PG088

I
PATROLOGLE
C U R S U S
C O M P L E T U S ,
S E D BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, CECONOMICA,
m\m
SS. P A T R I I , DOCTORII SCRIPTORIIQIJE ECCLESIASTICORII,

SIVE LVTINORUlf, SIVE GR^CORUM,
QU1 AB JEVO APOSTOLICO
AD TEMPORA
CONCILII
ET COSCILII
FLORENTIM
(ANISO 1439)
TRIDENTINI
PRO GRACIS
(ANNO 1545) PRO

FLORUERUKT:
LATINIS
RECUSIO CHRONOLOGICA
O M N I U M QILE EXSTITKRK M O N U M E N T O R U M CATHOLIGÊ TRADITIONIS P E R QUINDBCIM
ECCLESIJE S.ECULA E T AMPLIUS,
PRIMA
!XTA EDITJONES ACCURATI831MA8, INTER SE CUMQUE N0NNULL18 CODICIBUS MANUSGR1PTI6 COLLATAS, PBRQUAIf DILIGBNTRR CASTIOATA; DISSBRTATI0MBU8, COM MENTARIIS, VARIISQUE LKCTIONIBLS GONTINBNTER ILLUSTRATA; OMNIBU8
OPERIBUS POST AMPLISS1MA8 EDITIONES QUM TRIBUS NOVI8S1MIS S-fiCULIS DEBBNTUR AB80LUTA8 DBTBCTIS, AUCTA \
INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGUL08 SIVE TOMOS, 8IVE AUGTORE3 AUGUJUS MOMENTI
SUBSEQUKNTIBU8, DONATA ; GAPITULIS 1NTRA IP8UM TEXTUM RITE D1SP08ITIS, NKCNON ET TITULIS 8INQULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIORUM DI6TINGUENTIBU8 SUBJECTAMQUE MATERIAM 8IGNIFICAN
TIBUS, ADORNATA ; OPERIBU8 CUM DUB118, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN OROINI
AD TRADITIONEM ECCLESIA8TICAM POLLENTIBUS, AMPLIPICATA \
JCENTIS ET AHPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUS AUCTORUM 81GUT BT OPERUM, ALPHABETICIS, CHRQNOLOOICIS, 8TATISTICIS,
STNTHETICI8, ANALYTICI8, ANAL0GICI8, IN QUODQUE RELIGIONIS PUNCTUM DOGMATIGUM, MORALE, LITURGICUM, CANUNICUM,
DISGIPLINARE, HISTORICUM, ET UUNCTA ALIA SINB ULLA EXGEPTIONE 8ED PRÊSIRTIM DUOBUS 1ND1CIBUS 188
KT GENERALIBU8, ALTEKO SCILICET RERUM, QIJO C0N8ULT0, QUIDQUID NON 80LUM TALI8 TALISVU PATBR,
VERUM ETIAM UKUSQUISQUE PATRUM, NE UNO QUIDEM OMISSO, IN QUODLIBET TUBMA 8GRIP8ERIT, UNO
INTUITU CONSPICIATUR *, ALTERO SCKlPTUHiE SACHiE, EX QUO LECTORI COMPERIRB SIT OBYIUM
QUINAM PATRES 1N QU1BU8 OPBRUftf SUORUM LOCIS SINGULOS SINOULORUM LIBRORUM SCRIPTUR^
VKR8US, PRIliO GENESB08 USQUB AD NOVISSIMUM APOCALYP818, COMMENTATI 8INT l
EDITIO ACCURATISSIMA, C^STERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, 81 PERPENUANTUR CIIARACTERUM NITID1TA8
CHARTiB QUALITAS, INTEOR1TA8 TEXTUS, PERFEGTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECU80RUM TUM VARIETAS
TUM NUMBRUS, PORMA YOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUB IN TOTO PATROLOOIiS DRCURSU CON8TANTER
SIMILIS, PRETII EXIOUITAS, PR,ESERT1MQUB ISTA COLLEGTIO, UNA, MBTHODICA ET GHRONOl.OG JCA,
SKXGENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HAGTENU8 HIC ILLIG 8PARS0RLM,
PRIMUM AUTEll IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBU8 M88. AO 0MNB8 iCTATBS,
LOCOS, LINGUAS PORMASQUB PERTINENTIBUS, COADUNATORUM.
SERIES
GRÊCA
PRIOR,
IN QUA PRODEUNT PATRRS, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLE G R * C ^

S. BARNABA AD PHOTIUM,
SIVB
CUBSUUM
A C C U R A N T E
J.-P.
M I G N E ,
Blbllothecie Clorl unlversie,
COMPLBTORUM IN SINGULOS SCIENTIJE ECCLESIASTlCJi RAMOS BDITORE.
4TROLOOIA, AD INSTAR IP8IUS ECCLE8I/C, 1N DLAS PARTE6 DIVIDITUR, ALIA NEMPE LATINA, ALIA GR/CO-L ATINA. LATINA,
JAM PENITUS EXAHATA, QUOAD PBIMAM SERIEW VIOINTI-QLINQUE ET DUGENTI8 VOLUMIN1BU8 MOLfi 8UA 8TAT, MOXVE
POST PERACTOS INDICES STABIT, AG QUINQUE-VIGINTI CENTLM ET UILLE FRANCI6 VENIT. GR/EGA DUPLICI EOXTIONB TYPIS
MANDATA BST. PRIOR QRMCVU TEXTUM UNA CLM VER8IONE LATINA LATERALIS AMPLECTITUR, ET AD NOVEM ET CENTUM
YOLUMINA PKRVBNIT, 8ED 81 IND1CIBU8', POSTBRIOR AUTEM HANC VERSIONEM TANTUM EXHIBET, JOEOQUE INTRA QUINQUE
ET QUINQtlAGINTA VGLUMINA RETINETUR J UTRAQUE VIOESIMA QOARTA DIE DECEMBRI8 1860 OIININO APPARUERAT. UNUMQUODQUE VOLUMBN ORiBCO-LATINUM OCTO, UNUMQUODQUE MERE LATINUU QLINQUB PRANGJS 80LUMU0D0 EMITLR l LITROEIQUE VERO, UT PRETII HUJUS BENEPIUIO PRUATUR EMPTOR, GOLLECTIONEM INTEGRAM, SIVE GR^KGAM SIVE LATINAM,
326 VOLUIIINIBUS PRO AMPLIORI EOITIONE ET 272 PRO IIINORI ABSQUE INDICIBUS CONSTANTEM, GOMPARET MEGE88E ERIT,
SBCC3 ENIM GU/USQUE YOLUMINIB AWPLITLDINF.M NECNON ET DIFPICULTATE8 VARIA PRETIA /EQUABUNT. ATTAMEN, 81 QUI8
BMAT 1NTEGRE ET 8EORSIM COLLEGTIONEM GRAGO-LATINAM, VEL EAMDBII EX GRiBGO LATINE VERSAlf, TUM QUODQUB VOLUMKN PRO MOVEll VEL PRO SEX PRANGIS OBTINEBIT. 8 CONDITIONES SERIEBU3 PATROLOGI/E NOMDUM EXCU8I8 APPLIGANTUR.
PATROLOGIJE
GRACA:
TOMUS
LXXXVUI.
lOSMAS INDIOOPLEUSTES, S. JOANNES CLIMACUS, CONSTANTINUS DIACONUS CP., AGATHIAS

MYWN/fiUS, S. DOROTHKUS ARCHIMANORITA, GREGORHJS ANTIOGHKNIJS EPISCOPUS,
JOANNES JEJUNATOR, PATRIARGHA GP.
EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITORKM,
IN VIA DICTA ITANIiOISE, OI.IM PROPE PORTAM LUTETl.E PAKISIORUM VuLGO WESFER
NOMINATAU, SEU PET1T-M0NTR00CE,
NUNC VERO INTRA 0 PARISINA.
8 1
AVIS IMPORTANT.
D'apr6s une des lois providentielles qui regissent le monde, rarement les oeuvres au-dessus de 1'ordinaire se font
sans contradictions plus ou moins fortes et nombreuses. Les Ateliers Callwliques ne pouvaient guere echapper ace
cacbetdivin de leur utilito. Tantot on a nie leur existence ou leur importance; tantot on a ditqu'i!s etaient fermos
ou qiTils allaient Totre. Gependant ils poursuiveni leur carriere depuis 27 ans, ct les productions qui en sortent
deviennent de plus en plus graves et soignees: aussi parait-il certain qu'a moins d'evenements qu'aucuno prudeoce
humaine ne saurait prevoir ni emp6cher, ces Ateliers ne se fermeront quo quand la Bibliothaque du Clergi sera
terminoe en ses 2,000 volumes in-4. Le passe parait un sur garant de 1 avenir, pour ce qu'il y a a esperer ou a
craindre. Cependant, parmi les calomoies auxquelles ils se sont trouves en butte, il en esl deux qui oat ete continOellement repetees, Y>arce au'etant plus capitales, leur effet entrainait plus de conscqirenccs. De petits et ignares
concurrents se sont aonc acnarnes, par leur correspondance ou leurs voyaireurs, a rtp&er partout qae nos Editions
etaient mal corrigees et mal iinprimees. Ne pouvant attaquer le fond des Ouvrages, qui, poor la plupart, oe sont
que les chefs-d'oeuvre du Catholicisme reconnus pour tels dans tous les temps etdans tous les pays, ll fallait bion
se rejeter sur la forme dans ce qu'elle a de plus serieux, la correction et 1'impressioo; en effet, les chefs-dOeuvre
merae n'auraient qifune demi-valeur, si le texte en etait inexact ou illisible.
11 est tres vrai que, dans le principe, un succes inoul dans les fastes de la Typographie ayant force TEditeur de
recourir aux mocaniques, afin do inarcherplus rapideraent etdedonner les ouvrages a moindre prix, quatre volumes
du double Cours d'Ecriture sainte et de Ttnfologie furent tires avec lacorrection insuftisante donneedane les imprimeries a presque tout ce qui 8'edite; il est vrai auesi qu'un certaiu nombre d'autres volumos, appartenant a diverses
Publications, furent imprimes ou trop noir ou trop blanc. Mais depuis ces temps eloignes, les mecaniques ont
cede le travail aux presses a bras, et l'impressioQ qui en sort, sans 6tre du luxe, attendu que le luxe jurerait dans
des ouvrages d'une telle nature, est panaitement convenable sous tous les rapporls. Quant a la correction, il est
defait qu'elle n'a jamais oto portee si loin dans aucuue edilion ancienne ou contemporaine. Etcomment en serait-il
autrement, apros toutes les peines ot toUies les dapensei que nous aubissons pour arriver kpurger nos epreuvesde
toutes fautosY L'habitude, en typographie, mme dans les meilleures maisons, estdene corriger que deux epreuves
et d'en coniercr une troisiome avec la seconde, sans avoir prepare en rien le manuscrit de Tautftur.
Dans les Ateliers Catholiques la differeoce est presque incommensurable. Au moyen de correcteurs blanchissous
le harnais et dont le coupd'ceil typographique est sans pitie pour lesfautes, on commence par preparer la copie d'un
bout a Tautre sans en excepter mi seul mot, On lil ensuite eo premiere opreuve avec lacopie ainsi preparee. On lit
eo seconde de la mme maniere, mais en collalionnant avec la preuiiere. On fait la m6me chose en tierce, en collationnant avec la seconde. On agit de meme en quarle, en collationnant avec la tierco. On renouvelle la mome operation en quinte, en collationnant avec la quarte. Ges collationnements onl pour but de voir si aucune des fautes
sigoalees au bureau par MM. les correcteurs, sur la marge des epreuves, n'a echappo a MM. les corrigeurs sur Ie
marbre et le motal. Apros ces cinq lectures entiores controlees Tune par Tautro, et en dehors de la preparatiou
ci-dessus mcnticnnee, vient unerevision, et souvent il en vient deuxou trois; puis cliche. Le clichage opere, par
coDsequeut la purete du texte se trouvant immobilisee, on fait, avec la copie, une nouvelle leclure d'un bout de l'epreuve a 1'autre, on se livre a une nouvclle revision, et le tirage D*arriV(3 au'apres ces iniiombrables procautious.
Aussi y a-t-il a Montrouge des correcteurs de toutes les nations et en plus grand nombro que dans vingt-cinq
imprimerie* de Paris reunies! Aussiencore, lacorrection y coate-t-elle autaot que la composition, tandis qu'ailleurs
elle ne coute que le dixieme ! Ausgi enfin, bien quc 1'assertion puisse paraitre lemeraire, l'exactilude obtenue par
tant de frais et de soins, fait-ollo que la plupart des Editions des Ateliers Catholiques laissent bien loin derriore
elles relles m^me des celebres Benedictins Mabillon et Montfaucon et des celebres Jesuitcs Petau et Sirmond. Que
Pon compare, en effet, n'importe quelles feuilles de leurs edilions avec celles des notres qui leur correspondent, en
grec, comme en latin, on se convaincra que l'invraiemblable est une roalite.
D'ailleurs, ces savants eminents, plus preoccupes du sens des textes que de la partic typographique et n'etant
oint correcteurs de profession, liaient. noo ce que porlaient les epreuves, mais ce qui devait s'y Irouver, leur
aute intelligence suppleant aux fautes de l'edition. Do plus les Benedictins, comme les Jesuites, operaienl presque
toujours sur des mauuscrits, cause perpetuello de la multiplicila des fautes, pendant que les Ateliers Catholiqnes,
doQt le propre est surtout de ressusciter la Tradition, nOpercnl le plus souvenl que sur des imprim^s.
Le II. P. l)e" Buch, Josuite Bollandiste de Bruxelles, nous ecrivait, il y a quelque tenips, n'avoir pu trouvcr en
dix-huit moisdetude, ttne seule faute dansnotre Patrologie latine. M. Denzinêr, professeur He Tlieologie a 1'Universito de Wurzbourg, et M. Reissruann, Vicaire General de la mome ville, nous mandaieiit, a la dato du 19 juillet,
n'avoir pu ogalement surprendre une seule faule soit dans le latin soit dans le grec de notre double Palrologie.
Enfin, lc savant P. Pitra, Benedictin de Solesme. et M. Bnnetty, dirccteur des Aunales de philosophie ctinflienne,
mis an dofi de nous convamcred'une seule errourtypographique, ont Pleforces d'avouer que nous n*avions guere irop
presume de notre parfaite correclion. Dans le Glerê se Irouvent de bons latinistes et de bons hellcnisles, et, co qui
est plus rare, des hommes tres positifs et tres pratiques, eh bien ! HOUS letir prometlons une prime de 10 centimes
par chaque faute veritable qu'ils decoavriront aans n'importe lequel de nos volumes, surtout aans les grecs.
Malgre ce qui pr6c6de, l'Eaiteur des Cours complets, sentant de plus en plus rimportancc el meme ia^ necesshe
d'une correction parfaite pour qu'un ouvrage soit veritablemcnt utile et estimable, se livre depuis plus d'un an, et
est resolu de se livr^r jusan'A la fin a une operation longue, penible et couteuse, savoir. fa revision entiere ol
universelle de ses innombrablcs cliches. Ainsi cnacon do ses volumes, au furct a mesure qiTil ics rcmetsous presse,
est corrigo mot pour mol d'un bout k 1'aiitre. Quarante hommes y sont ou y seront occupes pendant 10 ans, et une
somme qui ne saurait 6tre moindre d'un demi-million de franca est consacroe a cet important controle. De celle
maniore, les Publications des Ateliers Catholiques* qui doja se distinguaient entro toutes par la superiorile de leur
correction, n*auront de rivales, sous ce rapport, dans aucun temps ni dans aucun pays; car quel est 1'ediieur qui
pourrait et voudrait se livrer APBfiS CQvP k des travaux si gigantesques et d*un prix si exorbiiant? 11 faut
certea 6tre bien pon^tro d'une vocation diîne a Cft effet. pour ne reculer ni devant la peine ni devant la depense,
surtout lorsque 1'Europe savanle proclame qtie jamnis volumes iiOnt ele edites avec tant d'exactitude que ceux de
la Bibliothtque universelle du Clergti. Le present volume est du noinbre de eeux revises, et tous ceux qui le soronl
k Tavenir porteront cettenote. En consequenc^, nonr juger les productions des Ateliers Catholiques sous le rapport
de la correction, il ne faudra prendrc quc ceux qni porteront cn tfttc 1'avis ici trace. ne reconnaissons que
ceite edition et cellcs qui suivront sur nos plancbes ae nietal ainsi corrigees. On croyait autrefois que la siereotypie
immobilisait les fautes, attendu qu'un cliche dc mota! n'est point elastique; pas du tout, il introduit la perfection,
car on a trouve le moyon de le corriger jusqifa extinction de fautes. L'Hebreu a eto revu p.ir M. Drach, lo Grec
par d*s Grecs, leLatin etle Franâis par les premiera correclcurs de la capitalo en ces langucs.
Nous avons la consolation do pouvoir iinir oct avis par les reflexions suivanies : Enlin, notre exomple a fiui par
ebranler ls grandes publications en Italic, eu Allpiuagno, en Belpique et en France,par les Canonsqrecs do Rome,
le Gerdil de Naples, le Saint-Thomas de Parme, VEncycloptdie religieuse Munich le recueil des dtclarations des
ritei de Bruxdles, les liollandisten, le Suarez et lc Spiciltge de Paris. Jusqu'ici, on n'avait su reimprimer qno dos
ouvrag^s de curte. haleine. Les in-t, oii s'englouti8sent les in-folio, faisaieut peur, et on nOsait y toucher. par
crainte de se noyer dans ces abimes sans fond ct saos rives; maisona fini parse risquera nous imiter Bicu plus,
sons notre impulsion, d'autres Editeurs se prepareut, sons notro patronage et uotre direction, au liullaire uiiivorsel,
aux Ihfcisions de toutesles Gonpr^galions. a une Biographie et a une Histoire generale de tous les conciles ei a.
une Histoire univcrselle, c!c. Malheorcuscment, la plupart des editions deji faites ou qui se font, sont sans
autorite, parce qu'elles sont sans cxartitudp; la coirertion semble en avoir ete faito par des aveujjles, sott qu'on '
ait pas senli la gravito, soit <ju'on ait recule devant les frais; mais patienco! une reproductioo correcle eurgira
bientol, ne fut-ce qu'a la iumiere des ecolcs qui se sont faites et qui se feronl encore.
y
TRADITIO
CATHOLICA.
SACULUM
VI. ANNl 635-593.
S A N G T I
P A T R I S
N 0 S T R I
VULGO
C L I M A C I ,
ABDATIS
MONTIS
O P E R A
S1NA,
INTERPRETE MATTBJEO RADERO. S. F. PRESBYTERO. QUI ISAGOGF.X AD SCALAM PARADISI SCRIPSIT *,

ACCEDUNT
COSJXUE
I N D I C O P L E U S T J E ,
nccnon
CONSTANTINI
DIACONI C P . , A G A T H I ^ M Y R I N ^ I , S. DOROTHEI ARCHIMANDRITJE,

ANTIOCHENI EPISCOPI, JOANNIS JBJUNATOUIS, PATRIARCHJ2 C P .
SCRIPTA
EXSTANT
QlVJE
GREGORII
ACCURANTE ET DENUO REGOGNOSCENTE J . - P . MIGNE,

IUKLIOTHE1 E, CLERI
IJMIIERS^,
SIVE
CURSUUM
COMPLETORUM I N SINGULOS
SCIENTLB
TOMUS
V E N I T 20
BCCLESIASTICJE
RAMOS
EDITORE.
UNICUS.
FRANCIS
GALLICIS.
EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNB
EDITOREM,
IX V I A D I C T A DAMHOISE, O L I M P R O P E P O R T A M L U T E T I . E P A R I S I O R U M V U L G O
VENFEli
, SEU -MONTIWUGE, N U N G V E R O I N T R A M C E N I A P A R I S I N A .
1864
T R A D I T I O
G A T H O L I G
SACULUM VI. ANNl 835-393.
E L E N C H U S
A I X T O R I J H E T O P E R I L U Q L I IIW H O C T O U O L V Y X Y I I I C O N T I N E N T U R .
COSMAS
INDIGOPLEUSTES.
Topographia Christiana, sive Christianorum opinio de mundo.
col.
51
CONSTANTINUS, DIACONUS CP.

Laudatio omnium martyrum.
477
Disputatio cum Photino Manichaw).
479
S. JOANNES GLIMACUS.
Scala Paradisi.
Liber ad Pastorem.
631
1 166
AGATHIAS MYRINiEUS.
Historiarum libri quinque.
1268
S. DOROTHEUS, ARGHIMANDRITA.
Expositione et Doctrina&e diversar.
1611
Epistol.T.
1838
GREGORIUS, ANTIOCHENUS EPISGOPUS.
Oratio in mulieres unguentiferas.

De Baptismo Christi sermones duo.
Concio ad exercitum.
1847
1863
1883
JOANNES JEJUNATOR, PATRIARCHA GP.

Poenilentiale.
1889
Sermoncs de Poenitentia et Confessione.
1919
Parisiis. Ex Typis L. MIGNE.
CIRCA A N N U M DOMINI
C 0 S H 1 8
DXXXV
I M C O P L I S T E S
NOTITIA.
(Aodr.
GILLAND.
Veterum Painan Biblioth. t. XI, Proleg., p. XTHI.)
I. Cosroas jEgyptius, et (Juidem Alexandrious, u l ipsemet satis innuere videtur (), ab

Tndica navigatione dictus (b), mercaluram primum excrcuit (c), monastieum
deinde institutum amplexus, ut ex ejus fopographiae Christiance inscriptione, prout eam
referant varii codices manu cxarati, iiquido eonstal. De proprio auctoris nomine dubitasse
videtur Isaacus Vossius (d). Quin et suspicatur Fabricius (e) scriplorem hunc ea de causa
fuisse Cosmam appellatum, quod (kscriptionem elucubrarit, perinde ac Joannes
abbas SinaiU CUmacus dictus propterea fuit, quod librum ediderit inscriptum : i n gepiosa quidem, sed mious firma conjectura, Cavei (/) aliorumque judicio. Temporis autem
notationem quo claruit Cosmas, ex ipso auctore deducere in promptu est. Dum enim sui
operis librum litteris coosignarel, prodit ille {g) tum effluxisse annos plus roinus xxv ab
Elesbaani Axomitarum regis expeditione in Homeritas : q u quidem eipeditio, ut docet
Pagius (), i n annura incidit 522, Justini autem imperatoris v. Jara vero si hujusmodi annorum
notationi annosaddas supra dictos x x v , annus exsurget 547, Justiniani x x i , quo proinde
hnperante auctor floruisse atque ista scripsisse intelligitur. At enim liber x, prope finem de
Timolheo Alexandrue antistite, quem ad jEluri discrimen juniorem appellat, verba faciens
eum N U P E R obiisse tradit, quem anno 535 decessisse novimus. Quin et idem Cosroas quo
tempore librum suse Topographice x i absolvebat, Theodosii hcerelici patriarch Alexandrini
meminit , qui anno 536 exsulavit, quod concilio Chalcedonensi subscribere detret-.lavil.
Heec tainen de tecaporum ratione ab eodem auclore tradita, si recle inspicianlur, nullatenus esse cura c l . Monlfauconio agnoscimus. Sane putaveritn, inquit
vir ille doctus (t), Cosmam qut diulurnum tempus i n his elucubrandis insuropsit ,
et obnitentibus conlrari sententiee viris, heec spius retractavil el auxit, postreraam atoni
535 notam tum posuisse, cum priimim his operom daret : deinde vero, cum subsequenti
tempore multisque elapsis annis pristina repeteret et pro solito reformaret, priorem notam
veljposuisse, vel jam positain ad annum quo haBC ageret reduxisse.
I L Complura scripsisse auctorem nostrum, ex ipso coioperimus : nimirum primo (/)
Cosmographiam, ubi universa terra latius deseripta est; prceterea (k) Tabulas astronomicas,
in quibus astrorum motwf ad exemplum organicce exterorum sph&rce pro systematis sui
ratione delineavit, easque Homolojjo cliacono inscripsit; deinde cororaentarium in Canticum
canticorum (I), quem Theophilus ejus araicusab eo expetierat. Ad haec Expositionem Cosm
IndicopleuslflB in loca Psalraorurn difficiliora ex ms. codice Colbertino 147o memorat Cangius
in Glossario Grceco (m); necjue aliter codex II inier Grascos bibliolhec Hegi Taurinensis ( . Et Monllauconius quidero bibliothec Coislinianffl codicem C L X X X V I I evolvens, i n
quo Psalterium initio mutilura continetur, inter auctores cotnmentariorum in idem Psaltertum Cosmam quoque nostrutn recenset (o). Quin, t observatum Colomesio in Paralipomenis de scriptoribus ecclesiasiicis (p), ejusdem Psalraorum Exposiiionis Inclicopleustae
fragonenlum exstat in Catena Corderiana ad Psaimum xvi , 14. Ex eo porro uno commale
auctoris nostri forte detecto, eidem propterea esse ascribendam Catenam illam Corderianam
secure argut posse putarunt modo laudato bibliothecflB Taurinensis editores clarissirai. Quod
equidem naud facile concesserim. Utquid enioi in eara Catenam locum illum suum immiserit
f
(a) Cosm. Topoqr. Clirist. lib. n, pag. 424\

(b) l d . ibid. pag. 154, el lib. n i paj;. 17^,
(e) Id. ibid. tib. , pag. 132 et alibi.
(d) Voss. Observ.ad Pompon. Met. lib. m, cnp. 7,
pag. 275, 276, edil. i .
{e) Fabric. BibLGr. l . II, p. 012. [nov.ed. IV,251.]
t
) CaT. Hist. litter. . I, pag. 515.
lib. i i , pas. UO.

1(^)0>&.
{h) Pagi. ad aiin. 522, v.
(i) Montf. Prapfal. iu Cosm. Topogr. cap. f, i .

{j) Cosm. Topogr. Prol. i ad lib. i .
(k) Id. ibid.
(/) Id. ibid. lil). vui, sub intt.
(m) Cang. C/o. Gr. lom. I, pag. 516, v. 'bfc,-, tnm. I, . 1717, v. Arb .
f
(n) BibL Taurin., mm. I, pag. 67.
() . Bibt. Cvislin., pag. 244.

(p) Coiom. Opp. pag. 600. cdil. Fabrtc
* Pagio Inlellige ediliooi. Ifonlefalconii quas typis crassiorlbus eipretiimus. K M T .

P A T B O L . Gn. L X X X V H f .
PATK.
lt
E X GAIXANDI BIBLIOTIIECA
II
Inaicoplcustcs, si camdera ipse confecisset? Id enimvero non est in more positum piiil
Catenarum consarcinatores, qui aliorum potius excerptis quani suis in hujtismoui centonibu
conlcxendis abulunlur. Quid quod eidem quoque Cosmae Iribuenda fuent allera Catena illa
Coisliniana paulo ante Montfauconio eoiDmemorala et quotquot a l i e sicubi exslant, in
quibus iotcr auctores Indicopleusles ilem recenseatur, si viroruts eruditorum, quos modo
laudavimus, scnteniiam scrael admittamus. Quod sane jure dixerit nemo, u l equidem duco.
Alius iiaque a nostro Cosma Cordcriana) Calcn auctor esse Yidetur, qui ex Indicopleustio
Exnositione fragnientum illud excerpaeril. CjDlctum profationera illam i n Psalterium Cosmaa
Indicopleusta} nomen prarferentera , qu i n codicibua Taurinensi, Barocciano (a) , Vaticano
CCCXLlf, aliisque inslar prologi cujusdam in Psalmos pramittitur, ex ejusdem Cosrnft graphiaChristiana esse desumptam, jam dudum admonuilMonlfauconius(6); quilamen vir doctissimus, deincepsaliud agens, eamdcia Cosmee prafationera velut ineditaminterChrysoslomi
opcra iterum cvuigavit (c) ex ihs. OUobooiano i n quo eidem Chrysostottto ascribilur, u b i
licet illam tanquaru Chrysostomi fetum non admiltal, legitimum iainen ejus auctorem, uti
autca, detcgcre haud cogitavit. Neque illud hic pratereundum, eam Indicopleustac prieCalionern in Psalmos, cx biuis codicibus Baroccianis redintegralam, edendam in se reoepissc
Magaum Crusium (d); qui inonuit rautilara esse i l l a m , quam in Topographia Christiana
exhibet Montfauconius. Hinc existimaverim equidem, exemplaria Crusii Barocciana concinere fortc cum codice OUoboniano, unde prafationera eamdem rursus edidit V . C , ut paulo
antc docuimus; ubi sane sub finem plenior exstat quam vulgata i n Topograpkia.Christiana. Multo denique locupletiorem prologura illum Pealmorum miper edidit ex ms. Valliccliano vir doctissimus, cui Danielem secundum LXX ex Teirmplis Origenii acccplum reiVriQjus(e). Quibus observatis itlud quoque addere libet, prodidisse nimirum Colooiesium (/*).
Matlhiam Flacium Novo Testamento suo Graeco Latino ex vetusto codice pr&fixisse C O S H H B
nostri Argumenta Greeca m quatuor evangelistas: qiue quidem ex ejusoem Tqpograpkia
Christiana (g) fuisse dcscripta pulaverim, quemadroodum de Cosmaa profiatione Psalterium faclilatum, ut uiodo uimiimus.
III. H c porro IndicoplcusUe litterarum monumcnta orania huc usque recensita, si nonnulla excemta Exposilionis in Psalterium excipias, sive ioteriere penilus, sive i n bibliolhecarum foruiis adbuc lalent. Unum vero superest, Topograohim Christianw titulo pranot*t u a i , quod ioeunte hoc saculo ex duobus codicibus mss. Vaticano et Laurentiano Parisiis
in lucciu emisit c l . Montfauconius. Hujuscc operis meroinit ex veteribus uous Photius (A)
cujus recensionera doclissimo editori pratcntam exhibet illustratque Fabricius (i). Lucubrationem suam dicavit auctor Pamptuto Hierosolymitano, qui Alexandriam, ubi degebat
Indicopleustes, accesserat eumque ad scribendum impulerat (/). Sic quidem Photius (Aj :
ui tamen in operis leclione ulterius progressus, advertit sex iantum priores libros buic
ampbilo ab auctore nuncupatos; septimum autem Anastasio c u i d a m , quem Cosmas
et , hominem studio$i$$imum et Chrisu amantissimum appellat [l);
octavum vero Pelro amico suo (m), cujus antea meminimus. Reliquos porro quatuor
neraini diserle inscriptos novimus. Gomplura notaiu digna hoc i n opere lndieoplcuslaa
observat eruditissioius Hontfauconius (n) : cujusmodi suut cjus de Ggura mundi scopus et
opinio, narrationes de rebus itigypliacis, iBlhiopicis et Indicis; quibus alia rerum memorabilium miscellanea inteita conspiciuntur. In primis vero ca edisserit (), quea Cosmas litte*
ris consignavit de rebus Scripluram sacrara et Ecclesiam spectaotibus : quoe item de E p i stolis Festalibus sancti Atbanasii aUisque veierum Patrum fragmenUs, ab codem auctore
decicno s u Topographia: libro prolatis. Porro de horum C O S U M B librorum pretio h c habel
c). editor (p): Elsi non pauca sint, inquit, i n tam prolixo opere qum ignorari et negligi
sine dispendio possint, uti solet i n hujus mi scriptoribus accidere, nemo tamen eequus
rerum cestimalor non fateatur, paucissiroos ex iis qui a scxio saeculo floruere , tam multa
passira circumferre rerum documenta, quanta in Cosma nostro depi*ehendimus. Nam, pra^ter
res Elhiopicas, ^figyptiacas et Indicas alia bene multa subinde occurrunt luce dtgnissima,
quae noa parvam rei Jilterariro accessionem afferant : i n his vero scriptoruin veterum
(raguienta non pauca, et Athanasii excerpta undecim ex Epistolis Festalibus, quaa jam diu
interierimt. llmc ille : quo quideru doclissirai viri judicio emollienda videlurPhotii senleniia,
qui auctorera nostrum non solucu absona qu$dam afferre, sed ct nonnulla incredibilia narraro
ait, ut inter fabulosos potius quam fide dignos scriptores recensere homineua aequum iuerit (q).
9
IV. Porro intcr singularia quoo hoc in operc passim refert Cosmas eminet enimvero egregiuin vetustatis monutnealum, Itiscriptioneui videlicet Ptolemêi tcrtii regis Êgypti, cognov
() V. Oiiiltn. De script. ecel. tom. I, p. 1412.

(b) llontf. Pr*fal. ad Cosm. cnp. 2 , n. 4 el
t
Topoyr. Chrisl. lil>. v, pag. 225.
(c) * | . i . Gbrysost. Opp. lom. V, pag. 559.

((i) Ctus. Diss. opist. p. 27, n. 9, edil. Lips. 1728.
[e) Snu. di' MagUlris ad Danitl. Ap d. stnt. Pairum de LXX vir. vers., Diwcrl. iv, {" u, pag.
452 seqq.
' '
{() Colom. 1. c.
(j)Cosm. Topogr. Christ. lib. ? infra p. 245.
f
(h) Plioi. Bibl. cotl. xixvi.

(t) Fabric. Bibl. Cr. t. II, pag. 609scnq.
(j) Cosiu. Topogr. Christ. Trol. u, ad lib. i .
(k) Pbol. I. c.
(1) Gosm. lib. vn, gub inil.
(m) ld. lib. vin, init
}n)
\n) Monif.
Monlf. pr*fal. in Coem., cap. 2.
(o) l.U ibid,
(p) ld. ibid.
() Pbol. I. c.
13
1 OOSMAM INMCOPLEIISTEIST.
ueolo Evergetis, i n Adale sitam qu urbs ,Elhiopura maritima est. Eara exscripsit ipscruot
luclor, nonnuHisque scholiis illustravil (), quam postea uberioribus notis auxit Montfauconius (6). Hujusmodi monuraentum Aduliticum primus cdidit (r. L . RomaR 1631 Leo
Allatius : sed vitiosc adftiodum, iudice Vossio (c), nui et nonnulla cjusdem monunienli loca
lUastrat. Ilhid poslmodum cx codicc Laurcntiano Florentino ab Eoierico Digolio accuratius
dcscriptum, anno 1666 Parisiis Gallice vulgavit Thevenotius (d). Deinceps ineunte hoc
s&culo idcm Monuraeotum cum adnolatis Dodwellianis i n lerlio volumine Geographorum
Grcrcorum Qxonii fursus evulgavit Joanncs Iludsonus. Praoterea notis auclum illud nobis
exhibuit Fabricitts Bamburgi 1716 (e). Postremo monOmenUim Adulitanum ab crudilis viris
mtea eertaliro edilum, posi Spanbemiura, Dodwellum aliosque doctos homines, protulit
Edmundus Chisull in suis Anttquitatibus Asiaticis Christianam &ram antccedcntibus , anno
1728 Loodini evulgatis, ut ex Actis eruditorum Lipsiensibus inteliiginius (f): illudque V . C.
a ; suspicione vkidical conlra Begenim et Harduinmn : paucis denique insius Cosm/
etuberioribus Montfauconii, suas ipsemet eruditasaddit adnolationes: ubi et isto momniwiUo
fiticioium Danielis x i * 8, de rege Austri, id est Ptolemaeo , mire illustrari palaiu oslendit.
Piwter alia vero notalu digna q u i n sua Topographia Christxana describit Indicopleuslcs,
illudquoque accediiad operis araplitudinem , quod auctor passim rerura imagines do quibus
ia opere agitur, manu propria nec iraperite delineatas exhibet. Gaudent siquidem, ait Montfiuconius ig) maxtme Graeci libraVii, picturis et ioiaginibus, queis res ab aucloribus descnptas nalivis coloribus reprasenlent. Unde etiam plerumque res obscuras nec ita perspicue
enunliatas intelligere est. Earum vero rerum imagines non paucas, q u i n Cosmae poslri
codicibus Vaticano el Laurentiano habenlur, quaeque rebus intelligendis opportun erant,
neis tabulis incidi curavit V . C. Qui prolerca permultas alias icones ex eodcm Cosma desumptas profert in alio prostanti opere inscripto AntiquiU cxpliqute, i n cujus duobus indicibus f. Cotmas ostensas vidcas. Caeterura lopographi nostri scrinia compilasse videtur auctor
Chronici Paschalis, vulgo Alexandrini, cum apud Chronographum istum Indicopleusto
plaoe recentiorem complura leganlur iisdem prope verbis quibus Cosmas abutitur. CujusBMXU est i l l u d quod relert Simonius i n epistoia Dt inspiratione librorum sacrorum , operi
premissa cujus inscriplio : JUponse au livre intituli : Dtftnse des sentiments, etc. (h).
Quiquidem locus a viro illo critico ex laudati Chrooki auctore descriptus ( t ) , apud Gosmam
aoslrum verbo lenus occurrit ( j ) . Hinc porro rainus recte suspicatus est Allatius (k) Chronicon Paschale Topographw Christiana auctari tribuendum, quem loto ferme sa*culo antcliorem Chronographo Alexandriao exstilisse coraperimus. Quade re Fabricium (/) consule
alque Caveum (m).
f
V . Uoum adhuc et atterum adnolandum superest ad Cosm(B sivc lextum restituendum,

shre interpreUtionera reformandam. Et primujoa quidem edvertit Wesselingius (n). Hyperidis
locum ab Indicopleuste relatum ( ) , occurrere quoque apud Pollucem ( : . sed minus forsitan emendale. Eumdem aulem locum ab auctore noslro excitalum edisserii ad suuin Hcsychium Joaones Alberti (q). Porro alterum Mesandri locum a Cosma statim subjectum, ita
resliluit modo laudalus Wesselinîus : ., ubi malc i n edito Montfauconiano
VWKUIW. Verura gravioris momenli, ad inlerpretaiionem quod attinct, ccnsenda V. C. Joscphi Simonii Assemani observalio (r). In responsione ilaque ad Crozii iibellum Gallice inscritom: Bistoire du Chri$tiani$me de$ Indes, refert primum cum ejusdem laude, quod ab co
de Nestorianis erudile aniroadversum esl. NimiruiD, mquit, oslendit ille (5), Gosmam Indicopleusten Nestorian heereseos sectatorem fuisse (quod neque Photius vidit ( r ) , ncquo
Montfauconius adnolavit (u), rationesque bas profert: primo, quia Cosmas lauaat Patricium (), q u i poslea lolius Persidis archiepiscopus fuit', cura rogio iila Nestorianisrno
infecla esset, cum vocans virum dirinum ct doctoieo) illuslrem. Sccuado, b^reliconjm
Domina reccnsons (x) Manichaeos noininat, Marcionistas, Kutycbianos, Arianos, Apollinaristas; nullibi Neslorianos. Terlio i n Scripturarum exposilione (y) et i n systemate nmndi,
Tbeodorum Mopsueslenum e l Diodorum Tarstnsera, primarios Ncstorianorum doctores,
ubique sequilur. Quarto, de Chrislo et Verbi incarnatione easdem cura Ncstorianis iocutioncs
usurpat (*). Uis aulem ex Crozk) delibatis, pergit vir dociissimus sic inquiens : Grozii
lecteoliam libens ampleclor, cooflrmoque ex certissimis Nestoiianorum documentis. Patrif
f) Coam. e. lib. H , infra pag. 140.

Wessel. Probab. lib. $vtg. cap. 29, p. 2c>2.
ib) Monlf. PraefaL in Cosm. cap. 5.
(() Gosm. Topogr. iib. v infi3, pagg. 1^6 sq.
U) V % i . Oburw. in Meiam lib. m, cap. 8, pag. (pj Polluc. ltb. iv, scgm. 122.
[q) llesyeb. tom. I, pag. 614, nol. 24.
(4) Tbevaa. fitki. At dner$ towagn cur., 1.1. (r) Asscm. Bibl. Orienl., toin.HI, parl. 11, c. 7,
() Fahric. BiH. Gr. lom. , pag. 664-6011.
xxin, png. CDV et sq.
10 JUt. &rmd. 172, Dag. 147
($) Groz. Wii/. du Christ., pag. 27-57.
(f) Monli. Psimgr. Gr. lib. i , cap. I, pag. 7. (t) Pbm. Bibt.
.
t) Simon. l>e inspirai. des /t'v. *acr. pag. 26.
(u) Momf. Pi.if.a. utl Cosiu.
) Chron. Patch., pag. 155 edtt. Paris.
(r) Gosm. Topogr. infra . I2i.
0) Cosw. Tovcgr. Ckriti. lib. v, infra p. 259.
(x) Id. ibid. iiifra pag. 242.
(4) Allat. Conteus. de Purgat., pag. 942.
(y) Id.ilMd. infra pa^. 225.
(0 Fatartc. Bibl. Gr. low. II, pag. 613-850, el
\z\ M . ibii. pag. 125 et sr-rjq., 146 et seqq.,
tnra. VI, pag. 143.
154 el seqq., 17 seqq., 209 217, 262, 26,
im) Cav. / / / . titur. loro. I, pag. 516.
260, 235, 26 et alibi |>a>ini.
f
15
FABRICII BIBLIOTHECA
16
cius eniin ejusque discipulus Thomas Edessenus quorum Cosmas meminit (), Nestoriaui
fuere, ut ahbi demonstravi <6). Syri Abam, seuMar-Abam vocant, quem Griece Patricium
Gosmas appellat. Abam autem Catholicum tothis Persidis fuisse, ex Catalogo palriarcharum
Nestorianorum liquet (c). Hinc laudato Cosm testimonio, quod juxta Monlfauconii versionem obscurura est, lux roaxima aflulget. Verba Cosmae hsac sunt (d): , *
, , * , \
\ , ' ,
, $ , , xfj
( , \ , \
\ , \ \ ; .
. ex me, neque tx mea opinione et conjectura, $ed ex divinis
intttitutui Scripturiiy et ex viva accipiens voce divinistimi viri magniqut magitfri Patrieii;
gui cum Abrahamicum ordinem implesset, ex Chaldcta profectus una cum sancto viro tum
discipulo $uo , Thotna Edesseno, qui ipsum ubigue secutui est nune vero Byzantii Deo
volente , vitam eum morte commutavit; piw retigionii et verce $cientict munus tradidit, qui
et nunc per Dei gratiam ad sublimes et archiepiscopales throno$ evectus eaf, catholicus ibiaem
episcopus constitutus. Nimirum Patricius seu A b a , cum ordinem Ahrabamicum implevisset,
hoc e s l , vel imitando Abrahamum patriarcham, qui ex Chaldaea in terram Chanaan Dei jussu
raigravit, vel potius emenso i n Ilzensi coenobio monastici inslituti curriculo, quod in pristinum splendorem Abrahamus archimandrita' restituerat (e), Bvzanlium cum Thoma Edesseno
discipulo suo profectus est, ibique defuncto Thoma, i n Chaldaeam unde venerat, regressus,
ad archiepiscopalem totius Persidis thronum evectus fuit, Catholicus constilutus, ut Mares,
Amrus, Barhebrseus, cterique Nesloriani vel Jacobit* scriptores tradunt (/). Montfauconius
Gracum Cosm lextum perperam interprelans, ad Tbomam Edessenum reiert quae de Patncio seu Aba dicuntur et m margine notat (y), eumdem Thomam catbolicum Persidis cooslilutura fuisse. Hoc et Crozius de Latina Montfauconii versione advertit (). Hactenus V . C.
Sed bic animadvertendum ducimus, ipsummet Montfauconium probe agnovisse (i) lum Per$idis archiepiicopum, tum alios omne$ episeopos et presbyteroi eidem subdito$, Neslorii
ptacitis fuisse aadictos, ut propterea incompertura haud ipsi fuerit, sive Patricium totius
Persidis catholicum, sive Thomam Edessenum ejus discipulum Nestorianos exstitisse; licet
Cosotae Indicopleustee qui eos celebrat, ejusmodi bareseos maculam inurere pretermiseni.
Pergamus porro.
t
() Cosm. Topogr. infra pag. 125.

(b) Asem. Btbl. Orient. . II, pag. 412,
lom. III, pag. 615.
() ld. ibid. loin. lll, pag. 615.
(d) Cosm. I. c. infra pag. 124.
(e) Assin. 1. c , tom. III, pag. 93, et 155.
(0 ld. ibkl. tom. II, pag. 412, tt lom. III,

pfff. 75.
(g) Monlf. ad Cosro. pag. 125.
(h) Cros. I. e. pag. 28.
(t) Moolf. Prsfai. ad Cosm. Topogr. cap. 3,
| TI.
BSSsaaKSBBsssmmmmamsi
A L T E R A .
(FAMIC. BiHioikica Grmea ed. Harles, tom. I V , p. 251.)
I . De monumento Adulitieo $ive AdulUano Ptolemm Etergctx.

fiximium monumentum Ptolemsi Evergel (o) in Adule, iEthiopum civitate marilima
suo adhuc lempore superstes observavit (b) atque Cosmographiaa s u Chri>tian inseruil scriptorquidara Greecus sub Juslino imp. clarus, qui mercaturo causaillase locaadiisse leslalur. Reperit vero sive sellam e candido raarraore ad urbis ingressam a rege consecralam
Marti, el in posteriori parte imagines Herculis atque Mercurii habeotem insculplas, tum u n dique inscriptam littcns Gracis, et ingenles expeditiones, a Ptolemeeo feliciter susceptas,
amplissiraasque victorias satis gloiiose celebranlem
#
Labentibus annis, uti Bernardus Montefalconius integram Cosms, monachi iEgyplii, pographiam Christianam, sic cum ea marmorei istius solii, dudum deperditi, epigraphen, sive
monnmcntum Adulitanum&d utriusque codicis, cum Vaticaui, lum Florentini, Qdem recensuit
in Collectionis novcB Patrum, Paris. 1706, in-fol., lom. 11, p . 141 sqq.,additis non modo C o saiee cbobis in Ptolemeei inscriplionem, sed suis etiam aaimadversiunculis, necnon pictura
(a\ Ctrc. . M. 3783, olymp. cxxxiv, 3, anle Cb. '^ ) .
* 220, a. V. C. 532, secumlum Saxii rationce, Conler de noc oppido ei garlu Goil. Slucklum a<l
OnomasL I, pag. 112, ubi de boc monumeulo dili- Ariani periplum uiaris Eryibraei, fol. 10; Cellarii
gvMr disserit.
Africam *uliquam, p. 96. Ilodie Ercoro tlicilur, ul
(t>) Cosrost lndicopkaties lib. n, pag. 146, % Sponio oouiuu ei.

COSMAM INDICOPLEUSTEN.
18
, ad pag. 188. ( hac Montf. sylloge repetierat Fabriciush. I. inonuraenturu
Adulitanum cum adnotationibus; sed ego omisi, quoniam illud cum insigoi observationum apparatu postea locum invenit in Edm. Chishulli Antiquitatum Aiiuticarum, part. i Londini
1728, in-fol., pag. 79-87. Specimen codicis Florenlini bibl. Laurentiana dedit quoque Montefalcon.in Palceographia Grceca pd%. 282. AddeClerici Bibl. anciennectmoderne, tom. IV, pag.
45 sqq.) Ab illo tempore nemo dubitavit, quin maxime sincerum esset Monlefalconis exemlum. Vel sic tamen huic intercessisse visus est Theoph. Sigefr. Bayerus, qui priraam partem
ujas monumenti ex apographo codicis Vaiicani sumroa accuralione secundura versus et litterasa Josepho Siinone Assemanno (conf. bic ipsius Assemanni epistola ad Bayerum in Sy/loge UMiana, vol. I V , pag. 3 sq.) descriplara edidit in disserlatione Dc numis duobus Ptolenuti Laoidcc, tom. I V Commentarior. academiae Petropolitanffi, a pag. 248 inserta. Caelerum
non eadem omnibus hujus monumenti auctoriias visa cst. Sunt qui probae vetustatis esse
credant, quorura senlenliee me nondum poenitet. Alii accusarunt: in quibus fuerunt
Harduinus, Begerus, Jo. Sartorius, aliquantuluin dubitans, et Erasm. Froelicnius. Harduini
judicium, in Chronologia Veteris Testamenti, pag. 579 Operura select. de eo lalum, vanitatis
convicit L a Crosius mVindiciis veUrum $criptorum p. 140-145. Begeri dubitationibus ,
in Thtsauro Brandcnburg., tom. 111, p. 31 sq. expositis, occurrit Chishullus io animadversionibus ad monuraentum Adulilanum ante i . Etsi vero defensio L a Crosiana viroruni doctorum suffragia tulit, ipsique Gisberto Cupero, testibus ejus Litteris criticis, p. 6 (adde Cuperi epist. ad La Crosium i n Thes. epistol., l o m . I I I , pag. 268), placuit; tamen Jo. Sartorio,
Gedanensi professori, non usquequaque salisfaciebat, nonnullis ei scrupulis subortis, quorum causa ad L a Crosiumsingulares scripsil litieras i n Thesauro episiotico La Crosiano lora. I ,
n . 267, obvias. Respendit ei humaniter docteque LaCrosius, ejusque epistolam ipse Jo.
Sartorius io libcllo, qui penes meest, salis raro De ostracismo JiWerario, Gedani 1710, in-4,pag.
78 s q q . promulgavit, a Jordano deinceps in Historia vitae et scriptorum La Grosii, Araslelod. 1741, i n - 8 , pag. 108 sq<j., typis renovatam. (Addelom. I I I , fhe$. epistolici La Crosiani,
epist. 149, pag. 288-291, ubi locus quidara i a monumeato emendalur.) Neque lamen Sartorius herbaoa porrexisse videtur, qusadam denuo suspicatus, ut apparel ex aliis litteris, ad
eumdem LaCrosium datis, in TTiesauro La Crosiano, tom. I, n . 268. (Conf. epistolam Wolfii
ad LaCrosium i n eodem Thesauro epi$tol. lom. I I , epist. n , pag. 18 s q . ; unde apparet Sartorium rivis L a Crosii suos irrigasse hortos.) Tandem u i i totius monumeali fidem i n dubium
vocare ausus non esl Erasmus Froelichius i a Inscriplionibus anliquis, ad Annales Syrias regum illustrandos idoneis, pag. 125, ita alteram duntaxat illius partem sibi de sincera antiquitate suspectam esse scrioil.Cujus tamen dubilationuai remedia jaiu antea occupayerat vir
litteralissimus Theopb. Sigfr. Bayerus, 1.1. Hactenus c l . Saxius. I I A K L .
I I . Cotmographia ChrUtiana lecta olim Photio $ine auctoris nomine, quod doctistimo
Montefalconio haud observatum.
Opusipsumin quomonumenlum hocexslat, inscribitur (),
Dttcriptiomundi universi, e menie Christianorum, et distributum est i n libros duodecim,
elsi oon simul ab auctore vulgatos, quia initio non l o l libros menle conceperat. Duodecimus
i n Vaticano ms. desideratur, in Mediceo codice mutitus extreoia parte [ nempe uliimo folio
postreoui tibri amisso ] est reperlus, alque ita a Monlfaucono curo reliquis X I mtegris editus.
Argumcntum operis succincte persequitur Photius, cujus locum doctissimo editori haud
obserralumascribam. Ita vero ille codice x x x n .
f
, Xpi<rtiar<ur
, (6). {c) U (rf) . * , , ,
Leclum opus esl, cujus lilulus Chrislianorttm

tiber, iraclatut oclo voluminum. Pampbito cuidam
dicalus ab auclore, qui Juslini, imp. Komani lemporibus floruit. Inilio stalim ecclesiaslica quatdam
dogmata, S. ScHplurx, tit ipsi quidem videlur, testiraoniis propugnat. Dictione ulilur bumili, cl plus
(a) Lib. i , sob init., et pag. 114 aqq.; lib. ,

p^g. 125, 126; lib. , pag.275 .
(b) Nullo modo huic operi ronvenil lituloe Expotitionis in Oclateuchum, sive in primos octo ftaciae
Scripiurae libros. ltaque batc verba innuunt potius
expositionem sive iractatum, libris ocio consianlem, sive oclato libro desinentem. Nam quamvis ab ipso Pholioduodecim numerantur libri,
tamen po&tremi quaUior inlerjecto demum lempore
R*:ripii et prioribae addili sunt, el a Pbotio referuntur separalifn.
(c) Pampbilo llicrosolymitano. Vide lib. i , pag.
114; lib. u, pag. 154, et lib. vui, pag. 505. Ilunc
<> vocat lib. u, pag. 185; lib.
vi, pag. 266; ad eumdein lib. v,

p. 260.
(d) Lib. n, pag. 141 : <5 }
,
*^ , \> , elc Expedilio illa Klesbani,
Aibiopum regis, facla esl a. Ch. 522. (confer
Pagium tom. II, Criiic. Baron., pag. 517), Juslini
imp. quiulo : ergo auclor ista scripsii Alexandriae (vide lil). u, pag. 114; lib. vr, pag. 6, pag.
264), a. Cb. 517, Jusliniani xxi.
Paginas intellige editioais Montefalconii quas tjpis crassioribus in textu exprimeudas curaYimus. Eoir,
.
19
011 E X F A B R I C I I B I B L I O T H E C A
20
quam vulgari composiliouc. Sed et incredibilia . " ()
qiiicdam uarral, u( fabultsis polius qriam flde di-
gtiis accensere scriploribus bominem fas sit. Pro (), ttb
qjibus vero maxime propugnaiionem suscepit dog- tov
mata,ba?c sunt: Coelum non esse orbiculari iigura, , . .
ncc tcrrani adeo, scd iilud fornicis insiar terra * " ,
incumbere; hanc longiorcin esse quam laliorera, , * \ (c) % et exlrema coeli ultimis terrae jungi; astra eingiila (d) (e)
inoveri mimslerio angelorum, et id genus alia. Di- . \ !
gressus in meulioncm Geneseos el Exodi, cumpri- , (/) *f|
mis insisiil enarr.itiorti et conlemplalioni taberna- , \ . \
culi. llinc propbeias pcrcurrit ac deinde aposlolos. () \
Solis magiiiludiiiem duobus dimalibus mctiiur , % \ ,
lerr, et angclos non in cuelo versari, aed lantum (),
iufra iirmameiiltiin at nobiscum degere conlendit. , .
Christum vcro, ascendentcm e terris, ingressum 6 (),
e^se locum meditim intcr coeluin ac firmamentum, \ (/),
idque solum esse regnum coelorum. Affert et alia () \ * . \ 6
absona. Ac libros quidcm se\ Pamphilo cuidam ,
consccravil; e sex rcliquis aulem (universi cnin \ (/) , \
daodecim sunt) septimura Anastasio, in qno ccelos \ (m)
dissolvendos negat, ei octavum dicavii Pelro, in \ ().
quo caniicum Ezcchix el regressionem solie inter- \ (),
pretaiur, testalus sc etiam Cnnitcum caniicorum ( )
commciilario expHcuissc. Reliqui qualuor libri *( (), !
ol (?). , *
ad ncimnem sunt ab auctore disertc dirccli.
() , () , , \
" () . 01 \ .
t
() Ipse lib. , pag. 114, libentcr fatetur

; argumcntum sumn * \
, iuquit, ,
. Nimirum a Pampbilo, qtti Hierosolymis Alcxandham accesseral, etiam atque etiam
ad hocoxcitalus permisit sc ad scribendum impclli,
ritm alioqui mercaluram f< cisset ei a lideraruiu
rlegaiHiorumstudio fuissel alienus, praMereaque p^r
nioibos exbauslns ctiam corporis viribus.
\ , > , )
, \
,
\ ,
; , .
: ,
\ , lib. ,
pag. 124. Ilaque pag. 125 ail, se scriberc
xa\ .
\ ^. Et pag. 152 : ;
/ i p i v ,
' (inditioneRomanorum),
', \ 6, \
? , */.. Addc lib. , pag. 178 sq.
(b) Yidelur respicere oa quje libro tradtt de
>ariis aiiimantibus arboribusque,quie tamcn siqitis
lcât noslro lompore, qno bistoria naturalis lol miitum soleriium longissimis ilinoribtis non leviler
iocnplciala csi, facilius iis babebil lidem. Ccrie
prxclara niilii vidcutur cl ncuiiquam conleninemla
quse seriptor ille obsrvavil. Toiuiii vero illum librum pridem c codice Mediceo a Bigolio dcscii
plum cuin Gallicacjus vrrsiomi vnlgavcial .
ms (omo primocoliecliouis ilincnnu l*aris. 1050, fol.
(c) VJuod nempc scripium essvi Is. xi., 22, " / ; ^. GOIIIIT Eiibcliiuni ad
tm-um, pag. 5 l l , c l laudalaai) aticioic tjt f?/>///fl!Sv<*riaiiialqueCbrysslomiveiba; Allaliiiui
ld LuiUcbiuin in Ueiacnicroii, p. 2U sqq.; Pclavii
4
Dosmala ibeolog. de mnndi opificio lib. i , cao. 12.

(d) Insiar mensae in sacro labernaculo. Vide l i K
n, pag. 158; ipse vocai pag. 129.
(c) Lib. , pag. 129, *
; .
\0 Lib. , pag. 150,155, lib. i u , pag. 161, liK.
pag. 189; lib. vn, pag. 287; lib. ix, pag. 310 el512 v\*
(g) Libro quinlo.
(h) Quia Apostolns labcrnaculum vocat xo Ibibr. ix, 2. Vide iib. i , pag. 115; lib. n
pag. 154 sq.; lib. , pag. 165, 173 sq. ; lib. v,
p.17<, 200 sq.; Iib.vu,p 297; lib. u,p.305, 511.
(i) Lib. vi, pag. 265, 267.
(j) Senbniia aucloris perspicue patel e figura.
Angelos auiem in supremo coelo esse, negat lib. n,
pag. 175; lib. \n,pag. 286 sq.,289; Ub. ix, pag. 313.
(k) Non auper slereoma site flroianteiiiare, eed
intra alque subler illud. Nain ex mente aueiorift
nibil supra liriuatntnlum praeter aquae supra<xe*
lcsies ci regnum ceelorum.
(/) Ac primus quidem. Vide Ub. vn, p. 277;
lib. ix pag. 314.
(m) Lib. , pag. 183.
(n) (Ji de nionte conico, columnis CODII, tcrra, ul*
Ira Occanum inaccessa elc. De nionie ejusmtfMli
geminam Braminum dwlrhiam rcferi Abrabaiiu K o r
gerus iu : lndiani*che$ Heidenihum, pag.251.Adde

llem. de Treroux. 1715, pag. 1861.
(o) Supra dixerat Pboiius, Pampbilo tomm opus

esse dicatum. Nimc leclione ullciius progrossus
recie monel, ei iuscriptos esse ab auclore libii/s
sotuinmodo sex priioores.
(p) Lib. VII, pag. 274,
*. Euundem vocat pag. 275.
() Lib. , pag. 275 sq.
(r) lsai.T LVIII.
($) Lib. vui, pag. 500, 507 el
508,
ubi
appeliat.
(() lllud in CaiUiiMim cniiticoriim ., ait
dcdicasse sc Tbeopbilo aiuiio, lib. vm, 500
COSMAM INDICOPLEUSTEN.
22
III. Topographia Chrittiancc num aucfor Cosmas.

Patel ex boc loco, Photium i n codice suo nullum auctoris nomcn ascriutum roperisse.
Vocatur tamen a viris eruditis Comat lndopltutlt*. Allalius pag. 20, 47, Dc mensura temporum citat Chrislinum sive Christianum, in Chrittiana Topographia. [Alia Allatii loca allulit
Pabric. , versus finem.] In codice Mediceo [cod. 28, plut. IX] hic index est oneris,
, . [Banaimtis
inCatal. ms. G r c . biblioth. Laurent., tom. I, pag. 437-449, de illo cod. saiculo seripto,
de argumenlo operis e l deCosma ipso copiosus esl. In cod. Laurent., pag. 20 verso, posl proJogOS U lcgitur tamen, ' ,
41 \ ;. BandillillS jam nicmorat, i l l codice biblioIheciB Ciesare apud Lambec. in Comro. de illa bibliotb. lib. m , cod. I X , exslare solumroodo laciniam. Atqui Kotlarius innotaadLambecii Comm. III, pag. 47 sq., ostendit, esse tanlum quatuor excerpta, qu quoque, cum editiooe Montfaucon. collata, diligenter designat.
Valicanus codex unciali cbaractere circiter sc. tx in membranis inanu exaratus esi, cum figuris ex vetustiori exemplari, et, opinaote Bandinio, ex autographo dcpiclis; sed carct
l i b r o x n . Cosmas enira, aitBandinius, editam a se Topographiam Christianam secundis curis
aliam i n formam plerisque in locis deduxit, muUis partibus auxit, et cum obstrepenlibus
naviterque pugoanlibus advers sententi viris, objecta refellcre opus esset, libros addidit
noTOs (), unde accidit ut ea quae a p r i m o raanaruat autographo cxemplaria, longe breviora
sint aliis qu post sartum et lectum opus ciscrip*a sunt. Postremi gcneris esi Laurcntianus
c o d e x s e c . x , adcujus fldem Montfaucon. in Collectione nova Patrum, lom. II, edilioneni
suam curavit, adjutore Aotonio Maria Salvinio. Jac. tamen Gronovius ad Minucii Felicis
cap. 37, Sfn/en/tam,ait, kane nonmeninilegisse specicrius illutiratam, quam Cosma monacno i * ista Chrisiianica Topographia, nuper ita Parisiii edita, ut potuissct emcndatius id
prctttari. Idem Montfaucon. tabulas nonnulks, quibus bene raultis totus eiornatus codex,
fecit d e s c r i b i : dolet taraen Bandinius, omissas esso clegantissimas etab antiquitatis sludiosis
maximi faciendas. Salvimum tulisse o p e m , docet Bandin. ex ipsius Montfaucouii epislulis,
fldeumdem Salvinium datis ann. 1700, edilisque tom. II, p a g . 149 sqq. Symbol. litter. Gorii.
Ex epislola vero quiota, pag. 200, eflicitur, curam depiogendamm Ubularuui, q u deletae
peneerant ineod. Vaticano, demandasse Anselmo Mar. Bandurio, a quo taraen n o n n u l l j n scriptiones, difficiles captu, fuerunt praetermiss. Cosm prooomiura citatur
a Niceta Choniate i n Thesawro orthod.fidei,teste Bandinio tom. 1 Catal. laud., p a g . 432 B .
Prologus ipse i n Psalraos est i n cod. Venet. D. Marci (Catal. pag. 261). Prologmn hujus
Cosm in Psalmos inte^riorem, quaoi Hontfaucon. loru. II, pag. 223, editurum sc promisit
Magaus Crusius diss. eptst. pag. 27, L i p s i s 1728. Nec tamen confundenda cst Ecphrasis i a
Psalmos, i n codd. Vindob. tom. III, p a g . 272, et tora. IV, p a g . 475 : ncque enira est,ut
Lambeciusopinabatur, aCosma Hierosolymitano, ncque carmine iambico, sed versibus politicis scripta, ut docet Kollar. ad utrumqueLaxnbecii locum. Conf. Fabric. Bibl. Gr., vol. X ,
p a g . 218, ubipluresCosQMB enumerantur : quibus addunturh. l.aFabricio Cosmas, diaconu
Apostolopitanus; tempore Chrysostomi (Lambec. VIII, pa^. 300); Cosmas, cujus serino pareeneticus a d peccatorem contumaccm (Lambec. VIII, pag7449; Nessel. V , pog. 24); Cosmads
hieromooaehi , ois. in cod.Regio et Laurent. (vtd. Bandin.
III, p a g . 356); Cosmas, Alexandnnus episcopus (Asseman. tom. II Biblioth. OricntaL, pag.
474). Fabricio ignoius fuit Cosroas Cyparissiqla, cuius Offkium tupplex in Jcsum, in cod.
Laurent. Medic. apud Bandinium tom. ICatatogi, c o d . X V l I , pag. 40. Ibid. pag. 530 occurrant CosmcB subiubperat. Roraano seniore magislri oQiciorum senlenti duae de colonis. De*
cretum itlius \ exslat in cod. Veneto D. Marci (CatAl. pag. 103). H A R L . ) Geographum Cbristianum ms. biblioth. Medicae de animalibus Indicis citai Thoin. Bartholious lib.
de unicornu, c a p . 24, pag. 211.
1
Sed vereor, ut proprium hoc, ncrape Cosmas Indopleustes, ejus noruei) sit. Nam ut Jndoplcuttes quidem aiclus est a suscepta in longe dissita loca (6) navigatione, ita Cosmas appellatus videturquod scripsisset topograpbiam sive mundi (c). Simiiiter Joanncs,
abbas Sioaila, dictus esi Cltmacnt quod scrip5isset librum cui iitulus , u l omittqra alia
bujus geoeris exempla, jam nota eruditis, el parlim collecla ab Adriano Baillelo i n libro
() QuoJ a Cosnu Aleiantlri.c a Clir. 5 4 7 . fa- illius bypoibcsibus pliysicis. C\. Heercn Hbrum K
Cluui esse, docfl Ilamberger iu Zuverlte*$iaen Nach- niilis lcrc argamcnli qui nuper prodiit, iioodutM
HekttH e i c , part. , p. 5 8 7 , ubi de Cosma vjdi. H A B L . [. 11. K. Heeren CommenuaL dc
disaeril. Ad euindcm annum a^lalem Cosmae re- .Grmcorum de Jndia uoliiia et cuin indu commerciis. Coinmctilaii. Soc, etc. Gott., vol. X el X I .
ferl Saxiue Onom. liittr., I, pag. 45. UARL.
ib.vol.
(i>) Coul. Casauboui cl Salmasii noias ad baec Kjusd. Comm. deliomanorumdtlwiianQiiliu,
t
Vopisci in Firmo: Rave* quoque ad Indo* negotia- XI; ejiisd. Ideen uber die Polilik, den Verkchr und
toria$ twpe mtstf, lom. II, p. 7 0 9 sq. FADRIC. Conf. den Handel der nornehmsien Valker der alten WeU
Eoberlsou in libro: An hisloricul (Hstjuisiiion con* Cartltaqer, jEthioper, AZgypter. (iott. 1792, 8.J
[c) nimvero bsc dnbilatio, scii conjecdira !<.ceruiug ihe knonledge uhich ihe Micicnts had o[ la9
dte, eu. Loudin. et Edinburg. 1791, maj. 4 , qui

de Cosma agit, [p. 9 1 sq. verlionis Germ.j tt
didliognendn puiat ea, qtuc ipsc vidcrit Cadiua^ ab
\ essc vidotur: nam plun-s, qui

b mi, exstilisbc, ceitum est. IIAKL.
COAIUU
amlio-
23
FABRICII BIBLIOTHECA
24
Gallico, quo scriptores sub falso vel nullo nominelatentesrecensuit, p. 322. Yideo eliam, de
auclore addubitare Is. Vossium, pag. 275, ad Melara : Quam antiquum sit vocabulum, liquet
ex auctore Topographiw Christ\anoe sire is tit Cosmas IndopltusUs, sive alius. Et pag. 276 :
Cum hoc convenit Cosmas Jndopleustes, sive quxcunque /tut
est auctor. Cosmam, nescio an nostrum, libro prinio Ah^nxtax&r laudant scholia Grca
in Apollonium, IV, vs, 262. Cosinas lamen lndopleustes citalur a Corderio in Psalmos tom. I,
ag. 53, 303; a Petro Gyllio lib. n Topographice Con$tant\nop. cap. 25. Certissime
estorianum esse auctoreni Topographicc, notat . V. La Crose i n Bibl. Bremensi, t. V
p. 663; i n Museo Brementi, t. I, pag. 8 5 ; et i n Bistoria Christianismi apud Indos pag.
27 seqq., edila Gallice, H a g 1724, in-12, licet non difliteatur Mariam ab eo dici pag.
260 C. Add. Joseph. Sim. Assemannus lib. mBibl. Orient., part. n , pag. x c i , D C X V I I , qui
circa a. Cb. 539 scripsisse eum pronuntiat. Cosmte tres inter patriarchas Alexandrinos referuntur in Chronico Orientali, pag. 126, 132, 133. Topographm quidera auctorin jEgypto
diu Yersatus est, atque Alexanariae scripsit, ut testatur u , p . 114; v i , pag. 264. Mercaturam eiercuisse non uno se loco prodit, , pag. 130, u i , pag. 178 , x i , pag. 336. Eumdem
monachum VOCat inscriptio libri .* . OpiGcium
eiercuisse monacbos oliro, salis constat vel ex Epiphanio L X X X , 3 seq., et Palladii lautioca,
pag. 92,142, 143, etc., ne afferam q u i n hanc rem collegenint Alteserra in Asceticis.Thomasious De disciplina ecclcsiagtica, etGundlingius ad Eustratii delineationem EccIesiGrc
pag. 21 sq. Sed rationes comraerciorum et frequentia itinerum cum monachi institutis m i nus congruere videntur. Igitur coramerciis auctor forsan cum valedixisset, monachi vitam
est amplexus. Patriarcham Cairensem, Joanoem Abulmagedum, antequam ad patriarchatum
ascendisset, exercuisse mercaturam, et sapius transjecisse i n Indiam, leges i n Chronico
Orientali, fol. 139, ad ann. 6707. Libro quinto Topographia plura occurrunt qu iisdem
prope verbis memini me legere in Chronico Paschali, quod vulgo appellant Alexandrinum.
Fortasse uterque scriptor ex coromunibus hausit fontibus. Hinc Allatius in Consemu de
wrgatorio p . 942, Cosmara suspicatusrest aiiclorera esse Chronici Alexandrini. Idem A l tius pag. 50 De libris Grxcortm ecclesiasticis locum afferens ex Topographia Christiana,
auctorem vocat Ckriitinum sive Christianum: ita et pag. 528 De consemu utriusque Ecclesice. Sed Depurgatorio p . 936, eiDe consensu 260, auclorem antiquum vocat, n o mioeDullo addilo. Conf. Vossius De histor. Grcecis, II, cap. 23, pag. 219. Praecipue vero
jucunda est hujus lopographiffi lectio, quod ex ea veterum Christianorum sententia de orbe
terrarum arcam No referente, haucf sphaerico, sed plano (a) non modo explicata sit
perspicue, sed etiam propugnata variis argumentis, atque ita proposita, u l , quomodo se~
cundum hanc hypothesin eclipses, oiiusque et occasus siderum animo suo conceperint ate ioteliexerint boni illi bomines, perspiciatur. Similem fere Siamensium opinionem r e t Luberius in Descriptione regni Siamensis, Galiice edita, t. I, pag. 199; lndorum L a neus, Mem. de Trevoux, 1713, p . 1861; Theodori Mopsueslini apud Jo. Philoponum i n
Btxaem.: Diodori Tarsensis apud Photiuin; Chrysostomi et aliorum apud PetaYium Lib. dogmat. $keol., de mundi opificio, cap. 12; Lactanlii m , 24.
%
S
IV.
Index scriptorum et cUiorum quorumdam, in Topographia Christiana memoratorum.
Amphilochius, familiaris S. Basilii, i n lambis ad Scleucum. L i b . v i i , pag. 292.

Anastasius, mecbaoicus. VI, pag. 264. Idero, ut videtur, cui librum seplimum inscripsit.
. V I I , pag. 274. ; 275.
Apion, grammaticus, jEgyptiacaruui rerum scriptor. , pag. 341.

Apollinaris hreticus. V , 242.
Apollonius, Molo, quem inter scriplores rerum iEgypliacaruin (e Josepho, ut videtur)
referl. X U , p . 341.
Archimedes, geometra et arithmeticus incomparabilis. III, p. 182. Ejus ,
ibid.
Aristoteles. I, pag. 121; III, pag. 177, 179. Contra eumdem, quod ccelum non conslat
quinta qiiadam essentia. 1, p . 117 sq. Ejus sentenlia de dupiici qualitate singulorum
clementorum explosa pag. 123.
Arius bfereticus. V , pag. 242.
Athanasius, Alexandrinus episeopus. VII, pag. 292. Ex ejus epislolis festalibus secunda,
quinta, sexta, vicesima secunda, vicesima quarta, duo et undetricesima, quadragesima,
quadragesima secunda, terlia ct quinta. X , p . 316-319.
. V , pag. 197.
Babyloniorum opinio, coelum esse spbeeram.' VIII, p . 305.

Basiiius, Amphilochii amicus. VII, pag. 292.
Berosi . X U , pag. 340.
Brachmanes. II, p. 137.
() Conf. Lamtec. III, pag. 2 1 , Chronu. poxchale, pag. 237, 238. iHoblen. ui Lilicmhalii %tU-
clis kittoricii tl Htterar. Obttrv. IV, pag. 94 sq

HARL.
25
I N COSMAMINDICOPLEUSTEN.
26
Ctlmus e Tyro litteras i n Graeciara intulit. V , pag. 206; X I I , pag. 343

Chareinon, yfigyptiarum rerum scriptor. X I I , pag. 341.
Cha!di , barbaricara sphferara jEsyptiis tradidere. III, . 159.
Christianusscriptor,qui, CODIUTM sphamcum proressus, illud dissolvendum esseadyersus ythnicos docuit, impugnatur. VII, pag. 274, 299.
Dius et Menander, uui Tyriorum antiquilates i n Graecara linguara transtulerunt. X I I ,
pag. 342.
Bphonis, e cujus historiaB libro quarto profertur insigne fragmentum. II, pag. 143. Hoc
Grce ex Medico Cosmographia; codice excerplum edideral Jac. Gronovius in calce appendicis ad Geographica antiqua. LugduniBatav., 1699, in-4.
Kpiphanius de mensuris ac pondcribus. X , pag. 326.
Jpistol catholicie Jacobi, Petri, Joannis, Jud non omnes ab omnibus Ecclesiis recipiuntur. VII, pag. 292,
, , oi . , pag. 175; IV, pag. 190; I X , pag. 310, etc.
Euciides, arithmeticus et geornetra. III, pag. 182.

Kudoxus, Cnidius, Pythagoras ac Plato m jEgypto astrologiam didicerunt. III, pag. 159.
Eusebius Pamphili. , pag. 174. Ejus Historia eceU$ia$tica. V I I , pag. 292.
Eutyches haerelicus. V , pag. 242.
Greci, . V I , pag. 260, 272, etc.
Gregorii Nazianzeni sermo de Paschale. X , pag. 319.

Epistolffi ad Hebraeos auctor Paulus apostolus. V , pag. 254, 255.
Hebrai in deserto plurimis lapidibus memoriam profectionis s u litteris Hebraicis insculpsere, quos vidisse se testatur auctor. V , pag. 205.
Homerus nunquam () vocabulo usus. XII, pag. 343.
Hyperidis oratio contra Patroclem. V , pag. 197.
Joannes rogatus a Gdelibus Evangelium scripsit velut i n supplementam reliquorum quae probaYit Evangeliorum. V , pag. 248.
loaonis Chrysoslomi sermo de eleemosyna. X , pag. 327. Commenlarius i n Epist. ad Ephesios. Ibid. Ad Hebraos, pag. 328.
losephus. III, pag. 174.
Irenus. V I I , pag. 292.
Judi sive Messiam exspectanles. V I , pag. 271.
Lycurgus legislator. XII, pag. 342.
Lvsimachus, iEgyptiarum rerum scriptor. XII, pag. 341.
Manetho de rebus Agyptiis. X l l , pag. 341.
Manichai. V , pag. 242, 262; V I , pag. 271, 272, 273.
. V , pag. 242.
Meoander historicus. Supra i n Dhu.

Meoauder coraicus. V , pag. 198.
\, Montanisl. V , pag. 262.
Moyses, primus scriplor a Dco litteras edoctus. , pag. 174.
Origenes. VII, pag. 298, 299.
Pamphilus Hierosolymilanus, cui prinios sex libros inscripsit auctor. I, pag. 114; II, pag.
124; V i n , pag. 305. ! . VI, pag. 260. , pag. 266.
Palricius mathematicus, e Chaldaea profectus i n iEgyplura, a quo edoctus auctor, que* de

mundo tradit. VIII, pag. 306. Idem forte quem vocat, 11, pag. 132; Y ,
pag.192. Byzantii defunclus. II, pag. 125.
Petrus, c u i inscripsit Jibrum VIII, pag. 300, 307; , pag. 308.
Phiionis Carpathii commentarius m Canticuin canticorum. X , pag. 329. In Hexaemeron
pag. 330.
Plato. III, pag. 177, 179, Ejus Timmu. XII, pag. 341, Vide et supra in Eudoxo.
Procli commentarius in Timaum Platonis. XII, pag. 341.
Plolemaeus . V I , pag. 268. Ptolemfieus nempe Eyergeles primus,
cujus monuraentum Adtiliticuin refcrt. II, pag. 141 sq.
iClaudius) Ptoletnaeus. , pag. 177. Astronomus ineomparabilis, pag. 182.
Pythagoras. III, pag. 179. Vide ct supra i n Eudoxo.
Pyiheas Massiliensis. ,-pag. 149.
Pro Salomone (6) Jegendum Solon. XII, pag. 342.
Samaritani. V , pag. 262; VI, pag. 271, 272.
Severiani, Gabalorum episcopi, liber primus, secundus, tertius, quartus et sexlus in Uexameron. X , pag. 320. Liber contraJudaos. VII, pag. 192.
Socrates. III, pag. 179.
Solon. Vide paulo ante i n Salomone.
Sopater mercator, cum quo auctor versalus. X I , pag. 338.
() Hanc observalionem, ulalia, e Josepbo mutuatus esi No<ier. Vidc lib. Contra Apioti., pag.
1071. Occurril quidem voc.ibulun), liymim in
Apolunem v . 20, i>on taiuen de Ifgc civili sivc
morum, scd .
(b) Simitem errorem obeervabia aptulTheopbiluin
Anti clieiuim !ib. tu, ad Aulolycum, pag. 120 cdil
Paiis., d in tSa.iiaiizciii orat. X V , pag. 226.
01 FABRICII BIBLIOTHECA IN COSMAM INDICOPL.
23
Stepbanus mathemalicus, presbyter Anliochcnus. V I , pag. 264.

S y n . VII, pag. 292.
i)i V , pag. 205, 213.
Tcueer, Locrorum legislator. , pag. 342.

Tlieodosius, Alcxandrinus schismaticus CPoIi degens, tunc, cum auctor semberet, adhuc
superstcs. Ejus concio in quadragesinia AssumptTuiiis. X. pag. 331. Alia . ibtd. Iq
dictimi, Paler, si possibilc est, transcat calix nte,\b\d.
Tbeophili Alexandrini epislola prima ftslalis. X , pag. 320.
Tliomas Edessenus, Palricii discipulus, arcbiepiscopus et Calbolicus Persidis. p , p. 125.
TiaiiPus philosophus (apud Platonem). XII, pag. 340.
Timothcus vio,-, Theoaosii Alex. decessor. XI, pag. 332 sq.
Tryphon Phalereus, qucm cousuluit Pbiladelphus de libris sacris Hebneorum in Grocara
linguam transferendis. XII, pag. 344. Trv phoneui pro Demetrio appellat auctor, ex niem o i i i P , ul videtur, lapsu.
Xenophanes. II, pag. 149.
V . Scripia Cosmm deperdita.
Scripserat et aba hic auctor Cosmographia, quorura ipse partim facit inentionem. Sunt
autem broc :
1. Descriplio tcnvc ad Constantinum : , , \ \ \
; '. :
\ \ ;. \
\ , \
\ 50 |). Lib. , pag. 113. Hi$us opcris vel lacryrais deploranda jactura
videlur Montfaucono.
2. Adumbratio sive imago universi el motus siderum facta ad imitationem npkmra armillaris Gntcorum, atque de itla imagine liber ad Uomologum diaconum.
\ 6 * , \
. Lib. 1, pag. 114. Idcm forte
opusculum respicit v i i , pag. 274, ubi ait se > > docuisse, quod ccelum non sit
spliiira, nec circulariler niovealur.
3. Commentarius sive in Canticum canticorum, ad Tkeophihm amicum suum*
VII, pag. 300.
4. Cosmas citatur in catcna ms. Macarii Gbrysocepbali in Matlheeum. [An vero intelligrndus est Cosmas Hicrosolytnitanus? Ilic eriim cum mullis aliis vett. theologis, teste
Kambecio commctilar. III, pag. 165, uti in cod. CCl Coislin., teste Monfaucon i n Catal. b i b l .
Coislin., pag. 251, citatur in catena sive couunentario amplissimo in EvangeliumS. Luce.
liluai quidem scripsisse etiam in Lucam, conjicit Caveus part. nliist. litlerar.; sed locus
quern atfcrt hoc non probat, et quod Fabrio. in nola ms. observarat, petitum est e libro
t"ntmographU*, pag. 217. Similiter argurnenla qualuor Ewmgelioruin, qura in Maltbftum e l
Marcmu sub nouiiue Cosniffi Indicopoiila\ in Lucam el Joannem sub Cosmfle Indicopleust
nomine ex veteri cud. exhibet Hatthias Flaciusin pra>clara Glossa sua ad . T., dosumpla
sunt, adnolanlc Fabricio in nola ms.*, ex eodem Cosmographia* loco, Basil. 1570, fol. Gr. e i
Lat. Inde lorsan dcsuinpla quoque sunt procfatiuncul C.osmae liidicoplcuslse in Malthieuru,
Mareum, L u c u i i ct Joannem in codd. VIII ct X I Naaianis, pag. 6 et 8 Calalogi Gra?coium
codd. niss. apud Nanios asservalorum. H A H L . ]
5. Expositio. in Psalmos, de qua jarn ad III qua?dam adnotala sunt. Codex mcmbran. est in Bibl. Taurinensi, c l in calalogo Graicor. iuss., p. 67 sqq. late describitur.
Primum animadverterunt cdilores, illo codice amplissinm contineri coramentaria i n
Psaluios et canlica ulriusque Tcstamonti, qom proiecto cadem videaniur ac illa q u
rcfert Carolus Du Fresne in Glossario medifle et inlimiB Gracitat., pag. 516, sub litulo
;
qtli legitur ill cod. ('oIJ)CrtinO : \
;, etc. Pr.Dfalio cum epigrapbo, qua) Cosina) Indicopleusteo nomcn prrpfert, aiunt
cditores, oodcm sancmodo, quo in Barocciano codicc apud Ouainum tora. 1, pag. 1412, "
; . ' prffiiationcin i l l Psalmos cdidit Montfaucan toin. V Opp. Cbrysostoim, pag. 540, ex nisto Ottoboniano, in quo Joanni. Cbrvsoslomo
nsrribitur. Prccfationcm alUirnra exr.ipit texlus Psalmorum cuni expositione locorum difiiciliorum. Cousensuiii lamen cum iis qu;e Corderius iu Catcna vulâvil, deprehenderunt
edtlores illius calalogi. Est quoqao hujub Cosiuao Commentar. in prophetam David fuli
scripsit Pluer in Itinerario pcr Jlispnti., p. 163.) s. Psalmos in bibl. Escorial. et in c o d . X I X
Gr. oibl. reg. Neapolitan*T H A R L . ] Expositio Cosmae in Psalmos cum protheoria de ralione Psalmoruoi in cod. Colbertino 147(5. E x c o d . Barocciano descriptmn baberc sc teslatur Joan. Christoplior. Wolfius, pag. 23 De catcnis Patrum, et ibidein Graece dcscribil
expositioncui Cosma* in Psalmum cx, 4, ex Mcetiii ITiesauro orthodoxir fidci. Prologum
illum, a laudalo Woltio ex cod. Barocciaiio X V m i h i couimunicalut^, v i J i . iiihil aliud essre,
quani , qtiod Topograpkiie p. 223, lcgitur, sed nonnullis posl verba p. 224,
t\ *5 auclius. Laudaliir utian ab Allatio p. 595 De proccssione Spiritus snnvli.
[ l u c o d . XXVII, n. 2, bibt. rog. Neapolitauw-e^f Coshue monachi , ..
:
[^, Ui /> '. l l A R t . ]
MONTEFALCOND PRiEFATlO Uf COSMAM INDIC.
50
P B i E F A T I O
LN
COSUM
6 TOPOGRAPHIAM CHRISTIANAM,
Sive Chrislianorum opinioncm de mundo,

Ubi mulia Athaoasii ex operibus aroissts.
PRCMEMIUM.
C o s r a , qui lndicopleustes ab Indica narigatione dicilur, Topographia Christiana a
Pftro Lacabecio BibUoth. Cewar. 1. III, c o d i c e 9 , p . 21, ruemoratur; diciturque a fol.
28 ad fol. 34 i n 'nono codicc extendi, quo
alam sit non lotum opus, scd laciniara soumoiodo i n Cacsariano exstare. In Vaticana
yero bibliotheca elegantissinius ojusdem codex membrauaceus babetur unciali charactere noni circiier saeculi, cuin iiguris ex
etusliori e\cmplari, et forlabsis ex aulorapho depictis : scd dcest ibi duodccimus
ber. Nam, ut ad calceiu operis indicamus,
Cosmas editam ab se Topographiam Cftrisiianam secundis curis aliaui i n formam p!erisque i n iocis deduxit, multis partibus
auxit, et cura, obstrepentibus naviterque
pugnantibus advers sentenlio) viris, objceta depeUere opus esset, libros addere noY O S necesse putavit, ut i n decursu operis
deprehendas. Unde accidit, u l ea qu a
pnmo autograpbo manarunt cxemplaria,
fonge brcviora sint aliis, q u post sartum ct
tectum opus exscripta sunt. Postrerai generis est codex Laurentianus decimi sajculi
iDembranaceus, ad cujtis fidcm editionem
nostraoi adornaviiiius: qui totos duodeciin
Cosmse libros complectitur, amisso tanlura
jiostremi libri folio ulliino. Hujus scriploris
luentionem fecere Joannes Jacobus Frisius
i n Bibliotbeca universali, ubi Cosmas /wdicopUusus dicitur; et Possevinus, a (JUO Indicoplensis pari lapsu vocatur. Verum illi
unam i n Psalterium prafationem, quao in
cuibusdam manuscriptis proBmittitur, se v i disse testiflcantur: illa vero prafalio ex boc
opcre excerpta fuit, u l i suo loco notatiim a
uobis esl. Longe majorem nobis postea
Cosraae notiliam atiulit Emericus
Bigotius, qui peragratis halire partibus, ex
codice Laurcntiano Florenlice queedam excerpsit, videlicet inscriptioneni Ptolema
Evergetis, et alia nonnulla maxirai pretii ad
res ifethiopicas ct Indicas spectanlia. Sed nt
cvenire solel iis, qui in transcursu exccrpta
paranl, ejusdcm argumenti inulla et quidera
prffclara pwtermisil vir eruditus. Ad ha?c
vero, cura Bigotiana - iiinerariis soluru Gallice scriptis a TheYenolio edilis itiserta sint, vix in extcrorum nolitiam
devenerunt. Quid quod prrcler rcs iEthiopicas, igypliacas et Inditas aiia benc nniltx
(assim oiicurruiit luce dignissima, qum iiou
das : i n his Yero scriptorum veterum fi-asmenta non pauea, et Athanaîi exrcrpla u n decim cx episloli? Fostalibus, qu<o jaindiu
interierunt. His de causis ami( ori!in Jiorlal u i cessimus, qui hunc scriptorem, Alhanasii excerpta praierentem, Athanasianis avsx subjungi peroptabant. Nara etsi non
pauca siut i n tam prolixo opere q u ignorari ei negligi sine dispendio possint, uti solet in hujus eevi srriploribus accidere ; ncmo
tamon a^quus rerum wslimalor non fatcatur,
paucissimos ex iis qui a sexto sacculo flfn
ruere, tam raulta passim circumfcrre rerum
documenta, quanta in Cosma noslro depreiicndiuius, ut propalam ex sequentibus eriu
parvnm r r i liUorarii^ aw.-sîonein alferaut,
\ , \ ,
*5 4: /. iu'
u i iu hujus Pi'i;fnlinni< d^cursu dcprobon-
CAPUT P R I M U M .
COSUM ET SCRIPTIS.
I . Cosmas Topographiam Christianam $cripsit anno circiter 535, imperante Justiniano. II. Cosmographiom ttem universalem dencripsit jam depcrditam. 111. Et alia
opuscula.
I. Cosmas jEgyplius Aloxandrinus, primo
roercator, qui negotiationis et quttslus causa
iEthiopiam, Indiarn Orientalesque alias rcgkincs peragraveral, vir litteris, ut illa cl>Mu
opprime erudilus fuil. Di;in]c vero monaenale insliliiluru iiigressus multa scnpsit,
qu ir boc opere variis in locis coiiiinemrtral. Licet aulora ex nota lcmporis, quam in
secundo libro Topographia Christianw consignat, cxpedite pohi calculum posse videatur, negotium tamen faccssit qnod cadem
de rc libro undecimo legitur. Nam primo
Joco dixit, duii) libruin sectinluin scnb<TCt
annos 25 turn eflluxisse ab cxpuditione Elesbaani rogis iElhiopum i n Horneritas: h c
autcm expedilio in annum cadit 522 : cui
compulo si annos 25 adjicias, anno 547 i m perante Jusiiniaho hflec scripserit necesse
cst. A l Jibro undecirao ail do Thcodosio
AlexandriflB patriarclia harciico lixpniiis :
"( xa? / ^,,
; \ ,
; ., , . * ,
{, ^ . C l UOSt
scqilitur,' .
Hoc est, Cnjusdam nori schismaiici corum

patris, adhuc superstitis et Constantinopoli
tiigcntiSy iestimonium ex abundanli aflVrnw,
quisive ex ignoranda, sive ipsa cogente teritaU\ libro noslro puirodnatur. Et p. 332 :
#
32
MONTEFALCONII PILEFATIO
31
CAPUT II.
est, Hoc autem (S. Theodosio) pratermhso,
ad deeessorem ejus, qui nuper obiit, TimoCOSMJE SCOPUS BT OPINIO EJUS DE FIGURA MUNDI.
thcum juniorcm vemamus. Decessii autem
Timotheus ille, quem ad discrimen /Eluri, 1. Veterum magna pars sphceram negabant.
11. Itemque Chrisiiani scriptores antiqui
juniorein vocat Cosraas, anno Christi 535.
pene omnes. III. Cosmas astronomos;
Cui subrogatus Theodosius haereticus posttpk&ram propugnantes refellit. IV. Eju$
quaia Aleiandriffi paulum teinporis manseopinio de mundo.
rat, Constantinopolin abiit, ac elapso ab orI. Veterum multorum sentenlia fuil, pladinatione anno et quatuor raensibus, quod
synodo Chalcedonensi subscribere nollet, i n nam esso raundi tiûram, coelumque i n forexsilium missus est, anno Christi 536 : quo nicis morem erectura extremis terriB partitempore sciiicet Cosmas undecimum hujus bus conjungi, ita ut ccelum et terra simul
operis libruin absolvebat; imo vero quod conclave magnum efficerent: hoc illi spatio
habet Cosmas nuper obiisse Tiraotheum, astrorum molus et omnia circumpaulo posl discessum TheodosiiConstantino- sciibi putabant. Sic primus inter scriptores
polin conscriptum eumdem librum signiQ- Herodotus, ncc sine risu eos, a u i spnaera
care videlur, id est, anno 535. Qua ratione opinionem tenerent, rcpudiat. Ila quidem
ergo h c libri undecimi nota auae i n annuui multi Herodoti quemdam locum i n Nelpo535 cadit, cum illa secundi libri quadrare mene interprelantur. Verum rem serio excu~
valeat, qu annum circiter 547 exprimit? tienli raihi, non videtur ex Herodoti verbis,
Et vero i n utroque codice, Vaticaao scilicet talera seutentiam exprimi, qualem illi ex
et Laurentiano, par annorum numerus assi- ejus dictis expiscanlur. Ea vero de re plurignatur. Sane putavcrim Cosmam, qui diu- bus agere, non est piwsentis instiluti. Sane
turnum tempus in bis elucubrandis insum- quidem a priscis illis temporibus quotquot
psit, ot obnilentibus contrarias sententi astronomia) dabant operam, vel ad primum
viris, hflec saepius retraclavit ot auxit, postre- arlis limen constituli, probe noverant, n o n mam anni 535 notam tum posuisse, cum nisi secundum snhaer sententiam posse
primum his operaua daret : deindc vero cum molus astrorum, lunares eclipses, et alia
subsequenti lerapore multisquc clapsis au- irmumera explicari; alii contra, etsi docnis pnstina repeteret, et pro solito retornia- trina et eruditione graves, cum luminariura
ret, priorem notam vel posuisse, vel jam et slellarum motus non observarent, peripositam ad annum quo hoec ageret re- tia hujusmodi rerum deslituti, antipodas et
antichthonas obversis vestiîis ambulantes
duiis>e.
pluviam contrario lapsu decidentem, ne a u . Jam ad c a l e r a q u C o s m a s edidit, injuria ditu quidem ferentes, aslronomos sphfleram
temporum amissa opera procedendum. P r i - depreedicantes non sine cachinnis deridenium occurrit Cosmograpbia illa, ubi uni- bant. Unde Cicero Acad. Qucest. i . i v : Habitari ait Xenophanes in luna> eamque esse
aersa terra laiiug descripta erat, tam ea qum
(erram multarum urbium et montium. P o r ultra Oeeanum sita e$t, quam hatc cum omnibus regionibus; et austratcs partcs ab tenta videntur : $ed tamen neque ille qui
Altxandria usque ad australem Oceanum, dixit jurare posset ita se rem habere, nequ*
videlicet Nilus fluvius regionesque adjacen-ego. tfonne etiam dicitis, esse e regione noies et populi universcc JEgypti et jEthiopia;6t*, e contraria ttrrm parte qui adversis
vestigiis stent conira nostra ve$tigia qw>*
insttperque sinus Arabicus cum regionibus
rt popuiis circumpositis usqtu ad eumdemantipodas vocatis? Cur mihi magts $ucccn~
Oceanum: ad kctc, media terra, quct intersctis, qui ista non aspernor, quam eis qui
fluvium et sinum jacet, cum urbibus, regio- cum audiunt desipcre $ arbUranturf Ita
demuoi se res semper habuit, ut qu astronibus et populis ipsam incolentibus. Constantino autem euidam nuncupatum erat hoc nouii perspicuis dcmonstrationibus com*
opus, cujus vel lacrymis deploranda jactura
>robarent alii rerum islarum imperiii cum
c s t : nain jEthiopicas maxime, Arabicas, ct
udibrio respuerent.
Indicas rcgiones, ncc Strabo, nec PtoleII. Deinde vero Chrisliani scriptores plerimaeus, nec vetemm quispiam tara accurate quc omnes vulgarera amplexi opiaionem,
nosse potuit, quam Cosaias noster, qui rnui- a spbairae nomine abborrebant: ac tum vetis annis prasens locis interfuerat, et mira terum umuoruui sententia, tum Scriptur
sagacitate, situs locorum, nalionum consue- sacrio locis non paucis, quco cura s p n r a
tudinos e i negotiandi genus, animalium ct opinione consisterc non posso rebantur,
planiarum naturaui observabat. Dignissimi inducti, planam esse lerra? superGciem aro p e r i s / s i (amen alicubi lateat, crueiidi nal- bitrabantur. Hinc Lactantius, I. 111, c. 24:
mam deferimus iis qui ad orientales plagas Quid illi, qui esse contrarios vestigiis nostris
iter in dics iostituunt.
antipodas putanl, num aliquid loquunturf
aut est guisquam tam ineplus, qai credat
111. Astronomicas item tabulas ad Homo- csse homines, quorum vestigiasint superiora,
logum roisit Cosmas, ubi astrorum motum, (fuam capita ? aut ibi quae apud nos jacent
pro systeraatis sui ratione, delineabat. Me- inversa pendere ? fruges et arbores deorsum
morat quoque scriptor noster Commenta- versus crescere ? pluvias tt nivcs tt grandirium in Canlica canticorum ab se clabora- nem surswn vcrsus cadere in lcrram ? Ei mttum, quio orania paritcr vetustale obliterala ratur aliquis hortos pensile$ inler septem
f t dcluta fuerunt.
tnira narrari; cum philosophi tt agro$, ei
y
3$
IN COSMAM II DICOPLEUSTEN
34 *
rnana, tt urbes,et montes pcnsiles faciant?pugnassc : qua tamen in re id nobis gratuni
et ccetera quae fusius i b i llle prosequitur. prstitit, u l intelligere liccat, quo pacto SS.
His simiiia tradunt Augustinus De exvitale P P . , i i saltem" qui penitius rem indagaveDei l i b . x v i , c. 9 ; Chrysostomus in Ep. ad rant, cursum solis, eclipses luna?, astrorum
Hebrceos; Severianus Gabalorum, serin. 2 motus, sccundum vulgarem illam sentcnliani
i n Hexaemeron; Bcda, multique alii, quos explanarent.
recensere supervacaneum esset: siquidem
III- Cum igitur astronomi, quos frequenter
res trita neminique non nota est. Aliud item memurat et refellit Costnas, obstreperent et
eratquod SS. PP. a sphaer opinione diuio- spharicam esse coeli t e r r q u e figuram asseeret, videlicet Scriptura* sacr loca qu verarent, Cosmas contra nitebatur, aifirmans
sphjBricam cceli terrfpcpie formam rcpudiarc sphaeram nec cum Sciiptura sacra, nec cum
Tidentur. Verum bac i n re duo potissiroum ratione posse consistere. Nam a recta ratione
sunt consideranda: priino loca hujusniodi abhorrere pugnat, quod homines obyersis
Don ila perspicue emintiari, ut non aliam vestigiis ambulent, auod pluyi adverso
explicaliunem patiantur; secundo, Scriptu- lapsu cadant, e t c , ut alii quos supra memiram sacraro, cujus unus ille scopus est, ut njmus. Ex Scriptura vero sacra probare
homines ad pietatem et fluxarum mundi re- nitilur, coelum terrae ita conjunclum esse, ut
rum contemptum informet, ex vulgari gen- immanis sublimisque camera, iornicis more
tium opinionc rera illam commemorassc. fastigiatffi, formam elficiant, hoc maxime loco
At emm, ut ait Basilius (), nihil nostra lsaiao fullus : (Jui statuit cctlum sicui forniintercst, sphaerane sit terra, an cylindrus, cem, et extendit illud sicut tabernaculum ad
aut disco similis, et undique i n orbicularem habitandum: qui tamen locusad alteram item
figuram ex aequo detornata, an vanno simi- opinionem denvari potest; similiterquo hunc
Ks et i n medio concava: ncc quia nihil Jobi locum usurpat: Calum autem in terram
Moyses de circuitu lerree, de eclipsibus, inclinavit, effusatst vero sicut terra calx:
aliisque hujusmodi disseruit, ideo Spiritus conglutinavit autem ipsum quasi lapidem
saocti oracula sapientiee hujus mundi infe- guadrum. Q u s saue verba ad rem a Cosma
riora censenda sunt; imo potius gratiffi ro- afferuntur. Sed bc loca ex LXXInterpretum
ferendee e i qui non sivit mentem nostram versione deprompta, i n Hebraico nonnihil ab
y&o& et futilis philosophioe dogmatibus irre- hac sententia deilcctunt. Etiamsi vero nont i r i , sed ea duotaxat conscribi voJuit, quaa nunquam secundura Cosmee opinionem sacra
instituendis animabus et in tranquillo statu Scriptura verba faceret, palam est ea ad
constituendis apprime fore utilia praenove- vulgarcm gentium exi&timalionem adaptari.
rat. Sententia vero de piana mundi figura Nam si Spiritus sanctus dura monita salulis,
ad decimum quintum usque saiculum a ple- et alia ad felicitatem hominis spectantia
risque theologorum propugnata est; ita ut edisseril, spha)rani et antipodas induxisset,
Tostatus ipse (6), paucis antequam alterum rei insolentia permoti lectores, buic uni dicto
bemispheerium adiretur annis, spba?r o p i - aniinum adhibuissent, neglectis iis quse ad
nionem quasi io fidc nou tutam et temera- institutionem aniraarura, et ad homiois beariam rejecerit.
titudinem respiciebant. Ad spheeram item
Supra memoratis igilur dc causis, concors evellendara Cosmas his utitur argumentis :
pene omnium sententia eral planam esse Scriptura sacra plerumque dicit coelum et
t e r r a superficiem, montibusque lamen hinc terrara omnia compiecti, quod minime verum
et inde distinctam, cceluroque ab extremis erit si spheeram admitlamus: nam illa posita
sui partibus terr conglutinari. Et, ut veri- unum coelum omnia cum terra simul contisimile est, plerique saltem ab ulteriori reruin nebit. Ad h&c S. Paulus dixit tabernaculum
perquisitione abstinebant: nec considerabani a Moyse struclum esse figuram hujus mundi;
nullatenus posse talem opinionera curn luini- tabemaculum autem erat quadrum ei obloooarium et aslrorum cursu quadrare. Qiii gum, atque adeomundum quadrum etoblonenim sol ex altera nmndi parte oriens, ad ûm esse necesse fuerit. Hoc ille argumentum
afteram ocddens, possit occultus pristinum iusius agitat, utque taberriacuii cum terra
locum repetere, Disi circularem motum per- consonantiam accuratius eibibeat, et totum
agalTNihil enira moror ridiculam quorumdam simu), et partes ejussingulas explicat, additis
Teterum opinionem, qui putabant solem i n figuris et dolineationibus singulorum; quas
oceanutn delapsum, ccicri aquarum alveo i n nos ltem depingi curavimus, appositis tabuadversum mundi iatus toto noctis spatio Jarum explanationibus : quee rcs lectori,
deportari, indeque denuo exoriri. Similiter- spero,necinjucunda nec infructuosa erit. Valique qua ratione valeant eclipses lunae, cum dissimum omnium ad sphflerffi confutandam
ea quam referunt umbra? rotunditate 6eri, opinionem argumentum putat esse Cosmas,
nisi terra inter solem el lunam posita rotimda quod Deus ab inilio etprasenlisel futuri mundi
sit ? Mitto ctera quce tale syslema obruant. mansioncs paraverit, videlicel terram et COBfiihil mirumergo aiultos Christianorum, qui lum; atqui coelum beatorumnon putatille,posi Cosmae astronomid) dabant opcram, ad ta spha)ra et circumveclionc coplorum reperiri:
sphaer sententiam accessisse ; raulloque ratus non posse perpetuam illam volubilitamagis stupendum est Cosmani et ipsum tem cum beala Yila consistere. Ad hoc r c astroQomum, coeiique motus ac stellarum spondebant Cbristiani sphaer defensores,
cursum observantem, pro adversa opinionc hos coelos quos videmus, in consummatione
t
(m) Honi. 9, in Hexacm
(fr) Comm. in Gen. i .
35
MONTEFALCfl
fPCulonim destrticndos, aliosque novos parandos csse. At reponit Cosmas et e% Scrip t u w locis cormnonsiral in ho% ccelos inducluro Christum, taducendos esso sancto*: et
quia hac in re cornprobanda totutti dtlBcultatis eardintw> vcili comprobat, e\ saerro
Scripturep libris omnibus et e x S S . PP.loea
congcrit opporluniora, ut ostendatab initio
Oeuro Mnas illas mansione$ parasse, Porro
abs re foret in confutandis Cosro ratiociniis
tempusterere: nam utquivis vcl mediocriter
peritas advcrtat, omnia vol a locis perperam
explicatis, vel ex mate ab adversariis coucessa cotforum destructione, deducuntur,
IV. Postquam autem Cosrnm argunienta ad
sphraro confutandam aUulimus, rostat ut
ejus , quo slderum, solls ac lun
motus, ecHpsesque hinee pariler eiplicat,
aperinmiw. Munoutp teitur Ifte planum aVbitratur ac terraa superflcrorn quadrara et oblonBD) ; ita ut longitudo ejiw ab oriente ad occientem duplo raajor talitudine s i t , qum
latiludo a septentnone ad meridiera extendatur. Hunc vero parallelogrammum muris
claudi pugnat; raurosque a parie orientali
etoccidentali, ab imo ad fastigium rectos in
temicirculuro desinere; a parte vero scptentriooali et meridionali, erectos item muros
esse putat, donec ad semieirculum pcrtingant,
tura enim convolvi imiros ait, ut oblongam
cameram i n forhicis modum fastigiaiam
efficiant. Firmamentura porro, ceu lacunar
quoddam, ubi muri convolvi et i n semicirculum deflecti incipiunt extendi arbitratur,
aclocum supremum beatorumque sedes, a
loeo inferiori disterorinare. Solem vero,
lunara etstelias sub firmamento esse opinatar.
Ulque noctium, dierum et eclipsium rationcm explicet, ad extrema septentrionis montem altissiraum esse comroiniscitur: et circa
montem, soiem, lunam et astra cursum peragere pugnat: ita ut cum sol adversam nobis
montis parlem respicit, tura nobis appareat,
diesque sit; cum autem pone rnontem cursura
peragit, tum noctem efficiat. LunuB vero
eclipses tum Reri putat, cum roons solem
ioter et lunain interponttur : cumque mons
ille a cacumine hemispha&riuni referal, hinc
effici ut unibra quamin luna conspiciraus, i n
semieirculum desinat. Hujus porro commenti
ratio clarius in schemate ad primam tabulam
posito deprehendas, ubi adjunctam e regione
explicationem perlegas oportet. BancdoclHnam Cosraas a aene quodarn Patritio nomine
9 0 mutuatum tesUucalur: eaque ipsa, ut
eiisiraile, Pairum ratio et intelligendi modus
est, cum planam mundi superftciem esse
contendunt. Sicque sententiam suam explanat SeverianusGabalorun), cujus locum aifert
Cosraas libro decimo. Ut vero digressionibus
gaudet scriptor nosler, multa prieclara tiltro
citroque refert, quB in sequentibus capilibus
explananda venient: vereque dici potest csse
.
CAPUT III.
DB ftBBUS AGYPTIACIS, JSTHloriCIS INDICIS
APUO COSMASi.
PRUFATIO
as
Ptoltmmorum ilh tit 1. Nolm qutrdam
in itlam in$criplionem. I V . De NUi $catHrigin*. V . Ve rebn$ Indki* apud Cosmam.W. De itatu Chriitiunimi
M/*
dia$exto $<rmlo.
I. Perinsigne momimentum antiquilalis
studiosis oilert Cosmas, dum inscriptjonem
nobis Plolemi tcrtii regis iEgypU cognotnine Evergoiis, in extrcmfe iEthiopt qua
iCgyptum respicit, pnrtibus cxscriptam a se
lilterjs coneignavit. Illarero omnos ejusdem
PtolemoBi tam in Oriente. nuam in iEtlriopto
Arabim partibus cxpcaitiones, minutatim
cnarrat, ut pulchrior etad hisloriam opportunior altera nusquara compareat. Postquara
autem ea, quee in Orientis, Asi, Hellesponti
et Thracto, Mesopotami item et Babyfonim
partibus gesMt Ptolema&us, inscriptio retuiit,
ait Ptolemwum corMAs pcr eanales roisisae,
; ( ,
ubi nos ad verbum aic vertimus, Per canalt$
fiuviorum manufactps copias misii; Bigotius
vcro Gallice, Ei faisant de$ eanaux, it
tttoit nict$$airt powr rtndn i scs troupe*
U pasiage plu$ ai*4, Vbi ille
rom enuntiat, o l quidem, opiiior, non satis felieiter; nara canales illos. quos cum
copiis trajecit, ipsius opera confectos fuisse
uec inscnptio, ut liquel, exprimit, nec ratio
suadet, Quorsum enira rvm i l a arduara, e l
longioria opere, periiciendam ad copiarum
transitum suscepisset, quando expedituoi
illi erat eadem qua prius trajecerat, ?ia reertiT Jam pridem igitureffossos canales PUv
lemaeum trajecisse putaimis. Reliquum esl
aulera, ut excutiamus quosilJe curo exercitu
canales transmiserit, ttum canales N i l i sive
eos queis se flumen i n Mediterraneum mare
exonerat, quorum aliquot mamifacti ertnt;
sive eanalem a Nilo ad Rubrum roareductum? De Niliostiis h a o intelligi ne omniari quidem potesi. Neque eliam verisiraile est nic agi de canali quem reges iBgypti a Nilo ad mare Rubrum deduxerunt;
non unus enim canalis, sed plures exprimuntur; ille vcro a Rubro man ductus, u n i cus erat. Ad ha?c aulem, quorsum ex P c r sica expeditione redux, statim o p i a s per ca
nales ad mare Rubrum transraittat, cuai
subsequenlem in ^tbiopiam, et nauticam i n
Arabiam expeditionem, noooisi post multos
annos susceperitt Qnantobrem Inscriptio sequens non eodem in lapide, sed in marmorea seJla sculpta erat; et boc pacto narrationcm ordiebalur, ' , Posiea
iirenue agen*.fiisadjicias a multis tentatam
canalis, qui Mediterraneum Rubro mari j u n gerct, operam, nulli unquam exvotocessisse.
Etenim Herodotus i n Euterpe, e. 158, a i l
Necon AgypU regera, id operisaggressum,
curn huic insudantium multa hoiDinum m i l lia luesabsumpsisset, rem intermisisse. HerodotObuffraganturDiodorusSiculuslib. i , et
Tzetz^s Cbiliade v u . Aristoteles autem Afeieor. 1.1, c. 14, narral Sesostrim priorem
id aggressum, et multis posl SIBCUHS Darium,
cum irustra laborassent, rem infeclam reli9
quisse, nc tkivialibus commisUD maris a q u s
l.Delnscriptionc Ptolemcri Evergttis. U. QuisNilnru cor umperent:
p.riaque tiadit r l i -
37
1 COSMAM INDICOPLEUSTEtf.
3S
aius flist. nat. lib. v i c. 29. Strabo, lib. x v i i , Bigolio prmlermissa fuerant. Ubi mulla
rcfert Scsoslriin, quem Trojano bclio anti- qnoque alia, i n Bigolianis scbedis secus
quiorem narral (verura rr fragantibns miperis posita, a nobis resliluta animadvcrtas. l n
ehronograpbis), canalem bujusroodi effoderc enunieratione p o r r o iElhiopicarum genlium,
faistra tentasse parique exilu Darium : sed quas debellasse Plolemceum fert inscriplio,
postea a Ptoletnais perfeclum*opusfuiss<!. quampluriiDas videas nodcrn bactenus noAt Diodoms U B U I D Phriadelphum rcm absol- inine insignilas, ut i n notis observaviinus.
Yisse d t c i t : qui tanien canalem quampri- Etsi vero Grffici, p r o consuelo niore, oinncs
mum obslruxil, .. Nani, diversa) liaguae variique rilus naliones barbaut ait Plinius, UUra deUrruit intmdationis ras vocarenl, peculiaris tamen jEthiopka
meius, txctlnere iribus cubitis Rubro tnari ens erat, quê Barbara, regioque Barbaria
comptrto, qwtm ierra Atgypti. Aliqui non
icebatur, non ea qua? a Gaditano frelo a d
$um affcryiu causam, srd ne immisso marijEgypUim usquc oram marilimam occupabat,
corrumperetHr mque Nili, qtut sola potum
quam hodie Barbariam dicimus; scdqua)
prmbtt. NihUominu$ iter totum terendo freultra fretum Arabici sinus in interiore jElhioquenUUur amari JEgyptio: quod est triplcx; piasitaerat,queliam , Thuu*um Pdu$io, elc. E n totam de tentalo rifcra terra nuncupabatur. Sub flnem ioscrihuiusmodi canati historiara. Unde inferas calionis i n hasc verba, q u post enumeratas
nalem nunquam i n usu ftiisse, nec per iilum
loJeroaji cum pcdestrcs, tum naulicas exlransmisisse copias Evergetem. Restat igitur peditiones habentur,
, sive canales fluviorum \ \ , \
manu factos, esse Euphralis et Tigridis ca- ^ id est, Adulem detccndi
nales, quorum primigenius alveus amultis sacrificatum Jovi, Marti ct Neptuno pro n a regibus muiatus et alio deduclus fuerat, testc vigantibus; sivc, pro pcracto felici nautica
Piinio aliisque scriptoribus. Truncam et, fra- cxpeditionis successu, observes velim bic
cto lapidis angulo, aliquot verbis mutilam non pro naulica lanlum, sod eliam pro pedepriorem inscripuonera esse tum Cosmas i n - stribus expedilionibusoblatas bostias fuissc ;
dieat, tum ipsum lapidis schema, quod i n nam , ad Neptununi
mre incidi curavimus, exhibet: quarc vix postremo loco mcmoratum espicil; Jovi a u coivjectari possit, quo Ptolemffius Evergetes tem et Marti pro aliis expcditionis sacriOcacopias per canales transmiserit: at quoquo lum est. Monitum ilem lectorem velim, ad
miserit, exploratum sane videtur bic non alios
aginam 132, ubi Cosnias suam i n raari R u signiGeari canales,quam Tigridis e l Euphraro usque ad fretum Arabicum navigatioaera
lis. Csterum quae de subaciis a se Mesopo- enarrat (quaa a Bigolio praDtermissa fuerat),
tamia, Babylonia, Susiana, Perside, Media el Zingium ultra fretum esse uiemorat, puac reliquis omnibus ad usque Bactrianam tasse nos idipsum esse q u o d Zangiii
regiombu*, raagniQce i n nac inscriptione et Zanguebar hodicrnum : idque sane vcnuri.
narral Evergeles, non sunt ad litterara acci- Quod aulero adjecimus Zanguebar idem esse
pieada. In bac eniiu, neque sane diuturna, atque niare Zangui, non perinde probatur
l r r u p ione, ad summura poluit agros deva- viro quodam doclissimo el amicissimo: q u i
stare, Seleuci Callinici lune regnanlis vires ex oplimis reriim Afrioanarum monumentis
aliquot secundis proetiis frangere; neque ta- e l cx geographo Nubiensi,nomen Zanguemen penitus debellasse, et iYieaioratas re- bar, n o n ex Zangi e l bahar mare Zangi,
giones ditioni sme subjecisse valuit, ut jacta- sed cx Zangi ct bar coniinens Zangi, fcbundus indicat.
ctum putal: n a m geographus Nubiensis i l U . Huoc p o r r o Ptoleiuieirai cognoroine lam conlinentem, el barr absoluto, nonErergetero, Lagid nepotem et Pbiladelphi n u n q u a m a p p c l l a l . Ejus nos sententiaB libenfiitum esse ex inscriplionc liquet: manilestc- ler assenlimur.
que labitur Cosmas (), qui putatesse PhiloIV. De Nili vera scalurigina priraus scriptometorem, aut Evergetem sccundum, sivc rum Cosinas ipsis in locis peregrinalus, conDiooysum, qui ante poslrcmam Cleopatram spicue et u l i so res habet verba fecit. Cujus
regnavit. Cui sententue ideo accessit auod origineni investigare ila arduum antiauis vi~
falso putarel hos UnUim pos! Phitadclphum sum esl, u l i n proverbium cederet, Nili capui
k e s i m u m sepltmum regnt annum atligisse. qwtrere, de iis loqucndo, qui rem huaianas
C u i o p i n i o n i suffragari videtur Eusebiusin vires excedentem aggrederentur. Et ad usque
Ckronieo, ubt Evergelem I viccsimo qiiarto nostram penc aelateui res i n incerto mansil,
regni anno defunctum assignat. Venira longe donec R R . PP. Jesuitce peragratis Evangelii
anteponenda eximiaa inscriptionis auclorilas, causa iEthiopi/e parlibus, et situs et noiuina
u aaoo 27 Ptolemi Evergetis ioscutpta locorum, u b i Nili fontes exstarent, aperueirtur: quaeque hunc Ptok-mum, Phila- runt. In regione igitur Agau, u l Cosmas m i d delpbi filiura, Lagida nepotem esse testifica- tis relro saeculis narraverat, et nuperi Jesuita
tur, Itaque bic Ptolemteus vicesimo septimo testificanlur, Nili caput habetur. Eaaulcn roregni aono inscriptioncm posuit : eodeinquc gio in rcgno Cioiami Habyssinorum dilionis
sita est.
ipso, ut putalur, e vivis excessit.
V. De India prclare agil Cosmas noster
III. Varias lectiones ex Vaticano codice
nolavimus, ac ex eodem Cosni scboliaad ptarNquo in locis, quorum anquot praeSerinscriptiODem Ptolcraaicam: quea omnia a missa a ( V. Bigotio fuere : houenim omnia
9
() P. 116.
33
' ALC.OX11 PK.EFATIO
40
exbibere potutt, qui cursini hinc tbica, qui nonnunquam Massagetee, aliquando
et inde cxscripsil. Ait igitur Cosmas Sinam, Magiares, interdum Abareset aliis nominibus
unde sericura advehebatur, in extrema orien- appellantur. Cflelera qu ad Indica et tis ora ad orientalem Occanum sitam esse : pica animalia, et ad earum regionum plantas
lantumdemquc circiter navigationis esse a ca- et arbores pertinent, descripla nabes in tabula
>ite Persici sinus ad insulam Sieledivam IV,cum adjunctis explieationibus. is enimCo-
Cejian), quantum a Sielediva ad Sinam. Sicedivam insulam accurate describit, in duoque

regna disti ibutam esse ait: quorum aliud ab
Hyacintho perinsigni, qui ibi quodam in delubro edito loco servabatur, Hyacinthi regnum vocabatur; aliud vero rciiquam insul
partem obtinebat. Eamdern insulam Seledivam, sive Sieledivaro, nam utroque modo )egitur, esse quara Taprobanam non uno loco
ait Cosmas noster, cui suffragantur plerique
gcographi vcleres et recentiorum maxiroa
>ars : neque posse pulo id in dubium vocari.
snue mos iuit, ut raemorabiliura rerum, quas

tractabat, forniaro depingeret.
V L Jaui vero rcstat ut de statu Christianismi
in India, qualcm variis iu locis describit rerum peritus ot plerumque oculatus testis
Cosmas, verba faciamus. Omnes quotquot in
Perside, India et Arabia Fclici Chiistiani degebant, archiepiscopo Persidis subditi erant,
a quo item ordinabantur earum regionum
episcopi. lnPersideveroprdicalionemE?angelii a Thaddoeo apostolo factam memorat
Huic archiepiscopo sedes erat Babylone : et
rrecentorum milliarium insulce circuitum ipskis Cosm YO, anno circiter 530, quidam
esse d k i t : bodierni gcographi duceuta tan- Thomas Edcssenus eius amicus et Patrilii setum millia ambitus insul ascribunt : venis discipulus ad archiepiscopalcs totius Perrum u i plerisque i a locis observavimus, et sidis thronos evectus est. Babylon autem illa
a doctis viris antea notatum, breviora millia'- longe diversa erat a veteri illa Babylone, ad
ria vetercs numerabant, quam recentiores.
Euphraten posita; qwm a multis jam sculis
Ceetera ad eam insulam spectantia, tute le- solo quata ac deleta fuerat. Sed heec Babycior erudite, in hoc opere nec sine voluptate lon eadem erat atque Seleucia ad Tigrim sita,
percurras. Begiones mter Sieledivam et S i - et caput regni Persarum, quam Arabes Jtfanara posttas recenset Cosmas, videlicet M a - dayeno Co$ra, Urbem Cosroes, vocant. Nicaeni
rallo cochleis abundans; Gaber ubi alabande- caoones Arabici, qui pro suppositiiiis habennum reperitur, et aliam regionem unde ca- d i , hujusce arcbiepiscopi sive Catholici menryophyllum advebebatur. Caryophyllum au- tionem habeni. Vide Conc. Labbe t. II, p. 301.
tem, non id quod nomcn sonat hic signiOcat, P. vero 328 legitur : Dominus Selcuciw, qum
seilicet, nucis folium. Nam misso Plioii loco, e$t Abnodaion (scribe, Atmadaion), konoretur
elJuliiScaligeriexplicatione circa caryophylli guper omnes metropolitanos Romanorum :
significatura; quia bcec vetustiora tempora siquidem kabetur loco patriarchcs tn Oriente.
spectani; v o Cosmae, imo etiam P a u l i i E g i - Sub hc autem, dirutis in Saracenorum i r neUe, Cosma antiquioris, caryopbyllum i d - ruplione Cosroes urbibus, patriarcba sive Caipsura erat quod clavus ille odonferus, quem tholicus Selcuciensis i n urbcm Mausel haud
nos dicimus, clou de girofle. Nam ex caryo* procut a veteri Ninive structara receptum haphyllo, Ilali aarofolo, indeque nos giroflc, buit. Archiepiscopus Persidis, in Callianam,
confecimus. Qua de re vidc Gorrhaeum, et quam hodiernum Calecutum esse arbilraRobertum Stephaoum in Thesauro.
mur, episcopum ab se ordinatum mittere soIn altera Indi ora, quam hodie Malabari- lebat. In Maie supra memorato emporio, adcam dicimus, b urbes et emporia celebriora erat Christianorum ecclesia; simihterque i n
erant, Sindu, Orrhoiha, Calliana; eadem, ut Sielediva insula ecclesia Christianorum, cum
vidctur, quam hodie Caliculum vocamus; S i - presbytero et diacono in Perside ordinatis,
bor, et Male, quinque emporia habens, Parli, ac reliquo ecclesiastico ministerio. Item apud
Mangaruth, Salopatana, Nalopatana, et P u - Bactros, Hunnos, de guibus supra, reliquos
dapalana. Ex Male baud dubie. Malabar fa- Indos, Persarmenos, Medos, Elamitas, atque
ctum e$t. Nam Male barr, continens Male s i - in tota Persidis regione ecclesi inflmtaa
gniGcat: atquc ^ insularum illa erant, episcopi Chrislianique populi magno
series Malabaricae e regione posila, Malnumero, martyres multi, monachi, hesycbadive, i d est, insuto Hato, appellatur. In se- stee. Similiterque i n insuia quae Dioscoridis
)ientrionalivero Indiae plaga populosissimum vocabatur, nunc Zocotora vitiato nomine, i n
Iunnorum, ila scilicet Cosmas nuncupat, re- raari Indico sita, cujus incol, ait ille, a
gnura erat, quorum rex, Gollas dictus, ele- PtolenwBis eo missi coloni, Grce loquebanhautos bis mille, equitatumque multum ad tur; clerici eranl ex Perside eodem missi,
eilum educebaU Is cum Indoium urbem atque ecclesia Chrislianorum, qui ibideni
aquis circumfusam obsideret, diuturuo ele- magno nuraero versabantur. H c omnia a
pnantoruffl eqiiorumque bauslu arelacto solo, c l . Bigotio prtetermissa refert Cosraas, eo
urbem cepil. Qua) res haud incredibilis for- lectori jucundiora, quod a nemine fortasse
tasse videatur iis, qui apud Herodotum, ita minutalim memorata sint. Persidis autem
haustu infiniUe prope multitudinis quam op- archiepiscopus Nestorianus erat, ut aliiomnes
primendaj GraBciao Xerxes cduxcrat, exsicca- episcopi et presbyleri eidem subditi.
tos fluvios legerint. Ab his porro Uunnis o r i CAPUT IV.
ginem ducebant Hunni ilU, qui raultis saeculis
MISCBLLANEA R E R U U MEMORABILIUM A P U D
Europam tum justis expedilionibus, tum exCOSMAM.
cursiouibus depopulati sunU quorum series I. Veterum loca. II. Romanorum numismcUa
Bactris fin im. Erantque Hunni gens Scyubique terrarum. 111. ilieroglyphica quid.
i4
IN C O S M A M I N D I C O P L E U S T E X .
41
IV. Litterct quando inrcnlce. V . Milhraris excrceri $itii. Quamobrem m dnttio Sinai
montii, inqne omnibus Ilebrttorvm mansioatltus apud Persas.
I. Veterum scriptorum loca subinde aiTert nibus videre est lapides omnet ex montibns
Cosmas : in his Ephori Aristoteli qualis qut delapsos, litteris Ilebraici$ inscriptos, ut ego
iriginta histori libros conscripseral: ex qui istac iter habui testificor. Quas inscriptioquarlo autem historiarum libro exccrplum nes Judcti quidam, qui ipsas legerant, noraffert scriptor noster (); ubi videas qua> fue- rabant nobis ita habere : Profectio talis, vx
rit antiquorum opimo de situ orbis, deque tributali, anno Udi, mense l a l i ; ut plerumnationibus exlrema terrao incolcntibus. Puta- que multi nostro avo in diversoriis scribere
bant igitur illi ullimam orieniis oram Indos solent. IUi vcro, utpote qtti nuper Uttcra*
occupare; occidenlis Ccltas, scptcntrionis edidicissent, frequentius scribebant, et litteScylhas, meridiei uthiopas. Verura orien- rus multiplicabant, ita ut isthac omnia loca
tale et occidentale Jalus longc slhctius se- litteris Hebraicis insculptis plena sint: firufl,
pteotrionali et austraii, ila ut h c postrema ut quidem cestimo, incndulorum causa AacIalera duplo majus spatium obtinerent. Qu tenus servantur. Cnivis porro licet adire
incidunt m Cosmse opinionera de figura lerrac, ioca et isthcec inspicere, tel alio* sciscitari,
oli superius explicavimus. Alia autem q u ui ediscat nos tero narrare. Cum ergo m i de Yeteribus Pythea Massiiiensi, Xenophane mum Bebrcti Dco per illas scripto traditas
et oeteris usurpat, tute, Jeclor erudite, pas- tabulas litteris instHuti tt eruditi fuissevt
per moras illas quadraginta annorum in dt~
sim observes.
II. Ait Cosmas Romanorum numismata ct serto, vicinis $uis Pfumiicibus ipsas tradidemonetas ubique locorum ad commercium rutit, quo ttmpore pritnum Tyriii regnabat
usurpari. Cum ipsorumnumismrte,sic ille (b), Cadmus : tx quo Groeci UtUras acceperttfit
qtax inde ad omnes gentet cmanarunt. Qua>
mnes aentes commtrcium extrcent : et tn
de visis ab se inscriptionibus biqusinodi quovis ioco ab extretnis tcrrct xisque ad oppofert Cosmas, nemine puto i n dubium v r $itosfines,illud admittitur: mimntibus tafem
camta
monetam cunctis hominibus ntgue rtgnis
? : nain fide dignus ac sincerus scriptof
est, si quis alius. An vero inscripliones illro
quia in aliis qwbuscunque regnu simiUt non
veterum Hebraeonjrti i n descrto abereomparet.
i d aagaci lectori a&sti. Notat ille hferoglyphica jEgyptiaca, rantium fuerint
non litteras, sed rerum symbola esse : qu mandum roittimus : nos sane Cosmam Heguidem, ut puto, veriorest opinio. Nam ut breeorum mcndacio deceptum probabiJiu*
in obeliscis, qui adhuc Romae supersunt, existimamus.
deprebendas, hieroglyphica illee Htlera, quae
V. Ex aliorum narratu ait, apud Persas ad
magno numero i n quadrum digest viden- suuni usque lempus celebritatera Milhrir,
tur, eedem prorsus cum quadam concinni- sive solis, quotannis peragi, i n memoriam
tate et elegantia ioferius repetuntur bis. ter, signi sub Ezechia rege editi : cum i n cxtrcquatenre : quod nequaquam prestitisset si nus agens impetratffi valetudinis indicium
quis sermonem vel narrationem quamdam accepit, solis videlicet retrogrcssionem. Souna serie instituisset. Quamobrem q u apud lem autem Mitbram apud Persas dictum, ab
Ammianum Marcellinura fertur hieroglypho- iisdem pro numine el deo cultum iuisse ple obelisci Romani explicatio, a quodam rique tradunt: ac, etsi quidam nuperus scriHermapione concinnata, pro eommentitia a ptor id in dubium vocare videatur, non puto
viris doctis babetur: neque magis Athanasio posse rem tot testatam auctoribus in controKirkero creditur, qui repudiata Hermapionis versiam adduci.
interpretatione, longissime diversam ipse
CAPUT V .
nulla fultus auctoritale adornavit. Litterarum
igitur usum, a legislatore Moyse, qui i n
monte Sina a Deo litteri* institutus ruerat, D B B K B U S eCWPTUEAM S A C B A M E T E C C L E S T A M
primum in orbem invectum esse, post multos
6PBCTA19TIBU8.
alios arbitratur Cosmas.
IV Venim non animadvertit ille Scriptu- I. Singulare quiddam de LXX Interpretum
ram sacram opinioni su maniieste refraffari : historia. II. Dt loco tratuitus hraelitarumper mare Rubrum. 111. De vestimensiquidem antequam Lex in monte Sina daretis Hebrccorum in deserto. IV. Dt paratur, postpartam de Amalecitis victoriam,
dUo terrestri. V . De Epist. ad Hebrvo*.
jubetur Moyses id litteris consigoare (Exod.
VI. anima circumteripta sint. V U .
xvn, 14) : Dixii aulem Dominut ad Moylen: Scribe hoc ob monumentum in libro, tt De die Natali Domini. VIII. Ritus baptitmt. I X . Oratio pro defunctis. X . Dc Epitraie auribus Jotue : delebo enim memoriam
Amaltc sub ccclo. Unde pateal iam tunc tem- Mtolis catholicii.
poris Htterarum usum i o orbem inrcctum
I. Mirum quod narrat Cosmas (c) de Seiuisse. Memoralu porro digna sunt qu sub
he enarrantur. Cum autem sic ille (/7e- ptuaginta Interpretuin historia. Dctndc, si>
ftrcw), scriptam Deo legem accepis$ent llle,
ibi Ptobcmceui, cognomine Philadelphus, cum
de Judaicis libris curiose Tryphone P A a pnmum lilteras edidicerunt : ac solitudine
lerco sciicitatus, rei veritatem edidicisset,
ctuquieto quodam liiterario ludo usus Deus,
illos $tudio$e perquiiirit : missii ad Eleaz*iptos totii quadraginta annit exarandis littc(r) P. 544.
() . 148.
'*) . 148.
PATROL. Ga. L X X X V I U .
%
Vi
BIONTEFALCO PR.EFATIO
Railhu vocal>atur, ubisuo tempore duodoripi

rvm sacerdotem ef ad templum doni$ qitamplurimis, etc. Ubi vides loco Dcmctrii, Try- ilios fonles a Scriptura merooralos adcs^)
phoncm, nulla vocis aifiniiate jaeere. Licet ttsli(icaiur Cosmas: Raphidin vcro allerr.tii
aulem vix i n roentem subeat qua rationc po- Hebtr-oorum mansioneiu, Pharau
suo
tuurit Demelrius in Tryphoneni mutaii, quia dici enarrat idem.
lainen Arisleas, rhi!o, Jose.)hus, et aliibene
III. In hunc Deuteronomii locum x x r x , 5 :
nwlli Demctrium constanter expriinunt, cre- Vtduxit ro$ quadraginta annis in desrrto ;
dere malira esse Cosmio noslri vcslimcnta vestra non vetutlate consumpt*
.
unt et calceamenta vestra non detrila $un$
. De loco \ibi Israelitrc roarc Rubrum pedibun restris, hanc, neque sane abs rc
sicca pede trajecerunt, haec habtit Cosmas : interprelationcm atterl Cosmas : Neque enim,
Est aulcm locus ilte in Clytmate, ut vocant,
ut quidam porlentorum fabulatores, maxitne
in dextcra abeuntium ad tnontem. Ubi ctiam
qui ex circumcisione sunt. arbitranlur, rcslircstigia rolarnm curruum visuntnr, et usque
mcnla et caicamenta corum non detriia
nd mare longo tractu apparait, adhoc usqw
eunt, etiamsi Moyscs ita toqui videaiur; sed
trmpux scrvata ad siguum infideiibus non vero
ait.nihil ipsi$ in solitudine defuis$c quia
/ideiibus. De vesligiis curruum a?vo Cosme mereatores frequenUr ipsi* nece$**ria JM6iDanentibus, agit item Paulus Orosius; de ministrabant. Aiias enim dicaut, quaso.
looo vcro transitus paria tradit Philoslor- qui potuissent infantcs in dtserto naii, p a l>ius in excerptis Pholii I. , c. 6 : *H tertiis vcnimentis ct calctamenti* uti in
\
ianto itaturce discriminef Qui p*ne$ p r o ' - positionii quotidie recctiies eonficcr$ juai
, * fui$se*t, niii ipsit mcrcatorei frumentum
" edvcxisicni ? clc., quse sane a verisimili noo
, !6 - abborrcro nemo non fateatur: e l h c ilem
. \ ! fuissc videlur Aben-Ezr sentenlia. Allamen
concors pene oinnium opinio est,non sine
* id cst, Rubrum quidctn mare in maximiraculo Hebra oruiu vcstimenta i n deserlo
tuam cxtcnsum longitudincm, in dm$ sinue
illapsa, et non dclrila, pcr annos quadradividitur : quorum aiius tcrsus jEgyptum ginia inansisse. Alque buic staodum opinioni
tendit, Clysmatt, quo loco desinit, cogno-pulamus.
minatus : qua oiim israeliiw fugientes MgyIV. Quoad paradisi voluptatia situm, veleptios, sicco pede transgressi $unt. Altera
rura
narralioni Cosmas paria tradit. Nara
rcro par$ ad Paltvslinam vcrgit, ad urbcm,
C U C D , ut supra dixiraus, lerraui putet ille
<;wr priscis temporibus Aila vocatur. Clysiua !cm ab Athanasio i n Arabia esse d i - quadram ct oblongam csse, Oceano undique
c i i i i r , juxla Arabium scilicet montem, circumfusam; ultra Occanum alteram lerraiu
quo oiiiii Piiilo episcopus jEgyplius pro comminisciluf, quao lotum Oceanum undefide ealholica i n exsilium a Constanlio ac- quaque ambial, queeque ab exlrcmis sui
tus est. Licut enim Ciysma ad oram ma- partibus coelo jungalur. Tn hac vero cxtrema
ris versus jEgyptuiu jaceret, a multis ta- terra paradisum voluplatis silum fuissc putaL
iiaen in Arabia , e l habitatorcs ejus A r a - Qualuor autera fluvios cx paradiso sublerbes, ccnsebantur. Nam jEgyplii vocaban- raneis mcatibus Oceani spaliadccurrcnles,ad
tur i i lantum, qui Nili utrumque latus, ad noslram terraui pcrmeare, e i ubi fluviorum
certum lamen ninc et inde spatium , oc- scaturigines habentur ex t e r r penetralibus
cupabant. Quod a i l Pbilostorgius Kubrum emergere, Gehon videlicel, qucm esse N i *
niare a sententrionali parte duos iu sinus Jum anstimat, i n A l h i o p i a ; Ti^rim et E u desinere, idasserunl bodierni geograpbi, e l phralen, i n Persarmenia; Pbison, quem
ex frequenli Europsaorum aditu comproba- essc Gangcm arbitralur, i n India. Huic pene
tur. Urbsaulem Aila ad altcrius sinus orain siicHia tradunl Philoslorgius 1. u i , c. 1 0
posita a Cosma iEgyplio sccundum Valica- et Theodorolus in Genesin, qui perinde qua~
nurn codicem dicilur; secunduui Lau- luor paradisi tluvios ingenli spatio sub terra
renliamim autem vocatur. De Clysmale meantcs, ad Joca deniquf; scaluriginum ciet t Ela hsec ha!xt Jacobus Golius in notis ad porlari narranl, et foras erumpere.
AljVrganura, p . 144 : Colzuma, oppidutum V. A i l (6) Hebrceis Pauluai Hebraice
in liltore Mgypli commxmt olim hujus etscripsissc : Epistolam autem ejus in Grfficam
SyricB prcuidium. Qtwd liaud aliud videturlinguam Iranslataro fuisse vel a Luca vel a
esse quam Clysma Ptolcnuri, uti siius Clemenle; siraiiiterque Evangelium secunutriusque, et voci* et significationis conte-dum Matthicum.
nientia arguit. Hinc mare Rubrum, Bahar
VI. Animas liominum circumscriptas esse
ol Colzum, dictum; pcculiariier quidem tn- pugnacissimu deiendit. Verum si argumenla
fima sui parte; sed quoquc universum... /perpcndas
n
quibus eam sententiam asserere
gcminum illic terminatur sinum; occidentalcm
nitilur, id unuin Cosmas vult comprobare,
Colzuma insignem , orienlalem Elana. Altera
animas sciliccl bominum vere i n ioco esse;
autem maris ora, ad quam sicco pedeappule* ila ut, v. g . , aniuia cujuspiam bominis i n
runt Israeiit, Cosraae mvo Pboenicon di:c- hoc conclavi vere exsislat, nec extra repehaiuv (a); videlicet a palmis, quibus c o n - riatur : neque ita vult animam i n loco desitus locus erat. Elim ilem locus in deserlo, gere, u l pars parti respondeat; quod ta~
f
(; . 1 9 5 .
(b) P. 2 5 5 .
I N C O S M A M 1 DICOPLE STEN.
46
45
mco neecssc forct ut anima vere cireura- Znchariam Catholicum Armenia? airiruntur.
scribi diceretur. Atquc ita planum vidclur Ubi videas Natalcm Domini dicm, ad vicesiinier Cosroaui e l aaversarios, i n qiios itle roam quinlam Dcccnibris a Julio papa celetamen acriter iovchilur, de solo nominc brandani edici.Cujus calculi ralionom cx libro
quodam Josephi Historia scriptoris, Jtomfle,
quttstionem esse.
VII. Observalu porro digna suot de ut dicitur ibidem, deprebensi, peti ct usurNatalis Domim die babct Cosmas; najn do pari animadvertas. Haec porro Josepbi verba
ritu iEgypliofum e i Hierosolyraitanorum ta- testimonium afTerunlur, " \ f ,
Ik taiurzCum
Zctcharias
detima
ttptimi 4 ^^ ,
mentis innressut $$et tn lemplum,
secundum , . 6
- id est, mcnse septimo, in festo Srtnoh/is tradiiitnem,
ae nuntium accepiisct de
J*anne *ibi ex Elixabet nascituro,
sexto t/- pegia, die propitiationis, visus est angelus
/nti mcnse Virgo quoque nuntium
acctpit; Dei. Et mutus factus $acerdo$, ctc. Sub
iU ut tunc primi mensu initium tsnt. Kam haec autem Joannes Nicoonus Julium indueit
Hebrworum nienscs cum Romanis conferpncumdfcima tcptimi mensis Zaeharia$ nuntem. Quia veio cdita computatione, Annuntiatium acceperR, tt eodem mense Elizabet concepcrit, pulam ane est ttx anni mcnses tnnc tionem et Incarnationem, utpotc sexto pra>gnantis Elisabetae mense factam, in Hebrcroprurterusst, ac $tx rtlitpH** fuisst
txccptit
rum mensem Nisan cadere comperit; hinc
dtcem illit diebus; tel forta$te duobus afiis
witribu$
aul $eptem dontc Zachnrias
ab- colligit natuni Chrisium esse 28 mensis Cboiac
iret domum , ita ui diet supereu#nt 168, ani sive 25 Deceaibris. Vide Combefis. Hi$t. Jl/o167, aui 163. Initium
itaque
conceptionis notheliiarurn p. 298. Veteres tamen iEgyptii,
Bomini, id e$t, initium primi mensit, sextxu et Orientales omnes, ut concors universbrum
sentenlia est, pari rilu Epiphani Naialisque
mtnsit EtUabetm
erat secvndum
ErangeiUrum traditionem
: nam hunc
ordinem Domini festuoi 6 Januarii celcbrabenl : ac
Dexts Mtmptr scrvavit et servat. Binc vero versus quarti sculi inedium invecla iisdcm
liqutt, quod omntM ortum Christi nono dein regionibus consueludo fuit, ut viccsima
tjarso mense primi mcnsii initio
ctlebre- quinta Decembris Natalcni dicm agoieiit,
undc Atbanasius ad 25 Dtcembris ortum
m t , id e$t Choiac 28;
Bierosolymitani
varo quasi ex B. Luca aucioritatc,
qui ait Chrisli consignal supra, p . 26. Venim priscam
Ckritium baptizatum fuis$e incipientcm quasi illara consueludinem ad astatcm usque suam
***orum iriginta,
m dit Epiphanm
JVa- in Ecclesia lerosolymilana oblinere testis est
tolem celebrani. Et vere quidem tam Lucas, Cosnias : aliis rilum posterius inductum serquam Uitrosolymiiani
$upputmt : at accu- vantibus. Idipsum vero conlirmat. Joannes N i rsnus, dum a i i , asseverare Jorosolymilanoc,
fnta rotio non sic hmbet: ntd iamtn in ip$o
ortwt die baptisma contigit, ut aiunt Lucas Jacobum fratrem Domini pnmum Jerosolymonim episcopuro, ad Natalem Cbrisli diew
tf UierostlymUani.
Verum EecUtia
ab antiqui$ temporibus , ne dwt$ ittos $oltmni- celcbrandam, Januarii sextara diera assignaUU$ to ip$o die ckebran*, cUttrutrhti ofr/i- visse. Cosmas vero priscum iEgyptioniin ritum,
tiomtm induceret,
prmtepxt. ut
$ecundum quo non 25 Dececubris, sed Januarii 6 INatalem celcbrabant, vel prorsus ignoravit, vel
wmerum mpoitolorum,
duodecim dies inlerconsulto tacuit. Tamels), ut supra dictum est,
tiereni
mlque iune Epiphanim
$clemnito$
aUbrgrttur:
qucmadmodum eiiam
qwdra- Orientalcs ad usque raedium sculi iv ritum
gi*l* dicrum jejunium Domini, quod *ntc celebrandi 25 Decembris ne noveranl q u i pug*am cum diabolo initam penoirit,
re- dem, u l videre esl in sermone Gregohi Nysnurectione Domini clnudi ju$$it; ut et no$ seni de die Natali, Nunc pcr totum orbem
habitattun, itiquit, diem festum celebrantium
ttamdwm extmjplar pro faciitalt
pugnante$
tt Christum
tmitanies, txcipxamxu
pastio- concon sonus auditur; nunc scilicel, non
umtt resurrtctionem
Domini, eliam$i non autea. In oratione autem dc Natali Dooiini
Hidtm diebui contigerit. Simiti itaque modo tom. V Operum Chrysostomi, quam putani
nonnulli ab eo adhufc prcsbylero Antiochiai
Spipkamim Dcminx nostri Je$u iu$sit pott
ronuntiatatD, dicitur, a paucis anni^ Naialis
Hwteam Natali eju$ dies ctlcbrari.
Soli
omini festum in Orienlaliura notiliam veautm UicrotolymUani
tx conjectura
proMili,
fitc tamtn ex accurata ratione,
in nisse, atque ab Occidentalibus in Oricnltui
EuipKa*ii$
Natale
agunt;
tn die aultm advectum fuisse. Apud Occidentales vero
i u w j mttmoriam ceUbrant Dctxdit et / a - nonnisi post Epiphania> solerr.nitateru, Natalis
c6i npo4$*ii : o * quod ambo eadem festum iostitutum fuerai: indeque eral, quod
4pt ile moriui sint, sed , tU arbilror , i n Occidcnte et in urbe Roroa Natali polior
fu ipti exira festum eognatorum
Chritti Epiphania haberetur, ut legilur in veteri
fuqlicti mmntani, eorum memoriom
omnes Ordme Romano, Nec koc prcctereundum est,
quod iccunda Nativitas Christi (quo mtelli
colunt.
9
Quod lnbet Cosmas, Zachariam Joannis

pttreei, decima sepliroi mensis in templum
injsreasum esse, in epistolis Cyriili Jerosolymitaai ad lulium papam, et io Julii,
euradem prorsus modtim enarratur : unde
fortasee COSOMS hane opinionem mutualus
J*t III ?ero mutu CynlH et Julii cpistolao
episl. Joannis arcHieowcopi Nicaui ad
gitur Epiphania), tot illustrala my%lerii$,

nonoratior iit, quamprima, videlicel Nalalis :
uod iiem ad verbum legitur in libro De
ivinis Officiis, cap. de Baptismo Domini,
qui Alcuino quideru ascribilur, scd nonnisi
post decimuni scDculum c&wus pulatur. Nec
prflDlereundum est Cosmaiu, dura a i l , Ex
tradilionc 7 Irgis, Moysis legcm indi-
47
MONTEFALCC [II PRiEPATIO
care; putareque Zachariaru,in die propilia- Etenim nonnisi primam Petn tt primam
tionis, i n sanctuarium ingressum esse, ut i n Joannis, ipt$, ut ct Irenceus ait, apostolorum
lege pnBcipitur. In lege porpo id muneris uni esse; alii vero non apostolorum, $ed presbysummo pontiiici ascribitur : quo videas eam terorum. Nam prima, $eeunda et tertia JoanCosm o p i n i o n c m esse, Zachariam nimirum nh inseribuntur; quasi manifcstum sit tres
Jpannis patrem fuisse summum pontiiicem. illas ejusdcm ptrsonm ess*. Alii tero cum
Neque mirum est ea fuisse senlentia Cosmara, his duabus ttiam Jacobi Epistolam admitquando i d i p s u m , etsi falsum, amultis anti- tunt alii universas recipiunt. Apud Syuorum creditum est. Sic Chrysostoraus eo- ros autem nonnisi tres prcedictcc reperiunem de Natali Domini sermone, Zachariam iur; videlicet Jacobi, Petri, Joannii : alias
pro summo pontiiice habens, in sanctuarium quippe penes illos ne quidem habentur. Ilic
feslo Tabernaculorum ingressum illum sane Cosmas non accurate rem agit. Nam
esse colligit; sive potius in die Propitiationis, quod ait, Epistolas catholicas nullis veleruni
quflo i lantum dicbus fbstuin Tabernaculorum commentariis illustratas fuisse, i d perperani
autevertit : qua die soli summo pontifici dicitur: Didvmus enim Alexandrinus integros
banc pcragere functionem licebat. Hinc forte in septem ilias Epislolas commeatarios edidit,
Cosmas quae de Zacharia tradit mutuatus cst. teste Hieronymo. Quod si illa> non taiila
Cffiterum hic Cbrysostomi sermo a nonnullis commenlariorum frequentia illustraUB sunt,
uanta alii multi Scripturarum i i b r i ; id eliam
doctis viris i n suspicionera vocatur :
utut vero sit, antiquissiinum, et nondum 3e multis aliis, et quidem indubitalis, S c n dapso ScBcuio conscriptum opusculum ptur sacra libris dici potuit. De Irenoei quifuisse cxptoratum est: indeque potuit Cosmas dem canooe Scripturarum, si quidem illum
ea qusa de Zacharia tradidit eipiscari. Quod unquam edidit, nibil superest. Quod ad
d epislolas vero Julii papae et Cyrilli Jeroso- Athanasii vero canonem, miror Cosmam, q u i
lymitani, quae, uti supra aietum est, a Joanne epistolas ejusdem Festales perlegerat, q u a Nicno aileruntur, monere ne pigeat, vulgo rum fragmenta multa libro decimo affert, non
advertisse canonem Scripturarum i a triceiflas pro supposilitiis nec injuria haberi.
V U L Quisquis baptizabalur (), do sancta sima nuna haberi, ubi Epistol septem cathoTrinitate deque resurrectione carnis, confes- licas inter ScripturaB sacr libros, e l quidem
sionem edebal, qui mos perantiquus erat, ac nulli suspicioni obnoxios recensentur. Quod
adjicit autem septem Epislolas ab omnibus
eliam sancti Albanasii fievo vulgo receptus.
IX. In sacra liturgia sacerdotes non pro Ecclesiis non admitti, nihil earum
vivis niodo, sed etiani pro defunctis preca- oflicit. Nara fatemur quidem de quibusdaun
bantur boc pacto : Animce hujus, Domine, dubitalum esse i n aiiquot Ecclesiis, u l etiaui
de nooDullis aliis Scriptura iibris; at demuni
requicm concedc : resuscitans quoque carnem
omnes communi Ecclesi calculo admissac et
ejus, qua die decrevisti secundum veras luas
promissiones. Idque, ut ex Cosmae /6) serie in canone repusit fuere.
deprebenditur pro defunctis quibusaam no
CAPUT V I .
rniaatim reccnsitis, quoruin cognati muncra DK EPISTOLIS FBSTALIBCS 'ATHANASII, ET ALIIS
sacerdoli offerebant,
VBTERUM PATRUM FRAGMENTIS, QVM IM DE*
X . Nou perinJe probandum quod de cathoCHIO COSMJt UBRO EXSTANT.
licis Epistolis habet Cosmas : Silentio autem
\.
mitlimus , sic i l l e , catholicas Epistolas jam De epistolis Festalibus Athanasii. II. Cur
inde priscis temporibui inter dubias ab PaBchales dictot. III. De aliis sanctorum
Ecclesia reponi. Certe nemo tx iis. qui in PP. locis Co$ma allatis.
divinas Scripturat commentaria ediderunt, I. Epistolas Festales Athanash, quarum
catholicarum Epistolarum aliquam rationem
fragmenta aliquot supersunt, magno olim
Habuit. Quinetiam quotquol librorum, qui in
nuniero fuisse planum est quando ex Quadivina Scriptura iocum habent, canonem dragesiraa quinla excerpta quaedam Cosmas
lexutrunt, illas inter dubia locarunt; nimi- affert. In Vita vero S. Alhanasu a Coptis Ararum Ircnxus Lugduncnsii episcopus, vir illubice adornata, cujus versionem Laliuam i n
stri* et sptctalissimot vita, qui naud diu post
nupera Athanasii editione attulimus, ad quaapostolos vixil; Eusebiut Pamphili, Athana-draginta octo numerantur. Ex conjectura
sius Alexandrinui episcopus, tt Amphilochiusporro diximus scnptas illas et missas ad poJconii episcopus.amicuset famiiiaris B.Basiliipulum Alexandrinum fuisse, cum Atlianain lambis suis ad Seleucum $cripli$, dubia$ ?7sius i n deserto latens, metu Consiantii, agetaspronuntiarunt. SimiliterqucSeverianus epi-r e t : neque enim epistolaa nomen priBsenlis
sropus Gabalorum in libro contra Judctos i7Yiri sermoniaut homiliaBaptari posse videtur.
lus proscripsit. Nam plerique aiunt eat non Attamen epistol Festales Theopbili AlcxanapoMtolorum, sed aliorum quorumdam presbydrini et Cyrilli succcssoris ejus, ab ipsis p r a icrorum simplicium csse.Quare EusebiusPam*
seutibus et p o p u i o concionantibus recilatee
phili in Ecclesiastica Historiadicit duo scpul- fuisse putantur, u l semper eadem diflicultas
vra Ephesi essc, aliud Joannis evangelistct,supersit, cur scilicet p r a s e n t i u m booiili et
(tliud Joannis presbyteri, qui duas catholiconcioneSp epistolarum nomen obtineaot.
carum Epistolarum scripsit, secundam et ter- II. Eaedem autem epistol Feslales, a q u i tiam; in quibus inscriptio sic habet, Prcsbyter
busdam Paschales item dicuntur, quia i n
Electaa Dominai; ct Presbyter Gaio dilecto. diebus maxime paschalibus populo recita-
() P. 408.
(b) P . m.
1 COSMAM INDICOPLEUSTEN.
50
bantur. Nec modoiHas, uine i n ipsis Palariis m Cantica : ejusdem ex commcntariis
scbalis solemnitalibus, sed etiam eas, q u in Hexaemeron, quod opus interiit. Theodoper Quadragesimam, dura Chrisliani populi sii Alexandrini, qui lempore Cosrrue episcfljejuniis, vigiliis aliisque bonis operibus, sese patum lenuit, tum ejus successoris Timothei
ad saDctum Pascha rite celebrandum corapo- junioris, qui, ut ex fragrnentis liquet, elegoniierent, Paschalium sive Festalium norame tiaetdicendi copia pollebat. De duobus auinsignitas reperias. Sic cpistola Festalis Atha- tempostremis loquens, Ecclesiarum Alexnnnasii, quae apud Cosmam vigesiina octava no- drinarum, in queis concionoti erant, nomina
iatur i n die Paimarum iramiuente paschali recenset. Erant autem illffi, ca quaB Magna
soleiamtate d i d a deprebeoditur.
Ecclesia dicebatur, xbUpov, siye templum,
Ex undecim autem Aihaoasii epislolis ccclesia S. Serapammonis, qui sub Constantio
Festalibus fragmeota excerpsil Cosmas, n i - ab Arianis necalus est, ecclcsia S. Theodori,
mirum ex secunda, quinla, sexta vigesima ecclesia Quirim, ecclesia S. Vicloris. Haec de
secttada, vigesima auarta, vigesima octava, Cosui Topographia dicta sunto. Verum anvigesiraa nona, quadragesima, quadragesima tequam hanc praefationem elaudaraus, pra)secutida, quadragesima tertia, quadragesima stitam nobis ia his erueudis ab Anlonio Salvinio Florentino operam commemorare jubet
quinta.
111. Post illa epistolaruai Feslalium Atha- animus : qui vir eruditione prastans, et i n
nasii excerpta, Gregorii Nazianzeni pauca af- Grfflcoa iinguea peritia cum primis numeranferuDtur. Deinde oxcerpta ex epislolis Festa- dus, in exscribendo Cosma solidos mecum
libus Theopbili Alexandrini, Severiani epi- dies insumpsit: nec ruodo semper rogantt
*copi Gabalorum ex bomiliis in Hexaemeron, adfuit, sed oplata s p e raea ofluio suo anqua i n editione Saviliana Cbrysostomi no- tevertit: dignus sane cui lector benevolus
ttiine circumferuntur, Epiphanii, Joannis promerilas niecura gratesrepcndat.
Chrysoslomi, Pbiloais Carpaihii ex comment
INDEX LIBRORUM
COSMiE.
DPOAOrOS A \
PROLOGUSL
B \
Xpurrmvmh
, "
cv
Topographla Chrittiana univerti mnndi, quaa prob*

lur demontlraiionibut pelilis ex divina Scripiuru
de qua Chritlianii dubiiare non iicei.
'.
& ,
~
.
Contra eo$ qui cum Chrisliani e$*e velini, ueundum

txiero* iphxricum eue cmlum pntanl ti *lur.
PROLOGUSII.
t
COSMiE MONACUl LIRER I.
LIBER II.
B^.

,
.
Bypolheu* CkriniaiuB de figura et sit* loiiut nwndi qum exdhina Scriplura comprobantur.
.
* ?*
$
,

.
Quod dmna Scriptura firma et fide digna tit, atqv

ipta, nempe Vttut, et Novum Teilumenlum, uu
concordet, dum figurarum totiut mundi uliiiiate*
indicat.
Ufpl &
Brevii recapitulalio et detcriptio figurarum mundi

$ecundumdidnam Scripturam, el $phwr<B confuialio.
LIBER Y .
V.V ,
4 ,
0 2 Cp,
LIBER III.
LIBER 1Y.
*.

Oeiav $pr .
005
'.
Jn quo labertmculi deicriplio continetur, ci ptopketarum aposlolorumque concordia comprebalur.
LIBER VI, tuperadditut.

De magmtudihe $oli*.
LIBER VII.
De cu\QYur>i dunuione.
hl
COSMiE INDICOPLEUST/E
LlBiLR VI!!.
ir.
In caniicum Eiechix, et in retrogrestioutm $oiis,
& '{fec/ot>, tbr

.
LIBER IX.
D$ aslrorum cur$u.
ttepl .
LIBEIt X .
Loca Patrum.
LIBERXI.
indicorum auimalium deuriplio, et de insuta Taprobana.
W.
L4BER XII.
*
~

xal .
cl "
, kfifii .
Aliut Uem tiber, dcclarans multot exlerorum telernm icripiomm dhinarum Scripturamm per
Moyten ei propheias edilarum anliquilatem testi*
ficuri : iiemque Grxcos omnium potiremo* litlerui
edidtcuu videri aliiutque defixam circa dicinas
Scriplura$ incredulilaiem relinere.
%
Nomina
$criptorum
* &* , e?fc
.
qui in hoe opere laudan$*r
vel quorum fragmenla
afferuntur.
Scriplorum indiccm multe loeupletioreai vide apod Fabricmm sopca col. 25.
C O S M i E

C H R I S T I A N A
M O N A C H I
T O P O G R A P H I A ,
S1\E
CHRISTIANORUM DE MUNDO.
1 1 3 Hicliber a nobis iiuncupalur Topogra-
pfiia Cliriitiam, tolum imindum coinplecleus.
IM iioimne Palris et Filii et Spiritus sancli,
uuius io liibug hypostasibns adoranda Dcitatis ,
consubsUnlialis ct vilae principis Trinitatis unius
Dei, a quo omr.c daluin opiimum ct omne donum
pcifecium desursumad nosdescendil, balbulicraia
ct tardiloqua labia mea ego peccalor et miscr apcrio,
coniisus eum, cum ob loquelam pelentis liumililatcm,
tum ad utililalem au;lienlium largiiurum esse Spiritum sapienli&, ci sermonem in apertione oris mei,
qui gralix Douiinus, et oninium bonotum promus
exi, qui csl supcr omnia Pcus benedictus in saecula.
Aineu.

; , * .
\ >
, , \ \\
'5 \
,
\ , 6
, ; * , ! ?, , \
, 6. ,
*, 6 ; ,
, \ :;> , ^ ! ;. .
f
TOPOGRAPHLE CHRlSTIAN.fi LIB. L
13
'.
PROLOGUS PRIMUS.

Primo quotquol hunc librum lccturi sunt rogo,
? , tva ul euiu omni allenlione et soiliciludine lectionen
, poragant, ncque perfunclorie transcurranl; sed loea,
, - figuras et liislorias liic enarraUs cum sludio c i
xal , labore pcrcipianl : atque absoluta bujus libii le$ ; '. * ctione, adcant totnuma nobis elaboratum, ac ClnisU
IUT2 61 , \
amanlt Coiislamiiio uuncupalum, ubi untversa
* lerra Ulius dcscripla esl, tara ca qua, ultra Occa, numsilaest, qtiam hxc cum oniiiibus regionibus ;
S O M , \ , ci ausirales parles ab Aletaudria usque ad ;uslraxa\ , \ lem Oceauum : vitlclicel Nilus fluvius rcgionesquo
'/; ' * adjaccntcs, ct univcrsse Jigypli et , \ , pinc : iustiperquc simis Arabicus cuin rcgionibus
\ , \ , el populis ciicuinposilis usquc ad cumdem Occah i ;, nutn : ad hxc media lerra quse iiitor fluvium cl
, aimim jacet, cum urbibus , regionibus el populis
, \ ipsam incolenlibus; idque ad coniprobanduiii veia
\ \ auxfj, quidem csse ea, quaB nos referirous ; sed lalsa
, pioferre adversarios noslros, quoruro causa 114
- \ \ hiinc librum ct pracsenles paragrapbos edidimus ;
ai , niiuirum de magniiudtnc solis, deque terra i'.!a
, ; \ - ardore solis adusta et inculla, quam jpsi confi' lis
, \ et fabulosis scrmoitibus jaclilaM. Qttaiiaiil ilcm
. II labulam rt d lincalioiicm universi, ct aslioriuu
? , \ , niolus, quain nos coiifocimus ad excntplom oi-a ' nicas exlerorum sp!iaL*rae, alque lilu-uin qucm ca t!c
, ' re edilum a nobis ad religiosissimum diacoiiuiu
; - Ilomologum mUimus, cvulvanl : (jui s uic , opitu, , C lanle Deo, niaximc cum hoc libro nc cum lomo
, tg , \ , junclus, crii ad Grsncarum bypollicsium crroroni
* fundiius cvcrlenduin salis. Elenim si quis Cbri. - sliaitus hxc iria opcra nanciscalur , si per Dd
gtjy \ , \ !| graliam in divina Scriplura probe cxcrciiaius fu , eril, perfacilc polerit fabulatorum aineniiam con . 6' futare. Per ipsam etiiiu (iguram, ei mundi com, posilioncm , ipsatnque rerum naturam , canslat
, - (livinani Scriplurain el Clirislianorum prsedicalio ^. nem verissiraara csse. Salvcie, Cbristiaai, tn Do^^, ! , .
roino.
#
\

, ,
.
%
,
, . , \ , , 6 , , | |
. ^
^ * ,
- (
/ -
PROLOGUS SECUM)US.
Topographia ChrUtiana unheni mundi qua probatur demoMiraiiombut peiilis ex divina Scriplura: dt qua Chrhlianos dubiiare non licel.
%
Piêbal quidem ulitn quam jussisli narratioiiem

aggicdi, qua totius muudi coinposilio doscribalur,
Dco cliarissiuio, Doi ct Chrisli anianlissime Pampliile. iNam tUi votuUscui, per viics non ltcebat,
quod, ut probe uosti, diulurna delimirtT a^riiu-.line. Cuin aulcm frequcniibus tuis precibus morbo
siin ncrealu, accipc dcinuiu capiiuloium, qux in
libro coHlineiilur, prooeiniuui : quud qiiidcin IransiniUo, (um ad obsequcnliain libi prastaudaui, lutn
, perlci rilus illa pigri servi daninalione, quam salu
-'>; .
laris scrmo in Evangeliis proiulit. Ncquc IUC quis*.
piaui uL audaccm damnei, quod liumtli el iu ; \ ; * :iiqualiiti slylu narraiioneni inslilueriiu : nam recli*
. > .'. , ! :; ;3:- cogitaiiouibu^, UOII pbrasibu Christiano cst opus.
h5
COSM.E lNDICOPLELST-K
56
Siquidem cura muiu Ula, galeas, scuU ct bella . , \ , \ ,
,
umira Ecclcsiam moveaiitur, noiinulli qui Chrislia
- \ norum nomine censenlur, divinam Seripturain ui
:
, liiti facientes ac deepicieuies, periiide atque exlcrr
philosophi, cflblum spbarica forma esse opinau- , ,
lur, eolaribus ac hinaribus eclipsibus dece- ,
pii. Toluia igiiur tibri argumenlum in quinque \ . parlea congruenter disiribui. Priaao adverstte
mcmoiaios errores sermo prior insuiuiiur; . scilicct noo debere eum, qui Cbristianus esse \ ,
115
epecioso cxlerorum errore; abduci: |
t!inu ditina Scriptura diversa proponat. Eieiiira si ,
quis illas Cnecorum liypoibeses explorare voluerii, . \
coramentaprorsuselfabulosa sopbisraata, quae stare , \
nequeant, esse deprehend*. Deinde aotem ad Chri^ \ . AOU
tliani jalerrogationem, qui sine dubio diclurus esl:
IIU sublaiis, quxnam ver bypoiheses inducends? ,
secundus libcr edilus est, qui Cbrislianas hypothe- ; , *es, ei Scriptura sacra progressus, enarrat, et lo- *
lius mundi figuram describit, declaratqtie exiero- , \
ram veiertim nonnullos ejus opinionis fuisse. Hinc , \
rur&um, ac si qnispiam dubiuturus et dtciurus sit: . \
L ude palam silMoysen et propheta* baic dicen- \ * \
ie5, vera protalisse? lertius liber quam fidc rii- < ; ; gnt eint Moyses eft propheue demonstrat, compro- \ ,
batque eos non ei se, sed afflanle divina revela- * , *
tione locutos esse : ac re opereque probato*, eaque , \ xaV
prospicienles, lum Veleris tuin Novas Scripturae ,
auctores baic effatos esse: oslendilurque quae sit ol ) \ ol $ , \ /.
mundi labularuni ei figurarum utililas, ac qaa oc- C , \ \
casione cxorla sit spbaerae opinio. Poslea rorsura \
n eorura graiiam qui mundi Oguras perspicere ,
eupiunt, quarlus libcr editus esl; niniirum brevis , \
recapilulatio ac delincalio eorura qu* prius dicta ,
suut, spha*ra scilicet ct antipoduro confutaiio. \ .
Itebinc ilerum quinlus liber insiiluitur ejus graiia 6
qut Chrislianas bypolbeses quaeral: declarans nos *
non figmenta, non novas fabulas a nobis exco- , ,
giialas scripto consignasse; sed cx revelatione (I)* *
rt jussu rerum conditorie Dei confecium totiuj ^ , tnundi exemplar speculatos; videlicet labernacu- *
]i2m a Noyse consiruclom, a Novo pariler Testa- , \
T e , i l
lueulo imago toiiui tnundi vocatum, quod ille velo

apposito dividcus, ununi duas in partes distiibuil
(piemadmodum et Deus ab iniiio regioiMm unaro,
cilicel a lerra usque ad primuoi coelum, firmamenlo divisil in duas rcgiones : ac velut in labernaculo interiori el exteriori; sic ibi supcrna et iofcrna regio est: cl inferna quidem bic nmndus
esl; superna vero, futurus mundus, quo Dominus
Cbrislus, posiquam secundum carncm ex mortuis
icsiirrexisset, primus oimiium ascendit, ac jusii
posiea ascendcnt. Ec quud ab AJanio usque ad
Moysen, a Moyse usque ad Joannem, a Joanne
omnes apostoli et evaugelislae ; oinncs, inquam,
nna voce, cum vcrbis, tum iiguiis, de his duo\ws slalibiis verba fccerinl : niiHusqtie eortim va-ia proiuloril; neque alium anlc bunc slalum, c-
* \ 6
D
, , \

; $ \ , \ .
6 5-
; -
,
, . \ * ,
\ *, \
\ \ ,
, \ \ ^ \
, 3 \;

TOPOORAPIILE GHRlSTiANfi LIB. I.
58
, < , * qe post secundum, tertium tort svpposoeril; trd
oiuncft. utpole uno Ui\ino Spiritu afllali, duos
, doMaxai stalns declarai iut. Quamobrcm, divinae
. " ^; $ Seripiune 11 proraua lidentcs, loiius inandi figu*
, \ rat ddirteaviinys; nec non lora illa, in quibos repe , \ rias IsraeliUrtim cxitum, monicin in quo sci iplam
\ , \ legetn acceperuiil, et liiteraruin periiia in&trucli giiu?,
, labernacuti deecriplionem, eorumque in lerra pro , \ iwtsionis positas eedes : donec is qui ex illa genie
, orittiraseispectabatur, ei ab anliquie omnibtts viria
6 ct propbetis praedicabaiur, advenil, ac fuluruni
\ , ilta* accnndoro ilatum deelaravit: qeem post ad \ , , teatuui stiam in seipao nobts omnibus eiliibtiit,
, - ingrestaa in interius tabcrnaculum, In sttperiiam
! * coeJfStem regionem, ad qaam ia secundo advirntu
, - soo jsios advocabil ditens : Venite, btneiicti Vapov, $ Irit wifi, percipiie paraium wobh regnum consii , oi Mhn* mundi tpsi glorta \m aaecula. Amen
, * xfy
fiaciMlar
. .
\ 6,
*0 ,
; .
Paragraph igitur hoe in libro poaitc, ad lucidiorem rei propoailje eoarratioiiem jaceat. Qni
ipiur leiimu priaa legeril, kgai potlea paragr*
pbam.
COSM JE MONACHI LIDER I.
'.
Xpwriart&tr
,
obparir
.
Ctftfra eot qui eum Ckri$ti**i tut nU*4 ncnndum txiero* tpharicum ttu cwtum putam tl af+
nauitr.
9
, \
Qiiotquoi slndio tr* cogniUonie aflbcli ct amt , \ - tores veri luminit tont, qni in fniuro saecolo conhm , civcs sanclornm esse aauguni, qni Vetus NoH \ Turo Tealamentuin, Scripturam we divinam exi*
, \ - eumanl, qni Moysi ei Ckrislo obtemperani, qi
*, ot - Q
principio ad finem usque ftcquonlur, qui
, laundum ex nihilo a Deo produeUiin conliienliir,
, \ - qui credunt bominum resarreclione et judidum
\ , \ * fare, ac justos regnum cttlomin tn lunredilatem
, accepiuros essc, ii totam divinain Scripmram ctr*
, cumspitiunt, ol)rvanlqtto oum apod Moyace, qui
^ ^ ^
^ ^ * crealionem tcripto narravil, aut apod alioa pro , pbeias, deacripii reperiaolor lod aul flgane 10, \ tius reram opificii: ubi signiflcetur locus ille regui
\ * coelorum, quod jusiis boininibus Dearn datumm
esio pollicecar Clirislus Dominas. Ubi tero com. perium habent, Velus et Novom TesUmeBluiii
), - sibi inoiuo consonare, in to firmi immotlque con , aistunt, nullaienusque ab adveraariis cveriunlur.
. Contra vero qui sapieniia hujut mundi exornaii.
, , : l> conlidunt se schoiaslicis ratiociniis mundi Aguran
tv \ , ct silum capere posse, ii divinam Scriptttrara 4? - lam velmi fabulas profusis eacbinnis deridcnl,
\ , Moyscn et propheias 117 Domiiiuai Chrisium ei
\ , \ apostolos, blatcroiics et flgmeotorum auclorfs diciiiaulcs, ct quasi caeleris bominibus aapieniia
, \ ; auiccellaul, superctlia cxtolkntes,, spltaericum rt
, : ; ;
ciicularcm cocli inoiiim esse tradunt, ci geomeui, ' \ / i p $ o s
:, '.^ :01
Matth, , 34.
cis astiOiioinix nielbodis el calculis, ac
Mibo-
COSX.E IXDICOPLEuST.fi
(Q
faco Tersuliaqnc tftculari, ex solaiibus et \ , \ luntribus eclipsibua, posilioiicin ei figttrain mtindi * , :
cotrprcbtmlerc cofianlur, erranlcs ci aiios in er- \
rorem ifidncenlee. duin in alia ci divcrsa figura \ ,
Iwec IHMI posae perlici asscverant. El de his qui- f
dom tiiiltiit a no\m jam ftcnno itifttittietur, cuitt . \ \
sese illi muluo satte stipcrquc confutcni. Qni au- ; , . 01
leui (brisliaui censf ri vohint, el lamen facundia, , *,
sapienlia, et ronliiplici linjut muadi errore exor- ,
nari cxpeluitl: qui ol li.i:c * l ilia adtnittenda esso , \ *
coutcmlmit, niliil differre vidrnlnr ab umbra, quie (,
iiitoriiiedio corporc in lucc fieri solct; sccus w o , \
si inierinediura corpns tion s i l : scd cum corptts , \
umliq-.ie luce perfuiulitur, a lucc ipsa ubiqtie de- ,
|Chir.
.
Adversus 1iujtisni<tdi hoiirines mihi jam edisse- D ;.
rcn-lum c%i : deqttibtis peiimlc alque de illts olim ;
in Samaria advcnis, ctamal divina Scriplura, Denm | , Tdr ??
9
timrbant, et m excelsis adolebant et cultHm pertolre-
\ . . -
bani *: quos si qnis biformes noncupavct il, ticu- ; , .

liqnam aberrabil. Nam iiobiscum siinnl et cum iiiis ' \ ' ,
2 f e*S4 voliinc, abrcniinlialioTtcm Salana?, qviam in
ItapliamaCeedidertiiil, irritain faci nics, d ad ipsum , \ * *
ntintgixdientcs. IIIi qmppt. inillaunns uobiscuirt esse . *
valoanl; scl in quo.lam ren mcdio eonsislunt: va- , ; * *
CIIJC el iiHililos domus qno.lammoJo suspensa^, quac , \
noc f-JinlanunU in l rra babent, ncc a quopiam ex , .
alio rcliuenliir. Nam cum vixdmn inceperinl, prin- , *
cipia sua destnuinl, cl ntilcquam destruaul, fincm \ , suoni fin carore coinmoiistrant; ita til neqoe iu Q , ) ,
IMH:, neque in illo firmi ronsistanl, imo polics omncs -, ; , \
iUadwil, et ab omnibua illiidunltir. Primo quidem . apliacricam illam iigurnm cttm illis repotantes, de- * \ ,
prehrndhnus cam neqiic consislere, noquererum na- , |)
turx convcnirc possc. Qnidam igitnr ex itlts (!) .
aiuut coelnm corpus esse ex quatuor elemeniis 0.011-
sluutum; alii (2) eblis supcrciliis, cx alio quinto ,
novo elemfnlo* ccelom deoique coniposucruni, cuni ,
prius tx qoalttor clemcnlis constarc dicei-clur; con-
spicali acilicel non posse circumforri cailuin, si ex
bls composilom essei. Sed in hoc eliam ca3culire , .
probanlur, ctiamsi puleni eos qui acute iiilueiilur, ;,
niliil videro. Nam cum varii colores in coolo conspi- ; .
cianlur, unde ipsis calcfacicndi el refrigerandi vis > indila videlur; illi ol> nimiam dislanliam omuiuni D \/ . ; i
falli visuni diciilant. A l rcspond<Mtquisr|uis in mcdiiim prodir^ Vciil : Slelfcr. 118

immobili scr 11dum vos spba^ne inflxse, cum ina^quaH spaiio n \isu
nostro tiisiont, si a ccnlro tcrru oculi radius diiigahir, cur non cotorc el magnituditie vari:L apparnit? Cur Mani, ul vos vocaiis, qni inf.rioivs strclos
b:ibl, imtllas slellamm immobilium, a-qiiaks sntit
<t similos; Jovique similiier nou paucas siinilis \ i dnuis? Iino nec ipsnm crtlnm sibi colore siinile rcrnimus : nam illis uubilosis concrclioisiiius, qinis
non aliundc quam a colo' is varictaie, lactex noinon
* IV Hrs. xvu, 52.
(!) P I M O M H .
<2j ArisUlcliii.
:, ^
.
6 ?[ ' : , ;
. , >.;
; \ ;
> ",
:, \ :
:, :; >; ; '* / / ?
tl
TOPOGRAPIU.B CHMSTIAN.B LIB. I.
62
* t i ; fK>suistis, undc lalcm a$pcctttm csse saspitalimur.
, , - 8 itna sl superficii*, ad qttam octilares radii pi;rcv tingattl? Aibilior aulcin, iliccnli mil;t, ba?c evidi*n - tia esse variortim detnciilorum compositiouts ct
, 3 mislnrnc argumnwa, nentitiero obsislcrc atistuum
; , essc, tiiam cx iis qui mcndacii amatorcs siiut, nc \ ^, dum ex iis qui veritaletu sibi ecmpcr pncsidcni , siiiuuul. Quod si non ex uno rlcnienio propt imii
^ \ circularein molum babcnto, sed o.x quaittor elmieu . * ? lorum mistione con&iitiiium <:oMum sil, reolo c ir , ' > cumfeiri iieqtiil; dietum enim fuil ipsiim dcorsum
, esse moYenduni, pntvalente gravitalc, vd siirsum
. , eflcrendtim, superanlc contrario; aut sane siarc, si
, nilitl in ipsu atleri pra?valeal: quod ulique cuivi* ma , . nifesiuin esi. Quis aulcm dirat se vidissc coclnm iu-c
' *
'n
\ \ ipsum
sur&umfuuro
nec dcorsum
fcrri?
Iti-slat igiiur
dtcalur
cs*e. Quod
si dkanl:
Undc ul
in situplici
. , , ci qnaliiatibiis experte elcmcuio varit illi motus?
; i qutdem dixcriiii planetas, vocant, conlrariuHfi
. , unirereo curium tancrc, iton fallunlur; sin secnn \ ; dum lf mpora a Creaiore deftuiia, id agi pulcui, pa \ lam csl eos non negare ipsoram ab orieulc pro , * gre&suu ad cursum cli conGcicndum.
, 6 ,
'
, .
Ilursum auiem caliginc obmli ac dubii, quod iis
, ! coulingere eolei, qui veriiatem rcfugiiiiii, cuiw mii ; ' , \ - lum exiiuni repetiaiil, slcllas relrogresioiics quas , \ - dam cl slaiioncs facere diclilaul. Sed, quan iti

- Q nedemlo el solvendo ingftiiosi eunt! Si ex iiaiura
-

.
\ *,
*
, ; sua moium babent, unde 6latiot ôn cnim illU

-. , coutrarium eat quod naturac suse conjungitnr. Qua^
. \ aitem vie ei necfssiia* Hlis ad sibi conlrarium
; rooiuin adigilt Nec mibi quispiain oculorum fall * - ciam esse jaclitcl : neque eiiim exigitum cst spa , lium qood percurruul; siquidem cx scquemi Zo . diaci aigno in praccedeiis plerumque translaue cci, \ \ nuRliir. Quid vero dictu opus csi, cum el ipsi dum
- ad astrorum operaliones iranscunt, ubi in supre , niam abiurdilatem iinpingitnt, non inlelliguut SA
, \ ; quoque slaiicues el rclrogrcssiones faccre, bebetes , , quc pariier ac imprubos esse? Steklam vero qu&
oixtp , ' , prius inAriclc,nanciu Piscibus videitir, non in Mar, - (is, 119 bed in Jovia domo dtxeril quispiam esso
, ' '. D quod, ut ipsi elfulire solent, ipsa slella ii
. * Ariolc sit, sed qitod, ut ipsi couceduul, Pisct-s iraus f , - turiat. Quod si iiii qu appanl retiogrcssioui
' ; ! - assfiiiiaiiliir; unde crgo el lur illa ad ulraquc pn>
* gresbio? Foilassc vcio dirluri sunl, in causa csso
, \ \ rpioy.ios qui sub aspeclutn non cadunl; quosquc
ipsi veliiculi iuslai commctiti sunl, slellas iii ipsis
* ' ptv
dcferri asscveranlcs. Veruni cum boc matbiiwmi nto
, * - niliil jilus reiercul : nam ipsos rogabimus qua de
:; \ causa vcliieulo opus baboant : an quod iuoveri noti
, '. ; ' possiul? at cur ipsos aniinalos, iir.o divinioribua
aniiiiabus inslruclos dicatis? An ctsi possiiU? at
; !
; / ; illiiii vel cogilare ridiculum isac atbiiror. Cur au ; ' hn sol ct luna rpicyclos non nacli sunl? An quod
v.b >ililalcm iis (ugni non siui? Vciuin id diccre
^ ; :': OXr.- '.;.< *0
63
COSM.E IXDlCOPLEUST,K
64
sana menlis estel. An tero cx ldone male- ;
penuria non poluil Crealor ipsis vebicula effor- .
inare? In capui veslruin blaspheniia convrriaiur.
, ,
Nugandt floem facile, osapienlissimi, mliili suut
Uthaec : eed vel sero Undem diviuis verbis ubse- *
qtii edtsciie, non autein fulilibus veslris raiioci- ,
Biis. Nam dicite : quomodo pulalis fixa3 stellas . , \ *
univcrso contrarium cursum tencre ? Ipsarumne \ ;
aoJummodo, an spluers in qua consislunt, liujns- , \ ;
Modi molus esl? Si quidein ipt&rum, qunmodo
' ,
acqaali tempore iiuequalcs cyclos percurrtnU ? Quo- ; \
aodo N l l a carum qtue in laclea exslatti, exlra ilbra Mqaam videliir: neque ulla earura qua3 ex- ; ira, prepior, vel iiUra Ulam, apparel? Quod si quis ,
apteram conlrario moiu ferri,fcauecompe- ^
ipsa codem tempore coutrariuui sibi inoium ;
quo quid abeurdius excogiuii poseil ? , ,
conceriani, ol neminem impudentia, , ,
impiciaie, superiorefti relinquanl; ut . ,
*u*m fateri non erubetcant aliquos sub terra in- ,
Qaid igiiur si quispiam ipeis quaeslio- ;
dicens: Frti&lra sol sub lerram fera- , ,
<? aue Uli perridiculi bomines, nibil curanics \ \
anuchlboaai ibi csse obvcrso deor- , el fiamina, qaae conlrariaiu noftiris , , :
habeant : omata aorsuin deorsum ever- ,
tere conanles poiius, quam veritaiis dogmata sc- \ , \
qnanlar: qaibas nulla insunl falilia sophiamala ; ; .
cd omniaipais perviact facilia ac religiouia ptena suni: ipsaque Usqui acsapi uter adeunl, salultm
condliaiiL
Ulos Tero boe dklo pnecipoe reprebeodas: Cur C

pbsn veslranon circBuifertar ab aquilooe ad meridieia, aat ab alio ad oppoeilun ventum ? E l ne
mihi dieas : l u melina ease vifum eat mandi apiAci; nani 120 DMO.
Quomodo aolem rerum natura? coosenianoa dicere videamioi, quando
ccriom moveri ei in circulum ferri, neque tamen
exlrinaecas aliom locuni aoi aliod corpus vel
conmaiutiaB, tupponilia? Fieri enim nequil, ul
qeidpiam movealar, nisi in qualoor eleroeniis; TCI
in tcrra, vel iu aqua, vel iii aere, vel in igne; sive
a looo in locam transeal ia infiniium; sive in eodero loeo seinper vohalur. Sed si quidem in locam iattoilum traascat roiando, inliailam lcrram
exierius supponi necesse est, in qua volvatur, ^
posleriora sensim relinquent : si vcro unuin ex
tribtis aliis elcmcniis supponaiur, iu nullo coruai
poiest spbaera volvi ct roiari; imo polius jacta,
cura itridore pertransii; siu vero in eodein semper loco volvalur el rolelur, nec ii anseai a loco ia
lorum ; fulcris ut toraum, aul organicam spbaeram aa<lineri oportei, aut aupra axem, aut
TCIOI machinaoi vel currum. Quod si id dicaiur,
rursus qaaerendum est,
qtio Euslineaniur ful< ra
aul axis : ct sic in iulinitum. Ac dicilc, qua?sn,

qnoir.odo suppouaiuus axcm per uicdium IIMTO:
transfigi, t l cx qna maieria sil ?

Cum
Uaquede uatura rcium 'pnraiioi^s ino-
\
$op{& \
, \ ;
\ *
, ... . voc. , , \
,
;
.
\ , , \ , \ ,
\ * ,
. '
' ,
, ,
,
, *

\ ^ . : :
\ \ \
,
, , , , .
, : , (*ir), .
. \
; ; , ;
*3- '; *; jizi ^-
65
TOPOGRAPIH.E CHRISTIAN.E L I B . I.
66
, , \ , - *eanlur, rcslal, ul jain dixintus, cttitim flxumessr,
vov , \ . \ nequc circumferri. Quin eliam cum lerram. veluli
, ceulrum, miditim univcrsi essc supponalia, bypo Uiesis vcslra per se slatim eorruil, cam mcdiuiii
\ esse miiinum dicatis: tleii cntm ncquit, ul idipsuui
* eadcm ralione el iuedium ct iiiAmuin t i l : nam me \, , dinni, supremi el infimi mcdium e*i, ul et dextra \ . - nim et sinistrarum parlium, anicrioriim iteni el
, \ - poaleriorum. Cur ergo angustiis obaessi, abftirda
; ei uaiurae repugnantia prxler Scripturas impu , deitier loquimini ? Verili eniro ne qtiis vobis qua>
&, ; , stimcm moveal liis verbis, Hoc ineuarrabile pon , dus l c n * , qtjoinodo in acre suspeiisum siare po , ; \ tcst, i u ui tton cadai non vera, sed iueredtbilia
, figraenia a vobie excogilata profertis, ac principium
\ , . repelitisex adverso dicenlci, medium easeiiiiinuui:
\ - i(a oi si pro terra in medio igncm ease quii suppo
, . iiat, medium, quod jam iuflmum dicitis, suprc mum dicluri siiis, quia ignis sursam icndit. liaqae
, \ , \ videnlur milii prioia aecondis, secunda priwia,
, \ evericrc. Si tero, cuai aer tindequaque a*qualiicr
\ , icrram ambtal, ipsutn ab tinivcrso moveri dueriut,
, ac lcrrain imittobilem manere, neqoe vel ex parle
\ , 6 incliiiari ; quoinodo homiiies el bruia aoinalia,
, \ lerrcsiria el volatilia, non uua roovenlur, ae per , indc atquc lerra non incliiiaiiiur, sed aereoi fln' * duui ambulando in aere, el erecu eervice gradieu \ \ do : nec modo iUa,sedetiam 121 leviaataa qoaeqi*
, ; inaiiimaia, i u ul exiguam pluniam ei lefnrisai*
G mam fesiucam aer suOinere nequeat; aed scin ;
dontcum, quia levis ct tenuis cxsisiil, prxlereunlque quautiim validiu* ab agenle pellanlur? Qttl
iîlnr meiHlacissimas hypothose* admittamus ?
Quod quis * anlipoiliboa cunofiut dijqul \ \ , ^> - rere velii, perquam facillime aniles eortim fatulaa
. patcfaciel. Etciiim si pedea bominis pedibat cx op ( , posito conjuncli sint; sive in tcrra, sive in aqua,
* 5 [ , ,] \, sivcin acrc, sive in igne, $We inquovis alio corpore
, - aleieiint, quoiuodo possiul aniboerecli reperiri?Qiii
; llri possil quoniimia alter coram aecmidain uaiit , ' ram recttis, alter vero praeter uaiuram obveno ca; \ pite rcpcriaiur? Absurda saiK, et a iiatara et voa . iiiione nosira aliena sunt isthaec. Rorsoiw vcro,
* - ingrueuie supcr ulrumque pluvia, quoiiKMlo dica ; - lur supcr ainbs dccidere? Annon potias diraier
, , , supt?r alium quidcm decidere, ad alium vero ascon \ ; dcre, aut conira ferri, aut iiifcrri, aal dcfcrri ? Nam
xa\ xal D si aiuipodes iiitelliganlur esge, inversa pluvia in - lcUigeiida esi. Saiwi lai ridicuias bypoibeaes jure
: , quis deridfat, utpoie qvue res coutra coociuttuio or.
dinem et coutra naturain efferant.
\ ,
QIKHI si quis aliiid eorum topbisroa tiploraverit,
, \ scilket tcrrain ocduso aere repleri, et twtc lerraa
, ; molus fieri, cum occlusus aer lerran vobementer
, , quatil; i& sane fraudein et verba aecum pugnanlia
> . yap admireiur. Nani si lerra arqualiter a tolo spiritu
:
prcssa, elaltamen inconcussa el indeciiiiabilis, ui, \ ,, flala sane secundum iliam parieai debci gravior
sxs?vo \ /, csbe dcdiuarc, secundttiii bominis eiemiduw
f7
COSM.E INDICOPLEUSTJE
63
|UO ip*i utunlur. Ilomo quippc non mo.lo influhis \ xetA *

acillai cltremit, scd citam litnore rorrcplus, vio . TOC 84raplus, aul frigorc, tx eaiiguinis iiem fcrvore vi \ , \
iracumlia, cx ecncctute cl imbccilliuic :cum autcm :, \ \ , xal
itiflattis ircinil, tumsanc pleruinqut: ina?g?UudiiH'in . \ , \ *;
cadil et mohlur. Qut ergo lerra , qu.c Sfcundui ; * ^
illoa ittflata cst, non dccidil, ncc proprium tniiuii :, ^. '
loium ? Cur terram Êgypti idco Irsm molibug li- ,
beram dicunt, qaod mollissil, etsulci <\jus iraiigpi- ; \ rcni, iitdoquc e8*e qnod maguos snccuûs uon paiia- , ; , \
inr : eiiamsi itioius iii iEjjyplo fuerin?, . ()
qni is tirlies cornjiTuot ol solo sejuaup ^niii? Ne- ,
que id lantum, *'d cliaro Gr.ecomm icmporo m* , \ * , \ \
guaniibus Alexandro, Seleuco, Atiiiocho el Plole, ,
niaeo, cum ii philogopbos jpultos, Amtouil.Oici ipsi
gimtle coiuulcrcnt, cl consilio eonnn in inulii> & , \ , \ ', \
ulcreulur; rur i i , dum Anliochia a Selcuco ei Ari- , .,
itocbo fundaretur, iudkare noii potueninl lcrram \ , \ ,
ilUin tion moiibus liberam, imo ipsis obnoxiam ; SMS ? 122
vidiinus eollapearo 6*pc, mm
', \ \
inodo Aniiocbiam, *ed ciiam Corinibuin, cui vicina ,
erat philosopliorum nalio.
\ ; "
', \

Si voro aliam eorum opitiiciii*in examincnius,
Ei 11 \ .
qua dicunt ctexcmplis probare mluniur, pluviam
ex bumiditaie aistu in vaporcs resoluta procederc; , \
quoni.tm, inquiunt, ui balueum ex calore ln vapores , , \,
solvtuir eifiittas expiimil, ei sicut cucumeres sub- ^ \
jrcta luppa el igiu vaporef cl buinidiluietn emit- \ \ ^
, sic hiimidilatem sol in vapores rcsolvii, ac
*
ttto I inporc Rlillare facit, uriJo fli pluvi.i; uattc m i - , , * rabimur ianlam sapientiam ex veriiaiis specie tn:il- ;. *
108 decipionlcni. Nam si balncum caloreni uon su- .
per, 'd deorsum accipil, c n r in vapores s o l v i i u r , ,
imo non polius rcpctlil? SisMiliirr iu xnco vas% , , \ :;
quod iioti 8uperne, sed 6t>btus calorcm a c c i p i i : > \ ,
ulraquc islkeciii vaporem c i u m p u n i , ct rx rep^r- , , \
ciissione liiitc ex lccto isihinc ex operculo, siill.e , \ , **
deflttuiil; siiniliterque in cucnmerf accidil; qui nisi ,
pcr ipûiii organum, quod naturT vim infert ei \ , '
iraliil, ncqtiaqiiam bumidilatcm trabrrel, eiiamsi \ , /. , sexcemies fttuppa ct igtii* coujiccrenlur. Sic <t l i - \ \ .
gnum buLiidttm si qnts iti ignem conjicial, usque D - \, adco butniditas a calore pellilur, ut x alia iigai ,
parie buinor ct fuinvs einiuanlur : el ai quis in , \
tcrra igncm acccndai, lignomin bainiditaiem fumo . \ ,
ciTerri ac sureum lcndere videt, non a supernie par- ;,
tibtis in vaporem resolulam, sed ab ignis calore * \ pulsam. Quincliam cum quis vesiem abluit, cl ad , ' ;.
ten-ani extendit, postqaain ea a solc cxsiccala fuc- , ;
rit, sublalo vcstimenio, baiuidiiatein a ralore emis- , ,
8am, ad formam vestts expressam in lcrra rcperieC.

Similiier gi qui in lancem caliduni obgoniuai cou-
jiciai, ex utraque parte humidUatcm emitti eonspi- . \ 6
ckt, Mirsum scilicet et deorstim, quia calor inier- , '
mcdios esl: siirsum entm ascendontem famuiii, ac \ ,
deoraum eudarc lancem, ac in disci scdibus bumo- >
reni ad ejus (iguram cxprcssum, viJcbit. Quare , \ > , \
u t
n < j S

TOFOGRArniiE CBRISTIA&E LIB. I.
73
* cocrtra quani sopbia illi* videtur, ealor aon avrsvt
4ne ., ; , ira!.il sed pellil.
fel .
Cuin aulem quationem Spsis proponimus, Ctn , iv
. iu Tbcbaide, cuin rcgio iila aeslu fervcl, humor i; t
\ ; - Hirsum Iraliitur, neque phivia decidil? respomlenl
, \ illi, jnoderatutii ion vcro fervcntifsimum calorrm
. surstjfii trahr rc. Quibus brevissime reponeimie, Cur
, \ / crgo ulna Tbcbaidem iu AUIiiopia, ubi intilto vc&, ). , - bemeidior arstus, pltivuc ft cqucitlra et copiosx sutil f
; , * Qui diccre pobsint illi iuler sopbos siiprcmi, *oiem
, *, , snravni iraliere, etim illum ex cursus collisioue
, \ calulicri afBrmenl, ncc nahiralcm in sc calorvm
, \ ; kabert 8Uppofiafil?ltito vero cutii acrcm litjmidinii
; \ el catidiun cssc (ttcanl, quid o; us 129 < **
, saptentilms avillari ae dicere aliundo bumidilatrm
, , - ailtalii, ctim ibidcm el in sublimi catoretn et liomi \ * ; ititaif m kabcant ? Quod si qitis rogel illos dc tingtt ', lis clcmcntisfienteiitiam,aul qnac sit cujosqae qua , : Htas, alaiim dubil elenionto cuilibct duas qualila ,
lt*s atlriluiiint, ac inquiunl : Tcrra aiccitalem ct
, \ ,
frigidilatem; aqna, frigitlitalcm ct bumidilatem;
, \ , ar liiiiitiililateiii vl caloiTiu; ignis, calorcm clsic}, , ciiatcm balôt; i u ut aiigiiHtiis obscssi, oclo qoa . ! * luor elemcnlorum qualilates essc dicaiu. Aliquando
vcro omncs qnalitnio in quovis olcmcnto essc di , cuul; ac ilcriiin suis ipsi vcibis rrpngnant, cm
, singuus clemHilis non qitadrupliccs qualilates, aed
/ . dnpliccu ascribant. 51iror ilaquc prsslanliasintoa
, \ ^ uros, q ii aqnam fiigidam ct hiiiuidam, acrem bu . , midum ct calidum aslniont. E l unde dicetil aqiiam,
\ , \ id cst frijiifuin ct littmiduni, teiupore hirmis com ; pingi 11 in glaciem coagitlari ? Umle proveoil illud
, ; suprcnuim frigus, quod aqtiam iu glacicm conver ; tat? Qtiod si dicanl solis disccsfum illtiri Kecundum
, naluram cffiicre, cur acrcni cx nalura sua calidum,
\ , tunc Immidtmi non < fTicit, scd coiura frigidissi/ ; niunt? Cur ipsa frigidilas, id csi, aqua, aerew noa
, , , coajjulYi, qui cst fiiîdus, sed couira ;ieraquani
, , ulvnlcnius? Cum nsittia igilur bac dc re dkenda
; euppclant, necnon d<* exemplis, quac ad eam rem
, \ \ foniprobaiidaiu crrantos afferunl, eoium quat ipai
' , ofleiunt vanilale pudcfaclus cobibcor, ratus tatit
' - ea esse qus supcriug aliaia sunl.
:\ .
t
\ ; I) Ai jubel aniimis aliud eorumfeophismaaggredi,

, . quod jamjani proferîin. Cum coelum corptis ese
, . dicanl, ab ipso loium rouiidam circumdari a&se , - - runl : ac cum nibit cxlra ipsum ease asscvereut,
/:, \ \ , angcloA, dxmouas ti auiinas, qui inuiuli pancs sunt,
, iniMrcnmscripiofc esec dcfiimini, dicuntque eos i.e
, , - que cceium in sc continere, ie<jue a ccelt conlincri.
, - non intelligcntee qu;e dicunt : nam quod nequo
, , conliiicat, ucqne coniinoalur, in rerum nalura pror . ' sus non conspioilur. Si igilur bac ila se liabcanf,
, \ , - jam respondeaut: Anima ipsorum cstnc, afimm est?
, . \ ,
Si dicanl nou esso, admodum inipiidcntor sese iu!;, \ : animatos ron&liiuuut; si esso dicant, respondram
hv, ) >., *, *,;: iinuiu : Vcl in i|i,is isi, IIOII e^t in ipsis? Si
71
C O S M A INDICOPLEUSTJE.
72
jmgtremum dlcanl, *que amenter el impudcntcr ; t.l ,

rcspondenl; si primum, rursus scfeciiabor : Cum \ , ~> .
corpus a coelo circuinscribaiur, cur non aninia Ueiti , :
circumscrilrflur? Si, ut diciiiant, corpori illucescif, , non circumacripla a corpore, Jam qiiierenduro quo ; , , ^
loco ccnsisieiis corpori illucescat: fieri enim ne- ,
quit ui, cum creaia ait, cum creatU rebus non ex- *
tistal. Qtiod si dicanl illam intra coelum 1 2 4 esse, , aanc a cocli corpore circumscribilur anima, qtiam . *
ipsi iricirctimscripfam commimsctinlur; sin exlra '
OQBlum, primo qttldem seso ipsi confuiant; deinde, * .
in parie coeli erii, ul txiguum locum occupans; ,
em in lolo coelo, aane coelum circunificribel, alque *
figtiram batere deprehendeiur ut corpus, ac spbae- * ,
rica forma erii, ulpole qaae *pb*ram lerminct ci , ,
coriliiieat. Quod ai dicani eam, nlpote incireum- ,
scripiam, et inlra ei extra oninta permeare, ne . *.
Ignorent se el pluraliialem deorum induccrt, ct \
sequalilalem dcoram comminisci, Nam illa proprie- ,
tas nonniii ad iitcreatum Dcum, qui omnia creavil , \ .
et condidit, periincre potest. Cum itaque se sapien-
les esse dicant, iiiftipienies tunt, secundum B. Pau- \ , .
luni apostolum \ gtoriani inctrcumscripii Dei ad ani- \ ,
mas auaa creaias transferente : sibique divinam ,
glorlam qoasi propriam agcribcntes. Ideoque niaxi-
me fugiendt sunt. //, inquil Aposiolus, atenare, , .
aui pklatu $peckm kabcni, ud virtuttm eju$ ne- . ,
B
, , ,
.
LIBER II.
Hypolhtsc* Chntlian* dt figura c< $ilu toth$ mimdi, qu* ex divina Scripiura comprobantur.
) ,

.
Quantas moras attulerlmus ln nostro de flgura

tnundi opere conscribendo, borUnlibus licet viria
admtraudis, tu omniuin oplime noslf, cbarissime,
Dei el Cbrigli amaniissime, ac omniuni sanctormn
noinine merito exornate Pampbile; qiti lorreosequidem icrosolym incola, in coelesti vero cum pri~
niogenitis el proplietis deacriptus es : qui< um pridem e fama soliim ct audiiu amicitia conjunciis
simas fui; jam vero conspectu ei pratsentia dignatus tua suro, quando, sic providente l)eo, Jerosolymis boc ad maximain urbem Alexandriam acoes- D
tiiti, ac ii08 ad id operis vehementissime concilasii,
etsi corpore segros, oculis ac venlris aridiUle laborantes, indeque in coniinuas iiiflriuiuies delapsos:
ad baei- exterorum encyclopasdia desiiiuios, ac rheioricae artia experles, qui insuper verborura facundiam ct figuraram pompam ininime callemus, viueque negoiiis iroplicamar. E l lamen ipse nullum fit)cm vel cura nioletlia concilandi faciebas, ut 1U
brum oongcriberemus de tabernaculo, quod per
Moyben in deaerto conslruclum esC : eralque lotius
Diuudi exemplar ei delineatk), ul libi praesenti viva
voce, 1 2 5 ^ obiier exposui: non ex me, nequc
ex mca opiniooe ei conjeclura, aed cmn cx divinis
" \
, \

, ,
\ , \ ^
, "
,
\ *
*
\ *
j
" ,
\ , ,
, \
,
, \ , \

, \
. , \
-
Rom. , 12 seqq. II Tim. , 5.
TOPOGRAPHI.E C H R I S T I A N L I B . I.
0!,
74
\ inslitulus Scripluris, lum ex ore divinissimi viri
xojpw, xa\ , , niagnique magislri Palrilii, qui cum Abrabamicum

tv iwptioV , , ' ordinem et cursum implesset, cx Cbaldara profc , ' ciut est cum saucio viro, lum discipulo tuo, Tboma
, \ Edesseno, qui ipsum ubique scculus est: jamque
\ Byzantii, volente Deo, vila funclus, eidem Tbotnaj
, pix religionis el vcras scieniiae munus rcliquit, qui
, IIUIIC pcr Dei graliam ad sublimes et arcbicpitco palcs totius Persidit tbrouos eveclus esl, catboli, cus ibidem episcopas conslitulus. Cum eigo admo , dum anxius ha-rerem, corum maxime causa, qai
, \ \ criminalionis occasionem aucupantur, el ad ca, \ \ lumniam proni, frequeutera cavillandi et irridtndi
; , materiaro captaul, in re tustipienda aegnis eram.
. Tu vero insubas, ct gravem iiilerminatui darona , - ^ lioncm, ad icribenduiD insligahas, perulile opui fore
*, , \ dicens borainibus ad disciplinam, et ad dmnonim
, . dogmaium intelltgentUm, necnon ad prsjudicalas
, Craecomm opfinionea confutartdas; ul ediscaur
tum divinaD Scriplure scopura fitiuram viiam respi \ cere; cum maxime Aposlolus dicai: Scimut exim,
, \ , Qmomem tt terrettri* domus nottra knjut tabernaculi
dissobalur, qnod adi/uationem ex Deo ttabemut no*
* , mnxufaclam, domum wtemam in calis*. Haec et
, , similia cum diceres, aeque mandatis tuis obsistere
olxla , potsero, cessi landero, oraiionlbos frdus luis, pre-
olxiar
calnsque ut iu aperliooe orii divina gratia, sine qua
akirtor .
recie agerf uibil possomus, ad oos acccdat; ul siwe
, ulla poinpa et arliflcio sermonit, aed verbis popu , - Q laribue ei impolilis, gratia vim suam exhlbeiile,
, ; ^ ejus aluronos edocere pofsimua, ac divinam dogma, tum noliiiim, piorum bominum vilam, roundique
, flgoram ei orium aine ulla ambiguiuie conscribere
, - alacritcr, eaque aflluenter iradere, qo not graiis a
\ , \ Deo accepimus.
^ , ^,
, \ , \ , \
\ , \ .
, ,
Absoluio ilaquc, vir religiose, primo libro de
\ , \ fucalis illis Cbritlianis, poslquain eoe ul impossi , , biiia aggressos pro virili confularimus, ut cgo qui, dem arbilror; non vcrborum elcganiiam etertere
* * - xal conantes, absiti eed ilgmenU et fabulai Graca rum bypotbesium refutantes: cum jam ei libro
* \ , ilnem imposuerirous, nunc jussui veslro parenlea
vuvl , - Christianas de iigura et silu mundi bypolbeaea in
hoc secundo libro jam primum periraclaimis.
( \ . * DeiDde vero ia terlio libro, diviuam Scripiuram,
, \ lam Veius scilicct quam Novum Te&lamenluiii,
, dum figuras mnndi iradit el explicat, per so ccriam
* , et fide dtgnam esse commonslrabiinus. ln quario
. autem recapiiulauonem et delineaiionem 1 2 6
\ figurarum mondi afferemus; siniiliter io quinlo
* deacriplionem uberoaculi a Moyae construcii, nec
, \ non prophctanim el apostoloruai coocordiam cx . " bibebirous. Hic erit liber cui nos bunc titulum in , didimus, Tepographia Ckrntiana totura mundum
1
II
Cor. ,
I.
PATHOL. G a . L X X X V I U
75
COSM.E INDICOPLElJSTiE
78
com-plectona, demoniiraiiooes balxn* cx vcrc di- * vina ScripUira, de qua Cbrislianis dubiiarc non , ;,
licef. Divina igiiur, uli diiimuf, ope precibus ve- \ .
siris impeiraia, inilitiBi loqticndft focimus. Ail ila- , , 0
quedivinue cosinographus ltoyses, In principio (t- ,
cit Deut ctelum et terram . Sapponimus tlaque .
coelum ct terrara universa compteiti, uipote qute , tdr
omnia intra se comineanl. Nam qtiod baec ita se .
babeanl, ipsc rursaui ctamai, Sex enim dkbut (etU ,
Deut ccelum et terram et omnia ftue m ei$ $unt } . ' ' . Er

rursinnquc ail, perfecttm e$t catum et terra, tt
cmnn orncUut eorum . Iterum aiiiem l-etvmeiis,

ac librum commemorans, $ic ail : Hic est iiber
generatioia* c*U et lerra , quasi oania Hs conlineantur, et uoifersa quae in eie sunl cum illis
signific<?nlor. Nam sceandam fucalos illos CbriMiaiios, coelum Untunmnodo universa conliueat,
terram cum coelo non nominasset; ted dixiseet,
T
\ ,

, \ C*v W*** ** AtSttf ^

, \ , \
.
Hic ezi liber generartonis cmix. Imo eiiam nntlus pro-
ihetaruiu ua iinquam loqui videlur, maiiifesminqtte ,
esi iiovisse iUos bxc atnbo ornnia coniinere : om- ) * \
niaque justorum bomiiium et propbeurum cborus . \ ,
eislnm scmper cum lerra indicat. Aadi vcro ain- , gulos ita ioqueniea : Itelchisedecb primus Abia- ,
bamo beoediceoa tic ait: Benedklui Abtalmm Dto \
. \
uUiuimo, qui creatil eefxm ti Urram ; secmtdue
Abraham dicit: Esiendam manum meam ad Deum
allimMum, qui cremvit ealum et terram; ac rursom, , * "
B
Suppon* maaum tuam super femur meum, et ad- ,

juro it per Dommum De*m r/i et Deum terrm . C T V ' 6 Hpr
Naifl curofideiissiiuusAbrabam solemniut pueniio 6 tdv vftctcv, suuiu adjurare vcllft, per circumcisionem, ut per . \ *
rcgittm signaculum, id egil. Supponc, inqait, ma- , cm
num luam super femur meum, id est, tab regiam Kvptcv
ftignaculitm, neuipe circuiucisionent; ac ruraum,
Dominut Deui cmli el Urrm, qui asiumpsit m# ex , , ', ,

domo patris mei
Ad baec David, BsnedicU voi
Domino, qui fecit ccslum el terram " ; ct, Omuia , ,
qumcunque voluil (ecii in eado el in terra ; et ite- , ,
rum, Tu initio, Domine, terram fuudatU, ti opera \ *
manuum luarum $unt caux . Simililer Osee ila , .

luquilur, Ego Dominui Deus tuu$ firmant carlum
cl crean* terram: cujus manus creaverunt omnem ripr ,

txercilHmccili". Zacliariasautem, Exlendentcadum
ei fundans lerram, et formans spiriUm liowinit in D , \ * * , ,
ipso
,
. ;
. J . ,
, .
1 1
|27
**
* ^
**ro te* dicil, DominuM Dau
fetil calum, ti compecpl ip$um, qui ftrmavil terram , rt^r

el ea qua in Ula nnt et dedil reipiralionem populo, ,
, .
qui in Ula esi, et spintum m oxt ambnlaxl in .
t
1 1
l bi observes velim dtxisse illum, oui compegil tp*m, videlicel C03lum; ct ilerum, Ego Domw**
T
, ^ ,
. * -
perfideni omnia : exlendi coelum $olm$, et firmavi xdrtOi ,

Cen. . i .
. , II,
Gen. , I.
"Pfral. csiii, 15. " Paal. LWXIX, G.
ibid. 4.
Ial. ci,iO.
Gen. , 19.
" imo lea. I M I

9
Geo. , %.
" Zacb. , I .
" i b d . 7.
lv
Isa. u 13.
9
77
TOPOGIUPHLE C H R I S T U N , E L I B . .
7
ritr . * \ lerram
el riR&ui, Ego feci tcvram et hominem
i/i iiln. Ego tnanu ttteafirmavicaslum ; iierumque,
, ' . "

Sic dicit DuminHs, qui fecit coelum, sic Deiu qui
,
ottendit tcrram, ct fecii illam : hic distermmavil

tllam. Non in vanum fecit illam, sed ad habitan ,
dum**; ac dciiuo, Ego sum primui, ei ego sum tti
, . \ * "
Muculum, t manus niea fmulavil terram, ct dexteia
, , ' mea {undavit c&luw " ; ilmimque, Oblitu* ca
, Dei qui fecil le, qui fecil c&lum, et fundavit tir . * '
r a m ; el rursum, Sic dicil Dominut: Caium mihi
^ , Uirouus, lerrn autem scabellum pcdum mcortim.
. &\ *
Qualem doniHm mdificabilis mihi, dicil Domimis,
* ,
ant qui$ iocut requieimea? ftonue manusmea fecil
* . olxov bwc omniu l
ac ilcrnm, Ponam lermoncs meos in
* , 4
ore Ixo, el sub umbra nrnnui mew pioiegam u, qua
%
1 9
91
; & couiUui calmm, ei Urnmfundavi";

rursus, Qui
; - 6
eonimet pfntw torrcc, tl habiMort* eju$ iunl MVNI
,
LocusKc : qni ttatuit cmtum sicui firnictm, tl ex , y
lendU iptum ni iabemtcuium ad habiiandum, q*i
. dal prineipet, qutsi iii/ii/xm, ad imperandum: terram
+
ouitm qxaii mhilum eflecti. Qui suiuit, aii, iion
* 6 ,
qui volvk al circumvoivk; sed, qui consliUiitui

iorrmcom : qucmadnodatB foraix slare qtjideoi

\ , .
potetl, circnmvolvi non potcst. Similiter Jere , etstv, ^, *
miM aic habel, Sie diceln cis, Dii qui non oatfum et
*
Itrrmm feceruxi, vereaxt: el *u6 hoc cozlo Domixxs
, ^^ .
fucim* ttrrom in ftrliiudint sxa, enxil orbem in $a'; *( *
viemtui , el tn pmdtmia sua extendil ccelu m, ei mml * d
Utudinrm aqu*runiix tttlo^tx eduxit nubct ab exirtmo
********* .
.#
&
ohpavov ,
ihuaurituut.DtsipuitomHittonoa
i tojfit
modo Daniel persona trium piierorum sic ait,
, xat
Bcnedictie, cadi, Domino, benedicite, terra Domind "
, xal , ,
,
^ *
. \ * , ),
KSpajv , , .
1
fe
9 t u 9 i a m
f e c i t
H l 0 %
61 * <
^* pof *0
,
\ . \
b ] , \
,
, &
*
9
. \ ^
Ifaffiptv * * , ,
.
6 , fîvoG *
clvai ,
;
^*

l u . ixrv U.
itfi I.
*** k a .
Maua. , *25.
M
19
1 9
1 9
Apostftlut vero Paulus stipersiitiosos Areopagiias

Aiitenis docetis, ita tlamat, Deus qui fecit mundum
t onwaquaix eo $unt, kie calitt terrat Ooramn* ;
ei niraum in Lycaonia ha?c crrauiibus vociFcrabairjf, qui ipsi sacriiicare volebaiu, tl nos hominet
tumui, iudem p**iionibiu obxoxii, annunlianie*
*, mt ab his vanii converlammi md Deum, qui (ecH
cadum ei lerram et niare ti omniu quw in eit suni
Yepum 4liam Donisue in Evangeliis ail, Confiuor
tibi, Paltr, Domim cadi tl itrros . Cum iiaque lota
e7
Scriptara, 128
V* ** *u*
signiii<*t, iia frequeiiii u&u iwuiat, omoia imus coeluro

i lcrram poaila ease qfjoinodo potest ts Cbrisiianu^
aase, qui liia non crodii, ae dieil, oionia ialra coelam
i
N o v a
} ( 1
Quia igtlur caelum ei lerra omuia complecluittur,

diciinus tcrrain a Creatore supra stabUiuiem suaoi
1 1
Ita. XLVIII, 13.

tea. xvm.
Isa.
23.
Hier. , II.
Dan. m, 5 9
Isa,
xtvin, 43.
Isa. X L I , 13.
- Acl. xvii, 21.
" Aci. xiv, 14.
, f
79
COSftLE INDICOPLEUSTA.
80
fundatam cssc, sccundum divinam Scriplurtm, ac \ \
nuili corpori inmxam essc. In Job quippe dicitur
* \
Qai iusptndil terram in nullo; ac ilerum, Ubi eras ' *
4
cum fundarem terram ? Annuntia autem mihi, $i scis \ *

prudentiam, an notli quis potuit menturat ejm, aut ; *
qui$ funiculum induxit super eam f Super quo ba- ,
ses ejut solidalce $unt ? aul quis potuxt lapidem angu- * ;
larem in ea *? Pariierque apud Davidem dtrilur, ;
Qui (undatli lerram svper stabilUatem tuam
Vir- * ; \
%
*
.
Apostolus, werbo viriutis tuct . Mam si vel sub illa,
vel exlra iliaoi quodlibet corpus essel, non gtaret, \ . , \
scd coilaberetur ; siquidem id in oinnibus nalura- ;, .
liter fieri videmus. Eteuim *iquis aerero gopponerei, ,
aul aquam, aut ignero, in baec prorsus decideret, , , *, cum iis gravior exsislat. Eam itaque Deus, utpoie . omnium corporum gravissimam, universt fun- , , , *
damcnturo poiuii, ipsamque propria siabiliiate fir- . '
mavil. Quemadmodum si quis locura aliquern cen- ,
tum cubiiorum profunditatem habenlem stipponat, ; , ; . "
graviore corpore, veluli aqua , replelum, arrep- *
lumque lapidcm quispiara eo projiciat, qnoto tem-
porie spalio fundura attingcl? Respoudebit qnis- , \
piam, exetnpli causa, quatuor borarum spalio. , Quod si supponatur iocum tcuuiorc corpore reple- ;
lum essc, veluli aere, quoio ilerum temporis inlcr-
vallo ad imvm perventei ? Respoudebit denuo quis- , ,
piam, cxcmpli causa, duarum circitcr borarum. ; ; ,
Iterumqucsi levios corpus suppooaiur esse, unius . ; tute igitur Dd omniam opiGcis diciraus eam fundalaiu tirmalamque fuisse. Portant omnia, inquit
bor* dicet; ct si levius adlmc fuerit, dimidi

lior*. Qood si adhoc uoioi sapponalur, rursus
,;
^
. ftenuissitno
st.
minoie temporis ^spatio,
donec
cx
cor
A n M
M A
pore ad incorporeum perveniatur : et tunc eiiam

ex nercs&iiate, letnpus in temports vacuiiaiem
cuucedet; ita quoque, ex supposilo, iiullo ibi corporeo, sed incorporeo exsisicnte, grave corpus stue
ullo lemporis spatio imum petat necesse eet. Ila
crgo Beus nauiraliter non in aliquo, secundum
Scripturam, terram wispendil el fundavit, ita ut
profundum loci ailigeril; sed fundavit cara guper
slablliiatem suam, non inclinabiiur in aaeculom
Miculi. Quod si quis rursum inipudenter eonteadens, exira lerram 1 2 9 coelum locum sapponat
e l
JCSSC,
illud quoque in alio in inflniUim el infiuiuim coneislcre necesse est. Allamen huic opinioni, Deo
juvante, ex nalurali raiione occurramus. Si quia
locum illuiii wppouai esae cbaos, quia coelum lere
est et sursum lendit, lerra auicm gravis, cl deoreum feriur, exlrema vero exlremis conjuncia aunt,
alio siirsum, doorsum alio icndente, cum illa se
muluc pcrirabani, se' invicem stipporiant, ac immola manenl. Cutn igiturDeuslerratn, qua? oblonga
est, super subililaiem suam fundavii, coeli exircma exlreinis lerraj colligavit, inicrne quidcm
xtrcma Cicli ex qualuor parubus conslUueos, su, e
Job XXXVJII, .
11
Paal. cm, 5 .
* ' ^ W , x a \
*
^ ,

\

>
, \
. , * , ,
.
* , ,
, \ ,
. \
, \ ,
. " \ . \ ,
\
, ,
, ,
- , .
,
, *
*
*

" Ilebr- t, 5 .
81
TOPOGRAPHLE CHRISTIAN.E LIB. I.
82
- peroe vero supra longitudinem lerra; in aitissiraum
, , foriiicem coneinnans : sccundum iatitudincm porro
*, , teme, exlrema cali ab imo usque ad suinmom
quasi tnurum conslruens, el locum coiitlodena,
, \ (). \ ceu domum, itl quis dixcrit, amplissimara, quasi
, - ad modum oblongi llioli foruicati, pcrfecit : nam
;* , ail Isaias propbeta, Qui ttatuit catum iieui fornr cem . Qtiod vero ccelum lerrae congluliuafmti sit,
. , iu Job ila fcriplum est : Cotium autem in terram
, , inclinavit, e/fusa est vero iteut terra, calx, conglu ; ; linavi autem ipsum quasi lapidem quadrum
Nam
, , quod ipsum in terram inclinaverii, qui non inanifeste indicel, ipsum dutn quasi fornix consislil,
.
extmnis lcme ab exttxmie suis colligalura es$e* Etenim qaoJ ipsum inclinaverit, ac terroe
coDgfuiinaTeril, de spbaera nequit inlelligi.
Moyses quoqoc, mensa? in Tabernaeulo fclaiuis
, , - fonnam describens, qiue est exemplar terra?, Ion*
, \ gitudinem ejus duorurn eubilorum, latiludlnem
. , , vero unius cubili esse jussit. Sic igilur el nos, quem admodum Isaias, fignram primi coeli priroa die
Tj , condiii, cum tcrra facli, com lerra uuWersum
, , complecienlls, ad fornicis Agvfam adornaii, sia*
. \ luimos esse. Ac quemadmodum tn Job dictum cst,
, . coelum conglutiaatum esse terrse, iia quoqoe uos
; \ dicimus. Itemque cnm cx Moyee didicerimus, lctv
, , - ram magis quoad tongitudiiiera exleodi, id nos
; . - qnoque fatemur, gnari scilicet Scripturae divinae
crcdenduro esee. Hinc ruraum quia aqoas, angelos
\ et quasdam atia Detis cum ierra et ipso primo coelo
, * - siinul produxit; 1ia?c secunda dic sub aspectam
n
' y '
>
* *^? ,

* ,
, \
.
'
, , \ !
, \
, ,
,
,
, , \ -
eoruin
ponit,
curamateria,
quasi propriia
creatnris
usug,
ex aquis,
ceu ex
secuudum
illud Blum
aub aspeclum cadens compiuxit; specic, non vero
forraa, primo coelo simile, mediamque ailitudincm
occupans a lerra ad primutn coelum : ibique 130
explicatum exicndil per toiura locum itluiA aecundumfaiiiudinenv, quasi medium tccium: atqaefirmameiilttfn colligavit com primo coaln, cacleras
aquas dividens diriiucnsque, alias supra firmameutum, alias in terra sub flrmamento relinquens, ul
enarrat divinos Moyses: ex unoqtte loco, sive domo, duas efficit domos, id esl, supernam ei iafernam.
Aursusque de secundo coelo baee ait divina Scri \
, - D piara,apud Moysen quidem, vocavit Deu$ /irwa<r*r
mentum, ealum ; apudadmiraiidum veroDavidom,
u
*
# ,
Exiendrm ccBlum ticui pellcm: nam intulit, Qui tcgh
,
,
ut tabernaculumad habilandum";u\>\ illud, ul /onn-
aqui$ tupcriora eju$ *\ dare de ipsofirmatnenlolotu * lus. Cterum Scriptura plerumque duos illos coelrs
. \ complcclens, singulariter quasi deuno loqoiiur: sic
, * > perlaiiam, Quislaluil catumul fomicem et extendil
t
, \ , ,
,
? ;
cem, de primo coelo, illud aiitem, exlendii ut taberuaculum, dc firniamenlo d i x i l ; anibos ccelos ut
coiijiiuctos, ac sj>ecie MiuiKs, siiigolartler cxpri-
Gcn. , 8. * Psal. cm, . Isa. XL, 2 i .

(1) Ccrli cl tcrne schema, secunduin Cosnix scntcatiam, divcrsimode deliiuaium habcs infcriub io
UboJal.
Isa. XLtx,
Job
XXXVIH,
58.
i f
3
COSM.E lNDICOPLEUSTiB
lueiii. Da\id aut in sit ail, Cwli enarrunt loriam \ 4Dci cl opera manuum ejua annnnliat firmanuHtum
. *
duaiiicr orsus, singulariter dcsinens. Nam quia 01 ,
wcundum Hebiaieae linguae proprieiatem, coeli ei cflclum sirotliltr vocantur, alque duo cocli coitjmi- , .
ciiui quasi unum copulantur, specieque et aepeclu , ,
siimles sfil; ioVo divina Scriptura coDloru in plu- \ [OVOO] , \
rali ct in singulaii mdiscriininalini cflert. Hac enhu * *
usus dicciidi proprietaie David ait, Laudate eum, \ ,
cmli ceelorttm ; ac si stngulariler dicas, c>rlum caui: .
ain inleri, aqtta qwe tuper cotloi M, ubi etiam
pluralitor coelos expritnit, ac firmamentufu indicat, $ * ,
swpcr quo sum aquae. Siquidem idiuma iliud se- ; ,
1
39
culus, illius loco, ccclum cccli, sic ait, cali cceiorum. , *
Nam ipsealibi dicil, arfam cwli Domino, terram

autem dedit filiis hominum ": coclum coeli uuucu-
pans primuin coelum, fornicis specie sirticumi:

quod eiiam ipsius iirraainefrti ccelum est, olpotc
ciccUius ac sublimUis illo. Sacer ilem pncco
Moyses in Deulcronofnio dicit, Ecce Donnni Dei
, ,
* \
. ,
\ , , ,
. - ,
*
iui ccclui*, el calutH cccli, terra ei omnia qua iii eo
sunt . Magnus etiaia aposlolus Paalus hoc csl

usus idiomaie, iia clamans, auiem eenvtr-
,
, \
wiioih calis e$l, tx quo Saivatorem exspeeiamut ***; . Uptajtttifi U pluralilcr orsus, singulariier desioena, cum illud, * *Pfob ex quo, in eingulari prolulii. Oat/ quoque peae- ,
pe eaden usus loqucndi propriclale, iia clanut, , a&rjf
Laudate Dominum de calis , et postquam dixerat,
\
Laudate Dominum de terra, ita dcsinil, Conftssio ,
ht
cjm tuper terram et calum
item aitbi, Qui fecit ^ , ot *
caetos iulelligentia " , e( alia mulia bac de re

' *
Kitnilia profcrl.
\ * , , .
* Aitwr* *
, \ * , V
' , , \
.
(2)
131 Terrx verofiguram diiimiiaesae quoad longiludiiiem quidcm, aborienle ad occidenlem; quoad \ , \
faiiiudiitem vero, a seplontrione ad meridiera: dt- * , vidique ipsam duas in parles, inlcrmedio niari,
quod ab cxlernis Ocearius vocatur, banc lertram, , \
quam nos boniines babiiaimi?, circumdanle ; iu ,
l.anc, inquam, dividilur, ei in illam cnjus cxtreina ; ,
rxlrcniis coeli junguniur, (\\\<z Oceanum circuin- ,
daf, quamquc olini ad orienlcin incolebanl bomi- , \ ,
nes, priusquaui tcmporibus Noa? dihiviuni accide- \ . ;
rel, in qua ilcni lerra paia.lisws silus est. llomi-
ncs ciim icniporc diluvii Oceauiini iu ana mira- \ ,
\
bililer Irajecisscnl, in Pcrsidc conscderuut, ubi

arca Noa: subslitil ia monlibus Araral : eervalo
Nor, liliis rjus el uxoribus illoruni; iia ul qualuor \
paria csscnt: el aniinalium luunduruin paria terna; , \ ,
liTarum vcro par unum. Siquidcm cx mundis
D
4 0
4 1
Psal. , . " Psal. cxi-vm, 4.

Pbal.cxm, 10.
Deui. , 14,
Pbilipp. , 20. " Peal.
:, 1. * ibid. 1 4 .
P*al. cxxxv, 5.
(i) Cosmai opinio cst, lorram banc quam inco- oxslilcral, qw* uniuqiM Oeranumambiftl: bvJMsqut
liuiiis ab Ocoano circumdari: ulira Ocoanum \cro
tcrra ^xliruiis cxlreiua corii coiijungi. Ul vUlea
aliam csse U rtww, tibi olim paradbus vulttpfaiis in Tabula I.
v

TOPOGRAPIUiE CURISTIANE LIB. I.
86
<. pnreler par unum, cxteta Noe in Gacriftcium Deo
* obtulitfte narratur. Itaqoe houiiiiura qualuor paria
C"T*\ ^ , erant, niundorum animaliutn iria, fcrarum unum.
, Cum igilur arca in hanc lerram, lu qua jam indc
. a lempore illo habilanms, lranmisis9Ct. tres Glii
, , Noae lerram diviserunU Scm el posteri ejus, ab
\ * \ Asia tisque ad oricnlalem Oeeani paricm sorliii
atini; Cham ncpoics ejua Gadibu* occidenits
- \ osquc ad Oceanuiu iElbiopise, quae diciuir Bar , baria, ullra Arabicum sinum, usquo ad mare no , tirum, ad Patesiinam scillcolel Pboeniecm, omnes / qim Australei panes, Arabiam item nobis vicinam,
, , et eam quae diciiur Felix ; Japbet etpoeieri ejut a
, ' septeiilrionalibus parlibus, Nedia acilicct et Scy * Ibia, usque ad Occamira occidcniafeni, et ad a\
, qua? eiint exlra GaJes queroadmodumeiin Geneii
, \ a divlno Moysc scrtplum est, qui in lerr divtsione
, tac de tribas illis dixil: Filii Japhet, Comer tt
, \ Magog, Madai el Jovan, et Elisa " : ul Indk*l Hy , perboreaa gtrrtes Scyibartnn et Medorum; deiadeque
- , , xal Jfa- lones et Grscas naitanes: similiierquc Thobel ei
bat, ' (), ' ltoaocb ti Tbcraa, l iift fiuiiinta denolcl; Theras
. * qaippe Tbracas sigmical: ex his auiem dicit ali , , \- qoos in gentium iusutis et t vicino disiribulos
, , . esae, id enim significai Tbarsis. Cctios vocat Cy $ , prios; Hbodios vero, Rliodi incolas. Filii wro
sic vocans iElbiopas et
- Ckam, Cku$ $i Mutaim
. () jtfgyplio: deroumque Pbul el Cbanaan, indicans
, \ Libycs et Gnitimas gontei. Filii vero Chus Saba
. , , # Q et Elisa, liomerius dcnotans el vicinos coruro : i , \ , miliier 132 reliquas omnes geote qu* Australes
. \ ;, partea incolunt. Cbananxos vero ex Mosraim IOS
" \ - csse aii, idest, iEgyplios et Sidonioi, Gnhimasque
genles. Filii Sem, Elam et Attur * ; id est, Elami . - Ix et AsKyrii, ac reliquae gente, el quolquol ex illis
, longe laicque propagaUe sunt usque ad Asiam el ad
, . Orieuiem, Persarum, UiiDorum, xlaclrorum, Indot
, ', -
',
, , , .
; /,
, '
; ,
,
^, . 1\
-g ,
),
* '
' (5) ,
*
, \ r**K , \ ,
"Gen. %
9
"ibid.6.
O n . ,
rum, usque ad Oceanam.

' \ \ ,
Hinc arrepta exteri occasione, in ircs parlcs lolam lerram dividunt, in Asiam. Libyam et Europam; Aniam vocantes Orieniem; Libyara, Meridiem
neqne ad Occideniem; Europam vcro Aqitilonem
ftaque ad totam Occidentis plagam. In bac vero
DOttra lerra, ot exieri, et quidem vere, narrani,
qnamor eont sinua ab Oceano inflaenles; scilicec
hic notter, qoi per Romanam dUlonem, a Gadibtis
irt occtdente, infltiil; Arabicus, Eryibr*us diclus,
et Peraicas : qui tnnbo ex Zingio prodeunl ad ansirales et orienlafes tcrra paries, a terra qu Bai-
(3) Sie Lanrenlianwt. Vatieanus aiitcro .

(4) Sie Valicamis. LaurenUaiiua aoieni ,
iaali\
(5) 'Pe , Romxnia, hic iutelllgilur lerra illa
*, qu* ad Ronianain dition^m penittebai. Q*o
nm OSM Athanauius . 301, ci Epipbauius p. 728,
"^ oieivorani.
Qnaiuor ainus a Strabone parifrr mcmoraniur.

Medilerraneus scilicet, Arabkna, Persieus el Caspius, sive Hyrcamw : qucm pterique veterrs, ul
Slrabo et Cusmas nosler, eeptculi ionalis one ittiperili, ab Occano manare arbitrabanlur. Ballicum
vcio Minim penilus ignorabaiM.
87
COSMÊ l N D i C O P L E C S T ^
88
i>aiia dicitur, quo dcsinil jElbiopia? rcgio. Zingium , \
aniem, ul noruntquotquotin ludico mari navtgant, \
situm cst extra ibtiriferam terram, quae Barbaria \
licilur, quam circuii Oceaniis, in ambos inde sinus . (6),
influens. Quartus sinus a seplcnlrionali terra* parle ,
influit ad orienlem, qui vocalur mare Caspium, sive
Hyreanum. In his tero tanlum sinibtis navigari po- ,
tcst; secus in Oceano, ob flucluum frequentiam, .
el ob spississimos vapores, qui solis radiot obsco- ;
rant, necnon quia immania spaiia occupat. H*c , ,
porro cum a laudato Dei viro mutuatus, tum e i - . *
pertus ipse indicavi, quippe qui in Iribus illis s i -
nibus inercatunB causa navigarim, scilicet in ilio , \
Komanae dilioni*, in Arabico et in Pereico, et cum , \ ,
\ . ab iocolis, luin a vectoribus sciscitatus, accuratam
, ,
locorum notiiiam pcrcepi.
, , , ' \ , \
.
Cum autem aliquando ad tnleriorem Indiam navi \ gareinus, pene usque ad Barbariaru transgrcssi, , ,
ulira quam Zitigium situm esl: nam iia vocant *
Oceani osliora : cum ad dexceram declinaremus, *
avtum volaalium multUoJinem conspexi, quas vo- ,
eant suspha. Sunt porro milvts ealtem duplo ma- (7).
jores: magnamque in HUs locts ammadverlt 133 , \ ,
aeris iniemperiem ; ita ut omnes reformidarent: , ^ * I
orones quippe, lam naute, quam vectores, perid , ,
rerum diceban!,nos proximc Oceanum csse, sicque ,
gubernatorem compellabanl, Amove navero ad si- , *
nisiram in siuuro, ne fluctuum impetu in Oceanmn \ ,
deporlali, pereamus. Nam Oceanus in sinum erum- ^, \ pcus ingenlcm fluctura ciebat,fluctusqueex sinu . ,
navem Oceanuin versus deferebani: quod sane uo- \ ,
bis erat speciaculum perquam horrendum, vebe- \ , \
iueiitique erarous timore correpli. Multiiudo porro , \
aYium, Suspba diclarum, supervoliians nos seque- .
balur, qnod signum erat vicinum este Occanum. ,
,
'.
,
Tcme vero iiujus, quam incolimus, sepletilrlonales el occidemales parles longe sublimiurcs sunt, \ , *
inertdionales vcro, babila proporiione, demissioreg. . "
Ac quantum lalitudinis habet terra, quae, modo , tatnen insensili, dcmiasior et humilior eet: lan- \ ,
luuidem babere altiludinis versus septenliionales *
et oendentalee paries deprebenditur : quse cx illa \ parlc ullerius babeui Oceanum profundiorem : ab ' , ' .
orienlalibus autem et mcridioiialibus parlibus ,
Occanus non profundior est, sed aequalis. Id aulem
, * :,
cx ipsa rcruni expcrientia perspiccre licel : nam
i|ui ad seplenirionales el occidenialcs partes navi- \
(6) , Zingium ex a?vi sui usu vocat CoKinas, non niodo frettim Arabici sinus, sed eliam
ain inarilirnam Africatiam ullra frciuin ; ilcmqtie
niarc adjarcns; quod noir.en hodicquc perseveral,
liilus quippe Zangucbaricum, a freto Aiabici sinus
peneadiisqucpromonloriiun Bonaj Spei, quuiidiaitis
Europxorum navigaiionibus Ireiuenl3(uii), ab mculit* Zatigm \oculur, Zaiigucbar o:iui îguiikal,
mare Zanûi.
legilur,
. Thuriferae terrce quo! vocatur Borbu-
ria. Barbaria illa, regio cral inaritima, ad ineridiem

regni Axomitarum proxime frclum Arabici siuus,
de qua iiff rius.
(7) . ( Laurenliano lcgilur , qui
tauwn Laureuiianus mox habtl .
89
TOPOGRAPHLE CHRISTIANiE L I B . I.
00
, , \ IC ganl, Anaboles, sive sursum lendenles vocaulur ;
. \ ulpoie qui sur&um alque ideo lculius Jiavigcnl, iu
, , rediiu vero, quasi e sublimi in iiiferiorc* parles
, \ , delali, celerius et paucis diebus cursuin navigîio * nis conrtciant. Atanim duo flumina Tigris cl Eu , . pbrate*, a sepientrionaiibus parlibus, sciliccl a
Persarmenia, ad meridionales defluenles, mullo
\ ronciUliore el fluctuosiore alveo fcrmilur, quain
, Nilus noster, id esl Gchon. Nain bic fluvius Nilus
. , a deinissioribus et ausiralibus locis, ad sublimiorcs
\ , , el scplentrionalcs deflucnset quasi sursuai cur \ , \ rcns , tcdaiiore mulium alveo proccdit. Oricn , , Ulc* porro el ineridionales paries, utpole dc , niissae, ct ardore solis calefaclx , arsluosioree ;
. teptenirionales vero el occideniales, ulpote cel eiorcs el longius a eole dislanles , frigidiores sunl
, * qaare incolarum corpora candidiora, ipsique seso
* a frigore tutauUir. Ncque vero universa lerra Uv.c
, " , incoliliir : nam ulteriores septenlrionales regionet,
6> ,
niinio frigore aflfecta\ inhabitatas manenl : pari , * que modo meridionatcs loiigius posiue, ob nimiu-n
, , seslura : sic eutm B. David loqoilur, Quia ntque ab
* \ - exitibu$ neoue ab oriente, neque deurtii mon .
libui * : extlus vocaus, oriculem; occidcnlem
vero, oceideolales partos desertot aulem mootes, rctiqua climata, vidclicei sepicnlrioiialia alieriora,
a neridHMiaiia longiw posita. 1 3 4 Idipsum narranles ciieri accunduia rei verilatem loquonmr.
, ,
Hac cum ita se habeant, re secondom difinam
, Scripluraro accepta, dicenuis solem ab ortu pcr ae , - rem decurrere meridiooaloe partes, ascendcreqtic
^& versus sepienlrionem, ac universa? tcrnrs apparere:
| (8) \ scpienlrionale autem et occidentale terrae cacumen,
, ; cum intermodiuro poniiur, noclem cfftcit ullra ler , \ ram hanc nosiram ad Occanum, iiideque ad terrara
* , ullraOceanumsitam: postoa ubi ad ocr.idcnlero pcr , - venit, tub lerrae cacuminc abscondiius, ullra Oceanuni
, in sepienlrionalibos parlibua percxrrens, bic nociom
, efflcit, donec circamieiisrursusad orienieiu acccese, ril, aique iterum ad mtridionales parles ascendens,
, bancierraroillustret; queinadmodum Scriptora saci-a
; 'Ara- pcr divinum Salomonem ait: Oritur IO/, tl occidit
*
,

, , ixl
IO/, ti t locum $num trahil, orkm ipse illic, pergii

ad meriditm, drcumil circumeuxdo, in eirculoi
(8) Pulabat Cosmas io seplciilnonalibus lcrnc
parle < ursum conficcrcl, lum ox tnouti* umbra uoi-ioni in liac lorra cflUl. Ut fusius vidoas iiifra ad
Tabulain i .
$uoi revertiiur ipirilui *. Hic spirilum vocat aerein,

. quia, inquil, in acre circumieus, ab oricnle ad rae - , ridiero, a meridic ad occidentem, ab occidcnle
, \ , ad aquiloneni, ab aquilonc ad orieuieai, nocies ei
, ^(5, diea aique couversioocs efllcil. Illud enim, circxm0 \ , itm cbcumit, ad drculoi tuo$ revertiiur, una
. * , cuin cursu, cooversiones eUatu indicat, quia baec
pluralitor prolulit. Neque eniin d i x i l , tpiritui rtr , \
, . cumienty sed sol pcr spirilum, id esl aercro , cir , cumit. Quinetiam B. Moyset labernaculuiu iu monle
, . Sinai, secundum exemplar quo I viderai construcre jossus, diviuilus iuspiraius dixit cxto \
PsaU LXXIV, 7. Eccle. , 5, 6.
pariibtis adeeao outnlem aliissiinum couica forma
qotrm $ol sempcr circuirci, dumque in avvrsa nobis
91
COSSL* lNDICOPLEUSTiB
ritas UbernaeultiT ad figuram btajus mutidi fartam Zivofrp, ,

esse. Quod explican* divtnua Apostolua in Epi- tlola ad Hebrwos dixil, labernaculum interiua, aiva , ' 6
inlra vehnn,ftjfurametae exk*tiiua, scilieel regni ;
ccelorun, ac si diceret, faitiri etatus : pro firma- ,
rntnto veliim accipteM, qnod in medio posimm , , ,
tabernaculttni onitm io duo tabernacuta diviilit : \ ,
queatadmodum el flrmamentuiD cocli ac teinc \ ,
medium occnpans, daos roondoa effccii, liutoc aci- ! . ' \ \
licet et ftttumm. In quem fulurtim inuitdiun pri- , ,
nius nobla praecursor Chrfeiua iagreftttj* *t, viam / \ nobb parans novam ei viventein. I primo auteni , taliernaciilo caiidelabmm in nieridtonali paric po- .
ailum deacribit, feptem Ittmiiiaribtts tnstrticltJiii, ,
sectmdom numeruin dierum Itcbdomadis, ad exem-
plar litininariufn terrx : quae luiuinaria ad ee- ,
picntrionem rerrae positam mcnsain illusirabani , $,
ubi 135 duodecim panca proposilionis quotiiKe reponi jusserat, raliono numcri dnodecim men- , ,
ftiirni; tres H< ilicel panes ad siiigulo mensae an- ,
gulos, quod qttaiuor conversionea, meiuiuni iriuin , .
sttigulas, denolat. Pncceph iiem in circuiiu men- aae cymadutn rotundum flcri, quod aquarum mul- , \ , *
liludiiiero sigmGcai, id est Oceanuro : rtirsumqtie \
circa cyiiiatium corofiam palmarem in cirruitu, ), \
scilicef lerram ultra Occanum circamposilam : ubi \ .
ad orientem csl paradisus, quo loco exlrema ca li
cxlrcmis lerra; junguniur. Non modo aulem ex .
liac descripiione de lumiuaribus cdiscimus ct dc \ , \ ,
v
asiris, quod eciliciit ausirum pleraque pcrcurranl C

ab oriente; sed ibidem quoqtic d<vjcuur icrram ab
Oceano circumdai i ; ilidonique ullra Occanum esse
lorram qua? ipsuui ambiat.
eliam ex prafidiclioti^ Lamecbi palris No
cdiadmus, fulurum c&se ul Noe iiomintta el biula
aniinalia por muiidiferaoi arcam iu hauc terram
Iruibferat: nam sic loquilur, Hic reqxmctrc nos
facifl ab operibu* nottris, et doforibus mauuum
uostramui, eta terra, cui maledixil Dommui /tais".
t o v
*
, '
xa\ \ ,
* \
.
*>. ^
\ ,
,
,
, diaraxaooti

/, ual ,
.
Ideoquc ipsum \oca*/tl Nrte, id est, requicm.

Naui poslquam primus bouio peocaveral, aique a , .
' , Deo ejccius fuerat ex paradiso in terram spinis

ti iribulia obsiiam, decem ilte gencraiiones casiigationeni admoduni aegre fercbaut, non jussae ,
ulua, secunduiii divinam Scripiuram, coroedcre 0 ***** * ,

ex ligno fruciifero; quia bomo per coinesiionem
ex ligno peccaveral: ac lenui sane victu uleban- .
itir illae generationes ab Adaro u^que ad Noc, cum
neque oleo, neque vino, neque carnibus ad aliau n- , , lum utcreulur, legumina (anlnro cdi^re jussi, cum , ,
maximc lerra illa no admodum fcrax esset, sed ,
iii illa colenda mulltim laltorarent: nam ita Scri- , *
*
plura loqtiilur: iltdedicta
lerra in operibu$
luis : iu dolortbm comedc* iptam omnibns diebus ,

.
titw iu(r. Spinai el tribuht germinabil libi : tt
comcde* (< agri: in tudore tnlm tui comedes
\$)
P M I M Imin .
.
, f
1 1
Gcn. v, 29
ts
Gcn. i i i ,
17.
TOPOGRAPHI/E C! RISTIAN L ! B . I.
93
].
91
Paragraplta.
\
, , 6 ;
, \ \
, ,
. ,
,
Palam cst, Scriplura lcslc, viutim inveiKiim fisfce

post tjilavintii, quando N>e, posl plaittatam el cuKUtn vineam, musium ex frocln ejus cxprcssum,
non expfrius aitlea, largius cbibil, ac iiiebrialus
osU De earuibus vero etiam manifeslius cst ;
nain ipsnm Deus edocet bis verbis, Etce dedi M-
$ *
atpart ' .
bU omnia, quau olera feni ad coimdendun. C<rtcrxm caniem in iangttine ne comedalis ; ac si

\ . \ ,
. \ ,
\,
.
*
, , '
dic<-ret, Nupcr vobis imiltorum esu itUcrdixi :

13e
*t<icm omnibus vo? vcsd el carncs comedere jubeo. Maiia igMur, et effnride aangttincin :
el tunc carnem quasi olera comcdiie. Dc oleo ilem
probatur, quia illud ex ligno orilur, de quo coraedere ante diluviom non licebal ipvi. Al forlassc
quis objiciat, Si verum esl illiit ante diluviiiui
carucro comcdisee, quare acripiero csl, Et erat
99
n e n c
Abel fasior ovium, ei oblulil de primogemii$ et de

9
adipe eorum *?Curo canwra non comedcrenl, quid

curabanl gregem? Quoniodo aviem catn in sacrifidum offerret, non maciabat? A l huic secutiduin
criialem r*spondd)ilur, in oblationc TIVUIU bolocautoma oblalum fuiaae: iilud qalppe sigtuiical
e
& ;
; '
, , .
^
9
,
* .
.
* ;
"
.
uua ex edilionibdfi bu verbis : Suptr Cai* et tnptr

sacrificium ejm non iHflammtvit ;
ita ut paiam
91
xslutvor.
Texiut.

,
*
*
, ,

* ,

* , \
& , * '

, \
* \ ,

, \
, . "
,
* \ \
* "
, .
15
Gcn. u
3.
* Cn. iv, 3.
sii ea, qufe oJferebanliir, divino ignc conwimpia

fuiase. Crogeio vero fovebaxi, lac et lanan sibi
procyranles. Rarsum objeciio : Umk ipsisiit tnenlem venii pinguia deligere ad wcriBciuia Deo offereiidum, cum carnes non coinedercni fftesponsio*.
Quia ptnguia ad flammafB cicodam aunt apiiora,
cuin quid igne comburiiur.
* iWd. 5.
Cum ab boc viciat gfaereet labotibai genus humanuro recreare vellelclcmcnliswma Detis,qia
tune boaaines iafinaiores eraat -. aaix primi bonioes, ut reeens creaii, hanc casligaiionem snsliaere poleranl: occasione Deos a percaiiieormn
oceepta, cuai Noe solum jiiattmi liivenieset, diluvKim iudacit, daabuo ?idelicel aut pluribtis de eauek; l peccaiorea xu-rmiuarei, juMum vero ad
iiutiluliofieai futuraru generationum servarel, i l loeque beraiaes qui mortal<5 eraut, actandem
aliquando mortturi, cx immatura alioram raotie
aboterrtsret, ne sete peccaiie dedVretit; ulque boroinet ac bruta aniataiuia, prtvpter bamiiiem creala in hanc terram iramfetret, aiicra r*aUo mcliorcm, ac peue parem paradiso : qnod otiam eec i l , No jubens in bac (erra posl diUiviom
stenti, de ouanibus gtislare lum arboribns, tuin legumiiiibtis, ei cariies qiioque comedere. Qraod aalem
non tanluro ol homiiies illog cxterminaret diluvium
iuduxcrit, hinc inaiiifcstum rst, qiiod diluvium iougo temporc diiraveril : nam v<| una, aut dux dies
galis crant, ad necem omuibus iufercndam; eetl
id egil ul etiaai arca Occanum iranseârct, cl i
96
COSMJE I N D I C O P L E U S T J E
ddeiretwr. Nam centum quiiftquaginla xal
tlietms aqoa obiinuil, nun imminuta, donec mira- ,
bililer arca in banc terrara pertransiret. Imo eiiain .
quod aqua monles sublimiores 137 quiudecim cu- ,
bilis supergressa sii, palam facit, id cvenisse ob
ralionern iliius arc partis quae in aquis demer- ,
gebalur, ui ea in cacumiuibus moniium consi- .
dercl. Nam nicdia arca? alliiudo, qnindecim cubi- ,
lorum, demcrsa erat: siqnidem loia ejus aubli- .
mitas erat IrigiiUa cubilorum. Igilur Uni biuc, \ , \
quam ex propbelia Lameclii, ct ex consiruclione ntcnsue io Tabernaculo slautis, edisccre licet esse ,
ierram ultra Oceanum, quae Oceannm ambiai. hno . \
vero gaccr praeco lloyscs in Deuleronomio sic ba- , , , bet, lu, hraet, audi prwcepium quod do tibi ^ et
kodie. Ne dicas in corde tuo, Quii ascendet in
calum dtducere nobi* ipium, *ut qui$ trantibit
uttra mare, adducere nobis ipmm ? Prope U verbxm
t$t in ore luo . Id est, Ne dicas imposaibile esso

ascendere in coeluin, ad diviua pracepla isibinc dcduccnda, aul ultra mare transmeare, ad ipsa ad\ebenda : nain proximc ic sunl in cre tuo, et in
corde tuo. ltoc utraquc una docens, esse scilicct
lerrain et locuin ulira Ocranum, acque non posse
Occanuin irangmeari, qucmadinodum nos, dum
raorlales sumus, in coelum ascendcre neqiiirous.
Banicb quoque scriba Jcremiae propbcta, in epislola sua prudenlia? consilia iradcns, ac Hoysis
lcgalia edoctus, eadem quje Moyses loqaitur, ct
ait: Quis atctndil in calum et acccpit eam, el de- C
duxil eam ex uubibu$? Quh Iransisit ultra mare ?
91
*'.K , ;

;
.
,
*
*
,
. ,
, ,
,

. \
, , \
, * /
non dc nostro mari loqu-*ns, liain potosi illud ,

ab bominibut iransmcari, scd de ipso Oceano.
;
; \ , ,
.
Sane vero ai paradisus in hac lorra esset, mulli
\
bomines disceodi ac cariose intestigandi percupidi, \ (9),
eo usque peragrare lentasaeni. Nam si ad sericum , advebendiim noonulli ad extrema terrae, roisera? .
negotialionts cavsa, permcare non dnbiunt, cur ;
IIOII atl paradisum spectanduin iler susccpissenl ?
, \
Uaec porro serici regio in extreina interiore ludia ;
aita esi, ad Ucvam ingredienlium mare Indicuin, \ ,
longe ullerius Persicum stiium, et insulara vocaiam ab lndis Siciedivam, a Graecis voro Taprobanam: , ,
voeaturque Sina, quatii a Lcva Occanus ambil, , quetiiadmodttm el Barbariam a dexlera. Aiunique (10), , , (sic) lndi pbilosoplii Bracbmanes, ul vocant, gi a Sina
,
funitulum tendas, qui per Pcrsidom uansiens , \
usque ad Homannm dilioncm peilingat, tcrrae mc- ' . \
diuin adamussim 138 describi: ct forlasse vcredi- ,
cunt. Nam multum illa ad sinislram defleciii; ila ut mo- ,
Deut. xxx, 11
1 7
Barucb. m, 29.
6, aul diva insularo sibi vull; biuc Maldive,

tla ul Sielediva, insnlam Siele signiiicel. Mox
a V. Cl. Emcriro Bigolio, dum Florenlia: agt:tci, inf^rius in Valicano codice legitur ,
fxcerpla ct Gallire vcrsa.
Tîna, MVC Sina, ncmpc Sinarum rrgio: qux, ipso
(\) , infrrms tcgilir, Z:Z\I6L6JL. Esiquc toslc Cosuia, Occano ab oricuic icrminatur.
insula Geylan, uomine lanlisp r iiuu)iitalo. Nani
(9) ILec in coilcclionc ilincrariorum, Gallice, Re-
cueil de divevs voyaifes, a Tbcvonoiio ediia cxsiata
97
TOPOORAPniiE C H R I S T I A N J E L I B . I.
98
, \ ( dico lcmpore inde sericl vecittra, pcr alias gcnle*

, . , poragrando in Persidem, perficialur, *i tcrreglrij
via incalur; siu mari co concedalur, antptioribus

, loiige spaiiis di*iat a Pcrsidc. Quantum enim
** &
spaiii obtinet sinus Persicus qui in Pcrsidem iiilrat,
. " tantumdem iino plus spatii conficit qui a Ta , probana ad laevam iter insliiuii usque ad Sinam,
\ - cum mulia iie;n alia spaiia sint emeiicnda ab exic \ riori Persici simis exordio, usque ad Taprobanam,
* universuni scilicet mare Indicum ei ukra. Qul
$ igilur pedesiri via a Perside ad Sinam concedit,
\ longissimo spalio viam minuil: uade est quod iti
. Perside magua aemperserici copta repcriatur : nllra
(41) \ , Sinam vero ueque navigaiur, ncqoc babiiatur.
\
, .
*
Si quis ergo a Sina usque ad occidenlcni, recta
longitudiucm ierne fuuiculo dimelialur, invenict
, ', mansionea circiter 400, irigiuta milliarium singuiaa.
\ ; * Sic auiem ioeunda meusorae ralio esl. Sina usque
() - ad inilium Persidig, intermcdia Juvia, India el
, , \ , Baeiroruro rcgione, sunl circiter mansiones saltcm
. \ ceiilum quiiiquaginta. Toia Pcrsarum regio ?st
\ *. \ \ meusiotium ocloginta. Nisib* Selcuclaui, mansionca
* \ \ , \ suni tredccim, Seleucia Romam, el usque ad Gal , , los el Iberos, qiii nunc Hispani vocanlur, usque ad
, \ * Gades eilerius poeitas ad Oceanuin, maiiftioncs
\ ' auni plus centum qoinquaginla ; iia ui sumiua stt
I. , marisionum plus miuus quadntigeutarum. LalUudo
, \ \ ^ >cro terra? ab Hyperboreis parlibus ad usque

RvT-jniimn
m
nncutnM n
m plurcs
nimv* 2*
Byzantiuin,
mausiones
non
quinqiiagt&ta
, - sunt. Nain ex Caspio mart ab Oceano iufliteiile
. conj ccare licet, quae babitata, quaeqne inhabilala
" * in illis pariibiie sint. Byzaniio Ucm Alexandriam
" \ ' * manaiones suul quinquaginla : Alexandria vefo ad
' * Caiaractaa, manaioues iriginta; a Cataractis ad
Axumin, mangiones iriginta; Axumi usque ad
; , extrema j&biopiae, ittrx ihuriienr, qux vocalur
, Barbaria, el Oceano adjaccl, regionero babens, non
vicinam, sed longinqoam, qua3 Sasus dicitur. ac
, \ V , iEihiopiae ullima esi, mansftnes plos minus 50, ila
* , nt simul computenlor mansiones circitor 200 : ae
, Scriplura divina vere dical longUudinem lerrae lati tudine dtiplo majorem esse : iiam ceu deCripiio D oem lerrae facias, si tabulam paies duorum cubi \ .
lorum longiiudine, unius vero laiiludine.

Esl autera regio llmrifera sita Sn extremie iElbio^
,
piae, qoa? quidem inediierranea cst, sed Oceanum
. " - utierius habei. Unde 139 qui Barbariam incolunt,
#. ,
ad mediterranea, mpoie vicini, ac conferunt, inxal deqae varia condimenia exponant, thus, caaiam,
, , , \ calaraum, et alia multa : qo ipsi mari iransferant
, Adulem, in Horaeriurura regionem, in inleriofem
', , \ Indiam, el in Peraidcm. Quod ipeum in Regnorum
. . \ libris scriptum rcperias; acilicet reginam Sabse,
, - esl Homeriiarum regiouis, quam in Evangeliia re(11) Valicanuft .
(ii) Sic Laurentianus, Yaticanus auicua aetunda manu.
99
C05M.E INDinOPLECSTiB
100
f tnara Aiifttri Domipoe nuncupal, condimcnta Salo- '.twa , ,
inoni oblulisse, qux ex Barbaria, iiiicrmedio sinu . $: ,
tkina, luuiiiabaiur; ebeni virgaa, ct simias et au- -:: ,
rum ex iEtbiopia, uipoleqtue loii iEthiopix viriua, , \
iitlcrtnedio iamen eiuu Arabico, essel. Ubi etiatn \ \ , iu Domini vcrbis obscrvcs, ipsum ca loca lermiuos ,
tcrrac tocare : Heyina Attstri surgtt in judicio cum . "
generalione hac, et condemnabit eam, quia venil ex ,
, ,
lerminis terra, mt audiret lapientiam Salomonii .
cittin admodum disiat llomerites a Barbaria, , medianlc mari trajccius bidoi; ullra quam Baiba- ,
riam Oieanus est, qui Zingium ibi dicitur. Sasna .
ilcm, ui vocaui, Otcano proxima est, ut eliam regioni lliurifemi propiuquua Oceanus, quac rcgio ,
iuiilta auri nictalla babel, Alternis porro annis rex Axouiilarum per pr&feclos Agau illuc bomines ntil- ^ **. \ , qr*i oegoliemur aurum : quoa comifaiUiir alii , \
plnrtnii ncgoiiaiores, ita ul pUis quain quiiigciiii ,
iwntero *im. lauc vero deporlaul boves, salem el . " *
fierruoi. Ubi aui< in proximc regioocm illam accee- *(5)
scruni, iiii quoaam loco quieecum, exque aggestig *
spiiiia aepem wagnain couslruunl, in eaquc deguai; * ; boves wacuui, quoniiu fmsla supra spinas collo- ,
caql, ibiqu* paf iier galcm et ferrum cxponuut. Tum \ ; .
'41 ,
lncoke accotani ftreiuc* quasi magstilas aori, quod
vocaoi Taucbai an ac quisque uuam, aul dua&, aut *
tre* maftftvlas dqwuit, gupra fruslam bovis aol , \ I , \
sapra &alem vtlfeiruio, pro lubilo, exlrinsecasqiie , >6
consiatii. Tuei 1$, ad qvtâj bog penioel, advcnit, \ .
tc coalenlus pretio w l , accipil anrum : Uleque r
- ^TX^pwi ,
_..
.
* .
\ t
. . - \
_(
&
,
,
veums
carnem, sive. alem,
atit ferrum
aafert;
iin mmms placeai, relinqoil aurum, acceoVnsque , ; ,
aliat, ac mm accepisse ooiispicauif, vel adjicii quid- , *
puoi, vel aurum sumk, ti absccdit. UujugmooH ,
borun comoefcittm geritur, qaia diveraae lingrt , ,
ium ac ialerprieiibus peue carent. eofiem vtro , ),
regioois illiua loco diobus quinque plus miniis com- , ,
HMN-auuir, proui aciiicel iccedit ftegoiiaiio, 4onee omaia veudtderial. l u redilu ana 1 4 0 O H M ^ ar- . ,
mali reniigraul, quod iu boc iuneria intervaUo \
infeataoi ganleoi repcaiaol, qiue aurom abripera .
teulel. Semeslri autem apalio tolani wcgoUalio- ntrn, sivo CUIHJO, aive redeuodo, perflciuut. In ,
eoado remisMiiu ac lenlius, ob amenla maxime, .
iier aguoi; rediluoi vcro colerius absolvunt, ne D ,
bieme et pluvtis iatercifianuir iu via. Nili quippe
scaturiginea pcnea illam Krrara suul : bietneque * . ex pluviarum vebetnculia multi fluvii viam occu- ,
pauL H i c M voio penea illos aeaia esi oobit, \ ,
iiikns abEpipbi oicnse. ui vocanl /Egypiii, usqto , *
ad Tboili : eatqtie valde humida triiueacribiis plu- .
viU, i u ui fluiio BHIUOS eHleiai, qid ones Nilttm .
, iofluuol.
M
l x t i v t i
Maub. xii,
<I5) Esl badiequ* bis in partibus, in regno
scilicci Uabesiiiiorum iEUiiopoin regio Agao nowine, ubi celebres Ul Nili scatari((tnes, ut inf<riot narratur. Quod vero narrat'bic Cosmaa de
aingulari illa mertaturani exercendi consueludine :
qua nempe ibiopcs ei Barbari illi lingua diacre-
panics, admotis rebus commutaodit, min negtiailanem perficereru, c*m ia qui veouaHlabal,
apposilum preiium acclperet, bodieque \n plerisque Africae pariibus usu venil, m videu io ilinorariig cl descriptiouibus Afric*.
)01
TOPOGRAPIIIE CHRJSTIAN/E LIR. I.
!x \ . l *
* , * , ,
* , , .
H.ec tiim ipsis ouilie a mc couspecta, tum nar ,
. ranlibus iis, qui fstuc nrgotialioms < ausa veuioul,
\ accepta srripio tradidi. Altam iicin litsioriant, rH,
, qttam IracUnms, opportuNani, pielati lnx narrare
* (14) animus est. lo Adule, quae Jubiopum urhs mari , tima duobas milliaritms a mari dislans, ei Axoiui , \ - tannu portns isl, in quo aegoliari soleiiitis, Afaxau , " \ dria aitl Ela profeclt, sclla esi marmorca ad urbis
(15) , ioffeMoiii sita vmos ocndeiiialein partem, qua
g respicii viam Axonits. Eetqnc unias *x IHolenueig,
6 " , - qoi apud rogiiaraut, ex prelioso oiarmore albo,
, qiiatia sutit ea, cx quibus mensa marmoreae attxs
, , cotiHeiuiiiiir; non autem ex Proconnesio : cojus
* , lm*b qoadra curo quatuor columcllU ad qoatoor
aogulos, ooaque tn oiedio deusiore, tinoosi* lineis
, - inecolpia. Sopra coitnuna iedes babclor, ct pooo
, , tbronuoi tabola dorso recluuodo; uiraqiie latcra,
, " - lotaqoe setta fui base, quioqoe coluroeiUft, tedo
\ , dorso, e i uno lapide iiiscutpto, babel cobitoa
, \ circiler duos cum dkiiidio, ea forma qoa poaeo nos
* caibedro? confeci* sunt. Poiie leHam inanuor aliod
, , cx Roftaoiie laphle erigilur, cubilorutD csrciler
* *. " Uiirai, qoadraofuJoiii, qoaei ilatoa citjoa capot iii
desinal, et acuminU laiera paoMioi derli nent, ad liguram litlene lambda; (OUNII vcro cur*
, * pua quadrangulum sii. Caetorum jam ilh decidil
potie acliaoi, a&que itiQma pars ejiig cooiracia pcr*
, . iil. Toloin vero ruarwor itomqu^ aella Graci* Ittte ris pb;iia sunl. Gum ^ abbioc plut O M *
. " ^ nus vifioli qoinqtje, sub initittai priocipaiUis Josiiui
Romanorum imperalons, itlis in locia aiktsean,
*&1. , 141 Eksbaan tutie AxowiUnim rei, belNcam
suscepluru* expcditiooan ooolra UomeHus ia od. '- \ersa aioua ora pofciios, Adulis prarlecto litieHs
, - toaiidavit, ut exôipluoi inacripiiooia lHohsmai 6 (16) > cas sellae otque lapidi sibi iraosmitlercL Tooc
, pra;fcclus Ule notntne Asbas evoeauin me ct aliooi
* negoiiaiorem Mcnam dicimn, qui poslqtiatn fUitlm
*rrr r
r
(17),\ n monacbiM foit, haud iia pridem exeeasil e vivia,
. , jussit loca pelerf, ei Siiaciipiionem exaumere: quam
xol , oxecripuia praeieclo dedimus, penes nos fiten apo*
grapiiun aervanies, qood j m bic apponero visooj,

, \ qoia niuluioi couferat nobis ad ioconim, incoia . , vum cl intersiiiiorum notiliam. In pogteriori aelbe
parte sculplos repcrimua Herculem el Jtlerctihuti):
, diccbalque beat;u vir mcmori^ Menas, qoi meeoni
. erat, llerculein easo virlutia symbolum, llercu rium vero, diviiiarum. Al memor ego Acluom apo
(14) , Adule ex qua mare adjaceui, sinus

Adulilanas appdlabalur; tide Pioleni&um.
(15) Sic Valicanus. Laurentius wro, ",
() Vaitauo prima nianu kgiltir .
Hie porro Elesbaan rex Axoiuiiaruin, ea quam
CosRtaa memoral cxpedilioue, llomeritarum rtgaoni detevii, polso f>unaaiio rege Judaicae religiooii, qoi Miianeni \u Gbrigtianos carnificinam exer
. (Jui Eiealioaa alio notiiine Calebus vocaba-
lur : a Gracis pariler et Arabilmt, ac iEihiopibos

celebratus alquc iu &aociorum faslos relalus e*l.
Hnjus menlioncin tiabenl Ntninosus in Pboiio, Melaphraslus, Callislus, Abulpharagius. Ilc piuribog
receiisiia videaa apud Jobum Ludolphtim accuralissimuiii rerum Atbiopicarum iuterpi-etem ei bidagalureni. Mox Vatic. .
(17; vocai ubulam lapideani, ol tupra.
103
COSMiE INDICOPLEUSTiB
JOi
siolorwn, in uno rcpognabam, opponcbamque '
Mercuriutn esse potius sermonis aymbolum; ila
quippe scriplum est iu Actibug, ubi Barnabam , , . i o v e i ^ Paulum vcro Mercoriuro vocaiuiii esse di- \
ciiur, quia ipse erai dux verbi. Sella iiaque, mar- ,
\
mor el ipsc PloIema?us ila se babent.
* , , , ,
. (18) , \ .
ttac porro in $tatua tive lapidea tabula, scripla
9
elxori
.
,
Rex magntis Piolemaeus, filius regis Ptolemaei el
reginas Arsinoes, deorum fralrum, regis Plolemai \ * ,
et rcginac Berenices, dcorum sospilatorum nepos,
ex paire quidero Hercule Jovis filio, ex maire aalero * Baccho itcra Jovis filio oriundus : accepio a patre , ,
regno iEgypti, Lybiae, Syriae, Pboeniceg, Cypri, Lyciae, Cariae ei Cycladum insutarum, bellum gcssit , \ , \ , \ ,
tn Asia,cum roagna pediiuin equiiumque muliilu- , , \ ,
dine, ei cum naulica classe, aique elepbantis Tro- , ' glodyiicis el jEiliiopicie, quos pater ejus ei ipae \ \ ,
piimi tu his locis venalu ceperunt, et abductos iii \ \ ,
jEgyptum, bellico usui assuefecerunt. Cum autem ,
irgionea cilra Eupbratem omnes dilioni suae subdi- , \ ,
disset, nccnon Ciliciam, Pampliyliam , loniam, Hel- (19).
lesponlam, Thraciam, vircsque oniues istis Sn re- , \
giooibtig sitae aique elepbanlog Indicos, omncsque \ , \ , ,
locorum istorum monarcbas vecligales sibi fecisset; \
Eupbratem fluvium 42 irajectl: ac eum Me&opo- , \ ,
lamtam, Babyloniam, Susianain, Porsidem, Ifediam, ac reliqoas otnnes usque ad Baclrianaoi regiones , , \
subegisstH, et perquisilie sacria rebos, quag oliro ^ , , \ ,
Perss ex iEgypto exportaveranl, eas cum retiqua , ,
gaza variis ex locis coacia, retulisset in jEgyptum,
* (20) , *
per canales fkmorum manufaclos copias misit.

, \ ,
(21).
, Haec in lapidea Hla tabula scripta rcperimus, ei
scrvare licuit, aed pauca interciderant: ex fraclura * ,
enira nonnisi frustulum excideral. Dcinde quasi una .
.
aerie bsec in aelta descripta erani.
Poatea gireiiue agens, jussu pacalig genlibus re'
gno meo Anilimis, genles niox enumerandas dcvici, ;,
ac bfllo milii subjcci. Gazam gentcm dcbellavi, de
. (22)
binc Aganien el Sigucn, quibus deviclis, eorum qus ^ , \ ,
poggidebanl omnium dimidium accepimus. Ava, , * Tiamo, qui tocantur etiam Tziamo, Gambela et . , (23),
Act. xiv, 12.
(18) Hacc deliticantur infcrius iu tabula prima, ctirrit; sed hodierni ffabessini regnum suum Gheexa voeani: an vero idipsura inscripiio, Gazam a
ubi vidests.
(19; . Sic Vaticanus: Laurenlianus Ptoleroaeo in iEihiopia subjugaiam memorant, ainificel, ignoratur. Qum mox sequhur, ,
vero iuinus comuiode , el sic edigame vel Agaroi,jam Agamia diciiur, esique prx>
dit Bigotius.
feclura regtii Tigrae : nec ex nominis similitodi(20) Yalicanua * .
(21) ne tanitim eadem esse deprebendilur; sed etiam
. Haec ila Gallice vertit Emericns Bigotius, quia quae inox receuscntur loca pleraque, huic v i cina gtini. De nihil reperio. Ibid. \ ,
Et faisaHt des canaux ok il iiail niceuaire pour
6ic Yalicanus : Laurentianus vero * aed
rendre $e$ Iroupes le patsage plus aiti.
(22) . Ex nomiuibiis iEthiojicis qiue se- prior leclio pnesiai.
(23) . Vatic. legilur ,
quunlur pleraque bodierni usus in jibiopia sunl,
quae nos pro faculiale indicabimus, ea tamen cau- quae iiein, ul bic fcrur, etiam vel
icebatur, quo nomine pracfcclura quardam regni
lione, ul ne ntmium coojeciuris iudulgeamus. Gaza
iu iEibiopta pro loco aut genie peculiari non oc- Tigrae hodicque proxime Agamiam cxsiat, Tum*.
105
TOPOGRAPHIiE CHRISTIAN/E L I B . II.
106
, , genfs ipsis vicinas [loquitur de populis trans Nilum
{dfii tA ], \ (24), posilisj, Zingabene, Angab<*, Tiama, Aihagaos, Calaa
', , \ ', \ , el Scroena genlem trans Nilum iu aviia r l nivosis
\ mottiibus sedcs habenlem, ubi semper pruina?, gla , cies ei uivcs profundissima, iia ut ad gcnua usque
(25), vestigium imprimalur, Irajcclo flumine subjori.
, Detnde vero Lazine, Zaa ei Gabala, qui habilani in
., , , \ , montibus calidas aquag emiltcntibus ac praruptis,
Alalroo el Bega, ct cum iis genles isiins tractut
^, ' \ , \ omnes; Tangaiias, qui ueqiie ad lerminos Mgypu
* (26) pertingunl, cum aubegisseni, pedestrcm viam paravi
, a regni mei locie usque ad iEgyplum. Deiude vcro
gentcs Anniiie et Meline tn prertfpiis raontibut
. ' - babilanles. Sescee populo bellum iniuli, quos, cum
. (27) - in maximtim el asperrimum momem ascendisscnt.
, ; J43 posiia circum cuslodia, illinc deduxi, mibique
aliegi juveues eorum, uxoret item, poeros ei virgi \ - nes, una cuin unif ersis corum facullatibus. Rauso \ rum genicm niedilerraQtam Barbaroram tburiferm
; . ' (2S) - regionis, uiaximas el inaquosas pUniiica incolen , tem, nalionemqne Solate subjeci: quos jassi marif
, , \ oras praidiis lutare. Haa porro genles omnea,
; . asperrimis montibus septag, cum ipae praesens editia .
; certaminibtit subegisaem, concessi agros wcli ; gales retinere. Iroo eiiam plarims geoies spoata
, ; ; \ saee mibi veciigalea obiiilerunt. Sed eiiam misso
;. " cxerciiu nautico ci pcdcstri traus mare Rubnim,
. Arabilas ct Cinaedocolpiue subegt, eorumqoe regea
(29), triboia penderc, pacaia iiinera cl maria tervare
\ , jaaai. Gentcs item a Vico albo usque ad SabaBorem
, - regHMftem debellavi. Csierum basce oinnes aalionei
, * * pnmus ei solue pott decesaorce meos regea tubjeci
. quare niaximo deo meo Marti, qui geauit, gra \ liaa babeo, cujus ope geules dilioni mea* finilimas,
* ab oriente quidem usque ad tburiferam regiooem,
" , , * tb occidenu vero uaqoe ad iElbiopiam et ad Saai
loca, mibi aubdiiaa feei, curo ipse profeclus, t m
, roisaii legaiis vicioriam referens; ac ubi tolam
, * dilioait mea? terram pacatam comlHai, Adxkm
* - desceiidi sacrificaium Jovi, lfartiet Neptuoo pro
, , natiganiibus; accilis el in unum colleuli boe loee
* \ , '- univmia exerciiibus meis, bancque sollain llanl
, ", D dicavi, anno regni inei viccsimo seplimo.
, * \ ,
, .
4
De Ara nibil babemuf, niai forte dicas esse pR?- s^qoens, est ceriisairoe regio Samen vel Scmen bocioraoi Tigrscquas dicitnr Afa. Dc vel dierna : nam el nometi conscntil apprinte, ei praeruptis nivosisque roonlibug plena esse narratur.
, ut VaucAoos babet, occarril nibil.
(25) LaureiU. , Vatic. . De genQa mox seqounlur verba,
, ex margine in seriem irrcpsisse viden- libus mox memoraiis, nibil tuccurrit.
lor: aauiqoe Coanue noslri Scbolion sive paragra(26) Laurenl. , Yalic. .
pha.
(27) Quae sequumur ccnies, Sesea, Hauso ct So(24) ^ \,\(. late, ad Barbariam perlmeni, ul monei Gosmas hi) *, , , ferios; Barbaria auiem regio erat mariiinia uilra
Valic . Dc duobus piimis nihil succurril. frelum Arabiui sinus, ul ait plcrumque Gosmag,
De Tiana vero aecando occurreme, conjeclare licet qnae ilem Tburifera vocabalur. Hujus melropolis,
eaae aliaui praefeciuram primae cognoniincm in re- Plolemaeo iesle, erat ', torte eadem quae bie
gno Bagaflaedra, nee proeul positam, Tzama di- xlanso vocalur.
cuoi, Atkagaot: dese sunt in Habeasinia regiones (28) Yatican. .
oeiDino , <]iiarum alierulra bic foi lasse itidica(29) Cinaedocolpitae unt Arabise populi ad oram
lar. DeCalaa mbil. Semeiias vero aut Samine,moi maris Rubri, ex Plalemco.
PATEOL.
GE.
LXXXVIII.
107
COSMiB INDICOPLEUST.fi
IQg
Coima Schotia in Ptotemai inuriptfonem. Ex Vuiicano ccdice.

Dehde Laxine, Zaa, ei Gabata. 11 gentes liac-
" Aavri,
Irnus ila vocanlur.

Sctea gcniem debetlavi. liic Barbarix gentcs tndical.
.
%
.
. *
Arabiiai et Cinadocotpitat. Paragrapka. Gentcs
' .
qiiae in Homerite sunl significat, id csl, Felicie Arabue populos.
*
.
Vico albo. Puragrapha. In pariibus Blemmyucn,
* . .
vicu* csl nomine Lcucogcn.
, .
Osqne ad Sabaorum regionem. Puragrapha. Sa
. .
baeonsm itetn rcgto in llomerite est.
.
Et ad Sasi loca. Paragrapka. Hsec Sasi regio, ul 2tf<r*v . .
lima jEibiopum est, bi muUum auri repcritur, , \ ,
qood tiicitur Tanebaras. lilterlus. autem
esi Ocea- , .
. .
i.us, ct reglo Barbareoiaru, qoi ibune mercata- , ram exercenl
.
144
quidcm in sella scripia ionl. Porro
/
usque in praesentem diem, anie sellaro bojusmodi
reos capilali pc&na aflKciunt. An vero a lempore usque Piolenuei id moris oblineat, dicere non va- .
leo. Haec autcra apposui, ut coraraonsirareia ipsnm , . 4%
Piolemaeura, Sasam et Barbariain, extrema iEtbio- ,
pise, accurate novisse, utpoie qui universaa illas \
geutes et regiones subegerit, quaram pleraaque vi- ,
dimus; oeteras, tum proxime versaiites, quorom- , *
dam narralu probe novimus. Alenira mancipiorum maxima pars bis ex geniibus prodeunl: qose bodie
.
apud eosqui ibi mercaluram exercent, inveniuntur.
, , \ In Semenam vero, ubi glacies cl nivea adeste dicit,
, .
.....
.,.! C .
rcx Axomilanim exsulaium mitiil eos quos exsilu
-7 \.
~ *
^
(50),
pcena mullal. Transmaunos aulcm Arabilas, Cinae, '
docolpius el Sabaeorum regionem vocal, llooieri ^ .
las. Ex bac ilaque narralionc conjectarc licei lati '
ludinem terraB ab hyperboreis parlibus usqoe ad
, '^ .
Sasum ac iburiferam Barbariam, mn plus quam

duceDtaruDiroansionumeste. EUoniin rem accuralissiine exploralam, neque multum a vcriiaie aber-
ranies, curo ex decursis a nobis mari el lerra spa- \ ,
liis, lum ex certis narrationibus acripto consrgna- .
mus : ita ul hac in parie divina Scriptura vcra di- , \ ,
ceredeprebendaiur; cxteri vero falsa enuntient, ac \ , conjecluras, aopbismala et anilea (abellas ad tani- *
,
taus suae conGnDalionem poiius quam rei verita
ccm, proforanl, lonara aliam auilralem commenli, ^ xal
ulira eam qua solis ardore exusta, qtiaeque lerrae a
nobis babitaix similis sii, quam nemo unus ura- ,
quam vidii vel audivU. Quomodo m\m vidcalar au- *
diaturve, quod nunquam veie sensu percepiuro est? , \ \ Quarc ne aodianlur nugaces illi : nupcrorum euim .
sopbislarum \&c eanl, non aiiliquorum, qiii M - ; peri coloralis eophismatis se puianl velcnim opi* ,
nioncm eversuros, rcm impossibilcm aggrcssi, ul , \ in fiuperlori libro paucis comprobavimus.

, ^
\iv:/ .
(30) :!.,
110
TOPOGRAPHIJB C H R I S T I A N * L I B . II.
ric tbr Ihotopmcr.
Pxragraph* i* Ptohmmum.
;, Plolerocus aiiquis esl ex iis qui posl Alcxan ' drum Maccdonem regnaruol; de quibus Danicl
, ; prophela vaiiis in locis vaiicinauir, maiimcque in
, - somnio Nabucbodonosom et in visione qualuor
, \ besiiartiiu ascendc:uiutn cx inari : quae vidit Da , niel, in imagine scilirct capui aureum, in visione
vcro lexnam, Babvlonioruiu rcgnum &igniflcati?, id
, cai, Nabudtodonosorem; in ini.îne item pectus it
, . bracbia 145 argoniea, in usione vero uisti.Ti,
, 4 scilicel Meiiorum impcriuin, iniitus Babylonicu :
, , , - ubi Daritipi Medum indical; deindc in imaginc vcn , Aoftiov trem ct fcinora aenea, in visione autcin pardum,
. , \ - nempe Persaruw ioiperium, Cyrum videliccl sigu , fi^l, cujus tmperhtm non minus splendiduiu cl il , , $ Itiolrc fuii, quain Babylonicum; posiea in ioiagtne
, crura ferrea, in mione auiem l>csliam tenibilein
. , el burrendam, unguibus insiructatri xrtis fcrrcisque
, - deniibus, scilicct Maccdoniciim ititpcriura, sive
, \ , - Alexandrum Magnuni, regrta comminuciilem ct do , , - iiiaulem; ilcntmquc iu imagine pcdcs et digilos,
{uc) . pariim ferrcos, pailim testaccos; iu visione vero,
| , deccm cornna, loiidcm scilicet qtiol dighos, queia
, dtvisum rcgnum denoiat posl Alexandri obiltim.
** , - Quod eliam rfgnum, in visione arictis cl birci, iu
, ', quatuor coeli ventos divisum ait. Moricns quippe
*3 Alexander, rtgnum inter qualuor sibi familiares di . visit: quorum wuis in Europa, scilicel hi Gracia,
rtguavil alicr in Aaia; alius in Syria ct Bab) loLx - ; qturtuv in ^gypto, Libya ct auslralibus parli
, - bus. bi$ igiftur qualupr propagaii fiiii bene
% *, \ , \ mutii regnaruni, ei mohiplicaveruni mala super
^ tcfraoi, ut in libro Machabxorum scribiiur *. Par, , * Tom autein cornu magpa loquciis, in medio decem
* coraiiqm pofiiuni, Aniiocbum Epipbanem dcnolai,
^ , \ - - qtii Uuapore Uacbalueorum Jndacis bellum intulit.
. Hos iiaque omnes, pariim fen-eos, parlim lesta, , ' eeos dteit, utpotc qni modo viceririt, modo ab aliis
, '- maluo victi sitit, neque tamen commisti sinf,
^ ) . qttcmadmeduin ferrum lestae non commiscetur.
Uftu ^ ^, , ; \ .
, :^^ .
, , - D Deiode dicii, in imagine oniidcm, lapidcm cxci 4>* { Mim ex iiionLc aio manibus ; in \isione aulcm,
mby > Filium boaiinis vcnieulem in oubibus coeli, Domi|- nuro Cbritluin : utriitqu^ vero signilicat ipsuip ex
\ Abrabam tjt ex Virgiue sinc seraine viri veuicniem :
), iaoi iiic Sinc manibns ail, ac $i diccroi, Sine sc 'Arfu / , , ' mipc viri, n, in nubibus co;li : q\ix absque bunta. \, - I\\B Dianibuy, quasi in utero pluvias gesianlcs, pa riunl. llinc iicrum in itpaginc : ll percmtii tettam,
. \ (trnm, r, argeatum, purum, ct ftutnm est guasi
C
91
^, *14** bcxpawov, tor ct6r\por

txV xoLUAr, zbr , tor yjwcvr, xal rtxo , (
mirtu
kr . ,
%
IMacb. 10. "Oan. , 54. Ibid. 55.
pjUrti a.rete asiivtr, ct rxtulit ea nbnndmiiia spiriixs, el locut inveutus non al eis ; in visioue vcro :
\idcbam 4M*C orcifa /c$t bestia, ci perul, et corpus
eju$ datum c$t in combuitionem igni*, el rtUqnarum
batiarum imptrium translatw.n cst, ct lougitudo pii*
82
111
COSILE INDICOPLEUSTiE
112
daia esl \pti$ utque ad tempu* *, idipsum ulrobi- ,

qtie stgniflcans, fore scilicci ul, advonieiile Cbrislo
Dnmino, oninia rcgna bxc ablata tint, Babylonio-
runi, 146 Medorum, Pcrsarum, Macedonum; el ea * ' 1
quse ex divisione impcrii Macedonum facta sunt, pro *

nihilo compulanda sint. Quod cliani factum tetnpore ,
Cbrigti est : neque enim lunc slabant regna Baby- , ,
loniorum, Medorum, Persarum, vel Macedonura; ,
, sed omnia soluta fucrant.
f ,
, , .
Postea rursum in imagtne ait: Et indiebus regum
7
ilorum exeitabit Deus coeli regnum, quod in ttccu
lum non everletur, etregnum ejus altcri poputo non ^ ,
nlinquelur, et tngtlur scccula*\ vtsione au
tero aii : Et utquead Antiqnum dierum pervenil, et \,
obialum eit ei. Et ipti datum e$t imperium et honor .
tt regnum; cl omnes populi, inbm et lingua UT-
vient fi. Poteslai eju$, poteHas umpiterna, qua non .
traniibit, el regnum eju$ non corrumpelnr**. Uirin- , , ,
que idipsum dicene, fore scilicet ui, advenienle Do- . 7
ntino Cbrislo, regna illa transierint, el aolata stnt: , ,
bujuft autem regnum insolululc el seiermim sii. Est ' ilaque bic Piolcmaeus unue ex iis qui regnaront, , ,
sive Pbiloroetor, sive Evergeles secoodos, sive is , qui ante postreroam Cleopalram regnavii, Diony- ,
ius dicius. Nam ii ultra viginti acpicm annoe re- .
gnarunt, alque abnepotei suntpriorum regum Pio- , (31), temaeorum, ol in marmorea labula, quam supra , ,
posuimus, descriptum est. Nam de iis qui nanc im- *
perium oblinenl, nihil in propbeia scriptnm esl, ,
qaeroadmodam ei ip&eDominus a i l , legem et pro- ,
pbetas usque ad Joannem prsnuuliasse. Alcnim , ,
ciim Nabucbodonosor secum reputarel, iium re- .
gnum suuiu successionem babiluraoi, similiicrque ,
Daniel cogiiaret, num rilus Judaici pereeveraturi es- ,
sent, ulrique pariler revclatum est, ono eodemque .
icmpore imperiuiD cjus flnero babiturnm, ei riius , ,
lcgaliaque Judaica sotvenda esse, alqac altum sia- , 10
tum condilioncmque rerum meliorcm cxorituram,
" -
qu xlerna et nunquam solvenda e r i i : quse exor- ,
dium ducei, postquam barc prima regna ci lcgaies ,
riius cxoleverinl: alque lanc exhibebitnr, cum ejus , priiiceps advenerit. Nara de Bomano imperio in D ,
propbcla nibil diserle scribitur : neque eniin illud ex , , successione Nabnbodonosoris, neque tliam Judai-
cis legibus, aul poliiiae congrucns csl; tmo potius 6
\m\ exiliosuin. Ncque iiem ex Macedonum succes- .
sione venit, sed ail propbeta : Excitabit Deui cceti
regnum, quod in sascutum non erertelur. Ubi qui- ,
dem de Domino Cbrtelo loquitur, {cnigmalice ta- , ,
nien Itoiuanum imperium bis verbis complecliiur, .
quod una cum Domino Christo cxortum 147 e s t , *
Nani cum adhuc Cbristus in ulero geslareiur, Ro- , u
" Oan. , \ ! .
" Dan. , 44.
" Dan. , 13, 14.
(51) Hic manifesie labitor Cosmas . nam binxus hic mcmoraius, hujus nominis tertius est,
Evcrgcies diclus, filiusPlolema?i Pbiladelpbi el Ar-
Mailb. , 13.
ainoeg, nepoa Plolemaei primi et Bereaice, ut fcrt

inscriptio.
113
TOPOGRAPHLE CHRISTIANJE L I B . .
114
. \ - nianuni impcrium roboratum esi a Deo, nipole
, Cbiisli oecoiioiniartim adminislrum : eo quippe
" , teinpore aelernura duraluri Augnsti proclamati sunt
, ei per onmcm tcrraiii ut imperames censuai frce, ' runl. E l sane ail evangelista : Ucec prima dtscriptio
, facta etl inb Cfftare Auguito*\ quando Dominus
* Chrisla*nalus, et in Romanorum terra et imperio
, describi alquc iributa pcndcre dignaius cst.
. , Xf-
t
\ ,

- Iftiperiiim itaqve Romanuro dignitalis regni
* Cbrisli Domini consors e*t; ulpole quod omnia
, regna exsaperct, quantum in boc saeculo licet, ae
* Umclum maneat usque ad consummationeni : ait
> , \, . \ quippe, Jn ucculum uon corrumpeixr. Quod
, tor , - de Domiiio Cbristo accipiatur illuJ, m nxenlnm,
, \ perpetuiutem dcnotat, quemadmodam ei Gabriel
* tbr 6Uor
,
Virgtni dicil: Et regnabil in domo Jacob in $acmta

H regni cjus non erit fiuit ****; si vero de Komano-
* ' - rum imperio accipiatur, ulpoto quod cum Cbrislo

, exorlum sit, In boc ssculo non evertendum ait.
. , Nec vereor cum fiducia pronaniiare, eliamsi ob
, peccala nosira ad brcve lempus ad casligationem.
, noatram barbari hosles in ftomanam diiioneor
, insurganl, allamen suniral moderaloris virlult.
, , ^ invicium imperium fore, ne Cbrislianae res in
. \ angttstum deducanior, s&d potios amplificeniur.
* Etenira boc prhunm imperium prae aeteris in Chii \ - alum credidii, aiqae boc iptiiin Cbrisii cocoeo, mia famulalom est: ac ideo ipsuin ad coagum . maiionem usque ioviciuro servabit aaiveraoroni
, Dominus. Parsarum autcm regnum, non ex Per , ' , aie orium babet, neque priscorum regnm encces . aioneui serval, sed e i atieno principalu jain in, surrexit, id esl, ex Magis. Nam Cbriiii lempore,
Persaruni regnum jam aolotum fuerat ab Alexan, - dro Hacedone, aecundum propbetiani, ac Macedo nici imperii auccessorcs eam regionem obtioebaiit
uaque ad Antiocbum : deinde vero Parlbi paQlalim
.
^ ', Q
*egeruiU. \ero Jerosolyroaro irrumpenJudneorum priDcipem
caplivam
tea, llyrcanuio
"
~~~"
'
. abduieruni, baud diu antequam Dominus Chri slus advcnirei. Jam auicm quod obtincl Nagorum
\ iinpcrium, anle annos circiter quadringenlos
", exorlum est, quod ideo, mea quidem aenteolia,
secuudas post Romanos oblinei, qoia Magi, quod

\ . Cbristuro adoraium vencrinl, aliquam hinc digni \ - laiem adepli stut. Aleniai in Romana primum
& dilione apostolorum leir.pore Cbnstiana praedicalio
. \ diffuaa esl; statim vero postca iii Perside per
Tbaddseum aposlolum. Ei sane in Calbolicis epiSalutat vos Ecctoia,
. ' ' stolis scriplum 148
, quceett in Babylone> coelect .Quinciiam Roraa , num iflDperium mulias bac in parte praerogitiras
\ obtinct; uenipe, quod sit primum, quod primum
. ' in Cbristum crediderit, quod omiii accaudum
e
e s l :
T#
9 9
Luc. n, 2. V L u c . i , 52.
' 1 P,t. v, 15.
CuSM.E INUlCOrLEUST.fi
mimstravenr. Aliud a*:lcm l 6 , * }x>tenli.e a r ^ u i n c i U u m flomAnis IXrus conce>si(:

,
'
m m i r u m , quod u i m n i r u m
riuuiiMuaie u-.nue.s
genles c o n i m e i c i u i t i exertvanl, c l ifi q u o v i l u r o , / ,
ab exlremis leinr usque ad o^puuilos (iius illud ,
admitlatur, ntirauiibus laicm monelaiii t u u c l i s .
*.
ftioniiiiibus
a l q u e rcgnK quia in aliis *iuilnis\
jeguis s i m i l i s iiou l u n t p a i c l . Dcutuiii ad piopusi115
Christum cecDiicunaj
lum
rcYCrlamur.
xsiperor.
Cerlc velerum ptiilo&opliorum qiudam, qui iu

tiiundo cifcumquaque percgrua(i suitt et bialoriag
seripseruiit, lenae posiiioiiem el astrorum cursuiu
paii atque Scriptura sacra modo explictvere. iam
corum quidam prodeai in tuedium, qui sic babet:
Ephori ex quario Ui$(oria libro.
Subsolanum ac orienii proximtiui locum Indi

incolum ; au&trutu vero el meridictti jCthiopes,
loca veisus zcpliyruui el occidenleni Celti babilaut; aquilonem et sepleuii iouem, Scyilise. ttx
vero paries non imer se proraus sequafes u i r i t ,
sed Scyiharum ei iEibiopum latus majus est; Indorum vero el Celloruui, niiuu<; scd primi el
aecundi iutcr se pares sunl >palii aropUttidiue.
Nam Indi quiJeiu imer iesiivum cl bibcrnum
oricntem suut, O l i i vero ab xsiivo, usque ad
lubeinum occa&uni spaiia oceupanl; qna spalia
inler be &iinilia sunt, atque inicr ae proraiis opposiia. Scyibarum auiem rcgio quod ex curaux
toUs spalio superest occupat; ii.Uilopic vero
ônii opponilur : qu* videiur extetidi ab liibemo
oriente usque ad brevisbiiouui occasuui.
149
P^raijrupha.
Hic Epbonii vctos scriplor eal, pbilosopbus ct

lii&loriugrapbus.

, ,
,
.
.
(31) kx ri}c & aitvv 'tctoptoc.

,
*
^
, .
*
*
.
. 01

* *
***** J&t**

, . 'II
*
*

.
.
, ,
.
0
1
tKTOAI
1
0
I
ttvVPOI
efPINH
Accurate Ephorus, luin veYbo luru dfeUoeailon^,

posiiionero lerrae et asirorum cursum, perinde ai- ,
quc divina Scriplura, enarrat. Eniu)vero hic Eplio- . "
rus bistoriograpbus erat, qui in quario llUlorix U- , bro liaec, quae supra diximus, reluiil. Pyibeas .
(3i) llic Epborua Isocralis audilor cl Tbcopotiipi condisiipulus, scripsil 30 llisloiix libro*.
117
TOPOGRAPHI/E CHRISTIAN# LIB. ii.
113
(53) - w o Maaailiensia de Oceano agcns ait, cmn aJ ieo * moiUsima scpienirioiiis loca adveitissel, solis cu** ol bile a Barbaiis sibi comiuonsiralum fuisse, quia
, ! * . i&lic nox penes ipsos elfici solcbat. Xcnnpbaucs
, auleo Colopbotiius, cmn immensam esse lerram
, - aopponal, spba?ram, ut propalaiu esl, non admiuit.
! E l batc quideui cxtcri cum divina Scriptura COM . leolientes dtxisse deprcbcndunlur. Nos auleni ini , \w teriei inststentcs, rorsum suppommus quaiuor
, flitmina, quae cx paradiso emuuassc sacnc LiltcraD
, - fcrunl, Oeeanum pcmuarc in baucque tcnam in, \ *- Aiiere; Pbison quidcni liidicam ui rcgiuucm:
, f) qvem ex mcdiierrancis dcfluenlem quiilani luduin
, , - am Gangem vocant, mullisque osiiis lndicum mare
. iiiDuii. Hic vcro fluvius ciboria, sivc fabas Êgytt I \ ^
|
|
i , el quae Nilagalhia vocauiur, fu, , lia ilctn, lolaria cl crocodiloa, caleraqtie otiinia
, \ . qac Niles profert. Gebon aulem,in parlibus jEtbio*
pl* orium babcns loiamque iElbiopiaiu et -figy , * ptum percurrens, iti simim BOftlrum niullis capiii . \ bus exoucralur. Tigris vero el Euphrate ex P m armcnlae parlibus ad Persicum eimun defluupt.
. \ Et debis quidem bactcnus. Diviua Scriplura, ul pa. - radiai diaiuclrum degcriberel, qnod permagQuui
, aane erai el in oriciile proiensum, baec qualuor
, iluroina lamum roeinoravit, lu ui rcliquam iiem

aquain, cx fonte in Eden scalurienie ac paradisuin
, ,
riganie inananleni, cuiu bis 1 5 0 qualuor

gnis fluminibus complexa sil. Qusc flumina, in hanc
.
, lerratn p*rnicantia, magnam cjns partem irri* .
' gaut.
t
m u
l a s
i a u c
Textns.
.

\ , \
, , , *
,

, ? . \
',
.
Cuin crgo luaiiuaria boc riui cursiim peragant,

ac noclea diesque, lempora et annos conGciant,
uaYiganlibueque alque in deserlo peragranlibus in
aiguuin posila aint, terramque collusireni, dicimus
ea non ex coeli circumveciione moveri, sed poiius
virlalibua quibusdaro raiionabilibua ceu quibusdara
bmpadopharis, uti rarsum ex divina Scriptura commonstrabimus. Nam de adversario loqucns divinus
Apoaiolua, quod ejus opus ab iniiio cssct iia decia-
*

, * , ,
, )
*
, , , , \
, | >*

, \
docens ipaum aeiea fuissc principem potestatis

aerit ad ipsam mofendum ct commulandum; nunc
aulero lali digmialc abjecmm ct exclusum fuissc,
imo potiiis cx malilia optTari in peccatores: id binc
inanifestum esl quod nun ipse eolnn id agcrc posacl, sed cliam alii mulii cumillo: iiam cx angelis
alii ul movercnt aerem dcpulabanlur; alii sotam,
alii lunam, alii asira,alii nubes ul pluvias pararonl.
ct alia routia officia obibani. Nam id opus, ca lox
csl angclicorum ordinum ei Tirtutum, ul ad bcneficenliatn ei bonorcm imaginis Dei ministrent, id
cst, bominis, ei ul, ccu dicto audientcs rcgia mi-
ral: Secundum principem poltilalis aeri$ tpiritu

aperlo
, /, qui nu*c operalur infilioidigUientiai
'* Epbes. , 2.
(33) Talic. :?
119
COSMJE I N D I C O P L E U S T A
120
liies, omnia moveant: siquidem id operis perflcere , ,

quaria die jussi eunt, quando coelum astris e\or- , .
r avil. Inimicorum vero daemonum oflicium est, ul- ,
potc rebctlium, ui imagini Dei damna parianl: nam .
ci ipsi quarta die jussa transgressi, coelo dejecti "
, (sic) - \ \
sunt, quemadmodum alihi dicit: Nonne omnes lunt
pro
dminiuratorii $piritn$, t minitterixm miui
pter eo$ qui hareditatem capient sulutis

? mani- ,
foslc doccns orones in iniiitsierium homiimm de- * elcl *
,
pulalos csse. lusuper ail: Nam exspectatio creatuenim
; ^
rce revelalionemfiliorumDei extpectat. VunUali

creatura iubjecla etl non votens, sed propter
etim
.
qui lubjecit tam in , quia el ipsa creatura
iibt-"

rabilur iervilufe corruplioxh in liberlatcm glorim
-
fiiiorum DeiCrealuram bic vocal angclos ; filios aulem Dci, bomines; exspeclalionem vcrudicit, D , , *
ac si quis procul posilug spectandi causa capui at-
lollat, aul eminus videal sperando aliquid boni
Jiominibus obventurum esse. Nisi enitn servile mi- '
nisleriuiu obiissent, liberlatem non oplasseut: si- - ,
; * , ,
quidem cum bomo peccassel, acraortiesetilenliam
\ \
ubiiseet, admodum dolebatil angeli, quasi de uni . ,
terso desperauies ; 151 quippe cum bomo uni ;
versi rerum opificit vinculuui ac imago Dei sii. Ex
, \
tali aentenlia, pro seipsis et pro universo animttm
, ,
despondentes, nolebanl ullra bomiui iucastuni oii *
nistrare et senrire, aed, inquit, propler eum qni
, \ $ubjecil in $pe, ac si dical: Non permisil Deus vo, \ \
Juaielem eorwn impleri, sed spem aliqitam dedit, \
ne animum deaponderenl, sed sperarent, eUpto C
|
qitodam tempore, aliquid booi boniinibus adfu- , , * turum.
,
, , *
.
PatagTapha.
.
Seiia die conspicaius ille bonorum osor dsmon

bominem bonore ei cura mulla dignatum, invidia \ tllmulanle, in parem uo lapsum illum pcnrabere , .
conatus cst; cumque adorlendi modum ignoraret, ,
bruta quidem slatim ad cibum currcittia vide- ,
bat, ipsum vero IIOH confcsliin appetiiu mo- , )
veri, sed cirruinspeclarc arborum pulcbriluditiem; , \ binc asiimavii etnn legem a Deo accepisao; ac . ,
serpentis assumpla forma propius accedens, qtiae lex \ *
illa esset edisccre conalur, ac subdole ait : Cur ,
; 11
prccccpit vobii Peu$ )ie comederitit ex
omni
tiguo
paraditi l Mu ier autem, ulpolequae rcceits edila \ \
in luceni, ac inicUigentia inulio tirdior ilto cssel, , .
rcponii ipsi. Ille vero quasi jam antea preceptuiu , ; illud novissel, Deum quaai invtdumcalamitiari C<B- , \ ,
pit, bominemque ad cibi esum pellicere, suadeus \ ,
ul sibi poiius obseqnensfessct quo veluti Deus eva- ; , (
deret: roorbiqne aui conlagium ipsis coramumca- . \ ,
vit. Cui bomo cum pomeridianis boris obtempe- ,
rasst, ipsa die ex paradiso puisus esf, queroad - ; ^
niodum et ille sutim poat peccatum e coelo dcjc- . \
clus est. Accepilque homo sentenliam mortis his ;, 7 1
" llebr. i,15.
T>
Rom. v m l .
t
Ccn. w , i .
t t
121
TOPOGRAPHI>E CHRISTIANyE L I B . II.
122
verbis : Terra ei, et tn tcrram rererteris . Id angelis dolori eral : nam angcbaultir ex numero mo
,
, ; iransgrcssos quospiam cssc; praesei lim tanitn ho :, minis causa moerebanl, iu quo scilicel rerum om * nium opiflcii sors versaretur, quique lolius inundi
, . amicilias pignua esset, quo vioculo soluto, necessc
; , cssel universum disaolvi. Lugebani itaque el sui
. et omnium solutiouem, nec ullra ferebant iti vaituui
ipsi bomini ministrare. Cum aulem miserator
Dens, tain ex sollicitudinc quam de horaine gercbat, qoam ex dilalioue supplicii, spein ipsis bo ,
. * nain ailulisset, alacriler ilii spe fulti miniblrabani.
; , la singulia autero generationibus juslos viros Dens
, \ perilluslres faciens, alacriorcs reddnbat, in spo rc . vocalionis ac rcMauralionia fundaios. Saue in ort
Domini Christi eecunduin caroem, invisibiliutn
, virlutuin muliiludo conspicata 152 naium iUum
* cssc, pcr quem mortis desiruciio, necnott rrnova, \ \ lionis et resurreclionis principium ipaoruiiiqiie l i , , bcrlas gtatuilur, Deuni oiunium causani bymiila
, , celcbrauies clamabaiil: Cloria in eicelsu Deo, et im
u
, , terra pax in kominibut kenepiaciium *, abjecto

9
loreilloet Iristitia, quam olim bomiiiU causa con , ceperant, ac de eecundi Adaini orlu Lrlitia perfii * . " - 8*. Quare tempore letitalionis, jam oliin prinii
, Adami lapsum coiilemplalae, qium angre el cum do *, ' - lore ferebanl, nunc vero secundi vicioriani; ccr
, ! , nentes quam rite conserto non seniel, sed ler cum
, tenlatoro prelio, ipsuin extra valluni eoitfodcril,
, , Q iwgeiili gaudio affecla, alacriler, ol scriptoin est,
$ , , ipsi minislrabanl, ulpoie qu# acilkei non spe lax, * \, * - lum ut oliin, sed ipsis oculis novi Adami vkloriara
, vidissent, prompto animo et cum Lmitia acccdeuies
fmui&lrabanl ci '*.
.

Adversariorum vero turba nunc lugobai ac gemi , *
cdebal, pudefacla ob secundi Adanii vicUiriam.
'. " Unde cum eorum princcps ipsum dejicere nequi , rei, insidias ipsi Judsorom mitmterto paravil; et
, , etne, cum lurbam Judaicain conciiasscl ipsumque
\ ;, - croci aflixum occidissel, jam se illo expeditum ac
. * liberum csse putabal. A l poslqnam ncc diu rcsur, , reriio illa, iuiiabilis, gloriosa, ipsis iiiexspeclaia,
, eumiiia virtule coiuigisset, cum ipsc nec mortem
* , - D Ura, nec aegriludincm ullain admilicrct, sed cum
. ; incorruptibiliiatc et immorialiiaie imuiuiabiliia toro animae retulisset; postea iu coclum assnniplBs,
, ac nubc veclus, quasi in Iriumpbo viclor allaltts,
; , itilra llrmaiuciituui iiitravtl, prirousque omtiium
, novam ct viveulem viani paravil uobis. Angidi vero
*/ . - ve&libus albisiiiduli una cum li<>iiiinibus laitaban \ ;, - lur, faustum disoipulis et tuulieiibus uoiiiium affe ; renle ; advcrsarji coulra ccineitles buinanam na - turam soipsis et umni crcalura stiperiorem fa , claiu, quatiioliui supplaiilavcraiii, jam abea drjctii,
, ' , - niMli ac biauti ore maucules, itigomi pudorc suf . fubi sunt. Quatuobrcm Doiuiuus dibii|Milis ciatiia*
u
Cen. , 10\
' Luc. n, 14.
Maub. rv, 1 scqq.
123
COSMA. INDICOFUtUSTA
*
bal: Cwfidile, ego vici mundxm ; ac rursum: \ 4 *
, *>

dedi vobii potcstatem catcandi tupra ,
serpente*
et ' \ ,
T T
*
xml
$corpione$, et supra omuem tnrtutem iniinici
; ac
si
*
dicat: Oliin quidem cuin Itomo a serpente in paradiao

oppugiialos in peccaium lapstts essei, dictum itli
;0/*?>. *
, 19
(
eat: Caieaxeum tuum oburv*bitt et fx capxiejut
;
-,
^
, xml
id est, ifiimidtiae miiluo geretis ; ne ipsi homo morem gerat. Atque tunc *quo marte pugnabatiir, cutn avtvv , ^
e miMno laettert! potaent, quia aerpcns calrancam, ,
sivc viam bomiiiie observans, ipstim si exir* viam * \ .
invonrrci I;IM1MC potcrat, utpote qui circa calcauetiin * ( ? 153 reptarct: bomo vero, ulpole crccius statura, ca- , , ti tOpoi
vene sibi, uoqae a via deerrans, caput serpciilis conte- ?, \ rere vakbat. Jam autem posiquam serpentem device- ^ * , ,
ram ac coMfusione rfptevcram usquc infinem,ojueqite , \ ,
opcra injtfbto moilen) pro loio genere snsiinueram, . \
ac cbirograpburo cruci aflixeram dcbveramque, \ ,
post IridnuiA resurrrxi, reporlala adversua mortem \
, \ tictoria, ac loli liuinanas naiui; vtctoriam peperi,
,
ea qttippe per me loium genus buu>aiium pervasit.
,
Confidite ergo. Ecce dedi vobit pcte$ta(em calcandi
; ittpra gerpeniet et tcorpipmet, tt tupra ownem virtu*
, *
tem invnici: jtequt enim utlerius, inquit, calcaneo
. .
veairo nocere valet, cum pedibas veatris conteratxr.
7 * & Quemadinodum igiiur Adam ctm aexla di*, esn
, .
ligni circa roeridicm peccaasel, potueridiaaif boris
, \, cjectus est; ita etxia die et sexla bora aalatarem
, ,
crucem pro eo Dominus Clirislus secunduui rarnem " *,
tuslinuiu Ac quemadmodiim itein, a lap*tt Adauil
aqnf adcjtcliotiem e i paraiiiw), omiiea aiigel! ewtn-C .
^
|* ,
\ ,
mopere dolebant, nibil aliud quam dissolutioiicm

lioniinis,ac ami ipeoruo^totiiiequeiiiuiidi sprantes;
.
aic el in pastiotv ab bora sc\la iisqu^ ad nonatii,
,
uuivtirsa croalura lencbris ceu uigro vcslilu indiila
,
crrat, ob injnstum pcrpelratum facinus. Ac qiieinad , \ ,
modum nona bora, duo'i!lt Adam el Eva paradiso
* <; \ \
ptilsi sniil, sic bora nona Domiuus Cbristus, secun ? {,
dttm animatn, cl latro iu patadisum ingressi sunt.
\ . \
Ipsa ergo die qua Adam foimalus csl, ncnipe sexia
radetn lapsus bomiuis, aitgeloruui moeslUia, inorlis , \ .
i!oorelum cl ejf ctio cx parodiso fuil: itemqne lein-
porc paseionis, â tpsa die coiiugii niors Salvaioria
).
pcr lignuin crucift, luctua rerum naturac: ac pome- , , rblianis boris depogitio luctus, ingrcftsus iu paradUum. Ameii dico tibi, ail lalroui Servalor, hodu ^ Y ^ *
, ,
mecum erit in paradm '*'** Gloria Deo in aaocula.
,
Ainon. Jam ad propositxm revertamur
* \ ;
* ; , ,
, \ > , fut*
: . . . ' \
.
j i
U 2 v 0
Tpxtns.
E.ipropler ntm a mini>lcrio suo ccssabatii angfli,

" ;, !
hoiitiuiiiu caiis qui wortalea el corruplioni OIHIO- ^\ \u cranl : id uiiim ait, Vanilativnim cnatura tub- , )-/ e*/, MOJI ro/i-n* ; id esi, incassuin miui- , \,
ej
' Joan. w!, ,.
* Luc. , 10.
7?
Gcn. , i">. * * Luc. , 3.
91
Roin. , 20.
1
TOPOGRAPIILECHRISTIANA LIB. II.
I
xsi hmmnU , \, strare notebaitt; w u m th, propter eum qni sabje
V ; cit eam im pe. In qo spe? Qnla, nl patain *$i.
bominis lapsum, Vide&tes angeli Dewu non
* - tocundom seulCMtix commiiiaiioneiii agere, sed
\ \ amore el ciira komtnis perseverare, ac veste*
, ; ipsi coutacre, in moliorem de liomine nptin vene& \ - runt, ita nl non ipsi valc 154 dicerenl, sed mini, . Fttritim ipsi pnestarenC. Dtnttim a i t : Et ipsa crcalurm
f
, *? liberabiiur ierrituie forrvplionh, tn Ubertete

gtoriar pliorum De% * ; ar. i riimrel, Ipsi anglt
\, - Itbcrabuniur, ac cuiii ipsis omnis rtcattira. quanrio

\ \ , ' Itomines liberabutiltir a corrtiptione ei gloria afli , ! cionittr, immortalc s ac fllti Deiconslituti tn conMini
, , \ \ matione sawtili, quaitdo figura liujus inundl per , traitsi<rit, ei roswrrrnio morliioriim erii, bttjus , \ - * qite slalus coimmitalio. Nam cum *?cunduiii tfivi , - nam Scriptornm fulunim sit, ul aslra cndanl, ac
. CTirsns noctis el diei cfsset, aitgcliqtte isia moveo, \ \ - les lilxiH vadanl, quia lunc botniacs torrnptioue
, iitimunea, istis nnlhlentis opwe habcbnnl : qoid
, dtxcrittt novi Irgislalorea, qtii cceluin sptacticum
, , esse puianl, dicantqu aslra una ixoveri et movcrc!
*4 , Coi bono, dicatit nobis, lanc coclum circamvolvelurT
, \ ai lameii sese Chrislianos e^w detiniunt. Sed apage
; , , ineplos cl vacitlanlea Itomines : nain pnelerca cta ,
mal Aponlolus: Omnis creatura ingemiscit el condo
; * \
let HUMC , bit itermn oVrlaraiis, rnimcm
- | ,
ereaiuram, pnrseriim vero angeloa, In hac vtla
e i

i^f^stt
, . iv
C n m
'"
ra
,b,tee
'"'
flecimitiir, cogilaotee ac sperantea libcrtatcm, quam

, . conseqni peroptant : qoam iiero adipisccnlir, ttl
\, ,
, \ dicfum est, qiando bomiuea ei rooi leis resurgenf.
- Atcnim nisi ct ipsi legem de agendi ct non ageinfia
, , - accrpisscnl, nrqMaqaam in peccatum iocidibftcnt:
. , ncque oniin qiiidam cornm tranegrftii ettenl. nisi
, , bncc lcx a Dt pnrsrripia fui*srt. Qitamobrrni pra* , varicanlcs, e subMini in torram d^jceli Minl. siqni
. * dcm ail Domiuua: Videbam Saienem fulguf
, ^- de cmio cadenlem : sinc lcge qnippe prxvaricari
- ' , \ , - nemo poiest, ut ail Aposfohis: Cnjut aniem non e$t
* tex neque trantgrestio ett *; ci, Sime iegt peecm
, - morluum**.Ilaque ctiam illi con&ûluri prorsoetunt
Ojf , , , D liberUlem a lgc el a wwiaiione : liujus porn
. " libertaits causa fuii <* ftura cst , advctttws
Domini nostri J Cbriafi; nam iii CbriMo omnia
* II qtue in cailo ei qit:e m tcrra snril, inslauraiida cse
, \ ait Aposiohis; n , Qua IM Chritio mva eretturti,
* tetera tra*$icrtint, ecc* (acta $unto**r
*, ?7) xal \ , M
, , .
.
' , , \
* ; :?.
, \ , k
Rom. vin, 21. ibid. 23
0^.
Piiina \\ \ esl Doimuka, mnndi fumlaiio

rcrum piincipiuin facta ennt. vosfMira OTOIH
Dtiiis ca crcarc, qn loluni mimdtim romptccmninr.
nrm^c culiim ci lcrram, crcatis simul Um4ri,
Luc. x, 18. ** Rom. I T , 15.
e5
. vn, 8
II Cov. , f>7.
127
COSALE IXDICOPLEUST
128
aqua,aere, igne cura lei ra permislo, ileinqiie augelis, ; \ ,
155
* omnia uno tcmpore produxisset;
, \ .
id(X) ipsa die ei eadem nocle, restauraiio Uciu \ , ' ,
iinirersi roundi facla rsi : nam loius mundue in \
liomine eircumscribitur, qtiia, ut sajpe dictunt est, *
homo loiius mundi vinculuni esl. llomiiie itaqne ,
itntnorlali, incorruptibili et immiilabili in cadem , ,
ipsa Domintca? nocle restirgenle, is lolam rerum '
ualiiram, seu visibitam acti invisibitem, paris biv \ \
ncficii tponstone donat. Ideo ait Apostolus : iw- ,
staurari omnia in Clirhlo, quat in ccclis,
et
quae in
.
tetra ; e l : Quat iu Christo uota ereatura
: vetera #
,
c u m
oa
ST
trcntiemni, ecce nova facia sunt omnia

Otnnia
**.
,
dixil, qtiia in liomine omnia videtUur, Uni visibi- \, ,
lia quain invisibilia. Qtii ergo bumaniiatcm Cbrisli , .
9
ptrfectam ncgat, is daiitmim incidit, inagiiae t*

Dei occonomix el Cbristiani dogmalis ignarus : similUerqite qui perfeclaui ejus divinitatein ncgai,
rcus esl, ct magnum accipit delrimenium. Guio
crgo Cbrtgiianis lisec tanla epcs pioponatur, quod
ti angeli ei rertim nalara innovaiida sil, ac roelioivio cl beatiorem in coiidiiioiiem Iransferenda,
quis ila invidas et Dto adversarius fucril, ut banc
dimitial, ac novai mcndactque exterorum vanitati
innilalur ? Sane is a Judice in illa die audiel:
^
, g fc ,
\ .
, ,
,
' \
, \
(.
, \ ; \

, ; \ ,
\ \
Amen dico vobh, nescio vos : discedite?
me, omne$
;
qui opcramiui iniquiialem . Nam vere magna
ini
, * . ,
quilas esl, cloquia Dei despicorc, el repugnaniibus
illis spbaricam furmam CCDIO ascribere : tb s *
quippe homincs exspeciare n^queunt tealflm $pem, .
nvitri
, \
ci adienlum alorix magui Dei, tl Salvaloris
"
. 01
Jesu CJiriiti, qni dedil temetipsxm pro nobis
;
tquc cum fiJelibus Uoininiim Cbristum au!ire vo- (
luitl c supcrno clauiantom: Venile, benedicti Patrit
tt

mei : hwrediiaie accipiie paralum vobit
regnum
1 ,
,
conuitntione mxndi* ; scJ optntotie semper
errantes, inceria circuitionc cum spba:ra aua fcruo-
, ,
lur, spc quictis ivmancnti nulla
~ ' \
$ , .
1
Textux.
Cum ergo asira invisibilibus, secundum divinam

Scripluraai, virlutibus permula circumferanlur, ac , , \ ^
per aquilonem discurrenlia sub altiludincm ,
pctvrniîit, bac &ane figura <tata, possunt eclipses lunaalqne solis rcclc perfici. Nam aMgclics vir- \ *
luies, cum ralione ci ordine, acuiioreque qiiam \
HOS capere valcaraus modo bas figoras moveules, id cfti<iunt, buic opcri noclc dicque sine ulla re- \ ."
quie incuuilnMilcs. Eteiiim sicul cxlcri dicunt, aslra sub leira nullo curanle circumferri, uli supra , ,
comniouslraium cst, nalurae rerum nou consona, > ,
*
15G
lestimonio adveraa proferenlc*; sic no3, divinam sequenles Scripiuram, ob!i- ,
quaiu cogiianios molus 'rationcm , circumveclio- ,
moi cl cursutn astrorumboc niodo perfict dicimus : ; . \
uain liinc ctiain cdipses ticcessavio coiiscquunlur , \
i , n 0
eT
c l i a m
D c i
E|bes. , 10
* II Cor. , 17. Mullb. , (2.
t 0
Tit.n, 1 3 . " Mallb. , 31.
]29
TOPOGRAPHLE CHRISTIAN.E LIB. II.
lft
, . c ncquc Dco, i.cquc rcrum r.aturae adversamur,
Dro qiiippc crrdciiduiu polius, quaro cogitatior.ibas

. \ \ el doclrina? homimini. Ac rursum dc qualuor clc , menlis dirioius, Dcum prins aridain lcrram cum
, - flrniassct, cain, titpote ntole gravcm, ut tinivcrsi
, , 0 fuiidamenlum posuisse; aquam v<?ro, id est liunii, - <!um clcm nlmn, ulpole / I U X H I D , supra lcrram po , suisse, ei ambo ui qualilatibus cunlraria uua um , siiluissc, f>od' ad icmpcramenlum riorcm po , , fuisse aercm qui fiigidus est, cl aeri euperiorera
, , \tt\en\, id esl, raliduin rlemonluni, quia ambo le , \iora siml : cumque ba?c rouiuo aint coufraria,
, elementa duo qu* mediam apalium occupant,
, , aquam scilicci ui bumidam, cl aerein ut frigidum,
, quae magitam muluo liabem affinilalem, quoruui
, aliud fluxae, aliml ruli* nalurae esl, amboque mol
, , lia, muiuas altcrulrius, ucinnn ei conirarlorum
, , elemcnlorum qualiiates focile admiitcntia, sibiqiie
. invic^m conimiiuicaittia, univrrsuitiqnc lcmpcran lia, inlerniedium imer alia duo elenieula spaiium
, , Ofcupare decrcvisa*, inler ariduin videlicel ei cali , - dum, ne universum corrumpereiur, el in ciaerem
, abirel. Quia euiiu duo illa media elemenia tcte fo, .
cilc muuio pervaduni, in errorero lapsi snni etteri
eies oppoailo aerem quidem bomidum, aquam vcro frigidam dixcrunl : deinum ideo ni qualiialea duaa
iribnnnt, ae plerumque qualaor.

Pluviat aulem Deus ad uiilitatem pcr angelicaa
> , xirioteft fieri providit, qtne ipsi obsequentes, cx
- mari in nubes a juas advcluint, ac jussui Dei paren, - tcs imbrcm quo Dens pnrcipit cmittuut; ail enim
. Scriplura per propbetam Ainos : Advocans aquat*
* *0 marit, et effundem illam twper faciem lerrm "
, miliier pcr Zacbaiiam propheum sic ait:

_i
i - i
-
~
r _ .* ..-.:
. . ad horam
.
\ pluiiam Domino,
matutinam el lero
' vezbr nam, pluviam kiemalem dabit ipsit, umcuiq
" , vetor
herbam tti agro ln Hcgiiorum autem libro de
, Elta 8ic diciiur : Ei revtnui uptiet:
. * (actHM in teptima vict. tt ecce nub*$ parta
, veiligium, cveheui aauam % uiari*, Qnod rero
, , lcrra moveaiur, id iion a vcnlo fieri dicimua; non
. cniiu fabulaa commiuiscimur ut illi, aed illud JUSHII
Dci Aeri pronnnUamus, nec carioae rem perquiri rous. Ait quippe Scriptura per Davidera: Qui retpi . cil terram et facit tremere ; de apostolis vero
\ , dicilur in Aciibus : Ef commotut eit locni in quo
157
congregaii, et repleli tunl omnet Spiri
, , lancio ; itemque Amos propbela sic babrt : Dn, - minut Deui omnipoWu, gni tmugil terrnm, et
TOC . ' moael tpiam ; el iierum aliua propbcta, Aggams
* , - scilicet, a i l : Quoniam adhuc itmel ego commo
nonmodoterrai sedeliumcalum ;$crunum\$*\u:
, , , Si aperuem calnm, treniorem te accipienl mo
, ,
, .

Quoad aiifipodas \ero speîat* de bujuamodi fa * ' bulia ne audirc quidem vel loqui licilun eil per di, , - vinam Sciiplurain. Fecil emm,\nqmi Apoalolue,<*
n
e r a n t
9 1
Amoe , C. Zach. , I. 111 Ileg. vin, 41.

. 5. Agg , S4.
P i a ! . cm, S2.
t e
Acl. n, 4.
91
Amos
1
COSM, IXDICOPLEUST.E
131
% omneni genlem komiimm, ut inhabitet tnper ,
iit\ , *
07*nem faciem terrce; dixit snpra oinnes facies,
scd supcr faciein. Iuferos aulcm vocot moriuos in \ .
frra sepultog : eujiisinocli cst illu<J, Ut in nomine

Jesn omiie gcnuflectatur,caleilium, terrettrium
et ^,
infernorum ; ac si dieerel, angeloruro, ulpote , cxiesltum ; bomtmiiti, uipole terrenoniiit; el infer- , ,
norum, ulpolc in terra scptiilorum. Si,c enhn in re- . \ <
surreciioiie ftiturum dicit, qtiando omnes, sive an- , ? *
geli in coelo, sivc liomincs in lerra degcuteg, give , of , \ |
morttii in lerra sepnlii resnrgenlrs, gonu fleclent \ , in aomincJesti FiliiOei. Nam sttpra lcrram calcare .
, ; *
dicinuir, ut in illo : Dedi vobit poUiiatem talcandi

tmpra $erpenie$et scorpionet \ Calcarcoslaupra
.

ambulare, qnod sl supra aliquem ambulamag,
qui obversts pedibus ambnlat, gxbco est qui supra l ,
anbulat: et lainen, oecundum gepbot tllos, epha> , .
rica figtira neqoe sarsum neqae deortum babet: *
ergo nequecaJcaiuug, ucqiie calcamur, neqiie llale- , ,
nus in terra gradinMir, ae consequeoler ipgi com- , \ \ * .
menU et fabulas eftutiuni.
11 ^ \ ,
Quod vero speclal ad angetos, et damone*,
}** aoiaiaa, ovjtuino tircanschplag eas aiqne in boc ,
muodo oVgteteg taae ait divina Scripiura, ut cum , -
ual
dieil Apostola : Spcclaculum facti txmui mxudo
ti
"
mwgcii* et homiuibus , uipoie qui in boc UIIO raundo versentur. Daiiitt qaoque de eadeni rc tic ha- ; *
bdur : El prvtcept rtgni Persarum advenum

meflepcatr*1* tU
Uhh $iclil liginti uno dtcbut. El ecce Michaet, unu$ .

4$
,
ftmcipibtu primisy teuit in anxUixm mioi, ei iptum
w
rtliqxi ibi cumprixcipc regni Persarum : texi autem C ***** ^

. *
* doeenm U qum vextura tunt pepulo tuo
in xovU ' .
iimi$ ditbut *. Illud, advenum me$tetit, itemque, w, , \ , , ,
xif, tt abiil, ti reliqui eum ibi ac gittilb, circum %\ ,
acripiorum suut. Obacrvaiuluai porro, aingulia gen .
libti* el regiib arcbangelos admiuisiraiorea depa tari; iaiooiiain bominom quooilibel angeluiu comi \ *
l e ta euaiodem babere, Exempli causa ecclosia de
,
Peiro loqueos in Aclibus dicit, Angetxi eju$ e$l **;
; *0 *
Dommoft tiera iu Evangeliia b*c vociferalor : Nam
\ ; ,
amffiti eorum icmptr \^%vaUui (acitm Palru mti qxi
o4i$ ui ; luanifc^le detlarana aiiicuiqiie iioUruin
"
augetum adcsse, ducem scitket aique cubiodem. So , Imu quippc Namcu incircunecripiuiii, ubiquo codein
9
, t l * &
ai dical, in oiienlc, kabitavtro in exiremit marh,
qoasi dical, in oectdatc, manxi tua dtducet
Opor , ,
nu , Dcum inctrcmnscriploiii esse paloin doceug, , ],
De angelia vere d uecogiiari quidem poieai, quip- ;, *
po qni, ul gupra diclum est, iu loco reliqiiaulur, .
Aiuoiat quoque circuinscripias dicit divina S^rri- , ,
plura, ip3<H|uc corpore circamscribi innuit, ut , . ,
c m dkilur, Benedic, anima mea Domiw>
omnia
,
mua intrame tunt , quasi sdlicoKA Ipsa intra cx&i , , ,
9
Philip. ,
Lue. , 19. I Cor. iv, 9.
*faat. cxYiviii, 8, * Psal. cu, i .
Ibn. , 15 sqq.
J e
Act, xn, 13.
Matlb. vnu
133
TOPOGRAPHl/E CHRISTf L I B . II.
14
, Kvptor ; , \ ftiai, ac rursvm, Cor mgum el caro mea ; bic cor
, xal xa\ , pro aiiima usurpai, ulpalc qnas in corde sedcat, Cl
*al 6 infra torpus s i l ; et itertim qiiando dicil: 1 coid*
; , , \ - meo abscondi Wo//wie IMO, ni xon pecc*m tibi*, ai
* \ , r.j dieal, f)i aitima nua; tiermnque: Cor mutidmm erea
itt me, Iknt *, ul dical, atthuam. Domiuua aulew
,
* ,, sic aii : Xon qua ivgredimtlur, coixqxhwnt howi, , . ttcm; uam i tentrem radur.t, ct in wceitnm emii!
, . , e/<r- tw : ud aum egrediunlur cx cordc; qiiasi dicai,
ex aninia, itla coinqmiuaut homimem; qxmiia s
moiJUxv , egitatioHe$ ma/<f*",c( alioe, qua& *ua*eral, aninuc
, , prtqu-ieiatcs. Alilriquc rarsam aplia ad JtidoMram
, ' coufnftioiieni ail : Regnxm tafra t*l , ac si
\ . diceici : Optis osl r.t ivgnum l)eiftcmperinUis in
- aniiua bahealis ; rursiis lalroni credculi IURC polli* ' etoir, Ameudko iibi, hodie mecum tru in p*rmdiiv
httlv, * bi evideiilisgime, in loco, dicil. QUIMI vrro accux " \ , animain, aon secaiiilHin corpas dical, ioile
^ , palam est, quod corpus Domini a Josqdm Jcroac, ' lyniis sepulturo sit, ac lalronis iU*M forpwe iiadem
* in loci* sii lumulatuai : inaniresiissiiuutn ergo esl
, ipsam tec dt aoima dicere, Mecum kodie im
' * paradUo. Ad baBc evangelisianiot pleriq de morte
. Domini laqaenies, eagpiraaii ; aiunl, ac ai npiHiax,
3 , qui iNiuo exaislfbal, vidclkei ajiima, a corporo
."^ oi - asiefii; oaoi alius a i i : IxciinmiQ eapile, omiui , , riium .
, , , , . *0 ,
&* , , .
* C hanc qnidem a nobis dicta uxt, ojiiaai t e n
, , Cbrialiana bypoibeis, aobis, inquam, e i divina
, ' Seripiura permotia : enim batc commaiii aol
eanjeciura quadani ataecuii mniua; ted re accx * raie perqaisila Deo obiemparavimvs per propbetas
- el aposiolos, ac per Fitium suuoi |uenli: tiqiii , \ dem cupi oiimos quolqool aut ratiocinio suo avl
, \ , eoujeciura baec Iraciarc aggrediuntur, \ $ & paitl
bsreanl ei batlucinenlur, ncc valeaol accurale loqai,
, ' ad Deum univerti opiflcero, quemlibet vere Cbffi \ tianain coufugere oporlel, uipolc qui cl ctir cl quo , " modo faclum sil apprinio uoiil, nt crrantes rt
ôf, cg , ooioi vcnlo doclrina? boniiotiui ullro cilroqoe ja , 4 eiali, ul Aposlolus clamat, m venulia urmoxum in
. \ (aUacia ioveiiianiiir el nos cum mimtto
* * Kai & coudemnali. Hec Spsa vcleri k*gc lloysea in
, Nuiueris rcceoaet bia verbis : Vixiiûe Domium md
, , ^ Uogten : Lequerefiliiiiirael, et dices ad eo, ul /a cianl $ibifimbna$m / tatimemorum gxorum i
, gtneralionei , impoueiurfimbriiititta kyatia
, thina, et erit vobi$ infimbriU,el wUbilu ti recor iotai " * dabimwi omnium mandalorum Dommi,i ficie
& , neqxe ditertemini pott amexliat teUrm, el pot
, \ ^ io$ vetlroi, IN quibui toi [oruicamixi, ut record
^ , tiiffii cl faciaiu omnim prrceplm mea: ti criiU , ^ cli Deo -. Ego Dommxi Dext, fdiucf er
, jgypto, ut euem tvbis Deu, ego Vominus Dc
T
11
1S
Pwl.
,
19
5. Paal. cvvin, II.

Psal. i , 12.
Malih.
Ibid. 08.
MaillK v n . 50.
Ephcs. iv, !4.
LISIIII,
15
xv, 17,
11
Lur x v n . i l .
"Luc
135
COSiVLE INDICOPLEUST.E
1.%
viiter *. Claiiusel ipsc cadem doccns quaedocuil %\'&
Apostolu*, r.os r.oti proprias cogitalioncs, scd po- ,
litis divina prxcepla sequi opoilcre. Faxil Dcns, , )* 6 .
preliosum captit, ul ab iis abslitieamus, ac divina \ , \ ,
acctemur, precibus sanclilatis luas, (Ibrislianissimc ;
Pater, ul coram ibrono gralisc misericordiam et . ;,
graliain inveniaimis in sascula.. Amcn.
, , . ,
, . .
LlDEll III.
I \
" ) ,
Quod diviita Scriptura prma et fide digna st/, atqxe
' *ipia, nempe Vetui et NOVHM Teiiamentum, una
, ,
concordel, dumfigurarumtotiu* muudi utilitatem indicut.
9
.
\
Post dtluvium cum boinines Dco adversantet
conslrucnda; lurri priinum occuparcnliir, e sublimi ' , frequenler aslra considoranics, eirore ducii, au- ,
spicali ftunl cceluin vcre spbxricum csse. Nam vot
cuio iirbs in qua turriin aediftcabaiil Babylontonim .
essei, xecessarium esl Kioc primo Cbaldsoram ,
iuvctilum essc : quare bartoram spbxram conciu- * \ naruDl qui, ex Abrabami geoere orti, Chaldaei ,
erant; alque in jEgyplum profecli, iEgypliis i l - , \ ,
lam opiuionem cominunicarunt. JSgyplii vero ar- ; . rtpia biuc occasione rcni curiosius pervestiganlee, eam opinioitem laiius exicndeiunt, donec in JEgy- , ,
plo peregrinanles Grapci, Pyibagoras scilicet, Pla- \ " ,
10, ei Eudoxub Ciiidius pbilosopbi, eam 160
C , , \
edidicissenl, arrepla ex prioribus ansa, eamdem , \ \
\ \
fosius cxplaiurunl.
.
Paragrapha.
.
Posl diluvium, boniiuibus tn 'ntteriore Orienlia
, parle, ubi arca cotisederal, numero aoctif, ut , ,
ecripium esi, i i , ex pristinis limitibue egreati, pla- , \ ,
nitietn ioveneruni lerra Sennaar. Cum auten .
omnea unius lingus essent, de bis motud consul- , ,
tabanl dicenics : Priscos boraines Deue diluvio ; perdidil: ac ai iterum iratus nos pariter diluvio *
perdere velii, eane peribirous. Verum agilo, la- \ , .
leres pareinus et coquaiuua igui, ul aquis obsi- , , \
scanl , ac biiumiiie coaglulinantes coiistruamus ^ \, , \
preallam luriim, cujua cacumcn coelum perliu- ,
gai, ui, diluvio erepti, in turri aenrcinur. Sicque *
facile btUuin conira iilum insirucre polerimus, ^, .
quaodo proximi erimua, dumque omnes una su- ,
inus necdum dispersi. Ulud enim sibi vull boc , , \ diclum : Et faciamut nobis nomen, anlequam
dii.
*
pergamur w facie terrv . Orei ilaque siruclu ,
ram, cuin lyranntco ntorc vellent in coelum asccn- ' . ^
dere, clemcns ilie ac misericora Deus , gnarus ac \
praescius eum, qwcm libert arbiliii creaveral, , \
boinincm, vi qutdem raiionalis partis inslructnm, , \
sed infirmilate carnis debilem esae, eommiscra- ,
lione poiius, quam indignatione permotus, magna , , ilerum oeconoiqia cst usus, nec permistt aoa in- \ \, olxc , /
casaum laborajrc ac defatigari : nam pratcrquam
c , , n a
Nura. ,
1C.
47
Gen. , .
IW
TOPOGRAPJIl/E CltRISTfAN LIB III.
ISH
, quod defaiigalione el operibus aUerebaumi, inulii.
* ; , '
allo ronslituli, venloruni \ebemtniia in mu
, dtjecti nnb.mi; sive etiam ardore solis exu^li, ac
{ , niniia relsiludiuo aitoniii el offuscaii, in imuiu fe - rcbantur. Liuguam igilur corum confuiuJil et iu
. \ complures alias dividii, impiam ameniUw com , , pescil, ipsosque diapergit, el universam ierrain
\ . inhabitare fecit. Usec causa gciUium disper&ionis
fuil, liacc babiialionis in onini tcrra. In novissimis
. ' crgo dicbus beneplacilum Deo fuit bomines (viai , larc), ul scripium esi, Jn hamiuibiu beueplaci, *r zydvxla, - /tim , ac proprio consilio el beiiftale ipsos de , - ducere in coelum; atquc, pos4 qaadragiuia a rc ' aurreciione sua dies, primitias noslrum iu coctos
* exlulil: ileroquc, ut reliquoruni borointua ascenxal sum praesignificaret, indie Peotecoales, conjuuclif
r/ , per Spiritum sanclum lingtiis quas olira diviserat,
, ; , \ calilus apostolis variis liuguis loquendi magnalia
, Dei factillatem indidit , proul Spirilus saoclus
* ; ipsos ad loqoendum afflabal, iia ut omnes qui
- asiabatit, ex oronibus genirbus coacli, propria
, singuli dialeclo magnalia Oci audirent, iioscerem , \ que Dci erga bomines dignaiioncm : quia, 161 cum
, - olitn bomines lyrannica vi ulenica io ccdum vo - luisaetit ascendere, re infecta manserunl, jaro vero
6, * ex Dei i>encplacito in coeluin fidelra efferuntiir.
. Gloria sapienli ac mUericordi lô.qui lisc liomi , - nibus largitns est. Atnen.
/.
.
' oj
,
,
, , \

.
, .
,
,
,
*
, |.
6 . >\

.
,
.
.
8
,
,
, , *
, ,
,
,

Luc.
11.
' Acl. , 24.
PATRUIGR.
LXXXVHI.
Paragrapka.
Jn sublime elaii primi boinioes, duop intxia} *dir
ficarcnl, asira freqiientcr suspii ienltt, ac yidpntea
steliarum alias ascendere, alias descendere, suspicail
suni ceu macbinis quibusdam coeluia circqmyolri,
ac conjcctarunt esse spbaericum. Figuiam quippe
terne ignoxabani, Besciebaiuque slellas ab angelia
in aere moveri. Quamobrem bac suspicione permoli
ponas, quae loiam mrrim permearent, exsiruxeruui,
prospicientes ne aquis diluvii succussa turris ruerei: similiterque latcribus xdiOcarunt ul aquit
obeiîeret : nam eo modo strucia iurris deprebenditur. Aiunt autem eain a fundauienlig leriia
quaquaversmn milliaria latiiudinis occupare: dicuul
etiam gtadus ad ascensasi in ambitu ad exterio^ rein paricin posilos liabere, ul per fencslras lucem
accipiant.
f
Texmt.
Israeliiis in iCgyplo degentibus , iialus Moyses tx
in rcgia iEgypli educius universam iEgyptiorum
eapieniiam cdocebalur : cum autem oculig percepUsel spha?rani ei aslronomiam, tive potius magiam, ei bieroglypbicas lillems, imo verius litleraruro symbola ; nondum cnim luierae erant: ac, ui
atimmaliai dicam, cura omnis eorum sapieniis consors eaael, ui divina Scripiura narrai *: postea vinlem adcpius xlaiein, cum propri ac patria genlia
u
COSMiE INDICO!'UL ST
IW
..linliosus essel ifigypliuni iuloificil: ac wllioafm ~ , , *fonlus, in regioneiu Madian sc subduiif, ubi,uxo;c 6\ \ , *
Jucta , Iitiu3 deos stisccpil. Cum vcro soccri sui .
orcs pasccrci. easquc in monieui Sina duxieî, , \ Sivaiov , \
tltam rubi vlsiourm vidit, qui, C U I B totos ardercl, , \
itou coueumcbalur. Uim* fiiai ad epeclaciiluui pm- , \ . pius accoderet, ab angel Dci in iiominc Dci e%o- ,
oaius, jtitsus esi adire regcm I'lia aonem ia MgJ- * ^, \ plmu, accduccrc tilios brael ex serviluie iCgy- 4 , piioiuni. Gum auiero ille, rem licri non potae raina,
raluctarelur, ncc posse pularel leDuem boninem .
regem lantum oppugnare, ipsum Deus per aiigelum ( ,
li.luda replevil, avos ineinoriam revocaus cl ),
4|iii ipsc Oeus ex velula ei sembrjs parcttlibtie 7
-cnieui maguain ci numerosissiiiiaiii praMor s|*eiti - ,
ixciiassel. 162
^
*d miractiU pcr vir$ain, D
quam laanu gesiabat, patrauda adoruavii: quibua \ .
mitaculis slupefacius Moyses , pracepio poruil. (&6 *
iEgyptumquc profcctus esl. Eo cuot adveaUset ac , cuiii Pbaraone colloquia luiscuUsel, oaieneuint ci .
crai Deuui umneni creaturam prodtuUsc, ac de-
daralurus quae prima, qux sccutida, ei qao ordiue ,
roliqua coudideiil. Erautque istiec bouiinibtis in- \ .
crcd.bilia, queiiiaduioduin bodiequc piaeclaiis istis xal
viris csse vidcnlui; imo eliam ipsi Moysi : - ; .;* 3*
dum eniiu boruin expcriraeuium ccperat; scd, p*r- . ,
indc aiqtic iEgypiii, spbaericam csse cecii Aguram ^
pulaiKii.
.
Dcus igilnr ipîitn ad miial>ilia iti nominc Dci
\
palranda et ad c!cincnla cu:umutaiida instrtixit, ^ ,
ul omnibus JSgyptiis iiemque lsracliiis, ac, eoruui C ,
mintslerio , omiiibus prorsus bomiiiibus osteode- * . rei, se Deo in omnibus qux d cit vi agil fideleoa \ * esse : sic eos pwparans et dispoaena mi ie \ - acceplum habercni. Incaiitaloribtia autin, qui- ; .
bus illu magiairis usus fuerat, coneessum tsi ul , \ CVHII vo congredercniur; ac divina virtoie in aciem
, ,
contra illos descendil, ad cjusroodi homincs de- ; , spicicudos itistilutus, i u ul alla pugnam detre- ,
ciarcnl ac diccrenl, Digilus Dei e*i kic . Cumergo .
aqiiaruin iiaiuram in sanguincra \ f rtisset, pisccs , \ ,
occidisstt, ac rursum sanguinem aquam vivcx- \ ,
tem el fecuudam muiasset, roare Rubrum divisis- *, \ ^
BCI , ac ceu munim ultru citroque conslimUset in \ , conspccta Israelitaruni el iEgyplioruin accepiat ^ f * *
wr
'
U

f
'
*
'
pt-obauis illis cral, cum postea dicercl: Dix4t \0 ,
Dem: Fiat fumamentum / medio cqua,
tt erit
,
dividens inler aquam et equam: et factum est
*** .
ila
Iiciutpic cuiu toto triduo teiicbras apud ^gypiios ,
icrisset, dum lux ioter Itraeliiaa essel, accepiua el ,
probaitia illis erat, dicens: ienebra erani $uper
. .
139
<iby$sum. Et dixti Dcut: Fial lux. divteit '

Deut .
inter lucem el Unebrat ; ac sinc cursu solis, lunac 7
, #
il asiroriim priiiiam, secundam et lerliam dicm \ \ ,

ertliixissc supponil, dicvns Divisit Pexs inlerlucem
\ ,
d lenebras. Deindc voro rauas cx fluvio oi acitii- / ) *
pbos ex lcrra cduxil, idcoque cu>lilulis cral cuu ptrcr . ef
Exod. , 10.
1:
' Gcn. , V. ibid. S.
liS
T O P 0 G R . i r a i . E c n n ISTIAN.fi LIB.
ifi^ret:
/>rxi/
fieu:
Edwantnqn*
xtnhnas
ricenu*
",; \ \ 3
f /- c* <*;? /< el factum e*i ttn " ; ac rursuni a i l : Kdncat terra
t&fcrrcr ^ - / , tykveto ' i l l u i l e l , ct fictnm est ita, el reliqtia simili ^ '
**
*** }*** l e r , &itippiuli hiuw o n i n i a . P.isircmo c i i m p i i u i o tirjuus c r a l , c u m
' * . geuila oinnia inlei fivtesot,
po&livmo
ii*ui
Jiceiet:
fWit
/),*
/OJHIWIM . At ,
* *> tor &r- q u c , u l i supra f l i x m t u , i!!mit l:a;T*.i$ ii d i r t i s
Ugmxcr. , grsiis siti> lidc diûuai o*iend;t, ritpote qni ipsN
Dculis idiia ab ii!o op^ra ci-iu^mi!.
, .
Sub liaw, cum erfuxi.sici oos *x .lîrypto, ar
, \
, sicruiii trajocisset marc Uutritui, pnpiiliimijTic 1 S 3
, ad inonlcmSina dnxisscl, nbi <liv ::n vision** d i ^ i . a , * fuerat rursum Deus in ron.qicrtu pop':li nii , \ rabilia |icrpetrat, n i o n l c m ignc. flammis el fuino
, - | i replct: Uinc buccinarum c . l a n ^ r c n r l o o t i i i i i i l n r
, - <|ii;c a quovis it nicdium accnlente audi:M)an!uT.
] lis vcro caligitic, tcnebris ac lnrbine pcrlcrrefacii,
, Movseii ox nn!>e iu conspcciu populi albiqiifbatHr.
. ' Tttnc cura quadraginta dicbus in nionlc jtjuntis
, p^rsevcrasset, ipsum in mibe absconditum, D C I K
, \ c\ lerrcnie rebas ceu cxtrabil, ac omnium, qua; in
JCgyplo didicerat, oblivkmcm iitducit, r^gcnerai , ; . quc qnasi infantcm in vtilva. Elapsift aulcni qua^ ' \ , \ draginla diebus formam ipsi el animani novam in dit, rcvflatque ea oninia qn;r. in opcre scx dierum
[] , \ pcrfcccrai; aliisqie scx diebtis in visionc opiftcium
- illad osl^ndcns, ac in consperiu poncns qune sin, * , gotis dicbas condiderat, iititiintm : prinia dic O R , Vtim piimum, cl lcrram, dornum spaiiosissimam ;
, \ , , I cl iutra illam, aquain, aercm, ignom cuui lorra
, , ;, commifttum, tcnebras angelosque, una ct confcr* ; ; lim ex nibilo producens : soiaquc usus vocc ad
| insittulionem angelorum, Iticoiu creavit, qu.-c lu , .\ ccrnoe iosiar in ipsa domo omnia illustrarct. flinr
, . aefitnda dic cx aqua firmamcnlum conslruit, quot!
inmcdio allilndinis coeli toinm ligat et firmat, di, , videas aquas supcriorea ab infcrioribue, in niedio . que ronsistens. Dao itaque loea paramiir, ccn tri \ \ - dinium snperins cl tricliriiuiii inferias : iuferius

qaidemfatitcmorUli el inntabili viue deaiinaium; su *
pitrius vero futaraeiminulabili vilae paratura abco uit.
.
1
5e
ParagraphQ.
Poftqnam aecunda dic lirniamcnlnm, locuin

'
anum
dininns ac in duo loca dividefis, a Dev
,
* facium fneral, di* futurostalu, id cst de superior!
, , loco, magnus illc Moyses IIC verbum qutdcin facil:
* aedlotuscslin boc slalu, niniiruin, in inferiori loco
, describcndo, narrnns qnonirxlo Dcua aquas rongrc, , \ gavcrit, qua ra(itne borbam viridem ci ligna ox
, \ lerra eduxcril, similiicrqne coeium asiris oxorua , vcrit, ilemqiiex aqiiis voJalilia aqualilia odiixcrU,
- cx terra qnoqiie bruta animalta ct boiuinem pro . duxcrit. Dcindu jiiastis srrundiii mundi forfiiam
Ubernaeulttin oxstmcro, uniim in duo labemacu!a
, inlerposilo velo divisit, interias ectticcl el exicrins:
*, , ac in cxleriori qnidcni sacerdotcs ctiltuni assidu
C t a . i,^>.
"ibid.17.
143
COSMiE INDiCOPLEUST.E
ltt
prjestabaiii, AC si nempe in lioc mundo fuisaent; ,
inlerius vero, nonnisi &emel iu asino soJua suminus , \
eacerdos ingrediebaiur, quasi ad locum coeleslora * ,
164 stiperiorem; quapropler iaierioris tabenta- , \
culi atliiu prorsus arcebantur, atpoie quod coele- * \
siium typum gcreret. Leges auietn, onera, supplicia, ,
et casiigalionea iransgi essoribus iuferendas con- . \ ,
grucmer euarrans, fide dignus babitus est, qaia \
jam se apparaverat ad ea, qoae ad correpiiooein ,
speciarcni, enuniianda, et ad miracula edonda, ul ; \ cuin i-ypiios variis plagis ct suppliciis affecit: , \
*imililerque com lanla in deserlo peccantibus et , ;
prjevaricanitbus Israeliiis designavit; ita ut wiiver- \
sam illaro generaiiooem perdiderit, duobos tanlum ,
supersiiiibus reliclis : imo ipse quoque cum illa , \
, . .
gcneraiione tinem vivendi fecil.
\
Cum auiem Dominas Cbristus pro salule lolius
*
fnuodi, ut praesenlem renim slalum golrerei, futu,
, \ Aiafrum vero declararei, buc . percgriuatus esi ac diserie predicavit appropinquare regnam COBIOTUOI, 3
miracula pnedicalioui sua& consenianea edidit, ad ,
beneficia scilicet boimntbus preslanda; ac ne iinum \ ,
,
quidein ad casligaiionein bominis perpelravit :
, , *
tlaemoiuacos liberavit, aegros sauavit, soiutoe fir ^, , uiavit, claudos erexit, caeci oculormn usum resti , ,
liliiit, surdorum aures aperuit, balboimm linguas
, ,
expedivil, leprosos mundavil, ariditale aCeclos ad
,
icatperaium elatum reduxit, manusaridas reaiaura , ^
vil, sauguinis profluvia virtute soa boimnibus
fetidos refiuxil, viventes W*wv , \
obslnixU, niorluos jam
\
fh .
, \ d cursum couficiendum preparavil, ibetauros, , qui iiuiiquam expilaci possint paupcribua annun- , \
liavit, veniorum vcheinentiara el maris furorein in- ,
terminaiioue compressit, et cxiera bene mulia
edidit, quae evangelicae pra^dicaiioni et futurae viiae -
congrueniia sunl: in ea quippe nec daemon agitai, , ,
nec inGrniiusadesl; illinc aegritudo exsulat, iiem- , ,
que membroruui morbus, inlemperies, penuria, \ , \
aanguinis profluvia, motds elemenlorum; el no- . vissimus inimicus, mors nempe, destruiiur. ilaec , \
cwn vidcrenl Judxi, quod vidclicet ne ununo qui- \ ,
dem signum ederei ad bominuin casligaliouem, , , *
nisi duo lanlum, non iu bomiue tamcii, sed in \ , ,
jgorcis, et iu iicu, in bruiis ncmpe et itiaiiimalis, ,
ad potejjiiae indicium id operatus, illum accu*aiidi * * dxt
ansam caplabaul, diceitles : Volumus U tignum ,
videreid esl, quale Moyses, ad honiinum ca- .
stigaiionem edilum.Dumiuus aulein. cum nossel co- , *
giialionea eorum, respoitdit: Gcneratio prava etadul- ,
,
tera signum qnwril, el signuin non dabilur et, nisi
, . "USmp
iiijnumJoiuv prophei<e \ Siculcnim Jonaspropbeta
tribus diebus in vcntrcceli inclusus inansil,el poilea ,
>ivcns illx*su$quc cxivil; sic el ego moiluus, poftl- ,
quam iribus diobtisin lerra manseio, posteavivus \ ,
165 iitcorrupiibilis ex mortuis resurgam. Alias .
lirra, cum tlagcltum cx funiculis fecit ci oinnes cx ,
itinplo cjcctl, direbaul i!H : Quod signum osiendit.\ , *
1:1
"
Mauh. . b8.
' ibiJ, 30.
n m
145
TOPOGRAPHl.fi CURISTlAN.fi LIB 111.
HO
; - guia hccc facis ** ? Etiaiusi uitilla ab eo signa cdila
' * fuissent, respondit eis : Solvite lcmplnm hoc, et iu
radr , ~ Iribus diebm excitabo illud , eadem ulrinque
tr * * rcapondens indicansque corporis sui resurreclio nem, ac si diceret: Cum vidcritU mc ex moritiis
, -/ " - resnrgenlem, et mtracula in nomiiie mco facla,
, \ \ tunc virlulem el praedicalionem iueam cognosceits,
, quod scilfoei adventus meus non ad supplicium
* bominum fuerit, sed ad resurrectionem, immor * laliiatem, incorrupiioiiem, iuimiuabilitaiem, ei
\ \ bcaiiludinem bominibus prasiandam. Itaque con . gruenter ad docirinam euam miracula edetal.
.
Quod tpsum MaMbams detlaral lns vcrbis : Et cir *
cuibal Je$u$ cimlaUt et cailella, docen synayo
g git eorxm, et pradicans Evangeiium rtgni, et curam
, ,
vmnem ianguorem et vmnem infirmiiatem , ac
, 0diccrtH, congrueulia pi&dicaiioni suae miracula

^. . palrans. Joannes auteiu evangelisla lic ait : Multi
, diuipulorum ejmi abitruKi retro, tl jam non cum
$ illo KmbulabanL Dixit ergo Jetui ad duodecim
, " . Nunqnid el vo$ v*Uii abire? Retpondil subiic
* omnium nomxne Peirui: Domine, ad qmem ibim
; terba vita atenue kmbes, ei uo$ credidimut, qn
- , - lu e Dei *. ld videlicet dicens : Quae nos
,; edoces, abs Ce operibas perflci videmus ; nobi*
, . quippe viiam et rtgnum coeleste polticeris, ei
, , omnia gesla tua ad vilam bominum speciare conspicimus. Qui ergo le relinqtjere, alleri ' *
\ , \ que adba?iere? Porlio ilaqne noaira lecuin esi,
- Domine iesu Clirisle. AmftJ.
. , \ ; \ \
, *1 . '.
' * A l quaeral forle quiapiam : Cur cum nulluro ail
, - casligalionena hominum signuro cdidcril, accepto
, , tamen, dicium est* flagello, , qui in icniplo
> , ; '- vendebani, verboraverit, ei *ex sacro ejcceril?
* * Rcsponsio. FaUum illud cal: neque cniiu hoiui , \ iiem percuasii; sed, mirabili ei congruemi utub
* - dispeiisalione, brn(a solura verbtravii, y l scri, * . plum esl: FactoqueflKgeUoex funiculii, ejecit ex
, , ttmpio omnei ovet el bovet , ac si dicerel 4 Wvtc
, quidera animalia, aed irraiionabilia, verberavit, ea
, , , diain, qu in aacrifloiuni ex foge oflerebanlur dc
, teinplo ejicicns, bis declaraiia. ludaicam riiuin
- resaare. Iiianimata voro re|talii ct evertit, ut acrt. \ - pluin esl: fit nummttlatdomm peeuniam effudil,
. * D
. ^ raiionabilee noc veiberavii,
, . nec pepulil, sed bruia oolum percoaeii, ui scri , , * pluin est, ei columbaa veoderilibus dixil: Aufe.ru
, , * nia kine : noltU fucere domum , do * , mutn uegollationii
Hia oronibus declaratis,
ea qua3 iu prisco illo tabernaeolo aecanduin legeni in
* , sacrificium oJerebaniur, iloera babitura; &liuiuquo
, - btaimu subslilueDdum esse, ioieriori labernaculo,
* ; , quod coelcsiium fuiurique status figura erai, con , \ ; grueniem. Judxi vcro, Judaici siaius finena adumt e
tT
g 9 r t H
Joau. , 18. " ibid. iif.
t e
Mallb. ix, 53.
* Joan. , (7. " Joan. , .
? l
il>id. ibid. 16.
47
[
OKM/EINDIC0PLEUST*
bran sibi suspicaii, mierrogabanl eiitn diceules : , *;. Quod signum oUtndu, quitt -c fucit
' ? Itle
vero,, tbv

cGiigrueiiWr auuipta e i re prasenii occagioiic, *c
; ,
tjtiiiipiaitt faciiirum wiiigmalicc protnisii, videlim * , tavra
liinpli deslruclioiiem, ejusdemque restauraluMiettt, ;
quia deblt-uciio leiupti, eive corporis si, feiijiis *
inundi M>lmi<> esi, rcimatio auieni, r*ive fuafalio , \
tctmpli, seti corpori* sui, fulure
declaralio * , eral. Scrmo ilaqne meuf, heus l u lirmua coui- , '. *
siil, quod scitkct niliil ad casligalioueui bouiima \ ,
fccerii, *ed omnia ad bcneficiuiu pnrtttamiimi ; , ipse iiaiiique alibi clamal : Kon etiim tutiU Vattr
'* , 6 ,
Fiiiuw, ut judicet tuuudum, $ed ut sahelur
mun- * *

Ott* pcr v,)$um *.
* $
t
YK-r xplra zor *, 4JLV

9
' Ira #9 tV .
textus.
xsijicror.
Deinde aquam unum congregai ei aridan

,
osteudii, quam lerram nuncupavit, pritis aqui* , , obrulam et occullam : alque ui iria cflkit, id esi ) - \ raui UceauOfti, ut vocant, qui terram banc uoMraiii ,' ,
ambit, et intra lerrani itlam ultetioretu coniiiie- , ,
tnr; ilemque qualuor siuua ab Occaito in hauc
lerram nostrain inAuenlea, ut in medio siius -
Oceanus, cun ititfriorem rtiaui lerram, Utin nu- ,
alram banc incoletilibns aeris ttmpcrietn gignc- , \ * ,
r c i : siuus vero ad Iinjus aundi navigalionem cl * irajeclom pararel, dispersas genles in amictliara ,
keniper deduccns, ut facili negoiio ad vilam neccs
, )
karia a getito in geutem traiisferrenlur. Praripit C I** * .
ilem ot oninis generis fructas, ligoa t virido
feiiurn ex terra germineot. Quarta vero die, . ,
cxcepla puriore lucis parle, solem coudil; cx re-
liqua vero, lunain ei stellas, totigrucnli pulcliritu- , \
* dinc cneleslia exornans, ac uaivcrsi ordinem
comenlum parans, opus et legcin invisibililHta , \
viriiititms prx>scHbens, uti aciticct b;ee admiHi- \, ,
slrarenl el conciMie regerent ad usnm imaginis \
ucmpe bomtnis, ct omuium qua* illius causa ; ,
.ondita sunl. Qua in re illos quo<|ue assuefcrii ei * *
insiiiuii ul legi aîbjicercnlur : ac bonam malamve ^ , \ eorum menlcin exploravit. Quare eorum qtiidaxt .
piaivaricali cx cauo dejecli suni, ei digiiilalom " ^
auiiseruul : Vtdeoem cniro, ail Domiuus, Sala- ; - * .
sicul fulgur de cmlo cadenUm . Inflaliis ^ 9 ^
, tir Sararar xtcorxa
cniiu ub imiiisierium a Dco ibi depiitaium, ad *h*
obparov. '. \ ,
ulititalein sciliiei hominuin, ul hoininuiii gralia
aiTctu ui<vercl t l ad SUIII cjos conciHiiart*!, ra- , \
, \ ^ * \
tus 107
^
na*>ura sua id se pramitmuxi
* ssr, dcbilaniquc Dto adoralionem usurpans sibi, .: , biatiiu praetfps aclus esi. Siquidem ail Aposltilus, ) ,
,:. ^. ,
Tiiuulhe< pnetipiene ue tuaiuiiya ueopbyio digui
0: -f ,
taicin conffrrel, xlpftle qui nopor ad lidciu actea\ ,
si-S4*l, M C ibcripsil: Afox ueophutum, ne m $uperbium t/ii/iu. in judicium incidat dinboli.*
Cuiu Mif rev^vtcr, "m 4**1 ?>
xoro .ni Apuhtidvs, cs*e dubolum, cav- fiiavoAcv.", , *
&.UII djo\iuitns inauifesle doclarai: quia sciKcel * i o f /
%
fc
i x
t l
c x
le
" Joan. . |.
1 au. . 17.
11
Lir
r. |S. 1 lim. , 6.
m
TOI-OGRAPHIifi CHRISTlAN.fi 1.1 . 111.
, ?, inffatnt ctt seae, Oenm osse rartns : uude rl nior * i&av Initii lioinini comnuiitcarc. liebat, diccits:
* - " Eritii $kut dii \
.
Paramrapha.

Ciim oomipoiens Dcus cum ca-lo ct terra angc ; \ , U$ ouutte, qxi antea non ftterant, produxissti:
* , stabaxt illi ailooiit, ut palionalcs segrfgaii, imtit , \ , \ - qtie stxpemea et cogitantes qnis eorain vi aliortim
creaior esset ei opifcx. Videbani enim sc intra rcs
;. alias ceateri, neqoe praeexsiilisse; ac rursuni ita
, \ * ralfocmabajUur: tJiiuseslhoimn eonnnquc ircaioi,
* avft alma el alioa; itcramqae : Suane spoute ac
, * per aa otmia producia itntT quis igitur major alio
* eaUCum itaqoc talcs cogilaliones aecum
; ^
| | ocilicel notii iltiuf epatio : lcnebras
\ * qxippe De ilba, til scriptom etl, nocicm voca( , , vfc: Deos eorum cogHalfonibue pnesene, dere ), pile hiTisibilUcr hanc vocem protulit, Fiai lux :
, *, * qya Aala **, -es Ipso tcmpore ex nibilo sc^ ce;a, oninea otwlupefecii, unaque doctiit, ctnn
; *
qui boc tx nUiUo proiluxcral, "rpsos qttoque ci

aiia iimil ex tiibilo produxisve. Oinuesque aimul
\ *
iimsibititer Dcum conspicientes, ipsuin adoravc .
rnl, qui et tpsos (l atia omnia ex nibilo produxc ,
rtt. Id porro dcrlarat ilivbia Scriptura in Job, c\
.
perfiofia Dei iia loqucns: Cum faeenm aslra lauda
',
rtrnM
me roee magna omnet anueU mei et hym
- "Or* , flrwdr ?
ttlttrafmuni
ab uno omnea detnceps signiii*> $ vjnnprar'
C
ans.
Observandtim
eel, eum iu conspcctu augc
Imatn
duas
aubstantias,
altcram primo, a!. *
tcram
poslrcmo
oinnium,
ex
nihilo produxissc.
\
* primo qaidcm Iticcm, postrfmo anlcm aiiimam
, , - imstram; aHcram vistbiiem, sensileni cl irraiio, , itateni; allfram iulellectu pradiiam, rationaiciii
\ ei invtsibilem ; cxHcra avtcm onitiia cx jam cxsi . rMetHibvs produxii, ut binc docercl cos, se re , ram crealarum oiimium irrationatium, ei raliona \ , fcjm, teneiliviii ei inteiligentium, visibilinm oi iu , , titibilium axctorem esae, qui ex uibilo tllas pro . dvxlseet. Nec vero absimile esl item eos illa di
ol xotte, ulpote ralionabites, cogiiassc, mim illc,
, to qui banc lucemproduxeraf, <*uiliim itcuiproduxissiM.
. * - i w e vocc itcrutn 168 usus secaiidoro cocbun
, * , eonopccla conim ex coinpat lis aquis condidit,
* primo ca lo specie simile : aiquc binc itcm didicc . , rinil, ipsiim case el bujus el priini cfluli aucioron,;
el ila secundae dioi opera perfccit. Ilino ntisum n.
, . gilanlibn illis ea quas ad lcrra*n spcctamit, (
, \ - gregali aquis aridam c&bibd, quaiti lcrratu vocal,
, , ip&iqtie nomen, utpoio Doniinus, imponil, qihin , admodvni ci flrniameiiiiiiii cwluni miii<upai;i.
* \ ). Poslea cx lcrra setiiiua, oloia omneqoe viroiis gu - nus aique ligna cduvii, d<M-eii* sc singulis, utpulo
> \ ab
cicalis, ad libiiiiiu uii. llcinde quia lcitia
*. . die planias ciscniiua produvcrat, scqitculi, scilicet
,^ \ quaru dif, cuxi IMM; iciiqîanwiuo quodam el or0
'Ccn. , 5.
11
iob vxxvnt,
151
COSM/E INDICOPLEUSTMB
152
difle opue babcreirt, ex luc, quam auper pioduxe* , /, rat, luminaria ct aslra eoodidit: ac posila coeli , ,
iirmafriento invisibiitum virtulum iniiltiludine, prae- , ,
rtplt ets ut jlla raiionabililer secuiidtira ordinem
\ * \
ftiovfcrent, et ad planlarum atiormnque tis opua ,
babentiaoi (ernperarnenluro, circumvolverenl, ut iia , \ occidCDlibug cx frigore ei motu aeris bume&cerem, , \
bincque luroinariuni prasentia calefierent. Quxdara *
<Tgo ex mvfeibilibos virttiiibus, anctpiti mente ab ,
initio ad boc tlsqae ifemptis permancnies, el erga .
condiiorem suiiro ingratae, ad depalaium sibi a Deo ,
minisierium temere aceedtnics, natarx acumiue ,
atque iusila virtuie ei raiioae iafiaia, a Deo prola- , ura vocera etjussuiu vilipeadentes ac deapicicntea, .
neque iiitelJigentes se una cum tenebris, ul caelera
bpificia, producias esse, aoientia sua superatc, , ,
suspicaiae se per sc ei sua aponle in hanc naiu- \
ram prodiisse ; diabolus videlicet, cui aeris cura , *
comnmsa erat, ei alii com ipso, quibue alia con- ,
credila fuerant, debitam Deo adoraiioaem et bono-
rem sibi tistirpantes, cito inlkiti ei iaobaeqoentes ; *
nc aliis itcm oifcndkulo essent, ex subliini cl ex ,
dignttate sua dejecti eunt, ctrca terram versatori.
Lndc et scxta die, post formalum bomineai, in ler- \ ra degens, ci tantse Dei erga bommem sullicitu- ,
dini kivtdcns, bominem ad proprium morbum , \ ,
pertrabei-e voluil.
^ \ . "
\ \
\ .
r
Ttxius.
Quiula die jubet animaUa diverg* ex aquis prodire seeunduin genos suum, aqtiaiilia cete et reliqu.i, uuaque volatilia oinnia aerivaga. Deinde
sexia die jumenta oronia, feraa el repiilia secun' genus sutiin e tcrra prodiixiu E l postquatn
iCtam danium pknissimam et eonctnne ornatam
prscpara&sei; lunc perinde atqoe rex qut urbem dificavit et absolvit, imaginem ibi 169
suam reponil, varils coloribus decoratam; sic ct
apiemissiniQS Deus, variis sui9 opiikiis, rationabilibus ci brulis, morlalibus ei immorlalibus,
corniplibiVibus ei inooFrupiibilibus, sensilibus et
inrelleciu pr*dius una colleclis, animal unum adornat el perftcil,ex omnibus naturis consiitutum,
videlicet hominera : ac in praeparala donio repunit,
ut viccm implerel imaginis soa3, deciaraniis unum
rsse mundi opificem. Quare talcm imagincm tniranics aogeli, behe elrga Dcum affecii, eamdein ejus
imaginein fovchl, ipsique minislrant : similitorquo
.imnis rerum nalura; sol videlicel superne lucens,
aique bominis caufa diem cificicns; luna el astra,
ticnsissimaa ten^bras quadamiebus illustrantes,
riirsum nociis propter bominem peiHciunt; necnon
>iienscs, teropeslaies, conversioncs, el annos, in
signum posita iis quimarfnas plagas irajiciunt, aut
!u dcscrlo itcr agunt; aer auiem ad respirationem,
V. irigerium,e( tem^ricm imagini illi inservil; ignis
\v A\ ad coqiKMidiiiu iiaucm, ad aîaiu Calidair
Tb .
^
,
, .
]
\ \ . Ra\
,
,
\ , ,
*
,
, ,
* \ ,
, \
^ ,
, \ obap
,
. " \
, ,
*
,
, \ , ,
: ,
\ \
; ,

\ \
'. *3 [] , \
153
TOPOGRAPHLE CHRISTIAN LIB. III.
IM
v, xa\ ;, xort , parandaiu, ad noclis lumcn, ad rem foquiiianam,
, , et ad alios bene mulios nsus minister adcst; aqua
, , . ; ad poloro, ad ablulionem, ad fermentum, ad irri , gandum, el ad alia multa osu venit; terra ad habiavaoaatv , \ tandum, ad productionem omnigenorum fructuum,
el ad alia multa inservit : quadrupodes nninda? ad
, , deleelalionem et ad vestUum, jumenia ad ministe , , riom et ad aolatium, fera? ad voluptalem et ad ter , rorem, reptilia similiter : omniaque ad partid ralio , \ nalis exerciiaiioitem miiiisiranl, el ad uiilitatem,
propter bominem sciiicct, qui est vinculum amicUia
, , \ univcrsa* rerom nalurae, qni in terra gradihir, et
, mente volal ac universum contcmplalur, qui figura
- rectus esl, tralumque, utpoie domicilium suum,
,
facile obtneiur, qui rex est omuiuin qua; in icrra
, \ & sunt, et ana regnal in coelis cum Doniino Clirislo
, el concivis coeleslium effeclus est, cui ui imagtni
, Oei, mimsiral oronis creatura, Deo subjecta ei bene & .
volentiam erga Creatorcm conservans.
f
Paragrapha.

Quinta iterum die animalibus cx aqua prodneiis,
, \ cdocentxr angeli aquae una cum ipsis product*
; auctorem esse Deum : rursiimque, animalibus ex
, \ lerra sexta die produciis, pcrfeciitis cdiscnni oinnium
, opiticem csse Deurn, cum animaloruni liun inani
\ motonim. Sed omnes ilerum angcli circumspicic. bant, videntes quidcm omnia Dei opificia in conspe*, ctu suo eex dierum spalio condiia : ac secum repn ' * labanl, oronia saoe 170
mirabilia, magna
\ C trl stupore digna; verum sui eimilein, ralionabilcio
, fcilicet, invisibilem ei inlelleclu pneditum, in ipsis
\ \ rcUi non observabanl : eraique suspicandi locue,
, num alius ralionabilturo, invisibiliuni, el inlelligcn \ , lium; alius vero irralionabilium, sensibiliuir ei
\ \ . visibilium creaior esaet. Hanc vero ab ipsis soapi , cionetn ul aaferrel Deus, omniiim postremuni ani mal quodpiam prodecit, omnibus ex nalurie com * posi(um,sive botnincm, cx rationali, sensili et intel , , ligeoli, visibili el invmbili conslnictiim : ipsumqnc
, , imaginis suse loco consutuil, qnne significarel unum
esse onivcrsi opificcm. Unde admiratioiie capti
*. " , angeli, ipsis ocolis bomiiie conspeclo, gloriam, v i i , , tulem,roagnilodiDem,sapientiam, bonitalem unins
, \ , \ , \ el solius Dci edidicerunt, certiorcs facii omnia ele , roenla el qie poet ipsos angelos creaia (ueranl,
, \ ' , propier bominem praeparau fuisse. Alacriier igitur
. ministrabant obnequenies, ei operani dabanl ad
, omnia pro uiililate ioiaginis Dei roovenda, aipotc
, qui ejus propria mcmbra essenl: qux cansa esJ, ul
* \ - de bonis operibus cl de jnstilia hominura suinroe
'^ hvtcntur; conira tero de pravis actibus et dc pec * \ \ calo magnoperc dolcani, ut ipse Domintis ait: Quia
, * "
gaudium magnnm esl in ccette *upcr nno pec
pwnilciUiam agente *\
^.
Obscrvandiim aiitcm boc loco cst, qnod quemad , *
/ inodum in conspClu angelorum, primo cx nibile
v i r i a
I-uc.
XY,
7.
15
COSM, INDICOPLEUSTE
15*
tiniic sMisilem, visibiiem et itralimiabiletii lucem xal . \
preduxit, ptatrcmo aotrm raltonabitcm, inlnlligen- '. \
fcm e( iftvisibUcm iialtuam; ita tt iti hoiiiiiu . piimo , ,
m*poa, aecumlum Moysen, rflbrniavil, diinde VITO , \ .
aniinam. ilinc coiijenanduni eral, post jcx iliat ; , -
tHes, aliera dies cxstitissft, alias qnwpic ros Itaum , *
Itrfldueltarym fuUse; qiiia vero iittlla alia post sex 2 ' , iMas dics cxsialeret, uibil polutsse Dcum tillra pro- " .
Ittrciv. Ilano porro illorum suspicionem de mcdio ,
Udletis uens, septiiuam quoqiic tliem, quasi aupcr* , ,
varaitcam cffecii, nihilqne ea prodnvii; his decla- , \
frans perfccltini ciie mandum, nibilqne ad ejua *:,
fttnictaraiti deesse : vatn si qaid defccissel, seplimo *
saue dii qna desiderabanlur perfecturus crat: jam ,
vero, nullo dcfidenie, requievit die teptimo ab , "
umnibus operibus suls, quae facen cuepcrai. Verum &
|
|
, , , forlassc quis itertim dixerit : C.ur non una die, aul , , ' ? ;
daabiis, aul Ifibua, aut qualuor, anl quinque, sed
' ,
s'x dicbos omnem rertim naturam produxit? At is \ ,
rei verilatem andiet: um nenipe angclt raliona.- , biles et mniabilea eaaent, IIOA fuisae unam dicm ad * ojoV
oriim in>iiuitioiiem satis, t quidem una die uni- * '
vcrauai condKiiai futtoel: 171 alias eiiim pnfag-
sml itli omnia confuse, ceu spectra quasdam, cflfe-
cia, ot in<ondiie producta fuisse. Sed omnipolens , *
IKns concioiic ct tcrvato partium ordine, cniquo
opcri diem auam ad discernendos et docendos \
angetos depuians, tta condidil universum. Ac priroa (, * -
die, postquam illos cutn coalo ac terra el elemeniia *
pr-Klaxiesel, primum oiimiuin luccm in conspecia Q
conitn condidit; secunda die, iirmameiiluin; terlia, ,
eoilociis aqais, cduxii ex (erra ligna ct herbas; ,
qttarla, luminaribus CIRIOS exornavil; quinia, nala- ,
iilia et volaiilia cx aquis eduxit; sexta, animalia ex ' terra ot bominciir condidil: alque six il!a geoeraiia . *
opera sex diebus exsccutus est. Ideo orgo pcr paries \
aex dirbus lotum moiiduiti eondidii, ui angelos , oiaxpivat
disctntcret ti doceret, ttt ei ipsi, qaippe ingenii
acttinine poltentes, singulis diebus discernere pos*
tecnt ci operis raiionera el ipaius opifkem. Cuilibet , )
anlcm ejiacere fas esl atigelos cuin c!o el lerra -
ftiissc produclos, quia cum ipsi omuibus ejos operi* , *
btis prxfienles esseni, voccm Deiia coram ipttf *
einisii,ad corum instilotionein diceus,Fiat boc et \ * ,
itlud cuni amctji ccelum teiraraqiie creavii, quia
nonditm ilti xsistcltaiit, voce non esi usus, neque > \
dixit, Fiai coHum ci icrra ei qnae cum cis sunl : - \ "
mrquc enitu aderaut qni audircni ct erudireiUur: in \ aliis vcro omtiibus, qnia audilorcs qui crudircntur , .
a&labant, vox oppoitunc prarmiu^baltir.
\
Uuotiiam igitur angcli una oum coilo ei tcira
ftrouiicii suut, idro scriplor ille Moyscs, Spnitii ,
sancto mo\cii(e, :*b iis quippe qux augelos uua ,
miiplci.lcivniiT, Iibnim sutim exorsus csl, diccns : rtV
< vtttrcv . "
In prhfipio /ivil I V H * cwlum cl lcrram ' . Ilinc
*; , \ ,
AîiiMohis. tjt :id bomineiii. cl ad ojns figuraui
; ',
|M*CI.IIII probe c.ognnscciis, in ua ad Konianos
ipjînla boiiiiiiMti. nlpolc ca*!>ln:i fiihiruiii, mn- ^ : ;/.; :0:.: "
k
c 0
V
TUFWRAPIII.-E CHIUSTIAN.E LIB. III.
1
* Kul yJAaF.nv \ tmim suprctiiuin posttil; ait eniui ; El mutaveTHM
, gloriam incorrvptibili* !)ei umultinduuto im<i~
dml , ,
ghiit corrupti kominis, tl rolatilinm, et quad*upt , dum d repalium* >up\v\u\tii\ otimiiim iliccti* lio , miiicin, liiur co itift-riora votaluia, .sub h;rc ortlt, / , ue quadrupcdis, poslicmo rpiilia, quas lalibttli
, ^. lerias aguitt, ccu gradaiim li.vc eiintiliaiis. Ad bauc
^- vero ointtia hnila ammalia qiiadrupwlia, qua qua \ , \ tuor pcdibus lci unliir, ei oculis ad tcrram iinli , MHlur, K-qwe vcl unuiii ex iis lacile polcsl cirelmu
, , mtutri; siimlitiTquc rcptilia, quae I<HO corporc itl
, lerra perrcpiaiit, ucqite ilctu possuut cueluni coti . spiccte. Av*s itfai qn;c bipftles friuit, ac i-otigriwn, , li ralione pedea in meilio ciirrwris babetu, ilnm
* iu aabbxti volatH, lerratit rotispiciiinl, ncqite facilo
, , vel staMrs 1 7 2
ionpiore. Suliis
. aolfiu bomo * animalta tcrrrtia, utpole rattfi uabilis ac coeleslis itiitu us, congrneniem sux eon , / dftioui a Deo formaio actepit: nam bipes esl,
, utpote avolalurus t i in oodo ambiilalmvs: Hgwr4
* aulcm ciecta esi, qiiast paratus atl subtiinia prteii , da : facilc vcro ct lciram oi cocbim octili* itiluoiut',
; quippo qui a Hrra ail coelum aroiMlcre fttiitict,
^-jii , ac lerrcna cw!e*liaque per ipsum uMijuitgantar.
, Piaiicr \UVA\ omitia brnta anistaiilia a lorgo copii* . " lam agiml vi cominisccnlur, ita ui seae fa< ic
vidcaut, ac bruh niore inipudcnlerque cojitim vtci , ceani: solus auiem bomo, utpotc ralionahiiis, ad , veraa facie coil, m masctiltjs el fcniina sew tntilu
* , - viilente, cuiu ratiouc, pudore et rcvercnlta cipu :, , ^ tatn peraganl, clcuin graliarum actionc auctoie;
, siiiiiii laudibus pro mcrilo celcbrenl, qtii iiatui;^
, au&ilium el motum muiuum, ad genorii uoîri pio . pagalionem cl uiiitiiplicalioiicin indidii. Ad It.tc
, Y<MO c\ viri lalcre fcminam Doue dTormavil, quia
. duo Ittera cotpns constringont aitimit: ncqyo
, riiitii ex ielus coraui positis iptam tondidil, iie
iiiu!i< r coitlia viniiu superbiret, neqae fx ivho
, - |kosiiis, nc vir iu mulierem arrogauicr agvrei ;si;d
, , c\ l U c K i c l u i i l , qiiod nalura aqualis eit, nianiai
* ' vii nt caus;t, lentporc, noii aulem natitta, piiinas
, , oltlineat. Ilcmque quta mauus lalu suinn sw|Mr
*. , , , piolrgit ei cuslodit, idco feniiain ex viro, viruui
' . 6 i\ iena ab sc conditoi jussilambosiiiiam Phs
. - ^ rantoin, liim c\ dtiorvro blcnim fomposiliiHic*.
, ^, , tuip < \ fructu ilia cmtjuuclicne parlo. QuaniobieiH
, qui foriiKaiiir, p<:n:al, otpote qtii cantciti prnpriaiu,
, ali* naiii factat, cl f.uctum scial ittegitiitiuiu : quib, . qtiis wro iii<rcbalur, in liomioidaruiu ontinepo
nidii-, quippo qui (arnoui uiiani dividal, <l Ua '*
.
, .- dcm p c r p r l r c l .
>; , ? <f?vov .
AOVOJV * Vcinni fortasse quaislionoiii i u ^ p i a a i <
TW> *; OrV J
iical : Qr.aic biuia omiua p i o d i K G i i s Ocuv, ma , ^: ';- bniluiu i u i i i i i a m ui:a formavil ; sod liomo laiitum
^ , :, :.0 :
*.!Oii una tiun fciiiiua, sed solus p i o d m t i i s tst ?
; ? ;
Imic rc|M>iiaiii : Quia oinnia illa auiinalia a D<HI | */ :*! r.jr/j ,yj
/
d i a t a , brula tum sint, nihil ixtclligcie vakaxt,
9
r a ( l , m
159
COSMiE INDICOPLKUST/E
lt)
angeli vero uno eodemque lcmpore facti sint ra- ,
lionabiles et cx iis, qu sifigulatira, sive sex illis *
dtebita, eondila sunt, omniuin conditorein cogno- , '
acant, necesse fuit boininem, qui cl ipse rationa- ,
bilis a Deo crealus est, ut oranis rernm naturae ,
vinculum esset, ediscere quis esset oranium ,
opifex : cum autem non autea exstiiisset, sed */ *
omnium poRiremus eflecius esset, neque ex , ' ,
ant<i creatis, nequecx seipso nosso Deum poierat; ,
173 1
beo placikim fuit, ut femina non una ,
< um illo, sed posl illum produceretur , ut liinc co- , * \
giiosreret, cum qui illud sibi siinilc prodaxerat, 6ui
quoquc opificcm csse: quamobrem extasin et som- , , num injecii ci, ui costa cjus sine ullo fabore dolo- , \
reque ablaia, quasi in somno, per gratiam Del, ,
gesta rci sensum accipcret, et opiOcerti suumlau*- **nc dibus celebrarct, baec confiiens ac dicens : Noc :,

nunc o$ ex ossibus meis et caro ex carttemea.
Uccc
u a r e
, \
. vocubitur, mulier, quia ex tnro $uo sumpta
<-um itaque angeli, rationabiles producti essent, , &
atque ex operibtis sex dierum qu ipsorum causa , \
essei edidicisscnt, necesse fuit ui bomo a feminae ' productione edisceret Deum esse sai ei universi ,
opificcm, maxinie vcro quia prius Deum baec di- \ \
, rentem audierat: Faciamus ipii adjuiorem $ecundum
* .
tpsxm
' .
Texlxi.
Rursuni septima die, postqtiaro Ifoysi lotum
roiindi opificium revelaYerat, ac myslicts bujusniodi Q
revelationilius ipsum
dignatus fuerat,cum eo collo.
quia tuiscebal, dalaque ipsi lege in labulis lapideis
digiio Dei conscripia, lillcrarum ilem periliam iudidii, faciemqiie illius gloria replevii, demumque
diuiisit ut descenderel de monle.
Paragrapha.
Ific primum Iioroitiet, cum lcgcin a Deo conscriptam accepisseni, litieras edocii suni, quas clerfs exinde genlibns tradidcrunt.
TfXlHS.
Sub liaec aiitf m prxcipit ipsi ul iabernaculum
ixslrual, secundum exemplar quod vidcrat in
nionic, quot! ceu typns ueset tolius mundi. Fecit
itaquc labernaculum, ut pro virili mondi formam
imilaroiur, nempe longihidine triginta cubiluram,
laliludinc vcro,decem : qtiod inlerpostlo vnlo dividcns, duo toca separavit, primusque locus vocabalur, Sancla; secundus vcro post vela positus,
Sancia sanclorum. Exterior aulem locus, liujus visibilis mundi typus crat, secundum divinum Aposlolum, a lerra scilicel usque ad firmameiilum;
quo loco vcrsus aquiloitem mensa crai, ci supra
niciisam duodecim panes ; qu mcnsa typuni teria3, oinnis gcneris frticiibus iiisinicl.c, gorebal, ct
duodetim ai.ni meiibiinn rcn labula unu orat. In
circmlu auleni uicusai cymaiium roiundum, mare,
ikTanum 174 ficluni, signiiicans : dcindc in cir?
Ccn. , 23.
* ibid. n, 18.
%
>
, , ,
\
,
, * .
.
, ,
.
.

,
.
,
, , ,
\ * \
, ,
, ", ,
" .
^ ,
*
, , , ,
:.
, *
: -
161
TOPOGRAPHIiE CHHISTIANiE LIB. III.
liil
, , cutlu Uem, corona palmaris, tcrram uiCenorem
, adumbrans, in qua esl paradisus ad ortentim, ubi
, iicm extrema priim coeli fornicaii, exucmis ierr.e
. \ circtimquaque fulciunlur. Hinc vero candelabrum ad
auslralcm panem posuit, quod ab auslralibus par & . ' libus ad aqurlonares lerram illusiraret. Septem lu * cernae candelabro impo&uit, his bebdomadem si . - gnificaos : lucernae vero slcllas omnes indicant. Posi
, velum auiem erai secundum labernacwluei, Sancla
, , - aanclorum dietum, cl arca testimonii, propitialo, \ riuro, et cberubiin glorise sopra positi, propitiato, , ', rinm adumbraotes, qua typus sunt, secandum Apo. * slokmi, coeleslitini a firroamenlo uaque ad supre, , rooni crelum, quaai a velo usqoe ad marum iute ; , rioria tabernacoli, quod locvm iuteriorem consti.
B luil.
Paragrapka,
, \
-
\ .
Primns scriptor in orbe Moyses, ut Eusebiui

Pampbili, et Joscphus m acripUs suis testificaoiur.
Nain cuiii oronitim scriptorun antiqtiissimam esso
eon>probaol.
Textus
,

, ,
,

, ,
^ J r d
k*oi cr
n
4 ,
tir
Edoctus igiiur a Dco litteras, cum omnium reram

exordium ipsis oculis ex revclatione percepisiei,
vuUusque ejus iUuminalus et gloria replelus fuissel, iia ut nonniei velatura illum poeaent coDtribuIes
ejus intueri, tunc primus omniuni, atpoie flde
dignus et gloria affocius a Deo, librum Geneseot
aal ziir
\
,
&
-

\ ,
, , , *
.
* ,
is
verbis: ln pmcipio fecit D.us cc^lnm
ei terram *; quae principium a Deo creali mundi

fuisse declarat, utpoie qua* omnia coropleciaolur,ot
iis coniineanlor reliqua omnia opificia; ac lam
ea qiwe una cum eis produxit, quaro ea quae sult
ba*c sigillatira creala suni, una reeensuit. Deindo
orsu a prima die, et sexta die finem faciena narrandi ea quae intra ccelura et terram contineniur,
postquaro dixerat Deum seplima die quievisae, niliilque ullra fecisse, quia omnis rerum natura completa erat, nihilque deficiebat ad pnlcberrimvm
imjrnli concentam ; rursum infert : Hic libev cmti
terrcs, saiis esse raius omnia qu intra coelum
ei lerram 6unt indicasse. Ac mream alibi ait: Nam

&r diebut \Htfeai; requkvit ab omnibut oper
t
,
,
* \
, ,
, *
,
, ,
, ,

*
, ,
^ )
Qcx. , I,
Geo. n, 5.
41
Exod. xxv, 40
, qua ca-perat Dtxt \acttteadem sempftr scn?

lentia locutus, qnod scilicet omnia intra cfclum el
lerram contineantur, Deumque dicit nibil anle se?
piero illas diee rtmdidisee, sed prima die coepisse,
175
perfecisse, sepiima quievisae, nihitqne
aliud creavisse; iteroquc duog laDliun coeloa eondidisse, primum cum terra; secundum in medio posituin : duos siatn praeparand, pnrsentem videlicet
et fuiurum, <|ucmadmodum et in labernaculo ad
mundi exemplar duo loca siatui jusserat; nam aii,
s e x l a
Secuudum txenwiar axod tibi in monte ott

e$t*\ quod explicans Apostoius in Epititola al Ho-
COSM.E iNUlCOrLEUST.fi
Ml
ail, er*uritis lakernaciiloni este Iiujis , .
mnndi typiiin; inleriut w o , cooioruui.
;
CMIII ilaquc itiagmtft illc el di\imi<< miiftdt desrripior Mnysr s, leslimomum et gloriam acwperit ; ,
iu Yeteri quidcm Testaiiieiito a IVo. iu No%o ao- , ^
t m a Cbristo : atque alti deiferi propbcU* el apo- <
cmuipso tt*ttiuioiiium ferant dc oiimtbus 4lci|iie \
li-ura mundi toiius, ul iu pnrcedenii libro declu- ,
ta\iipti&, ac circa ipaani cmiionrro C U B I illo piane ,
< ouseiiliaiii, iia pravc mentis ac atiiltos ei , *
errwe ducuis iuerit, rqaitine si aeae CbrUlianuro > , \
dicai. ul adco asertae vertiali et aacro fcsiiruonio ., lioVm acgci, c l ooo poiius doniaaia in terram Upa ,
aculis revereatur letiiiuomoroiu Uirbam , electio- ?|
ncai, rcvelatiuwK, sapieiiliam, gloriam , praedi* , *, , .
iliones, signa slupenda , tttiractiia magna, proplie- , ^,
Ihrum e\iilum, ipsirj^ Dei teaiitmHtiuin, qui cmn , ,
) amicus cuui awico corain collocutus eai; ,
l Novo Tcstaineitlo ipsius Oouiini Cbrisii , qui ,
swepc do illo leolificaiu$ e*t? Sane ul fcrvciiuqs loqtiur, nisi qtiis Deo advctsari velil, Rrquaquaiii ; " ' ,
irpugtia-e valcat; nam deiiide DOiiiiiemia ductus ; ; :,
dicci : INgiius Dci si in illo ; ct s?se viclum fate-
btiur, queDjadmodum itli JEgypiii incanlatores vo- * , xdici Jauuis ci Mainbro* de illo leslificabantur.
Cum iiaque ieuiudaia inaguum illtiin ac divinum :\ .
eogioograpbum, Moysen, ei secuadum divinissimum , \ \

illam, in quo Cbritiaa loqutbator, doclorean Eccle- ; ,
*iA l-attUim, doo taiimm caeli a Deo condiii sint, , \
vcro sepicm, oeto aut novem, qoi fieri poie*l C
^
^
,
ui ciieri* aiicadaiil, qoi ea cvnjeeluri* iopbisma,
.
iilms, ci ex arrogamia verba fundunl, ei labulas , ,
couiinini^tiiiilur, nou veteribva scriploribus, imo \ ,
inaxiuu' uoperis, qui ad dubia et diiGculiatcs in
senietiiia eua ccurreiiie, fuiiliorem derensioucm :; ,
eicogitarunl. Qui & ii qui lalibus aniinuni ,
adbibent, licere aquas tfc*e snpra CCRIUIB, SACUII- , , \
duiu Scriplnrain; aui piimaiu , eccundam ci ter- ; *
liaoa dicoiaaoe ciirsu aolis, luxa el aatroriun fiiisac?
QnooiotU dijuviufii leiapoie Noe totam terram / , ; H
eperuii, ei ruraaui aqaa receskcruxi? Aut qo> , m.Hlo iiemni dixerim coaauoiiuaiiaiieni txundi , , >
NMC, 17S
Bsiroium corbum ccssaturum esse ,
i||iis cadentibna, nec oaex succcsaiouc uoctea el ^
- , dics facttira esse periiunim praes^nlciB : ^
m
x a X
i e t
| &
l x
c l
siaioflk, !|0 exhibeiidum wee p^regriuu,

ati|ue buic longe superkrein; |ot4ot ingieasaros
iu siiprcmvin caJnm, boc vhibili coelo longe ultenus posiiom , ubi ett regiMUX; cjelorum, jicmpe
aûiiMluro illud
Ubernacyluai , diciuin Saocia
iaiidorum, cttjiia typus erat lix*s ille inicrior ii
tabemai-ulo, quo ingn*aaas est Dotnimii ClirUtits assoiDptun coHum supra brmamenlum, oraecursor
iaciu pro iiobis, xovam uobif et mcmWm viam
parans? Aiti qui |>os.Mtni dieere, potl cOBSummaiHMicot, a^piem, octo ani xovem fore coeiOH aut
robluni, stvc 8pb;tTain , u l vocant iteruiu gyraluruiu ? Cni bono? dicaot, neqoe id invidcant nobis.
,
,
, ,
, " ,
*
: ,
, ,
;

,
' ; ;
, . "

165
TOPOGRAPHI.E CHRISTIA&E U B . II l .
IOi
, Quomouo poeaunt UMn babcrc slupfendis ittis mi*
; racuiis snb tnagno MOJKC oditis, de qtii! u> gabiitdo
, verba fccimus; aimiliterqtitt sub ii*$ti \ a w , cui*
, - sol et funa sleierunl, dLsquc adiiio.tuai pm.tueo
;; est, donec ille bosits in ftigain vcn-n' ; suli
, Kzccbi.i item, qni soleiu dccem gradibus ntioce
- dere fecii, qua dere obslupelavlus Babyloaius lega) ;
toa Eiecbiae timii ?
.
Paragrapha.

Quidam dicunt, apud Porsas ad hoc aaque UMII , , . pas celebrilalem Mtibra>, id eet solis, agi in mc .
moriam signi sub Ezccbia odili.
Ttxtxt.
,
Sub Nabncbodono&ore ignia illc omtHa devorana
,
;
POprorum vincula quidcm tinasil, veslimenioniin avtexi ne pilam quidea coftgtimpoiL
,
Qtitd Eliam memorem lanmn illum virun, qui in
'
f ; - cnrru igneo coelum decncurrii, morianm excitavil,
, , * vcrbo solum plaviam quadrxgiata daoboo ewuihe
, cobibuil ? Qttid fjee disdputttm Elisatvm, qwi ligitum
; " ' conjccit in aqoam, et ferrum rediixit, eujua cinerot
, - mortuum stiscilarunl ? Siniiliter qtiid iiife Dfeanno
, , Cbrisio pairata miracula rucenaeaxi : ftiopcndnm
-, f Virgiite orltjin, apparomU slelloe teftlinomtim ,
, magorum adoratioiiean, pafloribos ab angclo dattm
, ctm oaodio nuntium, a maltitudiae exercitus an * , gelorum cdebratam gloriam, Sineonis precaironea
, coro graiiarum tciioite coujunciam, imwB coaTof
, - sionem, ipsius Cbhui primxm miraculam irv Cana
, C a l i l M , qni in Bxpitis ioeitpeoUtura Ytni polooi
- nagoUlee sxppcditavii; caeeo oaio per Iviuin ex
, - sputo 177 fadom dafum oculoruai suoi, La, , xari qiialriduoxi moitai fet#Blim jan viscerom
rettawrmtionaom, adversarlorun dxmoattra turbam
* " / eo pmaenle pcrlerriUx), ei daroafttem: Vtnuti
* aMlt leu*p*M torq*rem$4 * ; jtitsionetii el frcnum
, fareoii mari impoftiuu, lnceasnm svpra dorstixi
, | Btaris, qoando Peirum totuni ambulara jwssil,
, - illam, incredolilala correpiym, can dtfmergercior
* dclamarel, DomiM#,aaai/uir<i7ii ,extraxUGiiri [], , ataa ex profxndo, ac aecviii dedui:ent incolumcm in
, xaviculam rosliluit; eciipein solis iem|orc passio , - nis iribos boria pereeveranleni, idquc in ûana * ^ deciraa luna, quod sane a esculari sapifNiia alie * nurn est: oonnisi eiiiro neomenia lunari, xecun, * * dum sopbos illo, potcsl solis eelipsia contingcre;
, lernerootum,petrarum ci velt lempli scissionem ?
^^; Caetens aulen oinnibus, qnas jam cnuineraro liaud
, , * iia facile essct, praiermissia, ad ipsaui dcmuiii iv ^, surreeiioiiQi decurraiti, quae boniiituni ct toiu
#, * muodi renovalio e s l ; doniitn incoriupiiunis , im lorlaliUlis, iuiinM^bililatie , univciso uniu.lo
concesm a Deo; asceutmit iieiu lioniinuni
* coelnm, quo priiuus svcuuduni carnctn Doinbius
, Chrislu* iiigressus csl. Quid icfcram aposiolo>iini
uinbra*, qujc inliimos curabaul ; apostol* Pauii
, rapluiu usquc ad ierliuui COBIUID, id Cbl Ititia n*>
l r l u i n
%,
"Maub.wn.fc).
"Haftb.
iOT
COSALE lNDICOPLEUST/E
1W
D U S parle qtiam dislol coclum a icrra, nempc u$i|iie - ,
ad firmameiuuni; ursusque iu paradisum , ubi
arcanorum verboruiu digmis babitus esi, audtlor , ?
iacius eorum qua? non licel honiini loqui ? Quae , \
gaueomnia niirabilia sunl, et naturam, sive eialuiu ,
; " ,
itoslrain, exceduni.
.
.
Paragrapha ulia.
* Sub Jesu Nave sol sieiit, sub Ezccbia Isaiee

opctra relrpceesil, in passione Cliristi conlra cxte- *
rortiiu regulain lotus deiedl. Qu* propbelis, apo- .
,
slolis el ipsi Cbrislo Odem conciliant, &unl stupenda

el roagna lutracula, alque pradictiones; quud Pla
^* ,
toni, Arisloleli, Piolemseo et aliis fldem adderepos,
, sit, iliud est, ex calculis eclipsin solis cl lunse co
gooscere bi lameu vel ita vere dic.mi.
}.

Textui.
Êi bsec quidem priscos Ulos bomines ad obteai
\ ^
pertndum pnedictiouibus perpulerunt; nobis au
tem propbetiarum evenlus suadenl, uiAdem habea ,
niiis H g n i s ei aliis onnibus qua3 prophelai loculi
*
sunt: quaic faetum esl Oomiiii bristi tempore,
' \
cum, deacendens ex monte Olivaruin, ct Jerosolymam
, ,
178 P^ * i sque inforiunium dolens, sic aii:
\ *
Quoliei volui congregarefiliostuo$, quemadmodum
, 1*Uina eongregat pullo$ tuo$ $ub alas, et noluUlis t
, Ecce reUnquetur vobis domut ve$tra deserla **.
i .
Deiiide, cum aentenliam uilisset adversus templum,
,
..iscipuli, adhoc ludaico ,,ore affecU, angebanlur; ^ ^ " ^ ' ^ ' ^ " ' s ^,
aitque postea : Deuendentes de monte ostendarunt
* ,
tpst $iructuram templi ui videlicel ipsum ad
miserkcordiam fleciereut, el ille suam conlra tcin- , \
plum vocem el sentenliam revocaret: eciebaul * \
tnim et credebanl omiria ab eo prolata evenlura
* .
esse. Ille rei non nescius 6ic ipsos alloquilur: V i * ; îroi
hmc omnia ? Amen dico tobis non relinquetur
, ,
hie lapi$ tuper lapidem, qui non destrualur
Ilii
. , ,
vero timenles, laiideiu quieveruul, neque uitra bac
\ . <:e re loculi suut. Exinde vero irnimpenlcs Roma , \ niet templum el urbem golo quarunt, et in so, \ *
iitudiiiem prorsus verieruni, quasi ex paclo, DoniiiH

jussa exsequentcs. E l bactenus ipsis ocuiis vido
* ,
nnis, elapsis annis plus quingeiiiis, Ua in deser
,
ium con-veraum locum esse, ul inslaurari nequeat.
. " / iceltal iiem disctpulis suis: Confidite, tgo vici

*
,

wvndum ; ac rursum : Ponot iuferi uon prwvale*
"
bt.xt advenus EccUsiam " ; iteruinquc ail, toluui
i<!in doclrina sua replenduni esse, quemadmo- * , dum cum mulicr ferinenlutn accipil el in Iria fa- *
rinas sata nbscondit, donec fermeiitclur toium et ,
, \ >.,
IIIIUSU eflicialur * ; acrursum : Prmdicabilur Evan .
gelinm tn uniterso mundo . Quo dido
eliam
quamdaiD atbi bcnevdam mulicreiu una praedican- *
daui e*se docet: omniumquc rerum eveulus jam .
cO.ispjcinms. Nam cum obui Cbristiani a Graecii ,
res
cieDS
4 7
kt
Mauh. \, 57,58.
Matib. \\, i.
, 33.
Mallb. , 14.
4 9
ibid. 2. Joau. \, 33. lljtih. xvi, 1.
' 1| .
T O P O G R A P H L E C H R I S T I A N J E L I B . 111.
170
\ . e( Judaeig vehemenler imptiguarenlur, vicerunl u , men, et adversarios suos ad se perlraxerutu. Ee, clestam similiter non dcslruclam, sed admodum
, mtilliplicatam ccrutimis: iiemqne tolum orbem
, \ docli ina Dotmni Chrtsli replelum, eainque in diea
- propagari, Evangclium eliam in universa lerra pra - dicaii videmus. Quod cum rauiiia in locis prascns
.
ipse, itim nculis, lom narralti aliorum cdidicerim,
quasi lcstc vertlale renunlio.
(7) "
In Taprobana iusula ad inienorom Indiaro, ubi
, , \ Iudiciim pelagug exsiat, ccclesia Chrisiianorum ba ! \, betur, ubi clerici el fideles reperiuntur: an ulle * - rius etiarn, ignoro. Simililer in Malc, ul vocaot,
, * \ - tibi gignilur piper. In Calliana vero (sic nuncupant)
, \ episcopus etl, in Perside ordinari solitus. Simili ;. xa\
in insola quac Dioscoridi* Tocatur, in eo dem roari lndico sila, cujus iucolx Graece loquun, - lor, suntque eoloni 179
Ptolemseis Alexandri
, "- Macedonit succmoribus istuc deportali, clerici re , perionlur, ei Porside, ubi ordinaniur, eodem irans misai: ibi ettam Cbrisiianortim muliiiudo versalur.
, - Cui insubre adoavigavi, neque tanien eo desceiisum
, *
feci: verunt cum qoibosdam ejus incolis Gracce lo \ ,
quenlibus colloquia roiecui, qoi in iEtbiopiam pro. " \ ., ,
ficiscebaniur. Itemqiie apud Bactros, Hunnos, Per, , ,
sas, reliquos Indos, Persarmenos, Medot, Ela ,
mitas, alque in tola Persidis regione ecclesix in ,
fioil auot; epiicopi itein, Gbrisiianique populi
, \ \ ,
magno oumero, martyres roulli, monacbi et hesy . ^ , - , ^
, in Axumi el in
'&
\
**
,
,
, '
yniverta circom regiorie. Apod Arabae quoque Fe , 'llees, quijam voeanior Homeril, inuniversa Ara, \ ,
bia, PaJaeatitta, Pfaoenice et tota Syria, Anliocbia
\ nsqoe ad Mesopoumian, Nobauset Garamanias,
, ,
in iEgypto, Libya, Pentapoli, Africa el Maaritania
, \
oeque ad Gades vertus meHdiem obiqoe ecdeaias
,
Gliriaiianoruro videaa, episeopos, uiartyres, mo , , ,
naeboa, besycbattas, ubi pradtcatum faii Evan ,
geliuni Cbmti. Ilemqoe in Cilicia, Asia, Gappado . " ,
cia, L4izica,Poaio, el in byperboreis partibua Scy, , , \ , \
tbarutn, Hyrauioniin, Herulonim, Balgarorum,
, , ,
Ilelladioonie, Ulyriorom, Dalmatanim, Gotiborum,
. \ , Hiapanonim, ftoframoriini, Francoram, et reliqua, , , , ,
rum geMJaiB maque ad Gades Oceani vertaa 8e
, \ - ptentrlonalem plagam : qui otnnes credideront, ac
, \ - Eraogeliuni Gbrisli anuutUiant, reaarreclionem . que mortuomai cotifiteniur. Alquc sic praodiciiouet
in oniverso muodo completaavidomus.
.
Qoit Soerates, aui Pythagorae, aui PIato,ant
, , ,
, Arisloielet, aui alius ex pbilosopliis, qui apud ex , tcros florueruni, dignua babilug esl, qui talequid , , piam praediceret aat annunliarel, uiundo scilicet
, \ - uiile, ol esl reaurrectio mortaorum ei regnuni eov
, ; lorum iminuiabilc, bominibus concessum ? Nonuisi
, \ enioi ex calculis et sa?rulari disciplina possunl quid, - piam prsnouliarc; jta ui, eiiamsi verc dican^
(3) De Cbrislianisfuo inlndia vidc in pnefalione.

PATROL. G X . L X X S V U l .
i n
171
COSMA lNDIGOPLEUSTiC
t72
(ct vere dicunl utiqne), dum oclipsc* solarea et U - . ,
iiarcts aiuiuuliant, nilitl hiuc iituudo ulililali* ob- ) *,
vemat; inio polius hinc superbia orilur: ha^cvero * si siluisseni, nulluni hiuc damnutn mundo ilialuin . HoTov
luisscl. Quis etiim puer, a* ccptis ealculis , bttjus- , ;
inodi discipltna vatuus sil? Quaj veiula, aut ruslicus ,
in agro educalus, non pbysicas saiiem uoiitias ; , (
quasdani assequatur ? Aut quts populua eliam bar- * , ,
barus liiec ignoral ? dico astronomiani, geomeiriax* , ,, ,
variasque faculiates, iucdtcinaro, fabrilem arlem, , * , \ ,.
dolaioriam, lexiilem, oialleatoriaiit, agriculiuram, ;
180
* <l
nieiile quideni capere Graeci
,
possuut. Aui qux naiio ab oricnle usque ad occi- , ,
dentem, a septentrione ad meridiem, ti quidem iu \ Clirislum credai, ex oielhodo quadain cl variis cal- ; .
culis, pascbalca mullorum annonim golemniutes g pif '
non praesigniticat? Omiiesque sane vera pnedicetvj ,
deprebcnduniur, quandoqqidem ab oxlrenis torna aftqoe ad eitreaaa tfppoaita, ttiaoiti socaadum diversos calculos ac inetbodos, omnes eadem die reoo eonecntu Pascha cekbrant.
Etemix cnm Dens boniini aapieaiiam ei ralkMMn
6 ,
tndiderit, id eaTecil ut oronia ad qu meas periin- , * *
gere valei> aui invenial, aul ex disciplina adipiaca- , lur. Etenim bujustnodt nature est animal iliud ra- .
tionale, bomo. Nam eum prisci bominea, arie qua- .
dam reporia ct adipvenla, in multis lapai siitt, x- , , ,
perienlia deiiide, aut lempore aui auiduiute tra- , * ,
ctandi, stve iidem ipsi, sive posteri eoram, ea ipsa * emendaxi ac corriguni: simililerque qvi ab iptls , ediscutit, ca lirwiter retineni. Al divinae diacipiiM C
&
pari modo ex hnmana inventione perfediorea , '
evadunl: eed a prima iosUioiioiie a Oeo iadit, 6 , , ,
sive baec dogmata* sive artes siRi, drmiter oota- *
prebenduniur: quemadmoduai iis aecidit qoi tex*-
pore Moyats ubernaculum airoxerani, quibutqoe , , t l p ,
Deus sapieniiam indidit, Besdeel scilicot filio Urix>, , *,
# lam Or, ex tribu Juda, etiliab Glio AchisaoMcb, , ,
cx tribu Dau, aliisque omnibus qui intclligeiilia ei >
Spiriiu divino ropleii , neciion scieoua od , ,
opua quodlibei excogiiatiduiu, aive ad arcbilecto- , ,
uieen, sive ad auri, argenti et c r U opera, tive ad , byacUnbttm, purpuram, coccioxm lexium, bysaam , ,
relorlaoi elaboraoda, sive td lapidea opera, aivo ,
ad fabrilia Jigoa eoncinnanda, ad opora omqia c t
i a s
uas
n e
9 1
onficieoda, quae jussit Deas Moyseii labcrnaculo lcsUmonii, in arca icstamenli, et in propiiiaiorio ipsi imposito, adornare; necnon ad apparaiuiu eiad altaria ubernaculi, eladroensamomniaquo vasa ejus, ad labrum et basim ejns, ad siolas
minidlerii Aaronis, cl ad slolas filiorum, ut sacerilotium obireni Oeo, ad oleum unclionis, ad Ihyniiaiua compoeiliouis sancti, secundum omnia quae faccre pnecipil ipsi Dcus. Et sane bactenus plerasque
barum ariium penea Judaeos maxiioe culias deprtheudas.
1 8 1 l^ruQrapha.
Gum primus bomo peecasset, ct ad delicii aui
scosum devciiisaei, atqoe a Deo opportune convi-
T i
,
, '
, ,
, ,
, ,
, ",
!, ,
,
,
.

.
.
,
,
173
TOTOGIUPHLE CHRlSTIANiB LIB. III
174
, , ctoo foistei; hioc confuftiojtem et pudorem refetilw , rens, de nodiute sua tegenda eogiiare ciepit, et a
, ; , Deo, uipote raiionalts, punctoa dolore, artem con
, sueitdi reperit, ficique iolia adbibitw arbomm spi, - oia sibi conauii. Tum Deo arteni vesiiuni con* . ficiendaruiu cdoclos, ul ex pellibus oviuin tpsas
, i x () *- adoroarel edidicit. Caioum aulem agricullu. ram, Abclem vero pastoriliaro aneni sive ecicn, , tiam inveuisse, tesitflcatur Scriplura. Iteinde
. 3 posl fratricidiun) Cain a Deo ejicittir, ut scripluin
), , eai: Efrguus est Cmn fack itei, et kabitatil in
* Kmtr * xarUrrx iVatx ; ac si diceret, Ejectus est Cain a
aV ri jfelr, $, Deo et missus esl in exgilium in terram a?rumno , babiUculum Dei putabanl cese paradisum,
^
^redtelMavfr ac frequenter ipsix apparc **! , IxtHsv , - bat. Com ergo fllii Selh proiiaie paradisum incole . rent, et qoast sxb eura Dei etaent, passimqae Dci
, , - colloquio fmerentur, ideo filii Dei nuncopabantur ;
utav * ,
Caini vero filii, elpote proctil paradiao iranelali,
, * ol
nec stib cura Dei semper versanles, imo in terra
,
admodom rumnosa babilantes, qui ruii ipsorum
,
canoi baberent, filii hominum appellabantur. Cum
, * ,
ergo in formidine degerenl Cain et ejus posteh,
) ,
alias aibi artea ad tutelam et ocurtutein eicogiu .
rant, oempe, ledonken, dolalorlam, malleaionam,
oi ,
muaicam: tectonicen, ut sibi labernacuia struerent,
, porias ct lecta, ad tui, juBacaiomm pccorumqurt
, , , * *
; tulelarn; dolatoriam, adciciiandas domos ei urbW,
in praesidium ei munimentun; malleatoriam a<(
,
^
"~
~ 7
*
,
, Fiettlloram, ei ad terram aratro eukatidam, ad
faicibus semina, ad libiaa et alia mulu
*
, cooficienda; mueicam deinum, ui libiis, cilharis et
canlibos vigilias noctu agerenl, ecseîue cura jumei. , ^ (
lis ferarum injuriie cusiodirefil. In formidind
- igitar ct in exailk) vium agenies, omneai macbi , aam ad mi tuieKam excogiubant: i u enim deilliR
dleitvr, de Cain sciUcvi Et etdi/uavit urUrn,
, tocmiUomM momkufiliisui, Enock; de TboUl
. ilio lAioeeb ex Ada, Mic eral peter habiumium iu
* 4 , UtAtyoUto ttbermcmtU pa$tor*m de Jubal fratre Tbobd
M
q u j j |
| | | d e
aic ait,
Bic erot aui docnii u$um p$aUerii tX cithatepmr ! nmk kmmrtymm to tropm
rm . MaUeaioriam
vero memorai cum de TboMaJmmx ixltyoYopmn vUA mbtov, '
*
%
!, beie aii e i Sdla xalo Bie fuit malUalor et faber

, Qfcoc olxai>rrojr ir 9 mtU et ferri
uxnYotpopmr' ,
t>aJr%xcr xal xtdipmr. ; * >
, .

, *
,
^ , . 45
, ,
,
,
%
Sic crgo Oeiis a principlo sagacitatem bomini indidil ad iuvenlioncm artium : ac 182 li isci quiaiu\ Uli ipsas cxcogilaruni, posteri vero eonnn,
arrepta ex priscis occaaione, duin eas accurate
traciarent, in perfectiorem moduin deduxerunl ic
crgo ftierii aermonem movere comra siipbisias illos,
qui dicual xternHm ac siiie principio esse miindum:
ac ipsoa mouere indioereque illisquantura abcrrtiu,
iiilellifeiiles ex ipsis robug sive cx artibuft, nou
Ge.iv 16. * ibtd. 17. 'Mbid. *>. " ibid. 21. ibid. 22.

COSM.fi lNDICOPLEUSTiB
176
xuernuin Hluro, sed receus prodoclom etoe. Atenim , .
arleg paulalim invent sunl, omnUquc potiiix , 61
liomioum arle et gcientia raliotiali consisiil, qui
polestsine artibug el gcieniia raiionali mondut sia- ,
re? Nam sioe dolaioriae sabakfio, qua raiione do- ;*
mus, raanjmeiiia et urbes exciienlor, ad hominum ,
et civitatum tutclim? Similiter gioe textili arte, nde bomini operimenla conira frigna et glaciom? ; ,
liem aixe nalleatoria, qui poatiat bomineg lerram
colere .et aralro gulcajre, falcibogqtie gemina me- ; " ,
tore, ol gibi vicltim parenl? Rursum medicina
exgiante, qua arte morbos curabont, et efriiadines , , ; ,
lenieni?
,
;
Ex liis itaque omnibug propalam e*t, non aeier- &
mim, sed receniem csse mundum : queinadmoduin , ,
apod bomines invenla ei arteg nov excogiiantar.
Ubi enim io aslrouomis aul parem aul periiioreoi \
Ploleoixo reperiant, atit in philogopbia Platone ,
el Arisiotele, aol qui geometrag el ariibiuetico* ", ,
iuveniaut periiiores Euclide et Arcbimede, qoi golug iuventt quadratoraru circuli? Qaod ti isti , ;
prisdft accuratiores faerunt, annon palam esl artet , ' x tagadlate a Deo bonainibus indiia paolalim easo
invcniag? Quamobrem omiiia ad Deum referen* Seriptora clamal, Qmni$ tapieniia Domtxo".
;
Ilallucinantur ergo, imo poiiot inganiuol, qui fof - .
munduni a&lernum cote commiDiseuniiir, ex ip*it , , rebus coirioUti: verior autom eal Scriplura divina Q ,
,
qoc aii, In principio feeit Dtu calum $t terram
rurgum aopboa illos placide interrogabimus : 6 . Com fabrilem omnem arieni malleus, iucea et for- * ccps antecedant, quig toe fabricatiif eat? Regpon- , , ,
iteant, nc invideam nobU. Ut vero neaciuot ad , ; Deum omnfum opificem coofugere, qoi geiieri bo- ,
minum sapienlian hididit, ipsiaque bc inveaiendi ,
principiQtn contolit; aed proprio ratiocinio termo- , \
nea confingere et reftDgere sataguni, in angiistiat et * *
Cugitationum fluctug redaeti, demum arroganter
aeiernotn eaae mundon, ct principiom non habere, ,
pfooooiitnt; biocque arguitur iti qoanlis angagtiis , ^
vergealtar.liiôaiiU, exenipU eaoga,diiBcuhate ver- ,
ganlur, com de hominoei de avibus agitur, quo- .
rum ille ex gemine, bft \ero exovis nascuniur? Si D \ \ ,
aulcm rcra sit illornm opinio, a principio una , ;
, ,
cam Deo bomineg 183
^mine scilitti et ovo, vt*1 eranl, \* non erant ? Si eranl, hinc , , ;

coocludUur genifn el ova Deo, hominilnis ct avi- ,
bus pneexgtiliggo; sin non eranl, divin Scripturae
fdisequenior bac docenti, apud Moysen quidero^ * ,
H ,
*
J)ixU D$us: Faciamut hominem ad imagitum
O
,
* *
stram ; apud Aposlolum vero Aibenis in Areopago
* "
loqucntem, llic Dtu$ avi fech mxxdxm, et omxia
e t
a v C 8
i T
qua int* $unt: kic caii el terrm cnm itf,

Domimu,

nox iu wuuiHfaciii Umplit habitat, nee
manibus

maiiis colilur uidigetu aliquo, cxm ipu det ommbut
vitam, ti itupirationem et omnia : fecitque

ex NO / *
9
Eccli. , !. " Gcn. , 1.
"ibid. 26.
"7
TOPOGRAPHLE CHRlSTiANJS L I B . III.
178
rai, , $angmne omne genui Itominum inhabilare super uni
ual , versam fuciein lerrce, definient slatuta tempttra, e
lermino habitalionis eoruin, quceren Dominum
, forte attrectenl eum, et invenianl, quamris non
, *longe lil ab unoquoque nosirum : / ip$o enim vtr
Kvpwv ,mu, et movemur el tumu* lginir, ul Mipra di - clura csi, fitii Selh, qui vocanlur iilii Dei, preler
, Dei volontatem sponle sua cl arbilrio suo, ad filias
, . ' , oi botmniiM, id esi ex gencre Cain, a<*ccsseruiit, tt
, , * cuni iig juucii roatrimonio funl. Uinc occasioue
; txmpta Deoe oeconomiam aliam paravit, ac pecca ; , tores qatdcti dilovio perdidit; servalumque iu arca
joatur* in baoc lorram iraualulit, qux nielior allera
; . eratet peno paradiao xqualis.
, ,
, , ,
.
.
.
,
Diviiia ilepj doguata, mundi Atruclara, et propbt , - expiicari iqi*<ii>t,aisi qoi ex divioa revclaiiooo
, , didicerit; vel a delferit virit, ipais ocilicel pro pbelis,poslolts, ei a loia diviua Scriplura id aceo - ptrit: ex conjecUiris qotppe, vel arroganiia, vi
, , bumana aapiealia aibil bojuamodi poicat ediaci.
. " Qood autem naadi atrucitira cam Cbrirtiaooruxi
, , - dociriaa coxtaallat, omafe, ol dktam esl, diviiu
, ,
Scriplvra depradkat, Moyoet nimirxm el propbete,
, ,
CkriiMM ot apotioli, nt plefamqoe meBoravimat.
.
Deif qxippe locam torrt ad CCBIUOI aopre ,
B o n , ioteitioailo wteamao colo, diviail in duoa :
, *
inBBMtaiqtic locxm boic nooruli at muUbili vita
' " ~ ' < ~ '
~ jrTT" """""'J " " 7 " " * " r taaigiiavit; immoruli autem et ioimutabili, aopre ,,
, .
.
, qoi eiiam regnum COMOTIIIII vocatur, quem ,
admodiiiD de itto aens Doaipo* Cbrialua in F.vao
fdio focondum MallhMM loquilur bis verbis : In

rxiix xeqxe xxaexf, nubtntur;
, ,
ricutoxffft Dei im ealo ; ac Utrum: Dic$l m

aXV * ,
aui
dm orxal ; , btmedicii Patrii xftt,
,
kmTMdUaU
aecipiii paratum wobii regnun ron
,
, tutioxe wixndi; ac\&& dieoret, ex eo iem|K>ro
, paralon ;ac rursam, Siexa/iolai fuoro ,
, Iroaaai admeiptum ; ileruroque, Uu$ auxmitur,
, , < et reimquitnr *; ac h\ dicat, in lerra; roreos,
, , \ gaxdmm Domwi tui *, tcilioet, in ccdum,
* ac iierttm, Mulii ab orkxU otcidenu wenUnt,
, , cmm Abrakam i* rtgno Dei: fUH *
^ regni eJMntur in . Iiemqao
' - apoeiolus Paulus bis consona dicit, EetuMmtu
. ingredi i ilhm reqxiem ; ac ai dicat, in coelum;
* * ac nirsnm, Noslra axitm ' in catis est:
, ex quo Salvalorem txipectamut Uontinum Jetut
, Chrittum, qui reformabtl corput kumilitatii nou
, - conformefiatcorpori gloria sua **; ilerumque,
* Si computimur, et conregnabimui"; et ruraas,
, Coaruxtcilavit* tl coniedere (tcit in caitetlibut
f
mv
1 9
Aci. i r i i ,
Maitb.ixtt; 50. Matlb. v , 50. ** Joan. xn, 52. Mallh. , 0.
' Malib. x i i , 25. Mallb. , II, 12. ' Hebr. , II Pbilipp m, 20. " Kom. vm, 20.
171
COSM.E INDtCOPLEUST
Cfnisto Ic\u " ; iiemquc, Secuudum uopum pcne- $
, , quor ad bruvium lupcrmT vocu:ioui$ **;

et ileruiu,
*
, Hla aulem quce lursum est Jerusulem
libera ett,
ifuw est maier nostra : rursum, Vnde frmire$

.

suncliy vocalionis cceletlis purihipe* ; ilemque,
Jam
tanclo ,
non ath hospiies et advena, sed e*th
civei
*
rum et donmlici Dei ac rursura, fide AbraJiatn
, ",
*
in lerra promisshnis commoralus esi, tanquam
in
et
oliena, in labernacutii habilant cutn Itaae

Jacob ,
,
cohceredibus tuk. Exspeclabat e/iim (undamenta

* , "
liabenlcm cmtatcm :cujn$ artifex el eondilor
/fevt";
,
ursuni, i quidem iptiui meminituxl de
,

cxierunl, haberent utique tempui rewcrtendi: mune

anttm meliorem appeluni, id eaf, cmU$4em.
Idto
*
~
.1
r~,
.
*1
Tonfundilur Dex$ vocari Dexi eerem; parxtit
enim iitis cwitaletH; ac rursum, Sed ad ^ * W *** * W * W * C

Shn monUm, Mtatem Dti viventii, Jerxiaiem ***
******* ****,
,

cakitem, et tnullornm millium angelomm
frtqum , .
liem, tt Ecclemm primiliBorxm, qui couuripii
*unt in ccelo judictm omnium Iknm
ipirUum 4 ,
'
,
juslorum perfectorum, ei leitamenti novi maiUao*
,
rem Jesum tttanguixtm atpersionu, mmlha iofxen,

quam Abtl ; ilerumque, Non tnm habtm**
^ ' xpmordxur
hie manenum civitaUm, (uturam inquirimu$
QueiuailiDodum elitm in Evangeliie Uicilur; aocno- *
, *$
duui Lucam eniui sic liabeiur : to$
,
MMque ad Bethauiam, et eUvalii numibu* $aw, bexe^
, '.
dixit eii. facttuu est dxm benediceret Uii$ rtuuit
, \
ub ei$ ei (erebatur in cadum ; ct ilerum ia Acii .
7 f
71
m9l
c te
rlt
e i
17
bus:
ecce viri duo aitiUrunt eis in te$U aiba,

qui U ,

dixerunt : Viri Galilan, qxid itaiis atpkknui
in *

tcttum ? Hic Je$u$ qui atiumptu* est
vobU
in
cx-
lum, $ic veniet quemadmodum tidiitn

eum *
, *
9
in ctxlum \ Apofiloius enim Paulas iterum ait: / *
Non emm ia mannfaeta tancla Christui

introwU
, ,
exemplaria vtrorum; udin ipium 185 ^ v
v t
**
mpparemt vxltui Dei ; ac rursam, TalU tnim
nobi$
* ' " ,
dtcebal pontifex factui ; et, Fortittimum
solxlium
;
hxbemus, qui confugimui ad lenendam
propoiUam

&
spem: quam iicut anckoram habemxi auima
tmtam W ,
ac firmam, et vUranlem utque ad inltriora
vtiami*
.
nii, quo prweursor pro nobit introivit Je$u$
ucxx
*
dum ordinem Mdckiudec pontifex (actu*
in aUr
,
num ; ac rursum,tiabtniuHaq*e (, /Ida- D ciam in introUu lanctorum in taxguine
Jtsu,
quam
* , Ibiovroc
initiavil nobit viam novam el vivtntem,
ptt vtlamm,
' , id eit carnem $uam et sacerdotem niagnum

domum Dei, accedamui cum vero corde
in
plemlu
'
dinefidei,aspersi corda eonicientia mala,
et
abluli
> , corpm aqua munda, teneamui confeisienem

tpei
*
indeciniabilem:fideliiest enim qxi promiiit
. . "
' , "
^ . ,
\.< ,
9
19
7 1
* Kphet> 6. " 1>. , !. Gabl. , 26. " llcbu \. \ E>br*. , 19.

ttebr. ,
9, 10. * ibiii. 1. 1.
Hebr. an, 42-*4. lltbr. uii, II.
Lur
0. " Act. , 10, II.
7
71
1S1
TOPOGRAPTJIG CIUUSTI LIB. IV.
182
, iv ,
) ,
;}' .
9
6 \ , Qui igilur reperiatur taui iufelix ei miscr liomo,

, qoi hujoamodi promissiouibtts veri&que prdicti'v, ! - uibua fideiu negei, quae ex rebus ab ioilio creaiis,
, et cx duobus locis a Deo praparalia, ut ait, a
, ; couaiiuitiooe rauiidi, ac ex lanlo rerum apparalti,
xerx et Chri*lianortim dogtuati consoiitt denion ; airaiilur? idquCgive de bypotbcsibut loquaris, sivn
, \ 6 de Mne, videlicet, quod cnm Dous anc vitam, mr* , lolcu oempe et imilabilom ad eierciutionefnraiio
, , ualts natur doAnferit, ] experimtiuo,
, deomm a laboribus eam, el mwidom a caaligaitone,
, qaiotcere facial, oslexdalqxe fuluraoi vium, bona
, , , , , coneedena aeterna ; penurix acilicet et munmni
, , , - aoixiivacoilaletii, itnmoruliiaieui, iiiimuiabililalnu,
, , . perfoeiaxi cognittonoio, juiiiiau, sanciiilcaiioncm,
". - * redepjplioneiii, beaiiludioero *ecu1a Amcn. Nun
9tv, , Oftim bic siatus sHcrnum perseverabil, sicul exlen
- migantor; Deum ut alienis gaudeniem malis coutin*
, geales ; sive poiiua intirmum, aul invidum, qui
* * poatituuqaaai amadocerUminuin 61 corrupiio , , , nis fioomcoacedero; imoqui in diee, corrupdonem,
, , morboa, moriem, certainioa adjiciaf, nec valeal
, - loborum praemia ei coronas irtbuere, ac finem
. ' eiercitaliooibua afferre. Quemadmoilam enim eum
* materi Uoluan, quae in cjus poteaiaic fuil, opiiiccm
eaae supponunl, iia jani comroinigcuniiir, nun posse
, - illan ad meuorexi coadilionem dodnccre, n-aurre, , . ctioni mortuoram, m impossibili, et univcrsje
, Scriplane diviiue Hdom uegnnies. Quaroobrem,
,
^
formaniT ceo vcram
, adtaiUuiU, divia Sci-iptur non crcdcntcs, imo
, * potiua exaeeraniea illam, ac veriutem, quasi aniles
, fabulas, avertanieg. Nobis vero absil gloriari,
, * , nisi io miiversa Scriplura divina, per quam nobis
. , wuodos bic exterior cruciOxua est, et nos mundo
, eileriori. Utinam vero, religiooitViiwe Pater 1 S 6
, , Pampbile, cam viu bona, divioa eloquia ample ,
cumxr, adveriariorum autem dicu repodiemus,
* *
nuto Dei oi ope ooairuiB onoiamSenraloris Chrisii:
,
coai quo Patri gloria, et uoa aancto ei adorando
, .
SpiriUii, uuuc el semper et in txcula aseculo.
nuo. Aneu.
LIBER IV.
.
f
, Brevis reeaptiuUaio, ct dturipii*figurarummun

ucundum diciuum Scnptwr*m, spkarce c
[utatio.
\\, .
Scriptum eat, In ptincipio feeii Deut cadum ei

.
, > ,
* , -
.
: :
;
"Ocn. , I.
et
lerram . Priroum iiaque culu fornicatum, cujns

exirema exUemia lerrae coapUnlur, cum ipea terra
depiogimus : ip&umqoe, proul faculus tulil, deiiueandam curavirous,secundum latus occidenlale ei
oiMniale; nam b*c duo latcra rouri aont ab imo
iisque ad iornicem perliogcoles. El vcro l i r r a a incnlutn, a modio cum primo coelo conjunclum : in
183
COSHifi INDICOPLEUSTA
184
cajus durso sunt aqiue, secuudum divioatn Scripla- \ ,
ram. Posilio aatem el figura ejus ita se liabet: * . " \
Extremis lerrae a quatuor laieribus, coelum ab ex- * ; ;
ireiuis suis parlibus conglulinalur, ac cubi figuram ; ,
eflicii ceu quadrati solidi: detaper quidem in for- , \
niceni volvilur secandam loogiladiuem, ac oeu ibo- *
lummagnam repraesentat; in medio aulem per , * iinnainentum colligitur, alque sic io duo loca divi- , \
dilur.
(35).
terra usqae adfirmameolaiDprinius locus est,
*
scilicel hic muodus, in quo sant angeli ei bomiucs, , , \
ac lotus bic presen* status : a firmameoto autem , *
nsquead supremum fornteem ei$lal secundus locus, ,
ncmpe regnum coelorum, quo Chrislus assuroptus, ;, ,
priinus omniuiu ingrewus est, viam nobis parao* ,
Bovam etviventem.
' \ .
Secundum taius occtdeniale aut orieiilale,
, ,hanc tiguram minorem babel, quasi magni (56) *
fornicis; secundura latus auiem mertdionale et \ teptenirionale, longiludineui exbibct. Figura vero . \ *
talis est:
Paragrapha.
.
,
Uoc est priuium coelam fornicatum, quod prinia
die ciim terra factum esi; de quo dicit l&aias: , ,
Qni Hatuit cuHum iicul fornicem**. Quod

aulem intcrmedium posittim, et secuuda die facluiu est, ,
il!ud esl de 187 <l ^ttri idera IsaUs diceiu, Ei , \

exlendit Ulxd sicxl labtrxacutum ad kabitaxdnm
:
David autem de ilto ail, Extendeui calum sicul
petlem"; qaod clarios explicans ait, Qui t$gi$ aquis C oififitv \ *
$vperiora ejutCum auiem supreroa cocli elterrx*0 .
Scripiura memoret, non potesi id de spbsera iritel- ,
\ . *
ligi. Ait iierum Isaias, Sic dicit Dominut, qui fecil
cctlum tt compegii tpsum " ; similiter Aposlolus,

, ,
*
. ,
tabernaeuli aert, quod pxU l)ominui,et non
Ambtque dicuni illud slare, fixumque lerra \ ,
inniti, ncc circumvoWi. Insuper extrema coeli .
nliinque cuin exlremis terrx coiligantur, dequibua \ , \ /

iu Job scriptum est, CaUum auicm ad terramincli \
navit: tffusa e$i tero $ic*l terra caix;
conglulUavi
aulem ip$um sieul tapidi oxodram . De terra

iiem ,

in Job ecriptum e*l, Quituspendil terram innullo*\
quasi nibil aubtus habeai : sirajliterqee Datid, .
cum nibil iuveniai in quo illam fuodaverit, ait, Qui * ' .
fundai terram $uper tiabililateni ixom\ ,ac
gi
,
dicat, a te in seipsa fundalani, non in alio
\ . \ ' ,
\ .
Pro facultaie coelum depingi curavimus cam firinameuto intus posilo, ei cacuminibus sitis in me- , \
dia tcrra, quam nonc incolimus, Oceauomque in , ; , \
circuitn ejus, ac qualuor sinus navigabiles in ter- , \
ram inOuentes, Romanum scilicet, Arabicum, Per- , , hicuin, Caspium, sive llyrcanum : rursum in cir- , , , .
ao
9 9
91
* Isa. %L 22.
t
ibid
cnr, 2.
1 7
ibid.
5.
" Isa.
XLII,
3.
9 9
Hebr. , 2.
i?>:>) Ibrumcc reruro scbrmaia babesinfra in Tabula prima, addita cxplanatione.

,;3l>) .
^b
1 8 5
TOPOGRAPHLB CHRtSTIANJl LIB. IV.

186
, ciiilu oeeani ierrain ulieiiorcin , in qua paraditut
.
esl ad orienlcin. iierum aulcm latitudineiu terre
, depingimus, necnon occani cl sinuum, lerramqu*
, \ - ultcriorem cl paradistiin, missis taiuen ejus cacu, ;, minibiis, ut stiperftfies aspctlu facilior esscl: cst
. autem figura icrrae secuodum Ulam superficicm ei
latiludincm, lalis :
(37)

Cum liac terra ultra oceanuin siln, roekim pri jnum fornicalum ab exiremilatibus conjangiiur : ac
, aecundutn ocddentafes el orientales partes muru
[] rectus erigitur; secundam ausirales vero ct sc, \ plentrionaie* mtirus inferiua aequalis est, ac camera?
, formaro pUne eflicil; superne aulem in atitssimum
, fomicem convolvii<ir,ceu magna balnei iliolus,quas
^ , , inferius lacunar babeai: i(a ul ipse quoque munis
. camera sii. Hinc, ! patilo ante sarpe diccbamu\
, firmamenluin in medio exlensum, ad certam aiti , tudiuem com ipso caelo conjungilur, ut duo loci
, ($ie) -efficianlur, auperior acilicei el inferior. Alier auicin
. " - locu8, oempe iufenor, lerram, aquam, reliqua ele, menlaet astra compleciilur, bic scilicet mundus ,
, ; cujus soluiu e*t terra, muri a primo coelo usque
* , deoraoro, lacunar, firmamenlum : a firmaroeDlo
, autem usque ad 188 stipremuin fornicem primi
coali, locut alter coiiaiiloilur; videlicei regnura coe , , lorum, quo Domintis Cbristus, postquara a tnortuia
*
resuirexerat, asccndit, ac jutii poslea asceiuuri
, S U D I , cui solum eat flrmameniom, aive secundutft
x*oi | ^ - ^
^lam/pro umoifor ,
nicato lacunari babetur. llujus item lerra*, quam
. no* bomines incolimus, sublimiiatem et figurain
,
delineamus, qua oceano includiUir, in $e babens
! *
qualuor ainu* navigabiles. Ejua quidem parles
' ,
orientales ct auetrales demissse bumilesqoo aunl;
. sepieiilrionales vero et occidentales altissimx; ita
, * ut eensim devecta inaequalitaa non percipiatur.
, . Quanlom igilur lalilodinfs lerra habet, tantutn ba" , bet secundum septcntrionales ei occidenlales partea,
. " sublimiiaiis. Ejus porro figuram pro facullale de *
pingimus.
.
*H * ,

,
, ,
, ,

,
' 'Ara 6 , , ,
, ,
Paragraplia.
x
ideni universa, jam depinximus,
draDguian8 esl; ejas vero cacumn in medio
poailurn, aUiludinesquc ad sepientrionalca et occidentales parlce erigi declaravimus. Alque binc iia
illam delinearaus, ul cum in medio posita ait, et
circuinposilum oceanum,ac oUeriorcai terrain babeat, asiraque circumferantur, mons ille conkua
possit, eiiara aecuudum exieros, uiubram piberc
ac, ui bac flgura rtqmeseniatur, possinl oclipsca
lunse, uocles et dies efiici; sicque divina Scriplura
vcic dicat : Oriiur , et oeeidit io/, el in locnm
e r r a
qu
qM
suum iraku : oriens ipse iliuc pergit ad mcridie

tircuit circumeundo, et in circulos IUOS revrrtunr
(37) Ilxc scbcmaia vidc infra ad Tabulam primaio.
187
f OSM.E IXDLCOPLEUSTVB
188
fffVffut* : ac si ditcrct, et acicm ciiYutttiens, in * ixtCTpiêt *
,
locum suuin rcvcilUur.
- * .
1
Textus.

Uoc conspeciu iiihabitatas lcrras partes viderc
lieel. Sol igitur oricns, el mcridiein aecunduin con- ,
versioncs uas dccurrens, sempcr alliludinera tcrrac, ,
eive ipsam terram collustrans, ullra lerrae allilu- ,
dincm illam ,vcrsus oceanum ct uUeriorem terram, ,
noctcm cfflcil : ac mrsus ad occidentcin et aquilo- *
nem deveniens eupra aUiladiocm tcrras, hte no- ,
ttein cftkti, donec circumieas ad demissioree orien- ,
tis partes appareat, ac raraum ad meridiem aacen- ,
ilens hoc anivmom illutniiiei. Eclipaes itaque luiiae .
diam aocvndani baoc tigoram (ti tamen illa gocw)- ,
dmi exterosvcra ftterit), tunc Seri poasunt, cum , , eive sol luna sub terrae cacumine abaconditur :
nann solarem eclipsin non ab umbra terne (ieri di- , *
cmit, sed quia inier nos et tolem luna interpooitur; * *
Ua ut 189 a paric illa quae solem respictt illu-
atretor, ab altera vero minime; imo poiius eura , opf
quominus appareat impedit, dum aubtos currit, , ,
qxando acilicei neomenia luaaris est, et luna non , illoiiralur ab ea parte qua nos reapicit. Nostra igi- ^ , ,
twr sententia iis nihil officiet, nisi in eo quod cce-
kim moveatur el eircuroferatur, quod aane loiiua * .
dWiax Scriplurai lain Velcris quaut Novi TesU-
lTienti, doclrinatqtjc Cbrisliana eversio esset. Haec .
auletn iiltcrius dUquirere non tacal per oliuiti
uam inoiilie proraus nobis lalis nolitia forcl, qui- C
*<* toO .
boa allcra adest looge olilior cognilio, speni bonam , -
c. frocluosaiii afferens animabus uoalris, quarn iti ,
se credeniibu* Deus se dalurum polliciius c&t: iis *
\rro qui injusie ajunt, cxlremam uliionem desii- *
navit. CaHeruro, Deo opiuilante, obversaro terr$ * ; fiartcm aecandum septcnlrionales plagas delinca- , . , bimos, ul aslronim circuitam ex parte saltem de-
,
acribere valeamos: sic aulem se babei:
; *

Cvin igitnr oecidens sol invisibilium virtutum
nt4tibierio bie dacurril, nt in divina Scriptura
ferlur, in alicra parte, qua? babitatur, nox adesl; , :,
cnoi amem illic excorrit, bic noctem efficit. Com- , * ,
pendio aulem pro facullate coelura ct lerram deli- * ^
oeabiaiua. Sic vero *t babei:
, ;
%
Paragrapha.
Hc lerrae pars, uitra acpientrionem posita,
inbabiUU esl, ubi luminaria decurrum ab occidemo per aquilonem usquo ad orieutcm : ei bxc
muri inslar erigiiur; quo cum aol devenit, 8ila paric babilata nocteni efGcil. Adiamelro igitur
laliludinis cjus partium babilalarunt, atliludo babaur, quas ab ima lerr versus oceanum parie,
usqut* ad cacumen ipeitis lerra*, crigitur. Quarecum
basc subtitnitaa inlermedia aslrorum lunicn iutercipiat, binc nox el alia oiunia conscquunlur.
. , G,7.
,
,
^, ,
^ ,
*
.
ouv
, ,
*
\ ,
: ..
1W
TOPOGRAPHLE CHRiSTIAN L i B . IV.
*?.
190
Pangrmpku.
,
Qaarn-iklom reatai iis qai Cbriatiani eSM vo , , lunl, in qood co&lum, ex ocio anl oovem itlit,
- Cbrialns ascenderit: quo item illi sese aacensuros
, tperanl; ct qoat sii aliorom sepfem vel octo coslo . rmm ftilitaa. Noa quippe eupposito secundom Scri* , | , piarat priore illft schemate, duo loca facta fuissc
* didmuft : unam kaic ttaioi congruentem; altet uin
, , * vero fatara ? t o contenianeuni : quandoqnidem
, lalero epem babemas, praesoiili vita longe meitorem.
* E l vos uoquc ai, ul pote Cbristiani, spern hujusmudi
, - balicaiis, 180neeeseario interrogabimiiii, qoMam
, . tit aliorom ttptetn vcl odo cttloram militas. Nam
, ; exleti qui tpbacram luentar, consequcnter nec apen
, ,
takio babext, nec aqoat aupra ccelum esse, mec
,
*
^

tur ; ted tperant muudum in corropiiont Bempcr
'
vefaaiurxai etae. Si sph*ra mobilia vi alias SGCIIIII
II
trahii ac volvere facit ab orieaie usque ad occideu ,
dem aoptem ptanetarum advereaa cursaa, unde
;
at?nuai ipbaoneadvermo curaa ferontar, an astraf
, ; '
ai ftphane, quomodo possuot oodem tempore versus
,
occidoxlon ei orientem ferri ? si aitra, qxomodo
; ,
cadeati corpora planeie difindant? annoo patam
; '
coi coffaa cosletle non diflhidi ? Nisi enim corra
pcibiie sit, nonqaam sano dittndatar. Cur ergo talia
; , .
tnpponilii ?
;
Com exlra spheram illam, nec loctie, nec forpos.
(38) " , . , [] * ^ " . Jf > \ ^ ^
^
\ ~
AJL
- " w m dicius? Respoudeie, occ id nobis in, T*L..
;
,
videaiii. Nam eine loco vel epalio, qua roacbina
- , ,
potea illa moveri ? vero fuiilibos dictis snperlK
. ' , agatis, qoia pbysici eslii. Quia vcro quidaro volimi
, . apberam, qoasi lornum a longiirio, al ab axo
, eornts vei macbime inttar volvi, declareiit ipsi quo
. fxteiaiur longnriot, aut aiia; ac Ulud iiemm, quo
, , - osloxielar, ei stcin intiniiom. Carergo cfe pbysicio
( , - raiiociuaniioi ? Qxomodo axis teirani,qu modiom
, , , oocapat, non irajicil, et circumvolvii? hemoiquo
, ' . dicite, vooqui ipsos aoqoimini, ot Uineii Cbrisliani
; ooae voliia, in quem octo spbxrarxm aut non |o ; tmm (qoam nonain qaidam anaatron, aivo aleilis
, , vocfjofli nuneopani), Cbrisiua ingressoa est, aul noe
, , $ ifwexrl Minus? Aot quomodo possunl aqoas iu
, spbawa mobili haberi ? vel qnomodo poleronl in COII, ; aoo|maiioiie, otellis cadcnlibos, bujuimodi spluerah
; vestra servaril aut qus sit utilitaa earom? Annoti
, palam csl vos contra CbrUlianae doclriM' spem
; railocinari ? Ila^c quippe noonrsi Graeci* compiMero
; *' ^ possunl, qui melroreio aliam vitam non sperant,
; quiquc consoqiicnler .Tternnui esse munduin sup', - poiiiint, ul 0|Niiiam illaiu sibi sorvenl copiam splia!, * ; ramm, in quitms planeta? proprium s^mper citrsum
. ; conflciam; in alia vero slella? fi\x residimni: n<v
, quc laracn error ipsorum aliqua saliom probabili * - talc carel. Vos autcm incrcdibilia oinnino pioioilis
ftslroram
D C C
R
C
lob^ Spliarry, schcma vtdc in Talub
M | | m J i
m i B a U o n e f n
t o r t
e o n f i l e i H
191
COSM.E HiDICOPLEUST.fi
192
dam spbacrarum malliludincm vuliis, ei consuru- , \ * uialionem mtindi non vuttts : et tamen eavum ultli- .
Cateoi proferre non valeiis. Similiterque aquas supra , \ , \
aphwas mobiles vullis esse : quae sane ridicula , ,
sutil 191
amenliai pleiia; rcsque stbi ipsis ei .
reram naiune adversantia Iwjuiuiini. Sex iicm ,
diebus unitersum condiiam esse vullis : ae cum , \
iu iis ne icrtii quidem coeli pioductioueiu reperiatis, . \ iv
oclo vel novem dicerc audelis. Quanta apud vos , \
arieutia, quaala sapientia, quania prudenlia, quania ,
. $ervire,
' , *
conlrarietas! Nemo pote$t duobu* domini*
ut pulchre dixit Doininus"; sed ai Dco velil, DtiO , , !
serviat; mammons velit, roammonx serviat. %\ *
' , * $, ltemque ipse per Paulura clamat: Non potesiis com. \ * ~
municare memm Domini et menue dasmoniorum
" *,
ac rtirsum, Notile jugum dxcere cum infidelibus.
*
Quas enim participatio juslitioj cum iniquitate
? ,
Aul
.
;
qxm societas luci ad tenebras? Quh autem
consenm

Chmii cum Belial ? Aui qua> pan /ideli
cum
infideli
? ;
Qui auiem conuntu lempli Dei cum idoiit
7 ;
;
;
, '
Quomodo poiuil ileui lcrra, qu secondum \os
iu medio univerai sila est, lempore Noe diluvii , \ submargi? Autqui eredi potesi, eam prima el se- ;
cuada die subtnersam aquis, teriia, poslquam
colleclae fueraut aquae, apparuisse, ul scriplum est , \ ,
in Geneai ? Vcrum, quod sapientius cst, anlipodas , ;
\ , bomines supponiiia in universa lerra perattibulan
t
9 1
les. Ilaque secundum veslram sentenliam, lcrram C *

* * ^ ^ ' ^ . (39)
el aiitipodaa depingimus; el quisquis vesirum sa^ *?* > ^ ^ tobe xa\
uis oculis et gana meiiie pneditus, lerrani quo >
pacto voluerit circumvolvai, ti dicai, num ouinea , , \
antipodcs poaaint erecli secundum eaaidem raiio- ,
' \ hfin esse. Verura hoc non probaluri sunt, etiamsi
.
impudenler verba facianl. Sic iiaque respoudimus
\ ,
ad veslras coniuientiliaa et falsas bypolbeses, el
, \ , \
ad condusiones vestras sane ina?quabiles, incon, ,
gruentcs, quae ne secum quidero consislere pos \
suni, quaeque pcrlurbalioni el cotifusioni obnoxiu>
' . ,
suiu, ac circunivoluUonem majorem patiuniur,
(
quani volubilis illa vesira comnienlilia spluera.
),
iluaiuobrem, Clirialt amaotissiine Paier, poatqoam
, ,
ad finem quarii libri devcniinue, el anti|KKlas deliD , ;
neavimus, ul polltcilus snm, quiiiium librum or
diar, uecnon descriplionem tabcrnaculi a Moysc
, .
io dcserto consinicli; idque cx nulu ct voluniate
ouinium nosirum Servaioris pei.
*.
192 LIBER V.
$ ,
/n quo taberxaculi descriptio continetur,
el prophe *
tarum apostolorumque concordia comprobalur.

Tabcrnaculi aulem in doserto per Moyscn consirucli, jaiu lempus esl deliiieatioucm adomare, , \
quemadmodtiro a diviuissimo viro et doclorc ac- , \
cepiiuus, qui, stimpla ex Scriplura divina ocoa- ,
sione, ejusquc lcatiiuonia mulualus, ab oxilu co- , > Mallli. vi. 24.
I iUw. x, \.
II Cuv. vi, J i 10
()*)) Atiiipodiim srlicTiia linbfs in Taluilj "2.

193
TOPOGRAPHIiE CHRISTIAXA LIB. V.
1M
, rum ex jEgyplo orsus esf, quando primogeiiiu
, - jEgypiioruia mortoa giinl, quae postrema plaga
, fuit a Moyse inducla : quando ilero hraelita, post
, - oblatum sacriticium, Pascba coiucderunt, slantes,
, snccincti lumbos, et virgas prae manibus tencnlcs,
, , paraii ad cxituin ex iEgypto; idquo prima prin.i
* , mensis a veepera, el quarta decima luna currcme.
/ Quse timbra et iigura erani eorucn quae snb Do , mino Clirtsio fulura erant, scilicet liberalionis a
, \ tyranuica serviiute, renovadouis mundi, quas e\
, \ - resurreclioiie a morluis obvenit, ac requiei hotui . nutn aeiomsc. Nam co ipso teinporo muud-is
, Deo crealua, videlur iniliiim eisistendi crpis* ;
* , simitilcrque aub Noe post diluvium eodem cti.uu
, * lcmpore recurrenle sccundum mundi priiicipium
* ' fuisse *, eodem eliam tempore Israelitarucn litcra tio et egressus ex iEgypto; ilomqoe oodem rccur , rente concepiio Domini Chrisli secuodum carncm
, * cx Virgine facu esi, qui eocuodua Adam, el sc cundi staius princepa est; io eodem qaoquc resur . * reclio Domini wosiri Jesu Chrixii secundum car nem. Aiunl iiom reaurreelionem generalem codeni
. , - anui tempore fuluram. Hoic porro tcmpori lesii , ( , roonium ilem affertiDt*exteri illi plagiarii, qut ta * men illam aemenliam aibi propriaro arbilraniur,
, , , ei ab Ariele iniiium cireuli xodiaci ducnnt. lfi quo
* oiiam aecandom divinam Scripluram primus meiiaii
* exaUdi, quo illoroin plagii manifestum indiciwti
. , afferttir, cum maxime ioitium cycii ducani a re.
tecundura ipaot, ptrridicula. Nibilque pcoea
, ipsos adeat boni, quod non divina Scripiura
, .
suflurau siot; inflati vero, ac pr altis bominibuft
aese efferentes, alienis quasi proprits uiuniur.
Quod auiem umbrae locum lox pro quibosdam
"
fnturis
babeat, id tesiiOcatur Aposlolus Ua cla, *
c
e l i a m
, mans, Vmbram enim habens Ux futurorum bono

* , rum, non ipsam imaginem rerum " * : umbram di , cens, ac quis, excmpli causa, homiuem aduna, , bret, IIOC imaginem cjus depingat, acilicet faciem
, , , el membra \99 omnia, ita ut cognoscatur senex, ue an juvenig, formoausne an deformis sit, acd
* sialuram eolum figuraie detioeat; eic ille iinagi , * nem vocai ipsum figurarum conspeclum, nempo
, * ^ mysteria a nobis Cbristiams celebrata, videlicel
, rcgeiierationem per bapiiemura, ei royslcriomm
. participarionein. Res aotem vocai, ipsam ex
*/ , ntorliiis resurreciionero, iransformationem corpo , mm iKMrorum, iiiuiationom a corrupiione in in, , corruplionem, animae loeo mutabiliialis imnou , , bilitalem, perfociam cognitionem pro oa quae ex
, , parie est, babilaculum, requiem et iiigresauni in
, . coelum; pro terrenis ccelesiia, pro icroporaneis
aeierna. Ilaec porro omnia pcr Dominum nostrtim
. Jesum Cbristum bumano gcneii conciliala aunl.
* , Horum iiaque umbram vocai legein; imaginem
* autem cl characlcre6, niysloria pcr Chrisiianos
, , cclebrala, cxeinpli gralia, agnum immolalum, pro
, * passione Chriaii, qnemadmoduni apoololus Pax*
Hebr. , 4.
105
COSMiK INDICOPLEUST*
lus ail, Etemm Pascha uo$trHm immotntns tU Chri- AVsl ttal /*

flH; cl Joaunca Baplisla sic loqtiittir, Ece* 6 : * 7
egrnts Dei, qui lollii pecenium murnti

Deinde
Seov r*\r * .
Israelitarum libcraiio al> cxterminalore augelo ei
a servttule Pbaraonis signilicai nostram a diabolo
el a servilule gravissiut^ legis liberalionem. Quod
psis
traiifcitns nians, conversaiio iii deserto,
legislalio el tabernaculi coit&truciio, nobts esi
Iraosilas per bapiismuin, convorsaiio in Ecclcsia,
dontmi sancli Sptrilus; iiiis aqua ex peira lopiose ad
vilam stibfDini&iratur, nobis vero viviftca mysierta;
illia terra promiaaioitis ad requiem concediiur,
nobis vcro cttlam, non maniifacta reqnies; iltis
tetffeporane* vila, oobU terna viia, juaiiiia iteaa,
sanctiflcalio, redempiio, beaiiiado. Illa iiaquc mbne parlea occupant; noetra vero suot quasi ipsarum rerum ioaagines et cbaracleres : oam inira
res ipaaa nondim ingressi auuius, sed fuUtnMt
est ol a morlnia mxrgainas. Nxltae qaippe prler Domittuin Cbrislara aecuadaai carxem intra
rea ipsas fuit, cmu ipsc prioxita a oaoftoie jvjs*rrexerit.
*
,
, \
*
\ , \
, ,
* ,
*
, *
, ,
, , , \ ** , -
,
.
, ,
,
.
C w ilaqoo sollicile inaUrenl jEgypiii Israelitis
,
, \,
mt egrederentur ex jEgyplo, farinaiu ilti aqua com
,
pactan, fernenlo recipiendo paralaiu, nocdum coriam, bxoieris abuolerunl. Egre&gis igilur illis et , * . ,
ad mare Rubruui appropinquaiitiUie, igypfias \ , Pbarao muuia senteolia ei colteclo cxereilu, inse* ,
lolus iptos est, ti atligil prope mare, e regione C ^ ,
cauUe, inter Magdolum, ei os oppoeito Beelaepboa. , ,
Tanc demuro vespere iocio, nocle illa columna \ .
aubis sive igxis, qwt eeraper ipaoe praecedebat ei ,
ducebat, pooe illos accedens, iEgypliot coercebat, ; , 194
> Israelilaa imprefwiooeia faoorent. Hinc , ,
primo dilocuto, Uraelilisad Deom clamantibusju-
bet Deus Moysen virga percutere mare, et divtdore ,
ipsvm. Itlo, jusaa exaeevtos, pereussoqoo mari, ,
divisit aquas : qa binc et indo qaaoi munis sla- ^ ^ . tiant: txm Israelii Iraosount, et poalea iEgyptii ,
cam cnrribus txia: qokum in medio niari eseent *
el inseqoerontur lamlitas, aquis iugroente ira Doi *
redociis, domerai omnes perieruoi. Est auieio lo- , 08 ille iu Clysmate, ut vocast, iu drxtera abeua- , , Uum ad monteiu. Ubi etiam vesligia roUrum cur* ; * , \
roum visunlur ei usqtte ad mare longo Uaein ap. parenl, ad boo wsque lempua scrvala ad signuin , | \ .
iuftdelibuj, non vero lidelibus.
,
, \ , ,
'..
M
Paragrapha itt conceptionem Dommi.

/ Kvplov.
Cum Zacharias decima sqitiiiii mrasia ingrcssus
essot in leuiplam, socunduni legis Iradilioncin, ac
Bunlium occepUsel dc ioanne sibi ex Elieabet uaadturo, acxio illitix mense Virgo qooque iinniium accfpii. Ua utlanc prinii mensis inititimesscl Nam rnm decima srpiinii mensis Karbarias
* II Cor. v, 7.
Joan. i , 29.
f?
, ,
\
, \ \
, .
\ ,
191
TOPOGRAPHLK
CIIRISTIAX.C L I B . V.
18
, accfptrtt, et codcm mmait Effsalet eoeor/ov , repcril, palam sane est tex anni ntenses lunc piw - leritsse, ac sex reliquos fnisse, excepiia decem i l , , , . ; - lis iliebuft ; vid fortassc duobus atiis aot Iribua aiit
! ;, septem.doncc Zacharias abirei doinmii, iia ut dfes
IG5. biilivn ilaquo
' ? \ supcresgent HJ8 aut 167
, , conrrpiionift Oomini, id es', inUium primi mensis,
, w-xius mensis Elisabeta eral, secundom Evooge * \ lioruu iradiliotttin : nam bunc or.linexi Deus sexi / , pcr eervavii et scrvat. Hinc vero liqnet, quod otu , , nc ortiiin Cbrisli 000 decurao incnse a primi
, nicii&is iniclo cetebremttft, id est Cboiac 28. Jero, '. , solymitani vero quasi es beali Lueae auctoriiate, qxi
- ail Ohriftliifli baplitaum fuiese inctpknttm
, - iriginia , in dio Epipbani* Nalalem
. celebraiii. E l vero quidem tan Lueas qoam Jero oi * sotymiiaiii aappolaol: at aecorata ratio stc
% , * babel; ted ipao ortog die bapiisma coatigk, ut
, ! aiooi Locaa et JeroeolymiUnt. Verun Ecdetia ob
. , oxtiqnii temporibut, oe duas ilbsftolemnitateteo
, ipoo dio cefebraaa, alterutrias obli?ioftem ixdxce
rei, pracepit ut stcniidom nuroeram apoeloJorm
, dxodecira dies inlereoderent, atqxe tune Eptpbaaix*
, - soJeojiniUs cetebraretar : quemadmodum eiiamqoa , - draginta dierum jûiiium Domini, quod ante pn , gftaa cuno diabolo iniiam porsolvii, Rotorrectiooo
* Dowiini daudi jusxil, ut etiaiu aocxxdum
, , , exemplar pro facollate pogoaniet el Cbriamai ioiipaasionexi ei resorrectio - taniee, exdpiamas
, ' . C
eiianiai
i b d m d i d m cottiigoitaqoe
Doaiini nnoiri
ouv rit.
~* Simiii
^ * "~
" modo Epipbaoia
^ ~
'
ieso
justll
posl
doodecim
NaUli
ejus
diet erle
. brari. 8oli aoteoi JeroaolyxiitaBi ox conjoftnrx
, , - probtbili, xec tamen ox accorau ralioxo, io Epi fbtxkih Naiolo agoM : in die aete Nalali memo riain celebraoi Dovtdis ot JacoM opootoli: nox
* * , qood aorto eadem ipsa die mortai siot, fed, m
arbiiror, oe ipsi extra feaium eogoatomni CbHsli
, neglect! nuaerem, eocQ xvenoriaro omooe coluiw, llexm per onnia gloria eekbranlag. Aatcn.
, . . ~
M
Potf Xtlxm ex uEggyto UratHtanm trtnutut in

ieurtun*
.

, - ^
*
,
,
,
, -
Om iiaqoo IsroouUB traJeeisaeBt ad locum Pbociconem dklitxi, deaerlo Sor progredi coepervnt.
Doo ipsia per dioffl nubetn expoodonie, ne ab aa4
laborareol, et pcr ean dactun iis pnebenie
xoctu vero in columua nubis apparentc, ac ducenlc
ipao^ per loiatn foliludinem, quemadniodaroacriptttm
eel: Expandit nubtmin tegnmentum eorum, tt ign

\ , inctrei eit per noetem * , Illud aulem boc modo de9
.
*
^ ,
', '*
, . Lac. , 13
Psal. , 39.
pingi polesi (40).

ilinc ex Merra profoctt, veoermit in Elim, qoam
nunc Raiibu vocarous, ubi erant duodecim oois
qui bacieiiueservauitir. Palnuo vero moUo piorrs
%
W) Hane cum scqucittibttg figuiis, quia vd omissae ab amanoettsibut, tc incoficiime ikliiMat,

ct uboquin inulitet craul, eonsulio otniaiiuus.
199
COPLEUST^
IUJIC
COSM.E
erani. Hactcnos aulem mare ad dcxlram, ad
sinistram vero desertum liabuerant: deindo vero,
tnari ralro reliclo, inira descrtum iter agentes,
superiora petebant ad montem. Cum aolem pervenissenl inter Elim ct montem Sinai, manna descendil auper cos; ibique primo Sabbalum cctebrarutil
secundom praecepium a Deo lloysi tine ecripto
datum in Merra. Ifcec porro sic depingi posauni :
. . " ,
, \ \
, * ,
. "
\ \ , ' \
,
280
Mtppd. \
*
Ex Merra in Eliin profccii, ac rarsus dum inler

E l i n ti moniem Sinai iler agerent, in deeetto illo ^, \ \ \
descendit auper eos coturnix vesperf, mane vcro ,
roanna. Itiie autem rursus Sabbatum agere ccepe- * ,
runt, cmn manna incorrupium a sexta dle ad .
usque Sabbalum ftervaroior, etsi aliis diebus con- ,
aervari non posaet, sed felerel el corrunriperelur . *
quod illis Sabbaiom celebrandi documcnlum fuit; , ' ; *
nam cura eorum itonnatli Sabbato vellent manna
, , pû
colli jere, uon repererunl, ut scripltiin est.
,
Postea castrameiaii aiiiit iu Rapliidin, in loco qui
nranc Tocatar Pbaran. Cvmque siti preraerenlnr, . ,
jaasn Dei, Moyses, virgam manu tetiens, 196 cum
senioribus in montein Choreb procedii, td eet, in ( )
Sina, qoi aex milliaribus circiier a Pliaran dislal. , ,
Ac com ibi percussissel peiram, fluxeronl aquae . ,
mullx, ac populo potom prsebuerunl, qtiemadmo- ^ , ,
$ * /*
dum David io Psatmis vociferatnr: Dirupit pctram

i ertmo, et tdaquavit eo$ vetut in abytto,
mulla
;
ac rursum: Dirupit petram et Puxerunl '
aquw, , , 0
, '
aburunt in iicco ** ; iterumqtic : EduxU
, * aquam de ptlru, et deduxit tanqxam ,
flumixa
.
aqnai *. Apooiolui autem Paulus a i i : hibebant \
tum iptrUuali coHstqmente eot pelra :
psir* au ijr " , "
Umerai Chrium*; ac ai dioeret, Siculillos aqna
de petra large manang polavit, i u ei nobis vivifi-
caa aquas per royaieriapmbelCbrisliia, cujus lypus ,
erai petra. Illic iierom potiqaam Amalec belto fu- ,
derant, Joibor, cnm deobus lliis suis et axore . ejos, geoeram tmtm Moysen convenii : nam - ^
,
Moyaet uxoreuet filios suos remiserai....
*
....
Ego tum Dominui Oeut iuu$, qui eduxi le de
terra
( ,
jEgypti, di domo tervtiutn. Non erunl iibi
diiatieni
, otxov .
pralet me. Non facics tibi idolmm, nec ullam
*imi- .
liludmem eornm qxm $uul ?it cceto $upra

mc eorxm
, ,
qua lunl in terra deorixm, nec eorum qxw
*unt
m , ,
aqtkit tub lerra. Non adorabii ta neque colet

illa.
. No* atsumet itomeu Domini Dei ttti in tanum
: ne- & .
,
que euim intontem habebit Dominut eum
qni etetem
)
purii nomen suum in vanum. Memento
ul diem
Sub
baiorum $anclifice$. Stx diebus operare,
et
facirs
.
emnia opera tua; teplima nulem dieSabbaia
Domino
,
. * $
Deo tuo sunt; nulium opu$ faciei in ea /u,
et filiu
laas, tifiliatma, urtus tuus et ancilla lua, bos tuus,
-
jumtntum tuuin, tt advena qui habilal lecum.
IIo ,
, .
1
Poal.
LXXVII,
15. * Psal. , 41. P*al.
LXXVH,
\.
* I Cor.
,4.
TOPOGRAPHI/E CHRISTIAN.fi
LTB V.
902
, , , patrem ttium cl matreni tnam, sil tibi b?

, tl tongiwut tvper terram. Nonoccides. ISO
. xai machabcn*. Son (uraberii. Non ferei conlra pro
, i r a , mum luum faiium letlimonium. Son concupiices
. . . uxortm proximi tui, neque ugrum eju$, neqve
. tnm eju$ neqne ancillam ejni, neque bovtt e
. ntque ixbjxgalem ejus, neque omne jumentum
, vequt aiia quacxwqnt proximi tui $unt .
, , , ,
, , .
.
Textui.
%
; *
,
, ,
Deakpie coei deocendisset dc monte, jutsus est

Deo Uberoaculum cotistruere, quod ftgura erat
qua? to mooto viderat, vkfelicet eipressa mundi
Opa Q todtfts inago : nam vide, inqvit, xl faciat lecxndum
. *0

'
omod tibl oitentum t$i tn monU*. fieau

auteoi PaxUis apostoles, primom illud labernaculuxi ftguram bojus mundi osse ait in Episiola ad
HobrxHK bis verbie : ilabuit tnim primum jxafi-
, .
ficaliooei 197 , $atHlum tmeuiart. Tabrr
, nacnluM exim factmm prtmom, tx quo cun , ddabTxm, tt , cl propoalio panum : qxod di. , eitmr STneta'. Unm dixiasel illud, iaculmr* ceu fi , , xariro bojos rovodi esoe, inlalil; In quo et caade, ;- , iabrxm, ac si dicat, laminaria; et mtnta, id esu
, terra; tt propotUh poxam, videlicei annuos froclus
f
* , 9\ ", ejos : quod, ait, dicitur Saiuta ; id e$t, primum

9
, . \
Ubernaculom. Postea do seeundo ait: Taim habr-
, , Q mu$ pontipcm, qui coxsedit in dtxtera throni m

gnxludinitin c&ii$,sTnctorummii$Ur, el taberuacul
, , ) teri, quodfixitDomixxt, t% non homo*; ilerum
, Ckrittxi amitent pontifex fxtnrorum bonorum
. ,tyccrr^c umpliui ei ptrfecliut labernaeuium xon manufa
, id est, non kmjui erealionit; neqve per ttmguine
, ,kircormm xnt vitulorxm, tai ptr proprium laxguin
, , introivittemelin $oxcU,aUma redemptione ixten
, Et rxrewn : Non exim rx mawufacta Saxcla Ckriiiu
, ixtromt, vtrorum : ud tn iptum calum,
' , nume txiivi Dn *. (Jbi verum quidom
,
Ubtroacolum ait ease CODIUIO ; eieniplaria vero ea,
qoa; per Moysen parata toni. Quare illa quae
9
lleysit sonl, roanvfacta vocal; vera auu.'in, non

- - aiamilaeta dirit. Joaaoi iuqoe, tabernaculi exem. " , D plar, prool ipsi oaloiigam fuorat, exciuvit, nocoon
. ; - exomplar omniutn vaaorun eju, arcain te&iimouii,
, propUiatoriufla supra poUum, duo cberubim aias
, exteodralia, et propkiaiorium auperius tegeniia :
, , - imiliterquo velum, , candeiabntm, airia
, Ubernaculi, scilicel velatnonta prima, pellct pilosa
, ex pilis capraruin, id esl, ex lela : et l.iecilerum se ûnda velamenia laberiiaculi erant. Tertia itera ex
, , pellibas robi icatig ei aeriis, quas vocaot aga pel , licea: omnia vai ia el mirabilia. Esl autem iaberna * , culi delineatU) bujusmodi (41).
Exod. ax,t-17. Eiod. xv, 30.
ibid.*4.
Hebr. , I, S. Ifcbr. , i, i . Hebr. ix, 11,14
(41; Tabemaculi, amiciuum ucerdoUlium, propifiaiorii , el alia bic memorala schomaia i i a l ^

ln TabvJa Ul.
PATBOL. G X . L X X X V l l I .
203
COSM.f lXDICOPLEt-ST,!
204
: ^, , > ;, . " *
Paragraphe.
Observandum est iieroo), vcrura labortiaculara

,
Dco iixuin hic significari, videlicet coxltiiu : in- ,
supcrque, pcrfeciun? illud taberiiacalum, uon a - . "
nufacium, a Paulo coelum vocari, iitpote a Deo
condimni : manufaclum quippc vocai tabernaculom . ,
a Moyse construcium. Uoc porro voram nancupat, .
utpote xternu-n perseverans, cum illad e contra-
riodissolvalur. Autaea dicil, corlinas : nam sic illa , ,
minctipant exleri ilii Allici, aul.ca diceutes magnum . "
variatumquc vclum. Ilyperidef certo rhetor in , 01
Oratioito conira Pairoclem : Novem, inquit, pria-
.
eipe$ fti porlicu cpulabantur, parlem ejus
1 9 * * ~ '
,
gente aulaa. Siiiiiliierqu Meuandcr: TeUm ,
09
kr ,
ungaemum, timim, autmum*
* , Trvxroior, -
, , ctror avJalar.
%
Vighui coltimnae, sunt Cotidem asterea tlanies,

quorum singuli erani laliludine uniua ac dimidit
eubiti; ita ut viginti columns iriginta cubitot babeant: baec longiludo labernaculi. Baaes oaram duplices erant Uni iutra, quam exlra, asseri circumposuse, illxque argentcse. Capilella airaplkia et
anrea erant, simililcrqueasseres, vectOf ei incastraturse : incasiraiurae vero erant duo ligna comtnisaa,
auro obducia, clavis affixa unicuique atseri, obrorsa
niiuuo ac unum alleri incideniia, ul incastralurae
omnes asse.res utia colligarcnt: ac vectea perannollos sive per annillas immi&si totuiu tabcrnacufum
firmiter jungebanl. Quinlus aulem veclis mediug
Oi , (,
*
'*
.
*
. , ,
,
,
,
*
, ,

non per aimulos immissusfcrcbaiur, sed per inedioa , ,
asseres ad majorcm tabernaculi firmilalom. AIU- .
lodo cujitgque asseris crat cubiiorum undecim, et ,
latiiudo tabcrnaculi eral iiem cubiiortim undetim : ,
m;iru!>que oppositui bolc muro par cral. Quandc . "
velum lempli in pasaioncChristi acissua esl iudao,
iria nobis per baac unain rm\ indicabanlur : *
primo, Judaeorum andacia conlra Doaiiuuro binc ,
argiiidiaiur, qtiasi lugeme lemplodiscissis vcstibus; *
sccundo, siguiflrabatur Judaicosriius, eublaloprioro , , labcrnaculo, solvendoe ft confundendos eaee; lei lio, *
interius tabernaculiiin, hactenas occulttiin et inac- , , ,
.essum otnuibus, eiiam aacerdoiibug, jam apetium , ti adiiu faoilo hominibua cssc. Gloria per omnia . >
.
regi saecnloruni (hristo in scu!a. Amen.
c
Tcxlut.
llacc labcMnacuIi nudi dcliiiealio. Piima autem
vdamcnu et lcmoria ejus texia eram ct variaia
byacinlbis, purpnra, bysso relorla, ei coccino,
qucmadmoiluui ei veium, qux diviua Scripiura
aula*a nuiicupal. Eranl porro eadem qiia corlin*
longiiodinc : Miignlaiuiuque longitudo eral vigioli
oclo cubUoruni, el lalitodo qualuor cubitorum.
Dicil aul< in aubea quinquc una conjiincla fuiase,
KC similiier quiiiqae reliqua, junclur vero qui auUoTiiiu medio ad oraiu ouius, omiii
k
.
.

, , ,
. *
' , '
* ' ,
' [] , '
' ., *
/, >.
J05
.: C U l l l S T I A N A L I B . V.
206
7*;^^
el ad oram atterius, atisul*. Ansulas vero
tyou, , - circulis adinovebant, aiquc deccm aulaea una col, . " ligabani, ui fil iu sigislropylts et in ligaminiln*
, , etragolaruin, necuon dissaciis. Cum autem in
\ \ . profeclu tabernaculum gestarent, quina et qui:a
, divisa asporiabanlur. Quod ipsum eliam in secundis
, \ leiaoriis agebanl, qu ex caprini pilis iu texlis
. * * ' , \ ' eranl, et pelles vocabaiiliir. Erant aulem iiumero
. , \ 19 ttndecim, et singula longiiudine irigiiita cuI . bitorumjatiludine ilemlriginia. Eorum veroquinquc
, . aimul orant, sex reliqua parilcr : jungebauiurr|ue
V. - almtlitcr cum ansulis ct circulis, ita ui om , , nia unuio componcrenl. Longiludo ilaque tabcrna '* Cttli eral cubiloruro irigmla; nam viginli columiue
, tivo a&seres, erant unius ac dhuidii cubili laiiiu. ' dine : qua Iriginta cubitos conOciuru. Hinc in lati ' * [ ] ttidine column sex, uniue ct dimidit cubili sin . gttic, qox) itmul novem cubiios absolvebant. Ad
! ? ', xogxlot verocolumnadiMB onius eidimidii cubiii:
, ocio autem columiue cranl cubilorum decem |duo , ', decin], ae aodiquo urmabanlur veciibus. Ala?a
'. igilor decem coujunctaerant, lalitudiiic quadragiuu
** cubitorou], et operiebaiit loum tabernaculi longi * ' todinem, ac murum a lergo potitum, qui erat aln* , '. tudine decem cubilorum, quadraginta cubiiorum
xrf ftimul. Aulaea vcro vigiuli el octo cubitorum lon, gilodioe, tolam Ubernacuii laiiludineui, scilicet
- deceni cobttorum obtegebanl. Aliinuicm duo muri
' , t lateribus 10 ctibilos, alii 20 cubitos babebani.
ft ^ Q ^
i 50 cubiios conficiuol. Eraoi porro aula
^. ,
i
cobiioruui, atque uno excepio cubiK
, morem unom cootegebant; iiemque alierum, uno
.
fam
excepto cubito : verura pelles illae conlextat
tieU<|os dooo cubilof oblogoboxl : eroal enia ixgula? loogitudirte cobilorum trigiwU : pellia auI M qoae topererai, ad ubornaculi jaouam dexoiuobatur. flonim ilaque formam delineamua, pariierqoo tnum icmodorum ex pelUbxa, qu ak babeni.
9
l i m u
g j n U
o c l o
<***)*
Paregrapfui

Hic lloyses, poitquam teriibilibus illis osicntis in
* , mooto dignatoa ftieral, a Deo jubettir ubernaculum
eonsirucre secundum exemplar qood viderat in
, xoapo*j* 1000lc, ci lypus tral loiius mundi : Vide euim,
*Ofm fay, oiifirtic *drr* itiquit, feciet omxia ucundum esempUr quod tt
* &% * ir bptu
oilenium in monle . Quia exliibitum illi fuerai
* ^ quoiiiodo focieset Deu coelum el lerraro, el secunda
die iiiiennedium coiididissel Urmameoluni, ac eo
, * pacio dao loca cx uno fecisset; ipee quoque simili , tcr fOcatidum exemplar quod videral. fecii laberna , , colom, in cujue tnedio veloni apposuit, atque ila
, onuro labernaeulum divisil in duo, inierins nempo
. el exlerius. Aposlolus ilaque exterias tabernaculum
, * * figaram hujos easc mundi pronuntiavit bis verbis :
H
x\r 4 *pury ,
flabuit enim et primum tabemaculum justificat
. cultui, lanclum iwcutare. Tabernacutum en
4 ^ , ) faclum eil primum, in quo erai caxdelabrum, et
; "- meuia it propositw panum, quod dicitur 2 0 0 S
, , Exod. XY, 50.
Ubr. , I,
t.
; ac $i dicerel, lypum bujns mundi habet, in
S07
COSMiE INDICOPLEUSTiE
203
quo eet terra, ac menatroi frocttts, necnoo lumiiia- vtaiot \ . \
ria. Deinde vero secundum tabernacultim explicans *
aic habel : Chrittut mntem auiilent pontifex
(uiuro
, rum bonoinm, per awptixi et per[eciiu$ tubemaculum
, ,
uon manufnctum, id e$t, non hujut crealionis
: neque
, '
per saHguinem hircormm attt ntulorum,
ted
per pro- ,
prium languinem, introivit $cmcl in Sancta,
asterna
",
redemptioiie invaita Ac si diccrel: Quemadmodum
* , '
ponlifex semet in anno ingredilur in iuleriiis taber-
naculum per sanguiuciii bircoram et viiulomni, \ ,
Deum populo reddens propiliom; sic Chrislus \
ingressus e$l in fabernacutum non manufaclum; , , ,
ac si dicat, in ccelum, a*terna redemptionc gemel *
inventa, ac rorsuin : Non enim tn manufacte Sancla
" ,
ingreisus eil Christus, exemplaria terorum;
$ed S'M -
iptam coetum; iliTtimque : Umbram enim habvil Ux & ,
futurovum bonorum " : nam quasi adumbrate,

per
mt^rius labernaculum, ascensum Cfarisli secunduro
carnem et juslorum bomintim ingressum dclinca- , .
" , ,
bai. Quarc bis ilerum verbis admonel . Habenle*
,
itaqve, frotrei,fiduciamtn inlroilu Sanclorum
in ^ "
et,
langnxnt Jetu, qnam imliavU nobii nam novam
tiventcm per vtUmeH, id eit, per carnem
suam, el , ,
,
sncerdolem magnum super domum Dd,
accedamut
cxm " ; rocsuroquc declarans Chriotum ,
in coeio eese, ait : Quem proposuit Deui propitialo
rixm iungvine $mo ; qnia propilialorium inlra
, * "
teîmdum tabcroaculum jaceboi. SimHia beno mulu - in Epiglolia Apostoti deprtbendoniur, ac in vniversa .
Scriptura.
^
, \ .
At fortasse quis iionim opponat : Cur jussit
,
lloyses in orienie (abernaculi iogressom constilui;
el inierius labernaculum, id esi, Sancta sanciorum, , ,
ad occideniem collocari? Verum buic paucia repo- , ;
nelur ; Quia ad iniaginem lotius inundi totom *
tabernaculum construere jussus a Deo fuerat,
aecunduin exemplar quod ipsi osiensurD fuerat in , *
monfe, sic ilie rem peregit, atque una scripto * \
tradidii Detim, cmw bominero efforuiaaset, ejus in
mufidoni ingressus principtum in orienle posuiese, *
ac jusiiMC eam profeciu auclum et mtjitiplicaluni \
eitendi et implere uuiversaro lerram usque ad ,
orieiiitfrn : ideo labernaculi jartua ad orientem - posiia fuit. llem, qtiia ipsum iabernaeulum imago . \
erat atflestium mansionum, in novissimo dcfiniltim , *
cst, ul per poniificem el omnium regem Doininum nostruin iesum Chrislum declareiur jam novissima \ ,
advcnisse. Quia vero hominum genus ab oiiente .
cwpit, ct uer iutilliplirationem ad occideutem dila , ,
taluru cst, ideo êciindiiin (abcrnaculum, 201
\ ,
poslrcimjin, ad exirema exhibiluin esl in occideMe. \ * ,
ldcirco Ecctesia ex iraditione acccpii Cbrislianos . \
unain versus orientem adoialionem Deo piaestare oportere, utpolc qui ilic piiiuo liominihus appa- *
ruisscl : inemor sciliccl reruni anliquarum, alquc *
nunc graiias agens Dco, ab orientc usqtie ad occi- ,
doiiUMii iiominuin genus mulliplicanli et dilalanli.
9
1 9
e l
18
Ift-br. , II, 12.
* llebr. , i.
ibtd. 19-21.
Rom. , 15.

TOPOGRAFHLE CHRISTIANiE LIB. V
21fr
. ! ', \ Nam Juctei corporeo inore de Deo seutieules, Jero ,
solynm, ubi construclum eral templum, culltmi
, . peraolvobanl. Ex Daniclia porro histoiia ediseore
, iicet ipsitm, aperiis fenrslris Jerosolymam &pecian , - libus, ad leroplum conversum adorattonts cullum
, , pneatiti&se. Sane qui ad orieniem Jerosolymorum
. exsifrtit, i* versus occidcnteni adorationem persolvit;
, \ qui vero ad occidentcm, versus oricniem d agit;
, \ , \ qui ad seplenirtoneiYi, versos meridicm; qui ad
, , \ \ meridiem, versus &eptiilrioiiein : iia ut qtiodam- - modo qualuor illi scse iuuluo adorire dcmonslren . , 4er. Christiani vero noo ila; fted no rilu, unain
, Tcrsiia orientem spiritualeai adorationew Deo, ul , \ , poie incircumscriplo, praebeut; qui ipsi* a principio
\ - orienie apparuil, eosdetuque osque ad occidentem
- mulliplicavil; ipsi gloria iu *a*cula. Amen
;, .
R
' , [], .
, ,
, ,
, , \ ^*> 9.

, \ \ .
, ^
0 ,
\ \ , A r a -
Seplem lucerna, emuxctoria, ixfnioria.

Doc candelabruro, lucernis septeio tusiructtim,
ad labeniacali meridioin po&itum, luroinarmm lypus erai, qooniam, gectjndam sapieoiein Salomonein, orieniia luminaria, ot ad meridiew discurrenlia, a eeptoxiriofie terrae apparent. Itemquo aeptem
numero sxnt, ob avpieiiariuiii dierum nuttierum:
siquidcm lcrapus oinoe ab bobdomadtbus orsum,
el nieoses et aunos conGcil. Ab una vero parle jubet accendi luoernas, quia ad septeufrionein mensa
posiia orat, ul a meridie td septentrionein lucem
einiuerent: nam iia de luminaribus Salomon toqui-
, lur: Oriens tol pergil ad wuridiem, tt circxit ad

flafiflav , )- C lepicMnonem: circuit circumeundo, w circu
. $uo$ revertilxr tpiruus Ab universalioribos ilaqtio
\ * .
Salomon et Moyses de Ixminanbus aimiliicr loccii

aoot.
Paraarapha.
*
, -
*
, ,
* ,
,
,
, \
.
Hxc mensa, lerraB iypus cst; panes vero, fruclus

ejtts ttgnificanl; duodecim aulem panee uni, in sigoam duodedm mensium annui cycli: quatuor
anguli, toiidem anni tropas sive conversioxca
adubraiil,iernorum menaium eingula* ; cymatium
circitiuvoliuiim, uiiiversum mare oigoiftcat, 202
quod exieri vocanl Oceaniim; corona circompueila,
terram ulira Oceanum silam iodicat, ubi paradisus
eiHlal.
Textui.
.
I
Vtlum ilem ex byaciotho, purpura, bysso et coc \ ,
, \ , , cino Ucri jubet, ipsuraque variatum secundutii qua , \ . (\ior elemcuia, ad ornainentum vidclicet. Palam
, enira esl in liguram coufectum cssc : nec mtnu
\ ; . \ maiiifeslum esi adornaiuiu eliam el miiiisleriuiii
, . fuisse concinnalum. ipsumque iu mcdio posuii,
, - tabernaculum in duo loca dividens.In inieriori loco
, - arca propitialorii jacebai, opcrU velo, nee ullius
, \ . oculis palens. Propiiiatorium porro lypus eralCliri , sti Doinini secundum carncm accopli, qucmadmo , * - dum ait Apostolus : Queni ptoposuil Deua propiIlcinquc pontifox > , lintorium in iuugnine iuo
(
IT
Eiilc. i , 0.
11
llom. IH, l ^ .
811
COSM- HSDICOPLEUST.E
1
uuui Chrisli typus cral secundum Aposloli dictwu; * "iitiatp
9
nam ail: Quemadmodum pontifex uiuel,

,
oxwo * -
tst
inyredilur in inleriut labernaculum; ita Chnitui
t w siens poniifex futurorum bouorum, pcr

proprium
,
ipsanguiiiem iniroioit temel in Sancta, aurna
rtdem ',
piione invenla"; quac jani frequenler commeraoravi.

Est auiem arca? propiiiatorii deliueatio hujutmodi:
\.
Puragropha,
' ,
! *
. " , * \
, ,
Zaebarias ergo et Abia eacerdotes ambo erani, qui

alternatim per annum ingrediebanmr ad rtmisaionem faciendam. AccWil igitur ut, quo lompore eooceptus est Dominus, Zacbarias sacerdotiusi obiret,
qoi ingressus, qaeioadmodum narrat Luca*, fidii
mieuem angeii, el dixit ei: Ne timeas, ImckmrU, , *C *** *****

Eiiiabtik
-
quia exaudita e$t oralio iua: et uxor tua
pariei tibifiiium ;ae si dkoret,quia: llac ingrcssag' ea ad postulandam pro populo peccatorum remisaio- ,
acm : eccc evaogelizo iibt qoia oralio toa implebi- . ,
tur: gigi.eturcmm libi filius e i Elisabetb, praecar- *
eor ejus qoi ommroodani peeeatorum remtseionext ,
inumlo largilur. Revera ip*e Joannes Ooininam . *
Cbrisiutn digito commooslrans clamabat: Eeco > 6
agnus Dei qui tottii peecalum mundi*\
ac ai dioeivjt,
tlui morlaliiatem, corrupiioDem et mutabiliuiem ,
aufert et eiterminat, ac immortale* nos ei incorru- \ \ ptos, immuiabiles ac noo ulira peccatis obooxioa , \ \
, .
vitkh.
u
Texiu$.
1
, \
Tabernaculi porro atiium longiludino erat centum
cubilorum vigimi columnis insirucium; latitudixo * \
vero quiiiquaginta cubitorum, columnas habena duo- ,
ilecim. Cujus laiiludinem ad oricnlem tabernaculi \ !6
tribus 203 binc
Iribus inde columDi instmi \
praeccpit; el vela qaasi vesiinienla ex byaso aota, / \
quindecim cubiiis, exleoaa ad ires colamita* : ac
qualuor alias coluinnas jussit ad portani ingressue ,
atrii fieri; vela autem quatuor eoloribas varicfau . "
cese inaudavit. Omnia vero vela alrii ex byaao .
tantum conlici jussit. AUitudo porro Uloruui erat , \
cubiiorum quinqne. Circulos aulem babebat, vo-
ctes iteni et funicubs, quibtis exlendebantur lom \ (alicrnacu)i lecium, lum vela airii: eratque oxa . terribile ac viriute plenutn Ubemaculi xdificiun). D , ;
Qaod hoc modo pro faculuie delincare liceat, qua
.
iigura suiii vulgo dicti papyliones.
t l
De amictu sacerdotit.
Aiuictussacerdolis ita se baUt: Tuoica fimbriata,
supcrbuincralo, podcn>s, liara, zona, milra, bmina,
duo superbunicralia, bumeris saoerdoiis imposilt,
muluo conjuncla ac revidula a sinislris ad dex*
ina, et a dexlris ad sinistra , colli ejtis nudiialeni
ojHTienlia, ex aureis fitis coniexu, ct ex vera pxrpura ac ex cxruleo colore, bysso el coccino claborata rl variali erant. Superhumei*alibus duo lapidea
au.aiagdi ad bumeros connexi crant, in*<ilpii uo" llcbr. , I!, 12.
" Liic. , 15.
" Joan ,
.
, \ , \ , ,
, , ,

,
, \ , > ,
, *
, ,
ttt
TOPUORYPHLE C U R I S T t A X A L I B V.
214
mi . mina duodecim Iribuum; sex .tooiina in uno lapide
ooo , - cl loliJcBi in aliero. Ratiouale auiem jodicii con , 2 lcxtum pannus cral qoadrus unius paliui quaqu t, . versum: Ulque duplcx cl ex aurcis filis confeclnm,
, ( * qualoor iteni coloribus di&iinctuin, quatuor lapi, , dura ordinibus inslrucuim : qui ordiiws, lernoruta
, , lapidum singuli, duodecim simul lapillos conficie * >' bant, qui auro circuioornali ac raiioualt colligati
(42) , - erant, quormn singuli eingularum iribuum nouii - nibua kosculpii sont. Sculula ilom aurea duo duo . baa butneris jusail imponi ad anieriorero partcm ,
, ob Hsqoo cotxpttcataa ex auro et coloribtte fioibrias,
, ulamicxaai raliooale a peclore penderet; ac rursua
, cateitulat dvas aureas, a duobus raiionalis laieribua
* ab inta-iori parto rcductas aique reiro aliernalim
colligaias ad oraa duorum sopcrbumeraliiim, quai
, , lergo tacerdolis erant, ui caicnulae a lergo sacer doii decussaUe, raliooale a frooie et a lergo ea , peHiumeraiibuj colligareui. \eslis inierior lol.i
, , c?erolea erai, a pectore osque ad imas tibias , cui
. capilium connectebalur; ora vcro, quasi limbriia
dilatata, vaiiis cotoribui contexia , qu;c aurca lin , linnabula, et mala puuica aurea et floribus disiin. c u circtnntorebat; cidartu bysunam, et zoiiain
, variatau) babebai, qiue tub pcciore veslem intcrio, * reoi constriiigeret. 204 Mtiram auiem in fronlo
) * - geaiabal, et anpia raitrani quasi viltam fiuibriaiam
ftv , , & auream lamiuam babeutem, in qua eral signacu . lum sancUOcaliofiia Domiiii, videlicei leiragrauiinon.
, (stc) - C
vov, ,
, ,
, '. , .
.
,
,
,

, ,
.
*
. *
Upfox;
,
. ,
, *
& .
*
, *
*
, ;
: * !
; ,
/. -^, ! . <>^'
*>t vocaxt: alqoe ila in Sancu ingrediebaiur. Femoralia aulem, id esi, bombonaria linea gesubai ,
a lumbis uqoe ad femora, ad opcrieinfam tur>
pilodinem. Sacerdotis porro flgura sie deliueari
poieal.
Manifcsloin igiiureti, vesiimciiit paries reruiu

aliquarxra ligoraa oaoe, ad decoretn et limorero reverenliantque palaiu adornaias. Exompli rauea, duo
lapidea smaragdini eupra bum^ros aacerdniis positi,
io quibus duodeciio tribuuro tioraina erant, duodeciin iribua signiAcant, cx uno atavo Abrabaiuo
oriundaa. Id enira signiucat smaragdi lapiv, qui in
utroque bomero ejua ad duo colliganda usurpaiur.
llumeria autcon aaeerdolia duodecim irtbuiim
dua imponi jussil, uipote qui pro illis omiiia gcata et ad accederei. Raiioaale vero duplex,
peciori baercn.s, animam el curpos significal; ideoque duplex e&t et cordi applicalur. Duodccim varii
lapidcs eranl, quia stuguli bominuiit seiHcmia va-
riaut, ei quta \ a r i x tiibus eranl : binc quoniani

xuua atavos erat, unuui lapidem smaragdum esso
jH&ait; quia vero Iribus alque senienlia* vari:tcraul, varioa lapidea in peclore gesiat i prxccpit,
in froolo vero lauiiiiani saiicliiuationis sigilii DoPiiiiii lilleris etarataai dicit, nomen Deu* icf>
leulilms, quod kl lnaicis <* Ulragiamiiioii u-
Ilii' ^f-itci mti graiiimaticali> raii !?o:i s?*rv4iu:.
2J5
COSMiE L N D I C O P L E U S T J E
216
catur : reliqua demum ad dccorcm concinnata sunt. tV

Tinlinnabula auiem aarea ei mala puuica, ui so- . 01 ! otnkum ederent: qao signo veiilum erai, ne quis in ,
Sancta ingredi presumerei, donec ilte voeem emi- , $ ", \
sisset. Quemadmodam enim si quis optimates adire . "
ve\\t, nisi quempiam indieanlem sibi reperiat, , )
priino pulsal, nec ila facile ingredi audel; iia ju- , , betur bic sacerdos cam lioiinnabuiis iucedere ac *
sonUum emitterc. Et hcrc quide.m de Ubernaculo .
et de sacerdote descripsimus.
.
Nubes auiem ipsi laberoaculo inierdiu immine ,
b*4, noetu vero ignis; idque in conspeclu tolius , Israelis, quandocunque prolicisci vellent, ul ecri- , .
ptum si. Cuiri porroraercaiores,maxime Ismaelits ,
ei Madiauitie, comineatum ipsis frequenter advehe-

renl, abandc omuia, Deo ipsts prospicieale, soppe- * ,
diubanior, ul scripium est in Deuteronomio: Agno- * ~
$ce qxomodo penraniiirii lolitudinem hanc
tnagnam

et terribilem; ecce quadraginta anuis Donunu*
Deui

iuus tecmi, el nUtil tibi defuit " ; idiptura
alibi '

dicit: VeHimtnla lua *on deirita lunt, podei
tui ,

xon obcallueTUnt, ecce quadragixia aunh.
Et recogi
,
tabit205 * tuo,quia ikut erudiet homo
filium

.
, itc Domhus Deui erudiel u ; ac sitniliter
, vior
ilerum : Deduxil vot qxadraginla annii in deterto
:
,
*
tettunenlu vesira non vetusiaU consumpta
$unt
et ' l o j *

,
caUeamtnta vetira non deinla iunt pedibui
w,
,
arii \ Neque eniro, ut quidam porteniorum fabu- .
latores, maiimeque qui excircumciiione sunl, arbi- Q ,
irautur, veetiitienta ei calceamema eorom non de- , ,
trila sunt, etiauisi Moyses ita loqui videtur; sed ait, ,
uibil ipsis iit eolitudine defuisse, quia mercatores * ' , ,
frequenter ipsis uecessaria subministrabant. Alias , eniin dicant, quaeso, qui poiuisseul infanies in de- . " *
serto nati, paiernis veslimentis et calceamemis uti,
in tauto stalurai discrimine? Qtii panes propogi- , ,
lionis quolidie recentcs conGcere juasi fuissent ;
nisi ipeis mercalores irumenium advexissenit * ,
Scilis eoe illa de causa munnurasse ac dixiase : ; "
Sunquid t pancm polest dare, aut parare
meniam

,
populo IUO ? Aut unde ipsis simila, ut placcntas
facercnl, el byacinlltinse caerulea?que pclles ad ta- ; ,
bernaculi lenioria, nisi a mercatoribus emissenl? ;, Quia cnim ea mercalores, Dei providentia, aubmi- ^ ,
1
1 8
mstrabaiit, et lameu ilii nmrmurabant contraDeum

cl cunlra Moyscn, eisi igyptiorum divilias possiderenl; ideo ipsis ut ingralia e( incredulis mirabiJia palrabai: ac iuodo aquam cx petra large emilicbai, modo manna de coelo, modo couimicem ex
mari pcr triginta dies suppediians; rursus cos pla{',is castigabat, atiqtiaudo parteni caslromm ignc
consumens, aliquando viginii duo millia morle afficicns, serpenlcs inuniuons, mox Dalban, Abinm el Corc < u n sociis ira diviuilus immibsa cuui
toia doii)0 ac juiuenlis vivinlcs bialu lerrac devorr
. docensqut ne incivduli neque ingiaii Deo cs . ,
'Deut. , i .
DPIJL \ \ , 4.
;
,
, , ,
, ,
, ' ,
,
, '
, ' , : \
\ ^
: ^
4
" Paal. . \ \ \ , '20.
218
7
TOPOGlUPHIiE C H R I S T i A N * , V.
^, . swi, <cd lemperanter viverenl. Cutn antem ecri , plam a Deo legeni accepteseut, ibi primum litleraa
, - edidiceruni, ao soliuidine ceu quieto qtiodam fitte , ' rario ludo usus Dcus, ipsos tolis qaadraginia amiis
exarandis liltcris rxerccri eivii. Quamobrem in de" { eerto Sinai montis, inque omnibus Hebrawam
, mausionibns, videre est lapidcs orones ex monll , , - bus delapsoa, litteris Hebratcis inscriptoa, ut fgo
, qui iaiac iter babui, tesliiicor. Quas iiiscripilonei
. Jedei quidam, qui ipeas legerant, nambanl nobta
? i u babere : Profeclio /, tx tribu laU* anno Ixit,
, [] , mtnu tali; ut plerumque rouUi noatro aevo in di , , , vorsoriis acribere soleni. Itli fcro, utpoie qi nwper
* . lilterai edidicissenl, frequentioe scribebanl ei litteraa
, mullipJicabant; iia ut isliiacc omnia toca liueri* He , braicis inactttptisplena snni: qu, utquidem awtimo,
; incredulonimcatisabactent scrvanlnr.Cuim 206
, porro licei loca adire etistbcc inapifm, ve! alios ci ; , . - acitari, ut ediscal nos vera oarrare. Cum ergo pri \ , mum Hebrsei a Oeo ptr illae acripio traditos ubu-*
: , - laa lioeris inttiluli et crudiii foissent per moras
. - ilias quadraginia aiinomm lo deserto, vicinis suis
\ Pboenicibuf iptx* iradidemnl, qno lempore primuoi
\ ' Tyriis regnabat Cadmoa : ex qoo Graeci litterat
, * acoeperunl, que inde ad omuea geulea emana , , runi.
",
.

Caetramelabftniiir aalem in itocrlo, ordixe
, Q etritu sibi a Oeo Iradilo : nempo saccrdolea elLe , ' vita* \n circntiu tabernaculi; circum autam illoa
, * dodecim iribus, nimirum ad orieuiem ubernacali
* , irea, in quarum medio eraliuda iribus, cumlloyse
, , \ ; et Aaron, utpote quae principalaiu in omnes gere , ^ . ; - TtA; ires ilein ad roeridiem, Ires ad octidenie,
, ires ad sepienlrionem. Eo acilicet riiu quiescebam,
.
eo proficiscebaniurei iocedebaat secundum pnMeniein delinealionciw.
*
Hoc eaatramciandi gexere in deserlo quolidie
, QB08, Aarouif et obitum, qui popnki
, principaium excepil, Jesus tHios Nave, cum eos
, roodo perquam mirabili Irani Jordauem duxiesel,
, bsredes ipsos lerrae promitaionis conblituii, eecun , dum datas divinilug praedicltoucs ac coostilulio^ . D nes. Tum Iribus Juda nietropolim Jerosolymam
/,,' oblinuit, donec ex ea orluin ducerel is qui ex^pe*
, clabalur ac per legera el propbetas pra^nuntiatus
, , * - iuerat: per qtiem niagnam %ientamque satulem ac
renovaiiouem Dtuis mundo iniulii; de Oomino
* Clirisio secundum carncm loquor, nenipe secun , dum pronmsa Dei Abrahamo facia, ac secundum
, proposilum, quod jaoa a principio Dcus babtteral,
, prouteiiain Aposlolus \n Kpislolaad GaialaR**, quasi
, ; , scidcitante quodam, loquitur: Quidigiiur lex?ac
. * 7V ; , diccrel: Cur lcx daiafuit? conlinuo re^mdet his
; , - verbis : Propttr transgrcssiones posita eti donec ve , ayjxq $Mr\ niret semctt quod promhexn, ordinata per ang.elo$ in
** Galal. , 1.
COSM.E INDIGOPLEUSTiE
220
SI9
ftjiiifn ttuditJoris;ac i diceivl : !d*> lox addita c *, cV kr
-sl, ul per illam et pcr saccrdotiuni gen* illa cu- - ,
stodirctur, qti promissa acceprrat, gcilicel genos , *
Abraliam; ae mt illius coramislio ulla cum aiia ,
getUe fieret , ut binc is, qut prxuuntialtis fuerat, ,
omnibus nolus essei : pcr quem inundtis renovatur, -
ac scopua iltc priatinua oaconomtaqiic Dei implclur. , *
4am olim qnippe ci a principto scopus et propo$i- , \
lutn Dci trai aliis etiam easUtemiam ac bouitaiia .
soie pariicipaiioneiii Iradcrc, itcmque raiionc in, co- guitioiiem, iiumortalttaicra, beatiltidinein, ac oninis ,
boui, pro facultaie et captu, parlicipatioiiem. A l
quamloqttideoi Nuroen soluin docori neqtiil, ac sola . 207 l
coguiiio csl, brulorura vero pro , *
priuiii e*i, ul nattira? impctu ferantur siito ulla ra- ,
lione ac vera cogniiioiic, ac cum sitnili&er inanimaCa ' *
oami piorsus uiotu et.impetu atqne cognilione ea-
reaul, ceti niedios quosdam ratioiiabiles conslituit , ,
clemcns ille Dcos, scicnliat perdisciplinam et expe- ,
^ rientiam capaccs probaltoni tradidil: et sccoiulutn
,
prisliiium illud propo$ittii, futuruoi slatuin, id eei, , ,
aupre.num locuui, eflecii.
, ,
.
CUCD aulein primo prattcoicm stalum et vitain
,
ease dclittiviasvt, qua ceu scbola nobis conseutaiiea
?,
uieietur. banc vilam mortalem el mutabilcm cflc. , cii, ui nos, internoscettdt ct ratioeinandi vi pra.iili,
,
botiorum parlicipatione frui ol a malis declinare
,
l*sseBUfS. Quamobrein prursons viu jucitndis et
. .
.
frislibtis pcrimsta est, ul, quulidie in ilbs vcrsantes, c a-. x
JL
*
. % \
x * V
,.
*^
. . . .
.
'
aita rugereinus, alia asscqui iiilercnuir. Idoo legve
, , dautur, cormuiiiationea cl auppiicia, quje appciitum
. , , iiusirun a malo absicrreaul. Denique mors ipsa,
, .
<:x ab fjus ira profecia videlur, revera quies el '
bujos calainitosê viue ei scbola? cessalio reputanda ,
Cfet : qoa raliorio illam primo hoinini Deu* ex pro- ,
videuiia inlulit, ut peccatum illi perosum, jueliiiam ' ,
vcro (ksidci abilcm redderct, inviiana iUiim, ac ejus , opcia uuiveroos, ad futuram nobis paralam vilam, *
alcrnun^que regnum, jttgliiiam, sanciiflcalNioeiu, * ,
rdemplioaciQelbeatitudiiiem : quod eral prUlinuu ,
ab iniiio Dci cousilium. Deus igilur aapienter, imo

aapioniijisiiue poccato priuii houiinis, ceu ira per- , .
, morlem injicil, ul ipsi pcrosum illud red- D : , ,
deret. Dcinde ne malis obmiits liomo iu desperalio-
nciu iret, ejus, unquam liiii paler, curain gerit, , * ,
i|iaiqae ionicas eonsuit : binc Atkilis ganguiiiem ul- ,
cisdlur, Enoclitun iransferl, ita ul moiiis docrelum ,
iu eum non olrthwrel, Noe e i mundi uauft agio scr- , *
\at, Abrabamum eligit, e\ cujtis seniinc niuiidi n*- , ,
iiovaiiMfictii rlli it; m*cnon Isaacum, Jacnbum, pa- ( *
Itiandas c^ruiuque iilios, diiodciimque ttilnis <x * : ,
iilis oiias : qua> vmn bracbio oxcclso ab A-^vpCio- , *
rum s i T v i i i t i c icditnit, in deserlo inita'i:tiler ddu- / ,
cit, dosc%o>i'-.u ipsis W]H'ih Iradit : ac po|Milo iu co-, , ,
borlee tlisfribiit-.i Palu-siinam in snries <liv!iatii Ita- - ,
w
rs e
dit poesiibiidaiii. IVopbmas ipsis cxrttaul Davidcui

primum rrgcin corutu, Saimtcb>u>, Kiiam tanlum
, ,

TOPOCRAPIII.E CIIRISTIAN^ LIB. V.
222
* , illuro \iruro, ejtit rilttiputttm EUiMUfB* duodocim
propheiae, qnatuor ilem inaguos qtil Domni
, Cbrisli, ab tllis sectnicltiffi carnem prodiiuri, advcti , , , tam vaticinarcntur : in qno Clirisb, ct per qitem
, acopus ille Dei prieilitus cl <rconomia msgna ei sa lutaris impfotur. Qitemndmodutii 208
P*
primi bontinis peccalum niortem induccre dispeit , ' aavil; sfe per absiqtKMtliain Doinittt Cbrt*tl, sccwn
( dom carnem, resnn titlioncni, reuovaiiotiem rc*l*u . " raiioaemque loiios rerum naiura ficri providit.
Nam quemadniodtim ail Patilnfc : Pet koMinem
, xtora, tt per kominem returrecii* mortxurxm
, in lerram indiicta est. H*c e&l magna satos, OBOO nomia et sapiciitta Dei, qoi omnia prodoxit, et
. " , * ooinla itoruot restauravit. Quapropier ditos illos sta*
*** tV
^^,,^ toiasquo diviii* Scrrptura
.
ecopus ad futuram vilam post pranentem respieit,
nocnon Chrisliana praedicatio el spea Chrisliano~
. Ata rom. Quocirea nemo baptizaiur, quiu priife sanclaro
, Trtttiiaiem cl noeir* carttia resurrertionem e cre*

dore conflteitiir : alias nec cum Chrittiania annx , ,
neraior, nte idelis etse pnedicatur. Ilic lotiu*
, * Srriptane scopus lam Yctcrie qoam Pfovi Te,
aiamooU: qoi eo speclat Hiam, quod, ad exeinplom
,
tabernaoiXi io deserlo a Moyse consirocti, io doo
, , loca lotom muudoin fteos disiribueril, bunc scili ,
eet mvndum, in quo nos morules ei mutabilcs ceu
.
iii scbola priroum dfgere dccre\it, ul Iristia simol
, - *
- g jucooda ciperiamer : nam aino iuaiiiutioiio
, dociriAa aecedere ntinquant poteaL Omnis quippo
* * disciplioa, inqiiit, in praesenli noo videtur gaudio
demum raiionabili modo exerci * - eaae, ted dolori
taiis,
toaipiierna
bona
in iuiura vila conferre de , crevii,
et
sic
suum
a
prinripio
scopum perficere;
*
. , , com otpole Oous, noslra uli se decebat, nobiaqoo
* , . conaentaneuin eral, providcril. Casira ilaqoo Israe - litarum in deoerlo dclineamns, necnon Iransitum
Jordanii, qni aub ieau fdio Nare posl lloysis obi, lnm contlgit, iloroqoe ipsorum in lerra promissio , * , nit parUtn requiem, Hierosolymam qnoque, elquo , . modo lerram sorte acroperint et obtiimerifil.
,
' ,
:, , , .
, ; D Dum in itU lerra habilarcnl, Oeus illis propbeias
, variis lemporibus excitavii. qui Domini Cliriali s<* , * cuuduro carnem advenium praMiiimiarem, a quo fu , - tura illa vita comroonslrauda t*r..i; qui propli<M;i!
in meitioriftra ipais revocarenl proiiiisgioiicu, quas
. ad Abrabamurn dederal. Singulos iiaque souior^s
, ct propbotas deltiieeuiiis, dedaromtLsqiie <|uo paiiii adv^ntum
, ^, ' * pf.odicrrenl, ac aeu V C I I M S S C U iqx-riln s pr^ntinlia
rrul ac si'iitK.reiil: naui il atl liiinc ld>ruiu uoslrum
, > \ t rcspicit, ul ab initio ad cabviii uxuc deuionslre ' nms, ;\d quem ^copuin ci iiueiii lot; iivina Scriplura
^ .
c n , m
l | | g
' l i i o r . \\,
21. *"llcbr. \, II.
a b
! n i | j < |
tf
223
COSME INDIOOPLEUST*
22i
209 ADAM.
.
I!ic est protoplaslus Adam, dignus babiius qui

,
vaticiniinn cderet de &e deque uxore stia, qui ex ,
Dci betiedtctione per copulam, in carnern unam
ambo conjuitgunlur: quod ipsom Dominus in *
Evaugettis lesiificatur, aQirmans baec Deum per os ,
Adami dixiase, cui eiiam nupiiarum coticiliator ,
f u i l . Apostolus vero Paulus boc usus excmplo esl, .
id myslico more et de Ecclesia explicans his ver- ,
dico
\ *
bis : Sacramentum hoe magnum e*t; ego
aulem
Chrino tl tn Eccktia \ At cnim quemadoiodum
Adam est caput omoium in boc aimido, utpote eo- . \
nim causa atque pater; sic ei Domiuus Christus
,
secundmn caniem fapul esi Ecclesiacn Pater futuri
saeculi. Adam iiem Dei imago esse ei vocari primus \ , ,
dignatus e*l, al in Domiito Chnsio id magis pro- * prie comigtl, quemadmodum Apostolus dicit : Qui . ?
fff imago Dei intitibUuAdam solus et primus \
boimiiuin ex latere, Dei opera mulierem prolulit , \ ,
alne semine, Domiuus vero Cbrisios secundum " .
carueia atne semine quasi masculus ex ieinina \
prodiit, aequaliiatem ac debilum nalurae implerts. ,
lile prinius bominuin a diabolo decepius peccavit, *
Dominus auiem Cbrislus pro illo debiium aolvit, , \
opporiune dUciaso cbirographo, et adversariv con- .

cukato.
, , \ .
w
Paragrapka.
.
In Epiatola ad Ronanos Apostolus Adamum
'
Cbrieli typum esse dixit bis verbis : Quiisl typus C
futuri * ; imililer illuin primum vocavit; Cbri- " ' \
aium vero, sccunduin. Cum Deus primo horaini , ' .
mortem ipsa die obeundam comrainaius essct,
prapceplufii transgrederetur, nec lamen iransgrcsso , , siaiim eam iutalisset secnnduin comroinalionem,
scd palienier tulissel; lege ipsum crudiissei cl eje- , ,
ciaael ex paradiso. ac concessisset illi ut longxvus ,
decederei;raagnamerga bomines Deus commisei a-
lionem exbibuit, cum maxiine ipsi lunicas procura-
vci il, nequc ira permotus moriem naturae hominum , ,
inluleril: sed prospicieudi vi el sapienlia bomiuem \
i^rudieng ip$i peccalum pcrosum, conira vero jusli- , \
liam oplabileiu reddiderit. Per cuslodiam autem \
ligni vitse, bominem instituit ad amorem et &pem , \ .
;, $
bnmorlalitalts. Gloria illi qui ab inilio ad Onem
\ ^ .
vsquc quae bominoni speclabant providii.

.
1
210 Paragrapha alia.
" ,
>
. ,
? , %\
,''.
, ! ; ,
uxorc ejus bac ffninlnr : vocavii nomcn eju*,
Cuivis ediscere licel Deum nou ex ira, scd polius

ex bumanilate el 6apientia res bomiuum curasse:
quia eliam post transgrcssioncin non modo ipsi
veiiiam et provideniiam suam loniulit, scd eiiam
eum propbotica prilicemli vi cxomavit. Nam de
.
. 0{.
ViM, nniti >p&a eal mat>r ommum titrndum
IV11
M.tlli. xw.
1 siqq.
"
Kpc . ,
5
^.
Odoas. i, 15.
Rom. v, l i .
a l
Con.
m.
95
TOPOGRAPHL* CHRISTIAN.E LIB. V .
226
, - que enim ex oatura ei vi propria prxviJere polc , ral, sc ex uxore univereos matidi homines produ . ctvruoi eese, nUi divina virios et gratia ipsum af ', , fiaesei. Rursurn ubi Cain occidisset Abelem, pro * , lem noiidum habemcm, juvenom ei tmmaturuin;
, , cani prsviderel Adain Cainwn axperftileoi, eive
, , - semen ejus, diluvio perituram, qnem lertium ge, Duit, Selb nunciipavii, ac dieas, fundamewluro
generi* bumatti : nam Seih id eigniflcat. Uoo au, \ , lem dicio propbeiias duas complexu esc, nerope
, semen Cain periiumm esse; et bunc, naper edituni,
. , quasi principium et fundatnenlum novuin bominum
\ , \ fore. Nec modo ipse, sed eiiam axor tjus, de filio
, suo loqufns, illi nomen itnpoeuii: de illa eoim
, -bse narraniur : Et cmm cottcepistet, peperit fiiimm.
, , B
eju$ Sctk, dium : ExcittvH *xf*v
", vuhiDeus aliud temen pro Abei,quem occidit Caln**
. , " tlaec et ipsa significans : Quoniam Abel sino 11, * beris mortuus, semen autem Cain periturum C i l ,
bonc dedit mihi Deus in itoviim oninium bominaai
. \ . *
fundamenium. E l baecquidem Eva.
0 ',
Do Adara vero, postquam sacr tcriplor orium
, , Setbi et Eoos fitii ejus narraveral, resvmpto aer ', * mone *ic babct: Hic e$t liber gmrotioni$ bomixnm :
Qua dit ftcit Ueus Adam ad imxginm % ftcit t/ , ' lum : masculum et (tmnam fecit . Ei bentdixit
ei$, vocatit nomen eju$ Adam, qma di$ (ecit eot.
. , Vixit axtom Adam ducentos iriginta , yenuit
, *ad ideam imaginem , ei toeavil nomen /
' , Q Seth . Hoc autem loco ipseqxoque Adaro voca , nomen ejus Selb, ulpole qui fatidaineiilMitt
, .hominum casct, ac proprioa ferrec cbarocterea et
\ , digniiaics. Nolandum bo loco io Scripiura dic),
, Oeum primo liomini noroeii indidisse, virum uaori,
\ . - amboa filio. Ex iis vero qn circa bomiooai dit pensau ei fuerunt, inviaibilea vinuie, ui*
, poie ralioitc praediUH, qus ad Deum specUxl edi, . scuni. "Nam cum bomo sil vintulam loiiua reraxt
, iiaiuiae, et imago Dci, qo circa illain diapeiitait lur, el ipst, et omnibus ralioxe praditis diacipliiia
. et scliola sunt. Eienii cam ille peccasset, ac acn, , lentiam morlit aceopisaei, Ittgebant iili ei211 ****
el uuiversi spem eublaiam MMpicanU : cum auievi
. \
rursus videreiil Dcui ipsius curam gerere, in spem
^, ^ ,0 Oevatog,
, xal D
p ^ ,. porto

ipsfi Doiniuua in Evangeliif declarai bia verbis:
, Gaxdium cil in caiu xxo peecatort po>
uiteniium agente e converso dolor, cum
. quispiaia peccaveril. Imo el Apoaiolus ati, ange , los subactos fuisse ui senireitt vauiiali propterho , , minem, ex spe quadam, quaui Ihtuo dedertt, Ipsos
. qooque lil>erandos csse, quando boinines reposiiam
, ibi apein accipcrent, iilii Dei in gioria conuliiuli
, Teaiiflcalur ii^m Apoeiolun, angolot ex ceconomta
, , et provideiuia Dei crga homiiiee, edooeri ea quse
- adl>eum pcriiuût; ait cnim : Ut innoiescat nunc
^ , . principaiibus el pouttalibu* ccctctithui EccU~
# | V Q e a t i i
uomen
b o
* Gtn. , 5. w Cen. , 1-5
a m p r o
j l | o
e l
Luc. xv, 7. *' Rom. vjn, 20, t l .
i e i
t i 8
827
GOSMA IXl>;CO|'LELST
228
ciare tifoifi-
Itol Oiloierl,

?* * <* 7*
rr d/ / !
\ **
tov ?-
* >9 (.
mm mltiformli faptolfi* fri
*;<$ pcilokjim gapieuliam
ABEA.
Hi(j JHSluftt qul hijualc mortem obkv ,

rii, ptiuiu* oumiuro liomiutim iiiflrma eaao monia
rumiameiiu cttiMinoiiMravli. Quamobrojn vol nmr- &.
luus ailliuc bquiiur ruaurrmkmcm moruionim ,
pi îlkciis, quam Domintii Ckrialui primui omnlum ) ,
iu *eipso c&bibeiu, morlla illud in opiniooo poaiium .
iuiperiuiii evertil. Ilic ett Abel ille, qui quasi in '
acuiguiaie, passiomi Cbrisii imttaior e&sisiii, qui ob ,
boiue operibus etciialaro invidiain a fratre iitjuOe , \
pereuipluseftl. I>e quo Abcle Aposiolus iu Epi&lola ad
9
* ' ,
liebra*iu loqoilur: Sed accestisiU ad Sion moiUcm,
civitatem Dti viveulh, Jerusalem c*U$iem tt g
^ *</*/,
mmitvrxn* miliium augelvrum ffeqxenliam,
EecU
CIT
, ' $iam primititorum, qui fputt ripft Ml W pfo,
I , xptrj
jmdicem omuixmfaxm,Ififrflf!</ftftorxoi
pttfe,
ctorutn, tnt(iwt*n afpaji w^faforex* Jeimm
(\\ jifcfrn 7 ti txaauimm aiusrmm wt\*% <tff*f9!<*tlt f**f
fiati ,
t
AeMt
m aperttai &tt9R*tf*ttir mwhie feiltaet \mto
ANi moftm
** m homipi illnmm *m,
.
5* ?^ ( '
t, &i * ( 4^/tos,
QlHitt Q w w t a m ei i\w Atalii Beo porqwiMtto ) , % {
Imteiur, *t menti uHta iufcrmr Qed w * pon #w3 (* ",

\*\ elwni hm mwfo*te **ftt*qtritr \f%m , fo$,
, , (. ip ilo4ii revtôiH}m t m îm monl

fwuw
fwerH i H ^ i o r m priwwm Invaderei, *
9
tad
iperiew \\\m comprobalvr Ulam ik- , ,
f
) ete qula primaro irrupUonom non , t U J a e i e , aod ioiqnafwrii: lnjunum quippe, , *

nt>n iu peccalorero fundamcnia jecit; unde edivcaa, * ,
lieel morteni infirma fumlaroenia posuUao. Idco .
eelefriwedealrtteiida cral, quud in Cbrtato Oomiiio ,
accidit, a qxo solulum csl ejus, quod apparcl>al,
imperiuo). Gloria ei, qai ab intlio adfinembomi-
nuin resmiavit. Inde cttam oslcodiiur Dnex ira . , *
iiuioitli morlem : quod ii qui justi esse deÎarautar *
immatura inorie et vi iliala intereaitl; couira qui *
peccaiores fuissa narraniur, decursa aetale, in sc- , ,
Reetiile longa niorlui aiut. Nam statulum a Oeo .
bominibxt eat, eifinol morianlur, queniadmodum **P* , 9* 4
ul a
ao
olle
ett accidtre
aciidure loqoetis
aii Apotiolu ", de re ul
loqoetis : , <
itequc enim oamea oimiino moiiotitur, neque Laza- oxoAy^^xoyatv, *\\ O^
SlW^ ^ (
ms et alii, qoos suscitavU Doininue, semel tantum ^
mortui auoi; sed imlical oinnes, qui , lioc s(aiq **fa\? * xjwmaott iaO?fl ol
oi coiidiiioiie rerutn vorsantur liomiê^, et mqf^lps bAww. **> ^ ^,
(>^ a Oeo crcali soot. Post' bc veru aliqi Iftnge pr- ,
alaniior Ualue Mucj^r, [ |MMP| *\> injustjs, 4 , * ,
pioaab impii* dl^mH, W W*mm Pf IM |06^\ ' tv fj .
minabUur. Quidaw \\cn) dierf qufKJ
pnmw** ^ ^,
bomo fMHKMset, e| wnlenliain monil acixipiaHl, 0<>, /^ ,
D
m
TOPOCRAPHLE C H R I S T I A N * U B . V.
m
, ! nondura nactui immorUKUtcni, in mortautatem
# , Iraiulatu *. Quod wnoita eiplfoant Wi: Curo dlclt
, {1 ar
jr^rfl dtfd Dcu* : In qnacnnque dle cowedcrh 4$ llgno, morto
, ' , moriem mfi;a!cm Ipftum factoro tm dueUrat;
nam vidomue etim uon slaihn poal commlnalkMirifl
, , obitae, quo palam ftt hoc ubindicari: Immortalii
, , cum 1$, morulii cvariei; idquo, oit, Doi pen^
, . " \ ( leniia vera dfprebendaltir. Quaic qul ox Adamo gi* , gnuiuur, in poieruam damnallooom iDcideotet,
. \ , - morules uascuniur. Qtiod i verum I U , cor, cam
' ' , Abel sccundum ipso* In banc damnaiionem iucide, , rit, el morialitt natus, jtsaiue declaratus t i l et vr * , * go, noii itla tola damnaiioiic plcxua esi, ?ed aliam
, ; poenam subiit, immaitirain nempe morteoj ! Qoare
, - iili, licei jualo et virgioi, hoc superadditoin fuii,
, , ,
maxintc, ut diclum est, ttsi in palerna damiia
ftAm
kitrxaant*?
,
- V f Y f i \ V
*ftiyti<rri
OMTTOU liotie
.? com
_preben
dere
J tur. acroortalis1
. _ _
easei, .niortales
, jtiftti mm\ WPrlP imm*""*
ut videuiift in
6no*f Efttth, qui M<tem ift pa^n damnaiiooem lapaas,
\ , , Ciiam mom li^rOfqq^ Mbens, xioriero Umen
, iperlui no et, cqm anHr* AW IKC uxorem da , aer|t Hre lilios suwprrli? Qq:iretowo,ex frairi9
;;
cldii bqrrore mortem efllagiiaiiM, id iwn coneetwi
, '
tous Imo graviorj lllum ppplicie irxdit, acilicet
* , *\
logoret (ramerit lyper larram ; cujus tanii mali
,
cffuglum rnoriem em dicpbaft Ideo ait:
; ,
MfidtrH CtrtH $*fHtm vU\w* $ohit , ac ai diceret,
&
Mulla mppliia b W , ae ejus soppliciun
. ' ,
wlf U quiiquii weldtril aum. 213 Hinc iuque vi - ^ . _ .
. ... .
C
,
faT-Ewo5v 3 U ,,
' ^ * C i " m ^ r t 0 , " "'^' ^ . *
, leiit*, eeaiui l i l , non es ira morU-m homixi illataoi
fuiiaOi 01 illi ponenioraoi fabulaiores decernuol;
'
, polluM eleioeiiiia el aapieniia miVralorie
, D P I I ad dlieipliiiam xoatram, ut napcrios diximwt.
, \ - Ad bttcaim, eecundum , primom botniitem, in
. " * ComeiiioMO fruetus uuias ligni poccantem, cum
, \ poaleria suii morti diamaveril, cur cum priinxm
, booiicidani ad lueloro et irenoreiii damnasaet, OOJI
, oxtnea booiicidaa ad par toppliciom damnavit, aed
- ad aliud, qood cnm prioiutille ioierri aibi rofaasei,
, * , - Id non impolravit?
;
ENOCIi.
||ic esl Enocb, in quem mortis damnaiio non
^^ ^
p5ff ft*o?*!f m
' ) ^ {/^ *$ pbljppit: nam a D-o Irtoalaluo esl, ut non >idcWPFlPW t prout io divina Scriptura fortur, ut
, ^ | |(
^| $^
& o^ ^pW^ff | b?fi^ ^p|arelin, nôrtein non imperiuoi in bominrs
s^d vim ejus ftolvfitdam forc,
, * JflV #ft* 1 WFf' PlHfflfyi^M^
, \ Al7f^9V ^, fjuiifftajniodum accidit in Domino Cluisto, qai
/ %f4<mi, 4 ^ >jlHpPrlpnt #ji8 everlit. Hie est Enocli, qnl irans
, *| | #9 * Iftl! W\ ad vitara, in arguiuentaro divinae virt ed ppsteras gencraiionea penasumiu : quod
^, )|
, (&19# RdliPPi ppsiil illa mortales a morte eripero, aiqne
, ? ^ VW^P^* pd melioi-efD atalum transferre. ilic esi
^ qwi pffm Elia i novUsimia diebua, Axlicbrtato
', oti oppOMol, ac sffnodiim tcclesiaslicam iradi
11
. , 17. tex,if, 15.
J3t
C03M< DICOPLE U9T.E
2 2
lionem errorcm ejus coarguet. Hic est qui per i i - .

dem viaui mortis effugii.
.
Paragrapha.
In hoc item elarius demonsiratur, non ex ira

\ , *
iiomiui morletn ac decreium morlis illatum a Dco /; ,
esse;seri u i , quemadiuodum dtximus, peccatuni - ' , ,
ipsi peroeuin el jusiitiain ainabilem redderet. , \
Quaie in iliuro nec daimialio, iiec inors, . " \ ,
obunnil aut oblinebil. Fide namque Enoch lran$ . laiu* tu, ait Aposlolus, ut non videret mortem
", , \ ,
clare eoinmonslrans ipeuiri non videre uiorlem, - ; $
sed vivura mulaiionem in meiiue subire, perinde ,
atque eoft omnes qni vivi residui eruiti in adveniu ,
Douiini : quibui ob celeriialeni rosurrccliouis et g ,
futurae vitae advenientis, aioriendi spaiiuin DOII \ , crit. Hicilem dicaiil portentorum fabulatores, qoi . ,
ex i i a D e i , non vero ex ejus proudenua ct sa- *
pieniia , immiasam nobis iuortem etsa dicunl, cxr,
, \ ' ,
cum cx paterna danmaiione omnes bomines ee
mel inori dcboant, bic io bujusiuodi (Meaam ooo
, dcciderit.
; texttu deficiL
', , ',
914
auiem arca longitudine trecenlorumcubi \ ; *
, lafitudo aniem ejua, ul dfctum eat, inferne
, , ,
quidcm cubilorvin quinquaginta, auperne vefo
* . V
cubiii uniua : uam in auiuma repetena a i l : Fociet
' , ',
ti/am, tt i* tubitum perficif . Altiiudo autem
ejns cubitorum quinquaginta : illos quinquaginta * * r/cubitos in tria tabitlau diviail, quorum *ii>gula * \,
E s t
4 1
VUUiiUS i n a
l a v m a i a U I T I I , uuviurai
PIUKUU
Itiiudine decen. cubiiorum eranl. Nam, duptkm. .

* * /
-rtjv
*m

. &.*.

inquit, (riplicem coniignalionem facUs ; ac fti
dioeret : Duas coniabulaliones iutus facito, ac \ ,
pro tertia lecium superius, ita ul Ubulaia tria *
aint. Atque in inferiore quidem ubulato , feras et \ \ ,
venenata repiilia posuit, ulpoie qoai latibuia sem- *
per et foveas sub terra frequenteat; quadrupedes \ >\ero ei niomibus subsultanua animalia, in se- ,
cimdo tabulato coUotâvit, utpole qu<e eopra ler- , .
ram et in moniibus versenlur; volaiilia et bomi-
nem , ia tenio tabitlalo consiituil: quia illa aeria * , \
suni, bic cc&lestis futunis est. Hic ille cst Noe, per- . * * , '
feclus ei joaiua in generaiione sua, qui involuo- ,
lariam ebrietaiem passus, rnystoria qiwdam in . ilia CDiitcmplaius eet. Ail enim Scriptura : Eriei- 0 **, ,
(ecerat

laxil Noe vino, et cognovit omnia quoe
,
fiiius suus junior El postquam haec prspmiêral,
quasi malediciionem proferens, futura praenuiiliai, , , aliisque filiis qua&i benediciioncm inipcriiens, veo- .
, lura praedicit cl ait : Benediciu$ Uominui
Dtu$
* ^
Sem; ac rursum: Dilutet Deus Japhel, et habilel
in domibn$ Sem . Nam quodamroodo neque primo /.. ntaledixil, neque bis benedixit, sed praediclioneni ,
niysierioruin per Dominom Chrisluni perficiendo- .
' , , r u i D , euunliavii. Neque eniin filii Cliauaaa fraIribos suis unqaam aervieruiit, imo poiiua hi sub- ? , -
jccli ipsis faeruiil in iEgypio. Sed neque Gabao- \
wilJii, ut quidam cxislimaruof, servieruni ipsis,
, . ,
ht
* ikbr. , 5.
41
Gen. vi, 16. * ibid. Gen. u , 21.
ibid. 25, 26.
*M
TOPOORAPHL CHRISTIAN.B L I B . V.
2"'4
, *cd Deo miiiistrabanl: siquidcm ipsoe bajulos ci
, ; , aqualores templo Dei, non aibi, eonslituerunt.
Quid igitar illud est, oiei praediclio qtiod Cbristo
; ' * eerriiuri sint, qui eecaodum caroeni ex Semi pro , , , genle esl* lllud auiem, Benedietut Dorninns Deu*
' Sem: num Deus illtus lantum benedicius? Verum
, * inferl : Uilattt Deut Japket, tt kabitet, stilicit
, Deuv, m tabernaculii Stm; qaod per byperbaton
, ' dicilur, ui bic sil temas: Benedictut Dominu*
\ \ * Deut Sem, et habilel in tabemaculii Sem; ac
, deinceps, Dilatet Detu Japktt; siquidcm ei Ja . phet et Cbauaan dilalavil ille: itemque ambo
, , Cbrialo senriont, ex Sem oriundo. Nam Deus ba , bilalioncs et commorationts suas apud homines
ex parle eotara in propbelis babuU, integre au lem el plene univcrsimque in Doroino CbrUto.
qui secundum carnem ex Sem oriundus e a l , ut do
* - J15 iilo secundum caruem accepto tcriptum e t : i x
* quo kabital omnU plenitudo diviniiaiu corpo
, Ur . His igilur visionibus Noe quoqoe dignatu*
ett, ut prttdtaeret ea, qo* pcr occouofniaw Do .
mini Cbriaii poracia sunt.
Paragrapha.
.
In boc item viro flarius coromonstralur, non ex
'
. i r i bomini mortom illatom es*e. Nam cum secun ' dom opiaionis quldem illios aeriera ei seqnelam,
* ex ira Dei omnea bomines diluvio pcrierint; ae , 'cmidatti rei veriiaiem autem, ut immauira morio
, - poccatorum, quae admi&sori erant, pondus ninue , - ~ reiar; cumque hic vir preiiosum cinielium cum
* , ' providoutia senraiuseit, plaoumetquoddixi , moa, monen non ex ira bomini iilaUin esse, sed ad
xiiliuieiB 01 ceasaiiouem bojua niiaera? viue. i . OQim ipje Noe, qu uou provideutia a Deo eervaiu*
eat, mortem non effugiu lUi vero qui periere, quam
. brcvi poslea aubimri erant morteoi, quia inortalca
' , ' oroot, quaaJ ox ira immalure perpessi auni; inio
* poiiutbioc uiiliuiem etpcccatorum inuliorum, qua:
- vivi patraturi erxxt, immuoiuiem acceperuni.
. Huic porro Noo idem bonor et promi&sio eadem
01 booodiciio quax primo bomini, imo major a Deo
, * Coilataost, bis verbis : Benedixiiuiu Dominnt Noi ct
, , fUm , tl disit illii: Cretdli tnuitiplicamini,
, , terrom, domimomni illiui. Et trem
, xoi 0 tmier timor $uper cxnclat feras ter
. * p#r omntx txdalilia cmli, tuper omnia
, * * vtxixr ixper Urram, $uper omnes piuet tna
, $ub Kumut veilrai dedi. omne reptile, qu
, vit, 9obU in cibum; quasi oUra herbaru
* * , dtdi vobis omnia. Caterum carttTtn i* tan
, non comtdttu ; et paulo post: Q*i e/fuderit swi gumtm homiuit, pro tanguine ejtu iffmidHur,
' - ad iwiaghum Dti [ kominem . Maoifeaium
, -bioc plane est, Reum et aitto iransgressiooem, el
, . tanio transgrmioneoi elapto lcmpore, eum dem bonoreiu, eamdem pote&ialem el doiniiialio , nom dodisae bomini, imo vero jam quid ^m) ias
47
" Colou. , 9.
Gen. , 1-4.
PATHOL. G X .
LXXKVI!!.
ibid. 6.
COSM.F. I S D I C O P L E U S T . E
2tt
eonccJil : si*.|uiilem ante Iransgrcssionem jtissit \ \ -

fiominem cx onini ligno, 11110 laiitum excepirt, \ ,
comedcre ; p sl ejccium vero bominemex paradiso .
non jarn cx ligno roinedorc prxcepil, sed ex se- ,
minibus tcrra. Cam ilaque Deus decem illas geue- , ,
raiiones in u\u riori ilta lerra, spinis consita, as- .
pet el eicco viciu casiigasset: cos qui soper- ,
erant No opcra in banc lerram iransiulit, et ibi \ ,
habitare jussit, qwc terra melior, et paradtso par , \
pene fuerii: pnecepilque ui ex omnibus viciita- , , \
reni, cum lignis fiuctiieris,lura legumiuibus: 216 *
,
hno, quod majus esi, carnium esum concessit.
.
<Juis ranlam sapiemis et miseratorts Dei provi \
dentiam et curam conspicaius, non a*gre dicat, ex
ira bomini mortcm a Deo immissam esse; ac non ' &
aapienter inslitutus ad graiiarum actiones , \
veriatar? Qnoiiiam curo Deus hominum genus ; '
castigare ei erodire vollet, ob peccatura primo bo- ,
mtni mortem iinmisii, ul iUi perosum pcccaium ^,
txbiberet, ob ligni vero vita eustodiatn ejeclum, ,
ad imniorialitalis dcsiderium instiiuil; nam eum ; , \
ait Deus: Ne forie exKndat manum suam,
et acci- *
(
, ,
fiut de lignovitce, comtdal, et vival in wternum
desideriura quoddam, amorem et spem immoria- , %
lilatta liomini indidit, ac pcr bomincm omnibus , \ \

invieibilibos virtutibus. Neqoe euim boiuin'in a *
promissis axte transgressionem dalis cxclusil, aul \ iis privavii, iroo vero ipsi ab se castigaio plura . concessit, ac imaginis su nomen ei dignitatetn ^ ,
\ , \
* opera ampliavil, cum ait, Quia ad imaginem
,
Deifeci hommem *. Ad hoc igilur Deus hominein
fucil, ul in praescnti vita mortalis el mutabilia de- " .
gerci, ac post pr;esontem castiguUonem immor- ,
lalis ciftceretur. Quod inde liquidius agnoscas, ,
, . qiiia ab inilio ad lineni usque bomiuem paulatim
ad meliora per (astigaiionem ei diactplinam de- ,
duxil et ogit semper, Ua ut etiam propbeiis do- ' \ ntim priscis bominibus indideril. Quamdam porro
Noe simililiidinem cum Domino Chrislo, secundum ,
carnem acccpto, gerit. Quemadroodum enim ex .
massa priecorum ho:itinuin servatus ille, et in
nicliorem lerraio iranslatus fuil, ne boniines sn* . "
, \
spicarentur Doininum Deam quadain pcenitentia du
ctuin, atqne opificium stium improbautem, bo- jy mines diluvio coiTupisse; iia et Dnminus Cbristus ,
sccundom carnero aeceptus, solu ex massa lio-
minum sutnplus est, ad saiutem loliws mundi, * \
ei ad mcliorein ceeiestemque vium iranslatus eit.

Cloria Dco. Artien.
, \
. . .
.
MEIXIIISEDEC.
,
llic esi Metcbisedec, lanlus ille aacordoo Oei aliibsitui, qut ex sacerdoiibus socoodnia legem , lrMoysis decimas accepit. Hic eat rex pacis et . justitiur, similque saccrdos
allissimi, qui si- \ ,
, TUo ,
uu!is fuii Filio I>ci, qui saccrdolium non cx suc4#
Gc:i. . 2u. * G.n. i . 27.
./
TOPOGRAPHLE CHRISTIAWE LID. V .
238
- cessione aliorum sacerdolum acoepit, noqueab aliis
, . aacerdotibo* miseus est. Hic esl, qui non secundun
; Moysis legem cultum persolyit, sed aiiis prseslantio, * * ribus symbotis sacra obiit. Uic est qui patriarcba
. - Abraham benedixil, sine patre, sine matre, siae
* , , - genealogia, qu ox illis 217 Ibomimbus] ducaiur ;
/ - , - aetita sacerdos e: rex, FiHo Dci similis effectus,
, qui tol bonorum praenuntialor esse meruii.
.
Paragrapha.
Post diluvimn, mullipliealis rursum hominibus,

,
, bic &olug ex ipsis, proprio delcciu, sacerdo Dei
, \ ahissiini dcclaraius eet, ac rex Jcrosolymae, ad
, ' aioiUiludinein Filii Dci; ac pra&laniissioia rerum
* , omniuro crealarum, queis boiuinura genus fuictlur
et exbilaraiur, sccuaduin Scripturam, sacra Deo
, , oblulit. Iiic est rex qui populum sibi subditum, ut
. * ia bis pietalis officiis versarelur erudiebat, eadem , , quc opei a sacra faciens, populo suo Deuin placa, \ bal: Cbaoanaous quidexn genere, el Cbanarueorum
* rex, non cx iilo quidem Abrahamicorum avorutn
, - gcnere orlua, sed ipsorum generi noius : talia
, borainibus eommonstratus esi jusius, rex ti sa , - cerdos. IJic primus, uipole sacerdos, cum Abra , \ , . bamo bcnedixissei, ac Deo graiias cgisuet, ex om " , nibus quae Abraham babebai dccimas accepit.
, Arbitror autem ac vere dici posso aliiuobuncesse,
, , quem ftebecca adiit, ut scriplura est, ui a Domino
" , - g rcsponsum de gemellis, quos utero gcstabal, acci, , peret, audivitque, Major serviet minori : ad euig
\ , , - namque, utpoie Dei aacerdotem, accedore solebat
ut de conlingeotibua rebus Dominom coosuleret.
Sinft patre aulem, *iue matre ei sioo gencalogia
. \ fuisso illum dicit Aposiolus, qui nec iniliuni nec
, finem dicrum baberct, quia non ex numero eo , rom erat, qui in Abrabami genealogia ferunlur.
Io boc porro Doiniuo Cbrislo sioiilis fuit, quod
, bic aecundum carnera sine patre sit; secundum
, deilatem vero sinc oiaire, ac secunduiu banc finem
, ' non babeai; irno etiam secundum humaniiaiem,
\ , ulpoie qui immorlalis et immutabilis factus sit.
. Seroper itaque I)eus seu verbis, seu figuris adm<>%&% e(, post banc vium, secundam aiiam bominibus
i f o , D reposiiam esae
.
01
.

, ), ,
ivxrntitac;
1* *^*

(MCtf , "
* * '
. V , 1
Coo.xxv, 2S.
ABRAHAM.
Hic est Abraham patriarcba, priraus inter homines, qui patriam, genus ct geiitem euaro reliqucrit, ac Deo crediderit; ideoque justus declaratus
esi, xecnon ob promissionee quas dedit illi Deua.
Qui ex corpore jara moriuo, ct ex vulva jam ex
slincta, ionumera bomiuum millia produxii. Qui
benedictum fruclum quasi ex radice niundomisit, qoo mundus benedicitur et reslauratur; qui
operibaa et promissis mundum de resurreciione
mortuoram certiorom 218
proniissis qui
f e c i t :
GOSMA iNDICOPLEUST.E
2W
diu, in ill<, Bitudicealur iu u et in umhie iuoom- narui
ne$ gutUt " * ; quemadmodum et Apotiolus vocife, 6 $*
ratur : Abrahte auietri dicias ixnt prominionet,
et ai ,
emint ejut. Non dieil, et $eminibu$, quatiinmuitii;
. , , *
$ed quaii iii uno, et lemini luo, qui eit Chri$tu$
; , ,

operibas vero, quia unigenitura fltiuin in sacrifi- * ,
cium obtulit; sic cnim dicit Dominus : Abraham * , "
pater vester exiuUxvil, ut tidtret diem
meum,
ti

tidit, ei gavutu e i l A p o s l o l u s atiiem clamat:

, , .
Fide obtulii Abraham Itaac, cutn lentareiur,
etuui$,

tjenilum offtrebat, qui susceperat reprominionei';
, ad
,
quem dictum est, qxia In Isaac vocabitur
tibi u
,
men ; arbilrant quxa mortuis suscitare
potens
ett Dexs: unde tuin ei in paraboia accepit";
rursura
/
,
item Episiola ad Romanos sic habei : Sicut tcri- *
ptum cst, Patrem multarum gexlium potxi u, xnie * " fxxt,
Deum, cui credidil, qni vmficat mortuos,

et vocat
ea ,
qnce noa suni, * ac si etieut: qui conlra
spem in , ,
*
ipem credidit, $e \ pairem multarum
genliutn,
Et
,
tecundxm quod dicium esl: Sic eril lemex
tuum.
i
, *
non iufirmalui eitfide,nec coniideratU corpui
a .
um emortuum, cum jam fere centxm esut
annorxm,
,

tt tmorlxam tulvam Sara. lu repromissione
etiam
,
Dei non hmitam diffideniia, sed confortatui eit fide, ,
.
dam gloriam beo: pUnisiime scieni quia
quacuuque promisit, potens est el facere. Jdeo
et rcpula- ,
, *
tum esi ilti ad justiliam. Noneil aulem striptum
,
lautwn propler ipsum, quia reputatum eil
itii ad
.

jiistiliam : ud propter nos, quibui reputabitur,
credenixbxiin eum, qui tutcitavit Jetum Ckrittum Do- .
' ,
tuiuum HQttrutn mortui$, (raditxs
e$l propter

ddicia noitm, et returrexit propter juttificationem
nostram *. Quod aulem iribusdiebos procesoeril, , xuplouec pervenirel ad locum, qtiem osienderal ipsi ,
Deus, ui ibi offerrei filium suum in sacrificiuro, .
in no moniiuin, ut scripiura esl; et qaod loco veri , ,
el naiuralis fdii, ostensos illi fuerii aries ad imroo- '
landum; baec, inquam, omuia syiubola eranlet H- , ,
gura mysierii passioiiis ct resurreclioois Cbrisii.
Oinnis quippe Scripiura ad hunc seopum col-
*
limau
.
Paragtapha.
.
Hinc Abrahamo priraura cm verbis, lum flguris

incipil Dcus fuiuram vitam revelare. Magtius quippe ,
Abrabam, Deo jubemc, dileclum filium in sacriii- * ,
tiuin offerre cogitabat, credcns posse Deum illura , dcnuo susciiare, atque ea ipsi dona conferrc qua *
in Scripiura feruntur. Quauiobrera in Evangeliis , .
Dominus Abrabamici sacrilicii figuram memorat, "
diero suum vocans figuram illius. Atque ipsi per , proinisaa Dcus 219 declarabat dicens, In te et in . '
semine tuo benedicentur omnes gintei.
quodipsi
,
'
eain, qua secundum Cbrislum est, oeconoraiaio du- ,
rl.frabat. lnsuperque cum prospiceret Dcns et .
,
MOSCI, ex Abrabaoi seinine proditurum eum, pcr

I;U.?III roswrreciio ei univcrsi restauratio perlicien11
- i ; e n . xiviit. II.
11
Gal. , !0'.
" Juan. , 56. " Ilcbr. u, !7, 18, 9 . * Roiu. , 17-25.
2U
TOrOGRAPllLE a i R I S T l A X . E ^ t i D . V
, , da erai, lidelcni Abraliam elegil, in omuibus pro , , balum, ne ipsum immature deligercl: alque illunt
\ ex Cbabheis, astronomis et aslrologis illis, GdeKs, , siinum deprelicnsum transfcrt ad prasligialorcs,
qui Carcni (05) vocautur, ibique fidelis reperlus,
, - jubetur Cbauaii&oruni idololairarum lerram iuco. \ lere. Curo ibi commorans, auimo iis superior de \ prebenderelur, ncque ad ullam memoraiarum Irium
, vtarum declinaret, sed cultui el mandaiis Dei sese
\ , pronum subjiceret, magnis Dei ptomissis el donis
, dignaius esi, iia ut etiaro atidiret, cx semine cjua
prodituruut eum, qui bencdictionem et proinissio , * nem muiido per se primuni exbibcrel, per quem
, eiiaro resurrectionem ct promissionem mundo
. clargiiur, qoi mundi creator et restauraior est.
, ^ Fcrler aulem m eodem monte Abrabam l&aaci sa criAcium factaram fuisse, io quo Domiaus Cbri*
, */ - 8iu9 pro tolomundo io sacrificium oMatns, ei
. . .
satutarem crooem perpessus eei. Gloria Deo no>
fttro. Aroen.
.
ISAAC.
,
Hic esl Isaac cobaeres promissionuni etbentdi , ciioatim, quas Deus pairi suo Abraham elargilu
. " esl. Qui typns ftjit necis Domini Cbrtsii, qttando
, It ibus diebue ad mortem progressus, postea vivus
, reversus esl. Q i i propriis bumeris immolaiionis
- soae ligna gestavil, quemadroodum Dominus Cbri, aias vuis buroeris crueem delulil. Hic est qui pro * posito quidem morluua, a Deo vita donatue csi
, j 0} coraimiiaiionera aries immolalu* esi, tunc , , que pater ejus audivit a Deo : Quia non peptrcitii
* * JHio tuo dilecto**; ita ct de Chrislo Filio Dei di , claffl est, Qni proprio FUio non pepercii; ttd pro
" dXV
nobii omnibut iradidit illum : quamvis caro tan xavrwv , tum pro viia mundi tradiia sit, qnia impoesibilc
* eral deiiaiein moei; cum auiem caro sit tradita, la * , roen proprium Filium suum tradidisse Oeum ait
, Scripiura. quia illaia commulatioRem eliocum F i lii Dci dala ett, secundum exemplum beati fsaaci.
. , Sic eoim ail DomiiMie: Abraham extultavit, ut tideret
diem inexm, vtdtf, et gamtu* e$i
Hic esl
, , . kaae qui sibi et palri suo promiseam a Doo benc die&iofieiu, non voluntarie Jacobo 220 tradidit
,
diciiiis: Semant tibi genles, et adorent le princip
n
,
* , ,
. , .
*

. '
*

,
.
biHtdicet le, btnedkt**

Hx3C porro omiiia in i a cobo nequaquam completa videmus; imo potiue illc
sepiies in lerram procidena, Esau adoravit. Ac
iriginU reges cx Etau regnaruni, aiUequaw rex
cssel in Israel; iia xi illae benedicliones illutn, qui
ex cin prodilnrui ox&peclatur, Oomiiium Cbiisium, maneant, ad queui speclai omuis divin.e Scripiur;e scopns.
, ) etio dominui fralrii ini, et adorahntU ufilii p

tktoar * - tri$ tui : qui maUdicet (, maUdietut , qui
Gen. xxn, 10.
Rom. vm, 5i.
e f
Jiwn. vm, o0\
xwn,
29.
Carcnoi vovat a (ibaraii, îvc (.anlHs, i;im tOiur:îl At lal ar.t ex (I aliUia 'girb.sus.

COSM.E lNDlCOPJJEUSTA
844
llic cliam cobxresfuildonoi um ei promissionuitt,
qu* cx Cbristo prodcunt, atqucipsiusDoniini Cbri
, hti lypus, qui el ipsc bcncdiciionem a paire suo , ;
flcceplara, non cui voluerat e bliis tradidil, sed ,
cui Dcus illam dandam providcraL Gloria Deo , * . )
nostro qui rcs hominum sapienler dispensat. '
Amen.
. .
JACOD.
Ilic csi Jacob, et ipse quoque cobaeres promiseo ,

rum Dei, cxspecians civilalem fundainenta baben- ,
lem, cujus artifex et creaior Deus est; id csi, Je- , rusalem cadeslcm, quo prxcursor pro nobis in- , " *
gressus est Chrisius: quam vilam respicti lotus ,
Cbristiiiiorum culliis; quam primus omnium *
viam nobis innovavii, receulem el vivenlcm, Do-
ininus Chrislus : quam itcm praedicit magnus ille ^ \ ,
Jacob, eam filio suo Juda? iransmtllens, doro bcne- *6 *
dicil ei, unde eliaro proniissorum ille Dominus, , * 5
iesus Christus, doclaratur his verbis: Juda, te ,
,
Inudent fralres tui, munus tuae supra dortum
tnt- ol , '
*
tnhorum tuorum : adorent le filii patris lui. Calu Leonis Juda: ex germine,filimi, atccndiili; vloi *
recumbcni dormivisli ul Uo, et nt calulus leonh. , , , ,
Quis tuscitabit eum ? Non deficiet princepi ex i x - , ,
; , da el dux ex femoribus eju$, domc veniant qwe re*
,
vosita tunt ei: et ipse extptciulio gentium. Ligan* ad
rintam pullum suum, et ad vilempuUutn aiina tna. * ,
Lavabit in vino tloUm suam, et in mguine avo? , xal
amicium iuum. liilariorei tunt ocuti ejui rint, et .
dntti ejut lacU caxdidiorei At beoc non ad- Q , xal
oraverunt filii patris sui; imo e conirario ipoe Jo- .
scpbum adoravii,eiiam posimortem patris sui. Ifa- . ,
iiifesium iiaque esl in Domino Cbristo, ex Juda se- . !
cundum carnem naio, flnem ei exiium habuisse ,
tdtam banc propbeliam, quae regiam ejus poienltam, * .
p.issioneio, ac bealam poai cruciatue rehurreciioncin
declaial.
, , *
.
221 Paragrapka.
*
Hic item Jacob cum duobus iilis connumeratua,
leriius palriarcha cst, qui uon eam , quam ab initio * *;
deslinarat, uxorem duxil, scilicet Liam, ac quarlo 0 / * ,
qucra ex ea suscepit filio, nenipe Juda? , benedi- , ,
ciiones el promissa conlulil; ul binc palani e&t, *
quod II.TC benediclio non vttlgaris, nec cuivis data ,
sit, scd ei ex quo prodiit Dominus Clirislus secun- '/, '
dum carnem, secundse vilac princeps. idipsum <*di- , .
icerc licet ex ipso Juda, cujus semitiis nou cx pro- ,
pria iixore, sed ex nuru Thamar, genealogia duci- ,
(ur, ex quoeemine bcnediclionum Domiuus prodiit. ,
Ad Ii:cc vcro, cum pairiarcbae tot lanlaquo promissa . " a Doo acciperenl, fuiurum scilicet csse ut in ipsis . -
ct \w semine eorum benediccrcntur omnes genlcs,
,
Bimttitcrquc aydirenl illud : El vobts dabo terram

/ianc, ft scmini veilro , ncc lamc.11 vcl vcsiigium
pcdis ipsi possidcrenl, sed in labernarulis babita- , /' :
t
' Ccn. \\,
8-12.
ee
Gcn. xxvn?, 13.
ft5
TOPOuiUPHLE CHKISTiAN LIB. V.
!6
ol , * renl, rranifeilissime indicabaut, ufpote fuiclis-tmi
, * ; sc alium staium exspeclare, iu quo promUsa nacUiri
" , - esaent. Quapropler dum mors inslaiet, singtili be ; - nediclionem iilio, quem dcsliuarat Deus, imperlic. * bant. Qnare Scriptura, quasi paires illos ceu in Ihe , , sauro rccondal, ad singuios dicil : Et apposilus est
* , ad paires suot; ac i diceict: Onmcs simui quasi iu
! tiiesauro recondiii, in futura vita rccipicnlur.
.
.
MOYSES.
,
Hicefti mtgnos ille Moyaes, mirabiliom signorum
, - el prodigiorum artifcx, rerum creationis descri* ptor : qoi veri pasloris noslri Cbristi umbris et
- igoris orxaUis csl, qui verbia ei operibus OPCOIIO , ^ fa Domini Cbrisli pneminiiavit: operibus qui ,
verbi giaiia cum Israelcro ex scrviiuie
, - iCgypilorum redcmit, per pascha scilicet el eflu sionem sanguinit; iransiium maris fecit, quasi iu
, boptismaie; per nubem legis occasum prxsiguifi cavit; commemoialioneni in deserio quasi in SpiD ritu sancto et iu Ecclesia prsefiguravii ; erecio iit
* , aublime serpente aeneo, mortcm crucis a Domino
* Chrislo susceptam praminiiavii; per ingressum iu
- lerram promissioais duce Jesu a Moyse procura, - , babilaculum Hlud coetesle prsescripeit. 0 super. * , naluralis ordo Mcdialoris, qui per miilia roiracula
1 euarratur ! Quid opue est loqui de tabernaculo,
, quod esi imago totius mundi, in quo reposituui
, - erat propiiiatorium, Cbrieti locum et ordinem adim ; * , C
^
| j sermonem protrahamus, cum
,
maxiroe eadem saepe dixerimus, ad cjus pro * pheliam verbis cxpressain veniamus; sic igitur a i i :
#
p l e n s ?
| |
o n g
u e
Prophetam twbit $uuUabit Dominu$ Deut ve

. () ipsnm audietii. Et homo qui non audierit quacu
que locuiHi futrit propluta ilte iu ttomine meo
, ibU anima itia de populo IUO
Ac rursum cx pcr-
. sona Balaam haec scribit: Orieiur tlclla x Jacob,

* coniurgel vir ex hracl; el pcrcntiet principes Mo
, vastabit omnesfilioiSeth Fiiios Selh dicil
, muadMin universuin. Id vero uounisi Douiiuo
. , . Cbristo compelerc polcsi: uam Seili, fundamentum
oJx ftignificat. Qiiandoquidein igiiur Cain ct seiiR-n cjus
. diluvio fundilus periil, Alicl aulem junior siitc !i~
fy beris obiil, bis posleiior fuit Setl, ex quo Noo ol
, , tolus mundus orium docii : ci proitide qunsi fun , dameutum bomiiiuui est. La pon-ode causa Nutnino
, aiDatus Adam ipsum Setb>nuucupavit, id c$l, fun , - damentiim : idcoque ail ilte : lubjiciel omnc*
- fitio* Scth, ac si dicerel, lotutn miindum. 1d vc:<>
, * * soli Cbrislo convenit, ad quem tola diviua Sn * , ptura collimai.
. , , .
Paragrapha.
F l bic quoque vir iirbanus, Dco iiatus, in regia

, ,
, iEgypli cducalus est, alque insliltitiis in omiii ia , pienlia iEgyptioruni : ac postea asbuoiplus in inonie
Dûl. \. 15, 18. ". , 1 7 .
Toxtum laccrum bk reslituimos : nam a Graco LXX aboimilia in codicc c<t.
247
G05M.E INDICOPLEUSTiu
24S
Sina, Oci snpicnliam edocciur, rursumque in $, .
jEgyptum rujuiliir, typam gcrens illius, qui roun- , duin a semlute rcdimit, ac liherialcin adopiioiiem- ,
qoe largitur. h qaippe redemit Israeliias a servi- \ .
loie jEgypliorum, poslquam effusionem gangoinrs ,
t Pascha prjescripsisset : ac cum oiare Rubium \
trajecit, baptisma prxftgurabat: per legtslaiionem, ,
sancli Sp;ritus desceosum prawignificat: per mo- * ,
ras in deserlo, Ecclesiae iradilioncm pranuntial: * per ingreasum in tciram proroissionis coelorum , domicilium, idque successoris sui xrinielerio, prae- ,
dicit; cutn vultus ejus gloria et splendore a Deo , ,
illuslralus est, gloriam postea dislributam per par- * ,
les pracuuntius adurabrabat. Neque modo typis et .
liguris, scd etiam verbts, Cbrislt myslerium vati- , \
cinatus est. Ilemquc ltucrarum pcruia ipse pri- .
mum iniindo et bominum generi auctor et com-
monslraior fuit. Uuiversi niundi opiGciuin et de- . ,
&criptioem iu myslcriis speculatus, id scripio tradidit : primi ac secundi slatus figuras common- * \
slravit. Gloria ei, qui per alumnos suos rebua bu- .
nianis aapientor pro*piciL

.
/*.
Texlus.
[45] \ * Poat Moyoen ojusque successorcra Joflom filium
Nave, ei post iudices krael conslilutos, postquam , \
accepio regiio Saul reprobalus est, cxcitavii illis ,
lVus regem virtole ornatuni, juslam et prophetam, \ ,
scilicet Davidcm, qui librum concinnavil centuin , ,
quinqtiag.uU psalinorum, a Spiritu sanclo molus, C *
',
,
ut metrict gecunduin Hebraica? Ithgtue idioma carmen ede.roi, ac cuoi mclodia ei rbyihmo, instru- * \ ,
iiicnlis variis, saltaiioue et cantkis, ipsos modala- , \ ,
relur. Nam ciibaratn illc tractabat, mullos sub se . *
clioros minoruiu proplietirum nactus : sic quippe ' *
Yocabaut eos qui propbetis aslabani; iiem i l - los propbelarum Qlios nuncupabant, qui variis cranl , \ *
orgauis instrucii : alius cyoibata lencbal, alius l i - , ,
bias, alius tympana, alius tubas, alius psalterium , , ,
ct ciibaram, aiius odos, qui vocanlur bucnlii. Sin- ,
. " ,
guli chori principem obtinebaut : quorum alius
, , ,
Asapb vocabalur, alius Idilhum, alii filii Corc, alius
; ,
iElbam lsraeliics, alius Moyses homo Dei. Cuoi ila. ,
<,ue [princeps ilte] a Spiritu gaacto movebatur, tum
^
^
^ ^
aliquid pra?Qunliabai, aut de caplivitate popoli, aul \ , ,
de reditu ejus, sive de disciplina morum, sive de \ , \ .
Providentia, vel de Ooroino Chrislo. Mflrice psal- , mum quemlibet adoroabai, qui ad onum argumen- * \ ,
tum respiciebat; idcoque modo broves, modo pro- \ * \ ,
lixi psalmi suut. Psalmuro porro alicui ex cboria * \
tradebat, cnjus cxperimenium ceperai, et cui itlum . !
tradtre par erat, ac pritnum iu illo cboro catteba- , \
lur. Quod si in medio psalmo aheri clioro resi- , ^
duum psalmi iradendunvputaret. tunc illa rbyihmi .
succeeaio diapsalma vocabatur; ila ot cum iu me-
dio psalmi, quod residuum erat odis illis sive bu- , '
% i
(i">) tlc Valicauo codicc uum. 542 ct in aliia qaoque coditibus iuslar prologi ia Psaluios feruni ;r.
249
TOPOGRAPHIJE CHRISTIAN.E LIB. V
2J0
ix - eoliis tradendum aesliniaret, tunc ode sive canltcutx

. \ diapaalmali* vocaretur : quia nenipo illi odi, sive
, cantores, ex successiono residuura psalmt canen , dom accipiebant. Id vero liiiicquibusvis ediscereii . cet, quod in Paralipomeoie Regnorum b*c scripfa
, , aint: Et eteMt koc caniicum m manu Atapk pro , phttm . Poelqoam vero bac raliouo psalmos pri, , mom iraditaa fueiat, singuli cbori et per ao el xxa, { o.arriter, com suavilate et rhytbmo, alii bia, alii aliia
. \ ixalroaiomia, mutoo couceniu, canebant poatnaxi
, ' cxn aaltattooe ad gloriam Dei. Hinc iiom Hlod edi , acere licot, qood ipse David, recepta ab aliooigenio
\ arca, coram oo saltaverit, et a propria axore Hct ' cbol inerepaloo dixoril: lllndar 224 dertdebot
Domini
noo niodo exioi ceo
,
i
-r
- g tx eomiptcim
r
. , acd eiiam ba*c ae frequeotios facturum pol \ , licitus o*t. Qoidim vero bunc ordinem el oxaciam
, * rti veritatem oon iotdligeniee, noc a perili* edi * , - ftcere volcntea, ad altegoriaa aese vorlervm : poal mooqxo oon oatnes Davidis esae promintiarunt,
. " " ootl oorum easo dixeront, qui a HavxJo iUot canen , dos aceeperani. A l nuoqoaoj yol Apotlolua vel ipoe
Dooiinus alime qoam Dividis pottaorani aoaoris
nemineniiit.
DAVID.
.
Hic ille ttagooa ett David, rex et propbeu, qot
,
, ocuadum cor Domlni l u i l : cut Deos, qvtaudnoo, ", dum oi Abrabatno congruonter promisu dodit, oe , en ejus selernuro maosoruai, el lliroNoni regoi
, - C jw tino alieno aoccessore fulumnt esae. Quoniam
. euiin Abrabam, patria ac genere suo rdiciia, crfdi " , - dit Oeo, jure illuai genlium patrexi fore, aiqxo
, - onioes geotes per ipsiim ei per oemeii ejxa, id ,
, * per Cbriatum, benediciionem accepltiras esse polli , * cilus est : ita qooqoe Oavidi, utpoie regi, ac sibi
, - aecepio, polliciius meriio est, temen ejus, et Ibro , num regni eju, sinc alieno succeaeore mansiiniim
- esse, quod ilem de Cbrisio iotelligilur. Hic David
, . dignus babitus qoi Spiritu afllalaa de Doroino Cbri slo vraicinaretur, psalmod quaiuor, nempo , vm,
*, *, ', X L I V et cix, de illius persooa profereus. Ex bis
\ *, *, ' namque quatuor psalinis, cuin Doiuinus Chrislua,
. ixin Apostoli teslimonia ipsum speciarilia mutuati
* ^ videnlur, ot verbi gratia in Aciibus aposloloram,
, * omnea apostoli Deum prccanles dicebant: In aen tate enim comgregxli in kac citritaU tx Jtaxn,
* "JBx* m unxiiti, Uerodet tt Pontitu PUatui *, accun rtj . dum psalmum de Cbrisio accipienloa. Stmiliier in
* ipsis Actibus, cum Paulus cdissereret in synagoga
. Anliocbiae in Pisidia, bacc dixil : Et noi vobii *
( - nuMliamui eam, quoc ud patret noitroi repromus
, , (acta eil; quoniam hane Deut adimpUrit nobis fU
%
- eorum, resuscitani Jeium, licul ei in ptatmo lecun

, scriptum ett: Fiiius nuus u tu, ego hodie genui i$
, drarrijâc generaiionem pro resurrcciione somens, atquc bic
, asscrens secunduni psalniutn de illo diclum esac,
' - queinadniodum omnca aposioli dixerunt. Ei harcqui*
9
1 Paral. xxv, 2 .
" 1 Paral. xv, 30. "Act. iv, 27. Act. xut, 33, 53
151
COSILE INDICOPLEUSTiE
2:1
dcitt de bumanitale ejiw; nam de deilale in psalmo , xiVxy
dkium illod esl : Pasces eos tx virga ferrea : ,
oi .
quam figuiiconfringti eos : bic vim et potcnliam deitatis ceu repraescnians, atque renovationeui *
ive reforraattonem hominum signiflcaru. Nam vas ,
figuli eonfracluro, qood BODduroigneui experium sit, ,
*
rcformaiionom accipit
, \ , .
, ,
. 225 OcUvom pariter psalmum dc Christo ' ,
quene prolulit, primi voro psalroi versut de ejus ,
deitaie verbo feciunt, qoentadmoduiii ipse Cbrielut
in Evangelio lestiHcalur. Cum enim ramos gestan- ,
les ipsom laadibus excipercot dicentes : ^ , ' *
9
filio Danid: btHedictus qui vemit in uomine Dornt*
. \
x t J o d a e i , qoaodoqaidem noo polerant torbat et ol

pueros increparc (oam alupendtua opoctaculum i l - ( ,
lud erat, scilicet pueros videre, lacientes, infantes, , discipnlos et lorbaa cum laodibus aeclamanies, , \ ),
ei bytnno vociferanles), in ipsum ir.lerrogaiio- ,
nem vericniul, alque koc pacto eompellaruDl: , ;
Aiim audis qum isti rficxxl"? Aliuo aotem evange ,
iista dicit: Qnidam ex turba dicebant illi : ,
Increpa
,
diicipulot fos; ac si dicereni : Cur blaspheroe ,
agis bymnum cxcipicns, qui soli Dco competit? ea- ; *
dcm vidclicet aiobo sentenlia : quos sic Dominus , , , ,
alloquitur : Eiiam, nunquam Ugistis iltud :

Exott

70
infantium /acfoxttxm perfecisli /axaVm ? aperie

; ' !
signiticans psalrautn octavum de Gbristo diclum C * esse; eademque opera subindicans, se non rapere *
qua? Dei sunt, cum Deus s i l ; queraadmoduni et '
Aposiolua clamai: Non rapinam arbilraius est
eue - ,
* ,
se aqnaum Deo; *ed umelivsum txinanml
formam
atrut ueciOHM *. Aliis ilem dicebat: Quid miramini ;
,
. 01
puerh I diiapnlu ? Si illi lileant, lapides
clawabwit *. Illi vero ecieiiles boc scripluin essc, ,
ipsaque rc consptcati infanles el lactentes slupendo
inore clamare byranuroque profcrro : ac secum ro- :
putantes poase Ulum, qui infantes bymnum supra ,
iiaturam proferre fecit, etiara inanimalis voccm et , clainorem iiidere, pudore suffusi frenabantur. Pa- . , !
pa?, quae \iitus Domiui CbrisU! Papac, quae buma- ! ,
uita^! Papa^, quae adtemperatio misericordia: plena ! ^ !
Quomodo tii doclrina illa de scrvi fom.a, quam ac- ^ copit. dignatus etl eliam dciialie su arganicntum ,
demctiler exbiberc, objecUoncs itcin propriarum , , ' ,
cnaiurarum accipere, ipsisque rcsponlero : neque ; " !
id irastcniis more, sed mansiicte ct palicMcr? |
toleranli.T exsuperaulia Quia scilicet David di^n(i> .\ 6>
babitus fucral, qui lnec pra?nuntiarct : in < dem , , quippc psalmo de bunuiniiatc ejus iicm loqwiiur ab CKHX ; :
, "
lus verbis : Quxd e*i homo, quod mcmor es
cjus''^!
usque in iiufin : quibus eliain lcsliinoiiium addit
diviuus aposlolus 1'aulus bis vcrbis : Eum auicm vcv-videmut
. Je qtti modico quam augeli minoratus est
, *
6um prvpter patsioncm morlis, gtoria et
honore
cu1
0.
' 9 Psal. , 9. Matih. , 9.

I.uc. xix, 0. " Psa!. \ I I I , 5.
ibiJ. 16.
* L u c , 59.
Malth. , 16.
7 1
. u ,
3
TOPOGRAPHIA CHRJSTtANA LIB. V,
4
; , . #, < ronatum ; i c ruratim, * oxotMi
ikta orbtm tetra futumm, dt ioqximxf \ tod
* ,
^ , , - cuioam illuaisubjeeerit, dfc, Paxte. Sic Itte reopoa*
; dot: Tttii/Uattu eit *uUm quhpiam dictnt: Qairf
' * i$t kom* qucd mimot $ ijv$, aut /ttixi Aoxitxt*,
, 2 2 6 4**i*ffi / TUmt Minuiiti tum mamio
ninu$ ab angelii : glvria kotiote coronaUi #xm,
. ta , totulUuUii um ixpet manuum tuarwn. Oma
. tubjecUU lub pedibu$ ejut. tn tnim qxod cam
, * ixbjtcil, nikil /* . Coxi
, hxtt (idclibxs Hcbrxxt dixeril, aimitia Gracts prolalil bis vorbls : umpora qxidim kujut ignoran , iUe dtspicUni , nuxc oxxxxfiet kominibui, l
ubiqtu pamiUutUm , qmod *tat*U
, , , dkm, % judicaturui ierrom j*ititia,
xactv, . *iro ixquo slxtuit,fidemprabens owmibui, tus
, 0u \ morf . Sixiiliier et Peirus: Q*i* ipu qui
coxitltuttu jmdex vivontm monuorum
.
Qttadragot4xmi eecaodofli perinfe Da*
\ "
, \ vid de iUo protxlit, in qoo ctiara de deitato ot do
, kxmanlute ejes loqoi deprehenditur. Cui testhno*
iiium iiem addit lieatas Paxlos in Epistoia ad He, , braeos sic habens : Ad Fitium, ihrimui iuu$, Deus,
, im $*cuium ixculi : aomUalis virga reoni iaf
. um de illius deiuto boc dixisset, staiim de huma , oiUle intfl: DiUxisii JKititiam, odisti txtoatio , * - leoi, propterta nnxii ie Deut, olto
, , UiioaU pra parlicipibui lats . Neqoe eniiu deiias
protHer fotiiiias amorew et iniqttttatis odium ongi , *
. - C tor, xeque plano ungitor, itqiie Df om alium agno , - ocit, per se nauique Deus esl; temm humanilat
, , * cjua est, qoac ungitur olco exsuliaiionis; ac ni di * ' cat, Spiriia sancto, pne consoriibut suis, id esi,
* , omnibus aliis inunclis. Natn deitas consorles
, , alioo non babet: unus qtiippe Detis est, Pater, cl
. Filius, et Spirilus sanelus : bumanilas vero Cbi i&li
, , , omaes bomincs, ina\inieque onclos, consorles l u * bet. Eo autem quod humanilas Cbristi prx ouuii , , bus uncta loeril, ct uncu qttidem Spirilu eancto et
. - virlote, quod nulli atti ex unctia concessuro cal;
, ea de causa dixil, Pra omnibus consortibus tuis.
, Tolum porro psalmum de Cbrislo et de Ecilcsia
, * ejus, qoasi de Rege sponso el jae Regina sponsa
. " loquefig, protulil ct absolvit
, , .
* *
Caitesimum uonum iiem psalmutn dc illo pro , nunliavit, ut testtiicatur ipsc Dominus, Judacos sic
alloquens : Quomodo ergo David in Spirilu vocai
, tum Domiuntn dicent ; Dixil Dominus Domiu
, - meo: Sede dextrU meis, donec ponam iximicot
; scabellum pedum luorum? Si ergo David vocul
, ; , Dominum, quomodofiliutejus est Ei illud qui, * , dem, Domwu* ejut, Ocuro e$*c iudicat; itlud vero,
, Sede dexlris mris, clarc humanhalt corapelit :
, , tiain illud, scde, ci ilicil, qui anlea non sedebal; al
, deiias in propria bealiluitine, bonorc el gloiia cotiu
9t
liebr. n, 9. " ibid. 5.

' Maitb. xxii, 05, 44.
ibid, 6-8.
" Act.
XVII,
50, 5 i .
71
Aci. x, 4i. "llebr., 8.
ibid. P.
r
255
COSM.fi INDICOPLEUST.E
25
aiutit, ncqtieabalio majore aliquid ipsi couccdilur, , * ,
'
227
- *d swmendum invitalur : verum utiroa

uitas Cliristi a deilaie ipsi inscparabililer conjuncla
, ,
invilalur bis yerbis : Sede dextris meis; ac
si diceret, In honore IQCO. Neque enim Dcua dextra vel , . ,
sinislra babet, ulpote qoi iucircumscriptus s i i : sed , *
ail ilti, Sede in bonora tneo, quasi lu faciem mearo, , , ,
<?1, Pio facie mca, ut imago Dei oniversoroiindore- , , \
prasenlaia. Iia quoqae Daniel ail : El dutum esi. \ *
t) , ) , \
ipii rtgnum poUitai, el eslera ; ipsequc Do\ ,
minos dicil: Dxia eit mihi poteita$ m caio*
ei i/i
urra . Sub ba*c auiem in eodem pealmo de dei- ixl .
\ ,
lalc ait ; Ex utcro ante iuciferum gtnui u;
ac ,
si
*
Paier Filium sccandumdeiiaiem sic alloquatur : Te
anie onineni crealurant, tx utero, produxi (ul con- ,
Mibstantialitaleai indicet), neqve pouerius, sed iu , mcipao le sine principio cl ab jelerno babens, quasi , , *
ex venire, ex mea le sub&lantia genui, cocxsisien- \ ,
icm et simuK exstaiuem. Mox rurtura de buaiani- ,
. \
tale bac declaral : Juravil Dominxi, non pxmi
lebii eum : Tu t$ tacerdoi in alerxum ucuxdum , " ,
ardinem Melchiudic" ; non enira deitas sacerdoiiom vel cullum agit; iiuo potiua ipsa colittjr, ac *
sacra mintsieria acceptat. Hujus porro loci merai- , \ (
nil Aposloius in Epistola ad Hebra&os, bis verbis r .
"
Tanqnam Aaron. Sic Christus non lemelipium

eUtrificavit, ut ponlifexfitrel;s$d qui loculus
e$t ad
, aJLV
eum : Filius men$ e* , go kodie qenui ie.
Quem*
ndmodum et in alio ioco dicit: Tu es sactrdot

in * , xternum tecundum ordinem : orania C * ** .

qoa? ad buKiaBiutem peruoeni excipiens.
\ .
Aavto *
Sic itaque bealus David lios qualuor psalmos de
Domino Christo, ipsoque solo, pronuniiavit. Neque .
eiiiro ea qua* ad Dominum Cbrisium, cum iis quae
aJ aervos perlincnt, commiscebal; sed ca quab ad , ' ,
Dominuni speciant, quast de Doinino; et ea qu , , . "
a I scrvos, qtiasi de servis, proiulic. Quaecuiique ,
vcro alia apostoii cx Psalmis exsuinpseruni, non , '
qcasi dc ipso proprie dicta usurpabant, sed proul - , *
argumcnlo convcniebant, cujusmodi est illud: , " \ \ ,
Dhiterunl veitinunta mea " ; el illud : Dtdtruut
in
.
escam mam fel ; et : Prowdebam Dominum
in
\,
conspectu nieo itmper * ; et : Ascendetu
in* allum
\ !) tapiitam duxisli eaptmtalem , el quotquot bis si- D . \

iiiilia, utpole argumenlo euo congruenlia, usurpa- , ; ,
bant. Quali ilem modo beatus Paulus, locura
Moysi8 in Oeuicrononiio ad proprium argumen- , , ,
lum iransfcreus, uipote ipsi congriienieii) a i i : Ne ; '
dixeris in corde tuo : Quis auendel in cctum
id
?*
,
tit, Christum deducere; aut: Qun deuendti
in '
;
abyssum ? hoc eil Chmtum ex morluis revocare
:
locuinul argumeiilosuocoiupcieret, accoinmodans. .

Neque enim in psalints, undc 228 aliqua excerpta
, *
fucrunl, quae residua sunl Cbrisio eiiam conve- , , *
niunl* cxempli causa, in viccsimo prhno psalmo * ,
a u l at
t l #
%%
99
e l
* Dan. , . Matlh. , 1S, *- Mallb. , >, 41. Psal. cix, 4. - Ibbr. Y , 4, .

P M l . \ x i , iO. Pbai. L X M I I , 2 i .
x v , 8. Psal. L X V . I , 19. l M i l . x.vx, I I Koiu. x, G.
H
> s
&7
TOPOGRAPHI.E CHRISTIW.E LIB. V
258
ol ' lcgilnr : Diviicmnt tibi vettimenta
mea
an iiem
* \ tlc illo dicalur : Longe salute mea Terba deliclo; . mm mcornm ; quod sane iiicongrucns, et cum
* ; divina Scriplura minime consonum esset : ac aom , * . m# demenliae forel hxc dc Cbrislo accipere Qiia , , : tuor aulcm memoraii psalmi toii plaiie ipsi conipc lunl. Neque entm, uli jam diximus, bealus Daviii
, ; ;. ea, qu de Doniino Christo diccbantur, curo iis,
, - quae de altis quibusdam profcrebanior, commisco , bat. Xpeeque Salvalor idipsuin egissc dcprebeodi; , lur, cum accusauiibiis ipsuro Judxis, ac dicenti . " bus : Cur in Sabbato operxris reapoudil illi* bit
, , , verbis : Pater mrui msque modo operalur . Cu
ei<r- auiem disripuln* suos accusarenl, retpondil: Non
, Ugittis qxid fecerii David, quando santi, it
91
9 1
cum erani; quomodc iniravil
in domnm Dn,
, ' , panes propoiilionh comedil, q*o$ uon licebal

; , re neque iis qxi cum eo etant, r.iii lacerdvtibui lan , , fm"? Ubi scse clare Pairi comparai, discipolot
, aulem propbeiis vel sacerdotibus, quaai servot aer" vis, et quasi Giium patri. Cum Domiuut in monie
, trao&flguralus esl in conspoctu Pelri, Jacobi ct
\ * - Joannis, gloria magua sptendidus, dom Novaee et
, 2- Eliaa cum eo colloqaerentur; ingentem gloriam
\ coniemplanles diseipuli, in sluporem simul et dc . , lecialionem, ainorem ei concupisceuiiam tanii
decoris versi sunl. Respondem aulem Pnrus, aliua
\ * , pro alio quodammodo eflfaiu*, auonilutquc tpe , , *
ctaculo Jesum $ic alloculus cst: Domine, bonum
\,
, , ,
"
* ' ^ spleudor
W^kmm
ipe ^ *^ ( Q " >
decorxftcti,
et glorU
,
ingena. Cur htac desceadamxe, et manua eoniai
,
nos denuo coDJicianuf, qui nobie laaldiaa parant,
, \ ;
ei ovumnas inieruni; i u ut expulsi a looo io lo , , coni faniper transeamus? Si vU igitxr fetia , . hic tria taberxaeuia, libi unum, mnum
, , Elia xnam " . Quia vero Pelrus pareni Domino,
, - Moyiem et Eliam siimabat, eum ex qoo uberna, cula ilta uumerarel, ae aiogulis unum paraodiim
, - , esae dicerei; ideo Lucaa vangeliala, idipaam , . gniiicans atl, Nescieti quid dictbai ; id ett, igxa
, rus Petrus, que Oominmn specUbant loquebaiiir.
, * Slatioi porro nubea de ccelo obumbravit, Moyien , qoe separavii el Eliam, eotqae discipulis occulta
, . , Paier, discipolia ostendil dioeiia : Uic FUiu$

, ' * , tn qxo miki complacui, ipaxm . Erm * , . ih, inquit, eum ipsum illis oxfequaiia: oam bic osl
Filius motts; illt vero, qaemadmodum et vo, aervi
.
auni. Huncergo, otpoio 228 Dominuiii ac Filium
y
k i c e
C
C
a c
e t
e i
d U
r e l
l o c u f
i e s w n
? e r 0
i n
.
> ,
,

* *

M
meum, in ouuiibus audiie.

Tfj/i.
Sic iiaquo propbeta David, Spbitu sancto molua, qu* ad Dommuin et quae ad servos spectabanl, on indiscrimiuaiim coioiniscuU, sed bos
quaiuor psalmos proprie ei uno argumtnio, de
DoiDiuo tantum aiicinando edere nieruil; reliqnou
Poal. txi, 19. Psal. , I. Joan. v, 16. 17. " Mallh. , 3, 4.

IbkJ. - Lvc. ix, 55.
Maiib. X Y I I , 5.
T
&K
xHaitli
xvn, 4.
259
CQSMJi INDICOPLEUST.E
m
auici omnet de aliis peraonis, tdve rcbui, &1YO ; ; biatorii*, ad utilcm doctrinara ooinibua eipoiuit, , , , quo batc ab omnibus, utpoio laeta ei jtiounda, fa-
cile meinoria reiiaerentur ae celebrarfntur. Id vcro .
hloc palam est, quod In omnibos inundl ecclciill, ,
Da*idis ptalnos canlari deprehondatar, iptiquo in , \
fere ctijotlibei aetalia bominum ore venentur : illos
xniverti aaediteniar ac memorent, plusquam alios
propbotas et reliquam Scripturam. Verum bac de , .
re floem loquendi facientea, ad magniim Eliam , '
iranscamus, et digoam ejus delinealionem et de- , *
* cripiionem faciamus; quas hoc pacto ae babet:
ELIAS.
.
Hic est magnus Elias, qui primus omniotu, dlri
05 gendi in calum cursus bomioibqs magieter fujt t * '
primusque bominum angelis et hoitiifiiliii^ V>gni ({
unam monslravit : qui cum lerram pro domjeillo ,
babuisset, ccelum celeri cursu penelrftvil qu) <ivp4vojv ,
ortalis eum sif, cum immortalibui ôneertat qul , '
huiiii inccdit, el quasi Spi) Una <?UWftngeli*D<x)l0i , (
peragrai, qui per nelqiani SMain di$ciplv #0
dnpiicia dona. conccssit ;tongx>vuiiio ** m*~ \ ; , '
ituMe e*per liomo, qui du* dvorsui Antidirifttvm ,
mtmtuFt
oWktoit w fraodem *j*r- *
biamque ejus convincet : qui uiiiveriofi bomines in '
consummaiione sa&culi ab erroro ojoa od Oouip re- ,
ducet. Hic est qui seeundi ac coitaplcui ltomini ChiUU advonMis pneeurspr oaae digoaius eat. tlvai , O
niiuiftlerioruai roensura et magniiudo, qiLe cum , Ao>
angebs conccrui! Glorla Deo. qui bxc bomiiiibiit

,
, *
.
elargiius est. Araen.

.
Patagrapha.
,

Hic magnus Elbs, qoasi in coeluro sublalus, aogelU bominibusquo osiendil, qnantum bonorie bu- nraua nalura nacta sit: cujus opera Deus bonam
speni fuudavii et conOrmaTit, posse scilicel bomioea ,
Dti noiu in ccElum ascendere. Mirum eniqi apoc(a , .
*!*, âamodi viruai in CIMT M 230^8 ôrigan* {
lem, aofaqaepercurrenleoi,coMpicere, Papa*,quanta , . ,
demeoiia e)0s qui taoium bonoris conccssil t Po- |
doro afficiaxiar i i , qoi magnam Dei cecooomiam , laudibos celebranl: nec decamaut qoomodo
aapieDter, xoc ex iracxndia Deus vlcissim et sup- , plicia inferat, ot honorem servet ei paret homini D ' ad ipsius imaginoin facto. Gloria et laus ipti in . /|
saecola. Aoien.
11 OXRG,
OSEE PROPHETA.
, ipr ^
Iltc esi Oaee, duodocim propbetarum priojug,
dignu babituo qui do fkxnlno Cbrislo loqoeretur ^ $<& 4
6pepic*xt\ xpdc pfi
^,
boe pacto : Cxot tributantar, od nu diluculo 6,
COH
* ** ?%
urooxf, diuutis: Venite, ntetiamur ad Domiaum,
Ikmm nottrum. Quia ip$e perentsit, ei
tanabit
,
no$; ual kdaetm
4
qni percauit, curabil nos. S*no$ faciet no$

.
duoi '} & $& ,

&&4*
dies; i* dk tertia exatablmnr, et tivtmuM
. Hoc ^
bw?o uteof apostolos Paoloft bsec Corintbiie dicit: 4 ; ||
Tredidi enlm wbit in primh oxod tl accepi:
Oxo- , * >
**am Ckri$iM$ mortnns e$t pro ftccaut '

te- *\ , axlomrtr
9
ueu
9 9
0ee. , 1-3.
2C1
T 0 P 0 6 R A P H L * a i R l S T U N . E LID. V
2f 3
i-}p , . cxndxn Scriptnrai \ Nam quod septthu* *it, o$
, lortia dio resurrexeril tecuodutn Scrlpttiras, u\'M
, . non ivperias. AU insupcr prophofa, quoil itom
Chrislo convrniat: Caro mcu *x ipiii; rur>umqu
,
. /*?(4 dicit: CircumdedU tn* in viewhno Ephraim, tt in
, iwpietatc domut hroel et Juda. Nttnc norit
' , Dex$, tl popului tanctui vocabitur Dei, tiib
*propier eum scilicct qut ab ipsa secandum camem
- exbibitus est, Domiiium Cbrisiuin, populiim fian , . elum Dei vocaus iudam. Ruraum idera propbela sic
, V x fiv* babei : De manu inferi emam eoi. (Jbi vicloria lua
0 . oov ; mofkt nbi$iimulu$ IKVI,fafernt*)qqo loto ajxn
, ; atoJui Paolua pro wwrrecttone u$ns m S
\ .
Paregraph*.
.
llic eliam rewirrmioncm poi trlduwm fuMtrpnt

\
, , tlarc prgmiatlavit, duxi ait; In dlt lerllx mxr^
, mui: itemqoo mortli draifiictionem ac ftlioiuto
$ . Infcrnali lllatam uUioncm ?otfcioaiui ttl Qoi XPA
- itopeamua inenarrabiletn Dol bMmaiiltatom, qum
, ui aemper bumano generi proaplcUT Clorla OJM iiigf*
fabiti dooo.
; $.
10.
J O E l PROPHETA.
,
Hicesi Jod nunvroMfundus, qui digoui hibiUn
, est, ut myfitcriuw ClirUli prn?noiuiarî; nam sic
* , ait ; Et eril h*c effundum 4t SpirHx m*o 9
, per Mmm carntm ; e$ prcphetatxntfitiimM
, * /Ww vutra: ifXf* uttri tomvia tomniabtmt, i )* vtnei veuti iliioim vldibunt, El tuptr erm mm
, . C tk 231 mptr antUl*$ mm to UHt e/fundam
. Kal , Splritu moo. prodiai* in (rrr*,
iaxgumm l*m ftpcrtm (umi, *
. utmf in tenebra, tuna Jx w*ff*i*m, ortqum
, , , . nniai diei DmM i l conipUxm, El trit,
*0 , omxtf qui itmcaxHril xomex Domiui, inhm erit .
*'\ , Hunc lociim memorat aanciu Polriu in Aciibiii
. , > apoeiolonim, ut compb-lum, quando adrfoim 9pi
, . - riioi eancti iu apoatolos In dio PeniecoitOf eontlgit,
^1 ^ **"* , ,
V .
.
Paragrapha.
Hic item praenuniiai mirabilia ilia qnae Domkii
, - D Chrisii lempore per Spirilom sanclum edila iiint;
, , * propbetias acilicoi, somnia, visioncf, in ipeo Spiriiu
saocto ; dicro item niagni, terribilit el coxepicoi
, * - advfnios Oooiini Cbrisli vatkinalur : uiiuimm
oraeola, quae diverso aane modo facta suni, scilicel
* , * Josepbo quidem et Magu, in aomnis, ol Evangelia
* II Darrant; in visione aulen, Simeon oraculo por

l^piriMim M-rciuip accepio, Oominum CbriOuro in
. ^ ujnas gqscepHi el Anna rursum filia Plianuel do
' ' ipsp Doinino coufessiontim edidil. Propbei iiem
6 . fuerunt, y( Agabu$ et blisc Pbiltppi. Nulieres quo! - que iu passione Doiuini visiones angetorum babiio, . runt, simililerque discipuli. Quid dictx de
gaucii Spirilua deacensu in apostolos; imo etiam la
* , Conidium ei infidelesomiies, do quibot Apootolus
t
I Cor. , 5. 0*ee , 12.
0>ec , II.
1 Cor. xv, 55.
Joel. n, 28-52.
2.3
COSM.E INDICOPLEUSTiB
2M
tiaac scriUU : A/w enim delur rermo tapientla; alii , ;, Q
in ,
vtrofidain eodem Spiriiu, alii gratia curationum
eodem Sptriiu, alii operalionei virtuium,
alii,
prophe-
,
lio, alii diicretionei ipirHuxm, alii genera
linguarum,
,
,
alii inlerpretaio Hngunrum. Hcec autem
omnia
ope*
,
ratur et idem Spiriius, dividtns tingulii
prout ,
rx/f . Gloria Deo, qui per omnes propbctas bac .
,
pneminiiavit, in saecula ssecoloruiu. Amen.
. , ; ; . ,
.
AMOS PROPHETA.
; ', \
Hlc est Anios uomero tertius, ipse quoque dignus
liabilus qui adventoni Chrisli predicerel his vcrbis : *

Ecce egofirmaattonitruum, cream spiritum,
, ,
I a

axnuntiant hominibui Chrislum ejut ; item
i l : /n
*cecidil:
,
dk iila lutcilabo tabcrnaculum David, qucd

,
rtadificabo ruinai ejui, ea qua deitrucla
fue , rant in , imilaurabo. rerdificabo iliud
ticui die$

.
SGCUU : ut quaraHi reiiqui hominei, omne$
geni$
,
$mper qxa invocatum nomvx meum,
dicii
Domi , *
nu$ facUns hiec . Hunc locum memorat Jacobut
* ,
aposlolus io Aciibus apoalolorum.
.
.
.
.
\ ,
Hic qooquc, queoiadmodum et prirnus, Cbriaiam
ononntiat, per quem univerai mondi salus efficitur: , '
per Hluni itcm tabernacolum DavkJia collapsum, *
re>uoi^ndnm, et geniibus omnibus profutunim , ' ,
CS9 Deos pollicelur. Qu* ipsa omnea aanunliant. Q * .
ABDIU .
0 .
Hic Abdiu nomero quartua, tt ipse dignus hobilos
' , , qui Cbrieti wysierium pnenuntiaret, baec a i l : Qxia ,
prope esl dies Domini in otxtu* gtnlet . Qood
,obvio

qutdem aetisu, de Scytbia, id tit, do Gog el Magog
dicitur; sed apiius convenii Domfno GbrUlo; naui , * paocis iiiterjcctio ale iofort : /x monte tuicm Siox
*
/*.
' , '
.
.
P*ragTapha.

Hiceliam prope esse diem Hiaro Domini salutarem
Sioo, tt \n oranes geoies clare prsedicat. Gloria , , ^ .
Deo in wecula. Auien.
.
JONAS PROPBETA.
D
, , '
Hic esi lonaa nomoro quintus, qoi non Tfrbis,
aed opere et flgora resorreeiionem Cbrisii praraion* *
tiavil r ait quippe Dominus : Sicul Jonat xfoxitt <x , "
uli irUnu aubxi tribvs xoclibus;
Ua *

Eihut komim$ tx corde ierra tnbui diebtu
tribus
mociibui . QoemadnMKJum onim cetus incorruptum .
Joiioro evomoit, i u ei sepalernm Dominum evomuit ,

ad loeliorem vilam.
.
Paragrcpha,
.
Hk qooque eepulcrom et mirabilem Chmu re
iurreciionem et iucorrupubiliutcm operibns subin- '
r
lft
, 40.
, 8-11.
Anios , 13.
Amos u , 11,1*. Abd. , 15. "
ibid. 17
11
MatdL
2
TOPOGRAPHliE CHRISTIAN/E L I B . V .
266
\ dicabal: pcr quem liomiuum innovatio el reslaaralio diapcnsaiur. Gloria horum aaciori Dco. Araen.
. . '
ISAIAS PBOPHETA.
.
Hic ort magnug Isaiao Olius A O D O S , qui in figtira
',
& , quideon qoae mysKrium Chrisii spectabant pracvidit,
quando Dominoro cootemplatus esl sedentem super
, tolium excelsun el etevaluro, coni Seraphim sia, \, \ , bftiit in circuilu ejue, sex ate ooi ei sex ala? alteri,
, qxi seoe operiebant, ol ctonaboni atter ad allerom,
, \ , ", , oo dieebant : Smuct, , tanctus Dominus
. Sabaoih : pUma *$ omrnii tetr* 233 gtoria ejus
, \ lnter hmc mitxos eat ooot ox Serapliim, el forcipo
| , [cxrboxcn] tolU do altori et leiigil Ubia ejos dicens:
. Boc awftrit peccat* tma Per eihibtlara visionoxj.
, ^ per bymituoa et per figoram illam edocttia cslUaias,
, , ad prftnuntiaBdom Chriali myoteriam. tioromqno
. \ bjce vcrbo narral: Sicmt od jugulaiioKem duciut
, , et ticml eoram umdenle line voce . Uune
. locuro eooucbus jEihiopo com lcgerct, Philippum
, - rogabat, ui hmt sibi ioierproiaretxr: qui statiro basc
do Domixo CbrUto propbeta dtcla faisso expltca - v i l . Uenimquo ait: JIOKJO in pU * , tf
. uUn$ firrt infirmitaUt ; oe ruraom : Quia pecca , ) *1 -tmm MH \ecit, utoue Mmm ort . El DOWUKKM
* " , wlt pxrpxre illum . Si data fnerii pro peuato
axlma wfra, videbit HHMK Uawum : el tmlt Domi*
. ntu axferri tili dolortm amma tux, ottcndert ipii
, - luum ; ti : Hac ail : Ecce ego tnjkiam
ior, -in funaxwnnta Shm lapidtm pretmnm, eltcimm
vov , \ - C , konorabikm fandanunta tjmi. $
* crtdidtrit, con{%udclur \ iteramqxo : ErU ix
, , dk il/a Todix Jeum, exmrqit emi,
. : emiet iperebuni ; ei rurtus : SpiritKi
* \ - Domini xu *. H cmm legioset Dominus io
, 6 aynagofo Sabbotia, dixil : Amtn dico vobu, hodie
* * compUia etl k&c Scriptura ix aurib** vtitrii .
* . * . ; , %> , .
*
Paraorapka.

Uic magnus ille prarco Isoiaa, verbis oi visionilc bva bancl Triniiatia, id csl, uniua Oei confes , , - tionem bomioibus prmuutiavit, nocxon bumana3
, ' oaiune resurreciiooem : qiuo ounc Eccleaia Dei do*
. prdical. Ctoria ei, qni bomano generi sapitotor
omnia providii.
Paragrapka.
.
Hk ctiam non extranoa ei inaolenlia quaedam,
* (, '
, ted aliii propbelia similia, per Cbristum futara,
, praedixit: in bis magoaro illam Oomini dien, in
. qua propbclam Eliam, lunc auprrsiiloin, missurua
- est. Gloria ei, qui omnia creavii ct rursum insJauravif, D<O. Amen.
C C V T U '.
.
lllCUiEAS P&OPHETA.
,
Hic Micbaras nuraero septimns, et ipso dignns
, habilus e&t, qui pranumiarct do advenlu ChriIV
IT
t%
4t
91
1%
Isa. vi, 1-5. ibkf. 7.

Iso. LIII, 7. Act. , 3 i .
ixTin, 16. " la. , 40. * ka. L X I , 4.
l.uc. iv, 18.
1 1
PATBOL. G X . LXXXVlll.
Isa.
LIII,
S.
" ibbl. 0-II.

9
" Isa.
267
COSM.E INDICOPLEUSTJS
2.^3
sli; ait cirim : Et tu BeiMeeM domus Ephrmfia, tni- & , Kml cv , CTMC^ Tj/, r.lr
riima es ut *is in mitt bns Juda. Ex te cgremihi . . T x
distur, ul sit princep* Israel; ct rgnssus
ejus
ccv
tev tfVsc
fxtvra
prhicipio ex diebus mvctili 234
Menc usur\, d.T* %\fttpm\r
panles locum pontiihvs el scribae Judseorum, He- . oi :
rodc sciscilante uht Clirislus nascerelur, dixeruni, \ ; ,
In Bellilcem Judaeae " ; quamobrem etiam Magos
'^, , fTr
in Bctbfcem tunc misil. lusupcr ail idcm propbeta, , \ \
Ipse converlct et miserebilnr nostri, et
demerget
. iniquilates noilrai, et projicicntur in profundum

, ,
marit omnia peccaia nosirn : dabit in vcritatem
Ja- , )

cob, misericordiam Abraham, quemadmodutn
jn-
\
rasii patribus nostris, secundum die$
prhtinos
* . *,
, ,
^ .
*
Paragrapha.

Et liic simdiler cum aliis, eutn qoi cx Bethlecm
el Juda a sir.culo in principcnt Israelis exciiandua ti;
cral, praenunliat, pcr quent roundi conversio e(D* ' , citur, qui toliii peccaia noslra et in mcliorem nos \
soriem deducit. Cloria Deo, qui res honiiuem . *
ipcclanles eemper sapicuier dispeusat cl praediut. \ .
.
NAIWM PROPllETA.
, \
Ilic Nabuio oclavoi, dignus babitu* iiem esl qui
de resurrcclione Domioi Clirisii prxdiccrct, sic \ ,
", , ,
quippe ait: CeUbra, Juda, toUmnitaUi tuas,
%tdd%
precet tuas, quia non adderU utira perlransire,

per
te in veluslaiem: eonwtnmalum e$t, tublatum

est. ,
,
Ascendii iniu[flani in /ociem fxam, trutn le de.
IriQ $.
bulalione .
.
Paragrapha.
| \
Quoraodo et ipse nos gaudere jubei dc Cbristi
et nostra resurreciione, * nunquam vetera- , scerefulurura prasigoilicans, nempc incorrupiio- , \
nem et imiuorlaUtalcm ooslram prvdicens. Gloria . . .
Deo. Aiuen.
.
HAMBACUU PROPHETA.
2, \ \
llic llauibacum nuniero xomis, et ipse digntie
,
fuil qui de resurrectione Cbriaii fcic loqoeretar :
iuirx,
Videte, conlemptore$ el retpicite, et miramini
lilia, deUamini quia opus ego faciam
tn diebu$ , *
venris, quod non cretUih, quu en*rraten(

*.
,
.
Utiiic locuiu PanluaderesurrccUone Domini Chri
sli congrueiiter accepit Ahtiocliia iit Pisidia.
D .
t
a%
Paragrapko.
Hic eiinUtter stupenda el iucredibitia liontinibus, praeaeriim contemploribus, opera, de reaurreciione scilicet polliceado, prteauiiliaU Gloria
Deo. Amen.
.
\ \ , , ,
, . . .
235 JEREMIAS PROPHETA.

1.
\
Hic Jcremias dccimus, dignus ilcm babitus esl
qui Cbristi inysleriuin prxiiuntiarcl his verbis : ,
acceperuni iriginta argenieos prelium
appreiiaii,
,

quem appreliaveruni filiishraet: el dedtrunl
eoi
,
** Micli. , 2.
" liatlb. , 5.
Micb. , PJ, 0.
t e
Nabum , IS.
te
IIalac. , .
203
TOIHXJAPHI.* CHRISTIAN/E L i B . V.
2>
, ' agrumfigxli,ikut cuiistituit mihi Donunu*'
"< . 11 - 1'unc locum, ut in lciupmc patsionis impleinm ,
- fiienioiat evaogelista Matthaeus . Iieiuin ail pro
x&ipcp . pliela : Ecce dies veniuul, dicit Domhv**, el feriam
* ltcv , domui hrad el domni Juda Irstumenlum novum
, von tecundum lesttimeiitum, qnod pepigi cttm pa
bvs eorum, in die qua appr^'eudi manum eorum ,
' (
, ul educcrcm eo% de terra At.jijptt, quia ipii non
, - permanserunl in teitamcnto tnco, it ujo c-ravi cos.
, ail Dominus. Quia ioc csl lcstahidii.nn nienm, qucd
. ego feriam cttm domo hrael, posi dirs Ulas, ai*.
, , Domiuut : l>abo leges meas in menie eormn, cl
( cordibvs ipsorum scribam eas. El ero eh in Deunt,
, ' et ipii erunt milii in populum. \]\ uon doccbit vir
, coucirem $uum, nec unuiquhquc (rairem svum, di . , eens: Cognoue Domimtm, quin otnnes cogitoscen
OVTCI .
miuimo nsqne maximum, quoitiam propiiius
aotftnv , iniqxilalibxi eorum , et peccatorum tpwrum non re
rordabor ampliut . Hunc item locum memoral
^ * Aposlolus i Epislola ad Roinanos *.
, , oi>
. \ .
.
Paragraplta.
Mic sinnliter quse ad Domimim Clirisium perli, - neni praedicit. Qui secundi stalus princeps cst: nain
' \ apcrlissime prhnum et sccundum 6latitm pr-emm tiat Qui aecuiidus sialng ei vita, in Domino Cbristo
. ) exordium liafauii. Gloria Dco in saecula. Amcn.
. .
.
SOPHONIAS PROPIIKTA.
, C Hic Soptionias numero uudccimus, digous item
* fuit qui de Domino Chrislo valiciiiarelur; sic vero
* " , loquitur : Apparebii Dominns stiper illos, tl disper det omiies oVoi gtniium lerra>, el adorabunt eum uti
, qnUque ex loco SHO onnies insulw gcntium ; ac
ntrstim : Ex terminhfluminumJZtltwpia fcrent
sacrificixm mihi *'; ilorum ail: Gaude multum, filia
' 7 , - Sion, puvdica,filiaJerusaiem : gaude el delcciarc
, , \, -ex lolo corde, lu filia Jcruralem : abitutit Dominu
, itiju$litia$ tnui, rex luacl Dominus in mcdio iwi.
* ,Non tidebis mala amptiui Qtia? omnia Domino
, . Chiisio pi(prie romprlunt.
, . "
.
236 Poragraphu.
.
I
llic qiioque couspicuuin Domiui adveiilum, alque
,
- , idolonim deslmclioneni, gentiumquc pcr Domiaiiin
, Chrisluiii ad- Deum conversionem, maniiesiissiiue
. . indical. Gloria Dco in saccula. Amcn.
.
LZECIIIEL PI\OPHETA.
.
Hic Ucin Ezccliicl, in Uabylonc propbeUm agen^,

- digiius liabilus et>l, qui Chrisli occonouiiam jnaMiuu, * ' iiarel, aitqut': Eruam eos nb omnibus iniqvUatibu$
, , - quibui peccaverntH, ei purgabo cos : et crunl mila
, popuium, ft ego Dominus ero cis in Deum. El urvu$
^ . meu$ David, princeps in tnedio corum, erit ui
,y
1 1
Imo, Zachar. , 11. " Mallli. xxvn, ), 10. *' Jeroni. xxxi, 31-34.
^>. , II.
Sophon. , 0. ilml. , .
f
Ift
Imo, Iktor. vni, $ l i .
COSSLE INDICOPLEUSTiB
272
omntum pasior , quia in pracepiU mei$ ambul*- ir

buni .; ac rurgum ait: El ait ad me : Aqua kirc
, qucs egreditur in Galilaam ad orientem,
duundit

in Arabiam, el vadii usque ad mare ad aoxom
era-
ptionis: et uinabil aquai. Et erii, omnis anima
,

malium pullulantium, super quw vcnerit,
flvviut
ille,
vhet .
, ,
, 9
Paragrapha.
Hic perinde atque alii wnbraliti modo, sttlus
noslri secundi, ac viix illius principcm praenuntiat. Gloria Deo , qui omrtia tapiencer dispeosat. g
AroeiK
DAtflEL PROPHETA.
Hic Daniel in Babyloue vaticinans, ei iptedignaa
fuit, qui Dominuro Christum praenuntiaret; aicenim
.
. .
.
, \

ait: Et cognoutt ti inUliigei ab oxtlx urmotm
ad '
,
retpondtndum, ut adifictlur JerusaUm,

usque
od ,
Chrislum dxeem, hebdomade$ tpttm,
hebdomadti
, ,
uxaginla dx* " , etc. Ac rarsum: Ab$ci$$u$
tit
,
lapii iixe manibus, ei commnuit tetiam,etferrxm,
* * ' ,
x%, etargenium, et exrxm, impUtAt tolam
, , terram " ; et iterum : Ecce eum nxbibus caHi
, quxH
, ,
fiiius homixU vcnieni, tl uique ad Antiquxm
ditrmm

pervenil, et obUUus est ei. El ipti datum
e$t impe*

rium , et honor, el regnum: ti onne* gente$,
tribus
,
.
et iingua ip$i . * , et caetera qoa ibi c .
dicuoiui;
, , , ,
, ^.
Paragrapha.
Hic quoque clarius adveituiin Cbristi pradixit,

ei tempus et insiiam ipsi potesiatem aignificana,
necnon orlam ex Virgioe, doctrine propagationeui pcr universara 237 terram ; qiue omnia Oei
pe facia sunt, el in poeierum fient. Gloria Deo qvi
omuuim propbeurum ministerio he pnenunliavil. Amen.
AGGJEUS PROPKIETA.
Uic Aggaaus quoque dignus fuil qui Douoinam
Chribtuin praenunliarel, aub persona Zorobabelia
ea proferens, qu Oomino Chrislo conveniunt, bia '
t
\
, , ,
, .
. .
.

,
, *
Ih, ,
verbii: Et ponam tigillum, quia U eltgi, dicit
.
xilxus Deu$
.

, *
ium vaiicinauis est, i u loquens: Gaudt muiinm,
ZACHARIAS PROPHETA.
Hic iieni ^Zacbariaa pari dignatione Ghriali adven-
,
filia Sioa; pradica, fUia Jeruialem:
tuu$ ,
*

vmit iibi juitm et lalvans; ipu mansuelus,
imidem
,
subjugali pnlio juveni Quem locom hypcrbolice quidem de Zorobabele pronuDliavil: verum .
itle proprie ciitura babuitaub Cbriato Domino, per Zorobabelen expresgo. Ait item: dicam ,
. " ,
Quid plaga ilia in medio manuum iuaTumt
,
rcspcndebit: Qua$ accepi in domo dilecta
mea
" ;
M
* Eiccb. xxxiv, 25-25.

Exccb.
** Ajjg. 11, 2*. " Zacbar. ix, 9.
41
8, 9.. Dan. 11,26.

Zacbar. xui, 6.
XLVII,
,T
Dao. n, 45.
Dan, , 15 seqq.
273
TOPOGJlAPHIiE CHRISTIANJB LIB. V.
274
; et paocis inierjeclis dcnuo: Percutiam paiiorem,
Hunc loctim
* XA\ * * diipergenlur otes gregii
~ ineminu
rdr , - Dominos in tempore passionia, cum moi tradeiw
. dai esset; idque de seipso diiiu
\ 6 , , .
Paragrapha.
.
Hic
alieiiura
niliil
ab alits dixit, et Domioi Chri
, ati in fuiuro sutti imperium interpretatur.
.
MALACHIAS iPROPHETA.
! .
Hic
itom
Matacbias, propbetia dono illustratoe,
,
, f a ad oeconomiam Cbristi pertinent praedixit.
* * Auht Sic voro ait: Quw xb oriente usgxe ed occidente
WOXMX xuxm glonfieatxm ett in gentibui. El in
. - * loco incentxm offeriur nomini meo, el n
, . ficium mxndum : quia magxum ett nomen m
/ , , dixit Oomxnxi omnipotint " ; iierumqu
, * ait: mittam angelum *r*xm, viam
- faeiem iuam . Hunc vero lociim deoe et de
. Joanno Baptista itilerpretatos Domioas est. Ait ia, . auper idem propbela: orieiur tobh timentibu*
* - nomen tmexm toi Juiiiiia, In ali$
> , egrediemxni salielii sicut vituii vixcu
* ,X U M I , ooneulcabiiU , guia erunt puhii s
- in dU, ix gua ego facio, dicil Do. , oitxxj omxipoitnt. ego miitam 238 r o W *
EHam Tkeibiiom, anttquxm tntaJ Domixi
, . UlxtifU **. Qxoriiadxiodxm ail Doninos Ju
, si libeat.id do loonno Baptista acripia
fctoxtr tis, BU . Demaai posl. quam Deoopifxlanio daodecioi propbeua abaoifi , , Bias, od qxaioor Uloo nagooo porgomua.
' (46). *

.
Paragfupka.
.
Hic
qooquo
ooo
alieoa, sod aimllia undecin alio*
' , '
, rum vaiiciniif, de agendia per Christum pra*noo , liavii, iiemqae nagnom illttm ci conapkuum Do
mini diem pnedixit, in quo ipsun Eliam Tboabile,
. , qui adboc aupersiea eat, pnemUsoram esae dixit.
Gloria Boo, qui omnia creavit oi fttorom m u o . .
ravit. Amen.
Texiui.
.
D
Omnes qoidom prophetas valicioaU tuni, Judaeoa , qne moouerunt do prootuis Del , qo palribuo
. * forura fcceral; nempo qood per Domini Cbriaii
oeconomiara in tcmine Abrabae benedioento foroot
', - omnes genles; oi qxod aoiea cum bracbio excelto
, redeinerit eoo de tervilule iEgypiiorum, ol doderit
( eis lcrram promissionjs, OL quod a Nabuchodooo, , sore in Babylonom capiivi abduceodi aini, iieram
ciim gioria reversori; tum poatea ab Amiocbo, et
, * a viciais getilibus rumnaa passnri, quas lameu
>Maiacb. i , ii.
Malach. , 5. Malacb. i v , i - 5 . " Maiib. , U .
(46) Cosmas pnmo quidem quatuor xiagnot propbelas duodecim parvis subjun\crat
sive idcin Cos as, sive alius quispiam, magnos cum parvis miscnil, ut supra.
poioa vero
275
COSMJB INDICOPLEUST.E
ST6
ilivina virtule snp< raluri sinl : ac denique quod
cxspocialus
e* seminc Abraha, ad saluiem ,
totius mundi voniurus sif, scoindum promLssa su- *
peiius data. IIoc proplictaium opus fuil. Quidam
auicm corum proprios sibi libros coiiscripseriuit ; , .
qualis David, qui Ithruni Psalinonim compu*tiit, ci .
l>aiiirl, qui in captivilalc ca srribcie jussus csl, ;
jii ipsi per visiones revolala fucrant; cl si qui ,
' Itdiqui vcro lton sibi ipsis scripscrunt; scd
iii tcnipl scriba* qutdam aderant, qui singulorum .
propinlaiuin verba, quasi in Diitrno rcscribcbaitl. ,
Lt cutn a Dco propbcta mitlcreiur ad quidpiam prae- , ,
dicandum, sive de Jerusalcm, quod sciiiccl iu ca- , .
piivicalem abducenda essci; sivc dc Samaria, sive , , de aliis locis, sivede redilu ex caplivitate, sive d , , Anliocbo, aut de reliqiiis geutibus, aui dcmiun dc , , ,
Domino Cbristo; qua die vaticmabaiur, ca dtc ,
sertba? in album referebant illius prophelx no- * * ,
niine, quaa ilie de quadam re peculiari prenuniia- ,
bal: et si clapso tcniporc dc re alia praadicerct, ea : * ,
rursiim 239 scripto consignabant: et quidcm or- , , ,
dine illa reponenles in ejusdcm propbetx dictis, qux ,
denuo ille praedixcrat initio alierius capiluli peisrri- ,
bcntes, ei sic tolum ejus librum conficiobant. Quam- .
obrem in eorum libris modo capilulmn de capti-
vitalc Babylonis pertracians, modo aliud do redicu, , ,
mox de CbrUto aliud, rursumqiie de captivitalc, et ,
de rediiu invenias. Et, ut in summa dicam, nisi , .
quis cauie el considerate logat, pleraquc confusa , ,
rcperiet. Ncc illt ianlum, sed eliam Begnorum l i - C . ,

bri eadcm ralionc in tempio dcscripti fuerc singu
lalim ; niniii um quac Sauleni apeclabant miuuta- *
lim tcmpore Saulis, usqae ad finem regni cju.s; , *
ci in rcgno Davidis, quac sub rogno ejus conligc- , ,
rant; Mmililerque singulorum rcguiu gcsla ipso- , nim temporc dcscribebantur. Pari modo in scriniis .
Regum, qoae Paialipoiuetia vocamus, geeta dcscri- .
bebant. Penlaleuchuro vero lloyscs scripwl, prap- , I ieriiorum, prascnthim elfutororum historram com- , , .
plectûumi; iosns simililcr librum suuiu; Judi- ,
i um librum in sacro, sive in tabcmaculo, scripse- '
rimt; Rutb ciiam rodern modo; Salomoo itrm , ,
proprios libros dosrripbil, Provcrbia, Canlica, Ec- ", .
<<sinsicm. Nam cuin sapieuti graiiun accepissct f) ,
a Dco, ad vitam banc sapienlor agcndam singulos ,
; .
bomines inslittwbai, propbelia: gralia minimcdo; ;
nalus. Quoiqiiol igilur propheiiae dr Cluisi <r<o~
, .
nomia dono ornatos deprchciidimus, ordine reccn , suimue Jam vcro dc aliis qualuor prophclis scri * ; :
bcmluni nobis est, ac recenscnda ca qua* do illo
;..
prxnniiliare mcrucnml: quo spodat onutis divin:e
, :
Snipiurae scopug. Piimo iiaque mngnum tllinu

praiconem Isaiaro proforimus, qui cl ligura el s^>r~
.
mone, Chrisli myslcrium vidcrc l pnvnuiKiarc diguaius c-ht.
JOANNES PRJXCKSOR.
iiic ille ost omnium bominuiii n>.i\imus, Joannos
B:.piisla, qui adbuc in uieco SpirHu sanrio plelus, ijaii-.ns ac l>omi;,o sio prvcmrci' goMii*us
1
.
|#,
;, : .;, / '-
%
1
T01HXJIUM1I CI1MSTIAN.E L I B . V.
278
*3' 4 , rai: magnus cowpcciti Dt-i, pracursor Cbri , 4 - sii, qui paravit ipse plebcm pctfcctain, piopbcla, 4 , riim supremus, aj>osioloi atialc prxcuncns, mc , : dius iutcr Yelus et Novum Tcstarnentum, postre , 4 , raus in lege, sasceptor Novi Tcsiamcnti, qni prae , ac&tcm Ooniiuum Ciiiisiuin oinnibus indkavil,
, 4 qui viclus aaperilalc otnues bomiitcs superavit, ei
, - ministerio suo oimtcs iteni bomiites praecessit: qui
, 4 - in xpiriln et virlute Ehx prseivil, ipsumqtic Eliam
, antecclluil, quod Doniinom baptixavcril: liiccriia
, 4 - acccnsa aule aoltin juslilia. Hic pixsenicm 240
. Doininum indical his vcrbis : Ecce agxu$ Dei, qui
. 6 - iollil peccatum mundi " ; agnuni vo< aus, ulpolc
;, qui iminolalu* sit, el inuiidum a pcccaio liberet,
, bouiines per resorreclionem incorwptos, imnior , '. ' talea et immuiabites eflkicns. Ilic demum roagnus
, , . Joannea dignus habiias est, qui ulia tninisierii
lalixmqae rerum prxi cssct.
; .
Paragrapha.
.
llic
eai
Joanncft
omniuin maximus boniinum,
, 4
qui
d
palrcm
el
matrem
comprophetas babuil,

quiquc
non
modo
secutidi
stalus
priuctpctn Doini
, nura Cbrfolum prsesentem osicndil, scd illum uni/ 05 versi judicem esse pronunliat dicens: Cujus ten , tUabrum in manu ejus ; el purgabit aream $uam
, UVTOV,
,
. , ' ,
ct eongrcgabtt triticHm in horreum xam, paleam
KHlem comburet igni inexuinguibili Hic itcm rognum coclorom prxminlial, et post se vcnienli viam
V* ***
' 2 n coelorum rcipsa oslcn
aurus erat: quod est sct.undus slaius. Gloiia Oeo
qui oinnia cx uibilo ad cxsisteniiam pro.luiii, ac
rursum Cbristo cadeni rcstauravU. Aiuen.
r
.
,, .
,
. *.
.
;, ;
, ,
>, ;, , , -
ZACIIAHIAS PROPHETA.
Ilic Zacbarias acerdos, cl ipse propheiico dono
iHuslralus, clamabai, uua dc proprio lilio, ei de
Oomino Cbristo loquens bis vcrbis : Et lu, puer,
.\\$ ^vVp prophela Altmimi vocabcrit; prwibis enim anle f
c\em Domini parare via$ ejus .
, .
ELiSABET PROPHETISSA.
01 .
IIa c csl Eli*abcl propbeiissa, q ei Spirttti
,
sanclo propbcliam cdcre mcruil tam do Cbriîo

Domino quam de sancia Virginc, dicons : El unde
: ; , ,

mi*i nt veniat maUr Domwi nwi ud me * ?
PMhj xpor *; An.bo quip|><% paler scilicet et ixalcr Pracursoiis,
huininuin Clmslum pra?ntiniiarc inciuerunt. Ipst

gloria cum P.Uie et Spiritu sanclo iu sxrula.
: .
M
. .
.
,

*
,
iip, .<3 #
.\ /. . ' ,
\ .,
t
Jnan. i,*29.
Luc. m, 17.
' L u c . i , TO.
AIIICII.
VtllGO M A R I A .
Ilxc csl santla Yirgo Maria, qiia: beuLiliciuiu
fiucium inuti t<> sinc soiuiiic, es Spiiiui sanolo pepcril: qux ileiu aiiic parlum giudens, nati diguilalcm sigitiiieal ct dicit: Erce emm ex hoc bcuium
nie diccni omnet gcneraliouc* * ; ai* rursiim : .S c<pii l.M-inl putrum snum, ut reconkltir mncricv
duv, siii'1 (ucutut e*i ad palir* uoitros, Abrahaî
9
ibid.
\o.
ibul. S8.
2~3
COSALE INDICOPLEUSTiS
2
ei 241 semhiiejns nigne in latit/xm . Ipsi gforia in , *
sa?cula sxculorum. Ameo.
.
. .
; PROPHETISSAfihoPhx**el.
rov .
Haec item Anna filia Pbanuel Deo cotifeealone
, dt ipso [Cliriaio ] emtsit in templo, qoaodo ipsom , parixHos iu templum in diebua purgaiionvm suarum
detulerunt, f iUtennt eum Domixo, tfc< $criptwm
,
, .
SYMEON.
.
Hic esl justus itle Synieoii, qui ouscepio itt ulnaa
; , Domino Christo, D?um rogabat ot jam sibi ?iisflnem ,
adduceret,proul sibia Spiritu revelaium ftjcrat,bc ,
diccns: Snne dimiun uroum tuum, Domine,
ucmn , * Nor
9
, ,
dum verbum luum in poce, viderunt
ocnti
mei
salulure lunm, guod paratti ante fadem ommum * **** ottor l
popuhrum, immen ad revclatiorumgtnli***,
, etgtoritm

pUbi$ tnm hratl
- &1 ,
.
D
DOMINUS CHRISTUS.
.
Hic eai Domiiius univergorum Cbristos, de qtio
,
omnis propbelia bominibus praenuiUiata est, ad *
quem respicit omnis ereaiora, ei coi omnii lingua ,
tonfitebtlur, ad gloriam Oei geouafleclens.Cbristus , .
termtnos omnii propbetis, jadex vivoram el mor- ,
luorum, lumen de lumlne, Filius Dei vm, cui otnnis , ,
rreatura eobdiu esl, cordesiium, torrestrium et in- * ,
fernorum, qui per aeipsom clamabal: Lex ti propkeim
, ,
ad Joantum pradicoverunl Ckristum,
. Ipsiglo
ria COIII Palre et Spiritu tanclo in saecula. Amen. Xpunor.
. .
M
Prohgui de apo$iolit.
*\ .
I3i itaquo proroiaeraiiius, nos seilicel demon 5

atraturos esse, priscoa viros et propbetas omnea ,
mysteriam Chrisli praeminliavUse, omnesque a ,
primo parente Adamo usque ad Joannem Baplieiam, " ;
ad fulurum sutum respicere, ila pnesiituma nobis est: quod etiam Dominus ChrUtus el discipuli , *
apoatolique ejus clare deinde p.aedicarunt, esse vide-
Itcei futuram vitam, prxsenii mollo metiorem, quam - ;
tn seipso nobis primus cxbibuit Dominus Chrislus, ,
quando a mortuis resorreiit, et in ccelum aacondit:
quam etiam prisci ilti aliqua raiione ei acopo pr- , *
noniiarunt, el qui posl venerunl clariut depre- ,
dicant, nerainemqae eorura unquam, live ex reccn- D *
libus, sivc ex antiquis, alium alaium et viiam sivc , ,
aniiquiorem sive posieriorem, pneierquaro illasduas, , ,
prxdicasse aut242 commentoo osao damonsiravi- , * '
inus; imo eiiaoi Oeum reroin omnium naturain ,
condere orsum, bosduos solum slalus consliiuisse; *
bunc primum esae, in qoo vcrsaremur, definiens: , " ,
lcindeqtie ruiurum, quem spectal omnis Dei propbe- .
Urumque ejos scopus. Pudore itaqtie suflTundantur "
Gra?ci, qni foaMernum Dco mundum eaae sup- * ponunt, quique vilam priorem consiilaeutea, resvr- , ^ .
rcclioncoi corporuni ncgant. Confuodanlur item , iiloritm &equace.s qui Cbrisiiantsmum quidem proli- , "* Luc. i , 5#.
" Luc. n , 2 i .
ibid. 28 ^2.
" Luc. xvi, 10.
1
TOPOGRAPHLE CHRISTIANiE LIB. V.
282
vbiv , ; - tori vidcntur, re autein, quemadmodum el Crxci,
. \ , ot senliunt, dkentes tpbapricum eaae cceltim : quiquo
nvllam aliam quam Grsecorom seoleflliani toeuiur;
, verbi gratia, munduro eeotper in corruptiooe cor, . pormn xorsari, resfjrrcciionem corporum nunqtiam
\ , - fore, oeqot aliom esse stofom. Coftfondaniur Mawi, \ - duei et Marcionieta, qtii carnem abjiciunt, el eam
. maliprincipii opittcium esse prxdtraut. Confundan vot , tur omnes qoi animat nostras cura menie arum vili; ", , \ ' pendani, id est, Eutycbes, Arius, Apollinarius, et
. , quotquot iliis similes sunt. Pudore aificianiur oronea
\ - bsrclici, qui non confilcntur unum Deuro in iribus
\ , hyposiasibos cognitum ei adoratum, coeli ct lerr
, \ ; opificem qai carnis nosiraeresitrrcclionem non confl , , . tentur, neqoe angelum, noqueftpiriinm.Conftindaiitur
ol - J \ r i incredoli, eum, qoi exspeclabator, non admit , - leetes, neqxo Christianam reatirrectionem conAlen tts, ted solum vitani pneaoxii similem, tx nubentet
, . xxoenfxr. Verom exge, eoge, gaudiom et exsoltatio
, - vore CbrUtiaois, qni univerae divin* Scriptnra?,
, , tam Veicri quam Novo Te&lamomo obaeqttnnCor,
, qui tege dxconte, Cbrioio ot omnibog qu* ipse prc , \ , dicavit credkkrunt, biaqoe dictia otxetxperavenioi:
* Lex et propketa ad Jcotutem pradicaterutu
y
u0
, \, ei : diebui Joannit Bapiaia regaum ealorum

patxiur, et rapiunt Ulud ; ae i i dicat: Quoi , * quot aibi Tim ioferuni, ac juaieconv eraxntor, nec proH
" , \
;, \
, ,
)
. ' xa\ xa\ - *
,
, \ , , ,
piiis cogiiaiionibos obaeqounlur, sed l>eo idexi babenl; bi regnuoi ilbid obiiuent. El verotnatri Joaonis
et Jacobi a petonli, ot onas ex filii suis
^
\ Toroaeinialriieollocoreiormregiio
\ \
\ * ,
, ' \ * , ,
pra3para(io Oei iis, qui recte crediderint ac vixeriitt.

Ail quippe iierom Domitius: Yeniu, btncdictl Patrii
8 | t
ipsiag, re?pondit ille: est mexm dare, ttd qmibut

paratumett Palre mto ;id est, donom quidem l>ei
ad omues exlendilur, tcilicot ot resorganiex raortois,
* , et fiaol iiicorrapii, imiuorUleg ei itnmutabile*; qood
, vero alius alii prwponalDr, id donuui non cst, $ed
91
mei, hareditate xuipile prwparalum ttobit rf*m

quando autem prsparaium fueril adjicii,
, \$
tutione mundi.
, \ \, xaratToJqc -
, \ \
, xaV , \
\ ,
, * ,
\ , ,
, , *
;,
; ^,
,
,
,
,
Lac.xvi, ib\ * Mallh. 12. Malih. xx,
243 Mundi iuqe

iiaqoe ae$eripior
deseriptor eoyu
Moyaea ac rtiiqni
*
omnes profdiito, priKiqiio viri, com do dooboa
aoliim bjsco sialibus loeoii alot, nec aliom oaomoraverint, sed ooo lanturo pneouBliaveriniac ecripto
cowsigoaverba; nec illi donlaxat, nal eliam ipso
Dominus, qui ad ooe venit, ejosqoe discipob, evaogelista? et aposioli, nibil aliud prxdicavenul quam
dooa ii.los statos : quid adbuc superesi difllcuUaiis
circa fidem, num illa aint vera ? Qois non reverealur praedii:lionum molliludinero, evenlus prophc*
liarum, signorum ac prodigiorum nuroerum, ipsam
omnium sanciorum, Domini Cbristi et apostolorum
ejus convcrsaiioneni, Veleris Teslamcnii curo Novo
consensum ? Quisuam ex illis curo aliis diasensii
u n U l
21. Malili. xxv, 51.
COSM.E LNDICOPLELST
Sst
11i.muim.|He coebi: <sse nariav.t ? Qois liujus xal : ; :
inr.ndi |>i\*.'exsislci>ii.m> prxdicavil, aut xternuu) , ; ,
<*s*e muinlum pronuiiliavil. aut corpoi um resurre- ,
iliMiem noguvit, nul illam iJnisii ujroiiomiaiu, qua ,
jusri liomiuee in ccehni asceiidtiul ? Vertira uiues, , qtiaai 11110rfijcc<ti\iuo Spirilu , cadein tp*a vcrbis',
operibu, fignris prxnumiaruut, omueeqiit fuhirmii ; ;
siahun respiciunl. Ip*c vero Dominus Clirisius in , ,
Evaiigeliis qwt Iwo vcrialiiri sint, tuiu justi p^r : * , ,
IWli, tnm metiii. quo ifmi impii, tlctlaial. El qui- ; . \
item i\e jusli pcifrclis iri ostoiidii runi al *< I:VO , canfi illos sic alloquilur : Vtitite, bexcdiai Palri*
3 , \ ,
fiirj, kxrediiatc accipiie paratum vobis \
regnum
* \ ,
con*titutioiiewundi *: d> intpite auiem,com iis
;qoi
*
a sinistrts sttiU ait : Discedite mt. maledtcti,
in \% /#,
%
itjnrm murnxm , paratum diabolo ti aagcln ejut ; "

ar si dital, juMit quidoiu, stir&uin in caJuttt iotc- * ,
iius, posiian) i;!ira visibile boc limiaiiieiiHiiii; im- * * ,
p.is vcro, dcorsuiu in lerram, q o o diabobts conje- , citis esi. Rosiai itt oorttro qiti niedio suni locum *
qu^rarous. A H ilaqnoin parabola dccein virginum, , , quiuqiic prudonics in tbalamom, id esl in coelum, * C U I H &poitso ingreasat esse, quia, ntpote prudrotcs,
, \ , \ tirghiitaiiw cl misci icordiam ckgeraul, faluag ,. -
vcro, qu;e uiiam laiilum ex illis elegeranl, aliam . C ,
vero drspcxcraiii, eatra Ibalamuni mansisse , ; '
c-aiisam jaiiuam itivcnisseni, f l audivia.sciit: Disce-, * \
dite me, uescio vo$ * , ocque ingredi pcrmissas
, ,
uequc cuui impiis oondcunalag, sed extra Ibalamiim , , ,

iiiantiitcs.
C *, : , \ ?, 'AxoUtfsre * , ,
:: ,, , .
;
I'a igilur omisquisquc rccta nec dissimnlata file
4\ proba \ila inslruclus, in rcgnum com fiJucia \ , ^
iugi edimr : conlra vcro, qiti nibi! corum halxinl, ,
n< <jie rcclam fldem sciliccl, neque probani vilam , , , ,
til cuni diabolo circa lcnam deganl damnaiitur. . .
Qni aitirin aliod quidem bal>cnt, alio atilcm carcnl, : :, , ,
qua&i mcdii siint,dnnnaliui rxlra 244ih^* " ; ,
scu exlra firioamcnluin ntaiicaui. Species vero ive ?. ! ,
iouoruin sivo biipplirioiuin prorsiis scirc ncqui- ,
iiins, uisi pi ius intra rcs ipsas conslituamur; scl qtiaî iu (igura tanlnm el ' suppticiorunn \
vi boooruni bujusce vitae, fulura subindicavit. , .
Noquc ooim poteramus atio modo, no?as rcs iilas , ,
noiiiium experli, intelligere; sed qnaicnus snigma- , ' . , ,
liee rxprimi potoraul, caionus eas eiprossil i l l e : D ovparar
,
SiirMe esl rajuu u cwlorum homim rcgi, qui
fecil ' {,
nnpiiasfiliosuo , suproma omiuuiu bujusiO vila^ btiiia flcligciis, bonis4|iio illis coinparaus ; siimlilcr, ., . ; \
\K'ssiraa quaeque, igncm, vermcm, larlmiin, strido- , , , , \
u n deiilium, lencbras, el alia u\ genus, quia intcr >, \ ; \ ,
liujns
aitpplicia pro gravioribu balK utur, il.is ^ >
Mippliciis romparavil: cuui iion p.>ssiul bona i l l i , /, . ;
)'.|! suppiicij , ne|iic mcdni> ttib* status to- /. ,
. !: Mil illc abis blaliis pr:r-rnli viia , ' iniigc pra.^l.i li(r ftil , oniUoque ip i anlco:!tai; :: , ' 9
11
1 1
\ i . U , . \ v., ; .
ibid. 41.
' ibi-l. 12.
Matib. x\u, 2.
2sT>
TOPOGRAPIII.E CHRISTIAN.E LIB. V
, * / qiemadmodum vila l<in'o pr.tstal illi, qiiant iit
, . ulero inatris agcbafiius. N<bis<-m cnim rrpulaic
; opus esf, quo pacto drgcbamus in titcro; in lcno . , , bris, in tangiiinc, in plilogmale, liili. Volo, *lerron\
. , xal , in immiiixliltis omitttn<di$, in fclorc vcrsanlcs,
, \ , \ inqtic otnni rrrum i^noranlia. In lianc aulein viiain
* , ingrcssi, loiigr alia vidrmns, qtiorum rxpfriineii , - luni ncndum wpfrainus , liberiorem exlt*n$M>mm,
, :; , , - acris rc6p4i'atioiiiii, pulcben itnae iucis voltiplal<m
, , -:- et nsuni, inundi composiiioncm, sapinUisimi arti \ , .\ liris opus, idqiic Pei rognitionis Iuiuine rcplcli;
* ; qu;e omnia, dum in csseniiis, nrquc wosso,
, , , - neqiiecogiiattone assoqni, ncquc amlire, neque \<
, ; . \ uno conim frui potcratuus. Pari niodo fulnrum sla tutn, pwseiiti omniiio prastantiorein, dum in liac
, ;; , ' vila aumias, inlclligcrc prorsus ar.i imagmari nequt , - man, nisi inlia rcs ipsas constiiuamur. Nam, inquit,
, ;*
Nec vcnlus vidit, nec aurh andivit, nec in cor homi
* , o\yr - ahcenderunl, qtuc pwparavil Dfus dMgentibns %
, xaptiiar drOpihxou . Simicrgo contmune in lia<; vila doaNm omnibus Deus
7 ayvxoxrtr " clargiius est, dum toleni oriri facit supcr ju-los 11
< injustos, ac pluil snpcr bonos ct pccoaioro* **; ita
, ;, et in futura vha comiminc donum omniluis iniper * ,
iminorlalHalem srilicet, incorruplionem, vilam
el imtitulabiliiatoiii: verum qitifiqiie scciiiKitttn pri, , , , alina opera , sive regnum , sivc FuppHcium , sive
* 2 ascciistim in , sivo commorationom ciroa
, , - li rram , anl deuiqw* modimi) qucmdani stalum tibi
, , \ prorurat rl penraliit. Islbasc porro omaia oHerna vt
, .\ . Q ifilinita suiil, sivc bona, sive pessima. llle vcro
, \ \ tunis a pra?senii miilitim, imo immanc qtiaiiluin
. differi. Qwod si bona jiislii pr.rparala cum im \ */?. ; piorum pflcniscompanniur, 245 l
V
; - curcnio suppHoio ac pro hnmiiissima damnaliouc
, ; babranttjr : damnatio quippe et bupplicium ad
* illa?ii vtiam proportionc quadam conferlnr. IWslat ut
; . " ad cvangcliftas ct aposlolos iranseamus, ostenda \ \ \ ;, niiifqtio eos, cum priscis consonanlcs , duos illos
\ ; solum slatns a Dco adornalos essc declarare; vide, ; ; licol biinc pra?sclem in quo nunc dcgimus, cl fu , cv luriim ad qucni Cbrisliani omncs rcspicimus. Jam
, \ !; a priiuo cvangclUlarum Matlliô, bis dc reliiis lo. qncnle, scribcre aggrediamiir.

.
D
MATTlliEtS EVANCELISTA.
MATPJtlOS 1.
llic cvangclislaruin primtis Evangclium suum

. seiipfil. Evangclium auicin dioilur bonarura reruai
. : - iiunlitiiu. Ilic facla llieroholymis perseriilione, cuiii
lapidaliis Slcpbanus est. JtuOsolytnis discfssiinis,
' ^, \
; , :: ro-anlibus quibuftdam liiietibus, ul sibi doclrinam
Ttvt-iv , ':/ soiiplo ronsigiiatain reliiiqimrl, ut cxperimriilo
.&, '; - ' ; i:ovt'ral, cariialein icrra corivifaaiioiM-m
ois esriipsii, ul probi iiislituli, ojeUttlia vila% di , :; :1.
* , . , - vin.cquo coiuiTsaliunis imaginoiii ip>s tiadirrl.
, ?>.?. ;::. UM! iiaquc < op insistcufi, librum siitiiu sic onli ,
llir, Libcr //ri/<>r/;.'i^kU * Ci**ii fa Dmld, /?/
r
> 9 D C
* I '. , .
' M:.llb. , -2,.
S a n c
r0
237
COSMiE INDICOPLEUSTJE
m
Abraham ; ae st dicoret
Ad vos , iidelissimi, ;
aernioneoi dirigcns, siupendae generalionU, opiimae , ,
conversalionis, calesds instituti, novique slatus l i - , & ,
brum edo. Qtiontam Deus Abrabamoel Davidi pollici- , \ ,
lasest.fuioruinesseaiin semiae eorua benediceren- , ,
lur onmes geates, ipsumque semen eorum in saecu- . \
luio rcgnaret; rtliu cgo orium describo, per quem ,
ex eornm semiiie prodeuniem, Deoa mtindum bone- 16,
dicit et reslaorai, ftteroumque regnom elargilur; *
quomodo scilicet fuluri status prioceps sil, noto ac , *
decenli nore cooceptus ac genitus, alque cum omni \ , \
jusittia et saueiitate sine pcccato conversaius. Qnem- ,
admoduin euim proioplastus Adam Ex terra nondom ,
sata, nec arairo ab bomioe subacta, divina virtule \ \ productus ett, $ic ct ille secuudi siatus princeps, ex . "
bominiboe, et ot quia dixeril, ex lerra virgine, aiuc ,
semine, aine viro, virtule Spirilus sancti prodiil: ,
rufsumque sicxt tunc femina cx masculo producia , \
e*l, sic eontra masculus ex femina produciiur: ac , ,
qocnadmodum iletu ille a diabolo viclus bumauo , ,
gcneri mortem jnlulit, sic el isle, dovicto boste, roor- *
tem ex humano genere oiUninovU, ac immortalila- ^; , \ 0
len viiamqoo aine termioo ipsi procuravit. Hax * \ \
porro similiaqae curo eloqui inproposito baboret ,
beaiua Maiibgtis, acripsum uarratiouemque euam \
sic contexuit, qxomodo sioe semioe concepios sit , \
ex Spiritu sancto, ac proflciens aeuie, sine peccaio . \ 246 raH* sat, ac vit* ioatitatum aecuodum le- ,
gero, ei Evangelium, omnemqae jusliiiara impleverit *
9
* , \ ,
,
\ \
* \ ,
, , *\

*
,
* ,

, .
,
, \
vorbis : in diebus illis venit ioannet Baplhla,
prce$,
.
dican* in Judaut : Paniiteaiiam
D \
agile , appropinquavit enim regnum emiorum
**; ac , '
,
&i diceret, llabiiatio illa in coelis jani prope esl ut, , \
adveuiettte Christo, exhibealur. Imo eliam in bea- *
tiludiiiibuft, ci passim in libro suo vegni coe!orun\ ,
n:eojiuii, maxime vero quando cum Pbarisyeis el , \ ,
Sadducaeis de resurrectione edieserens Dominus ila ,
loqmtur : Nam in retuneclione neque nubeni,
ucqut ;

nubenixr; ud ticut angeli Dei in cmlo . Hunc,
in libro
, .
beali alib*i cvangclistae scopum deprchendere est
\ >. , \
\ , ' , ',
. ; .
qno pacto teotalori Iradilus, vicior evaserit, ac in-C

fctuperabilis manierit, atque utlra atadii locum odversarium nainrae bumanae projecerii: bioc vero
Judcorum insidiis appetitus ac morli ab iis tnjuaie Iradilos, eam libentor generis causa susceperit,
ul vclus rhirographum coogruenler disciseum,
cruci aiBgeret, ac mortem pro omnibus debitam
ipee ui rationabilis hoslia luerel, aese inculpatum
Doo offrens. Demiian vcro cum post triduum reourrexisoet cx mortuis, tuorijg soluiiooem omnibus
ostendit, omnesqoe goudcre jubet, quod ipse ioiperkjm moriis saslulcrit. Mcrooral itein Matlhaeus
asccnsom in coelum, eiiamsi noo in fioc libri, sed
in ipso opere, curo de Joanne fopiisla agU hig
eT
Malth. , 8. Mallh. , !, 2.
. ,
30.
889
TOPOGRAPKLE CHRISTIAN/E LIB. V.

290
1.
MARCUS EVANGELISTA.
Hic Marcus secuodus esi, qui Roinae jusso Petri
, '
, Evangeiium couscripeii, quique Evaugefh,sive evan , gelica conversationia iniliuin duxit a baptismalc,
, quod cral figura resurreclionU ex mortuis, per
, ' \ quam aii innnorialeni el inimulabileuo vilara re. generaumr. Dcinde postquam leoialiones ac vicio , , riam et ipso narraverai, aiquo insidias, roouein el
, , reaxrrectiooen], demxm Scripturaoi suaro claudit.
. \ Meaiaii et ipso ovoqoo Joamiia Rapiiais, praedi, ** eautis appropinquare regnura coBlomm, quat omnia
, \ ille beati Maubaei Evaogelto consona enuntiavit.
. Unua quippe esl tolius diviiw ScripUir aeopo*.
.
Paragrapk*.
Et hic quoque Novi Teatamenti pneco, eadem

,
que
prior ille nobis cootcripgil, orsos ab bisioria
,
* bapiismi, qai resorreclioxie ex mortais typog esi;
* vidolioet nov ot cctkttis vtia : narratque qoo * , ixodo baptitatus, ot eoovorsaios , qua ratiooe
, \ , , \ mortoos oit, returrexerit, et iu coeloe atcenderil,
* . - obi ille eeciindi alaiue ot vila locus eot. Gloria
praparavii et pra>; \ . l)eo, 247 *
\ \ nuoliavit, et nooc implevil ei iniplet. Amen.
, . '.
LUCAS EVANGELISTA.
.
h a e c
flic ett Locas, tertitj* eYongeliaianioi, qui cum

, - Q vdewl muUo* Evangelia deocribere oggressos esae,
, xa\ , ac multa ex ao auoque marte coofinxissc, slaltm
ad diacipolutn auum Thcopbiluoi rescribit, mo, nens ne toniin coofictiouibos deciporeiur, neu ab
, iis, qo prius edidieorat, avenerelur, bis verbia:
> \, xar- Ul cognouas, inqoil, adulo eorum trooffaai, dt
quibus eruditus *s, uritaUm . Enarrai igiuir oa
{\ 9*.
, quae jam ipsi tradiderai, orixf a Joaoxis Botalibos,
", , \ Darransquo PrxKoraoris qooque orUim admiran . duai foiaao. Oeiode vero Domloi Cbrtsti quoque
, oecundum can*m oaulia, ifrro nirabiliboa plooa,
- enarrat, ac, aecuodom Uattbxi fcopom, qui ipaon
, - praecesseral, ejus progenitores, reiroversug no * \ meraodo, receoeet, ac ex Oavido et Abrabamo or ' * ' tuno narrat; hioc vero relrocedens, ex Adamo
* , R prodii&so refert: ac ctim iieminetn uilra reporiat.
, , , ad Dcum deuiqoe recurrit, dicena, ^xi fuii Dei ,
, - qui acilicet crealionem orsos est, tecundum aaeroni
, '. praecooem Moysen, el proloplaalom Adamvm cou , \ didii. I>einde poaiquam alits Evangeliis similia
, , oarravii, de baptiamaie, de iMiiationibtis, pracieroa
\ * vero de morte et de worreclione; postea, ura hi
, Evangelio, quam io Aciiboa, axceosam ejux iu
, \ caelum enuiuiat, addiiqne sic deuuo veulurum eaae.
. \ \ Et sic ille quoquc bbrum sumn claudit, ad nnum
, - scopum, quem exapecuot onines, respiciena, alquo
, \ sic eradient religiosiaKimum Tbeopbilum dUcipo>
.
lum suum.
9
Loc. , . Loc. , 58.
C0SH7EIXC i:OPLEUST.
232
Paraqrapha.
II k quoquc Novi Tcsaminli praeco, eadem qu.x

proltilil, ab oilu Pi.v< m s o r i s i u i c i i s , Iiinc d
cjus natalia prugivssfts, i lius ikm viia' g c u t i i t*narraus ; s i m i t i l t T q i i i : di' cvangr.li< a vila LMUSSITCIIS,
iitMnpe do baplismo, de morle, de ie>iurecioiio,
dcmumque de ascensu in coolttm , ubi sccuadi noslii staius doiuUiiium e x s i s t i l . Gioiia Duo qui
bajc ab iuitio prajparavii ac pr.eiiuuliavil, el jam
implcvil in dtesquc implet. Auien.
\ N i a ;
: . , :
', ^>.0t>v y.y\ ,
- 01 Tco/. \
, * , ,
, \
, cvOa \
) .
'., \ *\
, , . '.
Paragrapha alia.
.
llic ilcm a muluiudiiie excmltts angrlorum

celcbratam Doi {Joiiain coitsciipsh, quod illi in , \
o:tu scciinduiii cariieiu Doitiini CbiUii piwsiiiere, \ .Jciiteb, txsuliaulc*, ac direiites : Gloria in al- ,
tissimis Deot et hi lerra pax, %n hominibua
benepla 7|C
d|p4T|t * ).
iitum ' : itlam dint fonnn iritilitiain, quam ob ,
protoplaatuni 2 4
siiscrperantdcpcllexle, , ,
ac do sccnndi Adami natalibus IxiaiKes.
' .
JOAINNES TIIEOLOGUS.
. IOANNHS .
Ilic ibcologus Joanms cvangelistaruffi princeps,

a CbrUto plus omnibus adamalus, qui supra pe- ,
rtus Domini rvcubuit, atquc inde, ccti ex perenni , \ ; ,
foiile, niyslcria liatisiC; cni Epbisi vetsanli trinm alioruro evaii-disl uum libri a fidefibus traditi
sunl: quos illo accepto* bcne liabere prouunliavil:
sed quasdam iu iilis omibsa fuisse, quas cnarrare \
itccesse < sstl. Uoâlus autcm a fidtTibus, ipsc * \
qttoquc libtuni suuin edidil, .tc quodammodo qiiod . \ \ ,
praoiermis&um fuorat stippbvii; cxeir.pli causa, ' \ ,
dc iiifpiitsiii Cana, de Nicodemo, dc Samariiaua, \
de rcguto, dc caxo naio, de La/aro, de indigna- , , tione JudiC, quod nuilici Doiniuuni tiiixissci, de , \ , ,
actedemibus GtaKis, de loiionc pedum, :c dc aliis , \ ,
ad doctt inaiii pertincuiibu! ipiai in meJio babeii- , , \
tur, de Pai aclelo; praeipue vcro Cbiisli deilatem , * ., >.
clarc praidicavit, illudque ciu libri sui fuiida- , , \
meiiium pramisii: qoae omuia ab aliis praHetmissa \
fucrant. deilaie igitur orsus, slaliiu ad buma- ,
niiatem ejus progressus cst ac ca omnia itarra- * Mi quae jaiu ab aliis dicla fueraiit, baplisma, tcu- ; .
ta;iorig, uiortem, reârreciioncm. Dcinde veru t*a , ; \
oinnia addil, qu post resui reclioncni ftcit: quod * \ ^ \
ilicvl januii clausis ingrcssus sit, quod ouitus, , , ,
pedes cl lalus oslcudcrit, quod cuui ipsii comedc- .
i l el bibcrit, ilcrqtie IVcerit, quod oculos eorum , ;
conlinucrit nc wdereiil ipum : quod quolies vcl- , ;
kt coiifctiin evaiicsccicl, quod doccutU more Ma- , xa\ ,
ria; dixeiil: Se me tungat lits doceus imraor- ,
laltum converftalioncm cuin inorlalibus non C O I I - , grucre, aed poiiua in COPIO C S S C . ldooque jubel i l - , *
laoi diaeedcre, ac discipulis mintiaie illu.l: Ascondo . ,
iu cwlunit quo vos ciiam ascensuri csiis. llxc oui- ,
uia cmn acrqiîsaet ille, librum suum claubit. .
iiiiumque scopum turo aliis cvangelislis babel, , : ,
quol vidrlitel e i boc stalu in fucurmn ivspiccre
,
Sklai
, , ,
Luc. , U . I uc \,
17.
11
C H U I S T I \. LID. V.
231
. , at : a 1 qnem re<p:ii omne ilivini * iuspi ralum Veiu* cl Noium Teslamonttini.
tfj; , ., \ ?, %
; \ .
.
Vumgrapha.
,
& ^ ^
Tt-slaiiieiiii pr*co dtclara - ts, <* qiia ab aliis evang lisiis omissa ftVraitt
, cooscripsir, ct qn iri aliis dc< raiil i i i t p l c v i t : s i i u i , , , , \ literquc nairavil baptisma, c o n v c r s a l i o i i c i n , uioi
, lcm, n'surroctioncm el xarensiiiii in coefum, ttl.i
\ \ ctt iinmoiialium cl juslorum boniinum, ;<uôlo , rumqiio domidliuiii, sivclocas s c c u i i ( l i 2 4 9 ^
. , \ Cloria ei qui bc paravit, cl pr:cHtimia\it, ac jam
impbi. Aixcn.
, . .
PKTRUS APOSTOI.US.
.
; ), 6 Hic cst Pelrus nposlolorum corypbxws, cui ron; , crcditae sunl clavos regnl coRlornio, qui in coitfrs , sioite &ua funrfaiam babet Ecclrsiam, qni lcr nega; \ ;, vil, ct ter confcssua cst, qai genctose crttcein in , \ verso capiie ausiinere rogavit, qei ei ipsc eirmdem
, qiiem evangcliatas scoporo senal, sic iti Artibns
; - verlia faciciis: Jesum Nnzarennm, virum approba
, tum Deo in tobis, rtrrx(ji>ws, el prodigrit el *iguis,
, , ^, qiut feeit Ocns per illum i * mcdio , tiul et
, io% uiti$ : hunc defimlo coutitio tl pritscienlia D
\ *radilum apprehend<nte$ pcr manus hiquo
&!, affigtnta, inleremivh : qmem Deu$ iUscilurit, S
, tis doforibut ortis . Snb lia*c auteoi : ttme
, Jesum suncitavil Deu$ cujus omnes nos lctlei
. mn$. Dextera igUur Vei exattattt, et promissiou
, -
"
1
"
, . ^^ vos
Spiritus
tnncii
accepla
Pefre,
e/*dit
hunc,I in
q
tidelis el auditu. 2Vox ' David
ascend
cSv ,
cctlot;
dic.U
anlem
ipu
:
Itixil
Domixu*
Dotm
,
, . ^tVp meo, Sede dexlris meis, donec ponam viimicos
* \ , tcabetlnm pedum luorum. Ctrusiime trgo sc
, omnis domns Jsrael, quia Domhium el Chm
, eum Dtut fecit, IIUHC Jeiutn, quem vo$ crkcifixi . sti* Ilic pono observcs vcliui, eum Mum
, e\angc!is(ariiiii argumenliim pancis wersiculis cir, - cinwbn ipsisso, cinn de ipso loqueus Naxarelant,
. , ; qua? ipsum aluorat, mcmcwavii, aitque ipsmn a
Dct> \irutu c&so, ulpole sorundum Adauiiiin,
-, \ cjusqnc opera Deem mirabilia palrassc : ilom
, , qtiod permigsione propria occistis sil ab iniquie.
', \ ' - d quoil Dous ipsum, ut iiumorlalein el iroinu , labilPtii (idcnimail), suscilavcrit, solutis dolo , - ribus mortis, ei quod diviua virlulo exatlalus, itt
, ?, :; eoclum asconJeril, oCqne inde Spirilum saiictum
, emiseril. Neque enim alius qnispiani, vel ipao Da , vid, ascondil in coclum, sed ipse Oominns, de quo
. ; att Oavid : Dixit Domiuus Domino me, Side
, , ' ?>; , dexlrh meis, donec ponain iminicos luot tcab
, pedmn luorxm , et, Certi$bime Domixum ipsu
, Christxm fecil .
<) \, \\
.
"Rtt *
A<t ileruin ad Comelium : Jesum Nazaret,qHO
s,alu
T f
Te
Aci. u,
" i b i d . 5236.
P*al. r.ix, I.
Art. , 5G.
29S
COSMiE lNDlCOPLEUSTifi
296
modo unxil eum Deui Spirilu tanclo virtuie : qui ,

pertraniiil bexefaciendo el omnei
oppresios
,
diaboio, qxia Deu$ erat cum itlo. not
testes
tu-
fims omnium qxa fecit in regiotu Jxdaorwm

tl tn
,
' *.

Jerntatem : qucm occiderunt tnspendentes
in ligno.

IIUHC De*i suuitam lcrtia die, et dedU enm
meai
festum fUn, M M omxi populo, t$d lettibus
praordi- .
,
nalh fieo,xobi, qmi mauducavimut bibimus
cum ,
, iiio, potiquam rciurrexuul 250 . Eiprct
upii nobii pradicare popxlo, ieslificari,
quia ipu ,
ettqui dcfinUu* tii Dtojudex witorxm ,
ti mortuo- ,
. rmm. Huic M U U J propktla ietiimonium
perkibext,
,
remiuionem peeeaiormm iccipere per
uomem
ejus

omnes, qui credunt ix *xm . Simililer, quando
. clauduro eaoavil, ha dixit: Pxmlemiui igiiur converlimini, ut dtUanlxr peccala vestrx, ut eum ^ ,
exm,
.
iempora refngerii, facie Domini; miurit
dt ,
qui prmdUxtus votis, Jeixm Ckristum,,
qxem

oporiti qxidim coslum suuiptrt * in
tsmpora
TtititutionU OMHIXM, qua loculus Deui
, omnium uxciormm ]* propheurwa " ,
Memorat ,

iiem Moytit lecum UKim : Propktian txuita,
bit Domiuui Deus . Et iterasi infert : Et omuui
,
propheia Somuti dtincepi, qui iocmti
suut, ax .
diet . Vos fdu prophetxrum,

tt tatixaumti, qxod diipoiuit Dtx$ ad patrtt
noitros,
* titt*
diccJU ad Akrakam : ia umiiu iuo bexedicentur
,
omnes /axu/xr ttrrx. fobii primum Deut,
suscitani
uoi,
, Filium suxm Jtrmm, miiit eum bentdiceniem
dnm eonvtrlmini tinguti nequiltis veitri* His Q *
omiiibtio lestiiDooiom perhibel beaius Pelnie, ,
queniadmodum et evangeligiac, ac declarat orooea , prophelas ba?c omnia praenuotiassc, quod scllioet &
Oeus aecundum alium statum novum effeceric et .
efflciai, quem per oa omnium propbclarum pne- ,
nuniiavit; nequo dixil alium, anle bunc, alaiiiai ,
, 4
Tf
exsiiiitao, neqtte po&l futurum, atium fore denun- .

liavit: eed cum omnibus ona propbetia et apooto- , \ \, \
lis, duos untttn este, bunc scilicetet fulurum, deot ,
claravit.
\ , ,
, , ,
, .
Paragrapha.
Coin in turris conelructione bonines olim cum

Deo concertanieg, in cauum conscendere vellent,
eoruni divUia lingoie Deus ipsoe re infecta dimieit.
Io uovissiino aulem leDiporuin, cum ad bominura
saltticoi veuisset, ei naiuram noscram in taurnn
dedusiftei; binc in die PenlecoxU, reliqooraui
boaiinum ia coBlum tsceneura prxtiuntians, lixgtiaa
iierum, in ttiium coeliius coactas, apostoUg concetuii. Tum vero Pcirui, Novi hujusce Tesiameiiii
magoaa praco consuiuius, medio pracdicang, et
eas qux sibi a Cbrisio concreditx luerani coelorum claves gesUos, curo fiducia clamabai, eadem
ip5a profcrens, quae evangclislae conacripseruiii:
Act. , 5-43.
7 ;
.
\ ol
,
( , .
* \ (
, \
,
,
,
. \ \
, ,

,
* , , , -
Acl. ., 19-21. ' Deul. xvm, . ' Acl. , 2o-i6.
207
TOPOGRAPHLE C11RIST1AN. JJB. V .
2
, , \ . "erape bapliemam, coiiverMlioiieni, mortem, resnr*
, ' reclionom, iinmortalitalcm, graliam et incorruplio , nero. Id enim sibi vull illud : Soluli* moriis dolo , riax*"; ac similiter ascensum in coelum atqtie
' lempora rciiigerii noncupat fulurura illum siatum,
* - queni dicit esse illam ante promissara Abrabamo
<l
oronibus pro , bonediciionem; 251
, pbelis praedicatum fuisse ommbus genlibus; cjus . quo principeni essc Doroinuro Cbrietuni, pcr quem
omites genice bencdicunlur, ei a Deo gloria afll
ciuutur. Gloria ei qoi bsec praparavit.
.
STBPflANUS*
Uic Stephanu, primaH Novi Tesumenii maiiyr,
, , , acprimus diaconua, qui magnum Paulura, adlmc
, - legie sludiositsimum, interfectorem habuit, qui solus
, - g advenus totam Synagogam pugnavit, qui agonolbe*
, , UOD ad sui apectacuhim excilavit. Hie esl qui vi , dii coeloo aporlos oi Filium bominis slanlem a dex . Iria Oei. Naoo cum roliqua omniedivina Sciiplura
, ipaoro sedero dicat, bie staniom vidtt: vis qutppo
certarainis agoitotbeiaia ad *pectaculun eorgere fe*
/ \ * ciu Quaro bortinlo illo ut io eam glortam ascen , dcrel, ipae pro lapidaolibus se precabalur bU ver , , - bis: Domini, ne Uti$ koc peeeatum ; sed tu
, ip*o aocipo spiriiom tneom. Ecco bic quoque ea . dem, qu* alii, videt et prsedicat, videlicet Cbri , stum socundi auios priocipom in coelis esse, quem
, rogai ot oo isiic recipiaf.
, \ .
ait
ue i i l u r a
a b
9 1
Pafagrapha.
\ - C El bic quoque Novl tatncnti preco l tlrenuu*

albkU, ipsie oculis Jesum vidii spiritoali more,
inira firmametitum positum, qucm laptdalus ro, \ gal auscipere fcpirilum suum. llic Jud;eis longaoi
. - inslituil concionero, qua illos ut lesu parricidas
, - coarguil. Hisquo nobis ea fide digna exliibuit, qux
. *\ priores tradiderant, nempo niortrm, resurrectio , , Bero, aaeensam in coelum. GlorU ei qtii baec om, \ . nia praeparavii ac pra&nuntiafii, ipsaquo implevit,
, \ in diesquc impiet. Amen.
. .
PAUL6S APOSTOLOS.
,
Ilic eat magnua Paulut apoaiolus, coeloruii pha , - langis dux, qui Chrietuni in eo loqueniem babet,
, q i stigmata Chrisli in corpore suo circumfert; ma ,
goas ifle doctor Ecclosix, qui sexcetilas mortes
, ' qoolidie pro Ecclesia tolerabal, qul iii Oomino glo , , riabalur et in propriis infirmilaiibus, qut Cbristi
, graiiam in se acaturientein posaidebat, qtii variis
, linguis orones getiies alloqnobatur, qui olim perse, , , culor, nuno peraeculionem patitur; olim peccator,
, , iiunc miaericordiam conseculus, qui uiquc ad ler, %\ , tium coelum raplus cst, ac rursus in paradisum,
, arcanorum verborum auditor, spirilualium obari * - saiaium occullus jodex, magnus canonura et sladocio, lutoram princeps, reliquos Ecclesiae 252
* ret oxsuporans Paulus: cujus oalataiio in Episto , , \ lis omnibus. quasi signaculum, ett gratia Domini.
Acl. ,
2.
ACLVII,
59.
PATXOL. G X . L X X X V U I .
10
COSM.E INDICOPLEIST.E
300
Hic in cunclis Cj.istolis suig, quasi jam in oeciindo -ou. & .
illo stam fucrit, l.elus el fiducia plcnus agit el per
;, ' , fceverat: Conresuscitavit, dieens, ct coniedere
fecii
xal
' ,
9 ,
wcalettibni ; e l : Spe satvi facti sumus

vl
,
, , \, .seicenia alia, quae jam rectOserc iu promplu non , ,
f s l : nonnulla tamcti iitemorabiinus, ne lougius ex- ;. ,
curral sorino. Moc igiiur modo in priroa ad Coi in- .
iliios Epistola loquiiur: Si in kue vito lanlum
iu ,
Chrtito spcrantei sumu$, miserabiliorcs

IUMUI om
,
nibui /wminibui " Sed quid, Paule, posi lianc

vi . , ,
lam, quam aliam speramus ? Eliam, inquit, eat , ( ; ,
aiia vita melior, solidior el ceelcslis, a Dco cura ju- \, . ( \ ,
ramemo promissa; ait euim : Inquo abundantiu$
' * ,
volem Deus oilenderc pnllici!aiwnis hwredibui

trn-

inobiliiatem consilii aui, inlevposuit juijxrandutn
: *
,
I per duaires immobitet, in quibus impombiU ett ,

mnuiri Deum, fonUsimum solatium habeamus,
qui ,
, ,
confugimnt ad tenendam propotitam
ipem, quam
:icu! anchorum hnbemu* anima luiam

acfirmam,

ubi

, inctdeniem usque ad interiora velaminis,
pra TCxaX
, eursor pro nobh inlroivil Je$u$, stcundum
ordinem
Melchhedtc ponlilex faclus infflermim**
; ac
rar* *

swn : Cognoicenu$ vos habere in vobis
mr/to * \
rem vtamnietn $ub$tanliam in ccclit
; iterura, ;

que : Qxare reguum immobile percipienUi
ac
\ ,
rursum : Non enim habemm kic manenlem
civiia
tem, sed futuram inquirimut ; et icerum
: Pra>
, ,
tcril etiimfigitraUUJHS mundi ; ac rursum : Pio
tas ad omnia utilis est, promiuionem

habtnt
tiltt, \ , *
gua nnnc esl, el futnra ; iterumque : Fratret, Q *, , 71
vgo me uondum arbilror comprchenditu.
Vnnm au
, *
tem, qua* quidem reiro tunl oblimcens,
ad ex
vtro
tjuce ante sunt exiendent meipsum, $ecundum

$co-
/,
pxm peneamor ad bravium nuptrna vocatwni$
Dei,
*
* , in Christo Jesu. Quicunqut ^ perfecti,
sumus,
koc
,
sentiamut ; item : No&tra xutem convcrsalio
ix

icelii ett: unde etiam Saivalorem ex$peclamu$
, Do . " ,
fxintim nostrum Jetum Chrhium, qtti (ranforma * ,

,
bii corpus liumUite(is nottrce, mtfiaiconforme
cor pori gloria i<f ; ilerumqne : Exspeclanlct
ba
,
tam spem et advenlxm gloria magm Dei,
ci Saha
toris uostri Jetu Christi ; ei: Igilur
cotaurtt * nbi
,
xistis cnm Christo, qu(C tursum $unt
quwrite,

Chrislut e$t in dextera Dei udtnt, qua
surtum
*m/i
tapilc, non qua inper lerram ; e i : Hoc tuim o- D ,
bis dichum iit verbo Domini, quia no$ \
qni,
rtiimxa,
^ ,
qui residui sumut m advemnm Domini,
prmnon
,

veniewus qu'% dormitrxni. Quoniam
ipie,
Domi- , \
uus in juisu ei m voce archangeli, in*
luba
Dei
, -,-
dezcendel de ewlo, et mortui i* Clttuio
,reiurgcnl
,
primum. Deinde not qui vmm*$, qui
relinquimur,
,
253
P
nttbibu$, obviam
.* ,
Domino in aera; et $ic sempcr exm Domino erimus.
Itaqve eoniolamini invuem in verbi$

iUis
; ac,
rursuin : Qui euim kac dicuni, tignifieani u p- * *
' .
iriatn inquinre, Et *i oxufcm ipsius
de
M
t T
91
, e
91
s i m u i
c u m
i l i l t
rn
iemur
i n
91
9V
9 9
Eobc* i i , 6 .
RAIII. VIII, 24.
I Cor. xv, 19. Hebr. TI, 17-20. Hebr. x,W. fkhr.
xti 2
Hebr. xiii, 4.
I Cor. vn, 51.
I Tim. iv, 5.
Pfeilipp. , 15-15. ibid. 20,
lil
TU. n, 15. * Coloss. , !, 2. " 1 Tliess. iv, 11-17.
9R
9 i
9 9
91
301
TOPOGltAPHLii CMUSTlA.Vfc 1.1 V
il ', cvr ^-- *" exierunt hubebanl
uliqne tcmpus leicrundi;
, rcv )iuuc autnn melwrem apptlunl, td est. cccteilcm.
ral . Ideonon con\und\tur Deus, vccuri Deuicorum : p.i' ravit enim itiii civitalm . Ar rursum : * \ , 01 , - itabat enim (nndamtnla ImbenUm civitaiem, cuju
. el artijrx el condiior //nu" ; acnn>um : Sumlontm
, ' , muisler, ci lalurnnculi teri, qvod jltft Dominus, tt
, nonhomo**. lino etiam in Aclibus, cum Feslo ci
. Agrippa loquercliir ad iribiiual, ba c
: De
, - $pe accuior Jtidais. Quid incrcdibile judicntm
. * , apud vot, si Deut mortuos insciial ? iicrumqiw :
, J/is de causis me Judci, cumtsscm in Irmplo, com , * )4 prehentum knlabant inierficere Auxilto anicm </
, jutu* Dci, usque in hodiernttm diem ilo, tcttifican*
, . minori aique majori, nihil extra diccus, quam e
\ \ quw propheta locuti lunt futnra esse, et Moqses:
, , li panibilii Christui, li primxs ex murrectione mor . tmorum, lumen annutaiaiurtti eit populo et genl
* , ; \ bui . Quod sivelttmus omnia Aposloli loca fiac do
,' rl . re colltgcre, tolas fere qitatuordecim Epistolasde , . prebcndercmus dc iioc argumetiio verba faccrc,
, quod ex boc slalu ad fuiurum oiirrcre fcsttneimis.
, Unde ei praecipii bis Terbis : Festinemus ingredi in
, , - illam requiem *; rcquiem dicens, quasi alia posl
, , - illani uon exsistai, sed rcgnum iminobile, id est,
, - quod succefisioaem uon babeaf.
7 . .\
' \ , ' *
, 1\ * \
, *
' , \ , , .
.
C
Paragrapha.

Quid diclu opus est de hoc elecfionis vagc, de
, magna tlla nova luba in geiitibus ctangentc, omnes
, \ gcntes ei Uraclem in unam Eccksiam congrcgante:
\ quoniam cl ipsa prima cjus elcclio, de coelo Jesn
cvocantc facia cst, alque cdoclus ille, non fuit
, , ; rcelesli wsioiii inobsequcns ? llic iiem, dnm in hac
\iia supcrnicsessot, raplus usque ad tciliuni coclum,
, angeloruoi ordines vidii, ac invisibilium virtulum
, ininislcrium, ncmpe Principaiuum, Poiestatum,
, , \ , \ Oominaiionum, aiqnc oumiuni iiiciuoraiaruni vir, \ - tutum oificium, postquam co ascenderat, contcni, \ - platus, exclamabal: Nonne omnes iunt adwiitiura lorii spiritus, in mimiterhim mi$si propter tos qui
, , hwrtdilate acccpturi sunt &alutem ? l(a ci illuni
. D | j adveisarii ordinem, qui poicstalom aeris lia
, buit, cnarravii, ejusque ex superlda lapsum e ca-lis
, t , enunliavii. Ilic item clamabat: Nestitis quia an . , gelos judicabimut 1 ct rursum : Suncli mundum ju
; \ , 01 dicnnl .254 *
<> omnibus Epistolis suis
. - praecipit ul coelestia scntiamns, et eoclestia quxra*
mus ac feslinemus currere iu coeJum, maluremus %\ , \ quc supcrna con&equi. Hic esl qni cum civiiatcm
\ . cl babiiaculiim ju&lorum, augelorum et bomiuum to \ prov liusque Ecclesiae, coelum esse declaraverit, caput Co\ \ ;
lius corpoiis Dominum Cbristurn Sucundum carnem,
%
?e
83
Hebr. , 14, !5. ibid. 10 Hebr. , 2.

Hebr. . U . Cor. vi, 5. ibid.
,IC c s t
I n
Act. xxvi, 7, S. ibid. 21-15.
Hcbr. , 11.
COSMÊ 1ND1C0PLEUS1\E
304
303
carnein, ul aupremut, appdUvil. Nam dixit esse , , .
supcr omnem principatum, poteslatem, virtutem, dorainalionem omne nomeu appellalum, non . , \
sotutn iu !)oc saeculo, scd eliam in fuluro : ac, ut , , \ , \
paucis dicam, bic est cocleslium ordinum et Ecclo- , ,
si;e doclor magnus et interpres, ipscque presenlis \ * \, ,
ct futaii solum slalus meiUionem facil, atqoe im- \ inortaliutis, imrautabililalis omniumque boaoroin ,
supernorum, quorum fim sesiitnare oon valemoe. \
Gloria Deo, qoi ha&c praparavil ac praenuotiavil, , \ , \
iiidemque hnplevit ei io dics imolcl, in sttcula. , , Amcn.
. \ , \ ,
. *
Paragrapha alia.
Statim a prtncipio Romanorum fidem in loto

muudo praedicatam laadibue eflert Paulus, eotqiio ,
uuius aecum lidei vocat. Corinihio* aulero, utpoto . ,
qui nuper hnjus muudi pbilosopbi fuissenl, arguii, , , quod, cum jam quidem resurreciioni Domiui Cbri-
aii fidem babueritii, id ipsis inulile evadat, cum ,
reaurreciioni pariter noaire non credani. Joroita- ,
que ilium seoiimverbium vocabant Atbenienses, * . " uipoic qui superaiiiioois suae xizania convellerei. ,
Galalas tiultos appellat, qui instar ioauimaiarun .
reruro facile senteiiliam mutasacnt, oc post ba- , ,
ptismum decepti, circumcisi fuixaent. Epbcsiis omoc Oei consilium aiinunliat, ac se istie qoasi .
mm feris puguasae dcclaral, baec vaiicinans, vento-
rvs esoc postea ceu lupos quosdam, qni illos dis- \ , ;
cerperent : quibuscura ait ex tpsio Epbesiis ex- ^
eorrociuros quosdaro, qui instar luporum Eccle- , ' , \
aiatn discerpiuri ossent. PbtHppeuses admodum . *miratur, laudans eos, ui qui soli muliam oollicitu- dincm et dilcctionem erga ee exbibueriol, eive in \
viiicuHs, sivo in defensione eua, ac plerumquo , ,
eibi ad usura neccssaria miserinl. Coloesenaet . item laudal de fide, si quidera in ilia permaneaot \ ,
11 cbaritatem erga sancioo oinnes babeanl. Tbes- ,
salonicenees frairuro amantes dicit, ac pereectitio- , ,
uem serumnasque pro pieiale paasos aODrmat; quem- *
admodum ot Uebra?os fideles praedicai, qooa per- \ , \
inde atqoe Corinlbios confirmai circa resarreciio- \ ,
ncm inoriuorum, giiniliterqiie circa secundoro \ \ .
Christi advcnlom. Hebrxos, otpote Hebrxus , ; unus ex illis, eorum res sibi communes as
, , \
eerens, aancios fratres, vocaios et 255
' ,
leslium participea appellal, atque. pro pietaie vc- \ ,
xaios ei passos asserii; ei lamen, inquit'% eam ,
ab inilio usque ad iincm firmaui U;ncamus: ipsos- ,
que inonct ct coobrmat, uc metu pcrsecutionis
eniolliantur, et ad infideles redeant. Timolbeo ilem .
Epbesi verganti liueriapraecipit, ut cavcat ab alicnae , ,
doclrinae raagistris, ncc eorum fabulis aitendai: *
ipsumque confirmat in dogmaiibus, canonesque cc- , \ .
dcMaslicos iradit ei : Ut cognoseas, inquil, quomodo
, \, oporteai in dt/mo Dei contenan*. Ait item.
aliquot
C ( B
lielir. , C, 14.
1 Tim. m, 15.
300
305
TOPOGRAPHLE CURISTIANE LIB. V
* , . toreset in novissimo emeisuias afque Ncriiatcm
, \ , subverturat. A l praedicit non in inclius profccluraa
\, \ osoo, aed maoifestas fore, et aroentiain earuro pa lan fore omnibus. Tiio item, iu Creia versanti, ca , xaV noxea ecclestasiicos iradlt, ci in dogmaiibua cuu, - finaat, atqoe adversus Cretenses increpatione tuitur,
, , , \ \ qoaai aevdoces, leves, eubdoloa, el ab iit. qui ex
circxflttisioeo erant, deceptos. Philentoni scribcns
, lctiiicalar eom nultam babere fidem, pieiatem, et
* , Cxorilolem erga anctos cujus scrvom Ooesimum,
, , , qoi ioolilit erai, in roeliue mutarit, et piuro effecil:
, ejo&qoe dominura mognus Aposlolos rogal ul eum
, ' . excipiat, xou ullra quaei servuro, sod qoasi fralrenw
lx oxiDibot ootem episioli* suit omnea borlalur, ut
\ od coaloroai babiuculom per fidem rectam el bo , nam vium iotroeaot, neque boaorum jusiis destiua
* * lonim jacluram faciaot. Quibuacuoi nos eliatn, in, , . digno* licet, xtisericors ei clemeni Domiiius Deus,
xxivoriormxt opifex, coonumerari digneris. Amon.
C*4eroxi Bebrais Paolus,alpote Hebr&og, Hebroioe
* , ocrip&it, io Graecaiu vero liogoam iranslala eju*
, , * epttloU fuil, vd a Loca, ol ferlur, vel Cleincnle :
.
tixMliterquo Evaogeliom aecoxdun Maulueum.
.
Textu$.
, ,
Oxaorvando, vir rdigiosissimc, eat Moytis mundi
, , dcocriptorig cum orouibut propbetis, evangelisii*
, , oi apootolis, coacordia: quomodo oeilicet omnes
- uno coooeaau, loixm mundum ix duos atatus a Deo
. - divisum fuisse narrent. ldeo enim ortus Deus rorum
, naiuram coodere, secunda diofiriDameutumeffecit,
, oc primo coelo conjunxit, in medio a lerra ad coeluni
, apatio inierposUxm; atque onum locom in duos
disiriboens; alterum, iaieriorein, nenipe bonc
* muodum etao conatituit; superiorem vcro, futurxm
essemundom ab iniiio dosdxavii,eettiiduni priorfni
, . ocopunn auoni. Neque enim spea nostra lu bac leai poraria vita sifa est, od io iulora et intcrminabili:
\, ' * in qua esi adoplio tiliorum ei redempiio, imrouiabi , \ , \ , lilaa, joslilia, tauciittcalio, beatiludo, porfecU cogni, , , tio, 256 e
quodvis aliud bonum repoaitoro
, \ , oobis el Doo accipiendum est, cmn ootea bic bonx
malaque experli fuerimus, ui pro facultaie Uloram
" * * nobi& tribondoram bonoraoi slm et prsUntiam co , - gnoocomuo, quodammodo ttlii Dei eiecli, ae gloria
, ^, \ pudioqiie laenarrabiH aftecU. Qoamobrem hic fidelco
\ | . myftteriorum corpori Donini Christi, post l>apli
8om tymbolice participes sumos, ulpoet resurrec tionem OooiinoCbrielo aniaoro adbibenl8,ejua gki * , - riaBconeories simus, gloriam ex ejos gloria alirabex , lee. Proplerea participalio dicilor, quemadrooduai ei
, . in Aposlolo scriplUDi est : vcro omnes reveiata
, \ '- facieyloriam Domini speculanles, t eamdem i
, 6k araxs* lran$[oriHatnur gloria inglonam,tanquamDom
rqr xur- Spirilu ; ac si dicerel: Cum Dominus accedit, om, slxora ncs iideles manifcslissime, eiuo operimcnto, gloriam
, - Domini quasi in epeculo conspiciiuus, et in ram - , , dem, quam Doiniiios babei, imaginem transforniav
loria
' II Cor. , 18.
6 1
307
COSM.E JM>lturJ.EUST;E
308
mnr, cjiis gloria, ad noslram gloriara, participanles. ??; : ,
ld eiiiin
.ihât pariicipatio ntysleriorum ejus, ,
quia cum curpon ey\s glorificalo partictpatmts, \ , , quasi in spcculo foiispicimus gloriam ejns, cique
participcs surints. Nam ex plenitudine rjus uo$ omne% . ?; uccipimu* , ipso largienle, ncc lamcn imminiilo.
lllud aulem, Tanquam Oomnii Spiriiu, boe sitrni , ? Iic3t: Sicul Moysrs a Domino accepit, sic et uos a : \ .
Sptitiu saoclo accipimus.
.7\( xarts<; , ; > . , -,
, ^ , : .
pQragntpha.
.
Qucnia.linodnm in lioc mundo nali, lacle paren" nitliimuT, id est, ex carnc ct sanguine eorttm ,
ad vilaro constiluimur; ila jubemur corporis el san- \ guinis Domiiii Clnisli alimentum myslico morc R U - ^ merr, quandoquidcin sccuuJurn Scriptur seitlcn-
liam in iuiuro saeculo Patcr noster esl, quia ab co -
el pcr cuin gloriam accipimas, ac aliquo modo rc- '., ^ *
geneiamur ad vilam aiernam. Hic vcro priuia na- \ * , \
talta 6unl, laaisque nuti imenlum, quod eum qui .
generalur in inysteriis, rongruenter ad viiam firmat \
ci consiiiuit; nerope iypu* rcgenerationis per aqiiaro ,
et spiriuim, ei mysiicus cibus corporis ci sanguinis ' \ ,
Cbrisli, qui credentem iisque particjpaniom, ad vi- \ lam ternam invitat et aUrabii; in fuluro aolem \
resurrectio a moriuis, qua ceu ex ulero ex sepulcris \ *
resurgimus, regenoramur ct rcforroainur : proprie- ,
que est pariicipatio gloriOcati iroinortalis, incor- , \ ,
ruptibilis ci imimilabilis Cbrisii corporis et animae. , , \ Gioria crcaiori ac resUuralori universi Deo in $ae- C , \ .
cula. Amen.
,
.
9
257 Texlus.

Divio* Sci ipturae mos est, creaiionero ceo a Pairc
faciam eifcrrc, incarnationem, quasi a Filio; rege- , ,
neratiooem cx morluit, quasi a Spirilu sancto.
Non qaod Paier boc solum faciat, Filius vero iliud, , .
Spirilus sanctus aliud; scd universim sancia Tiini- , ,
las crealionem, incarnalionem ct rcuurroctionom * \
ofBcit. Nam, quemadmodura dictuni esl, solel di- , , vina Scripiura, ad declarandum unum esae Oeum . ,
in Iribus byposlasibus, boc paclo distmguere, ul , !
Patri velui causae ascribal, quod sii auctor toiius , * >.
niuiidi; Filio auiem, uipole proii, incamaiioneiii ^ , */ *
altribuat, quia dignam adoplioncm obtinel, et fons , ,
eogniiionis csl; Sptriiui aulcm sancto, quippe , \
cx Palre procedenti, ac ulpolc virtuli viviGcauli , i sanctilicanCi, regeneralinnem, redemplionein, ei '/.,
haoculicationem fuluri staius. Quemadmodum cnim , , \ , \
sol vim in se illmmnandi et calefaciendi habet, nec .
pote&t sine illis vidori; i u ct Pater doaa viilulcs
ex b a M , ncc tinc iliU conspicilur, Filium sci- \ , \ licet el Spiriluni sancium ; ac quemaduioduni sol pxioflai
igneum corpns csl, quod aliani illurninandi, atiaiu , ,
caiciaciendi vim bab?l; neque iliunnnandi vi, calc- , \ \ '
facicndi faculiaa e^l; nc*\uc cafofaciendi facultas. ,
Joau. r, Ifi,
309
TOPOGRAPHLfi C H R I S T I A N * LIB. V.
, iltorainandi vis, sed lamcn iiigeparalnles imiluo
, , , ixnt ei viriulea ejus ; eic in Patre, Filio ci Spi * riio soocto, unaa ost Deus Paier cum duabus suis
\ * \ \ virialibus, qtut iit&eparabiliier in se muiuo sunt;
\ YfoG, \ , atque in propriis byposlasibus menic conspiciumur.
, , Hic enim Deos proprie incorporeusest, exemplur
, aulem, utpoto exemplar, obscui um osl. Ab anima
. , quoquo xoslra pote&t exeinplum assnmi. QuomaJ , . oioJium cniin anima insiluin in so babet vei bum
$< . et mentem, alque alia csl ratiocmandi, lia inlel \ , ligondi faculua, verbumque ex aniuia itueparu *, \ , \ billior prodtl, nec ab oa diaaecatur (simiiiierqua
, raeas ) : io i p a , ex ipsa et cum ip*a sunl, iia
* \ , ' , qooqvc dt Deo cogtiaodura.
, \ * \
.
QxaxwbroBi Joannes ovanjelisia, boc exeroplo
' , ) >
, , usox, Filium vocavit Verbum; ulpote qui ex Paire
, \ , piocedat ei cum Patre ail, aiqneex eadem $ub * sianlia, apoflolus tero Paulu* corpoteo morc, splen, , dorcm ipsttm vocavit, solis usus oxeinplo. \etv.s
aotcm Teslaroonton a i l : Faciamu* homintm ad
, , , xar' oixoVa imayinttu ei $imUUudiuem notiram ; ubi illu
faeiamtu , oc illod, , plurariter proiiuiitta, * , ,
, * , v i l ; il&ud aoteox, od imagimm $imilitudinem
* *1 opolwrir, , * idipfon siguiflcai; sed oliud oat, ad imaginem;
, ar* eixdra , * -aliod voro, ad timiUtxdinem. Alque iilud quidcm, ad
imooiii#wi,258 *
i ; <Jod scilicet bo. , * xXxora,
mo
tolus,
quia
omnia
cum
visibilia
tuai iiivisibilia,
, ,
, , C
inloliigibilia lein teneibilia, cum cori uptibilia
, - iocorruptibilio in babcl, oslendti unura esso
* \ omnium rerun crooioren Oeum. Aique eaicnos
, imago Itei otl, quoiooua iiovii unum osao oniverti
, $- creatoroio, quewadmoduni daaiat Apostolus*: Vtr
oxidcai xox debot uUte txpxi, cum tit imago et
dpriJUu
, * Uria Dei , palatn enonliaiu bominem ad glo# riam Doi Cacium oooo, ac ea raiione imaginera vo, ?, caue, qoaoi sciUcot toiua bomo nosso valeat, uiium
esoo mo<li opificem Dcura, qui ox oinnibus naiurig
, oxinol U I I X I D , scilioei borainera, compoeuerii; illud
- , " voro, ad timilitudintm, boc signilicai, quod oempo
, , ' Adam paicr fuerit, ooa vero filiua, produxeriiqiic
\ , - ox eubsUniia aa,modoquidem procedondt, Evam,
, , qu oeque filius, neqoo ooror vocatur; gignendi
, , *
nôno, proprium tlUum Selh, ex sua item
* eubatanlia : aliuro gignendi, aliatn procedendi moro
, , liroducons, alio olioquc modo duos illog emillena
; ex aubslanUa sua. Veroro Adami, utpote qni ini . , lium babuerit, filii ei ipsi inilium babent; ai con, * Ira Deo elPalre inilio carente, qui ex eo prodeunr,
\ , \ aino inilio procedunt, ac lernuro cum illo suni;
, qnemadmodum apiendoreicalorcumsole, ac qupip, ' admodum vorbum ei ment cuui anima noslra,
, Hfcunduni exompla divin Scriplurse. Quidam VCJO
. Palret aliia ad corporcum roorem propiug accedcn , tibua exeropbe sonl oi circa sanctam Trinitatcm;
\ alii quidem quaai ex perenni fontt* promananUs
, oivopip, f , ; )- dxoo Ouvioo eaae aionl; alii arbori x raditf, raCcx. , f. I Cor. , 7.
%
,loc
19
t T 0
cug|,,<lici
lr
311
C O S M J E INDICOPLEUSfiE
312
mio et fmctu conslanti ipsos comparant; omnet , . ,

autem atve aposioli, sive Patrea, ulpote bominea, , corporeo more, afflante Spiritu sancto, locutt sont, , , ,
exemplis usi divina substantia longe inferioribus.
In futuro autem statu, quia spirituales resurgemos, ,
aceuratiorcm Dei noiiiiam obtioebinias.
.

Sic igitur isiis in locis divina Scriptara, byposiases declarare volens, hac sermonis proprieiate ,
frcquenier usa est, quasi a Patre creationem csse ,
narrans, a Filio incarnalionem, a Spiritu ganclo , ,
resurrectionem. Verumtamen sancla Trinitas omnia . *
opeialur. Beatus vero Moyses, qnasi Deo loqoenle, . *
sic habet, Faciamus hominem, quae vox pluralis
qui- , 0dem est, polesique lamen de duobus tanUim iniel- ,
ligi. Quoniam igiiur visum Deo fuit nobis sanclae . Triniialia coofessionero non ab iniiio tradere; ne
illa, ut corpora, corporeo more intelligeranot, ,
aut euspicarerour tres esse deos; cum ad crea- ,
tionem bominig accessii, tenc aenigmattce plo- * rali voce locuius est, quae posaii eliai de duo- ,
bus 259 iulelligi. Elapso aulem quodam leropore, ,
plaraliorem profert vocctn, dicens : , de-
, ,
scendentM confundamni linguas eorum , quod non
taiiium do duobus intelligi vaiet; sed eiiam de
ttibus ac do pluribus. Deinde igilur roallia inicr- , ' .
curreniibus annie, ne majorem csae niultiludinem , ,
inrerremus, de Trinitate vocera xnigmaiiee per
Isaiam congtittiil alque firmavii, ter dicens, Stnclu*, , , *
idque ad unum Deum reducens bie verbie, Oomi- , * &,
u
nut Sabaolk, pUxa esl
omnis terra gloria
";
eju$
^ ,
ona triam byposlasiua) numerum, et deiiaiis uni- ,

tatem declarans. Sub Domino autem Chrislo se- .
cunduin caruem, haec palam ipse docuil: Euntei ,
docete jomnei genlet, baptizantes eoi in nomine

Pa- ,
irii, el Filii, et Spiriiu* saucli ; unum qtiidem , ,
iiomen proferens, eed in tres bypoalases dividcns. * ,
quoniam bsec dare per eervi formam pnedica- .
lurus erat, liaec in creaiione hominia pranuniians ,

pturalcm voccm prUninii emisil, Fad*mm$ hominem. Ciira itaque de coelo veniet Domiiius, ftdeleg, , .
ju&tos alqae dignoa secuni inditcet in regnum cce- ,
lorum, ciim angelos tum huroines : ex roliquis au- ' tem altos exlra flrmanienlum sinet, caeierosque
inferins circa terram, qnemadmodum in Evangeliis * ,
1 1
de consummaiione loquens ait: Tanc eranl duo in j) ; , agro, unus anumeiur, et unus relinquMr; duas <:> ^ T " * ![ *
; *relinque , vwlenlei in mola, una assumetur, et una
lur
ac si diceret, eos qui in agro suni, ncmpe , \ ,
omnes bujtis mundi boinincs, sive diviiee, eive , ,%\ '
pauperes, sive rocdiac fortuna, scilicel cx quavis ,
condilione, si qui digni rcperianlar, assumeudos , , ,
^sse in caliiui; sin indigni, relijiqucodos iu terra. ,
Oeinde vero eos qui in niola sunt, nenipc servos, * ,
memorai: qui si digni repcrianlur, assumentur . ,
in coelum ; bin indigni sint, rcliuquentur in twra. *
ijuod aulem pritno masculino gencre, deinde femi- ,
.
nino ulalur, generis diflcrcntiam iioiat; netnpe,

CJH. \ 7. " Isa. \ , 5.

:
11
Malib. xxvut, !0. " MaUh. , 40.
313
TOPOGRAPHIECHRISTIANE LIB. V.
31i
, , si\e mare* sive ieminae, sive justi aive peccalores
, ^ , SIIII.
,
.
Aposiolus vero Paulus in secunda ad Thessolo
, ' nicenset bc indical; Ix rnelatioiu Domini Jesu
* de cwlo, cum angelis virtutii }**, %nflammaigni$,
' , danti$ windictam tti non noverunl Deum,
, non obediunt Evangetio Domini noslri Jesu Chrh
qui pctnas dabuni, inUritum alernxm facie Do
* , - ftt, el gloria fortitudiitis e/, enm veturit glorifi , , emri ix $oncth $xi$, ti odmirabifofieriim omnib
* -QH% crediderxnt : ipso quoquo derlaraas ideti -bns saiHtifi magfiam et ineffabilem glorian repo * \ ;, alum ease; inftdelibu* aotem, paenain xiernam,
; \ id est, congruena illi elatui aupplkiom. Nam in
* , , pernieie, exlremo supplicio ct poeniieniia magna
, . 260 T e r 4 * l u r > quisqois taoetis doois, gloria ct
beaiiiadioe jualia reposila, IHMI fruiiur. Opag ito qne etl at quivis Cbrislianos in hac viu aeae eer - vitoli tradal, et eubjicial Doo, credatque toli di . vin Scripturat, lam Veieri, quam Novo TesU mento; accnrale dogmala scrvet, atque viiam fldei
, , eonsenUneam ducat; omuoa* vero Saunicum ei
, Graecam errorem, prout ad baptisinam accesauri
, ( - proroisimus tt confeui euauis, dcpellat, ipaiqoo
abrenoniiet, necnon inftdelitati, vaniiaii, et de gporaue illi spei. Magnum enioi dolrimeni- acci , , , pionl ei iis immorentur: eclipses ceu divinam
. Q diseiplinam e i eakulig tradenteg ac prsnuntian , les, neqoe ulteriori spo intirucii: aod errauloo ct
, alioa in errorem inducenles; ai quia cum aut ve * vor siimontum aut aliud quidpiam fvno sublatum
, tst, ad eos, ceu od propbeus, ae confcrt, aB iis
, " reaponsum accipii; ac vel, iia voriiatem emen * , . lienlibtis, casa amissam rtm contoquitur; sin nii nus, ne hoc qoidem. H*c apes oat vanorum hoiui * num, qui apbaricam formatn ccelo ascribune: nec
, , qutdpiam ullra sperare pouunt, nequc rcKurrecuo , nem, neque regnum coeloram, ncque iaiam me , Itorem : quandoqutdera etspteraoi illam amiturai,
. , , ct spei qiiam habebanl jaclaram facionl. Faiil
, Dcoe, vetierauduin capul, ut in revelatione Domini
, noslci Jesu Cbnsii,preci)Mia Dooiiaa noetne Deipane
, , , - D etomnium sanctorum,palriartbarum,propbetarani.
, , , apostolorum, mariyrom, confeasorum, doclorura,
, ' cuin iis qni in destera posili erunl annuroereuiur,
* C U D I iis iiem audiamus praeslantem illaro prs>
, , claram vocem : Vemte, benedicti Patris tnei, hxre
\( ditate Tecipxle paratum vobi$ regnum coniti
. , mundi Ipsi gloria iu sacula. Amcn.
.
.
Paragrapha.
,
Totus hujusce operis et dclineationum gcopus est,
; ' ul ostcndamus Deum ab iuitio, omniuin priscorum
, \ - bominum, Moysis item mundi descriploris, om, niumque proplietarum cl apostoloruni lcslimotMo,
, , duos illos sialus drclarasse, pnvscnteiu scibcci ci
11
11 Tbcss. , 7-9.
Mallb. \, 34.
315
COSilJS INDICOPLEUSTE
316
futttrom; htijtas mnndi utitversS flguram etpJitan- \ , '
tcs declarantesqae Cbrislianos principiis au'\6 ina- oi
f it iusiatere eaquc seqtti, alquo firiern eorum priii- , cipiis etse consetUaueum : et iti iioc Dci boniutem
, \ ^
eoaimofistravtmiis, qna hutc ludoct pat:estra, ccrta- ,
ntinibus, corrupiioniet mortt, Anem imposnil. Osleit- \ , , \ .
dimus autem in Domiuo CbrUto immortaliiatem, ' ,
inorru|itionem , imnitttabililaiein, bcaiitudineut , , , ,
ftaactificationea, ju&liiiamque sempiiernam omnibot , \ ,
ominibos parari, quemadmoduui a conslilulione ,
m n d i S e i pweparavorat, secundum videlicel lo- , ,
ctiui iu COBIIS, el secundttm siaturo, eodeitt prorm , \
modo, quo per tabei oacutum in flgura praniituiavil .
nobU. DecbraviiniisiienGrxconim sentenUani om- , ni ipacarre, *q*i neque secitndum sUlum el Tiiam ,
oxapeciont, ncqno forc credunl corporum nostiorum ,
resurrecttoiiem : sed orranl siroul alioa io erro- ,
rom ioduconl, uua CUDJ spbcra soa meiuibus suia *
eircumvoluti: raiiiio* posse Dexxi omntura boxiiRum *
corpora reauscitart; cura tamen, otpoio sapieoles, ,
xofte debeant quod, ol qtiiJcm Dcus cogtUtiooum ,
ol cordioMittiiiverooromhominoai judei ait, pooait- ' ,
qne cogUalioBce giugulomm qos a aacolo fiitrtint ,
difcewerc, nolio mogIs poterit eiagukxiiB bomi- ,
nxm eorpora oeccfxore : naio ti spiritoaba diooor .
oerevalei.qoaniomagt* corpora? siquidotn io eox-
tomtnatioae omoem creaturam commovebil fnx- *
damcniii, cooloat xempo, ac terram ei rdiqoa >,
qoonim oixfxla qo o i hx-.naois corpori- * "
Ixts babeoi, ojoo vtrtota discernento, restiluent. ^ , Sicttl cribrum agilont qoispiam, quod quasrit iovo- , .
xiet; aic, concoaso et agilala iiDiverta rerum natura, " /, ,
qoi quaerontdr In modio comporeboni. Nam tijv , nal tbv . ,
lu non
, ,
mdhuc umel, inqoil por propbeiani, eg* agitabu
,
modo Urram, ud ettmm cctlum". Cxm auleiwoil
mdkxu
umel, rerum agiUUrom, ntpote iaclaniiri, raoUtio- . neoi, secundooi Apoalofom, aiguilical; ut landcfu illae , $L JUnptvwptv
' &, (
immote mancant. Quainobrero cum regnum immMU
.
ocdpiemxj, graliam , perauam Deo ptace*u$
$erri*mu$ cmm ttvertutia, fhuu elobucxaiione**.
,
Domixoe verode coneummationo i u loquiiur: Et
,
$(eUm cadeni ie caio, tl virlules cctlornm
lur. iutu mpparebil tignum Eilii hominU tx emlo

: ^ *
et luncpUngent omntt Iribtu ferre, videbuni

F i -
lium homims waiexfem U cofii cum - f>
-
cijc ,
gloria mulia. mittei mngelo$
~
iuba TOCU magna; congregabuni eUctoi

; /
.
qnaiuor , summi$ ealh ad summum
calum Rorsmuque Apbaiolus in prima ad Tbes- + ,

saHHiiceoset Epislola ail : Qnoniam ipst Dominu$
in
*
,
'

ju*$n, in voce archangeli, et in luba Ihi dciandti
\ <dt ccefo, et mortui in Chmlo resnrgent.
primum.
* "
noi qui rtrimxs, qta relinquimnr, rapiemnr
,sir ,
fum ip$h in nubibtn obtiam Ihmino in aera,

' *,
$mpet cum Ihmino erimut. Itaquc consoiamini
m ^.
wc.ni in verbit toiio " . Simililer haliel in EpiloIa
fctl r.oritilbios \vnm% : In momenlo, tn ictn ,
ocx/t, in ol xsputeixojuvoi, dpxa
uiihsima tuba : canei enim tuba, moriui
reiar-
9
. , 7. Hebr. , .
" Matlh. xxtv, 39 seqq. * Tnoss. , aeqq.
?
TOP.JuRAPHIA CHRISTIAX.E LID. V.
31S
, cvr icdjisda- 9**1 incorrupli, et immulabimxr. OporM enim
ir - torrupiibiie hoc indueve ixcomiptionem, ct moriale
. >> boc ixdnere 262 immorlaliiatem IIxc MintCbri \\ ., slijnorum evangeiia, Uxe magna et lttirabilis tideir , , - liuni spcs, reaurrcclio moriiiorinn, cl r ^ n m n CHC , fyie^ - lorum, paratiim bomitftibu* a rniisiituliouc uiijtidt:
. yuttpzor qui ItotiinieA, cum prius iiiuiioilalif.tlcro, iucorritpiio*
, hi ei iinmulabilitalem na< li iiit, stibiinies pcr
/. , oercmdelati,cuut Cbristorcguum< lorum in baure ! \ *: , dilalom accipteM, cum Cbri<orignabunl, com Cbri \ - slo coelum in domiciliutn pcssidcbunt, cuiii ChH - alo laberttactilo non manufaclo ambnlarc per , , \ mitlentor, cum Cbrisio roelestis Jerosolymie civca
, mia com sanciis angelrs appellabtinlur, cnin Cbri ,
slo gatideuies, citm Cbrtsio cxsultaiifcs, cum Chri -
exaltati, ciiro Cbrisio coronas gcsiaiuos, ciim
, Chrttfo gloria affetti, cnm l'.hiiio tbrono graitax
, fruonies, cux Cbristo josttlia, sanclificattoi*, re demplioiie, bcaiiiudiuc, omiiiqtie xterno cl iitefla*
, , bili bono gaiidciilce. Qna? gen*, qua: secta tanlaili
, epom credcndo obtineal, practer Cbrotiaiio* ?
, ,
, , \ , , \
. , , ,
;
Crcd iioncredont ac aino degnnt, sapioxliaai
" , ,
, hujot xiondi diligcotes qore ne ooom quidem rorum
* , capere per so valeat, niti divina qoxipiani illoairalio
. \ - tubseqoaiQr. Sixiilitor Judct Ciirioto apparexli non
oxfoi C credoutes, qui baec tatn per se, qoatn per afioslolos
, \ , \ * suos polaa pnodicavii el coxflrmavit, bomrn ox>
, . nium jocturam ieceruni. Somoriiani et Mon \ tanistae, dorioro qnom Joduî corvrae, com
, \ a Moyse ct a mutidt figoris orudiri el in*titui
, oon possenl, nequo propbeiie crodercnt, ucque an , , geium, vel spiriuim, vel animam raiionaleiu im, , morialom etsc confilenics, sed pari cum Craecis
\ , senienlia rsurrecn*>nem corporum iioganles, baec
, . oiiinia aroitlujti. Simililer et Manicbai, qui cor , , pora odei unl eoriimque resurrcclioneni tion confi , lontur; eed ea malidci optQcia esse eomininiscun , lur : cumquc illa perilura cxspecleni, omnium el
, ipsi botMMrunijwiuraoi iaciuut, cumdoo illo, quem
bibi in lerra coiisiiluoruul, ut impii condemnati. Iia
\ , '
, . ^ panier ooioes bserctici, quotquol carnis el aniniae
\ itosine aoauoiplioxem lempore incarnaiioui fa , ctam iiegant, qaob|iiot cliani Filii deii-Uem lollunt,
, , \ cl Spiritus santli dciiatem niiiiuiiul, bis omnibus
, et ipsis boitis pi ivaiitur. Illi quippe laulum, qui
, unuin Douinin irtbu$ bypoalasibuft conftlentur, fine
. prtncipio, xtermnn, iiicircumscriptum, invisibilem
- intaciilcm, inroiTuplibil^tii, iinmortarfin, impas, , , , , sibilom, incorporeutn, indeiiniiuai, intomprcbensi, , , , , - bilcm, incomiM>silum, sine parlibue, tceli et ierra,
, , , , \ Uibiliuin et iuvisibiluun opificem, in Palre d Filio
\ , \ 11 Spirilu sanclo cogniium el adoratum: qui in novis , >. ', \ ^mo dieruin, incai nationis263 i^nipore, lonndiim
, \ * quem crcavcrat, rusiaurare volcns, atccpta tx
' I (. , 52, .
%
319
COSHiE INDICOPLEUSTiS
320
beala Virgine massa? uostra? particula, Deut Vcr- -i
bura, ctiin Patre et Spiritu saoclo, gine genrine, ul ,
panram munduni, viuculum omnis creauirae,bomi-
nem videlicet, restaurarel : ipsi ei timplici rolttn- , > ,
titis incliualione uoitns esl onione prxslanlissima , ,
ci indissolubili , ita ut agsunptiu unioni anteire non , , )
intelligatur, sed simul eodemque tempore formatio, 0, , \
assumptio et unio eAsislanl, pati quoque voluil et ,
occidi : cuoique lioniinem per resurrectiooen , ' , , *
coiisummassct, in coelum reduxil illuat, et sossione , ' *
ad dextcram ipsura bonoravit, alqae universi judi- , ,
ccm consiituii: cum boe item qui recte vium in- , eiituunt, in ihalainum ona curo gponso iitgrediun-
tur : qui scilicet oeque deiuteni, neque bamauila- ,
tcm ipsi adimuni; ii cm Chriaio cboreas agunl, a* , ,
cum ipso regnant in coalo, audienieg ab illo in con- , i
sumnialiooo : Vttiiie, benedicti Patris mei,,
harcdi * - ol
accipiu paratum vobis regnum * cotulilulioru
B
, *.

De eonsuroroalionig autem die neino novii, nisi
tinus Deus. Dicunt autem mundum non consum- , . mandum esse, donec homineg sint angelia oamero ,
aqualeg : nam dicit Moyses: Conititnit lerminot
po- ,
pulorum, ucnndum numerum engelorum

Det
; ac * ,
u
gi diceret, Terminum populorum in hoc coostituit, , ut gitii atigelis numero pareg. Saae Apoatolug quo- . \ "
,
quc ail: Cum autem pUmtudo otntium ingrtua
fuerii, $ic omnii hricl salvabilur
clare de congun- Q , nal
niaiione verba facieng. Iino eliam Dominus bac de .
\ , \ , * readumbraie loqui vkleiur, cam ail: In ruurrtctione
. "
pare$ *ngeli $unt . Quotqnoi ergo Cbrigliani eslis,
et buic gpei pairociuamiiii, Chrislumque in exem- , ,
plum et typum habeiie, cum liunc librum legelig, \ ,
orate pro me peccatore, ut univergorum Domiuug ,
ne me despiciat, sed miseralus, me vobiscum aunu- , ,
merrt cum iis qui a dextris cjuserunt, pcccaiorum ' '
gcilkct nosirorum oblitus, el ne illa ineffabili bea- ,
tiiadine excidam, precibus ei obsecraiionibug ve- ,
glris, per misericordiam, clcmcnliim et graliam , \ ,
omnium nostrum Servaloris Cbrisli, cum quo Pairi \
gloria cum sanclo Spiriiu et aunc, ei serapcr, el ia , '
, , \ ,
sascula gsculorum. Amen.
rj .

Chrigiiani Chritiiana Topographia lotum rouodum
.
coniplecicng.
(7 .
LIBER VI. Superadditns.
9
tk
264
Post absolulum librum, quidam adveraum nog

circa liguramroundiquaesliones movcranC, hig verbis- Quomodo polest, ai vesira fcrt senientia, sol
abscondi sub borealibus terra? panibus, curo miiltia
pariibus ierrs magniludinem excedal? Nam gecunduni sphaeram nosiram, quaDiumcunque gol terra
gil major, nibilo minus xmbraiii cfliciet ad oppogbam ejugdem lcrrae pariem. Quibus nos brevissime
Sl
& magniludine solii.
, \
, .
' ,
;
* ,
,
.
Mauh. , 5i. Deui. xx\n, 8. " Rjni. u, 25.
t v
Luo. xx, 56.
321
TOPOGRAPHIiE CHRIST1APM5 L I B . V I .
322
, reapondiimis faUum essofigmentumeorum: osten dioiosqaa primo cx climalibus, ol ab ipsis in con~
' , fesxo babetttr, eum minime diveros uinbras babere.
fyxi . Poftiea voro fdtpauin commoiistravimus ex iis, quae
\ ' iv . noo m partibus Axomis in iEibiopia obsemviimig.
- Nam in priueipio at&livae conversionis, vicceima
, . qoiota dio mensis Pauni, bora sexla, rum jam ool
, * , circa mediom cadum advenisael, c!aro vidimoe um bram bominis ad meridtain declinare. Hic porro,
. '- Aloxandrue tcilicet, coiibiitutus, eodem tempore
* , - recurrenle, sciliccl vicesima quinta mensis Pauni,
', ; usque ad roensis Tboth (ricesimam, bora sexta dier,
, , com sub sole congistereioag, oglendi umbram uno
tantam pede ad septcntrionalcs parles declinare.
\ ' ,
Secundum vcro Alexandria tmhim ctima est.
\ Cum autem bic tum degeret religiosissimus ille et
, mirabilis abbas Stepbamis, presbyier Antiocbenue,
, , * Cbrigtianissimus bomo et inicr perfectos vere nu , \ merandos, in lunaribus catculis versalissimus, qui,
, iecundum schema mundt illud ex divina Sciipiura
, nobis exposittini, solarea et lunares eclipses facile
, - pratnuniiare poggil, iis aeso lonc exerctlaro volutl
, . " [Vide in Pr&faiioue]. Quare io mense Tbotb de *, - ciuiae preseniie indictionig, rogaius ab erudilo
, Aoaslosio, viro mocbanico et docto, mnliog peritta
, , * rerum aaperanie, ut oolia eclipoiu praenoniiaret,
, * dixit ille foloram tali temporo duodecima dio
\ meuoig Mecbir : q& etiam accidii: lunareni vero
\ \ * fore pnedixit vicesima quarta Mesori, notata simi . \ , i\
m
j aius, rogavil ul praeler \ itas
. .pariter
. .
item ecltpsee iixlicaret: quas cum Hle
. \ enoaliasset, obstupuit Anastasiue. Aderaui iteoi
\ , * alii mecbanici ex amicortirc nostrorum nuinero:
. ; quibue praeseiitibuft boc colloqaioro babiium est.
, llle itaque vir religiosus, lom experimento re\ ^ , \ rum hujusmodi, lum siudio permofos, Auiiochiso
, * et Constantinopoli muliis aimis commoratus,
- 265
olraque urbe umbras diraensum
lesitficabaiur : atque Anliochi umbram eesqui, . pode eo ipso tempore extendi declarabat, ByxanCii
voro duobus pedibus. Est porro Anliocbia eodem
' - cliaoate sita, quo Rbodus, scilicei qoano : Byzan . * tium vero quinluoi clima paulom oxcodit. Nam
\, - iic ctimata
^ dividunt : primum cliroa in Meroe
_
si, ', 7 . , aôndum Syene," tefîym k x a n d r i * ,
, , qnartum Rbodi, quintum in Helletponlo, acxtum
, - in medio Poitti [Euxini], Tscplimum ad Boryslbe , nem fluvium et ad Maeotidem paludem. Deindo
. , - Oceaous adest. Si igitur, ut nos ipsis ocutis vidi, , rous, hic tertio, ut ipsi euppoounl, climaie, uno
, \ ^- pcde lanturo umbra declinat ad aeptentrionem; in
, , quarlo autem, seequipede; in quiuio, ditobus pe' , dibus : qul non palam faeril, ad gingula climaia
, ; dimidium pedis adjici, aut detrahi? Quod ei boc
, *, veriim sil, ul revera eal, hioc eane drprchfiidalur,
. solem ditorum lantum climatum magnitudinem ob , linere. Etenim si in tertio climate pcdis oniue um , bram elficil, in secundo sane dimidii pedis efliciet;
|/ . in primo autem nulla fuerit urobra. Quemadmodom
Ur
h o r a #
s e
e v e r 0 r
i n
32
COSM.E INDICOPLEUST.E
?24
autem In sccundo libro jam dicerc occupavinitis, ,
u riie spaiia mulia siint a Meroo ad auslratem usqtic *
Oceauum : itam a 1 aiaraclis usque atl Oceauum, , , *
niaiisioiws snnt plus ininus Sfptuaghila, ut uos , ',
dixiftse iuemiiumiis. Climata porro, qux Ui suppo- ,
nwtl, uA viginli ferc latitum iiuintratil. In cltmato .
vcro Axonioos, quae esl jEibiopum civitas, umbta ' .
plus UIIO pcde ad meridiem declinare dcprebondi- '
tur; ila ut ad omuem modum sol, cum iui< r Sye- ,
neiu rt Axotuiin aeslivam coiivcrsioiiein decurrtt, ,
diiotura tatitum climatum magxiludincin Itabeat. * , ,
Qua rationc igilur < a, quae al> ipsts dc sole iicuo- .
lur, iion falsa ei fabulosa fucrinl, quod fetilicei \ ,
lerra inajor cxistal? Quomoiio item CUIII terrain ; *
sptiaericam esso dicatti, umbra in convcxia lerrae ,
'
~
parlibu* nou variat ? Naiii c-uui xooaro illam ad- ;
Utftam in medio repofiaoi, necesse est ea, qxa ad , *
utmmquc latu* wint, wulium devexa eaae. Aiuxt . \
auteiu posse uemincm adusla illa zona babitare; *
imo eliam tllam, quam tioe iitcoJtiuus, terraro, ad ,
teptenlrioaalcm lerr* parleai lougissirois apaiiis a
soiia illa adu*u disiare. Mirorqua pUne quod in . , bujusiuodi, secundum illorum bypotbesin, couvexa , ,
ternt figura, ca proporlioue umbne proeedere ; ,
queant, v l ad singula climata dimidio pede accreacani , *
aul niinuanUir, , Deo juvaute, cominonsiraviiiitis, , ; , ipsigque ocalis percepimus, ac osieudimng iis, qui , , *
Bobiscuiii versabanivr bominibus, sane noa impe- , .
rUis, sed erudiiis admodutt, et bac in re xtreimo " ,
liii vcro iterum dicebaal et Q , , dwcertmlibxs.
afiroiabanl, c\m corpus illuminaas majus, illumi- ,
nainm vero nuiiua sit, ulrumque aulem spbaericuw, * tooicaua prorgas umbram eflici; iiam radii majo- , ri apbjar ultia minorem isibae iltac transeuaies, * \
iiecexârio in acuiissimuni cowum dcsinere, aiqae !; .
deltnealii doniouslraiionibus nos drcumscribcre
conabantur. Vcrum bac in re falsum ab illis pro- *
fei) ipgis oculoruro experiuicntis coroprobavimos : , ,
allaia quippe parva gpli^ra liguea, dettxoque clavo \, \ ,
quo iilam wanibus lenorcmus, eamdemque soii op- , *m\ .
' ;, '
poncuies, rotundam ejus uiobram esso vidimus,
noti aulcm conicaiu. Tuin eos ita compeilavimus : , \ , * ,
Ex quam parva baec spbstra cst, quam lenemns, sol , ,
auiem secundum vo ingt nlis roagtiitudinis, el ta- . \ ' , \ iun non fonicain, sed rolundam el (ylindiicam ^
miibram eflicit. Expcrimemum vero iilius, modo ex .
breviore, inox ex loogiore iulercapedine cepimas : ^ ,
noqoe dcmonsuaia 6uwt qaz illi effuliebanl; sei!
capuusis ipsi verbii multos dccipiunl. Rursam aa- . .
1 allato couico vaso, conmonsiravimua iliis, co- , ,
aieuai corpus coniram itidem umbraDi efliccre. Ac, \ * , *
xl veritaie pra?sente loqitor, Pater religiosissiroe, \ . '
illi biauti oie, iristes atlonitique, per virluiem II ; > , Cbiisii, absces^ruiu, a nobis ex ipsis sois fiznicn/ ' , ^ - ,
l pudt^factt. Eccc jam pro ittorum more *l arl?\
,
liucoi describeittes, unam cuilibet climaii, Deo ju: /* ;
xauie, asslgnarc possumus, ccitis a gumeiuia com- ; *
oiotttiraoleg, solcm mii ^sso duobus diroaiibus , * .
najore; ut ba io re discaat a>n recu ccivice stiporbire, ged diviu Scripturs obsequi.
4
TOPOGRAPIILE CTRiSTIAN M B VI
H * cMttov ! * , clot * * ! /
, clat ( xaxsttsv
* , ,
.
9* *,
320
Becta linta etl lerra; aoveoi xatem Untz* reeta*

ad ittrpeitdiculam, toitdeai erecia rorpora, Btxtpe
ad singitla cliroaia nuai reprsrstxtaai. Lnum
vero a aote ad corpora decidentcs, sobrea rxdii
swot, qui hinc et iude ad corpora delapti, xmbros
ui airarotiuo designavimus, cttciunt. Una ixtea*
tx linois, recta descendeat, qxia ad pcrpexdicaloia
loexmubi sol nxllam exVit ttnbraai, indicartt.

4 * ukimm $pth. Sofem deBexo capite dclintavx Coaxtas, qaia cnm ia cjos de mttadu svtte- Advertaft porro wlim, iu scbemate dinidixm pernale, xNtho pkirx veriis toptenlrioiiem, qtiam dis cerva lineola indieari: aiqaideo, ut ix AaaleTetMis meridii-m, climala sittl, non poierat eam rtia Graeis ohstrvavimiis, hac fgxra , siva
qaa? in uovcin iiisce lioci* mcdia *ni ail perpcn* diwidiuni sgiiiOcatur.
tlicxlxm vullot softis dfpingere, t ;, esl.
t
327
COSILKINDICOPLEUSM
m
capiti imminet, nullam effit.it umbram ; qoia , ,
major corpore radius, tolum drcumquaquo col- \ .
Iuslrat.
"
ld testificatur Dominus in Evangeliis cum tfr *,
minos lerrae vocat Homenlero, qui a Barbaria ,
irajectu marie plus bidui dislat. ldque liquot .
tx ciimaitbus, ut apud illos in confesso suui : *
rt ex lods, ait Ploleinaeus, qui jEtbiopiam , \ ,
dcbellavii; cujus meiuionom fecimus in secundo , libro. Palam item est e i urubrU in quolibet d i - . *
exstauiibus, tolcra duorum dimaium magni- , 6'
tudinem non eicedere : ac etiam terram esse expli-
caiam, non vcro spbsericaro, ut in delineatione , ,
cjus exbibelur.
.
268 Tractatus,quo manifestiui ae brevius

"compro baiur, tola dititta Scripiura douri,
Deum
,

duoe paravisse ttalui: humc iciticel, el [ulurum.

, .
ld demonstralur primo ex ipaa univer&i conotroctione, qoa Deui ununi locum divixrt, a terra
itempe osque ad prinium coelum, ialermedio posito
firraamouto, id osl secuudo ccelo, otque uno loco io
duo ioca dialributo.
Socuado, ox honiinis etructura, quero ex duobus consiiiuit; ex morlali videticei ol immoruii:
IIIIIDI manifesle por contraria ilia cerlamwl objideoo, nt pooiea munoriboa oxor&arou

,
,
, , ,
.
,
, ,
*
,
.
Tcrtio, ex duobus lignis in modio paradisi poai,
tis, ostendil duos esso ataius : alium mortalem oi , niiitabilero, iromortalcm vero et immutaNloa ^
^
\ ( .
alium. Nam lignum scieniie boni ei mali, ty
,
pus et Ogara esl hujua mundi, in quo insit- \ , *
tuimur et exorcemar : ligitum aulem \itae, futuri , \
stalus figura est: in quo neque mors, oeque uiuta- , , .
lio oblinet.
,
Quaiio, quod hominem ex paradiso oxpalerit, oi , \ , haec monita verbaque dederit, forle exltndat
,
manum tuam, el tangal lignum vitx, ccnudat,
ae, ,
,
t i w l in aiernum bec, inqaam, erudienlis sunt, ,
ac aiibindicanits, aiiquod boniuibua, post bujoa ,
viiae cerumen, immortalis vite donuoi repositum .
etse.
,
Quinlo, a Fuimccbo id docomur, qui do Noo
, , valiciiiatar et dicit, bonc liberatunim noo oaso

a laboribus et a nialediaione, atque ad nieliorem
*lr* \W
^ ****9*t> ^
.
itoium deduclurum.
, ,
Scxio, ab ipso Noe ediscimos nos bominos a
prima illa terra oiala ei spinosa, in hanc lerram, quain uunc iucolimas, transiaioa esae : qua ,
quidem inelioresl, ac prope paradiso aequalis : hino- , \
,
quo dccemur primi et aecundi siatus discriicen.
.
",
Septiroo, quod Deug Abrabaraum elegerit, acex
CbakUeomm leira in Palae&iinam transiulerit, , *
magnaque ipsi dona pollidlut sit, el terrai ilUus ,
poxoostKMioin; licet ipai no vosiigium qoidem pe- , * ,
c
"Geo. ,22.
329
TOPOGRAPHL*
CHRISTIANJE L I B . VI.
330
, , - tlis dederit, secundum uivinum SiTipturam ; ipsuni , que fidelem eflecerit, ita ul fulura Oei dona firmi . \ lcr speraret. Simililerquc per Ismaetem el Isaa \ , cui iioorum TcsiamoiUorum dignitaleni declara
, , .
vil, quod videlicet Ulud sorvum, istud libenmi
, ' esset.
Ociavo, iicruoi per Isaacum et Rcbeccam, qut
^,
gemellos genuerunt, dictum eal, Major terviel minori " ; binc rursum duo slatua declaraitiur, alius
, \ .
, \ , servus, liber atius.
269 Nono, in Jacobo et Joseplio, qul non
, '
, * , iti iiCgypio, scd in lerra proinissionis sepeliri vo luerunl, declaraium cst, quanlo uicrque desiderio
, ferebatur erga &p^m illani, stbi a Dco datam, scilicel sccundum slaltim.
.
Dccimo, ipsc quoque lempore Moysis exilus ,
, ,
redetnplio
ex serviiutc Algyptiorum, liberias itcm
,
, oi ingrcssus, iesu fdio Nave duce, in terram pro, , ^ raissionis , duos illos ataix* clare pnesigniflcant.
.
Undecimo, similitcr construciio artac el lempli.
rov,
ac velum, quod unum labernaculunn in duo divi ,
debat, interius scilicci ct exterius,fauucet fuluruni
; ,
alalum praesignilicabat.
.
Quid dicamus de juoromdam probomm bomi
num dispensatiooe : de Abelie ocilicei, eiiam post
, "
morl?m, fiducia, qui adhuc loquilur de terra cla , ;
mans, el rediium ad vilam paiioricns.

Eoocbi iraoslaiionem qois sccum reputet, qoi
;,
. . .
, ,
:
derct niortem, palaro ex nojusinodi ordinatione
civa
cognoscat meliorem quemdam statum csso felu ; *
ruin. Elis assumptionofn ct illoro in curru ignco

, - cursura quitpiam videna obalupescai aane, ct anim
- adveriat quanium bonorie bominum iiaton iribuator, quippo quas doceaiur ei sporct e cttrsum ad
.
COBIUIU dirigere poooo.
Si qxis eoeiesliom ordinum exercitus muUiiudi \ * \ nem cborca ageiiiem, gandentem el cxsullaiitem
de oriu Dotnioi nostri Cbrisli secundum carneii),
, , - audiat dicentem, 67orie in alii$$imis Deo, in
* , $ ,
urta pax, ta hominibw bensplaciivm **, sammoperi*
* \
,
.
;
, *

,
,
;.
snue mirelur, secum repuians coelcatium ei ierreuoroin uoain couiewiooem editam* ac Bei placilooi
in bomiiiibus esse.
Si quis Tiriuteni resurrtctiooi ipeius Domini et
Salvaloris noslii Jeso Chnsii ex morluis contemplelur, erecta mente sna, umveraorom Servalorcpi
Deuui iocessanter celebret, qni ccriamini cor|>ori^
ctiui aniina finem impoeuii, qui baec ambo contraria invicem ad concordiam deiluxil, et gpirilualia
mutuo consotia effecil.
Bomini uoslri Cbrisli in coeluni secundnm carnem ascensum si quis considerel, angeluaqite
veele caudida apostolis sccoiidum ejus adventum
praenuntiantes, Jeauui magniflcare non dexislet, qui
bomiuibus aicensum ad fotumm ccciestem siaium

, \
\
, , \
m
JGx*. ,
13.
Lu<. .
PATROL. G R . L X X X V H I .
11
33!
COSMiE INDICOPLEUST.E
32
cmmnmisirai it t1 apcruit, qucm praepnravil a con- ; fttilulione uiuridi.
,
Si quis descentum Spirilus saucti ail apoololos

eongpicctur, magniquc Pctri in roedio oipnium po- ,
siti concionem pcrpendat, 270 univcrsorum to*> ,
gitori Deo supplieans, ipsum laudibus exlollet, qui ,
talem arrham ct pignus fuiuri slalus bominibus ^^
conlulii.
.
Magni Pauli coelilus faclam vocaftonen) ejusque
,
raptitm ad terlium coelum, ac rursus in paradisum, \
et quis coiiiemplettir, baec ad Deum clamabit : Glo- , ,
ria Wbi qtii per omnia et in onmibus dona largim * oot
boiuimbus.
Si quis cbori propbeiarum, sacerdolum, justo*
, , \ >,
rum, iusuperque apostolorum et evangelislarum
scripia legerit, cum prodigiis, vaticiniis, cl veris ,
evcmibus, is deprebendel cos priinnm el secundum \ ^ \ ,
\
stalura duntaxal memoravissc, nequo anlc priniutn
neque post secundum, aliorum caialoguro texuissc. : , ,
Gloria Dio qui eorum oninium mitiUlerio locutus ' ,
: \ ,
esi, eC fuUra praenuMiavit, in sscula. Amc.
. .
Si quis secundi, iliustris ei gtoriosi advenitig
\
Domini ot Salvatoiis noslri Cbtisli meraoriain in
imo pectorv. r.oiiservcl, uecnou beaUe a moiluis , *
resuneclioui, mutaliouis diundi in ueiius, ac ,
inellabiiis gaudii el spci bouiiuibus reposiue ratio- \ ,
ncni uiciit'.' i-oncipiai , ooinium causam, crealorcm,
reslauraloreiu uuivcr&i celebrabit, ac iuirabiiem , , ,
predicabit; itno polius non poieril pro diguilale * * \
compciiaie cum, qui onua laurie, gloria etcaniicis \ * *
tupciior ei, qui cx surrnna boniiale a principio '
duos slalus aeavit, ac in priiuo sialu bumanum , genu& iustiiutis tiadidit, cl per discipliuam seroio- : * ' , neinque leiuperanler agere docuit, ac ipsum.ei per \
ipsira omnetn quoque crealuram, ad aecundura ,
sutum deJuxil. Gloria libi, gloiia libi, gloria tibi, , *
tcr eapcie, creaior, opifex omniuiu, ei reaiauralor . , , , ,
universi, aaecuia sattuloruin. Aaien.
, *
, ( . *.
liis omnibus commonsiratur , Cbristiaiioram
*
dogma omnium optimum, sirueture mundi consen- , taneum ac \ei issititum csse. Quia ab iuilio Deus, ,
inlompesiive, scd ntiliter et apposiie, uoum ^ . * * , .
locum in duo lo< a divisit : buucque paravit ac dis- ,
l>03uii ad praesenlem stalum; altum vero, aJ fulu- \ ,
ruiu; ut \CT\ et non fieii ilbrisliani coiiilteulur. ,
Gixci ilaque, qui sclcmum esse muadum suppo- , , \
nunt, ac rosurreclioiieai corporum , ooronique , . " caDium ascensum negani, siuliiiiaiuquo reputani; , \
bonoribus hujusmodi, ascer.su jue iu coelum, se- , \
cundum hypolhesin suam, jure privantur. Judaii , ,
qui lloysen et propbetas l^gunt, ncqt.c lamon
magiiam illain cl sapientem Dci oecoiioiutam .
iitteiligunt, qua in ptopbclis declaralur, Dcuin , \ ab iuilio duos staius ad nlililatom bon:inum pa- , ravisso; ncque pririci]>etu ilem biijus sccundi 0, ,
;
L:U(US receperunt; trno eltam n ofTcMidtculiun
f
3
TuPOGRAPBliB 5. LIB. V I .
334
* , * /- 271
** fuii : baotenusque ascciieum bomi * \ i.era in cadum aliquando fnre nou crcdunl,
4\ , (> sed venltiruin quempiau) exspcciani, qucm Unciam
vor;i,i qui in lerra ipsoruni regnaturus sit, spe *
* , \ m ilqtie illum gcntcs ontncssibi sttbjeclurum cssc,
*>?; , / - imlloque tO;lcsliw scnau aCfcclum forw pulant,
consitium ncganles : rali qtioquc donuiilium
, ,
, illud in (jblis paratum, inopportunc supponi : quod
, lamcn Moyscs non inopportuue dicit sccunda dio
* factum, ac (IrmaraetUutu iutei medium positum,
', sicque duo loca confccla esse; iJcoquc ipsi ab
\ ' * - boc domicilio excidunl. Samariiani pariicr, cadeiu
. - qna Jiutei ignoraniia ducti, non credcotes, ac de
; \ resurreclione corporum dcque immortalitale ani, xai \ uia* dubiiautes; simililer ei ip>i ex COBICSU domi, xal \ - j | peltuatur. Manicbi Grscis paria eenlicnles,
x*liinaiiloque spb&ricum coelum esse, corporuroque
" - exlremam corrupiionem exspeclaniee, curo malo
, * deo soo, quem sibi circa lerram consliiuemnt,
, eondcrananlur, a calesii civiiate, quam abnegarunt,
, ; tjecii. Similiterquo oronis toreais, qu perfectaiu
, , ; ; osso Cbritii bumanitaiem negat, videJicel qnae
. \
aoimam ralior.alcm mcnte pradiiam, corpue ,
; ct oiMncs imn corporis iura animae proprielales
, , \ , \ non confitclur, seddubitai; sivc ctiam quae deita \ lem Cbrigii negat, ei mtiiuii, ac minorem Palre
, ' * ipatixi vcl Spiriitim sanclnm dicil; ba3, inquaro,
*, , \ omnoa baueses, a eoelesiibus mansionibus excidunt.
, B> ati rrgo suni quotqtiot per divhiaa Scripluras,
, Veterio lum Teslaroenli, universonim
. opificem ttoom esse D<um ^gnowunl in iribus hy, \ - posiatibns, Pairis, inqwnm, ei Filii el V
*
c i i : sanctaui Triniialein consubslantiabni,paris po , ; lciilix, forliludinU, glori, bonoris ac sitie prin , , , - cipio : iloiiiqnc sapicnlem c.i omnipoientein oeco , , \ , noiniam i j n ^ qui onmium causa esi; qnod sapicn, \ \ \ ler coiigruuiilerque doos ilios sialus ab ini io <r s * \cril, bunc scilicet el illum : ac j>cr Cbrtsti per \ ' fcctam bumaailatem per omnia nobie, lam accun, \ \ Cia duiii auimaM), quaui sccuudiim rorpits, siiuilcir.,
^ - oxcrplo pcicalo, qnae ia no\issimis lemporibus
' \
cum bomiiiibus conveisiala esi, fuUJium illum sta : ? ; , lum doclaravil ei osleudit, alqne omnibus bujusct
r*i lidera ieeit, cum ipsam a inorluis suscila\it.
, - D Qoouioot eigo bac reguia iusisiunt, pax
.
iliia nmcricordia, el in judiciu l>: i fuiuro jure
, * , audienl a Boniiuo Ciirislo cx coclo to<|iienie :
: ; tiitc, benediai I*utri$ mei, lnpreditate acapiic para
tum tobi* regntit* couslitulionc mundi * . Ips)
; , g!mia in sa^cula sieciileriini. Aiucn.
f
l 0
, r i l u
)\ ? ;: \ xCcp
^ . .
" olxovogJx; %

* : ;
,
/ ;
" Maub. xxv, Zl.
U.Mivcrsus itaquo Dei oecoiiorai;e scojius bio rsi:

nam opoi;e preliuin <il, ilimn 272 breviier rcpcterc. Dcus cx bonitalfûa volnit csseiuiam, virlutoin, raiionem ei cognilioncm aliU conimuaicare:
quia vcro ii qui bis patucipani, non possuutiTt
335
COSM. INDICOPLEUSTiE
33
ununi collecla omuia nosse el babere (naoi id , ' *
Deo soli proprium cst, sine disciplioa et experienlia * { ,
oiiwia cognoscere: quod ille per so aif, virios, ra- \ ,
lio et cognijio ; coutra vero res faciie ex condi- \ *
toria sui panicipaiione bsc oronia obiineant); fe-
cii ille duos boscc stalus; primoin, nioctalem et ,
mulabilero, ad experiroenlwn ct insiituiionem ra- , \ ,
lionabiliuro, ui universi variclate, conurariorum \ ,
conjunclione exerciiati, dulcia et amara experi- * remur; aecundum vero slaluni, iinmorlaleni, et , *
iramulabiiem, td fruendum gratia ip$ius; utdiscer- ,
nendi vi instracii priorum pariicipationem amjrie- ,
eiamur. Ipsi gloria iu sscala saeculorum. Amen. .
. .
Nulla igiiur secfa, non Jndaws, non Samarila , , nux, non Grxcus, nou Manicba?us credit aol spe- , , , rat rcsurrectionom bomioum, aul aseeiisum eorom ,
in coelum ; sed ex iis quolquot coehim eese spharom * !
aeslimanl, id esl, Gratciet Manichaei, opinioni suae , \ cousenlancam increduhiaiem obiitient. In qua , \ enira spbxras suse paito poasuiit regni coelorum lo- . How
cum assignare 1 lure igitur illi resurreciionem cor- ;
porum negant, solasque aniinas aiunl, aui gtoria , \
aut eupplicio aflici post vitam pnesenlem ; vol ani- ,
mas una cum sphacra circumvolvi, oraniaque vi- *
dere, ut quidam eorum dicthant, vel ad larttrura \ $ , ,
damnari. Quidam aoiem animarum io aiia corpora .
iranstaiionem perpeluo fieri affirmant; alii vero >. * \
animc rmmorialitalem prorsus nega.nl, iique omnes , \ uullam de corpore post hanc vium spem habent. gj .
Qu* vero secia-, spbaram csse noii credunt, eci
Al ,
licel Judari et Samaritaui, alquo nrmamanium, *
qood medio tnlcrpositum, et locura umun in ,
duodmdit, iniempeslivefactura dicunt, consequen- ,
ter et ipsi incredulitale detineuiur: Samariunis
neque re*urreclionem, xeque ascensom iu cceJum ,
conftienttbas, neque immoruieoi animam esae di- ' * *
cenlibos, sed perpeiuaoi generis nootri eoccc- ,
aiooem aflitrnaiilibus ; Judaeis vero reaurreciioiieiii , \
quidem bominum faieniibus, sed eos semper iu , \ \ ,
icrra versaiuros, comesiuros, bibtiuros ; raatrimo-
nia ioituros esse doccntibus : quemadmodum et * *Er aractdcei
Sadducaei in Evingcliis Dooiino quaesliouem pro- ;
ponebant bis Terbis, /n re$urrectionc cujus-, \ ptem Womm trit mulier ? quos errare Dominus ^
j
^^
^ ,
brevissiroe, ac Scripiurani divinaro, in qua \irlus rjj * , ,
Dei continetur, ignorare comprolavii dicent: / N .
B
4 v
i y t t v
usurrectione emm ncque itubent, mque

nubenlur:
\ ,
tederunt sicut axgeli Dei in caelo Illi 273
t>

,
er
tum ex acripiia, tum e\ figura c pra^paraii a coneliluiione oiundi argmtulur, superiorem illum locum non iutempeaiive faclum esse, sed es&e
qucindam aecundom statum ccclestem paraium a
coirtiiitiiione mondi. Similitcr autem omnis ba:resis apud Cbristianos: nam alia apud Graxos,
nempe Manich, ccelutn csse epbxram puuol;
alUe viiam buk pnwuniem anipleciuutiir; aiw iu
" Malib. xxu,tt.
11
ibid. 30.
, *
* .
* , ,
, ,
;, , , , \ rlovioi
337
TOlOGltVPHIiE CHKISTIANdB L I B . VI.
338
, . Cliristo qtiidpiam ad naturam nostram perlincos
, csse negatu, sive corpus, sive animam, sive nien, - lem: atquo iiiuUum errant, divinas Scripturas ct
, Dei viriuiem ignoranlea. Soli namque perfecd Chri \ , stiani ii sum, qui sine errore divinam Scripturani
* aoquuntur, atque tom ex ecriplis, lom e i figura
, - primi ac eocundi stalus, et loca ei flguras qua in
, ', divina Scriptura narraniur agnoscont. Quia quem admodum bic inutidus ci angclorum et bomi; . Dom esl, Sptclaculum facli $UMH$ mxndo, ail A
. ".
ttolos, angeiii et kominibus >*; sic et superior locos iiodeai xxfolio ct horainibiif prxpaiatoe eat. Glorio proplei omnia regi saeculorum Deo.
.
Ckelum terne colligalum ol di ,
*
visum io partes est: duas enim
cameras, el daos oirinque muroa
* ,
coosiituem, et ad cameramm pro-
poriionem manim onum convol-
, \
TCDS,
, *
mundi figuram conficil.
aUerique colligans, totam
Hoc item schema, id cst ma-
.
, ,
gnitudinem solis et lerre, secun-
dam exteroram opiuioneni deli-
neamas; ut quivis baec couside-
, -
raas [duo illa acbemata], moiuo
conferre possit, quomodo scilicet
' ,
secundum scbema noslrum, ac rei
voritoten, radii sotis in corpora
decidentes, mnbrao proporuono
quadam ad singula climala cffi-
ciaot, aecundum priorem noslram
dcocripitonea, dimidii pedis per
**
eingola discrlmen exbibentes ;
quomodo itemio hocillorum scbe-
[ ]
mile rodii hon in corpora deci-
* -
danl; i u t climata illa, al vo-
carn, givo corpora, a sole iUumi-
* ,
nari neqaeaDt: ol quod veritaiem
, -
aversantes iu sois faboiia suio
causa glurie&tur.
;, .
w
I Cor. , 9.
* Hicroerooralumsctoma bobolur inCra io priroa labuta.
329
C O S M * IXOICOPLEuSTJt
340
274 LIBER VII.
r.
bt cwlomm duratwue.
(4(5)*
Tibi a nobis de < celo scrmouem ineiitiTi rogauii,
>. - t ominom studiosissiinc Anastasi, oblcmpcrare * , *
negtigam ; idqueprimumdarilaiiscausa propunam : , * ,
ntrum iilnd indissolubilo, au dissolubilc divina ,
Scriplura dicat. Nam iMud etiam tndii-asii: Essc \ " .
qtiemdaro ex iliis, qui ee Christiaaos cssu glo- * /,
riatilur, qtii contra Gia*co* dispularc volens, *i i l - , .
loruni sentcnlia* aslipulari noo itiiclligcrcf, dum \ , , lt
ftpbxram cum illis adimiiii, quaeseinper coeltim eir- iv . *
cummoveat; oi tamcn in libro suo cuDfuni dissolvi , '.
prjedicat. Vcrum ignoro qua ro permoius ita lo- , ;ualur, ac airari subit perilissimaro illam viri *a- . Ei
(ticnliam, qua? ex nimio novandi etudio ita csecu- ,
tiat. Nam , titpote Cbriîanws, Gra^caiiicam illam .
*eiilentiam coniulare voluit; eoruin siatixt pritici- \ ,
pia Tuqdiius evertere opus eral, videlicet tpbreram Mptp *
rt ejuo circularem molum : quemadmoduro not . Ei tk ^
t>eo voleute, ii alio opere rogati pneslilimoa. Qnou , ,
si fundamcntutn ac priucipia eorunt, twdu aiier- - , & , * ktA
niialis demouairationes ptofcrunt, adiniltal; qtiiJ ;
Truslra laborat sopbus ille, qui non supra >tram, \ cd supra arenam iuepUas fuudat aua? Nemoquip- , ,
fic ex iis qui recie seniiuui iil, quod semper mu- ^* , ,
vclur , corruplibilc et dissolubilc esae , noqtia 6 , *
orruplibile et diasolubile *emper moveri dicai; ,
ftcd quod aemper moveiur, cum gemper morcatur, , . incorrupiibile eei: qvod auleon non semper move- > ,
iur ac dissolvilur, corraptibite prorsus est; quia, , ;
cuxi a eiota eesset, nox temprr movelur. Qui ^ , , *>
ergo, eiOditissimus i!b% com sempcr roovcri c(p- - ,
lum admillat, quamvis secus diviua Scrtptxra (ra- , dat, ipsiiin tamen dissolubile csse delinii ? Qmm ; * r\ aniiquis aut ex recentioribiis, qni ioier exl?ros ; ,
philosopboft clarnenioi, repcrit, qai, cuix rc!um . ; ,
apbxraoi fsse diceret, dical tamen iltud diasoKt ? ,
, Imo veio ocimea, syllogUtico morc p:oc<ilcnt g, in
dia&olabile c<xlun esse dixeraitt. Ilic naiie no\ a ,
abaurda commema eonfiogii, ncque exteroruui \ xJh \
docirinam eeetatas, neque apirituali noslram in- ,
tra posilorum iratlitioni obteraperans; ed exlcro- * ruin doclrin varietalem, pai Uerqne intra poai- , ,
forum oiiniaie fictam ci puram Etclesi discipli- * ;,
nam ignorans, iinc prxvio examiue nova doccre , ,
nggredilur; verba sua ecttoi pugnarc iion aniiuad- *
veitens, acqaas 27Sinc oriamur quxsiiones xox ;
eanoiderans ; sed queiuadmodum iniperilus viaior, .
omtsso reao Uioore et in posiios, in pravipiliis et iuspioix anxixo veroatxr; t k illo doHaotexo, ia
adversarioriim, qnom lonet, corsu roufoisus la<*ilt dejirilur.
Quamoliirm, Clirisli omanlis itne, iibi, qoi
, ,
t:ostrum opusculum (sc onim uoslra miuuert ae - doprimeirt oportet), Chriuianum Kcilicet toiiog * tntinJi Topourapliiam Icgeris, salU esse doxi, .si
/ * ', *
u.siJeres ei advorlas, qua raiionc in pi ioio qoidmii '^ ,
libro pliysicis arguinonlis nsi siinus adverouaôs, *>. ; ,
qui Cbrisliane quideiasciilire \ideniiir, sed coBlum * C
Valir.n" . hab?l. xto\ :, ubi lrgîim pjiio, :,
3!
1 0 P 0 G R A P H L E CHRIST! VN.S L I B . VII.
3
- :\ \ essc jpliacrara putanl; secunJo, Cliriatianas liy , * polbcscs figura 11 pohilione lotios muridi, ex
* . divina Sctiptura fommoiistraveriintis; in leriio,
, \ qnam certa ei Gde digua sit divina Scriptura, ot
* quitl ulililaiis ex munii schewalibus oriri possil;
\ in quarto, bn vcin ripoiUiouein, ei dcUiicatione-u
, \ labernaculi a lliiysc sli ucli, itemquo prophetarum
* etaposlolortim concoi-dtam exhibneiiir.us; i:i sc.xi',
vcxpl , \ - auleni dc niitgnkudine solis egerimus; sicquc opus* ( *, cultim abaoivcriiuus; ut tamen v o l o d pelrtioni
^ , - tuae faciani salis, cum uon possiin, uc dictum est,
, , ; , religioiri l o * non oblemperare, pro wribu, ut jus eiali, ex divioa Scriptura eortim qui caslos do luedio
, - tollunt coiifulalionem aggrcdiemur, doqno eoiuni
, diirattoiie, opNuUule divioa gralia, itiisqite adjitli
, * & precibus, pertractabimus : postquaoi prtmo enarra vnritnus, quibus idknnatibos diviua Scriptttra de
, WBIO agene utalur; dciudc ostendemos ipeam coaloa
scmper tndissotubiles esse doeere*
,
Cum ilaqoe Vetus TYslatrn iiiuoi Hcbrais cou , scriptum ait, netesso est illud llebraica lingua et
* Jtticris exaraixm fuisse. Ilebraica cniui iirigoa COB , $ , lura et CGCIOS una vocc similiier expriioit; ita ut eo
, in re niinquam variet, alqtie aingularo plurali, u
, \ plurale stogulari efferatnr, ui quando dicit : Lan<
, * , ol date enm, cceli cviontm; ac si dical, toelum cordi;
\ , infert enim, of snper ca*lo$ esi ; uiini* , r.nn, sopvr casittm boc visibilo, id esl, finoainon , - hnn. li'iiim aqure supra sdwin fiiinameiituni suuf,
, , . g tccundtim iacrum Hlum prsrcottem Moyseit. Simi ]; dicit: Lwti enarranl yloriat* opera
Dei et op
. , Oi manuum eju$ annunliatfirmamentxm* ;ubi post, , - fpiam iu plurali ccfcpnat, in singulaii claulit, t;uo
% , ulrobiqoc siguificaroi, bunc c<rli id csf, vihibilis
>. , ' , tinnameuli, conspGîum, gloriam < froatoticm Doi
: \ , , enuniiari propler insiluut ibi rdincni et magniil , \ c iiliam; ilcmquc, Calum cceti uomiuo, terram au , ; ; lein dedii (iliii R9miuum . CORIUUI cosli vocans
* * F>riminn 276
supetios ccebim, qucnl bujua \ ifei , bilis caeli cueluut < sl ipsi supiaposiium. 8imilihM . <jtt * magntig Moyscs a i l ; Ecce Domim Dei tui calum
, et arluiii <ali; ac si dicorci, boc vihibtlc cuelum,
al-jiie cailum Mius, id est, sublimins illo posiluni.
;. * IIoc iloru idioiuate Paulug est usus ba^c cla: i.uis,
tx
I) uulem conter*&lio in culUesl, ex quv Su

, >: lorem extptclamug ubi dualitti inccpit, uiiigulin
liier dtbiit, ac pro II* ex quibus, aii ille, cx quv.

lUenini cum dno coeli a Dro facli, ui uarrat beatu
, {7 - Moyses, ac mutuo colligali aint, modo pluralilcr dc
/ t, ^ iia Scriplora tacra vcrba facil, inodo siogttlariier,
;, ;, ,
b Haguac idioma, uldictumest; live ciiaio quia
, .
<li muluo gecundum aliquam aui pnrlem juiuun , -,
lnr, et quasi ouuui ellioiunt, ui dtctum est.
\ ; , ,
.
-, ; ; .' \ ,
, , ; <,:. -^:, \
>; : , .
; axovojv
Nc iCiqm* in iuduuaris nudicna b< a'u
* ^ ?
Kiubnti iaj>li:;i iiih!e uquu ad ietllum IUJIUI:; ;
a
Tial. cxi.\::, 4 . " i r . ; ' .
wui, | .
31
PMI.
'. Pbiiipp. . .
343
COSMiEINDICOPLEUSTiE
344
ncque enim treo neque plures coeli soni, neque id *p*ic \, , ille signiflcat, ncc Moysi adversaiur; sed ait raplam , , *
fuisse a terra secundum loiam aldiudinem cceli,
exoepu tertia parle; ot dicerei, Tam alle sublato , , .
SHm a lerra, ot mibi inlercapedinis, quaa est osque ,
ad gammurn coelum, leiita tanium pars superessel. .
Cum hajc i u se babcant, restat ui dicamns tolara , divinam Scripiuram coeluni sivecoelos iodissolubiles ,
pnedicare. Ait igitur divinus apostolus Paulos : * huju$

Scimu* emm quoniam ti terrena noitra domus
,
tabemaeuti diisolvatur, adificationem ex
Deo ,
habemu$, domnm non manufactam in ccelU : ut
oelen- ,
dcrei hunc qoidem lerrenam siotam dissolvi, fuiururo vero, qui etiam coeleetis eal, indissolabilem et aeter- , , ,
* , mun esse; ac rursura, Talem kmktmus lacerdottm,
throni magnitudmU in eaiis, * ,

,
lanctornm miniuer, labernacuii , quod
/Sxtl
Dominus, non Aomo"; ac si dicerei, Dominum, ,
Cbristam assumptura in ccalo* io tabemaculum , ' ,
veruin, id est eemper manens el indissolubile. Nam ,
cum dicii, verxm, id significot indiseolubile esae: , ,
quoniato id, qood per Moyson coiiatrucium erai . ,
dissoltjtam est; boc et indissolubile, ex opposilo , illius, verum vocavit; ac si diceret, manens, fir- * ,
OHim ei Indissolubile; rursumque a i l , Ckruius ox- , ,
\ , ,
fem ponlifex [uiurorum boxorum, ,
per tnajus
ptrfeclms tabernaculum maxufacium,

id est,
nou
kujui creationis, ntque languinem hircomm

w-, lemel
, ,
iulorum, $ed proprium $anguinem iniromt
in tancia, aierna rcdempiiont invenia Quod aulcm Q , '
dicit hujusmodi eai: Beus Moysen jussii fjêre taber
, ,
nacalum ad imiialioiiem toiius muudi, ipsumqiic , construxitiUa,velo inlermediodivideits, unumqiie ta- . " *
bcniaculum in duo distribuena, cxleriti3 el interius,
ac 277 sthunc locurn, parilerquc superiorem adum- , brarel: Atque in pritnum quidem inbernaculum
su-,

cerdolet umper imrani, cullum periolveniei;
in ,
se- ,

cundum aulem temel in anno lolus ponltyx,
non
$ine
,
itnguiHt ; quod ille pro se el pro populo agil.
, , *
, .
Ideo ait apostolus Paulus, Cliiisiui atihleni ,
pontifex coelorum, quemadmodum ponlifex terre- *
slris inlroivil in tabci naculum iolerius cum san- ) j;uine altcuo; sic ei illc supcriorcm locum in , \
gressus st in sanguinc proprio; et sicut bic * \
labernaculum parvaro el m.inufariuin quasi lypus \ , \
iinperfcclum el dissolubile esl; ila cl coeitim ma- \ ,
gnom, non manufactum, firoiuin, verum, aetcriium, , \ , ,
indissolubile : ubi ctiam estseterna rederoplio. Nam , , \ ,
cum aelernus sit sacerdos, consequemer et salus tt . tabernaeukim xlorna sunl, (luemadaiodum rursus , \ \
, *
Mtripium esl : Ei aliiquidem plures $unt tacerdoles,
, ,
eo quod morie prohiberenlur permancre
: hic auiem
eoquod maneai in (Ctenium, sempitemum

itubel $a-
. *
cerdolium; unde el salrarc in perpetuum,
poteit
acce ad
denlei per ipsum ud iJcum, semper vivem

intcr ,
pedandum pro nobit.Talis enim dcceftat
vt tiobis essct
" II Cor. , I.
Ilcbr. , 1.
iltbr. \, I!. ** ibid. , 6, 7.
M
19
39
37
#5
TOPOGRAPHLE
CHRISTUN.E LIB. VII.
34
^. pontifex, $auctu$, inxoccns, wtpolfaiu*, ffgre
, , , , - peccatoribui, exctUiot e&Ui fncitu Illud, excel
% , - $ior eatis, secondum lingnae idioma dicit, nempc,
. , calo; claritia, auiem iliud profert, umpiitrxxm, ct,
, , quod moneat in alernum, alqoe illttd, umper, rem
, * , , indissotubilem signiQcal. Nam si eacerdoe sempt , , , tenius e*t, necesee prorsus csl labernaculam, in
. quo sacra peragit, esae sempitirouiii, id est, aina
, ; ! successione. Alibi item ait, Qxare regnum ixcon , , . \ ctuium lutctpienlei"; ac ei dical, permanens, im, - mobile, indiesolubilo, quod aucccsaionein non ha' , , \ , \ beai; ac rursum : Fe$tinemu$ ingredi tx Ulam
, \ , requwn : requicm vocans, ulpole siiccetaioneni
-non admittentero; quta istinc tranaferendi oox su , , mus, aed semper in ipso coslo requieseemos. Ac
, ' \ rur*us : Habente$ Uuqtu pontiftctm magnum, qui
. , perirantivil calvi, Jetum Filixm Del, leneamut c
, fessionem. Ulud, q*i ptrtrantmi ccelot, id est, qtti
, perlransivit coebim, secundura lingu* idioma : et
" , , intra duos coeloa ille exsistit, ul iu laberuacnlo xon
, , manufacto; ac ilerum, Habentei itaquefidmciamim
, , tHtroitu $anelorum, in sanguiM Jeiu, imliatHt
. - viam novam mvemitm"; ingrcssuin scilicet in
ancla in sanguine Jesu factum, tocat iogresexm
", suuro in ccrios, quem posi pasatonem el resurreCarav, , cuonem fecit assumptas in eoduin : qoain otiam
, initiatara nobis viam novam et vivenlem nuxcupat,
* quia ipse primus omnium novo t i recenli modo per
* - illam viain viventcm et sanclaiti incessil, nobisqoe
, ^ aliquod 278 exemplar reliquil; ac mreutn:Ef
\ ' omnii quidem pontifex sial qttotidie miniitr
, , iape o,ferent hosliai, qua nxnquam
\ . auferre peccala : hie axtem utiam pro peccalh o
* * TH hoiliam, in sempilernum ledel in dextcra De
, dt ciclero exipeclans donec pouantur vtimici ej
, bettum pedum ejui. lina qnippe oblatio tanc
- contummavii . Si, ut ait, post passioneni el bo , - siiam iu perpctuum sedet a dextris Dei,el in pcrpe * - luiim acccdentea sancliiicat, qui fieri potcst ul dis . aolvalur, quando ipse in perpeluum sedet, cl qui
accedunl sanciiilcanlur? Ac rureum : Manifeitum
. , esl tnim quod ex Juda ortui $it Domimtt mtfe
, \ iii qua Iribu nihil de sacerdotio Mog$es locului t
, ac iterum : Conustalur enim, quoniam tu t%
, D cerdoi in aternum tecundum ordinem Mclchli
; * Ecce aperUsaimo aelernum sacerdotein Chrieiurm
dicit, per virtulein gciltcet et vium indissolubi - lem. Qua ratiooe autem polest, sacerdolc iudisso ' lubili, tabernaculura, cujus minister ille est, dis . solvi?Ait quipp, sanctorum minister, et laberna*
, Ckili veri, quodfixitDominui, ct non kvmo : u
. niamfesla illud ei verum el indissolubile dicil; iic*
, rumque : Uomixei enim per majorcm juraul :
, , ; *\ omnit conlroversia evrnm fimi ad confirmatio
, est jxramentum. In quo abvndanlitis voteni. D
, , - ottendere h&redibus pollicitationis immobii
, ^ coniilii sui, interposuil jusjurandum " ; ac rursum
Hebr. , 25-26.
llrbr. , 28.
llebr.
11. " llcbr. t, 19,20.
ibid. II.
Mcbr.
%n, .
ibid. 17.
Ilebr. , 2.
llcbr. \ i , 1(3. 17
41
41
fc>
i7
34
COSMfc INDICOPLEUSTA
3
Ubi pracxrtor pro nobit ixiromi Je$u$ ucundum . * ttata
orditttm Mitckiseilcc, ' factui iu xterxvi*. ,
llertimqiic:Cog*i>scenie$ * habtrt meltoremel wa- .
nexttm mbitaniium.
por rijc cjxy \ * *
%\
ultava. * .
llic iCerum quso,perpendas, vir aduirande, in* , ,
greasHm illum ad inleriora velatainis, k) esttirma- > , meiUt, qoo Jesus ingressus esi et nos ingrcssori , , \
atttt, immolnlern, forten, cerlum, firmam, pcr- , , ,
nianeitiem, perpcUfxm, et inatar ancborae xot , , \ , \ , \
retiaentett, ab itlo dici; ct itentw : NOR exin - , \
mut hie maxextem cniiatem, fmtunm .
Mfxtri\ & mx$ ; ac ai diceret: illaw taqairiiuus, qua sii , * \,
pcraaxcas jeterna, Jemsalexi code&tctn, qtideesl \
libera et matcr ouuiitjxi fidclium : nam ba-c ler- > , ,
rona, ioqwil, dissolvilvr, trcundain illud ; PraUrit , ,
tmrnfigmrahxjtu mxndi"; ac rurst:m ait: Qn*
, ,
smrtum sapiu: xbi Chri*tx$ c*i in (Uxtera
bei *

ied+; qna $unum sunt quxiite, uon qma,
tuper

Unam . Qoae srartam sunl diii vobis, ait, obi , , .
nanc Caristiis e*t sedeua : illa igilm quaerite, noa
, ,
qa* bic babeitiur. Quod auiem suium illom ja n ' ,
abbitic preparaitfm dlcal, id licei libi a Paulo . "
Mtdire dtcetrte: Ide* mon pxoxff D*um votari
Dtnm
,
,
ipzormm : pttravil enim iliii ; rvrtxtnqae
,
ab ipto 179 Domin*dfecnte: Fextte, bcnedicti Pa~t w * \
iria mei: harediiale uccipiU paraium vobis
regnutn
,

tontliiHliome mundi**. E l qoandonam praparaluni
,
0*1? coHHilutioju mnndi, att; ac si ditat ; Ex eo ~ .
.
- creationis,
.:__
t
JL^ . /
. . \\

~- . *
..tempore
a priuiipio
cuin ccDlum
terra ;
*
el alia cum iis producla conderentur, paratxs est , " ,

locus regxi CQcIorum, Deo nobis aliquid oielius pro* ; ,
\idexie. Ail ixsuper in Evangetio tecxitaani Joan- ,
X P : Im aoma Palri* mei wHmtwxe* mmUne
*unt:
,
dinnom pobii: Vado parare vobii
locum
\ . "
\
U O B J U X I Palria dicil Itabiiaeulum iltnd in coslis.
"
In boc itaquc, atl, esl babilaculam veatram, para- *
lum vobis a e. Deiiiile itcriim ail : Et si abiero .
n praparuttro vobit locmn, Uernm vento,
accx
, .
piam tos ad mtipsum.ul nbi $um cgo,et vos$Ui$.Et
, \, \
quo vado tcitii, ti tlam $citi$**. Hursumque
.
xiatri Ja<:o!;i ct Joannis, roganli ut uims a deKtris, * ,
cl vnus a sinislris ejus efiscl in rcguo, respaiulit bis ,
\erbis: Non ett meum darc, $ed quibus paratum ed |) , .
Palrf meoQui crgo digni sunt, \\xc consc- , '
quvntur, anlequam ego largiar, sivc ftliis luis, sivc \
aliii, pariter dignis. Imo eiiam illud, Ut ubi num ,
tgo, vot siih, indissoIubMem locum ilbim atque , i v
abbinc prapparalum esse, imrabililer declarat: iton ,
vero aliooi locum, secundum sopbos illos, pro ilto . .'
iDdiirtom, xbi post rcsurrctionein liabilaturi i- , ,
mus, postquam biccoeloivm loo.us dis&olutus fuerit. . \ . \ ,
Ulquc suintnatim lo|uar, loca propc iniiumcrabilia " , /Jre, ÎQ diviua Scripiura reperamlur, qnx indissidubiio , *9
11
%t
i f
" Htbr. %, . I C r . , 51.

".4. . -2.
tbld. 3. Matlh.
. , !. "
llubr. , 1.
i e
>Ulib.
\\\.
2.
349
T 0 P 0 G R A F U L 2 CHRLSTIARiE M D . VII.
350
, xa\ \ csbe cocluin ilfuJ comprobanl, quo CbrialttO ifc ,
troivil, et nos ingre*.Hiiri sumus.
, . \ , ! , : .
. , ) ! .
Et ha*c quidem Dotninus discipulis sitts pwedicavil:
ApostohfS vero ad llebra:>s, qut i Cbrislum cro ' * !
dideraiH Epislobim mtsit, atqu omiita qoas ad ta, > bernsctiiuni peiiiiicbani, congtueulcr distinxil, lotx
, , , rcs exterioris tabernacuti, qttx ad hono noalrxm
, locum referuntur; tum iutcrioris, qwat a<l tnpoiMi. , rem ot eofdcslem loctim speciaftt. Ad oot vefo ox
, Goecis qiii crodkkranl, acilicet ad Coriiitbios, UtU , * \ rarum cultorcs et pbiloaopbos, qui jam qoidem rc * \ suntk-tinncm Christi ciedcbml; sel ambijrebant
, ; adbttr Ic oo ninuni bomtiiuin resurroclion, eariom
, eiitbyiittiitala oppoiiit bi* vorbis: Si autcm Chriztx*
,
,
- prctdicalur qnod ftturrexii morixii, quomod
,
rfom diennt in vobh, q*oxiam resmrreetio mor
; : , Hon est ? Si axtem reixrrectio mortuorum xo
' el ^ neque Ckrittut mnrrexit : aftlem Cbriilui nox re
, surrexit, inxxu e*t ergo pradicalio noiir*, btaiti
- \, pde$ ttitra ; ac *i dicerof, intittlie verbU est fides
, - iit Cbri8luni,si nostfxm bomioom resorreclio vo * . *. b t noncrtdafur. Namoi de oxorrfdidislis.qoo.l re , : aurrcxertC a 2 8 0 mortai* cur non crcdotif cie ; ; ro omuea resorredoros? Nam qoi pofeoi unura,
, . pm<>sloi omtiea su&r.Uire. Deindf inferl * Invenimur
, * - Q axiem et faUi teitet Dei: quomam Cfiftmoiirxm
, ,ximxt Dnttn, qwod Christmm
, , quem , mortmi rtiurgnitt .
. \ cliam, inquit, qui lesUUcaii gnniu vnbis , qu >d
; , , f)eu8 eoscilaveril Cbrislum, oxemlaces ct imp isio \ . \ .:- res deprebendemar. Ilontmqoe a i l : i moritti
* , xox mxrpaifl, neqxe Chritius reiurrtxil : quod u
- , Chruitu xon resnrrexil, inanii eufidcsxteiira; adk
etiit in peccaiit veilrii ; ex eo qxoit apud
i- * - in confesso erai el eredcbalur, ipsos ooarguit ct
, dioil; nam si ille, de qxo credidisita, mortxoo
\, , , cuiu e&scl, reaurrexii, oir relit|xonim morloorufx
, \ rcsurrcciioAom non credilie, ai videatur vos Iroslra
, i.l dc IIO credi<lissc? Klenim qui umtm potost mor*
; luum pol*ui etiam et rcliquos oinncs suscilare.
, \ D Qanibrem cum uiorluarum rosurreciioni non
. " *.: / credalis, in prislinaio veslram supcrslilioiiem rela - p**i, in perniciem ruistis : nam id sibi vull illud :
:; , Adltxc cstii f/ peccaiii vtstris.
Deindc paucts interposilii causam profert di , .
cen*
: Quia enim per homrncm mors, per homi
'
' ' , - nem fciurrecliu moriuorum . Ostmidcnsque qui sil
\ priiiiits bonio, por qucm mors indticiia esl. ac sc , , cundus bonto, \r?r qin-m rcûnvxlio cxbttNla fuil,
, " ' \-;:J]cil : Nutu icul iu Adam omnet mnrinntnr, iia
el in Ciiriito omnes viviftcabuntur bnc lursum
, *tal
. ' . ' * paucie iiitcrjcoiis, ail : Mwqum quid fucieut qni
ocvotvol ' , .1 bujtiizuHlHr (>to mtnluis, li omnhw uarlmi mou re
; & ..\' u>.viHfQHUi? Viquid bapiizaniur pio moimist Uijuid
; ^/; i perkiitMHMr ewni hora ? ac ual : Quia
>T
"
l C o r . , t2, \y
'ibid
"
ibid. 1G.
Mbid.21.
ibid.
** ibid. u, >.
351
COSMiE INDlCOPLEUSTiE
3
mystice baptizamar pro mortuis nostrts corpori- .
bua, in sancla aqua demersi, tqii inde cmcrg-en- ,
les, bac in re imitantes morlem cl n suncciioncra, , \ ,
idque ob xpem et pronissionem resuneclionis ex \ ,
niorfiiis; cur id, ait, frtitlra agimue, cum secun- * , ,
dum facla nostra non incedamus ? Cur ei nos pcri- , ;
clilamur omni bora bac prapdicanles tanta? mullilu- ,
dini, el adversus prajudicalam niundi opinionem , \ ;
piignanies? Deniuin paucisiiiierposilis, ex anlithesi ctexemplo iiaturali ipsis rcm perauadere coualur , ,
*$u$ , ;
bis verbis: Sed dicel aliquis, quomodo mortui
;
,
eitantur * quaUre corpore veniuni ? Respondel
ille
', ,
his vcrbit : Insipicns, quod tu semvias non vivifica.
fwr, nhi prius morialur. quod uminai, non
cor- , , xdxxov,
pu$, quod fulurum $, leminat , $ed xudxm
granum,
ntpxta iriiici, ! aticvjus caierorum. Deui autem , .
,
dai ilii corpui sicni vuit : unicuique
uminum
. * '
proprium corpui . Id scilicet dicit : Vobiscam repuuie, homiuoa, nudaoi granum in lorra , ,
satuiD, primo quidero 2Sl<Kssolvi. Illud enim, ait, , * ,
ai prius moriatur.deindc auoluin Dei virltite et pro- ,
vidcnlia, donis ruullis, artificio el pulcbritudine in- , \ ,
struUum apparct; pro nno scilirel grano, mulli- *
plcx, ac nitn nuJum anlea esset, vcstituin ac cum * \ , *
leguwenlo prodit; cum prius facile capi et conteri \ \ , posscl, jam firmum el arisiarum presidio lulum , ,
esi, ut dainnum ab iis qui laedere possent, non ac- .
cipiaL Hoc ilaquc corpus, corrupium et in terram \ , \
cotutmilatara, rursam majore numcro cl mira pul- .
chiitudine c i lerra pullulal; opus sanc providenli g \
omnivm condiloria Dei, sapienlia et arle plenum .
ac pulcberrimum.
CogiUte igilur quod Oeu$ deiiili corpus $icut

vull, et unieuiqtte semiuuui proprium eorpus
ipsi com-
,
peiens; ac si dicat, non alienum, non extraneuro, * ,
eed ximilc coiisentaneumque corpus in unoquoque , , *
niutiiplicans singulis tradil. Hinc rursus, postquam , \ . ,
carnes diversas, ct corpora ierrena cum c<eb*- , \
stibus coinparavil, nmlluinque oslendil inlcr illa \ , discrimeii, ila subsumil: Sic et resurreciio moriuo ,
roM. Seminalur in corruplione, $urget in
iticorru ..
; umixatur in ignobililate, surgel in
gloria ; ,
fcmvtaiur in infirmitate, mrgel in virtute
elc.
, ,
Hiir&um: Hoc auum dico, fratres, quia caro.
* ,
guis regeum Dei pouktere non pounni, neqxe COT-
rupiio pouidei ' . Hic pbysico
ar,

guuieDiandi gencre ex comparatione progressus, . id persuadere conatur its qui in sapienlia mundi
tercantur, alquc cx framcnti exemplo, ad resur- , \
rectionem mortnorum proeedii, dicens : Quemad- \
moduin frumentui seminatur el dissoWilur, iia ci , " \
corpora homiiiuin moriua in terra seniinala, sol- , vmiiur; ac queroadmodiim granum muko incre- , \
inenlo, firinilalc ac pnlcbriludine donalum, crcscil; \ \
ila ei corpora bominum, cum mtillo honoro, gloria, , \
virtule et ineffabili pulchriludine, resurgunt, a sa- \ \
picntia illa omnipoienteet inenarrabili Dci, omuium , 1
i Cor. , 35-58.
Gf
ibid.. 42. " ibid. 50
353
TOPOGRAPHLE CHRISTIANiE LIB. VII.
354
;, - crfaloris el rcsiauraloria, vinule discrela el segre . gaia. In quocunque enini clcmcnlo reperialur cor \ - pus humanum dissipatutn i decoctum, a sexcotuii
, * aliis corporibus excussum, in novissirao die pro | priio animabus omnia pciquUita rcsiiltiet. Ac
. \ queroadmoduin in cribro, quod exquiriiur, aiodium
* \ reperilur; i u et bominum corpora, excussie agila , , \ - lisque elemcnlis, perquisiia in medium adducuntur.
, . \ Quod sane in Deo miuime minim el: ut namqno
- cordium, cogitationum aiitmiqite scnsuom jodoi
\ \ \ est, alque a saeculo usque ad coiihummalion***,
* \ quovts lempore admissas cogiiaiionea ouimique
-, fcenxa di&cernil; Ua, quod facilios esl, polest ror pora a corporibus discemcre; nani, ioquit, adkuc u * " , mel ego commovcbo,282
^rram, ud tttom
\, poror , ror . coelum \ lllud auiem , umtl, concitbsorum Irana
, - laitonom signiflcai, quasi ideo hxtc facia siut, ol illa
*
imiBOU inaneant; ac si ditercl: consummatioiie
, , adhuc seroel conculiam, omiiiaqiie commovobo, vi
, . ' singula ad propriam ssbi conditionem iranaftTautur.
, Nam ulpoio qua ab iniiio facia ae coinipiioin n
, *. \ muiationemque perpcssa aiui, aingiih ad propriuxi
^ { sibi natararo factle el concinne rt btiioani, uluVin , oepo iu meliore condilioae maoeont, uee olira
.
commolionem aul concossionem paliantxr.
*
Veruoi dicel qutspiam: Quomudo corpora nooira
, \ eadein ip*o reaurgent, cum jam decoeta, el ix oct ; , eenu alia corpora aautata titu? Quibxa rfpooeaaui :
- QaeiDadmodum nos cun> porvi ei lenelli anmx*.
, , , , \
i
- j rarncgcomediroos, vtrbi gratia, booni,
, , \ porcorum, aliorumque varioruin, avium item d
, , pisciuro, qose deeocu corpus .noslmro adaugem,
, * quin illad muieiur, aut ab alio ad aliud coxverialoi,
, ed idipouai manet; Uo et in roaorrectioiif, cum
, \ vico verso noo idem perpeiiarour, ei corpora nooita
*, , ^ \ clemenia dissoluta aint, moiu quodam formaa
, faciie reatilulaa videaa, a divina viriutedUereua.
. " Quemadxioduni eniin nobia vivonlibua, Deo iia m
, temperaoie, illa ex aliontm eojnnuDicatioiie xou
, \ , mulanltir ; i u quoque oobia defouciia, ab eodtxi
ipsa viriole discrcta iervoniur, ne io aliud comma ." , , tcoiur. lierum aulero considerea, ovir admitandc,
' \ ; Apoatolum coKleates ei terrenos bomines dicere,
, , * iicui fofiavimut, inquit, imagimm Urrtni,
zomov, , * , \ D
, ,
xem, poriemu* imaohtm calesth " , id eat, ejot
, , qui jam pramnit et ascendii in coelosex resor, ;,
reciioiio mortuorom; CbriaUiin dico accundum
*
carnewi, qui facioa esl poiena, inoorruplut, immor \ , lalis el gloriOcaioe: oosqoo, periodo ut ilie, co?k \ siea facti sumui. Ac pulcbro sane poslquam illud,
,, poTiat-imu*, dixerat, el iierum illud, porlimu*, quasl
, , , \ do fuluro protulerai; ideo rursum gaudens et cx Sttluns inmlit: Cum axtem conuptibile koc
, "Ovar incorrupiionim, morttU koc miuorU immorioli
N 0 M
mo<io
rou U8
A d e m i
e o r l e B l a l e e i f
e l
, \ lalem, iuncficiurmo,ovi $ct\ptx$ $: Ab*orptt

, mot$ jx vkforia. Vbi etl, mort, /
u
" AU
1 Cor- i
ibid. 50, 55.
Stt
C O S H E iNWXfPIiUST.E
356
oc oi dicercl : tfors de xicdio tolfrlur ab orpia, \ita -,- r/.
ta mibis superaxte. Qoaniobreiu claiucimia : UW //ci> croi/, , ; '?
ft*t* mort, atiperbta iua ? ubi e*l, ioferne, robar , ? bemwm i*miia a Chrislo procuralat
. .
ponsota, IVeo asrribil, tl atl: Ikoautem grai\a,qni
, ; \ , $, ! ;
<to/fl ai>aii rtt/ortooi per Dcminum noiirum Jcium
&
Chrutum ' ; &c si u i t m l : ilauc \ictoriam dc mor-, , 4 leper Jesum Cbrisium rcpwutam. 283
wifci Jrr* /e/r ,
Huivtiraoruju Dens, qucw ! Miuicr gluriaet
graltaruw ailio. Aiueit. Nibilque aliud iis griipsit, , ,
quam quoJ Juda:i$ illia acripserai: Quoniam es * , \
*oc </ fluio ad fuiurmm tratuwui, id <*!,
a.t
. . \
coelesieai locum, qttera vocal regnum eoelorum, , \ "
ulpole regnamibus nobis iu mwbos animi, ht cor- , ; ,
ryplkmcm ei i morieni, atque pracellenii, arter-
el conseulaitco loco degetttibos : ubi trattsfor- , *
maii a corruplioue in iiicorritptioiieo), taercdilateui , ,
accipiinas.
, \ , \
* , .
Id onioi tupra qitoqiio siguiftcavil Apvsiolus lu
\ .:
exciuplo de grauo iruineuii, ubi qxasi exetuplocoi- > ,
ruptibtb* ad iucorruptioncm iuiiicaiidam uans eto,
diceos : Ne potelis exeuipla per omnia stmittter
.
babtire : boc rnim vobis tl.co, quia inotlalcs d * , ;
xiutabilei cum simus (id eiiiui siguifical caro ci ( \
aaagiti&) , intpossibtlc est ut posskleamus regnum ), , ,
C O S O I U I I I , nisi piius ex moiluis incorruplibile*,
luimorlales a iinmoubile^ rcsnrgamus. Qumeliata , . \
Dominas eoJt.111 ipro exen.pl > esl usus, qaando^ ^ , ).
(irci qiiUain Fbilippum ro- ru;ti, sibi Jeûm >
, ^
Ofttendercl, cui O O I I I I D U X rcr.unliaiiti rcspondit :
NUi oroxMNt [rumenti cadcus t/ ttrram morlxum, *ar *;
rifr \xt axoGdrn, &
fotrif, ipftttin tetum maiut, autem mortuum
rii, xiailxm (rnctutn ufferi **; &c si dicerel: Cur , * ,
, <
BO ouuc vidtrc viduiM, qui iU dcspicabilis appanaw ei solus, itt gianum fiuinehti? Nisi eoim ve- >, ;
luii graiiuw morluus fucro, et resurrexero bicul , \ i /;. ;,
iipica, ft|cdusiia, iiicorrnplibilis, immortalis et -, \ ;, ; ,
immitlabilis ciTfcliis; ac uisi in nomiiic meo vir- \ lutcsel sigau riiatiliir, viilulcm ct ^b>iiain tioslram , ^ r ' .^ *
iiou coguosctiU. bhriiiiirque Joaiiros Baptista de !. " \ - \ 3
Dotniiio edisser .-tis ac demonsimre pcropians cum , ;
lumro slalu universi jodioom .-e, ip.se qnoquo ^ ,
graoi fruineiili cvtimjlo
cvtimj est ostisbis verbis :Cujm ' -.; , ;
.; XTVCV .
tnrtitabrum i i mnnu , ti permunditbii
arenm
) /./
mnm.ei eongregabii irHkum suum ix horreum,
paUas , ,

aulem c-ju.burei igni i*ex*lwguibiU Cum
aulem *,
ij>ias Grwcos Albems routptUaret Paolns in Areo- pcr rzrpi . /*
^.; . -/ 'paô, ail? Viri AfooiiieJisea, per onmia qxaii
tupersiUioiioTCt voi txdeo. Pmttrieiu enim el .;
r i - * , . ; ~~
deui ximxlacra viifre, inreiii ct arem, in q:< acri-f : WOnralci, *. ;-
. , p/om era!; Ignolo Veo. Quem ergo ignoranu*
/ i .
Its, hmne epo eXManiio vobii. De*$ qui (ecit

O I H M - , >
' ieip. * \>
dum it oihntJ qu(c ia eo , kie cali el terras
,
cum tH Domixus, non in mannfactis templii
hubi.
laf, nec tuanibui humanis cctilur, iudigcns oliquo,
9
* I C O T . , 57. Joan. xn, 4 i .
Matib. 1, t i .
/R.IPJILE CHIUSTIAN.E VII.
-, ?rr( ) 7
35*
P* </<?! oaiMiiw* ipiit/.' d Wam, ei o.vula.
, , * Fecilque ex uno taxgxinc amne gexus hominxm

, *habilare xMamatfi faeiem lerra, dtfinUtu ita , , fa/a , Urmiuoi habitathnii eorum, em
* Dominum, li forie 284 ^recieni emm,
kxl
invemant, quamvii non long* $ii ab unoquoqu
,$* ,
sirum. In ipto euhn vimmtu, mocemmr, et
tNf; tieui ei quidtm veilrorxm poeiarxm dixtru
, Ipsiui cnim genm $um*$. Gtxui ergo cum
& Dei, non debemmi aUxmare, auro, ant nryenlo
, : \ hpidi teutpiurm artu et cogilaiienh hominis, d
* xum ent itmile. - quidcm hujm tanorax ^ . lia? deipicieui Deui, nunc pracipil omnibu* kom
, bui ubtqne, nl pauiuuliam agatH : eo qnnd tinlu
, , , diem tn qxo jxdicaluTus orbem in xquiiafe, in
, Cpctov. , quo slaiuii,fideutprahem omuibui, im
eum mutrixii
Nilnl atiud illis lucxi**, ab
iis quai Jud%is et Gracis crcdentibus anlc dixeral,
* , scilicel Ifeum, incircumscripius tx omuipolefts ctun
sll, in co qxem soaciiavil a mortuis viro, ut fidem
, , bominibus omtiibtu tacerei, jodicaiurum case ler%
* ram in xquiute: qood ipwata im uuiverti jodicetn
, - dcpularerii.
( \ , \ ,
.5 (3 , , dp-;
.
" \ ,
De iUa pariler aii Aposiotua: itdire fetii
* Tum i* dtxiTfO : Juannea vero BapiiaU si , , !
mililcr, \eniibbriini in wanu cjxi <'ftae ait, et se * paraturxn euiu esse uiiicxxi a paWsia, sxpplicio
, ^ Iradilit peccaloribua, qai ixttar pakarum Irilfai
; . * diacreli* ernul. QxamolHrrra
'
qnidaui cx illie credidc , , ruui, sicul Mriptum eot; quidam vero resxrrcciio, * Rcm mortuorum aadientes, ridehanl; quidaw au * lew ditebaiU: Qnid sibi vull vcrbi sator isiof id
; \ * cat, qui semiua xotlni evellil; alii vero dicebaxl:
, , , Audienms lc do xoc reketxm; rarsuro alii: Novo>
* , raiA dxunottiira bic praeco videtxr: qitoxiatii, ait
, * , ;,, Luct, Jeaam el retarrectioaeai anauxiiabal; iie * ,- rum alii: Possaawgoe acire qux^tia.u sii bcc uva
; doclrina, quam toquens ? somtna pteriqxo itlo , : - rum PavltiRJ do resiirrccliooo moiiuorom cdtase*
. - reuicm deridebaia. Quando) axletu apud Fesltim
; prxsidem ei Agrippa regeoa Paulas atxiisaiits a
' Jitdivis anle IrilMiiul ktabat, eoruni qoa prics ge&la
,;,- Oiecranl viiialeoi narralarus, Agripjwc Fcaius dtce , ' bat: Quicstiomes qmasdam muluo h*bexi de p
n
, , , ,lupcntiiione Paxlu* Judai, dt quodam J*

, defuxclo, quem dutbal Paulu* vivtre : ip>is voro
, , pernruietiiilius, P.iulus cuaii fiducia clara %oco ca - : mabut: Dt qua $ accuior Jmimis, ux Agrippa
, ^ ?; Quid incredibiU judicxtxr opxd vo*, $i Dex*
, , tuot suiciiut '*? Bcinde : llac de cauia comprch
. ; mm in lempto, me icnlabunt iateificere; aixii'
T t
; MKt.m cvmccuiui lUo, utrjue in Modiernum d
, - no, tcmficmu miuort muijori, aihil d

' ceni quam ea qxm propfictx toeuii futur
Acl. X V I I , 2-51.
f l
llebr. vm, I.
" Aci.xxv, !D.
Act. x x \ i , 7, $
3W
COSMUINDICOPLEUSTA
360
tlMogui. Si pa$$ibiluChritl*$, *i primus ex resur-\ ,

Tectione moriuorum, lumen annuuliaturu$
csl popuio, ,
285 t genlibui \ Sintifitcrquc iocredulis Jutlxis ,

Anliocliias in PisMia ipsum loqui conccileiitibus, , . quhJ tlixil ? Viri liraelitic, el qui limetis Deum,
<?*-
,
dite : Deu$ popnli huju$ hrael elegit patrcs
noilroi,
,
,
tl plcbttn exallavit. cum eateut incolce in
JEggterra
.
pti ei tx bracbio excelto eduxit eoi ex
ea,,
el per " quadragiula annorum Umput morei eorum
iuiiinxii

; " ,
in destrto. El dcstrnent gentei septem
tn t&Ta
Cha- ,

naan, sorle ditlribuil eit terram eorum. Ei
poiiea,
. elapsh quasi qnadrmgemis el quinquaginta
aniis,
de ,

dit judicei usque ad Samuelem prophclam.
exinde
Ei
,
poithiaver< HI regtm : et dedit U.ii Deui
Saul
fiiium ,
Cit, wr*m ex tribu Benjamin, annis quadraginta
:

^.
amoto illo, taicitanii iilu David, cui Uslimonixm \ m ,
ptrhibcni dixii : Inveni DavidfilixmJes$e,
virum
.
ittMNdam cor meum, qui faciet omnti tcluntaie*

meat. Ilujxs Deui tx temiue ucxndmn
promisiio .
iieix exciiuvu hrael SaUalorem Jctum, pradicante
, \
Joanne anu faciem aduuitti tjui baptiimum
pwui \,

Jejtfur omui Israei. C*m implerel uulemJvan.
xes cxrsum, diccbat ; Quem mi arbiiramiui
e&se?
,
*
Jiox ego $um, $ed ecce nenit poii me,
cujui
wm ,
,
dkgnxt caUtamtnla pedum svlvere. Viri fratres,
filii
.
gensrii Abrahas, qui itt vobit iiiueni Deum,
vobit
*
verbum $aiuiis hujui miuxm est. Qui tnim
hubila
,
bani JerntaUm, ei , hxmc ignoranUi,
propktlarum, qua per omite Sabbalum
legux
.
lur, judicaxtet iiapumruKi: iiutlam cantam mor- Q ,
lii iNvexitJiff*, ptaetunt Pitalo ul interficereni
; , '
*. Cumqxe con$uamaueni omxia, qxa
de '
$cri,
pia ermii, de iigno , posmeruni
in monx
- ,
.
xttxio. tu$ciiavil tmm moriuis Urlia
die
: ,
,
qui rrfittj etl ptr die* m*Uo* , qui timul
. 01
Tttui eum ex Caliiaa ia JermtaUin : qui
u$mni
,
ejut ad popuixm. Ei xot vobis anxxiaiamu*
, ,
, qam od *%* fxcia
:
,
queuiam liauc Dcut adimpinitfitiheorxm,
nobis,
,
.
ruxuuam Jtoam, ticul iu p$atmo ucundo
cri ,
pium : FUim* mt** ei tu, ego hodie gcnui
u. Quia
.
autem nucitacil eum tx moriuis, ompUu$
jam
non
, TemsuTum in corr< piiotm, tto dixil : Quia ,
dabo
*
tobU MJtru Davulfidelia.Idtoqxe aliai
dicit

Non dabit Sancium laxm tidere torrupiioHtm. Da- D
,
vid emm in geueratione eum miniitraisel
Dei
.

toniiho, dormmt, ei aj>poiUu$ ad patn$
iuoa,
,
vidii corruptionem; quem Deui vero
luscilavii,

uon vidii corrumlionem. Nolum igiiw $ii
vobit,
rirt
,
,
fraires, quia ptt eum vobii pvccalorxm
an p in
, ab ommbui, quibui non potuisiii

tege ,
. '
Moyiis justifieari, in hoc omnii, qui credil,
jusiifiea, dicium
ixr. ergo ne lupememal vobii quod
,
w propheiii: Videte, 286 eonlemplorei,
ad- ,
.
miramini, duperdimiM : quia opus optror
ego
in

dUbxi tuim, qxod non credilis, li quii enarravertl vobii". Aique bit eimilia ex propbelis loculus, , ,
f
Act.xxvit i l - 3
19
Acl. i i t i ib' 41.

9
361
TOPOGRAPIILE CHRISTIAN.E LIB. VII.
Wl
xu) , ) nibil aliud efialus rst, qtiam ea quae aliis dixerat,
' , ntortem scjlicet, lfsurreciionem ei reguuni coe!onim, siudens omnibus, opitulanie Deo. illa persua . ,
, dere aignis, prodigiis et virtuiibus, quae cum ipsc,
- lum alii omnea aposioli edebanl in conspectu Grac , tornm ei Judsoruni, fidelium et infidcliua : iiem . que prsediciionibue et eveniibu tirroans eos in
* *omnibus, qux* bunc mondum exsopcrxot : qxi
', , , idoneo fedt eoi qoemadmodum scribit Pauhis, tti
' eiunt ministri novi itilamenti; non litura, sed $pi~
, & , ritus : nam UtUra occidit, ipiHlui autem vittfica
. - ac si diceret: Deo idonei facti sumus, per ftigna
, , Spirilus saneti, itl lalia doeeniibus nobU fides ba, , , beaiur. Noe quippe Oeus novi et viviHci tesiamenit
, , miuUtros coottiuiit; non vcleris liliera, id est,
, , ecriplae Itgift, qoae mortero interminalur, sed vivi fics virtutis, id est Spirittsa saticti. Qoare iierum
" , . dicit : Tanqxam xox txfaraa $im od roa, inflati
\ , axNl quidem. Veniam autm ad tot eilo, l i Dominm
, - tolueril: cognouam nox tcrmonem eornm q
, , infiali , ud virlxltm. Non enim in sermone e$t
&, ,
TtgnuM Dei, ted in ttriate"; ac si diceret, scriuo , nem regni coelorum omnem sermoiiem sopcrare,
' * ac frusira iaflari quosdam, qui ae sermoite con&i , stere saiagunt. Solus quippe flde dignm sermo e*i
. ex virtutcsancii Spiriiuf ,ei signorum subsequentivm.
*, , ,
, , , ,
, .
, ' , , .
, ' ,
, .
, .
, 7 C Rorsumque ait : An cxpcrimenlmm ejui quaniii,
, , qxi in loquitur, Chriiti, qui in tobii uon infxr , malur, % poteni in vohii ; ac si dicat, Pola
esl ox aignis, quae iu vobis io nomine ejus eduntitr.
. . El baec quidero de illis* Quidam vero riicuni, nou in
, ' mondo aogeloa ease, aed in auporiore loco : quibus
* - paura Scripiurae divinc loca opponemus, deelarau , Its Dobiftcuro boc in loco dogere, nec quem , pian illorum soperioribus illis adbuc dignoiox)
. fuitoe. Prior ouiem Dominus Nicodeiuum sic alto^
quiiur: i uemo aueruiil ia cxlxm, uiii qui d# , aetxdiJ de cato Filiu$ Dti, qui ett tx catlo : aper , , lioa declarans neminem prorsus ascendisso in poriorem locum, nisi ipeum Dombiom Cbristam.
, , Apostotao vero Paulus a i i : Spectaculum facii mmui
. D mundo; ac de quo mundo loqualur indicaus, ad didil, angeii$ el hominibxt, ul diceret, Ab omnibus
, , , ceu in tbealro couspiciiuur boc iu loco, videlicei
, ab angdia t\ bominibu, ulpote omnibus, tum bis
, , , tum illis, uno in loco exsisicnlibos. Hiuc rur . aum : Nam exipvctatio creaiurce, revelallonem
, itorttm extptciai** ac quasi abquo intcrrodiccnle : Qua de caosa aal quid
ganie 287
agens banc oxbpecial? Sic prosequitur : Vanitati
; enim creatura mbjecta tii non toient; ac si dieai.
' II Cor. , . " I Cor. , 18, 19. " 11 Cor. xiii, 3. ioau m, i 3 . * Roin. T4ii, 10.
FATROL. G R . L X X X V I I I .
13
9
99
a c
36J
COSJLE INDICOPLEUST.*
3*4
in hoc mtimlo corruptibili el mutabrii. Ilawc enim ^ . j f i 4
appellai vanitatera, cui oervire jnssu l>ei coacli -^- , ,
?util, etbi nolenteo, ul ex bis verbis cogiioscimua, .
non vvlexi: quia de rattonabilibus loquitvr, el hstt
, '
illis poxiia Icx est. Esto quispiam quttsfionem \ & ,
xiovens : E i quoiuodo iteruni senienl, cum jara , ,
omnia moveam? Respondel ilta : Ettam, quantum . ", , * \
ad ptccaluin Adami, cujus causa morii damnalos [], ; *
esi, uhra scrvire, ei pro nvbis ulira laborare non , , ousiitiueruni. Voruni boc dico, aii, proptcr eom , ,
qui subjecit eos in spe : quonum spem aliqoam ,
imiidil illis Deus, qood elapeotemporeid otile fu- . , *
turum essct bominibut; ideo subjcclt stint tl ser- *
vitiDi, libertatem ftuam exspectantes, qoo temporo *
bfiinines a morie, a corruplione ci ab bisce vanis ,
iKgoiiis liberabuniar, aique ipsi spem illom Dei el & * gloriam sibi paraiam accipicnt. Meo intulit : Quo-
niam et ipsa criatura libernbilur urviinie
in liber,

latem gloriiefiliorxmDei'; ilcromque alibi a i
l : . Nonne omnet $xnt admixhtratorii ipiriius,
*
"
nUterium mi$$i propter eos qui hartdilalem
accepturi
'
tuHt lalxiit t omocs uoa dicous ad miiiisteritim *
boniiniim dcbiinatos, ulpoie qui cura ipsis boc *
loco cxsistaiil; ac rurstim : Ut innolescat nunc prhi
cipalxbm in cccUitibtu per Eccle$iam mulliformit
;
sapitntia Dei**, llerumque perspicue non modo
, (
illos hic ftignificavit; sed eliam erudttos fuisse dicit ,
ox iis quae cirea bominem dispensata fueraiit. Nara \
eam ait, EccUtiam, baod dubie, pcr homine*
sighincat.
Q . , , . ,
, .

Rursiim in veleri lestaincnto pairiarcba iacob
vblii scalam a lerra usque in coelum, in cujus ca- .
cnmine Doum siantem, angelos aulern io ea ascon-
itenles t i dcscendentea; ascendentes primnm, *
leimSc vcro d^sccndenteo oslendii. Posteo voro * ,
iuVm ipse muliiludineni angcloruni vidil, quam .
casiia vocaxii. Moyses similiter duos lantoDi foelos , .
coodilognnmonnil, nempe iilud quod in principio *
/ ,
CIIDI icrra faoimn csl, cl secundum secunda die
condiiuni, qttod iirmamonium appellat. Ipseque ' ' * ,
priier de Agar, de Abrabam, dc Lot et de iacobo . ",
ioquens, alios angclos ipsis boc in loco minislrantcs , , ,
tnarrat. In magno auiem caniico ait : Laiamiw,
. !
% eum ipso, et adorcnl eum onme* augcli
bei \ ubi posicoelos, angelos reoensei boc in loco ^ , , ,
versantes; qiiaro addidil, Latamini, gentet, cum
po
puio cjii* : ubi ruraum co* qui boc ln loco degonl
memoral. Iiemque David Moytie scopo insisiens, , , ,
ui qni pool Noysen prophela faerii, qusc in ccclis ,
,
288
*
îvidens, iia ioquilur :
,
Laudalt Dominum dtcadxt, iandale enm
in cxcelsis.
onmc$

Laudatc eum, omne$ angeliejus, laudaleeum,
,
vtriutes eju$ " : congnienlcr a Urmauiento ci excelso orsus, atque ad iuferiora progressus, deiude . ,
ornnes angclot iuemorai, qoos ilero virlules vocai. ' ,
ia
c l
i n
l e r , a
Piom. vni,41.
S l i n t
H.br. i , 14. Fpkos. . 10. Dtnl. xxxn 45.
Paal CXLVIH, 1,4.
365
T 0 P U 6 R A P H I CJXRISTIANJE L I B . VII.
30u
\ ; - Deinceps aulcm quse uua cuiii illis suni rcrcikset:

, \ , Laudale enm, $ ctlnna, laudate eum, omiies Hc
, \ . ct Umen . llinc vcro ad sttpt norem locuin recurril
* , el ail: Laudate eum, cali cidorum; ac si dicerel,
, calum cctli. Coeluiu coeli voraus primuin itltid, quod
. , liujua vixibilis lii mamcoli coelum est. Dcinde a i i :
, Et aqua qua $uper calot ; nempc, $uper calvm.
\ , . Cnm auiem jam superiora cJare meraorel, palam
, cal eeex prima inforiora osse cugnoacere.
. , Aoi , .
# , .

Pottquani vero omnia quae in coelis sunt, Dcum
, , loudare jusserat, caiixam affiert cur illum hymnis
, " , colebraro debeanl, bis verbis : Quonimm ipte dixit,
, / facla tunt: ip$e maudavit et creata lunt. S
tor , ' - # aUrnum tl in saculum ictculi: praceptnm
, . j x i i , tl non pmleribil . Hrnc rursum ad omnia
, lerreoa progredilur, ac receusel omnia quae in ncre,
\ , io aqoit, in torra, in qua et hominem consiiiuit.
* * voraantur. Rarsumque iia prxcipit: Laudent nomcH
, ' , Domni; qua vero de cauaa adjicit: Quia exaltatum
to . ett nomen ejusioliui. Bemum omnia copulal dicens,
, Confettio ejut mper Urram et calum**; una dccl
, rana omnia inira coelum el lcrram esse. Similiter
. ot ipse in Moyse dixil : Scx exim diebui ftcil Deui
#> caium urram, et omnia qua in eii sunt"; aper ^ , tioa decloraiis oinnes angelos inira ccclwm ei terram
. esse, ei ab iis circuniscribi. Itera alibi inquii David:
\ , Exlendem coelum ikut pellem, qui iegU aqnit i
* . " C rioro eju* ; firmanicnlum palam dicens, tecli loco
Aauto * $ \, xobU essf, in cujus doro tini aquse. Nam pelles
. \ proprio vocanlur eo quae saperne labernaculuai
, coxtegunt, slvo vcMimenla, sive ci pilis confecto
;, . ^ fuerint. Deiiuie vcro subilit : Qui ponit nubei atctn tum iuum, qui ambulal tuper pennat temormn,
, , . facil angeloi $uoi tpiritui, et wimstroi IUOI flam
* ) mam ignii". Iieruuiquo cum afirmanientoad nubee
, , et vcnlos usque recenawssei, pariier subdii angeloa
, m e , qiios et niinUlios vocai. Et liaec quidcm Da . \id. Jam ad inaximum illum Danielem propbetaiii
- iranseamus. Quid vcro ait' in bymno ex pcrsona
, \ , Ihuni pueroruiu ?ficnedicite,omnia opera Domini,
xaV Domino, laudate e( luptrexultate eum in iacuta
. \ Bcnedieite, caii, Domlno
Ipse quoque post coelos
. D angplos iiiemorans, nec aqOas quae snper CODIOS sutil
; , iniacias relinquens : eademque postea serie usus.
, , - ftcrnioncm resumpsk; ot ab infiims procedens an . , , -gelos, 8 8 8 Q viitutes vocat, aecuudo r<*censuit;
. \ quibiift subdidit xolein, lunam, stcllas, imbres, ro, \ m , ventoe, igncm, fiigua et sstum, nobes, nives,
* fulgura et onutia quae in aere, in aquis, in tcrr.i
, , \ - sunl: ac Davidem Moysenque secuius, deiuum et
, ipsc bominem memorat, propler quem omniapriora
, , ) condita sunt. Elenim cum bomo sit reu viiicnltini
, \ , \ , \ , sive pignusamoris universi mnndi, seeunduro quani , , , - dam ralionem el proporiionem supradicia omnia
i n
ST
u0S
P*mU a&Lvui, l.
, , Sf, .
ibU. 6. ibid. II, 15.

f
"Exod xx, II.
Psal. r.m, 3. 'ibid, .
367
COSMJE INDICOPLEUST.E
368
necessario compleclilur. re qnippe ab cxleris wWi xa\ , \ \

horoo parvus muitdus esse diciiur.
\
\ \ , :* ,
" ,
. .
Omites iiaque deifcri homiiies cum propheUe,

lum apostoli, qui sanciissima vila exornaii facrunt, xa\ , .
ac scxccuiis sc pro pieiate cruciatibus el morlibus dediderutil: quibu$, ut scriptum est, dignrn
non \ , * *Qr
\
erai mundut : qui insopcr iouumera miracula,
quae eipriiui iiequeaiy% variasque virluteg cdide- , runc, alque a Deo idonei effecli suni, ul lerram , \
cdocerent, coniinonefacerent ei circumircnt, omnea* \ '
que gcntcs ad pietaicm pellicerent; de bis lanlum , \ .
duobus slalibus verba feceruni, neque alium ine- ,
roorarunl: alque una omnes bunc locum angelo- \
rum et bominuni esse dixerunt: ac supernum quo- \ , \
quc loc(im, angelorum ilem el horainum, posl \
resurreclioncin ex uooriuis , foro pronuntiarunt. .
Quam crgo dcfeusioui ausani babenl iucali illi ,
Chrisliaai, qui bis omoibus iidcm uegaul, ac coelos ,
aolvendos esse dicuni : in quibus flnua, immobi- , \
lis el indissolubilis spes illa noslra consislii, quae ,
nobis a Deo ivpoeita esl, de qua clamal Paulus : ; \ $ - *
Qutf oculut non tidit, nu aurii audivit, ,
et in
cor , xupdiar
keminis non autnderunl, qua pr&paravil

,
,
diiigentibut $e ; ac ruraum : Xim tuni coudiguae

pastiones hujut umporu ad futuram gforiam,
qva revelabilur in nobis ; iierum simililcr : Nam ^ ' ,tupra
momentaneum et leve iribulativms ,

mo- , *
,
dum in sublimilale, telernum glorict pondut
opera- ,
*
,
tur in nobit : non contempiantibus nobis qnce
videx .
,
, ud qucB non videntur; qua enim videntur,
lem **;
, . ,
poralia swit : qua aulem non videnlur, aterna
boc dicens : Si ad iruiinam hujus mundi Iribula- (
lioties, CUIII fuluri saeculi bonis appenderis etcom- , ,
paraveris, liaec supra modum gtoria sitpcrabunt, el '
graviora eruul levitale ct rutiliuto teiuporalium \
iDundi tribiilationum, qvae supra nnodum breves, *
alatim de medio lolluntur. Nam, iuquit, baec qu . , , ,
videnlur, id est, res bujus muudi, tcmporaria sunl; , , *
qus auiem uon videntur, id esl, quac superni et 5, ,
ccelestis ioci sive wundi , seierna exsisiunt. , , . "
Jam rcsUlut ex catbolicis epistolis bac de re leeti - f> \
luouia prtvferamus. Ibi quoque dicilur : In qum de- . -
angcii protpictre ; 290
^
* \ \
etiam rcposiu nobie in coelis bona noodum sunt , '
conseiruli; 'unovero necdum ipsa xidere conccdun- \ \ . "
lur. Nam uuuile iltud esl buic Aj>ostoli dicto : Quo* " ^ *
"

matn omnn erealura ingemiscit ei parturit
utqne
adhuc ; id esi, etiam angeli gravantur ex muta- * ,
tione illa, cum omni creaiura ingcniiscentes, libcr- , ,
lafem expcUmles. Uot aperari ergo potest ut coeli .
ôlvantur, et alii novi indueaolur ? Etenini aopra- , \
diita omiiia faUa demonstranlur, quia et parali ; .
cl indiww>!ubilex sunt, et quo Cbrislus ingressus \ ,
wt, eo nos iietn ingrediemtir. Vcram illusiones el , .
9 1
91
a c s i
i c a l :
Hcbr. , 58. " 1 Cor. , 9.
Rom .vm, 18. 11 Cor. iv, 13, 19. " I Pclr. ,
369
TOPOGRAPHLE CHRISTIAN LIB. VII370
iv fallacift sunt quolquoi in divina Scripttira exstatit,
gecundum fabulas larvaloruin Cbrislianoruni ; et

\ , , alioquin coelis, ui iili aiuni, solulis, aliisque eorum
, \ , - loco ioduclis, necesse quoque esi solvi Cltrisium
\ , in illis versaniem, aliumque novum Clirlstum cum
UHa novio coelis induci, si uiique cum Clirislo nos
, t l . ' esse oporleat. Scd apage ineplias : in capui ipso I rum blatpberoia retorquoalur. Nam, inquil Aposlo I xfyoV , \ , lus, xojiro converialio in calii e$i, e% quo Sal tmtorem Xtptcl*m*$ Dominum Jeum ; ac si di * ( c a l : lUoo es$o coelos dico ex quibos cxspeciaimia
, - Dominom veoturum esse, qui transforniabit no*
, a corruptiono in incorropiioncni, ac eo deferct tios,
; , \ \ quo et ipae anie nos tngressus esi. lloc eniro a1il>i
. quoquo aii, precuraorcm pro nobis ipsum ingrcs, .
R auro.

Quoniom tgtiiir divinaruni Scripiurarum inentem
, adulieranlet, dictum iliud Doniini perperam iiiier , * - preUDUir : Cctlum e/ terra iransibunf, verbaauiem
, aum non tTaniibunl , ignoraoles id per byperbo * * - len dieium etae; noa propriam Ulis scnteniiam hi * * - lerpreiabimor : nam id sibi vull, Fieri poirsl ul
, illi transeaot, verbaaulem meanuoquam iransibuni.
, * . * Rureusque illod Davidis dlclum delorquent: Tn in
1
, , , initio, Domim, lerram jundatti, optra manu

' ixarum caii : ip$i peribunt, iu aulcm pcrm
, '
,
, .
* \ , ,
,
. * , \ * * ,
, ' . ,
nebii: DOD intelligentee eum hic quoque ad comparotionem non facti Dri, creaiura Auxas ei pmticiei obnoxiaa diccre, wtpoie qua, cum non amca
estent, poslea iaclas s i n l : ac si illud non faclum
volueril, qocmadmodum illa, cum anle on exsiitiseent, condidii, poeee ilero Jam exsisieiuia deeirucre.
Etonim quod a nullo faclum est, a nullo dcstruitur;
qood vcro fuclam est, porire polcsi; niaxime vero
i velit ie qui condidit. Siinile quidpiam in Callio &, licisEpialolis dicilur: /w qua caii ardtnlei iolvenlur,
. elementa ignis ardore iabesoeni *. Ccelos atitem
, , lerram novam et promisxa ejus indocio
, * tDlerpreianlur,quoddicilurnon iniolligentes; sedboa
, quidcm coeloe plane ootvcndos, alios auicm novoa in \ 291 ducendos eese, aiunt: quod nniversaB divin;c
. Scriplurae coolroriunv est. Nam ei in hos caelos,
, , quo jam Cbristus ascendit postqiiam a inortuis rc surrexerat, corpore incorrupiibilis et aiitma ironiu, \ - D tal>ilis effeclus, et nos iugressuri sumus posiquani
, \ \ ex mortuis resurrexcrimus : et si spem bunc aU]ue
* vilam insolubilem vocal divina Scriptura, qut
, \ Ueri poiesl, ul bi qnidem cceli dissolvaniur, alii
; \ aotem uovi inducantur? Etenim si cotlonim locits
ounc incorruptibilium, immorlalium , e( iminulabU
, \ lium babilaculuin eel; cur nox non suscipiai, quando
\ \ ; iacorrupiibilee, iromorlales el immulabilcs resur ! [] geinusi Apage talem amculiam. ison cnim Deuiii
* , , pqenilcl gesloruni, ut bos qutdem dissolvat, alios
. \ \ inducal. Verom omncin rerum naiuram ad mclio , . rriD conditioiiem renovabit, ul pleramque diximus.
, Si uaniquc bomo. oiniiium crcaturarum vinculum,
, , irnuvalttr, sccaiidtini COIIUS lii<orruptibiiis ct "un
Pb pp.iu, 40.
Matlh. xxiv, 55
l'sal. ci, 2G 47.

;
i l IMr. , 1-\
37!
COSITE INDICOSPLEUSLE
3TF1
nwialis, secundum animam vero immutabilis effc- , *
ctus : annon palam esl omnia elemenia, quibu* , \
<*onstat hominis corpus, ct omnia raiiouabilia, quae , \ ,
liomini eecundum nnimain cognala sunt, retiovanda \ ,
?l nieliorem in slatum revocanda essc ? ouinia ; quippe in Cliristo insiauranda esse, ait Aposlolus *, "
sive qnae in cadis, sive quae io ierra ; ac rursum : , iv , \ \
Si qua iit Christo nova creatura; vetera trantierunt,

- \ , ,
ecee nova facta tunt omnia : nova otnnia,
aive , \ xatra .

renovaiionem omnium dtcens. Siquidem CIIID instau- ,
raitonem dicil et novam creaiuram, utroque dicto * \ 3am in Chrislo factara significat. Sicut enim Chri- , ' ,
ttus cum secuitdnm carnem resurrexiseet a mor- .
lois, non afius Chrislut erat ab co qui obierai, aed ,
idem ipse erat, qai morfem suslimierat; ita tamen , ' \
ul in resurreclione passionibus et morti superior ,
evaoerit : ila ei omnis crealura non destructa , aod ,
eadem eisistene. in meliorcm statum iransferttir: , ' \ *
nam Staiuil ea tn aternum et in saculum laculi,
,
praceptxm posuit tt non prwteribit, ait
divinum
oraculum . Ideo noo angelos apprebendii Deua, , .
oed semen Abrahae, ut scriptum est . Nam an- 4 ,
, .
gelos apprehendisset, rationabilia dunUxat se resiaoranda foro sperartnt, utpote ipsi cogoaia ; jam ,
vero cum eemen Abrahae appn benderit, id est, *
eorpus et animam rationalera, atque in coeleelem , , ,
locuin induxerit, univmae rerum natura salutis ,
pem ante fundavit. Quod igitur in epistolio Catbo- .
, '
licia dicitur: ln qua cali ordtntet solvenlur, et
ele9
monia iym$ ardore tabetcent: novot vero cceloi st ^ *

novam terram
. ^ ;. hane
. . . babct meotem, quod scilicet
ct \
cum eiridore quasi in ictu oculi, igne quasi in , 0, ( ,
oiDcina fabrili admoto, mua lenlur et olemexta , omnia meliorem in staium mutanda S9S siiii; , \
iiemqiie coeli et lerra : ipgie videlicet novis offe- . \ ,
ciie, etquoad staturo el convorsalionem immuuiia,
ut apud Patilum dicilur, Pralerii enimfigurahvjus
, [] munii ; ac si dicerel, Prssens conversatiouis ralio , *
inuiabitur, oessanto diei noeiisqoo succeesiono, \, ,
astrorum curtu, hemque aoris inotu desinente, ,
aqua et terra fruclus suos non gigoeote; sed alio ,
induao sutu, qui iromorialibui et incorruptibilibuo *
bommibos ei angelis conveniat.
* ' , \ D \ .
f x Silcitiio auum miuimus Caibolica.^ t^pislolas jam
indc a priscig lempribus intcr dubias ab Ecdesia . \
reponi. Certe nemo ex iis, qui in diviaas Scripiu- ,
ras commentaria ediderunl, Catliolicarum - . \ larum aliquam ralionem habuit. Qoinetiam quol- ,
quot librorum , qui in divir.a Scripiura locom ' , f i babcnl, cauonem lcxu runt, illas inter dobia loca- , , ,
runt. J i i m i m m Ireuaûs Litgduncnsis episcopus, , '
virilinstris et spoxtatissiniie viUc, qoi baud dio ;* , \
,
posl aposlolos vixil; Eusebitis Panipbili, Alhana ", \
iiis A!e\.v.:dtnms episcoptis , ct Ampbilocbius
9
VH.
Epbis. . 1. 11 <:r. v, 17. prt.

.
CXLVIII,
6.
Hcbr. , 10.
I Pcir. , I I .
I Cor.
TOPOGRAPilLfi CHRISTIAN/E L I B . VII.

, \ - Iconii episcoptift amicus et familiaris I eaCi l>:
lii, in lambis suis ad Selt-ucum scriptts, dubia* ill.ts
pronuiniaviL SimUilerque Severianus epi>copu$
* * . Gabaloruxt iu libro Coutra Jndao$ eas proscrip&U.
volrv , * Nan plerique aiunt ea non aposiolorum, sed alio . " mm quorumdam pretbyieroruin simplicium esse.
^ /crTC*)/<fr , Qxaro Euaebiua Pampbili in EccU*i*uiea huioria
* - dicit, duo sepolcra Epbeti essc, aliud JoannU
, \ , avangeltittt, alivd Joanui presbyleri, qui duas Ca Iboiiearuni Episiolarum crip&it, sccundam et ler , * lian, m quibus inscriplio aic babvl: Preibyter EU*6> r YxJexr-} xtyx>* , *0 xpt<ro- cim Domnm; et: Vreibuitr Guio dileclo. Eleiitfii
tmpoc . nonniai priiuam Peiri et priuiam Joanuis, ipee,
ei Ineneoo, ail apostolorutn csse; alii vero non
- apoatolonim , aed presbytcrorum. Nam prima, oe , - & conda cl terlix ioannis inecribunlur, qoati uiani
. \ festum sil lre$ illaa ejusdein persouas ease. Alii
* vcro um bis duabue eliam Jacobi Epislolam admit. " luul; alii universas rectpiuni. Apud Syrot auiem
* iionnisi trca prsadicUe repcriuottir, vidclicet Jacobi,
, ! , Peiri et Joannis: alic quippe penee illos ne qttidem
* , \ habcutur. Perfettam ilaquo Cbtislianuin dubiis m * . niii noii oporlet, cum eas ScripUira, quae tn canoite
- reposiuc et apud otnnet in co.fca*o auni, onmia
VOJV , \ salis dcclareot, laro de ccelixquaro de terra ei
, de elemeoiis, deque univeiso Chmiianorum do*
\ \ , \ graate.
.
9
, \
Awenlea iUquo el diviiiarum Sciiplararum prorvxfbjv , ol - C
P
videnlur, illi novoiuro iaven , - toret dogmaluui, qui ccetos solveudos csse putant.
. Cowoxioj Oeuf jam imle ab iuiiio aciat, pracscial ac
, \ aemper coguotcat, S93 ^ unquani cogniliouis
, \ * accesttionciii adinUtai, cum aliis vcllct cxsisicmiaui
, , b r g i i i , eosque botiitate, scienlia c( sapirniia siu
, , rcplerc, lolum muuduin condidil, atqiic e.ono i l
, \ terra ciicuaiscnpuU, firmameiiluui in medio , \ tuin curu prirao coelo tonjunxit: ac cum ex uno
- dao loca fecisaet, bunc locaui moruli et mulabili
, \ viueaaoignavii; fuiuraque vilae supernum prapara-| , \ vU, quemadmodura ipaa ttgur dcliMealio in One re * pnescBlat, necnon tabernacali slructura,qa*eet ipsa
, - loiiiisrauudiimago est. In boc vcru statu nos jam de, gere decrevii, quasi in ludoqaodam ulili, ubi tristia
. D joxuudia admit>U, ttialtbus corripiamur, jucun , , dU vero deapcrationo oniuveainiir : \*r crcatur:i ' rum varielaloiu,ftapieutissiinaml.ariiionian), rcruin
, , dtffereuiiaui, ervdili el ad Condiloris cugnttioueiii
\ - deducli: qui qoodaui lemporc vistis, ad iiitirmiiaii*
, \ noatiae auxiliuai legog uobis tradidil; rationabilcs,
, \ dicluuieal, ad opttoMe cloiuenlia? sua; ootiiiani dedit cons, quod cst capttl omniuin ratioiiabiliiini. Nam
, , cuni creali shuus, ct ab alio exsistenlian> bab< anius,
, -, eodeiu ipso *empcr egcmos, tom od conslilutioneni,
* - tuin ad cognilioDOm adipiaceiHloin. Ficri eniin 11011
. potcrat, utslatitn alque facii suinus, omneaicogniiin, , lum bal>eroiius : id eiiim non facli Dei propi iomost.
\ :.
: * , .
8 l n l
e r i l e e t t c n i i , i i
COSx\LE I X D I C O P L E U S T J E
376
Qtioniam igtlur ex boniutc Deus arcana ralioue ; 0 iMiiiuaua cognitione vacua, ad nostrum rationabi- , , lium inslitutionein el auxilium condidit : ac oein \ , interinedios quosdam inter seipaum et ferula ratio- , *:,
uabiles eflecit. *n universi varielate, trariiiis legi- , ,
bus, ac discipiina \abore el assiduiiate, per iristium \ ,
jucundorum experimentum, dcsiderio permoii ad , >, cjus notitiam pcr parles adducamur. iHvisibilia, \ .
enim ipiiui, ail divinus Apostolus, per ea qua [a- , \ ,
cta iunt, inteltecta conspiciuntur: tempUerna
quoque
,
ejui tirtus et divinitas: Ua ut tinl ituxcuiabilei,
;
ac si dicat: Invisibilia ipsius, virtuteni scilicel, , *
sapictitiam, providentiam, bonitatem Uci, ipsaro- , , , \
que seinpiiernam ejus deitatem, ex rebua exsi- , \ , \
slentibus et vi*ib'dibtig iutelligimus el vidorous, ae ,
cx oronibus , proporlionc quadaw, Crea- ,
lorein cogtioscimus , Ua ut nutlum ignoranti* ob- , leatum objicere pussimus : id enim significal illud (
inexcuiabiles; cnn ex bis omnibug in promptu ,),
uobis eii nostrum el univcrgi Conditorem propor- ,
rioiie quadam cognoscere. Similiter iteruro : Mul- . ,
tifariam mullisque modii olim Deui loquent
palri-
Ous in prjphaii; in nomsimU dicbui bi$ locu , '
mi esl nobis in Filio ; sermonem inparteset figu- *
ras, in propbelas et Filiura distribuens. Parles , \ .
qutdem vocat, diffcrentiara 294 'ocorum, in qui- ,
bus Deug priscis hoininibns apparebat et loque- \
baiur per propbetas; figuras aulem, visionum di-
scrimen, quaa vario teropore pro in&lantibos neces- ,
siutibus visus, exbibuit; sive per seipeuro,sivepor , , " ,
propbeus; ui nempe significaret Deom sempor et ,
ubique aiveox rebusipsis, sive ex vistonibua propo- , ,
fitie, raiionabiles naturas ad sui cogniiionem iDXli-
luere non neglexisse, modo per prophetas, modo per , ,
proprium Filniin ; dcinde vero ca instructis expe- \ * * rieuiia, futuiam viiam ct statin pneparasoe, in , \ , jj
quo nos prius incorruptibilcs et immorules effe- \
ctos consiiiuerut : perfecta sui cognitione oos ro- ; \
plens, quantum nos cogiioscere fas est. ldco duot , .
illos slatus ab inilio effecit, quod, ut jam diclum ,
esi, totam ejus nottaam coofertim accipore aino , , '
discipliua non pofêmus: solum quippe Numen per * *e doctum el fois cogniliouis esl ab altcro oon , \ ,
nrcept33 ; quou etiam possit illam aliis iinperlire; * , \ mque jam immorlales et imniutabilcs eifccli, cx , ',
ncrumnis odoceremur. Quandoquidem ait Aposlo- \ , . ,
lus: Or.ims disciplina, in prmenti quidem, non
\
vi- ,
dtiur csse gaudii, ted maroris . Nam sine disci , ' -.
plina cl xrnmnis non polest doctrina comparari. ; \ ,
hiscf)>Iiria3 iiaque gratia hunc mundum condidit, . inorlalein nmtabilem et variuin; ul disciplinae , \ , \ ,
labore cl assiduiiate, ac universi varictate, cxpe- ; , \
i ienlia posscmus ad Dci cogniiioncm ascendere. .
Nam
initio nos immorlalcs el iuiniuiabilcs \ efTccissci, ttii.il diflferrcmas a bnitis, quac natura- , ,
litcr quidoni bonum quidpiam et utile habeul, , scd quid habeatit iguoranl: cxernpli causa, apts ,
19
1 1
l s
. , 0.
Hebr. , 1,2.
13
llcbr. , I I .
JTrt
TOPOGRAPHI* CHRISTIANiJ LIB. VII.
378
, \ Q * iavum sapictiler cfficit ; aranea, qtiae telam
6 , cum artiflcio ordilur: forinica, quae in a**late vi- "
, \ cturaslbi parai; non scitntia quadaia ralionabili
, , ' id aguni: nec nisi ot auruiu et margarilat, qnao
qtiidem pulchra sum, scd pulchriludinem pro.
priain noii seiUiuiit.
\
Deus itaque sapienter, et admodum aaptentcr
, * duos illos status jam olim adoritavit, ui U\c jucun \ , da et Iristia experii, in sccuitdo eiaiu bonitaiis ejus
' , vira per coliaia nobU ineffabitia et aeterna booa
\ - perfecte agnosceremu*, aciremnsque ex qualibos
. \ . in qualia liausiinus. ftac ei siniiiia predicat otutiu
, Seriplura divioa, ct bic esl loini illtaa scopxj*
. Eleiiim praclari illi honines, qui coeloa deairxi
, - ct alios novos ixduci itobia velunl, divinanim
, - Scripluraru acopuro ignoranl. Ncque omm qtion. , dan ignoravit Deui, ut jam adftubliiutoremcogat , \ liotioni venienx, novos ccelos awt mdiorexi alaixm
, \ - cofidcret, oecundum fabutam atitcnlUim l fticalo*
* \ , ram Clirislianorxm : aed Idem acmper ost, eodom
, modo ei ratione exsislens, cognoC6H&quo 295
, \ , \ , \ quoniodo, quaudo, qaanluoi, ubi, quatan IOCNIII
. * mundum produi al. AUamen dabiom bac x opi , ntonc conaequeos nobia e reei congraonier prtipo* , fiimt, duni aiunt: Cnr ergo fetua in ulero ex , aiiucii, ad Dei cftfxUionem accaduni, licet jucuada
, ; ei iristia expcrli; oed abhine a Dco edocii?
, , , Qfjibus respondfbimxa, fctxm raiionabifani, qui,
, , ui iia dicam, maiemaiti utemm expertus t t : quia
u
q u a 8 i
mb
, C
*l \*m btijas mundi ett malcr
\ , , , \ utertis, in quo calor, frigus, siccilae et humi , dltas; bac nolilia imbuluoi, in fulura viia maiernt
, titeri recordari, in ejuique spnaain venire, in quo
, taliem ex parte bujutce slalus ei xiiae experimcu\ . \ tum acceperiL Yidet eaim ipsa quoqne ciemcnla
, \ - ei totom rouoduin ut magtotrom stantem, ae per
; , \ - cogtiiiioneiD perfcctam, res aecum ptrpettdefta,
, \ ilaiini in nmitiam prasierilaB vitar, ei in eifgiiilio , \ - Dem omnium opificis Dei venii. iudicii aate>m
. \ ipsorum acieniiam ad Deum mittifmu : oox eolm
, possumas in hac vila omniam periilam aatwqoi.
. Solum dicimus, qtiantam effari lieet, eos ia me , , dio ceu statu consistere, Ha ut neqne eorouaiaecipiaut, neqae supplicia luanl; nam a
,
, eximuulur, quia bujus viue bona non guelaveniiH,
* coroiiia aulem prtvantur, quia in hac vita noa
, tuat laboribus ptiTuncii.
D
*-
,
Quod si quia dixcril Deum, ntpMe qni novit
, , quam singuli vilac el conversaliouU ralionem ae , * - cuiuri erant, si in hac vila mansiasent, secoiulum
, ; - hoc de tllts ju.licium ferre; banc scntenliam tniiii. ; - me rejicimus; vcrum docliorilins rem utiuinios.
, \ Nos quippe judicii perfeclam oliliam mn babe* mus ; rali lamen id quod Oeo viMiin fneril, pulcbrc
, \ , el sapiomer se babcre, buic assequetida? rei MOS
, - impares libcntissime falcinur, banc ignoranliam
, nobis corou locuiu tcuer*' pulanl^, srttind-im
teAttcr, rvre
- iiiaguum aposlolum Paulu-v, qui ail Lx pnric
379
COSMA INDICOPLEUSTiB
3
cog**$cimus parle propkHMmmi: cum axtem
,
tenerit qmod perfectum $ tunc ev*c**bitur

qmod
ex ,
: oiquidem tonc, ctun omne perfmi , resurgaaiaa, quomodo nos sentire oporteat perfe-
elo eognosceiuut, quentadmo<toro ait rursutn Apo- ,
slolus : Donec aec*rramu$ omna in uniUttem

fidei
ef
/*
FiHi Dei, i* virum perftcium, in Xpwrov.
tnen , ;
$urmm mtatit pUniiudiuii Chritti . lleram6 auleui
quattlkMttot movebunl, quomodo corpore parvos, \ 6 , ,
perfectos resurget? et qua rationo, cascus, claudus ;
xtembritqac muiilus, iueolumiselinteger resorgei? * *
Ventm oo axdiaiit cum ex Scripiura, lum ex na- ' turali ratiooe loquenles. Qxemadmodum Deus, ac- , ,
cepta Adani cotia, perexiguo ejus mcnibro, di- ^ -
Vavit iilain in 296 perfecUro mulierem, arcana ,
ralione qood deerai supplena : ae quetiiodmodam * ,
pteramqoo vir eum muliere copolalur, alteraterqoa * ,
eorum catcos ae mutilus, ei tamen proiee eoniim \ ,
ificolumla et integra pariiur; i u credendxm ot in- ,
telligendaai de rvjtarreciione mortuis, in qaa noo . , , \
regeneranar, et qoidero prxx4antiore ortu, qiiam \
cttm cx vulva prodiitnus. Tibi vero, charisaime, \ roeli terne ncenon intermedii Armameml flgx- , \
raoi delioexbo, labernactjlttu ilem a Moyso con- * \ *
airxctuxi, quod esi exexiplar toliua mmidi: ac co- * \ -* ;
lebrata illam exlcrorum sphatram; ul vol ipoo , \ \
viso cognotcas congruepler ad figuram (47), quid *
diviua Seripiura et Cbristiana praedieailo ediaaerat, .
ct qoaio sii a ephatro illa exieroraai aliena.
Paragrapka conorxexu* ex dmna Scripiura
d$

C
.
figura casli ti Urra.

h prindpio (icit Dt*% caHnrn *f Urram
IIxc
rocmoral, quia alia complectanlur, uuaque aigni- . ,
ticat ea quas et inira bc elcaui bU facu tunl; >,
*
ilcruinqoe : Perftetum calum et lerra *\ owaii
, , \
omatHs eormm ; ac si videlicet alia complecunlur,
el omiiiu ornaiaa intra illa cootincaiur; el rursus : , \
et
Sex enirn diebui fech Deu$ caium ti terram,
om- .
NO> i eit $uni ; ulpoie oinuibua iotra illa
exaisienlibua, iitdtmqoe onuiia coinplecienlibus; , -
ac luiauin : Et reqvievit Dtu* die uptimo ab
oixni- , \
bus opeiibui , facere caperat " ; ac ai.
dicc- \ *
rel, Creare coepil, et creaodo deaiii; el iicram: ,
ilic esl liber gewtionU eali ei terra ; ac di . \, \ cerel, Uic libor toiios mundi exorium ooorrai, qui ^ , * , tauo et terra circumscribilur. llerumquo do figura ,
ait leaias : Qui Hatuit cmium ticxl forxicem,
et tx- ,
iendit ipium licut tabernaculvm ad habUandum
; \ .

iltod, liail (, de priino coelo dicens; illud ; *
vero, tl ipium licut labernaculum,de,
sc *
cundo: vldeiicei ceu do doino loquitur, in qua , , * H ,
quidam habiiani et domicilium babeut. Rnrsus Da- , \ ' ,
vid : Exteudtnt cmium sicnt peilem , de firmamcn , , to loqoons: licut peilem aii, veluii ecilicel teuloria
. \ , *
illa quas supenio lal)ernaculwm conlegohant: qua-
9
1 9
,%
1 1
17
19
99
1 *, , 9. * . , 1. Gen. , I.
<;* , I.
loa. ., ti.
. cm,
(47) Uxc in Tabiila detcrtpfa babcs.
1 9
19
99
9 1
19
Ccu. , I.
17
II.
" fcii. , 1.
1
TOFOGRAPHMS CHRISTIANA LIB. VII.
38*
o V r s l ^ ^ i r a , , 11 liacouque Undem illa faerint, sivo ev confo , , cu, votiimenta : nat* pel * pcoprie voeaalar
, * lentoria, qu* tuperne labcrnacolum operiebant. Et
. vero itifcrt : Qui ttgil aqmit wpcrfora ejnt; aotrlius
* V t\*tan r a de Ubemaculo qtmi do tecto tocotr. Qaod aaieoi
, \ \ niliil sub icrra ali, ita declarat in iob: Qui . \ dii terram in nutio, id eat, eubioa se nihil bobeu , \ * *0 lein; rareiim ibidom : Super quo ejui tolidi ijr' , \, , iaia <Nl? oo ei diceret, Nibil aublus eel in quo
flganlur. David S97 aulem : Fxxdavil terratxaxptr
; , , itaHliUtem suam ac si dicerel, ip*am iupra
. - aeipsam fundaum ease, ei noo aupra alind qeid - , ' pian. Qood aiitem eaetan Usrrm eonglaiinatam ait,
, . - ita doclaral in libro Job: Crnintn vtro in lerrom ix , clknavit: efuta aufm tsi, $icut ierru, cote, Cox
- * gtutinavi axfem ipium taphU oxorfmoi *; , gnificaosioxlioalum eaao in lerraxf, conglutiaalui
, \ ease tofcriio quasi cubuin, aive quai qoadrangu , .
lum.
,
Totnm ergo taberuacolum figora ost touua mntMti,
\ proot onarrat divinus Apostolus, sio do oxtcriore
loquens : Haiuit enim prini lakemnculum jauifit
#
|e
, lionti cultus, et lanctum uec*!are \ racularo

t9
, vocans illud, ulpole qood hojus moiidi locus ;

\ de inleriori vero lic ait : JVofi cxtm tn mo<ta/otf/o
. .- lavxta Chruiut inlroivit, terornm, itd
, , ' ipium cotlum " ; vera vocant CODIUOI, exomplara
- autcra, exierius Ubernaculum. Qui logit ergo, ctm*
, , . - sidcret COBII ct lenrae (Iguram, corvmque exemplar,
\ \ tgl, labcrnaculum; qvo pacto scilicel haBc om-M
a \\
- - ,
i.
t . nia
. cum Cbriaiiano
. .
.
. congruanl: quonia
,
,
dogmaie
Xpt, ,
\ ,
* ; \ ,
\ .

. *
, ,
" ,
\ ^
.
>
, \
,
,
,
. *
\, , , .
, ,
^ : \ ,
. :
; * . ;,
, ", , ;, ;,
, \ : :.
Job aixuif, 0.
Paa!. cm
5.
totius muodi duac via sunl, basc a ilwet et superna,

pra?porat a conslilutione muiidi : hac quidcm io
praeeenti statn angeHs et botninibus daia est; supnma vero in futuro siaiu poel rpftureeciionent
cx moriuis, juslis bominibos tt angelis dalur. Naoi
celebrata illa extorornm spbcn, nollaienua cooi
Clirisliana praedicattone couaciilU; iiuo poiiua bia
coinpclil, qui nec reeorreciionetn morlooruiu, noc
alium pracicr buuc staiura speranl; aed loiom noxduoi sentpcr in gcneratiooo 01 corrupiiooe venwri
dictilant
Poraqrapha o/ta.
Si eiroria magistrt illi Dominnra Cbrisiom ix
primam iliam sphaM am, in qoa luoa exaislU, Ingmauni dicant; aaoe errori enrum in primia coovooit, ot com doa sua ilbim degere dicant. Sucundo,
cxm apbara eorum solido sil, dicani, an cm lona,
qooroadxioduin pUeis i aqua, coelurum corpus difAiidal, eomrarium tcn*Mis coi-aum ; ao vero uno
cum oxivoroo reria el violomorvvUaliir, qoodperintlo ridicHlom esl. Tcrlio, sopia positi auiil alii
plancla?, dii veslri , ncinpo, Mcrcurius, Venu, Sol,
Mai$, JvpUor, Satoimu, pater deoruin TestroruM,

qxibus voo aaorittcare cuiiiporlum c ^ l : dcindo n%M
** Jub , 50.
" Hcbr. , I.
ibxJ. i i .
383
COSM.E INDICOPLEUSTiR
381
domos tuodecim xodiaci oignorum, ei Iriginu sex \ if/ ! * *
docani. Et qoomodo non raentialur secuttdum vos . *
Apoiiolus qui ait, eum sopra illa csse : Supru oix- , ,
,
Hcm prineip*l*M, et poUstilem, tt wirlutem,
$i do- \ , ,

minati**em et omne nomen quod nominatmr
? ; !
17
Quod si dicaut eum in tecunda spbxra , eadom

ipsis occuirenl 29ediAteuluiea; oixiililer si in lerlia, quarta, qoinia, oxta, soptimo, octava, nona,
dixertoi et supra omnia; ac falsua deprebendelur
dictum illud Apostoli, quod sciticet a pnmo tabcrnaculo, sive ab boc mtiDdo, ad secuiidum ingretsus
sit Chrittus; Id esl, ad eoxlesiem locum, terna
redeoipiioRa invenla; ad tocundam nompo, non ad
nooaiu. Qui ergo Gbrislianut easo expetit, divinam
aequiuir Scripuiram, nec exterorum fallaci innilitur, quae pluralUalero et qualiiatem deorum docel, animabos peroiciom mfort.
TexiK*.
' ,
, \ 1I * \ *
\ * \ ?
* \ ,
, ,
, ,
, ,
. \ . >
, .
**'
, ,
.
9
Cum iiaque sphaene onines conligos moliio sint,

etfurfid*, qut inteliigi potsit, dala tigura, regurre- , >. ,
lionem morluorum faturaro esse, bominesquo in ,
coelum a&oeiisttroo, ac ibidom rcgiialttros esso, ,
bl est, in xecundo laberiiacalo, quo jam Cbrislum , , ,
primum omnium ingreseum esie Scriptura lcslifl- \
caiur. Ilis adjico ea omnia quae suptrius dicia sunt. ; .
Naro eiieri qut apba^ram eseo opinaulur, couso- ,
quciiier neque resurreciionem moriuonim fore, ne- ,
qoc ipoo in coelum ascensuros esse faientur, ncque ,
dicuiit aquas sopra cudum esse, nequ (igurant bo- ,
jiis muiitii, id cst, circularein aslroniro cursam, C , ,
commulaltitn iri putant, nec reliqua oinnia ver- , \ ,
lcnda, neque crcdunl quempiam eo cura corpore ,
ascemliise vd ascensurum osse. Sod ex illis alii . '
quidrm solas animas posl mortem cuin spbajra , \ ,
cirfutitvolii dicunl, alque omnia videre et cogno- , * \ sc*re; alii (t atslalionem animaruna ab uno corpore , \ *
ad aliud essc volani; alii praeexsislenliam anima- ,
rum amplecliintar, qui consequenter dicunt sphus- ,
ra 6ohi; sive oiniiem omninocorporoam naluram \
perire, animasque ad primuni ordinem reverii : , \ \
qucroadmodum inirabilis illo Origenes eiaoctatorcs *
ejus xentiuut; aiii codum aino priocipio aemp^r, , \
aeoinc Oue eese pronontiant, ac miinlura in gene- *
, , raiione ei corrupliono aempor versari: quibus id
iiecessario additur, ol credanl Deum malis gao- D ,
dere, ac iuOnnuin vel invidutn etso; sivo Deura .
iiulluin c&c. Nam id divina; nalurce prorsua impro- \ . \
prium est, ul aiuac leinpor mundum ilaingenera- .
Itone elcorruptionemancre, mulucque aliasdifficulia- ,
teo ip:is omnibus oriuutur. S<,li veroCbrieliani por- \
Cecti suiit,qoemadinodum spica; pictatU tniNlineiiilttr , \
zzania ctspims: qttuinivorsa? divin Scriplur.c \ *
lam Vtilcri, qti;im No\o Te.tainnuo crcduul : ac , ,
ncque antc bunc sia um alium fuisse diriuil, noquc ; ,
pont fuiuni:) , alium fore pronunlianl; sed dai.s
loluzntuoilo staiiifcossc dictint, quos d.srripiio no- \ '
" Ephoo. . 2 1 .
335
TOPOGRAPliliE CHRISTIAN;E L I B . VIII.
386
, , stra coitgi ueutcr cxbibel : quia Imc stalu in ium rum el tuMofclem Iraushnus; 299
*c rursiim,
, , tunc cum Domino dcgcmus, ut tota divina Scri piura enarrai; uempe Dcitm cuni creare coepissd
. - duoque loca cotulidisset, ereandi iiucm fectsse se, , cundom scopum jain a principio ibi proposilun.
, , Aliena igilur scripsii, vir oplime, ille, qneu dixi 8ti, fucatits Christianus, coin dicai coelos quoe se, , citiidum cxteroruin hypotbeaiii spb*ricos ease sen , l i l , dissolvcndos essc, alque aemper cireuiuvolvj,
* , aniles poiius faltulas,qvam Cbrisltanadogmala scri 11<{). pio consigr.ans : neniiBem oecatus auctomn, nisi
* ex parte bonuiw illum Origenom. Natn sciipia ejut
.
a senlentia Cbrisiiauorum peututs alicua sunl.
!
Vesirum xtttcm deincops ftieril, do siiigtilu do , *** - gmalibtts el quaexliouibus jiidkiiiro ferrc, eaqne
\ , comparare, ac considtTarc cui dogtaatt ao
, . - figurae, qttivis Cbrislianue, qui pie vivero vclit, odV
basrero debeat. agnaiu quippe faUactam ci dolun
, \ iii hoc hodierno fabuiartim scripiore deprehendo,
, \ . qoi cwlum sphftrica foriua esse, et Umen aolven, , dutnessc Iradit. Ego auieni, vir aii>icii*iiic, w?eiin, , dum divinam Seripiuram i u aeolio, ac cottfido le
; , aimilem moi esso, Cbrisitanuni soilicet, diviois
; Scriptnris obaoqueuleni, necnon Iradiiioni saocta
, , , , ffccletia* dicenli: Crodo in unum ltaim, id esl,
\ , -, ; Pairem et Filium ct Spiritum sancfuoi, Triiiilau
, , - consubatantialcm, ol in caniis resurretiionerw; ia
, ) Dana sanciam, calbuLicara ol aposiolicam Eccle , eiato, ui ctiam ipsum Symboluni aii: crtdo rfgxr , C rectiontm moriuorum fuluram eaao, ei vflam von xt/- turi weculi; alque ui sacerdoiea preoanioo do cfle rcultbna prononliaiii: Gratimrum aclUnem $*norum
ovpdrtor *, iuoTKm $nscipe tn cmiesli r^tionmbili o/lori tuo,
& , i amplUuditH elorum tuormm, ' pro
, , cortKpiibUibtu incorruptibilia, pro temporaneU mUf \ na, pro ferrexi* caUuia (2$); pro morluis vero oie :
* , , - AuimakujuM, Domiue, reruiem concedt: retnieilont
, carntm /, di$ decrevuti $ecundum
tua$ promimoau (29); qoibifi ego cum iptio
- precauo, quod resbluuw oU adjicio dieooa: Nobio
: oulem Cbrotianum ei libi placiluoi finem largiare,
, .*. tn saecnla. Amen.
' .
LIIiER VIII.
, D 300/x caniicum Exechia, ix ulruQTtuionem
soii$.
.
Cum probe ociam, dilecfe Peire, genus homa , ,
, \ ftura raorosum esae, mo jussni vealro pigcbal ob . sequi. Naro alii ex bominibu* tos qui scnbero ag , ; givjdiuntur co ipso viluperani, quod se&e in DO , - goiiie imuiisceaot, cam liceat Ul Uboris excu , * tere, ac quieio xersandi genore frui; aUi, utpoie
\ , , qui ecribeodi operam pro nibilo babeam, laboriooa
, occulio poncnies, qoietc agunl; alii vero cum
, - feludio lectionem ordiunlar, deiiide, re neglecta,
, quadrupodum ritu proccdiuit; alii demum io
- iiileris versaii, pejus se geruiii : gnari quippo
(28) Oralio pro vivis.
(20) Oralio pro df funciis.
887
COSM;E INDICOPLECST^
3 8
noporo* scrfptorc* operibus suis claros evadere, ; ,
xeque ipsi lectiotii alleudero dignanltir, eliamsi , ! \ illt egregie adinodum in arriplie suis egerint. Qui- ol .
vit aulem poptilario boma, ignoranlia moivs, cliam , \
ea qoa? e re diciituur criiniuaiur, aique, rai , ,
verbo dican, obvia prorsus esl calumniaodi occa-
sio, nulUfnque ad deridcndtim ac criininandom , . *
maleriani comparal, quaio aflaiim invidia auppe- , ,
ditat. Ibre mecurn repiiiatts, procrailinabam, te , '
licei concitaule, ac ut canltmm btaii Excehiae in- * .
lerpreiarer t-filagitaitie. At ueacio qiio poclo jam
* * , vic< ris, vir adntirande, oegtiilientquc noalram , *
amoverie, diceiu non in bac vila decsse, qui labo-
rem ompleciaiiiur, quibue itlud in studio est, nt , , \ omnivoi
perlogaoi,
et diserimina probent "
.
.
ac esperiantur iecunduin divinum Apoftiolum : . "

quorom numero lu es. Id quippe digrtom slvdio , ,
lno cel, qui discere percxpiat, num qoid inde uli- , lilaiia coxiparari possit. Nam pereuaamn habore ,
vel Id qvod niiiiiuiim vidcturi Scripiura diviiia, ,
noa parvam utiliiaieui tonferre, id loaa bli * \
in reboa prudentiae fuerit; quin eiiatn itiaxifoa
cora coiiieudere, ul cii ca res onmes odiscatur, qxid , (5 .
io Iruclus pcrcipi possii, id non procul ctl a
"^
taa tedoliiaie. go vero, qumtiam Caiiiici caoti- ,
eorom inleipretationem, Deo juvaiile, cotupletitrus ,
oraio : quaro coxiinunts ac luirabilit amicus nosler \ , . Tbeopbiiua a nobis oxpelierat, queinadmodoBi ot \ .
ipso nosli, badonas coiupcrendiiiabaai. Nunc ao- , eo abboioio opero, tuaaa peiiiiotiem imploro Q . OXMCOV '
ordiar, jtibeitte Spirilo aancio, sino qoo oibil nobia , *
poiesl itiosfe botii. Seopun voro eojoa grolio Cao- *
licuui reciuvit priixo proferam, deindo<iue ialor- *
prelalionem per porto*S01 M^rMbo: oe ainul qoid .
in iio uiilo ail enuuiiabo; iia ooim diciorum vit et
aexlooiia plantor evadet.

Boatxa igitur Eaecbias Jndaeoroxi rox, pioa admodxm oc vitiulo ornatua, Deiquo oura et providox- , \
lia dignaius, beaitun Davidom do prafotooi cre- , \ , \
dons, oaiiltos psalmos, qoasl tui cauaa diciot, tpe> ,
cxlabaior, quoruin itiimero decimua nonua, vi- , \
cetinos, iienique atii pltirimi: ac \n$upor pro- , \ , \
plieiiam acroel ab Isaia sub paire aoo editaui,
Ecet virfo in ulero kobebit, ti pariet flium , ad , 4 , **
fcf referens, el bunanum qoidpiam paxsui, ela- D iftr,
\ ,
mo*te,*eqoe Chrisiom illuio praenuniiatum & , *
ralu, buic viias communicare inilio noleb;il, qoia . "
longe alia orat Juda-orum opinio, Cliristum vide- , *
lioti, qoaudo venid, xoti moriiorum eioe, aod , ,
oaaoounifii in aelernoni: No$ audivimu$ tx Uge, , ,
(*! manet in ternxni .
Hujus opinionia , exm ostei Eiecbias, noluii uiorem accipero, ne- , .
Ojoo soecesiionem geuerio, aive filiot, procreare, , ^
.. ioinpcr viiiurum esso. Quando aolooa , , , ,
BonoclioriM rox Assyriofom iit Judaeaui belluni io- \ . " \
txlit, alqoo xrbis diripienda? auitno Jerosoljxiam ,
o^êndii, oudilis Eiccliias Hap<iacU Deo inimici \ .
mbis, Uoxx|oe liiifrisa.4 se a Seuacberimo mlsus, '
loa. VII, U . *' Joan. u \ 54.
lo
11
390
389
TOl-OGRAPHLE
CIU ISTIAN.E LIB. VIII.
scitfia
regiU
vootibas,
induius
ooeeo,
puhrereqao
, Iti \ ' J
, cootpmos, ia lenplom iogrmut ett, Deo tappli\ , , - cane ufi BO ab Aasvriit erueret. Re impetrau, at , 0 que inleifectis per ongelani noctc uno ceittam octo . , - ginla quinqno niillibus es copiis Assyrioruni; ex
iasperata el Deo oibi porti victoiio, in pri - sliao aoso opinioae firmavit, qna puiabal oeio
P ' V J , \ Cbrixium illom propbeiice prenunliatuoi otuniao
, otso. Qoamobretx ei bujutmodi eiistinaiioue ma , gniAce olatvs xionte et cogitatiombos, poot viclo riara io tomptum ingressas non est, tameiei id io
, oflicio erat, ot Deo gratias agercl, gloriamqtie rc , , ferret; aed ahuni in se sapbbai, ut scriptum est
\ , io Paralipoittoois : Quia kxmilitatx* t Ettdtiasat
* , - exailatione eorUi* axi;oi, Dereliguit eum ftonixut,
* *0# & ut' lenlaret eum et $cirei qxa in eorde ejus eraut *.
t
* , *
& avror, eldirat rhtr .
Dcus vero ille clemens, qui *omper salatem bo *>
minutn
procurat, volcns ilium a lali opinionc renxy
, ; , / vcre, qiiam, utpote bomo, errando susceperal:
* \ \ , itcmqtie viriuium cjus mcnior, non pcrnitsii ot
; * usque in finem in lapsu mancrol, sed morbum ioa^ . misit, qui ipsum ad vilaml% mouia despora " * tionem agerot. leaiasquc propbcia ad illum iii * , \ gressus dixil: Ditpone domui %um: morierit enim,
* ' . et non vives , atquc simul duas ab illo amovit
, opiniones. Ex Judxia quippe alii dicebant 30S
: - , Christum nanqnara moriiurum esst; alii vero,
. , moriiurum quidem aiebant, sed ex morluis resur, * , * recluruin. Cum ilaqoe dicerci illi, Norieri$ unam
* * ab ilto opinionem oliminavit, qna putabat se nmi, , \ , * quam nioritnrum eise; cum autem i!!ud adjet it,
, . * - ef non tive*, aliam sustulit, qua dicebaui alii, ro liirrecturuni CS6C a morluis. In morbo quippe ver . - taiis, ex utroqiie dicio edidicit sr non ex&e Cbri , ftium. Imo etiam ex virtuto Spiriioa sancti aa * ' picniUsiiue subindicabal propb<'la ipsuro noci caoo
, Cbristum, cero dicercl : Dhpone dommi tna, mo , * rieris enim, $t non vive*; ac gi dicerct : Dispooo,
- quantum ad te pcitinot, cui roguuin tradilurus sis ;
- ut promUsio Dei firma ci inconcussa maneai: ne~
, * que enim lu ille es a pruphctis pr*mtniiatut Cbii , \ 8lus qui regnum habebit siuc succoesore; sed lx
, . ^ auccessorem babebis, aii|iio perperam libcros sus , | cipere neglcxisti, qui rignum luum cxciperem.
; ; . ' , Jain vero curaro assignandi babeio, qocm rrgni toi
\ , successorem rclinquas. Cum aiaca se tibi suceea; \ , ftorem fore opinaius essci, re dcoium intelleela
^ , \ Ezecbiat, cum flevbwt amar^, atquo poDuiiemia
; , , - niotus seoe in leclo vcrsus pariotom coDvertisaei,
qua parte silum crai lempltitn, ui mos cst Juda*ia
.
ag4 re, tcoiplo scilicet iutenlus, suppticaiionem emittebal.
n
; , \
, ', > , '
M
HParal.xxxu, 20,31.
1 1
l>a
I X U I I , I.
Cum autem cogitaUonee muiassoi, nientemqoo

eorrexisxei, uipolc qui cxaudilus ffisset, ac morbo
rocreatus, quindccim vita: anuoi uin addiiaoiooto
S3
1
* COSMiE ISDICOPLEUST.E
m
diguaius, atqoe mirabiliore tliosigno conftrmalus, ^, videlicel soJia reirogretsioiie, cujus signi causain :, ,
roox exponam; luac canticum Deo ceciiiil, quo
singula, qu oopra duimas recenset, nam sic aii: , * \
Ego dixi: I ultitudine diervm meorum vadam
ac si dicerel, Haxc semper penes me cogiiaiionem \,
aervavi dlcens, Semper vivain, ct nuuquam nioriar. " , ,
Nam illud, In celtiludine dLrum tneorum vadam, . ,
iniical diea ejua nunquam prftcidendos csse; ac \> quasi quiepiam tacite rogel: Haec te cogitante, * \ *
quid accuiit libi ? infert cl ait : In portis inferi , ,
+eliuq*am anncs retiduo$ ; ac i i dicat : Haec me ;
coghante, reponle in gravom lapsos morbuin, novi * ,
prima cogiiationi nou ulira insistendum; sed in , ; ^
,
inferoo anuis rcltquis roanendum esee. beindo
anpliiu tidtbo taUtan Dei in Urra . Salu, ' $0.'
tare Dei bic Clirislum significal: i u enim ei Si- . ,
mton ia Evangeliis, com Cbristum in ulnis susce- *
pisoot, Deora rogabat ui ex hac viia dimiuereiur, * \
quandoqaidero oculi ejua videram salutare Dei, ac ,-,
oi diccret, tpsum Cbriaiom; nam responaun acce- , peral a Spiritu aancio, non visurum ee moriero, \ *
niai videret Chrisiuni Dominum .Hoc 303 igitur \, *
bic TUU Ezecbtas indicare, aciliccl, Non ianium ,
a lali animi srnsu abscessi, aique a magnificis H - ( .
lis de merpw) cogilationibus cessavi; sed ncque
ip&tiiu Cbriaium terra vidore merui, cum viiae , \ )
anui quiudecim aolum mibi supersint. Non aro- ' *
pliua vuiebo bouiiuein ex coguaiionc mea ; ac si \ , *
diceret: Nam poslquam quind^cim annos prieliiia* C
^. MU*t iueaa adjecios a Deo accepi, in morte uon * *
uiodo ipsuni videre uon dignus babebor; sed uec ,
x bomiuibus, nec cx cognaiione mea quempiain '
vidcbo. Reliqui Tetiduum tilx mem; ac si dicat, , .
Itejecu priore cogiuiioue, ac deiode probe el i - '
par erat cogitans, agnovi me fiueui vita babilu- , \
, .
rain ease.
Poolea d i c i l : Exiit abiit , quemadmodum ; * ,
it gui ioivu taUrnacultm, quod fixerat; vide- , ' *
1M ut, lam loiige abesi a prataenli menie et een-
teniia met prior Uli supcrbi* o>gilaiio ac si quis ,
labernaculum Ugent, coufcsiim soWalillud. Spiriiu* , . <
meu$ apud me fnit, fua$i tttm succidendct'
. ,
*** .
Parum abfuil qiiin auima n:ca me dcscrerei, quasi \
U la, quaui lexil inulier, quaeque proxime succi-
deuda tsi. ln die itta lradit*$ usqiu mane qua$i.
,
leoni: i\c comrivit omuia otsa mea : die usque ad
nocum tradiiui sum"; ac si dieai: In ilio ilaquo
teiiipare intirmtlaiis nieae, quat>i lconi lerribili con- * terenii ossa, iia febri Iradilus sum ind^sincnter a ,
uiaiuiino uiquo ad ve*j>eram, a vespera usque ad , ' ~
matulinoni conlrilus ab ipso. Sicut hirundo stc w- ,
' . , ,
ciferabor;*t $icut columba, ita meditabor " ; id est,
in illo tempore i u vocoin emUtcbam, sicui birundo , * ,
acuta* ac ireniulas voccs odil: atquc i u in lalto- \; ,
,
ribu geraebatn, ot columbiaroosesl meditari. lilud
%
tr
" Iba. xxxvin, 10.

* ibid. 10.
ibid.
ibid. II.
Luc. u, 26.
4 1
Isa. , i t .
ibid. " i b i d . 13
393
TOPOGRAPHI.E CHRISTIAX.E U B . .
; , ; aiileiii, vociferabor, , medUabor, pnriude esl a*
. , \, //- vociferalus ct mediialus , teinpusque aliud pro
rifcrti, , \ , , alio jacei, quemadmodum plerumque in divhui
\ , \) Scripiura hoc ipsuin idiuma occurrii. Ui cum Isaias
' dicil: Sicut agnus ad ecchionem duclut ett"; id
,
6 \ esl, ducelur. Defecerunt enim oculi mei respi. - citndo in aihludinem cmii od Dominum ; qni eripuii
me, abtlulu dolorem animw mete, Domiue, dc
?
ipsa emm OHnuntialum *t tibi*; ac si dicat: ll:i
/ * ii.leudi ocolos menlie nu-a: asptciendo in aliiiudi\ ncoi coeli, ad leoxtnium servalorem Deum reponeii*
, auiinar oiex? dolorem, qucm a nie abstulisti; su perbia mea iu ltuniiliialcm ct obscquci.tiam reli , * , - giofii convcrsa : qna de rc scmper Domiiie,
\ gratias again libi. excilasti miki halitum, ei COH , \ , - tolalus tixi. Eruisli tuini animam menm, ut noi:
* . & pcrirei. tl abjecUti xelro me ouinia peccaia mea ";
, \0$ . ut dieal: Consolaiione quippe tua excilasli spiriium
[ . , ineiim, ct v i x i : coi.verteus auimara n.eain mor ' - luam, 304 pcccala reiro vcrlisli, nec pennisisti
' , ui illa tnie me exiendereiiiiir. Neque enim qui in
, ( , ixfetno lamdabnnt te neque moriui bcnediinii
;, tibi, neqxt iperabxni qmi in mfertw $uni miwicor*
. diam iuam. Ybentet btuediceni tibi, sicut ei egt *";
, ae si dicat : Nisi euin mibi adbuc vitam concs - itoot,qut potaissem coiivnli aul poanitere et salu . 01 , tern eonaeqoi, aut miscrieordiam tuam spcrare, cum
' ; mortui, qui in inferno sunl, nibil bujusmodi prastart*
, , poseiiii, scd lu maximo ex cominiseralione loa id
, ^ conccucml
?,
. ;
Textvt.
.
Ijtxie m Hmbram decem gtcdibus incllnare: non

\ t ud retroveriatxr umbra decem gradibm . Postquain
. - crgo sole proccdcnie umbra decom gradibus d<H li ' , naftiel, luuc divina xirtule, per propbeUe oraiioneiu
, sol retro conversos, oc in medium coelum deimo
, ; - regresxut esl, umbramque dccooi gradibns reirc ' grexsam fui^se comp^rium fuil, socundum oacram
. Scripiurtm. Nam ai bora dioi lerlia fuissel, noque
, umbra postquain procosecral retrogrcsaa fuissei,
, - nequo eol retro measset : etiamsi comigi&sci ja
nuam el gradua xdium Ezeclii od octideniem rt opfv. \ D spicere. E l hatc qutdom de domue silu et posiiionr.
. Tanli vero oigni el niiraculi cauaa ba?c cal: qood
* , ocilicet geuies mulia?, ei foriaeait oniiiea, exercimi
, ^ - ccell maximf. lervieutoo, ooleoi, oi dooruin maxi, , mum ot patreni luinitiom, bonorarent. Hunc porro
, . - cum relrocedere jossii Dcus, onwibui saoegeoiibus
, , oVclaravit, so quidem uxiTorai Dominum, hiinc vero
, sorvuro, non Deum esso. Nam fti tanturo eleuicntum
, \ . praelcr eonsueludinem relrogredi jussii; quanlo
- magis minuribus aliis, ul propriie famulii, \mpc~
* rare valcl! Dioani vero, favenie Deo, quid ind*
1 eiuolumculi evcncrit. Sole igitur retrogresso,
. in omnium noliliani g*ntium usqnc ad r\irt'ina
t
l s . . u i i , 7.
ls. xxxmi, U . ibid. 17.
PATHoL.r.r. L S X X V I I I .
4 1
ibi.l. 14.
" IV II g. xx, 10.
3*5
COSM.E INDIGOPLEUSTiS
3%
:rr vciiil; ila Babyloiiiae rex Nerodacli llltus , ;
ttaladan, procul posiius î^numque conspicatus, : , ':
ûportm et liorrendi niirabilUque spectaculi inve- 16 , ,^ *.
siigaudi curiositalem vcuerit.Stupor cnim ac ireinor , , \ ).
CHOI regem ipstnn, lum opihnates ejos occupaveral,
.
ita ut maxima cu;-a omncs, astrunomia; videlicel \ \
dedilos, lauli ei tain borrendi prodigii cattsaiu , , \
ediscuveftagitarent.Mulla vero perquisitione farla, ,
edidi4.it Execbiani Judsex regem, in ftgrituditieui ac .
viiae desperationcm lapsuin, rogasse Deum. qui ipsi , *
et saiiitatcm, el annorum vilac quiudecim addita- ^^ \
ineiitum conccssissct; atque ut proumsiotii sua* fi- , \
dem faceret, magnum illud ac lerribilc prodigimn f \ *

edidissc : quia ipse 305
tous dcoriim, qut fe*
,
cit coelam et lerram ei otnnia quas in ois gtint.
, .
Ha?c cuiu didicissH Babylouius, ipso opere edo- fi , \ \
clus illum ease universi Deum, confcstim mulla ,
dona el legaiiouem ad Ezecbiam misit, uipoto qni ,
vcre Dei uuiversoruni servuo aiqoe ab eo dilectus \ .
csset. llint ilein edoceiur, raluin noii spba?ratii,
qtiae volvaiur, esso, fert Babyloniorum opinio : ,
iu quatn illi suspicionem in coi^lrucliouc turris in *
allo posiii, incidcrunt; verttm slarc caeium in (crra , ; , *
dcfixum, quasi forniccm. Nam &i spha.ra exsisie- , ; . ,
rct, nequaquam sane, cum umvcrsum ad anieriora ,
declinct el volvalur, sol couiratiura cursurn leucrct, ;
cum universo non circumvolulus; ila ul irtuui bo- \, ,
rarum spaito, id est qoarla diei parte, reirocede- , *
, ,
ret, et rursus alia quarla paric, donec ad cumdcm
.
locura rediret, unde relrogredi coDpcrat. I)c bis
porro omnibus figuris in Cosm^raphia CkrUtian*,
7 * * * ' < " * (, *
, , ,
ul ipsc, vir admirande, nosii, bortantc rcligioso

Paiopbilo llicrosolymitano, scripsimus. Ipse namquo
.
propbeia, cujus minisierio solis rclrogresîo facia
,
4 si : cum pcr ireroeadum illud miracuittin Babylo ,
niorum opinioncin \t et opcre coniuuns, probassel
, iceluin non csse spbsram ae cimimvolvcnlero, ted
, '
o falaaoi sentcntiaai lenere, non dia poslea corfi
; ; oitpi**
uguram iia dettripit : Qoi cotlum $icui for- - *
nicem; ac rursum: Dominni Detu qui feeit cvlum
ti
, *
fixil illud simtil liguram declarans, quod scilicei sit , ; \,
sicui foruix, quod sutueriiel flxerii ipsum,elquod , , .
non volvaiur. His porro diclis manifeslum cst ipsuni , Babyloiiiis tilcm fuisse : quod sane coiquc volenli ^
,
edUmc liceal ex iis, quaj Cyri Pemrura regis U i .
i . .
. . . M . n . - . u .
,
.
lemporc gesta suni. Natu cum ; luimibus accc- ,
piimi Isaixs librum iegerci, clausuiam illam rcpcrii,
ubi qus ad ipsuiu Cyruin periiuetit praemtnlianlur : 0 \
;>ii quippe ibidcm Isaias : llwc dicit De*% christo
*
meo Cyro, cujus apprchcndi dexteram, ut obcditnt
, ,
ix conspcctu ejus gente* el robnr regum dirumpam.
,
Aperfam coram eo januas, cl urbe$ non ctaudemur.
. ,
tgu anle it ibo, et momct complanabo: porlas
cercus
.
eonleram, ei vectes \errco* confriugam. Ei dabo
tibi ,
,
thesauroi occullo*, abicoudilos ct invisibiles;
vt co- > :
,
qnotca* quia ego DomiHHS Deu* lnu$, out
voeo uomeH
;, (>
e s l
337
0. CHRlSTfAN.-E LtB.
m
, , Onu% Israel. Propter puerum meum Jacob ei
, , liracl tlcclum meum ego to*Qbo le nomine tuo, ct
. " , occipiam le". Etpaulo posl: Ego suuilavi cum cmn
, - juHilia regem. Et omites via> ejus recta*. Uic adi
, . \ ' * cabii tirilatem mettm, et captivitalem populi mei re*
. dncel, non curii pretio et muueribui, dixit bominu
. Sabaolh . Qui praescienliain illam el pradiciioncm
rt$r * admiratus, cum t.otnen suum 306<Ji*erte propbela
, , praeiioiiliatum repertgsei, jussit populum asccnderc
, . \ Hieroeolymani, cl captiviiai.s dimi>bio;;tni coi.ces \ xptyftotv \ , 6
ad consli ucliouem urbis ci ii-inpli suntpius supfttov ^ pedilaus. Nec ipse solus iti piaesiilit, eed OIKUII qui
, i |K>il illnm fuerunl, donec urbs et tcuiplum absol, , \
verentur.
.
, '
, \ .
' \
Esl vero ipsum Cyri decrelum sciiplo consigna " ,
lum in Paralipomcnie 04 in libro Esdrce, jubcns ui.t ,
ver&um popuiuni ascendore, Itis verbw : Anno primo
* "
Cort ngi$ Periarum, nt compleretur terbum Domitii
,
ex ore Jeremw, suicitttvii Domhtui spiritum Cgri
, ^
regii Penarum, ac pronuntiavil vccem in oiimt re ,
gno IUO, eiiam ptr scnpturam, dicent: Sic dixii Cy ,
rus rtx Persarum : Omnia regna terra* dedil mihi

Deminui rex caii, tt reipexii inrne,ttt adif^
' - carem dotnum in JcruiaUm, ansc est in J*daa,
Qui$ in vobit ex univerio populo ejui ? et erit Dett
. emm ipto : auendai**. Vide, vir adinirande, quo
; * ^ a l u r ee librum lwi;e lcgisse, el scripiis
* , . ", , ejua credidisse, ita cum mulla cura ei susnptu
, quaB in Scriplura ferebatilur implcrel. Qui noii pa , lant sit,ex bis ooiuibus muttum ulititalis ad religio nctn universi genlibus obveuisse? Quoniodo au . , - lem ii, qoi laiium lidein in Isaiae Sct ipluram babu ^ runl, de codi flgura non ipai crcdideriut, cum ait,
; \ - Qui Maluit cadnm licul fomicem* 1 uim maximc
, \ ilio icmporo miraeula cooira Sonacberim cdifa.
, * alque solia rctrogreseio adbuc recenlia esncnt: m.di
*0 ; oninet eorum optimolee cx hisce ubique ccicbraiis
' oignis, ntcnon ex praedicalioiie Isai prisuasi,
\, - Bcgis senloniiae coasenseruni, populo cuiu nullo
no bonore dimUso. Cum primi iiaque Babyto:.ii
- f onjoctareni ac suspicarenlur coclum essc sphaei am,
, \ ^^ , primi ilcm edotti suni por Isaiam propbmam, noti
esao apbaxram, xed fornieem. Uudo nos ijuoqn!
acboinaUi ooania acctpioniea, ea in Topographm
, Ckrittiaua doscripaimus, ubt docloreiu, qui illa no
, bia Iradidit enunlhvinnis; dico aulem magi iim pa, , . lricium,qui cx iorra CliaUkcorum Ituc piOfuctus os:.
El \idtc liis de rebits dicta smiio.
Tcxo)papia, , *
* , 7:. /
.

Oratoribui rogis Habyioni Execbiam adeunii
, ;, bu, rur&um ille buinatmni quidpiaiu passus, ei:i , lusque animo, ipôs cum gaudio, rem si:.
ka. ,
ibtd. 15.
I Esdr. . 1-5.
ISH. XL, t l .
%9
b l
COSILE lNDICOPLEUST^
400
ploriosam esRc raius, exccpil praner voloolatem , *
voro Dei ki regiam inlromigit, luesanrof aiqve di- \ ,
viiias suas omnee ostendil. Tunc roreum leatat ad ; \ .
ipsum mitiitur, qui roeotem ejus corrigai, eomqoo iiouice sic affatur : Quid dicunt hominet Uti t tt 0 , , ;
unde ad u veneruin ? Retpondii 3 0 7 EtoeMat ; Ex
; & *
Urra procul venerunt ad me ex Babylone. Dixit Ue*um isaiat : Quid viderunt in domo lua 1 lllo ao- rnc * .
lem, videns eum ut gnaram inierrogaro, vero didt ktlxM * - ;
ct sie eum alloquilur. Ouuua euat $unt tx dcmo *, & ,
mea viderunl : niliHqu$ est m domo mea, oxod
Mon tideriut; ud etiam thetauroi meo$ . Tunc , ,
commiiianii* more, meniig eiaiionem ejus carti- .
gaus, quae ipsi fulura suat pranunlial, bis vor- * , ,
bis : Audi urmonem Domini exercitxum : Ecu die$
:.)9
rcuiunt, $1 auferentur omxia qnm aitl domo <xo, ^

*<
"Axowcr , !
ti omma qua condiderunt patrei fxi, uiqxs ad ditm
^^ ,
Uaxc, in Babylonem: el non reUmpuiur ttrbum, quod

dixerii Domiiius. El fUii tuiqxi egredUntur f#,
,
qno$ gignes, aummt, tt erunt enxuchi ix dome re$h

8 . , I!abytouhwm* ; at fti dicat : Quid rnraua cogila , , ,
ouibus exlolleris ad propriam, non vero ad Dei

gluriam accipieoa legaios Babflonii? Oporiuii lc
" ( prieiiuis cxeraplis erudiri: nam ad gloriam, non
,\ , i:i.im, scdraeam,signa magqa ediia tonl; ul etiam
;
g nies erudirenlur, ac DiagniOeeiHiam meam edi- ,
suerenl : quam ruraum despicient, elalug ea, nee , * ,
gratias reiuligii. Sed cum sine me oratores Ulog re- ,
eeperis, ipgisquc quas a me divitias oblixea oslen- *
leris; ideo abbinc ediscas, in pootenim, ouccoa- C
^
' s.rum luorum lemporo, me omoeg diviliag luag in
^ '
iapiiiam elcapiiviutem Babyloniis Iraditararo,quia *
-loriam noeiram neglexigti, leque mibi pnetnligti. ; , ,
Quoniam Uroen proboa semper el piug foiaii, id loix-
poribus tuig nonconiingel. Hio aodilisaoreinioUoclo, *
Exeebias bumiliauw, ulpolejusluselDeoobscqueng, , \
-ralias ageos dixil ad Uaiam : Bomu ,
iiiiui, qutm locutut $l; il pax ix diebu x m i . . 6 \ \ ,
" , * .
Quod aulem omnia sccuodum propbeue oermo- D ^ eveneriul, palam eal: quia Nabuchodouogor , *
tiabylonius, voslaiio Hierogolymis, omaia in Baby- ,
bmem cit>orUvit, alque ex regia tttirpo odloclio
sibi pucris, Danielem, Ananiam, Axariam, ot Mi- , , *,
tfaelem, absciasis geniulibug, ad minigtoriom gibi , , \
tlegiiuavii. Mos qoippe esl o l reges toleo slbfi poo- * , ros ad famulaium assumanl: nam curo ipoo vorso- . banlur. Siquidcm e unius quippe eorum roatri- * ' \
mouium, aul libcri, aut quid simile in divina .
Sr.riplura mciuoratur, vcl audttuin uspiam cst. , ,
Vcrum cl iradilio el cougueludo, sccuudura pro- '* \ *
piiettam, iuiberl>es illog ct lcni facie in iraaginibus ,
ivprxseulal. Quod aulcm iu biscc iniracula multa, . "
pnxligia, rcvelaiiones, v;aiciuia facu ginl, alqoc , , \
Miîia biuc uliliias Babylonits', Medig cl Pergis , \ ^ \
s
( V
lsa. , . " ibid. .
ibid. 5-7. ibid. 8.
402
401
TOPOGRAPfll C H R I S T I A N ^ L I B . VIII.
;, \ , \ , obvenerit, ignora, admiratide Pclre ila
, , - regcs eorimi ipsos aummo tn lionorc babuerini,
$ , alque decrela pro 308 P religione.circa Deuui
\ aoiTcrsoram populis eroiserint, fatenles essc Deum
, , * deorum el Domiunia domiiiorura : ac de iis qui
\ ' blaspberoa in ipsum dicta proferrent, supplkiunj
. \ umi jtisserint. Iia scmper Deus res probe dispen, sans, per populum suum genles omnes erudii,
, , - quando eos juste seae gercuies gloria affb it, pec
, cantes vero casligal, et in capliviialem miuit: ao
* , utroqoe modo gealee iuslituii ad bonitntcm ac mu * - niflcentiam suam agnoscendam; ut ci ipsoe ad piam
, religionem accedant, prius eiercilala; ad tidem per
Doininum nostrum Jesum Cbiislum revelaiidam.
Neque enira vel unus apex vel iota unum in Scri ptura ab re et lemere po&iium esl; scd omuia
- uliltier et ad coromunc variumque bominuiu emo . , lumeotom cooftcripu tunt. Quamobrem, CbrisU
, amaDiissime, rogo per te omnee qui hanc lucubra , tionem noalram kcturi sunt, ul frcqueoter divi, , xaoa Scripioram legant, et inde provenientem
lucirniar uiiliuieni, quae tn divinis bumanisquo
rebua cuivis homini conferri polest. Faxit Deus
\ , ui diviiias benedictione* et promissioue* nancifcca. , mur, precibut doctorum noslrorum et fratcrnitaiis
.
luae, Cbristi per omnia amantissime.
ia
xtijtercr.
,
,
,
,
\
Texius.
Quemadiuodum duodecim panes propositionis,
in ruensa jacejtlcs, annui cytli el fructmiin icrra?
typus suni, utdiciuin estcum de labernaculn DJJCreiur, ac in nono bbro describitiir; sic cl nunc
duodeiim anni mcnsium cycluui delineavmiiie.
(49) conici, qoi noctes el eclipses eftlcii,

Jam aopra posiltiin scbema, bic rufeua dcliucal
Cosnias, quia ad eorum qux stiperias dixit, cl ad
iioin decursu aslrorum mox scqueniis libri itilcl tigenlram niuUum couferrc putai.
f . O S M . INDICOPLEUSTE
<0A
<> stngulo: ; mehsiiiiu frticius, omitimn lar- (50),
fciiori Dco gralias agenles, tit et DaviJ 309 Spiriln , ,
\
sancio movcnie sic Dctim alloquiiur: Benedic corona
*
ahni benigniiutii tua " : iniro sane modo duode<im anni mensium cyclum coronam anni nuncu-
pans, nlpote qui terram desuper pulchriludine co- ,
loncnl, camque ex elemeniorum tempcratione, , quam hwisibilcs virtates perficiunt, augeant, ei ,
menstruos fructoa ejus maiurescere faciant. Ideo ,
,
rursmn adjecit : El eampi tni replebuntxr nberta. *
te " ; ac rursum : Parasti cibum illormn, quoniam
\ , iia ett prwparaiio ; alibi quoque sic babet: Omnia
ad it extpectant, ti( det illis e$cam in tempore
, ac , si dicerct, singulis lemporibiis cougru^nler, oos. \ ,
probe enutritos parans. Alibi aulctn de perqoam
cessaria nobis esca, quam a&liva conversio efll- ,
it, ei ad ires subsequenlee men*es elargitur, sic .
,
ail : fructu frumenti, vini el oUi sui mutliplicati
ittni *; miro item modo in graliarum actioiie re- , * ,
rum ordinem scrvans, ac primo frumenlum, * '
secundo vinum, lertio oleum mcmorans : quemad- *
iiiodutn ex bcnediciione Dei per rationabiles ordi- ,
ncs, angclos scilicct el hominos, ad tret anlalis , ,
menses ordine paranlur. Opus iiaque est Chrislia- *
nos omnes non ex iranscursti neque perfuoctoric , ,
dtvinain Scripturam lcgere, quemadmodum a prin- .
i ipio bortatus sura; sed cum eladio et ordine con- *
decenii; til divina gralia, volunlalem cl coiialiim ,
iiosiiuin excipiens, auxilio nobis sit, ul magnalia * & * t>ei cognosceie \aleamus. Ipsi gloria in saecula. Q ,
Aiuen. Sjlvele Ciuisiiani, in Domioo.
,
), . . . ^ ,^, .
LIBLR IX.
'.
De aitrorum cur$u.
.
Duodecim mensium cyclos superior eal; boic ia(51)
itiriorv solie; kmc iiom inferior, lunat. Id voro , ,
Scriptura per caudelabri afructuram signiflcot, ex .
icrnis biiic inde ad oiramquo jus parlem poaitio ,
alarais, qui in circulum proccdunt, ila ul alier alieri precurrai. Et solis quidero circulu dnode- , mcnsium, quotidie na poniune prxcurrii; . \
ta ut sol trigiuta diebus unum mcnsein decurrai, *
atque sic duodecim mcnsibus annum pcrficiai, dcii-
cttMiic taiuen, ut dictum esl, una poriiono io aiu- , \
gulos dies. Cyclum veru lunae cyclus solix pnecur- * , , '
nt duodecim portionibus ad singiilos dies; Ua ul . ,
luna totum tnginta diernm circulum,id cst meiiscm ^ " ,
uiium, absolvcre ncqueal. Quod si quis facla rom-
paralione 310
considerare volucrit, luiia? , ,
cydus a solis cyclo ad singulos dics duodeciin por- . ,
i onibug el aliquot miruilis deficit, a cyclo aulem *
omnibus superiore, iJ cst, duodcciro mensinm, -
i-yclue so\h quotidie una poiiiuncdeficil. ilacc porro , , ,
mvi.ibilcs potesialee, cum ordine el raiionc, aecon- ; * ,
a l
r c n a
57
, f
r>al. L M V , 1^.
ibid. ibid. 10.
Psal. cni, 5s7. * laal. , H.
0) l)ii:idertm mcnsium, fiwctuumquo in singulis uusci solitorum *rhc na iuferiuf habcsad ubuUo)
l*# a fiiifi i*\jilirn!icM^.

(01 q | c in labula de cursu sirr>rom cxpticomof
40;
CHKISTIAN/E L l b . IX.
. - ;, dum voluniateio Dei ttiovent : bac scilicel aceepi;!
\ * lege, t acriplum e&l in Davidc : BenedkiU Domhu*.
,
omnei angeli ejus, poUntei virtute, facieniei verbuw
, , illiut, ad audiendam vocem urmonum ejui. Bencdi , , - ciU Domino, omnei virtutu ejui, mnktri ejni iti
. faciiis voluntalem eju$ **. Ipai gloria in sa?cu!a sa, , culoruro. Araeu.
, .
. .
lios duodecim domorum loiidom aslrormn,

\ xecnon diioruni grandium luminarium cursus,
, atciindum trium c yclorum longiludinem, eive divi, - no moii auxilto, sivc ex iis qua? ocnlis apparcnt
, , - rcsliroantes, pro xirili nostra Chrisiiano moic cx* - pbcavitnus. De cursu vero doonim magnoruin
, , \ - * luminarium sccunduro latiiudincm, dequc eoriun
4, xal , \ transilionibus, ascensibus, dosccnsibus, coitjunctio , , nilMia, plciiiluittis, nodts, et diameiralibuscuibibus,
, parallaxibus, pbatibut, planis motibu*, el t o r i u o , - K iiemquede boreali et aiistrali lcrmino, aliisquc
* , noniinibut, qneis oxteris plactH illa vocare, ia qui ?*, btis comindem luimnarinm eclipses calciilis M I J V
\ , piiiam, nos reniiii pcritis aique bac de rc p b i l o s o ; pbanlibus calculom deferimns, ut euppnlrnl ct
, \ . cclipscs praenanlienl. Nibil quippe delrtmcnti no , ; , - bis binc emergil, imo potius bhtc n o r t r a nobis
\ , \ - ralio consial. Nam si nomina bnjusmodi, ncinpc
, . transiiioneo, ascensas ci desconsrxs ct rcliqua
OKHiia in noftlro scbcmaio servaniiir, inopporiuna
conlcnlio focrit. Nihil
quippe
altud boc in
sanc
-
~ ~ - "
- ' . - - >
~~
w r
- nosiro opcre demonslrare ciiravimus, quam quod
amboroni luroinariiim ecbpect concnrranl, ct no5tro

, quoque echemali eoxveiiianl; etsi cceliim milla , - lentis aborlento ad occideniem moveaiur, nfquc
, * epbaericom aut mollis ex spbaris compusitum a i i :
scd astra ct luminaria io aere, ratioiiabilium vir \ , \ tutom niinislcrio, cursura et ordinem cxpleauf, ac
, c<elorum doorum teiTOqtio flgura, sccundum divi . , nam Scripturam smeiur. Ubi duos atatus, prae , - semem tcilicel et foturom, ab initio Deus cfl^cit,
, , boa scilicet clrcxdot qwos dfscripsimus; non
, \ autcm coeloa spbjericos, continuos, corpore snli , - dos ac pellucidos, secundum exlerorum ougacitayov.
lem.
' , - Noa dixisto mexiinimtts in aocondo libro, ango , \ , \ los, luminaria et oslra oliaqoo omnia movere.
, vipoic ad minitieriura boroinum depuiatos. Ilir
\ , porro achema delinoavimas, 311 quanium desnt
. berf Ikci. Nobis quippe lcslimonia ex Scripttir.*
, divino auppcdiianlur, qoeis constat rem iia so ha . " bere. Natn qood iiicirculuraroovcanlurbealusDavid
, - significai dioens : Detiedicei coroaa anui btnignila
tis ?*; miro saoe roodo duodccim mensioMi
* ; * circulum, coronam vocons, eo quod supenie lcr
, ram pulcbriiudino qiiaai corooel; qtiare bubjtinxii,
, , - El campi t*i replebuulur ubertali. Nam ex eirculo
. \ et convcrsionum succosaione fniciua iorr creaconi
. ? - ; ; :?- cl maliirctcuni. Quin eliam MoyM:s ivpo icrw,

COSM.E IXWCOPLECST.K
408
id est, in mcnsa, io circnlum desupcr duoileciia .
propoailioitis panes reposuit, trcs netape ad angn- , .
lum qtiemlibet: angulis qtttdem signiflcans qualuor ' to.iversiones, mcnsiiim triuin singtilas; circulo \
duodccim menses; panibus vero, annuos lerrae ,
fructus : atquc xnigmaiice curavit, ol menses au- ,
imrnc lerram in circulum corouarent. Simililerque
duodecim tribus io circuilu tabernaculi diftpotuii, . \ *
tres ad orientem, tres ad meridiem, ires ad occa- , , \
sum, et ad septentrionem totidem : ab orienie ioci- , , *
piens, ad meridiem ascendens, rursum deacendcns ,
d occidenlem, deinde vcro septenlrionero percur- \ , \ ^
rens, sectindtjm astroram motum ei terra? poiiiio- , \
uem.
.
Hunc porro circulum extcri zodiacum tocaiu,

quem nos secundum illoruro bypoibesin socundo \
delineavimus. Alias vero sepicm slellas, quas pla- . ,
ueias vocant, in candelabro Moysce atnigmatice, ,
septcm scilicet lucernas, locavii, candelabro ad * ,
uieridiem reposilo; ita ut meneae colloccret versus \ ,
aqiiilonem, hebdomadem dieram indicoas : ac per ' *
basc omnia, dies, bebdomadas, menaes, converaio- , , , , .
nes, annmn significans : liimirom quotidianis pant- *
bne, qui aingulis diebua novi apponebaniur, dies ,
dcuotaiis; feptem Kucernis, hebdomadem; duode- , , *
cim pantim numero, duodeciro nienses; quatuor , * , ,
:'Ugu!is, conversionea; circulo, annoai: do quibus , * \
in Epistoto ad Hebraeoa divinus Apostoius sic ai(:
oiv i x i *7,
Si ergo euel $uper terram, nee esut laurdoi, cum
* qxi offerrent ucundumhftmwxne
^
^
: ovi exempiari et umbra deierviunt cceleilium;
xal oxig, ,
*icmt reipomum Uoyti, cum labemacutum
per- , .
deturus eiut. Vide, inquil, omnia facilo $ecundum

. Opa , ,
cxemplar quod libi oitenwm in monte Salo , * .
inon autem : Oriiur
ei oceidii 10/, et in locum - , 4
fttum trahit. Oriext ipse illue procedit ad meridiem,
, . .
cl eircumit cireumeundo, circulot suos
proce , dii spiriius fiic quoque eadem quoe Moysi?s oi Uavid tradidii; videlicet soleiu ab oriente astcn. \
dere ad meridicm, ac per aquiloiicm circumenudo,
, ,
couverstones ci magoum anni circulum explcii;,
iu aerc percurrentem; id cnim sibi vull illud, pro
cedil 312 tpiril*** ac ai dical, in aere, Quod au , ,
icm ab invisibilibus virtulibus moveaniur, id iicai
\, . " \
Hgniflcat Scriplara diviua, bis verbis: Vatuuli D
,
tuim crcalura subjecla c$i non voUns, ud propier
,
cvmqiti iubjecil eam ia ipe : quia ipsa creatum
,
,
libcrabitur seniiuU corruplionii in iibtriulem
,
gioriw fiiioTum Dei
id osi, in consuraraatioue
aogeli a lali scrviiuie libcraittiir, el a mioislerio,
* ,
quod propter lioinines obeuni: bominilnis videlicei

immorlalibus ei ImmuiabiUbaa cflectis, neque Uli
oillcio egeniibus, ul in Evangcliis dc consununa- ; ,
* ,
iione loqueus Dominus a i l : AVim virixtet cwtorum
, \
tiwvebuniur *, vhiulcs coelorum vocans angelos
:
iibid vcro, motcbuntur, ab ordiuc et depulalionc \
*
dicit. A|>crtc igilur angclis, qni el aslra cl rc9
Ilcbr. , 1, 5.
tcc'c. , .\ .
Rom. \ M I , 20. " Mallb. \\v\
\9.

TOPOGRAPHI.fi CHRISTIANE LIB. IX.
410
}, liqua rnovent, ab ordino ei minislerio hoc suo II * , , beraiis, slcllas in terram esso lapsuras dicit.
. , \ \ , .
*
Mud quoque Aposloli diclum : Nonne omxci sunl
- administratorii $pirilu$, in miniiierium miui pro*
- pter eoi, qui haredilatem aceepturi sunt laiuiii *' t
* , manifeslius declarat illos omnes hominttin causa
\ die nocieque ministerio et offlcio sao vacare, alia , qne omnia obiro mania ad hominum reqoiero ot
. usum spoclantia. Nam cum illit non ultorius fge' , bimue, tunc illi ab bac servttuto ct inhtislerio libo rabunlur, slellas in lerram cadere ainentes. Roraus
(1) \ . apostolum Paulum labores multos, aeramnae et
\ persecuiionea pro Ecclesia perpensum, ac demuni
, ex impendeoiitim periculorum muliitudioe Sn auimi
- dcjeclionom puleum, divina gratia visionibus frc , ' quetitibus consolabalur, ne desponderet auimum;
, , ' - ged spe fultus minisforio ad Ecclcstat augraon, \ \ tum propagationcm pereererarel. Nobis igitor
. iHe binc duaa canaas affert, quarum alia laboris,
, \ , alia mercedis eigniflcalionem babet. Quideniin ail?
. ; Scio hominem tx Christo anU annoi qualuoTdtcim,
sive in eorpore , corpus, neicio,
, ' , , Deui uity raptum hujumodl atque ad ttrtium
; cl ilerum ait *. tcio km}*twodi hommem.
* auia rapiui e$l uiaue ad Urtium talum, audivii
, orcana verba, qna non liui homini toqui ; ubi
, aperte ea qtiae ad so periineul, quaai de alia pcr' ^ * aona loquens, eCfert. Novi, Inqtiit, Corinihii: si
* \, , qoidem oporieat ad vi&iones et revelationes Domiiii
, \ - venire, me miro prorsua et rationem exsuperante
, - modo ad tnuliam sublimitatem raplum osse, ad al^mtm uiitm^m
X <***
m /mm & n i < . n . ^
- ' . 1:
. . wl
flaf^v^
, \1^.
X,
X
liiudinem - scilicet
spalii, ...^
quod<Ia 1 terra
ad firmamcn , , lum iolercedit; sunlque duae leriias partes, Ua ul
lertia Untura pars attiiudinia coeli residua mihi
. fueril. Qus rero causa raptoa bojasmodi fuerii
. Deo dante narrabo. Quia inviolbiles virtutee in al titudiae illa, ad quam rapius Paulus fuit, 313 di vinojassui parenies, bominum caosa sino requit
, el incantianier nocte dicqae aslra moveni; ideo
\ raplam Paulum eo nsquo dedoxit, ut ipsi iudesi* - nens illoruro minislerium, qood bomiitum causo
; obeuni, ostenderet: quam raliooabiiitor nionirum,
, , \ conoinne, pulcbre et sapienter cum labore, xiudio
\ , ol olliciludine multa ministraodo, illud oxpleaut,
* , ut sic Paulum quodainmodo consolareiur, uo pro
* ' JJ fcclesia laborando desponderei onimum; sod tquod
* angelos praestare videbat), in mlaiBlario poroevera . " ^ rtt. Unde ooruro ordinem Paolot onorrare osl au , , 8us, Principatus memorane, Pote&Utes, Vifiute*,
, \ , , Tbronoe ei Oominaliones. Siquidom ex illie olii
. * opus pcrflciunt; alii operantibus pracsuni; alii o ; * - dinum principes potestateni oblinent : ac, ul som * \ , ; maiim dicam, omncs pariter ingcmiscenios ct cunM
ilebr. , 14. * II Cor. , 2. * Ibid. .

(|)Sic. Fo?tc >.
*Z.
1'
<:i
CObM/E INDiCOPLEUST^
412
dotanlrf ntagna soilicitudinc, cura ci ralionabili $ .:, :
; ;
ordtix, opus perficiunt, omncs cupidi oblinenda; li
bcraiionis ab ea, quam propter bomines geront,
; ,
tcrvitulc.
.
, ,
Do rapiu autem in parariUum, itcrum, Deo jy>
vante, verba faciam. Quia post exiltim ex corpore , .
aniina* ju*iorutn, qui digui babki sunt ut in re- , \
gnum coclonim ingredbiiiur, io paradiso depoiiuu- ,
Uir (ul latronis, qai ana com Cbristo cructfixaa , ,
esi, exemplo edoceraur), usque ad returr? clioiiem; ac in pratsiatili el bonorabtli loco,- ab inviaibilibus , ,
virtulibos cum bymiiis ct cum nullo non honore
servonlur; ilttic deducto Pauto , laborani prasiuia \ et ceriamitiuiu corooas conaofationia causa cx ,
parle Unttim oslendit; unde res illas porfecte narrare nou poluit: huo polius lales easc dixit, ul *
euarrari et ailiri non posscnt; eliattisi hoc scribcrc ,
ausus sit, netupo aibi, uipote qui cursum minisie- : * ,
rii complevefit, ct fldeai scrvaveiit, rcpositam a ,
Pomioo esse coronam Juutiiiae: neque solumiuodo ,
sibi, aed eiiam omaibtJSfttjisiaiilibus. Et hsc qai- * ,
deu de vtsioaibus d k u suolo.
.
.
Ilic porro noiandtim eat stellas oumes infra

tirmameiif uoi osae, sob duabus illis lcrttia paritbus ,
aUiludinis casli motum et circumvectioneoi babcntes,
iuini$itrio scilicet et opera iuvisibilium vtrUilum.
Ilinc varo docemur ongelos xupra sleilao non
ascendere. Nam si ommes admimUralorU - . *1\
rtfM l^r
;
*
...
~t_ *
i -
', od miaulrtam missi propUr eot1qui
kwredi
,
$taxovlar
laUm autpturi saluiU : si quts buic opidut ,

iikmi adveractar, angeli soperius ascendenlis mi-
itislcrium indieot: quod si indicare ooa valeat, * ,
non xobis, sod Scripiurae divioae oblemperot. Fiert , .
cnin oeqoit ot io, qoi mortalis, aoi corropiibilia, , , ,
aui muUbilif esl, supm stella incedat, niai prius ,
cx resut reclione 314 mortoorum, iocorroptibili- , ,
taiom, imnortoliutem immaubiiiutoro a Deo * '
accipiamus : simililerqoe noc angeli, nobiscfjm a ,
omituto liberaii, stellisquo iu lerram projeclis, ,
ni*i prius ei ipei iromotabiliuiem et libenatem re- , ,
fcraoi; alias non ajceodiniua toporius, firmamen- ,
iun noa xxdiaiao, in regnuw coelorun ingredien- *
: id eoim indicat Apoalolua dicena : Caro et , *
- , Deipouidere ,.
. . . ; ac
ptf
sanaui* regnum
l i * , , ,
, . '
per caroem dieerol, Xtonalilatoin, per taogoinem
vero, raeUtionem. Aii iuqoc noii poaoe mortalein
uot muubilexi queonpiam rcgoora cceloram posai- . ,
' dore. Toxden subjungil : Neqm* corrupiio imcor, *
rupihnem pouidei ; rurtum boc adjecii, declalans nibil coriupti postc illo ingrodi: dammtni , . "
uippe potios, qoam ulilitatem iiide caperet. Quem-
admodom onim nos procul positi, ac discum solis , ; ,
ronsidoranlct, bac ro perscvcrarc non possu- , *
jnn datiiiunu polins nc ca^citalem binc rcferemcs, , , ,
; *; (
quani mililnKm : ifa iV qwovis umUali, ai mula
71
rcv
71
**Mebr. H .
#
411
I Cur. v, 50. ' ibid.
413
TOPOGRAHII CIIRlSTiAN.E LIB. X.
4IV
. . bili aul corrupiibtli cogiiandoro, qui tcrminoft traiif
; -
grodi, ac viaui ad regnum c&lorvm dticoxtem adiro
, qu&ral; qnandoqmdem illa prooil positue est.
, , Quemadmodum igUwr Dominua Chrislns, resurgens
, ex moriuis, incorrupiibilis corporo et immorlati*
;, , factos, atqno secundom animam Smmiitabilis, tunc
, , toelestos tiriutco transcendit, atqne tara od firma, 6 , menlum appropinquasset, utpoto metior angolis
, foeino, aicvt scriptam e s l , illod diecMit, ixgret - aosquo esi iu regnum cAlorum, ol Paulxo onarral
. dicens ipsum asceodisse eupra omnem principatoni,
, otc, codcm prorsus niodo 110* ot angeli quoque,
bxc nobiocum referentes, fo ingrediemur. Rarsotx
, duo Itgno in medio paradisi, cum praseniem, tom
; , futarom slatum xnigmaticc piwsigtiificant : oc
, . lignom quidem scienli boni el mali, figora esl
" ' hujiis mundi, niorlalis ae mittabilis, oipote qoi
jucundia et trislibus leropereiar, ac ceo gymnaeium
, sit. yo pacto ci Adam, ialo ligno erudiitis el insti * , - lx(us fait, ac boiffem malun>qne fdidtcil; lignoiu
tsivn , , ottSem vil lypua esl fuluri coateatis ntim)i, in quo
; , ' vita et beatitudo obliitet; nam diclmn illud : N*
. " fortt exlendat moxam, el acapiit de ligno tiiee " ,
^ e-, ligni sublimiiatera denottt, ac pcr eam superitas
, mansionos. Qnemadmodani igilur cbcrubiai cdn siitait, alqoe flammettm gladtom versaiilem ad
, viom ligoi vilae custodiendaoi depolavil; iia ot ao geloa depatavit el luroioaria, qoac circo finnanionli
. - oxMimitotem vortuniur: ubi oot via ad regaura
- Q cordomn dedocens. stgnificaro veUd Doniinoa
, Christos superoa* mauoiotict haeCentig boniioiboa
iiiaccetaaa 315 fuisso, in pasaiono oua btrouis
- anioaam aecum lulit io paradisam, laxoto cbcru , binorom oc Aanmei gladii veroaUUa cxatodio: posl
retarreeiionein vero, od oaounpuoiiem occedent,
, , iovbibllian viiioium malliiodinom, lanioaria ip - fiumqoe irmaeioiilain disclndons, ingmoxs eot in
. regnuxt, bi imaKHlalilas, immxiabilttao 04 beali indo obtinot Ix consummalione igUur, com angcli
, luminaria drconivolvondi flxora fadent, occoin
aslra cxdoot, cberxbioi e4 flaxiaieos gttdixs xon
, ! , altro cobibobonl bomioes, qooaiinoa in veran vi , Um inlrooant; veruoa jusli, aubUmea efledi, atquo
, in nova illa viei incodenleo, el firtnameDiom cuin
. ; D Doxiino Obrioto Andontoo, regouoi vilai in Iwcre ditmton occipienL Digoare xt nos quoqxe cvm
, . jyaiis lula baac vium baerediuion obtineawos,
.
qoi miseraiiono ot misericordia magno pnodilos oo.
Amen.
LIBER X .
V.
Tl
>,
,

* { , :
, ' :
>> */ :
T
Nobr.1,4. ^Cox. , t i ,
Loca
Patrum.
Quidam cx iis qoi conleulionis studiooi snul,

boc pt rlecto libro, cum tol lanlaqno divinaram
Scnptorarum le*limoiiia oMuori ipsisqoc obsiftfert
non valerent, sic mt fompellabant; Saxe ?os ct
Tjtrcs vcstri abs re lalem divinanim Scriptiiraroiu
intorprftnlionom , quac venira* opinioni iaveaf.
415
COSM.Ê INDICOPLEUSl\
410
conciunaslis : nibil quippe in ea fcrlur hujusmodi * *
do scbemalibus c l figuris mundi, ut vos dicitis; \ ,
sed Patres nostri, qui verurn haud dubie divinas ' , \ ;
Scriplurae scopum agnovere, m expositionibus suis , nibil eimilc nobis iradiderunt, cum Scriptura dical;

Posuit Deus in Eccletia primo apostoics,
secxndo
,
,
prophelas, ieriio dociores ' * ; apostolos quidem
et
prophetas secundum vestram iiiierprelalionein ,
atlingere videiuini : doctores autem, qai vcrum *
Scriplurarum scopum exposuerunt, nullalenus ,
aflTerlis; sed peregriuam viani iniistis, bacicnus , * ,
ncmini, prxterquam vobis et asseclis vestris, no- , ,
latn. Qua de causa necessitate coacli eumus eo- ' . rum coulendendi siudium omnibus palam faccre;
ideo testimonia Palrum, qnos illi sive obteniu , quodaro, sive aincere in inedium aflferunt, boc in ^ , , ,
libro congeremus; ut sua ipsi aucloritate con- '
fuienlur, utque comprobetur lucubralionem no- ,
airam lcstimoniis omnium apostolorum, propbe- , , ,
larum c l dodonim pulclirc dbnstare. medium .
vero primus prodeat magnus ille Alhanasiu, qui , ~
.
eadem nobiscum praedicat.
1
Athanatii ex EpittoUt fettalibu* locaqua* afferl Cosmasjam edidtmm inler Opera prc
hujutce Patrologice lom. XX17, cot. 1451.
316~319 Animadverte mihi, quaeso, quomodo

magnus bic doclor circa ligvram mundi nobiscum ,
coneonet, coui videlicet rcgnum coelorum, magnum , et ccelcue cocnaettbmi, qood oitmi crealuraesuCDcial, , appellat: in eoqveprapcurxorem pro iiobixingreasum ^ ,
Dominvm Cbnslum prsedicxi, acnos cttmeoinraecuD- , doadventuingressurot clamat,alqueillud : Jntra in $ ,
Kvplov ,
yiudittm Domini (ui " , de coenacolo illo, id esl-
de
coelo coeli, sive de regno coelorom, explical: ail- , ,
que iilud a consiiiuiione miindi bomiuibus a Deo , *
pneparatum fuiase, alque labeniaculum a Moyse
ali-ikium figuram eaae coelorum. Dicant cotileotiosi ,
illi, qui magnua ille doclor non nobiscam eoneemiat, . . ,
ei qui exiraoeam ab ecclesiastica viam ingredia ;
mur! Apage vanam illorum soliicitudinem. Huic ;
Gregorium Nazianxenaoi eubjungamue, qui licet ! ^
tuagnis eorum praeconiis cclebretur, eadem ipsa , '^
, \ quac Athaoasius nobis depraedieal.
.
r
D .
Gregorii Naxianuni ex urmont dt Pa$chate.
, %
Scd immolemua Deo bosliam laudis in supcroo
aliari, primum vclum iransearous, ad aecundnm , ,
accedamus, in Sancla sanclorum penelremns. Qui , crgo noD manireslum fuerit nos uoo in peregrina , .
ac ccclesiasucae exiranca via incedere? Pudore *
ci go afljcianlur ilH eontentiosi boinines, Ecclesix ;
coitbcnsum cernentes, nequc nos indigne feranl: , ^durjm enim esl Ulis conlra siiinulos calcitrarc. A l , ^
lcriium post illum in roediuni producamus, ipsi .
(icgoiio sequaleiD, Theopbilum videlicct, episco-
piun Alexandrinum, qui ei ipse seutenliai noslra?, ' ,
, :,
iino polius vetilaU, tesiimoniuin pcrbibct.
61 .
i e
ICor.xi,*8.
" M a i i h . , 21.
417
T0P0GRAPHL4. CHRISTIAN.E L I B . X .
' - 320
.
" ,
, \, , '
,
.
418
Theovhili Alexandrini
ex vrima Epistola
feslnti.
II l torrenis operibus stipcriores eflocli, in siiMimi
virlulis domo, quemadojodum discipuli iti coenaculo, pascba comedamiis, nobieeum babentes Cbri6lum qui pro nobis immolalus est, ipsumque lotum,
utpotc viiam, coroedentet.
Ejttsdem ex eadtm Epittola feitalL
Ul iterum dictionis velamen relrabenlcs, revelata

, , facie, iraosiioriam divini Pascbalis celebritatcm
, inlueamar, ad Jesiim clamaotes: Ubi vis paremui
* libi pascha 1 Qoando discipuli, cumab
; ' \ * eo audissent in coenacuto ctlebrandum Ulud exse,
* - in ccenaculo acilicet secundarum rerum, in Sancta
, eanrtorum concitaio meniis animiquc cursu pro , peranies se contuleront; quo ilena Christus ipse
* pro nobis ingreesas eal, alqut ejxs, qui in figom
, , suinmi sacerdotis munas gcrebat, usum abrogavit,
. acterna pro nobis redemptione iovcnta, ac pro no bis vuhui Dei ae statens. Tunc quidem semel in
, , anno solns aummoa aaccrdos in Sancta aattctorum
* , ingredicbatur, populo foria maoeiiie, scilicet ob
poleslalis temiilalem : Salvator autera iiigresn*,
.
liberam cuique voleali iniraodi facnUatem dcdii.
Viden* illutn ttiam nobiscum consonare, dum
* ,
* ccenaculum domum tut ait; quo Dominus Chri , stus praecursor pro nobie ingressu esl (cujus typns
, erat summus ille tacerdoa in Ubernaculo Moysis),
, - ut apparereC anlc faciem Del: atque volenti cuilibet
, , - ^ liberam concessit in SancU aanciorum, eive in
. regnum ccBlorum, inlrandi facvjltalem. Ad baec
* respondeant qui atant a parlibua seqtteairaiomra:
; Qua raiiono viara ecclesiastica? peregrinam inimus?
; Qut non Palrum sxortim dicia revereanlar? Std
. ipsl poiius illoe ut bvrelicoe falxo t raducunL Yerum,
bpc dimisso, ad alium ipsi equalem et symmyatam
, Gabalorum gcilicet epiacopum Severianom, quartam
, numero transeamus, qni sane pro tottas libri notlri
.
tesie haberi potest.
1
,
.
Severiani episcopi Gabalorum. ex primo libro in

Hexaeauron.
Kam prima dte opificiorum matenam eHecit,

*/ altU vcrodiebos, creaturaruni formam el ornauim;
* * scilicet fecit CODIUDI cum D O D anlca osaiatml;
- , D non boecoelum quod videnias, eedqaod superiuaillo
* . est: 391 boc quippo secunda die faclum esl. Fecii
* V - Deue coelutn saperius: Caiumcatli Domixo ;quod hoe
* visibili soperixi eet, etquasi indono duplicig conii, gnationis inler i)!ud et lerram, aliad coelum inlerroe . dium e*i. Ea ratione muadum quasi doroan uoam
, creans Beaa, boc ccelom qaaai mediom tecCuro, ei
. * - supra illud aqaai, posurt. Ideo ail David: Qui tegii
. aquii ixfxriora ejui". Fccil iUqae coHum, quod
, , D O D aotea exaUtebtt; terran, quae priui DOII crat;
, , , , * abyssos quoque, quae non anie fucrani, veniot,
aercm, ignero, aquam : opificiorum vero orantam
. * , maieriam prima die fecil. Verum dicet quispiam
n
Mailh. xxvi, 17.
1 9
Pa!. cxui, . " Psal. cut, 3.
41
0"V>M.E IXDICOPLEITST.E
420
erriptom esse, Dcuirt ieci,sc calimi irnam , de * te
aquift tcro, igne el acre scnpiuin noia tiu^c. PriiiKj >:? Q'J . , ,
ltaquo, fralrto, com dixti cffilum el terram facta ,
esse,ox continentibu* eo qua? coniinemur indicavit. . ' "
paucii inUrpothi* : Iteindo aer quando faclus sit
, JxV/}
aodi: Al ipintui Dei ferebalur aqua$
. Spi- .
riiom vero, non aaiicluai illum liic indicat, xam * \
quod tncreolum est com creaiuris non connuniera- *
ivr; sed oorU motum vocat spiritum. Dixit Deu$ . 6 , &
lux : et facta est Ignie uatura. Ac runum : \ .
Sed aximas quidcm no&lras corpore munivit; an- ; *
getos vero, incorporcoo efierit* Quetuadmodtiin . "
igilor in animabui et io angelis, ita et io igoe \ ,
vidorc est, ignem soperno sino moieria, igncm , ,
inferno cuui matoria
oam superniu ignis in- ,
fcrui cogiialos esl, *icut el aniinae nostrae angelis
... ^
^ ^ ^ , ^ |
coiigeucrca suoL Quomodo 1 quia f ilke ei isli . ; ,
apiriioi . Ac rnrtum ; Omuia itaque facta . ,
suu4, iguis,abyssus, ventux, qualuor c!c:ueoU: terra, , , , , , ,
ignis, aqua el aer; Iloy&ee enim quae io reccn- , * ,
aione pnetormisil, quasi rem miraiii in ono com- * *
pieciilor dicens : Sex enim diekus fvcii Deut
calmm
6 .
Urram, omnia qua tx ei$ sunt". U l autem
. "
decorpore loqueus, oon omnta mcmbra reconsuii; , ,
ic nequo de crealione agcns, partes onines enu- , &nieravii, oiiaoui omitia una cum moiido confrcta . ,
sint. Quod si in muudo ignis non essel, nequaquam , bodio tx pelra ei ex lignis excotcrel ur : nam , * !
lignooa obtrituro ignem geoerat; si vero ipsum na- , ;
tura non baboat, quoraodo generabit ?
C
Ejutdtniy ueundo termoue.
, .
Seeooda die dixit l>eu$ : Fiai firmomenium in
*
mmiio ooira?; inier medium aqua
*
mqmm . Fecil hoc coeltt, non soperias illud, sed .
id qood vidctur: ex aquisquaai glaciem conpin- , * ,
geiM* Kem aoiem libi ob ocolot ponoro leulabo: . molia eoie ipsa xiaxs expeiioutia meliuo quam
verbo SS3 traduntur. Ilaec aqua, ul i u dicam, . ,
lerram qoioqxo eubUorum ahitodiuem iouudabat. , . .
Dcindo dixit Deos: Ftol fkrmamcnUm in mtdio *
aqum : ol ic pootea io med&o aqoarum cryelailioa
eooapoctio facU cot, quae dimidium oquaa auperno , ; ,
pooiloni kvixo effecil, diniidium voro aliud, iufc* , * rius reliqoit, quomadmadum acriptan ost: Fti ^ ,
.
firmtmtntUM iu medio aqua, tt rftwaVxointor
;
mrdium xfum * . Quare firnauiciitoiD cai illod ? Qoia ox aqnia lenuioribus et soluiiori- .
bus ipftum coinpinxil etfiimavil. Quaiuobrcm aii
Uavid : LoxdoK eum ix firtxsmcHlovirtuth ejtu ; *; '
uique alio ntar exemplo, qoooiadmoduci funitis, , ,
quando ex Ugub et ignc prodit, tenoior ei rarc- , *
faciior oot; old autem tn altuin perveiiii, in nubts ,
deiisiiaiem compingilur, sic aquaroio iiaiuram rarc- ^*
factain, ciim cxtulissel Dens, auporne compiuxii. , .
(juod aotfiu id cxeiapiuoi gcrmanunrel veruni tit, ,
ksiificalur Isaias diccns:QMm fa?/m ticui fu- , .
mu$ firmatum eti . Calun itaquc in mcdio aqtia-
91
t 4
Ûoi. 1
ibid.J
**bvod.x*,4t
WCen ^
^Cen.i^
",.
loa LI, .
^ , . \t \ rti:n c^mpactutn, d i m i d i a m aquarom portcm

, ; , ; *: nie posin-m levioivni ';, rcuqtiara verodiCttr porn el od queui
; " . muiiaiu inforne !.'
, ' U8U1U aquse su|MTiie postt.e snnl? An bibendi, an
. uavigandi causa? Etcniin qnod aqe supcrne po , * silae exsistani, testificatur David his verbis :
\ \ , aqua tuper e&tos c$t *\ Animadvcrte demimi
, - Creaiorie sapienliam. Crysialliuutu coclum erat *x
aquis compactum : quia vero aolis et iura flam , roam, itemque iunuiueraa stelhs cxcepluroin crat,
* - iia ut igne pleiitim essei; ne tatilo a*siii l i , quesceret ant accet'cretur, bujusutodi ptdagi-s
, . " \ , aqttartim, cadi doreo coiisiraiit, ui eadem ip&a
, dorsa emolbret el quaei ungmi; coque modo
, flammae obsisterei, neque igne torrerciur. Ti*.>i
, . \ vero exeinpltiui in promptu esi : kbetcni ei boditj
* igni imponaa, si aqua insit, igni r ^ i s l i l ; sio xii . nos, liquescii. lla scilicol aquam igni adversariaro
* opposuii, ul ctflutu, aquis ddibulimi ct inonetum
, \ CGtisilcre et inanere possit. Ac iuibi, qosto, rem
. \ ; ; sane mirabilem auiinadvorlo : in ca*le*ti corpore
*0 , per laniura ignein impugnato, xsque adeo upor
. \ fluil bumidilas ; ul ea ctiam icrr* communictiir.
Unde ros nubium proveuit? an iiuHa ex parte?
, certe aer aqnaiu xon babei: palamqueesuoclum
. ' - , - ex soperfluis aquts stillare. ldco lâac patriar ba
, \ Jacobo bcnodiccns ail : Dei tibi Dcus de rore cxli,
et d phtgnedine terra *. Et *ub hac; Auioiad
verte, quaeso, aquasquje super coelos gunt, alii
* \ %
u s u i
e i a c
u e
CH
in
m <
1 1
. , C
^
>
^ ^ u vonservaiu ;
, aed eliam solis ct lunac flamniain iufra deoiiuunl.
- Nam si calum pellucidum essel, lotua radius sor , auui ierrctur : 323 etenim cuin igolo surxvm b n . dal, luce deftcrtam lerraoi reliuqaerel; ideoquesp . " pernc eoEsluro infinilis oquis obslruxit, ut coniiadus
* , . " radius deoraum miitalur. Vidc arlilici 8<>lerliaro.
* In teipso sane talis artiGcis iniaginetu babes : to , , go lecum rein rpcndae : suppouo boc capul, tov
* \ * Ium illud supeiiua esao; quae supra iinguam suui,
, aliud COKIUIU, aivctfrmamentum,undo caliculum
* sivc palatum appellatur : suporne vero; cerebrtiiu
* - est, inicr ea qus ncc vidcntur oec apparcnt, iufc.
riori autcm coelo lingua, quas apparet: quemoaoMxhun cfldooi illod toporius intcr eo compaialur, qi3D iiiieUeclu percipionior ; mondos veio
ixier oa, qxa aennone celebraniur.
, .
>
,
, ,
, \ . ;

, .
;
, \
; ' ,
'^ , * -
Eju$dem, ex eodem urmoae.
Nam tortia dic fniclus pullulaioul: ne pntaivlur auiein coa vi et natura soUs prodoctos fuisw,
tuiic solem, hiuam rt slellas coiulidil, com eoran croalio pcrfecta easet. Unde aHtem illa pro
duxit ? Dirtum quippc fuil illum prinia die cx nnllis exsisUnlibns fccisge omnia ; catterif rcro dicb u s cx jam c \ s i s l c n l i b M s . liiide ergo sol condilu^
cst E \ lucc primo die facta, quaiu m div< rsan i*t
formas <t S | K M M S ad nutiuii >nuni ;11ifex iranstut
l i i , tuuc qitidem h u i o uialori:im creans, j a n i vero
htiiiinaria
eflicirns
nMeuradmiMlutn
qu s
n<assa?ii
423
GOSM.EINDICOPUEUSTJS
424
auri profcret, et Linc postea iiumisinata cuderei, , raSta ^;, atque ita auro ornamenluro conciliarct. Sicut enim . "
abysam qua? lunc aqua una eral, divisii in aquam , ,
auperiiaiii, in maria, in flumina, in fontes, iu la- , , , cus, in puteos; ila ti lucom, quac una eral unius- , , * iv
qne apecioi, divisam ariifex, io solem, in tuoam , , ei steitas dislrilmit* Ei qxibusdam interpotitii: Fe- , , , \ .
cii ilaque coelum, non spbagram, ul blaieronea iili ' , ,
pbiloiopbaolttr: uon enim spbaerara roiuodam con- *
didil; sed, ut ail propbtta : Qui (ecii cctlum ikui
* ', , *0
fomicem, etextendU ipsum licxi tabernaculum
cd
tdr , <Wrtihabilondum ; eleuira nrroo noslrum ita implus * \
'st ul nugacibus illis obtemperel, non propbeli- , ,
< is scrmooiboi, qui dicunl coelum iuiiium et fi- \ ,
nein babere: quare sol apud ipsos oou aocendcre, 4
egndi dicilur. Ail quippe Scriptiira : Egretsxt *
* , '
< / terram , et non ascendii. Rursumque.
ait:

summo calo egrcuio ejut, ti occurix$
ejus
vique
, , . * '
ud summum cotli ; ergo non esl ascensus : si
ve ,
IO circulare sil, summum non babei: nani quod *
iindiquo circularo est, ubi somiuum babeal Num * , *
uro David solos id dicil? annon eliam Salvator ? , ;
Au.ii igilur Douiinum boc diceiilem : Cum venertl Fi - , \ ;
lius homixis, milUl angelos 324 *
*****
wc**

, "
wagnm, ei congregabunl elecios quatucr
ventii,

,
tummo cceti, utque ad tummum ejui
. Qu&rimits
, lein quo loco sol occidat, cl quo noctem dectir-
lat, ut dictum est. Secundum cxleros sane, sub ,
letra; secundum nos autem, qui discimus ipsura . , \
<*se labcroaculuro, aliende, qiueso, nuro falsus -
,
t*rxio noster sit, an polius sigiilum liabeat, ipsius , *
vcritatia lehiiioonio asserlum. Yerbis outem meii * , ,
oncorril ct iocus: taiia quippe visu raagis, quam * *
::udilu u aduntor. Finge fornicom ecclesiae imponi: .
ci oricnlem ibi esso versus solis onum, ibi seplen- ; irioncm, bic meridiem, iilic occidentera: deinJe .
\cro solenn hic oriii, atquo occasuni babere non \ ,
&ub lerram subf unir.in, sed scptentrionales partes * , ,
percurrciiteiii, et quasi rnuro quodam occuhaUim : * \ ,
aquia cursum ejus videri non einenubus; decor- , renlein, ioquam, paries aeptenlrionales, rursum- , ,
quc oriuin auingentem. Verum undenam id com-
probatur? sic iu Eccleoiaste ailSalomon : baecporro * , \ Si riptura, ceriia lestinoniii osaeritor, ncc inler .
supposililiaa censeiur : Oritur enim, inqoit, $ol D ; ; * ,
occidii $ol, in locxm $uum trahit :
oritm
, , ,
illic, progrcditMr ad meridUm, ei cheuit ad aquilo
, *
nem, circumeundo proctdii, circuiot
rever , ,
ntur spiritx* . Videlgilur illamad meridiem cur1 re, et versus seplenlriooem drcmnire: ae dixcc. fioppav, , .'
l * ixterpositis: Omnia igiiur legi Dei
l*arii)t. Cceluui aiat non proprla virtute gcsialum, , \
svd divioo vcrbo firroalum. Cum enim mibi du- ^ , . ' *
binxi incidct, quoniodo coelum ex aquis lOmpa- . ,
,
titim sil, dubium nubi David dicens : Verbo Do*
tfiiin caii firmaii suni ; quia scilicel ex aquis ;. "
i w t i guuL Nttsquain eiiim olias diciiur firmuin csse , ;
9 9
6 (
9 1
U01
c u m
9f
9 t
9 4
b?
Ua.xL,J2.
Ua.xxxvni,S.
el
PsM. \\,6.
"Mallli. ,. 51. Ei-cto. , 5. > Ps:il. ,
m
TOPOGRAPHI-E CilRlSTIAN.E LTB. X.
420
Aoutf . -- coehira : aiiud quippe esl firmari, aliud firmum
, . eexe; firinalmn iicitur, curo id quod tenuo ar roolle
* , esl, couiptngiiur.
* ,
.
, .

'
.
* .
*,
. .
44
, ; , -
. Ei ,
, ,
, ,
, .
, & .
! ,
, , , , *
, .
, '
' *
, *
, *
, . " - g
, ' *
Ejutdem, ex $crmoue sexto.
Ita lignum Ulud noii vim baboit morliferae cognilionis eflectriceui, sed ex iragtco casu qui binc
Adomo obveoit, nomen accepU. Rem compendio
cxplicabo: non euim divina Scriplura tub dubio
loqoilur. Eacam bodie salutarem babemua, cujus
fideto porlicipes sont. Ergo lignont illud naturalem hobol salulem. 8i ob gloriaro le advocanlem
pignxo prxseoiibua habot, qnid dubitas de pra>
^nUtT lllio cibuo morliferus, bic cibog viviGcus.
Si bic noioro, noo gralio aaluteoi affort;
illo itom ualora, non propooilo occidit; ol bic cibos nalxro oua, noo voro gratia, saloiem concil i a l ; ille ilem natoro occidil, non prevaricaiiooe.
328 Ejuidem, ex sermoxe quarlo.

Etenim ongoli condiii, non odjoloreo Oei eraut,
led niiuistri, bymnos omiltonles graiiatque ageotoo
qood eondili faorint, gnari se non anteo exttilisse,
oc Spirilx boniialis creaios esse. Subant aniein
opeclotoreo tanium rerum sccum et post se coudiUrum: videbanl quippe ctxlom ex xon exsiaiiiibus
fecttt*), ot otupore perculsi oranl: mare videbani
oogrogaium et admiraboniur, terram ornatam spedabani, ot exborrcxcebant. Quod autem aogcli non
odjutorei easent, oed aduiiraloroa : id Dous Jobo
kxolovr ,fywdrps -dkobot: Qusndo condebam stellag, laudaverxnt m

. -
* *
; *
,
. , \
. *

, * -
/ m*i, ctUbrarxxt .
Et
quibusdam inierjtctii. Videbal Adam peceonIt-m, aod prcvidebat posleros ojua jusiiiiam oporaloroo; vidobot ejctluia ex poradiso, aed proxpicicbai ipti paraium eoao regiiura. Quodquo mirum
aane eai, mto parodisum regnuiu coodilum erat.
Qoid crgo iniraris ejeciam cx paradito, quando
poilas admirationo dignum eot, onte paradisum
prcparatxoi ipai fuixse regnum coelorom, quemad ,
BMMSUIJI ait Senralor : Ytnite, beneduii Pttris mei,
kmediuao accipiti paraium tobii regxum eon

;
Biituiiotu mundi f
, .
&
Ejusdem, $x ttrtio mmon*.
M
,
ttaraa qoareodiuD, tor plooom Deoa lunaoi
. , oabcerii. AniflMdvorio: oara profunda rtx cogi , taxdo oaVrior.* Oportebal onim illam quaria dio
. * , coxdiuxi, qoaai qoartanam apparero. Ao raraua :
. - Si quartaaa erat, ocridonliaoumiDum non obtinebot.
* lavoxta igiuar eat andocim diebus pnevetions:
. " quariana onim, otquinto decimatia opparebat. Un , , . docim deaum dloboo luiia eolem pratcurrit; non
, . croaliono, sod lacendi ordino. Quaro qoae tune
* plus bobuit, soli resliluit. Nam lunaris dicrutn nu , meruo per tiDgoIoxrnensee,ad viginii novem cum
dimidio pemnieos, onnuro conflcit duodecim iUio
> iob , 7. "Mattfa. , 31.
P A T R O L . G B LXXXVIII.
Ut
COSMElXDJCOPLEUSTyfi
403
die- .
rum. Nam si viginli IIOVCOI cuni dimidio dics ad ,
singulo* menscs suppnles, in anno sunt trtttcitti ,
quiuquaginta qualuor dies, ui quos dic* luna luiic , '
supernutnerarios babuil, quotannis soli restituat. . .
calculaior suppulei.
Qnid bac de rc dicent conlentiosi, audientos
\ : /,
lantara ejus nobiscum consonaiuiam, tam de figura *
priini et secuudi cadi, quain do duabus illis regio- ,
nibus, quas inlcrmcdium firmamenlum efficii, cum \ , ,
dicat ilfm priiiiuin caduni non spbacr&tn, sed for- , \ ,
uieem, 326 secundumdivinam Scripturam es$e; ae \ ,
secundum boc visibilc ceelum, ei aquis compacium
fuisse ci aquas gestare, ut nc asirornm calore sol- , ,
vaiur, sed aquarum frigidilaie scrvetttr; atqtie ,
rorcni ex firmamcuto fluerc: ilcmquc circa cur- *
sum sfeUanim, quod scilicct noclu pcr aqtiilonares * \
parlcs percurranl; necuon dc angelis cum ctflo ,
faciis, ac creationis sex dierm, a Deo peractae *pn- * \
ctatoribus, edoclie tl miraiilibus ; deniquecum dc
animabus quasi corpore coitclusis, lique ia co , agcnlibiis pbilusopbalur? Cur ergo os qtiodlibei - \ \ ,
comra Deum, ct contra nos, qui divinam Scriptti- , \
ram secundum ecclcsiaslicam iraditionem mcdila- .
mur cx eaque dis&erinius, iiitquilaicm loquens, non , \ *
obsti uatur ? Sane vero dcmonsiratum esl, propbe-
tas, aposlolos, evangclislas ipsumque Dominuiu, ac , ;
lotam divinam Scripluram, imo cliaai ii quos ipsi, \ , \ ,
ve! piajlextu quodain, \el siucerc allegant, Patres , , \
t doclorcs, nou dtssenlire nobiscurn : sed oroues ^ , * ,
,
dictis noslns astiptilari, ut cx omnibus vera acu
tenlia constet, el os quodlibet iniqua loquens ob- * >^ struaiur. Verum, his praetermissis, ad htjjus coui- * *
* \ .
miDistruni Epiphanium episcopum, quinUim nuine* \ *
ro, transeamus, oslendamusque ipsum cliam 110
, biscuru concordarc.
,
^ .
inonsibus Uectnt<rum
quinquaguUa q i i a h . o r
Epiphanii tpiteopi Cypri, ex tibro De memurit el

pondtribu$.
,
llspl xul .
Viginli cnim et duo opera, vir ttqui et )m\\ stn , ,

diosc, DPUS ab inilio ad usque scpiimam diem coa- '
didil, bxc vidcliect : Pnma clie ccclum supremum, . terram, aquas, ex quibus nix, glacios,grando, gelu, ^ , , , ,
ros. Tum spiriius coratx illo ministranlcs; cojus- \ , *
modi stint angeli aasioicntes, angeli gloria?, angeli * .
nubiuin, angeli caliginam et aiviam, grandiois ai- , \ ,
que glacici, angeli vocum, lonilruorum fulgn- , \ , ,
rnm, angeli frigoris, aestus, biemis, autumni, el * , *
omniuin apiriluum, crcaluraruai ejus, quxin codit ,
rt in lerra sunl, cbaos el icncbramm qiuasxnt sa- *
pra abyssum, aquarum, qua* oliui supra terram \ ,
u a i i l : cx quibus tenebris vospcia ct nox, lux diei , :
ac diliiculi. II.cc septein maxima opcra piima die *
r/nuilit Dens. Sccuuda antctu die, finiiamcntiini .
incdioaqiiaruni. Ipsa dic dtvisx suntaqux': mc- ^.
wia par ear.im a^ccn.i.i scp:^ iinnamcniuix; ^ .
-. ; '^'
. Uera \cro medla pars sub UrniametUc in facicm
d

TOPOGtiAPHi.E a m i s T i A N . t : LIB. x .
IGJ
, ooixcrsa; lerrae. lloc totilum opus sccunda dio.Deus
, , effecil.
.
.
Llic quoqxc pnrem nosini: senlentiani profeit,
\
ae
de inundi ibma lcsuiicatnr: cocdtim 327
~
* ,
, \ . * \ pmiiura dicens et flrmamciitmn iiifrrius, qnod
^ *!, aquas grslct. Do angHi; vero omnia ul uos njaui , festo proiiuutiavit, omn^s htiiicet in boc iismiJ
\ * exsistcre, onuics onniia movcu, ar pi-opter bomi * Dein minislraiv. : itcmqtic et ipsos piima dio cuoi
\ . \ , c<clo supcriori cl lerra faelos fuissc. Ihc i w i o
>, ) , - audicnks, Imniincs, nc coiilemionc alquc ;vmu * latione acceusi indignemini, scd potius ex vci itaiis
, . omore ecdesiaslicaro concordiaro, sivc polins veri , iAlcm cognoscatis. Fmstra quippc conviliairiini,
. cum nou possiiis vcrttatenf oluucri. Tcslium
. , itaque muhiiudiiicm revrreamini. Quod si non sal
\ , vobts sinl ii quos pramisisnus, bmic eiiam per ', - eurreimig in itrbe impcratoria episcopuni, mira , bilcm scilircl Joatinem, qui a tribus praecedenlibns
*, , nialc babhus esi. demonslrabimusque bunc prooelarum ei utisericordiae operibus dcditum aililc .
lam, dicia iu>fttra Uslimouio t>uo firmare iisque
asltpulaii.
su
,
.
Joonnit Clmjsottomi, ex lermone de Eleemosij
: \ ,
\
* -
MagnuHt quidpiatn est homo, et vcnerandum vir

mtoerieortt Vide quanta res sil clcemosyna : sibi
aatie ipsi Deu* raiscricordem c.omparat; nam ait,
, /-
. ,
.
Eitole wherkordei, $ict Pater wier citiettis

vitia*.
Si ntora vcniat, illic manctu di-
Ejmsoem, ex commentario in Ephtoium ad po*510.

Ix otnxl lapitnlin el prudentia nolum fmiena

%
, *
, .
T r ^ o
^ \ .
; ,
^ .
; , ,
, , \
, .
, .
, ;
.
, ,
* , , ,
; , . ; "
, ,
, , .
9 1
fuy^. , 56.
* Epbe^. i , 9.
ibid.
ooota Mvtterium voiutttatis snie , ail, qtiomadnHHltim si quis dixerit, Qua3 in corde suo crant nola
Hobis fe< if. Hoc namque cst mysterium illud omui
aapieoiia cl prudeniia plenum. Quid enim bacsapieiaio majus rcquiras ? Eos qui nulliue pretti erant
reperit, ut ad divitias iuduceret. Quid buic optimo
macliinameiito par fueril? Qui inimicus elpcrosus
orat. rtaiim oorsuui ovecius eat: ncque hoc lamum,
ooddiom boo tomporo, et boc tapienliae opus crat.
Qood vero per crucem id egerit longo ad declaraxdxm sernioue opui e&U Quomodo saptenliae
illud, et quomodo nos aapkntee eflvcit ?
BuTsxm.
Secundxm beruplacitum ejus, inquit, quod pro

9 9
tpso ; id esl, boc desiderabat, boc parmriel>at, velati si quis diccret, inysiorium. Quodnain vero ilbid ? Quia bomincm sursum ascenderc
viili. Iloc auiem vcre cupii in ODConomia plcniMdinis tcmporiim 328 '"Slaurarc munia in to,
qoa* coelis ot quio lerra.
C O S M * 1NDICOPLEUST&
431
Ejusdem, cx commentarlo iit Ephlolam ed Uikfam, ,

cupni,
quo
Capiiulxm
'
-* "dicilur,
- ^.^
. anlem
, , J i ea qua dicta $unt *.
7r, c . >
1
Ubi ounl qui dicuot movori coelum ? Ubi oxnt

qoi spbxricum illud esso puUnt ? H*c enim axtbo
bic de medio lollunlur.
ot ;
ol ; ^
.
Ejtudem, ex eodem commenSano, in capxt

qxod
,
to sic habei; El ideo novi lestamemi medtator

.
Et quomodo bsc ooram qu incotlis baboaior
exemplaria sunt ? Quaenam tunl Ula, qa jom in
coelis esse dicil ? Num coelam , num angoli ? borum
nibil, sed nosira : nam ccelestia eunt nostra, eliarasi in lerra perflcianiur. Siquidein ci angeli in terrx
sunt; 6ed coelestcs dicuntur, ei Cberobini in lerra
7
'
'
'
; ;
, ; ,
, \ ,
. \ * '
*
fj
11
apparuerunt; verom cadestia sunt. Et quid dico, , * . , ;

apparuerunt ln terra igilux degunt, qutsrin pa- , radiso? neque illud; nam coeleslia eunl: et uoura ; * * ,
quoque conversalio in coelis est, eliamst bic vewe- *
mur.
Et paucis inUrjectis. Operilmi ego . klal * demonstro quinam ad celsiiudinem illam portio- gant. Quinam illi ? Paulum dico, qui io lorrx cxai . ; \ ,
esset, ia coslo versabatur. Quid porro io coelodico? ,
aubliraior coelo et alioro coelo erai, el od ipsnm , ; ,
, .
Deum ascendebat.
\
Hic itom sapiene mognxsquo doctor, uobia ol
*
asseclie nostria conaono do figura mondi roirabi
.
liter proialii. E i do figura quidom mondi, a terronis locis progresso quodam esque ad regiooi tbro- ,
nuni oscendens; ascensom illum ptjlchre ci or- C ** **
* V \
dine recensens. Primo oerem ponona, deinde lo- . \ ,
nam, mox soletn, postea nnnanieiilaui ; hiuc ror- , ,
sum coelum coeli ; neque vero plut, qaaui duoo , ' ,
relos, memorat : illotque traducit qui cttluw
spbsram esee dicunl, tlludque moveri praedicani. ,
Angelos vero et Cberubiui, periiido atqoo noo, . \ boc roundo dcgere ait, alque nullum oornm booo , ,
xiundum praeiergressum esso. De dogmato ooiem
iiem figora usus, cauic ciareque loquiiur: Quid
, ;
, ail, qui inimkus et peratu* erai, ku coxfu
iim $ar$um ectctu$ e$t oc rursum : Qmia,
Deug
,
tutl hominem turtum conttitutre, etc. Nam cum
, .
Deus coelum et lerram fecisset, aecundom ilem dio
,
linuameiitum condidil: ipsumqoe iu medio olii- ^
^; ^
mm^-iAW***^
ludinis conslilueus, mundum unum in duot oaoo- , OuUa ,
dos dtvisit, in hunc329 sciiioet ot in oxperiorofli. . *
Seita verodiecum tolum buncmundom porfociiooi, , ,
deinde omnium ceu vinculum effecit, cuoi vUibi-
liuro, tum invisibilium, videlicet bominem, qaem
e i naiuris omnibus aoimal unaro composoii. Ix . * ,
novissmo itnque dieruro, cum nocooso esset $o- ,
cundum mundum exbiberf, loiias mandi Um?isi*
bilium quam iuvisibilium viocolam, td esl bomt- , , ,
nero, accipiens. ipsuoi ex resurreclione renovaium ,
et meliorem effecium, in coelum, id est in sccun- , , ',
dum locuni, sive mundum, anie omnia introduxii. . Doo quippc rcstauratio et renovatio facta csl in : ,
Uebr. , i .
ibid., 6.
433
TOPOGRAPHI* CHRISTIANA LIB- X
434
, - hominc, utpote vinculo coelesiium el lcrrenoruui,
boc est, visibilium omnium et invisibilium.
, .
Haec Sgilur sanctus ille Pater, cum voluniatis
,
, ' Dei mysterium probo calloret, enuntiavil: ac eum
, , qui 01 paradiso, utpoto qui ex inobsequenlia pe , rosus effecius esset, ejccius facrai, ex volontato
V , et benepbcito Dei ad oniversi rcstaoralionem re . - penlo ccelesteni effbctom pradicavk. Pap*! Eccle* eUe cooeonontiam: papas ! consonantiom myele . riorom Dei: papae! spirilaalem doctorom consen ; , - um. Qoi noti damnandus oil qui iis advorsalor?
. . Deos mtfvorsorom Domino, confirma , aemper
, - io nvoieriio tuU. Amen. Cessenl ergo cooteniiosi
. - hoarinos, cervice* inelinenl Ecclesi*. Tales quippe
, ^ xiorea nos coo> Eccleaia repudiamus, Yerum posl
, quam hojus loca aflerondi
~
fioera fecimut, sepli mum tootem producamus, qoi divini Teeuroenii,
, . om Veteris, lun No?i lestimonia compleat. Nam
, oi in doobvo vol iribos letilbus stabil omne ver , ? bum, t in divina Scriplura dicitor , quanto nia * gis in teoiibuf seplem : etenim septem icstium
, cboms porfocti et omnibus numeris absoluti lesla C .
rocnti aymbola oxbibol. Esl aulem iile Pbilo Carpaibionim oplteopas, qxi sex alilo consoua lesiiflcator.
, - Pkilonis Corpelaf epitcopi, ex commenlano in

'^, * lico, ix dictum iilud : < Introduxit me rex in p
6 xxariam $uum \
. >
, C Cceletiio Rogis ponuarium, id ott corpus, quod
, * oibi ix domom oxoixoxit; deindo voro, regtNim co>
.
lorxai.
, < * Eju$dm ix Uimi, c OdcuUtur m$ e*culU oris

.
,
,

.
Filioo qxippo Doi, bominem occepit, quem ab

Eccleoia indoit; oo ipsi posloa vicissim
aaocum carnom auam eomodondam ad communionem iribuil.
3MCr*o***i*ttt iiiud: < Kex iigatui in trantcur

. CUT / e$, el curfirmatute*f
Traoscorreiia oni coelo in terraro, ac in in , *
iernuxi,
imo od imimi inferni doecoodens, inde
, \ ,
xtortuam
ostrobit. E l quibutdam interpositis.
. ** .
, f> Vero qoippe opodosa facu ct firmau esi, noa vir , * * laadaiiatio: nequo enim accessionera adroiuil, vel
, , . imminolioDem; ted caro, quam assuinpsil, et bomo
- qoom footavit. Hic spociosus faclus est decore di\, viniloiio od sioiilem formam redacius: atque flrBialaa e$l in regno ccelorum in dexicra Dci.
.
, td, <
. ^;
, Ejuidom in Hexaemeron, ubi de caco naio

.
*
.
, *
\ * \ ;,
Maltb. XVIII, .
Caul. , i .
Cauf. , i .
ttrtf.
Eliomoi etiim ipsom bominein vulebas; sed Deum

in homixo cxsisleniem ex ipsis operibus iHielligero
delxsbas.
Aoimadvorlas velim bunc quoquc Palremeumdein quom noa circa nuindi Hguram cl dogma,
acopum lenere , ac dc flgura quidcm roundi
435
COSNA INDICOPLEUST.B
435
qucntcui, regnuin ccebrum penuarium votaro : ,
por.uarium aulem, eecretius ac luttus domus re- \
cqiiaculum esi, quo<) ille regnum < uilorum nunco- , \ .
pat; de dogmale vcro cdisserenlem, in ipsorccepia- , , ,
ctilo, sive in regno coclorum, homincm, qucm Deos \
geslavit, a morte rcvocavit, et scssionis ad dexle- ,
ram bouore dignalus csl, sedeniem ct firmatura . esse diccre. Cur crgo illi contcntioni amanicg
ailversum clamanl, nos cxlrancam nemtntque no- ; (
tani viam inirc ? Voluntarii ergo furoris finem fa- , \ *
cianl, neque nos caluiwitiis velliccnt: nain Den$ , xatamplrur; 4
qui juslificat, qtti$ est qui condemml ? Etenim , ,
Detts acnlcntiam noslram prior conflrmat; deinde , ,
voro p: opbciat, aposloli, evangelisla, ac celebra- *
lissimus Patxum cborus : ex quorum numcro voe *
quosriam adraUiere pi ofiiemini: insuperque exleri * .
vciercs frcriptores in nonnullis opinioni noslrae \ ,
aclipulaniur. Nc multa, prolatas bacienus conlen-
tiosoruiu lantum causa, qui nostra, iioo potius ,
ipsam vcriialem, calumniari audcnl, tesliftcaiiones ,
aalis e&stt pulamus, ot inauspicalse vesanie tuas
confutalioncm pcnes se babeant. Ut ne vero baec * *
nosira lucubratio bis solummodo veterum tesiimo- . *1 niis fulciatur, cujusdam novi scbismalici eomm ,
puiris, adliuc siipcrblilts et Constantinopoli degcntis ; ,
cslimonium ex abuttdanti affcram, qut sive ex ,
igBoratUia, sive ipaa cogenie vcrilato, libro nosiro \ , , ,
patroeinalur.
, .
%
831
(60)
Theodosii episcopi AUxandnni, i o**dra- C ^ ,

.
gesimam a$sutnptioni$ Domini dicm
Uodic bumana natura in coeium iraitsfertur; hodie coclmn aperitur ei bomo illuc ingredliur.
(sic) , )
, \
.
;
Quid ad haec adversarii dicluri $4 Qnomodo
ille lum quoadfigOraro,lora quoad dogmo, nostris
nou testimonium pnebeal? Papa?! quantam verilaiis ; ! ,
.
vim, quai adversarios ve! invitos ad so perirabal.
Ejusdem in alia concione.
kr .
Non inagnum est, quod diabolum Deus vicerit.

, .
reir. roiram! ilic quoque vcl ipsa veritas inaa !
spicatam illorum conicniionem paieiacit. Nam al .
iioii magnom csse dicit Deum cum diabolo pugnan- \ *
tem vinccre; conlrarium enim proferre extrenra dc- ^ \ *
menlix fuerit: Dco quippe, non modo diabolus, , sed eiiam omnis creatura subjecta est, ac pro nibilo
. \ .
eputaiur; qui non palam 511 ipsum significarc, ,
bomiucin essc qui cum diabolo piignal ct superal ? ^ ;
Id cnim magiium plane est, prius quippe dixerat, , ; liominctn, ut vicloretn, in coelum ingrcssam osto. . " II Qitod aulem bunc scopiim teneat, illc rurstim vo, 2 " ftVp, ' cifcraudo significat bis terbie : Qporlebal enim, vportcbat tane hanc naiuram debdlaiam coronm ,
txornari, ac si diccrcl: Itoc ipsa nalura quac a dia- , , ,
lolosupcrala est in paradiso, videlicet bomo, quein ,
* Rom. , 34.
(C)) De Tlieodofio et de TUnoilieo sequcnti vide io Purf.tta'^
i33
trt
TOPOGRAPIll CURISTIAX.B L I B . X .
ftivy/ \ resurreclionc mcliorctii i-fleclum cs?i\ plrruttiquu
- oc multis enanavil; buiic, inquam, cu-luni ailctitc.
duclmn esse cum Iblucia pronuiiiiavil.
frv etfrev r ^ r /* /, roD - Ejxsdem to magna ecclena, poil leciiutiem eva
, . t ffdrp el dicti, i Puter, l i pomibile csi, traiueul eic.
. , xa\ .
t
Carnis hujus passtones, aiquc passionis inJicia

;, >
, , \ /, suni, woeror, sodor, tristitia, animac pcrluibatfo,
bdmanac natura eymbola.
.
! Papre rcm miram! Hxc ilti nobiscum rtxantes,
* , feclcsias tcindtntcg, ac lyraimicc agcntcs profe. , runt. Ubinam scripltini est ipsum tn agone fuissc
, ! | , el eudavtsse, nisi apud Lucam tliccntem : Ei factu*
oV * ia ogonia, protixiut orabat : et faclu* est $udor
ticut gutta sanguinis dccurrenlia iit terram. Appa
. - mti owfcm ei angetus cwlo cvufortan euin . Quo
' ; - pacio audeni ilia dicere, dum e conlrario cos, qut
, Ulia enarrare aodent, condemnani? 332 Annon
; ' plaoum eateos contcnliose agerc? iloc aulem prx ; \ tormisso, od decossorem cjaa qui nnpcr obiil, Ti
, molbexm joniorom vetiiamus, palamque faciamue
* * \ huoc Oliam vol invilum scripiis nostrts astipulari.
. Scribil Staqvo illum ipsum locum explicans in pc * riodo in S. Pascba, inccclesia Satidi-Victoris post
leciiouom leaia* propbeloe dicentis : Sicut ovis ad
- - octiiionem dnclus est, tl ixcul agnut coram tondenU
** ^, ** toce : ac com tit exposiiione, poslfaclam im- * , jus dicli memioncm : Pater, $i postibile est, trans*
, , caiix i$U
sic habct.
.
, t , , TimuUten* in iiiud: Pater, ai po$$ibiie $, Iro
.
eal .

Id ferl naiura, ut scrapcr anima io corpore mattere
, \ . oxpelai,*ac disoeasloRem ex vita segre fcrai. Iterwn aue I N ecctetia Sancti Sarapammonis clamaba
, porro majora oiibi a Palre iribnentur, resurrcclio
, , \ \ - ex morluis, renovalio nalurae, oc corrupUonis locu
.
vifilcalto.
T*nf , , -Ejutdem, in Sancta Theophania, in orlnm Chr

, ',. \
die Ckoiac triceiima, indictione decima.
' , PeperilVtrgo bominem perfocium, impeccabilem
. * . , E l puocii tnifrpofiiif. Circumcidamur cum Chrislt
.
ol una cum illo porgcmur.
, ' , n Et iterum in Saurti-Tktodori, dit ociata

* * t.
Tubi,ind'tctioM decima.
.
Nain
per
id
qood apparetat, ejui quod taiebat
.
vim
osleodit.
.
, , . Ej**dem ia eccieua Qnirim, d\e Dommica , Pttc
. , . , decima ouaria, indictione qninta, Uclo Joa
Enmgelio, Jtsus aixiem fatigalus ex Uin
,
udebat , t
,
. >
Qoia itoqoo ona Deos el bomo ipio m, olrutn
, , qocximxl exoperibox comprobatur, ita ut xpecia . " loribus non latere posoil. Nam qood oalura Dfus
, sil, oi oporibxs el eigots ostenditor, dum leprosos
, , , inundal,c*cosilluminaf, paralvikos roborat; J
t a
Maltb. *,30. Luc. , *.
sa. -, 7.
" MaUb.xxvi, 9. " ibid. ^ J o a . n, .
439
COSM/E INDICOPLEUSTiE
4M
tuis vitam elargitur : quodque maximora csi; nam **\ , \ *
harc prius memorata propbelat qaoque odtderanl; xxl ( \
diserle et cum Qducio dicil: Ego et PMUT unum
), ^ ^ \ *
$umut
Yerum bis quidero, uli jam dixi, deito- . ' ,
tis magnitudo comprobator. Quod outom eiiani bo- , . "
mo sii, neque ld item latere vult ei ignorari, ul to% ,
inde praeverleretei frangeret, qui euio pbanlastico ,
333 advenissepotani; dom cloro ot aperle possto- uibus sesubdil: al quibus pastiootbuat iis tfili- * , 4 , *
cet quas propter infirmilatem, noti propier pe<a- , ,
\ ovff|v, .
tumcarri, familiares auni; esuricm dico, silim
aomniim, defaligatioaetn. Haec quSppo q u oalara, , ,
.
oon voluniate coniinguDt, eadem patientei pectato
iion coQtaminant. IKti itaquo Dominus, peccaio a> 4 ,
cuis paisionibus, carnem soam obsequi dedarovit, ,
manifeste commonstrans, se oatara et veriUte, oon 4*\ , \ , .
autem specic tanlum bomiaesn factuin esae.
Ejxsdem, m Umplo, iu festo Packox. , 1*, .
Dei quidem propriam ctl roiracola edere, efxv
, menlis imperare, futuroram praedicUoneai enun- , \
tiare; bominis vero mansiieli el comawftem vium * agentis, parenies bonorare, citm fralribu versari, , ,
discipulos ci notos alloqui. Ideo Domtnoa nooior ,
Jcsus Chrisiiis, cmu Deus ex Deo oit, ac proptor ,
nos bomo faclue stt, et vitn deiuiis oeundti, ei , *
teges uumaniuiU aervai: qood aeoiper est ei fuit , ,
ex aignis comprobans, ac id quod fleri diguamt cal *
operibos cojnmonstraus.
0 ,
, C .
9
Eju$d$m quodragetima aitmmptionu

Domiui 4U,

Paehoa viceslma oxinfa, indictioHe nona, in,
dictum
, \ . 0 /
Evangelii secundam Joannem, c Expedii
Kvplov
ol
, JUtgo vadam .
, c Wa .
Venim illa qoae praeclaris discipulit jam dicta
9
* \ ' sunt considercmus, Expedit vobis nt ego vadam.

Saluiit veslra causa in lonrain veni, utiliulU vealne ; ,
Ira .
gralia ul in coelum ascendam opus est. Incorporeos
,
descendi propter ros, ui illuc cum corporo eonce *
dam conyentaneum est : gcnus vestrain in caetum , *
irabere decrevi: oporlet rae ctint carne addex(ram PairU aedcm rccipere. Ut iter olim oxiraneum jam *
novam parem : uique coeli adiium aperinm homi- -
nibus osicndam, necesse esl. Primus per aorem , .
iter babeo, ul ei voa demum in aerem in nubibus ' ;, \
obviam nobis rapiamini . Hunc nie audire pola-
bam legentein, quo pacio scilicet hominem, qoi .;. lanio morlis borrore teneior, cum clamore toro- , ^ {kif *
pellet : bunc nempe, qui per passionom et resur- *
rcciionem/incorruptionero, etnaiuras renovalionem , \
ct vivificaiionem accipit, qui prius ob oslantem in- , ii mitalem passionibus el defaligalioni subjecius \ *
f rat, qui in coelum pertractut ei aeasione ad dcxte- , \ ,
ram Palris dignaiusest, qui cxtrancam el insolilatn ,
viiim prior decucurrit, ac 334 priinu9 hooiinuin , \
coelum adiri possc cmnmonslravii.
.
reruin ininime consonaniium consonauliam !
,
|0
loan. , 30. Joan. \, 7. ' 1 Thess. , 16.
141
TOPOGRAPHLfi
CHUISTI L I B . X I .
tiS
, , - involuniariani ocbisinaiicorum concordiani!
, ! convilialorum tponlanenn lauduio ciiiissioncm
; \ , alvo conoeoftiim ! Cor non per omnia Ecclcsia? tilii
. ot comprobamor ? Aixnl K i l i c e l : Viara noti Uivimos.
, ; Qot BOtt poxitiit dxnnandi sinl, qui his omniboo
- xon obtemporaiii, oed coniradictiui ? Qoo raiione
; k*c soriplo itostro toi tettimooiis ftrmala, ul ger, , , xiaoaa ecclosiatlic* iraditionis feios non babean .
tort Deos teolis oot; binc opottoli, propbtUe oi
aoncionrai Patroxi cefebraitssimns cfcorttf.
'.
UBER XI.
*1 { xcpl
Ta*poarnc .
I*dictr%m oxfmoifRm detcriptfo : tt de
Teproban*.
.
RHINOCEROS.
Hoo oolmol, Rhiooceros a cornibxo noto teron ,
, > tibxo vocalor; eo ontem ambulaiite, cornua ubagilaotor : coxt autere furore plcnom oUootor,
UOOVTOI * $ ,
, , \ oornno vibrat, ipsoqoa immobilia ct finoa consi , auint, oiion arboros oradicore poosii, cora n o i t M
. froxto poftitx soni. Ocutos ioforioa od moxillao
. - positoo babeU Terribilist imum porro eat alqxe oie . 01 phatilt maiimo imniicum. Pcdea otqoo pellcw eb . pbauli tixiiles babol. Pelliiejus cxsiecala digitorom
, qualoor spissitudinem babel, qur nonooUi vonerio
, \ loco ad aralro Qluitlur, iltaquo lerram sulcaxt.
, . Rbinoceroicm JEibiopeo propria dialeeto, Aro, oot
, " ", borioi xoocapaot, in eecuiido vocabulo, deuao spi , - Hlo mlfka prommliantea, ei risi adjiciontot; ot voco
xbfiuri* ', , Q M ipoom aniaial aigiiiOcetit; voco autetn
.
t
X
X.."*.
_ .
_ . II
_
.
- V"Aptcn,

flguram naritim atque peUen araiido opportuooni
, , - ixdicem, binc illi nomen imponcnlca. Ilujusiuodi
. \ onitnal in jEtbiopia vivuin ottiinos eongpoxi : mor , \ laiquo ptllem palea inferiam in regia coiisitlenlcm,
\ - uiido licuil ae.curate describerc.
, .
1
QT
.
\
. *
, \ \ , \
. " \
, - !
" * ^
**\ .
AMH .

. \ .

, , . "

,
,
, \

. \
; ^
TAURELAPHUS.
Taurelapbuft animal in lndia el in iEtbiopio roporkor. Sed U in lndio cicorea et mansuoti uni:
ilbeqoo otuniur od piporie ooora aliasqoe aarcinaa
accia deporlondas : lac ipsorum omulgent oi
boiyrum conficiunl. Cames porro oorum romedimus, Cbristiaui quidom jogulanles, Grasci vero fuslibvs lundenlos : qui iu itibiopia bobentur agreslef
et ioiractabil08 suni
385
CAIIELOPARDALIS.
Canelopardalis in tolo iCibiopia roperilur. floc

Ilem animal iniraclobilo et agretio ool. ln palalio
tamoa regis od ejus voluplalem unum aut duo pro
apeclaeulo a lenoria educanl. Guxi vero preaeuie
roge lac ipsi vel aquam ad poium in pclvi odmovenl, nonnisi divaricolU pedibus anterioribus poletl
ad imlandum iuclinari ad tcrram osque, quia croribos, poctoro et collo aUiws cst. Rem ot accuro*
lissimo novimus onarramus.
COSM.fi INDICGPLEUST.fc
444
AITIOBOVS.
Bot agreslig corporc ntagnus, animalque Indicum
*6" \ ; ,
esl: ex quo ediiciltir illuI, quol tuffa vocant, r- ,
nandis eqvis el vcxillis usilatum a pra-lcclis mili- xat { , *
tum, cum ia campos concedtint. Narrant autcm i l - ,
iani, xbi iu arbore cauda complicatur ec baenrl, nou , '
vlterius deciinarc; sed ibidem manere, qooJ verea- * , \ lur ex canda vc! putim amitlere : quo conspeclo in- , \
colxaeceduiil etcaudainabsciti(liiut: ac lanc iilum, . .
caoda peniiuf amfcea, fugere. Ea est aniroalis nalura.
OOS ACRKSTIS.
MOSCHUS.
.
Moaebus extguam auimal est, quod ixcote pro
piia dialcclo cuiluri mmcupant: ipfunt auteni ia- & 'qtienles sagittia coofodiunt, et sanguincm in um- , \
bilico coacium eolliganles ab*cindiil. Itaec qutppe ^
,
.
paraillacsl,in quo fragrautia suavis odoris residel; , , *
id eai quod uo% motcbus Yocaraoi, corporis vero *
rexidtium abjiciuut.
,
IJNiCORNIS.
.
tloc animal ituioot nis appellalur : qnod vidcre
,
qiiidem non licuit; aed ejus statuas qnatuor xneas '
JSthiopia ad regis palalium, qtialoor lorribtjs
iiitiiiicnm, coaspcxi : atque tndo ejus descriptionem \ . \ , dclinealiofieiiique adornavi. Terribitcru essc fe- 6 \
"lam narrant atqoe inexpugiiabtleoi, in cornu . ,
robur lotum liabcniem. Cm vero ntulUs inne- \ ,
qaenlibus proxioium est ul capialur, deorsum in , \
praecipitia ecsc conjicil: in lapsu autcm ila sc con- , , \ vcriit, ul corna lotuin impetum ei ictum excipiat, C
^
sicquc illaesa evadit. Idipsvm vero de hoc animali - Zucor JUoV*

Scripiura refcit dicens : Sutva nu ex ort lconnm, , ? 3
&
i k
t #
et eornibut nnicornium kxmililatem nuam ;

ac
,
fiirauai : Et dilcctui quemadmoJumfilikiuukor
1
iriMiit *; ilerum iu beuediciionibtis Balaani quibus ,

thMiedixil leraeli, secundo repclil : Sic Dcut eduxit aitcv ,
iitum ex AZyypto, ul gtoriam unicornis : sicquc ro xa\
iûr, Oduciaiu ei gloriam animalia depracdical.
\ .
336 CIKKRELAPHUS et HIPPOPOT.VMHS.
.
Cboerelaphum, sivc Porcum ccrvum vidi ct cotncdi. Ilippopolamiini anlem non ronspoxi, sed
dcntes ejus pr^grandes pcnes me bnbui pondo l i biauni Iredecim, quos hic vendidi. Muliosqtic viJi
D
iu Elbiopia & in iEgyplo.
' \ *
,
* \ 6. *
.
PIPER.
lixc fsl aibor piperia : ingulac autem hnjiisir.oili

arbows, altcri prascelsx arbori iiiirucioos hawni
Oinplicatv, quia admodum lenuis dcbilisque cst,
periude alque viiis paluiiies lenuiorcs. Singitla; aotciu ItfHrus dHoruni folioram legiimonfiuu babenl,
quod admodum viride esl, rutaeque colon siiuilc.
ARGELLIA.
\ ?-
*
, \
. "
, \,
.
Arbor alia argrlliomni, ul vocant, id cst iiuriim

î.Midiuiu lndicaium, fitrax os!. In nollo autc.m d.ft a pa!ii)a, pni-lcrquam qtiod Crfdsior donsior et
oi >.) ,
" yapucov .
'/:. , ,
4
TOPOGRAPHLi CHRISTIAN.E LIB. XI.
. ramia granduribos est. Fritclitm aulotn non atiiim

, parit, quani duas iresve ipalhas et loiideui atgeltin.
. " Sapor vero peritide suavi et duki* cst, alqun nti, ; tA . coftt letierarunt. iniiio' atiient aqua siiavissimi sa , \ poris torgida eol, qtiai vini loco lndis polunt prx . * beal. liquorem porro buju&ruodt vocaiit bo*chour*
covpmifiit . cotqxo pftaoe duicissiinu. Poslquam auicm argtd , , lium dccerpUm osl, ai iia niancal, progressu lem \ , pori* oil tcsiain liaUiir, aqua vcro in niedto liqiiida
; , . poraevorat, dotiec et ipsa dcfcccril. Qood i diutiut
& uooooai lamtera ranceseil, ucquc numaoo e&ui nl ,
tra valet.
, , .
PUOCA, DELPH1S, TESTUOO.
Pbocara, delpbhiem cl tvstudiiiom < omcdimns a I
, .
^ ^
conlingat. DelpliiNom vero vi
teaiudinem jugutaiitcs ediimis, pbocam vcro ju , , gtitalam, scd coutnsam i< iibua, ot iu piscibus pra>
. grandibus fieri scdet. Tcsitidinte auipm caro, sicol
, oviUa nigrb ans esi; dclpbiuis ot porci, irigritons
, , - el olida; phoca-, ul porci, olba, el uon olida.
, , ,
.
o r a m
m a r i S f
.
DE TAPROBASA iiVSI/lA.
\ ,
Ilarc magnaest Occaui ii.sula, in mari Indico sila:
* qoas ab lndis Sielediva; a Graecia Tapiobaiio voea, ', - lur, ubi lapia byaciqOiu rcpcritor : jacelqne ulira
- piporis regtoncm. Exignas vero alias iohulas cir . - cuin poaiias bal>el ingcuii numcro : qoarum aiooot \ \ , | ^
Iniuiilnr, argelliis ilem ii^trucue,
, . ^ ac alia aliam
- porro 337 oiagiia

proxiinc silai. lila
. , iustila, ut uarranl incolae, est loogiludiite Irecenlo , rum gaodiomtn; iaiiiudinc lotidotn, nempe millia , . rium iiOJigonlorom. Duo regea i iosula dotuiiian , ! lor, mutno ife*ti : quoruoi alios byacinlbi regio , , netn, alius reltquam insuLe porlcm olainel, in qtia
\ omporiutn ci porttis babelur, a finiiimis quoque
. \ - maxime frequematur. Exaial eliam ea iu inxula Ec , \ clesia Cbrisli advinartiw ex Perside, ac presbyler
, \ - in Perside ordinattis coque misatts, diaconus item
, \ . C U D I rcliqtio ccclesiaslico miirjtslerio. Indigciix vero
\ , . ei una regca aliofii cnlius RUIII. Mulla in
ttmula
>* lcmpla viMintnr; iu aliquo atucm tpsorum delobio
* ,
hyacinLbus, ul aiunt, edito in loeo , rulilng ao
, , # \ , D pnrgrandis euapiciliir, ad atrobili episiiiiudiiieni ac
* , ceibuis, qui, sole maximc illustrante, procul admo , . dum efTnlget, injcstimabilc sane spectaculum. Ex
\ , univcrsa p<rro Itidia, Per&idc cl A^lbiopia, mttltani
, , na\it:m frcqueitliam oxcipil insu'a, uip<lc qitas in
.
mcdio oiiiuium posita sit; intiltasquc eimilitcr ultm
tlroqu<; niillil.
g l l
\ , , , ,
, , \ *
, ,
, ,
, ,
. ;
, , '
1) iiileiioribon vero partibus, nfinpc a Sina el

at> aliiscinpotiis. scricuut, alocn, carYopbyHiiMi. <t
Uandaiiam muiualur, iifcmui alias iliaroui reg*o
num iiioiccs, quas illa ad eiicrius pogilae grnlrs
iraiisuiitiil, ad Maicn videliccl, in qua pipcr n a ^ i l u r , ad r.atiiatiaiu, ubi x e o r i t u r , nection ligna
scsaiiitua i.i atia ad vc&liittm ap(a : eet namqoo
ips'i imgmrn cnip^Miiim. SiiiiilibTq-tc ad Siiidtun,
T
COSM.E INDICOPLEUSTJE
4i8
ubi Moscbus stvc Castorin, ei Androslachys ; tt ad , \ , \ ,

Persidem , ad Horacriteo, el Adutem : ac mtiliio a - \ singulis illis emporiis atia accipil, qua; ad interiores ,
lndos transferl: tuaqiie itetn eo transmittit. Sindu , \
autero esl Indise principium. Nam Indus fluvius , . .
id est, Pliison, qui in sinum Persicum exoneralur
, , ,
Persidem ab ludia dirimit. Celebriora porro ladue , ,
cmporia isihaec stiiil, Sindu, Orrboiba, Calliana, Si- , \ .
bor, el Male, qoinqe emporia habens, quibus piper - , O^fSodi, eniitliiur, Parli, Mangaruib , Salopalana, Nalopa* , , ,
ttna, Pudpalana. iilieriua vero iiinero quiaque . , , ,
circiter dieruoi el noctium sita est Sielediva, id
, .
ex4, Taprobana. Deindo ullorius in contincnli esl ,
Marallo, quae cocbleas; Caber, qu* alabaxdeQum , , .
cmillit: bioc, regio unde caryopbyllon exil; do- , , ,
iiium Siua unde sericum advebitur; ulierius vero , , nalla regio esi nam Oceanua iilain ad orienlcm \ ambit.
* , *
" ! .
IIsc tlaque insula Sielediva, in medio circitcr
,
Indiae posiia, quat hyacinUiuiy profert, ex oauiibus , ,
emporiis merccx acripit, omnibus impertit, ma- , ,
gnom et ipsa quoque emporium. Coniigii auiem ali- ..
quaiido ut 338
quidam ex noslraiibus, qai
,
inercaturam exercebal, nomine Sopaier, quem '
ante triginla quinque annos obiisse comperimus, ,
ncgotialioois causa iu Taprobanaro insulam ingres- . , *
sus essei, ex Perside iiem navicula eodem appelle- , ,
rel. Excensum fecerunt AduliUni, quibuscutn erat ' \ .
Sopater; idemqua pneaiitore Pora, quibuscum \ , .
Persartrm oroior aderai. Hinc pro more solilo opii
. *0 mates ot pubiicani, bo oxceplos rcgi aislaot. Ad- , , missos in conspectam rex, postquam dcbilum salo- * , ,
tandi obseqoium prastiterant, aedero jubet. Htnc ; , .
percoiiialur : Qui regioues vestras, qui res nego- , .
lia se habenl ? Optiino, inquiunt illi. Postea cum \ ;
iiilcr loquondum rex sciicilarelur : Quis e regibus * , \
vestris major ct potentior? Nec mora, Persa re- , , \
spondel: Noster polentior, major, opuleuiior cl rex * \ , .
rcgom et, el qnidquid pro lubito faccre valel. So- . , ,
paler autem silebal. Tum rex : T n , Romane, nibil ; , ,
loqucris? Cui Sopater : Quid mihi dicendom supe- ; ,
resl, quando bic lalia protulit St vclis rei verila- *
lem explorare, utruroque bic regem babos, singulos , \ ^ , \ coosidera, et videbis quis clarior et polcniior. His ^ ; . ,
ille audili* obsiupefacloa a i l : Qua ralione utrum- ;
quc bic regeni babeo? luQl ille : fulriusquc sane , ,
inonetas, bujus nomisma, illius dracbmam, id cst , , inilliarense: ulriusque imagincm pcrpondc, cl vo- , \ $;
riiaiem compcries. Ille monciiteiii laudans et ati- . \ ,
uucns, juasil ulruiuqne produci. Erai poiro nomis- . ,
ma ruiituin, splendidum, forma pulchrum : natn biijusmodi selecta isluc exportaittur; milliarense \ ,
uutcm argeulcuiii etal, nec, ul paucisdicam , a , \ , .
co iiunimo coiriparaiiduin. Rcx advcrsam el rbver- \ , \ sain parletn conspicatns, ac ulrumque nummum , ^ , ,
tpeculatus, numisnaa laudibus exlulit, aitque : Sanc '; \ \
Homani splendidi ac poientes sunt, pi udcnliaquc . yalcni; jussitquc Sopatmm boiiorc , ac dc- , : - ; , v

TOPOGRAPniiE CHRtSTIAN< L I B . X I .
450
. - pbanli ineidenlen* cum lympanis per Colara urlnm
, \ ot ' circumagi, el maguiUce eelebrari. llxc narrabaiit
' . nobis tuni Sopater ipse, lum cl socii vecioros, qtti
, , . e i Adole eamdem in insulam concesscraoi. ilis
vero peraciis, ui aicbant, Persa pudoie suffusus
mansii.

Inicr basc jam mcroorala emporia, alia bcne
, , - mulla suoi, lam mariiima quatii mediierranea, ac
, * perampla sane regio. Snpcrtorem , seu sepienlrioui
, , , , viciniorem partem occnpanl llunni, candido cor, , pore, quorum rex Gollas dictus, bis mille ebpban , ' , los , equilalumque mullura ad bellum oducii: bic
" - Indiae imperat, el lale Uibula exigit. Feruni auieiu
, . , , illum, indortiiu urbem mediterraneam diripero cu */ * pientem, cum urbe aquia circuuiinonirtUir, pool , <p obeidtono
dbilurua , elepbauierniM,
, , - eqnorum oc miliium copia, aquas exbausisset,
, iicco demuro pedo orbom cepisso. Hi stuaragdo
, , lapide deleciantar, quem ornalus cousa in corona
. /, gealont. Quorum lapidum coinmercium eadem in
. regior.e excrcenl iEibiopes , qui iilos a Blemuijis,
, ibioptca iiom genio, facla loroimitatione, , luaulur, iudcqoo in lodiam usque exportaitl,
* - preiiaatque pulcberrimas xiorceo referuni. H*c por. , - ro ooDQia pariim expertos narrovi oc descripo,
, , portim proximo loca peregrioaius, occuraiiasino
, .
oxplorata reiuii.
,
Alii iteoi variarum Indix nadoouro ei locorum
, , , regea elepbanlo* eliam babeni; verbi causa, re , , * ges Orrhotha, Catlianorom, Siudu, Sibor ti Mate;
, , , C | i j |
t< eiiios, quiogeulos alii. Rex . " , ietn Sieleditae cuni elepbaoioo, turo oquoo preiio
(afc) , , onrii. Elepbanlo quidom, cubilo mciilor, oe pro ro * tiono altiiudiois preiium solvit, oc vulgo ad quinqui , , giula velceotum aureoa velpluaoumeral;equoiau, , , lem ex perside advettoo cmii, oe x*goiiaioribus vo * cligalium immoniialein coneodil. Regco vero io coti, , |
tinenii liidiaînperantes, elepoanioaex agroeducto*
. 01 ,
cicorani, et ad bellicuni usum oorvaol, pugiiamqoo
,
depbanlorum, ipois apeclantibus, plerumque cotn /
miltoni. Elepbanloa aoiem congresoorot, sublinit
, ; . iraosversa irabo, duobut binciode lignis ereciis
, *
impooila el colligata, distermioaiu; Ua ui irobeo
,
. illa ad elepbantoruni poetus poriSngat, aslonto oUro
2m
roillug
h o i t t W
, - D
1 <* ^ninr >

, , - ^
comxiieeeri. depbaxioo olriii , qoo cooalaot, qui muloo proboorido forixm,
. donec oller eorom pugnam detrociel. Elepbauiiaulem Indici prolixoo dentes oon babenl: nam eist
, ,
, . babeant, secantur ab Indis, ne eorom poodero gra ventor in pratlio. ifiihiopeo porro xoociuni elepbou los cicurare; eed si ununi altorumve rex ad ape , \ . Ciaculum expeial, panros teneroaque capiunl el
edocant. Nam regio illorum elepbaniia, magoio
. 'Ivoiav denlibus inslructis, abundat: ac hujosmodi deo , , - les ox iElbiopia in Indiam, Pcrsidcm, ilciuquo in
, '. Homerilen, ei in tolam Romanam diiionem navi. , busexporiantur. Ila3c ex aliorum narraUi doseripî.
. Totam lndiam et lluoniam Pbison flovius diti |
rouUl0
4:>1
COSM.E l N D l C O F L E U S T *
452
mit. Imlira quippe reglo iu M C M Snlplara Evlai 1>*
, & <,:
vocatut* : narn itft *'ripiam rsl in Geuesi: Ftuiixi ,
a*'cw fQreditur ex Edem ad irriqandum paradimm.
*.
Indv dividilur ix qnatuor priuapia: nomcn
nni

, ,

/<HI; hic eit qui circuit omuem terram Erittii;
ibi

ol xxrum ; *ur*m vero regionii iitiut bonnm
ibi illam
,
est carbuucutn* el tapi$ pmsiims
: ubi
:p<*rla icrram Evilot nitncupavil. Hic porro 340
ttvilat ex gencro Cbam esi; $ic eiiim il< ruui scri- . *

l.iUir : Filii Chum Chus tt Meiraim, Phud
et , 01 ,
Ciiauaan : fitii (,', Sakat et Ktilat id),
ost, ,
lloniciiue ct Iudi, Saba qoippe iu lloioeriie sita , " .
el, <*| Evilal in ludia. Ilas enim duas regioues , ).
. CJo
Peisicu* ainus dirimif. Itla vtro terra aurum,
ail Scriptura, profcri : babet iiem lapidem pe- . " , zeroteiu, quera vocal carbuncubtra, ilemqiic jas- *
** ! pUtem, qtieoi prasinum lapidom imneiipal". Apcrto **v T*P , \
igiiurdiviiia Scripiora, ulpoie verc diviita, rea enva- . :
liat, ut cx rccensiiis omnil.ox patam csl.
, 0;ta,
.
MOMTLM.
Monitum leciorero xolumus bunc dapdecimum Cosm* Indtcopteusl* libram, qni ix codice L*uroatiano habtfiur, sed mulilus in line, iu Vaiicano otUvi vel as<-uli codice non exiiare. Nam, ut videa*
iit dectir u iqn is, b%c vaiiis teitiporibus ab auclorc couscripia aual: qwi ctim iniiio aainqve ftoUun b>TOH de muiidi ecbcifiaie eflidiasel; sub bc obstrepentibua iia qui pro adversa opinione ptignabaxt,
Mxiam UIMUUI addidit, posd*a vero aepiimuin, ocuvum, iionuw, etr., inierpoaUU ad singxlos epaUU.
Siqoiiiciu quitsceutibus adveiaariis et objecla uova aoblndo aferenlibttf, pro virili Coonuia, xovia
prUiioe operi adjictie libris, repuguaitiibus, ul poierai, rapondebal: ei quia veritimile eal, jom edilorxm xemplaria oiaoasse priusquam iiovos illc librot piiaUiii adjungeret, biiic iactuxi videtur, m
xtmplar iltud ad cujus fidtm Vaiieanua codex exMiipiut fuil, amûam diiodecimaf liber adjeetv
foiftset, i publicum usum cederel. Neque abs ro fucrii iiidicare, CoMam ixdicoplexolex, non otodo
eonfetlis jam libris ailjccisae novos, Mcbi casus poblularel, icd cliaw ninlta uiaase, tdjeciaie, re*ecuUi^, ad Diargiuero noiasse : uude evenil, ot Vallcanus curo Laurentiano non pror>as coiiaexliat: xam,
ut jam monuiixu, xemplar illod ad cojxa Adem Yaiicamis ex&cripius cst, iniciuia operit longe bravii*a
cflirt, qnaiu Lûrei.UaHus : undc palani sit exemplar Josnwe unde ItaureAlioiHif ilke cooVx eaaaaavtl,
Itostcrioribus rjusdem curis reiraetaluni ci auclum fuisae.
&
IJIIER XII.
*.
9
Aiiai iteta I H W , * mului estcrorxm T*te-

rxm uripiorum, dmxatxm Scriplurarum per
$
dpMouun it propketa* edituruw tutiquilatctH
itificari: itemqut Crxcot omuinm poUremoi /jj.
\
,
* edidichu vidtri, oiiiu*que defixam eirea dt*

tiaas Scriptxm iucndnliiaitm Mvitre.
, //5< .
CbablakU librii Berosi etquoruivdam alioruai
\ scripuim e*t, decexi ragea apxd illoa aiinoriin my- f riadilKa bis mille dueexli qoadragima duabua ' '.
rcfnooso; sub rege aolcm eorum decimo XUutbro, , * *
! vocanl, magnom dilovium oxftiliso Xisx- , , IbnMnqxo cow oxoro el consaoguiocis, ac bruii
aoimanlibus Doi moukx, oave eoxxeou&a, servitum, , \ ,
x i narrant, ix aioniiboa Armenia lonsediss^, oc \
posl diluvium gratiarum actioiiem bostiaa diis ,
Imxiolasse : totam pene Moyxis bisloriaro alienam ; , *
formom Iransferenieo. llomines quippe annio . '
224* por decem genfraliones iu itla ultfrius posiia ,
turra maxserani: ac sob Noe, qui decimua eral, \ , ^ ?
sr
H a
Ccn. , 10, .
iPiir.i. , 0.
" Ccn. , 11
44
TOPOGRAPUIJ! CHRISTIANX L I B . X U .
, 6* . aiuidenle dittivii, boc per arcam tranalali ou.u
, . iluuc qoippo Noe, Xiauibnim illi noiicupaitt. |)ic : ' bos aolcni In axuos commutalts 3243 myriadas
' aniiorum reges illos deccin vixiste dixcrunt; quio
' Moyscs ab Adaino ad usqtte iiiluviuni eub Nuo fa ' . ciura 2242 aimoa nnmci avii. Similiter Tinneii pbi losopbus eodetu modo terram banc descrsbit, cam
, - diccna ab Oceano circumdat i, ac rursum Oceanmti
. ab ulleriore terra arobiri. Nam Ailanlidem quam ' dam tnaalara vcrsiis ocridenleio, ullra Gadcssup , - potiit esse, xiagnamqtic iHam et immensam esac :
' narralqim decem illos regeg, nteirede conducti* bi
; illa gente ullcriore wilitibits, poatqoam 341 ^ "
, ropam Asiam dcbellaveraiit, ab Atheiitcnsibiis
superatos esse : ipsamqo* insttlato a Deo in aquia
. * dcmmain fuisse it I, llnnc vero Plato Artstole
, - lesqtte laudaront, ac Procbtgcoiutneiitariift iilotlra * , - v i l : ipseque nostri* similia profcrt, nmtato so , ; lum aliam in formam acrmone, occidcnteqtie erieu. ' ** (it loco poaiio. tnsuperque dicero illaa genera . , - iionei memorat, necnoti lcrrairi illaiu ultra Occa imm pofilam. In summa, palam <*t owmeei
.
Moyso miituatos csse, ct ut sibi prcpria cxtnlissc.
, ;
Nam Cbaldaicamm rerum scriptorcs, utpofe an , liquioies ac orientt propinquiores, diluvii eicon - slrucue turris menlionem feceront; quippo qui
, ipsis oculis tarrim cjugquc slructuram conspice * rent, gnarft scilicel pritcos illoi hontiucs ob immb diluviom, sibi periugii el falutia locum
. pararont, oam exaedillcasse. Illi vcro poftieriorio
, ' - xvi homines, cuin lloyscu legixwnl, ac compem , ' , scni Noe, cujua tetnpore diluviiioi coutigit, deci*
* mura esso ab Adanio, docem ct ipsi rcgcacooi ' monii suni, qui penes , ut auie dixiinus, por
. *, 2942 annorum myriadaa regimm oblinoeriiii.
* , , Quorum prionua etl Aloros, id csl, Adamus ; se, ' ; , cuiidut Alaaprus, nerope Selb; (oriius Atmedoii,
,
nimiruBi Euos; quarlus Ammeou, scilicet Cainao ;
, * , ' * quintus Ammegalarus, id eil Maleleel; soxlut Dao ;, * - nua pastor, vidclicet Jared; septirous Evedoracboo,
, * , . siro Euocb; octavus Amempsioachuo, sivo Ma Ibusala; noous Oliorlei, id ost Lamccb; decixiiis
.
Xitulbrus, videlicet Noe. Sub quo anagnom dibi]
xiom contigisso narrani, eocundum Muyaoo.
,
iCgypiiacarxm vero rcrum etTipioreo, acilicn
, , , Matieiboo, Cfucremon, Apolloiiiae Moto, Lyjiiuia , , - cbos el Apioo Gramroattcos, Moy&is , mut, necnon cxttus filiomm loroelex ^)gyp4o.
. ' Naib vipoie iEgyptii et iCgypiiacaram rerom scrip, lores, congruenier et ipsi quas isiis in parlibns
* gesta sunt euarrant, qoi etiaoi Moyeeo traducooi,
, ul qui aediiionem excilaveril, oe aiendicorxni mu , tiloruroquo mullitudiiiem sedibus movcril acedu * xerit ex iCgypio : qui in Sina iiiontem et Jcrosoly . itiam profeclt, Juda?ique dicti sint. Ul sumonaiim
, , dicam, Cbabli el iEgyptii, ut Grafcis vetusiiores,
, : divinaR Scrtptorae lcstimonium adduul, xarraafft
, diluvium tetnporibos Noc immissuro, larriro con11
c g u m
45
COSJLB INDICOELEUSTyE
456
atrucum, aiiorum Urael exilura ax iEgypto. Gneci * , \ '
vero iis recenliores, qui Urdius litteroa odidico- . " runl oc procal oricule versuoque occiileolem so- , ,
des potuertiot, longUsiwi spaliis Jodaea el ob \ 2JCgypto diseili, res bujusmodi ignorarunl, qaod , \ ^
wec visu nee audilu itlat percepissent. Quaie ad , ,
lioc 342 uaque ietnpus divinse Scriptura, lam .
Veicri iicmpe, quam Novo Tesiainenio, fideui ne- , gani, et dicla oju* pro fabulis computaia.
, * .
Cbaldai vero, Aledi el Perae, aliquanlo ara! , , plioro notilia instrucit, ex lurris consiruciiotie d diluvio, necnon ex iis, qtix aub Etecltia cl iona
coniigcrant, itemque ex capliviiaie, Dauide, ac \ ,
tribus pucrts , ei parlim etiam ex ipsis litteris edo-
cti fuere. Pariierqua iEgyplii ex rebua Josepbi
. \
Moy*is ei populi feraelitici trudiii sunt: isuequo \
gcnles eranl ad auscipicudum Clirisliatttaiiiuiii pa- * *
ratiores. Imo et ipsi Grseci imiiislerio aposiolorum .
credidervol, viait iis qus ab ipsis edebanlur mi- ,
rabibbux. Deiude vero eessaiuibos signii et elapao * .
tempore, quain moltos quidem Graecos reperiaa ,
qui, postquam credideraut et bapttxaii fueraut, , "
deincepo in iocrcduliuiem lapei tunl, Novura pa- ,
rtter et Voixa TeaUmeoluai, id est divinam Scri- \ ,
pturam, igiioraaies; xtpoto qui BOD detixam pri- , ,
dom ac profxndam piouti* radicem, nee IMei fuo-
domoftlum baboeriiu. Quamobrem in scriptia sois,
qotBiadmodiini prioreaCbatdxiaCiEgypiii fecerant, noc diluvii, nec constrocta turrit, nec exiiua
lioruon UraeJ JZgypio, uoc primi ocriploris Moy- mcinineruni; sed supertores, sapieniioreo *
oc priores omnibns booitnibat rati, Uuien ex su-
perbia? tumoro oiulta ignorabanl; quare appooite
^gypiiofum qoidont (01) Salomoii oomine Haiooi , * , dleebot: Grttci umper fxeri: ntmo Grxcmi sents,
* , * &ncqx* opxd vo$ mtia di$ciplixM. Imo qoidam,
Jnr , * *
nempe Dixt el Monaudor, qui Tyriorum antiqaitoteo * \ , \
iu Grscam linguam traiitloleniiit, ia ocriplia ,
ouio Salomonis ot Judatoruxi menilofiem feoeroni: , ti bacioxus lou prop^modum JElbiopia ct ausiraleo \ *
piaga* divine Scriplono lottimonioai praebeot: , ,
ooliqoo Gneci qoi xibi sopiontef vidonivr, talntom * *
ifojorant suam: ac unua TioMevt, jain oopra me- *
moroioa (uodo vero fid oecoperit ignoro, fortosoo , ,
Cbaldoicio nooomenlix), dooom regea com- 0 , '
* , qoi ex oltoriori Ulo terra \n inaolam
Ailontldooi, qoam in mari domoroam xarrat, eon- ^, , \
dociif iado aililibug, in bano terraxi trajicienleo, ,
Eoropam debellarunt: quod oono com- ,
* *
XiOJUxm 001 niMilooiissixion: nam cuin I H H I pos illaoj iosolaoa Indicare, ipoom a Deo dener-
.
&am fnUse dixii.
,
A l illi OMinoroli Gnxci, qoi sapieniiae laudem el
adinirauooem tolerant, cxxi litteras tardiua edidi- , \ coriirl ac leges ooro babuorint, so aoloo sapientiam , \ ,
cflbdisoe puiabani, Lycorgoa dico, Solone ac Tu- * \
Iocrorutn legislaioreio, el reiiqoos oinnes: , \ *
9
v6l} Lofe Sokm. Ycnini evrat Cosmaf, nam id Solooi dittbaot ^gypiii.
157
TOPOGtUPHLE CIIRISTLYX.E L I B . XII.
45*
- qui si Moysi conferanlirr, pro hcsterniset ntiptns
, - 343 kabendi: quaudo no ip&utn qubtein legix no - mcn pridcm apud Gracos coguo&cebalur. Tcsti
, ; est Homeru&*, qui in poesi sua illo nuuquam est usus.
. * Nibil quippe lntjusmodi erat Ulo tempore; verutn
, opiimis sementiis et reguro jusais populi regeban , ' lor: quare jam olini ad mulla iempora lcgibas
, \ IIOII scripiis sunl usi, ac secunduro rerum even*
. lum in iis mulia tubinde muiabani. LAcedsiuonti
, * quippo el Grelenses consueludinibus, non auteni
verbis, orudiebant: Aihenieoses vcro ac fere abi
* oninos, qukl facto opus esset, lcge proecipiebant;
* od iliud vero pneslaoduni operibus ipsis assue * iaeoro admodom negligebanl: vcrum tam bi, quatn
, , ^ illi poulatim proflcieoies, ad slabiles firmatquo
* , - ' lofot acoesoere; oon ab inilio, xi olii Moyoos, qui
, oi Iklorarum poniiam el stabilem logem gonii
oo com vorbo, tom opero Iradidii, priorque et
, legie ei lilierarum ftrmiutom exbiboit, doaoc diu turniialo tempotis gentom illam ad DomiiuimCfari ttom prxnanliaium, el aJ ejus doctrinam lcgia ir \ .
miuie deduceret.
Pbo^nices igitor vicioi Judseis, ab iioquo litierto

\ edoott, vetoftiore* Grxcio inscriptioueo ieceruni,
, ipsosqoe Grscoa iilleras odocuorant. Gadmoa Oftiut
* litlerag Tyro dosvmpias ix Graciam iransluUi. No
, . igilur supcrcilia exlollant, ac oi prioros novi quid , piam ad viiara utilo adinvenerint, quaodo ipsi ab
, * \ aliis liueras, leges, sphcrsopinioaeoi, aslronomiaui.
, C astrologiini muinati soni. Nim cum tardiuo iu
. mando se*o extolorixi, xHemvm ilbim arbilrali
Xtyo , atorav auut: ob aliis inxiiioti ut coluro spbaeram eo 0|i, * noreiitor, quasi ipoi primi oo seniomia fuerioi, rc, , ftdam OMroiMNoi ut sibi propriam odideniol : ao
* * olai ob atiis Uueras edotii sim, oeoo antiquoa xc
primoo scripioreo aopponxiii: etai ob aliia b: * " - gmm feroAdamxi xjodum occeperint, oe autkioos
, \ - legioblores oc jorif fercsdi priuctpes depnDdieant:
* cum liogoae eopiam oc eermoxio olcgantiam a mu nifico Deo acceperioi, erga moniiicam Deum ingrots,
, verbis ejus ioobaequeates : com Deo ot ab
, aiiliquioribus umuia aool oiuuiati, universos dotpi
, ciont, ae omnia ot propria sibi arroganter ascributu.
. Nom divinis aorxjonibos rolucianies, qoi sic ba ^ ovparor D ^
.^
^
f
.
oxrol *
viri oplimi clamaot bia verbia: Non iia res osi,
, , opbaericum cnim ooi corioro, ul ox allatig pcr no^
* - eciipsibus maiiifeilum eot. Ad bwt curo moriuo. " - rum reaurrootionom oudiunl apnd eo praeditai i, u\
, non posso fieri dieiilant; ntm qui per successioncm
, a eeiccniis aliia corporibua absumpius ost, qm r< vat , - gurgere possit; ac, ut pancis dicam, lingux largi torcm 344 topbismaiibua aggrediunlur, Ecclesi.i!
* ejns dogntata evertere conanlcs : etiamsi ille pro , \ideril, ne vel ipsi Gra*ci (esiimonio sui carereul;
sed ipsis bona imperlieril ac prospcxeril vel antf
, / Cbristi advetitum, quadringemis circiler aut ploj
e a [ u m
Homcrtift nunqnam * ul:t:ir.

P A T H O L . G R . LXXXVUI.
urnk(m
iHi
c o n | r a
9
COSM.fi IXDIf.OrLECST.K
)
Mimis, sub Ab'\aiidro Ifaeedoiw, longc post Tioja- \ ; , beUum, Giwis liim florenttbus, Sunc scilicet >.ov, ,
iltis bomluiis SII.T . prebnit : exempli catf*>a, :
ouin Aicxandcr Maccdo Darium debeUaturu* Jtro- *
,
solyrois ir:iii$ird, summum saccrdotom Judxorum,
saccrdolali babiiu sibi uccurrcitlem, <>quo dcsilicna '
perliuman ter a<i*ple\alaa est. Cum auieni clictttcs / , >,
cjcis ipsuiii iwcreparent, ac cur ita se gercrel dicli- .
urcnt, ad sui excusnttoncm itlc respondil: Mihi ex * *
Blacedoiiia priiinim proiiciifculi, simili babiltt quis- , 5
piam in somnis visus esi, qui dioebat : Exi, et
vinces. Qiiamobrcm ipsc ptslea Deo sacritiria im- " , ,
motavii, muliaque d<wa leinplo ei rcgioni Judaic* . " ,
,
o.ilulil.
.
Dciodevoro tHalemaeut, cognominc Pbiladctpbits,
, ,
rum dc Judaicis libris curiosc a Tryphoue Pbalerw :
sdsettalus, ri*i veritalun edidkisscl, illos sltidioso (51) . {HTquibivil, inissis ad Eicazarum eacerdotom ei ad /:: ^,
HMiipiuui Aoute qiiamplurimis. Illos igilur libroa ac- ;
rcpit ciun sopluagiiila xcMiioriUus, qui eus ex lle- ' ,
braira iti Gwcain lmguam Iranslvl IUIII, alqnc ia .6 -
, ?
v\m bibiiotbeea roposucrimi. Eiat porr illatl di ; ; ,
viiue providcntiae opus, til auie Cbibdi adviBtum . *llv
; ,
jaui prarparai res cssel, nc tcuiporibiis aposlolo : ^
ruui iu suspiciatirm muUU vouiteul, quod illi a.) l i biium mnni priaca illa prophclanim dicia inier- * *
; prelarciunr; lam qiia dc Cbr sto, quam qua?
localione genlium fcrcbaiilur. Ptoleia3ttS aulcui c<w Q , >
nomuw 1'byscon, cu dvicloi ab se Judttos vol- .
lel hic, Alexaudi iaft siilicct, iminiasis clepbantis ie-
icvficcre, ctun iiiopinanlcr Deus in ejua cxcrcilotrt
*).: ,
clepliaiiiorum furorent vertisscl, Dcum colcre Cilo : cius <*st, ac dciude sacriilciis, oblalionibiis el dona- , ;
riis, ciim qui vcic Dciis cst, ei populuro ^jut, scili- ,
ccl Judaios, bonoravil. Alii item rcgee cx Maccdo-
nico impci i<>, iuda i>s ad comaiiliiHiin evocarunl; Biov . ,
alii beliuui ipsis iuforrc niolicnics, ituo curo cos ad
". : zr ; ;
iiiulhim lcinporissiitqiigasseiii.dcmumvcrsania f)co . ??;; ^. -
T^ZVAT.\iccin agnoverunt, ejusque auxtlimn ipsia collatum ^ ,
cxpcni, ai> ipsis, ctsi nuincro pancis, dexicti simt.
: ,
-> , - ,
, .
Ne mulia, bHlis, miracnlif, sonmiia, lilirie pr?i! |> , exorciiabaiittir, nl odocli ad vcri Dei cogniliomin
3)'# a<?ceden nt; cjiis vidclircl qiiem lnda colant; id- ,
que ad exspcctaittiiicm 345 CbHatianiatni; iia >il ", ^ , icinpore advcntuA D<MIIU'I Cbiisti, mtilta; Graecias *>/ *
v**nies, aptotoloram mtuislorio eiliia eigna cerneu- ^ .
los ad fidero Ctirisli acctss<*riiii, ri iirreclioiioni ,
ojus,ei a^r.ensiim in co&tos confiteaies. Nane anlmtt ; , :
luho *ta]Ho lempore, res&autibiix aignis, * ,
(jt:sdeni ItJci obliviouein vooci uut, ct utl prislinam .
> persliiioitm rgresi unt rosurr.Tlioiicm boiui- ;, ,
luui) < iMoituis, cl ascensum ccclum ficri uon - ;,
jssi diniianlf s. Qnaprop!cr cos b^pii^siiaic qui!: ^ .!;/.?,
ttnc-ios rcjw;rias, sod tameii pSt:rritum csge *
e rluni opinantes, ul hinc ct rcsurnîioaem corpo- ^, .
;
(51) Dc
., \ ' J C
in IVxfalione.
4GI
TOFOGRAPUl.E CHRISTIAXJS LIB. XII.
*G2
, - nira, ei aseensum eoram in coclos infincnlur. ilo*
*/ , qaivis hac de re, eo quo dicimus modo, philoso phanies passim reperiat, ac eclipscs objiciemes, ut
. binc pbaericam esse rcclifigoram,ac si divinum
* " ; dogma sil, comprobenl: qua in re et ipsi decipiun, ( lur el alios decipiunt. Quamobrem nos, allatis
chemalibii*, totius muodi loca et astrorum circu * \ . larem molum dolineanlibus, ex divinis Scripturis
adversus eoa pro virili dispulavimus, ut ex bls
, omnibu oi tcodercrous* * *
,
..
COSM.E JXDICOPLEUST.E
461
47
COSM.E INDlCOPLEUSTiK
TABULJE
4. In prima bgtira, '&, sive urbs,

(. *m utroqnc modo vocatur a Costna) exhibelur :
qux milliaribua duobus a Rubro mari disians, ad
orietiiem Axumis sila erat. Quare iElbiops Adali
Axnmin iter habens AHibiopico cultu depingitur.
Sella deinde Pioleroaica, qua forroa fuisse narraior
a Cosma, ddlncalur. Ea vero undique lilteris inscitlpta poscremam untum inscriptionis partem
adjeciam babebal. loscriplio auiem ilia, in lapidea
tabula e rpgione posita incboabarur, cujns ab ima
parte fiustulura eum lilieri* exciderat. Supra lapideam tabulam re.x ipse Ptolemauia Evcrgetea miliiari cultu depii>gitur, ul iii odice comparet. Ifuec
fusiBS explicata xidesis eol. 102 et seqq.
t. lo aectiudafig.coeli lerraeque forma ddineatur,
secvndttin Cosms el vetcrum Palruin opinionem:
qui polabatii terrant, quasi pavtmrntiim tubtlrataio, maris uudique chrodi, ipaosqoe murot ad
iitituensam usque snblimitalera erectos, dcmum in
forniet* morem convolvi, firmamentumqoe parti
illi in fornieem faatigialx subslerni, ita ul illa b*aloram sedts essei. Sub firniamento autem solem,
lonam et astra rooveri puiabani,roontemquecouicum imoianis allitudini* in seplentrionaUbus lerrae
partibtis erigi : ac ubi sol, circularctn tnpra terrai cucsuro peragens, pooe moniem esaet, lunc
noeJem hoiiiitiibus lerram incolentibus esse; conira
verodiem esse cum sol ex advcrsa nobis nonlia
parle Ittceret : ac siiailiter de luna et stelUs ralioenalur Cosmaa. Vide col. 171 ct teqq.
Flg. 3. uniyersi, videliccl coeli temeque prospeetam, qua parte stricliora suni exbil>ct: nam puiabat Cotmas terram quadram et oblongam esse; iia
ut longitudo latitudinem media sui partc superarel:
eodemque inedo de coelo opinabatur. Vidc ibid.
Fig. 4. Monteiii conicum et icrrain, ilemque solem
et hinam sub firmamenlo repi aisenlat. laleribus
vero columnas coeli, com inscripiione in exemplari
posita, oc *, , columnas cctli.
cotiimDas secundum Cosniae sententiam esse arbitror muros illos qui e laieribus a terra ad osque
coeli fornicem eriguniur.
Fig. 5. lerrai vesligium ei , compleclitur. Ubi advertas coujectare Cosmam, moutem
illum couicum praealtum, oflicere, quo minot lerra
uoslra a parte xepieniiionali recla linea claudatur;
qu:a radices ejus, cx illo lalcre rotunda?, quasi
magnum piomomorium in Oceano eflSciuni.
Fig. 6. rudeui exbibel lerrae planitiem, qnalent
47?
EXPLICATIO.
paftVim Cosmas explicat. Nam pulabal iile, vl

snpra diximui, terraui obtongam csse, ac dnplo
majore longiladino quam laliludinc : Oceanomque
univemm lerram ambire, ut bic reprxeenuiur.
Ulira Ooeantim itro aliaoi esse lerram, ad coxli
inorot tindiqrae ptrtiagentent. lo laterc aaieai
orieauli bojas (ransmarinae t e r a , bominem creatnm faiftte arbilratar, ac ibidom paraditnm xolupiatis esse iitnm, qualis bic ad oricnUlem oram
dcscribitar : ex paradiso pulMMi primos parenles
ad finitimam lerratn, ad oram marlt positam, to
r^cepisxe. Hinc supenrenienic dibivioWoo ettn ilil
in banc quxro iocolhnus lerram arca deporUtam
fuOse. Quattior paraditi fluniina in paradiso ecalorientia, svbcemneis meaiibut Oeeano Irajfdo, Im
bauc noxtram lerram ferri antamat, ac eertia
locis dcpuo emmpere. Hyreanam YI*TO mare patai
Oceano jungi : qu* ati alibi cofnnoostraviiutia,
etrraro qnorumdam aenieniia fuit.
Pig. 7. illivt coeli tertaeqtie compotili, qnod, ut
vetercs a?sttmabaat, mundi machioam totam coalU
cicbal, (brtnam repneseiilat, cam roontc eoaico 8 perius menoralo : lerram aolem Roslraro qoam
babiuroos, derexam semper a scpicntrioof od
meridiem csse poUbat Cosmas JSgyplius. Strmm
objicit aibi Gosmat : Qoi potest tlb tanla molet
cceli ei lerne nallo nixa aUrc, quinad imum aamper deprimalur? Retpondet ille : Terra qaidem,
utpote nilara gravis imum petil; igne rero parte
eursitm lendunt. Cum igilur corlum el terra ita
conjnncu aint ul divelli nequeant; eiatind aorsum,
altdd deorsum tendat: neiiro alleri concedente, lola
marb na imroota et suepenaa manet.
Fig. 8. montera comcnm ex aversa terrx parie
rfpnesentat, quo cum sol penrenerit, nox incolls
terra? efficitar. Ibidem auiem lineit notantur eoa\ersiones aolis, ondc varias iianl anni (empestaies.
Cum ergo sot ad inflmam lineam perrenit, tam
Quas
tongioret noctes sunt, fltqae btberna anni t
sive convereio; sol vero majorem curaus sui parlem
pone mofitem absoWii : cum attem ad nediam
moniis lineam sol aseendii, tone cqainoctioM
efficitur, tolqae cursuin pcragent souin ad q a i noclialem linearo penrentt: cum denique ad topremam liueam sol pertingtt, tunc sesliva conxersio
adcxf, et so! ad itsque tropicum pervenit. H*c secuudiim Costn opinionem, qni convcreiones aotis
bis vocibus desiguat, ,
, vidcs labula.
SECUNDiE TABUUE
IXPLICATIO.
Exlerorum asironomoruni opbitonem, ut refutet sir.guia tnonsiiim nominibus iEgyptns aique RomaCusntas, Plolcmaici sysicmalis dc ccelo figurain nis. Nam clsi ame subaclam a Koma::is iOgyplum,
d^p.ugit, cum duodeiiin zodiaci signis, ad.lili^ ad annus ppula?is iEgy|4iacus pcrpeluo vagarelur, ul
47i
*
TOFOGRAPHIA CHRISTIANA.
altcro circulo minore, ut spbaerse ophiioiifin
qui roensis aliqtiandoi bteroc numerabaliir, intcrcuiretilibasoiifiia, in vere, aesUle, auiuinno gra- derideat Cosinas, bomincs quatuor advcrsis vesiidaiira currerei, donec prisiinum repeieret iocttm, giis spliaene insideitles cxbibci, in vacuisque spatiis
|tareiy denuo curiuni confeclurus, quia viddieet baec adjicit, ;
inlercalarcs dies non observabant, accepio de- , , * ; \ mam Romanorum jugo, sublatisque Antoni ci , * ' , * \
Clcopatra, annuro suum ad Juliani modum rcdegr- ;
;
roDL Ab Wo iempore, iuqoit Petavioft, deineepg
;
oooori populmrit corum &**$ dciiil; $ed intercala\ **no

, ;
iiom frtno re*>catu$ t*l quarlo quoque
priHoc est, Cum
figurahomini* recta stl, q;iifit I
Xmmm im tedem. Capul kuju$ tirt Neomenia
.
quaiuor illieodem lemport nantcs, recll mon
AmsU im Rumani Augmtii die 9, { Dtcollaiiom
quoeunque verla$ eoi quatuor ilti timul nun
ococfi J***ni* kodu dicatut c$i. Mtnsiumudeodem,
rtcli vidtantur? qnomodo ergo fitn polest, ut
qnm w aopo, detcnptio : u a trictnarii *{
t//a< mendacetque hgpottutei *dmiUaiHu* ? Qu
futi; es kuqut ZMdie$ coo/friaalar. qnibui qninqu4
rnr$um
fieripote$t,
ul eodem tempore plutia IM q
mdduntur in ftnt qngemenm: quasi eurim$
men$i$,
et
tuor illosdecidal?
Quod ergo nec nalura neem
emm bU$extiii$ ttt O M N O J , emtex Humeramtur.
Inlernosira
potest, %d CMT fruslra iuppo
celmamutem AUxandrini non eodtm anno,
quoadmiitere
RoSic Cosmas
mani ud proxime **uudente, ut ex Antbrotii
tpi- hic ei passim in Topogrephia Chrutia*
, ol ol mulli alii eliam ex SS. . qui iiec graofoio S3 coUigiiur, in qna tcribU ***o 76 DiocUliami
vitaiis cenlrom, nee astronomicas observaliono
f*uka ctUbrmtmm 28 PAermafai, ir KaL Maii,
callebaul.
heAprilu \S,tlc.
4 i
TERTIiE T A B U U E EXPUCATIO.
f ln priotafignraoiterorum Attkornm (nani sie

In quinta flguro canAlobnim iabomaculi, ol
Bta vocal, ol ) formam otculium nenoaoi panom proposilionis repraesenui Cosmas.
depiogil Coomas, qualig tempore in uau orai. Candeiabrum vero dicilor, , ca**
Extoroo vocat illo quoiquot alieoae religk>nt8 eraut. deUbrum $he ttuerna uplem etlgchnforum, q
Oceastooe autem Hyporidis el Menaiidh Alticorum, iiem voC asua Epipboutus esl. esi
qoorva loca oflori col. i03 A, baoc ille flguram ex- candetabri: hioc , nucula, $ive globtilus
bibuit.
toroalilie in medio ocapi : deiode
ln flg. t , mundiftra arca
, crattr $pharicu$ in iptoscapo, ei , lilium,
ropneoooiaior qualis a Cosina depingiiur col. cujus folia hinc et indc pandunlur : suproma candolabri pars calaroiscis ultro citroqoe tribus absoWi*
Fig. 3 exleriorem ubernaculi formam ei ejas lur, qui cum suprcmi scapi pario aeptenarium elapporalum exprimit: exterior junctis asseribus firlycliniurura nuroerum pcriiciunt, et at orbitrator
ma cofisistobat, ut bic reprawentamr. Tabornaculum Cosmas, oeplom bcbdomadae dics aduiubranl : vido
loium duas in parles dividobalur, in extcrius col. 210. sive mensa pautim propoaitiouis,
viddicol el iiilerius tabernacolum. In exteriori U - aecundam Cosmam est Ogura lerras ; quam illo
boroacolo eral , sive mcnaa panum simililiidinem pluribus expltcat, ibid.
propooUioois; , seu caodclabrura ; , id
sexta figura ^^ ,
oot, virga Aaroots; , id cst, vag aspersio- QTCQ (estimonii; oi propiiialorium arcaa
nis : , nerope duac Ubulg in quibus Moy- iiaposilura, duo item chorobini : omnia oti Coaot acriptam Itgem accepil; , id ost, serpene smas fuisse ex oacras ScripCorae diclix colligebai, el
illo aenoos in deaerto conflalos. Exlerius ubern.ico* uli suo lcropore exisiimabalor. Iltiic ol indo vero
lotn ab inleriori dividebattir , teu Zacbarias et Abias saccrJoles dopinguulor. Vide
velo.Iu iuieriori aoiem tabernacolo cral ;, col. 21.
oivo orea leollmoiiii, cujusbic exbibetur;
Ot " , Sancta tanclQrxm ; qnae otnnia rai- Iii&cptima, atrii labernaculi exteriorem facieox
represenial, noe non varios sagoruni el velamenionolalim doscribuoiur a Goania rol. 205 D.
ruiu colores, ut Cosmae piclura cxbibeU
Fig. 4. , tela tempti
bt\ ociava, exlerioris labernacoli ordo depingilur;
oxbibet, superne caerulea, infcrne rebra. Ilinc ei
iodo et , legi ansulx erant, nimiruro primo mensa pauum propositionis, qm
circuli ox allera parlo adunci, quo ansulis panes duodecim numero, ternt ad quauior moiiaae
angulos locanlur. Daodecina vcro panibus ail Cokaerereulur cl vela bimul jungerenl. Yide ibid.
COSM.S INDICOPLEUriTiE TOPOGR. CIUUST.

476
smas ftubiudicaii !uo<!*cmi aiuii nmiits, quaierno saccrdoialis amicltis parlcs exltileutur, qualcs dcaulcm irium panum ordine, qualuor anni temps* scribunlnr, col. 211 l>.
slatcs lernomm vuousiuni siitgulas. Exinde vero
dccima ligura, Iripltccm slalmn exhibct, cor<-xtcra in exteriori tabcrnaculo asservafa delinean- loslium, terrcstritim ol mferitoruni; cadestcs ot
lit\ ncmpe candeinbruui , vas aspcrswiuui, du bealos iu siipenio ccelo, quod supra iirmameittmii
I!its fabul;c, ci seipvns *iieus.
rst deg<:re pulabal, ul siepe dictum est; ,
Iit aono scbciuaif, baUs saci rdolis vesliluni ei bomincsia bac vcraanies, seeumlum locum
cutttint. Et ul qualis sacvnio:is adversi avcr*i<|im occupont. hcindc vero , sive roorioi itt
cultus fuertt, r<pra*stNt<t. diuas figtiras etlidit : ail (erra /Egyptiaco morc septilli ilepingunlur. Sectitipriniam w o haec scnpsU, dora auiciu ct terlium slatum pro uno, terreiionim
, Aaron magim* princcps itncertlotttm
vUtelicel, compulal. Vide cnl. 583, ilemque 207.
fronle cospcctu$; tti allera vcro,
In ondecimo achemaie Meicbisedectim rcgio ctil / , / princeps lu defiticatam habcs, qualotn dcpinxit Cosmat C I M R
hatcrdotum tergo cousptctus. Ilie auicm opjues
di saceidoiibtig agrtvt, co!. 211 cl seqq.
k
Q t J A R L E T A B U L .E
EXPLICATIO.
1. Cyclum duoderim incnsium frucluunique

7. ., niiicornis, la Ikorite. Animal biitiMisibui singuli3 oascenlium dclineavit Cosnias : jusmoJi nusquain exslare suspicanttir bodie bfoe
qua dc re agil illc supcrius, col. 300, ncc ingratas multi. At f um RR. PP. JesuiUe Lusilani qui diu^
*anc pbysiologis edit obecrvatiottcs. In eo igilur, tamas in idibiopia moras fcccmni, cadcm narrent
qiictn priinuiu nolat, nicuse Pbarimtlhi, sciliret quae Cosmas noster iEgypliiis, qucni ipsi ncc unqtmtt
Aprili, nascebanlur iu iEgtpto , vidcltcct Ingcraut, ncc exstarc pulabant; nonVsl quod uniallia. In meuse Padioti, Maio itempe, , cimur, corncs esse dubilemus. Aiunt autcm . PP. Jegenus lcgumiiiis. In Payni, Juiiio scilkef, suiLe, sc non vidisse inodo, scd niam lenclluin
iiukorncm educasse domi. Cosmas rcro qui ca q*?o*
, nnce* Arme*mc% quarum bic forinaitt
tlepingit. In meose Epipbi, Jolio, - de uniconic narrat se ab iucolis eitidicisso lcslifi, fromeutum nctnpe, el aliud dicalur, qnatuor aniconiitun a*ncas staluas in diltus
clem, vitiaio forsan nomtno, pro . In regiis iOlbiopicis se xidtsse refert. tenim corMesori, Augtisio irciupe, , qiwfc, si sil nua qiiae in cimetiarcbio Saitdionysiano, et abbi
cbomati rredcndam, iruclus unins gcncris indi- passim vistintur, non yEtbiopici anicornis, scd mariiti cujusdam csso comperliim cst.
rani : at quia boc lemporc fletts siniul el uvae ma8. , porcns cervus, cajns scbema bb:
fiircscunt, ulrumque fortassis nitelligas. In mensc
Tboib, S< <^,, igiiolum nobia - babos, memoraitircol. 453. Aprum case arbttror, t
bac (igura exprimilur.
Hits genas. In menso Pbaopby, Oclobrt,
id est, palm<r eivc paliuariiDi daetyli. Albyr, sixe 9. ;, bippopotamus, nolissioiuni aniNovembri iiiousf, , mpnragia. Cboiac mal, ibid.
10. Ptpcri arborcm desr.ripiam bal>es ibid.
aivo IVi^mbri mcnse, , malvte. Tybi sivc
Jatiuario, , ideu, ut p;tto, qtiod intubus 11. , tiuces Indicas , sivc hortemis. Mccbir sive Febrnario, , quod memorat Cosmas, ibid. Hodiequc apud Persas
quidiiain sil ignoratur. Phaineuoih, id esl, Mariio, nargtl vocantur : nos aulcm cocos dicimiis. Ltqiior
: id vcro quid sil perindc ncscitar. Ilorum vr.ro ille suavissimos cv lndica iiuce protnanan*,
oouiium scbainata ut iii antiquissiiui Cosmae co<ii- quem rotichosuram appellari narral, iouram et
cibus babeplur ne niiutmo quidiin imtiiulaio, exlii- cracca Souram, ab hodiernis incolis vocari narraiK
Enropvi qiti Indiam percgrinaii sunl.
buiHivs.
12. , pboca, scu vitulus roarinos apud llo2. RbiBoccrolcm fuae describil Cosmas, col. 442,
mrrtim clebrains, aCosma mcmoratur tbidem, qiti
ubi vidcsif.
3. , lauroccrvum, ibidcm dc&criplum cjusdcm oames sn comodissc tcslincalur : tatjusr.t*.
vcro atiimaHs forma ncscio an uspiam alias depicia
babce.
, camelopardus, hodic dicilur, finrit.
15, II. Ibidcm vcro lestudincra drlpbiiiom
ta g\ra(i\ dc qeo superius, ibM.
dcpingil
ipse.
4. " , bos ;^ oslis, de quo mira nnrElcpbauietii liidicum bic cxbiUl Cosma^,
raniur,
415.
6. /, mosclius. le mu$c cx cujus sangtiinc cujus dcntos ad tantam molciii ercsccrc aii, nt sul^
f onficimr sfiavcnlcii illo pulvis, qui pcriir.le dicitur iiule ab iurolis rcsccenttir, i.c lar.to pondcrc gravciilur clepbaiilo.s. Vid. iol. 417.
U mnsi il'iV.
f
CIIUA KtMIiEM ANNLM
coiiimm MIMB
N O T I T I A
(angelo MAI, Spkiiifhm Bomamm, tom. X, Proltg. . m, ct p. 91.)
bttynodo geoeraii septtin*, N k m a is urbe anoo 7S8 pro auerendo sanctarum tmagiHum
V
cdebrata, recilalam fait fragrutntum t\ ConttaMini diaconi et cbartopbylactg Ecclesine CoaalaDiitmpolitaup paatgyrica oratione in omntt martyrea. Tam prisd temporia audor, ab orctimcitica synodo ctti
9
g w e ttttimofiium fideque dignuat, in mediuia adduclus, nttnlem meam ad vtstigandnm impulit, Btim
ia TattcaoU forte codkibti (boe tal in lillerario orbift lerne Ihesauro) oootervaretiir; id quod
reapse liaud temerario aiisu speravi : ctenim primo bonc invaii j^rmonem Umgi&einiuin in codice sav
culi fermc dccirai, ptilcbcrrimis litteris scripto; sed lamen aliqoid itt calce deerat, consuntptis edacilale
lewporis wembranis. Deindt, ne qoid bono invenlui deettel, alUraa codicem dttobat circUer sxculit poaieriorem oieodi, in quo intcgcr sermo ronliitebatur. Pars ilaque edilionts noslrs major cx nobUiore codiee flvxit, miiior TCI potius tninima tx receniiorc. Jam de auclore Constantino nibtt babeo quod dicam. qtiandoqvtdeia ne Altalius qnidcm, qtiipriimi* ejus oieminil in dialriba de Stmeonibos, p, 8 1
BOJIMI
tjuftdeoj DOiitiam tradidit. Casteroqni is videlur Juaiiiiianaei circiler t i k*e, Id est ducentis fcre
aaiHft aniiqnlor tyuodo a qua landalvr : nam nec vcrUimile, at reor, vtdciur, roceniia&imi bowiftia
auctoriialefli a synodo fiusse invocaum. Ipsa vero paiitgyrica oratio qualis sit , lil er noater jam dcmonstrat, qoae ni omnes cogitoscaul, Lalinitatc qtioque donaviiuus. Proposiltim auctori cst ei b>f
flnitis martyram, qeas circvmfcrebaulur, aclis &unimariam quamdam conficere bUtoriaiu perseceliouam : esin quaeslioncs apud eihnica tribunalia insttiutas, nee non wartynini cum judicibits dfepuIrtioatti band sioe eJoqveMiae vigore agilalas referre : mox iniimcra cruciattiuin gcnera grapbicc
eiponcre, miramqtte marlyrvni foiiitu.tinctn celcbrare, preccs quoquc ipsorom ad Deam opemque
ijpeif^mMrrare pioicHiai dcnique ebil carmen conciucre, el feUctam pagilurojani eoclo rcccpioruw
v
M i l e r m a i w pro laboraate Eccleaia implorare. Ilc suama ConeUnliiiianjB oraiionts etl qam noa
v
urtymm gloiis dkaodam ceoaniuMift.
79
CONSTANTINI DIACONI CP.
XAPTOftTAAKOS !
* 0 2 0
xpoTor
wor
C0NSTANTIN1
DIACONI
CHARTOPHYLACIS S. EGCLESI^
CONSTANTINOPOLITANA
LAUDATIO SANCTORUM GLORIOSOROM

INCLTTORUMQUB 11ARTYRUM,
QUI PRO CHRISTO DEO NOSTRO PRR UN1VSRSUM ORBSM PASSI SUWT.
\ ,
\ ,
,
,

\
,
\
, *
\ , ,
, ,
* , , !
,
c AMVZ* ictte
Vtnite, elamat, et videt* opera Dti, etqua fecit
pru-
fl. Sacrae flestorum CbrUti conciones, qoolquoi

Hnnen incarnaiioiiis pro nobis opcrala* illusiraiit
tslpote argnmentl sui difficvltale bumanos inlellectus
cxcedentes, omncin loquendi vim snperanl, omnem
laaditsublimiiafem ac magniftceoliam vincunl.Quod
autem nonc celebratur ioiigne ac spleudidissimum
foriium religionis athletarom festum elsl cuncia
pariter laudvm prasconia manifesie superat illaslri
siiae dignilatU magniludioe; nihilominus omnium
oculo omniumque tinguas illoa quidem ad videnttam, bas aulem ad predicandatn gloriam guam
vocai; el lege tum spiritus tum etiam corporis nos
istis a Deo eteciis copulai, ui maxitnas illorum res
geslas iuiilemur. Sed jam age, ibeatrum mibt muodus
cibibeat onni aelate omnique genle repletum. et a
luagtiiloquo prascoae rego David convocalum, qui:
v
, , digia swper terra, auferens bcllx usque

d
terminot
.
terra *.
2. Poolquam enim progcnitoribus io paradiso
ntorbosa calantias accidii, quo lentpore amaruin
doti veaeoam serpeas illit per invidi morsum afllav i i , ila ol mox ei immortalitaiis pulchriiudo obscurau ipsis fuerit, ei vitam illain amiserint dolore ac
labore carenlen); ex quo, inquam, basc iia evene'rimi, maluroque gliscens, ceu qoidani malcficus
fluiiis, universum genus pervasil; unde accidit ut
iti iusaiiabilero Diorbom decidcrel, ncque cauieriis
per diversa tempora muha curo patteniia clemeniia1
Psa. X L V , 10.
.
,
,
;
, \
, ,
, ^ ,
, *
, \ 4-
481
LAUDATIO OUNIUM MARTYRUM.
4*3
, 41 x%\ XA\ :, \ qwo adbtbilis, neque dtluviis, neque seclionibus,
oiov - veluti quibusdam acerbis pbarntacis ad sanitalcm
, , revocarctur, quia niimrum ncquc lcnilati roedfla
\ , ccderet, quae doclriua cl lcgc et prodigiis tiabiiis
ergo adbtbita fucrat, cl vulnus jano deeperaium ad
, corruptionem omnigenam vergerei, mortc niuiirum
, usque ad Moysen super eos quoquc qui non pecca, 6 , vcranl regnanle, ut ail Aposlolus ; lunc deuique
, optimus nalurae curator, ceu pbilosiorgus parens
, liiios suo* coiituinaces ei a oropriis viis declinaities
i * revocaiurus, ad conlritionem sanaodam aapienter
;, accurrit. Naraque atgroii formam ia sibi induens,
, { qui omni labecarebal, pcccala noslra lulit, eliutir\ * \ - initatcs porlavil; suasquc sapienli ac coustlii abun( \ , \
iram qHamdain peregrii.amque rationcm
, - excogitaiu, passione sua inipassibiltlaleni nobit
* conciliavit; ei foeientia animarum nostrarum vot , \ nera suo sanguiiie eloens, et cruce saniem abradens,
, - omoe mundi fervent peccalum exalinxit, dolorum*
, que nosirorum tumoretn sedavil, deatriKiaque
, roorte, denuo nos in pritiinaai xilom rcpoitaii, el
, ex atse bxredes inaiiftuit. Jamquo oaiioa, oc U n u
. , incolumitale prsediios, cujusojodi eoa esse dccebat
/- qui lanlam tanii mediei curam expeni fuisseitl; no
, ^ \, forie nudos el incaiiios malignus boslb adortos
\ ;
denuo gravius fcrirei, et valeludini jam resiitulos
,
pessumdaret, Spiriius armalura Redempior nos in, slruxil, spleodide el circumquaqtte nos mtinicns.
, ;
Et capiti quidein galeam talutis impostiit, jusiitiat
1
d a n l i a
ro
,
pedes Evangelti pacia apparalu calcâvit, gladio
, ; Spirilus, quod cst verbum Dei, el Odoi clypeo manuo
, nostra* armavit , qoo concta aaaligni bootia ignca
, tela possioius relundcro : postremo robor plorimuni
, , inapiraua, aiqoe undique proiectos coolra ?im belli
, efficiens, inviclura contra qaastibei seipealia iosi * dias geuos nostrom consiiioii.
\, \ ,
6 .
. *
5. Sed eniut tyrannira d*mooie indofes qoielum
,
non crat, nequo sue invidi* dolotoox palienler
, lalura. ficee enim soporbus ille concepto labore,
- ^ illico peperil iuiquiiaiem. Sutiro ergo, tanqitam
, propnum agraea, aposlaiicas copia armavit, tuis
\ ^ falsa rcligionis arniis ac macbims tibi facilo sub ; jiciens illos, qiii in divina pbalaugo conscribi no \ \ lueraiil. luqno reges, coosulcs, praefcclos, lopar , \ cbas, ducca atquo tyrannos, subditos equo oc
, \ * \ magistratus regionum, popolos, triltus el liaguas,
, \ \ , auxtbaivis sibi adjungais, ab oricnte ei oenao,
, borea et niari, conlra verae religiontx asieclaf bcl\ ^^ - lum coiuiuovit. Porro prardicti pcrseculores ignrm,
* \ vtncnla, fcrrura cxpcdientca, foveas effodientft,
, , \ beaiias imxnanes unmiiientea, et omno geous cru , \ - ciablium niachinaruoa adversariia soia admoventes
pinv , quje lerribilem quideni limidiset imbellibus speciem
\ objiciebani, fortibus autem et roboro auo seturis
%
ftom. , !4.
Epbca. , 15*17.
4S3
CONSTANTINI DIAGftXI CP.
484
tuiuios augebaiU, sakltiittm miihiliidinr, potcntia -;,
Jvraitntca, et idololatriat viribus variam muhipli- , <;> ,
, &
remque acicoi conttctebaot.
.
4. Neqne tero acgnius bis opposili fidei dcfenso*. '*
rcs, qui divino caialogo noiuioa ik*dcrant, el cor- ,
ponim coiislantia, cl virliUum oxcrciiio, et bbov , \ (&, \ ,
rutn expci imeuto imptis facti superiores, utroqiie ,
ox scxu, aetate quavts, variis studiorum genaribus, , \
vilae profesionibtis, lingiiarum ci patriarum di- , \ , \
torsiialtbus disliocli, concordibus tamen aniiais ,
.
pfealaitgem auam conflaverunl. Erat enim iliortim
calcrva cee qooddam variuni pratulum muliiado-
ribus ornatani retadeiisque Auribua, adolescrnltili \ , \ ,
tiiiuirum r virgiocs, seties cum juniortbus. Nam- : . \
quc ipwm femiuetiiD gcuus masculo vigore robo-
^ \
raium, soasqna naltira! oblitum, propooiii ardore , /

viriiem aoimi etcclsilaicm armulabaiur. Ptterorum . \
qiioquo impiitiertim muliitado, in naftara? pamtale \
intcgi-ani MKMtem gerfnttam agmen fwitipfabant: *
f raiuque in ipats magistraitis et eabdtti, domim , \
ituu serwa ordinali, ignobites cl illtistres, bumilcs , .
ac nobiles, Greci aiinvl omnes ac barbari, Maco* , , \ doues, Tbessalt, Pxencx, Jtlvrii, Laeonce, Euxini !, , xal , \ ,
iD.tiis a cidas, Tiirace* ac Bvzanlini, Ciinmeni ,
Uospboro, Bitbyni, Cappadoces, Pbrygea, Caics, ., \ ,
Lycii, Galafce, Isaeri, Lydi, Pisidae, Painpbylii, Ly- , , \ ,
c.toncs, Cili.es, Scytba Pcrs;c, Bactriani, Colcbi, , , , , ,
\ , \ , ,
As^yrii, Paribi ei Medi, Elamila?, Osrhoeni, Blem
mycs, Indi, jElbiope, Ismaelixa3, iEgyptii, Syri,
", \ , , ,
PuLrstini, Cyprii, Crclcnscs, Bbodii, iEole*, :, \ , \ , ,
ioncs, IM eeuices, Arabcs, Botnani, Cyrenasi ei Ly- , \ , , \
, Baci elGel,SarmaUB, Cclta?, Vandali, Ibercs; , , , insuper Moabila?, Awmaoiue, Cbananxi, Cbci!a?i, , \ , ',
Amorrba?i et Plierezsci, Evaei et Gcrgesaei, ac Jebu- \ , ", \ ,
ct Britannicaruro insularum incolac, ct Gadi- \ , \ , \
i i n i , atque, aii Aclorum liber, ex omnibus qn :, \ " * \ ,
',, \ , ^
sub roelo sunl geiitibus in acic consliieruot: moxque l ellico caneate classico, atquc albletas in arc- \ , \ , \ :, \ 1
ttam YOcaDie cev veri piigitcs matcrialem vestem , \ ,
abjicicntea, ct Cltibtutn cujus causa fiebat agmi \ , \ ,
gibi iiidttcnles, lcsserain invicem daittcs Scrvalo- *
ris notiteti, in pcricula alacriler sc conjeccrunl. Sic ? , \
^rgo ingu}>erabileiit adversai iortini audaciam ag
; ;
nssi, diim aeclari hcmr; sticcumbereiU, boslei D
; ; ~?, *
uos profligabant, ci \ulncnbu$ aJ inloniecioiiciii :, ; ;
e.vsi, imciToclorcs suos spoliabaut, prxier spom , ; ^^
puitore suffusos el vrtos a mortuorum rqrporum
i';u inorilNis. Porro ihiraMlis victoria erat ot pne- , ,
, >.
postcia : prafdicabaltii' enim viclor nun qtii ra^dend itilorreccrat, sed qni \u!nci*iltu$ crat immorluu*. T O J ; ' Eral quippc inicr cos ccrlamcn, bi ul pio virlute ; ; * ^
.
pugiiaiMl* iiiorcreutur, illi ut praxlaro.^ atbletas a<t
bt pcttraberenC, ct idolie addictos suaqnc auclori-
latc artifieiisque victos, crucialibas cximcrcnl, M- , * : quc in aitas parieg xcduccrent. Sic ergo victores ,
iMtairi tropxuin eplendidam in loto orlie eroxc- ,
nml. fortem vincicolo, et post neceiu, insJgncm
; ,
'ii CbriMo triiniiphtim agenics.
, \
10 OMMCMMARTYnrSI.
!*5
t"S
v*>v 5: '. -zyyizyj.z \ <: ;::* * : *
;; ; *, ;,
.
'. * ; .; \
>. MCHIO jnm vi Iramns qnomodo ct unde bi* IMCU
, ,
< oitflabaiui, ac pai:i?stra* artiflduin, qualis qaanofov \ . ~ ;-
taqtic fuetil ronnninuinniagiiitinlo. lgnis ante bb :6 ,
lonim imagiueu super aris uiceinletialiar, *t*cp*sa; , , >\
riaque ad saorifl iuin aderant, stacle, smyrna, ilms,
, \ , ,
viclunanim genora, ct liba : regalia inlcrim edii-fa
lota urin pmponehaiUur, qaae iinpiam gcntilitttii
, " dogma intiinabaul, veramque Chrisiianomm fidem
, - abrogabant; cunciisque imperabant peregriai*
.* a?qtie ac ivibus u i vcratn reJtgionem ejtirarent, e i
,
rci crcala?, loo Creatoris obsequinm exbiberonl :
* ; qoi V 4 T O bis innidatis ininitne obtemperareiil, coa
,
omni tormiwiortiiit gtnerc infticto, morteai cuiu
, ' ,
vi!a commutaiuro?, sine ulla xiafis atit fortuna*
, misc;aii'ne, no iemitinruin quidcm aut pttcrorum
1
$;>0:, *
, . :
^ ;
;; ; ; : -'
:: ^ .
!.'.
;-
\ , ; , } ^.

; ;
, oio; ;
. *
, ^ \ ,
, ;, \ : -
habiia raiiom vcl propter nalttrje infirmilatem,

proplcr iuontis noiMltnn jnstnm intcgritatetJ. Tbtoui aulCin ar tribunalia in publicU ac iiixigiiioriit^
locis slaiuebaiilitr, qr.ibus judiccs insidcnt^s, ecloriicr inaudaia ron,|d< ri jubelianl. Cirtumstatiat
carttitimm alq't: a;>i>ariiaram inultitudrt uutibu>
impcraitliitiii illita (disoniiura. Aderatit qooque
populonjni :JO gi:uiiiiui
parlim tit sscrificarctit, pariim m ca quat liidanl speciarcnt.
6. Potro fuTaul c\(<:itata tormenlorum gencra
varia ac muUifurtuia ox ^mt.i roaleria ac artiftci<i
ptorifarianj f.tbr.cal:t, horrnrcin tuctiiiuque cliam
nnle cxp-iiniîiliim vid<'tilibus injiecnlia : foicip^s,
craiicula*. bbctex, gla;ii, unci, viiicnta, lorn, fiagotla, lcitdicul^, loiiur.r. insupcr subuljc, u g l r .
, ;, xal \, /\,
i
. .
eqmilei, alqoe alia ptnri
,
inaliiiosa itnpiornm invcnia, u l iittiMntea lerro ; ;
facetTDl. Leouuoi quoquo, c l uraorum, aprormn, nc
;: \ ) \
paiub^rartiro gregcx ob dvoranda rorpora i*apisban \ ;
tnr: tcrra? qnoqac cavcrnae, c l palpabiles leue!>:.i\
, ; \ ;
et acr rigidtis, e i maris profunditas. Praeterea igni
; \ : ,
pice, napbtba, slnppa, sarmculis natriius, el
! \ : maxiimun flamuiaiii elalus. F.t condila a Deocrea : , \ ;
titra, buinaua voliuitaie temerc cogebatur cradan. ;, ; >?
dis ptis deservirc : atque eloincntum pcidiiu ab
:
clbnicts cutii:in ei \n bonore babiium. iiuiic vcxan , : ;
d b rorporibus sci vililer adbibtbalnr. Dciiiquopt\ecr*
^ \ , '
validti clamabal adborlans ut iiuinolaron! 'xirotn ; .
bus, nequc Cbristuo coofllcrcntur, ne juc o*.;ni:io
,
sacrifkinm difierrcnl.
. , *
^. :.
7. Multa \'duv idclolairix colluvies tunc oriieni
*. ;
' , apfA- iutuidnvii, lorrentis iustar animas radicc ci frticlu
\ ; ; carcutcs, siimihjuc corpora cfu quasdam deiid:ia>
, \ ;
arboros alHipieus, atqut* in IIIIIIIII perdiiiojiis 1 .r.. .
ilinna m i i M i s . Aiiimale itaqtic bo&tias, funmmqu
; , \
itidorc luihliiiu in plaioi ac iauis aule idob pas < ,
sim vidcrc <Tat, quibas taui^n non adoo rcmoium
* i|K'niM c v i i i l i u m ac dis*(tuti< piiiti-tidHiatur.
* . - (aiucla vcro igiioranlise atqite inpie'atis lcucbri^
& c a
p i i l f
v e t
l t
S f
r o l a ? f
4*7
COXSTWTIN DiACOXI CP.
8
, ; i obnubebantur, obscura quatdam erroris uebuta
? ,
cthnicoriMii oculos periurbabat, notentfam magia
quam impoteniium vcr docirinae lumioe illtislrari.
. Alii ei.ini ne vocati quidem sponte mandalia pa - rebant, ct voluittariam animabus suis necem in,
ferebani. Alii vacillanie animo fluciuanlea, cogi-
labundi cl morosi eranl ad sacriQcandon. Alii

assciiiationibiis infiiii, t i diviiiarum amore aut
gloriie cupidliale capii, animas auat detrSmeiiKi
, \ aflicicbant. Alii utique vim passi, aed ne breti
, quidem momcnio lyrannoruro minis obftistentes,
** salutis suae prodiiores exstitcronl. Qoid auteoi re ,
icrre inleresl tempori iilius profundam oociooi,
. Tarium illud ronfusionis tbeatrum, cinnamqoo bo, ; minum iniclicium, qui emtl pene ignorabaet, et
, iu absurda* secias divigi, nullius gpei fundamcnlo
, - insi>iebant? Mulii oiiaro proierve verilalem ode , rant, in eamque iiisaiiiebam, et ine cauaa peeca ; \ ^ baul. Alii denique modo buc modo illut cogiialia , num anibigiiitate, itittrmoqae et incotisuuie virtalit
* pioposilo pcndebaBt.

.
8 . Non i u lamen \iriutie vere amatores, qni
'. * ,
Dominicam
imagioem Sn tenel imnacalalam in violatauique servaveranl, tnvicii martyres qei awas
animasBeo jaropridem consecrarerant, deindefl
, ,
corpora
tacrilicanda obialeranl, purilate aimul el
' : \ , ,
foriitudine
illustres, non ila, inqnam, bi inimico ,
\ - ^ rum suoruai erroribua se viuci sincbaui, lemporl
, , , - ac poteiiibe ae conformanles ac subscrvientes, quae,
\ - ut ita dicaro, seimpravi ac semisiulli ab ottcio ivjce * dentes, e( roenle claudicaniea : sod qoandia coo ad
- apoausiam non bortabaniur atqua ad sacrificia nom
, cogebant, more athletarum sileoliooi acrvabant,
, / - aiiirooa acuebant, seque ad agooes comparabanl,
, aique in jejuiiits et precibus diem noctotiqtte
Iransigentes, et alita se virtulam exerciliis erudieiH
, tee, atque apprime cupidilalibus resiatentea, cor , - pora in servilutom redigeutcs, beUun ioieriui opii , \ , me gerenta, faciUimam sibi exterioreoi psgfiam
, praeparabant. Mox auiem obi tempoa ad ceruniHa
* vacabat, sine mora prodibant, corporibat qaideoa
' , inermibus, sed armati fide ei propositi pervka\ , , - | cia, prompte admodum ad stadiam volabant; laeil*
\ que ei alacres in acic conira adveraarioa oe sisie, * \ baut, suain animi rorlitudioem, cl ad qaavis atpcra
iiitperterriiam meniam vulto ipto tntucutibas do*
, monsiranles, quo e subselliie tyrauni lorve iaaiar
Titaaum, alqoe iracunde pecUnies, bU ferme qox>
* slionibus (ul barom quamdaoi formam, aiva qoc
communiter sivc qu sigdlaiiw iebant aamipaum
* , / comprebeudainus) aibleiaa exagilabaot. Qoinam
; " - vos cslia, aiebaiil, aul iude profecti, qui cum poie; ( 1 ) , ataiem ac regias scdes vereri deberetis, elato potidf
(1) En adamussim pane?yric* bujus orationis
arguineiilittn ; pntpouil *tbi vidcliccl Cmislautiiius
sernione ca gtobaliiu coinplecli, qiue por innumeros SS. martyrum agones eveitenwl, sive in
eorum diftpuiaiionibu* cuin jtidicibus ac tyraimia,
sive in muluis cobortationibus, xive in prectbat ad

Deuni, sive denique in variis cruciauium morliunv
que gencribiis. Ncque aliter ab eo fieri poierat, qni
gencralem omnititu raariyrain laudaiiooe locubrabai.
489
IAUDAITO OMXIUM MARTTRUM.
4W
, alqoe audaci aniino, juJicum subselliis astaiia ? ln \ ; ,
ftiiper exigebanl, ut condilioncm suam diceranl,
; - viise inMiluUim, et religionis genus, el quid de ido ; \
lortiai coltu senlirent. llli auiem tranquillo animi
, , affectu verbisqtie placidis sic fcre iis tcmpestiva
, cum apologia respondebaot:
.
, 9. iNos quidem,ojud.ces,earodcm qi.amvosi.a*, c , ,
luram sortitisumus, verumlamcn non ex volunlate
, ,
, * - carnis, neque ex voluatate viri, sed ex Peo Palre
, ' - nati surous, qui eiiaro, ut Cbrisiiau. ei sumis et ap * ^ pelleniar, dignaoier nobis conceasil. Comtnunis qui-r
* dem haec nobis appellatio esl; pairia vero nosira
, , ; estet nutrix, gloriota Oci civilas, ralionalis maler
- Sioe, quam aliissimus Dominus fundavil. Gensau , tem nostra, et coulribules, ac populares, primae
- illae mcntes eunt qiue Deum circumsUM, bomo , genae quidem oobie qaatenue iptae quoque a
Deo ei nibilo creaue fuerunt, pares auiem quod
- atliirci ad concors religionie stodium et justi obser , - vanliam: quanquam ob dignilatis exce&sum, ei ..
, . rae puriiatem ac simpltciiaicm, ei qoia ante om , , , es ex divinoitjintne protfierunt, roajore quam noa
, gloria exomaniur. Coudiiio porro aosira et studium
4V , in eo veraatnr, ul prudeotiaoa, foriiiudinem, justi . liam ac temperaiuiain exerceamus, qtae totidem
, $ sunl, virlutis capiu, quibusqood bonuroest semper
,, , agenles, veram vilam impeasius affectamus. Culius
notter in recta religione fcrxalur, nempe at ne crca tura advcrxox aunm Creatorem insurgai, nec veri , * laiem deiineat in injoslitia, neque iniaginem incor ;, roplibUis Dei in similitudinem iaiaginis bominia
* - morlalis, et volticruin, quadrupedum, aiqoe serpeo*
, , lium, commutei; *cd contra in immuiabilis scien , tia linibux* coositleniei, differeniiam novimos
, - creaiurae t Creatoris : uempo bunc in tribus con , $ flltmur porxonii, Patro qui ine principio genuit;
* - Fiiio genito item aiwo principio, deinde vcro pro
, D^bis homine faclo; et deroum Spirilu gancki, qui
. omnea viviOcat et sonctificai; in una tamen sub , auaiia ac deiiaie, viriute ac poieslaie. Caetera
D omnia serva exislimamus el subdiu, qitolquot visi , btlia alqae invisibilia menle concipiinut atqne cre dimua. Jam quid de idolorum cullu senliarous,
, paac&fi verbix absolvilur, nerope hac iusUr cssa
( , noxioram alqoe exitialium pharmacoruro, serpen
, Uomque sa*vi*eimoruro, quorura laroen maligm
morsoa leviusquain ipsa idolanocent, quandoqui ,
dem illi eorporum et fragilis malena tenus, bae
^. >
auiem corpora simul animasque afflant, ac majore saevilia violeiitiaqoe discerpanl.
cf.
10 Porro dam baec audircnt rabidi bostes,
, erwnpentem nibilominus iram cobtbentes, ne
, tam subito coromoti viderentur, curnam , aie * c ' * , , bant, vos, humaniialis atque hujns vitE convma, , tionie cura omissa quae vos in prasclaro statu com'& , - poneret, de rebus ccelesiibus fabulan.ini, vana cl
, ^ - ioaudlu verba quasi magice apud DOS jacianlea ?
, G* LXXXVIU.
16
c
492
491
COXSTAXTINI DIACOXICP.
Narti tle vcstro qiiidem cullu, el >fe r.ostro rui aJeo -; ilpl vpqsxsuctv ?-.?,
xx\ ov ; \ , sU
audacfcr awrbcque coiivieium facslis, paulo pon
: ' uspiciemus; nequc enini cxisthnctis uos untam
vcrboruni fniililaiciii ae penc portentuin a*quis '.. /
aiiimis laiuros. Kcqttamam vcro, rcspouderuut . \ , , niarlyres, pr.vt oa qnac tlixinius, noia majorcst \
aique e \ i d e n i i o r , iu\ licmon&ir&i.diim tgitaris, qui- ,
ivs suigalaribus cliaracteribus ab nliss morlali- ^.: ;
I us (lin.Mamiis? Nam quod aliiuel ad lut&m roa- \
'criam d<*nsamqtift alquc compositam, nibil a vobi* \ , ' ,
; \
fliflerinms, atqtie ipsa figura babituque simileiu
zi; . . \
oinniftu tt contmtinem speticm exbibcmus, uti
oiiam pnri mole, magnitudine cl qualitate ac non.i- \ \ , \
nibus dcnotamur. Sic deniqtic ivqueac vo.s iiativila- : %
U-m ac inoriem vita nostra sortitur. Scd cnim ad | ; t
aniroam quod spcctat, graiuii proisus iiilervailo a & , ;
\obis distamus; qtiippc qiii ncqnc viia>aul morum , \
Mmililiidino, ncquc uiotuuin aut sludiorum aul , *
voluntaiuin ruliune parcs sumtts. Constat crgo quod :
lerreuis uoii* nosmel vobis dcmoiislrare YelJcmiis, , ro communi propriam ob!iubercmu9. Nunc qoia .
\
ptir.iiit vobis niiaiincque fucatam viiae nostrac spc<i(Mii exhibcre voluimus, qtiodi;ue latet minimeqtic ; ,
in propatulo cst polilise nostr;o in luccro proferre, '
ul iiquidam dcfaecafnmqtie roguiiioiiem uosiriba- , ; &
beatis, baud aliier agenduni crai quam genul- \ ,
nis veritatis coloribtis, eorum qtia? Lii vita agiinus ,
ac moliimir, ct quinam simus, imagii.em vobie de- . ,
pingcndo. Jam el vos ipsi iiequaquam negab.iisani- " \
mani delcriori corpori ilUgalam, tamen buic domi- Q , uari ac moderari, ac suae nature pta&eiaMia stib- \
jeclam sibi maicriam pro suo iibito rcgerc quan- ,
diu cerie dignitaleni suam conservat. Si quis igiiur * ?
', tam praccipua; parlis ornaraeutts glorialiir, ,
quam obscmo carnis velo ceu rc magna misere dc- tactatur, bic videtur stulto suffragio quod delcriiis , \
esi cligpre, ei rem crcataro bonestaii antcfcrre. , \ Quamobrem vobis p* rsuasom vohimti? tios nequc .
icnierc, mtque absurde, neqne iiialitiose aui fratidu- ,
lonter, sed louipcstive admoduin ttostra? viia? ralio- *
iieit. menlibus veslris qnasi (ypo itnpressisae. Reliqnumest, ut dc rcligionc nostra, prout minati cstis, , (im^slioiiem aggrcdtaiiiini; eientm noa parati suntus ,
ruivis intorrogauti despe noslra ralioncm rcddere > .
41. Ad ba?cjudicc& rcspondebanl: c Rectc vo* ea D '. ; ,
preiio babclis, quorum nos qunquc magnoperc
< uram gerimus : verumianaen cur recentcr licium
eligiouis gcnus, atque banc dogmalum novilatem ^
invebilis? Natn pcregriaa qnaedam noslria auribus ;
btruditis, avitam de dits cnteittiain ejicietites, eat-
ulis. moribii:,, lrgibusquo Jamdiii liriualaui. diis , cnini iiuivcTsum Itoc cx dicordibns opposiiique * *
pnrtibiis 4.<>i!igatur ac lege veluli amititia; 01 ordi* ,
nis ad bunnontani coi>s'i;sitiiiqii compiiigilur. atquc ad thas nosli.-e conservationem cl secui italem. , *
Oiiinam porro ratione ducii, tanlo numcro deorom - ' wui>so, irtbus tanlummodo ot qiiidem ignoiin dii* / , ;
iidb.crotis vobis itupcr confictis <H fabi Wali*? Quod , *
si innitaicm Ilouitro auclorc nomiuare vobis licct
?;; '
t
1
LAUDATIO 1 J M MARTYRUM.
4J1
(2), , 61 -,, juxia lllod, frifariam cuncia distinrta sui t, \.:\\\\
* , \* tdcirco opoiiet universum hoc secare, el cjus qui , . dcm pariem pradibare, rHiquam prorsus abjiccre.
tsi enitD itonfiuNis principalibus ei quasi coiy ; pliseis, ceu qoibnsdam primis taasis, mundi fmpe , -iiitn poeta atlribuil, minimc lamen reliquos dcos
, * a rerum cura excludit; imo vciololo BDO poctnale.
xa\ et una de rcbns agcndis delibcrantes iuJucii,
, , , convivantes, siroulquc giibcmanics, el in bello pru :, \ pugaaiues, el opcm fercnies, cunctaque agcntes ob
, * qu maximos csse deoscredetc opor&ct, crcalisque
, rebos providfiuia sua ac reginiiue coiisiileulis;
; *?, quos idcirco ambire ncccssc est, el <>ulali* bouori . bus propitios facere. Quapropter erroreiavoairuni
, tanquam pcsiem quaiudam cxpellei.to^, d<disciie*
, , \ J viii bonestiqtrc lumiiie meule resira* purgutiica,
, imbisqoe suadentibu* *u*cnUaie, Adbtic eiiiui vobis
\ * pnnimus, insauis veslri miseili; ideoque buiua*
, niter vobiscum coiifalmlamur, deposilo iiopct aiiv
, dtgiiitatis lumore, ct pxriagogi rilu ad ea quae vobis
fcunl ulilia compellimus.
.
'. ,
it. Aiqui, reapoiidcrunl martyres.qui ikripotest
, , ui beuivoloruin parcnium ac niagisiraiuum looo ha \ beamini, niai dignU nos boenomine docii inis irobua; - lia apprime alque erudiatis Qui interim re maxi , ma, adeo de vobis magnificc ct gloriose seniitis, ut
vere lanquam apaedagogo nos oporieat a vobis emen - dari, benigneqae el bamaniter agere puiaiis, quod
, , . non iracunde aed maneucle nos alloqnimini. Jam
; vero qaoniam huc usque promissum hoc inviola , tam aervaelie, neque ulla aninii pcrlurbniionc move, " nnini, age, nonc simul dispiciamus de re gtavigsima
, ti DKimenli roaiimi, tanquam in slutcia iiuadani
) , " aermonem librantes, quvj ubivis inclinaverit viclo ( , . riam pariet, uoeque ipsi viclorcm sequcmur. Iu
, !, primis igitur, si vobis placet, dc religiouis antiqui .
laie iractemus.
f
45. iNoslra igitur doctrina tradit primum bomi ncm,de Eutis exsislenl.a divitiilus edoclum.ei sum6 (^ . nittm tbeologum et sapieoiia plenura exsiiiisse;
bune tamen insidiis invidiaque diaboli a scien , l i * gublimitate dcpulsurn, aique ad icrrenas rogi ^- Utioncs dejecluin, roenlis acumen subtilissiinuin rt
, - pttrissimuin scusisse bebeiatum, crassam vero
* - ^ quamdain nebulam sibi circunopositaro qu bonesii
" oblivionein induceret, atque iia, claro luuiine amis , ho de splendido paradisi babilacalo fuisse ejectum;
- ex eo tempore nepoiilus quidein Aonnisi subobscu ram ti indistinctam theologici radii luccm, lanquam
, . " per trabsennam, splcndoscere solttam; ca3tcroqui
Abraliauium prog^niloiem noslrum, sapienlia?
Ipam , , amore prsestanteni, multa quidem meditatione ac
*. majore fide, quamum licnil, sublimiorum rerum
, noliliam comprebendisse, atque ipsis Trinitatis
aanctiqiie nofitri cvttus mysieriis manifestius et
* - clarittf fulaae iniiialum : cui demuiu inielleciu sua
t
(1) (HtaJ, 1 SS5)
105
CONSTA!fTINI DIAGONICP.
4C5
ad majora lendenti, et res divinas atudiosius labo- ^ i t , *riosiusque scrutanti, mysterium quoque untus dc pov ,
Triuiiaie personae, Dei scilicei Yerbi posicrioribue
ssecuiis incarnati, symbonce praeoslensum ett. Posl
illum Moyses ad Det visionem dignanter admt&su*, a . *
quo scripiam legem accepil, Entis oolitiam populo , ,
exprcssius imperulus est; exinque id luroen pau- 1aiim dimanans crevil, donec Patris Filius nobia- , '
cum in carne versane saluiem ia terris pairavit; a *
quo fidci accuraue perfectionem habemus, ita ut ,
baud jam in umbris atque imaginibus, $ed rete- * *
lata /acie gloriam Domini speculemur. Sic igilor ,
nobis pranunliaia fuit verilaiis doclrina, qus tem- ,
poris vetusiale myibicas veslras opinioue supcrat. .
Etcniin Abrabamus circa Nini tenipora iuclaruil;
Uoysts autcm regnante apud Sicyonios Orlhopo-
ltdi>, qui aiue Cecropero dypbyem exstiiit. Vester auiem i!lc bominum deorumque pater Jupiter ab -
ipso Cecropc fatlus est dcus; ex eoque deinceps , rcliquus vobis deorum grex propagaius fuit; alqoe * *
llii calamiuies, et Homericas poeseos caecttas or- *
tum babueruni; lapidesque et ligna affaiim in deos (3)* *
rransfonnata sunt, el specicm quamlibet pro arlili- *
com ingcnio tt voluntatc iuduerunt. Quidui igitur ' , *
eoristanlt ei lcmporum auclorilaie subnixas religioni *
nomina veslra datis, ei belluinis scposilis opinioni-
bus, cvidentem verilatem amplectimiiii ?
. (
, , ,
;
*
14. Undenam vero, dixerunt judicee, diciorum C (*, , ,
vcstrorum depromciis demonslraiiones ? Pariim ;
quidcro, respondcnmi martyres, cx sacris apud no , ,
Libris, pariim etiam ex muilis de vestro numero *
brsloricis, scriploribus, aique piiilosophis rei veritatem possumus confirmare. Eupolemus enim et * ,
Artabanus, Demetrius atque Porpbyrius, aliique , ,
plurimi, quos ob niraiara inulliiudinem praeler- , ; nuliiinus, Moysis anliqaitali teslimonium dant. (4). '
Ne igitur, ad imaginem Dei creali et liberi arbi- ,
irii douo exornaii, ad irrationalcro raenlcm decli- ,
nenuis, neque more porcorum converii, purorum ,
foniium graiiara vilemus, in luto autem ei mate- ,
riali cnore voluierour, deteriora seculi. Turpe ,
enim revcra esl et valde absurdum atque ialuuin, Y*P lXPv ,
naturamroenteet aiiimapnediiam, rauonia monere , ,
oinaiam, toiquo virtaium privilegiia abundantem,
>
aere et lignis suas tita? ftindare, c l cum ,
cnlcaia pedibux servaque maieria quodainmodo
.
lapidem fieri per mentis *oae imueiua brotos.
'. (5) , , ! 15. < Ergone , dixeruni judico, exisiitnaiis
< ,
(5)Hsec omnino coiiaonaol cam eeeutido libro

, .
Cbroaici Eusebiani.
(4) Apud Euaebium, Pray. ., , 6, 27,29; , , ,
clc. Ergo scrie i x, i i .
p4or, cujua sacculo uciavo citaior generali synoiio
(5) Tolus eubsequcne Iractus, a iiobls virgolis
aocioriias, aasculo sallein uno vel iorta&H* duolmo
dislinrltiSt exslat citatas in condlio n Niaenu,
aiiiio 788 celebrato, acl. 5, ed. Labbci, l . VII, pag. aniiquior credendu esi. Igiiur sxculi aexti v d
575 bis verbis : - oepiiuia scripium ediinus, non genuinuai Ui:lum niodo, aed exiuio leauaiouio oiuiuium.
4W
137
LAUDATiO OMXI JM MVRTYRUM.
, \ i ab re el lignis salutem cxspectare, ei non
< \ 61 * c potina ad providam quamdam et qu cuncla
\ , * ; conlinet viin peclarc, a qua oplima qtixque nobis
* ; > c \ proveDiUDtT Cur Uaque, responderunl martyres,
< \, ! , t plaete ac ttaltiarii signorura muliiiudincin elat , - c boraut, Tariis figuria conformaiorum, eaquc iu
, \ ; t faui conslituunl? Vos awem cur eadem sacii , c Aciis colitis, atque ab iis dubiorum aolulioncm
* ; \ ' c posiulaih? Quid autem tyranni vestri peise qounlur f Dcitas, quam dicilts, noune imagini ; *0 ,
; - t bus expriiuilur ?Cur ergo nobis lam acerbe convi , * ; c ciamiui, qui iisdem actibua veraamiui ? Quia
, , - c igiiur itobis, judioes, criniitialionibus facile
c , c refulandis, de imaginibus accusaiionein inferlis,
, \ age, ab boc qooqoa errore el ambiguitate vos
t .
' 1 eripiaoiuf.
\ - 10. Nos deiuiem, que aimplex est cl iucompre \ , t beneibilis, neqoaquam oerlis formis aut liguria
expretsam tolumus , nequc cera aot lignit
$ * * t supersubsianualem et etoe tuitio eubslaniiam
t - c honorandan censemus; sed quia primo, bomini
t ? * - ab apoataiica audacique potenlia per suum
, - c lapsuro deviclo, opf eral adjulore qui eriget ; - i rei (ueque enim jacens nauira per se ipsa rtfor \ - maro aemelpoieraiaiqueinstaurare, inimico suo
c , c sibi iotambenie, cujusiyrannideiu nonnisi eecundo
^ c oeriaminedepeUi soquum erat), ipse Creator, unus
c de Triailale Deus Verbunri, aicuii olim creaiur
, plasmaii conuciendo oullum adjuiorem babue , , rat; ita ne, naoc qaidero cum corruptain iina , *' t gioem insiaiiraiurue erat, cuivix alii banc repa , c raliootm commisit, sed stta poleniia operante
, * c ueus, cerlamen pro nobis iu bumana foima
, c susoepit. Hoc eniro convenieiis quodammorio
c - eral Deo, ui certamen ex aequo cuni bosle pat . i irarei. Quoniam vero omnis certalor iribus modis,
\ - am uuo ex bis fincere solei adversarium, vel
, , c fraude acilicel yel lege vel tyrannide; propuc , , gnalornosier, primo quidero posiremoqae prorsua
c \ ;, omitaia, utpote iuopiis nec aibi idoncis, nec illi
* ipiix pro quibus agon fiebat utilibus aut profi c ;, cuis (nam eH fraue falsam victoriam parit, dum
- 4 improbo modo adverearium superat; lyrsnni
, \ , 4 aulem irrationali vi vincit, dura sine aequiute
*/ ^ luctam inil), reliquum modum praeoplans, ccrtat , \ i men legitimo jure palrandum delegil; sumenst - \ - 4 qtfe de lapea nalura carnem, ralionali ct iuiel , , i ligeiite anima prcdium, maneua quod erat, et
, , nibil proprium amiileDs, omnia in ae recepii,
c , , \ 4 excepio peccalo, quas hominis naluram consli * \ 4 lutuii; neqoe pbaDtaetico io carae apparuit,
, (6) iieque simplict cum diviniute diaboium eipugna \ vil(illod enim. dolosoro fuissel et quaai limiduoi,
, \ * boc vero lyranoicum et violenlum), baud aliter
, quam lapaa nalura indulua, suramo jusiiiiae juro
, eum qui dolo viceral vicit, priroo quidem per onv , nes absque peccalo, bumauaa paesiouea, quarum
1
() Abfainc usqoc ad oniittuntttr

retiqaa is aynodo, interpo&ita admonilione xa\
* , I pott pnuca. Tum sequilur, ui iufra

(coh SOO ), , clc
499
CONSTANTLM DIACOXI CP.
500
matcr malitia exi, nalurali lege incedens supcrna- , ,
inraliter, per famem dico, et per sitin, pcr labo- , , ,
res, lacrymas, sudores, agoniam, et vulnera, , , , ,
fragilitatem denique corporis atque obitum; nempe * ut l.aec in sc incidcntta cito deatrucrei, veluti arie , iv
iusoria omne supcrvacuum et spuriuin excoqtiitur, , (,
ct hominum gencri omnem maculam abstergeret, .
atque iueum, quem anie casum liabiiit, slattiiu .
resiiiueret. Poslremo ex roorluis resorgeae tl ,
cadum conscendens, denuo se judicem vcnlurnra , \
denuntians, certam corporom resiirrectionem, ct *. .
pcrpiluani ejusdcm naiura impntribilitatem liinc \
iwbis eflecit. t . liuuc itaque secandum iltam in , qua appai uii foi mam, ei in qua cum bojuinibus , *
< vcrsalus est, nos imaginibug reprsseiilamus, * '
meroonaro pairai* ab eo aalutis boc divino typo ,
refdcanlcs; non auiem, ut vos facitis, varias (7). * *0
forroas oculis obirudcuies, Ogurasve pro libiio , , *
confliigemes. > Apud vos eoim alius etl barbains ,
deus, alius femineus, alius bermapbroditoa, alttis
jam provectus et juveniittem praelergressus, aliws ^
;
aspectu adbuc Aorenli, alque, ul summalim dica
mus, inultifornies ac diversae a vobis deeru imagiites txcogitat faerani. toaesaai porre k o t i u
csse pingendae didicislis ?
iC. < ' ,
17. Eui deorum fornue, resporideruni judfcet,
variarc in imagiiium specie soleut, aitattteu divi- of , ,
nior qua?dam nobis iradtla doctrina esi,quae ad vc- ,
riorcm subliniemquemeiites noslras tiieoriam elevat,
atque ad arcbeiypum ducit, iicqee nos sinit ad ma- ^ , \
icriae vilitaiem iriiuramque dejici alque ditpergi, , \
aul coloruia varielati iohserere. Sed bauc doctrinam \ vobis pandere profanis ct alienis neque fas neqne , l'A\im est: verum si inittari el consortes iieri t>a- , crorum noflrorum auettis, cuneia vobis revebiba- , * *
IUUS, nibilque anauum habebimus. Nam qo1 aliuin ,
quidcm seniorem, aliom vero juniorem eifingtmua, ,
par vobie sententia est, qui Patreni Fihoinqoe ap- ^* ,
pfdlaiis : constal en\m parentetn el intclligi ct <*sse : , ,
;
antc suuiu nalum. $
&.
'. " , , *
18. Eslo baec, dixeruni inarlyres, ul ex vesira
quoque sniUintia dii pcr tropum atque pbanlasiaiii
liumana figura exbibeantur, ei symbolici; rpni*- , *
sentonlur. Veruiiienimvero cur cynoccphilus IIH- * , '
giiur deus, ftcorniger, el paniscus, eisemifer, , ', ,
cl bennapbrodilus, cum rerum diviiiarum idcas (8), *
ciiam scusiles, oporleal essc diguilatc pleuas, nUi ,
fortc voluinusiii salutis speralai suniuia pericliiati? Vere enim iinpium, ct ratioiialiuni bominu!n - -^; ,
nime proprium, Mrpibus symbolis Deuro desiguate, , ). ( caninum a^^luni primae mciioriqnc nalurx* ,
i:::ponere, ot adversus providenliam lalrare. Tu ,
vcro aeniorcm ac junioren) deuni dicerc, delc- * ;
subile uobis esl, id ciiim lemporaliuni creain-
B
(7) Scqucns p.triicula reeil.Ha fuil pariler in

' coac. Nic*m> njoc. cil. ul diiiniiis.
[*) Siinilia fcre dicuntar dc siiigulfs clbuicorum
diLs a mailyrc Chrysautbo iu Atii* ejua a Variiioel

Arniepio coxucTiplih, apnd Surium ad dicui 25
(Klobr., t. V, p.
501
L A U D A T I O OMXICM M V R T Y R U M .
/3
' / oiocv rariitn propriutii. Nalrtr;e uiiteni iiiilio carcuti-.l s n 4 [itcr.i;i niliil ad itoslraiu rationcm inest :
Dcus supra omtte lempus, principium, aiq;c ou , Dem qus intcliigttur iu crcalm i proprictaiem i-si,
, ctiantei bainanis appdbliouibus bunc baud op * * pnriune aliquando nuu< upannis, ob noslras n:\i:.r.t>
, , miirmilatem. Neque ig lur Pater sinc Filio, eqiit
, Filitt sbie Patre cogitabiiur, si oertc decora uee
, ' * faisa ralione uti vobimus; sicuti neu iguis uii.c
^ spkndore, ncc aol siire radio est, ut iti bivvi
iroagine proculquc a uiilaie diaiante, qtiaiittuu
,
licet, incomprtjlieneilNlia iila Hpecidetuur.
19. t um iuque ainc iuilio Pulrera dkiiims,
^. ,
, cettsempitcrnttni confiicmur cliani geniiiim ,
et procedcntem a Pairc ganctum Spiriium. <!*
* tmm qiium eral, ut vcrbo cl spirim taicni!
. Deum contemptarciuur. llas batid fluxas l)c<>
^, * polciiiiaa dicimus, iiequc, ul uobis couiiuît.
, ' , * di&solulas, sedipai subsiautiae itibxicnles crodimti.s;
( ti dialiocte quidcin quod ad personalia idiomala
; $ alliiiet, conjuiicie aiilcin cca in una nalura xw dci\ \ talc adorauiua. Klciiim in simplici subslanlia <*i
, \ , tiicouiposiia, et quas oullam conYcr*ionciii paii , - lur, HCIMO savus dtcet, vel geuilum, vcl proccden iro in primiiivam causam comtmilari. Nam qtiml
' - csl eiraplex, nihil bctcrogencuio ullo prorsus iu se
> inodo unquam recipiel: secus, composiiio qna> ';m
, in co ccmerelur, alque a sxa simplioiuie lecidc5 rct. QuQiuodo ergo propric diviiiuiu, quoJ iti :tlitid
>; , /% cwivirflilttf ac inatatur? Quoniodo riirsus alia per ;
quod abo indigei ad suae nivcrsilaUs com \ ; ' , plenienliijn ? Poalremo luia geiicrationis lum p?o% ^ cesaaonia nuklam cavetc ne sorui>miiii, vcl
' > b^rialilcr bumUilerqve cogileits. Si oniui iucir , cainscriptu* esl. Reua, iavisibilis, niente iiiconi' , ; prcbciisibilis, infiniltis, et forma c:tmjs, qui ln:i
\ ptdesl, al cuoi iu aliqua propricialc nia rimo mur el diM;eauu^ 1 Aique bate esl circa Palreiu
.
ti Fiiiutn ae Spirilum sancluni (hcologica apprimo
%
delinilio
*. \ ' , ,

. , ,
U

, \
) ,
, ,
, ,
^ ,
,

{ .: :
.
'. : Zjp*vt-/.'ji '.;
4
doctrina, brevi \LM boruin aiubilu
t.c-
iuoiislraia. >
iO. t Alqiii apud uo* quoquc, dixerunl judirc>,
in perM)iis dtslioctis una dtilab iiilclliîiur vi
credilur. Vcrbolcnus quidcoi, rcspoiidcruni
D martyrea, haxc * opiuicMici gerere uoh iiCKaUHI6, sod tilierios ininimc prngrcdi: rnap.vo eniiii
loitgo a pradiciorutii verboriuii son.vj iistatis. Qtio
uiodit enim unum illud sit, quud nmluo I\.I1IM et
pugn;tt, el in aoomulia ac stnlifiotie vcisati:;-, ei
aliwd douninatur, aliud aulemi\rattiiidi o:'(cnqn r.a V

Nam Tilauica bella, el deorum apud llium pu-u;.
ct libcri a Satnrno vorali, ct pairis cxpulsi n<:
%iocttla ct diviw polcntia in dyuastias, ol rcgimtm soiUlio, baud inlclligimus que pacto u:;tun
cuittdcuiqtte benm i*se paliantur. SciliHc igit.u >os
crrore \agari; bsnc euiin cnlentwe vrslrjc or.uo,
vcritatis rcpub) viribus, prorsus COIKUI.I .<\%
>
e*ai>u$cit. >
Zi.
auditib, tyrauniu
PJditcb ai ^t;n: :ii
50S
CONSTANTINl DUCONICP.
504
iiivictorum manyrom non ferer.ice, bypocriseos ,
personam abjecisse dicuntur, ci corportira babitu ^
ac vultuum motibus, nudam iulectainque animi , ; ;, ;
iracandiam significantes, elaiiore ac soiebani voce , \
et deraentiura instar martyribas inclamarunt di- 0;
centea ; c Haud vo$ profecto absurd bujus ora- , , (
tionis, sed nos potius blaspbemia? in deos aucio- \ ,
res samus, qui benignitate nostra \esatiiam veslram *
aluimus, et quod fas jusque est comipimus dum ,
vobis et deorum et bomiouiD infesiis boslibus au- , dendi copiara dedimus. Inestquippe vobievecor- * \ dia et insania cum lingaa loquace, quc et conge- , ^ niiam babct omnigenam faiuiiatem, et ailiil pium ( \
eloqui potesi: praetcr qaain quod efirenem ani~ , ' j
mura comiiari solet incoDsideranlia, et audacia , * \
in subitos molus erompit, faciliusqne ignem a ,
comburendo cobibeas, quam os temerarium novi- \
tatis flabellum. Sed jam inlentam vobis judiciam, ,
tl impendeos periculum, maiminqoe vindicem ex- . *
tenuni adbuc et elatam videDies, quse naiurali ,
clementia ei misericordia ad poanam torpei et dif- \ fert, omissis lot contorlis labyrinlhi ioatar serroo- , \ *
num ambagibus, ei opinionibua ad pnecipiiium \ ,
docentibus, in regiara triiamqoe viam greasus di- \ ,
rigite, id est diis iovictis sacrificaie, quibus com- ,
muniier ab universo bominum genere bonor et *
gratia debetur, benivolenli nomiue erga lllorum ,
provideniiatn : deniquo el augustorum itnperalo- *
nim jtissibiM obtemperate. Sciiis enim ituroorta- , \ |Uaitem pcenam reuaeutibus eese propositam. >
*
.
12. His dictis mfaime territi majrlyres, sed jtt
x^. fll io luciia excelsilatem animi DobiUiaiemque ot- , '
tendenies, ui impiorum lumentem iram pamaiper \ ,
edarent, menlisque acerbiiatem tenireni, medesto ,
niodo, firnro corporis habtta, teoiperalaqiie voee , ,
responderunt : Quod vos, judices, dicilis molti- ,
loquium, id nobis aecuraium et vatde proflcutim , * ,
indidii veslr lalulis amor; pncter quam quod el , \ veatria inierrogaiionibus congruos oportait noatros \ *esse sennones : neque enim de minimis rebos fuit * *
inter nos dialogus, et inslitula vobiscum discepia- *
lio. Nunc quia vecordia booesto pratvalet, et tu- , \
perbia vobis roentem inflal, nec recte commove- *
rolni ; dignamini breviler adhuc acqutescere, no* , \
slrisque quaesiionibus respondere. Quibusnam diis, , \ ,
quave ratione eacrificarc jobeiis ? Itli veru siaiim ,
respondentes aiebant: sine dubio Jovi, ejusque l i - *
bei is, cl Neptuno, Junoni, ac inalri deoruiu, cicu- ;
rum Ticlimis ac thure illos placantes, et reliqaum * \ , , *Upa, \ ,
cuUum reddentes. >
, .
*. *10 , ,
$5. 4 rem ridicuiam, martym refponderaitf,
quam Cbi mirabilc vestri ingenii acomen ! qui xolgo I
in singuii gentibus non aoluni Yietiraaruio raUone *
discrepatis, et invicem prorsus on conspiratis,
9
(9) . cod. .
SOS
LAUDATIO OMNIUM MARTYRUM
806
- wuro ne iii smcnlia quutan do naivra deomm
, Itt ; , congruilis, ei tamen nos hac io re coocordes rsse
, cogiiis: qtifthi voMs non sofficiat in religkmibtia
! " errare, nisi t alios in eurodera errorem inducati.
, Absurdum quippe et valde importanum est, eos
uav , qui doroi su male pcstifcrcque se babent, cstieris
\ - roedelam excogiiarc, quod vos facere baad decet:
, - sicuti ne civitatein quidem periclitauleai el xedi*
. - tiosam conciliare pacera fiiiititnis decel, quam
, , * exemplo auo dissuadeL Nam si quibusdam veairnm
, asseniiremur, prorsus alius qui eootrariam secum
; - fovercl, opiimam apud et utiliesimam eenltn , \ liam manere potioi clamarel, aibique avditorem
, - pefsuadentibas verbis conciliare nitereiur, ideni qe mox aliuafacerel, rurxexqucaliosid coDaretur;
\ \ - atqve i u aemper diviuiias in abtxrdax sectas a C O I I , irariarvni senientiarwn auctoribux discerpta di*ira - berontur, donec mena nosira fetsa in atbeixjxuni
. ; \ * declinarei, toi mendacia erroretqne fastidiens.
, * Quid? Nonne dii vestri apud nonnalloa quideoi ita
\ \ *e babent ot vos dicilis, apad alioe vero sinias
^, auot, cl birci, et ibeoei crocodili, ei felea, et
, Niliflttenluio,eiMempbiUcu Apia, deus bcrbi pa
;, alos ei mugieoa, ef ante obitutn quidera predbu*
, , cullus, attteai cam miscralioue deietus,
; ideni sacer simul et compotrescens, tiiramqae pro
tempore coiidiiionem sortiios. E l apud alios qni detn dii exisliojaDlur oatane notlre pnesides aqaa,
, ignia, equi, et cicurati dracoae*; apud altos veio
* , gbdiue, arborque borrida et oinbro*a; apud alios
. ' - niQSca inaecloruiB vilissimem inflrmisiioiani.
* llea sacrificiorum divena ratiooe otimtni. Alii
, tmim bomines jmmolani, alii animalia, alii fruiici * bat lerra ortia sacra sua peragunl, alii raanus
* taaiummodo aqua ablount, alii corpora gladiU in ^- cideniesfluentesanguine cuUum exhiberese pmaiil.
^ * Sed quid dicere iiilereat toi abborrejiiet invicem ei
diuideniea atque innumerabiles per orbcm reli gionuro ei sacrifictoTum apeciet ei diaerepantias?
;
z4. t Atqoe ul alios omiliaroas deoi, ei illoa
*. < ,
laniMm qui apod pleroeque veHlrum venerabiliore*
, aunl cbmnemoreroos, num recle sacriflcabimu*
!; - adulterla diie, ei qui inccstie prseier naturae legem
, D copulis gaudent ^lblcis, semivirU, et in gravis
; simaa caiamilates deciduis ? Qui, inqaam, boc ail
; raiionale apud bomines menle inlegra praeditos ?
, ' , - Profecio, si nos quavis ei causa, lalia iiuperanlibug
, * - vobia morem gereremus, aiatim consurgercut e\
, - adverso leges, el magnie clamoribos contradice , * renl, quia oinintro hi qui in turpibus flagiliis de * prebensi fuemnt, poenie coercendi sinl. Noa aatein
, Deuoi imtttrt volnroos, qui est prima boitesli
, cauaa; eiqoidem philoaopbia? pneceptura est,
* ioxla vestrum Plaloircm, ul sit bomini, qoantnm
* licet, siroilitudo eam Deo. Porro in bac ambigni , Ule fieri neqait, ul talaUrem allaai eemeDJiaai
, , deligamos. Nam ai legibus obediveriroua, diisno * : - quaqtiam sacriUcabimus, quos ne deos quidem judi*
867
CONSTANTINI DIAGOXICP.
fibiifttti. Sln ilits ob$qucmiir, logibus pumas da- , 1*-'<\. / '
btaus. Qoaquavmtis Haquc flucluanlc serinontiBi - tetlroram putaati procella ac pene abtorpii, ct , \
CJOCU vcluti martttis scepulis idololairho atiriii,
ffpt^v(xvot, \
ciiiut in plarblo u*nqailloqe portu ancboram ja- etanns, verHiwque Deum gaberiiatoreiu nobis ac | %
praeftHltuft} la temas, quod d reapte fccimus; quo , \ * '
feveato <l baoc ctiani idci gratiam accesainaas,
in qua ccnsiaiimus, tt afwglori* Dei tataiiitfr, , *
cajuft opo imlram xardnau ad aalntaretn Oalio- , ' \ *
mm vefaemiis. liiiic ofcremaa saerificiiMi juaiitiar, 06obtaiiootc* ct boUcaasla. <|vod ai rieiimift quoqae ,
adtaerifidi etHBpteraealani opns fuerii ooatra - . feremui corpora, vtvaai vidinttni et plarcfitem, , rationaleai c n l t M pottaa etbibeates, qaam irra- ,
iMwakMim criHNribi vit tpeni nobis irmantee. Pro auQiiibas amen odoram ammx* idean aAVrer -
polvereui agueiitaiif, bcae olenfem cinnuoi, , , *
cujiis fnafie ankua ad ratiooalo alure uemine im- ,
pcdieatc atpirai, atqne anii fumoao rt corrupto ,
balitti eJBoeftiiaqae bberat llm nostronun ser-
mvamm coronU eat, ci noiverai dialogi aumoia. *
.
'. 25. llabelia itaqne tto$ eeqae obedietiles impcranlibes, ueque terrilo a mina*lib*a: M I I I C I vrbis , *
*t tfcorejiiimi vobis reststimas, fide simul ac apc ,
artnatt. Et vcrbi* quidem argmaenta eslra ac vim * *
lepriinimtia, auioii aulem \ igore *etni cxcludi-
tims. Cujusioodi ergo nossinms, probe inteltexistis. . " ,
Vincula, lorsioiH, lora, gtadiorum atieut, potesla- Q , \ , \ ,
tem lyranfiicaai, ei prorsas fornidabilcm pierisqae , \
tnorleu perinde babevias 4 eattrgetite* cx aqua /
Ixilias, qu repeoie spiriia tnteruo iitflatas tume- *
sconl; vel eos qui a praesiigialoribus in scertaoi '. \
inditeii, lnaoria fraude plagis ftctis corpora inscri- ,
baui, d eum risu dolcra simiani, veriiati fiirum ,
fatwntcs. Ne trgo oobis ccu maguniii quid tiinores * , >
iuittasqiw iiitettdalis; nittil enim asperum formi* .
itanius; I H K , i quid cjasmodi accidal, idciico pic-
tatem abjictemus, a qua aobis adveisut bicc teni- : * ' ; ,
bslia vircs suppcdiianlur.
?; .
'. .
26. Uis ianqtiam a jaculatoria macbina perile
1*\* in advcr&ariorum turrim emissis, quam tpsi D wncordia pessima ox vili pra\a rctigionis inaleria ,
ronairuxt*raiit iundamcnto subverso, alquc omni , vanilale verliorom dcpiilaa Grmis aique poltlis ve- ,
ritaiis pelris, confusaquti Masplicmo lingua a pttris niarlynuii divinitus inspiralis vooibus; deiiiccp* ,
rttioicorum verbale cerumea ad incitas rcdactum
i s l , acdc sua profanadoctrina, qoam multo laborc ;,
congesseraot, adco facilc lurpiterque pcriciitanles,
ad coogeniiam eibi arlein, id cl crudolitaiem, 26> , < 4Miveriuntur, qttod ]am sohun vindicmc instrumcn- , ; tiim ipsU icliquuin eral : atqtio binc | M O natttrali '
pud>Tv. qui causa cadeiitibtib acridit, bvMilibtis ira- , tiuuuji mavulis lcto vultu consptr^, iiiinianil*us *
aniiMi moiibus furcbaut, jam ivoti cMbfimauios pro- ^ , -.0; 9
509
LAUDVTIO OMNIUM MARTVRUM.
Mtt
- priam liMuii.uni btimaiiiialeiii, Sod CoiisCtotanCam
- potitis advmtig runaiiu'.le& stio* BvUiatftt*

, ,
.
27. priiuo ftiitlem itiariyribuft *csle* detrabi
\ , josscrutit, alqtae omtii operintefiio txidatoa iai medio
* \ - consitiere; alquo ut gencris coiiviciaiotw, aecrc \ toruni meftdortimqtto rocmbroruin impudeoter
* aspecto gaudcbaut; cl quonira nalura arcatkitnt
^ * iibi rcwrvavil, pr a!ia qnavU vefenda re, eorum
* ! IgDOminiaai aibi volvplaii dtttebant. Porro tnarty*
- resaiitaii stri iranqwilblalem, veru pbibnophae,
. qutete manbroinni signiftcabafii. Ac m\h\ tonc * i * detnr virloa in maiiyrum medto versatts sic corain
, RMditaiera lexisse ut ne feminco qiiidein aeiu epc ctaiutbtis esposUo, propler SUUNI menli* pnrum
tamotumque babiiunt, proraus aflkercntur. Aiqnc
- iii boc pii boaiioe verltatcm eacraj Scriptura? is , FTTAU sutil narraftiia, quod protoplasti perinde FEE riftt in paradiso ante peccatttm. Erant eniua, inquti,
. , , , , Adatx atque a, ** ermbe$cebani : i , * qtrfdeut nvutqeoqtie pott iflotîcnitam et lapeum,
blem nepoiiboa majofe cutn lioneeiaiia gradv coa tigit, nempe ut iii carne cormpiibilt ei crassa cer, - ttnlea, carnis moiitoi et anSiwe integritaieui leoue^
, rinl.Deinde invictorum martyrtim terga AageiHf
. - cjodebant, aiqoe xit mignlis usque ad oasa et mc , dullaa acalpereat, ministris mandabaul: qiua quideni
- dictadtios flebant, lictori* celeiitale jusxum pna ** verleAte : eral enim inter eos sinutatio et cerUmeu
ieiproliitaiif, eoroque judicea puubaal atelioreot,
* qei plos aaeviiia cxsercrcl. Soniios ighar xerbe , - g rvm, cl incondiium murniurexattdiebatur, lyratu.is
. aimul tt carniAcibas cum clamore swieiilibus,
,
cimimsiantc autem torba divcrsis lingttts ae dia iribunaf pcrsouanle. Sed cl marlyrcs vkis , - stm dignioribus ac suavioribus vocibu3 adsotia bant: pro luctibus geniitibusvc psalmodias cranl ci
. preccs, cl in priioie acliones gratiartiro Deo: c l
iicdum lyrannis preces supplicalionesve faocrcnl,
, - inter se polius borlabaniur ei acuebani bie verbis:
*
, * , ,

c 28. Viri simul ac mulieres, juveaes atque $encs,
'. c , , : qui diviua vocatione duplcx hoc cerlamen
, ; (t st enim spiritale sioiul ei inaieriale) el pro Cbri , - slo peiiculis nos objiciinus, alacriler L T . I V C boc
^ ; - corporum pondus cxculiamtu, ul victoiia f.niius
' _
r.
..f..^..
^ .
.?
... nudi
..nosntci
....
cov ,
poiiamur,
atque ex bostiuan impetu
, - expcdiaiiius ; pro tboracibus atqne scmis, ipsa no ^, bis vulficra lutelyc suit,qua3 qoanio magte ac vcbe * munttus icrieiH, tanlo noa tulius raunteut; flacnU
, - sanguinis nos vallabunt, ac, fossae instar advcr
* ^ sariis opposaia, inandalioiiis copia iltorum inouios
obmont : paueiuia contiariom jmpetam franga > mu$. Nc dacem Dcum dcscramus, qui in mcdio
Cen. , th.
5U
CONSTANTINI DIAOONI CP5
iwslrf versatur, iroo m acie pugnat. Pbalani va- * * ^lida eumus lanquam murus inexpugnabilis; ne metix *
aiiquo conferlum sruloriim globum dissolvainus. .
Ncmo crimeii desertas mililias inciirrat. Spmaio- *
libus augelis, Cbrislo auiem agonU prarside pri- "
moiiue martyre luctam banc dcceriamus. Nequovis *
iiicidente iitforluiito despondeamtts auimiim, snl
enim Cbrislus, ob ea quae ipse passus csl, vim pa- .
tientibus auxiliari. Una veluii anhna nobis omiiibus , \
confonneior, etsi eilernis coloribus discrepamus; * ,
nain ei in uno Spiritu omncg nos quasi unum cor- *
pus bapliaati fuioius : comroulcmus invicem na- 4 *
luraw, proprieUtes licei quisque suas reitneiitea, ,
ut parem prcmii relributionem conscquamur : mat , '
quidem stt iuatar feintna?, quod atiinct ad since- *
ram divinae religionis culturam; femina aulem ceu ^ .
virtim se gerat conelantia ac strenuitato adversum \
* asperas :juveni senioris maturo sensu se mu- * , itial, senior vigore proposili jovenescat. alio , \ *
vilior oemo videalor. Etsi enim loti fluentis alios \
ab alio differimu, opibu* nimirtim, nobilitate ge- * ^ aV
neria, et digniutts oroamenlis, sicnti inler se dif- ,
forunl aiiruin, argenluro, pelles, cilicia ei lapelcs, , ,
atiamen omnca nos in umim sacrum dotiarium coa- /^, , , *
hiinitjs, omncaque taaquam unum olectioiiis laber- ,
naculum, vel arca securilatis, fabricali fuimus,
iionieii quod est super omne nomen coram geiiiibua , *
.
atquc regibu* portare dignanter aortiti.
\
29. Gemilus ac maerores voluptatem progeniloram in paradito subseculi gunt: ordincm immu- Q *
teimis, delkias laboribos acquiraroas, rein mansu- , ,
ram re periiura. Nemo cognatonim amorem Dei .
amori anteferat: ne animos demitlamus circa bn- *
miles lerrenaeque apecies : copsanguineoruin oflH- *
cia invicem impertiamur; Glias sit loco parcnlis , geaiiori sao, paier aiiiem gerai ee lanquam filias , *
erga natum SUQID ; ille quidem animi aflectu, bic , *
aulem in eo quod prodest obedientia : communis -
ait
sultjotttofiis, et unusquisque nostruro proxi- *
nio suo placcat in bono ad xdificalioncro : et alius ,
quidcm tcrbis moneat viamquedemonstret,alius au- *
tcm opere bonum pra?beat exemplum: cunclique invi-
cem spirilali morum habiui corporalem uiititatein ; . proximis suppeditemus. Chriati relibne in amaro $ , viue bujus pclago capli ftiimus ; ne rjiciamur ul
inulilps ei viles e laqucift palpitanles ac dilabentes, , aiquc ad turbulentain et salsam prioris lascWae
ronversalionis vilam denuo revolvamur; verum in . *
fa qua capii sumus sagena moriamur, ul in divinis , ' vasis, proul diciiur in Evangclio, conscrvandi repo- .
naniur. Jam tyrannoriim tormenta nibil aliud esse ,
pulemus quam inslrumcma ad morborum nostro- ^ *
rutn curaiionem; verbera tumorem inobedientix ,
ilcpriiuunt, cl putredinis cruorcs abstcrgunt: ignis
arenlem malilta) maicriem absumit, corpusque in ,
pulvercm redigit divinioii inox instaurationi gloriae-
que apiandum : gladius cupiditaluin luxuriam am- * xb
piilet, et snperbiae redundantiam cvacuet: ungu- ,
larum acamina, tanquam in asnco sigtio aspcrsas * D
513
LAUDATIO OMNIUM MARTYRUM.
5U
a peecalo tordes nobis abradeoiii, iplendidiOTem
0 , et aurosam iconcm efficicnt.
.
30. Cer vero opas est singnla perseqai Labore
', c ; * - praesenfi viiemus faiariiu) :teraponifemvitan im , mortali anteferamus, quara certe nenio aliter nier , , cabitar, niai iltam qitidem omiiteiido, banc appe * - tendo. Cnr bis omnibos quse possidemus pretioaum
; margaritara Donemimus? Quid aulem e i bie, qnc
; po8$idemus, corpore pulcbrius et preiiosius liabe * mna ? E l hoc, inquam, reliquo pretio soperadda* * - mus. Etenim ne ir. quidem justam mercis aeslima. , , , Cionem facietnus. Daplex nobis cerumen, frairea;
* duptices not quoque sumus; et contra par iniquis aimom in aciem prodimus : est enim pugxa cc
- ol meniis eimtil el aensas; nos aatem ex spiriiu et
* carne : et hostes quidem parlira ex aho iftvistbiliier
* in tenebris jaculantur, partim vero palam noa ag, . gredienies ac ferienies,nalura eeilicet nobis similea
4, el consortes. Uodique igiiur eircumspkiamos, no
in parle aliqua k u l i u r obdormiamos, cum tam
, varia et inaidiosa locU sit, toique niritiqtie lela et
, * -macbinat, nc quu boslium dical: Pnevalui adrersue
* eoe. Eienim qai noa texatit, si forte nutetnua, to, Ubaalur; namqae el loviler inclinari, oroniwoda
, , aubversio eal ei vldori jactora. Qooniam ergo
. custodia? tiobia eoacredtUe BUM, paniniper adboc
, * - vigitantis; sapervesiel enim nobis Sponaot, qi,
, ,. amorem coniemplans et labores juala lance pon , deraos, largam abandantemque mercedtm relri. .
/
.. . . * - s
t...t
i_
* buei. Uiiqoo muodus not vetoti areê primiiiai He*
. dempiori offeret. Namque exptoratun nobis eai,
, quod per corporom noetrorum et ainguinis purga liouem, fertneniaro oovani salque dDciemor oni * - verese geoerig mass, qo uoa forraenubiiar ae
, * salietur; aiqae i u divino igne, id est Spirilu, panis
, , - fiet perfecte vitaB idonous, omni malitije ei iaipro, biutis veiere ci crudo fermento carens. Deum ita . que lam corporc qoam spiritu nostro bonoromuf,
, qaorum utrumqoe a Deo babemut.
.
'.
31. His adbortatorito roburqiio adjicieotibat
, verbis invicem coniirmantes, ui posi ignetn fermm
, , - aqna lemperando duralur, nobilissinii fonUsimiqoo
, raariyres, ut par est, perdurabanl nibiloinmui
, - immoti ei iittoncussi, inflictis piagis contUntia
* animi prorsna non cedenies . quoa tyrauni com
, ^ , laccris carnibes et aangaino diflBuelce videreni.
< cum derisioae sk aJobaDtur : Quooiodo vobls
, ; > * primam hoc expertaeniuin procedit, beaiiasimir
, , ' - fUapondeniAi marlyres : Qnoraodo viciaairo apea
; - vesira vobis sncces&ii? quidem omuibus , , - peraiia qvae voa lerribilia arbilraratni, hot unvm.
, , judices, exiimeaeioius ne ibrlf senientiam pneier
, solitam muUntes, millorea liatia, aiqoc ad bifll . geodoa cruciaius miaericordia noairorum corpo , rum obiorpeatis. > c Demonstrabiiuus vobit denuo,
. - dixerutit lyraoni, quemaduiodum iramutemur.
, Tuuc ergo toiia coromoiis viribua, duce furore,
CONSTANTINl D t A W N l .
w
vetania laiu* siipaute, conlra iiwictos mariyres ** ; , irruerunt, lictoriliasquc imperarum ut oqinc - , xa
nartmi genus in eos exproiwerent. Cuncta itlico in .
prompiu crant qu* auui aspcclu borribitiu,
dictu iueffabilta, ignia, beat'ue, gladitie, nibilque , , ,
otmiino bujusmodi d<*rat, Aagrarao crudtiiiaU*, , \
.
idoloatria <b ra quae fiebaul cadiinttiim idllert-te,
32. Tutic eniiuvero ceruere eral wartyro niMer*
\ ?
rima patieutfs, el fortissimo lolerautes, caruium ,
laceraituncs, ossiutn trituras, ncrvoruo iiicisioitea, , \ ,
lnewLiorum mtititaitoftes, dbrarum spasinos, arti- , ,
culorum loiiuras, corpoium icoriaiionc*, weduN , ,
laruui ctininctiones, visceram ifccerptiQtiee, ocu- , ,
lorum ojcttioiws, crurum fracioras, liqnaitonom , , ,
vctuti toiius corporiH ei diattaciianem. Quajuam .
verla lori ibilem illam variamque sccnaw laaqoax* * ' ?( ,
piclura describent, aui omnixm ropra> 4
scniabunt! Hecte abq.iis tticeret paasjopea illas ,
leippcaiatmi fuisse quamdam, prtMttllia fulmtai* ;
busqvc iaimanlbus, id esl, crvciatibui, agUaiain:
atii biierualibtis poeuis, quae irnpioa maacui, nibilo * *
iaferiora aul tuiiiora base fuUsq iiipplici*. Stiam , , boc coroere rai, cantifices netupe, Unquam ftiriaf, .
martyres iovadcntes, siia* validat imprabiiaiia vim ,
exproineiites, ingeaiit maleficis territaates, dirisqu* , iaventi* excrucianics. Alitis eniro aliuro invoolif ,
prevertena, prima* ferro certabai, uno aibl * - seopo propofrito manyrum excidii. Sod praMniam
undeui ipsia eontigii pudor e| infaipla, dum aeo-
ct imbelU oblcmperaol duci draconl Pegna -
*
eoim
iasperaio miraculo commuuia
: ttam
caroiflcibusdcfectiovirtuui, torpore, meuibrorum* %
quc paralysis accideruni, iiecnon treaores, vcrii^ * ^ gines, anim detiquia, defaligaus labore muKo el ,
vana crucialauiii excogtiaUoiie.
^
.
S3. A l vcro lidei defeniores doloribua poiius ro*.
borabtular, a laboribus vim accipiebant, loiqoe ^^,
pericults et cruciaiuum multiludine obdurali, solis , ,
ia&tar lueebani, atqoc ul nix albeaêbant; aique , ,
ila cum raobiii coafidenUa adversariis lacbmabaiil:
t Undenam vobia tanU erroris cciU5 io popilb *
mamU incuitit? Qvla vestroe anieioea recio officio
!cllexiit Noane maniresle caniilis, voa vel sine fta- ;
gdlia taroeo pejus oddtella boaUiibtt8 pxxiri? Nos ; auiem bis cruciatllMie, Unqaam ludicrit in palae-
stra aul gyoiiiasia MediUlionibaa exerceri,xl spiri-
toi majorem aaniiatem piikbriliidiacniqae ocqni- , ratnus? Ubiiam vobis ttrmout* artlfidose compo- ;
sitt, poeiifas fabnla, docirixanin copia ? Nonne
omiiU corani simplici veritatis oratione ailent ei ;
suflbcantor? 8i ergo neqxo sermo vobis esi con- | ;
lana ac lutit*, et veairae lyranxidis opcra propti- ,
-nacttla ftdei diffracia aohrantar, ac jm lerga datis *
iacieii puderio cauea velanlea cur uobie qui per- ^ , becutkHicui patitniir vos fugltivi adjungimini, , ût vicli inagis qiiam poteeiateoi tenenies , gtoriam ,
conseqttauiiui? ftaiB nobia qutdcni biuc viitoria .,
v
517
LAIDATIO O M M U M M M t n t t V M .
M*
? ; conntrgli, Aieliur fl Cnlm WwtfrJi iPDUiia, qua*
tr.loilo i-ilami*; meliorroodeMupidgnauifMd, qnani
, \ cuirt aitgutto anlmo domhaUoj mtrlir dtfuiquo
, '|
- mura bumiliiaft, quam lubrtea eueliiiasr *
, igitur -! &equitini, et, dclctf iuscitia t ba , raiicribu* , divUia* dociruue legeu iu eordi vestri
; '. pugillaribut gpiriiu tabmo no fwibeinua : quati*
luiuimi* ieclitaulea bn\* agere ooudisiielU, S.t
* , , - vobi cbobr iutar pi aven Cribanal, boc eieutpb
^ - forriginiifti. Qitereiiam t\ nivcrso vcslro nuin*ro
. talti* viiajt ainor itmet, quaultj* ntonis propiir
, Wiristum obeumbe ? IgnU w>bi$ pfilmlc til iU
; csi; fcn um a tnciiibri Moeirto wi)ft*niiiat', ptmpu
- iw corpora latiquam atlamanieHi htcidcii* ; carnUiic* dcbiliuii poe exaniiNaiilur, u M a \mlm
,
oi , < omtaiit.a> cuMpettu aliquaittulu* iptU virlniH
; mfundatur. Kn no dlvina lcgi parcnUi pro vobi*
, . ';> - quoquc ri ore abrepti oramui cowparlicipc* voe
, , donorum Cbrisil babere volcitfc*, quia pr^ vobia
; quoquc prtiium im|Himm eapiivhaie ospe
.' itiaoimi. Quaiidiu In Urra vcrwimini, pooa qM
^. " aub terra vos naneMl, rrdiwere coiieniiNi.
, ilUrttptnm vUalo viaculuw, bi iwft:i i* )am
, $ - raius coiimcbiiur. Y U H quidmw ccu a^nUibiia ixaiii . cU, bijuiiis uiaimttxi Yerurariim aciibas dîinemiMl;
* feed a nobift capiivia, si corte vgUU, *OI?CMM*1 : oe,
, , . qttmumui, mora aU, nequo blac abealia : iu prom*
, * - piu esi aalu ac facili* ; bapiiaaRilni, luttraaiUI:
* , ' \uw e u bonoruro amma, ut, \tv\ Evaa|dii jugo
, corvicem banigne m)4icbxile, gravc jwccaiorom
, poadttft proctal w M * abjleialla* Q I M N I i farlo ku*
^. 1 -ermonef wbtoaifotentiaqtfMetn ptcie, fed tt>
\era meiu ac igaavbB cauaa a nobis prolatoa eaieiiAaiis, eia, gUaioaKxifc, ignevi luccooiliK vobe , ,
, * Mniiofen, rcoamca viribw lortore$ apponile. Tanu
. nabii ioeat maf-aaaiaiiua foriiiodo!
.
. M . Potlquaai bioc mariyret perroraverant, %crm+*/. ,
- qnc nlwtaris iw aodkDtium a v m taoqaat* apMit
/ , surdae obluraiai iunnishUE evanuil, lunc icluxi r*a , primuui tyrauni jaciilaiitfi, omni jam oniisoo qwo
, te delaUfaveraiil malUUa artiftcio, ad sttppiicioim
- duci generoto iiloa itnperanl, cum manoalo ul va rio neeis feat^re exflingaaauir. Porro bi vera in , 0 vicli adei atbkt, ad vktoria pncmia, aiquo a4
, resoluHonem in ClirUlo properantes, ubi ad deaii, , natos loco* pervcacmiii, brcvi niora a attcetJtiboft
, inpeirata, corporibot bunk lexis, in cieHm aatem
, memam inieaileaiea, ftu graliamm actiooea, pre , oea ac sappbcaiiOAea ci, qi potmi eot a moria
' aervare, eam ctanore valido lacryorrioqae t4Mii lere :
(10)
*. c ,
55. Gritias libi agimus, Domifte Iteus Si*rvalor
, , ei univerei Creaior, qui fedsti alraqoe u n n , ot
medium tiuceriae parieicm, iram sciikel, in caine
, lua solvisti, cl duo in le coadidisii, iu aoxm vide?
Confer S. Peiri Alrx^ndrini martyris oraUooen quam Moriinrua dicit apad Spedlef. t. Wl,
9
CONSTANTINI DIAOONI CP.
5
Hcei BJ\dm bominem, qula paradisum nobit teeti- fDODii oatendbii, progenitonim delectabtletudiam,
delicias ejue nobis targien*. Maturo enim viriutum *
fructo per discrhniiia afTaiiai sanctificali, ipsura
insuper, qood langere Adamo non fuil concessum, , 5 '
lignum vit* gustavimns : ac notimus Dominum , *
esse Cbrisiam, et pelbceat Cunicas nos exuisse gla- ,
dioflagetliaquodiscissas. en tibi vetere, cujus ^ nudere neftcimus, nuditatis pulcbritudine induimur, .
nullas lutt vel corruptionis reliquias irabentes, quia ,
draconem baud aslii, sed tegitima pugna vicimus, ,
el priora tlla poslerioribus sunt emeiidata. Et itte , ,
quidcm impediius est et cecidil, nos tero surrexi- , 0
mus et erccti surous ad tutum bumani generts pro- ,
pognacutam. te enim, qui exigui numero sumus *
ei inftrroi, virtute praecincli surous:fteqaeex multi- * o( )
ludifie poientia tua, neque ex fortibus vis (ua exsi- * slii, sed humilium es Deus, cl debilium auxiliator. , *
Quamobrem supra te immobilem petram, anirote , * * &
nempe aedificiom jediflcanie , idolicas procetlu
etapostasi*fluctoe fiaaiiois insur ruente* et malo- , , rum spirituum impetoa propulsamus. Deinde gpino- ^ ,
sam qtioque cartiit oostre tellurem laboriosa pra> ceptoraro laorum exsecuiiODe novantei, et sangui- .
nis rivis semen illie laboraodo injecttim irrigantes, ,
iribulorum loco praeclarum vulnerom froclam refe-
rimus, qai in multiplicera meeeis cumulum cou- ,
eurgit: quemque oec veleris culp* aeilus adurii,
neque aligtri apirtltis voranl, aequt curaruro sptnae *
Mffocaot. uequaqoam parcntom vocatioQe sa,
crblcio addicimur, sed aponia caedi noa objicimoi, ,
arieiis insur Dostrvm corpus sacfificium oSeren- .
les, qood adipe bolocauetorum pinguius videbitar , *
ei perfectius. Excipiarour iUque hodie ianquam , roaxbna obUlio, eiai minime. digol sunaa: qiuevii ,
enim faostia leiiaia esl ad eflicienduBo suavitatia
*
udorem, el miniaius esl qoantaslil>ei adeps ad aa ,
criicii tanii consumoiaiionem; aed tamen qvi tlmel
.
Doioinuni, quaquavorswm magaus evadu.
, *
,
*. c ,
56. Sxcrom effiee tenpiom, intus fereaies
Ihuribuluin et candelabrum, mensani, et vasa &auli- , , ,
ficalionis; primuni qoidetn, ut dirigalur oraiio noatra *
aicut iucensum in coospeclu tuo; alterura, oi lux *
ue tan *
operura no&trorum bominibus luceat. Denique
quam hoslia et obUuto fideliter esuricnUbaa ia irt *

ineendaaivr. Tenebrosaro auiem naluram atque in- * |,
vidam, prtncipem lenebrarum, reclorem bujut muodi
diabolum, qui de corporibas noairi oertare aatagil, , 6 custos noeter angelus iucrepet, ot ex aereoruin in- ,
idiaioroai tunna inviolati evadeotes, et divino igne
probaii, aorom c l argentum pretiosiqae lapides, , ,
permaDsara opera neque eoiDbarenda inveniarour:
aiqtie, ita irreprebensibiles conspeclai tuo exbibili, *
roerccdem promissam coelonini regnum consequa- ; ,
mur, el in sanctis locis hserediiatem, ti jusiitiaB
coroiiam, atque omnino gloriae tux posseasionem. , ,
IVumim auiem ait nobia pramiam baaiani generta ,
4
522
LAUDATIO OMNIUM MARTYRUM,
*5
; convcrsio el ilhuninalio : solve ligatortim peccati
catenis caplivifaiem , obscaralos oculos el a falsa
, religione excalos aperi, incredulitate prostralos
, erige : rinis noster canctam riiabolicam pulveris
^ * insiar profligel a roundo phalangem : cruoribus
;\ nostrts morbi acgrotorum exedantur : corpora ani * ! mns, ut lucem ncbnla, eubumbrenl: omnibus adesse
* , dignare qui te nostro ore invocant, Dcmine : im * \ pera lentationum procella?, ei fial aura iranquilla,
* , atque in portum voluntalis tuae cuucti deducanlur :
* , grex UDIIS fial viriuie Spirilus a te pastori Gbristo
, aubjectue, ei populus tuus in te laetetur. Uliqne,
- Deus liberalor eiDoniine misericors, sint oculi Uii et
- rj aores ad servorum tuorum deprecaliooem pa , \ * leittes. >
, , f \
.
57 Hac oratione finiia, humo surgenles atque
. ,
* ad eircumstantem muliitndinem conversi praecla , rissimi marlyres, roagna voce claiuarunt: Virt
* fraires, ei qui ex vobis limetis Deum, vobis sermo
, aalulis missux est, gratis salvaii eslis; naro qui
* * eraiia longinqui, onncper Cbrisli sanguineiD proximi
, eatia breve tempus esse puutoie, arctum humanaa
* * vittl curricularo, fallacem viara : qui iribulant mul , liplicati sanl: opposila in iiinere ciirrentibus offen , , ritcula : cuptdilalum laqueoa celanl saperbi vena , - lores, et malitix* anteaignaoi. Na pedes in ipsorum
labrtca via ponatU. Sudare ac hborare oportei.
. Cbariuimi, eicol in die honeste ambtjlate : ira*
. . macalatamfldemaervate: vtt* aeperitate suaviiaiem
, * C voiuplatis coeroete: lingua mediletor justiliaro, tota
* die Creatoris laudem : auris obtaretur adveraus
* larpem auditioDeoi: peregrini et bospitea cum sitis,
, jaxta divfaum moniuim, abstinele voa a caraalibtii
* - cupiditaiibus, quas militant advergns aoimam. F i * , UoU, extrema bora est, oronium finia approptn, - quavil: si quis noo eti signatus aigillo Spiriius,
, aigneiar tuce bapiiaoii, ei imroaculato sanguine
, menlale liinen inungat, ei aensuom posiei; aequo
& , enim aliter exlerroinatorem eflugiet. Neroo de sa , luia desperel : ex certamioibui noairU fiduciam
, atimile : pufchro vobis exemplo vulaera noetra sant.
* - Nonne enim teque ac vos carne vesliii sumus ?
. * - Nonne nervie ossibuaque uii coropacii, atque
* eumdem aerem spiramuB 7 Atlamea cum sciamae
. D non exse condignas passiones bujus temporig ad
; faiaram gloriam quae revelabitur in oobis , gravem
, bano eruciatoum laciaro fortiter coo$tanterque
; '* sualmuioms, el eam gaudio rapioam bonorum
notlroruni pcrpessi aamua; et denique ad necem,
, ni videiis, alacriler pergimus. Imitatores ergo nostri
* estoie, aiciiti noa quoque C b r i e i i q u i peccatnm
6> cnice et paasione proscripsii. >
, , , . , .
^. ,
58. His diclis, astanlcs mat lyribus carnifices
Rom. vni, 18. I Cor. iv 16.

f
PATROL
GR. L X X X V I H .
17
521
CO.VSi M i N I MACO.M C.P.
5A
ucuebatil inviccm ad dcmandaii supplicii consuw- . / -
',/ , :. * :
\H) \ ! :
, *
, ; * : ,
: ,
* *
.
'. " / ! Sk ! Q
59. sanclae auima?! sacra corpora! prctiosum ac diviuutndouarium auro ac lupazio a?eli- Oaov
inabilius! Clnisli bospilia, Spiiilus babilacuta, ! ' , viriulum va>a! illa cleuieuia, ex qtitbus malcriam , ! I I
corporis in nativiiatc babuislis, ccrle deuuo quhl- *
quid vrsliuui csl letuperabitis, posl bujus compo&Ui ^ ,
(iiscrclioriein , sauciificata per iiicrcalis rcc**piio- ?
xiein ! bcaia m u l i i i u d o , cl splcudor matliples una , vilut in anima fulgcns! Quibus vos, aupra wa- ! *tt ^
luras vires victores, triumpbabbus proconii* <*le- ! , , brabimus? Quibus niemoria: aeteniie tropana, vrl ;
quibus iinmonalitcr vireutibus tx pftalinis, byintm,
taiilicisquc spirilabbus, tnagni/ice vot coroois ;
p r a c i u g c m u s ? Yos bouorem parciiiibus ex Kvanirclii norma rcddidisu$ : vesins enini passtonibus
p r o g c n i l o t u x i lurptluditicni obtcglcs, dedocorc
palies libei a\islis, ei gaudiuin loco lucliis buaiamc ;, J ,
nalura coticiliaslis. Vos lcrrani iu foelum conver- .
iiftlis , qui esiis tanquaui oricus seicnus, iuauo :, ; ',
jusiitix, fclclbe in oiuni loco Itneulcs, qui ntiruci ^ ,
grcssus ve-tros in recia prxc< plorum semita mo- ,
vctis. Non palcr lanicntane, non mater capilloa . , vcllens, non liberi ejulantes, non cognali ploraiilca, ,
non amici gemenles conbtamiam vcsiram nmlit- &; , ,
vcrunl. Non solum euim cum ptTMttiitoribus, veruni * .' cum ipsa naiura pugnasiie, vii-isiia(|ue bi- , , \ idam illam, qux cl fcras el vcncnaloruiii serpcn- , liuni sacvitiaia ad inisertcordiam flcctit : naluram, , /
iuquam, quac ivrannicc iu ammantibubCiniiiel, iu&ila ,
vi pollens, quam senipcr ct ubiquc necosario re- ,
iinei. Atlaiucn vos cognaiiouem iuter vos imuuatii . ** eflTecislis commttnt passioiium vinculo col;ig:Lain; ,
[]3 ^
mirainquc concictioncui f c c i s i i s , saji^tiiiiciii sanûini misccnicb cruciatuum coiuiituiiioiic.Noiiopiim,
tton fclitilalis ainor vesiriim erga Deuni amurcin j> ,
dcbililavil : pro auro vobts fuil fidci ptobifas; pro cupia opunt, sjaritns btimiliutis : et Cbiisii oppro- * ,
*
hriuin niajoru in prclio babuistis, quam niumiauoti
, *
tlicsauros : iia:nque ?(\ tiicrccdem ro.^pcxistis, gnaii
,
sciiitoi nulio habcrcet percnncni iu cielw
s^briaidiam : vobi^
jr.cialio, d'dcU8 pio ; *
, * ,
<*lirislo : alacvilas, cordis contrilto : dciiciaruui sa ,
luiilas, tontincnlia fuit : ptilcbrttudo cotporia a
* ,
vobis crediiur, cupiililaluai uiurtilicaiio : virium
.~, .
j.i>tar, cbariUs i iattrmitate e( consummatto.
?.
40. Vos brevi bora majorem, quam vocaii illi
paljiaicbai, laboicin in viucu pcrlulislis : isani vc ; .
nialionem, Yictoresquc bcroas perqrgebant, qui sanc
alacriier cxdendos se oblulci unl: alqtie alii i iic

consumpli sunl, alii laquco iuoilem p e i i i t l t T t i u l ,
alios gladius jugulaul, alios maris abyssus exccpif,
al:i feraruin dcmibus conlriii suul, alio* famcaexammavit, alii scrris dissecabaulur, alii molendinis
clidebantur : euncli denique niortciii iu Domiuo
pjivoptaiucs quinverunt.
r
() . spcciinenellintcae iit iufligcndis suppliciis crudelilatis apuu lâtinum potna vol. IIllerciilan.
525
LAUDATIO OMNIUM MAIVTYRUM.
526
* slruin priniwa j i Ogen.torem operibus supcra&lis;
* 5.; . lihtisli cniin inaudala obfervaatis. Mulio sanciius
' , quam Abtl sauiiicir donuni obiulistis, aniaiarum
* uempe vestrartn bulocaustum : ideoquead immoT laiilalcm poiiorcm quam Ilcnoch iranslali eslis,
artavobis ei impulribilibusvirlutumliguisvaliiliore,
, ' * quani illa Noacbi, fabricata, qua vccli ab iJoIorum
\ sufiocatioiic cvasistis. Abrabaai iu typo umbi a
, inysiorium Tiinitalis agnovil; vos auicni dum pto
Triuilale ccrlatniita suscepistis, clamosissiiui veri * , lalis praecones facli estis. Mciiua quam Isaac sacri * - ftcium obtulistis, qui vcstra ciBdc rcm sacram fe cisiis. Siinpliccm Jacobi vitam, sina riialc propc * sili supctaslis. Coluinbarum iunomiii.i , vcsuam
- vilae oplimae condilionem ju\ta pr&ccpluui, assimi laslij,; domumqne illusirem cccli-siam aedilkaua*,
, \ r.ouviviuno Pulri Deo evbibuistis , vc*lra scilioei
, vulnera , bsdum quodamtnodo buoiililati* vesira)
: ; * , coipus niaciantcs: quamobrcm ct a iieo bcncdi ;, * ciionem, id estvitam xleriiam, rccepisiis. Coiiti , nentia Josepbum vici&itts, qui proierva.u actibus t i
\ - figuris falsoruiu deorum duclrinam rcpiilitlis et
, chcunijectain ipsapi vegieui, corpus sciltccl, forni * cariis corruptae incuiis lyrannis renmistis. Porro
, \ ' et Jobi lenuiiones lolcrastis, quodque illo majuH
; Cs(, ad nectui usque advcrsu* < rucia<us durantes.
, Majorc quam Moyses bonure affecii fuistis, qui gra
\ - tiae verilatisquc lcgcm acccpfbits aiquc observa, - f>lis, ct mbrum sanguine idololatriac marc siccis pc *. , dibus permcaotes, ad promissionis rcgionoi, coelc slfin Jcrtisalem, pervcuibtifi: amea tanien îguis niul / ; \ lis atque miraculis iti orcmo; id est, iu religiosa
; , vila, vires vcstras boslibus coinprobaules, et ser , \ penlium morsui intciiionun calcanroque iusidian \ -i , limu audaciam, mone veslra calcasiis 11 cxstin \ * \ ; xislis. Pro manufacta Aaronia sluia, Chrisli justi , liam ut sanclos deccl induistis; ncque sanguine
, agnorum, sed proprio populumcmuudasiis. Impio' rummoenia, et hostis urbes, garrulas nempc lingoas
; , ; atque adversarias, ct vanam sapieuliam luba vcstro , , ruin dogmaium excidistis, el duco Josue clmiores
^ evasisiis. Tum etiam Samuele sanctiores, e l D c i
- minislorio apliorcs : non enim rnalcr sed vosmet , ipsi Doo obiulistis, baud ad vilarn, sed a l morlcin
^, ' ' , ^
i.ueMficlualem Go , ,\,:: liatb non ut David fatida, scd reprubuto ab hotni , , .nibus lapide Cbrilo prostrastis. Vrsirisquc pericu lis, caput doimnaiilis draconis conlcreiiles, sic ic' ' : ntuiu ut vicioiiosi (riiimpbatorcs niaûis iaciuori / , bus coronali, suMimiorc qtiam lilias cursn, 'j"s quc in cumi sodcnlis asccnsione, cailoruin jautiaR
;], HUraMis facilius aique siabilius, virinttim curribus
* , * inxi, faclisqut^ rouiltus v c c l i ; tt domum cuni
, ,
ii.nujv.cio au^clAnim. f h o r o , t pjimDgouiiuriiui
, ; i:>Blu antctenwi tabfjriiaculuiii cboreas d u c i i i s .
:1 \ .^>- ^ *
(12)
t r a d i l !
u l
h |
e t e r n j |
v i | a
v i v a l i e
<4i; Crgo tancii bwmnei gloria coelesli fruuntur statim pnsi obiuim, non cxspeclato, utnuiic voiu.t
iCbismaiici Gr*<i oniversali judicto.
7
CONSTANTINI DIACONI CP. LAUDATIO OMM. MARTYR.
528
41. Hincaccidii, ut fratribui quoqve voslris \

aplendoris vestri partem impertfiamini quem ex in- ,
tellectuaU luce bauritis. Eteoim uoiverso bamano ^ *
generi prepositi estis, lanquam animarem lutores, (15)
corporum raedici, fldei colamna, saoerdotii con- , , ,
aumnmio, peccatorum remisaio, Eccleaiarom fuo- ,
damentam et fulcium, morborum remediuro, via- , ,
torum requies , navigantiuin guberoacutam, indi- , , gcntiam suppetiae, pognaniiam SQbsidium, eaden* , , ,
liura erectio, doleniium recreatio, errantium ducea, , recie incedenlium prasidium, moeslorum solauam, , ,

omirium polens auxilium et Hrmaa spei Uitamen.
\ , & ,
41. Nos vero, sacrum audientiam ovile, ti digne martyres honorare decrevimus, paria his certa- , mina sustipiamus, capiditatom illecebrie reaitta- , mus, lacrvmanim scatebras ceo tanguinis rivulos , <
eflundamus. Jejunium corpas vexet, ei roateris . ,
crassiliem exprimat. Yitiorum flamroa oppriroatur . inexiinguibili bonorum actuam lampade. Impietalis .
ac peccaii tyrannidem ancipiii reclae doctrina gladio
verseque Gdei armis succidamus, neqae labia oostra ,
a pcxdicauda Dei justa lege prohibeamni; i u ut ,
omnt lempore certamina maiiymD imitantes, pa-
ria praemia cousequamur
,
.
*.
45. ftec vobis, lanquain ex infirmonim nottroram
rubeto quodam eermonum enaia dona dUolimos, ,
iiiielleciualia cullus aacerdotes, Cbritli ha?redes, , divina luminaria, popule eximie, inclyti martyres. w , , Ilis ulinam precibus
vuemqae laborie
**
precibus annuatis,
annualis, viiemque
nostri fruciuni recipiatis ! baud ex digaitate vcslra, ,
sed cx nosiris viribus opellam hanc cstimantes, ' ! quam non sine vuHus sudorc vobis composuimus. , .
Neque enim satis docti samus, neqac lanto ingenio , *
praediU, quanto opus est ad talia facta vel dicu , ,
praedicanda. Alioqui et ignavi surous, el ad utiliora
quaaque torpenies semper et somBtculosi. Sed tamen
. -
voluniaii laborem sociavimua, artis accoraUe dcfe ,
cium diligenti studio supplentes. Vos peccatorttm
.
limum uobis abstergite, et illas fascolenti veluii vixi
malas rcliquias et colluvicm, quam iminaodum boc , et ainarum sxculum aecnm fert siiuque fovet. Quod .
atilem vits nobis superest, per dexlera alquc sini- F3
fira justitiae arma bene regalor, quieiumque nobis
ei suave scrvelur. Com aoten hinc digrediemurel . .
bis tumuUibua evademus, a coromuni judice inter ,
ealvos connuroeremur, aique baoc bumilis doni ,
noatri remuneralionem coDseqaajDnr, in ipso CbrUio
Bomiuo notftro, cai banor cam Patre et saocto 6 ,
Spiritn, uunc ei aemper et per sscola Mecnloruoi. ,
. *
Ameu*
c
(13) llacc contra breiicoe oostroniiD teporaiii

danl; 'uilercetsionem ipsonim aptid Deain, etbexequi aauctonim iiivocaiiooem Caibolicia crimim ficbi komialbus aa?pe cotlaia negant.
!
ANNO DOMXNt CDXXVII.
IIAYAOt .
DISPUTATIONES
MANICHiEI CDM P A U L O CHRISTIANO.
(*, BMioAtCM PMrum, IV, u. 70.)
S*btiU$ *Uquot conirm Ma*ickm*$ diipuMi****, m m priuo biblUthecm faiiemi
, fas ctitm Latimtau dotuni. Quomamêro At dialotfi dicuntur i titnlo kabiti j

Juilmiano , a*xum qnoque adammuim Unemm* tracuuu$ hujus, nmpe Ch
easm koc anno, wwu* Aprili, Jm$lmu$ unior Anguitum crtmtii Juttinimnum, qui pro
$c4m$ imp$rium cmptt taxar*, mcrtuo Juttmo. Tmmlm scriplo nolui d
ra* $4 0ftkdoxmm rtiifhm$m frammmrt.
.
xxUrtuc t w .
,
, ,

, . *
, *
.
.
,
;
, * , ; .
, ; . " * ! . .
/ r o c , * *
, ,
* ,
* , ,
; . . '
U ,
. ''[] ,
; . ' ,
* 9
DISPUTATIO PR1MA.
De animarumcr$alionc*
itssu daonira doninorum Flavii Justiiti et JUSL*
niani, temper aagusiorum, commou est dispuiatio
Pioiii Manichta curo Pauto Persa Cbristiano, sub
illnstriniino pneaide Tbeodoro. Disputalio versaia
e*t circa Manicbaicum oi Cbrisiiaiium dogma :
erai aetem Manicbaici dogmatis patronus vir quidam cjas eecte roagister; Chmilani autem alter
e nominaus. Ergo dispuiaiio iia comniota fuit:
MAN1CBAE13S. Qoandoquidem mibi tecum convenit, ammas esserationales ei intellectualcs, undcoam ipsae oaluram suam aoriiuntar ? ex subslantiaH6 divioa, qiiouiam et hane nos csse confitomur,
analiundet CHRISTIANUS. Uirum secundum Cbriaiianoruia eenleotiam nunc rogas unde animap euam
babeam aubelanliam, an alio sensu? M. Ulntmlibet. Dic ergo unde eiot anim. Cb. Vocabata endeetexquo, muliifariam a meintelliguntur.
Ye) enira tanquam ex sobjecto, vel ianquam ex eo
qui facii, rel cliam aliter a me bae vocabula accipiuntar. Qut auten varium babent aignificaium,
ea dedaranda *unt. Dic ergo eigniucatum vocum
nndt ei ts an de divina stibstantia inlelligas ? >
aubjecio inteliigo. Ch. Animae tanquara ex sub{ecto neque ex divina fubsuniia, neque aliaodo
aunt. M. Veram ai tanquam ex aliqao, num ex Dco
oant aoinwc t Cb. Nenpe tanquam ex^ Creaiore^ \i
531
P A U I J CHRISTIANI
532
est a Creaiore. Erit enim abusive pai licula loco f U . .
. . Videris mihi, ex cxsianlibus animas a J)eo facias dicere. Cli. Recie iiiiellexUli, quod non- . . *
dum dixeram, sed lamen profitcbar. M. Nec vul- , . . :,
garis consuetudo, nec recta ratio fassa esi unqnam ; -
vcl fatebitur, quidquam fieri ex niljilo posse. Cb. . .
Humanx mentis raiio, el coinmunis consueludn, *
ex iis qua* apud uos accidunt, regutam capil. Te- . , ,
niet haque interroga, quamnam de Deo seiUenliain , \
leiteas, ulrum is pari gradu sit cum hominibus, an ;, , *
impari, an eiiam infcriure ? M. Neque qualem * ; . *
bomitiibus Dcum dico, ncc deterion-m, frno voro , , . .
prcrsus inajorem. Ch. Qaid te igiuir movcl, ul
ncgeS ficii aliquid posse ex nibilo ? M. Qitia nibil ; . ' $ .
lac raiione efifrclum cernitur. Ch. Apud quoa, oro? . ; . ' . .
II. Apnd nos lioniines. Cb. Alqui cum non exisii- ? ,
nies Deuni osscpari gradu ac bomine*, cnr Dci res ; .
conaris pan s bumams demonslrarc ? M. Et ubi~ ; . ,
nam ego id <'gi ? Cb. In eo quod dicis, nullatn IVIII ,
fieri possc cx nibilo a Dco, siculi ne ab bomini- .
bus quidem.
. *
M. Ncscio qua malitia scrmnnes cffulis; ego \ero
scio,quod eiiam a majoribus nostris accepi, ct *
< onstamer reiitteo, nibil Kciuccl ex non cxstanubus , *
fieri unquam potuis&e. Nam si quid fial ex n o & x - *
slanlibus, idem in nibilum pariter dtsftolveiur. Qoid- ,
qtiid eniin e.x aliqtto Gt, in id unde p<odiii resolvcn- - ,
dum est. Ch. Ergo non quia ox uori etstantibus nihit . .
lieti possil. vim capit scotentia ttia. Quod anlem ,
ex n<!>i!o otturo, non resolvendum sil in nibilum, Q
absttrde limetur. Nam si ipsa
ipsa nibilt nalura ^ , ' ,
niliil prorsus gignilur; verum id cfTiciiur a Creatoris ti , ,
potemia, quseet preducere valet, ei perseverantiam * , quoque producio largiri; scquilur ut quemadmodura , *>
produMio, non ûaptc natura sed voluntaie produ- . "
ceniis coniigit, ila rerum factarum pcrscveraolia, , ,
non nalura sed eadem facientis voluntale conaerve- *
ttir. Alioqui vcro unde didicisii, id quod cx nihilo , ,
provcnerit, rcsoivi in nibilura deberc, cum nibil, ut tu opinaris, ex nibito unquam sit orium, neqne in ,
nihiluai rcsolulum? M. Didici lioc ex ca quod qua3 ,
ex subj^clo iiunt, in idem resoivi solent. Ch. Si iia , ; .
loqucris, ideni est ex senientia fua subjectum, aique
il!ud quo.l non csl subjcfum. M. Cur ila? Ch. Sub- . . jaccutiio exslaiitia bis qua; ex non exsUnte D . .; .1'acia suni, sicuti cxstans subjacet liis qui ex exslatt- ,
libus siiut facla, an poiiiis aliler dicis? M. Si quid ,
?x non cxbtanlibus fit, non cxslaolta ei quod ex illis ; . ,
' s i factum subjacent, sicuii cxstanlia, bis qiueex *
Uis facla fuerunt. Ch. Ergo in seiilîuia lua, ea .. " ,
qu.E iiou sun! , ronpse cuat : quo fit ui inler nos * ,
differamus non re sed vocabulis. M. Imo vero rerurn , * . .
liiAcrenlia est. Sed quia quod impossibib* csl, afDr- * , nias posibile, dwm ais lieri aliquid ex non \slan- ,
tibus, cogar uliquid dicerc quod pratter mcum pro- . .
posiluro e^t. Cli. Si locutio ex non oxslantibiK , V/cpi* ,
libi moleeta est, uon ular biaverbis amplius in \
leciun <iispuiauone sed iransferens praedictae locu- . *
Uouis sensuni in aliud vocabulum, perspicue srn- ' > , ?; , ;
533
M S P t T A T I O C C M PIIOTttO MAXItlH.EO.
W
sspi , . lenliani wara, qtnm siib lotuli.T.P non evtanlium
1. foveo, cxponam. . Quovis sormonis gcurre mcn. ; lcm luara cxplica. b. Sirni ullo subjrlo a Crealore
Evvotav fecue stinl animaa. Nimque eo senso, quo nullnm
, \ cbi subjectum unile faclne siul anim^, locutioqiio * " - que fioo rxaiaittium a mc tlicta fuil. Q"re noa
, stibjacent iis qu cx noii cxslar.libus siuit facta,
* - faquse uon exxlanl, sicuii esstaulia iis qiue sunt
* e i cxiianiibii : iieqoe nou cxsianlia resolvchlor, aicul ea, qoaesunl ex exsianlibus, iu cxslanlia :
, .
contervaultir ctiim a diviiia potcntia, utdiclum fuit.
M . Qitoniam f i qua coiumuni scusu rcctoque
. \ \
, aerinone itiiuiitur, dialeclica vi subvertere lenus,
, , laoquam %ir demonfciraiivus, aigumcniis opi * , \ uabilibus, acd ex vera rcruni uatura, dcmonsii a
. . - & uliumaiiimj* cx non cxslanlibus facUc siut. f.b. L i
, . . - benler qttod peiis agata, si lamen breve aliquid
; . . ' - inibi roganii respoiideri*. M. Quidquid \is scisci :- lare. Ch. Yalelne; in seriuonc dixrelica melbodus ad rcrum discreiiononi alque opiionem, necne ?
, ; . . . * , M. Valde quidcm. Cb. Ergo diaerciica melbodo utens,
, quara arabo profllemur rerum oplionidiscretioniqua
. . - idoneam, proposiluin meum jato dcmonstro. M. Pro . . misaa lua fac. Cb. Aniuia cuin sil iiicorporea, ra \ ( * \ \ tionalia, iniellmualis, boc eniin uiecum nbi cou), , ! veuit, vel ex diviaa subsianiia est, vel cx aliquo alio
, , * iabjfcio, vcl ex non exalaiiiibua, vct ipsa pcr eab
( SDicfDOcsl. ALtcr eniiu flcri non poiesl ut proposiiui
; aeruio dividaltir. Niat tu forte aliier ccnscs. M. ve; . , \ ristims tunt divisioiiis bujua partcs, ueque fieri
. . potesl ul buic diviiioui aliqukl addatur. Ch. Quid
; , ergo? Si deruoniraUim fuerit neqtic ex Deo e-s^
, \ ' - ammas, peqoe ex quovis subjccto, nequeabactcnto
, . ct pcr ae ipsaa, conflciiur necessai io, eas ex nox
. , , exslantibus txsisiere. M. Llique vel nolens quis . . piam, si baec demonalraia fuerint, animas ox non
\ exstanlibus exsistere cwilitebilur. Ch. Vin' ergo
; . . . \ primum demomtremue, ex divina aubslantia non
; esse animas? M. Dcmonslra boe primum. Gb. Uu , ; . denam rerum dcmonsiratio aumitur, ex ipsanc re . . rum eubbtantia, ao aliunde? M. Ilaud aliunde om nino quam cx ipsa reruin subfclaniia. CluDiciinua
; . ergoeasqua; Deo aniiiueque insunt qualitates baud
, * . . \ (> esae divwsag intcr se. M. Sapienter baec dicta smit,
, ; D ideoque bi deleelor* Cb. Nuin Deue omnino iin. * . . \ peccabilta est, aa abquo modo peccabilis? M. Im, :
peccabilis prorsus Doue. (ih. Aninia auicm itano
sc babel, an aliquo iuodo peccai ?
Manicbaius nibil ad buc icspondil; quo silcuti
*
- Cbrtstiauus dixit * Quauquatn lu siles, dc re lola
, \ - roetucns, noceasario tamcn Deus prorsus est itn pcccabilis, scqaitur crgo ul anima divina nou coiibttt
' . eubslantia. M. Ek bis lcimnalibue gcneralis consc. : .
queniia noti colligiiur Cb. Coargue, si ros ita sc
. ?. . habei, ut dici. H . Vinculis alligor, ideoque noa
\ . . \ , valeo. Cb. Eiiaraw torpns ailigatur, anima laiueu m
' - * Yincula nou esl conjecia in vcsira auteiD s:o(eu(ia,
T J ^ ri/rporis quod suaple itatttra malum tsl dcj^clioue
;:?, '.^ / \ >/
ct prrnra anima magis HXIOIIIIHI Dts|Mua iîlur
#
35
PAULICHRISTlANf
536
in vinculis potius consiilulus, quam sine bif; quan- k .
doquidem ab liis corpas deprirailur, anima verobinc , .
cxlollitur. M. Ego si a praesidibos adjuvor, dispoto: . .
cum auicm nulla horotn ope sustenior, lilentium . debeo tenerc. Ch. Tune Manicbaeorum magister ea? , . . M. Faieor enimvero me esse. Cb. Pro veriiate pa- ; . \ ttunlur Manicbasorom magisiri , necneT M. Pro . . veriiate eane, ut ego arbilror. Cb. Habuit ne beatus , ;
Apostolus auxilium a praesidibas cum vinculis essel . .
conatricius? an quia id non babuit, neglexii ua-
gisierium suum dum essct in viiiculis ? Matiicbseut , ; bic quoque ailens, nibil respoodil. Cb. Si laces,
iaterloqui nolena, causam non video; aibilominas , . .
reliqnas demonstrationes non omiuam : noodum , ,
enim argumetila omnia, quibtu demonatralor aoi- * *
mas non esse ex Dei subslantia, exposui. M. Quan-
lum loqaere, audio enim libenter, preaeriim ai ,
ad iMo/loqtiendum non cogor: etenim infirmitaa , . .
quaedam niibi incidil. Ch. Divina substanlia indivi- , !
aibiiis est: anima? autem parteg aonl divinae sub- - . .
slanlia?, wt vos dicitis. Aut igitur indivisibilia tab- * \
stantia divideiar, quod esi absurdum; aul anima * *
ex diviua eubsUnlU non sunt M. Veluti raroenU ,
ex auro, et radii ex tole, aic auime ex Deo aunt. . .
Cb. Neacio quomodo etiam non coactus inlorloqueris, , ,
modo iDfirmitalem excusans, modo ut alier Momut \ . . ,
ad dispuUndum proturrens: atlameii quod a te * - ,
dictuin est, jam disquiram. Seciione ac divisione
ramenu exauro sunc, necne? M. Auri eunl partet. " \ Ch. Idem iiaque de Deo quoquo dicis? M. Idem. ^ , ; . "
Gb. Quomodo ergo indivisibilis e*t divina aubatao- . .
tia, i in plures partes divtaa e*t, sicai iu ramenta ; . .. ,
aurum? M. Ratione quidem sabslanlitt, indivisi- , 6
bilts divina substantta, ratione lamen modi cujua- ; .
dam dtviftibilif ett.Cb. Quanam igilur raiione divina , subslantia diviaa est, cum sit iodivisibilii ?
. . ,
;
Manichaus tacuit, nibil reapondeus. Poat brcve
,
aotem silentium Christianus ait: Eliamsi tu laces, , * ,
nibilominua pneclarum hunc a vobis aesertum * *
modum, quo Deus per se indivisibilii dividitur, , .
presentibus patefaclam. M. Tuum eat aut dicere, . \ . .
ait secas. Ob. Penes Manicbaeos uoum est princi- ,
pium bonum, alierum maium, utrumqoe sternuni. ' Temporis autem lapsu ira quaodam el pugna bi$ D *
principiis inlervenit; non allerutrins voiuntaie, sed ,
a principio malo. Dt enim ipsi narrant, volanlaa *
iila videua, a vcritatis lumine rapi everiiqae regaum
auum; bonus vicissim Deas cernens malum sibi ad- -
voxsari, qaod si minime cohiberetur, et rcbus suis , ,
consulcret, fore ui a contrario iusidias paterelur, , , i u secum rationibas suppulatis detiberavil, nempe '
ui ex sc emitlerei parles aliquoi subelantia sua?, et ,
advcrsus contranum pnncipium projiceret; quod 0
* t reapsc fecil Iloc antem susceptis divinis parli- , ulis (sive bas Maiiirbxi parles appellent, sive , , , , *
unum quid, sivc scgmcnta. sive aliter ulut malue- , rini) consiilit in proprio gurgite, in se babeas dU
vinas pariicuias. Haec csi pencs adveibanum ec
B
537
DISPUTATIO C L M PIIOTINO MANICH.EO.
538
, * ' 6 Manichaeos diviua ceconomia, ei ejusdem cecono * * ci m\x bypoibesis, qua efficitur ut diwsus fuerii Deua
, - indivisibilis. Alqui si evertelur hc ercrsione n i \ * cl nime iudigens hypoihesis, Minicbaeorum quoqtie
, \ ceconomia concidet; qua eversa, manet divina
- obsuntia in pcrpetuum indivisa, quas a Manicbaica
bypoibeei coacla fuerat ad divisionem. iam cum tic
, , everterit, bonui qtjidera Deus aeu divina aubtUnlia
, , aut ita egit, quia fortior malo, malum limuit, ant
, ' quia asqualis aut quia debilior. Alqui si ul foiiior,
, abaurde id dicilur; neque etiim timuisset infir , miorem qui fortior fuiaset. Sio quia aequalii, errt
, - ergo malum bono par viribae. Hoc auiem ne ipsi
quidcm aiant. Quod si ut infirroior timuit, id quidem
adbuc eat absordiue; oam malum fortius booo iife
,
, \ . * egregii confiierenlur. Hac ergo divisione, dogmatit
- eorumdem demonstrata absurdiiale, corruilipso * , \ rttin occonoroia et ejuadeni causa : neque vel *o - condom banc oeconomiaro divisa fuit iiidivisibilio
* Dei 6ttbstaiitia. Alioquin autem, si ralione sub , atantiae indmsibilis est Deus, aequiior ut aninat
\ \ , - nequaqoani rationc subslanti a Deo slnl, ut Manichsei aflirmanl. baec qntdem ila se babenl.
* .
Aiia quoque habeo qu de proposito argumeitfa
\ *
* \ dicam. Sunl aulem bujusmodi. Si divina nubstaiiiia
) , iu mortali corruptibilique corpore babilai qaati co
* ( indigens, oerie anima ex divina aobataiitia noaeai.
, * Insuper anima qnorum babel notitiam, aliquando
patietur oblivionem; Deus aiitem quorum babcl no - , Q litiam, nonqtiain experieltir oblivionem. Ergoanima
, , , divina substantia non est. Prseterea Dous ne, , quaquam sensibue, id est visu, Uctn, olfactu, gustu,
* \ . . iodigel ad aaarum opcraiionum effeclum; aniinx
, , , autem his indigent: ergo aniraae ad divinara sob , * itaniiam oon pertiDent. M . Anima olim ratio erat,
, , - audilos erat, viaus erat, gualuserat, lactua erai:
, , \ nune auiem in corpus conjecia, facta esl acuslica
. , , ob auditum, ralioualis ob raiionem, langendo ei
, , , , oifaciendo idonea ob taclura etolfactum. Cb. Primo
, , \ quidem haud eat demooairatom, animani olioi fausa
* rationem, aul audilum, aut visam, aul olfaclum,
, , \ aut gustum, aut Uctum : bae enim ex hypotbe&i,
, ; . \ non ex demonstratione samunlor. Deinde vero, num
, , \ * Deas esl ratio, ex qua anima, ita ut aniraa qiioque
\ , b tit ratio ex Deo exjMSleos, an alitcr poiius diois?
. . , II. Et Deas est ratio, alque auditus, necnon reliqua
* \ e*t; etaaima antequam inira corpus clauderetor
, Ulis erat qualis Deus est. Cb. Quevis raiio, alicojua
, \ , ralto esl; eiquivit audilut, alicujuxauditus esi; fii
* \ * .
ergo ralio ei auditus Dens eal, uiique compertelur
DeusaltcriasDei,eriiqu6 aliqutd anle bonam Detm, cejuxett ralio que res a vobit quoque abaarda
judicalur.
Silens autem hic quoque Manicbxus, nih 1

. * respondit. Cbrisiianus vcro pottl id ftilenliam ail:
Qoandoquidero sermonis serics iu causa faic, ui oc \ , cundam exemplum prxtenuittereiur ridiorom ac
' , \ solis, nunc id quoque considerandum esl. Radtt
*, - exsistant una cum disco, ei discus radiorum causa
, eal. Animac non cxsistuiii cum Dco semper, scd cx

. C i i a i S T I A X I
9
cccotiomia, ril aii ipsc advcrsarius, aliqtiando farlrv ' , iwtl
: liauii tgilor fticut radii ex sole, ita oiiam
,
aniin-e ex Dco. Iiisiiper radit qui ex lisco srtni, \ .
nunquam in dteci subslattiiam reaolvitniur : aitim ,
aiitenfi, seounditm adversarium, in Demn, a quo al ,
gttnt, aliquando re<olvenlur. Non crgo eadctn ra- ^ ? fione qna radii a aolc, procedtiiil a Deo anima?.
Alquc hts deroom gcrmottibus dciuonsiratum a nie ! \
fuil non csse attimas cx divir.a stibstanlia : tieqtie : ;
ox aliquo stibjttlo scilicet. Nam si uicorporea rt
anhna ac rattofialis, nibil antcni iucoi porctun aitt \ ,
raltonale ex aliquo snbjccCo lil, conslat no rtnimnm :: :,
quidem ila iieri. Sod twque per sc ipa actcrna C M : / '
ett enim cnrporis iisibtts subjccla, sivc duin Dcum *, .* ,
gloriiioat, w e duin gratias agii. Alqtti si a Dcof icla ^
easet, nibil et debcret. Detiet aniem; ergo a ^ , * ,
facla est. ettim airui inler bomines, dcbct ' *
l>co aniwa laudcm et gratiantni actiottos, srd co >/ \ ,
ttoniine debetquod ab vo facfa. ait. Si eriô itcque ' '
ex divoa aubsiauiia, neque cx snbjecto afiqiio cst, , , 'neqiie per se ips* asterna esl, cmistai easn ex non , ,
exslaiitibiift ee*e, id e*l absque subjccto quorts,
>\,
aique a l>eo creatore faciain.
. .
.
DlSPUTATIO SECUNDA.
Dz duobut Mtmchaorum principiit.

Deiitdc in sccunda dtspulaiione, uoo die interpofho rx utriucque partU placilo, batcagilaia fueruni.
MANICH/fclS. Ego bodfc iiiierroganii* parles agara,
quamJoquideiii in priorc dialogo res uoslrae vtuli- C
latx fuerunt. CHRISTIANfJS. <^ qiiidcm res iu
pricirc dialogo venliialae suul, ul dixislt, non tamcn
omncs. Anlea vero oporlebai omnia convenicuie dio
qnisilione trai lare, t l tunidoaiumuoslranun rerum
inilium faccrc. Sed qtiia libi placet ut anie vcstrac
clocti xtiae cxaintui drbiuini, nostra cxpeudaniur,
prout vis inicrroga. 11. Qnibus de rebus tractanduni nunc tonscs? Cb. U dcl>el interrogare qu difccil, non qut disscrit. M. Nunc ergo discere malo
quam disscrcre. Cb. Alifii evgocedis docendi parics? M. Cvdo uliqoc. Ch. Apud itos Cliristiaaos,
nccuon et abos boc exstat firmumquc babelur capituhim, ncn pe csse aliqua in arbilrio noslio. Te
ergo oporiv'1, qttoniam discipuli parics nialuisti,
lioc in priinia admiltcrc. Quod si dictae rci domon- ^
straiionem quoquc vis cognoscere, conabor dicere.
Posl diclum autotn capiudum cjusquc demonstratioucm, reiiqaa cliam dogmalmn noslroram capitula itbenlcr volcuii tibi exponam cum propriiscujr.squc deiDOiisliationibus. M . Ex medio r^rtini
cursu, non ex prtnciplo, initium doccndi facis. Ch.
Discfiiiisuc, an doivntis ve! allerius cujnslibot nfiiciuin cs; dtccre, quodnam futurum st dUccnli
utile doclrinu? inilium ? M . DoccntU csl. Cb. Ileum
esl itaquc, quod volucro initiuin docondi facere.
M. Quoniain cssc quanlam aicbas supra nos, dic
primuiu qittnaDi fios simus? Cfi. Itec dissercntU,
on diaeciiiitf locutio cst. M. Non disco modo cd
disscro. Ch. Repctc inlcrrogationem. M. yuinam
dpyar .
,
, .# , . .
,
* . .
* ,
:, * /
,
* ' ,
,
, \ . V*.
' ; . \ . .
, . . \
; . . . *
\ & \ .
' ,
. Ei \
,
^ \
,
?
^ . ,
' .
.
,
; . . .
? \
>^ * , / :; . . , VOV;JJ,- ".:>/: ::. . , ;1
M2
ttl
DJSPUTATIO CUM MAXiCIt.EO.
nos
stimus?
.
IlnminM
flltura
nM
aumns.
M.
. . . .
;; . . H:u'l lu>c eg< volo disccrc, sed ituiit cotnpositi si. , - mtis, auaiitiplicce?Cb. Iloc prlrtrc hiterrogftlUmc tion
; . - cwiiliiebat-; sed quia tecunda eonlltutttf; alo.lu
(, * fioiiraquidam oenientla ec composlto*, In vcsti-a
* * , . . SIHJUS. M. Oi-onam paotoanud noi noti suntttMttp<vsi'i
* ot ; . - bomincsTCb. Umknam lirtmo componllor, cf ! ; luililus partibuaandissimilibu*t*E&diislmilibt-.
; . . . Cb. Ex sensibilibtig oinnibtts, an eiiam o* ali*
, ; . quot intellccinatibust . InlrilPtltt&llbiift qno. . * & , qne. Cb. Apud vos, parics intollectuale* ctim sliit
, divtnac sub&tanliae aegmcnia , ad coroprtsitioacm
* cum eontrariis faciendam roncurrere nequcuni.
* Nam per interinedia quacdam vel iiitermcdiuiii coa(raria ad composhioncm cum comrarii* a^reduni.
* .
* - Niliil vero, itiler bonilm el tnatttM e i senieniia
. . * * Viistra mcdiiim esi. Ergo ad compotitionom cam
* * * nialo, bonum, proul voi oplnaniini, non aceedet.
, * . M. Non intcUigo, quomodo pcnes nog Matiicbax*
. * . . incnuipositoft bomines credcndoa c*ie dic*. Nune
; . rnihi rctpondt, utrum pcnes vos reapsc bominea
* credanlur compositi? Gb.Omnino cx settieulia no
, * stra bomiaes sunt composiit. M. E l undc cst compositus bomoTCb. Primiim quidem ex coipre et
* .
aotma; deinde ipsse aniaue cx sais parlibus conslanl si partes nomioarc licet in aoimabue. Corptis aulcm
cx quatuor lementis coiifictlur.
, ;
U. Generali* ttl corporuro aubstantia, nscne?
. ; . . .
Cb. Qaoruinfiatn corpamm? M . Omaiinti. Cb. Si
. laia ralione epe<:tetuT, gcooralie esl cofporutn sub. ; . aianiia?An ctiam animarum geaeralia cs4 Mib ; . * . .
siantia ? Cb. Quarum, inquam rurstis, aniiuariiMi ?
* . * < M. Hominam scilirct. Cli. Lata ralione hecquoqu*
, generalis e*t. . Si itaque gcncralis esl corpormx
, substantia, itcmquo g<neralii est illa animarum iu . . teltectualis, duo neeeesario conflcitjDUir aeicrna
. priucipia. Cb. Non conscquitur ex antecedtiiiib-is
. ; . proposilionibus tola biec conclr.sio. . Quidm
, ; . . . Cb. Gf-neralis esl arborum xubslaniia, qtiaienas ad
arborum rationera spcctal? M. Generatit. Cb. Ge; . . . neralis eliaoi demcotojraai sabslantia, prout suui
( ,, eleiiietua? M. HPRC qtoque geueralii est. b. Si
, , ergo ex eo quod geaeralis cal corporum aubstautia,
, alia vero animaruiD, duo euisiunt principia; se , > quilur, ut quia etiam arborum gobslantia generalis
esi, ct alia elementorum, moho roagi Ui opori<*at
, * -^ duo principia et in bis dicere. Cacteroqui vno si
, , subsiantia, qualenua esl aubstintia, a aubstaniia
. . , , non diffart, sed eadem eat omnium siiitataiiita, uiixm
. . conficiiur principium, ai oerlo principidin <-** co
; qaod illa est, deflmttir. M. Omuis sobsiaiiiia, qtia, ' ; icnus labalaniia est, eadem cgsc crcdiim. Cb.
. " , Quaodonam generalis ubslaniia e*t? utrum ctnu
. . iniciligiiiir relalive ad corpora et aninias, aii < uai
quatcnus aubslaniia eel gpcclaliir? M. Cum qual , * B I H siibsianiia esl coiisideraliir, lunc geiieralis sub , .
taniia cst. Cb. Si crgo ex eo qwxT sic gcucra'14
corpomu animaruiuque subslanlia, duo liunt priiu ipia, sfquilur ut, quta |volius getieralis et raliMiO
sxiaiet, ttnum sH principiuoj.
1
) Ocaiihtue dtclis abusive pai-tibusconfrrpri^cos aucmrcs iu nvsfto scriptjrum vct. t. VII, j*. 86 \.
543
PAULI CHRISTIANI
W*
U. Dic jara enudealius, num ainl aliqna in arbi- . ^ t l *
trio noslro. Gh. Apud nos quidem borum divisio . * tJw bujusmodi esl: ut ncmpe aliqua in arbitrio nostro ' ,
iinr, alia a rerum natura pendeant. Et eorum qni- \ \ '
dcm quafttintin arbiirio nostro, nos creaiorea su- , \ \ ,
inus ot auctores; naluratium vero, causa et crea- * . . * ,
tor Dcus eai. M. Quaenam arbilrii noslri essedius, \ ;
quxnam iiem ad rerum nataram p*rtioere?Ch. No- . * .
itri arbitrii tuni, qtjas in legeedicunturmala ei bo- \ , ,
na, quibuf etiam remuneratio definita eac: mala * , .
qui<lem,ul irreligiositas, peecatum: boni, utreligto- ; . . .
ailas, virtu*. M. Undenam roala ? Ch. Ex elecuone ; . . . ;
M . Undenam electio? Ch. Ex anima. M. Undenam . \ *
axima? Cb. In tua senlentia, ex divina aobsiautia. * quidcra eliam mala ex divina stibsiaitiia sont, te .
judice. In roea vero aententia, anitna ex non exstaiiiibus provenii, ei ipaa mala e i fton exsUnlibxs
eque
.
M. Quod a te contra nosiram sententiam dicUim
, .
esl, nolla raiione nititur. Aggrediar aotem deroontirare, nesecundum nostramquidem tententiam mala * *
dfivina esse sabeUntia. Nam quia anima cogitur, ; , ,
non eligii, ma!a ex anima este diconlar. Ch. Unde . . ; .
estanima! M. Ex divina tubsiaiuia. Cb. Faleraini- . .
ne , animam secam forre divinam aubalantiamT * , ;
M . Enimvero fert. Cb. Estne aliquid divina aab- . . . *
stoniia fortius, qnod divinam cogere sabstantiam ; possii? Manichaeus hic voce compressa nihil rexpou- .
dit. Chrisiianus aulem raraiis : VitV admittere non- * *
nulla essein arbiirio nostro? M. Nequiqtjana : nam ; . * * qu arbilrii iioetri esie creduntar, ea prmxeisten- , .
les subUntias participant. Nam gicuti calor noster .
non tn ae ipto est, ted parlicipat ignis calorem ; el \ *
frigus nostmm aon per se eat, s*d aqu subslan- , * ,
tiam participat; ic eliam mala nostra bonom prio- * \
ctpium partictpant. Cb. Naturane corpus noslrum , . .
ignem aquamque parttcipant, an aliter dicis! M. Na- , \
tura. Ch. Veiiiumne est, an potiua imperatum, , ; . . . 'proirt quxqueadsunt naturaeex necessilate? Qoid di- ,
cas non Inielligo. Cb. Quoniam perspicua, libi ob- ; . *
scura eseevidentar, exeroplis res conlirmabitor. Si- . ., ,
cuti calor non imperatur uaiurse nostnRalege; *
uam suapte naiura is adest; itemqoe loquendi fldo-
eia non a lege, sed nalura creatur ; roalom aulem *
noslrtiin, id cst adolterium, fornicatio, aut bujus- \ ,
iwodi aliud; vel lionum, id esl religiosiUs, virlus ; * , ,
prtora quidom a lege veunlur, posteriora imperan- , , ,
lur ; siquidero igiiur baec i u participaia haboremus, , , aicuti calorem et frigua, supervaeanea foret tum , *
bumana tum eliam divina lex. Et quidem neqaa- ,
quam rebua naloralibus aut necessariis definitura ,
fuit sappliciiim vol praemium; sed tis qu* arbitril \ *
nostri sant lam paena toro morees iodicta fuit; \ ergo h*e baud naiura, veluti calor fHgnsve, fiunt. * ,
Quod si baud natura, ergo eleeiione: quod ele- ' , \ *
ctione, quid sit in arbitrio noetro, quas foit propo- \ *
* , * ,
sitio iioatra, jam doraonstraluoi eti.
* ,
. \ * / M. Quanqtiam aliqoid ease in arbilrio nostro
caltide comprobasti, attamen qaasrevera suapie na- , / *
C
545
DISPUTATIO CUM 1 MANICHiEO.
516
. . lura mala sunt, nunquam refutare polerig aal innciari. Cb. Quasnam vero a le exisliraantur stiapie
;
| ( * natura roala?M. Amtnaiitiurn moriuorum corpora
, corruiupiintur, atque adeo aute comiptionem lan * ' tum exsptraut feiorem, ut amtci a?que ti iiiimici
\ eo offendantur. Mitto quod etiam anie felorem iu
fcv * quo esi principium dtasoluiionis, ulcera qua?dam
- maleolentia in corpore nosiro fiunl. Imo etiain
. . , , siercus alque orina hujtismodi odorem liabcni. Cb.
. . ; . 6 Atqui et horum malorum , si cerle le judke mala
, , , , sunt, causa aniroaest. M.Quid Ua? Gb. Lapis quo " * que et ligna corpora suiit, cl quidem ex mala maie * , ria, te judice, suul lum lerra tum ligna. Porro in bia
* ^, * quara niinimum aoima est, ut vos jtidicatis : neqno
, * vero hasc maie olere a qaoqaam existimaiur. Ve rumtamen in animanliu-n corporibus, quae conse. - quiiur felor, rainime ut judieaiis, anima versa , * lur. Porro ot corpora sibi conatent, amma in caasa
, eat. Jatn corporum coagmentum conaequiiur disso , * lulio: niei enim coagmenutio fuisset, diatolutio oon
* , fleret: composiiionis atttem eauaa aoitaaest; compo * aiiionem equitur disaoluiio, et dissoluUonis anima
, , causa eet. Quod ai diasolvtionis principium esl f , l o r , bujQtt quoque fetoria causa anima crit. El si
- ciborum corruplio neque in lapidibna fit neque iu
* Ugnis, eadem lamen aniroaniium corporibus accidii,
, aeqaitur ul ex vi animae ctborum in aniniamibua
. - eorropiio fial. Quod si i u habei, siercorum quo, .
qae feioris anima cauaa erit,cademqueraiioneeuam
C ulcerom. Manicbaeus bic quoque valde periurbatus,
nibil respondii.
.
DIALOGUS TERTIUS.
*\ faUtr .
*
, .
, , ,
; .
; . 6 ,
, ;
. " , , . .

, |
, ; .

. .
; . '
, *
. . *
. .
* . .
* ,
; . . .
*; ; . *
1 Cor. , 50.
De divinii uitiu$que TetHmtnti ScriplurU.
Pofrl diet tres dialogut inaiauraius iait: nan cotagresau ler jatn repetito, baec commota fuii diaputariio. MANIGHASUS. Cxn ego atqtie ac tu divinas Scripturas laudomua ei ex iis dieseramu*, curea qiue to
co libro pro nottria doginaiibu peraeripu suoicoatemnitis? CHRISTIANOS. Quanam lu exiaamat
Scripturarum doctrina pro veslris dogmatibus dictt
M. AitPaiilus*, carnem et sanguinem regnum Del
possidere baud poa&e, necne? Gb. Dici boc ab eo,
scio: quod autem idcm boc pro roiris ttai dofamaii|
ucscio, M.Quibuanam magiscomvcnit, non aolum caroem, aed elian viiibHia omnia regxo Oei exdodere, juxu Pauli dictvm, qoan nobia Manicbxi?
Cb. Nostrun quoque oAcivin est caroeoa regno Dei
excludere, nogia eiiam quam voo faeiiis. Quid
igilur? Tune eliam carttem improbas, aique a Dei
creaiuris extipisT Aliaro ego mihi videor quam m
carnem appellare. Dic ergo ei tu quam ea$e caraem
defitiiaa. M. Qaam noa gesiamna vt aoimalia caaiera.
Cb. Hanc neque Apostolus neque ego camem ouneapavimas. II. Uodenam con&tai Apoetolum bane
non appellare carnem e<id aliam ? Gb. Ex ipso conaiai Apostolo. . Ubioam boc Apoalolus dicil? Ch.
Verbis illis: Neque corruplio ineonupteUun ) U 8 >
517
PAULI CIIRISTIAXl
54
oVai*. M , Saiieliautliuncappareal, cainem h a n c a b ^
rijr .
ulolo nw appcllari, cd quamdam, ut lu credi, M. 01 ix xijv
aliam. Cli. ld euiinvero et apparere, el sic nuiiifeaic , ,
videriaiu M. Hctn ergo, ui vis, demonslra. Cb. Esi- . , . .
n di4inclio caruii a corruplionc, id eat illane ab . .
\ , \
bac di*4ioguUur?M, Quiddtca*,prorsus iiitclligo
Cb. FUxe dfotiiiciio inaubilaiUivoruw a sub*ianiivis ; . ' . .
apud Pauluni? M, Uiruw llai, ignoro. Cb. Si ergo ,
insubslamivorupi differeiiiiani a subatanlivis non ; , .
uovii Paulus, bic loleni diflereiiiia c4 c o r r u - .
piiouis a carne, corruptio vero, te judice, inaubtiaa- ,
liva est, el caro quoquc insttbilanliva est, quomodo ,
liaiic carHCNi Apoaiolus, ui aia, uoini-iai, vel eiiarn , , ,
COfruptiouein iiisubstanlivam acque ac carttem lu , ;
aflirieas? M. Condasio recte sequiiur , ceteroqui ;
res lum roihi luw cliaro libi aiubigtia esi. Cb. . ,
Tibt quitktn aoabigoa , mibi non iieni. Nam si ' , . . ,
denwustro baud locutuin Pauluu dc carne , quam -
lu appuliaa, aed insubttaiiltvum aliqutd ct bic \ , ,
iuielligere, afcui de corrupiione, apud me qaidom ,
ambiguiiaa lotliiur, libi vero iu pcrpeiuamsuperetst. , * , .
. . .
* ftcai sabiilius coaclea. Cb. Nibil incorruplibile aoi iiumoiiale camcm appetlai diviua Scriptu-
ra : qiiiu ciiain nounulla morlalia el corruptibilia - ;:
,
txlra bauc appellalioiiem pouil veluli ctim dicit:
9

t Vo$ anlem in curne non ctlis, %ed IN iphiix
*; , iv xrsvpari *
, *
. . ' ,
, ,
. . ' .
' ,
. . * ,
Caro xdversui spirilxm concupiuit *, el
vicisîui?
, ,
Cb. tdeni subest aetisiif, nempe quod earnis nomine ; . , -
U ixdiaaotubiUUiam carmg quani corrupiibiiiia- *
lem dtuouvii: qiiandiu auiem corpus nostrum a se
et a corruptionc nou discedii, caro dicilur: bia vero , * dopîlis,carai&quoqveappi*llalionen abjicil: unde , ^
vere dicilur caio cl sanguis regniim Oei aon pos- ,
Mdore. lra?lrrea, a l i a m esae voluulateoi aninue,
,
quani Aposiolus voeai spiriiuni, alia deidtTia uo- ^ *
alrat woiiaiiiati*, qnac caro ab Apostolo nominan- [] ,
tur. M . Nuiiuc el Aposloli i l l u d ; infelix go Aomo, . .
q*U me eripiti de corpore morti$ kttjxt ?*
Cb. Saue ,
cai Ap .tfwli, nctfiie aliuNi prac iert aeusun : oon ;
cnioi iaiui corpu>, tR-d ul corpori* isars de- . * , araa.Ni UK Aptf*t<du* vult. M. Quid vero illxd:
* , * dej a/(am Utjem m tutmbm meis rfpmgnxnum
Ufi '

quod esseui tuuc iu carne, sed quia dc corruplttHlibu et disolulioiMi dignis non cugilabanl. M.
Cafms dissoluiioncm , ut libt videtor pro carne
Apoitobis d i s i t . Ch. Mcum eral demoii&traiv, tuum ^
aascuHare. Nuuc quta rei intclligenliam praMccup.tf i i , verius ita se babet. M. Quid aia dc ?lk>,
9
tncnM mea, et capihanum me in Ut peccati,

.qmm
. ' **< IU weiubm nuU ? Cb. Quoiiiara iibi placei bcri-
piur* lc^liiuofiiaftcrutari, dic, oio, iiura bic Apo- ,
ftiulug luernbfaforpori* criininaiui, an membrorvm , tvzt ; .
kgcm? ll.l>gctti pccati appctiatuani quac iu ineiu- ,
brt& lioeiris esi. liac ven> meailroruni loge viiupe- ,
raia, ucceasario siinul ea quoqtte quae legtu suril ; . ,
iiiapcrautur. Cb. Sawc boc senuoue cxncta Mani- , *
rbaM^ruoi dagoiala corruant. II. Quomodo i d , in- ^ ,
tom vti, *j. * GaJat. v,
17.
RUUJ.
VII,
24. ibid.
b*9
DlSrtJTATIOCl ! \ 0 <:
550
\ sjvo:a6i6}.TiTa'.. . A*q"am? .. Vn.m- pcccatum ei r^:irio vioicnterqtte
. colnb:t.it, jiixi.i M.i:ii liaoium phctta, iu animaper
. . '; . ' L J T I V &e bniia <!i\in:e siiKtantia?. parie? . Iia aane
? ;, piTtaiiim se babfti. Cli. Yilnprialtiroe Imc p*'<ca, / . lum. M. Vitup-Taliir. Cb. Qttidiii igilttr cu\\\ < ; . . - <*ali> liittperatur cliain anima, qua in pjot\ lo o*l ?
^ ; . . M. Yix inlelligo quauta aslutia ab lioc quoque le
. aigumcnlo cxpediveris.
; . '' \ .
Ch. Qnid porro aia lo de Velere Tcstamtnto,
. \ ,
, ncmpe quod illud obique Cbrietus ipsis operibua.
Aposloius atitem verbis illud criniiiictitur? M . C I I H .*; . clai adversum Yrlu* TcsiamtMitum c; unitiaiionrs
; . a?qtia seric dfrcre ncqneo, quandoqimbw iuterro \ * gaudo rcspoiidcndoque collmpiiriiur : eas lamcii
; os, , . . ' particitlatini si vobiwisexponam. Ch. Ibc singil . laiim quaBiiam tibi vidcantur ex Vftere Tcsiamciito
. ' ', rojw? \- io crimen vocari ? M. Notine dtcit Apostolus: U*
*&, ; . \ , iram opcrutxr ? Cb. Dicit tttique, idque adco ad
. Te&Umenli Vcieris graiideni laudem cdandal. M. St
. , ^ / bac laiidcm &onai, nibil crii in mondo continefts
. . vitnpeialioiiem. Cb. Lfgitdaiorem te facia, iu * $ lcrloculoreni. Erat ouimdalogi ivgula ui iiilerro*
< , . garfs quomotlo liaec veiba Jaudeto coiiiinerent, noa
. aulem ul confrariam scnlenliai profcrres, M. Age,
. . " dtc ergo, qttoiuodo ca \erba Yeieri Trsiameitto
, budi ferianlor. Ch. Quia nempe Vetua Teslamen * :: lam bona a malis disliuguil; pro cujifsque vidclio^
proposito ea rcputans, atque biaiiiium brne t!
' * \
i
* ^ make faciis occupalnr : benc ag nle laudat cl pra>

, \ . mio aflbit; iiuprobos punit, iram illis iiifcrt. Lct
, , itaque bowiinbus, qni ob suam maliliam virluti peo ., talma ant ferant, vidflui irjr \indirtaiu inferre,
* atquc b<c sensu lex iraui optran diciiur. M. Iloc
. . ' , , qiiidnu ul vis. VerniHlatciii illud quoquc lex ittbitiirjpii ui abmidaret delictum eodcra seuaii accipia ?
0$ xJleovdcQ ,
. . Cb. ConscuUMeum cst, ui verax serino, pnpur
nioiiam siue veritalis vim, ilios eiiam qui deerrare
. vctbni, i eamdcm viaiu rcdiual. M . Cbrisiu f;pctvj
. piopiio Judaica Sabbulj ob^cMvaxit, ati polius dts, ; . \ , * Mdvit ? Cb. Obsirvavil simul et dissolvtl: obser , \av:l ad temptts, solvil aul< m praîcrgrmo jani
. . 11- T-staiiietiti Vilris MtqKMC. 51. Quandiu Vcloris Te , ; . - ^ ttaiuniti tciupu^ fuil, cl qiiaiid) siii ? Cb. Usque
/pi ad bapiibmuni (.lirislus iti V<:U ris T< slaiijcsili a^vo
, ; lc^<ns, cimcta illius pvtagebat ollicia, Musaicc
, li'gi nosiri causa oltedicn.^ Siisicplo autcui ba , , plUiim, grattxfecil iniliur:, No\iqucTeslauieiili t!u* . clrinam bominibu^ iululil. Nc igitur anto bapti ^ . Miium dissoliiia a CbiUlu l'galia, noqueposC bapli , sBitiru obscrvala coinperinius.
.
, Manieb.xus bie quoque tacens nibil rcspondit.
* Sequculc autcm dio Cbrislianus, cutii ei lccia fuis*
sct confcssio quam MauichaMis pntsidi obluleiat.
, \ ibiquc d* prebcndissei Viqeri Tcsfaroenti Demn
7
. iv, lu.
. , 20.
551
PAULI CHRISTiANT
552
lauqaam malttm craduci, runus Manichxum inter-w , rogavit Cbristianus : aliusue est Veleris Teslamen- * : ,
ti et alius Novi, an unus idemque Deus ? M. Alius , ; II.
plane alque aliua, oempe unus bonus, alter malus; * ,
et ilte prior bonus, pooterior malus. Gb. Ataen- , . .
iiris ii qu* in Novo Teatamenio RCI ibuntur veloli ,
a probo bonoque Deo dictis, an aliud qnid aie , ; .
. Asaenlior. Cb. Si ergo alius cst Veleris Tesla- . .
iuenti Deus, t lu censes, ei alius Novi, Moyses , ,
auftem Veieris TesUmenli auctor esi, quomodo ,
Jeius iti Novo aiebal : Moyse$ de me scripsii
? Et
v
, *4si ejut tcripiis credemis, ulique meis credentU*.

Quomodo iiem Paulus in Epistol* ad Romanos , ;
'
ecripsii: Quoniam unu$ est Deu$ qui circumcisic
mem j*$tificat exfide,el protputium perfidein
? * ,
. Quis tenebrarum crealor esi. Cb.T Secundum , 9
Manicbaeos, Do.us bonus. M. Quomodo ? Ch. Quis ,& ; .

caAam terramque fecil ? nonoe bonus Deus ? M. Ita; . ; .
aio. Ch. Tcnebras auiem nonue bis conlinenlitr ? . ; . M. Hisprofccto conlinenltir. Ch. Qui ergo cir- ; ; . . .
cumscribenUa fecil, quidni circumscripu qnoque ; .
fecerit ? U. Sttoi aliae, pratier eae qnae apparenl, . .
leoebne extra aaXam atque tellurem ; et bae ioler- ,
]aeeal illia. Cb. Unde nobis disputaiio coaunota ; .
ffrait nain de iis qu* vulgo cunctis appareni, an , (*
de Manichaica bypoibesi ? M . Scilieel ex notione . .
conimuni. Cb. Age vero num communis notio ex.- ; ; ,
ira eflelum aiqaeteUurein tenebras alias agnotcit, ; .
cujus pars ainl istae apud nos apparentes, an boc . .
Nanichaicum potitxs comnientum esi . Qu C ,
communi ei rccio ratiocinio congruunt, qaas ' , digoa erant el iradi ei refelii diviiue Scripiorae le- ; .
siimonia, quaeque dogmatibus noslris Tavere vide- ,
baniur, accurate exquisivi, didici atque inlellexi:
aitameii a longo priscoque pnejudicio aique opi- , ,
niono absistere nequeo. Cb. Ileum erat officium vo- , , *
riiate comprobare, ineBdaciomqae coargvere:
baod tamcn meas poteataUs est boninum volunta- .
teaa determiiiare; libero euim arbiirio bomo eat , *
inatrucius.
* .
1 MANlCnÊI PROPOSITIO, PAULI
2 PERS^; RESPONSIO.
(2).
Si eontraria baud ipsa sibi opponi dicaniur, ne- j
,
cease esi invicem aUU opponi; veluii aopra, haud , dicilor ftibi oppooiUiin aed subtor. Item conA- *
deniia non dicilar aibi ipsa oppooi, sed fonnidini. , *
Alioqui iiexi qoalia aunt objecia, Ulia opus exi illa , , *
quoqoe ease, qn bi e regione opponantur. Velaii ,
i i quod auperius substaniia sit, necesse eat omnioo *
Joan. , . * ftoin. , 30.
(i) Leo Allatias in caialogo aliquot inedilorum
(apud l>qoiniuoi Opp. Oamaoceni prsf. p. ulc.)
poiiit; . '
. Initiom :
, eie. Qois
fton videt boc ipsom esse opuscalum, qood a nobis HUDC rdttiir, quanquam innostro litulo Pholino
rmpoiiiln Paulu Perw, nOn Zvcbarias Milylenenats. Apud Cafkisiuin Antiq. UcL ed. Basnag. . I,
p. 028, legitur Laiine uninni, el ona pagina coxiprebeoia, dUpulatiuncula ZacbariaB MUyleiiefiaU adverautManlcbuiD qaerodam sab iusiiniaoo. Tempus rerte cum noalri PhoUni u t e congruit, de qoa
diximus in Momto. VemiDUmen qua? apod Caniftium fil dispuUtio, do Turriaru Latinia tcbedia
aumpta, nonuifti brerc qooddam excerptum eat, ot
cum opu$culo nosiro noo conaenlit.
853
DISPUTATIOCUMPHOTINO
MANICILEO.
5*4
i tb , e* quod est inferius esse subslantiaro. llemquc &i

tlvai - xa\ , quod est contiiigens, euperius sit, necesse eot eliam
\ cTvai. ouv, quod tit itiferiua, eoeeconiingens. Cur ergo, aipro , \ - bom inprobo opponimr, ei bonum malo, et malum
, \ , boot, non eit necesse, si probum exeisiai, exsistere
, \ simal improbam; etai bonam exttet, matam quo , clvai, , que exsure : vitissimque si xubstantivam naiuram
; ci ( babeai probum el improbum, bonum ac malum ai , ttvai; mul etsesubstantiara; et si forte alterutram borom
, contingens fuerit, alteram quoqoe simitiieretiecoii ; tingens? Ntro si forte ex&feut quidem probnitt aut
, , boftura, nott exsistat autem improbum aul onalum,
, - cuiDam poterit oppoiit probum aut bonuro, cum id
, qood ab bie differt neqoe fuerit, neque nominari
; " . poierit?Qu absurda reaesi. Quomodo item con jor?jm dislinctio exsif tet, id est quod probum
, , ; improbo advereelur, si illud quidero exiistat, boc
' , auiem miQtme? Quod ai haec Ua se babent, ui et
\ , veritaa tpsa tesiatur ei praediciis denonstratur,
, piv qoomodo non roeniiuiuur,qui doo increata prin, , \ cipla nogani, wrain quidem protmm, altenim im ; probum, illod videlicet bonum, hoc malomt Qood
, ai ii ufnuuDtor qui doo principia de medio toUanc,
qxidnl ait necessarium, eot qai verilaiem vite soclani
;
babere vohtnt, duonun principiormo dograa tenerc?
*. ^ Re$pom$io. Eum qui dtmooatrare veliei ex booa
, malique pogna duo esao principia inereata, oporte , batante omoia sUtuere ac definire, qvld ait bonum
, quld?eroalom,el qooinam differenUat slot booi ac
* C malj, atquo i u propoaiiionom anarliiii initiam fa* cere. Nara qui baod iia segerit, ia nec refuut qoid , , - qnam neque probax, ted incassum verba eonaamit
, ' Hoc cura aniea non feccrit interrogalor, proposi tionem indellnilam Inlolit, onde dno ayllogUmi he , jaaeemodi conOciunior. Malam oppoaitnr bono:
quidqoid aotem oxsisiit, alicui opponiiar : exsisttt
*
, , ergo principiara increatiim malum. PraMerea, ma . , lum vei sabalaniia est, vel accidene : omiie autem
&* , * quod exsisiit, vel subtiantia vel accidetu eal:
. exsisili ergo principium increatam malnm. Opor , tebat uroon i u coosirutre priorem ayllogiainani, ai
. quis forte negaret malum exsistere. Malum oppo , * - nitnr bono : quidqnid vero exsixiU, alicui opponi* * - tur: ergo malum euisiil. Et tic deind* baae tor , monia eummam cea dtnnoBstraiain babentes, argu * &' netitam concladere alia atruciart lic : malam v d
, * * * sine initio eat, v d ab aliquo facium : quaeritur
; * uimm a bono tliquo an a malo sit: booo quideni
, . impotaibile : ergo malum a malo eai factom. Qoo ! , Biamigiinr oporfol prindpia esse iacreaia; malo , nim aotem fieri son polosl at principium bonum
" sfit, feqailvr ai neeestario exialiroemus increafum
osse maloraai prioeipium. Similiterallerius qnoqua
, * ayllogismi aaroniani raum babeotes, alio syllogi .
mo arguroentum conficere.
irjr
*
, ,
, .
P A T K O L . Gm. LXXXVIII.
Venim otnnibos his omiasia inleirogator, gimo>

lalione dupiicie, imo quadruplicis ayllogismi, sic
concludit. Ecc* id itcruiu augendi ritus causa cxpo18
PAULI CHRISTIANI

556
uamtis. tfabim opponitur bono quidquid autem " * U *

, \
eisistil, dlirui opponilur : exsistil ergo principiuni
.
incrcatum i ntaium. Papae! acumen liominis qui
1 3,
vertiatcm vitofc sociam habere siudet: polysema vo* \ , '
cabuta apod ipsum sunt mohosema : temporale,
* ,
csi absolutum : disiinclio opposilorum, effectrix
,
est diversirtjiii intcr sc rerum : quod simplicUer
.
exsislti, iil vult principium eaee increainin. Prorsus
, *
sylJogigoii summa U i n conlraria esl proposilionl,
. , quaiu bono principio conirariuih esi in eoruin aenleolia iiiai.um. lla?cego, ne caltimniari videar. enu- ,
\ , ,
cleabo. Boiiiiin dupliciler dicitur, aliud enim est
a-tori>ui, aliud faclttm. Malum quoqtie duplex cst,
, * \ *
abud proprie dictuni, aliud noinine lenus. Qtian *
quain ei bonuni uiitimquodque muliifariam dividilur : sed nondum de bac aitera re diciinus. Sumil
, * , ,
aiitero inierrogaior indiiferenier, poiiiis, de

aeternis concla pronunlial aic : si probum iniprobo
, opponiiur, el iiiiprobum probo; et quidetn rum
, ,
nonduin dixcrii quale sil probuiu ei quale impro ,
bum. Praelerea creato bono opponiiur maliim,
*
nerape prout feri proposilio, non tamen eliain bono
auerno : ts auiem et boc lanquam universalc su , ,
mit, ciiin it paniale. in*uper ex eo quod a bono
,
dislingtiilur iiialum, a malo aulcm bonum, con , ,
cludil ea simul exsisierc, ita dicens;nani si bonum
; quidem cxsisiii, non exsistat auiem maluiu, cuinam
opponi polcril inalum? Tanquaiu s i l impossibile 6 ,
eese altquid prius, ei deinde d i s i i n g u i ab alio, ma~
.
lum lanquam exsistens suppouil, absoluieque illud ^ * , \
, > ceu ttiernum inducit, t Deo coexaisiens, liis vcrbis
quod si baec ita se babenl, ut verius comprobal,
; "
nonne neccsse el duorum ,principiorum dogma sla , ,
luere? Dcinde ciim ex dalis propoutiiouibus opor " \ .
terel concludcre, roaluin cxsislure, coneludil hoc
diccns; oxsistit ergo principium incrcatum oialuni.
Quid ais, amice? quast si quid exsistat, idem
, ; , \
prorsus et principium ail, et incrcatum. Quid ergo
* , \ . facierous plantia, quid singulis animaniibus, gram , , ,
malic, rbetoric*, philosophiaB, rebus reliquis
(, , \
alqne artibus,'ne singulas enumcrem? Numci liaBc,
, ? ;
Ipote exstatcntia, teprincipia appellarenon pigi? ;
E l quomodo duo principia, el non poiius mulia,
\ , * ;
increau? Quonam abiit egrcgia illa Mauicba3oruiii
t , religio, tiqutdero principia mulu sunl, noa duo 0 , * ; "
increata? ^, uulliim sibi ipsi advcrsetur, sed
,
compari Uiiium sito. Eslo, substantia aui accidens
*
aint comparia contrariorum. Eslo, malum sii, et
*
bono oppositum. Esto borum distinctio vera. Quo- - \ vp^
mcdo binc duorum increalorum principiorum
[] <
dogma slatuis? Quid in prioribus dixeras propoxi ; ;
lionibtis? Quam neccssitatem statueras, cx qua id
, ;
sequaiur? Aiuut roalum id csae, quod oppoititur
* .
bouo. Aiqui muha smiC niutuo conlraria, sufibcanti
,
aquae ignis raii>iicns, ul vos loquimint, ct igui aqua,
, \ uScif
arido huniiduin, gciieralioni corruplio, corruptiani
, , ^
gaoeratio : neqoc binc lamen mulla e & t principia
, \
incrcaia dco-enuiis. Uuomodo crgo ba?c omuia, olsi
> . *,
invicem naiuralitor conlraria, cx unoprincipio esse
?:, ,
S5T
DiSPUTATIO C L M PHOTINO MANICH.W).
5; 3
; ; to qaeuui, lionum aulcm ac fualum, quia aunt *:
, ; * , , Iraria, non queum ? Alioqui voro, quomodo, sode*,
senlis oiiimtim prope prieca* lahs aapienihim
, d mato qii:eslioiMini, qai el iUud fsse revera ma \ - lum cl bono oppostltim conecdnnt, sod quomodo f l
, \ - undefial, invicom ronlradicunt. bi quidom vcre;
; * , libi autein mali exsisteniia, pro ejus causa esl; ejus
, autcm opposilio, insiar roodi est. Imo vcro lolum
, * - pertnde otium a te repulalur.
.
Profccto h*sc snfTicereiit ad pracedenics proposi* \
' , liones rcsponsa : iiilsiloniinus capilula qusedam com , posni,qu modo qnident conceduirt opposiuim eate
, , - l)ono inalum, sed simul demonsirant, mattun neque
* prinripium cssc increaium, neque cum Deo cocxsi* - B sicns; modo autem , quod bono opposiium malum
, tion s i l : et aliquando comprobant, quod etiaiu ex
* \ dictis a Manicbxis, duo iucreaia principia nou sit
' * , necesse dograatizare ; aliquando autero necessario
de bono el malo dogmruizant, iitrum aliud sii esse
.
aliqnid , aliud \ero alicui esse opposilum.
1. Nam csse aliquid, rcferiur ad s c ; adversari
'. , ' *
, ; * \ , aulem, perlincl ad aliud. Prius esi auiem quod re * * * ferlur ad se, illo quod ad aliud. Scd taiuen baec duo
. ; coexsislunl. Quid ita ? quia quoniam oppoimur bouo
, , maluni, malo autem bonum, bsec coexsialere ue * ccsse est. Quod id non sii necesse, propierea
, quod invicetu sinl opposiia, necesse esl duo credere
, - principia increala. Etenim iucreata principia coexsisto.rc invicem neces.se est.
.
$. S i , veluti cognilio oppotiiorum cxstirgic ex
. ^
, comparatione aftorom oppositortnn, ita eiiam exsi eteutia oppoaiimim ex comparxiionc tontlsiit difle , reiitnim , quidni mtilitani caasara sibt prasiem op; \ , poiita ? Quod si iuvicem oppotiu , mutua causa
, . - ftunt, quidnt mafi causa si( bonutn, el vice versaf
Quod c*t absurdum.
; " .
3. Si cx coiuparaiione fippo^korum, exsittentia
*. , , ; ; opposiloruna i i l , quoiuodu difffercntia eonlrarioruui
cogit cofKîstere muluo oppogiu?
;
i . Si Dex non roagU scit pwsenlia ei pmteriu
'. 6
\ , , quam fuuira, cur $U impouibile iUum ticuii a pne, , aenlibusct a preieritig , ita eiiam a fuiuris diilin ; >
Quod si non est impoKibilc Deum disiin fuere a futuris, cur quia disiinguitur a malo bouum,
, necease sit malum este increaitim ?
,
;
'. ,
5. Si prins creato esl incrcalum, id esl aelernunt,
, , et deiude crealum , id esi prirne quidem ollm noo
, , cxsitlens posiea fadum ; disiiugiriiur autem a creato
iikcreaium; quomodo uon aliqita ferie raiione, anto
* \
quam aliquid essci faciuro , dislitiguebaiur a pra>
; scnle crealo increaluin i El si possibile esl, ul ali , qna raiionc disiiugualur a nonduin exsisionlc iri ^fealuin; quoinodo iinposKibilc est aliquo '
dislingui a noiiJum malo id quod aMe.rnum bonatn
. ;
:J9
PAUU CHRISTIANI
560
6. Si prius incepio eai non capitUD, ct poxteritu c*. E i *, xx\ Bottnou coeplo esi inceptum; dislinguitiirqae I ince- pov , ^
pto non coBpium, car non aliqua raUone antoqvafli , tliquid esset inceptom? Et si possibila est aUqua ; \ t l * *ratione diatingui a noudum exaiatente inoeplo noa ,
captnm, quomodo impoisibile sit quadam ratione * )
distingui a nondam exaistenle malo bonam lncret- ;
tam?
7. Bonam tt increaium virtaie propria, lUud
quidem babitom demoDsirat, increatom autem piivaiionem. Alque ia hoc iavieem differunt : sed
differenti modo, non discrepaot iaier se. Quaxdo
onim et quomodo boaam, aimilicer et iocreatuai in
Deo distinguiinr.
\ \
, . \ *
* &
.
, \ , \
8. Si possibile est ereau quatenuft snni croata ^ ff. , , \

, ,
t* non ccepta qaatenus lalia stni, esee terna
posaibile qooque erit aeternam quoque qoaienui atfttov atSiov, .
eternum esse creaium tl ccfrptam. Quod t i boc , alierum est impossibile, priua qooque fieret bnpotsibile.
*. [] &
9. Si qoaevis nou creatio noo fit sine anima , l
vos putatis, anima auiem nou tenper exaiaiii ia * , |
materii, quomodo sleina erii creatio, qua abtqoe , 1* aniraa fiai?
10. Si alia quidem est a n l m propria ereatfo,
,
alia autera qtue iine anima fit; e i i i anioue qnidm : xwk* * *.^ ** **st nou creaiio, qua aatem sine anima Igooratur; , .
cur ex ineognitit facit dtmomtrmtioBea, ea alia xaufcai e m t i o M , pnaier cognitam, demooatraiis propoai- aviooturvooiv poxciilonem auamf
C ;
i l , Si increatus est Deus, qraia aine creaioribui;
/. ,
et si absque principio qaia caret eiordientibaa se
,
et probas, âia non ett improbai; et bonus, qaia 1-, \ * roalui DOD ttt; et ai diuiDguiiur a cretiis, qaia ,
creantet noa hobet; el ablneeptit, qnla nemoei ,
originem dal; el quia uec improboi ott oec mxhu, , ),
diatiQgaUur ab improbo ac malo.
ift Et cTvos
i i . 8i poasibile ett Demti anie ea qua Mnt eretu
esae increatom, ahnulqxe non dittingoi ab incepUs; , poiaibile aiiqae erit etiam ante id qnod inprobun * clvai
e&t, esee probum, neque tamen dittingoi ab impro- , avrtliao^JLfaoax *
bo; et ante malum esae bonum, oeqoe Umen dislio- ,
giii a malo.
>
15. Sidectt Deom bonum distingoi neoessariotb \ ,
' { ,
eo quod proprie malum est, ei increatom a
.creaturis; conventeniiftsimum esl disUngxi ab i i i ( * qut) ex ipso sunt per ereatioueoi, vel futura ex eodem *
, * sant protit volaolas luleriL
.
14. Si cx uno priocipio aunl elemenu, proot
*. * ,
vos dicius, baec aulem invicem adversantur qao- ,
modo ex contrariorum oppositione duo increata ;
exsistunt principia ? Namque hstc, licci invicem , * ,
naluralilcr contraria, ex una maleria sunt, ut *
credhrs.
15. Si quemadoioMlam elementa invieem advcrif. Et ,
aoiar, &ic eiiam bonum roalo; vicissiro ambo ex * \
1100 prinoipio crunt.
& .
9
56*
DISPUTATIO CUM PHOTINO MANICHiEO.
W2
of. St *** , \ 1*. Si geueralio et corruplio inler se ad .
verMniur, principium et flnis erunt alicujus xubjecii.
xm\ al
t \ Si ot lux tt tenebne iovicem saat contrariae,
, - aic duo priocipii iuler oe, locos alierni* per.
muubaQt.
*.
S% Si ut morbus aaniuti, i u milam opponi , , lor bono, ei vicc verea, babitua eraot OBIUS sab.
Jecti.
*.
4*. Si ul album el nigram iu sibi advemntur
, .
priacipia, accideoa eninl alicujui sobjecti.
'.
8*. 8i ut virtttt vitio, duo principia invicem oppo , nonUir, recto factom et delictum eniat aiicujua
sabjecii.
%f. H ,
16. Si oeque ul elementa inler ae, neque ut gene
_
% .*,
\
" * ratio
^2et corropUo, neque ui.albura
.11
.
el.nigrain,
neque
,
, , l lux ei tenebra, nequo ut morbtu el lanius,
aoqne ot virloa ei vitiuin, opponuntur invleero duo
. - priacipia. Mam cootraiia hiaee modia nobif reputantor conlraria.
* .
17. 81 nalaa Manicbattrum prinapiom, bono
.
, qaldeai principio opponitor, creainrfa umen svit
, - Boqooqoam, ergo paoem fovot cum natli ex ,
* ! , boUon aulem com boao gerit priodpio. Quod
; ai ito to babot, qooroodo qu ex ipjo oaut,
, ^ - pofoxnt Invicen ? NbJI eaiio, oi modo pooom babel eoxi cnotorio M I I , beUamia Iavicem generai.

i . 8i oJbH eoBlrarium, djiobot conlrariit opaf. ,
, , - |^7, OMnom principium cum sit uauni,
G booo sirnol priocipio oivortatar et cteatoria ejus?
xtcTai | \ ;
*. , ,
, ,
* ;
!
, .
; ,
*.
,
;
, ,
, '
, ;
19. 81 temjB ott uti reapso eat, contraria noo

aecvm aed com aliU pugnare, quomodo malum
piiucipiam lecniD pugnal, ut vos didtiaT El ei oibil
coolrarioraai lam sibi tum alii adtersatur, quomodo malum principium el oibi repaguat el simul
booo? Sic enim principiuai erit ex prindpio, quod
efl abaardam.
t
iO. 81 Doom non deeei contraria facere, prooi

erealona oolent, qoomodo oum decet aliqaid ad
proprion umm ex ae gignere? Et gi Ule roinime
OJlindigeooqol ad aUorum usum aliquid facii, ille
eonlra eat indlgent qui ad proprium; quidni miniioe indigeai Manicbxoram deus, qai ad proprinm
1* aaom generat, oi ipsi aiunt?
Sl. Si malum principium babei commune cum

bono, ei ut sit, cl quando, el abi sit, atque omnino ul sil principium; oieuli. otiam aqna babet
commuiie cum igne quaienos et est, eteiementum
eei, repugnal auiem bono tanlam, qaalenus malum
bono, sicul eliam ignis aqo aecunduoi calorem
tantufflmodo, ex uno principio erunl ambo principia: naroque igoit et aqoa ex vno ambo suol
prindpio.
1% Si Dolliim conlrarinm ornat compar suum
xp.
, * , neqoe necesaiiate neque usu, bonum autem princi * * pium ornat maieriom necessario, non cril sanc
- materia conlraria boo priactpio. iain si maitria
*. ,
, ,
\

,
,
-
.
.
PAULI C H R I S n A N I
*
est coutraria , quid jam ett initio carens et , (
couirariuiu nialum ?
;
23. Si < onlrarioruin copula necessario ambo deinnnsirat, noa cruul hxc ex couirariis piincipiis.
Nain quanium nalura differunt, lantumdem notione
cofigruutil.
24. St ex elemcntoruni repugnantia iiunt plaai x ct animaiia; orilur autem ei principiorum repugnaiuia oibil, non rcpugnant ergo, ul vos diciiis,
elementa invicem.
25. Si nequaquam aeque ac Deus bouoratur maluai priiicipium, quod tamen vos dogtuaUxatis Dco
coe&sistere; quia in crealit eliam sunt paria teiupore, inaequalia bonore ; el brevig aeiaiis si natura
ipectetur, honoratiora nibilominus longaevioribus,
quidoi erii aliquid, quod ante increau collucet
creata prlnctpia?
2G. Cuncta enini creata eo ordinc qucm Creator
tatuit gutarnantur. Qaoruin non rsl immortalis
>ila, borum viUi op|K>nilur mors. El quorum non
est imroulibile bonom , liornm bono opponitur
malum. Cujns vero iiiimortalig esl vita , hujus vitae
non oppetiitur mors. Secus anlem cujus csl immutabile bonuni, bujus non opponitur bono matatn.
27. Qttorum exsisientia esl cx generaiione, bormn
feonum uaturale est. Et quorum bonum cst ex crealione, horum ex repugnanlia esi nialum. Quorum
vero ex naiura eat bonum boruno haud ex repugnanita esi malum.
28. 8i vult aeiernuin bomim esse, ulique el
jpsurii lualum aelernuin. Si miuus vult, et tamen
e*l, idque agnoscit, conira voluniateui semper patiiur auernuin bonum, non babebit conlrarium
malum. Nibil enim coiilrariuin oimii pasaione
vacat.
20. Quale agnovii interrogator bonum, cui adveraari ait malum ? Quale ilcm novit malum,cui advcraari dicit bonum ? Ergo increaia sunl creala. Scd si
increala dcmonslrct lemperaniiam cssc increalain,
cooltnenliam, justitiam, imo cliam adultcrium, fornicalionem , ei pucroruro amores. Quod si baec
creata, cur quia adversalur crratarum reruro bono
roalum necesse sit Dci quoquc creaw adversari
uialum ?
50. Si qaafi aceidunt crealis, tiecessario accidunt
Deo; Iiatc autem accidunt creaiis, nempe generatio,
corrapiio, indigenlia, peccalum, aique, utstimmalim dicam, pa&siones, cur non btec cadem lleo quoqne accidunt? Quod si haud necessario accidunl
Dco, qu creaturis accidunt, cur proplerca quod
treatHrarum bono adversatur malum, uecease sil
eliam Dei bono adversari malum t
7. Si Deui e*t bonum iucroaiumque principiuui, ileiuque Deus est eiiam roaltim, ul diciiis,
neque latoen hxc ulrisqve acciduia; cur necesse
aii hxx accidere luoa iucreato booo, luoi etiaia
iocrealo ?
y
*. ,
,
.
\
\ *
,
, .
'. *
,
,
, *

;
\ *
* ,
*
,
,
\ ,
.
\ * ?,
\
, ' *
, "
.
'.
, \ *
, , \ ,
,

.
'. ,
; , ;
* * ' , , ,
, , ,
. ,
,
;
'. !
, , ,
, , , \ ,
\ ; *
,
,
\ ;
'. \ ,
, , \ *
\ ;
'.,
565
DISPUTATIO CUM OTINO MANICII.EO.
32. Si in creaturis digressio a beno ilt mali p.iu. >
, * cipiiun, ct resâlio mali srepe principiiiru booi fif,
cur Dei bontim, ut increalum, sicetiam et imtuu ,
- , , tabile , advcrsarium noti babcbil malum ?
, ;
35. Si malum nihil alitid est, quaro in alter*
'. \
, ulratn pariem digressio, caret vcro bacDeus, quo, , modo cnjus rei babel possessun, bnjus babebil opposilionem ?
;
34. Si seciindtim subblanliam praexsisicnliuiit
\ *
\ , principioruin in crcaii*, lum bonum lum etiam
- malnm, lanquam ex pracxsisteiitibug elemetitis in
:, \ , rebus faciis; luro calor mni frigus , ex uno princi/ * pio subslanti eruol, ex quoeiiam bontiro ac malum.
Nam et aqua cl ignis, unclc calor el lrigus, cx uno
sunl priucipio, ul vos putatis.
, , " .
35. Si secuiidtim parlicipaiionem prxexsisleiitiuni
'.
\ , principiorum esl in rebus creaiis lum bonum Uim
, eiiaai laalutn, quomodo poena quidcio peccantee,
; \ gaudio aulem bene agcnies dignos censcmus 1 Ei *i
, secfindum participaiionem habcraus iualum, qao\ , - modo fcbricnlem quidcm misericoi dia ct compasionc, cuni auiem qui irascilur vitupcrandum cagii ;
gandumque ccusemus ?
'. \
36. Si oemo ea quae ex praeexsiaicntiura nalu , - ralium parlicipatioim uecessario accidunt, lege
, * - vciuit, tiunienhn baêcx necesaiiaie, curinjitstitiam,
- vel iiupictatem tuni di\inx tuin buntaux lcgca
;
velanl ?
'. ,
37. Si ea quae a jure velantur mala, veiuli bla, , \ spbemia, injustiiia, et omnino impieias ac peccaiuiu,
, , quibus etiam poena dccreta osl, absque animat
, coneurstt non liuot, quomodo aoima non cst causa
, \ vetitoruiB a lege malorum? Et si aiiinia causa Cftt
; \ vetitorum a lege malorum, quidni sunt ab anima
, ea quae jus velal mala ? Quod si ila est, quo ; \ , modorerom iioiiliam babet isqui inierrogat unde
aint mala ?
;
'. , \ 38. Si inviti poccanus, ci si abaque noslra
, voluntate juslificainur, cur ptaciimur cû si volen , \ tes peecavisscinus , ei boois afficimur ccu si pro ; , posilo noslro fuissemus jusliiicaii? tt l i aliemm
;
voluntarium e&l, quidni volumarium ulruroquc?
'.
39. Si melius esl pbysica necesiiuie agere
, qnam non coacla faculiaie operari, melior eti
, * qna? aecundum pliysicam iioceaeiialein agit ma . * teri^, quam qni arbilratu tuo agit Deua. ûod
, deteriua est ex necessiUle agerc, quam eponie
, operari, quidni a re meliore Manichaei aver * iunt hoinines, dum eos voluniario arbiirio spo ;
lianl?
40. Si reprebonaibilia aecundum Manichaaoi
'.
, eat Deus, alioqui irreprebensibilis, quia male
, acluros praescieos nibilomiuus in viiam cduxil,
, reprebensibilia vcre est Maiiicbxorurn Dcus
* qui, pravidens ftlioium suorum futura peccata,
, , \ tamen eos. produxit iu iucem. Ei si cum cos
produxerit, non est causa pcccaioruoi; quomodu
867
PAULI CHMSTIANI
56*
erus Dens futurorem hominum crimini pne- *
acteng, el nibilomiout peccaturos creans, ctust , delictorum sitT
;
4i". Si bonus Deue fecisset homines bono *quo
'. 1 6 *
ac malo agendo itnpotenleo, utique ipse utrumqae & >
!n Hlis eflicerei, ei Deus ipse bonorum malorumquo *
qu ab bominibus flunt eausa eaget. Quod ai bo- * 4
nnnes td utminquo Jdoneog effocit aeqoitar ut * * utriuBque ipsi auciores sint.
,
.
42. Bonnm duplex dicilur, aliud nempe in Deo,
. ** *
aliud in creatis rebus. Rursus bonum Dei ia duo , . \ ),
dividitur, alivd natura, aliud crealion*: natara, * , * f*V
quod in gubsiaaii* exeeUenlia ooosialii: creaiioae, , *
quod in factura,creaiione providentiaque consptci- \ tur. Bonum autem creaturia parlira mturale , (. , ,
panim Toluntarium, parlim deniqoe usu. Natoralo ,
quidem, ui iptas crealioneg, quod idem egt ac ia * \(>
creatione specutum, uempe io rerem crealanm , > *
oatura. Usu, l divttitt, principaiag, inopia. Qoa*- , , propler hsc modo etiam tuni mala, modo wteau , , Volunurium auiem, ut religiogliag, jugtitia et 6tta \ , \
generaiim virtus; deoique usu, ut oerpens qua- , , teoug esl noxiug, febris, faroes, peccatorum pqttt*, , , ,
et alia hojuMDodi, velali ad reiigiogtlatofli ejndienlia. , . \
Mala qaoqae dupliciler considerantur; nompo d , ,
proprto et appellative; proprio ot reUgiogitas d , *
peccaiuflQ; appeilalivo : ut aerpens, fames, febfia, , obv , , ,
peccati poena, lerr moiag, et bia oioiilia;fW , , \ *
revera quidem sunl bona, eeoquse ad religioiem C piv , patienteg, aed oobia repvtantar m l a : ,
velati leciio, medica pbanBaaca, qtut mak * >( quidem videatur grift, reapae tolom bont ount. , ,
Kam el ipoonua bonomiB, alla per ao ipoa booo * W , *
otxnt alia ftro proptor T^maoqoeoiia ox ipsia ' .
boika.
9
MANICHJEOROM BLASPHEMIA.
IfANIXAlQN EUASivlMIAI.
45. QOXB cqm iia tinl, Manicbtti bonum quidem
. ,
qood exiniiam divinae BubaUDiiae partem exbibet, Ancontemnanti dum id par malo ease asseverant, in* , ^ ,
digeo&que ot inarmam conAngnnt: bonum vero *
quod ia ereaUoRe et prorideniia coospicitur a booo \
0oo aBenaoi maleflcii oomine beneflcium appellan- , , f *
let^Noslram vero oataram el vilaB asam mali prin- D
cipii effccium eose contendam: quaeque ad Tirtu- \ *
tem docunl vel roeliorea DOS faciuni, lanquam RMdiiias effluvium Iraducant: ?irlatom in SQiama , ^*
ac ?itlum ttuporem naiuras, DOD volanuiis faclum \ , , '
eose definioot. Jam vero si qui i u dognaatixanl, so . ''
, veriutia coouiberoalet easo jacunl, aini
, \
eiiam ltaiiicbati veriiatis alumui. Oood oi
* , cooira esi, iolelligat qaitqae ooBsequenilaai.
.
*. ,
44. Si bonan subelanua sii, bonua vir proriX8 eril contiogont. Si ilcra malum ail sub* * \ ,
auniia, malaa vir seque erit coniingens. Quod . ,
bonos vir gubaUDlia eit, bonom eiii cooiin- %\ ,
' \ \
gcog : parilerqtio si roalui vir sit subgtaniia,
509
DISPUTATIOCUM PHOTINO MANICHJSO.
57
2 81 , roalvmerit cootingeog. El de bono ac malo ideui
, dicendvm esl. Coniingens aaleai nunc dico noa
quod eonihigenter accidil aeceasitate gubeun .
fia, ted quod gponte comingii ia ralioualiani
creaiurarum actibvs.
45. 8i principium oportet accuratiasiman babero
*.
, veritalia ootiliam, Manelis aotera impkias cuin
igoorang oodo aiiii mala, irreligiogiuto nitalur,
* car adeo svat ignoraaite alqoo irreligioalUiit
, amantes, qai Manetig pravae sedaa adbcrenl?
;
mOPOSITKMIES CHRISTlANiE ADYERSUS
MANICHJEOS.
DPOTAXEIX XPimANlCal
MANLXAlOn.
Hov fx , ,
Qatdquid ex aliqao ubjecto fift, aat namra
, * , tjfli arto aut eleciioae. Nalara quidero, ul
, \ * , et bomixe bomo, ei fraoMBto fruoMnlum. Arie,
, * I textrina voatimeoUiai, oi ex arcbilectara
, doaxo. Eleciiooo velati ex prioribuo uaivergam.
Venunlaaiea ex uxaqatqaeoaiera noo multie aeqao
* dhornc cojrtraria naiuraa fiunt; vehni noa
, , it ex boarioio aalara bot, o, aqaa, igviis atquo
, Bueoo. Shailiier et ex oiDgvUf artibtjg baud iani
, dfverox) et cotiirario) auUcria), cxm sil ars diversa
a maletia qaa per ipeam traoafigvratar. Exem * pli grotio, aoa it oxtexJriaaveliva, aod ars eioi , sienlia vellera ebboral, cani ipsa lajaea diveraa
. ' oil velloribag. Qaod aaloai eliam ox re vo , * * , luotaria, iton golam baad coDirartx* aauir*
.
iaot, aed ommno nvlbc, BOBJO aoa videt.
*. * - (j f. Hig ila eoRstitvitt, ea qaae ex materta
, , , nuat, vel arte vel voluataie. Jam oi naiura,
' ! , , qnomodo cuia ail uaa, mulim ac dlvors coa ; trariaqoe uaturae ci ipsa fivm? Sia orte, pii , ; BK> quidom quisnam opifbxt Meno onim oimnl
. eat opifex maieHa. Doiodo quomodo oecun \ dum tecbnicojQ rauoxeai ex tina ojateria HHIIUB
; oe dimsc et cootraria facua oxoi naUiraT Sio
, , deniqoe votonula, qaonodo ex volxnuio ieni
, BOlane? Qood ol xoqae natara wqme voloxtala
aeqmo arto ioal qm matoria , dic qoo;
iooi qvae tuioria cooouni?
p. ,
, , ,
, '
, *
, ;
9
,
;
. , ;
, ;
;
*. ,
,
\ ; ' , -
i . Si qnidquid aliqao oobjedo 6t, aol

xaliira, out arle, aol votvnute fit; reram oo>
iem diferontitt cooiraricqoe aaiarae, neque matra, Beqoo arte, Beque voluniale oaai factte,
quomodo ex allquo oubjoeto, renini aaiaraa
facue faeraai Qaod ol miaine ex aUqoo oabJecto, rerum natune fact fuernni, dic aadeaaai
oiai facUe oalare ?
3, Si loeo subsiantia est Dcus , quidai sil
drcuroscripta subeianiia Dei Et si circamscripU
est sobstaaiia Dei, quomodo cogooscU univertan

f ubsUDtiam Deus ? quumodo Deus , aubilOBiia
Deut estt
4. Si iaesseaiia Deue est circamscriptut, i a
qualitato aulcro incircumscriplu, quomodovnum
ideroqve auni qualitas e l estcniia Dei ? Qaod oi
.71
PAULICHRISTIANI
572
noo sunl idciri , quomodo dicentus numina \ \ :
divcrsasqgc lociiiiones unuin dcnotare, propier
'jl>slanlia* unilalem varictalc omni tareniis?
;
5. Quod st itiliil duo principia discrimiiial,
'. ,
scd iuviccm adjaccnt, ut umbrae !ux, atil vcl- ' $ ,
uli sol oiQiii quidcm cnipori adjacens, uon
\ ,
lauieti iiihxicjis aui cuinniisius aut iufusus;
, ,
pritno quid<:m quoniodo inclius principium nou ? , erii causa quod sit atiud duicrius, veluli quae- ;
dam lux umbraj ? Dcinde qiiomodo quod est
delcriu* non fruclur tucliorc, prorsus ut corpora ;
fruimlur
solc
0. Si iriniias Palris, Filii, et sancti Spiritus

'. , \
nominibus et mnncro dicilur irinitat, natura \ ,
lamcn est nionas, ei nicnadem efficit naiura, , \ .
triniiatcm vcro modus exsislenlis, quidni cogit ,
naturam modus ? Et si cogit modus naluram , ; \ ,
quo pacCu Deus sit i qui cogitur? Si vero ;; * ,
miniiue cogii, qui lit ut triiiiuiciii oomioun ;
modus efleceril!
7. Si mcJus, unde cel trias, ex maleria e*l;

creaia autcin consequenter ad primam causam
refcrunttir, vos dtcitis, quidni sil causa irinitalis maicria? Quod si non est cx irtaieria tnodtis,
quo exsisfit Iriiutas, dic undenam sit modus quo
irinitae cxstitil?
'. , , , Bi ^

* ,
; ' , *
, * ;
S. Si onniimodc impeccabilis esl Deus, non omniiiiodc aulein iitipcccabilis auiroa, quoinodo idcm
e*i anima ac f)eus? Quod si nibil essrniia propria
est impcccabile icruin naiura, quoiiiodo qiue ^
iinpeccabilis c&seulia propria esl anima, facia csl
pcccabilis hi rerum naluiani ?
9. Si scienlia et lide sua salvanlur Manicbact,
cur opus esi illis olei obsiûaiione? Ei si possunt
aalvari i i qui c u m udc ei scienlia ultinlUT olei
obsignalione, quoinodo cos sil iiupossibilc salvari
qui cinu lide el wieiilia acccdunt ad aqua3 bapiiamuin ?
'. ,
,
; \
, , ( ,
;
40. Si raiione 8ttbstanua3 cunctae divinx animae

pariter bonas tunl, ralio auiem ipsarum subbiamiae ncque detraciioaeoi palilur ncque increitHMitum : primo quidem quomodo boni
per \iriulem Manicbci? Dcinde quomodo si
atiqua ralioiic ex bona fit niala anima,
amitlit quani aotea babeai subaUDtiam ? Nani
bonum ilemque malun subeiatitia c s l , ul isii
credunt.
11. Si cx nalurali corporis mortatrtatc iransfetmnt divinac Scriplitra inonalitatis appellationeni , iu animas iitiuioriales, quaB pra>
ler naluram in peccalis smit nioitux, quomodo ex morliiorum nalurali rouiin cctionc, non
Iraiisfcninl resum elioais d^noniinalioncm in
immorlaUs aniuias ? âm poitor cst didaecalicis mcla|diori!> rcrum vcriias, und ipsa
lucUpbora Bumilur. & iiunqaam Jesus ex
iiatnra ciîautibus oapii iuciaphorain, quontmlo cx ca quac nunqiiam fuit, ui \os dtcitis,
'. , ;

,
\
;
'.
\,
* ,
;
, ;
^ \ " .
\

, \
;,

;

, &
. oOoiv
,
); -
87*
W3
DISPUTATIO CUM MANICH/EO.
* - niorluorum resurxcclione, iraaelaHi ad anlnm
resurreclionis metapboran) ?
;
12. Si veractier Jcsns Doi Filium ee noruinavit,
{1'. 6
, qaidnt itetn veraciler se Filium horaiui* nan ; \ - cupaverilt Et ei non veraciier Filium ae h i , minis dixit, quomodo veraciter se diierit Dei
; ' Filium ? Qaod $i altcnnrum se dixil vcraciler,
car non ulramque idem sil ?
, ;
13. Si prseclare Jeatis in nonnnllis scquens
\ , Judaicam eonsaetudincin homines docuit, quidni
, - bonus fuerii Jtujus Pater, qui priscftrum obse , cundans consuttudiiii, flcbraoa ad religionem
; ? inslittiit? Et si excepia audiionim pueriliiaie,
bona xalde erant reliqua Veferia Tcslamenti,
, cur non tit a bono Deo Yetus Teslaineiitum?
;
14. Si non orraot llanicha>.i dum aiunt, opor\ !

<*- tere divinam aubatantiaoi, seu aaiiuam cx divina
' substaniia conslanlem, iradi itrno supplicio
, proptcr peccala neeetiario comniisaa, quomodo
errant terilalis filii, dura afllrmaiit oporlere
, bomincs a Deo quidem faclos, scd voluiitartof
; pcccalores, puntri? Et si jusic dicitur fincin
, csse supplicii peccaiuiaro, quotnodo iiijusle dicelur
iinein csse animarum #31 corporum stipplicii
\ ;
15. Si maJa esl generaito, qoomodo non sic
*. , ;
\ , ; buua corruplio ? E i st mabini est iiicreiaeiiititn,
\ , ; qoidni sit preclara diminulio? El si mala f.st
, ; \ cortupiio, quidni bona sit generatio? Ki si mala
\ , c*l diminuiio, quidni sil boauiu iiicniin'iitum?
xa\ Et * admittiinus mabim essc aliquod, corrumpi,
, cretcere, niinoi, conlraria csse invictm qooad
gubstanliam, dic cur non sit adiiiitiendufti
;
bontinn ct malum gccundum quid ease laudabilia ?
16. Si doobus vinculis colligalor duro osl in
*.
, \ corpore divina anima, uuo qoidem htcorporeo
, , \ malo onnalurali corporibas, aliero autem cor< , - pore ipso; cam tit tolerabilius uiio vinculo
* quam duobus alligari, ul iaeta diciia attcstan , iur, quidni cgregio iaciuot qui occidunl irra ; lionalia aniinaulia, cl qui bouiinea catduoi inaiar
. \ , arbiMum ? Solvuni ewim attiiiiam uno viuculo
cl aiflictione. alligaier xiatoric aiiiina,
; ^ primuoi quidein quoxnodo cum sit ipsa maierise
, ' ; vinculwn, eadem conira vixcuio aliigalvr? Deinde
, * cnm ait iubsunlia siropkx, cur coacte vinculo
. " aliigaiur? Quidquid euiui suaptc naiura simplei
, oinni necexurio vinculo liberum et>t. Ad
.
bc respoMSum veslrum exspecto.
?
.
\ ,
\ ,

. \
* ' , \ .

, * \ -
De bono.
Bonum in Bco subataatia est, in crealuris operalio qusBdam extcrior, el egl couliiigens rcciiludo
actmim vel cogitaiioitU. Et aeiu quidexi recie aguul
homincs dum in carnc viveuics bonuiu excrceat - at
inlelleciuaic viriutes per coiileinplaiionein ei oralioaem. Quoniaui igiiur conCiiigens Cbt in rtbu*
rrealis bomini, oniuiao in bis pra^cedit csse boiiuin.Oporietemm bonuin vcluii essoloco proposifi.
S75
PAULICHMSTIANI
W
at sk cofitingeot in ipso ceroaiur, si?o id sejun- ,
etam git sive secas. Sed Umen qaod uioei ad in- , tva <
creatam Deum, quoniam semper est Deus, bonas , !.
qaoqao temper est. Noa enini iliad est in eo easeo- \ , \
tia aliud boaiue; ted ipea eseemia babel boai- . , \
talem. Ergo ex dictlt manifestutn eat, malam aoo * . .
esse Deo oppositum qai ubsianiialiier bonus csl; (
nam aubsUnite nibil prorsua opponitor. Sed con- ,
lingenti boao, qaod in crealh cemltur, opponiiur * >
mainrc. Nam quod malo actu fit, oppoailur ei qaod p i *
bofio acta fit.
, .
v
Di sox*.
9*
OmDis operttio io eo ipso qood fit habel etseatbitt, namqoe aate operaniiB motum aivo actom
operatio aaa saboisitt, neqae poat acUim manet;
taninm rtm peractam tcpeaumero ad actus raeno.
riam reiinqeil. Acloa ergo aaloparalio. Onob autea
tetas alicujus tubstaniis eal aciox, oeqae absqoe
subataniia est
,

, *

*
,

9
D*
xaxcv.
Ifalora duplicem habel significatum : nara modo

-
iignificat malitatem, modo peccatam. Et principa- , .
liter quidem malum esl peecalum, abusive autem *
malitas mali nomine auacupalur. Nara roaliiaa . *
acmper mala oon est, imo s*pe taloUt caasa est, , \ sivc aliquis pbysicxs iacidat morbas, alve aliquod , ,
ab exira aecidens maligoe nobis eveniat. Si tamen proprta mala fuerint, et non potias emendaloria .
Dei provideniia ob corrigendos bominea excogilala, nuUias boni causa erunt. Ecce autem aa?pe vel eo- ,
run timor angti, et bominibus ad peccandum pro- .
divibuft tioioreni Dei injicit, ei culpas errorem de- , \ ,
pellit, noeqve ad oraadam Deum excilat, tive feram \ , \
limeaniaa, slve aerpeniem sive belluro, aulfameoi - ( ,
am attquaa iouratiuiem, vel calumoiam aul insb- , , , ,
diaa ex bmnimiBi prava volunlate, que proprie eat , ,
mahini, el fadonti iropulamr peccalum; patienli ,
atiiem BOD proprfie eoi peccainm. Haec veri nali ,
ralionem non babent, imo bominibus in Deo for- *
libog maximam gtoriam comparant, bonaque ei D \ , asterna prxnnia a Deo promerentur. Ne igitur quisquam e m i , malitalen proprie dicens malum. Natn ,
ai forta Id qnod creal malorem, malam esaet el non \ . poilaa eoieadatoriuoi aiqae ad jualitiam et omni- , *
i virtateia impelient, nemo jaro fllium pec- , \ , \
i varberarei; nemo laadarei magiatraturo qui \ ,
latroaem gladio animadvertendum decemerec, aul \ * \
besliia jadiciali sealenlia vorandom traderel: nemo ,
atedieum laudarel putre ulcua fcrro amputantem. ,
quia aegmm cmciat; nemoconcedereilheriacam cx *
viperit componi, quoniam Manichsei repiilia mala *
csae diciilanl. Sed ignorant isti imperiti convicia- .
lor<*i, bonum esse quidquid non inuiilc ci rei csl , ob quam Dcus illud crcavil. l.ur nou sim valde . '
y
877
DISPUTATIO CUM M A N I C H m
678
taOmfeptojuvoi, bona, eliamVi aliqua haud per talia tlnt, aed
I * natarali Unluai coelisgant inflrmitaie ?
, f C ,
;
Nataralia aatem paitiai acddunt necesaitate na
* , lor*. Netetetiatc porro natura illa accidere dico
ipta per ae inviiis notris a natara eflkionlor,
, , 4 roori, et crtscere usqoe ad definitam seiatem
* animaUa. Qeaedam eiiam naiarali sequela eveniuai;
* qaorom Uarttn cffectas interdum iallii, vduii libe, * roram geaitara ex copala. Uoc qoidero ex contifH
* gentlbut esl; neqne enitn semper ex copvla scquitur
. - liberoram geoUxra. Qaaecaaque igiiur necessitate
, BOlurx) iant, abaqoe peccaio ioal etiaoi ab bomi ^* - Bibus raiioae ultntibus. Qtiecuaquo vero xel fieri
, - ?ci non flori posaibile est. Irrationali quidem
, * salara culpa carent, cuicuimodi foerit oporatio :
* - noft eolBi rmliodnii babeot, qoo poesinl fa . deoda diteeraere. In bomioibot aatem alia natara
(, , fenperaiig, eunt umc iolerdom proprieroala,com
0- recu railo xoo pneeat, qait ignavia nostra ieflr , nator, vd omnino votaptatilras esl debiliuu. Ei * enlm peccalum est cum fit eleciio et ueus rerum
vcl acixum, qar nalvraUlorflariei nonfieripoaatint
, . raiioAaliba aninantibaf. Porro virixt bomiuif
- ott, xl possit aliqotd agere, ad qtiod naixrali mom
* indieiar; qood iden si in quibaadam adjunciit
\ , xiale fieri, ooinino senper iniqxum credalvr,
, ab eo abstroeat, raiioai* fxbernatione rectus, ot
voloptatum illecobraa eaket. Sed dicum: Cor noa
C incapaces peccali fccll Bexa, I nvoquam
. ; lunurii peccaremiia? Veram qui batc objieivDl,
, ftomachari videntur, quod eoe Deua lapide&ani ligna
* noa feeotit, et irasri benefaetori, propicrf quod
ratioaales bomines creaverit, el non pociot ad boni
, malique eleciionem inertea. Qnod ai dicunt: Opor . * loit fierirationalet, boniquo el nali diacreiio \ nein babere, ed Uroen in rect* agettdo immotoa
, perstare; nihil hi mibi aliud vkleolur qucrere nisi
, . * aos booiioea nonfieremuf,aed exdem qua Oeat
, oalora dilareroor. Solus quippe Dext veri m l i ia ) * & ciendi impotens est. Unde ail Apoetolaa: tmpouikiU
xaxCov. " \ e$$e me*im Denm, Nam malitia infirmilaa quasdam
* *1 ddvraror tecr. eat, qu io creatia eonapieiuir : apxd vero increa quodnam sit infirm.iaiia vealigiom ? Quod ai
no ejuadem qua Dtua naturae esaeeiui, baud jam
; ,
creaiur* diceremur, sed dii naixra eascmvi,
, ,
rjeae esl.
.
D
X u v 0 f
JTtpi irxttrwc*
, , * * ,
^.
* ,
I H e
De itntbrU.
Tenebrae dedniendc sxnt aerit qvlam obteariua, lucia orbiuie, non aliqakl aubtumialitof
xbsUlens : vel locua obecrvciiooe corpora obaaftbrel, axl, 1 simplicius dk-alur, locua luce careos*
Sanctormm Patmm $ytloqismi.
CExitaot ia oputcelo Didymi Alexandrini contra Manicbatox, nosirae Patrologi tom. W X I X , cl ioler oper
S. Gregorii Nysseni.)
S. JOANNES CLIMACUS
NOTITIA
(Phil. I.ibbe, Dk*ertaik> historieade
S . JOAKHE T.LIMACO,
apud Bellarminura De $cripi. eecte$. Opp. ed. Veact.

t
lom. Ylf, p. 215.)
Joannes CHmacus, obHbrum 30capilum, quibus tanquaro gradibu.% sen srMis, ad perfeciionis religioss culmen ascendilur, sic vulgo nuncupalus, iriein quoque ioannes Sinarfi,
vcl abbas sancli Montis Sina, cognouiento Scholasticus, 6 ^, repentur a reterihus
dictus. Vixit extreruo Chrisli saeculo sexto circa aanum 580, el si Men&is Grwcorum fidc?
peno cenlenarius obiit die 30 Marlii (), u l habet etiam Marlyrologiuai Romanum. jus rt?s
t
() Anionios Magister, Arnaldorum e sorore ncpos, ex facundissiiiio Parisiensig Guria* advocalo

primasius Puriureîensis ereini incola, ac verus
variorum quse a qmndecim annis ex illa ofliciua
flctis alwnisve decorata titulis prodicrunt opuscuiorum srriplor, ediium Gncce ac Laliim a Mailb&o
Jtadero Soc. Jc&u presbytero Joannem Uimacum
vmiacula lingua cxprcssit: tum itc quid a Jesuita
bausiftse viderctur, supprcsso ejus uoinbie (qnod
l in Vilis Patruut aliisqw; facltiiu gnepe ducuimtis)
ad mes. Kegiaj ac Segueriaiiat biblioibecarum codices sua vel amicorum opera recogniium quibusdam in locis eniaculavit, Eli Cretcnsis melropolitaui ilionimque acboliift propriisque obsenralioiiibus illuslravit, pncmissa Cbmaci Viia, quam
non tanluin ex Daniele llaythensi moiiaebo, sed
etiam ex anonymo ejusdcin Rudcri opera vulgato
clcgftnler coutemii. lift sccunda edilio locuplciior
nodiil iu-8, anito 1658, apud Pelrum Parvum.
dem t|uot|Ui: in Labulam bistoricam ac cbroitologicani qn;c lioc anno labcntc 1659, ibidem excusaest
pitel Lectioittim Eucharisticarum comptlattoneni
Lftiiiio-Gallicam nonnulla de Qimaco retulit. Qu*
ad nobirum itisliltUum faccre vidcutui' (neque euim
iii ipsam versionem iuquiro, ncc illam plcrisque
parapbiasi, in aliis epitoniae propiorem queror aul
a Graeco textu longiua abcrraniom. Id faciant qui
majori abundanl otio) ca ad duo capiia revocanda
ceiiseo. I. apud Graxos iu inagno prelio habilum
fuisse Climacum, ut ex Atbanasii quaesuonibus,
Elia Crcieusi, ThiOdoro Studila, Pbilippo Sotitario,
Joanue Zonara, aliisquc conslal. II. Yixisse post
aunum 532, quo S. Sabbas obiit, atque aunum 586
Tiberio II iittpcrante snpcras&cex conjectura adoio<ium fragili, naium fuisse anno circiter 525 sub
JWini I mifRi io ai Joaimis 1 poiuificatu, aâlis
auuo decinto sexio, Cbiisli 541, inoiiasiicuui babil ui. iiKiuibuc, in sulitudine ac coenobid p;i sovcrasse
annis prope bu; frcahiiu fxctuiie >a*iuUi Cliristi
sexio Moiilis Sinai uldiiilem, laiitlein*|tie hoi lalii
Joanni^ UhaUliensis abbatis cou>cripna qui super-
stint libellis abiisse ad superos anno latie 85,

Cbristi G05 aut 606, btennio poslS. Gregorii Magni papa3 felicem ex hac viia transiiuni. Yerum
anbductis rationibus peccasse Mafislrum, cjusve
subadjiivas dt-prcbcndi. Nam si anno 525 snb
hisliiro et Jnanne naius armos 85 vivendo altigit
aut fttipemil, ncm anno 606,
610 otibtfee
dicendus fHeral. annoque precise 600 praefniasc
monachis Siuaiiis, si suscepta anrm 54t moiiastica
vcsle annos luin naius orai 75. Prxlcr h.rc operosam huJHsmodi substruclionetn uullo negotio doslrni necesse est, si vi?ra smu qtias ipe parum
cautus refcrlsub liueni capilis XY ex narraiione
tiionacbi Sinaita^. Tria quippe iradit anonymus
1. obiisse Joannetn Climacum eodem vertenle nnmi
uo fraler ejus alque in regimiue cocnobii surr cssor
eorgius. II. Georgiuni elapsis qualuor a inorte fratrie sui niensibus per revelalionem divinitus didi*
cisse Pelrum patriarcbam Hierosoiymiianuiii ex
bac qnoque vila post sex ineubes discessurum. III.
Htriusijue moriem decimo posl liausilum Joamiis
Climaci meiise desigualo tempore conligiSie. Queerendus enim annus esl qao Peirus ille Hierosolymornm pairlarcba defanclus esi, ul tum Gcorgii
illins celeberrimi anacboreUe tum fratris cjus JoaunisCIimaci abbahim Sinaiiarum faialis annus arunienlo cbronologico ceriissime denionsiremr.
beophanes in Cbronico ad anmim tmperatoris
Justiniani 19 Pelri primordia referl, atquc an.
Justim II imperaloris, Chrisii ul puUmus 566, post
elapsos in episcopalu annos 20. snc<ssorciii ei
assignal Macarium cjus noiuinis II. Hoc si cxpioratum esset, Joannis Uimaci moriem atino 5(>5,
Georgii voro ac Pctri amto 566, deligciHlain essc
fartfreniur. Al repugnal Evagrius qui cap. 56 libri iv,
Macarii iuitia, viveiitis adbuc Jusliniaui -wmporibus vidclur a^signare liis wrbis : c Sed^m aulem
HicroMjlvmai tiin oUinei posl Martyrium S.il!iistiiis,
rui siiccessil llelias : bnnc Pelrus, Peirmn auiem

M.icarius seculu> csl, imperalore ituiuluni ci
fraganle, qui poslca $cdo 5iia pulwus iaii, r c t c
Kl
DE JOANNE CLIMACO DISSERTATIO HISTORICA.
582
gestas Oaniel moDachus srripsit apud Lipomanum et Surium. Errftt Joanncs Trithcmius,
titm quod Glimacuin dicat Latine sonare Scbolasticum : voluit lbrtassn diuere scalasticuin,
seu soalariurn; tum quod claruisse seribat circa temnora Constantini, Constantii, et
Constantis fratrurn imperatunira, qui regnaverunt anno 3*6, se polius339, nam acquenti
interfectus est roajor nata Conslantinus. Certum quippe esl viiisse post S. Sabbam <:larissimum abbatem, qui c vita raigravit quinto Decewbris anni 532. De eodem Elias metropoliia Crolensis, qui explanationes in Scalam scripsit, quumquo nnnnulli pularil interfuisso
anno 787 Nicaeu u synodo, Joan. Gerson, Volatcrranus, et alii recentiores.
Perfectissima omnium eius operum editio Grce et Latine prodiit in fbliu Partsiis apud
Sebastianum Cramosiura, hoc ordinc.
Matthfloi Kaderi Soc. Jesu prcsbyteri Isagoge ad sancti Joannis Climaci scalam Paradisi,
ubi ejusdem vita, etc.
S. Joannis Climaci Scala Paradiii, ad Joannem abhatem roonasterii nbailhnni, e Groco
recens iranslata, el scholiis ibidem Grocis Latine versis illustrata, ai> eodom Matthax) U.qdoro i n nsuin lecioris ad ccelum aspiranlis. Latine primum reddita fuisse dicitur an. 1294,
ab Angelo de C i n g u l o O . M . qui Clarcnus coguotiiinatus esl, dcinde ab Aiuhrosio Cauialdulensi monacho recognila, c l typis exeusa.
Accessit ejusdem sancli Climaci Liber ad Pa$iorem a'o endem interprctc jam olim i n l u cera datus, iteruru recognitus, et scholiis itidcm Grco-Latinis explanatus.
Tomo V Bihliothecaft Magnae Parisiensis, col. 178 et sequenlilms, legiuUur Latinc duntaxat ex versione supradicli Caroaldulensis epistola ad Joannem abhalem Kayihu, Scala
Paradisi, De oflicio pasloris, Commeniaria in triginta scrmoncs Climaci, et ejusdein c m mendatio facta abeodem Joanne Raythunensi abbatc, Vita Climaci auctore DanieJo,huii)ili
monacho caniobii ejusdem Raythuni coiu[)endiose perscripta, et conlcmplaiio scaliD viUw
ejusdero admista.
Exstat quoque V e n e l i i s a n n o 1590, excusus Giimacus i n Gneco-barbaram S P U vulgarem
linguam translatus a ftfaximo Marûnio episcopo Giiherorum,
.
Fuit et alius Joannes abbas Monlis Sina, diversus, tit voiunt, a noslro Ciimaco, qui i n
mss. codicibus perhibelur auctor germanus Historia* SS. Barlaam el Jo>apbat, qua> logilur
apud Laurentium Surium die 27 Noveinbris, ct in calce opcrum sancti Joannis l)ama9
Tnm fap. 38 cmn Joanne C.alelino papa, Joanne

dictnm annum rrlulit ct imperaloris Tiberii jain
Sihmiota Const. Apollinario Alexandtiito, Auaslu- ab annis quatiior demorlui obilum, et celebrem
sio Sinaita Atiltorbeno, palriarchis, qui Josiimano
Lconis abbalis a ttarbaris decollaii a lloscbo cap.
novain iitduceuli ha^resun obstilcnuit, numtrat 112 narratam bismnam, lum scbobast^ veteres,
Macarium, ad qffi si qua fidcs Portiiregiensibus conjecloribus, ad
propfiani acdfin resliluium. niccpborus lionsi. isla vrba (iradus XXVI, de discreliono : Kta\
annoe dunlaxat 20 Petro tribuil; Macario auiem \
ojos succesaori prioiUDi duo, lum poat refctiiuiio- ,
nem (juaiuor. Quare minim mibi accidit rnr Potri \ ^ ,
BH>rteiD aauo 540 Iribuehi Baroaias ia Aaualibus
eccleeiasticis, el alii anle ciun anuo 545. <k;riiini , iiisiniiani respcxisse Joannem Cliinaciim ad
quippe est eum usque ad extrema (ere Jusiiniani ximiam illain mcmorati Lconis abbaiis i.baritaiem
tempora perveuissc, idcoque &i vcra narravii auo* l:iiquani jam sub ijji|>i no proînus exbinymus Smaita monachus, Joannis Gliinaci moriem bilam, idcoque eum, autcodcm vivcuie aul
eju&que Crairis Georgii (de quo et de morie Pelri postejus morleni, Sco/om scripaisê auaoi. Vcruia
palriarcbae eadcm fero iradit Joann^s Moscltus nec Cliinaci verba id evincuni, cuin innumerabibui
C*p.i\TPrati $fnnluali$) inler annos Cbrisliaii
ame eutn Chrisliaui pro frairibus sois animas ulaprae 5b0 ci 505 quiemtdain cssc, vcro in an- tronci libenlcsquc posncrinl, sicouc nddi po^suut
nom 586 rejiciendam. Hoc ilaqtte Hxtiin rammque ejus verba : c Perstiadebit hoc tibi quisquis proxisit vix terti quidquaiu d<* aiuio inorlis Climaci, niuin eiiiini plusqiiaiii aeipsui diloxii, ctc.,nec iumult(X|uo uiimis dc pmfectioiic eju.s ia (cnol>iuiu, turprcs Gnccns a Hadero cditus Iric loqiumdi fordc lempore coiiiiiioraiioitistit crcmo, de pra-fectura: mula 6 & aliud imiiiil, quani iiiexcinptuin
Sinaili(ae phuiordiis proiiunliari posso. Ex juh- iilius siwlciuia? Lconcni abbatîn pi>sse addufi, sive
dem aiiicm ac. Gcorgii fralris cjue, /.osimi abbalis, Climacuin praicrsseril, sive fuciil substicuius. Lliatu
lêonU abbaiis, aique aliorutu pUirium menlioiio Crcliiiisefn vidi. Joamies vero Kbaytbensis abbas,
certuni est Joamiis Moschi Pralnm xjfinluale, quml sivo illo (.biiiaro ,^, sivc quis alius jumor, iu
axpi>Mine laudavji Dorolhxus arcbimaiidrila aul stholiis, quoniiii GrXM-usdesidemtur liaolviius oonnon mnUo aniv., aul eiiam posl annuin a pariu
toxtus, ha:<: liabil : Ue abbute Lcone Uuii Uov M
Virgiiti 600 CMiiM'ripluiu fuisse. SIMI dc \\a fiaclc- polcsl iiilolligi, qui seipsum in mortcm pro ipunli.,%
aus, tuin docucro quamobrem fragllem panlo ante fralre lucrando tnulidii tpontattee, vcl de militnH
dixeriiu iUoruiu coujecluram. qui aiuiuni Chrisli maqnlrumo, qui inCuiintho, procujusdum VII^.HK
586 suporasse vivcudu Joauncm Qiiuacum arbitraii serpanda virgimiale mortcm elegit suuipL e. Kx |uiauat.
busncmo non vidH, uiin Lconein, luiii magisliiaAnsam opinandi pnebuisse videntur cuui illu- mnii, rx|>lic;Ui(Hiis duulaxal giaiia fuissc iii niestrisa. Uarumuzt qui in Auualibi^ suis ad pra> dium adductos.
t
S. JOANNIS ABBATIS
YULGO
CLIMACI
OPERA OMNIA
MDITORE /Jf TfHMOTf .
iUteli Piritiorwn, mptlbas SetaUtni Cnmaky, vk Jaeotea, tib Ooosita. MDCXXXIQ M . cwpitviltfk*
tUnifomssiiio
CAKDINALI
Dua tm
BICHBUKJ.
l\a virtuMt Rndmenti$$im$ Cardmatis, tuaqu* mmta t *%m digniiatis #f aucioriimiioapi*

em te prov*xcnmt ut tt tenerori emmus ue $u$pic$re pouimus; auingere mUm me prot
pius iniu$ri %mmi lUmU, ni$i per tm vestigi* ptrque virtuium tuarwm grodus, eW
muattdo, vel udmirmiQ buedai. Aipu ego $9 illortm tmmero tum, qui potihu m t*fim*
** u miror mssidue* tuam j Deum pietatcm, cotmiUUem t* btn$fkentiam in onme$ homi

%M*deration*m intuisrebns, m publicii vero $api**ikm fidm, vim ingenii incredibilem
t
* M F N * suspicto mt depradico. Ei mme
quia paieru, Eminmtiuim* Cardmalis, adl$ nuM
mecnsum dari, $cmla$ *fftro, im quibut tu* virtute$ quasi quibuidam gradibu$ dUiinctm miM
caHerisque ad tuam celtitudinan aditumparmU tibi ttro ad cmU$4* Nwmm cmmtiwm Uw
9
mitrmmi cl compendiosum.
J&R*ft*mtfe Tu*
Addictiaimus, S U U T U V C I CMAMOIST.
B U L T T H E I
R A D E R I
I SOCIBTAT JBSU SACBRDOTIS
ISAGOGE
A D S. C L I M A C I S C A L A M P A R A D I S I .
CAPDT PRIMDM.
Quis Clhmau, mn idem auctor Joannti Sinaila, tt Joannes Climacus, et 5. Joannes abba$ moniis Sina, cognomento Scholasiicus.
Apod me quidem nulia unquam hac de re dubitatio fuit, qnin censerem eumdem prorsus
esse Joannem Sinailam, el Joannem Climacum, et Joannem abbateiu S . montis Sina, cognomentoSdiolasticum. lla quippe ia codicibus Grocis raanu exaratis lego :
- Epistola abbatii Joannis Sinaita ad
Joanmtm abbatem eamobii Rhaithu. In eodem volumine seqoitur de eodem :
66 , , ,
, \ Vita Joannisabbatis S. montis Sina,
cognomento Scholaitici, vtre sancti, compendfo (DanieU) monacho Rkaithuni cctnobii,
viro vtntrxndo, el viriutibus egregie ornato conscripta. E l in eodem codice :
66 , * Libtt de rtligioM dUciplina Joannis
mbbatis, monachorumin monit Sina prefecit. Sequitor in eodem exlremo Jibro: QcpWoO
, * Dtabbait Joanxe, pr&ftcto mowtis Sina sive auctore S C A L A . Et in fronte Kbri: .
Hiccogooscis eumdem esseS. Joannem abbatem roontis Sina, cognomenio Scholasticuai,
el Joannem Sinaitaro, ei Joannem Cliraacum.
Idem dices ex aliis exemplaribus ejusdem auctori* Grce acriptie et in Bavarica et aliis
Borope bibliothecis, quas infra laudabo.
Dice:
Ecquid opmi per u tfkudmtm tUxdtre lolem ?
Scilicet,
Sxpi / nox otl qxod tibi ekrm die$.
Nam laoobus Billius, vir cofera Grocis et Latinis littaris probe tinctus, genteGallus, et
ingenio et genere nobilis, professione religiosus, et in Hinori Britannta ad Eremum S .
Hichaelis ccBDObii praoses, manum injicit qui praieralia de SS. Barlaamo et Josaphat his~
toriam e Graco versam Latio donavit, auctoremque facit 8. Joannem Damascenum, m cujus omnibas operibus emendandis et Iransferendit multum etcum ingenti laude desuda?it, loaonam autera Sinaitam cura Joanne monacho Thebaidis confundit. Causa q u Billitsm io enwem traxit, fuit, quod iooertum videretur, utrum historia de Barlaaioo et
losaphato a Damaeceao scripta essel, an ab alioaliquo: et ab nonnullis etiam Joanni Sinailw, hocest Cliroaco, tribuerelur tDlergo cam Billius Damasceno indicet, el Sinait *
abdicet, ila in prttlatioDead lectorem disputat: De $equenii$ hitioru* auctore quibusdam
dubiiari tidto ; quidam enim Dama$cenum verum ipsius auciorem es$c censeut, quidam oulnn fatso ip$i iribui contendunt. Ac eerte in clariaimi viri Fummi cedice Joanni SinaUai
ascribitur. Ego v$ro etii Uetoris non ita muUum interesse pulo, utrius ea $it, modo pia /ectu digna $it qutmadmodum revera e$t $i tamen judicium meum inierponere liceai, verum
Damasceni feium eam esse affrmare non dubitem. Nam ut omiUam quod Trapezuniius, vir
naiiont Grctcu* ti magni non iniertuos tantum, ted etiam inttr nostros nominii, non alium
quam Damaxcenum ejusauctorem protulit,primum ipsa phrasis, reliquii ipsius operibus quam
siwullima, Damasemum auetorem te$iatur. Deinde adeamopinionem confirmandam illud mihi
m*fnimoM*n$i e*t quod ul in libris De ortbodoxa fide ac reliquis pene omnibus, Damascenus
multa eBasilio, Grtgorio Naxianzeno atii$que ejutdem nota Patribut libmter corrogat,alque inlegros $mp*er$u$ imo etiam lotat ptriodos ab iptii mutuatur : codem modo in hac
auoqut kisioria multa ex ii$dem auctoribus, tuppresso interim nomine, produci animadverii,
ac pr*$ertim tx Naxianzeno, ut cap. 7, 8,10,11,15,17, 20, 24, ac plerisque aliis locis+Adde
quod non solumab illii libenter mutuo sumit, sed eliam mulia afftrt libris De orlhodoxa fide
ad verbwm iran$cripta ut ea omnia quai cap. 15 dearbitrii libertate disputat. Quod quidem ut opimor non tam aperie faceret, nisi tanguamsuojure ii$,ut suisuttretur. Denique cap.
19 dispuiutio ea deimaginibus, qucc Damascem cetate fervcbat, in eadem sententia non parum me confrmai. Ui autem fuxc omnia pro Damasceno faciunt, ita hanc historiam Joannis
Sinaitm minime tat apertissime convincunt. Nam cum ille Senioris Theodosii lempore fuerit,
nl palti ex /t'6. X I I I Hislor. mtscell. Pauli Diaconi, quonam paclo in hac hisioria, quam auttor ex India transvectam tes(alur Nazianxcnum, cujus vixdum scripta in manibus hominum
ver$abaniur ciiare potuitsct, atque etiam eo antiquiorem episcopum, ac Valentis ttmport
tita functum Basilium, suppresso licet nomine, cap. 19,i*bt de imaginibus traciat, et cup. 34,
9
PATROL. G R . LXXXVtlf.
588
/ RADEIU
587
ubi Jusaphai eam ad Deum orulioaem hnbct* quam tx conslilulionibusfiasiliivap. 1 p
(uehausit ? Quonam iietnmodo Barlaamum deimaginibus ad regis jiliiun disscnnin
ceret cum ea qtuvstio nondum eo tempore excitata fuissct? Falctur bicprimum ttiilius
loriain de Barlaamoet Josaphai<> in codice ms. Ureaco c l . v i r i Furuaji Joanni Sinail i n scripiam. Addit Baronins cardinalisad 27 Noveinbris in Martyrolog. Rom.iu Sforlianaqtio<|ut* bibliotbeca, num. 63,eamJem hisloriam Joanni Sinaitd3 ul auctori assignari, quamvis
iipud Possevinum iu Si'orliana?bililiotbecaidescriptionenuin. l & c u m a l i i s compluribus desidcrotur, quod i l l i imperfeclus librorum syllabus fueril Irausmissus. Addoego Bavarieam
hibliollieesm, in qua num. 205, htoc vcrba sunt : * Joannis Sinaili bistoria de Josapbat et
Barlaam. Stibjanxit editor catalogi : quwrulgo Damasccno ascribilur. In Heidelbcrgensi
num. 200cxstat eadem ms. Grajce sine auclore, alibi in eadem, D U I D . 59, Damasceno asrribitur, fortassc e x ejus opinioue, qni eumdem catalogmu couscripsit. V t n i e n i a n i essa
in rein prascntem. Seu JoannouQ Sinaitani negal Biliius aurlorem ilhus hislori^ tr rem s'
iaciam habere putat ex temporuin ralioni, ut cx ejus verbis cognovisti. enim BtHius
loia via aberrata vero. Nam quod ex Paulo Diacono'(a) docel Joannem Smaiiain ThcodoMi
M . OJVO vixisse, ; . Diaconi verba sunt : Interea eventum bclli considerans miltit ad Thebaida ad Joannem monachum perspicienlemclara; ad auem destinav
dosius) Eutropium mnuchum sibimetfidelissimum,ut aut cnm, i vellct venire, deduccr
aut nolentem de cventu belli requireret. At ille Joannem quidtm deducere prccut
mandatum retulit ejus, quod vtneeret etperimeret iyrannum, et post victoriom in J
rerctur. Nihil liic de Joanne Sinaita nec per soranium q>ii<iem Diaconus. Monucbus hic ,
v/t!es Tboodosii, fuit anachorela Tbcbaidis. Joannes Sinaita muitis parasangis a Tiiebaide
abfuil, monlis Sina incola, ahhas, ingressuscuenobiuw armo tatis sextodecimo, prreiecturain multis annis adminislravit eamdcmquo fratri suo germano reliquit, ut iti ejus Vila
istendi nunquaai vixit cum Thcodosio, sed post Thcodosium centum vi octoginta
(|uinque annos. Joannis porro illius anachoretae, qui Thcodosio victorias et morlera praed i i i t , rcsgcstas, vitam et prodigia scripsit RuiBnus Aquileiensis presbyter, et exslat apud
Rosweidum !ib. secundo SS. Palrum ib). Ejusdem nientio est in Faîis Martyruiu Romanis 27
Martii et in Met>is20 Septcmb., ubi .E^yptius appellatur. Itaque ralio Billii cadit, cum iilo
Joannes Tboodosianus niliil prorsus nii nostrum Sinaitam faciat. CanJinalis Bcllarrainus
qtioque in Scriptoribus ccclesiastici$,i\Q D. Damasceno observavit historiam de Barlaamo
Jubiuni Damasrtni parlutn vidcri, quamvis utilcm et insignern histoham appellet : Sed
<7?wi Barlaam, inquit, duminstruit discipulum suum Josuphut, jubei eum credere in S
mm sanctum ex Palrc tt Filio proccdcntem, dubitatio exorta tst an hoc opus esse po
ru Joannis Damusceni qui lib.i D<? fide orlhodoxa, cap. 2, docet,Spiritum sanctum non pro
cedere ex ', sedper Filium. Scd rc&ponderi potest in historia Barlaam, particulam
ex F i l i o videri addttum ab aliquo ; nam in nova ediiione per Billium castigata, non kabe
cx Filio.Dubitatio quoque exsistit, anhcec narralio $it vera historia, anpoiius con/ictaud
diendos nobiies adolescentes; qualis eH Vita Cyriapud Xenopnontem. C&terum vc
torinm es*e constat ex eo> quod S. Joannes Damascenus infinehistorice invocat san
iaam et Josaphut, quorum resgestas scripserat, et Ecclesia Catholica in Mariyrologio
pto* vcneratur dic 27 Novembris eosdtm sanctos Barlaam et Josaphat.
%
Quod si jam, quid ipse sentiam, quairas, bona pace docioruui virorum dixerim, nque S.
'oannis Sinail sive Climaci, nequc D. Damasccni, multo minus S. Joannis iltius Mgypiii e
Tbcbaide felum hunc t!c Barlaarao et Josaphato videri; sed ioannis inonaobi e ccenobio S.
Sabai. Ita teslatur manuscriplns syllabus bibliolher Palatin Heidelbergensis num. G8,
ubi baac verbaleguntur(c): Barlaami Joasaphi Vita ex inttriori jEihiopum seu Indorum regione inmnciam urbcm translata per Joannetnmonachum de contubernto S. Sabcc.
Eurudea) Joanncm Sabaj uionacbum arbitror in regia bibliotheca .Scoriaci i n Hispania
expressum, ubi Iwcdc cadem bistoria : Joannis monachi expositio de Barlaam et Josaphat
ldem histoiip auol tradilur in Reipu!). Augustana3 bibliotbecadisirte c l expresse, num.
79 : Joannis monachi /& historia inlerioris Indim,
IndorumAZthiopiiCi continens vitam Barlaami et Josaphi. Ei in Bavarica num. 17: Narra
utiiis ex xnteriort Athiopum regione qu<c India dic\tur ad sanctam civitalem perU
Joannemarctiimandritam monastcrii S. Saboc. Liber hic inscribitur Barlaam, tt esli
tpsa hisloria, qu<e Damasceno vulyo tribuitur.
Nisi YCIIS liu)c testimonia ad ipsum Damascenum trahere, qui et ipse Joannes audiebal,
i*t demum e foro et turbis secessil in laurara S. S a b : sed cum in ODioibus inbliothecaruifi ih.iicilms, IIIJI ejjjs opera reccnscnlnr, semper appdleiur Damascenus, haud dubie, ai
hauc Barlaami bibtunam baaiasceims scripsissot, nomen quoque Daraasceni in epigrapbe,
>icut ahisfjusopenbus oxprcssum fuissct. Quod autem docel multa ex Damasieni scriptis
urthodoxa iide deprouipta essc in hac ltistorin, parum videtur pro Damasceno facei \ , cuui qua? publici juris facta sunt, a qnoiibet usurpari possint : nec erat opporiunum, ul
Barlaam do lido apud paânos vel neophylum disputans, lestem ignotum et privaium laudarct. Par ost ratio SS. ltasilii et Nazianzoni, quoruru satis erat arguixienta etapodixes in
iiiediuui ailulissc, nomina nihil erat necessc.
y
()
Ltb. xii. pag. 381
ri9
ISAGOGE Al> ALAM PAKADISl
51)
Sanctuiu Joannem Sinailain, sivo Climacum, R . I I ci.se btjjus iiistoiia -otiditoivui facilu
inlHUgo, non nbralioucm illam, qi.iam Billius olfert, qui Sinailam cum llieha-o vt - Y R P tio Joann* conftindil, enmdcmquc rsse existimavit, ot Sinaitaai C U I I I Theoiiosiu. M . imperatorp, qui anno 39S diein supremum obiil, vixisse tradulrt, quod nen potuit, ut iu *
tis ad Climat i Pastoran ostcndi, ubi Trilhemiuin, qui Ciimacam ad Coristantimiiii M . et lilios refert, rcfijlavi. Proinde vcro tteilarrninijs (n) amso 5 J 0 collocavit. Calerum cur non arbilrer Climacum esso hislori .-.rlaaini scriplurem, iioc esl, quod vere et
Billius obsorvevit; qua.nvis enim S. Joanncs Sinaila CUmat tis demuui |>ost quiuênieailmiin Christi aiinun) scri|isoril otilla l a i w n illiuss/Bcaio qu.-usito.iH contcnlio in Ecclcsia dr,
sacris iinaginilius colcndis, vel abolendis nata erat, qua* asvo Damaseoni ab Isaurico, vi
Copronyoio icononiachis polissiinum agilabatur, cxun lamuu in hisloria BaHaami, capite19.
prolixede imaginibus adoraiidis disputetur : quod auKor historia) scnpiuribus illi.i>
sjbrtili,
ex i|)so Damasceno potuil Iraiischbcn?. Dt nnminc eluuti Joautiis Sinaita?
magnopen suspiccratiquid iraiuutatuin, et sciiheniTuiji fuis.x; Joauni* Sa!>aila\ nouSinail\ qiiodis rnoiiaclms in coonohio Saucti Saha* vixerit, el scrtpserit. Sicjit eniin Joanaes C l i inactis, ot Anastasius scriptnr SinaibB appellali stjut, ita Joanucs Sabaila pnltiit dutus fuisso a i-uHiobio S. Sabw, in quo religioncm profussus ayJaitun agcbat. Nunc inlelUgaltms, qiiaiuobrem idemClimacus noster sealau eojleslis arduiocttis, Cliiuacus, el scliolaslicus
ntidierit.
i
CAPIJT II.
De nomine Climnci,
et inscriptione
libri.
Gimce , Joannee Klimax,

a liliro, quera a scala insrripsit, appellalur, ila
u l inscripiio libri cessoril i n cognomentum scriptoris, sioutdivus Gregorius priinus (6),
Ponlifex Magnus, ab Dialognriiiu libro Dialogus dicitur ; Cassianus bealo Prospero Coilutor
a Collationibus Patrum quas composuil; Pelrus Lombardus Mngistcr senivntiarurn ah S M I tentiis Patrtim cl Theoloôruuj collaiis, el in ordineni rcrum rcdaiUis; Ch-mtns Alexandrimis a libris Stromaium Strabo (ieogmphus,
quod gcographiaui, el orbciii lorrarum dcscripserit; sicut ct Dionysius Alexandrinus propUT suaiu l eric*jttn$
(ir.Tcis ;. Quibus fere addas Oratorom, Phitosopliuui, Aslrunoinuui : scd (|uia bi
' ita a|>pel)ati sunt, buc non ascribimus. lulerim uec sequemii, \\w lerenJi sunt
qui Climachum dicunt, quod a tota vorbi notatione, et oriîne discedant ne.i: ciiim olimax
vlimachos,, sed climacos inflectitur, a quo Latina lingua ad suurn uiodiiin et Climacus scripsit, quod recli casus asneritalcm refugoret. Vitiosius apud Trith<fiiiiuin Clymachus lcgitur, (|tii vocem interprelalur e (inwco, si:holasticuin quos aignilicaiifi rrmoiiur est
ab (irajca voce climax, quain a Gadibiisilanges; lbrlassc Trilheoîus scripscral scala*licu*
a soala, a qua (amen voco Latium ponitus abTiorret, alii scalarem dixemtit.
Scholaslicus COgnomentO, Gnecc . /., S. Jtnnih
nis (.UmaciyCognomento Seholaslici anb

xb , , \ , i n q u i l VarimiS.
Sed aliud cst ;, et aliud ;. ; est , ^, ductor qilCui
f
Arhitcr umbralitiumdoclorem appellavit,inqueid genas hominiimaciTriiiicdcbaccliaius eai:

Nondum, inquit (c), umbraticus doctor ingcnia delcverat. Iutalligit doclatiiaiorc.s, .Jo quilnis
i lem : Num alio gencre furiarum declamaiores inquictanlur
qui declnmanif
tuox uilVA :
Nunc ct rerum tumore, et sentenliarum
vanissimo strepitu hoc tantum ]>rofieiunt ut vum in
forum renerinty putcnt se in alium terrarum orbem detaios. Erat enim, uli Fabins dooel, (b %
daiiialio judinorum imago, et forcnsium artionuni moililatio, (]uaui oplimc rxpoutt Ktimcnius rlietor : Ncqnc entm, inquit (d), tantum rne nul negligentiu, aut confidentvi u-nri tii
nnviam
quanlu mt inter hnne acicm fori, et noslra illa secreia siudiorum extrcilia
divenita.
Ibi armantur ingenia,hic prwlitintur,
ibi prcelusio: hic pugna <commillilur.
K l S.-neca : Ita
arbiiratum est scholam qaasi ludum, forum quaai arenam esse. Sed quanloperc sc!io(asti<:os
%
hos, ot uiubraticos doclorcs cxagitat Arbiler, tantoperc celebrat cosdeoj in siio magislro
lsa?o Plinius Minor, dc; quo post ingcnles ejusdem laudes, et elogia hibc stibjicit [e) : /
dicbus, ei noctibus nihil uliud agil, nihii audit, nihil loquUur, annum sexagmimmn
exressil,
et adkucsckotasticu?
tantum esl> qao gnarc hominwn nihil aul shutnHs, aut sitnpliviuH, nut
melius: nos autem, qui in foro, vcrisque liiibus terimur, mulium maliliuf, quamvis
nolimua,
nddiscimus [f). Scholu, cl audilorium
ut ficla causa ita res inerinis, innoxri, nec minus frlix,
senib us rws en im.
y
Magna erat liorum scliolaslicoruui auclorilas; viti priri! ipes, et impcratorcs, ct dociissimi
quique, et claribsimi hos atidiebani, et ipsi apud oos dcciaiaabani : de qiiibus Wovernin
d Arbitruiu rousulondus. Poslonus s;p;ulum eam sehotaslici vocem trau*lulil, non ai! der.laniatoros tanium, sed ad viros enuiitus, oloquetiles, ol ad omnettt litterarum eleganliam
informalos, atquc exercitatos; qua.nvis aco in foro causa* actiiarenl, nec in gymnasiisdoclamilarent. Inde Prudcnlius, Aoibrosius, Hilarius, Buda scholastici dicti. Franco
Leodien(a) ln Scnpturtbus t*cclc*ia*i.
\b) Nouiiulli 4>rcguritnii lldulini /)iu/îCiufuiso
^ctipserum. Lcge LHMycnni apiid Uaiou.
lom. IX, aimo Clitisli 720, pag 71 et 72 cd. luerp.
(f) S:il. . i .
(d) l . d i . i, c. 10.
(c) Li\t. , v\). Z.
(() ln niargiue : Amliie, udvo< iUi ctcauAJui,
. RADERI
591
592
sium schola$ticu$ ti scieniia liitcrarum, et morttm probitatt claret, inquit iffebertus ().
Ex eodem genere celebratur Dionysius Exiguu.% dictus etiam SerapiOD $choTa$tieu$ apud
divuru Hieronymura Catalog. illust. script. cccles. (6);Eologius Alexandrinus apod Palladium in Lausiaca (c); Procopius Porphyreonites, Cosmas, apud Joannem Moschom (d), Gregorius abbas scholasiicus apud eumdeai Moschura (e): Anonjmi $chola$tiei Uialogos apnd
Simeonem Theologum; et apud G N B C O S Arabius Nilus, Leontius Theatetus, Agalhius,
liratosthenes in Epigr. In boc ergo numero etiara Cliroacum nostrum juraab Gracis posilum
nos quoque ponimus, quando illius varia eruditio passim etiam in hoc, quamvis eacro et
religioso opere, clucet.
Sed enim transiit scholattici nomen etiam ad nostra tempora el mores : in summis enitn
anlistilum cathedris, et sedibus, ubi canonicorum concilia et oollegia suot, unialieui ex
eoruoi numero, doctissimo plerumque, scholastici nomen imponitur, q u i eoram, quos vo*
lunlas ad sacros ordines admovet, eruditionem poblieo examine com collegis sois explorat; eaque res lam testata est, ut nullara auctoritatem et testimoniam desideret. Inlerim
non imus inficias scbolascici nomen etiam auditoribos conveoire, et discipiilis, q u a kodie
usitatissima vox est. Arbiter in satyrico : Dum m hoc dictorum m$$u moius inceao, ingtns
icholasttcorum turba in porticumvenit, ei m i sequunlur.
Sancti montis Sina Antistcs. Sina mons (qui at Sinai, et Oreb et Suums Josepho, et Juatino) toto orbe super omnes Olympos, Hfl&aios, Caucasos, et Taoros notissiraus, ubi supremns orbis Conditor Hebrffiis leges dixit et scripsit, ubi D. Calbarin inclyteo beroidie, ei
virginis corpus coelilum ministerio Alexandria delatom salutari foole olei reduodat. Ubi
Climacus cum religiosissimo patrum coetu Deo precibos litavit, ad cujus radices Justinianus imperator religiosis viris nobile coenobium posuil. Ex boc monle roulti tiri Mncti
>rodiere, quos ubi Tocus eritin mediura adducam. Mona in orbeui erigitnr, regionis illios
onge altissimus, quo per gradus septies mille ad fastigium ascenditur demptia
qua
per se patet ascensus. Nomeuab rubo qoo abundat, invenil. De monie Oreb et Sinai mulUi
Bellonius, p. 126 et sequent.
AntiittM. GrClS , anlistes, proses, abbas, COBQObiarcha, ,
dictus, qu omnia eamdem aignificandi vini habent. Vocia lameu G r e a
varia significatio est, prout cum vario easo nectitur. Nunc enim quarloro regil
quando idem valet quod , puto,nunc cum tertio componilur,
, viam demonstro; nuQC secundo, cwn aaa rego et impero lignificat, ul
, populura rego, in quo aignificata hic accipitur, .
", boc est, moderatoris, praBsidis, rectorie, ccBnobiarcba aancti montis 8ioa
continens pro conlenlo, religiosorum nempe yirorum, q u i in aaceterio montia
Sina degunt. Cterum Climacum ad officium i l l u d , et muDas regendi ccatoa religiosi plane
divinitus deslinatum ostenduqt ea, q u a e Gro3co codice ms. hibiiolbeee Bavarice extremis
paginis erui, quee iibi infra Grace el Latine cognoscenda aubjicio nec eoim i n V i u ipsios
ab Daniele monacho conscripta sunt comprehensa.
Scala paradisi. Nulla mentem subit dubitalio, quin Climacos inacriplionem libri sui,
quem >( seu scalam appellavit, ex Geneseos cap. xxvm bausarit, abi de acala Jaoob
patriarch traclatur; iia enim Hoses i b i : Cumqu* veniaet Jacob od fuamdam locum, tt veltct in eo reguieicerepost solis occubilum, tulit de tapidibu$ quijaxibant, ei tuppentns cmpiti
suo dormivtl in eodem toco, viditque in somnis scalam ilaniem iuper Imvjm, $4 caeumm iuius
iangens calum; angelos quoque Dei ascendmtes et dt$etndtnU$ ptr tas, Dominum i**ixum
scalce. Cujus occasionera videtur prabuisse Climaco antistes saoctiisimos lUilhuni ccenobii,
qui Climacum ad librum hunc conscribeodaro acerrime per epislolam in qua acalai Jacobsdffi meniioneui facit, cobortatus est. Scripett ergo, el dificavtt tralalitiam seo mcUpbon*
cam hanc scalam religiosam religiosissiraus Climacu5,cujusgradus,$cu radii Iriginta omDein
orbenh.et posteritatem illustrarunt. Ad oxemplum Ciirnaci alii alque alii religiosi, eteruditi viri scalas iteui in ccelum molilisunt. Dionysius $calam religiosorum qoioqua gradibos
distinctam composuit, quos Penlaleuchum dixil; Gabriel Inchinus $ealam emh; noater
beaioe et aBtern mernoriaB BellarmiDus, De ascm$ion$ meniis in D$um e l propria qoodammodo, brevisMinaque via ad eoelutn ha3C est religiosorum, q u i per rectos acato graduasine
longis viarum anfractibus et ambagibus ardua quidem, sed firma et secura enitunlur, niai
seieiiles, volentes velint excidere. Inde el D. Romuaido Camalduleneis familie eonditori
persimilis Jacobi patriarchaa scala divinilus demoosirataest (/), perquara candidati niagnis
passibns in coelnra contendebant. Du itidem Leoni, qui e primis et iutimis D. Franscisci
sodalibusfuit: Mugnaerat planities, inquit Platus (g) tt in ea $pec*es quaidam judicii mox
futuri; magna aderat hominummuUiludo, angelorum tubm personabant, deniquebinct $calct e
summo cvlo usque adlerram demissce, aliera candido colore, allerapurpureo. Huic autem purpureo? imminens visebalur exaUo Christus, vultus habitu severo, ae tubirato. At FranciscMspaulo
infra ipsum ffalres $uo$ evocabal, ui ascenderentfidenter,Dominum Ua velle, eosque invitare.
Cum aulem iili se per scalas audenttr efferrent, atius de tmio aliu$ de quarto, vei de dccimo,
9
() A<t ann. 1048.

{l>) Cap. 9.
(c>Cap. 10.
(d) Cap.131.
(ej Cap. 122.
553
ISAGOGE A D S C A L A M PARADISI.
534
alii de $up$rioribus ac pcne jam uitimis gradibus procidebant. Qua suorum clude magnoper
eommotus B. Franciscus, eos voce magna admonuit, ul ad scalam alteram candidam accurr
rent illic nikilfore periculi. itaque cwm ad eam acceuissent, Mariam ei incumbentem vident,
qum cos blandiaime intuens tludiose ttiam juvaret, exciperetgue singulos, ita ut nullo negotio adunumomneiin cmlum evaserint. Ita D. Antonius de S. Dorainici morle: Prior, aifi),
Brixiensis eadem hora qua S. Dominicus obiit, vidit hiatum in cctlo, per quem submUtebantu
du<B candidissima scate : unam tenebat beata Virgo, alteram Christus; angtli vero ascendr
bant, et descendebant: et infineulriusque scala $ede$ posita erat, et unus ei insidens sim
firairi Pradicatori (is erai S. Dominicus) habens faciem velatom, quasi vadens versus cctlum
Scalas autcm Ckrisius tt Mater ejus tursum, cum sede et sedente trahebanl, et tunc hiatu
clautus est. Eadera metaphora ipsa augustissima coeli Regina, et aterna Virgo dicitur $cala
cmti et icala Jacob,de qua plurimainterpretes coelestiura lillerarum. (6) S. Bernardns *catmm itlam inCerpretatur religionem : Scala hic inquit, est disciplina religiosa, vel regula
mrdinh 1>. gr. q*a diltctw Ihi Benedictus atctndit ad cmlum: duo lalcra sunt tnentii humilitas el vilm fupwita; gradus sunt varuB regulm *i viriutum aclus. Scala enim curcta arclam
distiplimm vuun, qwmducii md cmlum, $ignificat. Caterum de scala Jacob plunroa ad Genes.
Pereriusex fariis scriptoribas, qui eiislimaot Homeri catenam lliad. iode excogitatam,
el suspensam q o a ocalo ad ierram asque.pertinet, el Platonicos ex Apuleio genios, ubi
de Soeratis daamone diapulat, reperlot.
At enim el Lucifer, el Babylonii gigantea, et impii omnes aKiores ipso ccelo sealas molinntar, ipsumqoe Deum ccelo detarbare coDantar. Isaiam audi de Lucifere divinilatem affectaote (cap. , ters. 13,15): Qui dicebai mcordetuo : Jn cctlum con$cendam superasira D*i txaUabo iolium mewn, $edebo in monte T*$tameiUi in lateribu$ Aquilonis. Ascendam $uptr aliiiudiium nubium^ $imili$ $ro Altittimo. Sed quisflnis hujus ascensusT Ferumtamm md iufernum ddraktrU in profundum laci. lla Babylonius Nemrodua turrim ad ccelum
pertinenteai c<Bpit edificare, cujus bietoriam p o a i A more suo ad gigantum fabulas tradnxere,
qui roontes monlibue injectos fiam moniebant, ut bellum ccdo inferreiU. Ita Naeo eura
ailis milie poelis:
Ttrre f$ra$ parii immtnia mon$lra pganto
EdidU *u$uro$ m Jo*i$ ire domum.
Esiirmtrthi moHles ad ttdera $umma p*fbanl
Et numum betto $oUicU*reJovem.
Fuimhtm IU cmli j*culaiu$ JupUer arc*
Y$rtiifaeuaQfti potuUra wuta
9
Bxboe genere ecilarum est,de quo narrat Dionysius Carthusianus de sui ordinis tirone,
cai malos genius appliotierat acalam, per qoam septo reiigtoso exsitiret, et ad inferos
deseenderet. Verba Diooysii heac sunt in pareoeticis ad iirooes: Legi ordinem nosirum
Km notUiumadmiiisstf qui $ub prina quidem conversation* toUis $e laudabili$ vitm monachum cxhibibat. Verum illo agtnie qui sub anhdilu prunas ardere facit, nullam neaue die
nequ$ noct* requiem habuit; stimulatus Satana. ut ad $wculum remearet. Vieit tanaem t
probus $xaetor et in eam intaniam iniserum perauxii, ut $calam quvr$re inciperet, qua po$set ptr murum cetfaconiiguum $$ transmiUtr*. Sie igitur affccltu ctun de recessu anxiu* cogitartt $t per hortum ctstuan$ crAro deambulartt, scalam quam antea illic nunquam videra
faction* aiabolica ttare consp$xit el nimium admiratui ait: * Agnosco, damon, fraudes
tua$ et dtceptionis laqutot pal#*l*r ag*o$eo. Bctc $cala quam video nunquam m$ levaret
cmlum, wuufts autem mttntrgtrtt in Tartarum. Ut igiiur tua te.arte decipiam, dabo operam
ui hac $cala mihi fai a$cen$u$ md $upero$ quam tu mihi ad gehenna puteum prmparatli.
Botc dicens $e$e aa u convtrteni tn cellam rediit, et apud te aeinceps sacer sedulusque pe
man$it :$mp%r tamen muliii latrym$aff$c$um itlum tmpium ae tetrnm plangen* tnentis su
ptridiam gmiiibui txpiabai as$idui$.
lyusdem generis soala B. Alberto M. religionem io S. Dominici asceterio professo per
nocturnatn quietem objecta est, per quara etadere clauslra et redire ad monduoi cogitabat:
sed magna Dei Matre et comitibus T i r g i n i b u s sese illi objideolibos r3Uvrdalus perseveravit,
ut in primo Bavari sanct tolumine ostendimus.
Pitlacus qooque apud My tilenem ia (eroplis scalam posuit Forton f c), qua alios ad felicitatem ascendere, alios ad rtimnas et ealamitatea descendere docait, qus meliusad virtutes
el ritia dirinamque proTidentiam retolisset.
Lepiduna tamen esi istud quod ex Polyeni stratageraatara seplimo coronidis loco, de C o
sioga JuDonissacerdoie Thracum duce, subjicio. lo Thracia gentes sunt Ceronia et ScoBba,
qum in bello sacerdolibas Juoonis uluotur ducibus, uti Maro de Heleno cecinit,
rtx idem HominuM divumqu* $acerdo$,
Erai illis sacerdoa et dux Cosingas, cujus imperia Thraces delrectabant, quos ipse gnarus
.gentis et morum, tali cdmmento ad obsequia et obedieotiam reduxit. Scalas pluriinas e
materia ffidiiicavit, aliasque aliis imposuil, ul io ingeutem aUitudineni moles excresceret,
9
(a)Cornel. a Lipide ad cap. Geoes., pag.

195.
camdera fcre seulcDiiam D. Bsiiius ad
primum Psal. ct rcsponsuin 8 in Reguli fusiusexplicalis.

(c) Lib. Var.
5'5
. RADERI
5%
Tum minatus popmaribu*. nisi ad nutura suuin parcrcnt onuies, sc coBium oonsecnsurum illosque apid Junonom accusaturum, qnod obediro sibi recusarent : hic Thraces,
hominum grnus barbarum cl shipidum, ingenio ferw quam hominibus propiore, vanis territi Cosingre rninis, dm-i supplires, deprecati pertinaciaro, jurejurando sese obslrinxerunt, imperata dcinn-ps omnia ad nutmn ejus facturo*.
Cur autern triginla gradus in Sca/ sua Climacus posueri!,ipsc catisam in extrema opcris
sui clausuia aperil, cum dicit, Qui Gbrisitis cum esscl,ut vidrbatur triginta annorwn
baptizalus, triceamum
in scaia spirituali
gradum sortifus rst, qnandoquidcm
Deus est ckarilas.
(
Quasi Deus triginia annos in religiosa quiete, silenlioct privala <'Xf rci(ntione tradnxeril, et
post Iricesimurn demiim sc niurulo per charitatrin exhibucrit, el salulis nostrre opus complerit. Cujus symbolum gogsit Joscphusqui Iricesirao demum annoo silentio elprivata vfia,
servjtuteef can-.cris lencbris cduclus, yfcgyptique prfeclus saluteru populo nttulit, diclusquee*l Saivalor mundi, ct in Evangelio qui semen divini verbi oxceperunt i n lerrairi bonam, triccsiinum et bis trrcesimura et contesimum fraclum retulerunt.
Librum porrosuuai Ohnavusnsceiicum quoquc nppollavit, u l est i n inscriptione ,
Grascia excrcitalio vel corporis vel animi, et , perinde ad utrumque rcfertur. Scriptores sacfi vo;em ad religiosam vitam atfhibont: nt sit roligiosam vilam-profileri;
, qui i n rcligiosa vita se exercct, , vita religiosa, 5, sermo,
oraiio, liber de vita e l disciplina religiosa : , quai ad cnra viiam religiosam pertinent, qualia praHer el anle Glimacum seripsit Basilius M . qnra hodicquc tcguntur, quibus
monacnis et religiosis vivcndi prapcepla tradit ct loges d i c i l . HucDorothci Parwnctica pert i n c n i ; Collationea Cassiani? Philippi Solitarii Dioptra sivc amussis ad Callinicum monachum; Carpathii Gafiila bortatoria; S. Maximi, Marci monachi, Isaaci, Diadochi, Isairo ahhatis, N i l i et alioFum complnriurn, quorum oraniiim siimmara ci synopsin in Basilii monachi c i pra?fecti Laurw Maleini, vitaa ascelicm descriplione cognosces, quam Jacobus
Pontanus nostrae societatis notissimtis ct laudatissimus scriptor e GraQco Yertit, et Simeonis
Jumoris orartonibus adjocil. qua lotaiu ; rationom oculis i n una quasi imaginc
subjcctam et dcscriplam inlolliges.
1) radem v<>cc, religiosorum domiciia et coenobia appellanlur asceteria, sicut ctab riiis
originibus pbronlisteria, anrhislcria, monasteria, eucheteria, laura?, mon.T, mandra?, syno d i , coiivcnlus, et hoc & m\s alia iromplura.
x
CAPOT III.
I)e vita S. Climuci,
VilaJoannh
cum elogiis
cjusdcm.
coynomento Sclwla&lici, vulyo Climaci. In alio codice(a) ba&c est iiiscriptio, q u x s i m u l anciorcm viiae conscriptae ostendil.
Vila compcndio contcrlpta abbatit JoannU e a i t -

siitis sancii montit Sina, cognomenlo Scholastici
,
*
vere sancti, DanuU mouacho, viro venerando
xov ,
et virtule conspicuo, e ccenobio Rliailheno.

\ '\
xal
.
(<I*)QIIX patria nobilrsve civitas hcroem huncpro , \
ênucrii, Hantc susc^ptam, ut iUi loquar, religios
' , , iiac palapstram, eduearit, pro cerio et explorato
, non babco dicere. Quis vero divum omni dignum
. , /,
adairrationc nuoc tcncal locos, cpolisque et deliciis
,
cxcrpium iinmorulrbns pascat, minime ignoro. Est
' . \ enim ille nunc in illa rcgia, de qua vocalistinaa , \
ricada (Paulas) canil, cum in bacc verba cxelaroat:
[. ] <> Qv
Quornm canvcrxatio in ccelit etl ;
ubi ecnsu ab

otnni coniagionc corporis libcro, eola mcntect Jn- , \
lolligcmia, inexplobili inodo, suroma cmu voluplaie vot, \ ^ , in^xhausti bni puloiiritudine fruilur , inundatur,
. , \ ,
et exsaliatur (b), digna sudoribtii pr;uinia laboiam , *\
9
Philipp. , 20.
() ln ipso codice Climaci.
(') radem !i:ec Viia Dnniclc monaebo compoîla apu<l Lipoiiiuiiiuii vol. II, p. 401, ct Sarium
lom. II, 31 Mariii.
(b) Exniiialnr. Sclioiiaslcs idriolavil ba?c verba :
; > ; - : ,
TTAtMtta , ^,.. 0:<.. '
>0> ; -/. 0:(
tl ; ? :
, . Hoc csl : Salicfas rerom maleria seu corpore cnrenlium esl

spirilualis animx senaus, qui ad rccipiendam contemplalionis facuiuici inodilicalus esl, DOII secus
atque pupilla oculorum corporis qui in sc ronlincnt lumn quod iu sensatu tadif. Conlcmplatio
esl roûilio x nionic profccta. INaluralis aulcin
cognilio est conjuncta cum atatu lulura?, quain
nainale lumcn appcllanC.i
i
ISAGOGE AD SCALAM PAUADISi.
' Qr </rq Xoixdr que dolores onincs sedautiiim immera adeplus, vX

ir . " ' " in sortero ibi baeredilatis rcgni inquam o<v!<stis
\ , , '. admissus , unus jam cx illis sempcrque ctim illis ,
, Quorum pe$ slciil in via rccla deincepe fututiis.
, Qiiomodo auieni corporc olini scptus ad ntt nu&
, \ * illas puras aspirarit, nunc quam potero claris&imc
Ispel . (, exponam. Priinum crgo cum flos &vi pcrbeaius illc
* , , sexiuni jani decimurn (c) seialie annum agiiarci,
ingcnii praeslanlia solcriiaque natu grandi mille \ - eimum adeo atligissc visus, aeipttim magno ponli. ftei Dco sincerum el voluntarium sacrifictam obni , - lit; quando corpus quidcm iu buiic Sinrum, ani , ntiim vcro in coelcslcm montom .iiiiulil; captata
* rcor cx ipso loci aspcclu occasionl, oua silii sito
commodo viam ad cocleslcm ilbim niontem *ope []
* , ^ randuro comniunircl. Ila pcr fiigatn eneculi {d) lart, - quam antislitam spiritualium a.lolosconlulanim (t)
" . (virtulum inquam magisttain), omni loquondi oblo
, , quendivc contumacia el hupucteniia rusccla, dero\ . rani niodcsiiara complexue, optimo eano coitnibo,
, in ipso slaiim rcligiot disciplin iitgressu doce
, ptorein sibi placcndi ei fidendi seneum peuitus pro*
fligavit, ccrvieemque peritist&imo anituoruni reciori
, extra viae periculuro bono Inc ad imporiunum vtllo, - ruiu pelagug sedandom et calcandnm sulwiitit.
, Porro ila se (in religiosa communiqiie frairiim
viia ) gcssil ac si infans ralione carcrrt, nibilque
, \ vellet quod liberct, pcrinde ac ti naturain ipsam
animi (/) pcnitus exuisset. Scd quod longe inajore
dignum csl admiralione, cum prius omnibus liltcra( ), ruro disciplinis esscl iniiiatus (), coefesti lainea
r
Psal. , 12.
(c) Sexiumjam deeimum. lloc inlcrprclor dc.
pri"II , , ,
mo ingrcssu Cliuiaci in tirociniuin rcligiosum : , , , ,
m f r a c n i m ex Gnwo scriploro o M c n d a m , i u m o , ,
nacbum attonsum fuissc, cum aiimiui agercl vice- . Eocyclica discipliua dicilur, quod
eimum, ila ut qualaor aunos in lirodnin |K>sucrii, pcr omiies insMuliones, rytbmos, ct clioros iransncc boc illo sacculo novum. Do l.sidoro AlexaJidtino eai, aul cncyclica, graromatica, pociica, rbctmica,
narralur illum in cwnobio Haitbuno scptem annos philosopbia, madieinatica, omnisquc ars et SCJVIIin tirocinio posuissc.
tia,quod gapicnlcs uinnia liaec lanquain pcr orbcin
(d) Per fugam tceculi. Gneci Paires obcaut
apci comprebcndanl.
pellaut scccssioncui, pcregrinatioiicm el vulunlariuin
Latinis crgo esl oniuium disciplinarum orbis.
quasi exsilium.
Cbristiani scriptores el patrcs cxulicas vocanl dis(e) Spirilualium
adoUtccutularum. Spirilualcs eiplinas. Crclensis ,
adolescenUila sunt facullaics natnralcs aniinae,
oroiicm buinanam sapietdiam, dc qua I). 1'aulus
quas seceesio scu fuga sa^culi in orculio custodirc (l Cor. , 4 ) , >
. wl a nullo vi-lcaulur, Srd vcluli virgiucs in * Senno
sua domo, pro statu i l l a r u m , incbisas. Mcriio ergo ment et prirdicaiio non in penuaubilibu* humana:
secessioncro sea fugim saeculi aiilisiiiaui lanquam sapientiiv verbi*.
ciistodcm virtutum appellavii, ul llclias Grelensis
Pierius lameu mullo aliier per qualuor cimiiodocel, quando ad orani ila noiavii: rum orbcs cxplicai Eiicyck>pa*diam, qtinado uno
, \, maximo Ires iuinorcs iiicludii, quein vidcbis lib
^ * xxxvni, p. 279, ubi copiosisaiine do bac Kncyclo' papdia dispulal; et in Aprlib. xxvi, pag. 487, ubi
. lamcii dc cxolicis loquilur, iu toslcriore loco cliam
; .
dc Christianis el iheologicis.
Scd Climacns quainvis onmi gcncrc doclrinas
(() Naturam ipsam animi. Propi iclateg et afifcctioues auimas facattates intelligit auima: ipsius viin exccllcrd, perindc tamen se gcfcsit, ac si esset
oi actiofies, sive ul hoc velil aul illud. Sic enim illillciaius; iia quippe Crelensis de illo :
Crclensis, , /( ,
, , , .
, .
) Omnibut littcrarum disciptinis eruditus. Hinc
sortilus est noinen Scliolaslici, a varia itiqnain ,
* > ;J ( T u d i l i o n c ; couiincl eniin cn<'vclo|>ajdia oiniKis aries
e( scienlias. Varinus : ,
'^ * ^, \ ^ -
599
MATTH.EI RVDERI
simplicilate postea inibulus , per submissioncm ,
animi mirissiinum illum snpientiai () applausum \ \ . , #
fafctumqtie proscripsil cl elimiuavil. Jam vicesimura ,
annum exorsus, cum praemisso ad cttlestem impe- ; *
ratorem suo praeside tanquam legato el patrono, [* ] ,
ipse quoque cum copiis et apparalu bellico propa- ; " ,
gnaculis hosliura subruendis opportuno, in sla- . '
dium viiae quietae et sobiarie magni iltios magisiri , ,
sui precibus armatus ingreditur [deecendit]; loco- & * , ,
quc , cui Tbolas () nomen, certamini ad quintnm , $
ab aetlo sacra laptdem delecto, quadragtnta ipsos [, \
annos inibi cotlesti araoris flamma succensns , , ] , *
adcoquc scinper ardens aatoantque iinpigre ira- * *kxa *
duxit. Eniinvero cui lanla dicendi via, fandive
copia sit, uli ingenles illios labores illic exanllatos oraiionis applausu vel assequt, ne dicaro U I U O H (I), .
pharc possit? vero quo paclo, quod elam omni- (m) bus in occulio aolitudinis silentio ab illo geaium . *
csi, in publicum profereiur? Licebit lameor velul [] , ,
cx libatis quibusdam frugum primiiiis omnes san- [] * ,
tlissimi viri sanciissimas opeg 0 ) et virtutes anitni &\ [] )
prxcipere et astimare. ln raensa nihil rejiciebat (), . Hv *
quod a vitae religioe institato legibusque non ab- / ^
horrcbai, sed ciburo ita modice sobrieque sampsit, [ gusiarc potius quam edere videreCor. Alque ita ]
;
cxisliroo, fracto cornu auperbue per ftobrietatem quidero, sed brevitale praudii et coenae doninam ; ;
voluplatem nraUi* exitiotam eliatt, cum per oge- ,
slatem exclamarel, T*u, obmuteue ; per sofitudi-
nem vero fugamque boroioum incendium bujui Q * , foroacis exatinxit, adeoque aopivit, in clnerem , [riemum redigcretur. Avariiiaro porro, quam Pao]. 6 iv
ttts idolorum cuUum appellat, benignitate in mi- ^
seros, et rerum domi neceasariarum iaopia genc- iv , -.
9
* Marc. , 0.
. Quae tn ila velim intclligaa: Etenim CU- ita ytrorttm virluto ox^lenuam vem opet *
macus omni litterarum bunianaruin genere ac- vita rirtulis exevlU. Sic enim Cretoagis: rurale cxcukiis, inter idloias tamen et simplices *
lanqtiam et ipse rudis et illitteratus vivebal, se- ,
ipstimque propicr Deum kprimebai, probe guarus .
() wunta nihil rejiciebat.
nuod Deus stiilla mundi elegerit, ut eapientes conrundoret, et ipse, Deo inimicum amorem sui, qui Innoit Creteneis,
ex sciemia et erudiiione nascilur, ex amore Dei \ ,
(propter Deum) ua solertia ingenii exslinguebai. . *
Osiendiiur vero per baec iiidocio eliam elrudi ma* \ ] , \ .
gislro subjeclus parnisse.
(h) Sapientia*. Philosopbia?, bamanaR sapienliae. ,
C.rolensis : \
\ ( . t De omnibus quae apponunUir
). Pbilosopbia esi morum cmendaiio cum - et lnfunduiitur edere el bibere, cuni grauamm ao*
nione de vera, ejus quod est, scientia et cogni - tione, non pugnat cum lege seientia? seu cognilio*
nis : omnia enim sunt valde bona (qtiae fecit Deus);
lione.
Ex quo inlelligis, bic echoliasten partim do sed a suavibus et muliis libenler et suaviter absethica, panim de naiurali philosophia et sapieniia linere summae prudcnii* el scienii est. Nec enian
loqui : de eihica, quando pbilosopbiam appellat ab his facile el jticunde abeiirtebimus, nisi in oroni
, morum correctionem ; de nalu- sensn el fiducia Dei euaviUlem et dolcodineiii derali, quando ail cognilionem entis, ut philosopbi guslaverimus.
(l) Caraaldulensis videtur legisse loquumur.
(i) Infra locum hnnc Tholas ad extremum mon- , explicat enim obiirucia. Longe nielior est
noster codex , cincrtm rtdaclis peAe.nx silum fnisse docct.
tam.
0 ) Opcs *ancti$iimas. Veras vere opes ; quem(m) , minriccrdia, non , ascet* vt*
admodum enim a saecularibus opuloniis nihil alitid
subsuntia quam opes, teu divitiae exisiimautur. tttes tribuebanl sua, ipsique egebaub
601
ISAGOGE AD SCALAM PARADISI.
601
{ \ - rosus ' hcios gentroso animo dcclinavil. Detl'
ttf , , * diara quoque, quolidianam anims raortem tt
, defectionera ac paralysin (n) monis ct ulliroonim
, meditationc lanquai etimulo compunxit, el eici. * Uvit. Telam ciiani tcu iiexum cupidiiaium , 001 , - niomqae viiiosUalam , el quse sub sen&am cadunt
, , ailcctioiiuni lucfus religiosi vinculo exsolvit Tyran. , nicum pneterea furoris impttum jam anic obedieo \ lia lcto mactavii. Hirudinera (o) vero poptilaria
* \ , aune, gloriaque araoearum togenioiimillimam raro
\ lo publicttni progresso, rarioreqoe iermooe ex . airimavit. Qnid depataa ab OCUTO superbUe tdlo (p)
* per banc mysten reportata dicam ? quid de summa
* cordit mundiiia, qoan bic novos per obedieoliam
, fieteleel () incboavit, sed Jerasatan iUiu ccrietiit
, . imperator sua prssenlia coMomwavil, sine qua
nunquaai aator ille, tartorqoe scelerun diabolxs
, com iua ejutdem aoitit et totmm legioue ei iriba
* ( r ) expugnabiiar prootenrclurqae? At quo toco
, borois noslri diadema prsesentia coroua? ex largo
- * . lacrymaraaa fonie, gemnrisqoe concinoalom collo , cabo? rem io paocU bodie oVprebendendaai, cajit
, - tamen cUaroaum offidna aecrela exsiat ad exire ) \ matn moniis pedem tita; antmro, inqoam, per - angueuio), tanturo m communibus cum ipshietum
* \ aUoraai domtoiltU remotom, quantum aatto eal ad
( aures giorie vawe caputrices arcendas el excki ), , dendat. Com interim ille proximu coelo geflDitibaa,
, . suspiriis, volisaslra ferirai,oii soleni ingcmiscero
avifv - ii, qui vel eoaibut lancinaolur, vel cameribue vstu
. ' Unlur, vd qoibo* ocoli expangantar. Somoo tan | xiUfj.xal ^ , tnm indulsit, qoaBlom folom ad tufBdam racnlU
() , laqttil Creienait, ,

c Aaioue paralvsis d qnoibJiana seu assidna mors
eslacedia aea detldia, qiiam stimulo memoriraortis eaecant animan aesidoe monendo ad diligcutiam ftadtom opemra anciorum exdiaviLi
(o) Birudhum. Yanatn gloriam birudini aimilem
d k i l : . '
,
,
, Yanaro gloriam intelligit CHmacve
per biradineni, inqoil Creleotis, nam qnemadmodomhirudo tangaincm e eorporeinsaUabililer bibit,
iia vaea gloria vlum animx exbaurii et abolel,
boc est, tirtalem ei coaniiionan sive tcieDtiaro.
Addil idero Cretensit: " ? ,
.
fQaeniadinodniD araneua besliolarura qua3 videnlur volare sangoineffl expriroit, ita Climacas per
tittdiam solilarue viue ioflatas sui exisiimalioue
coaiUiiones exanimavit. >
ip) OcUno wlio. '
(^ *
, .
,
\
,
, , \
, ,
, \ , \ .
c OcUTom tiliura voeat (CHroacee) auperbiam : inter octo enim vitia a PalribiM ocuvum ponifar.
Prmiam aulem dicil sumwaro pnne meDtia imcritatfm sive animi iranqoilliiatpm omni perturbaone vacantem, quas ex obedienlia et Spirilut taneii advenlu comparatur. Et priiiium qoidera posuil
secetsom et fngam sacculi, deinde coniinenliam ac
deinceps abstinentiam ab gola, desidia, memoria
injurianini, afectu erga res bumaoaa et tana
gk>ria.>
() Btieleel. Quemadniodam Beoeleel labernacolum Dco in quo babiUrel ei reapoasa daret, f#cr
palienliam dificavit, i u et Climactis, curo animam
saaiu omnibus excoluiaaet, corpus expargatia oordibue emaculasselt aeiptum sanctiaeimi Spiritos
spkndidisaimum templom exhibuit. Quod ita acholia babenl: ||
*
, \ ,
.
() Legione, uu tribu.
. ^

,
.
. idem valel quod , dalitium, faclio : vero pars partia e&t. Poatquam ergo diabolus ab augelis avulsus est, non
ainplius spirilnali itlius corporia pars aut eal aul
dicilur, sed alia pars; ncque ataque raiione rtam
i.lem nomcn lulere, qui cum ipso aposlata: facli a
Deo dtfecerunt.
MVTTif.Ki R.VDEM
(ii)4
Maium nc pcr aci^mas vigilias (.'onumpaiiir, sutti- \ ; . /,
c i l . Piiusqtiam conredcrcl cubilum, plurimas fun * ispcrr.rrr, ^,
dcbat prcccs, libctlosquc < :oaip'>iicbni, qu.i rc oliuifi \
vi tlcsidianv peniuis profiigabal. Porro pcr omncm
,
v i i n cursum assbiuc prccabalur, imnicnsoqiie in
; Dciim amorc fcribalur, quo die, nocloquc ta:u|iidin
) /fj . \
in spcrulo pir ariimi purissimi caslimoniain sibi
,
r< pracseniando nulla salietalc expleri vclb;, imo
. , , ,
ul verius dicam, ncc poss< vidobalui*. Cujns cxcin- ;
plo stiidioqiu: inccnsus Moses qitidam solitiidims
,
ot silenlii cultoi, voboiiKuiicr laborabal, ul in disci plinam et contubtTnhim tjus, wramque sapiciiliam
. , discipulus admitlen lur. Ad qiiam m n imp iran -, , \ dani , cum ad euni scniores iil palruiios a!lgassu, , ,
prccibus illorunr. compulsus , Mo&cu . soricialcui ct tiiociniom rccepil. Ilaque cum aliqtiamlo
IISII venisscc, uti maguus ille
paior discipub iinpcrarot, ubcrcni ul glebam ccrto quodam loco ad
boili oluscula alenda ot colcnda doferivi; Muscs, ubi ad destinatum sibi lotum pervenil, iinperium
sui magisii i coepit inipigrc exscqui. Iinmiiiebai jam mcridics ct sol alltssiinus ingenli ardoris a&lu omnia iaccndcrac, sexiilis enim uliimus iu aâie mcnsium crat: bic cuni Moses aeslmn dcciinans sub i m tnanc saxum succcssissei, sopilns aliqnaiilum conquievit. Enimvero Dornimis qui suos sibi supplices
clientes nullo palilur graviore rasu prciui, periculam pro morc suo antcvertit ct averfit. Nara cum
Jaaones, magnus ille palcr, iu suo laiibulo sibi Dcoquc pcr conlemplalioncm vacaret, ct ipsc lantum patixilluin conniveret, asptcil viruui bitmana spccie augustiorem, a quo cxprobr^to excussoqne
somno compcllari visus : c Uane, ioanncs, lu sccnrus bic stcrtis, ol Moscs vila p?riclilal<ir ? Exsiliit Joauncs repente, et pro lirone suo arrna precum assumpsil. Sub vespnram dcinde re?ertentem pcrronlatur, rcciene omnia, an tribte aliquid el iucxspcctaium mabuii iucideril? lmmanc saxum, inquit
Moses, sub quud metitliaiuin successcram, dormilaniem miiiimo minus opprcgsiset, nisi visus
abs lc rcpcnte vocari e cavca prosiluisscm {$). Ki Joannes vero humilis bic relicere, nibilquc contm
quae viderat apcrire : tacilis unlum vocibus aninii votisquc ardcnlibus amoris Numinis bonilatom
grala meote cclebrabat.
Erat vero et forma virtulum ei latentium mor- C

* ^
^ , \
bomm medicus, ut ex Isaacio quodam oonsflat,
... .
qui gravissima corporis scu carnis lyrannide op- , ,
pressus, pencque in despcratioueni abjcctus, ad
, magnum bunc virum curnculo contcnJil, b^llumque domesticuni lacryniie et singultibus iittcrpo *
latum exposuil. Cujus fidem admiiatns IUUIIO
, magis admiratidus ipsc : < Agc, inquit, amice, ad
u:v, '^, . 3 ^
vota simul ambo coufugiamus. Ergo precabun , \ , ; :
dos(f) oracula proriiissorniu stinl mox in^CMila, f|n;t'
, *
nt Dcus por fiautlein idita voia la-aquc Ouicndercl,

ahjecli adbuc in facicm, allliciiquc Ueus volun* . ,
latem scrvi siii r o p i i ficere, ut cstcnderct non
^, \
fallerc Da\idcni. IiiipiniîmMs quippc draco cQicacissimai nm prccum llagris iclubus, se io fugam D ;. '
[ ] \ <onjccit. Aiger autcui ab animo nlii sc curaium

ecnsil, iuagncpcrc obsinpuil, lajlusquc Dco Joan
licm i-xauJiium Jiotioranli, ol Jcanni bonuralo
, [)
laudcs graliaruin pcrôlwt. Sod fuero qui invidise
, ; (s) Addit GamaYdul. Quo facto continue *nxum

CVHUUIH ac icrm affixum
conspexi. lla?c ab (JraM-is codicibtis noslris ab. Hoc csl : Fidus ainicus pr^sisutii.
diuiu csi vaUdiim ; quauduquidcm ct in prospcris
(() Ergo precabundos. ii*rmatiilas amici in i r namico
bona consdia suggerii, juvat, conspiral;
talione apparet, quainto niurius }KUIIUH CU ncct in advcrsis sincerc succtinil, aul cum sumuia
cessilaliMii, suam faci;. commiseraiioue propugnai.
/,
(M) llicCainalduku&is,paiapbraskerapoiius quam
. t l mox infra : , } inlcrprclcm aîl.
* ^,^ '- ^
iltud rtpa (e rupe sciibo)
C05
ISAGOGE ADSCALAM PARADISI.
606
- eeslro () pcrciti garrulum nng.Morcn>que nppellita /, ronl, qnos Mlc factis ipsis ci cxcmplis refniando,
. ostendebat omnibus, omnia sc posse in Chmto
, otnnibue vires suifi< ienle. Itaqttc por lotitis anni
. spaiiom lam llum siluit, ut tpsi illius calumitia , , tores supplicos ad illum qtwsttim rcgalumqtic ad 1\ ircnt, nc vellct pironnem u t i t i u t i s foMom ohlurare.
\ omniiimqnc sabttom suo silenlio iu d i s o i m o i i v o , \ \ care. Cessil illiro voiis illornm, nl r v.\ r.rqne r<\ \ \ pugnarc qnidom scirel, rursumque piiotvm \l;o
, , luorom e*i ingrcssiis. Unde omncs in oimiibus
, . cjus viriuicin admirati lanqttam allemai qucmdam
, , Moysen ad cceiiobii praefccinram vi perlraxcrunl ( y \
, \ facemquc iagislttrii snper candelabrum tollora * \ runt. Neque sajie speni ille mbiinie maloruiai ju, , \ dicum, a quibus ad illum dignilalis graduin erai
[\ ] , proveclus, fefellii. Nani et momeni I>oi ipse arcos , sit, inacccssamque nebnlain ingrcfstis, srahrqu^
[ () \ coelcslis gradibtis admolus scriplam Dei digito lo; ] gem accepit, Deiqtie verbo os aperuit, ci spirihim
. \ * aitraxil, dequebono ibesanro(9) rordis sui vur * , bum bonum cruclavit. Ac landcin ad prftsctiiis
, VIUB metam dcducendis suis religiosis Israeliiis
-' * \ * pervenil: una duniaxal in re Moysi () dissiuiiltf,
* * quod Joannes in illud copleslc Jerusaleni om > , nino ascenderii, Moyscs, ncscio qno modo,
^ , - etiam tcrrestrc non alligerit. Sanciilatem porro
', illius plurimi, qui spirilu vcrborum illtns alllali
, , salutcm conscculi sunt, teslanlur. lYtilatiir opli - mus, novusquo David (') sapientiam bujus >apicnt
(v) Inducia lwec, non adducia io Graeco codico

(y') Thetauro. Qnis sil Imnns aut mnlus ib^saurubrica scripla suul.
rus bit verbis docel scholiasles: ' ;

x) CEslro invidito. , slimolo
in- zr c
ia;, alia scripiura prajferl. ,
, , * . ,
ihil fido amico dignnni cre<!e, quem noti proba, < ,: '<\
viicalix tcmporia, acilicet tempcaias. Videtur Gre - Pi-udciilia' Mrtulis omnis
li-nis alludere ad rcrba Gbristi: Poiettis bibere
qua? in Christo ad l>ci laudem cxorcciur, cst ihccalirem, et, Calirem qucm dcdil mihi Pater,
saurusnon
bonus.vitPrudonlia vero seu S<MISIIS matiiia?
ut bibam illum t advcrsam ncmpc intclligit fortueoruni, quai a Domino hiterdu La giinl, tb^saurtis
nain, asrumnas, calamitates cl omnium iiicontmo- maliis est. F.x liis thesauiis, cx biMilcniia Domini,
biruiii lempcalalcs. De iuvidia porro Tbalassius in sitigulis aHrrulrontm operibu^ vl vcrMs proicdirit,NoOv , runiur aul mala aut bona.
\ Invidam nicn(z) Diitimilis. Mosi bae ima rc dissimiliji, quo.l
tem excseoai Dominiig, quod improbc trisiciur
super boiiis proximi. lu eamdem sonicnliam esi ide lcrram proiuissbinis, lcneslrcin tmtipc liatic
illud : , , Jcrusalem, uon vidoril, e<> quod cum juivio scu
cxaggoraiione diflTi<:uItalis ad in^t aios lsracliias di* Mala mcns mala cogiiai, el virtulos eliam xeht.fiunquidex hac pctra vobis aquam cticintn f
alienus exlenual, el vi|ia inlerpretatur. L l lioc bic autem in aapernam ierusalcni htlravit, qua? csi
eltairi : , - proinissionis reguum coeloruni, qu<nl procuranl
, aninius ab omm vilionnn prrturbalionc rcpurga*
Judxos ronsidcra tns ut tranquillus, ncciioii rcium ca'l\slni:ri cocl iripaum con6rma, qui iuvidia oboecali Domi- gnilio. Qua ita babent Graw : "
nuiu Deum Beelaebul daeiuonum principem improbe
. :
judicaruiit.
;
(f/) lllo vcrc mchloqun aliis imperarc debebai, .
qui ea uux ad virtuleiu pcrtiocnt, aiiiuio ct cor|>orc , ,
sanxil. lla euim Grjecus scboliasits : , ,
, \ ^ \ \ .
. \ ( ) asscqtior qiirm bic novuut Davidnr
\ , .
* Meduns ennu el aini us appeklel, ni&i Uaacuui sitpra laiidatiini inidliri paier spintualis non suavis, sed utili inms dc* gal.
ligcndus cst
607
MATTILEIRADSRI
608
ti% ec falutem adeplus. Testaiur douiqtie praecla- * iv rus nosicr et venerandus prasses Joannes, quo
,
pro ovili uo exoratus, e tnotite Sina novus bic Dei tpfctalor per animum iuldligentiaroqoe detcendif, nobisque ct ipte diclalas a Deo labulas, qoae litteris eiieiio agettdi, interiua tero conlemplaudi precepta cotnpleciuoiur, cxbibuit. l u pauris plurima exprimere eonalos om, baod igoaras
eloquentiae candiriaiis maxime probari narratione brevilaiem.
D4 eodem abbale Joanne antistite montis

$he 6 ^
Siaa,

CUmaco.
, <jjwr, .
\
(a) Cum olim abbas artyrius cum P. Joanne ad
maguttm Anaalasiuni ventstet, AnasUsiue iuiuitw , [\]
Joannein compellato Mariyrio, Dic, ittqvit Mar- * , lyri, uude hic fllius ? qais illuin in moaacbum 10- pis, ; tondit ?> Tanc inqail Marlyrius, Senras tuu, ; *
pater, ego aitondi illum ; > et Aitastasias, c Pap! , . \ *
inquit, abba Martyri, quia dixerit, quod tu anli- * c 6\, * ! [],
stitem moulis Sina ationderia ? Nee AnasUsii ;
\aiiciniuro biane fuil; nam p>st quadraginla aanos * (
Joannes creatus eal pneset noster et abbas. Alio .
6
rursum tempure Mariyrius abbas pradectui illiua
cum Joamie tuo ad.magnum illura tiram Joannem ,
Sabaiten devenil, qui in Guddae tolitadine degebal. []. *
Quos cum Sabaiies scoex vidi&aet, illico consur- 6
rexit, et aqua pcdct non Martyrii, sod ioannis Cli- , &
maci lavil, nianu ctiam oeculo ddibaia. Martyrii *
aulem pedee non abluit. Quaerenie aateo Siepbano .
discipulo Sabaits, quid ita fecisset ? c Crede mibi, , * (fili, iuquit Sabaites, ego quis ille (reiigiosug ) fi- , , , , *
lius eit nescio, ego enim antisiicem momis Stoa * 4
excepi, cjuaque vesligia ablui. Quin el abbaa . * \ Stralegius ipto die quo Joannea Climacas, curo ,
ennora sttaiis tice*iimnn ageret, in monachom at- , ,
tonsue est, praedixil bigens illum orbis olim sidus . *
foturum. Itaqoe simul atque Glimacu noster cce- ,
nobii praeaes creatas est aexcenti bospilec advene-
rwit, qui cum ad cibum capiendum accabvissent, \ , vidil ipsc quemdam quasi diapensaiorem syudone () , in llebrxorum morero veaiilum qtii undique cir- ,
cumcurgabat, el cum imperio pnecipicbal, nunc \
cotis et oeconoinis, nunt promis coiidis et cellariU, . ,
aliieque coenobii miniglris. Poat dimissoe ergo pe- ,
rcgrino*, curo famoli quoque ad roensam asaedit- \ , aent, quanitus eai ille sedulus dispeo*alor, qui . 6 omnia circumcursaudu et imperiundo admioi- ^ *
elraral, ut ei ipse accumberet; ted quauiun)tis dili- 6
gonter iuvesligaius, nullua lamen ampliue invcniri .
v
poiuii. Tura Dei servue veaerandug paler nostcr loannes dicit oobia: MiUile qawrtf* i p t a ; nibil
enVm alieiium fecil domuius Moyses, quando euo in loco ministerium obiit >
Sequentia cum io Climaci Vila desiderentur, Ubuit addere, ul intelligatur quibus auspiciisiniliatus sitsacro anlislilis magistratu. Sed et alia silentio non transmittenda, queo
Daniel biographus ipsius praleriit.
lngcna in Valaeslinae partitroa siccilas erat, ei
a<|tt* co?!esIes vehementer exopUbantup. Rogatns
cr,;o Climacus ab accolie et ticinis incolis statim
() monavlio aU(UO Sinaita syncbrono bxc
fccnpia*

\
, \ *
() Vox Grco-barbara.
TSAGOGE AD SCALAM PARADISI
ClO
- - a Deo precibas copiosum imbrem impctravil; nre

; \ .
boc pneter fidem, voluitiaiem eiiim limenihini
ae facict Doniinos, et dcprecaiionem eorum exaudiel.
Snljicit demuon h&c de exlremis ipsius annis, et morte, Danieli qaoqae tacita :
Sciendum Climaco faisae genDanmn fratrem

, , Georginm, qaem *tbi Climacus iticce&eorem
, destinavit, ul cflMobium monlis Sinci suoloco
, ** cam abbalie potetlate adroinisiraret, quod ipae stu . dio ercmi et soliiodinia (qaaro aibi ab inilio spon tam duxerat) amore leiiereiur. Gutn ergo novus
, 6 noster Moyses et rebgiosi&aimus aiiitstcs ioannes
, c moriiuiiens ad Doroiuum proficiscerciur, Gror ; , giut abbas gernaaua ipaiua, ( dixi, fraier aata * - bat, el UcrymaboDdas : , inqtiit, domine mt.
, * me negleeto akU t Eo mfecakar vti lm m* pram
. * c ure$ nequi tnim $mt le pounm hanc utcran
, * ^ miiiam tuam uber*are et tu% itfttix to u pro
, Mfiio. Cui Joanoes abbai: Nen e$t qiod trUiirU
. > " \ a$igari$; t i gua miki tpei et fiueia i* Do mom
, .
9
pati&r i annum hunc , gum me ufuar
Qood et factum est; iutra decimum enim mcatem el Ipse Geargiasad Dominuni profectas ett.
Hac aaquAtasClimaco ex eodem eonlobernio auclor. Euinivero et alii sancttssimi ejusdem ccenobii abbates passitn cclebrantar, qooa inter Georgius quidam, haud scio an idem
Climati frater, de quo modo narratimu$(di?ei*um iamen credkJerioa), quem Joanoes Eviratas seu Mofchvs in soo Viridario $pirUuali laadat; el Orentus, quem idem auclor celebral
cap. iS6* De Marijrrio jana supra dictum, de quo tamen nihil singulare meitiini legere.
SEQVnVR VITA EJVSDKM CLIMACI EX MENJSIS 30 MARTH.

4#t*V Vcadrrov tov S. P*im aotin ioeaaif SemUm cmli com^
\
Hic cum teitom decimam aonom aferet, et
, | ingeaio pnealaret, upienlis disdplinaf omnes
[] > - eoaiplexat, teipftum per sacrifciom sanciisaimum
, , *5 . in Boaaia Siaa ooaaecravil tt retigiofe ia ranobia
tvb pneside vixit. Poai decimon nouum iode aa , - oam ad sladiv toiitadiiiia (TboUt loco noinea
, foii) quioio lapide a basilica remoto se contolil,
( ), \ - et in arenam, aiqae certamen v t o anacboreiica
, \ deseendit, ibique anaox ipsoa quadraginla diviaai
. cbariuiif facibas inOammaitis exegit. Cibvm qui \ dero sumpsit lege religioxx uon iuierdictain, ted
, , , niodicum oppido el nuaqaam ad salieuiem ut
. * inania, opinor, glori* fastiiro oamuqne rdanden? i .
; Sed quod Oumen orationia percanem ipsius fon, leai Ucrymaram exbaoriai? SOQIBO bactenne in . dulsic, ne insoinnia el pervigilio, meniia staiam
, . cormmperet. Jam viia ipaius omnie pareanig crai
, \ - precatio, Kominisque iaaxplicabile de&iderian.
, \ - Hune in modum cum se in omni virttitia fenera
, exercuissel, aancteque vtxisset, coelestibe&qoe visis
, \ * - frequentissime recreatus esset, disciputum quoquo
, \ , suuoi intra ingeniis saxi biatum sopilum, ei in
;, exiremo vilae periculo veraaiiHn, in sua celta dlrl ^, * niius admonitus ab ipso inonis liniiue salvum erf
() VLmt. Viue epitoroe est e Dauieli* vita exlracta.
1.
C12
p.iil: cuni illt prr rjuiet^m appantissct, eiimqnc cx-

, .
<\l;<secl evocasscfqiic ex loco, ubi fragmen rupis
,
j:im cum dormieiilciii opprcssurum, el in parws c l
* ;, frusta dissipalurum crat. Ad boc ergo viriuluin fa,[\] sligiuni cuiu pervenisset, et praefecturam monlis
, ^
Siuas adininisirasset, moriali hac vita deserta ad
\ , \ .
imniortalcui quictcm aspiravit, cum prius crudi.
lissiamm volumcu, quo gradus ad ccclum Uaquc exsiraxil, quwlque Scaia (Paradi.-i) appcllaliir,
c-onscripsissct.
Ex Menologio ( 30 Martli).
t
Sanctt Patris nostri Ju..ams ôgnomento Climacis, viri doctrina el cxercitatione monastica insignis.
Ma>iyroiogium Romanum ( 30
Marlii).
In monlc Sina sancti Joannis Cliinari abbatis. Baronius posl alia : Porro ammae illius divina qu:rdam
cfligics mullo clarius porspicilur in scriplis cjus. Vixil non longe post lcmpora Jusiiniaiii iinporalorls,
ac post sancluui Sabam abbaicm, cujus ca quje scribit aliqaando aunoritatc confiriiiat.
EJUSDEM
VITA EX TRITHEMIO
(a).
Joannes Climacus, quod Laline sorial Scbolastictis, abbas numlis Sinai, vir in diviuii Srripiuris studiosus ct crudilus, iugonio cxcellens, miiis l liumilis, vitaet coiivmaliottc devotus alque sanclissimus
cum adbuc scdecim psscl annornm, niundum cum suis obtcciauwnlis deseruit, et in dicio coenobio monacbum se ticri insiantiesiine petiil el oblinuit. Dcimto post armos cfoccm c l novem cum jam solitariox
pugnare et vincere ecctuidum regulain didtcissct, cum liceulia abbalis sui crcmum peliil, in qua mtdlis
atinis in omni sariciilalc solus cum Deo liabiiavil. Poslrem> nim vila cjus sanclissima oinnibus innoluissct, unaniini oniDium conscnsu in abbalem cligimr, c l reiiileus ad coenobititn rcvocatur. Scripsit ad
Joannctu abbatcni dc Raytbu opus ceicburrimuni, c i pro iiistituiioue iuouacborum valde accomtimdum,
babens sermones Irigmta, quod prasiioiaur, Detrigiuta gradibun lib. : bonoet super bono; Ad Pastorem
tcrmoucm, l i k unuin : / inferiori qnidcm libro ; K.pislulas pluivs ad monacbos, librum uiium ; el qua*dam alia. quibusdam locis, maxiinc ubi dc bomiiiis spiriiualis morlificati impassibilitale traclal, <.
modeinis thôlogis (b) rcproliendiiur, sicut apud Joaiinein i?e Gcrson in ceriis tractatibus invofiiiui.
Ciamit ciica lciupora Coaslaiilini, Coiislaulii t l Cunsiantis iratrum imperatoruin, qui regnavcrunl
anno Oomini 546.
Ho3c T r i l l i c m i u s , a quo multa mondose perscripta. P r i m u m quod dicat Climaci noraen
sonaro Lalinis gcholasticum : ita onini editi codices prm se ferunt. Sed ego ab Trithcmio
scriptum arbitror primulurn Scalaslicum,
eb climace sivc scala, qtianquaiu sordide ct barhare. Dc voco Cliwa.r ct Scholasticus v.lScalasticut
supra a noUis copiim liirrijm cst. F a l suio itiam quod vixfrit anno <XCXLVI, sub Constantinn, Constanto, ct Cunsfanlio, cum
post Juslinianum domum et S.
Sabai a;vum scripscrit. (Juod et Baronius ot .Bellarminns
recle animadvcrtoruniy et cgo priusqua.u ailerum leêreiu, alter scriberet, rrorem T r i l h e ti/ii ia Notis ad Pasiorcm adnotataii) c l oincudaram.
Sou do Ciorsonc,prictcroa<jua5in Notisad Pasloreui explicavi {c) habcopaulopluradicere.
Eiau;itat I S sanctum CSiinacum in opistola de ornntu spiritnaliuiTi nuptiarum, quandn
pra?l<?r alia hflpc scnbit : In lalibus quippe plurima sftpe reperimm falm aut male
explicala,
ae proinde multa erroris materinm prmbentia simplicibus, quanquam in multis divina /simaque sini. JnierUtlesscripturas
narrantvr aliqucenarrationesaut
requlcrvel
doctrinapartivularei aliquoram
Patrum velerum quve magis adiHti ( quam imitandit dicuntut.
Quemadmodum Joannes qui Climacus dicilur,
ponii virtulet
impassibilitatcs,
el quccdam valde
ausiera super parnitentia et pcecatis.
' (icrso, qui primum iallit rrpcriri in Climftco
faisa : nihil falsuuj est in lolo Clinai
uiliil contra Ecclesiai decrcla aut raale cxplieattim
sod potius male intellectum, et subinde malc interpretaturD. Non |>onit v i r l u l r s impassibiliiates, $ed ait pcr virtules enitendum esse ad seu animi tranquilliintem, quam
Gerso vocat impassibililatem, obedienliae enim et bumilitatis priemiiim ait b<tiic animi
osso :ranquiliilatem seu indolenliain. Negat Climacus perfectos nou senlire motus naturaies
irau, cupidilatis, nietus, gau<lii, ainoris, spci, ot hoc gonus aliorum, sed ait, perfectum reiiîodum hos omncs molus in sua potestale Iiabere, ne in acluni vul coîtationem improbam
erumpant, queniadmodum vonator can^s. Et lioc noii est contra doînata divina, sed ab
iliis bajc confirmantur, quando Deus d i x i t Caino : Sub te crii appetitiis tuus et tu domifiaberis iliius (Gcn. iv, 7). Qnod ad pu*mtontias aitinoi, rranl pleri)ue omties. voluntan : rogabaril onim patrcm reiigio.suui hujusnifuJi pcBnitenles uti lioerei bihi ire ad douiuin f)ObnitemiiB, aut si qui niilterintur, adiiuc ampliores a se pajnas cxig^bant, orabanU
quo praesiden, utse in coinpcdcs cornpingurci, nec aulea (|uam morerentar, laxariil ei expiiJiret, ul cadavera uua feris objicerciilur, c l lioo genus alia. PorsiringiK ibidcoi Cassianum, pro quo respondct Alardus Gazirus. Snd pro potnitcnliffi severiLilo, quam Climacus
narral, ipse Gcrso alio loco (d) qnasi propu^nat ruru d i c i t : Ex hac vontideratione
forensis
c' publiciF ju$litia> rationabiluer
colligitur jtuiificatio
religionis Carihusiensis
imo ei oltev
(u) De uript. eccU>i. p. 205.

{'.') 1H marg.| ttd umte.
%
(d) Uenon esu carmum et ubilinCHiia Curlhusiu

norutn, pag. ol'o . II.
r
tn
ISAGOGE SCALAM 1'AUADLSl .
614
rins nusterioris. Cur cnim non polert nfiqnis pcccttiorum suorum cl flagitiorum comcius,
quoi demernerunt wortem atternam, /# ct temporaUm si ptiblicarcntur; cur, inquam, non
polerit talem reHgiomtn vitw suo judir
secreto cui roufessus est, impositnm tnltrare avt
consuiiam susciperc, quanfpAam multa mmas pravideat se victurum et inprmitutibus
fatigandum? Legatur Jonnnrs ernniln montis Sinai qni Ctimacus dicitur, in illo grudu stalce
mystica*, in quo de pcrnitentxn loquitur. Rtfcrt pYofecto stupenda et forte uiagh
admiranda
quam imitanda super voluntario rarcere quorumdam Dvum plaeare sibi volwtium.
Ex A O rum perspeclione sedvta liquet qwimvationtibilis
ait pro peccatoribus Curihasiensium
in
rivendo aeveritas, imo tt pro justis yuatcnus Deo $ati*faviant pro peccatis propriis rel allevis lempore mistricordi(t
n* snttins puniat incomparabiliier
ille purgalotius
ignis nut ychenna. ()mni autem dicii, mngis forte admiranda quam imitanda : imo q u a m o b t T m
non imiianda? curu matinl l\\<: salisfacere Deo qnam | riri vel supplicia sempilitriin
vel igncs piaculares ad tempus. Audial Gcrso quid D. Bernardus oonscat de anima, quoj
Doun) gusiavit, et posl guslum olicndit, quid non ronetur ul redeat cum Deo 111 gra~
tiam. Talis, i n q u i i , anima, nescio nn tel ipsam gehennnm ad (empns exprriri
horribilivs
9
nuo ad iUecebras t>ei potius ad molestias carnis, e t c , serm. 35, supcr Canlira, j>. 975, lif.
ro. Laudai lamon ideiH Gerso Climacum quando compoiiii sui temporis Uicoiogos cuni
S. AuguMino, Gregorio, Hngone : liwc omnia, inquit (), Auyustiws,
Gregorius et fiugo
et cirteri Ihcologizantes nobis ralde imparcn passim cantant. itl nos circa pugnas rerbo-
flammanfci Unguemus, arctimur

arcncimus atqut vanescimus; ut ob tnte* forte dixcrit C/tmatuSy theologiam non convenire nisi lugentibu$.
E n i m w r o Unc nuixjuam et uu.squam
dixit Climacus, sod plane conlrariiim, Iheolociam, inijuam, omnino non convcnire l u ^nitil)iis, Vorla Climaci stmt gradn v*i, dc luclu s a l u i a i i . o j / , ct
ai iit causam, , et qu(6 8 f ( | U u ( . Non convtniet (u( s y l iala:u a syllaba reddatu) lugeniibus Cheoloyia, di.solvere enim illorum lucittm solet. Nic a
prioiibus ialli interprclibiis potuii Gerso, omnes cniuj (r< s nmlrarium docent vx Ciimaco.
Climacus tihique ordiodoxua, catholitus, s mctus, niliil diiidorum, falsorum, au( damualoruin rioginatum continet, quanquam ab Isseliio, <mi Nolas conscripsit, nonnunquaiti non
iniMlccins c*sl, nti suo loô monebo lcclorcm.
Celebrant ennxlera Cliniacuin Rnpti. Volalerranus, eujus vciha in Notis ad Pastorem
inlVa le^cs. >< llarminus B. memurin) Canlinalis : Joutmes Climacus tnonackui
reliyiosusimui scnpiit librum Iriyinta
uradwtm, qnibus, *W. IMaius (6) : Climacus quoque avtiquu*
aurtor el yravii, tum muita aiin ioio suo libro, Curn illud breve quidem verbis, scd re uiulln
complecteni (ch monas(erium es$e qnnddam cccluin tcrrenuin, ei tdeo quo affettu ac rcveren
credimus angelos minittrarc
l)ro eadem nos etiam fratribu*
nostris ministrare debere.
Laudat eumdeiu ( \ assim suo l i h r o dc bono stalus rehgiosi, u l i e( Rosignolius, DionyM U S Carthusiaiius i i r o n i b u s . s u religioms iegenduin proposuii (t/).
Ludovici Gr,nala> lucuiu infra gradu quinio adduraii).
l n MeDa3i$ porro exsiaut ad boras i l l i u s canonicas odeB et hynini ct cantica in laudem
nostri Glimaci. Unum au( alterum exempli causa subjiciam : ,^ ; HtoO , , , \ ,
. Yenerande ti saptentissime Pater Joanne$, / u vere omni ex parie
vxaltuliones Dci tn gutlure, meditatwnum exercitatissima
et Deo $uggesta oracula profereba$> el inde magnos gratiarum Ihesauros tibi comparasli: beaiu$ tfjectus omnium impiorwn impia consilia evertisti. , ;, , ^ , ,
, , . 6 7 riose Pater Joannes, qui lacrymarum fontibut animam expoliinti, et tvtarum noctium assi*
dua slalione Deum propiliasti, tu alis caleaitbus sublimaius ad ditectioncm Dei evolasii, et
cum tuis commiliionibus
venerande, cultor Awainis, illius pulvhriiudine
ct decore merit&
cum inyenli gaudio jain perfruerii. Hoc gcnus laudes e( hymai plures ibideui sequuuiur
(jiioi \JKligita5.vo liic saus esi.
%
De variis
Climaci
inlerpreiibus,
CAPUT I V .
<"//?, tdiltunibuti,
notctque
interpreiatiunii
et tdilionu cuusis.
Prinous oroniuo) interpres Cliinaci, quod sciam, fuil Angelus de C i n g u l o e S. Frafirisci
coniubernio, Patruin Claronormn conditor, qui sub annum Chrisii 1294, Adolpho imporaiore, arclius genus, ('(Blosimo V pontilice inagno aucioro, in moutis Glaro Ancoiiilan<B provinci*B moliius esi. Ita de boc J . Gouzaga in Hisioria Ordtnis sui : IJorum l*P.
idareuorum antesignanus fait doctiminu* quidam pairr m fratrr Anytlus de Cinynlo, qnod
AnconUana Marchia oppiduin est, cuj <<
. m xarris concionibus facunditt atqnc doctrinu vtx
%
[a) Sonn. inwlemnitc.lc omuium SS., |>:<^. 01>'2,

loui. II.
^Pag l i
/.) G.:ni. 4.
(</) Kihuit. t*d iwvil.y a i l . i).
6!
MATTR.CI RADERI
Gtmcm linaum peritia illis tmporibus mirabilis fuit. Nam ti Joannis Climaci piittimum opus et macarii dialoqum, tt libcllum quemdam D. Joan. Chrysostomi polito elegan*
tissimoque stvlo ex Grmeo tn Latinum irunsiulit. Haec Gonzaga. Legi de eodem alicubi tt
annotavi in Notis ad Paitorem eiimaci, hunc eutndem Angelum de Cingulo Graxa lingum
cognitioneni relut Ephrero oliui divinitus accepisse. Sed enim Ambrosius Caroaldulensis
intlcias it Climacum ab Aogelo de Cingulo polito et elegantissimo stylo e Gre&eo versum.
Negat Clarenum haoc aperte et plane transtulisse, sed obscure potius et intricate, dum
Terbam terbo redderet, unde fiert necessario, ut lingu nativ seu Latioa genius pereat:
negat utriusaue lingiue peritum fuisse, el quamvis Angeli nomen non exprimat, ita tameo
describit el depingit illum, ot res oculis tangi possit. Accipe ?erba Camaldulensis () ad
venorab. P. llatlhaiiim presidem ipsius : Horlatut e$ dominc amantissime, et meriio venerabilii paier, ut fratrum noslrorum eommodis consulens bealissimi viri Joannis (cui ob tnsignem puto eruditionem Climaci cognomen fuit) opus illud egregium, in quo iotius mona$ticct perfectionis norma rectiuime iraditur, meo labore tt iludxo in Latinum nova Iradn*
elione conrertcrem. Aiebas enim priorem illam inlerprelationem tibi parum $ati$faccre, t?tderiquc ad intelligendum difkciltimam; difficultatis ipsiui causam conjiciens, quod i$ scitictt qui prior transtulit, quicunque tandem UU fuerit (item temere id de/fnire non audeo)
nimtum inhctsisset littenx, atqu$ eontra velenm erudUorum prcBcepta de verbo ad verbum
transtuliisct; exspectabasque me ut $ensum illius viri opertiut atquc lucidius pramerem.
Id $go negotium, el$i pr<etcrquam erat laboriosum plurimorum etiam patere mor$ibu$ non
ignorabam (neque enimdeerunt quime iuperfluum quemdam, et quod graviu$ $onat arrogantem et temtrarium in$imuUnt qut postpriorem illum interprttcm, quemafllatum Spiritu saneto
id opu$ transtutisse, periinaciu* forta$$$ quam conridtraiius asteverabunt, denuo transferrt
ausu* aim), pro viribus perfeci. Subjungiideinde idemCamaldnlensis: Prvterea traductionem
iUum e$$e obicuriisimam ne ip$i quidem negabunt: g*od ergp erimen meum e$$ si quod ill
obtcuriui tramtulit, apertius ipse et aliquando $ttam Latinitu convertere conatu$ sum ?
Porro quam fuerit ille inlerpres eruditus, quid attintt diceref conlendant isti ptritiuimum in utraque lingua ex$t\tissc; ego ab
longe diuentiens in ntutra $ati$ peritum
fui$$e veraciter asscverabo : nam Grctea pleraqu* non r$et$ intettexiste, cuilibet eju$ linguce
vel mediocrUer ptrito faeile comtabit: et Latina po$ui$$e mt affirmat u$e imperitiisimum
e$$e haud obseure $\gnijicat. Sanctissimum virum illum fut$$$ ki at$erant facile ae per/tbenter constntiam : non tamen quia sanctus fuerit, erudUum etiam fui$$e sequilur miqu$
idoneum ad tramftrmdum. Aliud enim wnctitas t$t atqu* atiud eruditio. Imo tero si
015
gubire quod virium excederet modum. Facit entm injuriam doeliisimo viro qui tllum imperU$ ttrustice loqucnlem reddit* sed hmc forlass$ liberiui quam verecundict mew canveniebai :
nectssario tamen, ut reor, tne dicta sunt ne sine cau$a me iran$tuliu$ homines txi$tiwutU. Cterum Caroaldulensis vixit anoo 1(80, ducentis nerape uno et triginla annis posl
Angelom de Cingulo. Interpretationem Angeli de Cingulo editam noo ?idi sed existimo illaod cujus eiemplar habemus ms. io Eberspergeusi sede.
Alter fuit Cliouaci interpres et ipse non alti spiritus, pius tamen quantuniTis homili el
serpenie stylo scriptor. Sed inseruil interpretamenia quaadam indisUncla a Cliroaco, qoa
interprelis,* magno rei litteraria? incommodo, quando hor*. pacto Climacus in lestero addoci
nou potest, dum periculum est ne aliena potius quatn Climaci rerba laadare Yidearis, atque
hoc genus iDserlas adnotaiiones desumptas ait Pincius tjpographus Venelus ex anliqua
translatione simulqae auctorem et interpretem excusat. Tres idem agnoscit iriterpretaiones, abtiquiisimam, Camaldulensis quem taraen non exprimit, uti nec su rudioris
nlerprelationis auctorem. Audiamus Pincium, Epislola ad lectorem : Cctterum, inqait,
cum tre$ ferantur prccsentti opusculi tsse traduciioms, kane omnium infimam atgue in ipso
verborum conttxtu humiUimam accipere consilium fuit quo parvulii t eloquentict mejrpertis magii pervia foret sententia. Verum ip$a verborum tcnuita* haudquaquam debet quem
piam offendere aut deterrcre. Ui enim debilis est itomachus qui non nui delicatum admiitii
cibum, ita tt men$ imbeciUis quos potius verborum lenocimo quam senlmtiarum ubertate
patcitur, tt tunc potissimum cum de recta morum institutione agitur, ubi sema ip$a magis
quam dictionum $trie$ ponderanda tunl. Quoeirca sapientibui hujus mundi et ta guxdem
sepientia, qua Deo inimica est, non $apiet koe opu$culum ni$i ituiii in Ckristo fitri fatorent; tt lunc demwn veram sapientiam apprekendcnt. Nonnunquam tamentodem cotiiextu
adjiciuntur kuic translationi pauca quctdam adnotamenia atque elucidaliotui ex cmtiqua
traductionc daumptct, quibut omnia captu faciliora evadani.
Terlius metaphrastes seu imerpres Climaci est Ambrosius, a sacra familia sua Camaldulensis cognomentum accepit sine dubilatione prioribus looge anteponendus, de quo
ita Ant. Possevinus (b) a Climacoorsus : Joannes Ciimarui abba$ in monte Sinai, iermonei
Grctet conscripsil qmbut tanquam gradibus triginta annorum vitm Ckritti Domini discere
quiique potesl ascensionem ad perfeetionem vitm et Christianct tt monasticct atque religiota.
Versu$ autem erat Latine anteo $cd non apte, cum Ambrosius Camaldulensis monacku$ eum
iterum e Grctco in iMtinum conver(it et Mickael Jsscltius nolis illustravii : quare ver$xo
admiUenda $si qwx Colonioc prodiii apud Arnoldum Mglium anno 1583, et anlta Venttii*
9
(alPnefatto toae ediiionis.
() Apparat. $ac, pa^.
fiI7
ISAGOGE A DSCALAM PARADISI.
618
anno 1569; sed e$ antea ibidem anno 1531. apud fratres de Sabio. Quin tt factas Italice edi%n* *$i anno 1585, Venetii* apud Petrum Marincllum. Porro dum quitque gradum $eu sermonem aliquem Joannis Ctimaci percurret, meminerit ad operis calcem exstare declaratio
nem quamdam brevem rerum magis notabilium, quw in unoquoque gradu sive $ermone cont
nentur. Quin et libro Jocnnis Ciimaci adjuncta e$t tum vila ipsius Daniele monacho, tum
Onupkrii anachoriim Paphnutio, alia$ Panuffio, icripta, qui Onuphrius in tremo sociut
fuit Joannis abbaiis moniis Sinai, quem Scholasticum appellarunt, ei ad quem Joannes Climaeui Hbrum $UHmscrip$U. Ex$tat in Biblioiheca SS. Pairum Margarini. VitAat anno 340,
Eiiengreinio. Extlat iiem Romm in bibliotheca Vaticana una eum $ckoliisH*li<e Creiemis ().
Q U J B de aono ex Eiaengreinio, et Kisengreinius ex Trithemio annotavit, jam supra ostendimos non Tixisae Climacum anno 340, sed 560.
Graxe quoqae Veneliis editura vidinius et legimus, sed is Glimacus germanus non est,
Graca paraphrasis rel interpretalio esl lingua barbara et vulgari, qua vulgus eiiam indoclum et illitteratam bodie ulilur. Oegeneravit eniro elegantia Graxa in barbariem nwi seeus ac LaiijDa in Ilalicam, el ipsani Lalinam qu hodie in omaes pene disciplinas i r rcpsit.
Com ergo cognotissem ab non paucis ipsom Climacoro, sua boc est, eleganti et prisca
veteram Greecorum Patrum lingua loquentem aodiri legique relle, adeoque magnopere desiderart, qood oulli iDlerpretes menteui illius subinde saiis asseculi videantur; quod adhuc
factuni est nunauam, iugemi sane labore ei sudore m o l i r i ccapi, et Glimacum ipsuiu, uti
scripsit ipse, el dixit Graaee Christiano orbi legeodum proponere. Sed quia non plurimi in
Olyropiis certanl, paucique bodie Graaciam adeiint, illorutn quoque rationibns consulendura
putavi, qui in Graecis parum versaii sant, ut fructum aliquem ex nostris cooatibus decererent. Novam interpretationeai nostram n o v editioni adjeci, tit quod abaliis interpretiua |tassim erratum est, emendarem, id quod toto opere factiiaiuai, lector qui noslram
operam cum aliorom studio ?olei componere, nullo negotio deprehendet. Et quia scriptor
didacticus esl, et religiosis viris precepta vivendi prescribit ubique bre?is esse laboral,
ex qoo non raroobscuritas aequitur, abundat aposiopcsibus et relicentiis, sa?pe seotentiam
lecloris ingeuio complendam permittit; nonnunquam aoigmata quoque proponit, et lectoris acumini cognilioneio eorum et divinationem relinquit, ita ut Scboliasles ipse Graacus
MBpius dicat: pulo auctorem hoc dicare, ita ipse quoque de mente
acriptoris coujeclat. Et quia de scboliastis qaoque dicturutn p r o m i s i , tres ibideni reco, quoniDi primus el antiquissimas ipsique Oiroaco 03qua3?us est, cui ei libellam ad
aitorem Climacus inacripsH, quemadmodum ipsius aubjactis rcligiosis Scaiam aacram,
Joanoea Rhaithunus. Fuit iuteni is amplissiroi asceterii ad xu fontes el L X X palmas in
JBgypto (b) ad Elira 8anc(issimusaoli8ies dequo plura io Nolis ad Pastorem : cuiusscholia
eistaut in V volumine Biblioih. Palruro, Parisiis aono 1610 edila; nam io prioribus editionibas noo reperiuntur. Si Gro3ci exeroplaris copiam habuissem, Tertissein et ba3c deouo,
qood velus inlerprelatio parum arrideat.
AUer est Elias melropolila Cretensis homo Grecos, qui ingens exageseon sire explanationum voiumen in Cliraaci acalam composuit, quod propeuaodum fiuslathii symbolas ad
Homerum mole sua eieaquat : cujus unicum ex nobili inclvla3 reipublicaB Augustana)
biblioiheca exeoiplar accepi, quamvia et capite et calce careat, omnibas paginis exesum,
u(i foto libro nulia ebarta sit aana et integra, ita per viscera libri, pesles cbarlarum tine
grasaats et debaccbats suot. CMerum codei antiquissimus est, 61 magna cura resartus, et
quantum fieri potuit redint*gratos, ab eradita nianu (nisi ipsum fortasse auctoris autograpbutn fdit) veteri charactereGrajco descriptus. Elias porro Cretensis pootifox viiit sub
annum Cbristi 787; fuit in CDCumeoica syoodo vu. Atque hic Elifla commeotariiis ad Climacutn in lucetn nec Grece nec Latine prodiit unquam. Unicum exemplar ms. cxstat in
BessarioDis bibtiotbeca, quam hodie serenissimus Venetorum senatua possidet, ad quod
aspirare mihi nonduoi licait. Naui qood Anionius Possevinus in Apparaiu suo ex Vaticana
memorat, cum scholiis E l i Gretensis baud seio an Scholia lantura sint (et io catalogo Valieaas bibUotbeca3 aine nomine scribuntur) ao adjunctus sit auctor : divers suot enim
exegeses Eli ad Climacuio, el Scholia ex illo et aliis ab aliquo anonymo el posteriore decerpta. Non igooraoduai tamen alium quoqoe Eliam Greteosem Hebra3um exstare cum
Joanna de JaodoDo, nobilem philosoplmro,qui libros composuit de primo motore, de muodi
eflBeieotia, de Esse et Esseniia el Dno : annotalianes super dictis Averrois. Sed bicdemum,
Joaonis Pici Mirandula, qui anoo 1494 Tixii, v o floruit, ut ipse apud Jandunam testalur,
pag. 1644, itaqoe prorsus eat diversusab nosiro Elia Creteosi inalropolila exegeta Cliroaci;
quod oe quid lector errarei, moneodara censuil
Terlius est ScholiastesGroBCua et anonymus, cujua unicuro exemplar e sereoissimi Boio ducis bibliotbeca oaclus, male passim ab incauto bibliopego accepium extremis in
margtnibos ei oris, qucaScholia continent, dolabra saepe abrasura. Hmc tamen ipsa, quantam asseqai potoi, et restitai, et (ibi Gra3ce siraul et Latine antehac nunquam edila vel
translata uoa eom Climaco represeotavi. Oe quibus hoc monere habeo lectorem, primuoi
Seboliasleo esse non 'iaai Cretensem, sed Creteosi etiaiu posleriorcm, cum auctores ia
(a) MaximoMargvaio, episoopo Cylberorum, interprtta Grccobarbaro, anno 1690.

PATHOL. GR. L X X X V I H .
(*) Vtdo AdriehoBHFin, p. 2 U c i 919.

20
019
, RADERI
G20
i l l i s laiidenturv qui diu post Eliam vixerunt, uti Photius, Marcus eremita ct a i i i . Doin
quanrdo Scholion duntaxat sirio aurtoro addueitur, illud essc ex ElitB Cretensis oorumeata*
n i s decerplum. Auctores vero abScboliasle laudati hi sunl :
L i l l e r x sacrae.
Gregorius Naztanzciius, Ibcologtis.
Aiuonius Magnus.
Arisioltilcs pbilosopbus.
Cregorius Nysscnus.
Jo.innes Carpaibius.
Ailianasitis.
Barsniiiiphiua.
Joaimes Damascenus.
laaacas, presbyler.
Sasilius llagnas.
Cbryeologtis.
fJbrysnsiointis.
Isaiae. abbaa.
Isidorus Pelusiota.
Maximus.
Uirysozouius.
David llteremias.
Diadocbus.
Dorolheus.
Martus, eremiia.
Ndus.
Pbotius pairiarclia.
Syncblica.
Kpbmn Syrus.
Tbalassius.
Evagrius.
Tbeoilorclue.
Gabrid eolitariua in Lalro.
Tbeudurus Kd<iss*nti3.
Quartus est Michael Isscltias Amorfortius vir doctus ctaliis ingenii uioniiroeiilis clarus,
qui non ita pridem (1593) edilionctn Camaldulcnsis, annotaliouibus illuslravit; in quihue
saspius nonnunquam etiara de Climaci sententia conjcctat, uli loco
cognoscea, quando illius iti meis observaiionibus luimlioneni non semel facltirus sum.
Aique hec de ioterprelibus et Seholiastis Climaci cogndvi. Jara quod ad exemplaria
Grasea attinel, quibus usus sum in Ciimaco edendo res ita habet. Dum Augustro versarer
priiuuio ifi auroa Climaci scripta incidi, quorum cuin Graca excmplaria iria e nobili i n clyiir, reipublicai Augustan bibliotheca nactus essem, primum omnium Jibelluni ad PaHor t m antio 1606, Grace cmn interpreialione mca el Notis i n publicutn dedi. Aliortim dein
impulsu adjeci eliam ad Scalain conscendcndam ct explicandaou Nam e i bibliotbcca serenissimi eleutoris Boiorum principis qualuor mss exeraplaria acceni; ex quibus merabranaj
suot o p t i m e t einendatissimaa; unicum idque iirinirnuii), et admodum Diendosuin,adjuno(a
ut dixi, babet Scbolia i n o r i s a vitiosa paruwque docta manu dcscripta, ut mihi s/rpc librarius Gra?cus fueril enniiidandus. His duo Auûstana addas, c quibus olim Pastorcm cdidi,
et exemplar quo i P. Andrcas ScoUus nostr tamilia) vir Groce Lalineque bc- doctus, ut
fyjus opera ostendunt, Anlucrpia subtnisit, et iilud ipsum ad alitid ms otiam emendatuai.
ijunxit ideiu libro liticras, q u a r u u i parem hic subscribo, quod fniersit hoc ipsum scire :
En ii.quit, Ubero landemfidemtneam, pater opt. mitto per bibliopolas ad nundiaas fcsti~
nanles Joannis Climaci Grwcnm meum exemplar cum altero collatum. Illud memoria repeio
acceptwn ex ore V. C. Antonii Augustini Tarraconensis archiepiscopi, cum forte Roma rediernt Hieronyrnus Osorius Silvensis episcopus Lusitanus ad illnm divertisset, quo anno ad
supero* abiii, promisis$e se de tuntisque operibus se conscriptis colophonem addere
rdU nova interprclatione Latina Joannis Climaci, adeo illi auctor ille se probarat. Hls ergo
codicibus uiss adjulus , priorutu interpretuoi errores et lapsus, etiatn Caitialduiensis, nou
paucos dcprcbendi, u l i raaluerim dc intcgro Cliinaci inlerpretandi laborcin suseipero,
quato aliena corriêndi, simulque Glimacutii sua simul et aliena lingua loqncntem Inciori
scu utriusque vocis seu alterius duntaxat gnaro non invidere; et quia mulla passim i n ipso
auctore perlicn i a scholiis ct scbotiasiis obscuradnbiaque occurrunt, ctiam ex^lanandi stud i u u i aJhibui, ut expeJitam lector haberet laêndi et intelligendi operis rationeoi; et boc
libcntius et ulilius nobilissimum et antiquissimum scriptorem tractaret, et nocturna vcrsare manuversare diurna non ccssaret. In quouec egoaclum egisse vidobor, nec pooteros
in to cognoscendo operam lusuros spero.
lloc posiramo deprecor, no quis dclicatioris palati aut erounctiorfs naris lector in hac
mcui|ibrasi i M a exigat a me nilorem illuru vel Tullianuni vel Julianum, memor cujusmodi
M I scriplum, pium, inquam, et religiosuru, quod o m i v m fucum ei pigmcnla ieooriuiaquc
verboruui respuit, ct rcligiosa sua lingua etsimplicitate gaudet, q u scriptoribus religiosis
ruinus pecoliaris est, quam iheologis, philosopliis, jurisprudentihus mrdicis, matheiualieis, gra^malicis. Quul cnim absurdios, religiosisque auribus fastidiosius minusque
fercndum sit, quam longis verborum circuitionihus, periparaphrasibusque u!i ol humilital t m exempli Causa, firtutis Christian*e et maxioie rcligiosa3 vocem ( q u prope ceniies
uno capilo nounnanda et itoranda est), îunc modestiam animi, n u n c animi snhmissionem
et demissiontm appcllaro; aut direre : modestr, et submis$e dc se sentire, tt lioc genirs imHlas
adbiliere verboruiii anibagos? par est ratio vocuflo discretionis, compunctionis, abnrgationii,
abrenuntiaiionis, oraiioni$,puritatis confcssionis, passionum,tribulationum. Quamvis ab n i luium lion iJis et non necessariis vorborura portemis et monsiris, quibusduc vctustioresClimaci inlcrpreles ubundant, prudens abstinuen.m, t u m mullacommodc, Latino suavifer, fine
quassilo cliara fnco proprieque exponi potuerint, ut Climacus etiairi mullo melius inlellffcorotur, quaui a lan) liclis vocuin prodigiis, qoonim usus etiam nunc pene eiplevit.
9
1>* rariii Climaci exempLeribus Grorcis mst qwt passim in nobilionbus bibliolhecis exslant
Dulcitu ex ip*ofrntcbibuntur aqnv. El sunt hodi: et futuris crunt sa^culis praaserli;o
621
ISAGOGE AD SCALAM PARADISI.
tj22
h i r r l i ^ i o s i s saerorum et doctorum virorum asceicriis taiobiis c l eoliegiis, qui subiiide
volenl i.sos adire fontes et eieroplaria Gra3<;a manu exaraln eognoscorc, quihus eliam bac
re consulendum putavi, atquc ex iis quidero r.odicibus, quos ogo diitu primuiu Cliiuari
Pastoreni cdciem, et nunc scalam adornarem, legi, iuiroqualuor bibluHliocw Bavarii <oo; Ires
rdjMiblu.p Augustano), sed Augustanis nonoranibus suoa usus Monacbii; unus Anl-iurpia
suiiiuissus ab Andrea Scholto noslrae socielatis viro ogregie doclo.
Pniuus codex Bavarica? bibliothec.
Aller est num. L X X X V I , cum ha<: inscriplione: Joannis Sinaitat abbatis oratio nsreiica^ de
monavhorum txercitationibu&t sermones xx\ continens, qui Cliinaces seu yradus diruntu
sermo qualem deceat esse prarposilum. Joannis Sinaittt abbatis cognomtnio Scholnttici
breviter scripta, e U . , cod. fol. membrana. Hic codex e nioiubranis esl oplin.a? iiobn et antiquiasimocharaclero scriplus, quo plurimurn usussura, ubi de scripturoj vartelaio Lortaineii
fuit.
Torlius esl mim. sequcnti L X X X V J l , ot falsam habot baiic inscriptioncra : Joannis Raiton
Scala, et aiia opera, vila Ctimaci charla. Codex h\c duas primas paginas habet nibiI ati operis lolius rem laciunt; lerlia pagina conlincl
stolam ahhatis c<tiobii Rliailbu, qua ClimacDUi liortalurad Scaiam con&crihendam, a qua
epiMola is qui ralalogum librorum conscripsil, librum lolum inscripsit, Raii*e Stalam :
curn sit Railae seu Kaithu, sed Climaci, ut lolum opus oslendit, et litulus Ui.am i u
oxtiina libri froote docet, cvatiov. H i c idem codex i n oris et marginibus per loturri
librurn babet Scholia passira iocuria hibliopegi abrasa. Idcm codex fait P b o t i i : i(a onim
acripiura G r a c a a d iniiium libri ubi Raithuni abbalis opistola ad Climacum incipit,
.
Quartus est n o m . c u r qui i n t e r alia habel Joannis Scholastici sennoncm tantum ad
Pasioremcom Scboliis, Scalam non conlinet: estin oiiaore folio, scu majore k.
Atilucrpianus codex ab Andrea Schotto submissus ad aliud quoque examplar ms est
enu-ndaius, admodam lamen ineadosus etab recenti admodum manu.
Ex roipublicae Auguslanfle bibliolheca tribus codicibus mss usus surn, cum libellum
Climuci , ad Pastortm Grace et Latine ederem Augustifi anno 1606. Primus cst
nuii). LIII, curn hac inscriptione, quain iQdex prfert. Climax seu scala Jaannii SinaUct.
Ejiasdom libcr ad Pastorem fol. mcmb.
AUer nura. LIV, idcin denuo i n charta.
T e i t i u i num. L V idom auclor deouo cum Creleusis cpiscopi expositioue, sed
et , caiieque exesus. fol. charta. Hoc postremo rursus nonachii usus suui pruplor exegesee Crelensis. Est ab erudita manu profectns. DeMderantur a princrpio d u c p i stolrn, vita Climaci, et pars prioao gradu, cietera sunt iotegra usque ad Pa$torem cui liuis
deest.
Accepi praterea Augusta Cliraaoum Gneco-barbaruai a Maxiiro Margunio episcopoCytberoruiu trai^latam, ul Venciiis la90 e d i l u m ; cujusboeu est inscriptk) ; iv 9
'. X i v i /, * , \6
, ; )3. ,
^ ;
>, . ^ (.

1
. Hoc cst, u l <* i n h T p r c t o r : 5. Palris uosln loannii antislitia monackorum in

mouttSina Scala paraaisi sive sermoncs de disciplina rcliyiom, quibus Chrislitums dacctur
quomodo vivendum sil, ct usccndcndutn ad perfecltonnn rcligiosam Chrtiliuna! vitit\ nu
primum ad usum et utililatem populi Christiani e (lr(rm tinqua in communrtn (seu Grace*
burbaram) translatin Maximo Margunio Cytherorum episcopo.
Atque his rodioibus ego Hirti iranslalione nova tum Si-fKiliis et oti^ppvalioniluis ustis
sum, txslant fnaterea in atiis passini bibliolheci-s alia mss exempiaria <irra Glioiaci.
iu Vaticana litlera 1, apud Possevinum, p. n u , JoanTu* Schvlasltci, deiuceps aoiom a
suo couiiuciiiario vOcati Cltmaci \ibev contineus Iriginla capita.
Ejtis Vila itialttirw libro.
Protbooria ejus Si:ala& in alio hl>ro. Rurstis cjasdom c.apila diversa de ipsa Scala C U U J
SihoHis (EI m Cretensis ut !il>i <ioct;t Possevtnos () iti Cliriiaci verbo) ilem rjubdem do
rattone vu luiis.
lnSfortiana Roniae apud Possevinum, p. 23, oum. X C V U I , Joanms abbatis monachorum
moiius Hnai ope.ra M. muiribraoe.
Jn VaUuOilauu Uomai Joannes Ciimacui, Possevinus, pa^. 27.
Bt:>sariouis t>i 1*1 iotbeca YYneliis lillera C, apud Poi.$ovj!imri 35.
Clmuuus ciiin exposiiiorii.' Eluv CrîensU, foi. rnagno papyr.
CUmarus ot Isaaf, fol. parvo pergain.
Glniiai:iis
paf>yn.
Mcuue;a b i h l i o l h e r a Fiorenti apud S. Lauroniium
Joanms Schoiasltci v a r a.
t
in)
ssm; se0:
623
fci
MATTILEl RADERl
Joannis
Scholaslici
scala.
In Florentina apudS. Marcura inpluteo Y H , Possev. p. 41.

V i l a Joannis
Scholaitki.
Urbini et Pisauri Possev. 42 et 42.

Joannes Climax, de vila monastica.
Joannis Climaci Scala et Sermo ad paslorem.
Messanai. Joannis Climaci abbatis oiontis Sioai cognomeoto Scolo, epistole el oralioma
opus integr.im.
Joannes Climaci abbalis montis Sinai cognomento Scala, alius codex io-4.
Alius codex Joannis Climaci cognomento Scala.
Nota. In his codicibus pulo legendum cognomento Scholaslici. Grace baud dobie eri(t*\x , quid eoiui sit Joanuis Clmiaci cognomenlo Climaci, cum Scala et Climax
idm sit.
Vienoffi Auslri in Ceasarea bibliotheca liltera C, Climaei inierpretalio in Scripturam sacram. (Poss. 64.) Nusquam logi, quod roeroinerim, Climacum aeripsisse in sacram Scripiuraio, suspicor essepseudoepigraphen. Palatina Heidelbergenais (Poss. pag. 98.]num XLIX,
Joannis Scholastict abbatis i n monte Sina Sennones m , da totidam virlutibus aeu gradibus, quibus ad coelum asccnditur, oramisaa ejusdeoa Viia a Daoiele monacbo Rbailbiao
consciipta.
Idera rautilus num. L X X I X . (POSS. 101.)
Idero num. G C C L X X X . (Poss. 123.)
Scoriaci in Hispania bibl. regia. (Posa. pag. 130.) Joanni* CUmaei libar ascelicoa. Nec
dubitare possum quin alia ins Grffice exstent, i n aliis quoque bibliotbecis mihi igaolis.
Tum enim celebralus apud Greecos hic auctor, adeoque , el decantatos fuil
uti nullara putem paulo nobiliorem bibliothecam exstare, in qua Climacns bie non reperia(ur. Latinis serius cognilusest, quod primum sub annuiB 1204 sit Groco versus, quos si
ab annis 1626 subduxeris, manebuiH treceoti tfigiota duo; sod bc anootasso sit aatis.
9
LITTERiE SANCTI JOANNIS,

P R A S I D I S COENOBII uiTHUfti,
Ad Mciam Joannem virum admirandum, ateeUHo
in monte Sina prafectum.
1 10
.
Viro excelleniissimo coebtumquo aeraulo, Patri

\
Patruin praeslandssinio doclori Joannes pecca- , 6 $ lori Haiibuni monasterii anslites in Domino Salutem* .
Cum nobis qui inier poairemos aumus iaeurioea
iua el indiscussa omnique genere virtutum ornata , \
obediemia iu Domino ion ignoia sit, pneaerdm , & 4*
cum pro data tibi e coelo gralia aea talento fruciua ooi aiot
ei colligendus, supplici le libello, et infimi om- , ; nino precibus adiimus, iUadpropheUBdictum oaUao 6 t t 'Epmzqpor
9
coniplexi : Inierroga patrem iaam, et attHuniiabit

tibi; uniorts tuo$ et dicent iibi*. Qaapropter
9
\, , cof
, .
tuam suinmam virtutem, imo apicem virlutuio, et 3 \

communem oronium pareutem, opliroumque prav ,
ceplorcm, Unquam in religiosae vilae patsaira diu , ,
pne cxceris Palribus exerciutum , alqoe iugeoii ,
acuroiuo pwpollentem supplicea convonimus, nti , &
nobis rudibua per liUeras aperias quae ad veieris *O\A%
exemplum Mosis in eodem monte diviiio[viso]spe'^ { * ,
laculodignaiuainspexisli.quasquediviDaBlegiiUba ,
las ab eodem in tuo ad 00? doccndos (lanquam no ,
vos lsraclitas, el modo ab aclvali mundi iEgypio, .
viiaeque lumultuosaa Diaris fluctibus cgreasos) libro &\ ^66 ^ , ( desunato inscriplas accepisti. Ergo divina lingua tua *B V*** 8 () ,
aoquam virga uus [ope coelesti] secandum Oeam
um admiraoda perpetrasli. Rogalu* igitur, quas- ^ ,
cuoque ad religiosa vi&ae diaciplinaoi 01 ofQcium
,
pro ialute nostra strenue Dimdoo exsequendoai C &*&
periinent, Unquam ceriui eorum omnium atri coa* ^txeiav, *
Deul. , 7.
() Malicm id es( .
9
m
ISAGOGE AD SCALAJU PARADISI.
626
, ' . , lesie hoc vita genua cotnplexi tnt, dactor (nullam
& Upa , diciis palpaiionem vei adulaiionera inetse suspica , lus) noo dedignaberis litleris consignare. Nosti
* quippe, vir veneraode, nos ab hujusmodi blanditiif
abborrere,nihilqoe nisiquod est,palamqueabomni , bus acitur.cernitur el jactalur. praedicare.Quare certa
- ape per Dominam nUimur, fore uti qaaraprimuoi
6 , opua hoc suscipiaa, Ubolisque ea qnae exspoclamug,
ei optamus religiosae titae prascepta ingcribas, qua
, , strenue secntoi sioe errore per verura salulis itcr
. deducant, eosqoo qui ad coelunt eniluntar, veluii
- per scalarum gradus ad uique coeli adilum porlas , 6 qee perUoeotea per epiritualia nequiiise ct reciores
, , \ , nundi principetquo lenebramm barum,perque ae - rias poteatates tinepericulo aalvos et incolumes ex; '^ , ,
B pedite provebant et deportent. Naro ai Jacob oviutn
tfenuxat CBslot, Iramodom ejttsaodiia scala speetacalum contemplaius est, quanio magis gregia
ratioae polleniif magisier non vitum untuai, ted certufn, el absqoa ullo viamm errore explicatam ad
D e itorofDftikis ateendett Tale, paler i * Doraino piorimoro cotcnde.
UUNNf XAIPEJN.
JOANNES JOANNI SALUTEM.
R$$pnd$t Ctimecut Joanni Rtitkuni camobii *nti$iitt.

VenoraBdam epistolam inam digoam lanclilate
() \ $ ] el emendau viia tita, dignam poro etbumili ani , () ad nos ab oaioi virlule deslituios mendicct
- Q C ptapem deslinatam accepi; vel polius praece#, , 1
*iperium cul non eum ferendo. Tuum
. , , eniai erai, ei vere taan, tuxque sanctie menii coa , * , Tenientiat, oobit Imperilis reraroque ei verbo , , ram rudibtudisciplinjeet vil praecepia flagitare (c),
. \ semper eoini ipaa virlos lua per suam ipsius sub4V . miMionem coosaevit nobis formam vivendi exera , , , \ plo ipso pnetcribere. Ego vero.jam et illud profl*
, ; lebor, mt nisi metas et iogena periculom, ne san *5 ^, , cls obedienlie, virtaUim orniium parentii jugum
- et imperiiim abjiceren, coercuissel, um temera. " , , riam aaoquam futurum fui8e,atonas,quod impar
[] * * baroerU viret meae excedit, tel susciperera, vel
|| - ienUrem. Oportebat eniin baec, vcnerande Paler,
. ' , D oporlebal, ioquam, bsc tb iis, qui harum rerum
perfectam cognitionem habent, cognoscere (d). Nos
adbuc inlcr discipuloi profilemur. Eniravero cum
, * saacli Palrts oostri el reram divinarum cognilione
- probe initiaii ei coeleslis disciplinae anlistitea obe , , dientiam definiaut, obsequium quod prsccipientibus
, aine cuoctadouo pra&iaiar, quamvis id quod im-
SCHOLIA.
() , . e$t : Pauper, qui prmcipio in ege$late fuit Dav
uutem $e mendicum ftteiur fortaste in persona
'. .
mJRf#ialocutus, quem ntendicum dixit, quod cum
TranquUiitos ett mnimm immotut ii vitium
ve$ e$ut propter no$inop$ factut tit. Pauperem v
. Aliud. Proprimm est kujtu irtnquillUalh vera
quod secundum camem non divUis alicuju$, tcd pau
diuretio.
(b) perit opificis uniusfiiiusvideri volueril.
, .
(c) Tam bumilem iuisse Joaniiem bunc abliatem
, dicil, uti propria ipsius fucrit, qtiamvis meboris ct
\ " difCtioris, ab aliis iamen vivrinli praecepta pciere,
, , * ' cum ipse exempto viine omnes doceivi.
* , ' ,
(d) Cum liac Ciimaci inento pugnaU interpreUlio
|.
Camaldulenei, sed bxc geimana eau
Mridicus c$t ex opibus ad iiwpixm redaclu$
S2T
RADKIU
j>c:alur u!t.i vii< s |,
623
libi, poslhabila impe- (>.<:;;. . ,
,
ntiae ine:f rons(!, pic latiKii rliam qtia; ^ , \
slrani iiiibcnHilMcrii Rup r:int, m m mode&lia
,
givssi sunnis : | nlilf lilii quid a mo :i(frri
\ *, .\ ' ^ / - |ossil :uil ^plir^ri i]no<l ipsr, wiiPTnndc palor.,
?0) ) - -,'.ignnivs, aut mi:ni< quam ? iti'.<lligas (prrwasMm
eniin habeo, iH niiw ab onmi I I T U V
\ ,
concrrlionp. nonimpn 01 ignnraittia <*. rc , &)
purgatam sinc tilbi iuipHiinrnio in Utvvtn riivinila
\ / oti
tis ferri, n!) taqno illuslrarij;
Yci-iius
iciiaclatitis per ouiuinai iam, salutis jarlmam farnvm, ^)
. , )
ad oblrmpriandum imptilsus incln sinml el dfsido/, |'| rio iluiius a*l exltaitrieiidiii saucltim impcriuin
, \ ,
Itiuiii prnpcravi, promplus qtmtam o W q u i , sd
inunhs optimi arlifirifi pi<*(oris disripnbis, irnui R \ " .
til exili liostr.V somtia; pchiritlo,
sin pliciqtu
, ' (
fliciionis slilo, per nti .tnicudiiii soltini, siiigtdisqiic
! ; *
linns cloqnia vivn aninialaquc adtimltratr litntaiat
;, ,
conahis snni. (.aMnnm lutiut w i i , uii magislroiuin
(/ \
dorioiis vi -a-sidis, qiiod iiii H.Tfia lum r ^ l , <:olon), , lûsornare, rt ilinsirare omis$aqiic legiun ct tabu . ,
larum pncnîa romplrrc. Proinde hunc labomn
, ; ;, -
meum non mi<;i ad ic iiocemlum, absit boc a iue,
; ,
tixlr<mai d^mrnti.Ti argu?neii(um, (poles Ciiim in
, ttf)
-.
Domino opiimn doclonim, non alios
), ( () "
lanium, scd nos ipsos cocloslibits moribuis ot disti , ; &
pliiiis iiiformarc) srd ad nostrmn qui teciim est
, ,
roeium dis ipnlomm, ab Dta ad teligion<m olccto ; . < ,
rnfn, qnoruni jH\ia ac inis ijisms prcrilius taii<|iiniu
. KaV ^, pc quadam pirimali, qn.e insnitaui U-vot, vilum
<
rafami rxpandi. r i diclionis nosino guhcrnacubiiu
pi*aic!ar<> voslro gutornalori [navafrbo] in maiius ( /..
; )? ), '.
tradidi, itljna ]nyta ac rexnrutn omniuin appreiia7;/
tionibus at! ara do, liclnrcm prccaitis, t?l quis
,
quid in b w uiito animadTcrionl, frurtiim bujirs
; .
optinii} prrcs di noslro non ingratus ascribal : nobis
%
yr.ro soliiis roiialus, c i laboris prxniiuin ab Dco cnixissinic dcposcaf, nnu inionlus d'c:t s nnslri,
aunt eniin rulia c l ignoranlta: plma, sod aitculus ad proiiipliim laboris pro Clnisio sulu*undi aniinum :
ncquo o.nim IVws muncrum .npiam aut I boruia niagiiitudiinini spectal, s<*d alacrem ct ad omnia
paratiun vobnitalis tonalnm cnpi(sc remunoralur.
PRiEFATlVNCHLA.
Quictinquc propcrant
\ i t rcfcianuir,
uli -u^ noniina in fibruttt
liis opuiuani currcndt viam volu-
? '
:
)
incn boi- o s i n i d i i : qud ubi evolvcriinus, deprebeadrniiis f>o laitnnrm. qnaî manu ducal in- D ,
foqicni>. ^| >"!' pn>videat, ill.fsi - ; -'/, \ []
&,
\\\ :\ .\ df^ndat. .JM.HUIO nobis valam iir '
missmiaiii eugil. qu. al- i-rronis ad ridesiia cuita , , \
imi\ Ibiiimqne nobis rapiii illbia hiiiixum dcmon
sln , qain, rror. sonlani Jamb illeômnium cu; . * ^
I-ihiiii v4rir et supplanlalor, in rcligios.c c\cr ,
cilaiion.s frriulo rrqiHKst ns vidil. Agc crgo et uos
\
impigre Hiloiii-r.nK li^ro ad vilam ctclestem
.
itumiU'6 dota-iih-sqiir scal.r radios consctiiida%
mus,
quoniut piiiiiiis aiu !m uleiitcr pandit.
(^ 3/." . adiiMibm.
\c) Nouesi CIKnad.
ISAGOGE AD SCALAM PARADIST.
619
6T>0
BIBAWV.
\ACUR\TUS LIBHI !
SM.LMiiS.
4. Dc vanas seu profane: vitiC ubdin.iu.c el *e*. ) rJc *cv ?\ yjd
cer-u.
2. i'c crueudte aft'Ctibu$ siie curuvum mulcrîii
'. .; '-* .
abjicu-nrih.
3. De fvgn steculi sen peregrinalione in ?
-, y .
jnvcnnm.
*. jiaprrpfw ; ..
<!. Ih>. f;cncror(V vbr-.Hwtir? warlyrio.
. ^ ^
tf. De ucittraia et th.ceiii - ''citliu sinmlque dt
* y graiistimo Deo citrcvre sunciurum i\orum.
.
. De mcdilaiionc morlis.
flavd.rn\
7. l>c hatikturi luclu labn animi diluente.
. ihj) ror *
' 8. I>c rcmibxinne ir<t seu miti ine vacuiiate.
tf\ llf.pi .
0. he obolenda memoria injuriurum.
&. ,
40. Be oblrcctaiione.
'. . .
i I. De tilcnlio.
'. Ilfyl .
12. De mendacio.
. '.
13. I)e pigritia quam acediam vocanl.
. Htpl .
1 i . hc qula.
itf. .
1). De luxuria* in qua dc castitalc.
*. ih.pi - ;/ .
10. Dc avarilia.
^. lh.pl /
17. De stndio paupertaiis.
iC-
1#. l)e extvnso animi tntpore.
. .
1 J. i)e cantu p&almorum in coutentibut.
.
20. Dc dtsi*imine vigiliarum.
**. ^ ^.
2t. I*c vano timorc.
". ,
22. De inani gloria.
xfi. .
23. De tuperbia tt impuris biasphcmuv cogiiaiiouf. . nibm.
.
*. ', <3Ua21. D$ timpiieiiate, lenilate, innoccntiaet malUia
it/at, .
'. Ihjf -.
23. De humilitttte.
'. , jj .
2G. De prudemia teu judicio (in rebut agendh)
qnam vulgo discretioncm vvcaui, iu qna ihe*awum
* ) * reperies.
27. l)e quieU et loUtudine* i qua dc cusiodia
^. rov* y
.
C mcnth, et variis geiuribus quieii*.
28. De precathne seu conltmpluiwH$ ia qua et
xrf. , $ *
de puticntiu.
.
2f). />< iranquillitale animi ab omni pcrturbalwhe
//. .
vitiota tibcri.
30. De clutritate* $pe eifide*illuminaiwne* el
. $ \ ,
, , . nonnihd dc rcium divmurum cogniuoHe.
Oplimcftauerrm cxpeiidil Climaciis, cuui oui ? , (
lcblcm uobis scalain qu& pro ino<lo ' Christi
'
* ; | tricciimuiii auiiuiu CMIII hapur.arclur agcnlis, u i ginU (-ouliiiorel gradus, txadilliavil, rujuu jusia
* ~ doinini a*iaie comprehcma, vcir jiibii <iiiuioceiiiei
. * rcpericmiir; ad quam qui noiidum aspiravil, irt*
, , \ fans adliuc cil, ct omnium scatiniaitoiio iinpcrfeclus
. * dcprelinitlclur. 2Sos vcro opcrx pretium faeluri vidcbiinur, bi lu]u$ iapieniiiiimi vii tm re&que
tov ,
t
, ' , - |> ** * 'bio pralixniums , uii illiui sudorcb 1 ibo ;.

rcsqtu' voiilciuplau facli quoquc iidam non abro-
gcmus.
K A 1 M A S .
S. . . JOANNIS CLIMACI
SCALA PARADISI.
1 nOLOGVS
Libri cui titutus Tabulm tpirUuaUi. * ot , .

Liber a$cetku$ Joannit abbatU prm$idlt
cma$H 66 *
iarum tn monle Sina quem d Jocnmm MaUm
et * , >
prvfecium monatttru Rhaitu m i r i l , ab eodtm
ad ',
* *
tcribtndum incitalut.
t
CBADUS PRIMUS
De abdicatione viitv $a>eularis
(!) *
Ex omoibus morlalibus jaxia aiquo immortalibus,

\
quos imperator noiter Detia . M . (par eat enini , \ (
v l ad Dei famulos scripturi a Deo aummo bono ), te'
exordium dacamua) condidit, ei ratione pneditos

libene yolunlaiis bonore affecit, alii quidem sant , , ol *
ipsius amici; % aUi <* siaceri et gormaai servi; g , ol , ol ; ol
alii porro ioaiilia ntancipia; alii auiem prorsot , , .
, ,
Deo alieni; alii denique quauquam sino viribaa
* Dei. Et amicos quidem, vir aancte, noa [] ,
imperilissimi arbilramor eate veriasioros, bealaa * [] *
illas menles, ei naluras ab omni concreiione cor- ,
porii liberaa, qtiae semper alipaot Deum. Gcrmanoa , II
auiem servo* omnes, qui td nuium voluniatis ipoiua , facii, quidquid imperat, sino condatioue exae- ,
quantur. Servi autem inutiles itint, qui bonoro - * [] ,
juidem dignali baplismalis, pacta Dei lamen vio- , , .
hut, neque precepia illius obsmarunt. Peregritios *
vero el alieaos ab illo exislimabimus iJlos, qui vel , \ ^
non credunt, \el perverse de Deo credunl et senliunl. Hosics denique ei perduelles Dei &unt, qui non *
soluro ipsius jnasU non oblemperant, el imperia pro- ,
jicianl, scd eos otiam, qui Deo obsequunlur, illum-
que colunl, omni ope et viribus oppugoanl et per , ,
scquuntur. Enimvero cum singula horuin genera , *
siugulos libros desiJereiit, ueque mei hominie io- ,
docii, inslituti sit, super iia copiosiua iu praesens , * diputare, agedum, age, ad iniperiura eorum, qui ,
nos pic cogunt, ci botia fide urgent, bincerique Dei , (3) \
fervi sunl, bidignaia ruamiin noslram, per obse- , ,
quium inducussum exicndamus, ci calamum ora- %\ , /.
9
633
SCALA PARADISI. - GRADUS I.
634
, lionift ab ipsa eorum cogtiiiione acceptum stibmo [] 6t - tatia quidcm, sed illuslri alacriqne subroiisione
.
imbuamus, aique in espolilis candidisque illorum
pectoribus Unqoam membranis, aut 3 mjadcia potivs tabalia rrpouamus ccelcttia vivendi prseccpia
axi semixa poiivs describenies binc dicendi eiordiem ducanus.
(4) 6
Orooiam orenino, qai cowsilio et arbilrio
" , - vhrnat, Deos viia esf, oniniaiu salus, sive credant
*, * , * , - aliqood luraten, aive negeiil; seo jusli sit;t, save
* , , , improbt; *e p i i , sive itupii; sive a pravis animi
, . " , affectibva Ilberi, aivo eittfem obnoxii; rdigiost sea
, , \ profani; docti jmta atque indocii; valenies alqne
(5). *gri; taro adoleiceolea quaoi setate provecti; qnem , , , admodum videre eal ia bae communi lncia aaara,
,
\ ,
_ .
. . solisque conlemplaiione, el fcli acrisqxo varieiaie
, . & omnibus tioe discrimioe impertUa. .Non eniai
' , personaram apud Dfm csl acceptk* . Impiua
' . eat qvi mortalis quidem, ted intelligena tamea ?i , Um suam (Deuin) uliro fugit, aeterni Coxdiloiis
, , , sui (unqnam noo sit) raiiouero Dullam babei.
, . Diiil iosipion*, uon esl Deas . Ioiqoas ett, qui
, - leget a Dco lalas pro axi iagenii praritai* ad *uom
lorqoet oerebraai, auamque penrertaa el pugoan tox* C U I D lege diviaa hcreain, pro lcge el numinia
, , - auciorilaie babef. Cbrisiiasas esl qui pro sua vi . rili Cbriftlttoi verbis el factia imilando soqaUur,
, , lotaqoeraenteitt Mactiaaimam dtvioilatis Triail* ^ . lem rcela Ade, aiae trrort et vilio fertor. Aotkns,
; , - aive amaoa Uei eat, qi rdbut oaiaibas aaUira
, , - ^ dalta lege penniaais nlitar, nec boaa qtm tutre
; (6) ,
~
it. CooiiojeM
eai, qi medio
. mrbiM lenlalioiiam, praeelUfqve tumaUoum ac
, larbarain, oec DOH iesidiit laqooomfli, mores ejes
. <{ qai extra perieala posiiaa ett, toiif viribua sludei
^ , , Iniiari. Moaacbnt eai, qui ix lerreairi el inquiaaio
' eorpore lanqnani 4 exira eorpiis, cceleaiiaei tumia
, (7) ei vium mafamr. Monacbus eal, qui nnllo tem* (S). pore, loco, negotio, occaaiono a Dei noiu, el prae , eeptit vel latam ungaem recedit. Moiiacbus ett
* vioientoa el aeaidouf nalurae domitor, et incon . * nivena pervigilqita scttaaan catlot. Monachut eat
* qai eorpas tanciom, lingaam paran, nenleroqoo
, dif iailus iUoslralan babet. Mouacbtt esi, qui vigi.
, laos ae dormiena in aaaiduo lociu, ei eaorlis medi . D Ulione vertatur. Se^ssus ab taeoulo esi, Yolimla riom advertus fd omno, quod aiBcularea laudaut,
, ( 9 ) odium, ac totiue natur, propier apeoo rerum qa*
Mipra naluram suut, abdicalio. Omriea qoi prae, , - aeniis vilae commoda spoiite prompieque abjecc , runt, id vel ob apem futuri regni; velob iugeniem
, ( 1 0 ) aarcinam peccaiorum; vel propter Dei lummi boni
* amorem fecerunl. Qui nullatn ex bis propo&ilam
, babuitroetam,ie, quasi nulla duclus raiione, viiam
, deseruit commuuem. Sed enim pius agoii*iarum
, - muneiariut l>eaa, quocunque ibie meiam aliigerioi,
, . , . cursuro rdigioaae viiae raloro babel. Quisquis lur" ( I) , , bat saeculi rgrestaa eat, onua peccaiomoi ûorum
, posiiurus, uniielur illos, qui (lamenianlts) eilra
9
Rom. , l l . p al. xin, 1,

b
615
S. J O . V N M S CLTMACI
mhem ari mertaorum fiimuios rtstdenl, nec prins

cAffiiiiiim fcrveMiumqnft tacrymarum iinbmu sislal,
noca lacili$ lamcniis, sivc cjulaiibiis ce^sri, quaiftt-t
Ipso Jrsum a l s o vcnieirtrm, saxumque obdurationis
acorJo siio amolie-itaiu cernat, qui Lazarum, huc
cst ineutom iosiram,a vinrulis pcccalofrimcxpcdial,
5 miitisli isquo r<ilr&iibiis illiict iinperel: Sohiie (Mtm
ab oiiititbns antmi prriurbaltonibus, et ad boatom
mentis iraitqMilliiatcin aboimii viiionim mnrbo liborum transirc sinile. floc qui non agil. uibil agil, sod
pluiie ftiislmrsi. Oinnino quicuitqiw ex /,cc(br, et Pbaraoiiem fffugerK conatmti , Mos ali4(iio durtort, qni nos lutcr ac lh*iiin, ct posl 0<iitn,
teqnc$U;r s l l , iiidigcmns; qtd inediu* intiT sttidia
ariionis r l conlemplalioiibt pcrstans , nianus ad
Dcmn expcndat: cnjiis auspicita qui dtjnintur, infosliim p*ocaiornm mare irajiriani, ct Amalerem
pcssimaniiH riipidiiaiiiui dotnimitu lerga dare coganl. Quomobrem vnlde deoepti sitnt, qui sibi pras.identcs ntiltft ; ducc sfbi opus PSSC exisiiiuavcrunl. Qui JCgvplum ftunt egTPSRi, Moên ; qoi ex
Sodomis, angttum babuere diicinm. F.l quidem
abi animi \ i l i a adhilula niedicorum cnra sananlibus ftimilcs s u n l ; ctijusmodi sunt , (\\\\ ex itgypto
pioficUcuntur; alii vero miseri corporig eordes abslcrgprc cnpiunl; bi eoelhe, aut corte hoaiinc, qui
coclitibns, ut sic loquar, par s i l . digcnt adjutoiT.
Nam pro ralionc vutnennn fcnda prcoatorttm sanie
scatemium , vulncrario medico tiidigtwiu*- Ultinius sanc conalus, cum a?teruo labornm et aini- Q
ctionum sludio adbibendns esi iis , qui r n m onrrc
corporis iter moliunlnr fn cirlum : pnesfriim in
ipô religiosi Itrocbtii exordio, qaoad drlicits t-iitti-
irita el stupida aniuii vecordia, per testatissiuuiin

potiiitciitttt loctnm coelfcsii Numltiis amore iuflainjueiur eniendelm quc. 6 Opus est, inqitam , opns
revera ingenti laborc , iiiuliaqao c i ooruUa animi
afDtclione ( m a k i m c i i s q n i sinc olla c u r a
sabilis
636
,
..%\ , 8
,
,
,
\ ' .
,
+ . :
(12) 4,
, ^ . \
'
. *. 01 . : ,
, , . , , (1).

\

\ , !
>, ; . . ,
,
, ,
\ , , "
, , \
. , ', ,
\ :\ ,
, \
, \

.
(14) ,
, ,
,
. ^
, )'
, \
, \ ,
. (15)
, , ,
, '
vivercconsucvcrunO.donfc auimi sensuni, laitquam

canem iiiacclUun, scu ciilinain oleaitem, ti Iitraiibusassuelum, pcr simplicitatcm summamquc inansueuidincm, el diligeuliaio ad pnram conlineniinin
curamque salulis Iradriramus. Eninivero iidaruus
Deo, quicunqtie morbis a n i m i , tnalisquc cnpidiiatilms obiioxii sumus , qnamvis imbecitlitatis nostrae D . , , .
nobis conscti, cerlisHimaque fidc iiixi, frarlas animi
fiaturxque vtres , baud inficiaii siinul niolliiirm no- ,
.
stiatn, ptoiciisa dexira Cbristo ofTeraiuus, r i para , -li.hsimam opem , qtianlunivis indigni, expcricmur ;
* duininodo nos perpcluo ii\ profuiidum liumilitalis
* . "
dcmcrgamus. lnielliganlonmes, quicunqiio. a l p r \
clarum , sod durum arriutimqtic ( quod opc (ameii
.
diviua levaiur) crrtamen rcligios.o nciliti.* drsron
dunt, se rccia in mcdium flammarum incnidinm
desitirc, h\ tamcn inlus coilesti lbiunia sncconsi ar- ,
. " ,
deanl. Ac proinde se quieqttc anle probe cxplorel,
14 ** . ' c l lum dcmum dc religiosai c l solitari;e viue paue
, ,
cum laciuris agrcslibus gustei, ol calicem lacrymis
/ , , .
lompcraium bauviai, ne in judiciiim sibi hanc niili1

SCALA PARADISI. GRADUS I.
63$
?0? ; . liam obeai. Quod si non omne* baptismalis uuja

Ioti , aalvi suut, quod tntlc
inde sequitur silcbo.
; ,
, *
, .
5-- 6 ,
' . *
, Tffwr xar".-u;';> '): , ^ ; |<\ ] >: [] 6 ( ) ,
,
,
'
{, ^ . (17) T I V J C ctcW ,
,
<., , ; , .- .
,

, . .
* ^ . .
, Hsov
,
^. -
Uuicunquc se ad rcligiosaiu \itam confenmt , otnnibns rebtis minlium lemilteni, immia coiii. -mhput,
omuia ttdeboul, oiunia abjiciunt, ul pr.erlai nn fuiidamnmum jaciant. Pratiatum porro fumlatnrntum
iripltci slructura colunmaquc cousians <\st *] bmocctilia, jcjunimn, lemporamia. Onnws, qui (sto suol iiifanlce ab iis diiranl tuititim; el cx illis
ipsw, qui iufanlea corpore smit, < xcmphun capiant.
Niliil apud infaiue* maliliosiim , nitiil sub.lnlunft,
iiini ine\|!( bilis cib salK'ias, avanis Vuiiler ,
9
iiillamtiiatuui cupidiiic corpus. fttrlassi* m n i
auctiwe xb-iu :uigt.*l vi viiia corporis, v(>nori>qiic

ardores arceiidiiMur. Digua ccrlc res odio, e.i peuculo proxiiua, aiblvtam iu ipso luclai aditu langtiesccre cerlissinio scculur.i; ruinp sux aigiinM'ii(o.
Ex lirino religiosw \il.r priitcipio ingîis H*IHS frn*
clus eisistat, q'iamvis poslea Inngtior aliqnifi subrcpat. Aiiimui genefosus ct inflamtnatcH , ubi
olim incipit faiiscerc, n>oinona priijj.i- tirtifiis
vcluli calcaribus admolis exsirmiilalur. U.iw sapi.
iioiinulli scip>o.s riirsiiin M' forvor in cxriiiniKl.
Quolios aniina sui | roiliirix a primo , ac bcalo,
c i gralissimo reliiîonis ardoiv n-jrixil , diligou*
ti.ssime ransas ct lotilos iltius tvmissKuiis i n quirat, qtiibns doprobonsis, lofo rouaiti advor8ns cos exsurgal. Ncqiie cnim li.*ri pot*si, uli
mons ad piisluiutn virtntis ardo;em ci \
y
, (; . Q
, &.
, ^
, , / j a v ,
, 4; ' , o i i <f0.o)v
>*> ,
. , :
* , <
, . "
6 , \
, ,
, , ; -
nisi p<*r illaui puriain , qa oxivit , icveiialitr.

Oui ex dunlax.il oblt'titpftal, is inf.usis iliy itiiaiiialum o<!oiibus nnu alisiiiiilis vjdelaiur, qui
primum quidcm grativsnnam oxspiraut acram , postromo vcro d^sinunt in fuuitn. Qui v<:ro ob I I H T codcm paret, is molam asinariain , qua*. scmpcr
codotii m(do circumagilur 3
0ii anu.m sludio < amorc Dci dactiis r^bîosam viiam seriatur,
is stalim iu Ipsn primo in^rcs&ti cn:losUiii flammam
COIK ipit; qua* forte, lanquaiii in objociaui conjccla
silvani, uliorius grassalur, ol in iiiaguiitu i'x<nssil
in< (indium. Suiit qui supra lapulrs auliiiraitl laterrs; îtnl qui hi t n r a rolnmi^s |>#iiniit ; snnt qui
primam |iodibus in:,T<'sst viaui, < a!i la< lis pbd a
arluuin nervis, i*xpediiius cuiTtml. Cui sonsiih sl
;. ol - ^ ro[ilit, qnid liaec sibi ii-ural., SUU lnipi-a vrin
oialio. ('. r.Hinis sin iuu?, latiquam a * <x;b-sli im , \
, poralore ovncaii, m* bniasse ( MIIUIIS riiim a \ i
iion <liulurni ) in niria moiiis siiif . 0 }>
, \ 5 lirndamiir , fanuM|no cxsliii^naiiiur. S(<i<lramus ,
, .
^ ^ . til iinpfratori n)il*s, lUiniiuo prol aro virlulciii no , strani. INaui pusi susrt-plaiu iiiilihni , a iMl>i>
, , \ armrala S<VI<UIIS i-alii i^pf^ciiMi. 1 uniiiiloinus
OomitMim UtM|uain btbtias attqn.i^.
^ras.sato , \
n*<ad lurauduni profonus , nullo qMidnu mtmiiiis
, .
mriu. vp.l cannm tddalrauiiiiiii vncibii! I niios sla ,
tim ivgrcssos rssiv lla quod limur l>< nn jntsli, ^ * .
ltl, iH.suamni linior <>l,iiumi. l>iii;::iiiius hcuiii ul
6 amirfiM r o l i h >olrniu>. Aiiiiu id\ ili ^'l>c <|iinv.dam
, =: ta ' , !:'.: -^: Lrso Nutiun*' aninio .'. i i u i T p i s s c :
t
S. JOANNIS CLDIACl
9
640
cam in re modkt famlliares ex- *>
sperasiettt, omoem lapidev movis*e, caramque Iv ^, .

omMOi SMcepfiMe, nlbil deoiqne non susiinnisse (19) ,
d laboraete tun per se ipsot, lum per aroicoi
~
louncribuf eliaro adbibiiis ut in priorem gralia t { redire posseut. In abdicat* profanx viUe , "
exorqio Q iugenii com animi aeerbitaie el laboro , *, *
ardoam virmtis viam ittgredimur. Sed aliqaaotultim , ( . (90) progreasi ain* moleatia fere, qood reliquuai esl .
ilinerit conficimiu. QuiDdo morUlis noater corpo- ,
, ,
r i i sensui per aoiroi alacritatora abaorpttu ei aub
actus eti, tirittlem cum $ludio deaiderio cl gaudio, tauqaaa coaleaii flamroa aucccnsi, exercemua* * ,
Qxanlopere amandi eunl i l l i , qui aUlim ab initio , xmXKvpijv *reiigiotje f i i c , omni contentiooe et alacrtlaie labo- plvr &
ranl oti'oiandaia Dei exbaurianl; tantopere mife- , , ;
rtndi aont, qui in hac virtuds pabealra diu quidem . versanlur, sed adhuc cum molealia sese in virtuti-
ba exerceut, qaaravis exerceaut. Nec illoa qatdera , borrtamat v d Gondetnneaias qaot caeut aliqait ( . ! vcl neeessilti foriitan compulit, uii rebui humanis . *
renaniiarent. Obaemvi enim quosdam refugitaa- , . *0

iea com imperatori noo niaicoacii occuriitaenl
landem ejos se obiequio inviioa addixiase, cum eo- , (
qa iii regiam ingretsos eaae 9 ei cam ido faroilia-
)' ,
riter ad measani accubaiue. Yidi (emouiem caia
non conalliot in lerraa probp*am i betissimain
nouvi DOII nemioeni* ommm aliaa eb caasaa pov
lamen aegetem profedsae. Quemadaiodam et aliat
liae, quxm nlfararotttr; in officiitam modkain iogressam, ec medioo qoadaai arbanitole circua
ventain, ei ad mealem revocaium, offusaro luci oculonini Dcbnlam absiereitso. lia io nallif os
veail uli firmiora axpe coriioraquo ainl ea qua* forte facta tunt, quan qas eomilio ei oVdibaraia
rolonuie. Ncmo mibi molem et copiam 10 peccatoruin excuaet, periade qaati iadifaoa itUgkMt
profcoMOtie videatur, ei propier anini inollitiem ei Tolupiatem toipsoai vittpendeodM exiatiaet cuMndo exeotationes in peecatit. Ubi eoia mtilta est aanieg, ibi moltt ediel cara opat e t l ati pat
cxpriaialur. Nam valentibiig oon eat opos medico. Quando mortali imptratar ipoeaciet coraai oxpedh
tionoMi eoecrpcunia ad suam not obsoqaiom ovocat, sutim ad noroea retpoAdamvs alMqoe Ut ttrgtêrtaiione aui excaaatiooe aul mora, neglectis omoibus, promptUsinU aoiaia IMHBIM dtCori >
mrrimas. CaYeamtis ergo, ne rgum iUa* e$ Dowdno domi*anti*Bi Dtofx* 4$mm not od etAetlen banc re)igk>sae diacipiins mUiiiam ciume, ex inerlia el vetordia illon dotrectemt attatqM ad
aaprcmam judicis Iribnnal addacii, rei indefensiqoo deprebeudamar. Noo i u i inAcias ieri p*to#
uii remm bumanamm curie, unqaam ferro et compediboa ooailus impeditusqae iaeedat l a o a
aed g r e . Nam et pedids innexi, ambatant tameo, eui perpetoo offendant. indoqac vubicrenUir. Qol
9
Cfefebt lnler n^gotia Utnen versalor, peraimilit e t i i l l i qoi viucias dooUxat naanux babet eoqoe cmm
9
lobet, potesl expediius ad tranquillam rdigioiiis viUm, excarrere. llaUUBOoioveroiUigaUia, aaaicit

pedicisque asiricto fimUis esi.
Rogaios a quibutdam inier atrepUum curarna C
negligenler iculo viventibos dictiUoUbusquo : , * Qua \ia not qoi oxoribus obnoxii pubHcis re-
rtim \l curia dUtinemur possumaa ad toUlariam ; .
viiam aspirare
, *
Qu^cutiquo, inqaam bona veitra potestalo
sunl ul agalis, agero faccreque ne praeiermittiic; absiioetc \ot a mcndacio, neroincm prae vobia per []
anitui elationem coiitemniic ; Meminem odio inae- * *
cianiiui; a coetu eccle^na nt vos aljuiigite; in * *
egeuics benigni, nullutn vilae ptavae exemplo oflen- *
dile ; ab alieuo lcclo abslincie; iiida jura tori vc*iri . 7?>.,
v
1 Tioiofb. vi, 15.
CAl
SCALA PARADISI. - GRADUS I.
64t
. *<* coiuinele. Hasc si praeiuterittt, baud procul *
gapf xa\ , ; coelo aberrabilis. Currawus ciim gaudio aimul el
, clc (23; melu, ad nobile cerlamenâdversut bostes interrili,
, cl * & qui ammorum noslrorun habitvtn, et faciem,
, * qtiamvis ip&i nobis inaspectabiles, coram contem, , - planlur: cl cnm animadverlerinc illain metu per * - culsaro, taro vero in nos, lanquam exanimatos,
. airocius ioMliuut, inleltigcuiee rimiruro pro co ae
, callidi sunt nos metn pcrcolso esse. Eapropter
. paraiis animis adtcrws illos arma capiamua. Nam
, eum siroDno milite, Ilroquo hosti occurrente nceo
* - aaoVat manoin conserere. Sapienter Domtnoft no ater tironana labores eonlra antagoflislas in pHmo
.
pagae congreasu niittgavtt, ne niox A lirocinb ad
pHoreoa saeaU viiaai recarrereal. Bsl ergo qnod nagnopere gaodeada, aerfi Dei: boc pcimem erg*
* divine chariutia argafnesttux* arbiiraii, et quod ab co titis ad boc gepus vilaa evocati.
\ * Sedethoc observaium 81 sarpe Deum, ubi ge nerosoa aniuos cernii, coasoease atatim ab initio
, cum hosie committere, eo consilio, uli brevi debi . tis v i i * beals praemiis afficiat. Nec boc 12
(24) , numinis provideotia iieri aoloi, li passim difficul , Uf, aea moletiia rtbgioat attdii ( imo revert
. (25) ; faaliias)*esciauir; alioqai aentooi otnni B*OT , , Uliam, uumtn* ad illoa Mstipfendoa anitaaoi ia * duceret. Propera Chrtato florem ialia ad Uborff
| , - oSorrr, et iRgeutom otia seaex de recie faciortira
, ' coaseientia volopuieoj capioa. SeoMads in javoa * , lule faria, fcneciaia cuiom debiliuum, et fn*
(26) ctam alit eC aolaCvr. DwerfO vakrnaa, ardetiii
, aladio datudemos, ticciqae et tobrii aadiam rreli*
, , , gtoais deeurranut. Morsesl incerta; boolet taae
, . (27) C Ioiprobot ol tttvoo, facibaiqae arnalos, qaoa lom*

Del | toaaniur, per flamroaiD, qua
* , in illo flagrat, poienies, pertigitee, oalio
| corpore gnves, aallo colore tpecubiles aasiiao *{ 6 . Nemoadokfcena audial veteraiores cnm tg
* gerani, xe corpas aflligas, morbooque creoa el frao . - garia: vix eniai, bac pmertin lempealate ex oa
) , rai copia geBeria bunaid ett qai vincere aeipaom,
' aaanqiaa capidiuiea maclare eooeiiir, quDiamvif
. (28) , ab apparalu ddicaiaqiie meoai tbotineal. loaidbi * loria ooftlri coR*illum eo lendit, vli tam priaam
, , , aoftiadiocaiiiDiitilaiaa, bietiea ignavoaqoe roddal,
, qoo reliquv ddncepo cursat, ta ad Anem docor, las langaldo priocipio roaporMleal. ooania ger. , mani Dei famuli qttsrant ilttdeanlque per roligiotoa
* , ' aiveapiritnales lHirea, auoaaqoe ipaoran cojoaqoe
* - jodictain, quas loca, qooo M r e t , qaam dooNim
. aul aeden), quaa exerciuiiooes aibi po Usstinum 13 deliganl, neque enim e re ddicatonnn
, * , ost, in coenobio degero ; aeqno iractnidorom in so * liiudine vivere, cuni multi pnecipiiei la iram fe. (29) %^ rantur. Proinde singuli diapiciaDi, qood genus viUe
, , * * sibi apduimum arbilrentor. Triplex oronino tst
* omnis religiose el goneros viia; ratio; vel ut ao .
lus et aoliiariua decertaiulo vivae; vel cam ano
\ , ; , , alterove sodali; vel ul in cmobio cirm plurihn
^, , - - pcr palienliam conqoiescas. Son dttUntt orf %U%%
6i3
S. JOANNIS CLIMACi
641
iram aul *biistram , itiquii Ecfle$iasl*, sed via rcr . (30) "
crvrrtffdrct
irgia progrednc. . ille viias sialtis imiliis , ,
maxinte coiivrnit. , Ec< losiastcs, soli, , . ,
(juotiium <1 in snf-nrdiam, \<! soniiium, vfl
,
igtiaviani, \#| <<
| Kpcratiffttwi ceciderii, habtt
iiilrr fioniins anblcnuitcm te*. Ubi vcro duo vel
* [] - ,
ires fnerinl conijnqati in nouiine tneu, \bi tn mcrfio
, * ,
forifin , tlii il Itoiiiiiitta . Q*iia pulas esl Iblrlis
;
el prudtus ntttnachus, qni primiiiii ab ingtessu rcligionis ardorem spirttus fnoxMiuctum roiinuil?
<|iii usque atl viiu: tneiaiu cxiuimqtie ignem igni, calorcni ralori, studium siudio dosideiium dosidono s<Miipor a<Mcndo coiialus esi augere ?
(iuisqui* hbinc gradum ascetidiili, reiro HC respexe-

'.
rii.
* . , 27.
Eccl\ , .
* :.. , 20.
SCHOLIA GRiECA
ANONYMt
Ad S. Cliraaci Scalam Paradisi, anlfc hac nunquam edita,
Ez
Eliu Cretensi archicpiscopo
potissimum,
et aliis Patribui ct scriptaribus Grcpvis
decerpta
Cmn Latim ixtcrpreluuone Muitkan knderi. e SonekHe Jc*n.
14 SCUOLIA AD GRADUM I.
El '.
De abdicatwnc viiw ecoJoria.

Scholion 1.
*,
Prlma abdicalio, seu reuunliatio est iicgoliorum

fnga : ahora c l icrtia. cst viliosarum affeclionum
c igiiorantix. Facili quippa negoiio, qul voluerit,
se negotiis ablicabit; sed non aino ttegolio exueC
ad itla affectuin.
.
, \ , .
; ,
.
Si/i iion Gregorii xYyssont. 2 .

Liberuni avbiti iutn esi amma ralionalis volunlae, q a * promple ad id, quod vuil, movtiur ; quatn
dirigamusui prompic ad id solutn, quod bonefcium.
bonMnqoe e*l. :0 iaiur, quo excbioia maiis, aemptr boms CosîiaiuMiibus occupcioiir.

.
fi.
; , \
, ;
/
...
Atiud.
Libormn ari iiritnn e<;i iiuclligens auimce moiu^,

i j p r . > su< arbiiraln ;igit. iJndi! bruta* nimantis
(>) I:)JTC agunl, SHI p.iii.is a ualura aguuUir,
qu.ii!<!o aûaJ. Quapropiof nrc olinihintur <oi)ira
i.a;ii'3u iir.puUiim cl lifKidmuui, scil bimul ac
tlfMdcrio fcinintiir, illi< :id artionem piosilutnt.
^.' hoo>o cutn sil îioui^ pn-lirrps, ipsam naiui .nt iiiovi i polum quain tst uh ilia nioveaiur. A i quu W\w esl, qiiud, : de>i.Niio rc. abciîiu lui. jioss I
I desidîium pro stio arbilralti, vel
iqniuiciv, vei a>M|Ui. Jndc
.. : ?^ . "
* ^ <?, . . otic .
' , -..
.; , ,
. . , ' , ^ , ' .
" 1*.::, "
es>l quod animatiKs r.itione tamilos, ncc butltm, n: c viiup'.rali"ii*:ii
.t.' ; itome vtro }* Uudalur f l viMp ralur.
wi^-
SCALA PARADI! . CRADUS I.
Ctt
/.
Merito trislem ei claratn simiil humiliiateni appcllavit: tiislem propter palientiani et molueiiarum
loIranliam, qnas suslineut et quotidie experiunlur bumilts ; claram quod bumilitalia sedalures
si quainr gloria, el suMimis houor, qiiem hiiniilhaa
illis couciliat. Aul, Iristem iguavis, nec quidvis
pn> Deo sustincrc voleniibiis; claraiu vero painMitibus ei fonibus, cl niiiil uon pro Deo sustiuore
paralis, ct iis, qui quaiita sil iilius uliiilaa piole
cognoscunl.
, . / ^-, tf^v , \ ,
\
\ , ;, \
*
, \ ;, *,
\ *
.
616
15 Scholion 5.
Scholion 4.
'.
D<JUS Gfffec ; uiiilnr, ei <!(diicilur a ,
, , .

; \
*
.
quod cst currerc ol ourarc otnnia : vcl ah ,

quod cst urore. Dcus eniin rst ignis, qui
inaKliam consumit : aiit a vcrbo , quud est
videre scu inspiccre otnnia. Dcum eiiim nihil laiet,
qui inspicil ouiiira : outnia cnitn vidit pi itisqttam
creareutur.
Stholion 5.
Impius cst, qui piofefcsloneto suscfpit, ct esrn

abdicat. Etiani bic impius, qui prcptcr sCtilliiiain
ad illain iton acoedit. De quo illud : Uixlt intiplcm
in corde *xo, non eit Deui : ut qui opcra Dei b|crcaii prxponit suo creatori.
\ ,
. \ . , Elxtr
asputr
iv '
Sckolion G.
'.
Violentiam appcllavii dciaiigalioiicni corporuin,

quam eiistinciii i i , qui Clit-isium in loluntatis pro-iae, noc non cor|H>ris quieiif abnegadone, piopler obseivalionem pra:ciploruin GbrUli, sponlc
aequuniur.
( ,

, \
, 4\
.
*.
Scholion 7.

,
,.
Quandoquidoin in raiionalis nalarae facultate babilii^ siuii; cl in irasrendi quidem, ira ; in appetendt, irisiiiia , qui ba?c vicii, naluran negav.i et
9.
1\ ,
, .
\
.
< '.
, , ,
\ ' ,
'Ptal. u i , !.
Seholioh 8 .
/.
, \
' (w) ,
* .
\ , .
, '
, , '
.
abdif-avh.
) Yidetur dcsidrrari aliquid.
trta geueia partitur scrmonem de poenilonti <:

cx quibue nisi paiiiitcn* unum aliquod arripiat,
luia iilius poeniienlia nulla rst. Optimum autrm
est c thbus uilimum, sive lcriius pcenilendi roodus. llapc eiiim pueniiudo esi acctfiala; el acquiaiia pluiimaiii ptrmiiiiii mercedem comparal. V< I
euiiu suscipilur (- rognum w l ob
niulliludiiieii) ptvxatoruai, vel e\ annno iu Dciim.
\Q Sdwtion %.
De nssiduo planclu loquiiut, qui proui snjicte*
ille ualer dixit, luclus operatur, cl opiia *us?wlii.
Kccc enim bic ipso lutlus, inquii, boalam auimi
tranquillilaleui Uigonii coaciliat.
Scholiun abbuiis hma. 10.

Dirpiignniiiusergo frtlirs adversus ign:iviim, ei
voluni (encbrarum rcscindamus a uobis, quod esl
7
S. JOAN.VISCLIMACl
618
oblivio, cl respiciamm lomen poeiiiteniia&. Compa- "
' .
remtift nobis Martbam et Mariam, qoae sont malo* \ ,
rnin lolcranlia, et luctus: quse ploranl coram Sal- ' , * vatore ut Lazarum excilet, boc esl, ul metitem * ^ ,
uttiUis iustiils, teu faeciis propriarum voluulaium

illigatain el vinciara solval.
?.
Sckolion 11.
)gyptus spirilualis est obtenebratio perturbaliomiitt animi, seu passionttiu, quaa nemo nisi
fame coactus desceudit.
, ^,
;.
Altud.
* \ Non ncgligas actiottem, quia (peroiiam) minuitur cogniiio. el fame cogenle descendis in " .
JEgvptum. iKgyptum Pativs iiiterpretantur volun- *
taiem carnis, qua? nos Irabit ad otium et quie- ,
xx\ .
lem corporis,roeniemquereddil molliorem.
9
*.
Scholion 12.
Paasim nominal violentiam, ut quando dicit :
Monacbus esl assidua nalura violentia. Ynll ergo
dicere, quod consuemdine per babilum infiia, ct
in naiuram, ut vulgo dlcitur, mutala tt versa,
\iolentia sit inveieraios moreo muiare, et in aliam
vivendi raiioiitm iransferro: unde Chrbius dicil:
,
.
,
, , ,
, ,
*
Regnum cadorum vim pmtitur.

Scholion 13.
.
tf.
Scias oportel, quod abdicalu uectilo isi in co>

, :
nobio persoveraverit, certe oxlra coeoobiam tam , ()
diu aub allerius uiagt&terio vival, quoad insiilualur .
et dttcat discernere \arielalem cogitalionum el C ,
spuriluum. Uoc enim per Moyiif eiaugeii dticium,
qaa Israeliiarua, qua Loti subobscure sigiiitlca- tor.ttuemadmoduuiet alius Paler dicit : Si diffi- * \ ,
cile eat in quacuuque alia ai le ainc magistro pro- , t l *
iccre, et allquid recle prcslare, quanlo inagis opus ,
oril dnciore in bac omnium ariium arie difficii- ;
linat
9
Schotio* 14.
17 Daroquidem et atpero, propler arciam eensnam
caatodiam; angttsto vero et arduo propier corporia
vexalionent ei casttgalioticm, turo eitam propter iaveteratiorein consueittdinoiu cum acerbiiate eme dalionem ; sed levi faciliqoe ob Aductam divinam,
x l perfecluin iti poolerom faciendiim, aut apeoi fotarorom bouonno.
Sckolion 15.
uT.
, ,
, \
}
,
,
.
4'.
Non omnia qoi saero bapiismatis funte lustralua ^ , *

est, ot> ea cauxan salvus est, sed qui facit opera . , )
Dei. Uiique ergo nee omnis in mooacbum ionus,
sedqui oilictum monacbi facit.
Aliud.
Baptizaviiel Moyses in nobe, et mari; bapiixavL
ci Joannes ut credcrent in Chrislum vcttlurum;
lapliial ei Je*us, sed iu Spirilu sando, ei in reiuia-
".
\ ) |
* \
* : , *
Matib. , .
(a) Locus videiur m doaas. ttrc liia vcrba iv videntar rcdundaro.
CI9
SGALA PARADISL - GRADUS t
C50
\ . - iionan peceatorum; ei lioc csl aalutare. Si autetn
. E( nonnulli revertuntur ad vomilam suum, etexcidunt
, \ $alute,et lioc uon eine ratione permilti diccndum
.
et.
t
\
' ,
, *
0,
.
Schotion 16.
Qtii propter mercedera s cnrU hnmanii abdicavit semper pro viribus laborat, arbitratus quod,
quafuumvis paruro cessaverit, illud ipaum tamtrii
parum mintiat mercedem laboranlis.
Sckolion 17.
.
, .
, \
olxo * [], *
, ,
, .

(),
. 01
,
' , \
, & .
Abdicalossaecalo, opioor, intelligit, ex qiiibns qui

lateres eoper lapides aedificant, aunl i i , qai sine
fandamenio sobjeciionU inaens roagnarum virmtum opus snb ipsum inilium religiosa; vitae m o l i u D *. Et cuin buroilium certaminum, qoae sub obedientia fiuol, imperili sini, victi fabricam bumiliore et iiifirmiore mularonl. Qui autem columnaft
aaper terram coUocarunl,i^similes sontqui statfm
ab iniiio religios* vitae se ad solilariam vilain conialeruot, camque fundamenlis carcrent, submti
conciderunt. Qui autem pedibus incedont, hi, modetlo ac liraplici obedientix cursa paul&tira progresai, inexpuguabilea facti suni, ui qui mullum
albi bellorum osum et experienliam compararini.
18 Scholion 18.
uf.
,
Loqoitar Climacua de abrenuotblionibua non
. * absoluli*, ted qa ex caxu aliquo et calamitatum
- aliqxaraoi gubito exstsientiiiai evenlu fiuni. Ex$u*
*. G Kesaatem voeantur, qoi ob facinuo aliqnod palria
, pdhiuUir. Cum igitur unni quideei ex hia in re
, * - gione veraareiur, accidil ot rex illac tranairei,
, ' eique significareiur, ipsom advertus ae pravt con, oilia agltare; tum rex pnecipit iHura vi adduci :
, , \ - qui Umen cum taabita quaestione iolebigerel bomi , - nem iKlum iiibi! in ae peccasse, et Hlum ab exsilio
. - revocavil, el oronl genere bonorum excepit, ita ui
, illuro etiam mensa soa dignareiar. H * c ulis para , - bola ei similitudo beatum Paalum, et mullos alios
, .
qui primoro inviti Christo occnrrerunt, sed deroum
cum eo cceleste regnum ingressi, ct cum illo
iocoeloregnaruni, nobia oalendii.
af.
Sehotio* i9.
, * f> Ubi oneram, aeu peccalomm nimium ett pondnt,

, .
ibi alieno taiilio opm ett, et ubi mull anima)
aordef, ibi multia lacryiaU usns.
& \
ScholionlQ.
, -
, \ -
Gratas ditinae volaDUtif odor est sanitai aninue,

contra ?ero divina voluntate excidere est pestis
anime in moilem tergends.
Scholion 21.
,
* *
Quiiqms verbam verilatia admiltil, Deum recipii. tesunto Domiao : Qui , inquit, reeipit, me
rtcipii.
Mattli. , 4*.
() " Tidemr dealdcrari vel aliqua vox aimUu.
PATAOL*
GA.LXXXVIH.
11
651
6*2
S. JOANNIS CLIMACl
Schotiou 22.
llens bono fine comraola inveniei vei ilaieui, aed
ex vitiato affcctu incilaU non asscquetur illam.
; , ,:*,
, .
xf.
Scholion 23.
Aniane faciem, polentias seu faculiaies animsc
appellavit: ex naluralibus enim signis hosies nostri
d*mones statuin affeclionum el inclinaiionum
nosiramm colligunt et perspiciuni; nam ex vi sva
a<J cogilaiiones nostras penetrare non possunt.
Sola suas fraudes ingerurit, ei exspectaut quo
cum sciisu iusidias illorum, ct suggesiiouea admillamug sru cxcipiamus : et cum non videaiit, per
iguaviam tamcn noairam, ut videaut efftciuius.
xC.
,
\ 4 ,
\
\ ,
, / *

(
.
19 Sckolion 2 .
'.
\ / \,
Complures speclata rcligioti siadii diflieulute
dicunt, ciim Cbristus jugum auuin 8tiave el leve af \ Hnnei, quomodo vim faciunt, qui tollunt illud ? , ; ,
ignari, ul rcor, quod ii omnia levia ei facilta dicla ,
ainl, qui ad soUicilain fulure quieiis el voluplalis \
seu fruclus cxspecialionen) respiciunl: illis vcro \
qui btimi repunt, seu ad liaec ierrena uniiiin rcspi- .
CIIMII, aspera ct ituolerabilia. Qui cnim acgrc ab , \
bi> inltniis avellitur, non nisi per vim ad supe- , riora cnililar. Sic adolescens Evangdicus, cutnia . ,
fte mandala scrvasse professus, a<l pcrf..tionem : ,
iiivilaiu defccil. Qtii \cio omnia bumana ab ee excossit, levis el expedilus suptr buuc aerem
naiai et evolai.
Scholion 25.
C
\
Bonum est viro $i ab adolescentia tua jugum
' &,
porttverit .
.
'Scholion 20.
'.
9
,#
Ad ardcntissimarum aflcclionum ei perlurba*

liomim, ira, inquam, et concupi&ccntbe, opera nos
improbi daemoues, tanqaain manibus quibusdam
aciionum, porlrabunl.
, \
, , \, \ .;, ,
.
Scholfon 27.
xC.
Hec nonnolti simplici nimia animo teciilaiites,

,
imprudenier illala sibi ?i defeceruni. Non oinnibus . ,
rgo basc praescripsit CUmacus, sed iis dunlaxal , \ , \
qui Mifficientes ad cam rem vircs baberent, quo- , .
rumquo corpus nia>is lascmret, et qoi gratiam a ,
IVeo acccpistent. Reliquis aulem, ui pro sua quU- .
que faculuie, ei viribus illud in sorviluiemredigerel, el providen , ne in pravas cupidilalcs scu
lancupiftceutias prolabereiur.
Scholi$n 28.
Qui inconsiderale ae niiuium faligat, omnino ad
mendicitalem rediiiiir Qui cuni spc ciirril, lanlo
aniplius locuplciabiiur.
Augustanui codex.
Qui duce et giibcrnalore careul, lanquam folia
deciduni: et qui inconsideralc laboianl, ad oxlrcmain inendi iiaiem rcdigunliir. Qni aulcm cuin
|m rurruirl, duplu amplius dilabiiniiir.
Schoiwn aliud.
Nunqtiftm rMtisen ditcere, quantnmvis sapiaa :
UIJUMI 'slenim divin.c gulioriiatioiiis raiio nostra
prudei<lia.
11
Tbrcn. , 27.
' xrf.
.
' , .
Codex Augutianus ita habel:

, ,
, \
. '
.
.
,
. .
\ .
SCALA PARADISI. - G R A D U 8 II.
553
CSt
20 ^' ^
,(
Quod tibi videris . ue agere.noli bouuni puiai-e,

nUI a vtris piis latifpain lestibus comprobelur.
, :
.
&.
SJtotion 29.
$

,
, *

.
Abjicmbona faouc ist : comparare auiem dirticilo; duos enim salcllitcs vilium habet, quibtis
graviler viitulcm ' ct inde oppugnat : binc pfr
cxccssum urgens, iiule prr dcfeclum ; virtus aulem in medio consislcn adveisus alterulrun [vicis6im adversus utrumquc 1 hoslium sewper cogitur
dipugnarr.
\
, \
* \
\ , , .
\ ). *
, ',
.
, \ .
Scholion 50.
11
E l rurgom : Si consemerint duo , boc esl piccalor et monilor, qui peccatorem bortatur, nt
a malis peribus dcsislit: et reprehcnsus parueiit
reprebendenti ipsuro, dc nmni pcccalo quod pclie
rinl, dabilur a Deo venia illi qui peccavil. Et iuruni: Si contenserint duo in bonis operibus, quodcunqae petierinl, quod sil ad saluiem pclcntiom,
dabiltir illis a I>e>. Volunlalcm cnitn timenliiim
ipsuin faciel cl liberabil illos cx mullis tribulationibus .
t e
'.
G R A D U S .
De txneudii /ftctibus omnibuique cnrarum m

abjiciendis.
(1) * (1)
* \
* * ;, * C
,
, , ,
, , , ,
,
,
, \ * \
* (3) ,
, \ ,
*,
, '
\ ,
*
, ,
nec duin, negut reguiem hominis gumhi " .
, (4). 0
, , , ,
. , , 0 !;
. ; ,
; , , \ , \
*
. *
. 01 ,
11
MaUb. xviii, 19.
11
Psal.
C X L J V , !9.
' Psal.
Qui Denni ex animo dtligil; qiii ad coelam icia

pectoro aspirai; qui ii lapsibus sois cmendanuis
vcbemculer desiidal; qwi fuluri judicii snpptici:i
aempitcrna pfrtinaci mcmoria revolvil; qui assidue versatiir in iorniidine cxspeciatione aniti
a eorpore digrcssionis, \% oir.ncm afleituin n studium erga peciuiiae ct opos, rrga parcnlcs ct liumanaih gloriam, i*rga fralrrsci ainbos, erga omnia dcniqae monalia, quoe terram sapixm, non solura procul babet abjicitquc, sfdomncm sensum, omncmque
curam dc bis 21 excusaam abjmamque, elcum liii
auum ipsiusquoqoe corpus odio pcrsrquilur, nudu;que eiomnicura vacuosimpigreCbrislumsequitnr,
aempcr ad coelum anbelam, ei promissum inde
auxilium ex oraculo vatis exspocians : Adhmit
anima mea post fe
E l altcrius iiuiiqiiam lacendi
valis : Ego autem nou $vm fatigatn* te seguend
pix&imura eet omnino, tioa abjectis oiDaibu% qux
snpra roemoravimus, post vocationein, qua noa
liomo nox, sed Dominas ad militiam evocaut, quaererc aliquid, quod nobis in uhtin nfCGSsilatis
ariiculo ct decessH non b i l u m prosil. Hoc enim
esl quod monet Domiuus. ne coiiverlamur relrorsom, ct ftamus inepli ad rcgnuni Dei. Dooiinns
baud ignarus noslrx tironuin incmistanlix, d quam
facili negolio, ex usu, fumiliaritatc cxlornoimu,
ad ea,qua; sprcvimuft r^vi>iiamur,peifnti illi uti sibi
copiam facerel pati is sni sopob^ndi : Dimitte, inquil, mortuos teveUre mortuo* su s . Su^:frr
nobia dasmoncs, |M>sl reruin b u m a n a r u m abcbcalionein, u l beatos prxdicfmus i i i o i qut in cgn(s
L X I I , 9.
t%
Jcrcm. xv, 1t>.
18
Mallh.
VIU.
t2.
655
S. JOANXIS CLIMACI
856
sQiit benigni, nosque miserot dictiUre, quod ejusce* , , modi misericordia omni virtate destilati eimus. ,
Cousiliam auiem hostium e*l, nii noa per dtmi*- .
ionis epeciem, aut ad profanain ssculi vilaa ,
retrahant; aat religione perseverantes ad deape- ,
rationia laqueum adigant. Sunt qoi alios in sacolo .
versantes per animi elaiionem prce se conlemnunt; ,
suni qui eosdem absenies 22 despiciunt, ul ipsi , , \
non despercnt, et animum ampliore tpe irmeat. '
Audiainas Doraintira adolescenti illi, qui divinorom ,
praeceptorum legcs fere omnes cuitodterai, roa- * Er /*<,
(6)omnia
, nml tiovrai xzudentem: Unum tibi dcett, ut vada$ et vendat
,
\
quas poutdesy et dtx pnuperibus
ut ipae
pauper
aliorum nifsericordix indigeaj, ei tlipein acci- .
m
ptas.
Quicunqtie impigre strenoe retigiosae viue 01 ,

sladium decurrcre cttpimus, aUente peneiiemas,
quo paclo Dominus oninea sacularee et viveutet, , (?) tamen morluos indicarii; quando ilii dixil: Relin- , ' "
(%) *
que mortuos exculares, morluog suo corpore
#pelire. Nibil opes adolescentem illuni, quo mious
ad bapiismum accederel, impediveroitt. Fruslra
proinde sunl, qui siolide conlendunl juveni ba* , -
piisini suscipiendi gralia, ut omnia venderet, im- .
paraiam fuissc. Satis ttt nobis batc Cbristi lalis
avcioritas ad cenissiroam maxima cajasdan glo- ,
riat, quae professioni noaira est promis&a tetlilea- , *
tioneni. Quaerendum porro quid sit quamobrem , , ,
illi, qui iu mediia ssculi turbis versantur, et per- ,
îgiliis, jejunalionibo*, laboribus, malortwqtte , .
omuium perpessionibus seae affliciaoi, qaaodo ad C (0),
vitam soliuriam, iaoquam germanae virialis oxplo- ; '
rairiccm, el justi sladii circum, aen scamma trans- , *
eunt, priores vilae eierciuiicnes, taoquam adul- *
lerinas el spurias prlerroiUant ? Atiimadverti , ,
plurinia, el diversi generis virUiluiu plaiitaria, ab , iis, qui inroundodegunt, conaiu, lanquam e i oc- *
cuiii cunicub vcnloaae gloria seiuina irrigari, al- , ,
quc 23
osienutioue qiiadam sascepu, budi- , .
busquc velut siercore nalriia ei inqainaia, poai-
quam in sola eremi loca, et saecutaribu invita . (10) iranslala annl, nullaque graveoleitlis profanamm , -
reruro uliginc lincia, repente exaruiase. Neqoe , (II)
cnim in bumido naUe siirpea solent in asperis ari- .
disque rcligiosae discipliiiae officinis friiclae gignare* ^ ;
. . : mandum
. . _ odil,
^ : is Irisliliam
.-.:. . . rerum
{ Qui
effugit. Qui
adbuc aspectabilium desiderio irabitur, is nondum .
ab animo moesl>liam abstersit. Qaouaui pacto cnbn , , ,
non irislciur is, qui rebus pnvatur iis, quamm ,
amore detineiur? Omnibus quidem in reboe opas *
cei nobis valde sobria menlo; sed boc p r * caeie- *
ris est nobis inaximo curandum. Haad paucoa (12) ^nolavimus, dum adbuc in slrepiui negotioram aae- ^*
ruli vcrsarcatur, prae cuiarum, solliciludinum,na- (13) ^,
garum, pervigiliaruiD coutcolionc ti labore, corpons sui foriosaro lyrannidcm effagtsse : eosdem fa- (). ,
inen postea quam so a 1 rcligiosoc quiciis, et sc- , , , 9
e v
Matlb. xix, i\.
51
SCALA PARADISt. GRADUS II.
658
* , , crcia vii silentium conlulerunt, pcr refractarios
\, , - corporis molus, miserandum in modum inquinalos
cttv , , ei pollulo* esse. Studiose aitoudamus, ne dum verbo
, , * noa per angu&tam ei arduaro virtutia viam incedero
, , profitemur, relpsa lalam ei spaciosam per impru . ot denliam iAcedamns. Anguslae viias vestigia libi pro (15) , dei ventris affliciio, aiatio pernoi, aquae eiiam bi% . beodc modas, panit, seu mensa fnigaliias, igno* * (. mluut poculum animom repurgans; sarcasmorum,
], , , irritionam, ledibrioram toleranlia, volunuium 24
- propriarum abdicatk), offeo&ioDum palientia, nulla
* , , , adveruis noetri coDiemptum obmurmaraiio, exani
* lams conlumelianim impeius; si laedeniero te for , - liler ioleres; ti oblrocUnlem aequo animo eusti *
_
_ irascaris;, ...
si fontempluf
noo
si damnaius
(t*) 1 u tmmiltes. Beati qui aemitam banc, ex eupra me],
,
"
* moralii viis, ingredioolor; ipeorum esl enim rc ; ; gnom coelorum. Nullus religioeue in coeleslem iba ; laroum ad coronam immortaliuiis referendam ad . & . Biitteiar, qai noo el primam, et alteram, el icr1 , \ tiam abdicaedi se ratiooem obsenrai : ot omoibus,
; ioquam, rebas, homiiiibue, pareaubosqae nuntium
], , rtxtiUal: volunlalem inde tuam proscribai el rc~
, - cidat: ac demoe inania gtoriaj, qoae cx obedien * , Ua obteqtio nasci solet, reiundai. Exiu e medio
, eorxM, , t* immunda ueculi nolUi (17) - prre , inqaU Dominu. Quis enim apud illoe mi. (1S) qoaro adroiranda aliqua perpelravii? quis moriuia
[] . vium reddidit? qoie dsemones profiigavil? nemo.
, - nê enim omnia religiosorom virorum sunt pnc . " \
q roundas capere non potest. Nam si pos ,
let, ad qxid religioaa excrciUlioT qoorsum ab sx, cvlo oeeeaaloT Quaodo auggereniibue droonibus
, \ animi nottri memoria paremum, aut fralrum inca, (19) , leacaul, td arma precum confugiarous, ignisque
' > deroi recordalione nos contra inflammemus, ut
. , iaipoftttnuin eordia incendium gravioris, et imn , quamftnfendiincendii netu eietingiiamas. Qui nul , lan ad rem se affici pout, ai umen 25
^
, - siderandum qoid est, dokt, se ipse planissime deci.
pit. Adoieseenlee amoribus et deliciis corporis pe9
IT
t t S
iamerai, qaaxdo ad reugiat ) difciplixam iraotire cupitiiii, sobrieuti et oraiionibiis so

loiof addkant, aibtquo ab omoJ corporit gaiadio, Ixiu, ei nequftia abaiinenduro exielimfnt, oe potiertara illorti forte i a x i pejora prioribua *. Portas (boc esl religio) ei poleal eate taluiis, et exitii
octaaio: qood baiid igooranl ii, qxi freiua) boc apirituale irajiciunt. Lameniabile spectaculum eal, poet
Irajeclnm naodi pebgas, ia reUgioxU portn cernere aaurraganies.
UIM
6** , D / kic radu$ ett, xfi Lotum, Lou uxortm

p*&pn.
fugkudo imittri.
EIS
V.
* .
t.
*
, $
.
, , , *
6 .
M
l s a . u i , II.
ie
M a i l b . ,.
8CHOLIA A D GRADUM
11.
D* tx*endi$ afectibnt erga re$ munianai.

Sekotion i .
Qoicunqoe in animi Iranquillilalo cl affeclu iramoliif pertisiit, bic vere diligendum diligil. Meulem vero ad adbctas, et curas rerum sxcularium
traiisferre, esi reverti ad ea qu;e descruiu
S. JOANNIS CLIMACI
Scholion Baiiiii Matjnu 2.
Quisquis Deum vcre scqui studrt, oportel ul a

viiKuiis aflfcctionum bujusnilx solvalur : hoc auteiii reotc fiel, si al) bominum lumullu omnino reesscrirnus, el prioris vita. mort's,cl consueltulino.s
aiitrna oblivioitc sepelivcrimus. Nisi quippc itos ab
necessiludinibin sanguinis, ct propinquitaiii sejumerinius, el affecla aniuti vclut in alleram vitam
transiverimus, quemadmodum ilic dixit : 26
^ *
sira autem convertatio in cwlia c$i
licii nullo
modo poicsl, til inetain nobis proposit;m ailidâwus, Deoque placcamus, Dumino sic absolute prouuntiante : Quoniam vmnis tx vobis, (jui non rcnuniial omnibut qnw possidel, non potesi meus eite d i tcipulus *.
0
660
\ >< '.
,
3 .
, \
, '
, \
, \
, *
,
"
Scfwlion 5.
Ifoc ergo priinum esl, quo par est verum et incerum Clnislianum poiissiimimrxuict ntidari, uiali,
MT.|ii;tni eiga vitia et varia ct diversa, pcr quae i n luinauir anima, alTeclus. Sed cnim quod scciindud
^radus, seu serroo prxscribil, pouendus ci>am ct
txucudus afleclus est erga bona.
Davidh Jertmiic 4.
CT atKlicatioiiem vit;c sseculari* feliciter (aii) propzf eli eum, qoi ad sublimem religionis vilam aspirai,co quod mullum auiniae negoihun reruin corpoxearum cura et eollicitudo faceseat.
Aliud schclion.
Omnis crga res tnundi affccliotiis abdicatio, et
v

, .
/.
,
,
, , \ , '
. ,
.
6) \

, \
.
, \
ceiri humili sensu, veraque pacmlciilia coiiiumptio ^ , \
vebententer proguitt animae in moriis nccessitatc
.
lODSlilUUi.
ScholioH 5.
'.
Quemadmo.Ium inoiilur niundo, qui muiidi affei nones el scnsuir. suporal, i u iuorilur v i l a \ qui
>iii' prjRcepla non facit. Et queiuadmodum animal,
< nm non amplius inovrlur e.l nibil agil, morttiuni
Oictmus, ila religiosus, qui per abiiegaiionem voJiintatum suaruin, co quud non s<:qu.iiui' hludia v i tae, vere secuuduin spiiitilem sousum morluus et
r&l, et dicilur.
Scholion G.
Bona vendera et daro pauperibu, tollonr crufpm suam, c i sequi sc Dominus prccopit, ui nobis
stenderei, quod vobiinaiem piopriam rcacindere D
M l salvari. Quod curo audisstl (ille evangclicus adokscene) irislis faclus vcheme*.iter abiit. Didicerat
v\\\m quod paritm, aul nibil negolii sii, âiv soa
)>auperibus p^t illo quod eliam tolJciida nix s i l .
Darc enim aua paupcribus una quardam viiius cst,
i|iiam bomo, dum c r n r c m lollit, f;*rii. Crux vtTO
ipsa cessaiio est ab oinnt peccato, t;t paiii cbariiat-.in; sine charilale quippe noquc crux cst. Duiu
4uim suani quis voltiiiiatecn oxscimtil, hoc ipso
arqiiiril ab omni pravo afToiu liberaiioncm, ox qna
L-1 pciT('< t.ni cuiii Doo ;sjiul auiini Iraurjuillita-

,
. \
, , \
, ; ,
\ .
t(MI.
> ?Wi\\pp. ,20.
1 4
L u c x i r , !S5.
.
\ ;, \
,
, ,
' .
, \ -/. "
/,
, : .
, , \
.
, ; ,

-.
SCALA PARADISI. ~ GRADUS II.
661
662
27
Scholion 7.
Quo sensu, qua raiione. Duplicem eiiim dicluro

eslesftc moriificationcin. Esl morluus qui motu, ef
actione caret : ft e&t morluus, qui morlilicalu*
animo, non vivit secundui scnsum vilae Meculai i*.
\ *
. " , . \ , \,
?, .
rf.
Scholion 8
,
\ .
Neca ialitiam, nc nioriuus (scnsus) resurgai, ct

ex prava inorio ruina iiigcns sequatur.
Scholion .
9.
, .
,
" * kavrcv . "Q
Exercitatio ficia ei spuria t*st, qu* piopler bumauaiu laudeio suscipitur. Quod per Palrum spiri
tnaliuni probationcm p*:rlicilr, siuceruiu ^st, uti
, \ .
teslattir qui dicil : Quia mg ipso fticio niftU*'.
Quod etifii pcrfectione conjunctu est, ctiat vana

gloria vacai.
'.
Scholion 10.
,
. \ , \
/ * , .
, \
, ' \
.
Mundum Scriplura sacra vocal negolia innndana

el saecularia : mundani sunl qui mcnlem liujusmodi ncgotiis occnpanl, quoo acrius bortalur :
NolUe diitgere mundttm, neque ea quce in mundo
%i
$HHt . Conrupiscenlia oculortim, el supcibia vita

non csi ex Deo, sed cx mumlo csl, el qnas scquumur.
'.
\
Scholion II.
Non cst quod existimcs a u n taiitum, 01 argenti

posiessionem avaritia; nomine coiitiucri: avaritia
esl a q u u c u n q u f lua voluntas pcndcl.
,
: .
'.
Scholion 1 2 .
, , Hoc fil ex negligenlia, el remiesione alienlionie,

, , \ - ^ suique ipsius existimalione, proprio judicio, in, .
forraanlium seu insiiluenliuni cessationc, quod pe
ricubun religiosi pragidis esi.
'.
Scfiolion 1 5 .
' .
.
Vias Scriptura virlutcs apieUai. Virlutum autcm

omninm princeps cst cbarius. Proplerea dixit Apo-
' -
slolus : Et adhuc excellentiorem viam dcmonH
. . ,

.
qua* pcrauadeal ul omnia corporea conlcmnaiis, el

nibil prasenlium oplcrnis pr.Tponatis.
*.
Schotion .
, \ !
, ,

.
Cuiu alOicliones el pericula macleiil \olupUtem,

quies auiem alal ei augeal eamdem; beati sunt
qui viara arctam iiigrcdiuntur el incedunt .
'
ik
Scholion 15.
Eodem modo seccsûm a saeculo definiuot, ui

peregrinus religiosus deeeral 28 pcciinias, opes,
corpora, gloriam, voluniatcm Miam.
" \
, , , \
.
*.
Scholion 40.

, .
.
, ,
.
Non quaienus bomu faclus, el reaiuj est, diriar

impurus : sed qitalcuus perversa sua voluniate a
Dco declinavit. Uiunis auleni a l>eo impurus habclur, qui est arrogans. Impurilas mundi est, quidquid voluplalcm, res corporeas, el vauam gloriam
oeciaiur.
?.
Scholion 17.
Iinporlunum igneio vocat, quod cupiditaicai e:
" , , M
ioan. vni, 28.
1 Joan. n, 5.
tn
1 Cor. xn 51.
f
MaUb. vu, U .
S. JOANNIS CLIMACI
a^cctam erga cogjiatos, et res mtinrianas accendat, , ,
ei inflaramel nos, ul in eonim affeclu baercamus. \
Opportunus eaini etl qui a chariiate Dei profecius .
.
aceendilur.
y
Scholion 18.
Omnis rei qoae in sensum cadit cogilatio, in qua
niens diu haerel omuino quod aflecium babeas ad
illara ostcndit.
Scholion 49.
Luxuria, proptcr fornicaiionem, et menli obscurationem ; maliiia aulero, proptcr reprehensiooum
querelas.
, $ , .
#0\
, \
.
.
GRADUS III.
ffe peregrinatione, $ive 4t fuga mundi tX Ingrettu UqA .

religiotue vitoe.
I
Percgrinatio, eeu Tuga wectili, est omniam conamodorum, qu* ab destinala tc pieiaiis meu prrpediunl, in omnem vilam repudiaiio. Percgriaatio
est morum ditciplina, ignoia aaptaiiia, abborrcns
a publico sensu, abacondila [disiiiuiilaia] viia, non
appareng flnii et gcopus, lacita meditalio, despicientias appeleiHia, deaiderium affliciionig,
divini
(I)
,
. () 8 \ ^^ , , ^
, ,
, , ,
, , ,
.
, , *
[. ] , ,
(,
. * ,
.
(2) []
* ,
Kopioc,
.
(3) ,
.
, (). 5 \
. II
, \ 4] *
* * .
\ ^ \
, , . . , ,
, \ . '
.
* d&tApoU
*\ . \ *
9
afieclus argumntom amorig copia, vaiwe gtori

proscripiio, altum gileotiiiiD. Solet pnetereaet baec
cogiutio ab ipto elatim prtncipio Dornint scetaloribua, tanquam igoe ctsleoli socceueis asaidoe vebementerque 2 9 obslrepere et incuinbcre, gejanciio et tcparaiio ab soie, qua? non alio flne
At, quam sludio proprii coniempuig el afllictionig, quo ad tanlum decui Dct amatores iropelluniur. Quae quidem quamo tublimior est,
majorcque laude digidor, ianio majore judicio
et prudentia indiget. Neque enim orani* atcesaio
magno auimi impeta iacu probanda e*l. Naro
si, lesle Domino **, nullus iu patria prophela
nou conteiiioitur, videndum est i*e fugiendo paIriam , palriam quxramug, hoc esl vaiiae glorto
segetem nietaroug. Est enim secessus bic nibil
aliud, quam o l cogitatione ab rebus omitibtis
aepareris, pro co quod mens tua non aeparatur
a Deo. Hxc peregrinalio est, assidni luctus culirix ct effectrix. Peregrinus est, qui omnem ad
*ua, et aliena affectum fngit. Tu (qni solimdincjii
cogitas), noli exspeciare dum se lui famtliares
ab mundi negoiiis expediant, ne (e mors uti fur
inopinato deprebcndat. Haud pauci sane, dum
ignavos et dcsides, quos servare secum cupio , \,
baut, prceslolaii gunl, calore coeleslis flamtna? " * ,
seiisim rcfi igescentc, cum illis perierunl. Ergo >. ,
(Oiiccpto boc inlra te divini amoris inceudio . 1
cuiTe ; cura ignorcs quando cxstingualur, el lc . ,
tcnebris reliclnm deslituai. De aliorum peri- * (5) ,
<:ulo nou omnibus uobis reposcetur ralio, uli ilivi- 2, .
IHI3 docel Aposloius: c Ilaqiie unusquitque no%trum
,
pro $e TQliontm, fratres, Deo reddet *. :
El ilerum:
. t
Maltb. , 57. Rom. , 42.

{'{) Meudosus bic cod. II.; sequor Auguslanum.
65
SGALA PARADISI. GRADUS III.
6f6
, \ Qui doctt alium, te uon doces . perinde
. quasi dicerct: Dc aliis quldcM haud acio; se ifStim cerie 30 quisque nosse penitus. el ser * - vare cogitur. Peregrinabiindus, cave vagabundum
(). , et volupUrium d&moncm : peregrittatio eniro
. illi occasionem propinat. Pwclarttm cat omni
. , \ rerum bumanaram afleclu vacare, quam rom
eflicit hic tecesstts. Qui Cbrisli causa pcregri , natur, nallius rei desiderio frabitur, niei Cbrisii;
, alioqui errabundus animi aoi afleclua morbosquo
sequi videbiiur. Qtii roundum deacruisii, quae
,
. " \ - mundi sviit ne coutlgeris. Aniani entan sopila
, - desideria revivigcere. Eva *gr* a paradiao avnlsx
, , - e s l : religiotnt tpoMe ammi a patria exsulat. Ula
)\ ettim Hgnom inobedientic mrsum concuphura
- * eral : hic ceriissimum talutis periculum per
, \, cognatot adiitirus. Rcfuge, no* secos aiqnc a
, llagro, loca quac libi lapaus el peccati occa . \ , ionem praebent. PomHm absena iioti i u perpe , tuo appeiittir, ac praesens. Nec iste te dolua
, astusqoe stygiortim teMbrionxni fugiat. Sugge, runt e*im nobis ne ab hominat lurbis aeceda, . (7) mut, quod magnum inde glorise prsmiuin iimut
, * - rclaiuri, ai feminam ocaiit contemplali, ab illa
* ( 8 ) , tamen nos abaiinoerimus. Non tiiot bi nobis
, . audiendi, iino coutra fiilendum. Quando a fami*
. liaribut et domesticis nnuni aHernnve, aul com pluret oiiam aniioe sejuncii, qualeroqoalau in
. " soliuidine pietalis fmclum (alimus, doioremque
, \ , ^ dc oxatu cuoi peccalis v i u com lociu conce , * pimos, et ronlincntiam comparavimus, lum vero
. uobis inepiae mox cogiialiones de repeienda
, palria oecuraant, uti inuliis, quoa ante morurn
, pravitato offendimus, exemplo 31 viie novaquc
, . viveadl ralione ad tfmlaiioncm permovoanma.
, * Quod ai qua nobis dtendi faculias, aul aliqua
, * - remm cognitio inerit, lum nos eximioa aliorum
, , magiatroi, ct dociorea duciorcaque aaiuiU in
* (9) populo fore praedicant, uti collertum iu portu
[] . (10) llicsaururo [ut bene paru, male diasipemus] in
, - ptlagus apargamus [in mari dissipemus]. Loluni,
non uxorem Loii imilari etudramus. Nam quis, ! . ' , qnis ad ea unde abiil rcveriilur, lanquam sal
infatiiabitur, et deinceps (ul etaiua illa) immolaa
. jy obdurescet. ^gyptiifii sine $\\t redilionia fage :
* * nam quomro aniwi cordave illuc reversa suiit,
, * sfdem pacis et tranquitliiaiis Jerusalem non
6 , \ ; vidcronl. Sunt tamen qui primuro iiinoceuliae
, luend causa pairiam deseruore, ac demum
conArmato rcporgatoquc animo, miu ine fruclu,

. ad eaindcm reviserunl, eo rcbr animo, uii par , - lam ftibi salulcni aliis ftiain nonnullis iuiperii, , , reniur. Qnanio divinus ille specUlor, i coo>
( , lomplalor Numiiiis Moysca ad gentem suam,
* - publicae salulis causa, a Deo remissus, muttos
6 * periculorum casus adiil, mullaque mundi cali . ginc ri noclc 'pc involulus cit. Prsttol of
, T
. u,2l.
S. JOANxNISCLlMACI
($8
(167
frndere parenus, quaiu Doiumum pareiilum : . (II ) ; ; , ,
bic cnim ic formavil el liberavil; ilii S3Dpc,

qno <IHex<ruiil, perdidere, a lfrniiquc iitferoK0ptov,i (12) .
VMIII
iwiciaiibits tradiditrc. Peregrinus cst, qui
,
M-lul tmilu* iuler pi-regriiia.' litigmc genlcs om ;
{\)
iiinni iiiteHigciis inoralur. Cuin relicta patria
in solitudinnn scccdiinus, id doiucsliconim, ., . , \
, (
vel locorum odio facirmis : absil boc a nobis
; \ ),
piaculum : scd iude fuginius 32
damiium nobis
/,
iltorum causa immin tis evilemu*. Quoinadmo * , ditm aliis onuiibus in rcbus, ila iu bac quo. * \
quc rc Dominus nobis magi&lcr, et excmpltim
exsiittl. Yidelur i*nim, ct ipsc sapo parcntee
, .
fuos rcliquissc. Nam cutn ab quihu&dam audi", ret, Mater lua et fratres lui qucerunt
le ",
. o p l i
,
inus magislcr, et pruccptor noster ex lemplo
, \ odium absque odio [line malo aflectu] nobis
. *
exemplo osicndit, quando dixit : Mater mca et , . " fratrn mei tunt , qui [aciuut voluntatem
PatrU
, ,
mei, qui ett in ccelts Patcr tuus sit qui le
\,
possit c l velil ab oncrc peccalorum levarc; ina , \
ler itia liiclus [compuncliu] supcr pcccalis , qui
, () animl sordos absteigat; ftat^r, qui te ad UTum
. '
cc^lesiiuin cursum adjuvd, tccuiiique ut com^, (15) , mililo laboret ac pugnet. Quaurc lilu ronjHgcin
, i:unquain separandam, a^siduain uiorlis medila , '
lioneni. Naii tui cbarissinii sinl perpclui gemi .
tus cordis, servus luus sit corpus tuum. Amici
, ,
cuelitum legiones, qua? tibi, ai faitiiliares btc
, * ,
mldidcris, in digrcesu aiiimi a corpore, suppe- . (16) " ,
tias ibunt. Haic eet generaiio qusercntium
\ , '
Dominum
, desidcriutn coeli
dc&idcrium
,
exsiinxtt parenlum. Qui j.iclat se uliumque
. \ (17) possiderc, seipsum fa!lit, cuni audiat reclaman- , * tetn : Nemo poten duobu* dominis tervire, el q u ,
,
acqiitiiilur Non vem, inqui! , mitiere pacem
*
ia terram (parentum crga Filios ct fratrcs qui . "
e m i r e mihi docreverunl), $ed bellum et gladium
, \
ul separerQ culioies Dci ab amaioribua mundi,
. \ lerram a coclo, euperbos ab suhmissis. De
Icctattir 33
Doininus hacdissensioneetseces. \ sione sua causa facla. Cavc, cave. nc, oninibus
, \
aquaruin imindalione obrutts, reruin domeslica, ' ,
IUUI debiderio laclus, et traclus simul illuvione
,
k
u l
e i l , i n
niiituii invoivaris. Nn le parentiiiii el aniicorum D

lo.crvDiro movcaitf, nc olim a^ternuni plores. Quando
illt le velut apum cxaruina, im<> vesparuin, cinxeisut, tuiqut* super tc \ c l u l bssum el lainenialionem
iiisiiiucrim, extemplo animum pcrlinaciter ad morlis
n^ditaiionem, et labores irausicr, u l iaborem labore, tanquain clavum clavo pcllas. Pulliccnlur illi
domoblici uoslri (imo ali< ni potiiib) nobis iu spocicio
iiua'oy inonlfs, oinniaquc se nobis grala pnesialitlos, scd eo fmc, uii uos ab oplimo salulis cursu
pi aepediant, ac dcnuim ad sua sttidia volaquc perl.abaiil.Sccedendum aulem nobisrst in ca lova.quu.
minus cclcliritatis, consolationis cl glori;c baticiit :
x
Maiib. \ , 4".
5 9
lbid. 50.
2 9
Psal. , 6.
3 1
*a\> .
, \ ,
.\ ,
.
; ,
,
\ \
. < \ )
,
) ^

Malib. , 44.
a i
Malih. , 31.
SCALA PARADISI.-- GRADUS-
669
, > (18) \, , ' (19) ; alioqui (velnl aves) coeluni nou aniiuum imitabi mus, 9i cum cnpidilatibus noslris avolabimus. TYge
generis nobililaicm, et nominis claritudinoin n'!i
, ,
;, jactare, ne aliud corpore, aliud aclionibtis proliit-aris. Nemo admodum lam perfecte rebn omnibus
\ ,
suisperegriiiandorcfiuntiavit, quam inagnus illc pa , \ tcr patram Abrahamus, cui di< lum : Kgredrre de
.
qtiamvis
lerra tua, et de eognatwne, et dt domo patrii
tui "ad; gcnlcm barbarain, et peregi ina; liugux
cvocareiur. Esl com bomtnus ctiaiu illuiii aliquem ampliori gloria illuslravit, qui pro coualu 34
umoia deaerendo slitduit Abrabanium imitari : sed lamcn gloria baec quamvis a Dco profocia p?r clypcum submisaionis dcclinauda est. Quando 1109 u;<inones ob fugam sarcnli, tanquam dc n\\(\u*
cgregio facinore perpetrato, vel ipsi eliam hoinincs, per laudcm conantur cxtollcrc, tttm hiibcat inrnU-m
nostram meditatio recordalioqne illius, qui noslra causa e ca!o in lerram usquc prrcgriiiaius esl : <*i
iios in omnem ueculorum aetcniilatcm, nthil siinilc possc co^noscemns. Vehcineiis vM <rra qiieinrunque, seu propitiquorum, eeu aliorum aflcctus, qui nos swisitn ad inundum potest rciratifrc, ci sabitaria iguem luctus pcnitas cxslinguere. Qucniadinoliini ficri 11011 polest, ut aluro ocuiorum cunhnii,
albM-o irrmn rcspiciamus; iia iitilla latioue lirri potesl, ul is qui non perfcclc pcnilusque omnilnis
charis, seudoniesticis, seu quibu&cunque aliis, corporc ct anirao rcnuntial, non nliunum saluiis el
aninia? discrimen adeat. Non nisi mullo ct gravi laborc ci sudorc niorcs noslfi emcndaiilur. Et Cicri
poicsl, ut quod multo laborc emendalum esl, uno ifmporis pniicto ftinditus pmcrtatur. 1 Corrumpunt enhn bonos mores colloquia prava *\ 1 vana ct profana. Quictinqtic posica quam rcbus oinnibus
valedixit, ad nsuni el fainiliariialem profani vulgi et niundi revcrlilur, is uut oinnino cisdcm cum tllis laqucis irreiilur; aut aiiimum reriim profanarum cogiiaiiombus inquhiai; aut *i ipsc 11011 inquinatur, inquinatos lemere daninal, adeoque aempcr ipse cuin ipsi* inquinahitnr.
S U o
. 35 & insomniis qttic fugam saculi sequ

e
(Sub eod.
(jradu.)
"
Aciem mcnlis nosirae planc bebeiatam cssc, co, \ , \
gniiioncm impcrfoclam cl ignoraiaia: plenam, dis. *
siniulari nullo modo potesl. Palaius, seu gula do
* ciljorum genere judicai; aurts dc cogiiationibtis
* - decernunt : oculornm liebHuditicnt sol dcpreben . II \ d i l : animi imperitiani verba prodmil. Euiinvcro
. * lex cbaritalis nos cliam ad <*a, <|iix vires iugctxi
' -noslri txccduitt, lonlanda ur^t. OOUSCO,
, \
cisi non pronuiilto, post caput de fuga svrtili c x ,
plicatuni, cunsequcns tssc, \v\ poiius coiijmiclum
/ . (20)
cuiu illo, nli pauca de itisomitiis iradaiunr, uc bu (21) . jus qu(#quo doSi illorum vclciatoi uni i-nari simiis.
^ Insomnium esi agilatio uiciiiis qnictcomo carporo.
; ; * Pbanlasia eu visum csi ludibriuiii oculornni in
\ ) . U sopili inenlc. Pbaiitasia seu visio rsl uvocalio ;ini
mi ab corpore vigilantc. Phaulaeia ctU vaua rcrum
, *
vifcio. Ralio qua ad dkfnduiu de soiunib, post in , \ ;, stUutaio rcrum traclatidarttin seriem, iududi su , I M U S , 111 promplu eu. Nam ciiiu p o s i dcsoriam
* Cbrisli causa doinui et doincsticos, uos ipsoj pcr
, ; fugaio patria., renim cadesiiinii sludto wn.lidci i, , xtrJkp inus, lum pcr insomnia HOA cacodaRiuoiics |>erlur, \ . barc couanlur : 11111 nobis doiiiesticoriim iinagine*
,
rcpracsentant, vel Samcnlanles exlnbrnt, vrl mori .
lui ieni*'8; vel nostra rausa aflbclos, vcl in< oinmodis
* , ;
matlatos objfCiuiil. Qui ina<*rntiiis ul robii veris
, ducitur, pcrinde facit aiqin* is qtii pcrscqititur umJ
^ , D b r a m S e ^ " canideiiiqiieriiiialiir oiiqntliciidiiic.

\ /^* iuiiios vanx gbirix'vcinliianles |tcrsomM
Gen. xii, 1.
Sap. n C ; I Cor. xv, 35.

f
(n) Nulla re subjrcta, sinc rc.
571
S. JOANNISCXIMACI
num fatieinantar, futura sagacissimc conjectantes,

, .

qitae nobie ingf raut ac denuniiaitt, ul cum ea, qu
per somnvm vidirarjs, facia aniroadverlerimas, ple- , .
U09 tiuporis et adiniralionis, tanquam rerum fulo- , raram prssensionibus dmuitas Ulutiratos, in sa- , ' perbiam eitollant. lis qui dxrooni Adem pnebent, *
*pe vatea fuit: ab illis qui Ipaius sotnnia coo- *
temnunt, semper mendai deprebensus cst. U cum .
tpiritus ail, intuetur omnia qtue sub complexn ae- ,
rit fiunl. Cumqae morientem quempiam cogtioteit, * *
proinptix ad credendom per tomninm aperii. Niliil }, .
futuroruro per praescieniiaro cognoscunt. Caelerum *
etiam medici nobi* moriem antr denuniiare pole- , \ & rani. Sjrpc in angelum lucis, aui mariyram foraus ,
versi se uobit spccundos per SODIDUBI offeruoi, .
gaadioqae et animi elaiione ubi expergefacli taraus, , \ .
implcto* perdant Hoe libi pro fraudit indicio ai- .
gnum accipe. Angeli nobia suppttcia, judida, sejun* , * ,
ctiones repneseutant, et gomuiantea pavidot moe- *
stosquo eftkiuiU. Quod si in somniis coeperimue ,
dud, aot credere, tunc eiiam vigilanlibot illudent. .
Qui fomnionim ludibriit trahilur, nullius penai bomo eal. Qui omnta proraus ot ioania rejicil (m)
bic dctnum vere aapiens credendug est. Quicunqae libi per tomnum pucoas, et jndicia exbibeat sotti
crede. Qood ai te ad desperaiiotiem impellaol, et hmc ab orco eialtlore no dubita.
Tertinm koc curriculum SS. TriniiatU t$t *

f*r*, quod ingress**, neque dextrortumflcetai,ueqm* MepuJJUfQ ,
fiifbfranxrfi.
XXUAIA EII . .
37 SCIIOUA AD GHADUM 1U.
C
.
tk meum mundo, $494 ptnqruuuAom.
*.
Scholion i .
Sive (dardictio) propinquorain, opam, ciboran,
, , , ,
viiiortira tea malaram affeclioaam, svpcrbic el , , , ,
elaiioai*, locorum, glorue', el bujtis geoeris aliorxm.
.
Sckolion a/txd.
\
Religiosus peregrinut ett, qui nente omnia pna

seolia reliquit.
Seholion aiiud.
llle cst peregrinus, cul omnia mondl negotia
peregrina sunt et incognita.
SeMion atiud.
.
, .
Si l>ei caaea peregrtnaris, noli ie miscere cum

iis qui in eo loco habilant, neqae sermones cum ^ ,
itlii instituas. Alioqui fere pnrslaret le iuter cogna- ' .
loo vivero.

.
Scholion 2.
Qoando religioaiis peregrinos suam aliis prodere
generis nobililatem caeperit, aui bonorem quaerere,
liberiua loqul el agere, aal eflcrri et tuperbire,
bajasvMMil percgriaalio non etl lavdabilii*
Scholion 5.
fi.
" , \ ^', ,
\ , .
reregrinoa per teparaiionem ab omnibua (curis

ct negoiiU) pertequiiur douiesttca vitia, et intbi
,
. -
(a)Omnia nc?i absohiie, sed quasi propbclica

laela, vaua; atioqni ncc iis qux (iKlioia ol poenas
nobis exbibent cretl^mluin essel, quod est conlra uiox
teqaenlcm scntrntiaiu.
() Cod. ., *
,
, ' :.
|R3
SCALA PARADISI. - GRADUSIII.
6?*
, ; - suiira ctjra Deo inseparabiiiter conjungitiir. QuoJ
qui iioo facit, nee a vttiis euis aveililur, exiguum
AIO.
S I I S peregrinationls fruclum capit.
*
Sckotiou .
,
Pcr propriam voluiuatem intelligti eliam illa
, , quae iti mundo pro magnis babentur, eed ab is,
, * , , qui mundam reliquerunt aliena Mint, sive pocunue
- siitt, tive opet a quibua abairacius et profagus ve
rani el raiiooi otanino conseuianeam ad talutem
viam ioftUili.
*.
SchoUon 5.
Si sublati* ad breve lemput viiiotamin eupidi ^ , Ulum eausia, diviots couiemplationibas cpciam
, dedcrimu, et in bit semper occupati fueriniua;
,
idque unum dunuxat egciimus , faeili nogoito ad
, , - priora iârnis viiia relabemur, non aliod intie com , moilum relaluri quam exiguam cum aniini qtiadam
. \ , eUtione coguilionem, cujus finis hc ipsa exigtue
acicntia superba opinio, el menils coufusio, scu
.
excecatio, el demum lotaanimi ad miindana rur&us
conversio esU
9
'.
Sckoliou 6.
, . "
, \ .
, .
38 Negal (Cliaitcus) blero opinari aliquid eeee,

el verum cese. Vanitas ergo mera, nec est aliquid,
necdtcitur aliquid. Yaniiatis cogiutionet, tunt cogflaltones elattonis, qua ouenlaloret cl iiianuglor i * sectatom creant.
C
SchoHon 7.
.
Amor reram propriaruin Loii nxorem tn staiuam
. verUt; affectus erga res altenai Esae jore primi
xfj genrorutB privavit; propria TOlimiaa aflUxU xaewbra
. - popali Iti daterto; opum alienarum topidiiaa Jexa. - belem interfecil; pecmniaram appetslio [avaritia]
. , Judam fecil prodiloreni. Quibua viliis afeclionum
, qoi cxrel vere Abrabarai peregrioanli boepiiale
.
tabernociilmm et vitam iuventL
^.
ScMion 8.
"
ABiDtadverto quomodo facia ail redilio non ad
, res el negoiia, aed taniatn quod engitaiio et roens
, . propkit ad rea roeculares [iermonet do rebus saecu , * \ laribus] acecaaerit eoqao jadiciHm dauiaalionis
.
tubierit. Meos enim tcu aniuus populi, tpse
popaltu, in vkioa ^gypti loca desceadit.
9.
Sckolion 9.
- Pteregritjos illeeat, qoi inier aoai lingas geniem,
, unqaam igaarat ejus linga tsi alknigena vertatar:
, , aive qui alian lbigaani, non earodeM com popolo
, . divertMC liogu* babcu Sedel auten Ucitas se
, collectue, qaod indignum aa jadicei, qui cum aln
, . quo loqxalur, aul familiariut agat, cl bce eximlia
.
Patriba* vi*a.
'.
Scholio* 10.
,
Odium esl occulu anlmi aflfectio, qua iudignator
* advonoa aliquid, qood moiestam eoi: aui, odiua
, \ est aJienatio aoimi ab eo qood ingraium, scu in. * suave esl: aut, oditjm eet aversio roeniis ab Us

qnut mole&U aunl itobia. Ab nutlo ergo borum 8t
seteasua a monacbis, qui ftmiliariier cura aliit vcrsantur.
c
(5
76
S. JOANXIS a i M A C I
Scholwn II.
AiiHCos para non siitc deleclu ooincs, qiianiumvis

promptos, *ed qui natura dieni sint.
ui.
; ; ;,
;.
;
; ;
.
Sclwlion 42.
Dc&iderium csl f<Tvor antini ex dilccii aHVvtu,
vclut igiHS conceptus.
/\
Dcsiderium csl araicitia? increinenturn cam dilccto colludeiis.
".
\ .
89 Scholion 13.
Si saicuraris cs, iu bonoruiu uecularium traclalione vcrsarc; si nionacbus es, virlulum in gludiis,
quibu* cxcclhiDt monachi, te exerceae. Sl ulramque
siniul vilani seclari cuptas, neuiram assequerie,
uiraquc cxcidcs.
" t l , >
. , f,
.
[] ,
.
'
Scholion 14.
Qui ad inaxiitia aspirat, vdiora negligit.
Scholion 45.
uf.
Si riiligas quae oporlet, non diliget qua? non

opoilct.
& , .
Aliud.
".
,
.
Labora accurate quod laboras, ut stultorum laborum labores ctfngias.
Aliud.
Parenics nosiri nalurales, noelri quidcm sunt
secundum sanguinis propinquiiatein: noslri autcm siiiu, qnando nos pio nostro instilulo
adjuvarii.
, . ' .
Siholicn 16.
iCf .
Cavendum nc generis nobiltlatem factt ignobilia

mendacein rcdarguanl.
Aliud.
'.
Ne inniiai is gcneris nobiiiuii, quae ex oarse ett.
Carnatii enim non ptrelpit ea qua $piriiu$

. ,^.
Schotion 17.
".
M
Qnando audis a Oouiino dici : non renunttat" ,

4
omnibus qxcc pvuidei, non est me dignus

* ; de ,

pecumi* lanluiii dicium aceip*, ted de omiiil us , \ , \
vilioMS rebus el iitgoiiis. Nemo enim, inqitit, mi\ . . yr\z\,
n
tiluns iwpiicatur neyoim tvculuribHi .

Qui entm

nna cuiu bii ocriipatinidbtis rull -.ravos (animi . :* cotpoiis) affectus cvolarc, periude facit atque , *
qui ignein palca el siramiiie conalur exxiin- ,
guerc.
Scholion 1 8 .
\\
&ecularia colloqiiia appellavil illa qiue e saeculo

Mini; indeccalia vero dixit, quod sint erubesceiida
el noxia iis qui sxoulum ftigertint, mundoquc reiiuntiariinl.
*.
Schotion 19.
Ad bnnc inodmn (haucquo ob causam) saspe aoliludo cst utilis, nunc quidem primum e s.vculo
ciemillbus, nunc aulem eiiani forlibus el excrcilai.s. Fiiîeuiibus pikiium munduni. ne bbeant
I Cnr. . 14.
I-iic. , 53.
*
, \
.
II Titn. , 4.
,
;, ;
. ,
. ;
SCAIA PARADISI. - GRADUS IV.

fiTS
maleriam augftndi cnpidil.tttm afferltis, stn pas

^ X A \ xzw.rzzi
siones: foriibus aufem, nc scmpcr in mcdia pec .
candi materta, et acie contra liostem \ersari cogantur (sescque pertculis ohjcctan').
40 Schoiion 20.
*.
.
" *
ivvxvtov ' .
*.
Visi et insomnii discrimeti ila intcllrges : visum

sl, quod in somno pcr visionem, quastin scns
apparrl el videtttr: inspmnium, qtiod iu somno
per ioiaginaiionem Iractatttr et cogitaiur.
ScholioH 21.
.
Per \occm sine moiu, quieicm inlrl; , , , , ligit: cutit antem nioitig sex tiiodis acciptaiur pro
, , ,
genere (scu gciieratioiie), corruplione, aiigimfiita * - tioiie, altcralione, diniinutione ti locorum mnla [] , lione, nullo lioruui carere corpus videinr. Quie cit
, , .
aulem magta dum fonmum carpif, ct quod per so
est mobilc, lonc quasi sit immobil\ niolileqmdein Aoiiira sua, immobile quod ila tlii accidai.
9
.
\ , $
, ,
, \
, ,
' . ,
* . '
,
\ , \
',
.
Uiadochi, c. 38 el 59.
De eo quod bonum sit, mdli omnitm visioui noturna? ciedere, exempJo nobis sil bnjus rei iaDiulus, quem doinintis ex longa peregi iuatioitc r<>versus, nortii anto veaiibulnm domus evocet, cui
serviisnullomodo volneril aperire : meiueial eniui
nc se simililudo vocie faileret, et rerom, qtias a
domino commissas habebat, prodtiorem faceref.
Cui dominut posiea die cum illuxiistt, non folum
iralua non est, sed multis rtiaro latidibn* ornavir,
quod domiut vocem prxsiigiag exislimarif, dni ?
quid de rehas domiiti sui drd?rel.
'.
GRADUS IV.
UF.pi , . De beata umprrqti landanda, tia memoranda
dvtnlia.
(I) , \
.

, , .
\ ,
.
\ .
Ad pugiles et albkaas Cbrislia nobis deinccp*

oraiio insliluetur, qu loc< suu ordineque nobi*
occurril. t t fruclum oiniie-n flos pr.^cedil, ila
omnem obedienliaro fuga inundi, quae vtl orpore
iit, vel voluniate. Uis quippe duabus viriuiibus,
tanquam aurei quibuadam alis, anima sancta a l
c<Klum ardenter enttilur. Et fortasae de bac, divitii
, Spirilus baostu ebrins vales cecinit, com duii :
, Quis mihi 41 dabit ptnnat thut columba, ei to
; xa\ ; * , per aciionem et requietcam " per conlempla, - jy tionero et animi demissionem Sed cniin, si vide / , - tar, non pratereumtas est bic generoeorum bella - torum armalune babitus: dictione scilicei expli , canduni, quomodo lencre soltanl sculura ildei erga
, - Deuin, et reiigiora pala>slrac diclalorcm, quo omncui,
, \ ut ic loquar, infididitaiiselaverBioniecogiiatioiieiu
, reiundant; et gladium apiiilus semper stricuim h , * neaut, quo volunlaiis conlravenientis snisuni
, , \ clent; iboracet fcrreos maneureudinis ci paiieiui:n
' * \ - induanl, qoibus omnes coniumeliax, sliinuloa, ix
' - jacuia verborum rcpellant. Gcstenl ei galeam ea. * , (%) lutis *, praesidis, inquain, pro nobis assidue pre
, cantix Ipgumcntum. Strni nutcm nullis ronipedut
* Psal. LIV 7.
Ephaa. , 17.
S. JOANNIS CLIMACI
C79
680
vinculis Hberi, alleruroque pcdum ad obcxnda mi- . aisfceria excendanl; altcrura vero ad assidoant pre-
cationem immotum leueant. Obedientia cst pcr- " , - (3)
fecta animse propria?, per corporis oflfcia deraon- { .
slrata abdicalio. Aul conira fortasse: Olwdientia , , ,
tsl seitsuum in anima viva mactalio. Obcdienlia (4), []
est motus simplex, el inexcassus: volunlaria mors; * , , incariosa vita, securum periculum, expedila apud . ,
Dciim defensio [indcfensa Dei propugnalio], mortis * , ~
secaritas, uavigaiio sine pericido, dorniiens pfre- , ;. (5)
griiiatio. Obedientia esl auimi in roorte securiias, , aepiiltura vobinlaiis, excilatio buraimalis, qu:e non . (6)
obloquitur [conlradicit], nondijudicat, nec bona tan- , (7) ,
quam niortua, nec vulgi opiuione mala sentit. Qui , \ *
eirini animam etiam religtoso morlificaveril, de , *
oinmbus gese ipse purgabil 42 ac dtfendel; [qui
** ** ,
enim scnsum anima? suas pic maclavit, (mor- * ^ ,
liilcavh) in omnibus excusabilur.] Obedienlia est
** ,
jtidicii cuin summo judicio abdicalio. Principiuni .
bojua rcbgiosac mortis, qua volonlate animi, qua corpori eentu ei membroruin, babet laborc.
Iledium alias adliuc laboriosum est, alias caret labore. Finis jam vacal omni aenara laborii, etmo
periuibaiionis. Tum primum perbeaius hic idemque vivus juxta aique mortaiis sentil laborem el
dolorem cam aiiimadveilit suum ae volunlatisaensom secutum, ex qoo toi pondas jadicii refonnidat.
Quicunque ad religiosae professionis sladium de" (8)
currcnduro vcslem paraiis ponere: quicunque jti- * gum Chrisli in cervicem vealram vullis lollere: qui- \
cunque ab boc ipso puoclo tempori* impedimenU aircinarum alteiius bumeros rejicere couamini: g quicunque voe ipsos iu serriiuletn tranacribcre el , '
cmancipare properatit, pro illa veram in liber- *
iatem aatcramini: quicumque rnanibus aUeuis le- ,
vati, boc ingcns mundi pelagu irajicere cuptus, ,
acitole vos atperam quidem, aed compendiosam , )
vtam intistere, qu* iinuin duotaxat, et unicum in , (9) *
e conifcet erroris labyrintbum di- , |
cttiin (si pro lui nempe ipaius judicii senau, sine (10), \ ,
declu allerittft veWs progredi); quam qui cautut .
omnitto derlinarit, bic vcro priosquam iler esi in- .
grcaaus, jam ad mrtam eororo, qoae bonesta, re- **, )
ligioba, ei Deo graia vidcmur, pervenil. Obedientia , ;
quippe nibil aliud ^ l , qiiam sibi ipsi in oinni- , *
bus per omnem vitam ad moriem ueqtie diffi- , , *
dfre. Qraicanque cerxkem jago Domini sobjicare 0 , , 43 ct ftubaititiooie ac aaluiia studio noslrain a- , \, ' , ,
Ivlem alleri in Domtno vere comraittere volainut, ] , \ ,
anio iBgressuai rebgionix (si qua tamen iu nobif , (II)
eal wica salis, osioUs, inquan, et prudenlix) ga- ,
beraaiofem diligonler anle ex|doremua ei cxi uiia- *;.
mua, atqae, at iia loquar, lotum perteuiemus, ue ;, \ , (12)
pro xxvarcbo in remigem; pro medico in grum, (13)
pro perfecto in viliosuni ei affeclibws obnoxium ,
incidamas, adeoque, dum porloia quaerimu^, iu . ,
Scyllaa el Cbarybdim cum ccrlo naufragii exitio .
Impingamtts. Caaemm ubi sladium pielalis it
obedieulias ingresei iuerimus, bouoro praesiikm ,
nosiram neqoaquam amptius judicabiiuue, iieque ,
illioe roorei ulla ralioac ad jndicii nostri ceusuram ,
revocabimus, quamvis nonnttllaa, ul in boraine, ,
labet maculasve exiguas notavcrinius : alioqui nul- . >4 i f
B
a X
81
SCALA PARADISI. - GRADUS IV.
682
% , lnm cx obsequendifcludiofruclum oper.nc refere
. ' , inu3. Prorsus necesse ctl ut qui bou mctuia
, . coiistaiuiani crga suos majores iuconcussaui tueri
, : ttaUiil, rccte facU illorura t virlutes iuliiuis animi
, - sensibus reponat, nec unquam ex mcmoiia delcat,
* * sed fixa aelernaque cusiodial; ut si quando satoret
, , , maioram dsmonet dtffideniiaj semiaa conira ca?* *Q * , * nobii anlitiites in nobis i aiaerint, cx p ;etcrilai
* , * vitaa recordaliono cerberorom ora reluiidaiutis.
. " Nam quo magis fidcs in awimo subjecli ciga rdl , , gioso* Palrcs eCDonierit, boc prompiius a<! oiunia
* - corpus oflicta discarretx Quicuuque vero ad difli , (14) deniis anioii scopulum offenderit, labeiur; huo
* - Jam laptus est. Quktauid tnim non cx fuie agit
* utv(cod. peeeatum e s l . Ubi ie cogtlaliouuin 44
' ~
) (15) , \ pulerint, in pnesidem luui, aul inquiras, aut
, . cxni damne, ab illlt lanquam ab slupro resili;
, , fteque deccptas buic ripcrae ullan lideia pi*b,
* tieque locu da, ncc adiium, nec ullua principii
, (16) - veaUgiaru. Qvin cu exeetram illaro eic coropclla:
, . ( (17) - Aodin' boaiaui tu generis dcceptor? Non ego pra>
[cod. sidin in me jadiciam, sed mcum ipse in sc suc. ], * - p i l : illius ego, led meut ille judex cst. Ila . joret nostri arma religionis dixere psalmodiani;
, Menia, preeea; balnea, tinceras lacryma* : saucam
* - vero obedienliam confeaaioueiu rsse juY.icaruiit,
, , * - ioe qua oemo, vitils obnoxiu, ad Dei conspccJam
. admittaUir. Sabjectoe advcrans seipsum feri sen, \ .
C tenliam. Naro si in graliam nuniinis porfecte
obedierU, qnarovU ooo vtdeaiur perfeeto td Cacere, jxdtcio lameii %t Hberavit. Quod quacuuqne
r t p r o t a vakiaUlia arbitratu qaid foxeril, etiamai obocqai videalar, divmi lameu judicii diacrimeu
tdibit. 8i tame iptaai coeaobii pnefedas attiduo verborvm jorgio everberare nou cessabit, nonduui <
cooeia>aUie. 8i vero coenobiarcba lacoorit (tanquam de despcraio) non babeo quod dicaw. Qui iu
DMriM com almpliciiaie aubjeeii, per curiosam remn intprraUrvnt diaquisilionem insidias, el arioa
non coucilanl, felicilcr vitae sUdiuui dccurrmil. 8ed primum oronium, opliuio judici
pmleriUe vilac poceau aperiamnt, Idque vel eoli, vel si iwp^rcl i!lc, omnibus. Oaiesa quippa
ei pablican proiau vubxera faeile evrabvutur noqNO recrudesceni ampliux.
, 4S
ûjosdaoi pnaclari judicis, el r?lr

) *, , fiooi paOoria () coenobiuxf veolsicm, iremendinu
, une pro) trianaali judiciam spectavi. sorte
lalronero, me pneaeale, venit qoidam uii geitut
. vit rdigiotuiB cempkclereiur. Huic opiimufi tlle
(IS) patlor, el roodkns aepiem diet td animi qub*eai
" 4 , dedil, inlra quoo morea loci el reNgios*e viias Ma * * tum illie explorarei. Posi cxactaoi bebdomailem,
? , pnesea accertiium seortooi perconlatuse&i an pla - D corel titam illic cxm aliia religiotam degere. Ubi
. ' - poratitaimiiai atte, ei oino fraade didoqae respon , " {$) dista seaaii, porro iaterrogavii quid iu onrai viia
* , , oefaria soeleraieque Ceceril. Cum et hic ap*rte
. prompiequc, pradeiiier cofiicssuiu aidmadvei (0) , tiaael; rorsun lenUndi caoaa : PUcci, inquit, uti,
qus hic aoli mihi aperuitfi, illa ipsa in loiius COJ , , ^ nobit coovonlu publice expooaa. Hic illc revera sua
. scelcra cxsecralus, veroquo odto prosecuias, oiuni
, verecundi pudore projecto, consunlissime ae fa * clarom proinisil: ei, si placet, ioquit, iu onodia
i. xiv, 25.
C u
t u r u x
i n
U ) Qaod orai Atoxandri, ni tcholiaftlcs docci, oon Ralibu, ut olim exiatimabam.

P A T X O L . U a . LXXXVIlI.
22
683
S. JOANNIS CLIMACI
681
Alcxandi i.fl foro facino a mca protlamalo. Krgo , *

^
(ubi vidU) coarlo jwslor iti Ifinplo lolo
\ ovili ca!ui|t;e iialrwn (craut inibi trcrcnit supra
, ; ' , irigiiita), rfum rcs divina fierct, cral enim dies Do , \
minira, i m n i d u m Evangrlii Icciionem, rcum illum,
jam tum inculpatum, iulroducit, manus post (crga
, '> revinctum, Jionido ciliiii sncro cinotum , raput
;
fiuerc rotispcrsuin, fiuic < quosdam c coenobio
.
lra<tum, ct pciTuuclorb Ycrberalum, ul ip*a viri
,
specics liTrerel omncs, ipsoquc priitio a s p c c t u ^
0111111'$ pt-rciilsi i " aprrlum proriimpcreril <-jtilatum :
, .
nemo enini quid rci grreiviur antc agnovcral. Cum
\ *
deinde reus ad Forcs trnipli porvcnissrt, saccr ille
* ,
i humanx saluiis stndiosus antisie* ingenli voce
, ,
iiitonuil, illoque compcllaio : Sistc gradiim, inquit,.

-_
i
,.
,
nidignus es, qui pcdeni huc infcras. Hic ille voce , \ 6

c sacro pastoris oic ad se dolala aKonitus (ul jura. , \
lissimus nobis aflirmabat sc non loquenlis vocem,
,
sed fulrainanlis tonilru au.iisse), illico pronus in
(
facieni plenus terroris ac irctnoris concidit. Jacen, \ \
tcm humi et pavimcnmm largo larrymarum imbre
,
irrigantem, rursus ille mirandus animorum mcdicus
' \ .
(qui salulem illius miscri omnibus modis procu '
abat, omnibusque fonnam vcrc salutaris c l effl
*
acis humzlitaiis proponerc cupiebai) bonalur im, \ , ,
pcraique, uti quidqnid (impic scetaratoque) egtsset
\ , ,
*igiUatim per capiia singula ordine cxponat. Ergo
\ , , <:um borrore oronium omnia speciatim confiictur,
(21).
mnniunique aures altonitns rcddii, dum facinora
& ^ ;ipei i l fanda, infanda; quseque ex naiurae consuelu- ^ .
dine, qua^quc contra naluram in bomines, et ju
, lofa, 6 : (22)
mcnta peccaral. Non tacuil veneficia, non cacdes,
. "
alia, qua&queaures horreant, qua?que cbarla; , '
rubescant. Confessionc ergo purgalum, statim
,
jubel in monachum aUouderi, ei in frairum con- , .
luberiiiuin admiui. Egoêro sapieiuis viri (pracsulis
, ,
iiiquam) adiniralus sapicntiam seorsini ex illo per- \ \
conlabar, qua gralia lale umque iiiusilalum spe ^
ctaculum inatiluissei. Ille vero ut verus medicos:
, \, pbv
Duas, inquit, ob cau&as id feci; primum uti sua cri- , \ \ ,
iniua 47 publice coniiienlem per prxsîtiem ve\, ,
rccundiifc ruborem, ab aelerno ignominiae pudore , \
,
liberarcm; quod el facluin esl. Nam prius quam de
' dvoplar
lcrra surgeret, omnium scelerum veniani a Dco

r k
iiijptilravil. Nec est,

\ ^ ^ J ^ ^ J ^
duliiles. coetu quippc frairum fuit, qui aifirma
lissime, spcciabam, inquit, foriuidatiduin quemdam
virum, qui bbrum scriptum ei calamum manu tenebal, et simul ac, inquit, ille liutni fusus pcccalum
proiiuniiaial, penna illud illo formidahiiis signavit
{**u expunxil). vcro mcritu : Dixi ennri, nu|iiil
Vaics, confilebor adver$um me mjuslUunnineum Do*
mino ci tu renmisii inujuitaiem ihrdis mei . Dcinde
quod intor mcos csscnt, qui suas noxas nunquam
aperucrani, ul lioc modo ad delcgcnda poccata
%i
loinniovcrcni : nemo quippc
, \
! ,
\ ; \
, \
, ,

'
'/ , \ , ;
.
sine ronfessionc veuiam
dcliciorum impetral. Sed
alia digna admiraiiufic, dignaaue liueris et monumcnlis apud illuin scmpiierna

4 1
Psal. , ' i .
praelcr
baec, inulia
memoria celebrandum
$85
SCALA PARADISI. - GIIADLS IV.

C8G
pasiurcm, et grcgcm coram apcclavi, qtiorum vobis maxiniam partrm on.ilor criairai*. iuoiatus M U I I
eniin apud illuiu non brcvi tempore, quoomuium illorum vilam, niores <t stalum invcsiigavi, et \ux
admiralione prope in siuporem dalus auni, quamlo vidi quo pacio moilalr.s ad iinmorialitiiti caMiuim
vilam et perfectionem enitercnlur.

T
I!v ' * ;
\ , ^ ; . "
, 2 .
1 ,
.
,
(23) ,
,
, \ .
, \
, -, , \ , \ .
, \
, - ^
'
.
, , \
, \ .
,
, , ; .
, >. H v ( ) \
, .\
.
Eral crgo apud illos vim -tibim dinritaiis indissolubile, ct quod magis admiieris rcmolunt ab omni
libertale procacioiis nut vanioris srrmoms. I r:v.
cunclis auteni magnopiTCcavebant, ucallcr alierius
conscientiam vuluerarct, 4 8
^
p*5i<--llerct. Quod si quis ex illo conliibcriiio alioru u osmdeprebendcrclur, lituic vro pastor illc in s junrlum ab aliis caxiobiiim, lanquam rruin in cxsilium
amaitdabal. Convidalus crat olini allcr nlicn, CIIUI
cxlemplo saiictissiintis illcprascs conviciainrcui cji< i
piaeccpil, quod negarel par cssc ul in ctrnnbic
gemini sinl d:cinom s, speclabilia altor, et aticr i u aspeeiablis (lioc cst altcr diabolns, ei allci liumo
similis diabolo). Speciavi ego apud illos vctic;-ai>dos
Patrcs cuin utilia, luni rcvcra admirauda, sodalilan
t u
l v
lem, inquam, cx inente divina collcclaui, el inier i>c

charilaiis nexti dcviuclam sauc, quoJ siiuul admirandam ei aclionem ct contemplaiioncm compb <:i<>retnr. Adco eniin so rcrum divinamm studiis
dedebant, excrccbanlque, uli mtllius lore magislri
adiuonilionc iudigcrent, sed ipsi iiuor se ad vitulcin ct alacritatem qnamdarn divinain suiis aller
allorum excilarct. Erant cnim iilis corise quajdam,
ac dciinilx mediiaueque el fixae divinaruiu e x n c i lationum legcs.Nain cum, al)sentcan(islilo,quibpiam
vel calumnia?, vel lcmorarii judicii, vel otiosi scrmonU auctor esset, bnnc pro\inius occuba nuius
significationc clam de ollicio admonclial, repi
batque. Quqd si monitus non senlirc vel advertcrc videreiur, tum monilor, prosirato anic ilium in poeniteittis modum corpore, recedebat. Erat iltis (cum loquendum esset) sermocinatio asîdua c i por>
peiua do futura morte, dcque judicii extremi inediialionc.
- C pussum hic faccre quin vobis cxpotmin49
. "
coci illius loci rarissimam ct plano r.in^nlarHin
,
virlulcm. Nam cum in culinai ininislci io perpt>luo
, , occupalum vlderem, ei sibi tanicn semper p. x^cnttui
. " * - jugique lacrymarum fonte inundatum, rogavi nc
* , \,
mihi aperirc gravarctur, qtia ratione (antam a Oco
, graliam impclrasset. Coaclus ille inca iinportuni ,
laic rcspondil : Non liomini unqiiam, sed Deo i n i
nislrarc visus, ontni me, inquit, (juicic iiulignuin
, " ^
arbilraius smn, c i coiunnplalioncii) ignis pr;r. '
ecnlis assiduam futuri ijifcronnn
inccndii ino, .
moriain cxcilare consuevi. Aliud boruin udn minus
, \
raruni t l iuusilaUim piclalis cxcmplum audiamus.
* ?iec, duin ad mensam accumbercni, ab r u ^ s i i u i u
,
rerum nicdilaiionc ammum icnu(lei>ant. Nam
\ - ^ morc quodam pcr oocuba signa, ct iiiitas p^rlM a(i
illi seipsos animo ad prcces rcvocahani. Nqp
ooov. ,
liuc sub inciâm lauium, scd quandociinque^ .-tbi
: /. multio occurrcbaul, aut alioquin cimvci*i<tlani.
, \ , \ *
Quod
quis qnid oiTeiulisset piTcasscfvo, muUis
,
illnm precibus alii adicrunl, roganuilquo uii SI!M
\ ^ , >
curam causamqne el pocuam rclinqucrcl, qua ^
.'. apud prxsuleiu satii faciuros polliccbanlur. IJudo
. .
(icbal uli magnus ilb Cfieaobii prxscs, quod &uoruiu
k
587
S. JOAXXIS CLIMACI
6S6
religiosoruin studia non ignoraret, et iiluin, qui cul- ^ ; ** , pam pro allero prolilebalur, innoccniem este sciret, ; iv
multo leviores poenas pro delictis irrogarel; imo ne , ,
quarcret quidem quisesset, qui revcra peccassei. Ubi .
unqiiam apudillos vcl vana instilula colioquia vl jo- |6, (4)
corum leporumve roeniio. Si quis com allcro jurgari ,
rofpissci. alius, qui foite trausibal, 5 0 pnileniit
modum abjccttis iram dissolvit. Quos si injuriaruiii . ,
nii-morcs sensissei, congrcssum illorum ei impetum qui proximas ababbate pcrtes adminibtrabat, si- * , *Hv
gniiicavit, ct ante soleni occasura illos inier se com- \ * [C. .
poncbat.Quod sidurioresmedicinamnon admitterenl, , ] *
neqiie reconciliavi se paierenlur, a mensa lantisper .
arcebaniur, quoad posiiisodiis amichiam redinlegra- * n i i i , aul omnino c conluberniosodaltlaliselimina- ,
.fcratcvro et bac illonim diligenlia laede di-
^ . \ | & ' . \ *
gna, neque, ul vidfilur, frustra adhibita,aed ingeiiteni * ; ,
omnibus ulililateni el fructum aflbrebat. CompJurei ,
quippc ex illis sanclis viris agendo simul et conlem- . plando valebant, juxtaque consulii, prudenleset bu- }
milcs babebanlur. Perccllere poierat quempiam, ci , ,
iliud coeleste apud speciaculum. Quippe videre *
orai viros catiilie venerandos, oris majesiato suspi- *
ciendos rilu infantitim ad obsequia pnrsid accer- , *
rerc, iit qui iiumam in ipsa submisxiooe gtoriam - ,
collocareiit. Speciavi illic viros, qui quinquaginla cir- ,
riter auoos sab obcdieniia* jugo vixerant, quos per. ' *$
coniabar ecquam ex lanio labore consolationetn per- * ,
cepisseni? ffic alii sc ad taniam antmi dowissionoa , , dcocendisse incmorabant, per quam de caetero btU
.
,.
... . . " ,
1
i n
K e
l v
*
"
euxu locum se progressos adirmabant, oti ntilbm

, , ' * .
ex convicio, nnllam ex quacunque cotitumelia mole- , Ktiaiii aut perlurbationem senlireiil. Vidi alios ex illo
* ,
laudalissimorum numero, venerando 51 quodam
, , , ,
flore anoruin aspcrsos, el quasi cqslebti vulta reful- , , ,
gcntesqui ad summam vilac iniiocentiam,&apieniiiii- ,
mamque simpliciialem sumroa voluntaiis alacrilaie, ,
Peiqoe duclu pcrvenerunt. Quemadmodum enim (, niaUii quodaromoda duoest; alittd qiiod videlur, , \
aiiud qnod est, iiec apparei : ila siuipJex gemi- .
num, acd unum qeid eat. N M U U S aliquis ibi erat seaioraoi iataaa, et bis pacr, qMdoaodam in
proiaao eattuli vulgo reperiumur, quoi deliroa seaes appellitanl: ad amaet, qaa balxiii qaiaeai
txierno oris, miies omnino, et suaves, aiqx bilaret, et qui nibil vd i aerauxoe, vd axmbat Sdoui, t d
aoloiiim, vel non aincerum prae st ferreai (qua re nibil ixter Kftortafcf rarioa poicol reperiri); qua
vero auimi intus affectu, io Deo el prsetide suo, uaquam iuiaoCes fraode doioqoo careolcs, cooqxio
scebani lorvam iiiteriui el irucem in daemones, et vilia aeieoi meolia inlorqiieoiea.
V i u me (vcneraude aulUlet, el Deo ddecU D , , sodalilas) ciiius deficiel, quam poasim bealo- , ,
rum illorum virtutes, el oiores plane ccrlealea ,
enarrando cxplicare. Sed eoim praesiai nos * ^ librum noslrum explicaudi* illorum laboribus
ei stidoribus illuslrare, ei vos ad rerum coo- , *
lestium sludium potius, quam nostris praeceptia .
exciure. Quis cnim inflciae eal, deleriora ab .
prxsUnlioribus exornari ? Illud dunuxal vos , oratos vel.m , ne quid a nobis ficium tradi * ; .
oeribiye exisiimetis. Solet enim abrogala bi- .
tiorise iidcs omncm loliere fructum Icctioni*. Sed ad insticniaoi oarraliooem redcamua.
-*'.
I^v^vi.m
nMMmecM
.!
HII
niilli.M
689
690
Civif Alexandrinus crat (Isidorum disere), 52
, vir honeslas, ol geatis magistraiibus c l a r u s ,
, qui iuperiofibus annia rebus liumanis iiunlititii
. remiacrat, et ae in id coenobitim, de quo snpra
|| , , * , nenlionem babui, contolerat, qtiemque cgo ibi (25) , dero adhoc oOTcndi. Htinc cuni eaneiissitous iilc
(9$) ' , eobnobii prases cxercilali ad maliliam iugenii,
* Xpt- tracemqae, el truculenlum, iiKolenicuit|tie, el
(97) ^, (28) lilulit hoaorum lumenlem animadverierel, sa . * ; ptatussinds palor iuiprobant tomonum ancs
, , humaoo oonMiio elusit ei elisit, Isidorum i l a
, * allocatoa: Si peiiilBf. aniroo tuo sedct jugum
, Cfaristi loltere, pra tuottis volo ut obedteniiaiit
, 6 , oxorccat. U l ferrwn, ioqoU Isidorus, fabro fcr | (), rario, aic ego me l i b i , pater sancliasiuie , tra ? ^
, xa\ - ctandan eubjea. Hoc iiliat responso magnus
* * , , - anlistes flrmalus, tutini Isidorum adinovil iu (49). [], cudi, ei : Placet , inquil, tincerissime fraler,
< . * - ti slea iii adiiu nonasierii, el cuivia inlrami
, , \ el exeunli tappiei posilo genu acciJas, dicas, (20) - qoe : Ora pro oae, paler, quia epilepiicus &um ().
, Parait Itidomt aoo praesidi, uon secus ai, , , - qoe ongelus Deo. Ergo exacto ad poriam sc
, . ptennio, cum ad aliissimam anioii demisaio ' , * xen, et intitnum aenauin poenileiitiae p<;rveuisaei,
, vitUBi etl laudali saimo patri kidoruro, posi
, , - sopieoi anDoa legitims serviiuus, et inexplica , - bUero lokraiitiain, dignissimutu jain conlubcrnio
religfosorani fratniin adjuogere, el sacris ciiam
, .
] , ordinibat iniiiare. Ilic vero hidorus cum per
*
m per meipiiim miaerum, plurimas ad
, xfi , avam pasiorem preees allegavit, uii bona ipsius
veoia aibi licarei in eodem loco ad januani
corriculum vitae absolvere, in. , - perseverare, 53
, ' ^ , - Moendo subobacure ii$ verbit, jam Auem cer ^ " Uwioif oppclera, el in proxino esse ut e viia
evocelar : quemadmodum et raox docuii evcntos.
, . Maai eum illum magieicr iu sua iialiooe viue
reliqaiiaet, decimo pott die per glori con, temptiiia ad glorian grassalus, ad Domimim
. OfliigraTit. Pott tepiiiDum inde a morle dicm,
. (51) , castodom Janua aecam assumpsii, quod illi
, , beatua anle deouBiiaasel: Si quid, inquit, mibi
. ( 5 9 ) , idueie foerit erga Dominuro, inira breve teni, . f> pus ibi nuDquam a tne separandus, apparebis.
- Qood ita ad tefiiucandura ejos, qoam nunquara
, * ( 5 5 ) - erabail, perfectani. obedientiam, ei, qua Deum
. , imiUiOf eal, bumUitatctn, evenii. Pcrconiatus
ftum ego praclarnn bunc Isidorum, curo adbuc
, | } , taperstes etset, qoas anirous illius, quando ad
, , portant degebat, cogiiatioiies voivcrit. Ncque nie
, dain id babuil laudalisgimus illo (allilcla) quod
. , id ad salutera et ulililaiem meam pcrliuero ar9 . biirarelur. Primum, inquit, perinde iuccum
acium exielioiavi, ac si pro pcccalis uieis vc .
() , inquil scboibslef, , roalo getiio arreplum, et dtgiium rcprabcnsioncquu
, auod owiailCaiiMiUialaiisii, uuralus reor Gainakluleiisia reapicxil, quod omuU qui peo
eat reprebeniioue dignus esi. Propric c>i
quid vellet .
() Ne>ioqoa itobreiu Cawaldulensii exponat , morbus caducus.
peccatorem Cwtcrwii valei clam a
9
Wl
S. JOANNIS CLIMACl
iiundatus esscm.
Undc ctim
summa
Jienlue e l paDiiiientia; (me ad singulos

st:in,
deiuceps
larcmque.
Vertente
lioc lo:o t t
ciorum
nii
sine a n i m i
vcro
coenobio
ct
nmito
jam
accrbitaie,
abjiciendo)
vixi,
allcro
54
magis
P&rliccps
animo,
vi
exhaust.
(S2
doloiis,
In
boc
ct
slatu
quod paiientiae meac praeimuui
aiino, me ex
versarcr, qui Palres i n l u c r e r ,
sacrameiuoi um
oculis.
molcstia
aniioi
fiercm,
aut
sanguine,
cmn
aunum
a Deo
a n i i m senleiilia indignum
iilorum
a
alloquio fruerer
quoquam
aspiccrer.
ingredientcs egredientesque sincere,
uli
imperium
transegii-
cxspeclarem
judicavi,
aui
llaque
pro
obe-
qui
spcin
d i g n a r c r , sandejttcii*
ine
Deuni
hude-
prccarenlur, rogilabaiu.
Assidenic ine altquaudo iu mensa magno illi
p r a s i d i , adinovil ille sacruiu os &uum auricuto
,
*
mex; et : inquil, ostcndain
ultiina
; ;,
caniue, (i scnccia alalc divinum seiisiun ct
menlciu ? Aniiucnte ine, et vero obsecranle,
t-vorai justiiN U?<: uuiisles ex alleia incnsa Lau- \
reiiiimn qtiemdam, quadragesiimim oclavum an- ,
. , rnini inlfrr irligiosos agcnlctn , vl bonore sa , * cerdolii proximum a primo. Yciricnli erô ct
'
ad gcnita piajsidis aciideuti benc procatus qui ,
dcm csi de mori* abbas, scd assurgenlcm uullo
* . >.
vcrbo aflaius, rrliquU jfjunum meus:e assistore;
irat onim iiitiium piamlii : adeo u l benfc lon- :,
gam horam, imo prope duas astarct, et ego
. * , .
ipso veiemndaius non audo.rcm os servi Dei
- ,
rcspicerc. Octogcsimuni quippc agcbal anmini,
*
tolusque incanuerai. ( iim ergo toia mensa absque responso lacilus pcrslitissel, sur^cntibus nobis, ab sanrio aniistitc missus est ad ma- ')(;> .
C!iium illum, dc qiio modo memineram, Isido-

rem, jussusquc versnm primum (riccsimi noni
psalini pronunliare : Exspectans exspectavi
Domi- * , ,
num. N O D noglexi ego vrlul improbissimus oc- , ' >
, * .
casioitom pertculandi scnis. Ergo quaercnle me.
", ,
ecquid diim assisierel nicnsse, auimo traclaril
, * ,
o'/itariive : Cbrisli , iriquit, pcrsonam aniisliti
* *
mco asstgnans, nou ab liontine, scd plane ab ipso
,
Dco mibi praxvpta edi cogilavi. Proinde, mi pater
.
5 5 ioanues, non ad meusam discumb n)ium ho, scd ad numinis arain aslare niibi visus ^ , ob .
romprecabar, ncque ulla cogilatione siuistra aut
, :
/ ,
prava advcrsus paslorein meum, pro mca in illum
. ,
li , ci cliarilate. pulsatus sum. Charita$ ouini, ut
\ ^
quidam dixil, non cogitat malnm **. Qniu cl iilud
,
<njnioste, Palcr, nulliini amplius adiluin rssc bosii

-ris ; ad ûm qiti sc intum (sanclOR;
, , .
suiipliciiaii, et innoccniki; viiluiuarirn, scu bonilaii

citiariciparii. profcclo justus Deus, qualis erat
\
buinani grcgis illc cnstos, c l per opem divinam
);. >>
servaior, (alcm ipsi misil ocrononium. ci rct faaii' , '
liaiis aJii>intslrnni. Krai onim sobrius ci pmdens,

ut si quis alius, miiis, el mnnsiiotiie, wt ncino ft?vc
. ; () ,
alius. ( bunc ergo ad aliomm docuiocntutn et sa, , ' !iilem, maguus ille Palcr gralis onmirio sp cicm,
%
laiiicn S3ne graviter invecius, juasil ab t<clcsia ^ *

imporhir.c f i i i i . Kgo cuiu cxtra oin*icm cul , ,
pani, <*ujus arûobaiur, prohc nossrm, i<;*pi seor ( rci ) ^54) sin apml aiilisiilcni pro (uconoiiio Ipfcnsionci
, ,
iiibiilucrc. sapions illc : llaud, inquil, ignoro,
' , ' , '
ICor. x m . 5.
693
SCALA PARADISI. - GRADl S I /
W4
-, - paler, iuuoccniem essse; sedquemadtiiotUiui ii'quuiii
;
est, sed dolendum, ab esut iejilis orc iiilaiitis
*
paiicm doiipias : iia nocel et sibi ipst piaeses, ot
,
subjcclo, qui illi non semper augomUc cotoicv
(uantum quidcm iilum su&liucre posse cogno , , \
bcil), sive iirogandis coniuuieliis, sivu igiiomimis
,
affercndis, seu coutemiieudo illo, scu illudcndo oc, \ ,
-asioneui prxbcl. Tribns quippc modis inaximo, ,
\w.re laedilur; primum quod pr&roio 56
reprc , ,
hcnsionis palicniia privelur; dcinde quod cum an .
lisles per illius virlulem aliis prodcsse polueril, id
, '
facerc neglcxeiil; posticmo quod oiiiniuiu esl gra , \
visftimuin, usu vcnirc sa*po bolel, u( iis qui ulim
, \ , \ .
videbauiur laborum et conlumtliaiuin paiicnlis " sinii, si aiiquandiu non cxcrccnlur, cl lauquam per , . fccli ab leclore vitupercniur, aul conviciis
exagiicnlur; mansucludinc suliia, consuclaquc pa ,
* , tienlia dcsliliiamur. Quaimis ctiim sul iiulo gleba
terracsit bona, fcnilis el pru?piiigu>$, deiicieule la\ ,
mcn liuinoris conluiiicliarmii h'rigalionc, solcl sil ^
; vesccre, et in vrprela supcrbix , lu\uru , iioxbcqui*
, \ , (puisotirooreiiiimuiis)secuiiuu.sdo^ciiorarc. Ulquud
probc novil niagnus ille Aposlolus, dum scribil T i * ! \
inotlico : Iitsta, mwltcrc increpa illvs opporiune ci
'
"A)jsJloi, * , imporlune . Me vcro coitlra pruclarum ilbtm du,
cloiem atiimartiM ntlciao, causanUque nostrx gc \ .
riiTis btiniani nalura. iuibccilliiatoiu, quod inuiti
, \ , \ ,
forlasse cx bac scu a.qua, seu iuiqua objurgalione
,
ab grcge evcllantui ; ruisuni ille tlicsauruu sa'., , picnliac : auima inquii, paslori suo vinculo chari* - C tatis, ol fidei Clicihli : dcvincta ne si sanguis
, , quidcm profundcudus sit, avollilur, pra?sciiim olim
, ) ,
a pcccatoru:n vulncriuua ab ipso <uiala, metnor
, - uciiipc illius qui d i x i i ; Sequc Angcli, neqnc Pn;t .
cipalus, xcque YiriuU-s, ucquc crealura ulla tios poluhu Christi charilate nparart". QIKMI si anima bunc in modiim air<cia, vcl aslricla, \el agglulinaia suo praesidi non osl, equidein dcmiror quid iruslra boc in loco liclu, 57 c >acloquc olMulirnliaD
imp^rio delcuta moreiur. Ncc sane falsus animi est praeclarns illo aulisds, scd evicilcl dcduvii,et
perfecii, ec iiamaculatas Cbrislo bostias coiibecravit. Aiidiamns, obsccio, sapicnliaai Dci iu vasis ficlililjUH invenUiii, elobslitposramus.
(55)
Admirafus ogo pra?sons ibi quorunjdam liioiium
, , iidem, paiienliatn, cl incxpuguabiletn in objurga-'
, lioiiibus, ignoniiniis, ct quandoquc ciiain injuiiis
, , ,
sui praesidis pcrfcrendis lolerajiiiam, ncc prrusidis
, ^ taiilunt , scd lontjc lioc iiilcrioi , qua-rcbam,
cxcmpli causa, quodam dc mimcro fralnim (qui
,
, ' ' , lolos jam quiiidi oiiu annos in cirnohio Iradiixcrat,
* cui Abbaoyro nonnn, queui poiissimum ab oinnibus
passim exagilari, el | qiii>iiiifc ab ipsa mensa
. * 6 - per ministros propclli vidcbam (M at enim linguic
, ' - naitira aliquaniulitui mlcihj)t autioi i s \ Intnc crgo
, ; ; affalus, quid esl, inqnani, Ablia<yro ftalor, qnod lo
(, , (36) - quotidie a (rcna i\jici videaui, ol inctiualinn ad
, , \ soinnuin proficisci? Qua, cn:i!o inilii, Palcr, inquit,

nici Patrcs ovploraiit aiiimiim , an sim apitis
, ,
ad vilain inlcr uioitarbos diôudani. Ncquc enim
.
aciiomc ailliguut, scd lcnlanl duniaxat. Quam ego
c x
* 11 Tim. iv, 2.
" Roui. , 59.
C05
S. JOANNIS CLIMACI
696
mentcm tnagui prxsoXis nostri, el atiorua Pairera , iv tjj
f uiii probe penpecum babcaro, orania stqoo ai- * (37)
IUO austinco. Et ecce quiniurodeciraum jam annam * , *
Itoc mecuoi recognosco, qaemadinodum roihi in re- . *ligiouis iugressu Palres leatati stint, consuesse illot 6
ad triceaiinon usqae annum ioostirones reboa bu* ,
manis abdicatos in tirocinioexercere,etcoDttaDtlan ,
tentare. Et merito boc, pater 58 Joanuea, stneexa- * ,
mine quippe seuigneaaram noupolitur et perficiiur. , , *
llic ergo gcnerosus Abbacymt biennio posiqtiam ,
advcneram, exceseit e viia, Patres jamjam vila . "
abiiurus iuiermoritaris vocibos allocuiua : Gratet,
inquit, graies Domino, ct vobi*, a quibus salutis .
iwox> causa ab daemonum iiiauhibai decem ecce el
annos liber fai. Hunc qatsftlaias ittonm
aniisUs, lanquaro confessorem com sanctia illlc tiils Palribw mortuu eollocari jiiatit,
Oinnino ofTendam amalos viriuiis cultoret, ti me- ' [}
moriaeeorvm subduxero Macedonii, primi illfc iuier
diaconot prxclantm facinaf et ccnamei). Ilie ergd *
in pattcis Deo charn, appetente irium regum ceie-
britate (quam Graeci Tlieopbaniomm fefttum ap- , !
pejlant), petit a pmide soo bidno ante, poiesiatem *\
domeetieorum negotiorom causa Alexandrians pro- ,
licisccodi, pollicitas se propier teqttenteni diem fc- ,
sttim, el prxparationeni icaiare reditarum. Scd .
enim hosiis bonorum cacodaemon arcbidiacono * ) caenobiarcha dimisso impedinwUam objccil quo , minus ad solemnia Tbeopbaniorum et prescriptura ; ,
diem adessei. Uno igitur die aerius adventanlem (38). 9'
coenobii moderator lionore minittorii sni el offtcli ,
quam alle , ^xniura in onlinem tironuin redegit,
patieuliae ministcr et toleranliae archidiaconue, ' (39)
Patris senteniiam et poenam tam pacale plaeide- xal ,
que suscepit , ac sl alteri, non iptis, iiiflicia , \ , ,
rssol. Curo ergo quadraginta diea inter noviiios \ *
59 egissei, resiitua illum prxfectus moaasteril ,
suo loco et bonori: sed archidiaconus mox aequeiili -
dk> doprecaius suuin praesidein, pcliit ab eo , uti aibi in suscepia popna, ot loco iguominiaqoe inier , , ^,
lirones porro vivere, et peraeverare liceret: admi- \ .
sissc f*e Alexandriae () facinus inexpiabile, nultaque ,
\cnia dignum. Et quamvis sanr.tus Paler baud igno- ,
ra/el illuni, id tanlum sludio ftubmiftiionift, uo *
ex vero dicere , cessil lamen pracclari Dei famuli [ ] - ^desiderio. Spcciasses igitur in itifima lironam sta- . ,
lioue , et ordiue venerandam arcbidiaconi canitiem D )9, , \
siauiem , el onmiura preccs ex animo pro ee expe- ^ ,
lenb-tn : Quoniam ceeidi, inquit, in acelua ei itu-
pruui inobedientiê. Mihi vcro ex posiremis uni *
iiiagnus Ulc Macedouius afiirmavii causam fuiise, , \
cur ad iliam abjectionem el bumililatcm viiae sponle (). , \, , , auiuii properarii: Quod , inquit, nuuqiiam antea
taiilam sub rcligiosi bcllt moe faciliia:e:n scn^crim, , \ -
iico fantain Iuminis divini in mc suavilalcni et dul- \ * ,
irJuiem animadverlcrini. Angelorum, inquil, csl .
(e> Wtus iinVrprcs, non Ulc Camaldulensis, Hlud
cipio Regula* sua*. Haec tmerprelts verba, quamvis
in(X\nabile scetns liis verbis i n l e r p r e U l n r : Gravi$si~iu ordinc versuum poeiia, sual lamen non Cbinaei,
mum animn tapsum rfic.l, quia furiive et occnlte
r.i*d iueiuni gloseema, proinde nec iu Graecis codi*
rotnederatextraordiiaric cx hUquw animalia portanl, * fbus leguntur, nec apud Camaldulensem reporiun*
nuod graviskimum el pene inexpiabile peccalum exi- nir. Videtaseianumlib. iv, cap. 19, et scboliasien
stuttabalur ut ducei mugmu Patcr Basilins in prin- Ca/.ium, ibid.
97
SCALA PARAMSI. - GRADUS IV.
608
M|aamadm:qaod ipcum forte,oti quorumdaoi c$l scnicuti*, iicc possint : marialium cadere ei
mo* revrg*re, qnociesaiaqae id conligerit : dsmonum soluut, postqnain eecideiinl, ouiiquain r c
sargere*
*0 [ (Economus coBiiiibii (qni aliut a diacono ^
] &* , , videiiir) 00 boc
Meitter nibt concre (41) , didit [affiriuavit] : Cum, inquit, essem adole [ ] ftceua, et curain jumenloruia baberem, acrfdil ttt io
gravisaimam animae noxam prolaberer. Curo autem
. - consocs&em (ti quid a me peccauim esset) tiunqnam
serpeutet iu aioo cordie fovere, oiedico lmnc ani tni, comprehensa illma caoda , caodam dico lincm
, , , acliowU (fassua nenpe aeeliif ftfteum) reprxseia , - lavi : qoi renidonli vollu, el oiala leni verbero
. permuUa; Abi, iiiqait, ftli, el periode ac prios
, oflkio niinieterii nibil omitino teritaa, Iperfangere.
.
lgo porro ardentt flde ineeottfs intra paticos dift
tou auinii sanitaie recoperala gaodeiit sinol et
Iremoae viam neam currcbam,
lo omoi
onoi rerum a Deo creaUntm iialu cerla
, , *
. svnl diaerimioa, oi aliqoi obeerfaront. lo religio - soram igitur virorum contubemio alitu alioram
est profeeius el &eo6ue. Cum notinullos animoram
- medicus animadvertcrei in coDgressious enerno, , ram, cmn coeoobtuai inviserenl, sete osientare, bos
[ ] - ooiabat, illis prasaentibas, alyecliaiimU roiuUle , rlif, ullimU eliaoi couviciis oneraios, occupabai,
uti deinoepa illi, cum io hopites inctderent, ex lempto te ab eorum atpeclo subdueereuc. Et erat
, monstrl aimile viJere vaitam gloriam aeipsam per. - sequentem, bomtnumquc aspeclum reiugteniani.
, Ceternm eum me Domtnu* nol&et privare precibot
- aancli cujnsdim Pairis, qoein e tita, una aitto bob

doniade , quam c monasterio discederem, in ccelum

, C atftumpseral, viram sane eximitim , el digiVilate, et
, oflkio proximum a cenobiarclia, Menam () H O *. , raine, qui ipsos 61 novem et qumquaginia anntM
* in coenobio exegerat, el totius doinue, scoindum
, ;, abbalem, adminiftiralionem bbebal. rgu tertio
. ; , post sanai viri morloni die, cum con&uet* pro
, illo preces et exsequias celebi arenius, rcpcnie loliim
, odeum, eeu locu in qno funo jacebal, gratissimo
- odorc perfusus comploiur. Itaqne piaeses cccnubii
. , , jobet aperiri feretrum ; luin vero pra2s*iiU' omnes
; [] , cernimus ex venerandia ejus plantis geminoa quasi
. . fontcs fragranlix unguenti scalurire. Quare pra , fectu monasierii : Yidelis, inquit, oniiiee, miracu , lumt en laborum ct fatigationum t pedibus ip&ius
. " D expreesi sudores , tatn gralum Deo odorem un , gueuli (ptr obedientia $acnfichtm) oblulcruitl. Ei
, { verc sane. Nam cum el alia plurima nobis de illo
, sanciissimo Mena Patres illi pniclara facta iiarra , - rwnl, tum hoc inlcr illa : Cum, tnquiunt, modera lor ccenobii oltinfttatuUselJiviuam iilius palicittiam
, cxplorare, revcrleulcm abcunde domum, el vespcri
. ^, ad modum poenilcnlts anlc pedes praesidis prostra ' - tum, cl pro niore gratiam bcnedictiouis peleatcm,
. sic bumi abjcclum rcliqutt Patcr osqtie ad pmtt*
J c
1) De ibo rjusdem noiumb Mcua J. Lviiatu?, p. 43.
S. JOA.Y\!S C L i M A C l
700
canouicaa \a)
lum dcmum pia preealione intpcrli- * tuni (im tanieu siiht reprcbcosiimi!, quasi cssei |1. \, , . ,
o$lk-'itl.ilr ct iiupauetis), surgero jussit, novcrat
,
qtitppe wriciauilub pru^csgiueiosuni illius amiuuni,
, \, \
qutd il forltier fcnei : qux ciium causa .:, ut
.
baiic sceuaui ad omuiuui eieniphiin aoornaret.
\ .
Atque b.*c lo arthsuiamlnla discipulus luijus saucli
9
Mert4? imbi* le&utiu : Quapropier , inquii, cuin curiosius 02 quaerercm cx ipso, an in illa lam ditilamu gtnicubtioue al pcde* sui pi;tsidis jadns nulto soniBO fueril concptus, sancte affinnavil,
UAum $* buitii ]u eulem Psallci ium rcciiasse, Nuu commiUam quin scrmonis mei coronara prsesvnli
vitiii smauîlo illuslrejn.
\ \ iuit. rttiik quiuuadam ex pneclaiis illis 1'alribas

poiter<:u> i|ii.o^huneiu do vita qqiela el solitaria;
, \ *
tam itii, *ubrideiiti vultu placido morc comilcr :
, , \
Nos, paicr Joanues , inqoiunt, cuui c corporttni
uiiicrelionc cuusienius, gemis vitxcotporihits aptius ,
irompleii S I U I I H S , rali illud e re nuslra fore meliua ,

ruliuiic iiiibccilliUlis buiiianas geuus quoqiift
;:- ( ,
, , \
1.11 muiiiiis subhemus, et tum bouiiiiibus poiius,
(42)
alias qaidcai tffct-jii*, alias vero rursum milcscentibus ei po*tiii jiubiis qiam CUIII daîiiOiiibus ,- \ . ,
/ ms gcueib huiiiani bosiilrus srmfHf iurciuibtis,
, '
semper iu no^ armatis <!cieriareuius. Aiius vcro
, ,
x tllo seiii|>cr iaudando Paliuiu coeiu singulari roe
,
affectu , ei &au<t<> aui. i v fidticiaquc conipUxus : Si

libi, iiiqnit. viruruni sapieiitissiiue, c$l illa vt$ in

S C H M I aniinas I I J K iitius qui dixil: Omnia possum
in eo qui me confortut Cbrislus ; si Spii ilus san-
( ) ,
I I U S r o r c taslilalis cxemplo B. Virgiuis supervenil

in te; si virius Aliiuiimi per palicnliaiu obumbra,e
vil nbi **; atTingc sicm vir (Clnislus nrnipc D<us Q

nostiT ^lumbus luos linleo ubedjciui;^,
siirgeua
e loeiia qttiflis oi soliiaiiae viia! iava in spirilu
c i corde tonli iio imirum luomia |unles . Imo
vttro siibmisbo pcnilus aiiimi lui scnsu , pcdibiu
lc sulijice cohtnOeritaliuui luorum. Coiioca accrrimus, 03 ol iiiinqiiaiii coiniiveiites ad cordis tui
aditus utModrs-; sei va iiieutein in vago, L I variis
egultis dislrat i<> corpore main ct invictam ; cole
spniiuateiu (juiclem in uiciubris (variis curis) agilalis c l jauaus. Quodtpie omiiium esl pulcheiriiiium, scd rurisîniif, aniiniis luus iu mcdiis lurbarum el curaruin tuniullibus sil imperlurhalus el
iiiterrilus. turiosarn liiiguam et ad coittradiccndum
pfujcciaiii cocivc, cl quolidic sepluagies seplios
) .
. , \
\ . ,

'
, , , , , \ ,
* ' tov
. * -
.n!vci8iis buiic imprubaui duiniiiaiii dcpraL'bare. D

Oclige iucudcfii, boc esl mciiieui iu anim.o liguo,
<|u>d ciux osi, uii yvv aiirnios iualleonim ictus ct
iragori^s ludiirn.s cvcrbwala, caliiiiiniis vcxala, ii
lisionibus c\ ti>nala. injnnis aillict.i, noqne iiifriu:atu, !)eju' uila raiioiic la d;iiur; scd lola plana,
su Lcvii ol numoia poiîstal. Kxuo voluiitalcm
inaiii, tanqiiata < iiniili>) piiduris voluiri, iiu.lusqnc
âmm.i su siadium paliTblrai iugtcdcrc. Iudue
, .
, ||
,
, (-43)

, \
> * *
:/
^ [ alii
Pbibp. , 13.
ft
* Luc. , 35.
" Joan. , sqq.
() " (lanonis alii f.ollcclain inlerprclalur,

aiii divinuiii oUiciiini. Quid >i Coiupluloriurn intclbâl, \ d Matuiinas? Longuin satis spaiium tem-
poris fuisso cx co conslat, quod jacens ad pvdcs

pra suiis lulum Psaltei ium rculavit, ul iufra iradilur.
701
SCALA PARADISI.
] \ , \
r6v .
, , ,
. , ,
, , . [] * , ,
\ ,
. 'Jdoit ,
() xatmxeir
ixl avto.
,
,
^ , \ .
(44) \, -
\ , \ [ ila\ .
,
, (45) , \
.
- G R A D U S IV.
702
loricain bonse tidei erga muneranum ct praesiitom
ccriaminis, quara nulla diffidenlia (quod aauc rarum c l iuveiitu difficile eal) dissual aut penelrel.
Seiisiiiu lactus nnpudciilcr prormnpentcm frcno
lemperanlias relunde. Orulormn ciiriositaiem, per
oiiinesegregioruiu corporum forttias oinuibus propc
moineniis vagari cupienlein, assidua morii* conteinplationc reprimc. Cohibe eiiarn singulari siudio
animum curiosum, ueduin ipsc sui ncgligcns csl,
daimict allcrius fa<ita, sed poiius orania cbarilalis
oflicia ciim pia commiscraiioue aliis sincerc r x b i beal. In hoc enim vere cognoscent onnics, 6& cbarissiuie paler, quod Gbrisli riiscipttlua sis, nbi in
toelu frairum dileclionem bnbuei iinus ad inviccm \
Hiu; buc, bonus illc familiaiis meus, buc ades, i n quit, et iiobiscitiu bic nua degc. Dibe iirisioncs
semper tatiqiiam aquain vivam. Nam oiimia quas
coeli coniplcxii coiiliiienlur amabiiia pcrscruiatus
David, poslrcmo quasi de oiuuibus dubilabundtta
cxclamavil : Ecce quid bonam el quid jucundim?
nibil, nisi () habitare fratres i ". Qiiod si a
Deo lanto bono paticnlise ct obcdienliaB nondum
diguali sumus, rcliquum csl uti noslram aiiiini im4
bccillilalcm rccognoscenles seorsum cminu.* et procu! a stadio consisianiiis, foilissiaiosque atbleia& bcalos praedicenius, illisquu paiieutiam apprecemur. Viclus ego a bono Patre, el opiiiuo magisiro
adversus nos evaugeticis et pmphetkis oraculis, ct teslimoniis, longe vero magis (Valerno amore
decerlante, sinc omni dubitalione palmam divinan obedienliae volenles iibcntcs dccrcviinus. Sid ogo
ubi adlivc unam camque pcrulilem felicium iliorum Patmin \irluteni comtnetnoravero, vclul* v\ paradiso egrcssus, rursum ad hivenusta el inulilia vobis tesqua et veprcla sennonis mci reveriar.
(46) ,
C I K I I frequcidcr prccibus illoniiii iiitercssonnis*
. animadvcrtil sanctus tllortim praiscs quosdant inlcr
* \
se serniocinari, quos ille per totam hebdo-.iadem
, anle fore^: lcnipii slaluil, Jussilquc, ab ommbtts
\ \ - ^ cutn ingredientibus tnm egrcdicnlibus veniam pc, '
lere, fueraniquc bi, quod magis admireris, clerici
.
iidemque presbyteri. Quemdam efralrum caiu 05
xapiiac
observaram plerisquc ailtMitius cum îngida i coidis
\
aflcclu precantcm, prxserlim in (c) ingrcstiii psabuo : ,
rum et byinnorum , quando vcliiti cum qnibnsdani
,
per nulus suos, c l vullus significaiionc loi|iiebalnr.
>. . ^; (b)
Cujus sancti moris ralioiicm qnxTcnti siiKftre cl
, * (47 ,
sine fuco, uli milii prodessci fasstis : Paler J O J I I I I C S ,
, \ inquit, ego sub iuitium precatinnis cogbaliuui , \
bus meis, meiilisquc cum animo coiivenfum
, ,
)
indico,
coaclisquo omnibos clainito : VeniU\
, .
inquam , adoremus el procidamus ame Cfni*
> *
$tum regem Deuwque nostrum * . vcro
, ,
qui Iricliuio parainb crat pr^feclus, boc fai.d ' (48) Q lare curiosc observavi. Codicillum gMclal a
, ,
aona pcndcntem, in quo qnidquid prr djom
, \ .
iogila!>at, annolarc solcbat; on>.iifSf|iic cogitalio ; \
ncs suas p<>i>iea Palri, qtii CflDiiobio piasidcbat,
. / ' !
exposuit, quoil cl ab aliis q;:in plurimis iiori
',
conspexi, c l boc, ut accep;, ex i n q w i i o arno \ .
biaichac. Urnis aliquis c fratribns olim a p;ef
* Joao. x i n , 55. * P i w l . c * \ x n , I. " P al. xtiv, C.

() Aut ccite. <t l4gas , sfii, ciim
{b) ; , niki! ieyiictvliius.
atiosiropno. * , l i a i w k r , 'uiltil utiud
[c) Aiilipbonanraiile psabnuin dici oliuui.
qutim.
A
703
S. JOANNIS CLIMACI
704
ide ejeciu orat e caenobio, quod allerum apud
, nugaccni ct loquacem crtmiiiatus , \
ttset Expulsu autem, in vesubulo porta lolos , , gepiem dies subsiilil agsidu aditum rorsus ad ,
ccenobiura, el delicti veuiani prccaius. Quod ,
tibi amaut salutU animarum praeses cognovit, (49) .
si nulque itilellexit, illuui per aei dies iilos ni- ,
bil oinnino gueiaese, curaut ilb giguiOcari, si )
omiiino ad coittuberniuin fratruin admitti vel- .
lei, ad poenileiiiium classcm iransiret. Quani ,
eotidilionem cum is qucm facti cx aninio poe- .
nitebal obviig manibu* atnptexaius eseel, jusoii , ,
um abbas ad locuni privatum Iseparaiuoi] de- , olvov,
dinri, obi morabaniur 66 ii qui peccata tua , , ,
plangebaiiC. Quod factum est. E l quia in \ .
tllius domirilii separati a cocnobio mcnlioneni ,
incidiroua , brcvissime de illo iradeimie. Lo- ^
^
^ gô ,
cus eral ab ipso monasterio ujno duniaxal la- *
pide, teu milliari sejunclas, carcer () dicius, , ,
illaHabilis prortus, et omnibua corporis gaudiir
deslilottts. Nulius ibi tinquam culinas fumoa *
eernebatar; non vinom , non oteuai in cibum .
alhibebaiui; non alivd qoidqaam e foco, praelor panem, et miuuu olatcula, in mcntam
fcrebator. In hoc eoa, qui po*t religiosam professionem in peccaiom prolxpsi erant, Ha coacludebal, ul pedem efferrc nunquam possent : oec plures eimul jangcbat, aed aingulos teoraim
avi ot plurimum binos : manebantqoe ibi quoad pneses de siogulit dmnUas edoeeretar. Pra>
fecit aiitem eitdcm virum qoemdam exiniium, cui Iaaacos oomeo, qui ab tibi oooiaiiasia precum assWuarum pensum exigebat, ei prope nunquam votis ceasare permitlebat. Sappedilabal
illis magoa palmarum copia, [e quibus] ad vilandum olium [calalbot Cexebanl].
Ilaec iilis uvendi ratio, bic italas, bc disci- C , -
plina erat eonin, qui vere quxTebanl faciem ( *
Dei iacob. Admirari aanctorum albleiarum laborea *
praeclarum eai, sed xniulari, saluiem coiiciliat. ' ()
Yclle auicin uuo moinemo illorum vivendi ra- , \
lioiiem imilaudoassequi, insanum, elsupra bominis .
vires esl. Ubi nos ob delicla ooatra conscioulia mor- ,
lifical, landiu revolvamus pcccata nosira inanimis (51)
67 nosiris, qtioad Dominua laborem noslrum et [] , \
vim, qnam xibi violcnli hi cerlalores inferuol, re- .
spiciat, peccataquc deleat, et carniflcinam ooniciea* .* odvrwr , $
lidc in gauditim coitvertat. Secundum enim muitilu , ( ),
dinem dtiorum meomm in eorde meo, inquit
Ptai

tes, consoiationes tuce (uniopere) UeiificQvcruni
oni- * "

mam meam . Opporluno teroporc non oblivisca- , , inur illius qui loqniiur ad Domiauin : Quanlas9 {
ostendUti mihi tribulalwnes muUas el maltu,
cow et
(5i).
veriut vivificasti tn, el ex abynis urra, posl
lapsum * ,
iierum reduxUli me . Felix iile qui quottdie Dei
\ .
causa conviciis etagttatae el contenlus violenlcr , seipsum (per patienliam) viucit, nae ilte cum inar- (55). ,
tyribus tripudiabii, el intor angclos liber ui ange- * *
lus inceilet. Beatus ilte monacbos, qui seipeum on m ,
contempia digimm, nulliusque pensi, ct usus bo*
muncioncm judicat. Dcatus et ille, qui voiuutalis (54)
tuas arbitriiiiu piiiitus roaclavil [morliiicavil], besc- . ; ,
que iolum curac refigiosi magistri sui comniisil. ^,
m
ei
"Pna!. xcxm, 19.

Psal. L X X , 20.
(a)l)e boc toco srqmnli capitc tractabilur ; !iic tanlum ex occasione tangiiur/
705
705
. , \ Elfiiiin ad dexlram Doinini sui cr.ioitHi olim ela', liietur. Quicuuqite objurgitiuncm srti a:qiiani, teu
* iniquam ab se rejieit, ille cunlra talulem suam
, \ , agil. Quod si lianc sive a?gr*, sive alacriter suscipil,
exUmplo deticiomm tuoruni venlam cotiscqnetur.
, \ Deo seogus lui lesfi boue Adei, ct aiuoria iui erga
. - religiotum pre&idem luuinftincerumaflectum oslen. , . de, et illc tuum crga ipsum sinceri affcctua sensum
, Mli per occultun instincUim teslaiuii) faciet, vtcis , \ eimquo tibi qualem optas, facitem, suavem ei fatni \ (55) liarem reddei. Qtii nutluni in peclore aerpcntem
, \ . c*?tat, ccriissiraain fidein ostendii. Qoi vcro ia b (56) , , tebria Ulum consctenii*condil,procul a virtxlii ira \ [ ], ntte aberrat. Qui super religioti fratris sui deliclie
. Ka\ cx animo dolebit; elde proleeiii illius viituiibn
? - ccebiilibuf graiiis aincere gauifebil, ie denum
, intelliget teverain et germanaai chariLttem rt
. - aoiorein erga Hlum potsidere. Qui in cofnmvni ler * - nociuaiiono fentenliam saam quantaimis veraai,
. (57) , pertinacius defeiidere contendtrit, sciat ee morbo
. , diabolico laborare. Quod ei in aqnaliuui suorxm
, , , colloqvio id faciat, fortatae per majoruni objnrgaI , . - Uoncm carabtlnr. Si tcro idem inter scniores
sapiendores te atuteai, bamanilut incurabilis ast.
Qui loqutndo i o n sabmiitii ae, certe nec ageodo
, , * se awbmiUeL Qtialis i * modico eat, talia t%i i a
- , omnibas e*tom, frutiraque laborat, et cx tancta
, - obedioBiia nibi! nisi grave, et mortiferuai jadicivm
<. - iibi reporut. Qai seipaam aixoera et pura conacioH
, ^ Ua perfcclitaime religfioai pairla obedienibe sabjc , , cit, morleai
' deinrepa bitreptdxe
'
vdat somaaat, te
. potius vium qnoiidie exspecial, certut io exieiau
, vitsr non a se, sed prxakfe soo raUonero rx . [] actuni iri. Qai ottctam ministfrii ab rdigioto Pa , tre iti Uomino delaixm uliro, non eoaciua recipii,
, * (58), ei in ea re pottea qxid peecaveril axt nfenderii,
. , , - culpa rceipienti araa, non danli aacribelur. Aect , [] pil eoim gladium at lit hoslf pagnarel, qoewi
ipso in auo ipsivs peciore deflxit. Si aaiem ixvitoa
, el euam viriun iaibeeillitalan prarfatat, et pnetidi
- cofiletialtts, propler Dooiinuai60 oH&eiom tusc^ * - pil, bono animo sil, etiamai deliquii, non enim
, , , mortoos c%u Quin el buxc dnlom viitulia panem
vobif ebariitimi appoftere oblitos sum. Quod T . " D derim ibi inlcr rdigiotm, qal iciptot per
, , liat ad patieDtian exereerent, at ad trrogaUs ab
, \ , xltia ignominias, Unqvam jam exerciiali boa oVji , , , - cerenlvr. Qui eaafeaeioaaai peccalomn aemper
* animo revolvii, ab Slla laoqaaoi ira&o nm peccel,
. cocrceiar. Celaoda enim deioeepa velut lexebrit se - pebonda secure admillimut. Qnando pnttidtm co>
* .
nobii abseDiem, nobit Uroeo in qvocaoqoe colloquio, aarmone, menu, cabiculo el somno, aat qaacunqae alia io re, qoam illi displlciiuram in nobie
poiamot, Unqttam prMentem eorpore finxciimas, p^ccaieque ravrimo8, ium dcinde nos geroianoa
obedfexlix^ filiot case exiilimabirous. Yeri enim el sinceri discipuli docloris aui abfeotiam suum dctriiMDiam iDierprcUnlur : apurii vero el dyscoli prscyptorem abetfe gattdent.
Qujerenli mibi olim ex lattdaiitiimo quodan Pa ,
tre, qwonaai paclo viiius obodienli eum rdigiosa
* ; bumililaift conjuncta sit: V^nie, inquit, obcdieitli
I J
707
S. IOANNIS CLIMACI
708
difrciptdus, ciiamsi morluos cxcilaveiit, eiiamsi coe- . , ,

loslc lacrymarum donum babtierit, eliamsi suinma
auimi quicte pcrfruatur, sempcr tanicti cugitabil \ ; ;
; , \ >
id spirilualis patris sui beneficium esse, cjusquc
\ * , ;
precihus omnia ficri, ct sic ab omni vanai cxislimaiionis lumorc liber ei alieiius maucbii. Quomodo [], , ' ;

oniin ille eflertlut is, qui falelur id non suo siudio

ct virlule, 70
' allerias ope facluiu essc? Ibec
in rebus jam conmieinoialis virluti* siudia ana< bo-
*.
reta oon est expctlus Opiuio quippc \no\n\x vir (),
tulis rccle faciorum laudem sua; iudiislriae airo ,
ganlcr tribuil. Obcdiutilia iuipcrio subjccms ubi
, g^minos bostis dolos (a) vicerit, laqucosvc dcclina,
rit, nianebil dcinceps servus illc Clirisli ccitus et
(50), , seiernus obedientiie iilius. Sludel cacodxmou obcdienliae alumnos, unc qtiidem foedis corpoiis sor, ;,
\ , '
dibus scu humoiibus pollucudo inquinare, conaturquc illos boc pacto duros lcliicosque redderc, , \ ,
praeterque raoreni perlurbatos e cardiuc obedicniiae .
cxcutere; nunc xero aridos el steriles cfficcre, eC ,
ad precos (ardilorcs ac somiiolenlos, ut offusis
inenii u nebris exisiimcnl sc nullum ex obediemise ,
.
sludio frucium capere, sed in virtuiis stadio eiiaru
rrgredi, quo illos ab obedientiae pal&slra penilus , '
.
avellai. Ncc cnim dat illis spalium cogitandi ei re , , ,
cognoscendi, quod dum virtulutn tbcsaurus, quem
possidere videinur, nobis diviuo nulu subduciiur, , ,
occasio niaximc subiuissionis prebeatur. Sed is
; ,
quem diximus veterator, ab nonnullia ssepc longa
palietilia repulsus csl. Dein adhuc isto loquenlc, C , \ '
\ alius adest insidiarum arcbiteclws gcnius malus,
; \ ,
qiiipaulopost alianos via fallcre conalur. Animad , verli cniin alios ex obedieiilix dieciplina profc, ; 0clos cura prasidis sui ad proinplum peccaiorum
\
lugendorum sensmn, ad miram mansueiudinem,
\ ,
contincnliam, diligeuliam, inviclam consiantiam
, : , \ ,
el ardorem spirilus redncios : quibus iirsidian\ , '
tes cacodxmunes persuadere studcnt apios jam
^ ,
71 iHos esse ad soliludincin, per quam ad supre }|
iiitim vii tuiis, et indolenli;u gradum possint eniti.
Alqui iuicliccs isli sie dclusi lida porlus religiofti . ,
statione iu ahuin soliludinis pciagus abropii, in- ,
gnicnlc temp<'statc, gabcrnalorum ops auxitioquc ,
* , , ,
dcviiimi, inipuri demuni salsique maris ( fluclibus

%
s c <
batisti ) iiiiserandtim in iitoduin perierunt. Com- ^

niovcri, inlumesciTc, petturbari marc necessc est,
uii, ipiae vitionim llumina barmcma, fcnum, sorde^quc in illud devexcrunt, per ipsa ntrsmn qnidqnid alga* curruplum csl, ac pulriduin in tcrram
ivjirialur. Si alUndainus, videbimus posl sa;vas
tcmpcsialis proccllas miram sequi tranquillitalem.
0'ii irliîoso patri nunc parcl, nunc noii parcl,
piM-indo i a i i i atque is qm nuuc collyrium, Jiunc
c-docn oculis injicit: Unus cnim <rdificaus el unu*
df$ti'.ens quidprodest iltis, uhi labor l
Noli, mi
y
* , \
i\
;^
, , , \

. * .
, ' .
, * " ,
\
, , , ,
' . \ \
\ ;
%
Eerli. , 28.
() ld Cbi inobedientiam arrogantlam.
(b) . Ua anliquissicnus codox,cl vcrc.
709
SCAIA PARADISI. - G R A D I S IV.
710
:<%, \ , * <pd Donitno obedi*, noli sptriru -1; ftlli.
roSzc, , . - uli laiiqitamcx alirtia pentona deliria tita m.îsin
' ?, ; - tuo denunliet : i;ec enim peies p'tie vere< undia
6) " > nb aierua ignomttiia libcraii Aprri, O*1OIH!I wittius
tau:ii roligioso mcdico. pnsiioquc rutxi:?, fcictv,
.
d"c : En adsttm, Paipr, pgo pecrati, mea rst culpi,
uiea ptaga, mea non alicna fuit ignavia : nemo praler me rn;s, nonw prrrnti mci auclor osi, ion
botiiiiium quisquam, non dsemouum, non corpus, non qtudvis aliud praii*r inrani uniiis piiiam piitam
ftcgligculiain. Esto cum ad confessioneni accedis, vi babilu corporis, cl vuUtia modcslia, ct aninto
72 lanquam reus ct damnatus ad poenam, luminibus tcrram dejeclis, vcstigia jndicis ol mcdui
lanquam Cbristi pedes lacrymU, si qtias abs tc polcs impetrare, riga cl munda. Subtatit hoslcs nohiri, dxmonca, aul IIOS inducere ne pcccala per confessionem aperiamus. aut ut boc lanqiiam iu
aliena persona pcragamus, aut alios culpae nostra aurtorc practcxamus.
(60) , - Si onmia consueludo potest, serumque naturam
, , Irabit, cur non idcro, cl mullo qttidcm magis pos . , , sil in viiiultini exercitalione, prrcsertim cum labo \ - rantem magnus snllovct Dcus. Nnn diu, miftl>,ik, - stidabis, ul beata animi quicte pcrfruaris, si sub
. (01) - initimn rcligiosse vil.v, (olo te aninto ad omnes
^. conttnmdtas, ct tndigiiilatcs prrfcrcndas blulcris.
, \ Non cst quod Dco >clut adjulori dcdigneris eub, \ - misso aniiuo ronGlcri. Vidi cg<> ej rris q<ii oi tri, - sti^simo oris habihi, ct gravissiiria iui ipsonim
. ; PC usaliouc ot supplicatione inoxorabiteni jndicis
sttvitiatn flcclereni, ct s( vciitaicm in comiuisera , lionem pcrniiilaront. Hinc est quod prmlromu
, - (ibrisri Joannes ab acceduniibus ad bapiismum con.
. \ ' - fesxionetn pcccalorum exegeril * , sua causa
, \ " gcbal, sed ob corum sabuciii procu
. , vandam, qui ad illurn accedcbant. Non esl qtiod
obslupescamug, si pcracia confeieione adbtic im , \
pagnemar : praesial cnim eum vitiis ct sordibus
* (62) corporis, quain cum sitperbia deptigiiarc. Non ac. . corras, nec superbas aures arrigas cum anacbore , tarum el soliludinem sectamium vitae iiarraiiiur;
, tu enim i Slfipbani protomarlyris excrcilu 73
, * . " - mcies. Quod si in cunfliciu cadas, e sladio laiueii
, , ijon eicede, lunc cnini opem medici iiiulto magis
desidcramus. Qaod si usus auxilio alicno aibiio ' \ minus pedein ad lapidem offondil, nonne &inc avxi ' lio solum offenderei; ied omuino conciderd
. ' * cl pcrirei ? Quaiido victi d<jiciinur, luin vc- bo . opporluna inporluna octasioiie acriiis m ; " stant urgcolque ul ad aoliludinein proporeinus, non
, \ - alio , quain ui jaccntcs vulaeribus couliciaul,
, , cl nuva nos ruina elidanl. Quando eligiosus mc. , dicus spcm nos juvandi consumpsii, neque sauare
. \
ae iios posse prolitetur, ad alium coidiigieiidum
,
c s l ; nam ibsque medico pauci curantur. Ecquis
, , ila ccnscnlibus nobis videlur posse conlravomre ?
, * Nonne quacunque navis, perilissim> bcet uavar(64) , cbo usa, siue comroversia Luitcn alh>que gulierria ! * , toro uaufragio perilura iuil. Ex obedienlia nascitttr
. jiumilitas, ex buiuiluatc viiio&arum aflecliouum
, . \ vaciiilas ( laoc el |>eaTocla sui victoria ). Si in Aa '^' - militatc noilra Dominus mcmor fuii noitri, ei libc . ;
ravit i:os ilc htimici* nostris , nuid csl quod prok
g l c s
1,81
3 5
Matlb. , 6.
Psai. r.xixv. i5.
fii
S.JOANNISOJMACI
71
nonliaro not probibeat, ex obedieniia x&isiereani- , ?
mi trxjiquilliutem ; ei qtia buioilitalif flnis ef per- iv .
fectio ocquitxr. () Itlius enim toc pareni eat, ui ,
legi* Hotet; malrem aotem fitia, u( jnagogam , \
llaria perflcil. Omni suppltcio Deo judice (6) digui tunt illi rgri qui salutarem iuedid sui mauura ex- .
perti, priutquam pcrfectim sanilalem recipiant, , *
ileserto hoc el eoitteinpto ad alium profugiunt. No ) \ ,
fugias fnanvs Ulioa 74 1 * Domino obtubt, - ' , *
minem enim per omnem viiam tuam sic revereberis, .
ui iUuuu Ui periculosum iSroni el impeiito nrfli- , ,
tiqee gregarto teipeum dirtllo committcre, sic viro ,
religioto ante capla experin>enta et mulum in edo- , ,
mandi* animi affeciibat cxerciiatioitem, plena pe- , .
Hculi atea est in iolilndinem aecedm : ut enim , >
ille ife vila, eic tste dc asterna salute pericliialur. ' 01
taper , inqnil fccdesiasle ; hoc *, csi : Boxum e*t religioto filio si eum rdigtosi pa- Iria ope, divino Spiritu auxiliaute adversus antid* ,
patas hoslis petiTionee depugnet. Qui caecnm dtoce,
gregan pasiorc, f rraoiem duetore, infantetn patra , . Mio xgnm medico, navem guternatort deitiluit, (63) ,
uliiaqve periculu creal. Qui ergo tlno pairto .
religioti ope adversas infernos apiritui decortare audei, ab illis circumveotu* oeddetor. Qxi primtua
phaimacopoiiitm ingredianiur, morbos tooa obaervcnt; qai vtro religtoo* obedtaitUi ae tubjicere
cogitant, videant an sttbmitsaai iecam animam affcranl. lUif qnippe cerliaftteil e*t aonilali aecutnr* arganentttin, dolorum rentaaio; bif vro, ti xDinadterUiU aageri 4 ae vUioruxi tuoniDi
c u reprebenaione ei damnalione [detetiatioae] prvteHUe TJUB eognitioiiem. Tiiam conacieiiliam u t v
quam speculum contale trum aia germanoi obodioiUiic Mllus, ei sofAcil Ubi%
Qoi in tobtudiae pairi ipiriluali tufajecli euni C 01 * , xiatoa djmoQaa dontaxat, qoibaacum depagnem, , * !
hoites babeat. Qoi vero communi fralnm c -
tn degttxt, bis cam iafffis et bomiaibut de- . \ %%
ceriandHtu eti. IIU a pnetcriptis fibi leglbos, *
75qvi* in oculia pairit semper veraaDtar, vix .
ttuqaam discedunt: bi propier freqoeoteti prsftidit *
abicoliaiM illas iionnonqaam levitisr violant. Enim- . aro aitecti et laboram siadiosi, per offeatiiHiaai , *
lbiarfatioaaui] paiiemiam, negligentiani Ulam co-
pfOMitiflM raarciant, ot gemiaam ino> coronaB . Daag (W)
palaaam reponaxi. OmiM cualixJia cvstodiamae noi .
ipsoa. PoitiM xavifiii xaves facile iater to ,
eoliidH, p r M e r i i n t i a bilo velut eceallo verwe , faerinteieac Duoi sub religioao pmide , * \ \
extremoai aileatlaai ei igoorantiam de illo exer-
ceamoft. Eat enim laciuinios alxmaxe aapkndsc, .
omni wtmm cogauiouen praediias. Auiiuadverli e *
sutyectis qompiam, qui ex ore religioai patrls eul , , voccot raperct, etda illiut obedientia detperavi, xaV
quod tiderem illom dictis praeaidis sui ad aiiaa . >,
auperbiam, non ad aubmissioneui abaii. Sobrie et , ,
prodenler noiemus, omaique observatioue obsenre- .
mua, et vigilaDlia summa dispiciamus, qnaodo c l - quoaiodo oiAcium mini&terii aostrl sil precibaf ,
aatapooeodutii. Neque enin id omni modo setnpef- . )
%
UI
l e
Eede.nr, 9 .
() .,ttumilitaie$l imtimm obtlientim, tient
kwmiUiatU perfiai matrem /.
MomUjhinUium ffcii, el okidientia ? ett plia () Omae monto Dto debeni.
113
SCALA PABAMSl. (5RADUS IV.
114
Uk ; que fade&dum esl. Olsenra teqtsum, cura inter do- metficog toos rersaris, ec eave vclis ulla in re
. (67) , aanctior illii vidcri. Duo quippe mala inde paries :
, , , - ilk eaim rcligioaoi fraires toosfictatoa nimia si * ntalataqoe cura ei diligeniia percellos, libi vero
. , fipei onoiiioftttperbiarael elaiionem conciliabis.
, | niino probns esto sine ulla corporU ad id com. - positi 6ctioae, noo ad apeciem, non 74 aMia 6 , etoque gtstu, oon verbo, nec signo quidem obseoro.
Et boc quoad alioa jtidicare el coDtemnere desie , - ris. Quod ti le proclivem ad hoc nosii, omniua te
, (68) * ad mores doroeatlcorum accommoda, nulloque tnudo
, ; per animi elaiiooom diseimilis videare. Novi iiu , prpbvm discipidum, qui apud noontillot de magi , * - siri mi lavdibus et virtuiibus gloriabalar, cumquft

s gkiriam tibi colligerc studeret, de

^..- eA*edemetsuil omnibtti ex illo quaerenti. feut, quomodo tam bona arbor tam matum ci ate , rilem tvrcolvm loliasel ? Nou etl quod lunc nof
- paiientes axtstitJieiniii, cum prassidis oostri san , nat ei objnrgaiiones aeqoo ei generoso animosusu| . ' - oemus, aed cum passim ab omnibus contemaimur,
, - ei male verberibtis etiam multamur. Pnetidem
. . qoippe venertbandi pro officio t% cura nobia itn * " penia libeoter toleraaias. Pix>nptiasime et vcba
,
, brt aqaamviue, contanelias et irrisiooes aquocoDqua
, I ,
*\. libi propinalmt haari, quondo non nisi poiioutiii
4 .
qtu laat lasdviae eordei repurgei, alter tibt porrj *
f\i. Tum vero lamma castiraonis mundiiia in aai
,
^dBorewsel, ei divini luminis ipleodor in pt*
. ctotvj tao nanqaam bebescet. Nemo cum videl eon0 (- > laberniiiHi religtoeoruiu fralrum iub aua cura conJUv , quioscere, in animo suo sibt blandiendo glorieiur,
, Uient dreamqaaqiie latronam el furum iiuidia.
. - Scd matidua memhierii qeod CbrUtus monuil:
, , - Cum omaia ftetruU, qum prmeepta *obi$ i
\ imailu , quai Muim** fictre, / 15 , , cixtxiJodiciam voro dc laboribas nosirii fcrea . dum in morte oobis ionoleacei. Coenobiam , \ kul terrcatre CIXIUIB, prolndo par 77 eit, ot augo , * * loe DoAino minisiranlcs seiisa affeclu imilcmur ct
, }, , exprimaDiaf. Est cam Sn boc temslri aelo veraan ), - ies tam ieei el aridi reddaniur, ol io lapides verai
. - videantur : est cum iidem rursum per afllicli cordis
(69) , D ^
coeiesii con&olatione rccreaniar, ul ei sa, perbum atdnii tex&um effagiaxt, el per lacrymarum
^ , copiam reficiaatur. Parvalaflaminamulum ceraa
. ' vin emotlU et liquefacit: elexigna specoiiturodia
, 6, - et igaoninia prasiar exspecutionem illaU, emnem
, * - cordisferiuiemet tiuporem obdurammque cailura
* . repente miligat, deroulcei exatingtdt. Fuil cum
, , duos aliquoe viderem aliorum agoni&Urum aancto * , Tuin laboree ei gemitns cx occulio arbiirantes et
. , (&- auexdentes : alque aller quidcm bonaroenteimi . Undi studio id factitabat; alier vcro vli daU occa6 sione ganerosum Christi atbleum publtce irrider^t,
* * , - traduceret, ti a pradaro pieiaiis sludio avcUeret.
t U t t w
meft
d e C Q f t
* Lvc.
xvn, 10.
PATROL. G R .
LXXXVIll
33
715
S. JOANNIS CLIMACI
716
C.uve ue
moroso el imprtituno silcniio alios C *0 (71) ; , ,

segniter et lenlius agendo, vel laidius inccdcHdo (72) , ,
cuncteris, alioqui furiosis et lurbulemis dclerior , ^
(75) , \ ,
e.iis. Yidi cjusmodi, quciDadmodum Jobus ait ( ) ,
.
sa?pe quidem simulaia morum gravilale, quandoquc vcro dexlra quadam facililate captos bomiiium UI *
animos, etdcmiraius sum lanlam in malilia varie- ,
laicm. Qui iutcr fralrum coetus versatur, non tan- . (74)
lumcx psalmorum cantu, quantum cx precibus pro- , ,
iicit: vocum euim confusio psalmorum coniundit .
iuiollecLum. Quatilum poles sine cessationc con-
tcnde animo, ui meulem vagabundai coerccas cl , \
, ,
ad se rccolligas. 78 âHerum Deus ab discipulis
obediemia; non laro allfcntas elab omni cxcrra- , ,
perlurbes et cxa>peies : jussus accuLTare, cavu nc
tione abslraclas prcces reposcii. Proiude non est

quod despores, cuio libi mens aiio, quasi furlo subducilur; scd babc bonum animuiu, dispersas idenlidcm cogitationcs ad raentem revocando. Soli angcli scinper sibi prxsenles sunt. Qui apud animum
suum dccrctum liabei, sc usquc ad c.vircinum spililum (pio salulcsua) deoei talurum, el niille inorles
ciiiii coiporis lum animi nuii s>uLlcifugiluriini,
, \ ^^
*
, fj ) .
.
*
, (7C) *
, .
nun faciio in aliqnod ex incmoraiis supra deliclis incurrci. Anirai inconslantia ct locorum miitalio
sompoi cjusccmodi offensiones crcanl, et calaniiiales. Qvii ex loco iii locum, e coenobio i coenoblum
faciie dcmigrant, piope infaines fiuiit. Nihd enim adeo parii spiriius slerilitalem, quaro impalieniia
(iii codcm ncmpc ioco subsistendi). Quando ad ignotum tibi pbarmacopolium, ignoiumque medi-.
i\\ui incidisti, laiiquam Lransilurum hospes, aiunium mores qni ibi vorsanlur, explora. Ubi vero
*x aitilii.ibus ei miuisiris pro niorbis luis uiilem medicinam persentiscis [pmenserie ], prajscrtim
quain quxrebas adversus auirm claiioueni c l faslum ; lum vero accede, el auro dcmissionis et
cbiiograpbo obedienlixet labulis ministeiii, ei angelis testibus vende leipsum, e l instrunienium projirii arbilui ei voluntaus pro bis laccra et concerpc. Circumcursando vero el nusquara subsisleiulo,
preiium quo le Cbrislus redeiiiii, pcrdidisli. Clausirum coenobii eit pro monumenlo sepulcri, ex qua
neino anle exlremum judicium progrediiur. Quod si qui egressi suttt, illos periisse recognosce. 79
Quod ut uobis uon usu veniat, Doiuinus cxorandus .
Ignavi religiosi ubi sibi quid graviug iniperari C
senuunl, prêlexuut tunc sibi piecandum csse. Ubi
Jeviora, lum ab sludio precandi velul ab incendio
refugiuiu. E s l qui susceplum minislerii munus in
alkeiius graliam rogalus dimitlit; esl qui idem facit ex ineilia; esl qui vanae gloiiolai capiandse siu d i u i i l l i i ; est qui uilro sponle animi cedil oflictu. Quod si iu aliquem rcligiosum convculum
abivptus es, et aiiimadvcrlis illum luinimbus aniraje
lua*. oiTiccre, ue dubila ab iilo le sejungere : quam*
vis probus ubique probus est: uli conlra iipprobus
nusquam probus. Caiunmix in rebus ptiLticis set^sbiones pariunl. ln icligione gula virlutem omncni proiligal, el reVigionis contemptum afferl. Si
banc viliorum rcginaai deviccris, ubique locoiuni
U unquilla aniiui pace purfrucie ; ab eadcm viclus,

ad nioriein u&quc seuiper de bivlule pcriditabere.
Dominus obsequcntiuni oculos cxacuil ad virlulcs
rcligio&i prscsidis conteniplandas, et ad ejusdeni v i lia cvrnotida occoceat. iloslis au(em virtulis, omnia
toulra taciiuro consuevit. Fonna pcrfcciai obcibenliae sil nobis, auiici, argcnimu vivum : quoino-
" (77) , ,
. "
, \
\ * \
*
\
? . , ? ,
. * .
*
. (80) -
, ^
, .

,
(81) * .
, ,
*
() Ad quem hic locum Jobi alludat nonduni comperi. Tide scboli.
SCALA PARADISI. -
GRADUS IV.
718
, (5 . docunque eniiu volvatur, inrraquc omnia mcrgatiii,

manet tamen ab omui sordiam concretione libe , .
rum. Attcndant siuiliosi virtulis, nc, dum alios
^, ignavos judicant, pra illis damneulur. E l binc, ar. , , 6 , (
bitror, palriarcba L o l juslilix laudem obtinuii, 80
, '
quod io mcdio impionun versalus, luinquam u . , \
nien auditus sit quemquaia illorum damnavissc.
, Scmpcr quidem alias, sod lum polissimum mcns
. ab omni pcrturbaltone ol inquieiudinc cuslodienda
(82). ,
cst, cum prccibus el laudibus divinis vacamus. Co ,
nanlur cnim mali gcnii per hujusmodi incnlis dt . \ , \
slraclioiicm irpctum pr^ratioids corrumpcrc. IIIU

genuanus lh iiiiiiisicv cst, qui corpore quidem lio - , ; - iiiirii servii, aninio veio pci vola et pieccs coeltim
pulsal (adcoque in ca3lo versatur). Conlumelia\
.
, conlemptus, objurgationcs, c l boc gcnus alia iri
obedicnlis aniiuo absinibii ainaritudinein expri, .
m u n l ; laudcs vcro c l bonorcs, ct gloriolae atiimos

lalia caplauies, mira vclut mellis dulccdine per,
fundiint. Sed vidcanms quae sil utriusque vis ct na *
(ura. Absinlbitim omncm inieslinorum seniinam
; , rcpurgat; melbilcm augerc consuevit. Oinnino sinc
, *
, omni cura fidcnduin csl iis qui salutis nostrae curam in Domiuo susccpcrunt; eiiamsi quandoque
, in specicni contraria saluti nostrae imperarc videan. , \
tur. Tunc cnim, lunc, inqtian), nostra adwrsus
,
\ presidcs noslros sinccra fiducia vclut iu camim
subinisMonis probalur. IIoc cnim cerlissiinum cst

vcrissimx fldti symbolum ct argunicnluD), cuin i i ,
. , . \ Q

;
-
, ,
(83). -
qui prseier spcin sibi imperaia vidcnt, ilia nibilominiis sine dubilaiione êxsequunlur. Ex obcdicnlia, u l i j a m supra diximus, ex&islii Ininiilitas: ox bumilitate rcligiosa prudenlia , (qiiam
reiiîofei scriptores discrelioncin vocanl). Dc qua
Cassianus 31
cximius {b) in libro tlc cadcm
virlutc pulclierrime et aculi&sime disputavil. Ex
discrciione, dispicicndi gralia, ex bac pncviiloiidi
facullas rcdundat. Ecquis ergo iu boc praxlaro
obedicniix i>udio lantis bonorum thcsauris anic
or.luo proposilis, noa librium- decurrai? De bac
cximia virluic cecinit nobilis ille Psaltes : Parasti
in honUutc tua pauperi, obcdionti dtscipulo, Deus**
in corde ipsius prxscnliam luain. Nunquam ponas
in omni viia mcmoriam illius ingenlis alblclae, qui

,
\,
* , ,
( ), ',
, \ .

*

D iolis deccm c i ocio annis, nunquam auribus suis a
prxsidc suo, rui inscrviit, illam vocem acccpit

Salvus &is; scd ilie lamcn idem inieriorc animi
.
(84) , \ seusn quolidie audiit a Dooiino ; non quidum, Sal - vus sis, quod optaniis cst o.i iuccrtum, scd, Saivus
es, quod aAirmanlis cst cciium ct definitum. Re *
pcrias nonnuUos ex obvdicniisn (>flir.ina profcdos,
) .
qui seipsos magnopere fallunl, dum aniinativersa
.
magislri sui facililaie et gratilii-awli f>ubjcciis vo
, e
Psal.
LXVII,
11.
(a) Alius, /
, \ . Noiavarielalom eodicum.
( Hinc disris Climacnm V''*>\ i-issiaiium vixiss^.

coltat. II toiam vi (Jliiuacum inira gradu
d : i-admi.
V
S. JOANXISCI.IMAC!
lutitatc impcria ipsius ad oalus el aibilria sua - () ! >:'
ttmt: aed rnim iiiiclliganl bi, pooltaqaaoi ixtpetra- / ,
runl qtiod votuertnii, se onni legttimo ofecdttHtia . \
pr#mio fraudaios. Esl ciiiin obedieniia omiii* i-
inulaliunis aflccluaque proprti perfecta abdtcatio. . , (83|
Esi qni accepto niandato animadvertit rem per- , , *
agcndaiu displiciiuram imperanli, si ptragalur, ob * , .
(),
eamque catifrara negligil imperaia. Est qyi idem
iniclligb, ei iamen ine trila disputalione el cxamino * ,
\sciiuir mandaia. Qujeriior ulerex duobus *an*
lius ioccril? 82 Nullo roodo credcndom cst bo- ix , .
ftieiii uostlrum su ipsius volunfati repxgoare ()* .
Argunienio sini, qui cum negligetiita virunt, et cenira qi im cdhria a*t cexottfocam pattaitia
pcfscverani. Cum ut de loco migremus, tenUMr, hoc ipsui ait nohis ctrtt divina Totaaiaiit sigaifti aiio quod Deo placeat, ul in staiionc nosira peraisunias; oppagnari, iodicio rtt pvgoaoiHm
*sae. Pughat enim qui impugoalur. Nae ego iinprobiis ein iobxjaaaa, si perftifeutiumcelare ei
sulkiucere leciori velim,qu tacere ncfse sii. Joannes Sabaites (), vir mhi pavcis cbania, rce miht
audiiu diguissimas rciulil. Quiu ipse, venerande antistes, virtrai iUxnab omoibat aniai pertiirba*
tionibusliberum, eiabomni orationls vaniiale abcnue, ipso experineirto cogoovisit. lltc ergo mibi
M C narratiooem exorsus est.
Erai, inquit, in eo Asia ccenobio, in quo ego de " x{ (
gcham (iiidc enimvir hicsanclus vcacral) t aeni- ),
bus quidam religiosis, adinodum solulaa ei roalo (86) * (87),
*ane moratus : lestor boo veri canaa, non bominit * , ,
judicandi. Naclue eral diacipuluro nescio quomo- , *,
do admodum juvenem, cui nomcn Acacius, inga* , *
nio simplici, sed animo caetera minimo improdeitli. ,
Ilic ab illo tetrico silicernio tanla ac lalh iodigma .
s.epc tulit, uti multis fortaise rcs supra fidcm vi- , * deri possil. Quippe qui non conviliis laulum et /
coitiuaicliis ilbim exagitaril, sed quoiidic verberi- *
bns ci plagis male mullarit. Et Ar.acine omoia ,
ileiaer et paiienter perferebai. Hunc ego cuoi io , *; ;
singulot dios vcbit empiilium maucipium peasime , ? ,
iraclaii ccrnrem, sxpen;imero occurrcnteiti allo- ,
culus 83 : Quiil est, inquam, fratcr Acaci? qoo- C . ,
modo babcs bodie^ Tum ille mibi roox aunc livenles , * , ,
oculox, nunc larsom collutn, nuiic eaput plagis , /.
coniusum osiendii. At ego, quod germanum palkn-
l3E alumnum scirem : Bene babct, bene tiabcl, in~ .
quam, susiine ; fruclum paticnlke feres. Hoc pacio ,
cmn novennium loivm apud immiiein illum aenen ,
Acacius excgiseet, ad coeluni profectus cst. Posi , >
qiiinluin inde diem magisler ille saevus Acacii mor- . * ,
lui, abiit ad qocmdam e seuioribus magni uominis ,, .
virum , quem aflaius: Paler, inquil, fraler Acaciue . ,
niOTtuus est. At senior, boc audito: Crede uiibi, in-
quii, patcr, non credo mortuum. Tum magimcr * $
Acacii: Vcni, hiquil, cl vide. Surrexil illico pater, , -,
ri cuiu illo ad coemeieriuin nobilis ac beati illius ; , pugilis propcravit. Ubi ad sepuknim conalilil, ,
eitlumal patcr, et vclut vivcniem (nam rcvera in * , ,
quielc eanclorum vivcbat) compellans: Frater Aca- ; (88)
c i , iuquil, esnc moriuus ? Hic ille pr*clani obe- , ,
liicniia; iilius etiam a niorte specimen obedieotbe ,
(a) lla ncc voluulas praeeidie sibi ipsi eu con , Joa*n$s vatde illuitrii,
iiaru.
tiarx*, mofnus; exempla pa&uim occiirruni; sub(b) Nol.i errorcin vetcrum intcrprelum : fa- audilur (, vcl , vel boc gnius alquid,
ceium cogiioiiien Joannis Opanii, cumsit in Graeco , miki vaidecharu* .
t
721
SCALA PARADISI. - CRADUS IV
:22
, - praebilui us : Qaoniodo, hiquil, ptioi, Ihii
, ? , polest, ul verus obedienliu* aluniiais inot i tlui ?
. , , lum vero scnior ille Acacii prius moderator altoui Tt^r/tjvervai vtxpw . tui cum lacrymis in faciem projecius, peuvit ab
brnrae camobiarcba vjcinum lumulo domicihum ,
tt , ubi reliquain omnem viiam cum magna animi mo ^.
deOia d Mbmissione exegit, identidem potribus
ttîttM: Hooftktdixm fed. PaUr Joanoes mini vbletxr itla ipee exindus Joannes fuisse, qui cum
Vfudo icnnodaaius eat ei nobif bac txpo*tL 0 4 Namteatasilie vir ei aliud mibi lanquani de
alio aamvii, qood poolea illi ipsi MUigtoe certo cognovi.
, ,
Erat, qeii, in eodtm Asia coenobk) alius quis , piam alteri viro rdigioso et sefliori ia di&ciplinam
* - iraditttx, boojim vokte moclerati, *qui el aedaii
(Sf) , - iogeftii oed tiro iHe, cam vidertt se ab axo ma*
, - gialro cofl el obeenari, tapknler apd se rem di . - tptxit, qatm multis s*pe pericalosam et exitiosaiti
, . - fuigae recognorat Itaqve venta abeundi peiita, ota * - gistram *, dimillerelar, rogavtt. Qvod ae aieri non poterat esae vtlde molestum , cxn alivm
xotvoCitiv * ) , * fcabem dtscipxlam ad maoum. lodo crgo cum *ui
&, praoidis oommendaliliix egressus, *e ad quoddaiti
, - coaoobiatn coQialtl, quod ingre^sus priuta
, - auiim node visus est sibi secandumquielem quos . dan videre qai rtliooee abs ae exigerent, aescque
Ixptvt , xolclxx - *( ( post tremenduin illod elfaorrendutnexaminis i r i )), booal eetitam aurt pondo repetundarum poslula . ' oSv Ifuwva, . xotvofftp u n . Experrectnm ergo do objecto peraoainam
||, * vftto oerio cogkasae acdixisae; Infelix, inqaam, An ^ ( tiocb* (aam id illi nomen erat) gravi rcvcra atro
Ixttot ), C atieno oppresoi sanat. Perseverivi ergo in illo
iuqoit, eoBaobio tres annos sine dismmine omnibu*
. , , aubjectne , ab omnibus tanquan advcnlitius de
^, ; apectas, abjeclas et afflictus. Nemo enim aliua iilic
Tdrc , - peregriaua erat pneier roe. Kursus crgo poxi Iricn : - nium ad exaaen citalus, video per somniam de rem duuUxat turi librarum debitionem remissani.
& ^ - vero poU quieiem inlellecto probe coelcsli
, vioti: per irienaiora pro 85 deccra lanlum pondo
. aaltsfeci, ecquaedo niiaer omDia nomitia dissolvam?
, Ergo meeiiai ipae, vilisaime Antiocbe, majon la , - bore opus esl, ct gravioriboi conliitBeliii assue . * - eeendum,ul toiam debiti syograpbam aboteas. Ikia6 , cepe argo fatui peraoiiaro sumpsi, nou umen om
, , - niuo menle dosiiiuti. Quod ubi Palret animadver , , tere, meamque aimul animi alacriuteni, nibikomi - - uus in obeaudo meo oflkio senscrc, imiiiisericoi des
. - ilti omnia moaaalorii molesla el gravia onera tau * ^ quam porgamexlo canobii iniposucrc.Quo in geucrc
vttae cum aonos trcdecim durassero , rursum quos
, .
primum videram cxaclorcs ralionum, mibi obtUos
aspexi, qui mibt iofius ilebiti syugraplia pemripU, omne debitum rcnaissum osleuderunt. Illis crgo aunis CIIIII ne palres afligereot, semper inemor seris alieui, omnia invicio animo exaiUlabam. Hjec mihi
sapientisaimaaille Joaftim, mi paler Joannes, ex alicna persona dc eeipso tanquam de alio denarravil eoqeo ae AoUochum cogndxftioarat. Hic vere eol itle qui ut agnaninius beros cbirograpbum peccati
per paiiexiiani diUceravit. Quam prodeaa vero idcm in dtjtidicaitdi bominum anitnis lucril ( qtjani cx
perftictiasima obedieftiia cooaeeutiis erat vtrtutem) audiaoixs.

Cum tu pbroulistcrirt &ancli Sabkc dogera,
trcs ad eum roligiosi jtmues veucrc, uti stMii
* ^ - ejiif discipbtta tradcrcut, quu ip^c ut bo^pit
723
CLIMACI
S. JOANNl
T*V
tes inox pevamanter exoepit hocpiito, et ab ili- , ,

neris molestia qua poluit bunianiiaie recrcavit. . ;
Post iriduum indc scnior illos allocutus : Fra- , , \,
tres, inquit, ego natura 86 prontis sum in .
veneren), proinde nulium cx vobis in disci-
plinam possum admittcre. Sed illi hoc dicto . ^,
luinime offensi, noverant enim pairis virtulcm, , p
cum muliis eum deprccareniur (ul inipelrarent *
quod optabanl) nec quidquam proficcrent, simul * , \ .
omncs ad ejus pedcs projccti obtesiabaniur uti ,
saltera galulares sibi vivcndi ieges praescribcrel, , * (00)
quomodo cl ubi sibi degendum putaret. Cessit , , )
ergo palcr precibus eorum, qtiod videret illos . \
, \
cum vera animi submissione el sludio obscqueadi dicta esse excepluros. Ergo ex tribus (91) ,
uni placet, inquit, fili, Domino ut in soliiudine \ \ sub disciplina religiosi alicujus patris vivas. AI- . \ *terl dein : Tu vade et tolum voluntatis tuae 9 >;
sensum dona Deo, et tolle crucem luam, al- *1 , que in eommani rciigiosorum fratrum et coc- . \ , ,
iiobio dcge, el cerlum habebis tbesaurum in ,
coalo. Poslremo vero: Tu banri tolo spirilu , *
lnenlis iu, vocem dicemis, quae libi nun- \ \

quam excidat : Qui verseveraverii infinem,.
hic
saivus erii . Abi ergo et quam fieri poiest, , ,
ex omni mortaliara genere qusere natura et ; (92)
ingenio asperrimum et severissimum viiae ct , ' ,
morum tuorum [informatorem], et perseverando ' ; .
apud illum quolidie subsannationes, et ludibria
voluti lac et mcl bibe. Tum ille ad eximium P. Joannem : Quid si. inquit, Paler ille per , ? ,
desidiam saum officium non faciat? Et Joaunes : ,
Etiarosi, inquit, fornicaniem et inconiincntem vide- , , ris, ne recedas ab illo, sed tibi ipsi dic, amice, ad . , . "
quid venisti? 87 Tum demum senlies omncm , , ,
in le superbiae fasiuro concidere, omncmquc *
iuxuria? flaramam languescere et exstingui. To- . (93)
ta vi et viribus dccertemus omnes, qui Do- \ , :,
fninum tiraemus, nc in palseslra \irlulis vcr- , ' , *
saii, indc pro virlutibus malitiam, vafritiem
, improbiialem, astutiam cl iracundiam rcportc. [].

mus. Nec est quod mircris si quatidoque id usu
venire videas. Nam quandiu intcr privatos aul , ,
nautas, aul agricolas degis, bostcs lui rcgis non ila
acriter in te concitantur. At ubi (e imperatoris
tui insi^nia inducre, scutum sumcrc, el gladium . .
ac rbompbseam, arcum, sagum et vosicm mili- '
larcm conspexcrint; lum enimvero frenderc dcn- * * / tibus, omuibusque viribus in tc instirgerc ct <. "
funditus perderc conantur. llaque semper in () '
excubiis vigiles persielamus. Vidi cgo icncros !
pudlos et innoccntia ct fonna corporis pulcbcr- , rima prorsus amabilcs ad ludum lilterariuin . *
comparandac doclrinae, sapicniia?, ct baurieiidae , 1
utilitatis causa missos, qni lamcn cx squalium ,
socictalc nibil indc nisi vairiliein cl improbila- ,
tem retuleruiil. Qui sapit inlelligii, quorsum , , v
Mauh.x,22.
725
SCALA PARADISI. GRADUS IV.
7J6
,
perlineant. Fieri polest ut qui *e
, opificio addisccndo lotum addicil, quin pbin. , - mum in eo quolidie proficiai, queia q-iMtm
* profecluro alii seiitiunl, alii vero, pro Dti pr<>.
vidcntia, uon auimadvertunl. Opliinus ille 111*11sarius [trapeaita] cst, qui quotidic sub vcspcram lucri damiiive raliones computat. Quod
accurale fieri nou potcst, 88
P* * rones horas in pugiliaribus raiiones adnotes, singularum enim horarum observatio lolius dici ilalum ostendit. Malus rcligiosus cum roprebenditur el objurgatur, dolet et uriiur, et obloqui solet, aut aialiin supplex, veniam petit ab
objurgante, non iubmissionis sludio, sed ut paicr finom faciat objurgamli. Convitiis everbeialus [dum objurgaris] lace, et foriiler sustine animi cauterium et ustioncm, imo vero castiinonia* faces et lamina. Ubi raedtcus deaiit objurgare, tunc supplex veniam precarc, ei culpam (teprecare, in ardore enim usiionis foriasse non admittet po&nileniiatn.
(95) , lis qui in rcligiosorum coetibus vcrsantur,
ol * * adversus omnia quidem alia, sed in primis
, * duo vitia siugulis prope momenlis depugnandiiiii
. esl : adversus insanam venlris labiein et bilein
, scu iracundiatn. His enim viiiis ipsa copia do \ * mesiicorum copiosam materiam subministrat,
, (96) sub autislitis imperio vitam agentibus bostis
. , (97) , nostcr subinde virtutum facuUalem ei vircs no , , - slras excedenlium desiderium immiitii; sicut
, , anacborctis absurda quaedara suggerit. Excuie
, , , improboruiu seu stullonim religiosorum menics,
. ' * ei deprchtndes errorcm in illis : mmium solilu , - dinis studium, extremas jejunilaies, indefessam
. , prccandi fonleniionem, uttimam sui dcspieien, dam, selcrnam monis memoriam, conlinuum
. " C animi luctuin, pcrfcciam irac scdationem, sum , , - roam Ucilurnilatem, coclestem caslitalcio. Quas
, , virlulcs cum in lyrocinio religionis, quod it*
, Deo videretur , non sialim assequcrcntur
. , temere a coepto conatu decepli resilicrunt.
- - 89 Nam idcirco fiosUe ante juslum lempus affc
ciarc lam subiimia illos voluit, ne perscveranie*
, - virlulibus illis suo tcropore potircnlur. Dopraedi
. , cat apud anacboretas idcm veteraior coenobitaruui
, .- bospitalitalein, mini&ierium, fralernam o.liaiitalem,
. (98) familiare coniubeniium, curam xgiorum, ut <t
p , (99) , - illos, quemadmoduin priores, pr#sligialor de sialu
, \ , vitai susc dejiciai. Paucorum sanc est vitam ana . " cborclicani, uii dtcct, agcre, el eorum duntaxat
, \ qui ad laborum, cerlaminum alacriter susliucndu
\ , ': rum graliam coclesii consolatione ilrinanlur. Pro
* .- ralionc vitiorum noslrorum convcnieiilcr uol is
, \ \ quajramus et deligamus stalum obedienti*. Qui \c
. ad inlcmpcranliam et corporis voluplatcs propm , \ dcrc sentis, virluiis magislrum ci vcatris castiâ , \ , tioncm incxorabilcm inqnire, lum prodigioruia
, . " - pairalorcm scu ibaiimoturguin, nou bospilaleui cl
*, cuivis advcntori mcnsain npparanlcm. Elaius ct
\ , - arrogans dcligat rcciorcm moruni stomacbosiiui,
- , lclricum, iiiinquam rcnidenlem, sed incleinentem
, . , , ti inbumanum. Nun quxrainus qui nobis de robus
\ futuris oracula cdant, aui mnlia pncvideanl: sed
, , duclorcs qui aute omnta subinissionis el buiuili . (100) , laiis cxempla \nx sc lcraiit, quiquc ad morbos
* () animi nostii curaudos siul nlumi, scscquc ad inon i s i
21
ia) MicKacl Isstllius, qui uolai ad Climacum scnpsit, ncgal (adnot. 27j bic nl lligîiduui c.c
7i7
S. JOANNIS CLIMACI

res nostros el slatuu) locumque accomroodenl. Sil , ,
(ibi in sludio obscqucndi, sanclus ille supra tau
datus Abbacyrus fornia, seoiper cogitando; teniai * f , *
le et explorat virtutein luam tiius aotisles, nec ,
vnquam aberrabis a meta. 90
assidue le pra- * * side tuo objurgante majorcm bi illum fittera et af- . ,
fectum induerig, sanctum Spiritum io anima tua *
Tjuamvis inaspectabilem sibi aedem fixisae icias* ,
Knimvero non csi quod glorieris aot magaopere .
kcieris, ai contumelias el convitia fortiier el gene-
rose perferas, Imo vero e&t, qeod polias doleas * *
deplore?, quod omnino dignum te jtisfi objurga- ,
lione praebueris, et patrii toi aniraam ia le cond- , .
taris. Non esl quod perculsue obstvpescaa super ,
to quod
dicturus sam : babeo enim stntenlle
saf- ^

~
^-"4 .
-
r
~9

fragatorem Ifosen. Hoc aio, pneslare iii Deam .

ipsum peccare, qnam in religiosuin pairen aoiigti* , j ,
tenn nostriau). Nam Deum a nobis offenson noster , praesea placare ei reconciliare nobis potesl: ofleos* , 6\%* *>
aulem rdigioao paire noslro, qaero deincepe habebimus, qxi Deum nobis propiiium roddatt Qwa . " ' ,
tamen ulraque in unam teoientiam recurrunt. V i - , ,
deamus et diipiciamm, ct sobrit roenio rtm pef- ,
l>endama$, Objurgaiiia moderatore noairo nxnc , , ,
quidem grato et paiiemi tnimo cum silenlio re- ,
prebensio saslineoda esl, nuoc vero ratio fadi * nostri reddenda est. Meo quidem judicio cam not , , xal
ipsi duntaxat coutuiueliosiua tracumur, omnioo
lacendum e*t lunc eniin lucri comparandi cat > , to
tempus. libi vero contumelia in alierxas qaoqtto g /
damnum redundat, tum matuje cbariuui et pada
.
inditsolubilis vinculum exigit, ot pro akero respoadeanoi. Qxitaftqae ab okedtexlla detliorail UK
tibi ejus otiliutem denarraboQt. Tum demum enim iotelligxal, qxo ix corio prits coaatiioriuU 91Q*
ad veramanimi tranquilliutem el ipsum Denm properat, tageM detrinenlttai soaecepitie exlsiimal,
i;no dle noUam cabimniam Inlit Quomadmodttm tnin t t b o m m venib xgiCtM aUiorea rtdicoa
tgtiot, iuqiiisubobedientiaj jugoTiTXirt, torUt a lnvicli reddantor. Quisqnia 1n solHxdtno veraauis,
suaro ipaiua imbecillitatem coepit reeogaoscere, iodequf ad coenoblxm demigraiis adpaaiB ahro obedieniiae aaciorat et addicit, bic caxwatUe, repente %mt Ubore Cnriotam coepti rctpkere Sttte, stoie,
religiosi atbleur, ilerum atquo iterom dicam, suie, perseverau, et cnrrile sudioei obediexlio?, t f
picntisillias vocem attendentei, unquan anruraip foroaca", iao vero malto magU
cmobto Do*
wiDUB probavit Ulua: ei wcut boloeausii botiias acceptt illos tfiiio to, cxi gloria iflperixfli
teCernttm cum Patre qui csl tino priocipio, et Spirttu aancto adorando. Amea.
Dc qoataor adhuc gradibus paradiai cgimas, qoi D .
nuroeram quataor evangeliaUnnn xprimunt. Siei , ;. 1atbleu Christi, tt impavidas siadium obedienli*
* .
decurrat. Olim Juaooes Petram corau anlefcriii;
, *tp\ iiunc ergo el bic gradus obedieoti* ante gradum .
|vBiiitentiac collocaius est. Joannea enim prscurri-Jido symbolam obedienliae exprexait, Peiraf vere
S i
poBnitebtitt.
92 SGHOLIA AD GRADUM IV.
De obedientiu.
Scholion 1.
'.
.
'.

Sivo ad agonUtas et raililea Chrisii adveraus d*
.
mones depraebautes. Vcierts enim, ouincs bclla
, ,
tom, pugilea vociiabanl, quod digicis io pugnum
Sap. , S
maûum iUiim Uraelitariiin doclorem et propbviam, ucd monacbum. Alqui Gfacci Patrcs omaiiio id aJbi ma^ t l reiii c&cmplia d*?moaaUrant.
7
SCALA PARADISI - GRADUSIV
, - coltectis el coinlylii manoum ia btftum ad siiigii*
Ure cerlauen prodireni.

AtMPkrtH.
oHiffov .
Suntox pertuitetmibut affecltiM qucdamqtix
ttot ,
, , se lusinuant et iilaiebraot oobii, tyraoxi qa*
. dain, et tonncnla, el tupplicia, qtua ab externa
, - corpori tyranMde nihil differtmi. Qoi ergo bojtis, , Modi tyrannidi fortiier t feoerose resisttt, el Kberant mantii impermm alqoe arbttriuni mm inl*
.
r ilo paii cam martyribai cnrta contendit, ie dxbium est q*ix par quoqne p r M M ail re9
Sckolion 2.
'.
Sive oon nabeat pedes %no$ velut glaiino d>viii", xt
, , cloa, sed aHemni qaidero aJ nioiom poratoxt, olterxn vcro imnotam ad preeanduoi retiDexi.

Schotion S.
f.
Obedicniia tA volaoialift in bomine exaialentis
,
- obediontia, BOH iQiaa in qoo volxnus no c a l :
qood onin ratioxo caret, nec. obedioM, ooc Inobe .
tficos dici potesi.
.
Alimd ukoUon.
,
Si quis volt veaire pooi ne, aboaget oeniei. t , ipoam . > Qaonoao wmvm bomo abaegai acmet*
, iptoai, aisi rcnnnliei naiarxli volunUU 8tue, el
; , ieqaaiar CarisUinf Hoc ergo noo ifaoraDi de oa~
tarae bools xoa qnm prseier alartei, loqxUor:
, - C qoi oaim et qnm pnder xaiaraai aoxi, rebqxii,
I I ctotv. , olbil svomn rdiqait propte? Horm; oeqtto enim
ipoias aool. Qxi autem soai Bator boaa (so pro*
priam volaoute) reUqnit, kk abofgavil .

Sckolhn 4.
*.
Non loqttittir bic do perkalo oniiw, ood corpo116 , , , ris, qood sabil obodtens torto ferlaaa, aul mari
, , , navigans, aul in latrooes iacideni, adeoque 93 oio
, - montor : quam mortem coti vert obedienlia cordi
, ) cti, noB cural, qnod opiirae noril periculum, qoo
/ - caitt perfonctns eal, ipoi obedtenlian aiae propria
dijodicalioiie et cxaminaiioiio exaoquemi in coro*
*
naa manyiu ceffurtm.
.
SeAoikm S.
.
Co*aobfiorclia iatelligil, qoi voiuouteei obe*
, D dkmiit in te tutceoii, Milijectam UDtun noo>
.
(locimdaai propritm cjua volttoUten) niaeioviu
Hic ergo pro tubjoclo suo, Deo ratioooA reddei.
ct
'.
, ,
,

.
Sckolion 6.
Abdicatio proprii judicii osl obedire Unquaai
bonis, quamvis videantur mala, ul Abrabam jussu
macure lilium adepius esl a principio docuiu sino
discuisioiie simplicem obedientiam.
Evagm 7.
! , al
ifontem, et virtotes el vilta c&cam redtluiil; vir * , * , tuiea qaidem, oo mens viiia respiciai; \ U U , nc
, .
virtuios agooacal.
'.
2 ,
. ,
.
Sckolion 8.
Stadium oeriaminis esl felix in via Douiiui pro*
grtasus, assidua exercilalio, et mcditaiio pixccplu*
lUiit Dci, el babilalio frairum in uuuiu.
&.
Sclwlwn 9 .
, ;
Maitb. , 24,
Qui uam vivcndi raliuncm non sequilur. 5fd
< JOANNISCLIMACI
732
polios rcfîa!. hic rt obedtetis csl, tl ad Dulum .> , \

sni rHifitî m;i*i>!ri so ringit, ct jam in stalu wr- ; , * .
aalur jwrfruiomim, quaunis per 0|>era poifcctimii*
,
iiomltttn tiicosetit. Qcando soiet improbus d>moit
* ,
obstrvperc obedienlibw, coruinquc laborcm elevare
? , ,
c i coafrmocrc, quasi ncquc jtjimia, ncque disci , ,
plttinm religiosara itle excrceanl, ncque precibus
.
puris animtHii intemkic, nequt alia praestare pos ,
aini, qu.e anachorcli.* et sulUariis convcmunl, lum
'
P.t(T dicii, quod uftC omnia n i b i U i n l si cutn vera
.
ubcdiemia comparetilur. Yiccm aniiu illonim uec implet, ct anlequam obediens pcr illa ingccdialur
eOfcit u l jam iit tueilio iliorum versetur.
Scholkn 10.
*.
Onme judicium proprix voluntaiis periculosum
. "
esi, qtiod liaud ignoravil (propbela) David , cum
6 - "
d i x i i : Juravi tl itatui cuttodire judicia justificaliom*
%
inm
non urcas volunialcs.

Abxd.
Exaiirpare suani voluntaicm, hoc est, 94 ut quig
tn bonis rebus propriam voluntalem rescindat, el
saiictomm faciat: in malis autem per se, quod non
decct, rcfugiat.
Scholion 44.
Consiirtndmem negligenlcr vivcntis refugias,
qiianUnnvis apud alios magnum virtutis nomen
ubliueat.
Scholion 12.
Auio abdicationem sa?culi, religioei doctoris mo- G
rcs explorandi suni, post abdicationem non am*
plius. Nam qui exploraf, damnal; qui damnat,
coiilcnuiit, postca nec parct amplius nec fidil.
Aliud icholion 13.
Yiia religiosa siadium appellalur, qui aulem praesidcm suum rcligiosum judicat el oxplorat, certo
\\\ quibusdam eiiam damnat : qui aulem damnat,
a i t non parel, aut quod illi prccscribilur, non cum
dcbila fide exsequitur : qui autem non fidclitcr
pr&scripla faciunl, pcccant.
Aliud.
i\o;i i i lanlum qui ob Cbristi nomon morlem op, marlyivs suui; scd i i eiiam qui proplcr
Icguiii ipsius obscrvationem moriunlur.
^
Schclion H .
Qiittreudum quomo;lo sine stibjeclionc nemo
Deum visurus sil? qtiid enim? Maria -ASgypliaca et
alii quidam uuili uitquani snbjccli, non videbunt
Dominuiu? Aflirmaimis crgo Cliinacum non dc subjcr.iiorw corporis lantuni loqui, sed dc subjcciione
viism aninice. Mullum igiiur repcrimus sanciorum
qui subjm*r'u corpus spirilui, u l clarum proinde sit, quod ni>i quiset banc (obedicnliam) uua
<-um corporis subjeciione babeat, non visurus sit
Datniuum. Multi enim parentibus stibjecli, nulluni
.' cx bac subjectione frucMiin relulerc, coquod
animutn fulupialum scrviiuti subjeceriul.
Scholion 15.
Humilis vidc.iur sibi pcrfccte subjcctus csse
",.
, ,
,
' .
iof.
,
.
'.
*
.
, , \ , ,
\ .
.
..
,
, ,
. ,
.
".

, , \
.
\
\
; ; , \
\, ;
., \
, \ .
,
, \ '
, . **
;
,
.
'.

SCALAPARADISI.-GRADISIV.
731
:, *: - el oboilire. Qv.i atttcni sua voluntalc aliquid fucif,

, ; . .
quarr.vis vidcaiur sibi obediic ct subjcclu? eise,
ierel lautcn ipse (jinlicii sui) onus.
'.
Sclwlwn 16.

, \
\
.
Commuiirm Climacus culpam ci casmn facil ct

discipuli ct reugiosi moderaloris ipsius, prupier
spiritus inopiara vi insciiiam, docelquc religiosnm
pracsidem proptcr iniperitiain scu tpirilus inopiam
pwnac obiioxium csse.
*0 ,
.
Qui subjcctorum delicla per silenlium dissinmbl

(ncc casiigat) ipscmet tanquam auclor deliciorum
condciimabilur.
?.
Schotion 17.
95 Aliud.
Bonx mciuis subdiius non sumit sibi tempus ei

, iium quo in viiara el mores eui religiosi palris
^- inquirat, cum non iguoret, quod improbi daemoncs
mcntera per judicia et suspiciones disirabani, ne
.
subjcctus pcr simpticcm ct reciani obedienliac viara
incedat, icd in obliqua deflcctat, fuaqtie non rile
peragat.
0
trf.
Scholion 18.
, \ \ *
2
*
, \
, ,
, \
.
Post bebdomadcm, non intra septimum dicm,

quia tola mortali seu pratsenli vila per sigiiiOcalioncm scplem dicruin exacla, ad aitcrius viue merccdem properavil, uli pro meritis rcrum in bac vita
gcstarum cl ignominia, in illa ociava die, seu fuluro saeculo praemium accipiat, ul qui ii> praesculi
viia erubuit, deiuceps in allcra viia nou anipliua
, erubcscat.
Aliud.
\ .
** ', \
', ! ' *
\ * * ',
'* , * '*
?,
.
De scplem hominis xiatibus agii. Infans csl ab

die uatali usquc ad aiiDum explcluin , puer a
5 ad 14; adofescens a 15 ad alierum supra 20;
juvcnis a 23 usque ad 43; vir a quinlo ei quadi agesimo ad quinquagcstmum sexlum : scnex a quinquagesimo sepiinto usque ad sexagcaimum sextum :
vetulus ab anno sexagesimo scpiimo ad fmeut v i l *
ipsius.
&.
Scholion DasUii Jtf. 19.
,
Examiitandus eat liro, elsi peccatis occupatus,
, abjecto noxio pudore occulta vcrccundiac Hbcrocx, , ponat, adcoquc sui ipsius acctisator liat, simulqm.
\ pudefacial sorios operum raalorum ct ipsis valo , 'AJCd- D dicat, prout ille dixit : Ducedile me omnes qni
ut comparata sibi in rcli d.V - operamiui iniquilatem
, quam vitam securiiatc a similibus viiiis dcincepu
- abslincal.
.
Ejuidem qumtio.
& *
Uuoinodo odium com|>arandiim sit adversub pcc
;
cata ?
t
Responsio 20.

.
\
, ;
Ex accrbo et irisli tflcctu nascitur odiuiu adversus eos qui causas btijusmodi malorum prxbuerunt. Ubi ergo quis cxploratum babebit, quol
cl quanioruin malorum tausa? sini, 96
sponte
Maftb. vii, 23.
s i r a
735
S. JOANNIS CL1MACI
36
c l ex aniroo odium advei $us ilta concipit , queni- ** ; ,
a !*odni oslemiit Psal. cxvw, qui dixil: Imqui- , \
tmttm odio habui tt abominatu$ sum **.
hauci sckoiioH 2 1 .
*.
( ,
Ficri nullo modo polcst, ut aitl peecaudi balritum exxas, nisi prius cuci itlo inimictlias exerceaa, * ,
ant veoiam impeire* aaiequam peecaU confilearis : *
ilfap ruim sunt verae bumiiiUtis caosae, kac vero ,
<confessio inqaam) compunctiouii. qu* e i vere- .
cundia sequitur ia corde.
Scbotio* 22.
xff,
Dixii Deus ad Moysen el Aaron : Si mum [imir.a *
rtr ptccalum fecerit , iiiuaqmi u$tro7*
Domino
dvfip $ ,
gonfittbiiur, digxamqut pvnittHiiam egtrit
, teoc
, ^,
c#pfx* erii Domixo *
.
A/iwf.
.
Hanim seu ptregriuuro est, ct antehac ignotum,
,
quod fieri aon aolerel. Karum etiaot el pcregri- - *
ntim est, quod admiraiiooe digoum est; babitus ,
auitro percgrioos, eat miriice qtidca, aed recena .
facto*.
Baiitii Magni intomgalio.
.
Qaid ctl coovitiun?
;
Respontio 23.
*A.Tdxpuric '.
() Omiie vcrbuoi quod eo auimo proiertar, ul
(& ,
ex eo ater ignominia aificlatur, convUiiiiB esl
\, ^ qaainvu verbwu ipsum non videaiur cuntvnielio-
sam. Alqve boc manifestura cat ei vaoelio ubi ,
de Jodaeis agit, quia maledixtranl ci et dixerunl: & .
f a ducipulxt UHH$ tt *.
Ejutdem interrogatio.
.
Quibus ex verbis oiiosus seriuo jndicatur ?
;
Betponsio.
.
Genoratim loquendo oimie vcrburo quod ad desli ^,
nalan in Donino utfliiaiom non facit, olioaum esi, , ,
i Um grave periculum e&t ejusinodi verbi, ut , ,
quamvi* ex sc bonum sit, quod dicilur, ntsi lamcn ,
aJ aedificationem iidei accommodetur, nequaquam ,
proptcrca, quod boauiu sil, acet periculo, qui illod ; , *
bicutiis c s i : quippe qui ex eo quod ad dificatio- ^,
ucm illud dixerit, contriaiasao noscitur Spiri- .
tmn sanctum Dei. Hoc enim aperte docuit Apo-
sloltia , cuin dixil : Omnis $ermo malut ex
.
tetfro uon procedat, sed ti qni$ bontti

ad difica- , 7 tiOMMfidai,ut dei graiiam audiemibxs \ Et ub\
jwit iilud : Nolile cotttristare Spintum sanctum
Dei
,* . 97 qxo $ignali e$lit . Quam aulein grave ina , ,
hiui sii contrislasse Spirituiu sanciuin, quid opua ;
et diccrc ?
.
Ejuidem hilerrogatio.
;
Quid eal oiiosus sermo ?
.
Respontio.
.
Woroissio idci qua? opere fidei caiet. Credit quidem el conlileiur Cbristum, sed ferialur ncc facil , *
qiiod C!iriatua prxcepil. E H I ei alius senno oiio- . ,
aus, quando quis conOlciur, ct non emondat pccca- , ,
9
%a
<e
* Ps.il. \xiii, 103. " . , G. 7.

() jj. brcv., . 330.
" Joan. , 28.
Kpbcs. , Ô.
Ibiv!. 30.
737
SCAIA PARADISI- - CRADUS IV
7
*, , xal U , quando se potnileiiliam agore profittlur, ci iie , | , rum peccaL Est ei deiraciio nermo oiiosus, cum
. * ^, qxit videl quod ahcrom altcr laceret ei caluinute. , - tur el tacct. Quin et qui dctrabeiueni non libere
. * \, rcdargaii, ipso quoqae dctrabtt, quandoquidem
, , qood loquiiur non babci rem subsislentcm : el qui
. , per se coonainiscilor mendacium, oitosum aermo*
, .
nem effaiii, quand) ren oon factam aut visam
ftarrat. Et qui altcram docet qwod bonon c*i, et ipse
no facii, ipte atioatis doclor est.
$ u& tov - Ba$UH Uagni 4t non otadlanan $en propriii
.
alienii delktit. x4.
,
Omxc peccatan referemtam csl ad aotistitem,
* , - aive ab eo ip*o qxi pc< cavil tlve ab atiis, qui illiojs
. . , cunscii sunt, si illud tpsi curare 1100 possint, ei e#
,
. & d o mederi, quo a Doniino praecoptum est ;quan . ' do viltum dissiroolalum tnorbus eai in aniino obli loscens, ci anpputrcacens. Queroadnioduin igitur
, ' M I I O Riodo beno de nobia tcritum diccrnnos iW
, * lum, qai intattitia, p<*sle infeola iii corpore nosiro
, claaderet, sed ilbtm poilxs qm cum doloro et crao*
; - ris eiiam ninaiono per tectionem sou ocarificaiio. mtm ia apertum exlraberei; quo videlicel aul
qxod Mxiom eaaet per vonUam repHb'rct, aai ata
Kirtpcr ( . otvorMiai per xoorbi declaraiioncm eflicoret, ul
(*, xaodas qxoqne cttralioiiif faciliuf cognoscereittr :
- , i U cUrom ol ccrium eat, com qxi colai peccaMnn,
, Bfroianti norten procarare, $iimulu$ emim atcea
. ) , \, xtora, ixquil Apostolas " ReprebeaskiBeai wra
. wtm objargatioxeo liber el aperUP, liKorei occxlU amiciiia. Ncmoergo alixs ollortiM pcoeotm lo.
gai, nc pro fratre fratrisfiatbomicitl, neqto svoni ipsius ipte. 9 8 Q u i ***** * **okoveribas
9
m o
mom curai, frtler csl te ip$at perdeiuift.
SckalUn 15
liic qubkm, aaaximas hic paler, tkutel con \
. SMCtiidoMa asus loquendi vocem ()
, , - tnalam pariem accipH : audaces enim et iadoctoa et
prcfidentea ci arrogantet, c i insoleutes el olaioa
, \ , 0
" , dicuot . Hoooeraa () vero ct alii sapieotuia
. valde bonoraloo (bivc hcroot) vocanl ; ab
" () - qnod esl vakk, e l booor, e l * - ,) valdc magno bonore evebanlur,
, , ; . Nonoidli gloasograpbi do*
* eeal prprie quosdam ia&alarea dictoa
; , \ , co quod illali ct infectia ulereoiar alimciais,
ab , a cortttgaado teu coiligendo
.
\itiu. um apxdioplurce dotloraia virorum diciiur aumemUID, co qaod aloi el localar vitam
aaimalia.
D
. . 16.
*\
Aatmi appcllaiio dxo sigoiftcat
. . et
,
[] \ ;, qiidcm, qui, quomodo altia noceat, oiediialar, ma* , \ Ixs est, lawdabililcr vero asiatus esi, qui acute ci
, ; prudciiter bonwm suum iovcsligai ec deprcbendil,
\ * abjoc mcdilatas sibi pcr fraudcs et btsidia aliarum noxas ct damna cauic dcclinal.
.
9
lyjoXior u* .
() llesycbius
() in.ui. ,;:;;.
S-JOAHNISCLIMACI
740
27.
Mapxov '.
Qn\ scrumnas ignomininm pro verilaie tunida
\ riigil, aposlolicam vi&m ambulat, cruccmquc tollit
, ,
catena circuimlalus. Qui cxlra l i x c duo, cordi suo
, .
obseqtii eonabilur failitnr aiihuo , inctdUquc in
,
lcutationes, c l laqueos diaboli.
, \
.
HiUtmi 28.
Quisquis cuni rdigiofiis fralribus vivcre dccresli,
\'.
statim ab ipso vesiiinilo et iugressu luas volunia *,!
tcsabdica , ncquc enira aiio inodo vcl [apud Deuin
*
vel luos conlubeniales] divina vcl bumana pace
, ,
frui unquarn potcii*.
.
Diadochi 20.
xtf.
Exploraiuin esl obedicniiara esse virlulum om !?
nium, q u ad religiosam viiam viam muniuiilprm- .
ctpem; reluiulu enim omncm iastum suiquc existi- , .
maiioiicin lollil, buaiilitaiem paril : unde el adi" \
tum aperit iis qii prompte eam ampleciuntur ad
.
Dei cbariiatcm. 99 Hanc cum Adamus cxuisset,
, .
seipse in iinum lartaruoa praecipiletn egU. Ilanc

cam Doininus per susccpum buniauitatcro reda \ ,
masset, laelus est Palri suo ubedieiis ueque ad cru
ccm et rttorlem . Prima ergo el summa bujus

cura babenda esl iis qui cum supcrbiae spiritu dia bolo ccrlamcu aggrediunlur. Hac cnim ullerius
6 .
progredieudo omnes nobis viriulis viafi sine ullo
errore demonsirabiL.
Scholion 50.
\
Yeneraiar et obseivat pater legiiimum septen $ ,
nium, dum illoexacio Isidorum a stalu poenitenluc C , eisolvit, quo ostendil boc omuibus morlalibus usu

venirc, ui prscsculem vilam cuin labore cldolore
,
exiganl, quoad bis prescfllibus perfuncti ad re .
qulem allcritis vitae perveiiant.
() *.
Thctusii () 51.
"
Opiima disciplina seu studium, mala dedi .
sccie.
70
Marci 52.
Qui futuras aerumnas et labores tollere et exsliuguere voluciil, oportel ut pra&sentcs libenler et
jucuihle perpeliaiur. lla prudemcr rem cuiu re
connochns modicis doloribus ingcntis moleslias
declinabil.
'.
,
*
,
.
haaci.
Parva aiDiciio proplcr Dcum susecpla , aul tolc- ^

raia , prxslal operi magno sine afQictione facto.
{)H\A voluiUaria afllidio specimen fidei ct cbaiitalis edil ; opus vero quictis, quasi cx conscienlia?
ciqiia., seu salielate nasciliir. Proplcrea sanctorum
in Cbrislom cbaihas pcr affliclioncs probata fnil,
(*l iion per quielem). llaquc opus sine laborc farliiui vaûUriuin est justitia, qui cx bonis oxterioribws c!f*cfiiosviiani largimilui*, ct iion cx scipîs
iucrum !4iiuii(.
\
.
,
. *
.
3
, -
, \ ,
, \
:.
* Pbilipp. , 7, 8.
;;') Hir Tbalassiui csl toio. 111. DibL
lur.
(iijiis suiU iv becaloiuadcs, p. 562, sed bic locus uon repili-
:xi
jy.
SCAIA PARADISI. - G R A D U S I V
A
m
SclftwK
*0 , ~
,
, ,-, 0 .
/ &.
,
* ,
[oiJ *, ,
* ,
.
53.
Uuicunaifte mala iinmineuiia ape futurorutit bonoruro excipil 04 lolerai, hic veriiatia cogniiionem
inveml, et nutlo negotio ab ira cl tibuilia liberabitnr.
hanci nholion 54.
Rcligioii rcrtaiorc* t ulanlar, ul opco stias roelesles (gratias) augcaul : supetbi ut ab noxiifc sibi
caveani , uomniculoai 1 0 0
vigilanliatu cxutcnlur : Qui rcmotiores suut a Deo ui a<l illum
propius accedanl : qai doincsitci ct famibarcs
suui ul ad majorem Dci iamilurt italcia adiaiiUnlur.
'.
Sctioiion 55.
"
Adverle quomodo non tcmere bumiiiias cuin mr * ' lioribus ct perleclioribus compareiur : sed cmit jam
, in qnibusdam, qui fundamenlum iUius posueiuu*,
.
perlicitur, tunc admirabilior apparci*
u l
'.
, , ,
.
.
,
,
"
,
, .
'.
, ,
, , *
, .
"
.

* ,
, . * ,
,
.
a ( l
Scholion Uarci 56.

Qui aubdiio contradiccati ubi oporlei, teuerii
eo ipso, iallil et cfticil uiobcdieniix lcgee COIIUMIIual.
Scholion 57.
Non solum gladio cacsos ab tyrannis mariyi io
affcctos Uoininus coronai, aed religiosos cltaui
aihlelas aut asceias, aut e i charilate probatos.
Quemadmodum enim illi proplcr LHMiiiiiuiti snpplicia perltderunt, iia bi propiei eumdem Doimnum
oiaitia vilae incommoda el laborcs viuc rebgiosx
uubierunt.
C
Ex Marco ickolion 58.

Qui obedicniix misccl propriain volunlatem,
adulier esl, quemadiuodum tapicns docet, C propicr meutis inopiaro, dolores ei ignojninias susiinci.
Aliud Joannis Carpalhiorttm episcopi.
Kuiiquaiu til>i sulijîli voeem audias eum d i d i ;
Da imhi poieitaiem [lileram voluiiiaieiit] ad len
pus, ad vii luiem vcl ad lioc illudve negotiuir. probandum, ei sic recte agam. Qui cnim iia loquiiur,
suara ipsius voluiilalcm mauifeslc sequiiur, <i optimx obedieniiae iuslitutuni infringii, el opiiiux
subjeclionis fcedera iniia facil.
.
Chrytologi icholion. 59.
, * - ) Aflliclio nou obcsl tibi, scd paiieniiam pra* . " ,
slat. Quemadniodufii ignis auro non U O C I H , ita
.
geuerosura auimum non corruntpit alDiclio.
/'.
Maximi
40.
Trcs sunl ordines : augeli, bomines, daemoncs.

, , .
Non pcccarc angclorum cst, non nalura, sed ele * ,
* ctionc : neque cnim natura sunl iminulabiles seu
* inunubilcs ad inalum ; nequc enim Saianas cecidis set, si per naturam cadere uon poluisset. 1 0 1 ^ d
ad comrarium aegre impclluiUiir : ut Gregoriu*
,
Theologus lest.Uur. Non crgo ex natura rci pcccant,
. * ,
vcl riou pcccanl, sed qualiiaie voluntaiis ad cligcii , ,
dum lil>cre, quaai elcclioncm dxmonos in malo
,
*
obnriuaiunl. et proplcrea facii immulabilcs iu
744
713
S- JOANNIS CLIMACI
xfoslaaia a Dro 4 aeCeettono ttiiieereiti. Hominet
M i m propter xiatatioaem aeo convenUmttn illis
icBorct al; Mgeli autem Tincttnt ulrotqoe,
qood nanquam a bono averli amplius poasint.
*.
SeMion 41.
.

Cvra iftimalltim ratioiie carentium iniellige.
8cd Yttium I O B eral praeier raiioaeio, oequc enini , 1 , 4 }
ridoodo lasciviam sanavit, qui Antonioroagnole- (
stalus esl teflcrequod ab onag.it (datmonibos ) . ,
csset vktos. Quid autem inlelligil cura dicil (flnem , ; "
atiionis ) an qood clam aliquid voraverii Quia .
comederat ox iis qu jumenu ferebant. Quod ai , , *
pecora erant (), molgtndo !ac guttavit, aul quid
bujua generit (iil eal cosoam btttyram, serum.)
Eifoyplov pfi.
ol \
*
{ ,
. )
*
,
.
.
& . ^
^ * ,

Cum aoacborttia tem aotitoriU dauaones midi

ludantur. Ex ift aaten qui ia eoeoobiis et conventibat ad virlaten tiercenloT, negligentiorea
cxarmaai. Al bellua potterius multo levies eat
priore: quapropier non esl iAvenire io terria alrociores hoiidoes danooibas, qui omniurn honintfnt ftncnat maliiiam, cuamsi booiines omnem
aipui ixiprobttaiem exproaam.
Quiab botoioiba* pro ittia deprecalur,

dxxnooes attigil: qoi bomlaibao reaiuit, volneraior a djwooibaa*
AHud.
Miaor ert calpa qnam draAxim;
oed qui siudel plaeere , mrosqne victt.
(
1
* % ^
.
Sckoihm jMixdpio, hgi uon poteu, amart Utvm awdtta. Soxf dxo fti $m
.
Sck+lio* U.
p&.
Vortutia alndioana doplex eomx*odum percipit:
^
aaper bonis operibus eomoMaiaaiiio alaorior fit* | .
o4 oodom exercetula roprebensas eogiior eaocfi- *
dare, cl poraileutiani agore.
, AvayxACavau
102
** -
Pro ratione progrossus, viu inslUoenda est,

pro rxtioiio viup, proces Deo offerettda sunl.
,

.
Sckalwn 45
.
ln ektatHla ii pbrasin sca elocatkmein speciea; D * - ,
inxtilia ti accuUreni sortem ei felicitateoi; epi- * II
raas, ai durom, I f blelxr, ct irlsiem enarralio* .
ueip.
Sckoiioa 46.
Norcrat qood qoi peccanit connivet non ndnos

"/Ui
qiiam ipae qai pcccavii, judiciam stitUoeat el coa- .
demiiatioaeBi.
Aliud ex Marco.
" .
ttntd in magittrata , opportct ut subjecto

(9) Siippb, 4|uorum curam babebal.
74
715
SCAU PARADISI. - G R A D U S I V
, 41 stiam olBcittiii exponat: obediro recusanii fuiuroinio maKoruai iramincntcs pccuas praedicet, et anto
.
donuoiiet
.
Atiod.
,
Qoaodo damotim onius ad p!nret pertinef, lun
, noft oportet cvncUri et patienler ferre, nequc pro, . . prittB commodain qvaerore, aed nrallorom, v i salvi
- iint. Virtos O M D J qu* ploribo* prodeat, singulari
.
cslititioTei prarferenda.
SekeiionAl.
* ! *
Gogitationea viri boni mediiantar sapientian, ol
.
verba iptiut inuoiinant aodilores.
A/fao*.
*
YirmtibM aniroa; subjectie, anima booaa cogiia* tionoa volvii: viiiis in eadem dotntnantibus illa ma
Ui itidem poril cogitaliones.
/itj\
Sckolion 48.
oV [ ]
Tria suntper qu cogitaliones ia anima exsi * , , otant : aensos, memoria et eorporia eonstituiio;
* oed gravlorca tunt, qw ex memoria proveniuau
9
.

, , *
,
* .
,
, ,
-fl.
, ) ,
, >
* >
, .
Aliud Photil.
Sponteaperireqattdaoi peccaia palribus tpiritualibvs, argameatom el emendaiioutt vit* : iegereiat*
(poBoftvitiotêtperUrbaUoiiibaiobnoxue anims.
Nomoeniaieomnacanfaribasei portioncn tuam
eam odulterU pooeos, boo unqaan ejiciu Nimio
eaim oeom alfeciii fertar in vittam. Qai vicilaffectoo jamanioK) iraoquillut, qaando fratrU peccamm
profert, id dmasob causat (acii, vel t ipeena cortiftt,vel olalteri prooit, xira quaa sidicat, aivo
|pii qui isdt, sive alieri, vel exprobrandi causa, vel
calxniiiiaodi el iaeerandi graiia id facit, nec 103
tiadictam Namioit, uiabco deseratur, effogiet, scd
vcl iUnd ipnoi tceloi iocidet, velcerte in aliud;
el ab olltireprebcnsuset probris affectot podeflei.
Cktytoiofi tcAo/fon 49.
# .
Uga peccanleoi ul propiliet aibt Denm, roec solutmn
, , #
, diflaiito, per irtm Dei arctiot Tindalar. Si ego il>#. , lom litxvero, Deot illum non ligobii; ti ooo ligaroro,
, * insolubitia ttlon viucola maneni. Si emim no
Ovxdkarexixt, non utique dijudic*rtmur . Ncmo
* inpivom*v &**
* , * boc pro cmdeliuie vel iDbomaniUto iolerpretouir,
ood pro ioiiima lonitalo opdoiaqae cxratione el me * D didna aecipial: oed aatie, inqnil, longo lemporo po>
, . , ; , nai dediu Qoaoto, obsecro? annuoi, dttos, iroat Non
, ; '' , , hoc qoBro, oee curotempua,aed aniaue emendatkH
^ ' , nfm.ftancorgo oftendo, ancompuncii siot qui pee
, , * caront, au mores mulaverinl, et rem factan babis
, bimus; nam boc iu nUifiai,nibil temput prodeat.
, * Nequo eoim qoaerimus quotiex, el an volnu sk
. obligaiuro, sod an ligaiuina aliquid profocoiinl. Nam
* oi ilta cora intra breve lompus profuit, et vulnus
, , eoaluit, nibU et, qaod amplios addalur. Si niliil
profuil etiaro potl quindecim annos, curalio non
.
eeaseL Deniqoe bic soluiionis Urminus ealo, sanitas
ol coromo Jum vinrii scu ligati.
I G o r . , 51.
PATOOL.
GO.LXXXVHI.
24
747
S. IOANXIS CLIMACI
Schoiion 50.
Simul, inqiut, omnesimitaii nemo poiest. Quomodoeuim Heri possii? cum bic sit admodum hospitalis, aUer nunquam in publicum prudcat; bic
inconcussus mente, ille inaccessus ; bic posi multos demum dies cibum sumat, illc quoiidie aut
cerle frequcnlius. SupcTesl ergo ut omues iroiiari
simul neniu possit.
Schothn 51.
Vim sine vi sibi iufci unt, qui divino amore vulneraii cogunlur sludere ul placeant Deo, ila ut,
nuilo cngcnlc, sed divina ctiaritate Iracti, uldicliim
esl, suave et lcve jiiguui Cliristi porient irabanlque.
Sclwlion 52.
Abbas Zosimas iia loquebaiur : daemones nbi
viderint quempiam vcl coniuiuelia affVcium, vel
ignoniiuia noialum, vel damno aliquo niuUaUtm,
vel quodcunque aliud malum perpessum, non affligiqtiod ariquidmalieu*linueril,eedquod illud ipsum
non gencroseet forliier perlulerii, bujus vim et conalura daemones magnopere pertiinescunt. 104 Noruut enim quod veriuiem ipsam comprebejideril,
ei siatueril viam mandalorum Dei ingredi.
Scholion 55.
ldem diccbal quod, qui veram Dei viam ei recum
\ere aflecial, dum ttirbaiur, scipsum vcliemcnter
objurgeicl dicat: Quid furis anima raea? quid
turbaris velut insani qui despumant? Hoc ipso
ostendis te in morbo cubarc : nam si sana essce, g
niliil patercrie. Qui I cessas lcipsam reprehendere ?
fratrem tuum accusas, quod morbum libi tuum
ostenderii rcipsa el in vcritate. Disce Dei pracepia : Qui cum malcdiceretur, non malediccbat; eum
paleretur, non comminabatur , sed omnia suflerebai,et dicebat quod,feiquitviveret annos Malbusabe,
neque banc reciam iucederei viam qnain omncs
sancti triverunl, u l nempe ignominiis aflicerentur,
el incomnioda omnia perferrent, et h*c generoso
animo suelinerent, non progredaretur nec paruni,
nec niultum, sed annos duntaial frustra sine ulio
fructu consumerel.
, e
'.
* , \, . ;
, , \
* ; \
, *
' , .

,
, ,
, ' ,
, \ .
?.
' ; :,
, , ,
, ,
, *
, *
, \
.
Tf.
\
,
, \ - , .;
; , .
E i , .
, ,
\ , .
* " dr'
,

, \ , ^
, ,
, , \ , \ ,
, ,
.
Sckolion U.
TV*
" ,
Quemadmoduni qui in mari naviganl, alacriter
aolis ardorem suslinenl, Ua qui maliliam oderunt, D

, ,
amaitt objurgationem. Propterea nauta resistit
, venlii, religiosus viliosis animi perturbaiionibos.
, ().
Aliud.
'.
Hic animim suam pro fraire posoil.
.
Maximi 56.
\
Qui in publico conscssu soni)onum auditionem

pelulanler inlerpellat, baud dubia dal signa quod
, , ' ambitionis raorbo icneaiur, quo occupalus miile , vias ct ambages qiueslionuin el proposilionum ob- ,
.
i i c i i , ut seriem loqueniium abrumpat aul inler
pold.
" l P e l r . , 23.
(Q) Videlur aliquid deesse.
SCALA PARADISI. GRADUS IV.
749
AXio.
, \ , \ ,
\ *
, \ ,
.
Qui veresapit, elqui docei acdocetur, hoc unuin

babeC proposiium, ut ei utilia doceatur et doceai.
Qui vero TIIII videri sapiens ( nec esl), is multa
iiUerrogaos et iiiterrogaltts tantum curiosa et nil
ad rem pcrtincntia profert ct proponit
r C .
*
\
.
Isaaci 57.
Dcfcndcre ct propugnarc seipsum noo cslex
disciplina Clirisiianorum, nec est observaia vel no
tala in doctrina Cbrisli.
Aliud.
".
, \ * , ~
, '
.
105 Contradictio perlinacenmiinmo<tgertim minimeque subjecltii prodii, nno vero argumentum esl
certuni inflati 'aiiimietomnia cnnicmnciiiis, nequaquam autcm bumilitatis cl in onfnibus obedienlix
liumilis cl perfecte obcdienlis.
Aliud.
" :.
Qui majoiibus coniradicit, insanabiiis est.
Ttf.
,
, \
' .
750
A/txrf.
SctwlionSS.
Casiis a cas diifcrt, unde atiud cst cura ministtrit
et casu. Cave ergo liic inlclligas casum, qui a Deo
aeparat cadeidcio, sed illuro qui ad curaro duntaxai
mittisterii portinet.
Duo$ dolot.
Inobcdientiam et sui oxisiimniioncm sen fastui*.
&.
Scltolion 59.
Violcntcr dimovcl a sua consueiadine, lioc au

. lem transampsit per mctaphoram a vecltbiis mo , \ laribug. Qucinadmodum enim saxum uiolare <*t
\ , , - immobile
> . . ..^ per
. viin
..... qnasi nolcns
,. . etinvilum
<;* I U * U U I H vectis
vcuu
loco movet, ila diabolus, qui csl veclis molaris
, \,\ voluntarius , urget t*bedicnli:e subjeclum, caclcrrv
.
" vclut itumobilis saxi naluram babenlcm, hoc
eai, immotam consiantiam, ut ad malum vc) invilus trabatur cl impeltatur (imo qui nec impelli invilu possii,)ul aequilur
u
Scliolion 00.
" !
, \ .
Videquomodomores bonos iempore flrmalos laudet ei comroendei, curo nulli amplius casui olmoxios
aiflrroai.
.

. " , , .
Alind.
Non levo boc ceriamen est ut consucladinem

tuam \incas; consueiudo enim longo lempore corroborata vim, uiplurimura, natur<einduil ei babei(a).
Gregom Theologi 61.
, Q Non recuses peccaium luum aperire ci ennntiare,

\ cum scias quod Joanncs illud abluat, et hoc ipsum
* * ' sk pars poenae. Et Sapiemia docct : Qui celat pec-
, <
catum, nofi prosperabitur : qui vero peccata
, .eon/iteiur, misericordiam Deo consequetur
()'.
Butiii Magni 62.
71
"
^ ,
^, ^ '
; ,
,
, , \
7 4
Prov. xxviii, 15.
() . 581, comtant. monast., c. ti.
Quemadmodutn mciubra corporis nature vincuKi

conjugaia, a corpore avolli non possunl, aut si avellanltir, qux avulsa siml, emoriunlur, i!a religiosus ascela, quandiu ciiin reliquorumlOe^'
corpore conjunclus esl, poteslalem noa iiabel
avelle.ndiab iis, quibus adb-jerei el iuêrUis eoi '
atrilfli
S. JOANNIS CUMACI
751
itit fti te avellat illico morUios ett aninia, et du- * ! ' ctoris sui magistcrio desiituius, tiipoie qai fodof . "
suum vioiavil. Sit ergo bujusmodi ab ipta Verttaie ,
judicanie damuaius, ut qui pluribus maleriam scao* Irm
dali praebueril; txptdil cnim Uti ut tmspemdatur moim ^ tor ,
tuinariu circum coilum ej*$ ti demtratur t pro- uaraxortuT&i .
(undum marW . Uiii eoim anima pcr apotUfiaoi
Ajajdfadelicere coi.suevcrit, omni geoore intomperaniis ,
complelur.
ty.
Scholwti 63.
* Obedienlia priiicipiuni est humilitatis. Nisiquia
enim ttipsum lanquam omnis virtutis experiem , ,
judicei, per alierius manutu regi non potesl. Ctim .
ergo sui ipsias condemnatio animatn inira te coer- , *
ceal, deducil iilam ad obedieitiiam : obedienlia vero 6 , |
liioore Domini perculsa parit cbarilateiu Dei el b- * *
railitatem; perfecla autetn bumiltias omnem ar- . ,
rogaDiiam et aui exietimationeoi exienniaai. , .
purgatus autem ab hoc et aliis bojuamodi vitiia,
fu veise iranquilliiatis, ut par esl, domicibum.
9
Aliud.
AAJe.
/. Priucipiura quidem ei linis eat obodiemia por bofurlitatem : obedientia principium et finU esl bu- * , ,
roiliiatie. Humiliuiis auteai soboloo eol tf aoqoiliius ,
animi, qua perflcU geniiricem tuam, adeoquo po*> .
fectaro facit humiltlaten.
Aliud.
Humilis et obedieng, vitio arrofantia tivo s m
exisiimationis non iervit. Qui liber esl ab bajasmodi viliis ei anirai pertorbaiionibu*, illum omnlno
frui auimi iranquilliute coaUt. Traaqoillos autem
animo maosuetos et roilis ett lotao, i u at et'iav aniaii traoquilliuiem oboaleolia por humilitatem
pariat.
\ ' , ^ \ ,
xo\ ytwf AvEottiov >
^
*.
\

Origo ol parent (raoqoilliutis anbnl eai obedieu*
*
,
tia per bumilitatem, ex qtia uaia osi anlmiiranqnillius, quan perucii pareotem, iia ut perfeciam , *
.
reddat bumililatem ().
*.
Scholion 65.
*0
),
\, ) Tanqoaro in speculo, inquit, teipoam io conscieniia coniemplare,et luas 107 cogiladones inveatiga. , \
Quod si le conscientia non accuset ulla in re, sed ,
lesteiur te perrecle In omnibus sina discrimino .
obedieniem et subjeclum, noo est qood eertiorem 0 "
el oieliorem lestem quaeraa.
*.
Scholion 66.
66
*
Abbas Zosimas dicebai: c ffescinHJS ooa roorUles antari el boitorari, tcd perdidimus prudeft- * *
tiam oostrara. Paululum sustinebit quis frttrem .
suum, quando irascilur aut ab ipso preniitiir, qoi , , , '
paulo post redii ad seipsum revertnt, coguilo, , quod paiientf r allor lulerit ipsam ipotm animam ,
.
ponti pro illo patieule.
f .
Scholion 67.
,
lUoa appellai qui in familia rellgiosa timol vor*
SckotomU.
Matth. , 6.
() Supra Uiem, nist qxod ibi pro pam/f poxat pum Mbollo prateotelo.
754
753
SCALA PARADiSI. - GRADUS IV.
, , c! ^ santor, et quorum aller alteri paret. Si, inquit,
xo\ ^ , ' fuerio lentue et lardui ad reprebendendos alios
\ 4 vot , atque spernendas, virtaiem (qnanlam quaiuam
* tt 61 ^ , potea) lecum ipae, aive leorstm in animo luo
iv ** \( exerce, quamvio neque verbo neque signo cor&, * . oorio Ulam declares. Qood si ad alios damnandos
1% - pfcjecios eo, neqoe in animo qntdem tuo majorem
, \ . , \, * ottia laborem suscipe, ged reliquis par esto
oojolboa. Laboren auiem animi vocaiassiduat pre.
$, .
ioqoil, bxc te in arroganiiam exlolluni, dimitlo
* iotoo, ooe geoos atta. Si
'.
' ^
xftv , vo^ opxtfr * **,
, )
. * ^,
&,
.
Sckothn 68.
Roo eal qood aliorum recte factis et virtutibai
oitaorar: nam eliamsi dignum ctiam admiraiioDO
gooitorem bibeas ipaum, DOH olud salvus es, neqoomojore vel bonore, vel gloria digoior, nisi moribot etiam illxn indtere. Quooiadmodum si impvobom haberes pareoien, non proinde te qooquo
merito eoadeoiBandam puiot, si modo tu vitam
od booeaUlom el virmtem compooas.
Sckolio* 69.
\
Importuoom tileoUum reprebeodil pater, otqood
, **
6 * * in woribas fpurium ot insincortfjn esi, eroendat:
, - ooim fattutei tapercilii esi argumeniom,
*, - pneaertlm quaodo (ailent) ad cctium rouliorum
, aceedii, el ln aodaliute piarium versatur; alte * - n o od laboreo religioooo lentuai ei Urdam reddil,
, * ' pnpoertlai abi ardaan aliquid ool aggredieadwiu.
, Sool ooini qui exislimant dum siolum suacn et
, \ Q privaian vivendi rationooi aeqaunlur, se ordiaen
f , (a).
oorvare; 108 ** ^ privaiva vivoudi ordo ei mooto ooo faeil ad oom qi voro ooodieos o$l. Cootrorio bU commxnii ordo et mootii vigilauiiam
fralomioi aeo oiotoaoi chariuteoi pneatai,
Scholio* 70.
*.
Ab illo luomm aimulatioQe et nalorali quadam
Tt|v' \ ofto , , - eomitato ali novii ttudioin placondi bominibus:
, od qoa (orba qooque accedit, qu* malum vultus
oabitom el flciot morea bomilitatem interpre 0 . , talor. Quoram omniom concursa infloii el elati ex
| I - C H I O eonpangvotur. Qua? paler sane perquam
ftapknler animadverteus, malidam variam (noc
ollo oxodo oimpliccm et ainceram) esse affirnaavii.
B
Scholion 71.
* - ^ Mora animae peccalum ett, ei quamvie, inquit

, , \ (reliogioeus aihleu), subinde peccarit, agat rur * , ooi pcenilentiam, ei nunquain de xnonasierio rocedat; qaoniam (occupando sermonem dicit) ne .
qoo polxsiriu, ubi in lucia cociderii, a acammoto
too loeo certamhds excedat.
ojf.
Scholion 7%.
^
Coustaos animua et immobtli* ad eerturo lo * 4
% om certamqoe familiam religioeam reiioendain,
, \ 6 paiientiani parit. Dubius vero et incertua creat inollt \ oulv.
fldelitatem ul excidat, perpeluasque mulaiioncs ct
iransiliooes a pasloribus el ovilibus (hoc est, a
coenobiarchis c( coeuobiis) eflicerc solet.
(o) Ex Elia Crcleooi emendaia.
755
S. JOANNIS CLIMACI
Syncleticce 73.
7M
tjuemadmodum gallina, quaodo abovissuis incubandis discedil, iila inania ei sicrilia facii, ila munachus qui I O I U B I ex loco luutat, auimain fruclu omni
deslituit.
\\ o / .
" ,
\ * ,
.
'.
Scholion 7.
, \, , \
, \ ,
, , \
\
, , .
Si, inquit, in ignolum inedicum ec officinam medicam incideris, de quibus nec per experimeota,
nec per audilionem quidquam coguovisti; exptora
prius illiue artem et medicamenta, cl tom dearann
aperi illi morbaoi tuum ac spinlualcm exbibe illi
ci osiende obedieniiam, et mandata illius, lestibu*
angelicis ordimbus, exsequerc.
*.
Scholion 75.
, \
Sivc arrogantia tua deprimilur ct fastus et antnii , \ *
elalio dejicilur: hoc euhn esi quod quaerebatur.
.
109
Synclciica 76.
Mors proprie aeparaiio esl a Oeo.
\ .
Schotion 77.
oC
, , *
.
Ubi manum operi faciundo admoveris, lingui

interim psallat, et roens precibug vacet:exigit
enin Deus a nobis perpetuam *ui memoriam.
orf.
Scholion 78.

,
.
Si vis bos corporia labores, qui manii 6unt coelestes, non terrestres libi iieri, communica lucruro
qtiod inde percipis cuni paupribax.
t
Alind.
Qui propter alterius quietem opus suum prrvaitnu omtiiit, exercei charitatem et hamilitatrm.
Scholhn 79.
".
, \ .
C
&.
Si constjesii, inquit, aut cum luo grege, aut cum

aliU nonnullie una vivere et habitare, et animadveuis contubernium tuum illis non utile esse, se~
jmigas te ab illis: praestal enim verborura jacturaro
facere, quam religiosos suos filios pvrders, el aniinae noxam incurpere. Si autem expertmeiuo tc
[], , ,
,
,
, .
,
\ .
probalum et uliiem didicisli cum illis in communi vivere, cole commune contuberimim c l convictom;
foriasse enim contubernabstuosverboelexcmplo meliares reddes.
Aliud.
'.
Priusqoam vitta lollas, audies quid libi cor

inum euggerat. Qualc enim in aninio fundamentum
babes, tale aedificium cxslrues.
,
* ,
.
Carpalhii tcltolion 80.
n \
Per mibi mirum videtur, si quis satur epulis

fttiinmam anlmi traoquillilatem ab omni pcrlurba- ,
lione vUiorum remotam possidere polcsl: iranquil- ' (
lilalem dico, non quai in vi abslincnliaj a pec- ),
calo consistit, lia;c enim coniinentia seu tempc- ^ ,
rantia vocaiur, sed illam quae omnes ex antmo .
etiam viiiosas cogitaiioncs perturbationibus obnoxias, radicilus cvellil cl cx&irpat, qiwe et nundilia co dis appcllalur.
Scholion syncletica 81.

Periculosum cst ad docenduMi progredi eum, qui
non pcr usum cl praxim co deduclus est, et quasi
coaclua. Qaeiriadnioduii) cuim si qms ruinosam et
putrcm domum habel, bospilcs lauieu excipic,
quos ruiua cl casu ixdit, ila hi, qui non priu* HO
bt ipsos valide solidequc lirmanl, el asdificanl,
'.

* ,
* , ; *.; .?:'< ;
757
SCALA PARADISf. - GRADUS IV.
758
. eiiam aceedcnles ad $t aimul perdunt, quos verbis
quidem ad saluiem iavitanl, factis vero et malis oioribus atldciii Cbrisii vebemenier nocent, et Injuria afficiunU
Scholion 8$.
xfi.
Diacoui otticium facil, qui menlcm ad sacra cer
, \ tamina inungil, et cogitalioncs viiiosas ab ipsa pro ' , fligai; dcin presbyteri qiii iueniem roriiiii cogui , lione illuniiiial, el falsam scienliam cxstingtiil; po , slrcmo episc.opi, qui olco sauclo scienlia?, qua
, \ . sancta el aduranda Trinitas cognoscilur, periicit
et consecrat.
xf.
Scholion 83.
Videtur, qttamvis subobscure, loqui dc qtiodam

,
\ c obediente et religioso frati e, a qno hoc per expfri. > \, menlum cognoral: propierea quasi consciuni allo * , quilur, cum dicil: Non oblivitcarii Mius, ctc. Ilic
, ,- ergo cuin multis annis seniori minislrassct, nuof . , , quam bene precanlis aut salulanlis more audivit
, > boc verbtnti, Salvus (aiil $alve), sed a Deo au - divil ilbid animo , Ecce salvus a. Proplcr
, . obcdienliam ergo illius dicil : Elsi a suo magislro
icbgioso nunquam audivit apprecalionem illam, accepii lamcn a Dco scsiimonium salulis: quo magi9 euim moderalor illius illum abjecit, boc magis illum Deus iiUus cerlum salulfe rcddidit.
x&.
Sckoiion U.
,
Uuos producit quibua aliquid imperaluoi est per
* - obedientiam, quorum alter ctim judicaret impera , lam negotium non gratum imperanii fore (si i u
, \ , . fierct ul imperalum esi), sed conlrario line alii
, \, ; alicui ilbid facere neglexil: alicr vero cum idem
" - non ignoraret, nihilominus obedivit et fecit. Quia
(inquit Qimacus) ex bis duobus melius fecil? Re ) - apondemus ulrumque pro raiioiie temporis ei oc , casionis, laudaiulum. Iteligiosos qoippe liro sine
, \ dubitaiione meliu* iacict sinipliciler obcdiendo;
. - cst enim in lirocinio adhuc probandus inler l i * , \ rones; alicr vero cum longo jam diu tempore
; ,
suam alias obftdienliam suis majoiibus rilc probarit, recle ei ordinc faciet, si non obcdierit, magisqueobaequelur non obsequendo. H l Neque euim
ut scrvus vcrbi sonum et syllabas iinperamis, sed ut germanus obcdientix tilius ei amicus, mciitem
patris, speclando voluntalom ejus exsequclur.
*.
. . . . \
,
, ' . , \, , xal
. 01 ,
,
Schoiion 85.
Si cniro ex iis qui pugoanl, dum affliguntur, vicissim edam affliguut; oppugnanl aulem nos daunonea, profecio qui aflligunt nos,
vicia&im a nobis affliguntur : EUdam [eou(r'mgam
inquil, , el non volerunt nare; et ilcrum : Qui
tribulant me iximki met, ipti mfirmali ixnl

ceeiderunt .
Scholion 86.
T#
, *.
\ - D Vocein , intemperanter vivere,

, nonnulli taiilura de Juxoria iuicrprctanlur, ct
, hixu*iosum scu fornlcatorem diciint.
, \ Climacus aulcm nas voccs ad omncm rvLa
, * cogiialioncai iaconsideralam, nec aninsi niotns
\ , \ . raliotie carcntes, ne in opus erumpaiit, cnt't>
ceniero. Senex enim liic caeco memis iinpe u
.
conlra raiioiiem propriam ferebalur. Quod au*
irm se [uilur , hoc dcclaiat.
Peal.xvn, 39.
Peal. xxvi, .
1 1
75
S. JOANNISCLIMACI
SchotioH 87.
Rem, inquit, veriuiem expono, bominem

non damno. Non ex ratiociDatiooe, inquit, damnando illum, hoe dico, sed manifestum animi
impetum ex perturbatione natum ostendo, omnibusque aote ocalos videndum propooo.
74
.
, , , \
* , .
, \
.
xtf.
Scholion 88.
, .
Merito diclam ante pnesidem, quia noo arnplius eral, inquii, pneset iilivs. Moderaior eoim < '
alterioa eonatur dieniem tuitm aois virtatibot , ad cmulatiooem soi oxdlare, quando ex faeiu . * *
quieqae suis dijudicator. Hic (senex qui prs> . erat jnveni) irae mancipiitm erat, diadpvlx* Aprcotf;
auttm dominaa irae. Qoomodo ergo osiendetor
ittius esse preses, a qoo omiiibaa virtutiboo longe
uperatar?
fl
Sckolion 89.
Oi * *
Conteropti nonfaonorantur:quomodo ergo dicic conicmptum ei honoratam ? llonontaai cor- , c!
pore, contemplum fpiritu ; omois enin ddica- ; ,
tut ei mollis abborret a duriiie et morosa oaiara. .
112
Alittd.
'.
Hoc esi, contemptum in tis quae fraitra se
'
aasccaturum speraverot, ei a pnesido suo to>
per iit non deceoler reprebensum.
.
Mard eremila 90.
Boino bomini consiliom saggorit, prout aovit: Deut autem opmlor io audiente , prool
credit.
" ) , . ,
.
AUud tancti DotoUm.
Filiot appoltanl sancli, qnot Terbo tuo a C ot

viiiis ad virtuiem converterunt et irantfonxa- ,
runt. Quemadraodum Aposlolut dicfit: Filfati, '* *,
quoi iterum partutio, quoad (ormetur
i*
woH$
$
9
TT
Ckriilut .
\*.
Sckolion 91.
Cracem Tocat ingrueDiium afllictionani tolerantiam: crqx enim Cbrlsii, eal abttinenlia tb
omni filioso affecio.
Sckoliqn 9*.
LndiscQsaam et orani malitia carentem, ei
aimplicem obedlentiam ei tobjeciionem fratri
proponit Climaeus.
Sckotion 93.
2 ,
.
.
,
.
\f.
, , ,
Sigillum aut bapfjemoni vocat, aut
liam iulelligit, qu omnes animi laboo abeter- *
git: acdiam, mundi ftjgam, qaas exnendo omni * *
ad illum affecta comparatur : gladium, fidem * seu fiduciam erga pastorem saum ; rompbcam, * , ,
voluniatam propriarum abnegalionem : arcum * eu jaculum, preces quibas dxmones aternanlur: .
\or. 2ITI mtlitarem, iiidumentum viiiutaro.
Sckolion 9A.
0 >i qaoiidie ab ee viue sos rationes exigit,
er judicat seipsuni, et vitam sollicitam vivit,
bic opiimus est actionura suaram trapeziia
ctiralor.
'
Galal. , 19.
*.
, \ , :
[f. ] .
.
7*1
762
\C.
Seholion 95.
Qui carnis ctnatn

cuiara io
it desiderio forit,
Qui
facit, ot pro
occasione, injnriaruin erga alterum meowriam
ervat, bic prxter Creatorem creaturam adoral
et colit.
; \ ;,

, -
Scfiothn 96.
, , , ,
*
Meatem circa affecius el vilia obeiraxtejn i*

viatx revocaxl et finnani leeiio pia , vigiliae
psalmontm cantos.
113 Spicteticm 97.
\C.
Oi xoivofty .
.
() Qoi in ccenobii versamvr, ofeedtaitiam ooaallis rdigiotit eiercitatkNiibus ameponi(o . g. jejttniit, vtgiliis, laborfbti eorpori);
iat* ente tuperbtam deeeai,tocfcnrrittloieia
denunliot.
Aliud.
, ,
Roa falliliir tamea roeot, qaaxdo tae O M
, ' teniporo modoque peraglt, aive propter tpoxm
, , * bomm et konestam, vet aftVctom propentio * nem illius alqvc atxdium eetj diligentiaa el
, eonsilium eorum qus talium rerun ra&om el
.
experimenlxin babent. Txnc enim io omnibus
kio siM pUceadi vofentat t deeeplrlx, el penfrinrn qoid ei tpurium damnaitir ei rejif.Uur.
\rf.

, C l
.
w I v
Sckoiio* 98.
Prselanim eei apud eumdem viue magislmoi
accuraiara ei teferum naque ad mortem peraeverore, el non qiucrero indolgeniem aliquexx
12 *t aohiiem.
4/tarf.
*
, , .
Plenavj pericwli est ei perniciosum rcligioait

tvronibos, qutodo eibi pro tao voluoialo dacext
y\Ut doUgani, per ardaa cniai ei praerupta,
allasqoo Toraginos, locoqoo prtttcxli etiiio inaJDioeniia deferontur ei ambalaal.
\9.
Ez UMoro Pelmiiolo 99.
', ,
Dixciplina religiosa (amioe) outnixm Dei pne ; * , - eeplorom imilalio ei reccplacutum etl; abom, , , , , ni onim ira, improbiuio, fasla, avariiia, sui ipsins
, , anore abhorret, obedienliain cotic, omnibna in * , tervil;a corpore proraot aliena eal, ac tpiritae
, - duntaxat propria; linguam ad graiiarum aciiooem
* , pronptam babet, od preoeo tililero, od maledicta
, , \ :, 0 immobilem, obaeqaio cuncU ficii; ad noder , - toria notum facu, qoem et lempus, et labor,
- et divinut cakulue od aacne praifeciura? gubetv
aacola collocavit, al qni vefttorum lurbinea ol
iapetos eognitoo babeat ot evi&ei.
'
Sckolum 100.

EUenim qoando Israeliue ia Detnn peecorual,
, - dom viiulam faccrem ei tdorarent, el a Dco
ad ubimum exittum et inlemecioaem damnali
, , $ escool, tunto pro illis Moyao ot ad Deum cla , * , ,inanie : Siquidem iUi$ oimitlii, koc peccnium
* dimiUe, aut , m* quoaue ex Ubro quem
siathn Deum propilium H 4
* , . " tcripiiili, deU
w
Exod. , 32.
() Vii . Riw., . 618, 1. , . 9.
S. J O A N N I S CLIMACI
704
liabvit proplcr Moyscn, poenamque evasiL Quau- \ \ '
, \ ,
do autem Datban el Abiron, et soror ipsius
Moysis llaria in Moysen cleiiqucrunl , suppli[/". ] .
c-tutii siiu; ulla mora dcpeiideriuil .
.
5. Jdaxmii aliud.
,
Noti reeipias calummam adversus rcligiosum
,
patr. tuuni, ncqiiu ralumnialoiis
ipsius le
, \
aniKino cl bencvnUim ostcudas, ne italuin N u .
ob seniioiies luos lullal lc ex terra vivenI um.
\.
Scholion atiud.
'
Qiti fodil proximo suo foveam , incidii
, \ ,
eam, vi qui biqucum appendit modcratori <uo,
\ . " iiupiiis i s c d e r a i u s e s l falis ; proinde idem
\
judiciuni suslinebil c u m J u d a , qui btnefaciorem
et lnagi&irum suum i n uiauus Iradidil impioruin* .
763
A O r u S '.
CKADDS V .
acntrala et sittcera pauilettiia, in qua sanctortim el pwniieniium norum vila faclaqnt
deilaranlur; el de carcere (a).

ir *
.
9
PaHiiteitiia esl revocatio baptistnaiis. Poeniten . ,

tia esi pactuni cum Deo inilum dt viia (priori
\ .
cweiidaiida), et meliorc iiistiluenda. Puemletilia
.
esl procurairix bumditalis. Poeiiiteniia est om- .
iiitim gaudiorum corporis peipelua a!>dicalio.
, \ Puuiileniia est sui ipsius jmlex , ei sccura sui
(i). ,
tpsiucura. Pocnitenlia est iilia spei, oi abncgaiiu de- ; .
spcrwilionis. PiBiiilens csl reus ab omni infamia liber.

. ,
Puemlmlia e4 rccoucdiaiio runi D. per bonorum
.
operum peccalis conlrariorum evircilatioiicm. Pce- g .
niiciilia ^bl coiiecictUiae rcpurgalin. Poenilentia C K |
.
volunlaria oiiniium attbciioi.uin lulerautia. Pcemieris
.
rsl () casiigaudisui ariifex. Panilentia esi
, \ 115
gravc lonnciiium venlris, el auimoe ia forli
. , \ , \
sciibu objiirgatio. Coitcurrile, acccdiie, adeste, au, \ '
dihr. Kxpoium vobis qtiotquoi Denm ad iram pro, \ , vov-aslis, oogiie coctum, videtc quauta ad cxemplum
.
* i salutcm aliorum Deus osleudoil aiima3 inea?.
^ nairalioiiem de ahjîis, [igtiomiuiosis, conC!v. * , ,
lemptis], wd oiuiii simul honore coleudis opei ariis
^; . \
(^ praeponainus, et honoris causa primo loco
/, .
toilocemus. Audiainns, observcinus el imilemur,
, ,
quicuiiqtic pcr fue iam pecrali ruinain coucidiiuus.
6 *
Ib-surgile c l consistile qiiicunquo per peceaniin
.
col apsi jaceiis. Allcndile, fratie* niei, verba mea; \) \ incbiiatc aurem vesiram. quicunque vullis Deuni
\ Trv ) voliis pf.r viue eniendalionom rcconciliarc. Cum
, iiilciloxissom c%o iint^cillis liomo esse quamdam
: , :
raiam cl inuîlaiain a!>joMissin)anK;ue vivciidi ra ! [ ] , iioiictn quorumdam , qui in piivalo v.i soparalo - * \ , ,
qiiod.un loco , quem c:r<cicm dicunt, dcgtint;
.
6ubj:c(o laincn
alleii quod supra laudavi [sau\ , \ clissiino' sidcrum sic! <AVMWI*} . t l adVue ibi mo , , ,
Num. xvi, 1 soqq.
() Ilupis
S
soparftii
Hi(ToiiymfMr.i:faT.
* .* .
*,
20.
mwÛiii
m.nli<i ab
sd U.'gi!an .s. I V I i o n i i i , ai(-
prins diclum Tanobum, posioa Meianceam.

Vide Alarduro Gazaeum ad Cass. p. 555.
IMIC
765
SCALA PARADISI. GRADUS V.
7CC
& ; , rarer, rogavi sanciura illum prasidem uti milii lice |& , \ ret sedero illani coram inspicere. Ccssil precihus
\ mets ille inclytus coenobii unlislcs, quod nollel me
, ulla ralione oflcnsum. Curo ergo ad looum ifl:mi
. poeniteniium , imo vcro ad regionom higoiiiiii-r-i
(carcerem inquam ) veniss- m {b), vidi itivera. *i
/ , fas d i c m , quae, uti solcl, bominis iguavi nuius
, \ - non vidit, ct inertis aures non audicruni, qu.rquo
[] , in cor pigii non asccndcmiil, facta , inqu nti , <
* verba quae Doo quodammodo possint vim .: n ;
\ - Sludia cl babilus quae clenientiaiu ipsius ialiui * , \ flectanl. Vidi 116 qwosdam ex inimcetilihiis illis
' \ reis lotas noctes ad usque mane sut> dio unmotis
() , pedibus slanles , cl miscrabililer cum somuo it ua tura luctanles, viqnc bnjus penc fracios, dum uul, ^ \^\ peniius quielrm iiidulgcronl, huo seipsos
, graviler adbuc objiirgarent, el conviliis insupcr ct
, , conlunieliis excitareiit. Alios coclum inluenins, el
, , illiuc opcm cum lamenlabili voccgciniiuqiie implo , ranles. Alios itcm qui iu precibus perstMerabaut,
nauus post lcrga scclcraioruni ritu revincii vuiius
, (4) , allo niocrore confusos bumi defigcbani, ut qui se
, , indiguos jadivarcnl qui ccelum respiccrciil, niliil au*
* \ sos loqui, nec illam vocem millere , noc prccari,
, Deuinve pra cogifaliouuiii lurba et coiihcicniix ire, pidalioue el ignominia appcllarc, non halxinUs quid
, \ ei quomodo dicereut, iiiidequc prccum cxordia du: (5) \ . ccrenl, icd solam aniinam ralione confiisain men * lemqoeDeo, pleni lcncbris ct subtili quast dcspc (). 01 raiionc aficcli, represeulanles. Sedcbanl alii buiui
4
iu pavimenlo
supcrfronlibus
cinerein bumum
et saccum,
genibusque
\

(6)
vultum
tegebanl,
ferientcs
: alii
, assidue pectus lundebant, anim susc btainm pri. mum vilamque prxlcritam ( quam cum virlute tra . duxerant) rcvocanles. Ex bis crgo alii pavimenlum
\ - lacrymis inuudabanl, aiii lacryinarum fonle desti lult se ipsos diverberabant. Alii lanquam 117 bi
, funere auintag suas lamentabanlur, nec inagniiudi[ , neni doloris peclore polcranl coniiii^re. Alii intus
, \ (leonuni insiar) riigiebant et spiritu fvcmebant,
- scd inlerim strepitum lamentorum reprimebanl,
- quamvis vim dolori noniiunquain non potucrint
, \ suslinere, 6ed repcnlo in aperios clamorcs crnpe, \ \ rinl. Spectavi ego ibi quosdam eo corporis babilu
(] \ . ac sibi ab
ipsis cxcessissent, el allo inoerorc de; \ tixi ad sluporcm animi et aaeriiuiu silc>iium rcda * cti esscnt, lenebris animi allissiniis confusos, el ad
, omnia viUE oflicia vclul stupcnles cxônsos :
. cailerum animo ad exlretnum humiiiiatis gradum
, demissos , ei ignc moesliliue lacrymas cliquanics.
* Spcciavi alios qui capilibus in tcnain prounssis
() Male transtulil bunc locum Camalduleiists,
quatido illa v*rta Ctiinaci iulerpreialus csl : Sdpsos mherabilUer lamentabantur;
Adi Grelsernm Ub. i . De diiciplinis, cap. 10. p. G5

el seq. El Apologclico, lib. i , c. <3, p. 152, De /Jisciplinis Croscornm.
meiius velue inlerpres : Seiptos disciplinn verbet a- (b) Noia opcraruin lapsum apnd CamalduloiK.Mii,
banU uti ei uos diverberabani; naai el ubipro rci)ionem lugenlium exaraluin rst, <1.;;
nuiiqiiam valei, quod lamentor vel plaiô, ii. ftigiomiuiu. , v&\ I O C M ^ > * M I
se<i , JOV , verbum nicditiMt nfjio lugenlium, nou religionem fugienlinin; qui
aliquaiido iliain vim habel, ut plango vei iaYiicniQi- i;t mn iiiulfos auciorum passiin libros oûpavii.
significel; vcl - activum nunquan;.
76*
767
S.JOAXNIS CLIMACI
inediubaiidi sedebant , csrvicesque assidue mota- 25 :;, (7) ,
bant, et cx imo pectore ei intniis visceribus rilti ; )0 * \
leonam rugielvatti el ingemis<ebaiit. E \ qtribus alii , \, . ' ; (8)
veniam omniuoB dtlicioruin spei pleni petebanl et ; [] \ , \
obsecrabanl : alii ee indigitoa vcoia ex allissima
bumiliiale judicabatit , nec posse pro deliciis suis , \ Deo respondere vociferabanlur. Noanulli ut hie , *
pamaa darent, ei ibi graliam mieericordiamque ^ *
conseqtierenlur, rogilabant. Alii timiil oncrit coe- ,
scicolue gravitate depressi, et snpplida seterna de- ,
precabamur, et iitdignos tt-meii * caslo sincere *
proclaniabaDt, ei duminodo boc, inquiuot, lat, , *
nficit iiobit. Vidi ittic aniroas huiailes fontritas,
et onerispoodere deprestas, qiae saxa ipsa verbia . , ,
et voaferaliontbus H g
ptecibusque ad Detim * []
fasis ad teoxom coimiiiseralionis posscnt flecterc. , ^ . '>
Naianlibut quippe pronisque in lcrrani capitibug , \
dictitabanl: Ita sane non ignoramue, sed probe , \
aovims noo deinctps oroni poetaa et aupplicio ,
dignitsimos, ei xierito eanc; nou pouamue eoim .
pr Mnmero el miiUitudiue peccatorum noitronim ,
salisfaccre, etlamsi totus mondos convocaios no- , \ ^;
btscum plangeret. lllud notii lotamus, illod de- , precatnar, USxd deinceps nnum obte&lamor: Nc in
* futore luo mrgua xo*, ne&ue tn ira ixa, %ed miscriconiaA conipUs aoi . Satis cnim nobis cst, ei a * \ ()
grtviaaima lua eomimraatione ct inexplicabilibus , \
et reconditis eupplicii* liberemur. t l enim omni*
prorsos pooiia nobis remittatar Teiiiaqoe donetor, - \ ,
peiere noo aodemits; qva fronte emm id audrantus, \ \
qui voCum sanctum violavimus, el post priroani cul-
parum omnium gratiam pro singulari tua clemenlia . ' ,
(aciam taro foedetaqmiiiaviimis? Erai ibi, erai, - , , , ,
xinici, vere ibi clareque vidcre Davidit ver!a; spe- , * , , . 01
ctare, inquam, afflictoe, ci curvaiox otque ad ttnem * , * *
loiius viue, qni loto die coiilHstati incedebant , * , ,
olentibus jam el eorruptia pulrefactisque eorporis .
r icalrfcibas, nt qui nullam corporis curaro habc- , .
rent, et obliti eranl eomedere panem suuui * et *
poium aqnse lacrymis et lletn misoebant; pulve- .
rem et cinerem pro pane comedebani. Ossa cuti ad- , ,
bserebaot et ipafi Unquam exarueranl": nec *
aliud apod illosaodire erat,qaam hojuscemodi voces: ,' *rJJ ^Vae, f&miaeris nobis, 119 iteniroquc vaemiserie ,
nobis; meriio, nerito; parce, parco, Uomine. Alii D .
damitabaBl: Miserm, tiieerere.;Rarsuealiimi8era- ; ; ;
biliai :Igti<Mce Domine ignosce, aiullasvenixlocus. ; *
Vldere erat in illit lingaatardeDleselproriiucanum *
ex ore promissas. Alii in graxi solis cslu te cracia- ; ; baol; aUi frigore se lorqucbant; alii coro modicum 0; ; ;
quid aqe* libasaeni, desieruni, tanlum ut ne siii cne- ; ;
careatar; alii <mm panem guslaasenl duniaxat, illum ; ; rurtus procalabMrejiciehant,seindigno>diclilanlee ;
qui cibum bumanaoi sumereni, qui bestiarom opera .
exercuissent. Ubi signum apud illos/isua? ubi oiios ;
if
Paal. , 2.
Psal. , 7.
7' ;.2-'.;
Psal. ci, 5el ! i .
;;.'/^
WJ
SCALA PAHADISI. - CRADUS V.
7
; . ?v * \. - ^ fabube ? ubi ftii!iiiiis faror au! ira apud qoos jam
; \ ; . 01 netciebatur iiirum adbuc inter bomines essei
, i n i IOCXU? adeo luclas seiernus omnem in illi inre
* , * " mottitn exsiinxerau Ubi verborum coucertatio? ubi
, , , fertse? ubi niiuia loquendi libertas? abi cura corpo , . 02 *
rift?obt vesitgium vaoae gloriat? ubi dciocep* deU , ciarom apes? ubi do vino cogitatio? ubi vel pomt
9*. " * gtistatio ? obi colin et oll* solauuin? ubi gtil* ille , 6\ . " * eebra? omniam boram dcineeps in omni presenii
ol *
viia spes ap*4 illos pcnittis tabiala ci deteta erat.
*, $ , , Ubi cura inlcr Hl>* ulla remmfcxpjanartim? xbt ju*[*)9 . 01 * * dicaudi qucfxcnnqtie atium Itbido? Nxaquain. Sed
* * * hecapod illoa pcrpetao iageminabautur, bme ad
.1&* Domiraom
;
illi Tociferabanlar. Alii qaippe pectns
" - gravitcr lundeittea, perinde ac si ad cceli rUareni
' ; liniiita ad Domiaxm damitabaot: Aptri nobit, Jx * 8' 4**> 120 P nobit, qaando tiobis ipsi percatis
; \*noatrie forcs coeli occluaimtis, apcri nobis. Alii di4 ^ ; - Cliiabaitl: Oitexde uobii soloiti faciem tam, el aa/rs
, , trintu* . Alitis : lUxminore mtoerts fat tx f* * * ueMt ei umbra moriu uitnl **. A I N I S : Ciio antici
; ; ; fBKl not mhericordiw ixa% lhmine, quoniam p
, , , axia aVfperorimai, amia defechami waU* .
; - Alii dicebam : An Dominua ilerum apparebii avpt*r
; - noa? Atii vero : Nxm uaaiiwil axixta aourm afuam
| ; , dehiii infolerabiitm*! A&ius : Num comioiabitur
; ; ; ihminui iurum $uper xoi ? Paiaaae axdietxus
; (9) LVomiaam dicenieM uobia vixcolis ftooolubibbus
, aflrictis : Exiie; ci qxi in carccre pcaniiexti^ tede*
. ; ^ tis, Laxamini adelictis . pemrami ctamor x#; ; ' $ur ad oure$ ejui ? Onnes porro waaiubanl prm
, - otulis semper mortem deligentes. Ecquid, inquic/ , banl, nobiscura fiet ? qot aenteniia in nos profc ro^^ * ; - tur?qnis finisviue nostrx? Eriloe reditus abcxsi( , > lio iii coeletlcm patrian? Eriine apeo veni tenc ^ - bris coofuaie, abjectit, reis? poittilne deprecaiia
, nofttra adconttpccitim Domixi perveiiire? An roerito
, rejeciaest, abjccta et eum ignominia rvpudiala?
, . Utmm admissa potuit aliquanluluoi judicem pla*
[ ] , Care? quantum proieciif quaiilum profait? qaid ef , , , feeit ? qaando ex imparo ore cC corpore cffusa est,
; ; ; noo magnara profecio vim haboerii. An judieem
* , aobis peiiliut re^nciliavil ? an parum cl aliquaniu * - kiin duntaxat? An dimidia vnlaerum pars iautum
; \ - > curala : nam ingemia profecio multo ainlore et
, * . ingcnti laboreegcnt. 121
sngeli caaiodesad
. \ * \ nos latidem rediemal? aii adbuc procul a nobis
, . (10) - absuni? Nam quandiu illi dedigoaxlur adnosacce , dtre, omnis conaius et Uibor nosler inanis inu . - tilia 4 si nobis : necenim apetett libertaiit, nec vim
, * , , * 0fideiiiue babeU preces oostne, nec castnm afa \ , rvm reinigium,quibos evoiare poasiot ad Doiuinum,
* - nisi augeli notiri nobis ileruro familiares has a no bis obUtxs Domino repfttsenlent. Alias saepeuu* * , mero aabdobitaDtet inter ae qasrebani, Proficw
, \ . isus aliquid, fratres? potiemttrne volo nostro ? Ad4
r i
iT
91
P i t l . L X X I I , 10. L u c i , 79.
"Job.xu,ad.
i T
Paal. L U T I H , 8. Ptalcxxm, 5. Job.
XLII,
I I . I&a.u^
771
772
S. J O A X N I S CLIMACI
.
* oi \ !
; ,
: (!!) , '
* \ ,
\

. ;
; ^
\ ^, \ - .
6 ;
;
; \ ;
, \ ,
.
, , .
, ,

*
,
,
, . ,

,
.
, , , (12)
, >
' ,
, , (5
,
[ ]
,
.

. ,
,
[ ], *
, , ; ; ; ;
" (13) ,
; ", ;
, ; ,
; ,
; '
, \
;
,
,
;
4<)\ \ *
\ * ' ,
ntiilitne prcccs noslras iterum? ileruinne aperit j

iiobis? A J qiue a l i i : Quis, iitquiunt, novU, ut olim
fialres noslri Niuiviise d i c e b a n l : An convertatur
ftominus, cl ab immani illa pocna nos liberet? U l ut
sil, nos uoslrum faciainus officium. Et si quidero aperucril nobie, bcne est. Sin aliud visum i l l t ; nibilominus benediclus Dominus Dcus, qui merilo nos
exclusil. Eniinvero peisevereinus pulsando nsque
ad iinem vilae ostrac, fortasse propter imporlunitaiein et impudentiam uostram aperiet nobis.
Ergo se ipsos cxcilaudo diccbani : Curramus, fraires, currainas. Opus cst enira cursu, el cunlenlissimo cuisu, quaodo sanctam socielalem nostram
descruimus. Cunamus, neque inipuro ct asrtimnoeo corpori noUro parcamus, scd maciemus car- ^
itcm nostraui, qucmadniodtim illa mactavii animas
noslras : quod el faciebanl beaii illi ad illum carcerem damnaii. Erat videre in illis gcnua, qua cx
assidoa gcniculalionum consueludine callum obduxerant: oculos exesos el dcpiles, aliosque in
sinus capilis recedentes : genas 1 2 2 babebanl
saucias, c l ardore ferventium lacrymarum adustas :
vultusque pallenies el cmaciaias facies, niliil a
morluis, ai conierres,differeiiles; pcclora plagarum
iciibus Hveritia, el e crebris pugnorum vcrberibns
rruenta, sanguinift ex pectore rejecla spula. Ubi i l ltc fociii qtiicli posilus? ubi mundities, el adversus frigora veslis iiiuiitmenliini? Rtipta cl lacera
oiunia ct iiiquinata, aordibusqne vcrmirium scatentia. Niliil ad horura patteiuiam obsessorum a d - <
monibus vexatio; nihil niorluonim luclus; nibil
in exsilio dcgcnlium calamitas; nibil supplicium
parricidarum; uihil revera itlorum poenae, et inflicla lormoiita ad volunlariam borum casligaliouem
carniflcinam. Rogo, fraires, nolile puiare me
vobis fabulas narrare. Rogabanl illi saepe cxiinium
suiim modcralorem c l judiccm, paslorem, inquam,
el angcb-TU inler bomincs vmaniem , et pelebant
uti collutn numeUis et caeieris, manicis bracbia congiringereniar, pedes lippo et roborc reorum rilu
inclndereiiitir, nec pnus inde expedirenlur, donec
sepulr.ro iitfcrretiiar, imo nec sepalcro se dignabaniur. Noquaquam cnhn, nequaquam reltcebo, el
b&nc vere sanctorum illorum ndserandam bumiltlatem, ei bumdliinam in Deom cbaritatem ac poe*
uiltid.nem. Quando ergu aliqui per morlem ad Doinimiui craut proferiuri, ad incxorabilc judicis Iri!.i:nal $i.<4endi, tuin ox inclylis illis in loco illo poenil-i liai dc genlibus civibus, quando quis ex illis se in
1 2 3 valîtidinario deposiium videbat, praesidcm
uliiin eximium per jusjurandum rogabal, ne se
commiini bominum scpultuia dignaretur, sed more
-rrcudum , vel in flumen abjiccrel, vel feris in agro
d<voraitdu?ii exponeret. Quod borum antistes, prudci.li-v ltnnen, prer.ibus illoruin obscculus saepcnu.i. : M : Irrii, jussilquc omni cxsequiarum, r l precum
fu.;cl rium lioiiore privalos ioras projic. Sed cnini
99
9 9
Jon.
iiJ.
9.
773
S C A L A P A I U D I S I . ~- G R A D L S V.
771
,
, cxirema viUe bora cuipiam itniiiinciil?, ium v r . o
; , , tva uale, et qtiam ircmeudum miserandumqiK: spr, *
claculum videres. Nam quamlo socii poeiiiiciitia*,
. \ '
alii;uom pwccdercse ad morltun scnsciv, sibi adhuc
. , , pra^sciileui el seniienlcin, onuics in orbem ciiciim\> , ,
slabant, siliquc icsluanles et iuclu moDreutos , ar,

* . 01
denlesque dcsidcrio miscrabili oris babitu, trisiiipie
, &
scrmone capila agilaules , jam dcfkifiilfm *uu>ma
0'\(
7 , 01 comimsrraiioiic proscculi cogiiabaut: Quid e s l ,
; '
frater et commililo noslcr, qtiomodo babcs ? qiiht
;
riicis ? quid libi spei sup^resl? qird aenlis ? assi ^ ^, - ;>
cutusne $ qtiod taulo laboie qtia?*isti ? an liondum
:. " etiam? Iiignissus es lum saluiis, au udiitic flu , ,
H u a i i s aniimi? alligisii inriam, au
rrnsi? Con ? >, TJ
cepibtiric cerlaiu vcni ; sp.un an adluic ir. ancipiti
\ ^ salus lua pendet ? doiialusiic es libi rialc, an adliuc
* \ ,
lumuûaiihir, ct lorqiu.Mit le cogilaiioues Utse ?
,
illusiraiane mens lua ist coclesii luiuine, an adbuc
[] ,
confusa lencliris, et iguoiiiiiiia baiicl iu nocte?
. *.
accopistine vocero aliquam libi in cord* respondun ; " tem : Ecce$anm faclut, e* ; aut, Remiuuniur tihi
, , \ . peccata lua ' ; aut, Fidei tua te talvum fecii ;
\ >.
aul, fortasscillam terribilciu adfiuc senleuliain aud s,
\ \
124
Convertantur peccaioret in infernum ; e l :
/. "
Ligaie munus tt pedes ejus ;
: Tvllainr impiut,
\ , \
ne videat gloriam Domini .
Quid rcspondes oiuni \ no, fralor, dic nobis, obsecrauitis te, ut et nos
. sciamus, qua: nos sors cxspeciei. Tuum quipp* viljc
, \ ,
lonipus jamcflluxit, quod in omuem a:terniialem non
, - ^ reililul Ad haic alii morieutium d i \ e r e : Beuediclus
, *;
Dowiuus oai non nmovit oraliouem meam, el miseri, \ ,
cordiam tnam me . Alii vero ileiuiu : Benedi , \
clus Dominu* qui non dedit nos in capnonem denti , \ > ,
bus . Alit auten adniodwn dolenier rcspon
dobanl: Forsiian pcrlraiisivii auiroa noslra a . i i a ,
nim potcsialuro iiilolerabilem aquam ? luccrli ad \
Iiucsalulis ei auxie cogilanies, quid ia il.o ire ,
mendo judicii tribunali iuluruni essol. Aiii vero
.
imiko boc Iristius rcsponderunt : Va?, iuquiebam,
( 1 5 ) , aniniae, quu; voli sui proressionem non iuviolatam
,
custodivit; bac in bora et soia expericiur quid ilii
,
sit pnralum. HSRC ego cum apud illos coram spe . "
classcui c i itudisscm, parum abfuit qidn nicain ne
, ,

gUgeiHiain cum iUoriun paiieaiiaeladliclioniMoin ; U parando, despcrarem. Nam qualis erai ipsiiir
loct aspeclus habitaiio ! Tuta doinus obscu.a < ( iv xttl '
(16)
nebiicosa, tola olt-nscl ioiens tola sordid.i ci>qi: ;
lida, CaYccr eniin ci (!amnalorurn crgasiuluiii , it;>n
,

, immerilo appcllata esl. Adco ul sobus \o< \ co.jiem

plaiio spccialorem ad poenilentiam ei luciuiii inci ;

taret. Enimvero qux aliis 125
g
iutolcra >, \
bilia vidcnlur , hxc i i i > qai virtutis ei foelrstium
() [, vel ] -
9%
9 1
9 6
9 7
9t
,e
99
r a v
9 h
4.
9 9
* Joan. , U .
llatlb. . 5.
Lnc. , 12.
* Psal. L X V , 20. Psal. c x x i u , 6.
ibid. 5
9
Psal. ix, 18
9 T
Matih. xxn, 5.
9 9
P*al. XMT.
() Omaia Grxca exemplaria mss. Iiabcnt,

, scil morlui nou ploranl. Proiiidc resciipsoriin p o ,
(vocantur enim ) vel scl
n
9 9
niagin a r r i d f l , cui s c i i p l u r a , similiin \<H s

il syllab.iriiui f.i' : a il, qnod ., \<\ moLiliS fii, ui - -., U .
S. JOANNIS CLIMACI
TTS
775
gratiawm jacturaitt ftoertiit!, prona iactliaqoe , xa\ [ ]
swil. prompie suscipienixr. Anima quippe, ; <pue l priori Det fatuitiaritato ei Adttcia repulaa 0; \ ;
ett, ot spe beatx* tranqtiillttatU rectiperanda cici- (17) ( ;
dil, f ignxqii castiiati violavit, ei Ihcsauro tlivi- ;
nanifli gratiaram pobala etl cotlesliquo rotiso- (18) ; *
^
[]; *
lationo privata, pactum Domini rescidit, et ignem
pr*tanl:u lacrymarum apirilaaliumexstiniU, doni * ,
bornm otbiuum memoria percelliltir, ei ingenti do- \ , 4/.
lore tancinata eonvulneratar, non aftlam eummtnio- \ , ,
ratas atipra laborca promptisaime ftuscipit, sed * $ , scipsam religiom exerciutionibas pio macure co- ; ,
jiatur. Si taineu 11 senl in illa reiiqaia, scin- \ *
tilla? divint amori ac limoris Domitii. Tales erant , \ .
reipsa beaii isii. Hrc emro animo versaatee, ei al- , & ,
tUsimom virlolit gradum, tx quo delapti sunt, , vot ,
apad ae repulanies, idenltdem dicebant: Memorati / . '
tumut dierum anliquorum *, ardeolisque illiits
vir-.
Ixtis oostra. Alii ad Deam clamitabaut: Ubi ,
numkoriimtum , Domim*, qrm ostendt* . sti iti veritate laa ania* noilrx ? Jftmor etlo op- , #1 iokori$ iervomm iaorxm \ Alios, Qxit x#
,
pox#f jeevxdxm ** dierum prtoroM, rx- * , ; ;
fodteAal me Deu$ quando $ple*debat Imcerna
/x- ; .
minU ej*% $*per caput cordis mti . Alque t,

k prbim
, \
aancuorts vtlatittdta in nemoriam revoctbaal,l , ,
et rita iafioceatiam parvutonrai plorabuodi dicebaid: , *
Obiprotfln Dox4raniA manditia? ubi per banc cum . ' ,
Deo famiUarUas el fidxcta ubi duloea |iro aroa- , *
ria lacrym obi tpea perfeciiftftims caatifatit el ", , , 6
,|#,
fJT*" * " '
""-t
t v
-.-,. w~.
-.~
xa\ , \
libiiis ? ubi fidea erga pattorem ? ubi vis efficacia , ,
precum ejtif in nobisTEvanuerc, periere hmc omnia, ,
el Uitquam nunqnam via,ei qoasi nunquam omnino *
fraisieBl, defeeeruMt, delela sotiletexstincia. Atqao *
hmc proloqaexlea plorantesque optabani, abi a malo \ . , .
daaooeoceopari et torqaeri;alii Doroinuai precabatv , * tr, ali aoorboeomiualiaea epileptia corripereoiar: (19), , .
alii obcscari, et fojdum naiseraDduaiqoe natune \ , )
KMialnim, paTtemom tc speciacalom fieri capie- ( 9 ,
W o t : alii nervoram tlupore percati, ei paraljii ,
dlaaolvi, daaodo ue futora inferoram suppbcia ,
exporiri cogerenlxr. Ego xero, amici, netcio qoo {
pacto libena votent ia Ulo lucias ergatiolo detenlas, . ^
ici penitas tam oblitut, et ationiuis quaei a poie- & , *
Ule iueniis prm ttopore totos excesal. Sed enim \ *
revoeanda est, aude digressa eat oraiio. Cum ergo , .
ID illo carcere ad Ineeaimuni osqoo dicm moralut
ctscm, iliis prorsu* disaimUis el niuiine ferendtis, , ^ ,
ad ittelylam ilbtd ccenobiam ei aiagnaiQ prssuleoj . \
reveravs aam. Qai me intaitas,
ctiin aliam , \
prorsus a prioro el velut aiionitaai avocaiaroqaea * \ (20) ), |^
reuKilMi vidcret, facik rationem causamque sluporit, ; .
ulpole 6apicnii}>aimus, asaecatai: Quid esl, inquit^ ,
pal< r Jojnncu VidUlinc esiixie Uboranlium cer- ^ , \ laoiina? Et vtdi, inquain, PaUr. cl drmiratus, - -
beatiores preJicavi cos, qui Inpsi MIIIC, ct suas , \ r
Pml
CO.II,
5.
Plol. , 50.
* ibid. 51. Job i i t x , 15.
777
SCALA PARADIS
; , .
* []
, ,
* , . \
, , , *
* , \
. ,
, , ;
*
, , .
,
, * .
, ,
[, ]
, .
,
,
[oxopxiag]- *
* ,
, * *
) ,
, (22)
[] ,
* *
[] & ,
[. . ]*
(25), *
, .
, \ , [ ] ;
* , ' '
. ,
' ,
*
, \
. 01
*
, ^
. (2) * ,
, ,

. '
* , \ ,
, \
. ) ,
. (25) , *
Pfal. xc. 12.
Marc. ix, 22.
. -GRADUSV.
778
cnlpas ita dcfievcrunl, iis qui non peccarant, ei
oeipeos non deploratil. Pcr lapsuin enini a 1 vitam
milli amplius periculo suhjeciam rcsunexeruui. l u
cst, iuquit pras*l, el lingaa quae mentiri nescit,
cxposuit mihi hujnscemodi facturo. Ante decem,
inquil, annos fuit hic ex fratrum numcro quidam
lam piua, soJlicUus et religiomx aibleta, tamque
ardeas sptritn, adeoque i a l i i , uti coniemptaius
ipsun tremerem, ac vehemcnter invidiam bosiU
adversus illum formidaren, ne p nimio et prneeipili cursu, o/fendtrel ad hpidem pedem ,
qeod iis nsa venire solet, qui coiiteniius ambulare
aolenl : quod et huic accidit. Ergo post casum ad
n.e roversus aero vespere vulnue siiuiii nudat,
o&trnditque, tl qnftrit emplasimm, ustorcm ct
cauleriitm vchemenlisftime afflidus posoh. Dem
quod dignns commiseraiione xidereiur, cum animadvcrteret medicum miiius severa seclione uti
velle, bumi abjeclni pedesque mto% complexus,
largo lacrymarxn imbre irrigavit, precaius uti ad
carcereoa illum qoera vidisti daranaretur. Ctaaiitabal enim : Impossibile est me illac non prolicici.
Vi ergo mifrericordiam roedici a<l Mveriuteiu transIxlit, iu se cogret esse dururo, \2B
a i "
9gris perranim el exlra omnem luuro el morcm
videre esi. Dkloergociliusad poenitenles properai,
coUegaqne elsocbia ftt laborum el dolorum. Vulnoratasergo in corde dolore Uistiiiae taiiquam gladio
exdmno ainore, ociavo posl die migravii ad Oominum, cum prius petiisset ut bonore sepulturae pi i varflar. Sd ego illum buc rcporlari curavi, it ui
ninitno indignum ûis, in palrutn coudiiorio reponi, ul qui poat seplcin scrvhulis dics octavo in
bberiatem sit assertu*. Et est qui cerlo c< giiov.t,
illum prtuaqiiam ab indigtiis ei iiupiiiis pi.dibns
meif surgeret, jam lutn plena peccaton;m venia
dooalom, Dcoque reconciliatum fuisac. Ncc id mimm vidcri debet. Illius eaiui peccalrbis fiileiw in
aninio aasumpserat, cademque spe et fiducia vilissinoa pedes lacrymis irobueral. Omni* aatem $iibUia credenli, inquil Dominus . Vidi ego anim.-s
impiiraa insano quodain ainoic erga corpoia :.ffocla l fureniea, qu:c lamcn pcr |KEiiiiriii* occ:iione et ronsidcrationeai amoris impuri oxperlmentum, eundein amorem et affectuai lotum in
Doaiinum Iransiulerunt, adeoqua in diviuiim commutarunt, et omni scrvili tioxore sii|>eraio, lotos 8.;
ia divinum amorem dcmerseruul [impubrnni]. Iiaque Domiuua sobria? [prudenlij ilti ptccali ici non
dicit, quonianilimuil, aed, quoniam dilexit muttum \
Poluil ergo, nullo negotio, amore aiuorem p**lleic.
Non ignoro ego, viri eximii, Uxt: atiia snpta Hdeui,
aliis iiipra spem, visum i r i ; aliis ctam dcsj)cralionein allalura quce narr;ivimis rerlamiua. Alqtii
12SK
^cruicus animus Kibiiitbim iiiilo
6
ail
e n e r Q 8 U S
t l
ad virtulem arripuil, ignooq\i jaculo divtMi amoris
saucius, succensus cbai iiato et ardcns abivii. Qni
LIIC' vn, 47.
PATOOL. C R . L X X X V H I .
25
779
S. J O A N N I S C L I H A C l
780
in sicmtdis constilil, qitamvis longe

hiferior, ^ :
agnovil Umien suam ipsius i m b c c i l l i l a t c m , c l pcr
-
v:\rn facile comparata buniiliiaip pcr s u i ipsius r c , ;0 *
pn h r n s i o n c m , a l l e r u m a lergo scculus, nescio
. ;
ulrtim sit assecultis. degcner neglig<'ns c e r .
lamini supcrtortim ne se luisccaf, ne id ipsum,
; , ,
quod agil, pcr desperalionem descrat, c l i n ihuni
. quadrel illud Cbrisli o r a r u l u m : .4 non Iwbente

p r o m p l u m a n i i n u m ct alacriiatem, et quod videtur
. pf-
habore, auferelur ab eo**.F\e.ri non potesl, ut qni-
6 a i f > v
- ,
rimqiipin lactim i u i q u i l a t i i m crcidisntis, i n d e e x l n ^pb ; .

bamnr, nisi abyssiim liumililatis per poeirirenliam
" , * (26)
ingrossi fiierinnis. Alia est m w s U p x n i t c n l i i i i n bti- , .
iniutas; alia adliuc pcccaitiium conscienti?c c n n - , , .
d c m n a l i o ;alia qua; perfectis d i v i n i l u s acccdil beata
Oi
ac copiosa b u m i l i l a s . Nonconcmur banc terliam ^ , \ , * vcrbis assequi. frtislra eniin l:\borabiinus: secnndaB

signtim esl |WMf>cia ignominitt el rontcmplus
. ,
patienlia, quamvis cltam non raro lugenles a l h u c
, , .
m i o r vivondi consticludo impcllal i n ruinam ( ) ,
, * ,
Nec id d c m i r a n d u m ; ratio quippe j u d i c i o r u n i dU
vinorum et lapsuum in pcccantibus e s l perobscura,
(27) , ; (28) quae ab nulla atiima comprcbendi patcsl. Incer, : ,
lnm est euim quae s i i i l , quae pcr ucgligenliatn no . ,
s r a m pcccata c o i i i m i l l i t i i l u r , qiKB perinissione d i - .
vina. el quac ex avcrsioiic Dm perpclranlur. Knim ,
vcro b:nc non neino afllrntavil, eos qui.ex aliqtia
(29). iNuniinis pcrmissionc pcccant, non diu in pcccalis
*
baererc, quod is 130 o s pormisil cadcrc,
\
p a l i a l u r nos diu a s p i i i i u Irisliliae l o r q u e r i . Nos [],
qui cecidimus, anlc omnia pugncmus adversus
, ,
bunc tristiliac daemonom qui l c m p o r c , quo pre
canduni cst, a s l a l nobis, e l revocalo notds p r i o r
:
imiocenti.no stau, v i i l i ab oralione (tauquaiu
, .
d^spcrati)dcsistamus. Nec percellaris, c i i a m s i quo , $:. )lidie labaris; nc rcsiiias a sludio piae exerci , .
l a t i o n i s scd giMierose ct forliier persla, el angc (30) ^, )
I;i8 l n u s l u l e l a r i s revcrebilur
luaui p a l i c n l i a m c l
, ^ [ -
c o i i s l a n l i a m . Dum vidniis r e c c n s e s i e l adhucca. . ^] \

lei, facilem habel c u r a l i o u e m : ubi lompore invc [],
toravil, et negleclum c o r n i p i u m q u e csl, acgerrime
. "Opa, '
n i r a l u r , muUoquc laliore, ferro, p b a r m a i O , igne
, oi < caulcrio i n d i g c l . Kniinveio e i i a m longo lempoie
. ! \
i usuiii dcducta mala, ct immedicabilia , a Dco ta * \ ; .
nien cui nibil impossibile, cuiari p o s s m i l . Ante D x i t * ,
pcccati lapsiim iiuprobi d x m o n e s Dcum nobis bc' *
f
r i g i u i m - t e l c i i i o m e n i , posl p c i p e l r a t u m ' C c a l u m ,
6 . -
d u r u m e l i n c x o r a b i l e m d i c u n l . Nc l u credideris e i ,
qui l i b i posl gravins p e r r a i n m cominissurn dc i n i -
(51)
uutis et quolidiaiiis s u g g e r i l : Diinam boc nou fe< i s s c s ; nam boc vel ilhid parvum uibil c s l : nani
s:vpeiiuir.cro exigua donaingentem j u d i i i s iram scdaverunl. Qu4 ex aniino cupit salisfacere pro
a ImissiS oxis^ is omnem diem q u c m sinc luctu
iransogit, |>ci iitam a r b i i r a l u r , quamvis alia quascunque bona in illa fecil. Nemo eornm qui pcc-
, ,
.
, / . " ,
, , ol ,
* llaith.xxv, 2>.
() Tcrtiae lacciur signum, quod jaro expresserai pcr damnaiionem conscienliie.
78!
SCALA PARADISl. - G I U D U S V .
78
, * cala sua lugenl, in moric primum sccmilatem
, - exspcclel; cst enim id anceps el inmium [quod
. .
enim ob&curum, esl iucertum]. DimiUe nieporocr*
jkm sp$in, ulrefngercr, prtusquam hinc sabitis incerlus abeam. 131 Ubi Spiritus Domiui, ibi vinculuiu peecatorum dirupiuui csl: ubi sincera humiltias, ibi iicxue otiniis est cxsoluius. Qui voro siuc
bis duobo comilibus dcccdunt, ne sc fallaul, vinci su..t. Qui in sxvulo versatitur, bi soli bac ccila
ct plena spe securilaleque preaerlim priorc (Spirims Doiuini) caient, cuin de vita inigranr. Per
opcra tamen niiscrtcordia? nonnulli cum ad vitae linem propcranl, euuro in exilu commodum et
frwlum percipiunL Qui seipsitm lugct, curubil, nec curiosc quseret de luclu, peecato, ct repicheiisione altcrius. Canis, a fera lacsus, atrocins advcrsus eatu iiisiirgii; nam vulneris dolore acceosus iinplacabili rabic saevit iu illain. Cavcamus no. conscirntia noslra dcslilerit nos reJaiguere,
propier cordis mtindiliem, sed nostram poiius maliliam. Argunientiim csi remissa. noxx, si te scinper noxium et debitorem recognosias. Nihil cum tmscricordiis Di coinpaiari poiest; nihil liis niajus
cst. Proinde qui desperat, sui ipslus parricida esl. Peifctae cl accuraUe paeiiileiiliaj signuni e*l,quando quis seipsum oninibos uiatis el afflid.ionibus, q
aciidc e solcnl, seu scnsu laiiganiur, seu 111aspcclabiles ei spirilales sml, dignutn exislimat, t-i bis adhuc pluribus. Iloses cuni Deum in iub*> vidisset, in iEgypium, sivc ad mundi lenebras, et laiitrcs coquendos eyiubolici illius foiiassc Pharaonis reversus esl, sed idcin ad rubuin poslliminio, imo ad nioiiteiu l>ei regressus est. Qui in*
lelligit quid sibi boc visura el iigura velil, nunqiiam de seipso dcsperabit. Jobus illc inolylus ad
ultimam mcndicilatem redaclus, ad duplo poslca 132 najores opcs quam anie pauperlaiem babuerat, pcrvcnil. Apud ignavos et iuerlcs, gravcs posl sacram profcssioneni seu vocalioti:>m scleni
esse casus et lapsus, qui spem beatae tranquillilalis omuino incidunl, pcrsuadentque iis qui pcccarunl sat bealos fore, dummodo ex peccali voragine et fovea emergaiil et rcsurgant. Sed euini ailende, nulla raiioue redeuudum est iila via qua exerravimus, sed omnino breviorc. V;di duos bimul eodem inodo el eodem lempore ad Domiimiu in rcligione currenles, quorum allcr erai sciiior,
ct rcligiosis sludiis excellentior, aller discipulus, qui cursu seniorein superavit, et prior ad iiioiiuiiieiiliini
bumilitalis perveuit. Cavcamus uinnes, el imprimisqui lapsi sunt, ne morboinipiiOrigenis in animo concepio laboremus: impura emtu Origenis docirinaiis qui voluplalibus capiunlur de proposila Dei cleinemia
admodum grala est, ct avide arripilur. Iu meditaiione mea, imo vero in pcRiiilcuiia moa exardescet iguis prccalionis, qux omncni peccaii maleriam absumit. Siut libi poenilciii duccs, (inis,
modus, exemplum, imago el figura illi saiuli rei, qnos supra in boc gradu libi proposui, et nullo per
omncm viiam libro indigebis, quoad illuminabil le Chtislus t)ei Filius el Deus in resurrectioue
vere et perieclae poeniientiae. Aoien.
, Qiiintiun gradum per poenitenliam ascendisli,
' \ - quinque scnsus per cam repurâsli, elpoenam in * .^ viio pcndendam, suppticiumquc per oain quam
.
ipse sponle Misc^pisti poctiitonltain evasisti.
r
'.
\ .
'.
133
SCHOLIA AD GRADUM V,
De pocnitentia scu caicerc.
Scholion i .

, \
' \ .
Pajuilenlia csl redilus ex sialu, in quovixiicoulta

uaiurani, ad slaiuiu qui cslsecuudumnaluian,ela
diabulo ad Deum beue&cio leligiosai disripliuai 11
laboris.
".
Aliud.
.
Poenitenlia est aveiti a peccato. Non eniin uuiiin
* - esi peccalum, sed loius vetus peccaium ap .
C pellalur.
".
Aliud.
, *
.
*.
Poenileulia est relinquere priora, el de iisdcm

dulere.
Stholion 2.
' ;, \ , \
, ,

,
Qui lanlum sua cural, niMiiinoni prceler

daional ; quoiiiam ergo qui sua laiUnm cural, se \ ^
swn lanliiin judicat el ilamuai, U qui ruras aliai
omties abjicil, unnriuo sajcidi cm(!$ e>\<
ii nU saudas cogitaiioivi sua^ i:?d
.-.
ui.uuri.
S. JOANNISCUIIACT
7M
".
Curis omnibos vatare is dicilar, qui nihil eo *
rum, qnae in lerris sunt, rorai : is , ,
esl, qui sua lanUim cuial, ei $* dunUxal xaUUi* xxttag .
curani babef.
'kraan \
Sckolion ltaaci 3.
OMb fttpov -
Nihil mclius csi quam se aule Cbrlalan cruciUxum pronum diu uoctaque vinctis post tergau , *
manibus abjiccre. Vis catorein (divioi arMiis ) in .
tc refi igescere, ci fonlein lacrymararo iwa , xai *
exaresccre, excrce ie in bts (qiiae aunt dicu); el , ,
bcaius cs,o liomo, si in bisquae libi dicuntur, dies , & ,
et nocies sludiose consuuipseria, nec prater bse , *
atiud quxsieris. Tuuc enim libi lux interius arie- .
tur ei jusiitia lua celcriter eflulgebit, et erotan- , ,
quam paradisus floridus, et foos perennis aqua- ,
.
ruia.
*.
Sclwlion 4.

Animam ad niorlcm spiriiualeni vergentem, ad
\ AtOiov
aclcrnam viiam tanquam propriam revocantes.
.
783
134
Aiiua.
Animam tnim suam per peccatum roortuam

revocabant ad virlulum xiiam quam priut vivebant.

' ,
.
Scholion 5.
Siimuli euim conscieniiai urgenl semper, quarovis non ad desperaiionem adducanl; hoccnim
dsentomiin csl htudiiun, ui miuquam sinanl
lem rcspirare : sed semper cxedanl, ad qaod illis
sufficere videtur cogitai
itaiio qu* se ipsam semper ad
usque iinem damnet.
Scholion 6.
Cor plcnum tristiiia, quod prae agritudine et irobecillitate, publica corporis oflicia cxsequi non poasit, imptet vices omniuin operum ct laborum corporis.
'.
fi
[ot wel !]
, \ -
* *
, fcavoiav , , ,
.
*
; ,
\
,
.
Aliud.
Acliones corporis, sine dolore aut Iristitia animi,

suiu velul corpus cxanime.

, .
Aliud.
' ,
Qui plenus cst irisdtia cordis, et aensibiis auie
inlerim solalus, est velult aeger et infiruus ad la- , ^
borcs corporis, os tameo liberum et soluim al- , t
que apluru ad oinnem cibum, qui nocct illi.
^ .
Scholion 7.
Rudes quidam ei lironcft indocli saepe preitantur,
ui nequc coelo dignentur, ncquc suppliciisiiifcroram
addicanlur ; aUerumquc lanquam indigni, alleram,
ut misciicordiam couscquantur, igiiari qood ii qui
extra regnum coclcsie uut, sinl inlra locutn suppliciorum, cum imcr virlutein et maHliaoi nibil medii itilcrcedat.
Scholion 8.
Animas humilium dixil; pcr babitum exterioretii
corporis subtndical slatum mmtis. Ilbid auietn
qnod sequitur ( qu ipsam setisus expa tcm sa\orum duritiem fiangere possiul). aut facbioris magniludinem aenigroatis scu metaphor insolenlioris
*.
,
, .
, ; , ^ , *
\
/oAtcv '.

:. \
,
;
- -
785
SCALA PARADISI. -
GRADUS V.
76
* t elaiione osleiiilit ( quemadmodum enim labeiuia

, \, per lerram fluitiina fiigore concrcla mirig itiodis
\(4^
siftitintur, ila saxa lanquam sentircot rumpitnlur,
.
qu sunl tanquam paradoxa et imisilala) aut saxoa
hotniDum peclora el setigxs affcttusxc velttl aensu carcntes ad misericordiam cmollirc ct inflecierc
pooeoBi lenoUiriei llecti poue].
9
Schoiton sancti ilaximi
9.
* ,
* ,
* ,
,
, .
lfentis impuriias esl: primum, falsa rcrum cngnilione imbulum esse; deinde, ncscire quod gencratim norunt omnes; 135 dc bumana mome loqaer: angeli enim etiaui umnia siiigularia pernoftcunl; leriio, viiiosts cogitaiiouuiu perturtiaitouibu* obtioxium es&e; poslremo, consentire
peccaio.
,
.
, ai
^
- - -*
- * -* - #
^
i . ^ . . \ \ .
,
& ,
, , \
.
loiptiriias aDimae est quando uou tecmiduai

nalurara agil et operaiur. Ex boc exsiatant viliotwe in ntente cogitaiiom*: lunc aecuodum nam.tm^mtt* agit
Aâ.t anima,
4fe quaado
jbii. inferiores
t.i w . . . ejus
Ati. facid. _
turatn
laiea et passionea (ira, inquan, ct appeiitns seu
coitcupisccnlia) in rerum gerendaruni cl cogiia*
tiotiuta ipsarum impelu sine perturbaliouc pcraiftlunt.
Aliud.
Aliud.
.
* ,
'.
Corporis impurila est ipsius peccaii pcrprUratio.
, (
, .
ArguineiUum scu aignum palieutix ost ainor

laborom, in quos dutn mens respicit, sperai se
coelesiia promieu aasecuturam,
'.
, \ \
. ,
,
, \
,
*
$
* *

, ,

, ,
* ,
- ,
, ^, .
.
^, ,
, \ .
,
* , ,
*
,
Scholivn 10.
Scholion 11.
G
Lacrymarnm aliae urnnl el maciant corpns,

aliae saginant; omues q u ex corde pcr pcccatum promaiiant, exhauriunl ct oxedunt corpus ;
neque raro animus quoque imperalor et inelior
para horoinia ex barum profluxiooe damiimn capil ei atnitt: et priinum quidem in liae lacrymas
koc ordine profluenles necesxario incurrit bomo,
per qiiaa aperilor illi janua, ot a primis ad secundat traoseat noulto primU meiiores, quod est
gaodiutn quod bomini concilial misericordiam.
H lacrymae profltiscuniur ex inielbgentia, quibos cfflorocit et pingaescit corpus, et sine vi
aponie sua xoodant, ei aspectuin bominis immuU n l ; Corde enim , inquit, exhilaresceoie, vultus
quoque serenatur.
Scholion 12.
El dictu el cognitu pcrdiificile eai, qnid sibi

Pater velit liis verbis qu bic [Xifuit
, in oiuni (); quae lcgeitibaK muliaiu dubiUlionem aiferunt. Exisliruo aulcm boc non
aliter iuielligendun quam sic: Quando quie ee in
communi fralrum vidcbat, boc est, quando quia
moriturientiuro sanctorum , qui seipsos dignos
inferis judicarant, oniues rcliquos lcclo circuui-
(a) Ego inlclligo valelodiuarium , in qao jain

coiui narralio ipsa osb:ndit.
vicini morii
dtôbiii collocabaniur. l b c
787
S. J O A N N i S C L I M A C l
788
*08 136
*
s de a?gro soilicilos inlor- , : &
rogturos de exiiu illiut fuiuro lnnc maiidaljat
.
palri scti presidt dicere quae volebat.
l o l
ltuac'% inierrotfatio.
Unde quis cognoscat
impelrasse?
se
veu<am
piccatorum
Retponsio 13.
'.
Quando sfnserit in aoima sua se ex animo
,
porfecie odisee peccata. Et quando in manife , siis suis, conirario inodo quam erai aiilc, sc
,
gesserit et dispoeuerit; lunc ita affcctus sibi
, . persuadeai, se a Deo suorum delictorum vcniam
; ,
impelrasse conscienlia teslanie, quam tn se ipso ,
babet, u l sacrum Apostoli oractrium docel :

Contdenlia bona ipsa sibi teslit est .

.
Scholiom ItaioB abbatit 14.
|,
'.
Quare vai? Quia ejusmodi bomo nullam po ; ;
lcsi partem quieiis capere qui in slalu poeni , ,
imthe versatur, cutn aul corpore in luxuriam
, ,
prolapsus tit aui aliquid furatus git, aut in
> ,
alio aliquo pcccaio offenderit, aut improbo oculo
6
cum malo affectu corpus alierius conieinplatus
*
s i l , aol furtim el clam aliquid gustarit. inierim
, .
circiimspiciendo, an ab aliquo viderettir aul in
,
nielolarium
(vestem ex ovilla pclle* confectam) ab allero depoeilnm curiose inquUierit, quid
babeal. Qui lalia agii, Clirislum Jesuro contumeha afDcit.
f
EjustUm de eodem.
Q
.
Qid mulla e l magna prodigia facii, angros
,
ciirat, el ' scienlia pollel, moriuos in vitara
\ , , \
revocal, el olim in peccaium prolapsus est,frui
, ' ,
pace animi non poiesl , quia in siaiu poeniientiai
, .
est, quatenus in peccaia prolapsus f s l . Qood
, \
8i eiiam mullis se laboribus fniigct, et videril
, \ , \
interim qoempiam omni genere peccatorum i n - , ^
quinalum, suive negligcnteiti, el illum coniem , \ ; :
pserit, frusira esl. nec tua pccniteiiiia bilum pre.
ficit, qnod judicando mcnbruin Cbrisli abjecerit,
et Don ipsi Deo judici judiciutn pertniserit.
\
Scholion 15.
Hi sunt, qui lateres supra lapidcs aedificarant
sine camitfitfo, stve qui ex virtuiibus in vitia
proiapsi suut.
D ;.
Scholion 16.
*.
Quis ine ponai, in.iuii, sive dedacat in orbern
, \, \
dicruin i l l o m m , in quibus me Deus custodivii, , ,
qiiuiido ma:idata ejjus cuslodtebaut, 137
,
quaudo mcnlem animae m c illuslrabal (a) ?
;
Scholion 17.
.
Exigamus viiam nosiram ad leges pielalis,
' ,
nc in vilia iransversiin acli spe cxcidanius.

.
e l
Scholion 18.
Qui ex liducia erga religiosuni pastorem snum, vi cbarilate, et ip&ius voluniale virtulessi1 i pepererunt, bi sunl qui aupra solidam terraiu
n:!uuiiias el liiodesiiam animi collocarunt.
'.
,
, \ ,
.
1 Tun. i , i%
() Quis mibi liibnal ui
t..e h (iobxxNc, t>
sim juxta monscs prisiinos, socundum dix quibus Deus cusiodiahai
SCALA PARADISI. -
789
'.
GHADUS V.
7.
Scliolion 19.
Quaml liomo omtiia peccaia sua priora in

tiunioriam rcvoeal, cl ipsc seipsum casligat el
pimit, lunc Deus curatn illius gerii, el ipsius
conscicntiam pacalam reddil. Gaudct ciiim volttn-

, \ ,
. ,
*
,
,
.
tarii
|>e< aloris poeua,
quaiulo dolct, quod a
Dei via reces&erii, limitesque lcgnm Iransilieril.

Quod signum esl iransiius ad poenilontiam : et
quanio magi* aidnam aiflixerit suam, lanlo bonor
iili amplior acccdit et augeltir a Deo.
Scholion 20.
'.
Sepleni bebdomadis dies praesenlis viiae sia, , ,

lum
significant, servjiem ucinpe, quod condiia
* ,
iiaiura eervial, et eubjecia sit cormptioni;
' .
oclava diea fulurum s&culum respicit, quo ab
iemtulis corruptione libeiabiinur.
Aliud.
".
Sepiem dics serviles praesenlem viiam appellat, liberam aoteiii quae sequitur lutura (ociava
in(|itam); qui enim per sepiem dics praescmis vit# , peccatorum nempo, quae in illa accidere
solent, serviiittem debiiam excussit, octava ad
liberlalem viiae transit.
,

,
,
.
Scholion 21.
'.
Ifac est fortiludo ut bomo lucteiur advcrsus

priora peccata, pro quibis supplex rogat Deum,
tit illa sibi ignoscat, toiis viribus precaius ne
deinccps illis consential sive in corde, sive cogilatione, sive actionc seu opeie, sive ullo
sensu.
\ ,
,
\ , '
, , ,
.
"AXlo.
' ,
.
.
,
.
'.
, \
, \
)

,

), , \
.
\
, ,
^ , ,
; , ,
,
.
\
, , *
* ,
?
:,
-
Aliud.
Forliludo cordis, et subsidiura aiiiroae secuiiduro Deuni, queniadmodum pigritia foiuenltim
esi rnaliiiae.
Aliud.
Cbaritas erga Deum expellit negligenttem ; sccuritae auleni quae carei limorc, cxcital el fovet illam.
138 Scholion Isaaci 22.

Est humiliias ex Deo, et est qui se biimiliat
proplcr timorem Oei, cl est humililas quse nascitur ex desiderio Dei. Illum qui propicr liinorem
Dei se bumiliat, sequiiur quxdam menibrorum
moderatio, cum grata scnsuum composiiionc
et temperamenlo, el cor conlrUum oroni lemporc. Qui autera ex dcsiderio et gaudio se subniiitit e( abjicit, muliam assequitur eimplicilalem el cordis angmcnlum et bbertalero.
Seholion 25.
UumilUatis siudiuiu est, ut si quis nos exsecrelur et persequatxr, animo perinde affecti siII) us, ut canee qui pulsi rccedunt, vocaii veniutil, roputanies in corde noslro indignos noa
essc, qui cum bominibus vivamus.
Scholion 24.
Aitcitde, religiose, ct vigila adverws xpiritum
qm boniini ruoleetias el Iristidam ingerit; nml
tas cnim sunt insidias illius, quoad virtutcin
luam ct vim iufringal : i<am tristitia quae a Deu
7
S. JOVNNIS CLIMACl
provenit, gaudium parit, duin bomo videl se . * ;
* ; ,
siare in luiola seu voluniale Dei. Qui auiem
til)i dictl:Quo rcfagies (miser)? pocnilenlia tua . *H
nuiia est : bic insidias et odium cxercrt, quoad ,
bomiticm a coiitineiilia avritat. Tristilia aiilem * * *
saiicia non imponit iiomini, sed dicil illi : Nc , .
formiJes, redi nioJo; novii cnim quod Deus po-
lens esi, et confirmat eum. Yis seu virttis eo- , , ,
rum qui virlules seclari et assequi volunt, bc
esl, , si qnando eecidernil, non abjiciaut
aninium, sed iteruin ad satulis curaiu ledcuisl.
791
Aliud.
Est tiistitia perutilis, et tristitia qu* corrum ,
pti botnincm. Trislitiae utilis oUkiuui esl sna , \
propria peccala plangcrc, iieinque atierius igoo- . , #,
raittiam, ei ta eiiam de causa ne proposilo (acu ,
gratia divioa) cxcidal, sed perfecti>siuiaai boni- *
taiem assequaiur. Sxculares auiem caro non lau- *
dantur, irisiiiia afliciunlur; vel enlm alkDonna , *
appetitione cruciantur, vel pauperute lorqueutur, , .
vel locuplelaii, insania efleranlur.

'
Scholhn 25.
iu boc diabolus boetis el ultor dieitur; cum
MI inuuicus viriulis, posieaqtiam iila ab aliqoo
amtssa cst, vindex et ultnr esi.

* ,
, .
P*r buinililaiem (religiosus) oronia bona coasequiiur, inler quac et commiseraiionem, per quam
el ipse cortiis redditur veniae impclrand*.
,
\ ,
.
139 Scholion 20.
*^.
Scholion I$aice abbatii 27.

Quando inter preces animadverleris te nuilius
peccati ab cotiscientia accusari, tunc in veram l i Iterialcm assertus es, el revera in sanclaro quielem Dei ingressus es ex volunlaie ipsius.
".

; , !,
,
.
'.
Thalatsii 28.
Conscieutiain mundaro disciplinae religiosae labo*
res eflkiuM, quales sant jejanian, vigiliae, patienlia, longaniniilas.
*
, , , .
Aliud.
Quemadinodnm per facta et verba proditur cogilatio, ita per efleclus cordis, qua&i pro coinpeusalione poenitenlia.
' \ fwota,
*
.
*.
Scliolion Marci 29.
\ Poenitcnliaeopus bis Iribus conlexitur vii (utiLns:

repurgalionc cogitntionum, assidtia precaiione, ct * , \
,
a(11i<tionum toleiantia, quae non solum extcmaa),
st-d etiam iut>'rnam menlis actiiuiem dosidcrant, ui
, ,
qui in liis porscverant, ab omnibus malarum affe , climiuin periurbationiiius lilierenlur : nam sinc iiis
; * i r i b u s ilictia v i r t u l i h u s opus pouin -nliuc perfici uou

polesl.
.
'.
SchoUon 30.
fJuaiidodixitPaltfrEVToi; ^, lior*st i u i ^ n a v i s , d i s i i n x i t e l sc*junxit i m p i g m s c l
prosnplos;
cuv lioc, rnanifcslinn f s l . Pi onum oiiiiii est

c u m ignavi
crcdort',
binl, diffieilem i i l o r u m t*s>c rtivocaiio-
iK-ni si*u ciKcnd.ilioiiem, s k u b i iii peccatmii prolups* f u e r i i i i ;
sua rniin ôcordia depros>i lospiMaiit
l i l a m aninii l : ..u;i:.l!il. U i n
i\b omni! ws aff'! l u t i i i
; ^ *
* .
(
, *
^ ,
;, :
:; /: .; . \ -
793
SCALA PARADISI. - RltADLS VI.
7**4
:, : |M*rturbaiitnihua rcusoiara , qttod seipso* hoiirU
ol ! ptulo majoribus lalkoribus cxponer; mclius rati
, praraetiti dunUxal dchclo libcrari, malo sane mor .
bo bboratilcs. Itupi-ri vero ci excrcitati itli eiiam
ai millics ccfideriru, nunquatJi de perfediwic assequcmla despcranl; scJ quain possunt proropUsic
aJ iJlarr uriliiiilor.
'
Arittutelis.
\ .
Omnis calamitas lcvis csi tiro non levi.
*.
Scholion 51.
,
; *, *
\ ,
.
.
, iv .
Ortgemi impii morbum. Ille diuiuraan qxibasdam delinqueiuibus poeuatn prjwcribebal, vt $ordes peccaii igne supplicioiuiu cxptarext : (um
detnrie bos in coelo cuin justts collocabat,
\40
Dcique clemctittam mile praslexebal bis paironaiu
Schclion,
Ignis buuiidis lignis noti ardet, e( cocb^lia ca*
lor in corde, quod amat qniciem rttii otititn,
exardescit.
<7'.
CHADUS VI.
De memoria tnonis.
Omoe verbtun pnrecedtt cogitaiio; mortis vcro ol

. (I)
\ delkloriiin recorJatio dtictjnl bominem in lacrym; s
* \ el lucttim. Proitiric jiislu ordiue luec in boc li!ro
. :, nnt collocata. JnWiis nmnoiia quoiidiana iiicrs
. ett; exlreuii vero cxilt;s rccordaiio assidiixs tsl
- getniius. Mettie tnoriis a iialom proliciacttui' cx in, \ obedienlia tiatus; ttomor autcm mofiia,arguinefiluiii
. , etl anirai per poRiiilenliam non cxpiati. Expavuacil
, C Cbrislus murietn, non tremiscii, ut duaruin in so
|> naitirarum proprias affectioncs dcinonslraivl. Qmm, , admodum f oiuni gencrc ciborum panis cst ma>.i (5) | ine iiccessarttis, iia ex omnibus actionibus imhlita , lio morlis. Morda rccordatio iu iis quidom, qui iii
; communi fratruin versantur, parit laborea et piaa
, . \ txorcilationes, imo vero conlemptus desidcriam * l
diiicedinem. Q Q I vero extra lurbas (in aoliiudinc )
, , degunt, iis aflferi enrarum oionium neglec.tuiii, oi
\ Miggerit perpetuas prccea, mentisque cnslo liam.
, \ . Quae viiiulcs bujus gcnilriees sunl et lilia*. Siiiit
- siaiiuuin cum argenlo compoiiatur, facuc ab
, illo sccerniliir, qiianlu.*nvis alias illi simile vuicauir,
, 141
l
divinarum cognUiouem ba . , * ^ lienl, cerluni el maitifo.siuni disciiuicn iaier n:Uu , M I C H I niorlis inclum, ct cum qui esl pra*ler nalu* . rain iiuruul. Uoc aulem cerliîmum est indkiuiti,
. ;, illo ex auimo iuorlis tueiiioriain complexos, s ' > suque cordis iinprcssain balicre qui omnciu <>rga r**$
: , omues rrcaias aflcciuiu oxuermit, suamquc voluiiti * \ \ - lem abjccerui;!. Laudar.diis qiiidom tUcct, qui ir.m , lem t;iiiquam bojic vcntiiraiii exspedal : scd illc
> , \ , sauclus, qu caiiidcm semper dcsi iorat. Nou OTintC
* - moruMidi desitlerium prohaiulttm es(. K U I M I S sunl
, ; \ -, qni luori ex btnniliialo cupiaui, qiKid vi qtiailani cl
eonsuctudine pccea:i.ii a 1 petralum conliurnier

, irabamur. Suul qui pticnitcro iiolunt, cl niortcm ex
dcsperalionc arccssun!. Sunl rursuiu qtii M.* aiTorii , ; . *.-,
! us libcios n ! simun.u iriinquiiliiaits siatuiw per ^ . :-*: 0/.; ..::>.
lVA
11
<
u ,
r e r u l n
S.J0ANX1 S
795
CLIMACI
796
vcnisse rati, morlcm non formidaiit: c l sunt, si \ ^

tameii bodie sutil, qui per Spiriltis sau-ii vitn et
, ) ,
virtulcm migrare c viia cupiunl. Qtiamnt hoc
-
loco notiiiulli, cl dubilanl quid sil, quamobrem
, \
DCIIS nos exlremum vttxdicm prascisccro uolit, cm
.
inemoria tamen niortis nobis l.im salu(aîs sir,
, i?noranles Dcuni loc ipsuin salmis nosira? causa
*
fuccrc. Ncmo quippe ex iis qtii dim vilaj uitimum
, , \
pracipereut antmo diu ame iuorlei, atit ad bapii- ,
tnium properarcl, atit religiosam viiam profilcrc * , \
tur : scd plerique omnes omiicm vitam suam in fla-
gitiis dctereienl, cl in fatali deinutii bora ad ccelo
,
sieni baplismalis fontent cl pecr.:i(ortiiit cxpiatio, ; , \
nem accedercc. Tu vere lugcus, J42
ncquaquam
() .
adoiitlas cancin illum tartareom, qui Deum bcni^ ,
gnum el clemenltm esso suggeiil (nisi cum le
^S).
senlis uliima prope dcsperaiione absorberi); boc
,
cniin siudel uti luctum ct limorcm Domiui, qut ve * ram paril securitatem absic eicludat. Qui mortis
' ()
ctextremi jiidicii merooriam in se ipso pcrpcluam
, (
vullalere,ct curis iiileriin profanis se occupai, pcr. *
indc facil, alqw is qtii vult vinclis manibus natare.
*
Vera autetn tuorlis e( eflicax mcdilalio gulam om, ; .
iiino necal; gula auteni vicla, jaccnl oinnia simul
,
vitia vicla. Cordis stupor mcnlom excaeoai; copia cibi

fonlem lacrymarum exh luril. Sitis el vigilia: cor
aifliguiit; ex affliclo corde resilinut aqua. Dnra sunl " \ ;
;,
haec, qiue dixiimis, gulosis cf ventri scrvientibus,
, , ,
mertibus aiilcm incredibilia. A i vir exercilatus hxc
,
alacriler aggredietur,el usn doclus ridebit super rei
tacililale. Qui vcro dc bis inquiret el dispulabit, nil , * xdr
nisi Iristiiiam referel. Quemadmodum Patrcs cba- .
, , , .
ritalcm pcrfcclam labi posse negarunt, siccgo per , fectum mortis sensum timoris experlem aCGrmo.
. ,
Muliasunt
indiislrine[practic%]menlisopera aniori8
inquam, divini ntedilalio, inorlis iuemoria, rccorda-
, lio Dci, irgui coclostis conifiuplatio, mcnmria
(5) ,
ardoris saiiciorutii mariyrum, incinoria Dei scroper pncsentis, queiuadinodum iile dicil : Pro- , .
l0
videbam Dominum (in couspcclu meo,
semper ?.
); \ \ * *
inemoria cuelesiium polestalum el angclorum,
incmoria exilus anima?, occuisus ad tribunal , Dei, eupplicii , iiliini.e srnlcnlia* pronmtlialio.
, , \
143
niaguis coopimtis, in iis qu.c lapsns peccali
: ,
cxcluduni liniimus. igyplius qtiidain rcligiosus
.
mibi olim de sc commcinoi avil, quod post iulixam
(b) .
auimo, adeoqticcum scnsu imprcssam cordi mor , tis meiuoriam volucrit cx objccla ncccssitalis occa sioue nunuiliil aliquid solalii lnlo corporis indul ; , \ gere, Sed pcr memoriam niortis, inquil, tanquam
\
ab jndice probibilus sum. Et qtiod admirabita est,
. \
rum mcmoriain mortis(ad buram)cxcbai!cre vdlom,
\
nonpotui. Alius qui bicin locoTbolo diclo dcgcbat
, ,
saqieimmero ex intjusmodi niortis consideralioue a
, , \
6i*nsibus excessit, et quasi defcclus aoimo, aut
\
(
>
" Paal. xv 8.
() Ms. Kpotetv. Sed emcndaliis
. ess'l itiatttts cumpludore
stMi ronqdosis uiaiiiir.is nal.irc.
f
(6) Dttbites an sit bic proprium nomcu Uesychii,

an communc.
797
SCALA PAHAIHSI. - GRADUS VI.
79
; , morbo coniitiali agilatu*, a fialribus inv< Mu>,, t l
\ () ; ;, prope exaniuiis ivporialus esl Non commiUam
* \, -f > * tibi ctiam solilarii illius Chorebilae facluiiifx/. " ^, - ponam. Ilic prioribtis annis, neglecta p.orsus ani , - nue cura et salute, in suiiima viue religiosa? negli, \ * * genlta versabalur. Tandein gravi afDicius morb,
, cum ad exlrema prope veiitftsei, ad tiriiiis bora? spa . lium vita omnino cessisse videbatur. Sed ubi ad sc
, - rediit, rogavil IIOK omnea uli quamprimutn omnos
\ - ab tllo recedereimts. Sialimqiie celUe su januaiu
- obstruxit, maiisiique tia iuclusus amios toios duo ' - decim, nulbnn vcrbuin cum ulto locuius, nibilquo
, praner aquam ct panein gu>tabal. Sed eodem in
\ loco sessitans, ca qua? in eiceseu videral iia cogi ;, ; iabundus revolvebal, ul iiunquani proprii coiporis
* xa\ \û\
nioUret, eed sempcr altonitus
(6) * , cl velut ab sensibits avocalos. alioqiie silenlio d * . fitus calcniibus lacrymis mundarctur. Cum vero
; \ jaro illi mors immiiierel, 144
efiiacia
\ . janoa ingressi, mullaque precaii boc unum el so . lum ab ilto extorttimtjft: Ignoscilr, inquit, neino
, \ qui morlisroemoriamanimo iulixcrit, nitquain pcc \ care poteril. Qwo nos responso pcrcuUi obslupui - IIIUS, adinirali lam subilam et bcatam vila mo \ ; ruroque miiiationem f.t melaroorpbosin, qui anica
3t , \
ipfcitis negligenliam novcrainus. Quem cum in coe - metcrio, quod castro proximum eral, sepelisscitius,
. ' , postridic revisenlcs sanctum ejus corpus tu scpul , - cro non amplius iiiveuimua, Domhio stitiul in hoc
. (7) Q onwes doceute, qui post lougam eliam prxlcril
viiae cessalioncm, et negligcniiam ad frugem re deunl, gralam sibi fuissc liujus, adeoque ommuiii
, csse accuralam et latidabilcin poBnitenlia:n. Qtieoi. , , admodum sunt qui abyssum SH|uaruiii aliiludi ^ ncra vadia carcnicm deliiiiuiit; locum <*niui illuni
- appellaol sinc vadis Ifundo carenlem] ; sic moriii
, \, meditatio caslitalein aelernam, et reliquaiuni virlu , lum excrcilalionem fine carcnlem possidet: qucJ
. dictuui saiiclns ille qoem roodo laudavi conOrmat.
" , \ \ - Nam tii lales timorem limore augenl assidue, nec
ceesant ab liac exercitalione, donec etiam ossa
, .
exhaurianl. Enimvero el hoc quoque Dci benoficiiim esse inler alia ojus innumera bona penilus
nobif persuadearaus quaiido saipius experli sumus. Cum oisarta ingressi nullam lacrymac gutiam a
nobis, lanqiiam ferreis impeirare [extorquere] poluimus, cum lanton cxlra sepulcrorum bujusiuodi
conlemplauoricm saepisstme in luclum, et lacrymas ôlvatnur. Qui omiiimn rerum affectu defunclus est
hic vere monis meaioriam coroplexus esi. 145 Q adimc rerum desideriis lcnclur, ipsc ces~
sat esse sni ipaius iusidiator. Noli velle oinnibna aflfeclum luitin ainoriscrga illos, dcclarare verbis;
Dt*um poiius roga ut ipse arcano quo polesl modo luas erga alt^runi partes implcat. Quod nisi feceris*
non tdlum tibi lempos suflici^t ad osleiulondum aiitmuin tuiim ciga alios, cl ad coinputictioncm
animi escilandaro. Ne faltaic, slolide mercenai ie, lcmpus tcmporc rodimcndo : nec enim suo cuique
debilo operi sua dies suflkit, ut iilud Deo inlcgruin plenumque repraesculctur. Fieri polesl, inquit
nomiemo, non poUitU lieri inter morlales, ul pia?sentem diein saiis pic religioseque iransigamus,
nixi illuoi ipsuni diem totius viUR supremiim ultimumqiie cxislinietuus. Et saue pcrmiium est,
qtiomodo et pagani scriptores () aliquid id gcuus proniintiartni, qui slttdium sapieulia; nihil aliud
e^se dixeruui quaiu medilalionem mortis*
s l ; l U i m
ixm
u i
ia) - \ abstint in Aiignsiano codicfe,

ud ahls diiiiiiUi lcguutxr.
(/) Plaio. Vidc Pr.ulat. iiosuam a.l
mowniibus.
Sijnt.igma dc
799
JOANXIS CLIMACI
800
Qui sexium bunc graduro asccnderit, dVmccps " *,
iHin pcrcabit uuquam c Nemorare noviasinia lua, . c ,
;. >
etin aeiernuni non peccabis ".

SCIIOLIX AD GRADUM VI.
De morie.
Schoihn 1.
.
*.
Ex mortit meraoria bas ires virluUs exsistunt :

nudas ab omuibus rcbus prasemibiif affectus, asrtidua oralio, el mentis cusiodia.

, , ,
.
Scholion *.
Moriis, iaquii, consideralio itlos qui sub religiosa

dt&ciplina vivutit, reddit laborum palicntei, eflBcitque
1 ignoiainii xtagis detectenfur : solitariis rero
146 omnem rcrunf btjtiiananim euram cximil ni
obs precibus e% mcdiiaiionibus vaceni.
Sckclion
' , ,
, \
, , povg
, \
a/txd.
AnaeboreUe qrai se mundo abtlicarunt, amore

paupertali* et propriae volttBiaiis cxcidio dcstituii,
dura in ipsa moitis mcdUalione versanlur, pcrtarbari solcot.
,
, \ , vtwf
.
Scholion atiud.
Apod iUos qttitlem qui in mediis homtnum turbis

$ vivunl, creal labores et nugamcnla, aut potiui , *
ignominiosas volupuies : apud illos vero qui cxtra , , \
tuinuUum deguni, curarum abjcciionem parii, el , \
assiduas preccs et meniis cuslodiain : aut apud ; , ,
monachOu iuier inedias iuundi lurbas negligenter, $ , *
ncc secunduin Deum vivenies, labores quidem paril , ,
aut inutilea defattgatrones ei nugalione, aotinuli- ,
tlulliloqoia et deleciatioitcs infames.
iiifameg, ()* ,
lea sernones ot xiulliloqaiaoldeleciaUoncs
apud ,
illos qui extra bominum ccrHus degunt, curarom \
abdicalionem, el prcccs et meniis cusiodtam : hit .
entm curae axnt praecepia Cbristi ei redilus aeuconversio ad illum.
c
Sckoiion 3,
Oblivio maDdatorum l>ei, el liberi arbilrii perversttas cor excaecant, et meotemstupidam efficiunl:
sive coutra, meolcm excscaot, el cor insensile sive
aaxeuBi reddunt.
\
,
,
* , ,
\ .
Scfiotion A.
Qwe aliis sunt ardua et diiiicilia, baec probc excr , citalis suiil gaudii et tripudii causa et ansa : utpole , - qui ftibi iaciUuteiu usu ipso in his pepcrerunt, ct f>
,
per ea ad pci feciioneiu profcccruDt. lmperfecti vero . *
raon sine labore ialia allingunt, ai Umcn attin- , .
gunt.
p t t e v
Sckolion 5.
Adeo, inquil, babuit familiaremroemoriamroortii monacbus bic ^gyptius, de quo meiuoravit, ut,
eiiam muUorum diurum fame urgente, iton poiaerit
umcn memoriam morlis ab sc, quamvis vellel, repellere, imo vero hxc faoiem ipsarn dcpuliL
11
'.
, ,
\ ,
,
,
* .
Ecdi. vii, 0.
() Locus corrupius aul mibi non intcllecCus.

Grasce , nisi legas
| ?: ; , sivc non ab-
borrcfites tanqttam :\h infantibus scu lurpibus
apxd monachos. Neni-vc non abborrcnte*, *

, nou respoudet Gnecis *
scribendum ergo .
SCALA PARADISI. -
802
GRADUS VII.
SchoUou 0.
Qtiema;tmOiIum, iitquil. immeusa et incompre", \, &\

, \ bensa waria esl alliludo, i u finis cast mcmia
() quem atteqaarif nullux ei, hoc est, fine earet apttd
- eos qxi in eeusu cordis mortis *ibi memoriam 147
. */ impresseniQt. Fieri qtsippe nulla ratioue potesi, ul
- bomo deinissua, qui utortem assklua meditalioM
, , , revolvit, cum Pharis&o unquam dir-at: Finem casli - tatts attigi, boc est, perieciam ptiritalciu : nam
, \ lalia qui dicil, nequaquam htimiiit sl, et permi , ' runi videri piiiest hoc quidein ab eo dici posM*, qoi
- neque cxiretuis digilis vcram animi tranquillitalcm
atligerit (vatia qtiippe g!oria cst ioler graviora
- malorum afiectuuro viib); ab ttumifi vciodki, quod
, \, iliam purissimam inli-griiateai asscctiiws &it, c*l defitutuni csse btimililale, adeo ul iutelligi noti pos&tt,
,
iti doolius biace pcrfecla casliias sil, in bumili, inquam, et snporbo, aeu vaiwe gloriA atudio dedito.
f .

, * ,
, \ ) , \ , .
, * ,
, ,
, , , , ,
* \ * ,
,
, , , \
, ;
, \ ;.
.
,
.
.
,,
,
. .
. .
. .
.
C
, ' ,
, ' , \
. , . [] *
; ,
* ^
.
y
Scholion 7.
Verbls velle lesiatam crga omnes chariiatem facere ei grave el plane damnaiidum esl; faciU aaiam
l adtnoduro facile el prompluni est illi qui ad veram
virtutem exercetidam aspirat : et qnomodo (possit
boc lieri) audt. Venil aliquis qui me caloiniiiatur,
axieliam verberat, quando ergo (apud me) dixero :
Eisi me vindicare possum, nou vindicabo taweii,
sed poliui contra, gonoa ponam, deprecabor, oacalabor, graiificabor quibuscouque modis poiero:
certum ei clarui onxHras esl quod hmc ex cbariUte fecerim : et quidem faclia cliaritae ita probatur. Alieruiu aulem v*rbis qvotuodo Aet? Eteuim ai
omnibiis bene precando te^ter me ipsos diligere.
adutalor videbor,elqui bomtntbusatudeam placere,
.
.
. . .
quique fingam ine virtutem colure, et uutevener
popolarem vanae glorwe auraui. Ihrrtatui crgoCliniacuM uii studeamua amorcm nostrain erga alioa
non verbi?, tcd faciit dnitontiraro : erga Dcoin
vero olrisque ol vcrbis el iaciis, verbis quidern
amplius et probxias; argunictiium est emm charilaiis erga Oeuro as&idua precaiio : aie enim utramque exercebis viriuiein. Nam si amorfrn erga bomincs solig vcrbU declarare cl cxercereconaberis, non
sufflcict libi lotius viiae uue dcciirsus ad affecUis
(aoa elcompunctiooem comprobandam.
'.
U i ADliS VII.
.
; , \
\ ,
\
\ \
; .
6,
;
:. ;
, rcV % . -
' 14S
i u c t n
9** $a*diuM eieat.
LuclusexDeo piua est qtiaedam aninae Iristilii

ti dolenlis cordis aOeclio, qu seinpcr id qiod ardentisaime silit, qiiaeril; qao dutn carei, lalmriose
id ipsum persequitur, et curo ululuiu ei laincniis
atergo dum ftigic, inciaiuaL Aut luclusesi aurcua
anim siiroubis, qui lugouiem omui rermn bumanarum seusu et afcclu cxuit el nudat, i l ex iuuu
in vigUiam al cuelodiain cordis afligil. dinpunctio(qnamrcIigiosi suo nomine appel!ani)estterua
cons< icmiai alfliclio, quae per iuternam confessionem ardonni cordis gralo refiigcrio lemp?ra(.
Coi.fessio cst oblivio uainne, quando per
() * , quod non jxjssis ass|di.
S. JOANNIS CLIMACf
803
804
obltiutcil comtdere panemPtiemiemia

suum esl . ^rtela omnis buinanje consolalionis abdicaiio. Pro- >
prium in beaio luclu proftcientis esl, cibi tempe- \ - , ranlia, et oris silenliuni ; eorum qui jani profece , \
rtuil vicloria, irjeel injuriaium oblivio; perfeclorum , , ,
vero smi&us verc buinilis, coiiltinicliamni siiis, , , (1)
aifiiciiomiiu conirariaruiu itature volunlaria fames, - ,
pect-aiilium non solum nulla condcmnalio, sed * ,
supra quam natura ferl, comimseiaiio. Appro- ,
. *
bamli primi; latidaitdi sectindi ; beali posiremi qui
esuriunl afllictiones, ei siliuut conlumclias, quo- - \
niaiu ipsi salurabuulur cibo inexplebili. Qui conipos \ ,
luclus factus es, quanla poies vi m i n e illtim: solel (2) \
. (3)
priusquaui radiccs iu aiiintoegil.facile per turbas
_._ _.
149_ <^ri corporis
el volupuics,. praesertim vcro
per iiinuodicatti loquacitaiem, el scurrilein leviialem
, \
ac priuiaitliain, lauquam ccra ab igne dissolvi
el cvancscen. Posl baplisma poientior baplismalc, - , , si ita fas luqai, fons csl lacrymarum. Baplisma
quippe laiiimn prauerilas peccaiorum sordes re- *
.
purt;a(, luclus auiem noxas post baptismum con \ .
iractas diluit. Bapiisma quo infatilcs lincti sumus,
omncs postca inquinaviinus; per fontcm autem lacry- , \ .
inaruui(fl) etiam baplismum suo nilori resiiluimus, *
qucm si benigiiissimus Deus bomini largiiusuon , c&sct, rari ad:uodum aul perpauci salutem conse- . (4)
qiicrcnlur. Gemiius el afllicius moerore aiiimus cla- , () mani ad Dominum. Lacrymic ex limore Domini .
proi(is;c supplici legatione fungunttir: ex divina -
r
charitalc redundantcs prcces noslras Deo gra- Q

las fuisse oslcudiint. Si nihil adco adjutal bumililatcm, quain luctus aiiimaj, cerlum esl nihil adeo
iili adversari quam risum. Quantum poles custodi
bcalaui saucla* compiinclionis irisliliani quaeverum pnrit gaudium. Ne ccsses tc in ea exercere,
quoad tc Cbrisio sublimcm, et ab bujus vilas conlagiis inlactam sislaL Nec desistas unquam quin
luis inliiuis scusibus impriiiias, ac incnte peneires
iguis obscurissimi dcbiscentcm in immensum voraginem, crudcles caniiiices, judicem iramiscricordem c l iiiexorabileui, infinilum incendii inferni
cliaos, stiblciraiieoruiii et forniidabilium locomm,
ei bialuiim aliissimoium angustissiinos descensus,
ct boruin Oiuniuiii ac hujuscemodi malorum for-
,
*
\
,
,
, \ , \ ,
,
* ;

\
[;
]
, ,
, \
.
u:as et in-agiiies, ul iiigenli lerrorc perculsa 150 D

anima nosira bixuriaiu proaa inilamineiur incornipla cahlilate, cl lumine spiriluali quod ex l u clu suscipil, magis illusiiciur, quain quovis igne
quantumvis claros dc so radios spargente. Dum das
<p rain precibns, sia corain judicc Iremebundus
non sccus ac. reus, ul huniiti corporis staiu foris,
et amtui babiiu intus jusii judicis iram cxslinguas.
Non enim polcsi ille animani, (anquam viduain do*
Jeiilftr coram so stanlum, el itoporiuue, quamvib
ipse infatigabilis, precibus faiigaulem d^spicere.
Qui luclu lacrymaruiu inlniorc langilur, buic qui-
, . ,
.
, \
; . '
, '
, \ .
, ' ;
, ' -
; , '
,
, \ ,
f t
Psal. , 6.
(u) Poeimcnlia*. 1;-;!.
05
SCALA PARADISI. -
GRADUS VII.
, vis locus csl ad
m
luclum
opporluiiiis. Cui la-
* cryiuae ex oculis duulaxal corpoiis fliiiini, i* nou

. , /esinet ratifinem locoruro, vi moruiii lioniiuiiin
. - observare. QtieiiiadiiioJuni tliesauius leoiuliltis
ol , . iuiuiis furlu patel, quam is qui in pul\\\vo loro
2. , , ,
exslal: ila pcrindc dc luetu, el lacrymis omiliia
OVA *., et ap.Ttis cogitamlutii esl. Cavc nc iimicris cos qui
. (8) morliios sepeliuut, qui nunc iugciil defun<;ios. nuno
:,
propter illos ad ehrielateni se itigurîlanl, sod 4:0otJOc , - gila le iu lalomiis inlcr viuclos drgrre, qui singnlis
vot, ; , \ horis ab licioribus ft igris cdedtititut'. Qui nuiie qui ; (9) dem luget, iiunc voro se in delicias el risiim dif . fundil, perindc facit atqne is, qui raiicin lascivien - lcw pro lapble, pane pelil, qui illinu in speciein
;, \ . \ - qui'eiii abigil el pers^quilur, reipsa vero ad sc
, : - itnilal ftl advocat. Allcnde qui lugos, el sis onsnis
; \ - ostentationis bostis, atque loius i cnrdis liii ctisto *
diaui abreplus. Hrftigiunl onim alifnios, siibique
; ; ; iiilenlos cacod;cmoies, non secus al<|iic iioolmna
. grassalorcs limeiil canes. ainici, SUIIUIS buc
\ , \
ad mtptias vocali, 151
sumus, sed oumino
* \ ad litgendos nos ipsos huc a Dco vocali sumus.
; \ - Quidara dum in iacrymas eunl, in illo bealo lacry \ , niaruin slaiu oiunem abs se ccgitationem pcrvim
. , cxcludunl, ignari lacrymas siue scnsu cogiiaiionum
, \ proftisas (crocodilorum) el animalium ralione raren \ .
"
proprias esso, non boiuimim. Lacrymarum
'
fons csl cogha!io,cogitaiioium par.-ns, mens el racoi, * lio. Quaido vadis rubitum, sii libi ipse ciibilus in
. ; Icclulo luo. forma babitus corporis in sepulcrn ja , .
ccttlis, et niinus dormies. Cuiu ad niensani ac , ) ,
rumbis, sil libi ipsa comestura acerbx illins m itE i , * , sne recordatio, cum vermcs in sepulcto depascrn , ; lu arltis tuos, e( minus voluplatis capics. Ne({iie
cum aquam gustaliis, oblivis^Tis silis illius quain
; \
damnati in flamma paliuntur, 4*1 o i H i i i n o naluraj
, , \ vim infcns. coiiluiiielia auletu pltita ,
. ; ^ el objurgaiionc, ft irrogaia a praeside pocna rcco * \
giirimis irinicndam illam judicis scnlculiam (lic,
,
matedicii ) , el prorsus iiifusam ani'iio praetcrr ra,
(ionem moestiliam, laiiquam ancipiii inachaira ma* . () - ctalam per maiisneludiiicni, ol paliciuiaiu delcbi0 * inus. Tempore raretcii mrnv, uli Job ieslalur
. ) - mora iueiu scu lcmpore per palicnliam sciibim illa,
, \ - fy juae dic.ia sunl iu nobis exsi.stunt, et peiliciuiitur.
. \ , ! , \ AaotO, S<inpiterni inferoruin inc^ndii meinona leoum vcc i \ \ , ,
spcri proficiscalur cubituin, lecumquc uiane cou *
surgal, ei iiunquaiu le somfiulcnlia, el pigriiia tcui ; , - pore precuin ci psalinorum rccilandoruiii occupa. \ \ ; , \ \
bii. Cultus ipse cor|Mris el veslis lua rcligiosa le
(10) \ . " ad luctuin excilel. 152 Oiiiiirs C|iiippe qui fuunu
, \ , ., pullaii iiiroduul. ijnod si lugcic pol^s,
,
ipsum lugc; si !ngcs, Imc magis luge, quod ex
, *
slalu quielo ad aeiuiniiosuiu iiiuic per iua pccraia
, \
iripsum drjcccris. Kespicil oinnino opliiiius vt
> aûissiiHUS judox noslcr, ut iu caueiis omuiltus,
1 1 0 1 1
1 8
Maiih. xxv, i i , * Job, xiv, 11.

() Ilmic locuni pirperam iiiicllcxU Gcrson; utnissa cnim negaiionc contrarium auclori <* lisuiu
uiilra mculeui ipsins piDluiil.
807
JOANNIS CUMACI
808
ii<* ei in luciu et lacrymis, facidtatoro nattirx , atra. Vldi pcreaignas lacryniamni guiias lalwrtose ; ^ instar sanguinis protrusas, el vitli fotues lacryma- ,
runi eine labore profusos, et pronunliavi secun- (II) ,
dum laboratttem magis, quam profttaitjs lacrymait- * ' itm ncc aliier ab Deo existinio judicari. Non cou- * \ , *
w d t lugenlibtis de rebus allis llieologicis Ira-
claiio aeu coqiialio, exsiinguii enim lttclum. Nam ()
qui tbeologica eogitat, simtlis est illi qui in catbe- \ ,
dra cum pompa et docendi auctoritatc residel: qtd \ ,
anlem luget, illt,quiia slcrqnilinio, cilicio etsacco \,
aonltbu* versaiur. E l hoc est, uti reor, quoJ Da- ,
vid quaniumvi caellra docias, et sapiens interro- * ,
ganlibus r<f&poiidii, cum bigeret: Quomodo can (12)
tabo canlicam Domini in lerra elieua ? boc ct,
vitiis
Qaemadnooduai
in ~rerttm nalura,
.:-.. obnoxia.
-...^..- Q ^
^<
,
alia per se moventur, alia ab aliig iiiipeUuitlur; *
i u lacryraae ex compuiicltone vel sponte profluuul, . "
vcl aiodio ei labore eliciuntur. Qaando aiiima
nostra, nobie non aolUcilis neque allaborauti- , *
bus, pcrse in lacrymas etluctum reaoluta miieseit, * ;
limi vero ctirreedumett: Dominue eniin iovocaltj* , ,
[non tocalus) advenil, nt spongiaro nobU gra- * lae Dco triaiitue porrtgat, el fontcm aperiat , ,
reirigerii, bcrymaruro gaoctarum ad deJendum \ . \
153 cbirograpburo peccatorom nosirorum; cu- siodi bunc lanquam pupilUin oculi, quoad reccdat; , ,
wagna eniro c*t vis illius, qra looge finctt illoei, \ .
qnem laboro ei sludio oosiro adepta somus. Ne- , , *
quaqiiam ille vfram IIKIUS gratiam asaeculas est, |
^
, , qni luget quando vnll, acd qui loget qn* fitlt; nec , ,
tantuin qux vidt, sed qoi luget ut Deua voH. Sffpe ,
luctul vero mtscentur invisas Deo vanc glori la- : crymie, quod solerter et pie observabimue ei intel- -
ligenua, quando nos lacrymari, el lamen vilia .
non emcndare scnaerimus. Ycra compunclio ett , ,
dolor anim omni carena aoimi elatione, qui nul- \ .
lam sibi pnestat conaoiatioiiem, aed omnibas mo- , ,
niciitis nigraiioiiem e vila sibi ob ocolos propouil, .
ei oiiiolaik>neiii a Deo qxi bamilei eonsolaiur *
inonacbos, velutt aftnsam frigidain exepedant. Qni- \ ; ,
eunqiie vcrum ex cordis sensu luclum pdasederum, .
illi vilam qnoque auam, laiiquam a>ruiuiiotain -
qnamdam oinnium lacrymaram r i dolorum conct
. "
i;airicctn oderuid, corpusqae eauin velatt l ^ i e m D
g
ââ,

avcrganlur. Qoando inii qui eibi vere aecunduiu |
,
DCUM lugere vidtnUir, iram ti sraperbiam aoiave. "
riroaSy borvm laeryoMS nequaquam sinferas, neque , (13) *
rx vera conipanciione profeclas cogitabimus. Qum . " ,
emm communicalio luci$ ad lentbra$ ? Vera
com- .
punciio coftookationero, falsa et apuria elatioiiem ,
animi parii. Queroadmodam ignia tiipulam depa- .
scitur, ila lacrymae wncer* quidquid sordium vel * '* ~
apparei vel apparet, abluuut el detent. Ralio ,
doccndi ol dispuiandi de lacrymis plerisque Palrum ^ .
, ;
piTobbCiira, ci pcrdiflicUis 154
id< Cur, prac9
a x p v a
e g s e
l-sal. cxxxvi, .
II Cor. , I i .
() * ab , , , ct
el alia.biiiiur , t*l .
pcr yncopcn , sicvl
809
SCALA PARADISI. - GRADUS Vlt.
810
(U) , scnim apud ttrones, qood illa;ex mulifo el divcrsii
xa\ * , * foulibnt ei causis oriri possinl; ex namra, inquaro.
, * ex Deo, ex aflliclione vel laudanda vel vituperanda,
, . \ - ci vana gloria, ex lurpi aniore, cx vera dilcctionc,
, exroemoriamorlia, ei aliis liaud paucis. Excussis
; . aoiem his omnibus modis pcr limorem Dei, et in
laccm proiractis, comparemus nobis eas lacrymas,
- quas absque bypocrisi puras et sinceras recordaiio
, , , - migrationis animae e corpore parii; in bis cnim
, , nolla fraua est aoi euperbia, sed munditics poiius
el amoris divini argumeninm, peecatonimque abo. , lilio, el viliorum periurbalionumque omnium *e datio. Lacrjmas ib optiroo luctus principio t fonte
* fluere, ct demam ab ae ipsis in malam et pravtitn

rflnem dcgenerare, non et magnopere demirandum,
* aroalaortas scalurigine, aut naiurali sensu
profloentff in sanclum ei epiriiualomfinemditi Ettov , gere, boc voro lavdandnm et prsedicanduHi. Quam
, , \ senteniiain optime inlelligmu ii qoi ad vanam glo riam txrit propensiores. Cavc ne de fonlibus lacry . maram tuarum eiiam largis libi rredas, aniequam
, ab oir.nibuf peccalonim sordibus penittts repur*
, \ , - geris. Noo merelxr laudem seu Ddem illud vinum,
8 qaodroodoex lorcularibut in vasa esi iransfusui.
- Lacrvmas quas Doo gral* sunl, nobis esge periuil&t
, nemo iaicias ibit; quU auiem frucius inde et uii ^ liiaa exaistac, nioriis temporo cognoeccmus. Qui in
, rao I B I B U B Deoque grato luctu perpeiuo vivit, illt
, qoolidiaim celebrare ferias non deaisiit. Qui vero
- _ coqxm qaoiidie pertaxurofestog diea 1 5 5 ">*-, . , Urii, lemum olim lugebiL Reis in carcere nullum
4 , - exl gaudiunri, nec veris monacbis in lerrie fosla
[vana] lanitia. Et forlasse propterea ille qui vere
. , aancteqtt* lugebat gemens dixil: Educ 4 cuttodia
- animam meam , uti deinceps exsullet in lumine
. () * tuo, qood nullis verbis exprimi potest. Eeio velut
9;. ) ' iroperaior in corde tuo subtimis in liumiliute resi* dena, qui imperet moi: Vade,el tadit; el dulcibus
* lacrymis : Vtnito, ef vexixni; el eervilt corpori no, AoMti % . ,iro adeoque lyraono : Fae hoc, et faeit . Quisquis
* - beaixm et Deo gratum lucium vdut vcsicm nupiia * \ induorit, ilte risum et beiitiam spiritu*
. \ veraai aeatiot. Quix euimvero ejusmodi eot,
, (!) qui oame Tiue suc teropus in religione ita sancte
vj rebgiotaqye CraoaaiiipaU, uli nultam diera, nullam
* * boron, nuUMai aaoBieiilumroalecollocarit [nullius
| , - diei, hooe, UKHneiili jaeluram Cecerit], sed omneni
, \ -g vium aaam opiieio in Doroino expenderii, non
^, , - ignarat qxod dieni aemet praieritum nunquam sit
- aspecUiras. Felix quidom ille eu monacbus qui
, ' oculi beaias coditum menles ei angelos
poteat iniueri. Sed impeccabilis omnino il!e, qui
* . genax suas per mortis tnediiationem ei peccaiorum
, auoram consideraiionem calenlibus lacrymig
, - oealia etiani corporis profueis assidue inundat.
, - JSgre autem adduci pox&tm ol credam priorein feli9
lT
" Psal. CXLI. 10. " MaUb. , 9.

() alba, cauterio.
PATXOL.
G.
LXXXVIII.
26
Ml
S. JOANNIS CLIMACI
815
blalum sinc boe secundo ad suani perfeclio- . \

ncni pervenissc. Yidi cgo rogatores cl tiiverecundos
* , \
qubsdain mcndicos cum urbanis faceiis verbis

nguti) qtioqtie aiiimos ad misericordiani ct coimni .
*ci alioncm 156
slaiim tnflccierenl. Yidi dc alia
; " (16)
niondicorum naiione alios virtulitm egcnles , q u i ,

Do composilis ad urbanitaicm verbis, scd liuini ,
libus quibusdain alqtic dcmissis, subobscuris quo *
quc et dubiis, ex allo c l quasi despcrabuudo peciore
,
ad eojlestcm rcgoni iinpoitunc ct assiduc clami, xat
lantos, vi quodammodo sua illius naluram, jnc
. ,
nulla alias ratioite cogi poiesl, ad rominisn atio
ncni el iiiisencordiaai iiiflcclebai.l. Qui ex graiia
, laciymarum suariim auinio iullalur, aliosque la ,
crymis dofcctos danmai, porsimiits cst iili, qui al>
rege suo pelil arma advcrsus lioslem suum, quibus ' .&\
,
deinde seipsum iut rlicial. Non indtgel Dous lacrymiH noblris, iitMjiji* plarct illi luclus cx c.ordis \
angore profrcius, scd potius % tilt liominein cx cba- ,
rilaie crga ipsuin gaudio cxsuliare i animo et
,
ridcrc. Tollc pcccalmi, el c r i l cur lacrymas
, >, tx oculis corporis fundas. Qnid opus <\sl cata ,
plasmale, uhi niillum c&l viilnus? Nunquam Ada , mus antequain pcccarci lacrymattis csi, ncc post
; \ ,
resurreclioncm, abolilo pcccato, duinceps opus erii
,
lacryruis : Quando uon crit amplius ncc ie dulor
\ )
ncque luclut, neqtte iristiiia el gemiius . Vidi
. \
in aliis dcffChim luclus quauiYis in luiiu esseul,
! \ srd pciindc aflV-cii crani ac si luclu scu lacryims
/:-* .
caivrciil. Sed ht per nobitem diariiaiem cxlia prai,
, \ donum periculuin in lulo conHiuiti sunl. . suul . , de quibus dictum csl, Ihminns illuwbial coscoi
\
S;rpe usu vcnil iiti leviculos lacrymai non raro cx , \
tollant, qua.' illis idcirco stiblrahunlur. qui pioiude

157 d
'
dcsiderant, gcipso^ ailli^nat ct d.itu- , , ,
nant, geinilibusquc el moetore, ct ajiinii dolore,
, "
altaqne irislitia ct aoxielale se cruriant, qu;c . \, -, itia absquc periculo lugcnlis, locuin iacrytiiurum
\ \, , *
suppleii), qiiamvis ipsi jiibil indo uliJilatis se capere
, * \ * ,
exisliiiiiuil. Illnd eliam observundo depreiicude- .

nius IIOS ab ipsis daMiionibus aruarubiiilo lisu
, , * \
excipi el dcludi, cuui cibo saiialo^ luclu c l la* . \
r
l f
u i n
i : i s
Ciyuii< inuiidanl, ti
rontra jejunoe duros el
dos redduiil, nl spuiiis lacryiuia ilbii nos
aii-
dt.liciis
ct Toluplaiibus Ofiiiiium viiioruiu miuisti is dedamua: quibus nullo tnodo ccdeiidum csi, scd polius coulrariu uiunia facicnda. Ego ponu cuiu
coiupunclioitia
ualuRam
conbidtro, obutiqu^co,
quomodo iuctus ct uislilia gaudium el taeiiiiam
taiiquam favo mcllis ittclusam cuntineant. Quid
povro cx hoc discenduui ? Hujuifiiodi tuciuiu
lacrvmas %crum el siticertitu csse dunum L>ci. Non
t*t iii aairoa lunc iila vohipta* sine dulci cousobuone, Uco arcano aiTliclos corde et inntritos cwtesli gaudio permulccuie. Ad argtiniciituiii vero hoc
de vcro ei eflicacissimo [evidetitissiiuo rcrtissimo4ue| luclw, uiilique dolore facil salularis anima!,
, \ * , i>
. , \
,
,
, .
, , ,
, ,
>
, . "
* , \ ,
'
*\ , ,
6 , , ,
/ ,^^.
813
SCALA P A I I A D I S L - C I U D O S VII.
8M
(7)*11 , setl ptoisus iamentaMlis bistcria, quatn andiamu*.

,
Sicpbaiius quispiam biedeg< bat, qui viia genus
\
soliiarium el quieiuui scctalr.s batid pattcos annos
, ; in pal.oira viuii ab omni societalc biimaua sccru , \ . 3 - l;o (:adiixif, jojuuii v.t I.H;I-ytti:uia gratia c\or ,
naliis, aliis>(Uo prcivlaris \iiliilibus
vxcvU ns
'- ilonjiisquo. 158 Hc o-llulam ftxi-ru ad 'ilicem
0; . *
s.niili momis ilbus, in quo tlias propbc tes Dcuut
6
olim speclaral. I)ic, inquan!, landatbsiiiiiis vir ad
.
majorcni ci gravioivm lalî iosnn .-niqtia pamilfMi ()"
liam agendam, soccs>L' in !ICUIU aiuichorctaruiu,
, , \
qucm dixere Sidditn, u!>i cuin altqtiiil annos in se, .
vcrissiina, quniu ips; sibi pra?seiipseral, vivmdi
. , , lationc fransrgissel \eral * l u us inac.ivssus ct
, , ^ adeo asper, ul nuliain bii-iiauaui c o M s o l a t i o n i M i i
, ,
admitierct, disiabatquc casiio miliiaiibus spptua ,
ginla), sub rxliemum
ti-mpus ad priorrm
, \ , \
suam regiT.hbus -sl ocllam, quam in sanclo Etia
. * monte posucral senex : ubi duos cx PaUe*iina d i , .
scipulos valde pios c i ivligiotos babebal, qui inU .*
(18),
riin, dnm abesset, ipuus ca&ulain cuslodiebunt.
.
Paucis indc post dicbus quam redicrat, in irla , ,
lein morbuiu quo ctdeccssit, incidil. Pridie crgo
ojus diei quam morerctur, lopcnte menle avocatus
, (b) a .spiisiliiis, oculis iaincn nunc ad dextruui Icctu \ . '
li sui lalus, nttiic ad siuislrum circnmspiciebat
, , porindc quasi ab quibusdam vha? sux ratbmcs re*
~poscerclur, rcspondcbatque aiidicnlibus cuncli.s,
. - qui circuiustabanl, iis qui acla 4*JMS ad cxaniru
4
, , - (j
, .
' (10)
, ,
\ .
>, , \ , \
.
,

, , \
* , ,
. (20) ,
, - ^
, , *
\ . 0 , , \
.
\ .
, , , , . \
, ' ., (21).
\ ^ /,
/ * #
\ocabant, nuucquidein : San% vore, feci *, sed

boc delictum tol annorum je;iiniis expiavi: nunc
vero : lloc non fori, vcrc mcnliniini rursuni : l(a
profcclo lioc iioi) nego a me fa<lum, sed ilhid
lacrymis dclcvi aliisniic piis ininisiri iis compeusavi. Dcindc : Imo falso me omiiiuo ac< usalis.
Aliqtiando tamen dicobai ad quasdam objectas
culpas : 159 Fatcor tne fecissc, nec balnO quod
bic cxcusrin atil rcspondeani : snporosl tamen spea
in miscricordia Dei. Etcratrevcra spcclaculuw tremendum el formidabilc, jiidiriuuiqut) inaspeciabib,
scd prorsus sine venia gravissimum. E l qtiod formidabilius erat, eliam illa accusabant, qua* nunquani fcccral. Papas! quid boc, suprri! Iiomo
anacboreia in soliiudine vtrsaUis subindo mgnbat
*5 babere qiiod responderei ad pecraia objccta
et bic qiiadragiula ipsos anuos moiiai-hi vitmi
cgeral, c i bcrymarum fontibus al>uu!abai. Ueu
niilii, ilerumque beu misero mihi, ul;i vo\ illa
Ezechiebs, ul diral ad ipsos : In quo le *:atu tnvcncro, in ip*o judicabo tc, dicit Domiuus ? Uevera nibit horum tunc dic^rc poluil. Eninivcrii
gloria Oeo soli arcanorum cognilori. Fuerc porro
qui niihi, Domino leslc, saocle affirmariia, ab
bnjus manu dutn in soliludine vorsareiur, Iiêpaidum fuisse pastum : bic lamen ipsc aspetrimis ralionum \ i t cxactoribus adco exagiiatus, iia c
1,1
Ezpcb. , 8.
) C:niiaMtilt*n.'is legit , sed omncs cbart:*' mca, cl u:ciiibran.X' liabeul , id
cst incemfe, nempc amore divino.

[b) Ua menibraiKV aniiqoae charke lnc mendosoe
m
S. IOAXNIS CLUIACI
SR
torpore eniigravil, quo judicio, fiue, tententb ab- vov * :'* .
solutus au damnalus in obscuro reliquii. Q*etu- adinod-jm vidua viro privaia secundum Domiautn ().
ttullum alittd solaiiuni habrt, niei vnicum adbuc * itiperelitem ilium : ila auimar, quae deiiqui( IHHI . '
auperest aliod gaudium, cum c viia migrat, quam , ,
qnod e labore, ei afflictione gutae alquc lacrymis \ luclnque percipit. Hoc geiius iugentium unqaai . ' , *
cantabit, neque iftfra sc pcr telos bymnos exsul- ,
labil, eo quod bicluin tollant et aboleanl. 10Q , Quod si per cantica libi luclum coniparare studue- , (25)
ris, riae lu procul ab illo et ille abs le abesi. I.u- , \ * !
elus euim est inveieralus animae coelesii igne , , ?* , liquescenlis dolor, qui beatani anima tranqtiilli- , ,
Ulcm solet pracurrere, illamquo adomarc ei rc- .
purgare, omnemque fitioruin in illa materiait ab- fal. ]
somere. Kuil egregie in boc excellentt luctu cxer- * cilalus, qai mibi de se narravtt, quod cum non { *
raro vellero vel caplarevanam gloriam, vel irae laxare * habeuas, vel gulae et veniri lilare, tum luctus * *1 , )
memoria intus roilii tesiala e*l: Cave, inquil, ?a- . , *
nam gloriam, aul deacram le; perindeque de altis
mibi vitiia respondil; cui ego : Nunquam tibi UOM
parebo, quoad me CbrUto sisias. louraus aaiini -
lttctoa CrtnsolaticMiera expertus e s l : sed eordia
matidilies coeleslis itlusiralionis radios haasit. II- . ,
lasiralio esi incxplicabilis qucdaiu eflicacia qua* .
latenter iolelligilur, et quodam modo noii videmfo 1\
videiur. Consolalio esl dolcnlis anitnae atque af- , fliclse relrigeratio, qu rilu infantis simul iirtra se , * \
et lacrymatur [vagilj, et jucunde subridcl. Opilula- *
tio est aidiux renovaiio, irisiitta lapsae, quae acer- . "
bat lacryraas admirabiliter dulcibus pennulat. La- ; , ( )
crym* quae ex memoria morti oriutiiur, paritjnt , ,
timorein, timor securiiaiem, e secaritate exsistii gau- ,
dium, gaudio (quamvia nunqoam deOciat) eeaaauie, . , \
oritur flos divinae cbariiaiis. Explnde (auquam indi- (25) ||
gnus bumiliiaiis dextera gaodium peregrinuoi, ~
161
deccplus lupum pro paslore excipia. Noli [] , \
praepropcre aflcciare non suo tempore conleropla- * .
tionem, uli ie polius ob bumilitalis elegantiam in- \ , *
scquatur et occupet, et casUssimis nuptiis iibi ira , %
omnem jetcrnitatcra copuletar. Infane simul ac pa- "
irem agnoscii, incredibili gaudio perfondilar; pa- * *
rente vero ad lempus suas ob rationes peregrinaote, ^ , .
, b , '
cl peregre rursutn advcnieoie, gaudio airoul et
rore replctur; gandio, quod diu deaideratum rv> , *
ducem videal; rocerorc, quod tanto teoiporo sereno * * ,
patris dulcisaimi apectu fuerit privatue. Mater
6ubinde se ab infanle subducit, a quo curo se vidct .
cum dolore ei lacrymie quaeri, magnopere deleclaiur, qu> ipao filiolum docet, no nnqnaro se ab cjas
praesoniia p.ilialur avclli, magisquc ac magis ainorem illius iu te acceitdai: Qu* kmbtt uxret audkxdi
audiai, dicit Dominus
llle qui capids esl daronalue, nibi! cural ibeatrorum spêtarab el officia ;
ilaque ex animo lugci, riullo dcliciarum , gloiic, irae, graxisqne bilis eeoaa aiuiaam Ungitar. Luetas
est insilus anilnx |iocnitcnlis dolor, qui lanquam parttiricu dolensque dolorum quoiidie dolorc aaget.
Justus el sanclus csi Don/inus, qui solilariam vilam uon absqoe raiioae sectantem, ewm raliunc saluiari compunciioois luctu nOicii, et eum qui jusU quoqae rattone induclus, et altcrius pote^tad per
t
n e
Luc. xiv, 35.
817
SCALA PARADISL - GRADUS VII.
8t*
obeJieultan sabjoeit, qootidie exbtlarat. Qvi non aileratruin cx bis moJom gincere complectilur, ii
\er* lacui deatitutus eaL Abige abs tecanetn desperationia 162 qui libi in summoluciu Oeum inclementen immitew et implacabileta fingit *t sofajicit. Nam ubt eumdcro diligenler observaveris. deprettende* ab eodem catte libi aule perpeirattim pecraiunt eumdem Denm benignum, nrisertcordeni,
I ad veaiam facilem prouiitii et pradieari. btrcttatio [raediuiio] parit assiduilatem, assiduiias desinliin ntani ti iacaUaiem, qaae bi iii aensu radices egit, non facile tollitur. Qualiactinque demum vii
atradia qoaotamvis illu&fria sequaanir, ai internos aeimi dolor el eiHiift deait, fro-Ura eumus, nibilque
agimiii.ftoceoscest enim, neeesae omnino, nl i(a loquar, uli, quicunqiw baptigmalis fonie lustrati
aa*,riwMttqae poftteaviiiia inquioati, iga* cordis nenqoani elaiigoenie et oleo miacricordiae
pocom Ttti4Mmm t roarailxts abttergamaa. Vidi ego qootdam ad sopremum Uwtas gradum ascendfese,
qi prae awieri dolore a f i k t o confo crnores ei orc erecubanl et memor foi dicentis: Percuu**
9*m mt fmnm, i eseratl tor mtmm . LaeryM ex liraore Dei prorect in se ipta metttm et cusiodiam
cornu babenL Qme vero ex eaaritate proflaaat, ante perfecuni cbariiaiem partam ab nonnulbs facile amkirMtttr, taiti fortasae tfU ilte cteraa Memoria recolendrag eperia tewpore cor inflammaril.
El miniai dictu , qvomodo ttmpor id qod bwmilias eat et abjectiae, uo loco oecarius ei cerUas
ii. Snnf ret q*x* bcry*taria fontes m nobi exbatiriuui: 163 *
<l
-P
*
bes Ittirm ei beatlaa pariaai. E i occastooe prioraa LoC incesura cmn lliabus suis coramisii. Ob potteriores Lucifer e cielo dtturbato* est. lacredibilis esl boaiium noatrorum malilia, qui virtutum sementeai im tiiia coavertttai, el ea q buroiUiatera ereant, in auperbiain depravant. * Solent noa raro
ipw d M i d l t o r a m nortrorua tedea, et toca oenlis tb)ecU nos ad compuDCtionem provocare, quemaditiodiim docerU Jesua Etiat, ei JoaMt qni in aolis tocis apud sematipsos precibus vacarunt.
y\di et Im mediis urbibos tl komimnm larbis ac atrepila oonnunqiiam religiosis tiris prosliire lacryaa t bac raliotM iadttdi exiatinaeimia nallatB not ex nsu bominum ti tumultuuin detrimentiim capere,
adeoqiia iibeetar iutar bomKneaet torbaa fer*caior : bic eiiim flnie est improborum dxmonam (t traham
noi ad taecvtavi) tape nerbam Dlcam omuem aniui luctum exsiinzii: sed miracoli instar eai, si vcrIwm eliaie m**m lacuni reaHuil. Neqoaqaam, aeiici, io excessu anim^ accasabimur, quod nulla miraciila pairavarimraft, avlde rebMdiTiiiis ibeologoniei modo non acnte diapaUverimus, aut in contemplatioM I M I abrepii inerimvs: aerl ccrto raUotiett dabiiMS fjod aon cuniinenter peccata nostra defleferimus.
9| 6 xApo\ pnfitixm * Atqne bic esl ieptimas gradns qnem qui supe
fpq , AtA 461 nvit, et mibi manvs porrigat, quemadmodum ei
tsu .
ipse adjutus labes viia pneseutis abstertil.
9
e n l
i l e m
1 , , 3 C
oaB i n
s i s
SIZ .
164
Hcpl &.
SCHOLIA AD CRADUM Yll.

De iuclu.
*f.
Scholion
itotto\
Iloe multi decepU, lemere eoromiseraUoiiem erga
. delioqueotes adhibendam putanl; qui non stint
" aodiendr. Aliod enim bic genes commiserationia
*- qn vlret eoperat intelligcndam. Coramiseralionera
, \ * enin didroas luetiim anima? insilom, et prodilecto
* (. expofilom, eiiam qiiandoqne praeler roeritum et
, &ru , digaiUlem. Prospicii [ cavet ] etiim qaispiam ilti
&* ^ qwem amat ex affeclu, ut ipeam qui peccat, nequn
, - bedat, neqoe loulatar. Sed qoi oluptalibus indul *( gcns pccctt, aiue eomroiMratione laedilur. Supra
, - vires anten bumanas araat, qui animam suara po , - nii pro nlute amici sai, non ad illius exilium ; no ) .
qoe enirn qai delinquit, delictum abolcro poiesl, nisi
per poMiilefitiam aequam quae delirto rctpondct.
'.
^

, ^
, , , /P^W *, ,
, "
Pt?a1. ci, 5.
Sckoiion Tbeodori Edeueni 2.

Procul abs te repelle spiriium loquaciUiis , iu
q midenl orania atrocia genera viiiorum : binc
neodaciam , iade nimia licentia , aliundc tcurrilius, otrinqae risue, obtreclado, convicium, lurpiloquium, aluUiloqaium , ct ut uno verbo compiectar quoil dklum eit : Qnomam ex multiloq*i*
0 0
iit
S. J O A W I S CLIMACl
820
e/fugietur pcccalum " [ in multitoguio non de- \ . 11 , ^

e)it ptccatum ] Vir lacilurnus csl sedes sntsus sive
\
sapienliw; quin .I de omiii olioso verbo nos red .
dituros laiiouem i>oinintts aflirmavii .
SyncUliccr 5.

.
Ter in viinw cdimur : priinum ex ulero , altor c l
1\
leriius natalii nos c lt?rra in coeium deducunl;
O J O ,
divimis bapiisiiius, quem el alterum in viiam redi , \
tum sivc . appcllamus quasi, alteram
3, \ .
naliviialem , ei lertiam qux c\ puuiileiilia cvsislit.
Sancti Maximi l.

Animi sttbmissio cM assidua oralio cum lacrymis
\ *
el exercitatioin. laboris; qua dum Deum sempor in
,
aimlium vocat sinit imprudenter quemqnam
, , \
sua ipsiiii viriuie et sapieulia n i l i , sibiquc practi- ^ ^ , dere. Viriutc s.tpiemia uon qu& sunl gravia vitia
,
auperbia? morbo laboraulis.
.
.
165 MM.
\ , Luclus est seusus acerbus ex rerum jucumlaruni
.
pnvkiiuoe ualus.

\
17/1.5)7 Magni 5.
! , In risun immodicum ct effusum erumpere csl
,
inl^mperaalia' si/mim, el cjus qui nondum animi
. " ,
sui iiimorem sou superbiain sevcra rationc <om
prfb .crii : :miin tamcii Ixii difTisioncin modico lc;,
riiq< brisudedanuv. no;i doderct, qiMdemisUlodquod
; * * srrpdmi est, ostendaltir ; Cor guudetii exhitarai
, ^ ,
faciem* . In apcrtos auirui cl juunanes cachinnos
oce proninr#pere c i corporc conculi aut subsultare, Q , ; &
non esl ejus qui animo bene composito sii, etpro kv aifbo, ct qui se ipsum iu potrstalc babrat. Quam no
slraiit swiienliani confinnal sapieiitisshnus Salomon

qnaudo ail : Fainu* in WK exallat vocem suam ;
vir uutem sapiens vix tnrite iubridebil .
\
Scholion 6.
*6 , ' ,
Habitus sivc silus pivcaniis est auenta mens ciim
\ , \ ,
reveivtilia <?t rnmpunciiotie ct dolorc animi, iti con .
fehsione < oaUirtHn ouin lacilis gcmiiibus.
.
Alhtd.
Os5s ,
Yin fus rurrero non poksl, ncqne mens obnoxia
malis afTeciibus vidm* spirilualis precaliouisloruni;
,
trabiiur nimvi <ircumiVMiut cigiiatioiiibus pcrlur.
.
baijouum, el n ^quam qniria csl.
" .
Mnrci nlind.
f)
.
Oratio cst abdkatin ngiiationam (abcnaruin
ab oraiionc).
C.
Scholion 7.
,
Cor voluplalibus deteciari sotiuim, csi animae
, \ carccr el calcna limpor e\iius sivc uioriis : dcdihim
!
faboribus janua aperta (ad (ochun).
.
Aliud.
, \
Ex amore voftiptaiis nasriitir ncgligoniia, ex

neglig4 nlia oblivio. renttu eniin uiilinm cognilionem
.
Deus oinnibus inip<Miivit.
.
Altud sanrtt Uaximi.
01 , Qui votoplalos spornunl ob tinior^m id facitini
, , , .
aul spem,aut cogui(i<ncm, aulainonMii crga Deum.
1
tn
ee
P r o v . \ 19.
f
" Matib. , 5. " Prov. xv, i.>.
" E c c l i . XX, 23.
SCALA PARAblSI. - G R A D U S VI.
821
' .
;
* 6 *
610.
822
Aliud T!iu!a$iii.
Trislibus et molcsiis cogiialioiiibus occurrcpu

omoium injuriaruin oblivioncm; moltibus seu luxuriosis, eitremo odio ei avcrsiouc.
166 AViudUaaci
.
\ ,
\
! .
Aliende et scribc biec in corde tuo, quod amor

volupialum et oiii atque ceasajionis ail causa defecumi*.
n/.
Scholion 8.
, (),
Quidam (inqvit Climacus) qui lempore inediia , tionis vel ex deliclornm suorum vcl morlis rocmo, , ria, vel allerias rei consideratione laciymas ftinduni,
() , saue quam iiiiporlune ei indccenier, adeoque stidic
* * , , siipsos eo adigunt, ut cam oogirationem, a qua !a , , crymarc coepcrunl ab sc rejiciant et excludani, rali
\ , - opinor, sc luclum sinc labore el moleslia assecu, * turoi propicr vanain gloriain dum non cogiiaiu,
* qtiod flcrc sine causa silnalura rationi3Cxpcriisquas
.
neacit quam ob cnusam plorct: compotis autem rationis, scire causam lacrymarum. Proindc
quod
niale facianla Climaco reprebcnduntur ct damuaiilur.
Sdiolion 9.
&.
Lacryma* cx mcra levilate scu loquacilaie non arrogame et superba, ci cogilalionibus mullis sibi
pcrpeluo snrccdcntibus nec varianlibus aul a'io
versis: cx memoria praHerea alicujus toviusculi facii
pei* cogilaiiones quod mordel animunt et etbujuscemodi causis, ut pturimuni rcdundanl ct augenlur.

, \
, ,
,
, , \
.
Schotion 10.
Compunclio esl alia non procurata, scd per sc

,
\ ***>
qu*- <* aliunde excitaia : sponto
exsistentem
teu
inkem iliam, mansuolara et beni (c) , \
, , gnam placidamque appellat, et quod is qui facileet
, , aine labore compmigilur, cl ad lacrymas pronusest,
it vclul spongia qua* omnia peccaia delet : boc au.
tem, inquil, doniim deinceps velut pupillara oculi
cuaiodias.
C
a , i a 8 l u d i o
Sckotion i I.
itene paier et baec duo genera lticius evertii ci dam *

\
, \ navii, quando ncmpe qui iuget, luget quando vult ct
proplcr qnec vuU; esienim non raro cum quis lacryma , \ , lur,quaudoabaliquoprobris lacessilur, aul conlumc , Itaoueralur, auldamno aliquo maclalur. El bocgenus
, . loclus nonfst in Itude positum ncc religiosum, sed na turale. Kxcrwciaiio enim cordcob adlictioncin contu . * mcliae, quod fion possilpoenas sumere de eo a quo
, \ laexus est, lacrymas fundit.Moc idem accidil in \h
, \ qoe vull ipse lugcre, in fnncre nempe cognati, vd
bujusccmodi
. allerius fclici successu : 17
, * casibus viljc bumanx. Illud aulem solum genus bi ctus laudat, quando fit quemadmodum Itao placei;
, , placel autem Deo quempiam flere ob peccaia com , \ missa ab ipso, aul ob moriis roemoriam, aul
quod nonduiu sit assecutus regnuiii coclorum, ct
denique simpluitcr propler omnia quin ad aniinani
.
pcrtinenl; ilaquc boc solum hictus gemis laudabil^
cst.
docol, quamvis aiilograplnim babcal .
Climatum
cnim
facilluqucn() ,
v e l a n i s
(c) auiogr. lucndose.
(b) Rcicribo , ita cnini stnsus lcgoiulum
823
S. JOANNiS CLIBIACI
Sckolion 12.
Quemadmodum piuvia terr* infuta pfaintts qoibusque nalurae convenieiitem pnebet pro qaalilale
succum, dulcibus dulcem, amaris aroarum; ita
gratia divina cordibus ttdelitini perpeiao immissa
opportuitas virlulibus opes et aubtidhi largitur :
Chrisium, inquam, esurienii ciboia, iiUcnti dulcissimum polum, frigenti vesiem, faligato qaiciea>, precaiili fpem eordi infasam, iuii coDiolaUo*
neoi.
|tl
\
, ,
-
,

* ^ , \
*
.
Scltolion 15.
*.
Per caUcbresin seu abusionem ouam appcllal
, ,
festum, quod alioqui principium eal improbae
acltonis : sed religiosis viris Deo operantibus oul- ,
ium unqtiam est oiiu.o. Hoc enim iptum asaidue .
&
cum Deo rolloqui, est illis feslttftdies, qvi
, , *
cessalionem , sed nunqaam intennisMai divioJB *
eenrituus culiam ad exemplum angelonia de- .
< larat.
Scliolion 14.
Facultalum anims ratione carentiom et appetttionum naturaliter impetator esi aniinus et dicilor,
Sublimis aolem tauquam ad bumanos et terrestrea
aifrctus in dejecto et homili tenaa restdet, sive sab
se ipse seu infra soraanet,et privatse curse vacatef
lequiescii.
*.
, :

<
* *
, % ^
.
Scholion 15
Qw coelestia dona lacrymarum sea gratias qui
bus a Deo ornaiar, suis proprus* quasi nientis- et

,
.
.
.
_ % .
r ^
, \
viriutibus transcnbit, bunc in fastuin el damna- C
,
, V '
.
^
* *
lionein vergere et verti novimus. Lacryma? eDim ^, , , vel ex amore divino, vel studio vanae glorbe, vel
, , .
ardore Baccbi, vel insidiis daemonis, vel ignondnia,
vel aflliclione exsistunt.
.
Scholion 1G.
%\
Aliud est gaudium quod prxparat animurn, aliud

quod pcrfeclum facii: iilud non estcxpera pbaaiasiae cl imaginationis, alierum bumiliutis gratiam
168 possunt: medium inter baec tristitia quxdam
Deo peigrata, lacrytna doloris exsortes. Tere enim
in mullitudiue sapientia inultiludo cogniliouis, et
qui addit cognilionem, addiiei dolorem. Proinde per
gaudium illud quod initat et praeparat auimam,
inducenda mens est ad subeanda cerlaraina, ut in- tj
crepelur el probetur a Spirilu vcrilatis, super iis
quae deliquil et superbiae elaUouibas quibus adbuc
infestator : /n inerepationibu, inqait, propter
" , ^
* ,
*
,
, , \ , .

, ,
- , ,
ini- ,
,
quitatem corripunli hominem, ti labeicere
fecitfi,
ticui araneam animum ejut ut divina illuni
incre- , ,
paiione probanle ianquam in fusorio sive melalla- **
ria fornace; iia virtutem capiat gaudii sine pbanta- .
smalum ioiaginibus in fervcuti memoria Dei.
Scholion 17.
Omnis familia ecclesiastica qua* olim diabolum
pro viroet uiarito babuil, illoquc rejeclo Clirislum
amplexata est, vidua est, ei diu noctuque indigcl
w
Psal,
II, i2.
\
*,
, xa\ ^
, , *
S C A U PARADISI. -
GRADUS V i l .
826
, * Jtidice vindice, quando temper clamal: Vindica tue

.
ab aJversario meo.
7c*x tn/.
Sckothm Uaaci 18.

aentil bono, quod meos ipaius raunditiem
, , aoimi asaoctiU slt qaando otnoes mortales boooa
exiftlimat, nec 1!* Uli imporoe al profaau*
% dcinr: luoc eaim vere mvndof est corde. Qoomodo
, enim illad Apoaioli oracolum implebilur, qoando
, dicit: Ommet tJH luptrioret iwvictm i* knmUi
, arbiira*u$ * , ai ei illud dictnm alieadattir:
;
qtiod ocxlxs maii aspickl *
*.
Sckotiou 19.
*
porium se indi&creta contonipUtia motta pa : ril pertcola : diabolos enim transformal se in an, , gelum Ivcie, eteos qui moduni et measaram sua)
* > ntociunt imbecillilaits, saepe fallil. Hinc de tio M*2r .
rtbus qoidam dixil: Ego Chriilxm im koe tita NON
cupio videre.
*.

()
().

,
,
*.
Scholhn 20.
Matrem intellige l>ei bonttatem, itluairatiofieni
et eofttemplationein; parvalam aulem bifanteMi
speoB el oralionis muoditicm mouacbo; attxiam
auiem tntestigaitoitem, accipe prtces cuin labore a
tali iofante peragl aoliiaa : deleciaiioneiD ameoo
malria ejiiamodi perseverantem tii parvolo inqatfitioaem, hoc cel, aupplicem precationero.
'.
Schothn 21.
Justus Domiaos seqao siogalis aaxiUiom

]69
, , - imperlitar; soliurio al deeet at eperiel tatiu{, xal . ^ riuai agere, et Uli qui alleri (in caanobio) legttiM
, , , parei. Dicit ergo paler, quod alteralram vilam ae , , culus, hoc est, sive aolituriam tectetnr, sive ot>e, , , \ dienlix te subjiciat, si non ul par eat, auaai uter ;, * quc statuni colat, eique convenienter vivat, repu! * , aua sit a spirirituali luctu el compentiionc, alqve
. , * bos multia laerymU deplorandos. Quod cnim sin , \ - cerura non esl siiie contioversii apariiim est, sivo
, quando aliquid non fit ul Deri oporlet, clarum e&l
, [ ], - itlud roale fieri. Nec falio I*, audilor, illud dcsli, , - tuiumesse a lucle in bouam partem accepiom et
, , , - positum esse : nam cum omois fere orado (in boc
.
aeptimo gradu) de luctu sil, si nos illud iolxlum
aeu dtsifftffiMM esse a luctm, ad eolilariuiti vel obedientem transtiilerimus, exlra proposilom Clinaco scopniB excorreoitts; nec nt oporiei rem intclligcmus: proinde aiiendendum est.
x&.

*
:, .
9
\
* *
m
PWIipp. , 5.
Scholhn 22.
Mis qui (post perpetratum peccattnii) in Iuctn

vertantur, daemonea Deum immiiem el inexorabilem subjkiuni, ul eos ad desperaiionem adigant.
Ante doiic-U nii*ericonlem et cleroe&leiD probabilibus argunienlis oslendunt, ul lUos in peccata praecipitent.
Scholion Isaeci.
Trislitia menlis nostr gralior est Dco omni eorporis aclionc: aanclus enim Gregoriaa, qui eun
" T i t . ,.
() Sft legtlttr iu Elia Croiensi.

[h) Eiiag niebtts, }
. InfanUm nutein inlellige imperfeclnm

huc ml orntionii mtmditiem wonachttm.
827
S. JOANNIS CLIMACi
853
Deo conjunctus esl, hiquil, et perseveraHii timore ,

ei cara judicii ejus, est lemplum gralia Dei.
,
Scholion 23.
Trisiitia qux diti b;crcl iu corde el iu liabilum

tersa eat,*gre lolliiur.
Scholion 2.
Aot in opere faciendo extoilunlur, aut in muhiloquio couleinnunt alios.
Sclwlion aliud.
prtiderttia alios coiileimiere c i sttperbire; in
fortitudine se jactarc, in lemperanlia naolas et vectores imtlari, in justitia scipsum in similibus viodicare.
,
.
\
" ,
.
.
) ,
,
.
Scltolion 25.
*.
Ifoc ad illos qiii inexpcni dicunt iliud vulgare

, * ,
, ' , non locus (), sed moivs et

* * \ vUa faciunt sancuim. U i sciant et inlelligant quo, ,
inodo locus otiam morcs ornel l decus addat, et
, ,
170" soluui vivendiratio, ut iionmilli simplUiter
\ , \ ,
dictint; sed locus ut plurimum etiam magnam viin
.
ei virluiem alierat.
0I1
*.
Aliud.
\ ,
, \ ,
, \
.
Tres eunt rcs quas angre sibi cooiparat bomo,

quxque omncs virititos cusiodiuni, lucitii,ei flere
pcccata sua, et scmper ob oculoa snos babere mortem suam.
t
<;KADI:S VIII.
ir.
De ticioria ir<r, ei mansiutudhie.

Quemadfiiodum flamma affusa aensim aqua, tandem oinniuo cxslinguilur, ila larryma: c vero luclu C
xiatae totuin irae incuidium, anbniqtic fuiorom opprimunt ct ex$!iug* it:il : camque b lan&ain luclui
maijsueludmctn ciauiiui 1. niialcin subjccirnus. Perfecta ergo irae xictoiia niliil csl aliud, quatn inexplcbilis ignomini* siits ci lesiJeritim, uli coulra in
eaptatoribus vana? gloria, esl immonsa landis cupido. \ vacuitas esl victoria superaiae naturae, qum
nullo jam injuriaruin sensu lacla cx certaniiuibus
et sudoribus exsislil. Maitsucludo esi immolus animi siatus, qui nulla vel contumclia ve! laudc de
ronslanlia dimoveri poicst. Prinuim virlulis bujus
et irae vincenda? Cirowiuium csl, inlra labia conlinere verborom impelum, quaiitumvis cor lumulmctur. Profertus el quasi media vinus esi ttimuliuanitum cogilationum scdalio cnm exigua adbuc animi
perturbatiotte. Absolula demtim iras victoria cslinler
imnianium turbinum flalus tranquilla animi sercnitas.
a
171
ccnUi odii rccordalio, sivc mcmoria injuriarum. Iraest dcsiderium ulcisccndi eiiin qui
nos ad iram iucilavit. Furoi est intcmprstiva cordis inQammaiio. Acerbiias atiiiui sou amaciiudo est
aensus scu aflectus amarulcnlus animi omui gaudio
et delecialione dcstitutus. Ira csl prona moriim dcr a
e e l
() Non fuixsr R o m a , sod Roma' sanrte vixissc

fst aliquid. Yesligia (Ihristi in icrris rolicia pluriinos irahuni llierisolymam, ut Lnunluni, S Jacabus Compos(el!anus; in Germania, Cfliinga Monss.
ercmus Klelv^fiorum S. Sob. Ebersperp;tf, cio.
Dtpl
(b) xul
.
* \ , ,

*
.
,
. \ ,
\ . \ , ; .
,

.
(I) ,
. (2) . . \
. () , .

> \
. ,
\
,
71 /5 , .
(6) Laiinis inirmeentia. De ea acripsit

Pbilarcbus siiigularem libHlum. E ^ l poliiicis scriplnribus, Laliuis el Gra>cis, iu v i l i o ; Clirislianis
^Miuma virius, ttt huniilitas.
829
SCALA PARADISl. - GRADUS VIII.
0 pravalio, el deformitas animi. Ul ad solis exorlu;

, , \ fiigiunl lcncbia?, ila ad odomn liuniilttatis oumis
. " ex aitimo evanescil amaritudo, ct exstiiigniiur iia
- cundia. Quidam cum cx ira facile LOiumovcantur,
, \ nulluin huic morbo qti.Trtini remcdium et curam,
, \ . diim infelices non mciniucrunt illud dicemis : Mo , , mentum furoris ejus, ruitta est illi*'. Celer cahlli
, scu molai in orbein moiits uno momento plns fru* , mciili animac cl fruclus conteritclperdit, quam . . " , dus alius lolo die. Qnapropier magnopre cl SOILM ter auendendum cst. Esl llammae inrendium quod
, \ vcliemcnli lurbine ventorum auctuni, brevi loinm
\ ^ , \ cordis agrum ittccndit ct pcrdit, qocni loutus alias
\ ignis diu absumpsisset. Sed el boc vos non cc\ - larim, amici, roiisucssc iroprobos spiritns ad len: , ' posse per asluiii a tcntatione opporiunc stib luccr^t
, ul sensim magtu vilia tanquam parva ncgligaitYis,
; et ila in roorbos anitni immedioabiles incidimus.
- Uti saxum acutis angtilis aspciom, si ctim alifo
. , saxis coMfligal collidalurque, omnem salebrosam
, ^ \ asperitalem, aculamqtic duriiiem aitritu amiuit,
. roiundam efficitur, 172
aniiiius aspor < l bilio , sus, $i cum asperis ingeniis vivat dcgafqttc, cx
. ' duobus altcrum necessario perpoiitur : aiit por pa. (4) , lienliam vulnus suum curabii, autst injinm fracttu
\ ccdat, siiam ipse imbecillilaumi agrmscct, qtiam
, imbellis fuga ilii quasi in speculo osiendel. Fiiriosae
, irae obnoxius sua volunlale esi rpitepiicus, quamvi*
, / - invitus niorbo occupelur, eliditur lamen, ruaipitur
, . ei cadit. Nihil lain inimicum esl poetiilcnlibus i|iiam
, \ ^ animi furor qui nienlem perdirbai, quaudo viiare
, \ \ .
ligiosa magnam dcsiderat submissionem. Furur
, autcm estmagnae [smnina?] supcrhi.t iniliciun. Siboc
.
detintlio ct signum est summx mausuetudiui cum
quis prxsente eo qui nos provocat ad iram, sereno est corde, ot amanter crga eumdem aiTiciiiir; ccnc
extremi furoris est argtimentum, cum quis apud scipstim seorsurn, ei sotum verbis, ct ge&iibua cum
abtentc a quo molestia rsl affectus, depugnat el offoraiar. Si Sptrilus sancius pax aniniai, ci diritur
etest; ira vcro, cordis perturbatio, ot est et appellalur; ncccssavio sc<|uitiir nihil . . . . adco Spiriiua
aancli praisentiae repugnare () aquam iram.
\
Copiosa f l improba sobolcs csl ino, scd tinus nc \ , I , pos quamvis spurius, cl iicel nolons, ulilii; lnni< n
. (3) - iiohis. Antmadverli eniin noimullos simimo fui-irc ii>, \ flammaios diulurnam el alt* rop<î(aiii iujuri:e nio, >. , moriam rcvomuissc, et p<?r viiium a vilio liberalos :
i l a
\ , ^ 173 *'wnl
odenhi eranl, vel facii sui *t:
. \ 6 f(J) jMiMiilerc dicerel, vel illis salislacorcl, unde ab diu , \ ttirna animi moiostia^sunl curaii. Vidi abos, qui
, \ in speciem ralioni prorsus advcrsam siinubbaiil
, per sileiUiuni palienter ferre iiijuriaiu, cujus lameii
. mcmoriam pcnitus in auimo inlus oiididoranl,
qiiOi cquidem palam furcniibus dcieriores judicavi,
, \ ui qui columbae candorem atro odii colorc cxstin, . , \ xcrint. Magna advcrsus bunc seiptniem a nobis
, \ ! cura adbibenda est. Ilabcl cnim ei ipsc uon sc- *
. \ cus alque Itixurix spirilus corporis patroriiiaii*
, \ tcm sibi naluram. Nouvi c;iam quosdam ira si< , \ ccnsos ex animi indignadonc a <ibu absiinuissc.
Job. , 2.
l s
() Pr<osentiam arccro, ot pr.epcdire ' . / /, \'utm
rwludn-
1 0
831
S. JOANNIS CLIMACI
832
qtti ob intetnpesti?im abiiiueniiaiii venettoai ?eneno . alluderunt. Alios qooqtie observavi (hia contrarios) , laoqaam juata iracomniotoi scse gulae dedidisse, ad- , coque ex lovea in prectpiliam incidisse. Denique spc- . rtavi aliosprudeiiUores hisqui lanquam probi medici , * %
uirmaque temperanf.es veluii media via incesserant, , .
tnagnasque tiiiti lales ex boc lemperaroento retulerunt. , *
Esl curo concinna musiea furorcm oplime sedai. Est
cum inconcitinx et intempestiva miacetur voio- ,
ptas: optime bac ulerour, gi lemporum raiiooem ' ^
baboerimus. tim olim ad cellas quoramdaiu ana- **
cboretarum ob negoiia qua*dam expedicnda foria *
eaMiareni, audivi illos inlus ex animi acerbi- , Caie et furore ritu perdicum apud ae ipsos per- . \ airepenles et corrixanles, et in faciem ejus a quo , , lafiri eraul, ianquam praeaeiitis insilientes, f74 , \ ,
quibtis ego pic surtsi, ol t solitudine ad a*ona- ,
sieria migrareni, ne ex bominibus in dsemones ,
ertereniur. Quoe contra videbam roolles ttgube .
deditot, blandosque simul et palpatore, imnium- ' ,
que aliis familtares, compialos et eleganliae pul- thritudinisque studiosos et cultos, his auclor fut .
ut fobludinem p^tercnt, laaqaam inimicam lu- ; ,
xuri* ct guke, ut qtias Unquara novacula ara-
putat, ne per baec vitia ex homine in beslias [ )
migrarenl. Qui vero sc ad uirumquo vitium . (7) ,
(irani, inquam, el molliliciri) pronos laaienlabaii- \
lur, bos omnino alieno arbitrio, non suo, vivere * volai, auiiceque illorum nioderaloribus suggcssi, , \
uli illos in otroque viiae staia unnc ad lempus ; *
in qtitete et solitodine coilocarent, nunc inter do- ^ ,
uiesiicos exercerenl: sic lamcit ul supremo coeno- '
biarcba? cervicem penitus subimltcrcm. Solcnl eniiu
voluptuarii et cffcminati eeipsos, nec raro fortasee * ,
eiiain alios sibi addicloa corruinpere: fariottiaau- , \ lcm et iracundus saepe lanqiiam lupus gregem om- . (8) ,
ncm perlurbavh, inullonimqae aflliclas animat eli- \ ,
sil. Non levo crinien est cordis oculum pftt fu- * , *
rorem conturbare, quemadinoduiB leslalur, qui ,
dixii : Turbatus etl furore oculu$ me*$
**, sed'EJUrfor, , *apaxd*
.
gravius e$l impetum aniini verbis prodere. Longe \ . (9),
v<?ro gravissiDium, et vike religios, angelics ct \ * .
dtviuae prorsus alienum et biimicam ad manua ,
ventre. Si fesiucam alterius sanare *, aut velle \ le potius arbitraris, cave ne pro scalpro, Irabe .
banc 175 deradae, aot poiiua dcnsea et retundas. , ,
Trabe est aapera compellatio, el indccewtes ge- . (10) ,
slug. Scalpdlum vero beoigna inslilatio el ienu , ,
knisquc reprebenMO seu objurgalio. Argne, inquil, , (II)
incrtpa, obtecra **, sed ne verbera. Quod si ,
iaDien id rei exigat, et raro fial, ct ion per le \ ipsum. Saepiua in iracundis, abi aUenderimtta, , ,
promplam ad vigilias, jejanationea ei quielis si- ,
lentiam, sludium perpieiemus. Hac quippe arle ,
callidissimus ho&lis per speciem poenilcntbe et luelut /.
augel maêriam, ci majores subjicit faccs ira- .
< undiae. Si iinus aliquis, uli dictum est, tan- * ,
(\ .\m lupua toium rctigioftam gregem dxmoiic , .
r * a l . vi, 8. II Tim. iv, 2.
%
833
SCALA PAR VMSI. - - GRADUS VIII.
814
, ^ ;, aijulantc perturbarc polc&t, cor non poatit uims
- (12) aliquia e bapietitissiinis fralrum ope sancli an , ; gtli, iaoquain m ol*o pknum pcriurbaiiomin:
, , iurlus scdate, nawmqtie in serenam tranquilli * talooi reJuccic, uii pro r< i inagniludine ex* etitplutn virtntts *alubtn iinum oranibtis fattus,
, \ - praentium qncntadmodttKi prior jodiciuai pas
, . na, rrportel. RaJimentum primvm beaue pa , lieMtsc esl, conlumelias cum aoioii acerbiiate
, delore tolcrare. In medio vertalar, qui jam
- oasdeiif iudigniiaics sine molesita animi sustitiet.
' , Ad euntmum perfeclionig gradum ascetidil, ti U , mea cst, qui unquam asceudit, qni ignotiiinias pro
, , - laudibus suis interpretaittr. Gatideal primus, vivat
, , [bene valeat] alier, felix et beatttf triampbet i
\ , * Domino portremug. Dolcndum animadveni iti sto*
, , machoftt apectaculuM, quod illi* e* arcano quo cuni
, \ - dam animi tmnore usu veiiire 176
, ^ - victi ab ira viclos irascuuiur, admiralug cum
* viderera quod rvtna ruinam pergfqoercttir, mi aeratotque iufellce*, dum apeoarem qNoatodo
* \ pectatum peccaio plcclemit, oltttapetceiido tam*
maro d*monttiA improbiialctn, ctm pomtn ab, , fuit quin ejutmodi tttam ipeoruro vtiam detpe, . rarent. Si quit ab supcrbia ei iracuodia, ab im , probiuie ei bypocrist facile se vinci senserit,
, el eonlra hxc vilia ancipitem iiiansuetudini el
paumniae gladium stringere molitur, pruficiKatur
, .
ad coenobinn religiosiruni iraUuin (taaqmnad
11 , ,
ailoinam aliqQam laluUrem fullottam), sed sove, . (15)
riiaimorum, si niodo perfecle oxuere vilia ai d t, ul inibi conluinelii, ignominiis el oVeama [, . ], *
nis teDtaiionuin iuctibua exposilus, adeoque con , \ viciit everbcratos, imo vero eiiam revera quaa doque pulsalus et dedolalus, qoin et
* ,
proiritug ei calcibue proûlcatos, tordes ummm
, . "
seusibut inhaarentet diluai, al ipsa vox passita
, ,
osurpaia le doccal probra et coiiiutueliai eaae vi. *
lioran anim lavacrum. Sic eniin vulgo loquua , ,
tur, quaodo muhh alios coMvicitt coraoi ooeranlt

eaqoe de re apad alioa glorianlar s* bunc illum. ve probe aceto perfndisse et abluiase. Quod c l
.
veriisimutn est. Alia esl qnje in lironibut ex

flelu el plaociu oascilur iraciiodue vidoria;
. * alia quae in jam peiiedis extiatil imoiobilta ani , - D ini adveraut iram consUntia. tlfaradiumlacry, , mia quasi freoo eoercetur, baec vero lanquam %n ( pens per aninuc Iraaquillilaiein (jam ab omnibua
, aftectibtis liberam) vclul g!adio moclaia esl.
- 177 Trcs ego quondatn simul rcbgiosos vidi con , , - tumeliis aleclot, quorum primug scoaU quidem
niorsum, scd dolorem silenlio oppre&sit; al&er gva
. quidem causa gaudebai, sed vicera calumniaotig
, - dulobai: poglrcmus omnino sui oblitus lantum la crymas cl raleules quideni pro oflcndciite, cuju
damnum vid<-bat, ex cbarilale piofmidehat. U l i
. , ', sioiul licuil speciure Ires eximios virlutis allili tas,
[] , tiiuoris inquam, iuercedis ct charilalis. Q.icmad , modum in bunianis corporibus fcbris ûidcm uus
* ,
S O e e i
835
S. JOANNIS CLIMARI
mia est, setl niulias babel ardoris causat: sic irae

molus et itu < ixlitim uli reliquortim viliorum morbi
mullus el vai ias originos habeul el font**s. Proinde
lieri poirsL, ut de siugulis sigillalim pracipianius. Consiiliuiii aulein crit pro sollicila cujusquc
iegrotaiilumi cura oppuluuaiii cuique movbo medicinam quaTcre. Quarum prima sit, nt alflieliohi
ipsitis causa co^noscaUir, qna deprebensa apltim
ex divina provideriiia el medicorum rctigiosorum
cura emplaslrum accipial : ut, qui exemplo nostro
nobiscmn ctijiiuil in Domino spiriluale ei rdigiosis
proposilum judicii iribmial ingiedi, ingrediatilur.
S3&
>
. '
. 3 ,
. , ,
.
, , ,
, ' ,
I , .
, .
; ,
.
el dc affcclibus el causis supra inemoralis aliquo modo secretius inquirant. Vinciaiur ergo iracuudits
animus veluti lyramius mwibus niausueiudiiiis, el loiiganiiiiilalis flagro tundatur, adeoquc per cbari*
tatcm sanclam ad iribunal ralionis sistalur, atque illa qux* convenil pcr qua*tiom*s rogetur : Age falue
el iir.pudcns, edc nobis pannlis lui riomen, iiiairisqur. lu% qtiae Ic iufeliciter 178
gcuuil, cognomeu,
nec eorum, qui v.x ic nati nauequc sunl, impuioruni liberomm iioiiitna. Imo falcre etiam a quibits
qualibtisque hoslibus possis cxptigtiari vt mactari. Ad qua? iite : Qu;c m e , iitquil, pepercre niulue
sunt, nec unus inihi paier e&t. Gmilrices sunl inanis gloritt* sludium, avarilia, gula, el qnae inde quaudo*
que nascilur impudiciiia. Qui me creavit pater, appcllaiur faslus. Filia? suitl, memoria accfplarum
iiijuriarum, odium, inimicilias, coiiiciilioues. Hustcs aulem inci, a qitibtis nunc vinclus delineor, suiii
virluics bis viliis conlrartse, iia victoria, el loanstieludo. Q u * vero mibi insidias ponil, bumiliiat
appcllalur, quam quis gonueril illam suo loco inlcriOgatc.
In oiiavo gradu corona iitaiisueiudtiiis sila esi.

Qqi ingenio nttii esl ex tialura, forlasse illam co, \ .
ronaui nop assequilur : Qui vero suis iraro sudo- ; * , (
ribus vicit, is detmuii vere < reliquos oinnes vir- .
tulum gradus ad octavuiu vicior evasit.
SUIOLIA AD GRADUM VIII.
De victoria har.
Scholwn haw abbatis 4.
Ira esl, vellc luam voluntalcm lieri. Falsa scieniia
cst, vclle dorere, anianda esse coramoda muiidi.
Abjeclio [|Misi)lanimiias] animi esl niniis anxiuin
csso et conslrbigi, nil vellc suOerre, nil dare, sed
accipeic.
Schvlion 9.
'.
\*
'.

,
* /
, [] , .
Iraest, subita et vehunientissima animi perlur C

* \ , balio : dicilur euim fervor seu ardor a n i i n i , et
. \ , *
cmunKHio adversns eum, qui nos per injuriain
,
179 aui l$derc \idebalur, q u animain l<ua die
,
iiifestal, et cxulcoral: sed polissimuni intcr preceg
.
subducii nobis menloin, et ejus qui nos comrisiavit
, ospectum etviilunii per irpagiiiationein reikracseiual.
, ,
Il.rc cuiu niora invalescil, vcriitur iit odium, c l
,
per nociem nos infe&lat et periurbat, corpurique

labom et pallorem concilial et (per somnium/ noxia .
bcsiiarum incursioncs rnenti objicil : li;oc auiem qualuor, quat post conceplum odium usu i c liiunt, deprebondel quis mullis cogilalionibus ccmilaia sequi.
Scholion 3 .
D
*.
Fxcandesccnlia cst fcrvor sive inflaminaiio et
,
., sou spiiiuis qui nos ad vindictam dc eo su *
ntrndam inctiai, qui nos iriMiiia et niolestia aflTecit,
.
rroprium auiem csl liujiis iracundi affoclns adversus
d^niones et viiia ilipraliari.
5. Maximi scholiun I.
*.
A\\u\ vir el aicnlis animi multa? rsl prudcntiae,
,
quia paiitMiicr cx.-peflans omnia, susiincl omncs
.;/ '/
SCALA PARADISI. -
, . icrir
/ , . , .
"
*

aot , ,

* \ ,
. , \
, ,
,
, .
lcntam et
stinxit.
lciiebricosam
injuriarum
GRADUS VIII.
8C8
rooleslias. Finis aufcm huju9 cel vila
rterua ,
lcslante aposlolo () cum dicit : llasc ctl rit

(cterna, ut cognotcant te solum vcntm Deum vi
qucm mhisti Jesum Christum. E l 5>i ;tl<*r a til i
maledicendo desiiierit, tu tamcn a proposii
stalu charilatis quaulumvis infeslaiue te
ac menlem tuam perturbante, uc discedas. lNnu
exculieris aulem, nec disccdes, si coiittunHia afleclus bcne conlra fueris precalus conviciaiori;
insidiis appeluus insidiatorem benewdmlia \>tn*
srculus fueris. Alqtic baw esi via quam dooet iu;lealis plulosophi;e tisciplina, pcr quam qui w.u
uicedit, cum l)eo nou habilahii. Nam por luibu-
rocordaiionem
auimi scrcnitaiein
ei pacein
pcrdidit cl ex-
Atiud.
".
Columba,
esl
vhlus
qu%
pcr charilatem opcribus
*
expressam in?sl aninia, quas per malitia- avariliam
, cxlerminalur : nulla eiiim esl cominunicaiio luci
* \ ,
ad lenebras, ncquc ChrUto cum Bt5Ual
.
Scholhn
'.
Trisliiia conjuncta cst ci impluita cmn iiijuria
rum recordalioin : quando crgo far.inn frali
CUIII irislilia itnagiuaiur, e m u i i i csl qnod ipse in,
juriarum memoi iam foveat ergu fratreni. Vi porro
*
injurias recordautiuoi dnrunl ad moriero * proinde
.
qui jnjurias sibi illatas animo reiinei, iitiqutis esi
et divina: legis violator.
'.
180
Scfiolwn 6 .
*0
Qui per speciem rcquo ei paiienli aninio esl, s i , . - Q leiiiium rcpuiiit in tenipns vinuici.tr, bic cliam pn*
* \ .
injuriaruni uiemoriam lolam abotel tongauiiniiuleni : quod iiomiiiis raiionc carentis arguniei!lum csl.
"
.
Aliud Gregorii Nytuni.
,
Tu l<-cuto ip<e raiioiiuare, qii% qualisquc sil viia
*
eoram qui suspicionibus et odiis inler se coiifli *
claulur : irulti occursns ingraii el iuvisi, oitniiaquo
* , \
inier sa ipvU odiosa el . x&ecrata, invla oiimia,
* \ ^ aversi vullutf, aurcs voci ulriusque, el qni U odif,
, \
el queiii odihlt o<< lui>ai ^nidt|uid alieri graliim e.s(,
, * \
alicri esl invisinu, el conlra, quidquid a l h i i iimm \ , caoi (t odtofcuui, allcii ^tl giaium 11 aorcplum.
, .
Scholion 7.
*.
- I > ln doruo scopis purgaia spirilus Iiahilanl I K quitia", el in bolitudinc scu duttrlo per occasioiioii!
, \
fiTie pi-rlui liationuui cl viiiorum siabulanl, qua. im ,
pciilos <1 ixi bC pcr virtutis \iain imederc cxisii
luant, anipiuiil ct proposiii bui statiim ostenduul.
.
Doroihvi.
.
, $
* , '
.
'.
*
M
II IAIT. vi, U .
() IIIM), Cbrisiu, apud apoiloium Joan. \su,
3.
Non csl lum fralcr, cuu) (c oifcndii corripieodtis,

sed uec alias itnquam )iropria: vindicix cai>s:t.
Schulhm 8.
Sapiens jnshtia nnintu^ f>co siunlis cst; minquam
castigal j^ccanlcm ad jvi 'licicm
ipsius,
aeil
830
S. JOANMS CLIMACI
SiO
menrietitr qui peccavit, vel ut alii roeluant: quod x*av * ' ,
si casligalto esi ab liac divcrsa, non tU caatifilio.
5. 9
Adversai peccanles irawendum non est, quamvte delicia ab ipsii perpetrala digna uni catligatJone: aed delinqoeoles propter squitaiem iptam
nobii reducendi ct puoiendi, si ita res feral, sive
per DOi ipsot, eive per alios. Irasct aulem et excandescere oporiel, quia ira nil nisi perlvrbate ei
viliose a g i l , nibil tero ex judicio el aequitale. Proinde DCC tlli probandi sunt, qui praeter j u i el fas
alioruro udserentur, propler boiicstuni ipaum el
cquoin. Puniendi sunl improbi, et non ex proprio
irac et iuopiHu el afleciu.
Scholion 10.
; $,
.

,
* ;
*
* \ , ei ,
, ' * * * vov, , *
*
, ,
, ,
'.
Mitis el aibi ipi et atiis viiae IranquilliUtcm

ftermitatem paril, ira vero 181 mulioe reddidil
krocc* el coaUimaces praeaeriim iracundo*.
{ , .
Scholion II.
?.
Lege, frater, DasiUi Magni Uexaeineron , tive

', ,
9ts dierum , et ibi rcperics iilud quod de , ,
oleo () ct Auclibus mirabditer cxplicaluin eet.
. ,
Kic auiem, ui arbitror, aoclor ecala? figurate et ,
tropologico accipil, quod de saeviente mari dixil:
ac per iilreni corpus, per olcuni ntansueiudiiieni, , ,
per fluclu* lumomca, turoorem cl elaiionem ani- , ,
mi, saexiiiam tea ferociam ; per onerariam, fra,
irem aeo coulabeniian rdigiosoram honiuuai
iulcUigiU
Sckoiio* ! .
Iratut fail David adversua Nabat, oec quod

, iratus fait, iierum imcitur, aed gratiat egil cl , '
benedixil Abigaili (uxori cgut) qaae inanus ejos (*.
aaaguiBO liberat . sl ergo cum ex perlur- | -
baiione vidoxa ira exsUtil, et eai quando tioe * *
vitie. Eal cnrn qwis seiptom reprebeodit, quod .
alne ira rem gceeeril: et eat, qni sibi ipsi irasci- , >
l u r q u o d lotos iram axarseiil: aui quod impetv lm abrepias feril. Varia eat ergo t todo*
iuielligal, ira et pcwitydo.
Sckotiou 15.
Hie i * Bwdio perturbaiionam certamine vertaUft, tacere didicit : ille slrepilu vinculoram afflictiiS cti, perinde quisl alieri scandalo foissei:
tertiwi maciaiarus n a l u n affectom, pro saluie
fralris Iugct cbariuie iltatam igtiominiam coiu- ^
peo&ando. Ille vero atiam alrepito teu freiiiita
fincaloruiii, aive adeo coiitemnens viiiobos aileclus,
Kevibna quibu&daoi incubx Ulot coercerei (HO
qood ipoos cooteiiiiiercl) sive oralione sive sola
tf.
*
t6v ' *,
* , - *
' *
* '
, ,
, ;.
iuicnDiiialione.
GRADUS IX.
De obolenda injuriarum memoria.
VirtoktquJdemsanci* gradibus scal Jaeobar
Otpl *1*.
() , )
* IBeg. , 2 seqq.
() S. UaMlius : O/ewia in nltam aqu toragincm Immifinm illuttrat iocum et conciH<ilpmpic*

Hw. i in Ikxaom.
811
SCALA PARADISI - G R A D U S I X .
84*
, ! , - coroparaniur, improba vero viiia cum calena, quac
#*. de Petri principis aposlolorum corpore dccidit,
- compoiiQOiur. Itaquc iila* velot annuli eingillatim
- inter se 182 coanexaB virluiia siadioaum ad ccr . \ lum effeniot. Haec xero altera aUeram parere ei
oixtfev - coa*tringer-? solet. Quaprepter CIMQ jam injoiiarQm
, ; nrcmoriara, fetom proprium iratl ct amentis ani . \ - mi ipso fatenle iolellexeriaiaa, locus nunc iitonct
. , , t de ilU pertractemut. lojariarain memoria ost
, , , cauda in qeam ira desinil, peccatorum cusb,
(2), * , odium ja&tilte, peotii xirtutum, virus aniaue,
, veruris meniis, precaliouts pudor, oralionis ex , , Itnninaiio, cbaritatis averaio, clavus animrc infl, . \ , xus, dulcis aensus amarilies, perpetuum pcccaiuni.
\ , pcrvigil iuiqaitas, conlinaa roalitia. Unum ei lioc
\ (5) \ ex obxcuris ct trislibus vidis etf, memoria? III \ qaam, injuriaruiD, qod gigniiur el non gignii vi. * ila, aut eiiam gignere aolet: quapropter DOII l i - bet copiositis de illo disputare. Qui iram compc , * - scuit, simul nenioriam iujuriarum exstiuxil. Vho
, * euim patre generaniur liberi. Qui cbaritatem pos () , \ aidit, cliroiital iracondiam : qoi inimicilias alil,
. imporltiuos aibi laborca crcai [cumulai]. CoRvivium
/^, \ () aeorfts fcharilaiia} solvit odiam ; casia munera et
- incera placani el ptrmirieent aniuiam. Mensa qu
[, / ), fragaiiuteiD negligif, esi pareos bceoti, ct per
. II spodes cbaritaiU tanquam per fenestrtai iostlii
, . gala et venlris ingluvlcs. Vidi ego per odium diotur , nmm veneris nexum abroptum, solaiaaiqiia ibi
ao^- xa\ () ^ 6pfcbi ^ ceptpar iojariaram mordationeni praeler opiiiionem
naptocspf . - penaaoaiise. Eratque admiraiidttuQ speciaculuni vi, deredemoneai temono saoaluxn. Sed boc ionause
. - non um daemoovm qoam Oei fie rem disponentit
, - opot esu 188 InjuHamm memoria val.le remou
* eai ab solida et genuina cbariuie, cni facile niisce . trimparu8amor,queaiadmodum in columba ctam
, ' depreheadae corroptelam. Qui non vull oblivisci
iajorias, roemor sit injuriarum tibi a (Umonibus
, , , ' illalarum, el illis irascatur. Qui inimicitia vuli
\ exeroere, rga aoun corpua qaovis modo (velut
() ' , maximuni hoateni) exerceat. lngraiuaet insidiosus
* | ainicna esl corpas, qaod qtio magis fovea, boc ma gU le impugnat. Pessimus SciipUine aacrae ini^r - * * pres f t l recordalio Injitriaram, qux Spirilus sau\ * D cti oracuta ad ftuum scnsam irabil et explical.
, * Embesoil bic ex Cbrisii precaiione (c), quam inju\ " , \ . - riarum memores cum illo proaunliare non possu \, ( - mut. Quaodo dia muliamque luciaius, lianc ta * men pinam siirpiiux convcllerc non potes, saltom
' verbit bumilia le apad iaimicum, uti tule ob lon . gam laain aiinulardoDCiii xerecundalus , ct a con - acientia taiiqoam ab igne assidue cxsiimulalus, bo . fUem landem perfecle diligas. Tunc vero initlligrs
, . ie ab bae antmi putredine peniius caraium, tion
* \ qaando pro eo qui le injuria aul iiiolestia aflfecit,
* - fueris prccalvs, neque quando illum donis affccc() , cujus ralio non babetur, ad
quml non ailendilur.
PATBOL
GR.
LXXXVIII.
() Marg. posi , ; .
(c) Diroille nobis debila noslra.
27
84.1
S. JOANNIS CLIMACI
8U
ris, ncqiie cum ad mcnsam vocaveris , seil cuni : , \ ;illuin vel in animi vcl corpoiis ralamilnlem inri- *
disse audieris, illiusquc casum velmi (uum ipsius * , ,
dolueiis el dcploraris. Anachercta iujuriarum me- ^ * .
moriaro reiiiicn in pccloie, csl aspitlis nidus, mor- \ ; (6)
tiferum sccum vcnenuio ubique circumferens. Mc- \ (7)ditatio dc Christo palieute injuriaiuin inemoriam
, . \
valde ad illius tolcrantiam 184 erubescenleni

abolebie. Lignum piilre verminai : milissimis in \ *.
guiiis cl quictae solitudini, sed adulterina insimial se iracuiulia; quam qui rejicil, veniam adipiscilur [invrnii] peccalontm; qui fovet, indignum sc miseratione rcddil. Magnos nonnuili laborcs el
dulorcs cvaiiilaruiit, ut venia donarenlur : sed qui mcmoiiam omncm injuriarum abolet, illos antexmit. Quando verissimum est illud Cbrisli : Dimiuite celcriter, et copiose dimittelur wbit * S
pODniieniine argumemuni cst oblivio injuriarum : qui vcro non ponit memoriam hanc, et lamcu de
pcccaiis dol re sibi videtur, nou absimilis cst illi qni se currerc somniat. Vidi ego boc inorbo repo>i(ye alrius iujiube laboranlrs, qui lamen alios eidem vilio obnoxios ad oblivioncm accepiae iujurhe
adbortali, suis ipsi verbis permoli, omnem injuriarum mcmoriam posuerunl. Nemo rcconditas
bas ei obncuras scrvats injuria> icnebras roenlis exiguum vitium existiinel: non raro quippc eiiam
ac religiosos usque piosque viros pcuclrat.
Nonurn bunc gradum qui asccndil, sccure Jcsum, ,
salulisanctorem, veniam peccalorum suorum rogef.
.
4
SCHOLIA AD GBADUM IX.
.
'.
De ihjuriarum memoria.
Scholion \.
" ,
Alleiidediligciuer quomodo Palor boc capuldisposuerii : virtules enim eo quod in allum ferrent, , scalae gradibtis comparavit : quicunque enim sca- , \ ,
* *
lam inil, clarum esl 185 '
eralur;
\ilia aulem cum gravi catena composuil, proplcr , , , \
ioiidns arbitror, quod vincium serapcr deorsum \ \
irabai, aul non sinal quidquain liberc agere vel *
aggrcdi: atquc boc verum esl, nam viliura lanlo
oncre solet cor bominis premerc, ul eiiam molcslis- Q ,
stma quoque non scnlial. Per illa aulem verba, . ,
/.., sive calena cxcidenti dc manibus, deda- ,
tavit aliquo modo flert possc, ul, si velimus, pcr , ,
ardorem fidei iUam abjicianius. Alquc boc cogno-
sci ex adducto in medium cxemplo D. Petri, et non , \ *
altcrius : bunc enim omnibne ferTonliorcra in fidc > , \
.
fuisso conslat, auteiiam prapter poenilcnlian).
1<
a , t u m
'.
Scholion 2.
Dum in prccatione Dominica dicimus, Dimitte
, )7
,
)7 ^, \
nobii debita notira, skut et nos dhmtlimus
":
,
, \ *
, \ .
quando non dimiuinius , noa ipaos reilarguenie

cunscientia pudore afficimus, queroadmodum ipse
pxpticando dicit : Erubescere facint illos Domini
Jcsu oralio, ct qux scquuuiur.
Scholion 5.
Sivc generatorum sive gencranlium : itam injuriaritm recordaiio gencrahii' ab ira, el ira cum faslu
cl superbia general injui ianim memortam : ba^c
vcro rreal invidiam ci c?nde9.
Sclvdhn.
.
" *
' \
$ * \ .
.
Abraûs \ersiis. ' * ' '

SchnlioH \.
Vidi recordutioiKi.) ibi injiiriariiiii , qtttt quem

7
* U c . vi, 37. Maiih. vi, 1 2 .
- &.
\ , ,
5
SCALA PARADISI. - GRADUS X .
856
, sibi i1e\inxit, Uberum omnino ab luxuria conscr ' * vavit, eumdenique una curo ipsa a vjnctdis absokic:
, facile amantibus se Ycnus insinuat, ab oiliis autem
longiss mc abesi.
| .
:
Scholion 5.
'.
Pedicuins vexrU ci corrumpil columbam: luxuria

chariiaiem perdit ei abolei.
*
\
.
Scholion 6 .
Ille qui dcbuit dccem millia talenta, doceat ic ,

?
* , quod nisi debiiori luo remiseris, nec tu veniam
* , \, - impelrabis : tradidil eniin , inquit, ipgum lortorihus.
.
Aliud.
. .
\ ;

& .
*.
, , .
Quinquo sunl modi poenitenliae : deteetatio peccaiorum commitsorum, rcmiitere proximo pcccata,
precari, misereri aliorum , el se per humifitaicm
dpprimerc.
Scholion tancti Niii 7.
Decot boncsta loqui eiiam cuin qui non facil lionesia , ul incipial eum per verba , eiiam operuu
puderc.
188
.
ttepl .
, ,
\ *

. *
, , \ ,

* *
. ' \ (I) *

* \
.
, , , ,
, ). ,
. " (2) ,
,
:. , ,
'
',.
, ,
. ,
.
) ,
$
.
'. , , *
,
. , \ , ,
i H
Psal. c,
5.
G R A D U s .
De detractlone.
Nenio, opinor, recic sunlienlitim inlicias ibli, cx

odio el acceptae injuri memoria dciracitonem cxsistere, uli proinde recla srrie pou ipsius proginitures h*c collocau sir. Dcliactio esl odii parius,
snbiilis morbus, crasga tamen sed laiens, et occuUa
birado, qu* cbaritalis aanguinem cxbaurit rt absumil: amoria iimulalio, et cocdi sordes et conscfcnlioe grave ontis concilisx, casiitaiemquc abolei.
Suat noimulfae adotescenlulae qu sine ulla vcrccuttdift peccant : sunt alia quae claro ei vcrecundius, sed longe gravius prionbus deliiiquunt. Par
eet ralio malarum animi affeciionum aeu Yiiiorum
ignomini* Plurei illae nfquam ptiell annt bypocrisis , maliiia , tristitia, acreptarum injuriamm
recordatio , de alieno cordc jndicium el deiractio ,
qtiae aliud ad speciem practetidunl, ct alud ropiCHIIU atqtio aguni.Cum obheciaQlee aliis audirnn.
eo graviier increpui, qai ul improbi inalorura co:icinnalore* exouaamlo ie id ex charitale ei cura
salolis illius cui obirectabanc, boc facere dixcrunL
At ego, apage, inqbam, cum hac chari(afi>, ne illum
roendacii coarguatts qui dixit Delrnhcnlcm secrcto
protimo tuo hune pertequebur
Si (e amaie h
affirmas, dam precare pro eo, einon exagiu xcoiuntatis virum. Hic cnim modus 187 ftomino gralus
eat. Qoin ei hoc aitende, ct peniius absimclis ab ju
dicando, si quem viderie pcccanlem. Jthias in co'Ifgio diftciputorum erat, lalro vero in numcro
boinicidarum. E l imraiidnm esl quama rortun uuo
moroento facla sit conversio. Qoisquis obteclraiionia spiritum conalur vincere, nor. peccanti sed
dsmoni suggerenti culpam assijjnet; nomo quip|>e
y
847
S JOANNIS CUMACI
m
v.illln Deiiin peceart, quamvte nemo iiosirum coa-

cius aui noo sponie peccet. Vidi qui palam pecca- (3) tv\ et clam paeniierel ei quern ego ul inipuram
{] nequam damnaveram, jam apud Detim lemperana * , *
ei pudicus habebatur, cuin per sinceraio emeoda- , \ lionera Deum eibi propiliasset. No revfjrcari* qtteoi- < ;
quam allcri apud te detrabentem , sed oblrecucori , , &*
dicito : Tace, frater, ego qnotidie gravius delioquo,
et qoo paclo illum damnabo? Sic uno medicanteoto
duo consequeris: te ipsum servabis, ei alierom * Elxsp xplrttt, ^ .
sanabis. Esi et b*c brevissima quae ad impetrandaai ' ,
peccalorum veniam ducit via, nou judicare, inquara : [ ]
Si enim non judicaveriiis , non judicabimm
U
l
"
,
contraiius est iguis aquae, ila quemqoe vclie judfc .
care, repugnai illi qui de aais pcccatigTullex antnto . "
poeniiere. Tu si queuipiameliaro tn extremo spiritu * '

vidcris peecare, noli lamen condemnare, nam divi
iiuin judicium oobis esl incogniuim. Quidam propa- . ' , ,
lam graviier deliquerunl, et clam malio majora bona , ,
perpctrarutu, el magoopere decepti illi alioroiii irri- / p/rtrff, xptotyractfr,
sores, qoi fumum pro solc contplexi 188
A- , *
diie mc, auacuilaie, orones improbi alienoniai faclo- , , rjm censorcs, si vera vox Christi, ut est veri&sioja: .
,
Jn quo judieio judicaveritis, judiembiminisioe
dobiiatione quibuscunque rebus alios vhtjperamus, , in illas ipsas incidimus seu corporeas sea tpiriu-
les: aliicr res non babcl. Qui faciles el acrta auni . '
ad aliena delicla censenda, in hoc incur- , iuni, quod uornm ipei viiiorum et peceatomm ,
iiondum perfcctam ei ctrum fixamque memoriam
babeaiit, neque curam eorum emendandoruin ausce- ^ , *
periui. Qtiicunque enim tua ipsias vilia sine amo-
ris proprii velo accurate pcrspexerii, nullitts rei .
aiterius huraanae curam iuseipiet, ul qai ioceUigil , *> ,
uullum lempus ad sua libi peccaia defleada tuiB-
cere, etiamsi ceiiium annoa vivereU ideretque * ,
tottim Jordancm in lacrymas versuin c& oeultt suis
deftaere. Obeervavi veruai luctam, e4 nullura \m eo ().(
vestigium vel delrtclionit vel judieii pravi, el cou- ,
demnaltonis deprebendi. Uoiiea noslri dsmonet ,
aul ad peccandum nos incitant, aut si boc non , possiul, aaltem ad peccaoiea judicaodot, ul per .
aiierum eliam primuin assequantar, el peccalo noa - bomicidae inquiiienl et occidanU Scilo et banc essc rctincntium animo injarias ei invidoroin noUfn, ty , .
quod aliortim doctrioam, facla d virtules, odii nem- * pe spiriiu imbuti, facile et libenter calumnteniur . "
Animadveili qnosdam dam in secrelo et sine leate
infanda flagilia perpelrare, qui sua lanien 188 P* * '
nione sancti et scelerum pnri gravissime imuiineat
iis qui vcl iii levibns piiblice delinquunl. Judicarc - alierum, esl divini bouoris pcr impudeulcin rapi- . [
nain usurpalio; condemnare, praesens animao pro- , *
prioe exiiium. Quemadmodum sup^rbia eliam sine ;,
alio vilio bominem pcrdcrc poiest, ita judicarc per , ;
o jam solum soflicil ad no* fundiiui pcrdeudos ;
quando Pbarisseus illc ob boc damoaius cst
Vi ,
v
Maub. , 1.
ibid.2.
Luc. , 40.

SCALA PARADISI. - GRADUS X
850

***}?. pradens ovs vinitor maiuros duntaxal aciito* com , * edit, labrascas ei acerbas uvas negligii, iia bona
.
m60S aapieaa qnascunqae in aliis virlutes vidcrit, siudioooftoiabtt;isoipieas w o iMtam vttia defectosqne pervestigabit. De qno ciiam dictum esi
ScntUu $mm$ immalMit, defaxrmmi urutaxti* urulinia ** Imo vcro si luis ipse oculis peccan
vkkris, Mii dajaaare : noa nro tmim et ipoi delosi M B U
,
GradM deeimuro qui vicil, nibil nisi ex cbat i .
Ute agii, ia vero luctu conslilutus.
SCHOLIA AD GRADUM .
Dt cktreetatione.
Hqpl troTtfJatidc.
Sckoiion 1.
*.
el iiapadeutes idolcscentube sunt, ?en*
* cloW , ,
, , II , Iris iogtafie*, ebrietas, luxuria, inanis gloria : oe, , , \ - ctiltK xiiem (et quae palam bouesia apparent),
.
bypocritis aev tironlatio, oblrcclaiio, odium, invidia, qua etiam mortem inferunl.
ScholioK 2.
^.
Aaima que deiractiotiibas e*t obnoiia, trisulcam
*
\ , * xaV - kabet liofoam : nocel enim el sibi ipsi et audilori,
et illi qaaodoqtre cui detrahitur.
.
180 Aliud.
.
Exiiimn animft eat odiuro erga proximom : pro *
, pognacoluoi qai illod scienier in boetes veriunl:
carpero oatem proximum, est por inscitiam sub .
wat propngnacolum.
I$ake abbotis, 3.
.
8i qiis Mrmoiies [pendciooos] inotilet inlulerii,
, ^
mumtm , < ^ , i ne telis Uloa audire, ne pecdas aidmam laam ,
* , nee revercari ejoa vellnm, ita al contrisies iilum ,
^ , nocdioeiitiaai verba cara, cum dicunt: Nos baec i u
. 06 axlam IMMI admitdmus; ne dixeris hoc : Non cs
* , *, tolior Aoamo protoplaato, qoem Deu$ ipse sua
, , mim fomavit, ei DOD profuit mala serniocinaiio.
! ) Foge ergo, DO audl; cave etiaia, ne, dum declinas
<* eorpore, dicu cameo vdii ab aliis (absena) cogno , ot ^ Kere. Man ai mlniraaro verbi pariem aui apicem
, * udieris, oatmaaes oon diraitlunl dicluro qood audiati, sod occidunt aniinam luam : proinde omnibus
.
modii quantam poiea (dciractiones aeu inuiilcs
labalae) foge.
*** *.
Paofft palriarcha ConstaHtinopolitani A.

Curioa menlea ad rectc facia alterius seti vir loies BOlunt alieodere, nec re&picere; minimum
* , - ero lapsum peracale cernuni, ct si quid deprchen, , \ derint, arripiunt, exagilanl el exarainanl, si nibil
, I* - reperiant, ipsi tibi somnia el imagines finguni,
^ .
poliua quam ut ipai inaoom curiosilatem suam
abire tinanl.
.
Aliud.
*
Malignus animus etiaro recle facla el utiles se>
\ - mones in deieriorem parlem irabere niiilur.
.
.
Jiaaci.

Cuai snperbo ei invido caule loquitor; sicut
* , eimn loqueris, pro raiione lui sermoois ci siii in
to amoris forraal ipse in animo suo vcrbornm tuoC
4 1
Psal. I.XIH, 7.
S. JO.WNIS CLIMACI
'>
ruri iiittipii-tatio: eiu; el ex boni Uiis accipit ar-
guuiculum, quo abuiilur apud aliuh ul uflciidantur,

rt vcrba tua Irausferuiilur in nientcm ipsius ad
inateriam ei raiioucm morbi illius.
191
GRADLS XI.
* hquacitaie et sileniio.
852

,:: :;
: . iv ::?.
^: ^.
'.

.
,
, \ ; eTvat
(I) * , \ * \
\ , \ ' ,
, :.
\ , *
.
ExposUiini esl piiore captie brcviUi, quaiu plcliiiiu sit pcriculi, etnonnuiiquam subirpal ctiaio its,
qui vi.Unliir reliyit>si, viiium alios judtcaiidi, aut
poiius, ul ab aliix jwdicemur, el ab lingua nostra
jueciaimir. Keliquum csl ergo, ut imnc causam
-uperiaimis, el jinuani per quam id vriinm ingrediatur, tmo vcro egredialur, ex ordine oslcitdaimts.
Loquacilaseslsedos vanae gloiia*, per quam e ipsain
nslenlare, <l in scenam ac ibcatrtiiu sob-l dcduceic ^ , ,
Loquacitas osl ignoranlix argumeuium, feueslra
, ,
obireclationis, soutTitium i-ugamentorum magislra,
, , ,
ministra mendacii, compunctioiiis abstersto, auctrix
, , el conciliatrix ign&via, somni nuntia, meditationis
/ [, /, ],
iisiraciio, cuslodia cufdis aboliiio, fcrvoris divini
> (3)
IVigidarium et g.'licidium, oraiionts languor scu
, , ,
poliuj exstinctlo; siletiiium prud/ns cst parens ora , , lionis, a captivilnie liberaiio, ardoris divini custo, , ,
dia, observaiio cogiiaiiouuro, &peculator hosiitim,
, ,
luttus carcer, a:uans lacrymarum, assidua* morlis
, ^ , ,
memoi iae eflfector, guppltcionim a tcrnoruni piclor,
, vsoi ,
c;iriosus judicii observalor, minister saluiaris Iri , ,
siitia?, hostis iumra> conlidcniiae, rcligiosse quictis
. ,
onjux [comes], umbiliostt dorlrii;* oppugualor, C
fcieniix angmentum, coulemplalionis infonnator,
' (3) , \ occullus in vinuiil us 192
profeclus, arcanus in
.
Deum ascm-su*. Qui stios Inpsus agnoscil, facilc
,
suae lingu.i imp^rat. Hoino veibosu* nondum s.ilis
. ;
in sui cogttiiioncni descendil. Sludiosus frileulii csl
*
faihitiaris Deo, el arcano quudani niodo, dum, cum
^
ii!o fatniHariUT eolioquilur, a Dco iliusiraiur. S i - , \ ,
lentiuin Jcsu IMatum ad rexcronliam rjus cora , . \
n.ovit; ei quitb a senuone vanuj^glori* nervo$ , ()
mcidil. Pctrus prolala voce Oeyil ainare, immciroi
.
illius qui di\U : Diri: Custodiam vias meai,
nlnort
\
ildiwjitum in tinfjua mea
el aUcrius qui ceiisuil
:, ,
pra*sL;uo e sublimi iti (erram luore, quam lingua
,
vffoii-fon . 1'lura de bis Uaderc snpcrsodfo, qitani
vis muliie me ci improbae fitiorum slrcpiia? ad id ^ , *
borlcniur. Enimvero acccpi ego a quodam viro
, fid<! digno, q u i , de lacilurnitalc oris nieruni collo,
<-111(23, aibrntavil loquaciialem ex uno borum fon . \ tiuiii omuiiMi cxsislcre, aut ex vila ci consucludinc
'/ , '
prava at.;tic inconiiiieclc (lingtta onim cum natu . ralc corporis it meinbrum, quod d i d i c i l , boc (ut

psiltacus) deiri<yps 9\ usn garril), aul in iis qui
, .
excrcoDlur, cx inaiti g-!oria potissimum ; esl la , - ,
meii cum cx vvniiis ingluvie nascilur. Quapropler
,
non pauci nec raro coorcilo per absiiiicntiam vcn. ' , irc, vi quadam veiut incisis
vis linguam quoque
, (.;
tt liifpiaciiatem rftuderiitil. ahpio mlta scpfa dor. '.:: " : ^0-^-;. :.
v
883
SCAIA PARADISI. - GRADUS XII.
854
* lium concluserunt. Qui exeessum vile seiuptr soJ .
lieite medilalur, litiguam jam truucavit. Qui vcrum
animae luclum sibi coniparavit, a fabulis iuanibus lanquam ab iguc refugit, qui soliludinem amat,
jam os observavit. 193 Q"i ^*a cellam vagari gaudet, ab boc ipso loqnacitatis vilio cxtra rcllam
propcllitur. Qui iguis coelestis seu divini arooris odorem ulfecit, is, vclut apicula fuwuifl, ila bominum coeius o d i l : illam enim fumus infestai, huoc bominum frequeniia el turbae fugaat ei persequuncur. Diftkile esi aquam sinc calaraciis coercere, difficilins linguain el oiis iulciupeianliam refrej.are
cl domare.
, '
Qui graduui undecimum ascendit, ille giiuul l i .
liorum scgeicm uno falcis idu resecuit.
ex
SCHOLIA AD GRADUM XI.
SIU IA\
'.
. , , \ ,
.
'.
, , * .
\.
\ , ; \
, \ ,
, \
.
, ,
,
, \

) ,
, .
".
,
.
De loquaciiate et iilentio.
Scholion 4.
condetunanlibus ad ipsos judicandos ; aniinns
enim dum extravagalur, et sua ncgbgit, ct aliena
caral, ad seipsum judicandum non accedit.
Seholion 2.
Sileniium ctira prudeniia seu scieniia eoniun*
eium non solum animam ab hoslibut defendit,
ed hoates nec accedere quidem propfus perroitiit.
Alind.
Cura exposuisset januas per quat mene ad judicandos altos egreditur, osieiidil nunc cl Hlas pcr
quag ingredilur : quemadtnodum enim loquaciias
menlem eduxit, ita siieniium ctim prudentia et
G scieniia oamdcm rcducil.
Scholfon 5.
Si tuam linguam, fraler, cuslodicris, dabilur libi
a Deo gralia, compuntlio nempc cordig, in qua
vidcbis animam tuain, el in bac htgredieris in gaudium gpiriius : si autem lingua le rexerit ei vieerit,
crede mihi, quod dico libi, nunquain poicvis a tcnebris menlis emergere.
AiM.
Si non babueris cor munduff), salicm da operam
ui babcas os mundum.
194 Scholion A.
Nam malilia viiiorum eatpc nos, ut viliose do

, ^ uotis afftclibus disputando eicunamus, horialur,
\ , \ \ sivc de Jcquacilale et gilenito, ei boc genus aliis,
, quibus ego baud pcrsuadeor ut faveam : nequc cniiii
sustineo ui multa dc silenlio garriam.
.
'.
" , \, ^ , * ;
.
, ?; -
Scholion 5.
Ul sunt pauci, imo pei pauci, qut aquarum inipelum cocrccre possinl, nisi prius aggcres slruaiit,
quoniodo etiim probibcanl? ita pauciores sunl, qui
cflrcne os relundcre possiul. Aqua per aggetcm
proliibetur, lingua per coniiuenliani vincilur.
.
'.
.
3 <5
) \ . ^'.
. * : U:,3 -. Mr.-
GRADUS XII.
De wendario
ferro cl lapidc exculilur ignis, cx loqu;icitai<?
vero oi scunililate mcndacia nasninlur. Nendaciura cxsiingtiii rbariialcm ; pcrjurium vcru ncgat
S. JOANNiS aiMACI
856
Pcuin. Nerao mthi cordaiorui viroram existimci
mendaciunt esse Icve pcccatum : nam concra nul
*
lum vhrum ura atrocem ct Ireroendam aentenliam
saitctissiinus Spiritus proutiniiavit. Siperdes omtut
. *~
qui toquuntur mendacium ut David Deum allocuius
,
lestaiur", quid fiet iis qui peijoriU mendaciatn : ' ^;
confirmant ? Notavi nonnailos de meodacio etiat* \ , * ,
sibi placerc et applaudere, qut dum per scurrili- *
talem et vaniloquemiara riaum captaraot, aensum (I)
pie lugcntium, dum illos audirem, mberabililer
tixstinxerunt. Djemonet ubi nos anbnadvertunt
a capla urbanarum faceiiarum, qaas molesti ,
illi narratores effultunl, audiliono Unqaan a *
morbo aliquo peslilente vetle reeedere tom , ,
195 gemiois cogilationibus (lanqoaro veris ralio- (2) iubus) suaviler caplos, deUoero conanUir, qoan- *
v , . ,
do iiobis suggerunt: Ne contrisles n a r r a o t ; ant, .
Ne velis c*lcris praescnlibus videri sanclior; oclva ,
te pioripe, ne,cuncteris. Qaod niti fecerie, inier ,
preces ridicula tibi mentis pbanlawala occer- *
rent. lmo non fuge lanium, sed qua poiet arte pia $ (*, improbum iUam coeluin injecta rooriU ct judt- . (3)
cii mentione dissolve. Preslat enim t levl ali- ,
qua fortas&c vante gtoriobe labeeala asperaoa emts , *
omnibus erooluroenu auctor exsisttt. Hypocrisia *
cst parens mendacii, aspe etiaro argmnenUim () , ,
inateria. Sunl enim qui doceot bypocrisio ni- .
bil atiud esse quam excogilaiionem seu medita- liooem adeoque opiflcem mendacii qua conjun- , \ . ()
clom secura habeai, et connexitm mendacium.
| *
Qui timore Dti imbutus est, aliemis est a meoda^ ^Mm* ^ . cio; babei enim incorrupiura judicem conscien- ,
- -
tiam suam. Quemadmodum in rdiquie omoibua ). | ,
aninii morbis discrimen ex damno deprebeodimus, , .
ita et in meudacio. Aliud enim judicium immincl *
ilii qui forraidine poena mentiiur; aliod Uli qui
nullo periculo sopplicii proposito audel menliri. ,
Est qui toluplalis caasa mentitur; esi qui propter . 6
ddicias: esl qui menittar e* arbaniUie al aliis ,
moteat rtsum: esl denique qui per nendaciom \
iusidias neciii allcri, ut illum datooo aliquo maclel. . ' Magislralus per lormentaroendaciumprofligani aed , \
lacrymarum inundalionc penilus exaiinguitur. 196 . *
Qui mendacium profert, praiexii dispensaliones cl .
exttium animarum, jastiliam inierpretator. Arcbi- / ^
leclus mcndacii se Raab meretricis exemplom sc- .
qui affirmat , c l dum ae ipsum perdii, alioroDi se alutao proeurara leataUir. Ubi nos ab omm eeutiendi vaniialc liberos senserioius, lum demum loco el osu cxigeala, non aine timorc taroen, quaodoque bccbit cauic mendacium subjicere. fufans mentiri neacil, ul ti ab omi seeleria improbilaXe pura anima. Ul vino exbilaraUis eiiam nolcns vcrom per onnia dicit, iia lacrymat compua*
ciiouis ebrius non potcrii iueiiliri.
' 0
Quisqais bunc duodeciraum gradum auperavii,
.
omnium vii lutum fundamcmum poauil.
t
e v t W
Fial. v,7.
4e
Jnsuc , 1 seqq.
57
SCALA PARADISI ".
GIUDUS .
SCHOLIA AD GRADUM XII.
858
De mtndacio.
Sikotio* 1.
Btpl .
.
9
01 '
,
, \
&
* .
Aadiealts (): gradus esl quida* eorum qui

OHI pmitentram teaiant, qai ol ,
bor ett xlUcrfwumtes, voctfttar, el exlra tcmpkmtu limiaa coosiftunf, ei per sineeram poetiitOBiioja eiueraataqae loctant petunl, ut adntttta-alttf aofi revocoaUir, qnl tamoa per toriialcm
H M e l ridkiila q*dax* facu () ftoctii boni
Ofporlo caraontol oxcioVnMH.
.
" ,

. )| ,

Qaiaqok aliud litgtia , a l M cordc

d a m i M bafet per maltiiam, bujas loia pietas cx
tonriliaa divinem eol inarie : NCC ie balc lali ttoqoa aodaverio, ma impqro Ulia eneoo ioActaria.
.
Sckothn 5.
*0 , ,
Hypocrila qoaxdhi qulden videtur Ulere, gto*
* rion ex opiaioM veoaUu, jasuu apporet; ubt au , , lera foerit deprebeosns, 197 viniieniU ei mei<* tifctis calomaiU de alii intpertls, aaum dedecas
* , ct Ignoaiiniaai velare telle, bnie vdaii genlnini
viperaram, et veteralori pracepit Bel vorbu, ut
* , frociu dlgao* tacerei pooeilotiii*, boe esi, *l oc calum et leclMi tiamloiaaqao cordia wcntnm
- .
wtttei, 4 mores illos siscore indoal et cxbibeac,
qooa antca simobirai.
SckoUomi.
*.
* C Meodaeian parii amUikmrsi glorlae bumaojt.
- , Meadaebnii alm per bajMiUUiem Aderoet exstiti .
gaore, exciut mjoretn in cordo laa
\
^
, .
Sckollo* 5.
Eradi lingaani ad verbaa l>ei
lione, et icrgaoi vertei rotklqae abt le
ciow.
.
,
* , , , *
0, ,
6, ,
* \ , '
, \
.
Sckolion 0.
Pro variouie fBeadack>rra iadkJorara oaadlur oratio: aot eain propier *lapuiem aut
vrboidtaiein, aoi dolam sea fraadein, aoi simtilationom aoa bypocrioiafllmendaeivm,aaieaKi uaos
exigit fcftgeiite tcmporlt necesi'aale] pro alieriu
salaic, qtiaiklo inducit vera dtcenlem ol maiei verbum, aut hnbitum oris et corporis, aot argamcuIHIU rei. El babts exemplum Raabee, Davblis,
SamuclU: verbam variai m Baab; babiiu al
Dtviili; arguiuentam et causuni ol S M N K I KIICIIIros Davidcm rcgetn.
\
, , \, \
, . -
GRADUS .
De tmdto $eu aauia.
Et bSc 8iirclus unus cs( cx loquacttatis, rami^
uli aupra docubnus, cl cx ncpolibus prim-us, accriia
inquam. Proindc couvcnientcm illi locum in im*
() Audionlcs erant catcchumf ni, cl poenilcntcs

qai poat ralcebumeooa con->itcbaut. Vidc Bai. l. II.
p. 52, III ol IV.
(b) Pflenilcnlium irriaioncm. An risîuttl riltisTan

piciHlcnliam simulanjnl, ul Cliinatus dicii, 9
S. JOAXXIS CLIMACI
860
pioba xilwrum catena astignavimus. Atvdia cst auimi remissio, meulis cnervalio, nogleclus rc. ' (I), \
l gios& exrrcilatioiiis, odiuni profcssionis, lauda, ,
irix reium s.rcnlarium, qujc nou 199
^wefuu, , ,
datur Di um ipsuin calumniari, quod s i l durus ot
, ,
immilis. t.anguida esl in sacia psalniodia, ad
, , prcccs inlirma, ferrea ad minislcria, iinpigra ad
, {). labores extmios, licta ad paretiduin. Vir obediens
,
noscil quid sit iguavia, ptr actiuiics exlernas men. (2) *
tin peiiicil. Cocnobium repugnat accdkc. Virum
,
solilariuni ui>ique comitalur acedia, nec aute mor * \
lem illuni dcscril, scd ad linem usque vitre quo- .
lidie oppugnat. Ubi anacboretse ccllam viJcl, sub, \ ridct, ol piopius accedens, juxla illum sedcm
(5).
ponil. Medicus aegros mane invisil: aceflia rcligio\ \ . sos sub meridiein. Acedia gaudol frequenlia bospi- ^ ,
. ttim, el monel anachorelam, opeiac pretiumfacial, quo pussit clccmosynas largii i : bortatur ut
,
agri sirenue invisaiilur, iu memoiiam re\ocaiido
" .
iliud C b t i s l i : lnfirmns eram, et vtnhlis ad me
**;
\
rogat ul ad despei abundos ct pusillaniines adeamus,

suggereitdo consolaudos csse pusillanimes, cum
*
ipsa s i l pusiiiianimis. Inlcr prcces negolia qna>
,
dam lanquam necessaria suggerit, el nullum non
. inovet lapidem nt nos slulla velut sapicnli capistro
, \
a prccibus aveilat. Tribus boris auic coenam spi . ritus acediae lentat religiosos, et nunc borrorc
pcrcellit, nunc dotore capiiis, nunc febri, nunc
, * verligine lorquet. Hora nona (qu.e (erlia est apud
. nos ponicridiana) imDiinenle, altquuntiilum respi- Q ,
ral. ( mcnsa jam posita, cxsilii e lccto : ubi
.
tcmptts precandi redit, rursiiin lorpus gravedine
langucl. Inter ipsas vero jam puces versautem
. " <
199 sonino tolum niergil H inigat, foedisqueet
*
importums osciialionibus t l gaanilibus vcrsuni ex
\ .
ore psallentis subiipil. Caiciis vitiib bingula singu- \ \ *
las virlulcs enervanl; acedia vcro roligioso moriem

affeil generakm. Generosa rnens emorluuiu aniuium
, \ .
\n viiam rcvocal. Acedia vero ct ignavia tolum vir ,
lulis ibcsaurum dissipal. Sed cum lioc viiium i\i
\
uiiuin cx oclo capilalibu gravissiinum, supeiesi u l
.
dc cu periude alque atiis traclemus. Sed ct boc ad *
dcndum; inlcimisso psalmorum canlu , acedia
. , \
iiolaii wm polcsl: pcraclo vero penso oculi rcclu * duiilur [aperiuntur]. Accdia3 lcinporc apparenl i i , qui D , s.bi viiu inferuni violenli: nibil cuim esl quod loi co, \ *
roiias parial monacbo, quot pugna cuiu accdiu. Ub . '
aerva.eldeprebcndcs ab illa, iusihleulcs pedibnssuis
; ,
oppu^naW, ecdcnles l in cclia paiiolcs iiicliiieni ul
' *
<-itoii2iii>p!' ianl tnvilari, et sliepiium souilurnquc
, ;:i*dibus cxcilint.Qui
animaiu suain, liber csl
^ , \ ,
ab acodia. Eniin \ero vincialurî bic lyrannus a
; ^ ; ;
iiii*mo:ia propiiorum pcccaloruin , l divorbcrciui*
' ; \ ;
ab opero manuum el ioborc, traiius a nifdiialionc
, ( 6
(uiuroniin bonoruoi, el (vebtl ad lrihunal) consi , '
hlciib, ui par esiiiiierrogctur : Age, ialero, cesalor / . / :
Maub. xx\, .
[ l.rgo , qf.amviri omn'u
cxcnq>!.nia babtnV ^:;/, tonita soi.suin.
SCALA PARADISI. -
G l U D r S .
/ . - ei piger, qat ic lalem lam malis genuil parcns, el

qui auul improbi nepoles l u i , quique bosn* lui qui
* ^
te pcrimuni? Qui, inquil, sunt geraiani obedieiuiaj
() ,
discipuli, iri liis ium liabeo ubi recliwn* caput
, () ,
mcihii : in quibus MM tocum babco, sunl qui iu
? \ / ;
soliludiiic vorsanlur, quibustmui dego $empcr. Qu:r
, ' , .
porro nie 200
accrrsimi, sunl plurimuj.
, *
Aliquando cst quidam aiiin.i bitipor, alias oblivin
(5), ;
rcrum ccclcslium ; esl ubi eti m magnilu-o labo . ,
ruii) i i Mi.lorum me invilal. Moi deituini nepoies.
.
e; improba progenies sunt locorum frequcnles mulalioncs milii ingenitm; inobedicniia erga religiosun
palicm, oblivio juuicii, et nonniinquam negleclus votorum. Adverxarii oiei suul a quibus nunc viiiclu*
leneor, psabnodia et labor : hoslis, morlis medilaiio. Quai dcmum omniuo nic couficil et inaclal, csi
oralio cuin spc cerle fulurorum bonorum. Orationem vero qui* (6) gcoucrit ipsam intenogaio.
, Qui banc tcrtiam deoimam vh-toriaiii dc acedLi
retulii, in omui tutum gcuere cxrrllit.
\, .
?
0 1
SCIIOLIA A D G R A O U M XIII.
De pigriiiu icu acciiia.

Scholion 1.
Pigrilia scu accdia dominalur inier prccos c(
psalmoruni dtcanlationom : cxioliiitir cl laitiuiii
non riimpitur in subcundo miniaicrio et optTC la
boreque coipcris, et supcrbos quidem facii auslaco,
qui sub ipsa slipendia faciunl : solutos aulcni illus,
quos jam Uiumpliavit.
Aliud Thalas&h.
.
Accdia est inopia aniinr, iuops atilcm mcmika
\ *
osl asiiiua, quse \o!upialiim affociu laboraC.
.
Alind.
".
G
Qui Jesum aniat, cicrcct sc laboi ibus, laborrjm

aulo.m paticutia pigritiam inscctatiir. Accdia oriiur
) .
ex elalione atiimi, e!alio cx laiiorum vacalione <*t
, /.
Ie( lione, vano colloquio, aul cx vcnlris replcli iu , \ ,
, .
gluvie.
'.
201
Scholion 2.
" ,
Quoad viiium in usum e( liabituiu deducalur,
vchemeoler bostes urgent et insiani; postquam vero
, \ in babilum ex consucludino ( i i dcductum , liim

lcmperani pugnam : consueaido oitim promplc ea

qux placenl, cxsequitur; a victis crgo sc subditcunl
,
(nempe a suis); repiignanles aulem et reliutanlivs
, \ , \ acerrime oppugnant. Cum <Tgo a grc rxpugnelur,
, \
iitsurgil poli9simum adversus cos qui piocibus daut
.
^ opcram et psalmodiac, c l viiam soliiariaui agunt,
quos omnibus armis oppngnat ct viribiis, et rsi,
tum etiam vincit.
*.
Sclwlion Z.
Persivera in loco in quo reîdos, cl adversus

iiegligciiliam luetare : ncquc enim fcrociani passio , '
num imualione ct Iransitionc locorum migilabis, sed
, meiKis attemiotte, patieutia nobis neccssaria

ul Dci voluntateii) perficiauius, el Ghri^li proaiis, ,
sioitcs assequaniur ; qui au(cin ab acedia rii-<um .
agitur, procul abcsl a loluranlia, bicul et a-gcr ai>
, '
saniialc. rrgo in pigrilia, sed in paiieutia co

g i i o b r i i u r : paliiuilia auteoi rcnovai;
reddilur for
.
'.
" \
, ^
t
, ' ,
.
() babenl oxomplaiia.
(') Vidc scholittm Gnr.fiiiii.
863
S. JOANNIS CLIMACi
864
liof, dum meng in eontempUUtine eiroedtiaiione t f
iuiurorum bonoran occapatur. Inde enim meiis
t*inaia vircsraulualiirct saofk, qoeaaodani ,
.
corpas e cibi* corporalibos.
Sckolhn 4.
*.

Si ardanii corde prxcepu Domioi revofreris,
afairaadtertes qui te perturbant, qoa ex causa W , i x
facianf, per ntgligtotiam t* addneentes, ul locom * vitio carentem ddigamai, ec laraen raox pcwiitudine , dacii residemas. Pertarboni cnim menlem, ut in * ,
aoperbtam d*u oiki le dedat; sed qui bouitjm ar- .
les ec iraproMlalen oonint, imperturbad prtialant, ( , et gratiu Deoraemineranl,qood ipoii paiieoUam
$ *
hrgiioi sii, t ?im hotliam tuaiinererM; palkalia , ,
euim et peraeveraas aoirai eqoJtas, et charHas \ ,
Ubonbua <A rninruMg, grau Spta gradas Deo tftt. , ,
Aoedia vero d negligenlia et quieiis amor locum *
qaaeruni ubi laudentur el edebrenlur : ex olto-
run enim laude t ftoria seofus illorum sgrescant, ,
ci denMiBi neeeasario a victricibus paxsionilw* et
xitiis caplivi irabantar, perdanlque occulum ab- .
sdnentiam per superbiam el satielatem.
**.
202 Sckolion 5.
,
Kgrcgia et certa erga Deum fidet, apea acqtiireodi divinas promisaiones, et perfecia cbaritas \, abadneatiae consuets juncta, oraiioncm pariunt .
eroper inleuiam et nasquam evagaatem.
'.
CUADUS XIV.
71 r^c nal
De grala , $ed veatris domiua gula.

I
.
De gota dicluri, si anqaam alias, nnnc roaxime
,
conlra nos ipsot philosopbari sUluimug. Miraculi " (I).
enin loco doco, oi quis aole morteai et scpvlcram ,
ab bac doffiint se io libertalem vuidkavil. GuU . (t) *
cst bypocrUU venlrig, qui salar saturum umeo se ^, negat, ei distealui farlusqae ct prope ropius, da- ^ ^ .
mat laraen adfauc se esurire. Gula esi reperlor \ ,
condimentor-dm, fons deliciarura, venam (libidinia) * , *
hebetaati, atiande (par gulam) se exseril; banc oc- ^ .
cidisti, allera viciua es. Gula cst oculorom ludi- \ '
brium, qiue mediocribua acceplis faobrie paaia] om- *
nia aimul exbaurienda putat. Salielas cibouim, est (3),
narens libidinis : venlris affliciio est caslitalis conci- , . , )liatrix. Leonem mansuelarias pcrmulcendo saepe * cicuravit; qui blandliua eat eorpori, illad saepe (). *
magis efferal. iadsos gaudel Sabbato et die fealo: *
monaebas galoMis Sabbalo ct Domhiico. Dica nu- , meiat ante Paacba, ct ante tempus cdulia parat.
. (5)
Mancipium ventris cogilat, quibus ciboruro deliciis * velit diem fefllum exigere ; famulus Dci, quas (6). 2
graiiaram coeleslium opes sibi vclit comparare. \
203 Pcregrino aliquo adveniente lotus in cbarila- \
tn ex gola effundilur, ct saam liccnliam tuicrpre- [. ] * lalur allcriue consolalionctn. In bospituin prxscn- > , . tia pulal stbt viiiuni libanduiu : sod dum virlutcm
, <\
lempcranliae vidclur velle occulere inteniperanlix
*
inancipiam faclus csl. Vana gloria clgtita subindc
,
intcr sc inimicidas cxcrccnl, r\ dc infclici mona
.
9
865
SCALA F A R A M S I . H ; i U D U S X I V .
866
, : flio laaquam venalt maucipio tJi^lailianiar : allcia
. ( 7 ) , orgct ut jejuiiiuni *o!vat, allera of de virlutc sua
\ \ (pcr absiiiieBliam) iriamphei aeu glorieiur. Sed
, * , caoins rrtigiosus Mramqne scopulum declinabit,
. (8) el avo qtumque tempore alleram per alleram ab
; repellet. Liscivicnte aduuc (per xHaiem ei va , lorem) corpore, camem qaovia lempore occa\ * . sione cl loco per jejunia aflKigamua: exsiiuclo vero
( 9 ) * , - jaa ignc lascivise, quod quidem ante moriem
* , pulo ficri, itiin ileumm virtoiem abttineotte INNI
; * \ \ oibil poteritnu* celare. Vidi sacerdolM aeoes
. ; djetftoatbaf ddusos, qui jnniores, slbi noa subje \ ; do% oonpoutionibas per spcctem faasls preca * , tiofils seu benedictionit per pocola alia
- seu eormmpunl. Quod si seniores ttli ab aliis vir * (10) - iuti& cl ptetatU testimoitiiiin referttjt, caai mode , \ rtiioiie respondtanoe illis: Si aegligoates ai solaii,
nibil curemiis illorom betiedirtiooem, presonim t i
[/ ] \ adbuc in ardore pugfte advcrtttft ctmeti coooitla , * mus. ETagrios () iHe a malo Dei piriia agiuius,
visus ett aibi cam loqaenJo*, tan cofiundo sa, * pieailbna fause sapieofJor, ood decepto* c a ni*
* oaiiiibiia
* , ser, quaado tam in 204
[/. ;] . dmeatibvt denentior faiase deprobensus eal, cota
* , a i l : Qoando antna o*tra varia ciboniB genera
(II) , dooiderai, paoe ol aqua emactoiur; qood periudo
eat ac puero iinperarei, ul xuo paaau totain
tcalam iransceoderei : cojus pamoi tauam doctri* ;, nam ooi i u eorrigamti. Qtiando mons nogtra ?a .^. - rias dborum deliciaa oanrit, qo*ril id qaod aaiarar.
, animaliB propriura eal : proiDde ingenio singulari
. conlra ingeniosieaimam gulam nteodua c s l : qaoil
* nisi fiat, graviatiniiiin uobis fadec bollam, aul
, rains Uqueos ioiettdei. Primua ergo removeamas
. , nteota ooatra ciboa qui nimium sagioant; deinde
, * qui corpna inflaninani, postea gnavet ei gratoa.
- Sed lamon, ti fleri poteai, pncbe veoiri cjusmodi
* { \ - alisenia qa iUau impleani, et facile digeraator,
\ * tif per aaiktatem, ioexplebilem ejiia avidilaiem
Ac expleas : bac enim ralione pcr eelorem ejus secrc iionen aeu pcrflatiooem ab ardoro nitnio lanqnam
(II). a flageUo liberabimor. Aitendamus, et eentiaiuua
plomqtto aaiaunliain qu spiranl, eUam seoe mo ^ * - vere. Rido dxmoiiem qui libi post coeoam aofgc , . - rii at coaaueloin capiendi eibi lempus difllras;
bora qoippe oona imtniiieiile pacium amc leconi
- udtiom iidkialar. Aliud geiius absliaentiaB convo
. , mt innoceolibos, aliud iiocenubnf: ineootea enim
' ; . pravum corporis moium pro signo babenl, aorttes
^ * autem abslioemiain uaquc d morlem et finem aiae
(IJ) . ulia comoUtioae et reUxalione severissiiiie cuslo * diunl. lili priores 205 juetuin Dientis sUtam ac
, * temperamenium tueri seroper eonantur; bi xcro
. , - altori per pium animi lucluio cl compunciionero
* - Oeum aibi propitiare *tudent. Tum tcmpus csi coo. () * solationis et )aUili, cum viri pcrfccti animus ab
a K
[a) flicEvagrios fuit OrigenUta. loannem Eviratum vidc cap. 177, pag. 496; Roswoid. p. 903, 9C4,
8C7
S. JOANNIS CLIMACi
868
nmuibue mundi curis prorsns e! liber el vacmis :
scd qui adliuc cum vitiis cerlit, adliuc in pugua (15) * -; vcisatur; perttirbatiomim vero morbis obnoxtus . (')
pro suo atfectu diem fesium ex festo; ol pcrpetua , \ ,
agilat oelebritalos. Gulosi nil nisi in corde cibos ct .
convivia soniniaiil. Qui vero ltigcnt, judicia et sup- * plicia xterna por sommim animo veraant. Coerce .
vcnirem, prius quani ab illo coerccaris, ne scro nee ,
sinc rulK>re cogaris iemperaniitis vivere. lnlelliguut
quod dixi, qui in pudendam et iacendam ruinae . )
[pcccaii] foveam inciderant: qua dc re nulbini ba- , ,
benl expcrimcntum eumichi.fteslriaganiusvenlrem . (17)
aslernt ignis utemoria. Nam nonnulli qui buic obe- , \ *
dimmt, landem co deveneranl, 1 ipsi sibi geriila- . lia pra?ci lercnt, geminamque sibi roortcm corporis [ ], \
et animw inferrenl. Inquiramus ct oranioo inlcllt- ^ , \
genttis golam nobis liiijusinotli naufragiorum unicam . \ ,
*se causam ei auciriccm. Mcns jejunanlis gobrias ftindil preocs: inicmpcrantis vero impuris pbanta- ,
ematuin imagiuibus roplelur el illudilur. Venlris ,
ingluvies et satielas exbauril fontes (graliamm ) ; >, \ ipsc vcro exbauslus crcat aquas. Qui servil vcntri - .
fitio , f intcrim conalur spirilum luxuriae vinccre, pcrbule faiit atque is qui iiicendiuiu oleo vult \ . ,
exslinguere. Ventra afflicio cor submiuii alas super- \ * ,
biuc , eoginalo vero codcm , exsultam 206 cogita- . lioucs. Exptora leipsum sub primam horam et mc-
ridiem, ei cxtremam ante coenam , ct fructum jcju- , \ nii inde discei. Prima dici bora cogilationes adiiuc , ' ,
alacrcs exsiliunt : hora sexla, ad mcridicm nempc, C . , ; t
sensiun remietunl : occtdente demum solc omnino , \ ricbilitanl-ir et concidunl. Frena gulam, et lingtiam , \
intra os penitus coucludes ; pcr copiam eniin escu- .
lMilorum , lingna vires samit et roboratur. Quanta , \ (18) ,
vi poies, }iugna advereus ventrem , et ccria per , ,
sobrietalem cam illa; nam si ve! modicum adnistifi *
fueris, gtaiim Domtni senties auxilium. Utres mol- * ,
Ihi laxantur ci plus soliio capiunt, neglecti vcro et , ,
arenies, minug rccipinnt. Qni ingurgifat se, viscera ' , \
cxlendit, qni vero sltidel Wmperate vivcrc, reslrin- , .
gil illa ; resirtria aulem , parOm capiunt, et dein- \ cops ipsa n;itura nos absHncntes reddet. Sitis non- \ niinqaani ailim exslinguil, sed faroein fame pellcre \ . difficile csl, et nulla ratione fieri polest. Si quando ,
yula le vicorit, laboribus edoma illam : si xero ob ** \
iiiiiriuiialrm iton potueris, insonuii vigilia satlcm , . ,
niigrcdere. Oculis jam faiigaiis succedal labor. (19), IJJatsta *
Somno auiem lc non urgcme opus non facias. Nc- ) , ,

mo cniin simul Deo servire polest et mammonse ,
boc esi, mciitem iutendere ad Doum et labores. ' . (40)
Nec boc igriorantlum, maluiii gulse spiriluro stibin- , ,
de stoniacho insidere ul satiaii bomo non pos- * . "
sit. eliaiusi lolam ifigyplmn devorarel, c l lolum , \
Nilum xbauriret. Posl replttum ventrcm discc- dii impius, et imniillil tn nos inipurilalis spi- , \
riium, 207 slalumquc illi YPiilris saginali expo- * ; ,
. , \ ;
nii.Occiipa, inqiiii, ilbim, el pcriurba. Venire enim
M
Malib. ; , -21.
S C A L A PARADISI. -
GRADUS XIV.
871)
$ - diftlciuo, mdlo iilum ncgoiio vinces ei uVjicies*

Etgo nintus ille vcneris satellcs, ubi venil, ridel,
, ?-., \ --
ct piimum pcr somntim vinclis manibus etpedibus,
$ . , dcinde qnidquid bbet facil, animamqtif* simu! ei
, ^, \
corpus fcedis sordibus ct pbantasmalis, obsccnis [] . \
quc ogcslis humoribus inquinal < t conspurcal. Siu : \ , pendutn csl viderc quo pacto mcns ab oroni corpo *
ris concielionc libera, a corpore lumeii iuquutc; )
lur c l obscuretur : ct tontra per cccnuni cl luluni,
' , "(21)
id quod sine malcria c l corporc est, rursuin pir

\ ', *
gclur el cxtenuetur. Si Gbrisio pcr anguslam ct
xoA.xtr asperam viam aipbulando adhocsurum ic promisi. (22) \ , \

sti, coerce venirem liiiiin : bunc enim si bcne cu , ,
ravcris, et saginatum exlcmleris, pai-ia cutn C l n i 4 , ,
slo iniia rcscidisti. Attcnde, ct audios moncntein :
,
%
f "4 "
' "
"~''
, ,
, ,
, , ,
, ,
(23) . \
, ,
, , , ,
, ^ ^ ,
, ' , .
, \ ; ; *
; ;
( ct tpaiiosn
viamulti
ctt ventm
quoc
a I inlcriium
luxuriae
deducit, et
sunt qui
intnuil
per enm .
Quam angusla ct arcla cst via abstineiiliii, qti&

ducit ad vilam casiitatis, et pauci sunt, qni inlrant
peream. Lucifer princeps daeinonum ost, qui do
coclo cccidii : c l gula ventris, caput vitiorum. Ubi
ad rapicndum cibum accubueris, in medio ponc
moriis et judicii mcmoriam, aegre enim vcl sic modice gulam rcfrcnabis. Ubi poculum bibiturus sumpscris, accli cl fellis Domini (ui nunquaui oblivieceris, c l omnino vel moderatc bibes vei ingemiaces,
vcl ccrlc huniilior inde el modestior evaricn. 208
Cave m e s , non libcrabcris a Pbaraone, ncc Pascha
coslcstc vidobis jcclebrabis], nisi berl>as amaras
, . Q et azyma pcr onuicm vitam comederis [gusiaris].
,
Araaiie herbo scu lac(uc. e agrestes eunt viotenlia
; \
cl labor jejuniornm; azyma vero tnens seu scnsu*
; \ ;
ad modesiiam fcine faslu compositus. Dum vivis ct
\ , ;
spiras, inhxrcal animo (uo v<>\ dicontis : Egovero
, \ * - dum mtVit, d.rniories, inquam, moletli essent, indue , ;
bar citicio, et humiliabam in jejunio ammam meam
et oralio mea in sinu animm mece adlimebat " Je
^ ; * , * jnnium esl vis nalurx illata; jcjunio, suaviias guias
cocrcelur, flamma carnis exslinguilur, cogilalio (25) *
ncs malaeexscindnnlur, insomnia lolluntur, cxquo
, , \
preocs pura* nascuntur. Jejunium est lux anini;c,

cusiodia mcnlis, carci cordis illuminatio, janua
; , \
compunclionis, liuroilis gemilus, Li*tus contrili
*
curdis lucttis, loquacitalis cessatk), soliltidinis quieiu
\
r
. , : , D occasio, obcdicnli cuslos, sonmi lovalio, âlus cor *

poris, boalse tranqudlitalis auctor, pocoaiorum rc;, (26) ,
missio, paradisi poria et voluptas. Qiueramus ot
(27)
ex tioc noslro, imo omnium malorum nostrorum
. , ,
arrliiteclo et bostiuni maxinio (gula, inqtiam) omr:af , , , , uium vitioiuin priin ipc cl auirtore, c.\ qno casus
, , , , Adanu nalus esl, qui Ksau pcrdida, Israoliiis exi, , ,
lium allulit, Noe ad ignominiam nudavit, Comor , (6\ .
rham prodidil, Lot inquinavit, HoH sacerddiis
\ \ ,
Glios ad internecioiuMn occidit, qui omnium iiu|iii *
nalionuni causa el dux et. Scd unde guSa c l qui , .
bus ex parcnlibus nascilur, qii,e bujus progeuies
,
209
' ^ p o U s ? quis iliins hostis qui illam elidit
e t
Matlli. vn, 1o.
i 3
Ps:il. xxxiv, 13
871
S. J O A N N I S GLIMACI
HTt
MlCOttleril? Ede nobi loiies generis bumaui cru ^ k ) dominatrix, quae onnes inexpkbili* xorandi , ' i-* lesiderii atiro cmisti, oode tibi adilam ad no* para- , | * ot
aii?elquid nobis post ingreMum luum creare ,
gigoere conseeati? ei quis tuus a nobis discessus .
ot exUna? Illa vero confictio everberala, nobisferox fiendcnsqae rabie ita reapondii: Quid mt maiodiciis iuceasiiis, cum mihi siusobnoxii? Quomodo a me tcjungi copilia, quoo mibi nalura dcvioxil?
lanua niea esl naiiira cibowm, inexplebiti tero torandi avtditalfe cansa, est improba coTOoetado.
Radix, iiiquam, bujut mei vilii est, ul dixi , consaemdo attiicipata. ei alopor qoidan ammx, aMMlisqueoblivio. Qtiomodo autea mulUe sobolis meae nomiiia quaerids? Enaawrabo eos, el saper aroftm
innltipHcabaaUir. Primogoaiti tanea uiei mibiquc in paucia cbari qui stnt, quique vocontar, aadile.
Primns est mioitier et ciniflo luxuria?; alier a primo, cordis duriltes, tertias aoaMUft, qnoft *qxUer
mar* ittpararum cogitaiiofltim, ex quibtis movealur fluctua tedannn itqaiaaliaaaaa, ac denim ingens igootaruai el iafaadaram sordinm corporis ei luxurijc ex inc teatina ei vorago exeuaL Filue porro
ex me naUe tuat desidta, loqaacitas, audax conlidentia sea andacia, riavs conciUlio, scurrilitaa ,
coutradktio, porvimia, coautmaaa, stopor aoimi et captivUas, thratonica jactatio, atodiwn placendi
maado 210
taqailar inquinau sordimu inietmdis precaiio, d w i a n i m turbinea cogitalioMfMH : aec raro eabilt el iitexfpectati casxs seu calaraiiaie*, quibui, qu* omaiam delerrima eol adhxm rteperatio. Mo oppagoai, aed non expogaat, uciaoria pneteriiorram pecccatontn : perrMqaitar
nie extreno odio neditaiio oionis, sed olbil esi iii nortali viu qnod omnUio mo coofldai* Qai SpitituM saaciura habet, cum hoc agit contra -ue, el ille exoratas probibet aliqoid vitiooo el iaprobe
agere : naai qui illara cccteaieHi eowokioretii aon gtttunuM, aaoit ilkecebris capii per xoe CffpioiU ad
aalieiaioti dekciari.
9
GeAerota htijtjs vitii esl vicloria. Victoraporu 'Avlptievtxij.

via gratuivr ad sramam animi iranqiillitaleai et
.
gx^rcMiii leniporaniUuD*
8CH0UA AO GRADUM XIV.
010 *.
De gula.
Bffpl .
Schoti** i .
a*.
Noa m im raosUa poicouie silum, ut nobia im *
probc cogUatioae*, qualeacuoque tint, non occur- ^-
{ ,
rant aot MletUe sim. Ut auien pasoionea com- * * xmlv mOTeaai a diu nobii liaereant, aut rum moveoni , , * *
ei hsreaftt, bot xoro io nobia sllam esi. Propieroa ' ,
MDCttu, cooira i p m , inquU. pbilosopban - *#< .
tlilriMiiift, pbikMopbaodo dixit, quia in nobit ost
MMI viact ab aliqaa illaniBi passiooai.
.
Sekotiom i .
ol ,
Odo tmt coainuaissinue cogiutkNieft, quibos *
oarnift cogilatk eowprebendilur; prima galaf, allera , '
loxiiri, lerlia avariliaf, quarU (risliiiae, qoioU ine, * *
attta acedte, Mplima vaoae glorift, ultima avper- ^
bm : ted ul lm omnes moleaiA, am uon moleaUa sim aoim^ soeine, cai noair faculuiil.
/J, , *
.
211 Eragril
Bimjpiov.
Gafaa fcpiriUi aeu cogilatio maturaoi monadio
; oVfeniooem religios exei eiutionis suggerit: slo* ^
niacbfiiji tn\m ei bepar, el bencm, et bydropca
* \ f ^ p , \ , \ ,
tive aqoam ialercttien depingil ei dcscribit illi, diu- , ,
mruu iiem morbain cl rcrara necetsariarom iuo- \ piaw, et modkorum pcnuriam; taepe cliam loeiuo- .
riam revocat fratmm quorumdatu qui in b*c nala
- \
cfdderuat : eal Oliain cum illoi ipaoo, qui taba D * \
paasi fHinl.affeclu vitiosu cum aboliaentibas com , \
au ut oarrent quas perpeftai sunt acrumnas, ei
> .
%
9{0
qyooodo in itlas inciilei inl aeu quamto tales ex
religloaa excrciiaiione reddiii sixit.

Epbes. , : .
873
SCALA PARADISI. - GRADUS X I V
\

, , \
, ,
.
874
Marci Eremita 5.
Queroadmodum ovis non convenit cum lupo ad

generandura felum, ita iicc labor cordis cuiu cibi
taluriUto ad concipiciidaa viriules.
Itaia: abbatis 4.
Qualuor rebus augeiur luiuria corporis : m llto
somno usque ad salieiatem, cibo ad satuiilatem,
acarrilitato seu levitate, et cuiiu corporis.
Scholion 5.
Dies feeti oon suut exbauriendis Baccbi calicibus
oelebrandi, sed renovando spiritu tnentis et repurgando corde *. qni enini vcntri et Bacrho litat, roagis ad iram commovel praside m celcbrilatis.
Scholion 6.
*.
Ett
qui
obaerval
prattepium,
sed palam tiiiosio
, *
, \ tnia aflectibus indulget, et per improbas cogitaiionos oxstinguil bonum opus.
'.
* '
\ ,
.
Atiud.
'.
*
oott ,
.
f .
, $
*
.
Do3 actioees aeu opera ex affccta meniis nostr

sstimat *. Det toqoit, tibi Dominui eamdam eor
luum .
9
11
SckoHon 7.
Deludilur a daemonibue, qoi pro prtf alo sensu
ambalat tt fivit, el pneter pneacripia Palrom, sibi
ipoi logoa dkit.
SekolUm 8 .
" , , $
& \
, C
* .
Imrooderatam jojaniam est, qaod prsftcriptum

qtridem femput observat, sed imminente cibi capfendi hora efflrtni quodam impeta abripitur ad
oeneam, tt cum corpore moniem quoque ad appotilonim fercalonim voluptalem viuctam trabit.
*
,
.
Matorum xirorum coiteilia avcrsare; mancipia

qaippe venirU, et qut? ub ventro sunt viiiomm
oieexbibenL
Aliud .
Qaieo aolts juveuibas nocct, diosolaiio aatem
perfeciia etiam ei aenibus.
212
,
\
.
Mapmov *.

, *
.
Aliud.
Marei 9
Qaiequif advergatar obsenraiioBi praeceptorum

f>d, tit exaecratue ei iaviarn, eam qao noc cibus
quldem tunendag est.
Aliud.
, - ^ Homo in bonis formatus et poeilus illa ipsa sibi
\, * iaginair el appeiil. Unde factum eet i nounulli
\ ab hajasmodi qitodam animi fervore abrcpii, prs * - enliboft bonis pro veria loia meoie inbiarint et
.
deeqMiaiot.
'.
,
, *
, *
*

, \ .
Sckolhn 10,
Vide quid dicat, quod per guiae et venlrie cagtigaiiottem ab inoendio impero corporis tanquam a
flagello liberemar : per ingluviem vero llamma
exardoicat in nobis. Mediocris afllictio venuis cum
modo adbibita, motas corporis eompescit : inedia
voro cum sui existimatione conjuncta commovel
corpus et libidine iuflamraat.
" P*al.xix,5.
.
Gft. LXXXVUL
28
875
S. JOANNIS CLIMACI
876
Solomonis regis.
.
Doniine, diviiiat cl panperialem nt dederis mihi:
, >ud ttintum necessaria el sn/ficienlia ordina wihi " : -
divilias abundanliain imcrpreialus, paupcrlalem,

absoltitam rcrum inopiam, quas ad vitas usum per-
lincni.
.
Scholion 11.
ta\
PoiTccirs (rcligiosus) qui omnes iniprobas cupi , ditairs v u i i , deinc^ps siiic cura libere vivit, nc , \
que irmpore qnidem heliliae quaeril ullas deiicias,
' .
aut scquilur affeclum. Qui auivi adbuc cum v i - ,
tiosis aninii pcrluibaliombus luciaiur, cliain con- , ,
solaitoiiis lcmpore dc lucta cogilai, et cupidiutcs \ ,
cocrccl, et iilis nioduin linesque cerlos prascribit. , \
Obnoxius aulem cupidilalibus sempcr appelil vo- , ,
luplat.es, et ^mpore telo abusus, toium se deliciis $ , \ , *
el voluplaiibus tradil, singulis enim boiis et mo
.
iiicntis iiiis oblcclari fruique dcsiderat.
Scholion 1 2 .
' .
Aflectibus indulgcns gaudei feslis ei celebrtlati \ bus, sed aiblcia Cbrisli gaudel 213 lemporc lucue ,
ol ccrtaininis, propoîlis sibi corouis ct prxmiis,

qua. cx proporlione respondubunl laboribus. Per- .
fcclus auiein bxc celebrat Sabbala c l ferias sinc
alia cura.
Siholion \o.
\
Eunucbos iuleliigil, de quilms dicil Dominus
\, quod seipsos castraverint proplcr reguum coelo- , , i uin
quique ab omnibus abstincnl. Natn reliqui ; * - '
, .
euuucbi nibil diflcrunt ab aliis bominibus, iisdem
viliis obnoxit.
\
Scholion 1 4 .
" ' ,
Mcns continenlis eet lcrcplum Spiritus sancli;
.
luens guloiiis cst nidus corvorum.
? '.
Scholion 1 5 .
,
Quando ventcr satielale liumescii, arcscuiit l a cryina:: quando aulem per inediam venler arescit, * *
, .
bumctcuiu ci inundanl lacrymac.
' .
Scttolion 1 6 .
\ * , ,
Voluptas persiinilis csl cani, quem si insequaris,
fugil, si alas, nianct. Fuge delectalionem propter , . ,
afllictionem, ne adversus le merabris tuis pro armis , :
.
utatur diabolus.
\
Scholion 17.
\
Prudeuler cura ct sludio&e laboi ioseque circa
banc advigila, ut pcr venlrts aiDicrione* os conclu- ,
das, ne qua liiigua cxsiliat aul erumpat, ex babitum ^
, \ 2 .
loquaciialis conirabat.
.
Scholion Isaaci.
>
Viliosx cupiditatcs peisimdet sunt calellis, qui
, ir.accliis assuoverunl, quos sola vo\ bominis fugai:
,
s *ii neglecli tanquam ingenles lcones insiliunt.
.
.
Alivd.
Nemo poi^st pravas cupidilales vincere nisi per
\ , '
.
\iriule, qux per sensus, adbibita aniroi conlemplaiione, cxcrccrtlur.

* P r o u . . 8 .
M.mh. , 1 2 .
877
SCALA PARADISI.
-GRADUS XIV.
87*
Schotion 18.
'.
Dxmon d&monem non pellit, sed spiriuts gubv.

1x6 ,
Iransmiitit gulosum ad spirilum luxurke : spiritne

- vanaegloriac, glori cupidum ad spiritum superbis;
, - ,
iracundix spirilus iracundum ad spirilum qui injo \
rias prxierilas injuriara passo semper in mcmoriam revocal; spiritus impurttaiis impurum ad spt.
rituin despcraliouis ; cl simpliciler alii di-hiceps ail
alios.
Sehoiion 49.
'.
Prccarc Deum ut sis e nttmero paucorum.
214
. &
Rarum
etl
qiioH
bonum
eu
proindc
pauci
calum
. \ .
, ingrediunlur. Noli putare omoes qui in cellis mo \ uachorum residunt, bonos perinde ac malos salvo*
fieri; non est iia : mulli cnim acce,dunlad probaut

vitani, sed pauci jugiim ejus suscipiunc.

.
y
Basilii Magni 20 (a).

\
Mulios cgo animadverii, qui cum viliis aliis ct

affeciibtts pravis laborarcnt, ad sanilalcm rcdncios:
qui auicm hoc morbo lcnebantur, ut aut in occuUo
, ' ^
esilarcnt, aut gu!a duccrentur, emcndatum vidi
, ncmiucin; scd aut a contitientiuni coimibcrnio sc
,
penilus abruperunt et viue hujus mundi iliecebrie

* , , - sese dediderunl; aui dum iatcr ahslinenlcs occullare se studuerunt, voluptalibus addicii ducc dia, , , ,
, , bolo stipendia mcruerunt. Nam qui isliusmodi simt,
. " - ii sunl mondaocs, perjuriosiT Utigiosi, qui pcn:ssi
rcpercuiiunt, clamosi, et qui se edisse parncgeni,
,
. illiberales, qui viclu dclicaio gaudeant, qucrulosi,
;, - aliorum curiosi exploiatoros, lenebriuncs, oumis
C bonestae vitae de iuduslria inimici; qui ut gul
.
vilium obiegant, innumerabilibas se aliis noxis invoivuni : qui cum specic scu. babitu inier salvos
etse videaniur, reipsa inter daronandos numerandi sunt.
Seholion 21.
'.
, \ ,
Culiu veslium, vcntris iDgluvic, pravis et noxiis

occureibus seu colloquiis malas in anima cogila \
tiones generari et exsislere a periiis, et iis qui re .
rum ustini babent, senibus audivi.
'.
Scholion 22.
, ,
Jejunium leinpe&livum Deoque gratum gaudet
, - brevi inensa, et lenui inopeque victu, ei fugit pla.
cere bominibus.
'.
Scholion 23.

Dens ab inilio bomiocm in oiuni bonorum copia
' *
conslituii, ac propterca voluplatum exsiirpalio, ut
, quse praetcr naiuroc constituiionem si(, quamvis de ,
liberalo animo fial, tamen viininfcrt nalurx. Reclo
9
" , D i g - , i jejuiiiuin voluptate privalum violcntia napia .

lurae dicilar
'.
Scholion 21.
,
Si ventrom seu gidam restrinxeris, paradisum
6 , .
incoles; si laxaveris, mortis pabulun, iac.lus cs.
'.
Scholion haacu
' ,
Qni malam coiisueludinem alit apud 215

perinde facit alquo is qui alil igncm; mcdium enim
, [].
scu raodus faculiatis amborum , in inatria cousisiit.
ur
8e
() De ubdicatione rerum
250.
880
S. JOANXIS CLIMACl
.
Aliud.
,
Consuetudo ubi semel quaesierii, ei actio ejui
impedila fueril, alias deprehendes illam segram. *
Dbi quod volei, scmel feccris, deioceps poienliore ,
adwersus le expcrieris : quacunqoe in re memoria baec apud te ba*reat: mcliue enim est auxilium a \ *
cusiodia sui naium, quam ex faciis proteciiiin.
*
, .
%*.
Schotion 26.
' ',
Quciriadinodum mare perturbalum ciel flaclaa,
qui navigium mcrguiil, ila cogUaliooua tempeaUa ,
inquinaiioncs creat, ct animam imniundat alque , in piofundum cxiiii pelagug deprimit et ab- .
eorbet.
.
Scfiolhn 27.
Qnaeslio: Qaid esl immundiua ? el qaid est lasci- . ;
-via? Kcsponsio : Immundiliara lex oslendit, qxae ; *
nomine boe ulitur in iis qui inviti ex natane iie- , \
cessitate sordidantur. Latciviam auiem mihi vide- .
tur &apienlissimus mortalium Salomon declarare, *
cum dulcem et dolotis expertem nominavit, ita t , aeu nequiiia seu lascivia aii afledio aoi- , (c) nue, quae nullum doloris eensum afferat, aut babeal . " \,
dolorem alblelictim, qui faligel aut crucict : quero- ,
admodum intcmperantia eu csl, quod habeal tca ilm qua *
ingrucnlibus rcsislat.
.
ikhoiion.
.
Quod nunquam sperct sc ab iis liberalom iri.

Prommium sermonis de corporibus et homimbut
m xepl dr*
.
corpore extra corpus.
Inlellcximus nunc a furiosa illa domina, go!a ^ (
inquam, falcnle improbam sttam sobolero esse
luxuriam, qua corpora bominura oppngnat. Necsane *
iuimm vidcri debel : docct enim boc primxvus ille '* .
nosler generis humani prosator Adarous, 216 >*'
^nim ab gula vicius fuissel, nunqaam eognoxixset , quid uxor esset. Qui ergo priroum Dei praeceptum 6 , ,
obsenrant, in alicro non offendunt, sed matient filii ! ', Adam, ignari quid Adam (post peccalum) faerit, . ,
pauto infra naturani ei slatum angelorotn positi (). , 4*(
Aiquc boc, ut ait ille cui ibcologia cognomen de-
dit (b), ne immorlale ct xternam maneret malum.
879
GKADUS X V .
W.
De incorrupta corrupiis mortaHbut per

tabortt
et \
sudores comparata cattitate et temperanlia.

.
Castilas est naturae non corporeae vindicatio. Castitas cst gratissinium Christi domkilium, et lerreslrc sculum cordis. Casiilas est eximia nalune
supra naiurara negalio seu vicloria, vereque adimraitduin corporis raorlalis cum immorialibus angelis eertamen et aemulatio. Castue aulcm amorem
amorc pellit; cl igncm corporis igne spiritusexslinguil. Tcmpcranlia cst commmie omuium virlutuni oognciiien; lemperans seu cominens csl ille qui
no in soinuo nuidem ullum sensuru corpori sibi con-
"
\

() (2), \ .
\ **. \
* , *
.
(u) Jdinuhli eum paulo minus abangeli*.

Psal.
TIII.
vocatur
Tbtfologus
absolule.
(b) Giegorium Na/.ianzenum Theobigum, aibilror,
() , ,
intclligif, aui S. Joannein evangrlislam, qui saepe .
881
SCALA PARADISI, - GRADUS XV.
882
\ , juncti uiotumve peracnfiscic. Casttrs cst qui iiullum
iit' , penitusincorporum varictalc(pulcbii(udine,inqiiam,
* . \ ( leneritudine, scxu) discritnen ullo eenstt pcrcipit.
* Hxcnota et rcgula est, descriplioque pericctx, i l . i kalae et porissima* caslitalis, p*rinde aflici erga ani* (5), mata quam maninia, erga boiuinesquam a n i m a n i e s .
. \ * 217 Nemo eorum qui io palxstra castimoni
, desodaront, suis eam se laboribns adepium sibi
(), pertuadeal. Viucere eniro oaluram non est natura*
. | , nottne : xiela aotem natura cerlutn esl adesse ati , ctorent naturar. Sine ulla eniro oontroversia dcieriu*
, aa\ * toeliore viocilur, vel emendatur, ?cl omnino tol*. , litar. Indician exorieoiis primum castitaiis suni
. , \ , cogilationea impur absquo cooseiisu voluniaiis,
\, * Aec non geaitalis humorit, sine pbantasmatum
# , -* foedorum imaginiba, aai iemporibas purgaiioncs
4* (5) et flaioa. Proicloalia vero casliiatis ct quasi in
medlo jan vmantit signa sunt, natarales postci, boa copioolas sampCoa, conmotioDes ( m soawo)
. > , sioe vllia imagioibof oxolsientee ei ctira flQxionem
liqaoris obseeiii coasistootea. Perfoctse dotaom et
* (), comumaat catiiuiia argnmenla tviu qaasi emor - toi jan corporis aonaut siae sonsu, cogiiatiouibuo
, , . ioiporU jam aate penitoa exailnctia. Felix ilk el
, vere beatoo qui nIlo prorsos ampliussensa ex cor ' [/. , ***#] - poram, eoiormm el foroaainiB etegantium aspectu
, iangicar. Non qni lutam eorporis sine sordibu*
temvU, ille easiua eat, sfd qui membra corporio
anhM perfocie aubjeeit. Magnua ille etl, qui x
() " C coolacto corpo:um nihil movctur; major qui ex
(7) (*) atpocia corporum invuluoratus manel, et aspeclum
, \ flaaimae \iocil, medilaiione pulchriladinis coele&tis.
, \ , Qai pmtbas caitem buncluxuria repellit, noudis, * * imilia esl pognanli com leone. Qui vero conlradi * , * ccndo hootem CTertit, is perscqoenti inimicuin
, saani parost. Qoiaatem impeturo ejus omiiino reiu * , dil, is qnamvis in corpore adhuc mortali versttur,
' * jam tamen e aepulcro resurrexit. 218 $ i
, ciatn terac easlilatis, nullis aroplius roolibws eliam
* io tomuo per phanlasmaium iinagines inciiari,tum
. , illud exlroro* luxurise argumanium crii, per cogi * \ \ tationee impura bomore foedo vigilanlem pcllui.
. (c) (8), Qui httoc advcrearium auum suis laboribus ct sn \ (9) - * , doribas vincere conalur, perinde facil atque is qui
. ^ hosiein suum junco aat viminc (infirmo neinpo
^ vioculo) llgatu Qui vero abslinenlia et vigiliis cmu
* boc eertai, facil at is qui laitcm millo ct catena
* ^. vincluin lenol. Qui demuro bumitilale, niansucludi' iie.ei siu curo boole congrediiur, comparatur cumro
, . qui boslem euum occidit, el occisuui sabulo seu
JSv , arena condit. Areaara accipies pro humili aoiod
' demissione, qux DOU alil vitioruin bcrbas tlpabu, \ , - lum, sed est lerra sterilis et cinis. Es4 qui colbi , clando, est qui per h u Q i i l i l a l c m , cst qui divina i l lusiraiione digoalus tyrannum hunc vinclu m icnoi.
\ .
h o c e s l i n ( J
() lla babent ornnet mss. chartse el membraaje.

An rescribondum , viinine, junco? Vide
ftfcuraii Lesioou GraetO-barbarum, voce et
. Vclus iulerpres habel (nnda; Camalducnsis papvwm inierprcialur, quod mdc sicui e scirpo
tt junco funes Aant. Funda nibil facit ad Gnecuni.

() Grseri dicunt. , eed ms*. oinncs reforunt. Apud Pluxarchuiu tamcn xo.
reperilur.
(i) Gcsncru$ de vulpo, lUtcra D.
883
S. JOANNIS CLIMAf.I
88i
Pnrcus toelesle luciferi sidus refcrl, alter plenae lunx cst similis, tertius cum ipso spleudidij&imo
sole meriio comparalur. Oiones bi tamen in coelo simui versanlur; ut enim ex aurore radiis lux,
luce sol nasciiur, ita res liabei cum iis de quibus cst modo dictam. Yulpes dormire sc simulal ui
aves capiai, dxmon pudicitiam, u l animam perdat. Nunquam dutn vives credes luto corporis tui, nec
lides illi doiwc sislaris Cltristo, ncc persuadeat tibi te propter abslinemiam tuam non casurum :
nam fuit qtii nibil unquamgusiavii, el lamen e coelo dejcctus esi. Abdicationera sapientes definicruot
aliud nibil esse quam odium erga proprium corpus, 2 1 9
perpoUiam pugnam adversiis gulam ct ventrcm. Lapsiis corporis et carnis in religiosis tironibus u l pbirimuni eolont fieri delieianim cauaa :
in iis qui jam profeierunt in religione, ex animi qwoque elaiione, quanqoani 01 novieiis id soleal
usu vcnire : iu iis qui jam ad pcrfeclionem adspirant, lantum ex eo quod soieant alios lemere judicare et damnaic.
Fuere. qui bcatos prsedicarent nalura eunacbos, quod a tyrannid< corporis esscnt exempli : at ego , bcatos illos existunavi, qui se quotidie caslis co- .
gilalioniljus tanquain cultro castrarc eoJent. Yidi

qui praHcr suaiu vobintalem caderenl; vidi qui (10)
spontc vclleiit pollui el non poluerunt, c l hos mi- (), &\ scrabiliorcs jtidiravi illis, quiquotidie cndunt, quan , , \ *
duquidem bi foedie sordibus potiri tton polerani.
, \
iWiserabilis csl qui cadit, scd miserabilior ille qui . eiiam alios ad casum provocal: bic cnim duoram
(11) \
lap&mun c l pcccaloruf, sux, inquam, et alterius vo- \
taplalis, poudus (erci. Noli racionibus et contia- . (12)
riis argumcntis spiiitum l u x u i i * velle evincere ct
^
proslcrncre : babet cniin in promplu ralioni

valde conscnlanca, et nos pcr naluram nostrani
. \
oppugnal. Qtmquis suam ipsius carnem sua solius
, , .
opera et viriute vult debellarc c l vinccre, in va ,
num currit.Njsi eniin Dominus domum carnis ever- , , \
teril, ei domum spirilus aediGcarii, frustra eet
. '
qui vigilal, et abstineodo itlam dissolvere conaiur.
,
Propoue ub oculos Doinini luam naiurae imbe, \
cillilalcm, luarumque virium defeclum penilus re ,
cogno&ce, et sinc sensu seniies percipie&que gra , tiam castilalis. 2 2 0
quidem tn iis qui focdie
, \
voluptalibus capiunlur (ul isqtii ejue rei expcri- \ (13)
menium babuil, posteaquam ad frugcm rcdiil,
, ()
mibi retulil) aensus quidam vesani arnoris erga
,
corpora, el spiiilus impudens c l inbumanus, qui
[. ] ,
jn ipso cordis sensu non sine inanifoslis prastnfi
, \!. E s t
signis residel, alquc ollicil ut ab luxuria leniahis Q

:?sl?t laboivl, quasl ex suivientc intus Hamma
fornax. Non limel illc Deum, ornnein suppliciorum
aicnioruni rocordaliuiiein coiilcinnil, et ul fabulain irridci. IVecos exscciauir, cadavonim contemplalione plus quam lapidum aspeclu movclur.
E l in ipsa fiic ucfaiii sceleris poiplrationc ocmpalum, aiiienlcm quodammodo boniincm rcddit, ct
raliou^ privat conttinio boiuinum c l bnslianim desidcrio fnrentom : cujns ni<i abbniviaii esscnt dic,
iivivi salva omuis aniiua bilo boc corporis
per sanpuiurm ct oaMiosum bniiiin coucreti vos(ita. Qia fx quo quidqttc farliun conslat, id volut
natui-a* suaj convoniinis insaliabili:cr appetit, sanguisângunicin, vonuis vmncm, Uimis linrum ; nnu-
] , , *
/
^ ,
. ' (15),
,
( (5 ', . ; . ,
[//, ] .
, \ , \ () ; ,
\ ' ,
(u) Adi D. P.tutum ad Rom. <. vi, 1 9 : Non

sicnl ilb qui pecranl.
emm fjuoil itiobtnum hoc (uiio.sed <jHud noto ma() 1 dicilur, , lulnm. Clima(um !,otu jo. t.iimacus ; > , i u cu% pltiriimqiif dit it, iti gniprc miiliebri, ct
Ua regcribc, * i invenrris .
leliij:'i >> pecianlr>, . .
t
835
SCALA PARADISI. - GRADUS XV.
886
, quid ergo et caro carncm? quam iamen deeeplricenr
* ot s qui iiatone et regno coelesti vim inferimus,
& illudque desideramus, ccrtis artibus et pifs dolis
, \ circumvenire fallere conamur. Scd enim feKccs
, \ illi qui bclli jam dieii (cnm carne ct luxuria) nuU
. - lum exporifnentui babcnt, rogandusquc a nobis
, Deus iit a lali experientia belli bujtis omnino libere , mur. Inillam emm, de qua dictum cst, scrobem lu (16) xuri* prolapat, ab illa coelesti scala ascendeniium
* ct descendentium angelorum procul reciderunt, at * \ que 221 ut eamdem nirsus inohis sudoribns et
. laboribus condescendere possint, summa rerum
omnium absttnentia ci famc opus est. Accuraic quoque observandam cst, nunquid non singuli
bostium uoftlroram spirilualium, quemadiuodum in vero bello adversus nos in acie coltocaii, proprium el singvlare naunus exsoqtiendi, dum nos aggrediuntur, acceperint. Quodque mirum esi, animadverli in iis qui tentantur, altos aliis lapsibus esse graviores ; qui babet mentem audiendi audiat.
\ - Consuevit improbus damion, nonraro omnem vim
, \ - saaro, operam, sladium, artes omnes, omnemque
, *\ improbiiatem, malitiam ei consilia eo dcsiinarc, ut
, , \ , ascetae poiissimum anacboretas iis in flagitiis
(17) [], \ oppiignel, qwc sunt praeier el non secundum na turatn : unde factum frequcnter, ut inter feminas
\ , versantes nulla cogilatione aut desidcrio peccandi
, , solliritali sese boatos existimarint, dum miseri et
, infelices non intfllexerunt, qood ubi majus immi , net exiiit pcriculum, ibi non sit opug minore len . /. taiione. Duas opinor ob causas miserrimi illi liomi oi cida nos miscroaad flagiiia quae natura? adversan , lur, ut nos ftinditus evcrtant, sollicitare solcnt,
' \ tum quod peccandi matcria adrersus naluram scm . per et ubique in promptu sH, tiim majoribus
* C suppliciis obnoxii reddanlur.Expcrlus est hoc quod
\ est dictam, ille qni prius onagris consucverat im, \ , pcrilare, sed postremo a fcris (orci) onagris misc , , randum in modum circumventus et dcbisus est,
\ , - coelesti anlea pane pasius, postca omni Uono pri valus. 222 Quodqtie magis mirandum cst, postea * - quam is de commisso flagilio poenilenttam cgit,
' * , xaV Anlonius lamcn institutor noslcr acerbc casum i l * lius d^plorans, Ingens, inquil, columna cowidit.
\ , \ ' Modum lamcn cl formam peecali commissi vir sa, * piens non expressil: noverat enim flngiliuin Itixti * riae non cum alieno, sed sno ipsius corporc rom missum. Estqusedam morsinnobis ei rttiiue cxilia, , \ , \ lis caitsa, quam habemus in nobis, ci nubiscum
. (18) ^ corpore semper circumferimus, prieseriim in ju
^ ,
vcnlutis ardure, quam rgo in lutoras miltorc nou
, \, audeo, qnod is niibtmanus injtverit qni dixit:Qrr
; " irt $ecrelo quibn$dam fiwit, lurpe e$t dxctrt * \
\ * , scribere, et audirc. Hanc carnein mcam, inbni , cam ei amicam, bcatus Paiilus mortein appnllavic:
. , , , QuU, itiquil, HbcrabU me corpore moriis hnjus
/ \ ; Alius porro tbeologtis (n) eanidcm \iiiosam o.t an , , \ cillara uocUirnam vocat. Sed caiisam ogo, cau ; sam, inqiiatn, magiopre cupnbam Isiticbamj din
Epbes. , 12.
Rom. , 24.
(u) Giogor. izianzcnus.
7
S.JOANNISCLIMACl
883
%cere, cur his eam nominibus vocilarinl. Si caro, (19), ; * ,
nti dicium esi, mors esi, ergo qui carnem lianc * * \ vicic, prorsus non morietur. Sed da mibi illnm ho- , , *
initictn, qui vivet el roortem nulla inquinaius laba , * ,
carnis aaae non videbit? Opere prdium erii hie *
qusrere uter major ait, isne qoi morttiut ad viiam
rediit, an is qui nunquam est morlnns. Qui bea- *
lum praedicavil secundum, deceplus esl. Cbrislus *
enim roorluds reaarreiil. Qai vero primuai bea- , \
lura puiat, Dollam apud morientes vel potios pec- , ^
canie dcsperatiouem talutit ette existimat; ug- * ! êrit 223 *****
infcMas nobis hoslia
, * ,
noslcr ct luxuriae auctor, Deam ex*e clemeniefn, .
qui facilem buic viiio naiure tam agnaio vtniara ,
iribuat. Auendamus ad improbae dapmonum artet, * experiemur post ccmmi&eum peccatum Doam * ,
nobis ab illis sererum, justcin et inexorabilem jo-
dicem tfngi ct proponi. Anle perpetratum seeta ,
nobis facilein et cleneolem affirmant, ut oos ad i l - ,
l*jd impellant, impulsos ot ad dosperaiionem adi*
gant, et subroersos abtorbeani. Premente nos * *
gravi trisiUia et desperatione non facile rursan BOO .
pcccandi periculo et ruin exponere sotemua : ubi iristilla cem deapcraiioM aboterta eaf, rurtata *#
bis tyrannus clemcniiam (ul iterum in ruinam poecipilei) iii memoriaf* rtroeal. Qno purtor otl Domitius, et ab omni corporis contagione remotior, boc magio cattitale el corporit MMtri mnadiiia capitur et recreatur : uli conlra impori orci monslra nulla rc magis, nt quidam aiant, qaam fotore libl*
dinis, nec ullo roagis qoam eorporis inqainalioue ddedanUr.
Caslitas noa Deo famitiares, et quaulam bomana
natura patitur, aioiiles efflcit. Procrtatrix dulco- . ,
diiiia csi terra irrigala rore : caatitatis parens est * (90)
rcligiosa quies cuni obedienlia conjoocia. Corporis moius ex eolitudinis quiele composiii et sedaii, fi- ,
t>xpe in publicum et mandum prodeatur, non io- * ,
<;oncussi permanent. Sensus vero corporis [carnis * (2!)
tuoius] per obedientiam exsunctus nunquam revi- ,
\iscit, sed immoius ubique eat et probaias. Oboer- * rcvr ;
v a v i cume superbia burnilita exsliUt, 2 2 4
* , * . dii in mcmoriam ejus qui d i x i l : Quis novit untum

[mcnicm] Domini 1 Fovea et taroor, fastus ac
su ,
perbia iinpeliuni ad lapsum peccati : lapsus auiem
.
in v o l u n l a r i i s [ i i s qui spoulc peccant] sappe est
(22) ,
causa bumiliialis. Qni satur ventre bene eaginato
vult spiiilum luxuriae vincere, prorsos facit, quod | >, is qui iocendiuin conalur oleo exslinguere. Qoi .
(25) *
Bola absiineitiia bellum boc conaponore sibi posse
\idctur, imiialur ilkim qui una mana e pelagi flii- ry <
clibus nalando conatur elocuri. Conjange cam , * \
absiinemia bumilitalem; sine allera enim prima ,
nihil proiicit aut polest. Ijui se viiio alicui ob- . ,
noxium aitimadvcrtit, ante omuia advcrsus illud .
unam se obarmet, praesertim si bosUa doroeaUcos ,
et inleruus sil, quem nisi prostravcrimus, fruslra . ^
in aliis dcbollandis lalH>rabimu8. Caeso autero igy- , ,
plio omnino DCUITI in rubo bumililaus inluebimur. , \
Scnsi ego oiim touialus lupum hunc, gaudium , \ \
pi aiter raiionem , ct lacrymas, ct consolalioitf m .
por insidias mibi ingcrentcio, ei simplcx cgo fru- ; ,
roalus
e l
e(re
9 i
ICor. , 20
889
SCALA PARADISL -
GRADUS XV.
, , cium me non corrapielam porcopisse arbitrabar.

0
Ciim otnne peccalum quod peccaro sotcl boroo,
* *
exlra corpue ail, fiolus aolcra luxnriosua in euutn
eorpus peccet , idque inde omnino accidat, quod
() *, per obsceni humorisfluxionemcaro)ipsa tnquiiieltir,
* , - quod aliis in peccatis fleri non poiest; quro ego
[ J . quid sU quamobrem in omnibus aitis peccaiis di
, \ (15) cere soleamos botninea deccpios essc, cum vero
. " aliquem contra castilatem peccasse aiidivimos, imn
, vero non *inc gemitu el dolore exclamamu* : 225
, . illo cecidil. Piscis solerter declinal baimun, u
* , aniroa volaplalibas dediu religiosaiu quieleni.
, , Quando diabolus duoa aliquos inlcr se lurpi amo * rie Ttnealo vult colligare, explorata utrinsqoe na*
[ ]. lura, iode subjicere facos irtcipit. Solent ii qui vo (36) , , * luputibtts capiantur, erga alios affeclu duci, alionint
, , , mala miaerari, misericordia iangi, collacrymari,
; , - aliit blandiri; qaibus vcro caatimonia cordi est,
* *, , Dtiliia bujuimodi eensibot afficiunlur. Fuit e sa pienlibaaet eradilis, qui mihi hanc ancipilem ei
oane gravem ac dilBcilem qusesuonem posuit. Quod,
* - Inquit, genus peocati, excepta caede. ei nfgaiionc
, - Dei, oal reliquis omnibua gravius? Meque, enm qui
in taeresin prolapsus esaet, respondenle, Qooniodo
ergo, inquit, Eccleaia calbolica haereticos poslea ; , quam bereain aaa ipaorum aincera confessione
\ . - damoarunt, gtalim ad mysteriorum diviuonim par , \ ticipaiionem admiltii: illum auiem qui so fomi catum confilelur, et a peccalo disisttl, postquaoi
- ^ veniam impertivit, ad lemptis et annos ab sa \- crosanctis et immaculatU Eiicbartsiiai mysleiiis,
.
' aposloloruin decreta praescribitht, arcet? Hic
mo ad dubiutionem hanc baerente et attonito, quseslio quoque in medio hacait, nec soluia cst. Perocruletnar et dimeliamur, ei observemas quae nobis inler psalmodiam ab luxuri* spiritu dclcclaiio iogeratur; qoae item ex Spiritus saneti oraculis, qiueque in illis est vis gratiae et virtulis.
,' . juvenis, tcipsum diligcnter cxplora. Animad , verli ego nonnullos dum ex animo pro cliaris ct
, - amicis Deum 226 deprecareniur, impuro spiriiu
. * (27) afllatos et commotos existinaasse sc ineinoriaui
* - graii animi erga suos exercuisse el ofDcium cha * (28) \ riutis prsslttisse. Est cum ex solo manus laetu
, \ \ , corpus inquinalur; nihil eniro islo sensu tactus
, . pcriculosius. excidat tibi ille qoi (gestaturws
, aigrara matrem) inanuni suam veate involvit, ci tu
\icissim a taciu naluraliura et non naturalium, a
, . corpore lam proprio quam alieno manum reprimc
, * ct coerce. Nemo prorsua, ut arbitror, jure vereqtie
\ * cognomine sancli affici polest, qui non prius timum
;, . bunc terrx (corpus inquam) ab oinni labft ropurga , \ ^ tura,purum sanctumque reddidcrit, et quodammodo
, \ * transformarit, si lamen ullum transformari (in prae . senti vita) potcst. Cum dorraiiuri in loclulo rccum bimus, lum vero caute agendum et advigilandum
* , esl: uam id tcroporis roens sine corpore sola ciim
, daemonibus decertat, et si aniraus in voluplales
. - proclinat, facilc per prodilionera cum hoslibua
conjurat. Morlis memoria cum dorniituro doriuiat,
\
ST
ICor. vi 18.
f
II
S. JOANNIS CLIMACI
ct cum surrccturo surgat, et per preces cum solo

Jesu colloquium fiat : nibil enim his in somno rcineaiis aeque efiicax seulies. Sunt qui existimant
lncias cum luxuria ctobsceni liquoris niissionem ex
sola riborum copia exsislere. Alqui vidi ego morbis
gravissimc ct extrcmc laboranics uliimaque inedia
se emacianlcs foedis biscc bumoris inquinalionibus
veliemcMer infcslari el pollui. Percoiilalus sum
olim ex uno quodam laudaltssimomm ct prudcotissiinorum nioiiacliortim, et docuit rnc ille perbeatus clarc prorsus et diserte. E s l (inquil ilie
stmper laudandus) cnm in sumno ex cilmrum
2 2 7 salictatc c i quieic fluit gcnilalis bumor : est
cutn ex superbia provcuii, quaudo longo tetnpore
fluxio coiislUil, unde inflamur et nobis placcmus.
. , 6 *
\ * ,
^ ( ) * \
, ,
*
. ,
,
, \
,
*
. *
; '
\ , Aliquando vcro polluimur, cum alterius facla el ^ .
. "
vitam lemcre judicamus c l darmiamus, ex quibus
,
duabus poslerioribus causis ficri potesl, ul ct segris
,
id accidal: imo quaiidoquc cx omnibus, ut opiuor,

tribus. Qui aulcni ab omnilms his rausis purum se
(20), liberumqnc scnlit, is ob banc-corporis tranqiiillam
: (50),
muudiliam bcattis esi, el cx da.Mnonum invidia boc

lanlum patiitir, hoc Dco ad len.pus illi aocidere

pcnnillciiir, ui ux bac inculpabili affliciione altis ,
bimam sibi comparei bumililalcni. Nemo nocturna
, S somnia ct phautasmala per dicm poslca studeal
. , ;
revolvere : bostcs cnim nostii eliani co collineant,
\ , iil nos cx insomniis vigilaiitcs poHuant. Sed enini
, .
audiamu* c l aliam adver&ariorum nostroruin inaliliam : qneiriadmodum cerla ciborum gcncra nobis Q ,, /*
imorbos vcl posi annura vel ctiam post diem creant;
, , sic cliam observavi non raro eos qui deliciis indulgent,
, \ , \ el
ot causas inquinandttpcrimpuras corporis fluxioncs
, , ,
animsnpr^bcnl, non semper slaliin, sed sxpius longo
80.
post lcmpore ad scelus sollicilaii. Vidi qui cum fe .
ittinis familiariler ad rocnsam accumberent, et vcr
sarcntur, lumquidem in pnesenlia nullis improbis co (52), , ,
gitalionibus tenlatus; qui sibi nimiumconilsi landein
, .
in lapsum decepti procubucrunt, quando, iriquam,se
.
alla pacc c i sccurilate frui exisiimabant, repenle in
4
suo 2 2 8 cubiciiJo in exiiium praecipilali sunl. Quod autcm illud stt exilium, quod nobis scorsu: solis
degeiuibiis, qua corporis, qua animnc soleat accidcrc, novit is qui tcntaius id facto ipso experlus
esl. Qui expcrlua noii est. cxporiri ne cupiat. In illis tenlalionum fluclibus periclitanlibus inagno
Rubsidio cniiil, molosia ciliidi tunica, cinis, lolius noctis cui perpetuo elandi labore pcrvigilium,
famcs prxlcrca, scu panis dcsidciium , ct ardcns c sili 1'mgua, modiro liquoro tintla; in cadaverum
bypogeis ct ossariis habilatio, et pric cunclis aliis aha cordis humiliias, el si copia s i i , religiosus a l i quis paler, aul prolius fralcr, qui non lam annis quam sapicnlia sc:n rcfe.rat, c l laboranti succurr.ii. Nam ul solus ino liiiius lal>ore navcin c naufcagio servas, miraculi loco oril. Idom pcccalum
s;rpc cpiilupb) gravins nicivlur judiciain c l siipplicium ab alio atque alio divcrsa raiione pairaluni :
angct eriiui vel niinuil crimen consuctudo, locus, profoctus, el alia baud pauca. Uarum mibi et imiMlaiuin quidam suprciv.usuqtic casliialis gradum. doscripsit ei cnarravil.
Quidatn, iiK|uii, cum pulcbriim corpns essel iu- D , *\, \ (35),
luilus, auclorcm illius Deiim ex occasione iilius
iuagnilico piaedica\il, sola iliius cuiitein[!a ; lioiie in Di aniorem ofTnsiis magnam vim I.Kryuta I
prufudil [lonl^s laciyitiartiiii laxavil] : stu , JIV.
pciiduyique cial vidn; id i{uod alicruin in cxilium
: 6 . ; ::
(") ' A p c j s i x aiiiiq;iiss. nivMibr. c l mclius a ^ .
893
SCALA P A t U D I S l . -
GRADUS X.V.
8!H
, ct ruinam Irabebat, lioc allcri stipra aalurui vim

(51). , \
in prarmium coclestc cessissc. Si quisquam ejus \ . 01
modi cst, qui in lali siaiu lalcro scnsufn c l usuiu
, , ,
in suis religiosis studiis adcptus est, is vcre anle
\ , \
commnnem omnium* rcamreclioneni jaro nuric
* , .
229
incorruplus resurrexil. Pari modo cliam iu
, , niclodiiH et canticis ulemur. Nam qui vcre Denni
, *
diligunl, ex quibuscunque seu sacris scu profanis
\ ,
canlionibu* ad bilarilalem e( divinum amovem la ,
crymasque cxntantur c l commoventur. Qui vero
. vobiplalibiis capiunttir, omnia alia cxpcriiinlui'.
(35) /,
Quidain, tili supra dmmus, qui iu solis locis, i?l
;
anacboreta% dtguitt, mullo gtavius iinpn^nan *o
leni : nec id s ne mirum videri debcl: mulioqnippe
,
magis damioiics solitudiucin infeslant, a Dmnino
. " , cx bominum corporibus el sedibtts ad satulcm
. noslram proscripli, ct in ercmum aul inforos d>
^ ,
trusi. Graviier oppugnant anacborcla* pniscriim
. \
Iuxiirise spirilus, ul infolicfs rcligiosi nutbim sibi
,
fructuin ex quicia vi(a pcrciporc videanlur iudc , quc rurstim ad boininum lurbas ci inundum cxpel ' * ,
laiilur. Dcin recedunt a nobis duni in ssecul d<gi , , , \
nuis, ul a lenlalione libcri apud sxciflan s manoa
nius. Quando ab boste oppugnamur, omniuo aci \Uv
,
ci vdiemenlcr cuin illo conOigimtis. Qtiirunquc cx
.
nobis nnii opptigiiatur, jam deprebcndilur cimi
\ boste vcbil amico conjurnre. Quando inler S . T C U , ,
lares alicnjus nogolii confioiendi cansa missi vcr .
samur, ttitii Domtni manu ot gralia irgimur, s.rpe
ctiam forlassc precibus rcligiosi Patris noslri, nc Domiuus blasphcmetur prnptcr nos. Ej>l cuiu n<n
lcnumur inler lurbas, quod jam, qttasi inscnsiles, callum obduxerimus, aul cx longo nsu c l saltciaie
a , , i s
n ) a , , s
rcrtim vcl fpectaianim vel audiiarum nit movemur amplius, aui quod reccdentibus 2 3 0
gcniis relinquani nobis unum clationis c l superbias spirtttim, qui aliorum oinuium parli s cxplcat. A u diie quolquot estis qtiibus castimonia cordi est, quamque cxerccre et tueri conaniuii : audiio, inquam, veteraioris bujus improbam artem el malitiam; sed ct cavctc.
- C
Exposuil raibi quidain cx iis qui cxpeimeuiun
, fraudis biijus accepil, quod luxuriae spiritus frcquctiiissime sc per insidias ad fiucm opciis quod
,
deslinavil, subducal, inlerimquc nionacbo suuunam
") ,
rÎigionis pielalein suggerat, subindcquc iii laciy ,
masirecogat, co tcmporc quo cum feininis rcsi , ,
del, ut cuin iis dc considcratione uiOrlis, judicii,
, ,
lciupcranliic lraclc(, easquc ad eas virlutos vi ni< , dilalioiics impcllat, ul iia por colloqtiitim c l siiuu , ,
lalaiu piclale?n luisera? dcccpia: ad illuui lupuiu
/^^ ,
lanquam vcruin pasiorcin accurrant, qui seitsim
.. >
inila cum illis iamiliaritalc, ct agcndi loi|iicndiqiK'
(36), libcrlate inde nata, inroliussimus dciuuin in ruiu.tm
. |]
pra:ccps agaiiir. Toia niculc fu-iauuis nequc vi dcre, ncquc audire cupiamus fiucinm arboris in, .
felicis, qiiein u\ otuncm vilam iiiiiii|iiaiu nos gnsta ,
luros prolessi biiinus. DiMniror eiiim i(l>s ; se Davidc
.
, propltela forliorcu cxislimaiil [<|iiod IIOS Davido
. : ^ '
forliorcs exisiituoiiuib], quod ln/ri :!. Taiu
^ =< / ;
altum, subliiuc vi itobile ei ciicoiiiicum d hua caf . .:
Slilalis c>t, ul sml L X Pairibus qui ill.nii a ulcani
(37) : , ,
bral.nn ar oami vilio carcnlom atmii corpoiisquo
:> lianquiililaicm appollato. Sunt qni dicani nciuif
S. JOANNIS CLIMACI
895
899
vmm posi gasUtum volupiaiis pcccatum possc ,
CMttrai appellari. Qitibus ego reprehensis et cor- .
rectis, ceniii facile el proroptara esse Deo, si (58)
velit, okastram in bonam olivam iusercre. 231 & , , \ ,
davee regtii eoelestis essenl ilii concredtis qui
corpao virginetfm, nunquam resignatum , pos- [].
sedisaet, recte illi Patres forta&se censuiesent. Sed redargutt com podore is qui socram habuii, el .
taslua eflectus claves rtgni coeleslis reportaviu Ver- , ,
\ .
tumiius esi ille serpens luxarte preses, et tnille
fornnas induii: tnnoceniibus enim et reram venerearam expertibai oomibai nodis sutdere coaalor, C
lantum yoluptales gnstent, exprrianiur, et posiea desiataoi. Upeoo aolein ex momoria prelorilorm
insligat deiwo ioiprobus ut rtpeiant cnlpam, itenimqoo quod expertl tunt, experiatr. Mallt tx
prioribus eea innooentibas propter bojus mali ignorantiam DOU tefttantor. Lari aalea lagitit bajoo
obler.taikmtm experti, deincept difliculiaies el pugnas auaiiaetii: quaoquam in bia eontrariam qooqoo
non freqoenter usa venire soleat.
Quando e tomno aancte tranquilleqite exsur-8 " (39)
girous, id caeMtam sanctontm beneficio dam fieri ,
cogilemaa, praeseuim quando precabundi sobrie- ,
quo noo ad somiia composuimos. Quandoque ve- [
ro porain bene, sed tristes aoesliqueesomno evigi- , \]
latnus ab tmprobis aomniia et phantasmatis aeu , [al.
visis vexali porlurbali : Vidi impixm $uperex*t* ,
tatum, et elevatum, et perturbatum, et furenum
tit
,
me lunqnam cedro* Libani ,et traoaivi per ]
ab&ii- [al. ]. *6
nenliam, et ccce noo eaat ut prius furor cjus, et , , quaesivi illtim in bumiliiate cogilationum niearui, ptrcr, ,
clnon est inventus io me tocus ejua aui veaitgium , * *
* 2S2 QMisqjiie corpus auuin seu carnem vi- \ * \
d l , vicii naiuram ipsam ; qui naturam \icit, jam ,
aapra naiuram est. Qoi ejusmodi est, jam paulo , . "
lYiinor est augelis, aosim prope dicere nibi! ulem ^ (40),
differre ab angelis. Mimm yideri non deliel, ei oa- , *
Ctine corpore carenles inter $e pugiiant (ut angebis * ,
cam diabolo), oed ingena miracutum est, vere, in , .
qoam, miracolum quod bomo corpore pressus eiitii- - , ,
mica atque insidiosa carne botte animae, bostes ta-
roen ab omni corporis moleslia liberos (demonas (41).
inquam) viocai f l in fvgam vertat. Quaniam bonut \
Dcee generis boroani curam gerat, eliam JJI boc , ,
ostcndit, quando fomio impudeDliara verecundia .
Unquam ireno aliqao coorruit et repressit. Nam si , . "
illa ad masculum ultro accurrerel, non fieret salva , , ' omnis caro. Aliud ab religiosis et rerom spirituaiium , >. , \ , \
pnideniibus Palribus traditur esse priroas impetas. ,
ftliud conjitnciio (cogiUlionig cum objecta impura .
spccic); altud conseosus; aliud capiivius ; aliud ,
pugna , aliud quod dicitur morbus [pasaio] seu animi affectio. Primum impelum beaii Palres aiunt ,
,
essc nudum ct simplcx vcrbum, au( imaginem VM
iustibet rei recons incnli aeu cordi objectam : conjunctionem objcr(x formae et mcnits, quando niens (43) cripoit objeclaro speciem, et cum illa colloqi^tur, ,
bou cum nialo afieclu, sen sine affcrdt : consensmn .
doccnt cse, quando anima cum dclertalione an
DUU objecla? forma! : captivitaiom veio cimi ror , , M
Psal. xxxvi, 35.

() ; :, cx odioquod in ipsa expcrienlia concepcrunl, dcuiccps volupUtibiis non capiuulur.
897
SCALA PARADISI. GRADUS XV.
898
- violcnler el inviiuni qaasi per vim abripilur ab in* , \ jetia specic aut peraevcranle cotijunciionc cuin
re objeOa, qmc. optimuro aniro ooslr slaliim
, \ \ fundilus evenit el csotiaguit. 233 Pugnam stu
.
luctam definiunt, cuui paii viriute adveraus bostcm
pagnatur, cl luctalor Tel tponle vincit, vcl sponle vlncilur. Morbuni seo passioncm amtna- dkuul xiiium
quod loDgo ttmpore qaodammodo nidificavit io anima, ac deiuccp quaai in babitum cl usuiu illam
deduxil, uii denun sua tpoalo et vllro farailiariter ad viiium Ulud quod in ipso sedcm posuit, accnrrat
,
bi$ omnibus gradibus primua cogilal.onis seu
, lenlationia astuUas et impeltts poccaio caret; alicr
* , vero non omnino vacat culpa; tertius s<u consrn . sus pro ratione et suiu luclaniii se babet: lucia
, \ , \ auiem aut coronam parit, aut supplicium. Capuvi , \ tas aliter tempore oraiionis, aliter abo iemporc,
- , ' aliter in inceriia mediit seu indiffcrentibos, aliler
(43), in improbis cogitalionibas judicalur : viliosa ao* , tcm aninii affectio sino ulla conlroversia, nisi
' . " pari poenilenlia eloilur, sttppHcto expianda est.
, \ Qiil prtmam impelum ttntaiionis fortifter, nulla ad , () ^ mitsa improba cogilatiooe, aattinoit, ximulonnibat
() , sequenlibus asstrititas viain paectaftit et pnrxidii.
, \ Adbvc alia quadam bit lcngc sabiilior ab xludio . ftissiini* doctorum Pairum eogttatio deprebeodiiur,
, quam quidan ioxinuaUooîn seo aabrfpiiooem ap , { \ - pellari affirmant, qux oe in teatati aiiimuai ta mo, \ [. ], mento, sine verbt notioae, sine objecia imagine in - simiare iold. Nibil in corpore ceJcrius, nikil io gpt [, /, ). riiibus prooiptiai aut Mibulioa fleri consaeviu Mo
- mmoria
nuda siae eollociitioae aut
conjonctiooe, *i*o
I 1
v i M
UWMM a*w*%i w v w w v i . v
VVI^WINVNV| M M l
, , ' mora, ex improviso, ita ut apud oonnallw ncc
xa\ , \ , agooftcaiur quidem, auam praescmiam aninua otten\ , \ tol- 234
^
'^ * tttblilitalem
. per planclum capere potesi ei inioltigere, ilie nos
* poieril dooere, quomodo, inquam, fiaiut per xim , pVtcem oculorom obtulum, solumque aspecioro, aut
* coutaciuni roanua, aui cantilciue aadilionem, $lue
, (44), ulla eogiiaiione aui ratiocinatione aoiaaa libidinoae
inquitteiur ei corrumpalur. Sunl qoi centent, ex
- cogiuiionibus a corde proleclis corpus io lvxuriam
* impelli tl iuncu Alii couira per sonaaa corporis
, , aiuni exsislere improbu cogiiadooet. 1114 affirniant
niii mena pnecurrat, corput non aequi. Hi vero
. \ - viiioti corporis Improbitaiem pro uo patrocinio
. adducuat, dkunlqoc ftspefiiimero cogilalionea in
\ . cor pcnetrarc, vel ex olegantiasioii et graiissimi
corporia aspectu, vel ex manus laetu, vel ex odo* , rum fragraniia, quam nares bauriont, vel dulcis
. soui audita natas oriasque. QuisquU poleal, noa,
* \ obsecro, in Domino doceat. Sunt euam boc geuos
(45) * \ ioxlituliones iia pernccessarie ei utiles, qui per
* cogitationem ad actionem exerceiidam progrediao*
. tur. Nam iis qui in timplicitale cordU tui Deo
\ * operaniur, nulla rerum bojuscemodi ratio babeoda.
, \ . " Nec eoim omoium t$t acieniia nee omoiuro est
1
S l
a n e
111
a) ", , , nisi snbintelligaft .

abs re, cum anetor , ,
b) ^ a ^,, tubrepto. appeilet, qua nihil polest
Inepie euiendal conlra oninium codicum lidem esse subtilius, cum priapismo nibii il crassius el
Issellius, , cl cxponens, moruotabilius.
baui, iiiquaiu, corporis verciri loniiginciu : prorsus
fc!
S. JO.INNIS CLIMACI
900
bcala illa simplicttas ihorax quo liostiutu doli elu- \ ;,
dunliir. Malac ba? voluptalum cupidilaies parlim ,
iotus in animo natae in corpus erumpuut : quaedam ,
conira e corpoie ad animum iranseunl. lis qui in sxculo dcgtinl alterum solcl usu venire; religiosis \
ptimum, quod in his ab&il maieria (qtiam piaesen- .
loin babcni hoiuines profani). Ue boc illud censeo. 2 3 5 Quxres apud iinprobos sonsum prudcutia*, ,
invcnies. Quaiulo diu muliumque cum dsemoite , ioniiisLP carnis socio luclali, buiic dcroum ex corde . ,
noUO lapidibua jojunii, et gladio buioHiialisiorium ,
ejecciinius, tunc uifclix illc tanquam vermis cor- *
porc nostro rcsidens nos a l imporluuosquobdam, ,
cl raiioni conlrarios motus piorilando inquinarc ,
conattir. Quod ii polissimum cxperiuulur, qui va- \ nan gluriai diemoni obscquunlur : dum enim secuni
[. ]
assiduc rcputaut, se ab impuris cordis cogilatioui- , ol
bus non aniplius infcstan, incidunl in vanam glo- (46), ,
riam. E l quia cerlum esl, quod est diclum (), bi \ ; ,
qui aliquam (ab iuipuris cogilalionibus) quielem
adcpii sunt, se diligeuier excutiant, et sine dubi- tationc deprebcadent in iminiis cordis *ui lalebris , , ^tanquaro in slerquilinio lalilantem aliquein serpeii- \
tem, qui suggcrai nobis, quod noslro sludio et , ,
labore virluiem casiilaiis et qualem qualcm cordis , jnunditicm nobis comparaverimus, miseri noa et \
immeraores illitis dicli : Quid enira habes quod non .
gratis sive a Deo, sivc per auxilium operamque el , ,
prcces aliorura accepisii? Denl crgo operam ut la- * ~
titanlem bunc anguem omni studio per stiramam ' \ .
animi demissionem mactaium ex coide penilus ^ (47)
cxcludant, ui ab illo liberali possinl, el ipsi oliin ,
pelliceas lunicas exuli cum puris illis hifaulibus , , , [puerisj triumpbalcm castitatis bymnum Domino , ,
decaniarc. Si lamen pellcs exuli, non nudi interim, ,
scd iccli illorum 2 3 6 innocenlia, et nalurali bu- . niitilate reperienlur. Aucupatur bic ipsc daemon,
ei longe curiosius quam ouines alii, tempora illa po- , \
lissimuro, quibus uli corporis opera ad prcccsftiu-
dendas adversus eum non possumus, ei lunc impius , , ,
ille maxime nos invadit. Alioqui valdc juvat * , eos, qui nondum ad veram cordis oralionein aspi - * , * rarunt, vexaiio corporis inter precandum, manas, (48),
inquaiu, exlendendo, lundendo peclus, coelum iden- \ * ,
tidem sincere suspicicndo, vebementer suspirando ^ ^, '
ct ingcmiscendo, genibus flexis assidue prccando, (49j,
qusc dum in aliorum praesentia persspe fieri noa , .
possunt, lunc nimirum insuliare nobis daiinoncs * \
consueverunt, Qui non possuiU adhuc bosli vi raen- * .
Us et inienia virtule oraiionis resisiere, fomassc , necessario bosiibus cedunt. Sed lu, si fieii poiest, *
quam primum te subduc, vel poiius exsili a lurba, , \ .
ct abde latenler in secretum, lolle mentis aciem, si poies, in coelum; si non poies, sakom oculis
( U U I I U suspice, exprime forniaiu crucis, manibus immoiis, ut per liguram crucis Amalecen
pudefacias el
prosleinas. Claroa ad euni qui lc servare poiest, verbis ad elcganliam cl sapienliam composilis, scd
precibus inQmis el inlimis \ocibus pr* omnibus aliis iucipc dicere : Miserere mei, quoniam infirmus sum .
Psal. \ i , 5.
,f
() hocdiclum, Dixi in nbundantia nua, Non
movebvr in vternum (P$ul. xxix, 7), etc? An quod
infia
seqniiur, Quid hahes quod twn
( Coi\ , 7.)
acccpulil
901
SCALAPARADISI. GRADUS X V .
JW2
Tanc Altissiroi seniies auxilium, ei iitaspeclabiles hottes coelcsii manu pcrscqueris cl repelles. Qui ita in
hostcs pugnare consuevit, celerem de hnsiibus victoriam sola eliam mente pugnando consequetnr.
la enim Deus suos loclaiores infictus prasiarc, ct
0\,
xa\ , * ,
\
() .
, \ ,
.
*
, .
, ; .
.
,
, \ , . "
, \
\ , \ , \
.
. (50)
, ,
* ,
. ; "
. ; *
. , -
237
prarmii loco merito reraunerari solet.

quodam coctu religiosorum virorum obscrvavl
qucmdam altenium ad falutem suam fralrcm, qui
spurcis cogitationibns ab hoste inlestalus, cum
secrclmn et aplum ad prccandum locum non invtiirct, quasi ab alvo ad reqiiisiia naturae citahis
prnpwavil, c l iuibi inlcniissimis prrcibus cttiti
hoslc conAixil: quom cgo eiim ob lociiiti prccibus
inconvciiicnlcm objiirgassrm: Egn, inquit, cuin
itnrnundai me cogilal.ui.es infeslarcnt, in loco inimundo preces fudi ut ab immumliliis rfpurgarer.
Oinncs nostri bostcs darmones mcnti ienebras offundere eolent, lum nobis sua pltiltra propinant.
Nisienim religiosus prins mcnlis oculos clauscrift,
tbesauro spoliari non |K>lerii. Sod hoc pra cunctts
luxuriae dacmon facerc consuevii. Ilic enim rectore
t <j
bom.nis animo noclc qiiadam cffcitalis
uco
conloso ad ea facia el facinora cliam coram bomi

nibtis facicnda adigil rcligiosum, qux nenioimt
amens facere solcl. Unde fil uli posl tcmports tnlcrvalium, mciile, discusea crapula, ad se reversa,
non solum epeciatore aciionum nostrarum, sed
nos ipeos ob indecentia facla, sermonef et gestus
erubetcamus, nostramque mfnlis prioretn caecitalem magnopere obslupescamus. Unde non raro
factum esl diulii ex bujus rei consideraiione
roorea emendarinl. Exsecrare hostem illum, qut le
post pcrpetrauim pcccnluro probibet precib.is operam dare, aut piis studiis vacarc, aui vigilare,
238
memor illius qui dixit : Eo quod mihi mo
; , Q lesta esset anima mea, pecoatorum mcorum an

ticipaiione velul tyranmde qnadam oppressa, uUionem faciaiu itiimtcis cjus. Qois corpus suum
.
seu carncm vicil ? Conlrilus corde. Quis cst con \ \
* iriius corde ? Qui scipsum abncgavit. Quomodo
eniin non coiitriins corde, qui volunlali sua- nior
Imi8 est ? E s i ex viiiosis alius alio viliosior, qui
\
intemperanlis sordcs cum volupiaie coinmcmorat.

), , * Impur.ne nientis cogiiationcs et obscena- solent a
cordis corruptorc dxmone luxuriac exciiari, quas
, \ ^;,
iomperaiitia, ei carum neglectus el conlempiio sa. narc consuevil. Qua auicm raliouc, quoquc modo
; ;
buncaroicum meum( coipns inquaro ) moie c.xic \ \ ;
lOiuro viiiorum vinctum judicem, non video. A n ; lequam cnim ligem iilum, solvilur; piinsquam
? ;
" , , judicem, cum illo iu gratiam rcdeo. Amcquain
. " puniam, fleclor. Quomodo oderim qucm naiura
, \ diligo? Quomodo ab illo liberabor, cunt quo
omnes lernitates colligalus sum ? Quomodo ex. \ \ , \
stinguain, cum quo resurrcciurus sum ? Quoniodo
\ ,
incorruplum prgslabo, corruplaiu nalurain sorli , \ , , \
tus ? Quibus rationibus conlra itluni agam, qui et
, * ,
suas naiune raiiones raihi opponti? Uunc si per
jejunium vincire concr, tum non jcjunantem dam
Psai. X L I , 6.
() Adi episiolam Pelri Damiani card. ad Agnctom
Augusum qux rogaral an licerei u\ sella famiiiari
precari. Apud Baron. lom. X I , anuo 1004, pag.544

cdit. Anluorp. an. 1608.
903
S. JOANNIS CLIMACI
904
nando rurswu llli irailor. Ubi ab jtidicando alterum \ . \ deatitero, elatus in superbiam cordis, n eomdcro ; ;
hostem delabor. Idem enim bosti* esi et adjuior, . ;
auxilialor ot advorearias, opitulator ei insidiator. , , * *
Cwn bene cvratur 289
fovetur, insolescii et \ *
inaultat; roaceratus deficil; rocreatue lascivit ; ;
verbera recutat; trigtilia afectus me in ultimum , pericttlum conjiciu Sl fraiigam, per qoem virtme ; ,
cxorceam non babeo: earademaversorct amplcctor. ;
Qtioil boc in mt natoras miraculum ? quae aniros
ex corporia concrelioois raiio ? quoroodo mihi ipse , , *
bosiis et amicus suin ? Dic tu mihi, dic, obsecro, .
dic, caro conjunx mea, nalora mea, nec cnim ab (51), alio, nUi abs le, de to, capio doceri. Dic quotnodo \ ,
abs le iiiTulnmtos manebo? quo pacio nature , .
pericutum cflugiaei ? quando jam cum Christo ad- * vertua ie bellum aoecepi. Quomodo tyrannidoiD * *
toan vincam, quando jam decreiam est mihi, ne vi in te osuram ? Tmn caro aninue mm , * mpondens; Noa, iaquit, ea eflabor qa* tibi sunt , *
incoguita, fod qaonim $imal ambo cogoiliooem ba- , ,
bemvs. Ego in me parentem dUectionem (mei) , .
conuaeo, ct eHerioris quidom incendit cansam nimiam mei curam ei immodicam (virtatis exereeote) ceaialioaefii: inicrioris vcro flammx occaaio cxsistit ex Ula pieutis jam dlcta remixaioae
et aciionoro pnetoriuruin raiioue. Ego cum concepero, pario peccata et raina. Peccala voro conaumtuala gcnerani mortem d<*peraiiunis. Ubi meam tuamque oertam et aonnnam imbecUlilatem cogfto*
veris, manibas meU maoicas injeclsii; ubi gvlam torseri* ei rcfreotris, illigasti podes weoo coe*
pcdibus, ut ulleriua progredi non posatol. Dbi te cum obedicniia coojanxeria, ab abjanctas M U
Ubi vcraro bumiliuie poesederis, ampviasti mibi cerficem aeam.
240 Qoimam docimam virtatis pncmium : qui C , \ ,
in carne degens accepit, moitmis resurrexit, et , * \ >
futtntt iminoriariUtis gusium jam nanc indc *
|rcc<*pit.
.
e l
SCHOL4A AD GRAD0M
De catlilate.
Sekolion 1.
CerUiaeii eerure aive eonteodere, eorpos exsquare (iUU spiritibos beiils ) qm corpore caraic,
boc vene esi castiuus, ei BOH faQir, bnogrilalia seu ineornipCiooifi.
1E*.
.
'.
". , , \

, .
',
Deaidenom rerum meUorem, qood in poiotute
*\
et faculuie sut desideria volupuiom babel, aem* 1^ ,
per cogit deieriora coatonmere el adveraari
, ,
^raaadnodom omnia iancionini exompia doeeol. .
,
SckmHon Z.
,
Vidsfo dkit corporis seu carnix ioeeodia, wh
losqee <jm impounlea aabegisae, et animo sub- *
Jecisfo. Nam qi ab bU vinciiur, non vicit, ied , *
9
Schoiion A.
MoUn naturalea corporis, qoi in tomno sino
iroaginum fonnia exaiatunt, aultnam ulcunque bcno
babero docent. Firma autem pbanlasmaium iroafioaiio, fignam esl agritudinis aninue. E l incertomro qaidem corporum forina vcleris affectus
mali; oerioram aitem receniU plagae el vulneris
arfaattttlam ei eymboluui crede.
.
.
, ,
^^ , \
*
* .
SCALA PARADISI. - - G R A D U S X V .
9
'.
906
Schotion 5.
Snhjicic autem membra camis spit ilui, qni scnsibus ex praescripto naturoc ulitur, nec tillum ab
itlis .ncommodiim snstinel, semperque in Dei ocnlos inteiitns, animo ejus pulclmltidtnes niilfa verbomm vi explicandas sempcr inlueiur ct contemplamr.
,
6 , \ *
,
, \
.
Scholion 6.
Oblocutto dicUur contradiciio. Veroni ntsi

pritts le per precet bumiliaveris, ad boc aspirare
won potet
^ . !
,
.
241
Scholion.
.

.

*
,
.
Sehoiwn 7.
Tonperantia seu abstinenlia esl frcnum, quod impetuui natur incibia, pecuniis, poculis, glo-ia
ppetendU coercet.
,
, ,
.
Continentia corporU est dedinatio ab ommbtis

aciioaibus qa praeter raiionem per corpus fiunt.
Conlineniia tpiritiis aivo airimi est declinatio mentis ab omni delectatione cogUationiim noxiarnm.
Prior perflci aou cxerceri non potest, nisi allera
por med.talionein ei cuelodiam sii iu aniiua, nec
itquam ab illa separetnr.
().
Aliud Basilu MagnL
*0 , \
Casligalio eorporit et in serviKUem redactio nulla
* , alia re Unlopere efficitur, qoam absiinentia. Fcrvor
. , \ enim ille qui in juvenibus vigere eotet, ct diflicilis
, ilie ad coercendaa tibidines inipetus, abstineniia
, [coiineniia] taaquain freno quodaro cobibelar :
.
non enim ttliUs iunt sttiUo, ui Salomon ait, deli . tim *. Quid autem carne qiue molliler accuraiur,
* \ (b) (el joventulis ttu lemere hucillucque agiuiur,
fingi ttullius potesl?) [CoDtincotiam autcm appet , \ . lamus, non ai quig ] a cibo penitus abslineat,
* quaudo boc violenta quaedam vitae dissoluiio est :
, - aedeam quam toilendae corporisconlumacixcausa,
( .
pietatis ergo, do iodusiria aequimur rerum voloplaum luitlanlium abetiaeoiiam. Atque, ut oemel fluiam,quaram reram voluptaiefi ab iis, qui ex libidine viUm degant, expeii aolii M I I I , ab iia M W S qui ad verain pieiatis culmram conleAdiu.ua, eti lempe-
if.
Ot
- *
*
.
Sckolion 8.
Alii boraiiium quod meiaant honiinos abstinent
a pravia cupidilalibue; alii ex vana gioria, alii
propter conliiieiitiam, alii ab iiadem ob divinoram
judidorum metum liberaniur.
Schotio* 9.

0 (
), \
,
,
.
ftive ex diclo jam exemplo, allerara enim csl

causa alieriua; nam ex luctis et ctrtatninibus bunilitas oriiur, ex bac cookslis Ulostratio accedii
Idivina illvairacione mens perfuoditar], q illam
ad aumiuum casiiiaiis faeligium perducit.
Scholion 10.
?.
, \
, .
Caruis appeMtionca et ipsam inlimam aflectionem,

qua aclionis prina cauea exsislit, inielligil.
Prov. , 10.
(o^Lla.îi/.
/** dUp., hitcrrogauono xv,
(b) lnclusa parentbesi sunt in Gico abraia;

babui aUud Graecum exempiar ad iiiartuiri.
UOII
PATROL. G .
LXXXVIII.
29
08
S. JOANNIS C L l M A C i
907
242 Schotion 11.

Procuratorem bic seu pararium appcllal hominein peslrteiiicin ct lenouem, quorum altcr alios
verbis, aker factis inexilii baratbrutn impollit. Poiest
alio intcllectu pararius seu conciltator ei aucior
dtci ruiua*, qui nempc siue ullo judiVio el probatione uiiiiisteria aiiis iinpoml. Videndum enim
qitali quis iu oflicio ponalur, et an probalus el probus sii, nc ex loiuistcrio in casum praecipileiur, el
excidat.
[ ] * ,
.
,
, *
,

, .
Scholioti Isniie 12.
. ; . *
Qnaeslio. Quid est luxuria? Resp. Intcmperantia.
.
. \ ; .
Quaest. Qutd est intemperaniia? Resp. Culiuscor , , ,
poris, distraciio, pigriiia, ridtculi sermones, impa, , denlcr auseultare; inlideliias seu nou credere dtvinis promissis; anipliler iiicedere, qtiia pompain
*
amas, ei misertcordiam odisti; qnia ambis inanem , gloriam, nec ullatn xstimas pra te, conscienliam ,
, , \ ^gbgie, uec ad judicinm Dei animum advertis.
.

Sckolion Uarci 13.
*.
flfct malitia seo vitium qtio cor prorsns tetieiur

propicr diuturnum inenlis habiium, seu preoccn- * \
paikmcin : et est uialitia seu viiium quod menlem * .
per quolidianas actiones et ntgotia impugnai.
Aliud.

Ad qnod unamqttemqtie et caplu faciliotem ct
propenxiorcm boslis animadverlil, ad id laqueos * , \ ,
componit, vcluli ad consuetudinem, aut aetatem, , , aut morea, aul locum , Non enim importtinas, sed Q , . , *
oppmtunas el ad exstquendnm faciles admittcnli subjicit cogitationes, ui familiari et prompia rci fa- ., , \
cultate pra&tpilet in boc (quod vull) illum qui op- , .
pognator.
Scholion 14.
EfMcil impudens Spiritus, ul qui aflectibus imperis obnoxii sunt, eeiwn, el mente por amorem
corporom eentiant labores cordts, alque si a flamma ardentis fornacis ignem amoris conflagrarenl.
SCMOUOH
.
, , \
,
,
.
'.
15.
!
Restringanlor [repfimoitiur] enim improbt spiritus conatus, ei ingens belli impetus rotundilur, ac , \ ,
vis improba neqnam spirilue lemperaiur : quod vopq * \
nisi Oeret, minquam licerel respirare oppugnato, U 1 t
* 1 ,
.
UCC ad tdlaiu libcrlatem respirarc.
v
243 ScHolion 1G.
Quales noa dmone& deprebendiinl, tales el ipsi

se **rga nos gerunt; ci qaalcs in nobis cogiialiones
reperiunt, lalea ipsi nobw imagines et forinas subjiciunt.
SchoiioH 17.
Conlra naiuram suni prtrposlerac mariam ei bcstinrum libidines : bic autcni aiiclor eifiam mollilicm illis adjtingit, quan.lo \oiai fornicaiioiiein viliu.n quo.l iu ii fil cinii aliono corpore [quod non
;it rxlra coipns propriuni). Nam oninis turpiiiido
nv nio |ieilii.itiir, ct eiTliixioiics conlingum, cl lir)i ilot in hoo buTdit, ro quod flagitium boc non
.
,
* \
, \ .
'.
^ ^,
\
,
, >
, ^, ,
, \ ;
999
SCALA PARADISI. - CRADUS X V .
910
; , ' \ - videatur, nec rcprebendalur, scd lantum conscieittiam babeat lestem, quod ct morlem appellavit: esl
.
iiiin quadam mors iu nobis, quain scinper itobisciiin circumferimus.
itf.
Schoiion 1S.

, *
* * ,
, * \
* ,
,
. ' ,
\
* \ , \
\ .
" *
Ilacc (caro) inimica inca lanquain natura antm-*

consors, et quae diligilurab illa [fovcuda seu qtue
fovciur ab Rla"|. Non mea, ulpote contra quam gnat atiinia velui boelcm suuiti : id quod gravissinmin csi. Aposlohis ergo propter sirandala qaa cx
vcntrc proveniunt animx, corpus morlem appellavii . Gregorius autetn Tlicologus viiiosam el 110clurnain corpoiis gcncrationem vocavit, noclis
uempt voluptalis npus, s|>iriiu ct libertate et
iuce deterius ci ittiinicum.
Aliud Chrytostomi.
Noli pularc carnem ipsam accruari. Non dixit

, * , Aposlokis corpus peccati, scd corpus mortis. S
" , subaclum a moric, non quod gcneraxit moricm,
* , qiiiK) non cst ttialilix, sed violcnliai carois, quan
, ; , susliuuil, sigiumi. lsi qnis a barbaris captus, noa
. " ; quod ipsc barbarus sil, scd quod ab ipsis delinea
, , ' lur. Ua corpus moriis dicilar, eo quod a moite ca * pluin sit scu dctenluin, non quod corpas ntorlem
' , procuraiil atii cteariL Proindc Ipse uon cupU a
^ . corporc liberari, sed a tuortali corpore.
, .
*.
Scliotion 19.
, \
, . \ ^
,
, , \, ;
, ,
, \ ,
;
.
*
, \ . , \, - *
*
. ", :/ . , , \
xajw(
()
? [] , ,

. **
, , \
;. \
, \
* , \ (
\ *
, , ),
;, ; ; >f
4 1
Rom. vu, 24.
Psal.
XVIII,
15.
*Uui per pcccata monuus esi, ctpcr poeiulcniiam

rcsipuit, aut qui visus cst aoa iuisse mortuus. I.Ui
vuuu craseiora seo graviora viiia ctfugil, Jcvibue
tanien adbaereecit. Dcltcla enim (inquit Oavid ")
quis intclligei? Si cnim Clirislus cnjus orc non eei
244 ii-vcntus doles * , mortuus cst ci rcsuirexi',
quis esl qui peccali inoricm cifiigiel, cum ncim
prorsus 11011 pcocei ? Bealus crgo iilc praedicandus,
qui por poenilentiam revocaiur. Sequculis auieia
acnnoids seu verbi cum pracedenii iliclo sic coba>
ret. Quibeatom, inquil, pnedicat ruiientem : bic
eniin esi prior, hoc nicmet et docci, nullo modo deK|H:t'aiiduin iis qui cccidcnitil. Sivc
. .
oporiet dcspcrare qui cadiuit. Illud ,
rogut, pouii pro , id esl, hortalur, mouet
|> iieruni. Regum qoispiam Eplicsiam sacerdolcm
trtidibili pulcbriludinc refulg*iJtem inlu.tus, slalim

Epbeso cxcesait, nc quid iinpii (cu siupri ci sacrilcgii) pnelcr viduataiem pcrpcirare cogeretur. ti
Cyius Persarum rex Panlbciain nec ad asptfctum
quidcm adaiiltcrc ausus cst, quaiu wlis coNslabac
cssc pulchriiudiuc admiranda iucxpuguabili. QuoJ
si cigo el res ipsa?, el pagaui quoqur, ct exlcri
coiifirmaiil Pauli diiium aflinnaiitis : kyo cauiy*
corpus meum, ei in strvitulem redigo
(asf.i
caitn aspeclui via csl qurc ducil a i ipsar) aciioncm:
" I Pcir. 11, 22.
l k
" 1 Cor. ix. 27.
(0) ttcsunt pauca verba, c, g. ul ilerum pcnniiontiain agani qui p?ccaiunl.
911
S. JOAXNiS CLIMACI
912
fjttoil si ad opus ipsum noo descendat, inquinal ^ , ;
lamcn meniem, cl captum aspeclu ostendit adulte- ,
rum): ijuis tam audax eril, qui assidue ititer de . ,
gantcs aliarum fornias versalus dicat, iiullum 66 ,
inde incommoduin accepissc? Si aulcm koc difHctle est, cerle magoopere femioaru oonmetudinos
suni refugiend*. Ubi lamen neccsse fuerit in conspectam illaram veniie, frtoandi svnt octtli ci cuerccndi.
Scholion 20.
Scholion 21.
Superbus a cbariiaie desertus cecidit, et ex casa

bumilis factus est, el ita suporbia praebuit ilii causam bumililaiis.
Atiud
Humilitas etu mens omnibug gubjecla, nascltttr
oj affeciione fortis et generos* animas, metuque
judicii seu examinis.
*.

, , \
.
B
245 ScholionS&.
Sciendum solaro abstineiiliam no tuOicerc ad
vitiosos aflcctus edomandos, scd alias quoque virtutes dcsiderari, pra&serlim oportit ui humiliias
conjuucla sil cum absliuentia, quae fasium cx illa
orieulem leprimal et avcrsciur : qtii si cnmalus
luciil, tti promplu erit animi tranquillilat ab cmiui
pcrlurbationum lumullu libera.
x*.
\
, , , .
Quatuor sunt virlutes quac pitram reddunt animam, stleuitum, cusiodia pr&cepioruin, angnlus locus [an angusiue et luctus ?], et animi demissio.
'.

, \
,
*
,
.

\
S. Masimi 23.
Humiltias el affliclioncs bominem ab omni peccaio iibcranl: naiu illa animi, lue corporis vilia ^ ,
reciduut. lloc cniin bealus David videiur faccre iu .
,
iis qux a Deo prcr.atnr, cum dicii: Vidt kmmlUaUm

,
mcum i iaborem meum, tl dimilte uuivena

deli- 16e
m
cia inea *.
Seholion 24.
*.
, \ ' ,
Exerravit quis, et per viam suam a qwa decliuavcrat, rcvcrsug esl ilerum; negavil quis veluu ,
oer iinguam Dcum, ct per eamdem rursus Deum ' *
:oufessus oel; rtpvit raanibtu, ei nnaibua in pau- , ,
pcree diapersil, etperiode de aliis toqueodo. Qni . ' , *
auiem contra casiiiaiera peccarit, non per eaoi- * .
dem viaro, per qnam cecidil, aed per aliam rever- , , .
liiur. Ploral cniin el abslinei, el gemit. Quapropter *
luxuria [ forntcalio ] proprie ruiiia seu casus ap- , .
pellalur, praêiiijn cum religios vilaepraUfr alia D \ , xal
sil inagis familiare ct piOpriom sludiura virgini- . Ulis, quod et appellatio monacld (til qui eohis aine , .
consorte babitei) declaral et professio seu votom. Qui ergo virginitaleiD comtpii, vtre cefidU, irritum reddeudo quod promisit seu vovit.
Schotion Tkalauii 25.

Ille vere soUuiiani vilara amat, qui uibil alfiekur crga ree mundi et quosvis bondnet aut buniana.
Scholion 26.
Ilaeresis C6i scduclio menlis, ct lingux roinislra,
tindc et crror. Luxuria aulcra omncs sensua et
Psal. , 18.
'.
$, ,
xc*.
, \
* \ [].
SCALA PARADISI. - GRADUS XV.

9H
; , \ faeuliatca corporis ct anima* a via abdueii, el imad cojus siuiilitudinciu
, , \ rotilai, ct ab imagine
* * * , facia est, Inaeforniat el corrumpil, abjicitque in
\! ^ \ nihitom, unde el caeuui appellant.
.
.
,
. , ! .
E i animi elatione suive oxistimaiione oritur bresis, m doltciiaseti delectatione luxuria. Haeretici
por bumililalem, luxuriooi per afflkliones perfecte
oofrigonlor
Schoiion 27.
*.
Aciionif aeu operis luxariooi parens est tactio,

,
, \ . qtttmadntoduro hujiw visio, visionis audiiio, ct
- bujug Olfaciio. Si qofc orgo uen per taec ad ucium
#), , duciof pervcnerit, eed polius cogttando ccciderir,
,. ad opua non progredieior, vol potius in hnprobam
acttonem non precipilabilar, qnam etiam alque
().
eiiam rum ip$a cogilalione refugiaius.
Sckolhn 28.
mf.
Obtonraodum quod non sint roanus, vel aliud
, ,
corports membrum laogendum, etiacnsi propinqni
- sint qoi Ungunlor, ad exemplum Ulius fralris
, , /Wbui. ivbgiosi, qui manos tberisiro eeu vesle seu atro , pbiolo, aeu alio panno bivolvil, et ita matrem
, * soata gnim gosuvii: et non soluna aliud alieriua
(), , \ aos langendnm, ted nec ex propriis ulluro, quate , - cuaque sit, eoulrcclanduni, nvdvni scilicei, prx, aeriiiD *t javenis sit ctearnit xlimutis oppugiteiur;
. imo noc frkandi caosa; Uctut enim esl aclionis
, - iptius et operis efector et parens. Si qui ergo
, , non per bc veluli manu ductut ad lactum ipium
\ , - progrtetns ftierif, sed offusis poiiua lcntbris ( qaa , \ si per ignoraniiam) ceciderit, ad nefariiun opus
, stve ad improbum ei exitialeiii acium procc . dct. Sanclas vocatur, qui ab nequilia el peccato
\ - purtts esl. ttnde maxinwro aniroae sludiuin vir-^
, , tulis esi et Deo gratissimom, ut bomo omui culpa
.
el malitia vacet. Sam lius ( aanclilicaiio ] autetn
eat ootoi tomparo per earam, sladium ei aolUciivdinein constaiiiis*iine semper ex lolo cordo saucto in iis qua Dco placont, Deo adluerere.
f
Sckotion 29.
'.
lloc magra e?t nequiiia-. Nunquam enim d *

, niones iiobiscum bclli faciunl indutias, quando
, , , - etiam relaxalio fuerit, remiilunt sou dimiilunt
* \ ( in speciero ) pugnam, ut conlempio periculo tan
, quam in sccuro jam iranquillitalis poriu consti. " , tuli idcm qnovis lcmporc audeamus. Dico vero
- qitod.et in ipso diaciplinae religiosae rigore eos qni
, soUtariam vilara agunt, in exitiuin prxcipitent.
.
247
Q d cavendum nobis, e qui sine-socieiale alieoomoi eefporom deginus, ooalrb ad flagiiiuro abalamur. imo poiius dum nostris mcmbria iiftsmittiux, alio exilii âratbro baariamur.
u
.

, *
,
Scltolion Isidori 30.

Omne quidem qualiumcunque feminariitii folluquium declinandum est, ut quod habeal quoddam adrclaxationeoi [dissoluiioncni] incitaiuwiluni,
(n) Per contcroplatkHiem riwtn dtvinarum,

\b) Auitur Gratcus auonym. dc viilule, , clc. C. 23. Jo. Wcgcliuu?).
S . J 0 A N N I 3 CLIMACI
91*
necessarianim r c r u m sum, ei , |] curant patipenini id fbri nullo modo possil, d#Je- . , ,
ciis in leiram ocwlis deiuissoquc vultii cum illis , ,
rolloqucndtim <\sl. Ad plurcs aul fere omnes, mu- ,
licrum putchrittidiiic victos mors por fencstras , ( ofulorum ) intravk [involavii] : quae el magnum .
i*rophctani el regem gtibegtt, quaudo ad exitiaic
itlud balucuro respexif.
ScholioH 31.
'.
Quia etiain mortuorum cundiioria ad cffugiendam
" \ \
i.uitalionem juvani. Hoc aulcm lotum est bumi- .
lilas. Humilis enhn esi ipsum proprie conditorium [] *
vi loculue : ad quse asciscemlus csl etiam altqai?, * XP-J
qui lecum empreceiur cx fralribus fbrlibasquo
Cbrislt atbleiie.
si tainen p r o p l c r
Sehiion 32.
Idem peecaium a duobus perpefrattim, altero

,
quidem bonesic educato ct sancie et procul a |tec- , , \ /5
caiiiium loco degcnle, post profectum in vita reli- ,
giosa, et usum cogiuiioncmqae disciplinae nioaa- *
siic. Nam qui bonis moribus insiilulus esl, ol ab , ^ *
tMonibus pecealorum loets remoius vixtt, et religio- , ,
sis cxcrcilaiioiiibus ct luetis eruditus, ct cxperlus \, ,
in luxirriani pr&ccps actus cst, imdto gravius ju- \ \
dicium susimml, qnam is qu: uegligcitlcr, tnepie . ,
rikliterque educaius *?st, et iu peccaium prolapsMa. , , , liia aulcm vcrba Climaoi ex mullis aiiis inUd- , , ,
bge. in sacro nempe loco, quod vis, quod pnra .
aniina, quod religtosa feniina, quod sub viri pot**siaic, qiiod vel eangttinis, vel spirilualis propiaquilas, l quod quis improbae doclrirue ( ad peccala nrmpe ignola) auclor iiieril.
Sckolion 33.
(j
'.
, Nowov (r) , Pulo ipsuin Nonoutu bic intelligi, qoi sanclam

Pelagiam eacro baptismaiis fonic abluit. Hic cnim, .
adversus calenaiam vilio ruin lurbam factis el co- , \ ,
gilalionibtts seu mentc cl corpore deprcBlialos,
lelam iranquilliiaiis ab omni pcrturbationum io- (
quinaiione pmam ijiduil. Nam occasione peccandi ) .
oldala im)>crturbatas apparuit, quod 2 4 8 0 i n n c i n .
affocium ad peccandi malcriain exuisscl, ei coeleslium pulcbrkudincs conlcmplarciur. Volaptalibuo
a u i e m dediii onuiia e o u l r a aguut.
Scholion 7>i.
Deu proposita
fulura
abam i u i e r i m liio a
IIUIMS
corpnrimi
r'Surreclionc,
c x i g i l : nuvuin, in<|uaiu,
**.
, ,
,
-
gentis in pr.rsenii v i i a ex moruro m u l a i i o n e

. Qiiando e n i m i m p w u s lii lemperans ; D ' . "' ; ,
Mvarus,
ii*scr:cors ; asper c l
i i i m hic r. s o r r c c i i o facla cst,

j.vi:; f u i M I
'juomodo
inilis,
\ , \ , \
imago et
, .
iracundus,
qux
esi
rosurrcciio ? Peccali,
nquam m! u i k a i i o , <!i j u s l i l i
^, voieri
q u i d o i n , e l flÛio.a \st: .tbolita, novisînia
vero
\ ; ;
; [], *
; ; >; ,
; \ .
Cl angt^lica irislihKa.
bcliuliu Isauci '*.

volunlalis
\ ))
proposilo, l u m ex da?monum i m p r o b i l n t e e x s i s l m u .
, -
C e g i i : a i o n r s maKe
c>un cx
piopri.i!
fiunae vero c u m ex n a i u r a ( boni enini n a i i >umu?;);
' . \ ;, \ -
luai
, ; , ,
animi
cleciioue &ou proposilo,
i . IV
propler
liber-
\U S. Nonno m V i l a ' 5. P e l i g i ^ 1. , >*6
fi.^wriduu.
7
SCALA P A R A D i S l
; ; ; ; j
,
.

GRADUS XV.
!H
lalem arbitrii : lum ciiam cx angelico in*iim:i<!

iinpulsu, ita ut mato cogilalioncs ex is dv.v.
laxat fontibus orianlur, . vcro c\ ti iiui^.
Meminisse ergo in prxsenli vilu? slatu oportcl i l , ay (). lius quod llicologus d i x i i : Rethtil?. diabolo, vt
. , fugiet vobis. Calcrtiin pcrsistcndum rsl in lucla
, \ , seu certamine. Conlra, cum in muudo versauli oppugnaius ccdil, fraiis csl liostis, uon cleiuciuia
.
vcl humnnilas.
'.
Seholhn 30.

, . , , .
, , .
[ ] *
; - '
,
, *
, \ , .
Fujaamus, ne vidramns nequo. a u d h m u s fructum, dcquonos non gtistaiuros dccrcvimus. Desideraltir aulem vox <*oiijuiit:lio causalis.
Dicil eniui : Fugiamus proptcr hor, Vidc bic quani
loci mulatio afferal utililalein. Cum onini sanclissimus Spiritus Palres docuissct, qitod boslis cx
locorum mutalione posset mores iimnuiarc, clamant lii : Fugiic loca casibus pccratorum obitoxia,
u t c l b i c : Fugientes ftigiauius. Clintacus Davidi*
ex aspeclu Bersabeas deccpli bisioriam mcmorans
dcsignal.
Aliud.
.
,
' ; , .
Mcus qnai seniibus indulgel, pcr illos 2 4 9 "

peccala iucidil; voluplatibus cnim et delcciatione
rerum quae sub seitsus cadunt delusi, a n i i u u m debilitanl et fraugunU
Aiiud haaci.
,
*
*
, , \ ,
, '
*
\
.
>.
Qui non procul se removcl ci recedit a causis oi

occasionibus viiiorum, volens nolcns in poccaium
Iraliilur. Catisa* aiitcm |>ecrali scu iucilamcnta
s a n i vinum, muliere*, opcs, bonus babitus corporis : non quod hacc natura sua pcccala sinl ( aut
pcccalum ), sed quod natura por liaec facile ad
peccali morbos et vilia incliiialur et I r a b i l u r .
Proinde bomini dtligcnler ab liit cavenduiu
est.
Scholion 37.

,
, []
& .
'.
Hic non reddidii conjunclionom copulaltvam

(, vero, aulein ) iigura? per absoluiam partitionein, eifi nec siudio arbiiror : quia Pctro, dum
vivcrei, colloquenii iradits euni daves regni ccelostis .
Scholion 38.
; , 6
OiDiiis cogiiaiio rei qtia sub sensuro cadit, in
, ;, * D qnaroensdiu moraiur, omnino osiendit, quud er >\ 4ga illam aiTicialur : Non deficiat ergo domo tua
, ,
flxxum languiuis susiinens, et teprosus, et len

iculicam, cl cadens in gladio
Scholion 50.
, " ,
; \
.
Magna prndentia adbiheada csl in iis qua? in

somno usu veniunt, quin polius quia inconsians
est eorum ralio, omniuo nogligcnda sunl; paucorum enim eorum dijudicaiio.
Matlh. , 16. 11 Reg. , 29.

(a)Jacob. apost. cpist. c. ^ , . 7. Dionysius
Ibeuiogtiriiiu.
omiics aposlolos ilicologos vocat, el S. Pcimm
verticoin
919
S.JOANNISCLIMACI
Scftolivn 40.
9S>
Qui motlones corporis molliores et delcctabiles rcpulit, nec carni, nec sanguini pepercit.
'.
* ,
\
Scholion 41.
'.
lnsidiatricem malcriam, carnem appellat et

sanguinem, maieriae scu corporis expcrles dseinonas. Maierte affixam et innexaw animam corpori coojuDcUm. Meuteoi eiiam sine maleria cum
latmonibus loctantem. Mirandnm ergo ait qtsoroodo natura corporis concrelione impedita cum d monibus iiicorporeie pugnet et vincat.
\ ,
*
,

vixf.
Sclwlio* 42.
Captivitas aequiiur conjunctionero aea congres

sum et colloquium (animae 250 cam incidonle \
cogiiatione) quae et diuluroior et vehemcntior esi; ^ , veniilalio jam caleos seqoitur comrouncm aeu con- \, , , \
junctura raptuin; repenie enim sine studio, tem- ,
porcque ut plurimum, et dispoaitioiie pestis simul \ .
abreptis nobie teuuibus ei tubtilibus cogiutionibua
ei sensibus obrepii et scse insinoat.
B
. SchoUon Isaaci 43.
" ,
, .

;
Vide quid dicai Climacus de vitioeis affectionibus sive passionibus, quod poenileutia convententi
sint cluendae, aut fuiuro judicio reservenltir. Unde
ergo novi legislaiores sine digna poenilenlia iilis
iodulgent?
Aliud Batilii Magui.

Quxstio. Qoi suni froctua digni paeniientise ?
Hesp. Opcra justilix peccato contraria, qu* pouiitcnii aunt facienda, ut quod acriplam est, iuipleat,
M
in omni bono frucUpcanUi .
.
; . T , .
, -
.
Seholion 44.
Qti ex corporis tensibus oritmtar, noeeiil
corpori; ei qu* ex animse faculiaiibog, anima.
Alind.
Malam cogilationem praecedit mala affectio; affeciionis aatem cansa cst sensis, abusus aulem
bojuaest mens.
Aliud S. Meximi.
\
, ,
\ , .
.
*
*
.
Ab sensibirs oriuntur mali affectus, qui prc *

sente cbaritate et temperaniia non movebuiiitir; abaenle auiem movebunlur. Pluribue autem, oxce- * .
pta concupiseentia, indiget, remediis ira, ei pro- , \
pcerca eharkas vocaiur magna, quod tit frenum D
irae, quam ganclus ille Moses appellavil in physicis ,
scu nattiralibus per comparalionem et liguraiii op- ; .
pugiialricei serpenlam .
Aliud Itaaci.
" .
Animi seu cogttaiionum motus in honiinc ex

quatuor causarum fontibus oriunttir. Priinum ex .
nalurali carnis volunlale ; deinde ex phanlasia
&eu imaginatiooe sciisiiiim e sa?culi rebus qnas videl
vcl audil, uala; tcrtio cx ils qux prxcceserunl \ ,
niveteralis consuoludinibu?, et animx effusionc \ ,
qnas habet in mentc ; poslrcnio cx dajmouum im-
pulribus et suggestioiiibus.
.
, J
Cidosr. , 10.
* L ^ i ! . , C2.
021
SCALA PARADISI. GRADUS XV.
* ,
,
-
, \ .
Sckolion .
Quaecunque mens per se lottcipil 251
c l
*"*#
paasiones seu aftectiouos dicuntur: qoas atttetn
corpore palilur, appcllantur niolus lanquam erga

auimuiu affecii. Quai atttcm iu gratiam corporis, el
affectum a raentc pcnractanluT, vitia mcntU el
*ul t*t dicuntur.
Schotron.
.
".
.
DijuJbeul ct pcrscruieniur.
Atiud.
Impuram affeciioneia stercux anl flmum appellal.

*.
ScMhn 4fc

Bciugtius LVttS iis qui digni soiit exbibct coin, , moda ipsis convcnienlia aut sua boniiaie iuipulaua,
, - aut peicniium voiis inflexus, ut Pcirua aposlolna
.
quaxi per nigma docet.
*
Scholiou 47.
, \ >
Mtrilo precaiionem qu* nieuie 0t, qoaeqtio per . gilar etian ab iis qoi corporis oflkiis uccupatilur
, \ EUenim quando daemoncs vident rdigtosunt exierni*
oorporis iiiisieriis dialracium non posso precibut
, vocalilMifl operaib dare, invadnut ipsum gravissime,
, * et tarpissimax cogitatiottes objiciuol, quibus illum
- a4 ruiiiam topeliaiit. Tun vero necesae est ui
, - poslbabila meditalione incultt sub opere ad focalea
el eoMiteiat precea reeurrai.
.
Sckolkm 48.
\ .
Q
Dooel iutemam qu* meiilo agitw precalio-
SckoUon 49.
*.
*
\ *
-
Priroum precare ui ab omai pasaiotiiim impnriiia

rf ptirgeris; dtinde ul ab ignorantia ; posiromo
ab omoi lentationo ei inierno defecta libercri.
Sckolion.
.
[] , .
Diviaun eaim auxiliuni experiri est remunoraiio

aotnue noatne in bouo statu versaniift.
Scholion S. Ckrytostomi 50.
\
,
. ' ,
. ' ,
*
, \ * 16 ,
* ,
* $ ;
, \ .
, , \
. , -
.
, '
.
w
Scfeaduin qood non quraiur loci aspcctus, sed

menlia affecius (). Jeremias in coeno et lulo cral,
ol Bevm precibof flexit; Daniel in lacu Deutn sibi
coneibavit; Ire piieri in camino Dcum propiliaDrtitit; Job in sterquilinio Oetim vidil; Moyecs in
mari, cui dixil Deus : Quid clumai ad me ? Lalro
iu cruce paradisum aperuii. Ergo 252
ubicuuquo fueris, in pura conscieniia precare.
ei Deus audii. Ipsius euiin csl icrra ci plcniludo
ejtrs .
T<
e l
l u
, l
Aliud.
locus viiluti , scd virlua loco solel vcncralioneui coiiciliare.
E x o d . xiv, 15. " . , !.
() Vido Agnctis iinpcr. quarslionczu .q>ud Daudanuni; S. 1'auli pibiu!aiti, in omni Lcv puras lcvare
manu$
923
S. JOAN NIS CLIMACI

Sclwtiou l\.
924
'.
Vidc quomodo d i c a l a n i m a m l y r a n n i d e oppres-
" / , '
sam a p u s s i o u i b u s , s c d ob p r e t c r i i o r u m p e c -
c a i o m m consuotudiucm seu m e m o r i a m . V o l u u i a -
> ;
rius e n i m l i b c r i a r b i l r i i accesstis c l c o l l u s i o d a l
; .
fjussionuius iiMpirium : tyramiis e n i m e l violenlia est, c u m nolenti objiciuntur et suggeruulur ( peccatorum i l l i t i a illeccbrac).
Aliud.
Deus rogitaiioucs 4-uin d i j u d i c a l i o n e traclas i n
exanieti v o c a l . Quando eniin aliud cogilavero et eo
recreatus c l dideciaius fuero , et r e m ipsain scu
a c i u m desideraio , e l c u m deliberalionc e l j u d i c i o
roijseiisuui p r x b u e r o , t u m reus j u d i c i i c o u d e m nor.
*
\ ,
, \ ,
Aliud.
Quando a l i q c i d mali et i m p u r i mentc c o n c i p i o ,
c l s i a i i m cogilalioucs illas compesco, e x l r a culpara
, \ , * , \
SIIIII, nec d a m n o r . S i a u l c m It&scro i u illis , e l d c -
, \ , \ -
bidcraro, c l viclus caplivusque a d consensum fuero
, , -
p r o l r a c l u s , subibo d a n i n a l i o n i s j u d i c i u m , l a n q u a m
, ,
cogilationibus i n c x i l i u m raptus et i n q u i i i a l i o i i i b u s
; \ .
sordidaius per ea quaj i n nicute d c s c r i p i a , depicta

e l pcrfecta s u n l .
Sc/wlion.
(a) E g o i u mcipsa m e dilectionera babere p a r e n l c m g l o r i o r , e l ab ipsa gencratam et educaiaiu :
, \ ; \ -
>0 ;
e l e x i c r i o r i s p o i r o c l corporei ardoris g e i i i l r i c e m
babeo ( i i i m i a i n ) nici c u r a i u et c o m m u u e m quara- C , \ dam (virluiiim ac laborum) ccssaiioneiri eu r c - .
misbioncm. Ha ciiiiu culla c l m o l l i i e r t i a c i a t a i n
seiibibti* c x i c r i m ibus cxardesco. l n i o r i o r i a a u l e m
flamm^
, et (Mgilatioiiuni impulsus causae e i occa-
siones m s c u n l u r e l exsisltini ex p r e c e d e n l i cessa-
lione et pra:lt.'i;ti* .t;i<iii!MS.
2 5 3
GUAUtS X M .
l)e
avaritia.
M a x i m a pars d o c l o r u m P a l r u m post l y r a n n u m
corpotis e l c a m i s , jaai
eiplicatum , suujicium
\q:
( )
b u u c piaeseutcm avarilue daeinoiicm i m u n i i e i i s c a .

pitibus r c d u n d a n l e m . Ne ergo nos insipientes s a - "
p i c u i u m \ i i o r u i n disposilioneni i r a m u l a r c i u u * ,
, \ caiudciii cuni illis o r d i n i s e i legis ralioitciu êculi
. \ ; , , , *
suiiius. Dc boc ergo m o r b o a u i i n i pauca, si p l a c c l ,
; > ; ; .
diMii dc i v i w d i i s b r e v i i c r t r a c l e m u s . A v a r i i i a cst
(2) , ; -
cultits idubiuitii ,
iucredulitalis, iiiorboriiui
, , ,
e l i n i i i n i i corporis r x c u s a l r i x , seneclulis volos, l a -
; ^" .
niU
SOIMIOS
pra-.nuuiia . sccifalis m o n i l r i x .
A v a r u s vsl
(5) ,
Kvjitgelioruiii irribor , v o l i i n t a i i u s p r a i v a r i c a l o r .
. , (4),
Q u i possidet c l u r i l a l o a i , pecuniaH d i s p c r t i l . Q u i
- ; , .
i u r u m q u c sc possidcrc di<:it ( c b a r i l a l c m , i n q u a m . o t
*0 \ * \
p c c u n i a s ) dccoplus ( n e a i r u m l e n c l ) . Q u i s r i p s u m
, ,
luget, c l i a m corpus a b n o g a v i t , snoqne l^nipore nc
illi quidcm parcii.
dic l c i n p a u p m i m g r a l i a m
. \ -
pccuiiuu s l u d o r c . Duobus quippe n i i n u i i s coelcsle
i?gnuirt c o m p a r a i u m cst. V i r bospiiaiis c( avarus
îbi m u l u o o c r u r r e r i i n t . A v a n i s hospilaloin j n d i r i o
rart-rc d i x i l . V u t o r lmji^ \\\ oimics n i r a s abjc-
*/ ,
5
SCALA PARADISl. - G R A D U S XVI.
ifl
. " , - c i l , qtii illo aslrictus est, uunquani puras ad Detim
, preccs fundet. Avarilia prtimim in spcciein , leui . gniialein in paupcres 2 5 4 pra*U;xil. lOslrcmu
- (comparalo Ihcsauro) illos cane pcjus cl anguc
CKlit. Donec colligal atiriim , misrricors eai; colle , ctis pecuniis reoiringil inauus. Vidi paupercs a pe * * eunia, spiritu diviles efl&los, siueque prioris pau/ . \[ porutis oblilos , dom inter pauperes spirilu versa \ 7 .
Tentur. Monacbus sludiosas pcctini, nunquam est
oiioaut, seniper illud Aposloli sccuni rcvolvens: Q*i non vult operari aon manducct " . (Grsece, ;,
oftosxs.) El : Manni mex minhtrateruHt mihi, et hig qui mecum
' .
Lucla sexladecima qni vicil, aot cbarilalem ac, .
quisivii, aut curas abjecit.
%
1 <7
SCHOLIA AD GIIADUM XVI.
.
.

ol , ,
ol .
!) tttaritia.
Scholion i.
Plalo avaros cum iis comparat (), qui aqa inicrcute lalN>rant, quando dicebat, quod bi quidem,
quamvis aqua ploni, sempcr tamen aqwam silianl,
iili vero pecuuiat.
Aliud.
V i u avari persiinilis est coenx mortaomm: cum

enim omtiia habeal, illud quod sibi imaginalar
babei.
, \
, .
, , \
, *
.
Avarilia imaginalur sibi longatn scnccluletn , el

ad labores fuluros imbecillilalem, futuram fatncm,
morbos ingraeiiies, paupertaits aeriimnas, ci quml
omMium probrosistinium esi, alieoa miteritordia
xivere.
Aliud Etagrii.
" .
SchotioH.
'.

,
$.
Avaros ubi a Dd cbanuie dcfocil, cobl

bomiuom Idola, ei imaginca anro caelatas pro
Deo.
2 5 5 S. Jfarimi aiiud.
Volaptalibus addictua amai pecunias ui po&sii

, * sibi indulgfre gtnio. Captaior vanae glorta ut pcr
, ,
eas colalur, iniiilelis ul recondat ct servet ob me, ,\ , ,
utin famis vd itnminentts seneclulie, vel morbi,
, * \ * .,
vol exsilii, mtiturque magfe pecunia quam Deo li> , , \ ttus niundi condilorc, qui providet oninibus, $
,
que ad minhtias eliam ci uliimae aainianios.
.
'.
'
\ , ; . , \, ,
;
* , * , \
.
%
" .

71
II Thess. , 10. '
(..) O v i d . :
A i l . xx, .4.
7V
7 1
Aliud S. Jdaximi.
;
n
Scholion 3.
Avarus cum audil Evangclium quod dkii : Yende

ovcc habes , ci quas acquunlur, lanqaam praicepium quod sil eupra botniuis facullatem irridcl. Si
enim, inquil, omncs vcudercnt, quis oinercl? Eodcm modo cum audil, NoliU tolticiti e$$e de craslino , oon crcdii, 6ed cuulra venil, cl sciuitvolens conlradii.il eifH!c<at,
Tria suiii qu.r. mortales ad siudiutn dmlianim
Haiih. xix, I. ' Mattli. vi, 34.
Vl quibut inlumuii nt/fusa vcnler ab u)td<>,

Quo plits mnt potcr. ptu* siiiuiilui aqua\
Crcwil amor nummi, quanlum ipm pecunia nc
[uit.
9
927
S.JOANNIS CLIMACI
iriipellunt: voluptatis amor, scu xila luxurioaa, , , \
iuauis glorto sludium, el inlidelitas [incredotitas , .
vel diffidenUaJ, quae postrenia *sl omniuiu gravisstuia.
.
Atiud ejutdetn.
*
Quatoor ennl bominum ger.era pecunias sUien , \ *
tiuin : primtim iria illa jam modo explicata, quibas
, .
acttdil qnartam palris familise, qui solas recte et
, .
ordine dat operam pecunib acqttirendis, ut omniIMIS Decesaaria largialtir, ne aliquando qaid deficiai.
:
Alind Joannii Carpalkii.
,
Esi qui plus possidel, quam privata necessltas
exigit, ut altis succui rcre po&sit, non ob poasidendi \ , * libidincm [non quod ait amor opum]. Quamvis *
enini vidoalur plus possidere quain usue proprios fj , * , \
cxtgat, BOU plus laiucti possidet, quia auxilium aU .
teritis seu liberaliiatem in alios, inierpreiatur suam
uecessttalei.
S. Umximi 4 .
* 1
\,

,
.
Ul roora el vita simitl in eodem aubjccio recipi

non possunl, ila cbarita* eimul cum pecuniis consistere nnllo modo potesl. Cbarilas etiim non soImn lollii amorem pecaitia, sed eiiam pnesentem
cxponil vitam.
256
ORADUS XVII. ()
12'.
De pamperimle ad tauam properanie. Hxpl [ oi)parob*p6pov\.

Ifeligiosa pauperias e*t curaruia abdicalio, libera
acttris vitae, vialrix expediia, observalio prseceptorum, ab omni molesiia aliena. Pauper religiosus
esl domiutig mundi, qni orancs curaa rejecit in
Deura. quique per lideui omiies tuoa eflicil servos.
Ubi re aliqaa egebit, querelam non depooet apud
luvniinem. Qiue vero illi pistenttir, lanquam e
inaau Domini recipiet. Pauper religiosus alumnas
est IranquiHiuiis amrai, ab ouiui affcetu Hber, qui
noii magis curat praesetiiia, quaro abseuiia, aui ea
qu omnino nou suui, soliiudiiiem ingreasus oral i i i arbiirabilur ul siercora : quod fti quapiam
re indigens doleat, nondum esi pauper. Vir paupor
puras Deo precos slfrnil. Avarus aimulacra rerum in oralione qua?ril (b). Qui sub alterius im
perio vivuiii, ab omul pecunue cupidiialo alieni
gunl; cum enim cliain corpus suum emanciparini,
quid deinceps propriom posaideant? Uno lainen
iiicommodo laborant, quod frciles ei scmper paraii
sint ad permulaiidum locum. Vidi quibus resparla
ut in loco pcrseverarcnt adjumenio fuil, sed iltis
beaiiores judicavi propter Domtnuw iu loco pcrsevcranles. Qui cuelealta dcguatavil, faciles coiileiuiiil terrena. Qui vero reruin ccelestiuin guslum iiuU
biin estcxperlus, opibus buuianis ddeciaior. 257
Tauper sinc jtidicio in duo mala incidit : pi.escuu
7 0
Pliilipp. in,8.
(i) Camaldul. dislniguil bunc gradum :\

pH.irc, scd uicmbratiuu el cluiuc oiunci scctiitUlU.
(I), *
, , ,
*
, , \
*
;* -
. , ,
,

! , . *
dr/ ,
^ * ,
, ; , \
.
) .
. ,
, \ .
" *
;, \ .
, \, (S).
, *
*
.
)
! !
chl, idida titalcriae adurat, sivc

( j m i c a i u u i siijt unagiiialur.
iiuagiiiCS
2>
SCALAPARADISI. GRADUS XYif10
* ^ ^^ * libus frtiittir. ftiiuris boiris pmaltir. Caveauius
' - monacbi, ne alilibus dcteriorcs \idcamur, qiia
, . (dc crasiino) uon sollicilx str.il. neque congre; , ; \ gant. Magtuis esl qtii sc pccuniis suis rcligiose a b ; * ^ ; dicat: scd illc sancius est qui de suai volunialie
* ; ; jure sponie deoedil. llle quidein cenluplum acci
. pict, sive per pectinias, sive per coeleslia dou* ct
*6 , graiias; bic vcro vitam ailernam possidebit. Nun . ' qoam fluctus dcsiiiuciil mare, iieque unquain a\a * , , ru carebil mofcslia el ira. Qui opcs contcnipsil,
, \ , , , \ ab omuibus liiiuus el comroversiis acse expcdivit.
, , Aori mancipiiim supcr acu ad necem usqno doccr. - tabil. Incoiicussa fidcs lollil otnnes curag. Mortis
, ; , \ medilaiio ipsum abnegat corpus. Nulluiii ia patienlc Job vesligittm fuit avariliae , unde faclttm
*
. e*l nt omnibtis boive ftindiuis evcrsus, lannn
, . Don peilurbarelur. Avarilia esi ct dicitnr ; nium malowm radix, quae odia, fnrla, iiividiam,
; (3). \ \ divorlia, hiimicilias, pcrtiirbalionam proccllas, in , , juriarum memorias, inbumanitalcm, cl carfei de * nique creare eolet. Per exiguttin igniculmn roa gna s*epe ailva extisiacst, ei per exigiiamparvainque
;. virlulem multi oimiia pracsenlia quae diximus, vi*
; * lia effiigcrant. Haec paupertas recle appcllaiur om ; \ uium roalarum cupidilatuia privatio, quam peperit
, divintt cogiiilionia guslu* el usus, alque ratioois
, ' \ in morte reddend aolHdiudo. Non ignoraiU qoi
\ * \ - ctjm atteiitiofie legit qnartum decirnum capnl MII
\ , - - gradum do gola omniom maloroin parente, qe*

C in improba ei cxsecrau ttia progenie atiramii,
, secondain suam proleui esse taieum auimi aiaporem, coi qoominos aaufit tocwft itarem, iotcrcessit multierps draeo el idoloruro culirix avaritia : terlium locum qua ralione apod pmdentct
Palree ifi illa ocio viiiorum serieei calena otcuparil, nescio. Sed axanlUm com modiocriler explicavcriinus, deinceps de illo auiini siupore iliccre staluimu*, ut qui tcrtius in ordine, aed propagine
secundiis eî. Post qiiom de fiomno et vigitia, ecnon de puerili ct degcncre limoro breviter Iraoiabirnug, qti* siinl viiia et inorbi plcruinque liioiium.
, Sepiimum dccimom certaraiftis praewium ado .
ptus ad coclum quodaiumodo aine re tcnvna proficiftcitur.
1
17
'.
$ .
'.
" , ,
*
" .
, \
, , \
^, \
.
SCHOUA ADCRADUM XVII.

De pauperiaio spiriiue.
SckolUa i.
Paopertas csi omnino perlecta aoiwi iranquil.iue, qaam aasecutui animui prorsiis a rcbua
praesentibvi rccedii.
Aliud $anc:i Maximl.

Illo nibil posaidet et verc p:tapt)r ett, qai ao omnibus suis boni$ abdicavil, et nibil prorsw iu lcrra possidet, prxter corpui : quiqtic oinnem ad id
affefliotiem abmpit, Deoqueei rcligiosia palribus
curam viia? commisit.
Aliud ejusdan.
,
:\, \ , \ ; ,
, \ > *
,
, * > -
Qui rebus bumauis se abdicavit, uxori ncmpc,

opibus, el boc gcnus aliis, exteriorcm bomincm
fecit monacbum, nondum autem inieriorem. Qui
aulcm affocluin cliam animi et cogitaiionuni erga
casdcm res cxuii, ille cliam bueiiorem boininera
9H
S. JOANNIS CLIMACI
9.1>
niuiavil in inoiiac!;tim, qiti esl antmus. Eiqua ex- , * : ,
lcriora fatilc quis moitacbum indual, modo velit, 61 , .
259
* "leriorem liominem in tnoiiachum iransformarc, boc opus, hic labor cst.
&eu
Scholion 2.
%
Aliius iuielligc, et volucrcs ca \\ inlerpreiare eos

qui conleropialiotii addicti, rcbusque omnibus bumanis el &Bcularibus lurbis peuilus abdicaii, lautum divinis el ccclestibus animo suiu inteuli.
Scholion 3.
'.
,
, \
\ ,
.
Sive jrula, cujus ibi alteraro prolcm appellavil

,
duriliem cordis, bic eamdem vocal siuporera sen- ,
fuum seu memis. qtio frigtiiAcai idcni esse animi \
stuporem et dtiriiiem cordis.
.
CIIAOUS XVIII.
IH'.
De inuiwbili mcntis ttupore $eu tiuritie

et morle
*
animm anle moriem corporit.
.
Stupor sensuum lam in corporc quam spiriiu est

morluus scnsus, qni ex diutunio morbo, el negligemia iu siuporcin sensuum dcsinil. Indolcntiaesl
negligeniia quaj m usuni et babftuui venit, lorpor
quidain nieulis, prasumplioiiis partus, alacritalis
pedicse, generosi aiHmi laqueus, compunclionis
ignoraniia, janua dcspeiaiiouis, oblivionis parens;
quam ubi pepcrcril, ipsa nala fil maier suae malris,
qua; tiiiioiem Doniini penitus cxiiudil. Rcligiosus
sUipidus el exseneus, ei slulius pbilosophus qui docendo aeipsum condeiiinal; oralor qui conli a seipsmn causaoi agil; ca;cus videndi mcdicus; doctor,
qoi de vulnere curando dispulal, t l vubius ipsuiu
iiiteritn refiicando exubcrare non cessal. Conlra
niorbum dissetit, el ipse ab noxiis cibis non abslinet : conira 260
deprecalur, ei staiim ad
pravam agendi consucludinem revcrtilur : in qua
dum versatur, conlra s< ipsuni indignaiur, cl super
suis verbis inUdix non crubescil. Male facio, claniai, h! facintH U m c n gra\itcr incumbit. Ore contra
precaiur, corpore pro se laboial. De morte
pbiio<>oplialiir, el ipse ul immorulis esl efleclus.
i)c inigi aiioue viue higeniiscit, el ipsc vilul aeleruus lulurus durmilat. De absiinenlia disserlal, ct
gukc gcmoqiic bbcratfier indulget. Loclital de ex
iremo judMto, cl aubridere incipil; de vaua ilem
gioiia e l s.ib ipsa lcciione gloriain vanain aucupa- D
tur. Vigilias cruclal, el ipsc slalnu alio sopore naergilur. P r t c e s laiidibus c e l c b r a l , a qidbus tamcn lanquam a ila^ro refuîl ei ai horreU Obcdieuliaoi b c a lam pr^dicat, qtiam p n m u s ipse v i o h u [cui priraus
ipse repugiiaij. E\lollit illos qui nullius rci cupiditalc u i i c u u r , vi ipse p r o vilissimo panni flocco
noii ciubcMii irasci c i r i \ m i . bidigiialur (.uiii iiascilur, ii qwnd indiûalus s i i , iierum irascilur, cl
< i l ' i i i i l < m viiu-alur e l rual, ilorumqiic vincati.r <! :u:l, n i i n a i n lniti(!ti slnpitUis scnlil.
iii â^m.iio vcnirc piriiitci, cl pauliiiii progrcssus
s:în;un bagiiue addil, ol ileriim voial. Silcnliuni
bcaluin alliimal, o l coutra silciitium uiulla dc laupibus sileiilii garril; do inaiisueiudiuc ducct, el ius e
\ \ (I)
,
, \ .
" \ ,
* , \,
* *
, (2), \
, *
- (3), () *
,
, (5) * \ * *
, \ \
* \ *
* \
. , $, \
* * , \
. ,
. ,
, \ ,
. \
, \ \ .
\ * \
, \ , ; ,
. ,
\ ^ , \
. , \
). , \
,
, .
, \ .
,
, \ \ *
,
. , \
: ; .
, \
. [ !; ,
9J3
SCALA PARADISI. - GRADUS XVIII.
<KU
\ . ter docendum saepe irascitar, ei rorsura quod ira , \ scatur, irascilur. Kcsipisccns ingemiscil, el molato
. , \ capite rursus rclabitur. Risum reprcbcndit, ct ipse
. (6), do hiclu subridens doccl. 261 Stipsum vanre
, glori corani aliqnibus rcum profiielnr, et peripsam
banc professiofiem vanam gloriam capial. Impudice
.
vultiis aliorum coiitemplalur, et de pudicilia inlerca argumcrilaiur. Viiain solilariam ipse exlia soliludinem in saculo degens collaudat, el qnod seipsmn redargitat ac ptidefaciat, stupidug non iutelligil. Benignos in pauperes Uudibus proeequitur, ct ipse ntendicis inlerim convicialur. ln omuibus seipsum accusat, ti non siudet resipiscere, nedicam, non potesl.
Vidi ergo permultos ex boc geuerchomiuum, ciim
\
\ , \ de exilu vitte, el tremendo Jitdir.is iribunali, alios
peroranies audirent, lacrymis perfundi, cosdemqne
lacrymanlibu* adlwc oculis ad nieusain propcrare.
. \
\ \ - Et deniiratus sum, quomodo ln c olida domiiia ex
- diuturna indolenlia cl slupore corroboraia poiuerit
. eiiam luctum ipsum vincere. Ego pro lemii mea
, \ , facullatc bnjus saxese, prxcipitisquo et furiosae ac
\ , \ . slolidae dominae nialas arles et vulnerum \ibiccs
delexi: nam mulla cum illa fabulari cl sermocinari
nou suslitico. Si quis tamen est, qui usu docius
, * vulnoribus bis mederi polesl, id facere ne ctiuclc lur. Ego quippe non vcreor ingcnue confilori, mcas
, \ ad hanc rem vires deficcre, ut qui ipsc buic vitlo
, valde obnoxius sim, ctijus siropbas et fraudes ne
. \ - deprehendere quidem per me poiuissem, nisi iiupro , bam banc insidiatriccm vi comprebcnsain flagroque
, * ihiMrisDomini,eta*siduis precibuslortamcacunfiicn
. \ \ qua? dcillascripsi, cocgissnii. Ilaque 262 bnproba
* \ Hla ei saeva lyrannis prolocuta : Focderaii mei, inquii,
c a d a v e r a
, C
ooleeaplanle ridenl, inler prcces saxei et
duri,
confusiquc
scu ca-ci sunt; cum ad sacrani
\ \ \
aynaxin
acceduni
smc ullo pieiaiis sensu coeloste

donum,
perinde
ac
si vile panis crustulum gusia
rent,
percipiunl.
Ego
quando compuiicios video ir * .
rideo.
Ego
omnia
pra?clara
opora ex gcneroso ani \
- mo el bono afleclu uata ab eo qui nio gonuil, palrf,
. maclare didici. Ego parcns siun lcvilalis ol risus .
* ' ego nturix aomni : cgo socieialis amica : ego sinuu
- lalpc piciati mc adjtingo : ego olijurgata non doleo.
\, - Ha?c ogo infelix cum ab liac furia cogno\issem, in
; . - summam admii aiioncm rapms, et obslupcfaclus
\ omnino cupivi nomcn palris liiijus ccignoscciv.
, Ego vero, iuqttil, c siniplici unaquc stirpe nata
, , sum : misKis enim mibi et iucerlus originis san (7). gitis est, variaque conceplus ralio. Nimius me ci , - biis roboral, lompus augcl, improba coiisueludo
, . " iintial [delinei], qua qui lenctur, a mo minqtiani
\ \ libcrabilur. Persevera in assidua per mulias vigilias
* . judicii extreini medilaltone, ci iorlasse nonnihil
* *> - libi cedaui. Dispice diligenler cau&am, qua /
nata sum, ct adversus malrem meani decerla, qnam
, non unam babco. In ossariis sepiifrruriiin .
quenter precarc, cl in corde tuo imaginem irtuoruni aeiernam dpingn
bac cnim in menle tua, pcnicillo jejimii non descripla, nuliis sxouiii
me viuces.
D
m
2$S
S.JO.\NNISCUMACI
SCtlOLIA AD GRADCM XVIII.
EIS IW.
Dc ttupore aulmi.
Scholto* 1,
.
\
IHo slupore foborat nervorum, cujus inalromenla

awiuum smit oiios* el enervala, quiqwo deslllulua
061 facuUailiiui nalar, quibus ecnuum ofGcia
t-xsequaiur : cademqtte ratio cogilaiioiiura in eo qui
auiuri stupore laborai.

, xa\
, \ \ ,
Seholhn %
J?X(Uioy '.
\
\ .
Siupor aplml oi oblivio so ipojuo pariunt, aluraquo r % alierim waier et tobotea. Oblivio ral moinorkv abolUfo,
Scholion 3.
Sibi ipsi el vcrbis ci faolia tujs conlrariw,
Scholhn
936
' , \ .
[
4.
*0 , \ Qui oigcr esl ab aninio, ct aliis recte vivendi confcitium suggcril, por iudc facit ut cxcuaqui aliis viam ,
\ .
moitstrat.
\
Schoiion S.
, )
Sunt qni loqouutur de ojteribus quibus regnum
.
\
(
Dei acquiritur, qua; taiueii ipsi non faciuiil. Sun|
qui et faciuut, sed non caute cl scicnter ; illi au , * , rem de quibus wrmo SalvaiorUloquilur : Hegmm * , * *ii
v
& &
inira po$ <nei pauci uut rari ctiqvenlu
\ ( \
difHciloi.
44.
A/wrf,
,
Htio molettum eat quod vorburo , lioe
c*t, anlml tratiqttillUaiom omni portubaUonum af- , , \ frctu carcntera hi oro baboajnoa, e| in cordo ini- C
quliauw el malUlaai aev viiium retinetmui,
9
Aiiud
Nihil est pauperius, ci misorius mente qux caroi

Deo, ei de Oeo pbiloaopbalur tt disputat
, 6coS (|
.
9
Aliud.
Qui fatotur dulcedinem el noe gustai de 11 hic
amaram esse illam osicndit.
,
, mxpAv .
Aliud.
Qti* %t nmlia acire t\ paqca facm oitendii, illo xa\ob

,
morbo insfniilia afciporfe laborat,
9
Aliud.
Ob$ewa quod qul seipsiiiii vorbU danrnol, nibll
cx co fruolus percipial 264
îinul
iiuendct, J( melioribus permulet,
GrtforH Nyiuni 0
Quorum mogidludo mall ilroul Mmum aonim
qu<o pailuntMf abslulil.
D | i l
Aiiud Pkotii patnarcha.

Virtuttim paulatim defectio quanturo de sensu
percamU tubducii, tanto gmtua damnum eflicil.
pQstquam cniro scnsum mali exsilnxil, morbum lm*
K<icabileui efficii.
Scholion 7.
quorum oûlis lintor Doi abaconditus receasil,
bo3 InscneiWlis aniroi sinpor comprehendii.
Aitifd luiaci.
Mcps fermcnto Tiiiorum comrpia uon poleat e(fo>
L a c , .
*
,
*.
r
0v , ,
, .
' .
^^, ^
, *
, .
9
0
, -
\ .
*
337
S C A L A PAHADISl. -
GRADUS X I X
, gcrc oblmonem, el sapienlia lalt adiium ad sc |>

.
cludil.
C t t U H S XIX.
De tomno, precibns, etin publico couvcutn p&alm
rum canlu.
Somnus *st sialus seu aflcclus qu'u!am nalurx.
\ (I)
, . ; , - motiis imago (), sensitum quies rt iTSsaiio. Ur.a
, quidetu est ratio aomni, sed plurimas, veluli cupi , , , dilas, babcl causas. Ex naiura, inquain, ex cibis,
\ * a damionibus, aul forlasse ciiam ex summa el ni , mia jejunii inedia, qua debiliiatum corpus per som , - num dciaceps coitattir se rcficcre ol rccreare. Qucm . * * admodum frcqttens et larga potiiaiio ex consuelu; * - dine nala est, iia niullus ei longus sommis : conlra
. . quem iu ipeo religionis et lirocinii exordio pugnan \ dum est. lnveleralam enim consuetudincm eniendarc
et tanare cst dUBcile. Observcmus accuraie et in, ; ; lelligemui signo tacrse 265
cauente cogi fra - irom ccetus oculii parentcs; simulque inaspetiabiles
, \ boeles nosiros concurrerc qui ad bcturo cubicula , , rem aaiant, ft nos postquam evigtlavimug, rursun
, ' - eonanlur lectum dejiccrc. Mane, inquiunl, laiiti*. 01 per, dum primi psalmodix hymni absoivanlur, cl
. " tum xad adbuc mature ad ecclesiam descendes.
- Alii prccibns vacanles circumslant, ul nos soraiio
* mergant. Alii praeler morem iuiempesiive alvuni
* vrbementius tirgent; alii nos ad fabulas iu lempto
, - conseremlas incltant; alii mcnlem ad impuras cogi* , laliones pertrabunt; aiii nos in pariciem veluli dc * * biles el exbauslos inclinant; atii crcbris nos oaci , talionibus faliganVt>iioiinuUi rtf itin eiiam ipso pre * candi lenipore nobis movent, ui iraii uuminis in ; (; (2)' dignaiionem adversus nos conciient; alii nos ad
- praecipttandos psalmomm versus cx ignavia impel. ,
lunt; alii ut tardiuscum quadam delcclalioue pro \ . nunliemus bortanlur; alii deniquc quaii linûam
, ctos obsidereat, impediunl uos el os occludunl ut
, , * aegre labia aperiaoiaa, dum psalmis vacamus. Qui
. Deo assislere se eogilat, in inlimo sensu cordit in, \ lor precea lanquam immobilis colurona repericlur,
\ . - nulla re eorum quae eunl enarraia delusus. Verus
\ - et obodions religiosue saepe repcnte ad precandum
.
proailil totug illustraius ccelestibiisque gnu.liie inu
, ' dtUis et exbilaralua. Esl cim bujuscemodi reli . giotus
iosut jam
jam aute per sincerisslinum ci Jidelissimum
, nunisieriuin Unquam egregius pugil pra paralus ad
. orationem. 2 6 6 ^ m n c s qtddom possuitt inier mul , ' tos cuin multis prccationi vacarc, sed miihisoppor . \ luoius est curo uno solo ejusdem aniroi ei affeclas
(5), . psallere. Paucorum eniin ett solilat ia oralio; ai cum
rauUis pMllaa, non poteria conieiDplari sine imagi . - num formis. Siilibi d occupandam meniom sacro (4), ; \ rum cloqutorum quoc reciiantur, mcditaiio: auteliam
.
cerla precalio,dum exspecias, quoad albr veisum
kuiai^tf). Non decel ulto modo otinter precesaliud agatnr eeu neceesarium sit, sea non necessariuui.
vxrov
^,
l u b a e
(a) Slulte, *uid ttt tomnus, gtliiie ni$i morlii imago ?

() Aiiemis enira caebant, ut bodie passim io eccletiis.
FATROL. G H . L X X X V U I .
30
S.JOAXXISCMMACI
1139
loc euiiti expresse docisif, t<*<b: niagno Antonio, angrLu*; iguis cxplorat aumm, alUnta fl
ftirtcn
>ralio iiionacborum sliidi.iiu *;l chaiitaletn orga Deum.
iloc laudabile piecandi sludiuin qui possidcl,
6 , \ Dcum ad se iuvilal, c i damionas fugai.
, \ ; .
SCHOLIA AD GRADUM X I X
*
Ue lomno
.
Scholion {.
'.
Lsl somuiis, boua buitoruin aciio; el t sl laho" ;, \ , \
rtini icmiasio, ul illud psalmi leslatur : Cum dede , , "Orar
rit dilectis suis somnum . E l ; Dormierunt somuum .

\ , "
,
tuum, et nihil inveneruni in manibut suis
xul
.
Scholion 2.
^
'.
; ;,
Pigritne prxses daemon et stupor auimi urgeul
:* , .
no ut iu psahiiorum recilalione properemus.
\
Scholion 3.

Oiiservaiidum, miiiquam, dum rcs divina A l , ul .
bim opus uianutnn aiiingcndum.
'.
SiholioH 4.
;, \, , Sludium, inqtiil, precaitdi osteudil mouacborum
,
diUgcntiam et cbariiaiem quam liabenl erga soluiu
, , l ) ( u m e l non ad aliud aliquid, qnam labomn c o i , ,.
portssivc aninii cvagalioiimi.
1 9
267
GKADLS X X .
De vigitiis corpori$, quomodo per eas fiant vigi&a
tpiritus , el quomodo Itce sini exercend<E.
Qui terrarum rcges slipant, alii inermes et nudr
simt, alii f.tscibus, alii sculis, alii gladiis annali.
ftiierquos Umen ipsos magnuin e&t el iitcomparabile discrimen, cum alii inter ukiinos, alii inter
primos stin. Ili quippe eognali et domeslici familiaresque regis cssc soknl. Aiquc baftc in bis fieri
consueverunt. EmiuvetO videaunisquomodo cinoe
geramus, quando Deo regi nostro in prccibug diur*is, vcsperlinis et nocliirnis assisTtmus. Stinlenim
<< vespeilinis et nocturnU excubiis ab o n uibus rerum aspcclabilium curis nudi, el expcdili
puraa ad Deuni in precibus manus exlenduni. Alii
per psalmoruin canlum in iisdem (excubiis) ee Deo
reprxsenianl. Alii in rerum sacrarum leclione p?rvigilanl, alii menle debiliores, operetamen factendo
geiierosecum somno colbicianiur; alii assidua monis
consideralione &ibi compuneuonem conciliare stu
denl. Ex bis omnibus primi ci uliiini in Deo gratixsiniis precuni pervigiliis cxcubant. Secundi mofiasticatn precandi ralionem sequunliir. Teriii cxlremufn
<:l inlinium e.vercilalionis grauuiu iusistuni; Deu
tamen pro ralione p i * volunlatis el faculiaiis 2 6 6
oblal.i illorum munera acceplal et sestimal. Yigil
uculus omncs menlis labes abstersil. Mulius sotnrnis obluudil el obcscal aniinain. Moiiaebus vigilatis boslis esl luxuria?: somnolcnhis vcro illius ^st
ronlurberualis. Vigiliae libidinis faces cxgiinguait',
itisomnia foeda pellunt, oculus lacrymis suflundiiut,
<onscie,!liarn cordis lonciam el dcliralain redduot.
logitalioncs iu pcteslaie habent ct ciiblodiunt: c i bus lanquam furnax absumunl, vitia cupidil \tiim
" Pal. cxxvi, 2.
7 f
Psal. ,'.
'.

,
^
% ij rcu ,

.
\ ; ! ^\
\, (56; , , ot

;
;. \ , \
. \
; \ ; : (.;
\
, ; , \ ,
; \ /.
(\) , \
, lit\
* , '
* ", : ,
(2) ,
,
.
\
ot , ^
/ \ ()
- . .
(^) * ,
* ;, , ,
, , 5, ^. ; (5), , ; * ('/},
?
941
SCALA PARADLSi. - ORADUS X X .
9i2
- el d;emonas elomant. Linguse peliilsmtiam pleelunt,
; , ! ' ; , omnium pbaolastnatuiu furmas deleut. Pervt-t!
, ! - monacbus pisrator coîlniioniim suarum, IIIIU* ne* \ golio illas in tranquilliiatt; noriis observal ct capit.
, $, Monaclius Dei amaior signo ad comprecanduitt
sonanle (laetue et alacer) exdamat: Euge euge.
(7) Socors vero el ignavus iugemiscil : Heu miiii,
vsRmibi! Insiruciio mensa oslendit gulosos sln , \ ditiin precandi, verOs Dei culiores, Deiquo amau ; , \ ; ; les: llle bislruflam mensam intucns exsultal gau ^ - dip ; hic trislein vultum ostendit. Blulius somnus
' , . ; (8) obimonem paric, rgiliae iepnig-iil memoriam.
, \ - Agrkobe suas opes in area el torculario vitit iacit
, * cotligunl: monacbi Ibesaurum coelestis cegniiioitis
vesperlinis et nOcturnis precibus mentisque excr- ;, \ ; ,
. ' cilalione et contemplalione sibi comparant. Mulliis
, ; - sonmus iniprobus esl conviclor, qui dimidium vila?
* tempus, vel co amplius ignavis el ineriibus sub ducil et furalur. Illaudalus religiosus ii> fanrf* \ \ / liari frairum colloquio vigilat : ruui piecandi bora
adesi, somno premiiur. Mouacbus solulus ad fa; - bulas 269 promplus est cl aiacer : ubi sacra leciio
propouhur, sopilus legeie non potest. Quentad , ^ inodtim ad lubam novissimam morhii exsnrgvnt,
, -. ita nunc ad oiiosas fabulas somuolenli mon iclti
" , - evigilanl. Fallax esl amicus somni dominus. Hen
, saginatis tiobis sapt^ se subducit : in fanic vero
; , eili nos vehemcnUT |acerrime] oppugnat. Sugge >. rit quoque ui inter proces opus faciamus, quan (9)* do aliter pcrvigilanlium preces interpolarc aul im \ pfdire eiabolere non potesi. Tirombas rcligiosis
|> \ prirotlra movet bellum per somnum, ut illos stalim
* ab inilio ignavos nddat, au! luxtiriae daemoni ad ; kum parei. Quoad crgo ab hoc lyramto liberemur,
\ , \ - non gravemur cuin toio frairum coetu psallere:
* sic enim verecundia pra^pcdili sa2po non d o r m i i a bimus. Odil lcpores canis,cl soinnum vanx* \or\x
* epiritua. Mercalor sob vesperam, religiosus posi
, . ptalmodiam residens raliones parli lucri inil. Posi
, . preces sobriiis dura, et apeclabi magnas d;nno
* - niim lurmas a nobis opppugnalas pcst pias mcdiia (10), - lioaea absurdift pbanlasmatum cogitationibus objc. cli conari nos bifestare el circuimenire. Obs^rva
quielus el vidcbis qui sinl qui rapere priiniiias
.
D anima3 ei cogitationum consuevcrunL Esl cum subinde in somno, propter aesidoum precandi usum psabnorom oracula mcdiiamur. Esi eiiaiu ciim bo^
slea improbi nobis Slla suggerunt, ut nos in superbiam extollaut. Terliuin prtidcns tactiissem,
nisi me quis per vim eloqui rem cocgisset. 270 Aniuia quaeper diem vcibum Dci porpcluo stMtnn metfilando revolvit, in somno quoqae idem versare iuenle consuevif. Est eniin bxc vcra prioris exercitationie merces el rcmuneratio, qua improboriim djemonum phantasmata arceinus.
* ,
Gradus , quem qui superavk iNtus in corde
[al. ] .
ccelesle lumen refulsil [hic in cordc uo coeleslc lumen retcpit).

.
'.
(\ ; \
' !
SCHOLIA AD GUADUM XX.
De vigiliii.
Scholion i .
iSon consislunl lotae vigiiine in siando, aui recitaiioue psalmoi- ; sed cst, qui loia quidcin
9ii
ii
S. JOANN S CLIMACI
|
;
nocle psallii, ci cst, qui eamdem in atudiis poenitcntix 01 prectbus ct inclinaiioue in lerram consu- :;, ;, \ \*?
mit. Ebt etiatn qui in fletu et lacryiui* tt ptanetu \2 , xxl ,
supcr admissti pcccalU tolaai ponit. Exiganlur \ ; \
Hiam vigili, cum quis sub iniiiuin veaport iaci- { &4
pii a psalmorum recitatioiie, ei reUetmra nodif * \
onsumit in tropariis seu brevibut canticii dire- , \ ^ \
<-(i- ad Dettni el sanctos. Fiunt rursum, cum Deo , ,
laudes decanlantur, aul preleclioni impcndtiniur. insiiluuutur eliam a qoibusdaw, qui sibi legem .
liicuni, ne genu ponant aul flcclanl ad exemplom
iilius, qui luxuriai cogilaliooibu* oppugaabatur.
4
Schotion 2.
; * ,
.
Ex imbecillitaie quidera auimi, sed consianli palicnlia qua beilum adversus somnum sutiinet.
1
Scholion 3.

Deus judicat 61 aestiroat opera uosira pro raliooe
proposili : Del inquit, tibi Dens, ucundum

cor AoVty , ,
9
tuum .
*.
Schulion 4.
Sempcr quidem in oratioiiibus et leciionibna vigilare jubemur, sed polissimum fesiis dtebui. Y i gilans monacbusroentemauam exacitit, ci oabliliorem reddit ad coiUemplalionem.uiilem aninre:
tnulius aomnus eamdem oblundit 271
crasaio) cra eibcit. Sed cave ao vigdia* vauis fabulis aoi
improbis cogitaiionibus impendas. Pr*sial enini
dormire quam vanis sermonibus el cogitationibus
invigilare.
e l
ScholivH 5.
*.
SchoHon 6.
Tuba qux ad precaiidum nos exciut, ifMvum a
scdulo ei alacii separal.Nam piae cogitilfones Devm
amaniium in periurbaia mente durare oon potsaal,
sc 1 in aniuio ctiris vacuo conquiescunt.
Schvlion 7.
Oblivio per s; nullaiu babct vim, sed ab igoavia
nosii a pro ata ponione vircs stimit.
Nc dtcas:Quid faciam ? Quia oolenii obrepil obltvio. Quia cuin momor esses, aeglexiati et dnaisli
officium luum ?
Alind.
Quod meminisii, facilo; quod oblilus e$, non eril
tibifratidi : sed aperieiur tibi; interim non tradas
icmero cogiuiiones tuas ei meniera oblivioni.
Schvlfon 8
Melius osiin silcmio ei tcieiuia dormire, quam
cuai vauiloqtiiis vigilarc.
'.
( "
, \ ,

, \
.
Quando per vigilias cnei vaotur malilia spiriius,

et bella miiiganlur : aui quod per vigtllae aaiaia
tiominum ad dolorein de peccaiig concipioodura
pcrmoveiiiur. Vigiltas enim conlcrunl auUnanr, ci
ad buinililalem deducuut.
Aliud.
\
, *

*
*
, *
, \
.
,
* \
,
* vot ,
.
' , *
.
".
; ,
.
.
t l , \ ,
* \
.
'.
,
.
Scholion 9.
'.
Dies abiil ei ceilatncn; quacsius servatur. Merralor
, \ -
\ Reg , 17.
9*5
SCALA PARADISL - GRADUSXXI
3
* *| , ct , quid egeril inquirit, an quaexlum feccrii, an <1JI. , nutn acceperil, an viclus sir, an quod feeit ad ca* * plandam bumanam laudcm rctulerii; au pro gloiia
, ^ (). . . .
Dei dccertaril. iloc cnini c$t hotuinis Deum vcre
amautis; illud aiubitioftt el vaiuc gloria; sludiosi. L l
hoc lucrum, illud damnuiu paril.
'.

, \
* * \

*, **()
Sclwlion 10.
Qui ad exrroplam Davidis legem Domitii mcditalur toladie, eliaro dtim dormil, idempcr lotiriaruii)
imagincs [per phanlasiam] revolvit, ut in ipso oracottim illud expleatur : /n Uge thmini meditabitur
die ei ttl* ; etitlud, * Eg . . . .
91
172
'.
rqc .
!
, .
,
, \
\ xs () \
\
.
,
- \ .
(f) *
, \
. (5),
\ . <
, \

* (4). , \ \ \ \
. (5), . 1 ,
. (), * ,
, *

* *
^ '

, \
\ ,
, * ,
. ,
\
. * ,
,
, *
, *
Psal. ,3.
0RADUS XXI.
De effeminala timidilate.
Qui incoenobiisaut bomiiium religiosorum coelibtis

xklutem ecqtrfhir, ab boc pavorc multum oppugnatur. Tu vero qui in locis magis solitariis deccrtas, cave Be in te improba van* glorias solwles,
el inOdeliUlla proles formido domineliir. Ttinidilas
e*t puerilrs in sentlt et vanae glorix obrioxia aniiua
affeclus. Timidilas esl defcctio fidci ex rerum inopinalarum exspedalione nala. Metus cst pnemediUlvm periculum. Aui, metus sea timor est trcpidus conlis aeuis ex incertis calaniilatibus concepius et afflictoe. Timor est confldentia; perfecla^ privaiio. Anima sii|irba est serva limidilaiis sibi pra2.Adem, et ad sonon adeoquc ipiius umbr pavens
et traneiif. Qui vere lugeni el dolcre desieruui,
Mnem ex animo pavorera abjecerunt. Pavidt vcio
CQ lorroidolosi saepe oxanimaniur, et in tueniis
itoporem incidunt, neo sane iiiimerko. Sancte
eoin Tacit Deus cam supcrbos $ua lulela deMituii,
Mti nos quoqoe alieno malo sapiamns, ei cristas
defnitumus. Omnes qoi<lem timidi sunt vanx
gloriae otmoxii; sed non omncs limoris experics
auol humilea. Nam et lairones et busiirapi seu violaiores tepulcrormn aliquando non limcnl. Quibns
in locie lerreri soles, bacc intempeaia nocle adiic
nil cuncleris. Si vero bis 273 lerrkulamentis vol
medictun cosacris et tndul&eris, puerdis bic ei ridiculus aflecius etroetuslccuni consencscel. Cum ad
horrentia illa loca to confers, vide uiprecibug armatusegrediaris. Quandoeo pervenerU, passis manibiis
implorato nomine Jesu bostes ca^de. Nequc enim in
eoeloneque in terra sunt poleniiora arma. Ubi
evaseris ox hoc morbo, gratulare liboratori tuo victoriam, lauda illum, gralum euim lulabimr scmper.
Qyemadmodum noii uno momenio placabis et sa iorabis venuem, ita nec pavorem bunc extemplo
pellis, sed pro ralionc et niodo sancii luctus celerius
decedtfl, el, pro modo dcicclus illius pavidi inaticbitnus. lnhorruerunt pili et carne$ me(r inquil
pbaz, dum mali dxmonis malas arlcs oslcndit**. Esl
rum prius anima, c*t cum corpns ircpidare inripit,
" Jobiv, 45.
() Ocsuni tria aut quatuor vcrba abrata.
(t) Uoubt uniia vcrsus abrasus.
017
S. JOANNTS CLIMACI
958
lavcrcmqtic intcr sc c n m m u n i o n n l . Quando paveule . ;

carnt* f' a n u i u j m non p e r c o l l i l ,
curnius cs. U b i r t v c r a perfeclc
propemodum
\ -
ab l i n i i d i i a t e l i b e -
* ,
rnii ."uerimus, (um nulla l o c o r u m o b s c a r i l a s , nullae
s o l i i t i d i n i s leiicbra;
h o a e s i n nos a r m a b u n t , *ed
(7)
anima slerilts j p j u n i l a s , et quandoque etiam c a s l i -
galio divinitus i m m i s s a . V e r u s Dii f a m u l u s s o l u m et
t i n i u n n s u u m form i d a l . i l , bunc q u i u o n d u m m e l u i t ,
ub nnibra sua l e n i i u s saepc refugiet. I m m i n e n l e
nobis m a l i g n o f i i n a s p c c t a b i l i s p i r i i u , p a v e t c o r p u s ; asiante voro angelo
oxsultat b u m i l i u m a n i m a . Q u a -
274
propier n b i cx eflcctu ejus p r a s e n i i a m senserimus, s l a l i m ad preces exailiamus,
v e n i l
e , l i m
n o s
coeleslis cusios nosler, ut n o b i s c u m p r e c e l u r , e l nos adjnvel.

SCIIOLIA A D G R A O U M X X I .
'
De cffeininala timulilate.
Schotion haaci monac/ui.
Ilomo fiimdns ostendil sc duobus m o r b i s l a b o r a -
r e , mudica fide, e l c o r p o r i s s u i autore.
Scholion 2.
'.
" ,
r i t , t i m i d u s s i m u l e i a u d a i efliciiur, a n i m a in m o r aflccla.
, ,
Quanilo quis a modo c l m c d i o prudcntia* e x r i d e bo cubame et male
.
'.
\ , ;
Quemadmodum enim
. , -
corpus qnando temperainenlum quaHtatiim perdidit,
, ,
omnibus
* \ ,
m o r b i s , propier h u m o r u m inlcmpTie;jt
l e n l a i u r n capitur : i i a , anima postquam m a g n i -
\ ,
ludinem
, \
e i exctdleniiam c u m bumilitaie p c r d i d i t ,
i n d u i l quemdam i m b e c i l l u m b a b i l u m ct n a t u r a m . ct
iimida siiuul
, ;
seipsamque
s(ia ?
e l audax,
adeoque fatua
ignorat : q u i autom seipeum
redddur,
ignorat, quomudo noscei
Schotion o.
quae
supra ipsum suat coelo-
*.
,
Q u i l u c u i m sine consolalione s u s c i p i l , b i c v i c i t
timorem.
haaci .
Cordis
illa
audacia
*.
, \
p e r i c u l o r u m q u e c o n t e m p t u i ex
u n o de duobus n a s c i l u r , aut ex duritie et slupore
, ,
cordis, aut ex m u l l a erga Deum
, ; .
quidem d u r i i i e m
scquilur
fide.
E t cordis
s n p e r b i a ; fidem aulein
cordis h u m i l i l a s .
Scholion 5.
'.
Q u e m a d m o d u m infantcs formidolostt e l borridse
pbasmalum larvge t e r r i i a n t , quas v i r i perfecli [ p r u -
; ,
umbrae. A u l
* ,
aeu p u e r i l c , d i x i f , quod infanles i n C b r i s f o , n o n
d c n l e s ] ridcnt; i l a superbns
pcrfcrros j a m , solcani hujusmodi formidines vcxa~
re c i oppngnaro.
Scholinn .
F i e r i n o n p o t c s t , m q u i vere D c u m
dilnn
Umet, l i i n i -
o b n o x i u s , c u m ipsc d i i c r i l n u l l u m praeler
2 7 5
Scholion 7.
Mode&tia a n i m i , s i m p l i c i l a s q u e c o r d i s , d i s c r e gralia
,
.
ipsuni t i m e i i d u m .
tiopis
*.
illuminaia ,
discrimina
spirituum
> ieiu!it et seccrnere facit.

k
GftADUS
, \
' .
XXII.
De muliiformi vana gloria.

Sui't q u i eeorsum ab superbia , singulari cnpilc
ct serniono dc vana pbiria solcni i r a c l a r c , uiide ct
-. (I) \
oct capi.alia l p r i m a i i . i \ i i i a a f i i u u a i i l . hfod <r
0X:OJ ; ; ; ; (.
949
S C A L \ PARADISl. - GRADUS X X I I .
350
. - gorius Tlicdlogus cl aln seplom ciiml.i.vAl deseri
, \ - pserc, ad quorum seiilcniiaiu , uua:u i|uoquc a<i
. jungo. Elcniin qnis vaujj ghuLo vktor bupcrbia*
(2); sil obnoxius? Differunl auiem inlcr sc laulum,
, qtiantum pucr a viro, el frumcnlum a panc Yana
; , \ gloriae cupidilas esl iiutium , supcrbia finis U
, absolutunt vilium. Ilaque de iuiiio cl liue bujus
. \ \ impii fastusel lumoiis loco jam id nxigwilc paucis
(3), dicemue : nam qui omnia dc bis viliis pcrscqut
. ' volcl, periiide facict alque is qui ventorum - ondus
, \ nequidquam inqtiiril. Vana gloria, si formam seu
. speciem qua?ras , est naiurae perinulalio, niurum
. \ * pervcrtilas, cl dcclinalio rcprcbeusiouis; si qoali, \ * taletn , laborum esi dissipatio, sudorum perdilio ,
, ., - ibesauri itibidiairtx , infidHitalis soboleu, nanlia
, , , - superbis, in portu natifragiuni, in arca formica,
; ", , parva quidcm bestiola, scd quae onmibus laboiibu*
, , ei frwgibus 276 insidiatnr. Exspeclat formica
\ ' dum meesis cotligatur, vana gtoiia dum viriiKuui
, opcs comparcnlur : illa ut grana subducat, brcc
. ? , - ut virtules diasipet. Spirilus dcspcraiionis gaudri,
* - cuin iiniatneram vim scelerum comimssorun: iu luelui ; spirilus van gloi iae iriumphal cum ma giium virlulum tbesaurum conlcmplalur; januani
* , dcsperalioni aperil vubienim muliitudo; vanas
. (4), - gloriai, collecius cx laboribus vii tutmn ibcsaurus.
*;, , \ , Obscrva el dcprehcndes banc |ieslcni usqtie ad
, , . sepulcrum el cincres florc vcsliura, uiiguenlcrum,
, aromaium , botiorc pomparuni, ci aliarnm rcriini
(5) , < n dcleclari. Sol affatim omnia luce sua pcrfundil,
"
- '
u v i c w i a i I J V I ..
e |FV.
,
(6), \ , -
mmbue virlutom sludiis gaudet:
. , cum, itiquaro, jcjuniis operam do, vatia gloria iu
, \ , tumesco : cum jejunia latendi causa , ul pru , . dens efferor. Cuin gplendidus iiu-eilo, ab bac viclus
* ; , - discedo; cum rursus viliori perinuio, iterum vana
. , gloria exiollor. Qoando loquor, buic euccumbo,
, ; , \ quando Uceo rursum vinoor : quomodocunqtie
, .. - inurices bos abjecerie, jeccris, spartcris, seinpcr
(7) ;,
erectis mucronihus slabunt. Vanae gloriai manci '
pium esl idololalria Cbristianus, qui iii speciem
; quidem Deum colit, bomini autem placere siudei :
, \ , \
vanae glori* venaior omuis esl sui osieulalor. Jo ; joniuin ejus qui vanam gloriam aucupalur, tiullam
, ,
habel mercedem. Preces iliius ingraijc ci iiilem; , \ ) n
.
. ,
.
. ; ^
religiosus. Vanae glorta auceps duplin inomiuoilo
, \ .
mactaiiir, quod 277
corpus aflligat, ci prae , ;,
inium
iiulo
uullum
pcrdpial.
Quis nou vaux gloriin
; .
' captatorcm dcrideal, qucm in prccibus versaulchi
; (8), - vana gloria nunc ad risum, nunc ad lacrymas in
, .-, , ornuinm ronspcctu movel ei inciui ? Bonus Deus
subindc virlutes quas possidemus, abscondit a noLis ; laudalor vero, iino dcccplor, dum nos laudal,
, .
oeuloa aperit. His porro aprriis, ihesatirus virlutum omnium cvanescil. Adulalor esl minisler diaboli
ai docbir stiperbiae, pr iior compunciiouis, cxslinctor virluinm, crroris dux, (?<i cnim vos bcatui
yYKdicant, decipiuut ro*
inquil propbfl-t.
}
e l
v a i u
e t o r i a
e l
Msa. , 12.
DM
S.JOANNISlCLIMACl
Hxcelsi qitidem animi est generoso pectorc ct , \ piompto animo iiijurias et contumelias suflcrrc et :. *: \ ^, decoqnere, scd nutia capi laudis dulcediue e*t . ! ,
plane viri religiosi el sancti.Vidi ego lugeittes, dum , \
laudarenlur , ira accendi, et velut in publica con- .
cione aflectum affeclu commutare. Nemo novit
, .
quid sir tif homine tini tpirilui hominn Erabe
scant ergo et obmutescanl, qui nos ia os audeot .
laudare et beaios praedicare. Quando le qutspiaui () ,
ex proximis vel amicis eliam seu praesentem seu ,
absenlem cabimniaius fuerit, bunc tu laudando *
amore le prosequi oslende. Est DOII exigua laus * , . - ,
bumanas laudes ab anima prorsus excludere : aed / (10),
tnulio laudabilius <-st laudes daemonum exsecrari. ;) ' * *Non ille suam mibi buniililatem probarit, qut
\, \ .
scipsuin verbo parvipendil, aut vilem prcedicai
(quis enim aut quomodo seipsum non feral), scd (II), ille qni ab alio probris cxagiialus , amorem erga , ^xprobrauiem 2 7 8
bnminuit. Animadverii
, \
spirilum vanx gloriae cogitaliones quasdam fralri . *
cuidam suggessissa , quas alieri quoquc revelavil,
cflecilque tit is priori illi arcana cordis sui paa- . , ,
dcret, aique iia posleriorem dcinceps ul divinum , .
vaiero bealum praedicarel. Quin aliquando idem . '
improbus vaiue glorix dxmon ettaiu corporis mtni
,
bra invadere sotet, ui palpitent et molibus qui-
busdain exailiant. Repelle etiara ilium, qui tibt , ", , *
poniificaiug et casiiobiorum praefccturas cl magi- . " ,
steria proponit. Difficilc enim est cancm a macello \
1)011
ct mensa abigere. Ubi quenipiaro vel modicum vi ,

dcrit in quielo el iranquilto ftoliludinis statn pro- (11). fecisse, sialim illum ul ex cremo io publicum (13),
prodeat, impcllit. Abi, inquil, ad aalutem pereiiu- ,
liom antiiiarum conservaiidam. Alia forma est , aeihiopom, alia slaluaruni; alia ratio esl xanifi *
gloriifi apud eos qui in cowiobiie vivunt, et alia \ ^ , eorum qui in soliludine degunt. Sxculariuin bomi- ,
num advcntus prxcipii animo vana gloria, ei leviu- \ , \ .sculos monachoe inciiat, ut illis obviam prodeanl, et ad pedes eorum se abjiciant: simulalque humi-
litatcm , cum plena turgeat soperbia. Ad modcslitm
mores et vocem componit, et iuterim oeulos iti tna- (U) ,
nus bospilum spe aliquid accipiendi, conjicii, do- \ . \
minos suos appellilat cl pnesides, ct secundum * ,
Deum vitse scrvalores. Vana gloria dum ad mpnsam ,
Accumbitur, suadel abstinciiliain , ei infci iorcs sc
*
ncriler pcrslringil : inlcr preces ex ignavis facit .
(15) gcncrosos, ex raucis el absonis vocalcs 279
sonoros ex somnolentis vigiles. Praifecio camus
adulatur rogatque ut sibi primas iu psalmodia . \
* ;
parles assignet, cumdcmque patrem ct inagislrutu
vocita!, quoad bospiles disccdanl. Honoraiiorcs in
coenobio origit in supcrbiam , viiiores ol abjrclos iiijuriarum metnores [ conlcnliosos ] t-fliiil. Vaiia
;lnii;i S3f penumcro pro bonoro jgnominiam concilial; nain irascentcs sibi mutuo discipolos suoa ma-iio pudoro afficil Vana glotia iracundos natura, apud alios eflingil mansuctos. Nalune bonis ct ornimentis inirtiico <'XMjll*f, ct pcr lixc ipsa iniscros dijicit.
Vidi v.um malus dncniou S U U I I I ipsius cnltoieui

c
e l
I Cor. , .
9S4
953
SCALA PARADISI. - GRADUS XXII.
vcxaret ei pcrsequerctur cum einrn rixanti ciiu
, \ aliis externus intervenissel, miser illo statim poaila
* ira se vanae gloriae addixit, qnod siinul duobu do . ' minia (iras et vanae glorix inqiiaiii) non posaetser\ * vire. Vanas glorias niaucipium dupliccm viiam vivii;
, - nam babiiu corporis seu \cste versatur cum wona . - ebis, animo vero et cogitalionibus in saecolo. Sta , deamus Deo placere, el Cislcsicm gluiiani degusla . ; bimus, qua guslala oiuneni mmidi gloriam con . tcmnemus. Dcmiror vcro ai quis u n i | i i a a i vanam
. , - gtoriam coulempsit, qui coclesteni non guslavit.
. , - raro nos a vana gloria virtutum ibosauris spoliali
. ct exuli, couversi posica illam iuullo solcrliut spo - liavimus. Animadverti quosdam virluiis el spirilus
scd
, \ (17), sancli ftlttdia cum vana gloria _280 ccepisse,
.
, ^ poslmodum abjeclo malo exordio, optimo tine ob
. \ (18), mutalain mentem opus conclusissc. Quicunquc
, , , , naiur donif, acumine, tnquam, ingcnii, docili lale, leclione, commoda proituniiaiftoite, preclara
, indole, ei boc genus aliis naiura ornamenlis, mm
, \ labore partis, ecd nobistum ualis exlollitur, mni, \ - * , quam cadetiibu* qus naturam soperant, bonis po , , tielur. Qui exim m modico ixftdelti ut
in raolio
, quoque inftdelis, ct vana gloria inlamcscei. Snni
(19) * , , qui, ol tupremaiu animi tranquillitaicin, ei codcaiium
donorum ifaesaurura, tt perpeirandoruni mtraculo. , - rum gratiam, et rerum fiiiurarum cogniiionem ai *; . aequantur, tua corpora voxant el affligiint, cnin
ignoreni roUeri btijustnodi donorom prasrogativat
(20) $#- Q non laboiibua, sed humilitale pari et comparari.
, ,Quiaquis pro conatibus auis dona reposcit, 1* 6 &; , bricuni valde rerum aoarom fandameuiom pouil.
, Qui vero debitorem o agnoscit, ille inexspfctatis
* \ et subiiia et COBIO tlieaaarti locypleiabiior. Cave
* fidas veniilaiori seu praealigiaiori cum libl
;
suggerii, uii titidia virtatma toaram apud alioi ad
aoditorum aiiliiaiem pnediees, ct publke velut in triumpbo speetandas propooas. Q**d enim prodeti
komixi, ti umivertum mundmm tucrtlur, t% ipti noetat ? Nibil i u ad ploiatem niovel spcciaiorex,
quam aimplieea et bumilex tinceriquo mores el lenno: esl enini et aliis documenlinn el exemplum
no uoquam in laperbiam cfferantur, quo nescio quis major inde fructus exsiatere possit.
, \ Observavil quispiam ex iia qui acuiiiis hujiisinodi
", \, - perviderc soliti airnl, oi quod vidit cxposuii. Cuni,
ol \ - inquit, 281
frttnim sederem, venerunt
, \ duo improbt dsiuoiiet, aiter vanae gloriae, alter suA . perbiae, qui utrinque laiera roea slipabant, cl aller
/r. .
/
/
> t
_ i
:
I..
. . M
L A . I _
pupugit laius
meuua,
borla

m illo digito van*. gloria;
, . * lua ut publice cnarrarcm vixum aliquod aut opus
" 1 quod in toliCudino perpetraftxem. Cum vero getiiuui
(21) hunc improbiim a roe rcpulis*cm illut! precatus :
Averlantur retronum el frube$ca*t axi cop
* ^, (22) \ !- miki mala " : lum etaiiui qui ab sinistris tidlii as, . $c<lit, tn aurem insusurravti: Eug* euge, prxclarc
fedsti, et magnus cvasisli, qui impiidtiiitissiinam
* geuilricem meam devicisti. Cui ego rcctc quud ae * ' , . quilur in versu, Avertantur Uatim crubescentes,
dicuni mihi: Eugt, eugt, praidarc fecisii. Quxrcnti
(25), mihi cx codein palrc, quotnodo vana gloria supcrbix
w
c a l u
Luc. xvi, 10. " Mallti. xvi, 20.
4T
. \\\\x lo.
9
s. J O \ N N l M " ) L l M A C I
flSS
553
parcns cssct, laudca, inquii,- exlolluitl ci inll.ml \ , )

animam : clalam aulcm supcrbia airipif, el iu ctu

lum usquc evehil, et mox ad lartara detrudit. Kst
\ .
gloria qua3 a Dco proficiscilur : Ego, inquit, a/ari []
/faiftiti me giorificabo ; elcslquse arlibus diabott
, * .
coiwiiinaiur. Vf, i n q u i l , cum prwdku- . , \,
verini omnet hominet . Priorcm iUam (vanam
glo- .
ri m, inqttam) mauifeble deprcbendes, ubi iltaui

,
velut iioxiam libi ratus, oninibus modis fuerUaver . \ *
saius, c i quactmque iii;r hceris luam vivcndi r a '
tioncm celaveris. AUcram vero (superbiam neiupe)
, #
dupreliendes, ubi, si quidquid tandein fecerig, ut ab
(25)
hominibus videare , suggesserit illa impura nobis,

ut flngamtts 282
* virlulem possidere qua
. , \,
careiiMJs : Sic enim luccaX, inquil, lux veslracoram
,
c a i n
n o
hominibu*, ut videatit
(subjicil) opera vetlra bona * , ,

Sxpenuimru Deus vanae gloria? cupidos per in *
cxspectalam aliquam ignominiam in coitlemptuni
(26).
vanoe gloriae adducit. Inilium dc vana gloria viclo , \
ria, csl cuslodta linguae, et desuiciiuiti iguoinini.
*
Mrdinm aitigit, qui cogiiaiioues orones ad v a n (
^loria siudia iialienles pr$cidil. Ad lineni el per- ) fecliuncin pervt*nii (si lamen iu bac. immensa pro- .
funditaiis voragiue finis ullus dcprebendi po(esl)

qui cxcrcorc omtiia pnblice, sinc ullo doloris sensu,
\ ,
q u * ad nostram ignominiaiu pcrlincnt, non eiube .
scit. esl qnod celes, quu3 libi ritborem cxpri (27), \ niuitt, propter offeiisai aliciuc melum. Csetcrum pro
' ralione ct varia culpoe condilione varia sunt, ut
. "
vkbtur, pharmaca adbibenda. Quandocunquc glo- Q , [ riatn capiamus, aul quando captata ab aliis
],
,
iamcn submissa venit, aut quando vanac gloriae
\ , \
Btudio atiquid aggredi molimur : lum in memoriam
,
talutnis luclus liosiri rcgredicniur, et habilum in
. Ki ,
sccreto oraiionis coram Oco cum limorc et pavore

osiamium in memoriam brevi revocabirous, ei baud
V ,
dubio jiitpudcnlein illam vanam gloiiam relunde, [\]
mtis, si lamen slndium precandi siucere nobis curae
* , ,
est. Qnod si boc nos non juvat, luni slatim ad mc ,
inoriam monis c l exiium vitc recurramus. Quod
,
si ncc lum cedat, saltcm ignominiam quac vaoam
. \
gloiiam sequiiur, meinamus : Qui enim te exaltat,
\ omnino humiliabitur
283
bi bac pi acscnti
,
viia anle fulurum saeculum. Qnando laudalores aut
tMriius dccepiores nos laudare coeperint, tum innu- D \ '
nvcram pcccaiorum nosirorum mullilndiiiem nobis

ob ucuios proponcmus, cl nos prorsus indignos iis
. qux* dc cobis dicuulur aul fium, repcricmus. Suul
quidaai cx glurije caplaloribus a Oeo prorsus cxati- , >
\ ,
ilieudi in quibusdani poslulalioiiibus, qviorum eiiain
preccs c l vofa Deus solel autuverlere, no, si per
,
prcccs, qucH piMunl, inipclrent, indo inagis inui )^.
mcscanl c l supeibiant. Simplicioris ingenii rcligiosi, non admoduin boc vcneno laedi solent; csl
enim vana gloria bostis simplicitalis, magislra simuUiionis : vermis duni niagis ac magis crescit,
aiis u>?idcm n:uis in sublime lollitur, el vanagloiia ubi ad supremuui gradum pervoiiil, sujîbiam pafit oiunium niabuum effci-lricrm cl poiffcliicom.
'
.-,
:,H
l.uc. ^t, >o.
' M.iiih
XKIII.
11
Maiih.
v,
| .
D
52
Watlh xxiu, i i .
57
SCALA PARADISI. - GRADUS XXII.
9.'>8
, - Qui liber ab lioc morbo csl, provime ab salut^
6 * , .6 .
abost;qtii vero adbuc illo delincliir, procul ab
sanclorum glnria abesse deprehendilur.
'. ,
Gradas xxn. Qui van* glorix expcrs esi, non
.
incidel in invisain Deo supcrbiam.
*.
SCHOLIA AD GRADUM XXII.
De vana gloria.
Sckolion 4.
.
'.
, ,

Qui vanam gloriaio vicisli, cave libi a luxeria,

ue, dum fugis honores, in ignominiam iucidaa.
284
'.
Evagrii 2.
0
Spirilus supcrbis gravissimos animx casus paril.
Pertuadcl enim ilii ul nogcl Dcum cssc adjulormi,
, setl seipsam puiel recie faclorum el virtuium au \ - ctorem , atque ila adversus fratrcs sc exlollat <*l
, inflcltir superbia, iliosque pro siultis liat>eat, eo
\ . quod non omncs boc de ipso seniiant el ecinnl.
, , \ - Comiianlur autcm hanc, ira et Iristiiia, cl quod esl
, \ , \ ullimiim malorum, meulis alionalio et exccgsus,
.
furorque scu insania, et visa danuottum pbirima iu
acre speclra.
Scholion 5.
,
.
".
Viliosi aflecluscomnioii fugantvannni g!ori:im(a),

sublati omiiino evcrlunl.
AUud.
, \
,
, .
C
'.
Non esl lcvc certamcu a vana gloria niie8imi<>m

accipere : libcralur aulrm is qiii virtuies clani oxcrcel cl prcccs frcquemal. Argunietitum libcraiionU
est iton nieminis.se sive staiim oblivisci si quis libi
maiedicat aut niraium garrial.
$cliolion 4.

* * \ , , \ , \ .
'.
Non sensu privalum el vita palcr dicil caplare

vanam gloriam, sed quod vana gloria h&c quoque
non igooret, qualia sunt, eplcndida funria et pompnrum apparaius.
Marci tcholion 5.
,
Radix turpig desidcrii csl iaus bumana, non
* * - quando batic audimus, sed quaudo admiuimtis.
.
Scholion 6 .
<f.
" ,
Qrando viceris iioniiulla ex ignomiuiosioribtig
, , 4, , vitiis, gulae nempe, aut liixiiria, aut ira\ aui a\a \ ' rili*, slatim advolat ad te spiriius seu cogilaiio
\ , ^ vanx gioriae, el hac qttoque vkia, scquitur supei-bia?.
.

Baiilii Magni 7.
,
, ,
, ', ,
,
,
, , \ .
, .
, oi
Quod non cx chaiitale iiga Dmm, sed propi. t

bumanam laudem fil, qiialccunqiic sil, non balKt
laudem piciatis, scd humanx comptaccniia?, aul conteniionis, aul invidiae, aut liujusniodi oausx, judiciiim Dei suslinebit. Quapropler optn iniquitath Oominus vocat, quaudo ad cos, qni di luri sum illud :
Manducavimus coram te, ol i\u,v roqiiiintur. diu*!.
DUcedite me, operarii iitiquiiuiis
*\Qiunuodo vuuu
llatlb. VII, 23.

() Quh ira vtl gula et boc genus alia, cuni foras prorumpunt, imperfectum osleiidunl boniincm, qu{
ipso sibi ob cam causun) iiascitur cl
fugal \afiam gloriam, quod videatur ali> iuipotfictiis.
914
13
S. JOANN S CLIMACI
|
;
^
faxcv
6
nocle psallit, cl csi, qui eamdeni in ttudits pocnilcniix ei precibus el inclinaiione in terram consu- :;, \ , \ \
mit. Ei>t eiiam qui in flelu et lacryiuis ti plancltt \ , \ ,
stipcr admissfc pcccatis tolam ponit. Eaigontiir \ ; * \
fiiam vigiliae, cum quis sub inilium veaperi iaci- \
pit a psalmorum recitatione, et reliqovni nocli */ ; ; * \
onsumit in tropariit seu brevibut canticis dire- , \ ; ^*
ni< ad fteum cl sanclos. Fiunt rursum, cum Dco , , '
hudes decantanlur, aut pwleclioni iiupenduotur. tnsiiiuuuiur eiiam a qaibusdam, qut sibi legem .
ilicuitt, ne genu ponant aut Jlecianl ad exemplam
illius, qui luxuriai cogilalionibu* oppugoabalur.
*.
Scholion 2.
; * ,
.
Ex imbecilliiaie quidem animi, aed conslanti palienlia qua bellum adversus somnum suslinet.
1
Srholion 3.

Deus judicat el aesiiroat opera uosira pro raliono
propoeiti : Dei inquit, iibi Deu$ ucundum cor* , , *

t
napclar .
tuum .
*.
Schtlion 4.
Scmpcr quiden in oraiiouibus d leciionibns vigilare jtibemur, ed poiitsimuni fetiis diebut. Y i gilaus monacbu raenlem tuam eiacnii, ci aabliliorem redditad conlemplalionem,uiilem anintae:
inulius aomnus eamdem obtundit 271
crasaioi cm efficit. Sed cave vigdias vauia fabulit aol
improbis cogilationibus impcndas. Pra?sut enim
dormire quam vanis serroonibtis cogilaiionibu*
invigilare.
ScliolivH 5.
Qoando per vigilias cnervaotur malilias tpiriiiis,
ol bella mitiganlui : aui quod per xifilias aota*
lioniinum ad dolorcm de peccalis concipioadura
pcrmovenlur. Vigilias enim conteruot anioanr, ot
ad buiuililalcm deducuut.
e l
Schoiion 6.
Tuba qux ad precanduia nos excitat, ifnovam a
acdulo ei alacii separai. Nam pia> cogilatkmca Oevn
amaiitiuiu in penurbaia mente durare oon possoel,
sc 1 iu anitno cm is vacuo couquieseunl.
'.
I "
, ,

, \
.
*.
, ^
- \
,
' vot .
C-
Schvlion 7.
' , *
.
Oblivio per sc nullaiu babci vim, sed ab igoavia

uosira pro ala poriione vircs suaiit.
Auud.
' \ , *
,
*
- *
,
,
.
Nc dicas: Quid faciaxn ? Quia oolenli obrepit oblivio. Quia cuin memor esses, aegloxisti et ekitisli
officium luum ?
A/ixd.
Quod meminisii, facilo; quod oblilua es, non erii
libtiraudi : sed aperieUir libi; iolerira tradas
tcroere cogiutiones toas el menlem oblivioni.
Schvtfon 8
Melius eslin silcniio et tcieniia dormire, quam
cum vauiloquiis vigilarc.
".
; , .
.
.
" , ^
* \
.
'.
* ,
.
Schotion 9.
'.
Dies abiit ei coiiamen; quaestus serxatur. Mercator
, * -
bI
I Rog , 17.
9*5
SCALA PARADISI. - GRADUSXXI
9
^ , , quiil egeril inquiric, an qttaeaium fcccrii, au <bt> * , st ntiiit acceperit, an viclus sit, an quod fccit ad ca* * pfandam bumanam laudcm r c l u l c r i i ; au pro g l o i i a
Dei d c c e r t a r i l . Hoc e n i m cst boittinis Deum vcre
* , ( ) . . . . .
amauiis; illud ambilioei cl vanac gloi i x s l u d i o s i . L i
hoc lucrum, illad damnani parit.
'.
Sciwlion 10.

, \
' * \

, *,*(#)
Qui
ad cxrmplnm Davidis Icgcm Doniiui i n c d i l a lur lota die, eiiaro d u m d o r m i l , idem pcr i o n r i a r u m
imagines [per phaiilasiam] revolvit, u l in ipso o r a cobjfli ilbid expleatur : In lege Domini mjdilabiiur
dit et ttoci* ; etillud, * . . . .
91
272
'.

, .
,
,
\ ' (!) \
* \
.
, \
* .
(*) '
, \ . 01 ($),
* * .
,
-
* (4). , \ \
. (5), . 1 ,
. (6), ,
, *
\
*
-
' *
-
, \
,
xal , ,
. ,
* \
. ,
,
' , *
, *
Psal. , 2.
Jobiv, 15.
(a) Dcsunt tria aul quatuor vciba abrata.
{
CRAOUS
XXI.
De effeminata timidtiate.
Qui iococnobiisaut boininum religiosorum ccelibus

xiriutem eequihir, ab hoc pavore mulium oppugnalur. Tu vero qui in locis magis soliuriis deccrlas, cavo nc in te improba van glorias SO1K>ICS,
et infidelilatla prolea formido dotnineitir. Timidiias
est puerilrs iu senili ei vanae glorix obnoxia auinia
affeclus. Timidilas est defcctio fidfi ex rerura inopinatarum extpctatione nala. Metus cst pramediialom periculuin. Atii, metus aea limor est trepidus cordis seim*is ex incerlig calamiiattbus conceplus el afllictut. Tiroor est confidentix perfeclac privalio. Aoima $ii|terba est serva limidilalis sibi pra>
fidena, et ad eonniB adeoque ipsius umbra? |>avens
et iremem. Qui vere lugeni et dolcre deshsruul,
Mnem ex anirao pavorem abjeccruni. Pavidi vero
sea Ibrmidolosi saepe exaiiinianuir, el in metuis
ituporem incidant, nec sane immcnio. Sancte
eokn facit Deus cum supcrbos sua lulela desiituii,
oti nos quoquo alieno malo sapiamns, el cristas
demittamus. Omnes quidem timidi sunt vanai
gloriae obnoxii; sed non omnes liinorig expertcs
tuot bamiloo. Nam ei lalrones et busiirapi seu violatores tepulcroriun aliquando non limcid. Qaibas
in locis lerreri soles,taaccintempesu nocte adiic
nik cuncteris. Si voro bis 273 lerrtiulameiitis vel
modicuin cosecris et indulserts, puehlis liic et ridiculus afleclus ei nettis iccum consencscel. Cum ad
horrenlia illaloca to confers, vide uiprecibusarmalutegrediaiis. Quandoeo perveneris, passis inanibns
implorato nomine Jet>u liostes oedo. Nequc enim ta
eoelonequc in terra snnt poleniiora arma. Ubi
evaseris ex bocroorbo,graiulareliberaiori tuo vicio*
riam, lauda illuro, gratum enim tutabitur scmper.
Qtjeroadfrnodum xon uno momenlo placabis ei sa
turabit ventrem, ita nec pavorem bunc exiemplo
peltis, sod pro rationc el modo sancli luclus celerius
dccedtt, el, pro modo dcfcctus illius pavidi maticbimus. Inhorruerunt pili et earne* mecr, inquit L i i -
pbaz, dtim mali daemonis malasarlcs oslcndit . t s t

fuin prius anima, cst cum corpns ircpidarc incipit,
81
[) i)et!sl unus vcrsus abrasus.
s. JOANNIS CLIMACI
017
958
pavercmqtic intcr se c o m m u m c a n t . Quando paveule , ;

c a r w hmor a n i m u m non p e r c e l l i l ,
curahis cs. U b i r c v r r a perfccle
propemodum
\ -
ab l i m i d i l a t e libe-
* ,
rnii . unrimus, l u m milla locorum o b s c a r i t a s , nullae
>oliiudiois leriobru. b o u e s
in nos
a r m a b u n t , *ed
(7)
animai sierilis jjunilas, et quandoqne e l i a m c a s l i -
gaiio d i v i n i i u s i m m i s s a . Y e r u s D H f a n i u l u s s o h i m et
u n i c i i m suum f o r m i d a l . i l , iutnc qui n o n d u m metuit,
ub iimbra sua teri iiits
saepc rcfngict. Imminenle
.
,
nobis n i a l i g n o c i i i i a s p c c i a b i l i s p i r i t u , p a v e t c o r p u s ; aslanle vero angelo exsultat h u m i l i u m a n i m a . Qia-
propler nbi cx eflecm ejus praeseniiam senserimus, slalim ad preces c x s i l i a m u s , 274
e n U e m m
a d
n o s
coelestis custos noster, ut nobiscum p r e c e l u r , et nos adjnvel.

SCIIOLIA A D G R A D U M X X I .
'
lk cffemiuata timtdilale.
Scholion haaci monacAii.
Ilomo (imidus ostendil sc duobus m o r b i s l a b o r a -
.
'.
> , voasl,
r c , modica fide, et c o r p o r i s s u i auiore.
Schoiion 2.
'.
Quando quis a modo ct medio prudcniiaB excide-
" ,
r i l , l i m i d u s s i m n l et audax eflicilur, a n i m a in m o r -
\ , ;
bo cubame e l male
aOccla. Q u e m a i l m o d u m e n i m
. ,
corpus qtiando lemperamentum q u a l i i a t u m p w d i d i t ,
, ,
omnibus
\ ,
m o r b i s , propier h u m o r u m inlcmp rie.n
tenlatur vi capitur : i i a , anima postqnam m a g n i -
\ ,
l u d i n e m e l e x c d l e n t i a m cum bumililate p c r d i d i i ,
, \
i n d u i l quomdam i m b e c i l l u m b a b i l u m ct n a l u r a m , ct
, >:\
limida simul
, ;
e l audax,
adeoque fatua r e d d i t u r ,
Stiipsamque ignoral : q u i autcm seipsum

stia ?
iguorat, quomodo noscet
Scholion o.
Q m l u c i t i m sine consolatione euscipit, b i c v i c i t
quae
supra ipMim suat cocle-
'.
,
.
tiinorem.
isaaci .
Cordis
illa
audacia
p e r i c u i o r u m q u e contemptus
ex
u n o de duobus nascitur, a u l ex duritie et stupore

cordis, aut ex
m u l l a erga Deum
quidem d u r i i i e m
tcquitur
fide. E l cordis
s u p e r b i a ; fidcm aulem
7 \
, \
, ,
, ; .

cordis h u m i l i l a s .
'.
Scholion 5.
Q u e m a d m o d u m infantcs formidolosre e l borrid*
pbasmalum larvae l e r r i l a n l , quas v i r i perfecli [ p n i -
; ,
tlcnies] r i d c n l ; ita superbos
umbrae. A u t
seu p u e r i l c , d i x i t , quod infantes i n C b r i s t o , non
perferfos j a m , soleant hujusmodi formidines v c x a -
r e e l oppngnaro.
Scliolion f>.
F i o r i n o n p o t c s t , m q u i vere Dctim
timet, t i m i -
d i i n n sii o h n o x i c s , cum ipsc d i x e r i i nulluro prseter

ipsum limeiidtim.
275
liopis
gralia
illumioaia ,
discrimina
,
.
Scholion 7.
Modc&tia a n i m i , s i m p l i c i l a s q u e c o r d i s , d i s c r e spirituum
>Lieiu!U et seccrnere f a c i l .
De mulliformi vana gloria.
'.
; ,
.
' .
GUADUS XXII.
Sui.t qui seorsum ab snpeibia , singulari cnpilc
xa\
ct sermono dc vaua }:iorin solcnl Iraciarc , uu;le ci
3 -. (I) \
ocl capiioiia l primai-i.i \i^x afliiiitaiil. S'd <r>
: ; .;;
m
SCALY PARADISl. - GRADUS X X U .
950
; . ' ;- goiius Tli(xlogus cl alii Mplom dujtl;i.\.u desen
, \ * pserc, ad quorum seiiicnliani, iiitaui q i i m i u u a<l
. jungo. Etcniin qnis vaiijj glojiio Mdor fcupcrbia'
(2); sit obnoxius? Diflerunt aulem iulcr sc tanlum,
, qttanlum pucr a viro, el frumcntuni a pano. Vana
, \ gloriae cupiditas esl initium , supcrbia linis
, absolutum vtlium. Ilaquc de iniiio cl line bujus
. \ impii fastusei lumoiis loco jam id exigenlc pauois
(5), diccmiie : nam qui omnia dc Iiis viiiis pcrsoqnt
. ' \ volci, perinde faciel alqoe is qui vcnioruni | ondiis
, nequidquam iiiqtiiril. Vana gloria , bi fonitani seu
. speciem qttxras , est naiurae perinulalio, moiiim
, \ pervcrailas, cl dcclinalio reprolieusiouis; si quali, \ - latem , laborum esl dissipatio , sudorum perdilio ,
, /., ibesauri inbidialrtx , infidHtlaiis sobole* , nunlia
, , , stiperbiae, in porlu naufragtum , in arca formica,
: , , > parva quidcm bestiola, sed quae omnibus laboribus
, , \ el frugibut 276 insidiatur. Exspcctal formica
\ * - dum meesis colligatur, vana gloiia dum virlutuui
, opcs comparentur : illa ut grana subducat, b:rc
. , - ul virhites dissipet. Spirilus dcspcraiionis gaudrl,
* - CUIII iiiuumeram vim scelcruin cuinmtssortin: in tueiur ; spirilus vanae glorise triuntpbal curn ma guiini virtHlum lliesaurum conlemplalur; junuani
* , dcsperalioni aperii vulneniro mullitiido; vanas
. (*), - gloria, collecius cx laboribus tututn ilicsaurus.
^. , \ , Obscrva et deprchcndes hanc peslem usqite ad
, , . sepuicrum ei cincres flore voslium, uuguenloruin,
; , aromalum , honorc pomparuni, ei aliarutn rcriim
**Wip (5) , - ^
| e sua pcrfuiidit,
(6), , ; - ^ et tana gloria omnibus virlutum smdiis gaudel:
. , cum, tuquam, jcjimiia operam do, vana gtoria in
, , luniesco : cum jejunia lalendi causa solvo, ut pru , . deus efferor. Cuin splendidus incedo, ab liac viclus
, - discedo; cuiu rursus viliori perinuto, iterum vana
. , gloria exiollor. Qoando loquor, buic euccumbo,
, , \
quando iaceo runuin vincor : quomodocunquc
, . murices bos abjeceris, jeeoris, sparbcris, seinpcr
(7) ,
erectis mucronihus stabunt. Vaiiaj gloria3 manci *
pium esl idololalria Cbrislianus, qui iu speciem
; quidem lleum colic, bornini aulem plaoere studei :
, \ >, \
vanae glori* venaior omtiis esl sui osieniator. Jo joniuin ejus qui vanani gloriam aucupalur, nullam
, , ^
habel morcedem. Preces illius ingra! el inteni; , ^
'
.
r .
. .
.

JUM^ZI
'
'
'
"
religiosus. Yanx glorijR auceps dupti;i iitctniuiodo
, \ ? .
inarlaltir, quod 277
corpus aflbgal, ct prae ,
iniuro
bulo
iiulluni
pcrcipial.
Quis vanx glori^
.
capuilorcni
derideal,
qucm
in
prccibus versanlchi
' *
'.; (), - vana gloria uunc ad nsiim, iiunc ad lacrymaa in
, ? , , oroiiinm conspcclu movet ei inciiai ? Bonus Deus
01 , subindc virlutes quas possidemus, abscondit a nobis ; laudaloi* vero, imo dcccplor, dum nos laudat,
, ; .
oetiloa aperit. Hispono aportis, ibcsaurus viriuttim omnitim evancsciu Adulalor est minisler diaboli
ol docbir euperbia*, pcr iior coinpuuciioiiis, exslinctor virltitum, crroris dux, Qui cnim vos bcatu$
yWiiicanl, decipiunt ro* , inquit propbel.
1
a ( r a l i m
s u n l
u l r M n , ,
o m n i a
, , e
e n , , n
e l
ha. ,
12.
UC
ro
,,e
, a , , d
f a c u
S.JOANNISlCLIMACI
2
Excelsi qtritlem animi esl generoso pectorc cl , \ ptonipto animo injnrias et contumelias suficrre et . \ , decoqnere, sed nulla capi laudis dulcediue e*t . ,
plane viri rebgiosi eisancti. Vidi cgo lugenles, dum \ , \
laiulareolur , ira accendi, et velut in publica con- . cione nflectum aflectu commulare. iVimo notit , .
quid $it in homxne wii spirilu* komini* *
. Erabe- \ \
fccant ergo et obmalescanl, qui noa ici os audent . "
laudare et beaios praedicare. Quando ie quitpiaui [9) ,
ex proximis vel ainicis etiain teti pneseniem seu ,
abseniem calumnialus fuerit, bunc iu laudando *
amore le prosequi oslende. Esl non exigua lans , . - ,
bumanas laudes ab anima prorsus excludere : aed * (10),
mulio laudabilius ost laudes daemonum exsecrari. ;) ' * Non ille suam tnilii bumilitalem probarit, qui
, .
seipsuin verbo parvipendil, aut vilem prsedicat
(quis cnim aul quoraodo seipsum non ferai), scd (II), \
lile qui ab alio probris cxagiialus , amorem erga , xprobranieni 2 7 8
bnminuil. Aiiimadverii
,
spirilum vanx glorije cogilationes quasdam fralri . *
cuidaoi suggessisse , quas allert quoquc revelavil,
cflecitque tii is priori illi arcana cordis sui pan- . , , dcrel, aique ila posteriorem dcinceps ut divinum , \ .
valero bealum predicaret. Quin aliquando idem . *improbus vanse gloriae daemon eliam corporis roem- ,
bra invadere sotei, ui palpitent ei motibus qui-
busdam exailianl. Repelle eiiam illum, qui libi , ", ,
ponlittcaius et casnobiorum prxfccluras ci magi- . " , \
steria proponit. Difficile enim est cancm a macello \
v
11011
ct niensa abigere. Ubi quempiara vel modicum vi ,

dcrit in quieto t\ tranquillo soliludinis slalu pro- (li).
fecissc, siatim illum ut ex eremo in publicuiu (15),
prodeat, impcllit. Abi, iuquii, ad salulem pereuu- ,
lium auiiuarum conservandam. Alia forma e&l , \ ihiopum, aba staluarum ; alia ratio est xanae *
gloriae apud eos qw Ui cosnobiis vivunl, et alia \ , \ *
eorum qui in soliludine degunt. Sxculariutn bomi- , *
num advcnius prxcipit animo vana gloria, el leviu- \ , \ .sculos monacboe incilal, ut illis obviam prodeant,
et ad pedes eofum se abjiciant: siinulalque humi- ;
Iitalcm , cum plena lurgcat soporbia. Ad modcsliam ^
mores et voccm componit, ei iuierim oeulos in ma- (U) ,
nus bospituni spe aiiquid accipiendi, cotijicil, do- \ . \
minos suos appeililat ct praesidcs, ot secumlum * ,
Deum viUe scrvatores. Vana gloria duni ad mcnsam \ ,
accuinbilur, suadel absltnciiliain , el infei iorcs ae *
acriler pcrsiringit : inlcr picces ex ignavis facit ? . '
gcncrosos, cx raucis et absouis vocales 279
(15) sonoros ex somnolentis vigiles. Praifecio canlus
adulatur rogatque ut sibi primas io psalmodia . ? \
* ;
parles assignet, cumdemque pairem cl inagistruin
*
vocital quoad hospiles d/sccdanl. Honoraliores in
<(enobio crigil in supcrbiam , viliores ol abjt-ctos iitjuriarum memores [ contcnliosos ] U. Vaiia
.iioria sxpenumcTO pro bonoic ignoniiniam concilial; nam trascentcs sibi mutuo discipolos suos ma.no pudoro aflicii. Vana gloria iracundos natura, apud alins efilngil mansucios. Natur* botiis ct ormmenlis inirifice exsuli;l, cl pcr liar ipsa misoros dijicit.
Yids cuin malus d.ieinon suum ip&ius culloieru
'
c
e l
** I Cor. , 4.
953
SCALA PARADlSl. - GIUDUS XXII.
9M
ev vcxaret et persequerclur; cuai eutm rixanlt cum
, aliis externus hitervenissel, miser ille statim poaila
* ira se vanae gloriae addixit, quoil siinul duobus do
. minis (irse et vanae glorix inqnam) non posaelser * / vire. Vanac glorias niauciptum dupliccnt vilam vivii;
, - naui liabiiu corporis seu >csie versatur cum inona*
. - ehis, animo vero et rogitalionibus in sxculo. Sla , deamus L>eo placere, el ca>leslcin gtoriam degtisla . ; bimus, qua gustala omnem mimdi gloriam eon , temneinue. Dcmiror voro si quis unqtiaai vauam
. , - gloriam contempsit, qui Cticteslem non guslavit.
. , - raro nos a vana gloria virtutum ibosauris spoliali
. ct exuti, conversi postca illam nudlo solcrtius spo - liavimus. Aniraadvcrli quosdam virluiis elspiriuis
, \ (17), sancli aludia cum vana gloria 280 ccepissc, ftcit
, ^ postmodum abjeclo malo eiordio, oplimo fine ob
. \ (18), muialatn meniem opus conclusisse. Quicunquc
, , , , naiure donis, acumine, tnquam, ingcnii, docili*
\ tale, teciione, coiumoda proiiuiiitaiione, praeclara
, - indole, ei boc genus aliis naiune ornamenlis, mm
* , \ labore partis, ecd nobiseom ualis extolliiur, imii, \ * * , quam calesiibu* qua: naturam superant, bonis po , , \ tielur. Qui exim in modico ixfidelii $U , in raollo
, quoque infldelis, cl vana gloria iiilamescet. Smii
(19) * , , qui, ul iupremaiu animi trai>quilliialcin, ei codcaiium
/ - donorum iheeaurura, et perpeirandoruni miracido. , - ram graiiam, et rerum fiiiurarum cogniiionem ai . aequanlur, aita corpora voxant ct aflligitnt, etim
ignoront roueri lnijusmodi donoriim prasrogattvao
(20) $#- Q non laboribus, sod bumiliUle pari et comparari.
, ,Quiaquie pro conatibue ftuis dona reposcii, 1* ; , \ bricuni valde rorum aoarum fandameutum poutl.
, Qui vero debitorem se agnoscil, iile inexsp*ctaiis
* \ et subiiis et cceto Ibeaaiirii loiopleUbiier. Cave
* fidas veniiUtori aeu potius prsttigiaiori cum libl
euggeril, uti atudta ?iriatun toaram apud aliot ad
;
aodiionim alilitaiem pnediees, ct publke vefut in triumpbo speetandas propooas. Quid euim prodeti
Aoxitfii, aidwfiim mmndum lucntur, $ibi ipti noctat ? Nibil i u au* ptolaleoi oiovel speciaior
quam simplieea ci bumilos ainceriquo mores el tenno: esi enini et aliis dooumenlinn eiexeoipbim
ne uoquam io taperbiani eferantur, quo nescio qure major inde fructus exsiotero possii.
, \ Observavil quispiam ex iia qui acuiius Iiujusiiioili
*, \, - pervidere airnl, 04 quod vidit ciposuii. Cum,
ol - inquit, 281
froirtim eederem, veneruiu
, \ duo iinprobi dduooox, alter van* gloriae, alter suA . perbiae, qui utrtnque laiora roea slipabanl, cl aller
ille digito vanc gloriae pupugil lauis roeum, borta, . ' lus ut publice enarrarcm visum aliqtio^l anl opus
* " t/c rA quod in tolitudino perpclrasaeiii. Cum vero geniimi
(2!) bunc improbum a me rcpulis*cni iilutl precatu :
Avertantur retronum et <T%be%ca*i eai co
) *, (22) \ - miki mala : ium elatiui qoi ab sinislris tuilii as, . scdii, in aurem iususurravii: Eug* euge, pra^clarc
fedsli, et magnus cvasisli, qui inipiideiitissbnam
* ^ geuilricem meam devicisii. Cui ego rectc quod ae * , ;. quilur in vorsu, Avcrtantur uatim crubeicentes, q
dicunt mihi : Euge, euge, prseclarc focisii. Quxrcnti
(23), * m i b i cx eodeinpalre, quomodo vana gloria supcrbix
M
i u
c a l u
Luc. xvi, iO. Mallb. xvi, 2C.
47
Tsal.
15.
055
S. J O \ N N I S C U M A C I
563
parcns essct, laudcs, inquit,- exlollunt ct inll.uit \ ,

animam : elalain autctn supcrbia arripit, el iu cn
lum usquc evebil, et nmi ad lartara deirudil. Kst
\ > .
gloria quse a Dco proliciscilur : Ego, inquit, ghri- [] 4
ftcantct me glorificabo ; el csl quae arlibus ,
diabott
* .
coiwimtatur. Vie , inquit, cum vot beatos pnvdicu . , \,
l s
verhu omnet hominet. Priorcm illam (vanain

glo- .
r h m , inqitam) ntaiiifebte dcprcbeiides, ubi illam

,
vclut iioxiam libi ratus, uimiibus modis iucris aver; . \ *
eaius, c i quacunque Ur iiceris, tuam vivcndi r a *
tionem celaveris. Alteram vero (superbiam nempe)
,
dcprebendes, ubi, si quidquid landem fecerig, ut ab
(25)
Jwminibus vidcare , suggesserit illa impnra nobis,

u l fingamus 282
* virtulcm possidere qua
. , ,
,
careiiius : Sic enim luecal, inqwii, lux veilracoram
e a i n
n o
hominibu*, ut videant
(subjicil) opera vesira bona . * ,

Saepenumoru Ueus vanae gloria? cupidos per in *
oxspectalam aliquam ignominiam in caiileinplum
(26).
vana? gloriae adducil. Inilium dc vana gloria vicio , \
ria , csl cuslodta Hnguse, el desiduiiuui ignoininiae.
"
Medium aitigil, qui cogiiaiioues orones ad vanas (
ploria; siudia irabeules pr$cidil. Ad lineni ei per ) feclioiictn pcrvenii (si lanieu in liac. iimnensa pro- .
funditaiis voragiue finis ullus dcprebendi polesl)
qui C X C I C C T C oiiinia publice, siitc ullo doluris saisu,
\ ,
quat ad nostram ignomimani peilincnl, nou ciube . "
ficil. Non esl quod celes, qua; libi ruborem cxpri (27), munt, propler oflfciisa aliena? melum. CaHcrum pro
' ralione el varia culpae condilione varia suitt, ut
. "
vidrlur, pharmaca adhibenda. Quandocunque glo- , [ riam capiamus, aul quando non caplata ab aliis
],
iamcn subniissa venit, aul quando vana gloriae
,
\ , \
Btudio aliquid aggredi molimtir : lum in memuriam
,
salularis luclus nobiri rcgredicniur, ei babilum tn
. ,
secrcto oralionis corani Oco cum timorc et pavore

osianiiun) in meinoriam brevi revocabirous, el baud
V ,
dubic intpudfinlein illani vanam gloriam relunde, [\]
inus, si lanien stndium prccandi eincere nobis cune
* , ,
esl. Qtiod si lioc nos non juvat, luni slatiiu ad mc ,
inoriam moilis ct exiluiu vilJi recurramus. Quod
,
si ncc lum cedar, saltcm iguominiam quac vaoam
. 1\
gloiiam sequiiur, meiuamus : Qui enim se exaltat,
%\ omnino humitiabiiur
283 eliam in bac piaesenti
, ;
viia anle futurum sxculum. Quando Iaudalores aut
f l
potius dcceplores nos laudare coeperint, tum innu- D ; \ '

nvcrain pcccaiorum uosirorum mulliltiditiem nobis

ob ucuios proponemus, cl nos prorsus indignos iis
. quui dc notiis diciuilur aul fiunt, repcricinus. Suut
quidam cx gloiije captaloribus a t)eo prorsus cxau- ,
\ ,
iliendi iu quibusdan) poslulalionibus, qjorum etiain
,
preces el vota Deus solel anleverlere, no, si per
\ >^.
prcces, quot pctunl, impclrenl, iude magis initimcscanl c l snpoibiiiut. Simplicioris ingenii rcligiosi, non admodum boc vcneno laedi solent; t&l
enim vana gloria boslis simplicilalis, magislra simulaiionis : vermis dum magis ac magis crescii,
aiis t.filom t i M t i s i i i sublimc loliiiur, el vanagloiia ubi ad suprcinum gradum pervenU, suppibiam pafit (Nimium mabuuni effiIricrni cl poi ft-cliicoin.
i R":/,.
l.uc. M, 2.
Mi.uh
x x i i i , 30
' M a l i h . v, l o .
? 2
Matlh x x i u , U .
157
SCALA PARADISI. ~ GRADUS XXII.

9:
Qui liber ab hoc morbo esi, proxime ab salui**
:il)ost;qui vero adbuc illo clelinetiir, procul ab
' ,TCOJ&JXJ) .
sanclorum gloria abesse deprehendilur.
'. ,
Gradus xxn. Qui vanae glorise expcrs est, tton
.
incidet in invisain Deo supcrbiam.
K f r .
SCHOLIA AD GRADUM XXII.
0 ,
De vana gloria.
Scholion i.
flepl .
'.
, ,
,
'.
284
*0

,
* \ ,
\
Qui vauam gloriam vicisti, cave tibi a bixoria,

ne, dum fugis bonores, in ignominiam incidaa.
, \ , \ , \ , \
Evagrii 2
Spiriios supcrbia? gravissimos animx casus parif.

Persuadel cnim illi ut tieget Dcum cssc adjutotrm,
sed seipsam puiet recie facloruin et virttihiui auciorem, alque ila adversus fratrcs sc exloilai r l
inflctiir superbia, iliosque pro siultis babeal, eo
quod non onincs hoc de ipso seniianl el sciant.
Coniitanlur auiem bauc, ira ol trisltiia, cl qwod est
ullimum malorum, meutis alicnaiio el exccssus,
furorque scu insania, et visa darmonum pbivima in
aere speclra.
Scholion 5.
,
.
".
Viliosi aflcctuscomnioii fugant vannm glori:im(a),

sublali omiiiiiO evcrlunl.
Aiiud.
Non est leve ceriamcn a vana gloria niieeiniicm

, \
accipere : bbcratur auirm is qui virliiles clatn oicr ,
cel cl prcccs frcqucuial. Argunieiitiiiii liberaiionis
, esl non lucnniiisse sive staiim oblivisci si qnii libi
.
maledical aul niraium garrial.
'.
Scliolion 4.

* * \ , , \ , \ .
'.

Non sensu privaium ei viu palor dicil caplare

vanam gioriam, sed quod vana gloria Iwc qtioque
nou ignoret,qualia sunt, eplcndida fum-ra et pomparut apparaius.
Marci scliolion 5.
* ' -
Itadix turpis desidcrii est laus bumana, rion

quando banc audimus, sed quando admiuitmis.
.
9
" ,
, , 4, ,
\ - *
\ ,
Scholion 6 .
Qrando viceris iionnulla ex ignoniiiiiosioribtis

vitiis, gulae nempe, aut luxurta, aui ira?, aul a\aritiae, slalim advolal ad te spiriuis seu cogitatio
vanx glorias, el hac qttoque viiia, sequilur supei W\&\
Da$ilii Magni 7.
, , \ .
" , .
Quod non cx cbaiiiale ivga Drum, sed propt< t

bumaiiam laudem , qualccuiiqiie sit, non balict
laudem piclalis, scd humauae coinplaccniiae, aul coutentioim, aul invidiae, aut biijusinodi causx, judicium Dei stislinebit. Qtiapropier O;MS imquitatis Dominus vocal, quaudo ad cos, qni dirturi suniillnd:
Manducavimui coram le, cl qu.e so<|iiunlur, di<c'.
Diicedite me, optrarii iitiquimiis \ Quoniodo tuiu,
,
, ,
, ', ,
,
!,
Ifatlh. , 23.
() Quia ira vel gula el boc genus alia, cuni foras prorumpunl, imperfectum osleiidiiiil boiiiincm, qu{
ipso sibi ob eam causaiu iiascitur cl iia (ugai vanaiu gloriam, qwod videatur abi> . fdus.
S. JOANNIS CLIMACI
9*9
iiim uperaiii kriquilaiis, qui lono Dci ad volupia- auarmu sludium el rattones abusi suni?
;
885 Aliud.
Siulius et qui iaudem bumanam aucupalur, ei

r.liam noit sperai.
SckoUon 8.
Caveamus ne muiiio alter ab allcro in os beams
pra*licetur el pracdicet: hoc cnim esl adulaioram
ei ab malis gemis sutmiisaoruni; illud leviuni, el
qoi bonaopera sua praedx cxponnni. Priinus e&t corroplor bonorum, nuniius quodanimodo diaboli;
alier haeres incoiisiderattu, qui llro labores suos
abalicnat, ulerque vero cxitii mutui conscius.
.

, \ .
'.
\ ,
* ,
\ * , . '
,

*
.
Scholion 9.
Humilitatis perfectio in co consistit, ul curo gaudio sustineas falsas accusaiiones.
'.

Aliud haaci.
Hamilis reipsa bijuria aflcctos oon perturbattir,
neqae faclum suum defendit aul excusai com la?sus
esl; sed catamuiain lanquam veriiaicm suacipit,
neque bolliritu* est ul peranadeai aliis, quod calumiiiam ail paa6its sod veniain precatur.
r
.
,
,
*
;{ ,
* *
Schotion 10.
qaidem pulas te bumililatem posstder e, s^d
Neque (elpsam accusaium ferre potes. Quaiulo ergo
nosse desideras an vere de lc submissc aeniiaa, in
jam dictis le ipsum explora et proba.
'.
* * . ,
,
,
Scholiox U .
*.
Vana gloria el ittetrumenturo ct macbiua dia-

boli; quem tali modo et miracula edere nosiis.
.
Aiiud Pholii.
Quod qui* desiderat, boe el abaens lanquam adeeott, iroaginauir, et voluulalem btbet quasi opiftcew ieu pnesiden natune.
.
,
, .
Aliud quidtm.
Ille qui ex alienis calamtUtibu occationeai opes
rapiendi accipil, etai videatur quibusdara inde benigne facere, non oeteiidit ex iia q u praebet bamaniiaiem, sed ex iis qu* rapuit, odium el lyrannieam nientem.
"
, \ ,
, * ,
\
.
',
Scholion 12.
llli quidera (ercmiiae) glorianiur bua cibi parciaonia ei frugalilate, ccenobiue vero bonis operibus.
Scholion 13.
Avarus quidem res pauperum possidcl : lu vero
cum bsc ab illo accipis, 886 & n m t v a m
cs iniquo illo iniquior, et avaro avarior
Aliud. Qucttlio.
Unde crgo flc ut mulii ex avaris noo male habeant?
Retponsum.
Maxlme w o pattunlur, pessimeque babebunl,
eisi non slalim paliantur, ct in prasens poenas cffugerttil; lu tanien boc magis tiine, quia majori supplkio rescivaiilur. Etsi ipsi ouuiiiiu inipmie bic
tulerint, posleri taoiou coium sivc luercdcs postea
luciu iKi cfTugiuiit vindictam.
! , .
'.
0
\
, ,
.
. .
,
;
.
, .
" , ,
, \
' ^ , .
flfl
S C A L \ IMRADISI - GRADUS X X I I .
. .
Alimt. Qmvwo.
; ;
E t quoinoJi boc a*quuiii o s l qtnnl d i c i l ?
.
-
*/, ; ,
* ,
, ,
, .
I *
,
*
qtiidem vatde a-quum : nam lixres bonorum

iniquorum fattus, ctsi ipse 11011 rapubli, rapia la
roeu possides. llte pec< aiuin et rnm in dic ira-
tbesatutzavil, (u peccalt et ira? ha?rcditalein adiisu;
als te omnia exigcnttir. quod et civiles lcges oon
ignoranf, quae praecipitini, ui aliena ei rapu bona
non ab iis eiigantur qui rapuerum () (sod qui po*
sederunt ct poskidenl).
S. Moxlmi 14.
\

* ' * ,
, , ,
, , ,
, ' ,
.
Stint quaedam uaitira bona qitae ab boitibiibus flcri

tolent, fied qua* per ntalas cauaas viiianlur ot mala
tluni : oxenipli causa, jejumum, vigilia, piecaiio,
peatmorum caiitus, eleemosyna, bospitatilas, percgrinorura hivitalio tea ttuscepiio, nalura bona tanl
opcra, sed quando laudia bunan*e caplandje graiia
fiunt, noa tuni booa.
Sckoiio* 15.
'.
* *
, , .
Vauae gloriae auccpe timutat iiianenetudinein w*

ine vacuiiaiem : quandoergo excaadoseii, pro gloria
ignominiaui recipit.
'.
Scholion 16

, 61
. )
, *
.
, .
Diligenter adverlere ad boe exsetratum viliam ,

quod sc ip&uin iiriutibus immiscel, qaoad ilbs
perdai. Niai enim boc iofaroe vitium exattrpartt,
HOA potost in diviuis viriuiibus proficore; iponn
eniui omnia mala con&equuntar.
r
Aliud $ancti Maximi.

,
* ,
vojv, .
Noli te cum imperfeciioribui bonioibaa compvrare, sed cum iltit qui 287
cbarilale
erainuerunl. Si cnim le CBDI illif prioribus comparaveris, in scrobein stiperbix el awliraauonis Coi
ipsias iuddte; ei autem CHIH borum chariUlo te
coniuleris, ad subrtaem bumilUaiU iiaium proficies.
Scholhn 17.
'.
, . , *
* ,
.
Correclo) sivc repreliento: roprebendenda ftiil Nabucnodoiiosoris insolen* jaciaiilia, sed laudanda ad
exlremum naia ex Dei 'Oguiiione raedtocriUs sey
modeeiia, adeoque bumilitat.
Saxcii MxximiiS.
'.
neque tf ,
,
*
~ ^
* * rebut qiwre, quid sit quod main cogaitionem cffii , giat, ei cum roulia el varia qurc le lateant, iuveiie*
, rit, miraber luan sciemiam (seu potiua tnscitiam)
, , et fattum taam retuiides : et cum te ipsuro cogno , , veris, mullaa el magnas rcs inlellige. Nam eo ipso
quod scire noa exislimamus, ad seienuam vetiUo
.
non poasiimttt.
Si vis teipaum nosse ei modestus fieri,
l i o
\

,
;
,
, .
() lndnsa parenibesi :n Gneco suni abrasa.
i m m
e l
haaci 19.
Vnaqoeqve vlrlua eal allerius xirtutia procreairix. Si ergo relicia procreatrico virlulum malrt,
abierio ad invealigaiidaa flliat priusqnaw parenleai
illaram possideas, vipere in anima lua reperieoler,
sl illas abs (e noo rejeccris.
S. JOANNIS CLIMACI
963
964
Sckolion sancii Aihauosii ts cm>tola qnam

tcripsii
ix r*|C
th dytou
ad virginem, 20.
'.
Si tuam vitam evposueris aliis, cxsistet in le vana gloria, et dainiiiim inde capies. Si auicm invenerie aiiimam ali(|iiaui ejusdetn tcciiai $insus, quse
Deo oporatur queiuadmoduui ti lu, cuin hac sola
contntunica occuUa (ua in arcano; ibi enim nullum
csl ,' g!oi ia: pmcututn. Locuta es euim ul illa
anifiia salva
Qtii ergo drsideraul audirc, cum
Iiis loquere iuilia. Quod si preceris, aut psallas,
anl legas, seorsum sedt, nc<: ullus le audial ntsi lu
ola, et, si iiiiaiu aul alteram cjtisdein insliiuii 80cias virgines babes.
,
, \ .
[ , ,
[ ,
]
,
, * ^%
, , *
,
uiav .
Aixud.

Si volueris lua deiicia a Domiuo legi, loas virlu- ^
tcs aliis hominibus ne aperias : quod cnim in bis ,
* .;,
nos facimus, boc facil Deus in iltis.
\ * .
28% Atiud.
ihesaurus proditus rarescit, ita

" ,
vinus in publicum prolaia ex publicala evanescil. \ .
QMCinadiriodum
S. Maximi 21.
Qui animas nosiias as>idue quxmnl (ul perdani),
qn&tuftl pcr implkiias aoiino aOeciiones malas <*t
cogitalioms, ul il!as vel per cofrtlaliones vel O\H ra
iu peccatuni pracipiteitl. Qnando ergu scnserint
ab auimo illas rejici, lunc pudore affecii erubesccni;
quatido auteiii in sptriiuali coutomplaltotie (xcupalum vidtriiU, oiuniuo averlculiir el pudeib nt.
Schclion 22.
'.
01 \ ,
\ ,
, * , -
,
\
, ,
\ .
Vana gloi ia sublala paril sui exislimaiionem seu

lumorem animi, manens arrogantiam
'.
, *
, .
'.
Schoiion 23
Ubi viderig duos itnprobos inler se amare, acias
quod alter alleri subserTial in voluntate mala exsequenda.
Qtccitio 24
" ,
, ;
.
. '.
Qiiando sc vaiue glnrbe cngitaiio ingeril, quod

virhiicm cxcrcuero el benefcceris , uoune cogitalio i cogiiaiiouc repugnaudum e&l ?
Re*pon$um.
, ^
, >4>;;
Quacunque bora iacipias contendere cum illa < ,

gitalione, illa foiltor el rmpeluoftior efficiuir. Plui* \ (( - ^
onim iuvenit, quatn lu, quibus te oppugnel, ncc D ; , \
iius sanctus laotopere libi succurrii. Videtonim . quod quasi jaciabuodus videar milii ipsi siiflieere , ,
ad dtbrllandas auimi viiioeiuies. Quemadroodum *
euim qui palrem babtt spiriluaiem patri omnia \ , \
toimriillit, c( ipee deinceps sine omni cura esl, nec , \
judiciam Dei suslinet : i u qoi seipeum Deo Iradil, \ ;
Um\ esl qiiod tillam cogilalionnm suarum citram , \ , /. gcral, aul rcpugnel, aut pcnihss illi del adilum ad * , '/ ;
:'. Si aulem iuh.v*tii, lolle illam sursum ad pa- , ,
irem luuiu, et dic illi : Ego nibil babco negolii, , , \
crcc patcr iueits no\ii ipsain. D H I U ngo rcluleris ?
ad pairoui spiriiualern luam cngiialioncm iuloi
ounduiii dcstrct It * * ' '
t
5C5
1%
Scliulion
25.
'.
Qtiando quis, ul \idealur ab Itontiiiibr.*,

"
bonum
opcralur, quamvis ub i i s , qui vuteni opnu
, ,
cjus bona, laudelur, itibil Umcn laudc illa doiii ; .
meiiti capiet.
SCALA P A t U D l S t . -
GRADUS .
289 Schvlion 26.
, ,
; ; ,
, .
'.
Cuslodia lingua* osiendil boutiiwm cxcrcil. tum

csse in vinulibus. Petnlanlia vero linguae redarguit
euntdem carere intus virtulc.
Sehotion 27.
1
* , ,
* * ,
.
.
"
,
.
.
- ,

/.
(),
, (2;, ;
, , ; ,
, ,
, ; () ,
, , ,
, * ;,
, , ,^,
;, 0, -<
(3), ' ; , ,
, *
, \ . oat ;. ' *
,
*
.
(), \ '
*0 ,
. " ,
*
. ^
. *
( ) ,
.
.
.
; * .
(5) * , ,
*
.
.
Laudattir pro dignitalc David, * prxter dignilalom Saul, dum aitrabuiit el arroganl bibi ipsis
gtoriain. Absalom anicin per vim silii gloiiam rajjtudo, majoieiu floria igiioitiiiiiam coritraxil.
Sclwlion tiliud.
Quando animadverleris libiabs lna co-ilaiiouc laudcni liumanani suggeri, cvrto fccias libi dcdtcus
ei ignomintam coneiliari.
GRADIJS XXIII.
De aeephala seu tlulta superbia : IM quo gradx

dc imputis bta&phemiue cogilaiionibus iracla
buperbia esl negatio Dei, invenlum diaboli, despeclus boiiiintim, parcns lemerarii judicii icu condeniuationis aliena?, mala progcnies laudum, sleiillatis argunicnlum, auxilii divini obslaculum, siuporis praenuiilia, lapsuum procuraliix, cpil. psiae
xeu morbi caduci (spirituaiis) fmnes sou iiiaicria,
fons furoris, *iiiiulalioiiis seu bypocrisis janua, propugnaouluai d^monum, cusios peccaioruin, iuliumauiiatis scu.imiiiisericordia? causa, cominiseraiioiiis ignoralio, accrba legum auelrix, judcx iiiimitis,
boslis Dci, blaspbtmia; radix, origo supeibi;e, iini>
vaiiue gloria;, mediinn conlemplus alterius. I.aboruiu
proprioruiti impudens juctaiio, auior laudU [affcclus laudis in corde profecU;], odium reprelieusionis. Fiuis, divini auxilii uegalio, \irlulis pr.<pria,
elaiio seu pracdicalio, 290
diabolicus affo<ius.
Advertamus oiuncs qui scrobem iianc allani evadcre [transilire] ciip.nius; boc vitium sacpc ab
inilio vircs suinere et augeri ex graliarum actione
stdci; naui slaiim a principio tani impudiiter Dcuiu
negaiidum noa audci suggerere. Vidi ego qui Oeo orer
gialcs diccrcnl,el mcnle superbe gloriareiilur, quod
, aperlc Pliarisxus ille lesialur, qui Dco gralias ogii
cum d i x i l : Deu$, gratias tibi ago Ubicmiqiie lapsus coiiligil, ibi jaiti ante supcibia nidilicaral:
index enim prioris sequcns casus esl. Cogita lu mi
bi duodecim esse vitia ignoniiuix. Audivi ego a
viro valde liouoraio qui dixil : Si unum ex his (clationcin aniini i\ico) voltinlalc lua complcxus fucris,
illud uiiuin vicem undenm reliquoruiu supplebil.
Mon.iclius superbus vehcmeiiler Goulradicit alii.
liumilis contradicere prorsus nescit. Cupressus nunquam ramos l<rrani demiltii ut buuii repat,
ncc suporbus nionaclius olwdieulia: m submillit.
9
* Luc. , .
() , morbns sacer, oomiiialis. raducus, p!)i!jsop!iortim q;us|>iaui , scu fabtum ti su*
pcpbiam, iitorbum sacrum appvllavii.
%
S.JOAXNISCLIMACI
Vir elali aiiiir.i rcguarc c upii, iwque rnim aiio mo- (0). * :1
do, ul casus fert, fundilus prrire polost, aul aliu-r
. ; - uon vu!t interire. Sttperbis Deu* resistii . 0"i* por.
ro bosce miserari possil, impurus est omnis apud * . \
Dtui, quisquis superbo est corde. Ecquis vero lw-
juscemodi puruin redderc queat ? lnstilutio () eu- * . '
pei bo ruinae occasio esl, slimuhis superbi scu palus, , - ,
d&mon csi,desliiuiio (b) stuporem inducit. E i prio*
ra quidcm boniinum viiia ssepe ab hominibus cu- \ (7), C*W
raia suni. Extreroum vcro seu slupor ab nullo \
morlaiium curaii polesc. 891 Qui repreheii&ioiiera .
aversainr el rcpellil, xiiiuin suum prodil: qui vcro \ \ * ,
quserii objurgaiionein, expediius esi a vinculo mpcr- \ , , * big* Si qoi$ abequo celcri viiiie por boc soluro et , ,
iiiiiciim (tucifer) coelo decidii, quaerendum esl , * ,
au for>an quispiam absqve aliia virlulibus por solam ,
biiiiiiliuiom c-xlom conscendere possit? Superbia omnSmn laborom el tudorara opet ponlil
verunt, noc erat qui satvos facerei, baud dubio propierea quod cum auperbia clamarent. CUmaverunt
ad Dooiiniiin, noc exaudivii eos, idcirco nempe, qnod cauaat adxerttis quaa ctainaverani noo suaialerinl priua.
Superbum querodamfratrom seniorquidaiD renim
'
tpiritaaliunt saeiuix*imu ad bvmiliuiem bortatus (8), e s l : sed ille caecutiens, Ignoscc, inquil, paier, non , , \ .
um superbua; el sapicntissinius ille tonex : Ecqood, * , ,
iaquii, fili, majue toperbi signuro et argumealura ,
odere nobis poies, quam dicendo : Non aum tuper- , * *
IM9. Adroodum potcst bujtismodi ingenits aubjectio, ; ,
eiagresiior viliorquc xivendi raiio ei disciplina; re- *
cie iieiu factorun sanctorum Palrum quae naiure
gradum aaperare videntur, leclio, forlawo onira ol
biuc aliqna poe saluiis malo aflfeclis bisco alTulge- . * (9) *
bil. Turpe esi alieni plumis stiperbire, aed extre- , \ ^.
m* demenii ob coeWia dona extolli caqae sibi
arrogare. De solis iede faclis efferri poles, quar, atw ^ , \ *
tei]oam nataft esses, posiedisli. Nam qnas nalus , accepiftli, Deus dooavit, uti cl boc ipsum quod na* ,
acerere. Ouasciiuque viriuies sine anima excrcuhii, \ *
%\\m solc tu* sunl, b>u% enini auimum ip*um libi
. "
impertivit. 899
quxcunque virlutum cerumini
, \
exira eorpus subiisii, illa luo sladio aola ascrlbcre , , *
polet: uan corpttu, tuum non est, *ed opus Dci. { (10),
Clava libi Adas anie pronantiatam de le ultimatn
^ntentiam, cnro videas illuin, qui in Ihalamo Jam , \ ;
discabuerat, ligalis manibns et pedibus in lenebrai ,
tfxienorcs ejectum. Noli elatis cervkibug iacedendo \ ^ \
ccrlaai laitgfrr, cuin m e coeno leme faclus. Niilii .
ONtoi e ccelo fancti r i corporii experUi deturbatl
,
. Ubi tualus dcmoii in suia minisirSs sedem I) ^ \ * \.U iwiic \el somno vel in vigilantibuiper visuin , \ ,
babiiu formaqne vel beali alicojas angeli, vel mar ,
lyris appart, ei arcana quautaai aperil, vfl quibus- , ;
dain gratiarun dowii omal, ut ila dtlusi iiifelices . \
iucioe donttai peailu* excldant. Qood %\ vel infini- (), ;
las pro Cbriilo morles toleramu, nullo tamcn roo- ,
do vel tic pro debiio salisfaccremus. Aliud enim , , *
cst aangaia Dei, aliud servomro Dei sangiii*, s\ di- \, \
E l
Jac. , 6 .
() Eradiiio, correclio, reprebeasio.
() Subtractfo intenut (dfrinm nimp* fraiim)
969
SCALA PARADISI. - GRADUS .
97ft
\ , - gnilalero, non iiaiuraiii respicianius. Ubi dibgcnter
, \ * ; nos ipsos inquisi\eiiinus, noslramquc vitam ad
* exempla sancloruni Pairiitn, qtii anlc nos vivcrunl
I * * iv et velut vera mundi lumina rcsplciidueriiitt, cxiger
.
uon cessaveriinus; ium vero nos nulluin penitiis
vesiigiom in nobis quod leramtis religiosx el seria? \'ux deprcheudeinus, ncc quod professioni nostrai
saltftfaciaoitis, aed poiiua adbuc tn slatu vilae saecularis et profanae versemur.
6 Monachus proprie verequeille est, qui menlis ocu (12), . lum nunquani exloliil, et corporis sensuin immo , , tum cusiodit. Monaclius est qui hostes. feraruui ri, \ * . tu 2 9 3 *d pugnam provocat et in itat, dum ilhe
, >. profugiunt ab eo. Monacbus esl perpcluus memis
\ , excessus el vitae luclus. Monacbus ila virtutibus est
. - affictus et leroperatus, ut alius voluptalibus cor . , ruplits ct perditus. Monacbus est inexslinclum hi
\ . - oculo cordis Itimen. Monacbus esl inlinilum liu (13)* mililalis profuudum, quo oinuis improbus spirilu^
. praectp* baoritur el suffbcalur. Inflatus superbia
\ (14) aniinus petcatorum memoriam dclct, quoruiu re , coidalio paril buiiiililaiein. Supcrbia est exlrcma
\ ^. poik aulraae inopia, quae sibi divilias in teucbris fingii,
, adeoque exsecrala illa peslis, non solum progrcdi
* non ainit ascendentem, sed ex alto etiam deturbat.
\ * Supeibia maluui es( intus pulre, foris nileiis cl
* florene. Monaclius superbus non indiget alio dae\ . mone, ipse enim sibi est jam daemon el liostis fa (15) * ctns: ut lcncbrae alienae auiit ab luce, ila super , . bus ab onjui viriute esi alienus. In c-irde su (16), - perborum nascuntur blaspheina verba, incordo
. *, , bumilium , coelestes illuslraliones, uli solem
* , fur averkatur, i u superbus maosuetos conlemmt.
. Pterique superborum noscio quo paclo se ipsos,
* * dom vWunt, neeciant, dum tibi videntur in suinma
. animi traoqaillitale coosliluti, qui in exceisu vi | , Ut suam demum inopiam agnoscunt. Qui ab su } porbia occupalas esi et captus, auxilio dmou
(17), \ , indiget, vana euim apud bujusmodi talus honii * iiuoi. Comprebendi ego olim banc capile diminu * , tam prastigiatricein (qux in corde meo nidulaia
* ! \ fueral, ei bumerie matris su vcbebatur) el am bas viuculo obedientiaj conslricias, 294 e t ul*"
; * liiaiis iueae flagro caesas cxprioicre coegi, quo pa * . \ cto se in cor meuro insinuasseut. Nos ergo, diver , * beral aiebant, piincipio caremus, nequc nasci
, - D soleraus, sed ipsa&mei sumus principes el oinnium
, * viliorum procreairioes. Vebemenler aulcra oppu , gnat et adversalur nobis coiiirilio cordis ex obe [, - dienlia nala. Consucvimus enim nulli parere. Idcirco in coelo quoquo principes faclae defoclionem
OVKOO ; * ,
, , , \ molilSB sumus. Ilaque ui oiuuia verbo coutplecia mur, omiiium vitiorum qu butiiililati i-epugnani,
* , , , iios aucirices et geuilriccs SUIDUS. Omnia enim quas
, , , , , , bumiliiati uffragatilur, nobis adversautiir. Enim, , , \ vero nos in coelo prspoluimus, et quo a facie no4' * * - slra fugies ? Noa oon raro post tolei atas ignomi * !- nias, obedientiam cxcrcilam, iracundiatn repres ^, (18). sam, deletam injuriarum memoriam, oflicia ct
* , ^, , * miuisleria insc<|ui religiosos solemus : a nobis
* , \ - porro hac vicioaa progenica propagaiur, iapsus
PATXOL.
GB.LXXXVUI.
31
971
S. JOANNIS CLIMACi
972
religiogorum, ira, oblreclalio, aniroonira acerbi- * 7 M O V las, furor, clamor, maledicia, virluiuni simula- (19) ; lto oaium, itividia, oblocutio, suo modo et voio '^ ,
velle vivere, uon consiliis, noa imperiis parere. Xxxor ,
Unitiu quiddam et solum esl in quo aggrediendo .
et efliciendo omaes vircs nosirse elanguescuot, et boc libi flagro objurgaiae ct coaeue emiaiiamu.
Si leipsom iacouspeclu Dei sincere aecusaveriset culpaveris, lum vero nosveliil arancarum letaa oontem
cs et eludes. Nam ut vides, equus euperbiae esl vana gloria, quaai ego superbia conscendi; sancla vero
bumiUtas et sui ipsius reprebensio ridebuot eqxum ei atcentorem eju$\ 295 carnien iriwnphale soavisaime decanlalurae. Caniemxi DOIMHO, gloriote enim magnificaius tH : equum et atceninrtm deje
w mare , et profuuduui humililalis.
Qui lerlium et vicesimum gradum conscendil, * ,
vir csl, si lamen quisquam coaaceudere po- xal .
terit.
.
SCHOIJA AD GRADUM XXHl.
M
.
'.
De superbia.
Seholion !.
Qui non coelesti auxilio, sed 8ua se vinute recle

quidpiam facere arbiiralur, negal Deum, qui iti
omnibus ejus est adjutor. Quapropter cadit deslilutus a gratia Dei quam contempsiL
, '
, , \ . \ , \
, .
Schotion 2.
'.
Propriom esl tuperbix alios conlemnere, etanttno excainleecere.
, \ .
Scholion smicti Nili 3.
Ne pulchrum exislima liabcre virluten), sed ba- C , ,

bcre, ut oporiet. Qui sua virlute putai se bosteg . ,
viiicere, Deum quasi exauciorat ci rejicit. Dnde et *
adit, quanluams cadat inviius, cotlesii auxilio de- , .
ifluiug.
*.
Scholion 4.
Si via tua preclare facta oslendere, non akum

sapias, neque existima csse magna. Niliil lam gra4um Deo, quam seipsum inier postremos numerare.
,
, ,(
[]) ,
.
'.
Atiud.
Pbilosopbus quispiam animi lumorem tive sui
xislimalionem dixil esse morbum aacrum.
Atixd.
Vidi gravcm morbum, divilias servalas sibi in

euum oxilium el inalum. Et Domious : Vor, in-
'.
^ ,
' ' \ *
quil, qni ditriles esiis ei abundatis, quia9
e$urUlis
quia redpiiis mercedem miram et cousolauo , ;

%
, \ .
nem.
Schotion 5.
Ne properts ut prasis frairum sodalitati, ne

aliena ouera peccalorum impouas ccrvici lua.
; Scholion 6 .
Non credcre placere l>eo studium suum, concibat diviaum auxilium, ui le cusiodial, ct convertal relro ingruenlcs lenlaiioiies.
Scholion 7.
Satvator quoque nosler in bealitudinibus, pau;
Exod. xv, I. L I I C . , 2 5 .
() Uausa parenibesi videnlur rcdundare.
*.
^ , \
.
'.
,

, \
.
C\
973
SCALA PARADISI. -
GRADUS XXIII.
974
; - poribua spirilu solis reposilum ctso regnum coeloruin dixii.

.
'.
Jfarct monaehi 8.
Sictii aliui sapere pceiiiieniiaiii agcnii repu^nal,

iia fieri non potesi ot bumilitcr et demissc dc sc
Wiiaial, qui sponle peccat.
'
;
.
Aliud.
Yiclus a malis cupidiuubus et in mortcm datns,

onine consilium ganum repudiat, oec ullain discipiioam religiosatn sustinet.
,
, \
.
'.
\ ? \
, ^ , ,
* .
.
Schoitou 9.
Deraonslralio est qux osiciidii dcnullarc gloriandum aui superbieiiduin, Lniquam piopria prudentia ei viribus nixiis siue incoiuparabilt Uci
graiia et dono aliquid recio geaset is.
AUud.
Abstinens golam coercei; opum conleeiplor, ba

* bendi cupiditaiom; aoliludiuia culior, loquaciia ' * ; lera ; caslus, vdupuiem; pudicus, luxuriain ; cun* * lcnlus luo, pecuoix studium; iniiis lumultus , bu - ' - niilis, vanam gloriam; subjeclus, conieniioues; re * * prcbensus, simulalionem; prccabundus, despcralio * * ncm; mcndicus divilias recusat; t.-unfessor, nrga. tionem ; inariyr, idololalriam. Vides oinneiti, qua3
, , ad oiortcm osqnc exerceiur vit luiem, iiibil aliud
- ' csse quaro contineiiiiam seu absiincntiain a peccaio. Absiineniia aulem csi uafturae opus, nou ro .
gni compen3aiio * * \
Joannit Carpathii 40.

.
, \
Vesiom nupiialem dc qoa divina Cbrisll oracuta
loquuntur, sancti Spiriius graitain iulerpreiarr,
,
* , quam qui ui iiiduerct, dignus babiius nnit esl,
, \ coelcstium iiupliaruin ei ctenai cocleslis particeps
nou e.ril.
.
'.
Marci monachi 11.
Quidam qui Dei mandala negligunt, reclc sc cn; ; ;

* , dere exislintant. Quidam qui pra-cepla Oci sequui, * Uir, regnura Doi lauquam pro dcbilo siipendio exapectani; aoibo procul a vero abcrrauL
.
*.
Sc/wlion 12.
" , * , ,
,
, .
Quando raeuiem aui per oiiosuniiermoiteni297

aut acurriliUiem, aul bujusniodi aliquid a Oco
averlimus, el superbimus, monacbi nou suiuus.
Scholion 13.
, D Oblivio delictorum nunc creat animi tumorein,

nutic siuporea.
.
Scholwn U .
\
Noli slalim vello diloscere, no subiio pauper
, .
fias.
iif
Schclion 15.

Qui auperbia lumct, permittitur in blaspbemias
, \ , * \ eadere; qui virtuiis exerciutiooe l o l l i i u r , in l u , xuriam; qui sapienlia sua tumet, in ignoranii.
tcnebras ei laqueos incidii.
.
*.
Scholion 16.
\ , , \
\
Rem logcnlom et iiiugnilicam exi&iiino vicis;c

vanam gloriam el profecisse in cognilicne Dei.
0i cuim in dedecus liujus improbi viiii van^gluiiac incidit, c x s o i s c s i pacis, el coi obJurai ergi
, , -
W5
S. JOANNIS CLIMACI
<n6
sancios, et postquam ad finem et exlreraum ina- ; ; -
lorum suoruin pertenil, in ioiprobam iucklil sw- , ! *
perbiam et libidinem mentiendi,

\ .
Scholion 17.
Observa quod voluiualem suam cura scicntia seu

prudentia commiUore proximo, haec vera fcit bumibias.
",
, .
Scholion.iS.
'.
Si Bon vis occupari ct subigi a malignia apirilibug [cogitalionibus] conlempium auiroi, ei eorporis afflictaiioncm suspicc, ci boc non gubinde ei
sigiliatim, sed iri omui loco ct occasione et rc.
,
\ ,
\ , * ,
, \ .
Scholion 19.
*.

Fieri non poiesi ut, qui nou erga omnes pro
extrema sua facttllateiuclum [veneralionem] quern- \ , 4)ani suscipil, vei convicio, vel contumelia appeli- vov, , tus, iram vincat; aut aflliclus aequo auimo teitta- ; .
tionem suporet.
2 9 8
inespUcabilibui biusphemUe
cogitatio
t % \nibus
().
Perniciosae slirpis el parcmis perniciosiggtmam
xal soboleni esse supra demonslraluro est, exsccrauo, ,
inquam, superbto infandam blaspbemiae prolem. ^ Proinde necesse csi ut eam in medio ponaniua, ue- *
que cnim ex obviis et vulgaribos eat adversariis, , \
sed omnium qui sunt, longe infeelisaimus inimicus , \
et bostis, cl quod gravius egt, explicatii difficilis, quique aegrc per confessionem roligioso animi me- ,
dico sisiaiur cl apeiiatur. Unde saepcnumero DOD .
paucis iisuvcnil, ul in aliimam desperaiiopem, oiu- * .
ni ealutis apo sublala, inciderenl. Non gecug enbn C
.
ac teredo ligmiro, iia sporo oinoem impia absumii. ,
lsta ergo ista exsecranda blaspbemia inter ipsaa , \ '
aacras synaxea, et sub ipsain boraro qua ireinenda ,
mysieria Eucharisiia .peraguntur, sofel Dominum . " \
imptis cogiiaiiouibus inccggero, adooque sacrifi- ,
tiuni ipsum impiare. Unde plane inieUigimug illa, ,
infauda, incomprebeusa el impia cogilationum ma- *
ledicla in Deuin nou ab anima nostra, sed ab ho- *
ste Dei daemone e coelo profugo, ubi quoque Deum .
diiis cxsecralionibus visus cst inccssisse, pro- ,
Ikisci. Si cnim foeda ei indecora menlis verba ;
mea sunt, quomodo, dum eceleste illud donuai ;
surao, supplex adoro? quouiodo siiuul pos- *
sum eidem et male et benedicore? Mullos ille | p o ; ,
^
slatu 2 9 9 vctcralor ti anioiarum perditor
eospe de
luemis dejecil. Nulla enim alia cogiiaiio tain aegrc [. ). quam baic blaspbemix aperitur. Iiaque uepe cum % * ,
uuiliis clausa inlus coiisenuii. Nihil eniin adeo tlxinonura ei cogilationuin irnpiarum adversus nos * \ \
viin augcl, atque bas in corde tacius nulrire el * cclare. Nenio se proptcr biijuscomodi bkispbemi , ,
cogitalionee reum lieri aul peccare existiuici, no- ,
vil euim cordium cogniior Deus non nostras, sed . *
bosiium noslronim rsse cjugmodi cogilaiiones. Ut , ,
rbriclas est causa cur oflendas, ila superbia - \. ,
piarum cogttaiioiium. Ei quainvis offendcndo noa .
pccccs, punieris lainen propier ebiielalcm. Dticn \ ^|5
9
(} Sub codom gradu.
xe
977
SCALA PARADISL
\ 3 <
, * .
, ,

* ,
*
, *
^ *

* \ * ,
,
, \ - j
.
,
,

, ,
* , []
ar . \ , *
, "
, ,
9
.
, \
,
, \
* , ,
0,
, \ ;
\ , \ , ,
,
, \
.
(
,
\
\ (1). \
, , '
. \
, \

. "

, *
\ ,
, * . ,

, * - " M a u b . i v , 9.
Ibid. 10-
GRADUS XXIII.
973
precibns operani damus, iiiipurce illu; ci iufaiuko
cokitaliones nos infesiafU. Precibas absolulis siatim evanescunl. Ncque enim iis moleslx sunl qui
adversus eas non decerlant. Non solum numeu divinum ct omnia divina impias ille blaspheraal: sed
el obscenissiroat ct tpurcissimas cogiiationcs in
nobis excitat, ut aul a precibus desistamus, ant
de salute liostra despcremus. Mullorum sane precea ioterpellavit aul prepedivit, mulios a sacris myileriissacraroeDtorum absierruit,quorumdaui eliain
corpora pcr irietilSam emaciavil ct corrupU. Alios
eiiam intprobns hie et crudelis tyraniius inedia
cotifecti, iiallamqoe quiciis parlem concessii, atquo
boc aon solam apud eseculares, sed religiosos ctiam et
solifarios 3 0 0 effccil, uti spcm de catlero oroncm
salotis abjicerenl, sod iidem se etiam infidelibus et
dsraonura culloribus miserabilioret existiniareiit.
Qui bujuftccraodi epiritu blasphcmiae exagitalur,
el ab eo liberari cupit, sciat certo non ab anima
ipsius bujusaiodi cogiiationes proficisci, sed ah
eodem iropuro drmone qui olim ad Dominum dixit:
Uctc omxia dabo , caden* adornveris me
Proinde et nos contemplo illo nihil penittii illius
pbantasmaia curenua, atil pensi habeamus, sed
dicamua: Vade pc$t me, Satano, Dominxm Deum
meum adorabo, illi $oti urviam Sermo autem laborque tuua in capot tuum convertetur, ci
blatpbemia lua ln veriicero tuum et nonc in boc
praesenti, el post in luluro sreculo desccndct. Qui
pncler bunc a nobis demonslratum modum cum
tpirilu Waspbemue volei pugnare, perinde faciet
atque is, qui fulgclrum manu complccli conatur .
quotnodo eniin complectelur, aul quomodo coniraveniet, aut pugnabil advcrsus eum, qui puncto
temporis repente per cor, venli instar, Iransvolal,
etmomenlo velociot sparsoverbo staUin evanescit?
Beliqui nainque hostes omnee, et consistunt, relucuntur el dccertant, morantur, el adversario
spaliam paguandi prebenl. Hic aulem neqoaquam,
aed siniul atque apparuil, se tubducii, ct mox posl
allocuiionem Iransit.
Consuevit sape bujusraodi blaspbemiac spiriius
sifDpliciorum et incorruptoruro 3 0 1 animos occttparc, qui pbis aliis aolent cx bujusmodi cogiiaUonibus periurbari ctvexari. In hoc gencrc bominaro vere lestamur, non solerc bUsphemias cx auinimi inmorc aut superbia nasci, sed omncs ex
inera daemonnm invidia exciiari. Desistamus alios
jndicarc el damnare, cl blaspberoiarum cogiialioncs non formidabimus. Causa enim ei radix blaspliciuiarum esl lcmerarium de altcro jtulicinm.
Quciiiadmodiim domi claosos pnetcreuniiuin verl>a
audil, quse ipsc lamcn non pronunliat: iia nnima
stjcom babilans, duni impias dapmonum blasplioniiasaiidit, lorretiir, qitas tamen non ipsa, scd da?mon pcr ipsam transuus spargil, qiias qui conlemnit, ab omui pcrlurbalionc bujus Unilalionis
!l79
S. JOANNIS CLIMACI
980
liberalur. Qui anlcm aliter agere cl imilluni lu- [/. ] *nari cum lioste volci, deimim succumbel. Qui , .
ciiiin dxmoiies ?erlde supcrare conieudit, venioo
iiirassum includcro conalur.

Monacbus quidam, admodum religiosus ab hoc
apirilu prnnnos viginii vexaius corpus suum ine- \ dia et vigitiis afllixil: scd cum se fmstra laborasse .
ftrniircl, pnrscripla in rharla tenlaiionis forma, ad \ }
virum quciitdam sanrtum abiil cbarlamque por- * \ \ , \
rexif, et in faciem sc pionus abjecit, prx verecun-
dia iion ousus illum inlueri. Paler, ui cliariam . ' , , \ legit, subrisit, ei lcvalo fratris corpore, Fili, ia- * , ,
quit, pone manum super ccrvicem meam ; qirod \ . \ ;
cum ille fecissct : Super nie cl collum meuin ( in- , * \
qnitmagntis i!le)sit, frater, ptccalum tuum, quol- , , , \ quot aimis tc vel vexavil ame, vcl deincepi 3 0 2 ^ ", \, afllig*-!, tu lanlum poslliac neglige. ct nullam pror- . \ ,
sus illius curam liabe. Affirmavii ille postea, sed ,
antcquaiii ex senioris illius cella egredcrctur, pc-
nitiis ab i la tenlilione fuissc liberaium, omnesqne ;
cogitalioues iaipias iu fuinum evauuisse. Iloc mi- .
bi ip<e qtti icm lotam expertus esl, graiiie Chriito
aclis cnarravit.
Q ii de hoc vilio vicloriam rctulii, superbiam

avit et exclustl.
.
SCH0L10N AD CRADUM XXIII.
.
De blatphemia.
Ex incredulilate [inftdeliiaie vel diflidenlia] nascilor

iuobedieniia; ex iiiobedientia, sui compiacetilia ; cx
bac, vana gioria, ex vana gloria, superbia ; ex super- C
bia, blasphcmia aut siupor animi. siinplicioribus
blaspbemia exsutil ex invidia daemonuiit.
CIUDUS XXIV.
.
* <
* '
, *
~
.
'.
.
/,
)
dxarlar,

,
.
, ;
Solem inalulina lux aurorx praccuirl, immililatein mansueludo pracedit. Ilaqui; luccm ( Chri- () * \
, ; ; stuni) piiu* audiamus, qu* eas ila pi;r gradmn
disponil Ditcite, iuquil, me, ama milis $um, el ; , \,
bumiiti coidc Par est ergo, ut prius, quam de , ri} q. ( .
Fole agamus, bac luce illusiremur, ac luin demum >. * !0* oculos in soiem clarius 303 inlcndamus. Fieri . ,
noti potesi, iion pole^t, ini(uam, fieii litsolcmis , , ^
inlucalur, qui lianc lucem anle nou co/novii. Sicut [ul. ^] ; . vera doceiidi rulio el ordo diccndi nos tnonel. Man- \ ,
^ (2).
si:c!iidoe6t imnni(aVil>s animi stattn, qui in omni
inrluna honorum ct conluuicliarum irquabilem \ animi babUum conservai. MaitKu^ludo est pro atiis . . \
le |eriitrbanlitms smc pnturlalionc siiicorc e\ ,
vx animo prccaii. Mansuctudo c>\ piominens ad- , 4versus iram marig rup*s, qti.t onuies illisos ilu- . ,
, , clus dissolvit ac frangit, ncc ipsa inlei im movelur
aut frangitur. Mansuetudo cst stabilinicniuro pa- , ,
De lenitate $m mansuetudine, timpHcitatr. iwiocettlia tt malitia non ab uulura insiiis, *ed tirluie
cel vitio purtis.
Maiib. ,
29.
(\ ?:. Ua sypius mcinbranai ubi alii codices , sod ukm valcl olrnniquc et
SCALA PARADISI. - CRADUS XXIV

90
981
< * timtiie, charitalis janua, imo rero parens, pru
rionli* argunicnlum : Oocebit cnim, inquil Domi*
\ rdr ; nits, miies viat $uai: p r o c u r a l i i x venia; pocraiormii, ftducia in prccibus, Spirilus sancli dontici , ,
, 6 , \ NuiD: Sxper qnot enim respiciam, nki sxper mx*
, , , kUilum el quietum ? Ilansuetudo esl adjuirix obe, . dientia, dux rcligiosa: socielalis, furenlium frcnum,
* irasccnlium [ iracumJorum ] expullrix, inagistra
. 01 gaudii, iniitatrix Clirisli, coelilum proprielas, vin culum ei nodns daemonum, *cntum advereus ama . riludiuem $<> animi arerbiiatem. In cordibus mau * tuoloruni rcquictcet Dominus. Antma auiem lur. , ' butenta nidus csl diaboli: Miiet kmredilabxnt
, terram , vel polius domiuabiiniiir tcrrts, ftirioxi
. - auloiii extcrailnabontur a lcrris suis. Anima man . \ - B gueia exl ilialainus simplicitaiis: auimus auiem
* \ - iraciindus est arcliilrclus improbilalit. Milis anima
ôminnt
. \ - capiel verba aapientia, 3 0 4 0rii
(3)- \ mantuetoi in judieio *, imo iti discrttionc seu pru . * , denlia. Anima sineera et recla cei contubcrnaliH
, - bomiiitaiis; improba vcro csl euperbia ancilla.
, . ' \ Animae mansaetoram implebontur scicnlia, ira (), cundos vero animus socius cl domesticut eei noctis
. \ , - [ caliginis ] ei ignoranlia?. Cum iracundoi el di*si , , mulator sibi muluo occurrUsenl, nulia aincera
. aermocioaiio poieral inier illos fieri. Si cor ira\ cundi explicaverie, deprchcmlcs inxaniam : si dUai * ( - mulaloris aniroum p e r s i T u l c r i e , vidibis malitiatn.
. SknpliciUs ett babitus anim* minime varius, i>m
, (), nis perverue cogitaiionis expers. Malitia exl scien
\ * lia, vel potius ( ut ila loqtiar) diabolica indecemia
, - aeu turpiiudo veiilalc desiitula, qu sibi vidciur
. \ - alios nequiliam auain cclare posse. Hypocrisis e&l
, conlrarius coiporis ct aniiux stalus omni gencro
* () , coromeniorum perplexus. Innocentia csl screna
* , , - animae iranquiliiias ab oinni pervorsa cogiialionc
, , remota. Kectiiudo sou rccius csi, qui , , - pcrvacanea el ruriosa cngilatione vacal, indoles
, , . iincora { sinceri mores ] el nou adultcrala, srnno
, ( 5 ) , non (lclus, DCC in fraudcm prycmcdilanis aul luca , , *. Non maliliosus esl, qui prout naluia auimas
, .
pure condila csl, cum omnibus sincere el apcilc
agil et versatur. Maliiia esi a vero et recio animo seu reailudine dctorU perversiias, fraudulenta
piens, ementila et vicla vivendi raiio, juramenu poeuis obnoxia seu falsa, verba perplexa el dutria,
cor leciura el profundam, dolus 3 0 5
iicoDiprohensus, memlacium jam modificatum ct
osurpatum, tumor iade jam animi naturalis, bosiis bumiliuiis, simulalio pcenUenlias, iuga lucliu.
inimica confessionis, perUiiax sua sententiae propiignatio, spiritaalium ruinarum minislra, adver*
saria emendaiionis aeo religiosac returreciionis, contameliarum ( virtutis causa loleralarum ) irrisio soo cavillalio, slulu et affeefau irisiiiia [ gravilas ], Ocu religio, diabolica vita.
e , , , n i
a i l u s
e l
\ . D Maius csl cognominis dajjnonis el familiarie. Ila

\ nittl Cbnslus appellandum docuil Dominica
* ' . - Oralioue, cum diciinus : Libera noe malo (c).
, - Cavcamua ab liypocrisis praecipilio, ci anbdolae
, - vcrsuUeque callidiUtis lacu, alienli ad diclum illius,
Paal. xxiv, 9. MsaLxvi,*!. * lialth. , 4 ; Psal. xxxvi, II. Psal. xxiv, 9. Mailb. vi, 6.
() Vide Quintil. I. vi, c. , qni negal Laiine annexa jurantenia iranslulerunl.
cxpnmi postc.
(c) Obs^rva, in Oraiione Ooiuinica sigiu() hahent cbarlaj ei mom- Ticarc diabolmn qai per anlonoroasiaiu vocalur mabranre, non >, ui alii inierpreles, qui lu.
983
S. JOANSISCLIMACt
P84
quoniam qui malignanlur, cxterminabunlur, et auem- (6), xal
. 01 {)
almodum olera herbarum cito decident
: litijus1
modi enim stinl pabtilum daenionum. Sicut cba- . " ,

riias Dei nonien accepit, ila et recttts animoe. . >
Qunpropter in Canlicis Sapiens puram animam ().
ompellans dicil: Rectitudo dilexit Je*. Et
rur- *
sum Sapienlis bujus pater (David) Bontuttre- . ctut Dominu* . E l cognoroines ipsius aalvari
di- $
ii, Qxt, inquil, ialcos facit reclos corde .

" . Et * ,
.
ilcrum: Rectitudincs. aquilate* (aniroarum nempe)
tidit et visiiavit vulius ejn$ Prima virlua
SH , ,
proprielas puerorum crcscentium est sincera et in- ' ,
fucaia simplicitas, qtiam ille Adamus,quandiu re- * .
linuit, nitditalem animae SUJR, ei corporis stti lor- \ (7), piludinem non vidil. Bona quitlem et beala <*t * , '
vAo
AA
*

liam naluralis sitnplicitas, qux quibusdam re? *
uh
tt.
*
periitir, 306
mlor et beatior est, qnas ex
itialiiia mulio lal>ore traducla esl. Nam illa abomni *
fucocl fraiideviiiisque animi defendilur. ilaecvero, , .
aliissimse bumililaiis el mansueiudinis estcoitci*
balrix. Illi cxiguam prasiniuro, buic inexplicabile , , \
st dcsttiiialum. Quicuuque devincire sibi Dorai- ijum ciipiiint, ad eum lanquam discipuli ad ma* . , \ , gislrum ad capicndas disciplinas simpliciler Ct
candide, non liclo animo, sine fuco et fraude, stno . inalilia ei curiosilate accedant. Cum onim ipso *; (8).
aiinplex naiura et ab omni concretione aegrega- , ,
tus sit, timplices eliam quasdam, et puras sin- *
cerasque animas ad 86 vull accedere. Nunquid aam simpticitalem ab bumiliute videas scjun- G (9), \
ctam. Malignus est mendax conjeclor, qai ex ver- xa\ .
bis cogitationes cl ex babitu et geslibus corporis " ,
arcana cordis se deprelicndere posse existimat. . 5
Vidi innoccntc ab improbis improbiialem hausi&se, (10), \
demiratus quomodo tam ciio simplicitatem na-
lurae suae, et innocenliaj prxrogativam potuerint . *
mnittere. Quam facile inuocetiles pervertunliir, , lam difficulter maliliosi emendari et corrigi pos- . \ \
snnl. Vera sxculi fuga et subjeclio, et Iinguae con-
li-ientia, mulla saepe prxter omnem speni et opi- . \ ,
iitonem immedicabilia mala potueruni corare et , ,
pcrsanare. Si complures scientia , forlasso . ' , iioperiiia el inscilia aliqao modo lolct faumiles , ,
rcddcre. Exemplum et documcnturo, veraqoe et, . *
aperia definilio, adooque iorma bealas simplicilalis, *
lâlissiinus Paulus cognomento simplex nbbis fa- ,' .
ctus esl. 307 Ncmo enim unquam usquam, nemo,
inquam, lain brevi tcmpore in ulio aliolanlnm pro- ().
f.cium vel vidit, vol audivit, vel videre poiest. , Simplex monacbus cst veluti juinentum rationis \ . ?
compos cl obediens, quod lohim onus snum peni- (12), \ ;
tus in duclor<*m suum rejicii. Animal non con- ,
tridicit vincienti ipsura, neque animas reclns suo . .
prnesiili, sequiiur quocunque ducentcm, nec oblactari vel obloqui asque ad roortis sacrificium novil: JEqrt diviles ingrediuntur reanum calorum *, ncc libi stulle sapienlcs ad simpliciUlciD.
8 e t l
, #
11
Psal. xxxvi, 9 ci 2. Canl. 5. PsaK xxiv, 8.

Psal. , II.
Psal.x, 8.
() 7 mptnbrarue, patcuum; , patfore$.
(b\ l u S;piuagima, . . Yulâm ; Rteti diliquuUe
I f
Matth. x n , 23.
985
SCALA PARADISI.- GRADUS XXIV986
namero gmis peccail lapsus improbos correxit, ei moricsiiam docoii, ita ut nolenlibvs salutero C
inftoeeHliam aflerrct. Pugna el stnde tuam ipsius prudentiam eludcre : qnod i i feceris, invenioa
talalem el rectamroentemin Cbristo Jesu Domino nosiro.
'
.
'.

\
f.
.
\
, , ,
, .
*.
,
g

* * ,

, \
, .
.
,
,
.
'.
SCHOLIA AD GRADUM XXIV.
De mmumeiwiin*.
Sckolio* i.
Mansuetudo impertarbalam consorvat animvm:
huroiliiat a tomore superbto et vana gloria liberai
mentem.
Sckolion 9 .
Susiinere ett montueiudo.
Scholion 3.
Disoimulator diciiur adulalor, , mendai,
qaod vcrba tua referat ad gratiam, iton ad veriiatenu
Evegrii A.
Nalura (indignamia) animi, aiveira, t*i advcrSIIS riaemonas pagnare, el pro qealicunqoe deleclalione deceriare. Iiaquc angeli spiritoalem nobia
voluptatem auggeront, et bortaiUur 308 n o s 0 1
pro naU indo boattlate iram adversu damones
alamtis: comra, diaboii ad Mtcularee et profanat
ctjpiditates irahunt nos, iratnqae comroovent ut
advereos homioes repugnanie nalura depugneratit,
oii metis offutJe tenebris amitsaque scieoiia virtmum proditrix flat.
Alwd Cref. Thtotogi.

Coerce iram oe meoie excldat; caitiga ei ro
Unde excandtscentem aaimiim, est eoim insaiiia
parens qei nodum omnem eicedit.
Sckoiion 5.
Maliiia enim fton aUrit hoflMncm per pomiteiiliam

C resargere.
.
Sckolhmt.
*.
Homo subdolas et fallax orU reio abscoudi " , .
tam.
*.
, \,
.
'.

.
*.
, , ,
,
Scholion 7.
Naturalis simplicitae, inquit, a muUis viiiii oat
imnianif.
ScAoiwaS.
Simplicius ei seipoom non aetlimare a alo anirotim ropurgat.
Scnolion 9.
Fugiendos iroproboo convietoret qaaniom ii^ri
potest, moneo, bortorque ne illorom viiiia capiainur.
Seholion 10.
De nioribus loqoilur, quomodo improbl el iub , ^

doli subinde muteutur et eroendeninr.
.
'.

.
.
* \
.
Sckolio* l i .
Quidam, prudeniet exislimaul illos, qui negolia
cxterna scnsuum commode el prudcnter admiidslrant. Sed revera prudcntes sunt, qui voluiitatvm
propriain in oflkio conlioeut.
Scholhn aliud.
SmUi vcrc sunl illt qui sibi sapere vidcnlur, ct
illius propheiici oraculi (vae) merito bxredeo
fillllt.
987
988
S. JOANNIS CLIMACl
A/iud.
.
Kon illos qui vere in Cbrisio saptunt, damnat,

ftctl quos mundus vtdetur diccrc prudenies, ei es , * 6 ,
maiitix stuUitia noti facti suni.
.
Schotion 12.
6\
Conlende, inqoit, ne faclas quod luae prudenliae

oicuirii sinc majorum consilio seu approbalione.
', \,
.
3 0 9 GRADUS X X V .
K F .
De perdilriee omnium viliositatum [interfeclric*

otiniiutn vuiorum)alti$sima humiliiaie, incorporto
,
$entni insila, quem gradum qui $uptramfidat,
* , Chri$tum emm imiiaiu*, talrus faclus est.
.
t
,
Qui scnsum el eflectuin cbarilalis divio propiie, et bumilitaiis decenicr [mi decet]; el bealaa , , \ caslitalis verc; et divinac illustralionis clare el (), \ aperte ; el limoris ejus non licle; el ccrtae cordis ,
iiilucJae aincere verbis, qux sub sensuro cadunt, :
explicaie couaiur, eorumqiie aniinos, qni bunc sen- (), \
auin eflcclum nunquam dcguslarunl, de his et ,
buju*ccmodi virlutibus iiluslrare el trudire se \,
per explanalionem oralionts posse exislimai, per- , iiule iacit ac qtii verbis ct simililudinibus vult mcl- . ' lis dulcediiigin iis declarare, qut illam nunquam gu- , ,
flaruiit: aad hicquidem fruslra dissorendo laboral, , )
ne dicam nugaiur ctoperam perdil. Sed ille prior, . aut nescit quid doceat, aul per vana gloriae cu- ,
pidilatcm sublililer deludilur. Proposuit liic sermo -, , \
Ibesaururn ad explorandas reliquas virtules in va- ,
sis liclilibus, seu potius in corporibus buuianis
recondilum et cuslodtlum, sed cujus vim cl quali- ^ \ ,
laiem nullis verbis assequaris, qui iantum coele- xa\ [] . sivm iuscriplioncm babet adjecUm, sed quae nullo * /. "
bumano sensu capi possit, quxquc influilam in- (2),
,
vesligalioncm cl laborcm exltibeat, iis qui illam
3 1 0 vcrbis conanlur explicare. Sunl autcm in- * \ ,
scriplionis verba isthaec : Sancta humililas. Qui<tiuque Dci spirilu agunlur, bi nobiscuin in con- \
cilium spiiituale ct plenum sapienliae conveniant, . \
secumque labulas cognilionis diviriitus scriplas, et *
uiraque manu spiriluali feianl. Goacii ergo in se- *
natuin couvcnimus, et vim venerandx inscripliouis * ,
ac liluli ad examen vocavimus. Et bic quidem
aicbai humiliuiem esso perpcluam seu conliiiuam \
oiuniiim reclc faclorum oblivionem. Alius vero (di- 0 \ * lebat) eaindein esse, inlcr poslremissimoh se, ot , \ pcccaiisroagisquam caMeros obnoxium existimare. . , \
Alius, suoc imbecitlilatis et fragiliialis cognitioncm ,
*
baben*. Alius, anlcvertere alierum in allercaiionif
tvconciliaiione, ita ut prior ipse iram missam h- . ix
ei.it et dissolvai. Alius rursum, divinse gralise et \ *
counniietatioms seu misericordiaeagnilionem. Alius
'itetn oontriice animae sensum el volunlatis propriae '
abdicadoueni. Qu;c cgo cum omnia audivisseai, cl considcrate sobrieqne mecum perpendisseai, bealum illum bumiblaiis scnsum per uudiliunem assequi non polui. llaque velut ullimus omnium et
vilissiuuis lanqiiam cmcllus dc miris c mcnsa e( orc saptcntum illorum ci bcalorum Palrum cadealibus collcî, 11 de liuiuililile disserruuo dixi:
()
nii.
babciil omiie^ todivo.-,
?;,
ul Camaidulensis vidctur ltrgisse, quifirmittrcxpo-
989
SCALA PARADISI. GRADUS X X V .
990
; (5), flumititas est gratia anima nominis expors, solis
, - nominaia iis qui ejus experimenlum ceperunt:
, \ .
inexplicabilis thesaurus a Dco nomeu sortila sin, \, * , ' , gulare, muiins Dei. Ditciie, inquit, non ab angelo,
, * * /un), * , non ab homine, 3 1 1
Hbro, sed me, hoc
\ , \ est, ex mea in vobis babilalioiie, illustraliwie et
* Q , operaiione, quia miii$ $um et humilis corde, et
, , * gilatione ei sen&u, et inunieth licllorum interio , \ rum rtquum animabm eetlrti , cl lcvamen cogi &. Utionum vestrarinn. Alia est religiosae et saiicta*
, hujns vineae in biemis adbuc tempesiate ct confli , Glu viiioium faciei, alia jam hi verno fruciiiuutj
flore, olia denique in plena virlntum aeslalo, qiian * - quain ei omnos I cofisideratioiiea el speclacub
- in uiiam frugum omnium ketitiam ubcriaiem
. concurruni, onde et propria veluli symbola seu
(i), signa ct argumeuta fructuum babcnl. Quan o
* enimdivin* bujus vinese uvae coeperinl elflorcsmc,
\ . lum vero stalim omnes bumanas laudes ct glorias
non stne aniroi dolore odimus, ira omui el furore
, , procul a nobis cxpulsis tt rejeciis. Cxlerun ubi
, * regina haec viriulum ad justam ipiritus aiatem in
, auima profcceril, lum deinceps oomia qii* faci * miis bona nibili etlimatmii, into poiius velui abo iniiianduin i|uid eisecramur, et quolidio oos oneri
, ; ; , peccaiorum aliquid, p^r incoguiiam dissipaiioneu),
. \ adjicere arbilraiuur (). Coaleslium vero graiiaruro
rcdundanleiu in nobis, quibus indigui auinus, co, \ piaui, velut majorum suppliciorum auciaiium suspc , * ^ clam bxbomos. Quas ob ctuxas mens nostra ab
, - bosiibus inspouata manet, sesoqtt* inira suae mc . diocriialis pi.diiculam laetur ac lenet, nihilquc uisi
\ furum strepitu*, el ludibria audit, eed ab nullo
ladi violariv* poteftt, quando aurea illa m e d i o , crius 3 1 2
intxpiignabile aerarium.
. cilloreecenie ergo bac virlulo [De pritno ergo hu * mililalis flore], celtriqne fructus bujue setiqmr \ i . renlis profeclu, breviter disserere el pbilosopbari
aui fttfntus. Quod vero nunc sit diviuae bujus virtulis perfeciaw prxmium, quariie cx ipso Doinino
.
qui illius fafniliares et domestici esiis. Magiiiiodo hujus ikiesauri nullis verbis exprimi potcsi: ci
inulto minus modus seu qualitas ejusdcm. De proprieUie igitur bumibiatis, proui nobis mens suggesserit, dicere aliquid conabiimir
, , - D Poeniletttia verum accurala , hiclus qui omnem
, - aiiiini labcm cluil, fionclissiina lirouum bumiliias,
, ' - lanto iiiier discrimine cl discrelione diUcuuil,
, \ , quaiiio fermeuiuni el farina a pane. Per veram ct
\ ;. ctlicucem pobniieiaiam auima conierilur ei exieuua ; iur, aduualar vero c l , ul sic loquar , permiscetur
, \ * ; - quudaiuntodo Deo per tinceri lutlu aquaui, cx
* ; quu conreplo Oomini igne in pancm furniaiur ei
* 3 - cxcluso jain oinui fernienlo et lumoiT supcrhic
\ sulidalur bcala bumibias. ttidc lauquam in iiiiaui
, , \ viui et \iriulem in scipsaui revoluu sanclissiina
, bsc ci liibx calena , \cl polius i r U , suasqua^dam
| > o n
e x
c s l
v c , u l
- Mailb. , S5.
( ) Vulincboc l i i c c i c , nos pcr iiicogaiiam c l o c cubam d i s s i p a l i o n c m onus q u o l i d i c dimiuuere,
diiiu p u l a m u s n o s a u g c r e ; au poiius p < r d i s i p a i i o vx\i\ d o i i o r u i n l>ii occuleam a u g r r e onua p c c r a i : ?
991
S. J O V N M S CLLUACI
992
et gmgitfares habel acliones ct proprictalcs . quod- ,5 \ (3),
que signtira alleri ex illis convcnire dixcris, boc el * \ tu ahera quoquo dcprchendcs. Itaque quod a me , \ jam brcviier diclum est, lioc dcmonsirare conabor. , *
Prima et princeps excellenlis hujus et admiraiidx .
triado* proprielaeei natiira esi, prompiissima igno- * \ tniui perpigsto, quam gupinis manibus anima ,
3 1 3 eirepit et amplcxatur, ut qtue omnibus ani- \
wia? oiorbis medcalur , el magna peccata deleat et \ ,
absuiuat. Altera oronis irae illius exsiinclio et in ea * '
consopicmla aervata modesita el moditg. Teriiut [], \
el prjeslmtissimos hiijue gradug est bona fiile cre- * ,
dere se non esse bonum, cum perpeftio diseeodi , \
desidcrio. Finit quidem legu et propbetarum Chri . ,
$tus in juttificationem omni credenli Finta
vero
*1
iiiogilaium ol impurarum perturbationum vaoa ^
gloria et superbia omni non atiendenii, qaas omnes (6)*
pe&ies anhuorum enecat spiritualis illa cerva suum- que coimctorem ab oinni letali veneno inlactum .
el iihesom conserval. Ubi enim in illa bypocrisis ; ;
virug apparet ? ubi obtreclaliouig ? ubi scrpeus in ; \
cavema latitat ? quin poiius ex ipsa terrae ei cordis
latobra tn publicum prolrabilur, interiinitiir el ab- \ %
siifnitur. Nou apparet in hoc coniubernio ulliua , ,
odii signom, noii oblocutioms species, odor , . ,
contnmactx aut iergiversationis, nbi forte cum , , , ,
fldee vonit in pcriculuoa. Qui cum bac velul sponsa , , , .
apongug copulatus est, lenis, placidus, prouus in , ,
compunclionem, raiscricors, fiipcr ouinia vero , , $
oerenus ei tranquillut, Istug et abicer, obeoqucns, , *\ ^
omitium molestiaram experg, vigil et iinpiger esl, C , ,
et ui uno vcrbo complectar omnia, imperturbaltig. .
(7)
Siquidem tn humiliiate notira memor fuii ^nostri
.et Dominut, et liberavii no$ de iiiimicis nostri$
animi morbig et inquinamentig noslris. Humilis mo-
nacbos curiose inquirit iu arcana Dei. Soper-
bug autem etiam judicia pergcrutaiur. 3 1 4 Quem- , dam ex proviiknlisgirois fralribus inaligui gpirilug ]
oculis ejug gpectabdi forma observauteg bcaiom ,
prxdicabant; quihus ille sapiciaigsiraos : Si me , . *
ioquit, anima mca laudare deaierilis, ex discegtu .
veslro me magnum cl cximium exislimabo; si vero , , , \
laudare pcrrexeriiis, ex vestra laodatione meas
ipgias gordcs et impuriiaiem facuc conjecubo. Im- .
niundus enim omni apud Domiiiuni guperbug cord. Aul ergo discediie , el ecce magnus sum,
aatlaadatc, et per ros biimilig flo. Quo dilerooiale perculsi et atlonili daemones ex oculis evanueruni.
Non sil anima lua cislerna aquae vivae; qua modo D fonliiitn vilalium scaluriginc redundel, modo vanx , (8),
glorin et superbfc ardoribtis exhaugta cxarescat,
sed fong potius omnium pcrlurbationuni limo ca- ,
rena, qui fluincn paupcrtalig ex ge perpeluo fundat. . , ,
Non ignorea, amice, rnimeniam et fruclum spiri- \
lualcm in valiibng copiosam proferri. Vallis est .
bomilis anima, qua? inler monlcs laborum ct vir- , \ , '
luluin semper dcpresga, bnmilisel immobilig manet. . , ,
Non jejunavi, non pervigilavi, non humi in nudo , ' ,
.
1
g>lo somnum rcpi . sod humiliatxs wm (inquit
"
RO.II.
4.
1 5
Psal. cxxxv.
23. 24.
99S
SCALA PARADISI. - ORADUS XXV.
891
U ; Scriptura) et velocUcr $aUavit me Dominus .

. , \ Poenttentia Siiscitat, luctus ad forcs cccli pulsai
(9), . sancta bumilitas aperil. Ego vero dioo et adoru
- Trinititem in unitalc, el unitalem iu Triniiale.
. , Omnia quae ceriiuntur, sol illutniuai : otmtia quoe
* , ratione liunt, bumilitas confirnjal. Abseule solc,
. () omnia tenebris bihorrescunl; abseulc bumiblate,
* omuia noslra 315 P
marceut ct feienl. In
(10-11). ? lolo lerrarum orbe uuicus esi tocus, qui bolcm
' \ duntaxat seinel aspexil, et unica spe cogiiaiio
. " * \ peperii bumilitaiem. Uao quodaiu dio et unico totua
, simal muudus gatidiisexsuliavil. El una hxc virttis
* huwiliiatis esl, quani neiuo diaboloruiu imilari po\ * tesi. Aliud est extolli, alitid non exlolli, aiiud bunii . * liari. Itle enim piiuius judicat o.unia; atler DOII
\ * \ - judicat qucinquam, sod seipstim condeiunat; ler . lius iudcinualus et innocens semper eeipsmu velui
* * jioceiitein condemnal. Aliud eu buniilem esse;
8 , . , aliud esl studure ut sis huuiilis; aliud laudarc bu * milem : priinura e*l perfeclorum; alierum corum
, . qui vere ae obedienti* jugo subjidunt; postremum
, omnium Gbristianorum. Qui ex animo buinilis est
. per linguam seu labia tioit spoliaiur, quod euim
, , thesaurits non habei, hoc janua in publicum uon
* , profert. Equus solitaritis epe sibi cderiter currcro
. (12), videtur, sed quattdo cnm grcgc conjuiigitur, tom
, , denium 6uam agnoscit lentituditiein ei larditatem.
, , .
Quando mene de naturse donia ei ornautentis sibi

BOII amplius bhnditur aol placet, signum babet
%
e , a
(, \
*
*

- ,
, ,
,
, (13),
* * ,
. ,

. \
, \ .
.
. ?*
, , ,
suporbte ulet et senlii, graliam prcliosi htttnilitati*

unguenli sentire non polesU Qui nie amai, inquit
aaocta httmililas, nuu objurgabil ullum, nullum j a dicabit, nou iaiperiiabil, non argulabiiur, dotiec
mibi penilu copulelur et conjungalur, post copulationem vero lueam nulla doincepo itli lcx posiu
e&4. Fuit ex iis qui 316*d
^ l o m vii lutem
eniiebanlur, iusignis albleta,cui improbi sptiitvs
laudein in corde aobserere conati atint, sed ilio
vicissim dxmotium roaliliam pio divinilua augg&to
artificio relundere aggreaaus, surrexii, ei cdlo
tua3 pariete sumroaniin et prarsiaiitiisimamm virloUim indieet et nouiina descriptil, perfeclae, inh a n c
111
* cbariuds, ct angelic* l.umiU.atis, nec noo

pura oratioaiSt intaclaequo el illibats caaiitatis,
boe genas aliarum. Qoando ergo iilum cogiutkmes superbi exlollero conabanlur: Age, iuquiebat, eanas ad judkem; accedensque liialos virtulun recofiiosccbat, ti exclatuant : Qooad bas,
ioqoit, virtntes poosederis [ qvandiv bas virloies
, Don possoderis], scito qood procal adbuo a Deo
abeis. Qu el oatura aolis sit nemo moriatiuni
, - exptieare polesi, sed ex actionibus illios et proprictalibus, qaae illi insit namra , doeere cousooviiuua.
.
Humilius eot lulela divina, el vebioi quo opcra vinutum iiooiranini teguulur, ne illa videanms.
D
Hmuilius est aUissima et subtilisairoa viliutis proprix cognilio, furibua cunctis ioaccesu. Ilumilim
i e
Psal. cxiv, 6.
4) Sebolium unJeciraum ad nallum xignum refcrlur nec ad pra-clem mawriam facil.
995
S. JOANNK CLIMACI
esl turris foriiludiuis a facle iuimiei. Nikit proficiet 'mmicut in eo, et filius , seu
996
potius cogitaiio
tirievtiolii won appontt nocere ei, cl concidel facie ejus inimicot ejus " , et eos qui oderunt
fugam converlct.
Sunt el atiso liuic praeclaro domestici llie- ^
"
sauri doinino in auinia uon ignota; proprieia- ,
tei , praMcr omneg illag jam explicaiag , illae . ,
tuim omnes, excepta una , iutuenlibiii gnnt , ; ()
317 iudices liujus Ibesauri humilitaiis. Depreben-
des, el non falleris, inteipao sanciaui Iiauc hunii- , liialig viriuteni, et naluram libi presentcin, ex , \ incxplicabili copia lutnims divini, el oralionis ,
iuenarrabili. Praecipii baec et anlicipat cor omnis . [. ] caluumiae expers iu lipsibug et offensis alieuis. ; ; .
Anlevenit verara buiiiililaiein odiuin vana gloriae (45),
supra explicala:. Qui scipaum probe toguoscii, et 6
iiitimos auiuii sui gensug expioratos babel, gcmen- *
iciu in teira fecil. Fieri euitii non polesl ut, nisi ,
lali modo seratur, buraililas efllorescat. Qui ge- . ; , ; ipsum pernovii, lituoi is Doroini cognilioncm ac- .
cepit per quam qui iuccdit, ad charilalis portam , ()
pcrvenit. lluiniliias est jauua regni coeleslis, quae , )\
accedentes iuiroducit; per banc reor Doiuiniiui ,
ipsum iugredieuleoi dtxigge :quod (bumilig) inaredii- ' ,
lur el eyrtditlur, cx hac vila absque ullo limore, et .
pascua inveniel
et amoBiia in paradiso virela.
, ,
Quicunque alio modo et babiiu per aliam jauuam
veneruni, fures sunl et lalrones vilae suae. Qui nos (17).
ipsos pernosse volumus, nunquam desislainus in *
nosipsos inquirere; el si ex intimo animi eensu . alios oinnes nobia mcliores credaoius, ium dcmuiu > (18),
nos non procul a divina mUericordia abeese cre- [ ]. 01
demus. Nuuquara e nive iguis emicare polesl, mul- \ \ niinus ia baerelico seu allerius secUe aluimio - ^ (49) * ;
cum habere bumilius. Fidelium seu caibolico
, , \
rum ei piorum virlus linec propria esl, el qtildeai ;, , , \ , \
inlegrorum el ab omnibus viliis repurgatorum. , \ , \ , \ ;,
Coniplures ex nobis nos 318
peccaiores di- \ , \ , \ ,
ciiiius, el forlasse judicaraus, aed ignoininia cxplo- \ \
raliix cordis est. Quisquis ad hunc tranquilliu- ,
lis poriuni appellcre conlendil, nunquaiu cessabil *
inquircre modos, raliones, ratiocinationcs, excogi- , \ lalioncs scu commentationes, quxsliones, inquisi- . ;
liones seu investigaiiones, inslituliones, solcrtes , \ ;
marhinas, solerliam ; prcces ciiam adhibebil et ap- , , *
precalion^, omiiia faciei tt excogilabil, quoad . "
ope coelesii per abjecliora, ct viliora studia, ct ,
cxerciiulione* anims sus puppiin ex infesto scm- . " pcr " procelloso superbiae pelago ereplam in iran- |) . "
quillo poilu collocel. Qui cniin ab liac (supcr- , \ , \ ,
bia) fueril expeditus, de oinnibus peccatis facilc . \
tanquam publicanus illc, satisfacicl. Sunt qui prue- \ , *
leriia pcccala eliam post veniam de illis acceplam, în liumilitalis causam el argunicnium traliuiit, uic- (20),
mores iltoium usque ad mortein, pcr qux supcr- , \
i)l\m maciant Sunt alii qni Cliristi pasbiouciu mc- .
<!itaudo semper se xlcruos dcbWorcs agnoscunl. Alii propler quotidiana delicia, sese abjiciunt ei
vilissimos judicant. Alii ex iciUalkmibiis qux acciduut, ct morbis anhni, ct lapsibus, graliaruui
5 0 8
Psal. LX>xvni,
iA.
* Joan. ,
97
SCALA PARADISI. - GRADUS XXV
998
pareoiein sibi familiarem reddum. Sunt vt alii (utrum vtro hodie sint, dicere non liabeo) qui per
ipsa coelesiii Dei dona quibus qitolidie
afliciiiniur et proftciunt, seipsis aubmissiorea Gunt,
dutu se indigiios lanlis graliarum tbe&atirii exisiimaoi, et perinde affiriunutr ac si quoiidie noroina
debiloruni augcreot.
, c e&l huraitiias, baic bealiludo, 319 boc per . iecium pramioro. Quod quctn vkterU vel audie - ris inlra paucos annosad suiniuaiii auimi tianquil, \ , - liiatem aspirasse, non alia illuin via ad hanc per . feclioticm penreiiiese scias, quatit per banc bealam
, \ et compendioaam semilam pedestmit. Sacra bac
, biga esi cbaritas el buimliias; uam itl exaltai,
. " (21) , \ , liajc cialtaios ne unquatn dccidanl, lenrt. Aliud
. esl conlnlio, aliud coguitio, aliud buiniliias. Con. \ ^ - irilio ex oasu seu lapsu iiast:iiur. Nam qui cadit,
' conleriiur, cl siiie confidcntia sui iti precibus cuui
, - iaudabili impudeiKta Deo asiat, imitxus baculospci,
, \ - lanquam confracais, quo desperalionis canctn abi . gil vl inscquiiur. Cognilio esl firma propria (seu
, faculialum) coniprcbunsio, ei inienlissima ciiain l . viornro lapsionum mcmot ia. fltimilitas esl doctriita
Clirisii qua spiriluatia cruditur ab iis qui digiiisunt
, \ eoroprebeosa; quaeque in conclavi atiimx tanquam
. *0 tbatamo recondita manel omnibus qu sensu per , , ciptunttir vcrbis ineffabilis. Qui s onmiiio fragran * tiam bujus unguenti sentire in se ipso dicil, et tn (22), - teriui laudibus, etsi quasi pcr momcuiuiii, in ani Juiiv, , /<% mo pcrmovelur, aut vim vcrborum intelligit, U ne
eirct, jam deeeptus esi: flon nobi, Domiiie, non
. , nobis (qucmdam audivi io affeciu epirilus dicenlem,
. ted nomini tuo da gloiiam *. ISoral eiiim iiaturaiu
, . pro more suo, per $e non posse illan>ani permanere :
, [] Apud te enim taus mea in Eccle&ia magna , f
. , \ , \ luro nempe ternporc [saeculo]. Anle 320
, - Q qaam illud advenial, banc ferre sine pericuto
, , , possum. Si hxc delinilio et raiio et ntodus cl
exiremi superbiae, gloria; sludio virtules, quibus
carcs, per hypocrisira simulare, profecio allis.sims
. huniililaiis argumenlum erit, culpas quaedam (qui\ (25) bus lamen vaces) nonnullts in rebus ul vilior ba () * (24) bearis effingore. Sic fpcit (a) qui panem et cascum
- in manus accepit: sic ' qui abjccla vesle, liber u * ; men ab owini sensu libidinis, germanus caslilalis
, cullor civilalem obiii (b). Non sunt sollicili hujus . modi ne qitempiam bominum oflTendant, eam enim
(25), gratiam ct virtulem per precesa Deo accoper.unl, ul in
. " , spiriiuomnibus salisfacianl. Qui prioris raiionemba , , bet, aliero se indigcre osiendil. Quandoeniiu Deum ad
*
volum noslrum paraium baberaus, nibil uoa pcr ip (26), ^ smn possuraus. Uondiicm poiius quam Deura velia
, \ . offendere, qui gaudium quando nos vidcl ad iguoiui * niam properarc, ut siuliam noslri ae&iinalioaem d
. arrogantiam affligamus, clidamus ei exlermuiumu&.
- ' Ilujusmodi certamma creat extrema fuga sxculi seu
. , percgrinalio. Magnoium enim rcvera virorum est
, ab domeslicis et familiaribus ludibria pati. Ncc
, ' csl quotl super his diciis obslupescas : nerao quippe
H
,a
V < M 0
Psal. cxm, 1. Psal. xxi, 23.

() S. Serapionem inlelligit.
ib) Simon Salus liie ftiit.
999
S. JOANNIS CLIMACl
1000
thuul uno passu [sallii *eu gradu] tolani sca- .
lam conscindcre poiuit. In boc coguoscemua oos
Dci disciptdos ess, quod uobis dxmoues sub- * jiciantur, aed quod nomina nottru icripta tim in . .
c&lo huqaililaus *'. 3 2 1 SteriliUis arborum natura aua ramos citroruui, ut appellantur, in alittm
tollere solet curvescenies vero citius fruclus progenerant. Qutd hoc sibi velit intelligil, qui mentein advertit.

Gradus hic sanclc bujus virtutis praebel aacenftum (ad Deum) cum fruclu trice*imo, sexagesimo \ (97),
el conlesimo. Ad suromum evadunt ii qui deviciis , \ ,
omnibus animi perturbalionibus ad aummam men- .
li Iranquillitatem penrenerunl. Iii medio coosisiuiit * gencrosi albtelx. Ad primura [iufimain] onines u * aspirare possunl. Qui ae ipsura novii, uunquam 6 \ coiuiniilel ul illudaiur in rebus qiue ipsius facul- . [al. ] *
laieui superant aggrediendis, scd pedem jam in (28). "
9
sauciae bumililalis seuiiU firmavit. Tremanl avi- ^, \ , , \
cube ad acctpilris conspeclum, et buinililaiis sludiosi ad vocem obloquentis. Siuo praedictiouibus,

illugiralionibus divinis seu visis, signis et prodigiit
uiulli salutem consecuii sunt, sed sino bumililale
neiuo utiquam in ihalaniuin sponsi ingredieiur.
Nam illorum priorum signorura haec altera fida
custos cst. Uanc autero illa in oon satia firmia
exieruiiiiaruni. Factuon eat eliaiu divinilus ad bumibandos uos eliam invilos boc, ui nemo suorum
vulnerum labes lam beoo inspicere poseii, qoam
ab aliero vbfcMor. Proinde necesse est ut reeepue
sanitalis graiiam non nobie a&cribamus, sed alieri
Deo io ccepUs referamus. Humili. corde
olunutem Kmpcr Uuqu.ni dcceptricem exwcr-
^
iur, el in precibus suis ad Oeum certi&simafidenixut
et opportuna sibi discere [cognoscore] et obedire
cousuevit, ad mores cl viiam 322 saorum
pneoeptorum atleulus, *ed omni cura Deo comnissa, qiti eiiam per asinam vatem Balaam nocessaria docnii. liujusiuodi aervus Dci etiamsl omnia
ex Dci voluotaie agat, cogitet ei loquatur, nibil
UQion sibi ascribil. Crux cel ei grave ooas bomili,
quando sibi credere cogiiur, uli superbo, quando
alierius sententia stare jobelur. Mihi angeli esse
videtur, nunquam oiiam fttrtim in peccalum perInbi, com audiam ab angelo terreslri dictum:
\ *
.
.(29) *
,
. (50)
\ *
, | *
, . '
, *

,
(51), \ "^
? "?
"*"
^
*
*
^
^ >*
' \ .
,
, , *
*
(39).
, *
*
8 e e x t t w v
* kr MutaU*-
* * . *
(55), ,
[/, ^] , :
Nikil milti couuiut sam, $ed non in hoc putificaltu
.
fui autem judtcat me Dommui ei\ .
llaquo (54),
iiecciae est uti perpeluo noa ipoos condemoemus D ^
\ repreueadarou, ut per volunuriam uosiri abje- , , ctftonem et viliutem ab non voluntariis lapsibas (55) *
dcfendamur et excuseratir. Quod nisi fccehmoe, ,
ia exitu vtUe gravis omnino de its a nobis ratio
exlgetur. Qui a Deo aliquid potit, qood infra soa
neriu est aiuo dubitatione accipiet quae supra ipsios promorila sunt. Alque boc publicanae atlc- . " (
gutur , qui cum rcmissionem dontaxat peccato- (56), \
mm peliisset, juslitiam reporlavit. Lairo ille lan- .
lam rogarat Christuiu ul sui memor esset io re- (57),
fno &uo, et lotiaa paradisi hasres, et primua qai- *
M
0 7 s k p
L a c x 29.
f
1 Cor. , 4 .
Luc. , 10 seqq.
1001
SCALA PARADISl. tiRADUS X X V .
- dem, facius est. esl in mundo vidcrc ignem
, \ & , , \ naiura parvum el magnuin : nec in liuniiHtati vr . \ - ra elsincera ullain penilus materia specicm ([a\
, viiorum) qua? illi inha?rcre possit, 324
. \ , \ pcre. Quandiu sponte peccamus c l cadiinus, boc
. in nobis non esl, et boc est siguum praesentiuc i l liis. Cum Dominus noster non igiioraret pcr ex. teriorem corporis babiium forraari intus animx
, * virtutem, accepto linleo, ostcndit nobis compen (38) * diosam viam ad humiliialcm. Actiooibus eniin cor . - poris formatur anima, et ad ea quae agit compoui-
* [al. ] - lur [effigiatur] et figuraiur. Principaius iionnc, , \ - mini angelorum fuit occasio et causa soperbiae,
* qoom tamcn oon acceperai ut superbiret. Aliter qui
, in tolio, aliterqui iu lerquiliiiio sedil, toropa
, ' ralat esL Et fortasse juilus ille ei magnus u
Ou el (39), ar, (Jobut*) propierea in sierquUinio exlra liviialem
, Aauto, , sedit. Tunc enim perfeclam consecuuis bumilila*
, . , \ lem, ex loto cordit aflectu dixit: Miiiptndt trta
. , ipium et coiuakui ; rcpulavi roe lerram ei cine rem. Animadvcrlo Manassea illuiu ex hominibos
, * * gravius quam nullum alium peccasse, icroplumqua
Dei idolis et omnem cukura divinum polluibsc.
,
pro quo si totus mundua ee jejnou* aflUxitset, non poloisset quidquam dignuro refcrre [pro
ul par erai satiifacere]. Sed potoit hmoilius dteperata et imroedicabilia illis vulnera curarc. (?
Mtam $i oo/xt**** $acrificimm dtdkun iifot, Deo, inquit David : holocax*ti$, seu jejuniis, quibuscoi*
pora lorquentar, nox deUctaktrit. Sacri/UixM Dto % et qoa sequuntur, omuibus oU. Peccavi Dov
coromusam, ad Deum clamavit; et sUlim
mxa, beaia oli bonnilitas ob adnheriuoi et
e s t
r e c w
1 4
xadivil : 323 Oomnut ahtulil ptccatum txmm

Viam quidem ad banc (humilitaiem) et funda*
* \
* KttaUim Paireo sefoper praedicandi, laborcs et exer \ , \ citationes corporis affirmaruiu: ego vero obc * dtenilam el vemm sincerumque et rectum cor,
eUam sua -repugnal
(49) - qaod
^ oamra
,
-*
- superbje
-aesti ^ ^ w (41) matioui recUm ad bumiiitaiem viam esse jud ico

9. , Si superbia ex angelis daemouc quostiam efficit,
. , - baud dubie bumilitas eliana ex dxmonibus an . , geloe facere poleril. H U D O ergo animo sint qtii
* - peccanifit. Properemus, et totis viribus .deccrte. * mus, at in bujus verticem evadamus. Quod si noa
, (42), poeftomt, xaltom bumeris illius evehi siudeMus.
, , , Aat deficimas eC succumbimas, caveamug la , , men ne ulnis illius excidamus. Qui onim inde cx, ^ , - ciderit, ncirabor si quid muneris aelerni consc * \ quaitff. Nervi bujus eunt et vue, non signa u (43), men, paoperias occulta, peregrinaiio, sapienii:ii
* , \ * occuliaiio, sermo non vafer, sed sincerus, clce, - mosyna quatsiia, oobilitaiis dissimulalio, audaci^
D ennidentie relegalio, loquacitatis remotio. Nibii
, - quippe adoo animam bumilem reddit, quam sia * * tus uUitiiae pauperuiis et viclu&emendicatus. Tunc
Job xui,6ex L X X ; V u l z . Reprttundo auiptum $t ago pasnitentitm tx favilla el cinere.

18. II Reg. xii, 13.
\a) Haae locam totom omifitCaaialdiikasU. Aiw ac magntis) magnus aulem et parvusfilex materia,
tlquiores intorpreiea habeni, sicul ct onmia exem- ila ttincerael non spuria bumibiate nuilaomniiio
ploria oooira Graeca. Sensus pcrobscurus eti, nec apecicftet foinia niateriae, vitiorum nempe, permacooiparauo aatis apla vidclar. Anboc vult dicere, nere ullo niodo polcst. Huroililas enim onuicm vj.
Sicat inOViaia aliqua ro oullus ignit natura sua eat tioriin: nialoriam exciudit, vel per cbariiaiem absq^
nagnoi 01 panrus (xque enim parvos ignis ettignis
PATMOL. Gt.
LXXXVUI
32
" Ps
1003
S. JOANNJS CLLUACf
100*
ciiii hmc, inquam, nog vcros pbilosopbos Dei-

Jicrru *
quft ainalorcs oslendimus ei probamus, quando
3 , \ ^, v.ii '.Uulli possumiis, c l oiiincm clationem, ex aniino
, .\ .
\ ouslaulissiinc fugimus. Quaudocunque arma con
Ira quodcunqiic vilium sumis, bane libi pugnae (44) soriain asi'is<:e, IHBC cnim, $uper aspidem ei baiili-
A f i i m ascmulel, et conculcabil leoncm et dracottem (
,
pcrcaluni, iwjuam, cl despcraiionem, ct diaboluni, \ 3 2 5
corpnris draconem. Huimlilas esi siplio
, \
.SJU < aualis coelcslis, qui cx ima peccalorum vo , \ ;
ragine aiiiinain in ocrlum cvehcrc polcst. Fuii qui
, .
. '.
ii) aiiiiun sua hiijus pulchriludincm vidit, et sluporft capius cupicbat nomeu pareniis cjus cognosccrc, cuin illa graium el serenum subridens: c r quomodo, inquii, gcniioris mci nomen scire studes, cum sit anonymus et iiomiue careat. Non
dam iilud libi, donec Deuni possideas : cui gloria in omnes saeculoruni aiternitates. Amen.
Mare cst foiitis causa et goniirix; bumiliias au-

lcm est fons discreiionis
.
9
'.
SCHOLIA AD GltADUM X X V .
De humiliiatc.
Sckolion i .
Sivc qute iu sensum et materiani seu corpus caJuiu.

Schoiion 2 tmicti Chrysostomi.
Ne, iuquit, duno lavaui confisi deinceps negligcntcr vivam. Quia t b i bapiisma poeniteiniae acceperis, eed Spiritu sancio poslca agaris, perdidisti graliam, el dignitatem libi daiatn, c l adopiionis
praerogalivam. llinc dixil : Non quolquoi Spiriium
l)eiac<:Ci>erunl, sed quicunque Spiriiu Dei aguulur;
lioc esl, pei ouinem vilani ila vivunt, iii sunl tilii Q
fVi.
'.
" \ .

'.
"
) ,
,
, ^ ,
\ . " , ,
***
,
1
;, \
.
'
Quftaiio
5.
\
; '.
Quct etgniiical accusatio? duo : pcssimam ab
, \
liOsle irrogalam calumniain : dciude siugulari qua
,

dam vi aperlam rei gcslae dcelarationeni. Exempli
, , ,
causa . bonus naiura Deus, malignus diaboius, vel .
ut asluta vu)pe$.
'.
Scholion 4.
,
3
Mirandx suul aciioncs meulis, ei per buiniliu , ,
lem 326
profeclus. Atidi cnim quomodo dicat.
Quoni.im, iuquit, quod quis ' rogiiai [de quo quis \ , \ , .
' ,
secuui rauonaiurj boc omnino et senttt, et cordc
,

rctinel. Excipiatur ergo, quod qais ex incunsidcralione meiilis, vel ex subrcptione aul casu cogiiat : D ,
.
liaRc eiiiin seinel dunlaxai traciaia aiiiiuo, negamiis
ûin vilioso aflevlu cogilari aut traciari.
Aliud.
Uogatus senior quid esset huaiiliias : Duplex,
inqait, morlifit aiio, quae spoiilc fil i omui ie.
Schclion 5.
. Iris ebl arcui nubibus eilensus, quem vocavit
tiumUUaiem, propter mullos ci varios quaui flores
colores, ci piopicr iriplicem colornni aspccium,
. aUitudiiicm, qua supra (erras exsisiat alque elcvi.iu r .
1
xc, !3.
.
, , \ *
\ :.
'.
* / '
' , ,
, \ , /, xat
, .
1005
SCALA PARADISI. - GRADUS XXV.

*.
Superbia osl. non qunndo cogifatio illius in meitie

pfrtiausil ; ncqtic quaudo quis al> illa repenle dnia
aliqna occasiotit, vinciltir. Scd iila quae manct ri
hmtX iti homine. Illom primum (qui cogital de supcrbia, aut repcnlc obruitur illa) sequilur dolor
anitni sea coinpunctio; isle aUer qui amal supcrbtam, non novil compunctioncm.
Scltolion 7.
\ .
Isaaci C.
, \
,
'
.

.
1006
Alla ct prxclara facta de virtule (inenarrabilia

[^ ncmpe] leu arcana [b\).
'.
Scholion 8.
, .
Imililia, confusa, vana.
\
SchoHon'9.

Qucmadmodum sanctaTrinilas irium pcrsoiiamm
, \ \ , hi una est Deilale, cl mia Doiias in liibus pcrsonis.
, , - ita poeniienlia et luctus, et humilitas inler se co , - gnalae sunt, cl in divina gralia coniinenlur, gra , \ , liaque uiium facit IIPCC, et allerum cwn allero
) , \ -^ conjungit, milliiquc animum ad Dciim.
.
'.
Scholion 10.
,
.
,
\ ,
.
, \
^ ,
,
^
.
Unicus ille locus cst fundns Rubri maris in irangitu populi Israelilarum. Dies autem qtio muntbix
umvcrsus gaudio exsullavii, non ctl alio quam
dies resurrtctioiiis Domini et Salvaloris uostri,
quo genus bumanum ab 3 2 7 aeternis iiiferormn
vinculis est )ibratiim. A!ii diem Chrisli naialei*
iiitelligunl, quo ab angelis illud auditum esl: Moria
in exatsis Deo * . Alii diem intcrprctaulur, quo
Noe cum stiis cx arca egrcseiis csl.
Scholion Ckryiottomi 11.
'.
Sicubi retigionem laesaro videris, lum, contcmpia

aliorum conspiraiione, vcrilatcm luerc, proqu*
illa gencnise ad morlem usquc doccna : nequc s>o
cum aninia lua pugna, neque de scnlentia lua le
dimoveri palere, sed faclis ipsis el solis propcgna.
Hoc enim esl illud : Qnantum in vobis cst, vaeem
, cum omnibus habenles , quamvis ille pacificus non
, . sil. Nec lu impleas animam lempestaie [ iu aniinam luain ne gravi tempesiaie imbre, spiritu proceliarum concutias] (perlurbaiioiiufn) quod occupavi dicere nequaquam violaia aut prodila verilale.
() ,
, *
\ , ,

%
'.
" ,
, * * \
.
'.
; ,
^ , *
Scholion 12.
Quosdam qui alios ipsi itupidi casligant aui judicani, aut vafre arguiantur, aut principalum appeiunl, humilitaiis esse experies afTirinai. Ksso
auiem qui bumiliiatem, suoe discipulos faciis ipsis
oporibus doceant.
Schotion 15.
Abbas Uaias de buroililaie dixit, qund li*ztan
careat ad reprchendenduoi aliqucni negligfniom,
aui alium, qui alios videaiur cuuicinnere, ucc o<ulo>
" Luc.ii, U . " Rom. , 18.

() Hoc tcbolium ad nulbim signum refertur, ncc
vidVior bie loeum habere.
(f>) Apiid Climacum cst,
. Ad voccoi scbo-
liaslcs iiiira posoil : \

, qnae explicareiil. Huniili> uaciai
arcana seu inenarrabilia, alta nempe dc virluto et
praeclaris faclis.
1007
S- JOANNIS CLIMACf
1008
babeai, quibus ad aliorum defectut attendat; nec ,
aures quibus ca quae animae non prooant, aodiat,
Nec cum ullo rcm aut coiitfoversiatn nisi cum auis * \ ,
jpcccaiis. Sed paceoa cura omnibos mortalibui colit, * ; \
propicr pracepium Doraini, ci iion proplcr amici- , \
liam. Si quis enim dtebus sex et alteris sex a cibo . , \ , \
absiineat, scseque ingemibiis laboribut, pnecepus \ ,
et molesiiis exponai, exlra tamen bauc viam omnia ,
.
sunt iuulilia ei inania.
Atiud.
Si quidem nondura acquieivisli (has viriutes),

i , ! *
procul abes a praeceptis Dei; si vero jam acquui- . ! * ,
visli, servus iuutilis es; quod debuisli facere fe- , > cisti , aliis raulla supra precepla facienlibus.
.
Scholion 14
*.
Oinnes proprtetates supra (a Climaco) expHcaUe , 64
prxter uoam, quae est opinio, oatendunt opes, ei ,
ibesauruiu buiniliiaiis; hoc enim (ut reor) e*l illud , .
unum (opkiio ioquain).
l 0
'.
Scholion 15.

,
.
Vera bumililas soboles est cognilionii; cognilio

vera 328 parius teuiaiionum.
Scholion 16.
'.
Qui pcr viam Chri&it ei humililatis religiosam

vilam est ingressus, bic bene in illa ingredielur, el
pracseniem vitara egredielur, e4 pascua cum gaudio reperiet io paradiso.

, , \
* **\ '
Schotion 17.
>
'.
Oleuro appellat buuiiliuiem qu* aiiinue per'

* 6
gratiam infundilur. Tum aulem humililas oobis ,
conferiur, quando noa omuibus morlalibua viliores .
exisiimamus.
Scholiom 18.
'.
Humililas non est conscientiae desperalio, tod

dmnae cbarilatis et commiterationis coguitio.
Isaaci 19.
Qui susiinerc potesi borainis impouaDi ei inconuderati veibum durum propier Deum, el propier
cogitationes in pace couservaadas, bic vocabiiur
(ilius pacle, paceraque possidebit animat, corporia
et spirilus
Aliud.
Qui laborem et coDtumeliam teu ignominiam
abs le rejicis, non eai quod promiitas libi ie per
reliquaa virtutcs pamiteuiiaai actumm. Yana gloria
enim, et aiupor cordie aervire soleiii peccalo propler gloriam.
Almd.
Si quem videri in muUa ignominia eonsiitutum
lamentari, scilo illuin vanae gloriae cogilaiionibuo
occupaluiii, do interioribus cordis manipulis itiauiptdos cum dolore metere.
Aliud.
Quoimprobiores, boc roinas recusa m u l u aaala
u
Luc. , 10.

, *
*
7 *.
^
,
;, ; \
,
\ , \ .
)
'.
\ , 6%*
.
.
.
* ,
.
.
' ,
1009
SCALA PARADISI. - GRADUS X X V
1010
, 6V pal, ut pcr eam (patlentiam) depressus evomas
.
superbiam.
*.
Isaaci 20.
' ,
Homilila* vera eit, quando quis quid dignum
, \ nperbia in occtillo babei, et tamcn non aupcibii,
. * sed aetpoam in animo pulverem jestimat.
.
Marci monachi 21.
'.
Exlra coatritiotiea) eordis, fieri nullo modo po , lotl ii Dialitia penitus libereris. Contcrit aulcm cor
, triplex abotinentia, aomni inquam, cibi et relaxa , , , - itonis corporis. Uorum onirn 329 copia molUUem
. - paril, rooUitia oalas cogilalioues recipit, quse si - nal repugnal tiudio precandi, et convenienter mi \ aiatrandi.
, \ .
Sckoiion 22.
? .
Non praeipit ut sensum cxuamus; sed probibot
, ' , , \ accuraie, ne tanquam vcris laudibus quisquam
animura adverial et delecietur, seseque Irojiismodt
verbis dignuro eiistimel.
.
Scholion 23.
vf.
Sanctam Sorapionem intelliglu
.
Scholton 24.
*.
Veoorabilis Simon Salus.
.
Schouon 25.
\
Qiri studel bamiliiati, non curat acommata et
*0
eouvilia, bominumque reprebensione*.
,
Sckolion 26.
*.
Dofectaiur, ioquit, Deus bamilibat, quando
, , ,
. \ idet illoo aannax pttienler ferre. Sed com inter
, dooeiticos recle leri non posit, propterea secessus
loagboimiia a polria, ca*a esi humiliiatis.
.
Sckolion 27.
\
Gradem adaalutarem seiAiUa.bumiliUUXDempc,
,
inleUigil.
.
Scholion 28.
'.
Humiliiatis adlieei, ut aoqoo cogiiatioDem qoi '
* am contradicendi admitumof, boc eim esi
onat.
.
Sckolion 29.
Qtiando fermonem ulilem audts, diceotem ue

' , ,
jadica, no teipaam ulilis admonilionis fruciu
prives*
.
Scholha 50.
'.
0
Harailltiie eeptus aalvabitur, qui miracola pa
Iral. Quod si boc donum alicoi levia anitni im , pertilmn fueiit, per ea quae flunt miranda in su , - porbiam meolis elatus, praBcepsque in iuia delatus
immoaitat [inermia] comporebit.
.
Sckolion 31.
/.
Quid discere? aut ouinino opporlima [nunquid
[ ti
non opporluKaf].
];
Schotion 32.
\?.
Sivc ababo dictum, ipsi tt conunissura

Sehotion 33.
\.
Non solo ct nud< verbo oportel, ut nos 330
\ , * * ipsob damnomu^, sed ex animi seutenlia, scnsii ei
, \ affectu cordis, Qui cnim ita seipsuin leprcbcndii.
1011
S. JOANNIS CLIMACI
1012
et redarguit 01 reprebendontes aul comumelia ,
aiGcienCet, ut lioslcs aversalur , scd ut beno- ,
factores ex animo diligil.
%
Scholion 34.
Qui ee ifidignoui judicat, qui vel minima a Deo

peiai, el dum petit niitiima velut peccator, roagnam graliaro veuiainque a Deo accipit. Promptus
cuini est Deus dare nobia majora quam petimus.
Sed bac gratia Dobw non confertur quarodiu
*poRie pcccamus,
,
, *
, \ ,
.
Schotion 35.
'.
Qui jusle vivit, et nullam pro recie factis compeiisaiiooem, ted voniam duniaxat de peccatis
comiuissis peiit, quasi praeler dignitaCem euam
pctii, propterea accipieia Deo majora, quam ip&ius
kiaius poslalat, quod eoleat Deus ex abundanti
dare pJs qoam petimus aut inietligimus.
, \ \
,
I ,
* \
, 0,
.
^.
Scholion 56.
Qoole osl hoc? quod diiit ncmpe, non affici ad
corpus (et vitia corporia).
; *0 ,
.
Schotion 57.
Quod anima sape nortl so ad extemam corporis

formam et studia conformare, clara csl ex Domiat
facto demonslraiio.
\.
"
,
.
Scholion 38.
'.
" ,
Animadverte quantam ad pamilentiam coittriiionem parial reip&um nihili pendere ei abjicere. . V^P "
Nain ex eo quod quis seipsum teprcbendal, transtt , \ \
virlus paiientia* etiam in eum qui reprebcndit alle- .
rum el contemnit.
C

Scholion 39.
HumiKlai sine operibus multa delicta abolet :

opera sine buinilitate suni velut inulilia, imo saepe
nittlta inala pariuni nobis. Caeierum, ui dixi, abole
peccata lua in bumiliuie.
Scholion 40.
Superbia ex angelis facit daemones.
Scholion 41
'.
QimaciMK.
Sckodon 42.
331 SekoHo* 43.
,
D .
*.
Nam ad sludia occupaiioatim anima ae accommodal, et ad ea qux facit, effigiatur, ei ad baee

seso eflingil.
AHud.
,
& , \
.
. .
Su lihi babtlus, cl incessns, el veslis, et sella,

r l viclus raiio, el lectl apparatua, et domus, el
iiiitiia quaj domo sunl vasa, ad ulilitalein ei
pauperialem eomposita ; qiiiti et sernio, cl canlus,
vi rum allcro rongrebsus scu colloqniuin, ad m r diovi ilatcm potius qiiam ad fastum siul i-omparala.
Siholion 41.
Ulc clbcieiae [*\ causa cflicienlf].
,
.
?'.
Sigua, dcclarationes, occasiones ad btiDiiliiatem.
bumiiilalis cx potcnlia
'.
( ).
Humiliias ex dsemonibus facit angelos, iuquit
IMimtio
\
* \
* \
* ,
.
" \ , \ , \ ,
\ , \ , \
, , \
* , ,
*
, .
scu
facjl-
*.
" - * .
SCALA PAIUDISI- GRADUS X X Y L
<7'.
GRADUS X X V I .
, , . De ditcreiione cogilalionum, viiiorum et virtut
,
Discrelio iu lironibus scu nulibus esi peifecla et
* ; vera status sui inierioris cogniiio. ln nicdiis scu
, proficieiuibiis, est sensus quidam aiiinri qui bonmit
* proprie diclum a physico c l ejus centrario sint
* (i), errore dijudicat. In perfeclis csl cogniiio, ex divina
, ; - illuslraiione orta quaeque, e.l in aliis obscura suo
.
lumine illustrare poiesl. A u i fortasse genraiim et
* \ , omnia compleclendo lioc el o&l, el inlelligiiur essc
, - discrciio, divin nimirum volunlalis cerla et firma
, \ , \ , comprebentio, quovis tempore, quocunque in loco,
; (2), \ et uegolio, quam tanlum possident ittuitdi cord',
, . - corpore et ore. Qtii ires bosles religiose proslraiii,
^ (3), \ prostravii et quinque. Qui illos negligit, neuirum
. ^ vincct. 332
Mscreiio est conscierilia incoutami ;, \ ?'. nala, et purus castusque scnsus. Ncmo, cum quae
dam in religioso vila? sialu supia nalura? vitu fieri
,
vcl audierit anl viderit, ex reruni ignoramia in i u ,
creduIilatCHi incidat : ubicunque ouini Deus, qui
. \
snpra naiiiram est, vcrsatur el prasens est, ibi
; *pleraque omnia deinceps supia ua(ura3 faculuuini
, ,
lieii sotcnl. Tribus hisce modis vel maxime genu, \ ralibns bello nos diabolus oppugnat, negligeniia,
* *
superbia et sua ipse invidia. Miserandus priious,
.
roiserrimus allcr, folicissimus el bcalissiuius lcr (4),
tius. Heia ei amussi seu regula, secundmn Dtnim,
,
uiamur conscientia noslra, ut animadvcriaiuus
, \ .
. .
,
. .
,
unde vcnloruro spiruus exsisiani, el vcla ad illos

(5) ~ . .
.
\,
....
.!.

, . .

J ,
C tendamus. In ommbus rebgiosis cxemlatioiubus

.
. .
..
,
.
noslris daemones nobis ires (odiunt SCIO)>OS. Priimnu
, *
conleudunt ne quid boni faciamus. Cajtctum ubi
,
primo pm\io devicti ccsscrunl, conanlur boni opc . " \
, - ris finem corrutnpere, ne fiai ad laudctu Dei. Quuil
/ ; si et hic furcs a scopo abcnaiuul, lum deinuiu tu
, . silenlio quietis adsunt, cl bcalos nos in aumi;t
, \ prasdicaiu, quod omnia ad imium et bonorcm i)<i
, \ ? * gcranms. Primo adversalur studium diligcuiK ct
medilalio morlis; alleii suljcclio c l coiilemplus
, .
soi; posnemo continua sui ipsius repiTlicitsio. Iloc
, \\

. labor esl aule nos, tionec igtiis Oci nurei tra . eiuarium nvtlrum . Ncque enim ulla dcinct-ps
- cura aut neccssilas eiit ob prarcplas animo
, \ , \ , ^ prioris viue viiiosas aflecliones aul cousueiudiucs,
\ . 01 333 D*us cnint est iynis oimiem sensus ardorem,
. omiiesque iuoius pravos, prajsninptioucn), occ.ocu. ^, tioi:em eum iiitcriorem luiu cxieiiorcm cliaui, qn;c
\ ,
in coîlalionc versalur, consumcns. D^nioncs r.oii , ;, ;, - Iraria otnnibus jain diclis in nobis faccre C O D S I I O , * , \
veruut. Naiu ubi aniinam sibi obnuxiain rcddidei unl
, , .
ineniisque tuinen exslmxciunt, tmu uulla amplius
cst in nobis niiseris sobrictas, uulla discrctio, uulla cognilio, nulla reverentia, sed indotenlia, stuporquc
aninii, indiscrclio, el caecius nienlis.

lbuc uinuia quac jain cuiuuicinurata suut, probc
, \ ^ orunl ii qui ex bnpuiiiatc ad sobrictalein redicv
S l
11
Pbal.txxii, 16, 17.
1015
S J l M * * t S CLIMAL!
1019
runl, quiqiiu ex nimia coofldwilia ad modctUa.-n, , ! *'. iiipiidouti.i ad pudorern iransicrunl, quonn <1o ; ,
posi rcccptam nienlis sanilalem, et solulam caxi- , ,
laicin, seu potius corroplionem ipsos sui ipsorum , *
pudeat, ob ea quae prius, cum tn caeciiaie vrrsa- . ()
rentur, loquebantur el agebanL Nisi vcsporascat, et ,
noclescat prius, fures iu luce anima? ei dio nibil \ , .
facile furabunliir, aut maciabuttt, aut perdeni. Ftir- / *
luni est, ciini anima non senliens [non adverlens] ; ;
in captiviiatcm Irahilur : mactaiur aniino, cum
sonsus mculis exslioguilur, ila ui in fceda et nc- . \ iaria opera incidal. Perdilur dcmum cuiu ox ad- * \
misso scelere de salute omnino detperat. Nnro .
viritim suarum imbecillitalem praetexal, quasi evan- ,
geliia praecipta scrvare non possit. Sunt enim qui (7),
pluraqtiam Evangelium prsecipii, facianletpraetleiii. & .
IVrsuadeliit tibi boc oronino quod Jiclum etrt, is ol - * !
proiimom suum plus quam seipsum 334
, \ .
Ifxii, quando animam suam pro ipso po&ttit, quam- ,
* is praeecplum a Domino supcr boc non accepisset. , ,
Habeant bonum ammtim bumiles, quamvis animi , \ ,
|cilurbationibu8 adhuc obnoxii. Si in omnes pec- , \ calorum foveas incidani, omnibusquo laqueomm ,
insidiis indnanlur cl capiantur, omnibusqoo auimi
morbis aiDigantur, at posiquam saniiateni conse- ( 8 ; \ , cuti fuerint, omnibus aliir luminaria, medici, lu- . a U
ceniic et ductores iianl, omniumque morboruro (9) (
gcnera seu discrimina doceanl, eooque qui in casus ), \ \
pcriculosurii, experimcnlo servcnl. Qnod m qui ob
preteritas rpeccandi consueludiiies
adbuc \\tn
'

'
*
paliuntur, cl docere alios nudo simplicique vcrbo

poSdtiui, doceant, forlasse eniin aliquando ob suas ; ,
ipui adtiortaliones verecondati incipionl melius ; \
ngcre et vivere (cnimvero lales non impercni aut , \
gnberneitl) : et accidet illis quod quibusdam acci* .
disse vidimus, qui in coeno sordium voluplali irans- ^,
i-unies alios docuerunt, quo paclo ipsi in eam vo- . ^
xcisir ) *.
raginem iucidissenl, qood feccrunl, ut illos salvos
prncsiarcnt, ue in eamdem peccandi foveam ipsorum excmplo pari ralionc ceciderinl. Sed enim hos iptoo
Leus qtii ouinia poiest, propter aliorum ealulem e cceno peccalorum liberaviL Qui vcro ex viliotis
Kj)onic sc voluplaiibos dcdunt ct inimergtmt, (aceant, ei sileniio suo doceanl. Propierea Jeaos
9
cwpit facere el docere .

, l
Sa?Yuin rcvera ct immane, bumiles nionacbi, D , , &

pclagns irajichnus, mullis vcntorum turbinibus cl \, \ , scopulis, 3 3 5 voriicibue, piralis, siphonibus, bre- , , \ , \ ,
vibus seo svrlibu>, mon&trigque et Ouclibus rcdiiti- , , \ .
dans. Scopulura inlelligamus saevam et reponle \ , \ inlumesccnleiTi iram; xorlicem vcro ciim <rxspes
vertigo mentcm undiquc circumsisiit, ei in alum , \
do^peraiionis voraginem prxcipitarc conalur. Bir- *
via el syrles stuit ignoranlia? qua* nialum pro bono , /
anipiwnt el conlinent. Monsira vero marina boc , \ *
grave el fcriini corpns. Piratx improliissinii vana ;
^lurij minislri ri aililiccs, qui sarcinas nostras ct , \
f.iiiuium vitliilum laliorcs el fnntiis diripinnl. * &\
l-htrins iiiiMpret<M).ur inilatum ci lnnicnlcii \cn- /. (IU), .: ?. ;;
ttciu, qtii ûopte uos iinpriu ad i!!:i:n bclUtam cl ^. , **9 1
1017
SCALA P A R A D 1 S L - GRADUS XXVI
1018
, mon&truiu defert. Siphonem accipe superbiam e
.
CODIO dejeclam, qine nos nunc ifi cceluni effert, mos
ad tarUra deprioiU.
(II), , ,
.
,
*

Noi unt omnes liileraii, quae disciplinse rudibus,

quae proficicniibus, quae ipsis magistris conveniant.
Diiigenler allcndamus, nc diu littcris immorati adbuc in rudiroentis deprebendamur, quod omnibua
turpe non ignoratur, videre senem io ladum btlerarium ilantem.
(). ,
Optimuro oronium elementorum alphabetnm boc
, , , , eat, obedientia, jejunium, C cilictuoi, D cinis,
, , 6 , / ,
lacryra*, F coofetfio, G eileiUium, If buroililae,
, , Jf , , 1 vigdiae, fortiludo, L frigai, Jf labor scu fati, , U , gaiio, aeramna, coniempiuf, conlriiio, Q
(15), , iojtjriarum obtivio, fratorna charifas, S lo, , ,
nitas, 7 fidcs siinplex et incuriota, V mundi ne , , II
gleclus 336, X parentuiD odiuroroinirooodiosum,
. [ .]
V liber ab omnibus rebtis affecUi, gimplicitaf
, , , cum innoeenda conjuncla [sioe malitia], voluniaria
, , , ,
\.litae. ProAcietttium vero soro et ralio est de
, , ,
inani gloria et iracundia victoria, boaa *pes salotis,
, . ,
quies aniroi, discretio, Qrroa etfixajudicii extremi
\
meaH>ria,n>ietricordia rcotnmisoraiio], hogpilalita*,
6 ' , modesta objargaUo, oratio omni vitioso larens af , ,
fecta, cofitempms pecania. Celenim (perfcctorum)
, ,
raiio,
Anilio et lex animorum et corporum religiose
, ,
^
in
caroe
versanlium baec e&t: Gor ab omni cap6 , / , ,
, , iV ^ tiviute liberum, perfccla cbaritas, fons C bumi
;, 3 , , UutU, mcntis (e mundi vanilale) Oemigralio,Chrtaii
, , immigratio, lucis et oraliotiit divinae F ibesaurus
, , ; , a praodonibus sccurus, illusirationis divinae G co t> . , pia, mortis desiderium, 1 odium vitae, corporie
, 11 , fuga, L legatua seu patrouus ct advocatus mundi,
, (14), , qui Deum (quodammodo) cogere possit, atigelo . rum collcga et symmysfa, profundissima scien \ [] liie 0 aliitudo, coelcslium mysleriorum domici * , liom, Q cuslos divinorum areanorum (ive Deo ab
.* secreiis), boroinum R salus, daemonum S dcus, vi , tioruin dominus, V imperaior corporis, procura . * lor X natunc, altcnus a peccafo, sedes iran , (15), qitilti animi et ab omnibus eupidiiaiibus cxpediii,
\ * - 0 imilalor Domini, Oomini ipsius auxilio; valde nobis
\ ;, sobrie advigilanduni est, quando corpus cum morbo
\ conflicialur. Dacmones cnim prosii-atos nos inluiti,
(16) * cum ex imbccillitaie viriumque defcciione consuelis
* \ cxercitaiionum armis adversus ipsos uti non posse
\ * vidcnl, accrrime tum oppugnare solcnt. ln sxculo
337 ^rsames, ira? el quandoqiic ctiam blaspbc . miae spirilus a?grolos invadit. Religiosos vero exlra
\ \ !, s:rcu1i turbas degcntcf, si qui viclu el rcbua ncces ; ; , variis oninibus abundanl, gf-nius gutx ct libidinis
vexal. AIU>b auiem, qui oJimi corporis golatio sunl
; desliluii, asperisque in locis el CbrUli atbletis opporlunts habitant, lyraumis negligcnlia: cl irisliti.e
, iufeslat. Obscrvavi el notavi vcucreHm bipum labH
' . , \ ranlibus d(dmcs an-cre, ct iu ipsis doloribub mclus
, * -
1019
1020
S. JOAXNIS CLIMACI
iwrpcs cxcilarp, quibusfocdos liumorcs cxccrnerenl, 0 , \

eralquc stupetidum viderc qnod fiebat, in acerrimis
.
corporis crucialibus earnein lascivicnlem el furenlcm. flevisens dcin vidi decumbcntes c l in lcclulo
suo ab ccelesti virltue vel compunctiotie recrcalos, tla ut per diviuam consolalioncm omncs corpoiis
dolores cxcluderenl, adeoque bene affecli exsent, u l nolleiii unquam a morbo liberari. Hevcrsusque
iterum animadverli aiHigi, sod por morbum rorporis veluli inttictam atiquam poenam a morbia*
ain-i.i cuialos, Dcum vejieralus gratiam tpsiiis budavi quod lulum luto repurgarit.
Aniinns spiritualis eliani sensu spiriluali pnedi \ Itis ost, ut bunr in nobis nunquam, quam\is in
(17), * , \
mibis non . requimedesinamus. illociiim scuftu
, ,
imcniu |dcprcbejisi>j, jai exlerni corporis scosus
. \ ,
ab suis oUiciib cessabutil. \ii boc esl, quod c sa
-,
picniibus quidam iiileliigens dixii:c diviiium sent>um invciiics. Vila inonaslica in sensu cordis qua
factis, qua verbis, qua cogilaliofitbus, qua inoiibus
verselur oponi, aut uon cril monaslica , rouho
iniftus angelica. 3 3 8 Aiiud est providcnlia diviua,
aliud auxiliuin, aliud lulebi, aliud misericordia Oci,
aiiud couwiatio. J'iovideiitia Dei in lolo opere ualuras apparet, auxiiimn credeniibus duniaxal; l u leia in Chri-liaiits bdclibus qui vere ftdeles suut;
niiseiiconlia iu faiuulis Dei siugulaiibu; consoh t i o diligemibus Dcutn ostenditur. Fieri quandouue solei, ut quod uni loco medicinae esi, altert
vejjeuuoi fial. Quiniuio idem quandoque eidcm suo
tempore propinaium cst remediura, alieuo tempore
'
\ .
; (18), ; \
, . ,
, , ;. "
(19), \ , \ ,
, \ . \
, \
, , '
,
. "
(20),
\
,
. (21),
| |
Ct itiu-inpcaiivc porreclum fil vcneoum. Vidi niedi- C }; , \

CUIII iuepium ci iiuporluiiuin, qui aegrum aflliclum
, .
cuuluincliose incessit, ncc aliud efletii, quam ul
, *
,
illum iii desperatioiiem conjicerei. Vidi pcritum et
. ^,
ingeniosuiii, qui iuflali supcibia cotdis per irro ^ gaiain ignoniiuiam otunein sanini el fcloieui ex/,
bausil et abslcrsit. Vidi unum eumdemque xgrum
(22) \ atiquando propier sordes animi abluendas sanum
(25),
obedicnliai phanuacum bibere, indeque vegeluin,
. , . ,
promplum, ainbulantcm el vigilaittem reddiluu :
(
atiquando ab atiimae ocuio laboranlcm, inimoinm
\ ), ,
el tacilura sine ocrursu et coiloquio cujusquum
k
,
(Mirsuverasse. Qui habel aures audiendi audiai
\ \ , ,
, ^, , Suiil qui (êd unde nescio, neque enim Dei dona
^ . [supcrbe] inea nstimaiiouc el judicio oxculere aut
1
curiosius invesligai-u didici) natura nua, ul ita lo- D *

, \ quar, ad contiiienliaui, aul quieiem, aul casiimo' \ , ' ^
niain, aui modesliam, aut nianbiteludinein , aut
< omjJUiK lioncin isicimamur. K l sunt qui refracla- (24), *^
. \ ,
liain ad bac uimiia naluraui cxperli, sibi ipsi pro
, \
viubus viin iiiftinuJ, 3 3 9 quos (licct quandoque
, ^ ^
v^(.atiLL'i) lubiloiiiluus ul Jialuiie doniilores piio
ribus ariteierre soleo. Ne lu nrilu homo dc opilius
(25). :,
ac ibâuris siuc Lbote partis gioriarc. Ca*lcslis
(20),
e:iini niuneiarius cam deti imciUuni, el iinlieciilu, \ ,
lalcm, et cxilium luum pnunuril, donis siiis et
\
.raisi^ sine luo labore graiis collaiis a)iquaiauleiius
/ (27) *
^titcin 10 BO!vavit. \ a l c i eliam iuslilulio a leueiis
. (i (Jnt.ttiu, ul qiiolidiana viix sludia qux ad i 1 3 ) ,
111 coiiipaiandaiii ei .'uoiuislicuni viiam adubis
\ -., , r.obis a.ljuiuciKo suut vel imjpcdimciilo (si inala
t
a i
Luc. xiv, 3.1,
1021
SCALA PARADISI. - CRADUS XXVI.
1052
. ! td (28), - fueruni). Lumen monacborum sunl angeli, omjiiiim
, , , ; vero raortalium lux est viia religiosa. fiaque con , ! , tendant ut oronibus opiima vila forma fianl, nulli
, (, \ danlcs ullam offensionem, in iis qua? fcccrinl am
, \ locuii fucrinl. Si enitn lumen in tmebras vcriaiur,
, \ qnaotum ipsae tenebrae, boc est, il qu) in sa:cu?r
- degunt, obtenebrescent. Atenim si mc au liiis, ant
, . potius diclo audientei esso vullis, erit e re uostia,
(29), */ . ne varii et inconstantes simits, miscraniqun ani, (30) nam nostram dividamus, ut cum millcnis millilus,
\ , adeoquo decies milleuis imllibus hostiun bimul
' \, \ congredi et pugnare cogamur, tionquam eiiim om, , ,
nes illorum artcs malas poleriaius pcrdiscere aui
\ penitus deprehendcre et invenire. Sancia T i iniiuto
( adversus triplicem bostem per trcs viriulcs obar, , mtmur. Quod nisi fcccrimus, mallos nobis laborcs
; $
creabimus Profeclo si nobiscum quoque fuerit qui
(31), 3 4 0 convertit mare in aridam , oninrno Iransil Jt
, \ eliam nobler Israel, seu nicns noslra Deum videns,
, mare sinc flucluum procetlis, ipeclabitque Agypiios
. (32), \ in lacryniaium aquift suffocatos; od illo abtetile
>, . frciiiituin iluclutim, sive camig notlrae inipelum
, ' quis sustiTirbil ? Si Deu$ in nobis per opera cxsur. ; rexerii, dissipabuniur inimici ejus, r l si pcr ccm , , \ - templaliontuu invocavoiimus eum, Fugicnt qui ode * rxnl eum facie ejus " ct nostra. Laboi ibu* putins
(53). et sudoribus non nudis vorbis coeb*stia cognoscerc
(34) studeamus. Opcra enim, non verba oportebit iu
, exiiu viteexlribere judici. Qui laiere alicubi Ibesau, - rum audiunl, illuni loco guo qurunl, et labore suo
. , * reperium cuslodiunt.Nam qui sine labore dilescuni,
.
C bona dissipant. Difficile est invetcralas scu viliosas
consuetudines sine couatu vincere. Qui vero iis quotidie novas adjiciunt, aut de ee desperarunt, ex fcubjo
ctione, seu religione nullum fructum relulerunl. Ntc lamen ignoro Deum omnia possc, nibilque
illum non posse.
QuoCblionem scu conlcn)p!alionom mibi dijudicaiei-el, noc tillo librorum, qui ad nos pervencrunl,
. coulinealur, nonnutli proposuerunl. Uuaenam in ; quiunl, suniocto capitalium viliorum [cogitationuni]
; proprie germina? aut quig reliquorum quinqtic
- ex tribus capiialibus genilor exslilil? Ad quani
, 3 . egregiam quaesiionem ego meani professus in>ci , tiam, ab eanciissimis Patribus ila accepi. 341
* , Libidinis procrealricem esse venlria ingliuicm,
\ * . acedia2 vero seu desidiae, vanara gloriam : tri um vero barura sobolcm esse triaiiliam, sicui el
, iram : superbi auiem genilncem vanani gloriani.
, . - Ego vero rursus ad scniper colendos illos Palrcs re , spondendo hiqniebam, cupere me porro discere,
#
oclo v i i i o r u n i g e r n i i n a , et quod cujus pairttiis felns
\ * -
sit.
negaruntque u l l u i i i o r d i n c n i a u l prudvntue
Q n i peranianter e l bcncvole m c dui:uniiii,

raiio-
nein i n atolidie ilKs vitiis inesse, sediiKMain r o n f u -
sioneni et i t i c o u s i a u l i a m , quod
\ . '
opporlunis c x e m p l i s ostcndebant, prolatibqtic ci e-
^, (5), -
b r i s , m u l l i ^ c l cerlis ratiuidbus dcnionstrabant, ex
V*\
LXV,C.
l f
i.xvn, 2.
b r a l i u l i aplis vi
1023
S J O A N N I S CLTMACl
1024
quibus nonnulla in lioc libro collocamus, ut ex lllis , , '

liatn de reliqois lucem capiamus. Exempli graiia, *
Smporttinus ct inlempcsiivas risus alias ex impuro , (36). ,
spirilu exsisiil; alias ex vana gloria, quando quia :, *
in 8C ipso clam invcrecunde el iropudcnler gloria- , .
lur ; alias ex guta et deliciis ciboruro. Sicul clpro- ,
liiior soranus, nunc ex ciborum copia, nunc contra * ,
cx jejunio, quando qui a cibis abeiinent, pcr u- *
perbiain efferunlur; nunc ex desidia, IUJIIC cliam *
cx ipsa natura. Loquacilas aliquandoex gula, ali- , \ quando ex vana gloria oriiur. Hcsidia quandoque \
ex nimio luxu, quandoqtic ex dcfeclu limoris Dei , , *
ioittum somit. Blasphemia proprie est superbiae ,
feiua: non raro lameo ex juditio lemerario super , , ,
eadem re aequilur. Aliquando cx improba dxmonis *
invidia exsislit. 342 Cordia derilia vcl e cibi sa- *FPW- '* ) \ tielale, vel siupore quodam aninti, vel affeciuad res *
crcaias. Affectu* vero erga res illas nunc a spiritu .
imparo, nunc ex avaritia, aui ventris ingbivie, aut , , ' inani gloria, adeoquc ex aliis muUis pullulat. Mali- *
tiarursus ex auimi lumorcet sui exislimaiione e* , oi Ira. Hypocrisis ex eo prodit, quod *ibi quis quan- . (38) [.
doqne nimium placeai aut credat, quod ipsc sibi ] , ,
sufliciat, et ipse sui magister el v i i * arbilcr cssc *
potsit. Viitul s vero quae vitiis c conlrario repu* .
tsnant, ex coutrariie fontibus ecaturiunt. Et ut
rem in pauca eoaferam, lenipore enim deficior, .
si omnia seorsum cl sigiliatim pcrscqui veliro, oni- *
nium vUioram, de quibus dixtmus, vere ei proprie ,
expoltrix et inierfeclrix est humilitas : quam qui C ,
acquisiveruni, omnia vicernnt. Procrcatrix omnium malorum est luxnria et malitia, qeitaft obnoxius
niinqiiam videbit Dominum. Quod &i a priore absiiuueriraus, el in malHia Uraen petTCveraverimus,
Dullum indc fruclum capiemus. Exempla timoris Doroini a principibus seu magistralibos et feria aomamu8. Itesiderii vero erga Dcwn exeropli Ioco si tibi turpis amorcorporuni; nihil enini prohibet, quominus etiam e contrariis cxempta ad declarandas virtutes peiamus.
Valdc corrupta est praesens las, lolaque faslu el
, \
simulationibus plena, labores exlernos corports ad \
roorcm primorum parentum fortasse aliquo modo
repraesenlans, sed coeleatibus graliarum donis non *
dignaia, clsi mmquam tempore atque uunc gratiis , ,
illis naiuram indiguisse exisiimem; ct meriio : ne- * \ * que cnim laboribus 343 beus, sed siroplicilaie et , '
bumililate fapUur cl invenilur. Quamvis virtus . \ Domini in iiifu mitale pci fiiciatur , non -ejiciel ta- , .
mcn Dominus bnmilem minislrura. Quaiido ex ctatoribus nostris aliqueni corporc male affectum cer- (41),
nemas, non illico ex improbitaie causam morbi
discere 8tudebimus,nec mabiia? fnorbum assigita- ,
bimus, sed aimplicilati potius (exclusa omni malilia) , \
fbariute ut proprium rocinbrum, et miliiem ex . " pralio saucium receptum curabimus. Esimorbus , ! a Deo propter peccalorura sordea ablucndas immis- .
\ (42),
sus; est ci morbus quiad elationem animi reiun
dondam valel. Oplimus cl clemenlissimos Dominus , *
, *
noslcr, non raro cum aliquos remiasiorcs in slu
dio piclalis vidcl, per adversam valctudincm, lan- * \
quam fariliorcm excrcilaliooera corpus cl rarnem 4-# .
B
"11
Cor
, 9.
1025
SCALA PARVDISL-GRADUSXXVI
1026
(45), , , : hitmiltat, el quandoque eUam aniaiam ab tnipro, '. , ' ; . - bis cogitaltonibuset viiiosilaiibusrepurgtt. QOXCUQ*
* - que nobis usuveniunt, aive oculis subjecla ainl, sive
, , non sitit, aut cum viriutc recipiuntur, aui cum
.
viiio, aut medio quodam modo. Trcs oliro rcligio , sos vidi fralres male simul acceptos el muluios,
; * , quorum primus rem indigne lulil; ahcr sinc pcr * * turbationo damnum pcrtulil, lerlius iugens eiiam
* , gaudium relulit. Yidi apud agricolas idero seniinis
genus a duobu* spargi, sed diverso ab utioque
(44) * fif.e : ab aliero utnomina creditori suo dissolveret,
(45) * , ab altero ut is ibesauros sibi compararel. Ille, ul
(4\. dominum suuro rauncribos colcret; hic, ut ex elc * ganli agricoialione laudema tiansemttibus 344
, , , , \ in via et vita aucuparctur. Ille, ut hosiem auuro
. - aemulum invidia lorqueret, bic, ul ne desidiosus ab
(47), - aliis carperelur. Hac tunl teminum ab agricolis
. (48), , epar.soruro nomina : jqunium, vigiliae, eleemosyna,
. wiidsleria, et hoc genus alia. Fineiu autem men leiw, qaa quid faciant, fratret alacriter et prompte
iu Doniino exaninabunt, non eecus atqae illi, qui
(49) * aquam fontibus bauriont. Nam Ot abquaodo oii
$ (50; clam per intprudentiam ranas, quas appellarous,
* , simul bauriamog. Ita qui Degoiiura cum virtuie ha , , , bemus, saepe roistara occulto aliqoam virtud vi, ' lioxiiatom rcfcrimus. Quale cst quando cuia bo->
* $ spitalitatc gula miseetor; cmn chariiate, auior car * ni&; eum discretionc, vafiiiies seu callidiUs; cum
* * - prudenlia, maliiia ; cum mansueludine, fallacia et
, # , |
^ ^ cl propriut x i , vendi ut velis scnsus ct inobedientia, cum silcniio
. magisierii suporcilium et fagtos, cum gaudio elatio
, . 6- animi, cum spe pigriiia *, cum diaritate rursum le*
$ merarinro judiciuin ; cuin quiete deeidia et quidam
(& . aDimi lorpor; cum castilalo amaritudo; cum humi , , liiato nimia coniidenlia; tt baec rursum omuia
, - veluli coromune modicanicntuni eicollyrium seu
, ; , , poiiui vonenum comiiatur vana gloria. fton aflligat
, nossi Dooiinut po&lulata noatra pi-ccesqueadtempas
. " non exaudiat, vellcl eniin Doniiuus omnes mortalet
, , ono teroporig monientoab omnibus animi perlurbali, , \ , . onibasliberosfieri. Quicunque a Deo aliquid petunt,
et non impetrant, ob nnam aliquam ex bis caosam
. 345
cerlum est, vel quod anle tempus 1d
, \ , > petant, vel non debilo wodo pciant; vcl cx vana
(51), gloria ; vel quod superbiam efferreoiur, si quod
, \ , peiunt impeirarent; vel impetrato voio desidea vl
, \ negligenlea fierent. Quod dvmones cl vitia sobindo
. * - ex aidma cedant, et vel ad tempus, vel in perpc (52), \ . - taum nobiscum iuducias faciaul, nultus, opinor,
, * - dubilat. Quot aulcm modis illoruro a nobis rcccs , \ , sus fiat, porpauct noruiii Recessenioi vitia ex
\ - quibusdam non eolura credenlibus, sed etiaiu nou
, credcnlibus, excepto uno, quod in bominibus reli. queruni, ul ex ouinibus vitiis capilalc cateroruiu
(55), omiiiam vicen et locuro impleret, quando tam
* ooxium cl peetilens cst, ut cliam c cttlo dejicere
, , possit. Absumitur maleria ( pcccati) igne ccalesti
. \ exbausla, et cx auima radicitus convulsa. Oacaio1
g n a v i a e l l a r d i U s
fieri
e l
1027
S.JOANNIS CLIMACI
102
ntts sponio sc eubiucunl, ut nos eectiros reddaiil, ,

ropcnle imseratn animani iiivadani, viiiisque .
adco airociter corrutnpanf, ui ipsa sibi deinccps

iiiidtclur ct liostis flal. Novi ct aliam liarum bel-

, .
iuaitim se ftubduccndi artem, posteaquam anima
- \ Miiis peaitus assuevit. Oocumenio dicti uoslri
. (5),
, iiifantes, qui posl iongam sugeudi consuciudi ^
iu-.M c i jam rcpulsi ab ubere mairis, suos adhuc .
diîlos sugunL Nu ignoro quiiiiam quoque in
* ,
animo a perlurbaiiouibus quietem, quae cx multa
, \ " simpiicitale laudaiaque inlegrilale alque innoccn , \
lia conslal: Juiium enim adjutorium his
Domino,
.
qui salvos facit rectos corde 1 , ei non senlienles
' ,
liboral a 3 4 6
'
quandoqiiidem ei infanles
, , \
cxuli vcslibus be nudos essc paruin seniinnt. Ma- .
m a i
lilia ct vitia naturaliler in naiura non sunt, neque Deus viiiorum auctor est. Viriuios autem naiura
m u l t nobis ab illo indiiae suni, ex quibus islae manifcste sum : Misericordia, quando illa et paganae
geotes (auguniur : cbarilas, si quideiu non raro el bi -utie animanles quod orbataa esseni [a se i n u i u
ilivulsie ] , lacrymalx stuU. Fides, omnes cnim banc ex nobis ipsis progignimus. Spce, nam cum
muluum accipimus aul damus, et navigatuus, c l serimus, speramus fulurum ut dtlescamus.
Cuin crgo, ult dcmonslralum esi, cbarilas na- E i , ,
luia \irlusque nobis iusila
ei baec vincuium
,
legis aique peifcclio sit, perfecio non procul ab , /5 \
naiura absunl viriuics [non alieiue saul a natura
, ^ \
virlulf.sj, ul raeriio erubcscant i i qui in virlutura
.
exercitaliouc iuibecillilatem suam prxtexuul. Na- , , , ,
lurae vires exccduut castiias, ira* victoria, humi, , .
liias, oralio, vigiliae, jcjunium, perpelua compun- > (55), ,
ctio. E \ iis alias honiiucs, alias angcli, alias ipse *
Deus Vcrbutn docct vl largitur. Ex niatorum com- .
paraiione minus el levius cligcudum est. Qucm- ,
adaicduro ssepe usuvenil, ut nobis inlcr preces * ,
Deo assislenbbus peregriui fralres ad nos diver- ,
lanl, cum cx duobus allcrutruin nobis reliuqucn-
dum cst, aul iulcrrunipciida oralio, aul religiosus
, .
fraier absque salulaiionc cl alloquio dimillendus, ^ , 6
r i lri>lilia afllciendu. Major oiaiione est cbarius :
,
jlla cnim quid privaunr. csl, baic auiem omncs ge \ ncraiim siilulcs con^leclilur. Ego cum adliuc
, \ >
juaior e&sein, olim civilalem aut 3 4 7 icum in (50), .
grcHSus, duni ad mensaiu sederem ab gwlae siiaul
,
et vauae glorix cogiialionibus occupalus, el gula: "
rabieniis scu fureuliB iniprobam progeniem veri (5?) * )
tus, nialui vanê gloiise succnmbcre. Norara ego a , malo venlris g^nio, vana: glorix dxmonem inju- * ;
xeuibus euptTaiunt, ei non immerilo. Nam apud eos qui in bieculo dcgunt, avarilta est radix
* * , \
omniutn malorum, ila in religione gula. Laborant ,
viri religiosi el spiriiuales subinde permissu divino
*
viliis quibnsdam, sed levissimis, u l propter levia D (58),
qua*daiii noc Dcum oflendciitia, seipsos valde cul .
| ! , et inlLMiin bumililalis tbcsaurum iiullis pr-pdoiiibiis
exposiiinn comparcnl. Fieri no polesl
is qni nuiidiini sub obodicmije jugo vixil, statim iti religiosnc
exordio btimilis lial ; siqiiidein
0
cliatu quicuuque suopie nuui artem aiiquam addidicil, nugas agit el umbras ci larvas sequitur.
Duabus iisque maximc communibus vklutibus
\ ^ Patres onincm vitam praciicam seu q u in agcndo
:, /.. 1
vcrsaiur, definicmiii, ncc immcrito sane. Ibrc

Psal. ,
SCAL.V P A R A M S I . - - GRADUS XXVI.
1029
1030
{ : . cutm xobrptates l o l l i l , alleia scu b u m i l i l a s , quo.l

prior fecii, c o i i i i r m a l , nec voluplalcs repullulare
, ; ,
,
'. (i>9j, r. 1>?6
. -
),
.
CUIH
\ possis, i l l u i l forlassc
non
nisi
coru
sinjl. Quucirra luetus dupliccin \ i m habet, qnod

pcccatuni
dolcal.
c l h u i m l i l a l c m crcet.
isi. omni p t i t n l i dar*; ted
Piorum
magis p i o i u m
est,
ctiam non p c l c u l i l a r g i r i . Non ropctcre a u l e m , aut

quidquam al) eo cxifccre, qui ah* le aliquid abslulit,
esl,
q u i oaincin aflctluin crâ rcs orones morlalcs
exuorunl.
In o m n i a vitra c l \ i r l n i o s n o s h a s 348
nunqu.nm
?
i
n
q
u
i
r
e
i
e
dcsitiamus,
u
l
inielligamus,
quo
loco
7:?(0,
v
c
r
s
c
m
u
r
,
au
pruicipio,
an
mcdin,
an
iine.
O
m , , .
nia bobtium n o s i r o r u m Lclla ex iribus islis eausis
,
, , uasMiiilurci coutlanlur, r x amore c l sludio v o l u . 01 - p : a l u m , ex superbia, OL djnmonum ipsorum iuvi.Jia.
U l i i i n i sunt beati, t\u\U\ u i i s c i r i m i , piimi lola vita
* .
" , , - i n u l i l e s . E h l quidam srnsus, Sfu potius babilus,
, ' , :- pbereponus dictus, quasi dicas laborum paiions,
quo captus ct occupatus non j a m amplius hibores
ullos f o u n i d a b i i , a u l unquara recusabit. l i o c svtv. , per laudabili ei pra3dicando virluljb scnsu ct s p i i i l u
. " , (60)
forma
a; n i a r t y m i n a n i m * oiunia l o r m r n i a facile
, ,
t
o
i
i
l
e
m
p s c r i i i u . A i i u d c s l cuslodia c o g i t a i i m i u m ,
,
ct aliud observatio ineniis. Quanlifm distal ortus
. "
ab uccideiuc, l a n l o nobilior et stiblimior c&l priore
(61), * \
a l i c r a , quamvis laboriosior s i l b;ec i l l a . A l i u d a d , .
vtT.mis cogitaiiones preces adbibere, aliud illis r c
pugnarc, aliud casdcin contemncre ct peniius su ,
.
* .. - G p ^ r a r \ De primo modo (c>laiur is qui d i x i t : Dent
in nffjmoriuvt meum inleude , ct boc genus s i m i l i a .
'^.

ailcro idem : Ei respondebo exprobraniibut mih
"
)\.
* ', verbum conliadictnmis ncmpc. Et rursum ; P o
tuisti noi in coniradhuioufm viciuis nostris . D

h ar- puslremo leslalur qui c o c i i n i : Ohmutui et twn aperui o$ meum, cl potui ori meo cuitodiam, cum co
.
'
listtret pcccator adversum me . E l i l c r i u u : S u *
. perbi mique agebunt usquequaque ego autem
templatione [ conspertu tuo ] tui non dcclinavi
, *
E x bis n u d i u s sa;pe u l i l u r priore, quod ipse pcr
:se non ^ i l salis paraius ct ittslrucius ; prior
349
* - .
sccundo
nunquain
potesl
bosles
arccrc
c
i
abigeie.

Tertius auiem d x m o n e s pcniliis r c s p u i l ct rijccit.
.
F i e r i pcr uaiuram non potosl, ul quod corpore i a "
D
rot, a corpore comprcbundatur a u l c i i c u i n s c i i b a l
u r ; roruin lamen C o n d i l o r nnmia poiesl. Qu^ruad (62)
modiiiu ii qut olfacicfidi sensu vigent lacile scnliunt,
, ,
b\ quis vel occidle secum aromala f u r a l : sic e l pura
, ,
mons grauiiii v i r l u l i s odonin, quem cx Dco acc*>
, ,
pil, facilc a n i m a d v r r i i l , *irnt ct P j o i e r n , a qu.>
.
penilus ipsa liborala < s l , m
.'.'itoniPiii,
*
. 11 , tiain n i b i l s<-uiicniibus, \h i p i i . - < . . .
dom possimi :ul stmiiit.uii aiiinu al> ou)i)ib>is v i i H t
sitatilms l i b c i i (i nnqtiiilifalt m aspiraie, sed ounits

tameii possuul cuni Ot:(# r c c m i c u i a r i ot salvi b f i i .
,
Cavc
nc in l c alieuigeiKe domiitcnlur illi qui a n M
nam
guhcrnalioncm, a u l objcclas honiiuibiis
. "
visiones cui iosius i n q u i r a n t , Doumque ciaiu i u
(65)
M
vo
" I ^ a l . LXix,2.
' I S a l . c x v m . i z .
4 0
Psa). L X X I X . 7 .
P s a l . x x x v u i , 10.
4 1
Psal. c x v m , 61.
1031
S. JOANXIS CLIMACT
\{Y^
^fiimo personarum raiionem babere judkaui: bt
cntnt supcibix progetiics et sunt et esse deprriicn- , \ .
duntur. Est epiriuis avaiithp qni srrpc huimlitalein , \
iriinulat. Est spiritus vanae gloria, qui bomiiics ad . ctoeuosynain dandam incitai (sicut cf spiriius luxir (
ria ) qui ab ulroque boc reptirgali ftierimtis, quo- .
tia loco bcnigniialeni in pauperes cxbibere nou cesscmus. Fuere nonnulli, qui censercnl djemoua*
liiter ie sibi ciuiuo adiersari cl obluciari, Scd ego novi ab oninibus nibil nisi cxiliuro nosirum
qoxri.
\
Omtics ptas el apiritnales exercitaiiones noslras
sivc corporis eaesint et oculis subjeclae, sive mculis ^ (4), \
ctinlelligemi*, prceecdii proprta hominis rocns 350 , .
el proposilum, oplimumque desiderium el aticclti, ^ , quai ex Dei succursu et auxilto lium. Nisi enim .
propositum prsemissum fucrit, booa opera i*on , ,
sequenlur. Si omnia , quse sub coelo fhint, ut \ hpag
Ecclesiastes lestalur, quavis in re suum lempus * , !
babcnt, iuter omnia autem eliara noslrac sacrae , \
reipublic negolia et resconstitutaesunt, vidcamus *
si placet et in quovis, tcmporc, qux sint propria et ,
conveuieiuia cuique teinpori disquiramus. Est enim
. , \ oaaoino in iis qui in religiosae vitae cerlamine * , \
versanitir tempus, quo ab omni animi perturbaiione , \ *
liber et tranquitlua exsisias (quod proptcr eos , , \
dko, qui adhuc in certaoiinis infantia et , \
tirocinio versaniur ). Est tempus lacryinarum, ' ,
lempas ariditatis scu duriiiei. cordis; tempus , *
obtemperaodi cl lempu iniperandi : tempus jejunii, Q * , ,
lempus mensae: tempus botli, hoslis corporis; l , * ,
tetnpus pacis seu morlis exstincto oempe carnis \ * , \
ardore: tempus tempeslatis in anima, et lcmpus - sereiiiiatis io mente : tempus maroris in corde, , \ .
et lempus gaudii in spiritn: lempus docendi, et
teinpus disccndi: lempus inquinaliontim fortasse ^ ^ '
propter animi fasium , et teropua repurgadonis * ,
propter humiliutem : lempus luciae, el tempus ,
gecura? remiasionb : tempus quieiis , et lempos . ,
aiiie dislraciione occupaiionis : tempus diu el (65).
assldue precandi, lempus fideliter mintftlrandi. , ,
Quapropler ne ex superbo animi impelu decepli ,
ante lcmpus aggrediamur ea quae suo tempore sunl
facicnda, nec in bieme agamus quae in seelate sunt ^, . agcuda, nec aemente messem quaeramus; si qui- D
dem tempus ei serendi laborcs, 351
*emps roeiendi iiieiplicabiles graiiarum nicsses. Sin B>K
IIUS, tunc neque auo lempore, quae sunt ejus temporis propria referemus. Qutdam ante laboree, quidaui
inier ipsos labores quidam post labores, qaidara morle demum coelestem aadorum coaipeDoaiioiiem
ex arcana el ineoarrabili Dei gubernalione et volunute recepcruut. Reslat ioquireiidan qui horam allero
fuerit buuilior.
Est desperaiionis genu3 quod ex roullilodine
(),
peccaiorum, et conscieniic pondero ei iuiole^ \ ,
tabili irislilia exsistit, quando anima ex mul-
titudiue vulneruin nimium mergitur, et onere pec- , ( ,
eatorum, abissima desperationia voragine hauriiur * \
ei absorbeiur. Esl et alta desperatio qu* ex super- ,
bia el xalimaUoDis faslu nobis contingit, ut qui cxistimei indignum $e qui in talem casum incide- rci fuisse. In bie duobus, qui observavertt, hoc *
propriwm deprehendct, qtiod aller ex desperatione,
aeipsum deinceps sinc discriminc omnibus peccalix , )
%
e l
1033
SCALA PARADISI. -
* , XA\ ,
\ . !
(67)
,
' \
,
,
\ , (68), ,
) (),
(99) ,
**(*> , ,
,
.
- I
(70) ,
,
.
(71), *
. , *
(72)
, (73), ,
, \ .
, .
, *
. ' \,.
, , . ,
(74)
, \
.
| , \
*
, , ![
*>' , *
. "
(75), , ^(& * ,
^ , ,
,
ottv xal

5
^ -
(76) *
*
*,

(77), \ , \
,
t
GRADUS XXVI.
1034
i exponat; allcr in itesperationc religiosam exercitatiooem rctiiiei; quod inconveniens est. Sed alterum
contincntia et bona spes; aheruin humiiitas, eisi
neminem judicarit (), sanare poterii Non csi
mirandam, iicque lanquaro iri re peregrtna ei inusilata obsftopesceiiduin, quando videmus nonuullos
mala facere, et bona loqui, quando ei serpcniem iu
paradiao elatio mentisextulitet perdidit. Nerma baec
sii io omnibus rebus tuis quas aggrcderis, vitaeque
tudiis, iivealteri, 3 5 2 subjectis sive subjectis,
tanaquae ad corpus, quain qu ad animum pcriineul,
an cum lege diviita vere conveniant. Ut , quando
qnalecuuque opus no$ noviiii suscipimus, nisi ex
illo opere majorem, quaiu ante babuimus, humiii^ (atcnt iode iu anima acquisiveriinus non videtur
illitd opus seu parvura seu magnuin fuerit, convenienler legi divinae faclnm. Atque nobis adbue
rudioritas boc quasi dirina voluntaiis sigouna ei
tesUmonium cst. I mediis aulem, quies foriassc
ab impugnaiionibue : in pcrfcdis autem divini
Ittmiois aagmenlum el copia. Qtiaa parva judicantur
a magois, fortatse non sunt parva. Qu* aulcra
magna judicanlur a parvis non sunt ex omni parie
perfecla. Abelersus a nnbibus et dcfaecaius acr,
claram ootendU M)lein; et anima a Deo veuia
peccatorum dignata, omnino divinum lumen respoxit. Aliud esi peccalum, aliud otium, aliud negligentia; et aliud propensio mala, aliud caaus. Qui
poteai in Domino quaercre, qiwerai a(êr(c. Sunt qui
; gratiam patrandi miracula, et ea quaa in oculia
bominum versaniur dona coalesiia mirantur: et
aaper omaia exlollunt ac l>ea(a pracdicant, cum
ignorent mullo his excelleuUora et recondila esee,
qoas proplerea extra periculum casus manenl. Qui
perfecie purgatus eat, ipsam alteriua auimam (eUi
noa ipxain penltus) videt, quomodo affecia sil. Qui
autem adbuc inter prottcieotee e a , percorpuida
anima conjectarani facit. Parvui ignis asepo tolam
eilvam abtumil et repurgat, 3 5 3
P*
*
miWersum labonim froclum corrumpit. Est qudam requies, qtue per ioimicam carnem vim montis
exauacitai, et ardorcm laroen carnis non excitat.
Et magoa quandoquc corporis vexatio nibilominus
fortasse moius carnis causatur, w# ta uobu ipiis
* CPnHd$nie$ $imug , scd in eo qui vivenlora carni*
senaum occuluroaciarcpoiest. Si nos a quibusdam
sanctc secundum Oeum diligi couspexerimug, erga
illos potissimam verecunditm custodiamus, ne nimis
tiinus conlidemea : nibil euim iia lxdii cl dUsolvit
cbariutem , et odiuiu parit, qoam nimia liberiax
loqucndi aea confidetitia. Valdc buelligens ct elegana
csi oculus meutis, omiie&quc formas, praeler angelicas naturas, exslioguil et superai. Unde el iili sae|ie,
qui adlmc animi perlurbationibusobnoxii sunt, cogie l
r v a
r i m
%t
"IIGor. ,9
(6) F4 Jadictaiiiaealtero lemerariuw peuiius sublalau.

PATROL. GR.
L X X X V I H
() non ost in omnibus exemplaiibu.

Cnecix.
\i4
1035
S. JUANXIS CLiMACI
1036
Ulioucs aliarem annnarujn ex magna cbarilate qua
afliciualur eiga iUas, deprehcudere potueruiit, ei lum , -.
polissimui, cum puri ipsi ab sordibus peccatorum uon absorpii suiu. Si nihil lam rcpugnat incorpo- , ,
reas natur quatn id quod corporeum est (qui legit, ^ ,
ttitelligat), observulicmes in saecularibus divinae provi- *
deiiltse, in uobis cognitionis raeniis obsislere solent. ^ ,
Qui animo parum Ormo ei constanii eunt, curam ^ \ . "
erga se Dei ex corporis stalu, pcrictdis, et aliis , .,
externis vexationibus intelligani; perfecrt autem , .
ex Splriius sancii prjeaenU*, ct gratiarum coelestium . Mieremonto, Est datmon qui jam in lccto (ad som- (78).
uum capiendum recumbentes improbarum ei impurarum cogilaUonum telis nos infeslal, 354 ui ex pigriiia lum oratlone non obarmali in obscenis cogitaiionibus obdormiamus, fedis eliani insomniis occupeuuir.
e spirUibu, Improbua, praûrsor diciu?, qui nose somuo experrectos staiim excipit, ei primilias
cogiiaiioiium nosirarum inquinai, OiTeras Domino diei lui priniUias, ejus enim eruni qui anieverlerii.
Digiium audilM aermonem mihi qnidam Dei ' .
eivus relulit : Ex primU, inqiiil, diri auspiciis,
, \ ,
\\'\\\ dtei iiaturo conjicio, seu praescisco. Mulue . \
suni piclalis cl exitii vlae : quapropier spc hic *
qui aUeii oppoidmr, ctun aliero optime convenit, et ,
lameii iHriusque men el flnis Deo placei. Luctati- ,
tur nobisruni d&monet per irutalioues, quaa ex- (79).
perimur, m aliquid iodignuu) vel dicamus, vcl \
faciamuj. (juod si iiupetrarc nou possunt, lum . ,
sensim iiT^poities, suggcruni nobis uli pcr super-
biam (ql illc pbaiistgus) Doo graiias dicamus. Qui * ,
va qu;e supra suni, gapiunl, morlui si\e soparaii (80) *
a earpor^ pcr partea ad superiora asceiidunl: qui , *
yaro sapiunl qu.e iufra , ad iuferiora rurbuoi .
descenduid : separaiorum enim eeu inorluurum \ (81)*
loeus mediusiiittlltif e$l r^liquus. Unum ex (duobus) C \ ,
Dci creali operibus iu alioro, noa in seipso .
naiutam iuam , adeoquc sunu) esse accepil, et , ,
minim cii quoinodo iltud qnod tu aliero suuin esse \
aM pamram luam aeoepii, sine alleio poesii . , ,
comiôre. Piai fllUx matre* gignuol, maires ,
auiein Doaiiaus, qua lege seu regiUa etiam in cou-
trariis uli non crit absurdum. Tioiidus 111 bcllum ;,\ .
ue exiio, ui Mosei, vel poiius Deus imparat, et me- 10\ * 1 Ua 110 erior nem^ posiremus 395 * > primo .
fasq corporit dvlcrior (iai. Lunien omnium coipoiis niembrarum auiu qculi scjuiibui bubjetti.
LHK vcro inlellectus omnium diTinarum virluiuui csl discrclio.
SCHOLIA
AD GRADUM X X V I .
De dhcretione.
Selwlion haaci. Qu<rttiu \.
1>
SXOAIA
6 .
.
* '.
%
Quid egl pcrfeclio? IU$p. lliunililalis mcrccswu ; .

preiiiiuni, boceat, abdicalio omniuin aspectabiUum ()
ct iitaspeciabilium. Aspeciabiliuui oninium iietnpe \
<|uas ad geusuin poriinenl; non atpcclabilium, quic * , \
ad uiatuem, el quascunquc ex cura botum nascun- .
liir.
Schoiion 2.
Mtindus coide
qni sc ipsuni damuaiido prafccpmui l>ei non irritum laciel. Aul qui crga oninem
rrcaiain mhnam mbcricordia cominovttur. Aul
\, , , \ *
*
(; cmprekettsio; abdtcado; b*grim boc

\^1*.
loco polius quaa
1Q3T
S C A L A PAHADISI. - G f t A D U S XXVI.
1031
* , qui liber eslab ogcuUte viiiis. Mumhis corpore s
qui a oarnis tnquinalioiie purus esl, qui iiullum
.
profcri ex o*o iutfldacium.
*.
Scholwn Z.
, ,
, \ (* ,
.
Tres sunl, ex Marci (monachi) seiilonlia, giûiics :

oblivio, ignoranlia, pigrilia : quoe ei cum d i v i n a
graiia pojilo oicrsciis , onmei cuirus Pbaraonis
conicres.
Scholwn 4.
,

. \
*
.
,
.
Navis, modo ab extcrioribus inarisfluciibuabaurilur, modo ex interiore eentina mergilur. Et nf>s

altquaudu per cMeroa peccata perimus, altquando
pcr ifilonias cogilalioue! evattCbctir.us. Proinde vi

t-xliM n o n i m llamiiiutii el spirtuitim pmcelba r l
iiiiptHis l a v o n d i buui, t i iiilcriw cogilalionum ioipuiaruru cxbauiienda sciaiiia..Euiin\ero roajor cura ad c<jilaliouv& ujcrccjidas aduibcnda esi.
Sclwlion 5.
'.
Nisi pev negligentiam noslram in igfiorantiaip ct

obiivionem el scgniiiein iiiciderimus, fruclu op*iris ex praceplo 3 5 6 P^rfecti nou privabiraur. Nisi
eiiim mons obtusa ubscurelur, aiato ei viliotae atiecliojies in aniiuam tion domiitabuii'ur.

, *
. ,
.
Sclwlio* 6 .
\
, , , ,
* ,
* .
Serutu cl iciicbrg iucmia suni iiegligtntia, obbvio, prava cupidiiat. Uoc ergo ex vulgi usu dixil,
quod sigiiificat illud sero fieri, boc csi, larde.
Quod tempus aliqui dicunl , (*) seu crcpu^ sculutn scu maluitiium scu vesnerlinum.
}
Scholiou 7 .
s'.
Abbas Leo.
'.
Schotion 8 (b).
Verbum ( [anticipatiombtts) ) olim noa

, , *
0 , usurpabatur in inalam parieni dc iis qui af \ * feclionibus laborabanl, sed dc iis qui abomiti qni
, dein flagii'0 eranl remoli, sed umcn fciorcin xen * - tiebant. Iia ergo affectuin, Climacus ab alii& regendis removel, ne in ntgligenliam prolapsus aciioni' .
bus rureuin prioribus ex alfeclu mentig iavolvaiur. Ilium porro qui ad lurpea acliones incbnal ti aftleiiur, docero alios probibei.
'.
, * .
Scholion 9.
Boua diceiida tuni cliam mala perpetranU, uii
suos ipse reveritui sormoues bona agero iaeipial (f).
'.
D
/# 10
Venlrern sagiiiaium ingeniox^ fluclum maris ap , pellavil. Hlico onim per cogilalioaes procella ista
\( .
ad lapsum proruit.
'.
Schvlio* I I .
, ,
, /, \
* ,
, , , , , , *
tiudiiooiua rcligios* vitae ei disciplinae sum

o!>edieiUia, absiinentia, palienlia, forliludo aiiimi
abdicalio oiiinis erga parentes ci <! aflvcii^.
PioHciettliuui longaoiuhu*, beuigiiiiag, bouiiir,
cuinmiscralio, lolerauiia lualorum,|MutHiias. jeju-
(o) Ducia aimiliiudiiie a glaucis luporuia uculis,

s*u cinereis.
(b) J.>. Mosc. <.\n.

[c) Hoc ftholiuin tliam supra iusalum
1039
S. JOANNIS CIJHACI
1010
Dium, atiidus preces. Perfeclonim chariias, gtu- , , , I
diuni, pax, religiosa prudeniia aeu diacrelio, expers , \ , \ .
omnis lapsus ei oflensioitis in qtioainqae lcxnpore,
loco, aciione.
ip.
Scholion 12.
\
Aipbabetiun monachorum kitelligit ei signiical
viriuies nempe lironum seo oovitiorum viginti qva- * .
tuor liuerarum numero respondeote**
Scholion 15.
Exempli causa, versari aiin fralribus rdbgioai*, tt
eum illis laborare et deaudarc.
Schoiion,

**
,
Decaloguf proOcieiuium, atphabctum perfecto.
rum.
'.
357 Sckolion U.
,
,
Omnino, ul videtur, humilius cum egesttle ro- &

bustior fit : sic enim quis dum ingi-aeniia mala in
\
rgesute et bumiliute considerat, non.ut dives labo, ,
rat vitio iropuritaiis, neqoe ut meodicu* eril iogra '
tus, aut cessabit et feriabilur, aed tempus lucri
.
adesse gaudei ei Deo gralus frucuun inde reportai.
ir.
Sehoiion Barianupkn 15.
,
Quxstio. Siguum gulae quale ett, expliea miiiL
. '. "
Resp. Quando videris cogilaiiooem tuam cibo de ,
leciari, et urgero te ut fere omnet antevertas, aot
,
ui patinam ad te irabas, boc gula est. Obaem igi , , .
tur te ipsum et vim tibi toferas, ut coerceai ac re~

frenes gulam, ne cum impeia el nagno stodio, ted
* .
inodeste et decenler cibum tumas, aique oi remo-
veas fercula poiius abs le coram iit [ad ] qui libi Q . ,
assident. Sed non oporlet, at dixi, propter galatn ,
siatira recusare ciburo, ted cavendum est, ne quid inordinate in cibo sumendo facias. Allerufli gula , argumentom et iodicium tst . . .
. ....()
9
Alind
,

'.
Sckolion 16.
*
Propter corput booio est mortalis, propter neiitem ei orationem iromorulia. Tacitus intclligis, in- , . ,
teUigent loqueris. In slleotio enim mens parii vcr- * *} oxont| *
bum , termo autcm ille Deo pergratus est, qui bo* ,
.
mini afiert talutem.
Sckolion 17
, vot
Seasus quidem in nobis eai raUonalia, tanquam
insiius animo in omni bomine, idem tamen D O H ^ *
eal iu nobis, ul eai a passiooibus leclus hi iit qui ^, ,
auiil pravis affectibus occupati, quam>is nibil agal .
cl incognitus sit.
'.
Scholion 18.
"
Doect oportere quemvU religiosum usque ad co\ .
gitaiioues, rootut suoe omnet perveaiigare.
Scholion 19.
'.
Divina provideulia diffundilur in omnia. Nam
^ .
Dam autcra gulam fugls, cave ne aludeas bonioibus per Tttkos pallorem placere, quem (vaoa gloria)
sladet palam ostentare*
() Oetti unus versus.
1041
SCALA PARADlSf.
, xlv infootai , , j
, .
* .
,
- GRADUS X X V I
10
qua a Deo oftciscantur, quanuis in nobis C X S H
tere soleant, nostra 358 ^men non sunt, sed
gratias et providentwe divinae. Auxilium adcst omnibus fidelibns eimpliciter : lolela seo custodia divina ttdelibus Deo fideliler servienlibus. Misericordia servis Dei singularibus, coDSolatio pntstatnr diligentibus Deum.
Pkolii Palr. ConKanl. 20.
, *.
Exetaptt cauta, jejuniuin esi remedium quod pra ,
, * ' via aoboi aCfecliooes repurgat, si prtvatira el aeor
, , tim exerceatur et adhibeatur. Sed in conventibus et
, pablieit cekbriralibas venenum etl, qaod s*pe illi,
, ! eo atiiiir, exitiaro aflert, aut atiia seandalum
, , '.- prebet, aut ipti nocei, qui ex eo se jaciai, aut
glorialttr, tt tamet, el singalarb vull videri quasi
*.
dimoi ab aliii.
*.
Schoiwm 21.
" Reprebensio eai pnesidiuai religiosorum, qui la . , boranUbas per iaaeiiiam non possunt succurrere.
* ( - Scilo ergo boc religiosum magislerium perinde se
, ), babere, atque firUoniii et medict offidna (quonad ( oiodoai ex louonibo ei afUombuf consUt), ac
), , mUo qvidem illit eitaniit el matorialibaa rebgio , .
sior l saaclior, qaod circa res longo majoret ei
dlgniorea vmetar et oecupetur, dem non vestes ei
logu lavai, et corpora curat, aed animas.
Sckolion 22.
* .
, ,
.
*
, \
.
{
1
Per (oculum) opioor intelligit cof iutlonam qaa

in menie sant affectionem. Ocolus enim, anim
mena eal. Confert aotem ad bonc morbnm curan*
dum dedinatio congressus etcolloquii, qaemadmodom vel sola loqaacitas floxiones movere aolel.
Scholion Basilii Magni 23.
*.
*
, , V
, *
Silealium pro tempore et pcrsona lemperandum

eat, et teinpore quidem, veluti cum dicit: Pmdent
m umpore illo tactbit, quia l*mpu$ malum
E i alio rarturo loco : Poiai ari meo cuitodiam,

. cnm consisterei peccaior advertum me . x
son aatem ratione, Yelmi cum Apostolus scribit,
"
u
ti m i m alH revelatwm [uerit prior iaceai.

\ , '
Mxlitra in tulum taceant \
.
Scholion fi.
\
9
Yim noiom inicnre (si quis longa peccandi COIH

, \ {
suetadine
qaomodoconqne detentas fuit) pracsuc
,
I
illi
virtttii
quae secundum naluram aine violeniiar
, *
excrcetar.
.
359 ScholionlS.
'.

, , \
^*
.
Aclionem laboria expertem, expertem mercedis

affinnat, facilcque diasipari: pro ralione enim
laboram coroit lexunlur. Illod enim Cbrisii,
Deditfn mihi mendxcare ct qoae sequuntur,
opera tunl el hbonim symbola.
Sckolion 2G.
' .

.
Edncatio coofert vet ad virtutem addiscendam

vcl vilium dediscendom [ ignoranduni ].
Scholion 27,
, ,
" A m o t v , 15.
Dcbemus nos monachi, stcot propter nos ipsos.
Paal. xxxvm, 2. " 1 Cor. , 5.
k f
Malih. xxv, 55.
10
S.JOANN1 C L K . V A C I
1044
ila propter bomincs qui nos intuenlur lucere vit* 5tx '. ' Jtip,
< t morilius noslris, non tuba (seu praeconio) os- ({6> , iculaiionis. lllud ciiim Chri&li, sie luceat lux ve- < & \ ' /0
xtra * , non el a nobi3 ipsis pradicari, sed velut *
ignis liius in lenebris lerrae lucere dicitnr, ita lu, ;
men luum in fcncbris lucct
\ ()
%
Scholion 28.
Dominus noeter Jesns Christus omnibus bimtn
imperiitus cst , ted qui illud non seqaimtor, se
iptos in tencbraa conjiciunt.
Scholion 29.
Auillio, inquil, suprem* et sanc.lae Trinitatis
adversus iria commwnissima, vitia amorem voltfpiatis, pecuniae, el vanae gloriac, pertres virtutes,
quibiis viiia ha*c lollunlur, armati in aci consislnmus , per conlinentiam, inquam, chariiatem , et
bumililaiem. Nam luiuria a conUnenfta loNtlur,
avaritia a charitate, tanqnam liberalis et sna omnia
ctim aliis communicante mano ; superhia ab bumilitate qna* onrincm nsientatrnncm aversatur, cl
gloriam vanam exxecratur.
Scholion 30.
8i delicift extitant malas cupidilalfcs , t\ gloria
voluptairs, qui bis afnciuniur, bella movent, au(
fiotius irrilaut et incitant. Fierf enim nulfa ratione
polesl, ul qui rerum prescittium ct corporearum
amore tangitur, non intns aii rebus exiernis i n q u i neiiir, et in priores labes quibiis fuil occupatus,
rclabaiur. Alqne iia vim operum in vas pertustim ,
ul dieitur, hauriat et infundoti
Thalassii 31.
Cum id qtiod prascriptum est, fit, tum actio
pnecepli dicitur. Viihis autem cst, cum quod fit,
eo fit ut veritati placeat.
'.

'
^.
' .
, ,
, ,
,
\ ,
, ' , , ,
.
*
*
, \
'.
,
, ,
'
; '., 5 ; ; ,
, .,
*.
3 6 0 Scholion 32.
.
Qui sine operc argutalur, ct multa garrii,
, \ ,
ex imquo itbi ihvtaurum foldgit, et iaborei
iitiu*
, ,
(Ustaiile Scriplura) in domus ulieuorum trans , .
ibunl *.
fc
Photii 33.
Quod labor non parltirtit, ei desiderittm ulnis
non excepit et fovit (perit) coiuemntlur eoim
(tive de actionc , sivc conlemplalione qunestio sit)
qttidquid ubsqve labore partum ost.
f
Mnrci monachi 34.

Menlia anticipalio cst priorum vitiorum objecta
nolenli memoria , cocrciia tamen a forti atlileta
f.hrisli nc in opus proccdat : a viclore autcnt ,
tanquam impressionc quadain facla , relusa ti subItla.
Mmd.
liticras a m a s , a m a ei laborcin : imda c n i m
co^nitio i n l l a l h o m i n c m .
'.
" ,
)
.
".
,
.
^Mauli. v 10. " lVov, v, 10.

%
{) Deeet
, ( ,
unux vercus abrasus. S u p p l . quando vila lua viriutibnt reiplendet.
1046
SCALA PARADISI. - G R A D U S X X V I .
10
'.
Scholioii 55.
Risus ex Iriluis vitiis oxsislil, c.v luxuiia , vaua

gloria ct inlctna gravilatc ci dcliciis, hoc csl, saticlaic ciboruin : singulis ncmpe ex iis, qua emtmcravimus, risum movcnlibus.
Aliud S. Ephrem.
Hisiis bcatum aniuia* Inclum cxlcrniinat, ct quo
a?dificala snnt, dissolvil, Spiritum sanclum contrislat, animse noect, corpus commipii,
s
(vclut bostcs) perscqutlur. Mortis nicmoriatn cxstinguit, curam suppliciorum lollil. Aufer a me
risum, ei da mihi luctum et fletum , quem pctis a
me, Dcus mcus.
Scholion 30.
Somnus cx quatuor causis oritur, e luxu, jojunio, quod elationem animi altulil jcjunami, ox
pigritia et nalura. Quas omnia si viceris et imperaveris animo, singula tamcn somnum eiiam concilianl.
Schotion Basilii Magni 37.
.
Qui sibi ipsi placei, studel eiiam placere boini ,
. " nibus, quisquc enim et ipsc sibi homo cst. Quem~
, " , admodum crgo illud : Maledictut homo qui spem
, tuam habet in homine, elfirmabitcarnem br
, $ui , significat conUdenliain sui, quitras iiifert ct
' \ , adjungit: Domino receiurU anima eju* ;
* , ; ei qui alteri placit, aul facil quid , ul placeal, ex* cidil e Dei gialia dum captal homiiium graliam.
, , *-Faciunt enim, inquit$l Dominus, utvideantur a
. , ( hotninibui. Ameu dico tobh, rcceperuni m
iuam ".
.
Scliolion Antinii tnagni 38.
'.
Concupiscentia ratioitc drsiiiuia voluptatcni parit,
, $ *
, nec sinil animani aut salvaii, aui cum Deo conjungi.
.
Sclwlion S. Maximi 39.
'.
Reprcbentio maliiix noslra; nobis saluiaris cst,
"; ,
' , quod per ipsam gratiarum coelcsiiiim dona aequiramus, ct ad laborcs inciiemur.
.
Scholion 40.
'.
Labor corporit qui carct niundilie nteniis, exi
, ; , \ quasi &lei iiis ulenis cl ubera sicca cl arida. Ad
, Dei enim cognilionom aspirare non possunt, ct cor , pns fatigani, nihil tamen proficiuat.
.
SchoUon 41.
'.
Monacbi veri sunt atldelac: susceperunl euim
\ *
luctam, uft animsc suae vini inferrent.
.
Aliud.
" * ,
Sivc quod victi eint. Hoc enim monacbis csl im\ .
bcciililas sou u)griliido, non aulein corporis morbus.
.
Aliud.
,
Morbi corporis, aingulari Dei bencficiu inoi.achis
.
immiUuDlur.
\
Scholion 42,
; -.
Monachum, qni nou i u scrvii Dco ilii pUceai,
* , ,
\ \ ,

.
" .
' I
\
, ), ^
* *

, ,
" .
'.
,
* , ,
, \
.
%
1 1
Jercm.xvii.S.
Mbid. 'Mallh. vi, 2.
1047
S. JOANNIS CLIMACI
10
nec pro talute tnimx suae furiiier ccriat, aed in , *
disdplina rebgtosa remissius agtt, videbis a Deo \
ndinqtii, ut in varias omnino lentadones incidat, ,
ne ex multo otio ei cessaliotte in delertora prola- *
.
batar.
Scholion 43.
\
,
, , '
.
.

.
Uic prafclare ingruentia mala suscepii, quiilla

tanquam sibi debita judfcat irrogaia, nec aegre fcit,
sed Deo pro illis etiam gratias agil.
Scholion 44.
Hic frastra laborat, ottentandi eoim sui graiia
oronia facit.
SekoUon 45.
Bic bellatoris nomen obiiaet.
Scholion 46.
*.
, .
t bic, quaiavie verecandetur.
Scholion 47.
Vot examinatis hU didieimua constilere 362
exiam aliis. Nam etsi ut peccaloret debiioret *mus, Dominum iaroeu donis colems, elsi wiim
prioinm burailius, sive debttoram el nominutn,
eel tamen boc extra periculum casus, ut primum
debilum
*
* 4,

* ,
, .
. '.
Gregorii Ny**tni 48.
Malom non est aliud [mali noo estaliud qaiddam subsisten] quam separatio a bono et meliore.
'.
Atiud.
( ,
Si malitia (seu viiium ef peecaUim) eola et
ouda vite nosine proposiu esset, nulla boni(j ^,
opiniooc ei ambra velata et fucata, non ita sponte .
aua morlales ad illam properareni
*,
Sckolion Marci 49.
"
,
Ignarus insidiarum hostilium tacito ocetdilar. E l

qui nescii cautas viiiorum seu viliotartun capidilatum, faci'e cadit
V.
Schoiion 50.
^ *
Omnium virtutum eiitium [roora] e*l Tana

gloria.
Aiuid.
Ex omni parie nos lioalie oppagnat, proiodo
(vclut Argum) nos undique oculatos eate oportet,
quando aalvi esse volumus.
Scholion 51.
*.
Superbiam intelligit, per qnam diabolus cecidit.
Scholion 52.
, .
tf.
Vi nempe el virtule Spiritus sancti aul coeleslt

desiderio, quod in cordc piorum iiiexslinctum ciisioditur.
,
, .
'.
Scholion 53.
Consucssc, posuit pro habitu vilioso malarum
affeclionum
-, \ , .
Scholton 54.
Si viiium esset naturale, nemopunirelur : noqitft
contra qaisquam virtutem rxercendo reclc fa-
: , '
.
cerct.
Aliud
Pcccatum sou malum exira \olunlatis
pro-
/. \ *
1050
tWa
SCALA P A R A D I S L - GRADUS XXVI.
6, poaHum considcratuin, cx sua nalura nihil e*c.
.
Aliud.
ViiioM nibil est aliod qoaro virtolit teier.tioiea

, .
privatio.
Aifod.
"A.tl*.
Ytrtutes nobis xaturalea stmt, deenoayna,
* , , ebaritaa, fidea, tpea; supra naiurai sant casiitas,
, , , \rm vacoius, kuarilitaf, precatio, vigilia, Jojo, , . , oiu.
I G S Almd Mmrti.
.
Alia est paeeepti obtervatio, aliad virtat: eui
A J U P Mapmow.
" , , ex mutuo allera ab aliera bonoram opemm
. eautas et occaalonea sumant. Prmepti observatio
, * didmr com lt qaod pnescriptam cst; virtue,
.
con qaod fit ad Deo placendam ia veritate pcHh
diiir.
*.
SckoHon 55.
4
Docloret caautatit faere Eliai, lotxxea Baptisla
, \ Pnocxroor et Joaooes evaageUsia theotogoa: max& \ saetadinit Mosea ei David: precatiooU Dei Vorbum,
, \ - el aftgelus qoi apparuit Antonio el Pacxomio. Jc' , \ Jonii rarsos otes et ipse Dooriim: vigtliaram
\, nelii ex qaibas aliqvi eompwetjoxexi qooqoe
, * potildebaxt: bomiliiati antem qai pro aobit ege , \ DS et paoper factue e s t Y e r b x x i Dei qui ear 4 .
mtm astanptii onnraai Salvaior.
Sckolin 56.
*.
Gabe ci voalrU ioixmieJttb toboks Ubklo ool
,
G teqtil, i Qjm ex gtila iiau eot.
6 .
Sckoiion 57.
? .
ImM gloria eata oauina conveiiefitior d foi
hdor nterifo vinciu
Sekodon 58.
'.
DenKwslratio eat, qxod ixobediana humilis eite
,
- non potait. Obediexiiam aatem alit probanint in*
, , (ornam; alii oxternam et apparfiuefli exercuemnt:
qtneteeunda propter priraam admiuitiir.
.
Scholiom 59.
* .
Pias eoi, xoo qai mnltonim niaereiar, oed oe*
, - *
B
BDiais inJuMc.
SÂo/ioa 60.
\
Cuttodia cogitauonum est formaa ec imagines
,
* eogitaiionvm repognando vel precando repellere:
, D mentia aaiem conoervalio eat cor, quod ab boste
.
eapl nuxqaam poiesl et ment a Dei memoria tian*
qaam abscracta.
'.
Schoiion 61.
* Prinam est inftrnoniiii, qui cum hoaiibas pu , giiando retislere non potsint, precibas iltoe in f. , * - gam conjiciiiiii; alterum est lucutorvoi, qui per
rtligiotam virtutum exercitationen bostes vincunt;
, ot !, lertixn esl eornm qoi in contemplaiione rervm
\ \, , .
cttlestium versantor, qoi medilaiione sopra se elevati, ab hostibue in poteslatem redigi non poaeunt,
ei sunt, ul ita dicam, ioexpugnabilea.
'.
#
0!/ ^.
II Cor
YUI,
9,
364 Scholion syncleticm 62.
Qoi nares svas ad propriorum viliorum ieiorem
S. J O A N M S C L I M A C I
1051
adinovct,
minquam
alicnuni
f t i a m s i super m e r a c a d a v c r a
podorem o d o r a l u r ,
105t
, .
consliicrit.
'..
Atiud.
, -
M c n s h o m a i i a , n a i u r a sua i n r o n s t a n s c s l , quae
l u n c ab c r r o r i b u s et e x e r r a i i o n i b n s
, .
liberaiur ct
Mabiiitur, quando c u m Deo fuerit c o p u l a t a . O m n i a
, \
e n i n i ejus i n Deo s r n i l , nec iilfum a m p l i u s o p u s ,
, .
a q u o urgeatur babet, aut e x l r a D e m n ad quod c x c u r r a l et c v a g c i u r .
".
AHud.
Aliis
s c n i i e n l i b u s ; b o c e n i m s e n t i r i non p o l c s t .
Qui e n i m a n i m i
tranqiiilHialem ommbtis viiiosis
afleclibus e x t i l i s , assecntus c s l ,
gratiam D c i a c -
c e p i i , u l quas i n a l i i s s m i l a n i m a d v o r t a l e l s c n tial.
Ab
avutilia
cnim
Scfiolion 63.
iudtjcl*;s, nc q u i d l a r g i a l u r ,
b i m u l a l b n m i l i t a t c m , d u m fingit sc fugcrc s l u d i u m
Itomimbus p l a c o m l i .
Scholion 6*i.
A d v c r i e diligentiam a o r i i r a i a m patris
' , \, -
qbi, in-
q u i t , proposiitnn ct desfdcriam c s t , i b i <ttani s u o
\ , .
t u r r e n f i s ad opns I>*i a n x i l i u i r . non decst.
".
Aliud.
, !-
B o n u m p r o p o s i l u m t u n c a p p i r c t qoatido b o n a m
a malo seccrncndo b o n u m eugimus'. M a l n m p r o p o -
fritum qnando scientes
(. , ,
volcntes cligiutns c u n l t a -
riuiu bono.
Aliud.
T u Doo bonum
, \ .
oflcr p r o p o s i t u m , et e x p e r i c r t s Q
auxilium.
\m
hanci G5.
Q n i s q u i s a m e lompus i u s c i p i t a l i q u i d
'.
i u se,
q u o d est supra vires et bumeros ejus, sibi ipsi d u -
, , .
plex aflcrl
: ,
pfriti
dcirimcntiim,
ct non commodum. I m -
c n i m mercaiores i n m a x i m i s rebus magna
s i b i dotrimcnta p a r i u n t . l n tevioribus a u i e m n e -
gotus u l l e r i u s s l a t i m profieiunl. Q u a p r o p l c r r c b u s
\ ,
o m n i b u s cst o r d o e t m i i n i instituiion suurn l e m p u s
legitimum dcstiuatum.
* .
Scholion G6.
\ ,
Neroo v i t i i s dcdifus de sua s a l u l c (te&perct, n o n

i g n a r u s q u o d a g r i r u l l u r a plamaruitt q m l i l a i c s n w ivl.
Diligenlia
poical
vero ot c u r a animae ctrca v i r u u e m
<jualciicutiq\ic a n i m i
morbos
vinccrc
. '
e l ^
365 "'<1
ad m-.rtem est bomtnis i m p a e n i l c m i s ,
p r o q n o si q u a n l u m v l s sanctus
orct,
non exau-
ditur.
Atiud Basilii Magni.

S i inuIifudo
ct magnitudo
miseraiiouum Dci
cniii muliitudiuc c l inagniludine peccaiorum c o m -
(arata
l u i t a c r a n oi d h o c n s i o n e c x h a u r i r i et i i n i r i
\JUU^t,
r s l q u o d dcspures. S i aulein p c c r a l a , ut
par
ciiicntfarc.
Peccatum
<si, e i m o d u i n l i a h c n t , c l n u i n c r a r i p o s s u n l ,
*.,
\ ,
:). F.' , ,
\
:
,
*,
D c i auiom m i s r r i o o i d i a c l m i s c r a t i o n c x n u n i o r a r i
II
i i ^ n p o j s v u i i t , scd mo-lo i a r o n l , !'?pcraii<ni lorr.j
- ' . ' ., )'
, \
1053
SCALA PARADISI
ORADUS .
1054
; , vwNus relinqutlur, sed Cogtnliom miserkordijc cjut
et peccatomm riclcMalioni, qtdbtts in saugutnc
.
Chritii propostta ett venia et vemiasto.
Scholion Gtfrne/ti monachi totilaril tft mont

Latro 67.
'.
, \
, ,
, , \ ,
,
,
, ,
,
'.
Qui sibi sumii ut alios doceat quortim ipso

vel rognitione expericiUiain nullam babutt,
genttno morbo, geminnquc csecilale laboral: aniroi
elationo .et vana gloria, stupore animi et ignoramia. El si h*c vitia in socielatem eliam gulam
asciverinl in apertum exitii discrimen, ita affecium
conjiciunt et in dedocus atque ignominiam n-lernam, audielquc a roultis : mtdice, c*ra teiptnm :
IISII
87
Scholion 68.
- snbjectis, id est, ab homiaibtis libi commissis.

* , Non sabjectis, id est, non impcralis ab liomintlms,
, * \ * sito roinpe autu viventi, oi aest privatim excrccnii,
, .
nec ulH subjecio.
'.
" , , ,
.
Scholion 69.
Accurata investtgaiio, quotnodo omnrs pos*iimis
cognoscere aii labor noslcr si quem atiscipifnus
Deo placeaL
Scholion 70.
'.
,
; ,
, \ .
\
- Q
, *
, *
.
>.
() ,

.
Opus ut ex Dei voluntale flat, tironibus bumU

liiatem afferl, iis qui jam piofeceruril, bostiutu eecessum; pcrfeclis lamiuilumen addil, roagisqae ac
magis illuslrat.
Sckolion 71.
Pro eo, quod apud magnos oxtslimenlur 366
parva propler pcrfeclionem fortasxe, non sant
parva: qua autcm inagaa apud parvos, propter
imperfecitonem non omnino inagna aut periecia.
Idem de virtiitibus et vitiis iutelligendum.
Marci monnchi 72.

Anticipatio eat priorum roalorum seu viliorum
obgecla iiolenti roemoria, quae agonislam Chrisii
probibet ad vitivm eque progredi: a perfecio autem seu viciore ad impresHionem usque sublala ei
deleta.
Seholion 75.
Peccaium est omnis divini praecepii ciiam mi \ \

* , \ nimi violatio seu iransgrcasio; segnities aulem scn
* , oiium ab opcribus d i v i n i s ccsaatio. Negligeniia osi
, - ^ eadcni negligculer ei rcmisse exscqui. P a s s i o csi
0 l i x a , el ex qua agrc cmergas, meniis ad noxia in, c l i u a t i o . Casus esi q u o vel in incrcdulitatcm vcicor .
l>oris vobiplales devolvaris.
lsaaci 74.
\
,
.
'.

,
, ,
.
E
* . ,
5.
Cave a parvis, ne
cxcidas a
maguis.
Seholhn hitaci 75.

Amicos cum reverenlia ct caule accedc ; quando
hoc Tcceris, et libi ct aliis proderis. A n i m a enim
occasione [praeiexlu] cbaritalix fênum custodiae
sui ipsius abjicere $o)et.
1055
1056
S. JOANNIS CLIMACI
Sckotion 76.
Nihil animom tam turbidum reddit, tdeoqne

penitus excaecal, qaam sonles carnis, qoibos et
impariute tarpium votaptatam inquinatar.
*.

, ; 6 0
.
Sckolion 77.
of *
Qomxdo qmi ger eet ab animo, in morbis el lenlationibvs patienliam conserval ixlolligat qnod
iliam divina bonitas invigat. Qoc perfecii ex alla
gratue cofaiiione non ignorant.
, . ,
,
*
,
.
Scholion 79.
'.
Nox cnjosvii esl hoc facere, sed Mudtoti et diiigentis.
06 , .
Sckoliou.
Tactoti ad exiiiaai.
Scholion.
Ad piefatem inviianii.
Sekolion 79.
Hk ntrieqtie acopus eat, fagamali, etcons*

ctatio booi.
367
*
.
*.
Sckolhn 80.

,
. *

* , * , ,
.
Soparalionem boc locoroortcmappellai, et qvod

cx moncnlibue alii sola anima coelnm petant relicloin terra corpore, alii qoi lerreoa xapuerunt,
posl morfexi ad inferos descendanl, medium locum,
id etc, in boc rnuudo, pott illam aeparaiionem,
Rallum dtinceps relinqui.
Scholion 81
, .
De anima, opinor, loquifur, quae nec aole nec

poet corpus subsiaiit, sed eimul cum eorpore crcalurei ipsa. Unde bomicida judkatMr etiam qui embryonem aeu primuro in utero conceptum feium
posiquamaniniatusesi, occidii. Tantum autem luiic
et aiiittn agit, quantum caro : nam ad augendura
corptj* suas periiide vires aique illa conferl. Pcrmirum ergo dicil, quomodo illa qvae in corpore
ereau esi poti diajuoctionem darare et aubsUtere
nada et sine corpore posaii ? sed boc e$i deereium
i K i . Csterum si quidero banc propositam qtueslionem, ad igncm referunt, videani quod ex lapide et
fcrro (nam ex Iiis duobus cxculitur ignis), progresxus, subsisterc sinc alia maleria noD possit. Nain
lii&i quis ex iis qui cxcussum ignem excipere cl
nulrire possanl, celeriter adiit et excipiat, staliin
peril; aniiDa aulcra usque ad alieram divina vi futuram *ut cum corpore colligationcm exspectai ei
f )
, , , , '
*
* ,
,
' ,
.
, \,
,
.

, ,
\ (
)
- abal - ,

*
perdurat.
Dt diureia ditcretiouc.
** tvoiaxpitov.
(Sub codesi capite et grado XXVI.)

Qaemadmodain ardcns slu cemis anhelal fonlet aqoarum, ita ab religiosis xiris desidcralur cognitio fu eomprcbensio bonae et divin roluntatis;
nsc boc lantum, scd et permistie, quin cl conlrarise
cogaitio De quibus nobis grandis sermo el inin-
"
,
xal -
(1),
.
1058
1051
SCALA PARADISL GRADUS XXVI
I
lerpretabiHf
e*t
,
qtwe
uempe
reg
in
oostra
pote * , j
* * \ ttale aita tAut dilaliooe ei omni mora expedilius
nionet ille qui dicll: Vm
, facienda gint 3 6 8
qui
differt
4
die
in
diem
, et de tempore io lem ,
. \ pus. Qiue iiem conlra, tum quodarn lemperamenlo,
, JferA - considerattone el circutnspecttone agend*, ut
, * wouel qut d i i i l : Vum gubernatione i beltum ;
, . et rursum : Omnia seu decenler, tt $ec*u, dum ordtNaw /iaf " Non eal enim, noo est cujus , , vif, ialia, quequo dijudicalu sunl difllcilia, *x lem\ , - porc clare et facile cognoseere et dijudicare qvando
- * ei Deo plenns, el qui Spiriiam fanctum in se lo xomr , qucnlem liabaii, hoc osepe visos est precari, eum
* aliquando dicit: Dou nu factu volmntatm fxow,
\ * , Deut meui es tu . Alias yero rursum : Dirimt
, , j , Ijxe in twnfafe fxa " ; et rartum: Notam f*c miki,
, Domiue, vtam, in qua ambultm, quia ad U amimam
\ . " mearn* , abomm cura bujus v i l * mortalitet vilioai
(4), - affectus /twti e i exalUvi Quicunque Domixi
[. ] volunuiem cognoacere voloeninl, anam priua ma \ [. - ctare seseque abnegare debuenint, el cm Sdo e4
, etc.j , simplicitate exclusa omni maliiia, precari, ei palrcs
- frairesve cam vera bumilitato, ei sine ulla cordis
, dubiutione interrogare, qoonixi conailia ec re * * iponsa tanqoam ab ore Dei prolata suscipieoda
- stini; quamvia eonlraria deaiinaio floi qosrcniia
, dku videanlar, aul interrogati non valdo religtosi
tiau Ocos enim oon etl iniqaas ml aximas qacper
fldem etsimplicUateai allerlas se eoxailio.el joditio
, bamiliier tabjieiant, dedpi patialar : tam etiaaixl
* * illi qai cooftulualar, itnpmdeolex faarinl, est lamea
339ftteQ pr illot loquiuir siae corpore, aec
.
oculis sabjoctus.
u l
91
ni
Qui banc regalam, qaam diximus, opiima Ade

,
aeqttanlur, sant pleni bumtliute. Si cniin quidam
. (5) in psalterio atiam propotitionem aperuit [
(), \ in pialterio propotiiioxem mtam. Psa!.
; quanto puiaiis oieiitefli raiionU plenam, tauimam
- intelligealem Adium sooo pnestare ? Miilti qni ooa (5) * dum perfeclum boc d facile, quod osteotun eat,
boautn quod siU ntiniuin placereiit, asteculi fonl,
, ted aibi preideiilea, divinum notam ex se coaaa . - lur invesUgare, valde divona xobia et pfarima do
, boc judicta el teoleBtiaa exposaerunt. NooDitlli ex
I iis, qui divioam volunlalcm ioqairebam, ibdictiit
, - omuibos afectibus suie, cogiutiooes oaat, ob alOQ, terxlrM anime voluntaies (vei aggrodioidi, iaqaain,
\ 0 qxod erat propoaiiuro, vel conlra nitendi) ei oni^
- mnm snom a propria voluniate peoiins exoiom
vot - per ankntistixiat preces ad certoa diea Deo aop, plicea affusi coguiiionem divinx voluotalit perte. " peraut, sive meiiie aiiqua inleltigenla per inldli* gentiam cum noalra mente colloqwaile, aive altera
- cogiuitoae propotili ex animo penitua deleta. Alii
, , , - ex ea qoae secxla eai conatam, vexatiooe el dis . " lr*<:lione conaluro ipaom Deo gramm forc inlelle Hebr. , I I . Eccli.v, 8. " Prov. xx, 18. I Cor. xiv, 40. "Paal. C X L I I , 10. Peal. , &
'. C X L I I , 8. "ibid.
M
X L V I I I ] ,
S. JOANNIS CLIMACr
1059
1000
xeruut, proul Aposlolu* dixit : Votuimus venire <1
; iv
u

vos semel ei iterum, et imptdivit no$ Satenas
. , , xh,
Alii coulra rursum ex inexspecUlo rci susccplx 6 .
' , \
auxilio Deu graliim quod aggredicbaniur, senserunf,
illud memorando : Omni proponenti bofium Deus , \ cooperalur *. Qui Deum 370
P* *
minalionein divinam posstdel, el in rebut urgenli- . , \
bus, el in rebus inoram paiienlibus, altero inodo, \ ,
veruin sinc mora a I)eo ceriior lieri et doccri solet. .
lterere diu iu dubiis rebus ct judiciis, diuque in- , ccrlum nianerc, esl non illusliaig, sed vaiuc glorl* * ,
vilio laboramis aniin argumeiitiitn. Non esi in- , \ :
juslus Deus, neceos qtii cum lntmitilatc pulsaul ab . ;
e cxcludit. Finis in omni re speciatur a Dco, sive , , \ '
in rebus qux mox exscqucnds suni, sivc in iis quai , , *
differejMia* suni. Onritia enini quje vilioso afeciu \ ; .
carent, puraque uec inquiuau sunt, ct piopler
, ^.
Dominuiu vere laiiluinqtic (hinl, ei non propter
^ *\ .
aliuri, ciiainsi non OOJIHUO bona giul, lanien pro ;
bonis uobis iiupulabuntur. Noa carcl periculo, xi , ; , \
quid inquiramus, quod supra nos esl. Judiciuiu Domini de nobis arcanuin et iuexplicabile est. . '
Siepeuuaicro suam voluiualem pro sapieuti sua ad- , .
tAinisiraiicne nos cclalara vult, quod acial nos ci nou oblemperalaros, si illam cognoscerciaus, ac
pmiude uiajorcs et plures poenas daluros. GorreciKm ab oiuni curiosa rcruin varictate libeium esi
eliu ua\igio innoceutiai sccurc navigat.
Sunt generosai quaedam aniniae qu* coele*ii
ainoro cum liuinililale cordis inceiisae inajora quam ;
praslarc possitil, conaniur. El suul superbs mcutcs .
qutt ideni faciunl. ilosiium quippe nostroruiu sco- Q ;
pus et iiius csl, uli nos ad ea lenianda iinpellaut, * ' quae superaiu xircsuoslras, ui per illa etiain ea negli- , ,
gamusrl perdamus, quaesunl facuUati$371 noair-je,
ila nos maximo ludibrio boblibus uosiris expo- . ;
namus. Vidi ctiam iniirmas quasdam anitnas el
lorpora, proplcr muliiludiiiein lapsuum, res viri- , ,
bus iiupares el niajorea aggredi, quas cum fene , \ ,
noii possciu, doctii poenitenliae laborcs el conalut . "
noslros u Deo uon magiiiiudine exercitalionum ct (6)
buduni;ii, scu liumtliuiis mudo j u d i c a i i . Est cum )
idncatio uitlmoiUIII inalorum cauâ exbisliL; est . ;,
cont iinproboruoi contubernium el convicius, quin , \ .
ip&ius animae pcrversilas sa*pe illi ad pardcndani , *
ipsam sufrn.it. Qui i eoliludiuo vivil, a duobus, ci . ; forlase cliam a lerlio liber cst. Qui auleoi lcrlio ;, ;
vitio laboiai quovis i luco itnprubus esl, nullus .
uiiu locus C O L M O lulior est. Illos qui nos raala
,
lOtiuie oppuguant, seu pagani &int, seu baerciici, .
poel uuam el aliciam adiuouilionem, relinquamus.
iis aulrm insiiiueudis, qui verum ex animo di- ; .
sccre ciipiuuc, bonuin opus praestando nunquam , \ ;.
deticiautus. Quiiiiino ad tordis tioslri stabilimcntum ,
ulri*que ulauiur. Valdo sluUus esl is, qul, cum de
vjirluiibcs sanctoruni, qu^ nalin ;e \irex cxcedunl, ; audil, iude de %t ipso desperal. Uuiu polius cx duo- . \
bus allcrum te oplime doceni, voi ut le evcmplo , ; saucue geaeroftgque vjrlulii ad iiuilaiidmn cxcilcnl;
^; -
i n
ITIiebs. ,8.
R O B . ', 28.
KWt
SCALA P A R A M S I . - G I U D U S .
1062
, \ - vel ul le per saiiclissiiuaoi bunuliiatem ad lui cu,
gnilionem, luoeque imbecillilalis agmiioiteiu dudu' cani. SOJII ex impuris dauioaibus alii.aliis nequio * \ res, qui impellunt nos nc soli peccenws, sed so & , \ - cios 372
bnprobilaleni alios nobie asciaca" mus, ut gravius inde uobis supplicium ooncilienl.
. , Vidi qui ab allcro uialaui peccandi cousueludincm
, discerel, illumque qui altcrum pcccarc docuxral,
* . - ad seiisum rcdiisse el pocnilenliani agcre corpisse,
\ . omninoque a malo desiissc, sed propier iliius pec cala quam docuerat, ctiam ipsius puMiilcnliam in, , fiiiciuosain et inancm redditam (). Varia profoclo
; ' ei mulla alquc caplu diflicilis esl uequitia spiriluuai
\ improboruro, pauctsque perspccia, imo iiuliis, ut
*
opinor, toia. Quomodo dcbcaiius vivenics et cibia
- ^ distonli, tauquaiu sobrii pervigilaiaus ; jejuni aulcm
(7); { ct afilicii inisnandum in inodum somuo mergiinur ?
. aul quoinodo in siteulto el quicie degeutcs cordis
, duriiia laboramus, ei cum aliis versali compiiugi . * mur ? Fame confecti in somuiis vexainur, sagiitaii
\ vero inientati duramus ? lu rcrtim penuiia el ao, \ , , - bhelate confnsi cl duri sunius ; cuin \inuiu poia ;. \ mus, bilares ct proni in lacryuias, ct conipunciio ncro evadimus ? In bis qui nos in Domiiio illusirare
\ potest, illustrct el doceat, DOS enim iu bujuaccuiodi
, \ - rebus cxti sumus. Etsi boc aflirniamus, nou seinper
; , ab malis geniis bujuscemodi vicissitudinum muta*
, lionea provenire. El Cftl cuni accidit mibi boe, nc. \ - scio quornodo, ob coticreltonetn inibi datam, el cir ; , ^
f
| | , i sordidamque et illec ebrosam pin . \ gueditiem. Pro bac, dijttdicaiu difl< ili, qu usu
* venire solei in supra denionsit alis, vicissiludiiie el
.
niu'atioue pure, sincere ef submissc Doininum dcprecemur, et si pos*373 tupplices preces et temporis rnoram id quod fit tiiliiloniiuus eodcui modo
fleri senscriinus, ium vero id oon daefflonum improbilati, sed nalune ascribeinus. Saepcnumero divina providenlia rem iia dispensat, at per conlraria nobis bcnafacere velit , ui onuiibus modis tuperbum sensum noslruoi relondat. Difficile cst curiosius dc divinorum judiciorum arcanis iuquiiere
curiosi ciiinri eiationis navi vehanlur.
Fuit ex providentioribus quidam qui quemduni
* ,
, - rogavii quamobrem Deus, cuin quoramdaiu lapsus
\ . ' * provideal et eciat, illos tamen et graiiis co* ' lcslibus et miracnlorum quoque signis iltustraril ?
\ Ut, inquit, reliquos viros religiosos cauliore red . derci, simulque volumalis uostrae libertaiem o i (8), . - lenderet, ulque illos qui ceciderunl, iu judkio
, \ - D inexcusabiles faceret. Lex ul imperfecla dicil:
Ear , Attende iibi ip$i . Douiinus autem longe perfe . \ - clissimuscuram nobisel eracndationem frairis com , , tncndavit: St, inquil, peccaverH frater tuus **> cl
-, * quae sequuntur. St tua reprebciisio sincera
, . ri moJcsla, cl polius admonitio faniiliaris,
\ quam reprcbeusio fuerit, oflicium facere pro Do (9) " mini \oluntatr uoit rccusabis, pra;serUm apud tog
, /; . - qui f.K ile. adinoniltonem recipiunt. Si aulem ad
' * eam pcrfeclioiicn nonJum aspirasli, aaUem quod
au>
c u m
u s a m
Eccli. xxix, 7 ; Tim. ,16. Malili. xvni, 15.

(a) Std qui sccutu? csl peccanlem, quare non
icuxeiu UOII vidit ?
13 csi piruiicnicir. ? A pfcramcin vidii, pni-
S. JuANNlS CLIMACr
1060
Voluimut vtuire ad ; iv

vus zemel el iterum, ei impedmt not Satenas
*. , , .
Alii couira riirsum ex inextpcctalo rei susceptx 6 .
auxilio Deu graluin quod aggredicbaniur, senserunt, ' , \
illud roemoiando : Omni proponenti bonum Deus ,
cooperalur
Qui Deum 370
if* P*
minationein divinam possidel, et in rebut urgenii- . ,
bus, el in rebus inoram paiienlibus, aliero inudo, \ ,
verum sinc mora a Deo cerlior lieri et doecri solet. .
Iteiere diu iii dubiis rebus el judiciis, diuque in- , ccrlum uianere, esl non illusliaue, sed vanai glori* * ,
vitio laboraiuis aniinae arguaitfiitum. Non est in- \ , \
juslus Deus, neceos qui cuni bnmililatc pulsaul ab . ;
se excludit. Finis iu omni re speciatur a Dco, sive , , \ /
iu rebut qu mox exscqucnds suiil, sive in iis <JU;R , , '
difierejidas sunl. Omnia eniiu quje vilioso atfeclu ; .
careiU, puraque nec inquiiiaia sunt, et propler , >.
Dominuiu vcre laiituinqtic fiwil, ei non propler "^ \ .
aliud, ciiautsi non omuiuo bona sim, lanien pro ;
bonis nobis iropulabunlur. Noa caret periculo, i , ; , \
quid iiiquiramus, quod supra nos esl. Judiciutu , Domiui de nobis arcanum el inexplicabde esi. . '
Saepenumero auam voluiualem pro sapieuli sua ad- , .
l A i n i s i r a h e i i e nos celalatu vub, quod acial nos ci nou oblemperaluros, si i l l a n i cognoscerciaus, ac
proiiidc lnajorce et plures poenas daturos. Correcium ab ooini curiosa rcruin varicUle liberuai esl,
ciin uavigio innoceutiaj securc navigat.
Suni gcnerosai quaed&m animae qu* cotitteii
amorc cum buinililale cordis iiicensae majora quaui ; *
prasslare possiul, coaanlur. El suul superbs mcules \ .
qu* idem faciunl. liosiiuni quippe noslrorum sco- Q ;
pus el fiuis esl, uli nos ad ea lenianda iinpellant, * ' quae sitperanl vircs uostras, ul per illa eiiani ea negli- , ,
gamusrt perdamus, quaisual faculiati$371 oaine,
ila uos inaximo ludibrio boslibus uosuis expo- . ;
naiuus. Vidi cliain inOrmas quatdam animas ei
lorpora, proplur niullitudiiieiii lapsuum, res viri- , \ ,
bus iiupares el majorea aggredi, quas cum fene , \ ,
nou possciu, docui poenilentiae labores el coualut . "
noslros u Deo uou magiiiiudine exercilalionum ct (6) *
feuduru:n, scu iiumililalis mouo j u d i c a i i . Est cum
;)
cducaiio uilimoiuiu inaloruni cauva e x b i s i i i ; csl
. ;,
caiu iinproborum cunlub^rniuni el convictus, quin , \ .
ipsius auiniae pcrversilas sa*pe illi ad perdcndaai , \ *
ipsam S U H M il. Qui iii 6oliludinc vivil, a duobus, cl . ; forla^sc cliam a teilio lilw*r cst. Qui aulem tcrlio ;, ;
laboial quovis i loco imprubus esl, uulius .
eniiu locus coelo lulior est. Illos qui nos raala
,
locute oppuguant, seu pagani stnt, seu baerciici, .
posi uuam el aliciam adiuonirionem, relinquainus.
Iu iis aitltin insHlucndis, qui verum ex aniroo di- ; . "
accre cupiunc, bonuin opus praestando uunquam , \ ;.
deficiamus. Quinimo ad eordis noslri slabilimenlum ,
ttirikque ulamur. Valdo siubus est is, qui, cum de ,
virluiibus saiicloruni, qua; nalni;e \\ret cxc^dunl, ; audil. iude de *t ipso desperal. Quiu poltus cx duo- . \
bns altcrum le oplime doceul, vol ut le evcmplo , ; %sancue genrofta;qiie vjrtmis ad iiuiiandmn excitcui: ^; -
1059
xerunt, proul Aposlolus Uixit
i n
IThebS. i,18. * ltom. viu, 28.
fQOl
SCALA P A R A M S I . - f i l l A D U S XXV .
1062
, \ ; - vel ul le per saadisgiiuaQi bunuliiatein ad lui eo-
, . gnitioneni, luseque hubecillilalis aguiiiuiteui dudu canl. S U J U oi iaipuris dttuioaibus alii.aiiis aequio * \ res, qui impelluat nos ne soli peccemus, sed so , \ - cios 3 7 2 ^ bnprobilalein alios uobi* ascisca * ; mus, ul gravius indc nobis supplicium ooncilienl.
. , \ Yidi qui ab allcro aialaia peccandi cousuetudincm
; , \ ; disceiet, illunique qui altcruia peccarc docucral,
* . - ad seiisum rcdiisse el pocnilenliam agcre corpisse,
\ . omuinoque a malo desiisso, sed piopter illius pec cala quoni docucrat, ctiaiu ipstus ptEtiilcaliaai in, , \ fmciuoaaai ci inaucm reddiiam (</). Vaiia profcclo
; ' el iuulla atquc caplu difficilis est ucquitia spiriluuoi
, \ haproboruro, paucisque pcrspccia, imo nullis, ut
' - opinor, (ola. Quomodo dcbcaiius vivonics el cibia
* \ - distonii, tauquam sobrii pervigilamus ; jejuni autcm
(7); ei afflicii miscrandtna ia aiodum somao nierghnur ?
. * aul quomodo ia sileaiio et quicie degeaics cordis
, duritia laboramus, ei cum aliis versaii conipuagi . * niur ? Fame coafecli in somaiis vcxainur, sagiaaii
\ vero ialentati dnramus? lu rcrtim penuiia ei *o, \ , , - brielale confnsi ct duri sumus ; cum wnum poia ;. . - mus, btlares ct proni in lacrymas, cl coaipuaciio nero evadimus ? In bis qui nos ia Doiaino illuslrare
\ * potest, tllu&trct et doceal, nos enim ia bujuaccuiodi
, - rebus ca?ci sunius. Etsi boc aflirinatnus, uoa seinper
; > , ab malis geaiis bujuscemodi vicissitudinuia inuta , liones provenire. El ou cum accidil mibi boe, nc. \ scio quornodo, ob concrelione.m mibi dalam, el cir ; ,
fusam milii sordidamque el iileeebrosara pin . \ guedinem. Pro liac, dijudicmu di&Vili, qu usu
* venire solel in supra denionsu alis, vicissiludiae el
.
niu'atioue pure, sincere e< sttbntisse Doininum dcpreeemur, et si post 3 7 8 wpplices preces el temporis moram id quod fit nibilominus eodem aiodo
fleri senscrimus, tum vero id oon daMnonum improbiiatt, sed naiure ascribeinus. Sgpcnumero diviua providenlia rem iia dispensat, ot per contraria nobis benefacere velit , ui oronibus modis toperbum sensum noslrum relmidat. Difficile cst curiosius dc divinorum judtciorum arcaais iuquii-ero,
curiosi eninri eiatioius navi vehantur.
* ,
Fuit cx providealioribus quidam qui quemduni
, - rogavit quamobrenj Deus, cuta quormndam lapsus
\ . * provideal et eciat, illos ipsos tamen el gratiis coc" * & lesltbus et miracnlorum quoque signis illuslraril ?
\ Ul, inquit, reliquos viros religiosos cautioref red . derci, simulque voluaiaiis aostrae liberlatetn os (), . lenderet, ulque Hlos qui cecideruni, ia judkio
, \ - D inexcusabiles faceret. Lex ul imperfecta dicil:
Ear , Attende libi ip$i . Douiinus auiem longe perfe . \ - ctissimuscuram nobisel emcndalionem fratris com , , incndavil: Si, inquil, peccaverH frater tuus *, cl
, ; /
quae sequuuiur. Si tua reprelioasio sincera
, . ei inode&la, ct polius admonilio farciliaris,
\ quam reprcbeusio fuciit, oflicium facere pro Do ' (9) laini \oluntate, aoa rccusabis, praeserlim apud eog
, \ /Opot; . qui fai ile. adaioaiitoaan recipiunt. Si aulem ad
' * ; eam perfceiionem nonJum aspirasli, aallem quod
c
cum
Eccli. xxix, 27 ; l Tim. ,16.
f i
Malib. xvni, 1 5 .
<a) Sed qui sccultic csl peccanlcm, quaie non

uou vidii?
lCiiicai
eculii3
csi
pcruitciiien:
? Aa pfi:camcin
vidit,
pni-
1063
S.JOASNISCLIMACI
10
lex imperat, facilo. Ne mireris cum viderii eiiam \ ,
familiarea inos amaniissimos libi inimtcos reddi
, ,
los, siinl coim bi Icviores instrumenla dxiuonum, , \ , prasieitim advcrsua eos quos oderuut. Mirari et .
valde quidem inirari habeo super una re quae lit Dsp\
in Dobis. Quomodo cuni in virtutibus cxerccndis ad- , . ,
jutores liabeamus el ipsum qui omnia poiest, Deuro, ' ,
el angelos ct sancio*, 374 contrariis autem so- , ;
lum el improbum d&monetn, facilius taroen ct ccle- . riut ad malum et vilta iiiclinemur ? De quo ego * .
a c c o r a l i u a dtsputare non possum, neque r o l o .
;
Si omnia Dei opera natur su* convenieiiler af- R X 8 ?<*, ' ,
iecta sunt, quoDiodo ego imago Dei suin, et cum .
luto commisceor ct fermemor ? queniadmoduin Gregodus ille roagmis diciU Si autem quacdam et
crealit rcbiis aliterquain nalura ipsarum fert, aftole siint, oronitras roodis ad cognaue saaeaaurae s U iiini redire conleoduni? Ouini ergo anc ei vi ulalur, ul ita loquar, quo lulum bue elalam in W
ibrono colloceU
111
e v
Nemo ergo se ab ascensu excusel, via enim cl *

janua palenl, religiosorum Patruni vilae ct Yirtutes \ (10)
auditcscu reciiata? et lect meitlem ei animam
wostraai ad imitandi sUidiuiu excitaou Doariii* * vero aodilio, cst luccraa quae tenebras pellit, qeae- ,
que erranics viam reducil, caeculientes illu- , *
elrat. Discrelus ett reperlor eanitaiis, morbi de- , palsor. Duas ob causas, qui mioima quaequo ad- . miranlar, boc perpeii aolent, aal propier eum- *
inam iDsciuam siud&o btimilitatis quo aliorum ,
virtules wagniflce praedicant ei extollunt. Toiis vi- . ribos conemur noa solum luctari cum hotte, std , *
cx professo bellum gerere cum dacmonibus. Nai , . 01
ille, qui luclalur duntaxat, minc ferit bosiem, . ^
nunc ferilur ab boste qui vero bellum gerunt, Q .
fttmper botteu. persequanlur. Qui vincit vitioso* ,
affcctus, vubieral damones, dum ille quidem se .
pravU cnpidiutibus laborare siroulat, 3 7 5 P ^ b o c ( ), * ,
bostem fallii, el ipseinierim inexpugnabilis per- * '
aistit. Affecius quidam e frairtbus ignominia, el \
nibil penilus aidmo pcrturbalus, prccatusque se- . "
carn meoie, dein ficle sic ob irrogatas ignominias ,
lamenuri coepit, atque si fuiesei valde motus, qoo .
pactosuam animi iranquillilaiein ab omni per- (12),
lurbalione liberam, perfictam perturbalionem ,
otcvluvit. Alius fralruiu a prina caibedra pror- ; *
oui alieuos earodem Uinen ae valde affeclare &i-
lauUvii. Quomodo libi ilbas casiiutem expotiain.
qui qaasi pcccalurus in lupaoar irruil, et lupam , inde abslraciam ad religiosam vilara traduxii? |> ; AUeri euidam cx aobiariia qutdam prima luce uvam , altulii, qui, posl ejus qui botrum attuleral disees- -
, ,
O U I B , vagno impelu uvaui simul aine olki gusiu
aul appetiia moinenlo devoravil, ui dstnones 11- (13).
lom pro guloso baberent. Aliua riirsuro cum pal- , xJaroi ual <Ui}mulas quasdam amisisaet, loio die se dolere fiu- .
'. Sed uiulta bis opus e*t caulione et sobrietaie, ue, duin ludere daMDonem conanlur, ipsi de
UMHI ludibrium dsmonis fiaut. Isii enini profecio suiil de quUms quidaro dixit: Ul uiuclortt ef *r
r*ce$
7
U Cor. vi, 8.
IOGS
S C A L A PARADISl - C R A D U S .
100
, ^ ), *Si qtiis Dotuiiio cotpti suuro casium, cl cor
xal , - stiuiu muudum sistctc vull cl cogitat, cuslodiat
, ct observet manstietudinetu et contineiUiam scu
* . "41 abslinenliam : bis cnim labor omnis inutilia
, \ est. Qucnudmoduin oculorutn divcrsa sunl bt * ; * mtna, ita muilx et varix sunt ab intelligenlix sole
*
corpo , , in anima obuntbralioucs: 376
* rras lacrymas; alia per interiores anlmae; alia
, * per oculos c corpore emicani, alia per intelligen , lea alia iil per verbi audiitonetn, alia sigilla * * , tim esi commota in anima exsultabuada hilaritas,
. ; - alia e eilenlto el quiele, alia tx obedicntia exsi alit. Atqoe pneter fcac omnia atia ex rspla qui
; . neniem in lace Cbristo roodo quodara arcaoo cl
( U ) . inexplicabili ropneaealat. Sunt virtules, ei M I U
* virtuiom parttues. Qui aliqua pmdeutia pnediuit
* ctt magis laborat, t ipsas virtaium procreairices
. sibk compansl. Haram [oiatrum] caim magiaier ei
* doelor per fiitgularem quamdam vim el energiam
, ipae Deua eal: virttuam [fibarum] vero ptannii.
- Caveamua A O ddiciarum inopiam mulio aonna
* - conpcnaemiie, boc enim sialioroai opos tst, ui
, conlrarium tapientam. Vidi quosdam Christi pu - gHet, qui certam ob caasam nonnibil quandoque
. [] venlri iDdnlsonint, qiii lamon mox vero generusi
* , per tolins ooctis vigilem staiionem miaernm ven , ireun i u lorseraiii, ut deincept com gaudio ab
. - omni aatiiriiate absdnerent el abhorrereni. Spiriius
, avariii* acriter luctatur cam iis qai nibil possideiii,
, - ct vidaa mendicorum autimi in occasionem tra . * hit, rursQDiqae cos qui antea ab omnibus rebus
, . lerreDis alieiii erant rebus morialibus etcorporci
, - iinplicaL Desperabundi ad Domini praeceptora Peiro
* - datum respieere non deninantus, ui peceanii seplua , \ , ' , gtea sepiiet ignoecerel . Qui enim hoc alieri praecc ,, . pii, alne dubitalione mvUo eaepius ipse fccit ei
igaoriu Qui vero per tuperbiam efferimur, nun; , quam obliviscamur animo revolvere dictum iliiue:
ioum apiriiualeni implevorii, - 377 Q
fenderii
autem
in
uno viiio, boc ext, in auperbia
. (15),
\\ . - factas esl oainiam reut . Sunt qusedam impro * bonim et invidormn dsmonom sortes, qu apon * te 1 6 ab sanciii ubducani, no vicioribus ex
^, bello cauxa majoruni praemiorum propier cxbibi, , - D Us moJeatiai el perlurbalioDOi flaat. Beaii qui * * deffl paciflci , nec etl qui inficiaa oat: ed ego
xldi otiam beaiot qui inlmicUias coudnnam. Duo
, \ qnidara impuro amoro et affeciu inler aa coib (15). , - gati erant, quoo 6 laudaiiiiimii pairibua pradeo. tissioas ol probatisslmue quidam, odio inlor ip; \ aoa conflalo disaoeiavit, delalo boe ad illuro, ct
\ , . Mto ad huoc, qood aller aliori eeset convktaius
. ' \ , aiqoe i u vir sapiena dsmonum maliliaro liumana
\ . Mtalia dopulit, et por odium improbum amorctit
, disaolvit. qoi praeceptum praecepli causa violal.
. Nocati eniin quosdam juvenes qui caslo amore
- mutuo prosccuti suni, sed ne alios offendercot,aui
a l i
u i
Ti
Matth. XTin, t l ,
PATHOL.
Gm.
Jac. u, 10.
LXXXVIIL
' Httlh. v, 9.
1067
S- JOANNIS C L I M A C I
conscientiam illnrura laederctit, inter se paeli. ad

lempus aller alicrlus consiicludine abslinuil. U l - ! ; ,
<t|lruria suul epilbalamiuui ei epicedium, ila i n - , .|r se dis&enliufil superbla et dosperalio ; quain viscx improbilaie daemonum ulrumque liccat coii .
junclum simul videre. Sutil impiiri qtiidam spiri , \ lus, qui nobis in rellgtoois irigressu sacras Litieraa
,
jiiterprcUnmr , quod iis poiissimum usuvenire so
0 .
iet, qui van glori studio tenentur, pra*8crlim si cliam inpolitiori litterattira el exicrna sapiemia vcrsalt
supl, u | iljos seiiairo in baeresos vx idasplicmias impellanl. 37g Ex periurbalione auiem e l confusa iuvefccundaque telilia, quam in aniina explaoalionis gcu interpretaitonis lempore senlimus, damioiiiacaro
ibcologiani seu polius ilieoinacbiain, qua divina non cxplicaiilur, sed opptignanlur, cognosceimis.
Qitaidam orum que Deus fecit, ordinemet prin , ,
vipimn, quwdam cliam finem a condilore suo ac; , veperunt, virltis aiilem fiiiem sino flnc liabel. Om-, ,
nis, inquil *a<er vales, consuntmutionit vtdi /5- , * .
uem; iatum vero el infinitum mandalum tuum ni- ^ . ' S Si sunl operarii eximii qul ab agcndi v i r -
iiitc ad conlcmplandi virlulem transeunl, c l cba- , riias nunquara ceasal, ct Dominui custodii inlroi\
tum liinoris lui et txitum cbarilaiis luai \ pro- (17), ,
feclo cbarilalis bujus linis flne carel, in qua pro- , Mcere nunquam dosislamus, non in boc praesenti * ,
viitt slaui, non in futuro saeculo, duiu semper - vmn liimeii coguiiionis lumini adjicimus, quam \ ,
u$ boc mullis paradoxum vidcii posset, tanien ex , pnedicla demonslralione, beate Palcr, aio, neque , ;
iutelligenles ct coelestes quidem seu angelicas na- ' , turas suo caperc prufeclu, sed glorix suse (a) glo- , \ .
riam, c l xcieniiam ecienlire semper adderc affirroo.
\ ol Ne tibi miruin videatur, si quaodoque nobis dse- inones eliam bonas cogitalioues suggeraiU, iis- C ; >
demqoe inleruo quodam orationis generc con- , \ \
iradicanl: tini* eiiim esl bostium nostroruin,
. ;
v l nobia persuadeant se arcanas eliam cor* > >, dis cogilaliones <*xploralaa habere. Noli iiimis

acerbus csse ccnsor ei judex corum qni miiha
379
agna doceiil verbo , el pauca faclis
. *
cxsequuntur : sa*pe enim defectum operum, ver-
borutn el doctiinae niililate compensaiil. Ni)n om- .
nes omnia omni modo ttqualiter possidemus bo- , . na : quibusdam sermo vincil opus; in aliis

contra opos sermoncm superal. Malum Deus nec (19),
iccil, nec effecit. Aberrnrunt enim a vero quidarn
diciilaniea naluialia quaulam vilia iuesse auimne,
. , iguari quod proprias nalunc affectioiies in vilium
, .
delorseriinus el dcpiavaverimus. Exempli gralia ,
, ^
genilalis bunior nobis JIISUUS esi ad procreaiiouera
. tilieronun, qiiem uos fornices Cl lupanaria Irans>. (,
lubmus : irasceudi uobie per iiaturaiu incst,
. ; ;,
uii coulra serpenlem illa uiamur, ct nos illa ad- ; ,
vr-rsus proxiiitum abiitiinur. iumulalio daia csl ad -/. . , > >
Mudia virlutum aemulanda e l imiianda : nos vitia
/
potius el maia femulamur. naluram ferimur ad
\ , ; ,
sludium gloriae , scd caieslis. Natura supesbiroas,
: ? , ;. "xa
l*sal. cxvin, S6.
' Psal. cix, 3.
[*) Aceideniab ntmpe.
1069
y.voc
SCAL.V P A I U D I S I . - - G R A D U S X X V I .
;, - sed adversus diabulnm.
1070
Sic inualum cst nobis

gaudium, scd propter Doniiiium , cl fdicitatrm ,')
* ;
, .
homimim. Arcepimus ct
, ; -
mnnoi iain
uijtiriaruni,
0 ; -
sod adversus bosics auima; : appetiltim scu dcside-
(20) , ;
rium cibi, sed unn ad ingluviem el Itixum. Impigcr
. ; v.c : -
auimus provocat in se dsemoues : sed auctis ccr-
: ;
taminibus augenlur ct coronae. Non vcxalus ct pul-
saius ab boslibns, prorsus non coronabilitr. Qui ob
, , '
casus ct lapsus , qui ptignantibtis eveuire solenl,
)* \ ,
ab laborc cl
'.
; cxti-
3 ;
pugna non dosislct, ab angclis ul
fortis bcllaiop niullis laudibus celebrabilur.
380
Trcs
qwblam (/>) nocies in torra scpullus jacuit,
ci
boras vicciif, dcinccps non morietur. Si cx disci-
postca
nunquam moriturus rcvixit. Qui ircs
plina el instiluiioue divino nutu facta, Sol,
, * ; ,
suum in nobis orlwn,
omnino
; , \
cst nox : in ipsa poslca irnnsibuni ad nos, qui ante
recesscrant immanes lconuni caiuli, et omites ferai
, \ .
silvarnm sivc spinosanun (et pnngentitim conscien-
.vs
' ,
,
tiam) cnpidilalum , rugientes m
'-
spcm , ct quaerentes a Dco cscam sibi viiiosarum

affcciionum, sive per cogilaiinncs,
.-
rapiaiu
nobia
sive pcr facta ,
ortus cst nobis pcr obscuram lnmiiliialcai
ilennn
sol , cl bcsiiae aJ sc congregattt, alquc in cwbilibus
suts, sive in cordil>us voluplalum amaiiltbus, nori
, ,
in noliis collocabuniiir. Tunc diccni imcr daiinonee,
; ,
ixl ^
post
cognovil occasum suum *,

posuit Unebras latibulum nuum , el ta
: . , ;, - (;
,
; .;
^ , ,
; . ;,
19
au
Magnificavit Dow.inus fucere cum ipsis itcrum

sericordiani. Nus aulem ad ipsos : Mngnifitavil fa-
/,
cere nobucum , facti sumus lortnnlcs *. Yos

qtii persccutionem paiiiuini (dicelis) : Ecie Domi-
fitts sedel super mibem tevem , aniunv prorsus sup

omncni terrcsircm affortum cvccia;,
AHgypium
7 7
et veniet
t;i
, boc est, ih cor paulo anle teticbris
ct movebuniur idola ct aimti-
;).
tenialionum coiifubiini,
lacra ' * , manu fabricala, boc r s l , cogilaliones
nicnlis impurac ( cedcul). Si Cbristus bomo quam-
, . \
vis omuipoteiis ab Herode fugil, disuant incauli et
praecipitcs non temerc se in lciitaliouum peiicnla
conjiccrc.
, -
Non des inquil, tit commoltnnem pcdem

tuum 7% 381
dormitavit, qui cmtodit te ange-
, ,
lus. Implicaiscfasluscum
n0H
D cupresso similis
99
forliludinc non sccus ac
bederae smilax. Siimma cura ei
labore sempcr cavcaiiius , nc-ulla vel icimis oliam cogiialio admillatur a nobis,
mus , quod vel
qua
nobis pcrsuadca-
minimam virtulcm soti bonutii babeamus. Sed boc cnriose el accuraie
tmn sigiuim t l proprioialcm invesiigcmus,

el tiiuc (illa itoprohensa) sine
an (illa cogitatio
de noslro
ulla controvrrsia no omni
virluie ei bono dosiiuuos
Gciuiare perpetuo viiiosas animi lui perturbaiionns el aifectus,

dum in aniuii niorbis vcreamur, non possumus cognoscere ,
laiiqitam
ct
ccr-
bono) in nobis dcprclicndaiur ,

cogitabinms.
plurimos iu lc duprebcndcs , quos .
sivc propter imbecilliiatcm ,
sive
quod
aliissimas in nobis radices egerint.

:!

Proposiliim noslrum judicat Dcus, opcra lamrii

qua prxsiaro por iws possumus, pro sua !;
Msgnus ille cs!,qui
; (25)*
rcquiril.
^liîl; ntajor, qui cx biimiliiale conanir plma i:u.i
II ;).: , /
quam possii. bupodiro nos dxmoiies a leviorihus -1
Psal. , 1!>.
Psal. xvn,
L X V , D. |sal. c \ \ , 3.
7 3
7 4
(a) Bmefacia, hcnas aclionea.
H.
P*al.
2.
7 5
ibid. 5.
b) Chr:siu$.
;â.
quod in sc rsi, niliil r
i.
T t
i:#id.
" Pssf.
S. JOANNISCLIMACI
1071
1671
facilioribus soltnt, eladgraviora et Uboriosiora im- ,
pellere. Josephum lego propier fugam potiut peccati, .
quam quodse nulli pravo affeclui obnoxium osteude- oV , oV
rit,laudaium". Vivendum nobis in qualibus etqaol .
peccaiis illa fuga praemium roerealur. Aliud est fa-
gere ambram , aliud occarrere ad solem (iustUiac). . * *
Qui hi tenebris versatur solei offendere; oflensio * ,
esi causa lapetis, bpsui moriis. 38S Quibua ex * -
viui ingurgitatione oborlae tunt tenebre, taepe pcr , , aquae bau&lom ad sobriclalera redierunt. Qut fitiis ! ,
obruii caeculiertint, per Ucrymas pcBniienibe resi- . , \ pucrunt. Aliud est inquinatio, alidd confusio, aliud (), \ * \
occxcalio; priorero saoat abstiuenlia (), alleram * * U
soiiludinis quiee, postremam obodieolia, tl Deat , .
qui facliis eat obediens. Noo ex duobus eorum, qui
sordes terrestres perpurgare solent, Teiuti exenptis , cominodissime intelligimae itidem duo (purgalio- .
mim gecera) eoruin qui superna sapiuni. Offlci- , \ ,
nam fullonicam appellamus religiosuni caanobitiai , , . * ~ qood sordea animae el crasskudioem cl deformila- , , \
tcm dedolai et abstergii. Offlcina vero eorum qoi ;, \
lana* inticiunt, tit seceaaio in soliludinem iis apta, . qui lasciviam, memoriam injariarum el iracundiam , posueront el exuerunl, et exinde iu sileaiii quie- .
tem seceseerunt. Sunt qtit dicant, quod recidere : , saepius in eadem peccata soleal ex deiectu eonve- . ,
oicntis ei priori peccaio cx quo respondfnlis poe- ,
niicniiaecoiuiiigere. Quxrendum vero esl, an omnis *
qui eadem pcccaia non amplius iterat el eommitiit, . !
dignam alias pocuilenliani egeril? Ropetunt quidan ^ , \ ,
eadem pcccata vel allo oblivionis luniulo aepulli, , )
vcl ex roollilie quadam Deum demcnlem rati, aut
,
quod saluiis suac spera omnem abiec^rint. Uaud scio au quis me non aii repreben&urus, si dixero a
quibusdam bostero hunc dciuceps vinciri non posse, qvod abeodem rpsi Jam pcceandi coasaeludino m
servilutem 383 Unquam ab tyranno redacti sint.
Perscrutandum etiam eat quomodo anima, cum
,
natura sil corporis eipere, spiriius ejusdem naturae ,
ad te veoieute viderc non possil, quomodo per $ ,
nalurara affecii sint. An fortatse propier inculum ;
corporis, quod suium novit, qui corpus ei aniinam , , ,
coojunxit [inter se devinxii]. Quidam e doctioribus ,
me inierrogavit: Dic, inquit, obsecro, dic raihi .
volenti discere, quinaio spiritus menlem per peccaia , ,
dcprimere, qaive extollere soleatil? llc vero ad banc . , \,
inquisiiionem baereutem, et inscitiam eliam jure- ^ oot * 6
juraiido aCBrmanlem, docuii qui ex me diecere ?o- , \ , *
lebat. ln paucis, inquit, exeniplis, Ubi fermeDtum * ,
discreiionis dabo, ot de reliquis tuo ipse iabore . ,
inquiras. Spiritus luxaris, i r e , insao gulae, desi- ,
drjc, somoolenliae non solentroentiscoruu extollere. . \
Scd spiritus avariiia, principatua et bonoris, loqua- .
i iiaiis ct alii complures qui malum raato nectere , , \
ci cuniulare consuevcrunt, unde et judicandi alios
spiritus illis familiaris est. Qui ad cxlcrnos vel , \
egressus cst, vcl cosdcm ipsc bospilio rccepit, ei ,
super discessu illoruin, ve! posl borani, vel posi .
11
Gcn. , 25; Eccli. xux, 47, 18.

(o)Eflusio, affusiu, , diblraclio, dispcrsio.
1073
SCALA r.VRADISI. - CRADUS XXVI.
107*
^ diem iristilix teluii) a<cepit, et non polias gaudo
ijffeclus csl, quod ab inipedimenti laqueo liberatiii
ait, hic a s p i i i l u vaiue gloiiie aut veneris u l t i d i l u r .
(25), ;. Anteomnia inquiramus, unde spirittisflarci n n *, pial, ne forle vela in conlrarium lendamus. Sr ;, iiiores in aclionc vcrsalos, qui corpora sua assidua
. , exercitaiione detriverunt consolare ex charilale, el
, aliquain 384 relaxationcm illis exhibe. Juvencs
; \ qui per peccata animaa &uas male tractarunt, ad
* conlinentiam redigeodis in memoriam euppliciis
, slerttU compelle. Fteri non potetU, quod et supra
,. * * denioiittlravimus, ut stalim ab initio ingressus rcli. , gioiiis, ab ofiuti gula el vana gloria repurgemui.
, \ Sed tanien ne per ddicias et luxum velimus vanani
. \ gloriaro oppugnare : nain ipsa victoria de gola va . ' iiaiu gkfriara in iis qui adhuc rudcs sunl, parii.
. Per inediara polius coiitra illam decertemus. Ventct
, , ; \ - cnim bora, et nunc esl volenlibue, ut Domiuus
\ . banc quoque aubjiciat pedibus nosiris. Non eisdem
. , juvenea ac senes cum ad religionem actedunt viliis
\ \ , , oppugnantar. Saepe flt al piane conlrariis morbis
, \ , laborent. Quapropter beaia, ilerumque beala bumi - litas, quod tam juvcnibus quam senibus secura
, lotaque, ei quae in cujusque facultate sila sit, Gat
, , poMiiteiilta. Non te perturbet id quod didurus sum.
, \ - Sunl antmx quanqaam admodum r a r , sunl ta
\ . , meii reclA ti ab omni malilia alicnae, siniulaiionis
, ; - et ariis omnu subdote experies, quae pcnitus ab
. - omoi viia coinmunis consorlioet socieiate abbor"7* * f * * ^ ^ ^
possunl ex
, , ,
quiela et ooliiaria vita, laiiqoam e portu coelum
(27),
conscendcre, el a lunaullibtis aiquc offensis vibe
\ , ,
( qoamvis religtoss) communis lameo , intacia
, . et inteouu persislere. Lascivo*, boino; mali , , \
gnoi, angelus ; guperbot , Deus aanare eolct.
,
385 * roriatoe et iuec non raro spcciea aliqua
; .
cbariutit, cum altcri ad wos veitfeuti perraiuimus,
, .
quidqaid velil, iacere, ownetn inlerim illi beuevo ( \
lentiam et bilarUatem exbibendo. Qua in re vi ),
doftdum qaomodo et quaienus, et quando, ei num
, , ,
poeailentia, qnemadmoduro roala, i u ei bona, dis , \ ,
aoivere aeu corruropere pos&H? Multa prudeniia
, \
opua oai, ul inieUigamun, qtiando nobis subaisien, , 9

. . '
, ! \
. '
,
, ]

^. " (28),
., ,
8 *
'. ,
'/., . .
q u ; e
o p | i n | | | I I l
J u c e r o
enim cum, propler imbedlliuiem no&lram, ne succttinbainns el ntoriamur, prxstat fugcrc. Videamus
ei adveriainvs (iorlasse nini ei auo lemporc per
amaiitudinem fel exbaurire possumus), quiiiam
daemonuui nos in supcrbiam cxtollani, qui depriroant, qui duroa reddaut, qui consolenlur palpent, qui lenebras nobis offundant, quiquc rursum
illuslrare c flngant, qui siupidos ct bebeies, qui
solcrtcs el tubdolos facianl, qui lelricos cl Irislcs,
quique bilares nos eOiciant. INiliil nos luibcl aut
commoveat, quando in religiosi stadii ingressu,
acu exordio religiosae viUi nos magis viiiosis aOeclibtit pcrcurbari sciilituus, quam cum in sxculu
1075
1076
S. JOANNISCLIMACI
ile/,'icNius. Movcmlai eiiim swul p n u s orniifS m o r - ;
i i o i u m caus%, alquc i l a d c m u m sauilas c u r a i u l a .
, . -
Anlea enim foilasse viliorum
, ,
, .
;.
.
utonsira r c c o n d i i a
non c c r n e b a n i u r . Quando i i , q u i j a m Iiaud p r o c u l

a perfeciionc a b s u u l , a l i q u o casu i n leviore lapsu
a da>monihus vi<:ti f u e r i i i l , o m u i arie u l a n l u r 3 8 6

q u a m p r i i u u m ex itlis cenluplicem f i u c l u u i ipcr pnenileutiam , et meliora p r x s t a r r l o )
Q-.iemadmodiuti
vcnti
nunc propier
screniiatcui (rispare
auferanf.
dtmlaxat tergmu maris s o l e u l , nunc
vero
i m a vada commovere c t p e r l u r b a r e : i l a milti cogita de v c n l r i s , h o c est, atris c o g U a l i o n u m l u r b i n i b u s seu flatibus; e o r u m q u i d e m , q u i c u p i d i l a l u m perlorbationibus o b n o x i i stinl,
ipsnm
cordis sensum constie$6e p c r l u r b a r e ; h o m n i atilcm qui j a m p r o i o c c r u n l i n religiosa

t a n l o m n i e m i s p r r s t r i n g f r e s o l e i c . Qnapropter b i c i i i u s a d suam
nn!la
villouim
labe
fnit
a n i m i tranqtiilliiaieni rcdeunl quae
a s p r r s a . P e r f e c l o n i m porro e s i coguoscerc scmper i n a n i m a ,
taticmes sint p r o p r i x c o n s c i e m m ' , quae D e i , quai daemonuni. Ncquc e n i m daemoues

a principio
staiim suggeniui.
Proittde l o i a
inlbnuin
v i l n , stiroma
qiue
cogi-
omnia coniraria
res ba;c rcvera deprcbensu e s l dtfftcilis.
D a o r u m o c u l o r u m aensu ilbtslralur corpus : i n -
telltgenii vero e i aspeclabili diserctione i l h i m i n a n -
xa\ , > \ -
tur oculi cordis.'
*.
SCIIOLK
A D CTtADVM E U M M t t f .
AVTON.
'.
Scholion i.
, ,
P c r m i s t i , quod c s l faccre bonum m m proposilo
malo.
Scholion Isaaci .
'.
Q u a n d o vis auspicari opus L>ei, p r i m u m conde
teslaincntum l a n q u a m m o r i t u r u s , a u l poiius t a n - , ; c/ >

\ , ' -
q u a m m o r t u u s , sive tanquam aliquis paratns a d
u i o r l e m , e l q u i v e l u i elapso j a m vivendi lcmpore
^ , ;
d e s p c r a r i l v i t a m . E l lioc
lanquam r e m
c c i t a m c o T i c i p c animo l u o , ne spe vrta p r x s e n t i s
3 8 7
u c l a
firimier
\ \
* v i c t o r i a acquirenda impedtaris.
l
; .
Spes c u i m viufe hujus inflat m c n i c m et e x i u a n i i .
' .
Schotion 3.
" \ -
Sive i n bcneptacilis suis c l v o l u n t a i i b u s .
Aliud.
*.
Q u a m v i s d i c l u m b o c g c n c r a l i l e r a prophcla d i -
c i m n s i l , tamen apli&sime a rcligioso patn; a i s u m -
, \ \ -
pluni cst.
Aliud.
O b s c u r u m lenebricosum e s i *
\ .
Schulion 4.
Dc 1)00, q u o m o d o cognosccnda c i invesiiganda
& .
s i l voluntaa i e s u .
Schotion 5.
' .
'.
P e r f e c i u n i , n o n ut b u m i l e l a n l u m , sed e l secu-
, , \
r u u i e l o m n i s casus expers, u l quod cx l i u i m l i l a l e
, "
IIOM suis v i r i b u s n i l a l u r , quod cst p e r f e c l o r u n i .
* .
Scholion.
Conlraiiae Dei v o i u n l a l i . Ne fiat scilicet. Quod i n
.
*
nostia polesiale est aggredi^nli. S i v c non exspe-
rtalo auxilio divino.
Scliolion 6 .
A d v c r t c <itiomodo d u m m e m i n i l do edticatione,
s nul
;
convicttim a l i o r u m r r p n h c n d a l , lanquain
adjuiorein iiDprobitatis. N o n in medio pobiium veful

iudifforens d i c a l u r quasi n i h i l obsii atio l o c o r u m ,
i e i u o n u u i hoc genne alia.
f ;^\
t
'.
" \, /
). , { ^ ! ,
f, - ' " ^?
,
1077
SCALA PARADISI. C R A D U S X X V I .
'.

, ,
('
\ \ -
? \
1078
Thcodori Edesscni 7,
1
Vtimm, ul scripimn cst, iwlificai cor hominis* .

Tu vero cum sfaltini liigcnlis el tlcnlis suscepcris,
dcclinala hac vini laelitia <lelectaberisdoiiisspirUtili
bus. Yino anlem cxbilarauis muliis foedis coghalionibus implicaberis, ntultisque molestiis affiigei is.
Scholion 8.
' .
, , ,
,
, , \
Legis obscquiura liic opinor dicil sibi ipei altendere sivc sua quxrere. Obsequiuro dominicsi fiaIri quoque consulerc ul rccie vivat.
Scholion 9.
'.
" ,
* * ,
1:, \ *
,
'
\ .
'
.
: *
"
(?
*
%
Scholio* iO.
Dasmones nos vel pcr se lenlanl vcl iinpios,

Deumque non limculcs in nos aimant; pcr sc,
l quando soli sumus, quemadmodum Doiuutum in
'
erenio ; per bomines, quando iuter ipsos vivimus.
quemadmodum Dominum pcr Pbaiisxos. Scd nos
3 8 8 * l cxemplar noslrum respicianius, ci uiriu*
quc illos repellumus.
:: uav .
Scriptura sacra virlulcs via* appdiat; oinaibua

porro viitulibus major esl cbarilas, propterca dixil
Aposlolus: Adhucexcellemioremvobii mum oste
ul persuad.Mct nobis omuia bttinana el corporca
ronlemticnda. Kl nihil lempoialium fuluris, cl
actetuis autepoiiciidiwi.
Scholion H .
ta'.
Forni# cxcinplormn, qucrtiadtnodiiui supradixil,

\ , , '
siuiulaudos
quaudoque viltosos alfcciu ne ab liosle
, *
vincamur,
securi
in iis qiue shmihHiius taiiquam
, ; : victi
ab
boslc,
sed
decepio ct igtiorauic.
, , .
Scholion \i.
'.
;
;
, .
Schoiion 13.
'.
,
..
; *
, \ * *
, ' :,
, \ , \

! , \ : ; , *
', * :
Paal. ciu, 15.
I C o i . \ , .
5
llluin oporlel valde sobriiim esec, qai simulcl ae

j ^ vitiostim, ne ipsuia viiium, quod siimilal, re
ipsa incidal el ab ipso capiutur.
Theodori F.desseni 14.
. *.
Pefeclus minores seu leviores culpe eorum qui

se ipsos observanl cl cusiodiuni, svnl custodes
Juslilia?.
Aliud.
.
"
Abbas Sciapion. Exl, iuquil, qui iu rebus adversis [sinibtiis, stispeclisj operalur viiaiu iu sapicntia Dei, el csl qui in pfccalo pcrpetraudo laiiqaain in conspcctu Dei occupatus cst.
Omuis anima biiiTiaua uiparlila osl : eam qua:

in lalionali parle constitula cst, virlulciu appollarnnt prudcnliam, imelligentiani et sapicntiam : quas
tn irascendi facubaie, forlitiidinem el paiientiam :
quae iu vi appclondi, charilaiem, teinpcraniiain ct
conliiienliam. Juailia vero his onmibus aptc
aspersa esl, eflkilque ul convenicnler agant, et
per prudenliam quidem cum adversariis polestalibus pugnat, ac pro virtulibus propugnat : pcr lemIKîaiiiiam res sine vitioso afleclu intiieiur; pci
lt>T9
S. JOANNIS CLIMACI
10W
ciiarllatem, omnes morlale ul seipsara diligi sua- *. ; ; '.
iict; per contineiuiam omtiem voluplatera ampu
.
lat; per forlitudinem cl palieitliani adversus in- , .
aspectabiles hosles ee obartuat.
.
Sekolion 15.
Parificus est, qui allcri pacem conciliat. 389

, *
Ncmo vero alteri inipertiri poiet quo ipse carci, ,
ul proprie paciticus sit qui corporis sui et spirhus ,
etatum, et doaiesiicum carnis hosicm in pacificani , ,
concordiam redigic, iia ul on amplius caro con- ,
eapiscal adversus spiritum *, sed Spiriius gratia imperet corporU affeclibut, et lex corporig non *
ampUut repugaet legi meniis, sed ubjecla mtliort *
iraperio serviat divinis mandaits, qaando enim ,
auferetur iti nobis macerue mediu* malilKe^pa- ' \ r i e i " meliore commistione ihio unam coale- ^
*
^^

.
,
.

Sekoiio 16.
*.
Ne contraba* amiciliam eum iis bouiittlbiift, d*

quibus timei cooscieniia ue rescianl alii, ul 1100
dS scandaluin in cogninone ().
A/iad.
Quibui amiciiia e*t cavsa exiiii, his oditttt fc
arginaenliiin ei materia virtuiis.
Aliua.
Itcr ingressus curo fratribut religioatx ,si ax i l lis quempiain repereris, quem proplcr Detim aincere diligis, nc liberius el effusius cnm Ulo videntibus aliig agas, ne ex iltts tmperfecloi aliquis C
invenialor, ei ex aemulatione raorialur, cojui tu
pcccalum feres, quod dedcrie occatiooeni peecandi.
, \
,
.
'.
,
.
.
' ,
, 0 * ,
^ ,
\ , *
.
*.

, ^
. * ^
, *
.
Schoiion Diadochi 17.

Vcras cogniiionis lux esi tecernere aine orrore
sca offeasioue bonam a rnalo. Tonc enim joslitue
>ia iiiciilem dticit ad Deum auctorenn juslitiae, alque iuducil >p*am in intiuilam cognitionis bicem,
m cuiu confidenlia et magua liberlalc deinceps chatiutein quaeral. Proinde arripiendum, quod jusiam
61 sine aninii iraii commolione ab lis qui libi
oiHuineliam irrogare sunt ausi. Nam pieialU aroor
rt ardor non odio pro*equendo, sed coargqendo
contentioneiq aperit.
Scholion 18.
Chariiatem, metam seti tcrminum appollat, im*
posito illi nomioe quod principium ct ttnem coninct.
Sckolion l$aaci 19.

Quod si fuerunl passiooef naturalitcr in anima,
q:iainobrem laedebatur ab illis? Propierca naturae
afltciiones non laeduat.
390 Sckotion 2Q.

Sympioroala seu casua qui subinde incidcre so
( eut, sunt subreptioncs sive dislractiones et furta
,%
Gaiat. v, 17.
'.
,
\ \ , .
lcadu %
,
' ;
.
*.
,
-
Ephes. , 14.
() tdest, pr amicitiae rjus cognitionem alii oflendanlur.
Ml
SCALA PARADISI. - GRADUS X X V I .
tt
) , \, mciilis, el actiones intcnipeîiv.e qtta? propiei cai ya\ at .
sam tliquain cotijunclam Atrtil. SitnUter el inh-uipeslifi seriaoues et opera el otudia, el qtiTiunque pcr lemcriialeiu [prascipiialioacin] (s"ue
tiene) cooBQi.Uuutur.
'.
Schotinn 21.
, /
Tria, inquit Patrum quidani (tt) firmido; iui , / , gralionem e vita; cl quotno !< apparebo in conspi *, .
ctn Dci; el inter quos p<r jiidicimn rcccnscndttft aiui.
Sckolivtt fl/iad.
.
Qtiidain
trcs
lioras
iulerpretaiitiir trcs homiiit*

, artates sive adolesccnliain, virilem sew meJiatn, <<t
, , \ * wiieclulein. Alius voluplaleiu, vaiiam glori.vn, et
* avaritiam; alias irrs daemonis tenlalioues cl ir.ij?i:*
, , . lusscu instfllus : aliua pigritiam, ut ei alto ln>,
triuiii boraram Aaclnaiioitem ().
9
Scholion 22.
%.

, , ,
6, *
.
Sckolh* Ckrmiorhmmi 25.
tob *.
,
;
, $ * jklv
, ,
.
c
\

, , .
*.
; ,
(c) * |
,
.
.
\
,
,
,
*
/, , u
Eletiiiu djcrooaes ad quaealioiiem ct cxaimu prp*er Botirum exilium vocanlur, aul qvod
cum versati nostra depnedali etnl, aul nos, c4
apud Jobum, valnerariat . Proplcr itostram negligenliam iraditi ad poenatn a Deo dcserti.
Neqoe dtlreclaitda stmi ccrtamina, neqve ttBiere ad ilb protiliendaai. Ila enim ei vicloria nobU iilusirior erii, el vicii dannoais igaominia a joro riau dijpiia, cum compulai el proiradk ad
pngnaiQ generote iu illa coostiterimus, et noii proocaii qaieverlaittf, tod lempu pugoandi exspetUvcrimus, ul ei vao glorbe fugam, el conaianiiaai
in pagna oolenderemus.
Sckolh* 24.
Qoi autaernal (cxaequi quod Deo placel) habcbant iden prcmivan quod accipicnt qui polvraitt
eisequi, qood eorum proposiium par fueril illis,
quamvia illi iaciiltale eisfquendi praepomeriot.
Stkolio* 25.
Scitndum dari pnecepu secuodum modiim ei
ratftotiem virium; elqaobdaro quidcm dixit facere
qnst praeoepii ftani, quosdaia avlem de superabundanie cbaritaie aupra viree aliquid audere. Proindo
Paler instituit comparationem iuier opera S C C M I I dum vires, et supra virea iacia.
391 Sckolio*.
PjMt boram avi diem (loquitur de colloquio

0 cm exiemo ei ejue digretsu) siue signo,
.
Scholiou 26.
Si quis corptis infirroum ad rea qu& virca illtus
exceduni, vrgeat, tmebraa tenebris adjungil, et
involvit animain, magisqoe confundit; validuiu
aHlem corpus si oiio et relaxatiotii dedideris, omnem neqtJtttam cxercebil in anima babUanle in
Job , 9 seqq.
) Hoswetil. pat;. 565, n. . de Elia abbale.
! I) Morii judicit, el sentetilta?,
(c) Locus Cr&cus videiur mcudosus; forlassc iia
rorrigondiis \ /
, , ct qu% sequuntur.
S. J O A N N I S C L I M A C I
10S3
1084
i l l u . fc!l si [quamvis] quis desideret b o n u m , sod . > */

,
patilo ( l a m c n patilalim] posl ipsain qtioque boni
, ,
cogilationem quam babcbat, l o l l i i ab ipso.
Aliud.
Cnnsolandi seu recreandi sunt cibo p n e c x c r c i t a l i ,
j u v c n c s a u l e m per cxhortaiiones ad
ataliiiciiiiam
\ -
urgc.
Aliud.
Oiiosa ftuim r c l a x a i i o c x i i i u i n a u m x e s l , e l plus
' , ,

ipsis d x m o n i b u s nocere s o l o l .
Scholion $7.
Q u a n d o quis i n inclius v c r i i l c o n s i l i a , tum pocn i l u d o non a b o l c l b o n a , sed augel.
pouiiilcnlia scu
mulalio animi
quando a d actioncs
Tunc ciiim
boua
dissolvit,
deteriore poeuileuiia d t i c i l . '
'.
>.
Scholion.
De c o g i l a l i o i i i b u s nialiiiae.
Sclwlion 28.
Q u e m a d m o d u m proccllac v c n l o r u m m a r e c o n c i -
'.
" ot
tanlcs, naulas e l veclores i n u l l i i i i u i i i uauiragii
discrhncn
pr&cipilanl
: i i a lombricosi
Kpiijms per cogiialiones , cupidilates
iualiii;c
viiioâs c i
*;,
alfrclus e x c i l a n t , ct inciiicin p c i i u r b a n l , u i a n i i m m i
-;
ilttcfin bomifiis quandoquc i n u l l i m a m c x i l i i v o r a -
,.
gincni d c i m T g a n t .
3 9 2 Craduum superiorum brevis et pcr summat
enumcraiio.
_

.
(Sub eodem capile.)

F i r u i a fi.les csi a b r c i i u n t i a t i s m s p&rens, e i c o n - C
t i j n u m e>l m a n i l c s l u i n .
.
Spos indccliiiabilis esl janiia ad cxiicndos omncs

iflertus m i n u s rcclos. Q u i d l i u i c s i l c o m r a r i u i n
.
conslal.
\ ,
C h a i i i a s Dei c s l f u g * m u n d i c a u s a . Q u i d ilein
.
l u . c it p u g n c l , iion e s l i g u o l u m .
SiilijtTlionem p r o c r c a v i i s u i ipsius condemnalio
c l : : n . i u i i , dcsidoriiim.
A b s l i t i c i t l i a cst inater
, \
.
s a n i t a l i s ; abslinenticc ,
m e d u a l i o u i o r i i s , e i fixa m e m o r i a lellifc c l aceti
Doiniui Dci.
\ .
Temperaniiae
scu pudiciiix adjutrix et causa
st soliiudo tl quics, A r d o r i s e x s l i n c l i o i u c o r p o r c ,
\ \
, \
;
jcjmiium.
Gogitalionum m a l a r u m e l t u r p i u i n liostts .ftsl D
\
uninitfi c o u l r i i i o . F i d c s fuâ s.oculi mors ava * liiia.
.
Coiiiiiiisoraiio e( c b a i i i a s p r o d i d c r i m l corpus (a).
O i . i L o c o u l i n u a e x i l i u i n e*>t accdijc.
, .
.Mnnoiiu j i i d i c i i alaci i l a l i s e&l c o u c i l i a l r i x .
l r * c u i a i i o , ignomidiic dcîdcrium ; laudcs h y m -
IMMUIH,
c l mi>.ertcurdia ot p a u p ' i i a s
I.ib-i- auiiiius
aS
OIMIII
suffocant
soiisuum aflcrtu,
:-
c s l rerum cuilv:l;u-.n qu;c mctilc pi:rcipturiur.

() K x p o s u c r u o l corpus
(!''> i a l u t c p r o x i i i i i j .
*
.
( I ),
1085
SCALA P A R A D l S i . - GRADUS X X V I .
1086
'.. -
Silenlium et quies suut Iiosies vanae gloriai.
, .
>i roedio te senscris, ignomiuiam corapleciere.
*
Exteruam supcrbiain sanabit trislis babitus, scu
* .
olalas: interuatn, ille qui anlc saecula esi inasicciabiiis (ucinpc Dcus).
,
Oinuiurn feraruin quas sensum incurrnnt vctitftia
^ * , .
tollil cervus : omniiim noxiarum cogilalimimn
voncna coiisumil bumilitas.
" I V T omnia qus ex crcaiis in oculos cadunl, pos . " -.ov
suruus cognoscere el disccro Ca quae sunl in meii!t\
,
3 9 3 Qwmadmoduni licri non polesl, ul scrpens vt . lerem pcllcii) exuat, nisi se per atigusluin owanirii
'^, , \
penetrci, ila nos nou deseremus iiivcicratas vilio , >,
nini cousueludincs,uec anima* velusialem,ci voleris
(2), ,
homiuis (unicani ubjicicmus, nisi pcr angusiam
\ .
jejuuii, ei alUiciam conlemplus el igiiouiiuiie viaiu
iranscamus.
"
Sicul aves carnoeiores in roduni altins volare
(3)
non possunt, ila qui corpus suum dclicaiius Iraclat
.
el alit.
,
Quemadmodum liilum sole duratum et siccatum

porcos admiltit atnplius aui fovel, iia caro
.
qux cinarcuil, nullum quielis locum daemonibus
rclinquit.
Sicut vireiUiom lignorum copia srcpe suffbcat
"
flanmiam et exsliiiguil, ingculcmqtic funium ex, , cilai, ila sa-pc niiuta et gravis i m l i t i a fumantem
\ et obsctii am reddil animani, el fonlem lacrymaruui
,
exuccat.
.
Qucmadmoduiii sagitlarius cecus non probalur,
" *
^ ila dtsciptiliis contumax et obloqui solilus pcrit.
(4).
IH fcrrum prubum, eliain maluiii scu viliosum
" , * ^ - [rubigiiiosuui] aeuorc polesl, ila prompius religio&tis, cliam cunctauleni el iguavum scrvavil.
.
Qiicmadtiiodinii ova sittu fola fctum cuucipiuut,
" *
ila cogitalioucu qtiae aperiunlur, in opus prod (5) * ,
eunl.
; .
Sioul eqni curreiiles cursu cortanl, ila proba
"
socielas c niuiuo ad virluicm evcitat.
.
l i nubes absconduul solem, ila malac cogila" *
lioius lcaebras oiTuiidunl mciili et peiduul illain.
fvvoiat , .
Sicul damnaius qui ad suppiiciuin proficisciiur,
" ,
\ *
394
non loquiiur de speclaculis, sic qui revera
, j> supcr pcccalis suis ex aninio luget, uuiiquam
.
sludebil gula3 et veniri.
" ;
Qucniadmodum paupercs quando regios lhe:au
ros inspiciuut, magissuaminendiciialem agnos< unl,

ila aninia magpas Patrum virlulcs lociiians, om, ;
siino liumilior rcildilur, el fasiuin dcpt imit.
.
"
Sioul fen uin cliam nfliens parel magneli, Ua
[/, ] * pravis cousuciudiHibux corrupii, ab ipsis vi ad
, ' .
peccaitdum liahunliir.
"
Siciit oloiiiu ciiaiii inviliiin pacal mare, ita jeju* ,
nium corporiu coiilumaces exslinguilaidorcs.
; .
Quemadnioduni r o c n i i x i u arcluui aqtia: i alliim
" * //.:
cxstngunt, iia sxpe atiiroa perkuiis circuiuvenia
' ^ > . ??:7
1087
S. JOANNIS CLIMACI
lOtg
Deum per pocmlcnliam exurgii et servalur. (6)*
" (7),
Sicut qtit aromala circuutfcrc. ciiaw nolens, ex
lottini ftagrantia depreheiiditur, iia qai sptitlum
IW possidet, c\ verbis stits el bumilitate agno- , |
iiiiur.
.
Queai idwodum venti pcrturbani mare, sic ira
"
prae cuacti aliis periurbat luenlcm.
.
Quemadmodum oculas, quae non vidil, cx atidiiu
" 1*,
non valde appetil gusiare, ila qui casto sunt coiv
, .
pore ingeus iude levaroen liabent.
" Sic-JI fores cmn aticabi rcgia arma reposita cou
tpiciuiU, uon facilc illuc as&oduni, iia qui fantuia- ! , , , *
n * cordi babei precee, iion facile ab djemombtis \ , .
, .
fittibus mcnlis furtum palitur.
*
Qucmadinodum ignis non gnnerat nivem, iia qui l*
, .
bonorem quxrit, noit pcriruciur ibi [cadesli].
"
395 Sicut una npe ariaiitla vaslaio depasla
<si silvam, iia uitictiin wp<i opus bonuin Ofnnem
.
pcccaiorom magnorum iviti lam delevii.
\ ,
Sicut absque telo fleix non conficiunlar, iia
\ .
aitte hamiliUle non oblincbis dc ira victoriani.
,
Sictiti uemo aaUirati modo sine cibo vivii, ila
*que ad raotlern nunquam licel vel moiuciuo ; (8).
cossare aut negligeniein esso.
" \ otxtp
Qiwmadmodiim aolis raditis per foramen aliniiatjs illuslral totani doomai, ita t miuinii eliam , $ aioiui wu pulviscab volilanlcs videantur; iia limor
boroini qui in eorde aedem fixii omnc illi iabes
:.
prccaioroin oilendil.
^
" ' Quemadraodain cancri facile capiunlur, eo quod
iiaiic progiedianlur, nunc regrediantur, iia aniina , , ,
ituoc in risu iolula, nunc ad lucium coniposiia, \ , ,
nonc deliciit rursum immersa nulium capit labo- , ,
.
rtim suoruui emoluawulum.
" *
Sicut donnieatcs facile apolianlur , ita qui in
aseculo vel aacculo protimi, viniiii sludeut (pr- .
fttt
doaibus pa(eni).
" ,
Sicul it qoi cum lcone pugnal, si %el semd
oculos alio dedijici, extmuplo perii, i u qi cura *
carne sua luciatur, si induclas eum illa facial, .
iiiterit.
" ;
QaemadmoJum qni tcalam putrescentcin ascendut, Tila periclilanlur , i u quaevis diguitat, el * , \ , gloria , eC impci ium tc polcntia repuguat bu- |> ,
militaii.
i l l fieri non poicst quin famoiicus memineril
**k
panis, ita saWus fieri non poteaqui nou cogiiai de
iHorieetj.idicio.
.
îcut aqua liueiaa, i(a lacrymae delcni peccau.
**
^ &*>P
^**
.
Siailrum caremas aqua, litieras aliis modis
" , ,
abulere sotemus, ita sunt et animc qos lacrymis \
cleaiituiai ptT lucium et geoiilos el irisliliani ma- , ,
giiani peccata dcdolaut et eradunt.
, ,
.
Sirot c. mullo fclcrcorc mulii cxsistuut vcrmes,
"? ;
iticopia ctborum copiam giguit pcccatotum, tur-
p um cogiiatioDUBi ei somiuoniro
, \ / .
1090
109
SCALA PARADISf. - GRADUS XXVI.
iia
'Qrtup 6 ; \; Qucmailtiitduin compedilus a*gre im
* xal ot , pcciimarttm ibesauroscolliguut, loelum cousceiubre
N O I I possunl.
.
Sicui recens plaga facile euralur , ita rotitra
"
iuvcleraue animae vulncra acgre aauaniur, timu
, - quaudo sauauiur.
.
Sicut qui morluui est, ambulare nullo modo
,
potesl, ita qui despefai, nou polesl salvus ficri.
.
Qui profiieltir se ftdem rectam habcre, ct int^rim
' (9)
, peccare non desinit, aimili* esl illi vullui qui oculis
caret.
.
Qni Ron credit, el tamen q*dam fortasse bona
, , , opera facil, stmili* esl illi aqaam hatirit, cl itt
dolium pertuftum iiifundil.
.
" , * Qucniadraodum navis qraae bonum babet oavar , , * thum scu gubernatorem, Deo adjnvante siite
periculo in portum defertur : i u anima qus boiiam
, babet pxstorem, facilo cceltjn conscendit, quamrit
iniea mala n a l u perpttravoriL
.
Sicul qui doce earet vi, factle exerrat a *ia,
" (10)
, qoanturovis alioqui prorfent ait: iia qai tuo arbi , tralu in monatticoftiatuvivit et progrcdilur, facllo
, prrit, etiamsi oranem prorauam eaeculi sapienilam
percalleat.
.
Quicorpore 397 iufirmo eai, quamvif atrocia
,
, , so-lera prius coinmiserit, iocedat per tiam bomi * - litalis, ct ejus virtutis naturam indual (et tahos
cril), aliam enim salulis viam nulbm inveoiet.
.
Quemadinodom fieri non poicst, ul qui diatur" , $ ^
no
morbo lalôravit, r^pente convalescat: iia fteri
0 -
polcsi ul aubito \i(iosos affectus scu affectum
.
ftiuas et vincas.
Oiuiiis viiii et omnis virtolis qtiantus sil modus
,
, \ - observa, ct profecttim inde tuuni cognosccf.
.
Sicati qoi auruin lalo commulant, dctiimentum
" inde capitint; ila qoi corporalia narram, et vcluii
in triumpho spiritualia ostenianL
.
Multi quideoi peccaloruro veniam momenio im , \
, \ [] petrarutit, scd nemo repeniead surnroam antaii
iranquillitalem aspiravil: boc enim et tempus euum
, .
ct desiderUim [ laborem ] ei Bet opem siugolarciu
dcaiderat.
, 0 Observemus diligfmler qu fene ct axes in se, menfe, quae io berba, qu* denique in mcsse nobis
, - iosidieuiar, ut vicUtdm illig iusidiarum laqueot
el pcdicas ponautus.
.
" Sicut impium t*al et ioiquom, ot febrieiKi atbi
- qis ipse vioienUs manus inferat d oecidat; iia
.
oulii i d extremum usque apifitum unquam caC detpcrandiini.
" , ,
Sicnt turpe eal enro qui modo patris funus cora , - vit, a funere roox ad nupiiai proOcisci: ita plano
* , non decet, ul qui peccatasua deploraleC lug<H, ab
boininibus bonores, relaxaliones, glorias in pr: .
senii vba quxrai.
" ,
Uueuiadmodum alia civium, alia reomm cl dam * - naloruro sunl domicilia, ita onnino oportel, ui
S. JOANNIS CLIMACI
1031
102
atius sit viix slaius eorum qui euas culpas lugetii, thii ;
.
c l (*oruia qut iiinoceniein scmper vilain liansegerum.
"dsr.tp ;
Qtieiuadmodum 398 imperator militcm, qui i n ,
genlia in vultu vulnera accrpir, non ob id jubct
(, \ a n n a poitcre, c l se mililia abdicar**, sed poiiuk a u > \
denlius progredi [ magis prolicere ] el in boslem

ire; i t a rcliîoûin viruni coelesiis imperator post
( I I ) .
multa cui damioiiibus pericula exanllala cliam
coronat.
Scnsus f s l anima) proprius, pcccahitn vero cst
tcnsits rcporcussus, seu cidaplnis impaclus.
Sensus ronscieulia* paril aul quiclcni atit miuuit
{ sliniuium pcccaii). Couscnsus auicm ex coiut< wlia nascilur. Cuiisciciilta autem eslcustodis noslri p
uubU in bapiismo a Oeo assignali el dali objecia
lalio vi reprolicnsio. Unde fit til baptisnio uon l u htraii uon lanios, sed muilo minoria conscientiae
stiiuulos ex malie perpetraiia in auima senliant,
quam baplizali.
Diminuiio niali parit absltncniiam a malo. Absiineutia autcm a malo principium cst poeniienlia;,
pcrnilculia autem inilitim csl saluliB, inilium sabilis boouin proposiium.
LSoiiuni prnposiiuin crcatrix est laborum, laborum initiuin suul virluses, imiium auleni virlutuin
flos, llos auuin vblutis, bona aciio, virtuiis parlus esl asstduiias; assnluie exercilaiionis fructus
U fclus esl babilus ; babitus soboles estquaedam
onirni inodifiealio, qua parens esl boni limoris Do- C
(12) 6
.
, *
.
\
.
; \
* ' .
*
(15), "
* .

,
"
\ ,
* .
#
miiii.
( U ) ,
\
*
.
*
*
6
. .
l i m o r paril divinorum el bumaiiorum pra?ceplorum observaiioiicm. Legtim cuslodia sigiunn esi

cbarilalis, rbaritalis iiiitium a h a ei luulia bifinililas.
Mulla bumilitas esl proles summa* aniinw Iranquilliiaiis, 3 9 9 (ujus possessio esl complemcniuin
cliarilalis, sivc perlccla ei iuliina Dei familiaritas,
cmn iis qui ab omni vilioso aflectu libcri, sunt
niiiudu corde, quoniani ipsi Deuni videbunl \ cui
gloria ia onmcs oiuniuin sxculorum aelernilatcs.
SCHOLIA
Ad euumerationem el summani tuperiorum graduum.

draxepaAaiuatr

.
Scholion I .
'.
Argumcntmn tst nicntom rebue quae ad inielli , ,
gentiam perlincnl, vararc, quando cotilcninil om .
quai sei:sum movcn possunt.
Aliud.
".
D
Yita Oeo est, tnors sensuum. Quando

vixerit cor, cadunl SOISI>.
auicin
Ali;-.d.
Quando revivisount sensus, inoriiitr c o r ; et

quartdo hi rcvixeritit, sigmim est car a Deo por
iiiortein pccfati reccssisae.
Scholwn.
Qui so bonis oionibus :.iidi<a\it, uoa babct undc
cx anitsbione alicujui pcrluibctur.
Matlh. v, 8 .

, .
.
"' ? , ^
- , ^
? .
/v.hcv.
.
1093
.
.
SCALA PAIUDISI. GRADUS XXVI
Scliolion.
Hominum nciiipc.
ScltoHon.
Cer\o nalundo bcllum csl
scrpetilibus.
.
'.
* \ ,
,
,
.
.
-. \
, \
\ . \ .
ScholiuH 2.
Bapcurov~iov '.
\
* *
; , *
,
* ; ;

*
* \
' .
.
\ \
*
,
.
\
. ; .
cum rcplilibus *t
Egestas el angustiae curo ralione ct recto JMîcto

suscepla; rcgia via sunl ( ad coebim). Ita'ut vexalio [ aflfliclio corporis ] siue judicio facla, o i u i i venlia sine ralionc inutiiia sinl, quasi quae uii mquc
ralione sinl d<'stilula.
Scholion 5.
Turpc csl quando niancipia rarnis c l venina
de rcbus spirilualibus subtiliier diepulanl, ct lib;dtnosi dc lempe rauiia disserunt. In abdoniiue cniin
D saluro cognilio inyslcriorum Dci non esl.
66 , -
1091.
Sclwlion
Bursamiphii
4.
Obloculio (a) mullos mortalcs perdidit, qucmadinoduin Dallian- ei Abiron, 400 " ôsi
~
tradixeruM *. E l boc malmn csl signuin. Quia si
quis abbaiem suiim non reverelur, quoin rcvwvbitur? Nemtnem amcm revvreri, diUilcm ia mriiii
argiimeiUuiu esl. DiiiiJenlia aulem cx diaboli i m pulsu hascilur, cui qui parenl, Oftii sunl diaboli.
L l qux evemunl illis? Tales seipsos ab liumiliiate
proscriptos exsilio damnavcmnl. E l David dicil
c t m
Libcru
trn centradictione
Scholion
popvli
Pltotii
(a).
5.
Cogilalion^s mala? in sinu foia3 el absconditie

multam puirediuem ac &anicm ulcusque prope i n curabile prooreaui. Cum au;cm aperiuntur iis onibus esl bis medendi sciemia c l sapicnlia, sinc l a borc curaniur.
Scholion 6.
Quid est poenitciilia? Cor c o i i t r i t Q m .
Scholion 7.
Vcrba similin sunt spoculis; quemadmoduni
*
enim in illis forma corporis rcpr&scitiaiur, \ta
> ,
in sermombus exprossus foruias auini cbaractcr
.
speclalur.
' .
SchoUon 8 .
, \
Quolquot surous in lioc mundo, corporeque
\ ,
circumsepli, eiiamf i ad convcxa cosli rapiamur
, \ \ êvcliamur, iinc labore tamcn el sudorc, cuiaque
, \ .
esse non possumus.
* \ -
'.
Seholion
9.
Fides desiilnla oponbus ol opera aioe fide pan

. modo damnabunlm. Oporlel ouim ul lUlrUsli.ient
*
suam operibus comprobalam Domiiii) offcrat. Ne \
que cnim palri nostro Abraiiam iu jusiiiiam ivpu.' ,
taia fui.ssct fnlcs. si fruclum illtus, lUiutn sm.iu
.
l ad sacriGcandum) non adtiusissel.
lcatov '.
Isaia' 10.
-* \
Si omiiia pnostiu rit boim), obedicnlia autf :u
;, 6 .
ei buuulilalc caruci i l , deciiiial ?Ura nanire iog"s.
* Nuro. X V I , I seqq.
PsaL ,24.
() IJ el, coi;i.a.lieiio, obinurmuralio.
() , Ihiguurum.
S. JOANNIS CLIIIACI
ScholieH.
, * \ .
\
*{
.
*.
, ;,
* * , \
;
iocipio alxlicaiioiiis medio ei Ani tei peifeSckolion

Pericula ititetligil tentatioucs sicul sonos pban*
tasiae, plagas.
Aiind.
Quomodo acciptendum illud eti quod qui peri*
rtila suslineat, coronelur, 401
* omnino
DOII
ccdat pericalorum illecumentis, sed persevcrel in tolcramia nialorum c i viriutem oon proiaC?
a n
?.
,
Scnfus apiriiuaUs esi i u affeciut, nl possit vim , cenietnplaiNU
recipere qni
qnemadtoodtim
puptlla
oculorttm corporcorum,
luiueit contiitent
* , iv
*c, quod sob scasum cadit.
.
Sckolion 13.
\
Bonam comprebendi ei attingi nullo modo potest,

iiisi ab eo qui peuita* a malo prius deaisttt, el *
illwd rejtciai. Ui mtmo &aiiiiaieai recipcre poiett, rnisi prius a morbo liberelur.
.
Aliud.
.
Uectinm m ma/o, t% /ac bonum . Hoc est,
pogna , *
adversus bosles, ot vitiosat cuptdiiaiea imimouas. ,

IMndc sobrie xive, ne aitgeantur, ninwsqtie de- . ,
rerta ut virtute* tibi coroparea: iierum abstinete, , *
, * yl eadcm cuttodias. E l boc erit operari bonun.
.
SckoUou haaci 14.
\
Timor ett \ifga spiritoalis qua regit oot quoad
,
feoiamtts in paradisum boBorum spirilualium, el
* \ , ;
quando ibi itarimus, dimiltil nos, et abit.
\ .
Scholiou 42.
t
GRADUS XXVII.
Jfe focra eorporii et ummm qHtete (im detiia
anachorelica ei tolUaria.)
Nof cum velut emptitii quidam ci improbif viliorum affeciibua obaoiii senri facli airooa, ex boe
ipeo improbas irtes nores, imperia, malas lecbnaa dotniHauiiam in miaeras animas nosiraa improboram spiriiuam otoinqoe didicimox. Alii qoippe r*periuntur qui Spiriius uncti iriole illustrati
improbis iUonim nacbinalionea, a quibut jam
sunC liberalt deprcbemkrunl. 402 Alius enim ex
Morbi dolore, quem a?ger tcnsit, aaniiatis quielem eonjkit; alius vero ex saniiatis gaudio moleaiam morbi percipil, ct conjcclura asseqnitur. E l
binc estquod oos ve!olagri ei imbecillea apod vos
de quietis solitariae porta verba facere, ci philoaopbari reformidemus, cam haud ignorcmus sem*
per canen aliqtiem ad oplimx sodalitalis ct C O T H I I S
n:eaeam aeure, qui panero ( sive animam ) ex illa
abripere coaaiar, qtiem ore ferens deiuccps, atqtia
anlugieos clam ei aeorsam devorct. luqno ne lo
Paal. , t7.
; \
(1), \
\ \
,

. " , *
, . ").
,

\ . \ ;
,
, ,
, > .
' , * .
I<W
SCVLA PARADISI. - C R A D U S X X V I I .
10<W

orcasionem qwaireiilibus, *
, , ; - noettut *ermonem dcmus, ncfiis es*e duxitnus
03 iv aptid cos de pace dtepiilarf, qui in iiiipcratoris
, : - MOslri proclio forlissitiii bellalores versauiur. lliml
. , ; ; ; laBtuti> afliraiainus itt qui forlitcr in beilo faciuni
, - et depagtiant, eliain comro coronas v.i praiuia, qui
. *, - in pace et IranquilUuie soliludinis vcrsanltir, esse
ntt, *, ivpotila. Paoca erge vHul per discreliouis for MUH, ai ila %t<tetur, dicamus, ne pra?icrewndo
.
velut iuexpertum naiic loctitn ei sernionetn in
medio rcliuquamus, ei atiquos iit moelOrem inde
ti Iristitiam coiijiciamus.

Quies curporis est moluum el sensimm cognitio
* (1), ct compositio. Qaies aniinas, est scicntia cogila . tioiiau', ct sccura seu inviolabilis mentis mediia, , Solitudinis amans csl foriis quaedam et severa
, cogitatio, qnx* in foribua cordis itfcowiiYens excu, , . * bai, et irruenles cogilationes aul opprimit aut re , - jicii. Qui in eensu cordis conquiescit, inlelligii qtiod
, . jam 408 dictum est. Infaiis auteoi seu tiro, quia
* . hoc ftnnquam giiMavii, qnid sit iguorat. Prudeua
&. * IperituaJ quielis cullor non indiget mullis vcrbis;
, * faclis enim ipsis vcrba interpreiaiur et illustral.
, , * - Princtpium quiclis csl onuics sircpitus, ut qui inia
. , cotdt* periurbant, rcraovcre. Finis aufem biijue,
;, ;, * wec timere qnidem ulloa amplius lumuUus , eed
, . iuirooios eitioe seosii quasi in illis persslcrc. Qui
* progrediiur ct non loquiiur, manguetus csi, < t plc , nam cbarilatia dotniciliuin. Qui jgrc ad loqueudum
* ^ penbovetur ad irani omnhio permoveri po, .
IIis contraria sunt aperia. Solilarius seu qili * t i . tiin ti soliludinis aiudiosu is cai qui naiuram i : : . (3) {]. ; corporcani corpoiis sui doroicilio (quod sane paia . ; , \ doxuro et rarnm esi) circumsci ibere et concludne
* conatar. Aucupalur quidem murcm venaltix liujus
felis : sed nitireiu spiritualcin (seu dxmoncm) sob * , - larii iulcnta mens ei cogiiatio. Nou videaiur tibi
. qraod dixi cxmpliim coniemnendoin : aul ccrie
(4) * , ncfrcis quid sil >>oli(aria vila. Monatbus sotitarins
(5) * *> <$ est iu monacbus coenobita, ubi alter cum alle' ro vivil. Solitarius niulio jejunio muliaque mculii;
. constanlia iiidiget. Priori (a) (sou rocnobha?) sxpc
, . ' alser opem tulii; alleri aulem scu soliiario angelus
, [] succunit. Angelica3 Tirtulea cum solitario [spiricuali]
, D libciilcr vcrsanlttr, aguntct minislranl.Conlrarium
'. - osi quod libi dicam. Dogmatum aUiiUilo csi iti , ; grn^ cl prufunda in quae inens solitarii nou siue
^/ [/ ], pciiculo se immiltel. Non ine discrimine vrslibi;s
invobilus nalat, ncqiie divina mysteria ct arcana
* * tbcologiai capil vitiii obuoxius. Cella soliurii 404
'/ . ; conlinct corpiis, et intus babet doratcilium cogiiaiio , ; nis. Qui niorbU iniroi laborat, el lamen vUaiu so / - litariaiii audet aggredi, periude facil ac qni iu allo
. , - maii <*x navi deailit in flucius, ct in (abida exi>li, ^. mai se sinc pericolo in portum cvasiiniin. Qui cuiu
. \ liilo corporis ct cari.is sux Iticlaiiiur, bis stit> (om - - pore vila soblaria convcnit, si latixn u!i i<>i.m vic a h i
c l
(a) Vocea prior paaimor rssai.i rommuundx. Nempc prior el sobiarius; al;ar coDnobiia.
PaTot. G K . LXXXVIil.
^5
S. J O A X X I S C L I M A C I
Um
1100
IJR dticfi babiicriiit. Quod e n i m solitnriiim osl, a n - * \ " \, ,

{(fltca ItiCcla <t \ i r l n t e indigcl. L o q u o r fgo <*t ago
. :>;
de veri9 s o l h a r i i s c o r p o r c o i s p i r i l u tab oiuni h u m a -
no c o n s o r l i o sojunolis). Souiariue iguavus prolerct
^ -
mendacia, quando per obsrutOs sciiuones ab b o m i nibiis, u l a solil ria viia dcsislal, inriiatui'. Ubi
. .
ccllam deseruit, culpam i n d i a b o l u m c o n f e r l , i g n a -
* * ,
rus quod ipse sibi diabohis s i l facltis. \ i d i ego so-
'Etel*
lUarios qtij ardens s u u m erga Ocuiii d e s i d c r i u i n ,
. s o l i l a r i a m q u i e i e m i n c x p l c b i l i modo explercnt,
tum
ignem ex igne, a m o r e m cx a m o r e , d o s i d c r i u m
^ (7) , /
c x desiderio procrearcnt ct a u g c r c n l . S o l i t a r i u s c s l
l e r r e s l r i s forma a n g e l i , q u i o r a t i o n c m suam ab
(8).
jgnavia c l nogligentia p c r cbartam desidei ii c l l i t l e -
ras diligentift tiberavit. S o l i l a r u i s c s l q u i libere
. .
c x c l a m a l : Paratum cor meum, Deus *. S o l i i a r i u s ^ ,

t l l e e s l q u i dicit : Ego dormio, el cor meuw vigilat**.
. ,
O l l a s jautiam o c d u d c c o r p o r i , linguae jauuam l o -
. "
q u c l * . e i animae claustra i n l e r i o r a malis s p i r i l i b u s .
S . r c n i l a s e t sol meridiauiis nauiaepalientiaBi esten-
d u n t ; r e r u m vero nccessariarum inopia toleranliam
, -
t o l i l a r i i c o m p r o b a n l : n a m illc i m p a t i e n i i a
403
. * , \
victtis aquis i n n a t a l ; bic lavlio soiiludiiiis affoclus
, , , \ *
b o m i n u m l u r b i s se m i s r c t . Non c s l quod vani sire-
, , \
pilus ludibria fonnides. l u c l u s onim lcinere a u i ter-
. ,
reri n e s c i l . Q u o r u m mens vera? oraiiout inMievit,
i l l i c n m Deo facie ad faciem tanquam i n anrcin n v
gis l o q u u n l u r . Q u i <re d u i i t a x a i precanlnr, i l l i v e l u l
cnram loto s t n a l u ad ejus gcnua
in sav.uto v e r t a n l u r , i l l i i u medio Uniiuliiis
praeseule loio
populo i v g i
a r l e m probe c a l l c s , non poles igiK i3re quod dic(uri) c>i. alia
accidunl. tjni
suppiicant. Quod s i precandi
specula residens obscrva (si lamcn boc
uos(i) et l u n c videbis quo pacio et quando, et unde, el qtiam i n u l l i , <l eujusiuodi l a l r i t n c u l i sou f i i i c s
ad vineam tuam tahlandam i n - c p a n l . Meiilc faiigala surgel c l precibus o p c r a m d a b i l , tuni
rursus
rcsi-
d e b t , oi operi priori a l a c r i l e r v a c a b i l .
-
S t a l u e r a l q u i s p i a m q u i b a r u m r c r u m usum e i C
eKp^rienliafn b a l i e b a l , g u b l i l i u s e l a c c u i a l i u s s u -
bis dissercre ; gcd v c r i l u s cst nc strciiuos a l l i l c -
^ , \
tas scgniores reddcret, e l a l a c r i l e r c u r r c u l c s verbo-
yi\
rttm s t r e p i l u d e t e r r e r c l . Q u i de s o l i i u d i n i s quiele
. \ -
s u b l i l i u g e l c r u d i l i i i s d i s p u l a t , d x m o n u m rabb:m
, * *
se c o n c i l a l : nenio r n i m alius
b o r u m lurpes e l
absurdas inacltinationes l a m biculeuler potest i n l u -
. '
ccm
profcrre. Solitudinis quiclac s e c l t t o r alta arca-
noruin diviuoruro p c n e t r a i , ad quae n o n aspirat
> \ , \
nisi pi ius l u m u l l u s fluctuum e i dacmonum stalus ac
* ^.
turbines e l v i d e r i l c l a n d i e r i l , e l forlasse c l i a m Tmv
i i l i i s respcrsus. Contirmat 406
aucloritate
, ,^ .
P a o l u s , q u i nisi i n p a i a d i s u m lanquam i n so-
sua
, 1 0 C
l i i a r i a i n q u i f l e m r a p i u s fuissct, n u n q v a m polnisset
arcana
verba a o d i r c . A u r i s
i n Cobludinc posila ^
(9);
atcipirl a 1> inusitala. QiiapropUT apud J o b
.sapicnlissima liasc* quies dixil : Ulrnm non actipiet
<ium meu inutilata ab eo ? S o l i i a r i u s est,
qiii
na oinii^s (sine odio tamen) refugif, ul alius ad omIIOS
tacile accunil. Quod soiilarius facit, ne dulce-
dinis divuiae jai turani facial. A b i i u r u s omnia lua
' Psal. L V I , 8 .
C a n l . 1.
' {)
(10), '
Job , 12. L a l i n a Sopt. h i l c r p r . habct imlcceniia, quod n o n c s l ad rtw
u) A l . doest . Fortassc rescribcudum , f a a .
UOl
SCALA FARADISI. -
, ; (II)
1102
GRADUS XXVII.
v
ende tuu
el da pavperibus" monacliis
staliui disperge (illud euiiii:

iligel)
icmpore in
(ul per pieces
ad quieiem soliiariam concnrranl), cl lolle irucotu
; ,
tuain, per obcdientiaiii banc pmlans. cl onus tx-
scindcndai volunlalis propria? foriiler su&tincns, ei
tuin reni,
tequcre me *
ad (Vlicissimx quiclis fauii-
liarilalem el coitjiiiiciioiiem, et dowbo le <<jeJc*iimu
, , .
virtuiuin oculis spoctandam aciionem ol vivcndi ra-
, -
lionein, qnas nmi saiiatuiitur biddando DCIIQI rerum
coudiiorciii in oimics saeculorum atcruilaies, ncc is
qui coelum soliludims est tngressus ccssabii Effe-
/ ,
Cloirw
curpore non erunl sollicili, neque qtii iu i-oiporc
vivunl sinc corpore, de cibo. Uli priores, angeli, i i i -
quam non senliunl alitnenlum, nec posleiiores (so-
suum cullauriarc. Qni corpore careul, do
= U litarii ncmpe) aliorum ope vcl promisso. euraut iili pecunias e l posscssiones et opcs; ncc isti
; . ;
1
dttitionum vexalioneni- Nullo stiperi languoiur rerum oculis stibjcclarum dcsiderio; nec fcolilarii,
..
qui in lerra siini, el incnlc iu calo 407
noa pioiicient in cbariiaie : neqnc bi
quolidic illos aemulari
ucque bi ascendcitdi
deideriuni
ei
cessabunl.
Non ncsciutU ilii profccius gn'
amorem ;
neque cnim prius coitjisiciu
quam ad Serapbim usquc aspirem, ncque faiigabuulur, donec

beaius qui quod sperai
ruiu cocleslium desiderio, afliciuntur. Nuuquam Uta
.
copiae el Ibesauros,
rum quae scnsibus subjiciuniur, cupidiiatc pras re-
angeli liaut.
Bealus qui
s-ieral,
te
fuiurum, aiigtlus faclus, adepltis cst.
'.
SCHOLIA A D GUADUM XXVII.
.
'.
De mcra quiete.
Scltoliou i.
, ^
Qucinadtnodum in oiiiuibiis, iia cl in pracseuii
I
( 1 prosopopoeia seu pcrsuiiai sua iiiduciioi*

Cliinaci rdigiosi Palris inagiiilu lo auinii laudalur.
: ,
Emplum enim \iliUseu viliosis affcciibus ubiiMiuni
*
dicit, el se per expurinicnla viiioruro ad scicmiam
* .
hujusmodi, vilac nempc quiclje, ct ab oiunipciturbalione liberje pervenisse teslalur.
'.
Scholion Uaicc 2.
'
Qui semper doini corde suo babilaf, ab utuni-
. ,
bus bujus vila? commodis cl voiupUiibus percgii-
nalur. Nam qui epiritu ambulal, dceidcria carnis
stire non potest, quia dcincrps ialis in prxsidto vir-
Kiluin (securus) obambulal, viriuiet cniin ip&as ja-
'

.
niliiccs babcl civilaii* casiiuioDia;. Iiaqu cl ila?c b i n a adver*;is buiic dci ncepe
a i l e s >
e l
m a
vim uullaro babcm, ei noit nisi ad iintshas scu

fotes natura? (ci seusuuni) grassaloris illms lupiilinis lela do>c< ndHl.
Scholioit.
Opeiibus inl -prciamibus i<s vi npriaa Spuilu

sanclo . la.
408
5.
diivii Cluiiacum cxi&liuio : Non sic is qui
solus dcgii ab (fxiliu scrvalur, sicui luoiiaclius qi
'
, . . >; /
Uailh. xix, 21.
9 9
ibid.
^ Eiclc.
iv
10.
sotium bcruni babcl moiiaclium : Vit cuim
si\e
soli, et q u sequuntui . Itaque sic moiiacliii.>

iti mouachus monacho, bocesl,
non lain bonuin
03
S. JOANNlS CLIMACf
1104
csse stafum soliiarii r jaro <ijus qtit babet inmni ae- , *
ciiin. Salvt enitn fitint Ow coQservaiklur, duw alter . tc ,
alierum au virtutem excttat. llle aolem auios * * \ .
extrcmus [omniuo] eolilarii, foumdabilis esl ralde
quin et aller non oiiiniim soiilarii.
t
Sckoiion 1.
*.
Contraritim, quia maligni spiritns circtimfuiftduntur ntigatori et garrulo, et curpore frualra cl

tciucre inciuso.
, '.

.
Scholion 5.
'.
Soliiariam in dogmatibue fldei oecapari periculo
suni.
.
Scholio* 6.
*.
Proptcrea concurrani jejuniam, vigilie, bimi u , balio, preees, fialio, siiis, labor cl q i c sequvftlar. , , , , , *
Scholion 7.
.
Diligere cownioda mnndi, offundit menti tene , !
bras; despicere aulcm illa, parit in omiiiboa cogrn- 4%
liooetn.

Evagrii 8.
V .
Nou esi deserenda quies ct o1iftdo iempore ien*
laiiomitu quamcunque boitaiii in tpeeiem canaam , *
sibi mcns aul dhbolus libi proponat, fhigal; sed * , ,
iittus aedendum et sttetineftdiim et generose fnriiler * U
que omnea dsinones irraeule* excipieodi, pr*aer- ^ iim spiritus acediae ; qui soper omaea x*otc*ttis est ^ *
et (viciue) aiiimara laudatia&inam eflkil. Decbaare ,
aulem bujusmodi ccriamina 61 botu cedere, ru * , , *
dem aniinuni et Ignavum ei fttgaeem C S M docei.
SckolionB.
Q
.
Hoc e s i : boc aut iliud sive sutapiet aot non ffta' * , dpiei. Vox enim , id e*l, irain, signiileal , ,
boe aul Mud.
Scholion 10.
.
Da pio, nee euccurre peccatori (opibua tuia qui
,
bus abutaiur) fienefac bumilt, et aoti impio.
* .
Seholion U*aci II
*.
,
Neque enim i u inlellige quasi debeas tetp3m ia
crucem agerc el suspenikre, alqoe ila teqoi Qiri- ,
stum, sed 4 0 9 leipsuiu cruci afllges exlricando ab
eaecularibus itegotiis, n* i!!a amplias aitingas. i , *
tuam seroper menteni in aniina tua cnicifigas, ut , ^
ne sis negligena ealulis la. Nec recipiendae tibi .
suul iinprobas cogitaltonfts, sed prndetilcr cogno* ,
scendse uiscernendaeque, quod a diabolo aint pro- ^ *
fcctf. Expedicndaeniin IMU.S eslabomni cura , * *
dislraciione ne ab Hlia inlerpeUetur. M M enim ex- , .
pcdivcris, fniblra precarie. Meus eniw itt cuiis illis ,
vcrsalur cl occupaiur: quamvis enim preceris,pre- *
' calio lamen ad Deiiin nwi ascendit. Nii inim ora- , ' Uonem niaudam Udequo plenam obltilerif, a Deo .
iion recipitur.
?'.
Sckolion 12.
, *> , *
Vox , id rst aemulanlcs, siguilicat
una currentes seu cursu cerianics, coniendenteJ, , , .
couira cerlanics de gloria coelcsti dcpuguatitcs.
9
11
SCALA PARADISI.
Otfi dtmpcp&c *d .
- GRADUS XXVII.
1106
De di/ferentia tl ducrumnc relujioscr soi.tudinh.
(Sub eodcm gradu.)

(xal ) iv
Sobm ctse (quod tgnorat nemo) in omni scieu , \ Ihrum genere seiuenliaruui cl volunlaluio dUcri iitina. Neque eitim omuium omuia suul perfecli,
* , * >. \ pariim quod aliiadesit sliidiumeldiligenlia; partiui
, & propi*r facullatem ci ingeniuin. Sunlqui ad liunc
, * ponum (toUtarise vilae), vel polius polagos aul ma (), rlt profondam ingrcdiunlar propler iriconliitenliain
, liuguae el invelerala eorporis et caruis vitia ().
* Sun! qai iram frenare inter mullos non possitit,
(*), quod ad eam pracipitcs feronttir; qut sanc miscri
* suM. S U M I qui cx attimi elalione maliiu stio arbi . tiaiu, quam alicno dticla ct magteterio navigaro.
; Alii qtiod in praesenii corporum el iualei i& copia
[] * \
possuitl ab illa abtlinere; alii tit cx quietis 4 1 0
. toltiadific diligemiores fianl; alii m in sccreto po&tepoi (cl aa a se ipeis per verbera propter culpas et noxae
) exigant; alii ut gloriam sibi per hanc compareut.
- Alii deuiquft (si tamen ulloo ejusmodi Filius bominis
, ebi veuerii, iu terra reperiurus est) propter delicias
(3). cablesiet, el *itim divinae cbaritaiis ct dulocdinis
, * cuni bac te sanclltsina quicte velul conjugc de , viaxemnt, qaod tanien DOO ante fecerutit, qaam
* - libdloiB repadii detidiae et acedta, dederunl. Nam
* , cjm cam priore, ocedia inqoam, cotjjuuctio, forui, , * cotMi censeuir. Ego velol non sapiens arcbiiectua
' , pro lemii eognitiono mihi dau scala banc aacensns
, , , exsimxi. Csierum ainguli vkleant bi quo gradu con . 'Ecorta* suunt. An ex ratiooo pro tuo arbitralu vivendi;
mpmau ol . A i
^ p c e r gloriam ab bominibus exapectandam;
, , . propbr
propi^r lingiua inconuoeoUam; an ob iracun * duni iitgeniam; an affcciutMft improborum copiam;
. , , ui ciiipaa luanl; an ol diltgenliores fianl; au ut
* J , ignem igni (pcr charitatem) addaut. Erunt nocitiimi
, < - prlmi, t priiui noviiiimi
Ex bis sepienaj suui
, * - bebdoinadU bujus praeeeiilia vite opcrationes, alia;
, . Deo gralae; ab* iugraUe: oclava iinc dubio est fu taritelt indet.Otaenra, monachc, qtii solux dc (4), ; gie, ferarum lempora. Quod tiisi fcceris, non poic > ($}, ris apias illis laqneorum insidiaa nectcre. Si igna . Of (6), \ia qu;c libeilum repudii accepit, penilus abscessit,
! , nou erif opua multo laborc. Si adbuc iinportiuie sc
[ ] * ingerit, non video quomodo soliludiuem colam [con [ / dcest ] qtiicscam]. 4 1 1 ( b ^ ^ 4 qaod tarorouliaapud
, tancto* Talieiinesiolaa saoclorum lutuina fiierinl,
- , .
quam apud Sceliotas ? Qui inlclligit inteUigal, cgo
caiisam profiauliare aon poasaoi, aal potitts nolo. omm qtii in boc prufundo solihidiuis (tanquam
pelago) veraaolur ; aiii xitiosos aflcctas aeitsioi immiuiiiiHi; alii io psabumlia ei iu precibus pbiriiuuio
tCMputis et stiidii ponunt; alii ronlemplaUoiii e dedunt. Q;iod problcma ex proposito acabc modo
dfeqairettdum esl: qoi capil, Domtiio capial.
Smil in coenobiis auitnae qujedam desides el
,
\ >* , ignata;, qu iualeriam pigritix suac tiaclx IU ulli . \ , mum cxiliuui pnccipitcs abierunl. Sunt cl aliac quue
^ */'., scgnitietu soam pvr alioium convicium ei coiiUi^
l
?T
Mallli.
XII^50.
() Qaietcm cl otiutu corporU scboliasles iutoltigil.
1107
8. J O A N N I S C L I M A C J
beniium castigarutil
lit
vi P K I I C I - U I I I . Quod r.on soluni ;
ficgligrmioribus, scd sludiosioiilius oliam sa?pc usu

vciiii. Eadcm iiorma in sulilaria vita uli lirel cum
II ir.\
\ .

iliciiuu.s, quod muUos, qui apli vidcbaiilur, recepc-
, ,
rit ci posloa dainuarii, cum illos suo arbilratu vi-
'.,
vere volemes voluptalum sttidiosos drprrbcudit ;l
' ;
redarguil: alios vero stisccplos liniorc ci rura fc-
(7), ,
retuli oueris, id csl judicii propriarum acliouiitn,
. \
aolliciio* aliquos ct iu irbus livinis anfonic* vih-
, ,
dt. Nemo ira; et elalioui animi ei imulatiani
bypocrisis c l iujuriarum ircui daiium obimxins, au-
. ,
deat iu soliludiucm vcsligiuui pouere,
, ! *
rem
ne shtpo-
auimi iucurrat, ct iiluin soluiii ex sulitudine
,
%
frucium reportel. Ab bis si quis fucril repurgaltis,
illc dciuccps inudligcl, quid tibi expediat, imo nec
, ,
fetesaiis, opinor, asscquclur. 412
, , ,
Signa |K>rro et
xtr cilaiiuncs ei argiinienla eorum qui non stne ra-
tionc soliludineni sequunlur, baec sunt: meiis riullis
, , ,
pcriurbaliontim Ouciibtia agilata, cogiialiones ca-
ste, rapiu* in Ocum, suppliciorum ajternorum p r a -
seas seinper mcuioria, moriis bitiauus cousidrra-
, .
lio,
(8),
iuoxplebilc precaudi siudium , citsiodia sui
(9), ,
inexpugnabilis , veucris <*xsiim lio , appciiliouiim
(10) ,
ignoratio, moudi
mors, nulliim cibi dcftideritnit,
icrujn diviiiarum cognosccudaruui maieria, fons
(II). -
discrciionis, lai:rymarum faculUk fiugiinsifiiarrlia],
, -
loqtiaoiiaiis exlerminatto,
, ,
ct si quid l:oc gentis e^l
aliud quod vulgo cst ingr;iluiu et iiifcslum. Eoium

vcro, qui banc
soliiudiuis
,
pate&tram absquc r.tfioitc aggrtdiunlur, signa baec
sunl.
^raiiaruiu seu opum iuopta, irae iucreiueiiium, iujuiiartim tolcratarum alie reposila
tatis dcfcclio, elationis ausroenliun, el alia complura qiia
sileidio
Coriesiium
meaioria, cbari-
involvam. Jain cutn liaec oraiio
ila [lic| decurrcril, nccisse tst, u l de iis b i o . q u i sub o b r t i i t M i t i a vivunt, disputarc pergam, ac tanio ma~
gisquod ad ipsos poli&eimuin bicuosier serino periincal.
Eoriiui qui i-o l^gUiMic et casic el pure huic or- C
mlx
<), ^
ci dccfiihssim;c subjcctionis virluli dcspou-
() ,
deninl ci conjniixerunl, li*c argumcnia c i aigita
\ \,
suiit, et a sanciis Dcoque plenis Palribus
(singula
famen lemporc iieilicienda) deiiiiiunlur (uisi
2 ,
quotl dios iiitcrim illa aitgeamus, el niogis ma-
gisque in cisdein proficiamus). Quando liumililas
, *
iiicltoaia s<iuper augclur, ira dcfervescit
(quomodo
, ,
eniiii id fiat, cuin bilis fel penitns exinrtui-
, >, ,
tur), lcmbrae ificiilis sonsim evaiioscuni,413

litas augelur, viliosi afleritis exuuniur ci
c , , a
CIIHMI-
, ,
,
danlur, Oiliuiu corde ce<lii. lascivia proptcr assi-
, , , -
duas reprcben&iones miiiuiitir, dcsidia locus nullus
^*
irlinquiiur, diliêulia i-rcscit, eoiiiiiucralioius af-
(12). !
lotliis
cliaritaleiv osleudil, stiptsibia proscribitur.
'
4
Quotl virtuiis gfinis omiiibiis quidvm iiidagandmn
l qiueretiduHi, qnod lamcii a p;iu<is rcperitm.
;, , , >-
Fons aqua destilulu fruslra iioinon foiilis reitnoi;
, oi, ,
quod inde Si^tnr piudous ijciU* iiildligit. Ado-
, ,
lcsceniula, quae a loro M I O o\erravit, corpus pol-
, ,
luit. Aniuia q u * viulavil voti sui pacliim, inquina-
/, , ,
vUapirilum ; elillaiii quidem seqcuuUir viiuperaiio,
odiom, flagra, etqnotl oimiiiim csl lucluosissiinuin,
, ,
divorlium. Ilant
M I O , aiiiinam, inquaui, mqniu.i-
, ,
^, , (13),
-toiM^, iuorlis oMivjo, venlris uit'.\ple)>il;s in^luxirs,
/<.> * \ - ,
o:l"rum piiJauia,
, . * . j/. -
\;u;r ^lori.r sludium, pcr-
1130
SliALA PAHADlSi. GRADUS X X V I i
1110
, .
peluuni soinni d<sidcri . cordis du:itia, slupor
aitiui, cogilalionum borreitm, conseusus faciliias saii atigmciilum, cordis capiivilas, officuia slio.| iu.s
et iumul m, coulumacia, conliadklio, v.bosa ad res affeciio, inlidelitas, ntiila tiducia, loquacitas,
e Tusa libenas eiconlideulia qii* esl omniwn giavissima : scd quod esl omitibus niiscrabilius, << r
nni graiia bnlus seu coinponclionis dcsiUnluiii, JIHMI snjniinr in iisqui non aUendtinl, stopor sen
a>is seu iiidolenlia, quae lapsus omnis cst parms cl causa.
\ oi (14)*
Ex capilalibits viiiis cl spiritfLiis quiitqu
( , ol - polissimum solilarios oppugnaut; Ires eos qui sul>
. , xa\ obedienlia vivunt. Solitarius dum cum amlia sen
desidia juclatur, ssepenuiiiero detrimenio afficilur:
, tempus enim prccibus et 414 coniemplaiioni de ^ ' dicandum saepe inler puguam cl luclam cum ncedia
(15), consumel. Ego ciun olim residens tn cella mca
, , ' laedio laborawm, ct eo jatn descendercm ut dc cella
* \ - deserenda delibcrarcm, perfonimode accidii, ut
, hoapiles quidam adveiilauies me ob vilam hanc so lilariam boatum prsedicarcui, et tubiio cogilalio
. " dcsidie. a vana gloria fugaia reccssii, magnopere
^, , \ {&, \ me deiniraufe quod tribulus iic seu vanai gloriu:
, . damioii oinuibus spiriiibus adversarclur. Obscnra
, singulis boris conjugis seu conlubernalis lui moius
. * el vcnliialioiies, subrcpiiones cl nionifula intlino lionum, el cumersioues, quontodo liabeant, qno et
(IC). , quaiu in parleHi vergam. Qui pcr Spirituin sancluni
. antiiii iraiiquillilalfiu adeplus e*l, nescil boc
. Ibeorctna seu coiisidcialioiicm. Princeps quielae
solitudiuis 6ludinin csl, ul soliludinis culior om , - nibus curis quje uegolia piiucedunt, sive illa ralio , . - nis siul, sivc non siril vaccl. ( Nam qui prio. ibuu
, \ adtluni dedcrit, in scquenlilms bacrcbit, ct onniino
\ ^ cadtt.)A!ierum opusesl impigra oratio : iniiiuni, in - violabilis cordis actio Fieri prrnaturam nonpotesl,
ul ctpcis lilieiaium iu libris se excrceal: scd mulio
, ' iiihius, ul qt:i primo carel, duo altcra per raiioncni
. acqutfat; mcdiuin asscculus in mediis cou>tiii,
; , , - et [angebis] silientem illuaiiiiabat. El <>cce nirsus
. , , eram inlerillos, cumquc rogasuem quid fucrit
tcp >, ante aspectabilem in illo (Cbristo) foruiam, do , * cere mc non poluil, nec sinebalur iilo princeps
. (aug^lus ncmpo.) rogabani ut diccret, quo, . modo IIUIIC c*et [babcrel]. lu propriis, inquicbat,
* 415 'd "oii bis. Tum ego : Quye esi el qualis
illa ad dcxtram, Cluisii auctoris slalio cl scdrs ?
. Itoc, inquii, aurU bumana doccri non polcsi. (a)
D Rogabam rgo ut me ad id occasione deduccrct
, , quo me desiderium tiabcbal. Moiidum, inquii, vo>
, nit bora, propler dcfeciionero ignis iiicorriiptionls.
. II t C an in corpore an extra .corpus facta sinl, nec
, , ' scio, ncc oiiinhio habeo dicerc. Diilicile esl j>o, . meridianuin somiium pra*scrtim xslivis boris ar , ; ccre. Tuuc cnim, ci foriasse lanluin, aliqaid ope
. ^ ris manu ia<iriidum cst. Novi cgo spiiitum ace (7) - dix pracedcro, n viatn inuuirc spiriliii fornicatio . \ , nis, ul corpus valulc irabal, el soinuo prope irri . gt-l, cl velul per somniuni in quicecentibus inqui , >. \ . nct. Quod ei bis acritor cl forliler oblucialus fut1
st
(u) Ad banc obscuntin locum vidc quid Elias Cicieusis

psi, ci M'lidiis inier 16 ct 17 adjtinxi.
dkal iu commciiiariu qucoi iudc dcproiu-
4111
S. JOANKIS CUMACI
IIU
ris. impot; nier te oppuguabuni, perimfo quatti -
liil cx stliiaiia vitu utililalis referas, tit ab lncla et . *0 .
cerlamiiie desislas. Sed quo acrius in nos ctmtiir- * "
guui, I H K : magis apparet illos a nobis victot ().
4 . X> ilu u publicum prodis collecta cutodi. Naao Ja- (18) ,
iiti3 aperta aves inclusa avolaiil, nnde quidquid
, 4 /
cominodi in soliiudinc parlutn esl perdilur. Pr- , * .
vus piltis oculum infeslal et liirbat, et panra cuoi
ra qnieiera tollit. Quies ettim esi cogitalioaoai * 4 14 *,
abjcctio, et curaram buuaaarum ctiam juetanioi * 4 6
ahdicalio. Qui t\ animo aolilariam vitam COIIH , tlc ,
p'exus csl, netiue corporis quideni sai curaio aget, . *
meniii i enim uescil, qai curam sc notiri habifta* ,
rttin apopondit. Qai purain Dco metiletn sbiert , \ , ,
co. it, el curis 4 1 6 inwri agilalur, persiorilU .
v
*^
^-
esl illi, qut

injectis
sibiconaiur.
ipsi vatidis
celeritor
ttmen
currtre
Rari compedilmo,
sutit qui in ,
ftindio saptetilbe et pbilosoptaias sacolaris magno- ,
pore eiceiluerant, el quaai ad fastigiuHi cjug per- ; puixU
venerunl; aed pauciores exislimo qui veram soli- , 4
Uri viiaj pbilosnpbian evado pemoveronl. Qui 6 (18), 48Deom nondum novit ad solitudinem inopiasesi, sc- , , ,
fiei|ue foultix periculis cxpoutt. Soliiiido imprriioa 8
aoiTocai, ccaleetiuiii eniin consolalioaam deliciaa ,
. ferth, Jotidia, d
non gusiant, et tempus in captivitite, disiraclkNiiiiB
oiqpmrU
gatione absamant. Qui orattoats graiiaai aotvcutas rol, tvrbaa Jwiioaai aon teau
ftigit. Quis enim nisi hstc (oraiio) ferun onagmai ab aatal b o w i latielalc ibenrai diausit? Qal
vitioois affectibao esi occupaiug, iis revolvendis el exercendts lotam ootitaria tita tpoi ivrii, fm%
mibi eanctus paler, Georgiua, inqoam, ArsUaitea, quew difojioa laa oo penitx* i f i i a M , fck
od aolitorioai vitx dicipaBi brtitaoift
olim exposuit ct edocuii, cuoi inulileoi
et inrorniarel
Mane, inquil, ui plurimaia Spirilut vaiue glo-c , , 4| kmtm*
riaj ol concupitcentiae impeiam in naa factrre te*
litos auimadvcrti. Sub inertdiem vero desMia? el , *
Irisiitiaj ct ira. Yesperi aulero veniris ei sterco- 4 \
mm dominos ac tyrannos. MeUor esl qui parel alteri pauper, quaia vatiis cogiialionibua distracluf (20) (tl>. 0
aolitarius. Qut raiioiie jusia duclns aoliUriam vi- , \
iam cai iugressus, nec qaolidie 4 1 7 l ' tirtaii- ' , ,
bus progrcssom sou frucium nolat, aut non cum 4\
ratione iilud viue gcous pnisequilur, aut por auiuii , *
elatiouero dcludilur. Viia soltiaria esl Deo p*:r indio- { ) ; .
solubilcni cntiuro per]eluo assislere. Jes*i meintM-ia
cum luo spiriiu copuletar, ellunc cognuscs soHiudi- .
uis ct quietis ft uciuin. Obedieiili lapsus causa, propria , , fe$
voluntas exbistil: solitatio oraliouis iviuissio. Ubi .
freqiieiiiia liospilum in cella tua fucm ddectaln, &
scilo 18 Deo,sedsolidesidixoperari. Sittibi - ,
itta precnndi vidua illa evaugelica ab suo ad%er- . (
sario afllicu ; vilae autem solilartae exemplum ina- / ^ (25),
gntis ille ccclilum xmubis Arsmiius solilarius. Me- /. ,
mor eslo N I solitodiac xit.*e quani angelicus bic (24).
aiiacborcia iraduxit, t nola qttoiiiodo non rao aLVonlores ab ae ditttiserit, ne quod mebus el , ,
majtia crai, p< rdcrci. NoUvi cgo dsinoncsaa;- ' ^ bvvrflaiu
pe vagabmidns soluarios, cl qui nuI!o coiuilio so- (i5j, , -
f
() Metius scd nihU %ta cstcndit illo* notu otVioi foam cum arrio m nta (fQM inituti ) c*
1113
SCALA PARADISI. - 6RADUS XXVIL
1114
; - UtvJlnen ount iiigreooi, eicitare ut ad verot ei
pttjf . * jtistos anacborefas aapta adeant, t pogilesChri*
; (28), tii per Uioe errooes vc4 mdicaw ab *idiis tiiit
. 61 piclatis imprdiani. vagooe*, txxoe vir, ob - , - serva, nec recusa boscc iucrtta pte cooiriaarr,
^ 4 (27) \ - iorlatacefiim cx trintiiia bae cifcumcifrsare el va 4 , gari dcsiuenl. Cave lainen no ex otcookMie dkto, , rum auiniam leinere tristitia afligas, qmm nkikm
, , a4 aquara vitae baurieodam ail le xenlt. 1 onmt , \ bus libi lacertsa discrefionia opo f*t. Vita soltU * , & rionim vcl potins moBacborom per cooictatfiafli ct
. , , ir vcrutu cordis 419 ^nmm regamr.Qxi vfoai DofaArmjJ* , miiii cum ralioiic titrril, omnia eaa tladia, verba,
14 * cogitaiionos,tocetsas,notas ad anias&im diviaaw
(28), - conipoutl, ei omiiia propier Doatintini ipsi *
. aperalu veto cordis senso coram Bei facie ei , oUir *1 oquilur. Si antCM fatiitur dctodilur, notidaai
*?**4 ex virtmis praetcriplo vivil. Apertaa, inquil ille,
, . impflurio fropouihemem mtam dconsiliaai uteaai
Q , , ' ob imperiectiui adbae diacreiioneni. Cgo aulcM
. oieram per oratHmfm volunUlem oâm, ct inde
, 4 . ioe exatidildin eose cerluni testeoi e4 iitdiduoi oc , : . - ctptaoi. Fidco ata est oralbMiU, qua si earvero.
* 81 * orafio ixea in $imm meum riwrieimr . Fides rst
tl (28) ; finMisaimttS onime slalat, ol onUis rebos odver , . sia coMnaoveri . Pidotts eal, qui poiai
4 4 . Beuni oowia posse, ted qai cfedic, w omoia
4 4 , 4 pflii) eoneeeotaniNi. Fidos eol rcm ***~
Ittoixtv.
rooi pignaa, qaod lotro illc conprobavii. Fidei pro*
cmtrix ost Ubor, el cor reclra:feoceoiai cttitUaiesn ei irmnsi facil, Ule vero efficti. SobiaHoraat parcns atl fdea : fi cniai mom crediderk, uoaiodo solUadiiiem eolet? lo careeivj rowpcdi
bm diatrkuif jodicoai tolait Qoi voro io cello qvieKit, Dominum Umet. Noa u m febemealrr
Mle fmmm Jttdidi frforwidil, qoam iste onprmi jxdida tribttnal.
#48 * , 6 - C Magno tibi, vlr adiitlraiide, opos eH tiore im
8 tv (86). siditttdiac : nibil enim poteairat eol ad aitdiaM
' , petkiulaot el persequeadani. Iteiis amprr circyoi 4 * 4 spicil an judex veiiiat ad ttirmn : verot vero
, 4 operarhit qaaudo 419 teuMimo sii, cxitx (de
^5*{ - tarcere rorporfis) )ubeat et urgeot. Rcani illom
. ^, oanper comitatiir Irisliiise pondat; solilariain foas
! % . lafrvmanim. Si patieniija vSrgam acquialfris, ca , ' s ocs H I O X dftislent ioipadenlitis ludtTe. Paiiûtia
. csl labor qui nuitquuMi irangil aiiimam, r vr tu (31), imiilibtt* quaiuvie raiionalHlibus exciiutis p^rtur. * liaiiir. Patiens religlogns cadere mon p>losi: (|:
&. * ?: eiiam per ipoutcasus vinceodi ocoasionerii sutnii.
, - Palienlia esl dtfiwiu qaolidian uHli liouis tx, , . piTlalMi. Paliemia eti oc<asiim*ni am)Hitufio vt
alsuas res aitfiilio. Non tantiipere ibo su<i, quatii
. * paifeulia indigH rcliginaut; nam yec palienitaiu
,
reporlaliil pra^miuin, propier prioivm (sa?pv) irt. \ * curril in fxiliii. Vir paliens aiilc Ci.l
4 \, .
mortout, qih ccllain sttatM in sepHfeiuiu V M - , I ,
Polienliam opes et lactas pe^rci uni; uam qui hi$ duabus \irtutibus earci, n.anripnim rst ^ n .
Ii*.
: (5).
syQp^v v/. ,
ScicuJum exl allileUe Ctiri.ui. quinani boslium

eoititis pcraeqociNli ount, |uiluscuoi c^minusion-
1IJ5
S. JOVSNIS CLIMACI
1116
giodioiiihnii. NoiiiHinquam lucta rorouam
m e r u i l ; . -
a!i<|itan<l<> fuga
Ilax
pugnse hnprobos roddidil.

)*;
, -.IH!S ad IIIIIIIII uiodum a f f f d i s t i i m i s neqtie UIIIIS
-. (34),
oinnium idcmquc n a t u r a Iiabilus v s l c i qualilas.
;!,
U i i u i n (pr.c rebquis) obscrva s p i r i i u m a l l a i l t u s ,
, \ , ,
quotl is l c s i u * ullis induciis assiduu oppugncl,
sivc slcs, sivo ambuics, sivo scdcas, sive l<; c o m - , , .
> (55)
luovoas, sive rccuinbas, siv ores, sivc dormias.
tir Koptor kruxior ,
Noiuiulli i i i r u i n q u i i n sladio 420
Solilarixquic .
l i s Vfrsanltir, illud Psalinisla? scciim seinpct cxe.i
cem : Providebam Dommum meum i u compectu
meo
. "
umper . Ncque cniin om nes pancs spi rilua lis al n i r n l i
' e i cudesli frumcnlo f a c l i , suut ejusdom forma*. A l i i

, * - "
c n i m illud C h r i s i i e i o r o e a l : In paiienlia veitra po
iidebili*Hima$veslras*.X\\\ : VigUaieet oraieWUx
K<*or ' ,
xal
illud : Prafpara inexitum opern lun. A l i i : llHmiliatu
rvv ri\r *
suin, el sulcavii me . Uutdam illtid assiduc revol \ , ( j) ^,
v u n l : Non sunt coudiyniu passioues liujut lempo . (').
rii ad fuiurum gloriam \ A l i i m r s u i i i ilhid : iVe
f (57). ,
quando rapiat, cl uon ut qui eripiat , seinpcr i n , \ teiitissiine iucdilanlur. O m m s qimtont c u r r u i i l ,
; . "0?)
sed unus boriini ac< i p i l bravium *. Q u i profecit
, \
(in solitaria viia) j a m sinc labore solum v i g i \ .
lans, scd c l i a i u dorniicns, opi*raiur. Undc q n i ,
lain i n ipso eliain soiniio stibicpciils tlacmo .
nas couliinieliose i r a c l a m , vl feinmas hucivas al
/. , \
castiialcm b o r l a n t u r . Nec rsi qttod exspcclcs bo ,
r u n i a d v c u i u m a u l l c .ulveisus illos m u l i u m aut
[. ], ,
sollicilc inunias. S t a i u s eniin viLe s o l i l a r i x a i m - C ,
plex e l ab o m u i vincnlo prorsus cxpedilus c l l i -
IMT i*st. Nemo q u i vtill turriin aut ccllani r c l i g i o , -
hx qtiiclis oxciiare, prins rcin aggredilur, quam
, ,
sedens c o m p u i c i , c l o i a i i o n c i n accurate s c n i .
l e i u r , an liabcal ad opus poriicieiidutn m c ^ s s a (38),
ti;i v.l aplam i i a l i n a m ; nc posl j a c i u i n fimda " [] intviunu liul lndibi iitm bostibus sui>, c l aliis exir
c i l a l o i i b u s inipcdiineiUuni. A l l e u d c ad s u . i v i l a l c m ,
(59)
sou diilcrdiiicin adveuietilciii, ne ab ainaris modicis,
,
ituo vero ab insidialoribus pcr doluni lcmper (5 )
rata 421
'
woclci u i p b i i i m u m prccibus c i
*
medilalioi.il us da opcram psalmodias p a r u m . Dc

dio vTO acciiigrie rurs?iiin ad opus l u u m pro v i - ,
linjusmodi vcrbo doceri p o s s i i n l : ncque o m -
, k T
ribus mis pcragi-iidum. mcdiocriier solcl i l - ^

; ; , ^
lustiaio cl r:olligi i'o IIICIIUMII lcclici. Vorba ciimi
(40), .
Spinhis saiiili suul, ct b-t tii*es oiiiiiino ciiriguiil c l
6 ,
niodiiattlui. S i.
opnami leclio atcouiinolala
ad arlioticni. N.mi adiouis piOposilum farit nl j.iiu

ilssl o- u s sii ainplius k* liotie reliijuoinm : l:iboii . "
!>>< puiius quam liluis docUin.mi saini's illnsirai-e
[];
rci,iuiidt\ L i b n ^ :l> luo in>li:'ittt ali nos, piius . (44).
qii:im viiluic Sjiiriius sancli inslriirlus
iuA\ a l - *
t iigtiv. Ycrba quippu ob^t..iiioin imb'';iSii< aniinis
. *.
*.
l I M iu.is .'iJuihiufil. Ufiirus r.riris liaiiNlus gcnus
; .
\ini per ûsluin prodii; ci unua f;uuiiiaris coi (42), iucuiii * iuh i-ioivui so!iiai. ,: ralionom

' .d. \ .
' .'. XX!, ..
M.mh. . 4 1 .
P?al. c u v . C.
R o m . vili. 6.
>
Psal. X L I X . 2 i .
1117
SCALA PARADISI. GUADUS XXV11.
1118
, statum, iis qni judicarc pcssunt, osteudii. lrrt-
. E i
lortiiiii animui < .
: nulla i-iiiui fraus bac csl
.

( 4 5 ) , \

"
iuonuMilo lcmpoits omncs vh ttilutn hihorcs pcssuindarc.
Absunc
ab ointit f.uri<>a
v.i
necessana
occupatioue. Taui ciiim iiiqiiitiare ^'inilhi:-*
lcni solci ib(a negoliosa C I I H D S I I ^ , qtiatu u't.i n s
alia puiesl. Advenloiibus et prn-rinis
nc.o.ssaria
qtia cor|X>ris, qua spirilus pralK, qtti si &:;
[]
pixpolJeaiit, nos uositani
ituiiiim demoiislrcnius.
ii:*-,ior.
publintm piOgrexsiinib liniziiam roeicc. SobKtttm
-,' : ,
geras a d v m b * aitimi vh-
Jlis aapirntiam pcr si-
Si auteni
fialres rcligiosi
fuerinl, tum niodeiate januani sapieiilia? apcriamus.
422
Qnaiiquau) praslat cxislintaro oinins nobis

excellcmiores csse. Cum jtitiioribus in coiivculibtis
. *0 "
; * oinnino vellcm operc faciendo inlenlicere, pro-
/ ,
bibuit is qui pcr totam noclem arcuain in pallio
tulil. Sicul adversaiilur doclritia promiiilialoraiii
do sancta ef
personis
increaia
ejusdeui
et
adoranda
laudalisaiitia
Trinilate, pronunliaia dc hiimaiiilaic Cltrisli unius cx Iribus
Trinilalis : qitae enim in Triniiaic sunl pbiralia ,
aingtilaria :<*lquae in illa sunt singularia,
suni in Cbrisio
in Cbristo sunt pluralia: ila alia coiiveiiitmi sludia soUiarke
v i t e , alia tis qui sub ohedientia vivuut.
Divinus qnideni
Apoalolus ail :
Quh cognovit sensnm Do-
m m i ' ? Ego vero dico : Qnh cognoscil meiitero bominis qui corpore c l animo iu soliiu linc v i i i i ?
*
Poientia rogis in opilius i l miilitliidine siia est i

poientia vero solitarii in precum copia ei froquenlia,
SCIIOLIA.
.
'.
Ad grndum
dediffvrenrtaeldiscretione
ScholioH
tiia
^diimiu
Existimo pelnlanliaio seu procaciiatom
liugux
\ *
inlclligendain, el bauc a Climaco iiilirnHlaliin sou
, , -
morbum oris vocari. Pcr cnrporis vero pravain t i
praeceplam coiisiieludineui,
inlolligit otium, eui
corpus, quod amal corjM)ralcm quielcm, assucvii.
'.
Scholion
,
.
2.
Proprii vivendi ralio cst seqtii suam vivcndi raC lionem, c l suain ckplero volunl.uem.
Scholion 5.
\
, \, *
Profligala abs lc acedia seu pigrilia (dc bac eiiim
\ , * -
patilo anle dixit quod qui cum laiioue solilariam
, ,
423
quai\i omni incilie iiunliuiii reiiiiUciciil), bac ergo,
inquii, piofligaia, nibil esl quod labores.
Ili qiiidcm coenobiix, isli vcio solilaiii
'.
' ' scciatilur, non prius ad eam perveiieriiit,
Sclwfion i.
'.
v i U i
Scholiou 5.

II
dl)io ingens opus est ôlii.ni v i u ,
uiiiiio majoris pr(fertus causa ei nccasio qn::u vila
. .,: '.
camobuica. iNon pruunmiavii aiilem liur Oumat u>

propier impcrf^clioiv.
.
*
SiitolioH
i.
Sludia boliiai ioinm cmnuer.il, vi a utuioribiis ad
, -
majora proîodilur. Aln eiiim, i u q u i l . Iiauc c \ c -
, , *,
ceut, iil piavas aniiui cupidilatcb loiiiperoi.i, ci
, , ' -
foiusse ut corporis laboro faligenl ac lubiliteni:
id quod esl iiiuipientiuiii. Alii psatmoruin atiliii
/*,
\acaat, qtiOil vai |uoli icntiiun. Ahi |n<< IMI> da<tf
: 71 /
4 iraiii, iu ii-quo p<;r$cveiaiit r! duraiu
:,
q-.u.-d < l
S . JUAN.NIS CLIMACI
Itt
Alii atl cotitcmpla- * !
tkHftem ixâmbunl, quoil est jam prrfo-toruin. . '
Efgo tb bamilktrtbue < ceplando *d aifmra c>-uri ii ,
eefiMoitis ratione velul srala ti&its. Nam scala ab 4 *

inimU gradilmf ei ratliis aJ aliiora consuevii ;

ascmnkro.
omm qut jam profcccrutii
Srhethn 7.
*.
,
.
'.
Sckotio* 8.
, , Non s ees ac sesvum venienleMi qoaodo valt do
.
mtnus.
(.
Scholfom 9 .

Corporis [membrwum] remtssionem aeqolttir co
,

gitaiiowuro evagatio ct inquittatio; iminodicom la- u
* torem pigritia ; pigriiiatn illa tvagandi iibcrta*,
4
quaram attrra difcit ab allera. Priinam enim te *
quiUir pugaa fuiarix; alteram loci soUiarit re, '
lictio et e foca iu locum migralio (iuoderatum
*
aotein ei con*ianteui laboren non sequitur potna).
, \
Homm atuem labonmi rantssto anget vohtfMatem,
*
eteessas vero liscorsttm. Quapropter diflfctle ett
(*)
aotequt, qaa seqmiotur ea qnat OfMmravii, quibos
.
AMIIIKI cîtriptTo doUuvm irisliliartt superat

oinrietn coipoiis fbr<ui et iatigaiioittiM,
qi carel aine ationc fitam qtiiclam teii aoliurian

fcctalar
Stkoiiem !<.
*.
* ,
.
Vbi vUioru copia tbi virtulnm inopit.

t
Scholion II.
q<od bide f^muir, mielligil. opinor, bpsam

;
tarnia. aui mraii* 494 ûp<ireni: luee eairn cx ix*

ftalo ti elaio antuio, quciuailMHodmn el blafpoînia,
aokBi easislere.
fi
Sekotion 12.
^
^
^ ^ ,
* ,
n
0 ? {
\
' .
Qui liU OLTtt, obeilicMt sai snbjectos non est.
Scholioa 13
'.
Quia delerior est omnibns nimia libertas et JcfecMis compiifiio*is, qvam soqottur Kcurrilitao.
" , .
Sekothn 14.
*.
Octo ftntil capitales viltorum eogitatione* e

qoibus aolitarios qpognam, viiium actMlia, vanae
* *
' , gloriac, sup<irbi;e. trtsttiiae, ir.r ; eos aulcm qni sub . :, ,
, , ,
obcdieniia vivunl, gula, lusuria avanlia.
.
?
Schotiou 15.
'.
Parens qoxdaiu viliomm esl pigrilia : qu enim

bona iibi comparaMi farite eripic ; qnibus carce,
[] *6" &
, | ^'*
catct ne acqttiri>$.
:: ().
Scholion 10.
*.
Nm qtii non esira ttirae est qnomoilo potest

pffcibus vacaie, aut cor animumque eo inlenderc?
/j*r iJriletuh.
Treg prortfclus sru ordincs seo gradtis prrsenli
lns (seu adlti< tis) veibis dorct diviutis : patff :
oir.nium viia; ruranun abdicationetn, ct pue \ loin
,
: , ;
Aliicr . I'il'!b ie -sl inodinm .lliuj r.

qii:cc)iini'ruvit, r u i l m s lam*n qni ran^l, i>. >i*n
.. o! Mriaiu \:>* sot ;;itnr. i ;;
!-lial(ft ip*: fat ir
rt r.itMiii locinn nn as> -
qni rt I" its ips? bic :; .hoiiaate uon cst jtiillts
{)
!
, ,
(; \ ; ..?-,
* r.
/> "Ifc-iv i o* oj/. 2/ * 7 ? , ;
:;.<c ftf noiti noa liabcre, prohibil iifpirerc*
1121
SCALA PARADISI.
, - ,
,
. ' ,
^ ,
,
, (;.
GRADUS X X V I I .
Ilft
ad moriem uaqao eomitantuf oratMatHt impigran;
cordis t<iviolabifo sludiain seu <>|wr:itioum , il
mamiVs4c pitKot, medium inter duo exttema pu*ilum ewe, traitott*iit. Qui ergo oftjMtbv xii* curio
00 abdieavit, polmlcliam ad ea quas srqitutiiur
onUi* Medium ergor doobot, iaquit, aeraiUfO tgo,
ia medib coitttti bonoiam sea virl*taiM um\* i 9
IromaMqae gradoiu b o n o r M seu virtaiiini nowooni
cootceudt.
'.
, ,
, *.
, , ai ,
, *
, , .
I
".
SeMio* 17.
ccUa lua tgressvs cavc ne jacles palom, qttat
sileattio l coliludiao exercuiftti xirtutet. Oro
enim iucame reserato, te*ercquc prsttipttauie Wrloiea iti occuUo parUe, quae meutem ad Itofm
ta%liaabaot, pcrcoul ai evanescmit. O* enbn, io-
quU, inviut ad procacen cellocoiiouee se garrieadi coasMCittdiaem.
Aliad.
* ** * . *
* ,
, * *
Longa el frequetis exira ccllam reora libi poiiiloo

rtpudianda eU, tiqiiidi-m aolitiriam vitan deteftsti;
est enim pemicioâ valde, el aitimaai penlii, maati
ofuiidU [aninii seaoiiui obiumiit], deaide . riaot reruin coe.esliuui ex$4iagoit.4S5 ûfe dictam
, esl: lnevtutantia coHcupiueniim truniwtU ea$um
, , $ine motitia*. tyiapropier rtscisdo onneo ergo
.
aliea afleciua, meiis fluctuare iocipiat, el kaftwlum quidia cl ôlilulmis permrbd
%
ScMoiioH htoci 1H.

Qatmadjnodum qai captii sob aqua habet, tabii ., , - lem ct in boc varno xtuiidt spalio iliffoauw acvjni
>> , ( capure oon potea, Ua qui meateai auaoi curii
viue pneoenlU ilemeraam liabei, poieol re*
spirare ex neu%u Ulo uovi el alieriot oodi*
.
%
\
*
.
,
*
* ;
*
; ,

Solitudo eal ftcglecttu ingtaii

callidx.
Atiud.
pmdeaits
fti Tis aooper Dei meoiorian lecaai drcoiaferre,
KMI rrjiciaa iaquani ianuerilo libi iltataa coIttmnias, sed lanqaam juste irrogalas forliter
ansiiue: patientia etiim per quencunqttc ratam *
eveiilum uieoaoriam refricat. Itecosaiia vero mi
nuii opportuuum cordis laborem, e i per ceoao-
tioaen), oblivuNxm inducil.
*.
;
*/
'

.
\

* .
Sckoikm tO.
Qiii* voeat ilbim qui ae bonis abdicavit f d i
CUIII? Ego buRiilem interpreior.
Seholion 21,
Cordis perfitgiiiiii ^ copiaculum cti speo iu
DCQM. i^rcer rordis col cura e<rporis.
Stholio* Mnm 22.

Mi-nwtria Dci labor cordi* latia caaea Ctpins. OitiiMuqu^ aiitem tVi obbvitciliir, *
Uipiale torporU el animi siupow octupaiur.
Sap. , 12.
() Dipiiiat deinde Eliaa Creteaoia coplooe de
viaioiie Uiiuaco oblaia, qoam apaJ ottiodem lc-
get Est aubnliseura, Ua ul coaiaifMarios c o

montarto indigeai.
S. JOANNIS CLIMACI
112&
A
.
U
.
Aliud JiAQCt.
" ; > ,
Qtiandoviui vis mcnibra occupavil, mensomnium
reruni curaiu abolot. El memoria Dei ubi impcrium
: ceperil in aniuiam, abjicil onuicm sauiem seu vo- \ ^ ) ,
,
micatn cordis, quani per visuni bauril.
Scholion 23.
Ibmutu csl disccndi cupidos verbo do^cre, scd
melius <'sl eosdcm virlutibiis, precibus ct faolis
juvare : qui ciiim seipsum per liaec Dco oflert, per
tuam virlutcm el auxilium simul succurril proximu.
Si pcriOmpciidium vis docerc siudiosum discipliua?,
pro|>oiie illi sludiuui precandi cl reciam iidem.
426
'.
^ "
* \
^ ,

,
\ .
S<holion 24.
Dei nuium uonipc ei eolloquiuin.
'.
Sckolion 25.
: ,
In anws sfiilii non eflundaa sermonem , nc aliquan !<> sng.qillct eC subsannct adjutnrcs l;ios. Ad- * . , \
nmdimi cnim itoxius est cl valde poruiciostis le- *
viaruiit scn vuiiiornni boniinum conviclus. Qucm-
admoduin eniin qui inferium <t peslifcrum acrem ' baurimil. omtmio morbis vexantur ; ila qui cuin *
quovjs gcticrc lioiiiinum sine discriininc vcrsanttir, .
Yiliis ilioruin imbuunlur: Corrunipuni enbn mores
bonos colloqnia prava \

Scltuliou haaci 2G.
objui-ges duriiis eos qui piccos tuas expelunt, uec moliium vcrborum cousolatiouo dtslimas, nc pereanl, abs ratio aniuiaruin 'xigatur;
sed tmiiarc medico* q m inurbos ardeitliorcs frigidioiuais, et fnûlioies cîidioi ibus pharmaris
(uratti.
C
^'.
, \

, , \
,
/ ,
.
'.
Scholion 27.
Quxsi. Quid siosoliiarins ? Resp. Qui solus csl

foiis, exlra res ei negotia sxcularia ; inius aiaein
(cl meiile) ciiam cogiialbtitibiis ab eisdcm negotiis
sejtinclus ui uc c< gi'aiioncs quidcin curarum profaiurum admiltai. Dctnde solilarius est, qui auiuio
:id vcriim Deum vcrsus et inieutus, cogiialiones
omiies a maliiia profmas repellit.
SchotioH 28.
Ubi vcie sinccrequc precatus fueris, opiimuin

inlus couscimlia t^slinuinium leperics. Kl angcli
lccuin versabiintur, ei rationes rcnnn quae liunt
docebunt, niciiteuiquc illuminabunl.
. "
, , ,

; ,
,
.
'.
, ,
'.*> .
\.
Aliud.
Qtiod aliud osl bonum praeter Denni ? Quin ergo D . ' ; roddiiniis iili Miinia nosita qua* Iia!;;nus, tt bene * , \
cni imbis. Cutii ruiui sil siiiiiine buiius, onitita , /
.
quoque nolns l>iua dmra lai-ietur
Scholimi 29
0 crcdil ca (qtiai posl hanc vilam) f.nnra sitnf,

siicc roulrovorsia absiinel a prascniis
vrdnpialilkus.
rcdulns 'iineih bixiiriosus i i l , t OIUIKMU
aictMi soiiuuni pcnl.t.
Scholwn hmiv 50.
Uomo qui conlulil a\ alujuo (jui non csl vi.in Doo

9
S:p.
II,
b; I /.
xv.
'.
' " \ , (
"
.
>' . '.
" :.0
PARADISI. - - G R A D U S X X
SCAl.A
im
, '. / t o u j u n c l u s , liic Iiabel iimorcm Dei. Yi i n q u o cunque quis suis nialis affcctibus i n d u l g c l ,
427
<* :,
nomliiiii e s l relalus i n censum s r v o r i m i D i i , scd
, * ,
:
servus i l l i u s esl, q u i i m p c r i u i n i n e x c n r i .
"
Aliud Joannis Damatcem
Sex genera s u i i l m e l i i s : s e g n i l i r s , puIoi, v t v -
; ; , ,
c i i m l i a , s l u p o r , angor e l l e n o r . Se g m i i f s esl i m i n a
, , , . "
impcndenlis a c l i o n i s . P u d o r meliis cx vitupcralionis
> \ *
cxs|M?clalionc susi.-cplus, optiimisqiu* est bii: affei is.
"
Vciecuudia
c l ne b i c q u i d c m aOeclus est e x l r a spem saluiis.
iiieins ob admissain m n obs< cuain ,
^ ' ? -
S i u p o r meius ex ingeuti a l i q u a r e i specic a n i u m
obtaia. T e r r o r mdus ex nova a l i q u a seu i n u s i i a i a
rei s p c c i c c o n t r a c l u s . A o g o r demuni m c l u s iie vola

nosh a uobis uon s u c c c d a u i , aut iiifeliciler excidatit,
1 cuui l i m e m n s , nc uuod aggressi s u m u s , ex s e n l c n l i a

tion c a d a l .
Zcholion haaci 31.
P r o modo b i i m i l i i a l i s luai d a l u r l i b i et.patientia
in vcbus advcrsis l u i s . pro ralione palienli;e tuse
() -
sublcvabiiur onus aftlictionis luas c l consolationeiu
, \ .
obitnebis.
'.
Sclwlwn 32.
, .
P c r vocem ( a l i e r a i n ) p a i i e m i a m i i i l r l t i g i i . P e r
, , ' :,
p a i i c n l i a m , i n q u i i , f o r o u a b i t u r , per cibtint (hinito-
^ ,
dtce ucmpe s u m p i u m ) m o r i c n i u l i a b i l n i . scptcm
3 , -
(<|uos e n u m i r a v i l ) p w m i u i n a c c i p i l sine faiiga-
*)\ \ -
tioue i s q u i d i x i l : E g o humiliatu* s u m : aul p r i -
- , -
ii)s e i i a m , q u i providebat Domhium (in conspeciu
suo nmper ' ) : item unus a l i q u i s q u i p c r f c c i l q u o d
C dcsliuarat quodcunque l u e n t e\ liis.

Scholion 55.
'.

()
S i i c i i d u i n , facio opits esse c i q u i velit i u s l i i u i ;

boc e n i m verbo fion asxeq*ie(ur.
Scholion 34.
'.

L n u m e malia geuiis i n l e l l i g i l , s p i r i i u m ncmpe
luxurias; alii iuanis l u u d i i ; alii pigruia* pi;vsidem

daemoiicm inierpieCaniur.
'.
Scfwlion 55.
,
,
P r i m u s qni providobal Dorninum : a u l itcm unua

qui liiicm spcclabat, quicutique cx bis f u o r i l .
> .
Srholion 30.
' .
" , ' Sv .
QUIMI absobite pruptor ba*r omnia f l n o n propler

u i i i i i n , pr:ciiiiiim bil dpstiiiatuiii p r m r u n c i i l i b u s seu
cursu viticontibtis.
; ,
426
SJiviion
37.
T r i b u l o n i n i r u r a i o r osi(iiiUi qnis n c c i p i a t , a u l
piibljconiin veciigaliuiii oxaclor, q u i h u m i l e m a m a l
im.liiiaiiuiiem qua: subliiutMii facil ( i n c l i n a l u n t ) .
'.
Schotiou 38.
\ ,
.
Iliiarem et lap.tum anim;i* s i a l u m liabitum b y i u noriini ronscilalioncs prjpslanl.
" P s i l . xv, 8, 10.

() U l i i m a verha octo
abrasa
f u c r a t u , qua: ex conjertura
L a l i n x Isaari translalionis adjecimuf.
5. JOANNIS CLIMACl
Sctiotiom 39.
*.
Uaemftdmoduiii qni luee bac carcnt, oon poesunt

recta incedere : iia qiti sacrarum Liiieraruni lumioo
deslttuU, cwii ad bamm splendorem non retpkiatii, freqtjeater 6ff<*mlujii, ct saepc trrare cogtiutar, at qtii alli* leiu-bris iuccdunU
' ol >*
* oi
, \ '2
, , \ *
,
.
ScholioH 40.
Iinproborom nempe ci iiupostorum, qoales aom

bxreltcoiuiu scrmoues.
Alimd.
Sive illos mteiligit qot altud vtrbis prae ac fe~
ruMt, aliod itttelligettdutii relitiqtitinl, qtulcs *vot
anagogici &eos*s ei sttbtinus. Verba eitiin obscttra
sive lfebrit juiignialom iuvoluta el reeomtita (jwxta
iUd : Patuit Uuekras lotiMum lunm )
yllra liuoraratn Miisotn non possubt asceudere
a.c quod iftttis latoi aoiiuo capere aut peueirare
initltectuaft rei noceiit, eu aft jacenl verba accifioutar, quewadmoduoi Canlica canlicoraw, e l boc
goNM alia.
ScMUn TktodoreU 41
Venlns leviasiiua corpuscula in leren tollcre
9
et bomines vanos lomor antittt, aeu s i i exi-
AVtud Tkeot. Narion*
Aliud.
M* libt subrepal rciu i u esoe, qtJoinadioduja
libi vldemr.
*.

*
.
AHud.
(Hojof) existimotiofiis toi tana jacuito.
fttsoipat por otteaiattooem ot Jactanliam.
' mvrov) ii qoi ^ ^ ,

, /
* ^ ,
.
*
.
Cittt vacuoo xealas disteadil, fatuos ooi exioii-
Alimd.
, .
"AXfo.

, *
* (
'.
.
{
m\
.
oot ^.
Aliud.
.

, , ,
, 4 41
, !
.
'.
489 Sekotton 42.
,
Iloopiles [percgriiu] adventanieo uequc variHate
ciborrj, ftcque nafno mborom opparatu eici- > , oCcs ,
pie !, quoctttiqiie babilu sinl aal noribiif, , * 4
..
aod Iraai oimpliciqae modo traclaadi.
' .
A!md iouphi ubbattt.
" ,
Qoawlo Tolttcri* aliquem ad botim adliorlari,
ptiwoni oibibe illi ottcia corporis couqyiwkal; ; *
iU indtf verioa cbarteate plenis illam cole ct liotiora. *
MibM eiiitt ilt bomiaetn ad revcrenliam el verr-
euodiara otoniai iadadl, vt ofRcia cbaritaiis ex- ,
, \ .
lcrna corporlo ei bonor qacm al le pndlcioci
Aristoieles cura vtderel adolesrealem elato et

oitperbo supercilio ineedentoM, scd rudtin et impelitum : Adoloscena, qnalis, inqml, libi Tidcris, eaae
saue caplam; qnalis auicm revera e, bosles mcos
esae velim.
tidoBC.
Schotion 43.
*.
;
hi aancta Trinitate trea byposlascs sive subsi,
\ ,
ffi fttias, et ires personas prottumiur, nalurara ao" Pxal. i v u , 12.
11>
SCAIA PARADISI. -
GRADUS X X V I I I .
1130
* , , te tt volantttem unam. In Christo vero unam

xa\ iv , , , hyposusin sivc subsisientiam et unam personam,
.
duas vcro oaturas el duas voluntaies, quamvis breiici el blatpberoi aliter sentiani.
'.
rwr dp#ro> rijc J*** - * arxpl t^c oV afcft
noapac * / *apaard<rewc.

*
, ,
,
, , ,
, ,
* ,
, , ,
, , , , , ,
, , *
, , () ,
, ,
.
tov, ,
- ,

GRADLS XXVIII
Dt iaera et wirtutmm procriatriee beata oratio

tt de mtnlii corporU in iita prauntia.
Oralio, st ipsius naiuram seu qualilatem specteo,
est faniiliaria convcrtalto ei conjunclio bominis
ctiio Deo; si autem viro seu eflicaciam, mundi conservalio, Dei reconciliatio, niaier lacrymarum cl
itertim filia, piopiiiatio peccalorum, pont lentaiionum, propugnaculom adversus impelum aflliclio
num, bellorum oppressio ei exstinctio, officium
angelorum, oinniui spirituum aliiDeniw, frlura
latilia, aciio seropiterna, virlutum scaturigo, gratiaraai divinarum eoncilialrix, 430 profeclus spirilualis, nulrimenium animae, menlis iUuatralio.
ooatris desperationis, tpei demonstratto, trisiitia?
aolutio, diviiUe monacbonim , tbesaurus soliiario*
rum, ir diminutio, spccolum religiosi profectus,
dioDeasionara iodex, siaius declaraiio, fulurorum
iigniflcauo, gloriae fuluraD indicium. Oraiio esl vero
precaotis cuiia, locus judicii ci Domini auie genoralo jodicium tribuaal. Exsurgentes audiamus sacram banc virUitura reginaoi ad nos excelsa voco
fiaroitaatem : Vtnite ad me, omne$ qui laboratu n
,

onerati esti$ ego reficiam vos: tollile jugum
,
iuper pos, invenictn requiem animabut venri
9
, .
,
. "* , ,
,
,

, ;
,
^ [. ;] .
* [* ] , .
, .
' * \
,
; *
,
, ,
, ,
* ,
^ *
* *

Mattfa. , 28, i * . " ibid. 50.
() Modocuoi seu medlorum.
cl medicinam plagis vesiris. Jugum tnim nteum

$ua$e est **, ei magna peccau aaual. Quicunquo
impcratori ti Deo assi&tere, ot cuoi illo colloqui
properamui, ue iroparaii curriculum boc ingiediamur, ne itos eminus sino armis, et regii* iosignibux
aaiaro prospiciens, ininislris imporet, ut nos procul
a facie sua rejecios, ei vinctos in exsiliuro aroaiidot, et preees uosiras Uceralae el damnatot nobi
in fackro rejicianu Quando procalum abis, tit vetlit et Uinica tua ima, in Domini conspeclu, ox fllu
vel poiius biio oblivionis oronium injuriarum coniexia. Uuod uisi fiat nullum operae preiium ex oraliooo lua roferes. Sil tola oraiio lua sinccra s\iw
fuco. 4^31 îiico cnim verbo et publicanus et prodigttft Dernn sibi reconciliarunl. Unus qnidoni asi
procanlium siatua, sed in itlo mille fom) el varioUlet contincniur. Alii quippe colloquunlur ei aguni
cum Deo vdui tmico et Domino, non suani jam
amplius, aed altorum cautam acthaiites, laudes Deo
canuul tt supplicanl : alii divitias ccBlestes et gli>riaiii ei Uduciam majorem peiunt: alii rogani ui
ab boate fuo penitua Uberentur; alii digniUlem altqoam deideraul ac petuul; alii, ul ab omiii dobi<
toruui cura cximantur; alii ui ab carcere exp^
dianlur; alii crimiaum solutiouem qumni. Auic
tft
PATBOL. GR.
LXXXVIII.
36
1131
S. JOANNIS C U U A C l
1132
orauia In exordio cbirograpbi pelitionis noslra? sin- .
ceram graiiarum actionem coliocemus. altero
.
dein versu confessionem, el coultiiioneni ex vcro
* , ,
aninre sensu proficisceniem ponamus, aique i(a
* '' deinccps preces nostras omniuni regi apeiiamus.
. "
Oilimus eniui precandi modus csi qucm dixi, quem ,
admoilum ab angeio cuidam e fialribus esi signiQ
v aium.Quod si olim reus luam cau&ara apud judiccm ,
morialem cgisli, non indigebis alia fornia in prc- . ,
cibus luis corani Deo. Si vero nunquam ad Cribunal
, ,
ullius judicis astilisii, neque alios exaroinari v i ,
disli, saliem hoc ab xgris disce, quando medicum
, ' i'ogant, mox vcl secandi, vel uiendi. Nibil estquod
, .
prccibtis exquisila cxcogitcs verba: saepiusenim
(1)
, *
infantium [puerorum seu parvulorum] simplicia ct
i m i a i . i vorba Palrem illoruni qui in ccelis est - & . (2),
.
piiiaruut. 432 Neque mulia verba facias, ne, dum
\
quxris quod dicas, wens ipsa distrahatur. Unicum
.
publicani \erbum Deuin placavit, E l uua vox fidelis
, \ \ .
lationeiH in crucc salvum fecil. \erbosiias enini

inler preces saepe mentcra piiaulasmalibus involvk
el dissipal. Pauca verba inciUcm disiractam aeepius ,
colligere holent. Dbi inicr preccs verbo aliquo dc- ,
leciatus fueris, aul compuoctus eiiam mane in eo vvrbo : cuslos eniin noster angctus lunc nubiscum
, ;
procaiur. Ne coniidenlius aul liccmius agas cuni
, ^ Ueo, eliamsi purus fueris : scd accede cum niulta
* poiius humililaie, ci majorcm cxperieris Aduciam. ,
Quamvis jain omnes virluluiu gradus enixus per \ >
scalani supcraveris, pele laiuen vcniatn pcccaloruin, Q . \
audias'(ue Paulum de peccaloiibus clamantem
\
Quorum primus ego tum . Cibos oieum et sal con. dire sulenl: oralionem elevare temperanlia el la*
u-ytuas. Ubi plenam animi inansutludincm indueris
. ct oinnem iram exueiis, non niuUum laborabis,
(5). ,
ul menicin c senitutc liberes. Quandiu no cx pedilam a ccrlatn precandl ralionem acquisiveri, , ^
itnis, similes sumus iis qui iufatiles piiinum ad
.
tncessuiii exerceni. Labora ul meniem elcvcs, imo
.
ul cogilaliones iu cerla vciborum sepla ora| ] it,
lionc concludas, el quamvis pef imbccilliialem
[] \
proplcr infauliam cecideiis , erige tamen illam
ruisus ci reducilo in viam : propriaenim est menlis \
^ ^ ,
inconsiaiiiia. Sed qui oronia poiost, potest el hanc
.slabiiire et firmarc Profeclo si cooslanier c l absquc D .

ccssalione d^coriavcris, vcniel ad le qui niari
, .
metitis lua3 lcrmbios posuii, 433
^
> . (4), \ in oraiionc iua : Uuc usque veme$ * , el nou Irans; , ibis ullerius. Spirilus uulbs vinculis coerceri po ;
lesl. L<bi autem esl condilor spirilus, lunc omiiia iili subjiciuntur. Si unqnam aolem inspexisli, ttmc
(tim illo puieiis uli dccel colloqui. Quod enim non vidisli, quomodo poleris vere cum illo agere?
Ptiuiipiuia oraliobis esl obstrepontes [objeclas]
\
inetili disiraclioncs, slalim ab inilio, solo nicnlis
().

ropellere. Mcdium vero cum raeas in iis lau. .
lum L L M C I qu.e medilaiida el tractanda proposuil.
"
l'iuis osi roplus in Doum. Aba cst laetiiia [ jubilum,
, \ 'L X S M U i i i o j oiaiiouis corum qui simul in plurium
c t
! .
\.
i c c t
1133
SCALA PAUADISI.
CSRAUUS XXVIII.
1134
. ' , { coelu ilegtini: alia eonim, qux solitariis preraui: - i>us usuveuire solet. Ula quippe foriasse puimulli*
. - pbanlasmatis laborat; hxc vero luia buiuiiilai^
, complelur. Quotl si mcnlem tuaiu assiiSua e\ora , latione eo deduxcris, ul nunquam longiu* evagc* tur, luni etiam niensa posita coilectus cris. Si au (6) elxelr leui inipunu vagari permiseris, nunquam ad otU* , \ . - ciuni prxsenlciu liabebis. Maguus illo iuagn:c vi
peiTecUe oratioiiis cultor : Yolo, inquit, quinqve
, \ verba tetibU meo loqni *, tt quae seqtiunlnr. Sed
* - boc a lirunibus et simplicioribus adbuc alieuum
, , esl. Ilaque nos quoque cum ceiio quodam inodo
() * ^ adbuc t*t multitudinc quantilatis [verborum] ian, \ (), , quam itnpcrfecti obsecramus. Secunduni enim esl
. \ , via ad prioium. Qui dat, inquit, oraiionem mundani
\ * , ' impigre, quamvis caeiera sordide et laboriose, oran * (i. Aliud cst sordes oialionis, aliud exslinciio,
* aliud finlum, aliud ilhiMo. 434 Sordes scu im . uiunditia esi, cum inler prt-ccs divinas absurd.c
[. ] cogilalioncs animo volvtiiriur. Exslhiclio cal, cum
, bub orationc mens [sibi sitbducla] in curas inutiles
. capiiva (rabiiur. Fiirlum cst, cum incns sioe sensu
, et aniinadvcrsionc vagatur. Illusio esl impclus qua. liscunque luitc, cum oramus, in ims irruens. Qtio . , litecunque inler precanduni ciim pluribus vcrsa - mur, ttim inhis in animo forincmns imagincm ei
, . babilum supplicanlis. Si nulli fuerinl nobisouiii
, * socii admiitisiri oralionis, eliam spcciem cl babilum foris ad oralionem apiuni prae nobis fera * , \
,
, ^ mus. In impcrfeciis enim wepe nious corpori cou' formatur [corpus iraitaiur cl aequiiur mcnsj. Om- , \
nes quidein sine cxceptione, scd illt polissimuiu
] ,
qui ad regem oblinendae poccaloniin veuia: causa
\ * accedunt, aumma indigeni contriiione. Dnm adbuc
, ^ *
in carcere siimus, audiamus cuoi qui dixit Pclro :
* * >
Accingere linlco obedieniiai , ei exuc volunlates
, \ -*
tuas, et uudus accede ad Dominum in oralioiit* lua .
. ; .
Si enim ipsius unius volunlatem iniploraveris,
\ \ ; , '
suscipies Dominum qui gubcriiacubini aiiin,.e Itur.
reget, el le siue ullo periculo dirigei. tbi ab amure
. , ,
saeculi, et volnpialum desideriis cxsmrcxcris, rc jiceomtice curas,exue cogiialiones, abdica ' O r p u s ,
, niltil enini aliud esi oratio, quatn onmis mundi
k \ . tam qni sub uculos cadit, quam qui aspecluni fiigil,
* ) corporei quam iiicorporm abdicatio : Quid tnim
. - j mihi est in oxlo f nibil, ei quid le volui tuper (o - ram ? nibil; uifti ul seiupcr el a (e utiiiqtiam di . vulsus per orationem libi adbsereain, el aggiuiiiUT.
1
t7
>a
19
(7),
* , .
,
,
; (8)
15
10
Job , ! 1 .
ISal. kxvii, .
" Coi.
, 1>.
() Miror a Caiiialdulcnsi vorli

cuin si^nilicel ivrdidt.
, :
ûibusdam opes, aliis gloria, 435
eo
Fides firalioni alas addil, sine iU\e cniin iiemi
in coelum cvolare potefct. Quicuuquc adhuc viliorum perlurbalionibus ei afleciibus laburaimis, l)nniimiiu unice deprecemur; oinues euim ex perlm
Juun. x u , 18.
sobiw,
pob8rss-
nes expcluiHur : Mihi autem adharere Deo expeten

dum esl, et ponere ipem tranquiilUatii aniuhv mea in
,e
Joan. , .
(/) ' fst

lo c v a i i i d u m lit cl
lâl.
IXMI.
S4.
dispartMf, eiim aliqnid aubidispaivi, ai louitui ui> o r u l o .
1135
S. JOANNIS CLIMACI
baflouuiu pelago ad portum deniuiu iranquillitatis

aspiramni. Eisi non timel Deum judex ut Deum, . '
nibilo roinus propter molestiam, quani iltt per pro- &
ees exhibei, per peccaiuui illiua gratia viduau et desliiuu anima ahioiiem faciet ejas ex adversario (9)* \ . illiot corpore, atquc bostibus ejus spirtiibns im- ,
mundis. Botiot quidem et benettcii memores ncgo- .
tiaior noster illorum precea sialim exatidiendo ad
aui amorem pertrahil; iniprobas atUem et ingralos (10),
canuin aiibuas per famom el sitim pelitionix assi- . " t l dere sibi diutias per preces curat. Ingratus enim , canis accepto paoo aiaUin ab largiiore suo recedk. , xaV , , \ ,
Ne dtxerio, le ex diatarnis precibus nibil profe- , , \ , \
cisoe, tatif enim jan profecitli. Quod eoim subli- .
mius ei preslantius bonum esl, quam cuna Oco
coujungi, el in illius conjaoclione ptrpetuo pcrse- , .
verare ? Non ita reus ac damnalus forroidat seiUentiam tnpplicu, aieot qui curam oratioait babot,
Irepidai dum in oralion* versatur. Undequi sapit, et acutior oat, e i oraliooit momoria omnetti conioroeliam, 436 iram, curas, ncgoiia, affiiclionom, cibi fatietatetn tenlalioueai, oi cogilaUooes dere ei subierfugere poiest. Prxpara te per nunquam inlcrmUtau meolis orationom, v l Deo tsoitfas iu procibut tutt, ei staiioi progrestum facieo.
Yidl ego coruscamcs virtutc obediente, ti meluoriarn Dei quaniuin flcri potuii, nunquam ex
auimo deponentes, qui ceriaiira td precas simul
incuuibebanl, et breviftsimo tempore omnea uienlis duiractiones superarunt, et totos quati fouleo
lacrymapum profuderunt. Parati enim ad orationoni pcr sanctam obedientiam fueruut. Psalmodiam
quidem qu in multorum coelu fleri aolet, aeqauo*
lur aniniae captiviiates ei cogiiaiionuoi diatractio
nes, privaiani vcro el solilariain non Uem, oed banc
acedia oppugnat, illam alacritas animi juvat. AIDO-
rem miiilbs erga regem suum ostendit bcllum; monacbi vero cbarilatem erga Doum oraiioois tempus,
dum aftlat Deo, probal; siatum taum otlendil tibi
oraiio lua. Orationem enim tbeologi illi spocttlom
monacbi esse affirmaront. Qui quodcunque opus
casu iucboat, ei sub horam orationis appetontem
in opore pergit, a dcmonibua illudilur. Hoc eoim
student illi fure* ui boram ex bora nobis aubducant
et perdant. Noli rogatuo recosare pro alieritis anima precari, quamvis gratiam orandi non babeas.
Spe enim lldes petentit eliam precantem cum animi coiitritione servavil. Nibil ett quod pro altero
precatas, el exaudiius extollaris : 437 iNorum
enim fidea id fccil ct effecil. Pucri quotidie ab ludi
inoderaiore cogunuir accuratistime reddere, quae
ab illo didicerunt, et a mente noslra, qoam a Deo
viio ci virtoiem acceptl, in omnibva precibua ratio 0
cxigetar. Quocirca diligenier aUendas oportel,
quando tobric precaberts, ciiius por Trtm oppugnaberia; boc enim spocianl dsmonea (ol not omi.i
raiionis frnctu privciib) Omnis qutdem virtus,
sed poiissimum oratio cum magtio animi affectu ei
scnsu nobis aemper pcragenda est. Tunc autein
anima cum aensu prccaiur, quando iracundiani
vincU. Bona muliis prccibus ei anni5 parla solila
consiaiuia sunt. Qui Dcum possederit, noo ciii
' ,

, \

.
*
*
*
(11), (11).
;*

* ,
*
^
\ ,
. '
. ,
, y&v

.
*
\ . ,
, *
* * ,
, ^
* , (13).
* , 4

,
*
. (14),
.
;3.' ] (15;,
1137
SCALA PARADISI - 6RADUS X X V l l f
1138
* , - tolliciluf de reperieiidii orationU verbie : iplrllus
.
enim tunc i<i seipso pro illo gcmitibus inenarrabitifeas intarpellal . hiter preccs nullaai sensaum imagiiiem admitles, ne in sttiporem anirai incurrat.
Omnift petitMHii* cxaodifcc inoraiiona signum ei indiciam apparet. Signum cxauditionis, ni dubitaliottta sohilio et inceni certa declaratio.
*
Cuiconque cordi esl oratio, erga alioe misericort
(16)" eslo: per hanc enim miiericordiam uiODacbi cen* (17) - tuplum reciptent, ct quod equitur in futuro. Ignis
(18)* coeleatts orationera in cor penetranlem arcendie,
, \ qua acccnsa cl in coslum assumpta, rursum fit dc
. \ acensu ignte in antmae ciiacu!um. Sunt qui cen * eanl tiliorem esoe oraitoDe, quain sit mediiatki
. norlit seo eiitas O I H B S ; ego vero geminat in una
[] , oubsisleniia taido natoras. 438
generosnt
* , - qoo magis progreditur, boc magts incalescere ci
* - . Curaum inlelligo divinat precuro lau (30), des, eqtwm ititerprecor generosum animum, qui
. etninoa etiam, ei remoiior odoratur bellum, ci
finde animatos ei praeparalus invictat et insupera , \ bilia deinoeps persistit. Durnm esl ex orc sitieniis
, aqoam rapere, ood durino anitns cott compun ^* ctione orantb anto oralionis floein, optatixoiinwm ci
; (21) desideraiisaimum ejut cum Deo ageniis congresfom
ol colloquiom abrwnpere. Non exatlias ab orationo,
| * , quoad divino notu Ucryme calere ot iaero por
, - ceasent ei desinant. Fortasse enim por omnem ro, , liqaam vilam toaro, non acquires faletn occaiio * nem ad topelrandara veniam peccalomm tuorum.
Qui guslum oraliooU eopit, ono saepe verbo (emcra

, emitso inquinavil mentem, ut quod io oraiione do
- , C nore qmiivit, invcnirel. Alitid esi secum fro , \ qoouter com corde mediiari, aliud cor per
, mentem telui priocipom ct poatiflccm rationabilco
* ChrUU) bostias oflTerentem inspicere ci visitare.
* \ lllos qai modiUnUtr, ignit sanctus oi divinus invi * - dena iocendit el coroburit (ul quidam eorum qui
* Iheologt nomen soriiii snnt, tesUnlur), quod adbue
(5 * ioveniat oordiuro reliquias quaa repurget. Ilos voro
, \ - ruroum pro modo el ratione perfeciioiiis illuimnal.
, . 01 Idem enim ignit ot consumens cl Hluroinans lu * - mcn appellatar. Unde fii al quidam ab oraiione di , , grosai vidcantur quasi ex ardenle foniace prodirt,
, \ . - dom ieoliunt quod ob aliqua lobe, 439
"
, " rom fooaite siol repnrgali. Alii tero kumino illu - otrili, el gemina veste oeu diploide bamilitatU et
exsoluUonit amicii ex oraliooe prodeunl. Qoi eoiro
ine banim duaram virtulum vi ei eflkacia ab oraliono diseodanl, corporo Untum, non spiritu, Judaicam propo dixerim in morem orarunt. Si eorpua td conUctam eorporis immuiaiur, quomodo
BOA iramuUbimr, qui puris mauibua Oci corpus auigeril?
,
Videre est apod rogem torratrom, nostrumqao
, * , opliroum el coeleslctn regom, quod monera tua
* * Munc per aeipoum, nunc pcr aoiicuoi aliquem, aliat
\ per servum eliam, quandoque vero arcano et in cognilo modo, militibus suia dilargiatur, pro ra ' \ lionc nempe louic nostrae qnam gerimu bumili , \ taiif. Quemadmodum i i qni moriali rcgi assbiii,
, ei iHiem tuam ab Ulo averlit, ac cum bosiibn
* - *jus colloquitur, cxsecrabilio eil regi suo; iia Dot%
e l
Rom. ,
Pcut. , .
v i l i o
1139
S . JOANNIS CLIMACI
1140
m i m i s Deus exsccratur i l l u m q u i dum i n
oratione ,
v e r s a t u r , i m p u r a s cogitatiunes
vcl
admiltil,
ad-
s c i s c i i . Canem venicnlem a r m i s insequcre, et i m p u -
[ ] (24) \
deittius o b l a t i a n i i
, * ,
nc
u n q u a m cedc. P e l c per l u lon-
' *
qui
ila
, ,
aperieiur. Cave
ne
. , ,
tt;mere pro lcinina quavis preccs suscipias, ne ie

boslis a ilcxlris iuvadat ct s p o l i e l . N o l i corports
clum,
quiT-rc
por
obedicntiam,
pulsa per
g a n i m i l a l e m . Q u i ctiim sic p e l i l , a c c i p i l ;
quairit, i n v c n i l ; sic
actiones (a)
DC
pulsanti
sigillaliin, ul sc
l u i
lulc 440
. -
b a b e u l percensere,
, (25), -
i n s i d i a l o r fias. i l h i
pra?scribis u inpus iilud o r a i i o n i , q u o d netessariis
rebus
esl.
tibi
subdu-
, .
o r a l i o u i s scniper
niiitur,
*>,
n ^ j t i i s spiritualihus
impendeudum
Qiiod nisi fcceris, i d quod melius est

ctini) esi. Q u i scipione
n o i i offciiilet; et si iJIeiidereeontingal, non cadel i n ,

i i n e m . Oratio enini esi quredam pia lyrarmis D e i , cit-
j u s u i i l i i a t c i n tum e x p e r i m u r , cum nosd;eroonegleni-
pore c o t n m u m o n i s impedire c o n a n l u r . F r u c l u m a u -
/ "
teni o r a l i o n i s ex dcvicto bo&te p e r c i p i m u s : In
hoc
i/
enim cognovi, quoniam voluitlirne,quoniam

l e m -
.
,
pore belli non gaudcbit inimicus mcus $uper
me
.
, , ,
Clamavi, i n q u i i PsaUes, in ioto corde meo , boc
: . "
est, corpore e l a m m a ei spiritti. Lbi enim $unt duo
) .
p o s i r c m i [ u i i n i m i j congregati, ibi ett Deu w me , | .
dio eorum * \ N o n e s l umis o m m u n i neque qna c o r - ^
%
e v
p o r i s , neque qua s p i r i l u s i n o m n i b u s idemquc

tus. Otubusdam c n i m prodest
sta-
i n psalbindo c c l e r i -
tas, aliis (ardiias : nam hi se adversus m c n i i s d i s traciiones sou captiviiates, i l l i vero adversus
ia-
s c i i i a m decenare aflirmant. S i bositbus
in-
in
le
,
r
, , *
* *
gruentibus Rcgem coulcslem assiduc i n a u x i l i u m vo-
cavei is, babo
bonnm
aniinum,
eelerius eniin abs te

cnirn i m p i i ne
cx
pcr
se
taiigaberis:
rccedent : verentur
pugna c o r o n a m
o r a i i o n e m , fugient proinde ab
ab
iion
reporles
oralioiie
lanquam
igne c r u c i a l i . F o r t i semper a n i m o sis e i
bis pra3ceplorem Deum i n oratione

,
ten 4 4 1
^^
tua.
>ion possumue per
disccrc, itaiuram c n i m
ipsani
precaati
oialionem,
el
(26).
, ,
Faculta-
* ' *
s e q u i l u r : iia
ipsa
alterius
nec
, -
as-
, .
doclorem babel Deum,
iwnedictl
annis
qui
docel b o m n i e m e c i c n l i a i n , e l
II'
Dc orationc.
Scholion I.
nKem infamiuro, q u i
suggnril
juitorum.
SCHOLIA AD GRADUM XXVIII.
Ad
. ' ,
babe<
sermoncm
oratioiiit pt.vuiantiani per d o c t r i n a m

s c q u i m i i r : ipsa eniin i n se
pcr
.
'.
m a l i l i a parvuli i i i n t , ^
'. lorel illud : Aisi concerti fucriite, et e/Jlciamiii tuul parvuli *.

Scholion 2 .
' ,
(*
Qwia in p r c c a l i o n c non opus esi

;.<d
ViU
i l m u l l a d i c a n l u r s i m u l , sed
lum
Deo
collocuiione,
innltis
una
eaquo
verbis,
aliqua
sapius
et
ite-
'.
* ^ ,
* ,
.
i ata.
" P s a l . , 12.
9 %
P s a l . c x v m , 115.
[rn Id csl, viiia carnis.
" Mallh. xvi,20.
e 4
Mattli.
5.
SCALA PARADISI. -
1141
*.
GRADUS XXVIII.
Scholion
ol
xaV , \
, \

, \ ,
.
Quemadniodum qui infantes ad formandum gressum excrcent, paululum progrcssos, et cadenies

rursug erigunt, et s&pius inccdere docent, ita nos
mentora noetram inter prcces ad Deum inclinaiione cadcntem emendemus rursus, et rigamus
quoad Armum slatum acquirat.
Scholion 4.
*.
*0 , ,
, , ,
. "
,
* \
\ , \
,
* ,
, \
,

Dcus esl sol juslili:e, uli scrtplnm cst, qui nmnes bonilaiis radios siucore explicat; anima vero
aut cera, tanquam amans Dci, aulbilum lanqnani
corporibus affixa. Quemadmodtini crgo Iiiiuni pro
genio natur sua sole exsiccatur et cxaresr.il,
ccra vcro mollescit, iia omnis anima canit et mundo addicta, quamvis a Deo admonita scu impulsa,
quando cidcm rcstslit ct refragaiur, indurescil, ct
seipsam cuin Pbaraoue in exiiium impellit. Qua
aiitem Deum amai, tanqnam ccra mitescit, rcrumque divinanim formas ct characteres seu signa recipit, et spiritu fit doraicilitim Dei.
*.
442

, ,
.
1112
Scholion 5.
In tribus rcbus status certaniium religiosorum

cognoscitur, in cogitaiionibus rerum gcnsibus subjectarum; in consideratione acu contemplalione
earuin; ci in ratione precandt.
Scholion G.
Labor seu faligaiio corporis lironibus sivc hn' ,

perfectis pro aetale nempe spiriius valde ulilis esi.
, Pcrfeclis aolcm supervacancus ul quibus sufficiat
vot \ * \ Q sola mente, el sine formis hnagtnum f xerceri. Sed
\ , timnculio religiosis necessaria cst et pocnilenlia, ei
, , , passis diu manibus (prccari), ei toia nocte pcdibus
. insistere,el boc genus aliie (corporis affliciioitibus),
- ut assuescat nwns illomm corport ad preces cx , seqncndas. Perfccli aulera jam sibi suflicienlcs ora.
tioni perpelu sinc ulla cessationc inlenti sonl,
quamvis id siiu corporis non vidcaniur facere.
C.
Scholion 7.
,
, *
* * ,
.
Deus neque Deuin babet qucm limcal, ncquc

boniincm quem revereatur: uulius cst apud ipsuni
rcspeclus pcrsonarum : jtidcx cnim iniquilalis csl
et juftlilise, lioc est, iniquotum : Juito enim icx
non cst potita
Scholion 8.
'.
* , D Ex divina subinde dispensaiione tit, quando Deus

. - non largitur gralias peieniibus. Ssepenumero cnim
* * ' '/*, qui acceperunl illas, obliviscunlur largitoris siti.
* * , , Quemadniodtim lestalur illud : Comcdit Jacob, ol
quse sequunlur
Et: Sedit populm manducarc cl
bibcre, et surrexit ludere .
Scholion haaci 9.
\ *
, *
*
, *
* * ,
*
Si rogatus abs tc Deus cimetalus fuerit te stalim exaudirc, non cst (|iiod aiTligarc: ncque cnim
lu Deo sapteniior es. Iloc auiem tibi usu vcuit,
quod aul indiguus sis ut volo poliaris, aui vi.o
cordis lui rc&pondeant pclitioni tu.r, sed r<>
pugncut, atit quod iiondum ad uluro graduin u
modum virlnlis pcrvoncris, tti ilt.tui gratiain ac\i-
,9
I Tim.
9.
PROI.
L X X M I
Exml. xxiii, C ; I l.or. x, 7.
s. JOANMS CLllfACI
JtU
quaro petis. Queraadraodum non oporiet anto !%

lempus affectare majora huraeris suis, ne Dei mu- , *
nus ob celeritateni impelrationii contemnatur. *
Quidquid enim facile acqtiiriiur, cito perit. Kes 0. auiem non sine animi labo.e parta magna cura .
custoditur et servaiur.
, .
Sckolion 10
%
Qai usum babet precandi. .
() .. . .
4 4 3 Schotion I I ,
'.
Privatam oraiiouem) qaod ego millo pcrturba **
tionibus exagiiatus cognovi.
Schotion 1$.
.
Huic vero qu in muliorum coetu fieri tokc)
* , xxmdo* U.
quod ego quidem non $um expertuo, aed
credo.
Scholion 13.
*.
Qui ex praescripto Dei vivere decrevit, ab om*0 Am*
ni ira Hbcratus esi. nec ullum omnino mortalioB , \ *
odio proseqoiiur,
Schotion 14.
*.
ftfeua, inquit, chariiate dilatata, ad etra v e m
, * tdn 4
qui dal petentibus quje precantur, et ab illo afllala , *
de verbis precum ab fte ipsa profei-endts nou cti , '
aollicita, quae qni facto ipso expertos o*V vorba * \ inauper habet, bonitatem oralionif, DOA ex pro- , ^
) .
Ihiiaie sstimabit.
Scholion 15.
, ,
Precaiuroa noli divina cum buroanis el oensibi*
libus comparare, ne a recta opioioM (et fide) ex- napcfxoCc ^
cidas.
C
.
Scholion 16.
* xUimm
Clausisii viscera lua a bencfaciendo, dandam
ei ego tinut indulgenlitt seo vcni in lonipore viii- )
.
dicla? et supplicii tui.
.
Atiud.
,
Benefacias pio el recipif s compenaaliouecD.
.
Aliud.
( ;
Quid lacrymaris inter precos, curo ipse latryroas pauperis intuitus, ad misftricordiam non mo ;
vearis ?
'.
Atiud
*0 ;
Qoomodo Ueut miserebitar tui ? Precationio alaa
autU eleemosyna: si precibas laia alas non ad- - ,
diderte, coelum petere non pogeanl: tibi vero fae- ^ * rint a'aia?, in ccelom evolabuni. Ouemadmodom , ( . '
enim ignis oleo desiitutut exsdnguilor, kta preceo , *
, .
absque elceraosyna evaoescunt.
*.
Schofton 17.
V , \ Quae sequuntur, SUDI fructus Irtcosimt, el
ftexagesimus, qui etiam in eaKularibus reperiun- . ' * tur. Nam tricesimus conjugibus qui temperanler * ", > 1 , \
\ixarunl, convenit; sexagesimus iis qui in cadiba- * ', ,
(ii cum virtute degunt; centesiinum vero referunt \ .
qni totiim mundum odio prosecuii soli Deo vixcre
tlatuerunt.
'.
4 4 4 Schotton 18.
,
Igiiem hic divinum destdorium appellal, quo in
v
) Scholion abraium.
1145
SCALA PARADISI. - GRADUS XXVIII.
11
! , eordc eoncepto,roenselala in cadum deinceps \n
; - bojutmodi coenaculo aniims etu oensn mentta cer , renia ahiore, divinl Spiriiut descensao seu oeala
, \ efficiiur, qvalis svper apostolos ipectabilis apparnif.
.
Sckotbm 10.
\
,
.
*.
.
\
, , \
* * , , cl
.
'
'.
, .
, ,
.
.
, * ,
, ,
,
! * ,
* ,
* , , *
.
\

\
* ,
^ .
Ambo pari modo aniniae prosont, tt divinam illi

comptwcikmero inferunt.
Schclion 20.
Procul) qui procul a rebtis tcrresis abctt.
Scholion 2!.
Non reeodaa ab orationt, doaee motar, a Dcoque profoctie lacryma, et coapuneiionfs flamma
mrsom ex dlvioi ordinatione propter elaiionem
animi sisuotur: quia nescit, inqoit, ari unquam
alias Ulium palrocioioram procuratorem ?i adeptunu.
ScMoUcn n.
Cqjusmodi et4 cognoscere cl descondere por
coniiderattonem io teip*nro. Ex aliod esto dicii inipcciorem agerc, aliad dominaiorem affectuum el
perturbatioDun, quod poiloriuroulionobilios oit
priore.
AUmd.
ftaninaior seo priucepo esl antaos, qvando ea

quad Ipsum pertioentet cirea iptum sunt. boeest
facuttates aairoe el oensuun eorporio inttramento
rite et ordino adminiatrat ei exseqoUur. Pooufex
autcm esl quando meniem ei cogiuitone* pvrao
etrinterasper preces ad lacrum Doi allaro oistic.
Principii officium e$l extorna adminittrare : poelincif, perpetue exierioro t i m l ot inleriora ie*
eto procnrare ot gvbernare
SehoUonK.
De dfriniaroysteriitsaeraoieBti loqiitor, OOM
do sanctilcaiis.
Scholhn U.
Ctnem vocal dcmonen qoi per aliqaem praloxtom (necetaluiis vel negoiii) tubdudl nentoni
ex precatione, qui perseqnendui est rccorrcodo
por coUoqaium advenns illom od Deas.
xV.
Seholion t5.
, *
Oboerva, qood in precibiii facutorpia non algil .
IttiM ei spedallm ad ongoesa tmt profereada.
".
D
Aiiud.
,
Prvdena ti gntm Teriuiia non 445 P**
, ' ran quoi gesail memoriam, oed per loleraiiltain
.
oorom q i indirsaiil, Deo confltelar.
.
Sckolion i6.
, Koaiadigei (inquil) magiftro ad procandttni,
, ' ood toa cl privala alacritate, propter quam Dcos
. - ipoe illiraagister adextNam riie et prompte oranlem
, iSeai per illuminationen docel, et menirro ipoioa
, mb errorefirroamaiitit, et capdvitaie liberot.
, .
.
Aliud Maximu
, ^
Qtii Deom aiueere diligit sine ditlraclione prc - , caior : qni line distraciione precatur, sincero De {. - utti diligit. Non orat tine dislraclione quiaquis
9
1147
S. JOANNIS CLIMACI
1148
animum rebus lerrenis affixum babet. Non ergo
Deum amat, qui menttro rerum bumanaruro affectu . $ *
devinciam babet.
.
Aliud Nili.
Oratio est elevalio [ascensio] mentisio Deum. A u

lenliooraUoncmqurcritei invenit. Atleotioncm ertim
si quid aliud sequiiur oratio, pro qua (aiientione)
laborandnm est.

(), ( * .
GRADUS XXIX.
'.
De coelo, terretlri et imitatrice Dei animi

trenquitti taieetperfectione et resurrcclioiu anima antegene*
,
rulcm reiurreciionem.
.
%
Ecce ddneeps el nos, quamvis in profttndissimo

\ ignoramia3 lacu, el periurbationuro tcnebrig, ei ( \ , \ $
umbra mortis corporis bujus collocati, de terrcstri ,
tampii coelo per audaciam dispulare aggredimur. .
Firmamciilum quidem pro ornatu babci stcllas : ,
ammt vero tranquillitas 8./)0 -
MYC- tranquillilaiem animi nihi! aliud esse existl- * ;
iiio, quam nieniis tn cordc coolum, quod omnes , ,
Improbas daemonum artes deinceps 4 4 6 P luao . \
et ludibrio fiabct ct contemnit. Victor ergoomnium , \ ,
pcrlurbalionum is verc et est ei agnoscitur, qui , ,
raruem suam ab omni labc corruptionis rrpurgavil, *
nl iiicorniplam reddidit, menlem auicm supra
omnein crealam naluram extulit, ot omnes sensus .
torporis menli suijecit, animam vero ipsam coram
*
'
'r
' ~ "
Doniini facie slitit, quam ultra Dalune vires ad

ipsum exleudii. Alii hanc animi tranquillitalcm ab
(1)
oninibus pcriurbationibus liberam affirmanint esse
rcdilum in vitam anlc resurrectioncm corporis. , , \
Aiii perfeclarn Dei cogitalioncm, alteram angelo- , \ ,
nim [ similem angelis]. Heec ergo perfecia por- ,
fectorum infinita perfeciio, quemadmodum mibi (2) '
qui istius gustum pcrcopit, enarravil, adeo dcin- \ ,
ct*ps roenlem sanciam reddit, cl ab sensuura ma-
teria abstrahit, ut plurimam et maxtmamhujue mor- \ ,
talis viiar partem post occupatum coeleslcm portum, \ ,
in coeltim per menlis excessum ad Deum contem- .
r 0
plandum cxlollat. De quo loquitur 'is qui rei experimeulum fortasse cepcrat, quod Dei fortes terra
rehemcnter elevati sunt , qualem fuisse jEgyplium ttlum (o) didicinitts, qui eiiam inter multos precatns
manus ul plufimum cxienlas non remUlebat.
Eai intcr impcrlurbatos illos alius alio tranquil- D " (3), \ lior el perfeclior. Nam alius rnagnopere odil ini- . ,
quitalem : alius incxplcbili modo ditescit virtu- ,
lihus. Quin ei casiimonia quaedam animi tranquil- , \ .
\ . *
litas, et merilo qtiidem appellatur.
447
i mm principium communis resurrcclionis et cor- . "
roptorum seu morfalium incorruplionis seu im- , .
morlaliialis. Tranquillitatem ostcndil qui dixit : ' .
Sensum Domini possedi. TranqoiUiiatem osiendit ,
iCgyplins (c) qui negavit sc Dominum timere. >; 0
ObUrndil et ille, qui, ut perturbalionum vitia ad " ,
M
Ha Psal.
XLVJ,
10, cum LXX cl Hebr. legil, ubi nos,
() In Grirro res dubia est an attenlio sequatur

r>t alionem, vel oralio allenlionem. IHrobique eniin
hgiliir el . Nos emendavimus
Dii iortety etc.
dubiam scripluraui.
b) S. TiUiees.
(c) S. Antonius.
K
1149
SCALA PARADISI. - CRADITS X X I X .
5 0
p:ov, *. "; ie rdin:nt, Dcuni rogavic: Quis anie fuiucam da . ' .
ritnlcm, ut Svn>
bac Iranquillilale diguus
, liabUus Cht?IUvid inter saetos vates cantaAissimus:
. , , \ llemilte mihi, /nquilad '), ut ttfrigew
, , llicaulem athlela Chnsli : Uenutte fluclus &ra(j>.
\ - tuie. llla aiiima cst iri posscssione iranquillitaiis
. , , quae aicafieciact uiodiikala cstvirlulibus, uuui.t
* , , \ perturbati el viliosi crga voluptalcs. Si iste supre . ; 8iua esi gulae grados, seipsum absque appclitu co (), , - gere ad epulaiidum, cum nor ^surias : bic suprc , * , Dius erii leniperantiai, eliam cum esurias, naluram
, . jaiq nulli viuo obnuxiaoi conliucre. Si e.umna;
, , hoc luxurias signum est, erga bcslias ct ros inani * , , raas cupidiue fcrri et iusanirc ; cerie islud suui , . mae ca&litatis eril, perinde erga rosomiit\> tani aui , \ * g iuaias quam iuaniiuas affici. Si boc a>ariti:e supre , \ nms eai lcriaiiius. ocqtic coacervandis opilus ul $ []. biot OMMltiD pouerc, iec petuniis expleri; certc
, \ coutra vera pauperlalis argunu nium er.t, neque
, parccre. Si exlrema desidia? noia esi, in
, - SMmmo olk iaipalicnlcm iici i ; illud cerle sumnias
. paUenlia? iudicium erii, in ipsa aflbctione putare
(5), so relaxaiioncio n-pcrissc. Si biocxliemus ir vel, ui pclagi furor csi, eiiam ueminc pncscnte eOe, , rari; suinuiai itquiiaiis aniiui siguum erit, 4 4 8
pcrinde animi serciiilalem praescalc et atacnlc ca , lumuiaiorc rcliwTe. Si is ad culmen vaiue gloria?.
. asccndil, qni nullo praiscnie a qito lamuuur, vnitre
, taincii gloriac opera iingil cl siuiulat, laud dubie
* - rcjecue pcniiiis ei dcviclse van^ gtoria, fornia et
(6), -, , C specimen ci it, nibil animo in convculibus coirmo , ^, ' vcri,at|t sibi pali subreperc Si baec e.xiiii sive su * perbttt spenes esf, in
liabilu cxtolii ; Iiuc salu , \\ >.
taris liuiniiitaliboignum eril, in ardiiis oporibus et
vbtulum officiis buoiileoi animuTn reftinere. Si boc sojo^mje viiiosilalia indiciuin c*t, omnibus dînonum
suggcstionibus elaiim cedcre, tum ego cerlissimani sanci:^ uanquiliilatis leascrani aflirmabo lioc posse
aperte teslari : Declinanlem me malignum non coijnosccbam " , fteque quomodo acccssrrii,
qaam ob causam, neqiio quomodo reeosserit, sed ad ba:c, ci hujusmodi omuia lanquani onini sensu
carerctn, aftectus sum, cum Deo quantusquanius iuin ronjunclus nunquam ab co scjungniJtts.
,
Qui lali staiu digaaiOH est, ia duoi adltuc in carue
\, \ , degil, Dcum habeliuxc babiianieni, qut onMiia ip&ius
\ , \ . " dicia, facia, et cogitata etiani gubcritat. Ac deinceps
\ , lanquaia vocem alictijus intus accipit, qu diTinam
, ei voluiilatem por illuiiiinaiionein iuierpretalur, undc
* dortioret sublimioromui lnimana doclrina factwsdi1 1
},
;
1
&
, . , ;
, \ sr , ror
,

,
.
,
,
,
.
3i
Psa!. xxxvui, 14.
" Psal. c, 4.
1 1
c i i : Qnando veniam el apparebo aiite [aciem

nvv. onira diutius vim deeidcrii ferre possum,
scd qii;cro iuiinorlale pukhriludiiiis docus, quod
luibi anlo lutum carui lnijus de4isii. 4 4 9
lu ista tranquillitate ainroi conslitutug (quid
opus est pluribus?) vivil jam noti ipso, sud vivil iu
illo Christns *\ qiiemadinoduui dicit, qui bonuni
irj lamcn ertavit, cursuin cousumiuavit, Jidem veram i-i rcciam scrvavii ". Non conslal corona regis
ex nno tapide preiioso, nec animi tranquillilas periicilur, si vcl una, qualiscmique illa sit, virlu* ngligalur. Per traiiquilliiatom intclliges illam coclehtu
Pi>al. X L I , 3.
a%
Galal. , 20.
1151
S. JOANNflS ;CLIMACl
U5t
taperaforto regiam teu palatitim. Mulias nulcm (8). ,
antionos, amm ialra civitaiemfaanctnni, jusiorum ?. , , ; babiuiionts. Moran Jeruttlem peccatoram re-
aaistiones. Carramus, fratreo, I in coclettis pa- , !
latii thalamura peneiremut Quod ai ex onerie ali- , cujus aiuicipaiiooe (o ealamiuiem!) aol tomporo . , *occapaii fuerimue, tallem locam aliqucn circum ,
ipsum thalamum occupare xiudeamus. Si vero ad- * ,
huc cessamus tl remissi turoos, cureroas tamtn
ut saltem inira uoenia, quoquo morio pouumus, * ' >**ptnolremas. Nam qui non ante extium viiae illuc . \
ingressua fuerit, xcl potiua moenia atcendertl ct * &etiperarit, in vasU dsmoDum xoliludioe stabutabi- ; tur. Propterea ille quixpiam precabatur: Im , & , ,
meo irangrtdUiT mumm t alius lanquam ex *
persona Dei dicit: Nonne peceata m l r a $u*t qum * , $
. , ,
dmdunt inter 90$ et me ? Ptrfodiamns, aroiet,
medium tepit parietem, quem per inobodtenliax* \ * ,
nalo dificavianis. Accipianox bioc debilorom so- ,
luiioneai, quia non e*t apod inferoe q i i sanare ^
posxii. 450$ l U ( , e a e [ l u e
frairts, stsdiooi tm\m * *,
aetero* vitae inscripii saoins, nec eet qood vel la- * ,
poum Qllaro, vel temptis, otras excusemas: , .
qeotquot eoim Dominum per regenerationis Uvo- . '^
crum rfceperant, dedit
potettattmfilio$Dn fum * cam dftxit: Vaealo wUu, iatelltftte,
fta ego tum DTM$ * , el vero ab omm periiirbalioanB TilioniiDqae tempeotaio iraaqoHliiat, !
gloria in omnes sxcalomrn cterniiaiet. Amen.
ExciUt quidea a terra in celtiin inopem men-C ?
lem , de aiercore viiioram excitat pauperem
beata aniroi traoquiliius : sed landatissima cba- *
ritaft eollocat eum cum prinetpibos, angelis in- ,
.
qaam sanclis, cum principibus populi oai *.
17
SCHOLIA Al) GRADUM XXIX.
*.
Jfe re/tptofa animi tranquUUtaU $ wktoria
Scholum I.
Qoit? Sxncias Epbrem.
ScAoiiofi %.
Nam in hac onimi tranqoilUute comtitoti eive
omniun cupidiutom fictorci ad suraroum prav
ceptorum divinomm fasligium cum inexplebili desiderio progressi perfeciionem ipum infiniiam faeiaut, qaod bononiin a&ternorom nollas aii termiaai
oea finis.
; ().
*.
01

()
Atiud.
Porfecu quidom, quoad ejos per bumanam facoltalem fleri potesl; imperiecu autem, nt qtt
oenpor aeipsam luptrgresaa novia tigillatin aceeooionibus oxtolbmr, dum perpeioo od morteoi
grxdua faciL

*
, , \
.
Aliud NUi.
Doplicevt perfeclionem intelligeadam scias: inam
II Tim. iv, 7.
7, 8.
() Quomodo
onie Climacumt
Nam S. Ephrem
() )
Paal. , 30.^
99
Isa. L I X , t;
S. Epbrem qoi 195 annisvixit

Nisi loquatur de scripii illius.
vixit anno 365, Climaciis 560.
Lalino cum eadem
* .
Joan. , I*.
Psa!. X L ? , II.
* Psal.
CXII,
^raiia annominaiionis non poi*st exprimi. Finia

sino fine. , sed
ncm non finem eonat.
f
1153
SCALA PAHADISI. - GHADUS X X X .
UU
aUimov * "Orar hujus praesemis temporls, ct unam aherius fxcuii
aMernam, 451 de qua cribil sauctu* Paulux :
64 & *, -
Quando (iuquit) venerii qued perfectum e*l, t

, iAdrj ,
%
bitur quod ex parte etl". Jllud cnim, quando

nerit quod perfectnm , signilicat, nos liic capc
noo posse divinam perfecUoaem.
Alimd.
,
, \ *

,
r m J a / JMU. ' * o i r raJfiw,
Geminam pcrfectionero tanetus Paulus agaofcit,

eumdemque bominem vidit perfeclum el iniperft clum; perfecium quidem, qoantum ad .praesenlei*
vitae otalum porlinet; imperfectum autem, quantutn
ad veram fuluri sUtos perfectionem aliinei. Quapropter d i x i l : Noa quod *cceperim, aui jam perfectu* $im *. i post pauca subjitil : Quicunqn*
.
' ,
, *
trgo perftcti *, hoe $enliamut .

*
Sckotion 5.
.

.
Tranquilliutem partaro babet anima , uon qu

ad res htimauas ion aflicUur, sed quaa ad inenuriam eliam earam imperturbala maneL
SchoUon a/txd.
Obtervalio mandatorum Dei parit victoriam pcrturbauomira, victoria aulen pcrlorbationuoi consenrat cognitionea.
Schotioh 4.
V.

, \
* .
Yitiaa avarili* inde deprebetiditur, eun is qul

accipil, accipiendo gaudot, et largiendo triautor:
bujueaodi eaiic boous dispeotator easo non pote$U
Sckolion 5.
, C Obsenra soperbiau rocu lendcre ad exitiuni ?

I* .
tontrarium por ao darum est.
'.
Schoiion 6.
Tonobftt feranl prxoeoliam himiuis; nequo
* morboi durai venienie uniiate, neque nali affecino
; .
ollam ?im babout, pneaente perfeda atiimi iranqoUiitalc.
?.
Sekolion 7.
,
, ' , .
Per polchritudinem inlelligit immorlaliutem (CUmacus), luUim aulem carnetn banc terreatrem, quara
Adam potl praevartcationem induit, n inquit Gregorius cognomooio Theologus.
'.
Scholion 8.

, \ * ,
.
Multas nanoiones vocatroodosmentis eorum qui

in illa regione (vifenlium) habiiant; discrioiioa inquam teu distinctioiief oi difleretuias, in quibos
animo sen monl^ coBleitibua delidis perfruuatar.
Noqoe eoim dfecriiuina locorum, sed ordines et
modos grauamm ei douonim mulua maiuioae*
appellaviu
452
'.
Dt vincuio trimm tirtntum {JUUi ntmpe,

et ckuntatit).
*
.
Nuvl , ,
, 41
1 Cor. , 10.
Philipp. , 42.
ibid-
GRADUS XXX.
Pott oenirnttnc expltcau manoni hc tria, fideo,

apes, cbaritas : quibus ouiuia arctisaino YiutuU
%i
15.
" 1 Cor.
XIII, i 3 .
15
S. JOANNIS CLIMACl
115G
nodo CuiifrU-iiiguiilur et coiUiueiilur. Major autem \ , . \ (!)

Itorum oihniuni esl charilat"*; quippc qu;c
Dcus
)
noimuatur. Emmvcro ego pritnaiii liarum ul solis . / , ,
radium, alicram ul I U H J C I I , lcitiain ut plcuutn or- \
bein sou cinulum eoiileinplor. Ex quibus oimiibus . "II \ ,
iinus splondur cl tlarilas refulgel. Eleuiin lidcs ,
oiiinta faeerc cl moiiri potcst; spem Doi niisoii-
tordia vaUat cl munii, nec coufundi pcnuiuil.
Cbariiae vero nequc cadii, neque consislil unquam ; $. \
a cursu, nequc cbaritatc vuineralum a beala insajiia , \ .
unquam quirscere sinii. Qui de cbaiitate Dei loqui , \ ;
insliiuii, de ipso Dco agere aggrcdilur. Caeteruni . \ ,
de Dco scrmoitem insfiiuere ei disputare, anceps et pcrii ulosa ro< est iis qui non alienduut quantum ,
opus nu>lianliir. Sermo de cbarilate angelrs per- , notus est, cl illis ipsis pro ratioiie el faculutc illu- .
strationis divina;. Deus esi charitas * , cujus defniiiiaiieni qui verbis explicarc conalur, cxcas in allo
polago areiiaiu diuietilin.
,
Cbariias ex naiura qualitatis suae eftt siuiililudo
Dei, q-iaiittun inorlales assequi possuul. Secun- ' .
dum efiioaciam auicm est quaedam ebrieias ani- ,
fnx, scciindum propi ielalein deaiquc esl iotts , *
\
fidei, 453
l
paiientis auimi profundum,
pelagus btimililalis. Cbarilas ptoprie esi abdi- . , \
caiio omnU conlraria. cogitaiionis; inalum enim , \ , , non cogiiat charitas. Cbarilas et animi tran- . , \ , \ quilliias, ct adoplio filioruni Dei nominibus iisque (2), .
solis intcr se discrepanl : sccos ac lumcn ei *
ignis et flamma, iu unaai concurrunt naluram , ; ,
artionein, effeclum, ila dc biscogiia. Pro raitoiic *
dcfocius iiicslcliam animae limor. Quicarei limore, \ , \ , , \ , \
aut plenus cst charitaie, aul aniina morluus ost. , \ . %
X(
ul
e l
Niliil abs rc feccro si limoris, desiderii, diligeiuia?, ^ ; .

scmulaliouis, scrvilulis ct amoris Dti excmpla et
iniagincs ab bumanis aciiombus repraiaenuro. (3). \
iicalus ille qui lali fertur amorc iu Deum, quali , *
vcsanus procus flagral erga suam aniasiam. Bealus ,
qui non minus liinol Deum, quaui rei judiceni l i - .
iiieic holciit. Jicaius qui uon reuiissior est in rerum ,
divinaruin studio, quam probi scrvi in rc donitui \ .
aui. Bealus qui lanlo zelo virlulis letieiur, qttanlo ,
mariii zciohpi crga sua$ uxores. Ikalus qui i u (I).
aifcisiii l)co in precibus, ut famuli suo a&iani ,
rcgi. Bcalus qui iia Douiinuin cullu sibi placaro
assiduo coiileudii, qucmadDiodum alii sibi bomines .
dovincire sludciil. Non sic mater tactenti iufanli, ticul *0 (5) \
iilius cltai italis Deo seuiper adluerere amal.Quivere ^ , xa\

amat, sempcrilliusquetn amatpneseriiem sibi vuliuni . *
iinaginatur, illumquc iiuus :n aniiuo tuiu volupcate *
ccnqdoclitur, adeo ul ucc in M>mno454
if^-us . ,
<Jesid< rio possil requiescerc, se.d cl iu illo erga . \
<Jidt'iaium ainore fcralur. Queiuadiiioluin ergo , , "
, :
usu vcniic bolei in rebus cor|M>rcis, ila eliam iu
rebus spirilualiltus lieri cousiuivil. Iloc anioiislclo 6 . , ,
quidam sauciub de setpao, qod equideiu adiuiror,
dixil: Ego pro|Mcr iiahjra^ nccessiialein dormio; (0), .
VT
ted cor uwum proplcr amo"$ copiain viyHat . \ , . "II
a u
.. :. l i .
. , IG.
" Cani. , 2.
lia
SCALA PARADlSf. GRADUS XKX.
1158
\ Observandum est l i b i , lidc, post sublalas, per

animara velut ccrvaro, noxtas fcras, poiissimiun
,
lum ammam desiderarc Deum, c l in co velul amotis

' > , jaculo percussam deficerc (scu colliqitcsceie). \ s
, vdr . - et causa lamis csl sumper mauifrsla ei aperta :
, \ ailis vcro publice apparcl omuibus, aiviorem
, \ \ patdacit. llinc esl quod illc qui Dcuni ardcbal,
- dixeril : Silivit anima mea ad Deum, fortev.\
; vum . Si aspctlus dtlecii ltoliis aniici nos toios
immutal, c l fcuios bilaresque icddit, 0111:1inque
,
. , \, mcDrorem abslcrgit, quid nou efltdai farit-s Do . inini in puram auiiuarn ina>pectai>ili tnodo adv.-iiienlis? Timor quidcm Donnni, quando ex vcio
, *
, . animi scnsu nascilur, omucs sordcs elueic c l absumere consuevit. Confige, inquil, velul clavis,
, . *
VJ-
* *** timore tuo carnt* mcas * . Sed sancta cliaritas non

[], [] nullos quidem absorbere solct, qucmadmodum ille
, .
dixit : Vulnerasii cor nottrum, vulnerasli . Alio&
vero lolos irradial, et pra* gaudio facil ut exsultcnl in Domino. Oe quo di.vit : Speravil cor meum el
mljutus *um, el refloruit caro meatl. Cordc vero exhilaralo eiiain facies florct.
" 4 5 5^
dftinum tolus boino divina cliaritate
, \
hiundalus ci quasi permistus el coiifii&us fuerit, tum
' velut per spcculum animaj fulgorem ostcndtt. Sic
" ille Dei contem|dator el fpcclator Aloyses gloria
. 01 - circumfusus est. Qui ad bunc aiigciicirai diarilaiis
, . graduin ascenderunl, sa.pe alimcntorum corporis
. \ obliti lunt, iroo plcruiriquc nec dosidcranl: nec cst
quod mireniur, quando contrarium saepe desido, ,
rium et appetitus cibum repudial, ui exisliinem
, , corptis incoiTiiptorum borum dc (atero moriiis
non amplius lcutari; cuni sanclum ]am ît, c l quu (7).
damiuodo per casliialis flaniniatn, qtcc corpoiis
, ' - flatnuian) exslinxil, iiirorrupium sil cfluctuiii ; noc
. p , arbitror illud oUaluni ctiam cibuni cnm ulla dein - C ceps voluplale admillere. Aqua cnim subierrauea
* planiae radicem, borum veio aniiuas ignis cociestis
. alcre solet. Timoris divini incrcmcntum priucipiiiiu
* cst cliarilatis : fiuis vcro castitatis. theo!o-i,c
\ - damentum. Cujus scnsus cum Deo porlceic sin.i
. , coitjuncti, bic verbis Dei ab ipso Deo arcano modi,
- insiiluilur. illis enim non copnlatis difljcilc erit do
, . Deo sernioncni instituere. Verbiim insilum casti lalcm perfectam eflicit, suaquc prxscr.tia moriem
- ipsam rnorti infert. Moric auicm exstincta jam
(8) ' ibeologia? sectalor illusliatus cst. Verbum Domini a
** [al. abest Doiuiiio cdilum sanclum csl, et manri in xlcruunt.
] . , Qui Dcum non uovil, lainum probabiliter per con . jocturam dc rebus divinis loquitur. Discipalum ve . - ^ ruiu tbcoIogia3 rastilas clficil, uli per se ipsuni jam
:^
saticlisshnae Triniiatis in liibus pcrsouis doclrtuam
. ' \ comprelictidat. 456
amat, jam antc
, ' fratiem amore suo conqdexus esl. Pcr amorem euim
. , * fraternum lcstatur se Dcuin amarc. Qui ainat alie .
ruin, nulio inodo forre potcst, ut illi obirecieim,
* sed ab omni detractione mubo magis quaiu ab igno
,
refugit el abborrel. Qui dicil sc IVum amaic, et
, , iiiterim fralri suo irascidir, c 'Hpaiaiidu8 cst i l l i ,
, ,
P*al.
o.
P w l , cxvi, 420.
Cani. iv, 0.
1 1
Psal. xsvu,7
1159
S, JOANNIS CLIMACI
1 fCO
qui somtiial $e currcre. VU oniuif cbariiatis iu spo , ,
ftiu est, per quanj praemiuro cbaiiuiis exapectamiig. , *
Spes esl appaieniiuiii divitiaruni divili*, itidu- . & ,
bilaliu thesaurua anle pcrceptuni thesaurum. Ibec , , .
esi laborum requtes, janua eharitaiis, despcralionis *
exalitictio, absealiuiii bonorum imago et lopiusen- . [] *
Ulk). Ubi speo dMollavit, charitas periil; bac la- *
bores poslri dcviaciuniur. Ab bac noslra sudorum .
atodia depeodeot; baac misericordia diviua carcumvaUat. Reltgiostis spei plenao desidiaro jogalat,
illamqao per hujus gladium iriunphat [in fugam vertit $eu fugat]. Spem doaoram cttlesUam gaaUM
paril, qtja qoi non gualavit aul expertut esi, tfe cottttantia peridiUlur. Spem ira oecidit (), spoo
cnim oon confundil ; iracundut vero confunditur.
Cbarilas dux ett propbethe, miraculorura conci-
liatrix : cbarius divinae iUuslratioui* inexnauslua * .
fons : cbarius est ecaiurigo ignia coeleslis, qui * ,
quanio roagis reuuodat, tanto magis siiientem ad- * *
orit ei abaumit. Cbariiaa eot stalus angelicus : cba- . , L
rius proficil ad aeterua. Aonuntia nobis, prae- , , clara, el virtuuim pulcherrima : ubi ovo$ ; ,
.* ubicubu im mridie ! llluroina nos, irriga, . ,
noo dne ei doduc oot, qiandoquidcm ad te ascen- . dero capitaof. 457 ?
omnibus imperas; . (9),
iiunc jmtntmti or m*m, el uon possum coniinere , flammaoi itiam, unde le laudandi priocipiom suraam,
totti* ignesco. Std tu dominarii poluloii maris, mo ,
e t
/ M omttm fuelmum ejui tu mitiaas et exanimas.

, kumiliai $ieul ndturatum superbum
cogitatum
*
/ brackio ttrixft* tam duptnuli inimico* tuo$ , C $
r
tuique amaiores iaexpagoabiles reddix. Quotnodo ,

auiem lo Jacob scate iniiixam viderit, percapio co- . gaoieere. Qwt forma bTajns asceiuos faerit avide
qncreati expone. Quia tnodus, quod pignus et prae-
raium acalae illioa ex gradibus oompoaitae per quos *
*$ccn$ioH$s im cotdt laue amaior dispotuit
*. (10),
AYebani pneierea scire baram ascensiooum nu- *

xteram, qaaotoquo lempore canao ille seu atoeaous *
traaaigatttr. Ducloroo eniin ille denuniiavii, qui .
loam cum angelo lucum ei vUiooem didicit: nibil ()-
eniin aiiud declarare vduit, imo vero (si ut oportet, , ,
vere proprieque loquoaduin ail) nou poiuit. Ilia (). *
*#oro quati e cceio mibi visa, regtna, inquam, Ula,et , ,
unquam in aurem aniom mta hoc ooilocuU dixil: ^ ^ * tiisi priaa ( amator) ab iela corporie conrrotiooo , , , , ,
fooris aolalas, eieganiiam foroio) mem opociare, ut .
eti, poieris. Splriiualem vero viriuiuin com- (13* *
potilionem ei ordioem te icala cujus vcrtici ei fastt- ,
gio inniior le doceat, quanadmoduro maguus illo . *
nytloo ei arcaoorum doetor lesutus est. Nunc au- , , ** 4 im WMment hmc fria, /Uta, , ; mojor
. aaD
fra kortm caarUai
4 5 8 Brtvit adhortatio, oua ommla tupra

dkta compnktnduHtmr.
Atccndite fraiivji, asoendite aUcrlier, cl
Caoi. . .
%
, ,
Paal. LXXXVHI, . 1 1 . ** Psal. LXXXIH, 6 .
() &:\ , $pe tram oceidit.
xal
.
l Cor. , 15
U61
SGALA PARADISI GRADUS XXX.
1162
, , - " corde vtitro dhponiii et audite vocanlem : Vexfio, at*exdaxtg mortftm Domini el in
Amv$ drm6*u*r Kvpiov
olc ohtor Soov * * doxim Dei nostri, qui perfecit pedei nostros ta
, cervi, et super exctlia statuitut vincamns in via
JcrraVroc tou vurqoat . , ejus. Currite, obsecro, carrite cum illo qui dixit:
^, ' ) Festinemus donec occurramus omnet in unilal
fidei et agnitionis Dci, in tirum ptrfectum, in m
, Stcv luram mtatii pltnitudinii CkrUti , qui cnm essei,
iiijpm + ui videbalur, iriginta anoonim baptizatus, iricesi 1 anuin gradum in scala spirituali sortitua est: quan ^ doqoidem Doao ctt cbaritas, cui laus, cui impovotpf - tfxtp 6 rium, cui foititodo, tui bonorum omnium cauta
- ,^ * oVnriv ineet, et erat, ec etit In omnet saecalorum terniAfalwv afnov ^ \ \ ( tatoi. Amen.
21 KOCOB '
SCHOLIA AD GRADUM XXX.

Dtfid* $p* tl charitaii,
H^)l jrtrmic, aJUtfoc dybri}c
SchoUoni.
at.
Fides eat suffragatio animi iddfecttssa eorum qttss
rjviutxafttaK ^,
andita ctjm eerta peranasione veritatis oorum
| *6 qos itnt per gratiam Dei poedicata : qoam oatendit
, Abrabam, qui tetlimoniuai cooaecutas, quod non
XIOTU %$ ,
kamlmrit di/Utnli*, $ed confortatu*fidsdani o/o b ^&
xoiôau
fUm D$o puminiwu uiemi fia quacmuqm prmitU
foient tit #i faeert .
Bmc aaidem. Fidet,
. &.
459 tfanc . Spom,
.
*.
H*c wm. Chtritu.
*BSi. .
Sckoihn 4.
'.
Per calacbretin el abuaionem naturan len sob* .
aianUam vocavit energiam, aouvim, seo acUoneei.
y.
Sckolion 3.

Moatr itobeciliitail indnlgeiis pator 1 minoribn
% (
ramitexeapla.
.
Scholion 4.
' , \ *
Oui jrefi atlat, etbominea officiia sibi demeremr,
* 6 - qoandoque boc ficit ex hypocrisi et eimulatione,
Holotitiav \ , \ qoandoque cantoa ad ocnlum deaenrit ei mercedia
^. ( , canaa qul procil a btatltudino abetrat. Bcatux
> tffci, , pdrro reraa ille esi, qui exteroo corporis modo ei
! foraie, animi qooqoo nioroe accommodat, et tota
. n t e Doo perfecle asaiatit et aertit, solusque ad
tolttnri soat mtuUM petiliODes el voia lstto anim>
tnftaoriuii.
Sdkoox 5,
HpiiMfc
um\ tytno*, xa\
Qvâdmodxm, inqiiH, se habei anor caraalis,
tal twu|iaiUHMj rAwd- *w3 W T K ftorW, Iv #6* m spirUnalla qi rereri in corpore exsUltt.
%
f .
, 6 ^,

C.
,
4 '
II ,
<
Pul. txxxm, $. hiiîi, s.

P m o u CK.LIXXV1H.
SehoUen 6.
fldelis, sapiens; nam anima a pravii cupJdiUtibos per leroperanliaro fixpedila, non poteat non
amore Dei artkre,
Scholion .
Del Patris Verbnm, io qoo per puriiatm ccBpil
babilare, illuro puriaeimom effldt. Mortein aaiem
i?e pravas appetitiones omniiio exsiiiiguil.
Epbca.iv, 13.
Ro. m 20, i J .
17
1163
S. JOAN. CIJMACI SCALA PARADISI.
Scholion 8.
\ \ J -butn .sp.i itus, sensum iucnlis spe cerlae salulis
tmplel; vis enim cbaritalis cx Deo proficiscitur.
Quapropler mcas nosira in quxsiioaibus llieologicis 6611 dubitaiioiiibus immota permanel; neque
enim palilur ullam inopiaru qua*. curam illi pariai, quando per couit.mplaiiones lanlopere dilalalur, quanloperc vult vU cliaiitaiis. Donutu
esl ergo eeniper in ilde perseveraro eum qui cbarilale fervcl c l agilur. Nibil enini pauperitis aninio
qui vuk de rebu& diviais phiiosopliari, cum carcat
ipse Deo.
Diadocfii 9.
Alia -! -hariras aninirc naluralis, c l alia qux ex
Spiiilu saiirio ilii iwaiituaiur. Illa quac ii nobis esl,
quando volumus, luodcralc ipovelur pro voluotale
nosira, ac proiude 460
diUiculler uobis a nialifci.is spiriiibus, uisi vi por nos coerceaiur, a proposilo suo uobis subducitur. Dtvijja aulom itla
adco tuceiidil auimaui ad Dei cbaritali-m, ut omnes
ania:x partes el facaliates inter sc coelcsiis desiderii
boniiale per iniinilam quamdaiu aflectus siuipiicilalem bive sinccrilateui deviuciat c l conglulinet.
Mens cnim quasi a Spiritu sancto ccelesli gratia et
virtute gravida lacla, fontein quemdam chariialis et
gaudii profundit.
n
Scholion 10.
1164
rf.
: fcOr.siv povopst'
: .
*
Oew; , : .
\ '

,
&.
" \ ,

; , ,
* \
,
^
,

, []

, \ .
'.
"
* , .
'
'.
.
'.
Scltolion 12.
'
:,
.
Hoc est Deus, qui esi thariias.
tf.
Schoiiou 13.
Quatttio. Qualts est perfeclio mullorum frucluum . \
Sptrilus sancii ? Re*p. Qunndo quis dignatus fucrit ; . "
perfecta Dei cbarilaie. Qumlio. Unde quis intelligat . '. ': ge ad dlara aspirassc ? Re*p. Quando mens exctlala ad ; 'A.TcVp. "
,
tuemoriaiii Dei, slatini cor pjusconciiaiur ad cbarilafcsm Di,et oculi ejus largoionu* lacrymarum reduu- '
\ \ ';
dant. Esl enim luec iialiira cbaritatis,ul ex inemoria
;
rerum dileciarttm statim lacrymas acccndat. Et qui
* \ ^
ad cum sialum pcrveuit, nuuquam lacrymis dcslituUur, quod mati-i-ia ct causa? nunquam desint, quae D : >.:
illuin ad Doi niemoriam excilent, a I P O ut etiam iit
\
somno cuni Deo colloqualur : s o k l enim charitas

lalia aaitaro. hoc est mortalium iti bac viia por *
fi^ctio*
.
Kutnos olWcla csi q u pecuniis constal a multis

tollalis. lu pi&semi vero loco signiflcat coileclam
ex muliig virtutibus couihtatn ct coaciam.
Sciwliou 11.
AngelosinlelligU in staia versanles.
.
.
JOANNIS SCHOLASTICI
LIBER AD PASTOBEM.
461463
, ,
, ,
oi , .
1
Scholion Marci monachi.
, ol
\ , \ *
*
,
.
g
Quando audieris : eroiu novissimi prinii, et

conlra primi novissimi () virliitiim cl cliarilatis
consortee intcllige. Cbaritas enim virlufum quidini
novissima cet, si spectee generalionein illius ; prima
autem, dignitaiem, qua, ante sc nalas, poslremas
este osieodit.
464
.'.
Coenobiarcha pastori, navarcko, medieo
1
,
, * ; \ ,
\ ;. *\
,
, \ ,
. ?
*\ ( 1 ) ,
' .
(2)
, '
, \ ,
., \ ,

(5)* *
^
* &
9
CAPUT .
lilteralori comparatur.
Pastor () ille verus et germanus cst, qui gregom

ralionis quidem non cvpertem, ecd pcr sinipticilatem perdilum induslria sua et precibus quxsitmn
repeitumque curare potest ac restittierc. Gubcrnator [navarcbus] est, qai inlelligcndi viet facultatc
prudeniiaque a Deo accrpia, et usu studioque suo
comparata navem non c dccumauisfluclibus iautnm
servare, sed ex iir.is qtioque gurgitis vadis polosteripere. Medicus esi qui ab animo corporoqiie sanu>
valensque, nuila pro sc mcdicabtila aliunde d*sidcrat. Doclor esl qui volumcn iiuclligcnlix* vi <ogniiionis a Dco cxaraluin, sivc cadcsli lumino el
maîsterio illuslraiurn, ab eodem numinc ipso per
se accepit, alienaquc cmdiiioue si\e libris non iudiget. Turpe est magislro ex tiansciiplis paginis
documeiiia tradere, (mpc pictori cx alienis labuiis
suas deecribere. Qui ittfcriorcs doccs, a supcriori-
Mallh. xix, 30.

1
Ego le, venorande pater, in hoc infiiriori sen terreno codice, posircmo collocavi loco, sed in illo
coelesli volumine te nobis omnibus anielaiura in
^mnsi descripiioue et crnsu, nullus dubito : quando
vcrax cst qui dicit : Qui nunc pcr animi submissionem sttot novissinti, orunt lunc primi bonoris
dignilatc.
Alii codd. . (i)\kdjD. Augutiiii, lib. u. Gcn. ad / i / . , cap. 42.
1167
S. JOANNIS CLIMACI
mj
but ex ako doceare, DCC per eonsum, aed apiriium . 06 , \ inxtUuare (). logiat illud Paoli :
, ptr aooitaeix doclrinam doceat:
Terra eicollt coelum . gttberaator periu ser* . * vat pvppiin, paator booitB ioiolligenieni fregea ; ,
recreat el cural. Quo pastor obseqoeniiorcs babet . >
ovef, hoc severiorem do iliis patfifaroiliat reddei ;
raiionem. 465 Oves cessxoteo ei otio bixuqoc lott
diffliienteo verboram coaviiio OTerborel. Esl enim ,
ei hoc veri pastorissyrabolum, ai tam cam annenta , , ex ardoris awlu, *eti potius corporii iaceadiis, coe- ,
nivere animo incipiunt, aUtmios pro ilbs et arden~ tiuiin coeluin intentat vigtk*. Sotent eitim ia illo octov.
fervore non paucae ovea lupis (Ackeroetids) di- , *
ripi et devorari voro cam in itlo incendii - bore [aniore], ad modum qui exleriuo apparel
* ovibus capila aaimorttin procllnant, alque in terram Tl*w (),
promittuDt, habemos qui noo sototar. Cor contriimn Kqptiar xal 9
*f Itoif *oa despiekt (<:). Qaaado ergo *f*c <&* xal
gregi pcrturbationura aaimi et lonpoatatam nox ,
incubat aira, coelumque omnc cootenebrescit, lam , cl*
canam &ine tumaliii coUoct in nociarnam cusio-
diam, qoi ossidue claroet ad Deam. Nec vero pro- .
cI aberrabit, ol animam luom (qaaii alierani Bercaloa) oattroram ei feraran coafoctorcm
exiitimabis.
f
1N CAP. I.
. '.
Scholhni.
*.
Corpua sanum bie non intdligU, qwod ei mota ivooov ,
ilone aut elemenlorum reduodaDtia nullos niorboa , cooirabere solet, aed quod omnos pravas cup&diuiet Q el volupuiea repadlavit el exuit, quaqae bat , ^.
oequitur, cornipielara. Qaemadmodiiai auam io \
grada do tranquiltiute animi docaiL Wnm \ , voiv
proprio victorem cvpidiutom omniaai qal corpat ^^^
ad iacorraplioaero redaiil et animasi aupra oatoram creaum oroxit.
Sckotio* i .
fi.
QuiMmdoeeiuraDeo, acd adbve tmoM atpit,
^,
sibi aimilea 466 carabU : Cmctu mam , ^^
** doMlxm prawf, ** fommm - f i A rtÔar!*rtfdifri, ***
4:
.
9
Sckolion 5.
Alleram site ipiritaalo : qaeinadmodttm onim

,
discipuk docei per feaoam iU to, Deat, per , at
tuenlfni
D .
9
CAPOT .
KEf. .
Largiui exponitur meiici ei cameoiartkm nmiHiudo.
Demgnam sanc niimen el hoc nalune indidil, ol
*
eger, qoamvis a uiedico forUwc nihil opio ac- , *
ccpturut, aspectu tamen ipso tt pneseniia illius (i)* , ! \ * *
recreeiur. Et lu vir adroiralioiw mcritosuspicieiide, \ , , , ,
fac ul compar.ua babeas medicaminum amoleta : , , , , ,
empiatira/iDquam, vuloeraria,cataplama(a ct pulvc- , , , ,
^ Gabi. , 3. < Psal. L , 19.
Mallb. xy, .
() son.MbUi in eo qood non osl seasibilo iaoiitaare*
11
LIBER AD PASTORBM
1170
. I I , - ret, eollyria, purgaiio&ef, spongiaa, anaaaian contra
| ; * , ' naiseantem otomacbum, phlebotoma, adusiiones et
(2). ( caoteria, angtteoU, bypnotlca sive soporifera pocula,
, . fermmcliiruriicumctvincala. Quibus si careamus,
, . poterimtttno nostram medicandi scientiaiu testaiaui
, facere? minime vero : nequeenim verbis medici,sed
. (3) factit et tiirationibtia aoeirum ei morce pendiiur.
, . - Enpla&lrum ool coralio mali in corporc apparenii*.
, ' - boc esi opertoratt aniroi vitiorum. Dosis ei affeetio. ; - oarn iAieriorvrn aedicina, sivo tordiuni lateniiuoi
* el femim ezinaniiio. Galaptasraa esl mordens aui . a n a coovitiaxi el contamelia, qaibas extoliinalfoiiis
\ - iftOoJeotioris pelor cvratur ac rescindimr. CoIIyriom
, ett pbamacaBi qo ieniU ocolot ox irae t-trbinisct
\ .
.
"
^
^ ^ ^ ^ perpurgaior Polio cst
\ araarta>taobjurgaiio
. /(qoei amarore prirouui per * ,
, *- eellit xaturam), qitam paulopost sequitur coraiio.
ooeulii mali compendiosa
. - niobofomum 467
, oraeaalio. Pfefebotomuro proprie eot violenta el sobiia
\ ia ad grorum aalutax excog iiata. Spotigia est cbi, rurgi, rtom vd metDbri alicujas sectionem, teot
. , oratio, ot milia humanaque compellalio, qua dok>r
, \ ' agro quodammodo abslergitnr. Cauaier est detreia
. (abEccleaia) ceasora et poeoa ad cerioa tempus delin \ qoenti ad poofiitcniiain clemeuter irrogata. Unclio
! \ - ost, pott ferri candeatis ustalatloneai, verbi teti
, tVa brevU ad *gram adborlalioniscotuolalio. Hypnoli. , \ cmneal aoporifera potio, qoa subjecto onus relera oi , cl por eubjcctionii ti jagi relMaiionem oomnut
* insomDis, el religiosa caecitao, nc praeclara $ua facia
? . lemiat, coticilialar ac coroparatur. Faeci* [*
* ] vincula tani, quibos vana lurgenles gloria
, el ambilione xtoltda ioflaii, per paiientiam ad mor \ tam osque voloil eippo aliquo coorciti deeioeuiur.
\ , \ - Dooique cum omni* modeudi aw desperata t>i fer * , mm suporcal et gladioa aoatbemaiis, quo per
- decretua el ieoienliain poire moriuimqoe tpiriios
( \ meiiibrani, uo reliqaam oorporia partem scabio
(),
pesieqae inttdat, reckJitur.. Porro qua in artedici*
ettfelix illa anaosia (aum omnem uA\h borrore ei nauaoam ie bsildaiiiD) illa incuratoiibusanifDoramoaomnifUB aniroi porturboiionam eonpootla qaies el vacatio. Elenim ul ii qui cujascooqoe
ftorbi carandi graveofemia non oieodeDlur, ad qaodvis morbi |$ curandan impigro accurmnl; iia
xnimorum nodlei, quamvif animam viu ooteoii et spirliuali carentem ac moriuam, potenioi, ia
rmeare. Ei bsc anica coraiio flt preciboj of voiis paUaris, dam aiogratis pro oao 466 caiquo
tuia aoimi oaecarrit, et por eomniismtiovein palernam sixgalonia qaasi morboo ipte lolerat ae
potitttr, netortei Jacob (), diledam et familiareo ejui offendat, qaod lam oolol uiu veaire, com animi
wtmtm eialMiloaef aoodan babofii per uoam ei eieitaiaUoiieiii ia poietute, uii mab bonls ot ab uiritqoo mi&m ad apgxem poosim seceroere.
w
% y
EJX BL
*.
*
, ' *
Ifl CAP. .
Scholion 1.
Horbni taimi esi babitas viiii, mors aatem aclaa
ipse peectti*
p.
Sckotie* S.
* ,
ftecoopia sermone iratiaiguuiur; quomodo crgo
() Amoa . Intelligil posieros Jacobi, per iosepbom expucaiia: bk subjeclos.

1
. . * . . . /, . . .
1171
S. JOANNIS CLIMACI
U72
dixit, non scnuonihus aut vcrbis daii iiiercedem? , ; , * , ' Hoc, ul opinor, ditil : iis prasidtbus praemia
dantur, qui verbo pittsunt, sed iis qiii [efficaciier] , ,
longo nsu docti vcrba viia nobis aJmiimlranl.
Scholion aliud.
Morcs aut verba respicc; verbo virlutem doce,

uioiibus el vita \ irlutem pradica el conlirroa.
Schoiion aliud.
".
Meliorum quidem esl docere, sed el pcricula

majora cieat: discere vero quauio est v i l i u i , taulo
est securius.
Aliud Cregorii T/ieologi.
,
* , \ .
" .
Sine bouesta viia neiuo unquam ad cceluni sub ' *

vcclus e s l : sed sitie bclle persirepenle verborum
,
aonitu mulii: nam graiia Dei non est benediceu- *
lium, sed bene viventium.
Scholion 5.
'.
CoIIyriura esl pbarmacum quo roenlis oculus ex

ine turbinis nul>e conturbalus perpurgaiur. Poiio
amaruicuta objurgaiio; ct quae sequunlur.
,
* ~
\ .
I)m Chrysostom*
,
Alia quidem bona, alia nicdia : exempli gralia
,
auima vi corpus ex mcdiis sunl, quod hoc et illud
frua f.icubatc liori possint.Spiiitusaulem semper ex * ,
. ,
borns cst, nec unquam slalum permutat; 469
~
sus Iwui cantis, bocesl, improba aclio semper inler , , \
jgriala eiil. leî enini Dei parct. Si ergo auimam . "
meliori parli addixcris ui el corpus; ex parte sorlit , melioris farlus <:s : si aulera deteriori ilerum , " ,
tum bic exitii socius et pariiceps ctfeclus es, non ,
.
*
_ ~ ^ .t
.._\
. - ^
.
i.

\
,
pneier tialuram aniiuae ei corpons meutem , qux
ut domioa uiiaque linec eligerc potest.

.
s e n
".
Aliud.
Qui coiiuiul et non objurgai peccantetn, iinmiliscst, siculet iile qw vcncnum ingerii icto ab
erpeole.
, \
, *
.
CAPUT III.
. .
Cawbiia sit cum Deo conjuncitssimui.

Tujpe est magibtro virtutum, cum a Deo conalur D
suis alumnis virlutem impeirare, qua carel ipse.
Quemadmodum ad regis admfesi conspeclum el . " ! intcr farailiarvs abciii facitc dcinceps et servos suos, , \ , \
el ignotos, et bosies ciiam cum libuerit, ad regem
specianduui ct regiain ejus majesiatem coaleroplan- \ , dam pcrfrucndamque possunt introducere; ita
', \ , \
pariter iu rcbus fict divinis coîia. Iittimos rcgis
* ,
aniicos cliam alii regis amici veneraiione pro oi "
acquontur, iiiiuqfio p^rcnt, c i vcl uhro noleniibus
* ,
eliam ae ingciutit .-l subbcrviuni. Pra^ctarum tst

sapieoles in piomplu babert* aniicos; nemo enim
. ,
plus opis ct momenti ad virtutrm coinparaDdam
, II \ affcrre potesi. Kctulil milii qutspiain cx boc ami- ? ?
corum divinoruui albo, Dei culloics tum alias qui.
deoi sempcr, seil tuui uiaximc cum solemnes el anniversarii dics Doniino sacri paraguniur, coekslibus cumulari t!oii-.
tm
LIBER AD PASTOREM.
1W4
. '.
470 CAPLT IV.

6 Oportel ul incdicus omne* animi impetus et
, , perlurbaiiones penilus exuat, ut in lempore nunc
, . , nuuc illos, maxinie vero iram siiuulare possir.
[], . Elemiu niti hos animi morbos peuiius expulerit,
, non poteril illis cum res exigel sine vilio abuti.
, , - Animadverti equulcum adhuc lenorum cl indomi , luin, frenatum lamen, commodc incedere : reniisso
* (1) vero paululum freno, vectori suo repenle exilium
; nioliri. Gemhios ba?c quaiStio spirilus uequam
.
aUingit, quoa si volentquaercre, soliiciie quaerant.
. '.
AD CAP. IV.
*.
Scliolwu 1.
*
Inanem laudero, gulam aut luxuriam : liac cniiu
xj^vilia persequi uos ad niurlcm usque solcni, ncc
.
ullas belli induciae faciunt.
".
* *
, [ ,
\ ,
, .
Aliud.
Hi sunt spiritas excandescenliae et luxuria : si
quig enira xel modicc ccsset, slaliin excilantur; ct
quidem tam infcsti sunl, ut ad niortem usque nos
coraitentur, iiaturamqac lanquam ci ipsi nalura*
cognati sint, in servilulem redigtmt.
".

, .
' ,
.
Aliud.
Si ergo gula el luxuria inlcr se connexae sutif,
utrumque vitiura lanquam pro uno ponitur. Scd lu
qjjxre et atierum, quod e%t vana gloria.
OBSERVATIO 1NTERPRETIS
AD CAP. IV.
Vacare CluDacas vuit religiooorum prraidero omni aoimi perlubaiiooc, et in sunima animi traiiquilliuie
oflicium suum adminislrare, quam auimi sereniutem 471
iranquillitatem in gradu xxix vocat , ccelum cordif palalium supremi regie, corporie quasi luortaftem quamdam iroinorialitaiem. Keprehensura veniuot nonnulli () banc Cliniaci senlenliam, poliuaque illum Sloicum quam Clirijitanuii),
aut humanum aolumanu Sed baud scio jurene an injuria. Plaimui esl Stoicoruin decretum, ira, cupidinis, el reliquoruni eliam Abras affectuum elidendas, omniaque viliosilatum et vitiorum elemenla eradenda.
NoDoegal Lalinus pbilosopbus (b) iram in solum hominem cadere, essetamen contra naluram aninnat.
ArisloteJea (c) cum Peripalelicorum concilio, Plalo (d)cuai Academico scnalu, iram non omnino ex bumano peciore excludendam deceruunt: ssepe ulilem essc. Ira, inquil Arisioleles, neccssaria c s i , neo
quidquam sioe illa expugnari poiest, nisi illa impleat aninium, ei apirUum accendat. Utendmn autem
illa esl noo ut ducc, sod ut miiite. Nostcr ulimacus est iu ea sentenlia, ei iram et omnes nniiiii noxtos
offectus penitus exuendos, quod et Scneca docel (e), et omnce religiosi viri, qui illuin vincendorum aOectuum coDaium, , nostri religiosa voce, moriificatioHem appellanl, ex qua ilia raeiUis et corporis
tranquilla serenitas redundat, uli viclor aui velutin alla collocatus specula, inferiora omnia tempeaialuin
ventis agitata, el lurbinuin procetlis concussa ex luto securus despiciat: possil tameit, si volit, iram aut
quemcunqoe aflectum ad leropua assuniere, vel (f) siroulare potius. Proindc nescio an Joanneni Gcrsoneni ci
Dionysium Cartbusianura, cakiera aanclos viros, nonpoeniterc debeal seotentiaD, cum Ulc noiavii Climacum
\ , bic \ , cuni in quintogradu non de praescripio, sed volunlario sludio jncnarum, alquc poenilentium agat, quanquam locus cerluset vivendi modus pceaiteiuibus esset gcneratim
delinilus, pleriquc lamen sua sponle animi multo gravioribus se aiXlictionibuf muUabaiU, mitandis ccrte
si IIOD imitandis; seddcanimi tranquilliiale,el omuium cupiditatum cxslirpaiionc, exqua itascitur illa
et secura serenilas, minus laudarim aliorum opinalionem, qui illara damnant. aul q u i d d a m quabi
censcnt, cum D. Paulus in Litteiis ad Coiinlbios missis illam ipsam v i d c a i u r depinxissc, cuni
e t
(o) Gerson , Dionysius Carlbusiauus.

(b) Seneca.
(c) Lib. Elhic.
(d) De Hep. ct aiiib locis
(e) C. 9. lib. l)e ua.

(f) S c n c c a oiiam sitnulandam irum
De im c. 14.
t
docot
lib. n
1175
S. JOANNIS CUMACl
llff
cbariuiis naiuram et effecta depinxit: Cherltts, inquit, p*tUn$ *$l btmmm if; tkmtikn *o* $m*l*t*r
non agit ptrperam, non inflatur, non $$t ambuiotm, oon qmmnt q*m tnm sumi, *+* IrriUUmr, *m c
molum, non gaudet $uper iniqnilaie, congmuUt tutrn tartiaft : ***** ta/ort, omfe crmiit, omfa por
-**** /** . vidctur (ibi bie in toamo aflectu aitae affoct? 100*0 ett qai
'ert, omnia sustioet ? talis esl Climaci, bic , qai oealttaa I M ooxftU, *.
quem nec aliena torquet iovidi* per uolaiioneei, aee eilollit odootlapor taperbiaaa, mm taiH lojaria
caluiDDiatoris, ct qiue sont his gemioa, qtiibu* kxaojfta fatifari aolei patlestia. PofScxi Of, si hulUotom baberem, ex litleris paganorum, el Cbristianoram nKXMUienlU ojllabm loxero |
morutn, quae vel mioqoara irritata, vel illico revoeaia aecexo im ifttaiero, qattarla ad
Irae inceodtuiD non deesseut ciniflones.
l quamvis Climacus omnes anfmi perturbaliooea Ha evpiat fcltfoi, I
gium in nobit earum resideat, lamen ultima lltixo teaiextia d doermit, I
omnino exsiinclas; ut cum asus est, pootiat caoes exdtari, et odfaraaxilferxfli
adbtberi : sic tamen, nt venatori non obsint; noc Uapetm i* lltan oxoerint, ood ia
vitiorum. Iiaqae ligatoe tt ad nutum doanini vilt paratoo, x*a iecM *xax% i l , ttotrioftiati<
ei aat regiam Indunnt peraonam; avt ducia copiarom, td quorom faaporia xttloa vd axpedlal
ponat; aut exercilaii tlytois, qui ?enlonun rabtaa tre daxttn leaoot, bxotfoe caxi aavigaftawu,
restringat, cum quiescendura. Loogios quidam ex priaris ia oa re ptafrcjui, borainegi propc ]
corpusque ex corpore tollebant, uii saocUn Hierooymas ditpaUt (a); ei Efigriu Poaikam HyperbaHlam ejus auctorein felot OrigeniaUm nofninat, oamfae setttentiam a Scoicoram telt n w m
iradit. Tractat de hac imperlvrbaiione aera impotaibilisale (mi M B I M BkmrqfBn iolarpreUtar) wm
dolemia, ut Cicero loqaitur, aaa auimi tranqeiluUle, ei ooaitJara pertirbatioaaai motioM datlfnkaaf
ct rcligio.issimus nosier Bernardo RoaSgaollaa, lib. 11 Dt ikcipHnm Ckrkiimm ftrftdhmu ctf. Xh
iolo, ubi ct Climacum his xerbis 472 Uodot: Jomwm Climecnt Bmfrimm Ftnlkum +$ ****** n*fw
htndil, noian* ejut nomin* mUeritaUs e$uw$: * ftrtmuk *oi oaw tjroa n a l i i appnirain,
fMciliut timplicib** iUuderet: u*d tfecfm quo*** *$i mi &* $mul*$ (t), fol i* CU
cum edidil, tente*tiam ejut minime *$ue*tm* ttnwm EwaarH dklo CUmmti ftmftrttt. Mw* Um d
aique illu$lriuim*i eardUali* Cm$mr Baroniu* : is mdm hUtorUm *mrrmm *imm tmm
macl assecutui eum commendat, H Ewagrium, ut dipm$ ttl mmmmmt. Htt
de Evagrio (e): Sed qui indole*tiam $tok*m i* Bcclmm* utirtdwctn ****$ #ff i
culmen ptrfeciioni$ evehi te po$u iUdem $cripti$ f4tiu**tnt oôtiae mb *VU dtrum* m: *m
*Ho$ kmc Ciimix de to; pafo*' Ev*gri*$ ta*ie*U$$i*utm u mnkm *UurU*l$ $$*9*$ mtd (rrnnim
patsai ubl mentitut et miur, itwpienhMWUfng ln$fyimuUth*u* a* koe imto *tf**mu. Bmt Boroaittt
lerprcle Climaci non ubique opiimo (d). Non exptioutor lecoa, ac fradaa Clhiaco aiiacai
nihil \ ( seu indolenlla in illo gradu tracUt, ix qo hwt werba kgrmter; aed dt gxlt at akatinenlia seu jejunio. Caput aeu gradus e*4 : xp\ ,
iit esl in generalt indice \ , d$ profa et m*U imptwmmo ttmt**, ato de ]!>
Porro de Evagrio Climacus in hoc eapite, d# foie hmc ava bfw, Graei, inqaxi, tfftdll: VU**r
(d) 6 * * 4
, * * \ #
, * U {
(lego \) .folerpreiorbc meb vettift,
a meote CHmaci abiisse; nihi eiiim bic de mkactUau Qimaens : Tkm* $$t $ibi E**$rht ( w*lm
Dei gtnio agitatus) cum hoquendo tum cogitaxd* f*i$u Ufk*tior; %*d [*k*$ tU
qxando iiuttis omnibus slultior, eum in mmttis fti*, t*m i a#c dfpriaaXfa* , tnm *H : Q***d$ **U*
mo$$tr oeria ciborum ge*era dt*idtr*t p**e et aaaa materetar, pirimdi Aorfaixt, xl life, fai
prtccepit, ui *no tatiu omne$ simui teatm rad*t iranmUttTtL Hto de Evogrio 3imociu, abfi nihll ad
inoduin est , oed de gute, at videf, hritainoiitia. Non soot assecxti interprdes Ula CMroaci \ , quae ataeritaiem Camaldaknaii tranoUilit; aibil adftdes;amiqaior,
arrogtnliam, totum id, \ , nioi efiam adjociu Ilaquo boc loco xot
Evagriue do reprehendi, nec Climacus laodari abeadempoCett, cam oibil od rmm focUnt. Caloraai
Evagriuro a vera catholicae docirin* norroa defexiase eeitom ooi, cujot otiaai in saUludine eeUam O N H
lus inferoruiti bospos occupavit, ut n^mo lecoodui Evagriom illaa Imias bioolerot. Sic eniai lo. Moocbao
9
ICor. xm, 4 - 7 .
(a) Coftfra Pelam**ot ad Cutipkontm.
(b) Oioayt. Carth.
(c\ A***t* t. VI, anno Chrifii 588.
fd) Ambroo. Camald.

(e) Ex . Gneeo biWiotb. ier. Maximil,
1179
S. JOANNIS CLIMACI
gereul. Divum Paulum ad fmiullicum scribeniein

audiamu : /wi/, inqtiil, opporlune, importune
opportune quidcm opinor, cum objurgati rcpro
bensionein admiuunl libcnlcr (); importune vero,
cura reprehcnsi per iiupatieiuiain mordentur et vultieraulur, cuai etiain fontium scaiurigines ucmine
sitienie flumiiia profundant. Naiura quodammodo
comparalum c s l uii vcrccundia quaedaiu comiletur
prrcfectura.* magislerium, qua sa?pcnumero rclardat objurganlem, quouiinus oflicium suuni cxsequalur, ei inionenda reticeal. Scd paslor ne recuset
more lilleratoruin discipulis suis c i alumnis scripto quoque ulilia precepia tradcre. Audiamus de
qnibtisdam, sacram paginain loqucnlem : Exscinde
illam, 4 7 5 utquid oliusa terram occupai ? : 1
1180
, !
; * ,
' . \ ,

, ' ; , " ,
. " &
() \ . " ,
"
avzi\r
~ ;
*
.

.
\ .
, ,
1 3
tite mulnm ex vobh

E l illud : Soli deprecari pro ^ \ , \ . popuio islo ) : paria quoque de Saule dicunlur. Haec . omnia oporlet, ut paslor Iraciata babeat: quando
(5), \ , inquam, el quibus, et quadanienus b c siul usur ,
paada ct adbibenda. Nibil enim Deo veracius. Qui
.
privalim objurgalus non erubeacit, bunc publica ciiam reprebensio rcddit impuJculiorem, dum
suo abusus ccrebro saluteru suam in posiremis babel.
1.
AD C A P . V I .
Scholion 1.
Ad praesidcm oxilis, c l cum qui cogitalionum

raliones a fialribus religiosis accipit, seruio est.
Quando quis ad te contitendi causa acccsserit,
ct sa>pe anxius liascrii, da operam nl solis verbis
aiiimuin ipsius permulccas, ei ck-urcm reddas ;
vorbi causa, dic : iNori esf, fialer, quod auxie tristciis ; nam et ego lioc ct hoc egi; > aul alia quae Q
iilo fecit, ut et ille sumpla iiducia omnia tibi siuc e r v i-xponal, scd cavc ne operc, quae dicis doccas,
viu lacixs, U iia familiariorem reddas, sed solis et
uudis \.-.rbis (), nequc libi ulla cuia, sive tiocunicnlum ullum inde provcniot.
Joannh Dnwa cmi 2.
Trisii(i;e quaiuur gcncra, dolor cliuguis /
fst iUAijr sou tristiiia qu;c voeem adimii dolcnlt ;
iwi)lcbiia esi nnuror qui dcprimil ct graval onijMiim ; invidi t c?t aflecdis (rislis super aliofuni
bonis ; mi^;ricordia histitia ob rcs ationini j j u
rp.
'.
; , -
) ^* " ^. ,
,
Q ,
\ . ", ,
; *
\ * , , \
.
-
'.
* , , , .
" "
*
* ' .
1
varsas.
Scftolin.
'.
' |,
Objiirâ peccanlcin >ine ira, vfil.o poihis
.
iiiductus qMatu ira emcmb l quod pcccavii.
476
^liud.
: ,
Poenas dabil recior populi, quando nou lullil
..
eiiam miuora illius d t l k t a .
far
f
".
-
Aliud.
eit t pcccanicm Jiligcntcr ot scveift redar-
I) . , 2.
Luc. ! , 7.
* I Cor. , 13.
Jercm. vu,
16.
1 8
.
!; . * .
:, ctr. Si quid privrcptoribua farienduiii sit in
( Ua.icrus in mar . lfa . . . rocil.
eiiidiendis vol i:<rngndis discipulis, id faccre

csi l^natiii , .
(l) L >Vus liMMUJiiniiiil vid^tnr ciirriipluf*. qui fire recnsni, srd piwvopia tliam in scripto iradcrc
lasc ii t $.uundus t i l , : ;
nc gravt-jiUir.
.
1M11:
1181
LIBER Al> PASTOREM.
1182
; !? '* guat, ctad emciidalioiiom iiiducat. Quod si inco>
, leclus liaercat vilioet nialitia sua, exlcruiinar.
dus est e conluberuio fratruiu, ne reliquoo etiam
;, > .
perveilat.
:
AUnd.
Oc omiii fiiagistralu scu magno scn parvo sci i

, , pium esi, ut subjeclis delicta sua eeu parva seu
magna cum obleslationc denunlieut, el nulla silcii , , lio irunamttlant. Qui euiiu inaltim cxscindere po , lest, et Jiori cxscindil, non evadci danmaimiiem <>b
, - golam oblestaltonem. Quod si cinendare poie, , ril, et peccantem Umen obicsieiur, ct a percalo - dehorleior, scd iile surdns non parcat, bic ( pras * 51 - ses ) antinam suam liherat, sed delinquenus in
, , pecc2to suo tnoricntur; ab unoquoque atiim
, , priucipe seu magistratu exigilur, ut et rcclo in via
, - ambulantes adhortelur et obleslciur, ne deiiciant
.
aut excidani. Ubi autem quispiam ex subjeeiis
piis et jualis excideril, non priua a soo praeside de pcriculo admonilus prnpscs ipsc judiciuui suslinebit.
Schoiion.
.
' 2
, ,
;, ": ? :,
,
, ',
6, .
Ab episcopis cl regibu.s ac cricris usque :d cxlremuni paupercm in quos poiestaicm babel, raiio
exigetur de hig, ut pro sua qtiisquc lacultate suos
adhorlelur et oblesletiir, non improbos taultim <:l
solulos, oed probos eliain scu qtii mni viriule vivunl. tolum enim ex sctiicniia Jubi priucipibus seu tnagistraiibuf precamlum pvo irnprobis
bomiouio faclis, sed cogitaiionibus cliaiu ruaiis
C subjeclorum deprecaiidum csi.
477
. Z\
CAP VII.
Subjecti pro ingeniorum vanelate tractandi.

, ^ '
, , 3<;> . ,
,
. * ,
.

*
. ^
.
,
, :
,
. doov ?
, ^ , , *
.
Ilfud quoquc inlelligo, quod a quibu*dam buiue

mcnlis. acd affcclis ot iufirinis loligtoîs factiiaimii
vidi, qni sua? sibi imbecillilalis ac limoris C<MIS ri,
incdicuin ad vubiera trepidanlom ullro bottuli
sunl, uli vincireiitur, ei per vim cnrarcnlur : quod
spiritum quidem ob spem fulure viluc proniplum ;
caiucin autem propler expcitas anle dcfectionc^,
hiiirmam sentianl. Ego vcro tum boc aiiimadvcrtuirm, mcdicos, ut id sibi p<"rsuadcri paleionlur,
induxi. AninioniRi dux cl modcrator nec omnibus
icliiiosîn v.tain coiriplectenlibus, viam asperam
cl angMdtam plcnaiuqnc acvrbiulibus esse osieudei; nec conlra singutis juguan Domini suave, oi
oniis lev; ; scJ iiiîimuti (-ujus(|ue a^liniabil, v.l
nte.liiinam ad iiatuiu' i i w r b i q u c geniis a U e m p e i a i i i .
i\v\\\m
peccaioruiii iiigt'iHttn>i
auniKluni
accuinuiodanduni
&, /f (. .
17
dfjnvs^s
Nonmillt kmgani i n -
i Ezecb, , 10.
14
poudere
cl
1 di-&pcralif)iioiii veig<;iilibus poalcrius ( lcuil:ui>, i n q u a u i , p b a s m a c u n i ) a d b i l u b i t . S u b l i n n u
\(MO eogilanlibu^ ct nuitis .tlia sapii-uiiluis p i i j
^' ;
13
^?..
*;.
lt
S JOANNIS CLIMACI
IIM
grcfsvri %iara, perconUti quos vix gnarns c edc- , , ,
feanc, c m ab iis recurn planamque et ab oronlbas *
tmvxm iotidiis taso didicinseni, ea deoaniiaUooe , ,
remUsiores Cncti, in vedio eaepe carta fracti gn- *
niurtt talotis discrimta adiere, ai cerle regresoi , .
mni, qood ad affiictioAes tulerandas etteai 4 7 8 ' ,
l"Mraii. Cooira rurtffjm vdim intelligas : ubi . ,
fax oMoria divioi pectore eianii, ibi verborom
toailma il lorrfcaat; et, abi o l t u oluiciu apod *
fcferooflaauttrofliillasit, tbi laboram omuium

tamau patiextio. Ubi desiquc spearegtri coelasli* *
affulgef, ibt mox onniaco rcrum bvmanaram te- \
axiiar coaiawpiio. Ouci perite M-.bjeclorvw UU , *
Mititnji anifttl I ordioet probe svni pernoocendi : (, *
laieat io torba fortisaimi pro exerritu
ipao BfapygMlafCf et aotesignani, ot qul xo- *. 04 ad aiogolare ctrtamen aadeanl proYOcare, ,
qxi aegfecti dooti otio dafom, . Na- .
varebMi abtaxe xaatanim opera uavem naufragio IMNI servabit. Mcdicoa tesm mom cattMl,
mU rogoior, eiqoo * aperialor, 01 toU corationU raiio UlUu dilifMtt ei idol pennUialMW
Qoiex Toraeaxdia TOtacra lexere. vermea palorot alaere, ntc lodo paaci, nec raro perfcre.
CAPUT m
KMAA. ?.
ooWUfJO ftfli, *)** t*bmiu>o (*tlm.

In ptocendo grtfo magUftor pecoris Islula ser ,
toooii awidxo Utxr, prsierlin quando * ad
qnietea proOciacxitlar : ttibt! eaini tam fomidat
, qaam po*oralio CXMMB aoawx : noqoo ( ro- , ^
dor axiaiaraiii) anquaa ae nioiia pneier ra- C
'
evwtt ,
fioxem svbmiuat: oee xnquam s e 4 7 9 stolide exloUal, scd iurnroquePaoloa dacem cqxtiiir. , '
Ueat frequeater ocaloo tabjectorun qaasi fosci-
uat, majomiu siiomm vilia deprobendaoi, qn *
i pauor illis operiat, Sdaaxm iltoruxi orga ipovra . lollit. Vidi tfp praeaidem reUgiosorum, qoi sois
filiolis io quibutdam rebus per sammain aoimi *
dceioaionem opcime consutalt. NoCavi aliom qui *
atiilum taam sapienliim ad coociliandam slbl ,
existiuaiioaem aperaic, ooc eiucere erga tubjoctoo ,
aaecloin. ibro quidem, ood lamea ex cauoa ali- , (qna, obsenavi nonxvllot Tiliosiuiibus onini el ,
perUtrbotiooilws obnoxiot praeetso perfeclts el om- ,
xlbao cupidiuium morbit axpedilis, qxi paulatim , ei aabjfdorraoi toorain virtuie vcrocuodaii, ooa .
ipforaa vid* qooqae emendtruni, qaod ouêctorum opinor od eorion deoUooloraai tiiiof et pr#*
MOTHI ia ipoto cflcere. Faciamqae cot at tdninistraiidi nanxt prcberet occatkmem pert
CAPUT IX.
K M A A . *
Pittor si/tx edveriis comuatu.

Ctvemlun ne coinparata iu portu, dissipenas io
pelago. Imelligaul |nomnt) qvid boc dicti sibi veu% qui ad turbaft ci rerim cxternaram
1
, :.
* oi
-
1185
LIBER AD PASTOREN,
1186
* - taexercitatiprodetiM. Pnectarum quidcm est torli { , ter et generooe lolerare evm slknitl el quietlo
, , sium, iranquiltitateni d eofttempitim, mtc qa
( - eiiro. navexi, et eellaxi sxnt sobtinia affeetare, el
, ooiatroU 480 ^Mnri qeeraadmodx uaotica
txrba, eom est malacia in omnom ae effun, , 4**1, naiando aqoU iDadtioi. Sotl roolto prpivciv - dariot etl ti sopra comparatiooem, taroollitf nel, , , los oxtrt DOO poaitos periimeseere, sed io bojuuDO * .
di iwbis et strepita ioterrilom immolomqeo
Ixier homimim coetus exteriis, toxi ix animo eaxt
Dco Inleiitts omoiatere ct verairi.
4
1|
UBftAA. .
CAPUT X.
D* frt>fex4iftiroxtoxf
" , & , Sit tibi, vir, otatos eoraa qxi i

. degunt, doeaxtttitra rorxm Bootranmi. E*t oxi
- ixde ad xostroxi tribxoal vere forraieabile aiotil
vruu, - reno et * : m qxi ionocm *d C I I M
4 obooqxixa. oeeedit: qoortixi saiie ixfreooxo ad
I % . relig*oaeai loU via differaol, siofxliqxo sioculari
, prorses xaodo sxnt insliiaexdi. Rogetur priaaxi
al * . omniam iile poctatb obtilo* d iaqiattft, ted
Ivtxa* teorsuin ab aliit et privaiin, qid tpeciatUx aetiqxe , ^ - r i i , etfeocgeatoaxi ob caotato, prlxiua lt ox 10 oiwv , tixo v i i e raiioao ci lagkioroai eottfotoioxa fre - canaatiit, exata prortas eoaUitxacia loqaeaai
, & , * 481 **oc*dvitt, tewper cosiodial nodeitiaaa :
, 8 - aVixdo ui iaiettigoi qotiitio aaoeian conCectamqae
, , - valaafUwt roceperimxo, qao ad cbaritatexi iniow
- metur. Noqxe boe te fxfiai, vexerando poter, xti
. fofit (aboit exiai it iywtft to boc eiiiUiei),
*- attoodi Doo peoeatontm (ad poMiieatioai propo . miiani) locaxi qaoqxa oi vita AOVX) raikxtexi, oee
.
oaimi hxbiim d aiectoRi. l l a f M eoiai ooxt
konM olacrimiM. Noa ioiroqieiaar aeddit, t xwliro froviorixxt aximi ixarbio etl
hoe axkM oU sxbxiloaior oex ab|ecl&or, t proiode doiomixoa jodke rdifiooo oU iroctatxxo (q
cxlpaaxigoro viaeouir.) Hoe oboeamxi qxM eoxtn ia pmlaeaa tit bttenAnm.
1 . P.
AD CAP. X.
.
SeUtkm.

Qxi adUbot diftdpUaaxi od oaiiHal
] aifcfei , bem okorixt, bfo ix ckarilolo ctolifat: qti
. UioiieiD qxarit, ooaxi ckarilole Asotltaluo tU.
, * * Dexacattifaiix cboriuio, noa io vixdilaaa,oxoil!
CVci ood *oaetr ixofo cjos olxdoi. Hoqxo Ira
. tempvovindicUB rooorvxt Rle et4
, - cbartlatit, ex reeta tcxle, qaeex provo aioctx xoa
xUvai.
dodixal ia vioakUni.
G
. 1A'.
CAPUT XI
MtntBrtBd* tt piuai mmtifi c*mnu*d*t*r.

(1),
***
leopaocot ,ol kk>it ixo*
, duo- **1* > ^ impMm *
. .
1I8S
lifl
5. JOANNIS CLIMACI
cure inler gallioas. Quid aulcm imporiniiiiis pasio- * r o i re iracundo? Yxlpes maciat gallinas : biliosus pa- ;,
stor plt nas rationit animas pcriurbai et occidil. . ",
482 ^
* ininima curiosius itiquiras, neque ; ($), fof}
. niim (id facioodo) Deum iiuiiabere . Da operain
uti quoque Deum velut oeconomiim et reclorcm
hubcas aclionvim tttarum omniuin mlerionim tl ex- * ,
if.iorum, cui vclul oplwio gubcrnalori lua animict ' ,
voiuntatis itecrela commilias, ac per ipsum tuam \ \ ,
jpsitis vuluntalem absciudas, ita ul fias vclut infans \ .
ul fauius solo illitts gubernandus. Videndun , ,
cl hof. (ibi ct c.TUitis omnibus, ne ex fide poliugad \ " ,
uos venicnlium , qiiam per noslram virtulem, Dei ' .
elementia singularia quaedam voluerit pairare. Mul- :
li onim vitiis ct aifrtiiLiis iiiqumali, eo [quo dixi- . ) \,
mus modo, opera admiranda edidi-re : Quando, in- tij \ , ,
quii, mulii diccnt niihi Ula die Domine, Domine,;

\ ,
nonne in uomine iuo et quae seqiiunlur credibiie * fii quod anle diximus. Vere qui Deum sibi conci- , ); Jiare studet, poicsi subj^ciis in ceriamiiie fessis, e- * tiam non scnlicntUms illis, suppciias fcrre, qua ope , ,
duas siinul rcs prastanlissiinas eflicii. Piiuiuai se- , jpsum bao raliom a gloria vanac rubigine intaclufu /
Servat: deindc aucior es>l tis quos Dco propiiiavii, ut miserteordia Deo ooli debilas graliamm actioties
piTSoivanl.
a v e
t k
AD CAP. XI.
. '.
Schotion i.
'.
\\< impuro quid poicrii repurgari? et a mendari

quid vevi exsp^ctabis? ct qui sibt nequam, cui erit ;
boniis?
C*T ^;
\
,
;
\
AHud.
Spoliatus
AAJo.
ab lalronibus quod alteri det non babet.
488 Sckolio*
*0 ,
.
?.
Qni ad primum verbnm libi non paref, no violenter cum contenlione cogc, sed locrum qnttd re)cni i i i c , tuum facias, tibique accommoda et
u s u r p a . Piua enim commodi nx tua palientia,
qiiam iilius emendalione rcportabis.
, , , *~
, . -
dv:r.
Alind.
0'ii doccndi oiiu ium sorlilus cs ei non audiris

(nii.ibjuc proficis), dule c\ a n i m o , sed p a l a m iiullam pcrturbationis signtun p . o f e r . Nani si doloeris
su icr coniumaiv. damnabcris; si autero pertuvbatus fittiis i eadem culpa vcrsari deprebeit-
k
, ,
, \ , , /.
.
derc
Marri.
frabibns accepisii, fae

l u u m , ncc propler obsircpenles l i b i , qua3
et iigemla sunt, r c l i c e a ; nam in quibits
Qm m u n u s
ofliciuni
clicemia
iibi
i:r.pciandi
obs* qn '.,
u rn !:.. Qn.
p r x i n i u m rtier.'S propier
tua
\imi-
i m p e i i iccusabuni, onmino
iimiiies i l i s , i l p i c m i c r c e d o m accipicfv
qm dixil : / / i w i / . V , <*/ dmhtelur vobi* .
ab
vo
, ,
y.j\
^.
; ;
,
; ; ,
<>; ^ . . \ ^
, '^ .
Exiote miscricord?*,
slcut
et Patcr vester miscricors r$t> Lu<. vi.50.
Maitb. vn, 22.
Luc. , 7
I.flJER AD PASTOREM.
1189
. ilV.
1190
C A P l i T .
De disciplina tttbjecloruni*
:::;, FZ - *> Sladium vilac roligioâ* alacritcr dccurrenlibns
soluliora praebc alimeula c l firmiora. Tardioribus

,
cl animo seu moribus a icrgo sequeniibus lac u l
, ; ;,
ijjfanlibus porrige. Habeul eoim ct ciborum gcnera
; -r; ; * ,
aclalcs snas. Idem victus alios lirmal, alios fraugit.
\ ;, \
Maximopere curainlum iis qui piirsuni, ul iu se
menle faoienda rationcm babcant temporU, perso (1), ;
nae, cupue et roodi. Sunt qui judicio seu pcrtculo
, .
ob susccplos coniemplo, temcrc cl sine laiione
?* auimaruro curam in sc recipiuul; qui sam ouui
, ' /
ante reccplam hanc provtnciam maguis rcruin cce /
^; \
lcslium tbesauris circunifliiercnt, vacuis 484
~
, ; ;
men posiea (quod aiiinl) manibus Itinc e viia de . *
cesserunc, opesque quas ex suscepiionc colligere
, ^,
* ^ polorant, aliis rcliqucruiit. Qucroadmodum 1 ilM.ro * , ' rum alii suot gernnni ct gcnuini, alii privigni ant e
secundo conjugio, alii cx ancilla, alii ex adulierio

seu ecorto naii, ila plurinniin se. babet susccplo
rum ratio. Munuft susupiendi rcqntiit eum qui pa (2)
raius sit iu oinuibus animam pio anima ;<.
Est qui laiiluin rationcm babcl dolicloruni ;im<
, , adntissionein a susceptis <:omnissonim. E.si q*ii

eorum, qua? posl admissioiirm df-signanl; csl qui
idtantiim curat, quod ipse inipcral, ncc aliutl oiais
. ; suscipU, proplcr spiriius ncmpe inopiam, ani.
, * icuni ab incomposilis perlurbationibus ei aflV<:libi:s
Donduni liberum. Quin et i ipga pei Tecta qtioqiit;
, ;
gusceplione circa voluniatis propriae cxcisionem
, ;
, judicium seu periculum condemnalionis susline1 5 , t T
8 0
t a
, ;
* , - mus. Fiiius genuinus <;x patris abeeulia cognosc

\\.-.
.
X~ t%
VI~t ;
A ^ l
2...
.
A *
. archimandrila
. c l curiose
i
,i

.
lur.
Animadvenat
olêr ;
vot refractarios in quibtisdam, el obloqucnlcs eos ,
que piaeseiaibus quaitdoque viris priinariis acei

rime objurgct, ut et csetcri propter illos pcrcellau . .
Lur, quamvis reprcben&ioncm illam molesle ftraut,
(3) ,
et vulncrentur. Pra?slal cniin cx unius VUIIIITO

plurcs sanari c l sapcrc. Sunl qni facibus divini

nrnoris inccns: conanlur cliam supra vircs alioruro
; * ori^ra subire, illud Cbristi aiiimo Irarla: tes : Na:< ' jorem hac dilectionem ncmo hab*:t v\ qua3 sequun ** , kcna. ,
lur . SuiU alii qui foriassc pruderitiam illam alioOv , * . - rum ad v i i a m rcligiosam iustitucndorum 485
, , "
Dco acccperuut, scd i n v i i i , qtiamvis indo salus
, > *
fralris pcitdeal, oous illtid subenrit, quos cgo vrlni
* D misorabiies, cl omni dcsiilutos ibaiilaic doploia*
, .
soleo. De primis alicubi scnpium iuveni. Qnieduxc (4), rii preiiosum vili et indigno, quoti os meum erit
* ^^
::
E l : Sicul fecitti, erit ttbi . ilhul voliin adii-r* ' / tas pecoahna a prajsiib-, sola dunlaxat vohmlale
*
<:t ajinuo coiicepluni a<: ioiiHuis>uin, dclcnus ossc
,
erralis iufcriorum aptMlis et iitamb-bl^. l.cviua
, ; ;.
f^rral niiks, quain iinptialoi-. qni pci vcrso consilio
, s
S 3
Joan. xv, 15. Jereni. xv, 19. Ezech. vn, 27.
. .
^^'-
; . ^ >* , * .. ''
, ; .
, ?
'-/,.
^:.
.
' '* wTioi-
S.JOANXISCLIMACI
Utt
Ctrait
laptrat
et
os
peceat. Horttro tobjfetoo M i

Tenerii 4osiderio noo ita amotoatiai oxprittaBt, * 6 csitra m detictt apeciaiin 1 tlnfiibUa diu fedvptev.-. Ixvtt *xottoquo revohanl. Cura nt ImUr ae caadide ei
aperte agant, olque teipsnn rri fatman eihibe. fic ( ,
Ycro paeaerliao ad?ersoe djwnoiwm insidiot caitoa ^), ' 6
t prvdooto* eJBce. Exploratam habeas mentem tl . *
ioexi veu scopuira affedusque oniies gregis tui, * ,
oo eolliBf e o l : tiudet enkn hoc (UrUreua) lupuo * ,
mu per toortet, laborioao* eliam frawfat, ot ifaa- , .
redJai. Ne eoncure preeari tt oboocrxro pro (5),
onnioo etiom tolutis ei eeaaamibfu, non ut craalesti , , miserlconlia dig&oniiir, boc eniro illis noa adju- g ,
Tafttibvs [allaboranlilMis] Untispeffierinon poieal: ied a Deo %i -firtatexi excttenlar.
tdo noti firaii ei ardenies ut accumbant aut commontcent, xt en in oocrio
ei fenreBtes, cuoi BSUO exiget, et porfidU iacredoUoqoe ix id
tiio
le*eodoro voluoriat, nitunmr. Ubl 4e Doi g l a r i a f S e tfilar,
q ^ ex iitscUia poecarit, pameler, qud dicosda noa dtdkorit
1191
AD CAP, XU.
ScAetiox i .
illttt boc dicere, qtiod od
religioum vonieatibus ut sptritualiam aataina*
fmeuixi leferifil, oon debeont oxinib-n ixdiscriaiixaum eodem nec eodem odo tradi, ted doctori
kaboxaaBi eate ratioMxi pertooc, leiBperU, tlocritaiit et mvltitxdixia qmi crodixxixr.
Sckoliom 2.
Boe tiitft, esae wmxxUoft rdigieaoa ptftloreo,
]a4ktotmai alionini ia ulx>ciif xolint r e d proaier dalecCiuB 0 4 dicit perfcctkMUf. U ^
ai X X M in B O B paacii fieri vitaixs, %ui
exbjectoram sibt rellfioaoriixi cxrxt ei cafiuuonet
olmii redpere tl audtre, cam txiaria quod ipti
frroetpiiiat tevera extgaxt: buraliof*mroddaiit
ei O M tMttittebrjBt, xtqtil txbjeelit coeax AetriWMU, qood ftccipiaot, bcti tlnt; x x l rradas qaexi
UBiaxi cx xMxdatU at Ulit tMiidtol, baariaxt.
Sckction 5 .
Nox poaaeJaTare ixopbx est; oolle extraxw M liliaB.
, l*aft Ma

,
, xpofvpCav, faatA^r
.
Mytt, , f A p o c
xpcpAnav ^
, , > *
%
vto*uobg * ofaefx
* O&VM
^ ofiCnmv,

^
SckoU** i.
IxfOM cx re eoananodiixi el mleaiibaa res agere,

t Idexiei gntai sanet, el saxxxi ad peffedioftem
.
, *
, .
r.
^ af
^ *
& , .
II
;
fot* axlem 4
CAMJT X11L
. .
* .
BUgisiro virUillt, mortoxi formWare,

qxando beriiootia xwth aocxriiat eaae porhibeiBr.
I . , &
*
* .
,
. ,
U33
LIBEH AD PASTOREM.
1194
& , 487
g ' l . l*ale,
> polisslmum virlntc
, - nemo ad Dei conspcetum admitlatiir; eamquc qti.i
* - potcs arte alumnis tuis instilla, fortnas coiporum
(!). " ' emendatioreo ot maliebres ab eoruni aspectu peni \ - lus remove. Sint omnibus, qni tub signis Chrisii
. apad oo8 militant, suae pro seiatts raiione tationeo
, - (onlines) et domicilia. Nullus enim nobis a portu
. , rtligionis ante odhibitam etiara mando probandam
, prtidOMiafn rejicitndus est. Ncfrini cito nisi de
, moreprobato,manaf imponeoius (tondebimusqoe);
, ne qua oviom per ignoranliarn, diaciplinan reli giosam complexa, cognito postea reram stata ot
difficulute od onos et sstnm religionit impatieas.
, rotro qaa venerat ad saecultfm reveriator, qtfod non
, ^ parvum magistrU itloram, et iuiiiatoribus apud
, , Deum peiiculom creabii. Quis porro erii divinUs
^ Hle (Bconomas, qui foiitium saortjm laborum
, baod indigus, eiiam ad aliorum purgaodos a sordi - tas onimos, eoptoeis a Deo lacrvmaruro imbribua
; irrigatuf abundat, et bas ad alionrm lusirationem
. ooa puHOcationem laudcmque Dei liberaliier adbi , bet. Mextes et corpora peccatorum iOquinamentta
, foMiaia detergore ne cessa, uii non toarum tantum,
, ' sod alionarom quoque airimaruin laureolas a libo , , '//, - rali munerario et agonotheta roagna spc et fiducia
, . poocas. Vidi ego norbum gri ab alio aegro pcr
, , fldera cnrari laudanda sane impudcmia aptid Dcum
(), pro illo, uso, animanique pro anima ponente,
atia roentis dcmiasione propier alterius proru *
Co
s i n e

,
, *
(5),
, , , ,
. oV
, *
?, , ,
**
.

,

,
ÔXJOV ,
.
.
, .

,
, .
, " ,
, , ,.

.
rotom sanitalcm, ipse 488 quoque tfaluleui cet

consecutus. Vidi qui idem ex animi elaiione leniarei, qui merito reprehensu* audiit : MeUice, cura
uiptum . Javat nonnunquam bonum (roajoris causa
boni) dtclinare, decos, inquam, martyrii, non ex
animi imbecilHtate seu timore, sed propler aitorum
ulilitatem fide ilJustratoruin sivc crcdenlium ei salutem (). Est qui seipsum ob alicrius saluiem e\pobit igiiominiae, el a nuiliis pro bomine volupiario
judicatur et daronatur, estqtte qua$i teductor, et
tanun verax. Si qui aliig profutura novit, ei docerc
cem possit, recusal, id baud impune feret; in quanUim, putas, amicc, se periculutn anims, conjiciunt
i i , qoi opera sua et viriutis industria alios levare
et juvare possoni, ct auxilium umen aegani. Serva
alios et ipse a Deo senaius, eripe ductos ad nccem
et ab bostibus inferis uccandos, et ipse a Chrisio
crepcus. Hoc illud ingfiii cst munus a Deo proposilum omnibus spiriium babeniibus supra omniom
morialiom immorulium facta el opera, cum quis
aeipsuro coelitum et mentium ab omni concrclione.
corporom liberarum per acceptam a Deo animi
corporisque poriutem socium labonim osieihlii.
labes aliorum eroaculal; et cx imptiris pura l>eo
roonera libat. Hoc efiiin est a*lernura diviuoruni
myfttanim oflicium : Omnet in circuilu eju$ mnima,
Loc. iv, 53.

. * . * . * :
() Hoe Crfgorins Thaumaturgiis ferii, fetii et AikatiaaiMS, einon paud a l i i .
PATXOL. GX. LXXXVIII.
4#
38
1 li
S. JOAXNIS C U M A M
1)%
Gnima< uiqiiam, offerenl , Nibil ila comliloris erga , :I I O S cowiujcnii.it

pielatem et clemcutiam. quam
. quod tvliclts (iu coelo) nonaginla novem ovibus
.
errabundam, uii;\tu 439 qu.esieril iu lems. Alleu , .
desis animum, vir adiuirande, el omne luum slu- ,
diuro, amorem, aidorem, cutam, preces ad ovem
, *
palantem ac pcrditam quxrendam converle : ubi
, , , fax
?nim curatu difficiles morbi pregnaulesque san
guine vibiccs seu exuleeiake ciiafrices, ibi sine
, \
ulla dubilatioue ingentia niedentibus pra*tuia sunl
. deposita. Obeerveiuus, conscrvemus, laboremus.
Non scmper s a m m n m jus reltgioso judici piopter
, ^
imbecitlilaiein aegvi est pcrsequendum. Vidi quon .
dam a sapientissiino arbilro duos quosdam judi,
candos, qui reuin ul inlirniiorem absolvii, ei inno
, ,
cpntem ut generostorern benequc affeclum damna- , ; *
v i t : ne si legem aiquitalis ukimani sequeretur,
,
majorcs inde lurbse exsisierent. Privatiin tamen
,
ulrumque u l causa* sequitas poslulabat, traetabat, ,
maxime illum, qui ab animo fracius et a?grior ap- . parebal. Praia Tirc.mia oves invitant : pracepta
, vero ct subjectae assidtio moriis niemoria pluriraum
, gregibus rariune duciis ad omnem ab animo abs-
tergendam ecabiem prosunt. Delige generosos et ,
constantes, eosque pra-seniibus quandoque imbel- \
libus (arrepta causa sine causa) objurga, uli per
^
aherius medicinam, alierius cures vulnera, fortes-
quc ad obsequia, el expediios reddas. hiaudilum

csi a Deo pecrata per confessionem audila (),
tuisse unquam pi-ovulgala, ue per illam traduclio- ^ .
liciii niiquos ab cxomologosi peccaluruni deierre ,
rel, omuemque spem saniutis rccuperand<e praeci- derci. Nos quoquc lanwlsi 490
lapsus aliorur.i
,
(undccunquc) cogniiionc praiceperimus, cuncterour
*
lamen pcccantibus errores obj^ciarc, quin per ara bages et aeiiigmata poiius illos circumveniamus,
, ,
**
c l ad apeiiendam conseicmiain impeltamus : do . . "
uanlur eniiu a Deo venia non parva, cum apud noa
-
animi noxas exponuiit. Posl confcssionem autem
^ .
majori quam anlea cura ct familiaritate eos coin *
pkciemur : pluriiuum cuim bac ralione qua fide

crga nos, qua cbaritaic proficiuni. Exbibendum
. illis etiam a nobis altissitux subiiiissionis exem, pWim, vi docendi imul uti revereri quoque noe
r
4 t
4 1
discaut. Cavc laiucu \ luo oflicio, ne le iulra le- D

gcm ct usum abjicias, et carbones ardentes supcr
* ,
rapul filioruro congeras . Palicniiam iu omnibus

exercc; nunqiiam laiupn fcrae coiiliimaclam. Cave
*
ne videas ia borto tuo stirpes quai terram fnislra
.
occupenl, qux alicubi forlasse fcraces fulurae v i deantur, has opponune et piacide cum signiftcalione amoris cveilere c l iransferrc meliori consilio
itc durbiifmus. Est cum is qui prnp.est, iu parum aptis [alienis] et arooenionbus commodioribusquc
loris virlutem exeiccrc commodiu* et sine periculo poiest. Auendai ergo pastor in abimnis rccipiens
r Psal. L X X V , 42.
k i
Roin. x i , *20.
>. ** , .
4 3
lerUMs ::.
/) U:ud \)QMS eum
duo codices, melitis
?.
cujtis
cuuft^sionnn
audiit, publicc Iraduxcril.
1197
LIBER AD PASTOKEM.
1H
dis; neqtie enini orouis recusalio ei repulsa a Numin est inicrdicla. Medicos religiosa auuui quii-bi
abuiidans, **d curandos ;*gros haud magnopere indigHiil ijuicle corporis. Si illa c-itiicrit, liis ulctur. Nullum Dei. munus a uobia gratius oflcrri polest. a:que cum animaa illi ad 491
pttiiUcniiam
deductas couseci amus. Non est tanli luius mundua, quam prrlium unius anintse : ilie iransit, liaw iminortalis est el ielcma.
.
AD CAP. XIII.
A
'.
Scholion I.
Observa imberbes propria debcre ct cceuacula et
domicilia habere, quemadmodum docot uia-mis
Basilitis.
Aliuit.
Do puororum educalione et susccplioiie loqtiiftir,
aul ai de iis qui lacvi ore el imbcrbes sum, qu<> l
loco sinl sfpatamli.

, \ ,
.
.
\ \ ,
\ , " .
Scholion 2 .
p.
De pravis corpotis ctipidiialibus ngil. Qurmadmodum onim qui ad viilutom alios ndborlalur,
quainvis id quod vuli nou asseqiiaiur, laiuen
nam accipiet, fecil euim qnod poluil : ila qui ad
^ flagiiium incilat, punietur, quamvis iitcilandu nilnl
proiWiai, fccii eniin l ipse quod voluil.

, ,
,
, \
.
I
Scholion 3 .
Lacrymarum et geniiiuuin, siibiiidicat auieiu copiam ol delicias et fontem semper sali( iilein.
Scholion 4 .
Grcgorium ibatimalutgum seu iniraculoiuin eifeclorei iutc-Uigii, qui piopter cuiam episropal^m
a Dco dalarn soliludinein mariyrio prauulit.
, \
\ ^ . !
/cr *.
.
.
Scholion Maximi *>.
'.
,
* , , 69 . '
, *
*
, , C
.
Qni a Deo bouorum paiiiccps cst facius, juiv,

debel eadem aliis imperliri: Vratis, inqutt, aca>pisti$t graiis dale . Qui enini laleiiliiiii suum bumi
defo.lii, domimim suuin ui durum el ausfrrum c r i niinaiur. Qui virlulcm ejuravil, carni biaiiditui*.
Qi boslibus vciiuiem vcndil, postea vanre laudis icus caplus est, et dum ignoiuimam suslinerc
pobsi, suspendii 9*.
l
492
. '.
CAP. \ I V .
Quania cura fovendi subjecti ei alia.

, ,
Nc lu uiibi, boalc, beatiores praedicaverig qui
. Deo auruni polius, quam ralione informatas lilant
" , \
auimas. Ilolocaustum inlogrum et illibatum dica,
: . " \ quandoqiiideiii nihil libi prodesses. QuemadmoduDi
, * -el illud consideraudum est : Oportebai tradi Filium
/' , hominis; autem illi per quem Irudilui eit
; ,
vicisaiui cogiia, mullos quidem ad salutem a?ternam
,
destinaios, sed pr;oiniuni pencs illos for^ qui aUeri
. , ,
posl Cbrisium âlulis auciores fuere. Virhile c(r, , " lcsii, venerande paier, ante omnia nobis opns cs;,
pzvi

uli quos ir Samrla saiKlorum iiiirodiicen: Civpiinus,
c l ClirisUun illis in myslira apposilum rcriia quic; , > scenteniquo in arcana illa acmbaltonc oslendere slu , (
duimus, manu vclnt iofanles prcnsos a oogitaiio%
Mattb. x, 8. Mattb. xxvi, U.

M
^::.
S. JOANNISCLIMACI
\M
1199
num luniiiliibus eripiaraus, ubi vitlerimus illos a ;
uirbis, et slrepllu muiidi quo veberoenier impe- , ; ,
diunlur, graviler affligi elreiardari, quoad in alriia ,
Domini vcrsetilur. Quod qui adhuc niiitis tODOri .
am gri nimis videbuiilur, ueccsse eril illos in bu- , , \
meros a nobis sublatos ferri ei gestari, donec per , ;,
angusu affKciionum penetraritii. lbi cnim ingeue
labor et elisio inier arcta viarum esse consue- .
\
vi^ de qua cecinil quidam : Hoc lubor ett antt
*
faciem mew, donee inlnm tii $aRctuarium

Dei
. , cC
4 9 3 Dicium est, maxime Pairum, in superio- .
ribns scriptis de illo Pairuin palre, el doclorum , , magisiro, qui vir et quantus fuerit, tolus cotlcsii , sapieniia ornattis, $iiicenis ingcni05U8,acer,lcnipe- , ,
rans ci modesius, facilis ad dandam vemam, alacer , , ", *
animo; etquod niagismisercquandosaluiisswfjsttt- ^ , diososaliquos nolabal, majorem et ipsecuram illisim- , , pendii. Quos vero cerebrosos, sua volutilateaddeside * . ,
ria sua abuii ccnicbat, ita ab impeiu affectuum suo- ,
rum reprbuebat, ui csetei i magnopere caverent, ne , ,
indicia darenl nulla ad res quibus afliciebamur. \ .
Quin ei illud ille semper cclebraiissimus affirmabai, * , , "
pnesiare aubjeclos c coenobio pellere, quani com- ,
nultere uii euo judicio, suoque aensu et arbitraiu . "
viverc permiuerctiiur. N O Q raroentm usu vcnii ut ,
qui aUerum espuTil, expulso aucior esset modesiue
discendae, et jxdicii *ui voluntatisquo ptnitus abdi- candac. Qui aulera per speciem bumanilaiis et cle- ,
metuiae illis connivii, et quod avebant non negavit, , ,
T
i t , cum agcrent animam, ab iis laraentabilem C

*' *
^
*" *
, ,
iDodom omnibus diris et raalcdiclis couftxus esl,
quod deceperit magis subjectos, quam profuerii. ,
Erat igitur videre eximhim illum praesulem , poat
vespcrtinas preces in solto (extroraum quidero e , roateria contexlo, iiurorsum vero velui numine , ,
plciiO et coeleslibus gratiis redundaitic), riiii quasi . ,
regis residontcm, queni solertes apicuLe, hoc est, ,
religiosus fratrom C O D I U S stipabonl, qui nou secus, [], , 0
ac si Dei vucem audirent, cjus juuis obtempera-
,
liant. iubobalui* bic priu&qtiam ae quieti 484
ret, piabnorum odaria pronunliare quinquaginla :
ille trigima , alius centum ; loiidem vicibus alius , in genua procumbere, alius sessitando somnom ca- * perc; horam alius leclioni iribuere, per idetn tem- , .
pus alius predbiis insistere, duosque ad eain rem f> , ex eorum numero curaiores nominavii, qui de die -
, *
observarent congerroncs , el male feriatos corrige * ,
retit : de nocte vero intcmpeeiiva vigiiias, ct quae

btteris eonsigiiare vcrecundia esl. Nec hic curae i l ; * ,
lius fitiis : singolis ceriaiii quoque dbelam prxscri- ; .
bobat, neque enim eodem omnes victu utebanlur, , {
sed pro cujusque profeciu [ consiitutione ] siatuquc
salutis , meiiaa teniporabatur, aridior aliis, aliis . , \ pinguior cibus a bono illo patrefamilias prxbcbaiur. , ,
e 0 w
* Psal.
LXXII,
16.
, .

;( . . . ,
. .
1201
LIBER AD PASTOREM.
1202
, \ , Etquod mirari possis, imperata ab oiunibus absque
. ulla oblocationo taoquaro el ccelo dala exhauiie , bantur. Erat idetn laedando viro, i laura etibjecia,
- iif qxa ox monasterio prasul ille omnibus numcris
, , , , abfotatoa ad aoliliidinis quietcra perfcctiores dedu. \ eebat. Cavo oe simpliciorea aoimos ad versuiiam
et calliditalem traneferae, quin poltas, ulla ra , tione fieri poterit, pcllaces, et callidoa, seu vafros
' , . ad aimplicilaiem quanidam religioaam iraducas,
, qoamvis boc illts absurdum videalur. Qoi ex cupi * \ ditatom omnium perfccta vicloria ad eummain ani , * nii, corporisque purttatetn pervenil, is veluli coe , , leslis quidam orbiler accurata ratioue et diligenlia
, (in puniendis lubjectorum noxia) ulelur. Obnoxius
. vero animi, aonsuumquc perlarbalionibu* conacien . u reujnditur, quominug in altorum noxas animad
X ! I *L^m.m

*- ft.f _ <
1 \
vcrtat, easqoe pro aoo arbitratu expiet. 485

. , cunclis reliuque alumait luts smcerx pielalis, et
, docirime incorraplae pauimonium, uli oon filios
. ualum, eed et nepotee per orthodoxe roligionia
, & , - vesugia ad Dominum perducas. Juvenes lasciviea>, " - ' les premere ol emaciare non vereare, uii sub exces, "; siim Titae libi eom gratiamm aclione bene preccn , .
tur. Et io boe qooquo forroam tibi, sapieniissime
magxttt iile Mooea excmplo soo pnescripait, eam subjectom oibi populam, qtumvit spoate prompteqxe sttboeqitfnioai, itoa poiuit ox Pbaraoxis tyrannido eripero, ftki gotUtU prixa oxymia el agreaiibus lactucis. Azymuoi cst mono qu* arbilria xolunlatis saa? oon defendtl, el judicia represaa io officio
coeUoei, volonUs eoim propna inflare et extollore solel antHiua) : azyiuxm aatoon sasatle e*l, ittc
uirgel, sod subsidet semper. Lactuc* ogresles nunc precepU soljociis aafteriora deootant, nunc ab*iineiitie et jejunatioxtjra aflliciiotioa. Enimvero dora bac ad to, maxiioo Patrxm, perscribo, ilio montnUs
dicto perceUor : Qui doce$ alium, teiptum non docu *. Nunc voro ubi verbum addidero, modum
dicendi faciam.
a
. '.
CAPUT XV.
Loai cauiobiafckm HaKihuni q*i ileganter cum Mou componiiur.

(I) ,
, ,
\
-, * \
- ,
\ ,
,
, ", \
\ ,
, , \
, ' , *
,
\ , , '
\ ,
; /(1),
'
\ , *
1
* ROID. ,
*.
Mens Deo per puriutem conjaocU nvllias instilulionom dooidorat, cum immortale Verbum Pairis co&le&iem doclorcm et magisirum a quo eruditur et illustratur, in se beata il!a circumferai,
qualcm 488 mentem mentem , inquam, purissimam inosse aacrosanclae et illuslri digniuii luae non
ex Dudis Uulom vcrbis , sed factis tuis ec usu experiontiaque didici, qua ex mansueludine, singulari
luonslrorum confocirice , ct modeaiia tua maximc
elucet, quae quasi pcr radios quoodam, ui e magno
illo legttm condiiore (Moae) cujus tu veaiigia palienfissime preniis, emical: nec ab illios laudo et pra:rnio por innooentiae (cmperonuêque contenlionem
procul abes, imo properooduiD superas; por quae
virlaies poiixoimum adeuudus nobis cst Dcus, Detis
parisoimoa et onmia perfcclionis auctor, ei acior
(qui nos adbuc in terris agentes per banc tei ris
coelum transfert) quibus lu veluC aller puriiatie
cultor Elias flammauiem currum impigre consccndisti. Nec in hoc lua virtus defecil : sed ^gyptium
iilum, manu lua coofecisti, et in sabulo submissio-
21,
" .
S. JOAXXIS CLlMA:i
Ôi
iiispr;ei.iiii eund.disti. Quin ei i.i looiiicm evasi- ya>
b t u D e u H i q u c per scnticosam spinosamque, el feris
1
inviam vitae ralionem aspexi&ii , ad cotloquium
, quuque el divinilalis splendorcm oculis usm pandum
\ , ;
admissus, ubi et soleas, hoc c s i , oninc iuortis ve
lamcn posuisli, caudamque seu fiiteix qui x angelo
iri dracou;m dcrormaius esl, apprelniiidisti, illum, \ quc velul in suo speiseo aliissinioque aulro , in
\ \ ^/Egypio, et lcnebrosa caliginis nocle demersunt de () \ ,
trusisli. Pbaraoncm insupcr insulcniem illum, et
, .
superbum triumphasti, iE 'yplttis malis gravissi ,
rois aiRixisti, 497
illorumque primogr-nita (quod
, , , \
aliis tnajus meretur prxmittm ) occidisli. Uude ^
v*v\\ imporalw te iralrum \elul invicliim ducem
"
designavit, quos tu ducloriiin princeps imperier viius cx Pharaonis coeunso lalerum coqtiwidorum
. \ ,
operc bberos asseruisti, eisquc ritflestis flamma el
\
purissimne nubis, qnx ardorem omnein ( impurila (4) ' '
tis) fxstinguil, vidend% facultatem prabuisli, eer- *
taque cxperiemia oslendlsti. Addequod flammantes \
Erytbra?! roavis undas, in quibus pleriqne salute
,
periilitari solemus , disjcceris, pastorisque virga et
, * \
iriumphatorcs. Hosles vero terga luorain premeiites
,
Mnncs Uuclibus baustos deletisti. Accedil, quod el ,
post nppressum Pharaoneni, eliam superbum Ama , \ ,
lccem, ei flpstiinaiione sui lutnenlem, post sopcraia
, Rubri maris poricula vicioribus occursanlem, dis- , \
passis ihlev contemplationis aclionisque filudia
, , mauibus, iti fugam conjeceris, pro populo tuo nu , '

ininis supremi culiore a Deo libi commtsso divi- c , ? \

nisque illusirato inlgoribus forlissime propugnaris,
\ , -
gcntcs saeriiegas expugnaris, luosque lecuni in per \,
frclionis, el omni perturbaiionum turbine liberi
\ monfis culnten provcxeris. Sacrosancios Deo inys(as , , \
iniiiaris, legcni circumcisionis sanxeris , sinc qua
. , ,
nemo Dei conspeclu frui potest. Tuti quoque in
,
summum cnixus veiticem pulsis lenebris, et omni
' (). ,
abclcrsa /toclis caliginc, ditjtclaque tiirbulenta
, \
procella, irigemina, iuquam, ignorantia3 caeciute,

ad Iirrcm multo 498 n i U a
*S
augustior<m
\
puriorcuHju^ el sublimiorcm, Dci ailalu singulari ,
\ \
vatirinandi gralia dignatus accessisti. Vidisli,
\ .
roor, quamvis adbuc mortalii, quid tamen in illo
!
iinmorialilaiis sutu sil iulurum, splendorcmque ! ;
uhiniae cl postxemissima* cognitionis jam bausisli. D , . "
Deinde cum ab terna majeslate voccm iltam acce\ (6) )
pisses: ' tidebit tne homo et vivet 7, in allis (
Minaiii demistionis valietn Ciiorcbanam a
ron \1) ; i - S)eclu dt?sc(Midiii, iecumquc radianle ciiin corpo) . /5 ,
l i s tum auimi vultu geminas illas cognilioius c i
\ .
c onlcmplalionis tabulas deportasii. Sel, beu nos (8) ( ) \ ) . :
iiifelices! qui in fabriondo bovis idolo occupati
,
aumus. Quid < ! de confiâctis leguiu labulis quc ,
r a r ? Deiude vero quid? pretisnm manu popuUim
'
por deserlam soliludincm d^duxiuii. Alqnc r<n(a.->sc
.
eiiani bmc populo ab ignis anloro icsuique f.idi l , i t , s
n e
7 Exod. xxxui, 20.

** .
* /<7,
rci-a; '-', :: S-JVOOIV,.
. * .
':$ ; /-
1205
LIBER AD PASTOREM.
1206
. '.' scrnli perlignum crucis, corpoiis, inquam, afllirta , lionem , el carnis cum viliis suis el concupiscruiiis
(9), \ erucilixionem. fonlem lacrymarum produxisii. Hur , sum dein objecla nationum arma rctundis, gemcs, \ - que coelestibus populatas flamiuis in rinerem rcdi
gis, et ad Jordanem usque penelras (quid nbi.
* probibel pauli&per in bisloria progrcdi iauique excn " , lere?) populoque vclui alicr Josuc *, parliris v r , \ bo,el aquas quidem infcriorcs morlis inquam el &alsu h/flpov -gtnis, in niarc Salsum sive Morluum dccitrrere jubes,
' . euperiores autem cliaritaits undas, in couspeclu luo , \ - rum sapieniia floreniium Israelilarum in monlemcu, , mulas. 489kapides praeiereaex Jordaneduodcrios
, legi imperasli, cx quibus aul apostolicitm culmert
*
sdificares, aul reporiulaiu dc ocio populis, h<>c csi,
-
'
'
" \, \ , viiiis vicloriam, et virluics quaiuor principes jam

* , parlai aignificares, mari dcinceps Monuo et cffeto
, \ seu slcrili a tergo relicio (Jericbunla) ad hosiilem
, \ ^ urbem accedis, et tubis precalionuni ad setentitalis
(40) , \ orbitam declarandam scpties clangis, vincisque et
\ evertis, ut dcinceps propugualori ino omnis ma
. " lerias experli atqtic inaspeclabili Deo victoriam gra ; " \ - tutaliis canere possis : Inimici mei framew defece'.$ (H) ( !),- tunt in finem*: etutbcm viliorum meorum fuiidilus
\ delesti. ViiT dicam quod caput rei csl, facinusquc
' , omnium maximum el forlissimum : Hicrosolyniam
\ , - occupasti, perfeclae pacis aniinae visionem. Christum
1\ , , \ pacis piinripem vides, socius laborum illius, uli
, ( 1 2 ) , slrenuum docet miliiem effeclus, aensibus omnibus
( Q ct cupidilatibus cum viliis ei concupisconliis suis in
, , cnicc suftigeris . Et raerito sane, cum cl ipse \clui
), Deus conira Pharaonem copiasque cjus et bosics
, , uni vcrsos consliiuius es *. Et vcro sepullus quodani " , modo cum Chrislo ad infcrus iu rerum, inquam,
. , \ coslcstium el arcauorum mysloriorum mcditationeni
\ , et cognilioncm dcscendis, unguenlis quoquc deli , bulus el a cognalis malronis, virlulibus aio, velul
. aroinatum liquoie pcrfu&us odoros rcdoles, ei
;, - spiras (quid enim obstet quominus slrictim bacc
\ - commcinorem el exponam) : ubi el in ctvlo ad
, dexlerara scdes (o praeclaram prxdam!), resurgis ci
;' \ ipse posi triduum, boc est, tribus dcvictis 500
* \ lyrannis ; vel ut forlassc roi lius loquar, posl coi ^ poris el animi concupisccndi, inquam, irascendi ei
. \ - ^ raliocinandi nempe facullatis cxpiaiionem, ad mou
* \ lein Oliveii vcnis (csl eniin abrumpeiida oraito.
, \ - praesertim rpistolam exaranii, non volumen mcdi * \ unli, ncc apud sapieiiliae magistrum nobis omnibti^
\ . , , ' in rcrum divinarum scicntia prsestanliorcm vcibo sius disputandun),de quo monle quidam priuclanis
\ , 5 rursor, cum in eum properarel canebat: Mome*
exceUt cervis , hoc csi mcnlibus feras inseclanli () . \ : , , bus, cuoi boc tu prope cursu contendis, buu<: co /, initatus coelum affeclas, ejosquc vesligia premis.
b
Joauc , t *eqq. * Psal. ix, 7.
Galat. v, 24.
. .
() ", caro, et rarbunculux morbus.
*-* Exod. , \ seqq.
^.
Psal.
CIII,
18.
1207
S. J O A N N I S C L I M A C I
1208
Sed nguralam ditendi ralionem ad communeiD - 3

qtieiuli usum revoro. Bene precalus nobis alumnis ,
el discipqiis luis, vidisti propositos illos ci tirmaios ,
virlutum gradus ac scalain, cujus tu pro graiia libi , \ , \ ,
a Deo imperiita, uti sapieniigsimus architoctus fun- \ , \ \ , \
daraexta locasii, imo uliimam quoque manum operi , \ imposuisii, quando me postremissimum umplicem \ /
ac falaum ex bumililatis cavea eitraclum sordenlem \
el inquinatum, lioguam meam populo luo locare *
cocgigii. Nec boc quidem mirandum, quando et
Mosi, uli narrat bisloria , coosuetum, impcditain , , , *\
*. .
excusare liiiguam . Enimvero ille vicarium oratorein babuii ei eruditum et expeditum Aaronem. Sed lu, divinc mysta, baud acio quo fatft Imamhm
ad aridam banc cisternam et jEgypiianim ranamm uliginem, imo lceribua ptenan iis Matxs. Qxi
lamen 501 P
e*t, uti non sponle, aetl lao jassu sxacepUa orxUoxeai in tne dcatilaixiiii
rursum, caelesiis pegase, pneclaran luae pulcbriiudinit praamiam sxblexendo jae proxixte ad
iem sanctum accesseris, oculisque in coetam sxblatis jam pedcm io fandamenlii c<eli poteoris.
Cucurristi ergo et recurrisii, in altum evasisti; ad Cherubinorum ordines seo virtnlcs ifpirxalS; de
pulsis ac triumpbatis hostibus in coeium evolaati, et in jubilo ascexdittl: dux itineris M s t i , fcodioq**
duccre et praeire non gravaris, qui ad acabe capai svpreoiiuxqae gradom enixos, Deo per cbaritataa
es peniius insenus. Deus auiem cbaritae el, cui gloria, inperium, booor, ei tdoraiio bi OOHMS
omnium taeculorum aHernitales. Aroen.
AD CAP. XV
. '.
Scholion i.
'.
Proprium est anims purae sermu otnui caretis
^ , ,
invidia, amulalio simplei et innocens, ei amor * *
ileeiderium gloraae Domini aeternum et irreqvieCM
>
Tunc enimroensaiias lances et poodera coxloraat, * \
abjue iu purisairoo tribunali mentis siue examinat .
ci casiigat.
.
Scholion 2.
,
ôncupiscenliani carnis.
*.
Scholion 3.
| ?
Elaium animuro, superbum ifilelligit xomine
() .
Pbaraonis.
\
Scholion .
.
Carnis ardorem Cbmacus dicit.
'.
Scaoiton 5.
<
" .
Sive perfeciam pogDiuooem io fuluro tccola.
C .
5 0 2 Sckolhn 6.
,
IIoc dicit. Populo tuo proprio igne ardeaii $We
auis cupidiuubue coucupisceiui flagrami, per ,
iignum crucis tanquam Moysea tuccarrUli. sive per , afflictionein, et crucifixionem fooles lacrymanim , \
illis ad MOMICS coniemplaiionii [vitiooisj imita- , *
iiooem prodqxisî.
, .
Sckouon 7.
.
L X J O suni modi crucis cooscendendae, aller cum
, ,
corpus in crucem agitur; alier cum per contempla - - \ ,
lionem in crucem ascendimus . ei primut quidem
ex HLiertaic, alter ex vi ei actione operam fii, cui * non subjicitur mcne nisi corpua fueril subjeclum. , ,
Reguum aoimi esl cruciQxio corporig ; nec raeoa . ,
Deo subjicilur nisi liberum arbilrium ralioni fueril , , ;<
aubjectam.
.
f
a r
l l 0 n
Exod. , 10.
(ti) Loou> Mdciur corrupius. Fortasae .
19(0
LIBER AD PASTOREM
121*)
Scholton 8 .
.
Iloc dicK: Qxemadmoduni cnrn Jesvs virga

" ; , 0CfwtOY Jordinem divisissct, anlerioref aquas in mare
saUnm, quod Morlnani dicitur, deflaere peramit.
Ncxpov ** Posieiiom autem stitit ante ocolo* popoii: i u ci
/ * olxctbv tu populam imim domestkum divident, ei ad
, mnndi bujus iransittim pneparaos, lacrymaa quidem
, primaa lironttin acerbttati tt sateugiui malanuu
, \ - aledioniitt el laborum quasi per aortera deslinasfi,
, * et votaptatom morliicatioMi assigitasti (oam post
* morteai cupidttatibxs allatam elisasque vitiorum U , braa xihit ampliu bis eat). Cbarilalt aiiiem
, , mndm t lergo teqoentes qa perfoctos redduni anpra
eooalilere, boc ett contuntes, firmas ei tmniutabiks per coefeatexi graUam fn discipulorum tuoruro
*>.
BtontpecUi raddMfii.
'.
Sekoliom 9.
", ttxtv ,
Reiro, infttit, oclo vilia vertisli, viiia porro ibi,
, cI , , si vis, hme vkteMs: meam imnpJebtlem veaireiti ei
\ , , onnia abMxttxiem, captdiutom otalarum rcfinam,
*
oi Inperatrioem golam (boc ximirxxi etl illxd oaare
Mortaom a lergo relicton).
\
SckoUon 10.
ctxt, ^
ProftfAdnm, dogmatom aliitadinexi per ignram
*, .
appoilavii inferou : uon eqvidoai t x i m mnm
\ocm.
SckothH i t .
*.
Qaantimi io Cbrisio loax, qui primilte 50S " ,
, * lius generif Boelri ibi aedet corpore. Ibi c u i erai
Deno quo Paalaa te sursura raptum dixit.
\ .
Sckolion 12.
if.
C
Amor, ira, m m triplox aninue faevllu ei ingexs
$, ,
i a p e r i t t . Pauionem viro appeleDdi appellau (Pas .
tionift, Inquam, eex appetexdi ol imcondi ei raiioctxandi racaHatooi.)
Aiimi Masimi.
" .
Vbn irascexdi frexa cbariute, concopiscendi a( *
- fectum coalineaUa enacia; raiiocinaxdi potentias
por preeea akas adde, el l o i acatis BXAquam bebeUbilur.
.
al.xtyA, .
12i;
S. JOANNIS KAITIIUENSIS
1112
SANCTI JOANNIS
ABBATIS R A Y T H U ,
in sancti Joannis, cognomento Scholastici seu Climaci Clunacem Scholia.
C\o.
1 A D G R A D U M 1 (col.
631 A ) .
Deo ipso mmamu$ etc. Principium omnium,

I>OIJS esi, u l creaior, medium, ut provisor, linis, ut
lci fertor : a quo d^bcuius facere non solum prin-ipium sermonis, sed intenlionis, et operis, ut noslra propler ipsuni, el in ipso fiant. El amicos quidem D i : quorum experienttan) habent qui bumiiia
sapiiml. Propler delectabile autem amicus dicihir,
ui propicr uiile ei propter bonum, servus : ei hic
quidem c o u d i t i o i K et crealione, ut filius ; fide et
con versalione, ul Paitlus et Moysee . Per obcdienliam
irdiscussam (i) : Obcdienliam hic dtcit indiscussam,
pr< pter Jidi-i plenitudinem et volunlaiis propriae perfectam mottificalionem. Subirisli (2) el perlucida
hnmilttaii : Mocrcnlem ipsam humililalem vocal, et
lcnlalionum et poenarum supporlalionem, propler
Irisiiuni saflcrcntiam, el adversitales, ei pcenas, el
pressuras, el ulilitalis sluditim , et casligaiioneni
corporis, el memoriam morlis : spleudentem vero
eamdcm d i c i l , propter paccm irtlrbisccam, virtutuin drcorcm, i:siilei ia ooeleslia, spcm splernormn,
cbarilalcm i i : Deuni, et dignilatem quani suis possessoribus elargilur. Muerens eitam esl humililae
lepidis ct negligenlibus, qui in laboribus c l doloribus propter Deum murmurant, atixianiur, el dolent : spiendens vero, mortem, ct advrrsiiates
el manyria diligcnlibus propler Chrislum, el uiililaien; ttibulationum et dolorum ei morlis suflerre
sc co^noscentibus, propter Spiritum sanctuin. Spiriinalibus tabulis : dicil, proptcr iinnum, solidum
vi indelobilem cbaractcrcm; chartis, proptcr munt!um, caslum, mansuelum ct bumite cor; VoluntaU ei libero urbiirio : eleclio <>i \oIunlas arbilrii
diffcruul, quia voluiilas esl posfcibilium el impossibitiiini, eleciio lanlum ] osîbilium : denique qu.a
voluntas csi maxime liidt ; eleclio aulcm, eorum
qua? suut a d (inem : Omnibus vila. Sccuudum ralioliem crcalionis el pruvidentisc faciorum , diciltir
De.us crcdenlium vcro obedieiUium c l diligeulium,
ttxcellcnler dicilur viia, c l salus, juxla illnd : Ego
snm Dous Abraliam, Isaac c i Jaûh Impius esi homo : defbiitio pii manifcsiatut* iu dcfniitiono iinpii ;
injusli dclinilio, in d< linitione jusfi : licei qui rsl
t-ine lcgc, ?cl legis pranaticalor, dioalur itnc|iius;
injit&ius w i O Icgis nalurx et scripia, c l graiia\
piauvaivtuiioiicm insinuai. Impius cst igilur, (\\\\
y
profitclur evangeltcpni el religiosam vilam d artem, et mundaue, el resolut., in dcliciis, rt rosolulionibus et delcctationibus viiae labcntis, laiaiu
viam diligens conversalur. Impius csl quoqne qui
non prolilelur cvangelicam viiam proptcr bumanx
prudenliae iusipienliam, juxta illud : Dixii insipiem
tn cordesuo e t c , quia bic talis bonoratet apprctiatur creationera polius quam Creatorcm. Dei amalor e$t: differentiam ostendil Dei dilectioois, ei
monacbi, scilicet sanctoruin saecularium et ordinis
conjugaturum el perfectioris inonacborum. Dicit
ergo de saeculaii sanclo : Det amalor esl, qui in
inundo corporabtcr vivens, non coromunicat aversionibus quai sunl contra naluram, cum molum c i
ordinem qui est sectindum uaturam, sed Dei vo!untatcm omnibus praeponit, uniius Chrisli charitali.
Perpetua nalurm violentia. In natura rationali, affectiones et habitudines sunt: scilicet, in irascibili,
fnror ira, indignalio, livor; in concupiscibili, delectatio, de>idcrium iristitia. Isia igilur superascendons* nalnrim oninino negavit. Quicunque prarseniis viias : Tres intenliones recedcntiutn a mundo,
Iribus abrenuntiaiionibus, et iribus Deo serYienliatn
gradiUis concordanl, juxta magnum Gregoriuin
Thcologum qui dicil : Tres utique ego novi ordines
talvandorum, servitutis, mercedis , et filialioni*.
Imiteiur is qui, cic. Hic juxia illum magnum senem,
qui nioniiTnenlum sibi e( suo discipolo fecit, ut
ipsum ad luctum inducerel, et exemplo et verbo
r!oc(.Tct iste sanctus loqnitnr : et in presenli sperulationis v^rbo oslcndit, quia luclns sanctificat,
operatur, el cuslodit, ot annuiUiator beauc impa&silalitalis exsislit. Qvicitnque ex /Eytjpto cgreditur :
oportet cum qiii mundo ahronunliat, persevcrare in
(Mroobio. Si vero non in rocnobio abrenumiat, luuc
iM-cessc habet, sub magislro et palre spirituali informari ad mortiiioationom propriae vohintatis, et
morum dircciionem, el disciplinam discrclionis cogiiaiionum ei spiriiuum : lioc cnim probat ot laudal per Mosis oxcmpla, ct Israeliiartim, et angeli,
cl Loi. Nam si quis, in arlibus facilitcr sine magistro non dirigitur, multo rnagis in hac ar(e arliiim, magislro indigcmus ct ducc; bumilUate igitur
opus cst, el prpescrtim orationibus Palrum, abrcnunlianlcs aa3ciilo Indigonl. Dicit igitur paier, quoniaii) abrennntiantes, qni vitiis spirilnalibus (ulpula,
t
' P>.!!. MI, I .

( 1 ; U j i i u s \< iticip'-!5, nou dhcerncnicin.
r2) Idcn:, mcerenli.
1213
S C H O L I A CLIMACUM.
1->U
fiperbia, vana gloria, invtdia, acedia, elaiione, Siguum quoqueesldc coiuiii^cnUbus ct vcrisimililius,
arguiiieiitum veio de consequculibus n a l u r a i . / V r
Irisima; moleslanlur, indigenl praeceptore et duce
aliam portam : D i c i l , quinam seneuun, per qnos
mansiielissimo, vi miscricordi, qui parum induU
g*at carni, tit non lanquam abstiucuics ct studio- mens sinc limoie dogeus, jw?r obliviotiem et n i ^ l i si ainplius cxtollanlur : et coiiiparanlur isli, egrcs- genliam, el tliaboti insidias capt'valur, unde, p
sis ex iflgypio, sub Moyse. Qui vero carualibus v i - graliaiu deiiuo scnsus morlificans, ai< inscnsibilit;>(is
sua3 carcere liberaia rcsurgif. Qui cx liiuore : Quotiis (sciliccl gula, luxuria, avariita) impngnanliir,
niam inlcllccliialis tiniori* opcralio duplex esi ,
indigenl duce boininc absliuenle, auslero, ct inideo dicilur limor lyplcx : sci|iccl purgativus 11
compassivo, vitani angelicam, siue carne fere perperfectivus. Hic vcro, depnrgalivo, Paier istc Uu\n\ficiciiieni, qui per jcjunitim c l ausleriiaiem carnem
lur, cujus operatione compungimur, et ad odiu;:i
rasiiget, ci viiia moriilitei : c l assimilanlur isii,
egrtissis de Sodoma, el ab angclo direclis. Maccllo omiitum visibilium ct roiicupiscibUimn, el piotmi
corporih, c l propriie \olunlalis iucilamur, <l ad
assuetum canem : canem d i c i i , mtnlem \iiiosam
agendtim paciiilentiam, i i inundiim relinqupiidiiin
propicr pcrmaticmiam in cogilationibus gula? et lu~
xui iae a meiapbora canis qua3 moratur in macellis, g aitimamuT, c l solbciiudinc, el studio implciuur, a<!
serviendtim Domino sine ncgligculia die ac nocle.
quia sieut illa slcrcorosa animalium inteatina comPeifcclivi vero est scicnlificare, viviGcare e l illuedens non rcccdil, iia mens gulosa et fornicaria,
minare aniinam, el nicrooria*, Deiim ostcnderc praenon potest ab liis vitiis stercorosis abstinere nisi
srnlcm, et iitlelligciili*, Dci verilatcm el eapienliaui
(gralia Dei praevcnia) in faligalione, vigiliis, labore,
revclai-e, ct scnsuin haborc, u l cxpeiiarour et sciadolore c l luciu indesinenler, seipsam exercilans
nis quouiodo in ipso sumus nioveiuur, el \ i v i violenler. Nam sicut amalorem macelli primo, postnius : Qui limorc purgativo agiiur, coiDparaiur
ca amatorem escarum ponit: i u subjungit primo,
amaiorcm castiiaiis, et poslca, amalorem cujuscun- (ail Paler) Thymiamaii, quia cx sludio spnilualis
que visitalionis. Maniicslum esl cnim, quoniam for- conversalionie vebemenicr incipit, el per lepidiialeui in sumnium uegligenliae desinil. Mota astnari*
iiicaiio opponiliir caslilati, sicut amori visilalionis,
profecio esi: Qui aiUcm pcr spem, mcrccdcm <amor escarum. Oportci igitur menlein aroabilia
rii, comparalur moleiidtiio asinario, seni|>er moto,
Dco iuspicere, et diligibilia animae secundum caret per delaiionem qiiastum facicnle, ct iributum
nem abnegare : ei ila, dcliberationem arbilrii punaggregantf, subjeclionis preiiosuni et venerabile
gero ad assumplioBem caMigamiuii) carnem, cl per
amorcm virlultim, aflcclioiics viliosas gladio spi- G opus. Qui vcro ex charilaie ditina, si iu.agro invcneril :sollicitum alque feslinum, pcr ignem cbarilariius necarc. Durum et arduum, sed leve ceriamen
lis succcnsus a prompliludinc non rclaxabiiur, iloagonem dicil, propter casligationcin carnis; Durum,
propter custodiam scnswum arclum; propler ami- nec perlingal, seiundum diccnlem : Quando veuiam,
a
quorum morum pravoriun deposilionom. Durum, ei apparebo anle faciem Domini . Sunt nonuu
propler moriiikatioticm propria; volumatis; levem, qui wpra lapid$$ (5). llinc dc abrenunliaulibus dicit sauclos, quoniain suut quidain, supra pclrafii,
propicr conUdeiniam in Deum, el donum gratise, et
lateres aedtticante*, ei bi sunl qui maguanim v i n u profectum virluluin, et impassibilitatis mundiliani.
lum in prooBmiis yedificalionem sine subjociionc faQuod in iguem iniilire : ignem inlollige leiilaliones
c l (quia cerlamiiiura humilium, et obedieudiaboli. mundi etcaruis. Cum amarUudinibu$ ( )ciunt,
:
lias babent expcriciiliai) ui fragiles, irobecillcs
exerciitum laboriosuni c i amarum
contincntia?,
fitiut. Qui vero super lcrrani columnas erigcnle*
el mortificalionis carnis, el volunlalis propri*; tu
locanl, sunt qui vilam anacborelicani,coiifcslim, cx
vero adjunge panem, fatigaiionem in vera buniiliprooeiiiiis aule vilionmi expurgalioneni scqui vo!ate, el abrenuniialionem, et luclain contra naiunam sine fundamenlo aubjeciionis exsislcnifs,
ram et invisibiles poteelales. Si non omnis qui ba- lunt:
^
el ruunl. Qui vcio inodicum pcdeulrei
ptisma comequiiur salvatur; sed faciens el s c dcjiciunlur
mns
ambulaui, sunl q u i sine clatiunis, jugum
mandala, nequeomnis qui Londettir, sed cusiodiens
(ibodiemia: suinunl, el snbjeilionis iicr lutuiu CUIII
inonacbis convenienlia. Silebo retiqua : subaudi
noH senantes vero, graviora passuros : quia dam-revcienlia pergunt. Isti paulalim roborali, ei calotc
Spiritus acccnsi, iufaligabilcs ct inexpugiiabiles
nalio Ciitura, amartasima , ei ad propsens, privatio
iitinl, oi pugnarum expcrieniiani babenlcs, cum Ltai
graii.-c, caecilas mentis, carenlia doloris. cordis in6nftibiliia, et iinpia avarilia idololatiia, oi passi<- adjulorio celcriter iraiisetnii usque in lincui. iVo
ine: iabore et violentia : <|tii:t consuciudiiie proniim ignomiiiiac carrcr. obscurum argumentum
fecia in babUum, el in naiuram penc roiivcrsa,
Argunienhim est, quod seniper simililersc babet, ul
verc \io'ienlia csi cam amoverc el iransmulare.
imiib cinisde igne; signum vero, qtiandoquc sic,
Sicul eiiim imilli unqmiis vutnus, CBI quabi incuquaudoquc alit^r, sicuii percussio estsignum pugnx.
v
xvii.SS
^Psal. xvxxi, 3.
i i ; Y uis iiiltrp;c5
lactmis
ogiotibm.
' ) Viiu^ micrprcs wpcr pctrnm.
1215
S. JOANNIS RAITHUENSIS
1216
rabilc facum, ita *i mulii tcuiporis usum Jl scibius, per Spttiium saticUim iniike aI ontutfn
moram maltguuui, est grave rebnquere.
rebuquerc. llinc operalionem divint bcneplacilt et mandaii, itxDomioti* dicit, quoniam Regnum caHorum vimtri$
pa- et smitiris, per infamittm et bonam [*m
ii!r\ Sin* mmr***: propter augmenlum in virluliCXP. II (Col. 654 C ) .
bs, et comieuUlkmem ac Uberationem a peccaits;
Ommem kmjmmodi nffectum, diiii qaoDiam d
9*1 cerle cum minimo. Modicum ?tro conlrisla
provaffiectionis (habiiudiuem dans Deo (7)) ad
ctione
pler deaiaerinin perfeciionis, et tiroorein quem ha- MKI, el itataralein, et accidenlalem, ei artifidatem
bemtis, se cadenlea ileruni offeDdamus. Animarumbabitudineni apposoil et devoTit. Omnis enim babino$tr*rum wultus: Faciem aniroae hic ilicii, virtutes
tudinis el affectionis depostlio, conlemplus, et viliejna. EICAMI tx convemtiouis noatrx exemplis, ci us, et pceniteiitia integra, et bumilis prudeulia in
ex ftosuia imroautionibos, ei animalibus affeclio- exiiu ei reaolutioae, beneficentia et xiaiictim nonibua, videot nostram conftiateotiam et dispositio- sirae pcregriiialionia exsistunl. Siae mortuos teptunem, ioiniici iiostri daemones qui nou cx seipsis re , etc. Quemadinodum mortilkaiur mundo qi a
noslras cogiioscunt deliberationes ct metites : absil! proprtetatibtf* mnndi recesstt, ita moriiur viue grascd solum su artis malignitates superseminaiii, ei ihe qui vilae graiue praectpla non facil: et taiiquam
exspectant ui seiant cum quali affeciioue recipimus propier camiitamraotusetprixationem operia, aiiiprobationis eonim inaidias : unde nos, propicr no- inal nortaum dicimus, iia homo morlaas intelligt*
straiw negligeotiam ei segailieni iltos (cum non * i - Uir, d csl, ex dicitur, ex eo quod mandaiorum Cbrisli
pertectioaein operari ei iinitari uon viilt, et adbacrcre
deant) facimvs tidere. Abscondit Dominus swcuiavitaeftHenueqoae in mandaio ipti eat, per voluma*
ribut. ttadii digicultattm ( 6 ) : sladii iroporluniUtem
ait, juxu acctptioneni male iiiielligentium, quibus riam camix abnefalionem, renuit. Adulurinam *i
certatiro agotiis sludiura ideiar iaiporiunitas, quod ficiam (8.) Adulieriium dicit, aaecolariam bonam
?ere oecessaria esl opporttiuiias : lamen eamdem convmationem, propier laudes ei vanaro gloriani,
opporluoilalem (apparenleui, iinporiuniutefii) abs- et propler usora propriae voluntatls, et conversacondil Dens bis qui eunl in muiido, quoniam ai lionem iamuUooaam in curix vilac, et rerum propricreapexitsent ad importmiuta eis, ooo uiique abre- Ulem : qooniam ea quae Patruin consilio ei obedienDuotiassel quie laltum aliquantto. Si eoim, secun- tia fiunt, el ea quae eorum examiaaiionc probaniur
et ea
firnniiiur,
dum Apoaiolum : ammalis homo non percipit
q*<B recta $unt el manenlia, ei Deo beneplacila, quia flant secundum volunutem Ulius, qui
$unt tpirUu* Dei , ad Deum vero jungi charitate
ei dileclione, epiriiuale eal: qaomodo (lecundum dieil : Ei meipto facio nikil . Nam quod iia l i l
iuumluiD).abrenunliasscnl, eiiam abneganles suas (cum perfectum esee babcat), ab omui vanilalt sernianimon divilias, ei confusionia proprietates, \- vatur illxsum. Plunmo* in taeculo asp*xi, d c Ho
si per compendiuni ei circuaivenlioueiii aanciam, fit secvnduoi industrlam doli el fraudis itlitdeotis
inimici, qooniam detenu in viu eaeculari, quae est
eoa tralieret el vocarel? Eleuim caro et ttnguisremultis pcccatis
onum Dei non possidebunt
1aem in manibus
lc- el tuinultibus plena, in qua rccte
uenu*: lgoem tenant in manibus, ot per consenftvm tue ei bcne vivere vtdebaniur, et sccnnduni appael actus Yilk)oe, carnales et animales iDclinent, el renuam proficere in irluiibns, illaqueati, ruunl misic, DOt (corpua acilicci, ei aniruum) ardeaol. / M aerabililer sordidali. Coniingit ciiam hot ei$ ncgliftciilia,elirrcvercntia, ingralitudine, et elalione, el ex
tribus maxiwu pntcipalibu*: auctoritale aacra
evangeliea (a iribos diaiinctionibus monasticae con- correctiva pennissiooe, et ex eo quod pastorcm deyeraalionis), verum virtuluin medium declarat, so- votc oon audiunt, sed relinquunt. Immvnditiam
(ummodo in perfectia virtulibus quas Mediaior Dei $aseuli Concupisccntias ct tlcleclaliones carnis e i
el bomioum Christus Jesus docuil el pcrfecil, me- roundi, el amorem iualcrialium et amorem bonorum
dium bcatom csse inaintians, ei in adiniraiionem ei gloriae, intellige. Non ciiim bomo condilus esl
T
desinen, nbique vero a virtutum medio, viiiosoe D immundus, vel natura rerum, vel maieria exststenrceedere, et sibi ooxia quascere dicit, quia ainc pu- lium, sed quia bomo avertilur suia Yolunuiibus, ab
gnaci sine labore, aine vigiliis et aine excrcilio spi- co quod est convenieiis et bonesium, qusrens deteritoali, cuin amore sui ipsorum, Cbrsio aervire se ctabilia el sublimia, allus cordc Gl, propler qtiod
airoulant. Unde tton sunt hi lalea in nomine Cbriati immundus cst apud Deum. Importunum cordi*
congregaii, quia volmitatem ei inlenlionein Cbrisli ignan ; Ignis imporlunus est omiiis amorcarnalis, ct
congregantis ignoraut, Ubi tero tunt duo vel ire*
oiuois vitiosa concupiscenlia, et deleciaiio. Opporeic. Duo *t\ tres congregaii in nominc Christi, acii- lunus ergo ignis cst, amor Dei alque cogniiio, c i
vi et coniemplalivi ti regenles cl corpus et ani- Spiriius sancti incendium, et coinmoDicalio : ci dimam, mene, rdlio ei volunias: vtd, corpus, anima, cilur oppoTtunus, quia omnia arbiirari facil nl slerel apiritss xcl raltonabilis, concupiscibilis, el ira- cora propler Deuiu *, M C U I iroportunua dicilur qui
T
* MalUi. xi, 21 1 Cor. , 14. Cor xv, 50.

(b) Vrlus inlcrprcs, importunitatcm.
0)
Vclus
iwlcrprci>
ct
nffciivnan.
Mattb. viii, 22
J o a n . v i i i , 58.
(8) W i u s i n i c r p r e s , scyncm.
P b i l i p p . fji
1217
SCHOLIA IN CLIMACUM
1218
fodal et inqutaat, d txterminai auiinaui : fkHciis 4 Li, acd ipsum ttqucns fiigc amor etiim d afetmmihu tt witiis abtiinendum (8 ): Ab oninibtisctio
de- propriorum uxorcm Lol couveriii in slatuan
liciis d maligailate hic 4id& abstiacndutti. Nam talis. Afeciio estarum privavii prtmogeiiitis san.
per delicias, carnis concopitcentias, d uHivmas Aflerlio proprtae voltinlaii exlulii Lucifertim in
HNiMli ddecUiioaea intellige : per maligititaiem ve- toperbiaui, ct praecipilavil in inferos cum scquftiro, iras, ct immaudiUae, ei Miperbis, et rdiquai ad- tibui eitm. Aflcctio vohtptatum Jexabel interfecit,
f l Salomanem in idololalriain pervertil . AlfeinYealkme*. P*riu$ tmim ei $aiutit dc. Salulisqiiidem, propler vigilias, converaalionefD, bumibuteni ctto pevuniarum Jodam prottitorem Chrisii fecit.
sobrieiateiu, el vifUnaam eollicitudioein; pericuto- Qui auteni ab tetis recedil, iiivcuit Abrabami vere
roni vero, propler ptfftillaniuiUlero, negtigenliaiit, percgrinanlis vilam, et non fonjugero, ted Ipsum
tepiditaitm ci propria? voluiiUlis malaro reassuni- Lot iiuiialtir. Cord* enim que iline revert* saf.
p i i o M B : qaia propier iita bi portu angelkae vita? Vkle, ait sauciux, quomodo uon ad res, fuit lsrarreligtoti perkiilantiir, aicut per obedieniiam el re- litarnn coitversio, sd ad *ermoneft reram lawlum eomiii intentio et iffeclio appropinquavti
vcretiUam pace et taluie fruunlur.
erraxit, e( proplcrea condemnau fuentnl : non
CAP. III. Spirituali* peregrinttipni* difmilio
etiim in iEgypf, sed ad ea qiue craat in iEgjrpiOt
(col. 603 B).
Peregriiialio, esi rera segregalio ab omnibue meiis popoli deacendil. Tima igltUT, el ta htnniltx,
concupisceiiliis, folupialibus, et naliiiis : iiam ei Dci serve, ad cogilaliones viliorom habere COII*
propcer egregaiiooein a viiHi, iasegregabilis Si a seiiittni, ne etiam ta dimnerit per ea$. Et Mous
Deo, nan ?iiiis pntseDtibut, uil ulililer COHMBH UUumi bemnvHUrai.Mgypint, Dd ignoraiilian ei
peecatom,
el impitftalem signitteat Moytes atlest,
auivr. Omtum suorum alienorumqiu efetlum:
propriortnn habiludine dkil sairclus, affeciionem perfecios viros el Dei praedicalorea, qui cum lalibva
TOlupiaUiai ad seipMin, et ad propria, id esi ad mulias sustiiMnt iriiebrefactioiies : qui taepe prodometltcot ei propiuqaos: Alientrum vero amict- fecli, ex igaoratitia, peccalo tl impietale pravorusi
liam omnem, et affeciionem quorua&ctioqae aeti- gravanlur : et sffpius exaggeraii (10) convfrtaiioauafe, ei aliis omnibus quas tunl cxlra, gi?e de ne maloruin, quasi qnibttftdam aiixidatii tcndirtf
pecuntis, aive potseseiombus. Vel, propriorum di- infoWumur, dnm ex xcl* laadit, i^per
clmn arbitror, de voluDlaubtts conferentibus te- c a r n a l i M oflensioneiu noleatanittr* Qi ad MOX
caaduni carneni. AlUmorum vero, de onnibus qmiUQMtir eisdcm rationibtie quilwa ia Naxamb,
#
tanl extra, soporiua dictis a quibuf alieuatus, ra- Domiima ridebat: xidclicei, na larta dicerent: Mev
tionabitau et bene ferentem ad aaUHen iocedit **** cnra tttpsum . E l na dkareiiip quia adversarios nobis est ( t l ) : et, nt dieerent, t\ tigoa feiaw. Siaiim l suuepetis jfammni eurre. Propiar nodrani mconsUntiani et veilibiliuiem, qaa cisset, credldiseeiBiis ti Moa aiaiillter: ei ideo m i i nos tpaos avenimua a graliae radio, dkimur, a Dco urotur et ipsi quia fccit ibi Jetxu paiwu firmuw.
rrlinqtii quia ipae, in auac manaionif idcntilate im- Oelemm eom dicil, eum nt mater * * , ci qnae
ostendil quod neque Chrislum ferrc
moius maneos, ei se nobis innniitoiis ct ingerens, - seqauutur
qualiier elcontinueelabsquc persoiiarum acceplione neqoe parium illym SQperadmirabilem parcrc
noi etiam trabent, muUlioni non subext. Hinc Ittcrum vel meriiuoi haberel aine ?iriute. Ideo donoaier reeesftiis, sua relictio dicitur, quia <*jus im- motielrat quoil Btilla ex hoc UlUas ttsei, niai
omuia convcnieulia, tirtiiote ttmme facerd c i
mobiliute, nostrs avmionis causa monsiratur
adimplerel. Quio eliam, in boc verbo, verain maFUmmam igitur $u*cipien$, id tU grati asceiiaioncm : curre, id est, coopcrari ei stude, ex omni tris bumililaltm insitiual populo, dum nibii altirtule : non enim nosli quando exilingoatur ait, tttin sapere aui imaginari avper lali unto Filio
deinon^tral. Non qmod propUquot *c$tro$ peln#j
propier iitexapeeiaium ei insuflereiif, ei ad trans
inuiaiiones proclive tuum iDgetiiam. Tunc jam D agros: Odium eei atocoudita affeeiio, qiue adxer*
eogiiaiioMs vaniiuiis (9) : tfuando quis exlollUur, satur bis qui ia aiiqyo nos coalritunt. Odium cal
of exi&liniat se aliquid essc perdit veruni ease: alienalio ab eo quod mcesuiai cst aut aversio conquia, ciim aibil sil, boc credere ei cogitare esl trieunliiim. lo nullo igilur horum, a moiiacbo Ui
ei a vt riutc recedere. Humile aapere " esl in ve- recessus a dometlicia et propiiiqNis, ideo dicil nos,
ritaie ease. Altum sapere, eti in veriute non ease : non ut ohtditnte*. LaUlur enim Dommu$ etc. (li).
quia vanitas ncodacium esi et verom easc baberc Detig amator botuinum, bamanatus rsl, ul i:oa
niMi tinii. Vanitaa auiem cogilaiionet et elaiio- a veneno mundani ei bumani amoris liberarct.
Ai inientiooes qiuc, se sascipieniea, otieuuio- Eslenim nuindanus et htimanus carnu amor, rarres d amatorea glori faciuni; iixorem
cer, et catcna, et inferiius, et more : qito, quis
T
, s
Rom. , 0. IV Reg. ix, 22. Luc. iv, 23.
Maub. xn, 48.
(8*) Velus interprct, delxcm ei malignitate.

(lO)Melius, exatperalu
(9) Vciua interprcs. Tunc dwmontt cogUaliOHl- ( i l j Contrarius esl operibus nottris.
tuf vanitatts intlanttt, elc.
(12) Yelus inlerprcs, gaudcl ei epulator.
1219
S. JOANNIS RAITHUKNSIS
1220
uelenlus uropier viituieni, ahitudiiient et clanta- US dcorsum nos inclinanles tenlant: et iu i*u> iual c m , chaitiattim, e i sapieiiiiam ncc guslare, iiec
nifeste convicii, pbanlasmaiibtis nos in feomniis
v i d c r c , iulendere, nec cogilare potesl. Quare, g a u ad maliguilaiem agere conaiitur : pcr qoae sua:
diitm C l i r i s l i , est i n uosiro perfeclo recessu a t c r ipsorttm imbecillilalis cogtiilioneni exhibenles ris
remi ct mundano et carnali
amore. Cave
obte- qui viriies sanl et adversus se resurgere parant,
cro (15). Diabolus u l r e l r o v e r l a l Dei famulos sub
non apparontes tunc usquc iusidias venenanltuni
specie benc rationabilis p i e i a l i s , osfeudil eis, vei i n
seducloruni prupalanles. Qui vero eU uulla raiioue
niulla
credit: D i s i i n g u i l u r iuodiis iti gotierationont M C W -
pemiria
ct tribulaliombus
cssc pareutes, vel i n i m i l l o
i n m i n i c i i s suos
p f r i c u l o aniiiia: r i
igiioiautia coriversari, t l omnia
corum
daui quasi dtvini j u d i c i i diluvio dcbere

nisi eisdem vebeiaenicr aflliclis, c u m
tionem. rl localcm itit:Uiotit*tii, rcriatn, ci obii-
submcrgi,
quam, et circularem. nullo I orum dnrmious
arca
consilii
vel favoris cito s u b v e n i a l u r . Qnare nunc isie s a n c l n s dicit
Vide, vide, quia ncque sub specie
dicationis, nequc s a b obtcntu
rupliouem, augnienlini) dmnitiUion^ni, aliera-
sub q u o -
corporalis
quidam
pra> muliipliiiler somnia lianl, d:iabus lani;n specie-
subven-
tionis, tibi l i c e i al pareiilum aiuoreio v c l
privalur, nisi a locali moio, quamvis
dormicntes ambulare i n v e n i i sunt. C u m aulem

bus
somniorum
quaudoque aiuibuiuir visionia
curam
quatilas. E s t enim, quando, el qnai iiolumtis, et

r e t r o v w i i : qui.i hoc q u o d l i b i mundus universus, C q u i C diligimus videmus c i s d c n i reformalis imagi
ttios passibililer d i l i g e n l i , aquis v i d e l u r esse repleitis, caro revelavil et sanguis curn
Satana
simul
ut pcivas et angelicne conversatioais portum male

reliiiquas.
PoUiceniur nobis subdole : N o s l r i ,
nostri s u n l , parentes secundtim c a r n e m ;

s l r i sunt,
juxla
uadirae
conditionem,
qui no
a l r i , eecunduin propoeitum e i volunlatcm

tis
D e i : quorum
coiura
sunt
cogitationes,
nos a daemontis, ut
ab alienis. Ipsoe
no-
scrvitu-
uaiione, angeloruni n i i u i s l e r i o . E s l vero ainplius,

quando d i v i n a visione meus nustra raliotiabs n ; formaiur, e l de prxcognili<>ne fultirorum tabter
etdocemur,
non
u l palel de S c r i p t u r i s . A t c n i m secund u m bunc inagnum veraf? sapicnliae amorem o s icifdit q u i spcrnit somnia atquc c o n l e m n i l ; Multos emm crrare fecerunt tomnia .
, v
: u n l frequenicr
noslrae
fiant,
quac
vero suseeptae, per c o u -
aeiisutn (itinl noslrae quae habuerunt
originem ab
alienis e l i n i m i c i s daemoniis et parenlibus, et p u -
C A P . I V . Abnegatio quid sil {col. 679 A ) .
Animcc propria: perfecta abnegutio : Abtiegalio ati

tem o s i pertecta o i n n i u m r e r u m praesentium
vio,
c l a propriis
naturalibus
verus
obli-
recessus.
Confecium, dorwiendo iter ; Dormicns qitiesoii a

simul el
c u r i s , nec c u r a i dc aliquo, ita, q u i vere obedieua
turpia (14). Ei o n i a l a quidem mundana eloquia,
, .
.
,
.
,
,
\.
C e s i (sive m a n navigaus, sivc iticidcus i n latrones)
'
sapienlta, et prudeitlia, q u i a , lastu cloquentuc,
de periculis non c u r a b i i , neque p i & c e p l a discervanilatem inflani e l elaiionein e x i o l l u n t , i n c o a n c l : s c i l e n i m dtligenier, quia i n m a r l y r i u m i w grua ct apud servos Dei i i i o m a t a e x s i s t u i i i : i u o r pulabitur ei quod superveneiit periculuiu eo quod
nala vcro sunt mundana eloquia, lascive ct v i obcdienliam, sine humanae p n u k n i i ; e discrclione,
tiose, ac lufpiter dicia, quae, eisi ekganter e l o r c o i n p l e v i l . Obedientia est deyouiio dhcreiionis ;
ualc d i c a n l u r , Uinen m e d i o c i i t e r sed maxiquod praeceplis (malis, appareniibusj o b c d i a i vere
nie Ijedunt. Qnare inundana cloquia peuitus i u obediens, stcut, q u i projecii liliuin s u u m i n l u r ulilia, quia vel lemporalia ei c a n i a l i a , vel supeiba
nuni. In diviiiis vero discreiionis, sive, inier die i crrouca sunl> et o m n i n o vitanda o l fitgieuda.
vitias discreiionis d i c i t , quia vere, virtiHes divina?
Somninm esi atiimi (15) motus, etc. V i s i o c s l qua>
sequunlur subjcctioneiu e l obcdichliam non discerd.tm, pbaniasia, q u a , quasi i n sensu n ferc m a ncntcrn, queniadmoduin subueqiitinier: tl obedtennifestt visuio cst. Somitiuin cst, quod (dorntieudo)
nioiur de c i s . Colloquia mala, uccularia
i u phaiUasia iniaginatuni cst. Corporis vero i m m o bilitalein,
pausa(ionem c i q u k l e m
dicil,
secuii
tia, humililas, ex Itumilitate ditcretio, c i c , vel

uiiimx volnntatis : Voluuias naitiratis e s l appe-
litutia rationalis aique v i u l i s , i n solis naturalid u i qtiam quieicintt d o r n i i c n l e s , e l corpus manel

i i i i n i o i u m , boc quidem paiieiis, illnd subsistens. D lus dependens: ea vcro cst de possibilibus e i
impossibilibus. E x voluniate possibtlium esl quaeCoutcntplatio e s l subsislens i m a g i n a l i o , et
appariiiu quasi roponle v i s a c l ad prxsctis resolula.
t
sitio et iuspeclio , deindc cousilitini, deinde dtjudi-
caiio
e l d i s c r e t i o , dciudc afluctio ad id quod d i s a e De wmmis ex cavonicis characteribus magtii
Basiiii.
h i u i i t , i i i q u i l . 60:iniia ex d i u r a i s e l quolidianis
;irmije ir.olibus. Nain daîiones nolenies,
nos age-
re guod l.oimm cst, mtiltis macbinalionum
indu-
tuin
esl j u d i c i o , dcinde
alleclioiiFin
arbitrii,
a r b i l r i u m : deinde post
fit eleclio quaa dicitnr i a -
cnllas voltinialis posl d i l e c i i electionem,
vcl l i -
Quieunque ad mlellecittatts. Q i t i -
stnis juoiiibfiii: poslquam vero ificeperiiiuis, m o -
bi-ruin a r b i t i i u i n .
liuntur itc sc< utiduiii Douiiuum perliciamus
cuuque propritf vobmlaiis ad sumfiiuin complacen-
bed eiiam b t f r u s l r a l i . MMOSX aclionis
iliud.
mcmo-
l i a m sprcvit, c l abitegavif,
isle
Eccli. x>\iv, 7.
V i M u s inicrprcN, rW,-, vide ve, ftc.
lii) \\ < iuiiirpivs, ' itiia,ct .
( 1 5 ) Veius inUrpres, menlus.
expeiicmia didi-
)221
sr.IIOU\ i \ CLiMACUM.
c i l obcdicoiiam osse sladium intelfoctualis con- ^

fesstonis,
roarlyrii
spiritualis pugnatn, e l C b r i sli jugi palieiiliam, dcpositionem peccalorum,
in libro v i l * inscriptionem, pelagi
flucluanlis
iraiisfrelalionem. Unde ad aliquid perfcctius transirc
non cogitabit sinc ea ; quoniam autem consuevil malignus, bis qui sub obedientia attnt,
banc iufcrre moicsiiam; vid^hcet ul seipsosparvipcndani, eo quod non babent jejitnium, nc orationem mundani, nequo cxercitium diiigens, neque. alia spiritualia opera quae suni 4n quiescentibus : enumerat isle Paternosier sanclus obedientt
bona, ad quae omnia alia bona comparata, snnt nibil;
<}uoniam obedienlia adimplei horum omnium loC W D . Qtue cnm perlccia ftierit, ipsa, in icinpore pro-
1^>2
cit : Sine quo nenw viiiosorumridrhit Dominum

snm Christnm: Quoniam eigu obediouiia tnielVctualis, divina illuminatione perficilii'*, et consciculiam possidet judicein, vid<ndum esl, qui-.l
sil oonscicnlia : Conscienlia esl divinie scient^v
motus et operatio, cum noslra et in nostra scientia.

Conscienlia cst scimilla divini luminis, in lioniine condilo stibscminata a principio, quaî
qiiacdam cogitatio ferventior, et illumiuativa,
bum seu ralionem lucisin se contiiiens, el ostendcns
ei bonum el malum : ct baec conscicntia vocatitr
lex naturalis. Ilic est puleus Jaeob, ut di\erunt
Patres, qucm Piiilisliiii rrplcYerunt. C u i , quaudiu
in via sumus, cnriscnlire jubeinur; couseulimtis vtro c i , cm eain custodimus ad Deum, pcr Odeai
prio, secum oninia bona spiritualia porlai, elad va- et obedienliaro, ct amorem niaiidatorum; ad pioximum, per pieialom, paikntiam c l liumilitatcni;
riam inlroducil contemplationein, perfeclionero,
el quieiem suos possessores. Congrestionis sta-ad nosipsos, per niorlilicationem scnsuuin, cudium : stadium ost spiritnalis luclae profectus, el siodiam cordis el liiigiuc, ct odium corporis el
oinntum visibilium el propriaB volunlatis: ad masuavie odor bonarum operationum, in mortiftcaterias et usuro rerum, pcr tempcramiain et sotione volumaium et scusuum carnis indeiiciens
siudium, et exerctlalio humilis ad orone opus bo- brietalam cl earumdem cuslodiani fidelein, osiendendo in ois, sicnt in rebus sacris, Doniini n>
num, et medilalio praeceptonnn Dei ct imitatio
vcrenliam ct sorviiuten. Qni $ubdilu$ e&t: Qui
paesionis et mortis ejus. Quicunque jugum Christi:
bumiliier subdilus c s l , non putabil se pcrfeite
Obedieniiam huellige, quia sicut ptr ipsam, a
subdilum esse aut obcdirc, quta obedtenlia? opus
Chrisio Jesu redcmpti et salvali sumtts, ita nos,
immensum esse inlelligil; qui vero ex proprio senpcr ipsaro proprie c l singuiariter portamus j u su et voluntate aliquid faeit, licet obediic appa*
gunt, ipsamque Paires marlyrium dicunl, quia
reat, lamen ipsc contra seipsuni ouus suuiu
scrvorum l>ei fornax el exerciialio est, el ad ipporlat: unde, si is qui tali praeest, bunc noti
sam comparala bona omiiia quaecunquc sensu proprio et Yoluntale Uunt, nihil suni. Si vero alias C arguit, sibiipsi ct discipulo causa
peruulonm
[ecerimus : Alioquin, inquit, qui abena p ^ c a l a cu-eal. Proplerea, Paler dicit: tuper hoc dicere quulquam non habeo, quia verbo dul ilalivo ipsuin
riose requiriu el scruiatur, discernil, suspicatur,
et judicat, ei praesertim pr.caideniis ; pcpni- reum oslcndit judicio. Ad confesiionem, qua *hte
mitus remissionem , elc. : Quia couHleri simplicilntentias viam vidil, aut |Kiiitet:(iae tnilium fccit, sed
claiionis et praecipilis viatii tcnei. Xemo tine quapcccala loneinur cx ncccssitale divini mandati, p:ivitiosorum : Mutii enim, sine subjeciionc Deotel ex apostolicis iradilionibus ct rcgulis ab ci^
propoîlis Ecclesix calbolicae, per Spiiiium s a u plactierunl, wcul Paulus Kremila el Maria igyclum quoruni canonesel insiitula teuoutes, Dci sapltaca e l alii m u l l i : quomodo ergo, sinc ipsa,
cerdolibus (juxta coruni prasceplum) pcccalacouNemo Deum videbit ? Dicimus ergo, quod qui peiiiienles indulgenliam el remissionem aociperc c l fecle carnero spiriiui subjicil, et conscieniiae s i i iirimur digni: propterea, qua sinc, dicit saiiclu
mnlum possidel judicero, el oi obedil, nibil sibi de
Paler : ytmo videbil Denm. Fratris vl in nulh
propria Yolwniaie rclinquens, islc divinis praeceptie factug obedicns, atitequam visibikm obc- conscieutia vuineraretur. MuUimodis fattis consciontia ferilur : exiolleniia ct elaiione, sup iflua
dienliam perlraiiseal, ad intcllectualeni perlingit,
prudentia, seduciione, infideliiaic, nieudario, fiatiqtise mullum excedii visibilem. S i anima, cordc, dcccplione, conlemptu, livorc, murmuratioiic,
ptis, el spiritus, liiteram. el graliam Evaogelii, ledo.tracliono, vindicla, et reliquis qu;c pariunmr ex
gem, et gloriam, graliam, el liauc, ilia subslituit
el coinineiidabHem facit. Et babes illos qui rirca
magaura Anioniuin, per intelleclualem obedientiani refulscruni, ei quasi angeli per eamdem Domino obeiliebani solum copleslia sapienies, quibus
dignus non erat inundus. Pranc^dil crgo intcllectualis obedienlia visibilem iucomparabililer : et
aicut sol, suo ortu sicllas occultat, ita iniellectualis
obedientia, visibilem. Quare, qui intclteciualein
non possident, sed adbuc viliis molcstaulur, sine
visibili, (anquani parvuli ei sub nocle vitioruin
proficere, vel salvai i uon possunl. Bcitc ergo d i -
islis. Ul tfi gravit$imam qnimce ruinam pracipiiarer. Gravisftimum animai lapsum, aiium
dicii, quam extraordinarie ipsum gustasse cl fui livo a< lalenLcr comedisse ex bis quae aiin,alia j>orlabani, qnod est peccatum gravissimuni, el pene
inexpiabiic esse niaguu^ Patcr nostt.T Dasilius ovidonter declarat in Proocniiis rcguke sua^ ubi osleodil quod lali culpa inquiuatus, quasi incoriigi*
bilis erit. Unde docei quod lalis mali comniissio
usqne ad lingux solius gusttim, est penitue (si*
cul niorlis oblijalio) fugienda. Q:ii ergo islc fur-
1219
JOANNIS
1220
RAITHUKXSIS
%ieleiittis uropier , aliitudiiiem et clanta- 'iis dcorsum nos incUnantes lenlanl: et tu istu matcm, cltaiiiatom, ol sapienliam nec guslare, nec
ntfeste convicii, plianlasmaiibiis nos iu sominis
viderc, iulendere, nec cogilare potesl. Quare, gauad maliguilaiem agere conanlur : pcr qiue swa:
dittm Chrisli, est in nosiro perfecto recessu a tcripsontm imbeciUilalis coguilioneni exltibentes is
reno ei mundano el carnali amore. Cave, obsequi viriies sonl el adversus se resorgere parant,
cro (15). Diabolus ul retrovertat Dei famolos sub
nort apparcntes lunc usquc insidias veneitaiitiniii
specie beuc ralionabilis pieiatis, osieudil eis, v d in
seduclorum propalaiiles. Qui tero ei$ uulia raiione
multa pemiria ct Iributalionibus iniuim^ns suos
credxt: Disiiuguilur inodiis in gwteralionem * c w essc pareutes, vvl itt nuillo pt*riculo aniinx* rt
ruplioitem, augnienlinii *1 diiuinultononi, aluraignorautia coriversari, cl oinuia corum sub quotionem. f l localcni imitalimitMi), rveiatn, c i obli*
dam quasi divini judicii dilttvio dcberc subinergi, quam, et circularem. nuilo l o n i m durmicus
nisi eisdem vebemcnicr aflliclis, cum arca cousilii
privatur, nisi a lorali niotu, quamvis PI quidam
veJ lavoris cito subvenialur. Quare nunc isle sandormienfes ambulare iuvenli suut. Cum aulem
ctus dicit Vidr vide, quia ncque sub specie pra>
muliipliciter somnia liant, d;ubu.> lanto.ti speciedicationis, nequc snb obtcnlti corporalis subvenbus somniorum quamloque auribuUur visionia
tionis, libi licei a<l pareiiluin amoreio vcl curam
qualtlas. E s l enim, quando, el qnai uolumiis, el
retroviTli : qui lioc quod libi mundus universus,
diligimus videmus cisdcm reformalis iiuagi
Ciios passibiliier diligeiili, aquis videlur esse replenaiione, angeloiuni tninistono. Esl vcro amplius,
lus, caio tevelavii et sanguis cum Satana simul
quando divina visione mens nuslra ralionalis m ui pftieas el angelb: conversattonis porlum niale
formatur, et de pra*cogniline futurorum laliier
relinqtias. Poliiccntur nobis subdole : Nostri, et non docemur, ul palet dc Scripturis. A l cuini secunnoslri sunl, parenles secundum caniem; qui nodum bunc inagnum vera> sapientiae amorem oslûdii qui spcrnil somtiia atquc conlcmnil: Mulsiri sunt, juxla uatiirae condtlionem, notos enim crrarc fecerunt somnia .
stri, secundMn propositum ci volunlalem scrvitutis D c i : quoruni cogitaliones, :unt frequenter
C A P . IV. Abtitgatio quid sil {col. 079 A ) .
couua nos a daetnoniis, ut nosirae fiant, quac
Animir propriw perfecta abnegutio : Abnegalio ansunt ab alienis. Ipsae vero susceptae, per contcm osl ptrlecla oumium rerum praesentium obliseusuin Uunt nosirae quae babuerunt originem ab
v i o , cc a propriis naluraiibus verns recessus.
alieuis sl inimicis daemoniis el parentibus, el puConfeclum, dorwiendo iter: Dormicns quiescit a
nioiur dc cis. Colloquia mala necularia simul et
curis, nec cural dc aliquo, ila, qui vere obedieaia
turpia ( U ) . L t omala quidem mundana oloquia,
, .
. . . .
.
.
,
.
C esi (sive man navigans, sivc mcidens m lalroncs)
de periculis
non curabii,
nequc pra?cepla disccrsapienlia,
et prudeima,
qiua, exiollunt,
faslu cloquentia;,
.
"
vanitalem ioflaul
c l elalionein
incoanct: scit enim diligenier, quia in martyrium i i i ! grua, c l apud servos Dei iuornala exsistuul: inorpulabilur ei quod superve.neril pericubini eo qtiod
nata vcro sunt mundana eloquia, lascive et v i obcdieiiliam, sine b u m a n pni(kniia; discrciione,
liose, ac luf piler dicia, quae, eui eloganier el orcoinplevil. Obedientia esi dcpositio disaeiionis :
uatc dicaitiur, lainen noti mediocriler sed maxiquod pra3ceplis (malis, apparemibus) obediat vere
nie Ijeduui. Qnare mundana doquia peuitus i u obediens sicut, qui projecil tilium suum in lurulilia, qnia vel JemporaUa ei carnalia, vel siiperba
iium. / diviiiis vero discreiionis. sive, imcr diei errouca sunt, et omnino vitanda fugieuda.
vilias
discrelionis dicil, quia vere, virtiHes divinjp
Somninm eai auimi (15) motus, ctc. Visio e s i q u x sequunlur
subjectionem et obctiu-itliani non discerdtiin, pban(asia qua, quasi in sensu t; feic mahcntem, quemaduioduiii subbeqnenler : tt obedtennifestf visuin cst. Somuiuin cst, quod (dormiendo)
lia, humilitas ex humUilale ditcretio, c i c , rel
in phanlasia tinaginatum est. Corporis vero iniuioaninuB
voluntaiis : Volunias naliiratis est appebililaleiu, pausalionem ct quiciem dicii, secuniiMiiia raiionalis atque viialis, in solis naturalidum (piani quie^cuiK dormicnles, el corpus maiicl
9
q u i C
i i i i u o i u i i i , boc quidem paiicns,

Coiilcniplalio e s l tioti
illud subsistens. D ^
dependens: ea vero cst dc possibilibus e i
inipussibilibus. Ex volunlale possibilium esl quaeet
subsislcus linaginalio,
appariiio quasi rcpcnlc visa, c l ad praescus resotula.
sitio et inspectio , deiudc c o n s i l i u m , deiude d i j u d i -
be ivmmis ex cmwnici$ characteribus magui Basilii.
calio e l discretio, dcinde aflociio ad id quod discre-
t i u i i t , i n q u i l , souiuia ex diurnis e l quolidianis

aribtias ir.otibus. Nain da'inones nolentes,
re <]uod
LOJIUI)
nos age-
rsi m u l i i s macbinalionum
f
indu-
striis pioiiibfiit : poslquam vero ificepcrimus, moliuntar ne sccutidmn Doiniuum periiciamus

bed eiiam hoc
u
frusirali,
Eccli. x\xiv,
\ i i i o s ^ acliouis
iliud.
mcmo-
lum
esl j u d i c i o , deinde a r b i i r i u m
alleclioiifin
arbilrii,
cutlas voliinialis posl d i l e c l i electionem, vol l i -
bcruin a r b i l i i u i n . Quieunque ad mtellecluatts. Q u i cunque propri;r vobiulaiis ad &mmuuin c o m p l a c p n tiam s p r e v u , c l abuegavif, i&te
7.
(15) Wlus inuMptvs, ridi\ v:de ve, vie.

Hi) V.'tts inUM-pivs, ()' nila,el inorualu.
: deinde post
i i l eleclio q u dicitnr l a -
(Vo) Vetus inurpres, tiien(M.
experieuiia d i d i -
1221
ST.HOl.U i \ CLiMACUM.
t^2
cil obcdicoliam esse stadium inleliectualis concil : Sine qua nemo vitiosorum ridebit Doniiwtm '.-
sfim (Ihristnm: Quoniam eigo obedientia lnleH*fessioim,. et tnariyrii spirhualis pugnam, eiCbriclualis, divina illuminalione perficitii^, cl consti jugi patientiam, dcpositionem peccaiorum,
in libro viu inscriptioncm, pelagi flucluaiitis sciciiliam possidel judicetn, vidnulum esl, quij
transfreialionem. Unde ad aliqtiid perfcctius irans- sil ronscicnlia : Conscienlia esl dkina: scienttcc
ire non cogitabit sine ea ; quoniam autem con- rnotm et operatio. cum noslra et in nostra scientid.
Conscieiiiia cst srtntilla divini luminis, in lu>suevil maligntis, bis qui sub obediemia attni,
miue condito subseminala a principio, quaî
banc inferre molestiam; vidt licfil ul seipsos parvipendattt, eo quod non babent jejuniuin, noc ora- quttdam cogiialio fervenlior, el iltumiuativa, \<JItionem inundani, nequc exercitium diiigens, ne- bum seu ralionem lucisin sc cominens, el osiendeus
que. alia spirilualia opera quae sutit 4n quiescen- ci bontim et malum : ot ba?c conscicntia vocatnr
lex naturalis. Ilic esl piitoua Jacob, ut dixerunt
tibus: enumerat isle Paternoeier sanclus obedionlise
bona, ad quae onrnia atia bona comparata, snnt nibil; Patres, qucm Pltilislim rrplcveruirt. Cui, quamliu
4uoniam obedtenlia adimplet borum omnium loin via sumus, conscniirc jubcmui"; o.oiiseulimtis vtcuoi. Qu cum pertecla fuerit, ipsa, in u-irqiore pro- ro ci, ciim eain cusiodimus ad Dcum, pcr Odeai
prio, secum oninia bona spiritualia [forlat, etad va- et obedientiara, ct amorem matidaioruui; ad proximum, per pietaMti, paikiittam cl humilitateni;
riam introducil contemplalionein, pcrfcctionero,
ad nos ipsos, pi r niorliiicalionem scnsuum, cucl quietein suos possessores. Congrestionis $tadium : stadium ost spiritvialis lucla! profectug, et siodiam cordis el linguai, ot odiuiu corporis el
suaxis Oilor bonaruni operationum, in mortiftca- omnium visibilium et propriaB voluniahs.ad matione voluiuaium et scusuuin carnis indelicicns terias et usuro rerum, per tempcrantiain et s<>etudium, et exercitaiio humilis ad orone opns bo- brielalam el eannndem cuslodiatu fidelem, osiennum, et medilatio praeceptonun Dci ct imitalio dendo in ois, sicut in rebus sacris, Domini >
vcrenliain et serviiuieni. Qni sttbditu* est: Qui
paasionis ei morlis ejus. Quicunque jugum Christi:
humiliicr subdilas csl, non pulabit se pcrfeiie
Obedieniiara intcllige, quia sicut p<>r ipsam, a
Cbristo Jesu redcmpti et salvaii sumus, ita uos, subditum esse aut obedire, quia obedienlia? opns
pcr ipsaro proprie cl siugulariter portamus ju- iminensum esse inlelligil; qui vero ex proprio senguni, ipsamquc Palres mariyriuin dicunl, quia su ei voluntate aliquid facit, licet obedtro appascrvorum Det fornax et exeniialio est, el ad ip- reat, tamen ipsc contra seipsum onus suiim
porlat: unde, si is qui tali prxest, bunc I K M I
sam comparala bona oinnia quaecanquc sensu pro<
prio et volunlatc Uunt, nihil suni. Si vero alias C arguit, sibiipsi cl discipulo causa periculonm
[ecerimus : Alioqnin, inquit, qui aliena peccala cu-esl. Propierea, Paler dicit: tuper hoc dicere qu<driose rcquiril, fl scruialur, discernit, suspioatur, quam non habeo, quia \erbo dubilativu ipsiiin
et judical, ci pra*sertim pr.caiJeniis ; 11011 pcpni- reum oslendit judicio. Ad con\cnionem qua sbie
tentiae viam vidit, aut |Muilou(iae iuitium fccit sed nullus nmi&sionem , elc. : Quia couliteri simplicilrr
elationis et praecipilis viam tenel. Semo wie qua pcccala icnemur cx neccssilale divini mandati, pavitiosorum : Mulii enim, sine subjeciionc Deotel ex apostolicis lradilionibu3 et rcgulis ab ei^
placuerunt, cul Paulus Ercmita et Maria igy- propoîiis Ecclosix catbolicae, per Spitiium satipttaca el alii multi: quomodo ergo, sinc ipsa, clum quorum canoneael insiitula teuciaes, Dci s:cerdolibus (juxfa eorum praecepluni) pcccatacouNemo Deum videbit ? Dicimus ergo, quod qui perfecie carnem spirilui subjicil, etconscieiitiae sii- iiientes indulgenliam et remissionera aociperc clmitlum possidet judicem, el ci obedit, niliil sibi dc fioimur digui: proptcrea, qua sinc, dicil s a n c l n s
propria Yoluniaie rclinquens, islc divinis prae- Palcr : iVVmo videbit Deum. Fratris w/ in nullo
ceptis factua obcdiens, antequam visibilem obc- conscieutia vulneraretur. Mullimodis faclis consciontia feritur : exiolleiilia et claiione, sup.iflxa
dienliam pertranseai, ad iniellecuialeni perlingil,
prudentia, seduciione, infiJeliiaic, mendacio, f i a u qit* multum cxcedil visibilein. Si anima, corpus, el spirilus, liueraui, el graliam Evaogelii, le- dc, dcccplione, conlenipiu, livorc, murrauralioiic
gem el gloriam, grattaui, el banc, illa substituii df.traclionc, vindicla, ei reliquis qu;c pariuiilur tx
islis. Ul in gravitsimam qnimcs ruinam prvcipiei coiniiieudabilem facil. El babes illos qui rirca
magnum Anioniuin, per iutelleciualem obedien- tarer. Gravissimum aniinac lapsum, non aiium
liani rcfulserunl, ei quasi angeli per eamdem Do- dieit, quani exlraordmarie ipsum gustasse cl furmino obeiliehanl solum coeleslia sapienies, quibus livi a< lalentcr romedisse ex bis quae a n m i a l i a pordignus non erat inundus. Praccdil crgo inldle- t a b a u i , qnod est peccatum gravissiniuni et pene
ctualis obedienlia visibilem iucomparabiiiler : ei inexpiabilc esse niagnus Patcr nosttT Hasilius ovisicut sol, suo ortu siellas occuhal, ita inlellectualis dcnler declaral in Proocmiis regulaB sua*., ubi ostenobedientia, Tisibilem. Quare, qui intcltectualem dil quod tali culpa inquiualus, quasi iuconiginon possident, sed adbuc vitiis tnolcstatilur, sine bilis erit. Unde docei quod ialis mali coiuimssio
visibili, lanquam parvuli el sub nocle viliorurn usque ad lingua? eolius gusuim, esl penilus (sicul inortis oblijalio) ftigicnda. Q:ii crgo istc furproficere, vel salvai i non possunl. Bcitc ergo dik
1223
S. JOVNNIS RAITHUENSIS
IW
in graYissiniura vctur. Ntc$$e eil euim converii mare ei imrbmri:
Maris simMimdinem inducii ad Oilendcndaiki Ytiiogx
S i o l M eotdit tui ja*u*, $etero$ janitores :tneniis passiunem, quse sicut mare, a ventb tnirl-
comedtt, subiHdiictum te
aniiiic lapeum agaeruit.
lectualibot, tm tentalionibug e l injnriU e l i p c o p c r i i i eoruni qui tub praesidente gwt. eoniurbaivr

raaiiain, e i juMUiam. Afigt m *mmm iigno, eic. ct inflalur et n o f d u r ab inerepalioaibus q e * m docoirtar tvper eam, ad probalionesi ef u l i b u t t ,
Lignum dicit morlificaliouttn carnif ti crticifixionem cmn suis concupttctnltie. Crueem vero a u i n * , fraiernitate. Vitiia igilur interieg UnDttliumlibiif.
ilidt mortificatiofiein proprii genstig e l propric f o - ei irascibitem comraoTenttbog ad irani* et rationalualalif, per qaam diabolum vinamus, e l pacem
bitao confundenUbus, nec sinentibos qe#d esi lila
imperturbabtlem possidenma. Ntjllam eniui uiilttacotispicerc, et quod meUtis esl teaere, vehii exgptietu
lem coosequiinur de crticiiixione carois, nisi liga- praeassnmpua aordet mare meMis, M n a t r a i qaaa
rniia el coiidrmemus in ea morlihcaiioaem el cruviiiorun iwnifta primo in ipsan coadaxeraat,
cifiiionem proprii gensus ei propri* voluntaiis. Ad
tenpore viddieet traaqvillitatig, ti boaae coogisteaimtpim* m w u el imulilem *c tptnoMM orttionei* te.
:
Nunc igitur necegge esi mare ttjrbari, qaia,
Duros ottiarios dicit gpccialea generaleg virietet
atiim ; gciltcei, forliludinciu prudentiam, tewpe9
Bion veaugu cl noa proficua, et spiuosa etoquia ti qao homiKtatig argumentoin ex nottra eonvertaaclag Pater dicil qu* ua gunt; gctticei, non Y G - saibme noii a u m i n u a lcDUtionibaa neeessario
ausu secuadaai eloquentian, propier simplicem el immergitnttr, nt probemnr et inflrmemQr ac infirordiaataa modum dicendi; non proficua, secon- maii porgmur, ac perfecie bemilieniur. IHeii ergo^
daut maadaaam requtem, el conuodiiatem; epi- necetae est mare qaatsari e l lurbari (16). Ex obt*e*a eeaadaai asperam BaiTaitooca) et duram dientia, kumititMS. obedieiili ettim prmcipion
spiritualis vila reguba, juxU illud evaagelicaai, btmilitatis, quoniaro qui te ipatim non condemiial
dunu est kk urmo " Ett quidfm preclarum, gical ddkienlem a ?irtuubug tob manii alierina
boret $anetwmm mdmirari. Uuoniam Deus bonus,esse fion valeL Igiuir u l i g eoudemnaiio coalrabit
ainator hominum etl, niultas salutla juslilue tias etagil aaimam ad obedienliam : obedienlia M I M I ^
osieodil nobii, ut ROn pcriremnft, aed aecundam timore Dooiini firmata geoerat bumilitaien), huauam aamam nisericordiain salvaremur : quia uilitaa w o perpetvo exgulem facit elationen. Qtji
non fecil bomioeiD DetJg ul perirei* sad ut ilii ser- anlem ab eadero eat liber, et a reliquig cn pargafiret, el salvareivr; ideo Yoealiones bominain va- loa : quare domiig impassibiliuiig el anandiiue anriae, cl donaliooea ipaiiu ditfercula. Hinc, aliua, Q nuntialur. Obedieatiaoi igilur, bomUiutem, ol intbospiuliiatig amaior alius, quietig et remotiontg pagsibiliUtem Iribog approprtat, scilim Meytt^
goliiaria* aenralor : aliug consolalur et exboruiar Syoagogx, Mar : qutnian gicut mare Rubniut
afiicioe, altug cugtodit linguani, et silel. Isle semel miueuiites Jutoi auper Yicioria triurophalefl
in bebdoniade paKitur; iste comedil omni die. toadem Dei canenteg ejugdeni laodia ct vieiorut
Quare haec omnia ab uno poaae perfici iroposgibile babuemnl Moygen geaiiorefli acioretn, ei Mariaaa
perfecuicem (qoiden ex conmnnt uoaia exsislcn*
esi. Donec thUuliam nostram quam telut nobii
perpeii. Vim infereaCea gunt bi qui divina chari- ten):iu ei uunc dicit, in pergona Moygi debereaetate sunt plagaii, et Yim Deo inferunt per oratio- cipere obedtattiam; in synagoga, bumiliiaitm ei
neio t opera Yirieoga et trahyniar divino amore in Mai ia, impa^gibiliuicm. Moyge* aqua blerpread porlandum jogttai Chrisli cum corde bamili et Ulur, \el assumptug dt aquig: Maria interpreUanimo detolo, qui geipaos Yiolaiiitit, secuudum tur lux quac de Synaguga o r i g i n M iraxerat. Igtiltud : Turbalu$ $um tt ut* $um locutui . C*m lar, iti aggunpto de aquig gencralio el fecaadatfo
ccrrmUam. Utrum redusUti m#;id eac pott la- rebquorum per obedientiam : obedientia antem,
psum. Nee vero iuieUigag lapaum a Deo geparan- bumilitaiig poaseasionein donal; buniliiag
itm, ged lapsum qoi (Mnrientibus el minigtrantibug) D impasaibiliuUa loeen praeslal: impagxibiliug vero
e\ negligeniia ei cx obedienlia iroperfeeu contin- saper YHioriam, laudem perfecil, canUcum, pro
fit. Qui 9ro Ut*m ia eotdit $ui lulebrit occnl-liberatione ab inlelligibili iCgyplo peccau, I N lctilal etc. Sciendam egl quta B O J I coafeisa pcccau tia canlaus. Yidi ut ait Job: HabiliUii el iUegUia*
siue formidiue et ibnore aguntur. Auferre ergo natarali. et cxlriugecae coMpoailioiii morum, ei apconfeggionig congcieuiiani, e&i aperire peccaug japreouae ficias honeslalig, quibva occurrli urxna,
nuam, rl bftreain genioare. Cum it qtii tmbjectu*maliiis xaricug babel naturam coltigari. Torte
t*l, duas evmMtil iaqueos : Duo igla, dicil inobeqnod apparet bumde f morigeratttin ei compoaidieniian el elalione. Prmuvr mwm udttmm tur-lum eecundum fbcicin aominant el exlollmn:
buUntoi: id esl qoi facile moreantar ad furorem et pter qua: guperbi bypocritac, el aninmi (dkii tan*
iraw, itt&iar Htoleiidini qood YI roist ei aqiue mo* ctns) ex laudibug ei elaiiotic cooipuiignntiir ct yg>
y
le
t e
ioan.
YI,
61. " Pgal.
L X X Y I ,
(16) AiVcoittuii ti turfari.
5.
1225
S C H O L U CLIMACUM.
12i
riaot lacryraas. Quat coasideraus, qaaai maxime tate sed Yiliose, qusc sua stint male qnaerunt. non
sapienter el clare, Pater iste, ? ariam eese BMriiuam qo Jesti Cbrisli. Sibiipsis atlcndanl, quia aliud
deteminavit. Saue tardus quis ei aegligeat exsi- esi qood somus, aliud quse sunt nostra, aliud qit
tlens, aut ia aliqtio corporalium nateraliter ido- circa nos, aliud qose exlra nos, et aliud qnae connes apparens, coaiplacail maltis, ei de gravitate tra nos. Plerique ex obedientium grege, ctr. NunMorom et botiestate laudatus eai: qaeroadmoduu quam mscipias eum qui tibi subdilus esi, diccnicm
ia altqoo corporalium, facie teaas, qaif idoneus libi : Iia mihi iicentiam etpolesiatemad laleni opcaataraliter appareaa , cootplacait iniiliis. Itaque rationem rel viriutem exsequcndam, e i : Ita me ad
pteramque naturali* safifcieatia aal diminutio, ?ir- id qaod spirituale est permitle dirigerc. Nam qui
taa aaiaia repauuesi: remisaas et insolent, roitis ita dicil, manifestum cst quia seductus propriani
ct iaordinalos, ct ea qaa sual spirittis deserens, perfecit volunlatero, et opiim obedkuiiae fcedera
tolUcUaa, addioins a trislis orafor, linguosos epernit, et deceptus c l illueos, merituni obediemia!
vanaa : a a i n a r a satvaior: a daraioniis illusns, coram Deo perdit: Snnt qui tuuepto imperio, ctr.
eoniemplator, el fataromui provisor est babitus florara anusquisque, in proprio tcmpore, laudahiapud ipsos, qai qaod rectam et viiiosam esl dis* lia esl. Naro secundus, juxta initium disciplin
eernere aesciunl. Nimiraro (qaia exsuttat in lau- iatrodoctoriae ad virtmea, melias facit, obediens
dibe*) cxcas igaorat seiptam, errat: falso ju- inconsunter : adhue enim ex ordine probandorum
dicta aialionua aUeadena, aaiaiam ex eUtione et est. Primoa vero, qala jam pcrfeclioiti appropin*
aailate compaagef, ct dolens conteretur, el lacry- qual, ei tentpore loago abedientiae oaientionem
aaspariet. Qoare Paiar aialiUam aic moliiformem exhibail, volunuiem Palrix seatienf, beaefacii aon
et varian esse miralor. Qui $ibi ip$i latenUr ptr- facieos quae iltum nolle novit. Noa eaim ulleriuK,
su*$it lnenur. Ia eorde (aii) bouom propoeitum quasi senrus, rationalem aerYiiatem oblaliunem
lirmare siade, ei noa pompaiice el appareoter oe offeret, aed filius et amicu$, voluoutcm palris indilalamlo, toquarif. Qui enim pompoae te laudat, ciligaDi, beiieplacenlain voluoUtera perfieiet. Pos*
et i a se ipao coaftdii el gtoriatur, relaxalas a Do- tkoUt eU ut diabol*$ elc. IndigDuio et inconaiiao eastigatar lapsu: a*d mora anlaia nille mor- miaaa est ait, quod diabolus, uiae ipsiux xolunlibus pejor axsistit. Si ergo mors ejai, peccatom lali retisial. Ille eoim omnem bominem negligcnen, quanla vigilia et soUicitodo nobia adversus pec- ler el tftioee irere Yult, ct guaoi xolunialem, macaiom aecessaria e s l : igitor, qai nortt hsc, hemi- gis qaam Dei, perieere : Si et ergo aiiquos ules
liter io tpe ti aileaiio seipsum robonbit, propter Q iavenerit, non resistei eie, qaia si eit resislerex
palieatiam ad perseverandom ia atadio convana- s a ipsius xoluniati omnino resitleret. Quod non
tioait awnaxtic* : et licel offendal et peccet, ite- judicAndi ceusa etc. Non ex suspicioae, ait judico,
ran paaitebtl, ei a oeceesitudinis saaclae ttadio hoc dicens, sed efficacem fnoiuro osiendo viiii
nunquara recedet. Sl wero exierunt aliqui. Subaodi,
preceptoris aomiae, sed non re, et passionem maa noaumtalo professionts angclice (17) viue,
nifesle oateado javenia guperaxcendenlis eeniorum
apare ei affeclu, obedieaua Pairam rejecia. Conet roajoraai virtutfs. cum ilium, rege $igiltum
ttVfera, fata immortoli roorte moriui tunt, ei eepamcctpU**, tic. Signaculum lldei, eet baplismug.
rati a Deo faeruni* qaod oroni morte corporali est
Slgaa militUB apiriiualis, snnl poenitentia ei la
pcjas, i a iaOnilum. Cum $e**erint [raqiUore* qippt
cryiaas qum hunc repurgant; acotam vero e&i muudi
mc $emmre$ gravia, elc. Quando igilor ad opcrafuga, odiom omois deleclaUonis Y U D praeseniis;
taoaem aiaaoaia accedia, lalcm ia leipao retonna
gladiue eai fldet ad paaUMrem; eusis abnegatio proeogilatom, qui Cbrtato rotaUrat qui pneceplo et
prta ?otaatatis; arcaa oratio per quara dcraones
exemplo ad opera (oaqua ad morteiu) le infonnat.
sagictantur; milttare Teaiimenlnm, bumilitas, eff
Operaoe, laada Deam taum liafua mentc reeoYirtvtam qttas ex ea tuat, amictns.
gila, ialeotioae gloriftca. Nam qai in laboribas et
^ Gradua 5. Stcuraque cujusque tui cura. Quia
optribae ett iattdalis el piger, ia oratioae erit
de nullo terreao curat, sed pro sA sibi sollicita
luakto aiagis piger, ial&delif et remisaus. Sane oraquomodo sibi Doum reconciliel, et salulom perdilio aeqaaqaaaa la eorporis qviete dirigeiur, sed iu
tam per pcccatum iuveniat, poeuitcndo et lugendo
Ubore tt acla. Amor qaieiia. Orationis esl exterfestiaat et pro se dijodicaia, flt, quia omnia qua?
BNaiam ti dimioutioDcra virtntam praedicat, roaasiini mundi, ct seipsum poniendo conlemnil qui
data oegtigerc. Uiac* Paler oslendii quod qoi obest posnilens, el vigilanter ab omiti judicio clongaaeqaiam niaisirallonis (id c $ l operalionis roalus, ex vcra cognilione sui ipsut*, cxtromo judicio
aaom) iacttptum illad al fratrero adjuvel et quiege dignuiii cernit. Per se igilur cogilaiio dijudicala
tet, a fraira rogalos derelinquU. Opcra manunm
Tttll et inteUigil esae coeleslia et nou tcrrena : id* est, quia, aliqao alio ad dijudicationem non eget:
rirco, aon propria *ed communia ad utiliuiem sed qui est poenitcus, ipe ui ipsius judex et vinindiffcaiiaia YUII csae. Rebqui vero, non ex cbari- dex est. Autequam corruamvs, eic. Delectabilc ct
t
(17) Al. apostobct.

PATBOL.
G*.
LXXXVHI.
39
122J
1227
S. JOANNIS RAITIJUENSIS
riulce nobis proponit dxmoni cxtei tus, ut trabat ad vera coufessio, per diviuaiu snoniiam cxcesbits in
peccaiiduoi, peccaii realum fere nihil esse suppo- Oeum; cx quo obtivio propii;o natura? in eu qui
ucog, Deumque benignuni ct inigericordcm csse secundtim Propbefam *, oblivhcilur comedere pasuggeril, et awerit. In lioc esl vere inimicug, quta nen soum. Sta in orationisprece, eic. O 'dmointrinsecus, quod aialum cst, et aiiiaram (moriem dom fcrroligatus eurrere non valci, ita ci wcm viliis
fcilioet corporis el aniiiiae) fraudulenins abscondit: serviens, orationis spiriiualis locum videre non poquam post lapsum, ai desperare uos faciat, adver- \est. Nam qui ciimvitii* oralionem exsequi conalur,
sus toos iusultando prodantat, ultor efleclus, qui a xitiosiscogilalioiiibusetscducentibus intelieciibus
fuerai (nos seducendo) prodilorie inimicus. Sctpeemm capiivalur. Legitime crgo pugna eonira ifDmandiparva tnuneta elc. Nolunt darmones quod inlelli- tias, ul per iiiundiiiani, oraiionem iuvcnias. E l boe
gainu*, quam amarutn est peccare ei Deura oiTen- srril>c cordc luo, quoniam amor delecUhonis el
dcro. ldcirco cum nos vulerint appropinqtiare ad reqiiioi esi causa scparaiionis a Deo. Cor enim
aliqualem sensilni infinit;e amariiudims abscoudiic, quod isla amat, esl creatur.-e slorquilinium et senin peccalis nostris tunc instant et diconi: Quid te- tiua. Nain amariiudo quae abacondiu esl in eiadem
ipsom comerig el desperas? neque enim ule, TCI delectatiotiibus et qiiiele, in lempore exitos in*
ia!e peccaturo (ut alii pltirimi) perpelratii. Oderunt Mtiliter senftVtnr. Cor vero diligeos labores, contttnaroque darmone* spirilum coniriiionis, el faUae melias, et dolore^, porta aperta est, qna in teraporo
gpei gaudium in nobia aeininare conlendunt, u l exitiis pascua inveniet. Sicut cretiura, etc. Pcr se
aliiar in nobis spiriium coniriiionis exslinguant. moius, ei scmpcr moius esi divina provklcntia,
Tu rero non obedias eis: qtiia, sicut parv* dona alleralio motiix, ct faeilicer jioiog esi akcratio
farorem jadicis frequtnlcr railigaat, Ua pleromqoe molus creaturae, qai non gemper esl motus. Dieitur
qur a nobis repatantur parva dclicu (cutti foeritit aulem companctio cordis ex Dci graiia proveniens
rapius iierau) simal aggregaia, Chrisiutn nostrum altcralio moitig, ad diflbrentiani componciionig ex
beoigniggiimiai jadtaem, jusie contra nos in furo- gtudio bnmano adteuieniig, quae tst pcr gc motus.
x
l,
rem surgere facioat. Moyxet, cum Deum vidti-
lliuilrafio
(18) incffabilh e$t awdam efficacia, clc.
srr, etc. Signttm conversattonis perfectfe ei virtiiosa, csi videre ignem io rubo ; est 6nim inaccassibilig multis. Sed lonc ardei ignis m rubo cam
rooruficata caro pariier et vohinias, ea qwe annt
apiritus, eentiunt ei diligunt. Sed pterumque bw- Q
mana fragiliiaa protobiiur ab alliiudhte gpiriius, ei
Non per hicluro unlum, aed patientiain tribulationam et tenuiionuiii probatar genrug Del: ct per
veram moniAcatiofiein omnium scnguum corporig
ct animge niundalur ab inquinametiio vitiorum :
per cofitccnplaiionetii el gusceptioneni aharuni Dei
iHuminationum, perfectug eOiciUir. Dooiinug enim
SDCcambil in pugnis. Sed nunquid vui corrttit non tt Sina venil : id el, ex tenUlioaibog ei li ibulaadjiciti? Sed, ut David c i Pcirus, conetur ui non lionibus ; ei itiuxit nobi* ex Seir, hoc cgt, rorporaobira resurgal, sed aliiora cousccmlaL Oglendit bbus laboribug ct iloloribtig ; tl reauierii ex monu
igitur Paier, exemplo Ifoysi et Job esse poggibile Pharun rtrrn millibm Cadet, id est, ex niouie ttdei,
post lapgum, ctiam ad iaipagsibililatem redire, ciim inlinitis sanctormii scieniiis. Sunt maurutqum
tujug spei liduciam, diabolug per ocgligeniiaia ct fonles noitros, clc. Sicat dcliciee, gul*, comessaoliura colaphizat, dum in nobis 0|>era (pcr qiwc tiones vinum, raulicres, deliciarom ustis, et amor
impasstbditag percipilur) cxplantal. Autn4e qum$o, omnig gcnsualiuiis ei carnalilatig, quae oiimia uon
iitigentius, elc., scilicel oculis meulig cl apiritug, solum siccanl lacrymas, sed exlermiiianC oiune boûia sensuali dclcciatioue gcducii cnavimus scd num. Fuge igilor, fuge, qui religiosiis cg, deliciag
via bretiori uos rcveni oportei: videlicet por ku- vinum, et mulicres, qtiac Ubi gunt causa |>eccali, ct
mile sapere, ct pcr bumile verbum, ct cor conlri- apoUatarc fnciunt tmpttHltt " Nam el jugtug Lot,
luiu, et ttiuceram confesgiunem et integraui. Quo- Noe, David , ei Salomon, per iata praevartcati gam.
niam in humidis lignis, difficiliter ignis accendi- D Sunl d aluc tnaierise, gieut amor principaliisct hoUir. Penilus in cordc auianie qiiietem ei doJocia* norig, el dcsidtriom biudts, tiomiiiis scieutiae, ei
tioncs, ignis spiiitus non ardebil, scd in aniata sanclitalis, qtm vacuom gapere in superbiam excoolrila et bumiliata, qnui laboros ct dclicias puial. tollunt, et ab omiti virlule radicitug evelluiu, ei
Luclut e%t $timutn$ animi, aureus. Hoc dicilur ad deorsum ad iitferna projiciunt, per quac ct diabobis
diffcrentiam siiinult ferrei qui pmigit terrcna ei vi* rait: f/l virtntum maieriat, waUriat vhwrum (19)
liosa diiigentes pcr Irieiitiam iuorlis, et est voncno elc. Maireg virlulum, gunt prudentia, foriiludo,
inoriifcro plenus. Aureus vcro slimultis, sancla et temperantia, juslilia, quas advergarii di< uiilur eflactiflcaolc iri^tilin, ci (bariiale diviua puiigit, ad fici occasionalitcr matreg malitiaruni, non convcr cdcstia sursum ferens cos qui virtules Chrisli el sionc, sed abuga, qui est verc castig ab eisdeir.
rr.a:;<I:;ta dili.înt, el fidelilcr ipsius mandata pcrfi- Sanc nimielaic et deficienli.i, a vii liiluu iucdio re1 7
t.unl, Con;i*iio est vblivio nalitrw, etc. Esl aulcm
m,
2.
Pbal. ci,
ÎS) Vctus imerprcs, itluminatu:
cdiinas : sirul, a prudcniia, per versvficm tt irtsi-
r.tcli. \ix, 2.
',19; V lw> tiici |>Ma ***

a
S C I I O L t Y C L I M A C U M .
nubos dcoreum CUITCIIS et miU;ni cogilaho \ m d i U a . Lo<, in veuaiionc, frcquentcr <audani nm\*:\,
ol lui iosu. in < c l l a , iogitalimics \vr. Atia rn hi$
qui adhnc rttdc* imbnanittr, ex ficin. lc. Qtii no
iiili-oiluch sunl, quasi qtmdaiu firno, laîyjr.ts
cl su^piiiis, vi olKidicntia, sunjicli mcitti,
onmeiii iratu et furorcio slringuui at ligttif. Qift
\cro suut pcrfcclt. bcata iDipaasibiliialt\ quasi
gludio ancipiti annaU MinC, et iu ipea iKckliml rt
inicrimual oinncin irain, ct Iwrori:iM <l HUIICBI ab
insidiis de rcliqu liberi. Samin' quuUm tiriutn,
Jucob $catm fotnptruntur, ic. Cotigruo, propler
fcublcYaltvum e| sursuiii fercns ad (.u?le>tia . luabtm
xirovoiuparaturcaleiix, propior giavc l impcdji n
oniuc boiMini, ct uncicns, 4 deorsuni giavaus,
Iralioiis ad onifueioixis itiore ciup<jia,el una uni
ansa rmtjitftgilur iu calcita, qaia cx una inalitia
< oiiiialtiiiu allcra. Pulcbrc autcni caleu cadcnti * ,
a Ivtio aposiobrnm vcrlicc, maliliaai rooiparci.
quia
gralia uolm possibiic cssc, du<laral, per
bdcm fcrvciilem et vcrain poiniU^llain (qiia; sigtianItii i | i IVlro) rain a nobit abjiccre, rt ad viiluiuni
blxrlaJeui m l i i e . Esl isiud quoqutUnabroium ctr.
C * f VIII (<d. 827 ( .
llo<- inqait, \iliuin praoipue iriilc el magis tcoci i r vacNilaa, es! nnturv $upetaiw. N.ilui.o\ictobrorMim e&i, laiu inlcr oumia giguonlia c l
riam dicit, irscifuroris omniiitodaiii drposilionrm,
gigitrnlia, qaani etiau genila vitia. r.igniiur cniin
tonupisceiHiariii<iriincationiii: naluralitercriim
iiitiiioria lualni , vX iaioic naiii tuuiur um fnliabeiii bomines, irasri t l coiirupi*cTC. Iracundia,
roi*, ipsain pigml, ipsa vcroparit itm<iia, rt l.om:
eit $ubita cordis excnndesceniin, riv. Iia esl niaiien*
cidia : 4|uaj*c IKU caiu plus gigaoniibus^f n<n
IrittUia, el perscvcruiis impeiiib ad vindiclam. Y i l ,
; gigficniibua, t% geiuti^, bal>crc intlijiaj.
ira,ett babihiata tnafitia; iiimtuiia, cum odio con- '
CAI-. \ {coL
C).
irittanlit. Furor, e$t morum innnuiaHt tnotus, etr.
Quotifco, #1 poU luw mujom, eic. Oolrai lionis
Furor, etl eballilio vi acrcusioit (\a]N>ralioad repiOgeuiioros sual ifita : furor , tx ira ; rx i a ,
IribtHioticm conlrislaitti.s tm|Hrtui<>c pnreipilans.
odiuia ; ex odio, mcmoria malilia.'; cx ia
Qnippe per ulramcntHw colnwba randorcm demolili
nalUia% i k i r a c i i o ; ex isltn, invidia, ei sic 4iideii>
i*siMt, etc. Qui scviiuduin appaimliani longaiiimilcr
boinicidiuiu. Tenuii Innguor, c l c , quia, qnisi milagit, *l bristuni ee diligrrc siniiilai, ct (usquo ad
lum dîktuin , apparot d IIUIHMIU , dcliaviio, cra.'sa
lcinpus reiribulioiiia) per siloniiuiu se occnhat, el
\(MO ouniino 4*si,
quasi latcns ct abscondila aniexspectai l maluiu pro nialo letribual, quasi pcr
iua* pcrdiibi. Suuti quivdam sunt adole$ueuiuta\etc.
airamentum, columbain exlerininat: quia cbaritaIsla? s u i i l , gula, cbriejas, fornicaii', t>i is ilit;ts
tem, ct purilaiem, qua per olmbam sigiutloatur,
>aua {*liMia.
ptt lenebrusam inemoiiaii) maliiiaj el nigiuiii fuioC A P . XI (col. 851 /0
ris fivoran, ficral, tordis iranqiiillilnto, ei parc
Spcrula ho&tium. Quia aolum ab luipitgualolouganiiuilaU! perdita, in qua Dot spcs quicso bai :
Summa iyitur adverwm tcrptniem, c l r . Scipcmojii ^ ribus custodiC, silenlium in scienlia, scd luqttc I^H
appiopinqnaru stnii. Pavcorum revira etl, elo. Maappeltat, iram c l furorem, propior ror diiimn,
i c n r obslrini<iuc a qtia piubibclur, el pvr abxtibtale ct iiiabgiiiiin : dnrniu, qiua luriosiis, I.UIK.
hciiliaut, liitûu ligaldi qnuit <<nm < cibtisro'isliiin, nunc ilbmi plagat, qni, diiiu bc viiio pr
pon
brnc halMîli luu osi irulaiio a n i m o c r .
conscnsuin el OJMIS piavum st-rvtim \ l> l , xraIkMtm
dlltgrnli. \enttis aquilo, &!giMes nitlrif ci raftionem cotilurbalioiiis t l sf-amlali iliihus
dicarc l : u i t <l tcnialiiMiL^ piobaul ct ndunanl
(advcrsario cooprrantc) ti|u is pr:i'l<i. lisi aMirni
i*oi<ta v i i miiii sanclurum el aiinna^. Mubf.s siuu
ira passio visaua, s<-ioiiliaui liali^nlos iniain:^ |.,a<|ua llii: nmir a vrnlo, r i MI liiignosn^. < JU>Uciliier, fcraleiti <oiihllui< ns aniitiam, oiitnom
pcllii.
iahitiialem diM-liuarc : HM>S , vi v.\ boc diia 1 lalis latu a si
1229
pieuliam : foilUiKJitic, per tcmeniai<;ni fonni.li- J

ucm ; a bmperanlia, pr inconlijientiuui r i m:\nitaiwu ; a juhtilia, per a\a; ihain ti f ilîtalcnt * c l
pci nrluiii ir;c f.vi<luni, rt IHUMH \)u latcin. I>vreiat U koc, JnM$ , rtr. Lhas, JoamusK, siiiif.
prifoctKCOHVcrsaliouis iy|is< l *. (Jui $(<M$uiit
oraules, ttt a muiido solilaria Inra.cl a sawriaritim
Uiniullibus sogrrgala quanmucs t l colcmes , dicucrunt pcrfcttionis auiabirce, locnn ci moduoi ad
virtuluiii Miiditim. : iier opiima el aeee&saria for<*.
F4 oMeiulciiwl qiioinodo lo-.us modo perfecfc v l vcudi pukiirtliukufiu daft <t foriium. Quare
modas anluiM (nkul qtiidain <>implkilt'r cl luah d i r a a l ) , teil c l Iocu&, ad vfrtutis opeiaiionetn irccosaj iu* rt>i, qu\ iuaxiuic onfori solutium et jnlaeieii prrfcrlioncin quT<niibtih. Uiule *; '
advcraariue (ditii i&le Pairr tanutt) ptaiuuiqti'.!
movut ad larryma& WTVOS p c i , aliqita causa in
civiialibusel inler luiuuhua liommuin uotiYcrgantcs,
ut toe talilcr deupiat, r | muikdo nppiOpinqttait', latiai, ac, X boc, verboium :l uiiversalioiiibus, el
operibus inquiiieuliir.
I . X ! l .
ot uialigna: a qua inov<hir vnit vohrnicnti, vl luf >i, cum joci* QUuwqut tcnuotii, ok*. S t . m i i i i liosiis COHUil);tUir a '<iîl:iiiufiitiiis, qua: siinl sine
iulcllcctu. Ciiliû is \ap<ira(iou<'S disriiranl sioivin, * las <'st SC.IIIKX iualio jtK uialmia , ii<tim u i^v.,
in ;uam quis mubiloqniu frrqaciUcr pr.ttipil >' .
4it i%irijpinolus ni.ntcut iiacun li.obuupbravil svU:m
%
1*31
S. JOANXIS RAITUUEXSIS
12
Auduntium tuclui miserabtlttcr demoliti . mililale divinaexilltnmnaiio.
eadeni, caa tuas.
Audientes suut, qui sunt in paenitenlia : esl enim Primam comparal lucifero, aecundam Iutiae plenar,
gradue exsisteotiain in peeniluniia, qui dicilur plo- lertiaro soli. Hi Jtiia, r*tione veluti gladio faodaat
raniium, qui tUnt exlra portas Ecclesia. Audien- abtcindere st, etc. Quia prioc ipia viliosaram cogitea igitur hos dicit Pater, Ingentes scilicel super taiionun viriliter expognant, ei ab omui deleciacommissis. Eet igilur apostolita iraditio de divi- tione, et consensa, et opere malo rccedunt. Miurasione et ordinationc poeniienlium, purgandorum, ti bitii quidem et ille qui eorruil, ete. Omais qui verbo
catecbamenorum. Sunt vero paiiiteotium quinque doclrinae, aut exemplo operit, seo prsecepto iwloci locus ploraniium, cuoi poeoitens atal extra discrelo vel tnjasto, fralrem aut aubdittim ia baraarabitem eccletiae, ei procideas, cem fleiv, ab in- thrum impellit ti iaimergit, aui ipeiea ei proximi,
-gredieuiibns posiulat oratioiiein, anle ipsorum pe- coram Domioo, reui e*t: unde judicabitur atiqua
ficut moitii auctor aetor. AdwertMmm diligimur,
tles proslratu*; locus qtii dicitur auditntium, aitto
portas, qua? bailicae dtcuntur, ad audiendam offi- et mdebimvi ip*+g $pirii*U$ immico* aaalro*, eic.
eium , ubi poBniieiites divtnum offieiam audiunl; Sane ialendamas, iaqoit, qvooMMlo inimicue, coatra
subsequesiraiio, quae esl siatto ecclesia, inlra am- nnamquemque jaxta qttod tnm dispostaiai viderit
bituitt cccleghe, in posieriori parte ambonis. Uiide praelitim sialail: ei iu qoo oot mtgia iaclinabtlft,
ei, qtii ibi est in exelamatione qu* Cl ad egressu- tt facilios patse capi cognoverii; in iUo uut naros, ei ipsc cum eis egredilur consistorium, ibiqae ligniuiis laqueos lendil: ut puU tecoaduoi tmmut
siaiuiiur, qui usque ad complemenium sacri myste- tudinem, aol x u i c m , aut modam, aul kciii, anl
rii perseveiaitt. Sialiovtro cam fidelibag, At partH faniliariutia msum, aec iiMkcenies, aed coaseMt
tipalio vivifici panis, ei cominunicalio et iibatio et poasibiiet faciliier adinTeolioMft et cogttaiuMies
inmiitU
calicis Doatini. Cum mendacio mundi fuirimu$
tic.et caaot parat, qaibttt eiiiinqiiMaqae im*
Est autcm, ioquit, qoando tempus vocat eun ptifnet, el lertler anpplaaiei el perdai. Uame.
qui in omnibus ei ubique verax est ct ftoplex, ntc M M , eic. Me*m qaidem caroem d i x i i , lancommularc aui verbum, morlem, aut svppositioneni, qtiam i u n c ooftjoMUm, ei ab a dilectaai: m i
habes David, Abraharo, Raab et Samndem in meam vero iical miliunlen conira auimain, ei
fjttsden apparentem iaipogaairiccai. Unde Apotlo-unciione David
las
propter acandala anioue e?enieotia per carC A P . XIII
nemQui
et exex
carne, eani mortew appellavil. Gr^gnrias
Qui igitur primum mandalum iervtmt.
llraore Domini agonizat ei luciaiur, ut Deo plaeeat TeroTheotagttf, bbidinoaam, senrilem, cl nocmrnam
isie a limorccarnali, ei gub, ei vaniute vita libe- Tocavitcorporaleoi geaeraUoneni ut concuptscfiiiuB
ratus, coriTersaiionem babet in coelo: quia ex cer- tt libidiote et noclit opot, tt ftpiriluals, et li:erae
aniinibus, humilitas ; ex humilitatf, diviaa illami- geaerationis coatrariam, ex inftrmiiale ei originali
aalso; cx divina autem iiluminaiione, caslitas ad- eontagione. Neqve ex boc, caro aecuaatur aut walevenit bomini, et iia manet regenerationis Cbrisli dteimr, non enim ail corpu* pecc&li. md c#rpj
filius, liberatus a contagio prxvaricationig k%\m at mortis; videlicet, in lenritoieo), a mortt ibactam
a malediclione legis, paulominu$ ab angeih per
noa aotem noflem geaeraaa: quod qaidem IKNI csi
mortem minoralos, ut (aliter humiliatus odtret t malignhaiis carais* ted lapaaa qaem austiaait
rescioderel pectaium, et essei ex viriute et gralia enigma. Et sicat, a Barbarit capiivaio*, non ett
Filius Dei.- Termtrisque cluptu$ cordi, id est, Rarbaras:
reita corpos, mortis corpua didtar, qaoconTeraivum el repuleiviim daeroonuin: ad diflcrt niani a moite victam et deientam exeitlii; et Ideo
tiam acuti paraclyiii et angelici, maoifesUns, ex non more, aaqae rooriis genitor corpas: qoapropier
lK>c,XCllenliam fmara glori* defensioais Spirilut aec ipee pottolai a corpore liberari aad a mortali
eancti, cc angelicae digniuiis, qooruin roiiiisira- corpore. Qwrendum ctmieo, *mi$ wuijor $it elc
liooe, quasi inexpugnabili scuto prolegimur, el mu- D Non mor"iciites sunt natara angeli: his atsimilaanimitr. Non qui carnis lutum tine torde servavit,
ctc. graita, i o naiurabs excdkaiiae
lur, qui Chrtili
Post lapsum prinii parenlis corpus coirupiibile castiiaiem ecnraverinl; mortent vero el resorgeaa,
dicit, cujus mcinbra spirilui subjicit. qui eeiibibus Cbrislus. Ex quo, iste sanctnt consolalur rosarulitur secuiidum naturam et divinam serviialeiw, et genlee posl earait moriem, propier hamilem t i
bi nallo Deum offeadil, sed ad ipsam aspkil el promplam fxmileniiam abedieniiam eos beaiiimaginalur, et spcculaiur aeiernas el manenics ficans: insinoans ex bac, qoia nallus anqoam
pttlchritudineg, qux in regtio illius sunt. Ex awro- laianm oroaiao sine peccaio qaaams qoidam nobis
appareaat, xilia et peccaia fugiMP. Noa enitn cst
r<e quippe candorc, lux etr. prapscnli excinplo,
uiium allerius concilialivum exsislit: nam aurora bomo, qui vitat, et non peccel* Quare coiicludit :
liicis, lux ftolis. Anroram tero dicit, humililaleni; qui beaiiHcat eum qui secundum apparcnliain est
Jucem dicil divinam illuminalionein ; solem dicit , sine peecaio, falliiur, qoia solas Christus esi sine
cxMiaiem. Igiiur, cx agonibus humililas, ex h-pecrato, qui el raorluus est, ct resurrexit. Quis
f
II Cor. i , 8.
SCHOLIA 1N CLiMACUM
l*M
trp> ett, qui peccati niortem effugit t quare nemo quando mala palimur ged quando roala faciuius,
uliqae 81 qai non offendat et peccct. Hi sunt ergo dirirau* tt cogilaaaus. Nog vero male lerapus et
qui bealificandi sunl, qui per veram poenitentiam ordineni comroutamas, quia diligm.us delicias ci
revoeaator el reaovanlur. Videat ergo qui viam divilias el odiraug pauperlatem et dolorcg, et lapmilealiael rcligtosam elegii, qaomodo secnndum borcs, et tribolaliones, el trislilias, et pasaiones
D M M B vivat: qma gi geipgyoi perfecte a curig el
DOII aruamug fusiinere pro Clirisio, ot regnemas in
defecUlionibag cC vitiig oon mortiftcat, mendax ef- xcemaro cum ipso.
ftctat, qaod promisit negat, et a beaiificandonim
CAP. X V . Ad gradum 21.
nmer* sdpaun iaprebat oranino, si seipgom
Non illum audi*$ cum tibi, ut episcopatum, etc.
qyaai cilias per verani confoggiooem et pcenitea- Saiio cordis confldenlia ci pericnlorum contemptus,
liam nou etnendat. Quid ett quod in alii$ peccati$
ab uuo ifttorum duorum penilua esi: aui ex duri$edmctu$ homo elc Offendit quippe atiqyig, ei per Ua cordit, aut *x mulia Ide ad Deuro. Sed duritiam
ipaaia vtam qua perrersog e t i , itervm rediii ad cerle sequittir guperbia, stiperbiatn ruina ; fhfem
Domiann. Abnegavii enim (ut sic dicatur) per vero sequitur cordis liumititas. El bumilitalis gigna,
liognam, et per lingoam rursus eonfeggys est: g buinilo et teinperaium gapere, ct aimpliciias corrapiitaro manibus couimisil, ei laaaibog iterato dis. Mens autem illuminata, et deliberatio tancCa
disperait et dedit paupcribus, et ia aliis similtler. et recta, cum graiia el dono discretionis, diffcrenQoi vero foratcalar, non per illam viam qva ceci- lias spirituura cognoscere faciunt : aine islis vero
dil, aed per aliam reverteivr ad Doariaym : quare amndo vento agiuta unusquisque reperitur ncc
proprfc fornicalio, lapaas dicilar, el aoa offeagio. aine duce ei cjusdem perfecta obedieulia quis a
Sane, qata mooaalkas coovergaliont boc uiiqiie dsrooaum itlusionibiis et insidiis liber erit. Alque
(vidtlkel irgiaitateia, babere ei observare) gapra d man*$ pervementium *\ alc. Aliende libi,
csiera sopreme proprima egt, qood ei vult prs- tu qut eleemoaynam aatcipis, ot aullo modo recidtcalio uomiais moaacbi, et promiasio: recte igilar, pias, nisi ea qw mittit tibi Dewe tx laboriboa et
qai virgiaitatem corrapit, vere eaddit trritaat qood fraclibva justis : et boc, cum timore ct Iremore,
protnisii. Qoare proprie forntcatio, tum qaia a lanquam de aiano Dei, ad extremam tuam necetaalam iategriiau, lam quia a profestioais propria aiiatcm. Quae autcoi sunt ex usuria, et pagnia et
digaitaie cadit, lapaaa diciiur ci mm offcaaio. Ad iajaalilia, fravde rapiiia, tyrannidc libi obUla,
boc, qai conira opinioaaai ofendil, exigtimaado penitas devila, ae et lu cum offereaiibat daronequoniaaa recte xapit, aecuadam tgmHraatiaia per- Q { t memenio laboris, et aflbctionis, et regularis
cutilur plaga (20). Qui a u i M fomkatur, uaacaat josiitiae Pakfam, et maaibus iuia labora ot juaia
qoia opus maluai est seasibuf ex dekcuitoaa Tivas. Laborabis auiem secundum Patraro rcgulas,
perdDuil, et aou ex ignoraniia palityr. E l taeretis ei abedieatia Ubi, abaque munnuratione, ui
quidem luatum ia aniaia sola consistit, foraleauo per opus paiieatiam acqoiras, ei eharitatia mandavero; ex elecliooe arbiirii animat, malo coateaiieaa turo impleas : ut ei corporie eiroentispuriuiem,
io corpore, corrupuootf peccatum complevit. Qao- et inces&abilera oratioaeai invtoiat, at manuum
niam xero aibil esi uaturale qaod impugnet euai opus et teapeiim, oblatioaam offerat Deo ei u U
qui ab errore eoaverifiuir lotalilar ex coavertioaa Teris, quia beatiua eat dare quam acdpere . Nam
mandalur: qyi vero e i forakatioaa. tenipore in- manibot, juxti apottolicam traditiooem et oaiuradiget, labore et lacrymis, ut qyalileauoi et ia liier ( ui dicium esi) laborare, patienteni bumifuaao deleciaiionemetpUgaro coaeypiieeniue ater- lcm, misericordem, jugtam, vigilera, et w a pay*
Ut. AwUia $ivs cupidilu ut idolorum uniritio*
.
perem
congtiuiit laentem. Et boc est quod docebit
Tria aunicausantia avariiiam amor coocupiaeeniie, te prscepu Dei perfecle gcnrare, gi ia aabjecloamor glori, ei iatidelilae doabug crudelior. el alia mra ct pauperom fratraia congregatione eia (lann u l u . Sane ticaiegc impoggibile in idipaani aimal D
^
tnon ex
convenire viiam et morletu, iia es4 irepoggiblk pe
propria votantate fideliier labores : quia Ulilcr,
cyniam diligcniem babere ebaruatem.
catbolice et regnlariiar, el non vane et vitlose Doo
183
S : e
q | | a m
e t
n o n
l i b |
} w
o b e d i e l l l i t
CAP. X I V .
gervies. Cave ne proditori (22) unquum obt$mpere$,
Avarag est Ewangtlioruiu irruor, clc. Audieus
elc. In epistola ad xirgiiteiD, ait unctus Atbanaavarus Kvangelium diceng Vende omala quas kagius, Si maaifeetaverig vium toam, pariei buc
bt$ eU., aicyi imposgibilc, perfeclionig verbum tibi vanam gloham et damnum patierig. Si augubgauual: et, ai omueg vendanl ait, quig emet ? iem aaimam inveneria libi coDgeoianeaoi, pariler
auucug, Noliie cogiutre dt craiti*o \ non tredit,
quae Dci sunt facientcm, buic qaoque foli, ia mysed voJuniaric coairadicil et praevaricatur, Si tero glerio, revela: ibi enitn non est vana gloria, quta
contrigielur in aliquo lempug jusliliae est, noa
qui loquilur ul animam salvet, muliani mercedem
9
Epbeg. t. 5. Mallb. xix, 21.
MaUb. vi, 31. " Act. xx, 35.
(20) . per ignorantiam peneriitur 4f plagntur (22) Vcius imerpres, Exterminatori*

(21) Slelius peregrinantium, ui legit iutcrpreg.
S. JOANiNlS H A l T l I l i E N S t S
125
123
. , ipi< , se habr-niihus desiJeiitim aiidiendi, nonex nobis, cujus tbcsatiri qualilatem milloatfir
IIIM talet expbcare : ex qna qaalitate, bumilU epquendi, loquitur itt salvrntur.
Superbia
ivellaitir qiti boifiiliuiem babef, qutt interiptio.

C A P . XVI. Ad gradnm 22.
itKwmprelicnsibiliter, tbesauro circumpoaita eat
ett Dei abnegatio. Qui non cx ea qti
Qa e\ re secitndttm inscriptioaem it qnaHlaltin

omnibue ignom csl mvHam el intomplebi
Icm acrniaiionem et ratigailonem etbibet bla qel
strmorte inacripiionetn dlacerc quaruni. N*n enim
verbls, ftcd simplici obcdienlia, ei virittie abnegalione propria, nl rrn<is liajiilaUefie i d eam
st amor proprius, <?x eodem xeto gtila, luxuria,
ana fcloria el avarilia, d cx bts vilia reliqna I I R I H pervenilur. Quknnqti Dei Splrilu agunikr 1 NoH
\ ignorintia feei inlidelilas ; ex infi tdiialc esl in- ail, qtliciiiiqne Spirllum Dciftcce|>rruiilpcf ba miionlia ; ihttl>rt1i<ui;:, impnlteitlia ; ex impa- plismiini, el poslea icpide vivunl: sel qui acc^plo
Spiiilu, sUut filii codcstialilor couvcrsanlor, ht
\. nlia, supcrbia, qu.r ost iu\cntio d;umomiin.
iiobiscum itigrediantur, elc. Ilumilita* esl drtimi
Cxi\ XVH. Adgiadum 2~>.
grnlia, sine hmnine, cir. Non diciliir iiiiioiuiliabilis,
Desinamu* landcm judhate rl (vndemnan ptoxitrium. inOdclilale quidem, inobedientia ; ex inco qiiod non halât uonien, scd \\\ arteciioubcdiculia, impalienlia ; cx impaiienlia, propria ntim cl ilbiminalionum ci srnsuum, qiiorunn bttmililas pcrfeclioncui tribuit, cxpcridilia gola est
omplaceMia, de qua dicit Propbcta : IIac via
magislra,
el numinalionis
cognitiohpm dotiai vetatn
Hlorum ic*nddlutn ip$i$; paitta in ore tuo
compta
<ebnni ; ex propria cotnplaccniia, vana gloria,aique scicntiam, qoa sibi ipsis vlles elfecti, so cofam
x cadem, snperbia ; cx superbia, blaspbeinia, qu% Dco nUiil es&c scniidnt et cognosMint. Eo tutem,
.si aensuum excesus, licei in gimplitibitg, sit Trimtatem in nmlute, c l c , ditb ti rtfaro. 5atte
Idasphemia, cx d&motium invidia. Esl oiiam bla- sicat sabcu iniias personafutii ttX iti iilia dlvfspheraia, ex juditio proxiuii; ji;di< ium vero proxi- nilato, ci uba Deiias iu tribus penbnl, Ha ei prenlmi osi ox o quod diligil qms i a r . - . c pruprias vo- tenlia, ti luciug, et humilila, snnt Invlc^m cognaliiiiliil^s, cl ex tittgligtMUiu onlioiiih ei ox ii. qnae t?r t\ conjuncue et ih dUina graiia Ib^parabiHier
ci>iuniciituf d grxiii, iintifn casd^tn Tacit el altoN
aunt signa superbis.
utrtiiit conjungit, ct menicm qaam inbabllaftt,
CAP XVIII. Ad gvadum 24.
ad iteem
D**utn snrsum
agnnl. Hinc sancuiS didt: Fgo
Juttum trgo ett el legitimum, <wte sviev
,
uutcm
iltntirari. Lnx tero qnm Hluminat emnem
ho-diro el adoro, elc.
tninem veniiHiem in ITNNC mmtrfttm *\ humanaiaImis in omat trcattmi lcus, etc. Cbotus csl
Hubri maiis prei\indiim qmMl in tranaitii fllllfMHm
veritas : a qoa prtmo Mlominaii, iiem ad palcrnum
dttm per ipeam inirodttcimur post ipsitie ronicm- Israel eemcl vidit solero : et nna ci>gHaiio, id e&t
plaiiunem, nos qui stimos menibra ejus. Nam mi- Ata moMis cofriiaiio, ct mabialio aeterni jrtd^b,
tita* a fuaturbatiane fnroris et ira, humilitas a et croci^ et morlis Chrisli, mukoiies pcpcrll bnfalsilafc, vana gloria, ai limorc liberat menlcm . militatcm. i no svtodit totus mntrdns exstthfr
eip. Sciltctil nt dic rextirreclioms Chrlsll, trl natlliihuYreaioni* edversatio ; nam malgnilas non
I rruiuii p r ptBiiilefiiiatu rcaurgew a riiina et vilaiis ejns. Alii dixctoni dc &te \i\ <jua egrcssus
c .1 ISf)0 de arca uxore el filiis cl ttnlvmis
lapftii pcccati.
aniittaitbns, et .sacrilicium obiulit Deo . SpintuaCAP. XIX. Ad gndum 25.
Utar
%\v. : rationes omniuin exsincriiium, in creaSentum atque afjectnm et rim, rtc. limim esse
:. nsum nnimae, ipsa DOS sacrac Trbulaiis oporalio t one prodnctor, tn solo bominc viderilur. ex ind ^ i l , propter inobcdicniiam vero Ad.T, diviews ip.tligibilibtis et scnsibibbus fartis. 1n die igitur
Mirsam cst eapieniia, ged r x seipso altqttid se pulat, direxiget, Dcum tiegai, qui euni in omnibos
prolegens dirigcbal, qua ex recadii, a gratia dereliclus, quain spretit. Iuferiius, est ignoianlia ;
I^rdiliw, est oblmo Dci: igilHr cx ignorantia Dei,
99
1 6
e<i in duas operaifones. Hujus vcro spinins opc- ^

r îonein, ttnani ei aimpliccm a Dco fuisse faciaiti,
p* r Spirttnm sanctum conslai : quam nemo hominnm scirc poteat, ttisi \\\\ lanlnm qui ( spe creksliom ~. svipsob ct xm;nia pr<flcrcuiuioel delecUnlia, nou sobim spcrnuiit, &cd ex udio Baudo
evangelice aboiniiiBiitur oblivioni Iradunl: qnibus utittim, graii* thnsli d rorito. divinus illc
gansux iiiraiidititr : <\ q!io et por quoin mortni
inuiido, bi .1> ronvrisari dlcuiiCiii*. trf/>rii
i*/mo f/reiuittram imludsre, ci<. Tbrânrnm isiuin
diviiium bnmililaiis, socmidum AposUduni, in fragflibus ct corruplibilibus carnis vahis Domini, asscr\i p D S t i i s s c , t subliniilas s i l v i i h i l i s r j n s , ci
M
privaitonis btijus a peccato, ei resurrectionts in

graii:;. exsullat omitis crealura , quia omnium
cxsislctUium rationcs, in ipso propriclalum suarura
opcratione^, modum ci pulcbrilndifieiu pcrfeclionis osteiuiutU. Prior enim onucm dietf indical <. Id csi, pcr siq>Pibiam iuobcdicn& lacius
y
omnia prrccepla solvil. ' posl roujvnctionem

meaw, ric. Ei qui conjunclus est bumtliiali, non
esi imposita lex, quia sectindum quod abbas Isaac
aii, humilitas nnn babet linguam, ncc oculos, nec
auivs, sed ncc aiias anininc potcntias, cl corporis
iuiiiibra. quia neqtie mala facil, nec abaUia fada
soniil am coj.*ifal, std loia pacifioa ct miscricors,
oitiniuitt poccata i,( piopria plotai, ct stia S O I U I H
II (".<>!. *,".
10
Rom. i i n . l i .
1n
U.n. vm, 18 so-pj.
1237
S C H O L U CIIMACIW.
1238
|Hiinliat, cl aliorum cnlpag poudorare igitorat. i angelis quoiddiH (tu ffcil,
elc. Ex da:iuoiiiis
Igitar libera, lcgem iraaggrediens, sola Evangt:- aageltis buniiiitas faccre posse diciiur , si dxmulium CbrUU graliac el verae libcrtalig, g rval. Snni ncs buniiliari valercnt. Verum dxinones impoeniel o/iir, magnifico kuic po$$ettori clc. Magmim
Ipnlesci obstinati manciiies, non valentes buiniliari.
posst ssorcui, bumilem, tlicil; quia, qui Itiimilts da^mones mancnL Nos vcro cum simus bomineg,
eai, vx biimtliiate omnig iiionaslica el ang. licx eisi sinnig cadcnles, poenitcrc el huniiliai vahv
conwrsationis pcrfeciionem possidel, in cujtisaui- mtis. Qnarc conftdamus, et quoties caditiiug, pcr
nia dunt proprieialea prerdicta oinncg, qiue gpiri- poenileuttam iteruut rcsurgamug. Nervi kujtu ac
tiialiom dmliaruni sigiiiftcalivas gunt: una lanfum vi<t saaf, clc. Quod enim svnt in animalibus tiei t*xo:p<a qn ftl secunuum illud qnod bumili vi, hoc ipguni suril, n\ civilaliui purgenlibug xis*.
plactl, gcilirel, abysaus vililalig et proprius depe- Sanf, afiimalia, neque stnc norvis slarenl; neque.
clns; qtiia bitc a vidantibus tal absconditum : ipxc liuc viig, bomineg ad ci\iiaicm pergnrent. Hoo
rtiini in solo vilitalis abyggo qtiicseil. Uumilila*idcm (ail sancius ) esl paupiTtas e( porcgi inaiio,
e*t regni cwUsli* jtttua. Inlelligc d iugredicntc
sinulitiT Iniinililas, 01 rcliqua? virUites, bine quibus
moiiaglicam viiam ; quia qui pcr liiimililaiem, buniilitas glaie poitgl : qnia ad ipsam pcriniitalioiic Cbrtsli, ingretlilur \ilam mouacboriii, ' ^ gens, sinc bis ad eamnon perveniel. Ncrvi igitur
islc beiic p*r poriam ingrcdilur iu eam, ct exibil cl vi* sunl, cl non signa qux iiwmeral.
de prapsfiili vila cum Ijctilia, cl pascua invenicl in
C A P . XX. Ad gradum 20.
paradiso. Juxla esl, dirina mucrkordia : iniscriquidem qui trct hoslts reiigiota pielate,
corJiaoi dicit, graiiam quac est cffecliva liumililalis Ocio nuliguilalig viiia essc nunc dicit, p^r qux
iu auiiua. IgnomiHiu tcro kotc probat. Saue
nog qui
diabolug impiignat: ex quibus, qui tria dejecil,
pro nobig passus est CbrUlus, laborein posuil iu oroniuia vidoriam oblinuil. Sani igilur baec illa
guii prccepiis, ut vaiiiiaieg maculanleg purgemur, iria, quibus rex noater Cbri^lus in dcgcrto
ei mali morcs et viiia tribalalionum patienlia eoin- nem vicioriam coraplevit, scilicet gula, avarilia,
iiiateitUir, et per bumililalem evouialur superbia et vana gloria, proslernens ea per absliiieniiani,
couCeg&MNiP, el ialentiooe, et opere : nimirutn quiabumiliiaiem, et orauoncm, accipicng angcloa niiqui ietigio$am viiam promiuit, et reiiuit niala pati
nisirog
prins, i die n/nw, uio fiei.
uon per pasniteniiain Cbrigluin sequilur, g^d (aiuo S*iro 1 obtenebralio animui, cst negligcnlia oblir proprio ilbigiig ) opere negal quod vrbo pro- ia ei concupigceniia. Eieuini nisi per coiicupimiuii, et non Chrigiuin, sed vilae UbenlU concu-j gcentiam in ignorauliain cl oblivioueai et insopisccnliam et sii|>erbiam imiiatur. Vana euim lenliam iacidcrimus, ab opcratione, quae csl sccungloria et euperbia, servire peccalo per progpera duai raandatum, nou cflicicmur cxsorteg; aigi
ti ddectaalia ( qaagi licila) faciuni, et noglram roeng teuebrctcat, non dominabuulur ci vilia %t
l?pidaai laliler vobintaieiii iiludeado iiiticiuiil, el paggionea: Permadtbit libi id, ptnilut, ts qui elc
a bonis gratis gierileg redduul : JV<*ra ferl, ul De ablmle Leone dicil, qui seipgam iu morloi
tlenlitas tUfectutque fruciunm cuerorum
elc. fralre liberando iradidit spontauee.
pro (ij);
quodain
Hypocrigig ebger?a<Ui mandaloi uiu Dci eal quae Vel de niHilum magigiiauo, qui in Coriatbo pro
facil moaacbHfo buic ga%ulo coufoniiari, i niuo- cajtfgdam virgiuie aervanda virginiuia mariyriam
danig aperibug exlolb, ei varie implicari: qoare elcgit 6aacipere. InlelUciuali*rnens,mielltctunlu
et ab Apoaloto , qui Calis est, noi) iiiuocTito otjo- ciium i i M f K J , eu. Intclli ctualew gcnium ci cogaiees appeilatur et sierilig. Qui aulem mandatoi um lioneni habei; quem, in nobig et noa in nobis
Dei idHig oparaior cxgiglit, bnmilibug fiuciibiis exsigientem, quaerere aon ceggemug. lo uobig
pleoug, deorgaai i^cfirvaiug, hmgaaimUaiig ra- chi iniclleciuaiis scasus, gicut cohareng ei aniuis.
inog ad subgaaiiaiionea ei iilusiuacs et cxciiggiones Menii in oumi bominc, non in nobig vero, qoemausiiaeadag, oioaibag iradil. Naiurain i|itur \in- ' ^ adinodum passionibus opcrlug viliosig exsigleng
cent qui bumilig eft, alium sapere acscil; sed
siiic operalione manel incogniius el iiusquam
bumiliiatis gpirilus aclus illi gc conforaiat qui so- apparcns. lluuc sanctug, ex (olo corde quaerera
metipsain exiHauivit faclus obedieag uiiquo ad adiuoucl; quia, cura iu oobig fueril, vilia uuivotsa
mortcui, aiorieiu aulem cmcig
Hinc, gaucius lcpcllet : qucm et diviiium dieit, quia per <brtdicit, qmia arhorei, clc. [ Non eel, ia crealura pargli oiorietn et bapiisiaum cl gpiriliuu saacUiui,
vum et magnuHj igneni naiura videre; et non est, qurni rtTudit in aobig rcparalag eal. Pro purgandit
in btimiliiale, iNaieriai speckni aliquam penilus sordibui, obedunlim bibitu poculum. Sordeiu d
rcnaaere. ] gincera buroiliiaie, maleriê specicg advenirc ct ia carne fieri cx iinmundiiia dcbxla txmaml, quia pcriccla huaiiliiag nibil diligit ttonum : oculuro vero aniia dicit ialelleciuin vivitiose: el oiuniuiu quai gub ccelo gunt oblita ; tiosa affeciione infirmaluni ct romurbatyin. Sed
oobini qua* sant Dei sapit et senliC. Si superbia exbunc gilentio adjuxari conslal, co quod mullilo9
llmn. , i . " Pbilipp. , 7 8.

9
" Mallb. , I geqq.
:2">) Mtlius ( opiuM ) vclu* iiidiprn, quadam arbornm qnte dicunlur rjflri, elc.
1239
1240
qtiijiu, calorcni gpiritua exstioguii in anima, et sui agruoi ab onnni inquiaanienlo exporgel^ ac
eumcuro limore cvgtodtat: Matitia quidtm mt tffluxug facere, itaturam babet.
Iltnc sanctus dicit. Qui habei aura audiendi aa- timm. Malilia eal Jallax jvdieium eoram qos inieldial .
Jtaque $i mihi obtemptrare tutti$. Si ( in-lelligunlur ei aeoiimitur. Quod sequitur abagag(U)
quil) vullis mihi obedire, dtcam vobis quomodo reraai. Ifalitia est nialigiias agui eorum qoaesoclscmooum iufimias pugnas fugielie. Vita ex mor- bU in bofttim a Dco daia gaiit. Viliam e*t tootufl
ie requies ex passione el labore, et gloria ex aniro contra nataram, tcl ad amiciiiam irraignoniinia Chrisli, dala et nau eat boiiiinibus. tionalem vcl ad odium indigcretoiu. In du*b*$
Utililer horum mcrooriam tenet qui divitias, delt- maxlwu, generalibu* mrtuiibui. in absiinemia htias, et altitudiues Yilae bujog prattereunttg, ei roili et obedientia gimplici : qvaruni, prima qulivquiem, ei delectaiiones, el concupigcenliag fu- den concupigceolia ei deleclalioaet iateriaiU;
gi, spcinil el odil; et verecumliag, iribulaiiooes, gecunda Yero per monificaiioitem Yolaniaiif laievi dulores quaeril ei diligil, ut Cbrislum imitetur, rilum roborat.
Aliud e$i cogitationum custcdi*. Ctfgtodia meaih
sine cujus amore nemo salvaiur. Deliciae (fralres)
resuscilarii vhia, et gloria et requies carnia, omiies eat, refonuaug et iminiagas in amte per iBulmin,
malignaa concupiscenlias quae variant et dividunt cogiutioneg potenter expellere : semalia Yere
homines a Deo et diaboli gubdunt imperio. Qui menlig egt ipgam omoio I K M I . receplibilero, a
airem odit eas, ct abomioaitir, et fug t, non va- cogilationum inultu aervarc, el ia difinit aemper
riaiur neque dividilur a via virtulum, sed iiuiia- extendere ec elevare. Item cualodia meotia eau
tur Cbrigium, ei tx loia affeciione adharet ei. agonilHia el orationlbus gpecics oogilationvn reTrinitate beaiiaima. Auxilio igilur et gratia san- puUare : Mrvantia xero meslia eat icapliYabile
rue Trinitaiis, et comptiguare ei resistere trtbas cor, el incnrabilis Chrigli jegu rnemori. AUmd e$4
êneralissimis viliis valebimus ; amori gloriae, conlra cogitilionti orare. Hoc primuai esl i o i r ainori concupiscenti* et deleclabiliom el amori morum ei iaiuantiiiai; aetttnduag esl proftdailUiM
pecunie el omnis cupidUalis : si laraen ad pu- ti lucunuom (25-26); lertiu ett perfectanue, tt
gnam perrexerimus rounili iribui virlulibus, scilicei cootemplautiuin, et inexpagoabilia. ImpotMU
absiinenlia, cbaritale et humiliiate : nam carnalem t$t per naUram. Mens hamana, nataralUer i o t U amorem inlerimit abstinenlia; aiaorem gloriae, bu- bilig esi et incorporea : quc lnfte a svo
miliias ; amorem pcruniae, charitas, sicul communi- vftria geduciione gUbiliiar ct Mecnbi erraado
oaliva necat. Est quidem ptrdifficite ea$ perlur-C upargilur, cum Deo, per Splritam sancium mia
baiiones. Lbicunque pnesumptio vel pneassumpiio copulatur: luoc eniin onnia in Dco babet; qni
vcl proecaplio, sive in gingolari, sivc io plurali ultiroum Ycre concupilani, per reqviem et contennumero sci ibitor in boc fibro; praeoperatoram plaiionem tenet. Vel sic iteram intelHge: Anina
Yilioriiui non Yoluntariaio memoriam el paselooem, incorporea, a corpore coatinetor qnod est aolrai
sive , auditum, aliter advenieiitero, dicil. inftniue gapieoiis ac poteulia oput ei maaifesuiic
Unde, presumplio sive prabassamptio e$i, ex vi- super bumanam rationcra et tMm; aed M k o
liosa operaiione et constieiudine iiobis immigga ineffibilius eat quomodoper Spirilaai gaocuai Doel advenieiif curo abstractione teniatio. E i q u o minue in* ea nanel: quoiam qmi mdkmHt Df
niam ex anle palraus culpis mena et nostra caro mnu* $pirita* e$t . tepe cmpUlwU mlqm Mvebenieuter pleruinqoe, ut ctcatricibos gaucia?, riiio; ipiritus. Suggerlt dcmon avxurite aoe dai
earamdem merooriis quasi plagaiae putreecunl, tl eleemogynam; ged per bumiliutem, fogere i i a sub innltig tenlationibui niiserabiliier incurvantcm ei nomen eleemogynarii. Supponil enim qd
tnr, ideo>anctag dicit : E$t quidemperdifficile, etc ex boc bomiDiifD complaceiiliam fagies : tiaii iwm*
Timorit Domini ezemptum. Conde&cendil Pater glori dmon, ad eonplacendnm hominibat, pemnostne inftrmilaii, ti ex minirois, nobis niagna tra- poae <H apparenter dare iiieitat. Sic d$tmom loxvrwe:
dcre conaiur : erudifndo nos txemplo bcstiarura luxnriotos enim , ad tribaeBdoiii d c o M f y o M i
t amoris corporalis, ad po&sideodum divinum ti- exhorutur ci incUnal, spedaliter Yirgiaibog, I
inorem et amorem : et boc quta perfecte Deum ti- corpore formosi* t familiaritate uliier babiu
tnere ct amare non possumus propier nostram furo eisdem in foYeam gu perdliioAia cadaaL
praYitatem ct iiiflioiilatein. Si eniro intelligeremug Quarendum qni$ homm altero faerii kmmititr :
illud quod niagibter perfeclionis dicit: Noliu * Omnino Ule qui poxt laboret, remQMratioties a o
mere eoi qui oecidunl corpu$, $ed potius eum limecipit, eat magtg humilis. Aliud eti peccalum, mliud
U qui potest corpu$ et animam ptrdtre tn gthen-otioiitat: Peccatmi* namque cgl speciei roodi,
M
El tlittd * Diliget Dominam Deum t*um exordinis, ei dignitaiig proprie cornipuo: Yel pectoto corde tuo, et qua? sequuntur : non iis uti- calum. e$l diYinae legig pra:varicalio el ccglestimn
loe opus babemus. Vidt item agricotcu. In intel- iuob^dientia mandaiorum. Oliogilag, cslnon bboleciuali Ecclebiai viiiâ, manachus viriulcs cxco- rarc ei non operari opera Dei, sicui tllls dkieie
iere vocatus csl quod iaplcbil, ni&icordis 5St: Quid tlatii lol* die vtioii * ? NcgligCOlia CXl
I Cor. vi,
16.
Maub. , 13. Mallh. x, 18. Matib. X X I I 3 7 .
(25-2o) Vctii? intcrprcs, agomxintinm.
(M) Y e u i s inicrpros, oliam I ^ g i l , atojstus
w
12
SCHOLIA 1N CLIMACUM1212
opciari quidein, gcd mgolertcr t l indevolc. Vitium mlgniialein , ct guperbiam vilae. Terlio, quod
esl, confirmalio et conversio per conscnsuin et Dtae est anims, boc anima essei corpori, omnein
delecutionem facta ad ea qtue noccnt, ei illiciu a se auimalitatem et feralitaiem repellens, et quod
sunt. Lapguget>t, curo ad inffdelitalem aut libidinem Deo amicum est ct bencplacilum qtiaerens et teel pasaiones lubricat corpus. Scepefil ut requieiBeiis, nihil iocoiiTeniens el deformeaut iiibonestuin
himkiiiai. Sapius ex natora? -agililale, aot coutra ae pnmlere permitleret, el odiret supei bias
infirmilate, aul senio, aui ex obedieiuia Palrum, inalum, et altoin sapere fugcrret, el bamilibns
rcqnies non amata a tervo Dei (aii Paler) recipiiur, conseuliret. Tenet me vehemens admiralio. Eo quo
qtue menti wrtatcm inimicitia evigilat, earnis malto leyius tst ad exsequendum contrarii corbbidincm nou inflammat: sicut multa carnit macla- ruplio quam virtus, zclabile quidem et promplum
tto, Don liuniiliter et diserele faela carnis molua negolium est filiis hominum, animaliias; r i ideo
inchal propler elatom sapere, licel, humiliter je- diclum eal eis : Filii hominum, uujuequo grati
junaulibus, bocipsum ex divina providenlia sanclua corde ? et ilerum : Ego dixi in excitiu mto: OmnU
Pater similiter quandoque contingere dicat: ut komo mendax Sune, nil tta levc, ul fieri malos.
perfecle hamiliemur, et non confidamus in operi- eliamei non fueril ad malittam iiosqaisqaani agcn*.
bus nostris. Bi quidem qui tuperna tapiunt. Sine boc enim est quod maxime circurovoiiii bonitatrm,
irtuie enim el sine sapieuiia, nemo salrari potest. malignilai, rarum negoliutu possessio boni, el ad
Uiide omnia qui salutis fit particeps supernam bonum. Aucndenlc pauci, quamvis mitliHiu sit
bacrediutem actu sea contcaiplaiione sortilur : el quod advocat ct trahit ad istud. Et boc rst quod
alitid mediuni non est. Qui ergo negtecta dtvioa Agguaei propbota dicit : Interrogate itcttdoUi dt
gvmmitaie, geipsos ad corporis afleclioues inclinant, tege, vltum caro ianctificala lanclificet Et C O I I aut qui Ytriliter et hostiiiler coiitra vitia ei tla?mones iequenier oslendens, quia difficulter est appr^bcu*
pugnare rccusant : abstracti et illecli a corporali sibile b<muro bumana; natura, lanquam ignis, in
quiete, per eegregationcm a virlnte deorsum per- aquosa ct huinida materia : parati auieni ad mali
gunt. Quare aeterni regni possessio, solis qai participationcm sunl plurii aicut stipola quaeanperna sapiunt datur : nec est etatulum tilii* h o dam, a sciniilla ignis et vento accenta ci coewmtiiitiiim mediom aliud salvtU, quam pcr virtolem pta. Solvit Umen Pater qwaesliorwm, ad myeleriorwm
el scienliam guperaa gapere. Quare gicut inter aecreu speculanda nos induceos. Ail ergo : Si
morienles iu xitiis et pecuntU, tt migrantes ad omuia creala servant et habentquod nalvraliter
Deum C U I D virtutibus et r.barilate, eai statuere, C accepemni in crealione, quotnodo bono, qui imago
Dei inter crealurag et carni cofmpUbili conad poeiiitentiam Deimi placandum
cohabitalionis medium sed terua utrisque reddilur junctus est t gnbaudi, quia per libernm arbilriuni
mansio sccundum operationes et merila. Quapro bonoralus, Deum tuhonoravil, nec gmat qaod
pter aancius d k i l : Qui sitperna sapiant, segregali accepil in conditionc et factura, eed Dei advergario
a viiii ei corpore pariiculariler a menie et af- Buum tradidil priiictpatum, Deo inobedieni factus :
ideo lucraiur morlem, ut odio babcal peccalnro,
feciu ad coblesiia redeonl: qui vero sunt deoraum
id est, qul in peccatig ei viiiis contergantur, ad et fiuem accipial malom, el fit benignius, puaitia,
it:foro8, poenaruin loca, degcendunt, nec ipsis rac- quia taliler adbaerere Deo, emditur. Quia ergo,
dium ad merUam amplius tribuetur. Dicil eliam per poccatum non suin Hlud quod eotidilug
qotxl IIIIUID creatorum in altero, id esl, anima sum : ideo concnpigcentia el ignoranlia plagattis
rationalig iu corpore, accepit cge, et esl; nimirom, sum , cl insaliabiliter appoto ci concupisco quod
quia a corpore separata anima, naturam babet maluro est. Sed quia acmel pwnitus sum, et eru
in eerociipsa perfecie consistere, relinqueng nobig dior quotidie flagellig, et boc ne damnalioni* aHerh.quirere quare anima pejori colligata est, quia ^ j\x judieiiiiD incarram, et Det vcrbuin ad me (suani
ct boe ipsmn cum prxdicta ratione, quar aoima imaginem) venit ul aalvaret iroagiuem, carncm
faccrci immortalem, et gratiam el polcauicm dedit,
cum carne ligata egt gunt igU :
PriiiiO ul agonero et luctain conlra visibitia et ul fii^rem et essem filius Dei el biereg : eicusaliocoucupigcibtlia, gloriani promigsam haeredilet : et nem non babeo si ipsitm tion sequor, ai ad ipgiuti
qaagiattrumia loruace, trilmblionib*ig,et leniatioin- non aspicio, si ad ipsum ex toto corde et affeciit
bes etd donbus cmciata, bravium virtutum accipiai. coDlinufi non aspiro, quia ipse est Deiig vcms cl vila
SCM boc fit ex guinma Dei bonilate, qni disponit xlerna.
Siculi varia tunt humanorum ocnlorum tumi*a.
ut tanium suo dono el gralia accipiamus
gperala, quiniino cl eleclione voluniaria et coope- novem diiTereuiias ti variclatcg obumbrationis gr.raiioiie liberi arbitrii noglri, bcnigne nogtrum ficri tvx spirilualis fieri a Cbristo in auima quas Hcuia
voluU quod bouum elsuum csl. Sccundo, ul, quod diligil, narral Primam vcro dicit, qu fll per lacrypejus eat (id est carnem) anima cogeret sorvire mas forporab-s in spiiilu coniurliationig; sccon
;iiniui, cl omnibns sensibilibus suporposita, d i - dam, qu.v lil pcr lar.i ymas dovoliouie ct amuris ad
g.tlvcrcl cl dcslrucret, ointicin c u n c u p i M x n t i a m , ct Dcuiu , qias bpiiituaks vorat, ct boc lit in spirilu
9
' M a t i h , %\,
6.
Paal. iv, 3.
Psal. exv II.

f
i !
Agg. , 13.
1213
S. JOAJiNLS i AlTHULNSiS
1544
pioiatis; tcrliam diril qtia*. fil per omlos corporis saiive rcliiiquiiuut' nt loutonm,': quciJ sol cogno\il
quando |>cr ea qiuc \iJciilur ad cogtioscenduti cl diliKMiIo, bl 08t, lalitcr nos inlclligcre fccil boc ulilc
laudandtini faclorcoi sursum agiiuur el levainur, nobis essc, quia posl multas obleiiebralioncs menlis
secunduin Apostolum; qnariaui dicit eam qux et avarilias ct crud<les viliorum et daemonum poosl pcr iiitellecUiales oculog, quouiai nosler imcl- goas, afflicii, luoRrcnles ei lunuiliati, iiden iticitainur
ktctus inielligttilia iiilelligtbilMim illuminalur d a gratia, cl in nobis rolmrali iirmamttr. Curo vcro
e millo exsisieniiuro, *ed ignoie solum cirta di?i- cariesli r.onvcrsationc, pcr vinmum babilum, agilea
na movciur. lllam vero qux (il ex atidilu vcrbi iltu* el leves, a terrenie olotigaii fiicriinas, tuuc scdebit
niiualioiicm, ex Cde io fidei gustu faclam dicit Dooiinus, el rcqtiicstel in corporibus el animabut
ctiiii matiilVMaliotiu aliquali ntyslerioram L X i : noslris, el a ptrfecta in nobis babilatione oinnis
qua vciuest a sc ntola, in aiiima, cxgiiltatio, illa nostcr conatus et oinne nobtrum morlale sapcrc
absorpium dc mcdio tollelur, el timc vere crimu
vtt, dc qua Joanties dicil: Quia unctio ejus docebii
110$ de omuibu* *.Eaiti atileni qu# ey rcntolionc tilii Dei, regnum ot garerdolium i jns. Qu(crendum
mvdis
la fuga foruicogilaliouum <*st, discrclioirtiu d i c i l ei ^crvatio- tero nobh esl. qnot, qwbuw
nom cum sustopiione d i v i i i T illuiuinationis el calioiiis ol oiitiiiuiii iuipiigtiamiiiiii caslilal^ni, in
MUenlia?. E a m vcro qnuB cM ex obedicutia virluiig fuga dclortahiniiim gulnc omiiium adversanlium
paupertati, fuga honoris ci oiuuium quae sunt
(-1 bumilitat:*, iewsmn iiitclligil os<e, qiiem viliis
< l uiuiid" cnir.(i\i a l>co noslro J*su Clnislo a c c i - opposiia el contraria humililali, ci in fuga murmii
piuut, tiovamquc pcr cxstasim Cbristo cxhibcl tneii- ralinnift,duira<lionisel judicii, scrvus Dei, possidel
twii aupernaturaleni abstractioncm in Deuro , di- coronam. Obtencbratiofitcausa /fentionn. Ignoc it, per fortiiudinis divina? poieiitiam, faelam : quae raiHia ob>curai, cincupiscciuia otTendil et cespitaf
symbolicc in manna abgcondilo el stella matulina d<?lectaiio cui fonsentiltir, cadit v\ nioritur, pcr
Jigtiraiur, el banc nemo uovii nist qui aecipit. S- optis vcro etper usitm, f<lel. Aliud ett perturbatio.
pien* itaqne magi$ ut matns acquirat. MairesTurbal
virln- conciipismtlia, diffundit avarilia et eollicituoi vlii i ! , \.\ u d e n i i a m , fortiludineni, lcmperanliam, iudo muiidana, cxcat volunlas propria. Nam omnn
jugiiliaiii , lideui, spcm , mtsericordiain obcdicn- quoque qui tn eadem peccatu HOH incidit, digtw elia.n
tiam , dif relionem , butmliiateui , ct cliaritatem ; patniltntiam egil. Paniiuit ecd nou diguf. Qui eiiim
filia* vero, eas qtu? oriauur ex bis. Qui non p*Ua- digne poenitot, iterat lapsum , sctl a^qualiter a
iurbeltif. Qui viccril d;etnoiies plaganl"g ei percti- 8C omnem mortie ropellit casuni. Nobit tnmea omtieulcs eum viiiliier eis r<i*ieud<j ct rcpercutien- nem hitarilatcm o$tendcnlibn$. Qui enim ex pusildo cos aiqnc plagando, lioct plagelur, c o r o u a b i l u r . lainmilalc pocnilel, a bono proposito obedieotix
PUgas namqiic guscipii qui lcntalur, < t plag<s I r i - rccedii ut soliiarie vivat, bic bota congregata, cx
btiil qni lcniaiioncs poleuter imptignal et rep<Mlit : pocnitcntia lati reguhit, quongque gential damoam
q u i *ero conscfiiil, lanluin plagaiur, sed mori- gui srngug ex misericordit revocaloris cadenUuni
ltir r l non coronalur : qui vero tougvntit, cx Jcsu Christi. Sanc, qui ad meliora pcr magis pcrfcctam pienilentiani ascendit, facta mala S O I T I I :
\ i r i l i tesisteiitia, pKigal dxinoncs. Quarc pKqHcr
angitsii is ct l.iborcs quos su&tiuet. coronabitnr. itaque cl qui ad pcjora progreditur, malig mala apTres . < U* iu tcrra , cum [ccisset quidam. ponena,
TIOB apostasiap el infidrlilalis criiuen incrtrrit.
quippe, siue vila in lcrra fccit in univ.*iso dics et Ijndc siTvandiuu n^lns e*l, quando ct quomodo
ires IIOCCCS Cliristu> Dcus nostcr : q u i voio ad per aniaram el asperam aliquam instilulioiieni, a
milaiioitem Chrisli poccalum Iriiim borarum felle vitiosa* eonversaiionU (qnasi poculo snmpto )
, IHMI roorietur. Ibu .c ircs sunl, in iusuliu leu- tanemur, nec hoc quidem geuiper, ged tempore
laiionis ct sugge^lionis rcccptio, delcctaiio, ct cou- congruo. Jdalisqnc sensibtiiutn rerum afici. Si qois
Kcnsua, quas viiiuose viiKeus , moi ieiur. Y-i ergo vcrc in\ariabilo nienlig proposilum, per oraborai trcs dicil, juveuiuiciii, mediam a M a l e u i , ol tionem Deo vaoaninn ei circa Dei intelligibilia elcs< :1 ilcro, quasei vigilias Ires Evangcliuiti vucal. vaium sorlitiig csl ab oniuibus sengibilibug bicmortutig osl, el dclcclabilium viiae oblivioncm possidet.
Vel coiicypi$Ciiliani carnts , tOiicupisceuliam oculiruin , cl superbiam vtta, id vsi, vanaoi gloriaiu, Vivil quippe Cbrisio, qui scngibilibus moriliir:
gulam, oi avariiiam, quas, quis v i i u v i i s , sumaiatitii ooruscatio praVtusimiai loniirui somim , cl gtiporbia
omoia prasiravil vitia. Oiccbal VCTO Pairuui qtii- annunlial advcntum vaujp gloiia?. Nisi fueril aninn
daiu : Quoiitam ista Iria l i m c o , ^ i c g i iaationciii a inquinala supcrbia, illu leiur daemomim pbanforptir*, prxscniatioiiciu ad 0*um , c l j u d i c i i s c n - lasiis. Po$$uniu$, ex nuturalibut rebui. Id dc c<*rvo
el cxctnplo propricialig ipsius diclum intclligo, ut
ieiiliain. Si ouando ex disciplina, divina , cic. I'i<~
veail iu bcucdiclioiiibus gralia?, sei vos suos, aroator cl de gerpcnlig etcinploqaol soqutlur : Nni per
lioniiuuiii l)tu$, ul cos purgot a viiiis, el iwrfotlos anguHamct arclam jejunii. Qui vaoar glortar, gol*
et laxuri degei-viunt. d Uci verba pradicanl, gnrit
xrtr4tii:l>u fatial. Quarc dictt Palcr quia propicr
siout mcrelriceg adHroncnlOb alios do casiifair. Sicut
f.ravilalt'Ki, iniirmi.alt itîalitudiiicm dis|eu<
#
fc
"
I J.MII. i, i7.
1245
SCHOLIA CLIMACUM.
12
longinqtta esl ab iis qui quttidie fornicantur, casti- / i fuerint, visibilis oUdienlis Cl atitem et nocilorain
la$ ita ei ab illis, spirilnalium Tirtutum sensus cl direclionem , seb senioribot, absque canobiorem
contemplaiio. Qai coalinel ventrem, diminait vtlia, tumultu, in qaiete eam reverentia et perfecla mor
ct qyi vincitur ab escis, augel libidinosas detacta- tiflcatione tenentcs osque in ftaem. Litel crgo
Uonct. Principiura quidem genliam Amalech", tnagnum sii, quiells sotilarhe angeucum oput, et
principium atilem vitiorum, gula. Ligna namque Majoris profecltis qtiam coenobia , vcre purgaiis a
multa excilani flamraam, ciboniro vero muUitudo, vitiif, non vull lioc dicere propter magis infirmo^
luxuriam. Coiicupiscenlia eaca* peperit inobedien- quoi eadcm converaatio liquefacit tanquam camittam ; et dulcedo gnsius ejecit bominem de para- mis pltmibam: inesl qoippe inflrmis ut plnrimuni
diso : iia et monachus gnlosus frangit caslita- laedentiam appeCilus, qoare saq>his recldivant conlis fodus, el a pulcbrhudine conleitiplalionis cjl- traria siim^ntes qitla non est parvulornm, cibns
perfectofum.
ciclur.
Imo, me lp$eqnidem. Ail, fpse qnidem, qnid tibi
CAP. IX. Ad gradnm 27.
e^t, co^noscct, nisi studium perftuiain
Non itjnorauie$ , cancm quemdam. Cancmexpediens
dicit
babucrit
observaiitijc
matidatorum et vbttiosx couanae gloria damoiiflin , qtti sua lnipucleulia omnibus initlialiir bonis, ct currodil curiositaie, cl - 1I versationts, Mortit properatio. Id est ex promplUuquaciiaic, el supcrfluiialc, el oslenlaiione, ei ma- din cl botia voluntato, per imiialionem novi bonttlignilate, alquc corhimpit animas imprudenlium. tiis, morlificallonem carniK et viliorum monstraie,
iiibilque commiinc haberc Mim muiido, scd sinâQuieih amicu*, etl fonit quidam. Quielis solilarisc
amator rgrediens de ajlla cum sllcmio, manstie- lis horls desiderare mori, el essc eum Chritio. I m liidine, oralioiic menlali ct charilale, noft progre- p*)esibile est habilnm vera* cbariiatis esse in oo qui
dilur : vorboque, a spirituali antiiue consislentia diligit aliquid viliosf, sed nqu oralio, magU vei
non reccdii, licot videaiur exira quiclom soliludl* oralionis macula, ei in oraiiotie ejus auginentum
nis, corpurc cxirc. Obtcrtul qu\dcm murem ira,
qumet ftiroris, ct limoris, et elalionia assumpiio
knnc tenatur, <ur. Murem inlclligibiletn, dicitertt. Sciens ae prudcns tacebo reliqua : subaudi,
bomicidam diabobim , qtiem intentio quiescenlis lapaos carnis, cioeus menlis, ct xexalionee Savigilanter obsenrat, skul caia marem. Uimonarhu$Unse. Exinanito enim felle, id est, abnegau ct
el CHUO babila propria volanuie, fit dinberi monacho tdjunctut : Dttos monacbos poortificaia
bic
Paier ponii : unum, ab bomioibus desoiatum, minulio iliorum. Cum medium illud arripuitum.
qui corporaliier dicilur et est solilarius motiachus; ^ Non clare narravit contemplaiionem sanctus, ro
nllnin vcro a proprtis volunlaiibas et cogitaliotii- * quod noluil omnibus talia revelare : dictt aaletn,
bits ct viliis scparalum , quem spiritualem rnooa* exscqaens orationem \igilanter et aine inicrmissionc
clmm ct solitariiim oominat; sicul de iis qiue gyiit pl pigrilia, quod est mediuro Irium operalionum.
tantmnntodo anima?, sollicilum, ti monacbuin ino- Inlermediui efectut $um. In medits (inquil) eflfectus
aarbo , id osl, soli Deo assisicntem. .\-ane non sic fium videlkel angeliois tt intelleclualibus ordiniliberalvr a lapsu, qui corporaliier cet solus, sicut bus, quod tst mediom Dei et bominum. Ac titienmona< btis, prardioto ntodo ciim monacho babiians, tem me Ulnminabat. Et illuminaias fui ab eo (inqnoiiiam x octo malittx spirilibtis. quinque prin- quii) fiiipernaiuraliier. Et ecce runn$ crai in illis.
cipaiiier, eoblarios tinptignant, videlicet, accdia, Et ecce (inquit) iiemm mens eratin illis snpfr
irisiilia, ira, vana gloria, ei superbia. Tres vcro spiritualibus et immtfsionibus divinis, ti in ea qua?.
obedientes, gula, luxuria , el avariita. Solitariut, e&i circa ipsum contemplatione, non vaicns, ad
princtpem in omnis crealurae Gbrislum Deum, pro*
cil forwm terrettris angeiL ld osi, sactindum quod
tsi possibile, CMIH seqiens, ab omni nogligeniia H pier inacccssibilem lucem, aursum agi et cxlendi,
pueillaniiniUiU; saam liberans orationcm. Qtii enim cx hoc desiderabam contempUri. Quid quidem in
beoerat ante vitibilem formam. Interrogavii T C F O a
graliam Paraclcii non aceepii, non batabtl ora- 1
tioiiis pcrmaacnnam ct p^rpeluiiaiem : cum \ero quodam angelorom de Vorbo anle assumpliofitni
Paruricitis ftorit in boinine lunc, sedcna ct bumauae nalur : a qno exclosas, ilcniin qnvsivit
ainbttlans, dormiiMis cl vigilaiis laborans el quomodo nnnc exaislit ? Et iudivil : ln propviU
quirscciis, solus, TeJ cam aorlis loqaens ci taccns et non in uits, a principe xisionie, aanclo angelo,
<rai aiig^lus, est substamia inlclkciualie sompor snbaudi. ego : Quctnam {inqnam) est destra $
mobilis; aibilrio libera* Deo minisirans, in natura iio ? elc. E t itcrum iiilcrrogavit: Q H z>l dextcra,
immoiiale quod esi accipiens et babcns : cujus suln et ibromis? ct audit rursws : Impossibile est aare
sunlia definilioiwni ci formam, solns Ocator no- ifeta doccri. llcruro desidcrio traclus, rogat addttci
illud ienipns pcrfeclioiits, iii qtio vidcat Verlmui.
vit. Cur qua'$o non tot, apud tabamcsiola$,adclc.
Quil majoris qwiciis, cl amplioris rcmotienis, cl sicuti eai : qui df audit non csse viaiUis boc
iiudilalis , ci oratiouit, c4 sikiilii, scylbiotba?, ct acriperc ci iuiclligcrc, nisi piius absorlioaliir qwxl
iiiletligibili<i nUMlionli^ operalorcs el posscssorcs nio.(.ilc M a\ita, ct inipciTcriio tioslhv corrupliof
%,
*. n i v , 50.
1247
S. JOANNIS KAITII. SCHOLIA W CLIMACUM.
124$
wi* pertciaior ab igne Spiriws gtncti omnia con- ubni non babt-i fm-orctn boni deMderii t l fotinau
Mtueate. E i l antee b*c vitto retinqueiida ad iuier
tiftm et *:udiutn salulis aninis. Vmum ipiritum obpreundnm, experlis. Pnetorea extequeos nedium, urva wigilantiui. Unas spirilaan qoi semper inpaoratioois qwe po*t Tirtalam habilum viliorum g*at, est fornicatioiiig demon, maxiue in iutipienmoiidatHMe prwaiisa rnente periciftiir, inraedio libus, et ioipagoaalibes sen protkieiilibuK, eai accviriulum et coQtemplaiioais factvs sara, iuquit. diae dapmoo. iit atriem qvi appropiaqvanl perfoSaot eoim virtatet nnortalesct purgali antaiiaev con- ciioiii, est demon vanae gloriae. NmlU cmi iurrim *d
icmplalivjeexempUrttteu iuiellecluates, sicul amit ceiUm guitth ttdificmre, elc Turris eigaificat percouitm ptatioots immediatae,o>edial4eet subjecue ;qi- feciionein viriulum com scieRtiaediicaUm.Qokwibua suulconson* exsislentiam activa, coatemplaiivtt qae ergo operaiue actjvam vitam, perfecle ad impasvel intellecUiales ct iransductivK. Eat vero virluium sibiliUlem habet apCiUidiaem, ei dispoailoa esl ad
morUlium fiai9, pictas vel compaesio: virlutem autem acquisiiionein naloralium contenplalifarum et dianimi jam purgali seu conlemplatWarum, finis est vinarum vcritatym d raiiomim; per qua* pcrficitur
irremisaibilis ad passioues et corporis dcposiiio. perfecfa scienlia, et compleiur cdificalbi lurrit,
I.ilelleciualiutn \ero seu exeinplariiini, deiformi- ^ quieiis, ei virtuiuiu Christiformlum.
las ec gralia. Virtuiuin igitur gradus medius est, ilCAP. IL.Ad tadmm 28.
luminatio el iolellcclualis explicalio : ila, el cognilioiium tnediaruiii oicdiutn sunt contemplaUYa ei
V 0 / 0 , ait, mafit werba nunii mtm d\ctt elc. S*ninlclleetttalia. Igitur, medinm exuquen, i * medk$
aus anhna? csl ineflabilis giisCns diviw consolatioficlus ium, inquit, id st, perOciena et Iraiugre- nis ; qui cam cbariiatis pulefcrttvdiiie fit. Quinqoe
riictis activas ct inorales vlrluiet, ei a viiiis purga- igiiur verba sensn suo loquiter, qoi (per Spiriiam
tus, et a corporc elongatvs. In roediia fa-tus SUIII aanciam tensificatus) sccundti propricialeoi dictacognilioiiibus, contimptativis ei tnlelleclualibus : et run tirtiituin illuminatiofiea, dtvina incendia ci
tllaraiiiavit siiieuletn, ilhs qmo omme datum #pftperfectiones ialelligit, participat t\ gnaiai in iis q*
mum it OMM domum perfsctum "; et pardicil. Qtiiuqtie verba dicii omnis doctor qui coavegavit me virus qua lalibus operationibus praeti- ntenibi aingalis sensibas qui im nobis sunt etempSi
dci, et ab auiina caltginem peraequens illu- operis et verbo do< trtnc reme<Ha apponil. Iti tpM
niiualiouia inuniaaiouibu* iusauabiliter ne tilieu- enim eeniuplum mccipitmi moiuicki: id eal divinf
icm circumfulsii. El poal ista t Iterumerai io illis dona. Qnod lero ast inde: videbcet graii qme
( snbautli medm) divina illuminalio secandttui C ^ orationem miserkonlibus monachis disiribiienpropoaiiionem tuentis. fiaaimanies afleclus, coiu- tur io eo quod ett id est, tila aeterna ct boaa inpellunl amanlem iiilerrogarc a principe tisionis, de corroptibilia quae eis retribaenlor. Epo umu$ $ubveriutis visiouc sive symbobe, cl de Verbo ante $ta*tim duMt e$$etilia$, elc. Quaai dical: Ego, difffeaesumplioncra bumaux nalur, cl quae couaequuii- renies ipsas exsbtealca. uaius dico esse operativ
nif et substaiilue. Quod vide*s ignem aqu*m. Igtur ticul auperius leguulur.
Heoioa
ardentai ex Deo devotionan : tt aqaam U Cum procedti eongrtoaia cuMcdi. Id st
iUQm et cor luun Kocutioaibua cvslodi, caveas crymas didt. Vno tmpt ttrboincautiu* emi$*o, propropalare virlutes quia, ore iuuliKter, indiscrcle pri eommendationia el gloriationia. Attnd eai crect vane apcrio, virlulcs quae meiiiem ad Deum cxab brini, corde tptculari. Vitttari qaittem, cst ad propriam consideraiioiiem ex contrkione supervenienle
Ubani perdutitur el tolaoi el disparent. Ort
coovertiet contempiari,et coitgregareêlcuramgerere
cnim procaci appropinquat ruinu
: Silcniiiiin
vero thi vb tuinin cnstmba. Palieniia, est de iis quassuntad Deumjii seipso; visiiare fero eit,
aliorum principaiive et aacerdotaliier emuadare
rfxalioms quoiidie exspectata definitio. Seoundura
corda, hoslias accceptabiles malUs Deo offerrc,
lneasuraoi bauiiliuiis, datur palieutia iu Iribulaiio
HibttS ei tealalionibus, cl secuaduin paiieniiam, al- verbf>, oraiione et excmpio. VisiUre, est conlume
tevaiur OIIUS tribalalioiiuni, ct coatolaiioanm, per et lixe teipeum conaiderare, et eioe reoilaaioM inearo pergeos, pariieipat. ti smindum coasolatio- cessaaler coaepicere, ei ccneus aiqoe polentias antnem magoiflcator cbariias ejus ad Deum et aecua- ma et corporis principativecoifgregare, el per iadedum cbariiaiem, possidri gaudium. Saae paticntiam sineotem oratiooem devote Deo offerre. Corde *nipeperil epes el ludus, qui vero siuc liis duobus cx- mo ti tpiritn (29). Aoimam dicii, aensitivas et Tiialea
aiilit, aceduB sertus eat ad onitiia pigcr. Non enirn poieniias, spiriium vero, detiberativas Tolaniates
qui labs est, possidei feaiiuamiaro bon volumaiis, et iiilcllecluales affectioiies, Spiritos etiani, estaaibcd io omoibus openbu snis anxiatnr ei impotcns ma raiioaalis ei iaiellectaalis, ei tolum stmul diftt eipulat impDtenliam txdium, ei discrasium
citur Spiritas.
acedia*, inGrmiui^ni corpori* <\ssr ; ct ila scipûui Expliciuitl gloum $ancti . N . Joamiit dbb*li$ fUwkicut iiilirniiini excu.sat, gul* soivioiisn diio qtioihu, tvper lexlibut CtimmcL
%
4 9
J a c . 1, 17.
Piov. x x M , 28.
(2) Vclus inlcrprca, crr, amnia cl ipiiitu.
AHiio Donrn D X C .
AGATHIiE
MYBINI
HISTORIARUM LIBRI QUINQUE

CUM TBMSWHM LATINA 8T *XOTATIOMIBUS BOJT. YOLCAMli.
CKJBCk BBCBlfSUIT
B. G. NIEBUHRIUS C F .
<BNM i a p n * Bd. Waberi HDCCCXXTin.)
PRJEFATIO.
Agathto bistoriarum, non magnae molis Hbri, nunc deinutn prodire edilionem, Bonneasis btttoricorum Bysantinorum collectionis principium,nemo quus reprehendet, duuunodo
compereril q u a m ardiMB nobis hoc opus aggredientibus obstilennl difficultates. Eteiiim in
oppido, ex cujus praelis trpographicis nunquam antea exisset paulo grandior UberGracus,
neque typorum compositores in hoc geoere satia exercitali aderant, neque correctores
apbalmatuin usu docti, qui, moderante Schopeno manuuoque ultimam operi admovenle,
satis accurate gnariterque in hoc labore rersarentur. Itaque tardissime progressi sumus.
Est tamen quo nos solemur : nam ingenti taadio ac labore hoc certe perfecimus ul nulluoa
ulo gravius relictum sit meodum in Grocis, atque in scholiis criticis; oam de versiooe
Una, quam abjicere maluissem, ego eerte parum fui sotlicitus. Relkjua illa cum Schopenus, ab aliis his correcta, emendasset, ipse quanla potui cura per singulas litteras recogoovi. Jam yero in poslerum be s r u m n aut superata* sunt aut certc valde imminuto;
invento viro erudito et impigro qui correctioni plagularuoi toturo sese dabit; ila quidem,
ut Schopeno nihil amplius curandum remaneat quam quod aliia laboribus obsitus exsequi possit.
Agathiam edendum ab initio mibi ipsi sutnpseram: quo lempore de hujuscemodi dif
ficultatibus, quales deinde experlus sum, non cogttabam; ac simul, mqore noDdum exciUla spe, id solum tnihi proponebam, ut vulgata editio quaienus conjectura atque ingenio
iine Hbris perfici potset emendaretur; ejectis plurirois, qui Parisinam editionem foedant,
erroribus, temeranisque novationibus. Legeram librura, n o n o m n i n o Hlepidum, aote multos annos, rerum cognoscendarum causa, eumque roemoria repelens mihi persuadebara
illa mtione, non excoli quidem atque ornari, verumtaraen ita corrigi posse ut, spinis at~
que aentibus evulsis, satis expeditus evaderet. Erat autero jam lum mihi cognitus atquc
valde charus Joann*$ Classenus, Hamburgensis, uui I I E B J U N N I , viri suromi, disciplina instiUitus, huc venerat, ut nos quoque, qui m hac Jitterarum universitate disciplinas philolo*
gicas explicamus, audirel. Hunc ego juvenem egregium, quem nunc in conlubernio atqpe domestica mea famitiaritate vivere gaudeo, rogabam, ut Agalliiam attente perlegeret, q u que ipsi in mentem venirent annotarct: mihi eniin opus aggredi, propter negoliorum ire-
1251
AUATIIIAS.
1252
qtMmitam alque arivcrsam qua lunc nrvmcbar valetudinem, nondum vacabat. F e c H q u o d

cupicham sine inora ac valde scdufo : ojusquo. scbedis acccplis ipsc Agathiam accuratc
ovolvendum sumpsi: plurima, qua* enieudaUonc persanari possent, a Classcno rilc perspecla animadrerti ; qudara lmprobavi; non pauca q u illc non alligissct correxi
ipse. Qua via ingrcssus, prioribus diligenter excussis, cum cos pcjus longe quam atitea cogitaveram se haberc perspicerem, neque ullum ex libris subsidium adeial praterca
qtMB suasu Dieo, e Suida congesserat Classenus, vcrsioneiu Persono) quffirere c<Bpi q u
instar codicis cssct. Eam mihi ex bibuothcca gj mnasii Colonieosis suppeditavit biiDjanilas
eruditissimi Birnbaumit: alque bcK* accepto libro novum lumen operoe nostrro affljlsit ? E t 9
8t enim homo non uiinus siobdue qiiafti indoctu* ita veiiit ut phirimis singuiarum pagina-
rum locis iusulsc delirantem audiro videaris : quippe qui de scnsu, non dicam probaliili* sed ullo, roiniuie sollicitus essrt: habuit lauien itle antc oculos codicem plane egro
gium, cujus verba siuuula expriinere sa>pe tentavit. ltaque imilue coiendationes, cuiu
Ciasst ni lum i n e , illo auctore coinnrob&ta sunt : id vero in primis gratum erat, quod,
quee in Vulcanii eodice exciderunt, ubi aut verba aul incisurn integrum dcessc videram,
ita aimd Personam translata invenicbam, u l sensum sine ulln dtibiiatione lcnerem, veiba
cum aliqua saltem probabilitatc Gra*ee resiituere possem. Quibti* subsidiie si conientus
fuisecm, et libcr jaui edi poterat aliquanto emcndatius, et nonoUlam inde fortasse abstulisscui doetrinai alque actumnis laudem. Verumenimvero cum ex Leunclovii pnefatione ad editi<#nem versionis Personui Basilcensern per>pexissoni quaiu longe codex Rbeditferanus pwslilisset Vulcaniaiiu, quanquam exigua spes de libro essct qui sub amuint
1594 frustru fuissct rcquisitus, adii tamen per lilteras Passorium, v. c l . si forle codex
istc inveniri, atque, illo concilianle, usus ojus a proelorc atque decurionibus obltneii
possel. Egit Pas.ovius sti;nuissiiue nc fclicissime causain nieam, seu potius litteraruin,
quarum faude tloret ipse : neuue miuorc voluntate usus sum senatus splendidissimi i n u n i c i p i i ; quo jubenie codox hue transmissus cst. Eum bis contulimus, ne quid non
aniiitftih ersum rcumneret: nam nrimo id feeit Classcnus solns : deinde ilcrum el ille el
ego ; bar ralione ut per \iocs Ii4?f imiireseum, altcr soriptum codicem out pnelegeret
aut inspiccrct. \\*<\\Mi id s|*>ndcre audfo in boc gi.aere nibil ueri posse a c c u i a lius.
Jam vero collecla anu)lissima kcliouis variutate, rtnn cx his quae ipse Vulcanius
fatctiir colligcretn typollietas nonuunquam io exfKKlieiida codicis, qui minc in Lugdunensi bibliotheca servatur, scriptura eirasse, valJc oplabani ut varielas Rehdigerani libri
cura Lugdunonsi conferii possct. Neque hoc meum desiderium frustra esse passum est
incredibilc Gtclii . v,\ , litterarum, quas tam egregie ornat excolitquc, omni occasione
oblala juvandaruin dosiderium, cum summa erga mc bcnevolculia conjunctum. Et igilur
cui, qnod imum possum, ingentes gratias me baberc mihi conscius sum, hoc debeo
quod variotas Rchdiêrana cum Lugdunensi libro accuratissirae collata est, idque ccru
magna opuris mei ulilitate : constitit eniin in haud paucis locis dissensum, qui intcr
scriplos libros esse vitlcbatur, ortum csse in editione Vulcaniena. Verumlamcn sic (ûoqut* nianet tanta inter utiuaique codicem diversitas, ut, si unquaui bic certe, duas librorum slirpcs oernanius. Variant enim itiler se segpissioie nou solura Ubi i n allcro *criplura conupta ost, voruiu etioiu ubi tiihil refert utro modo legatur. ln his vulgat inlusrere, C U D I plant^ eppareat codicem ox quo origincm Jucit infenoHs E S E E n o t , nimis
tknidi am superstiliosi; ex utroque pro arbilno recensionem confingere, temerarii fortt hominis.
id mihi (aciendura esse vidiquod fecissct unusquisjue cordatior homo
eui hic seriptor ptimuni edendus in utroque codice obtalus fuissel: prwslantioreoi ln unt*
vcrsuin roihi equendum elegi ila tamen ut auinms iiber a superstilionc conupta ex al*
loro einendarct.
Qua lege cvim i n coDficienda recensione versarcr, conjecturas in eaiD vix admisi: sunl
lamcn inter locos, ubi ulerquc codex in vitio consnirat, pauci quidam qiioe cerla raliono
conjiciendi sanari possc apparobat. Dixi supra, usti Rehdiêrani codicis cvaauisse l/iudero
criUeam quam ex boc cdendi labore pcrciperc aliquatenus fortosse poluisscm : de qua re sthiVQhi otnnino, nisi reprcheiisionem vererer nullam fere aieam in eo apparcrt
opcram. Liberc dicam quomodo rcs sehabct: medo nuda divinandi v i modo versionis
adininiculo non pauca recte conjecerain, lacunas quoquo supplcndo sarcieraru, de quibus
, ex quo ceita pro conjecturis suppeditavit Rchdigeranus, sive eadcm plane sive
ineliora, conlcinnsi. Laudetime caj>tarem me ipso facti teslu? Tura vero, ut ld saltem
pro viri > imlolo tieri posset, ea quoque indicanda fuissent ubimeerrasse apparelwl:
utruiiKpic sino ullo liitorarum fruclu. Aliaralio in cominemorandisClassenioonjeciuris fuit.
Oui ipsc uiPtini cxeinplura socuturus se nominari recusabal : alque a me conlcndebat nt
eadeui
quam niihi scripsissem se quoque melirer. Veruai assensum exlorsi auctorilato mea juveui p u i b ; n t i : ut illutn t fhiloioîs couiiiicnda(x?m et viris illuslnbus qui
roni publicaiii llanibiir^nsciu tenenl. Arguuienta libi-orum conscripsit, indicesque confeeil idein Classenus. cx quibus iili qui res ct noiiiiiia comiilectilur pauca quaidam ascripi>i. Acceiitiiuni orlhographinîpio rationouj stabilimdam suscepit in se Schopcnus
iiRtis : dc rujus doctrina alquu ingimio qua> scnliaui, bac opportunitatc usus praedirar t m ; nssi hax uuoque pnot^lio, auiequain Iil>tr iu publicuui emiUntur, ab eo hispicui)*
da tssc\, priin*!ilt!rni({ut: tunc (."uu suiuina upt* pti^nat.uruin
illa dulerciu.
t
ttS3
PROLEGOMENA.
12SC
h isilur lotum B.yzanlinorum opus, quntenus i n boc oppido lypis cxscribetur, ita inu(b*rabitur, ul sinûlas pkigxilas correctas, antequam sub prffiliuo iimuiltantur, ad o w nion ruvoct'1; isque ul constans in accenlibus et orthographia servciur ralio curabit.
Tenendani autem sibi proposuit eam quie viris primariis, qui cum maxiine Grmcos l i bros edunt, placuit. Ego tcro, $i arbitrii mei esset, vulgareui potius servassem, quam
(neci hodie secpiuntur. Porspecta ccrte res est, horurn majores jam inde a srcculo
apicesiritersrribenduinapposuis.se, ita ut pronuntiandi modufii efformarem: itaquc
hos saltem libros : Annam, Nic< fanj, C I T U T O S : in accenlibus ad Aleiandrinoruin g r a o inaticorum canones revocare, miltt quidcrn non alia ratione iieri videtur quam si in L a linos ultinwB rotalis eum orthograpbi modum inducere placeret a quo :n Plauto i w e dere nefas forel. Agathias aulcm, atque ipsc Proconius, longe propius ad inforioris illiu>
quam ad probae actatis scriptorcs acccdtmt. Sed illa re$, ut plura alia qu<p in summis d i cendi auclonbus niagna smit, in hujusmodi libris uiinimi nioroenti <*M. Ul tainen veruiu
confitear; ipse, perspicuilatis gralia, taritus mutavi quod a scriptoris orihographia profectum esse non dubito: eriim scinper in utroque codice uno lantutn scribilur
Neque inagis indicanduni esse putavi quoties & ex codice ndderem.
Epigrammata libcnter omisissem * : cum reiinere neccsse essel, multo plura ct cmendatiora iis dedi qua Vulcanius ex Anthologia Plamidea coUegerat: cuncta seilicei quo
in Palatina servata sunt, additis iis q u in capite iwp\ exstabant, quo plenius
habuit Planudes quam nos epigrammaturn eollectionis exomplum. In his criticuiu noti
egi, nisi quod perpaucis ioris aul aliorum emendalionem aut Planudeam lectioneiu P a latiofle pratuli. Latina, clegis comprebensa, qu Josephus Scaliger, atque Janus Dousa e
Graecis Agathte fccerunt, virorum hoiiorem retinui: quo faclo ue ilia quidem oiiiitli
poluerunt quae in eodcm genere confecit, addiditque Vulcanius.
His expositis, jatn finem prafationi faciam, cura de libris quos adhibui, siglisquc qtuw
in scholiis posui quee necessaria sunt exposuero.
R. codex Rehdi$eranus : chartaceus : scriptns rirca annum 1560, irapensis Tbonim
Rebdigeri, in Italia ; et quidem procui dubio Romcn, a duobus tribusve amanuensibus
credo bibliothec Vaticanae scriptoribus : quorum sallt*ni primun) luisse Gra>cum ex ductibus clare patet; postremus autem alienigena fuit, Graecipque linguaj fere rudis. E * scriptum esse ex coaice Vaticano non dubito, quo Persona usus fuerit. Inlerpunctionem
ad aensum accoinmodalam vix usquam Iiabet, scd interjectis septenis vel octonis pl. m.
vocabulis puncla ponit. margiue correctioncs aut conjecluras exbibet nonnullas, quas
Leunclaviuni auctorem habere credo, qtii eum a. 1576, ulendum acceperat. Otiem codicem cum Vulcanius sccum communicari peterut, responsum est eum mm comparere:
neque id falso. inscriptio oniin testalur anno demum 1658, iterum illalum esse in b i bliolhccam Rthdigeranam a Cbristiano Hoffloanno ab Hofraannswaldau, poeta Misulso et
ubsccno ; al civc, ut hinc colligere licet, non inutili.
1-iM.D. Lugdunen&is, bibliothecs academic, 54 inter libros Vulcanii, qui Agalbiom *
co edidit: in catalogo p. 346: Bombycinus, saec. xiv : interpuncliorte satis accuralc
disUnclus ; in prioriixis libris valde mendosus, in posterioribus niulto prstantior. Subjiciuntur in fine duo epigranimata : alterura Agathitt dc ludo tabulee Zenoitis Aug.; aiterum, quod hic quideiu cidem Agatbiao, in Anlhologia vero Leonidie Alexandrino tribuitur. Id h. I. inscribitur, addito in utriusque distichi fine numero c / , id est, 0000, qui
ex littciarum valore pro numeris posilarum conficitur, dumraodo secundum disticbon
cum Lugdunensi scnbatur:
rarvr %-
Ojzxocrcr KaJUioxu xpopipei
V U L . Vulgata, i . e. Lug<lunensis cum ediiionibus q u ex illa origtnem ducuot.
E D . P R . Editio princeos Vulcanii, quffi prodiit Lugduni 1594.
P A K . Parisina, a. 1660, in corpore scnptorum historia; Byzantinoe.
E O D . Ediiioncs, princops cl Parisina, ubi a protolypo, Lugdunensi codico, doîsn-unl.
(Venelam ncgligentissi:nc ex Parisina transcriplam essc, nihilque oiunino propriu* dolis
babere, ncmo eslqui nesciat.)
I N T P R . Yersio Christophori Persona), ut c\stat in edilione Basilcensi Pornro.
C L . Conjectura Classeni.
Scribebaui Bonuoi poslr. Kal. Jan. MDCCCXXVUI.
<
* Omiwjuos u( -ab iuslituto nostro omniuo alicna.
UIT
VKJK
1239
1240
qtiiuiu, calorcni spiritug exslioguii in anima, et sui agrum ab onnni iuquiaanieiiio exptirgel, ac
eumcuni limore cugtodiat: Malitia quidtm mmt t i fluxua facere, itaiuram babet.
liarn. Ilalilia esl fallax Jndicium eoraoa ajam inlel>
Ilinc sanclus dicit. Qui habel auru audiendi aulelligunlur
et geoiiuutur. Quod sequitur abasaa(24)
diat . Itaque $i mihi obtemptrare vultis. Si
( inquil) vullig mibi obedire, dicam vobis quomodo reraai. Ifalitia est maligiitis ugug eorum quaeaottemooum infiniias pugnas fugieiig. Vita ex aior- big in bonum a Dco data gant. YUiimi eal inotna
le, requies ex passione et labore, et gloria ex animx, contm naturam, vel ad amicittam irraignominia Chrisli, data et nala esi bouiinibut. tionalem vel ad odium iiidigcretum. /a du*b*$,
Utiliter borum mcrooriam teaet, qui diviiias, deli- maxiwu, generalibu* viriutibu$. In absiinciiiia btias, et altitudities vilae bujas praetereuntig, ei roili et obedieiitia gimplici : qaarum, prima quiivquiein, et deleclaiiones, eC concupiecenliag fu- dem concupigceotia ei deteclalioaet i a l e r i n i i l ;
gi>, spcinil el odil; et verecimdiag, tribulaiiooes, geconda xero per mortificaliotiem Tolaniaiis ialevt dolores quaerit el diligit, ut Chrislum imitetur, ritum roborat.
Aiiud ett cogitationum cuttodia. Ctfgiodia enlii
sine cujus amore nemo salvalur. Deliciae (fralres)
resuscilant vilia, et gloria et requies carais, omiiea egl, reformaus tt iromiggag io nente per ioultum,
inalignaa concupiscenliag qu variant el dividunt ^ eogitationes potenter expeUere : scnraalia ?ere
homines a Deo et diaboli aubdunt imperio. Qui mentis est, ipgam omaioo I K M I . recepliblleiD, a
airem odit ea, ct abomioalur, et fug't, non va- cogitationuiD inultu aervare, et in divinig senper
riaiur ueque dividUur a via virluturo, sed iiuila* extendere et elevare. Iteni, cualodta meatU e*u
tur Cbrislum, et tx toia affeciione adhseret ci agonibua el oralionibus gpfdcs cogilalkHMiai reTriniiate beatiisima. Auxilio igilur et gralia saapulsare : servatitia tero meftlia eal iacapUTibile
41 Trinilaiis, et compugnare et resistere tribes cor, ct incurabilia Chrigli iegu meuoritt. AUud ett
êneralissimis viliis valebimus ; aroori gloriae, conlra cogUaiionti *. Hoc primam, eti ialramori concupiscemia ei deleclabilium ti amori morum ei iaiUantiiim ; aecunduoi esl proieicmkiM
pecuniije et omnis cupiditatis : si laroen ad pu- ei lucuntium (25*26); lertium eti perfccioraei, et
gnam perrexerirous raunili tribus vh lulibus, scilicet coutemplauuuin, e l inexpugoabiliu. ImpovMU
absiittenlia, cbariiate ei burailiiate : nam carnalem t%% per nattram. Mena humana, naturaliter instaaiftorem interimit absiinenlta; amowro gloirte, bu- bilig est et incorporea : quae toa a sno moiu
inililas ; amorem peruntae, charilas, sicul communi- varia seduciione gUbilitur ct neoibi erraado
oaliva necat. Est quidem ptrdifficile tai perlurC apargitur, cum Deo, per Spiritam gancluiu aaita
baiiones. Lbicatique presumptio vel pneassumpiio copulatur: luac enim otnnia in Deo babet; qei
vcl prreeaplio, sive in singolari, sivc io plurali uUiroum vere coDcopttani, per reqaiem et contennuincru sciibitur in boc fibro; praoperatoram plationem tenet. Vel sic iteram intellige: Antma
viliormu non volunlariaio memoriam el passionem, incorporea, a corpore coatinetar qeod cgl, solia
sive |n:r auditum, sive aliler adveuientero, dicit. infiniue tapieniiae ac potenlte oput ei maoifeslaiic
Dnde, presumpiio sive praassumptio est, ex vi- guper bumanam raiionem et seBsam; aed mako
liosa operaiioue et consueiudiiie nobis immigga ineffabilius ext quomodoper Spirilum gaociaM Doei adTeoiens cura abslractione tentatio. Etqno- minus in* ea n a n e l : qaoAiam, qui f f c m t IV
niam ex anle palralis culpis roena et nostra caro unut $p4riiu$ e*t
Smpe empuiiwU mlqut *vebeiueuter plerumque, ut cicatricibus gaucis, nitof ipiritut. Suggerit dcmoa avarite, wm amn
earumdem memoriis quasi plagatse pulregcunt, ec eleemogynam; ged per humi)iuiem, fogere n i l a gub inullis tentationibtif luiscrabiliier incurvantcm ei nomen eleemogyaarb. Supponiienim, q*d
tar, ideo>anctag dicit: E$t quidemperdifficile, etc
ex boc bofDinuna comptacenUaro fogies : gkalTmagf
glorl d m o n , ad coroplacendMB hocQinibog, powTimorit Domini exemptum. Condescendit Paler
nostrae infirmiiaii, ei ex minirois, nobig niagna tra- pose <H apparenier dare incitat. Sic dgeraoo l o x u r i ^ :
derr conaiur : erudie ndo nos exemplo besliarura luxnriotos enim , ad tribaendQm ekegaogyoam
t amoris corporalis, ad poggideaditm divinum l i - exhorutur et inclinat, specialiter xirgiaibog, ei
inorero ei amorem : et boc quia perfccte Deum li- eorpore formoeie , ut familiarUate laliier habila,
tnere ct amare non pos&umus propier noslram fum eisdeoi foveam gu perdliionii cadaaL
praTitatem ct iiiCimitaietn. Si eniro intelligeremug Quarendum qni$ homm ntteto fuerU humiliw
illud quod magigter perfeclionis dicit: Nolite it* Omnino ille qui post laboret, reoiaaeratioaes aemtre eot qui oeeidunt corpn, $td potius eum
cipil,tiuieeatroagighumilis. Aliud eti peccalum, alind
U qui potett corpu$ ei animam perdere inotio$itat:
gthen- Peccataa aaroqoe cst speciet, roodi,
n*m *. Et illud * Diliqts Dominum Deum laam,
ex et digniialig proprie cormpuo: ie\, pec*
ordinis,
toio corde tuo, el qua? scquuntur * : non iis uli-calum, est divinae legii pra;varicatio ei cosleslium
joe opus babeinus. Vidt item agticolat. lo inlelinob^dienlia mandaiorum. OUogiug, catiioa laboleciuali Ecclesi viirâ, monachus viriuies cxco- raro et non operari opera Dei, sicul illis diclum
lere vocaitis cst quod iaplcbil, niMCordis est: Quid slatii toia die vtiosi ? Ncgligcnlia c*l
Maub. , \>.
Nallli. x, 18. Maiili. xxn, 37. 1 Cor. vi, 16.
(îj Yeius inicrpros, ctiafii Irgit, abysws
(23-2o) Vchi? inlcrprcs, irijoiitaiiiifniiit.
n
17
12
SCHOLLV 1 N CLIMACUM1212
tiperari quidem, gcd insolertcr et iiidcvolc. Vitium maligniialein , ct guperbiam vilae. Terlio, q u o d
est ccMiflrmatio et conversio per conscnsuin et Dtus esl anims, boc anima esset corpori, omnem
delecuikmem facta ad ea qii noccnt, ei illicila a se animalitatem et feralilaiem repelleus, et quod
sunL Lapsugebt, curo ad iufidelilalem aul libidinem Deo amicum est cl bencplacitum quaerens et lenetis, nihil ioconveniens el deformeanl iubonesUim
fii pasaiones lubricat corptis. Scepe , ut requie$
per iuimkilias. Sapius ex natorae -agililate, aat coulra ae pmvalere permitteret, el odiret gyperbia*
infiriilaie, aul senio, aut ex obediemia Palrum, inalum el altuin sapere fugcrret, ei bumilibiis
rcqnfes non aniata a tervo Dei (ail Pater) recipiiur, eonseuliret. Tenet me iehemen$ admiraiio. Eo quod
qtue menli virtolcm iuimicitia evigilat, carnig mallo leyius est ad exsequendum contrarii corUbWtinem noii inflammai: gfcut multa carnit macla- ruplio quam irlus, zclabile quidem et promptitti
tto, Don Imniiliter el discrele faeta carnis molus negotium est filiis hominum, animaliias; r l ideo
inciial propter elatum gapere, licet, humitittr je- dictum est eis : Filii homvtum, utqiuquo gravi
junauiibus, boc ipsum ex divina providenlia sanclut corde ? et iterum : Ego dixi in exceau meo: Omni$
Pater gimililer quandoqtie conlingere dicat: ut homo mendax \ Si.ne, nil ita levc, ul fieri malos.
perfecte bumiliemur, et non confidamus in operi- etiamsi non fuerit ad malitiam nosqnisqaani agcn*
bus noslris. Bi quidem qni tuperna $apiunt. Sine ^ boc enimestquod maxime ctrctirovcnil boniUlom,
irtuie enim et gine eapieutia, nemo gaWari potest. maligniiai, rarum negotium possessio boni, el ad
Unde ouinig qui saluiis flt paniceps, supernam bonum. Auendentcs pauci, quamvis midlHm sit
bxreditatem aciu sea contcaiplaiioiie sortilur : ei qiiod advocal et iraliit ad istud. E l boc est quod
aliud medium non est. Qui ergo neglecla dtvioa Agguaes propbcta dicit : Interrogate $*cerdoie$ de
svmniitate, tetpsos ad corporis aflectiones iiiclinant legt, ulrum caro ianctificata ttnctificet Et C O I I aat qui Tiriliter et hosliiitcr coutra vitia et da*mones irquenier oslendens, quia diflBculler eet apprfbcn*
pugtiare rccuaant : abstracli et illecti a corporali aibde bowim humana; nalwra, lanquam ignis, in
quiele, per gegregationcm, a firlnte deorsnm per- aquosa ct huinida materia : paratt auiem ad mali
gunt. Quare aeterni regni poaseagio, solis qai participatioucm sunl plurii sicut atipola quaesnperna sapiunt dalur : nec est siatmum tiliig ho- dam, a scintilla ignis et vetilo accenaa et eonsnmtuitium mediom aliad galatif, qaam per virtolem pta. Solvit tamen Pater qnacsttortein, ad wyeteriomm
el scienliam guperna tapere. Quare gicui inter aecreu speculanda nos indticeas. Ait ergo : Si
niorienles iu xiitig et pecnRtia, et migrante ad omuia creala servanl et babentquod naluraliter
Deom C U I B virtutibus et rharilate, eat statuere, C ccpenini in crealione, qnotnodo bono, qui imago
ad posntientiani Deimi ptacaadum, cohabita- Dei inter crta1uras et carni corraplibili conlionis medium, sed adema utrisque reddilur jnnctus cst t gobaudi, quia per liberam arbilriuni
mansio sccundum operaliones et merila. Quapro botioralus, Dfum iuhonorafit, nec gmat qaod
ptcr sancius d i d l : Qui auperoa sapiont, segregati acccpil in conditionc et fictura, eed Dei ad?ergario
a vitiis ei corpore particubriler a menie et af- 8uum tradidil principatvm, Deo inobediena factus :
feciu ad cotleslia redeant: qui tero sunt deoraum, ideo lucralur mortem, ut odio babcat peccalnro,
id cst, qul in peccalig ei viiiis C0H?erganlur ad et finem accipial malom, et fil benigniu, puaitia,
inforog, poenaruin loca, degcendunt, nec ipgig rac- qaia taliler adbaerere Deo, erudiiur. Qoia ergo,
dium ad roerUum ampliug tribuetur. Dicii eliam per pcccatum, non guin illud quod eondilug
quod unum creatorum in allero, id esl, anima gum : ideo concnpiscentia el ignoranlia plagattt*
rationalis corpore, accepit cgae, et est; niaiirom, sum , cl insatiabililer appolo ci concupisco quoil
quia a corpore separata anima, naturam babet maluni esi. Sed quia gcmel panitug sum, ei eru
in eemciipsa perfecie cousistere relinqueng nobig dior quotidie flagellig, et boc, ne damnaiionig a?lerii quirere quare anima pejori colligata est, quia jix judieiuni iQcarram, et Dei vcrbum ad me (suani
et boc ipsmn cutn prxdicta ratione, quar aoima D .imagtnem) venit ul salvaret imagiuem, et carnem
cuni carne ligata egt guol isUt:
faccret immortalem, el gratiam et potesuieni dedil
PriiiiO ul prr agonem et luctain conlra visibitia et ut Cwrtvn et essem filius Dei el httreg : eicugatiocoticuptgcibilia, glorbm promigsam haereditet : et nem non babeo s ipsiim non gequor, ai ad ipgum
qaasiattruroinforiiaee* lrilnilatiAfiibug,et teniaiioni- non aspicio, si ad ipstim ex toto corde et afleciit
bas etd doribus cruciaia, bravium virlutum accipiai. coiiiinue non aspiro, qnia ipse est Deug vervs ct viia
8CM rt boc tt gttinma Dci Itonitate, qiii disponit auerna.
SieuVt varia tnnl humanorum oenlorum Umina. I
ul tanium suo doao et gralia accipiamus
gpf rala, quiniino et eleclione volunlaria et coope- novem diiTereuiias ti varictatcg obumbralionis griraiione liberi arbilrii noglrt, bcnigne nogtriim ficri Ihv spirilualis fieri a Cbristo in anima quas Hcuia
woluii quod bouum elsuum csl. Sccundo, ul, qucd diligil, narral Primam vcro dicil, qux Ot per lacrypcjus eat (id est carnem) anima cogeret sorvire nias corporalrg in spiiilu conturliationig; sccun*
>;iriu\i, cl oninibos sensibilibus suporposita, di-- dam, q i K V lil prr lar.i ymag dcvolionU cl amoris ad
g.ilvcrct cl desCrucret omncm cuncupiMxntiam, et Dmiiu , qtias bpiiituabs vorat, ct boc lil in spirila
9
Mallb, xx, 6.
i 9
P al. iv, 3. " Psal, ew, | | .

a
i l
Agg. n, t3.
121;)
S. J O A K N L S
I AITHIEXSIS
1244
picialis; lcrlinm tlirit qxis ftl [#r oi-ulos corporis salive reliiiquiiiiui' ul loHlonim*: qiuid sol cognovii
quaudo pcr ca qux \idciiliir ad cogiioscenduin cl dihirulo, i<l osl, Uilitcr nos mU lligcre fecit boc ulilc
laudandum factorcoi sursnm agimur r l levaimir, nobis essc, quia posl uiultas obleiicbralioncs nienlis
secnnduin Apostulum; quartatn dicil eam quae et avarilias ct crudiles vilioruui et dstnonum paest }icr ititellec luale* oculos, quoniain nosler iiucl- gnas, afllicli, nionrentes el bumiliati, iidem incUamur
ktclu* inlelligeulia iiuelligibiiium illuminattir, el a gralia, cl in nobis roborali firmamur. CIIID vcro
cx iiullo exstsietUiuro, s*d ignole soluni c i r c a di?i- coalesli tonvcrsalionc, por virliuum babilum, agiles
na inovtlui. l l l a m vero q t i a fil ex auditu vcrbi illu- et levea, a lerreitis clotigali fucrhnae, lunc sedebil
miitalioiicai, ex fide, io fldei guslu faclani dieit Doiuinus, el rcquicacel in corporibus et anhnabus
noslris, et a ptrfecla in nobis babiialione oinnis
CIIIII roanifostalione aliquali mysierioruni I M :
nostcr conahis et omtie notlrum morlale sapcrc
qtia: \xu> est a sc moia, in a n i u i a , cxsuhatio, illa
absorpium dc m&Mo tollelur, et limc vere crimtis
vti, de qua Joannes dicil: Quia unctio ejus docebii
nos de omuibui *. Eatn atiieni quae c> rcittoltone liliiDei, rcgnum ot earerdoHiiin ojus. Quvrtndum
cogitaliouum esl, discrcliouwu dicil el scrvatio- vero nobh esl, qnot, quibnw mvdls iuga forninciii , cuui suwplioue d i v i i i T illuiuiiiationis el caiionis ol oiiimiim tnipiignaiiiiuni caslilatem, in
scicnlix. Eam vcro q i i csl cx obcdicnlia virluiis fuga delmaiioiiiiiu guhc vi oiiiuiuni adversantium
<-l humilitat:s, inlclligil <*s*e, qtiem viliis pauporlali, hi fuga bonoiis cl omniiim quae sunt
vi iiiund" cniofm, a L>eo noslio J*su Cbrislo acci- opposiia el contraria buniilitati, ci in foga murmiiptutit, novumquc pcr exslasim Clirislo exhibel inen- ralionis^dolraclionis cl judicii, scrvus Dei, possidel
i*ro aupernaturaleni abstraciioncm in Deum , di- coronam. Obtencbratiofitcausa wffentionU. Ignorit, per ioriiludinis divinae potentiara, faelam : quae rantia ob^curat, concupi&ccmia offendil et ccspilal.
symbolice in manna abscondilo el stelia matutina delectaiio cui rouseiititur, cadit vl moritur, pcr
Jiguraitir, ct banc nemo uovil nist qui accipil. Sa- 9pus vcro el per iisinn, ftet. Aliud esl ptrturbatio.
Turbat concupiscwtiia, diffandit avarilia et aollicipien* Uaqne magi$ ul matret acquirat. ftialres virluluoi d u u , 11udeniiam, fortiludinem, tcmperanliam, ludo muiidana, c;ccal voluulas propria. Nam ommt
jusMi itu, lidem, spcm , misericordiain, obcdien- quoque qtti in eadem peccalu HOH iucidit, dignc etiam
tiam , dfecretionom , huniilHatcui cl cliaritatem ; pamittnliaiu egil. Paniluit scd digue. Qui eiiim
fiuas v e r o , eas quje oria: t*ir ex bis. Qui non puUa- dtgne poenitcl, iterat lapsum scd aqtialiter a
lur beliis. Qui viccrit d;cimwcs plaganlrs el percu- sc omnem mortis ropellil casuni. Nobis tamen owlieitles ciim, viiiliier e\& n ^ t e u d u cl reperculieu- nem hilarilatem osteudcnlibns. Qui enim ex ptisildo cos atquc plagando, licct plagetnr, coronabilur. laniniilai^ pflcnitet ei a bono proposito obedienli
IMagas natuqiiu susctpil qui lcutalur, vi plagts iri- rccedit, ut eolicarie vivat, bic boua congregata, ex
buil qni icnlaiioncs poleutcr itnptignal ei rep*!li( : pocnitcntia lali reeohit, quoasque xenlial damnam
sui scnsus ex misericordia levocatoris cadentiuni
q u i tero (Oiiscniit, non l a t i l u m plagaiur, sod iuoritnr, f l non coronattir : qui vero uon tOnsvnlit, ox Jcs Chrisii. Sanc, qui ad meliora pcr magit pcr\irili tosistenlia, ptagat dgntonis. Quarc pnqilor fcclam p<enilentiani asr.enJit, facla rnala ftolvil:
attgtisiiis cl I.iborcs quos eu&liucl. coronabitur. itaquc ct qui ad pcjora progreditar, malis mala apTres . <Us , iu terra cum fccisset quidnm. T I C Hponene, apostasine el infiiUliUlis crimen iacdrrit.
IJndc siTvandiim nohis e*l, quaudo ct quomodo
quippe,
vita in (crra fccit in uuivM so dirs ct
ires uocles Gliristus Dcus nosicr : qui voro ad per aniaram el asperam aliquam iusiilulionera, a
imilaiionem Chrisii p^ccalum trinm borarum vic<-- felle vitiosic conversaiionig (qaasi poculo sumpto >
r i l , morieiur. Hor.c trcs sunl, in iusuliu lcu- sanemur, nec lioc quidem seiupcr, sed ir.mpore
laiiunis cl suggeglionis reccptio, deicciaiio, ol cou- cougruo. Malisquc tentibtliuin rerum afici. Si quis
crgo voic invariabifo menlis propo&ilum, per ora*
hciisue, quas virluose viiicens , moi iclur. V i
lioraa Ircs dicit, jtiveiiUMcni, niediam ;tMaleui, ct tionem Do vacanUnn et circa Dei intelligibilia elcN'iicct ilcm, quasel vigilias Ires Evangclitim vocat. valum sorlihis cst ab oninibus scnsihilibus bic norVel couciipisceiiliani carnis , roucupisceiiliafn octi- tuiis csl, et dclcctabilium viiab oblivioncm poasidel.
Vivil quippc Clnisio, qui scnsibilibus moriliir:
l i r i u n , ot superbiam vtta>, id vsi, vanam gloi-iaui,
gulain,pl avariiiam, quas, quis viivns s i i m n i a l i i n citruscalio pry.iiisinual loniii ui sonum , ct supcrbia
otnoia praslravil vilia. Diccbal vcro Pairuui q t i i - annunlial advcntum van^ glcn iae. Nisi fueril anitm
datu: Quotiiam isla tria limi-o, poicgriualioiu'in a inquinala supcrbia, non illu lelur djemonum pbaHc p4rr, pncfeiiiationcm ad 0**uin , el judicii srn- lasiis. Po4$umu$ ex nuturalibut rebus. Id dc C<TVO
leiitiaiu. Si quundo ex ditciplina, divina , clc. ,- et cxcmplo propriolatis ipsius dicluni inlcllign, ul
\ty.ul iu liencdictionibus grati:r, servos suos, amaior cl de terprntis esemploqaol soquilitr : Nni per
l:oin'iuiiiii Dcus, ut cos purgot a viiiis, et porfcclos angtiilamct arclam Jejuuii. Qtii v a o * gloria, gote
virditibit f a i i a l . Quaro dicit Palcr quia proptcr et Inxuri desemunl, ci Uci verba praedicanl, aiuu
ravilalt'i'i, iitiiiiiii:al 1 iialituibficni dis|ica- sicul mcrelricet adntononlcs alios do caMiiaio. Sicul
k
I J.MII. , J7.
1245
SCHOLIA CLIMACUM.
124
i
fiterint,
visibilis
ol^dienli*
ct
aiifcm
ct
nociiurain
longinqua cst ab iis qvi qutiidie fornicanlur, fasii- I
tas, i u et ab illis, spirilnaHum Tirtutum senaus ct directionem , sab senioribns, absque coenobiorvm
conteroplaiio. Qi conlinel xentrem, diminoit vilia, lumultu, in qniete com reverenlia et pcrfecla roor
ct qui vmcilor ab escis, augel iibidinosas detecta- tiflcatione tenentcs usque in fiaem. Licel crgo
lioncs. Priocipiuro qiiidem genliam Amalech", magnum sii, quiells aolilariae angelicum opus, et
priocipium aulem viiiorum, gula. Ligna namquo Majoris profecltts qtiatn coenobia, tcre purgaiis a
mulla excilani flammani, ciborum vero muliitudo, vitiie, non vull boc dicere propter magis iniirmo^,
luxuriam. Concupitcenlia eaca* peperil inobedien* quot eadem eonveraatio liqtiefacit tanqnam camttiam ; el dulcedo giislus ejecit bominetn dc para- mis plmobum : ineat qaippe infirmis ut pbirinium
dio : ita ei monacbus gnlosue frangit castita- laedentinm appetilus, qtiare taDpius recidivant conlis faedus, e4 a pukhritadine contempialionis ejl- tmria tnmentee, qufa non est parvulorum, cibns
perfeciornm.
cictur.
lmo me Ipteqnidem. Ail, ipse quidm, qnid fibi
CAP. IX. Ad gradum 27.
expediens eM, cop^noscet, nisi studium perf<M lum
Non ujnotanU* , cancm quemdam. Canctn dicit
vaiwe gloria daitionom , qtii sua Impudeulia ninni- habuerit observaiitidc mandalorum el viiltiosac conbus iiisidiatur bonis, cl currodtl cnriositaie, ct lo- 1^ versationis, Morti* properatio. Id esl ex pronquiluquacilate, el stipcrfluiiale, el oslenlaiione, ei ma- dine cl bona volunlate, per imiiationem novi liontilignilaie, aiquc corfumpil animas Imprudenlium. nis, niorlificationem carnia ei vitiorum monstrarc,
nibilque communc babere enm mtitido, s>d sinâQuhin amicu*, eti fortit quidam. Qtiielis Solitariac
amator rgrediens de eella cum silcniio, manstie- lis horis dcsiderare mori, et essc eum Chritio. hutndhte, oralionc mentali cl cbariiate, non progre- p*>ss!bile esl habilum verae cbarilatis esse in oo qui
dilur : vcrboque, a spiriluali auiiiue coiisislenlia diligit aliqiiid viliose, Sftd neque oralio, magU vero
non recedii, ticot vnkalur exlra qtiiclem soliludi~ oralionis macala, ei in oraiione ejas, augraenium
nis, coiporc cxirc. Obicrvat quidcm, murem ira,
qum el furoris, ct limoris, et elalionis assumptio
hanc vcnatur, tir. Mmem inlclligibilein, dtctterit. Sciens ae prudcfts taccbo reliqua : subaudi,
bomicftdam diabolum , quem intenlio quiescentie lapans carnis, cxceftus mcnlis, ct xexationes Savigilanter obsenral, sirut cala morcm. Utmonarkui tanee. ExinanUo enim felte, id etl, abnegata ct
et odio liabila propria volunute, fit dimlieri monacbo adjunctus : Dttos monachosmortiflcaU
bic
Paier ponii : unum , ab bomiaibiis desoialum, minutio filiorum. Cum medium illud arripuissem.
qui corporaliter dicilur el esl solilarius monachu; , Non clare narravit coDiempIaiionem sanclus, ro
alimn vcro a propriis voluniatibas et cogilalioni* ' quod noluil omnibus talia revelare : dicit aultm,
bns ct viiiis soparalum , quem 9pitimalem moiia exscquens orauonem\igilanterei sinc interraissioiif
clmm cl aoliiarium nominat; sicul de iis qtia; sunl et pigritia, quod est medium trium operalionam.
lanlntnmodo animat, sollicilum, el roonacbutn ino- Iniermediui e/feetut trnrn. In merfiis (inquii) effectus
na< bo , id osl, soli Deo assistcntem. Saue non sic surn videlicet angelicis t inlelleclualibus ordiniliberatnr a lapsu, qui corporaliler cet solus, sicut bus, quoil eat roedium Dei tt hominum. Ac titienmonadHis, pra?dicto modo cura monacbo babhans, tem we Uiumiwibat. Et illuminattis fui ab eo (inqtiotiiam ex ocio malilix spiritibtis, quinqne prin- quii) ettpernaiaraliter. Etecce rur$M eral in iilis.
tipaliier, adilarios impugnanl, videlicet, accdia, El ecce (inquit) iiaram mens cratiu illis snpfr
cristilia, i r a , vana gloria, el superbta. Tres vcro spiritualibus el imniitsioftibus divinis, et in ea qu;e
obedicntes, gula, luxuria , ei ataritia. Solitarius, est circa ipsum contemplaiione, non vaicns, ad
cu fomm terreUrt$ angeli. Id csl, s<undum quod principem in omnis crealur Christum l)eum, pro*
tsi posftilnle, c*m scqaens, ab omni ncgligeniia eC pier iiiacoossibilem lucem, stiraum agi et extctidi,
ptiftillanimiuilc suam lilwrans oraiioncm. Qui enim cx boc desiderabam conleniplari. Quid quidem in
Hraiiam Paraclcii n<m accepii, non balebil ora- ] eoerat anie visibilem formam. Ititerrogavit vcro a
nociis pcrmaflcniiam ct p^rpetaiiaif m : cum vero quodam angelorutn de Vorbo ante assumptiofitm
P*rc)cius fnerii in hotnine tunc, aedena ct humaiix natur : a qno exclnsas, iicrum qna-sivit
Atnbalan, dormi<Mis ei vigilaiif laborans el quomode nnnc exeistil ? Et audivil : / proprih
fpiit-scriis, S O I H S , feJ cvm aaciis loqaens ci taccns et non in itlis, a principe visionif, sancto angelo,
iral aiq^lus, est substantia iulelleciualie sompor subaadi. ego : Quanam iiuqu*m) est dcstm
mobilig; arbilrio libera, Deo ministrans, in nalnra l\o ?e\. itcrum inicrrogavil : Q N e*t dcxtera
immoilale quod esl accipietis ct babctis : cujus sub* el tbromis? cl audil rursus : lopossibile cst aare
Ûiilia definiiionf m et formam, solus Ocator n<v itda doccrt. Iltrura deeiderio traclus, rogat adduci
ad tllud
vit. Car, quaxo, nou tot apud tabetmetioias,
clc. ienipiis pcrfeciionts, in quo vidcal Verlmm,
eicuii
est: qui denuo audit non case viantis lioc
QaU majorisqniciia, ct ampboris rciuotionis, ci
iiuditalis , et oratioiils, ci sitcnUi, scylbiotba?, ct acripcrc ct itilcntgcrc, nisi prius absorlratiir qMxl
inlelligibilis uhodicnlinc nperalorcs et posscssorcs niOilalc aîta, cl iinpciTcftio noslrit corrupliot
1247
S. JOANNIS KAITII. SC 9L1A IX CLIMACUM.
124$
ni perfcciaiar ab igne Sptritvs aancli omaia con- iiiam non babtl fervorcm bonidesiderii tlfolinaiigvuieate. E$i aateea bxc vtsio relinqueiida ad iuier- tiam el sludium salutis anini*. Unnm tpiritum ok~
ierva vigilaHtiui. Uitas spiriliinBi qai semper impapretandum experus. Pneterea exsequeoa medium
orationts qtue poat Yirtuium babiUim vitiorom gnat, est fornicatioais dsmoa, maxime iocipienemaadatioae pntmiasa mente perAciiur, inmedio libus, et impognanlibos aea protkieiitib^K, cet accviriolum et coolemplaiioois factag suro, inquii. dias darmon. In iie autem qui appropinquanl perfeSunt eoini virtoteg mortalea ct purgaii animiseu con- clioni, est dxaion vanae glori. NutU c*i iurrim vd
teropIalWcexemplaregaeu iutellectualeg, eicut svni coilem quietii wdific*re, etc Turria eignificat perfeciionem vinuiiim cttmadeniiasdiicaum.Qaieaacoutamplatooe8imiaediat&,iuedfe^
bus xunt consonae ei&isieniium acli?*, cotiteaiplaiiv qae ergo operatug actiYam vitam, perfecte ad impasvel iulellectaales ct transductiva?. Eal vero virtutum sibilitatem habet aptiludinem, 1 digpogiiog esl ad
tuorulium finis, pictas vel compassio: virtulem autem acquisitionem naloralium coatenplaiivarufii diauimi jam purgati seu coalemplativarum, flois est vinarum xcritatum d raiionum; per quae pcrficiiur
irremigsibilis ad passioncs et corporis dcposiikh pcrfecla gcientia, et completur cdificalio lurria* ei
I.ilellociuaUutii >ero geu exeinplarittat, deiformi- qtiietis, el virluiuiu Chrisiiforroium.
las et graiia. Virluiuin igilur gradus medius est, i l C A P . X, Ad gradum 28.
luminalio et intellcclualis explicalio : iCa, el cugniVolo, ait, magis verba wunti mem dktre. etc. Senliomim iittdiaruui meilium aual coiilemplaliva et
sus aniioa? csl ineftabilis gusCtts diviiup cooaolalio*
intelleciaalia. Igitur, medium extequens i* ntedkt
fului $um inquit, id 81, perOciens 1 Iranggre- nis ; qui cum eharitalia piilchritudiiie fit. (tainque
dicus activas ct morales virtuiea, ei a vitiis purga- igitur verba sengu suo loquitor, qui (per Spiriiam
lus, cl a corporc eloiigatus. In mediU farlas auin gancium eensiticatus) secuiidnai propricUlem diclacogiiiiiouibug, conleinplaiivis et ialellecltialjbus : et rum firluluin illumiiiaiioneg, divina inoeodia ct
perfectiooea intelligit, participal et gustal in iis qa*
illamiiiavit silienlem, ille qno omme datum op(idicil. Quiuqiie verba dicit oinnis doctor qui conveffttm it omne domum perfeclum ; et purgavit me tirus qua lalibus operaiionibug praesi- nienlia gingobg sensibog qui in nobia sunt excnipJi
dct, et omiiem ab auima caligiitem peraequens illu- operia el verbo do< Iriiwe rem<Ha apponit. Iu tpga
tuiualiouis ioimiggiouibug iu&aiiabililer mc eilku- enim eeniupium accipiett menacki: id eal divina
tcm circumfidsil. Et po&i ista t tterumeral io illis dona. Qwod vero st iade: xiddieet graiix qu*
( sitbaudi medm) divina iltuminatio secondain per oralionem miserkonlibus monachis digiribuatipropoaiiioaem iiienltg. flammanlesaffeclus, com- tur eo quod est id est tila aetema et booa iaptdlunt amanlem iiiterrogare a principe visionis, de corroptibitia quae eis relribufBtor. Ego umus
vcriucit visioue give gymboiia, et de Verbo ante ttantim du*t e$$entia$ etc. Quaai dical: Ego. diftV
aggumpiioacra buioaux nalurs, el qu# congequuii- rentes ipsag exsMenlcg. unius dico egse operaiionig et substanli*. Quod videns ignem et aqutm. Iglur aicul superiug lognnlur.
Cum procedU congreoeia cmModi. Id egt, Hem
os ardenteoi, ex Dao deTolioaem : ti aquam la*
lum et cor luum locutionibua cnslodi, caveus crymas dictl. $mpe ntrk* iucaulius emh$o. propropalare virtnteg qtiia, ore iuutiliter, indiscrcie priai commendationis et gloriationis. Aiiud e$l crtct vane apcrlo, virlules quaeroeuieniad Deom cxal- brius, corde tpeculari. Visiiari qaideoi, cxl ad pro(abant, perdunlur cl volant disparent. Ori priam consideraiionem ex coniritione auperfenieale
coaTertiet coaleroplari ft congregare,elcuraragerere
tnim procaci appropinquat ruina
: Siliiiiitiin
de iis qtiassuntad Deuni,in seipso; visitare ?ero e8t,
vero est vtttuinm cuslodia. Patientia, e$t
aliorum principaiive et aacerdotaliier emundare
texalioHU quotidic extpeciata definitio. Seruniiura
iiiensuiam bumiliiaiis, datur patieutia in Iribulaiio- corda, ftl boslias accceplabileg multag Deo offerre,
iiibus ei lenlatioiiibus, ct secundum paiieiiiiam, al- verbo, oraiionc el excmplo. Vigilare, est contioiie
levalur ouus Uibulalionum, ct conaolaiioniim, per ei fixe teipeum congiderare, et gine reoiiggioae i n eam pergena, pariieipat, et aocundum consolatio- cegganter congpicere, ei censue alqoe potentiaa aatnem magoiflcator cbariias eju8 ad Deum, et wcun- inse et corpori principalive cougregare, et per iadcdum f barilalem, possidt t gaudium. Sane paiicntiam siaeoiem orationem devote Deo offerre. Cordt*
peperil spes el luaus, qui vero sinc lits duobtis cx- ei tpiritn (29). Animam dicil, eengilivag ei vitale*
Ûtit, acedue aervus esl ad omuia pigcr. Non enim poiemiag, spiritum vero, dclibemtivas yolunlatea
qai Ulis eal, possidet feaUnaiuiaru boux volunlatis, ei iiitclteclualeg affectioneg, Spiritus etiam, eslaoibcd omoibus openbug eais aiixialnr et impotens ma raiionalis ei imelleciualis, ct lofum giroul, difil ei puiat impotenliam, laediuni, el discragiuin ciiur Spiritag.
acedia*, in6rniiialeni corporia essi' ; cl ila scipûui
Explicmnl gio$$w $ancti . N. Jounm$dbbaU$fUjfgicul iuliriiiiini c.\cusat, gul* scivicnscl oiio quothu, iuptr textibui Climtci.
9
i s
J a c . i , 17.
* Piov. X X V J , 28.
(2) Vclus inliTprcs, CT, auinta cl spitim.
AIWIO
Domm
DXC.
AGATHIiE
HISTORIARUM LIBRI QUINQUE

CUM TBBSIOHB L BT OTATIONIBUS . YOLCAHU.
omeck
Rscsifsunr
B. G. NIEBUHRIUS C F .
iBtMW twpewis d. Wberi MDGGCXXTin.)
PR^FATIO.
Agalhta historiarum, non magn molis libri, nunc deimim prodire edilionem Bonneosis btttoricorum Byzantinorum colleclionis principiura,nemo oquus rcprehendet, dummodo
compererit quam ardua nobis hoc opus aggredientibus obstitenat difllcultates. Etettim ia
oppido, ex cujus pralis lypograpbicis nunquam aniea exisset paulo grandior liberGraetB*
neque typorum compositores in hoc geoere satis exercitali aderant, neque correctores
apbalinatum usu docti, qui, moderante Schopeno manumque ullimam operi admovente
salis accurate gnariterque io hoc labore rersarentur. Itaque lardissiaie progressi sumus.
Est tamen quo nos solemur : nam ingenti todio ac labore hoc certe perfecimus ul nulluoa
ulo gratius reJictum sit meodum in Gre&cis, atque in scholiis criticis; nam de versiooe
iina, quam abjieere maluissem, ego cerle parum fui sollicitus. Reliqua illa eum Schopenus abalus his correcia, emeodasset, ip$e quanla potui cura per tingulas litteras recognovi. Jam vero in poslerum IMB aeruranie aut superata* sunt aut certe valde imminuue;
mvento firo erudito ei impigro qui correctioni plagularum toturo sese dabit; ila quidem,
ut Schopeno nihil amplius curandum remaneat quam quod aliis laboribus obsitus exsequt possil.
Agathiaro edeodum ab initio mibi ipsi sumpseram: quo lempore de bujuscemodi dif
ficultatibus. quales deinde expertus sura, non cogttabam; ac siuml, mqore mmdum excitala spe, id solum mihi proponebam, ut vulgata edilio quatenus coQjectura alque ingenio
sine libris perfici posset emendaretur; ejectis plurirais, qui Parisioam editionem foedant,
erroribus, temeraniaque novationibus. Legeram librura, non omnino illepidum, ante multos annos, rerum cognosceodarum causa, eumque raemoria repetens mihi persuadebara
illa ralione, non excoli quidem atque ornari, veruratamen ita corrigi posse ut spinis atque sentibus evulsis, satis expeditus evaderet. Erat autera jam tum mihi cognitus atquc
valde charus Joannts Classenus, Hamburgensis, qui I I E R J I A N N I , viri suromi, disciplina inslitulus, huc venerat, ut nos quoque, qui hac litterarum universitate disciplinas philologicas eiplkamus, audirel. Hunc ego juveoem egregium, quem nunc in coniubernio atqpe domestica mea familiaritate vivere gaudeo, rogabam, ut Agathiani aiiente perlegeret, qu-
que ipsi in mentem venirent annotarct: loihi enim opus aggredi, propter negoliorum ire9
1251
AGATIIIAS.
1252
qiMmilam atqtie advcrsam qua tunc nivmcbar valetudinem, nondum vacabat. Fecit i\ quod
cupicbam sine mora ac vaKlo scdufo : ojuscjue scliedis acccptis ipse Agathiam accuratc
evuIvenduDi sumpsi: pluriina, qua? eineudationu persanari possent, a Classcno ritc perspecta animadvcrti ; quanlam lmprobavi; non pauca qu illc non alligisset correxi
ipse. Qua via ingrcssus, prioribus diligentcr excussis, cum cos pcjus longe quam autea cogitaveram se habere perspicerem, neque ullum cx libris subsidium aderat pnelerea
qu, suasu meo, e Suida congesscrat Classenus, versionem Persona* quttrere coepi, qua*
instar codicis essct. am luibi ex bibliotheca gyuinasii Coloniensis suppedilavit humanitas
eruditissuoi Birnbaumii: atquc hc accepto libro novum lumen opera nostree aQulsit * E t si enim homo non liiinus stolidue quaai indoctu* ita vertit ut plurimis singularum paginarum locis insulse delirantem audiro videaris : quippe qui de scnsu, non dicam probah i l i , scd ullo, roiniuie soilicitus esst: babuit tamen ille antc oculos codicem plane egrogium, cujus verba sinjiula exprimcre sotpe tentavit. ltaquc niulu* cmendationes, cuiu
Ciassi-ni Unu inete, illo aucture comnrobato sunt : id vero i n prirais gratuni erat, qtiori,
(juac iu Vulcanii codice cxciderunt, u b i aut verba aui incisum integrum deessc videram,
ita aiMid Personam translata inveniebani, ut sensum sine ulla dtibiiatione tcnerem, veiba
cum aliqua saltein probabiliiatc G r r c e resiiluere possem. Quibus subsidiia si contentus
ftiis*cm, et liber jaui edi poterat aliquanto emcndatius, et nonoullam inde fortasse absUilisseui doctrinu* atque aciiiuinis laudem. Verumenimvero cum ex Leunclavii prtefalione ad editionem versionis Porsoiue Basilcensem pei>pexis$?m quaiu longe codex Rbedigeranus priHstiiisset Vulcaniano, quanquam exigua spes de libro essct qui sub antium
1594, frustra fuissct rcquisitus, adii tamen per littcras Passovium, v. c l . si forte codtx
istc inveniri, atque,iI!o conciliante, usus ejus a proetorc
atque decurionibus obtineri
poset. Egit PasFovius stivnuissiiue ac fclicissime causain nieam, seu potius iitteraruin,
rpiarum laude tloret ipse : neuue minorc voluntate usus sum senatus splendidissimi uaun i c i p i i ; quo jubente codcx buc transmi.ssus cst. Eum bis contuliraus, ne quid non
aniiiiadversuni reiiianeret: uam nrinio id fcrcit Classcnus solus : dcinde itcrum ei ille t i
ego ; hac raliono ut per
alter impreseum, alter si-iiptum codicei>i aut pralegeret
aut inspiccrct. Itxiu i d .iwndcre audtfo in boc gt:oere njhii ueri posse accutatius
Jam voro collccta amidissima luctiouis variutate, rum cx lns quae ipsc Vutcanius
fatetur cotligcrem lypothetas oonuunquam in exijedietida codicis, q u i minc in Lugdununsi bibliotbeca servatur, scriptura errasse, valJc optabam ut varietas Rehdigcrani libri
cum Lugduncnsi conferri posstt. Nequehoc iiieum dosideriuin frustra esse passum est
incredihilc Geciii, v. ! , litleraruai, quas tam egregie ornat excolitquc, omni occasione
oblata juvandaruin desideriuui, cum summa erga mo bcnevoleutia conjunctum. E i igitur
c u i , quod unum possum, ingentcs gratias me habcrc m i h i conscius sum, hoc debeo
quod variotas Rchdigerana c u m Lugdunensi libro accuratissime collata est, idque ccni
niagna operis mei utilitate : conslitit enim in haud paucis locis dissensinn, qui intfr
scriplos libros esse videbatur, ortuai esse in editione Vulcaniena. Verumtamcn sic (juo*
que manet taata intcr utruoique codicem dhrcrsitas, ut si unquam bic certe, duaslibror u m slirpcs ccrnaaius. Variant enim ititcr se Sfiepissioie nou soluro Ubi i n altero s c u plura comipla ost, voruui etiaru ubi uibii refert utro modo leâlqr. l n his vulgata? inliiBrcre, C I D I p!an<: eppareat codicem cx quo oriîncm ducit mfenoris esee nota&, nimis
tkDidi aut supcrstitiosi; ex utroque pro arbilrio recensionera conflngere, temerarii for t l horiiinis. fiô id ruihi lacienduin esse vidi quod fecisset unusquis jue cordartor honio,
cui hic soriptor primuoi edendusin utroque codice oblalus fuisscl: pwslantiorega in univcrsuin mihi sequeadum d e g i , iia tamen ut aninms liber a superstilionc corrupta ex altem euiendartt.
Qua lege cvim in conficienda recQnsione versarcr, conjecturas in eam vix admisi: sunt
tamcn inter locos, ubi utcrquc codex in vitio consnirat. pauci quidaiu quo& cerla rationo
t
crilicatn quain ex boc edendi laborc pcrciperc aliqualenus fortasse pohiisscm : de qua re sthivaui omnino, nisi reprcheusionem
vcrerer nullam fere meam in eo apparcre
4>pram. Libcrc dicam quomodo res sehabct: iuc<lo nuda divinandi v i , modo versionis
adininiculo non pauca recte conjecerain, lacunas quoque supplendo sarcieraru, de quibus
uionere, ex quo certa pro conjecturis suppeditavit Rchdigeranus, sive eadem plane sivo
iueliora, conlempsi. Laudemne caj>tai*cm me ipso facti teslu? Tum vero, u l ld saltem
pro viri > in<lo!c tieri posset, ea quoque indicanda fuissent ubimeerrasse apparehat:
utrumquc sinc ulio liltorarurn fruclu. Aliaratio in couiinemorandisClasseniconjccUJiis fuit.
Qui ipso inûm exoinplura secuturus se nominari recusabat : atquc a nie contcndebat ut
eadeui
quam niihi scri|)sissem sc quoque metirer. Verum assensum extorsi auclorilato inea juvoni pudcnti : ut illum it philoioîs coimncndarem et viris illuslnbus qui
rcin publicani Haniljiirênseiu lenenl. Arguuierita libroruio conscripsit, indiccsque coufccit idern Classcnus, cx quibus lili qui rvs et noiuina coniplcclitur pauca quiPdam ascripî. Accenliiuni orlhognphiovpie raUonou) stabilirndain suscepit in se Scbopctius
nictis : do rujus doctrina atquti i n g r n i o qua> scriliam, bac opportunitatc usus praedirart-ui; nisi hiix quoque piwfalio, aiitequam Uimr iu publicuiu emiUatur, ab eo hispictiiida essct, p r a u i i l e i r n n j u t i tuue <. MIU suiu:ua o p r (ii^n.'ifuruin <ê ut illa delerciu.
I
ftS3
PR01.EG0MENA.
125*
Is igilur lolum Byzantinorum opus, quatenus i n lioc oppido typis exscribetur, ita inidrrabilur, ui sinûlas plagulas correctas, antequam sub praelum immiltantur, ad exainon rcvocct; ique u l cunstans in accentibus et orthographia servciur ralio eurabit.
Teneiidam autem sibi propo>uit eara qu<B viris primariis, qui cum maxime Grocos l i bros edunt, placuit. Ego tero, si arbitrii mei esset, vulgareni potius servassem, quam
Grieci hodie sequuntur. Perspecta ccrte res esl, horuto majores jam inde a sajculo
apices inter srribenduin apposuisse, ita ut pronuntiandi mcxlum effomiarent: itaquo
bos salteni libros : Annam, Nict tam, cfrttros: i n accenlibus ad Alcxandrinoruu) graminaticorum canones revocare, rnihi quidcrn non alia ratione (icri videturquam si in L a linos ultimre a&latis eum orthographi tnoduoi induccre placeret a quo :n Planto i w e dere ncfas foret. Agathias aulcm, atque ipso Proconius, longe propius ad inforioris i!Iiu>
quam ad probae aitatis scriptorcs arcedunl. Sed illa res, ut plura alia quiP in smnmis d i cundi aucloribus magna suiit, in hujusmodi libris imnimi njoraonti <?st. Ut tamen veruiu
confitear ; ipse, perspicuilatis gralia, laritus mutavi quod a scriptoris orthographia profectum csse non dubito: eniin scmper i n ulroque codicc uno lantum scribilur
Nequc inagis indicanduni esse puiavi quoties ex codice adderem.
Epigrammala libcnter oinisisscm * : cum retinere necesse esset, inulto plura <;t crnondatiora iis dedi qua* Vulcanius ex Anthologia Planudea collegerat: cuncta scilicel qtia*
in Palatina servata sunt, addilis iis qu in capite iup\ exstabant, qiio plcnius
habuit Planudes quam nos epigrammalum eolteclionis cxempluni. In his criticum ntm
egi, nisi quod perpaucis ioris aul alioFum emendationem aut Planudeam lectioneru P a latiDffi protuli. Lalina, elegis comprehensa, qu Josephus Scaliger, atque Janus Dousa
Gnecis Agalhia fecerunt, in virorum honorem retinui: quo faclo ne illa quidem ouiilli
poluerunt q u i n eodeai gencre confecit, addiditque Vulcanius.
His exposilis, jam finem prafationi faciam, cum de libris quos adhibui, siglisquc qlias
in scholiis posui qu necessaria sunt exposuero.
R . codex Rehdigeranus : chartaceus : schptus eirca annum 1560, impensis Thomm
Rehdigeri, i n Iiaiia ; et quidem procal dubio Romo> a duobus tribusvc autanuensibus
credo bibliolhec VaticaneB scriptoribus : quorum saltum primuni iuisse Grrocum ex d u ctibus clare patet; poslremus auiem ahenigena fuit, Griecepquc linguaj fere rudis. E x scriptum esse ex coaice Vatioano noa dubito, quo Pcrsona usus fuerit. Inlerpunctionem
ad sensum accommodalain vix usquam babet, sod interjectis scptenis vcl octonis pl. m .
vocabulis puncla poiiit. inargine correctiones aut conjecturas exhibet nonnulias, quas
Leunclaviuni auctorem haberc credo, qtii eum a. 1576, ulenduni accepcrat. Ouem codic c m cum Vulcanius secum communicari petcret, responsum est euui nou comparere:
iieque idfalso: inscriptio oniin teslalur anno demum 1658, itcrum illalum esse iu b i bliotbocam Rthdigeranam a Christiano Hofmanno ab Hofroannswaldau, poeta M I S U I S O et
obsceno ; al cive, ut binc colligere licct, non inutili.
L U C D . Lugdunen&is, bibliothec acadcoiicffi, 54 intor libros Vulcanii, qui Agalhiam t
co edidit: in calalogo p. 346: Bombycinus, seec. xiv : inlerpunctione satis accuralu
dislinctus ; in prioriinis libris valde mendosus, in posterioribus multo prostantior. Subjiciuntur inGne duo epigrainmala : altemm Agathbn de ludo labulae Zenonis Aug.; alterunj, quod hic quideni cideiu Agatbiffi, i n Anthologia vero Leonidcc Alexandrino tribuit u r . Id h. I. inscribitur, additu in ulriusque distichi fine numcro <rx id est 6600, qui
ox iitlcrarum valorc pro numeris positarum conQcitur, dumraodo securiduiu disticlum
c u m Lugdunensi scribatur:
rarvr %*
'Ojzxoeor xpcpipei
V U L . Vulgata, i . e. Lugdunensis cura editionibus qurc ex illa origtnero ducunt.
E D . P R . Edilio princeps Vulcanii, qu prodiil Lugduni 1594.
P A R . Parisina, a. 1660, i n corpore scnpiorum bistoria) Dyzantin(B.
E D D . Editiones, princeps ct Parisina, ubi a protoiypo, Lugdunensi codico, doscisruul.
(Venetam ncgligentissinio ex Parisina transcriplam essc, nihilque oninino propriii* iKlis
baborc, ncmo estqui nesciat.)
I N T P R . Versio Cliristophori Persona*, ut cxstat in edilione Bastlccnsi *.).
C L . Conjcciura Classeni.
Scribebaiu Bonuecpostr. Kal. Jan. MDCCCXXVHI.
y
* Omwuuos ul -ab bistituto noslro omniuo aticna. . PATK.
U:*
VlTA AGATHLE.
DE
VITA
AGATHIiE
123
MYRINJ5I
EJUSQUE UBRIS HISTORCARUM.

Agalfcias Miiis etl Myrins (a) io JSolide A%m ( t ) : palre Ifemnonio, rhetore (c) malre Periclea, mairona gaarttgaigaa quam trienatg anisit (**) Hmc cum mortoa ac tepalta lit Congtaatittopoli, credlbile
*8i palreaa aeae tlloc io urbem regian coolubgge, ad qaam undiqoe x profladts Gneei sermottit eofttiebaot qui doctrhue ingenioqae conidereot. Fratrem babuU ? i m konoritvai , eojas U R M A aomta
ignor*jus (e): sororem Eageniaon, doctam poellam, digcordi matrimonio enm Tbeodolo quodam coojiiDcian (f). Agatbiain, peoultiina tyllaba eorrepta, nos focamug; Graci idem nouien, pro accenlos ralioee Agaiaiaoi proferunt: idque euai ipsaai aaterotque illiug ?i bonUMss, feeUtt, i u ut pejnittima
Jouga terentiir, cx iptiug epigramuatis apparel (p), DtsdpUnis Uiieraram, qiiag, qvi liberali anitao
easenl percipiebam aiitequara ad legum RonaMram tivdium eoinrcrttreet, Akxandrte UadoH : aade
anao 554, Jugtiniani Ticegtmo ociavo, posl horribilem terrae moiam, qoein Alexandria ipga, iranqaaai
anlea moverl solita, senserat, Coosianunopolim regressug est (*) Quem atttdiomm juvcnilium cursua
qai reputaverit, non dubitabii Agatbiain tunc decimuin octaYum staiU annum egre&gum non fuiase, ejutqne nalalem iii aimum 536, vel gcqueiticm, tnridere. Cum vero Berytug iila dade collapta esset ao
dubium ett tum in vrbe regta anieceaaoreg atidiviase. Qua gludia eum qutnqoc annos implerent, qart*
in quodam epigrammate ineminit (t); ei alibi leges Romaoas artem soam etse Ipae profiietir (/); qaamM
cognitioaein cum dicendl facultaie ita conjunxit ul caugas ante iribunalia orarei: idqee CooxUattoopoli, ubi in basilica clientibtts operam dabat (*). Caogiditi tunc gcbolaxtki tocabaoiur (/), uade
Agaibbe cogoooieii liaesit. Tenuift aolem igtod vitaa genug ioritug, ac necesaitate coactug, ttt vicittoi albi
qwrerei (m): Bam ad amceniora gtudia ge vocabat adoletcetitem booesu ?oianlaa. Exanteral aondm
poesia, vifebatitqoe adbuc in ore homtnun fabulae veingUlis : qoia florebant in aala ipga atquc inter
proceres qni veraibus pangtndis gloriam gibi qusrerenl: qoauqoan non imminebai tolum itrmm j i m j m
iografescebat barbaries, qux roox, exatinclo pcuiiue aoliquiutii lumine, dengiggimix tcnebrig, nonimqoe
immaoiuie, Gnecag regioneg roBda?ir staporemque pro prudentia induxit. Ad basce delicias Agaibiaa delatus, priiDum amatoria carmina bievia gertpeit, qugs in no?em libros, Dapbniaca ingcriplog, cotlegii ( ) :
piaraque prteterea ejasdem generig alia: eqaonim nomero multa gaperguai epigramraala, nou invenutta.
Poatea, sed regnante adbuc iugliniaoo (o), collegit, atqne in sepiem libros digeasit, epigramnau, alqaidem ejag verba ad liileram inlerpretanda aunt reeentioniro, nondtim ediia (p): quod si iia esi qaav
cunque in boc gentre Jugtiniano autiqaiora, pogl Pbilippum Tbessaloniceneem acripta, lfgimet, alU
corona, cojus meutio omnis pcrierit, comprebeusa fuisse necease eal. Qua opera, quam Tboodoro Dee
rk>ni(q) inecripsit paiam eal eum poieiilioriim, qoalea Paulug Silentiariug Macedoningqiie excoastil
erant, qaontm plvrinia colligebai poemaifca, favorein aecepaturo etse. Ex hig Pauloai lavdibns ncm
mriiis exiollit, atqae elienlis ofliciig comitor colcre xidetur (r). Hoc ipgo Pao)o Dtsi me conjeeiiira de9
(e) Procm. Hisl. p. S, 9 cd. Bonn. Smyr- sub PalapoU>gtg Conalaiitinopoli oblinuiss. Iloc qni
M N S Titiose dicitor apid Eudociani, atque in IIOQ- perapexerii facile inlelliget Agalbiam nostrum Xcp*> prima correpla protuligge. repadiaiidawqiie
aiullis Suidaa codicibug.
(b) Uttde Agianag Tocalur io Antbologia Palalina. egse conjecturam quae epigr. 100. Xgu
{c) ProoHD. I. c. Epigramina Micbaeiii inier le~ pro ? XepwvaO tcribi jubei.
(*) Hist. II, 46, p. 99.
gXimonia.
(t) Epigr. 4. lilo anno dicebaiilBr, uma
(d) Epigr. 45.
{$) Ei gimul cum patre aique Agatbia fraire 5la- inscr.rpigr. 25. expli*
cari posse vidciiliir. Agatbiag Irang pormiii \m relaam posuemnl Myrinaci: Epigr. Micliaelii.
gione Peraea morabaiur, ol poglreitionnn decan
(f) Epigr. 55. 54.
bbrorvm siugulariuro difficuliaiibug golvmdU ope(9) Epigr. 50 :
ram daret, procul ab urbig gtrepitu remotaa.
<1
0) Prooein. I. c.
Epigr. :
(k) llitt. III, 4, p. 458. Qaod Smyniae caagat
-; ;
Haiid aliter in Lalio Prudeiilius AscUpiadem, Si oragge conjecerniu, propierea quod douius Euripidem. penubima producta poaueruiu : in libris corruptig \ocari vidisgrnl ul
bic, carm. IX, 231. Orcke$trom quatit alter Enri- vero u^qiie ad gtolidiiaieui argucuiii et>lcoiuuiei>pides, ille Prisieph. X, 42. AscUniades ire mandatlum.
(/) Jac. Gf>ibofr. ad C. Tbeo<1. VIII, 40, S.Tom. 14.
militei: cf. ibid. 408, 592, 548, 687, 921. Scilicet
cuncti ista iia proferebanl, at Antiochiam, AUxan- p. 627, ed. L.pi.
(m) Hist., III. I. c.
eVi*Nt Banltum, eadeui gyilaba correpia. Alt|ue
() Epigr. 7.
in univerguin leiienduiii est, Graeca proiiiintiandi
(o) Id ex Prasfaiioue apparet.
ratioueui, qtiam perunilii iuier no&tiales niedio
\p) Prooeiu. p. C.
qiod vocaiu aevo adulio oilain csso coniettdunt,
(q) S. Pataiii, det qiio oflirio consule J. GoibO*
quc Uincii, ul ex voluiuinift cbartaceis tt inacripiioiiibus picii> coslal. ^ %uh Ciifgaribug rreibim ad C. Tn. VI, 25, ; II, p. 426.
(r) Hut. V 9 , p . 297.
iccopla erai, rcgnante Ju>tuiiauo nun aliter quam
9
VITA AGATilLE.
1255
cipil, Eulycliianoquc quedam boilantibus () morluo Jusiiniano imperalo.c (/) ail bistoriaiu
s-.i
stTibciidaiN aiiiinutii adjcril : cum ad liiecsiiiium ccrlo aeialis amiitni |-veuissel. Credo samcii cum tliii
cotligeitdis tanlummodo narraliouibiis operam dedissc : namqiw opns quod ad IH>S pervi nii adio cxigti.r
mouaefct, ut, cum ca qoae dc Cboarois exiln nariantur accidcrinl anno 577, RCIIIO sU>i pcrsuadoai iili
ceiiacribeado riecfntiimn poiui&tc impendt : imo eo anipliua. Nam ue isla quidem de Pcrsarum tegis fuga
ct morle mox posl evcniuiu scripla esse, pcrspictte apparebil cotisidrraiui (M). Ilaud laincn dubili*
conjeclnra esl, quaado Agaibias de Matiricii geslis narrabal, Iiunc adbut privamni fuis.se; quippe qiiciii,
abtque ulla sumini fastigit coinmeinoralioiie, Paidi fiiium , magistruni militiun, vocai. Id vero ad *
fdiciidaai Fabricii opinionem aufttcercl; qui aibi prrsnasorat Agalbiam , quo ttMiipore Evagrins bisioritvn
abaolxii, acilicel ano 595 iiondum diditfce : al illa, aictiraiius iuspeclis vcrbi qnac vir nunqtsam sii c
laude commeinoraudHS rcsiiiiaulius legil, ipsaper s conddil(e). Itaque Agalh aui, Tibcrioa.lhitc r f g m n i r ,
ante anuum 582, qno annu Mauriciua iinpmum adeplus csl, c viia decississo arbiiror Nam obtiu ejtia
faclum esse quod bislorte opua ad linem sil porduoium, Meaudcr inniiit, oialione usus paruni qitidem apia {y), sed pravae iuOrprelatmni minimc obnosia : moilo mcminerimiis Ciiosrois mortrni vijjiuii
fereamiis po*l lliiniiorum adveulum iii Tbraciain, ubi quinii iibri narralio abrunipilur^ acridissc. . ne
quis forle suspicctur ad nwbstiora ncgoiia delaium, aiqne iia olio quod bfctoiiae sti itrcuda tril.utivi
prtvalain esse, eodem viue genere pennanaiasc vcl cognomiiie tesle couiperiuni csi* Qu< < OHLVSSO,
|ttia credai fieri potuisae ut sponlc omiiierei gratum labureni a quo oiiini vi aique tinice pcrs<qii4.tido
negoiiis forensibus sc distiiteri qtieriltir () 1 qna tamcii cumulale oflerri alias laHandum sibi <sse hlelur,
ne inopia premabir. Ncmo lamcn biiic coiicbidat Agaibiani aHiiumerandum esse infebcibu$ illis q u i , ne
fame vexeaior, a liUaris recedere coacii sunt. Nara illa cial scliolaslicorum condilio ut eoiuu a\aiiiia
b*gibuscs5et compescenda: neque clienubtis cantisse credemus virum qtii iusigni facuudiae gloria cl vivu
#H posi morlem floruit. Iiaque, nigi tu&oscsi iaia de sua sorle querela , illis acceuseudiis erit Agalbia
qui, nisi adn:o!itim laule vivere aliiaqne largiri possniit, egere sibi videoiur. Qua? quidem opinio epigraninate coufirmator quo iile, paleroppidi dictus, in municipio suo locum, anlea obscenis immiindiliis
ktaum alque deiealabilem, purgaese, atque elegatiti ae^lilicio^ ncscioquo, ornasse dicitur (a). Alia forlasse
prxterca pieiali* oflicia in patriam coniulii : qaae non minus propler hanc virltiieiu quani eloquciilias
causa, enm cum paire Memnonio et Tratre atalua oruavit (b): cnjus honr.ris, cum otim fuissel vulgatis^
aimas ilk> tenipore, in privaiot collati, ' aliud aupcrest eiemplum.
htaiisit aulem viro Uudalo eliam poel fiinus eadem iusigiits fama eloqucnlix : ad quam rcferoiulum
etae fidetur qnod Menander, qui ejus bi&Uiriam conUnuavii, infai!iaro suam laiti vebeinenter excusat.
Itaqua euto, reuaiis sub Baailidarum imperio lilleris, eamtlein laudem appeterent pagilii iugcnii bon.iiM*s,
Agathiam iinilaiidum sibi tunpsil.Leo Diaconus, u l llasius v. i l l . indicavii : eui quod placu^rii i luijits
cripioris, quo edilo pcrmaguum eerie cepit bistoria hicreinentuni, sermone exquimido spleiulidHiii pliilologiasdoconienlum edere, id facundiasimoa quosque Atlicos, si qais ad inancs dc faiis nosliis rumor
manat, mm sine invidia ferie eiislimo. Ilixlie Agalbias vix cuiquam tilira meliocritalom asgurgere \Ulebiltu : ltC4*i G. I. Vuseius, baud kvis aucloritalis vir, U*rsum ejus atque floridum dbcadi genus prxdiet. Cerie ipse aeraio Gnccosa poritate, qua? tanien ininiina laus cssel, longe abosi; ac, ue a viiits quilem gramnnalicis iuimunig, baod raro degoueris loquil* nota fociialur : luiu vcro admigla dialccloruin ,
lonicw. praeaertim, opicoruiwque verboruni varblal^, stvc<iua:t>ila si\<> iiwpnuloiilrr assuuipla, wpissime
offendiC. Qti ul coudonaveiis avi infeticilali, praciptiirque diflicnliali scritondi iingua cmoricnte, at>le~
qoam adaba t i l atque e niatris consorlio exieril vulgaris, tjtta jain qnotidic muntur ; lamca , ul laudcni
Iriboae biOorico, apiemiam gravilaiemque reqiiires: at Ul niinos fnisti a in Agatbia uoslro. Imo
politta jejuouro ingefiium in scitienliis prodil quae luepigsime pmfert, ttilas sdmodtim atque e locis peii
lat cofmfttinibuf : ubi vrro argute biqui salagit, frigidissiiims. Viri boni animuin cuin ofttcutaiione pra? se
(ert : ncqnc tamcR, qtianlum dignoscere bccl, falso: inimunis ab inscctaiioue parilor alquc ab adulalione per iinitfrsuiH opus : cujus, quscuiique in eo reprebeitderis , ail cognoscemlas rcs geslas summttin preuiim aique tiuica utililas eal. Ilalica tamcn ntgotia paruin cognila habuiss vidclur, io orienlaliboa kmge vereatior. Qnem ei Procopio cum ingenio lum civiti militai ique prudeniia longe inferiorcm
eaae Gibbono Uei\t concetseris; fatebere lamon eadcm raiione snper c:eleros omncs, qui consecaii sunt
emiAere: tirum aatem mulio a.eUOfein egse Pncopio.
(
(*) Prooem* 7. 8.
de rc inlerpretauda qnac Mauricti anbuunt movcrc
(a) l.oenm poeai tnter tMliimHiia. Verba c! xa\
.
( Hist. III, 1, . 158.
[) Epigr. 72.
yb) Epigr. Micbaelii*
&^ ad acriplores qnos m>inniaverai referri n o u posHUiil: qane si Eva^rii

nieue essrl, raiione juDenie, scripsixs*:! *:. $om illa o m i n i i o m e u d o s a , et iiescia qua
PATROL. GR. L X X X V I I L
40
1257
VITA AGATHIiB.
25
Clirisiiamis an f u \ i t in uiramque parlem dtspolatum est: verum edltn tpigrammale quo labulaui
arcliangclo dedi-al \c), ill.un rtugiouem profcssum rss; extra dubium esl. quo si disccssoris, inlcr
cretera qua; proferri possent (irniissiniiiin rjusdem opinionis argumenlum e&sei , quod apophllicgma e\
novo ioederc sibi noium essc prodii (rf). Neque id lamen eertuir. foret indicium : etenim, dominanit! rtligione Clirisliaiia, paueos illos gcmibs qui Constaitltnopolt degcbanl talia noia babuisse cgl quod
dubileimis; atque ubi id proferl Cbrijlianttm loqoetUcm inducit. Muem vero aitimum in rcprchcmtendis
alients sacris, iiisi improba siiU alque immania; ct indulgenliam qux enuri iu bitjusmodi rebus, titpoie
non voluntario. veuiatn Iribuil (e): inier s#vos illius atvi furorcs vix alibt xspe^(ar<?s quam apud co> qui
iomiitaiitiiini t r m l c l i l a t c et soeviiia Tcxareniiir ipsi. Itaque probabile esl gcnlili patre prucrcatuui. Giaecaiitciftquc studiig Innuiiiium ct deleclalum, ne legum |HBiug liomimiiuqne vmbntias obitoxuig essct, nou
opinionis vi adduclum, CluUliaiiis se adjuuxisse.
Ilistoi iaium libii vulgo ex codice Lu^lunensi iiisciibunlur jttvca/oO . vitio
mantfesto : O H I I I scriptor se de mortc Jtislini Cermaui !'. qui jubeiiie Juslino Jun. imp. nccaius esl
IV , 22 , p. 255 : atque de Cliosiois line (577) I V , 20, p. 272, diiluium css*i prouiilial. At idcm codex
roclo, pro iliius talis more, qucm ab Evagrio, Joaciuc Epipbaniensi. ahigquc servatum videmus, librt
\ocal.
Codices scripii perpauci superstini. De Rehdigerano ct Lugduneusi quibua u*ug sum, dixi. Valicauuiu
menibtanaceum e**e, amiquum, mibi signilicavii Ang. Maius v. 11. qui variaules scripiuras ex quarti
libri inilio dclibalas specimiuis loco misil. Ex cum Rebdigerano libro iia couveniuul ul valde prohabile
sil Iwnc iiidc cxscriplum csse. Exscripiug ajilein esl ex cudicc huegro : ul Vaiicanus, mo.icnle Maio,
nujic quidem est, suppletis a receniioie nianu aliquot fobis, sed quoniam ca aliquaulo deeranl, inde
ortae sunl lacwue in xeisione Personae, licci codici quo is usug est cum Rchdigerano proxiiua iuicrcedal affliiilag. Tatnen bic Valicanus codex ul aliqvaiido inspicialur, oplandum cst; quo platte de (idc alquj
aucsoriiate Rebdigeraui conslare possit. Pixlerca cx Monlefalconio Harlesius Fabricio ascripsit, ii*ic opug exsiarc Graecc tnter codices scriplos Ollobouianos; alque iu cod. MMIV biblioihtc* Valican:e nntiqiiae Agalliiam de Gotborum : e conlrario in Marciana Vcneliia cod. DCCMI, libros
posleiiorcs, defioienlibus primo et secundi parte ; sciTicet, ul videlui , illa ipsa dc Nargelis bolio ltalico
tiarralionc.
Cum aulem Agalhias in eorum numero fuerit bisloricorum quos Coiigtanliiiug Porpbyrogciatus in
eclogas rcdigi jugsil, legunlur cx illo iria de Icgationibus excerpia in codice Bavaro, quorum collaiiocum
cditis dcbedir doclisbimo Spengelio. Multo plug idem gcripior ad litulum de seulentiig conferre detkbai,
quem nuperrime in luminis orag reduxit ill. Maius : vir juvandis lilleris divinitus wcculo noglro coucessus, ei cui nemo civium neque boslis quibil pro iaciis reddere operae pretium. Sex folia de liis rxcerpiis guperegge is nos cdocct (Coll. Valicanx gcriptorum Giaeconim II, p. 464.): quorum coUativnem
ab cjug amicilia petiggem, impelralurumque fuisse cerlc ecio, verum opere jam proiligato nolui molesius
esse viro miniine oiioso.
Pra-terca superesl in Parisinae rcgise cod. MbCI mcmbranacco, Fomcblandengi, folium nniciini, rujug
leciiones qnse variant, dedi. lisuctn foiiasse leruiinig coutiueliir fragiiicnlum de Fiancis Laurcnuannni
LtX, 17, 9, ubi in plul. L W I Y , 15, 64, varia ex quinque librig excerpla iuteniri, Harlesius adnota\ii,
BaiidiiHiim seculus, c a l . codd. Gr. II, p. 500; III, p. 115, quod opug inspicient quibug illo frui jiosse
t
ronlifiîl.
fladiiaiiug Jmuug Animadversicnmii I, -i, ui inu-rpiclig ogciianliam cl vecordiam confutarcl, altquol

Aâtbiae locos Grxce iraiibct ipsit, muliis aiiuis nnie principcin edilionem Grxeam. Acplanum quiJem csl
Junium videri se uii cxcmplari Graco voluisse : quae lamen affcrt, ea cuncla ex Suida desumpta suni;
U T P m i a n l u i citiut piauc i i s d n u linibus quibug illius cxccrpla, ejusquc sci iplurain disseiitieiilem a codicibug repr&scntant.
Editionc hcs Gi;t(as, qno lui<UM|ue prodierant, SHpra in Piafatione indicavi : ubi iliam dr Laiina vcrbione v%K quaiu <>hr^l*;plioiu>i Portooa, piior S. Ualbinac, lonfecil : qui itidom parlem iibroniin Pmco
pii iran^tnlii. Kam in Fal>ri<ii 0>bliolbeca, abllarlegio iccognita, iuwnio impressam csse Rom.c ap. J:u.
Ilazocbiiim I5t6. fol. iep:tnam deiudc Augusta* Viiideliconiin per Sigisin. Grimm el M. Wirsung 1510.
4. el \iO*W,i cum Pniccni'> alqae Jornaiulc, aiiisquc afTmig arguoivnti libris, |>ia.inissa bcali libouai.i
pr^falionc, Rasilix ap. Heivagiuui 15*^1, U 1. cl I.ugd. 1591, 8 : dcdieationcm Pcrsonxal Sixituu IV
Poiit. M. cditam ssr ii disgrrtationibiis Z r n i Vossianis, II, p. 441 144.
Epo itsti5 *\. Hiiliono qua; a Fabiicio dicilur prodiisse anuo 4576, P-asileae ap. P. Pernam : S<H1 amti
noiam in . xcn.pU qmn\ inili adcsl fru&ira q i c v s i v i . Ib. Agaibue praemUtunlur Zosimus a Leuncla\io, Pro.
(c) Ewjr 5.
(<t)Hk: IH,I2, p. 10'j.Cf. b.dicemGrrcc. %. . ^. \t) llisi. 1, 7, p. 28.
1259
TESTIMONiA DE AGATHIA.
1*
copins a Rnpliacle Vcliltrraim, Pcrsonaque ipso, vcrsus : subjifiuiiliir amb. Jornaudi* librlli, ot L*o
iiardu? Arelinus de bello Italico. Quod Fabricius in hac editione vcrsionem Agathlae ex rccensionc *iv
inlerpolaiionc J . Lcunctavii baberi dicil, is error est. Nibil mutavii Leimclavius; conlcnlus locis mm
adeo niultis in margina corroclionem indicare : sed cum, fluiia impressione, Krbdigeramim codicem utcndam acceptxsei, ea qua inlerpres, eitc propter codicis defeclum sive ob alias nescio qnaa rationts .omiscra,
veriii : paucis locis plane insanam vcrsionein mcliorc mutavii: ca omnia sub prefattonis collecta proposuit: Agathiam inierpolatum inscripsit.
Bellum Biititini, priroum librtini Agalhic, secundique iniiium, .naguus Grotiits vcrtit in ilistoria GoIborum, Vandalortiiu et Lougobardorum, Amslelod. 1655, 8 cam versioiiem loco Vulcanianae non posuisse, qualenus patei, licetdeinde ad ptjorera redeundum tuiseel, male me poenitet.
lla?c hactenus. Nam de Anlbologia Agalbise disscrere, ab boc loco nirisquc raiionibtis maxime foroi
attenuin.
TESTIMONIA ET JUDICIA DE AGATHiA.

1 .
|f '* ttr ,

\.
* ktf vlir, *6% *
,

$
"*
.
Acama, HUt. eccL IV, 24, ed. ftc*. Steph. :
U xa\
&, \ ,
\ , -
6(
.
laEM, ibid. V, 24 : ( ) (sio) 0 \
\ ,
,
*
, \
, \ .
JOANMCft SciOLASTICUi EpinuniExsis iniiio fmgmeati: ' \ \
' ; ,
, \
*\

.
PaoTECToa . Snidam s. .
\ , &6
6(? , \

9
Su 08 el E U D O C I A s. . , - ^
6 (meliores rodd. ap. Suidam
) 6 1*
, \
TtaX(x \ '
\ AaCixfi (
\ \ , , \ 6 ,
* \ >
:( , \ , \ .
t
S C I I O L I U M P A L A T I N ^ ANTHOLOGiiC.
* ,
. "II *
*
I \ '
*.
Gr.K. Joo. Voaaits fh liislor. Cnrch , 2 i .

Mnllum illa lempora ornabai Agatbiaa. DtctUv
ne ulitiit' lersa ci florida. Gcutilcin fuisse pralor
alia eslendit illud , quo libio m lililnr fum
setino 6t dcmatiyrio B. Slepbani.
GIBBOM,
ihe Idstory of tke decine mid fall of th$
Roman empirt; c. XLJII, anu. 47 :
Wo innsl i;ow icliuquifib a sialesman and soldier ( Procopius ), lo atlend ihe foolsltps of a
poeiand rluluiiciau.
EDITIONIS
PARISINiE
DEDICATIO.
POSTERITATI.
GALLIA
ET HISPANIA
Mctut
IWWIHW
ANSW
mu M H
DiSTtuBeftAtmm.
JULIUS AZARINUS
DEPLORATAM PACEM
EXCITAVIT UN13S ET BEATAM TRANQUILLITATEM
QUAQUA PATENT LATISSIMA DUO REGNA
FBLICITER IMPARTiTUS EST.
INGENS FACINUS
ADUM1IRABE CERTATIM CONTENDIT
O
INFINiTA NATIO.
YAfflJS UTHOBBMQUB LABOR.
HOC NVDO ET CONTAACTO PAKEGYRIGO
ASSMI*
EMINENTISSIMO
PftlNClPI
IMMORTAUTATEil
I MBORTA LITATlg
ARIft8
TYPOGRAPfflA RKGIA
Seribebat 4 pretom
MENTlJg SVJB AICTISftl9ft
SERASTIANUSIIABRE,
ex filii nepos S I B A S T I A R I C E A R O I I Y ,
Typograpiite Regte Curitorfc.
BON. VULCANIl EPISTOLA.

ILLfJSTBIBUS AHFLIfSIMISQOB YIBIS.
oautiiui
0LLA3BI* BT WESTIHIfUI, DOBMIg FOTEimgStftlt.
Cam varia sial artet ac gcientke, goeietait geoerig btraiani eondacftbilet ac Atceggaria, illnstm am.
pliuimiqM ?iri maxiaam profeeto tamfent merentur ii qoi ad eag perdigctndag el ad pubtican tiiititatem
acclodandat amae guam atadium atqae operaa conferunt. Proxima ett eorum laa* qaoraa labor
immu alque iadsalria vertalor ia linguia auctoribmqae qaibag ill* ipeae *rm soot Iractal nobiaqae
tradiue excotendU atqne UKagtraftdig, qotqae vd veteres scriplorea Grxcos e siiu et tqualore eruont tt in
lueem pca feruat yt\ jaoi aatea ediloa, aed male ab iadoclis inierpretibas babitoa refingtint, ei prigtino
S M I | M
nilori tategritaiiqae reslituant. Quod quidetn stadium tametei ob ciigaam qua inde affalget Incri
pea perpaocot hodie babel teetatore (pteriqae eaim eag artes gequaalur e qaibas facilia est ad opes el
boooret earsm), aihi taaea, qai gtadioram digniiaiera non prWato quaesta, ie4 pubbca atiliute metiri
aoteo, airifice geaper pUetiit. UtiliUttm eroqeaa boc tuidii genoa seeam Irabll loage maxtaam qnig,
obtcro esl adeo rodit m in dttbiam ?ocei? Si enim boc in confeggo eat ex Yeteiva Gnecomm footibag
doctrinam omocm etse bayrlendam; quig noa xridei quanli mlersit at itli ipti foatea pari atqne illimet
coaaemaiar? Qttaalopere vero eoe contaainarii atqac poiluerit cragga noanalloramtaurpretomiagcitia,
Mmo ett etiaa iafri mediocriiatom doctug qoi netciai; aengique ipse com in tlife malUg auccoribys,
imm TCTO pneeipae in Cjrilli Akxandriai Tbeaauro, et divinis illia de Triniiate ltbris in qtiibus M h i l fcra
agiMaeo Cjrilli prsier aadaa Utius nomm. Hanc iiaqae Spartam, ut iu dicam, lianariam, hoc est iaterprctaadi Gneu* auctora et in Lalinain linguam coDverteadi raiionem, velali genio Rauirxsquc moe coa?c
ieBUorad aemel ampiexag, dedi opcram bactenug yt pro tirdi ornarw; tA quidem noo paoca veierani
aoctoroM tbeologica pfailosopbka, bigiorica poelicaque acripu partim autea noo dita Laline verii, par11 ediu qideiB aed ita ai merilo ce&aeri poggent, iiOYa inierpreuiiene danavi,
900 exigu* gpero rei litterarte booo. TameUi x iis quacdam, neaeio qoo malo fato magno certe meo
com dolore eqne mimoft tnm kgcoaiiiiode pvblico, gnmmoque mulloram 4octigaimonim virornm 4esiderio, tocot J V B quindeda amios apod typographum cui ea excatkoda dederam bcrem. Wuoc
Agatbiatn faialortcum opUmum qi iusibiiani imperatorig rea gesUg poat Procopian Cgssarlengem egt
peneciiUifl Grasce aaie bac uonqoaiB typig editum, iu lueem emitio; Agathiain, inqitam, gnae aAar
tis daclissifliaa quique l a t i iitooi ^ tucCqv hoe eai poeticen cnm oratoiia i u cfejuaxU, udabiini gii im oir aagig eiedlMril; ulraqtt* cerle non dobiam de omnibng gui xv\ goiptortbag via o r i m reporUvii. mjag edilioiie pturimara el Higlori et Gntvd lingu* incremenli omamcatiquc
cai accewyrem. Cum eBim varia graTigaimaque beila adTcrsas popalogiggiaws potenUagimaaqiid nalioneg,
PraatoB gcilicet, GOCUMIS, Yandalog, Honnog ei Pertag gesta dmribat; tum vero <to eornm moribvs atque
loaiilulia, ad pnecipve de Pergicorum regam geoealogia ac politia, mulia cotnnemorat aciiu digntggima
qtt apod alioa gcripiorea nugquam reperianiar. Sijlug ipse plane esifloridugatque amoemis, mullig genl e B i b r u a lumiaibus Ulugiralus. Verbig vero atilur gelecUggimig, et frequcnter a commuui usu ac gigniicaiiofie reaoiig; axleo ul Stridaa diligeng gloggograpbog polissimam Lexid gui partea ex liujng gcripcia
eoociiiaarit. H U B C itaque Agaibian acriptorem lucaleoliggiiuain, quem olim Pergona i u luttitarai acde.
foriMFaCt i qnieaBqae eya UiBgereC merilo exclamaret: Aquam manibu$; nitidioreque
babilii m ae d*aUNa ?*bis . Ulttglres aapliggiaiqoe viri, ncrito ingr.ribendum dicanduwqoe exigiimafi priaum, qood ex veaira academia io lacem prodeai; in qua com jain tredecini circiler annog regtro be->
neftcio boacgtiigiroo boc oiio liltcrario frutr ehementar me oflicio meo defutumm putaxi, nisi darcm
operaa BtexalartH pablieam altqaod aingvhris meaaerga vog obgervaDlue gralique animi aotiumentuin :
deiude qod noo indignum xobia boc monngcalnin liilerariiin iadicarem, curo ob auctorem ipguin q i
apud dorloa oaaeg svmaaxi acmper foil in pretio, tvot tero magni illiug imperatorla cujua hiatoriain gcri*
bii oomiue; in qtta qaiden hislorta nuha conacribunlur sapienter ab illo prudeiilerqoe excogiiata, Mitis-.
gimeqoe perfecu.; equibugaonnuUa, uii spero iu ugus reglros converlere polerilis ad (loreiitisgimam reinpiiblicam Teslram gtabitie&dam el nominis veatri celebriutem, qnac reruni pro libertate luenda gesiaruui
magiittdine longe Uleque est propagaia, magigroagisqueaugondam. Milii interea nibil graiius accidere
KHeri( quam fi ioieUigaa sludiuio boc meaa ?oblg iilusires ampbggiiniquc viri, probaii; luagnuraque
9
J265
AGATHLK SCHOLASTICl
1266
iuiltl boiioriftcum judicium vcslrum calcar addiderit ad alia id geous velcrum Grxcorvm moiiutaeola c
lliblioibeee meae pemi depromenda et Latine verlcnda publicoqne comnunicanda.
Deus Opl. Max., illuslres ampussimique viri, reipublics ejuaqae teminario academias xosquam diutissime servel iucolumes. Lugduni Raiavorum, aniio Doniiiii MDXCIV, Kalend. Jauuariis.
ILL. DD. YV
Addktn$imu$
ItotAVE.ITIJBA VULCAHIira.
BON.
VULCAMl
DEDICATIO
IT
P R J E F A T K ) N O T A R U U 1N A C A T H I A M .
NOBIUSS. AMPUSSIMOQUB VIRO,D. JOANNI AB OLDENBAMfBYELT

JURISCONSULTO
CLARISSIMO
HXUSTRIUM OKDINUM HOLLANDLERT WESTFRISLt ADVOCATO BT CONSIUIS.
Quod Agathict mto iuperioribus hisce diebus ad illustres Bottandice tt Westfrisicc ordine
uditum aperueris, nobiltss. amplissimequt vir, itcutus es ingenitam tibi planeque propriam
benignilaiem $uam ct singulare quoddatn juvandi ornandique liUerarum cultores studium
Quod vero illi ipsi ordines hoc quidquid est mea opclla illustri ipsorum nomini inscripium
adco splendido prwmio compensarint; fecerunt profecto rem potentissima florentissimaquo
lepubtica sua dignissimam, et mihi UbtraHtatt sua plusquam regia maximum ad hoc studii
enus alacrius persequendum calcar addiderunt. Recte vero Symmachus ( Hb epist. 73), a
fcsperium *uum scribens ; Scis, inquit, bonas artes honore nutriri, atque hoc spccime
fise florentis reipublica, ut disciphnarum professoribus pramia opulenta pendanlur.
Quo quidem eximio bentjkio ut me sibi in perpetuum dtvinxerunt: ita tibi vir nobilits. qui
summa apud ordines ob eximiam doctrinam prudeniiamqu$ tuam, tt praxlara tn rempubt.
tnerita, vales auctoritaU e$ gratia, quod $ua imprimii commendatione adeo uberem honorificumque laborum meorum fructum pcrceperim, quam maximas possum ago gratias, relatur
uliquando, si occasioet facultas suppetat- Interea, memoris gratique anitni vcluli pignu
quoddam, habe me hasce N O T A S , post editum in lucem Agathiam nata$ eoque prmcipue co
$ilio iuo nomini destinatas, ut summum tuum erga litteratos studium, *! insignes virtutes
$uas, qum U omnibus admirabilem reddunt paritn et amabilem, exterit etiam hominibus faci
ant notas.
Bene valt, nobiliss. amplissimeque vir, et rei litterarim magi$ ac magis fave . Erit hoc tibi
impfimis honorificum, et reipubl. salutare. Lugduni Batavorum. Anno Domini HDXCIV.
Dignitatii tuot studiosissimus
BON. VlJLCANIUS,
9
CANDWO LECTOBl.
Amiiib ui iuicger quod A-ailiias bic lueut Grace est cxcusus, nequc multo minus quod et Lalious.
Ad Grascam ediliooem usx sunt operai typograpbicx codice meu velcre manuscripio, quem propler
valeiu.iineni lum temporis iitcoinm(Hiani, atiasque jusias obcausas, iraiiscribere nec licuit nec libuit. Quo
factuiD est ui praaier vitia exemplaris qu consulio iia reliqueram, quod eorum casligaiionem ooiis mris
reservarain, accesseibit etiam nlia mcnda lypograpbica, ub insoleuliam cbaracteris cui non assueveram
opene. Cuai vero jam ad colopbooem propemodum perducla esset eiiam Latina mea vereio, venil niibi
mentcin audissc me aliquaudo Golonue a nobilissimo dociissiiuoque fel. nicm. xiro, D. Tboma Rcdigern, datutn a se cuidam negotiuni iran&cribendi e quadaiM Iialia3 bibliolbeea Agatbiae IlUloriain; quod
quidem cum jamdudum ila faclum fuiase pâne mibt pLMsuasiaaein, misi exemplar utei Agalbiae Grxcc
eicusi ad C\. V. Jacobum Monavium, rogavique per liueras ut illud tum inaiiutcripio codice Agaihi*.
qtttiiti miiiibio Vrafislavi.r in bibudihiya III. I>0. R'digeroruiii exiiarc pulabaui, confvrri curaicl. Quud
1 L'67
H l S T O K I A R l i M L I B E R I.
126 >
cvin iSle pro giuûlaii tun i u rvm l i l t a i a r i a u i smdio iti go rerepiss^t, ipGp:>ndi*clquo curaairuiu &e u*
V l i t ; o n i ne,e proliic gatiglicrcl, g i i n u b l i | i i c prwfrclus bibliotbecas qui l u u i pcivgri! erat dunnni f-Jiis^L-;
si-nifuawi (atulciu mullis posl meiiHbtig Agalhiam ms. a b i b l i o l b c o r i o domuui rcvorso diligrnur qiuesilnm ueqiiaqttam cotnparere; quod quidein el mecl illos pcsiimo b . i b u i l : m<*, oiuitorai qiiaiu cdilioni
vana uiea spe itijcctani videbatu; illos, quo.l i n b i b l i M b c c a siiu quem spnabanl lbesa>irum non ivpcriesciit.
itaque, nc m i l i i pse longiorc ni;ra odicereni, neve (quod iu Cyrilli A<< x a n d r i n i ithrU de
adoratioue in gpirilti et v c n i a i o , ct in cottcilio Fphcsino GIUKCO, jam acvidii, voivor it<! eliam iu
Ni<a?no Giacco arciJat ab aliis prsevcuirer, uiihiquo et labor utiMig i w u s , ci liouo* quiciiuqitt bac
atciu labori^ plena exspcctari poie*t, veluii c iuantbus eiiperelm: c.lUioncn ditniiis diflcreiidam, dum
aliqiiod oflcrrelur, nun censui, pracipue cum plane ayaOij / affulsissH Agatbia? pariler
ntibi auspicaliggituuia illud iuliom gidu*; uiagnug, inquam, ille Joaepbus Seatiger, maximi JI. Cesari*
F . qui mibi nerttft, qnoiies aliquig d i g i r i g vindice nodiig occurril, fuil ' . .
Cujog quidem optatigginttg iu banc acadt-mian, advenlug ulinain Laliuaui Agaibias mci c d . l i o n c m a u l e v e r ( i s i e t ! PlurimMin cuiin illius liltcralorum piinctpis judicio i u locis iionnullis dc quibus ambigebam irtbuissiim ; cui univergyg doclorum contessus libeng agsurgil, f.w?.que gubmitiil. Supcresl, candide leclor,
ui operata meam qiiam optimi bujug ancioi i* cdiiioni inierpretaiionique iaipcndi, boui consulas ; el cum
apibug poiiug si quidinea sil boni dtcerpag, qnam cuiii arancig si quid viliosi exsugas. Accesserum
coionidis vi< e Agalbue epigrammata ab illugtri viro Joseplio Scaligcro Laiine verg.i, ncque aiiitbac (uno atque allero excepio) lypig cdiia, qua c^rle juveiUuti veluli cauon qujdamalquc norma
verlendi Latina de Gracis eaxe possuiit,
xvdrtor .
Tu etiain hig, bone lector, uteru et fruere, ut et nonnullis ejugdera Agathije epigramroaiibug quae
nobiligg. clarissimus|ue vir Jaaug Douga dominug a Noortwyck, musageia nosier, veriil, quibus le
fraudare iiolui, ut ncc uobiligg. doctissimiigaque xirum Tbeodoiuro CaiUcrum co bonore, quod d
lucig AgatbijB nonnullis, quonim lectionem in Snida variare coinpercrat me per litierag monuerit,
qu<ig, pruuer eog quog ipse animadverieram, noiig meh inserui. Sed et de loco non uao reverendum
clarissimuinque virum Fraiicigcum iuoium coUegam mcitui coiigubii, idque cuiu frda. Libeng euini
eos qui gymbolam aliquaro ad boc opug conlulerunl laudo.
(. X. 1T. . Sie . em a secoodo iade boro accedit Intpr. ( Historkrum libtr II etc. ): nam ad prvmum
quWJera llbram litutem ipce libi flnxit Pergon. pro ingenio gtio tneptura. Lugd. inHcritMt . .
, ; '., lilulo deletoBoii. Vulc. cx uilimi libri in eodera codice iubscnptione posuit:
'* ubi Paiisine edilioais lypotheie pro ;, teribere placuit. Agathus neqoe lemput ynne asq if ad Justiniant morlem his Ubrti pergecutus e$t, neqne Jusliniaoei temporis finibus
opug guiua circumscnbere sibi proposueral.)
AGATHIiE SCHOLASTICI
MYIUNENSIS
HISTORIARUM LIBER PRIMUS.
1-2 A R G U M E N T U M . Goihi in tiaiia NarMi se deJwu ; mox ttrnen rebetlet Francu auxUhi pe
). De Francis ; laudc* eorum (B). Reges Franroru n qwduor, Chtodovmft//i( ; . Theudiberlus,
cni tuccedii Tfoudibaldut puer ^D). Lcgnlio GoiUorinn<id nendibaldum (].). Theudibddus ex
mitiii, ducibu* Leulhariet itutilino l)e Ahimnnnis [V) Prava Alanuinnoium reiigio. Uuthurii
(ia). Hurtesad Cumti$ ducit (\)). Cwwe oppHqnaw{\) Natses Cumarum muros tuffodil (J) Go
ta*es indeddkmemaccipit (K). iaca arcumztm (\.) tiarmu mfigtuuhnUna (. Fulcnrisel Herul
/N). Fulcaris0CcnmHl Gotht in jEmUiaet Liguriaa Romuwsdeficiiod (0). Surses mnitHM nmw$ imfin
1260
AGATHI.E SCHOLASTICl
12
pu$ u NttneU FiwtUhm ntiutu preefeclornm iqnatiam reprehemtU (Q). Nanet Lucam dtmo opjmgmtUm e*
(R). Bxerciluhi /ahermdimmo, Havennam proftscueiiur
Atigemus Gotkus Cumat tpcntc Nartrti dedH (T).
!i:trxt Vantis i tnitUiam atctib, prope Arinhmm cun Francii confiiyii (U). Fuga tVHuiata, w% dtvlncti (V).
f
PRyEFATlO.
00110. [ E D . Parfa. . 1.]
3-4 Pradara quralam el bcala posscssio censeri

polist victoriae bellorum et tropea, U I I H S condil*
atque inslauraix, omucs denique magiuc admirantUeque res gesUe. Atque ba*c quidero aliaque ejasc i m o d i ul inaxime gloriaui aliqnam voluplatemqua
suis posseasoribus afifrranl, aegre tamen es e vivis
tt \ *
\ , \
, \
. 6 \ *
, &*
\ ,
excedentes comilaiilur. Sed el oblivio MilerYeuieua
\ \ offuscat atque subverlit veros reruin gealaruio [. 2] *
veiiius ; ct cum ii ipsi qui eos noruot, vivere de \ ,
fcieruitt, enioritur eliam aiqtie evanescil uaa cum \ .
ipsis lioiuiuibus earum rerum nolilia. Quofit,ut imda inemoria fluxtini quiddam parumque Ormum , * kit, neque lemporis diulurniiatera fcral. Neque . \ , ,
vero putarira quusdam aut pericula pro palria ^ , adiluros, aut alios laborcs suscepiuroa fuisse, cum , , , *
aciient, quanlumvis maximas res gessisseni, peri- & \ ^,
luram una cum ipsis aitjue emoritarani omnem * cl , faxs,
eoru t gloiiam, ROU ipsorum vila circumscripiaia ; ; # *
nibi qudam, uti apparet, divina protidentia na-
lune bumauae fluxililiuiem fulciena, bisloria* bo* . , , Ivcxa \ atllvou
iiom, qu(ue ex ea affulget, spem eswl elargiia. * Ivaictouovxo, *
Nequoenin, arbilror, oleasiri aulapii causaOlym* 6\
pionic^ ia arenam nudi decendebant, neque rtir* \ ,
aum 5 ^renui bellalores spoliorum laiitum et t t \
praesemis lucri cupiditale accensi iu aperta manU * 5 \
feataque pericula se conjiciebaut; sed ulrique so- , xapfiaaaofoi,
lilae atque adeo immonalis gloriae cousequendae *
siudio 'mQimniali : quatn quidem aliier adipisci ,
pou potuissenl, nisi historia eos ab inierilu vin- tivt \ , \ ^
dicanie atquc iuimorlales efticiente ; non ui Za 6& At\ ^&
inolxidis insiitula e( Getica deliramenta, acd vere \ *
oi modo qoodain divino atque immoriab, quoque , ^ (solo mortalia baec perpciuari possunt. Haudqua- * 81 quam igitur facile fueril oralione persequi atque (
enumerare omnia quibus bistoria bamanam viiam , ei .
expleat bona. Ut vero summatim dicam, equidero , \ , civili pbiiosopbia eam non inferiorera câsoeriin ; \ [. 3 ] ,
nisi eiiam plus forie uiililalis conferal. Haec cnira : , veluii severa qudam niinimeque blanda doniina
jubet ac pnescribit quie sequi, quat fugere oporteat, \ *,
euasionibus suis viin quodammodo necessilalemque ^ , \
commisoeiis : bC vero, oblectamentis plunmis , 3 ^
utens, ac vcluti condiens pracepla varieiatc exem- ^ ,
plorum, et ob oculos ponens quibus rebus ,
bomincs prudeutia justiliaque usi praeclare rciu , gessei inl, quibtts eiiam in rebus, vel animi con- . Tb \
irario aliquo vcl forluniB duciu al jue impulsu a \ .
rcclo abcrrarint, leniter ac placide virtuies auiniit .4,
iusiuuat. Hlanda enim et voluniatis noalrx arbi- \ Irio cleclionique cxposita facilius animis buinanis
1 . ^
illabuniur alqae adlixr^scum. Ego iiaquc bauc
9
R. * ^^ II., . extcudi vulg. vulg. b. t,

ci|Msini addidi ex II.
., Inlpr .pro patria, viilg. . * , R.
., vulg. Pai*. ol add. II , . vulg.

. ykp ** R.
9
1271
1272
M S T O M A U U M I.IBER I.
$ , . . lu.luni coitsidcrans t'l ciitn :uii;uo Q me> re~

puians, admiralione dignos ceiwbatn, cl iu pnbli9 , CIIIII bcn^Qcos colebrandos, qtiolquol iu boc b b . - lorias scrtbend iustilulo laboiarunl. Milii auiein
, & iwquaquain stisripicndus liic labor, sed ne tenhiii , dus quitlem inilit csl visus. Eram citiin magU jain
. , - intle a pnero boroitis modulis addklus, ei poeii. " caruoi elegantiarum dulccdhte magnopere dclt?cia , bar; atque adeo brevia qii;edam poemala hctame \ , \ tris ve raibue conscripst, qw Dapbniaca vocavi,
" * , fabutis qiiibusilam amaioriis vartegaia et ejusiiindi
; illcccbris referia. Visuin vero mtbt fuil uliain Imc
. 5 \ iuiiio laudabito et non incfogana instiwlutn, st
nova qtuedam rewitliaipic cpigrammala, biitatitia
[. 4 ] , adliuc sparsdmqtie a ttoiimttlis lusa, in unum, quoa I
. * ejns tieri posset, recolligerem, ahtgttlaque in onli
. ' ncni digesla cmiscritorcm. Qnol qnblcm e.iamper , - feci, ul ol alta iimUa wrciiainenia, uoti iitilifalis
, \ , ergo, sed obleclatidt deliitieiidiqtre anitni rausa a ine
, \ *, facia. Est Miitn omiiiito sacra qwaedain et diviita ivs
. , poeeie. Afflaiilur enim iu ea ilivtiHi quodam luroro a niini, ulaapiensillc Piatodixil, valdet|iie vftmsrfi- par , * luriunt, quolquol muaarum pleni atqnc hoc furore
\ . correpli aunl. Mibi qnidom igllur slatiitum erat
*\ ' in bis versari, tseque unquaitt iu anbuum induccrc,
ut juvenilia baec juctiiidaque siudia d scieron,
^, * sed Delpbicum polius pratseripium aequi Notce
, \ U ip$um. Gnm vero asiate 7
<I
i"dit
, ingCfitia bella pf r mwlu^ orbit terrarum paruâ
^, , - ^ pneter exftpectalionem sini cxciiata, ei oitinatum
du , barbararum natiooom trantoifgraiioii^s faclas;
* "
* biorum eiiam alqoo iitcredMdliuin facloi uin iuopi , " , ttati eventns lOfMrario (orlnn^ iwpalsu acciderim ;
% , naiHfittun quoqae ri Htbiaiu eversioiies, goni. s
oubaclae, ookniuN| dedqci, el lauluiu nou liu naaae res omnes loco tao nutUt : cum, iiiqHam,

baer. aliaqve ejyacenMidt acciderinl, xubbl a>imum
, meuai fonaido, paruui boueamm loc, si r* u<, qM6 adeo mmguai aique adiiiiran'ae, cl pu%(i*ri
" , adeo uiiles owiducibilcsque iaiara nubis acrqiiis
. prodite ileaiio prsUsrHiittefOttlttr. Quocirca
abe re mibi facturu* svni visai, ei eaa aliqua ex,
[. 5|, - parie bueris eoaiuieudaro teniarein, iie omuis viia
mihi in fabolarum siudbt ti supenraoaiMHi talKN*e
WJT^
, coMsumcrelur, aed aliquid etiam ulilitati pnblko
, afierreC. Mulli \ero iawdianain itrgeiilet aique
" , - exhoriaules 6tudiuin nieuin eioilaniot ei
" . 6 maruiii. laier qaos boilaiorei facHe princcpa era|
Eiiiychianaa juiiim', el prtoiarkis rtguni etriba,
( , ;
vir alioqui el bonws el fruleiia, el IION mcdiocrilcr
*
9
11
19
,s
i 9
19
h a c
U9UI
9 1
9 9
9 4
9 9
9 9
11
R. . ., * vulg. "-. . R.,lti(pr.

male. nld.
, vulg. R. 0^5 R., . R.
' R. Lngd., cild. tolc ^ R.
R., vglg.
14.
R.
R. svd vulg. mg. R., . vnlg.
6 .
R , :. . . vulg.
R. Lugd. (CL.) cdd. om. R. *
om. R. ". R , . vulg.
R. R., vu!g. de Eutycbiano loquilur AgaIbias, aed, ni fallur, de Paulo Sileiiliario. Cyri \or\ ftlio.
Yulg. inepleoux <. Megaltoiwiit,
quam deleri jiissii Toiipius ad Suidam I. p. 55, cd. Lips. non agnoscil R. Fieri aulem polesl ui illaoria
i i i i x aba ftcriptitra : ^. R.
R., vulg.
,
R., . . vulg.
. R.
19
1 1
,9
17
19
1 9
9 9
9 9
9 9
ltt
eT
5 9
9 9
9 9
127
AGATJILE SCHOLASTiCL
IJTi
emdiliis, i J r i n juc geniis Floriorum pratiaruni ot ) l-oruamctituin. 3
ilaque \ir cui rcs nu>as \ ; . ;
uiuxiini faierel, cl dc gloiia uiiiilaifqiK mea ve- / !
Iwnienlcr ossct soHiriius, uinquam destitil ine ,
iirgere, bouasquc spcs milii ob oculos pouerc, , , a*$erens, non ita ardinttti pciiVciiiqiie difficita opus * (>6 ;
censiri debctv, uoquc qma iiiieuialum iu.solensque , - : rsi, iitslar iiavtga(i<mis iuexp<rlo inaris, pett- * \ ,
iiiesceudiiiii ; imo viro iia statucnduin csse, bi- . ; "ktoriani a pociica itiuUuiu dUlare, sed hac duo ; ^ iivai 5;:*:*
g^mina afliuiaqtic <sst\ soloquc propemoduru '/ ^.
rliytbitto mlcr arsc dis tvpatc. ilaque animo, , \ , -'/
laaquain e pairia iu palriatn niigrautein, incralere 3 \ . .
* '. : ,
orunibusque viribus operi bidlaie jubebat. Talia

.
itaque
mibi
assidue
ociueiift,
libentein
eiiatn
me
'
- -"
(,
V " "

facilcqtie deliaituni snam seiiltntiam adduxi!. *) ; \
Couiuli ilaqnc me ad scribendaiu bisloriam, spe, ' .
digiiiiin aliquid boc prasclaio gtudio ins ilutoque
\ ' , \,
pra?*iaudi ti ad iuagm(udiitein rorum gosiarum
,
qiiaiti proxime accedtndi. Supeiesl, ut quis et .
rujas siui, ex morc eotum qui bUioriam scribuot,
* ,
declarcm. Nonien itaque niihi Agatliias, Ifyrina / patria ; Memuoiiius pater; ars vero Romaiioriiiii ., > ' -
iii&tiiuta ac leges ct fori cerlaiiiina. Blyi iuam au- * , \ tem dico, iton ilkim hraciam urbeni, neque9*i ,
qua alia Europam aul Afiicam boc uoiuiue [. 6]
\ocalur; sed qua? est in Asia, veterum JEolcn- .
aium colouia. ad oslia Pylbici fluiniiiia sila; qui *., \
quidcm fluvius ei Lydia ivgione flueus, in exite- \ .
mutn Elailidis sinus alveum feilur. Stl ilaqae ipilti, Q ; \ |
pleuiseioia liuic, quoad ejus fleii potest, nulrica- \ \
tionis pneniia persolvcre, omniaque illualria et . ,
palria facta accurale conscriliere; nunc vcro hxc {* \
beniguc ei favonlcr proptnsum animum sludiumque ,
ineuai accipi.a. Mihi auiein publicarutn inaxima- , , f \
rumque rerum scriptio ost aggredicuda. Instiluam ,
ero hisloriam, non ut ab aliis hodie faciilaiur \ ( buni euim cliam alii bac ietnpc^taie qui in eadem , tt^ \ ,
arena veisantur), non, iiiquam, u i i i , quibtts mi- .
nima est verilaiis cura, uique res gestas iia ut ,
acciderunt coitiniemorctil: ad*o vero aperte ple- \
risque procrribus adulantur el palpam obirudunt, ,
ut, si quando etiatn vera dicanl, fids tamen ah
abr>gctur. Alqui peiiti hai uoi rcruni auciore soli * eiicomio sive laudaliotii convenire aiuni, boaa, * , , quibus qtiidque praedilus est, verbis eiaggerare /. 0 1 atqne extolleie. Hisiuriam ven, tametst nc ipsa , \
quidem a laudaiione corum, qui prxclari aliqtiid ,
gcsserunt, prorsus abhorret, buuc tamen scopum .
argumeniuiuque sibi prefixum 1 0 babere nolbi , , \
exifciimo. Sed sicubi faclorun cffcctus laiidom aul ,
dedecus conciliai, vim faêre liislorL-e non licet, : ( ^ ),
neque res ipsas palliare fucarcquc oporlei. Hi vero , [. 7 ]
11
; . ., . vulg.
* R. ^, R.
(sic) R., vultr.
om. R. R. \sic) R., .
. xultf. R. inseri jubet Clar. Hasias ad Lfoiiem p. 185, <-onjecliiranniiic yhi sagacissiibi conbrmal R.
, quod ulgo deesl, add. R.
post . addidi ex R. * MuAûav
(ubique cum ) R., vulg, expungitnr a corr. R
R., vulg. .,
vulg., R. * ^ R. ? : R.
, k
1*75
HISTOHIAUUM L I U E R I .
]75
^., \ \ bisloriam quideifc sciib#rest> prolitentur, tilulique
* , promissio boc pr;e se fcri ; expcrirulia tameu
! \ , - ipsa histoiia; appellaiioneiti fucaules deprehtiii \ , , * duntur. Ef *iiim qui adbuc in vivis sutit, sive
, , r*ges sive atiuqui viros illusires, non solum com * ni*moratione rerum gestaruin lan laut, iu quo itmt
\ & nitnispcccarenl: sed omnibtis conspiciiiitii fachttii.
, \ uihil aliud ipsos oper^m dediase. qiiam ut lamlo
adiidraliooeqtte qaos voluiil pro*equaulm, ultra
, , quam par est: eos vero qai jam e vlvi* excev
; \ scruul, qualeacuiique fucntnt, aut pcssimos vocaut
. ", ctrciunt pubticarum vaslalorcs; aul ( quod li \ , - quc luiuus grave est), ila eoa coiiteiiiunnt, ut na
\ , . - niemoiia quideui ulla digiieiHnr. Aiquc ita se>e
' \ rcm praseuleio optime cuiasse existiinant, sem perque poienlioribna assenlantes privatis suis coin, , modis consaluisse ; satis inielligenlef, qnod
\ , \
n*. ipeit quidem qnot laudibut exiulentul, liac
. \ latia admodum plac*ant; repucantibu* scilicct, uia , ikifeslaui iUorom adulaiionctn parum finnuni csse
gloriae exislinialionisque ipsorum siabilimciitum.
PA*f , ' \ Scrtbaoi ilaque bi pro tua libidine el roore ; tuilii
, \ luum tsl vericaieiu, quoad *jna fleri poesii, \ \
, scqui. Persequar aiitem quaecunquc memoiabilia
. taoi a Romauis quam barbaris pltirtmis bac I I M I I , pestate suut geata, noti eorum lamum qui adhuc
fortassc vivnut, imo vero magis *tiam eorum qui
, , jain decesserniU; niliilque ex iis, quse inemoratu
[. 8] ' , digua videbantur, omiltain. Qnocirca laniel&i
, . C prius ad tcribondam bisioriam inc conluli, qnain
, * qao tempore Juslinus jiiuior ad imperiuni ac " *1 cesail, moriuo Jusiiniano: ad tuperiora tameit
, \ eliaro iempora recunani; el qnaerunque a neininc
] , \ adhuc alio sunt daborata, niihi viudicabo, po , priumque opos e(B< iam. Pleraque enim Jusiinimi
, " , lcntporibua ge$la cum Procopius Csesaricrisis lie ' \ ior accurale conscripseril, inibi pra?tcieunda judi* ; t-avi, ut plooe salis iracuia ; qtur. vet pol illuin
. ; accideruiil, pro virili periequinda. Orsus cnini
\ \ - ttt ille bi&toriam suam a nioite Aicadii, utquc
\ ', \ fllio illius Theodosio Isdigerdes lutor fueril i<sti ' - tutus, 1 ab iis qu* Vararaux el PeiO/.iu aciiiic, ; runl, et quo paclo Gabadcs rei creatus, regno cxn , " , lus fueril idemque posiea rii uporarit, ulquo Amixa\ , xa\
ipsl Anastasio Romaiiorum regi eripu^ril;
" \ \ quanlos rursus post buiic Jutliuus &euior buic |
Ubores impenderit. Persequitiii* deinde bolla ' , \ ' sica, quolquol adversus Cabadem it Cbosrnein
* . circa Syriam Arnieuianiqiie ci per Lazoruui con ).. *. Quia Justiniattus Roroanoiuin imperaior gc&ail.
4
* R. Lugd-, edd. R.. ' Lugd., *dd.

R.
. Hunc locum et muiiluiu *t corruplum esse arbilror. Nihil opis afferi R.,
imo corruptiora : (sic) . Num \ , ... (?).. Lcgrbanlur obin quaedani ii marginc R. Uteris quadralis scnpia, qu nunc erasa sunt.
addidi ex R.
;., Intpr. Jtulinui ip$$ et ;aior. Foil. ; . ' R. ante
Kaia.add.exR. " Posl add. Inlpr. et imperii procuralionem, scil. \ . R. . vulg.
., R., vula. " R. * ^ .,
vulg., R., ing. . oin. R, R. babct
SMIIS vcrisimile e&t Agalbiam suipsiise . . I.
%f
1277
AGATHlii
SCHOLASTICi
llxc ontnia c Procopii s c i i p t i s o p i i m e cognoveri* ! \ ;

e i G c l i m r r V a n d a l u m , Caribagiiicuiqiie
alque universam
Afrorum
subjngatam, r u r s u m q u e
urbem
regionem
Romani
12
Justiiiiano
impcrti
partom
factam, poal miilioe aiuios q u a i n , Bonifacii Geae-
'
\
,
*
,
. , \ ;
riciqne setate, tnde avulsa fueraL Post ?ero dolc-
, \
loe Vaitdaloe, quae quatilaque niala et iitlulerit
acceperil geiie Matirttanica, nitillie L i b y x locis
cum
; ;
Roraauis p r e l i a i a ; titque S l o U a s e i G o n l b a r i s a
, \
ftonianorum
lyrannide
auctorcs
, | . 9]
partilms stanlcs,
m a x i i n a n i i n calamitafiim
aiwpla
*ediiiomimque
Libyas ftieritti, neque prius ceseasse

duohus hisce capiiittus e medio
mata,
quatn
aublalis, Sed
et
, \ -
\ ,
bisloria reperias quo
\ , ' * motlo v i d e l i c c l inlestii.a scdiiio Dyzaittii adversus
rcgem r x c i t a i a , iiiqtic i n a x i m m n nialuni e v e t l a , ^ . , ,,
b x c ferc omnia in Procopii
excur-
xa\ , -
sioncs, q u i ea lenipestaie. iransmisao Danubio, R o -
, -
maiioni
reinpublicani
IUIII,
afflixmi,
lluimoruiu
eliam
imperitim q u a m m a x i m i s d a m n i s
Illyriosci
Thcssalo
niaximamque
affecrEwopa*
p a r i e m depoptilatt, p a r i e m etiaro Aaias, tranamisso
Hcltesponio.
el
13
Snro eiiam
B c r r b o e a , et
Auibiocbia
qtio paclo inissorrHim

kuJessa* quoque
opptdum in S y i i a ,
ad Oroitloiu
a Cliosroe
obshlioneni, e l
fuerint
quo
fltivium
vasiala? ;
paclo
inde
, *
,
.
" , '

!-
d e p u U u s decesseric. Est c l i a m i n iis vidcre i E l h i o -
(5 **, \ -
putu e l H o i n i r i t a n i m pra*lia ; q u x q u e
. \
rtiin
causx
inler
islas
inimitiiia-
natioiies f u c r i . U .
Afulia
c l i a m s c r i b i i de atrocissima ilta p c s i i l e u l i a , et
bus i n i l i i s bumaiiuin genus i n c p s e r i l ,
iiiaudita
ca
evenerinl.
deiuce|is R o i n a u o r u m
Pi*a3lerea
excreitus
oppida et P e l r p r o p o g i M c u l u m
rianem c l Mcrmertiem
qui-
, \ \
quamque | , \ ,
qiixcuiiqiie
circa
Lazoniin
e l adversus Clu#-
P i T s a r u u i q i i * copias
g^ssr-
, \
'
T t
\ ^ , 1
rit, inde etiain peii possuul. C u m vero in o c c i d e u -
(5,
lein
Gotborum
; *
rex e x c e s s e r i l e v i v i s , e l Aitialasuultia cjus filia a
Iransiit, qno
paao
Tbeodcricus
Tbeoxlaio fucril inierfecia ; otnnia o t i a m ,

causa i i o l l i i c u m M l u n i
dcinde, quo
cxarsii,
paclo V i g i i i s ,
qui
G o i b i c x uaiioni
praefuil,
prjelia
Byzantiuui
caplivus
quomodo S i c i l i a e l R o i n a ct
esl
quoruiu
perseculus ;
post
Tbcodaium
"
\
mulla
d u c i u s ; itenique
, [ . 40] -
Oclisario posl
sit
lulia,
barbaris
eje-
fucrit
, -
c i i s , p a i r i i s 14
ûreum moribtis
Irgibusque
d c c o r a i a . lude eliam cognosci
polcsl,
Narsea eunucbus
sit m i s s u s ,
imperalorque a
in
Ualiam
r*ge c o n s t i l u t u s ;
bella, qua; tlle advcrsus T o l i l a m

dl:
utque r u r s u m post
illuin
pacto D , " ' *
quo
praclor
i l t u s l r i a eliam
confe-
\ .
Fredigemi
praitlarc
Tvias
filius,
G o l h o r u m pra?feclura
accopta.
|K>st csesus fuerit. H c vero o i m i i a ad
mullo
ainuiui
us-
, \ ^
*\
R . pro ; . R . . ; vnlg. ;; vidg. e l P r o c o p . , ; R . \ R .

v i i l g . e l R . , Uansfixa in R . iiescio a quo l i n a l i . Inlpr. qi v e r l i l : Romanoru #i partium
traut. aliquid a m p l i u s , fonasse , legisse videiur,
" R .
R . c o r r .
, ol vuig. . R . , vulg. -. R vulg.
>) R . U i g d . (CL). l n l p r . h*v geutes edd.
R . ^ R . [.), * vo!g.
R . , ^ vulg
otii. R .
He R . L u g d . , cdd. " ' ins*ril R . .
' v u l g .
vwlg. R . L u g d . , ; w l d .
R . L u g t l . ,
c i l d . 3 o u i . R .
R . iCI.), xutg. " R .
ft. L u g d . , cdd.
" R. c l sic ubiqoe.
:. P a r .
6 7
T 1
27
HISTORIARUM LIBER f.
!2S
* , * qnc scilnm ei viccsimtim regni Juslittiani sunt

, \ ,
gesla. Ac Procopius quiJem in bis, uli arbilror,
\ .
linem liistori* suac farii. Ego vero his pnnima
et cousequenlia, ut imiio mihi propositum fuii, per&equens, rcs ipsas aggredior
(A. C 552) '.
f. Tcias Golborum pos4 Toiilam dux, inelaurat.s
, vo; [. II]
copiis cmn bcllam loiis viribus Narscii Romauiequc
intulissei, insigoi Hade accepla, in acic piadiaus
\ ,
poriil. Golbi qui evaserant, Romanis absquc ulia
, inicrmis>ione pcrsequeiuibus, pressi astiduts insul, ' \ Itbus ei aiccilale locorum, iu qux se recepcrant,
, \ pacis conditioncs cum Narsetc ineiml; til acilicct
, suas illi tcrras inlrepide babileni, rcgiqtte Rouiano , * mm deinceps pareani. Haec cum ita iie in locis
, - cessisscnl, videbanlur omiiibus bolla iu llalia finero
* , & nacta : cum polius praeludia aliorum bellorum s scnl. Geuseo enitn aevum hoc noslruui ntiirqtiant a
bellis iibtrutn foturum, imo poiint perpetuo dura . :
, lara alquc adeo invalitura J5 qaaiidiu baec ipsa
\ , 1 * ualura bominum exsibcrii. Si enim aliiu? rci r j , \ \ , , - peiamus, una ctsm ipsa vtta propemodum dixerim
. , iuvcfla MTOI bella; atque ita plena est poc&is,
\ , plnia otunis bisloria belloiinn el pixiiorum, neqae
[. 14] ^* quidquam i bis comperias tiberius conscripiuin.
, Catisam vcro borum censuerim, non, ut mulli sta , luuni, slellarum carsus et ialum atque absurda*
" . quasdam necessiialea. Si cnim fali tiecessitas oirtnia
*, permcaret, criperciur bomiaibus arbitraria tolun , Uiis eleciio, et quidem pncccpla omnia el artea ac
, ditciptinae vanc inulilcsque csecnt oensenda?; e
, \ ' nidae el am fueriut iufrof iferacquo eorum, qui
. opiiaie Mtam tuam iuftiiiounr, tpeg. Sod ncc Deom,
* , , quanlura mea fert scnteniia, cxiiuro ci confliciuuni
. anctorem censere oporiec. Summani tnim illaai
\ - bouiiaiem omnisqoe mali profligatriceni ccdibtu
* , - bellisqnc gauder^, tiec ipse dixcrim, nec id aflfir. \ manti acquieveriro. Hominnni rero animi in plus
, habendi eupiditaiera et injusiiliam prolabentcs,
, bcllis omnia et lumuUibus miscent; atque binc in , \ / lerilus multq*ie gentium intemeciones eveniunt,
, ). iiinnmeraeque aliae calaroitates oriuntur. Eodciu
. niodo ciiam tum letnporis Golbi iclis foedcribua di \ reaapii, nonnulli eorum qui inlra Padum fluxium
, dcgebant, in Tusciam ei Liguriam, et quo riiiquc
\ , \ D bbilum crat conccaêrunl; alii vero lras Pa \ , , , dttm circa VeiKlias sparM iu castellis et oppidubs,
\ , quibus assueranl, conscdemnt. Cum i(aqui boc in
, * slaiu esseiit res Golhoroni, decebai ipsos pacta ju , rata re ipsa factisque confiraiare et slabilire, ei re*
* , auas in luio coutinenles, seae a diutiirias periculis
** - vindicare, atque aliquando landom ab ttniinnis re , \ - spirare. Al vero curo per brevissimum tempus eese
* , , coiitinuissciil, rursiis rcs novas moliti, allerius bclli
^, \ semina jeceruitl. Cumque ipsi pcr se impares iese
. ^ judicarciU, qi*i ddnceps cnm Roraaiiis pneliarcn*
addidi cx R., Intpr. Ix unnm jam contractii rxercitibus. Vonim ante

articuium 4>$idero. R.
add. R. ( 1 . ) .
R. Par.
TT OS R
vulg*
R., . vulg.
R.
R., vulg. T a d d . R*
* R. Lugd., edd.
R. R.
M
8 3
IT
128!
. SCHOLASTICI
tur; statim ad Francos se converiei unl, melius rcs ' ,

suas habituras raii, uliliian mquc sc inde lunge * , uberrimani pcrccpiuroa, si < fltiiliniis et propin- , \ qitis so< ielate iuita bellum iacilius inslatiraretic.
, *. : .
2. Smii riiim Franci ltalis accohe et lOiileruiiiii,
'. \ /oliui luti Gcmani; quod quidero salis contlat. . I
Nam ciica Rliciuiiti fliivtutn babilant, el coniinen- . * \ tom oi adjacemciit, niaxitiiainque G;dliarum parlcm \ ,
occtipani, n >n qublcm jam olim ab ipsis posses- ' \ ,
saiu, sed jmstcrius acquisilatn. Massiliam quoquc , * ,
urbem lciicnt, loniim coloni nu. Ilanc eiiin olioi \ /., .
Phorenses ox Asia a Medis pul>i incc.lncriiiit, Dario
IlyMaspis litio apud Persas tfguantc; el nunc cx ",
Graraitira esl barbaiica. Paliia cnim m publira , ' \
adminittraltoiie abjccia, inipcraniiiim b-gilms uli- , *
lnr. Vtdthtr xero eliam bodie, 17
admodiiin
prisiina iacolarum digniiale inforior. Snni enim * ; (. ]
Fianei campeblrcs, ui icre pbiriquc barbaro- **. , * ,
I U I U , scd ei poltlia, plurimuni, ulunlur Romana
cx Irgibus iihdeoi; eamdem ciiam coulractuum et ,
nupl aruin ralmncm el diviui nuininis cultum le- '., \
iinl. Cliribtiani enim ornne* sunl, rectissimequc de ,
Dt o senliuul. Ilabcnl ei magisliatus in urbibus et . f>ac<Mdulcs; ftsla etiam perinde alque uos cete- \ *
biant, U pro barbara natione valde milii videniur \ , \
ivilcs el tirbani; nihiloquc a nobis differre, quain , ,
soluinuiodo barbarico vcslilu ei lingiia proprielate. ,
Ego cette eos cum ob alia qutbus prediii sutil . ,
bona, tum vero ob inuiuam inter se jusliliam cl \
roncordiam summopere miror. Freqiienlcr enim . "
jam ot olioi et mea aMole moito inlcr ircs, modo - > ;
ler plnies diviso ipsix imperio, iiuiiquani advenus ;. \
scse inutuo bellum movissc, neque civili sanguine , ' ,
pairiani inquinasse constal. Alqui fere, ut ubi magui sunl exertiius Jtqualis aui dubic inler se , * ,
poici.iia , ibi eiiam animi elaiiores inflatioresqua ' .
cvadanl, ei ambitiosai aeniuiaiiones et de primo 6 ^
bonoiis giadu conUiiiliones aliique iniiunicri aflTe- ,
cius luiuuUibus 18 et scdiiioniLux gigncndis aptis- \ , ,
b\w'\ suborianlur : apud illos lamcn, tauioisi in , \ : *, \
quam plurinios priucipatus cos esse divisoa con- \ ,
liiiâl, uiliil lale usu venit; sed si quac foile inlcr " "
priticipes oiiaiurconuovcrsia, omues quideni acicm , .
1
n o n
insuuunt lanquam ad bcllaudum remque armis 0 ' diceinendain; deinde siinul conveniuni, conspiraiae ,
v( ro sese ulrinque copix, slaliin abjciia oflensioue, \ ,
ad coiicordiam redeunl, jubentque nl |rincipeH jure \ * ;
potiuB controveriias dccernani; ain niinus, ut sin- , >:
gulari inter ae ceriarnine aganl, ci suorura ipsimel , \
rapilum periculum adeaul. Nequc cntm apquilali '
aut pairia* consuetudiui consciilaiieum censeul, ut , {.
privat ipsorum siniuUalis catiia res publica la- *, .
01
., vulg. add. fr. ci . ., ' vulg.,

. * ., vulg.
. " ., vulg. ' U.
(. fr. . fr. el ., vulg.
\ ., \ vulg.
\ anlc , fr. * add. ex . *, ei luipr. prwvipes. * add. cx iisdem
11. Kugd., cdd. om H . fr.. vulg. el . * . .

* . ct fr., * \ulg. fr. etB., 6 vulg.
,
\m
FIISTORIARUM L I B K R I .
\2&i
tit befaclclur el snbveilalur. CmiieMim toque ei txer . " c lum solvunt, et arma di pontmi, pacoque rtdintt, \ , grata tnlo rursus iulcr sc rommcant, suMalis mc \ , ; * ); ilio iliflicultalibus. Adeo apud iMos subdiii *uut jutti*
el palria sludiosi; principos vcro, ubt opns
\ ,
osl,
placidi ei obsectmdantcs. Idcirco tidqucrt flr. ; \
, \ mnin degunl babcnies p n l i n l i a m , iisdem l<?gibiis
/ iilcntcs, sua tucnteb, i i i b i l q u ? amiltenU*. qmm
, \ p l i n i m a voro a<'qtiiiciil<s. Jiialili.i onini ft ataicilia
, uli vig/nl, boatain firraamqne efliciunl rcin publi . * c a m el iiequaquani b o U i b t i s expugtiaoiltai.
\
, \ .
3. Franci iiiiquc hor modo optimc vifam snat:i
'. ,
institiicnles, el ssibi 19 ipsis ei fniitiniU imptraitt , . Fiffl palribus regnum sucfediini. Scd eo lem
porf, quo Golbi legalionem ad eos miserunl, tns
xal ,
, ipsis eraiit principes; nequc vcro abs re factin i:*
[. f 4] <. iuihi videor, si paulo allius ropetilo gonere, brevis shneqoeenarrali* iisqui anlea oos rcxerunt, in ,
qui eo lempore imperabanl, digiessioitis linem fe
, - tvro. Cbitdiberias quidcm el GMotbatitis, pneteiva
, ,. - vero Theotlericus ci Cbloibontertis gmnatii fratrc
fuerimi.;Hi, ntorlcio patre Chlolb<>;to, in quaiuorpar , : \ . los rcgtiuin pariiii, secunduni urbes ei poptilos, ita
, - m a?qii s singuli portinne*, ut arbilror, arciptv
, irnl. Non inuUo post lempore CblotbMiierus advcr . sns Burguîones exerciittni ducens (naiio autem
; - b;i'C Goiltica esl pcr sc laboriosa el bellica laude
( , - c!a<a), in ipso praslio, pcclus jaculo iclus,
piomissam iliius
" ), Quo
- bcini
- - jaccnle
- - Burgusiones
, . laxamque coinam l ad scapulas usquc pcrlingeii , - tem conspicali, conf. sliin imellexrruiil se duccni
\ bostiuni inUTfccissi*. Solcinne eniin esl Fmncoruui
, rogilius ininquam londcri: sed a pueris iulonsi ina ^ . - iicnl; ca?sarie bla docenter is in buincros pro - pnndcl, aiiicrior coina e ftonle disiriminala iia
, * \, uliuiuque laius deilcxa. Ncque vero qiieiiiadiiiodiiin
Turcis cl Avaris iinpcxa iis cl Fqtialida ôrdidaqno
* \ cst 20
'
^nqdicatione iudecrnicr cirraia,
, * . 8rd smegmaia varia ipsi nilii adbibcni, diligenier ! ' ;que curanl; idque veiut insigno qumldain eximiaqw!
\ ^, ar:pt- Iinnoris praRrogaiiva regio gfiicri apud eo$ tribui , ^ - lur. Subdili eiitm orliiiubliin toiidiMitni', nquo ei*
, \ 1; - ^ prolixiorem coiuam alerc i.icile p<nuiuiiur. rgu. \
tiones iiaquc pr^ciso Ctiloiboun ri capitc, cuin i l * lud copiis qu* circym eum eranl osleulasêul, ma , \ - gnam slalim liepidaiioiiîirdesircrationemqiie irjtr$ . .Tuiit, adeoque eis aiiimi mtlu rccideruul, ul i
; poslcrum bellum dclrctlarcnl : el viciores qttidem
, \ * - ex animi sui seuleutia, et quibux oporlere videba, lur condiliooibiis ei paclis, belio sese exsolveruiii.
11
, e
1 1
c o , n a
v e i
11
. etfr., vnlg. R. fr. mg. Lngd.ci Inipr. charitns, vulg.

.
f i fr., V H I , ' .
C l . , ,- vulg., .
. fi. cl |. Ipr. ?
quat CQHtignunt, ) vulg.
I.i:gd. el ed. pr. ., fr., ; vulj:.
R. ei tr., vul^. . cl ., '., vulg. .,
Lugd. el fr., \ edd. . fr.
., vulg.
. ei Inipr., vu)g. .
., '..; '; ir" . ct fr., ' vulg.
1 1
I f
1 9
19
J285
AGATHLf! SCIIOLASTfCI
12
11
Fraudco cxercitu qui siipereranl, libcntcs iit sua xal \

ecreceperuttl. Cxto itaque Ckloihomero, blatim , , \
iratres ipaius (uequc euim utlos adhuc liberos sus- . ccperai), reguara illtus inicr ec sunl pariili; neqne , , \ *
itiuho poti Tbeodericoa morj/o correplus ioleritt, , .
Tbeodiberlo filio pra*tcr alia bona eltam principa- ,
.
ius digmlalc relicta.
, ( ) . '.
\ , .
\
4. Thcodiberlus, accfplo palerno icgiio, cl Alemannos et alias itoumillas fiuUiinas gcutcs subje- * * \
i it. Eral enim eumroopcre ci audax 21
Uirbu^ g *
lenlut ei periculoruiii prxter modum amans. Cum , \ itaquc Bomanis belluiu advcrta* Totilaiu Gotho- . '
rum duccm essel ortuiti, llmodiUrtus buc animo ,
agitabat, summaque diligeiitia procuraliai, ut mler- ** ,
?a duin in llalia Nars***paiitei el exerciluft labo- [. 15]
rareiil occupalique csseui, ipsc furtis&imis validis- \ ,
btwisqiie topiis coaclis, iu Tb-ache tcgioitein pcwe- \ ",
irarel, eaque lola va&lata el eubjtigala, Byzauliuin , \ regiam urbem belium iratisferrct. Hoc vero consi- .
liuin S U U I M aden gnaviier re ipfta lanloque appara- " IU est pcrseculus, ui ciiam ad Gcpidas ct Longobar- ,
ilos aliasque uouuutlas iiniliia<> gcnlcs l< gatiouein " \ iittftitiierit, ut l bi in socicialcin bclli veuiient. Nc- , *
. * ,
que euini tolcraiiduu essc ccnscbat, quod imperalor Juslioiauus ediclia iiiiperatortis Francici et C ,
Alemannici, necnon Gepidici Longobardici alios- \ ,
que bujusceraodi titulos sibi vindicaret, periudeac *, i oronesbascegentes subjugassct. Quoeirca elipse , "
graviier banc injuriam ferebai, elalios ul coromuni . sccum injuria ooniumeliaque afleclos ad indignalio- , niesocicialem solliciiaiiai.fcgovero ita siatuo, sibauc , \ .
illeexpediiioneaiausccpisêi, audaciam ei suam nul- \
li bono foturam 22 fcisbc; scd sive in Tbruciam ,
tiivc in Blyrios veoissel, iu prasidiarias iis in locis $$ *\ Koniatiomin legioues incidissî, lurpiicrque periis- ' .Scd buc ipsiun quod ejusccmodi consiliuinaniaio . , \
conetpisftef, ei vellet it oplarci, omuemquc quod , *
ad ae ailinel ad boe lapidem niovisset, evideniissimo 4,
argumenlo esse potest, qualis ille vir, quaroque fe- ,
rx et arrogans fuerii, quippe qui furorem tiMiierila- ^ \ leinqae fortiludinem esseexisiimabau Nistenim
linis coiiatua ipsius anie verii8s<H, expeditionem banc " , \ *
aggreasus fuisset Nunc fero cumveaainm ivisset, .
taurus *i iogena el excelsife coroibus prftditui occur- , -.
ri(, non domilo cuidam ci aralori tauro similis, \ , * \ ,
A
1 1
e l
91
11
add. . et Inlpr. ienaviler. " add. ex tl . Impr. morbo correpiut., Talg.

., ' vulg. / , \*1.
lacc. ** .
: GI. fulg., .
* . L*tgd., edd.
., volg. 5 .. . vidg. . el Smdas . .,
rulg. . . ei , ul . ., Iutpr. se subaclat Mtre*
vnlg.
. Suidas 8. . * ., in Ltigd. apaliant,
% ni. el edd. " add. ex . el Impr., xutg. lacuiiac signum.
aiklidi ex B.
., vulg. ., vulg.
., vulg.
* Lugd. et Suidas s. . , . ct edd. * .,
_ vulg.
\ Vulcanii, quaoi cooftrinaiit . el Intpr., vulg.
\ . pro .
1 ; add. Itilpr : ftrtsqus t
comuytla ti magna torporu woU.
u
f t
4 1
*
HISTORIARUM LIBER .
im
* * - **d silvesterel monlamis, ei qiridquid obtium ba, , 3. bel, diftpcrdcns. Bubalos, arbilror, boc goims
*/ * 111 i appellant; pltirimos vero fcrt illa regio. DensisI , , * sim* cnim in ea eilr, borridi monles, et iraclus
, .
frigidfostmi, quibos omnibus gaudcre solol hoc
16 animal. Qucm quidcm taoniin eonspicalus Tbcodi , * bcnos e saliu quodam prosilieniem alque in ae ir*;, ; , iuentem, constilil lanquam basta occorsurus. Tau, } - rus vero jam propior factus, impeto cursus delaftpov - iiit in arborem quamdata non ita roagnam, fronie
, |
et rornibus eain ferit, et subtersa tola arbore et in
, totom depressa, maxhnas qnidam e i iix, qui iude
- confracli ennt 23
violemissinio ktu ila
"
ejus capui tauciavit, nt letali itilolerabilique |0a 4, , - ga accepla confestim aupinus proeideril, aegreque
, a tiiis domvm reportalas eodem die e viia decee , . % terit. Tbeodibaldns iiaque ejus filius in regnosuc , , cedii; qoi qtiidem tamefsi juvcnis admoduro tttjv , , que adlrac sob magistri ctjra instilalioneqoc ccset,
dttt*
pairia lamcn lex enm ad regnum \ocabat
.
* ,
5. Eo itaque leropore, quo Tcias oxces&it e vi % [ . I I ] - via et Gotbicae ret peregiinis anxiiiia egereni, Fran ,
corom regcs eram Theodibaldus iste adolesrcntulus
; - el Cbildibeitos el Cblotbarios ejus maximi patroi,
, \ proot leges Bomanornm loquerentur. Yerum ad
, bos otpote remodsbiree inde degenlee Goibi nequa * , - qoam euadura censoeruut: ad Tbeodibaklum vero
, aperte logalionero inslitueruni: non tamen uniteroi , c ta natio.aed soYi qui juxlaPadumflovium degebant;
. , alii vero gaudebanl quidero et rerom innovaiiono
! * * ci oi tutus immuUlione, percnlsi 24 lamen cianl,
\ de evealu dtibiiantes et foriun iuslabiliutem per ^ , - limescentet, et suRpensis dubiisque animis obaer , * abani tcisciubaniurque quid agerelur, suuieniea
, iia, qai poiioret eoperiorcsque eseeot, seso adjungo
, - . Aliornm vero oraiorea cum tu regia conspectam
, - eaisient et oroniam primorum rrgoi, orabatit, DO
. - aeae a Bomanis oppreatos deapieerent; sod aocialo
, " cum ipsis bellam susciperent, ei genti finium ai~
, que amicx) eoppetias ferrent, qu alioqui in dis' , crimine eral iie fanditus evcirleretur. Osleudebant
, praclerea hoc eliam tx illornm re maxime futuruiu,
. - tioo paterenlur Romanos ad Untam poienUaiu
\ , D evebi, sed potiua omnibue viribus eorum incre - menio officernt. Si enim uaiversaro geniem GoiUi, . cam delewini, alaiim etiam in vos, dicebant ora , tores, exercitum ducent el prisiitia bella in&iaura , oi ,
baot, Neque enim illis ett dcfulura epeeiosa altqua
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
41
9 1
4 4
451
4 4
4 9
* ., . oi R. * R.
., vulg.
., vxlf.
dd.
Par.
, Logd., e.ld.
Biclocsa aoqoa ad f. 17. D. exlr. exacripfoseai in cod. Bav. Excerpt. de Legat.
Poai .
ixoerit.
. clCod. Bav., abeai vulg. . Ugd. lnipr., edd. (ric) omtft0
Pro j v . . \ . \ . \
., m. iaiermcaib, . kt, . xnlg.
., vulg.
. Lugd.
tlav., edd
. iutpr. jmxta Poovm, vulg.el . . Bav.
etiolpf. Ao#ilenuil rolg.
oddidi ex . Bav. (qui paulo anle xaiol omiuil). ei Suida
a. . . * omUlii Bav.
\ . ei .
vxlg. R ciBav., sie meadaverMl Taup. ad Sitid. 1 . 58., ^ vulg.
.
^
- - - SoU.
- - . . , qtioil placet Toupin. ** Buv.
4 4
4 4
4 4
4 0
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
4 4
41
PATROL. CB. LXXXVIII.
41
A G A T H I E SCHOLASTICI
129!
cauaa, quam avarilix sua pratexam : qain potius , xa\

jujlum sese vobis inferre bellura puiabimt, Marios . * quosdam et Camillos ct Caesaruiu plcrosque recen-

senies, qui olim bdla adversus priscos Germanos , " gesserunt, ct irans lilicnum universa occuparunt; , , \
quocirca non viui illaluri videbuiilur, sed justum ,
bellum niovcrc, lauquam nibil alienum quxsiluri, , \
scd roajorum suorura possessioucs rccupcraiuri. - 25 âle porro eliam aobis crimen objicient, quod ( * , * ,
scilicei cum Tbeodeiicus nosler olim priucqis et ,
coloniae deduccnda; auclor non deceuter llabam oc-
cupas&et, iioslris quidein rebus nos spoliarunt, xaV ,
roajorem genlis nosirae parlcra irucidaruut, uxores
el liberos opuleniiorum apud nos boininum alroci- ,
ter sub basiaro mtseruot. Aiqui Tbeodericus non
- , vi caplao), scd Zenonis antea ipsorum regis permis- * , *
su, sibi adjnnxcrat luliam, nibil Rouianis eripiens * (jam eniin ea privaii crant }, quiu potius cacso . " ,
Odoacro advena lyranuo, quac illius eraut omnia '
occupavit belli jare. At posleaquaiu ipsis major , '
vim inferendi polcstas fuil, mox nihil juslc agere ( ), ' 'ceepcrunt, sed Tbeodaio autea Amalasuuibae cau- , ,
sa iiifenui, idquc inilium occasioneuique bclli bla- . " ,
luenles, dcinceps iu buue usquc diem \iolenler ,
omnia agcre ac rapcre non de&Utuut. Ui uimirum , 'sunt sapienles et rcligiosi, quique soli se juste rem 8 ,
publicaiu admiuislrare glorianiur. Ne igiiur voa \ [. 17 J ,
bujuscemodi malis affoctos vecordix vestrae scro , * *
poeniieal, anteverieudi vobis sunl bostes, ncque \ , \ *
ncgbgenda est occasio, qua? modo sese 26 offeri; . "

quin polius jusius in eos exercilus esl uiiuendus,
et ex vobis ipeis dux aliquis rei bellicac peritus ,'*
ei proliciendus, qui btdJo odversus Bomanos opli- , \
me confecto, binc eos quam cilissiuie exigai, no- , ' slrasque nobi$ ierras recuperei. lioc enim facienies, ,
cl Golbieae naiioni summopere graiificabHuini, , '
servaiores malorumque profligaiores declarau, ve- , ,
atrasque simul ree io tuto collocaveriiis, si niiiil \ ! .
vobis ampbus bostile ex viciui* reliquum llat. Ad
baec imnieosa vobis Gel pecunix acce&sio, non so- \ ).,
lum ex prseda, quam de Komanis faciciis, sed et , **
' *
aliis quas nos persolvemus.
, t2 *: , \ . >
G. Hsec cum dixisaent lvgati, Tbeodibaldo qui- D '- " , dera ( erat enim parum generosus et bclli imperi- ( \ ,
lus,alque adcomarbidus etiam corporequc inva- , \ "
lido ) eorum pelilio non admodum probal>aNir, ), ).
nequc putabat oportere ob aiieuas calarnilaies priva- ,
1 7
7,
9 9
Bav.
Bav. . et Bav., vulg.
om. Bav.
. mg. Lugd. Bav., . vutg. * n . et Bav., vulg.
posl add. . el Bav.
. Post lntpr. add. : qui Golhig vost
undevineshnum regem tum imperabat. Bav.
Bav. " Bav. .
* ' l i . , . . . vulg
. Lugd. Bav., ' edd.
' Bav.
. Bav., vulg. ^ ., vnlg.
. ( U . ) , Iutpr. /, vutg.
., vulg. Lugd. Bav. (CI.), cdd. ei .
Bav. Bav. * ct . s. . iâv. Lugd. var. (Cl.) Inlpr.,
ei vulg.
, sed mg. . abest in . Bav. **
R. Bav. Lugd. t m., vulg. Bav.
B ^ \ vulg. oi add . el Bax.
. et Uav.,T0UTq> vulg.
0 1
e s
67
9 9
7 9
f t
74
1 9
7 7
7 e
e t
9 9
Im
HISTORIARUM LIBER I.
1254
* *. ; . 1 difflcullalibu laboribusquc . Leuiliaris ?e
: , \ et Btiitltnut, lametsi id rcgi ipsorum minimo
, * \ . placebat, bellicutu eis socictalem inierunl. Krani
, \ '- hi dvogermani fraires, genere quidein Alcmauni,
, , maiiroa vero apud Fraucos polentiam cousccuii,
Tbeodi \ , adeout naiioni ipsorum praeessent, 27*
;. , berto primuro acctnsi. Alemannl aulem, si Asinio
' ** , \ Quadrato bomini Italo, quique res Germanicas ac " , curaie conscripsil, credinios, conveiw suntet coi; , \ luvies; quod ci appellaito ipaa salis indical. llos
. - antea Tlieodcricus Gotliorum rex, cum ctiam unt , ( \ - versa llalia polirelnr, irihutarios fcceral lolaitiqtie
; , - hanc geulcm swbcgcral. Simulalque vero is c
, . * eiccssil, alrocissimumquc bellum ialer Jusii*
,
'- niaDuro Roroanonun impcratorem ct Gotbos exarsis \ - set; lum Golbi Francis adulanles, eoruroque ami, oi - ciiiam eibciievolenliam quibuscunque poterani , \ dis sibi couciliantes, cl abis mullis locis cjicii
, sttnl, t Alcmannicam genlem dimiscrunt. Cogcn , \ ' das euim stbi lum lemporis tindcquaqtiu vircs suaa
potabanf, tubdilosqite quoiquol snpervacanci i>c ** , \ que adinodum opporluni viderenlur missos facion \ - dua, quippe qui non amplitis de principatu el gbi, \ - riacs*ei:l coucertaiuri, sed jant pro lulia ipsx,
' , neve fmiditus delerenlur, peticulucn adiiuri. Quo[. 18] ^ - circa ctim fuiurum periculum ipsi auiniU suis
. pwcepissent et pnevidisseat, volanUiera snaro
. ad ncccssitalem aggrcgaruiii. Hoc itaquc modo cliam
. Alcmaimorum naiionem a Goiliis dimissain Tbeodi berius in uam potesiaiem rtd^git : qno luorhto, ut
* , ^ supra diclum est, Tbeodibaldo filio una cuin reliqyis ftubdiiie eiiam bi cesserunu
^ ,
\ .
28 ^
cuam bis patria qiisdaui insii*. ,
luta : in rei publics vero admini&lralionc Franco * ,
rum poliliam seqannlur ; lanlum in iie, quae ad
. ' (, Deum pcriincnt, scnicniia variant. Arbores eniro
m\ , \ quasdam coluni, ct flumiiium lapsus ei colles ef
, ,
saltus : atqtie bis, lanquam justa facientcs, equos
\ . bovesque aliaque quamplnrima reseciis eapitibus
, immolanl. Porro consueludo, qaam rum Francis
, . \ babenl, ipeis conducit, in rn^lius transferens^l quo , , , dammodo pcrtrahens cordaiiores : et brevi, nlispc ** . - ro, (cmporc hoc ipsum apud omnes cvincci. Opinio \
, , , D iiis enim absurdilas el vesania eiiam ab ipsis, arbi/ , Iror, qui ea imbuti sunl, nisi plane stolidi sint,
\ ,^, ^. cognoscilur, facilequc iis eximi posîl. sanc com*

miseraiione et vrnia, poltus quam odio, dignt sunl
, quotquol a vcro aberrant. Neqoe cnim volcnies rr . rant et labuntur, sed boni ac recti smdiosi; judirio
\ . auieni decepii confeptas semel opinioties mordicus
9 9
9 1
91
9>
u n l
v e i
9 9
9 9
9 7
Pro Bay. . ' . Lugd. 2. m. Intpr., ' vnlg.

I-ugd. . Lngd. edd.
. Imp., vulg. ^
. , ^ vulff. . , Lngd.. me. Lugd. ' et rdd.
.
" , viHg.
om. .
.
. Sic .
Lagd.,Iiiipr. qnoque leclaniur, etld. \ mc. Lugd.
.
vulg.
\ add. . ci Inipr.
. ct Lugd., edd. ex mg. Lugd.
R . vulg.
\ . Lugd.,
\ cdd.
add. . (Cl.), Inipr. polius.
add. Lugd.,edd. et . om.
\
*
r
9 9
9 9
9 9
9 9
9 9
9 9
9 7
9 9
x a
1295
AGATHLE SCHOLASTICl
12
tencnt, cujuscunque geotrio fuerlot. Porro sacrii- , }
cionim immaniias et sinisler culiua, non sattf ocia \,
ait verbis curari possint, sivc saltibut t lucit prae- 6.
hteliir, ut apud barbaros, sive i i i , qui olin babill , xc
uni dii, qaato Grepcorum religio lenuit. Equidem ,
ila statuo 29 i h i l jucundi acctdere aris tanguiue ,
pobuiit, ei aiiiinalibus violenlisstma neee afectis. ;, .
Quidqutd vero omnino bujusmodi rcs appetere con-
atievit, bonum quidera non fueril, neque beniguuie, ? , { eed imniane potiua atque insauiae affine, qoak Pa-
vorera vaneflnguatpoetas ei Timorem et Enyo quaoi- , ,
dara ct Alen ei Erida, ul ipsi diierini , \ , Adde vero his, ai placci, etiam illum qiiem Persae ,
nominant Arimanem, el e terrenis speeiris qu*cwv- , ', ', ,
quc maleiica sunl et sanguinaria. Aiqui ba?c lametsi , , \
cuipiam vidcri possint proniissioni mese nequaquaia ^ ',
convenire, sed potius supcrvacanea atqtie ab insii- *
ittlo meo alicna : juvat lamen rae ei quidetn ma- . \
gnopere, omnia, quae cognila mibi sunl, in medtum ,
proferre, et recta collaudare, prava aperte dam~ *
nare, ioutilia coargaere. Nisi enim boe habereoi *
hi&toria, ut bac etiam ex parte el quidem pnoapue ,
utile* baoiaraque vii* coiiducibiles extcnt, aed to- ,
la rerum gesiarom norrafione eaque sUapUci mini- , . *
rocque accurala consurent: \n pericalimi venirent ,
apud iionnullos, ne (ofci boc aiperum dictu tit) , non multo meliores cenferentur fabulia, qiue in [. 19]
ccetibus muliebribvs in lauiOciodecaniantur. De bts , * * \
ilaque quiaque ul velit tentiat; mihi vero 20 ^ ,
ea quae cceperam progrcdieitdum. Uoiharia itaqoe g wt '
Buiiliiius ubt primum exercilus conlra Romaooi .
ducerc cocpcruut, magna ambo ape erecii erael, , { tanqoam non ampliuteo in aialu mantori: Narsem " , . etiim ne prirnum quidem impeluro toilioert pooie credebant; omnein vero luKam, na com ftcilia, " ,
in ipaorum poiesialein venluran. Mirari vero

GiHboa dicebant, ai tautopere liomuncionem tbalo* .
moel umbratili deliciowequc
atMielvui, wibil- ^, 1
que maseulum et virile prae e lertniem, reformi- *%
darenl. Hi iiaque sua gtoria elaii ac fasUioai, vali- . II
discopiis coactis, exerciluque ex Alemattnigtl Fran- ,
cia ad duo el sepiuaginla airenaonim vtrortim nail- , , (^
lia tollecto, seae ad bclluni iiistroebaul, veluii jam- ^ . 01
jam haliam uivasuri.

, \
, " \
6
, ,
n
11
8 . Narse vero Romaiiorum dux lametsi corum D '. , **

consilia non plane babebal explorata, maxima ta- , men ulens prudentia, botliuiuqve coiiales eemper vaif *
anlevcrlere cupiens, tiaiiin oppida qticdam in - , acia qus adbuc in Goiborura poiestate erant, som- , ,
R. pro . * R., vulg.

om. R . Post iierat xulg.
R. vu!g. * R. ' R., Inlpr. add. . koc m#d dh*riutm ()
Cl., vulg. el R. * U. * tf. . velg.
R.rffii R., vuhr.
, vulg.
R.
Suid. 8. . pto fcalxH .
R. . . vulg. SIIMI. 5. . . " . tt liHpr. dmm
Ua untireni, vulg.
, lutpr. dvc.
Pott edd. add. , quod o . & L C D .
lutpr.
Pro \ R. .
add. R. " add. R.
3
11
1 1
1 1
4 1
7 t
11
1 1
HISTORlARUM L I B E R I
11
nr.a
vi
snbigtre
ataluii.
Neque
enim
vir
illc
f
ictoria
prsettr roodum insolcscens indeccnler eflerebatur;

, , , - nequt, quod aliis accidtre solet, post labores otio
* \ , votupialiqoe 31 se iradebai; scd confeslim moto
oftV , b w ; , exercila ad Ctiiuas processii. Esi vero id oppidum
i i t \ * 61 lialtcum aiunfitisimum, ncque facile expugnaiu.
, \ $ . Sitom enim est in arduo qtiodam ct diffrcilem adi" \ babetiie colle, t veluli specuta maris Tyrrbe*
* ]) tiL Imminet eniai litlori collis, i u ut ad fjus pe , dera fluctna maris illisi franganiur; ediliore loco
\ ** vallo eiittlom e*t, mrribnsque es propugnaculis va . , lidishii slruciurse. In boc tiaqae muniiissimo tu tihstrooqtie oppido Toiilat cl Tcias priores Golhorvni regea quidquid ipsis eral preliosarum atquo
. Ttta
, adroirandaram rerum reposileni babebant. Qoo
\ , , t
\ ^ Narsei venisset, summa vi contendil, ut
> , . - qaaai citisaime el oppido et pecunifs poiireuir, no
, Coibit tttta belli tedes, onde Italiam exciiraionibua
, infeaiaroiil, relinquereiur, eoque oppido expvgnaio
| , plena aboolutaque victoria efllceretur. AHgerout
- eiiim ninimus natu frater Tei, qui Golborum dox
. ' fuorat, intra oppidnm eral etedleclo non exiguo
" , exorcitu nibil pacificum animo agiubat, lum qm>d
( , , ! * , Teiasin bello taesua estel, tum qnod Goiboram rco
/ , labefacuut diasipataaque plane imellexif&el. Nequa , quam itaqae aaiinom despondebat, neque adverwe
[. 90] rofioiue ictut pertiaiescebat, sed et loci aitui el
, , * reruoi 3S necessariaram affloeniia ejos confiden , , iiaai arrogantiamque i u aogebat, nt facilo hottUea
\ - iusullui e repuUurum sperarcl
opCa,
,
0*. 9. Suttm iuque Naraes aoos adboriatus, exerd 01 - tttm oppido admoftt. llli vero cum in ediftorem
, , eollem ma.ximo labore conceoditaeni, et propugna culo appropinquassenl, jacula in eos qui ad pinnas
, \ murorum coosisicbaut lorqaebant, el arcus assidua
, , sagilUrttm renissione dangebant, iundae in alium
, excuiiebantur, el macbia quotquot oppttgnatioiii
. 01 - murorum inaenriont, omnes admovebanlar. Aliger*
, ni vero mililet e murig ad interraedia tnrrium spa~
, tia collecli, nihilo gegnius jacula telaque retorqucn , lea propugnabant, saxa ingentia manibua subeun , ^ - TOO mittebanl, et truncot ti secureo cl quidquid
, xa\ , xal ^,
i videbalur; macbinia ilidem uie . * \ bantur
^tnT inslrumentisquc
inslrumenlisquc propulsandae
nropulsand bosiili
violenI
. *{ Ihe idonei*, nibiique omnino omiuebatur. Tela vo - ro qu* Abgerni ipsius manibus emittebaotur, Ro ,
mani pne aliorum telis facilecognoscebanl. Magno
, ^ eoim atridore ct velocitalc imnnani illius aagitl dc xfi . ( fercbantur, adeo ul in saxum aliquod ant aliud
* ||
qaiddam durum fractuque diflicile dclalae, lolum
9 0
ftV
m u
9 1
ft
u e u
, f
R. tulg. . Inlpr. snmma w\ velg. R.,

xulg. add. R. R., sed margo . post aild. R. \ ' R. cl liitpr.
tai iuftriorem parlem, vulg. . Cl., et Par., el R. Lngd.
rd. pr.
: R., viilj. R. . ei liilpr. R. pro
" . R. '; Il. vnlg. ., vulg. R. Lugd. in mg. e4
Snid. s. . , '. edd.
^ R. Suiri., vulg. "
. ct liUpr., ^^# vulg.
Post Naoofi U. out. /..
f
rt
l e
1299
AGATHLE SClIOtASTICI
1300
i l l i i d impcius vioteniia pcrfriiigereul. P a l l a d i u m i l a - ; , *?,

qtie Ulum (erat a u l e m is oou v u l - a i i apud Narse
;
/ . ) , !
tem loco, sed el R o m a n i e x c r c i . u i d u c l u r e r a l , c l
, ;,,
w
9 9
e pr;t'<ijMiis o l i o r t i i i m
conspioalus 3 3
prajfei.iU),
i i l u m , inquaro,
A l i g c r n u s fern-a lorica
indutuiu,
&,
, -
magnaque coniideutia m u i o iijjiiiiiirnlcru, sagiltam
tn
t*um
cx eiiito l o r q u e l , qua
st.Uim
lotutn b o i u i -
4 1
4 1
iiem per sctitum et loricam ti , : laulopcrc v i r i -
, *
bus alios superabat, va)id;equc c i crant ad i c r q i i c n -
d u m a r c u m nianus. M u l l i s ilaque deincops diebu*
! .
ejusocmodi vclitaiioncs sunt b a b i t a \ n c u l i Uque f x
" ;
a n i i m s c n i c n l i a rcs
procedebant. N a m c i l l o m a u i s
l u r p c videbalur s i , infccla re, neque r c d a r l o i n p o l e -
etaiem <ppido, r e c c d e r c n t , ei Gotbi
aperle salis
videbanlur o l s i d i o n c ad dediiionem 11021 veiiUiri.

i O . Narscs itaque iiidigne nioleslissimeque fere- ^
b a l , si l i u i u a i i i s longius lcmpus i n perquam c x i -
'.
4 4
, '
gtii oppidi expugiialiotic cssel tereudum. F l n c l u a n l i
i l a q u c ipsi &ingulaqiic pi'i pendenli visuin
landein
cst propugnaculi e i p u g n a i i o i i e m h o c p a c l o (enlare.
* .
A d oricnlaloui collis flexum a n l r u i n quoddam
sub-
4 7
e r a i onuii cx partc l c c l u m valdcque c a v u m , adeo
ul
adyia q u x d a n i ualiva habcret et s i n u m
ingen-
i m ac profundum instar b a r a l l i r i . bac aiunt h a -
biiasse oiiin h a l i c a m S i b y l l a m n u m i n c afllatam, d i -
, , ^, /. *
vjjtaii), ei sciscilantibus fulura 3 4
prxdicerc. A i u n l
vcro etiam /Kueam A n c h i s x fdium c u m eo venisset,
[ . 2 1 ] ,
8 0
S i b y l l a m c i orcnia q u x deinccps acciderunt dixisse.
Snper banr
ilaque spcluncam pars qunrdam moe-
1 1
niiitn iucurnbebal aiquc innitcbatur. Quod cvm a n i - ^

madvcrtissei Narses, pro se facere c e n s u i i , i i n m i s -
8isque stalim in illas antri coucavilalcs \ i r i s q u a a i -
. , \
plitriiuis aflereniibus secum instrunienta c x s c i n d c n -
iis s a i i s ct suffodiendis
, ^/ \ / ,
m u r i s idonea, c x c a v a v i l
paulatim atque excidit anirt c o n v e x u m , qua parlc
p i o n u g n a c u l u m ei i i i i i i l c b a l u r ; coqnc tandfm e i -
: -
\
,
ai-iiidendo c l abradcndo basim a d i f i c i i processil, t
\ ;,
j.tiii i u i i i u i n fundameiiti
n u d a r c l u r . T u m ererfa in
o i d i n e m Ugna substiluit, qu%* l o l u m m u i i
pondus
susi'.'iilarciii, ne paulatim resobiia compages
cor-
,
; , ^
rutMTi, e l Gotbi q u i d a g e i f tur s i a i i m cognosccrem.
N a m alioqui statim i n i i i o occurruntes, rcpatataque
j a d u r a l i n n i s s i m e deinccps sua custodisseul. Ne
'
i u q u e oiunino quoe agcbantur eis inuolesceienl, n c -
x a \ ,
xe fragor c s o r u m saxorum cxaudtretur, luuo u l i - D
, , %
& ,
quc Uomanns exercilus sunima v i i n e d i l i o r e m i n u -
iiiipctum faciebal, maguis c l a m o r i b u s el a r m o -
'
nini
; ,
cumplosionibus
exciiaiis.
Tumullus
iiaque
orat u l i r a quam par e r a i magnus ei lurbulenla o b s i -
d i o . C u m vcro j a u i m u r u s qua erai in a n t r i longt-
ludineni porrcctus tuliss suffossus ei c sublimi
< ,
pen-
"
* R . , ; vulg. R . v u l g . . .
' . v n l g . add. R .
. I i i i p r . celerilate. N u m legebal . , ?
S u i d . .
. R .
add. II.
R . . v u l g .
! . , vulg.
ad.l. R . ei S u i i l . s. . .
R , v u l g .
R.,
v u l g . ^ . R . .
R .
P a r . P r o
lacima cst in R .
, vulg.
" . , vuljr.
* R . , v u l g .
* R . , :^ vulg.
R ,
L u g d . , Tntpr.
v u l g . R , , vulg.
? ; add. R . c l Inipr.
4
%T
4 1
4 4
4 6
9 1
4 7
1301
HISTORIARUM L I B E R I .
, -,
,
, ' \
\ , .
,
\ *
* ,
,
,
*
,
, , \ , ,
\ , \
130J
dulus esset, ctlanlura Ugnit flrmiter in altum ere-
ciis susieutaretur, 35
elrue foliorura aridorumctquidquid alterius siccaequxque facile accendi possel maieriae ad nianum crat, ligttis subjecia
igneque immisso, spelunca excesscrunt. Ncquc mullo posi a flatnma excitala, sustctitacula illa statim
peru&ta conllagrartinl, ponderique ccsscrunt; propugnactilt vero quidquid sublime ac pendulum l i gnis illis stisfenlalum fuerat, eo vacuum subsedit
e t c o r r u i i ; lurres voro minoraque propugnacula,
quae ibidem erant, repentc ab aliis avulsae, in prxceps ruebant; porta ipsa in bac regione imirorum
*ila, validissimc, utpole prxsenlibus hoslibus, clau*
sa tenebaior, etclaves a custodibiis asscrvabantur;
lota vero ista una cum suis teclibus et ropagulis
, -
j | j
^* marilima e$l collapsa, si , - mulque omnia q u x i l l i adhacrebanl abrepla 50nl,
\ * aniepagmcnia videlicel el superliniinare ct cardines
^ , '
liminares ei coaplaii. His peraclis, facilis deinceps
, \ - Romanis in oppidum ingressus videbaiur, el bostis
, \ corilemnendus. Sed el bic ipc sua sunt frustraii.
.
Hiatus eniin quidatn et abrupta locorum tam in ipso

colle quam in ambiiu interiore in longum prolensa,
[ . 22] *, - arduum revera niliiloque minos quam antea accen ? . \ su diflkile oppidiim reddebant. Narscs iterato sum
mte viribus in 36 oppidum hnpeium facii, pcrinde
, ;
ac jamjam toium dircpturus; uoihis vero ea ex
\ \
parle conglobalis omnibusque vii ibus murum tuen , \
tibns, repcllilur, ncquc quidquam opers pretii ef .
; iecit.
'. \
11. Tu*m Narses, cum ncque bello neque ulla
, oppidum capi possct, statuil on universum exer , * cilum in laboriosa bae obsidione delinere, sed F l o \
rcnliam c l Centomcellas et alia quxdaro Tusciae
, oppida statim se transferrc, rebusquc omnibus ibi

consltlulis boalium advenlum anleveriere. Nuniia.
baiur enim Leutbarim ct Duiilinnm ei Francoruiu
\ \
Aletnannorumque copias intra Padum venisse : qua
,
de causa quanla potuit celrriute, maximam exer ciius partem co duciabai. Cum vcro Philimtiib ee \ . \ queutium se Herulorum dux paucib anic dicbus mnr

bo correptus obiissel, ac necesse csset, ui proprio

,
alicui suxque nalionis duci subcssenl; cuni Fulca * \
,
rim stalim ipsis contribulem Phaitiiliei uepotcm
, D prsefecissel, jussit ul una cum Juanne Yilaliant lilio,
l
1 0
4 1
U u s
c t
7 1
7 1
7 1
7 4
7 5
cl pncterea Vaieriano et Arlabanc, aliisquc praîeciis ei ducibus, cumque majore ci validissima cxercitue parlo, Alpium jugo, qwod inler Tusciam et
37 ÊmibaiD prominet, circumito, circa Padum
flumen sc reciperet, ibiquc fixis caslris, niunilioribusque locis pra?occnpaiis. boslitim insultus pulsaret et roprimerel; ci si eos penilus profligare
,
, \ *,
\ \ \ ,
\ , "
,
;, \ , \
, ,
7 7
R. Post lntpr. legisse vidclur icotleaa matera actignis $uppo$ita.

:?ro xaV . SCP. . R.
R.
* . * add. R.
., xulg., R. Inlpr. iucisum iiilegrum omisit.

R., vulg.
., viilg.
R.
\ om.R.
" II
vu!g. R. (C!.), vulg.
R vulg.
add. .
*
R r l Intpr. (CI.), vulg.
om. R. ' addidi, bupr. conlirmanle.
add. II.
R., vulg. c l .,' rt vulg.
R.,
vulg.
. Sic vu>g el '.,. R. c l mg. . Ix . R., oin. articulo*
e i
4 4
< e
4 7
6 1
7 4
7 #
7 8
7 7
7 1
1303
AGATOLE SCHOLASTICf
posscl, graliani babeiet foriun*; si vcro multitudi-

ne prcssus non possel, moram tamen eorom expe-
dilinni injicerel, eflicerelque ne audacter intrcptoV- . quc progrederenlur; aed metu eis maximo incasao, , ,
quain posaet longissime arceret, doocc ipse oronia < *,
qiiae opus erat ex animi fenteniia dispoouisset. Hi ,
Itaque quo ipais roandalum erat concesserunt. Ad ,
Cuinas vero copias non oxiguas rdiquit, ul locis ,
omnibus circumqaaqiie insessis, liosteqae intra ur- { .
bem clauso, diulurna obsidione premcrent. Atqiie * ,
bi quident vallo in orbem ducto, eiilus observant, * ,
eicubi aliquem capere posseni pabulatum euntem. ,
Putabant enbn ipsis jam fere per anntim obseatia . ,
omnia absuinpla esse. Narses vero oppida adortas, " ,
, * /
pleraque ciira laborem io suain poiestaieiu redegil
Florcntini eniro fobviam progressi, 6deque accepu * # .
! aese bostile passaros, aponte se suaque ora- . II
nia dcdiderunt. Idem ieceruni Cenluncelt, nequo > * >
aliler Volatorra, ita vero eiiam 38 Lunai, quin et
tp*i Pisani : adeo ei oronia prospere saccedebaal tt , ,
.
x itinere cuncia subtgebat.
. , " , 4 .
. 11 , .
IP. 23] ifr. ol || ^
12. Soli Luceuse* moram trabere trnlabant, neque eese dedere, lamotsi antea hi cnm Narseie pacli , ,
crant, obsidibus dalis et jurejtirando pracstito, qood , ^
ai trtgiuta dies praelerhiberenttjr, neqae auxili ipsts , ,
enireni suslinenda obaidioni bt-lloque aperio ge- ,
,
rendo idoiiea, ad non ex lurribus ei muris aed
alatario prwlio pugnandum. cunfcsiim tnbtm seque . ,
dederenl. Sperabanl eoini Francos brevi auxi- " ,
bo Tcnturos. llac enim fiducia freti, cum Narscte * ,
pacli erani. Caeterum cum jam laium lempusesset ^ . "
elapsum, oequo uHa auxilia comparerent, neqoo aic
lamcn conveniis pactisque suiiduoi eeusaeraat. .
Naraes itaque illugus, molesie i d , ul par erat, ie- . * , %
rcus, ad murorum oppugnationem se comparalial. , *
NoonulK vero ex suis interficiendos esse obtides ^ . rcnsebant, utque iia oppidani moerorc eonfecli per- , , ;,
fidiae suae poenas Hierenl. Sed Narses prodcnier om- .
nia 39 gerebal, ncque ila *e ira abripi paiiebatur, '
ui crudoliier eos, qui nibil plane deliqucranl, ob ** , .
aliomm delictum necarel. Hujusiuodi vero asiiim
. "
ftxcogiiavil. AdduxU enini eoa in mediwn manibus , ,
coaiplicalkD ad luoiboo reviuctis, capiiibiis d<*or- ,
aum depressia; alque ita eoa oppidania miserando flxi , ;
in Ulu consiilutoa otloodobal, comminaius jam- , AvO' ,
jam iUot oblruncatuni i r i , nisi confestioi quaeain- .
qoe pacii eranl prsslarcol. Ligna vero qiuedom
7 9
99
99
9 9
9 9
1T
9 9
9 4
9 9
9 1
99
99
" H., vulg. R. (CI.), volg. " W. II.

Lgd. Par.
ante add. R. R. (CI.), vulg. volg. posC
poftitum in R. post lesitur. ^ R. ei in mg. .
(Ct.)
-. R., vu]g. ' R. eI Logd., edd.
. . vulg., . R Pro volg. . latpr. Lucenet, R. ,

frvissima corruptela. Lunam oppiduro liis sxculis adbuc feiisc, LVrellus probavii (Diss. cborogr.
Snipt. Muralorii X , p. 102.) idemque dt*nionsirant Agrimensorum libri. "$ volg. add.
, om.R. ei Inlpr.
R. * R., velg.
R. loipr.
turribus, vulg.
R. cl in ing. . R.
add. ex R.
add. ex R , om. \ulg. el lntpr.
R., vulg.
Cl., Inlpr. *d id m p l ,
viilg. et II. . Aule . ins. vulg. , om. R.
., R.
vulg
Suid. s. . . , add. ex U.
9 1
9 9
9 9
9 9
9 9
9 1
9 9
9 9
9 9
9 1
9 9
9 9
I39S
HISTORIARUM LIBERI.
1.106
, H , brevla intmcapilio ad lcndinei suppacta ^rani,
tc ;, patint* olHecta, nc bostes ctuimit doiuni pro; kere
, , possrnt. Cum ilaque parerenl oppidatii, neque
ci xellcnt pacta pra**i:tre, siatint ex ordine omnes ob . 2 Irnncari jttsiil. Lictorcs ilaque fttriclis enstbtts,
: '- maxima >i ieriermU lanquam colla prauisutt.
, , ltftts yero lignU intpaclus eos illarsos rclfqxii;
$ . , prooi wibilominas, tit ipsis imperaitiin cral in
lerram protap&t, sa tponle patptiabaitt scqne vi, - brabant, simulantes e jant mortuos. Qnml cw:ti
, * , vblissent oppidafti, el ob maguaxi loci dist;nUi;i!
, rem ipsam animadfertere non pos&ent, aed laitfmit
, in apcciem appareutia, eonfcsiim ad bitiiifti ej !: , , lamqoe tatiqoam gravissimo malo accepto acse con , , veiUTOiii. Eram enim xiri itli obsidcs nofi ex nnd . , t i et obscurt, 40
*cHork notae et nobilee.
- Qttibns qtiblem viris eum sc privatos ptUarrtit,
, * , , ingrns ploratvis est exorlut, crebrique eJuUtus ot
. * bmenUbilfa voces tonge taleqtto oxaodiebaiilnr.
*! - lialiores ctiam moltae unguibus dilantalas siolisqim
, ' , - diacerpiis per propognacola discorrebaui, siv<: ma*
. Iret eorum , qiti uecaii poitbanlur, tive apoiifur,
, , tive quacunquo atia ralione boo ilias tongerel. Qm , , - nes vero aperle Nareeiem convfcii* incfsscbaut,
II vanum intprobtiK|ue jacuiorem etim appellamc,
^^ % , el rt qoidoui ipto xioietttam sangaiiiarimii oaoe
r^xov , dieenles pietatef* vero ti diviat naminit cuUMtti
II ^, II faHoJaculare.
fAXev , . * 4 ] ! *
* , ! */ ( ,
.
. Q 15. Hrc illit iodaaiaalibiis. , inqtiit Nar//, oxi ntglectit *c
*, , te *1zw% 6- oet, hhce C*U$Q
*\6
* prtdffii neqnt totii ip ucU con$uituU$ , jwrjammrajcpoijuroi; t$ rnm JmtjnrMHdum c*ranl$, pactaqu* turpittr rio!* '*
^pxcr kniopaor ~ $4h? VtrnmenimnTd 9tl utmcteUtU Nod expedii
*9*ou*T, reqM ipsa pacia prtetttre, NIAJ/ ma/i a*?i**,

9\9.
* * nul * *$*\ piii$. Nam el ol#id#f u**ri rtiiiUctnt * i nrh
9~ *1* , vettrm mikU dammi i&ftrtm**: miwiu, aasi
iJUtTtor *. ara- raxio deinetp* tokii ctil dot$udum s#d ;am cawx**
4 N M xe #liw limilitt Imatu. H*c cmn
. / i ^ ,
tV/iir Tolotxdr ôdtaactit 41 lûcaui, illudi sibi fucumquo fieri
. ty) )\ Cfosebanl mortyorum retusdlatione. Et saberal
. quiaaaj owiiiao verbis fiaut, BOH umeii ila aiqtjo
, ) illi pulabaiit. Proai|Uit6ime vero uilnlomiwus proH | . lobautur ruraiis et jarabanl, oe ipaos et urlcm
>^^.{,
arbitiio Naroelia dedituro*. ai obsbtea oahoo cer*
- nemii.Com caiiu ipoia iaipoabilo fidemur, wor. luoe reviviscerc, puiabaol ac boncslissimo Imc pact*
, , criminaUoaeoi remoiuroo eaoaaioqiio uaai qoam
19
1 9
19
19
1 9
19
19
91
oiw. R .
om. R . ol litipr.
R (CU, et vtttg.
R.
R. vulg. R , Lugd., Iitlpr. sine illornm pcruuie, vulg.
R. vulg., m. Lugd. .
. R, . vnlg,
Ig, " . R . arl.
. vnlg.
R. Lugd. ?! Siiid.s. ?. , wld.
. , SMHI. . ,
. vnlg.. . ? R . 'SuidVs. . : . .
. , viilg.
R .
' 15, vulg. ; !,
,^ R , , viilj.
inlpr.
vulg. " S H M I .
. . , vulg. . l i , * Suid.
; R , Sutd., iiilpr. iUwuia
terditcerf. vulg. U vt Ltigd. m^., ! ilil.
R vi Lngd. torr., e.ld. Iitlpr. pbuw
ali legissc videtur : in mi*u$ttfc**e eiii ommuo ut luncfQCiisdemuin induteulii 1 ' .
t' H^Rcribvr* dfbuUscl ( C ! . ) .
^ v:.rj; R , ;, av(;ioXr;oy 30:; vidg.
9
1 9
1 9
11
11
19
19
9 1
99
1307
AGATHI.E SCIIOLASTICI
1308
fucturos. Tura Narses erccios coiifcsiim cos st.ire :
Jussii, ct oppidaiiis speclaudos postrit, salvos atque
iiicntunies. l l i vero eos conspicati, pei culsi quidera
f;>crukil, ut par crat, speclaculi novilale, sed ne. iia
quijom omues paclis slandum ccnscbattl, ucqiic
Itvranl qui recusarcnl. Posloaquam cnim supiraliiVR c l salvos suos sunl consptcati, aniinis ex inoerure c l dolore ad bonam spcin roiivcrsis, uli vulgiti
tolrl, ad ingenium rediirunt, vicitque pcrGdia. Quo
quidcm vesanta? ciifii illi cesenl abrepli, Narsos,
auiunia utens animi niagniludine, siatim obsidcs
liberos ad suos retnisil, nullis rcdtmiis acteplis,
neque ulla convcniione 4 2
- Admilanlibus vero Lucanis, cl qtio consilio id fccissci
u u
:tinl>igcnlibus : Non e$t mei moris,

spe lactare.
citistime
dediiionem
Nam
etiam
faciatis,
absque
liscc,
iiiqtiii, odulari
his , nisi
et
qnam
,
, \
. ^
, , *.
, , ,
, , *
,
>* \ ", , ,
, .
4,
.
, , , .
,
)>^^^ ^ ,

. , /
k * ,
' ,

. ,
; ,

, ,
,
inquit, subictnt; vimulque bacc dicens, enses eis osientabal.

Obsides itaque dimisil, ei civibus suis reddiii, Narsclcin, coeiibus bominum immisli, summis laudibus
eficrebant, comitalcmque qua excepii esscut prxdicabanl el quod blandis cominodisquc nioribus pra>
ditus esset, quodque singularetn auimi magniiudinero justiibe sttidio tcmperarct, passim mussilabattir; vtdcbaulurque bi sermoues brevi plus quam
ansia cAccluri, deinulcenf cs quoiquot e vulgo eranl
coiilcnliosiores et inconsianliores, el quamplurimos ad Uomauoriira partes scctandum concilaluri.
, . [. 25J , 0.
, * .
U . Narsele vero adbut obsidioucsn urgcnte, co- C
'. ,
pi;c Romanorum in iCmiliam missx, sinisiris even", ,
libns pcrculs crant, ci valde, uli par erat, auiniis
consleruats. Cuin entiu quo missje eranl pervenis- , , .
,
s e n l , initio quidcm prudeulcr oniinaleque oninia
trerebant, ct sicubi vicum aliqueiu aui oppidum de- .
,
pra?da(uri ibanl, acic quam oplimc inslructa procedebaut, nequo longius quam par erat excurre- ,
bant, ueque 4 3 > divcrsas partcs palantes dislia- bcbanlur, sed ordines suos servabanl, cxcubiis , * ,
quidcin a lergo opporiunis in locis maueiiiibus, , ,
quadrala vero acic iuslructa, prxdaque omni in
roedium reccpla , ut quam iirmissime tutissiineqiie D , ?).
asservaretur. Ila vero ipsis iikiiio hostilia loca popu- *
lanlibus, paucis post dicbus oronia in conlrariutn ,
versa pcssum ienml. Fulcaris cnbu lleruloruai dux, .
strenuus quidcm iile, nibilquc planc boslicuin for-
niiilare solebat, audax vcro ct inordinalus eral, c i " , ,
ad res gorcndas cxseqiicndasijue u<m ila benc com- ,
,
paralus. N<quc enim pra^fccii ac ducis dccus csse
*
ceb$ebat,aciem instruerc alque disponerc : sed sic
*
ubi ipse in proclio conspicuus aliosquc praecnncns
, )
magiioque impelu ct ardore animi iu boslem fcrrc
" R. R, vulg. " R, vulg.

' R. *
R el Lugd., om. vulg. ., vulg.
Ubi aalcriscos posui, excidoruul vprba , aul liis siiudia. Inipr. ubi ciercilM acceplum detriaunlutH inteltexit.
R, vulg;
R, oin. vu'g.
* ? R e i L t i g l . , var. Lugd. aique iud*
\ulg. ; R, .- wilg.
47
1 9
**
1309
mSTORIARUM L I B E R I .
1310
11
, , lur, suisque ipse manibiis pugnam cum boste con . streret, hoc vcro sibi magnx larnli duccbat, valdc; , que co iiofuine gloriabalur. Tum vcro tetuporis
. inajoru eliaui leiuerilate elatus, in Parmcoaem ur
, . excureiojiero fccil (eral vero jam iiim Parma
a Fraucis occupala), cumque oportuUsei eum
; , * speculatures prius einillere, qui bo*litim consiua
, , acwiiatc csplorarent, aique ila ordinatc aii res
., piacugnilas xerciiun duccre : illc, prscipitanlia
,
sola cl lcutcrario aniaii impciu fretus, nulto ordino
' , Uerulorum 44 copias cduceus, el qtiolquot e Ro , - uianis legiouibus eum sequebantur, conciialo agmi. - ne lcndcbai', uiliil advcrsi evenlurum suspicaius.
, , ; Quae curn praescmsset Buiilinus Francortim dux, in
( ,
procul ab urlic erecto
), (eial
,
.
,
..^
. speclaiite ....-..
vero id de&iinalum iis, _qui
pnpulo
cuiu bcsiiis dcccrtabani), delectaii) e suis copiis
aircuuorum niaxime bellicosis&iiuorumque iiiiiiitini
, ;, roaiiuin occuluvii, inaximisquc insidiis disposilis
. observabal exspectabatqttc rci b^ne gcrrmlaj occa* " > aioiiciu. Postquain veru Fulcaris ot llcruli jam
, - ira bosies os*eut progrcssi, lum *igito daio cruin*
; ,
pemes Franci, tmpressioiicqiie in cos inoidinale
iicglecliiuque eunlcs confci liin facia , obvios pro, miscue omnoo gladiis trucidabanl, repctilina impres , [. 6J sione pcrculsas alque iaopiuato indagiue cinctos;
*, - xgre vero quaiuplurimi, conscii jaiu quo mali ve>; * '.
niseeiil, igu<bilcm lurpissimaiuqtie sabilcm qn*si ; , - veiunt. Terga cnim bosiibus vericnics coiicilaiifCovto 1. .. i p ** ^
^
^
^
' . ^
vi.lu.is ct
1*... , - ,- * ,
i ,
.cilaiioui oblili.

.
15. Iia vero fuso e\er*itu, Fulcaris llenilortim
'. ^ , 6 * " pnrfectus aolus cirm îeHilio sno rcliclus, ncqna, - quain sibi, ul aliis, fugiciHlum puiabat, 45 P ~
clarius facluruin so ratns, si gloriosa morle occtim, ,
. berel, quaro parum gcitrose supcrviverci; suLatiiil
Uaqne quaii potuit linutssimc ad tutiiulum qucm , , , dam sive sepulcrale nionumcnlum tcrgo immiiuns,
, mullosque cx bostibu* occidit, inodo impctuosn in
; . ^ - eos irrucns, modo adveraa frome soit&itii relroi SUIM
/. , ne recipiens. Cum vcro ei eiiain sic adtiuc iulegruiii
> ^- csset quani facillimc fugaro capessere, sui<;ue utiia
XOY , ; D faccrct borlarentur : Et quo pacio, iuquii, Narswis
, ; , linguan snsliHueriui, temeritaiis iue iiisiiitulantein ?
, , Coiiviciuiu ilaque, ul videtur, magis quam gtaditim
, , cxiimescens inansit, etquatnditKissiincreutiiii, n , - qucdcstiiii pugiiare, doncc cirnmifnsa lioslium mulVixsi , titudim*, inullisque jarulis peclore exceplis, scciui
. ' ctiam capili impacta, cl jain cum motlc cnnniclans,
, : - prouus i sculuiu concidil. Soper buuc vero reliqni
a i l i p h i l h c a l r 0
q u 0 l U i n
t l
p e r
C U
o r u m
eM
r x
%1
11
U , vulg.
Par.
R,
M
1311
AGATHLE SCHOLASTICI
1341
d i M qaofqvoi ei adteooraQt, ad M omnes. vov ' , ,
oive tua sponio, tive bottili vi tonl trucidaii. Fal- . *-^
rarit itaqtto Heniloruiii dox creains, non fuit in , ;
diutumo iilioja difuiuiit poosetsiooe, aed brevi ad- , ", ifiodB lenpore prooperis rebnt veioti betilia quo- ,
dam, q r a tomoianitbits accidil, otot, celeraa . >
babutlel prarfvctiine el 46
exiiam ac fintm. ,
Ilae itaqao ctade Romitis illata FrancU mtdtuni , <& . II
.iiimi roborieque acccssit. GM vcro iEmiltam cl , !
Ligtiriam pruxitmque loc* titcolcnles, qtii aiitca ,
iutidam quidem illain et non siitceram, pacem u - ,
men bellique socictatcm metu potius imptiM qtiam , ,
volutilate adducii cun Romanis inicraut, antmig , ,
recnperalis, foderibusque apcrtc rupti*, coufeatim ' ,
ad liarbarot l moruni vifccque timUilHdine ecm- . ._
<.
.
.
juoclot seac cotilialcruiil. Copix* tero Romanoruin " , > ^
quas Joanneo VUaltaui tilius, antea dixi, el Ar- ,
tabaoeo duccbanl, cl ex llerulis quotquot ftiga | $ ,
evascrant, FaTeiiliaru staliin stto recepcrtint. Cen- ,
oebant enini prefecti ex re sua noo es$e circa Par- ,
inam dimius luerere, bootitea copi co con- ,
fluxi&seat, oi quod, cum iaopinato prospere rem " , |
gessiosent, aon amplMistitcbaiiiur fortuna moderate. .
Nam Gotborum urbea ipsia aperiebantur, el jam , (.17] valido prwidio recepto, anifefte vidcbaniur ora- nibus viribus inpresstoneai io ipoos facturi. Quain- . "
' ,
obreoi prafccii copiarom quaro proxime fieri possel
Ravenaam eonccdendum Jodicabant, eaque raiiooo , > )
hoxtlam impelum decitnandttm; qnippe qui eouoc- . | ,
tcitdo cum ipoia praiio iioparea eaaetU. Hitce vero icbos Narseti nuoilaUs, dolebat quiJcui itle nio- , ,
b:ateque fcrebai barbaroruot insoletiliaui, ci quod , *
Fulcaris ila subilo po.riisoct, xir non e mullia el , obscorus, aed 4 7 tlretiiius inpiiaiu, aiiliisque */, ,
\iclorns clarut, qui Nanquam ab boolo vinci po- , * ^^
luisaet, ti prudeniian cum foniludiue coojonciam ,
babuisset. Hisce igitur de cauaia lugebai qoideoi , , il!c cl lamentabaiur, non iaoiett, mulii, aniuio , * ,
radcbat aui formidabal; sed cura circumslautei ,
ipsiun copias inopinata clade conaloniatas vidercC, ,
adbonalioncm sibi in pubtico babendain ccn&uil, , qua eoi ad auiroi prxacnuam revocarei mtluiuque .
etimorct.
* *
. Eral cnira Naraes pmdena imprimls ct imbislrius, valdeque peritas accommodaadi te cuivis ,
foriuiic alque oventoi; cl doctrioat qoidem aul ,
f loqoeoli BOHroagnoperesiuduerat, natora: vcro \ *
dextcriiale eminebai; polcraiqtie animi soi sonsa ,
cumotodo explkare ac demonsirarc; ei hac qu dcai *
npado exaistcns, rt in aulis rcguro molliu<:ule ba- ,
bilux. Erai aulcm ei stalura corporis bre.vi, ei ad . ,
gracilitaten educalut, adeo vcro sCreuuus magnis- . II
97
%t
R.
^^ R. R. R et inipr., vlg.
R.
R, vwlg. et inlpr. el iatpr., vnlg.
U, v u l g . R, vulf.
, %ol.
" add. ex R, Lugd. mg., inipr. crediderim.
" n el Lugd., vitlg.
iirpr. etolore afficiebatur higcnli, v u l g . : R, ... Lugd.,
vitlg. ex nig. Lugd.
R, iiilpr. qai eirca $e erat% vulg. * R. (Cl.), Tulg.
SitW. . . : .
R v.i Suid., vuljj., fJugd. in ng. .
SuU. 1.1 Sod iuem s. . vttlg. scrvat*

sv buiJ. 1.1.
9 1
9 9
9 9
4 1
9 9
4 3
1311
, qwe relius gercndis par, yt propemodumftdrni11|8 . perarel. quo eali liquct, ci qui librrali cl go ) \ , - neroso animo sii prxdiios, nitiil impediiiicnto
/ , / !- poaftc, qoo ntfias qtiavis in rc pluriaium vat<at.

Tunc ilaque Naraes in aicdium esercitus progri>sits,
, * in huac iuodtir verfoa facil: Qui 48 ouoiidumn
, de hotlibui tictoriis rebuaqme perpetno tje * &, rendU luni asiuefacli, iit it quid forte etium ad brc*
iempu* non plarte ex animi unteniia aecidai, ti la otOrrtu , tithminiercipU ei $ obtundii. Eyovere Ua COIMQ,
, . tiro$ $ iw rebn$ nequaquam cmm
- fortuna extolli debere, ud W faeiih ttt et prociivi*
rerum prmeminm immuiaih, iia ttmptt prxparaiei
r g , '
Sicr , in omntm eienlum nnimot gerere. l'u **im qmi ita
. afecli sunl, rxavisiirva quidem tu vidtbuur pro$p~

, - & ; *o* taide tumen Acerba motofo, forU
,
ahqmando \\t sua excidtni. Video itaqnt vot, aiii
/ quam camt ti(# pottuUt, ani; nequi /
/inr
. '
, , - kdt proficUci qunm ex hoe , quod mtlta mainm
, ninetnii tonimetniin* 4,
lalt ; quocircn ! kac (,
rjf , - cfttM fpmm ptr u , lam oiroa tt
\ , t i '*
* " tarU, nipoU barburn, patvio *# odmiaa
UHimm koMlium multUudinem at4m amni tugUtto
* *
, . . ] *, comenieneui iu# iewurifaiii luit:
, , **, viri, *eq*e $ic in mmmh ,
ixrxupuiCvv
neque ab huiituio diseedm opomt. euim 48
xJtf&q ^ faerft, U Cothormm retiqmim lota ( ftmU 4*Uta
r
aadffanl, *egotii
tjr - , , (, neque piane lanta acttp*
r i V , +. , detpondent; no$ tero nrnnc solnm
, - ticlot no$ exiuimaxtTt, quod non fontinu* werimx*,
, - prmuriurum rtrum loriam amUtamnt, animum
, " , ebjieitnut, cum mu hmc e*$m fnmwA , innial. hoc ipto nimia fortunm prtptrHat
^
eaitigaia , nimhmm cu\ abmoxii erMtmts iavidiam
*,
$ubter{*gimu%; tl deinctp* anima wrxlim
t w , nobis lictbU, facta xinc t*r$mt vintcndi
. foith. Eiii #NIM nmUUniin* jaciant
* . ,
gloriantur, * ardimis militari prmtitmlia
, %\
", im*tipd$, $i$apimu$, %$ suptriorei. Pu*a ,
mu$ eiiam adrerttn , rerum netttuitoJaxhv , riarum, nii par $, ptnuria +, c%m 4
vtxqr ' li ftaa* amnmrappelaai. * s*t*ri , io
(, prjrMunf. llh$

, 1 ? tero kmc dcficHnl. Quin Ifeaat adjnioram
, , \*\* 9*mm% kabitti, qui jtlt r#i
, ,
, aoilroi iiummnr, 58 **"
atknU :
, * - btnt , maaum &,
1313
4 4
94
4 1
4 9
f4
<
t f i U m
tl
o u m i
4 1
l W l
4 4
R, . Pro
^ l c w l t pr. . el inlpr. atJ animui iwii/, vnlg., ' R ex corr.
\ iV., R. .
. ' ; R, vulg. add" , Lugil. I.
U, intpr. prxur *enum%om vulg. xaC.
6 aikl. e i R,
iaipr.
.
ûlg. oro., terura R. om. . fJlrumquo poooi, oactoro iolpr.
fttia in anixmm ixduxUlh, nuita in aal {*Ui amt $$. om. Par.
* R,
if* coaj. CU . R.
R, vnlg.
R, volg.
U et Logd., edd. " , vulg.

'
-
- .
- vulg. U. U f d . {.}, edd.
,
cerixmina . R LtOfd.,
. . laipr. $ dttrmenla
protidentia\ , qooti proHnloriaw
atfi.
.
. Intpr.
Intpr. \protidi
4 4
4 4
4 4
v <
14
9 4
f >
7 4
7 9
9 4
9 1
1311
AGATHIiB SCHOLASTICI
11
ctitiJi lOlqeot ei adhasaf*DC, td u omnes , vov ' , ,
ftive fua sponie, sive bostili vi rani irucidati. Fol- .
rarii itaqtte Ueniloruai dax creatas, non fuil in * , ;
diuturoa iilias difuiutis pottetsioae, ted brevi ad- , ", modB teatpof* prooperis rebrn vdvti laticia qua- ,
dam, q s somaiantibut accidU, a m , celerem .
babtrilet prxfrctur* el 48
******* tc finfm. ,
Ilae ilaqa* clade Romaiiif illala FrancU multitm , . * &
^ttimi roboriaque acccssit. Ghi vcro jEmttiant et , !
Ligtiriam proxinnque loca iitcolcntes, qui antca ,
utidam quidem illam et non sittceraoi, pacem U * ,
men bellique soctetatem metu potiu imptibr qitam , " , ! Yolutitale adducli cum Ronianit inicraiil, animis /, ,
recupcratift, fedcribusque apcrte rupti*, confeaiim ad liarbaros ni morum vifccqtie siaiUititdine cim- . ' ,
junctoo se*e cotilylcruiil. Copia tero Romanoruin **, > ^
,
quas Joauneo YUaliaui tilius, aittea dtxi, el Ar
tabaoeo ducebant, ct ex llerulia quotquol fwga | $ ,
cvaocrant, FaxeiiiiaM staliin sroo roceperum. Cen- ,
oebant eaini pr*fcctt ex re sua non e**e circa Par> ,
inam diuiivs Iwerere, CIIOI booiilet copias eo con- ,
fluxiasent, ti quod, cum inopinaio prospere rem , !|
getsiosefii, aon ampliusutcbaiiiiir fortona moderate. .
Nam GoHiorum iirbea ipsia aperiebanlor, et jam , (. WJ valido prxsaidio receplo, maaifoole videboiicar ora- nibus viribus iaipreftiiooeai ipsos facturi. Quain- . *
obreot proHccii eopianin quaro proxime fieri posaei ' ,
Raveoaam concedenduai Jadicabanl, oaqae raiiono ,
hoaiiam impelum tJodinafidnm; qvippe qut couoe* . ,
cndo cuni ipois pro**io inparct . Hitce vero icbos Naraoli nuollatis, dolebat quiJeiu itle mo- , ,
!i:aleque fcrebai barbarorum insolentiam, ot quod , *
Fulcaris iia subilo pmitsct, vir non e mullig el , bscurus, sed 47 irctiuus iapriwi*, millisque */, * " ,
\icloriis clarue, qui nanquam ab boato vinci po- , (*|.
luisaet, %\ prudeniian cum fortiiudiue coojonciam ,
babuisbet. Hisce igilur de cautis lugebat qoiikm , , il!c el lamentabatur, non iamett, ui mulli, aniuio , ) * ,
radcbat aui formidabal; sed cura circumslauteo ; ,
ipsiun copias inopinala clade conalornalas viderel, ,
adborialioncm sibi in publico babendam ccnsuii, , qua eoi ad aniroi prseaciiliam revocarcl metumquo .
etimorcl.
%\
*
16. rat oiiim Naroos prudens imprimis ct indiislriui, valdeque peritue accommodaodi oo cuivis ,
foriuiic atqoe oveoloi; cl docirin qoidem aut ,
(-loqaftotta) BONroagnopereatuduerat, natone vcro , %
deiloriuie eminebat; polcraique animi aoi scnsa ,
cumoiodo explkare ac demoiisirarc; ei hapc qu dcn '
npado exsistcns, rt in aulis rcgum molliutcul ba- ,
biiut. Eral aulcm ei stalura corpom brevi, ei ad . ,
graciltlalem educalot, adeo vcro streuuus inagnis- * .
99
9 9
99
9 9
99
9 9
9 9
9 9
9 9
R.
^ . * R.
R ei inlpr., vulg.
R.
, vwlg. el inlpr. el iotpr., vulg.
, vnlg. R, vulg.
, " add. ex , Logd. mg., inlpr. cndiderim. ct Lugd., xnlg. ,
i:ipr. doiare afficitbatur ingnli vulg. :
R, ... Lugd.,
* vulg. ex mg. Lugd.
R, itilpr. qai circa $e erat, tulg.
R. (CL), julg.
Sr.id. . . : .
v.i Suid., vuljj., Lugd. in ng. .
Suid. 1.1, Sod idem s. . vulg. scrvut.

buid. b I.
9 1
9 1
9 9
9V
8 1
9 9
9 9
9 9
91
9 1
9Y
1513
1311
nm\ , ; qwe relws gercudis par, ut propemodum Mvni 0114|3 \ . perarel. quo sati liqucl, ci qui librrali cl g<^ * \ , - neroso anitno sil pradUaa, niliil impedtmcnto <-KS*
, posoc, qvo ittni qttavis in re plurimnm vatcal.
* *. Tunc ilaque Narses in mcdtum exercitu* progn^sus,
, in h:mc inodum mba facil *. Qui 48 ouoiidiam$
&
de hoilibm victoriis rebuzque protptre ptrpeluo ge , rendit tunt anuefacli, tti ft quid forte eiiatn ad brcn
* tempus non plarte ex onimi HHteniia aecidai, el ta , titfam imercipit et tptt obtundit, Eyo xero itm CCMMO,
, . tirot prndentei tn rebn$ pmperii nequaquam cum
- fortuna extolii debcre, ud %%i faedh proctivi$
t f ,
rerum pmiemtHm immulolh, Ua ttmptt prxparaM

, omntm eteutum nnimos gerere. /i< trnim qmi iia
. mffecii $uul, fnatiuimn quidem ra mdMitr prospe
, - & ; * tatde tumen necrb* nto/ttfo. forU
,
aliquamlo %\t sua excidani. Video itaqut voi, tiri,

. ' plm quam c**n$ tsft postuUt, anp; o/tvneV
, , - kdt profichci quam KHO, quod ullra modam
, - ninundi ftorkadm, quati nwtqMmm
, Ubi ; faodrca kac fa
$ , - ciam tpiatfi ptr u contiderttii, non ttm airux
, , '* , aaeat aiwqui /, vidtbitur. Si taiia Fal * " , ntpoU b*rbarm$, mort
laxiam kostium m*ttii*di*em tduu amni negietio
$
, . . 8 ] $$, conunleueut laa? lemunialh luii :
, , 9jo$, viri, neque *ic ix prmunti animU ,

xeque ob in$liluto . 48

, faaril, Cothomm reiiqnim ( ftmH 4*Uta
" g Mii klki , /
* , , nobi$ fattHnui, ^ piam lanla acttpia *>
. , mum detpondtni; not vero nunc $ohm vomitn
af , ravta - xUlot no$ ixhtmanlot, q*od non toniinu* vUerimn*,
^, - pTXUritarum rtrnm loriam amiilamm, auimum
, " , *bjieicnu$, cunt poiiui amdon no$ k*c eatm fn , vonial. Nam koc ipto nimia fortmnm

TottifKta , nimimm cui akmoxii eramxi Uvidiom
,
iuburfugimui; ( animo
, $ licebtt, fxcto r
r^r . latffo. ntM ko$u$ nmUiindino jmctani
. , jloriantur, $ ordimis miiiiari* prmtianiia
, ^
", $, , $uperiore$. Puna ,
mnt etiam advtrtu* , rern ntcetiaToJuHxbir /7 , rinrnm, ft par , +, ttm mobn
vaujv . ^ ^ omnia . CailW/a
aUtftftt , ,j
^
mb+n*i.
" , fpr - ^
ggfdomi. Q*in i*nn xdjulom
, ^,
f
kobiiuH, q*i juM ru
, , ,
tuttmur, 58
W* tmkknt:
aWtyotjrrcac, ot nnui , noamm ,
4
99
9 7
99
79
f%
l 4 t U M
0 # >
M o r m f m
i u t H l t
fr
9 U m m $
R, |. *
fvR pr. m. el intpr. ad animnt , vulg., R ex corr.
add. , Lugd. |.
\ /., R. IV. ** . ' R, vulg. add.
, iirtpr. prxUr tentetttiam. vulg. .
& odd. R, ot
ioipr.
.
\ulg. om., verum R. om. . Dirumqua pooai, oadoro
ia ia ixduxUlh, nuila ta re aal (*IU aul .
om. Par.
* R,
con}. Ct. . R.
R, vitlg.
R, tolg
el Logd., edd.
, volg.

* *
*
" U. U g d . ( 1 . ) , odd.
, \
vtilg.
. . . lalpr. dttrtmenia $** ceriONiiaa %. ,
44
. Intpr. . , qood pnetaloriau
4
9 9
v |
1 9
9 4
77
9 9
9 1
7 9
7 9
7 9
1315
AGATHLX SCHOLASTICI
1216
9
eat raiioni dmentaneum. Qnocirca Luctnsibui hit \

t^V,
uullum obtidendo mpirandi locum demut, ti ad
", ,

acrc bellnm quhque vestrum $umma cura alacritate- .

"
que $ compareL
*UV,

.
01 ^
.

,

.
, .
.
9 9
47. His diclis Narses et miliium animos erexit

\ ,
et arciiore obsidionc Lucenses prcssit. Aliis vero , praefeciis militaribus graviter succensebat, quod, . opporiunioribus locis dereliciis, Favcnliam scse , *
couiulisscni, ei in contrarium ipsi consilia sua ,
ccsstssrnt. Nam ipse circa Parmensern urbem co- ,
pias, quibus illos prxfecerat, pro vallo ac pro- .
pugnar.ulo collocari oportere censuerat, ut bse qui- ~
dcm hoslcs, ne ukerius procederent, probiberent, .
ipso vero, rcbus omnibus in Tuscia quam opiime '
conslHutis, iia tandem ad ipsos sc iransfcrret. Nunc ,
vero cum iili procul inde discessisscni, iiebal, ut , *
qua; circa Narsoiem erani copiac, primai boslibiis , ^ *
expoMi&esaeni. Quod qtiidem cura miuime flereiiduiQ
exUiimaret, confcslim ad prafectos illos perquam
idoneum virum imsii, cui Slepbaiio quideiu nomen ,
eiat, patria vero Epidainnus, oppidum lllyricuni, ,
qui eos acribus verbis ttmidilalis iusimtilarei pu- , \
,
blidque boni dcseriores, nisi rursus ad priora loca
te recipcrent. Siepbanus ilaque, dticcmis equiiibus , \
bellicosissimis opiimacque annaiur viris sccum [. 29] ,
duciis, quam celerrirue iier fecit, 51 idque maximo .
cum .laborc maxinrisque vigibis. Francici euim
cxercilits pars quadam campos lalc omnes perva- ,
gabalur, parltm pabulaudi, parlim pra;die cx agris " ,
agondne causa. Nociu ilaque ut pluriiiium Rotuani . iier faciebant, conglobali inlcr sc inuluuque bibi " ,
lergtim munienlcs, ne si pugnandum essel, iinpa- , . . rali deprehendeienlur. Ejulatus itaque agrestiutn ) * ' ,
cxaudiebanitir, et boum 'abactoruiu mugilus, cque * ligtiaiioue, qtiain in silvis faciebant, fragor; ct la- , , ,
libus quidein borroribiis omni ex parle eorum au- .
rcs porsouantibu*, acgre landcin Faveiitiam ct ad , * 3 cxcrcilum pcrvcnerunl. Tum ilaque cum in pra> , .
feclorum conspocium venissel : Ecquid mali, inquit Slephauus, vos cepil, viri ? ubi mne , tornm factorumgloria, et lotvictoriarum jaclanlia? . ;
Quonam tero pacio Narset el Lucam capere et qua J J ; , , }*rintra Alpc$ sunl, omnia iu snam polestatem redigtre , ;
xov
possii, tobit lanium non vetuti ex piclo trausitum

Itoiti dantibus, et qnocunqne velil enndi potestalem ;
facietiiibus* Atque ego qnidrm acerbius nihil in $

, "
**dicam; alius vero (orsitan <ili<jm* moltiliem tgna- , 99
add. ex . , vnbr. " , vulg. , ' volg.

/ar>
.
cl inlpr. utiena depupulentur, vulg. .
ii
n iiitpr. vulg.'
^ , ^^ vulg. * Posl iiisftril inipr. Luceuti emiw/i
cbstdwne.
, iutpr. casiello, ^ vulg. , vulg.
Par. " P r o ^ i
. , Lugd., / edd.
R.Suid. s. . : .
6; .
. ' viilg. ' ( cl S n i d . . . , vnlg. . Suid.
, . vulg.
. l'ro Vulcan.cOui. .
Iiilpr. commemoralw.
; el itiipr., v.tig.
99
97
4 9
9 9
9 9
fV
97
9 8
9y
91
HISTORIARUM LIBER .
1317
131
a*C ,
tiamque factum vettrum interpreiabitur, el rcrum.
, ' xor* / qnaf ad pnblicum bonum tpevlent, neglectnm. AYw
; enim qttam prhuum Parmam vus rcceperitit, Narset
*C , qnidem indtQiiationem, quam 5 2 o*'iito suo conrat , - cepll, non deponet, neqne dctinet tobii impulare. si
quid adverti ti uccderit. Cavete vcro, riri opiimi,
.
ne et imptrator vobit tuccenuat.
,
, , el \.
, , ^ .
48. Ilis audilis, praefccli, el a Narscie hxc pro\ * ot \

, , , ficisci non ignoraqles, injuste tyiidein sose iusirau * , ^
lari dicere non poterant, sed cxcusaliones qtiasdam
, , prab>ndebani ei caiisae, quod vidcltcct iicccsfctiaie
*
-
* - *'
'

coacti slalioue gtia cessisci:i; qtiippc qui e& cb

- iumjeclit Parmap locis non sntis cottiiiu-alus mili * libu* nancisci poluisscnl; ncqtie Aiitiocltum |>rasi *, > * dem, cni ea cura commissa eral, ipsis ;tdiuis$;
. sed ncqoe slipcndia consncta ipsis pcrsolttta. Sie ' '.- pbanus itaqtie summa ccleritaic Raveuoam revr, 6 - 6118. cl presidcm illinc ad pr&fcctos militia* p'r, . - duxil, dUficuitatibasomnibu, quoad iieri poterat,
* , sublalis, pcrstia&il omnibus, nt revocaio itiiiee
rursum ad Porinam câtra Iransferreut. His vcro iti
.
peractis, Lucam revcrsus. Narseii dixii, IKMIO
,
, \ auimo tit etset, alacrilcrque ntsiiitiium siiutn tir. geret. Ncqne enim ipsi obfuiuros liostcs, sed Koina, ' , Dorum Ugionos opportuna riirsum loca iisidntcg
- Q ipsoruni impelus rcprcssuras. Narscs ilaquc dcin*
. [. 50] ceps nequaquam fercndum ratus, Luccnses diulis , siinc resisiere remUsius 5 3 obsessos, muro inirc , - pide appropiuqiiavit, ftialimque inachiiune oppidie
,

capiendis acrommodatae aimovebanlur, et in piu , nas iuleiioreinque anibiiiitn muroruin ignila lela
^ . 01 emiitcbanlur; quiquo in lurrium inlcrvallis rotn , parcbanl, aaxis tagiitis pclebantiir : quadani
eiiam ex parlc ino^nia jain crant diruta, aiqtie adeo
, ( - oinne ma.i genus urbcm prcmobal. Tuin itaquc qui
. - aulea obsidea fuerani, obuixius pro Romanis apud

"
ftuos agcbanl; ncquc per ipsos stclil, quo miuus
* , universa civilas ad dcdilioneoi inclinarei : nmie
* - vero Francovum nioderaiores qui inlus cranl ad
, praisidiuin cualodiamquo urbis conaiiluli, infeslia
, , animis eos ad pugtiandum coiicilabant, ulquc ar . mis obsidioncm propulsarenl. Suiim itaquo aperlia
, : porlis repcnlitiaui in Koinanos crupiioncin fccc " ' , runl, eiistimanics *e bac raiione fore Mi|>erioroo
, '. ' Sed re ipsa visi sunl lii quam miiiifniuii biiiiliua
$ , profuisac, imo poiius niaximo damiio cos aflcrisse.
. Plertque cniiu Lucoiibes persuasi jim ab iis, qui
, inlus eos ad deditioaem sollictlabanl, de indu iri.i
. , niinus slrcmic pugnahanl. Poslquam vero rc fre*
(!, , quenler leiilata imli essenl conalus, ct inullis suo, ;,
rum dcsideralis lurpiier parumquc gencrose pcdtui
,
reliufcnc cogcrcntur, dcnur.quc intra uiuros re1
1 9
41
19
R , vulg. R.
R. om. in ord., iu mg. .
, -.
bic ei mox eparchum liabel.
om. l i .
h. * . Impr. breri
pernctu. . inlpr. Homanis exercitibu* hi$ intlaniibus, vuig.
.
1V
)^ add. inlpr. civibui optimc comukndo. It, t l ; vulg.
R.
9
19
1 9
11
13
SCIIOIASTICJ
pulsi, aciiut olmcsi claiisiqtic tenereiiliir, pcrimlc ? . ac *i jain ipgis omuis exeuudi 54 potesiae tssei , ?; *
odempta : lum veroomnes lanquam nulla alia sa-
lutis spe reliqua, ad iranqailliora con&ilia animum ;
adjoceruni, ei proeteoti rerum sutui recte consu- , leuduin siatuerual. Confestim Uaque Hde a Nartete . aecepia, quod ocquaquam ipsis preieriiaruin rerum , causa esset iofeusus, orbem dodidertiiit, exerciium- , *
que libeaies in caro adaiiaeritrit, tribus jam meusi- , \ ,
bat iu obsidiotto coneumpti* : sioqae iieraio Lu- ,
' .
ceasei Romanorum rcgi paruerunt.
tfr. \ * *
4 9 . Narsea vero exptignala Luca, cum jam niliH
bostile reliqoum essel, longiorem ibi moraro ira- .
heiidain iiiiitiaic ccnsebal, ei ne Uiililluui qoidem , * reftpiramluui a laboribua. Relicto iiaquo ibi Bono *
prefecio Moesia ad lstruro flxviom porrecta, '
\iro eximie prudeiile, ol Um citiliom quam belli- ,

carum rerum perUiftfttmo, justisque copiis ei ad- , *
jancli*, quibus videbaiur, si iorle nofit robua , ,
oiudoronl qui ibi erant barbari, facile ouperior eis
,
cvasoras t coaapreoaartjs : bis, inquam, reluis iia $ ,
cofnpositis, Raveaitain recta cotiteodii, ut exerci- , ( Inm illic marautooi biberoatam mitlcret. Vorgeate , ?'
enim jom , ootttiiio biberno immtnente,
bdbgerandom sibi per Id lcmpue nequaquam vide-
batur. Revei enini boc pro Fraocis fuiurum vidc- , [. 31]
ltaior, quibos cotoo valde eol iataricu* et gravix; . *
55 *e<l*e libeates e*Ule bellnm gerunl; brura* ,
vero lempore vegetaulur vabdioreeqoe flunt, ei , ,
lUBCCommodissimo laboree femnl. Naluraliler enin C
" .
ob pairi algtditaleoi i u afeai aunl, ui eio cogna- , 0>( quoilaoamodo tit Crigero. Ilit iuquo de caaois , .
protrabotidum belluoi el io proximuoi vor diflereii- ,
dnm cenecbaL Rtstipaio iuqae oxorctu ei por , ceniarioaes et iribttnos porliio, a l ia proximls ap- . ,
.
pldia ol coolellie aibomareai, jaooit; otailai voro
ineunio ?ero Romani oatnes veutro c l Coagregari,
m% ibt oniiiibus copiie coajuoclis exercitaia i n -
otruerenl. Alque bi quidom quo mandalom erat , cotioeoseruui. Nrseo vero Raveuoam oo recepit, ,
famulUio lautaio salelliiioque tno oecum sainpio, .
1 iis, qut ipsius aalam adotinislrabanl, qaibux oli- TaCxwav
, '
que arohiva CMT* erant, idque arnaittt apporatoaqae caaoa, ne praniscuo cvivit xotouli , iiigrediaadi peieolai eoooi. Hoo tcro morio eoi Ro- & , ounit eancellia appellare et ab opera, qoam in ,
iU prosUnt. Daxorai oiioai oecum Zandaloai, do- mesiici comiutai pnefocluro, cum rebqoa ootni . oervomm ct cubicaloiiorvm iiirbo. Da ,
cetit itaqao aecaai in ODimtam viroo qaadriafea- . Cos, tUvaaaaai venit.
6 , . , fau
9%
19
1 9
1 9
9 9
9>
9 4
14
9 9
R. , Itilpr. mipattm *mmum mduserunl, valg.

R tt
intpr. irudita ctfi/., vuSg.
R, \ulg. R, *.
* . R ei tnlpr., .. R.
om. R. Q . , coali <âi
iftlOT., R e l volg. vidg. R.
. a i manu babeloOxjoL " R,
Wg.
R (Cl.)t vidg.
Pro h .
R Lagd.,
eW. .
R., vulg. * add. .
Pro acr. ,
Agalhioa pro roasc. asurpavic Cl. Z**dite$ iulpr. tTtctnfrrum
iiOpr.
1 9
1 9
9 9
9 1
9 9
i V
9 1
9 9
9 9
1521
HISTOrtlARUM LIBER I.
1322
xf. ) *
20. Inlerea vero Aligenius Freditfcrni quideiu
. , filius, fraier Teix*, cujas eliam aniea luemio $ -
nem fecimus in obsidione Cuinarum, 56 posiquam
', - Frauci in llaliim venisscul, et (Joiborum res om, \ nes ad ipsos essenl devolula?, solus visus esl, quid
, - consaltMui et e.x re esset, cogiiovissc, el luiura
. pnevidisoc. Deliberaati eitim ipsi de praesenii re ,
run tlatu, hce cogiiatio in mentero venii, quod
* Franci ipecioeum quidem iitulum ac prttiextum
*\ captabanl socictaiit boHicx cum Gothis initie,
,
quippe qai accili venissent; quod vero animis euis
* , agitabaot, aliud qukJdaru re ipsa appariturum. Fore
, euiin videbal, ul etiamsi Romania superiorrs cva , * derent, Goibis lialia non cederent, sed, illis re ipsa
, , pritnis subaciis, quibus soppelias verbis laiuri \e , - ntrani, Francos principes cis imposituros, palrti* . qae ltgibus eos esse spoltaiuros. H*c iiaque cviu
. frequenter oecum reputaret, et cum aniino tuo re , - volveret, stmulque obsidione premerclur, consul, liaoimaai foro judicavii, si urbetu cum pecumta
, omiiibao Narseli iradorel, ac deioceps Romanorom
, 6- iastilulo ac moribus viverel, periculis et barbahco
*. " , - viveodi more valcre jussis. jEquuoi eiiim ei vidc [. 54] , balur, si Goibi Iialiatn obtlnere noit possenl, vete rcs certo ejus habiUlorcs et indigcnas ab origiiie
,
duceseam recuperaro, neque perpeiuo suis scdibus
. fratidart. Haic ilaque ot ipse sua ex parle prasiare
; , in animam suuin indiicebat, ei reliqose gcnli su&

. prodonlis 57 consilii exeinpiuiii statuere. Cum ita ; - ^ oue obsidetiiibus Romanis prius nuntiasset, cupero
pov , oe prafectum exercilus adire, idque ei permif sum
, , etoet, ad Classcs venit, ubi Narseiem niorari co * gnoverat. Siium vcro esi id casleiiuni in agro Ra . vennaie; cumque ei in conspecium veoissa, ei
, - daves urbis Cumarum ipsi in uiauus iradidit, om , .- niaque oua benevola ofiicia ei deiulit. Naraes, eum
* advenioiitom benigue complems, majoriboseym bo*
- nia reonineraturuiD promisit : staiimqoo partem
* , copiaram Cuiuas obsidoniium ia urtiein muit, qui
ei ipsam et pecuoiam omnem reciperciu, luioqnc
, omnia conservarent, icliquis copiis iu alia opptdula
el caslella secedere ibique bibernaro jussis. Qua;
. quidem oinnia ila peracla tunl. Postoaquam vrro
, Heruloruro eiercilus proprio iterum duce fuit orol . " . D
**
viri iosigues.
- dubicque iolor te prsesianiiie, varie in utruroquo
, * ^ - militam aobni et studia iiicliHaniiii. Una cnim
, * exercilust pars Aroib maxiini faciebai, planequc
. sibi persuadebat, omnia nielius succesiara, si ille
' , iptis dui darelur; altei i parli magis placebal Sindual, ut 6lretiuua maximc ct in re belltca valde
;
, & exerciialus. Gui quidem parli eiiam assealiens Naroes, bunc eis ducem prafecit 58 misiique eiiaai
, . *
91
9 9
9 9
9 9
9 9
9 9
9 9
4 9
41
49
9 4
b a l 0 8
d u 0
l u l , n
i n l e r
i T
4 9
VARlifi LECT10NES.
91
1 1
> R el intpr., vulg. " R el Luud., edd.

om.
R . " R, vulg. ".
R, vulg. " ,
valg. " R ei Lugd., edd.
R, Lngd. el Suid. s. . ,
cdd.
om. R, inip. uicmleri* $u<rgentit exemplo forci.
U., ^ vulg.
vulg.
R, vulg.
11. ./ .
-
, vulg.
* R.
R ct Lugd., edd, '* R.
99
9 9
49
49
4 1
4 9
44
4 9
4 4
PATEOL. G R .LXXXVHI.
*2
1324
1323
hos, ubi conimodissimc videbantur bibernattiri, vor, Aligernum vcro ad Gesenam urbeni ire jussit cuin , \ f *
mandaiis, ut cum eo ventssot conscenoo muro ur- . Tbv '.
bis manifeste elalo capile prospicerei, ita ut ab oro- , , 5
nibua quis essei dignoaci posset. Quod ipsam eo , ,
consilio tnattdaral, ut Franci qui illac vidobanlur . iraiisiiuTt, cum sua spontc ad Romanos transisse , (
cerncrciit, et dc expediiione in Gumas, pecuniaque ) & epe animum abjiccrenl; \el forte de loiius belli ,
summa, ulpoie locis omnibusopportuni* jam praeoc- , \ ,
cupalis, d<*sperarenl. AlqueAligermis quidem, Fran- , *
cos piaelorcunlee couspieatus, conlumcliis verbo- , rum eos e subbmi muro excipiebat, el subsanna* ?>bal, ut frusira dcinceps feslinaulcs, et feslum, ,
quod aiuiu, venicntes, cum pecunia omnis in Ro- ,
waiioium potestalem venisset, alque adeo ipsa ' , etiaiu Golbici principatu6 insignia; adeo ut si quis
eiiaiu in posierum rex Goihorum dcclararetur, non ,
baberet, quo speclabilior honoratiorque esset, mi- , *
litati lanlnm vcsie iitdulus, ipsoque babitu priva- , [. 33]
luni bombiem praeferens. Franci vero conlra ei .
conviciabaniur, genlis sus prodilorcm appcllantes ; ,
el de siatu rerum ambigere videbanlur, el an bel-
1 ulira gorendum ipsis essei deliberarc. Vb-it , *
tamon ea tententia, dcsisieiidum non esse, quiu , * *
poiioe urgcndum ioslilutum.
.
*. ,
58 21. Intcrea Narses, Havennsc subsistens atqJC inier eopias, quae ibi eranl, versans, rebus ,
omnibus rocic consiilulis, Ariminum concessil cum ,

eodcm quo anlea venerat comitatu. Morluo eniin :, . paulo ante Vaccaro, genere Varno, viro imprimis C .
gravi et bcllicoso, siatim Tbeodibaldus ejus ftiius ,
cuin Varnis euin comitantibus ad Roraanonim in- , peralorem accesserat, et Arimini erat lanquam ibi ( ) Narselem convcnlurus, quo etiain ipse ea de causa , ' ,
voncrat, ul omnibus liberaliler auro donaiis lirmis- Napofj oimo bolli socios baberet. Hisce rebus occupaio . , '
Narsete, Franei ad duo millia roistim peditiim et ,
equilam, qui a suis praefoctis ad vastandum el de* . pra:danduin agrum erant emissi, cum ]am urbi ap- ,
propioquassent, agrosque vasiarent el boves ara- , !
lores abtgerent, omniaque promiscue agerent ac
ferrenl, aspicienle Narsele (scdebat cnim ipse in , aublimi quadam pergula, unde in campum eral pro- , ,
spcclus), lurpo parumquc generoeum ratus, insi ex , ^,
rc preseuii vim propolsaret;
. urbo
L . exit, consceuso
equo, qui babeuis audienlissimus esaol, pariter el .
gcneio&us ac ferox, quique non solum eomposilc > . (
aciiequc prosilirc et saliare nosoel, sed etiam impc- *
lum in bostem iaoere, cursamque olxtere ei reiro ) ,, ferri ugu moiio essct edoclus, el coraiuiu euo , quolquol rei bellica* non omnino oranl iroperili, se- ,
qui so 00 jussit: qui quidcm in equos iniilienies
(eraul vero viii Irccenti) eum sectili, rccia in lio- '
&lem conlcndcruiit. Tuin bi eos irruentes conspicati, .
VARIi LEGTIONES.
. R, vulg. R, Cmiam inipr., vulg.
R, vulg.
R
14.
R.
R.
jlg.
R,
impr.
hnjus
filiu*,
vulg.
vu
^ , 1?? 1 fa,
<lod om. R.
posl ius. lng. Lugd
(Cl.) Lugd. 2. m., edd.
99
8 1
99
9 9
9 4
99
97
9 9
99
4 9
9 9
31
9 1
99
9 4
9 9
9 j
, &
v u ,
1325
HISTORIARUM LIBEft I.
1320
( - jam palantcs sparsun vagabaiuur, neqtic arbi ) ( Iror praedaeroemoreserant, sed prolinus sesc equi 01 , tes peditesque cougrcgarunt, et unum agmen
, , , - compostierunt; non quidcm itdiri dcnsum (qui cnini
\ , neripoierat,eum non admodnm multteo venisseni?),
\ , validuin lamen, eum scutatos intcr se consertoseqni ( tum alae cingerenl. Homani vcro cuin jam intra lc!i
;), - jaetum pmenigsent, matius quidero consercre
. confligere cum bosiibus irislrucia acie staittibtis nc , quaquam expedire censebaitl; sagitlis vero ef. ja ^ - culis velilanles priinam ariem labefaclarc fronlisque
, den&italem diffriiigere conabantur. illi eum imcr
, ae scuiis optime essent conslipali, firmi immoiiquc
, slabani, nullaque ex parte aciei continuum convellebant; siquidem et densam quatndam silvam na. '
11
'
j-
"
'
" t |
.w
uva.on... i|uninupiu
\ , - ** eti, arboribus ul vallo utebauUir. Jam vero eliam

, lelorum jaclu se luebantur, qu* pairia ipsorum lin , gua augones vocanlur.
[. ] . "
.
'. ' ,
22. Com itaque nihtl damni accipercnt, Narses
, omnia secum reputans, barbaruni quoddain slrala geroa et Uuoois magii usiialunt excogitavii. Jussit
' , euim suos terga verienies relrorsum conciialius 91
, ferri, velnti limorc perculsostugamque capessentes,
, ut acilicet ea ratione barbari quam remoiissime e
* ailva in aperlum campiim evocarcntur: retiqua enim
. sibi curas fore dixit. Atqui hi quidem ut maodaltim
, * ?1 9 *5- eis erat, fagaro arripuerunt; franci vero fuga de, , cepti et verum limorera esse raii, confestim animis
^ , pleni acfcm gotaunl, silvaqtie egressi, fugicnies acri , . ter inscquunlur; ac primi quidem evolarunl equites,
* gequebantur vero ex pedilibus quolquol robore tt
* pedum celcritaie maximc valebant; oiunesquc acer , C rirac rem urgebant, ianqoaro Narsetem ipsum jam , jam vivum capiuri, et nullo-fere uegoiio optalum
. fioem toli bello imposiluri. Aiqnc bi quidem ordinis
, omnis obliii sparsim niliilque sibi cavcntes procur , rebanl, gaudentcs bonaque spe sese obleciauics,
. 01 '
Romani vero effusis babenis ad anicriora fercbau , tur: diceres cerle eos re ipsa formidanles fugere,
, adeo proximo vero pavorem iiinulabant. Posiea(|uam
xb . vero barbari jam per nudum campum dispersi quam
, longissime a silva easeni avulsi, lum vcro confescim
, , signo per Narsetem da(o, Romani convcigis eqm*
, " in adversoe sese explicanlcs, persequenlibus in fron , ; - iem occurrerunt, el in univeraos inopinalo rei p;r, , culsoa caesim punclimque satviebanl, ait|ue iia iug.i
^ ipsis in perseculionera vice versa cessil. Equiles
.
; ....
jiaque barbarorum non ignari, quo in periculo \e* 1 ,

"
.
sareniur quain celerrimcQ2 * îâm rtliquaiiiue
; ,
copias rcfugicnlcs, salutem sibi slrenua fuga qnx sitTunt; pcdiles vcro turpiter ocsi, cum ne manuin
, . Ui
quidem lucndi sui causa movcreui, inopiitaia vicis, , siludine coast'rnati ot qoodaminodo mcnlo capti
, Omnes ilaque sparsim jacebaul, vcluli suuin ferc
01
at
YARIiE LECT10NES
* i R, . vulg. . Sic correxi. el vulg.
R, . vulg. *. R, vulg. Pro l\ nij*. /(
R. . lnCpr. addil Ariminum versus. , vufg.
.
>1
1327
AGATHTiE SCHOLASTICI
1328
aui ovium grtgot miserandein in modam tntcidaii. . " Cosis itaque bis fortiseimis viris, supra nougentoo, , rcliqui confesiim tergis versis ad auos seae duces .
receperunt; ut non prios in toto fulori, qoaro ie , ",
roliquo exercilui ci>njunxie*eot. Naroeo vero Raven- ,
nam revereus, rebusque omuibus eo loci reciissime ,
contiiiutis , Romam se contalU ibique bibernavil. . , , '

R.
R, volg.
9 9
HISTORIARUM LIBER II.
&&ARGUMENTUM. Proxvm ttrt Franei * Aumtmm Butilmo Uuikmri oodNu IIMkm

tltaru cum cofii* $ui$ domum proftiiictn$ ab Hunms ei Bomanis clmde ofidtur (II). ip
Venetia gravi morbo correptus perit (III). Bttttlbm recedem castra pomit m Cm*p
Bortaiur exerciium BUUM. Francorum wrtnat*ra{V). Narset Bulitmo owmam progred
merdpit {VI). HorsetUjtutiiia (VII). Acies utrmque instruitur (VHI). Intigm* Franco
victorw cunx pri$tini$ Grwcorum tropais comparatur (I). Narncs exerciam suum $
Uo (III). Gouwrum reltqui*. Hamareduce, CmmpmoUkientur (!(//). Ragwue occho,
Francorum regno politur (XIV). Ingetu terroanouu. Vanes $apientmm de eo lenlentk
motu fundUut imtaiur (IVI). TraiUi oiirn tvmli calammuafiictm {IVII). Beilum Bjmai
Mermeroes Laaorumfitemvadere conatur (III). Bomam dolo cpprem recedere eo
Numm u reapumt (III). Mernurou, exerciui rtducto, Mepihilhm, Iberim cppkio, mon
utrum riuu (). Nova Persarum $uperUitio loroaslro profefta ilXIV). Feru* $ub
traxenmt (XIV). Noti Pertici regm ortmne* (IIVI). Arlaxaris genws (IlVIi). Cftosroi
caiur (CJV/f /). UraniuspkUowpki spectem pra u (erau Clmro$ outpm (XXIX) PkUoM
xoruiH in Pertumi migraito (XXX). Qui $pe tma dejecti in patrkm rtdeunt. In umere
aeUrrentur (XXX/). Uram apnd Chomem gratm (IIIIl)
1.lueun(oauiemvereexordtusibi proutgiaUituiii ' (. C. 555) .

crai, insiaurabatur, copueque omnes in unum coge-
baniar. Narses vero eos 94 ^ t i r a i e ad rts belli- , * .
cat coadocefleri jutsil, animosque quolidiana exer-
citatione roborabat, in gyram se vcrsaro cogens
, ^' agiliterqoc in oquos innilire ol in modnm armatc sal- t *
Utionis pyrrliiclioe circumagi, assidueque loba clas- ,
aicum cauenie porsonari, ne omnino e i remissiorc ^ [ * ] ,
bibernalioiie obliti bellorum in ipso praelio langue-
scerent. loiorea barbari lenlius prticedenles loca, ,
perqooB Iraoftibant, ottinia depopulabaoiur el vasia- ,
liaou Romam vero locaquc yrbi circumjecu lougis- . ^
oiaio trauogroooi, uUorias lcndebant; a dezira qui-
dero Tyrrbenum mare, a ginistra atitem looici sinus .
fittora proienea babcnie. Posiquam vcro Samuium, '
v
T t
<
VARIiC L E C T 1 0 N E S .
1 1
T i
Suid. t. . :
R, *u!g.
^ R vulg.
SuUI.
s. . ^ : . R. * add. ex R, ita tamen ut veiba .. . pri
gloosemaie includcrcmOauJi R, Lugd. Stiid., Oauîedd. Lugd. mg. R, Lugd. avt*
corr. pro .
l i , . vulg.
R.
f
71
1 9
HISTORIARUM LIBER II
1329
1330
, regionem ita diciam, venissent, lura pariiiis copiis
, Bulilinus quidrm cum majore validioreûe exercilus
(. parle Tyrrhenum liilus legebat, et toiam f c r e C a m - paniam depradabalur, quin et Lucaniam et Brultios
, * deiode invasit, et ad freium usque, quod Siciliani
- insolam oi fines llaliae dirimit, pervenit: l>utharis
, * xero reliquat copias ducens Apuliam et Calabriam
, itifcoiabot, Hydruntem asque progressus, quae qui , - detw vrbo in littore Adriatici roaris ost sifa ; unde
, , - loniat iniliain habel. Quoiquot ilaqoe 65
- oottun Pranci erant indigena, multam reverentiam
. ptetatea*qo drca templa exercebant , reciam
, 4e Deo toaieatitm amplexi, ui topra dixi, eadera , qrao con Ronanis tacra colentes. Alemannica vero
\ ' , gtos universa (oiitor eaim bi circa religionem sunl
. (-
firiptebaiiO, ioisqnf or , oaoienlio tpoliobant, tnultas qaidem amoUs gaeras,
, ohro m a lottralia et aspergiila ox puro auro, qaara , plurimoo otiam calices ei acorrao, ot quaoconquo
^, ' ytfei$ cfcremoniio peragondia oranl consocrata,
. ' ( ipoliaiiteo, propiiif auis poooeoolontbas ascribebant.
) , Sed no bit qoidem rebns eonlenli, lecta ipto oacro . , rom templorutn diroebant, ei fanaajftonla sobver ^ , tebooi; eruoreojoo ei saoio dolubro circaoiliieboni,
, - arta etlan oegetofqiie pollaebantur, cum por eas
, , - pojoioi caoavera kttepalla oparoo jaeoroni. Sod noa
. - oolto pool difina vindicla ett toboecuta. Alii etiim
, - bello, i l i i morbo porierunt, noqao qoltqoam eoraoi
, priori opo potitiie ooi. InjustHia onira et Doi <
#, , fugienda qoidom tomper et ooxia tofit, pne ^. ** ia pnaliis et conflietibva. Pairiam eoim
. ypairiaqiio insiiluu propagoaro, eaqoe pestiiaidare
, , xooliootibus obeistere, omnibasqoc eos viribus pro . - paltoro, osquum sane fuerit valdeqao geoorosum:
qai vero lucri causa, el hostiUute, qnm nuila joata
, - eaaoa oitalur, aliena invaduDt, eoo a qviboi
. oulla injuria sunt provocaii infcaUmee, ui oerle
, - vtsani inpiiqae fuerint; noqoe qaid jas ac fas sit
, , noront, neqao iis curae ett an Deus naloucils oien . " datur. Idcirco acerHmae oot ponue manoiit rosqao
, iptis in exirram atquo irremediabilee calamiutea
, , desioaot, lomeisi ad brere aliquod lompiis pmpere
, wtm gororo vidoonlor. Ac talia qoklem oliam tunc
, , - Lettlbariai Bolilioaiaqiie aoelaacibas copiixeveoerc.
. ,
. .
.
1
9 9
9 1
99
| e m p I j |
i r r e T e r 6 l l l 6 r
9 9
9 9
9 9
9 9
'. " ,
, , ,
, ,
, . 9 9
9 9
2. Nam hi rebes hisco perpetratis, curo jara ingenlem spoliorum vim coaceTvassent, ot jam praelerlapoo voro vigeret slas; alleri quidcm ducum,
lueutbari vkleUcet, in aniroo erai domum revcrli,
el opimis poUis suU frai, uaiitiisque ad fralrcm
? A R l LECTIONES.
T#
9 9
99
R., wGvulg.
Vulc. coiij. (ic). R, vulg.
odd.
R.
o! R. .
edd.
R, vulg.
R.
R,
vulc.
R, quod pracferrem, si poei (< inscreret . lutpr. vulgaum exprimit.
' R,
9 9
9 9
9 9
9 9
9 9
9 f
13
AGATHLK SCHOLASTiCI
1332
suuni missis cum eliain ad domuilioneiu borlabaiur, * , bello ct incenis reruro fuliiiaruai evenlibus valere
jussie; Bulillnus vcro eliam jurtjuraudo se Golliia | . 37 ] ,
obslrinxil, pr&lium adversua Roroanos cum ipsis . adilururo; cumque iili per assentaiionein pargerent ,
sesc eum ngeni ipsorum designaturum, nianendum ' , ,
tibi apud illos censuil, et ee ad bellum inslruxit. " ,
Leulbaris vero ctim suiscopiis stalira discessit: eo , \ .
consilio ut poslquam prxdam omnem quam lutia- * ,
siioe avexissei, domumque venisset, tum-exerciiom . *
fralri suo suppelias laturum miOerct. Sed iie ipsi ,
quidem consilia sua ex animi senteniia succesfte ,
runt, neque irairi suo valde auxiliari poiuit. Na , ,
ipsi jam iier domum versus ingresso, nibil 6 7 q *-
dtm adversi ad Piceuum agruni uaque accidit: com . *
aulero eo progressus pervenissel, ipse quidem circa , rauum urbem castraraeiaius esl; emissis eiiam . "
ataiiin, suo more, praecursoribus et speculatoriboa , ad tria horoinuro millia, qui nou solum auleriora .
loca explorarenl, sed, sicqbi boates comparercnt, , \
profligareul: Anabanes vero ei Uldacb ille H U U D U S , . , , qui cum exercila Romano pariier et Hunnico ad Pi- ,
taurum urbeni collccti erant, insidiis in iransitu , , collo**iis, bi, iuquam, praecursores illos conspicali, , . *
in ipso lonici siiius liltoreci crepidine euntes, egresei * urbe, acieque opiime in&irucla couferiitn in eos ir- '
ruunc, ac mullos qubteiu gladiis caedenles irucidaul; \ *
noo pauci, 6 8
prarupla liitoris prxcipitia con- ~
scendisseot, in declive delali, prooique in mare pfovoluli, el procellis abrepti perieruiit. Subrigii ^ ,
enint ie quodammodo ea parte liitus, et veluti col- . ,
lem quemdaio facit, oon oiani ex parte accessibi- , \ lem et pervium, quique, ubi io ejus sumrailatem .
veouim faerit, ueqaaquam facilem prebeat descen- \ ^ ,
sum, sed maxima sui parie praecipiliis ad lapsam *
proclivibus et biantibus obnoxium, el in profuodio- , ,
rem maris crcpidinem vergentem. Alii iuque quara- ^. ,
plurimos ila pereunles conspicaii, absque ollo or- ,
dine fugeruiu, el cum iugenli clamore aique ejulatu \ 1 , ' ad exerciium delaii perturbaiione ei lumuhu omnia , * impleruni, ut janijaro ingruentibus RomanU. Lee- , , \ tbaris vero adpraelium secomparans, omnem exer- ^ .
ciium movebai. llli, arrepiis armia, aciem inxtroe- , !
baui, dcnsam pantcr et iu longiim protensam. Hoc \ ,
f t
9 1
9 9
97
9 9
9 9
c u m
VARliE LECTIOISES.
?u
91
9 9
R. Lugd., edd. : R, vulg.

R.
ins. ex R.
^ R. R , vulg.
, ' Lugd.,
vuig., inlpr. ae tunm iviperatorcn fnre te praidicarent.
R,
" R. . Plurltnum h. 1. ab ea recensione qiaro Lîgd.
exbibel, illa aldl quam R & inlpr. c x p r i m u i i i . Nain vulg. quidem ba?c babet : ,
, : qoat per
spectata, vix reprehenderes. R. auteu, cum prawianiioris receiiMonis vesligia conscrvct, lonê corrnpliora cxhibel, cuociisab ^ ad vocabalie omisis, aliis traneposius ;
. Interpres deniquc, inlegerrimocodice usus, aine ullo
erroris periculo ad verilalem dticil, dum sic veriii . Leulhare* ilaque cum cwterii circa se copiis p
9 1
cmnem quam pnmum ueurn deferre aceeterabat, eldomum conlcndere. " add
9T
9 9
ius. ex R, ci inipr. eadem via.

. Sic R, el inlpr., vulg. . Vulc. conj.
s. .
R, vulg. C l . , R et vulg. R et
intpr. vulg. el Ltigd., edd.
R. Suid. s. . :
,
vutg. * R, vulg. crtc. inipr. afffn^x'!, Lugd. mg. . .
R.
9 9
1333
HISTORIARUM L I B E R I I .
1334
, ergo paclo cooslitulis ipsis, neque opportumere con\ , * silio in menlero venicnle, pluiiuii caplivi imusto . dili relicli, hoslium occupalione oppottune usi,
, \ quim celerriroe auiugerunt, et quidquid potcrant
, , - gpoliorum in proxima caslella traiisitileruni.
, . ,
,
, *
, [ . 38 ] .
'. \ ' (
3. Ctim vero Arlabanes simul el Uldach impares
) - sese commiliendo 9 praelio censentes copias ne, , - quaquam edueorent, tuin Franci, aolota acie, in ca, , stra reversi cognoverunl quanUm jacltiram fccis . s l . Quocirca priusquara gravius atiquod damnum
, acciperent, visura est eia coosaluini, si quam ciiis, - simo moiig a Fano urbo caslris ullra progredereu, . tur. Siaiim iiaque procesoorunt, relicio ad dexlraai
, lonio sinu et liUorali nniversa arenooaqae ?ia, ad
, radices Apenntni monlis iter feocruni; alque iia re ' - cla iOmiliam et Alpes Goitias versus eunles, argro
Padumirajccerunt. Cum vero in diiionem Yeneiam
.
, . - enitsenl, ad Cenetam urbem per id tempns ipoio
oubdilaiD slationem babueruni, ibideinceps in iuio
,
, commoraluri. Dolebant tamen molesieque ferebatit,
, - oi aumroum quemdam moerorem prae &e ferebam,
, quod ipsis perquam exiguam e prada esset reb . , quom, videbaniiirquo sibiirritos inoiilesojie bboreo
, perpessi. Sed non his lerminis ipsorum calamitas
. '* fail circumscripia. Paulo enim post, peetilens qui dam morbns repento incidens muliiludinem absuna. p t i l ; ei nonnuili quidem Hlomm ambioniie aerfs
. pravitatera incasabant, cauaam morbi ei ascriben tes; alii vero, quod continais beilie et longis itincribus peractis repente ad otioeam mollemque viutn

immutaiionera in causa
estont tradacti, 70
, esso putabont. At ipeam revera originom necessa , - riamqoe causam mali plane non inielltgebant, qtue
, profectoorat injustitia, et divina pariier alque huroana fura ab ipsis proculcata. Ipsum Uaque ducem
.
videre
erai evidenter poenis divinilus immisais ob , , ,
noxiom: insania euiin manifesiaque rabie, instar
.
, ooniro, qai monte eapii furere aoleni, corripiebatur,
* roullaquo vertigine agilabalur, graveoque ejulaiut
, , edobat, modo pronus, modo in alierutrum laUis in
' , golum procideas, mullamque ex ore spumain cieus;
, * - octili eiiam ipsi erant lorvi, horreudumque in modttm invcrsi; eo denique inoaniae venerat miser, ui
, * ^ * D O a suis quidem luembris dogiiatandis abstinerel.
Assidue enini mordicus brachiis suis inbaerciis, ei
carnos dentibus convellens, eas instar fer aliiujus
'.
19
11
1 1
1 1
1 9
1 9
t T
1 9
v i l 3 C
19
9 9
91
9 9
VARIifi
9
LECTIONES19
' R. R.
R. insex R. " ,
vulg.
R, ' vulg.
" Lugd. mg.-Verum Alpiteoua Agalhiae aingularis ovmerus csl.
R, vulg. inipr. Cejudam. R, vidg.
potl legitur.
.
lntpr. tania ex pratda; f. legebal : . _ U, inlpr circumjectorum locorum, vidg.
R, vulg.

add. ex R el intpr. MceuitoUm calamUalh.
R, vnlg.
post ins. cx R.
. ct eon. Lugd., vulg.
19
19
19
19
t f
19
19
99
99
19
9 1
1.135
AGATHiiE SCHOLASTICI
13
besiia ddatiiabat, promananlem saniem lambena, .
alque ita sui tpsius saiur paulaltmque conlabesceits
miscrrime pci iit. Exsiincli vero sunt universim eliam ,
c'dPtf ri, itihil pcnilus se reiniiteute malo, donec om* (. es iuterieruiU; ac febre quidem plurimi pressi, sa- , , na tamcn menie perierunt; nonnulloa autem gravis- . " , fiina apoplexia afilixii, alios capiiis gravedo, 71 , alios deiirium. Vartis enim morbis laborabanl, sed . ! " ,
omoibus in peroiciem destneniibus. Leutbatia ita- .
que quique eum sequebanltir cxpeditio bujusroodi , " ,
calamitosum babuit exilooi.
. , . ,
.
. Dum vero baec in Venetia coolingunt, Buiili- [. 39] \ ,
nus alter dux oppidis caslelltsque propemodum ora- ,
nibos ad Siculura fretum usqoe vaslalis, ttaiim
qoam cidssiroe Campaniam versus et Romam se re ,
eepit. Inaadierat eoim Narsetis ol imperaloris exer- '.
cims eo convenisso, et statulum erat non cunclari .
diotius, neque animi pendere, sed in aciom in&tru- ,
dlo omnibus copiis de rerum summa decertare, , quandoquidem non miniroa excerci.us quietaderat ^ *
par* morbo correpia interierai. Vergeole cniro jam
sesutc ei auiumno ineunte, vineae quidero uvia oira- . ,
ota* erant; bi voro inopia aliarum rerum necesaaria- ,
riim (omnis enim comroealus per Narsetem praden- ,

lissime praerepms crai), avulsis uvis, saccoquo wa- ( | nibus expre*so, rousto sese ingurgilabant, odorife- ), ,
rum vinum, quod Graeci vocaot, tem- C
&6, , pore conflcietiies ; unde vehemenliseimo alvi pro- .
fluvio laborarunt: el nonnulli quidoin eoram eo io ,
lerierunt, noonelli ettam supervixerunl. Priusquani , ! .
itaque bic morbus omnet pervadeiet,coramiUenduiii ,
sibi quocunquo erentu pneliam ceosebat. Qoocirca .
ciim in Campauiam veniasel, caalra non procol aCopua , ûrbe iixil, ad ripas Casulini fltjmiais, quud quidero ex , *
Apennino monle iluens, ei per 7 circaaijacoates *
camposflexooselabeus, in Tyrrbenum inare fertur. ', Hic itaque locaio exercilu, valido eum vallomunifil, , .
nauira loci freius.Fluviusenim ipsiaddextram labono, ,
propugnaculi loco cssc videbatur, ne qais ea ex parte , *
adoriretur, ol curruam, quonim maximam babebal *
vim, rotas ordine inicr se conserias aoloiofixit, lerra j) ,
ad ntodiolos rotarum usque aggesta, ita ut circtimfo* , ,
rciitiae dimidia lanlum pars exstarel el prominerei. , ,
Ilis, inquam, aliisque muUiseiipitibuscum univer&uin ,
exercilum coinmunisset, exiluni quemdam non val- .
de aniplum neque nllo sepio obslructiiai rebquit,
ut. pe.r eum faciie licerel, ti liberel, eicsrgus in , hostcs ei recursus facero. Nevero poni qoo flaviug ,
erai siralus incuslodiius etsei, ueve ea cx parte {
daijinum accip^ret, bunc eliam praeoecupat, etlur- . *
TC quadaoi iignea in eo exsirucla streuuox in ea
9 9
1%
9 9
99
9 9
91
9 9
99
99
99
99
VARL4E LECTIONES.
9 9
1 9
" R.
R, - volg.
R, Logd. (Cl.), iotptv
degravata, P a r . , Ed. pr. . R. R. R, Logd. (Cl.)f
t 9
1 9
edd.
R.
R.
R in mg. .
f>, vvlg.
R. ** R, vulg.
R. R. " tt. R,
u vnlg. -.^ R. P r o - . R - : abcrravil, ul vidclur, a .
7
, f
9 1
1337
1338
, , qiianlum fieri poterat optimeque armaios viroo <*>l , - locat, qui poutem e tuio propugnarent, et Roma, nos transilum molienles propubareni. Hi iiaque
* singulis iia disposilis, omnia quam optime compa , " rata censebat; tanquam in ipsiu* poiestale futu; . , rum esset, betlum inchoare, neqoe prius praeliam
", cominiitt posset, quam ipsi liberel. Porro qa fra , tri suo in Veueiis occiderant, neodum 73 inaudie , * rat; roirabatur vero quod ei copias suas, uii iuler
. ipios conveoerai, non mfeissel, Mispicioque ipsi in [. 40] , cidebai, non um diu tardaiaras fuiaie, nisi eis ali quid wnisiri adversiqoe accidiasot : nibilotninva
- , tamen eiiam sine illU vkloriam so ab hosUbtia ro, ; poriatoruiB censebat, quippequi *ei sic-copiarum
muliiiadine cssei saperior. Qai enim ipat roliqaas
, - eral eiordlas ad trigiau beUatoruoi nillia accedo*
. bat Romanoniai vero exercituo vijcdam erat mil - lium octodocim.
.
'.
5. Quocirca ot quam oplime animatae orat
* - et univereum eiorciluro hortabaltir, con de eaigoa
, , aliqua re eo pr&lio deccriieiidum etse, ted aut Jlo*AJX , , liam, ioquil, cuju$ eaus* venimui, obtmebimu$
, koc unum jamjxm nobis relifuum ertf, ut ia . , gforii morimmur. Itlmd tfaoxo nos pofta*, tiri fortu,
, ' , aaom Aoc, dibemus, eum in
, , tfrexxt $ , cftamu on . . Bulilinaf itaqoe biooo alilsqoo verblo molli . Q tndinom hortari non deofetebai. Hi vero bona tpo
, , fttliiarma, ut eaiqoe visom erat, apparobant. Altbi
, . ' - enim aecuresmuto acoebanlar, alibi palria baxlilia,
, * qu ipsi angones vooant, alibi scoia confrocta, ul
,
usui ossent, .refidobaatur, facileqae ipaia omait
, insiroebanlur. YUis eoim eol et neglecu hujus oa . lionis armaiara, qnxque ?ariio opificibus noii iodi, , goat; tod facfle ab ipeia, qoi oa otontur, oi qvid
* , , - forte 74 fractum fuerit, refici poiesl. Loricas enin
, ot oereat non norunl. Capila pleriquo oorum non
, - muniunt, pauci vero galeis tocli pugnoni. Peclori , hua et torgoribua ad biroboo usqae suot nudis, inde
* braccis eive femoralibus alii lineie, alii corlocô
, cincii, libiaa cooperiooU Equis voro non oiuMor,
, , - nioi admoduoi poucii, qaippe qui ad pede&lrem pu . ^ gnam, qii* ipoia fomiliarit pairiaqoe , oplimo
, , oiot exercilati. Ensit foniori, et ocniom sinialro la teri appendet: arcnboa aol fondis, vd aliis lelie,
. 3 , quae emioos jaciunior, non nluntiir; aod anciptti*
. , - bus securibus ei angonlboo, quibos prccipoo ren
, , gerant. Svnl vcro angoneo baaiae qucdaro, neqne
, admoduoi panrae, neque adroodum magoe, ood el
- - ad jactu feriendum, sicubi opuo fuerit, obi co , * minos eollalo podo conOigendum ost impetuftque fa , * , - ciendus, accommodatx. Us pleraqae $oi parte ferro
4 4
41
44
44
VARlifi LECTIONES.
7
R. R, foivulg. R, vnlg. * R, vulg.

ci inipr.
lx. R, . volji. . R, inipr. 9nc mantmur, . volf.
R.
&& R, ^. vulg.
. .
M
4 1
41
44
1339
AGATHl/E SCHOLASTICl
1340
suut obducl, iia ul perparum llgni a lamiois fer- ,
reis midum congpicialur, alque adeo vix lota imas *.
liasi cuspis; tupra vero ad exlremilaiem spiculi, ,
adunci quidain mucrones utrinquo prominont, ex , *
ipso spiculo instar hamuloruai reflexi, el deorsiim
vergemes. In confliclu itaque Francus miles huiic
angonem jacii; quod telura ei corpori inflictum , ,
fuerit, adigitur quidem 75
verieimile est,
[. 41] . \
cugpia, noque is qui icCus egt, neqtie alios quisquam
iacile lelura evellere potosl; obstant enim acumi- ,
oaii iili bamoli attiui carni inbserenteg, et acerbos , , cruciatus excilant, adeo al eiiain gi hoslem nequa-
quam loule vulnus accepisse contingat, ex eo ia- .
men inttfreat. Si vero ocnto impaclum fuerit, gia- , ,
lim ex eo propondet, ei circumagiiur, inftma eui \ parte oolum verreng el versans. Is vero qui iclus , . *
egt, nequo telum gcuto evellere valet, hamulis mor- , ,
dieus inbrerentibus, neque ense antpulore, quod ni- ,
mirum ad lignum pcrtingere non possti, ferreis la- *
ininig, quibus id obductum cst, obsislentibus; quod ,
aimul ac viderit Ffancus, confestim pode insultal, , ,
el proculcans imam bastam, gculam pondere sui .
corporis deprimit, ita ut, gestanlis manu sese non- , nihil laxante ac remiitenie, caput et pectoo nuden- ,
lur. lum ille, nudora boaiem uequo munitom na- , ,
ctus, facilc irrjcidai, sive securi fronicm foriens, gi- .
ve alta basla jugulum trajiciens. Ac talis quideni ; csl Francorum aroiatora, atque iia ad prelium ap- , ,
parabantur.
.
Q ,
.
'. ; ,
6. Narsee vero Roniani exercilus praetor ubi baec
cognovit, slatim et ips< universo rxerciiu Koroa ,
educio, non procul ab bostibus castra local, sod ,
unde el sircpilus exaudiri el vallum congpiri pos- , , $
sei. Hoc ilaqiie modo cum duo exercitus in muiuum *
congpcclum feniggenl, accurale uirinque aties in- , giruebaniur, praesidiaque et cxcubia? locabantur, et , , \ ,
duceg oidines mililares obibaixl. Spes vero el ine-
IIIS, 76 vari&qtie aniroorum flucluationeg, ei qui- ,
oioque aflecliig inopinali de rebug magnis deceria- ,
lurie euboriri soteni, nuuc bog nunc illos incesse- :bant. Omnia vero lialiae oppida dubia sogpensaque , *
bxrebani, cui tandem parli cedereut. Intcrea Franci, .
proximos vicos vasiaales, comraeatum trans- ,
vcbebanl. Qaod tibi animadvenit Narses, ad sunm . ,
dedccus lioc pertiuere censebai molestcque ferebal, ,
si hoslium calones ita libcrc loca qiiam maxime yi- " ciita pertrangirenl, perinde ac si nullum bostem ,
vidisscnl. Vigiim ilaque et non esl amplius id fe- . rendum, sed omnibus viribus prohibeiidum. Cdia- , . w
4 7
i n l r o
u t i
49
9 9
99
99
94
9 9
, 9
9 9
99
VAUli LECTIONES.
4 1
R.
9 9
R, vulg.
4 1
R inlpr. coareadd. R , inipr. neque alius

loffobai * afrert.
oiii. R.
, vulg. " R (CI.), vuig.
iootR.
add. vx R, inlpr. hoslem. " o a d d . ex R.
, Lugd. m. cl
Suid. s. v., idque oxplical : . Lugd. orr. , quod vulg. cxhibct.
; R . i-f or; R. ' : R, vulg.
F
49
tuaia!, vulg., Lugd. I m.

M
qui$quam.
. Intpr. certlce lalius hcerens (.9). 9 9 Inlpr.
1 1
9 4
17
4S
1341
HISTORIARUM U B E R I I .
1
1342
T t
paTPK* ^ *v*iP , ranges vero, vir quidam Armenius, Romanis Iribu , nis accensus orai, strenuusimprimis, et prudens, et
, \ . in adeundis periculis mudoralo audax. Huic itaque
( Charangi (erant enim ejus tentoria in exiremis ca stris quam proxime hostium fixa) mandai Narses
), 6 ut in currtium vectores irapetum facerrl, eisque
, [. ] * quanium posset noceret, ne amplius pabula traus , vobere audcrent. Ipoo rero confeslim paucis e sua
. * logiono eqaiUbos oecuai duclis, reliqaa qaidem
* * , planstra inlerciplt ot vociores irucidat. quibus
, 7 7 pl-ustria unom molto mrali aridoquo feno
, onusCum turri admotet, qoam Franci in ponlc ex* , ^ siruxerant, cujus supraraemionemfeci. Hoc iiaque
, plaustro iia ad itirrim admoto, ignon fooo iniinil. , lil. Ingeuti flaroma repeiitc svblaia, facilo
, - univona liirria nlpote lignea conflagravii. Tum
, - barbari qnotquot in ejus praesidio cranl collocati,
, . com eam toeri non possent, ipeiqtie incendio illo
, periiuri videretiiar, siationem desercndani cen , * - ouorunl; ac diflkullcr quidem inde.delapsi, ad exer , , cilam ipiorom coniugrrunt; Romani vero pontc
- poCiuDtar. Hisila peraclis, Pranci alatira tumuhu,
- ' o i i par erat, pleni ad arma convotant, freincnies
. ira et rabidi, et aummo animl impotenlia conrepii,
, , , - ultraque modum audaces et pnefidenies non ulira
, . quiescendum sibi cenaebant, neque cunctandum,
, sed eo ipso dio prrlium commitieiidum; quantum , vis Alemannici vates praedixissenl illo die confli 4{$, gendum non eose, aut scirent ae ad anum omnes
, ' Q pertiuros. Ego vero ita existimo, etiomsi postridie
* aui alio ab bot die prselibm commissum fuiesct,
* , eumdem plano, qni mnc foic, evenlum futurum
, * fuisse. Neqiie euim unnis diei immuialio hoc cflfe. cissei, qoominus impieutis su* pocnae lucrenl.
&' ,
Cxierum sive boc ila evenerit, sive etiam fortasso
, . 7 8 Alemannicis vaiibus quocunque landcm modn
; futara praedicenlibus, cerie non Yamim nequeirri tttin id valiciuiura mullis esr visum. Quo paclo
. * , auiem deinceps reliqua gesta sinl, accuratc statim,
' quoad ejns iieri potorit, diceiHur.
, .
, ! .
? . D 7. Franci iuque ila animis xsluabant, et jam
, . arma corfipoerant. Nai-ses otiam snos armavil ca ";, slrisqoe fduxil, donee ad mediuro inler duos exercilus spatiom venissct, ubi oporiebat eoe in aciem
, *
, . disponi. loterea voro dum exercilos movec, et jam
, pruttor equuin coobcenderat, nuntiator ipsi Heru , , lum quomdam uon e multis inter ipsos, neque ob* , * scnrum, sed nobikra imprimis illusiremque viruro,
, * quemdam e doroeelicis suis servis, qood aliqua in
, re dcliquisset, miserrime iaierfecis&e. Suiim iuquo
70
71
71
YARLE LECTIONES.
, quod, polo, merooria ex ProcopH P$r$iei$ XR el intpr. bie ti mox. Vulg. ,
e. " R, vulg. pediiabal scribemi, immemori ibi dignilaiis nomen esse.
R, . vulg. add.
R. "Suid. 8. . : . * l
,
xR, inlpr. Romani e veHigio ponle potizniur; addit igiiur . ? u l c conj. .
R, ^ \ul(?. R, vulg. R. , vulg.
; 1%, ?ulg.
: : 6 / : R.
u
9 9
AGATHLB SCHOLASTICI
1343
1344
adduccis liabcnis equura sislens, homiridam iu me- ' .
diuin producit, lauquam fas essot prselium ,
adire, nisi caede expiala. Inierrogatus ergo ab eo ,
barbarus, cnm factum faterciur ncque inflcias iret, .
imo e contrario assererel, libcram dominis esae
poleslaiem dc servts suis pro suo arbilrio decer- ,
wndi, ul ct alii scircnt, nisi officium faceretil, si- [. ]
inililcr secum acium iri : cum itaquc veluti nulla ,
c;cdis perpelral pOBuiiudine ductus, perxicax 79 , , &
et jactabundus, et cxdem spiranti siiuilis permane- " *
ret, Narses liclorilras, ul eum iuierficiant, mandal; ,
atque is quidem, ense ilia perfossus, iuleriii. Heru- ,
lorum vero lurba , ulpoie barbari, dolebant mole- .
sicque id fercbant, et a pradio se eubduccre U- ? *
tuftbant. Narses ero, boc pado csede expiaia, c* , , de Herulis parum sollicilue, in aciem progressue, , .
edixil universne multitudirii et proclamavit, qui- " cunque vietoriae pantceps esse vellci, una secum , ,
ooqueretHr; nsqoe adeo ille aperie divini uuninis ,
auxilio erai freius, et veluli ad rein antea dijudi- " , " >
calam accedcbal. Sindnal aulcm Herulorum dux , . lurpc quiddam r l generoo animo indignum cense- , bat, si lanlo prselio ulrinque inslructo, ipsepariler . ,
cl sui defoclionis insimularenior ; ei viderenlur re , ,
quidem ipsa hostes reforinidasse; formidinero vero , *
euain pratextu benevolenlia orga mortuum pal- , *
liasse. Nequaquam ilaqoe conquiescere susiinens, ,
Narsoli significat, opperialur ee, ulpole jamjam cum
euis adventuruin. Narsos vero so quidem non pras- .
stolatomm refpondit, curatumm taoion, ol ei ipsi Q ,
suo in acie loco ordinentur, etiamsi paulo serius , ,
adveuerim. Heruli iiaqae opiiiuo armali, bonoque 8
ordine ocius procedebant.
, *
,
.
8. Narscs autem cum ad locum pervenisoel, ubi
'. ,
commiuendum 80 erai pnelium, siaiim exercilura ,
in phalangem in&truxil atqiie disposuil; aiqucequi- .
tes quidem utrinqiie ad alas crani collocati, hasias ,
et pellas gestauies, arcus etiam et enses appenaos, , *
nounulli etiam sarriesas babentes. Narses vero in .
dexiro cornu constilii. Zandalas etiam farailiae ma- . ,
gister et quoiquot ex servis ei domesiicis bello non , inepti eranl, asiabanl. Ab ulroque tero lalere Va- , .
lcrianus el ArUbanes cum suis copiis, quibusman- D ol , dattim erat, ui oonnihil circa densiorem gilvam
lalercnt; cumqne hostcs impeluni facerent, confe- ,
fciim in eos ex occuko irruerent mnique ox parto ,
premcrent. Omnem vero locum iniermediuro pedi- , .
tes obtinebanl. In ipsa enim exercilus fronle ante- .
aignani loricas ad pedes usquo demissas induii, va-
99
99
9 9
99
91
9 9
9 9
9 9
VARLE LECTIONES.
eiopndavi : inler alia ab oplimis scriploribos pro permittere ponilur. Intpr. licere
atmAat.
~
" " "
" corr.
^
volg.
addit. inipr. quibus ad bellnm eral cum Romani* ittita $oattas.
9 1
1345
HISTORIARUM LIBERII.
1346
- iidissimasquegaleas ge&Untes, testudinem feceranl;

ot post hoe vero alii densa inier sc serie xiabant, in
, * 6 agrot tiaqne desinentcs. Universa vero lcvis anna * , tura, aagituriiquo ei fuodilorea a tergo erant collo \ , cati, folitandi tempus opperientes. Berulis vero in
. '
, medio lotios agminis locus eral dosignaius; neque
[. 44] , - enim adbec illi advotierant. luterea doo Heruli,qui
, . paulo antc ad hoaios defeeerant, adeo utqiiid poel#io ( . - ea consilii cepi&set 8 1 Sindual, ignorarent, bar , baroe omnea incttabani, ot qtiam ciiissime Roroa " - no* adorireotor, affirmanleo fore ul apud eos omnia
) tumultus ei perlurbationis plena oaoent dopreben ' turi, quod nimirum Herulorum copi indigna, , * - bunda aecesaionom fecisseni prcliumqoe oua adiro
, - detFeciarent; et reliqux moliiludiaio animi illornm
onoVrw xal , & defeclione easeni cousleruali. Hisce tU dicftia Beli kxeirvr -linut facilo persoaout, quippe qai vera ut easetH
**. oplabat, confestim copias in bootom edoxit, om*
^, ,. *. aeoqoe nagna aninooruni alacriuto rocla in Rotoa. , 008 ferebantar, non quidem xeoeim et ptocide ordi , naieque, ood oonliis atiimoat ipsio alaaqoo adden, , libus, lartatente ac praecipitanler, unqaam primo
, , iropelu qoidqoid booiiam caaet diocorpiari. Eroi
. autem ipoio fonaa acici ioalar canci, litterse Aga& , * * ram prs to ferens, anicrioro qaiden oai paite in
, , acuiam doainono. Proasa eniai erat ot deiua, ocu , Ut undeqoaquo inler oo coaoortia munila; diii* , oea 8Uis raput 8 0 1 slniciora efformare. Ala voro
* ulriiique cx eentariio et docuriis In tongum comAa ^ pooiue, ei ul plarimam obbquum proleflOJB, pau , latbn ab ooso ditaubaoiur et diriaiebontar, io ma, - xiroam latitodiiiem deoinenteo; adeo vt loeao in , , termodiua vacuua reliDquerciur, el nudaia aiilitum
, lerga seriaiim conipicerenler. Avorsi oniro iolor oo
. giabaut, ul hoatibua adverai eeoeui, 8 8 * ' * *
' , ronfligereDt, aculU proieeii: lerga vero oiuioa illa
/,
inler se contrapoiiiiono tooronlur.
, .
. " , *
9. Naratti aotem, el prooporom fbrtuMm nacto,
, . qoique quod faelo orac opus opiiroo oxeogiiaral,
. cuncia ex aairoi sententia 8uccc88ore. Poslquam
, enim barbari ingenli ciarooro uluiatuquo exciiato
', ^ conciUlius proroenloa iinpotuai in Romanos iece
runi, confesiim aniesignanos inodio iutor duo cor
* , , nua loco aiantoa perrvoipenies vacuom iUuai
, exercilus locum irruerunt; neque eiiim adhuc He, . mli odTenerant : i prima quideai barbarioi oxer ckaa pare, porfracla ordinum serie, ei caedo non
' * . magna edita, in poatrenium aciei agmen deloU cot,
' ; *, - noonulli vero oliam ulierioo progressi, tauquain
( ) Romaoorum caaira capluri. Tum Narses iuflexia
u
lu
9 1
VARIiE LECTIONKS.
Lugd. mg. (Cl.) vulg. , R coir. in ing. R ; Lugd.,
edd. *' R, iulpr. ad poHremo* utque, vula. . add. R.
impr. amtm claufUkatur. " . . R, . . vulg. " l i , Lugd., ed<i.
R.
R. iVo . Vulc. conj. . * R. Suid. 8. . ^
. Suid. .
avdeesl ap. Suidam. Spb Par.
Suid.
add. ex R el intpr.,cum clamore ingtni*.
.
; R. , >
Yulg.
M
f l
t f
9 1
9 9
13"
AGATHIiE SCHOLASTiCI
1348
sensim porrectisqoe alis, iuverea ariei fronle (quod , , : ; a r i i s i l l i u s p e r i l i vocavcrinl),
e q u i i i b a s sagiliariis ntandat, u l u l r i n q u e sagiilag i n
? . -
bostium lerga m u l u o e i n i u a n i ; quod e i ipsi facile
. " [ . 45]
praesiabaiii. C u m e n i m barbari pedites cssenl, ip&i
ex equie editioree exsiaienies facillime
feiire
poieraitt
dislaoles e x p a n s o s q u e , neque eis anterius
dliccre vaicntes. Ncque e r a l diffidle a r b i l r o r e q u i -
, ,
tibus ad exircmitaiee consiitulis proxiinos sibi et
q i i a m m a x i m e victiios bosles gagillis
iratisniillere;
, -
0 vero q a i ex adverso consptctebaniur vulnerare.
Trajiciebantur i u q u e F r a n c i s o m n i ex parie terga,
, \
R o n i a n i s quidcin q u i ad d o x l r u m 8 3 cornu p o s i l i
'
erant, boslem ea i n paite intesLuuibus : q u i vero
i n s i u i s l r o c o r n u e r a n i , eos q u i in a l i c r a : cuinque
i u lela allernatiiu u l r a q u e ex p a r i e i n c o n i r a r i u m , ferreulur, et q u i d q u i d o b v i n m e r a l d i s p e r d e r e n l ,

,
barbari iiequc teioruin ictus eviiare p o i c r a u l , neque
* '
3
unde f e r i r c n i u r saiis animadvortcbant. C u m
eoiin
, *
R o m a n i s adversa fronie o p p o s i l i siareiit, ainguli-
que i n i d l a i i i u m , quod piae uianibus e r a i , i u i e i u i
r e s p i c e r c n i , et adversus gravis a r m a i u r e m i l i l e s i n
* ) ,
principiis
siantes p r e l i a r e i i t u r ; equesires a u l e m
, ,
sagiiiarius utpoie r e i i u posiios non couspicerent et
* .
i H o r u r o icius non pcctoribus sed lergis c x c i p e r e n l ;
quo m a l i vcnisseni intelligere non p o t e r a u l . P l e r i s -
, -
que vcro c o r u m ne dubitaudi quidem ambigendique
. ,
de iis q u a agebaniur locus r e l i n q u e b a i u r ; s u t i r a
, \ -
cum
, >
ipso ictu m o i t e eos
corripioutc Cadfaiibus
enini somper c x l e i ioribua,
stalim i n i e r i o r u i n terga Q , .
tiudabauiur,
assidue corUmenlerque
cumque id
ol ; , -
l i e r e l , c o p i * q u a m cilissime labciaciabautur aique
i n t e r i b a n l , et ad pauciialem rcdigebantur. Inlerea
S i u d u a l et H e r u l i c u m praplio appropinquasscul, in
' -
bostes i n c u r r o n l , q u i perfracla
penelraia ,ue R o -
m a i i o n i m acie, reliquos praeverlerani. S i a i i m iiaque
, ,
aique ad manus v e n l u m est, pugnam cum cis c o n -
, '
s e r u n l : a l i l l i iuopinato r c i eventu percutsi, i m o
. -
potius insidias essc s u s p i c a l i ,

sunt v e r s i ;
coiifesiim in fiigam
* , ,
irausiugas i n s i m u l a n l c s , quod ab eis

absque
> ,
iniermisaione instabat, donec alios q u i d c m
, ,
prostravit, alios vero in vorlicosum flunien adegit.
, -
essenl decepii. S i o d u a l vero acriter 8 4

ulla
'
, . "
A i q u e i i a l l e r u l i s in t u u m locum rcceplis, vacuiias

illa
i n medio exercUus eupplela cst,
e l phalanx
clausa : F r a n c i q u e deincepe v e l n l i retibus
invo-
, .- , . '
l u i i , omni ex p a r l c c a d o b a n l u r . N a m c t o r d o ipso-
, -
rum
penilus erat d i s s o l u l u s , ct confnse inler >c
glomerabaulnr, quid facerenl i g n a r i . R o m a n i a u l c m
iu>n solum sagiliis eos inlcrficicbant,
sed e l
gra-
basias
i n eos lorquebanl, e l coniis proHigabani, ensibus-
( . 46] ,
que o b i r u u c a b a n l ; equiies c l i a m diductis alis e.s
v i o r i s e l lovioris armaturae milites invecti
YARIiE
LECT10NES.
1349
1150
circuuifeniebaut et concludebanl; qui vero eoiiim
enses effugeranl, bi ipsi insecinntiiim ri compulsi

praecipiles in fitimcn ferobantur, barbaris passim
miaerrime pereuniibus. Ipse ilaque dux Buidinus
com niverso exercilu ad inlernecionem peiiii:
inier quos eliam illi Heruli qoi ante pralium transfugeraul; neque quisquain e German s a! suos csl
reversus, praeier qninqtte viros, quocunque tandein
modo tlli cvascrint. Quonam \cro paclo non sit
perspicaum eos impieiatis suae poenas luisse, au ", periore quadam necessitate ipsis incuinbenie ? In , finila S5 cniro illa Fiancnruin pariter et Aleman, norum lurba, el quotquol alii soi iale cum ipsis
, ; bellum gesserani, peuilus dcletl suiu; soli vero ex
.
Roiriauis oct<rgima viri desiderali, qui quideni pri ' R mum boslium impetum exceperanl. In boc autem
, praelio sirenue rcm gesscnuit e Romani* legionibus
( ), fere omnes; ex auxiliaribus vcro barbaris Aligernus
, ille Goibus (oani el ipse confliclui inlerfuit) el Siii . " dual Herulomm dux tiibilo aliis inferior. Oinnea
, ; \ero Narselom landibus cxtollcbanl aique adiuira .
banlur, tanqoam ipsius prudenlia ad lantara gloriam evecti.
10. Adeo enim illuslrem ac eplendidam, adeoquo
'. ,
, , exccllenicro vicloriani non facile crediderim priori . biia saxulia cuiquam oluigisae. Si qui vero ciiam
- alii anlebac non absiniilem cladem acccperunl, ic , * perics et illos ob injusta impiaque ipsorum facia
. periisse. Dalis enira olim Darii salrapa ubi cum
, - C Persarum exercitu Maratbonem veniseel, Allicam
se, imo vero unWersam Greciam, eversurum spe

tyito , . rabai. Causa vcro expedilionis neque aequa nequc
justa eral; eed cum Darium regem, uli vidclur,
, , Asiae magniiudo noo capercl, grave ipfci molesluiii , que erai nisi eiiam Europam subjugarel : idchco
. - eiiam summa vi devicli sunl a Miltiade Medi. Tot
. eairo ab ipso in illo praelio caesi fueruni, ui Aibe , nienseg, cum anlo pugnara (iia euiro ferlur) coro ( minati eesenl, se loiidcm numero bircos Diatue
bottes iniorfociasent, adeo
) aacrilicaiuros 86 4

, propiliam babuerint venalricemrieamadeoque prospcrc venarenlur, ui suscepta voia porsolvore ne ,
, - quireni, odd sacriucalis oiiam capeltis nuoierutiv
, * caeaomm exaequare oon possent. Xerxes vero ille
, . D magnus ol Xerxis miracula, quonatn, obsecro, modo
, , a Graecia vicia sunl, quam quod ille quidem ei arru , gans ct iuiquas erat, et eos subjugalurus vencrai,
, a quibos nullam iijjuriam acceperat? l sola m\\\{ , Ulodioe annoruiDqueapparalu fretus, redo coiisilio
, non admodum ulebalur. Gracci vero sequa facieutcs
* , pro sua libertale pugnabanl, niliil quoad ejus ilcu
*

,
,
, &. ,
,
; '
9
19
11
11
19
t%
99
19
u o t
1 9
19
19
99
91
VARIiE LECTIONES.
add. ex R elinlpr. et gnryitibus hau$ii interibanl. ttnde et barbarornm

tmnun$ tjulaius audubalur.
. R.
om. R.
* .
: add. ex li t
inipr. nox abiimilem cladem qummei Franci
oro. R.
Vulg. et . .
t 9
11
11
iuaerui ex R, vulg.ei inlpr. om.
1 9
11
, k
18
Inlpr. undever Milliadem devicticum Daieipso et principe el debel19
lati tunt Medi. " R.

' l i , vulg. arliculuft deesl.
valg. Lugd. in nig.
om. R.
.
10
9 1
" R. (Gl.)
9
1351
AGATIUiE SCHOLASTIGI
1^52
potorat prxtermitlontoo, oed quoJ in rem ipsorum ; , [. 47] ;
eooet ct consultantea el exscquentes. Gylippi vero ,
tacedciiioiiit tropxa, et Nicise Deaiootboniuqtte cla- ; 61
dem, OBiiiiaque ad Syracusas mala, num aliunde , qnispiam fiuxisse coroperiel qtiam f amentia pa- , ,
riler et iniquitate ? Quid enii sibi volebaot Atbe-
nteiises, COOJ, bosle qui pro foribus erat negtecto, ; , ;
quam longisxirae a domo exercilum duccrent, Sici- , liamque infct lareiit ? Posset vero 8 7 quispiam ;
eiiam alia multa ejugcemodt siulu iuiquaque'
coitsilia enumerare, utque suie auctoribus sint *,
periitcioa ; sed baic nunc comoiemorassc snffece- ,
rti, T:tm vero Romani (redeundura euim esi ad .
instiluUim), cum sma qui in praclio cecidissetit ', ( )
patriooiore iiunutaftsont, boaliumque cadavera spo- , , liasocnl, maximain aroioruni vim congetoenuiL , * ,
Vallo etiani ipsorum subverso, oninibusqae diro- ,
plis, i u landcin pneda onuui, paeana canentea, et , ,
corollio redimiii, ot pnefecluai deooaler coaipooate- , qoe dedoconlos, Roattm rodioranl. Tidero auletn ,
oral longo laleqoe circa Capuam campos omoco , . cruoro ac Ubo prfu08, et fluviun pnt cadaveraro, qaibus oppleboiur, muliiiadioe eiundantem. Mjbi , vero quioam ex iodigeais retulit, carmen qiioddam .
Ubulae xaxec a qoopiam inscri|Uum iuisse, ad r i - ,
pasflumiiftispoeiuc, quod sic babti:

Dtnsx Catxlino tapUla cadutera ab amne * ** rs[
,
accepit vasla crepido maih,
; Tirlxa
,
A*s*iu$ Fronco* qno tetnpore ttravtrat ensi$,
(
DovtiMrv
Quotquot B*lii*HQ parueranl mi$ero.
Feiicem /Ixrtxmfuerit vice naatove tropmi,' , [xmicv
BaTbarico lingi crooro diu.
& .
88
^<l cpigramaa sive revora eaxo iuci- , ; sum fait, sivo alioqui hominum sermonibus cele- ,
bralum ad roe pervenil, uon abo re, ut arbilror, , .
boc loco a me eot relalom. Fuorit onim non inole-
gano moDumenlom eorom qiue illo prxlio aoci- .
demnt.
*.
11. lotoroa voro Ronanis nuniialum eol, quem
exiluin L.entbaris onneoquo ejoa copwc in Yeooiis *
babuiaseiii. Tum iiaquo mulio amplios el cifeo et .
exerciiuo lesiivao cboreas ludoaquo pauegjricos ogiubant, Unquani itiliil ollra hoatile nieluontes, ^ , el in pacc Iranquilliialeqne demceps vieturi. Hoili- vov, ' .
bus enim liaiiam aua iutosiOMO ioqoieianlibos ila
pasaim penitoo deletif, non patabant aliot super- , "vcnloros. Alqoc boc quideoi erat nulUtudiaU jo- . , !
dicium; qoippo q a oequaquam accoralo roo por- 6 , '
,
9 9
1 1
11
9 9
17
99
ue
VARIiC LECTIONtS
M
apt^vovR, ^.
valg. * R, Lagd., . a v ine. et
R; oo*. R.
ot R, vulg., Lugd. in niarg. ascripium habot . . . Vulc. aui
delendum, aut ; scribeiidum ceusebat.
R, iiiipr. origine$ valf.
R. vulg- " R, vulg. . Sic Saidas s. h. v., Lugd. iniearg.,

inlpr. onmMi. R, ei vulg. " R, cl vulg.
R et inlpr., vulg. *\ Versus Agatbia ipsius, qui inior rjus epigrammaia rererri debuissenl a Bruiicfcio
; R. H, vnlg. . Conxi. Porph., . R, . vulg.
Lug.L, oR.
. Sic edidl ex conj. Jacobsii ad AntUol. Gr. II), p. 951.; vwlg.,
Uttov R, ... Lugil. Cost. . * >^ R pro ):.
W
t T
9 9
9 1
99
1353
HISTORIARUM L I B E R I I
125
, pcndero solef, sed olio ignavi*qne immersa ex ee
. * Napofj [. 48] quod jucundtii gralumque ipsi est, oinnia judicat.
, Narseti tcro rocle omnia considcranli sluliitia dc, meniiaque vid< baiur, gi ademptam eibi deincepa
, omnoin alioe labores sobitfiidi necessiialem puta . renl; sed molliori vilae seso loios dederenl. Parum
enim aberat, til prae ttolidilite gctifca cl galeas am , ,
pborta vioariis el barbilis coiiiDiutareui : adeo
\ ;
, oupervaeanea inoiiliaque stbi iu poaterum forc
. ' mrma rrbantor. Narsea autcro vcrisimiliicr colli " , gebat, 89 oii defulura nova cum Fiancis bella;
, , ' ei veredatur nc, si olio scsc ei molliliei seuud dc , - didisseitl, maocolum eoruin robur cnervarelur; ct*
* " , , si mrstis iti aciem prodeunduin e*si l , iguavia victi
, . in pradtis aiiimuiti deepondereui. forlasse non
, ntiillo poa hoc ipsum cvenisset, nioi couicsiiin
: , comocatis omnibos copiis, oplima oratioue cobor landoe et ad lemperaniiam forliludin^mqoe iradu , retidos ipsorum animo* duxi>m, uiaiiamque ar ;. rogaiiiiani cl jacianiiam relundendan. Ooaotbu*
*, iuqtie iu otium coogregaus, ipso medtuai progretsao in bunc modum verba iecil:
*
tfT.
, * ,
,
,.

. ' ,
* * ,
;
, , C
xml *

*

;
' ;
*' xdxpuw ~
. ,
,

* {>\
, "
.

\ ,
, ^
, .
,
.

, < " .
,
,
%
11
i i . Qmi repenU prorter uterem $umm mortm

protpertrem germni, haud diwnlane+m futrit,
fflicitaUin taam moderaie non (,
tkiorkw perculsi ixsoUscanl, i / i , oxtoxs
ixopinata ticloria accidil, pomot ea digai
fuiiu rideamlur. Ai w i , viri, quid excutalwtiis
ptfttenturi, it quit ooi ; muiaiionii ani**or*m intimuletf Anne, quod uunc prmmm *ictonam dexxiltut, ontthac non aiiueli 1 Alqmi to$
Toiilam Teixm xntttruim ClhUam mlkoxtm
profliy*$ii$. Sed majortm quam qux ix vo$ coder*
solet feiieiltUm
experii eslk. Quwnam tero (tiich-
laiit magHi.udo potett Rumaxormm p/on> xquipih

Tarif 90 InHoimm enim votis el poirium t i l ,
hc$Us umptr vimcere. \iHciiit ituqne, neque miuon
victoria digni tiliM neque imftrioTtm rtilro diquitate rl
meriii* fvrtunam esiif coHietuii. E*l vero quod Uax
f
accepta fetatis non ignavia ti moHuiei, ed coniiuuis
iuboribui atque ludoribmt pradiorumque exercilaiioni. Qvocirca inshUHdmm vobi$ eil nuuc rrieribus hititutit ueque $oium ob prmientem reram
tfalum loriort, ud dt fuiuro etiam, I timiiU xti.
$ etu oporM. Qui enim ilacontilia uon
%H$lUuuui, ptQiperil** Uabiiis oc dimiHrma *
non pottii, ud t* couirarium pltrumque foriunx
wtniiur. Cujus quidtm eiident araxtaenlMiN hmc
Francvrum dadet [utrit, ob quam oos nunc meriio
gloriamiHt.
Cnm euim ret illorwn hacUuu* bouo iu
tlatu fsuni, ipii animii e/oli atque inu>U$anU$
btllum dttrixx suiceptruut, lubikitaum
t
VARIJE LECTIONES.
4 1
R , vidg. el intpr. involuti

R , Lugd. corr. (tl.), xulg.
* R . * Ina. ex R . ** II, vulg. Bon. Volc. coaj. .
"..
. vulg. II, vulg. .. ^ ^ ^ . * . .
' . R . " R , inipr. nobi$ innatum, xulg.
R.
; .
1 1
** * R ei inlpr. qnibut devietu.

PATUOL. G R . L X X X V U I
uon pMtidtule:
ipsorum
fuerit
Ptrierunl
teêrnnte,
neque
persuadeat,
niltil
mmirum
ua
lumeu
e*c/,
discedendum
nequt
rerum
ac italnm
compenut.
Francorum
nobis
quidem
exigua
luntula,
quwdam
duciuros
ve&tram
io
anUa
$unl
ralos
omnino
veiircc
periculis
uiajnrem,
vos offendeni
iaiduvcriul
lamen
quain
alacritatein,
quo majora
lia enitn
ciihsime
nufuqne
(utruiiique
res in tulo
crunt
pricleritit
indigentci.
eiiim
dicendum
coUvaila*,
ei
ol ^
.\7,
.
esl),
/5#
<>
01 ~
>,
xui
,
ovr
quam
ratO
Toaoxrrov
"
Si vero
* ,
privpa-
pertcveraatibtis
advnieriiit,
moru
matauraU
billici*
Voi
ignavin,
in
in uo
rediincyraluros.
d.J.4'
uon & *
lacile
exeriiium
si plucel,
exspeclunda
vobU, si quideiH
coulnmeliam
injeciura,
tiuque
[. 9|
et
rqc
: et
ponio,
' ,
/.
naluram
pophluunbHa
VeiUimde
belium
abjecia,
est
excrcitatn
qunquum
eoruin
, sed majurem
in adeuuuis
quam
(utura
eti
|J;A
ted
iptii uon &it
w.qut
maxime
vetlm
Q\
erani
cuncitalura.
brevique
nunc,
ut
congrutre
nalio
ui inelum
iram
presiuroi
ilaque
negoiiorumque
in re bellica
robore
ubi
obttincndum;
vestris
wauendum
Qnod
'
aficlot
tcbiium
moribu$
tnim
$ conquieturos,
pecture
deleiu.
ab officio
et upprune
scd potius
eu
honibu*
iptarum
hjiiur
corpuris
tiuhis
ne *ic quidem
ncque
Turpe
quisquam
iufesium
atm coiisiliis
ct maxima,
quunium
e.\im
uliru
armi*.
ua ui barbari
meniis,
Neque
uuivcnis
uo$trU
Komam,
tatilum
c$$e iuperiores.
cirsi
quam
vo$, viri
esse,
AGATULB SCilOLASTlCI
ittufue omnea, sua pollu$ , ov
jui-
-.
**
-TU

Talia uionenlc .
(
),
Nursclc, pudor uuivcisuin exercilmu invaail, et

prioris vesanije pceuitudo. Alque lii qtiideiu iittgli- ^ ,
gciiliaveciirdiaqtiealijei-Uaclpatriosniorob - C /r/^tirt^ra *
.
, aioAj;
?, .
\ ) ;, opiime
vobit
cvnsuhtisse
tidebimim,
*. '. ./.
13. Poiiio - quaidau Gulhorum , aJ soplem

bellaloruin millia, qui mullis in iocie Francis auxilio
luerani, cum secmn repulareai Honianos con- ; 66,
* , ?
quieluros, aed nou niult* pos( etiam in ipsos 9 2
ihuifutos, in Campsas prupugnaculum sesc rcce* ,
pcruul. Fn-misdiuiuiii enini eral niuiiiiissimuinque * .
casiL-Ilnin, quippe qnod in arduo inonte silum eat, ,
et in ipso
abrupta omai ex parle peirae exsiarct ^ c prolcnilcrelui*, ila ul diflicilem hosti adituiii ; \
prvbcMct. to ilaquo loci collctli Golhi, in lulo , .

luiuroB sese putabaul, cl ttoinaiti* quidein sc dedere
ncquaqiiam sialucraut, ged oaiuibus polius viribus ' , \ ";
resislerc, a\ qvib iu ipsoe irel. Iucilaluil enini ipsos ,
ituprllebatqu^ ad boc barbarus quidam vir connn , . dux Kagnaris nouiiiie, Uuuelai ueque ejusdem cum ^ \
eig nalionis aul gcnli* (erai eoim ille ex iis qui , \ , " ,
Viuores apptdlaiitur, gcnie Hunuica) , $ed quod ; ,
soleia mavimc versulibsiniusque Cigel, ei pcittus Hv (quoi uiiquo modo conciliandje sibi inuUiludiuis, eia ol **;, (
9 3
VARIiE LECT10NES.
J
R. marg. R, vulg. ' R cl inlpr., vnl^. * .
R. Inlpr. ; male. 1. * , ^ vulg.
* . R, Capsum inlpr.
R. R Lngd., /. edd.
: , Lugd. . cdd,
ilegnarei
iiilpr.
, / \ulg. * UriUonet
f t
lUlpr.
1357
UISTORIARIJM L I B E R I I .
135*
\ ;, [. 50] cl iinperabat, clbcllum iiislauraiulum sibi censebal.
., ul cx eo cclcbrior ficrcl. Confosiiui ilaqi* Narses
3 , cuin uuiferso eiercilu in cos movii, ci deinde, cum
. posaet primo incursu caalcllo appropinquarc,
' , cl difticili e loco conflictari, obsidione illud ciuxil,
omniquc ex parlc circumscpsU, ne quid intro invc . - bcretur, ne\e illi in4rei>ide quo lubercl irenL Sed
bi&cc rebus non admodum gravi damno afliciebanlur
, ,
rernm necessariaruii)
- barbari. Suuima 3 3
, . copia abiimlabam, cuin r l commealum oiunctu,
- quanto opus cral, cl cx faculuiibus suis preuu. sissiiua qujeqne in illud castelbim tanquam iiiexpuguabile cotivcxtssent. Molcslc vero jiibiloustnus
, : ; '
feiebant Romanonira obsidionem, et lurpe rali si
diu adcoexiguo anibita ciiciimscpii rtiitcluderenfer,
; ,
. * '- ^ frequenles iu boslrin cxcursioncs facirbaiit, sl qtio
, , modo cos inde profligare posscnl; niliil vcro relata
dignum eftVccrc,
, , , ?
, . ;.
(. C. 5.) '. "
1 . Ilicaie awtm iu boc iraneacla, statim inounie
,. , ?crc Ragnaiis paciscemtum aibi in rcm pnescitlciM
' , ctim Nais^le putatit. Libero haqwe commeaUi ac ccpto, ad Nartelcm paocie comilaius iti locum inlor
,
,
cxcrcituni ei casteliuiu inlermcdiuin vrnii; con . gicssiqne inier st \aiio* sfimoncs miscucruni it
'
, \ discopiaruiil. Videns auiem Narecs Ragnaritu tu , ; * pcrbia elalum, muliaquc vorborum jactautia uicn , , - lero, ei niajora qiiam ipuni deccrci posiaianlcui,
, " g miriinique in iiiolum ca cxaggcrarc, coufesliin col, loquium solvil, ei, cotiipofciiioue pactionequc nagaia,
; . infecla re ad auos remisil. Qui cum in colloin eva ^ , ^ siseei, jamque non procul a muro abegsct, indigne
, icrens uibil planc ae <*orum qu sperarai conac , i iititiu, seiiaiui ti cUm lcnso arcu, subitoque cou, \ , vcrsue, sagiitani recla iu Nars^leui loiqnel; qu;
, . a siopo abeirans aliorsum delala cecidii, nomiiM:
, \ \xso. Cunsecula veru eiaiim esi poena iarbini u< .
minis iieqtiiliatn. Narse:is enim fcatdliUisfacii pra>
. Odenlia leiucrilaieque inilaii sagillis eum pcUinl,
9 4
kizlt iciu miscruiri fcriunl (quidui cnim?
;, , - cum adco iuiquum i l vilc facimis perpelrasscl), d
. , ; a?gre quidero ipgtu comiics gcsiauioe iuira cattclli
;; niuros detiileruul ; cimiquc ad I iduiint 8up< r\ . Ll vixi^srt,itirpiler decesbii, c( peilidia3 ltiicriialisque
, .', sitae buuc babuit ui^lcui exiiuoi. Ilio vero gublaio
- confesiiin Goibi (neque etiim obsidionem fcrro
. , posse videliaiHur) suppliccs Narseli sunt fadi, ul
( ; '
lide daia vitam ipsis coiidonarel: cl quidoui citii) - sime junjurando aircplo, $* paiilcr el caslelluiii
, Jf v
dcdideruiH. Narscs vero mminem quidcm inlei
; - fctit, quia id juraiat, t l alioquin a?quuin no esstl
e n , m
7 1
L L
VAUIJE LECTIONES.
n
T l
f e
iv. luipr. addil ndlet.

om. i l d intpr.
post
inser. R e l inlepr.
R, vulg.
R, fovulg. ^ R. * K
vulg,
R, vulg. . . II, . . vulg.
: R, intpr. d* caUro,
vulg.
R
R.
n
TT
79
8 1
AGATULB SaiOLASTICI
J jy>
non prayiUtnte*. Ptrkruni itaque onutet, sua potlus , O-J ipsorum Itêrimu, quam uoslrU armix. Turpeigitur
"
fuerit vos, viri llotnaui, itu ul barbari affidoi , [. 49| .
esse, ttcque tantum wetiiu, quanium corporig robore , ", >
c$se iuperiores. Neque e:,im quisquam teaiiuni i6< ,

persuadeai, nihil utirtt iufeslum nobis mauenduin, , '

uniccnis nimirum homibus deleti. Quod ut muxime
' ,
ita esset, tumen ne *ic quidem woribui testri* esi

,

dhcedendum , neque ab officio abslineuduin; $ed
[.

,
neque rerum iptaruui negoliorumque Q\ naluram
IV *
\>,
ac italnm cum coutiliis vettris covgruere qutmjuum

?.
>
comperiat. Francorum cnim nalio est popultnhtiiua
et muxiiHt, ei apprime tn re bellica cxcrcilatu: et

.
01
virsi u nobii exigua quadam erunl eorum puriio,
.
,
quidem luulula, ul inelum i/uis non *ii injeciura,
scd poiiu* iram concitatura. VciUimiU tiaque
"
*,
,
e*l eo$ couquieturot, ntque conlumeliam tacile
, pecture pressuros , $ed majvretn exertiium in )wt
.

ducturos , brevique belium redhuegraluros.
Yoi
^
*,
ilaque nunc, abjecttt ti placei, ignavin, inslauraU ,
,
vestram in adeuudis periculis biUicn
alacritaiem, xau
.

,
io quam aulea mujurcm, qno umjora pr<Kterili$
,
,,
julura siuit exspeclandu lia euim peneverantibus

,

vobia, si tfuide.n quam citU&ime adviucrinl,

.
ralvs vo$ offendent nufuque inuru ind\geutc$. Si vero

vtnnino laiduveri.il [ulrmnque enim dkendum esl),
,
*
'veklr<D tamen tvs in lulo erunt cotlvaiUv , et quam
.
opiiwe vobis cvnsuluisse ridebimiui. Talia iiionenle
( {) ),
Nursctc, putlor i m i v m u u i excrciimn invait, el
,

prioris vesauia; pceuiludo. Aujue l i i qiiidcni negli-

H O n
87
8 8
8 0
gciUiavecnrdiai|uealijeiUad|)atiiosmoro!> ivduriuiii. C
, .; .
\ ) ;, .
*. ^.
4 3 . vcro quajdau Gulhoruin , aJ sopiem

bcllaloruin unllia, qui miillis i n locie Francis a u x i i i o
lueraui, cum seciuu reputareni Uoniauos con- ; ,
quieluros, sed uou mull: ^
ihuituios, in Campsas prupugnaciiluin seso rete- ,
pruul. Firmiuiuiuiii enini erat iiiuniiissiiiiunique .
casioltiim, quippu quod in arduo monie s i l u i n eal, \ ,
et in ipso j u - o abrupta* oiuai e\ parle peirae e x t U r c l ^ ; / \
H(* prolcndvrelur, ila ut difliciieui liosii adiliiiu
pra*berc(. to ilaque loci colletli Golbi, in lulo , .

luiurossese pniabanl, cl tinmanift quidein scdetlcre
ncquaquam siaiu.raiit, sed oumibus pulitis viiibus , \ ";
resiblerc, $i q u s i u ipsos i r c l . Iucilabal enini ipos , \
itnpillcbalqu^ ad boc barbaius quidam vir connn , ' . ilux liagnaris iiomiiie, lamelai ueque ejusdcm cum ^ \ pap' nalionis aul gcntis (erai euiin illt ex iis qni
, \ , '; ,
Vilioics appellautur, gcnie Hunuica) , eed quod ; ,
lolcis inaiiiue versuussiiuusqiie ceci, ei peritus *Hv & (quo uuquo inodo concibandx sibi inullitudinis, ei* **;,
8 8
8 4
87
VARJiE LECTlOiNES.
8
8 8
8 8
* R. marg. R, vulg.
' cl inlpr., * vuU. OJOV R.
R.
Intpr. noitra; iuale. **.
, ^ 1.
" . II,
Capsum iiilpr.
R.
Lugil., /. edd.
R, Lugd. . edd,
liegnare$ inlpr. * , 6/'-,/ \ulg. ' Umivnti
iinpr.
8
8 8
e v
8 i
8 8
8 8
8 1
1357
UISTORIARUM LIBER II.
135*
;, [. 50] \ ct iinperabal, ct bcllum iiislauraudiim gibi censebal.
* -., ul cx eo cclobrior licrct. Goiifcsiiui ilaq'i* Narsos
, cuin uuiverso eierciiu in eos muvil, ci deitide, cum
\ ; . posset priroo incursu caairllo appropinquarc,
' , cl difticili e loco conflictari, obsidione illud ciuxit,
oinuiquc e\ parle circumscpsit, ne quid inlro invc . bereiur, uetc illi iiilrej>ide quo luberci ireiit. Sed

, lii&ce rebus non adniodum gravi damno afliciebaiiinr
- barbaii. Stintma 9 3 t*nim rerttm nocessariariiiii
, ! . copia abtittdabam, cuin cotnniealuin omncni,
-,- quanlo opus eraf, cl ex facullalibtis suis preuu. sissiiua quaeqne in illud castelbim tanqiiam inexpugoabilc comcxitstnt. Muleslc vero nibiloiiitnue
, ;
feiebaut Romanorum obsidionem, el turpe rali si
diu adcotxiguo ambita oiictimicpit nmchidererKtr,
; ,
. - * frequenles boslrm cxciirsioncs f a u r b a n l , si quo
, \ , modo cos inde profligaie posscnl; nihil vcro relalii
dignum eftVccrc.
. , ,
, . *.
(. C 55.) '. "
14. Ilieme auttm boc nanwcla, slalim iitetinle
, , vcrc Ragnai is paciscciidwn sibi in rero praesciiiciM
' , cuni Naisole putatil. Libero haqitt commealu ac ctpio, ad Naraetcm paucis comilaliis in locum inlor
cxcrciluiii ei castclluiu inlcrmcdiuui vrnii; con ,
,
. gieasique hiler se laiio sctmoiics misctierunl

, disccpiariml. Vidtns auiem Narscs Ragnaiiiu bu , ; ' pcrbia claltim, muUaque vcrborum jaclantia ulcii , , - leni, ei majora quam tptum dccom posialanlcui.
, * niiriinique iiiodum ca ciaggcrarc, coitfesliin col
, loquium &olvil,ei, coinpobiiione paclioiiequc naga(a
; . ' infccla re ad suos reinisil. Qui cuoi in colloin eva , ^ sissei, jamque non procul a muro abesset, itidigno
, lcreiu iiibiJ plane ae oorimi qu sperarai cooî , >; (iitmu, seiiaitu ei clam tcnso arcu, subiioque coii, , ^ vcrsue, sagiuani recla iu Narsrleiii lorqncl; qu;
, . a stOpo aberrans aliorsum delata cecidil, nomiiu
, ixso. Cunsecula veru siaiim esi poena I arbiiri b .
miuis neqiiiliam. Naneis eiiim balclliUis facii pra>
. fidenlia lemcrilaleque irrilaii sagiuis eum pclunl,
3 4
*
miscriim feriuiil (quidui euiiu?
, , - cuin adco iuiquaui m vilc faciniis pcrpe(iascl), d
. > , aOcxov apgre quideiD ipeum comilcs gcsiauivs imra catlclli
;; Diuros dcliileruiit ; cuiuquc ad I idiiuni tup< r . Ll viki^sc(,iiiipiier deces&il, cl pcifidi^ lemcriialisqiie
;, .', 6112 buuc liabuil iriîciu ekiluoi. Illo vero tublato
- coafeslim Goibi (iteque eiiini obsidionem fcrro
. , posse videliauiur) supplices Narseli sunl fadi, ul
lide daia vilam ipsis cotidouarel: cl quidom cilii( '
) - siine jurijurando aircplo, $t pariier el raslelltttii
/ *, ? dcdideriuU. Nancs vero mmiiiem quittem iniai
, ; fccil, quia id jurai al, cl alioquin xquuin non
7 1
7 t
t l
clu
11
VAHIJE LECTlOiSLS.
n
T>
f l
iv. Iuipr. addil nolUt.

/ om. d intpr.
post ;
inser. Relinlepr. R, vulg.
R, o:\ulg. R. *
vulg.
R, vulg.
. . , . . vnlg.
: , intpr. de caUro
vulg. ** R
R.
11
19
1359
AtJATlU.C SCHOLASTICI
irucidari: nc vero in posieruin vv. . [. 51} *
novis iieruni rebus slurierent, omnes ad impera- ,
lorew Byzaniium misit. Interea dum baec geruniiir,
Tbcodibaldus adolescetis, qui flnitimis Ilali Fran- . * ,
cis iropcrabat, ut sopra esl a me dictum, miserrime * .
jam c vivis excesserat, moi bo, qu inde ab ortu *, ,
laborarat, absumpUs. Cum vcro Cbildeberlum el
Chknharium utpoie genere proximos lex palria ad , { ,
hserediiaien) juvenis vocaret, gravis ataiim inler * )
cos contentio est orla, quaeque parum aberat, . *,
quiti loium geues prderei. Childeberlus eniro jani ,
senex erat 95 l pncterquam quod gravis anuis ca- ,
set, acccdobat aiam summa infirmilas, adeo ul ipsi , \
lotuiu corpus colliquaiom tabidomqae essel. Neque .
ulla ei eiai prolcs mascula, qus suecederel in ^ , sed filias laplum babens cousenuerai. & , ol
Cbloibarius vero valido adbuc eral cerporc, ncqoe *
adinodum senex ; priinas taiiluin rugas contraxeral, , *
ei filios babebat quaioor adii<odaiii juvcncs alque . (
animosos, et ad audendwn promptos. Quocirca , , non adnuda dixil fratri boua TbeodibaTdi, quippe , ,
quod brevi eiiam ipsum Cbildebcrli regooin ad ae ^ , .
el filios saos cssel devolveudum. Neque eiun fcfcllil aua spea. Senex enim ille sua sponie ip&i bafrcdilate ,
cessit; xcrilus, uti puto, viri pUcnliain, ipsiusque
iuimiciiiam declinarc copiens. Pauloque pot ipta .
quidem excessil e vivis; universum vcro Franco- . ' >
ruiu imperium ad soluiu Cblotliariiim est devolutnnK , , !,
Jlic Uaque fuU IlaUcarum et Francicaram rerua> , \ ^*
C , , *
siaias.
. ^. \ *
.
'. , ;
15 Sub idem fcre , vigenie Jtsuie, Byzanlii aliisque coiupluribus Roiuaiii imperii locis in- \ '
gr.!;t ternemotua est factus, adeo ut mulur urbca , , ;
lain insulares quam in coiniticiiie siLe coofestina , , >
subversx fuerinl, incolque poniius absorpti. Bfery- . \
lus ilaque, pulcherrimus ille liuo lemporis Plioeni* , * , ^
C\T. oallus, tum quidero toia deforinaia 96 f u i l
et illa insiguia ac cclelierrima suinmoque arlilicio , /
elaboraxa aediQcia corruerimt, adeo ui nullam prope- "
nioduai fueril relirium , practerquam nuda dium .
pavimeula. Magua tiaqne indigenarutu pariter cl ,
in olaium inulliludu periit mole ruinae oppressa : ,
iiiulii eiiam juvcnes ailvoii uobilcs eterudili, qui , *
addiscendarum Romaiiarum legum causa eo com- ' .
mearanl. Erai enim hoe urbi pairium el veiuti ma- D
xiina lionoiis prirrogaiiva , quod ejusniodi scbolae .
ei esscnl dicaisc. Gumroigraruiit ilaque tum lempo- *
ris lcgum inierpreies Sidonem urbcra vicinam , ,
8tholqtie eo Iranslalx, lanlisper duui Bcryius bi- ,
siaurarclui. Quod el taciuni est; nequaquam qui- [. 5i] ,
M
iti*ft LTiitlclissiine
9 1
VARIJ5 LECTIONKS.
add. R. * R, vu!g. * . vvlg. ..
vutg. el inipr. ad ilia* rediitui tmredita*. ** ,^ R.
, *
vulg. * cd<!. *. R, Lugd., . edd. R., vulg. *
R, vulg.
R. ^CI.), *ulg. edd.
R. (CI.), tulg R.
>7
f%
\%\
niSTORIARUM L I B E R I I .
I3f>2
; dem qualis antea erat nequc tamcn ila dissiaatilis
. ** - qitin ex ejus aspectu pristina ipsius forma agnosd
possei. Sed hmc quidem arbis resdificaiio et acbo \ larum revocalio poslmodam videbaiur fuiura. Per
, , idem quoque lenpus in magna illa Alexaodiia ad
, - Nilum flumen siu (cum lamen illtid oppidum lerrae * - motoi obnoxiun atte non soleret) sensus eUam
, . quidam mottfs , perexigaus quidcm ille ac brevis,
* \ ! oeqtto oaiitiito inaiiiieilox, factus esl taroen. OmnL
, bat ilaqaa incelis et potMiimura valde scnibas roai , ' guo miraculo ra rtt ; quippc qu antea nun ofxot , * qitam aceiderai; ueqne quisquam domi maoatl,
^, - 97 aed iu pJaieat muliitudo confluebal insotauia
4 , norilaieque rei ullra niodum perculsa. Me vero quo^ ( ^ que ipsam (coinmorabar enim ibi tnm lcmporis
) cjnt discipliiue cauta, quae sludium joris prseccdii)
metua iiiceaacbat, repuianiem mecum, qtiod iamci$i
, ,
, exiguus admodum ille motus easet, aedificia lamen
; , ipsis etsent nequa Hrma neqae ainpla, qu&que suc , * cussa ne laiiiillum quidem icniporfe subsisfcre pos
(* ). sent, ut parnro valida ac flrma. Simplici cniin laicre
, , sunt coDlexla. Timebant vero clram quotquoi in
, . * urbe eranl viri docti, non iam , uli arbiiror, moius
jam pneierili causa, ted quod verisimile viderelur
. boc ipaom iterato eveoturum. Qui enini bajus mali
- causas ease dicunt exbalatione* quatdam stccas pa4, , riter el furooeas, sub terr concaviiaie rlausas; cumque facile difflari nequeant, vebcmentius inlui cir*
^
*, , camvobHas quidquid supra impendei succuterc,
, - C
*
P falieeentc cl cedcnle com
- page in aperturo feraniur : qni ba?c, ioquam, de
lcrraunolue natara disacruni, auctorei sunl ^gypU
, regionem nunquam lernemolu concoli solere, ulpoie
, bamtkaa admodum ci plauam, minimeqne caver . * nosam, ideoqoe ejusmodi exbalaiionibus non op . pleri; si vero aliquas iutra se concipial, ras ipsas
, , aua sponie ob terrae laxiiaieui asshlue evaporare.
*~ , Com vero lum leiuporis ea opinio 98 obiinerei, ei
paruro lirmilalis babere deprebenderetur, iuciue ,
, - bam veriaimililer praeclari illi viri, oe in conlrariuin
, ipsis cedcrd epigratnina, lanquam periculum foret
* " in poftierain ne lantum , boc esl, conlmen , * iem urram verum etiara , boc est, con CMtientem ierram, Neplonum experirentur. Foiiassis
, AV - D Jtaque, eiiamsi aliqua ytgypii pars rooverii, non
. , deerniii lamea barum renim periiis eiiam aliae ra lionet, per qvaa eliam aic baec eoruiu de vaporibu
, opinio valeoi. Alibi verO vufeulur illi, qaaleiias
potsibile esl aonini valklix argumeolis uicnli o4
, [. 55)
. reruot abatruaamm intdligetiliaui perliogere, ne ^(; , quaquam a probabiliuie el similiiudiite veri aber rare; a verilaie iameii ipsa louge abtsse. Qwo pa * cio eni qaispiam perfecle inlelligere poaxit, quae
1
l o l e n t l t
ie
ttt
VARIJE LECTIONES.
ripa ad.l. R Lugd.

f
mg
(bi)
R.
(Sifcx l i .
.e
1303
1. SCHOLASTICI
1364
cerni non possunt, nobisque sunt snperiora? Suffi- ; riat nobis , si lioc lanuun sciamus , Dci consilio
\ et poitore volumate omnia conslilula. Nalura? vcro ,
principia el niotus, el singulonim, quae i i u n l , cau ,
sas contemplari qtiidcm ralione ei persciulari,
, \
ncqnc btuiite, nequo iuclcganscsl censenduui. Cre- '*', ;. "
tlere vero sibique perxuadere, ficri posse ut ad ipsam
.
rci vcritaiem pcrtingamus, vcreor ne arrogaulia polius rcs hoc sil judicanda, et inscitius qnid, qtiatn
doplcx iila inscilia. Scd dc liis jam salis ; ad reni iiaque redeamus.
46". Pcr iJctti temput ctiam Cos insula coucussa
' . * **
fst.et exigua qiiacdatn ejus porlio servala , reliqua , , [oinnis corruil, variaque ci el inaudiia mala acci* **J * ,
derunf. Marc cnim ingcntem in modum assurgen* ,
domos liltorales 9 9 proluvie obruit, utiaque cum
. "II
poseessionibus bominilmsque ipsis disperdidit. Suc ,
$ ctiam magtiiludo immane quanlum facia,
, ; iibi fragosa illa vis lerne inclasa pcrsupcriora erum- ,
pcre non polerat, omnia proruebal ac proslernobal. , ^ 6Perieruni vcro promiscne omnes ptOpemodiini op- , . .
pidani, sivc ad lempla confiigcrent, sivc domi se , conlincreni, sive alium aliqucm in locmii oonvc , lmscut. Milsi ccrlc sub idem lompiis Alcxatidria Dy- ,
.
zantiiiiii revcrlcnli, etin eam insulam, occasione ila
forenie (in trajcctu enim sha est), delalo, misera; ,
bile quod.tam spt-cucnluni f u i i , quodqne saiis ver^
(
) bis exprimere no possim. IJuivcrsum enim propo- , : ,
modum oppidunr lumulus torr eral in lougum
;. "
porreclus, saxa sparsim jaccnlia, c l columuarum
ligMOiumque riiplonun fragmenia, ei pnlveris lanla C , ,

vis supcrnc forebatur aercm obscurans, ul nec ips;u
\ ,; , plalearum regioncs facile aguosci possent: c;rlc aipa, '
rum quanluni pcrcipi poterat, paucula quaedam
^ 1 0 0 doiiiuiiciite inlfgrae slabant, el liae quidem
, . qnas ex calce e l lapide alquc cx solidiore ali ar.aOrj,
qua magisque firnia c l durabili, tili par exl, malcria

crant sintcla;, sed lanliim qu,u ex lalcre non coclo
,
ex argilla agrestom in modum eranl fabricalie.
& * Paucissiiai vcro sparsim bomines comparfbaiU i r i - . "
sii admodum dcniissoqua \ullu , c i vcluli exlreme ,
de Vua sua despcranie^ Prxier alia eiiim mala

omnis ctiam Uiliiis oppidi aqua , pura ac sinccra
; ; ;
poiabihque nalura conleslim eublala , salsiiginem
Coojp,
scneim conlraxcral, c l polui crat; omniaque
, ; ibi borrondtiin ulnm snbversa vidobanltir , D 6 .
adeo ul niliil oppido a.l oriiameiilum rcliqui favlum
:, ,
cseet, pr;il so'um Asclrpiadai I K H I I C I I
** ,
el insigucm llippocralis co uali gloiiam. Coin* ' , %
, B
1 9
1 7
i v
J X U
1 1
>
VAIU.4*; LECTIONES.
16
1 1
1 1
R (Cl.j, vuljr.
ins. R .
addi<!i rum inipr. &ulr ternt motu concussa! pars minimn servala e$l.
R, . . vulg.
11. inlpr. fidem excedenlibus malh. , vulg. * o u i U . ' R .
r l Lugd. S m., vulir.
om. Par.
-j . . U , . , . . vuSg. '
, inlpr. ne , vul^. '* add. R el Liigd. 2 m., densl *nlg.
babcl H . cum. vuljr.,
neque id inuiarc ausus sum, ctsi vix dubito ivscribendnni rsse ; rutu illud altcmm id quo<l
ilscoctum est ai^nififel crudum minime. ^; op|x>imuLur , quod vocabnluiii ciiin
nescio qua r.lione nioitis poncre nollel Agalbias, aute.ni r n plaiiti div rsacii sigtiiiicawi, uctMirivb.il, ilidcm roiilrarium . Nequc cgo nescitis siim, non repcriii le.xirb
glossariisvc : IIAC lanicu iitinus moveor in Agalhia: illud alieiido. , q t i f M l iintun ivsrrilteudum
rcstaivt. tvmoiius a vulgau le<:liono <*.$*, minusqiw apinm. \\. * : .
R , * t . rulg
: ^ . , '. /.>. Milg.
x l
1 1
1 1
%x
1305
1 Ififi
. oSv ^ miseralione ilaque harum rerum duci non alicnuoi
ab humano more videtur : admirari vero vehciuen ,
; , (er et percelli, hoininum fuerit, qui vetcrum rerum
, paruin sunl perili, quique nesciunl, quod liaec leme
- rcgio sua naiura pcrpeiuo tarias in se aflectioiies
. \ auscipere solcat. Frequenter eniin cliam anlehac
, urbes inlegrae terraemolu pcrierunt, adeo ul veteri ' - bus incolis cxula; ab aliis riirsum conditoi ibus sint
.
insiauraue.
?. ,
47 Tiallea itaque urbs, iu Asto nunc ita dicto
* campo juxta Mueaiidrtnn fliivituii sita , oliin quidem
, '* - Pelasgorum colonia fuii, sab Augusfi vero Cxsaris
, tempora lerrannotu quassaia cst el subversa , nibil \ . \ que in oa integrum rclictum. Oppido vcro in bunc
" . nioduin 1 0 1 niiserrnnc coUapso, aiunl rusticum
, , - quemdam cx iis, qui agros colunt, (Jliaiemoneiu
, . - nomiiie, ingcnlem ob iilius casum inoerorem aniuio
, coitcepisse, quem cum fcrre nou possel, admiran \ . dum quoddain el incredibile facinns peregisst.
- Ncqttc enim itineris longiludine , neqiic poslulalio, , , - nis magniiutline deicrrilum, neque qtiod gravis&ima,
, \ ' ull verisimile eral, pericula adilnriis vidiiieiur, c(
, , quidem incerio evenlii, ncque corum, quos domi
, reliquerat, soliludinis ralione babila , iiequc alle , , ', rius ullius rei, cujus consideratione atquc respcciu
* / , ' homines scnicnliatn muiam, pcrvenisse non lauluai
" ( Romatn , sed in Cantabrorum rcgionem, c.rra ipsa
Oceaui liltora (eral enim ibi luin teiiipoiis G;csar
) , genles quasdam debcllalurtis), clci,qnaeTiallis con , C ligcrant, stgiiific:issel ei qnidem rjns oraltone ila
** captum fuisseCa?8arcm, ul proliims del- iios septcm
\ ' - consulares, qui aplendore genciis el foi-tuiiarutii
, inter Romanos erainebani, cum magno cotnilalu i
, ;, coloniam miserii, eosquc, cum magiiis ilineribus
, ; eo pervenisseul, magna pccunta? vi ailaia sumiua, * , \ que diligenlia atlbibila , urbem demio iuslaurasse ,
. atque banc, qua3 bodie ccruilur, fonnam exa^.di iicasae. Nunc itaque Tralliriises cives non amplins
, , \
Pidaxgi jure vocari poisinl, sed poliue Roiiiani,
\ ' lametsi scrmo Uloruni in Grjpcanicuin 1 0 2
. cuin sil mulatiis. Qui enim alilcr licii puluissci,
; cum Ioiniin siut iiniiimi? Ilaec voro iia acidissc
, trstatur galis el pairia urbis liistoria el cpigraunua ,
, - quod cgo, cum eo venissem , legi. Nam iu agro
. " \ , quodam tiibi vicino, in quo nauis crat bic CIiaMo ( nioii (Sidirus sive ferreus ei agro nomen), ara
), , siabal veiusiissima, in qua olim , uti vcrisimile,
, , Cbderenionis slatua crat posila. Nimcenim nibil in
. . ea comparct; uihilominus lanicn clegion etiain nuno
arae insculplum cernilur, quod iia habct:

9
1 1
e l
VARIiE LECTIONES.
:,
f e
? R, vulg.
Paphlaaonei . I. babct intpr., sod infra Pelatgo$. R.
* R, vo!g. R , vulg. Agalbias , rui paruin dc Canlabril itmotuerai, ex verbisepigiammalis finxilsibi Canlabrhio*. ** correxi,
\uipr.ciuultir<s, R ci vulg. \ R, ecd in mavg. . R el Lugd. edd. " R.
f
1359
. SCHOLASTICI
1.1
cniticlibsiine Irucidari: nc vero iu posieruai vv. \ . [. )
novis iterum rebus uiurierent, omnea ad impera- ,
lorew Byzaniiuni misil. Inierea dum baec gerunuir,
Tbcodibaldus adolesceas, qui finilimis llalia? Fran- . * ,
cis iropcrabat, ut sopra esi a me dictum, miserrinie * .
jam c vivis excesserat, moi bo, qu iude ab ortu ,
laborarat, absumpUs. Cum vcro CbUdeberlum el
Chloiharium utpote genere proximos lex patrla ad , { , haerediiaiem juvenis vocaret, gravis sialim inler * )
cos contentio est orla, quxque parum aberat
. ,
quiu toiuii) geues pt-rderet. Childeberius enim jani , \
eenex erat 95 l praiierquam quod gravis annis ca- .
set, acccdebat aiam sumrna infirmilas, adeo ul ipsi ,
toium corpus cidiiqtiaiom tabidomque esset. Neque .
uila ei erai prolcs mascula, quae suecederel in ^ , ipgntini sed filias laplum babens cotisenuerai. & ,
Clilothafius vero valido adlmc erai cerporc, neqne * ^
aduiodum senex ; priinas laittum rngas conlraxerat, , *
ei filios babebat qualaor admodiMii juvcncs alque . (
animosos, et ad audendum proinptos. Quocirca , 0
non adeuuda dixil Iralri boua TbeodibaTdi, quippe , ,
quod brevi eiiam ipsum Cbildefcrti regnoia ad te ^, , \ .
el Glios SIIOS cssel devolveudum. Neque eiun fcfcllit
*ua spea. Senex enim ille sua sponie ipai a*rediiate >. ,
cessit; vcritus, uti puto, viri poleniiain, ipsiusque
iuimiciiiaro declinare copiens. Pauloque poet ipse .
quidem excessit e vivis; universum vcro Franco- . *0 >
ruui imperiuin ad soIuuiCblotiiariiimesidevolutair*. , , !,
Jlic iiaque fuil Ilalicarum el Francicanini rerux* , \ ".
C ,
slaius.
^. \ -
.
'. , ; , *
15. Sub idem fcre , vigenie Jtsiate, Byzanlii aliisque compluribiis Koiii.ua imperii locis ia- \ '
gcx tet-nemotiu est factus, adeo ul mulur urbes , , ;
lain insulares quam in couiinciiie siLe cooiestim , ,
subversx fueriul, incolacque poniius absorpti. Bfery- . ,
lus ilaque, pulclierrimus ille iuio leinporis Phoeni- , c\x o c c l l u s , tum quidem loia deforinala 96 f u i l * , ^
et illa insiguia ac celeberrima auinnioque arlilicio ,
elaboraxa aediQcia corruerutit, adeo ul uullam prope- " , *
moduai iueril relif lum , pracicrquam nuda dium .
pavimenia. Magna iiaqne indigenaniiu pariier cl ** ,
in olarum muHiludu periil mole ruinae oppressa : ,
inulli eiiam jurcnes ailvcn nobitcs eieruditi, qui ,
addiscendarum Romauaruoi legum caosa eo com- .
mearant. Erat enim hoc urbi pairioiiv el veluti ma- D }
xiina bouoiis prarogaiiva , qnod ejusniodi scbolae .
ei esscnl dicaisc. Gumroigraruiit iiaque lum lempo- *
ris legum imerpreies Sidonem urbcra vicinam , ,
8lio)qtte eo (ranslalx, lanlisper duui Bcryius bi- , .
siauiarclur. Quod el taclani esl; nequaquam qui- [. 5] ,
VICUM
V A R I J : LECTIONKS.
add. R.
vulg.
vulg. * cdd
II, vu
R. (Cl.), xulg R
mt
\%l
IIISTORIARUM L I B E R I I .
13f>2
* ; dein qualis antea erat, nequc tamen ila ilissimili^
.
' - qiiin ex ejtis aspectu pristina ipsius forma agnos<
\ poaset. Sed h*c quidem urbis reaedificatio ei scbo . \ larum revocalio poalmodam videbatur futora. Per
, , idem quoque lenpus in magna illa Alexaodi ia ad
, - Nilum flumen sita (cum tamen illud oppidum lerrse " - mottti obnoxium etse non soleret) sensus eiiam
, . quidam motus, perexigaus quidcm ille ac brevis,
\ ! Beqae omniiio inanifetioa, factus esl taraen. Omni.
, but ilaqao tnceiis et potMtimura valdc scnibus roai , " gno miraculo ra rtt feit; quippc qua antea nun , ' quam acciderai; iieqne quisquam domi maotil,
^, - 97 ^ d bi plaieaa muhUudo confluebal insolenlia
4 , novilaieque rci ullra niodum perculsa. Ne vero quo* ( 4 * ipM (coinmorabar entro ibi tnro lemporis
) J * disciplin cauta, quae sludium juris prascedii)
, , meiua inceaacbat, repuianiem roecum, qnod lamcisi

, exiguus admodum ille motus essel, sdificia lainen
; , \ ipsis etsent nequo Hrma neqae ampla, quacqoe suc , ' \ \ cussa nelaiitillum quidein lcmporb subsistcre pos
(' ). sent, utpartiro valida ac flrma. Simplici enitn laicre
\ , , suiil coDleila. Timebani vero clram qtiotquoi in
, ! , ' \ urbe eranl viri docti, non u m , uli arbiiror, moius
jam pneteriii causa, sed quod veristmile videreiur
. boe ipaoiD iteralo eveoturom. Qui enini hvjus niali
\ - causas esae dicuni exbalaiiones quawlam stccas pa, , \ riler el fumosas, sub terrae concavitate clausas; cum ^ que facile difllari neqiieam, xebe meiiiius inlut cir
*, , camvoiuias quidquid eupra inipendel succuterc,
, - C
" faiiecentc cl cedi-ule coro
page in aperlum feranlur : qni haec, ioquam, de
- lcrrounoltti naiura disscrunl, auctorei sunt ifigypU
, regionem Dunquam lernemolu coucoii solere, ulpoie
* bomikm admodum cl planam, minimeqne caver , ' nosam, ideoqoe ejusmodi exlialaiionibus non op . \ pleri; si vcro aliquas iulra se concipiai, ras ipsas
, , aua spoaie ob lerrse laxiialem assidue evaporare,
^ , Cum vero lum leiuparia ea opinio 98 obiinerei, et
paruiD Urniilalis babere deprelienderetur, rooiue ,
, \ - bani verisimiliier praeclari illi viri, ne iu conlrariuio
, ipsis cederet epigrainina, lanquam periculum foret
, in posieroin ne lantuin , boc e*l, eontinen , ' iem ttrram, verum eiiara , boc est, con culieutem terram, Nepionum experirentur. Foi(assi$
, \ - D ilaque, eliamsi aliqua ifigypii pars rooverii, non
. , deeruoi lameo barom renim periua eiiam aliar ra lionca, per quaa elia sic bcc eorum de vaporibun
, opinio vleai. Mibi verO videnlnr ilii, qttaiemis
, [. 55] potsibile est oonini valklift argumeolis uienli o4
. reruoi abatruftantm inlelligeullaua perlingere, nt \ ; , quaqunm a probabtliiate el similitudine veri aber , rare; a verilaie laoien ipsa Konge abtsse. Quo pa * cloeoim qvispiam perfecle inlelligere posxit, quae
d 0 n e c
l o l e n l l a
VARIiE LECTIONES.
xaiom. R. R.
Inlpr. incisuin iiilegruui
coiij. Cl. inipr. viri lUleralistmi.
(bic) R. * R.
mg.(U.}.
e* valg. ** R. et inlpr. quit; vulg.

omisii. ; .
.
vtilg., R ct i i i l j K . fnpulam :.
R. Num ?
r i p a ad.l. R Lugd.
* .
..
{J&.I 11.
!3G3
A G A T i n . E SCHOLASTICI
1364
eerni non possunt, nobisque sunt supcriora? Sufli- ; ; riai nobis , si lioc iantiiin sciamus , Dci cnnsilio el poitore volumate oninia constilula. Naiurae voro , &
principia el motus , el siiigulorum, quae fiunl, cau- ,
sas coniemplari quidcin raiione et persci tilari
,
noqnc inulile, iieqac iuclcgans esl ceitseiidum. Cre- ' ' ;. "
tlere vero sibiquc pmuadere, fieri posse ul ad ipsam |. .
rci vcritaiem pcrtingamus, vcreor ite arrogaulia poiius rcs hac sil judicanda, cl inschius qnid, qtiatn
duplcx itla insciiia. Sed dc bis jam satis ; ad rem iiaque redeamus.
IC. Pcr idcm tetnput ctiam Cos insula concussa
'. * '
st.el exigua quoedam ejus porlio servala , reliqua , , [f
oinnis corruil, variaqtie ci el inaudiia mala acci-
**J *
deruiif. Mare cnim ingcntem in modum assurgen*
domos lillorales 99 probivie o b n i i t , unaque cuin
, %
possessionibus bominiliusque ipsis disperdidil. Suc- ,

cuttionis ciiam magiiilulo immane qiiaiiium facla,
, \ ubi fragosa ilia vis lerrae incbisa pcrsupcriora eruni- ,
pore non polcrat, omnia proruebal ac prosterncbal. ^, ^ Pcrieruni vcro promiscne oinnes piOpcinodiim op- , . .
pidani, sive ad lempla confiigcreiil, sivc doini 8e , c o M i i K T o n l , aliiiin aliqneni i n lociun oonvc , ltiftscnt. Mihi cerlc sub ideui U*inpua Alcsandria Cy- , .
zaniium revcrlcnti, et in eain insulam, occasione i(a "
forenle (in trajcctu ei.im siia est), delalo, miscra- x i z k x b ;
, \ {
bile quod.lam sptciaculuni fi.il, quodque saiis ver^, ( )
exprimere non possim. lJuiversum enim propomodum oppidum tumulus lorr eral in lougum
, ,
* ;. "
v
porrcclus, el saxa eparsini jacciilia, cl r.obinuiaruin
lignoruinque riipiorum fragmeiila, 6t pulveris lanla C , ,

vis supcrnc icrebaiur aercm obscurans, ul nec ips;u
\ e,y
, pJatearuni regioncs Tacile agnosci possenl: canlc \ ,
rum quantum pcrcipi polerat, pauculae quxdam
100 domuiicnl* iitlfgra slabanl, ei bae quidem , . : qn ex calcc ei lapide atquc cx solidiore ali^ , d^xzizv
,
qoa magisque firma ci durabili, uli par cxl, malcria
^
\ >.io
\ ;
* j
crant sinicla*, sed lanlura qu.ii ex lalcre non coclo
^,
1 ex argilla agresicin in modum eranl fabricalie. & Pauciusiint vero sparsim bomines comparobaal i r i po . "
adniodum dcmissoqu vultu , ci vcbili exlreine \ ;,
de viia sua despcranlcs. Prxier alia enim mala

omnis ctiam loiius oppidi aqua , pnra ac sincora
; ; ;
polabilique natura conrcslim eublala , salsiiginem
, '
sciieim contraxcral, el polui cral; omniaque , ; ibi borrondiim >dum subvcrsa vidcbaiilitr , D 6 . ? \
adeo ul niliil oppido a.l oinamentuin rcliqni fi*lum
, J ,

xa
AU)V
(;)
1 1
xe
f >
cseet, ' Ascbpiadaiuin Ulustre iifiiiien
ft iiisigneiii llippocralis co uali glotiam. Coin-
,
%%>
" -
VMtlAS LECTIONES.
,
R (CI.), vnlg.
iulr &
1 1
his. R.
1 1
a<ldi<!i nim inipr. R, . . vulg.

ouiH.' ). R.
violH concussa* pars miuima servala esl.

1 1
fidem excedenlibus mnli$. , vulg.
1 1
, v
l i . intpr.
1 Lngd. S m., vulir.
. Par.
-j . . U, . , . . vuSg.
, inlpr. \> vnl^. add. R el Lugd. 2 m., f!epsi Milg. babrl R. cuni. vuljr.,
ncque id inularc ausus SHIII, elsi vix dubito rcscribendiim rss ; cuiu ilbid altcnim id quo|
1 1
I S
dscoclum cst *ij;'ifice(, crudum minime. - opi>oiiuiiliir , quod voc.ibnluni cuni

itescio qua r. lione moius poncre nollel Agalliias, autem rt-m pl.me divrraam ^^, ocrurivb.a, ilidcin rouiiarium &6. Nequ'* cgo nesrius sinn, non rep<:nii in le.vir.ia
Klossartisvc : bnc lamcii ntiiius moveor in Agalbia: illud altîido. , i|iiod umun rcsrril^nduni
restartl, ivinoiius a vulgal-j lecliono vn miiiusqiie apimi). l\.
, .
R, * t. . rulg
^ . \\. "/. /./. vulg.
n
1*55
136
. 0 miseralione iiaque harum rcrtim duci non alienuui
ab humano niore videlur : admirari vero vehcinen , ^
, tcr et percelli, lioininuni fuerit, qui velcrum reriiiu
, paruin sunl perili, quique nesciunl, quod liaec terr
- rcgio sua naiura pcrpeiuo varias iu se afleciiones
. \ suscipere solcal. Frequenier enira cliam anteliac
, urbes inlegrae terramotti pcrierunt, adeo ut veleri ' - bus Incolis exula; ab aliis rursuiii comtiloribus siul
.
instaurat*.
? . ,
17. Tralles itaqtie urbs , in Asio nunc iia diclo
** eampo juxta Mneandnim fluvitiui sita , oliin qitidem
, " - Pelasgoruni colonia fuii, sub Augusfi vero Caesaris
, tempora lerrymolu quassata cst el subversa , nibil \ , que in oa inlegruin relictam. Oppido vero in bunc
" . niodoin 101 niiserrime collapso, aiuul rusticuin
, , / - quemdam cx iis, qui agros cobinl, Uta&remonem
, . - nomiiie, ingonlcm ob illius casum inoerorein aniiuo
, couccpisse, quem cum fcrre non possel, admiran \ . dum quoddam et incredibilc facimts peregisse.
- Ncque enim iiineris longiludine , nequc postulalto, , , - nis magniiutline delcrrilum, neque quod giavissima,
, \ * uli verisimile eral, pericula adilurus vidcieiur, cl
, , quidem incerlo eventu, ncque corum, quos domi
, reliquerat, soliiudinis ratione babila , iicqnc alle , , ', rius ullius rei, cujus consideralioite alque respcclu
* / , *
homines scnlenliain mutaut, pcrveuisse non laiiluui
( Romain , sed in Canlabrorum regionein, circa ipsa
Oceaui liltora (erai euim ibi luin leiupoiis G;csar
) , gemes quasdam debcllaturus), eic!,qiiaeTiallis con , C ligcrant, stguiiicassei, el quidciu ojus oralione ila

captum fuisse Caraarcm, ul protinns dcl- cios seplcm
' - consulares, qui aplendore gcncris el fotliniaiuui
, inter Romanos eminebani, cum magno cotnilaiu in
, ;, coloniam misertt, eosque , cum uiagnis ilineribtis
, ; \ eo pervenisseut, magna pecunia? vi ailaia summa, * , \ que diligenlia adliibiia , urbem dentio iuslaurasse ,
. aique in banc, quac bodie ccrnilur, fonnam exutdi \ iicasae. Nunc ilaque Tialliciiscs cives non ainptius
* , , \ Pilasgi jure vorari potsint, sed polius Roiuani,
\ '
lamelsi scrmo tUorum in Grspcanicutn 102
"
. cnm sil mulatiis. Qui eiiim aliler liori puluisscl,
; cuin loiniin siut (iniiinii? Haec voio ita acidisso
, tostatur salis el palria urbis bistoria ct cpigraiiiiua ,
, - quod cgo, cuiii eo vcnissem , legi. Nam iu agro
. , quodain mbi vicino, in quo naius crat bic Cluerc ( IIIOII (Sidirus sive ferreus ei agro nomen), ara
), , siabal vclusiissima, in qua olim , uli vciisimile,
, , Cba3reiuoais slatua cral posila. Nuiicenim nibil iu
. . ea comparet; nihilominus (amcn clegion eiiain nunc
arae insculplum ceniilur, quod iia habcl;
*
, f
c l
A u i
VARIiE LECTIONES.
R, vulg.
Paphlaaone$ . I. babct intpr., eod iiifra Pclatgo*.
R.
* R, \ vnlg. R , viilg. Agalliias , cui paruin dc Canlabris innotueral, ei vcrbiscpigianimalis fiimlsibi Cnnlobrinot. correxi,
mpr.cuHsnlurfs, R ci vulg. lr& R, ecd in mavg. . R Lugd.
edd.
R.
2 5
, e
91
e T
1367
AGATHI.E SCHOLASTICI
1368
[. 55} Chartmon, patriam ut tfravil snceutsio terra,
[
Longinquce volat ad liltora Cantnbria, * **.
El magni genibut u advolmt CanurU; indi
* , [
Coiiapta$ Tralles resiterumotdificai.
" ,
Ergo hii pro meriiit ttatua donaiur; ut ara
*Ard* * , *'
\,
Slet media^chatct conditor mt palric.
, .
%
44
44
\ nipi **
Ac Traluanorum quidem res boc modo se habere credtta sunt. Multae vcro ctiam ali per td*in . '
illud tcmpvs in Asia urbcs, Ionica aeilicel el io- ; , \ ,
.
UCCK, similibus malis obnoxiae fuerunl.
18. Sed hxe (alia mibi nunc omitlenti et itarra'. ' ,
tioiiem snpra 103 inceplam cbttlinuanli, ad Laio- , rum rcgionero et Persica bclla est eumlunt, cain et ,
iisdem temporibus singula gesla siiit. Romanis \
eniin et Persis gravissimuro iutcr aese jam intle a . *;
inutio lemporc beUunn interceesii, el firquenter ,
rouiuos agros populati sonl et deva&Uronl; modo ) , ciira trtlara belli denunliaiioftcm irruptionibos in- \ , %
sidiosieque insuHibus faciis, modo uomeroao exer- .
cilu apertoque praelio congredienlfs. Pattlo antem
( , *
antea inducias fecerant, non ita quidem ul absoli- , lissimam pacem agerent neque ut omnibas in par- . *
libus pericula bellica cessarenl, sed lantum eirca ' *
orientem ct Armenia fines uirique genti pax aan- ,
cita erat; circa Golcbicam vero regionem bellum . \igebai. Lazi auiem olim Colchi dicebantor, ct hos ,
illos esae conslat; neque de hoc quisquam dubi- *
tavcrlt, qui Pbasidem et Caucasum el diuturnam _
eorum circa bac loca habiiationem coosiderarit. .
Dicunlur vcro Cotcbi ADgypiiorum esse colonia. .
Aiunt cr.im raulto lempore anie lieroom, qui Ja*o- \ ,
nem comitabanlur, advenium, imo anle Assyriorum
itnporium, etiam anle Nint cl Semirantidis lem-
pora, Sesosirioi quemdam jEgyplium regem in~
gcnli indigenarum exercilu coacto, ctun universani , \
Asiam invasissel ac subjugassei, eo 104 eiiam ,
loci vrnissp, et aliqtiam cxercilus sui partem ibi , ,
reliquiss% aiquc inde Colcborum genlem dcdu- \
ctam. Quod ipsuni el Diodorus Siculuset alii com-
plurcs veterum bistoricoruro teatantur. Hi itaqu
. ,
sivo Lax, sive Colchi, etve iEgyptii sedibus suie , , ,
nigrantcs, xariis nostra a?ta(c bellis fuerunt laces- ' .
sitit mutlaque praslia ob borum regionem sunt JJ ; commissa. Cbosrocs cniro Persarum rex cumjam .
multa valdeque opportuna illius regioni* loca in- \
vasissel atque occupasset, Dequaqnam aibi con- , quieacendum duxit, sed et reliqua in suara polesla- , \ ,
tem redigeoda. Jusiinianas vcro Romanoniro impc- rator Gabaxem Laxorum ium temporis regem ei [ . 56] "
4 4
YABIifi LEGTIONES.
R. $*, R et vulf., inlpr. oiim.
laxjd.
iutpr. propinqui ,
!
R, vulg.
R. eiiam intpr., dxoi vertil
weriio, vnlg.
R, vnljr.
. . R.
'
R.
R.
R.
. vnlg. R, cottj. CI.
R. " \ R, intpr. ciroimjeciot.
R, vu|g.
R, impr. anttquam $$. rerum potireHtur, vtilg,
om. R. ^. .
. . . vulg. * R. R .
e f
1 4
4 4
4 1
99
4 4
4 4
69
1370
, \ , univeream getilcin, subdilam sibi et benevotam et
, commnnis rebgionis cullusque divttit nexu coujun . \ ciam, deserere uec acquum nec juslum censebai;
. qtiiu polius onmibns viribus bosies qtiam cilissiaia
\ , - profligare t*nlabai. Reputabal enini C U I D auimo auo
Hipoxi, xal ei vercbatur, ne si Persae bello vincerent, nibil eia
,
iiiipedimeuio futurum esset, quorainus per Eaxi , num poniom citra uUura raeium navigantea inie . riora Romani imperii lor.a pervaderent. Quocirca
maximam vaHdissimumque eicrcitum ibi locavit,
, . - prcsiaoliadimosque duces oi prxfccil. Bcssas eaim
, , { , et Mariinua cl ISiwa ci preerani, viri speetaiiaoimi
\ et freqiieutibas pneliis exerciiaiiftsimi. Miasus vero
. \ eai cliam Juttinus Germani filius, admodtim 10$
, {, quidera Ule adbuc juveob, sodjam tora betlicarom

' rerum perilug.
'. 6 ,
49. Mermeroei aotem Persarum dux cum anleo
' bis iii ArcbaRopolim inipciam fecistet, ropulsus e$l
, , aliaqoe oonoolla geosk, qu qnidem pneioreo:
( quaadoquidem Procopius rhelor abundo b*c eo oo 0 ), que conscripaii. Tnnc iuque rureus (nam binc or ( - dieaii mihi, qo foquantor, euai coopUnda) ad
), \ - Mocbirisitn ct Cotoeaium propugoacxlooi penrcnU,
civ * , eo cottftilio, ul diOkulule locorom, qa* tanl cirea
, Telophim, prsiergrrisa, ad Pbaaideni Auviuoi por , - ting*iei, RomaaisqHOtDopiiialo ipaias adveola per , , cuUis, tenuret, ti qoa ratlooo catlella aliqeoi in
poteslatem soaro redigere posaet: quod quidem ipst
.
aperte recUqoo via procodemi atquo irraenii diffi . - c ciMmtiai factu foitaet. Marlinus eniro prefecluft
*
cuni auia copiie Tdepbtn insidens (osi aeiera boc
$ ( validum mouiiixsitauriH|ue propognaculum), dili \ ), > genlisiime adilos toebalur : el esi alioqui lociis ipoe
. occessu diffieillimus. Nam et praecipilia et praeru .
ptae petrae in se IOUIUO rergenles anguglisaimam
^ \ - piaiio aubjectaa) ei tiam eflftctonl, neque alia ulla
ex parte cuiquaw adilas patei. Circunijecti ta\m
. ' - campi tuiii vebenieolrr palastrea ei limosi, qLiboo
denu ulio* ei ueraora bnminoiii, adoo ol ?el uni
, alieoi eiqao expedito didlcilia aii traositus: un
, , tum abett 106 armalls agminiiMia. Scd ne tc
, , - qoidem Romani ullum laborem paaleriniueiitcs,
. quem uapiam comperisoeni locum paruoi tatum,
, qutque videreiar traatiri posse, hmm ttidibus et

\ , (- D oaxis obstroebant, auidnoqoe operi erant inienli.
, Ambigenli iuque hitce in rcbus Meruieroi plori . - roaque secum repuUnli, batc cogiutio in meniem
, veoit, ai quacuoque raiiono praesidiam Ronianorum
, oolvero aenoimque renovore potaei, non ooinino

, irriliim oibi iraniilne eui conatom foiv. Hostibua
, - anim assidoe loeo insideniibos, flori Roa polerat,
[. 5 7 . ] . v l uuiuaque voii soi compos Herol. Illis voro re
91
9 1
9 9
9 9
9 9
VARlifi LECTIONES.
arg
xa\ "
Ueaiuni
C l . R.et fulg
9 1
1371
ACATHLE SCHOLASTICI
137?
uiissioribus faclis, cum id solunt rcliiiqiicicior, ut , O J / '
locorum intquitatt mcderelur, ei difTicilis i r . m s i f u s \ E X I I V C U V
ilincra pcrvia reddcrct; id ei non admodum impos- , sibile factu vidcbaiur. Sperabat enim, exrisa subta- , taqtic vi inanuutn silva, obstanlibiisque prlris ex-
cavatis, se non difficulter iransiluruin. Quocirca
. "
111, quae animo cmtceperat, periicera, hujusrcmodi \ ,
fraudcm excogilavii. Siiiml.ivil sc repente morbo ,
correplum gravi pariler cl incurabtli. Decumbebal . ,
ilaque summam a?gritudjnem prae se ferens, et for-
lunam stiam lameniaiis. ftainor bic slalim tuiivcr- * , \
sum excrcilum esi pervagaius, prafecium gravissimc aegrotare ucque!07 supervictuniin. Porro * "
rei ipsius verilas eos, qui operas etias hosiibus !o- , ,
cant consilia suoruin prodeudo f l arcana clanculum * patcf.tciendo, lalebal. Accuratisstine enim consi- R
lium cclabaiur, et ne cuin atmcissiiiiie quidcm , \ ^, *
comtiiunicabaiur; solis vero rumoribus, qui per ; >
multitudineni circumfcrebantur, deeepti, id iloma- ,
iii* nuntiaruut; qui quidcm facile sunl persuasi, * . nori tam, arbilror, niinlio, quam quod id maximc esset ex ipsorum animi setHentia.
. ( ,,
, .
*. 5
50. Siaiim itaqtte accuratam idam continuamqoe
citram laxantee ac reiniitenies, segnius custodias , agcbant. Paucis post diebue Mermeroes ctiam mor- . ,
lem obiissc nuniialnr. Occulebat enim se ipsc in
qiia lam domuncula^ adeo ut eiiam apud intimos " ,
suoruin fauiiliarium ca opinio valtieril. Tum vero .
et quidem magie supcrvacancum visum esl Roma- ' nis vigilare, siipcrvacancum ingenles labores susci- .
pore. Quocirca omis*is iliis obslruclionibus ifme-
rum et laboribus, quos buic operi impendcbinl, , , ad remissius vivendi gcnus sunt dilapsi, solidas no- :
ctes dormicnles, in villis prasdiisque degentes, ne- , ,
qitc spocutatores emiltebant, nec quidquam corum, , "
qnas in rcm ipsorum ossent, agcbant. Persuadebaut ', ,
cnim 3ibi, Persas duce sive prafeclo orbaios, ne- * , 0qiiaqnant tn se iluros, quiu poiius quam lougia- .
sime fugiiuros. Ila:c vcro tibi cognovit Mennerocs,
confejlim dolum dctogit, ac Pcrsis talcm se, qua- , ,
lis anlca fucral, visenduir. piaebcl; lOSstalimque, . , quania poluil alacrilale, ouuiibus copiis molis, et , , difticulialibus itincrum ca, quam jamdudum animo .
6IIO conceperat, raiinnc s(q>ornlis, propugnacnlo D '
appropinquavit; eljam Homatiis iiiinitnciiat innpi- .
naio rei cvenlu pcrculsis, quiquc jain sese lueri , u-n poterant. Tunc iiaque Martinus locuin dcse- , ,
rciubim censuit, priusqtiain Mcrmeroes, penitiore ; " [. 5| .
irrtiptioiie facla, Uomanoa, qui in prxsidio erani, ;
niagna dade aflkeret. Qni enim fieri potcrat, nt , perpaud lantam boatium vim aasiincreni, neqoe
; >
1
(,iu
VARliE LECTIOiNES.
19
4 1
. R, . vutg. R, corr. in mg. pro , vnlg. add ex. R.

" . . . \, . . . . vulg.
^ R, vulg.
Suiri. s. .
. :. . . U. - oin. R.
R cl inlpr. in domicilw
i uodam . vutg.
. ;: Snid. s. . .
6 3
e k
e e
f l
1373
1374
, \ *, - primo statim tiupelii ad inlcrnetioiuMii cajJcreiiinr/
, - tloc igilur dolo cirtumvcnli superalique a bama. ris, turpissimaqtic recessioneTacla, Komaui reli , - quis copiis sese conjungcre approperabant. Exer , ciliis eniin, qucm Bessa et Justiuus duccltant, iu
. , campo quodam caslra locaranl iion procul a Tide * , - phe silo, septcm lanlum sladiis inde distanle. Kst
( .* , vero niliil aliud ibi quam ollarum forum, umle ct
; , * loco noinen indiium. Ollaria euiin, ut Latini dixe . rint, appellalur, quod perinde esl, ac si (Jrcece di cas . Posteaquam vero jam imijti cmn
, Martino foga pnerppia in tttlo essciit constiluti,
, - visiim esl omnibiis pr.efcclis, nl ibi hostctu exspe,
, \ ctaules acie in>lrucla obsistcreiu, ulurioivqne

iraiisilu probibcreut. Eral voro quidam inier pra>
. 1
, ciptios clarissimosque duccs Tbcodorus iiominc.
, gfiius qaidem ducent. e genie 109 Zanonim, scti
, - apud Bomanos educalus, quique jam barbaricos
, , - mores, tamclsi pairit eranl, exuerat el ad summani
\ . urbanilalein iraduxeral. Hic itaque Tlirodorus cuni
(- suo agmine (sequcbanlur enim ipsuni non paucio ' res quingcnlis suac nnlionis viri) circa Tclcpbim
), , adbuc slationein Itabebal. Mandarai enim ei Mar , tinus, ne priue ind" discedcrct, quam oninos bostes
, \ *; irruenlfs vidissel, eoriiinqiie numeruu!, quoad fleri
, , , possel, obseivarel cognosccrelquc, quid virium,
, \ \ qnid animi babcreul.
.
11. Tum ille, ut eral ad omnia strcmius alque
'. ( \0;) \ \ - C adax, raandala exsequittir. Ac dciude, cmn jam
, Persartitn copias propugnaculum ingrcssas vidisscl,
, \ cognovi&sclque iion co lenus stibsiilurum bostein,
, . god conflictus e.-se pcicnpidum, confesli.n tnde sc
- subdiixir. Cutnquo ilinere mullos Romauoruiii
non rccia ad Ollaria coniendenlcs deprcbeiidissiit,
* ,
, - prout cis eiat impcratum, scd Lazormn domibiis
insuliantcs, panicum el zeam sive seinina, atiaquo
, \ > \
, - fsculenta rapienlcs, eos revocarc nitebaiur, teme ;
- rilalis accusans, qui escirenl, qiiibus in malis ver . " earenlur. Quolquol igitur ex iis eranl minus guloei
atque inleinperantes, poiiora moiiili ei sesc adjuiixerunt, t 110 sciwim se reccpeninl. Tlieodoro
, ; ,
\ * - tamen locits nou eral mattire nunliandi prxiociis,
/ Mermerocm immincre. Nomiullis enini adbuc exira
; " . ^ caslra raptnas inlenlis nequc desistoniibiis Porse
^ - rcprntc siiperveitiuut; el quidtuii coritm
\ , oblruncanl; reliqui coiuilaliore cursu fngifuics cc : Icriter ciim (umullu cjiilaluque in excmtuiu ruiiut,
, \ - adco ut oiiines ivpcntiiio molu pcriurbaii oi supra
, ; ; - modum expavefacti, scccssioncm e caslris frcerim.
, \ [.
Praefccti vcro (ncqwe enim adbuc acicin ordinaranl).
; . meiueolesctiam, nc barbari iinparalos opprimcrent,
7
77
>ARIÊ LECTIONES.
"^, R i J * ^
* R , viiJg. Par. .
.
pW*w<H .
om. \\. lacunae signo in inarginc posilo.
" . " , Lu#\., <. . vulg.

add. cx etinlpr. qni gular craut non admodum dcttiti.
R, vulg.
.
0
v u l
e t
7 4
1375
AGATIII SCHOLASTICT
.
<. anlca slatula erant neglexcrunt, ueqtii' qui i 01 (
consilii caperenl scicbanl. Neque enim Winpus de- /), !, liberationem de rebus prxsemibus admittebai, - ot ,
que ipsa aniniorutn perlurbaiio. Motis tgUur con- ,
fcsttm e campo castris, imiversus cierciius ia lur-
pein incomposilamque fugam se converiit; neque :
autca a fuga desliterunt, quatn ad iu&ulam pnreiiis- .
b> iil. Uifclal autcni ba?c iusula a Telepbi quttiquo ,
euinniiim paratangU; laatum iiinerts airenui illi , , >
unius diei spalio coufeceruui celerrimt! currenles. , \ r.oiuual attteni parasanga, ui quidem llerodoio el . "
Xenopbonli placei, Iriginla sladiis, ui vero nunc . *Ibcri el Porx* volunl, uno tanlum aupra viginii. ., .
Idem eeniiunl ei Laxi; ncquaquam tanieti ea appel-
laiione uluiilur, aed , boc eat nanaiones, \ , , vocanl, el roea quideni \ \ \ senlcniia recte, Naui , " \
ei bajttli eorum &ingulis parasangts ememis ei one- . \
ra depoouni et paululuro conquieactint, aliis ail , " ,
axcipienda xicissim oiiera succedenlibua; idqtie , , , . *
quotiee factilani, per tolidan spatia ilinera mciiuit- , lur et dividuni. SUe igiiur boc, sive ilio niodo pa- , ,
ratanga esl appellanda, CL sladiis a propugnaculo ,
tniula bax dislat. Est auttin locas bic vebeiiwnier , ,
tminilus, ncquc facile pervius, fluvioniin vot tiobus .
citcumcinctiis. Pha*te enim ei Bocouus distiuclis * ,
alvris e Caucaxo dtflucnies, aique iniiio quam Imi- ,
giaiime imer se dislames, illic, cogcme ita locorum . "
silu, scusiu) sibi inuluo appropiuquani, non ina- , ,
gno amplius inlcrvallo sejuiicli : adeo ul Bomani . "
alveoquodam ducto, Pbasitiisqite aoiuis aggere pcr\
,
toaso. cjas fluonta in Doconum dcrivariul, caque ,
raliooe duo bi fluvii, qu.a parle insula in orieulem
vergii, in unum coeanl loriunque < ingaiit. lude ve- ,
ro rursos cumfl<xui quosdam anfraclusque fa< iaiil, exiguuin campum itttra se compleciuntur. fjU ,

Cerius vcro progressi ad uccideiilem solem s-ponte ,
ua cocunt penilusque commiscenlur : ita utq<'id-
quid ab bis iiilercipilur, perfecle insulaiti cQicial. ,
ilic ilaque coltccti Boiiiaoi subsialebaai.
. , .
, * , |
. .
112 . Mermeroes vro cum ad Ollaria veuia- f> .
el, muliieqiieromunieliie verborum molliticm igna- ,
xriainque non au licntibus objecissei, censuit ulie- ,
rius sibi progrediendum non es-w, neque instilam , .
iuvaiteodam. Neque enim taulo exercilui commea- ^
ioa in inedioboslilisternr suppctere poiuisset, neque , |. 60]
alioqoia ad obsidion<*in bene comparalus erat. Qito- .
c.rca redeundum stbi Tclepbin el ad illas ioconlm
1 9
1 1
% a
9 9
t l
tt
VARIiE LECTiONES.
w .
. . [.), vulg. * mulandum non esse docebil
lixlcx. * om. cl iiiipr.
.
om. . Posl 4.
> R. . ^, (quod con}. Bon. Vulc.,) . eiinpr. a4wh - eircumactut, ^ vidg.
Deconu* . inlpr. el
R i . . R ,
.
vulg.
, vulg.
. R.
. . . valg
. . . . Soid. s. ".
^
*~ iin-pie:
' ~
*. , vulg.
9 4
n i S T O R l A R U M LIBER II.
I37S
1377
, , difttcullaie* nequaquam ccnscns , labulis era, \ tibusqiie el ralibue eum in usuin confeclis Phasi , * dis ripas jungens, ac vcluii ponte siernens, tnijver,
, . fttim exercituro inlrepiJe, iuniine obsisfcnle, traje , cil, ac Perta* quidem, quos in Onogori locaral <a* | - slcllo, quod ipse an!ca in ditiooe Arcbaeopo!itana
, ut adversus Romanos propuguaculi loeo esscl, sirn , xerat, cum animasset validi<reque praesidio anxis , , , eet, onniaque illic quantuin poteral coiiinnuiisxei,
;, Coiaesiuin denuo et Muchirisim sc reeepii. Rcpnue
. - auicin morbo quodam correj.tus, cum pvssime ha
, bcrel, maxima xalidissimaque exerciius parle, qui
ua loereutur, ibi relicta, ipse in Ibcriam troiicrssii,
, ttgreque in oppidmu Mescbilfia ita dicluin dehius
.
cum vim morbi ferre nou poesel, ibi lum H 3
v e r e
, , lamiem diem obiil Mtwteroes, vir sanj inier P-r

, saspraestauliseimus, maxinit cousilii, reiqtie b*.'llic&
, perilissimus, animique vebemcnler slrcntit: qut qui , , deiu cuin jam gravts amiis, et a mulio lempore
- , alroquc pcde claudus essel, neque equitare posseU
, laboiibus laracn pcrimle ac robttsltssitmis aliqui*
* * , * juveiiis va&bai, ncque ullos laboies dHrmabat ^, scd leciica gcsiaius iti acieni prodibal, eaque ralio , ne cl bostibus lerrorem iiicmieiis, ci suos aniinau
, * - alque exboi tans; quaeque facio opus crai recle ad, , ministrans, mullas rclulil viciorias; usque ad<*o
, virtus imperaloria non cnrporis robori poliiif quam
. , pmdenliae esi aacribenoa. Tunc utique demorluunv
. Memicrois corpus ipaius faiiiiliaiâ elaium exira ol ' ,
oppicfum deporlalum solum i u ac nudum pa , trio rilu canibus pariler alquc avibue obscenia qu* , que cadaveribue paseuntor, devoraiHlum cxpuue*
runu
,
* lkk 23. Uuiic f nim scpelicndi roorem obscnranl Pr(, , aafi, aii|uc bac laiione abeumpiis camibua, nada o$ sa sparsiiu pcr campos projecla pulresctHit. In ca, - peaeniia aliqua vil loculo con lere vcl cliam lerra
, ^- obtumulare netitiquani fas esl. Cuicunquc vero cada. ' veri non staiim advolat iut >ês, vcl acciirreatea cane
1 , ^ - dilaniarint, illius bominis impuros fuisn*
, mores creduiU^ aniiuumquc injuslum 114
bara , Ihrodiguum, nial<xjue daniCMii dlcatuni. Tum porro
, xoxq . ^ ti quidem niagis newssarii alque aoiici jaceniem gent lameiilisquf! proeequuniur, peiiilus eaior, , tumn neque melioris fali parlkipem. Qni vero qtrjm
* - fitis&iiue devoraiuH fuerii, feHcisaimum pradicaiU,
, , rjiisque atiimam amnina admiraiione proeeqMBlu*v
ut longe praeslaiitiseimaiu el Deo similem el in bea [. 61] . tis sedes evolaiuraiiu Promiscua vero el obecurwr
turba, sicubi in exercitu gravissima aliqxo inoibo>
r
q u e
e l
VARIi LEGTIONES.
9 9
, R, inlpr, parm navigin cratibu* piuttisrue tmperimpoiUit, PhatidU

Wpoa iaapti., . vulg. , vuig.
*6 ,
*66 vulg. \\ el iiilpr., ûlg. * R. * Ad aad. inlor.
imkibern*. R, MUchita inlpr. vulg. * ' Stiid. S. . .

et anie oin. Suid. piobaute . Vulcauio (5 . . Spb. .
obuioi; . iegil iulpr. : $ercorori$. R (CI.), vulg. R
xttig.
! . Vulc* addendtiu) ccnsebal.
1379
A G A T H L E SCHOLASTICr
1380
premaiur, spiranies adliuc et menlc coiislanles \ ,

cdticiinlur: poslcaquam vcro exposilus iu buuc mo .
duin aliquis fueril, panis fruslum ei et aqua bacu, \
lusque j u U a apponuniur, ul quandiu cibum dcgu
slare possit el virium aliquid ei supersit, baculo iilo , auiniatitia irrueniia arceat, eptilottesque proptilsel.
,
Si veio noudum quidcm inlerierit, vincat lameii
(. .
vis inorbi adio, ut jain inanus amplius moverc 110
" ,
qucal, tiim ulique miserum semimorluum et jam
,
aniiuaiii agerc incipientem devorant, ct spcro diti ^
tius oiiarn fortasse vivcndi pniripiuut. Mulli cnim
,
ci!ni jam convaluisscut, domum redierunt vduli iu
. \
gf eua c l iragoedia ex tcnebricosis Orci porlia revcrsi,
^ ,
raarilculi quidam ct decolores obviosque terricttlaii tes. Si 115 Q i aulem iia redeat, aversantur enm
, ornnes c l dcfugiuul, ut roaxime piacularem, c( in . > ,
ter subtfrraueos adhitc cum censent; neqno antca
,
piistiuum vilae iiistilutuin colcre oi permillilur, do, \
nec a raagis cxpiaium fnerit piaculum exspeclata:
woriis, c l quodammodo viia rcdonciur. E l cei te nia,
uifcslttm csl singtilas hoininum nationes, si cui le- ,
gi, qua3 a nmlio lcinpore oblinuerU, assueverinl,
& * .
optiniam cam xquissiinamque judicare; ct sicubi
, tt quid prater eam ftat, nieclaneum id ipsis ac ridi ,
culum vidcii digiiumqtie, cui fides abrogetur. In- , vcDta? sunl taroen ab bominibus suarum lcgiim ra * ,
liones c i causaj alia atquc aliae, fortasse quidcm

vnrae, forlassis aulem et ad persuadendum cnmpa. . rata\ Quo fit, ui mirum mihi non \idcatur si el
\ ,
Persaj riluuin suoriim rationem reddentcs, eos eiiam C ,
. ,
quibtisus aliis praeslare ccuseanl. lllud vcroel qui ,
dem vcbemcnlcr niiror, quod wiusiissimi iilius regionis babilalorcs, Assyrii viddicel, Chaldnet ct Me-
, di. HUII cadcni cuni Persis senlianl. Nam circa
, * urbcni ot circa liabylonicam ac pralerea Mcdi , '
cam regioiici lumuii c l caps.ne eoruin, qui olim
.
inoriui fuoninl, exslant, non alium quam nostruin

morom scrxanles ; c l sivc corpora sinf, sive cinis,

quod iis conditur, \\Q
ufpote illis Grxcanico riiu
, crcmalis, neutiquani cerle shuiiia lisec eis, quse
, , nunc fiunl, fucriiiil.
10
11
11
(>
1 9
1 7
1 6
11
' " ,
.
24. Nequaquam ilaque ilii boc paclo senscrunt, f> '. " ^,
nequc ila, ut qui nunc vivunt, ct sepullurae ei tori , '
jura pro sua libidiua \ioIarunl, non solum CUIL

,
buroribus c l nepiibus rem babenlcs, scd paircscum
,
(iiiabus, ct, quod omniuiu csl sceleralissinium, , Uges, nalura! iilii cum suis matribus. Hujusenim
, ! .
ilagiiii novuiu ab eis exemptum slalulum fuisse,
" , ,
[. 62] .
mauiieslissime biuc cuivis liquere potest. Ferlur
1 1
VABIJE
#
LECTIONES.
1 1
conj. Bon. Vulc.

, vnlg.
(scrib. )
. , . . vulg. add. ex R. * , Liigd., in.,' edi.
' , vulg.
.
.

, ' vulg.
cuin lleroduli Slrabonisque libris, vlg.
. , vulg.
* Vulg. . lilrurnquce magoruni uioribu invaluil, Parlliis, pulo,
iluiiitiianlibus: Herod. 1. iiO. Calull.
(sic.) .
,
11
, l
1381
HtSTORIARUM L I B E R I T .
'
; , ,
\ , \ ,
,
, ' . , , ,
{. ;
, '
\ , "
* , \ , , ; ,
, , . "
\ , \
, * ;
. ; ^ *,
( ' ),
,
, .
',
, \ ,
, ; :. * ' ,
.,
, \
, \
* ;.
* "
;, :
. ?,
, , \ ' , \ ,
', .\ ',
" ,
\ , ' ':
; '
, ; ., '
. \
, ; *

X J I . j)
, , "
, ' \
. [. G5|
,
: \
\ / ,
1 1
, 4
138?
nanique nngnam illam Semiraniim As>ynniu

incoiiiinenliae venisse, ul cuni filio suo Ninya c*mgredi voluerit, alque adeo juvencm sollieilasse;
illiiiu vcro rccusassc molesleqtic lulisse; landcm
vero cum malrem liliitnms impalienlem iiignlcnque ccrn<Tei, tam itlri fnissc, el boc polius (|iiam
atteriim illuil srolus p<>ip<>hare mainissc. Alqui si
lgft lia?e perniissa futsscnt, ncquaquam, uli arbil i o r , Ninyas eo ciudelilaiis venisscf. Snf qitidailin t i hac prrquain vcittMa comineiiiorari? Paislo
eniin posi Macedonira tempora c l Pusarum evcrsionem aiunl Artaxetxcm, Daiii filium, ntalicm
snam Parysaiidem, cuiii cidcni, quo Somirauiis,
malo obnuxia, rem 117
Sixwn b.iberc ciipcret,
quidcm necassc, declinasse laiiicn iiarundc ac
ivjccisso, qnod neqac pium id essrt, neqite pairiuiii, neque in coinmuui v i u consucium. P c r s
vcro, qui nnnc sunt, priores quidcni niores fere
cinncs npglo\o!unl aiqne abjocerutit. alienis vero
ac. vclmi aduIliTiuis iiisliiulis ulunlur, Zoroaslri
Oromasilie dis( ipliua dclinili. Mic auiem Zoroasler
bivo Zaradeg (duplex eniui ci appHlalio Iribuiiui),
quando priimun florueritci lcgcs con.Udcril, liquido
non consiat. Pcrsae tcro htijus aelatis sub Ilysl.ispe,
sinipliciUT tamen ciliaqoe ullanS adjcctionrm, v i xist>e M i t i t i i , adco ul valik^ aiiibigatin, nequc rerlo
sciiipossil, tiirum Darii pacr, an alius quispiam
im llyhiasptu fueril. Qiiociiiiqiio irro tatitli m lempoio Uirutsit, auclor eis et dn\ mngicac rciigiouis
c x s l i i i l ; prisiinoque sacrorum rilu tiMiuutalo. cnnfu.Haueas qtiasdam el vaiias opinioucs induxil.
Auliqtiilufi euim Jo\eni el Sauurann cîtTnsqtio
omtics d<*os a Giaccix cdebralos colcbanl, co cxcepto, quod non eaeitem appcllaliniics rclincreiil;
bid Bibiiii qiiidem Jovcm ct Saitdem Ilercukiu,
Auailida VciuTcm, alilerque alios vocabaiit, u l
atibi Bcrosiis tbylonius, ct Allirnoclcs, et Simacus, qui aiiiiquissimas Assyriorum 118
Mo!orumquc rcs couscrip6erunl, lcslaiilur. Nunc vcro
inajorc \ x paiic cum iis, qui Maniclni dictiniur,
conveiiiiiiit; qualeous duo piinia principia satimiil,
aiquc allertmi quidem lioiiuiu ei opitma qu;rque
ex se gignens; alicrutn coniraiio plauc modo secuiidum ba?ct!uo sc halnits; ixiitiiuaque ilits in
barbara, ipsoniui lingua iui-la. Boiium eiiiwi,
sivc Bcum sive crcatoniu, 1:* a|'.ptllaiii;
Atiniauc* aulem pcssiiuo illi ai |HM-uii:ius eraguul, in quo seipcmes quan^lurinioe, ci ex aliis uuimaiilibus qua^
cuuque dcsertis in tocls dcguitl, inioiucicuUs,
V A B I i E LECTIONKS.
, idque conj. B. Vulranius, vulg. inlpr. patrare id malvisse, quam scelv* eemwittere.
edd.
R. R. " Uetinlpr. prisco$ nwre*, vulg.
R , inipr. Orimasdei ei inlpr., ZwpoaCo; viilg.
ac forl. Ltrgd., cdd.

<l Lugil., cdd.
Lugd., ^ ,
/ inipr. el Par.
. ; II, . . vulg.
* , \ ' '^ vnlg.
; , vulg.
, impr. HvrHusdatiM,
viilg.
u
> l
1 1
w
a t
1.183
A G A T M A i SCHOLASTICl
1384
loagis ofleruDl, veluli argumeuium piclalts. Ea , ; .
enim ratioite credotit e boiiam gratanique bono ,
Uli operam na?**, ingratain xero et noxtaiu Ari- | '. '
mani. Veneraalur antein prsr.ipoe aquam, adeo ul ,
neque faciem ea abluani, neque aliter attiiigaai, , ,
\
nisi potus cauia el ob plantaram cnram.
\
25. Maltos vero eiiam alios doe habeol et coluol; id Graecanicum est. Saciiliciis etiam utuutur * .
ei luslraiionibns et valicinii; eliam boc Grajca- *
tiico more. Iguis autem iis maxime bonorandui . saiiclissimusque videtur; aique idcirco in sediculis ,
qaibusdam gacris ac semotis magi etim pereiinem \ ,
asservaitl, inquc eum despicientes H 9 a r c a n a sa- \ .
cra peraguni, cl de rebus fuluris $ciscitaniur. Uoc , .
vero, ol arbilror, i i i a l i l u l u D i vel a Chaldaeis, vel ab , ,
alia aiiqua uaiiune acceperunt, ocque enim cum | .
aliis coiisenlil. Ita illis opinio, ex quamplttrioiis gen- . * ,
libus couflala, varie admodum cowposita esl. EX , .
inibi quidein non abs re id taclum vidclur. Neque .
etiiio aliam ullam rem publican novi, in ila variag
forroas ac gpeeiea nuiaiam, quaeque in uoceoikm- " , \
qi&e tiatu quaiu diuiissioM perauoere oon polue- ,
r i l ; aed cuia qoam plurimamm ac diversissiina- *
ruu geniiuai imperium admiserU, idcirco eiiam
verisimililer reultarum formarym et legum moflu- .
menU servat. Primi enim omnium, quos audiiu
,
accepiinus, Assjrii dicuiilur universaoi A&iam oc- .
cepatsc, exceptig ludig, qui ultra Gangein babilani. '*
Minue qtioque primo videiur eiiam intperium ibl , *
alabilisse, et posl euoi Semiramis, ac dciocepe om- ,
ues boriiui posteri ad Beltiro Dtjrceiad* fiiiuiu. .
Cum enjm in boc Belo SeiuiranjR* stirpis suecet- ;
xio desinerel, Belitaras quidam uomiiie xir insitor , ,
el borlorum, qai in regia erant, curator ac ma-
giskr, iinperium sibi niira raiioue 190 vindicavii , ,
suoque generi inscv il, quemadmodum Bio el Alexaii- , '
der Polybisior memoriae prodiderunt, donec Sarda- ,
uapato regnanie, ut illi scribuut, cum jam emar- , ,
cuioel iroperium, Arbaccs Medut ei Betcsys Baby- , 6
louius illud Assyriis eripuerunL, iuteriecio ipsorum '. rcge, ei ad Medos irauftlulerunt, sex ei ireceniis
jaui tupra mille et paulo amplias annis elapsia, ex ,
quo prinjun Nitiut ibi sumaum reram obtinuerat. , ,
Ila enim Cicsiae Cnidio tempora describenli Dio- .
doras cliam Siculus asset4ilr. Sfedi iuque rursum |> iroperium sonl ad^pti, omaiaque ipaorum iegibua .
cousliuiebautur. Cum vcro eliam hi annig non ,
luinus irecentis imperio csseiil potiti, Cyrus Cam- . " [V. 64)
bysa: filius Asiyage debellalo ad Pertas imperium ,
iraduxiL Quo pado eiiini id noa erat faclurua, cunfi ' ,
91
44
41
4 9
44
49
VAB!i LECT10NES.
. . . Sic el vulg. Infpr. legisse videtnr . . . , aut . .
& . , nam veriit: Nondum emm aliam r$m p. tidt.
6). . ** R,
vulg.
add. tx . inipr. tidetur lunc primum imperium ohjtrmasse.
,
wlg. Impr.euiD vocat HtUm Dtcortari. Quidquid scripserit Agalbias, illuddubio carei etimikm esae,
quiin Canane Easabii et apud Syncelhim Bclochui vocamr; SMuitdom Syneelbim XIX Afisyriomol
rex, cxai succeasorit BaJalotut, apud S. Hiermtyninm Bellepmre* : Eusebio. qui coMHa fraadibus letfcaxit, BaUtns diclas. . , intpr. BttUaraf, vulg.
hUor. potl
. adtlu a*o quasi legissci * .
, & vulg.
, intpr. ,
vulg. Sccuudt Synccliojn 1460.
, * vulg, . * .
M
4 4
4 1
4 4
4 9
4 4
4 1
13SC
133>
& . *, - el Persa ipse cssct Indigena, simulque Mcdis infensus ob praelia cum A*iyage liabita? Cum vcro
, * \ eliam Porsid Jeges annis oclo el viginti supra du; cenlos imperasscnl, eliam liorum imperium peni , \ tus est collapsum, ab externo cvcrcilu et rcge alie ^, nigcna dissipalum. Alexander enim Pliilippi Olius,
\ . inlerfecto Dario rege, Arsami filio, totaque Pmide
, subacta, ad Macedonicam gubernalionem res lians, , lulil. l u euim reruro gc*larum 121 niagniiudiue
. cxiroie clanis erat belloque inguperabilis, ui cibm
- posleaqaain eum e vivis excedere coniigil, suca*, , , sores laraea iptius, Macedouea cum esseni, aucnam
. , - exteramque regionem qiram diuiissime in poie , state relinuerinl, et ad suintnam polenliain cvas*\ . rim. Et eane arbitror eos eiiam in uuitcusqucdicin
, regnaiuros imperiumque obleniuroi fuiase, Alexan , - dri gloria suffultos, nist inier ee ditsidenies fie, \ qncuiibusqae preliis tum advcreus se muluo, tuni
, , advereus Roroanos babitis, plura habendi siudm,
, tuas ipsoruoi virea polentiamque fregissent, effe . cissentque ut non amplius finiiimis iusuperabiles
, (- viderendir, cum alioquin iroperassent non minorc
*), lemporie spatio qoam Medi, sepiem vidclicet annt*
*, , . niinuM ; nam eiiatn bac in re credenduni est Poly , bitlori. Cum ilaque (anio tempore imperassenl, a
. Partbia, gente aliis eubdiia minimeque aniea cele , M# 122 imoerio fueriuu exuli; qui deiucepa eo
", '- vnivereo, ifigypto excepu, suul potiii, Arsacidc
, quidem primum defeciionis auctore, adco ut Arsa cidae, qui eum gecuti sunt, dicii fuerint. Miiliridaiea
tero non roullopoat ad auniinam qiiamdam gloi am
.
Pariborum noiueu cvexii.
i 6 . Anni aulem 70 aupra ducenlos ab Arsace
'.
'- primo ad Artabanum ullimmn regem usque clapsis,
,' cum Romanorum res sub Alexandro Mamx^ iilio
, etseni conetiiuue, *ub idtenipug Chosroisprogenies
' * apnd nos regnare coepil, Peraarumque gubernatio,
, qase in bunc usque diem durat, imn lcmporis ini lium baboit. Siquidem Arlaxaree quidain nomin^,
. ' vir Peria, ingloriiis quidem primum ol obscurtis,
, , induttrioa lamen magnisqne rebus gerendU par,
, , aptuaque ad qu bene coneliluU suni inovendum,
, - conjuraiorum nianu eollecla, Anabantun regem
, - adortus obiruncat, ei cidari capiit suo imposita.
, , - D Parlbicaque poteolia sabrerxa, Pereis dcauo pri , siinum ioiperium recuperavit. Erat autem U magic
. diacipliw addictne et arcanis sacris operabatur;
[. 65) unde ct magica gens ex co tempore vaiidior arro^^. gaatiorque esi facia; quc quidcm ciiam anioa
, orat, ei ab aniiquo banc appellaiionem retinol, uouM
e t
VARIifi LECTIONES.
** Inlpr. cmm Ptrta is nul
Ptrvaque insuitus.
.
isph. Par.
Ab
Araacis iniliU usque ad inieriium Anabaui anni 476. naroeraulttr: vid Sie. Croix ad Tacit. ed. ObeHni.
II, pag. 672. Unde aliquis conjicbt emcudandum esse. Verumianicn nihil
omlare aosiw, cooi propler coojeiiaum R et Inlpr. cun Lugdanensi, tum vero prseseriiin propicriemporis eummitoi qaod Agatbiat Macedonum imperto Iribuit. Quos cum seplom lanlum aimis ininus quara
MLMIOS As am ienuisse pouit, Medos auiera per 500 aooos imperasse, tequitur illuin sibi persuasissc,
Pirtborttin impetiom anno demnm U a. Cbr. n. exortuiu esse. Iia vero Macedonuoi antios a primo
AlexamlH posl palrem regnanlis non, a Darii rcsno everso suppulavit. Ac Polyliisloieiu quoque aucio tn
lalso icrl, qni Sulla rciu Romanam lencntc florcbal. R.
PATROI.. G R . L X X W I I l
44
4 9
a<
t x
337
J3S3
A G A T H L E !?CHOIASTrCl
duin lamen eo bonoris c l licenliae erat evecta; sed , aliqua eliani ex parie a magislralibus conterouc, ^,
l a i u r , quod quidcm apcrie liquel. Neque enim
*, *
qui circa Darium erant Persa?, cum oliin Smerdis
:.
quidam magus posl Cambysem Cyri iilium regnmn
,
anipuisset, bonum factum illudduxerunl, ci Smcr ,
dem obtruncarunt, multosque alios ejusdem cum eo
, insiUuii ac 123 seniciiliae; qtiod fas non es&el magis
, :
regiani solitnn affeclarc eique insidere; lanlumquc
, "
abfuit, ut piaculares ilbe caedes ipsis sint vis,
.
ut potius eliam inajorc memoria dignas judicarint,
:,
litque sedilionem illam feslum vocarint
.\ ,
dictura , hoc esi magorum caedes, et sacriflcia diis
,
pro gratiaruoi aciione iiftlituerint. Nunc vero magi

omnes in summo apud eos sunt honore ac veric
, \
ralioue, publicaque omnia eoruni consiliis pra>
; " :.
diciionibusque adminislranlur, ei unicuique pri
\ , vatim, qiue ad dicam causamquc suam pertincnt,
, ,
iiilenlanli, pisesunl magi, qui cognoscanl quid
,
agaiur, el arbiirium suum inlerponant; neque
,
quidquam otnnioo P m i s videlur legiiinmni esse c i
.
iequiiiti, quod non a mago coiifinnalum siabilitumque fueril.
'. ' *
27. Fertur etiam A r u x a r i mater Pabeco cuidam
,
mipsisxe, ignobili plane bomini, coriario scilicet
/,
sive soiori, peritissimo tamen cursus astrorum,
, ^
quiqtie facile futura prospiceret. Virum aulcm
*. ,
quemdam mililarem, nouiine Sasauum, per Cadu , ,
sxorum regionem fortefortuna iler faciontem, apud
Pabccura bospitio oxcepluiu et i;> illius domtm- , ,
I
I
t
*
"
1

,
cula
divertisse;
bunc vero quocunque tandcm
inudo
, , ,
(credidcrim ccrte ut valein), cum praevidisset eum,
qoi cx bospbe illo gignen lur, fore pracclarum m a i i - ,
, ,
meque illustrom el ad summuni lelicilaiis fastigium
) , ,
cvasumm, doluisse quidem ct forlmiam suam de .
plorasse, quod sibi 124 n e c ^ * ^ssel, ne(|ue sovor,
ncque ulla alia ttiulicr arcta aOTiiiilate conjuncta;
3, :,
laudem vero toro suo cessisse, hospileuique uxori
suac adjuuxissc, abjeclo slrenue pudore; quippe
. 'qui dedecus ac ignoininiam, qune sibi inde i n i m i n c , bat, cuna bona quafii exspectabat, fortuna cssct
,
O f n m u l a t u r u s ; aique ila nalum Arlaxarem, edu

calum quidem a Pabeco ; cum vero jain adultiorc
.
;ctate forlissime ic.gnuiu obiincret, coiuentioneui
statim .immauemque rixam apeile inter Sasanuiu D .

, * [. 66J tv Pabecum exarsisse; utmmquc enim volnisse
, 2; tilium cx se appellari; alque a?gre tandoui iuler
. '
cos convemsse, ut lilius quidem Pabcci voiarclur,
e semine lamen Sasani gcnilns, Hoc inodo Arla- :, ,
/ : .
xaris genus repetcnles PTS, vcra liaec esse aflir^t . n a n l r U l in vcgiis memliraiiis (onsciipt:i. L'go vero ,
omnium dciuceps poslcrorum , quobiiol ci sucosse- , , xct
* :
ruiil, paulo posl el n o m i n a reccnscbo, ( i quaudiu
,
quUque regnaveril: quod quidei ab camibus, qui
YARLE LECTIONES.
,
R.
R. R. Lugd. R, vuig.
U ,
iiiii>r. (//'/5,: vulrf R, vulg.
. R, . ?x. \ u l ^ .
5 7
1390
1339
HISTORIARU LIBER II
. bunc usquc diam anuaics sct ipscruitt, est prai ' lerimssum, ncque uiuguiu cinre eis fuil bujusceraodi
, ; res pervesligare ; sed Roitiatioritm quiriein reges a
, Romulo forlassia, aul aliius adluic ab &nca Ancbi - sae filioorsi, ad Anaslasicm cl Justinum scniorcm
( , usque enumeranl: Persarum vero reges (eos, in ), quam, qui posl Parlboruro expul&iutiem regnaruui),
, tieiu apponenles, lempora aou n.-ctc distmxe^1| ita facere oportuissei. Ego
. ruiii; 1 2 5
vero acenrale, quscde his cliamab ipsis conscripia
, - sunt, recollegi; ct prxscnii bislorb maguupet-e
- conducerc arbiiroi* omniuin meimniase. In pr(H
, , gressu ilaqtie, obi opus forc judiiavero, id f.toiaiu;
lainetsi multa nomina el qtiidcm barbara liivilcr
, - lanlutn recensereoporicbil, et quidem noniiullorufii,
quinihilroemoraludignumgtisseruiil. lloc taiittiiii in
pisesentia lucis uiililalisque ad plurima catisa dham,
, " undevtgtnii supra trecenioj amios lcnninari alqiie
desincre in vigcsimum quinturo annum impciii
hujus Cbosrois; quo ipso lemporc el bciia in
. * Coicbica ditione vigcbanl, t l Meimcioem morlem
, obire conligil. Jusiinianus vero in>pcralor lum
. , temporis vigesimum oclavum aftiitiu), cx quo Ro manis imperarat, pciegerai.
.
l S e ^ * Caelcrum ubi paucula quacdam dcChog'. *\ - roe commemoravero, sialim ad priora redibo. De. , prxdicant euim illaru atque admiraniur supra
, , ipsius raeritum non laiitum Pcrsai, eed el nonmilli
, * Q Roniatiorum, vebili lilierarum amalorero, qiiiquu
, 6*6 ad pbilosopbix nostrac culmen evaseril, cuin v\
. Grjccanica scripta ab iulcrpreie quopiam in Persi , cam linguain cssonl conversa. Aiunl ilaqoe, quod
',
lolum Aribioiiilem inelius e!>ibci it, qiiam Demostlie nes Tnucydidem, quodque Ptatonicis dogmaiibus
, , totus referlus fucrit, adeo ut ne Timaeus qutdem
, ejus intelligenliatn gubicrfugerii, iameisi lincari
, , spccalaiione valde sil arguius ei uatura moms
, investiget; scd nequePbxdo, neque Gorgias: ncquc
, , , alius quisquam ex eleganiioribus et diflicilioribus
. ipsiusdialogis, qualis, arbilror, esi Parnr.eniiles. Ego
, , vero eum docirina praedilum fuissc et qui;!<ui
. tumma, nequaqam crediderim. Qui euim flcri potci al,
, ol purilas illa veteruro Dominum cl nativagraiia, vt
[. 67] D prxlerea reruin ipsarum naluroc coiigrucns valdoquc
C U M
VARIiG LECTIONES.
61
R. vulg. R.
R, vulg.
R, vtilg. Payiut Crit. iu Haron. Annalcs I I , p. 602, . 1. annum ab itislitulo
regno Persico cum Jusliniani el Cbosrois aiiuis non couvenire bone ihlcllexil. Sed iiem cnmMfiuierois matlem anno p. Chr. n. f5i assigm-l, quippe quo auno Procopii Pcrsicarum rcrum htsloita
dcsinat, ounies uiimcros in loco nosiro cortupios esse cn>sel, el527 pro 319, 22 pro 25 ei 26 pro 28
rescrihijuhei. Vcrum ips.'Ag;illiias p. 55, B, Pcrsica bella, ciiarranda,
cim aaptirmribus, . . <um iiigciai lot-i-icinotu venissc prolliehir; hunc aulomanno Clir. 55faicidissi
Lum lola (entponun ratio cvincil, tum ipse Pagius Baronium corriffcns p. 615 osiendil. El bic qiiid m
aiuiiis UWm ille csl, qucm Agalliias b. I. a Chosrois inilio regni proliciscens vUaimum quinlum, a Jjsfiuiaui vicemmum oclavum csse dicit. Nihil igilnr in bi* mulandum, scd aperte buie anno ctiam auniis
icgni Persici accomiiiodanilus ^sl, quod faoillime fivl, si pro resliiuimu& :
nisi forle in Imtic errorem ips A-alliias malc diiccmlis rattouihu* intideril (adnoi. Cli
. R, . . vnlg. ^ R. auie . Suid. s. .
'. Ret Snid.ôjv . vnlg. - ;:: .
: add. \ . . Suld. . id<
:
ca
a n i c ^
. idem.
,?
1391
AGATHT.E SCHOLASTICI
13
accommodata, in agrcsti quadara t ineplissima ,
litigua conservaretur? Quo vero etiam pacto vir ;
r*'gio fastu a pucro muliaque asaeiitatione delibu- xa\ ,
lus, et barbarum in priinis viiae genas sectaius et
bella sempcr preliaque spirans, quo paclo, inquam, , * ,
qni ita viiam itislituil, videatur aliquid 127 magni
ac memorabilis fructus ex bisce dtsciplinis repor- ;
lareet in iis cxcrciialus esse posse? Quod si quis ,
iiaqtie eum idcirco laudaverit, quod rex cum eesei , ,
et Persa; lantammque geniium pariter ac rerum ,
cura ei incuroberel, nilitlominus lamen ttiam stu- ,
dia liilerarum deguslare voloerit et bac gloria ee ,
o!dcclarit: collaudaverim profeclo horoinem etiam . " " cgo, aliisque barbarie preeiulerim. Quotquoi vero , euin exiroie declum vocant et lantum non omnibue, ,
quotquot uspiam philosophia cullores exstiieninl, anieccllei4em, perinde ac si omnium arlium ac ',*
scientiarum principia el causas peruovissfel, qnalem * illum eximie docium Peripateiici etamiinl; qui, inquani, ila senttuiii, quam longissime a vcro aber- , *,
rare deprehendi postiat, aolam nniliitudinis faroam
sequcnies.
*. .
29. Vir enim quidam, nationc Syrus, Uranitn
nomine, Byzanlii obcrrabai, artem qnidtm profi- , ,
teus medicam, cx Arisloielis vero dogmalibus nul- ,
lum perfecte noral, iuani taroen varis doclrinae opinione turgebal, quod contentiosus esset in con- , , .
gressibus. Freqiienlcr 128
" Pl*l P ~
licus venliians, et in librariislabernis sedeii$,coiiten- ] ,
dcbat verbisque ampuJlaribus agobal eum iie, Q ,
qui eo cominearesolenl, el consueta haecce de Dto ,
vocabula jarlare, qualia nimirum sunl natnra at- ^
qne eisetttia* et passibilitas, ui ila dicam,
alque
,
impermhlibilitat: qaorum plerique ne grammali , aiaruin quidem scbolas frequenttrani, sed nec taiis .
frugi bomiiies erant: facile interea aliquid atque , , ,
expediium eaae exisiimaqt transsultorio, quod en , ^
fu provcrbiu, pede ferri, ct de Deo disserere, adeo , ,
beata cl incoiuprebensibili rc, bumaniimque inlel- , , ,
leciuiu exsupcrante, eoque solo, qood ignorelttr, ,
admiranda. Quocirca freqaenler vespertinis tem- ' ,
poribus, cum ex crapula, at vcrisimile esi, el luxu .
reversi sua babent conciliabtib, prout cuiquc libi- , ,
luni fueril, irrevmnier de sublimtbus bisce rebus ,
diviuisque quaeslioiiibus sermones miscent; et D somper de iisdnm arguiantes, ncc ipsi aliis quid- , ,
quam persuadcnl, ncque de conccpta seroel opi- ,
nione, qualiscunque landem ea sit, disccdunt, sed , .
eadem s^mp'i mordicus reliiient el luenlur; fini " , 70
7 1
c n i r a
lu
: I,ECTIONFS.
10
, vulg. Suid.
Avdclet Suid. Suid. 1.1. f l
es. b. ipsa !
Suid.
Suid.
R el Suid., 1
" :. Suid.
* R Suid., . . vulg.
, \iilg.
R. el Suid., vulg. ins. ex R et Suid.
R vulg.
- 00). Suid. " R, vulg.
, Suit. s.
. " ucvoin. Suid.
. idcm. * R et Suid., vulg.
Suid.
i u t r r p r . legisse videtur, nain vertit: his, qui te circum$i$terent, po$tulanlibu$. P
iiiterpr. qunlitnam illi natura.
anlc inser. ex ei Suid. " oin. Suid.
Pro idem R. Lugd. Stiid. edd. Suid ^ R. ' om. R. R.
T l
1 1
19
e t
8 1
9 9
99
1393
HISTORIARUM LIBER .
1394
; [. 68] * laque allercaiione iofensis inler se aitintis disce/, , dtinl ct aperlis conviciib scse muluo lacessunl,
, , lurpes vocesemiUenlee, instar alealoniri rixanliun.
, - Aiqtie ita solvitur ipsie cerlanien, aegrequc disr*, * , dunl, 1 2 9 '
fruciu dato vel accepio;
. acerrimi vero hoslcs e* aniicis fa ti. Inier hos
, * primae obtinens iste Uranius, perinde atque Home, . * - ncus ille Thersket, tumuUnabatur *et verborum
" , nuIUim faciebat finem; nibil vero solidi de Deo
- teotiebai, ncque sciebat, quomodo oporterel pro* . babilia opponere; nihilomimis tamen modo priinae
, vuv
- ibesi interrogationura conlradicens, morfo vero
, priusqaam responderei, contra interrogans catisas
, * quaeslionnro, non sinebai disceplationem ordinr
, . procedere; sed apcrla confundcns, efliciebai ul rei
, quxsit* vcrilas emicare invenirique non posscl.
, Volebal enim epbeclteem vocaum disclplinam iqua
* judiciuai de quavis re propoiila suspctidilur)imilari,
* et jutta Pyrrhoneni et Scxtimi Einpiricuro re - apou*iones facere; finemque conseqtii vacuiialcm
, - pariurbaiioois in animo , exisliraando nimirum
- nihtl esse, quod percipi iotellerluve comprebendi
. , - posset. ne baec qtiidem perdidicerai. sed lan . tum degustarat, et exigaam quamdaiu cogniitoncm
, - conseculus erai, qaa eos qui hanc disciplinam non , <P*am aliigeranl, fallcre ae circumvenirc poesei.

btlerie vero rudis cum easet, in uu vtUa multo
, ,
redior
acque inscilior. Lauiiorum cnim domos
^ , - frequentane, variiaque cibis se ingurgitam, ti Tbe * C rtcleum poculura frequeuier ori admovens, verbis, , que uiens prx tctnnleaiia valde lurpibue alque
. obscenis,ludibriobabilus esimaximo,adeoutell30
, cplapbis csderelor inierdum, ei cyaUTu veluti pri6 . dianonun poculonim reliqitits faciet ei perfumlc , rttur, ct omnibus esset convivatoribas deridiculus,
^ , non miniis quam morionea, bisiriones et scarrae.
, '
Ac Ulis quidem cum ettei Uranias, ad Pcr&as veuil;
ot Areobindo qaodam legaio sdductns. Ui imposlor.
, , - ei eolbanii insUr veriatitie , qaique ficliliam
, . * moruro concinniuiem pr se ferrb norat, bone> , liasimam sibi veatem induit, quali apud nos liitc^ , rarttni professores doctoreaque utuniur; et sic,
( ), telrico ac gravi vultu, ad Cbosroen ingrcssus esl.
. qui iioviute spectaculi percvUus, et aliquid divinae
, - rei esse imaginatus, et pbilosophum revera ipsutn
, esse ralus (nain ei ila ibl voctlabalur) libens. eum
, - beoigiieque excepit. Convocaiis aulem magis,
.
sermones cum eo miecuit dc generalione el natura,.
et on boe univereuin ftnia expers fulanim esset, et an uuuro rerom omnium prbicipium sit staiuendum.
V. 30. iiaque Uranius nibil quidem opportunum
[. 69] , - dicebal, neque prorsus intclligebal, sola vero pra3 \ fidentia et inani liiigit* volubilitaie, qucmadmodnm.
n u
C l , m
9 9
9 9
9 7
l n
9 9
9 9
VARIiE LECTIONES,
el R, el valg. R, ?uk.
II.
^ R.
4 t e ! A p ' vulg, * R. R> Suid. s. .
ti iiitem. vulg. Suid., ilerpr, daclxi, R et vulg.
om. 11. R. viilg. R. / edd.
om. R.
coa). Bou. Vulc.
prn . R.
9 9
9 9
9 9
13%
SCU0LAST1CI
iu Gurgia uil $<tfrat<'S, itiliil sciensinler niliil scicn- ,

tcs , viurnbat. Ila vero scurra ille stoliJus regem
. L
cepil, ut ei ingnUi pectiniae sumroa cum donarit, el
,
:ul commtiticin sectim 1 3 1 mftnaam ndmiltcrcl, el ,
pslera praclibala ci propinaret, nulii antea
, , *
alieri facmatai; frequenicr ciiam jararei sc IIIIH- ,
quaro talom virum vidisse, lametsi anle.i prastaji- >.
lissiraos rcvera pbilosopbos vidisscl, rjni binc ad
,
riim sc ce-ntulissrnt. Paulo cnim ante Damascius ^.
Syrua, et Simplicius Cilix, et Eulamius Pbryx, ei , Priscianus Lydius, l!crmiaqiie oi Diogencs Plice , ,
nices, el Isidortis Gaza;us , bi, inquam, onuies, flos,
\ , : ipsc atquc apcx, ut poelice Joqoar, noslri aevi plii, ,
losopliorum, cum ipsis opinio de Bcn, qiue apud
, * ^Romanos vfgcbai, non saiis probarelur, existima,
banlPcrsicamdisciplinamlongeossepncslantiorem,
.;
&
,
bisce videlicel re! us, qux a muUiscelcbrauiur, per
*
suaei: quod apud illos principalus eil jtisitssimus,
,
qualcm Plalo describit, philosophia ei regoo in
" ,
unum contpirautc; probi vcro iti primis ei modcsli
/; ,
subditi ; cl neque funes ibi nasccntur, neque prx- ,
doues, eed ncc alias injustiliae spccies perpelrantes; , adco ul si qnis atiquid cx rcbus suis piviiosis loro
, ,
i;uanlumvis deserio reliquerfi, nemo qui in id inci , *
derii. 6ii sublalnrus, manel *ero ita, ciiamsi incu siodilum sii, integrui ei qui reliquit, donec redeal:
, bis itaque rebns ut veris excili, ct prxierea cum ipsis , , , inlerdictuni esscl tcgibus secure bic dcgcre, quippe
*
qui receptis moribus alque instilulis scse non ac , 1
a u <
commodarent, 1 3 2
pcregrinas nullaque morum
fcimiliiudine conjunctas gentes sefiecontiileruni, lanqnain ibi deinreps vicltiri. Primiim itaquc cuui eos,
qtii in digiiittte aliqua ?el magialraiu constitult craat,
valde fasluosos animisqu6 aupra modum claiis esse
comperisscnt, detcstabanlur eos atquc improbabani;
poslea aninriadverlcrunl niultos pr.riclum peifossoies ol grassntores ac fures parlim dppreliomli, parlim lat^r^, omncmque injuslilise speciem vigMv.
Potonliores cnim opprimunt inferiorcs, nitiliamqiio
hiter sc crudelitalem aiquo inlinmanilalcni cxorcoitt;
quod oninibus csl absurdius, uin unicui'|ii^ |crtnissum sil lot oo velinl uxores ducere, ei jaui dti, ab aduUeiiis laincn nun abslinenl. His ilaque omnibus de causis philosopbi :>umma animi
a.'griludinc affccli ipsi migraiionis suai dainoa-
bmi
51. Po<i(quam vero collalis cum ipso eliam regc
!ermoriibus epe eua e-s* nl fruriiiali, liominemqiic
(oinperissenl pbito&opbi:e quideiu studiun) jacianioin, qui lanicii uiliil adlnic sublimiorum audierai,
sed nc upiuionc quidem cuin ipsis conveniebat, aliis
vero iioniiullis insiilulis assucvcrai, qualia modo
rocriibtii; illam quoqm* promiscui conctibiius vesa-
,
,-, , ,
. '

, * ,
, , ' ,
" .
,
*

,
/ ; . OJV
) :
, , .;.
, !
l f
'. [. 70] ,
,
, , ,
,
:. t e
VARIAILECTIONES.
* R. Lugd. ( . ) , edd.
'. R.
* R.
1 1
* Enliumum omnos vocant.
, Lugd. el in mj?. , edd.

t k
: R.
R, vulg.
R. cl Lugd., . edd. R fCI.), , Riipcrscnplo
l i , /. !,
< f
add. . R .
" IU?
R.
, l
R, :
" R.
Lugd., ? ; edd.
IW
HISTOHIARUM LIBER II.
vo: \ , ol
, ,
, , \ ,
> .
,
.
, \ , *

. '
' \ *
, *
,
* ,
, .
13U8
niam non forcnles, confeslim inde *e reccpcrunt
Aiqui 133
damabal, ulque intnercnt rogabat; ipsi vero magis cx rt sua esse censcbani, si
vel immissis tanlum in Romanorum fince pcdibus,
sUlim, si ita usu veniret, morerenlur quam si apud
Persas manenles amplissimis bonoribus pi amiiisqnc
afliccrenlur. Atque ila omnes domum redierunl, barbari regis bospiulitatc valere jussa. Fructwn lameu
cx ea peregrinationc retulerunt in rc minimc vulgari aut conleninenda; scd unde eis deinceps jiu ndissime per omncm vitam c l ex aiiimi sonlciuia vivere licuil. Cum eniin pcr id tcnipui Romaiti c l
Pergae pacem ac foedus inicr scse pepigisscni, b;rc
eliam in pactis condilio conlinebatnr, quod viri ilii
ad suas sedes reversi ciira ullum nielum in posle \ \
rum ibi degere poseenl, nequc quidqiiant quani quod
probarcnl eemire aut patriam opinionem mulaie
\ ,
\ cogercnlur. Nequccnim permilierc voluil Cbosroes,
. quin bac cliam in parte pacta coiislarenl ralaque
, , essenl. Ferlur vero in corum redilu adiuirandum
quid el memoraiu dignum eis accidisse. Ctim enim
^ .
, in agro quodam Persico conquiescerenl, conspicaa

sunlcadaver bominis recentcr nioriui neglcciini i u
,
inlniiuatuni abjectum. Tum illi barbaricse legis ini , \ ? . quitalem commiserali, et nequaquam xquinn cssc
, censentes, si ncgligerenl naluram ex parlc injuria
, ( affectam, conlcxerunt ul poiuerunt per iniiiisuos
), * ' cadaver, lerraque contuniulantes scpclicrunt. Noclc
, , *
vero illa, dormicmibos jam omnibus, visus est eo, \ , \ rum, nescio 134 V* (bcque cnim noinen novi)
\
visus lamen esl sibi viderc virum scnem, minime
\ , ^ quidcm nolum, gravem alioquin et vencrandum, el
" pbilosopbix sludium lam vcslis forina quam obionga

promissaque barba prnc sc fercnlem, qui sibi iuclamabal, (anquam exhortansac maiidans, bos vcrstis:
i , l e
e o s
1 7
1 1
ls
Ne lumutes inhumatum ; at nudum tinqu$ cadaver

Dilacerare canes, escnmque volucnbut essc;
ilaler enim Tellu* cunclorum haud suscipil Hlum,
Qui malrem est au&us facio viliare nefanao.
} ,
.
'
.
,
. , \ . \
,
, [. 71J
, \ ^
,
,
, .
, ,
'
. ^ , \

Ille auiem (onfestiin prae meiu expergcfactus, soninium suum aliis renunliavil: alquc bi iniito quidcm
dabilabanl, qoonara somnium esscl evasurum. Suromo iiaque manc cuni eurrexissenl ci iiistilulum iler
prosequerenlur, Iranscuulcs illum campum, situ lo^ corum ita cogeitlc, in quo subilariam sepulluram
procuraranl, rcperiunt cadavcr illud dcutio nudum
super lumtilum jaccns, pcriude ac si lerra illum
sponianea aliqua ralionc in apcrlum cjccissct, ncque
eum nondisccrpUunalque absumptuin asscrvarc suslinuisset. Miracilo iiaquc speaaculi perculsi ilcr
suum conliiiuanint, millo amplius cx inslilulo ac
more ipsorum oflicio ei prxsiilo. Sommum cnim
cxpcnderunt, 135
seiiteiuiam vence l
, n
c a v n
i n i l e
VARIiE LECTIONES.
1 1
" , vulg.
Antc R ins. .
oin. R. * ovapadd .ex R, vnlg. vi
* Z J \
inlorpr. Din. , > vulg,, Lugd.
(CI.), vulg.
R, . . . vulg.
R, vulg.
R,
v!g., intcrpr. in agri supcrfici: jacentem.
cdd. ex m. Lnad. R cl Lu^J.
u
t B
Vm
1400
rum, '|uod |>ersae liauc poertam et vindictam luani
flagiticH cum mattibus suis congreisui, inhumati
, tuanere ci a canibus meriio discerpi.
.
32, Ilornni aaiem virorom eon jam periculum
\
focisid Cboaroet, lameo Uraniom plus ,
et admirabaiur et expetebat. Caasa vero hojus rei . , ,
uaiuraliter, uti arbitror, bunano gtneri eat insita. .
Solcimis enim omnts, quc ad nos propius aceedunt
sirailiaque nobit sunt, amica ducere et opiima; \ ,
refugere autem atque aversari quod niajos est et . superius. Quocirca et ci huc reverso amicissimas ,
liiteras miitebat, et magisiro ulebatur. Quo factoin . *, *, ut jam esset intolerabilis, regis amicilia lergi- ,
dus aiquc elatus ; omnes pasabn in coiivivits et con-
veniibus vellicaws, ueque abain ullam cantilenara , ,
canen?, quaoi qoo booore ipsum affcciaset Ghosroes, , .
ei quibus de rebut intcr se commentali foitaeiu
"
muUoque ferocior nobis praeelarua ille tir rediit, , Ivf
quam antea fuerat; perinde ac ti ea taMum de . ",
cansa tantum itineris esset cmensui. Cam alioquin ,
esset bomo Tantssimtif, planeque ridiculus, tamen ,
ipso, quod barbarum regem frequenter eelebraret
an deprodicaret, multis plane persuadebal, quod . *e'iemenier essct doctus. Qui enim leviter omnia , admitlunt, et peregriois ac uovis narraiionibas , ^ avidis auribus inbianl, facile ab ipso magnificis
splendidisque verbts eas oroante atqae ampliflcante , , *
persuadebantur, 1 3 6 neque quis esset laudaior, , .
neque quem iaudarel, neque qua de re, conside- ,
rantes. Nam qood ad exeraiuum iostructiouem et Q ,
arroorum rectam administratioaero assiduaroqoe ,
Iiellorom iierciiationem auinet, merilo quispiara *
laudaverit Gbosroem, quippe qui neque labori un-
quam cecserit, neque seneclutis imbecillitati: in
liUeris veroêt pbilosophia talia censendut est, .
qoalem ferisimite esl eese virum, qui et sodalis ec
auditor Uranii illius ait declaratus.
9

.
AGATHIJ:
SCHOLASTICI
H I S T O R I A R U M LIBER III.
137iRGUMENTUM.ieiKt<r qutrtiai Mitmi retmt foremitmt detUtrmttt (1).tfaefterafmrtrtanm
tm. JTanini Rtutui m Gubaiem, Laiorum rtgem, odhm (II). /muftw * tmm 9 cmttmuM
VARIit; LEOTIONKS.
*' i w x t i ; R.
* R, ; vulg.
" lf' '>'< R.
" ixiivv
R.
1101
UISTORIARUM LIBER III
1401
Jwrne, Ruttici [ratre, occtdilnr (IV). laxorum indignatio, Romani Onoguris tdsldtonem parant (V) Pe
retishmHW). Turvit Romam>rum fuaa (VII). Lazorumpoti cwdcm regis deiibtratio (VHI) Oratw Mti
Perm defaant, snadtnti* (IX, X). Contra Phartau$ adfidemRomnnit serwndam hortatur (XI, XII, XIII). Ju
niamu Atkantuium ad csutam cogno$ccndam in Lazorum lerram nntlit. Rusticus ti Joannes bt vincida
(XIV) . TvUhes, Gubatb fraUr, Latorum regnum accipu. Soterichus addonaregia diUributnda m Asiam
(XV) . MiumianitoppreuMtcum liberii tuis inicrficitur (XTI). Quo faclo Mnmiani ad Pertat detciumt. IHli
miarwm tmamta Nadwraqam adverm Hutmo* Sabiro* missa (XVII), ab hu nocturno prcelio vicla cone
(XVIII). HackoTagtm, paeis cowduiombut fnutra oblatis, ad Phasidem urbem tspugwmdam te confert (XI
ex Nesoad $m conwmutnd*m ei defendmdam tucwrruiu (XX). Munimertta navalta inslrumtur. Part Hom
prmtia temete commhso, mgre m oppidum $$ recipiunt (XXII). Martxmuficlommtio miliium ammot confim
pmrU copiarum ad speculandum emi$*a. Nackoragan exercitumadversuM oppidumducit Juttimu, Devm
imnploa4**aturut, inde progreutturlXXW). Reterte** Peru*$ oppidum tumma ti oppugnttrVes tergo
Ptumm unistrum comu eormm w fuqam vertitur (XXVI). Mox mhern, twrbatit ordinibus, inqenli clade
[ A. C. 554] * \ - 1 1. Perstrun iasdtuu, variaque ifMorom reipn, blic imnuulio, el quaecanqae de Choeroe e]a8que
, ' geiiere roihi dicaaai t i s i , ea aniverta et
, , el quidffla ioogiore orttlooe sum pmecatat, ei ad
*** periincal. Sed neqac
, \ preeedefttii 139
, * sapervftcanet (brusee liatri posseal neque ioaiilia,
, , qoin poiivs, meo quldem jodicto, ulile dalci coa*
, , - juDctum habaniia. Cupio eolm, si ia ate assei,
. , * , maxinilqiia iacio, aaia, quod aloac, Graiias per , , , miscere: in ditertain vero m ahripiuni c o
. eqaorque illibeatl anjroo drcaoMfenlem mt ne*
, - etaiiaieiD. fliatoria) eniai tcriplla maxiiouai cam
. , ali augasllsiimumque opas, omaSqne occapaiione
pntttantioa, aeceaaoriom qnoddam, Ml Boaolia lyra
, , ^ dixerii, vi aimul et viiae occapatio etleitur. Hequa
, eiiiro nihi licet in iU q ouxiroe velleai, *uavUI . 73 ] . sime vium iraducere. Nam com oporleret vctenim
iapientuiD ecriptie relegeiidia iwmorari, imiumli
, videlicei cauaa, et qaecanque paaalm uiillter liiivri^
, - prodiu eunt, accarale expendere el peracrutari,
* animaroque ab aliia curis eolutum ac Uberum iis
* , $, inpendere: ego vero seden* ad porticum regiam,
libcllos liiibua forensibus ei molesiiis plenot a nunc
* in veapemiD uaque traclandia ei versandis tum oc , copains: et molesic quldera mihi vebemeater a o
cidanl foreiuet ialie interpellationas et turba, nio , otdv
lcttam vero ruraas mibi nisce moletiiis earcre,
. * , cuoi videbcet absque laboribas ei molesiiU neeea ' * , aaria mibi nequaqoam aappeuiil. Caeteram oc tic
, , C quidem conquiescaoi, qood ad me attinel, neqoe
, . dewnam 13^ quo me amor ducit aequi ; etiamsi
aliquis me caviiletnr ei rcprebôdat, ul majora
, <^ - taeie viribus tenunlem, et in orca, quod aiuni, fi
. * - gullnam addiscemem. TaoMstti eoim scripta mea
fuipiam spuria revera ei tubventaoea videbuatur,
, *
41 et qtiodammodo amuii iti plurioaa dislractt foDtu :
, mihi laraen ipsi interea. qood imperiiis canlorilnis
usu venire solel, forlasse non displicebunt. At vero

iie U>ngioribus digressionibut excureiunibusquc de .
eomm exced:iin, ad Colchica cerUmiiu et ad priorem sermoncm esi redeundum11011
9 1
1 1
VARIJI LECTIONES.
R .
R ( C L ) , > v n l g . R, vulg.
H
v u fIg. R .
, vufg. * R.
* R,
1403
AGATHIJB
SCHOLASTICl
2 . T u m c n i m Chosroes, c u m ipsi Mermerois o b i -
1404
'. , -
lus renunliatus esset, d o l o r e m , u l par est, ex i l l i u s
* , ,
intcritu ct moerorcm concepil. Ne vero copia? i n i -
, -
l i l a r c s , quae i n L a z i c o f r a n t ,
duce carcrcnt, p r o -
; ,
tinus Nacboragan c i s pncfecit, v i r u m i n priinis c e -
l c b r e m , maxiiriique n o m i n i s . Q u i c u m j a m appara-
lis
i v b n s onitiibus
i l i n e r i accinclus e s s e t ,
mira
1 7
q u x t l a n i e l nefaria i n Colcbica regione acciderunt.
. ,
ilnm c . h u
ftomani,
ut supra
dixinius,
lurpissima
fuga arrepta, i i u p c d i m e n i o r u m partem hoslibus d i -
, -
lipicndam
(50 * , ,
rcliquisscnt, Gubazes, L a z o r u m
lcinpus rex, d e d e u i s illud non
feieiidum
per i d
cciisens,
* ,
metuens c f i a n i , n c quid gravius i n poslcrum c o m -
m i l l e n t u r , confeslim Justiniano singula
nunliavii,
culpara i n
, -
praifecios
iiiciisaus,
loliusque
facti
4 0
c o r u m v e c o i u i a m referens ; et 1 4 0 q u i d c m pra> 9 , ,
cipoe Bessam
incusabal, post bunc M a i l i n u m ct
R u s i i c u m . E r a l vero Rusticus genere Graccogallus,

ibique non
prefeciuni atit Iribunum agebat, neque
, *
' -
ullo i n i l i i a r i munere fungcbatur, sed tanliun p c c u -
niae regiae qua>stor crat, non quidem cjus , quje
e Iributis vectigalibus coge.batuv (ahcri c n i m c u i -
piam illa commissa c r a l ) , sed ejus, quae e tbcsauris
rcgiis m i l t e b a i u r , ut i i , quorum i n praeliis virltis
, -
c l forlilndo omicuissel, m e r i l i s p r x m i i s donarenlur.
) , ,
4 1
Quociroa m i n i m e obscurus crat h i c v i r , scd intcr
, '
cos quorum auctoriias plttrimum valeret, babitus ;
[ . 74 J .
adeo u l eiiam arcana maxiine e i c o m m u n i c a r e n t u r ,
, -
principumquc mand.Ua tiim d c m u m i i r m a
fidelio-
4 t
raque viderentur, c u m Iuiic plabuisscnl. J u s l i n i a -
Q ,
^ ,

nus vero etiam n n l r a Bcssa? e i a t infonsus, quod
, .
Pelrae propagnaculo c a p l o , ante M c r m e r o i s adven-
t u m , cum oporliiisset euin omnes c x Iberia
adilus
fonissiinc o b s t r u c r e , juvante ipsum natura

vum,
eiTiccrequc ut ea ex parlc L a z i c o s
loco-
monlcs
, -
,
,
barbaris inaccrssibilcs redderet : ipse vero i d prx
vccordia neglcxerat,
urbibus,
q u x ipsi crediine
<*rant, oboundiss, c i pecuniae ex i i s corrogaudie i n -
tenlus. Illa iiaque i n a n i m u m rcvocans i m p c r a l o r ,
* .
( u m cl ba?c dc eo afTerrentur, facile c s l persuasus.
' , \
Quoiiica
confestim Bessam exauctoraium, ac pr.x-
forea lonis snis e x u t u m i n Abnscos relcgavit, illic
; , -
, , m a n s u r u m donoc aliud q u i d de eo staiuerelur.

Martino ?ero, quantumvis graviier infensus, pra>- D * .
,
f Tturne 1 4 1 lamen primatura rcliquit. N a m inler
lo( um o b -
lincbat, sccuudiim vcro J u s i i n u s , p o s t q u c m Bascs,
, 6* . ,
pnetores sive principos m i l i i i x prininm
ai:;ue i i a doinceps alii s i g i l l a i i m . A l q u i M a r l i n o e l
* ,
Ktisiico j a m anlea non bcnc cnni Gubazc c ^ n v e n c -
i at, ?cd simnlias qtixdam inter cos subardcsccbat
"
gravis alrorissiniaqix , sed q u x nondum i n apcrtum
, * ,
iticcndiinn m i p c r a l ; iiata <|uidcm p r i m u n i c x i i i v i -
d i a , ac dciudc fiabello pcrpetu.e lemerari;cquc s u -
spicionis susciiata atque adaucla. Omnia enim i p -
VARliE LECTIONES.
4 7
3 1
1 9
* ; R e i Lugd
R , vu!g.
^ R .
B o n . V u l c . f o i i j .
.
e i L u g d . , cdd.
. , .
. vulg.
R , scd \i) ir.g. . * o m . .
4 0
4 1
4 1
1405
HISTORIARUM
;. "
LIBER
1406
' sius facla saucio iuvtdiu animo cxploranlcs iisque
, \
scipsos lorqttcnles, siimillatcro fovebant c l oonih-
mabant. Gubazos iiaque concepia de iliorum in se
4 4
\ -
^. \ ; /
odio suspicionc, el ad muluum odium cxcrcendum
\ , -
provocatus,
freqiicnler perslringebat,
4 4
acribus el contuincliosis
veibis cos
lanquani parum vhos cl
, \ ,
inanus in lingua gcrentes, nullamqtie rcruin gren-
; \ \
darum curam habcntes. Alque ita in conviviis con-
venlibusquc in sua crga cos iudignaliomj pcrîslc-
\ '
bai:
, \
forte aliqua venisset, minus acriicr in eos i i m b e -
sed neque cum a linilimis gpmibns
vero
ieg.aio
balur. Hi
crimioationes ad regcm delalas ad aitin.uin rcvo-
canles, atque ila serum staiuentns, non dosilurum
, \

ipsis
eum ab
nequaqnam
id
ft
reinlisin r a l i , ct
criminandis, si qtia in.re ilnuni offi-
^ cto suo dcesseni, conciiium dc lollendo e mcdio G u baze inierunl, ut et acccpiam injuriam vindicarcnt,
omnique in postcrum ipsius mctu scsc libcraront.
' .
142
3. Variis ilaque iuler se consiliis agilalis,
quorum summa IITC fuii, non anle interficiendum
\ ,
\
quam imperalom anitnum lenlasscm;
\ ,
Rustici fratrem, Byzanlium millunt, qui imperatori
Joantiera,
, -
significarei,
cssc deprebensum. Joanncs ilaque qtiam maxitnc
4 4
[ . 75]
Gubazem Persarum partes fovcnlcm
. ; -
Ueri poieral clam ad imperaloris colloquiuui cuiu
pervenisset, criminaius cst Gubazen, perinde acsi
, \
jam defeclionem f^cissct, c l Persas iniroduciurus
, \ *
eeset, breviquc proviuciam tolaiu cis Iradilurus,
4 0
, -
uisi confeslim
qnocuuquc modo cocrccrelur. Iiu-
'. ' - Q peralor vero inopinalo boc numio pcrculsus, non, ; , ' dum lamen p^cnaiu ei fidem accommodatis, scd
mediam qiiantdani ojiinioiieni leiicns : Agc,
", ,
curaie utad noshuc vtitlntur. Mfluens veio Joatmcs,
, ,
nc qtiando, si ille co pervcnirof, fraus drlegcrelur,
, , -.*
,

^.
, ? ,
OV
inqail rex, *nbdilu$ cum tii, quacunque raiione
**
quid tum fiel ? Quid inquit, aiiud, quam quod lyranm* 90U1, ut petsime pereut. < ), iiiqiiil
JoauiK'*, ei erii metutndum, qui eum intcrftceril
Mhil iinjiiil n x , si retiitcn* el non obaudiens ut
hosiit, perwrit. Tali 1 4 3 itaque rcsponso accopto,
,
.
; ,
8 3
in camdcm lt*ie hemenUam rcx ad pra?foclus
milili.e s c r i p s i s h c i , uiliit ullra csl peicunclaliis;
D cum
SVMIIOIICHI rrgis cv-
< ipic-n* JtKintifs, Quid i i , tnquil, coactui retistat,
Sit ila, inquil, domine; quiii vero (aciendum iwbis,

id sua tponte jacere deireclarii ? -~ Cogendiii eril,
ai ablegandm S(alim ilaqne
Cvzu,
sed abundr peiilioui su;t safibfaclum esse censcns,
conlcstiin
ad (ûlcbos reveriilur, lilloras regias
, '
perfcrciis. Quas ciuu Manimiset Justinus legi^scnt,
7;
cum viderenl aclum bunc scitc inslrudum, ad au-
, %
deudum facinus sese conlulerunl. Gonvocalis ilaquc
* \
Juslino el Buse, id quod in aniroo suo agilabant
'
cclanlcs, signilicaiutil ad Gubazein quain cUissime
;
4 4
LLCTIONES.
4 4
R. ^ ^ .
Lug.l. nig. el Par., Lngd. el cd. pr
R , vulg.
R.
: . . . R, . . vulg.
; R.
U , iuipr. quavis arie, vulg.
add.' cx R, inlpr
(Cl.J, \ulgj. : R. * Von 0 1
4 7
4 1
4 4
v < ?
"
ergo.
tB
AGI/E SCHOLASTICi:
14W
csc contendendum ct ctim co consuUanduin, quo ^ ,
paclo Porsas Oiiogurim insidenles cullaits viribus . vot
adorirentur. fli vero Iiisce ralionibus persuasi una ,
profccli sunl, eiigua quadam e legiouibus manu , .
cooiilati. Gubai^s ubi adveulare ad se pra-fectos '
rxercilus cognovir nihil plaoe eiuislri suspicalus, . 01
circa Ghobum amoem miaer eis obviam procedit, , .
tecurus ptane et ninil mctuens, paucis adoiodum *
e suis comiuiiis, aique iis quideai inerroibus, ne- *
qv$ od pagoam iosiraciis, Quidni enim ita veniret , ,
ad amiroa ei familiares et cuslodes provincia? et .
nequaqiiaro hosles, ino potias eliajn exleramno
,
geniium propulsatores ?
, ;
,
;
*. , 1 4 4 *
^ * intidenles. aronea, dissc^
rebant inter aese de pnesenti rerum tltiu compo- *
tteiido. Ruslicus, Age, inquit, Gubaxe, con- ', } * , , & ,

iunge le no$ira in Per$as expeditioni, et
comminem
,
HobUcum laborum pariem tubi, in illo$
OnogurUx

in$\denl*. Turpe enim fuerit diuiiut
eoi in medi*
[. 76] rtj
noitra rtgiont ucure reiidere patiamur,
prceeipue
,
cum ef paucUrimi sint, neque * nobUeum.
. ' A . U ' , *
prnlio decernant. Tum Gubaaes, At , inquit,
,
, ,
bQni viri, solot necttu e$l in hoc elaborare,
pents

quot 10/01 eorum q*a accideruni omnii eulpa
con- . 1
'.
enim $upina quadam ignavia vecordiaque
pro, *
i* rebu$ gerendii procpediii (unseiit, ^
meque
,
*
vngnacuium illud muro cinclum utet,
neqne
adeo
ignobihm lurpemque fugam arripuiutiu, ncque ,
quidquam torum, qua haud par , factum fuitui. . ,
,
Axffc tero, tiri optimi, vot gtoria cupida %
dicilu, animos in pr*(ecti$ miliiaribut , . ' ,
diffnot geriiis, iMrmittiQ Uta oficii vobis est
, aplr *
. Nequeenim unqjiam tv% $equar, neque bell*m adibo, doutc omnia, quas vobis peccela snnl, .
coTTtcia fumnt.flisdtciis rx>nfestim, perinde ac I, ,
ei coniradictio ipttus evidens saiis esset trgamen- lum defectioais ad Pertas et tyrannidis allecialae ac , ,
praemedilaUe, Joannes ille, qui malomm nuniiam , altukrai, airicto clara pugione Gubazi pedaa ferit, , , nondum tamen lelaiiler. Hic tero 145 (babebat . (
cnim utrumque pedem coroplicalum saper equi cer- ) ,
8 >
v e r o
vicero) confestira prociilil in lerram, non tam, itt fy , , xf\ ^ ^

X P^
arbiiror,roanusictu quam inopinato dejealus. Vo- .

liiuntein w o ipsum barai, et adbuc atsargere * nil^ntem, astaas Ruttici tatellet, proat ei manda- , ,
ium erai, ensemque capiti Snfligeiis, plane interficii. , .
Hoc itaqttt modo Gobaxem lalibasque de causis
iaiaHedooi dicant, qii id opliroe nosae credunlur. .
Joaiinus vero el Raxes dolebani quidem malesleque \ 5t
VARIif:
LECTIONES
^
R, v n l g . ' R 4 m. Vulg. tibiqoe ' R 11 inlpr. ' cribunl.
R (CL), vulg.
Arriaim,
\obn$ inlcrpreli. atilc om. R. * R.
R ci inlpr. koilibn*, vtilg.
. om. R. Par. ** R, \; viilg. "
vuig.
. R 1 ra Lugd. ol ed. pr.. . Par., dcl. in R 9 m. * R, ;
>
1409
HISTORIARUM L I B E R I I I .
HIO
, , fcrebant, el atrox facinus csse ccnsebant; quietl
, lamen manabant, exisiimanles Jusiinianutn liapc
. - aperie per litteras maadasse. Lazorum vero ex*r , , riiwn universum ingena periurbalio et mceror iti , - vasil, adeo ot nec permitceri deinceps cum Roma , JJ nis, ncque cum ipsis mililare velleni : sed postea , , quam mortunm ex ipsorum more atqoe insiiiuio
- tnmulasaent, aecesaione facu a bello deioceps
.
absiinuertinl, nlpote atroci iajuria aflecfi, ei patria
gtoria amigga.
'* *
5. Maxima enim ett et fcrox natio Colcborom,
, maximisqoe aliis imperant: el veteri Colchorum
- appellalione gloriantes, aopra modum se*e ipsot
*, . exlollunt ei jaclaot, t fortatae non adroodum le
' " , mere. lnter naliooes eniro, qu* aob alieno imperm
\ - gutit consliiuue, nullam equidem aliam vidi ita ce~
, , lebrem atque felicem tam opum excelleniia quam
, multiludifte gubdiforajn, locorum eiiam opportuni ) . t*te 146 bundtnliaquo reruro necesRartarum, ei
morum elegantia ac dexteritaie. Ac meres quidem
[. 77] abilalores bonoruro,quxafleri roare, prorgog eranl
, , - ignari, quippe quibus ne nomen quidem navig erat
. aadituro, donec eo Argo illa appulisset. Bujus vero
, , lemporis Colchi et navigaot, cum i u usu renif, ti
. ez mercaiura quaestum faciunt: gunlque de reliquo
, , * neqaaquam barbari, neque iia vivunl, scd ad civile
/ ac legale vivendi genus ex coBsueludine cura Ro manis sunt iraducti : adeo ut &i qois acripedes
,
'
.._
.... , , tauros bominomqoe terra pullulaniium segetem
^ aliaque portentoea et incredibtlia, que scite de
, Aeta flnguntur a poeiis, demat, praeaentia veieribus
longe meliora coinperiat. Tales itaque cum esscnl
" .
, - Laxi, merito se intolerabili injuria affecios cense, bant, utpote rege soo alrociier privati. Staiim vero
, - Romani, inciunle Martioo, omnibn* viribus adoriri
, ' parabanl Persas Onogurim bisidentes. Accepil vero
. jaro inde ab aniiquo bic iocus eam appellattoncm,
. ;, quod cm fluniii forusse, Onoguri vocali, supe , " rioribus lemporibus iUo ipao In loeo cam Golcbit
, , prjelio decenassent vicliqne fuieônt, veluti momi inenli ei iropci eausa id nomen ei ab indigenis in
. dilum fueril; nunc vero temporis non iia a pleris , * que appeltatur; ied cum ibi lenipluro esaet aacram
, D divino illi Stepbano, quem quidera 147 Proum
; olim aiuut pro Cbrislianis optime tentientibus vo - luniariuoi ccrtaraen adeoutem, lapidibug ab adver, sariis obrulum fuiese, staiutum eal ui ex illius no. , , , mine locus appellationero acciperet. Not vero nibil,
, arbitror, valat, quominus vetustitsima appellationo
. noiitiae cauta utamor, cum eiiam bisloriae magts con' ' - veniat. Romanorum ilaque eiercitus ezpeditionem
. Onogurim versue apparabat; cadis enim auciorea
, (^ boc urgebant, sperantes facile se propugnaculuro boc
* , in poicelalcm suan redaduros; eoque imperato
71
i e
74
11
VARIiE LECTIONF.S.
R Lugd., edd. % ei mox pro lacuiut in . . . R. ** . anio ponil .
. .
.
cdd.
add. cx .
.
\ ; .
R.
R.
7
1 1
7 1
7 5
7 4
7 1
77
1411
AGAlllI.fi
SCTIOLASTICI
1412
rem, eliam inlcllecia fraude, non magnopere ipsis , ,

iufausuoi forc, sed postremi liujits facli opporluiiitale farile omnein
turos.
crimiuaiioiieiii
Oinnes ilaque ei pnefecli el
Arcbxopolis campo
4v T^T^F^TK
abs sese remo-
. " \
copix, oaslris in
' -
posiiis, lcstudincs ila diclas
apparabant el machinas jaciendis ingenlibus saxis
1 9
, \ ,
aliaquc id genus inslrumenla, lanquam, si opus,
\ , , -
iiiuium oppugnaturi.
quoddam e viutimbus
Est
aulcm tcsludo
ad iecli inslar
tcxlum
confeelura,
.;
impeneirabile quidom prse deusitalc ct circumqua-
\ ,
quc oblecluui, ut ulrinque laieribus dcorsum por-
rct lis subcuntes circumdel: pcllibus vcro desuper
el coriisomni ex paric injeclis machinatn obleguut,
, ,
11
ttt muiiilior sil lelaque repeilat. Viri autem inlus
\ .
iu lulo delilesrenies eam clauouluin aUolluni, ei
II ,
-
quo volnni iransferiinl; ubi vero lurri vel inuro
adjacen-
, \ .
,
tein lerrani suffodiunl, Iiumoquc egesia fundanienia
[ . 78]
admota fucrit, lum qui in ea 148
s u n l
uiulant, eaque vcciibus cl malleis assidue ferienles,
\ ,
stmcturam siiccniiuni et labtfaclanl. In hunc ila-
, ; -
que
, .
modum
Bomaiii sc ad obsidionem
coinpa-
'
rabanl.
.
6 . Dum bac aguntur, vir quidam Persa ad pro-
*.
pugnaculum obambulans a Juslini saleltilibus ca-
pilur; is in caslra delatns, Oagris ca?sus cogilur
suorum consilia ex
verilalc prodere; atquc bacc
qutdem indicavii : Nacboragam videlicel jam in
. " ,
Iberiam pervenisse; se aniem ab illo missum, iit
copias, quaj bic essent, animaret, lanquam prafccto

p: opctliem adiuiuro : qui vero, inquiebal, Muchi
, -
risim et Cotuisim insidcnl Persa?, brevi etipsi sunt
veniuii, popularibus suis suppetias allaluri; quippe
qui jam ceiliures facti sunl de vesira in cos e>pe-
6\\
dilione. 11 is iia diciis, confeslim Bomanorum prae-
fecli deliberatioiicm de rcbus prscsenlibus inslilue-
runt;
ac
Bu/.cs quidcm
ccnsuil cum
01
&**
univcrso
\ .
cxcrcilu advcntanti hosli obviam eundum; liisce
enim, uti verisimile, ob paucitatem viciis, consen-
. > ,
tanetim esse eos,
^,
qui iu propugnaculo esscnl,
quamprimuiu sese dediluios, utpoic subsidio dcsli-
lulos; quod s\ vcro reslilissent, mtllo nogolio sub- , \ ,

id consilii ctiam Uligaugo
' ouScvl . "
vorli posse. Placuit
llerulici exercilus duci : unde ille 149
frcquentcr
, -
provcrbialc qunddnm diclum, barbaricum quidcin D .

iilud et le>v, cfHcax tamen atquc utile, in ore
,

hubobat : Arccndas prinpim esse apes, cl detndc
> \ 56
mel commodius
lcgendum. Busticus vcro (conil-
ilcntfor enini jam vioienliorque erai faclus, sculere
. 8s ' (
MIO, ul opinor, el unanimi conspiralione cnm Mar-
\ , , , -
li.io
animos ipsi addente), Buzen aperlis ^coiu-
mrtiihus et conlumcliis verborum pclcbat, veluii
) \ -
V A B I / E LECTIONES.
? >
1 0
- el Suid. . . , vul^.
.
Suid,
Suid. Stiid. .
Lugd. ( C I . ) , edd.
*
l.uad., ::; edd.
: el Spb. Par. Suid. s. b. . ei s. .
97
Lujid. iii iug., . L u ^ l . ct ed. . , bitiTpr. pani momenti.
Suid. s. . ::.
. ; cl intpr. ifotenlior, . viiig. . pro .
1 8
1 1
im
. lili
, . - nunquam quai cx re cssciil pc.peudcuiem; consul

lissimnm aulem esso dicebal, cxercilum quideni
supervacanco laborc nequaqium aflligere, sed co-
, ^ ,
piis omnibus propugnaculo adinoiis id ipsum facilo
, * ,
in polesiatr.m redigcre, e( auxilium aiventans praevcrtere;
paucos vero, si ila vidciclur, in iltos
niiitere, qui cos, quominus celcriter iu se iinpetum
* ,
ficiant, morcnlur. Et cerlc Duza consilium longe
, ,
erat melius ct rerum naluraj accommodaluu), op-
tiuiseque belligerandi aili coiiscutaucum, sircnuita-
* , , -
lcm cum securilate conjuiKtam babens. Caelerum
cum,
; ,
leris perpotrati patliccps csset facu, quod sangui-
. \
uli vorisiunle csl, universa mulliludo
. [ . 79]
nariis
* ;
doterius
illis
se adjutixissel
quodque
miuus
eosquo secuu
ex
sic-
essit;
re coimnuni
eml
. consilium v i c i i , ut scilicet quampriaium poenas

,
lucrent. Millunlur enim in illos, qui ex Mucbiiihidc
, ' -
1 5 0
. 01 *
l i s ; borum duciores eranl Dabiagezas ei Usigardus,
. ;
advenubani, viri equiles nou plures sexcen-
ambo quidem naiione barbari, Romanoiuu)
lamen
\ ,
cohoriium duces. Beliqui vero omnes una cuiu
prsefcctis propugnaculum adorti, sialim opus ag-
0S * ,
sunt, macbiuisque
gressi
admolis
porlas teiUaruut,
, ,
copiisque muro circumfusis oiuni ex parlc in bostem
jaculabanlur. Persae aulem et ipsi per pinnas dis-
currcbtes , omnibus viribus eos,
labai, propulsabant, parlim gagiuis assidue Ro-
manos pcicnies, partim exleriorcm niurum luentcs.
Linlea enim quxdam siragulaque c subliiui suspcn
* . -
proul
res poslu-
dcntes, ca ralionc telorum iclus inlVingebaut, quippe
. C quae bice prius infiicla intricabantur. Magno iiaque

studio sumniaquo alacrilate ulrinque puguabatur,
adeo ul praelium poiius rcs ea, quam obsidio vi-
deri posset : lantus erat utrinque aaimorum ardor
, -
el niilitariura facinorum osleniatio, bisce quidcni
, -
pro salutc sua dccertaiilibus, ulpolc non mediocri
, ' -
discrimine cos circumslaiile, bis vero eliam lurpc
adruoduio esse censemibus, si, cum struol
adorit egseni, infeda re recedeient, neque propugnacuhim

vicinia liberarent.
'.
capercnt, c l
cos
Arcb;eopolim boslili
7. Alii vero Pcrsa? ad iria beliicosortim equiluni
millia ex Gota*&io et Mtichisiride Onogurim vcrsus
moverunt; in quos negligeniius 1 5 1 incauliusque
proccdentea nibilque bostilc verenles, repenie Dobrageias ei Usigardus cuni suis copiis irruunt, ct
,
,
illud
9 7
A l l M i >1 .
tm\ r f u j . ^St^ > u a \
a I.
repentina illa impressione perculso^ sialim in fn-
, ;
gam verlunt. Quod ubi Romauis obsideniibus
. -
nunliaiiiin, confestim ferociorc iu propugnaculum
^ ,
'.
111 _
impctu faclo,
'
vela
'.
. _ 4!
! _.
e^l
illa, quibug murus ob<lu<'Uia
ciai, deliaicrunl, cl cilra ulluoi ordiuem complu-
ribus in locis per muros dilTusi erant, lanquam fa~
(^
()
VARIJS
cilc diinceps omnta direpluri, ulpoie bostibus qui
LECTIONLS.
^ . oin. , Bon.Yiile. conj. (sic) I. Scaligcr : .

. (01.), ^ vuig.
* . ' ;
. mg.
. vulg. ins. cx .
** .
>*> ,
.
Sph. Par.
1415
AGATHLE SCHOLASTICI
1416
foris erant fugatis, et oemiae ipsos ulira infcsta- , toro. A l Uli curn ciifssime cogaovisttnt^ vni- ; '* kxslvot ~
veriom Romaironnn exerciiura in ipsos tropeium , '
fecitse, sed paucos adroodoa, quiquo speculatores , , '
poiios, quam jnsii bellaiores eoo&eri possent, subito \
ingenli clamore edito in eoa convertuutur; qui / , '
caro iHam inversiooem ferre DOU poasent, fugatis . 01 lerga verienies, concitatigsSinain ipsimei fugam ar- , " ,
ripuenint: urgebaat vcro eos Pera* quam proxime .
intcciante, adeo ut fcre acciderit, ut, dum bi ca- , ,
pere, hi effugere miunlur, otrique simol tara ii qoi , ,
fugitbant, quam qoi fugabaol tergifqoe immtno- ,
banl, ad reliquas Romanonim copias omiim per- ,
enerint. Tumaltu ?ero ingenli, uii par est, exci- . ,
** 159 neglecta obeidione qiueque jarojam fu- ^ [. 80] , ,
tura tperabatur propugoaculi etpognalione, uua *
cum ipsi* pnefectis aufagerooi; ne lauiula qakJem ,
mora iacta, dum retciscereoi quUI agemor, aut ,
quis fugfeniittm, quU fbganiiom esset mimtflis; ,
aed i u prsdpiti HirbeJemoque curtu ferebanmr, , ' . ''
periade ac si eot paateus pavor inraiiaseL Persa ,
vero eo ipto multo aadeniiorea fatii, acrias inae- .
quebamur. Praesidiarii enico, qoi in propugnacalo , .
eraot (spectabant enin qua agebaotttr), repeaie
( )
emmpentee rdiquis PersU ae conjunxeraot, shnol ,
quc deincepo ftomano* inseqoenles, maDiTesliorem
*, *
eorum fagam feeerunt; ttque equiums quidem Ro .
mauorum onivmua (acUeconciULiuimo curta extra
, ,
tetorum jaclum est delatus; ex peditaln vero mulii
*
ccsi sunt, ponte flumifiis Cathari dicli oos retarC
daoie, per qoem omnino eis transeundam erat II , * .
licenim com ob angusilam tnuiil aimul eam tran&~
mittere neqaireoi, tradebant seae mutoo, contraqae
,
trudebaniur : et noonuUi quidetn eorum in aronem
.
proruebaiit, nonnulli retrorsan pulai et qua vene ,
raut edeunies, in bosiium manus iacidebant, eranl ,
que omni ex parte pessima pessimls mitia; fortagsi*
. aulem universi tom temporie ad interneeionofti pe. *
riiaseni, niai Buzes pnefeclos, clainoribue ûlatlooi , ,
btttîieipsofumexaadilUcogiiiUqoepericoIi magni ,
ttfdine,C0Dvertui cum suis eopiiselbarbaria se op *,
ponens, 15S ^ inseetaliooein Sntercidisset,donec illi pontem tranggressi cgra landeu in uilo, obi ei , ,
...
,
liqui pe., cûuwent. N.m a.Mrtonl.
, ^
^
1 caatria,qu*prope Arebopolini potiUerant, nemo D
^ , ^ ^ _A
". L
. ,
plaoe iptia, rediit, ted prctercurrenieft ea pne
,
metu,oamique comaieata el aliis rebas neeeasariis .
majoritque pretii ibi rdictia, et ad ioteriora loca ,
fuga evadeniea, non solum iliutirem ac gloriotam, Terum eiiam qoaestaosaoi boslibos vicloriam prx* , * ,
baerunl.
,
1
t0
8eD
.
VARIiE LECTIONES,
> lacana in , quam 2 m. in mg. perperaro explevii : .

. R, . vnl . R, vulg. Pro R .
R cl Lngd. corr., edd. CUharifluminisinipr. TJJ R. R. *
oin. R. R el ioipr. wetati futrant, volg, R(0.1), vulg.
. R.
fc
1417
HISTORIARUM LIBER I U
UiS
\ - 8. Hi eiiim cum illic campo bommibus vacuos
, , \ iiivenUscnt, solulo diiuioque vallo, oninia quse in
, * co erani depraedali, laeii ad sua rediemnt, priora , .
que iterum loca occuparunt. Alqui quo paclo non
. , cuivis valde perspicuuro fueril, divinam quamdam
" irani bijuslae aedis causa Romanorum copias cir
, , comveoissc, cum pessima consilia seculae fuerinl,
" ct qaioquagtnia non minus vironini bellalorura
, - nillia a Iribue Persarum millibus adeo lurpiler. fu, ; * gata, quara plarimie deekleralU ? Porro ipti eiiam
caedis audorea nou miilio posl exirenam pcenam
, - lueniDt, ut in progreseu Darrabimug. Tura vero
. , ingraento bieme per oppida ti propugoacula uni [ 81] eraoa exercitus e*t di&iribolus, proai cuiqoe ad
, ,
bibernandum locua eet dttignaius. Inlorea Cokho mm ros dubia? admodum lurbalaoqoe erant, cura et
. wiiverst priucipes 154
* baerereni
, animi, qeid agereot quove se fertereni. Cum iia . que td quarodam Caucasi montis convalieui maii ^ mam gantis SUJB paitem clam convocassent, ne
, ; iaaadiri a Romanis quae traciabantur poaseut, pro, , poaoeraoi ad deliberandam, uirum ad Persas iraiw , eundum essot, an vero apud Romanos adliuc ma ^ , nendum. Suiim vero mulli spargebaniur serrooaes,
, . aliU hoc, aliie illud urgeuiibus. Confusaneus vero
, 01 lurbulcnlus elaiuor exciiabaiur, adeo ul oeque
, " , quis dicereft, neque quid dicerel, aperte discerni
. poseet. Tam principes iadicio muliiiudini suenlio,
, - jubent ut qui quid facio opus vidcrelur composile
- proponcre vellet, accederet, quicunque taudem is
. , - rel qualiacuoque esset. Vir autcm quidam spccla
bilis, iEete* nomine, qui pra* aliig omnibu* faclum
, boc motesle indigncque ferebat, et alioqui Romaiii
, nominis osor Persicisque rebus aemper studcns,
. iunc ei quidem magis spccioso causae prsiexiu ab, utens faclum ipsum supra quam par crat exagge * rare nitebaiur, asserens res prsseates deiiberatioue
, * - non egore, sed coufesiim apertigsimo ad Pcrsas
. tranaeandum esae. Aliis vero contra diceniibue,
- ooo oporlere ita repente tolam vium immulare,
, priaaqnam leniiore deliberaiiooe babiia, quod
, *,, - naxtmo c ro foret comperturo exploralumque es " , - oet; lom iile ira condlalui cum 155 aasurrexisset
, et \n toodioa prosiiiisaot, eoncionem babuit veluii
, ^ D io seoala populari. Erat enim eloqueniior, quam
. *
solent esso barbari, quique ienteniiia ipsis oralorein ogere poierai, naiorae dexleriiaie adjutus. In
buiic iuque modum vorba fecit :
V. kr */0. Si verbi* noi aut contitiis iwiitunt Rommri,
xovr ', dr xal * recte profecto etiam not timilibus rebu$ injuriam
* - rvr
viudicaremiu. Nune vero quonam pacto hdc $U toU
, randum, Ulos quidem alrocinimit matis nos a
*,
nobi$ vero comp*n$uHdm injuria oooaiionem
1 1
i n l e r
1 1
YARIiE LECTIONES.
#
1 1
. R.
R. * R.
R pro .
R,
nilg.
R. . R, . . vulg.
R, vulg.
^
VUlg. R, vulg. R, Lugd. ct od. pr.,
Par. * R. * Ret inlpr., vulg.
add. ex R et iuipr.in eo*.
u
, f
, !
PATmoL. Ga. L X X I V U l .
Hi9
A G A T H l SCHOLASTICi
1420
euncUwdo tl deliberando effutrtj S$qu$ enim dici . ^;

polest, quod nondum quidem hogtet rebut iptis fa-
tiisque tinl dcprehensi, sed tantum verisimile $it, eos ,
hoc motitos ette atque in anxmo habuisse; neque iie- ,
vesse e%l argumenta quccdam commemorare ad /a-
tentes scilicet et tectat ipsorum insidias probandas; .
ted Gubazei quidem vir tantus adeo misere e medio , \

$ublalu$ esl veluii atiqui* e wullis et negiectioribus.
, Evanuit jam vetus illa Colchorum dignita*, neque .
deinceps nobis danda cst opera, ut aliit imperemus, ,
$ed eo conlenti simut, si liceat ub iit, qui olim nobis 7, "
subditi fuentnt, non penime iraclari. Quo pacto vero .
non tit valde abturdum, st de Us, qui hac perpetra- [. 82] ,
runt, $edeamu$' detiberantes, utrum eos inimmssi-

, / mos, an vero amicos declaremus? Atqui ita stalua
mut oportet, non intra hosce terminot eovum /- ; ),
ciam tubtlituram, sed nobit crimen hoc negligentibus

156 M*
detlituros, sed quielos nos viinon
, ** ^
cum melu majoribus malis affecturot. Sunt enim ut
plurimum ferocissimi in tubditos, el clicntes tuos de- . ^^ *
speclui habere consueverunt. Habent vero rc- , gem versulis&imum quique prasentinm semper rerum .
mulatione delectatur; unde et facium est ut hac ,
cadcs confestim fueril perpeirata, ipso quidem acri-
ler incitante, his vero promple minislranlibus. El , dcvasiati lanlum non ab ipsis sumus, cum nulla eo$ , .
injuria provocaverimus, nequc uila simulias cum eit ,
inlercesserit; sed eadem qua antehac uobiscum con- ,
.
huetudinc ulentes, atrocmima imqnismmque in nos ,
commiterunt, tanquam repeule unoque temporis - ^ ,
, menio crudelilate, intauia, odio, omnibnsqM aliis
id geitus math repleli. At Penarum non isiiutmodi
c- .
tunt mores; plurimum profeclo interest. Qttot enim
, .
umel amicot fuerinl nacli, cos firmisbima amicitia
complecti pcrgunt; in hotlem vero, quauditi e$t ho- {
,
slis, tn/ensos infettosque animos gerunt. Oplurim

equidem Colclwrum rempnbiicam prniiua vigerc po- " .
lentia, ita ut extirnis ac peregrinis auxUiit non indi- geret, $cd ipta tibi rcbut omnibu$ pace bdloque $nfli- ,
cerel. Cum vero tive temponi variclale, sivc fortuno!

ndversitatibus, sive utroque compuUi, impo-
tentice venerimus, ui aliis subditi simus, consultiui- * ,
. , ,

mum duxerim illis tubeae, 1 5 7 qui moderaiiorei
,

ntquabilioresque sunt, quique benevoUntiam in suos ,
cl in faderatoi sartam tectam contervani. Ita vero ry , ' ,
tupcriores evudemu$ iit, qui nobis $unl hostes, ,
5i ncque omnino commmum facinus impune abeat,
%*.
limulquc in poslerum tecuritati rtrum nottrarum
,
ion$uluerimu$. iVm tubdoli eorum ei biandi mores,

quos prcc $e ferenlet dolosa quudam leniiale ficiitia- ,
que famHiarilate credulot [allunt mjurtitquealficiunt, , > ,
.
irriti inuiile* emnt; neque ip$h facultas
^
tuppetet adversui nos ii$ mendi, cum nulia nobit ob
t%
tT
%%
VARIiE LECTIOSES.
W, vulg.
R.
R (CI.), vulg.
Lugd., in quo in. 2 correxit: , impr. $i sedendo coutullemui.
R.
^
R, ^ vulg. R, . vulg.
, om. ?u!g. pru
,
1 1
1 1
R.
1 1
\ om. R.
R, intpr. umporum varittate, vulg.
1121
IIISTORIARUM LIBERIII.
U22
* lioitilitatem coiutuludo cum ei$ tit inttrceuura, ted
, - disjuncli limus futuri. Quod $i vero eiiam
, belto nos aggredi Untarini; $i advertui Laioi timu
Persai congrediendum fueril et quidem tn hotli
"
) . regione, ne primum quidem eorum impeium imlin
, potsint, qui modo cvm universo extrcUu ab exigu
, - quadam Medorum mo*u confttim in turphsima
, , fugam $, adkuc iantum non prm curtu anhe . 01 lanlei ipirilum irahunt; omnibus quidem, ul ita
- dicom, aliis ticti, $ola aero ituequenfes
Persat vkerunt.
, { xal [. 83] ,
,
\ JJ 10. Huju$ tero rei apertittima expedilistimaqu

C I N M ignatia mento dicaiur coxsiiiorum pravilat
. Adhxreieunt enim ip$is rtma tanquam propria aiqu
innata hest probra; ad qum nalura intila 1 5 8
aJUa - viiia cum acceturil volunlarium tteiut, duplicavil $
, - malnm, quippe qui divina Numims CHTU ob piacu , lare facinut admusum exciderunl. Vicloria enim n
]) . lam armis quam pietaie stabUitwr; neque unqx
vixq.v , sumnm illiut bonilalit auxilium sceleratoi ei piacu
' fare* homines conucuturos exislimaverim. Hi$ itaq
tisapimus, nequaquam e$i adh&rendum,quibus neq
* , - mens e$t opiime comiiiuta, el ts cujut manu om, , nium $alu$ dependet, w(en$u$. Otiensum erg
, aptrte rebns ipiii poiius quam verbi*, noitrnm
,.
*
coudncbHa,

- - Sed ruqit* ininobis, Deo in primii
gralum (ore.
,
que /ectttt aut infidi fuisse videbimur. Nam ei aniea
.
iarpenumero Romanii contumeliit taceniii* lam
, .
*el iia ix eodem stalu permanendum duximut, e
' ninimum enc judicaniet faciU immuiari eautis ali
,
qxol oblalii, qxm ml $ini gravinima:, ( tam$x
, poisini, neque tnnl prortut inloUrabilei. cum
6 , extrenm atqne irremediabilibui ikalii aficiamur, fa
, * . cite id $emper minimeqiu molesie \, ruque ul
* iniquis alroci*timi$qiM faciis ofcndi, dixerim non
, e$$e komUum modiraiorum, %td timidorum el mii
, - Torum, luamque circa pubUcum veeordiam curio
, , talii fugam faisa apptllauotu vocanitum. lloc auu
^ ) - toedti tcelere ncque alrociut uitum apud aliot p

t r a H t i l u m
{ a t i l e m
eirari
%- . P
1 5 9
*** perpelralum ncgligulur.
' Quocirca nequt, nobh negligendum ett, ad quorn
, ' . ignominiam periinebit, tiquando visi fuerimu* ob
* , regis, inlerfectonbut adblandientes. Si etiim fie
poitet ut ipse nunc coram titteretur, acriter profe
,
. vo$ increparel, negiigentia! contcmptusqut j*t i**
, - mulant, quod sceterali Uti tuis adhue in lerrU de , ganl, nequT muilo anU tini ijeeli. Quoniam vero v
* r i / v qu$ adfvturui e$i $ deincepi, neque vo% compel
, *
iuru$, vot virum Ulum eum animii * reputaie
41
VARIiG LECTIONES.
f 1
R, vulg.
1 1
; R-
1 1
\ add. et R et inlpr. uli

*' _R. Spli. P:r
* <06? R, vulg.
Excirtilue anie * anle /.
om. R. R (Cl.) vnlg.
11 ante . ins. cx R c i inlpr.
R et inipr. e
%k
manus conuruxtienl.
R,
vulg.
, f
%f
vidclur, vulg.
41
R, vulg.
1423
A G A T H L * SCHOLASTICI
H2i
tanqnam iu mtdio hujui coiictonii $ians mentibut . ,

vetirU reprmunletur, otiendtn* quidem vnlnut pe*, " ,
ctus et cenioem, genlique suce $uppUcans, ui tel nune iv
vindictam de hottibui $umanl. Proinde quii vestrum ,
, to$ admiurit, qui in dubium vocant comiultant,

an oequum lil Colchos Gubatas commiseratione tangi?
Verendum enim nobit $, ne cum metuimut, ui pa- .
rum honettus nosier ad Pertai trontitus videri po$- ,
til, piaeuii participes timu$, deurente$ eum tnoriui- ; que vindietam negligentes; magisque ex perjidi
censeamur, $i vila tanlum illiut studium amoremque ,
nottrum erga ipstim metientet, una cum ipso etiam , ,

memoriam abjiciamut. Rebus eatm protpere $ucce ,

deniibut, magna dementia fueril priora instiluta Im %]
mutare : cum vero conlrano modo rti feruniur, 100
inconiullum putarim non ttaiim etentibu$ mccommo- . dari. De consiantia enim rebus raiioni constntaneit ,
fii judieium. Prvtentium wro rerum italum cotuta*- avota

ler tolerare, non umptt iaudabile, ted qnando una ,
adett prudenlia (Jbi autem contingit qum curw uu .

oportebat negligere, el qum non deeet ampltcti, ibi ,
magis culpandus venit, qui prioribu$ adhareictl atque
"
ininlit, quam quiad alia le Iransferl. Bwe itcque eum , .
nobit audierint tnUllextnniqM Pcriot, amorc $uo
tnerito not compleclentur propugnabunt, cum $int \,
humant panler ti magnammi, quique finilimorum xpoanimot optime explorare noruni; quod ampliut .
, regio adeo opporiuna, adrque imignit extrcitxt, ^ ,
.
quem illi multit pecuniis cpibu&quc potiorem duxe
"
ritu, $poniama denuntialionc in bM locietulem ab Q ^

, iptis fueril admissa. Ne quid igiiur aiiud procter hwc roi ,
cogiielis, $ ilatim rem ipsam aggredimini, quod
animo agitailh deiegite. Ita enim tummam laudem ,
eontequemini cequa jusiaque focientei, ad vetiram " ,
utiltiutemquc periineniia.
.
M
, ,

, , .
11. Haec cum dixisset Aeits, uiiivers slaum multaf. ,
titudo conciuia est, et acclamiTit, eoque ipso die &6 &
ad Persas transire detiderabat, cum ncc illi cerlio, Ilipaaic ,
res essent faeii, neque ipsi i u comparati, ut vel

latere Romanos vei eos propuleare, i i probibereot, \ ,
posseol; 101 *ed nibil plane eorum, qua* evcn ,
lara etsont, cum animis suis perpetidentes, nequo ,
quem exitum ipsorum conaius essei babtlunte; fa. \ ,
niliare alioquin hoc est iusiiamque moliiludini vi-
lium, ut aoviuti studeat et malaliouibae rcram de, ,
lectelur. Hi vero eliam acrius irritati conciuiique
, ' /
crant, non soluro, ut barbari, eed etiam quod sequaro
causam esse censebanl, et
oralionera stim- , tnopere essent admirati; quod quidem eliaro vebe- **. ,
meoiiua ipaos conuaOYil aique lurbavii lia Tero
,
1 1
VARli LECTI0NE3.
4 4
R. " R, . vulg. et iatpr.

R cl intpr.,
Yulg.
R.
et Lugd. " R.
om. R. anie add. R ot
inlpr.
Lugd. tl ed. pr., R, Pai. ex conj. fion. Vuic, inipr. oroisit
R, vulg. R, vulg.
Lugd. et ed. pr., R,
Pir
R, " R, vulg.
R rog., iuipf. f krooff*
4 1
4 8
4 9
9 9
8 1
9 1
e v
14
HISTORIARUM LIBBRIII
i*S6
, - ipsU tumuliuiiilibui, vir quidera Phartaiei noroine;
, , - prscipue cujusdam ioier Colcbos aucloritaiis, pru , dens cliam ac moderatu* valde popolaris, coro \ &. peseuit eoram impeturo, ardoremque reslriniit, precalue ae hoc nogotium aggrodercntur, anteaquam
,
[. 85} eliam %o aliqaid diceotea audieeeiit. iEgre autero
, * , ipsis revorenlia illios persua&i, snoquo loco
, , manenlibas, progrosaue etiam ipse in medium, in
. - houc modom wba fecit: Nikii novi vobi* accidit,
Colchi, quod vt verborum valde sptcioiortm animis
, tiiit porlurbxtu Inticta enim ret e$t efoqvtntia, qua ' fof omnet homixes percdtil, pracipuo vero toi, qui
, xunquam e/ pcricuiutu (; ita uai . mtx, quix ti pouit prxdtnii contidtralion
, - qumque deiectu pwdeat. Ne igitur qum

- * 162
vobit approiHHtmr, ,
, * qmod rtpentino tanlum , aulem hotutto
, - uiiU probabilia sini !. IiUtlligiU otro ,
, food tamelii hctc vaide wobh grata \Mtanlur, metiora
'
tamen hi$ tmplecti : evidixiqus vobit framdk
. argumentum tit faeiU . Nom ei qmi (aU*
t*hl inadtre, majore ornalu *
'
opxj; quocirca multo orationU Unocinio tott,
,
$implicior$$ ciiiu* aitrahit. Jla vtro t/tam uot, cum

. , Jfetes UUcebrotas quatdam faltawqiu xrgutiai ad
, hihurit, ipti, quomodo aee$pii f . qui dom ulnihil alixd, illud cerU cuxvit cox, iiart poteK, quod aliam qnamdam $tatim inilh qmaH
, * $iiomm injecerii, a tii, oaonim caxtx eon\xxix%*9
Xk^ * 41- ^.. *4*exbn aique %obU omnibut, *\\
. $ alroclo qum aeeiderMni, diceniibui, turptw
, kamc cmdtm ^, aique hoc *o
- Um conna&aniibut, m dttiq\uri*i qut Gm, imUrfectrxnt, iibrum acexuaiioxm ,
- mmUaqpe urba 4 qna jam coqniix $unt, con$um*
,
wtii. Ego vero * Aieo invitos,

/ omnhm alrociui. * xfvai
* $, mon ixnium , , raai maaloai taam % urmm om *- % , emm , ,
, , - 09% , itt* , . 16S , tla $um
,, afoeixi, ad JPtraai irawin ; * qui$oxam
koo Ua aceipiai ianqxam coxuctatuum ralioui tf
, *<
, , , faod, f<a Uti nroctdcaruxi, opotieai
- - oaam nos paf injtflaili , qui parfidU inftn$oi , tamdcm quam ipti
, ,
, *. nxnc id, quod pra
cimmqmo [ , * , , animo ira ixdigna . luccanto , imprudenle* judtcinm
aoofram obfutcomu, $*niori$ coniilii in /, , wokiimum nobii praripknUs; ud hoc maio afici
, I non neglexUu id videamur, rero, xl
VAKIJ
LECTIQxNES.
BV
9 7
R. R, inlpr. comneindme.
' '
R. R et iulpr. ,
omn. R ol intpr. ** R., Tulg.
vulg.
.
posl :.; ius. R., . Tulg. ayv R*
1 1
AGATHLE SCHOLASTiCI
1428
reliqua rti quam optime conttituantur. Dementium

,

tnim est, ob preteriia mala perpeiuo angi atquc dis- ,

cruciari; sapienlium vero, inordinala fortuna mo- ^' menta cognoicere, et mutalione vicissitudineque rerum , '
non cotnmoveri, neque prioribu* privatos, futurorunt [. 86] *

el am ipem omnem abjicere.
.
\

,

, , ,
t ,

.
13. Scd liic quidem comullor cum jamdudum Per'.
sarum iit studioiui, nosque ad illos iraniin peroptet, , *
pcrierrefactn not ul pueros conatur; quod Romani ,
\ quee jam in nos auti tml, conlenti non sinl fu- , * '
turi, scd alrocioribut malis a/fecturi; quodque rex ,

ipsis $it novarum rerum siudiosissimns, ipteque au- '
eior impulsorque fucril cwdis mnlto antea iempore ,
deiiberaiai el procuratai; atque 1 6 4

dicens, ,

Pertas miris laudibut exloltit, penuasurum te nobis
,
hac ratione credcns, ul supplicei iponlaneique trans- ,
^ fugce fiamus iis, qni nobis nalura sunt infesiissimi
hosU$. Nam ad hunc unicnm scopum collimat, itoc

.

jam ab inilio parturil enititur, ut qua* studiose , procuravit, perficiantur; et incomulte suadens con-
sutialionit ordinem confundil ac turbal, inutilnque ,

ui iii efficit. Coniuilatio enim semper pracedere con- , buevit, res non plane manifesla* examinationi subji- ,
.

ciem. (Jbi vero tundem quid facio til opu, esl - , cognuum, tum sone neceue ul advi volunias Q ror
*
dniderium conwquendi ea, quce sunl placila aique ,

decieta. Ilic aulem ex fine principinm facii, decerneni
jam, priusquam aliquid perpenderit. Quwiam igitur . ,
fuerii conittliationii fructus, si judicio eit poitaior? .

Vos autem, Cotchi, animis nnllo prwjudicio oecu- ,
palis, et ad unum altquem prceititutum finem vo% di- ;
,
rigenies. ita ad consullationes accedite. Qui enim pos- ,
tunl rtrum vicistitndinet vi arctm ei ad animi vo~ ,

tuntatem traduci ? Conlrarium enim his ordinem sequi , .

, intelleclumque purum ac liberum luiquejurit
[]
affem, ut, rebu$ accurate perprnsis, quod eontultii-
shnu n maximeque ex re est, exsequamur. Sic Uaque ;

,
"
consultanlibut nobii statim apparebit 1 6 5 7 d *~

que Romanit tegionibus, ncqut pra>fecli$ ttnivcr- ,
k
tt&
mullo veTO miuut ab ipso eorum imperaiore inii- ^

,
due Gubazi fuerint strucla'. Pervutgaimn enirn jam .

V
apud ipsos et in confesio , quod Ruaicus Mar- , , '

tinu$ ptosperce illius fortutuc invideniei iti ulironeam ,

animi feritatem tinl abrepli, reliquis ducibut non .

.
lum non adjuvantibus, verum etiam acerbe ferentibut.
* luiquum iiuque praierea inuiiU fumi, ob uniut
fortanis aique alterius cuipam publicas leges, quas , ' ,
obtertare conttUuimui, proterve violare, univenum- ,

Tf
V A R L E LECTIONES.
* ;
, Lugd. (Cl.>, ibcSeedd. R .
Malleni : cf. .
I.
Bonn. . ' . * R, idquo conj. B . Vtilcaiiius, inipr. ad id,quod iuuiile f.
It ci inlpr., | V U I R . ** . [] \ addidi
R (ubi desideraitir) et intpr. possunl namque nescio quo pacto violari rerum cvcniut ad animi
votuplalcm traduei, nm tanicn hic pro 6:;, legebat. R, Lwgd.
ioipr. casus, Milg.
;> U el inlpr. vulg.
7
7 1
1429
niSTOHIARUM LIBER1.
1430
, d.Uojv que < noslrcs intliiuium, cui amice anuevimut,

\
odeo leviter immutare, eorum vero, qni tn prtesidiis
. - provinciue pro nobi$, ut tranquille jucundeque vivamus,
,
cxeubant, prodilores ac dturiorti declarari; et quod
,
omnium est maxime impium, rectam de religione et
, , - sacrorum mysteriorum dignitate opinionem atque doclrinam aspernari. Quo pacto enim non id \acere vi
[. 87] , debimur, si ad infenmsimoi divini Numinis hotles

", conceistrimut f Si enim ilti prohibuerint ne noslram
, deineeps religionen colamui, itd ad suam nos adegTrinl, quid gravius nobis accidere posiil, luperitUibui
, ,
, pariter et morluis? Quid enim lucri fecerimus, li uni) P^siam nobis adjuu ^ venam (faciamus ita 166
- xerimus, animarum vero jaciuram fecerimus ? Quod
, it vero permiierint ei concesserint, firma laiwen bem ; - B nos nequaquam proiequenlur, infida uro
dubia, quamque tola ulililate mclianlur.
,
, inur *, qui diveriii opiuionibus tuni imbuii, tocitlai
, - conttare potest; neque incidenU metu, aut bn; (- ficio interveniente, fide$ iptis constan* firma
) , permanet, niti opinionum accedat.
; " - Quin cognaii, affines et coninbuies, $i hac animorum opinionumque conunientia destiluantur, nomine
,
, $olo amicitiam prce se feruni, re vero ipsa suni alie.
{. " - nistimi. Cujut ilaque boni spe, Colchi, ad Peria*
, detci$cemu$, $i etiam Ua nobis fuluri tunl hostes,
, , neque aliquid amplius inpratMnliarHm inde nobit
, accedet, qnam quod lanio fucilius ab iUis leedi poterimu$, quanto difpcilius ab occulto quanx aperlo

nobU cavere possumu* f Aiqui, si videlur, demus Ua
, ,
%}\ , - esu, faelum ipmm neque cum cequilale ivque cum
honetto pugnare, $iaiu*mu$ PertaruM mores con. ,
siantes
ae fidos, quodque pacta couveii"
, ,
tcque $inl observaturi. Ut euim etiam hac deutur nt.
,
, fiôv - kitque aliud nobh impedimenti sil reiiquum, vire$
nosira non lufficieni. Quo paeio enim ad aliot irantr
, eamu$,
cum nobit Romani immineant, el quidtm adeo
; , , multi ac foriiuimi, quiqne prattianiisiimos nacli $unt
",
,
duus? Quo paclo etiam fUri , ut non airo , cissimam 167 vindiclam incurramus, ii$ quidem,

quos auxilio nobis venire oporiei, proeut hinc in Ibe .
ria cuneianiibus Unleque procedentibus; iis vero qui

uliionem exigent, universam regioiiem occupanlibu*
,
.
et $$ urbibut habitanlibui ?
, ', **; \
,
, ,
,
;
rf.

13. Atqui, ut insignii isle vir ait, primum qui " dem nostrum impetum sustinebunt, argumenio ,
1 9
es$e
11
88
81
1 4
VARliE LECTIONES.
7 1
>
fj/ R (Cl.) * vulg.

R, vulg.
^ R.
om: R. Igilur solns Lugil. proquo Cl. corr. ' Spli.
P&r. " R. \ anle . a>M. ex R et intpr. vei.
Pro Par. \.

R, vulg.
R (GI.), >( vulg.
R.
* * vulg. R.
R . vulg R
liUgd. ct inlpr. pauloanie, ed. pr. , Par. .
f
T i
19
8 1
8 1
8 8
8 8
AGATHI- SCUOLASTiCi
ITTL
U32
qutt paulo antt acciderunl, itimpto. Alquis ignora- .

xerit bellorum vtcisaUudines neqnaquam
certo necet

hiuae accidere; nec eos qui nunc fortt cv*
male
rem
gei- ,
iernnt, perinde adtersam semper fortunam

habituros?

*
Nam e contrario victoria frequenttr ad victos
traniit,
;
ti foriuna adversilatem emendai. Non oportel
igilur

[. 88\
nos, perinde ac sipro *uo more et consuetudine
, in
.
onmibus deinceps praliis essent succubiluri,
$upra
,
modum es$e confidentet. Si enim cosolo
vi fuerunt

^
tti, quod non satis, quid facto opus ,
perptndit
.
scnl, nobii quidem hoc ezemplum in noslmm
,usum
, f*t converlendum, , qua temeriiatem
*
comiliique pracipitantiam consequunlur
pericula.
Neque tnim ex praterilo caiu certam nobh
de
ip$h

victoriam possumus polliceri. Verisimile
enim ,
to%
.
D
qui antta errarunt, experienlia ipsa quid
fugiendum *
,
sit, edoctos, id quod omhtum ueglectumque
fuil, ma~
,

jore deinceps in rebu$ gerendit cura compensaluro$.
Si vero Dent ipsis 168
i*fwtu$ ob uefariom
.
teedem commiuam, idtoque hisce tnali*
afficiuniur;
, *
qnid opu$ eit eiiam nos ei $, nottramqu*
, ope \>
nm confent, perinde Jaxe iH* per u juuiti*
vxar
tx$Tcendm non tufficeret, itd nouro auxUio
indige- *
Tel? Qualit vero impittaiis excesttis aUit
relinquetur,
;
$i tummam kaxc bonitaiem nostra defeciione
conttm ,

^
namui , qnm eiiam nobis quietcentibus no$
uli,
p*r
;
e$t propttgnat ? Nemo itaqut nobis mortnum
Gubaum

verbis tn medium adducai parnm virititor qulanUm,
, populares tuos ivppiiciur orantem, ut

$ui mistreantur, ptagat corpori iuo inflietas o$iontando. Q &
.
*
enim viUoiit efteminatiique animii fortauis
conv* \
mant, nequaquam ttro aicnbenda $unt

etqui co .
dem Lazorum, atqw adeo Cubaxce. Si
enim
, ,
ram adesut, graviler certe, mtpote pius
eordaiui
tir, no$ Tjutctmodi consilia **$ intimuiartt, ,
" '
jubereiqut non Ua animit cadere alqne
,

,
terviUm in modutn aufuqere: quin potimi
xximo
,
CoUhieo 4 lib&ali resumpto mrumnam forliur
- , *

xere, Ttmihil lurpe patriisque moribut indignum
com* miltere, %td prmtenii rervm ilatxi ,,
* xml

fiduei*m concipienlei ditinum anxUium Colchua
, genli nequaquam defuturtim. Proindi quo

paclo
non
, *> *1*
vehmenur absurdum (uerit, ipti quidem
. &
interfecio hme probari, nobi$ 1$9
benevolenliam Ttga ipsum , contraria D ,
quod
, ,
deiiberari? Sed , de ctnua,
maximas

hvc animo cogitotionequ* agitaverimu*,
;
pctnai limut lubituri. Si dubioque

& etemu ct variii in niramvU partem momgntit
obnoxio
defeclitnein moliti *$$, trai profecto

cfiem
hoc^ . *
qruuT, in lantarum rerum moiu fortuna

,
dere; lirviitet (*$$
qui hoc comilH
Si
vero
" ,
uptrant, libcrius impudeutimique id tggredi.
S i
e i t
94
YARliC LECTIONES.
R, tolg.
R. * ^ R. \ W.
" R.
. " R ci inlpr. cougmii, vulg.
volg. ei inlpr.
? R. . / . R. . . , . vnlg.. inlpr. ni U txm ha< uxUxi.
R et iolpr. vel id, xa\ vulg.
i f
33
1434
^^ , praviias huju* eomiln et mata inde extptctattda omni
parte tunt contpicua el manife$la, qno pacto POX
. itm digni odio, qui tos in hane cogiiationem induxe *, [. 891 runtf Quomodo igiltir abslinendum nobis ab itti* ,
tt quidem modcrott diclnm ett. Ego tero ila tentio,
;
,
faclumiptum, itaut accidit, imperalori ttu nuntian . dum, ut nimirum juuistime animadtcrlnl in praci ' , - puo$ cadii auctorts. Quod quidtm. ti fecerit, nostrm
- cxm Roma*i$ limultas consopietur, laborum , , ditionumque iocietatem prkiinamaiM cnm tpm ton ' , sueiudinem Tedinlegrabimu*. Si vero repultam patio , - mur, vetitiontmqw notlram repdal, tum demnm
. deiiberandvm erit an aiiam viam ingredi expediei.
, , lta tnim facientes, neqxe xtortui Cubaia obihi
. - lidebimur, oeaxe UnunlaU poliut qmam comillo $
, notlrag inHUuen*
,
.
14. His diciis, Colchi palinodiam, ut eal pro*. , ,
, , \ . verbio, cecinertint, 170 senienliamque inularani;
!; , praecipue vero eo adduxit, quod meuiereatr
, , '\ ue, ei quando ad Persas descisccrenl, recia eiiam
. * de Deo opiuione religtoneque sua privareniur. Posl, quaro igiiur PharUzis aenieiuia f icil, slalim opli mi qoidam nobilittifnique Colcbicas geniis viri de***, , lecti sonl, qni Jusliniaoo iroperatori, q * in Gu , bazen perpetrata essent nunliarent, omncmque oi
* , fraodem dettgcreni; quodque ille quidom Pcrsa~
, rura partibos Dunqaam 6tuduiseet, neqoo advereus
Romaaos aliqaid esset molitus; Mariinns vero ot
, Raelicus, qaod illoo pr ignavia veoordiaqoe fre,
quentor erranlos merRo iocreparet eisque auceen' C geret, hanc ipai calomniam straxissent, eC *
* tem trucidasseiit. Supplices iuqxe inpontoreai
, orarunl, ul defuncti manibus boe graliBcaroior;
, nihil vero aliud dixerunt, quam ut factnos illod
, ^ - iaiponilum ne relinqueret, rogemquo sibi desigoa * , rei non alienigoaam aliqoem, neque peregrinam,
oed Txaibem janiorem Gobaz fralrem, qai ton
lenporia Byxanlii degebat, ulque ila ipais doooo
. ( ^$ ) , pairia lex coaservareiar, et regii generis jam inde
^ ab aniiquo coniinuata sibique consians et inviolala
% , { - aucces&io. Imperalor iuque (quam enim id tpsi
, Tidebatur el jusluro) quam eiiitaimo eonnn peii . , tjoDi satisfocii, et Aihanasium, anam e i primariis
^ { aenatoriboa, qoi accurale ib faciam inquireret, et
fT
99
, ^ de eo ex 171 pnescriplo Rooiananim Ifgura ten

. , lootiam ferrei. Qai cam advenissef, Hoaiicun qoi , - dem siatim Apaarun(en miiU, atqoe tn illius or , bia careere cusUxbri juaaii. Joanai rero, qui re >, ' gem feieUcrat, ct tam temporis admodum clam
, indo subripuerat, et fuga salotem parere niieba, * ( tur; buic, iaqaaro, Joanni, qui bac de caaaa
VAUIiE LECT10NE8.
9 1
t f
add. ea Rel mipr. undequaque. ** edd.

Par.et intpr.
vulg. * ? *& R inipr. Piiurozi*. ** I . R. add. ex iuipr.
vulg. om R.
oolg. facit. : ft in mg. cl 5J:OV el
ct intpr., \ulg.
f
1435
AGATHLE SCJIOLASTICI
iter dederal, furte forluna obvius esl facltis Me- ,

liianus, uuus regiis salellitibus, quos scribonas
: [ . 9 0 ] : :
vocant, missus auleiu erat illuc, ut Alhanasium
, ' ,
miijislrarot, ct qux ille judicasset exscqucrelur. Mc * :
1 1
irianus if:quc euia apprcbciisiim ad judiccm Atlia-
" ) *3
nasium dnxii, qui ciiam bunc Apsarunlcu misit, ut
ibi bi carccreet cippo lwrcret lantisper dura disce-
, -
ptalio judicialis, quasjaat apparabalur, easel abso-
" , 6 .
1 1
iula.
1 5 . Siatini enim ineunte vere Nachoragan M u -
(. C . 535.) '. " -
cbirisim venil, et coufestim copias coegit, quanla-
que potciatdiligenlia sead bellum comparabai. N i -
bilosecius vero eliam Romaiii circum insulam con-
gregati, sese suinma vi apparabant; el jtidicium
' \ -
rerum
, -
oieiilo prolrabebalur. Quid enim ipsis eo
stntu majori ourae essc debebat, quam res ad bellum ^ .

necessaiias quam optirae conslilwre ? 172
a , n
1 1
vero eliam Tzalbe* una cum Solerico Byzamio ad-
veneral, paterno
, **
rcgno ejusquc insignibus a Ro-
1 7
manorum imperatore veieri more ac ritu accepiis.
Sunl aulem bac corona aurea pretiosis distincla
. :, .
lapidibus, cl palla ad lalos demissa, auro intertexla,
calcei n;uricc lincli, et miira simililer auro et lapi-
, ,
dibua variala. Cblamydem veru purpuream Lazo-
rum ivgibua geslare fasnon esi, sed tanium albam,
nou tamru omnibus communein et consuelam. C i r -
, *
ca medium enim illius aureum quoddam textum
, -
uliinque resplendei; regia eiiatn fibula cblamydis,
. * lapidibus aiireis inde peudulis alioque apparatu infiignis. Ingiedientem iiaque jam suain dilionem T z a - Q , \
Ibem
el tegio babilu ornaium, confeslim prsfecti
. ^
el universus exercitus Romanus saluiantcs debitis-
\ ,
quc honoribus afficienles, ci pr&ibanl, splendidisst-
mis arrais induli, el equis plerique vcctr. Lazi vero
\ -
ad laeiitiau conversi, agre
, ;
landem deposito moe-
rore, seriatim ipsum deducebanl, lubis omni ex
, f
, \
. -
parle clangenlibus, ct signis in altum sublalis;
eratque pompa splendida admodum atque magni-
, , ^ **
iica, et niagis quam Lazorum regnum ferl fastuosa.
, \ .
Tzathes itaquc jam rcgno inauguratus, adminigtra-
\ ,
bal deinceps omnia gentcmque suaro regebat, prout
sibi visum eral et patrius mos suadebat. Sotericbus
. ;
173
, \ ,
ûtem praifeclus staiim iier. ad quod missus
erat. arripuii. Aifercbal enim pecuniam a rege, quam

iiniiiinis barbaris bellicai societaiis causa
1 1
, : \
dislri- D . .;
bueret; quod quidem et ea mulio tenipore csl usi-
, ' .
tatutn taquotannis flt. Coiuilabantur vero ipsuni ex
, '
litiis duo luajoies natu, Pbilagrius ei Romulus , ut
blalim domo egressi raoderalis laboribus assuesce-
\ ' .
rciil, siquidem ambo jam ex ephebis excesscraiit,
, \
ct labori ferendo pares erani. Tertius enim illoram,
, '
Liistraiius, ByzanlH relictus erat, quod et adhuc
, \
adraodam
esset
juvenis,
et
corpore insuper ncqua-
, \ * .
VARliE LECTIONES.
1 R. * R. ' Sotircm
' Lngd.
R.
vulg
et paulo infra ubiquc vocal inlpr. om R.
" h , et in ing.
et Sph. Par.
add. ex R.
R. R, vulg.
R, -. vulg.
" ^, Spb. Par.
R , vulg
: codd. cl odd.
1 1
1 1
1 7
I R
, f
1437
1438
, , - quam valido. PuSleaquam autero ad Misiniianorum

, * . , \
dilioucm pervcnil Soteriehus (qui quitlem Cotcho. ' [. 91)
ruiii regi paieul, ut ct Apsilii, divcrsa tamcn iitun" '. ,
lur liugua abisqtie Ifgibus; sunt vcro bi Apsiliomm

genle liorealiores et ad urieiitem solem noiiiiifill
. ,
vergenles), ad bos, inquam, cum venisêt, cogitatio
\ ; \
qasedam ipsis incidit, quod uiiquc unum quoddam
' ,
ex ipsomni propiigiiaiulis circa ipsos Lazorurn iines
.
siluui, Bucbloum YOC;IUOI, Alanis prodere vcllel,
, ,
ut geiititim, qua remoiiu? babilatcnt, lcgaii ibt
*
congregati slipcndia deferrcnl, neque amplius ne (, ,
ccssilas ulla esset, ul, qui pecunias aflerrcl, Cau ' ,
casi nionlis radices circumircl, ipscqur. ad illos
iret.
*, , , \ , * ' .
-'. , 174
R*c <Nm Misimiani site cognovissenl
, 8ve suspicali eseeni, duoe ex euis insigttes viros,
, . 01 Cliaduiu nomine et Thnanem, niillunt, qui cum
- ipsuni reperissenl juxla iibid propngnaculum sta",\ ; ^ '
liouem babentem, suspicione validius conliriuaia :
* , ,
, lnjnria, inquiebanl, nos afficere cogilm, pwfecie.
\ Oporiet enim te neque alteri cuitlam permittere, ut
,
*
nosira nobis adimant, nedum ipsum hoc velle. Si
hoe libi propo&itum non esl, fae ogc, ttr quam

,
, ciiitsime hinc discedent alio in loco commoreris. Ne
, que libi defutura tunt neccnarxa, $ed not omnia de *, feremut. Oie tnim nuUo modo libi $ manendum,
.
tiequc (emnu* te hie mora$ et teryivenantem. Ipsis vero ita procaciler loqucnlibus, Soteti,
.
; , clitis nequaquam tolerandum rains, si Colcborum
, ^ subdilis ita adversus Romanos, quibus parcnt, lice ' - ret ferocire, slipaloribus suis rnandat ul baculis,
' , quos gesiabant, eoscsdereut. Qui alrociler in ipsos
invecli. semincces remiscruut. Quibus peractis, So tericbus quidcm nibil hostile eventimim rafus, et
. , \
pcrinde fere ac si servos suos delinquontes plagig
. cxcepisset, nibil inde sibi verendum exislimans, eo
, , ' . - loci mansil; et deinde oborta nocte \alde intropide
, absqtic ullis excubiis ibi dorrnivit: similiter vcro et
, , \ , 175 filii el saiellit<?8, et quolqtiol eum domestici
, \ ; famuli f l servi sequebairiur, eliam lii omnes secu \ \ rius, quani in hosiili lerra conveniebat, dorinicbant.
liilcrea vero Misimiani, injuriam acceplant non fe " \ ,
\ ; * - renies, validissime armali in eos irruutit, slatini
%%
, . , ^ que in doinunculam, in 'qua cubabat piaef^clus, ir*

rumpenles, proxime accnbanles famulos obtruncant.
6 , Tumultu itaque, uli par est, strepiiuquc ingenli
, \ \ , , - excilato, sensus niali ad Solericbum rcliquosqiie
qui ipsi aderanl omnes pervenit. Quocirca cum prsc

meiu lcoiis excussi, somno tamen adbuc pra*gravalt
, , , \
el languidi esseiil, non admodum sese tueri potc,
rant; alii enim cum pcdcs pellibus involulos babe \ * *
LEGTIONES.
tohiani sunt apud iulpr. et infra in Exc. Bav.
,
R, intpr.
E&lralius.
* \ oni. .

R.
: R , sed in mg. .
* R. *
vu!g.
" R.
R, vnlg. * \
R R, . vulg.
vulg.
*
vulg. R, vulg.
, e
, f
3 0
37
1439
A G A T H L E SCIIOLASTICI
U40
ront, incessu probibebanter; alii v^ro com jam ad ^ ,

_,._ . proruerent, el tumoUnarium
.
, enses arripiendoa
COD
flicium leiilaretil, errabundi xaiaerrime ferebanior, . [. 92]
oipoie in iencbris et aamroa consilii inopia, in pa- " ,
rietes impinfentc, et ubinaai arma deposuisaent , \ ,
oblili, Noonnlli vero ipsorum, eo qood jaai oppreasi tv ,
esaent detperanieg, nihil plane aiientabant, claoia- ,
baal taiitum alioa alibi atque ejulabaut, ignari quid \
agerent. Sic itaqua perculsis , barbari, irmeo- fvtot , ,
les et Soleriohuai ipsum oblrtmami 176
lios et rtliquos onoes, nisi quis fane per ediiio* \ ,
rem aliquam jaBiiam aul alio aliquo roodo clam .
evasiasct. Haec cnm sceleraii perpeirassent, moriuos

PG088

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PG088

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

I

S E D BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, CECONOMICA,

SS. P A T R I I , DOCTORII SCRIPTORIIQIJE ECCLESIASTICORII,

(ANNO 1545) PRO

IN QUA PRODEUNT PATRRS, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLE G R * C ^

lOSMAS INDIOOPLEUSTES, S. JOANNES CLIMACUS, CONSTANTINUS DIACONUS CP., AGATHIAS

VI. ANNl 635-593.

INTERPRETE MATTBJEO RADERO. S. F. PRESBYTERO. QUI ISAGOGF.X AD SCALAM PARADISI SCRIPSIT *,

DIACONI C P . , A G A T H I ^ M Y R I N ^ I , S. DOROTHEI ARCHIMANDRITJE,

ACCURANTE ET DENUO REGOGNOSCENTE J . - P . MIGNE,

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNB

SACULUM VI. ANNl 835-393.

Topographia Christiana, sive Christianorum opinio de mundo.

CONSTANTINUS, DIACONUS CP.

Disputatio cum Photino Manichaw).

Historiarum libri quinque.

Expositione et Doctrina&e diversar.

Oratio in mulieres unguentiferas.

JOANNES JEJUNATOR, PATRIARCHA GP.

Sermoncs de Poenitentia et Confessione.

Parisiis. Ex Typis L. MIGNE.

Veterum Painan Biblioth. t. XI, Proleg., p. XTHI.)

I. Cosroas jEgyptius, et (Juidem Alexandrious, u l ipsemet satis innuere videtur (), ab

(a) Cosm. Topoqr. Clirist. lib. n, pag. 424\

) CaT. Hist. litter. . I, pag. 515.

lib. i i , pas. UO.

(i) Montf. Prapfal. iu Cosm. Topogr. cap. f, i .

(n) BibL Taurin., mm. I, pag. 67.

() . Bibt. Cvislin., pag. 244.

* Pagio Inlellige ediliooi. Ifonlefalconii quas typis crassiorlbus eipretiimus. K M T .

() V. Oiiiltn. De script. ecel. tom. I, p. 1412.

Topoyr. Chrisl. lil>. v, pag. 225.

(c) * | . i . Gbrysost. Opp. lom. V, pag. 559.

(h) Plioi. Bibl. cotl. xixvi.

(j) Cosiu. Topogr. Christ. Trol. u, ad lib. i .

V . Uoum adhuc et atterum adnolandum superest ad Cosm(B sivc lextum restituendum,

f) Coam. e. lib. H , infra pag. 140.

() Cosm. Topogr. infra pag. 125.

(0 ld. ibkl. tom. II, pag. 412, tt lom. III,

(FAMIC. BiHioikica Grmea ed. Harles, tom. I V , p. 251.)

I . De monumento Adulitieo $ive AdulUano Ptolemm Etergctx.

Africam *uliquam, p. 96. Ilodie Ercoro tlicilur, ul

(t>) Cosrost lndicopkaties lib. n, pag. 146, % Sponio oouiuu ei.

Leclum opus esl, cujus lilulus Chrislianorttm

(a) Lib. i , sob init., et pag. 114 aqq.; lib. ,

vi, pag. 266; ad eumdein lib. v,

() Ipse lib. , pag. 114, libentcr fatetur

Dosmala ibeolog. de mnndi opificio lib. i , cao. 12.

gerus iu : lndiani*che$ Heidenihum, pag.251.Adde

(o) Supra dixerat Pboiius, Pampbilo tomm opus

III. Topographia Chrittiancc num aucfor Cosmas.

dte, eu. Loudin. et Edinburg. 1791, maj. 4 , qui

\ essc vidotur: nam plun-s, qui

Index scriptorum et cUiorum quorumdam, in Topographia Christiana memoratorum.

Amphilochius, familiaris S. Basilii, i n lambis ad Scleucum. L i b . v i i , pag. 292.

Apion, grammaticus, jEgyptiacaruui rerum scriptor. , pag. 341.

Babyloniorum opinio, coelum esse spbeeram.' VIII, p . 305.

clis kittoricii tl Htterar. Obttrv. IV, pag. 94 sq

Ctlmus e Tyro litteras i n Graeciara intulit. V , pag. 206; X I I , pag. 343

Euciides, arithmeticus et geornetra. III, pag. 182.

Gregorii Nazianzeni sermo de Paschale. X , pag. 319.

Meoander historicus. Supra i n Dhu.

124; V i n , pag. 305. ! . VI, pag. 260. , pag. 266.

Palricius mathematicus, e Chaldaea profectus i n iEgyplura, a quo edoctus auctor, que* de

|UO ipi utunlur. Ilomo quippc non mo.lo influhis \ xetA

, \ Cv W AtSttf ^