qualibet rè litteras componere,& compofitas ad verbum explicare queat, fem
per tamen fub ijs arcanum mentis conceptum explicans.
Quia tamen methodi difpofitio , maius otium tempufque requirit , quam ,
yt mihi alijs occupatiffimo temporis anguftiæ in effectum deducere permit
tant, id paucis tantum non tam docebo , quam indigitabo , & fi cuipiam animus
foret ad iftud elucidandum, ex hifce ductricem lucem obtineret, ad id cum ple
na omnium fatisfactione in publicum educendum . Sic res fefe haber .
In II. fyntagmate ordine defcribet primæ columnæ verba quotquot vo
luerit , v.g. nos hic pofuimus 12. quafi fynonyma de quacumque re propofitas,
ita tamen, vt epiftolæ principium femper fit vnum ex 12. verbis . has in quin
que linguas verti curet ; deinde procedat ad fecundam columnam , præceden
tiumque periodorum contextum aptè connectet fecundæ columnæ periodis, ita
vt quamcumque epiftolarum feriem acceperit , epiftola inoffenfo pede decur
rat, vfque dum perfe&
tum fenfum & elegantem exhibeat . In fecunda verò co
lumna femper pro initio periodi , totidem quot in prima ponantur fynony ma
verba ordine . In tertia verò columna primò ponantur, vti in prima,& fecunda
denuo fynonyma 12. quæ præcedentibus periodis aptè connectantur , ne fen
fus epiftola perturbetur : & hoc pacto quafuis columnas conftituere poteris ,
quæ
147

que epiftolam quamuis , etiam longiffimam , veluti in diuerfa quædam mem


bra difpofitam exhibeant , quarum fingulas epiftolas in 4. fupradictas linguas.
verti cures , eritque artificium abfolutum . Quod fi fub hac epiftolarum coa
ceruatione occultum animi fenfum alicui aperire velis , fic age . Omnia prima
periodorum verba fiue nomina, vti in fubiecta tabula patet, clauis munere fun
gentur . v.g. Accepi clauis erit arcani concepți fermonis , fub his verbis : Caue

à Latore huius, &c.


Scripturam verò arcanam ita conficies . Exime ex theca noftra ftegano
graphica 6. tabellas, tot videlicet , quot clauis litteras habet , & deinde . ope
rare vti paulò ante cap.5. docuimus , iuxta numerorum occurfum , punctando
conceptam fcriptamque epiftolam , & numeri litterarum à puncto ad punctum
dabunt tibi in tabellis latentem fenfum . Vbi verò defecerint litteræ clauis

vel ad principium clauis redibis, vti propof.a.cap.3 . docuimus, vel cum fequen
tis columnæ claui fermonem continuabis ; & fic de cæteris . Qui modus adeò
fecretus eft , vt ab humano eum ingenio penetrari adynaton exiſtimem ; acce
dit epiftolæ de quacumque re tractantis nitor & elegantia , quâ mirum in mo¬
dum arcanum obtegitur . Nihil dico amplius , fagax ingenium facilè meam

intentionem intelliget .

CONCLVSIO .

X hifce patet quidquid Trithemius in fua Polygraphia , Blafius Vigene


rius in fuo de Zyphris libro , Ioannes Baptifta Porta de furtiuis littera
Ex
rum notis , cæterique de hac technologia operofiffimè iuxta ac obfcuriffimè
tradunt; per vniuerfalem hanc methodum noftram , quæ omnia aliorum circa
hoc negotium inuenta anacephaleoticòs comprehendit, iucunda,facili, vnàquẹ
modis infolubilibus intricata arte & induftria doceri . Vnde omnes illos mo

dos obuios, qui per orchymara & metathefim alphabetorum, peregrinorumque


characterum ad alphabeti normam difpofitorum expediuntur , dum pèr qua
drangula binis, ternis , quaternis litteris ad fteganographiam vtuntur , omitten
dos duxi , cum quidquid arcani intra uius do cominetur , id
multiplici methodo, & infinitis prope modis, noftra hæc fteganographia doceat,
Nullam quoque hic méntionem facere libuit artis , quæ Stytalarum , Bractea
rum perforatarum , circulorum cœterarumque figurarum geometricarum , ani
malium quoque & vegetabilium ope , fine vlla fufpicionis labe occultos animi
tui conceptus alteri mira induftria manifeftare queas . O verò dicunt pluri
bus multò hoc noftro artificio facilioribus, expeditioribufque modis fe vti pof
fe,dum quælibet epiftola quauis lingua confcripta, alicui mentem fuam manife
ftare,fine tanta rerum combinatione fe poffe putant, illi vel ipfa fua praxi con

uincuntur . Hoc autem pacto operantur


Epiftolam quamlibet de quacumque re, & negotio qualicumque tandem
lingua conflabunt , ea tamen lege & pacto cum correfpondente inito, vt femper
fecunda ,vel tertia, vel vltima littera in vnoquoque vocabulo ad fenfum ftega
nographicum formandum fpectet . Exempli gratia : fi fub fequenti verborum
conceptu hæc verba infinuanda fint , FVR EST, ET LATRO : epiftola fic

ftabit .
Affectus tuus erga me eft ftabilis, tener , ftudio plenus,fatagam vt tribuam_
Roma tibiparem . Si verò arcani fensus litteræ maiufculis fcribantur; fic ſtabir

*piſtola
affectus Vus rRga mE eSt sTabilis , tĒner , sTudio pLenus 2 sAtagam

UT ¿Ribuam rūma tibi parem ,


Qui
i

148

Quicumque huius praxis experimentum fecerit , is forfan maiorem diffi


cultatem reperiet, quam quis credere poffit ; eft enim praxis plena tædij , & la
bor in epiftola huiufmodi componenda non minor eft illo , quo Acroftychi
dum verfus elaborantut , cum fæpe in vna littera verbo ritè accomodanda ,
plus temporis quam in integra epiftola noftra methodo confcribenda confu
matur ; accedit quod nihil facilius fit quam arcanum huiufmodi , vel príma,
fronte, detegere . Sed calamum iam tandem fiftendum duxi , interim , Lector
beneuole, Polygraphia noua iam dudum orbi litterario promiffa fruere . Vale,
Deumque Opt. Max. ora, vt quæ in ampliori receffu diuini numinis
gratia recondita tenet Author, integrà fanitate, bono pu
blico ad Diuini Nominis Gloriam , qui vnicus
ftudiorum cius fcopus eft ,› produ
cere valeat ,

2
Ad Maiorem Dei Omnia,Virginifque Matris MARIAE

gloriam .

Sabi
01200
j
¿
.....
Bojoc J
Stan WILTRON OX
La pend
ngle an
‫ܐ ܢ ܕܣ‬ ing Stike
lanie !
Joy
theo trời lại

molest sup oil


silapo in.ms
seguitive . enshnoder
-ogood mit met ba olgdu CAV IN S.
meday insupół d Housin
ait plodigo : TAI T A VI 2 ܵ‫ ܢ‬، ‫ ܐ‬،

Cumberland for repones),suzely (bu) C 0 NG


aidaf of : 2dad .. at དེtuzonai ai

magpaka z tandig cir


APPENDIX

APOLOGETICA

Ad Polygraphiam nouam

sad done ?
In qua Cryptologia Trithemiana difcutitur , & Arcana paradoxa à Tri

themio propofita , ad veritatem examinata , partim appro

bantur, partim tanquam fuperftitiofa confutantur .

DISQVISITIO PRIMA .

LIVD apud Trithemium eft Steganographia , aliud Cry


ptologia , illa multiplicem arcanè fcribendi methodum ,
hæc ad abfentes etiam occultè & arcanè loquendi modum
A docet . Et Steganographiam quidem in fecundo , & ter
tio Syntagmate tradidimus; reftat Cryptologia eius expli
canda,in qua ea promittit , quæ vti paradoxa & incredibilia
omnibus vifa funt , ità quoque maximè Principum , quo
rum plurimum intereft, talia arcana noffe, excitauit orexim.
Quos inter fuit Sereniffimus Auguftus Dux Brunfuicenfis & Lunæburgenfis
èximius artium & fcientiarum cultor ; qui præterlapfo anno integrum ferè ca
talogum eorum, quæ Trithemius in fua Polygraphia mundo fe communicatu
rum olim pollicitus fuerat tranfmifit, vt quomodo verba eius intelligi poffint ;
& an vera , reali , & artificiofa methodo in praxim reduci, meam tenuitatem
perfonæ , litteris fane humaniffimis confulere non eft dedignatus , cui & hoc
ea qua par eft finceritate & candore, litteratiffimo quippe Principi fatisfieri
debere exiftimaui .

Verum antequam telam ordiar , prius ipfa Trithemij verba , Polyg. fuæ
pag.1oo. & fequentibus propofita adducam : vt ex ipfis quid propriè per fua
paradoxa intellexerit Trithemius , & quomodo ea in executionem reduci poffe
exiftimauerit , adducam : Vt tandem per rigidum verborum examen adeo ab
omnibus curiofis ambita tandem pollicitationis Trithemianæ veritas innote
fcat . Sic autem loquitut .
In manibus (inquit) iam habeo grande opus , quod fi vnquam fuerit publi Inaudita que
catum, quod abfit, totus mundus mirabitur, cuius primi Libri titulus eft , Stegano- Trithemius
graphia . Erunt autem quatuor libri , quilibet ad minus centum capitulis diftin- pollicetur
guetur . Incepi hoc opus ad inftantiam vnius magni Principis , quem nominare mundo .
non opus eft. Quaris quid hoc opus docet ? Maxima docet , omnibufque nefcien
tibus fupenda & incredibilia , quæ à fæculo nunquam funt audita . Primus enim Primus liber
liber continet plufquam centum modos occultè fcribendi quidquid velisfine omni Steganogra
fufpicione, fine litterarum tranfpofitione , fine omni timore , ita ut non fit homo in phix.
mundo, qui naturali induftriaſcire , velſuſpicari quidem poffit , quid in meis lit
teris contineatur, præter eum qui artem monit, ex me, vel ex eo quem ego docuero.
Verba funt plana, &familiaria, omni ſuſpicione carentia , ſed intentionem meam
nemo fine arte percipere poterit in aternum , quantumcumque fit doétus , & eft res
verèftupenda . Secundus liber multo mirabiliora continebit , per ignem videlicet
Secundus li
in hac arte poffum mentis mea conceptum notum facere artem meam fcienti ad ber .

quantamcumque diftantiam ad cenium milliaria , vel plura fecurè, fine verbis ,


A fine
2 APPENDIX

fine fcriptis, fine fignis per quemcumque nuncium , quifi comprehenfus in via
fuerit ,fi interrogatus etiam per tormenta duriffima, nihil poteft fateri de nuncio
meo, quia nihil fibipenitus "conftat de illo , quidquid occurrat , nuncium meum
femper manebit occultum , nec omnes totius mundi homines ,fi fimul effent congre
gati, poffent illud veſtigare virtute naturali . Quod etiam facerefine nuncio,dum
volo, paffum , voluntatem quóque meam indicare poſſumſedenti in carcere artem
fcienti, etiam longè abfens , quantumcumque cuftodiatur , etiamfi tribus milliari
busfub terra federet - Et hac omnia latiſſime & vniuerfaliter , quando & quo
tiefcumque voluero poffum naturaliter fine aliqua fuperftitione , vel adiutorio fpi
Tertius liber, rituum quorumcumque . Mirafunt ,fateorfed audi mirabiliora . Tertius liber do
cet artemper quampoffum kominem idiotam , fcientem tantum linguam mater
nam, qui nunquam nouit verbum latini fermonis , in duabus horis docere ſcri
bere, legere & intelligere latinum fatis ornatè & difertè quantumcumque volue
rit, ita ut quicumque viderint eius litteras, laudent verba, intelligant latinè com
pofita . Quartus liber continet multafupenda experimenta ,fed purè maturalia_;
mentem videlicet meam indicare poffum fcienti artem meam inter edendum ,
vel fedendum, cum alijsfine verbis,fine nutibus quam latiffime voluero , etiam
inter loquendum , prædicandum , ludendum in organo , vel caniandum fine impe
dimento actionis alterius cuiufcumque, ita ut prædicando bona &fancta indicem,
non verbis, non fignis, non nutibus , cusufcumque fcienti latiffimè quidquid volue
ro, etiam claufis oculis , & alia multa . Quartus liber continebit arcana , quæ non
fant in publicum proferenda . Mirantur hac omnes, qui audiunt , è quibus multi
funt viri nobiles, atque doctiffimi exiftimantes ifla ant effe impoffibilia , aut peni
tusfupernaturalia . His ergo tibique refpondeo , quod multis refpondi , multa na
turaliter effe poffibilia , que neſcientibus vires natura, impoſſibilia , vel etiam sum
pernaturalia videntur . Et ecce coram Deo meo loquar, qui omnia nouit , quod ca
qua pradixi miranda, multofunt excellentiora , profundiora & maiora , quam

ega fcribere, aut tu credere poffis , & tamen omniafunt purè naturalia , fine de
ceptione aliqua,fine fuperftitione, fine magica arte ,fine inuocationefeu minifterio
quorumcumque fpirituum . Hac ideò dixerim, vtfiforte aliquando rumor ad te
peruenerit, me aut fcire, aut poffe miranda , non me magum dico exiftimares , led
philofophum . Nam quod Alberto Magno profundiſſimo rerum naturalium fcruta
tori contigit, ut propter miracula, que occulta virtute operatus eft, magus à vulgo
fit habitus, mibifum certus , fimiliter contingere poffe . Si quaris vnde mihi ifta
Reuelatio fa- que nemo alius nouit ? audi . Non ab homine , neque per hominem iſta didici, ſed
éta Trithe
per
reuelation em nefcio cuius , cum enim prafenti anno quadam vice cogitarem ,
mio .
quid noui poffem inuenire, quod omnes lateret , cæpi cogitarefi ca poffem excogita
re, qua dixi miranda . Cum poft longam, phantafiam , tanquam de re impoſſibili
penitus defperarem, dormitum eo, me nocte repofui , fatuitatem meam ipfe mecum
deridens, quam impoffibilia quarere tentauerim . Eadem nocte mihi aftitit qui
dam, dicens : uonfunt vana , ò Trithemi , qua cogitafti , quamquam tihifint im• ·
poffibilia, que nec tu, nec alius tecum poteris inuenire : Dixique ad eum : fi ergo
poffibilia funt , dic obfecro quomodo fiant . Et aperiens os fuum , de fingulis per
ordinem me docuit , oftendens quomodofieri, qua multis diebus fruftra cogitaue
ram, defa cili poffent . Ecce coram Deo quia non mentior , fed veritatem dico ,
neminem ifta adhuc docui , quamuis multi promittentes magna , Sape rogarint ,
prater vnum Principem cuifcribo, quem de poffibilitate artis manifefto argumen
tofeci certiorem, nec decet iſta alios fcire, quam Principes, alioquin multa per ea
fierent, mala , traditiones , deceptiones ,fornicationes , & alia quacumque vellent
homines mali . Sed bene vtentes arte multa per cam bona reipublicefacere poſ

fent, poffum autem ifta omnia docere in omni lingua totius mundi , quam nun
quam audini . Hec tibi Bofti propterea fignificare volui , ne me crederes
otiofum .
Opus
APOLOGETICA . 3

Opus hoc Steganographicum nunquam lucem vidiffe , fed mente tan- Steganogra
tum conceptum fuiffe , vel ex verbis Trithemij luce meridiana clarioribus pa- phia Trithe
mij nunquam
tet . In manibus , id eft ; pra manibus iam babeo opus grande , id eft circa eius ¿prodijt.
compofitionem in qua iam tota mea defudat induftria . Quod fi nunquam
publicatumfuerit, quod abfit, verba dum de futuro loquuntur, illud neque com
pofitum adhuc , nec ad lucem deftinatum fuiffe apertè verbis , quod abfit , de
monftrant . Pergit etiam ad operis difpofitionem , erunt autem 4. libri , quili
bet ad minus 100. capitulis diftinguetur , quæ verba , dum de futuro loquitur ,
librum mente tantummodò conceptum fuiffe luculenter docent. Quaris quid
boc opus docet ? maxima docet , omnibufque nefcientibusftupenda , & incredibi- Steganogra
bilia, qua àfaculo non funt audita , rectè dicit nefcientibus ftupenda & incredi- phiam mira
bilia doc ere,
bilia, cum aliud fit prægrandia promittere , aliud verò ita promiffa fefe habere dicit .
ipfo effectu demonftrare ; fed plerumque accidit , vt arcana , quæ adeò tumi
dis verborum ampullis , tot magnificis laudum titulis , in cœlum vfque extol
luntur , mox vbi foluto corticis inuolucro luci patuerint , tantum abeft , vt
quæ præhabito conceptui fatisfaciant, vt potius veluti ridicula, & puerilia con. Non
dent refpon
promif
temptui habeantur .Talia mihi videntur, hic promiffa , vel ipfo Trithemio at- fis effectus .
teftante Polyg.fol.604 . puerilia , inquit,funt ifta , fateor , cum vnufquifque pro
fuo capite & arbitrio plura venuftiora poffit confingere , quam nos in volumine
confignauimus, & paulo poft ,pudebit nos olim veremur, hifce nanÿs intendiſſe,
animum, vtilioribus intermiffis, fi itaque puerilia fe fcripfiffe afferat , quomodo
ca prægrandia, incredibilia , & à fæculo non audita dicere audeat, capere ne
quco . Pergit deinde ad primum Steganographiæ librum , de quo ita fcribit .
Ērimus liber continet plufquam 100 , modos occulte fcribendi quidquid velis fine Primi libri
omnifufpicione,fine litterarum tranfpofitione, fine omni timore , ita ut non fit ho- miranda.
mo in mundo , qui naturali induſtria fcire , velfufpicari quidem poffit, quid in
in meis libris contineatur præter eum , qui artem nouit ex me , vel ex eo quem
ego docuero, verbafunt plana , &familiaria omni ſuſpicione carentia , fed inten
tionem meam nemo fine artepercipere poterit in aternum , quantumcumque fit
doctus, & eft res verèftupenda , Quæ dixit Trithemius, non abfona funt à com
muni Steganographorum artificio , eorumque non extremam partem iam in
Polygraphia fua mundo exhibuit, quæ tamen vtrum verbis eius hic inductis fci
tè refpondeant , videat Lector , ay
Hifce itaque relictis , iam ad fecundi libri paradoxa progreditur , quæ vti
Libri fecundi
à nemine huc vfque capta funt , ita eadem ad incudem reducta à rubigine admiranda
· examinantur .
paulo rigidius defcobinanda rati fumus . Sic itaque loquitur Trithemius
Secundus liber multo mirabiliora continebit , per ignem videlicet in hac arte
poffum mentis mea conceptum norum facere artem meam fcienti ad quantam
cumque diftantiam, ad 100, milliaria, velplurafecurè, fine verbis fcriptis,fine,
fignis,per quemcumque nuncium , quifi comprehenfus in via fuerit ,fi interroga
tas etiam per tormenta duriffima, nihil poteft fcire de nuncio meo , quia nihilfibi
penitus conftas de eo , quidquid occurrat , nuncium meum femper manebit occul
tum, nec omnes totius mundi homines , fi fimul effent congregati , poffent illud in
ueftigare virtute naturali ; quod etiam fine nunciofacere , dum volo , poffum .
Multa in hoc verborum contextu reperiuntur prorfus contradictoria . Primo.
per ignem fine fignis abfenti ad quantamcumque diftantiam, etiam ad 100, mil- Quomodo per
ignem artem
liaria & amplins fe arcana mentis fuæ nunciaturum pollicetur . Quæro itaque exerceat,
fi per ignem , quomodo fine figno ; cum vel ipfe ignis, fi quidem ita per ignem
li
promittit ad aliquid indicandum, neceffarius fit : vti enim fine figno , & per
fignum , ignem fcilicet fibi contradicere videtur : ita quoque , quod Trithe
mius iactitat , per ignem fine figno in Polygraphia fubfiftere non poteft; poffe
quidem per ignem aliquid fignificari abfenti , fine fcriptis & libris , hoc capio ,
fed fine fignis, quæ litteris, & fcriptis æquiualeant, id præftare poffe neminem.
2 vel
4$ APPENDIX

vet primis Philofophiæ elementis imbutum conceffurum exiflimo . Quemad


modum voces funt interni animi figna , fine quibus nemo alterum intelligere,
poffet, nifi voce deftitutus, nutibus , geftibus, varioque oculorum , manuum
digitorum, brachiorum, pedumque motu, internum mentis conceptum manife
ftum faciat , quæ quidem nil aliud , quam larentis conceptus quædam veluti
Contradictio, figna funt : ita quoque fine figno, per fignum tamen aliquid indicate tam ab
fonum eft, quam abfonum effet per ftatuam mutam aliquid fignificare velles .
Neque opus eft hoc loco occultam naturæ vim prætendere , qua multa , vti
afunt, in ſe continet , quæ intellectu humano capi non poffunt . Multa fub oc
culto naturæ finu latere fateor, verum cum ea rationi minimè repugnent, hinc
folum id miratur intellectus quod non capit fenfuum experientia conuictus .
At vt contradictorijs in eodem fubiecto fidem adhibeat , nec ratio naturalis ,
cum contraria fint neque bona philofophia id perfuadere vnquam poterit .
Latet itaque in hac prima pollicitationis Trithemianæ inconſiderata quædam
affertio . Eiufdem farinæ funt quæ in textu fequuntur , per quemcumque nun
**
clum, quifi comprehenfus fuerit,& c . Si enim per ignem, quomodo per nuncium
aut tabellarium cum manifeftationes per • ignem facta nuncio opus non ha
beânt : Si verò de igne virtuali, inuifibili , certis liquoribus inexiftenti, quibus
litteræ fcribuntur, fine vlla earum apparentia loquatur , fieri id poffe facile, vti
poftea patebit , concefferim .
Neminem itaque tam credula mentis effe putem, qui Trithemium hæc &
fimilia præftare poffe putauerit , fed inconfiderata quadam ratione fcribendi ,
dicta confudiffe : fenfumque potlus hunc effe voluifle, per ignem videlicet, in
incini
hac arte poffum mentis meæ conceptum notum facere artem meam fcienti
ad quamcumque diftantiam ,etiam roo. milliarium fine verbis & fcriptis,atque
Hoc pacto bene dicit, adeoque voces he , fine fignis , ad alium quempiam mo
dum , quo litteris tantum fteganographicè adornatis , fine figno externo per
aërem tranſmiſſo, nonnulla fignificantur , referti debeant : & hoc pacto Trithe
mij verba verius intelligenda effe putem . Quomodo itaque per ignem ad
r
quamcumque diſtantiam animi noftri conceptus manifeftari poffint , paucis
exponam . i
- ban? Sud 2009. 71 1

PRAGMATIA PRIMA .
by sup L 196 ISTRAT AH
A cl
B &b 8444 {
.100 Quomodo iuxta Trithemium per ignem ad quamcumque diſtantiam
Of
aliquid fignificaripoffit?

ER ignem aliquid fignificare , vti non vniuerfale fecretum eft


omni tempore opportunum , ita quoque non nifi noctu feruire
poteft , quemadmodum fumo interdiu , aut linteis cœterifque
rebus fulgentibus manifeftare folent Cryptologi . Non neceffe
erat Trithemium tam pómpolis verborum ampullis iactare ſe
cretum id, quod iam quotidiana fere confuetudine viluit . Quis
nefcit iftiufmodi arcanum Trithemij adeo manifeftum & vficatum eſſe, ve
Sicilia quo vel ipfis pueris patear . Exemplum nobis præber Sicilia , cuius fpecula matiti
ignem man mæ ita data opera circa vniuerfam Infulam difpofitæ funt , vt femper ex vna
fefter tour in altera confpici poffit . Vnde cum hoftilis Turcarum manus littus aliquod in
fulæ negotia . feftauerit, vigiles fuccenfa flamma noctu , interdiu verò pirij polueris fumo ad
monent vicinas vtrimque fpeculas , hæ alia flammæ vel fumi exhibitione alias
& alias , & hæ turfus alias & alias admoneat ea induftria , vt intra paucas ho

ras , non dicam ad 190. fed ad 400. milliaria, quid circa littus agatur , fignifi
care queant . quæ vti plerumque in Promontorijs, altioribusque montium api
cibus extructæ funt , ita quoque incolæ mediterranei mox vbi flammam vide
rint,
APOLOGETICA .

rint , iam de hoftis vicini aduentu ex conftituto pacto ſe moneri intelligunt .


Vnde armata manu, co quà fignum patet , ad hoftis violentiam propulfandam
mox fefe conferunt . Eftque nobiliffimum inuentum , & ad repentinos hoftium

impulfus proffigandos mirè opportunum .


Quod Siculi igne præftant , id Melitenfes vexillis Acropoli impofitis fi
gnificare folent . Expreffimus modum quendam vniuerfalem, quo per ignem in
remotiffima fpacia quidpiam fignificari poffit : iam verò quomodo hæc res ad
particulares quoque vfus applicetur, oftendendum eft, veruin & quomodo nem
pe integer aliquis conceptus ad quamcumque diftantiam per ignem fumumue Ratio ope
noctu interdiuque tranfmitti poffit . Conceptus in diffitum locum tranfmit- randi per
ignem .
tendus dupliciter hoc loco fumi poteft , vel fub vniuerfali quadam forma per
alphabeti litteras fignis applicandas expedienda , vel modo valde contracto &
particulari . Ille qui per figna ignis aut fumi alphabeti litteris adaptata perfi
citur, vti operofior eft " ita quoque ob erroris in operando periculum , fummas
difficultates habet . Hic verò non difficili negotio in praxim ad quamcumque
diftantiam,fi operatio recte inftituatur, confici poteft; me explico .
Quanto mortalium animos curiofitas teneat cognofcendi quidpiam certò
de morte de natiuitate , fexufque conditione , de electione noui alicuius Pon
tificis, aut Cæfaris, Regifue, aut cuiufdam tandem potentis, & magni nominis
Principis , nemo eft qui ignorats quantum vicinorum principum ob politicas
rationes ipfis cognitas, defiderium fit fimilia cognofcendi , quotidiana ferè ex
perientia docet . De hifce itaque priuatis cafibus facile ad quamcumque di
ftantiam, vti recte Trithemius pollicetur, aliquid noctu, vel per ignem; interdiu
verò per fumum exiguo temporis fpacio,tranfmitti poffe non negauerim . Hoc
autem paulò ante infinuato Siculis vfitato modo, nullo tamen alio, pernici pof

fet.v.g. fi Neapolim quidlibet horum Romà tranfmittendum foret, hoc pacto Modus ope
procedendum effet . Seligendi quatuor, aut quinque montes, fiue Promontoria, randi.
ex quorum vertice vnum alterum refpicere poffet , Neapolim vfque noui de
nunciandi terminum ; deinde vigiles determinandi fignorum per ignem fu
mumue edendorum notitia prius probè inſtructi : Poftea ingruente, aut mor
te, vel natiuitate , vel electione alicuius Principis dictos vigiles paratos effes
oporteret. Si de morte alicuius Principis fignificare volueris , vna id excitata
to fignum affumi poffit . Si ex natiuitate,duabus flammis, vel
flamma ex condi&
fimul , vel confecutione excitatis ; fi de electione alicuius principis noua dan◄ " pul 2992
da, id trium flammarum exhibitione notificari poffet . De nomine verò electi MinuK

principis, vt conftaret , maiori induſtria opus foret , poffetque fieri coprorfus


ingenio, quod in Arte magnetica fol. 287. nouæ editionis propofuimus , vide
a
licet per compendiofam quandam alphabeti difpofitionem , qua pro numero
1
fingulis litteris adfcripto Aammæ excitari deberent , ad nomen eledi Principis ???? plan
indicandum : atque hoc pacto quoque de quacumque renuntia , ad quamcum 917
que diftantiam , vti Trithemius exiftimat , fine nuncio , fine litteris & fcriptis
tranfmandari poffent . Quæ quidem quoad Theoriam facilia facta videntur ,
fed in praxi tot tantifque erroribus expofita funt, vt vix defideratum effe&
tum
fortiri poffe videantur, tum propter imperitiam operantium, tum propter tem→ Cryptologia
poris momentique, cui in fingulis locis diftributi Cryptologi inuigilare debent , per iguem
difficilis eft ,
incertitudinem ; atque hoc ita effe propria experientia doctus affero : dum
enim non nifi ad quatuor milliaria cum altero quopiam correfpondente , hane
Cryptologiam olim exercuiffem, maiorem fanè in ea difficultatem , quam quis.
credere poffet expertus fui . Vnde audacter aflero Trithemium nunquam
per ignem huiufmodi experimentum fumpfiffe : fed fimilia tantum per inania
phantafmatum fimulacra fibi in mente effinxiffe . Hanc tamen Cryptologiam ,
expenfæ Principum accederent in actum deduci poffe non impoffibile effe
puto. Si enim rectè fignorum per ignem exhibitio expediretur ; dico mediż
horæ
6 APPENDIX

Quomodo hore fpatio Roma Neapolim qualecumque tandem nouum tranfmitti poffe .
circa terraru Imo fi circa totum terrarum orbem talis locorum diftributio fieret in 35%affum
orbem cry
ptologia exer ptis montibus, quorum vnufquifque ab altero non nifi 20. milliaribus Germa
ceri queat . nicis diftaret, dico non nifi duorum dierum , & 19. horarum fpacio noua expe
diri poffe ; Qui verò ob exiguum fpacium, vti in obfidionibus per accenfas
faces Cryptologiam perficere volunt, facilius negotium expedient . Modum ,
4
fufe tradidit Ioannes Baptifta Porta , lib. de furtiuis litterarum notis cap. 10.
fol. 39. coque veteres Romanos vfos effe Diodorus Siculus , Polybius alijque
tradunt, ad quos Lectorem remitto .
Atque hae fufficiant ad indicandum modum , quo Trithemius per ignem
ad quantamlibet diftantiam conceptus fuos fine litteris & fcriptis tranfinittere
fe poffe putauerit , quia tamen nonnullis Philofophaftris non placet , hic alio
modo ignem hunc intelligi debere exiftimant . an
Cornelius Agrippa , Paracelfus & Baccon putant Trithemium per ignem,
Vtrum quis quo adeo admirando modo fecreta fua communicare poffet ad quantamlibet
in difco lunari
quidpiam in diftantiam, non ignem noftrum, fed Lucem Lunarem intellexiffe , cum non de
fcribere pof- fuerint , qui nouo & inaudito , fed ridiculo prorfus & ftolido conatu fpecies
fit .
litterarum, animique conceptus in Lunari difco per Catoptricam reflexionem
legendas exhibere fe poffe & credere , & alijs omnibus modis perfuadere non
fint verecundati ; atque hanc artem calluiffe Trithemium aiunt : & ne quid
ftolidæ præfumptionis defit , formam rationemque ſpeculi deſcribunt , modum
tamen operandi , ne ipfos tantæ ridiculæ machinationis puderet, confultò reti-.
cuiffe videntur . Et quod oppido miror , huic tam infulfo machinamento fi
dem adhibere voluiffe cæteroquin haud ignobilem philofophum Ioannem
Baptiftam Portam , qui inter cætera arcana Magia naturalis fpeculum hocce
,1
Speculum felenographum hifce verbis deſcribit ;" Speculum non fit chalibeums fed vi
Ioannis Ba- treum, foliditatis digitalis , ftannea bractea fit ex antimonio repurgato & plum
ptiſte Porta . bo,qualia in Germania fierifolent . Fiat forma ex argilla, vitrumque vitrariorum
formaci liquefcat, vtformam introducat quid quæfo opus eft tot ad fpeculum
formandum requifitis, cum fpeculum fimplex idem præftare queat , quod illud
tanto ftudio defcriptum ? quis non videt omnem hanc difpofitionem , non ad
vfum aliquem,fed ad incomperta ab ipfo arcana myftico quodam apparatu ob
delanda thrafonica affectatione factam fuiffe . Sed audiamus iam porro 1 de

huius fpeculi myfterijs difcurrentem : Hoc,inquit,artificio magnis & mirabilibus


Speculum
phantafticum. nebus úti poterimus, & præcipuè ad litteras in difco luna defcribendas : quæcum
que enim in hoc fpeculo exarauerimus, plerumque litteras langiſſime mittere , &
quia in infinitum diximus,facile vfque ad Lunam mittentur,præcipuèfifuo lumi
ne adianetur. Subſcribit huic Cornelius Agrippa in fuo de occulta philofophia
Nuge Cor- opere , flammis quam luce digniori : Si litteras , inquit , parábolico Speculo in
nelij Agrip. fcripferis, idque tempore pleniluny Luna expofueris , ea littera ceu in vafto quo
dam fpeculo impreffa reflexaque, ubilibet locorum legi poterunt . Ita Pythagoram
aiunt , dumHydranti moraretur , litteras Luna infcriptas Conftantinopoli amicis
*
legendas dediffe . O impudens mendacium ! quis nefcit Tempore Pytagoræ ,
nology frue fub initijs Romæ condita; quo Pythagoras viuebat , Conftantinopolim in .
"
# ME rerum natura nec dum fuiffe . Legat quicumque volet , & nil horum in vita,
Pythagora reperiet ; ad ftabiliendam impofturam , fpeculum parabolicum ad;
Artis vfum affumit, cum tamen quid parabolicum fpeculum fit non intellexe
rit: cum tantum abeft, vt parabolicum fpeculum ad enormem diftantiam paral →
lelis radijs lucis fpecies tranfmittere poffit , vt potius , vel ad minimum inter -
uallum pro ratione foci cauftici diftantis , omnes radij reflexi in vnum veluti
centrum couniantur : vt maioremne in huiufmodi hominum in afferendis re
bus,quas nefciunt audaciam , aut in fingendis rebus audaciffimam impudentiam,
dicere aufim,ignorein. Quomodo enim litteræ fpeculo infcriptæ ,quæ ne ad 15
wtail paffus
APOLOGETICA . 7

paffus manifeftari poffint in Lunari difco ad interuallum 52. femidiametrorum


terra à nobis diffito exhiberentur , quis credet . Sed hæc vti indigna funt quæ
à Philofopho refutentur, ita puerorum maiori iure exfibilanda relinquantur
Horum forfan perfuafione inductus non ita pridem Author ,cuius fame parco ,
qui oculis tubo optico armatis, certò certius equitem in difco Lunæ, & in Sole Eques in
nauim expanfis velis coeterifque apparatu nautico inftructis fe obferuaffe af- Luna phanta
ferere aufus eft ; quo dici vix poteft, quantum fe apud fenfatiores philofophos fticus.
ridiculum , ne dicam ftolidum exhibuerit . Edita quoque non ita pridem noua
Philoſophia , cuius authoris nomen data opera filentio fupprimimus , qui huic
fententiæ tanquam mirum in modum plaufibili fubfcribere non veretur, vt yel
fatis mirari non poffim hafce nugaciflimas opiniones in fcholas paulatim irre

pere; imo fcholafticæ philofophiæ deditos viros , qui cæteroquin tanto rigore
abfonas fententias infectantur, hanc omnium vaniffimam , fuperfticiofiffimam ,
mendaciffimamque amplexari non verecundatos fuiffe. Sic enim ait de Trithe

mio loquens : Eft & aliud preſtigium admirandum ; Namfiquis nocteſerena_ Trithemio

plena Luna radijs aliquam imaginem aut litteras fcriptas , aliquo artificio appo adfcribitur
nat, eas legere poterit quifpiam rei confcius , idque à quolibet fpacio , fimulacris opinio de fcri
bendo nonni
in aëre multiplicatis furfum raptis , & una cum Luna radijs ad terram reflexis . hil in difco
Quod etiam inauditufieripoteft, ad quem fpecies reflectuntur , vt in Echo patet , lunari.
adeo utpoffit quis etiam remotiffimus audire & intelligere quid alius fufurret in
occulto . Vnde bene concludit Trithemius naturaliter effe poffibile, & fine fuperfti
tione, nullo alio mediantefpiritu , hominem homini ad quamcumque longiffimam
etiam iucognitam diftantiam breuiſſimo tempore nunciare mentis fuæ conceptum ,
etfi illud tempus non poffit præcisè menfurari , id tamen intra 24. horas fieri ne
ceffe eft . Si itaque hâc fteganographiâ lunaris lucis beneficio, Trithemius artis
fuæ arcana nunciari poffe putauit, cum inter nugaces Philofophaftros,& fanati
eos fuperftitionum magiftros annumerandum ducimus, dignum qui non à Phi
lofophis , fed à deliris mulierculis confutetur : quod à Religiofo viro tam in
digna, & abfona fenfifle , abfit .
Sunt verò alij Trithemij fequaces , qui ne magiftro meritiffimo viro tan Vtrum Tri
themius per
tam infamiam inuri paterentur, aiunt , per ignem fuum Catoptricas reflexio catoptricas
nes intellexiffe ; quod fi ita eft, à veritate non multum ablufit, fed non in eam refleximus o
inquam ipfe fieri poffe putauit indeterminatam quantamlibet diftanriam . peratus fit .
Quomodo autem hoc artificium fieri poffit , & quomodo per fpeculum Sole,
illuminatum , non ad quamlibet, fed proportionatam diftantiam integræ litteræ,
intra abditos alicuius conclauis muros tranfmitti poffint , nos in Arte Lucis , &
c
Vmbræ lib.10.fol.919 . & feq. fusè defcripfimus , magno fanè fucceffu , & praxi
frequenter à multis iam in effectum deducta , necnon illud , quando volu
mus Mufæi noftri fpectatoribus exhibere folemus , ad quam Lectorem remitti
mus , vbi & fabulam de litteris in lunarî diſco infcribendis , varijs multifque
demonftrationibus confutauimus .

DISQUISITIO SECVNDA .

VPER illa verba Trithemij : poffum etiam mentis conceptum ar- Trithemius
tem fcienti manifeftare per ignem ad quantamcumque diftantiam quomodo in
telligendus fi
fine verbis , fine fcriptis ,finefignis , per quemcumque nuncium ne litteris,fcri
quifi comprehenfus fuerit in via , fi interrogatus etiam per tor- ptis,fignis,nu
tibus,mentem
S menta duriffima, nil poteftfateri de nuncio meo , quia nil fibi pe ſuam alteri
nitus conftat de illo , quidquid occurret , nuncium meum femper manifeftare .
manebît occultum, nec omnes totius mundi homines , fi fimul effent congregati ,pof
fent illud veftigare virtute naturali . Quod etiamfacere , dum volo , poffum
fine nuncio, voluntatem quoque meam indicare poffum fedenti in carcere ar
tem
APPENDIX.

tem meam fcienti , etiam longe abfens , quantumcumque cuflodiatur , etiamfi tri
bus milliaribus fub terra federei ...Et hac omnia latiffimè & vniuerfaliter,quan➡
do & quotiefcumque voluero, poſſum naturaliter ,fine aliqua fufpicione , velſpi
rituum quorumcumque .
Hæc funt verba , quibus Trithemius artem fuam nimij verborum pom
pis defcribit, quæ tamen fi rectè intelligantur, & foluto nucis cortice ritè exa
minentur, nil prorfus intus, nifi putridam ac verminofam fubftantiam reperies:
Parturiunt montes , nascetur ridiculus mus . Tria potiffimum in hocce verbo
rum contextu reperiuntur,quæ vti amphibologicis verbis referta funt,ita exacta
quoque interpretatione indigent . Primum eft de Nuncio . Secundum eft de
conceptu manifeftando fedenti infra terram tribus etiam milliaribus . Tertium

eft modus quidam vniuerfalis & Cryptologicus,quo nihil non fe fignificaturum


pollicetur .
Ad Nuncium quod attinet, id vel de nunciante,vel de conceptu nuncian.
do intelligi poteft : vt vel hinc pateat , quam fit facilè huiufmodi æquiuoca
tionibus Lectorum animos intricare : accedit quod horum verborum fenfus
Confutatio . adeò perplexus fit,vt quid velit,vix capiatur . Promittit enim fe per ignem fine
litteris,fine fcriptis,fine fignis per nuncium quemuis artem fuani exhibiturum.
Si per ignem, quomodo per nuncium ? cum tranfmiffione fpecierum per ignem
factâ, nuncio non fit opus . Siper nuncium , quomodo fine litteris , fine fcriptis,
fine fignis animi fui conceptum abfenti afportare poteft ? cum non nihil ne
ceffariò aliquid fit , quo mentem fuam manifeftare debet , fiue id fit aliquod
fignum corpori impreffum, fiue aliquid aliud fit, quod nuncium lateat, præſer
tim cum dicat artem fuam fcienti conceptum notum fieri : nemo autem igno
rat, artem hanc fieri non poffe , nifi per fignorum, in quibus tota ars confiftit ,
notitiam abfenti amico communicatam : figna itaque , qualiacumque tandem
illa fuerint, hoc in negotio interuenire neceffe eft , nifi in verbis tantum lude
re, & Lectori aperto mendacio illudere velit, quod improba mentis fignum
effe,quis non videt ? Vides quoque apertam in hifce verbis contradictionem ,
dum conceptum fuum ab amico abfente intelligi dicit per nuncium fuum fine,
litteris, fine fcriptis, fine fignis : fi conceptum tranfmittit per nuncium , quo
modo eum abfens fine litteris , fine fcriptis , & fignis mittat , quis intelliget ?
Si verò, vt paulo poft dicit , etiam quoties vult , eundem conceptum fine nun
cio, fine litteris , fcriptis , fignis abfenti manifeftare poteft, certè illa nil aliud
funt, quam fomnia vana , fictilia, ridicula , nec fidem merentur vllam , nifi ab
idiotis , rerumque naturalium inexpertis mulierculis . Certè poftquam hæc
per combinatoriam Artem penitius examinaffem , nil eorum quæ ad huius
artis notitiam , quouis modo fpectare videbantur , me reperiffe fanétè affirma
re poffum : Vnde cum nil occurrerit , imo ea nec fieri poffe exiftimarem; quid
tandem per illa verba Trithemius intelligeret , fubolfeci . Et primo quidem de
Mira itechma nuncio agam,deinde de coeteris ordine dubijs . Itaque quomodo nuncius varijs
Heftiz .
modis quantumuis fignificandarum rerum nefcius expediri poffet,iam aperiam;
legerat haud dubiè Trithemius in Herodoto , miram hiftoriam , dum imper
fcrutabilem technam barbarico aftu dignam fub Heftiæi authoris nomine de
fcribit . Res ita fe habet .
Imperante Dario in Afia non ignobili loco natus Heftiæus , cum in Perfi
Hiftoria. de apud Regem ageret , & Ariftagoræ , vt ab eo deficeret , vellet furtiuo fcri
pto nunciare, veritus,ne fi non quam cautiffimè nuncium mififfet , res prodita
maximum fibi periculum adferret, huiufmodi aftum comminifcitur . Seruo fuo
diu oculorum ægritudine laboranti , veluti congruo medicamento comam ca
pitis abrafit: deinde atramento acri litterarum formas , quibus conceptum ,
animi fecretnm denunciare conftituerat, impreffit . Detento itaque fecum fer
uo , donec capilli renafcerentur : quod vbi factum effet,illum ad Ariftagoram
dimit
APOLOGETICA . 9

dimittit, iubens, cum ad eum veniffet , illum admoneret , vt quemadmodum


ille nuper fecerat , fibi caput deraderet . Seruus itaque acceptis mandatis
Heri fui, cum Miletum ad Ariftagoram veniffet , dominifui memor præcepti ,
Ariftagora rem fignificat ; ille rem fruftra non vt erat ratus , commiffum exe
quitur, litteras vertici infcriptas legit , & confilia eius mox executioni dedit ·
Hactenus Herodatus . Forfan fimile quid Trithemius per fuum nuncium intel
lexit : nam quod ipfe de fuo nuncio fine litteris , fcriptis , fignis , id eft exter
nis abfenti arcanum mentis conceptum fignificante, dixit ; id de huius Hoftiai
feruo , pariter dici poffe nemo negabit , qui fi comprehenfus interrogatufque
fuerit, etiam per tormenta duriffima, nil prorfus de arcano dicere poteft, cum
de eo nil fibi conftaret , ne quidem occultas fe litteras portare fufpicaretur ,
neque vlli mortalium tam fubtilis aftus in mentem veniret patet itaque exem
plum, quo nuncius Trithemianus fanè ad viuum exprimitur.

ALIVS MODV S.

Vomodo verò alio aftu nuncius fine litteris,fine fcriptis aut fignis ad arca
na alteri correfpondenti fignificanda expediri queata,periam. Vbi tamen
Ο
Lectorem fcire velim,dum fine litteris,fcriptis, fignifue quendam nun
cium expediri poffe dicimus , id non in rigore , & quoad litteram intelligi Quæcumque
debere . fed cum moderatione quadam , quafi diceremus finé litteris , fine Trithemius
fcriptis , aut fignis manifeftis , fed eo aftu conftitutis , quæ nemini de latente, Promifit , cum
moderatione
quopiam fecreto fufpicionem mouere queant : atque fic Trithemium quoque intelligenda
fenfiffe ,ex varijs Polygraphiæ fuæ locis colligitur,quod & fub nomine fpirituum, funt .
quos iam mifophotos , ideft luminis ofores , artificiofa quadam techna abditos ,
nunc philophotos , ideft iucis amantes vocat , indigitauit , quæ tametfi arcana
fcribendi ratione concinnatæ fint , ftatim tamen alicuius fecreti fub ijs latentis
fufpicione non carent . Vnde fol . 50. fuæ Polygraphiæ , triplex inuifibilium
characterum genus , quo litteræ fine vlla alicuius latentis arcani fufpicione
fcribi poffint , produxit . Primum eft Dermaticum , alterum Hypofphalmati
cum, Tertium Aleoticum ,dermaticum, vtar verbis Trithemij, eft,quod fit in dor
fo munciorum , fcriptura quadam artificialis per tincturam cuiufdam humoris
dumtaxat vifibilis, quam penetrare nemofufficit, qui artis nefcit arcanum . An
non hæc prorfus congruunt , quæ paulo fupra per nuncium fuum fieri poffe

afferuit ?
Lector verba fupra allata cum hifce conferat, & apertè inueniet , arcanum
quod fuperioribus verbis ad fecreto conciliandam quandam veluti veneratio
nem defcripferat,modò ambitiofo quodam verborum apparatu obuelate cona
tum fuiffe; qualis autem iftiufmodi humor inuifibilis , quo litteræ in carne hu
mana fcribuntur , paulo poft exponam . Secundum genus hypafphalmaticum
dicitur, quo rebus certis in panno fcribitur , quod exficcatum videri poteft mini
mè , donec madefa & um in aqua frigida cernatur , arcanum poftea prodemus .
Tertium genus dicitur Alcoticum, quod,vt ait Trithemius , eft multiplex & va
rium, tam informa, quam in materia habetque modos occultèfcribendipenè innu..
merabiles . Eius autem fcriptura fit in charta, velfine charta cum nemilua & cala,
cum Raphocam , lapolce, alyfque rebus diuerfis .
Ne verò arcani vilitas ftatim omnibus pateret, monftris verborum id ob
Nemilua .
uelandum duxit, non tamen tanta aftutia , quin Oedipo , vel ad primum afpe- Cala
tum innotefcerent . Si quidem litteris fecundum tranfpofitionem diffipatis , Raphocam.
Lapolce .
per nemilua nil aliud fignificare vult , quam chartam fcribendam effe cum ne- Lilaliud eft
milua, id eft alumine, cum cala , ideft lacte , cum raphocam , id eft camphora , & quam alumen
cum lapolce, id eft Cepolla . Pergit deinde nouis verborum monftris fecretum Lac.
Camphora.
fcribendi tegere : Scribuntur , inquit, litteræ,& varijs modis abfconduntur , ac Cepolla.
B locis,
10 APPENDIX

locis , vt fub race tabulata nos legimus metatheticè fub cera tabulata , in
xofirila cubior, id eft in floribus rubi , in leope, id eft in pileo , in necloflas, id eft
in flafcone, in ceocali , id eft in calceo , in locabai , id eft in baculo , in ratera, id
eft in terra , & alijs penè infinitis . Ne verò fraus detegeretur.femper vnam
litreram fuperftuam adiecit , ve in cala pro lac , in catera pro terra, in qui,
bus A fuperfluum , in locabar , id eft baculo , t fuperfluum. Hoc pacto
Trithemius ad nonnullam fuis arcanis conciliandam æſtimationem procedit .

que profecto promiffis, & tantopere depredicatis fecretis , vti funt indigna ; ità
tantum abeft , vt æftimari debeant , vt porius puerorum ludibrijs , quam graui
fcriptori conuenientiora æftimanda fint .
Triplex arca Verum iam videamus quibus modis , & qua induftria litteræ cryptologica
nè fcribendi inuifibiles reddi queant . Air Trithemius primo , dermatico fcribendi genere,
genus .
in corpore fingulari quodam liquore litteras infcribendas ; quæris quifnam
ille humor fit ? dico effe humorem ex nitro & alumine , aut vitriolo compofi

1.dermaticú , tum, quo fi quifpiam in quadam carnofa corporis parte prius atractu calefacta ,
quidquid infcripferit , vix apparebit ad aliquod tempus , fed humor paulatim
carni altius infertus, tandem fcripturam nigro colore imbutam, exhibebit diffi
culter delebilem .
Hypofphal
Atque hoc pacto Trithemius ludit in corio pauperis nuncij . Ad Hypof
Aleoticum . phalmaticum & Aleoticum genus fcribendi à Trithemio propofitum quod at
tinet, hæc vti iure ad vnum reuocari poffuut, ita quoque arcana, fi tamen arcani
nomen merentur , hoc loco pandemus . Sunt autem multiplicis generis ; non
nulli,quibus fcribitur, liquores non apparent, nifi vbi puluere , aut cinere fuerint
afperfi , vti lac Tithymalli, Cataputia fiue Lathyridis, ac lac ficulneum . Quæ
dam liquoribus fcripta non videntur, nifi vbi chartam aquæ immerferis, vt fuc
Varij modi cus limoniorum,Cæparum,fal ammoniacum . Alij litteras adipe hirci , aut bouis
Icribendi oc
cul te . in filice pingunt , qui deinde per aliquor horas impofitus , iterumque extra
tus, ca quæ infcripta fuerant , vifui exhibet . Item albumine oui, quæ volunt
&
lecta , infcribunt chartæ , quæ deinde atramento tincta , abrafo albuminis li
quore, litteras demonftrant in fundo chartæ intactas . Iterum fi fignis fuper bra
chium , vel dorfum , aliudue membrum aceto, vel vrina, quidpiam quod occul
tum vult infcripferit , quod etiam exficcatum , ne veftigium quidem fcripturæ
oftendet, fi verò fuliginem , aut ex combufta charta in cinerem redacta , eius
pollinem infperferis , ftatim litteræ patebunt, quod idem fit, fi in fcriptúra adipe,
fæuo, alioue quodam pingui , guminiue , ac lacte formata dictum pollinem in
fperferis , iuxta illud Ouidij .
Tuta quoque eft , fallitque oculos è lacte recenti
Lutera , carbonis puluere tange , leges .
Fallet & humiduli , que fiet acumine lini ,
Et feret occultas pura tabella notas .
Litteræ per Litteræ verò , quæ igne confpicuæ fiunt , quamuis ferè vulgatum fit ex
ignem confpi perimentum , eius tamen modum hoc loco tradere operæ pretium duximus .
cue .
Epiftola fcribatur quæcumque , deinde omiflis fpacijs non neceffarijs, litteræ ,
fyllabæ , & dictiones , opportuna humenti fucco citri, cæpe , aut quocumque
tandem acri fucco delincentur , quæ quidem ficcato humore non apparebunt ,
fed folæ illæ , quæ atramento fcriptæ funt , cæteræ delitefcent : at fi pagina
igni admota incaluerit, tunc litteræ, quæ prius non apparebant in lucem emer
gent confpicua . Hoc pacto Sal ammoniacum aqua diffolutum litteras fcri
benti ita candidas reddet , vt vix ab albedine chartæ diftinguantur : verum vbi
eas igni admoueris , iam ex candore in nigredinem verfæ , fe confpiciendas
præbebunt . Rurfus fuccus Ceraforum viridi , ciclaminus ruffo colore char
tam imbuet : fic varij fructuum fucci varias dabunt colorum fpecies in char
ta reprefentatas . Iterum fcribi poffunt litteræ , quæ nifi aquæ immerfæ legi
non

1
APOLOGETICA . M:

non poffent , fit autem fequenti induftria ; alumen aqua diffoluatur , coques
diffoluto characteres defcribantur , qui cum exficcati fuerint , confpicui de
finunt , mox tamen ac charta aquis immerfa fuerit , confpicui reddentur:quod Variz praxes.
iterum fit , fi alumine fcriptas litteras in aqua Gallâ diluta immerferis ; fi ve
rò libuerit characteres ita formare , vt nifi lumine præfente legi non poffint ,

fic age . Ceruffa aliufue color gummi liquefacto immifceatur , ex eaque com
mixtione materia chartæ concolor parabitur , vt nihil ab illa difcernatur , vbi
tamen in illa litteras fcriptas lumini expofueris , illæ protinus veluti luces
quadam radiantes patebunt . Si verò in charta nigra albos characteres for
"
mare velis , fic operare . Oui albumen vitellumque ita diluantur , vt in liquo
rem fcripturæ aptum euadant , quo litteræ in charta fcriptæ ,vfque dum ficcen
tur , feponantur ; quo facto charta atro colore inducto ficcatoque , tranfmit
tatur ad correſpondentem,, qui rafo atramento , in fundo litteras albo colores
fulgentes reperiet . Iterum fiquis ouum cera obductum ftylo ferreo per ceram
adacto litteras formauerit , ac denique ouum litteris fuis formatum aceto for
ti aut vitriolato , per integrum diem immerfum reliquerit , hoc deinde ex
tractum , & ad amicum tranfmiferit , cera diffoluta in cortice litteras impref
fas exhibebit .
Innumera huiufmodi farinæ hoc loco adducere poffem . Ve
rum qui plura defiderat , is Mundum noftrum Subterraneum confulat : vbi
tom.2.fect.de falibus complura huiufmodi experimenta reperiet . Atque hi funt
inuifibiles illi nuncij , quibus Trithemius arcana artis fuæ adornabat .

$
DISQUISITIO TERTIA .

Qua arte Trithemius arcana mentis fuæ communicare poffit abfenti ,ſe
denti in Carcere , aut etiam tribus milliaribus infra r
terram commoranti ?

N præcedentibus fat, ni fallor, difcuffimus , qua ratione Trithe


mius per ignem, coeterafque vifibiles rerum fpecies arcana
mentis fuæ manifeftare potuerit : iam reftat explicandum , quo
modo fedenti in carcere , aut tribus etiam milliaribus infra ter
L ram, aut ad quodcumque dictorum locorum interuallum arcana
1.
fua alicui communicare potuerit . Hoc enim eft quod præ om

nibus alijs admiratione impleuit animos eorum , quorum intereft huiufmodi


fecretorum noffe veritatem . Et ad primum quidem quod attinet , fedenti
in carcere, aut loco quomodolibet conclufo , quidlibet fignificari poffe nul
lam prorfus difficultatem habet : quemadmodum enim nihil vfitatius eft ,
quam in loco vicino , per vilibiles rerum fpecies alteri fuam manifeftare men
tem ; ita quoque id per audibiles rerum fpecies fieri poffe nemo negabit : cum
quod per vifum , id multiplici induftria per fonum fieri poffit . Quod & Trithe
mius apertis verbis fignificat : Mentem , inquit , meam indicare poffum inter
edendum , velfedendum cum alijs fine verbis , fine nutibus , quam latiffimè vo
luerò etiam inter loquendum , prædicandum , ludendum in organo , velcantan
dumfine impedimento actionis alterius cuiufcumque , ita vt prædicando bona & Combiuatio
fanita indicem , non verbis , nonfignis aut nutibus cuicumque fcienti latiffimè fignorum ,
quidquid voluero , etiam claufis oculis & alia multa , qua in lucem non funt pro
COMBINATORIA TABVLA ferenda . Vbi tamen Lectorem nota
Quibus modis quifpiam Cryptologiam re velim , has voces , non verbis , non
exercere poffit . nutibus , autfignis , non fub collecti
Nuta fine geftibus . tiuo fenfu fumi debere:
uo , fed diftin&

Nutu finefignis . iam enim fupra oftendimus fieri non


Nutufine verbis . poffe , vt quidpiam alteri , fine nuti
B 2
Gefti
1

12 APPENDIX

Goftibusfine outů , 5. FX. ; bus , verbis , fignis , aut fine vllo vi


Geftikus finefignis . tali membrorum motu fignificetur , ni
by Geftibusfine verbis .
fi magicum quoddam fpeculum hic
Signisfine nutibus . adducamus , quo 展 质 Cornelium Agrip
Signisfinegeftibus pain vfum fuiffe ferunt, & quo omnia
Combinatio Signisfine verbis. arcana alteri reprefentabantur ; quod
modorum lo Verbisfine nutibus & abfit vr de religiofiffimo viro fufpicer
quendi ,
Verbis fine geftibus .
neque fympathica radiorum diffufione
Verbisfins fignis .
id contingere poffe paulò poft lucu
Nutu &geftu ›fine fignis , & verbis ... lenter demonftrabimus . Hoc itaques
Geftibusfinefignis & verbis . pacto illa intelligi debere exiftimo ,
Signisfine geftibus , netibus verbis . vt arcana mentis fubinde nutibus fine
verbis , aliquando verbis fine nutibus ; nunnumquam & verbis & nutibus ; in
terdum etiam fignis folùm fine vllo motu , fine nutibus , fine verbis , quando
que & nutibus , verbis , fignis , alteri communicentur . Neque alia in rerum
natura combinatio occurrit ; quæ artis ſpecimen exhibere queat , nifi id diui
na quadam reuelatione fieri dicamus : quod vti naturæ vires longè excedit ,
ita quoque hic locum non habet . Sed vt rem ad oculum demonftrarem , hic
combinatoriam tabulam adducendam duxi , extra quam , nulla , quæ pro
miffis Trithemij fatisfaciat , alia datur . Vbi tamen nota nutum & geftum,
multum inter fe differre ; Nutus enim proprie capitis eiufque membrorum
motum refpicit ; Geftus totius corporis . Signa pariter fub multiplici differen
tia confiderari poffunt : vel enim refpiciunt arcanum , quo mentem alicui ape
rias ; vel technologiam hieroglyphicam fingulari quodam artificio exhibitam ,
vel technafma per catoptricas reflexiones , aut fonorum differentias , vel exhi
bitione plantarum , arborum , animaliumque conftitutione , adeoque
nihil in rerum natura fit , quod femeiologia non fibi vendicet , vt nihil interim
dicam de ftellis , planetis , characteribus aftronomicis , chymicis, artiumque
liberalium , mechanicarumque occultis notis , quæ omnia ad arcana artis fi
gnificanda , vel ipfo Trithemio atteftante cryptologiæ feruire poffunt . Verba
quoque hoc loco variè fumi poffunt , vel vt voce viua prolata , vel vt mutua
per litteras varià aftutià adornatas . Quæ omnia veluti rerum fignificandarum
Confutatio fymbola quædam affumi poffunt . Quomodo verò Trithemius facere poffit
promiflorum . fine nutibus , fine geftibus , fine fignis , fine verbis , fine vlla re fenfibili , hoc
vtique , vti omnem intellectus captum excedit , ita quoque quidquid talia
fe poffe & noffe dicat , iactitet , iuret , & periuret , nunquam tamen ſenſato
Philofopho ea credere fe perfuadere poffe putet ; cum enim omnes rationes
intra certos naturæ terminos conftitutæ fint , certe has tranfgredi nil aliud

effet , quam vaniffima fuperftitione , & pertinacioris phantafiæ illufione mille


paralogifinorum labirinthis intricari . Sunt itaque omnes iftæ inuentiones à
Trithemio veluti fabricæ quædam non nifi in aëre fundatæ , neque vllo vnquam
experimento approbatæ ; adeo multa fubinde fibi mens humana fingit , quæ
tamen fecretiori trutina expenfa , poftmodum fibi de rebus fruftraneo Sifiphi
labore attentatis rifum fannafque moueant . Sed iam tandem modum , quo`ea
Trithemius fieri poffe cogitauit , aperiamus .

hou
654 DN
93898
BEDGE

PRA
APOLOGETICA . 13

PRAGMATIA SECVNDA.

Per aperta & muta figna ideſt nutibus , geftibus , verbis ,


****** mentemA alteri 4 manifeftare . ARC
-923 My B.G 9. P64

VTA figna dicimus , quod tacitè fine voce & fono , feu verbis An per figna
rerum fignificationes oftendant . Et primò quidem à nutibus Trithemius
locutus dici
capitis rem ordiemur . poffit .
Caput itaque deiectum humilitatem , fupinum arrogan- Capitis figna .
M tiam , in latus inclinatum languorem feu commiferationis affe
&um ; prædurum & rigens pertinaciam quandam mentis often
dit . Sunt & figna annuendi , vt capitis in anteriora demiffio , renuendi in
vtrumque capitis latus decuffio , & hoc pacto pro libitu cuiufque verecundiæ,
metus , admirationis , atque indignationis figna præberi poterunt . Pari paño
vultu nunc fupplices , nunc minaces , nunc blandos & mites , iam hilares & re
&
tos , modo triſtes deiectofque animo nos effe oftendimus , nunc odium , nunc
amorem monftrantes, quibus fignis tacito quodam indicio internos affectus, at

que animi noftri voluntatem alijs fignificamus, iuxta illud Quidij :


Sape tacens vocem verbaque vultus habet .
Tantæ quippe huiufmodi figna funt virtutis , vt plus fubinde huiufmodi
nutibus geftibufque , quam vel ipfis verbis moueamur . Et fatis id vel inani
matæ picturæ varijs affectuum paffionibus à nobili pictore expreffa , indicant ,
quibus fubinde nil nifi verba defunt , adeo animi pathemata ad viuum exhi
bent . Quanta oculi ad affectus animi indicandos efficacia polleant , cunctis
notum eft : dum iam citra motum dilatati & veluti fubridentes hilaritatem , Oculorum fi
deiecti verò cum frontis rugis, indignationem , lachrimis quoque dolorem gua .
& triftitiam indicant ; hac ratione nunc motu intenfi , nunc remiffi , nunc fu
perbi & torui , iam hilares & mites , modo afperi , rigidi & extenfi , iam,
languidi , ftupidi , & torpentes , fubinde quoque lafciui & mobiles , aliquan
do nutantes & voluptate quadam delibuti;quæ fi cuncta in præcepta digereren
tur , ferè,quæ quis voluerit præcepta , fcienti artem fimilibus nutibus monſtra
re poffet .
In fuperciliorum motu magnam vim latere , nemo nefcit , nam oculis Superciliorum
& fronti fubinde imperant , cum contrahuntur iactantiam , cum exaltantur hi- figna ,
laritatem , cum remittuntur pudorem , cum attolluntur arrogantiam oftendunt
iuxta illud Ouidij ;
Multa fupercilio , multa loquare notis .
Hinc cum e faftu recidimus , protendimus fupercilium ; vnde multa de fu
percilio prouerbia tracta funt , ab ipfis naturæ fignificationibus defumpta . Sed
frontem afpiciamus , quam fi explicemus , lætitiam , in fulcos contracta mole- Frontis .
ftiam, difciplicentiam , iram & indignationem oftendimus . Vnde Plinius eam
non incongruè , vel clementiæ , hilaritatis , ferenitatiſque , vel etiam iuftitiæ in
dignationifque indicem dixit : hinc effrontes vocantur inuerecundi & pudore
carentes ; Genis verò verecundiæ figna effe quis nefcit ?
Genæ & na:
Naribus , & labijs multa decenter oftendimus , iracundi nares corruga- re
mus , eas enim dum diducimus , porrigimus , mordemus , fcindimus , aſtringi.
mus & diducimus , rifus , contemptus & faftidij fignum præbere folemus .
Colli humerorumque contractione inclinatione , reclinatione innumera inte
riorum affe&
tuum figna pandimus . Si manus & brachia fpectamus , dici vix Manus & bra
poteft quantam illa motibus fuis indicandorum mentis arcanorum occafio chia .
nem præbeant . Horum enim explicatione liberalitatem oftendimus , vel fub
fidium neceffarium petimus : ita quoque in pauperibus figna funt indigentiæ ,
cæterorumque animi affe&
tuum indicia : hifce itaque promittimus , pofcimus ,
voca
14 APPENDIX

vocamus , dimittimus , minamur , fupplicamus , alienamur , timemus , in


terrogamus , negamus , annuimus . Vt fileam quot quantifque modis digi
Digiti . torum flexura, compofitione , claufura , apertura, tum numeros, tum animi con
ceptus pandamus . Diogenes Demofthenem videre cupientibus , medium di
gitum impudentiæ indicem extendebat , prauum virum & effoeminatum in
nuens . Vnde Iuuenalis :

Mandaret laqueum , mediumque oftenderet vnguem .


Quod & Ouidius in fequentibus verfibus :
1;
Me fpecta nutufque meos , vultumque loquacem
Excipe , furtinas & refer ipfe notas .
Verba fupercily's fine voce loquentia dicam
Verba legam digitis .. verba notata mero .
Si quid erit de me tacita quod mente loquaris ,
Pendeat extrema mollis ab aure manus .

Cum tibi qua faciam , referam dicamque placebunt .


49
Verfatur digitis annulus vfque tuis .
Tange manu menfam , tangunt quo more precantess
Optabis merito cum mala multa viro .
Verum cum ea dactylogia fufior fit , quam huius chartæ anguftijs defcriba
tur , Lectorem ad Bedam , Pierium , Portam , & ad ipfam Trithemij Polygra

phiam , in quorum monumentis fufiifime defcribitur, relegamus: vt vel ex ipfius


Trithemij teftimonio eum hifce vfum fuifle conftet .

An per hiero Progredior ad hieroglyphicas notas , quibus veteres Ægyptij animi ſui
glyphicas no arcana prodebant , eratque fanè quam ingeniofiffimum inuentum , quo vel
tas locutus fit. vnica res per litteras aut voces oftenfa , integrum ftatim animi conceptum, mu
tis huiufmodi fignis artem fcienti exprimebant . Quod Cryptologicum lo
quendi genus Trithemium calluiffe , aperte docet in Polygraphiæ fuæ præfa
tione , dum quam latiffimè quæuis fe artem callenti indicare poife dixit , inter
fedendum , inter ludendum , inter prædicandum : cum enim Agyptiorum
technologiam probe intelligeret , haud dubiè hieroglyphica fymbola de qua
cumque re & materia collecta , in artis fuæ vfum facili negotio conuerterit .
Sola fiquidem hippopotami imagine remotè oftenſa , vel voce prolata , vel
etiam nutu ad corporis aliquod membrum applicato , ftatim correfpondentem
hoc veluti fermone monere poterat : Ne conuerferis cum aſſidente tibi , cum ho
mo impudens , fceleratus , machus & adulterfit , qui aliud non molitur , quam vt
tuo aliorumque honori infidietur ; quæ omnia hieroglyphicè per folam hippo
potami imaginem fignificantur ; & fic de coeteris . Quoniam verò hæc pro
lixiora funt , quam vt hoc opufculo defcribantur , Lector 1. Syntagma Oedi
pi Ægyptiaci adeat , vbi quidquid in Hoc genere defiderari poteft , collecta
reperiet . Quæ fi quis iuxta diuerfas materierum, ratiociniorunque claffes ,aut
etiam iuxta Alphabeti litteras difponeret , is haud dubiè ingentem de quauis
materia Cryptologicè loquendi campum reperiret : non verbis , non nutibus ,
aut geftibus , fed folis fymbolis huiufmodi hieroglyphicis oftenfis , eminus aut
Factum Seftij voce fola prolatis . Hac aftutia & fenili calliditate Tarquinius fuperbus , vt
filij Tarquinij eft apud Liuium, Seftio Filio apud Gabios degenti ad fe è Gabiorum feruitute
superbi .
liberandum , vfus eft , cum enim nuncium ad Patrem Romam mififlet , vt

quid facto opus effet à Patre exquireret ; is fecum nuncium in hortum duxit ,
vbi decuffis papauerum capitibus nuncio dimiffo , vt à fe gefta filio nunciaret ,
præcepit . Quod cum filio narraflet , is protinus mentem Patris affecutus
non infelici fucceffu procerum trucidatione fefe in libertatem reftituit . In
numera hoc loco adducere poffem circa Emblematicam doctrinam , fed hæc
fapienti annuiffe folum fufficiat . Vt verò conftet quomodo hæc & fimilia
alphabeti litteris applicari queant , ita vt littera folummodo prolata , autemi
nas
APOLOGETICA . 25

nus oftenfa , ftatim mentis conceptus patefiat , fic procedi poffet . Oftendi
mus fupra Trithemium fine vllis nutibus , verbis , fignis , mentem fuam ma
nifeftare non potuiffe . Quæritur itaque quomodo id feciffe putetur J
Dico
per figna membris humani corporis folo tactu impreffa . Sed & hæc non fuf
ficiunt ad lungos difcurfus de qualibet re formandos . Quare id tali ratione

fieri potuiffe exiftimo . Primo iuxta omnia corporis membra alphabetum,


difponebat , ita vt per initialem Auris litteram A. per initialem Baba hit- Quomodo per
teram B , B per Capitis litteram C fignificaret , & fic de caeteris, vti in fubie- natus Trithe
&ta tabula apparet . Secundò de laude vel vituperio alicuius locuturus , aliam mius operatus
dici poflit .
columnan huic parallelam ponere poterat , cuius alphabeti litteræ , initiales
litteras omnium virtutum moralium , oppofitorumque vitiorum indicabant
vei in infrafcripta tabula videre eft . Tertio de rebus bellicis locutueus , pa
riter terminos rerum bellicarum pofuifle putarem imitialibus alphabeti litte
ris expreffos , vti quarta columna docet . Et fic in quafdam claffes certa ar
gomenta , de quibus indicandum quidpiam erat , digerere poterat . Et prima
quidem columna fignificat membra ordine alphabetico difpofita , nullumque
alium vfum habebat , nifi vt ftatim inueniret membrum, per cuius tactum
indicaret certum argumentum alicuius virtutis aut vitij , verbigratia tangens
aureш , indicabat fimul argumentum amoris , aut charitatis , quo indicabat.ta
lem aut talem charitate fumma commendabilem ; fi oculum 1 operibus virtutis
præditum ; fi dentes , difcretum ; fi linguam, liberalem , & fic de ceteris . Si
verò vitia indicare volebat , primo vno digito extenfo , de vitijs virtutibus
oppofitis fe locuturum veluti præmonitorio fymbolo indicare poterat : deinde
aurem tangens , hominem ab omnibus odio habitum notabat fi dentes indi
fcretum , & fic de coeteris . Si denique de bellicis rebus , illas eodem mo
do per initiales terminorum membris correfpondentium litteras expone
bat . Et primo quidem duobus digitis extenfis , veluti premonitorio fymbo
lo , de rebus militaribus fe locuturum innuere poterat . Deinde de deftru
&tione & denaſtatione vrbium locuturus , dentes tangebat , de neceffitates
annonæ nafum , & fic de cæteris . Terminos verò hoc modo ex pacto politos
fufiori defcriptione correfpondenti(in qua omnium virtutum vitiorumque, vti &
militarium rerum exercitia defcribebantur , quibufque memoriæ mandatis in
tegrum conceptum , vel vna fola littera nutui correfpondente exprimere po- Pes
terat) communicabat; fi verò nomen aliquod exprimere volebat , verbi gratia Aures
Venter
Petrus, Paulus, tum hoc præftare poterat Pedum,Auris,Ventris.Linguæ, Ventris Lingua
Superciliorum attactu . Hanc tabulam itaque correfpondens probè memoria Venter
mandare, & in ea continuo fefe exercere ad praxim facilitandam debebat : Supercilia,

atque hoc pacto de qualibet rè facili negotio cum amico colloqui poterat in
ter cdendum , fedendum , cantandum , loquendum , quod fi verò verere
tur, ne mutuò ſecretum detegeretur , fola membrorum per vocem prolatione
fine nutu loquebantur , & fic de cœteris . quibus auditis amicus ad notitiam
rerum pertingere poterat . Tabula fequitur , quæ & ad innumeras alias mate
rias extendi poteft .

1
Tabu
16 APPENDIX

Tabula Cryptologica per figna membrorum .

Membra . Virtutes . Vitia oppofita . De rebus militaribus .


Aures . Amor,Charitas . Odium . Arma .
Barba . Beatitudo . Infelicitas . Barbaries .
Alphabetum L Luxuria .
ex nominibus Caput .. Caftitas . Captiuitas .
membrorum Dentes . Diferetio , Indifcretio. Deſtructio.deuaſtatio.
humanorum. Exta .
1 Excellentia in omnibus. Vilitas animi . Equitatus .
Frons . 8
Fides . Perfidia . Fames .
Guttur .. Gratitudo .! Ingratitudo . Graffatio .
Humerus . Humilitas . Habitus militaris .
Superbia . L
Inguen . Iuftitia . Iniuftitia . Inftrumenta bellica .
Lingua . Liberalitas . Auaritia . Latrocinia .
Manus . Manfuetudo . Iracundia . Machinationes .
Nafus . Neceffitas . Contingentia. Neceffitates annonæ,
Oculus . Opera virtutum . Opera vitiorum. Occupatio vrbium .
Pectus . Patientia . Impatientia . Peditatus .
Quinque digiti. Qualitas animi . Inhabilitas . Qualitas capitanei .
Renes . Religio . Impietas . Rebellio . 1
Supercilia. Sanctitas . Strategemata .
Iniquitas .
Tempora . Temperantia . Intemperantia. Tentamenta .
Venter . Veritas . Falfitas . Vexationes .

Ex hifce patet primo Trithemium, fi non hoc ipfo artificio , faltem alio
huic non abfimili vfum fuiffe in fua Cryptologia : qualis quidem modus effe,
poterat ex Arte magna Raymundi Lullij extractus , quo per vniuerfaliffima
18. principia & 9. fubiecta , hanc Cryptologiam perfici poffe oftendimus_in_j
Arte noftra Combinatoria . Sed quia res longior eft , quam vt hic deſcri
bi poffit , Lector fuo tempore illam ipfam conſulat , verumque quod dixi , re
periet , in qua vel vnica, littera immenfam reciprocè difcurrendi materiam
fuppeditat .
Atque hifce modis Trithemium mentem alteri communicare potuiffe,
cenfemus , id eft nutibus externis fine litteris , aut verbis , aut fcriptis ; nifi
enim id ea induftria fieret , nemo mortalium capere poterit , quomodo homo
fine nutibus , verbis , fcriptis , & fignis alteri immobilis ad inftar ftatuæ , men
An per fynpa tem fuam imprimere poffit ; nifi id per fympathicos animi indices recipro
thiam fieri pof cè afficientes peregerit . Verum cum hæc fympathia inter hominem & ho
fit ftegrnogra minem nec vniuerfalis fit ; neque fieri poffit , vt eum quando vult , depro
phia .
mat , multo minus animi fui conceptus per eam alteri intimare poffit ; cer
tè nil aliud reftat ; quo id facere potuerit nifi eum fi non affectata iactan
tia , faltem fub amphibologia , & æquiuocatione quadam talia effutiffe ,
cenfeamus .
Quod verò fine litteris aut fcriptis fecreta indicare fe poffe putat , id pa
riter varijs modis intelligi poteft & debet ; ideft fine apertis litteris , & primo
quidem hoc modo per catoptricas reflexiones , queis in fpeculis illapfum , vel
integram epiftolam intra correfpondentis amici carcerem, aut feneftram con
clufi loci proijcere poterant . Quem modum accuratè defcripfimus lib. 10.
Per catoptri- Artis magnæ lucis & vmbræ . Atque hoc modo, tametfi præter fpeculum nil
cas reflexio
nes quomodo compareat , litteræ tamen per medium infenfibili lucis vehiculo per quamuis
fcribatur. aperturam translate integræ in muro defcriptæ fine vlla fufpicione legentur .
Si verò locus quifpiam huiufmodi infolitas rerum fpecies non admitteret , is
audibilibus yariorum inftrumentorum fpeciebus vti poffet ; de qua cum in
Mufurgia noftra tom. 2. fol. 360. titulo de Cryptologia Muficà ex profeffo
egeri
APOLOGETICA . 17

egerimus , eo Lectorem remittimus ; poteftque perfici per occultos canales


vocibus verbifque tranfmiffis , cuiufmodi nos habemus in noftro Mufæo fta
tuam , ad quam applicando aurem , quidquid remotus etiam quam ſubmiſſiſſi
ma voce locutus fuerit , ftatim percipitur , * quo ad arcana mentis alteri com 1

municanda,nil etiam in conferta hominum multitudine,& confufo loquentium


ftrepitu , fecurius , turiufque fieri poffe exiftimo . Videat , quæfo , Lector ,
que de huiufmodi arcanis machinis acufticis , quibus magno emolumento prin
cipes inter fua fecreta conferre queant, quam ampliffimè Mufurgia tom. 2.
lib.9.cap.5.fol.295.vfque ad fol.308.egerimus , & forfan quod defiderabit , ibi
dem reperiet .

DIS QVISITIO .
}"
4813
In illa verba Trithemÿ .
) . I Raima

VOD etiam facere poffum fine nuncio , dum volo , voluntarem


fcilicet meam indicare fedenti in carcere 3 ; etiam longè abfens',
quantumcumque cuftodiatur , etiamfi tribus milliaribus fub terra
federet, & hac omnia vniuerfaliter, quando, & quotieſiumque vo
luero,poſſum naturaliter , fine aliquafufpicione, aut adiutoriofpi
d to "
rituum quorumcumque .
Videtur hoc loco Trithemius idem feciffe , quod Alchimiftæ folent , qui Promilla Tris
lapidem fuum philofophicum tantæ virtutis effe afferunt , vt omnes etiam themij iatan
iam nimiam
incurabiles morbos fanct , à mortuis quafi refufcitet , fenectutem in iuuentutis fapiunt .
florem mutet , vitam ad 300.& vltra annos prolonget,eoque aureos montes , &
inexhauftos diuitiarum thefauros mundo promittunt : cum tamen tantum
abeft , vt hæc confequantur , vt potius à tot fæculis inuentus fit nemo , nifi
forfan quifpiam à Magiftro Diabolo omnium mendaciorum fabro inftru&us ,
qui huiufmodi arcana , quæ ftolidè pollicentur , comprobare potuerit . lacta
re fe de admirandis , inauditis , paradoxis incredibilibus , vnufquifque po
teft ; fed qui parem iactantiæ effectum producat , nullum adhuc vidi , pro
priumque eft hominum quorundam idiotarum , qui cum nec prima quidem
Philofophiæ rudimenta didicerint , de altiffimis tamen naturæ myfterijs , pluf
quam Bombilianà arrogantià , veluti vnici naturæ Arbitri temerè , ne dicam
ftolidè differere non verecundantur . Sed hæc incidenter . Nunc Trithe

mianarum promiffionum enodationem examinemus . In carcere fedenti , iam


fupra diximus nil facilius , quam per fpecies fonoras , alicui mentis conce
ptum manifeftare : fed cum Trithemius dicat etiam longè abfentem à car
cere etiamfi tribus milliaribus infra terram conftitueretur , fe arcana mentis

vniuerfali modo , & de quacumque re , manifeftare poffe , fine litteris , fignis ,


fcriptis , nutibus , id enimuerò omnem humani intellectus capacitatem fuperat;
hoc enim eft, quod omnes abditarum rerum exploratores nofle hucufque defide
rarunt . Vnde negotium fummo rigore examinandum rati fumus, vt quod ve
ritati congruum Lectori curiofo , conftet .
1
Longiffimo infra terram fpacio , ictus fofforum,aure ad parietes applicata,
percipi poffe , & confequenter ex horum ictuum ad alphabetum applicatione Au & quomo
nonnihil manifeftari poffe conftat ; nonnulli id probant tympano plano terræ re
do , in
autcarce
infra
impofito , in cuius pelle piforum globulos ponunt , & hoc pacto quicumque teriam quis
fubterraneus iЯus , etiam remotiffimus,illos mouet , & fubfilire facit : & nos in arcanè loqui
Mufurgia varios modos produximus , quibus per ictus fine canales abditos , poffit .
correfpondere in fubterraneis regionibus conftitutis queamus .
... Verum cum Trithemius omnia externa figna , nutus , fonos , à fua arte,
repudiet , iam inueftigandum reftat, qua ratione fedenti infra terram , etiam
C tribus
1
1
I

+8 APPENDIX

tribus milliaribus , fe loqui pofle intellexerit . Certum enim vel ex proprijs 1


verbis conſtat , eum hanc fuam artem in praxi nunquam exercuiffe , cum nul

la vorago in rerum natura inueniatur trium milliarium germanicorum profun


1
da , & fi reperiretur , hominem tamen eam non dicam penetrare , fed ne viue
1
re quidem in ea poffesin noftro Mundo Subterraneo fatis demonftrauimus: fuit
itaque folummodo conceptus quidam } phantafticus , quo fieri id poffe exiſti
mauit ,quod reuera fierinaturali arte non poteft . Quomodo verò Trithemius
Deceptio Trie illufus fuerit , aperiam . Audierat is haud dubiè ab alijs , aut lectione curioſo»
themij .
Fum librorum, quibus deditiffimus erat, perceperat, effe in natura fympathicam
quandam rerum affectionem , qua duo corpora confimilia fefe occulto quodath
motu excitare feruntur : audierat quoque de admirandis virtutis magneticæ
operationibus , queis lanceola vna ferrea , alteram etiam in diftanti fpacio mo
uet . Hinc forfan exiftimauit fieri poffe , vt duabus pyxidibus iftiuſmodi
nego
cium conficiatur . Quod, vtrum defideratum fucceffum habiturum fit , hoc lo
An duabus
co expendendum eft . Certum eft hanc technologiam tantum apud fanioris
magneticis
. pi- etiam mentis Philofophos plaufum meruiffe , vt vix alio modo in diftans reci
procum loquendi commercium , nifi magnetica arte perfici poffe putarint .
credunt enim duas pyxides magneticas alphabeti littetis in circuitu notatis ,
quarum lanceolæ, fi ritè & legitimè magneti aflictæ fuerint,in quolibet terræ fpa
cio fuum fortiri effectum poffe,hoc pacto; fi quis fuerit, verbi gratia Conftantino

poli,alter Romæ, & vterque pyxide fuerit inftructus,fi Romæ quifpiam lanceolam
•ITY litteræ Aadmôrit , ftatim Conftantinopolitanam pixidis lanceolam ad eandem
litteram fe conuerfuram ; & fi Romana ad B , pariter ilia ad. B , fi hæc ad Co
illa quoque ad C. vnde hoc artificio quidlibet fibi inuicem indicare poffe cen
fuerunt . Verum vti hæc omnia magnetice philofophiæ , immo naturæ ipfi
repugnant , ita quoque Trithemius , fi per huiufmodi cryptologiam artem fuam
felicem fucceflum fortiri poffe fibi imaginatus fuerit , valde hallucinatus eft .
Vti enim Magnetica virtus in fphæram fuam radiatione difformiter vniformi
evoluitur , ita quoque extra fuæ actiuitatis fphæram nil prorfus operari , quo
tidiana me docet experientia . Qui verò in diftans magneticam virtutem age

Actio in di- re putant , audiendi non funt ; cum hæc actio ab vniuerfa Philofophorum
ftans nulla eft. Theologorumque fchola iam dudum explofa fit . Verum fi Lector penitus hoc
cryptologicum machinamentum noffe defiderat , is adeat Artem meam Ma
gneticam vbi lib.2.part4.fol 28.editionis vltima , cap.3.de Steganographia
magnetica , hanc indiftans actionem fusè confutauimus . Fuerunt deinde
Aftrologi Alchymifta , Magi verius , quos , ne facilitas experimenti huiufmodi
duarum pyxidum falfitatis argueret , multa ad id requirunt , quæ nifi religio
sè obferuentur , totum negocium irritem reddi afferunt . Atque Aftrologi
Ridiculum quidem ferrum hora Martis Magnete affricari debere , fub certo Afcendente , 1

machinamenm videlicet Marte, Saturnum trigona refpiciente radiatione , vt effectum ſortia


Aitrologeru "
1
tum . 1
tur , requirunt . Sed hæctam indigna funt homine Philofopho , vt me vel ea
nominare pudeat . Miferi quidem fumiuenduli , vt & Chimici , vel potius
fimici gefticulatores , hoc Steganographicum negotium putant fucceffum
nunquam habiturum , nifi quintâ effentia magnetis & Chalibis res tota pera
gatur Sine Alembico igitur nihil apud hofce fperes . O quam melius foret,
vt Magnetis loco craffa huiufmodi Blateronum cerebra à tam fatuis opinioni
bus Alembico quodam Helleboro pleno purgarentur , quo de Magnetis natu
ra lanius fubtiliufque difcurrere difcerent : quid enim Magneti cum diftilla
05 tione? Quid Magnetis naturæ adeò contrarium , quam ignis , quo diffòlu
tum ipfi corroborare in infinitum contendunt ? Nonnulli nafuciores , cums
eos huius puderet infaniæ , in aliam labuntur multo grauiorem , dum afferunt ,
huiufmodi capfulas ita conftrui debere , vt verforium fit ex quinta effentia
ferri , litteræ autem ex viuo Magnete effigiatæ ; fic enim futurum afferunt , vt
vnum

1
APOLOGETICA . 19:

vnum alterum quantalibet diftantia ad datam litteram trahat . Proh Deum ,


quantum myfterium nobis hi noui Myftæ reuelant . Valde miror quod non
hic herbam quoque in Hyperboreis montibus nafcentem,qua inftrumenta illa
fanatica meliorem fucceffum fortiantur , adfcifcant . Quidam afferunt Ma
gnetem in Echeneidis fale conferuatum , malleo quodam ferrco in tantum
minui debere , donec axis magneticus inueniatur , quem tantæ virtutis effe
perhibent , vt aurum etiam in altiffimos puteos delapfum, extrahere poffit , &
vel ad centum , aut 200. leucas aliud ferrum fibi attractum moucat , atque hac
ratione aiunt pyxides fteganographicas , vt vfui effe poffint , perficiendas ef
fe ; immo vt pudenda fua mendacia , & impofturas melius tegant, ea affu
munt , de quibus vtrum in rerum natura inueniantur , qualis eft Echeneis , me
ritò à Philofophis dubitatur. Quare fi Trithemius fuam artem , virtute magne
S
tica confici poffe exiftimauit , id fane luculentiffimum indicium eft , eum ex
ipfo naturam virtutis magneticæ aut non intellexiffe , vel faltem ad aliquid
mirabile mundo promittendum,vana quadam iactantia , huiufmodi naturæ ma
gnetifmum ad fuæ affertionis confirmationem, falsò affumpfiffe . Sed iam ad al
1
terum naturæ magnetifmum , qui reciproca carnis tranſplantatione perperam .
fieri dicitur, procedamus ..
Putant nonnulli Trithemium ex variorum Authorum lectione , nonnul- Vtrum Trithe
lam notitiam habuiffe de miro magnetifmo , quo duo conípirantes ex recipro- mius arte ma
ca carnis infitione , fefe , in quocumque tandem orbis loco conftituti fuerint , gnetica vfus
hit in recipro
nefcio quibus .puncturis , de quo voluerint, monere poffint . Hancque confe- ca tranfplanta
quentiam deducunt ex hiftoria quadam , quam liber Germanicus de Stegano- tione carnis .

graphia Trithemiana fcriptus iecitat . S Ego fane cam verius in Vtopia , quam ,
vt ipfe ait , in Italia contigiffe reor . Atque vt Lector videat , quòtnugis fe
humanum ingenium occupet , hiftoriam adiungo : " Erat quidam, inquit , in Hiftoria ri
dicula ,
Italia nobilis , qui cum nefcio quo cafu amiffe nafo , magnam prefeferret turpitu
dinem , omnibus modis de nafofictitio, arte reficiendo, laborabat , Confultus ita
que quidam naforum reficiendarum peritia iam dudum celebris Chirurgus , vel,
ut melius dicam , Rhinurgus , qui conuentione facta noui productionem nafi pro
"
mittit . Res in opus impigrè deducitur , ea qua fequitur ratione . Erat dicto
nobili viro mancipium forte & robuftum , cuius carnofior lacerti pars , nafi ef
fingendi deligitur materia ; mox incifem brachÿj pulpam Rhinurgus nafi Ichno
graphia admonet , ligatamquefuis in tantum medicamentis ,fouet , vfque dum
brachium nafi loco acereniffe notat .
Quofacto arreptis forficibus , defignatam
brachý pulpam , quantum naſo efformando fat erat , excifam , nunc fuperfluo
rum fectione , iam afperiorum partium elimatioue , modo leuigatione , tandem
in opus nafi reftaurat , ita denique Nobili viro nafus fuccifus reftituitur . Acci
dit antem, vt quotiefcumque mancipium morbo quodam fibi familiari corripie
3
batur , toties nafus ifte patris fui mala fentiens , ingentes quoque fubiret altera
tiones : mortuo tandem mancipio , & nafus ille, qui tanto artificio condebatur, pu
trefactus in tabem quoque abijt , & ne totum reliquum fanum corpus gangra
na inficeret , denuò refectus . Ex hac ridicula fabula , plebei illi philofophaftri
inferunt , quod fi caro duorum amicorum confpirantium carni reciprocè in
feratur. fururum, vtvel ad multa millia milliariorum diftantes , occultos anîmi
conceptus fibi aperire poffint : fi enim alteruter communicate , fibique infertæ
carnis partem pupugerit,alter in momento de aliqua re fe moneri fentiens, cor
refpondente punctura, amicum vt loquatur, certiorem reddet: ita puncturis iuxta
numerum litterarum in alphabeto difpofitarum fibi inflictis, & reciprocè perce
ptis, fibi de qualibet rè in quauis diftantia loqui poffent , fed apage cum huiuf
modi anilibus delirijs , & ftolidis male feriatorum hominum nugamentis ,
quorum proprium eft , ex incertis & fallacibus artibus gloriam , quam verâ fcien
tiâ deſtituti adipiſci non poffunt , diabolicarum artium ope acquirere . 1
Ca Aliud
201 APPENDIX

Aliad haud abfimile dicta phantafticæ Cryptologia inueni in opere may


nufcripto Ioannis Baptifta Porte , de feceris inauditis ad Rudolphum II .

Ridicula ma. Imperatorem tranfmiffis , quod pro fuo in Rempublicam litterariam affectu ,
chinament jam olim mihi.communicârat Illuftriffimus Dominus Caffianus del Pozzo eques
PortaBapti Romanus,quod mox vbi penitius difcuffi ,mirarifatis non potui ab homine phi
Joannis
lofopho, tam indignas homine philofopho affanias produci potuiffe . Verum
vt machinamenta hominum luculentius pateant , verba formalia Authoris ap
ponenda duxi : negotium ita fefe habet .

Fit vnguentum quoddamſympathicum dictum , quod non videtur aliter ope


rari poffe , quamper fympathiam , ut duo amici longèper multam diftantiam
remoti , notis haris fimul loqui poffint . Accipe axungieporcina , vrfinaue , b
Sanguinis humani expurgati à phlegmate & bile, ana vncias duas ; Crany homie
nis violenter mortui lumbricorumque ana unciam unam & femis ; lapidis has
matitis drachmas duas ; vinį rubri aftringentis , libram vnam 'cum dimidias i
Ex hisfiat unguentum . Experiaturpinguedo vrfi , fi erit optima & vera , boa
modo : perungantur cà liminaporte, & canes mon intrabunt per eam , Sanguis,
expurgatur hoc modo : comburaturfanguis ; dein coquatur in aqua , vt extraba
turfal : abfumatur aqua , & recipiaturfal , qui iterum mifceatur cum fangui
> i.. "
guine . Lumbrici oportetfint optimè tots cum fate , mox comburantur alta optimè
cooperta . Vfus unguenti eft . Accipiantur duo caltni noni , perungantur had
vñguento , linieudo à mucrone vfque ad manubrium ; deimferuentur in loco res
:4 1 %
1
JS pido, id eft non nimis calida velfrigido ; habeant amici vulnera in eodem cera
poris leco , veluti in brachijs , confermentur fempor nona &fanguinea , & vo
' fanentur , imponant fuper ea hedersfrondes ,
we' vti vtimur cum ruptoris . Su
prà vulnera fiant duo circuli magni vel parui , fecundum plage quantitatem
11 N
& circa ea defcribatur alphabetum eodem ordine & modo , ciufdem menfura &
capacitatis . Quando igitur cum amico loqui volueris, extendatur culterfupra
circulum , & pungatur quafita littera cum acie cultri, & tunc amicus candem
puncturam fupra fuum vulnus fentier & videlicet , volofeiat me valere , punga
punctura fuper V, & ille fentier, Deinde pungo A, & ipfe iterum fentiet,
&fic de cæteris . Sed cultri alteriusfanguine fint intinéti , fcilicet meus fuo , &
fuus meo : Siferuum mutis longè › qui plagam habeat ,fac aliamfupra chartam
eiufdem menfura & qualitatis , &culterfit fuofanguine intin &tus : mox combina
tis litteris ,fciet tunc mentis conceptum . Hec Porta fat ridiculè & fuperftitiosè.
Notum itaque, omne fympathicum corpus , fine vllo fuperaddito corpo
re corporumque qualitate , aliud mouere : ita magnes mouet ferrum , fola &

fimplici qualitate tractiua , qua imbutus eft ; addantur ei millena_alia corpo


ra differentis naturæ , nihil tamen aut plus minuſue , quam fi abeffent , trahe
re videbitur corpus fibi fympathicum . Si itaque communicatio fanguinis re
ciproca pofito à Porca hoc cafu , virtutem habet fympathicam in difficum cor
Confutatio.
pus,fruftra tot vnguenta, tot ingredientia, tot tamque ftudiosè affectatæ præpa
rationes curantur ; cum fola fympathia , que ex communicatione fanguinis ,
1
& reciproca carnis infitione nafcitur fufficiat ad præftandum effectum pungi
tiui doloris . Ridenda itaque axungia ex porcina vrlinaque pinguedine con
fecta , exfibilanda humani fanguinis à phlegmate præpurgati cura ; fuperua
canea eft cranij hominis violenta morte extincti , bilifque iunctæ commiftio ,
dum tantum ad rem faciant , quantum quinta ad currum rota . Ridiculum
omnino , ne dicam ftolidum ftudium , quo fanguinem humanum primò excom
quere , excoctum in cineres redigere , & inde demum falem extrahere mi
fttim cum fanguine lumbricorum præcipit . Quis nefcit hæc omnia · virtu

tem omnem , fiquam haberent , tot chymicis alterationibus prorfus perdere .


Accedit quod omnes hæ qualitates , nullam prorfus , nifi in determinato fpa
cio , virtutem habere poffint , vt fupra fusè probatum fuit . Vana itaque funt
omnia
APOLOGETICA . 21

omnia huiufmodi circumforaneorum ad impofturas fucofque faciendos machi


namenta , quorum opifex diabolus eft , qui fuperftitiofa mortalium pectora hi
fce vanæ obferuantia illufionibus dementata , non nifi ad æterni barathri præ
4
cipitium pertrahere nititur . Vnde huiufmodi tanquam malorum omnium lers
na omnibus , qui vitam Chriftiano homine dignam agere volunt, merito remis
veliſque fugienda funt . B%

CONSECTARI VM .

X hifce omnibus combinatis rerum principijs , luculenter pa


tet nihil amplius in rerum natura præter dicta exiftere , quo
Trithemius Cryptologiam fuam perficere potuifle credidit ; Ex combina
nifi forfan reuelatione quadam diuinitus conceffa , nouam tione rerum
a iduciarum
hanc artem acceperit , quod apertis verbis confitetur Polygra nulla alia pra
phiæ fuæ F fol. 103. verba adduco : Siquaris vnde ifta mihi, ter dicta me
thodo opera
qua nemo alius nouit ? andi : Non ab homine, nequeper hominem ifta didici , fed tum fuifle,pae

per reuclationem nefcio cuius, &c. vbi vox nefcio cuius neceſſario vel Agathange tet .
lum , vel Cacodæmonem notat : fi per priorem , certe Angelum artem docuif
А
fe innumerorum malorum caufam, nullo modo admitti aut debet , aut poteft ;
cum per Angelum bonum mala fuaderi , non dicam blafphemum , fed prorfus An reuelatio
diabolicum fit credere ; adeoque vel ipfe fateatur fol. 104. polygraphie con- ne diuina heç
fulto fe Steganographiæ opus æternis tenebris confecrare , quod per ea mul acceperit ,
ra mala fierent , proditiones , deceptiones , fornicationes , & quæcumque vel
lent homines mala . Si itaque hæc omnibus fæculis inaudita per reuelationem
diuinitus datam acceperit , quomodo paulò ante ca purè naturalia , fine de
ceptione aliqua , fine fuperftitione , fine arte magica , fine inuocatione feu
minifterio quorumcumque fpirituum , id eft fine reuelatione afferere eft au
fus ? manifeſta itaque fe contradictione implicat: vti enim reuelatio diuina altio
ris confiderationis eft , quam vt naturæ competere poffit , ita quoque reuela
tionem hanc minimè veram & realem haudquaquam à Deo immiffam , fed Confutatio,
purum putum præoccupate phantafie fomnium fuiffe audacter affeuero: &

vel ex hoc patet , quod artem fuam , veluti humano generi noxiam & perni 1
ciofam filentio fupprimendam duxerit . Nam fi cam per reuelationem diuini
tus infpiratam accepit , quomodo cam poftea humano generi veluti noxiam ,
& fummè perniciofam , adeoque æternis tenebris conſecrandam cenfuit : cum
Deus Opt. Max. per reuelationem fiue immediate per fe , fiue per An
gelum factam, vti neque mala docere , nec artem enormium peccatorum cau
fatricem infpirare poteft, ita quoque id afferere non dicam blafphemum , fed
prorfus impium foiet . Afferit tamen apertè, ideò à Deo fibi infpirata filentio
fupprimenda fuiffe quod malorum caufa & origo effe poffent . Nos contra af Si Trithemius
feueramus reuelationes à Deo non alio fine fieri , nifi ad fidei veritatem , ac reuelatione id
didiciflet , vt
diuinæ gloriæ cultum , tum ad peccata cuitanda , hominumque emendatio- ca propalam
nem , tum ad æternorum bonorum copiam falutemque animæ follicitè procu- diuulgarentur,
certe fanctitas
randam . Neque vnquam auditum fuit à Deo de rebus curiofis , abditifque viri religiofi
naturæ fecretis reuelationem datam fuiffe , fed mundum potius difputationi id non permi
hominum reliquiffe facra pagina nos docet . Cum itaque ex iſtis conftet reue- fiffet.

lationem hanc Trithemio de arte inaudita factam , non diuinam fuifle , nec per
Angelum à Deo infpiratam , fed fomnium fuiffe , atque adeo neceffario illam

vel propria confeffione fua naturalem fuiffe , patet, non talem tamen, quæ om
nes humani ingenij limites excedat , cum inter naturæ terminos confiftat , &
ad eam varia naturæ potentiarum viriumque combinatione , ingenio pollens
quifpiam , facile pertingere queat .
Concludimus itaque eius artis rationes nullas alias fuiffe , quam
quod
22 · APPENDIX

quod in præcedentibùs defcripfimus . Nam vt ingenium eius ferebat , folebat


is , vti ex polygraphiæ libris patet , etiam minimas res, quas vel ipfe pueriles
judicat , tot verborum ampullis defcribere , vt fimplicibus & idiotis magnum
quid fe perfuafiffe videri poffet, cum tamen ad bilancem expenfæ , non nifi
tritiffimæ, & vulgo notæ praxes tandem reperiantur ; quod & ex Steganogr
Promiffa Tri- phia lua ficta patefit , vbi ita loquitur : Mira funt , quadixi , fateor , fed auds
themij vti pue mirabiliora . Tertius liber docet artem per quam poffum hominem idiotamfcien
manifeftanda tem tantum linguam maternam , qui nunquam nouit verbum latini fermonis ,
ducit . induabus horis docere,fcribere , legere , & intelligere latinum fatis ornatè & di
fertè , quantumcumque voluerit , { ita ut quicumque viderint eius litteras 5 lauṛ
dent verba , intelligant latinè compofita . Quam artem nos fecundo huius
9
operis fyntagmate ita euoluimus , vt de intentione Trithemij nullum amplius
dubium effe poflit . Quam tamen minime intelligendam effe doceo , co modo
02
7 quo ipfe can defcribit , quod videlicet linguam latinam quifpiam , eius etiam
1
ignarus,infra duas horas addifcere queat ; fed quod folummodo purè materiali
ter ejus ope epiftolas fcribere poffit: quæ vti omnia in fecundo fyntagmate vber
1 rimè expofita funt , ita fuperuacaneum effe ratus fum , ijs hoc loco diutius
immorari . Quemadmodum itaque Trithemius, quæ de linguæ latine extempo

ranca eruditione acquirenda fcripfit, non fub formali ratione , fed materiali
tantum, fub regulata verborum difpofitione conftituta methodo intelligenda
funt : fic quoque in cæteris admirandis , quæ promittit, arcanis hic expolitis
proceffiffe cenferi debet : vt dum dicit une fignis , verbis , nutibus , litteris al
teri fe ad quamcumque diftantiam , artem fcienti arcana mentis manifeftare
poffe , quæ quidem in rigore fumpta , vti leges naturæ excedere videntur ,
ita quoque •femper per nutus , verba , litteras , virtualia quædam mentis
figna , & fenfibus imperuia , cuiufmodi in præcedentibus deſcripfimus , intel
ligenda funt .

CONC LVSIO .

VAECVMQVE de nimia Trithemianorum promifforum amplifica


tione hucufque dicta funt , illa nequaquam eo à me animo di
8
Proteftatio ta velim , vt de viro religiofiffimo,nec non de Republica litte
&
Authoris .
raria optime merito , fame & honori quicquam detractum ve
lim ; hoc enim quam procul à me abfit, ij qui me meaque omnia
norunt , fciunt . Sed eo tantum animo Trithemij audacius for
fan , quam oportuerit , arcana emiffa aut promiffa , ad trutina examen reuo
care vifum fuit , tum ad nonnullorum Principum laudabili curioſitate inſtimu
latorum votis fatisfaciendum , tum vt nuda veritatis imago ab omni verbo
4. rum fuco & lenocinijs feiuncta , vnice locum poffideret ; omnique finiftrioris
alicuius animi pathemate longe femoto , candore germano , quem ſemper
profeffus fum , folam veritatem venarer ; audax vero Trithemij in promitten
do exceffus , tanto verborum fuco delibutus , ijs qui litterarum fenfui nimium
adhærent, & tanquam diuina quædam oracula plus æquo fufpiciunt & veneran
ar tur, quam luculentiffimè pateret , & quanta in huiufmodi arduis reconditif
que inuentionibus , vulgò paradoxis promittendis cautela & circumſpectione
opus fit conftaret . Non enim fapientis effe exiftimo , ea , quæ quis nouit , aut
quæ mira fieri poffe cenfet , conceptis phantafmatis nimium confifus , ante
quam effectus imaginationi correfpondeat , velut irrefragabilia quædam ex
Archimedes , perimenta deprædicare , & ad fidera vfque extollere . Omnium opinione te
elt , præftitit , meritatis dicam non euafiffet Archimedes , dum paradoxum hoc produ
xit : da mihi vbi ſtem , & tibi terram de fede fua mouebo . Nifi id fieri pof
fe firmis Geometrici ratiocinij demonftrationibus fub conditione oftendiffet .
Alchi
APOLOGETICA .
23

Alchimiftis , eo quod lapidem illum fuum vnicum chryfopæias promum con


dum , tot ænigmatum inuolucris obuelatum , tot fictis miraculis clarum , tot
promiffis exaltatum , mundo propalant , vtpotè cuius ope incurabilibus mor- Alchimiftz
bis medeantur , mortuos ad vitam reuocent , vitam ad centum , quingentos , contra , quæ
jinmo mille annos prolongent , totus hucufque mundus contradixit ; & promittunt

caufa in promptu eft , cum nemo hucufque inuentus fit , qui artis fuæ fpe- vt & Trithe
cimen eius ope,fe exhibere poffe aufus fit. Eodem prorfus modo Trithemius , mius .
dum Steganographiam fuam mente tantum conceptam , tot fpiritibus miſopho
tis & philophotis , tot Bacuceis , bubonibufque intricat, tot & tam inuifis inau
ditifque pollicitationibus, fuper omnia humani intellectus inuenta extulit ; quid
aliud egit , quam quod magice artis crimen apud imperitos , apud philofophos
verò turpis iactantiæ & cænodoxias dicam, infigni fane nominis fui dedecore in Trithemius ob
currerit . Vnde confultius ei fuiflet , aut à nimia rerum pollicitatione prorfus nimiam iactan

abftinere , aut illa quæ promiferat , veritari haud abſona , Steganographici ope- tiam malum
nomen
ris editione mundo comprobare. Cum quotidiana penè experientia doceamur, apud pofte

pleraque ferè naturæ arcana , quæ dum fubinde miris elogijs deprædicantur , ros .
pro paradoxis paffim vendi : quæ tamen mox vbi detecto myfterij integumen
to patuerint , tantum abeft , vt talia æftimentur, vt potius omni depofita
admiratione , non aliud quam puerorum lufus deprehendantur . Ne itaque ,
& ego huius vanitatis notam incurrerem , quæ paffim in operibus meis de Ste

ganographicis inuentionibus me editurum fpopondi, ea modò hoc polygraphiæ


opere executioni mandanda duxi, vt Lector videret ea me Deo dante, quæ pol
licitus fueram præftitiffe ; Quæ fi non cum ea , quæ defiderari poffet , perfectio
ne,faltem conatum meum in laudis parte reponet Lector . Erit forfan alius quif
piam fuo tempore felicioris ingenij , qui me fecutus, & arrepto Ariadneo filo , in
intima labyrinthi Steganographici adyta fit penetraturus . Interim hæc qualia
cumque tandem fuerint , omnia ad Diuini Numinis gloriam , qui vnicus men
tium noftrarum Scopus effe debet, fcripta cenfeantur .

ENIGMA STEGANOGRAPHVM

AD LECTOREM .

Clauis ad arcanum
34
4 1415 I ta | P an Hæc

9 7 6 12 ra ma am ri
34 5 II 10 34 fci cra fa 10
16 2 13 13 dam 11 graa

34

Qua ferie addideris numeros , tibi fumma redibit :


Sic vnum in multis , fic omnia in omnibus voum ,

A. M. D. G. V. Q. M
!* T
‫ܐܐ܂‬
NY CHEMINR [*[ **
tebor email ‫ܐ ܐ‬t
* 1,
2.1 [
2.0 ...!
··]
"
-**
# Pozi
10
!
Österreichische Nationalbibliothek

+Z164579109
t
1

まき

You might also like