This is a reproduction of a library book that was digitized

by Google as part of an ongoing effort to preserve the

information in books and make it universally accessible.

https://books.google.com
BAL
 BIBLIOTHECA
CASANATENSIS
ROMÆ

E
4

BIBLIOTHECA
CASANATENSIS
ROMÆ

CONS
с
195
и ... 105
 PATROLOGIÆ
CURSUS COMPLETUS,
SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS , INTEGRA , ONIFORMIS , COMMODA , OECONOMICA ,
OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM ,
SIVE LATINORUM , SIVB GRÆCORUM ,
QUI AB ÆTO APOSTOLICO AD ÆTATEM , INNOCENTILIN ! ( ANN . 1216 ) PRO LATINIS,
BT AD CONCILÚ FLORENTINI TEMPORA (ANN . 1439) PRO GRECIS FLORUERUNT :
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUM QUÆ EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICÆ TRADITIONIS PER QUINDECIM PRIORA
ECCLESIÆ SÆCULA ,
JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS , INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS , PERQUAM DILIGEN
TER CASTIGATA ; DISSERTATIONIBUS , COMMENTARIIS VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ; OMNIBUS
OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUÆ TRIBUS NOVISSIMIS SCULIS DEBENTUR ABSOLUTAS , DETECTIS
AUCTA ; INDICIBUS ORDINARIIS VEL ETIAM ANALYTICIS , SINGULOS SIVE TOMOS, SIVE AUCTORES ALICUJUS
MOMENTI SUBSEQUENTIBUS , DONATA ; CAPITULIS INTRAIPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS , NECNON ET TITULIS
SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFI
CANTIBUS , ADORNATA ; OPERIBUS CUM DUBIIS , TUM APOCRYPHIS , ALIQUA VERO AUCTORITATE IN
ORDINE AD TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS , AMPLIFICATA ;
DUCENTIS ET QUADRAGINTA INDICIBUS SUB OMNI RESPECTU , SCILICET , ALPHABETICO , CHRONOLOGICO , ANALYTICO,
ANALOGICO, STATISTICO, SYNTHETICO , ETC. , OPERA, RES ET AUCTORES EXIBENTIBUS, ITA UT NON SOLUM
STUDIOSO , SED NEGOTIIS IMPLICATO , ET SI FORTE SINT , PIGRIS ETIAM ET IMPERITIS PATEANT OMNES
SS . PATRES , LOCUPLETATA ; SED PRÆSERTIM DUOBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS INDICIBUS , ALTERO
SCILICET RERUM , QUO CONSULTO , QUIDQUID NON SOLUM TALIS TALISVE PATER , VERUM ETIAM
UNUSQUISQUE PATRUM , ABSQUE ULLA EXCEPTIONE , IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT , UNO
INTUITU CONSPICIATUR ; ALTERO SCRIPTURÆ SACRÆ , EX QUO LECTORI COM
PERIRE SIT OBVION QUINAW PATRES ET IN QUIBUS OPERUM SUORUM LOCIS
SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM SCRIPTURÆ VERBUS , A PRIMO GENESEOS
USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS , COMMENTATI SINT :
EDITIO ACCURATISSIMA , CETERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA , SI PERPENDANTUR CHARACTERUN NITIDITAS ,
CHARTÆ QUALITAS, INTEGRITAS TEITUS , CORRECTIONIS PERFECTIO , OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUN PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGIÆ DECURSU CONSTANTER
BIHILIS, PRETII EXIGUITAS , PRÆSERTIMQUE ISTA COLLECTIO UNA , METHODICA ET CHRONOLOGICA ,
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS IIIC ILLIC SPARSORUM , VEL ETIAN
INEDITORUM , PRIMUM AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTHECA , EX OPERIBUS ET MSS . AD OMNES
ÆTATES , LOCOS , LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS , COADUNATORUM ,
IT EX INNUMERIS OPERIBUS TRADITIONEM CATHOLICAM CONFLANTIBUS, orus UNICUM MIRABILITER EFFICIENTIUM.
SERIES GRÆCA POSTERIOR
IN QUA PRODEUNT PATRES,DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESIÆ GRÆCÆ AB ÆVO PHOTIANO AD
CONCILII USQUE FLORENTINI TEMPORA, ET AMPLIUS , NEMPE MORTEM CARDINALISBESSARIONIS.
ACCURANTE J.-P. MIGNE ,
Bibliothecae cleri universe ,
SIVB CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIÆ ECCLESIASTICA RAMOS EDITURB

PATROLOGIA , AD INSTAR IPSIUS ECCLESIÆ , IN DUAS PARTES DIVIDITUR ,'ALIAM NEMPE LATINAM , ALIAM GRÆCOALITINAM .
ABBÆ PARTES JAM INTEGRE EXARATÆ SUNT.LATINA, 222 VOLUMINIBUS MOĻE SUA STANS , 1110 FRANCIS VENIT : GRÆCA
DUPLICI EDITIONE TYPIS NANDATA EST . PRIOR GRECUM TEXTUM UNA CUM VERSIONE LATINA LATERALI COMPLE
CTITUR , ET 104 VOLUMINA IN 109 TOMIS, PRO PRIMA SERIE , NON EXCEDIT . POSTERIOR VERSIONEM LATINAM TANTUM
EXHIBET, IDEOQUE INTRA 55 YOLUMINA RETINETUR . SECUNDA SERIES GRÆCO -LATINA AD 58 VOLUMINA TANTUM ATTIN
GIT ; DUM HUJUS VERSIO MBRE LATINA 29 VOLUMINIBUS EST ABSOLUTA . UNUMQUODQUE VOLUMEN GRÆCO - LATINUM 8,
UNUMQUODQUE MERE LATINUM 5 FRANCIS SOLUMMODO EMITUR : UTROBIQUE VERO, UT PRETII NUJUS BENEFICIO
FRUATUR EMPTOR , COLLECTIONEM INTEGRAM , SIVE LATINAM , SIVE GRÆCAM COWPARAT NECESSE ERIT ; SECUS ENIM
CUJUSQUE VOLUMINIS AMPLITUDINEM NECNON ET DIFFICULTATES VARIA PRETIA ÆQUABUNT. IDEO , SI QUIS TANTUM EMAT
LICET INTEGRE , SED SEORSIN , COLLECTIONEM GRÆCO -LATINAM , VEL EAMDEM EX GRÆCO LATINE VERSAM , TUM QUODQUE
VOLUMEN PRO 9 VEL PRO 6 FRANCIS SOLUM OBTINEBIT . ISTÆ CONDITIONES FOSTERIORI PATROLOGIÆ LATINE SERIEI ,
PATRES AB INNOCENTIO III AD CONCILIUM TRIDENTINUM EXHIBENTI , APPLICABUNTUR . PATROLOGIA QUÆ HANUSCRIPTIS
IN BIBLIOTHECIS ORBIS UNIVERSI QUIESCENTIBUS CONSTABIT, NECNON PATROLOGJA ORIENTALIS, CONDITIONIBUS SPE -
„ JALIBUS SUBJICIENTUR , ET IN TEMPORE SUO ANNUNT IABUNTUR , SI TEMPUS EAS TYPIS MANDANDI NOBIS NON DEFUERIT.

PATROLOGIÆ GRÆCÆ TOMUS CLIX.

LAONICUS CHALCOCONDYLA. JOSEPHUS METHONENSIS . ALI ,
EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE, EDITOREM ,
IN VIA DICTA THIBAUD, OLIM D’AMBOISE , PROPE PORTAM LUTETIÆ PARISIORUM VULGO
D'ENFER NOMINATAM , SEU PETIT-MONTROUGE, NUNC VERO INTRA MOENIA PARISINA .
1866
.
 TRADITIO CATHOLICA .
SÆCULUM XV , ANNI 1439-1462 ,

ΛΑΟΝΙΚΟΥ

ΧΑΛΚΟΚΟΝΔΥΛΟΥ
ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ ΔΕΚΑ . 3

LAONICI

CHALCOCONDYLA
HISTORIARUM LIBRI DECEM .
ACCEDUNT

JOSEPHI METHONENSIS EPISCOPI

SEU

JOANNIS PLUSIADENI
SCRIPTA QUÆ EXSTANT.
PRAEMITTUNTUR

LEONARDI CHIENSIS , MITYLENEI ARCHIEPISCOPI ; ISIDORI,

S. R. E. CARDINALIS , RUTHENORUM ARCHIEPISCOPI,
EPISTOLÆ HISTORICÆ ;

ACCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE J.-P. MIGNE ,

BIBLIOTIECÆ CLERI UNIVERSA ,
SIVE
CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIÆ ECCLESIASTICÆ RAMOS EDITORB .

TOMUS UNICUS .
H. C
HE)

C. VENIT 15 FR . GALLICIS .

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM ,

IN VIA DICTA THIBAJD , OLIM D'AMBOISE , PROPE PORTAM LUTETIÆ PARISIORUM VULGO
D'ENFER NOMINATAM, SEU PETIT -MONTROUGE, NUNC VERO INTRA MOENIA PARISINA.
1866
 TRADITIO CATHOLICA .
SÆCULUM XV. ANNI 1439-1462.

ELENCHUS
AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO CLIX CONTINENTUR .

LAONICUS CUALCOCONDYLA , ATHENIENSIS.

Historiarum de origine ac rebus gestis Turcarum libri decem, er editione Luparea
anni 1650 . col . 9
Marquardi Freheri in Laonici Chalcocondyle descriptionem Germaniæ commen
tarius . 533
Annales sultanorum Othmanidarum a Turcis sua lingua scripti et ab Joanne
Leunclario Latine redditi. 572
Supplementum Annalium , quo res Turcicæ continuantur ad annum Mahumetanum
996, qui Christianus est 1588, ex Joannis Leunclavii adversariis . 649
Ejusdem Joannis Leuncluvii Pandecte historiæ Turcicæ ad illustrandos Annales 717

LEONARDUS CHIENSIS, MITYLENÆUS ARCHIEPISCOPUS.

Epistola de Cpolitana urbe a Mahumele II capta, ad Nicolaum V Rom . Pont. die
15 Augusti anni 1453 directa. 923

ISIDORUS S. R. E. CARDINALIS, RUTHENORUM EPISCOPUS.

Ad universos Christifideles de expugnatione Cpolis. 953

JOSEPHUS, METHONENSIS EPISCOPUS .

(JOANNES PLUSIADENUS. )
De differentiis inter Græcos et Latinos. 939
Kesponsio ad libellum Marci Eugenici , Ephesi metropolitæ. 1023
Canon per acrostichidem in synodum Florentinam , ex Pasini Cod . Taurin . 1095
Synaxarium synodi Florentinæ, sive brevis narratio eorum quæ in ea gesta sunt. 1101
Editorum Palrologiæ Monitum in quo Defensio quinque capitum concilii Floren
lini, quæ sub nomine Gennadii Scholarii prodierat, Josepho Methonensi asse
ritur. 1107
Expositio pro sancta et æcumenica synodo Florentina ; quod legitime congregata
est ; et Defensio quinque capitum quæ in Decreto ejus continentur, nempe :
1. de processione Spiritus sancti; 2. de azymis et fermentato ; 3. de purgatorio ;
4. de fruitione sanctorum ; 5. de primatu Papæ . 1109

Parisiis . Es typis d . P. MIGNE .

 A AONIK OY

ΧΑΛΚΟΚΟΝΔΥΛΟΥ
ΑΘΗΝΑΙΟΥ

ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ ΔΕΚΑ.

LAONICI CHALCOCONDYLÆ
ATHENIENSIS

HISTORIARUM LIBRI DECEM

INTERPRETE CONRADO CLAUSERO TIGURINO.
ACCEDUNT

ANNALES SULTANORUM OTHMANIDARUM AB A. C. 1289 AD 1550,

EX EDITIONE J. LEUNCLAVII, QUI ET SUPPLEMENTUM AB AN . 1550 AD 1588
OSMANIDARUMQUE GENEALOGIAM ET PANDECTEN HISTORIÆ TURCICA
AD ILLUSTRANDOS ANNALES ADJECIT .

( Parisiis e Typographia Regia, MDCL .)

LECTORI .

Editioni novæ Laonici Chalcocondylæ multum accessit , candide Lector : non enim clam le
est, eos qui priorem curarunt, vel inemendatis codicibus usos, vel operarum negligentia bene
De Laonico hæc leguntur in Bibliotheca Græca
Fabricii : « Laonicus, sive, ut Simlero et aliis Ni
cotaus (idem enim nomen esl, ut Theophilus et
Philotheus, Demonicus et Nicodemus ) Chalcocon
dyles, Xaaxoxovõuan ; (decurtato nomine, Chalcon
dyles a plerisque dictuis) Atheniensis, clarus circa
A. C. 1470. Nam ad annuin 1490 vel ultra perdu
xisse ætatem , nescio quo auctore Vossius scribit,
Exstat tradita ab eo Historia de origine atque re
bus Turcorum el imperii Grocorum inieriiu libris x ,
ab a . C. 1298 , amjue Oliomanni I initiis ad 1462,
sive imperium adultum Mohamedi secundi. Appen
dix brevis usque ad a . 1565 recentiorem anclorem
agnoscit, el in editionibus quibusdam desideratur.
Unde nec illius rationem habuit D. David Chy
træus, qui argumenta librorum decem Chalcocon
dylæ exhibet in sua Chronologia. Laonicus ipse
scriptor minime contemnendus, uude in Vignolii
Marvilii Miscellaneis Historico - lillerariis , i, III, p.
56 , legas hoc de eo judicium : Comme on a joint
Calcondyle, qui a traité l'Histore des Turcs , aux
PATROL. GR . CLIX .
auleurs de la Byzantine, on peut assurer qu'il ne
5
les déshonore pas de se trouver à leur suite. Il a le
don de réveiller notre alienlion , en nous donnant de
la curiosité, el de ne nous pas laisser dormir sur
son livre.
Laonici Chalcocondylæ editiones.
« Latine ex versione Conradi Clauseri Tigurini
Basil. 1356 fol. apud Oporin. Alque collata cum
Philippi Gündelii (haud edita) versione, castigata
que a Clausero ipso et alio viro docto, ibid. 1562
fol., ad Nicephori Gregoræ Græco -Lat. calcem , et
Francof. 1563 fol . ad calcem editoruin Latine Zo
naræ , Nicelæ ac Nicephori Gregoræ . Mentio apud
Vossium etiam versionis quam molitus Dionysius
Coroneus, professor regius Parisiensis, sed illa
nunquam lucem vidit.
« Græce et Latine cum ejusdem Clauseri ver
sione in tribus Hist. Byz. scriproribus juncus Ni
cephoro Greg. et Georgio Acrop. Genev. 1615,
fol. ; atque iterum separatim , cx Typograph. Ro
1
11 LAONICI CHALCOCONDYLE 12
multa menja in eam irrepsisse. Hinc lacunæ plures, quas ex Regiis codicibus supplevimus :
hinc pleraque corrupte edita, quæ fidem melioram codicum secuti, quantum potuit emendari
mus. Varias etiam lectiones e duobus manu scriptis codicibus excerptas in ora exhibemus,
quibus interdum quæ in priore editione ascriptæ erant, confirmantur. Et utique tamen laudun
da eorum opera, qui primi Græca ex veteribus codicibus palatinis in lucem protulerunt,
quæ interpres non ediderat . Joannes Balthasar Baumbachius Græcæ et Hebræce linguæ
professor Heidelbergensis studium el operam suam impenderat, ut emendate Laonicus edere
tur. Sed idlibrorum futum esse videtur , ut in vitiosos codices fere incidant, qui primi Græcum
vel Latinum auctorem publicunt. Ei qui postea meliores nacti sunt codices , feliciores quidem
sunt, minime autem ad rem litterariam juvandam proniores. De nomine rero auctoris non con
venit : nam alii Chalcondylem alii Chalcocondyleni appellant . Regia exemplaria Xa1x023.vary
habent tam in libri epigraphe, quam pag. CLXXXI ; dut quo nomine censeri debeat cerlo definiri
non possit propter codicum varietatem . Utro autem nomine eum indigitemus, multum labo
randum non est .
Præterea nova quædam Greco-larbara occurruntapud Laonicum et Ducum , quem e tenebris
eruit eruditissimus vir Ismael Bullialdus. Ea nos Glossario adhibito erplicuimus, non hinc
inde auctorum locis emendicatis, sed fere ex libris hactenus ineditis prolatis : semper eniin
curæ nobis fuit, ut e penu mere nostra depromeremus quod auctori, quem illustrandum sus
cepimus, inserviret : et certum est , si quando prodierit Lexicon Byzantirum , in quo rocabula ,
difficiliora ac Graco- Barbara, quece in omnibus Historic Byzantinæ Scriptoribus occurrunt
explicabuntur, posse nos accessione nova congeriem illam locupletare. Ea de re tamen penes
eos, quorum opera Lexicon illud in lucem exibit , per me arbitrium esto . Verum quidem est ,
er quo Historiae Byzantinæ editioni præesse cæpi, de Lerico Byzantino edendo cogitasse :
sed nolo viris doctissimis occasionem hanc de republica litterariabenemerendipræriperc.Glos
sarium hoc nostrum mox sequetur alterum in Constantini Manassis Annales, in quo conscri
bendo eadem diligentia usus sum , qua in cæteris componendis. Interim hoc utere si tanti est ,
et vale .

gia Paris . 1650 , fol., in qua editionepræter varias
lectiones e duobus codicibus Regiis, e quibus
Graca passim emendata, et glossarium Caroli Ar-
nibalis Fabrolli JCti in Chalcocondylan; el Ducam ,
adjuncti sunt Annales sultanorum Othmanidarum ,
abi : . C. 1289 ad 1550, quos e Turcica lingua
Germanice verterat edideraique Joannes Gaudier
diclus Spiegel, Laline vero translulil et Francof.
1596 fol.; vulgavind. Leunclavius nobilis Angriva .
rius , qui el supplementum ab a . 1550 ad 1588 ,
Osmanidarumque genealogiam et pandeclem Hi-
storiæ Turcicæ sive explicationem el descriptio-
nem variarum rerum nominumque ad illustrandos
Annales adjecit. Laonici Historiam tribus in codi-
cibus Bavaricæ bibliothecæ manu exaratam exstare
Græce, lestatur Grelserus. Locum quo Germa-
niæ descriplio continetur ex libro secundo, P : 36 ,
Græce et latine cuin uolis exbibet Freherus inter
scriptores rerum Germanicarum .
Galtice bit scriptor cuni commentario prodiit
Blasio Vigenerio unlerprete Paris. 1577, 1584,4 ;
et cum Tuomæ Arli continuatione ad a . C. 1612,
ibid. 1612, 1620, 1630 ; et Mezenci, usque ad a. C.
(1 ) Hæc unicuique libro præmisimus.
1661, iviil . 1663, fol . Recherche sur l’llis:oire de
Chalcondile , el illustrations de la même Histoire.
« Ipse Laonicus, , inquit Bellarminus, De scri .
ploribus Eccles . ( lion caret narrationibus falsis, quas
iempre credidil rerum nostrarum ignariis. I
« Nonnulla Laonici Chalcoconylae loca repre.
hendit Jacobus Gadulius in Elogio historico el i . i .
De scriproribus non ecclesiasticis, p . 119 , sy . atque
Casp . Barthiusad Claudian , p .338. Cæterum tal
litur llenricus Warthonus V. C. qui in appendice
ad Hist, litterariam doctissimi Cavii scribii Chalco
condylam prodiisse Laline er Clauseri versione
Paris. 1554. Præter rem quoque in calaingo libro
rum a Joanne Oporino excusorum , qui Vilæ ejus
subjicitur, memorari videas Laonici libros Grèce
el Latine in fol. editos ; nam Latine tantum illos
Oporinus vnlgavit, conquestis eliani in prey. ad
euit. posteriorem anni 1562, Grærum codiceni sili
defuisse. fluirc Laonicu propinquilate alligit De
inetrius Chalcocondylas circa a . C. 1510, ortoges
Dario major defuncirs Mediolani, de quo in Grani
malicis dicere me meniui. , FABRIC .
13 DE REBUS TURCICIS LIB . 1. 11

ΛΑΟΝΙΚΟΥ ΧΑΛΚΟΚΟΝΔΥΛΟΥ
ΑΘΗΝΑΙΟΥ
και

ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ ΠΡΩΤΗ ."

LAONICI CHALCOCONDYLA
ATHENIENSIS

HISTORIARUM

DE ORIGINE AC REBUS GESTIS TURCORUM

LIBER PRIMUS.

Auctoris intentio et fides. Turcarum origo, familiæ ac duces præcipui septem , qui post Tar
taros languescentes, Asiam Minorem inter se partiti sunt . Ottomanni, et filii Orchanis , qui
Nicæam Bithyniæ cepit, et Amurathis 1, qui Thraciæ partem occuparit, res. gestæ.
Λαονίκη Αθηναίω των κατά τον βίον οι ες επι Α Laonicns Atheniensis , quæ visu quæque audito
θέαν τε και ακοήν άφιγμένων ές ιστορίαν ξυγγέ- 1
percepit , cum adhuc in vivis foret , litterarum mou-
γραπται τάδε · ώστε δή τούτο χρέως εκτινύναι και τη mentis mandare statuit : pariim quidem út naluræ
φύσει άμα οιόμενος , και μηδέν αυτών ακλεώς έχειν gratiam debitam referret , partim vero quod puta
ές τους επιγιγνομένους, ξυνενεχθέντων, ώς έμοί δο- ret nihil non illorum memorabile visum iri posic
κεί, ουδαμή ελασσόνων . των κατά την οικουμένην rig . Complectitur enim hoc opus (ut me: for opi
ποτέ γενομένων μνήμης αξίων της τε Ελλήνων nio ) res gestas fanna nequaquam minores illis ,
φημι τελευτής τα ες την αρχήν αυτών επισυμβεβη- quæ unquam in universo isto terrarum orbe con
κότα, και Τούρκων επί μέγα δυνάμεως , και επί μέ- tigisse mentorantur . Duo autem continet : Greco
γιστον των πώποτε ήδη αφικομένων. Αφ' ών δή την rum regni interitum , et que mala in ipsum redun
τούδε του βίου ευδαιμονίαν επί ταναντία φερομένην darunt ; nec non Turcos , qui Irevi in tantas
επιλεγόμενος, ίσχειν αυτή και άλλοτε άλλως θέμις creverunt opes , ut opibus el potentia mortales
ηγούμαι είναι, περί αμφοίν τούτοις μνήμην ποιεί . omnes qui unquam luere, longo intervallo infrå se
σθαι ουκ αεική , ξυγγραφήν δέ τήνδε αποδεικνύμε- reliridiant . Qui , quamvis nunc rerum poliantur ,
νοι , επιμνησόμεθα και περί άλλων , των κατά την et præsentis 2 vitæ felicitatem conlurbell, et in
οικουμένην γενομένων, ουκ αμφί τόνδε τον επ' εμού ή diversum abripiant : tamen cense! 0 fore ( οι οι
χρόνον, οίς τε αυτός παρεγενόμην θεασάμενο ;, και meum ca !cnlum adjiciam ) lempus quo res ipso
τάλλα από τε του είκότος , μάλιστα δε συμβαλλόμε- rum in contrarium vergant. De uirisque tamen ,
νος, και ώς έτι παρά των τα αμείνω φρονούντων Græcis pariter et Turcis, vistoriam contexere , non
έδόκουν πυθέσθαι περί αυτών, αλλ' ή αν είς μάλιστα και arbitror injucundum ſoré . Ilistoriam autem istami
έχoι ως ασφαλέστατα επί το άμεινον αληθείας ειρή . conscribentes, faciemus mentionem et aliorum
σθαι, μηδέ εκείνό γε πάνυ έκφαύλως έχειν 1 ημίν, quæ in orbe acciderunt ; nec tamen ineo tempore,
ώ ; Ελληνική φωνή ταύτα διεξαμεν. Επει ή γε των ut quibus interfuerim oculatus testis. Caetera vero
" Ελλήνων φωνή πολλαχή ανά την οικουμένην διέ- non secutus verisimiles conjecturas, rec' it acce
.

σπαρται, και συχναις εγκαταμέμικται και κλέος perim ab his qui magis sapere videbantur tra
Nolulæ marginales.
• ΛΑΟΝΙΚΟΥ ΧΑΛΚΟΚΑΝΔΥΛΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΓΑΡΗΝΩΝ ΒΑΣΙΛΕΩΝ , ΗΓΟΥΝ ΤΩΝ ΟΤΟΥ
ΜΑΝΩΝ.. Sic in uno .
3
1 εκτιννύ 11 : R , nt in cout . 2 αν μάλιστα , και έχον .
 15 LAONICI CHALCOCONDYLE 16
dam : verum, ut historiae series tuto feratur, ea A μεν αυτή μέγα το παραυτίκα, μείζον δε και ες αύ
adducam , quæ quam proxime ad veritatem acces- θις, οπότε δή ανά βασιλείαν ου φαύλην "Ελλην τε
serint, Nec nobis vilio vertatur, quod Græca lin- αυτός βασιλεύς, και εξ αυτού έσομενοι βασιλείς, ή
gua operi isti adhibetur. Si quidem ea hodie per δη και οι των Ελλήνων παίδες ξυλλεγόμενοι, κατά
lolum quasi orbem est dispersa , el nationibus σφών αυτών έθιμα ώς ήδιστα μεν σφίσιν αυτοίς,
omnibus fere immista conspicilur : cujus gloria τους δε άλλους ως κράτιστα πολιτεύοιντο.
cum sit excellens , excellentior tamen accedet, quando regno alicubi haud contenendo præfuerit
rex Græcus, et qui ex eo nascentur, reges , aut quando Græcorum filii in unum collecti , patrio
more respublicas sibi quam jucundissime administraverint, reliquis vero quam polentissime impe
Taverint .
Greci quidem , præclaris facinoribus editis, quo "Έλληνες μεν ούν όσα αποδεικνύμενου έργα με
pacto ingentem sibi pepererint gloriam , et quem- γάλα τε και περιφανή, επί μέγα αφίκοντο κλέος
admodum inter cetera etiam in Europam Li- κατά τα άλλα και Ευρώπην, και δη και Λιβύης,
byamque venerint, Gangen Oceanumque adierint, επί Γάγγην τε και Ωκεανών , και επί Καύκασον έτι
cum ad ista loca processerint alii plurimi, quos ελαύνοντες · επί ταύτα δε προεληλυθότων άλλων
B
inler Mercules, et anle hunc Bacchus Semeles fi- τε πολλών και δη και Ηρακλέους , και έτι πρότερον
lius, præterea Lacedae:nonii et Athenienses, po- του Διονύσου του Σεμέλης υ ! έος, και πρός γε έτι
slea Macedonum rex , ejusque successores , el quo Λακεδαιμονίων και Αθηναίων , μετά δε ταύτα Μα
ordine singula hæc gesta sunt, plurimi annalibus κεδόνων του βασιλέως , και την τούτου ύστερον
condiderunt. Græci aulen præcipue bunc laborem ηγεμονίαν εχόντων , πολλοί πολλαχή έκαστα ως
, quia prie caeteris 1empore Ion-
sibi delegerunt, εγένοντο, άλλοι επιμνησάμενοι και συνεγράψαντο.
giore durarunt, fortunamque virtute vacuan , nun- "Ελληνες μεν ούν ταύτα διεπράττοντο , επί πολύ ώς
quam tamen moderatam plurimis generationibus μάλιστα του χρόνου διαγενόμενοι και επί συχνά ;
oblinuerunt. His præterea per totum orbem pro- γενεάς τύχην αρετής ένδεά σχόντες απανταχού ,
spero rerum successu utentibus, comperio Assyrios, ξύμμετρον δε ουδαμού . Επί τούτων τε γάρ πολλα
genlem antiquissimam , memoriam sui facientes χη ανά την οικουμένην ευδαιμονούντων, 'Ασσυρίους
longissimam , Asiæ imperium occupasse. Dein Me- μεν το παλαιότατον επυθόμεθα ακοής επί το μνή
cios ad Asiæ imperium subvectos, duce Sarbare μης μακρότατον αφικομένους, επί την της Ασίας
( quem Justinus Arbaclum et Arbacen vocal) Sar- αρχήν προεληλυθέναι : μετά δε ταύτα Μήδους ές
danapalum Assyriorum regem regno deturlanies . C τούτο καθισταμένους ηγησαμένου Σαρβάρεω του
Sed Asiae monarchiam tandem amiserunt, victi a Σαρδαναπάλου , 'Ασσυρίων βασιλέως , την ηγεμο
Cyro Persarum rege . Ai hinc Persarum reges adeo νίαν αφελομένου , ύστερον υπό Περσών την βασι -
in immensum aucti sunt, ut etiam in Europam λείαν απο βαλείν, ήγουμένου Κύρου του Καμβύσεω.
trajecerint. Deinde, hand multis sæculis post, Ale- και Πέρσας το από τούδε επί μέγα χωρήσαι δυνά
xander Macedonum rex , erepla Persis Asiæ mo- μεως , τά τε άλλα και ες Ευρώπην διαβάντες . Μετά
narchia, Indis devictis, Europe Asiæque parte δε ταύτα ύστερον ού πολλαίς γενεαίς Αλέξανδρος
haud poenitenda debellata , suis reliquit imperium . τον Φιλίππου Μακεδόνων βασιλέα , Πέρσας αφελό
Exinde Romani cum essent nacti imperium ini μενον την ηγεμονίαν , και Ινδούς καταστρεψάμενον ,
orbe longe lateque maximum , lenenles fortunam και Λιβύης μοίραν ουκ ολίγην, πρός δε και Ευρώπης ,
virtuti 3 æquilibrem , commiserunt Romam Pon- τοϊς μεθ' εαυτόν βασιλείαν και καταλιπείν . Ές και δη
tiſici maximo. Ipsi vero ductu Cæsaris transierunt Ρωμαίους επί την της οικουμένης μεγίστην αρχήν
in Thraciam ( 1 ) ; et in ea regione ubi Asiæ pro- αφικομένους, ισοτάλαντον έχοντας τύχην τη αρετή.
xima est , Byzantium urbem Græcam (quæ nunc επιτρέψαντας Ρώμην το μεγίστιν αυτών αρχιερεί.
Constantinopolis est), Thracia metropolim con- και διαβάντας ές Θράκην υφηγουμένου επί τάδε τού
stituentes, cuan Persis , a quibus gravissime admi- ν βασιλέως, και Θράκης επί χώραν, ήτις την
gebantur, plurima prælia fecerunt. Græci ailem 'Ασίαν εγγυτάτω οικείται , Βυζάντιον Ελληνίδα
ex eo tempore Romanis coinmisli, cum his ali- πόλιν , μητρόπολιν σφών αποδεικνύντας προς Πέρ
quanto plures numero essent, linguam suam pa- σας, υφ' ών ανήκεστα επε πόνθεσαν, τον αγώνα
triosque mores ad finem usque constanter reli- ποιείσθαι , "Ελληνας τε το από τούδε Ρωμαίοις αυ
nuerunt ; nec tamen patrium nomen ipsis reman- του επιμιγνύντας, γλώτταν μεν και ήθη τα εαυτών,
sit , verum mulatum est. Nam Byzantii reges non τω πολλά πλέονας Ρωμαίων "Ελληνας αυτού επι
amplius istud nomen gesiaverunt, sed magna cum κρατείν, διά τέλους φυλάξαι • τούνημα μέντοι μηκέτι
veneratione seipsos Romanos imperatores, et Cæ- κατά το πάτριον καλουμένους αλλάξασθαι • και τους
sares, nec Græcorum reges, nuncupaveruul. Ro . γε βασιλείς Βυζαντίου επί το σφάς αυτούς Ρω
Notulæ margiuales .
(1 ) Constantinus imperiuin ad Greus transiert ann . 333.
και την βασιλ .
 DE REBUS TURCICIS LIB . I. 18
μαίων βασιλείς τε και αυτοκράτορας σεμνύνεσθαι A manos quidem accepimus, et ipsorum pontifcein
αποκαλείν • Ελλήνων δε βασιλείς ουκέτι ουδαμή maximum, cum Iongo tempore concertassent cum
αξιούν. Τους μέντοι Ρωμαίους επυθόμεθα και αυ- Græcis, in Christianae religionis quibusdam articu
των αρχιερέα τον μέγιστον, ουκ ολίγα άττα κατά lis , landem a Græcis dcfecisse . Romanum autem
την θρησκείαν από πολλών ετών διενεχθέντας , δια- Cæsarem nunc e Gallis, nunc e Germanis eligen
κεχρίσθαιτά τε άλλα άρ' Ελλήνων, και δη και les, legatos, nullam prorsus occasionem omillen
βασιλέα επιψηφιζομένους , ότι μεν από Γαλατών, les, miserunt ad Græcos , ut convenientes in
οτέ δε από Γερμανών , ές τόνδε άει τον χρόνον unum , conciliumque concelebrantes, concordian ,
αποδεικνύναι, Διαπρεσβεύεσθαι δε άει προς τους quantum ad Christianarm religionem attinet, inter
“Ελληνα ; ουκ έστιν έτε διαλείποντας , ώστε τα ες sese conglutinarent, At Græci noluerunt (2) , cum
θρησκείαν σφίσι ξύμφωνά τε και ξυνωδά καταστή- plurimis annis adversus Romanos contentiones
σαι αλλήλοις , κατά ταυτό ξυνιόντας. Και μέντοι movissent , patrium religionis sna cultum pertur
“Ελληνας μη εθελήσαι Ρωμαίοις διά χρόνου συμ- bari . Hac dissidii causa permoli Occidentalium
φερομένοις τα πάτρια σφίσι καθεστώτα συγχέαι . Και plurimi, adjunctis etiam Venetis, pontifice maxi
από ταύτης δή της διαφορές συχνούς τε των Εσπε- mo sic instigante, decreverunt classe niaxime ma
ρίων , και δη και Ενετούς, ενάγοντος επί τάδε του Β gno profcisci adversus Grecos . Appellentes igitur
"Ρωμαίων αρχιερέως στό) ωστρατεύεσθαι μεγάλη επι Byzantium arbem, eam vi ceperunt. Rex autem
τους “ Ελληνας, και επιόντας ες το Βυζάντιον άφι. Byzantius cum Græcorum optimalibus ſugam
κέσθαι, και Βυζαντίου την πόλιν κατά κράτος iniens , contulit se in Asiam . Quo cum venissent ,
.

ελείν βασιλέα τε Βυζαντίου και Ελλήνων τους elegere Nicean urbem Graecam, eamque regni
αρίστους δέχεσθαι διαβάντας ες την 'Ασίαν. 'Aφικο- sedem declararunt . Cum anni intercessissent
μένους δε αποδεικνύναι σφίσι Νίκαιαν την Ελληνίδα pauci, Byzantium recuperarunt, cum quam maxi
πόλιν, τα βασίλεια εν αυτή ποιουμένους . Μετά δε me occulle in cam se recepissent (3) . Reversi igi
ταύτα ου πολλοίς έτεσιν ύστερον , απολαβείν τε αύθις lur Byzantium , relicta Asia, regni gubernocula
Βυζάντιον, κρύφα εισεληλυθότας ες την πόλιν . Και diu tenuerunt. Tandem Græcorum rex Joannes,
ές την Ευρώπην αυ διαβάντας διαγενέσθαι εν αυτή intelligens Grecorum res in summo periculo,
βασιλεύοντας. Βασιλέα δε Ελλήνων μετά ταύτα quasi inter malleum et incudem , versari , assum
"Ιωάννην επί ξυρού ακμής ήδη αισθόμενον τα Ελ- plis Byzantii episcopis, necnon Græcorum doctis,
λήνων πράγματα, λαβόντα τε τους Βυζαντίου αρχιε- conscendit navem , el in Italiam profeclus est (4) ;
ρείς , και "Ελλήνων τους έλλογίμους , διαπλεύσαι existimans , si convenissent cum Romanis in ne
απιόντα ες Ιταλίαν , ές γε τον από Τούρκων επηρ- CC gotio religionis, se los auxiliares halbiturum ad
τημένον οι κίνδυνος επικουρίαν οιόμενος οίσεσθαι, bellum jain baud dubie a Turcis imminens. Cum
ήν εκείνους τα κατά την θρησκείαν ξυμβή . Γενόμε- autem ad colloquium venisset cum pontifice Ro
νον δε εν Ιταλία, και κοινωνησάμενον των Ρωμαίων mano Eugenio tum quarto , super religionis con
αρχιερεί την περί την θρησκείαν διαφοράν, εις διά- troversia , disputatio cum magna allercationc
λεξιν μέντου καταστήναι πολυπραγμονούντας , τε- utrinque exoria est. Posiremo eo‘res deducta est,
λευτώντα δε ξυμβήναι αυτό άμα τοις "Έλλησι τα ut Græci pariter et Romani in religionis 4 negn
κατά την διαφοράν σφίσιν ξυνωδά αποδεικνυμένους , tio consentirent , discordiaque omnis quam longis
και την διαφοράν σφίσι διαλυομένους . Επικουρίας sime submoveretur. Res igitur Græcorum auxilii
δε τυχόντα εν μέρει, αποκομίζεσθαι αύθις επί Βυ- a Romanis aliquantulum nactus, domom rediit.
ζαντίου. Τους μέντοι "Έλληνας επ' οίκου γενομέ- Greci reversi Byzantium, acta elocent eng, qui
νους μή εμμείναι τοίς εν Ιταλία και εν συνόδους domi manseranl ; qui quidem noluerunt stare his
πεπραγμένοις, αξιoύντας σφίσι μηδαμή ευαγές ' que acta erant in Italise synodis , putantes , sibi
είναι Ρωμαίοις , ώς δή μή αίσια δισχυριζόμενους , μeutiquam fus esset , consensum praestare Romanis
συντίθεσθαι το παράπαν. Και ούτω διάφορα διά και p nefaria asserentibus . Ηinc perpetuo discordiam fo
τέλους γενέσθαι "Ελλησι τα προς Ρωμαίους. Ταυ- visse Græcos in negotio religionis adversus Roma
τα μεν ες τοσούτον μοι αποχρώντως έχοντα επιδε- nos constat. Hæc quidem hactenus, quanlum præ
δείχθω περί τε της Ελλήνων βασιλείας, και της senti histori conducere videtur, de Græcorum
ες Ρωμαίους εχούσης διαφοράς. Ως δή ουκ ορθώς regno , el continua horum disseusione adversus
τα γε ες βασιλείαν , και ες τούνομα αυτά προσηγο- Romanos, dixisse sullicial. Itaque cum ipsorum
ρεύετο τούτοις . Παραγενόμενος μεν ούν αυτός έγω. regnum , tum nomen non recle appellatum est.
γε επί τόνδε τον βίον, κατέλαβον "Έλληνας τε και Eyo igitur cum attigissem hæc tempora , anim
“Ελλήνων βασιλέα, υπό τε των εν Θράκη γενών ailverti Græcos , korumque regnum primo sub
πρώτα, μετά δε ταύτα και υπ' αυτών γε των Βαρ- Thracibus exstitisse ; postea reliquo regno a Bar
Notulæ marginales .
(2) Schisma Latinorum et Græcorum , 870. lanum 1200 ; Græci recuperant 1285.
(3) Latini occupant imperium Constantinopoli- (4) Anno 1438 .
• και ούτω δε διαφ. διά το τ.
19 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 20
Ibaris exulos, parvum quoddam regnum guber- Α βάρων της άλλης αρχής απεληλαμένους, αρχήν την
nasse, videlicet Byzantinum : Byzantique marili- δε βραχείαν τινα περιέπειν, Βυζάντιον, και Βυζαν ,
mam regionem inferiorem , Heracleam urbem τίου την κάτω παραλίαν άχρις 'Ηρακλείας πόλεως ,
usque , et juxta Euxinun Pontum maritimam re- κατά δε Εύξεινον πόντον την άνω παραλίαν άχρι
gionem superioren,, usque ad urbem Mesembriant;; Μεσημβρίας πόλεως : Πελοπόννησόν τε αν ξύμπα
præterea Peloponnesum omnem , extra tres, aut σαν, πλήν ή τριών ή τεττάρων πόλεων των Ενετών .

quatuor Venetorum urbes , adhæc Leninum et
Imbrum , insulasque ibi in mari Ægæo sitas. Ut
autem singula hæc contigerint, ut Græcorum res
paulatim interierint a Turcis accisæ, ut Turcorum
ris usque incrementum sumpserint, ut iidem ad
maximam pervenerint felicitatem usque ad præ-
sens tempus , singula hæc explicabimus, quam
exactissime et verissime audivimus .
Turcos ego nescio quodnam antiquitus nomen
B
tenuisse dicam , ne a vero aberrare, videar. Qui-
Jani pulant eos a Scythis, quos Tartaros nominani,
originem trahere : non malam seculi conjecturam ,
videlicel quod moribus haud mullum inter se dif-
ferant, linguaque ulantur etiaminum nec multum
dissimili. Aiunt enim, Scythas seplenis vicibus a, Σκύθας τε γάρ φασι το έβδομον ήδη από Τανάϊδος
Tanai progressos, Asiam superiorem devastasse,
Parthis ea tempestate rerum summa potientibus :
necnon Persarum , Medorum , Assyriorumque re-
giones tenentibus. Hinc peragrala quoque infe-
riore Asia, Phrygian , Lydiam , el Cappadociam
suo imperio adjecisse. Eliam nunc videre est , ut
fertur, plurimos iştius generis homines ubique per
Asian dispers0s, moribus et victus ratione refe-
resules. Scythas Nomades ( quos pastores sive ar- C δίαιταν τετραμμένην , ουδαμή της Ασίας έσχον,
wentarios non absurde dicas) nullibi in Asia cer-
ώσαύτως Λήμνον, "Ίμβρον και νήσους τάς αυτού
ταύτη εν τω Αιγαίο ώκημένας. Ως ούν έκαστα
ταύτα ξυνέβη γενέσθαι , ώς τα των Ελλήνων πράγ
ματα κατά βραχύ απώλετο , φθειρόμενα υπό Τούρ
κων, και ώς τα εκείνων μεγάλα έγένετο , ές μέγα
αεί ες τόνδε τον χρόνον ιόντα, ευδαιμονίας , επιμνη
σόμεθα επεξιόντες, εφ' όσον δή ες το ακριβέστερον
επυθόμεθα.
Τούρκους δή ούν έγωγε ουκ οίδ ' ό τι άν καλέσαιμι
κατά το παλαιών, ώστε ταληθούς μή διαμαρτείν :
οι μέν γάρ Σκυθών.απογόνους τους Τούρκους οίονται
είναι , ορθότερον δή συμβαλλόμενοι περί αυτών, διά
το ες ήθη ου πολύ διεστηκότα καθισταμένους, γλώτ
τη σύνεγγυς μάλα διαχρήσθαι έτι και νυν τη αυτή.
ώρμημένους, καταστρέφεσθαι την άνω Ασίαν, Πάρ
θων την ηγεμονίαν εχόντων, τήν τε Περσών χώρων
και Μήδων, και 'Ασσυρίων . Μετά δε ταύτα επικα
ταβάντας ες την κάτω Ασίαν, επί Φρυγίαν, Λυδίαν
τε και Καππαδοκίαν , τα ες τήνδε την χώραν υπο
χείρια σφίσι. ποιήσασθαι . Και νύν έστιν ιδείν ή λέ
γουσι πολλά του γένους τούτου πολλαχή της Ασίας
επινεμόμενα, προς Σκυθών των Νομάδων ήθη τε και
καταφανή την διατριβήν. * Κακείνη δε έτι συμβάλ
6

las et fixas babentes sedes. Illi el alia conjeclura λονται ως 'Ασίας την κάτω χώραν ενοικούντα βάρ
ducuntur, qua confirmare nituntur, Turcos Scy- βαρα έθνη Τούρκων, Λυδίαν, Καρίαν, Φρυγίαν τε
tharum esse progeniem ,, quod inferioris. Asiæ re- και Καππαδοκίαν , Σκύθαις την από. Ταναΐδος επί
gionena gentes , 5,, Turcorum barbariae incolant ,, Σαρματίαν χώραν επινεμομένους ομόγλωττά τε έστι
Lydiam, Cariam , Phrygiam et Cappadociam , qui και ομόσκευα . " Ένιοι δε Πάρθων απογόνους Τούρ
lingua et reliquo quotidianæ vitæ usu nihil discri κους φασίν είναι, Τούτους γάρ υπό Σκυθών των
minis habere cognoscuntur a Scythis agentibus, in Νομάδων διωκομένους , ες την κάτω . 'Ασίαν επικα
ea regione, quæ inter Tanaim et Sarinatiam ex- ταβηναι , και ες το Νομαδικώτερον αποκλίνοντας
currit. Sunt qui existimant, Turcos e Parthorum , σκεδασθήναι ταύτη ανά τάς πόλεις και από τούτου
progenie descendere. Hos enim , cum persecutio- ως δή Νομάδας Τούρκους το γένος τούτο καλείσθαι .
nem bostilem a Scythis vagis, qui Nomades di- "Αλλοι δέ φασίν από Τούρκης των Περσών, πόλεως
cuntur a permutandis pabulis, paterentur, in in- μεγάλης τε και ευδαίμονος προελθείν τε το γένος
ſerioris, Asiæ regionem contendisse constal . Çum.D διισχυρίζονται , και εις την κάτω χώραν της Ασίας
et ipsi vagi iucertis sedibus mapalia sua plan- " απαλλαττομένους σκεδασθήναι ταύτη ανά την Ασίαν
que el
stris circumſerentes, eo loci versarentur, per eas επικατασχόντας την χώραν. Εισί δε οι βούλονται
urbes esse disseminatos tandem,, apparel,. Exinde, , Τούρκους από Συρίας μάλλον της Κοίλης και Αρα
istud hominum genus contigit Turcos, quasi No- βίας ή από Σκυθών, επί τήνδε την χώραν αφικο
mades, vocitari . Alii ex Turca , Persarum urbe μένους μετά 'Ομάρεω του την νομοθεσίαν διαδεξα
magna el et opulenta , hoc nonminum genus pro- μένου , επί την της Ασίας αρχήν προεληλυθέναι :
gressum esse , tradunt: et hinc profeclos , Aside και ταύτη αυτού καταλειφθέντας , ές το Νομαδικώ
inferioris regionem tapdem in suam ditionem re- τερον αποκλίναι . Ως μέν ούν τούτων έκαστα, έχει
degisse, totam perhibent.. Sunt quibus magis ,pla- αληθείας , και, εφ' & δέη τούτων χωρούντας πυθέσθαι
cel, Turcos ex Cælesyria et Arabia, vel ex Scy- άμεινον, ουκ έχω ξυμβαλέσθαι ως ασφαλέστατα •
thia, in islam regionem , habentes secum legisla- τοσόνδε μέντοι είρήσεται , ώς τους από Σκυθών γε .
lorem Homarem sive Omarem , delalos esse , Asia- νέσθαι την αρχήν τούτοις δεισχυριζομένοις έχο : άν
1
Nolula marginales.
6 κακείνο: δε έτι συμβάλλοντος . 2. in cont..
21 DE REBUS TURCICIS LIB. I. 22

τις συμφέρεσθαι άμεινον, διά τό Σκύθας τους εν Α que imperium tandem obiinuisse, viventes instar
τη Ευρώπη προς έτω έτι και νυν διαγενομένους
κατά την αγοράν καλουμένην των εν τη Ασία
Τούρκων επαΐειν ου χαλεπώς διαίτη τε και σκευή
έτι και νυν τη αυτή άμφω τώ γένει διαχρωμένους,
διά το Σκύθας επικρατήσαι απανταχή της Ασίας.
Δηλοι δε και τούνομα αυτό , την Νομαδικήν δίαιταν
τριηρημένον , και τον ταύτη του βίου πλέον αυτώ
ποιούμενον. Το δή γένος τούτο τους Τούρκους μέγα
τε ον, και επί πολύ διήκον , ες μορας επίσταμαι
διακεκρίσθαι τινάς, άλλας τε διη και Όγουζίων την
μοίραν, γένος ού φαύλον, ουδε αγεννές . Από τούτων
δε των ' Ογουζίων γένεσθαι Ιουδούζαλπα άνδρα
επιεική τε, και της των υγουζίων μοίρας ήγησά-
μενον. Τούτον δε έπ' αρετή ευφημούμενον απομνη-
μονεύουσι , δικαιότατόν τε άμα γεγονέναι , και τοίς
'Ογουζίους διαιτητής καταστάντα , ελομένους δικάσαι
σφίσιν αυτοίς δίκην ήντινούν, οπότε επιδικάσοιτο
τοίς πρoσιoύσιν αυτώ απαλλάττεσθαι αγαπώντας
εκατέρους, οίς αν επιδικάσαιτο . Και τούτο φασιν
νιδόντας αυτό τους θγουζίους διαπραξαμένους
προς τον της χώρας βασιλεύοντα, επιστήσαι σφίσιν
αυτοίς τον Ιουδουσάλπην δικαστών. Μετά δε ταύτα
επιτρέψαι σφάς αυτώ διαθείναι, ή αν αυτό δοκoίη
επί το άμεινον. Μετά δε ταύτα τον τούτου παϊδα
"Όγουζάλπην διαδεξάμενος την αρχήν της Ογουζίων
μοίρας , επί το τυραννικώτερον εξηγήσασθαι , πρός
τε τους Έλληνας πολεμούντα κατά την Ασίαν μέγα
ευδοκιμήσαι . 'Ορθογρούλην δε Όγουζάλπεω παίδα
δραστήριόν τε ές τα πάντα γενόμενον, και επί πολέ C. eum acciperent sibi judicem . Quod ubi contigit,
μους ήγησάμενον, άλλη τε πολλαχή ευδοκιμήσαι, semetipsos tradiderunt Duzalpi, ul 6 secum age
και δη και πλοία ναυπηγησάμενον επιληστεύειν νή- ret , secundum quod existimarel res Oguziorum
σους , επιπλέοντας εν τω Αιγαίο, τη τε 'Ασία και optime habiluras. Deinde cum Ülius bujiis nomine
Ευρώπη επικειμένας , και την τε Ευρώπην πορ-
θούντα , τά τε άλλα και ες Ταίναρον εμβάντα ποτα-
μόν τον κατά την Αίνον, επί πολύ του ποταμού συν
ταις ναυσι προελθείν . Λέγεται δε αυτόν και άλλη
τε πολλαχή της Ευρώπης αποβάσεις ποιήσασθαι
και επί Πελοπόννησον αφικόμενον, και επί Εύβοιαν
και Αττικής, τήν τε χώραν δηώσαι, και ανδράποδα
ως πλείστα απενεγκάμενον , μεγάλα κερδάναι . 'Ορ-
θoγρούλην δε τούτον μετά ταύτα εν τη Ασία τραπό-
μενον φασιν επί διαρπαγή της περτοικίδος χώρας,
επεξιέναι τε και από τούτου ορμώμενον, ξυναγείρα!
τε στράτευμα , και επιόντα, καταστρέφεσθαι τούς D
τε ομόρους " Ελληνας , και τους ταύτη σφίσιν αυτών
περιοίκους , και το από τούδε ληίζόμενον " τους δε
επισπωμένους αυτώ εν βραχεί δή ολσίους, αποδει-
Noniadum . An autem commemoralæ sententiæ
singula veritatem complectantur, aut cui earum
φuis accedere tuto ausit , nequeo quam tutissime et
verissime pronuntiare. Mihi tamen probabilius vi
delur, assensom præstare illis qui Turcorum ori
ginem in Scythas referunt, cum manifestum sit ,
Scythis qui adliuc hodiein Europa Orientem versus
ætatem agunt, optime convenire cum Turcis in
foro , emporiis , et commerciis . Victus et reliqus
vitæ usus etiamnum utrisque par est , quia Scy
thæ universæ imperitaverunt Asiæ. Idem etiam in
sinuat nomen Turcorum ; significat enim hominem
qui agrestiorem victus rationem sequitur instar
Nomadum, et maximam vile partem in eo cen
sumit. Genus hoc Turcorum cum esset magnum ,
et in immensum auctum , compertum babco in
paries sivc tribus quasdam esse divisum : inter
(5 ) hominum ge
quas fuisse tribum Oguziorum ,, (5)
mus nec malum , nec imbelle. Ex his natus cst
( )) vir equi justique studiosissimus ,
Duzalpes ,, (6
Oguziorum dux . Hunc accipio ob fortitudineia
sjam plurimum esse laudalum , lant:eque fuisse
justitiae ( Oguziis namque jus dicebat) ut litiganles
ipsum eligerent arbitrum in re qualibet : sen
lentiamque quain ferebat utraque pers leta
accipiebat. Ηanc viri equitatem, deprehendentes
Oguzii ,impetrarunt, precibus fatigantes regionis
istius regem (qui lim erat Aladines nomine) . ut
Oguzalpes ( qui el Aguzalpes) , jioperium Oguzio
rom tribus sibi vindicasset, ad tyrannidem aspira.
vil : armaque infesta Græcis inferendo, brevi in
Asia ad maximain claritatem accessil. Præterea
Orthogules ( 7) Oguzalpis. Alius, cum manu esset
promptissimus , armis mullos populos, lacessers ,
gloriam magnam ubique adeptus est : classem quo .
que paravit, qua fretus hostili anino navigavil ad
insulas in Ægæo e regione Asiæ Europæque sitas .
Etiam Europam populatus est. Hinc navibus. in
flumen Tienarum juxta Ænum urbem deductis (8 ) ,
ad multain fluminis parle processit. Ferunt launc
et in aliis locis irrupisse in Europam ). Tandem in
gressos Peloponnesum , Eubæam , et.Alticam , fecit
cladem maxiwam , regionibus devastatis , rever
1

κνύναι , και ούτω δή συχνούς των Νομάδωνεπιγενο-
μένους αυτώ , συμπολεμήσαί τε αυτό άμα, και συν-
διενέγκαι τον πόλεμον επί τους ομόρους , και ταχύ
δε ούτως επί αρχήν παρεληλυθέναι ου φαύλην διά
δή ταύτα και παρά 'Αλαδίνη μέγα ευδοκιμήσαι ,
" Ένιοι δέ φασιν , Ογουζίων την μοίραν ηγουμένου
susque domum , præda , mancipiisque oncratus,
maximas hinc sibi condavit opes. Aiunt, Orthugu .
lem hunc in Asia inoranten , prædas ex finitimis
gentibus egisse : rebusque pulchre succedentibus,
exercituin conscripsisse. Exerciti igitur satis va
lido munitus , finitimos Græcos domuil : reliquos
1

'Ορθογρoύλεω , χωρία έρυμνά περί τον Ταύρον κατα- deprædalus est ; el cum alii metu perculsi impe
Noiulæ marginales.
( 5) AL. Agitiorum . (7 ) Al. Orthogrules, qui apud Jovium Zicks socüli
( 6) Al Judiz.pcs. ( 8 , 1203.
 LAONICI CHALCOCONDYL E Φ4
riumn acciperent , brevi suis maximarum opuΩΝ Α λαβόντα, επί της ταύτη ομόρου χώρας καταστροφή
)

auctor ſuit. Deinde cum quotidie Nomades plu- εντεύθεν ώρμήσθαι, και τους γε Ελλήνων περιοίκους
rimi ad ipsum conquerent, et in belli societatem άγειν, και επί μέγα χωρήσαι δυνάμεως. Ως μέν
adversus finitimos admitterentur, landem mirum ούν αρχήν έσχε τούτοις τα πράγματα , και ως ταύτη
in modum imperii sui pomæria promoverunt. Pro- ή άλλη εγένετο, ουκ άν ούτω ραδίως ειπείν έχoιμι ,
pler res fortiter geslas etiam Aladinæ charus ac- υπό πολλών μέντοι λεγόμενα. Ταύτα δε ες τοσούτον
ceplusque erai . Sunt qui litterarum monumentis επιμνησάμενος παρίημι. "Ως δε Οτουμανίδας της
scriptum reliquere, Ogusiorum tribum auspiciis 0γουζιων μοίρας επί τήνδε αφίκοντο την αρχήν,
ductuque Orihogulis loca juxta Tauruin munila ώδε γενέσθαι επυθόμην .
occupasse , et hinc armis instructos procurrentes, finitimam regionem subjugasse : Græcos ejus re
gionis accolas devicisse, suoque imperio maxima adjecisse incrementa . Quæ autem horum als ini
tio fuerit conditio, adhæc, vérane sint au falsa quæ de ipsis modo exposujmus, non facile affir
mare ausim : quamvis plurimi scriptores ea commemorariul ; proinde cum ea hactenus ab origine
repelierim , nunc amplius de his verba facere supersedeo . Quantum vero allinet ad Otomanidas,
ex familia Oguziorum ortos , ut ad clarissimum boc imperium evaserint, nunc esplanare instituo.
Vicus est juxta Mysiam , quem Sogutam incolæ B "Έστι Σογούτη παρά Μυσίαν κώμη ούτω καλου»
vocant, ubi est et fluvilis ejusdem nominis. Vicus μένη ευδαίμων, και ποταμός παρ' αυτή ούτω κα
ille rerum omnium adfluentia pollet , remolus a λούμενος. Διέχει δε από θαλάττης της του Ευξείνου
mari Euxino ducentis quinquaginta stadiis. Potest πόντου σταδίους ώσει πεντήκοντα και διακοσίους:
idem locus Iteæ vicus nominari . In hanc regionem καλούτο δ' αν αύτη Ιταίας κώμη . Ες ταύτην δε
cum Oguzii penetrassent, ibi aliquanto tempore ha- την χώραν αφικομένους τους 'Ογουζίους ενοικήσαι
bitarunt. 7 Ottomanus autem (9), Orthogulis filius, επί τινα χρόνον . "Οτουμάνου δε τον 'Ορθογρoύλεω
initio non admodum secundis agebatur fortunæ Nati- παϊδα , ου πάνυ του εν πράττοντα την αρχήν γε
bus. Proinde cum esset animo liberali el ſorti prædi- νέσθαι τήν τε ψυχήν ελευθεριώτατον, και τους εν
tus , animos eorum quiin vico agebant , opibus sibi τη κώμη φιλοφρονούμενον εκ των προσόντων ως οδόν
conciliat, brevique sibi devolissimos liabuit . Hinc τ' ήν μάλιστα αυτό τούς τε εν τη κώμη ανακτή
cum odiis certarent continuis adversus Græcos , σασθαι. "Ωστε διαφοράς σφίσι προς τους Ελλήνων
omnium assensu imperator declaratus est. Bello αυτών περιοίκους γενομένης, ηγείσθαι κελεύειν τους
itaque adortus Græcos, qui in ea regione habita- εν τη πόλει Οτουμάνον τον 'Ορθογρoύλεω και μα
bant, non prius prælio excessit, quam cum omnes χεσάμενον , τρέψασθαί τε τους ταύτη "Έλληνας .
aut cecidissel, aut fugasset. Hinc prospere succedentibus rebus, victorias ' plurimas Græcis ex
torsit .
Cum autem fama nominis sui regiones plurinjas C Και από τούτου όρμωμένους επιπολύ, επεξελθείν
implerisset, etiam apud Aladinan maxima gloria τε τους " Ελληνας, και παρά 'Αλαδίνη εύ μάλα ευ
viguit, crealus ab ipso dux , cum undique præclaris φημούμενον μέγα ευδοκιμήσαι, επί στρατηγίας τε
editis facinoribus res fortiler gessissel.. Defuncto καθιστάμενον, και έργα αποδεικνύμενον άξια λόγου.
rege Aladina , discordia inter regni optimales Τελευτήσαντος δε 'Aλαδίνεω βασιλέως, και των
exoria est,. Orthogulus allhibitus in colloquium ,, αρίστων αυτού ές διαφοράν σφίσιν αφικνουμένων,
cuin multum lemporis deliberando esset absum- λέγεται αφικέσθαι ες λόγους αυτοίς, και εκείνοις
pluni , landem icle fædere promisit, se ipsis et αλλήλοις, ξυμμαχίαν τε και ομαιχμίαν εκείνους
socium auxiliarein fore,, quocunque in militiam συνθέμενον , ξυμβηναι αυτοίς όρκια ποιησάμενον,
proficiscantur : hac tamen conditione ,, ut quas- εφ' ώ ομου πάντας κοινή συνδιαφέρειν τον πόλεμον,
cunque regiones , cojunctis copiis, suo imperio και καταστρέφεσθαι την χώραν, όσην δ' άν δύνωνται ,
adjunxerint, eas inter sese partiri velint. Cum όσην δ ' αν υπάγωνται , επιελέσθαι , σφίσι κατά τα
igitur, ut fædere tenebatur, communi consensu κοινή σφίσιν αυτοίς δεδογμένα » και ούτω δή άμα
viribusque communibus bella aggrederenlur, lanla εκείνοις ελαύνοντα καταστρέψασθαι χώραν ουκ ολί
ipsius intcr omnes virtus emicuit,, ut brevi pluri- γην, και έργα αποδεικνύμενον μεγάλα , και χρήματα
mas opes acquireret, regnumque sibi pararel haud D συχνά επικτώμενον · ώστε εν βραχεί επί αρχήν πα
aspernandum . Hi autem cum ſorent duces numero ρεληλυθέναι ου φαύλην. Τούτους δε ηγεμόνας επτά
seplein,, initio regionem , quam tum armis subje- γενομένους, όσην υπηχάγοντο αρχήν διανενεμήσθαι
cerant, inter sese diviserunt : postea partitionein μετά ταύτα σφίσιν αυτοίς · λαχείν δή Καραμάνον
Soιεί
soiti countitlenles ,, Caramano obtigisse mediter- την μεσόγαιαν της Φρυγίας άχοι Κιλικίας και » Φι
ranean Plirygie,, Ciliciam usque ,, etel Philadelphiam.. λαδελφίας :: Σαρχάνην δε εντεύθεν την παράλιον της
Sarchani sors addixit maritimam loniæ regionem , Ιωνίας χώραν, έστε επί Σμύρνην ελθείν » τα δε
qua Smyrnam usque palet. Lydia usque ad Mysia Λυδίας έστε επι Μυσίαν Καλάμην συν το παιδί αυ
obvenit Calami, et filio suo Carasi. Bitbyniain au- του Καραση. Τα προς "Όλυμπόν τε και Βιθυνίαν
Notulæ marginales.
(9) Circiter ann. 1500.
25 DE REBUS TURCICIS LIB . I. 26
'Οτουμάνον λαχείν μετά Τεκίεω · τα δε προς τον A term cuni his regionibus que Olympnim respiciunt,
.

Εύξεινον πόντον και Παφλαγονίαν λαχείν τους wactus est Olomanus cum Tecie. Paphlagoniam
"Αμούρεω παίδας. Τον δε Κερμιανόν ου των επτά cum his regionibus quæ vergunt ad Euxinuin pon
τούτων γεγονέναι φασιν · αλλά βασιλέα πρόσθεν Ιuun,
luin , acceperuint Amurie filii, sic sorte partitionem
γενόμενον Kωνίου της Καρίας πόλεως, εν ή τα regente. Cermianum dicunt nou fuisse de numero
βασιλεια επί συχνόν τινα χρόνον διεγένετο. Τού- septem illorum ducum , verum imperasse Conio ( 10)
τοις άπεληλαμένον εντεύθεν επί Ιωνίαν απά- Cariæ urbi, in qua regia eral : landem suo delur
ρας, κακεί ιδιωτεύοντα ήσυχίαν άγειν. Ει μέντου batum regno , abiisse iu loniam , seetalusque ibi
επτά ετύγχανον όντες οι σύμπασαν τήνδε κοινή vitam privatam, quietem amplexus est . An septem
υπαγόμενοι σφίσι την χώραν, ή χωρίς ως έκαστος , illi duces adjunctis copiis , aut singuli per se , regio
και η άλλη άλλη ξυνέβαινεν επί την αυτού αρχήν nes islas subjeccrint : præterea ut alius in alterius
παρεγένετο έκαστος, ουκ άν δή ούτω εν δέοντι πο- successerit opes et regnum , non referre arbitror
λυπραγμονοίην. Σογούτην μέντοι επίσταμαι κώμην, curiosius describere. Illud autem certum est , reges
ώς οι απ' εκείνης γενόμενοι 'Οτουμανίδων βασιλείς Olomanidarum Soguthani vicum mullum honorasse,
έτίμων τε επί πλείστον επιφοιτώντες ταύτη τη cum eo frequenter accederent, reddentes vici inco
κώμη, και τοις ενοικούσιν αυτήν αποδιδόασι γέρα τα Blis solemnia munera . Accepi 8 praeterea , Otoma
νομιζόμενα. Από ταύτης δε επίσταμαι ακοή γενέ- num Orthogulis filium primum generis hujus ex
σθαι 'Οτουμάνον τον 'Ορθογρoύλεω παϊδα πρώτον δή isto vico oriundum exstitisse : qui inde profectus,
του γένους τούτου, άλλας τε οι πόλεις υπαγόμενον urbes Asize cepit : et Prusam Mysiæ urbem opibus
εν τη 'Ασία , εν δε δή και Προύσαν την εν Μυσία florentein , fame expugnatam , regni sedem consti
πόλιν , και τότε ευδαιμονα παραστησάμενον , υπό luit. Postremo operibus multis fortiter et splendide
λιμου εκπολιορκήσαι ελόντα την πόλιν, και εν αυτή peractis,, relinquens liberos et regnum illustre ,
τα βασίλεια ποιησάμενον, και από ταύτης ορμώμε- natura debitum essolvit Prusæ . lic primus istius
νoν έργα μεγάλα τε και περιφανή αποδειξάμενον , generis oplime quæ ad regni salutem allinent ,
παϊδάς τε και άρχήν ού φαύλην καταλιπόντα , τε- disposuit. Et ut regnum sibi faceret quánı maxime
λευτήσαι εν Προύση. Τούτον δε έσμεν ημείς του tirmuin et opportunum , satellites aliegit , quos
γένους τούδε τά τε άλλα ως οίόν τε άριστα καθι- regis (11 ) Januas sive porias nuncupavit. Et cum
στάντα , και την αρχήν ες το επιτηδειότατον αυτώ jam omnibus propter istam potentiam formidini
καταστησάμενον, τάξιν τε αρίστην αποδείξασθαι esset, subditos facile in imperio contingit, cum
αμφ' αυτόν, ήν Θύρας βασιλέως καλούσι, και ταύτη c omnes ad nutum , quandυ νοcarentur , priesto es
γε τη δυνάμει το άπό τούδε δεδιττόμενον δέει το sent : el impigre ea quæ Januæ regis imperarent,
αμφ' αυτόν, κατέχειν τους υπό την αρχήν αυτού obirent. Commemorant, Orthogulem isium virum
ξύμπαντας εν τάχει παραγενομένους , όπη αν αυτή omnia exstilisse
per emnia exstilis generosissimum : et cumi
δοκoίη , και επιτελούντας άτ' αν επιτάττοι ο βασι- propter res suas præclare administralas augustior
λεύς, και επί τά παραγγελλόμενα υπό των βασιλέως homine ,, et quasi divinus reputaretur,, posteris
θυρών κατά τάχος ιόντας. Τούτον δή ούν επυθό. reliquit insigne cognomentum , nt Olosnanidæ sire
μεθα γενναιότατον τε ες τα πάντα γενόμενον , ταύτη Olomani ilii vocentur. Hoc regnante Turcorumo
τε ως επί πλείστον νομισθήναι δαιμόνιον καταλι- octo millia trajecerunt in Europam per Hellespon .
πείν τε ατο τούτου την επωνυμίαν τούς απ' εκείνου lum , captoque Græcorum præsidio Chersoneso
γενομένοις, 'Οτουμάνου παϊδας έτι και νυν καλεί- inposito , perrexerunt in Thracianm , et ad Istrunn :
σθαι. Επί τούτου βασιλεύοντος οκτακισχίλιοι Τούρ- incursionibusque plurimis factis , regionem istan
κων ες την Ευρώπην διαβάντες περί Ελλήσποντον , vastarunt, et maximam hinc reportarunt prædain .
και εν Χερρονήσω κατασχόντες φρούριον Ελληνι- Mancipia, que erant plurima , jure belli captit ,,
κον, και από τούτου ορμώμενοι , τήν τε Θράκην ές transmiserunt in Asiam . Græcorum Triballorumque
"Ιστρον ελαύνοντες, έληίζοντο την χώραν επιδρα. P (qui nunc Bulgari dicuntur ) res agellantur fereban
μόντες, τά τε πολλά διήρπαζον, και ανδράποδα ως turque . En lenmpestate Scythe parva nana a Sarr
π..είστα ελόμενοι, ες την Ασίαν διε6ίβαζον , τους malia prodeuntes , ſestinabant ad Istrum . Quio
τε "Έλληνας και Τριβαλλους ήγαν και έφερον. Εν Lransmisso, Turcos, quos eu loci deprehenderans,
τούτω δη Σκυθών μοίρα ουκ ολίγη , από Σαρματίας atroci prælio inilo fuderunt : el propemodum on
επί τον Ίστρον ελάσαντες, και τον γε "Ιστρον δια- nes, demplis paucis, pecaverunt. Qui autem integri
Κάντες, τους τε Τούρκους εν τη Θράκη κατέλαβον, ex eo prælio abierant fuga, in Chersonesum delati,
και μαχεσάμενοι έτρέψαντο, και πλήν ολίγων τι- et binic in Asiam transvecti, landena ab Europa abs
νών , διεχρήσαντο σύμπαντας αφειδέστατα . "Οσοι δε tinuerunt .
ουκ εφθάρησαν, διασωθέντες ες την Χερσόνησον, ες την Ασίαν αύθις διαβάντες , ουκέτι πάλιν αφί
κοντο .

Τότε ούν τα Ελλήνων πράγματα έταλαντεύετο Eodem tempore Græcorum res ancipiti frueban
επ' αμφότερα, διαφερομένων σφίσι κατά την Βυ- lur ſorluna, cum intestinis discordii agitarentur
Notulæ marginales .
( 10 ) Iconium oliill , nunc Congiun . ( 11 ) Regis Janue, custodes corporis, Janizari.
21 LAONICI CHALCOCONDYLE 28
propter Byzantii regnum, reges Abo , avus et A ζαντίου βασιλείαν, αμφοίν βασιλέoιν τον 'Ανδρονί
Depos Andreuici, ex familia Palrologorum orti. κουν , του τε πάππου και υϊδού των Παλαιολόγων .
Cum autemi seditionibus jactarentur, quidam hunc, Εφ' ών δε ες διαφοράν σφίσιν άφικομένων, ού τε
pirs illum , sequebantur. Ex quo effectum est, ut "Έλληνες προς εκατέρους διέστησαν , και αυτοίς τα
plauissime res ipsorum interieriut. Priori eoim πράγματα ήδη πάμπαν έφθείρετο. Το γαρ πρώτη
Andronico natus est alius , cui nomen inditum 'Ανδρονίκη εγεγόνει παίς Μιχαήλος ος ετελεύτησε
Michael, qui falo funcius esi , anlequam ad regnum πριν ή ες την βασιλείαν έλθείν . Μετά δε την εκείνου
promo veri possel . Post hujus mortela Andronicus τελευτήν 'Ανδρόνικος ο παίς αυτού , γεγηρακότι ήδη
filius, cum avus senio confectus foret, ad regie τώ πάππο αξιών αυτός έχειν την βασιλείαν καθι
dignitatis culmen conscendere gestiens, inimicitias στατο ές διαφοράν, αυθαδέστερος ών, ή ώστε πείθε
" X aperto cum avo suscepil. Cum auiem esset inte σθαι , και πράγματα παρείχεν ανήνυτα . Τούς, τε
prudentior el præfractior, quam ul meliora consit- Τριβαλλους επαγόμενος , και "Ελλήνων τους αρι
lenti pareret, Græcos in 9 gravissima discrimina στους οι προσεταιριζόμενος ες την βασιλείαν, ως
adduxit, Accerşit enim Triballos , Græcorumque διά ταύτα μηδέ εξείναι αυτούς τοπαράπαν τους
optimales in regui curam adhibitos sibi concilians, Τούρκους ες την Ευρώπην διαβάντας αμύνεσθαι .
officiell
Ι
nenjo amplius Græcorum Europæ accessu B Καθ' όν δή χρόνον ή τε Προύσα εξε πολιορκήθη λιμο
Turcos prohiberel. Tunc temporis capta est Prusa αλούσα υπό 'Οτουμάνου, και άλλαι κατά την Ασίαν
( 12), quam fame domitau in diuioneux redegit πόλεις ουκ ολίγαι εάλωσαν. "Οθεν οι τε Τούρκοι επί
( lonianus. In potestatem venerunt et alia Asiæ μέγα έχώρουν δυνάμεως κατά την Ασίαν, και ές
oppida (13 ), unde maxima Turcis per universam την Ευρώπην διαβάντες , κακώς εποίουν την Θρά
Asian acoessil potentia : transgressiqne in Euro- κην • άλλοι τε ούκ ολίγοι , και δή και Χαλίλης ος δη,
.

μιμι, Thraciani gravissime filiuerunt Chaites (14) ες το κατά την Χερρόνησον φρούριον υπό Ελλήνων
auleni, qui a Græcis in præsidium , quod Cherso- συνελαθείς μετεπέ μπετο Τούρκους από της Ασίας,
1.esom tylabatur, erat compulsus, vocavil Turcos και τον τε βασιλέα επιόντα ήμύνατο , και επί πολύ
ex Asia , el Græcos, accedentes fortiter sustinuit ; εξελαύνων της Θράκης έληίζετο. Οπότε δή επαγό
nec non ad mullam Thraciæ regionem progressus , μενος τον τε Τριβαλλών ηγεμόνα, και τους από Ιτα
prædas agebal. Adduelis vero duce Triballorum , λίας , τό τε φρούριον εξεπολιόρκησε κατ' ήπειρον
et iis qui modo ab Italia advenerant, præsidium και κατά θάλατταν , οι μεν ούν Τούρκοι έλαθον
Chersonesi terra marique oppugoari cæptum est. δρασμώ επιχειρήσαντες ες την Ασίαν νυκτός δια
AI Turci cum viribus nequaqua pugnarent pa- C 6άντες, ανωμάλως μέν ές τε τα άλλα σφίσιν έχοντες
ribus, nocle interipesla profugerunt in Asiam ούτοι οι βασιλείς , και αυτομόλους Τούρκων ηγεμόσι,
insciis hostibus . Veruntainen Greci parum benigne τώ τε 'Αζατίνη και άλλοις, ου καλώς έχρήσαντο.
Aractarunt transfugas Turcorum duces et Azatinan , "Ωστε επιτηδείως έχειν σφίσιν τούς τε από Tαρακώ
quo. sibi majore benevolentia devincerent eos quos νος και Ιταλίας, ούς δε μετεπέμπετο επί των
al liali, eiel Taracone 4seiverant ,, ut suppelias fer-
3D Τούρκων βασιλέα Ορχάνην, ός Φιλαδέλφειαν επο
Gent contra Turcorum regem Orchanem , qui exer λιόρκει , και ες την επί τη Χερρονήσω φυλακήν της
cilum Philadelphiæ admoverat. Præterea ad occu Καλλιουπόλεως . Ούτοι μεν ούν οι Ταρακώνες, και
pandum Calliopolis ( quæ et Callipolis ) præsidium οι από Ιταλίας ες την Καλλιουπόλεως φυλακής
in Chersoveso , Taraconenses el lali, additis Aza τεταγμένοι τους μετά 'Αζατίνεω αυτομόλοις χρησά
tiwa el cæleris Turcorum lransfugis, urbem aggredi μενοι Τούρκοις , συνεστήσαντο αλλήλοις , ώς τη πόλει
wilebantur ( 15 ). Ut autenı inceptum eorum pate- επιθησόμενοι , και επειδή έγνωσαν κατάδηλοι όντες,
factum est oppidanis (nan a quodan Griecis, qui εμηνύθη γάρ υπ' αυτών τινος τοίς " Ελλησι, διά της
ηin ea urbe erant,, significatum est)) per Thracian,, Θράκης ϊεντο» και την Ροδόπης, διαβάντες, αφί
ab, urbe digressi, ibant. Profecti præter Rhodopen, κοντο ες Κασσάνδρειαν, Πύδναν 1 το πάλαι καλου
D
venerunt Cassandriam , antiquitus Pydnam dictam. μένην. 'Εντεύθεν δε των μέν Αζατίνεω Τούρκων
Turci, qui comitabantur Azalinam , venerunt ad όσοι παρήσαν, αφίκοντο ές των Τριβαλλών βασιλέα ,
Triballorum regem . At hi qui conlugorant in οι δε από της Ασίας το έμπαλιν γενόμενο: ίεντο
Ajant, bellum redintegrare volentes, et itinere pc πεζοί επί την Χερρόνησον , αύθις εν να έχοντες
desiri in Chersoneson reversi, cogitabant quopio ότω άν δύναιντο τρόπο ες την Ασίαν διαβήναι. Και
sodo possent redire in Asian) . Etiam quibusdam πη και σπονδάς τοίς "Ελλησι ποιησάμενοι , ώς επε
in locis fudera cum Græcis conglutinarunt. Cum βούλευαν αυτούς οι " Ελληνες ελεϊν βουλόμενοι , ές τι
utem Græci iis insidias tenderent, volentes eos φρούριον το κατά την Χερρόνησον διεσώζοντο. Και
cipere , fuga evaserunt in præsidium Chersonesi, ούτοι αύθις κακώς εποίουν τους "Ελληνας.
ct.dento Græcis plurima inferebant damna .
Notula marginales.
( 12 ) Ρ ::usa capta 1303. siris Bloli dirilir ,
( 13 ) 1317 . ( 15 ) Vide Gregoram , lib. vi.
114111. Chaliles : Chalela babei Gregoras ; a P4
1 Ομαι !! οτίδαιαν . Ε: sic !ence !
5 :: Ο ::: 1 /4s opti!. !:ri... Τα ! : : Thessalonica, και γ' . 57 (Brol. 1839) .
9! DE REBUS TURCICIS LIB . I. 3 )
Οι μέντοι από Εσπέρας τε και Ιταλίας άνδρες, A Italief Hispani ( 16) , Iustrata Macedonia et Tlies
δια Μακεδονίας τε και Θετταλίας ές Βοιωτίαν αφι- salia, ειι ingressi essent fines Bootie , eam re
κόμενοι , κατέσχον αυτήν , και τας Θήβας ήνδραπο- gioten occupartant. Thebas quoque diripuerunt,
δίσαντο αφροσύνη του ηγεμόνος , ός δεδιώς το αυ- cujus direptionis causa exsijtit ducis impruden
τους, καιυπολογιζόμενος, επήει, ώς άναρπασόμενος . tia , qui cuoi timidos et imbelles crederet hos,
Ούτοι μεν ούν ταφρεύσαντες το χωρίον, και ύδωρ quasi omnes in sua potesfaleia redacturus , fe
ες αυτό έμβαλόντες , επί πολύ άβατον τοίς ιππεύσιν FOX pos adoriebatur. At Itali el Hesperii, locum
εποιήσαντο το χωρίον . Ο μεν ούν, ιππείς οι μετά llumn. folientes , et aquam mult:num fossas ad
του ηγεμόνος έθεον δρόμιο επί τούς Εσπεριους ως Hillenles , effecerunt ut focus ille equestri pugne
άναρπασόμενοι εμβάντες. δε ες το χωρίον, χαλε- nians 10 esset opportunis. Dux igitur , nagnυ e
πώς έχρήσαντο σφίσιν αυτοίς και οι δε Ταρακώνες φui atlu illos irrumpens , quasi print: ο.impetu
καταπέλταις τε και τόξοις βάλλοντες και ακοντίοις, hostes. divicturus , in maximum periculium cum
τους πολλούς των Βριωτών αυτου ταύτη διεχρή- giis precipilatus est , cum equi solo consererent
σαντο. "Υστερον, επί την πόλιν ελθόντες αυτο- instabili. Taraconenses sive Hispani ingerentes
βοεί τε την πόλιν είλον, και τηνδραποδίσαντο. Ούτοι. Bο 12galas et sagittas,, torquentesque missilia ,, plu
μεν ούν ύστερον ές Ιταλίαν περαιούμενοι, επ' οίκου riuios Bootorum eo. loci neci dederunt : hinc ad
έτράποντο έκαστος : "Έλληνες δε μετά 'Ανδρονίκου versus urbem profecti, captam deprædati sunt :
του βασιλέως, και τους από Τούρκων αυτομόλοις, qui tandem redeunlesin Italian, donos renmearant .
και τοίς από Ιταλίας κακώς χρησάμενοι , ουχ όπως Greci cum rege suo Andronico , cum parum dex
ουδέν εύραντο επιτήδειον , αλλά και πολεμίους σφία tre Turcos transſugas, nec non eos qui ab Italia
σιν έχοντες τούτους, επί το τους σφών ευγενείς θε- ſerendi auxilii gratia advenerant, ſovissent, præ
ραπεύσιν μόνον τραπόμενου, της τε αρχής εισόδους, ler opinionem etiam hos sibi inimicos ex amicis
κατανηλεσκον , και ούτε στράτευμα συνέλεγον , ούτε el auxiliaribus fecere . Græcornm allem nobiles
ξένους μισθωσάμενοι, και τους πολεμίους επιόντας cum profusioribus. largitionibus in se converte
σφίσι τιμωρείν ήβούλοντο. 'Έπάνειμι δε επ ' εκείνο, reut reguli , regni reditus universos exhauserunt ,
του λόγου , όθεν μοι εξέλιπε . nullo interim exercitu comparatı , nec peregrinis
mililibus conductis, cum etiam negligerent hostes suis finibus arcere. Nunc unde digressus sum,
reverlor.
'Οτουμάνος μεν ούν 'Ορθογρoύλεω, τά πλέω της Ottomanus, Orthogulis filius, subacta Græcorum
την Ασίαν Ελλήνων χώρας καταστρεψάμενος, ές Asianr, incolentium regione pene universa, irruit
Νίκαιάν τε εσέβαλε , και ές Φιλαδέλφειαν. Ου μέντου C
in Nicæam et Philadelphiam , quam haud tamen
γε είδε το άστυ . Και προς Τούρκους τους μετά '0 suæ dilioni admovil. Turcos quoque qui Homu
μούρεω διενεχθείς επολέμησεν. "Αρξας δε εν Προύση, ren sequebantur, inimicitiis pernouis bello peliit.
έν ή τα βασίλεια επεποίητό οι , ετελεύτησε , κατα Regnans autem Prusæ , quæ regni scdes erat, ex
λιπών παίδας και χώραν ού φαύλην, και στρατόν ουκ spiravit, relieris liberis, el regione amplissima et
αγεννη . exercilu forli.
Τελευτήσαντος δε 'Οτουμάνου ο νεώτερος των Defuncto Ottomano ( 17) , filius ejus nalu mini
παίδων αυτού γενόμενος , τους ότι εγγύτατα παρά mus ex libus, Orebanes nomine, præocenparis
τω πατρ . διαιτωμένους, ώς οίόν τ' ήν αυτώ ανα- animis corum qui in arctissimam patris adwuille
κτώμενος , επιτηδείους τε αυτό είχε , και ες τα μά- bantur amiciliam , eos sibi familiares et quam ma
λιστα συνήθεις . Από τούτων δή , επεί τε τάχιστα xime opportunos lemvil. Ex quibus quamprimum
επίθετο τελευτήσαι 'Οτουμάνον όντα ήδη ή φασιν accepil, Ollomanum jam (ut ſerunt) in senectutis
επί γήραος ουδή , αποφυγείν μεν αυτίκα τους αδελ- liminc constillum , obiisse mortem , fratres illico
φούς εκποδών γενόμενον επί "Όλυμπον της Μυσίας fugiens, proripuit se ad Olympum Mysie montem .
όρος • διαπορευόμενον δε κατά την οδον , περιτυχείν Cum iter faceret , incidit in nulla equorum ar
ίππων φορβη ταύτη που της χώρας επινεμομένη. Dmenta , que partitur in viros , qui ad se in non
και διανείμαι ταύτην ανδράσι τοις από του όρους lem concurrcrant . Descendentes autem de monte
επ ' αυτόν συλλεγομένοις , και επικαταβαίνοντα ες το in loca subjecta, potestatem ipsis rapiendi dedit
πεδίον , επιτρέπειν αυτοίς διαρπάζειν όσα γ' αν quæcunque nacti fuissent. Etiam urbem , cum ad
τούτοις προσχωρούη ορμώμενον δε ταύτη από του huc versarelur in Olympo, expugnalam diripuit.
όρους, άγειν και, φέρειν την πόλιν. Των δε αδελφών Fratribus autem suis intestino bello ardentibus,
αυτού σφίσιν αλλήλαις διαπολεμούντων τε , και αμφι el utrumque maxima parle hominum frequen
τους οικείους εχόντων πολέμους , ες ο δή και ουκ ολί- lante , cum accepisset eos longo intervallo a se
γων των από της πόλεως , και αμφοίν τώ αδελφώ επι- divisos castra posuisse, cum suis de monte dis
γενομένων αυτώ , επικαταβήναι τε ες το πεδίον , και cedens, singulos seorsim aggreditur, inlerem
ες πόλεμον καθιστάμενον , τους αδελφοίς ούσι διη- puisque viciisque aubobus fratribus suis, ipsius ad
Nota !te marginales.
(16) Itali Catalani, 1302. ( 17) Ano 1550.
 31 LAONICI CHALCOCONDYLE
regian dignitatem emersit. Ego autem experi- Αρημένους , και ένα μέρος εκατέρω στρατοπεδευομέ
mentis cognovi, Turcos non in hunc modum sen-
lire de fratribus istis : verum ita evenisse ferunt
sub Oguzierum ducibus. Orchanes ubi regni ad-
ministrationem suscepίt, universam Lydiarm in- im
perio suo addidit, 11 Græcisque in Asia moran-
tibus bellum in-fixit,, plurimaque Graecorum oppi-
da in ditionem accepit eo leimpore, quo Byzantii
reges et Triballi in Thracia, el Mysii inaximo fla-
grabant inter sese bello . Postlhaec in Cappadociam
sellum transtulit : subactisque oppidulis φuibus-
claun , exercitus ad Nicean Bithynia urbem novit ,
eamquc oppugnare cæpit. Ul vero nuntiatum est
Græcorum regi, Nicæam obsideri, et oppidanos,
nisi propere auxilium millatur, ad barbarum deſe-
cluros : conscribit exercituin , el regni cura se B
imniscens , Fidellatur non neglecturus Nicean ,
verum fortier deſensuriis , non lam barbari odio
32
νω μαχεσασθαι και περιγενόμενον ανελεϊν άμφω τώ
αδελφώ , και ούτω την βασιλείαν παραλαβείν. Τούτο
δε έγωγε αναπυνθανόμενος , εύρον, ου γνώμη ταύτη
περί των αδελφών χρήσθαι, σφίσιν αυτούς ώς πολε
μίους απόφηναμένου, νομίζεσθαι παρ' αυτοίς έτι
και ές τόνδε τον χρόνον · αλλ ' υπό των τοίς Ογου
ζίοις ηγεμόνων καθισταμένων και πρόσθεν γενόμε
νον διεπυθόμην . “Ορχάνης μεν ούν επεί τε εις την
βασιλείαν παρήει , σύμπασάν τε την Λυδίαν κατε
στρέφετο, και τοις εν τη Ασία "Έλλησι καθίστατο
ές πόλεμον, και συχνά των ταύτη Ελληνίδων πό
λεων πολιορκία παραστησάμενος , υπηγάγετο οι , των
γε Βυζαντίου βασιλέων προς τους εν τη Θράκη Τρι
βαλλούς τε άμα και Μυσούς κατά τούτο του χρόνου
επικειμένων σφίσιν ες τα μάλιστα τον πόλεμον δια
φερόντων. Μετά δε ταύτα επί Καππαδοκίαν ελαύ
νων, έστιν και των πολισμάτων υφ' αυτω ποιησάμε . Π

stimulatus, quam sollicitu's ne tantam urbem a- νος, επί Νίκαιαν την εν Βιθυνία πόλιν εστρατεύετο :
coilteret. Hic igilur, quemadmodum et alii muli επολιόρκει μεν ούν την πόλιν. Ενταύθα ως η αγγε
fecerunt, regiam dignilalem aspernatus est, quam . λια ήλθεν ες των Ελλήνων βασιλέα, τήν τε Νίκαιας
vis Nicæam de mana hostium sese vindicaturum πολιορκείσθαι , και τους εν τη πόλει , ει μή τις επα
affirmaret : verum Græcos adversus a vum inci- μόνοι σφίσι, προσχωρήσαι τη βαρβάρω , στράτευμα
lalls, rerum novarum avislus, Miclaclem Mvsio- τε συνελέγετο ες την βασιλείαν ήδη παριών, ου πε
rum ducem in belli societatem recipiens , cum ipso ριοψόμενος την Νίκαιαν, ώς τιμωρήσειν παρεσκευά
affinitatem junxit, in matrimonium ei collocans ζετο διαμαχούμενος ουδέν ήττον πρός 'Ορχάνην τον
stani sororem , cum jam ante duxissel sororem 'Οτουμάνεω ή ανασησόμενος από της Νικαίας .
Triballorum regis .
Ούτος μεν δή ώς των άλλων πολλαχή επιχειρησάντων :
ου προεχώρησεν επί την βασιλείαν, τούς τε "Ελληνας συνιστών επί τον παππον, και νεώτερα πράσ
εων πράγματα , Μιχαήλον τον Μυσών ηγεμόνα επηγάγετο οι ές συμμαχίαν , επιγαμίαν ποιησάμενος ,
την αδελφήν αυτού ες γάμον εκδούς, γήμαντι προσθεν τήν του βασιλέως Τριβαλλών αδελφών.
ilmeira percilus Triballus, arma arripii , habens C "Οθεν ο Τριβαλλών ηγεμών επ ' αυτόν τε ώρμητο
srcum Michaelis consobrinum Alexandrum . Vicio igi- στρατεύεσθαι, έχων μεθ ' εαυτού τον Μιχαήλου
Lura Michaele , ne sineret conlumeliam sibi a Michaele αδελφιδούν 'Αλέξανδρον · τον τε Μιχαήλον μάχη
faclam abire inultam , Alexandrum Michaelis conso- εκράτησε, και 'Αλέξανδρον τον αδελφιδούν αυτού ές
birinum regno prælicit. Cum autem el in Græcos την βασιλείαν καταστησάμενος , της ες αυτόν ύβρεως .
rjus contumeliæ culpam transferret, etiain hos bel- Αίτιασάμενος ούν τους " Ελληνας, εστρατεύετο επ'
lo vexavit : oppidulisque aliquot captis, exerci- αυτούς, και πολίσματα άττα εξελών 8, απεχώρησεν
tum domum abduxil. Tandem lædera pepigerunt, επ' οίκου. " Υστερον μέντοι σπονδάς εποίησαντο ,
quibus tenebatur , ut inter se et amici ci hospites εφ' ώ ξένοι και φίλοι είναι αλλήλοις . Ενταύθα επυν
in posterum essent. Post hæc ad regem Græco- θάνετο Ορχάνην επιδραμόντα τα κατά την Βιθυνίαν
rum ſama perlalum est salis constanli, Orchanem χωρία , και ανδραποδισάμενον, πολιορκείν τε την
incursionem fecisse in Bithyniæ regionem : captis Νίκαιαν, και ουκ ανιέναι προσβάλλοντα τω τείχει,
que mancipiis plurimis , obsidione Nicxam cin . στράτευμά τε ξυναγείραι , και ες την Ασίαν διαβάς
visse, murumque ejus hostili animo quatere. Rex ήλαυνεν επι Νίκαιαν , αμύνειν βουλόμενος τοίς εν
itaque Græcorum comparato exercilu in Asiam τη πόλει . 'Ορχάνης μεν επειδή ηγγέλθη επιέναι επ'
transvectus , obsiklione circumventis auxiliares por- D αυτόν στράτευμα 'Ελληνικόν , συνταξάμενος αντε
rigere nitebatur manus . Quod ut primun rumore τεήει, τό τε στράτευμα έχων εν τάξει, ώς μαχούμε
ad Orchaneni perlatum est, instruicio agnuine Græ- νος τον στρατόν αντεπήγαγε, και εν Φιλοκρίνη γενό.
ris obviam procedit. Cum autem venissel Poilo- μενος εύρε στρατοπεδευόμενος τον Βυζαντίου βασι
C'912 ! ), offendit regem Græcorum ibi caşıris fixis λέα . Ου πολύ δε ύστερον μάχης ισορρόπου γενομέ
Morantem . Nec mora , prælium commillitur : in νης, αυτός τε ο βασιλεύς ετρώθη εις τον πόδα, κα ..
quo, fex accepto in pedem vulnere, reliquique "Ελλήνων ουκ ολίγοι τραυματίαι γενόμενοι, έγνω
Giæci non pauci vulneribus confecii, statuerunt σαν δείν ες Φιλοκρίνην εισελθείν, ώστε αναλαβείν.
intrare Philocrina , ut vulnerali lassique paululu σφίς αυτούς και ένα μαχέσασθαι ενταύθα. Ως επί
relicerentur, Nec tamen citra pugnam eo venire την πόλιν ετράποντο, κατά νώτου γενόμενοι ο! Βάρ
Notulæ marginales.
illuc vox ride!ur es c corrupla, sod (milia exe:" plari man ! 3 € , sic liczbeni. Av20795. in uno. ελών .
 S
33 DE REBUS TURCICI LIB.'I . 34

βαροι, και επικείμενοι, συχνούς τε των Ελλήνων Α quiverunt . Barbari enim eos circumvenlos a tergo
διέφθειρον, και τους γε λοιπούς ες την πόλιν συνς . adorli, acerrime instantes magna clade afecerunt :
λάσαντες επολιόρκουν. Επει δε παράλιος ήν αύτη ή reliquos in urbeim fugatos , obsidione prencbanι.
πόλις, ώς ουδέν προεχώρει το 'Ορχάνη, αύθις επί Urbs ergo illa cum foret maritima, et obsidione
Νίκαιαν ελθών , επολιόρκει τε επί τινα χρόνον. Και non possel in 12 polestalem hostium redigi , Orcha
ελέ τε ου πολλά ύστερον ομολογία παραστησάμε- nes ab ea discedens, copias suas Nicæain reduxit.
νος. Ούτω Νίκαια επι Ορχάνη έγένετο. Εισέβαλε Quam cum obsidione aliquandiu afflixissel, landem
δε και εις Φιλαδέλφειαν · αλλ' ούκ ηδυνήθη παρα- pactionibus in dleditionem accipit. Ini bunc modus
στήσασθαι πολιορκών διά το πλήθος των επικουρων. Orchanes Nicara politus est . Bellum deinde Phila
Μετά δε ταύτα διενεχθείς, ώς φασι , τρός τους εν τη delphiam verlit, quam acerrime ab auxiliaribus
'Ασία βαρβάρων ηγεμόνας , τούτων ενίους συμμά- defensam sui juris facere nequivii. Sub idem leme
χους οι προσλαβόμενος, τοις άλλοις πολεμών ουκ pris cuni iratus esset quibusdam in Asia degenti
ανίει · ύστερον μέντου χρόνου συχνού διελθόντος, bus satrapis , quosdam corum sibi associans, reli
Καντακουζηνού του βασιλέως Ελλήνων άρτι γενο . quos debellavit. Tempore deinde mullo interjecto ,
μένου έγη με θυγατέρα και επιγαμίαν ποιησάμενος Cantacuzeni Graecoruin regis filiam uxorem ducii.
B
ταύτην, ειρήνην τε τοίς "Ελλησιν εποιήσατο, και Quæ affinitas ubi intercessit, pax inter Græcos c .
του λοιπού προς τους εν τη Φρυγία βαρβάρωνηγε Turcos facta est : belloque Phrygiæ salrapas , cum )
μόνας διενεχθείς επολέμει. Ως τελευτήσαντος γάρ discordia intervenisset, persequebantur. Androni
'Ανδρονίκου του βασιλέως , κατελείφθη τε αυτό παίς cus Græcorum rex cum moreretur , reliquit filiuin
αμφί τα δυοκαίδεκα έτη γεγονώς , και τον γε Καντα- nalum annos duoilecim , tutoremque ci assignavit
κουζηνόν κατέλιπεν, άνδρα ευδαίμονα και μέγα Cantacuzenium,, virum opulentus,, Diagnaque po
δυνάμενον , τόν τε παίδα επιτροπεύειν , άχρι δ' αν lentia subnisum , ul puerum lularelur , el curaret
επί τό της ηλικίας αφίκηται εντελές, και την βασι ad eani usque ætalem , quæ regno gubernando
λείαν περιέπειν, μέγα τε όλβιον, και αρεσκόμενος habilis forel. Hujus in fidem puerum regnumque
τούτω επέτρεψε τα αμφί την βασιλείαν τε και τον tradidit , jurejurandoque eum olostrinxit, ut sine
παΐδα , εμπεδώσας όρκους και μην αδόλως επιτρο dolo in administratione regni, educationeque pue
πεύσεις της τε βασιλείας άμα και του παιδός (και ri versarelur, quo ipsum nibil injuriarum a se era
αβλαβή και τον παίδα ες την βασιλείαν καταστήσειν ) .
9
pertum , lanılem regno Græcorum præficeret. Ul
"Ως δε ετελεύτησε βασιλεύς, χρόνου του πολλοί διελ- alter rex excessit e vivis , non multo post urgen
θόντος Ελλήνων τέ τινων εναγόντων ές τούτο και C tibus et opitulantibus Griecis, tutor ad regni cu
συνε πιλαβομένων , τήν τε βασιλείαν κατέσχε και τον ram allectus est, puerum tanien nulla injuria
παϊδα κακόν μεν ουδέν τι ειργάσατο , κηδεστήν τε aifecit. Verum cum eum affinem sibi fecisset, ut
ο ποιησάμενος , ολιγώρως τα του παιδός είχε, και imbellem contemptui liabuil, spem oninem in Græ
εαυτώ ώετο τους "Ελληνας μάλλόν τι ανακτήσα- cis, quantum ad regnum retinendum attinebat ,
σθαι. “Ο μεν ούν Καντακουζηνός την βασιλείαν ponendo . Αι Cantacuzenus cuin pupillum rognos
αφελόμενος τον παίδα, προς 'Ορχάνην την επιγα- privasset, Orchanemque datain uxorem filia affi
μίαν ποιησάμενος , εαυτό ξένον τε και φίλον εκτή . nem ascivissel, eum el amicissimum et familiaris .
σατο ες τα μάλιστα, simum in posterum cipertus est.
"Ορχάνης μεν δή βασιλεύσας (9) έτη ετελεύτησε Orchanes cum regnassel annos circiler viginti
παϊδας καταλιπών Σουλειμάνην τε, και 'Αμουράτην. duo, mortem obiil, relictis siliis Sulaimanc el Am-,
Σουλειμάνης μεν ουν ο 'Ορχάνεω την βασιλείαν πα rata . Sulaimanes, inilo regoa, arma contia Græcos
ραλαβών τοίς τε "Ελλησιν έπιών, επολέμει αυτίκα, cepit. Captis igitur nmancipiis quarmplurimis ex ea
και ανδράποδα από της ες την Ασίαν Ελλήνων χώ Græcorum regione quam in Asia possidebant, etiam
ρας ως πλείστα αγόμενος, και ες Ευρώπην διαβάς in Europain trajecit , lortantibus et iustigantibus
των μετά Χαλίλεω πρότερον κατά την Χερσόνησον Djis Turcis qui ante cum Charile in Europam tralls
προς "Έλληνας διενεχθέντων, εναγόντων τε και εξη- icrant. Hi cilocebant profectionem , qua commo
γουμένων αυτών την διάβασιν, ώς η Ευρώπη είη τε dissime in Europain veniretur. Præterea parrabant
χώρα περικαλλής, και ευχερής χειρώσασθαι υπό Europæ regionem esse amenissimain , caplique
Σουλειμάνεω βασιλέως . Εντεύθεν διαβιβάσας στρα- facilem . Transmisso itaque exercitu liaud nano ,
τον ου πολυν, τήν τε Χερρόνησον ληίζεσθαι, και Chersoneson populasi sunt : devictisque oppidulis
το πρότερον έτι φρούριον και Μάδυτον κατασχόντες quibusdam, prasidiogue Chersonesi Μadyloqu: do
και άλλ' άττα πολίσματα κατά την Χερρόνησον ,επέ- miris, irrucrunt in Thraciam , progressi usque ad
δραμόν τε την Θράκην, ές τε επί Ταίναρον τον πο- funen Tænarum , mancipiis plurimis in Asian)
ταμών, και τα τε ανδράποδα ες την Ασίαν διεδίβα- trajectis, quae belli jure obvenerant. Turci , qui in
ζων. Και οι εν τη Ασία Τούρκων, όσοι επυνθάνοντο Asia remanserant, cum hæc audisseni , illico in
Nolulæ marginales.
• Hæc verba in duobu s manus cript is non erslant, sed in tertio qui Ludovici electoris nomen in front
habel : sunt in R. 10 Numerus annoruin in tribus manuscriptis Palalinis desiileralur, interprelalio Lise
tina habet xil annos ; non est in R.
 LAONICI CHALCOCOSDILE 35
13 Europano contenderunt ad Sulajinanem , et Ά ταύτα , αυτίκα ες την Ευρώπην παρα Σουλειμάνης
maxima brevi hominum multitudo in Chersoneson διέβαινον, και συνελέγοντο εις την Χερρόνησον ουκ
ad ipsuin confluebat 'undique 'ex Asia : et co loci ολίγοι .
agriculturæ operam dabant, agris suis in Asia parcentes.
Deinde rex Giæcorum , legatis missis, cum Su- " Ενθα δή και επί γεωργίαν τών από της Ασίας
laimane Orchanis filio pacem fecit, amicosque et φειδοι της εαυτών χώρας ετράποντο. "Υστερον μέν
hospiles in futurum se mutuo fore testali sunt : του και Ελλήνων βασιλεύς διαπρεσβευσάμενος , σπον
et conjunctis copiis bellum in Triballos (qui ei δάς τε εποιήσατο προς Σουλαμάνην τον Ορχάνεω ,
Bulgari) translulerunt. Quidam perhibent, adhuc και ενήγεν επί τούς Τριβαλλους , εφ' ώ τε αυτούς
Superstite Orchare ,, Sulaimanem filium transisse - ξένους τε και φίλους είναι αλλήλους , και τον προς
in Europam , accersitum adversus Triballos ab Græ- τους Τριβαλλούς πόλεμον συνδιαφέρειν άμα αμφο
corum rege. " Triballi autem eo quem trademus τερους . "Εντοι μεν ούν φασίν ώς έτι περιόντος Ορ
modo , ad Europa imperium devenuerunt. Stephanus χάνεω εν τη Ασία τον παίδα αυτού Σουλαιμάνης
(querm Stepanu ) alii) Triballorum res protectus την Ευρώπην διαβήναι μεταπεμπομένου επί τους
ab ea regione quæ versus lonium patet, igne in- Τριβαλλους του των Ελλήνων βασιλέως. Τους μεν
cendiisque plurimis Epidamni regionem devasians, του Τριβαλλών ηγεμόνας ώδε ελθείν επί τα της Ευ
B
etiam Epidanena » ((quod et Dyrrhaclium)) subegit : ρώπης πράγματα επυθόμεθα. Στέπανος εγένετο βα
el hinc in Macedoniam exercitus duxit, Scopiorum- σιλεύς Τριβαλλών, ός ορμώμενος ήν από της ες τον
que urbem regni sedem declaravit. Fuerunt antem Ιόνιος χώρας , το πυρί Επίδαμνον καταστρεψάμε
isti, quantum conjicere licet ex profectione eorun νος, και ες την Μακεδονίαν ελάσατο , και ες την των
qua delati sunt ad Europe imperium, genus Hly- Σκοπίων τα βασίλεια εποιήσατο . Είεν δ' αν ούτοι όσα
riorum , qui progressi ab Occidentali versus Ioniuin γε έξεστι τεκμαίρεσθαι όθεν προαγαγείν 11 Ευρώπης
19
regione , vetuerunt ad Scopiorum urbem, lingua ηγεμονίαν αφίκοντο Ιλλυριών γένους 1 , από της
etiamnum non dissimili utentes . Istad Htyricorum προς εσπέραν της ες τον Ιόνιος χώρας, προελθόντες
genus, cum longe laleque teneret mare lonium , etiam επί την των Σκοπίων πόλιν, τη τε φωνή παραπλη
Venelos attigit. Reliφui ab iis segregali , per Eu- σία χρωμένων εκείνους , και γένος δε εκείνο των Ιλ
ropam dispersi sunt, eliain hodie non ulta lin- λυριών, μέγα τε και επί πλείστον διήκον του Ιο
gua moribusque et victus ratione abhorrentes. Con- νέου πελάγους, έστε επί Ενετούς ώς αν έχειν, ου
stat itaque eorum sententiain hand veritate, ili , qui χαλεπώς τεκμαίρεσθαι 'Απ' εκείνων δε τοτε ανά
pronuntiant Illyrios esse eos quos Allianos nothina- την Ευρώπην σκεδασθέντας αχθήναι . Φωνή τε γάρ
mus. Νec vero principium ejus serimonis admitto, c αμφότεροι τή αυτή χρώνται έτι και νύν , και ήθεσι
qui astraere conatur, Albanos esse Illyrici generis. τους αυτούς και διαίτη, ώστε ουκ ορθώς αν λέγοιεν
Quod autem et Albani ab Epidamino prodeuntes , οι γνώμην αποδεικνύμενοι περί Ιλλυριών , ώς είη
in Europæ regionem maritimam , quæ orientem σαν οι νύν 'Αλβανοί. 'Aρχήν δε εγώ ουδέ πρoσίεμαι
respicit, venerint : Æloliaque Acarnania, nec non τον λόγον , ώς είησαν Ιλλυριών γένος οι Αλβανοί.
magna Macedonum regionis parte si bacta , ibi ha- Ως μέν ούν απ' Έπιδάμνου και ούτοι ώρμηντο , ε ;
bitarint, etiam ipse novi , mullis conjecturis eo de- την προς έω χώραν της Ευρώπης , επί Θετταλίαν τε
ductus , multisque super ea te auditis. An vero αφικόμενοι, και επί Αιτωλίαν, και Ακαρνανίαν , ουκ
ab Iapygia iler facientes ((ut
at quidam censent ) in Epi- ολίγα άττα της Μακεδονίας χώρας υφ' αυτούς πεποιη
damnum transierint ,, elet Iiinc in eam regionenί , μένου, ώκουν, οίδά τε αυτός επιστάμενος από πολλών
quam tandem subjecere, pervenerint, sive cum τεκμαιρόμενος , και πολλών δή ακήκοα. Είτε μεν
essent finitimi Mlyricis Epidamnum colentibus, ac- ούν από Ιαπυγίας, ως ένιοι φασιν , ές Επίδαμνον
cedentes paulatiin regionem Epidamni, qua in διαβάντες, επί την χώραν ήν υπηγάγοντο σφίσιν
orieniem patet, occupaverint, nescio qua ratione άλλος άλλη αφίκοντο , είτε αυτου περί Επίδαμνον
quam verissime assequar. Al nos explanavimus ut την αρχήν Ιλλυριών όμοροι προϊόντές καταβραχύ
utraque ligo hominum genera, Triballi et Albani, ο κατέσχον την προς έω της Επιδάμνου χώραν, ουκ
egressi ab ea regione quæ spectat lonium , transie- έχω όπη συμβάλομαι ασφαλώς . " Ω μεν άμφω τώ
rint per regionem Europæ quae in orientem ver- γένεε τούτω, Τριβαλλοι τε και Αλβανοί , από της ες
gil, ibique habitaverint , nec modicas regiones suo το Ιόνιον χώρας ώρμημένω, το μεν προς έω της
14 imperio adjecerint,, versus occidentem iter in- Ευρώ της όντες , την ταύτη χώραν ώκησαν, και ουκ
slitnentes : cum etiam propemodum ad Euxinum ολίγα σφίσιν ες την αρχήν υπηγάγοντο· το δε προς
inare accesserint, Istrum ei Thessaliam atlierint. εσπέραν ώρμημένον σχεδόν ές τε Εύξεινον πόντον
Quæ omnia in hunc modum evenerunt. αφίκοντο, και επί "Ιστρον, άχρι Θετταλίας ελάσαν
τες, ώδε μου είρήσεται .
Rex horum digrediens ab urbe Scopiorum , mno- "Ο βασιλεύς, από της των Σκοπίων πόλεως ώρμή
nilus viris rei militaris peritissimis, el validissiuto μένος έχων μεθ' εαυτού άνδρας τε τα ες πόλεμον
Nctula Targinales.
14 επί τήν της 12 al , 1η: απ . γένος , el R.
34 DE REBUS TURCICIS LIB. I. 38
dyabous, xa! opacity of pružiny, teplota płyt Arxcrcitu, loca Castor e finitima in ditionein rede
περί Καστορίαν καταστρέψατο χωρία, και επί Μα- git. Motis deinde castris, in Macedoniai , præter
κεδονίαν ελάσας πλήν Θέρμης, τα άλλα υφ' αυτό Thermam o'mnia snbjugans, bellum ad Savum is .
ποιησάμενος , έπι Σάβαν τε προελαύνων, και επί τα que promovit, ei in Istria res præclare gerens
κατά τον "Ίστρον χωρία, με γάλα απεδείκνυτο έργο , universa ea poliebatur regione. Dispositis dein
και την τε χώραν ταύτη σύμπασαν καταστρεψάμε- per Europam viris , ubi becesse crai, fdissimis,
νος είχε . Τάξας δε ανά την Ευρώπην των υποχέ!- in magnam adolevit potentiant. Etiam Gre os
ρίων άλλους άλλη , επί μέγα τε εχώρει δυνάμεως, bello 'aggres30s, it ipsorum regnum destruern .
και επί "Ελληνας ήλαυνε την αρχήν αφαιρησόμενος , Emisso itatje etjwilatın in loca Byzantio propinquá,
και πολλαχή επί τά το Βυζάντιον 13 χωρία στρατόν cum ea graviter afflixissil, abibal. Græci ab loc
έπαφείς, επέδραμε τε και ανεχώρει , και ήν επί του- sibi extrema timebant, cu regnum per incurian
του τα 'Ελλήνων πράγματα προσδόκιμα επί τον periret, Andronicu'sque senior rex dissolutiorivictui .
έσχατον άφιξεσθαι κίνδυνον, υπό σφών τε αυτών se mancipasset :Græci nulluni contra illum pugnanti
περιτρεπόμενα κατά την της βασιλείας ραστώνην, επί inibant consilium , verum omnis salutis spes in mæ .
το ακόλαστον και ανειμένων της διαίτης 'Ανδρονίκου nibus defensandis sita erai. ller dehinc intendens
του πρεσβυτέρου βασιλέως , φημί , τετραμμένου Β in Etolian, Joanniam, sive Joanninam, olin C.-
.

ταύτη. 'Ες μάχην μεν ούν το Ελληνικών γένος επελ- siopen diciam , urbem sro imperio adjmxit. M.
θεϊν, και διαπειράσθαι,γνώμην ουκ εποιείτο σώζειν
.

cedoniam , qua linitima est Asia Numini, commi

μέντοι τα τείχη τρόπω ότω άν δύναιντο ασφαλε- sit Zarco, viro apud ipsi m dignitate primario. E :11
στάτω. "Ήλασέ μεν ούν και επί Αιτωλίαν, και Ιωάν- regionis partem quæ a Pierrhis tendit usque
νίων την πόλιν ελλε. Και τα μεν κατά την Μακεδο - Axium flumen , Pogilano tribuit, viro bono , et rei
νίαν περί Αξιον ποταμόν Ζάρκο επέτρεψεν, ανδρι militaris peritissimo. Regione: quæ a Pherrhis er
ές τα πρώτα τιμής ανήκοντι παρ' εαυτο» τα δε από
.
currit ai Istrum , Græli el Unglcsi fratribus conces .
Φερδών έστε επι 'Αξον Πογδάνω 14 ανδρί αγαθώ, sit, quoram aller regius pocillator, alter equiruin
xal td és Tónepov
τα ες πόλεμον oux αδοκίμω Φερδών
öõoxlu.qt dè åtd Depóūv regiorum curator erat. Regionem Istro adjacentem
έστε επι "Ιστρον , Κράλη τε και Ουγγλέση τον pacias esi, contribuente rege , Bulcus Eleazarus,
αδελφοίν , ών θάτερος μεν οινοχόος ήν του βασιλέως , Pranci filius . Trica et Castoria obvenere Nicolao
ο δε έτερος ιπποκόμος . Τα μέντοι περί τον "Ίστρον Ziparo. Ætolia decreta esi Prialupi. Ochridem et
Βούλκω το Ελεαζάρο του Πράγκου επέτρεψε, και regionein Priliapxam diciam Pladice viro haud
ti åppi tv Tpixnu xol Kastoplav Nixo).dip to c ignobili regendam dedit . Commemoratos modo vi
Ζουπάνω, και τα περί Αιτωλίαν Πριαλούπι. Τα δε : os accepimus Europæ regionibus præfecios esse
περί Οχρίδα τε και Ποιλιαπαβαν χώραν ούτω κα- a rege Stepario : qui ubi exhalavit animali, sin
λουμένην επέτρεψε Πλακίδη 18 ευθύνειν ανδρί ουκ guli suas regiones, quas a vivo gubernandas acce
αγεννει. Τούτοις μεν δή επυθόμεθα επιτετράφθαι τα perani, retinuere , læderibusque inter sese iclis ,
κατά την Ευρώπην υπό Στεπάνέω του βασιλέως : a se malno bello abstinuerunt. Gæcis vero), ut
επει δε ετελεύτησε βασιλεύς, έκαστος ήν κατείχε cuique opportunum eral , admodum bellicis armis
χώραν επιτετραμμένος , ήρχόν τε και αλλήλοις ει- molesti erant. Michaelem Mysiorum ducem , qui
ρήνην είχον 16 συνθέμενοι, σφών μεν αυτών του imperavil locis Istro subjeciis, el regni sili sedern
απείχοντο · τοις δε " Ελλησιν, ώς εκάστω προεχώρει, Trinabi constituil, Stepano antiquiorem exstitiss :
επετίθεντο τε και επολέμουν. Μιχαήλον μέντοι τον audivi : praeterea Bulgaros , quos Mysios vocalls ,
Μυσών ηγεμόνα , από τα κάτω του "Ιστρου έπινε μό- ibi sed's lenuisse accepi : Servios autem sive Sora
μενον έπι Εύξεινον πόντον, και τα βασίλεια εν Τρι- bios et Triballos a se discretos , lancem ad is ! ud
νάβω ποιησάμενον, παλαιότερον γενόμενον Στεπά- nomen emersisse. Uiraque ista genera 15 liominum
νεω , αναπυνθανόμενος ευρίσκω. "Ως τούτη Ούλγά- com diversa sint, non ad unuin relerenda sunt. Ut
ρους μεν τούτους , ούς γε Μυσούς ονομάζομεν, Σέρ- D auten singuli isti populi regno suo a Barbaris sine
βους δε εκείνους και Τριβαλλους διακεκρίσθαι απ' exacti , ipsique prorsus interciderint, in sequenti
αλλήλων ές τούνομα ξυνηνέχθη από τούτου. Τούτω bus exponelur.
δε άμφω τώ γένεε ως παντάπασιν ετέρω όντε αλλήλων, και διεστηκότε νομίζεσθαι. "Ως μέν έκαστος
τούτων τήν τε άρχήν αφήρηντο υπό Βαρβάρων , και αυτοί τε απώλoντo, ές το πρόσω του λόγου ιόντι εί
ρήσεταί μοι .
Σουλειμάνης μεν ούν επεί τε τα κατά την Χερρό- Sulaimanes cum Chersonesi urbes, prit'ler Cil
νησον πολίσματα , πλήν Καλλιουπόλεως , κατέσχε τε lipolim , subegissel onnes, profectus est cum exer
και ενηυλίζετο , ώστε έχειν ορμώμενος από τούτων ciru adversus Thraciam , ut elhiste sulla ficerei.
τα επί της Θράκης χωρία ελαύνων καταστρέφεσθαι, Cum autem paceni fecissct cum Græcis expcuitio .
ώς τους " Ελλησιν ειρήνην εποιήσατο , έστράτευαν nem suscepit contra Cralem ct Unglese in Triballo
επί Κράλην τε και Ούγγλεσιν τους Τριβαλλών ηγε- rum duccs, qui Græcis ainioduan intolerandi erali,
Notul marginales.
13
των Βυζαντίων . Β . κατά το Βυζάντιον. 1* al , ηιαη . Μπογδάνο R. « ι cont . 15 Πλαδίκη. 18 deest .
39 LAONICI CUALCOCONDYLE 40
feroces et bellicosi . Qui ubi reseiverunt Sulaima- Λ μόνας, οι δη τοις "Ελλησιν επετίθεντο, και χαλεπον
nem processisse in Europam, regionem ipsorun in ήσαν, διά το μηδέποτε ήσυχίαν άγειν, αλλ' αεί κα
Græcia silan vastare, pradasque nemini parcentem κώς ποιείν πολεμούντας τοίς "Ελλησιν. Ούτοι μεν
confertim agere, copias et ipsi suas adversus Tur- ούν ώς έπύθοντο Σουλειμάνη διαβάνταν ες την Ευ
cos duxerunt : consertisque mauibus , victores pre- ρώπην, δηούν τε επί τη Ελληνική την σφετέ
lio abierunt, plurimis prima coitione interfectis. ραν αυτών χώραν, και διαρπάζειν μηδενός φειδόμε
Deinde certiores redditi , Turcorum res usque au- νον, εστρατεύοντο επί τους Τούρκους, και συμβαλόν
geri , sibique landem intolerabiles fore, cum pluri- τες μάχη τε εκράτησαν, και διέφθειρον ουκ ολίγους
mi Turci iisque ex Asia ad Sulaimanem concur . εν τη επιδρομή. Μετά δε ταύτα ώς ήσθοντο ήδη τα
rant , Europeasque urlies obsidione urgeant , his Τούρκων πράγματα ταχύ επί μέγα προχωρούντα
exciii, uterque in mediterranea Thraciæ pergil , et δυνάμεως , και τους από 'Ασίας Τούρκους αει
copias parat. Ungleses a Pherrhis, ubi regia erai , in διαβαίνοντας προσγίνεσθαι αυτώ, ώστε και ες πο
Turcos progreditur . Crales autem , predicti frater , λιορκίαν των κατά την Ευρώπην πόλεων καθίστα
copiis plurimis contractis, ad fratrem per mediter-σθαι, και προϊόντας επί την μεσόγαιον της Θράκης ,
ranea Thracie coinmeal , communi consilio junc- B, συνελέγοντό το στράτευμα αμφότεροι. Ούγγλεσης μεν
tisque viribus belluun Turcis illaluri , Sub idem lem- ούν ώρμητο από Φερρών επί τους Τούρκους, εν αίς
pus Sulaimanes oppidum oppugnabat ad Tænarum τα βασίλεια ήν αυτώ • Κράλης τε άμα αυτω ο αδελ
fluvium silum , distans a Callipoli ( 18) stadiis circi- φος στράτευμα έχων από της μεσογαίου της Θράκης
ter sepluaginta, plurimis lentoriis, quæ eo advere- συνήει τώ αδελφώ ως στρατευσόμενοι άμα τους
rat, per circuituin fixis,, in quibus Scytice Turci- Τούρκους. Ο μεν ούν Σουλειμάνης έτυχε πολιορ
que, quotquot pastoralem vitam sequuntur, quam κών πόλισμα το παρά Tαίαρον ποταμόν, διέχον από
suavissime degunt : assidensque urbi, intentus op 'Αδριανουπόλεως σταδίους ώσει εβδομήκοντα και
pugnationi insistebat : el studio expugnandæ urbis σκηνάς μεν αυτού ουκ ολίγας από πίλων άγων 1711 ,
astrictus, accipit hostium adventum. Deligit igitur επήξατο, εν αις δη οι κατά την Ασίαν Σκύθαι τε οι
ex suis octingentos, nocturnisque itincribus pri- Νομάδες και Τούρκων οι πρός τόνδε τον βίον τετραμ
ma aurora ad hostium castra pervenit.. Eos depre- μένοι δηούν ειώθασι • και επολιόρκει το χωρίον εν
.

hendit nec solitas vigilias obeuntes, lazatisque cli- τεταμένως · διατρίβοντα δε αυτόν λέγεται, ώς τάχι
stodiis affusos Tænaro fluvio præbenti aquam polui στα επίθετο επιόντας οι τους πολεμίους , λαβείν τε
quidem optimain eamdem et saluberriinam . Æstalis επιλεξάμενος άνδρας ες οκτακοσίους των αμφ' αυ
tempus erat , quo nec arma nec equos perinde cura- C τον αρίστων, και νυκτός επελάσαντα ες το πολεμίων
bant ,, putantes se plaissimeab hostiumincursioni- στρατόπεδον καταδηούμενον, ώς ήδη η φώς υπέφαινε,
bus securos el lutos . Hos nec opinantes, el in Cermia- και ούτε φυλακάς έχοντας τους πολεμίους εώρα αυ
ni regione in luxuriam effuses , allaque quiete sopi- τούς τε τα πολλά παρά Ταίναρον ποταμόν , ός ύδωρ
los, Sulaimanes stipatus octingentis militibus de- κάλλιστόν τε παρέχεται πιείν, και υγιεινότατον.
lectis adorilur : cædemque maximam , impigre ob-
:
θέρους δε ήν ώρα, ολιγώρως τε των όπλων σφίσιν
vios mactando, hostium fecit. Mulii in funen ſuga αυτοίς και των ίππων έχοντας , οία τους πολεμίους
præpropera delati , dubii quonam se verterent, εν ουδενί λόγω ποιουμένους, επί ραστώνην τετραμ
ibi inter cunctandi moras occubuerunt. In hoc μένους, κατά Κερμιανόν χώρον έπεισπεσείν τε άφω
prælio desideratus est Ungleses : etiam Crales or- συν τοις οκτακοσίοις , και διαφθείραι σύμπαντα τον
cisus est. Ut autem hicinterierit, ignoratur. 16 Munic στρατόν κτείνοντας αφειδέστατα · ώστε τους πλείο
ejus propinqui qui eutti sanguine contingebant, ali- νας αυτών πεσείν ες τον ποταμόν , και εν απορία εί
quandiu post prælium istud vixisse credidere. Su χον όπου τρέπωνται γενόμενοι , και ταυτη διαφθα
laimanes, victoria illa insigni et illustri clarus, ſa- ρήναι : ένθα ό τε Ούγγλεσης απώλετο, και ο Κρά
cile tandem eriam oppidulum , quod obsederat, suo λης, ο αδελφός αυτού εν ταύτη τη μάχη. "Οτω δ' αν
imperio adjicit. Exercitus quoque Orestiadi, quam D τρόπο διεφθάρη, ουκ ήδει ουδείς , ώστε οίεσθαι τους
Hadrianopolim appellant, admovil. Circumsedit el προσήκοντας αυτό περιείναι έτι αυτόν επί πολύν
Peridmelum infestis exercitibus, aggressusque mu- τινα χρόνον . Ως ούν ταύτην την νίκην ευκλεή και
rum , cæptis non succedebat. Cum autem ibi hære . περιφανή ανείλετο Σουλειμάνης, τό τε πίλισμα και
ret intentus obsidioni urbis Sulaimanes,, ferunι επολιόρκει πρότερον παρεστήσατο , και Ορεστιάδα
adolescenten quendam clam solilum egredi urbe την Αδριανούπολιν καλουμένην ελαύνων επολιόρκει.
per rimam quamdamn inuri, ad demelendum frumen "Έτυχε δε τήν τε την πόλιν Περιδμητον πολιορκών,
lum , deinde frumento onustus, per eumdem locum και προβάλλων τα τείχει θαμά ουκ ανίει. Εν τούτο
in urbem remcabal. Cumque hoc frequenter face- δε όντος Σουλαμάνεω, τυχεϊν νεανίαν λέγουσι των
ret, tandem visus est a milito quodam Turco, ibi εν τη πόλει , κατά οπήν τινα από της πόλεως φέρου
stipendia facientė. Turcus autem animadverlens, σαν έξω, λάθρα τε εξιόντα νυκτός αμώντα πυρούς
Noluìu marginales.
(18) Al. Hadrianopoli.
17
νων . Από πίλων αιγών R.
 DE REBUS TURCICIS LIB . I. 42

κατά την οπήν ταύτην διαφορείν ες την πόλιν, και A qua nouri parte intrare solitus erat , a largo en
τούτο συνεχώς ποιουντα οφθήναι υπό τινος των εν seculis est , teulaturus si per eam rimam in urbem
τώ στρατοπέδο :. ' όντα δε τον Τούρκον , ή εισήει και sibi pateret aditus. Urbem itaque ingressus est . Quo
νεανίας , έφεπόμενον κατόπιν γενέσθαι , κατά την ſacto, rediit in castra ad Sulaimane.n , aclaque edo
οπήν πειραθήναι τε αυτης, και εισιόντα ες την πό.. cet. Sulaimanes igitur eductis in aciem copiis, al
λιν, αύθις ες το στρατόπεδον γενέσθαι • και αφικό- urbemn arcessits' In : quàm cum irrepsisset , duce
μενον παρά Σουλαιμάνη, εξειπείν τε την είσοδον , και Turco, qui rimam in veneral mori, illico ejus domi
αυτόν αυτίκα εξηγείσθαι . Πειραθέντα δε της εισόδου nium nacius est. Postea promolis castris Philippo
τον ηγεμόνα , καταλαβείν τε την πόλιν ταύτη , και polim obsidel : quæ landea , pactionibus in ejus fi
υφ' αυτω ποιήσασθαι. Μετά δε ταύτα εις Φ.λιππόπο- dem Iraditur . Ferunt, hunc regem habuisse viruni
λιν ελαύνοντα, ελείν τε και ταύτην την πόλιν, και rei militaris perquam gnarum , quo nullus fuerit su
ταραστήσασθαι ομολογία. Λέγεται δε γενέσθαι τού- perior incursionibus faciendis bellisque gerentlis .
τω τη βασιλεί άνδρα επί στρατηγίας επισημότατόν Præterea aiunt ad lanlam potentiam cum hac ex
τε και εξηγείσθαι δεινότατον επί πόλεμόν τε και causa venisse, quod summa celeritate in rebus ge
επιδρομάς. Και οι μεν λέγουσιν αυτόν τα πλείω άπο- rendis uterelur . Sulaimanes morbo implicatus est .
δεικνύμενον πάμπολυ ταχύ τε και παραχρήμα επι- Β Ηinc festinabat in Asiam. Morlbo tandem ingraves
δεδωκέναι . Νοσήσαντος δέ Σουλαιμάνεω , και επί cente, moritur. Moriens præcepit suis ut corpus se
'Ασίαν επειγομένου , την νόσον οι χαλεπωτέραν γενο- pelirent in Chersonesi isthmo, ubi antea conligeral
μένην , απενέγκαι εκ του βίου αυτόν. Τελευτώντα δε filium suum fato fungi: et magnifica sepulturze
επιτείλαι τοίς αμφ' αυτόν, θάψαι τε το σώμα αυτού tradi ordinavit, el reditus sacerdotibus qui co loci
ταύτη , κατά τον της Χερσονήσου ισθμόν. "Η δε και crant, ut celebrarent nocturnos lujos ad sepulcruns,
συνέβη πρότερον τελευτήσαντα τον παίδα αυτού , θα. seque filii sepullurar jungi voluit.
φαι το μεγαλοπρεπώς, και εξήνεγκε και το σήματι ταξάμενος φόρους, ώστε παννυχία χρήσθαι τους ε .
ρείς αυτών επί το μνήματι , αυτόν τε εκέλευσεν αυτού θάψαι άμα το παιδί αυτού.
" Έπειτα δε αυτού ετελεύτησεν 'Αμουράτης ο 'Ορ- Cum jam animam emassel , Orchanis filiis Anu
χάνεω παίς, Σουλειμάνεω δε αδελφός, ως επίθετο οι rata ( 19) , Sulaimanis frater, re cognita, peregrinos
αυτόν τελευτήσαντα , τούς τε 18 νεήλυδας , και άλλους et reliquos Januarum milites assumens in Europan
τους των θυρών όντας λαβών , και ες την Ευρώπην trajecit : exercitusque omnes qui ibi crant, acce
διαβάς, παρέλαβε το στράτευμα αυτού άπαν, και pil. Hinc contendens Adrianopolim , cam sibi re .
επί 'Αδριανούπολιν ελάσας, τα βασίλειά οι αυτού C gni sedem designavit. Rebus ita compositis, incar
εποιήσατο. Και εντεύθεν ορμώμενος , ελπίζετο την sionem in Macedoniæ mediterraneam regionem
της Μακεδονίας μεσόγαιον χώραν, και ανδράποδα lecit : brevique captis mancipiis plurimis e: alia
συχνά αγόμενος, έπλούτιζε τους μεθ' εαυτού στρα- præda, milites suos admodum opulentos reddidit.
τιώτας, και Τούρκων όσοι επ' ελπίδα του κερδάναι Turcos , qui cum lucrandi animo comitabantur, mali
ότιoύν είποντο αυτό, έδωρείτο ανδραπόδοις τε και cipiis et junmentis Grecorum et Mysiorunm , bel
υποζυγίοις, ά ηλίσκετο από Μυσών τε και Ελλήνων. li jure obvenerant, liberalissime donat, Feruni
Λέγεται μέντοι και τόδε, ώς Σουλαμάνης έπει ήσθετο 17 Sultainmanen , postquam nuntiatin erat Tri
της Τριβαλλών και Μυσών δυνάμεως επ' αυτόν άθροι- ballorum et Mysiorum copias adversum se pergere ,
ζομένης, και έπραττεν ώστε δοθήναι οι εξάκις μυ collocutum cum Græcis , si numerarenlur sibi se .
ρίας δραχμάς, ώστε αποδούναι αυτοίς όσα των πο- xaginta millia drachmarum , velle se restituere
λεσμάτων προσηγάγετο οι, και αυτόν ούχεσθαι απαλ- Græcis quæcunque in Thracia ipsorum cepissei ope
λαττόμενον εις την Ασίαν αποχωρήσειν , τηνικαύτα pida et relicta Europa discessurun: Asian» .
πολιορκούντα τα εν τη Θράκη πολίσματα Ελλήνων . Hunc cum Græci audissent suas in Thracia obsi
"Ως ούν πυθόμενοι οι Έλληνες απεδέχοντό τε, και dere urbes, promptissimis quidem animis preidi
έτοιμοι ήσαν επί τούτοις σπενδεσθαι , ξυνηνεχθήναι p claim Conditionem accepissent:: atalcuni
cur maxinus
σεισμόν τε μέγαν , και τα τείχη των πόλεων διαρ- lerræmotus accidisset , oppidorumque muri prv
δαγήναι , ώστε αυτούς ελεϊν από τούτου τα πλέω cidissent, Turci accedentes armati, urbes pluri
οίς επήλαυνον πολιορκούντες. Και ελόντας παρά mas , eliam Grecorum , in ditionein suam redegere:
των Ελλήνων τα πολίσματα , έχεσθαι του λοιπού liec amplius tales oblulere condiciones Græcis, ve
της Ευρώπης, μηδέν τι τοιούτον έτι προσιεμένους. rum Europam obtinuerunt. Post hæc bellum aver .
Μετά δε ταύτα ήλαυνεν επί Μυσούς και επί Τρι- lit in Mysios el Triballos. Triballos autem genteme
αλλους . Το δε γένος τούτο παλαιότατόν τε και μέ . esse lotius orbis antiquissimam elmaximal , com
γιστον των κατά την οικουμένην εθνών : είτε από pertum habeo . Appulerunt in hanc regionem , sive
"Ιλλυριών μοίρας απεσχισμένον ταύτην ώκησε την ( variant enim auctores) divisi ab Illyriis , sive, ut
χώραν, είτε , ώς ένιοι, από της πέραν του "Ίστρου quorumdam sententia est, ab ca regione quæ ultra
Notula marginales.
(19) Amurales I , quartus rex , anno 1330 .
18 In ora Iαννιτζάρους .
PATROL, GR , CLIY . 2
t3 LAONICI CHIALCOCONDYLÆ 44
Istrun in extrema Europa est , et a Croatia Priu- Α επ' εσχάτων της Ευρώπης, από τε Κροατίας και
siisque septentrionale mare accolentibus : necnon Προυσίων των ες τον αρκτώον ωκεανών, και Σαρμα
a Sarmatia , quam hodie Russiam vocant, propter τίας, της νύν ούτω Ρωσίας καλουμένης, έστε επί
Sue regionisfrigις invicture profecti , Istrumque χώραν την διά το ψύχος άοίκητος και κακείθεν ώρμη
transgressi, in regionem lonio aflusam penetra- μένοι, και τον τε "Ίστρον διαβάντες, επί την ες τον
runt, ubi quoque liabitarunt, cum armis eam re- Ιόνιον χώραν αφίκοντο. Και ταύτη επι πολύ επί
gionem qux Venelos spectat subegissent. Si an . Ενετούς διήκουσαν, καταστρεψάμενοι, ώκησαν :
sem quis contrariam sequatur sententiam , quasi e είτε δή τουναντίον μάλλον ειπείν άμεινον, ώς εντεύ
regione versus Ionium , vergente digressi, Istroijue θεν από της ες τον Ιόνιον χώρας ώρμημένοι, και
superato , in illam accesseriut, unde eos antea pro- "Ίστρον διαβάντες , επέκεινα εγένοντο της οικουμέ
siisse diximus regionen , baud quidem conlen- νης, ουκ άν δή λεγόμενον, ασφαλώς λέγοιτο ύφ'
c!cro : 1inc lamen eam liilo arripere audeo . Alla- ημών. Τοσόνδε μέντου επίσταμαι ως τοις ονόμασι
Bilen scio, quanivis populi isti nominibus sint dis- ταύτα δή τα γένη διεστηκότα αλλήλων και θεσ: μεν
creli, non tamen moribus quidquam inter SC ουκέτι , γλώττη δε και φωνή τή αυτή χρώμενοι , κα
differunt : idem ling : usus iisdem etiam indie τάδηλοί εισιν έτι και νυν. Ως μέντοι διέσπα ρται
€51 . Dispersi hinc inde , domicilia per totam lla- B ανά την Ευρώπην , πολλαχή ώκησαν , άλλη τε δή, και 9

buere Europam , incolentibus quibusdam de illo έν τινι της Πελοποννήσου χώρας τε της Λακωνικής
grege Peloponnesi regionem Laonicam , qua patet ές το Ταύγετον όρος, και ες το Ταίναρον όρκημένον .
ad montem Taugelum , elad Tænarun . Ubi cijam Ού δή και από Δακίας επί Πίνδον το ές Θετταλίαν
habitavit a Dacia ad Pindum usque nontem , in καθήκον ενοικήσαν έθνος. Βράχοι 10 δε αμφότεροι
Thessalian se
sc projicienteen,, alius quidam populus:: ονομάζονται και ουκ άν δή έχω διεξιέναι,, όποτέ
llrisque nomen fuit Bacchi (20) . Nec tamen scio , ρους αν τούτων λέγοιμι, επι τους ετέρους αφικέσθαι .
urum in Epiros commigrasse asseveren . Haud me Ούτω δή κάνταύθα τούς τε Τριβαλλους και Μυσούς ,
fugit, Triballos, Mysios, (241) Myrios, Polonos , no και Ιλλυριούς , και Κροατίους, και Πολανίους, και
Sarmalas eadem inter sese lingua uti. Si igitur Σαρμάτας , την αυτήν έπίσταμαι έντας φωνήν. Σε
hinc conjecturam facere licet, exislimo omncs islos δέοι ταύτη τεκμαιρόμενον λέγειν, είη αν τούτο το
unum liominum esse genus, nec diversum . Vi au- γένος ταυτό τε και εν και ομόφυλον εαυτώ . Υπό
lem tandem in diversos abierint mores, el in alias δε του καιρού ες ήθη τε διενηνεγμένα αλλήλων, και
concesserint regiones, a nullo accepi, ul certim επί χώραν άλλην αφικόμενοι 11 ώκησαν. Ουκούν δη
quid deiis praesenti historiæ inserere ausim . Ullia λέγεται προς ουδένων ώστε σαφές τι περί αυτών
C
citrajne Istrim colunt, longe lateque regnantes. έχειν ημάς ές ιστορίαν αποδείκνυσθαι. Βασίλεια μεν
18 Haque, mea quidem sententia , inagis verisi- έστιν αυτοίς κανταύθα του "Ιστρου , και πέραν τε τότε
mile videtur hoc hominum genus variis fortune γένος τούτο πολύ μείζον, και επί πολύ μάλλον διήκον.
procellis jactatum , lonii regionem insedisse , tra- Ωστ' αν μάλλον εκείθεν φάναι κάλλιον παρέχον, έπι
jeclogue Istro , ibi sedes fixisse : ibidemque potius τάδε αφικέσθαι το γένος τούτο , και οικήσαι προς τη
habilasse, quam in de discedentes, adierint ad eum κατά το Ιόνιον χώρο, και παρά τον "Ιστρον διαβήναι ,
orbis terrarum lractum , qui propemodum inhabila- και αυτού μάλλον οίκί, ται, και εντεύθεν ώρμη μένον , επί
bilis sit hominibus. Illi itaque sive necessitale , sive τα εκεί της οικουμένης σχεδόν του άοίκητα αφικέσθαι.
voluntate tracti , ad sui defensionem seorsiin a re. Είτε μεν ουν ανάγκη τινί προηγμένον , είτε και εκού
liquis segregati liabilare instilverunt, ut videre est σιον απέμειναν 22 στελλόμενον χωρίς ούτω απ' αλλή
magis conjectanli, quam verilaiem rei pronun- λων απωκισμένων έτυχεν, ώς έστινιδείν τεκμαίρεσθαι
lianti. At bic sitam essc superiorem et inferiorem μάλλόν τι, ή διισχυρίζεσθαι δέοι άν. 'Εντεύθεν μεν ούν
Mysiam , non eam regionem recie dici , quæ siipra και την τε άνω Μυσίαν και κάτωΜυσίαν φάναι καλώς
Islrum , verum quæ ultra Istrum colitur : riec έχειν οίονται ένιοι, ώς την άνω Μυσίαν ου την ές τα
cliam inferior Mysia nuncupatur regio, quae Istro D άνω του "Ιστρου , αλλά την ές το πέραν του “ Ιστρου
subjecta est. Ad islam regionem Istri, quæ ad ώκημένην χώραν, την δε κάτω Μυσίαν ου την ές τα
Italiam usque se porrigit, Bulgaros, quos inferio- κάτω του "Ιστρου, την επί τούτο του "Ιστρου χώραν ,
ris Mysiæ incolas perhibent, el Græcam linguam έστε επι Ιταλίαν καθήκουσαν. Τους μέντου Iουρ
callere aiunt, scio pervenisse a Byvena urbc usque γάρους 13, ους κάτω Μυσίαν καλούσιν οί άμεινον
ad Euxinum Ponsum , Trinabum urbem regni sui "Ελληνικής επαΐοντες φωνές , επίσταμαι καθήκειν
scdem decernentes. Hos quidem Alexander, quem επί τον " Ιστρον, από της Βιδίνης πόλεως έστε επί
Servix Triballorunique dux Crales regno price Εύξεινον πόντον , εν Τρινάθω πόλει τα βασίλεια σφί
Secil, imperio rexit, donec inorerelur, supersiile σιν αποδεικνυμένους. Τούτους 14 μέν ούν, οπότε
filio Susmano, qui in palernum successit regnum . 'Αλέξανδρου και της Σερβίας Κράλης και των Τριβαλ
Nolulæ marginales.
(20) Valacbi . (21 ) Alii addunt Croalios .
19
ανίκητον. In ora , άοίκητον. 20 In ora , Βλάχοι . αφικόμεναι R. ut in cont. 22 επέν . 1ιο μt in
cundo; ir ab , iil ura , duixccZv Cuzi, 13 Ιουργάνους . 8. Iουργάρους. 2 % τούτοις . Sic ms .
 DE REBUS TURCICIS LIB . I.
λιων ηγεμών, ες την βασιλείαν κατέστησεν , εβασί- A lanc fiello aggressus est Anurades , Orclinis S0
λευε τε ούτως . ές και δη τελευτήσας κατέλιπε βασιλέα boles. Postquam allem castra in Triballos movit,
του γένους τον παίδα αυτού Σούσμανoν, εφ' ον δή eos prælio vicit , Pherasque urbem opulentam in
εστρατεύετο 'Αμουράτης ο 'Ορχάνεω. 'Επεί ες Τρι- potestatem redegit, el loca Rhodopen spectantia in
€αλλους εσέβαλε , και μάχη κρατήσας αυτών Φορδά ditionem accepil, maximaque virtutis militaris pa
τε υπηγάγετο πόλιν ευδαίμονα , και τα ες την Ρο- trabal opera. Saini viro optimo cun cormisissel
δόπης χωρία καταστρεψάμενος, μεγάλα απεδείκνυτο Pleras arhem , adversus S.ismanum ' ysiæ regent
έργα . Σαΐνη τε την Φερρών επιτρέψας πόλιν ανδρι arma cepit. Tandem cum Mysiis manus conseruii,
αγαθό , εστρατεύετο επί Σούσμανoν, τον Μυσίας βα- quorum interfecil paucos, com fuga evasissent in .
σιλέα, και συμβαλών αυτού ταύτη έτρέψατό τε τους violali ad loca Istro proxima. Susmanis inde le
Λυσούς, και διέφθειρεν ου πολλούς, διασωθέντας gatis missis. ad Amuratem , qui paceni orareni,
επί τα ες τον "Ίστρον χωρία . Διαπρεσβευσάμενος δε fadere iclo in societalem acceptus esl , ll deinceps
προς Αμουράτην Σούσμανος ο 'Αλεξάνδρου , σπονδάς liospes et anicus Amurali foret. Ηinc et affinis
τε εποιήσατο και συμμαχίαν , ώστε τον αυτόν εχθρός Amurati factus esi , data in uxorein filia sua Corona
τε και φίλον νομίζειν, και επιγαμίαν ποιησάμενος, excellente, ex Braide, quair uxorem vulperalus
θυγατέρα αυτού , κάλλει τε υπερφέρουσαν, και από Β (luxerat, prognatam : alteram connaio junxerat
"Εβραϊδος, ήν ηγάγετο τρωθείς, γεννηθείσαν, τα Græcorum regi, Andronico Joannis filio , Joannes
'Αμουράτη : εξέδοτο μέντοι και ετέραν το Ελλήνων enim regao jam expulerat Cantacuzenom , qui
βασιλεί . " Ος τηνικαύτα των Ελλήνων τον Καντακου - puerum ipsum gubernarat : cum arreplo Greco
τηνόν αφελόμενος την αρχήν, εβασίλευε γένους του rum regno, filiorum quos habebal, alierum Emm »
"Ελληνικού . Ο μέντοι Καντακουζηνός, επεί το έβα- nuelem nalu minorem misit in Peloponnesum , ut
σίλευε παιδας δύο έχων, τον μέν νεώτερον Μανουή . esset dux Mizithræ , quæ olim Sparta : nalui vero
λον, έπεμψεν ές Πελοπόννησον ηγεμόνα, του Μιζί- majorem, Grecorum regem esse juliet . Joannes
Τρα 2313,7 τόν τε πρεσβύτερον καθίστησι βασιλέα τοίς aulen , Andronici flius, cum jam eam alligssei
" Ελλησιν. Ιωάννης δε και του 'Ανδρονίκου παίς, ως ætatem , quæ rebus gerendis idonea eral, conspi
επί το έκανόν της ηλικίας αφίκετο, συνίστατο τε ratione facta cum Græcis , rogavit 11 regno 19
τοίς " Ελλησι, και συνετίθετο αυτοίς, ως επί την βα- preficeretur . Εodem autem tempore rex in Aface
σιλείαν αφιξόμενος . "Ετυχε δε διαίτας έχων εν τη donia agebal, Juxuriosiore viciu el intemperan
Μακεδονία . Οι δε "Έλληνες αχθόμενο : τη διαίτη και tiore dissolulus. Græci indignanles propter victus
ύβρει του βασιλέως , ώς έκαστος είχεν αιτίας αυτώ, C rationem dissolutiorem , et convicia regi faciente
επαγόμενου από Μακεδονίας τον νεανίαν, ες την βα - les, ut quisque habebat quod crimini verterel ,
σιλείαν κατεστησαντο . Ως δε ες την βασιλείαν κατ- Joannem Andronici filium in diacedoniam abdu
έστη , τον μέντοι Καντακουζηνόν Ναζηραίον εποιή- cuum communi assensu applausuie regem desi
σατο , Ματθαίον τούνομα . Ο τούτου δε πρεσβύτε- guan :. buito regno, Cantacuzenum in Nazaræo
ρος παίς , όν απέδειξε βασιλέα τοίς "Ελλησιν , αφί- rum sive monachorum ordinem transtulil , quem
κετο μεν τα πρώτα ες Ρόδου , παρά τον ταύτη αυ- mutato nomine Malthæum appellavil . 'Hujus se
του αρχιερέα , δεόμενος επικουρίας τυχείν , και εδεί- nior filius, quem paler Græcis regein desligaral,
το κατάγειν αυτόν ες την βασιλείαν , και πολλά in Rhodum navigat, petituirus a sacerdote summo,
προϊσχόμενος , ώστε οι γενέσθαι τιμωρίαν τινά • ως quem Magnum magistrum vocant, qui insulam
aútiza., μετά
ουδέν εύρατο επιτήδειον παρήν 26 αυτίκα, petde regebal, auxilium , quo adjuliis recuperaret amis
ταύτα, ές Πελοπόννησον παρά τον αδελφόν αυτού som regnum . Multis autem nequidquam perten
"Εμμανουήλ , τον ηγεμόνα της Σπάρτης , και παρ' tatis , φuilus in sus partes sacerdotein pelliceret,
αυτού την δίαιταν έποιείτο. Ιωάννης μεν ούν το τε ut spem auxilii aſti:Igere vidit nullam , ad fratrem
'Αμουράτη νεωστι ες την Ευρώπην διαβάντι ξυμ- suum juniorem Emmanuelem in Pelopmonesum
μαχίαν εποιήσατο, και την του Μυσών 17 Ouyatépa D Sparlæ ducem iter Occtil : apud quem viæ co! ·
ηγάγετο επί το παιδί αυτού 'Ανδρονίκη, αφ' ής suletudinem el necessaria habuil. Joannes autem
εγένοντο αυτό παίδες, πρεσβύτερος μεν 'Ανδρόνι- cum Amurate in Europam transgresso societalem
κος, Δημήτριος δε και 'Εμμανουήλ οι νεώτεροι, και contraxit, filioque suo Andronico Mysiorum regis
Θεόδωρος. Και Θεόδωρος είπετο το 'Αμουράτη, filiamlorem dat : ex qua suslulit lilios : Andro
όποι αν στρατεύηται , και φόρου τε υποτελείς άμα nicus quidem natu maximus, Denvetrius vero et
όντες το 'Αμουράτη , επισκόμενοι όπου αν στρατεύ- Emmanuel et Theodorus mali minores erant .
οιτο. Μετά δε ταύτα επί Δραγασυν τον Ζάρκου ηγε- Theodorus autem sequebatur Anuralem, quocun
μόνα , την εν τω Αξιώ ποταμώ χώραν στρατευσά- φue bellum avertisset. Reliqui,, quos modo dixi
μενος κατεστρέψατο , ες φόρου τε άμα επαγωγήν, nius , vectigales et stipendiarii erant Amuralis ,
και αυτόν οι στρατευόμενον έπεσθαι επί τους πολε- ipsumque comilari cogebantur , contra quoscunque
μίους , ές τοσούτους τον αριθμόν έχοντα ιππέας . expeditionem suscepisset . llis ita compositis, exer
Nolulæ marginales.
1028 ηγεμόνα της Σπάρτης. In ora , ήτοι Μιζίορα. 16 παρίναι R., παρήν. 27 βασιλέως., Sic R.
 17 LAONICI CHAI.COCONDYLE 48
citum contra Dragasen Zarci ducem novit , re- Α Μετά ταύτα Πόγδανον τον ταύτη ηγεμόνα υπαγόμε .
rionemque juxta fumen Axium donuil, sibique νον , ώστε οι έπεσθαι συν τη αυτού στρατιά, μεγάλα
tributariam bellique suciani effecit. Direen quo . απεδείξατο έργα , επιείκειαν μέν κατά την Κυρου
que in potestatem accepil, quem sab se stipendia του Καμβύσεω επιδεικνύμενος , και ώς μετριότατά
facere jussit , equitum impetrala mami son modica. τε και ελευθεριώτατα προσφερόμενος τοις υπ' αυτόν
Ilis præclare gestis , etiam Pogdanum eo loci re- γενομένοις, ηγεμόσι Τριβαλλών , και Μυσών , και δη
gnantem debellavit : quen sub se merere cum “Ελλήνων . Κατά μέν ούν την Ευρώρην διατρίβοντα
exercitur, quem habuerat, voluit. Amurates aulem συχνόν τινα χρόνον, και προς τούτους έτι διαπολε .
per omnia imitatus æquitalem Cyri Canſbysis filii, μούντα , αφίκετο αγγελία, τους εν τη 'Ασία βαρβά–
maxinia Alodestia et liberalitate tractabat duces ρων ηγεμόνας αλλήλοις συνθεμένους , αποστήσαι το
Triballorum, et Mysiorum Graecorunique, qui in από 'Αμουράτεω χώραν ουκ ολίγην αυτού, και αυ
suam poleslalem concesserant. Cuin moralus es- τους στρατιάν συλλέξαντας όσην ηδύναντο μάλιστα,
set longo tempore in Europa bello astriclus, nun- ταράξαι τε τα εν τη 'Ασία πράγματα αυτού , και
siatur, suos in Asia præfeetos conjuratione facta χώρας της εαυτού τα μεν καταστρεφομένους, τα δε
Asianos sollicitare ad defectionem, plurimamque και πολιορκούντας ουκ ανιέναι. Επεί τε δή τάχιστα
regionem jam ab Anurale avertisse , conscriptis- ΒB επίθετο, διαβάς ίετο επί τους ηγεμόνας παρασκευ
que exereitibus, Asiæ statum quam maxime con- ασάμενος 28, και ες τα έσχατα πειρασόμενος, ή εδώ
turbare , oppida quadam capientes, quædam vero νατο κράτιστα ως διαμαχούμενος . Ευρών δε τούτους
oppignantes non cessare. Quamprimum ha'e certo έν Μυσία στρατοπεδευομένους , παρετάξατο ες μά
accepit, transit 20 in Asiam parat , suosque χην . Οία δε μάχης εμπείρω πολλαχή γενομένη έμε
ita instruil, at hostes quam potentissimo contun- μηχάνητο τοιόνδε . Λέγεται γαρ ώς έπει θέρους ήν
dere et profligare posset . Cum hos deprehendisset ώρα , και ήπίστατο μεσημβρίας επιγιγνομένης, επι
in Mysia castra collocasse, copiis in aciem edu- πνεύσειν ετησίαν άνεμον από εσπέρας. Ταύτη δε
ctis, lale excogitavil,7 ut qui esset summa rei mi- παρεγγυών τη στρατιά , το μέρος εκείνο κατά νώτου
litaris scientia predites,, Stratagema .. Dicitur enim,, λαβείν , ές μάχην τε καθίστατο περί πλήθουσαν αγο
cuin astalis esset tempus fervidissinium , elesias ραν, και συμμίξας τους πολεμίοις , έμάχετο ισχυρώς.
ventos alv occidente spirarc. Ibi autem suorum Μάχης δε αμφοίν ισορρόπου γενομένης, επί λόγον
ordines ila disposuit, ut ventunt a lergo haberent τινά αυτού που λέγεται αναθήναι, και φωνήσαι μέγα
peliantes. Hinc princeps prælium inibat, ubi τους εαυτού τάδε • Παίδες εμοί στρατιώται, μέμνη
lostium acies erat conſertissinia , irruens, el quam C σθε ημών αυτών όσα επεπόνθειτε εν τη Ευρώπη το
fortissime pugnans. Cum autem prælium utritr- σαύτα έτη 19 διαπολεμούντες ; Τι δή υποχορείτε ;
que æquo Marte ferveret, ipse in editiorem tumu- Ουκ ίστε ώς τα πάντα εφ' ημίν έσται , τούτων περι
Jum conscendens, vocc quam poluit maxima suos γενομένοις; "Αγετε δή έμοί έπεσθε , ώς ήν μή αρ
>
30
in hunc modum alloeutus es!: 0 commilitones τίως έπησθε 80, ταχύ περιεσομένων των πολεμίων
mei, filii dilectissini, non subit animos, quanta ημάς. Ταύτα είπόντα τον βασιλέα , ελαύνειν ομόσε
pericula in Europa multorum annorum durissima το ίππο επι τους πολεμίους, ές το μέσον στίφος
militia perpessi silis ? Quid ceditis ? an nescitis εμβάλλοντα και αυτίκα επιπνέοντα τον άνεμον από
omnia in vestra ſore potestate , illis superalis ? νώτου τη στρατιά, ενοχλείν επί πρόσωπον τους εν
Agite igitur, promptis animis me sequamini. Quod αντίους . Και ούτως άμα αλλήλοις διαπελευσαμένους ,
si eunclati fueritis , hostes nos vincent. Hiec locu- και ες το πρόσθεν ιόντας , και βιαζομένους, τέλος
lus , admisit equuin in hoslem , et in coulertissi . δή τρέψασθαί τε και επιδιώκειν ανακράτος απολύν
juos hostium cuneos se conjecit , ' acerrime præ- τας τους πολεμίους . Και διαφθαρήναι μεν λέγεται
lians : confestimque, ut prædixeral, ventus exor- τα πλείω του στρατεύματος αυτού • διαφυγόντας δε
tus est, et in hostium faciem se ſudit. Hinc cum τους πολεμίους , ούχεσθαι απαλλαττόμενον έκαστον
mulua borlalione adversum hosles procederent, o επί τα εαυτού . 'Ενταύθα διαπρεσβευσαμένους , σπον
maximioque impetu eos adorirentur, primum eos δάς τε αιτείσθαι, και συμβήναι αυτή εφ' ώ έπεσθαι
in fugam conjecerunt, el insequentes plurimas tru- τούτους ή αν εξηγείτο του λοιπού στρατευόμενον.
cidaruni. Fertur, maximam exercitus sui parlem ibi intercidisse. Hostes autem fuga sibi consulentes,
singuli ad sna dispersi sunt. Hinc eum legalos misissent ad Amuratein , pelitum pacem , haud passi sunt re
pulsam . Hac tamen conditione pax dala est, ut se, quocunque exercitus novisset, impigre sequerentur,
Ut autem par cum Turcis in Asia facta Ενώ δή κατά την Ασίαν διέτριβε , περιήει , και
res in Europa interturbatæ sunt.
est , etiam τα εν τη Ασία καθίστη πράγματα , και τους Τούρ
Suzes, nalu maximus filiorum Amuralis , in κων ηγεμόσι σπονδάςέποιείτο. Σαουζής ο πρεσβύτε
Europ : relielus est , ut eain defenderet : et si qua ρος των παίδων αυτού εν τη Ευρώπη καταλειφθείς
sevilio coorta esset, aut periculi quid ingrueret, ώστε έφοράν τε την αρχήν, και ήν τι επήει δεινόν η
curarel ul Europæ res in tuto collocarentur. llic χαλεπόν κατά την αρχήν, επί το δούναι αυτό ασφα.
Nolulæ marginales.
A! Παρεσκευασμένος R. 10 έδνη πολ . 30 πε50e ft . ut in C. έπησθε . « t in cont.
49
DE REBUS TURCICIS LIB. I. 50
λως έχειν , καταστησάμενος. Ούτος δε συνιστη τε A seditionem excitavit , concilians Graecorum molti
και τους κατά την Ευρώπην άριστέας ώς ήδύνατο, 1ium in Europa asimos .. Cum venisset colloquendi
μάλιστα εύ ποιών τε και ανακτώμενος , και του gralia ad Græcorum regis filium seniorem Andro .
"Ελλήνων βασιλέως τω πρεσβυτέρω παιδί Ανδρονί- nicum, cui Byzantium regnique curam nmanclarat
κω, ώς oίχομένου του πατρός αυτού 'Αμουράτη τα pater , cum proficisceretur cum Amurale in Asian
' Ορχάνεω, ες την 31 κατά την Ασίαν , πρός τε ηγε- adversus duces isthic seditiosos , tandein eo de .
μόνας αυτού πολεμών , εγκατελείφθη εν τω Βυζαν- ducti sunt, ut alerique aa patre deficeret suo , pa
τίω , και επετέτρεπτο την βασιλείαν τούτω, αρικό- Iernumque regnum teneret , eundemque et lawstem
μενος ές λόγους, επειδή τε αφίστασθαι από των ct amicum ducerent, quem alter jussissel : præter
πατρώων , και άμφω κατασχεϊν την πατρώαν άρχήν, ea si quid ingrueret, aller alteri auxilio esse ne
τον αυτόν σφίσιν εχθρόν τε και φίλον ηγουμένους , cunclaretur. 21 Hæc cum ipsis visa essent, quo
και ήν τις επίη πόλεμος αμύνοντας παραγίνεσθαι majoribus animis observarentur, majoreque fide
αλλήλους κατά το δυνατόν πάση δυνάμει . Ταύτα ως colerentur ,, Jurisjurandi religio write
utrinqueinterpo
αυτούς έδόκει ποιητέα , έσπενδε τό τε 21 και όρκια sita est : quibus expeditis, quam commodissime ex
έποιούντο, εμπεδώντες ως μάλιστα τα τοιαύτα σφί- aperto præparabantur obsistere amurali, si in
B
σιν αυτοίς, ή ασφαλέστατα έδόκει αμφοίν έσεσθαι. Europam (ransire conarelur.
“Ως δή ταύτα ποιησάμενοι δηλα έποιούντο, και ήσφαλίζοντο στράς παρασκευαζόμενοι , ήν επίη έ ; την
Ευρώπην 'Αμουράτης, ως αμύνασθαι.
Ταύτα ώς έπύθοντο τάχιστα γενόμενα κατά την Ubi de istis certior factus est Amurales , advo
Ευρώπην , καλέσας Ιωάννην βασιλέα Βυζαντίου, calo Joanne rege Byzantii, hujuscemodi exorsus
O

έλεγε τοιάδε • Βασιλεύ Ελλήνων , εμοί τε νεωστι est orationem : Rex Græcorum , mihi nuper a file
παρά των εν τη Ευρώπη πιστοτάτων αγγελία αφί- dignissimis in Europa nuntiatuo est, Sauzen -
χετο , ώς Σαουζής ο έμός παίς, υπό του σου παιδός lium meum a filio luo coactum , instituere ad era
αναγκασθείς, ανήκεστά μοι βουλεύονται πράγματα . Iremam me devolvere miseriam : qua ratione igitur
Πώς oύν έχει μηδέν τοι επισταμένου σου τούτων fieri posset, ut inconsciis vobis ad tantam devene
πέρι ές τοσούτον αφικέσθαι αφροσύνης, ώστε μη rint dementiam, ut non solum nieug filius taui
μόνον επιχειρήσαι τον εμόν παϊδα, αλλά και στον inipia aggrediatur, verum tuus accedal anxiliator
παϊδα συνέπαινον γενέσθαι ες ταύτα ; Πώς δ' άνευ , et adjutor ? Absque tuo concilio haec parari, quo
σής γνώμης τα τοιαύτα γενέσθαι εξείη λογίζεσθαι ; pacto cogitare possum ? Verum si penas exegeris
'Αλλ ' ει μεν δίκην επιθήσων τω σω παιδί ήντινα αν de filio tuo, quas ego dictavero, cerlo sciam , te
επιτάττοιμεν μηδoτιούν υπολογιή, είσομαι τότε σα- c inscio et invito ista contigisse. Sin autem afia tili
φως, ώς άκοντος σου ταύτα εγένετο · ήν δε άλλη quam milhi placuerit puniendi ili sententia,, scito
λογιζόμενος αλλοίoν ή εμοί δόξει περί τού εμού παι- harum turbarum culpam omnem me in le transla
δος μή τιμησάμενος μή βούλoιο τίθεσθαι , ίσθι δη lurum. Cui Græcorum rex respondet : Nequaquani,
σαυτόν εν αιτία έξων ές ύστερον. Βασιλεύς δε Ελλή- o rex, hanc culpam vere in me rejicies. Nam si
νων αμείβετο τοίσδε · Ω βασιλεύ , ούκ άν δή ποτε nunc mihi daretur filius ille meus, quem ais adeo
του λοιπού ταύτην έμοιγε την αιτίαν αιτιώμενος impia in te patrare : sane cogniturus esses liquide,
επιθείης συν δίκη • η γάρ κάμου γενήσεται και παίς quam ardentissimis studiis le tuunique regnum com
ούτος ον σύ έφησθα επι ταύτα ώρμήσθαι, ουδέν τοι pleclerer. Sin autem mihi animadvertendi in filiun
ήττον εμού συνειδότος , ήδη δη τότε σαφέστατα, ως negotium injunxeris,, ne me adeo deuenter fore
έχoι μεν ευνοίας τε και φιλοφροσύνης περί σέ τε και existimes ,, ut quidquam gratia repressus , de peuge
την σην δυναστείαν. "Ην δ ' αν επιτάττοις δίκην severitatc remittan : præsertim cum is puniendus
εκείνη επιθείναι με , μη αν ούτω μεμονέναι δόξαι- sit, qui tibique nibique ininricissimus et infestis
μι , ώστε το εμοί τε και σοι εχθίστη τε και πολε- siinus est . Rex dicendi cum finem fecisset, placuit
μιωτάτω διατεθειμένη χαρίζεσθαι , οτιούν ενδιδόντα ut uterque parens suum filium simili pæna , cum
της δίκης. Ταύτα είπόντι τω βασιλεί, εδέδωκτο D crimen utriusque simile forel , feriret . Pena autem
' Αμουράτη την αυτήν αμφούν επιθείναι την δίκην. erat constitula, videlicet ut utriusque oculi erue
Κατά ταύτα άμφω τώ πατέρε έπαιτιωμένω τοίς rentur. Hæc ubi sunt decreta , copiis quam polnit
παισιν, εξορύσαι τώ οφθαλμώ εκατέρω εκείνοις . simis succinclus, feslinavit in Ei am . Qui
"Ως δε ταύτα εδέ οκτο , ήλαυνεν επί την Ευρώπην, bus transveclis in Europam , summo studio con
στράτευμα αγόμενος ή εδύνατο πλείστον . Και δια- fendit adversus filium in eum locum ubi cum cum
6ις επί την Ευρώπην , ίετο ομόσε επί τον παίδα, Græcorum regis filio castra communivisse accepe
όπη δη επυνθάνετο αυτόν ενστρατοπεδευόμενον συν rat. Qui quidem coacto in Europa exercitu , castra
το Ελλήνων βασιλέως παιδί. Οι δη τα Ευρώπης melali sunt in Byzantii quodin Ioco , Apicrilium
στράτευμα συλλέξαντες έστρατοπεδεύοντο εν χώρο diclo : quo sane congregalos esse constabat Griecos,
τιν ! Βυζαντίου Αποκριδίου καλουμένω . Ο δή τους el oplimos quosquc cx Europa . Ibidem juxta
Notulæ marginales.
31
της et R. 31 εσπένδοτο : 2 .
 LAONICI CHALCOCONDYLE 52
torrentein quendain , quo quasi vailo munietatur , Α τε "Ελληνας αμρ και τους αρίστους απ’ Ευρώπης
C : stra locavit Salzos Amuratis filius, patris adven- συλλέγεσθαί οί ως μάλιστα ελογίζοντο. 'Ενταύθα
tum esspeciaturus. Amurales cum exploratum δή επί χαράδρα τ:νι ως επί χάρακι εστρατοπεδεύ
baberel, filium suum , addiris Græcis, in prædiéto ετο Σαουζής 'Αμουράτεω παίς, τον πατέρα έπιόντα
loco castra posuissc, composilo azmine accedit , οι επιδεχόμενος. 'Αμουράτης δε ώς ενταύθα κατέ
præliaturus cum hoste . Cum autem prælium pro- λαβε τον παιδα αυτού , και τους "Έλληνας στρατο
biberet correns, etiam 22 ipse torrenti castra im- πεδευομένους, συνταξάμενος επήει ώς συμμίξων
posuit. Fama est, Græcorum quosdam congressos αυτίκα τοις εναντίοις . Ως δε υπό της χαράδρας
CIM Amuralis mili:ibus, eos fudisse. Deindc cum διεκωλύετο, έστρατοπεδεύτατο και αυτός . Συνέβαλ
cognovisset locum istum ad prxlim commilien- λον ή ενεχώρει , "Ελλήνων τινές τους του 'Αμουρά
drim minus esse opporturum , noctu proſectus e τεω στρατιώταις , και έτρέψαντο τούτους ώς λέγε.
regione castrorum hostilium , ad oram torrentis τα:. Ως δε εφαίνετο χαλεπώς έχειν τον χώρον εκεί
quam proxime ad hostium castra accedit . llinc νον μάχη συνάψαι τους πολεμίοις, νυκτός ελάσα ;
com facile exaudiri possel, sublata voce singulos εναντίον του στρατοπέδου , επί το χείλος της χαρά
nominatim inclamavit : quorum egregia lacia locis δρας, ως εγγυτάτω γενόμενος του στρατοπέδου των
temporibusque notata , oratione secunda extollebat. Β πολεμίων ως ράστα επακούοιτο, φωνή τε μεγάλη 1
Deinde cum singulos satis collaudassel, equo επικαλούμενος ονομαστί άνδρα έκαστον , ώς ευκλεί
transiit correntem , et lalem orationem habuisse ζων άμα των πεπραγμένων εκάστο , εί το φιλότι
fertur : Viri heroes, quo fugitis , relicin me, paire μον πώποτε ή αγαθόν ξυνηνέχθη γενέσθαι. Μετά
res! ro ? Quare præcepioris vestri disciplinam ab- δε ευφημίζοντα έκαστον παρά το χείλος διιππεύον
jicientes, ad filium meuni convertimini desertorem ? τα , λέγεται επειπείν τοιάδε · "Ανδρες ήρωες , που δή
Qui ubị primum caplus meas venerit manus , ούχεσθε , απολιπόντες έμε τον πατέρα υμών ; Που
tergo suo prenas pandet. Nam flagellis cæletur, si του διδασκάλου της διδασκαλίας υμών αφέμενο " ,
snodo id per vos mihi licuerit : nec quidquam επί παίδα έτράπεσθε έτι απαλλάττοντα, όν επειδάν
mali aliul adolescentis perperietur corpus. Sin au- ές χείρα έμήν αφίκηται , συλλαβών μαστιγώσω , ου
iei spreta lrac sententia mecii volvieritis decer- δεν του άλλο λυμητάμενος τον νεανίαν , αν μέντου
nere ferro, pro certo habelote vos ad summam μόνον υμίν βουλομένους εξή εκείνου 31 τοιαύτα
abituros miseriam , nec meam bonitalem unquam ποιήσαι : ήν δέ άλλοι πειρώμενοι της γνώμης εμού ,
.

erperluros. Agile ergo , ad nos transite , nihil mali εθελητε δια μάχης ιέναι, ίστε δη ως υμών ουδέν
•

Ruspicantes. Νec o ! nostrie virtutis reverentiam, ο υγιές εσείτο 3% του λοιπού . Δεύρο δή ούν ιόντες παρ'
nec etiam propter filii flagellationem , ad me con-
Nuere erubueritis. Juro per eun, cujus ope ad istud
insigneimperium conscendli,, me niliil mali cuiquam
vestrun iltalurum . Fama est , Sauzis inilites his
anditis nonnihil confusos voce regis , quæ erat cla-
rissima , sibique limuisse male, virtutem ejus et
Cortunam optime callentes. Allamen persuasi au-
ctoritate dicentis, cum inter se multum cssent
colloculi , nocle ea quæ insequebatur, castra de-
serunt : et quo cuique opporlunum videbatur, eo
dirigebal gressum. Plurimi cum Amuralis casira
intrassent, deprecati sunt culpam , factum excusan .
tes , se 11011 spoile, verum necessitate circumdalos ,
castra Sauzis esse seculos. Sauzes ubi inte !' cxit
milites Stos e castris au fugisse , nec non illos duos D ζεω στρατόπεδον. Αισθόμενος δε ο Σαούζης αποδι
sibi fidissimos et deditissimos judicabat, abiisse,
concessit Didimotychum . Secuti simt cum Græc.)-
rum alii :: φuorum auxilio submixus,, res quam
animosissime gerebat. Amurales comperto filii
discessu, e vestigio insecutus est, urbemque obsi-
dionc circumdedit. Illi qui erant cuin Sauze , fame
oppugnali, cum antea nullum frumentum in arcem
congessisseni , semel lidei Amuratis sive pactioni-
his tradidere. Amurales itaque cum urbem fume
enectam accepisset , etiam Siluzem filium cepil :
quem oculis privari jussit. Græcos autem reliquos
ημάς μηδoτιούν υπολογίζεσθε αιδοί της ημετέρας
αρετής, και υπό παιδός μαστιγία αισχύνεσθε τοιαύτα
επιτηδεύοντες , και επόμνυμι τον την αρχήν τήνδε
έμοι επιτρέψαντα, μηδένα μηδέν έτι ανήκε στον το
εργάσασθαι . Ταύτα ακούσαντας του Σαούζεω στρα
τιώτας αιδεσθήναι τε λέγεται την βασιλέως φωνής :
φωνείν τε γάρ διάτορον μάλιστα δή ανθρώπων, και
περί σφών αυτών δεδιέναι την τύχην αυτού και άρε
την εξεπισταμένους , και ούτω πεισθέντας, ως έδ
δοσαν σφίσιν αυτοίς λόγον επί τα γεγονότι , νυκτός
εκείνης απηλλάσσοντο εκ του στρατοπέδου , απιόντες
η εκάστω προεχώρει τους δε πλείους αφικομένους
παρά 86 του 'Αμουράτεω στρατόπεδον, παραιτείσθαι
ώς ανάγκη προηγεγμένοι, συνελέγησαν ες το Σαού
δράσκοντας του στρατοπέδου τους στρατιώτας αυτού
συν τοις αρίστοις, οίς εώρα ευνουστάτοις αυτό,
ώχετο επί το Διδοιμότυχον, συνεπισπωμένων και των
παίδων . "Οσοι ες τόνδε οι συνεπιλαβομένων τον πό
λεμον, ώς προθυμότατα και συμπροθυμούμενος εδό
και τούτων αντιλαβέσθαι ή έδόκει ερωμενέστατα .
Ευθύμενος δε Αμουράτης 5ήλαυνε κατά πόδας, και
επολιόρκε! την πόλιν. Οι δε συν τω Σαούζη λεμώ
πιεζόμενοι , έτε σίτου ουκ εισενεχθέντος ες την
ακρόπολιν πρότερον, και εν βραχεί επιλελοιπότος ,
παρεδίδοσαν σφάς αυτούς χρήσθαι, ώς αν μάλιστα

Nolula marginales.
35 26 . Sic R.
» xcivoy R. al. ui in cont, 3' εσείται , τιιin cont . 3ύ υμετέρας άρ . Α . ιι in c.
53 DE REBUS TURCICIS LIB. I: 54
αυτώ δοκoίη . 'Αμουράτης δε την πόλιν λιμώ παρα- Α ex urbe vinclos , 23 praecipites in lumen subje
στησάμενος, είλε τον παίδα αυτού Σαουζην , και λα- clum dejici imperavil. Castris autem juxta flumcu
βών εξέκοψε τώ οφθαλμώ αυτού. Τους δε άλλους κε- fixis, spectabat optimales Græcorum ut præcipi
λεύσαι αυτόν δεδεμένους, επί κεφαλήν κατά κρημνόν larentur ex urbe , nunc bini , deinde el lerni . Stile
κατενεχθήναι από της πόλεως ?ές τον ποταμόν . Τον dio deinde spectandi addictus , cum intervenisset
δε έσκηνωμένον παρά τον ποταμών και θεώμενον ex improviso lepus a canibus agitatus, ferlur ca
επιφερομένους τους τε αρίστους επί κρημνόν, συν chinum sustulisse. Posthæc parentibus corum qui
δύο τε άμα και συν τρεις ανακαγχάζειν , οίς επι- se junxerant Sauzi sedilionem concilanti, præce
σπεύδοντα κυσί λαγώ επιδιώκουσι, παϊδας των παρ' pit ut filios necarent suis manibus. Patres duo
εαυτώ αρίστων, συν τω Σαούζη απιόντας, εκέλευσε fuere , qui noluere tam crudele exsequi imperiumi.
τους πατέρας αυτών αυτοχειρί διαχρήσασθαι . Δύο δε Hinc ct ipsi trucidati sunt simul cum filiis . Nam
τούτων λέγεται μή εθελήσαντας τους παίδας αυτών dicere solebat, nequaquam isios citra cousilia pal
αποκτείναι , αυτούς τε άμα ανελεϊν , και τους παίδας rentum defecisse ad Sauzem . Nunc autem cum for
αυτών κελεύσαι ανελεϊν. Γνώμη δε έφασκς των πα - luna utantur dubia , eos nulare in utramque parlem .
τέρων αφικέσθαι τους παίδας επί τον Σαούζην, και His ita expeditis , nuntium millit ad Græcoruna
B
αφικέσθαι ταλαντευομένων αυτών επ' αμφότερα . regeni, ut filium suum plecleret, sicuti initio cori
Ταύτα δε ποιησάμενον, επιτεϊλαι πέμψαντα άγγελος venerat : qui infundens oculis ejus acelum fervi
το Ελλήνων βασιλεί, τον παίδα τα αυτά τούτω πο.ή- dum , visum ei alemit ..
37
σαι, ή συνέθετο αυτό την αρχήν. Κάκείνον δέ φασι λαβόντα τον παίδα αυτού όξει ζέοντ: κατενέγκαι
τω οφθαλμώ.
Τότε μεν ούν ούτως ετελεύτα αμφί τόνδε τον Taiem finem isti bello imposuit. Pustea cuina
πόλεμον. Μετά δε ταύτα , ώς 'Εμμανουήλος και του Emmanuel, regis Græcorum filius, Macedoniæ
"Ελλήνων βασιλέως ταίς , Θέρμης, την εν Μακεδο- Thermam , quam Thessalonicam nominant, regens
νία Θεσσαλονίκην επικαλουμένην , επιτροπεύων διί- et auxilium pacius, deprehensus esset Pheris urbi
θυνε. Και τινος λαβόμενος επιστάτου αμφί τήνδε insidias struere, resque novas contra Amuratein
την χώραν τη Φερδών πόλει επιβουλεύων εάλω, moliri : misso Charaline potentissimo viro, et mi
προς δε και νεώτερα πράττων προς 'Αμουράτην, lilari scientia nulli postponendo, ei precepit ut
επιπέμψας άνδρα [Χαρατίνην μεν μέγα δυνάμε- Thermam occuparet : nec reverteretur , nisi ad
νον, διά σύνεσιν δε τα ές πόλεμον, ουδενός των παρ' ducens filium Joannis regis vinctum . His quidem
εαυτώ λειπόμενον, επέτελλε την Θέρμης αυτό πα- C Charalines efficiendis priecipue intentus erat . En-,
ραστησάμενον ήκειν, άγοντα τον του βασιλέως Ιωάν- manuel cum præsentiret urbem non posse susti
νου παΐδα. Χαρατίνης μεν δή εν τούτοις ήν : Εμ- nere Charalinis vires, cum alioqui urbis res essen :
μανουήλος δε αιρήσεσθαι την πόλιν οιόμενος ταχύ comminutæ , nec quidquam boni præ sc ferrent
υπό Χαρατίνεω , άτε των πραγμάτων των εν τη πό- (nam contumeliosius illum tractabant, quam fieri
λει πονηρώς εχόντων, και επ ' ουδενί αγαθώ οι απο- par erat , viro maxime inſepsi ) , quapropter anim )
βεβηκότων, αυθαδέστερόν τε γάρ αυτώ, αχθόμενοι, agitabat quam ocissime mari contendere ad patrem ,
έχρώντο οι της πόλεως, ή ώς έχρήν, ώς είχε, τάχι- Pater autem misso nuntio cum edixisset ut alio
στα απηλλάττετο δια θαλάσσης επί τον πατέρα αυ- quam ad se diverteret, quasi eum non amplius ex
του , εν να έχων απιέναι. Ως δε επιπέμπων αυτώ ο cipere audereret Amuratis melu : statuit ire and
πατήρ προηγόρευεν άλλη πη απιόντα απαλλάττεσθαι , Amuralem , luncque suppliciis fatigare, ut sibi
ώς ουκ έτι αυτό ενον δέχεσθαι διά δέος του 'Αμου- admissorum impunitatem concedat. Amurales
ράτεω, έγνω δείν ες αυτόν τεσθαι δη τον 'Αμουρά- cognito filium regis ad se venire, ejus admodum
την παραιτησόμενον, εί τι μη εν δέοντι διαπραξαμέ - gavisus est generosa indole. Cui cum processis
νω αύθις αυτό με μελέτηκεν . 'Αμουράτης δε, πυν- set, ut antea consucveral, obviam , prinio eum
θανόμενος τον βασιλέως παίδα επ' αυτόν αφικνεί- D ailocutus est. Deinde paulisper silentium lenieniem
σθαι , ήγάσθη τε αυτόν της γενναιότητος 38 , και cum eum reprehendisset, renidenti ore sic loculum
απαντήσας ή πρότερον ειώθει ποιείν αυτώ επελαύ . esse accepimus : 0 Gli regis , jure quidem convins
νoντι, έπειτα προσείπε , και επισκόντι βραχύ ούτω ceris , quod regioni nostrie, antea vestre, insidia -
διηλέγχθη . Μετά δε ταύτα προσγελάσας αυτό, έλεγε sis : el quæcunque feceris , jusic ic lecisse
τοιάδε : “Ω παι βασιλέως, ώς μέν συν δίκη τή έμή compertum habeo. Nunc aulem cum libi præleri
χώρα νύν, πρότερον δε ημετέρα ούση επιβουλεύων lorum veniam iinpertiar, cave deinceps talia ad
εάλως , και ταύτα όσα διεπράξω, συν δίκη διαπεπρα- versus 24 me meumque regnum coneris. Mili
γμένος είης , επισταμένη μοι ταύτα εστι, και ήδη enim et hujus rei curatori Deo satis declarasli , lo
συγνώμην σοι παρεχόμενος εν τώ παρόντι , όρα μη pessimum esse factum . Itaque ubi melior nunc
είσαύθις άλως , τοιούτον ες έμε και την εμήν αρχήν factus fueris, etiam res Europe sub vobis melius
διαπραττόμενο , είης. Εμέ τε γάρ και Θεόν άμα τον sunt liabilura . Al cgo, inquit ille, sciens Deum
Notulæ marginales.
33
31 χέον R. ut in cont . veonto; R. ut in cont .
55 LAONICI CHALCOCONDYL.E
01: nnia quam optirne agere, a te vii 1ot crimini- Α τούδε κηδόμενον, αποδεδειχώς ήδη φαυλότατά σε δή
bus irrelitus, rogaturus veniam eorum quæ in te διαγενόμενον · ώς ταύτη άμεινον έχει γενόμενος ,
reguamque impie coinmisi. Ilis dictis , veniam de- εφ' υμίν τα της Ευρώπης πράγματα. 'Αλλ' εγώ,
dit Amourates : et ad patrem suum eum remittens , έρη εκείνος, και Θεόν αυτόν παρά σου ή έχει ως
jussit ut filium cum bona gratia susciperet. Qui im- άριστα διανύνοντα αισθήμενος ήία , έπειτα τοσαύτη
αιτία γενόμενος, ώς άν μοι επιτηδείως σχολης, εφ'
perata faciens ,, filium illico admittebat Byzantium ..
οίς πεπλημμέληταί μοι επι σε και την σην βασιλείαν. Ούτω δε και 'Αμουράτη συνέγνω τει αυτό
την αμαρτίαν , και το πατρί αυτού επιπέμπων , εκέλευε τον παίδα αυτού δέχεσθαι · ο δε επoίει τε οία
ενετείλετο , και τον παίδα αυτίκα τρoσίετο ες Βυζάντιον .
Charalines occupala Therma , el defectoribus in Χαρατίνης δε, τήνδε Θέρμην παραλαβών, και τους
servitutein redactis,, plurimum glorie invenit apud ξυναφεστώτας δουλωσάμενος, μέγα ευδοκίμει παρ'
Amuralem , cum antea multum , nunc plurimum 'Αμουράτη, και πρόσθεν μέγας ών παρ' αυτό και
B
και μέγιστον δυνάμενος, λέγεται μεν περί Χαρατίνεω
apud eum polleret. Εxstant enim hujus Claratinis
plurima memoralu digna, ut qui Amurati optima πολλά άξια λόγου, ως υποτιθεμένου 'Αμουράτη τα
suggesserit consilia ; et pleraque egregia opera δέοντα, και τα πλείω υπηρετούντος διαπράττεσθαι
in Asia Europaque facta bujus ex industria pro- μεγάλα άττα κατά τε 'Ασίαν και Ευρώπης. Και λό
venere . Exstant viri hujus sermones quidam me- γο: δε αυτού προς 'Αμουράτην απομνημονεύονται ,
moratu dignissimi, quos cum rege habuisse fertur, ερίζοντος αυτώ περί συνέσεως και στρατηγίας .
contendens cinco super illis quæ ad prudentiam 'Eρομένου γάρ αυτου λέγεται : 'Αμουράτη, ώ βασι
reique militaris scientiam attinent . Nain eum in- λεύ , πώς αν δή μάλιστα στρατηγή , έως αν βούλοιτο
terrogationem instilucntem , dixisse memorant : οι γενέσθαι τούτων ραδίως επιτυγχάνοι ; Τον δε φά
Rex Amirates,, quo pacto res bellice administran- ναι λέγεται, Ευ τε στοχαζόμενος , και τους στρατιώ
dæ sunt, ut eo, quo desideras luis copiis ellici τας ως οίόν τε μάλιστα ευεργετών. Τον δε επανέρε
potiare ? Rege: aiunt respondisse :: Si singulis σθαι, Και πώς αν δή είπόντα στοχάζοιτο ορθώς; Τον
occasionibus, ne aufugiant, diligenter ſuero inten- δε φάναι , Ει μετρών τα είκότα , μή σφάληται περί τα
ius : præterca , si plurimis beneficiis militum ani- μέτρα. Ενταύθα καγχάσαι 89 λέγεται Χαρατίνην
milhi levinxoro. Claratinem suljecisse audio : ο πάνυ μέγα, και επειπείν 'Αμουράτη, "Ω βασιλεύ ,
Al qua ratione occasiones non omiseris , præterea σωφρονείν άριστ’ αν δοκoίης : πώς δ' άν μετρούη αν
scopum tuæ militiæ attigeris ? Regem intulisse : μη παρών εκάτερα θεωρή τά τε δέοντα, και ταναν .
Si animo diligenter verisimilia que ad scopum τία τούτων , των μεν απέχoιτο, τα δε αυτό μεταδιώ
speciant, pensitaverim : et in istis quæ ad sco- κοι έλόμενος, φθάνων τε τον τούτων καιρών τα δέον .
pem facivni , non aberravero. Hinc traduni, Chara- τα ; Δια ταύτα δε, ταχύτητα αινιττόμενος προφέρειν
linem in maximum effusum cachinnum , dixisse : μέγα των άλλων αγαθών, ες το μεγάλα κατεργάζε
Rex Amuraies, plurima sapientia te instructum σθαι , ώς ουδέν άλλο πρό ταχυτητός τε και σπουδής
esse cerno. At quo pacto verisimilia diligenter ani- τον γε στρατηγόν χρήναι επιτηδεύειν, και πανταχού
to expendas , nisi presens utraque experimentis παραγενόμενον όπου αν δέοι τη παρείναι. Ταύτα μεν
quæ seri
cognoveris,, que quæque non fieri oporteat ??
ficri, queue ούν διειλεγμένους αλλήλους αποδείκνυσθαι γνώμα ;
hæc in consultationc il respuas, illa ut maxima ου του δέοντος έλλειπείς . 'Αμουράτης μεν ούν δικών
cura deligas . Ista ubi processerint,, significal άπανταχή ώς τάχιστα , δέους τε επλήρου άπαντα και
ctiam requiri celeritatem , quae plurimum momenti φυλακής , Χαρατίνη χρώμενος υπηρέτη τω πάντα
ad res preclare gerendas halbet,, ut nihil magis αρίστω, και ες το συλλαμβάνειν αυτώ και οτιούν
«lices dram celeritatem et indefessam curam in D ξυνεπιλαβέσθαι , και επιτηδείως έχοντι ες τα μάλι
agendo el consultando sectari oporteat , Præsens στα , και ουκ ολίγα ες την αρχήν αυτώ ποιησαμένω
esse ne negligat, ubicunque sua præsentia opus κατά την Ευρώπην. Υπηγάγετο μεν ουν τοσάδε
fuerit. Talia cum inter se conferrent sermocioan- έθνη και ηγεμόνας τους εν τη Ευρώπη και συνς
les, pronuntiarun! sententias, quantum pertinere πομένους αυτή όπου αν στρατεύοιντο Ελλήνων βασι
videtur ad res gerendas, nequaquain inutiles . Amu- λείς είχε οι στρατευομένους. Εμμανουήλω δε τρέ
rales quocunque movisset esercilus, 25 slatim σκετο , μάλιστα δε ξνμπάντων Ελλήνων. Είχε δε και
metus adversariis oboriebatur. Hincque accurate των Μυσών βασιλέα, προς δε και Δραγασην τον Ζάρ :
loca sua muniebani, Usus est opera Charalinis κου παίδα και Μπόγδανον τον την Ροδόπην κατέ
viri optimi, qui in omnibus quæcunque rex facere χοντα , και άλλους τους εν τη Ευρώπη ηγεμόνας,
aggrediebatur, operam suam locavit indefessam , και Τριβαλλών , και Ελλήνων , και 'Αλβανών . Τού
regique maxima necessitudine devinctus fuit. Ad- των δε απάντων κατεστραμμένων , και των εν τη
jutus ab isto viro, non modica fecit, quæ lende- 'Ασία ηγεμόνων αυτό συνεπομένων ές τους πολέ
liant ad subjuganilum sibi Europæ imperium . Tot μους ήλαυνε δε τελευτών. "Ως μέν ούν "Ελληνες
Nolula marginales.
22
καγχαλάτα: Π . ut 12: « οι .
57 DE REBUS TURCICIS LIB. I. 58'
κατεστραμμένοι έδεδούλωντο 'Αμουράτη τω Ορχά- A sibi subegit gentes , tot in. Europa duces stipen
νεω, και πρότερον μοι δεδήλωται , και νύν δ! τοσάδε dium pendendes : præterea Græcorum gentes , quæ
αν λέγοιτο ες υπόμνησιν ικανώς . cogebantur, quocunque terrarum dixisset, Amura
tem militaniem subsequi. Einmanuele præ omnibus Græcis plurimum delectabatur. In Amuratis
potestatem devenit rex Mysiorum Drageses, Zarci ilius : nec non Pogdanus, qui Rhodopen imperio
lenebal. Accessere etiam in ditionein et alii Europæi duces , Triballoruin videlicet, Græcorum
el Albanorum . His omnibus imperio suo admouis etiam Asianis ducibus stipales , deinceps quoslibet
bello lacessere statuit. Græci quo pacto ex reguo in servitutem ceciderint, jam ante explanavimus.
Prædicta nunc breviter in memoriam revocare juvat.
Ιωάννης γάρ επεί τε κατέσχε την βασιλείαν, Joannes ad regni gubernacula evectus,Cantacuze.
συνελάσας 40 Καντακουζηνόν τον πρόσθεν βασι- num , antecessorem suum ,Nazareum sive monachum
> 2

λεύοντα “Ελλήνων , ές την Ναζηραίων δίαιταν, εν- fieri compulit. Deinde cum animadverteret res Tur 1

χωρούντα B corumincredibili angeri successu , navigavit

Eώρα γε τα Τούρκων πράγματα επί μέγαπρώτα
δυνάμεως, απέπλευσεν ες Ιταλίας . Και μεν liam . Primo adiit Venetos, oraturus anxilium . Ubi
έτι Ενετούς τραπόμενος , επικουρίας μεν ουδέν του
αξίας λόγου τυχών, εδανείσατο χρήματα , εν ώ «
έχων επί τον Γαλατίας και βασιλέα απιέναι . 'Αφ!-
κετο μεν ούν και επί 43 τους λοιπούς των προς εστέ.
ραν ήγεμόνας, δεόμενός τε επικουρίας , και αποπει-
ρώμενος ως οίόν τε μάλιστα αυτώ. Παριών και TE
τε
επί των Κελτών βασιλέα , κατέλαβε μεν τα οίκου
αυτό διεφθoρότα , και πάνυ δε έχοντα μοχθηρώς ,
τυχείν ουδενός , ών ένεκα αφίκετο επί Ιταλίας . Επα-
νιών δε επ' οίκου, ώς έγένετο, κατά τους Ενετούς,
και το δάνειον ουκ είχεν απαιτούμενος αποδιδόναι ,
ο έδανείσατο, απιών έτι Γαλατίαν 68, κατεσχέθη τε
αυτού υπό 'Ενετών ου μεθιεμένων αυτόν αποπλεϊν
οίκαδε , άχρις άν μή εκτίση το χρέος τους δανει- C anxius, misit Byzantium ad Andronicum
σταϊς . Ο δε εν απορία γενόμενος, επιπέμπων ές
Βυζάντιον παρά 'Ανδρόνικον τον παίδα αυτού έπι -
τετραμμένον την βασιλείαν, ήξίου χρήματα εξευ-
ρόντα από τε των ιερών κειμηλίων, και άλλων των
κατά την αρχήν, πέμψαι οι έκανά, απολύσαι αυτόν,
και μή περιιδείν αυτόν εν φυλακή όντα, πάνυ πολύν
διατρίβειν χρόνον. Ο μεν ούν 'Ανδρόνικος εν ολι-
γωρία εποιείτο τα έπεσταλμένα αυτώ , οία περί την
βασιλείαν μαλακιζόμενος, και το πατρί ου πάνυ
του αρεσκόμενος , επιστέλλων έφασκε , μήτε τους
"Ελληνας επιτρέπειν αυτώ χρήσθαι τοις ιερούς ,
μήτε αυτόν άλλωθέν ποθεν οίόν τ' είναι χρήματα
εξευρείν, εκέλευε τε άλλη τραπόμενον, μή διαμέλ-
λειν κηδεσθαι εαυτού , όπως αν απολύοιτο του χρέους.
D
"Εμμανουήλος δε ο νεώτερος βασιλέως παίς, τουν
θανόμενος οίας ανάγκης αφίκετο ο πατήρ αυτού
βασιλεύς υπό Ενετών, εύρων χρήματα, και πορισά-
in Ita
cum parum auxilii esset consecutus , accepta a ſene
ratoribus magna pecuniæ vi , decrevit ad Galliæ abire
regem . Nec omisil reliquos Occidentis principes, quos
omnes quam maxime sollicitabat ad auxilium fe
rendum . Cum venisset ad Gallorum regem (22),
cliain hujus res bello et seditione agitari cernit , cl
admodum adversa uti fortuna . Nec interim quide
quam auxilii in Italia Lulit. Reditum maturans,
cum venisset Venetias, non potuit usuras ejus
sortis exsolvere, quam a feneratoribus mutuo
acceperat. Profecturus inde in Galatiam , relentus
est a Venetis , non sincntibus eum pedem iisquam
ferre , donec satisfecisset creditoribus . His rebus
filium,
ut pecuniam com
cui regnum commiserat, rogans
pararet, tam ex ecclesiasticis quam ex reliquis
regni thesauris : grain deinde ad se mitteret , η
se a creditoribus redimere possit : nec se neglige
rel, jam longo tempore in carcere agenlem . An
dronicus his cognitis parum animum intendebat,
cum uinis regno gauderet patremque despicerel.
Altamen ei nuntiari jubet Græcos nolle concede
re, ut sacros thesauros diripiat : nec se aliunde
lanlam pecuniæ vim 26 corradere posse . Proinde
si seipsum negligere nolit, alio se vertal ad pecu
niain parandam ,quo se liberare nexu possit. Em
manuel filius regis junior, com audivisset in quan
tam necessitatem pater sus rex a Venetis cssct
adacliis , collecta el exacta quam maxima pecuniæ
vi , naveni conscendit : summaque celeritate usiis ,
venit Venetias. Pecuniam omnem , quam exageral
Σ

μενος όσα ήδύνατο, ότι τάχιστα επέβη νηος, και Therme , cui urbi regend: e prefectus erat, patri
διαπλέων, ες την Ενετών πόλιν αφίκετο, τά τε χρή- obtulit. Præterea seipsuin quoque patri tradidit ,
ματα φέρων, απέδωκε τώ πατρί όσα έπορίσατο κατά lil se pro arbitrio uteretur. Hoc factum Emmantic
την θέρμην, ήντινα επετέτράπτο, και καταλέλειπτο leir patri et charissimum et familiarissimum red
επιτροπεύειν, και εαυτόν δε άγων παρείχετο χρή- didit : at allerum filiuin , nempe Andronicum ,
σθαι τώ πατρί , ότι αν βούλοιτο, και το από τούδε incilatissimo exinde odio persequebatur ; quod cum
ώκειώσθαι Εμμανουήλον τώ πατρί ες τα μάλιστα hinc originem sumpsissel, pertinacius inhæsit
Notulæ marginales.
(22) Is eral Carolus VI , anno Christi 1411 .

60 εξελάσας in ed. ut in c . $ 1 vů . R. i conil . 12 Γαλλίας . 3 μέντο : και . και παριών τε και R. Α!. ιού
1η ο1ι . και21 Γαλλία , Α !. ιι :: cont .
 59 LAONICI CIALCOCONDYLE 60

utrisque , lum inter se dissiderent , inter cetera A συνήθη όντα: 'Ανδρόνικον δε απεχθάνε σθαι το εν
etiam propter regnum . Rex Græcorum ea pecunia
i quatu Emmanuel advexerat, creditoribus Venetis
satisfeci. Reversusque Byzantium misit legationein
ad regem Amuratem ; præterea filium suum in
Januis regis stipendia ſacere jussil. Amurates im-
peravit Joanni, ut se quam maxima lide coleret ,
nec suam militiam , quocunque bellum verteret,
delreclarel. Joannes diligenter animum intendit,
ne deinceps quid delinquerei, quo incurreret in of-
fensam regis, Poslea lilium suum Theodorum mi-
sit in Peloponnesum , defunctis Cantacuzeni filiis ;
qui mansit apud Emmanuelem fratrem suum , Ther-
mæ præſecium . Cui cum in colloquium venisset
Mace:lonie et Thessaliæ dux , defectionem consiliis
B
habitis moliebantur ab rege Amurale . Alter filius
rediit Byzantium , accersilus a patre ad regnum .
Ipse aulem ingressus Peloponnesum ejus loca de-
Bendit quain oprime : qua omnia ila munivit, ut
sibi videbantur quam maxime luta futura . ' Hæc
que modo recensuimus, evenere, priusquam An-
dronicus una cum Sauzo delicerent ab Amurate,
am boque contra patres suos arma caperent. Post-
modum comperit Amurales, etiam Emmanuelem
novariun : rerum cupidum defectionem animo agi .
Lire ; quem tandem Therma oppido suaque di-
gnitate spoliavit Charalines . Deindle cum pater
edisisset, ne Emmanuel suam intraret regionem ,
maturata fuga venit in Lesbum . Cujus adventus
cum terrorcin maximum injecisset duci insulam C Θέρμης και τα ταύτης χωρία Χαρατίνης οφείλετο
gubernanti, sua regione Emmanuelem excedere
jussit. Qui cum incidisset in triremem solventem
Trojam , transvectus est in Asiam . Ibi conductis
. αφικόμενον, περιδεη γενόμενον τον Λέσβου ηγε
mercede equis, profeclus esi Prusam ad regen
Amuratem . Tandem Amurales bellum intulit Tribal-
lis ; ipsoruinque duci 27 Eleazaro, qui ad Pannonios
se conluierat, eosque incitabat,ut contra Amuratem
arma arriperent. Eleazarus, ut rescivit Amuralem
adversum sese cum exercitu pergere, contraxit
copias quam poluit maximas ut resisteret hosti
adeunti quam acerrime. Eleazarus cum baberel
filias, una Susmanno Odrysiorum sive Moldavorum
regi in matrimonium collocata , eum sibi generum
paravit , alteram connubio junxit Bulco Branci,
φui fuit Pladies filius, regenti Castoriam et Ochri . D έχων, επί μέν τη μιά τούτων Σούσμανoν των
dem Macedoniæ regionem , quam antea Nicolaus
Zopani filius tenucrat. Morluis autem ducibus Un .
glese el Crale, Pristinum et Nisteam , sic dictam
regionem , subigens, usque ad flumen quod Savum
nominant, progressus est . Adversus hunc, cum
exercitum ductaret Amirates , missis exploratori .
bus, cognovit cum insedissc cum exercitu can:-
pum , cui Cosobo (23) nomen erat . Ibidem Amuratis
τεύθεν μεγάλως » και το μέγα δε εχθος αρξάμενον
από τούτου ξυμβήναι αλλήλοις, τά τε άλλα σφίσι
και ες την βασιλείαν διαφερομένους . Ο μεν ούν βα
σιλεύς Ελλήνων οίς ήκε φέρων χρήμασιν 'Εμμα
νουήλος , τα χρέα τε απελύετο προς τους Ενετούς ,
και επί Βυζάντιον επανεών , διεπρεσβεύετο προς
βασιλέα 'Αμουράτην, πέμπων τόνδε τον παίδα αυ
τον νεώτερον επί τας θύρας αυτού . Ηξίου τε αυτόν
ώς οίόν τε μάλιστα θεραπεύειν και συστρατεύεσθαι
όποι αν κελεύσι , και προσεύχον τε αυτή την γνώ
μην, ώστε φυλάττεσθαι επιεικώς , μηδoτιούν τον βα
σιλέα του λοιπού εξαμαρτείν . " Υστερον μέντο: θεό
δωρον τον παίδα αυτού επιπέμπων ές Πελοπόννησος
τελευτησάντων των του Καντακουζηνού παίδων εν
τη Σπάρτη, εγένετο εν τη Θέρμη συν τώ αδελφό
'Εμμανουήλω . Και αυτόν τε της Μακεδονίας και
Θετταλίας ηγεμόνα, αφικόμενοι ές λόγους, απόστα
σιν έβουλεύοντο από 'Αμουράτευ βασιλέως Τον μεν
ούχεσθαι επιόντα επί Βυζαντίου μεταπεμπομένου
αυτόν του πατρός επί την βασιλείαν · τον δε είσελ .
θείν ες την Πελοπόννησον, και επιτροπεύειν τα κατ'
αυτήν, ή εδύνατο κράτιστα, και η έδόκει αυτό
έξειν ώς ασφαλέστατα. Ταύτα μεν ούν ξυνηνέχθη
πρινή Ανδρόνικον τον παίδα βασιλέως αφιστάμενον
συν τω 'Αμουράτεω παιδί τώ Σαούζη εξενέγκαι πό
λεμον άμφω το 'Αμουράτη κατά ταύτα . "Ύστερον
μέντου και τα υπό 'Εμμανουήλου ές νεωτερισμών
πρασσόμενα ανάπυστα εγένετο βασιλεί, και την
αυτόν. Και ύστερον απαγορεύοντος του πατρός μή
επιβήναι της χώρας αυτού, και δη και επί Λέσβος
μόνα, προσαγορεύειν άπαλλάττεσθαι εκ της χώρας
αυτού, κατασχεϊν τριήρη ές Τροίαν διαβάντα ες την
'Ασίαν, και μισθωσάμενον ίππους, αφικέσθαι ές
Προύσαν παρά βασιλέα 'Αμουράτην. Μετά δε ταύτα
εστρατεύετο επί Τριβαλλους, και επί 'Ελεάζαρον ,
τον Τριβαλλών ηγεμόνα , πρός τε τους Παίονας τε
τραμμένον, και έξοτρύνοντα εκείνους στρατεύεσθαι
επ' αυτόν. Ο μεν ούν 'Ελεάζαρος, ώς επίθετο 'Αμου
ράτην επιέναι επ' αυτόν, παρεσκευάζετο στρατιάν
συνεγείρων ή εδύνατο μεγίστην, και ή εδύνατο
κράτιστα άμυνόμενος : Ελεάζαρος δε θυγατέρας
Oδρυσών βασιλέα κηδεστην εποίησατο · επι δε τη
ετέρα Βουλκον τον του Βράγγου του Πραδίκεω υιόν .
Καστορίας τε και 'Οχρίδος της εν Μακεδονία ήγε .
μόνος. 'Ετιικτησάμενος δε μετά ταύτα την εν Μa
κεδονία χώραν Νικόλεω του Ζουπάνου , επί τη ττ -
λευτή Ούγγλεσή τε και Κράλεω των ηγεμόνων, το τε
Πρίστινον και Νήστεαν ούτω καλουμένην χώραν
υπαγόμενον άχρι ποταμού 'Ιλλυριών, Σάϊα δε τα

Notulæ marginales.
( 25) Campus merule, Amselfeld .

777iyev R. ut in eunt.
61 DE REBUS TURCICIS LIB. I. 62
νύν καλουμένου, προεληλυθένει . Επί τούτων ως A contubernio militabant alii duo , Pajazites et Ja
εστρατεύετο 'Αμουράτης και Ορχάνεω, κατέλαβε gupes. Turci feruni, Amuratcm ibi præliantem
στρατοπεδευόμενον έν πεδίω Κοσόβη ούτω καλου- Eleazarum fugam facere coegisse , queni cum inse
μένω της Ηριστίνου χώρας . Και ώς ενταύθα παρήν, querelur quam velocissime, incidit in virum Tri
ές πόλεμον παρετάσσετο, έχων μεθ' εαυτού και τω ballum ,in quem arma vertit. Hic , cum foret pedes
παίδε αμφοτέρω Παναζήτην τε και Ίαγούπην. Το conversus , jaculu transfixit Amuratis præcordia ;
1

δε εντεύθεν Τούρκοι μεν ούν φασιν 'Αμουράτην μα- quo vulnere mortuus est . At Græci aa Turcis , quan
χεσάμενόν γε και τρεψάμενον , τους περί 'Ελεάζα τον lim ad Amuralis mortem attinet, dissentiunt.
>

διώκειν ανά κράτος διώκοντα δε καταλαβείν άνδρα
Τριβαλλον, και επικιταδάντα τον δε επιστρέψαντα
πεζή ακοντίσαι κατά του στήθους , και ούτω ανελεϊν
βασιλέα 'Αμουράτην. "Ελληνες δε ού φασι μαχεσά-
μενον και επεξελθόντα , ώς έτρέψατο τους εναντίους
αποθανείν, αλλ' εν τη παρατάξει έτι μένοντος αυτού ,
λέγουσιν άνδρα γενναιότατον εθελήσαι εκόντα υπο-
B
στηναι αγώνα κάλλιστον δή των πιώ ποτε γενομένων .
Τούνομα δε είναι τανδρι τώδε Μήλουν. Τούτον δή
τον Μήλοήν φασιν αίτησόμενον όσα έβούλετό οι
γενέσθαι υπό 'Ελεαζάρου του ηγεμόνος ωπλισμένον
ελαύνειν συν τω ίππων επί τω Αμουράτεω στρατό-
πεδον, ώς αν αυτομολούντα από των εναντίων.
'Αμουράτην δε λέγουσιν ελπίζοντα αυτομολεϊν παρ''
εαυτόν τον άνδρα , κελεύειν υποχωρείν αυτώ έπι -
τρέπειν, ώστε ελθόντα επειπείν ό τι αν βούλοιτο .
Γενομένου δε άγχου των θυρών βασιλέως ή έμενε ,
παραταξάμενος άρασθαι το δόρυ, και επιόντα όρ-
μήσασθα: ορμήν πασών δή καλλίστην ών ημείς
έσμεν, και ανελόντα βασιλέα 'Αμουράτην, αυτές τε
άμα αυτού αποθανείν γενναιότατα. "Ελληνες μεν ούν ούτω λέγουσι γενέσθαι· Τούρκοι δε , επεξερ
χίμενον μετά την νίκην, αποθανείν υπ' ανδρος Τριβαλλού .
"Ετελεύτησε δε 'Αμουράτης ενταύθα εν Κοσόβια . Ο
Και το μεν σώμα αυτού απήγαγον ές Προύσης , εν
ή οι τα πρώην φοιτών (άτουμανίδων, πλήν Σουλαι-
μάνεω , αποκεκλήρωνται . Τα δε εντόσθια 'Αμουρά.
τεω εν πεδίω τω Κοσόβω κείμενα εν τάφω αυτού
βασιλικό . Έτελεύτησε δε βασιλεύσας έτη επτά και
πεντήκοντα υπ' ανδρος Τριβαλλού , τελευτην ου κατά
βασιλέα. Τοσαύτα δε έτη διαπολεμούντα και έργα
μεγάλα αποδειξάμενον, ός τους μεγάλους εν τη Ασία
πολέμους και εν τη Ευρώπη διαπολεμήσας, έξ και
τριάκοντα, ές τοσούτον αυτό μετην τύχης τε άμα
και αρετής, ώστε μηδέποτε ηττηθήναι εν μάχη .
Δύναμιν δε και χώραν αξιόχρεων υπαγόμενος, κατ'
άμφω δε τώ ηπείρω, ές γήρας ήδη βαθύ αφικόμε-
νος , μή μεθίεσθαι των πολεμίων μάχης, αλλ' αεί
λυττώντι έoικέναι επί την μάχην, άπληστον δε αι- D Nunquam cupidine rerum , sed rabie traheba -
μάτων γενόμενον απανταχή . " Ην δε αυτώ παύλα
των πολεμίων ή των κυνηγεσίων άγρα, μελέτη τε
άμα και τριβή . Καθήστο δε ουδαμή ουδέποτε · αλλ '
οπότε μη μάχοιτο, κυνηγών διετέλει . Πλείστα δέ ες
τούτο των προ αυτου βασιλέων δόξαντος αυτού ενευ-
δοκιμείν, σπουδήν τε άμα και ταχυτητα ενδεικνύ-
μενος ουδαμή ελάσσονα επί γήρως ή επί νεότητος .
" Ην δε προ πολλών επιφανών ηγεμόνων τε και βα-
Notula marginales .
(24) Vel Mcloen, isl Michaelem , quem Barletius
Milossom Cobliciium appellal, alii Milosch Khabja
jouitz .
Aiunt enim eum non præliantem , nec hostes fuga
los persequentem , intercidisse : verum cum adhuc
staret in acie, virum quemdam generosissimum ,
nomine Miloen (24) , voluisse certamen omnium
quæ unquam fuere pulcherrimum subire. Ilic , si
sibi Eleazarus poleslatem facerel eorum quæ pe
tiisset , pollicebatur se armatum profecturum ad
Amuratem , ut transfugam (25) . Amurates, cum
illum ul transfugam ad se adventare crederet ,
jussit viro confestim cederent, quo, quid vellet,
lulo eloqueretur. Cum penetrasset quam proxime
ad regis Januas, offendit regem stantem in acie .
ad prælium accinctum . Hastam igitur accipiens,
aggreditur Ionge pulcherrinum ,, quod scimus,,
facinus. Amuratem enim regem interficit ; nec
non ipse ibidem fortiter inter bostes prælians, oce !! -
buit. Hiec est Græcorum de obitu Amiratis sen
tentia . Al Turci aliter sentiunt , videlicet, eum
persequenlem hostes, parta jam victoria , al viro
Triballo esse peremplum .
Amirales quidem mortem obiit, ut explanavi
mus, in Cosubo campo. Hujus corpus abduxerunt
Prusam,, φui sepultura eral omnium regum Oιο
manidarum , præterquam Sulaimanis. Intestina
autem regio more sepeliverunt 28 in Cosobo cam
po. Mortuus est , cum regno præfuisset annis quin .
quaginta septem , vilæque exilum habuit, intcrfe
clus 2 Triballo, non qui regem decebal lalem,
φui tot annis bella gessisset, ηultaque et precla
ra opera fecisset ; præterea qui magna bella in
Europa Asiaque numcro triginta septem conſe
cisscl, tali usus et virtute fortunaque , ut in nullo
victus succubuisset. Adhæc magnam potentiam
regionemque plurinam in utraque continente silhi
paravit, cum ad mullam jam processisset ætalen .
tur ad prælium , nec unquam cruore salurari
puit. Quando Olium ab hoste erat , ven .
sioni indulgebat. Studiis et tranquillitati se puni
quam dabat; verum cum nullus foret hostis, vena -
tioni incumbebat, cujus peritia antecessores SIOS
longe excellebat. Diligentiam et celeritatem in re
bus gerendis non minorem senes , quain ju
venis, ostendebat . Promptitudine el alacrilite iia
(25) Ann. 1451. Benedict. Curipeschilz in suo lij
ncrario
 63 LAOYICI CUALCOCONDYLE 64
lifess2 plurimos iHustres duccs et reges in relius Ασιλέων, και πάντη άοκνότατός τε και σπουδαιότατος
gerendis anteibat. Omnia sic aggrediebatur, it ες πάντα , Πάντων δε εφαπτόμενος ουδοτιoύν παρίει
i vibil eorum que necessaria Soreni, negligentibus υπόλοιπον των πράττεσθαι δεομένων και επί φόνον
omineret. Majorem hominum cædem fecit, quam ελάσαι μέγιστον δή των προ αυτου βασιλέων ακοή
omnes sui antecessores . Subditos maxima regebat παρειλήφαμεν. Λόγου μέντο: επιεικεία χρώμενον
sermonum æquitale el coruitale . Ducum filiis con- ες τα μάλιστα προσφέρεσθαι τοίς τε υπό χείρα αυ
versabalır quam moderatissime. Expeditissimus του , και τοις ηγεμόνων παισιν ώς μετριώτατα. Και
fuit ad bonorandum et compellandum virum quem- τιμήσαι δε άνδρα έκαστον, και προσειπείν ετοιμότα
libel. Maxima vi præditus ſuit ad cohortandos mi- τος , και τους μεθ' εαυτού έξοτρύναι εις μάχην δει
lirum animos, si prælium ineundum fuerat; maxima νότατος χρήσθαι τοις τε πράγμασι δεινόν άπανταχή
erat ejus in rebus gerendis vehementia , adeo ut γενόμενος ήν ή φασίν, οπότε ίοιτο επί μάχην χα
semper, quando manus consererentur , ubique ρίεις τε ιδείν και επιεικέστατος εις το διαλέγεσθαι.
præstoessel. Aspectu non torvus, verum mitis erat , Και τον μεν οτιούν εξαμαρτόντα ετιμωρείτο αφει
sermoneque blandissimus. Peccanti nullam deli- δέστατα, και προσδιαλέγεσθαι μετριώτατος. Εμπε
clorum concedebat impunitatem ; verum elim δούν λέγεται τον όρκον αυτού, μάλιστα δε των του
neritis suljiciebat penis . Sermonis erat parcissi . Β γένους τούτου βασιλέων. Και πολλούς διά ταύτα αυ
mus . Confirmasse fertur præ reliquis generis sui τίκα εσθαι ες αυτόν θαρρούντας , μηδoτιούν οιο
regibus jusjurandum . Hinc cum plurimi contra μένους πείσεσθαι χαλεπόν, πρινή ές χείρας αυτού
ipsum audacissime insurgerent, existimasse nihil ελθόντας, διαπειράσθαι της δυνάμεως αυτού. Και
periculi accepturos ; quod tamen cognita ejus po- τον γε μεγαφρονούντα και αυθαδέστερον αυτό προσ
tentia secus accidit.. Eum qui se magnifce efere- φερόμενον, τον γε ες αυτόν οτιούν πεπλημμεληκό
bat et ob id contumacius resisterel , præterea eum τα, μηκέτι χαίροντα απαλλάττεσθαι. Φοβερώτατον
qui aliquid in ipsum deliquisset, nequaquam læ- δε γενόμενον τοίς υφ' αυτό φιλεΐσθαι , μάλιστα δε
licia ebrium dimisit. Cum foret suis vel maxime ηγεμόνων επυθόμεθα αυτόν. "Ωστε μηδε κακώς οΐε .
meluendus, attamen cerlum est eum plus favoris σθαι ώς ήν επί τόνδε τον άνδρα εστρατεύετο Τεμή
quam reliquos duces omnes apud suos obtinuisse . ρης ο βασιλεύς, μη αν ούτω φαυλότατα θεσθαι τον
Ne quis igitur persuadeat, quod hic vir, si armis πόλεμον · αλλ' ή μαχεσάμενον περιφανώς μή περι
appetilus fuisset a Temife (26) , pessime 1stud γενόμενος του Τεμήρεω, μή μέντοι μηδε ηττηθήναι
bellum administrasset. Pugnasset etenim fortiter, έλομένη χώραν ες το διαμαχέσασθαι , καθ' ήν άν
ct si non victor , nec tamen victus isto es prælio μή ήττοντο ραδίως, ή μή μαχεσάμενον μεγάλα αν
C
excessissel . Pugnæ enim 29 locum elegisset op . βλάψαι τον Τεμήρεω βασιλέως στρατόν επιιέμενον
portunum , in quo non facile vinci poluisset. Te- αυτώ , και επιτιθέμενον, ή αυτή προχωροίη . Ως
miris aulem exercitum hostiliter accedenlem , ut μεν ούν ετελεύτησεν 'Αμουράτης ο 'Ορχάνεω, αυ .
ferro, ubicunque occasio se dedisset, decerneret, τίκα οι εν ταις θύραις όντες του 'Αμουράτεω αρμο
gravissima clade affecissel. Defuncto Amurate, σται Παιαζήτην τον νεώτερον αυτού παϊδα κατε
Orchanis filio , regii satrapæ, qui Januis præerant, στήσαντο βασιλέα .
Pajaziten , Amuralis filium juniorcm , in imperio
magno consensu collocant.
Notulæ marginales .
(20) Al. Tamerlane,
65 DE REBUS TURCICIS LIB . Ii . 66

ΛΑΟΝΙΚΟΥ ΧΑΛΚΟΚΟΝΔΥΛΟΥ
ΑΘΗΝΑΙΟΥ

ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ ΔΕΥΤΕΡΑ..

LAONICI CHALCOCONDYLÆ
ATHENIENSIS

HISTORIARUM
DE ORIGINE AG REBUS GESTIS TURCORUM
LIBER SECUNDUS..

Historia Bajazetis, qui anno Christi 1373 Turcis imperare cæpit, postea Sigismundum imp.
ad Nicopolim vicit, Byzantium octo annos obsedil . Emmanuel in Italium et Galliam auxilii
petendi causa proficiscitur.
Επειδή δε ετελεύτησεν 'Αμουράτης ο θρχάνεω Α 30 Postquarn mortem obiit Amirates,, Orclian's
υπ' ανδρός Τριβαλλού , αυτίκα οι εν ταις Θύραις όν- filius, peremptus à viro Triballo, statim satrapæ
τες του 'Αμουράτεω άρμοστα Παιαζήτην τον νεώ- φui regebant Januas regis , Pajarilen Amaratis ti
τερον αυτού παϊδα εστήσαντο βασιλέα . Ο δε αυτίκα ,
liom juniorem pronuntiant regem (27) . Hic tri
ώς έσχε την βασιλείαν μετάπεμπτον *67 Ιαγούπην primumin regno est positus,, accersivit Jagupen
τον αδελφόν αυτού εποιήσατο, ως υπό του πατρός (nostri Soleimannum vocant) fratreum , quasi voca
καλούμενος του 'Αμουράτεω, επί τάς βασιλείους relur a patre Amurale : ad quem , quocunque le
Θύρας φοιτώντα και πρόσθεν οπότε καλοίτο. (Ουδο- pore vocabatur, promplissime ad Januas ( sic autam
τιούν δε τών πραχθέντων επιστάμενος, αφίκετο κα- Turci vocant) accedere consueverat, Rerum itaque
λούμενος υπ' αυτού . Και ως εγένετο παρ' αυτών, omnium quæ parabantur ignarus in Januas voca .
συνελήφθη και ετελεύτησε . Και έχρήσατο ή νομίζε- Liis venire haud supersedit. Venienti Pajazites
ται τοίς του γένους τούδε βασιλεύσιν ες τους αδελ- manus violentas injici alque necari jubel fratrem .
φους ποιείν, ώς αγχόνη δέοι τελευτών τον βίον υπ' At interfectus esi secundum eum morem , quent
αυτού, και ου σιδήρο νενομισται. "Ως μέν ούν το Turcorun 31 reges in Irucidandis fratribus ob
βασιλεί τώδε εξεργαστο τα ες τον αδελφόν, καιέβα- servare solent. llaud enim ferro obtruncatus, ve
σίλευε , παρετάξατό τε αυτίκα ές μάχην, και συμ B rum laqueo præfocatus est , quemadmodum tenet
βαλών, έτρέψατό τε τους Τριβαλλούς. Και εν τήδε regum illorum consueludo . Rex cum in hunc mo
τη μάχη πολλά τε απεγένετο του στρατεύματος. Ως dum fratrem perdidisset, regnumque sibi stabili
γάρ οι Τούρκοι έτρεψαντο, επεξήλθον διώκοντες visset, illico copias in aciem eduxil , commisso
ανά κράτος, και διέφθειρον τους, Τριβαλλους, επ. que prælio , Triballos in fugam conjecit. Isto in
πεύειν τε όντες εκείνων άμείνους, και ίππους πολύ prælio quam longissime ab cxercilu in hostes
βελτίoυς έχοντες, ώστε καταλαμβάνειν τους φεύ- evectus est. Turci enin fugatis hostibus insecuti
γοντας. " Η μεν ούν υφ’ Ελλήνων λέγεται ταύτη sunt forlissime, Triballosque, quos equitandi pe
εγένετο· ώς δε αυτον Τούρκοι φασιν, ου Παιαζήτεω ritia aniccedebant, neci dederunt. Nam cqui Tur
γενέσθαι την νίκην τήνδε, αλλ' από 'Αμουράτεω την corum multo præstantiores crant equis Triballo
Nolula marginales.
(27) Pajaz tes prior, quintus rex , ann . 1573.
μεταπέμπων R. μι in c.
 LAONICI CHALCOCONDYL.E Γ8
rum : proindefugientes facile indipiscretallur . Si Α τε μάχην γενέσθαι , και νίκην εκείνου, και Ελεάζα
Græcis fides habenda est, dicemus ea quæ modo ρον τον ηγεμόνα εκείνου υπ' εκείνη στρατηγούντα
tradidimus, isto pacto contigisse. Turcoram au- αποθανείν εν τη μάχη. Τούρκοι μεν δή ούτω λέγουσι
tem alia super his est sententia . Non pertiilbent, γενέσθαι " ουκ έχω δε συμβαλέσθαι, ώς εν τη παρα
ist am victoriam non ascribendam esse Pajaziti , τάξει εν βραχεί τινι χρόνω, τόν τε αδελφόν ανείλε ,
verum Amurati, cujus ductu prælium istud sit fa- και ές μάχην καθίστατο αυτίκα. 'Αλλ' ουδε ώς αρά
cium ; eademque victoria evenerit (28), cum ipse μενος το δόρυ, έλοι τε επί τον βασιλέα , και εξής :
Elazarum Triballorum ducem in ea pugna truci- διαχρήσασθαι μηδενός αυτό εμποδών γενομένω.
daverit. Turci in huic modum , quantum ad istud 'Αλλά ταύτα μεν ήτω, όπη εκάστω προσφιλές ηγεί
præliura altinel, sentiunt. At ego conjecturam fa- σθαι περί αυτών . Επει δε Παιαζήτης παρέλαβε την
cere nequeo , quomodo in acie, brevi admodum βασιλείαν, και τη ες τους εναντίους νίκη έχρήσατο
lempore interjecio , fratrem necaverit, et deinde περιφανεί, πολλών τε και αυτού αποθανόντων εν τη
in prælium illico redierit. Præterea dubito, quomo- μάχη , και τελευτήσαντος του ηγεμόνος, επέδραμε
do Triballus arripuerit hastam , regemque nisus τε σύμπασαν την Τριβάλλων χώραν, και ανδράποδα
sil perdere, nullo prohibente. Verum cuilibet suum B
ως πλείστα υφ' αυτω ποιησάμενος, καθίστησι τα
sit hac de re liberum judicium . Postquam Pajazi- εν τη αρχή αυτή, ή ώετο ξυνοίδεσθαι 68 επί το άμει.
les regni guliernacula suscepit, victoriamque illa- νον. Και " Ελλησι σπονδάς εποιήσατο· και τους περί
strem dericiis hostibus est adeplais , nec paucis Μακεδονίαν ηγεμόσιν ειρήνην ποιησάμενος, την
interim suorum amissis insuper Triballorum dilo Σκοπίων ώκισε πόλιν, παμπόλλους των Τούρκων
.cem in acie peremii, lion socordiæ se corrumpen- από τε της Ευρώπης και από της Ασίας αγαγών
dum dedit, verum prædabundus universam pera . συν γυναιξί τε άμα και παισ!. Ταύτα δε επoίει , ώς
gravit Triballorum regienem. Captisque mancipiis έχοι από ταύτης ορμώμενος , άγειν και φέρειν τα
plurimis, regno silo eam formam induxil, que sibi Ιλλυριών πράγματα. 'Απέδραμε μεν ούν και την
optima et commodissima videbatur. Græcos sibi Ιλλυριών χώραν , και πολίσματα άττα ελών ήνδρα
iedere junxit. Pace cum Macedoniæ ducibus inila, ποδίσατο, και την τε Αλβανών χώραν, επιπέμψας
in Scopiorum urbem coloniam duxit, deduciis eo στράτευμα , ελτίζετο έστε επί την ες το Ιόνιον
plurimis ab Europa Asiaque Turcis, cuin uxori- παράλιον χώραν, και την περί Επίδαμνον. Και
bus et liberis. lloc auiem ideo facere aggressiis "Έλληνες μεν αυτώ έφείποντο στρατευόμενοι άμα
esl, ut binc profectus , res Illyricorun agere et όπη αν ελαύνοι, ό τε Ιωάννου του βασιλέως Ελλή
ſerre luto posset. Incursionen ferii in Mlyriorum C νων παίς Εμμανουήλος, και 'Ανδρονίκου του πρε
rrgionem , captaque oppidula penitus diripuit. σβυτέρου ταϊς Ιωάννης . Τούτους γαρ ώς τώ δο
Exercitum nisil in Albanorum regionem mariti- θαλμώ όξει ζέοντι περιέχει, παρείχετο αυτοίς την
mam , versus lonium , el Epida: nó finitimam , δίαιταν αμφούν.
prædasque ex ea egit. Græci sequebantur armati, quocunque exercitum ipse'morisset ; excepto Emma
Buele, Joannis Græcoru'n regis filio , necnon Joanne senioris Andronici filio. His enim cum ferventi
aceto eorum oculos « ruissei, domi victum præbuit Byzantius rer .
32 Qui cum cognovissent landem oculos melius Ούτοι δ' ώς έγνωσαν, δρώντες επί σφίσιν αυτούς,
habere , colloquentes inter sese , el cum uxore ad- και ότι των οφθαλμών επί το άμεινον διακέοιτο,
jutantibus et aliis gnaviter, aufugeruni in Galatia xpivou επιγενομένου
χρόνου colo !, τη
ėrilyavouévou σφίσι TE yuva:xl xa αλλή
tŤ τε anti
cirbem , que era dicitur, e regione Byzantii si- λοις ές λόγους αφικόμενοι, καί τινων άλλων ες την
cam . Hinc perrexerunt ad regem Pajazitem , oran- εσήγησιν ταύτην εξηγουμένων και συνεπιλαβομέ
les auxilium , ! 0 muniti in suam possent relire νων, απέδρασαν ες την καταντικρύ Βυζαντίου πό
urbem , isvilumque recuperare regnum . Ai cum in λιν Γαλατά των Ιανουΐων . 'Εντεύθεν δε αφίκοντο
conspectum regis venisset, ferunt ellil ) talem παρά βασιλέα 11αιοζήτην, και αφικόμενοι ήξίουν
exorsum esse orationem : Me quidem , o rex , tam σφίσιν επικουρίαν δοθήναι , ως επί την έαυτών πόλιν
gravi calainisate percu'sum cum meliori fortuna ελαύνειν , και εδέοντο κατάγειν σφάς . "Ελεγε δ' ες
Deoque , qui omnia videt, conseidarin, melius Dέψιν τη βασιλεί αφεκόμενος τοιάδε · 'Εμοί μεν ούν ,
nunc quain ſortune mex patiantur, habeo. Pracrea βασιλεύ , συμφορά πεπληγμένιν τοιάδε , τύχη τη
Deus gratiam mibi relulit band injucundam . No :11 αμείνονι επιτρέψας έμαυτόν, και Θεώ τα πάντα
.
cum visum nmilii totum pene adeinherit , reliquit •εφορώντι, βέλτιον έχω εμαυτού , και μου χάριν ο
tamen uit parum cernam ; pollicereturque regnum , δαίμων κατέθετο ουκ αηδή : οράν γάρ ήδη εμοί κα
ſasque est lil regnum quod jure ad me pertinct, mihi τέλειε βραχύ , πάμπαν της όψεως αφελόμενος, την
restituatur. lloc autem regnum nostrum , si me all- τε βασιλείαν υπισχνείται , και την βασιλείαν ανή
dieris, in posterum experiere ad ornnia libi obse- κουσαν έμοί θέμις αποδιδόναι . Ταύτην δε την βα
Notula marginales .
(28) Ann. 1576 .
#S
ξυνοίσεσθαι . R , ut in c .
69 DE REBUS TURCICIS LIB. II. 70
σιλείαν ημών, ήν εμοί πίθη, έξεις του λοιπού χρέ- A questissimum , si tua ope adjutus id recepero. 14
σθαι όπως αν σου δοκoίη . ήν έμοί ταύτην αποδεδω- eveniet, si mihi dederis equites quater mille, eos
κώς έση : ήν ιππέας τετρακισχιλίους μάλιστα que me sequi jusseris mensibus duobus. Slant alim
παρεχόμενος, έπεσθαί μοι επί μήνας δύο κελεύης. a partibus nostris ii qui in urbe gencre et diviliis
Εισί δε παρ' ημίν σχεδόν οι του άστεος, γένει τε και præsiant. llorum non pauci me comitarentur, nisi
πλούτου προφέροντες . Και τούτων ουκ ολίγοι είποντο scirem eos in urbe mea negolia procurare , meque
άν μοι ενθένδε , ει μή ειδείην εν τω άστει έμοί τυγ- tandem adjuturos, in quacunque re ipsorum an
Σ

χάνειν όντας και εμοί τιμωρούντας εφ' ό τι αν xilio opus habriero. Promillo eliam me libi quo
γνοίην ημίν επιτήδειον έσεσθαι, Φόρον δε τω σω tannis daturum tribulum maximum ; babebo prir
οίκω πολλαπλάσιον υπισχνούμαι απάγειν έτους εκά- terea in urbe judicem sive præfectuun Turcum .
στου , και αρμοστής έχειν εν τη πόλει . Βασιλεύς δε . Rex , his auditis , respondit : Milhi quidem, ut ac
:

αμείβετο τοίσδε · 'Εμοί τε ούν επεί τε επυθόμην , cepi tibi adhuc virm isivan superesse , sermo
ώς οράν ήδη σοι καταλέλειπται, ήδομένω τε μου και tuus fuit mullo gratissimus. Gratiasque ago mor
λόγος εγένετο , και χάριν οίδα τω θνητών τε και Calium et immortalium conditori, qui istud tibi
αθανάτων δημιουργώ, τήνδε σου την χάριν καταθε- B beneficium præsiilit. Venisti autem ad viros tibi
μένα. "Ήκεις δε επί άνδρας σοι προσφιλείς, και amicos et auxiliares, qui se tibi dabunt promplis
αμυνούντας σοι εις όσον αν εξή διαπράξασθαι, εφ' sime, φuodcunque occeperis bellum. Ulciscar 1a
ότι περήσθα αγωνιζόμενος. Τίσομαι δε βασιλέα τον men regem palrem lium ut deinceps nunquam
σον πατέρα ούτως, ώστε μηδέποτε έσαύθις βουλεύ- contra me res novas molialır. Tu igitur bis quos
εσθαι περί εμέ νεώτερα πράγματα. "Ι0ι δε τούτους petiisti, ass1 : ptis, lecte iler ad urbem ; eaque
λαβών ους σε έφησθα• χώρει δε επί την πόλιν πράσ- agito,, que judicaveris tibi velin primis utilia fore,
σων όπως ως βέλτιστα έσοιτό σοι καταγομένη επί ui in patriam reducaris . Rex , his dictis confestim,
την πατρίδα. Ο μεν ταύτα ειπών ετοιμους παρεί- quos flagitaverat , equiles instructos dedit; quibus
χετο τους ιππέας : 'Ανδρόνικος δε τούτους λαβών, acceptis , Andronicus se contulit Byzantiuni . Joan
ήλαυνεν επί Βυζάντιον. Ιωάννης δε και 'Εμμανουή- nes et filius Emmanuel, cum esset nuntiatum , An
λος ο παίς αυτού, ως επίθοντο τάχιστα 'Ανδρόνικον dronicum cum alio suo magna manu adrentara,
συν το παιδί αυτού ελαύνοντα επί σράς, εσήλθόν τε ingressi sunt Aureæ (sic appellatam ) arcem , ibi
ές την της Χρυσέας ούτω καλουμένην ακρόπολιν, que obsidionem tolerare parabant. Andronicus ad
και παρεσκευάζοντο ως πολιορκησόμενο!. 'Ανδρό- veniens, urbem obsidione circumdar. Postea are
νικος μεν ούν ελάσας επολιόρκει · μετά δε ταύτα , C cem paclionibus in deditionem accepit ; anbosque
ομολογία χρησάμενος, είλε την ακρόπολιν, εις τι inclusit in carcere ligneo et angusto, quem intra
κλωβίον εμβαλλόμενον μετέωρον , και καθείρ- turrim ædificarat ; regnumque occupavit, habens
ξεν άμφω ες πύργον τε και ειρκτήν βραχείαν patrem3 et fratrem in carcere.. Cum autem ad
συνελάσας ξυλίνην πεποιημένης εντός του πύρ ministrarel regnum , filiuni suum Joannem Græcis
γου , και την τε βασιλείαν κατέσχε , τόν τε πατέρα regem deslinavit. Illos vero annis tribus in car
και αδελφόν έχων εν φυλακή . Βασιλεύσας δε απέδειξε cere lenuit, nec tamen obtruncare voluit, quamvis
και τον παίδα αυτού Ιωάννην βασιλέα τοίς "Ελλησι . ad id incitarelur a Pajazite. Anno autem quarto
Κατείχε μεν ούν επί έτη τρία ες την ειρκτήν την persuaserunt carceris præfecto, qui alimenta ipsis
δε, και ανελείν ουκ ήθελε παροινούντος ές τούτο αυ ministrabal, ul subjicerel ferrum . Quo facto, dis
το συνεχώς Παναζήτεω. Το δε τετάρτω έτει άγα. solverunt carcerem , et al:ſugientes ſestinaruut ad
πείσαντες υπηρέτην, ός αυτούς τε προσήει , και τα regem Pajazilem , promiltentes se tribulum ma
αμφί την τροφήν εκόμιζεν ες την ειρκτήν , επιδου ximun pensuros, daturosque milites quolquot im
ναι σφίσι σίδηρον και καταβραχύ καταλύσαι τε αυ perasset.. Misso nuntio Byzantium explorabat
τους λέγεται την ειρκτήν, και αποδράντα ; αφικέσθαι Byzantiorum animos, quemnain sibi regen dari,
παρά βασιλέα Παναζήτην. Yπισχνουμένους δε φό . D Emmanueleman Pajazitem , velleni. Hac ratione pul
ρον απάγειν, και στρατιάν ίσης αν επιτάττοιτο αυ . cbre expiscabalur, ut Byzantii eliam erga se animali
τοίς , επιπέμψας άγγελον ες το Βυζάντιον , επήρετο foreni . AiByzantii elegerunt Eminanuelem (29) , jairo
τους Βυζαντίους, και την γνώμην αυτών τίνα βού . fastidientes Andronici imperium . Exorta est igitur
λοιντο σφίσιν βασιλέα γενέσθαι, Εμμανουήλον , ή contentio inter ambos reges super Byzantii regno.
βασιλέα Παιαζήτην . Διεπειράτο γάρ ταύτη και περί Einmanuel promittebat se tribulum quod contineret
εαυτού της γνώμης των Βυζαντίων. Οι δε Βυζάν- tres myriades aureorum , numeralurum quotannis:
50
τιοι αιρούντο 5ο Εμμανουήλον, άτε αχθόμενοι ήδη addlebatque , se profecturum cum illo in militian
τη Ανδρονίκου αρχή . 'Ενταύθα ερίζοντε άμφω των quocunque exercitus duxisse!. His conditionibus,
“Ελλήνων βασιλέα περί της Βυζαντίου βασιλείας, quas modo commemoravimus, Byzantii reynum a
Notulæ marginales .
(29) Emmanuel imper. , ann . 138 .

49 εμβαλλομένου μετεώρου,. και φρούντο , Η, κι in c.

 71 LAONICE CHALCOCONDYLÆ 19
Pajazite accepit, videlicet it in Januas profectus , Λετάξατο φόρον απάγειν ο Εμμανουήλος ές τρισευ
tributιm, quod iperisset solveret ; militesque ρίoυς χρυσίνους, και εαυτόν άγοντα επί στρατιάν
sumper quot jussissel, vere appetente adduceret έπεσθαι συστρατευόμενου . Και ούτω δε παραλαβείν
Andronicus, et filius ejus Joannes morantes in υπό Παιαζήτεω την Βυζαντίου βασιλείαν , και ές θύ
Januis, victum apud regem habuere. Emmanuel ρας φοιτώντα, τόν τε φόρον οι ετάξατο, και τον
regno præfuil . στρατον απάγειν εκάστου έτους , ώς έαρ υπέφαινεν .
Ανδρόνικος μεν ούν, και Ιωάννης ο παίς αυτού, εν ταις θύραις διατρίβοντες, δίαιταν είχαν παρά βασι
λέως. Εμμανουήλος δε εβασίλευε.
Pajazites Amuralis filius habens secum Græ- Παιαζήτης δε ο ' Αμουράτεω, έχων μεθ' εαυτού
corum reges , qui ad id eum usque incitabant, ar- τους Ελλήνων βασιλείς , ενάγοντας ές τούτο, εστρα
ma contra Philadelphiam urbem Græcam vibravit. τεύετο επί Φιλαδέλφειαν πόλιν Ελληνίδα. 'Εριζόν
Contendentibus pamque inter se Byzantii regibus, των γάρ των βασιλέων Βυζαντίου ητείτο αυτούς και
pelebat rex Pajazites sibi dari Philadelphiam. Qui : Φιλαδέλφειαν. Οι δε έφασαν αποδούναι . "Ως δε άγ
se id facturos promiserunt. Cum autem Emmanuel γελον επιπέμποντος του βασιλέως Εμμανουήλου ,
misisset præconem , qui nuntiaret Philadelphiæ όπως του λοιπού παραδόντες σφάς το Παιαζήτη δέ
civibus, ul se urbemque dederent Pajaziti , acci- χριντο άρχοντα και αρμοστήν Τουρκον , ουκ έφασαν
perentque eum iudicenm , tum prefectum Turcum: Β εκόντας είναι καταπρoδούναι σφάς τη βαρβάρω . Και
responderunt, sc neutiquam paralos esse, ul se- το εντεύθεν επολιόρκει Φιλαδέλφειαν Παιαζήτης ,
mclipsos proderent barbaro . Quo responso irri- έχων και τους Ελλήνων βασιλείς. Οι δε αριστεύσαι
talus Pajaziles, urbem cxercitibus circunsedit , τε αυτου λέγονται , και αναβάντες ούτοι πρώτον είλον
ducens secum ad id bellum Græcorum reges, qui την πόλιν . Ούτω μεν ούν εάλω Φιλαδέλφεια ή της 1
Ι
ibidem virtutis præmia sunt consecuti. Primi Λυδίας πόλις ευνομουμένη Ελληνίς. Μετά δε ταύτα
elenium conscendentes murum urbem cepere. Et in .

Παιαζήτης ήλαυνεν επί Σκενδέρεα τον των Αρμε

hunc modum capia esi Philadelphia , urbs Lydia νίων βασιλέα , και επί Έρτζικών πόλιν, τα των 'Αρ
Greca, legibus optimis quae fuit fundata . Postea μενίων βασίλεια , και επί Λάμαχον πολίχνιον λεγο
bullum intulit Paj ziies Scenderi ( 30) Armeniorun μένην. Λέγεται δε ούτος ο Σκενδέρης των βαρβάρω , ;

regi . Prælerea Erizicam Armeniorum regni se- πολλώ των κατά την Ασίαν ανδρειότατος , και τα
dem , el Lanacham , sic appellatum oppidulum , ές πόλεμον τόλμη τε και ρώμη σώματος, γενέσθαι 1

Hello petiit. Scendrem hunc tradunt Barbarorum ουδενός δεύτερον. Ως έπιόντων ποτέ αυτό των 'Ασ Ε

Asiam inculcntiuro Cuissc muito forlissimum , nec συρίων, πολλάκις έργα αποδείξασθαι άξια λόγου ,
uilo mortalium exstitisse rei militaris 34 scientia τρεψάμενος τους εναντίους, συν ολίγοις τοις άρ'
corporisque rolbore et audacia inferiorem. Ita- C αυτόν. Τούτον δε τον Σκενδέρεα , ως απήχθετο τη
que cum quondam ab Assyriis bello lacesserelur, εαυτού γυναικι, συλλαβούσα αυτόν συν το παιδί
plerumque præclara militaris viriutis facinora διαχρήσασθαι , και την βασιλείαν κατέχειν. Επί
perpetravit, hostesque semper paura manu ſudil . τούτον δη Παιαζήτης ελάσας, τήν τε 'Ερικ ζαν πο
Hunc Scenderem cum filio uxor , quam odio pro- λιν πολιορκών παρεστήσατο, και τον παίδα Σκεν
sequelbatur,, comprehendens,, interemit,, ipsaque δερεω είχεν εν φυλακή . Μετά δε ταύτα τους τε
að reyni gubernacula evasit. Contra Scenderent Yζαπνίδας καταστρεψάμενος, o κατέχουσι τα της
igitur Pajazites arma movens, Erizicam expila Κολχίδος, επί "Αμαστριν πόλιν καθήκοντα, ήλαυνε και
giavit, liliumque Scenderis vinctum in custodiain επί Καραιλούκη , τον Λεύκαμνα κ51αι Σαμαχιήλ ηγε
dedit. Postea cum Tzapnidas domuisset , qui Col- μόνα, και επεξελθόντα συν τη εαυτού στρατιά , μά
cbidis loca usque ad Amastrum urbein tenent, χη έκράτησε και επολιόρκει Σαμαχίην πόλιν . Και
bellum contra Carailucem et Leucamnam , Sama . ώς ουδέν προεχώρει ή της πόλεως αίρεσις , απεχώ
chie ducem , vertit ; quein obviam procedentem ρησεν άπαγαγών τον στρατόν, και επανέστησεν επ'
cum exercilu, prælio vicit , Samachiamque urbem οίκου . Μετά δε ταύτα ελαύνων επί τούς εν τη Ασία
οριιgnare capit . Urliis autem istius oppugnation λοιπούς ηγεμόνας , τόν τε Αδήνην , Σαρχάνην , Μεν
cum parum succedcrei, abduclis copiis , domum δεσίαν , Τεκδην και Μετίνην, τήν τε αρχήν αυτών
reversus est . llinc bellum indixit reliquis qui in αφείλετο, και εκβαλών αυτούς, την χώραν υφ' αυτό
Asia crang ducillus , Alimi , Sarcliani , Blendesiz , ποιησάμενος , είχεν. Ούτοι δε ως απελήλαντο της
Tecοί et Melini : imperioque eos expulit , expal- σφών χώρας , ανέβησαν παρά βασιλέα Τεμήρην , ές
sorumque regnum occupavil. Ili cum forent suis Σούσαν. Ως μέν ούν αναβάντες ούτο: ές όψιν ηλίθον
sedibus pulsi, iter instiluerunt Sirsain ad regem τη βασιλεί, ύστερόν μοι δεδήλωται . Πλήν γάρ Κα .
Temirem . Ui autem , præter Caramanum , coglio. αμάνου του ' Αλοσουρίου επίκλης, και Τουργού
mine Alosurium , ct Tugelum Phrygiæ ducem , τεω του της Φρυγίας άρχοντο :, ού και επιγαμίας
Nolula marginales.
(30) Qui el Alexander.
ε: Λεύκανα 3. 14. c.
73 DE REBUS TURCICIS LIB . I. Γ1
αυτό ποιησάμενοι, ειρήνην ήγον · οι δε λοιποί των A venerint in conspect regis, infra licetur. ! i
ηγεμόνων έστερημένοι της αρχής , ανέβησαν ες Σα- namque aflinilalem jungentes com Pajazite, 16
μαρχάνδην τα βασίλεια Τε μήρεω. Σαρχάνην μεν την cem consecuti sunt. Reliqui, exceptis istis ( in
πάραλoν της Ιωνίας επιτροπεύοντα, και ενδεσίαν bus, duces regnis suis exacti ascenderunt Samar
του Καλάμεω από ονον , και Τεκόην την Μαδίαν κατ- chandam , quæe Temiris regia exstilt. Sarchanen
έχoντα, των επτά ηγεμόνων απογόνους γεγονέναι qui lullabalur maritimam Joni regione : el Nen
φαμεν, των του Οτουμάνεω , την της Ασίας αρχήν desiam , Calamis nepotes, Tecoenque, qui rege
κοινή συγκατεργασαμένων · οί και 'Αλαδίνεω του bat Madian , affirmamus fuisse nepotes et po
βασιλέως γενέσθαι θεράποντες λέγονται. Μετίνην δε steros septem illorum ducum Oilomani, qui con
και Αιδήνην, όθεν την αρχήν έκτήσαντο, ουκ έχω junctis viribus communibusque consiliis Asein
im
διασημήναι . Τον δε Αιδίνην λέγεται μόνον , της από perium acquisiverunt : quos Aladinæ regis mi
Κολοφώνος έστς επί Καρίαν ήρχε χώρας. Τούρκων nistros quoque luisse consial. Metines aulen et
μέντοι γένος τούς τε υπό Τουρναταρίων τελούντ' Edines unde regnum nacti sint , explorare ne
άν, και υπό Καραμάνεω, και Μετίνη , και Αϊδίνη , queo . Ædinem altamen solum memorant a Colo
επίσταμαι σαφώς είναι τε και ονομάζεσθαι. Και εν phone usque ad Cariam regioni se extendenti
B
Καππαδοκία υπαγόμενος, τούτο μεν την υπό Κα- jinperitasse. Turcos quidem genere ei esse et dici,
ραϊσούφη χώραν, τούτο δε την υπό τους “Όμούρεω certo scio, quolquot sub Turgaturiis, sub Cara
παισι, και τα τηλέω της Φρυγίας καταστρεψάμενος , mano , sub Marine et Ædire duguni. Subacta ea
ήλαυνεν επί ' Ερτζικών, τα των Αρμενίων βασίλεια , Cappadocie regione ,, quequæ est sub Carais uplie,, nec .
και επί τον Σκενδέρω παίδα, ός ταύτης ηγείτο της non illa quam Homuris filii regebant, præterea
χώρας , έστε επί Ευφράτην, και της τε Κολχίδος in ditionem accepia maxima Phrygive parle, bel
μοίραν ουκ ολίγην υφ' αυτώ ποιησάμενος, ήρχε . Jum pronovit contra Erizicam , Armeniorum le
Ταύτα μεν ούν γενόμενος εν τη Ασία , και μεγάλα giam et contra Scenderem , qui ea loca longe la
απεδείκνυτο έργα · μετά δε ώς 31 την Ευρώπην δια
leque usque ad Euphratem tenebal : addita non
σας , στρατεύματα επιπέμπων, έστε Μακεδονίας , juodica Colchidis parte, quam bello in ditionem
την Ιουνά κακαιι 3 τους ταύτης Αλβανούς και την χώραν redegerat.. Ηaec quide effecit,, cum foret in Asia ,,
ιδήoυ , και πολίσματα άττα εύρων, της Αλβανών magnaque virtutis in conspectum darel 35 opc
χώρας , επί Ιλλυρίους ήλαυνε τε και εδίου της χώ- ra . Poslea transiens in Europam , exercitibus im
ραν, λείαν τα εκείνων ποιούμενος. Μετά δε ταύτα missis in Macedoniam el quæ speciat lonium , Al
εστρατεύετο επί Πελοπόννησον , τώ μεν λόγω , ώ ; c banorum accolarum regionem populalbatur . Capti..
επι Φώκαιαν και επί Θετταλίαν ελαύνων , καταστη- quibusdam Albanorum oppidulis , contra lllyrios
σόμενο, τα εν τή Θετταλία, ώστε επιτηδείως έχειν arma tulit : vastataque Illyriorum regione, opes
αυτή του δε Φωκαίων αρχιερέως επαγομένου σφί-
.

eorum diripuit, et in suum emoluinentum conval

σιν επί χώραν κυνηγήσει το κρατίστην, και λειμώ-
νας, γεράνους παρεχομένους πλήθος άπλετον, και
πεδία ενιππεύσαι τα κάλλιστα • το δε έργω επί
.
Θετταλίαν τε και τους ταύτη ηγεμόνας Επικερναίους
τούνομα, και επί γυναίκα του Δελoυή ήγεμόνος
Τουντεδουλά. Μετά δε ταύτα , και ως Πελοπόννησος
εμβαλών, έχων δή και τον βασιλέως Ιωάννου παιδα,
Θεωδόρον , ήγεμόνα εστρατεύετο. 'Aφικόμενο , δέ ες
Θετταλίαν, τήν τε Δομακίην παρέλαβεν, εκλιπόντος
του εν αυτή ήγεμόνο; Επικέρνεω, και δη και Φαρ-
σάλων πόλιν, και ταύτην υπο Επικερναίων επικρα-
τουμένην , υφ' αυτώ εποιήσατο. Προέλαυνε δε ες το D qui ibi agebant , notine Cernis (51 ), « t ιχοι:
πρόσω, τό τε Ζητούνιν το εν Θερμοπύλαις , και Πά-
τρας, τας εν τω πεδία προς τη υπωρεία του Λο-
κρών όρους , κατεστρέψατο , και αυτό προσεχώρησε :
και άλλα δε των ταύτη πολισμάτων ουκ ολίγα προσ-
εχώρησεν αυτώ καθομολογίη . Μετά δε ταύτα ή
Δελoυή του ηγεμόνος γυνή, έχουσα θυγατέρα γάμου
τε ωραίαν και εγγυημένην ανδρι, ώς επίθετο βασι-
λέα έπιόντα , ηγείσθαι δε αυτώ επί τάδε των Σαλο-
Notulæ marginales.
31) Al. Epicernæis .
( 32) Turditani.
(33) Al. Cerueliis , el uxori Doa Alois de Pau
tit. His peractis expeditionem suscepit contra Pelo
ponpesum , rumore prius sparso, quasi bello essed
pelilurus Phocidem , et Thessaljain subaclurus ,
ut sibi ad res gerendas foret idonea. Episcopus
autem Phocensium invitabat eum , ostentans re
gionem venationibus commodissimam , labentem
prala quæ præberent infinitam gruum multilla
dinem , præterea campos ad cquitalum natura
quam pulcherrime instructos. Ista quidem expe
diiio verbis in hunc niodum parabalur, revera la -
men bellum indicebatur Thessaliæ ducibusque,
Delvis, Delphorum ducis(32) , Trudelidae (33) . Post
hæc quasi in Peloponnesuin irruplurus, cuit ele
gissel belli ducem Theodorum , Joannis filiuin ,
bellum strenue gerebat . Profectus in Thessaliam ,
sui juris fecit Donaciam , cum eam deseruissel ,
qui in es
ea erat,, duo Cernaeus (34).
( ). Ηinc Phars
licorum urbem in ditionem accepit, quæ et ipsa
a Cernais regebatur. Deinde, cun longius proceso
los, Delphorum ducis, Trudeiuna .
( 54) Cervelius el inox Cerrelio .
1

32
ές . 63 την πρός Ιονούνα , in ora , γρ . 'Ιόνιον.
L'ATROL , GR CLIX . 3
 LIONICI CHALCOCONDYLE 76

sisset , Zeitunitra unleu Termopylarial , ct Patras Α νων αρχιερέα , λαβουσά τε την θυγατέρα και δώρα
silas in planilie quae est ili radicibus montis Lo- όσα ήδύνατο, υπήντα τώ βασιλεί. Ο δέ τήν τε θυ
creasium, in polestalerin relegit .. Praeterea alia ον-
op γατέρα εδέξατο, και αυτήν άμα τη θυγατρί ές τα
pidula non pauca istins regionis , pacliouibus in εαυτού ήθη απέπεμπε την δε χώραν παραλαβών ,
Ο filent recepit.. Delvis , Delpliorum ducis uxor ,, habens ταύτη, επέστησεν άρχοντα. Λέγεται δε περί ταύτης
filiam jam mubilem , viroque desponsalam , ut ill- της γυναικός , ώς ιερέως τινός Στράτεω επικαλου
tellexit adversum sese cum exercilu pergere regem , μένου ερασθείσα και ες το πρόσω αναιδείας έλαύ
.

cum lilia muneribusque quam potuit acceptis maxi- νων τήν τε άρχήν επέτρεψε τώ ιερεί, και αναιρεί
mis regi obviam processil : qui filiain luberis as- πολλούς τους την Δελφών πόλιν ένοικούντας έργα .
sumpsit, eamque simul cum matre suis moribus σαμένη . Διά ταύτα υπό αρχιερέως ές βασιλέα διε
Tribusque vivere permisil : regioni aulem , quæ βλήθησαν , ώς ουκ ανήκον γυναίκα χώρας τοσαύ
in diuonèiu concesserat, ducem præfecii. Fama της ηγουμένην, υπό ιερέως μοιχευομένην, ανή
csi , islam mulierem amavisse sacerdotem quen- κεστα κακά ποιεϊν τους πολίτας, και διά ταύτα
dan noιuine Strate : et ad unajorem ipadein- απάραι βασιλέα επιόντα στρατεύεσθαι επ' αυτούς.
liam progressam , imperium sacerdoti cominisiz . Λέγεται μέντοι περί του ιερέως τούτου του την γυ
B
se , plurimosque Delphorum incolas obtruncasse. ναίκα ταύτην συγγενομένου, και άλλα ουκ ολίγα ές
Hinc dulala est episcopo Delphorum apud regem , τε γυναίκας πλημμελήσαι , κατεργαζόμενον δαιμο
quasi ipsa sula regal tantam regionem , intolei an νίω τρόπο, ώστε ταύτας εφέλκε σθαι απαγόμενον
disque injuriis aflicial cives , interim adulterio επί συνουσιας. Δελoυής δε και της γυναικός ανήρ
a sacerdoic pollula. His excitalus rex , bellum iis πρόσθεν έτετελευτήκει νόσω. " Ην δε ούτος γένος των
ilulit. Feruntur el alia quædatu de islo sacerdu- Ταρακωνησίων βασιλέων. Και οπότε ούτος από Ιτα
le, qui slopri consuetudinem cum illa muliere ha- λίας αφικόμενος επί Πελοπόννησον , κατέσχε την
Duit , videlicet quod etiam cum aliis deliquerit Αττικήν άμα και Βοιωτίαν προς τη Πελοποννήσω "
non paucis mulieribus, dum cas ad concubitum και δη και Φώκαιαν και Πάτρας τας εκτός Θερμο
dæmoniacis quibusdam incantationibus pelliceret. πυλών . Ούτοι 5* μεν ούν ύστερον χρόνο ού πολλώ
36 Delves aulem mulieris maritus antea morbo διελθόντι τήν τε ηγεμονίαν απέβαλoν. Και οι μεν
13.plicitus exspiraverat.. Ηic orius erat de.gr- απενόστησαν επί Ιταλίας, οι δε αυτού ενέμειναν,
Here Taraconensium regum . Qui cum venissel er ες και ετελεύτησαν. Τούτων δ' ήν και ούτος ο Δελoυής .
Italia in Peloponnesun, oltinuit Allica et Βιο · ώ την γυναίκα αφελόμενος Παιαζήτης ο 'Αμουρά
ιι: simul cuo Peloponneso . Nactus est ei Pio- c τεω, και την θυγατέρα έχων, απεχώρει, και ες Πε
cidem Patrasique urbem extra Thurmopylas silam . λοπόννησον επέβαλεν. Ο μεν ούν της Σπάρτης ηγε
Reges isli , interjecto tanden lempure lou barvo , μών ως την Θετταλίαν εσέβαλε , τάς τε πόλεις επί
principatum aruiserunt: Quidam eorum reversi sunt το ασφαλές καταστησάμενος , αποδράς νυκτός ώχετο
in taitam : nonnullique ibi manserunt, donec mor- ές Πελοπόννησον , ώς, ήν επίη, αμυνόμενος. 'Ηδύνατο
lui sunt. Ex horu 11 genere dilus est Delves ille τα κράτιστα, και έμέλησε μεν ουχ ήκιστα διά τούτο
Depliorum princeps , cui uxoren el liliam au- εισβαλείν ες την Πελοπόννησον. 'Αγγελία δε αφί
ſerens Pajaziles, Amuralis filius, domum rever- κετο αυτώ, ώς οι Παίονες ηγουμένου Σιγισμούνδου
sus est. Tandem el in Peloponnesum irruit . Verum "Ρωμαίων βασιλέως τε και αυτοκράτορος , και Κελ
Spartavorum regionis dux, ut in Thessaliam ir- του και Γερμανών ουκ ολίγοι συνελέγησαν , ώς επ'
rupit, urbesque communivil, qua sibi videbantur αυτόν έπιόντες , και τον τε "Ίστρον παρεσκευάζοντο
tulissimæ fore, noclu fugieus proleclus est in διαβήναι, και Δάκας δε γένος ούκ αγεννες έχοιεν
Peloponnesum , fortiter propulsalurus hosterw, si μετ ' αυτών, της τε οδού ηγουμένους , την έσήγησιν
accederel. Proinde non parum ei curæ fuit, exer- του στρατού ποιουμένους. Σιγισμούνδος δε ούτος και
cilus Peloponneso admovere. Interim aulem nun- επί Παιαζήτην στρατευόμενος, ηγεμών τε Γερμα
εiatum est Pajazili, Panones, duce Sigismundo D νων την αρχήν ετύγχανεν ών, περί Βιέννην την
Romanorum Cæsare el imperatore, el Gallos Ger- πόλιν τα τρολλά διατρίβων, και χώρας των ταύτη
manosque non paucos, in unum colleclos , bellum Γερμανών άρχων ου φαύλης. Παιόνων μετά ταύτα
ipsi inſerre decrevisse , jamque Isirum transire προσαγομένων σφίσιν, αυτός τε βασιλεύς άμα κα
parare , allectis et Dacis, hominuum genere non igno- θιστή κει Παιόνων, και της Γερμανών χώρας ηγε
bili, qui viæ sint duces, exercitumque ducant in μών.
110 stilem regionem . Sigismundus ille qui copias adversus Pajazitem ductavil, prino Germanoruin fitim
peralor , el plerumque moratus est Vienuæ (35-36 ), imperitans ibi Germanorum regioni baudquaquam
suale. l'ostea allecris Pannonibus, horum rex Germanorumque regionis dus creatus est.
Germania incipit a monte Pyrenæo (57) , inde "! δ: Γερμανία (α) άρχεται μεν από του Πυρη
Nolulæ marginales.
(33-36) Forte Lulæ, Znoymæ. ( 37) Forsitan ab Alpibus .
54 ούτος . R. ut in cont .
(a) Hunc locum polis illustravit Freherus in Scriptoribus rerum Germanicarum ; eas iofra recudimais. Edit
 CE REBUS TURCICIS LIB. 11 . 18

ναίου όρους, όθεν και ο Ταρτησής ρέων επί των πρός A Tertesus ( 58) Musius Hui in Oceanin, Vers115
εσπέραν ωκεανόν. Και έστι μεν η άνω Γερμανία, occidentem . El Germaniæ pa !'s , qua ilur versus
εφ' όσον δε προϊόντα , καθήκει ές τε Κολωνίαν και Coroniam el Argerilinam , ubes sic dicias, s!ipe .
'Αργεντύνην, πόλεις ούτω καλουμένας. Το δε εντεύ . rior Germania nuncupatur. Hinc perlingit ad Oca
θεν καθήκει επί Ωκεανόν τον περί Κελτικήν τε επί num Gallicum , versus dextram ; at verstis sini.
δεξιά, και Πυριδαστείαν 35 επ' αριστερά, ως επί τάς stram , palet Pyridastiam (33) usque ad Britanna.
Βρεταννικάς νήσους . "Έστι δε και από "Ιστρου Γερ- ras insulas. Dicitur quoque Germania ca regio ,
μανία, από Βιέννης πόλεως , επ' αυτόν δε ες Τας quæ ab Istro procurrit, procedens a Vienna lisque
τησον προϊούσα χώρα, και επί Βράγαν τους πολε ad Tariesum ſumen , el ad Pragam Boemoru ...
μίου ; " είη δ' άν από Βιέννης ές ωκεανών ανδρί ευ- Longitudo a Vienna Ocean1111 disque , lantum spalii
ζώνω, πέντε και είκοσιν ημερών ανύσαι κατά μήκος . complectitur , quantum vir agilis itinere viginti
Κατά δε πλάτος είη αν και πλέων τούτων βραχύ quinque dierum conficere potest. Latitudo est
από της Κελτικής ιόντι επί την Δανίαν 36 χώραν. major , etiam si quis ingredialur iter brevissimum
Εύνομείται δε η χώρα αυτη μάλιστα δή των πρός τε a Gallia Celtica versus Dastiam regionim . Isia
αρκτον τε και εσπέραν, πασών των ταύτη χωρών άμα B
balio gubernatur melioribus legibus, quam nulla
και εθνών, ές τε πόλεις περιφανείς , και ευδαίμονας , earum vel regionum vel gentium quie respirinn ,
και υπό σφών αυτών, ες το ισοδίαιτον ευθυνομένας, vel septentrionem vel occidentem . Discrela est in
διηρημένους και και ες τυραννίδας, και υπό αρχιε- urbes proclaras el forentes, quæ 37 propriis le
ρεύσι ταττομένας, τοίς υπό του Ρωμαίων μεγάλου gillus et quam proxime ad equitatem accedentibus
αρχιερέως καθισταμένους. Και πόλεις μεν ες το reguntur. Dividitur et in principalus, subjeclaque
ισοδίαιτον ευνομούμεναι είησαν αύται : έν τε τη est sacerdotibus et episcopis adhærentibus Ro
άνω και τη κάτω Γερμανία , Νορόβεργον πόλις mano Poniiſici. Urbes quam maxime ad æquilalemi
ευδαίμων, και 'Αργεντύνη, και 'Αμπέργον. Και αν constitutæ in siiperiore et inferiore Germania , sunt
εις άρχιερείς ταττόμεναι Κολωνία, Βιέννη ή ες την Noreberga , urlis opulenta , Argentina et Amper
κάτω Γερμανίαν , ιούσα , και άλλαι μεν ουκ ολί gum (40), quæ reguntur ab episcopis, Coloniaque ,
γαι πόλεις, αποδέουσαι τούτων ολίγω τινι, αμφί a Vienna in inferiorem Germaniam recedens . Sunt
τας διακοσίας. 'Ες δε τυραννίδας τρείς μάλιστα πη et aliæ urbes non paucæ , propemodum duce: læ ,
διέλοι τις της Γερμανίας ηγεμόνας της τε 'Aκιλίης quæ in paucis quibusdam a prædictis diperunt. In
πόλεως, και 'Αουστρίας, και Βλένης, της άνω Γερ- tres principalus quis dividere possel wiversos
μανίας γενομένης. "Έστι δε γένος τούτο μέγα και C totius Germania ducatus , videlicet Alzilice ur
επί πολύ διήκον των κατά την οικουμένην, μετά γε bes (41 ) , el Austrir, et Blenæ (42) , quæ in supe
Σκυθών των Νομάδων δεύτερον, ώς εί ταυτό φρο- riore Germania sita est . Genus hoc hominum ma .
νoίη , και υφ' ενί άρχοντι ήγεμόνι, αμάχητον τε αν gnum est , longe laleque per universum orbeni
είη και πολλά κράτιστον. Υγιεινότατον δε ον, άτε imperat, magnitudineque secundum post Scyibas
υπό την αρκτώαν μοίραν τεταγμένον, και περί την Nomades habetur. llaque si concordia studiosi
ταύτη μάλιστα τη μεσόγαιον, θαλάττη ου πάνυ του essent, el sub uno degerent principe, plane essent
προσχωμένους , ευνομείται μάλιστα δή εθνών, ών in victi, morialiumque fortissimi. Sunt, quantum
ημείς ίσμεν, ούτε λοιμού, ός δή υπό της του αέρος al corpora altinet , perquam sani , ut qui sub ser
σήψεως επιγενομένης, μάλιστα επιφοιτών τοίς εώοις tentrionali ætatem agant plaga , et circa mediter .
απόλλυσι πολύ τι μέρος των ταύτη ωκίμων, ούτε raneum isthic mare, nullius rei indigentes. Nec
άλλων δή νόσων των ες ημάς πάνυ του ειωθότων, est gens, quod sciam , quæ melioribus regalur le .
θέρους δε και φθινοπώρου επιφοιτών των χωρια- gibus. Nec ibi sævit pestis, quæ ex corrupto na
ζόντων αυτούς θαμά, ώστε και ικανόν τι απογίνεσθαι scitur aere, maximeque inſestal Orientales, pluri
του γένους τούτου, ούτε σείει ό τι και άξιον λόγου. p mosque ibi habitantes perdit. Νeque alii norbi,
" Υει δε θέρους μάλιστα δή εν ταύτη τη χώρα. Πο- qui æstivo autumnalique lempore reliquis mortali
λιτεύεται δε κατά ταυτά “Ρωμαίοις, ές τε δίαιταν bus graves sunt, Germaniæ incolas ladunt. Ter
και ήθη τετραμμένον , συμφερόμενον τα άλλα Ρω- ræmolus rari memoralu digni eam regionem qua
μαίοις , και ες την θρησκείαν Ρωμαίων. Μάλιστα liunt. Pluvia præ cæteris regionibus æstivo len
δε των προς εσπέραν δεισιδαιμονείν. Νομίζεται δε pore in ista regione uberrima conspicitur. Victu
παρά τούτοις και μονομαχία, μάλιστα δε των άλλων moribusque Romanos imitantur, nec cælera quid
εθνών, ώστε γηθεν, ουδ' εφ' ίππων αλλήλοις μονο- quam ab his differunt. Nec est ulla gens, quæ su
μαχείν. Το δε γένος τούτο δεξιώτατον έ ; τε μηχα- perstitiosius Romanorum religionem colat, maxime
νάς όν, και ες τα πολεμικά έργα, και ές πάσας τας qua Occidenti propinqua est. Monomachia apud
Nolulæ marginales .
(38) Forte Rhenus: gusta Vindelica ; quam tamen auctor videtur pro
( 39) Phrysiam . Suevia posuisse. Alii Aquileiam ponunt : sed quo
( 40) Forie Hamburgum , velBamberga. modo 11011 video.
( 41) Augusta Aciliæ , id est Straubinga , pro dve ( 52) Al , Buvariæ .
** Περιδαστίαν . In . utin cont. 86 αι. Δικίαν , Sic R. ε ! Δασίαν . ononuévis, R. ut in cont.
 LAONICI CHALCOCONDYL E
« ως νεί 12 ine crici is est . Congrediuntur aufenn και τέχνας πολύ τι ευδοκιμεί. Φέρει δε η χαρα αύτη ,
nou equis insidentes, verum terra insistentes.
Nec facile invenias geniem ad machinas reliquaque
opera bellica magis idoneam . In artibus omuibus
prærogativa maxima g udent. Quidant credunt,
tormenta bellica el bombardarios ab isla gente
initio demonstralus, cibinc to !um pervasisse or-
bem , ut pauce gentes bonbardis nunc ca reant.
Reliquorum fructuum , præterquam olri et lieuum ,
regio ista feracissima perludetur . Pirinonia (quυ
el Ungaria) incipit a Vienna Germanorum oppido ,
el versus orientem, secundum Istrum procesiens ,
attingit Dacos et Triballos . Tersus septentrionem
excurrit ad Boemos,, quos Ceplaios (45)
(43) nuncupunt ..
Habet Pannonia el principes : 38 verum singuli
patrias regunt regiones, subjecti tamen regi suo
certis quibusilam legibus et conditionibus. Regem
de suo corpore admodum raro cunstiliuml; verum
plerumque accersitur ex Boemorum regia familia,
9111 pititur a Germanis, aut Polonis, aut ab aliis
gentibus finitimis . Romanos moribus arisiorumque
cully referunt : cælerum sequuntur victus rationem
intemperantiorem , quemadmodum Germani el
Galli . Religionem sectantur Romanorum . Hoc live
γminum g : nus eximia fortitudinis est , iriuinque ονομάζουσι φωνή δε χρώνται ουδαμή παραπλησία
dicti quania audacia el animositate bella gerant.
Creant de sua gente quemilan de numero princi-
p !1m ), qui reliquorum primus in regiam ascenderit,
a'umque gubernatorem sive procuratorem , aut ad-
ministratorem, nec principem , nominant . Lingua C υπό Σκυθών κακουμένους , αναχωρήσαι ες τη δε την
utuntur quasi peculiari , quæ nihil commercii cum χώραν , ήν και νυν οικουσιν · οί δέ φασι Δάκας γε .
lingua Germanorum el Boemorum Pomanorum-
que ( 44) habere deprchenditur. Quidam tradunt,
€os antiquitus Gelas exstitisse selesque haluisse ,
φuas inselerint , sub Monte Hemo . Tandemque
pulsos a Scythis , concessisse in cari regionem
quam nunc tenent. Quidam putant eos quomiam
Σλιcos fuisse. Ego autem, quamipsorum origo
sit, dicere non possum . Prieterra cum sibi dede-
rint istud nomen , ut Pannones vocentur, sicque
appellenrur ab Iralis, non decorum fore ralus sum ,
si aliud iis imposuero nomen . Regia eorum est
Buda, urbs florentissima, Istro adjacens. Sigis -
Mundum autem Germano:um imperatores (45)
agentem Viennæ vocantes Pannynes, declarave-
runl regem , eique tradiderunt regnum universum ,
et ifus ad regni curam pertinent, ul' omnja sic
ordinaret, quemadmodum putarel ea fore commo-
dissima. Hic , ut primuin regium honorem
legatos misit ad Romanum Pontificem , jam ante
sibi familiarem , el necessitudine devinctum , ro •
gans ut suum consensum præstaret , quo Roma-
norum declararetur imperator. Imperatoriam di-
gnitatem Romani Pontifices primo contribuere
Nolulæ marginales .
(45) Tzeclios .
(44) Forle Polynorum .
38 ταυιά . R. ut in c . 59 έπι . R. ut in c .
Α . καταστρεψαμένους αυτοίς.
τελήν ελαίου και εσχάδων , τάλλα πάντα ουκ ελάσω
των ες την άλλην χώραν φερομένων. Οϊονται δέ τι
νες και τηλεβόλους και τηλεβολίσκους υπό Γερμα
νιών αρχήν αποδεδειγμένους ες αλλήλους, προελθείν
και ες την άλλην οικουμένην. Παιονία δε άρχεται
από Βιέννης της Γερμανών πόλεως και επί μεν
έω το "Ίστρο συμπροϊούσα, καθήκει επί Δακούς τε
και Τριβαλλούς • επί δε άρκτον έτει Βοέμους, τους
Κεχίoυς καλουμένους , και ήκει . "Ένεισι δε άρχοντες
ταύτη τη χώρα άρχων δε έκαστος της πατρώας
χώρας , και υποτασσόμενος τώ βασιλεί αυτών , ες
όσον νομίζεται σφίσι. νομίζεται επί ρητοίς. Και
επιχωρίω μεν βασιλεί ου πάνυ του χρώνται , επο -
γονται δε ή από Βοέμων του βασιλείου οίκου, ή άτο
B
Γερμανών , ή Πολονέων , ή και άλλων των ταύ .
εθνών: συμφέρονται σε Γερμανοίς τά τε όπλα , και
την ες τα ήθη αυτών δίαιταν, ες το αεροδίαιτοναπο
κλίνοντες, ή φασι Κελτους τε και Γερμανούς, νο
μίζει κατά ταυτό 38 Ρωμαίοις τα ες θρησκείαν.
Γένος δε τούτο άλκιμον, και ές μάχας τόλμη προσ
χρώμενον επιεικεί. Ποιούνται δε και επιχώριον τινα
των αρχόντων τα πρώτα , ες την βασιλείαν ανή- .
κοντα και οικονόμον δε όντα , και μηδέ άρχοντα
ετέρω τινι των γενών , αλλά άλλη τα παράπαν διε
νεγκούση τε της Γερμανών τε και Βοέμων, και Πο
λάνων. Οϊονται δέ τινες τούτους, οι μεν Γέτας γε
νέσθαι το παλαιόν , και υπό 89 τον Αίμον οικούνιας,
1
νέσθαι . Εγώ δε όποιον άν τι είη το γένος τούτο
ήν αρχήν 60 ουκ άν ραδίως ειπείν έχoιμι . Τούνομα
μέντοι τούτο άτιό τε σφών αυτών και υπό Ιταλών
καλουμένους, ου πάνυ τοι και ως έχoιμι ετέρω
τινι ονόματι καλεϊν τούτου ,. "Έστι δε αυτοίς βασί
λεια εν Ιούδη πόλει ευδαιμονι παρά τον "Ιστρον.
Σιγισμούνδον δε τον Βιέννης της Γερμανών πόλεως
ηγεμόνα επαγόμενον, ούτοι δε οι Παίονες βασιλέα
τε σφίσιν αυτοίς καθίστασαν, και κατά την αρχήν
επέτρεψαν αυτό διαβείναι , ως έχoι επί το ασφαλέ
στερον . Ούτος μεν ούν επεί τε την Παιόνων παρέ
λαβε βασιλείαν , διεπρεσβεύετο προς τον Ρωμαίων
αρχιερέα, συνήθη τε όντα αυτά, και επιτήδειον ές
D
τα μάλιστα , ώστε επιψηφισθήναι αυτο αυτοκράτορα
"Ρωμαίων γενέσθαι. Τούτο μεν οί της Ρώμης αρ
χιερείς τούς Κελτών βασιλεύσι το πρώτον επεδίδο
σαν διά τους πολεμίους, ούς θαμά τε και ανδρειό
iniit, τατα προς τους από Λιβύης διαβάντος επί Ιβηρίων
Βαρβάρους, και τα πολλά της Ιβηρίας καταστρεψα -
μένους αυτούς 61. Μετά δε ταύτα επί τους Γερμα
νών ηγεμόνας μετενή νεκται η ψήφος του Ρωμαίων
αρχιερέως. Σιγισμούνδον ως υπισχνοίτο ο αρχ: ε :
ρούς, τήν τε άξίαν ταύτην επιτιθέναι , και δη μετά
(45) De Sigismundo imper: non satis recte.
60 τούτου την αρχήν. R. ut c. 61 καταστρεψαμένοις αυτοίς .
81 DE REBUS TURCICIS LIB . I.
πέμπ: το επί τούτω , ώρμη το μεν επί Ιταλίαν διά A, Calliarum regilius , propter hostes ex Liliya in
της Ενετών χώρας . Ούτοι μεν ούν ως επίθοντο Iberian Transvecios ſortiter casos , el oli Iberiam a
Σιγιαμούνδον διά της χώρας αυτών την πορείαν barbaricis incursionibus liberalam . Postmodum
στο:ούμενον, έπεμψαν άγγελον, προαγορεύοντες αυτώ, eligendi Romanum imperatorem potestas trans
μη δικέναι διά της χώρας αυτών . Ο δε ουκ έφη lala est a pontifice ad Germanos. Sigismundus,
πείσεσθαι , αν μη γνω αυτούς πειρωμένους έργω CHIRI earn dignitatem se daturum respomlissel
διακωλύσαι διαπορευόμενον . Παρασκευάζοντο μεν pontifex , accersitus et vocatus est a pontifice , it
ούν οι Ενετοί στρατόν, και διεκώλυον ."Ως δε ήσθετο imperatoriam dignitatem acciperet . Sigismundus
κωλυόμενος , παρετάξατο ες μάχην, και συνέβαλε Romam proficiscens , iter faciebat per Venetorum
το Ενετο στρατό, και απεγένετο αυτό ουκ ολίγα regione » . Πi, ut primum untiatum est Sigis
του στρατεύματος , τραπομένω τε ε ; φυγήν, και mundum per 39 ipsorum regionem transilu n lae
μόλις διαφυγόντι τους εναντίους . Ούτος μεν δή επεί cere, miserunt nuntium , qui monerel ut ipsorun
τε απέγνω την δι ' ' Ενετών πορείαν, έτεήει διά της regione excederel ,, lie
llic nuntio Venetorum parere
άνω Γερμανίας, ες τον Λιγυρίας τύραννον άφικόμε- neglexit, nisi cerneret eos reipsa Iransitum prohi
νος. 'Εντεύθεν δε ες Ρώμην παρεγένετο . Και βασι- biluros. Veneli igitur, congregalo exercilu , viin ſa
λεύς τε καθειστήκει υπό του μεγάλου αρχιερέως ές B cere paraliant Sigismundo , nisi coufestim s11a dis
τούτο αποδειχθείς . Μετά δε ταύτα εδείτό τε του άρ- cessisset regione. Ut cognovit Venetos id moliri,
χιερέως συμβαλέσθαι ες την επί τον βάρβαρον αυτώ copias in aciem eluxit , et cum Venetorum exer -
εκστρατε αν γινομένην. 'Ητείτο δε αυτόν χρήματά citu prelium commisit. Amisit autem in eo prelio
τε και άνδρας. Ο δε πρός τε τον Κελτών βασιλέα non modicam cxercilus parlem , ipseque in fuganı
διαπρεσβευσάμενος, και προς τον Βουργουνδίας τύ- compulsius, egre , quominus caperetur , fuga eva
ραννον, διεπράξατο δοθήναι ές οκτακισχιλίους, και sit. Cum jam planissime desperarel se posse per
στρατηγόν τον Βουργουνδίας ηγεμόνος αδελφόν. Venetoruin regionen adire Romani, iter flectit in
17αρεσκευάσατο μεν ούν και αυτός συλλέξας στρά- Superiorem Germaniam, pervenitque ad Ligie
τευμα από Γερμανών, όσον ηδύνατο μισθωσάμενος . sive Mediolani principem . Hinc iter Rowam insti
"Ως ήδη αυτώ τε τα εις τον πόλεμον παρεσκεύαστο , luit; quo cum venisset, imperalor a Pontifice ma
εξήλαυνε λαβών τούς τε Παίονας και Δάκας της οδού ximo consalulallis est. Postea rogavil pontificern
ηγεμόνας ευθύ του "Ιστρου επί !οιαζήτην. Διε- Baximum auxilium , quo adjutus expeditionem
πρεσβεύσατο δε και προς τους Ιταλών και Ιβήρων contra Barbaros susceptam conlicere posset . Fla
ηγεμόνας , χρηματίζοντος δε τούτο 1 αυτώ ου άρ- gitabat aulem pecuniam virosque. Pontiſex les
χιερέως, αιτούμενος χρήματα και άνδρας. Και χρή- galione missa ad Gallorum regen Burgundiseque
μετα μεν επεπόμφει αυτώ ικανά ο αρχιερεύς άνω ducen , effecit ut sibi darentur octo millia militumi;
δρας τε. belli autem ducem accepit Burgundiie ducis fra
Irem . Sigismundus quoque se ad bellum parabat, conscribens exercitum ex Germanis, quoscunque
potuit mercede conducens. Cum jam ad belluin satis furet instructus, assuinplisque Pannonibus el
Dacis (qui et Valachi) qui itinera monstrarent, recta per Isirum contra Pajazitem copias duxil.
Laos quoque misil , consulente id Pontifice maximo, ad Ilispanorum Ialorumque principes, petens ad
istam cxpeditionem milites et pecuniam . Pontifex quoque milites misit, et pecuniam suppeditavit.
"Ο μεν ούν Παιαζήτης , ως επίθετο επιόντα οι Pajazites, quamprimum didicit Sigismundum
Σεγισμούνδον τον Ρωμαίων αυτοκράτορα , συν Romanorum imperatorem , magnis copiis stipalum ,
πολλά στρατεύματι ελαύνοντα , παραλαβών τον της adversum se pergere, acceplo Europæ Asæque
Ευρώπης τε και 'Ασίας στρατόν άπαντα αντεπτει excrcilu , summa celeritale obviam profectus est
επί " Ιστρον ή εδύνατο τάχιστα πορευόμενος . Στρα- bosti usque ad Istrum , castraque comunivit all
τοπεδευταμένου δε αυτού από του "Ιστρου επί στα- Istro , stadiis quasi quadraginta. Galli amtem , it
δίους τεσσαράκοντα , οι Κελτοι αυξάδεις τε όντες, sunt audaces , plerumque vero imprudentes, cuna
και αγνώμονες ως τα πολλά, οξιoύντες σφών αυτών D cuperent victoriarm suam facere , arina cupiani ,
μόνων την νίκην γενέσθαι, οπλισάμενοι επήεσαν Barbarosque aggrediuntur quasi eo primoimpetu
πρότεροι, ώς άναρπασόμενοι τους Βιρβάρους. Μά . domiluri. Tandein cum prælium utrinque maxima
χης δε καρτεράς γενομένης , τρέπονται οι Κελτο , virlule ſerveret, Galli fugam ineunt : incitatissimo.
και φεύγοντες ανά κράτος , και ουδενί κόσμω, επι- que cursu cum agerentur ad suos , insequentibus.
πίπτουσι το σφετέρα στρατεύματι, επισπoμένων Turcis , et Sigismundi militibus admistis, alrox præ
Turcis,
των Τούρκων ενταύθα αναμιξ γενομένων αυτών. lium coortum est (46). Cum acriter instarent Turci,
" !! ς επέκειντο οι βάρβαροι, τρέπονται άμα τούτοις ctiam Pannones et Germani fugæ Gallorum se so
Οι τε Παίονες και οι Γερμανοί. Επειγομένων δε εις ciant. Festinantibus autem iis Istrum transire, nia
Notulæ marginales .
(46) Christianorum clades 1993 ,
Toitly , R. ut in coil.
83 LAONICI CHALCOCONDYL.L S4

xima 40 pars exercitus lumine alsumpta est. A την του "Ιστρου διάβασιν απώλετο πολλά του στρα
Facta est ciedes magna Gallorum et Pannonum per- τεύματος κατά τον ποταμόν. Εγένετο δε φόνος πο
puntium . Dux Burgundionum , qui totius belli λύς , ολλυμένων των Κελτών και Παιόνων, υπό των
imperator electus erat , ab hostibus captus est : εναντίων , και ο Βουργουντίων στρατηγός εάλω, και
capli sunt et alii Pannones Gallique plurimi. At άλλοι ουκ ολίγοι Παιόνων τε και Κελτών. Ο μεν δή
Sigismundus in maximum vitae discrimeir adductius, Σιγισμούνδος διακινδυνεύσας τα έσχατα, και παρα
virque hostis manus,, quominus caperetur,, effa- βραχύ αλώναι διαφυγών 68, εμβάς ες τριήρη, κατά
giens, lriremeni, quæ in Qumine eral , conscendit, τον ποταμόν έπλει ές Βυζάντιον παρά βασιλέα 'Ελ.
Byzantiunique ad Grecorum regem navigavit .. Cum λήνων. Ες λόγους δε αφικόμενος τη Βυζαντίου βα
plurima cuin isto rege disseruissel, et que volebat σιλεί, και χρηματίσας αυτό όσα ή βούλετο, ώχετο
expedivissel , domum reversiis est. Pajazites, Ainu- αποπλέων επ' οίκου . Παιαζήτης δε ο 'Αμουράτεω,
ratis filius, Gallis Pannonibusque fusis atque fuga- ώς τούς τε Παξονας έτρέψατο και Κελτους, έλη
lis , regionern eorum jam majore securitate popu- ζετο την χώραν αυτών, αδεέστερον ήδη χωρών επ'
labatur . Quin etiam contra hos exercitus ductabat , αυτούς , και ανδράποδα πάμπολλα αγόμενος, και δη
mancipiaque plurima capiebat. Proficiscens autem B επελαύνων επί Πούδην τα Παιόνων βασίλεια,
hostili animo contra Budain , Pannonum regni se έκαμνεν υπό της νόσου , ποδαλγίαν γάρ ενώσει.
dem , podagra laboravit : nec tameu admodum eo Μή 65 μέντοι ηνωχλείτο υπό της νόσου , ουκ έχω
morbo allictusest. Haud tamenassequiqueo, φuid λογίζεσθαι, ότι περ άν γένοιτο αυτώ εμποδών , επί
ei impedimento fore potuisset ,, cum festinaret Πούδην τε ελάσαι, και παραστήσασθαι Πούδην, τα
adversus Budam , quominus eain urbem suæ dilio- Παιόνων βασίλεια, και καταστρέψασθαι την χώραν
uis faceret,, regionemque universarm subjiceret.. αυτών• νύν δε κάμνων υπό της νόσου, επιεικώς
Verum peropporlune podagra lim laborans , rever- πάνυ απενόστησέ τε αυτός, και τον στρατόν απήγα
sus est domum etiam copias in suam regionem γεν ώς την χώραν αυτού . " Υστερον μέντοι επιπέμ
abduxi!. Postea missis exercitibus , Pannoniain πων στρατεύματα επί Παιονίαν, και Παννoδα.
vastabat. Tempore autem aliquantulo interposito , κίαν 66 , εδίου την χώραν. Χρόνου δε επιγενομένου,
bellum Myrxæ (nostri Marcum vocant) Daciæ duci επί Δάκας , και επί Μύρξαν, τον Δακίας ηγεμόνα
intulit, criwini ei dans, quod prior adjungens se εστρατεύετο, αιτιασάμενος αυτόν , ώς υπάρξαντά το
l'annonibus, contra se bellum gesserii . Dacorum πόλεμον και συν τοις Παιοσιν επ' αυτον στρατευό
(sive Valachorum , in quibus et Moldavi ) gens bello μενον. "Έστι δε γένος τούτο (Δάκες) άλκιμόν τε τα
præsia : tissiina est, nec tamen admodum bonis c ες τον πόλεμον, και ου πάνυ του ευνομούμενον, κατά
gubernalur legibus. Vicos plerumque incolunt, κώμας οικούν, προς το νομαδικώτερον τετραμμένον .
sequentes pascua . Extenditur horum regio (47)
( ) ab Διήκει δ' αυτών ή χώρα,, από'Αρδελίου
' της Παιόνων
Panunnum Ardelio , a Pannonum Dacia (que et Δακίας άρχομένη , έστε επι Εύξεινον πόντον , "Εχει
Transsylvania) initium sumiens, usque ad pontuin δε επί δεξιά μέν καθήκουσα επί θάλασσαν, τον
Euxinum . A dextra , qua vergit ad mare, Istro flu- "Ιστρον ποταμόν, έπ' αριστερά δε Βογδανίαν χώραν
rio alluitur : a sinistra regionem Bazdaniam ap- ούτω καλουμένην. Διείργει δε αυτούς επί Παιονοδα
pellatain habe !, Distinguit eorum regionen mons κίας όρος, επί πολύ διήκον, Πρασοβός **61 καλούμε
Lunge si porrigens cui Prasobo (quiolim Humus) no νον. "Εχει δ' ομόρους η χώρα αύτη, και Σκυθών
men incolæ dixerunt. lluic regioni adjacent quidam , των Νομάδων μοίραν ουκ ολίγην, γένος πολύ τι και
de Scy:liarumgenere non pauci, qui opibus plurimυιη όλβιον, υπό Kαζημoίρεω τώ βασιλεί ταττόμενον
pocsmul, subjecti Cazemiro Polonorum regi . Istum υφ' ώ δή και Σκύθαι οι Νομάδες ταττόμενοι , στρα
regem comitantiir Scythæ Nomades, quocunque τεύονται , ή αν εξηγώνται , αυτός τε αρετήν παρεχό
belim verterit. Virtus autem ejus in omni bello μενος ές πόλεμον αξιόλογον . Τούτων δε έχονται
præclara kabila est. lis finitimi sunt, quase in Πολάνοι μεν προς άρκτου, Σαρμάται δε προς έω .
Septentrioneno pandunt , Poloni : φua verorespirit Ο Δάκες δε χρώνται φωνή παραπλησία τη Ιταλών ,
orientein , Sarmatie . Dacorum lingua similis est διεφθαρμένη δε ες τοσούτον και διενεγκούση , ώστε
Dialorum linguæ : adeo tamen corrupla et differens χαλεπώς έπαθειν τους Ιταλούς, ότιούν ότι μή τάς λέξεις
ut difficulter llali queant intelligere, quæ istorum διασημειουμένων επιγινώσκειν , ό τι αν λέγοιτο. " Οθεν
verbis pronuntiantur. Unile autem 41 lingua mo- μεν ούν τη αυτή φωνή διαχρώμενοι ήθεσι Ρωμαίων ,
ribusque Romanis asi, in istam regionem acces e- επί ταύτην αφίκοντο την χώραν, και αυτού τήδε ώκη
rint, ibique sedes fixerint , a nullo mortalium accepi , σαν , ούτε άλλου ακήκοα περί τούτου διασημαίνοντος
nec aliquem audivi, qui ista liquido commemora- σαφώς έτιούν, ούτε αυτός έχω συμβαλέσθαι , ώς
ret. Dicuntur tamen homines undique confluentes αυτού ταύτη ωκίσθη. Λέγεται μεν πολλαχή ελθόν
in istam regionem penetrasse : haud interim ex- το γένος τούτο ενοικήσαι αυτού. Ου μήν ό τι και

Notulæ marginales.
( 37) A monte Orbalo ac Peucinis initium sumens.
6 3 άλ . ελθών δ. al . ut in c . 6 » ήτοι μπούδα , η ογα 68 και ει μή μ . ΑΙ. ut in c. ** In orα, Παια
καζακίαν , αι ιnfrα . 67 Προσοβός , R. τι : οιτ .
$5 DE REBUS TURCICIS LIB . II .
άξιον ές ιστορίαν ότιoύν παρεχόμενων τεκμήριον. A slaute aliuo learallili istius gentis exemplo ,
Συμφέρεται δε Ιταλοίς τά τε άλλα , και τη ές δίαι-
ταν καταστάσει , και όπλοις τοις αυτούς , και οκευή
έτι νύν τη αυτή Ρωμαίων διαχρώμενοι . 'Ες δύο
μέντοι διηρημένον αρχάς, ές τε την Βογδανίαν, και
αυτήν παρ' "Ίστρον χώραν, ου πάνυ του ευνομείται.
Νομίζουσι δε ηγεμόσιν ου τοίς αυτοίς διαμένοντες,
αλλ' επί το αει σφίσι πρόσφορον συμμεταβάλλοντες ,
καθιστάσιν άλλοτε άλλους σφίσι τυράννους. Μύρξαν
μέντοι τούτον άρχοντα του γένους τούδε το παλαιόν
γενόμενον, επικαλεσάμενοι τύραννον σφίσι κατεστή-
σαντο, συνανελόντες Δάνον τον πρόσθεν τυραννεύ-
οντα αυτών. Μύρξας μεν ούν ούτος , παλλακίδι συγ-
γενόμενος ουκ ολιγάκις, και νόθους από τούτου σχών
παϊδας ανά την Δακίαν ουκ ολίγους, ύστερον προϊ-
όντι τω χρόνω, και τελευτήσαντος Μύρξεω , ανε-
φύοντο τη Δακία θα μα ηγεμόνες άλλοτε άλλοι, έστε
επί τόνδε χρόνων καθιστάμενοι ες την αρχήν. Επί
τούτον δή τον Μύρξαν υπάρξαντα πρότερον πολέ-
μου , ές τους Βαρβάρους συστρατευόμενον τώ Σιγισ-
μούνδν Ρωμαίων αυτοκράτορα, αιτιασάμενος Παια-
ζήτης ο 'Αμουράτεω, εστρατεύετο και τον τε
" Ίστρον διαβάς, ήλαυνεν ες το πρόσω, τήν τε χώραν
ανδραποδιζόμενος . Μύρξας δε συλλέξας στράτευμα
από της χώρας, επεξελθείν μεν και διαμάχεσθαι
.
ουκ εποιείτο βουλήν τάς δε γυναίκας και παίδας
ες το όρος το Πρασοβόν κατεστήσατο περιποιούμε-
νος. 'Εφείπετο δε ύστερον και αυτός το Παιαζήτεω
στρατεύματι διά των δρυμώνων της χώρας, οι δη
πολλοί τε ενυπάρχουσι, και απανταχή περιδέoυσι Cut eanm difficilem accessu hastibus preslent , captu
την χώραν μή βάσιμον είναι τοίς εναντίοις , μηδε
ευπετή χειρωθήναι. 'Εφεπόμενος δε απεδείκνυτο
έργα άξια λόγου, μαχόμενος τε εί τι διασπασθέντων
των πολεμίων, επισιτούμενόν πη της χώρας τρά-
ποιτο , ή επί υποζύγια ληίζόμενον, και ούτω τόλμα
μεγίστη εφεπόμενος το στρατεύματι » περιφανώς δε
εφε πόμενον , αυτό διαμάχεσθαι. Και δή λέγεται
διαπορευομένω τα στρατεύματι επέκειτο εν λύπη
πάνυ χαλεπώς, και εξετίθει , και διαφθείρων ουκ
ανίει. "Ενθα Βρενέζεω θεράποντος γνώμην αποδει-
κνυμένου, ώστε ένστρατοπεδεύσασθαι τον στρατόν
αυτού , και απαλλαγήν εύρασθαι . Από τούτου μέγα
το από τούδε ευδοκιμείν παρά βασιλεί, και ές στρα-
τηγίας χρηματίζοντα υπό βασιλέως, επί μέγα χω- D
ρήσαι δυνάμεως. Τότε μεν ούν αυτού Παιαζήτης
ένηυλίσατο, επισχών την ημέραν εκείνην τη δ'
ύστεραία διεπόρθμευσεν η έδύνατο ασφαλέστατα τον
στρατόν διά του "Ιστρου . Ούτω μεν ούν αυτώ ο επί
Δακία στρατός επε πήγει. exercitum , quam poluit lulissime transmisso Istro,
in suain regionem reduxil. In hunc modum exercitus, quem contra Dacos duxerat, domum rever
SUS esl ,
Μετά δε ταύτα ελαύνων, επολιόρκει Βυζάντιον ,
από αιτίας τοιάσδε. Οι γάρ δή " Ελλήνων βασιλείς,
ώς αυτό παραγενόμενοι, ές τας θύρας παρήσαν,
και συνεστρατεύοντο εκάστου έτους . Και ποτε όντος
Nolula marginales .
( 48 ) Dans Bonfi.jo .
8
quoil operæ pretium sit ut præsenti historiæ iple
xatur . Nihil differunt.ab ſtalis cætera etiam viclas
rationc, armorumque et stipellectilis apparatii
etiamnum eodem utentes. Quamvis ea geus in duos
discreta sil principalus, in Boydianain videlicet
(quae ct Moldavia) et Istriam regionem : laud tamen
æquo inter se jure vivunt. Consueverunt non seni
per eosdem babere duces : verum prouil ipsis vide
lur commodum , principes niulani, nunc hurc,
nunc illum sibi principem ordinantes. Myrxam
istum , qui avito istorum ducum genere erat orius ,
accilum sibi ducem constituerunt, occiso Dano
(48) qui antea rerum potiebatur. Myrsas hic con
B
cumbens sæpius eum pellice, flios spurios ér ea
Lulit non paucos in Dacia . Hinc mortuo Myrxa, na
scebaulur frequenter alii Dacorum duces , qui us
que ad hoc tempus in regno durarunt. Contra
intim Myrxam Pajazites, crimini dans quod prior
incipiens bellum ,, socia arma junxisset Sigismundo
Romanorum imperatori, cum exercitu profectus
est . Trajecto Istro porro progressus, prædam man
cipiorum multan ) ex ista regione rapiebat.. Myrxas ,,
collecta inanu non modica suoruni, quomodo ob
viam procedere hosti, præliique potestatem facere
possei, nullo modo consultabat. Uxores et liberos
leponensin nonten Prasobum , sequelatur Pajazi
lis exercitum , per glandiferas istius regionis silvas ;
quæ cum plurimæ ibi sint, regionein ambiuni, adeo
que haud facile.n . Myrxas , sequens Pajazitis exer
!
cilum , insignia virtutis opera faciebal, impigre
cum hostibus manus conserens, sicubi avulsi erant
ab reliquo exercitu, aut sicubi frumentalum , aut
ad prædas pecoris agendas se convertissent. El in
hunc modum sequens hostilein exercitum , magna
audacia fretus , ex aperto cum bos !e conflixit. Aiunt
Myrxan transeunti exercitui graviler institisse :
cunque ſorel in loco adnodum dificili, hostilis
exercitus eum adortus est ; nec cessavit bostem
fortiter maclare. Ibi Brenezes regius minister, cum
bonum dedisset consilium , videlicet ut castra eo
loci communirent, mali liberationem invenerunt.
Ex hoc tempore longe gratissinius 42 fuit reyi
Brenezes : eleclusque ab eo dux, landem masimam
nactus est polentiam . Pajazites, sicuti consuluerat
Brenezes, co loci castrametalus est, et quicle per
eum diem exercitum recreavit. Pustero aurem die
His peractis, bellum movit contra Byzantium ,
urbenique tali de causa obsidione cinxit . Greco
rum reges concesserant in potestatem Pajazitis :
proinde in javuis degellant quo : nnis militantes

. 87 LAONICI CHALCOCO.IDYLE
sub Pajszile , quocunque vim belli vertisset . Pa- A βασιλέως εν Φεβραϊς της Μακεδονίας χώρας, και
jazites, cum quondam forel Pierris Macedoniae ,
ibique aporas traheret, Græcorum rex , Sparlæ dux,
Constantinus Nazarci filius, Stephanusque Eleazari
filins, profecii sunt in januas. Ibi lum ad regem
Pajazitem venit Mamonas ab Peloponneso, qui quon-
dam imperio rexerat Epidaurum : accusabatque
Grecorum regis fratren, ut qui sibi Epidaurum
eripuissel, et injuriis plurimis se obruisset. Paja-
ziles iudignatione inflammabalur contra Græcu-
l'um regem . Indignationem hanc regis angebal
insligando Joannes Andronici regis filius , qui
præsto erat, et victum apud Pajazitem habebat.
Ferunt, quod rex conatus sit eum interficere, cum
colloquerelur secum . Verum cunclatus est. Nec
B
lamen multo post illum interernit Halies Chara-
cipis filius, qui ei admodum familiaris eral , mul-
tisque opibus ab eo donatus . Convenientes igitur
' in unum duces illi , cum ea lempestate in januis
agerent, consilium inibant non amplius redeundi
in Januas . Constantinus Zarci filius Dragasisque
fraier , scientia militari facile omnes excellebat,
nec ulli prudentia credebatur tum temporis se-
cundus. Is bello adorlis Albanos et Triballos
liosies , in ditionem acrepit regionem haud pæ-
nitendam . Quo mortiio, Constantinus frater regio-
nem obtivuil, januasque frequentare coactus est.
llic promillit Græcorum regi filiam se desponsurum ,
si rata manserint ea quæ super defectione conve-
nerint. Duxerat iste Emmanuel jam ante regis C και έφοίτα ές τάς βασιλέως θύρας. Ούτος εγγυάται
Colchorum (qui et Trapezuntis imperator) filiam
vidnani, que fuerat Zelinis Turcorum cujusdani
ducis uxor, forila supra modu venusta . Quiam
cun Byzantinm a Colchide adduxisset, videns
eam pater forma prædiiam excellenti, necnon aliis
excellere quæ in muliere dicuntur kona, non du-
bitavit eam auferre filio, sibique connubio jungere.
Erat autem is adeo alllictus podagra, 43 ul ne qui-
den erectus stare potuerit. Ferunt hunc insanien -
lein amore muliebri, plurima indecora commisisse :
«lelertatque psalteriis,
, harumque consuetudine
elinitun !, curain decenter administrandi regni ne-
gligenter omisisse . Posiquam nuptiæ , ut convene-
rat, intercessissent , duces al defectionem aspirant ,
D
cun singuli, quantum possenl, add suam regionem
dilaberentur. Rex Græcorum fugiens Turcorum
regein , quarto die a Pherris Byzantium (wi per-
loibeni) pervenil. Theodorus hujus fraler renit in
Peloponnes!!! . Reliqui quoque, imparato a rege
roimeall, ad sua redierint. Apprtente deinde
plate, Byzantii rex cum se non conferret ia
jmuas, nuntiareturque Pajaziti, ipsum nunquam
demceps in januas alulurun , decrevit millere
Byz !»!ίιι 11alien Charalithis filium, cui pluri-
mein lideball, Huic præcepit, ut juberet Græco-
rom regem venire in januas : si renueret, renuen-
Notula warginales.
(4 έγένετο . 3. 14'in con !.
88
διατρίβοντος , και του Ελλήνων βασιλέως φοιτώντος
ενταύθα επι τας θύρας, και του της Σπάρτης ηγε
μόνος , και Κωνσταντίνου του Ζάρκου παιδός, και
Στεφάνεω του Ελεαζάρου , αφικνείται από Πελο
ποννήσου και της Επιδαύρου το παλαιόν γενόμενος
άρχων , τούνομα Μαμονές. "Ος αφικόμενος παρά
βασιλέως Παναζήτη, ένεκάλει τα των Ελλήνων βα
σιλέως αδελφώ, ώς αφελομένη την τε Επίδαυρον,
και ποιήσαντι αυτόν κακά . " Ηχθετό τε τώ "Ελλή
νων βασιλεί Παιαζήτης . Ενήγε δε ες τούτο και
Ιωάννης ο 'Ανδρονίκου του βασιλέως ταϊς, ώς παρών
αυτου την δίαιταν είχεν από Παιαζήτεω. Και δη
λέγεται και ανελεϊν ώρμημένου περί ομιλίας έχοντα .
Μετέμελεν αύθις ου πολλά ύστερον. Επήμυνε δε
αυτώ τον όλεθρον 'Αλίης ο Χαρατίνεο παίς, ός συν
ήθης αυτώ ετύγχανεν ών, και χρήμασιν ώς τα
μάλιστα έθεραπεύετο υπ' αυτού. Συνιόντες δή ούν
ές ταυτό ούτοι οι ηγεμόνες εν τω τότε χρόνω, περί
τας θύρας του βασιλέως διατρίβοντες, εδίδοσαν σφίσι
λόγους , ως μηκέτι του λοιπού αφίξεσθαι επί τας
θύρας. 'Ενταύθα μεν ούν εγγυάται Κωνσταντίνος και
Ζάρκου, Δραγάσεω δε αδελφός , ός εκείνου τελευτή
σαντος του Ζάρκου, ήν ανδρών άριστος τα ές συνε
σίν τε και πόλεμον, ουδενός λειπόμενος των ες εκεί .
νον τον χρόνον. Και πρός τε 'Αλβανούς και Τρι
βαλλους τιoλεμίους διαπολεμών , χώραν τε αυτό
υπηγάγετο ου φαύλην, και επί τη τελευτη αυτού
Κωνσταντίνος ο αδελφός αυτού κατέσχε την χώραν ,
την θυγατέρα των Ελλήνων βασιλεί, ώστε έμπε
δούναι σφίσιν αυτοίς, όσα συνέθεντο ες την απόστα
σιν. Ιγάγετο μέντοι ούτος Εμμανουήλος και προ
τερον την του βασιλέως Κολχίδος θυγατέρα χηρεύ
ουσάν τε, Ζετίνεω δέ τινος Τούρκων ηγεμόνος γυ .
ναίκα γενομένην , κάλλει τε διαφέρουσαν. Ταύτην
γάρ ως ηγάγετο από Κολχίδος ες Βυζαντιον , θεασά
μενος ο πατήρ αυτού τότε βασιλεύων , ώς έδόκει αυτό
κάλλει τε γυναικών πολλών είναι καλλίστη , και τοις
άλλοις ή ελέγετο 68 υπερφέρουσα , εαυτώ τε ταύτην
ηγάγετο , αφελόμενος του παιδός . " Ην δε και εν νόσω
τη ποδαλγία διεφθαρμένος, ώστε μη διορθούμενον
στήναι οίόν τ' είναι. Λέγεται δε ούτος ταϊς γυναιξίν
επιμαινόμενος, κατά πολύ άττα απρεπή εξενεχθη
ναι, ήδόμενος ταις τε ψαλτρίαις, και συγγενόμενος ,
αποθέσθαι την εργασίας της βασιλείας εν ολιγωρία
πεποιημένος,γαννυμών τε περί τα τοιαύτα. Οι μεν
ούν ηγεμόνες εν ταϊς θύραις όντες του Παιαζήτεω ,
συνετίθεντο αλλήλοις ως αποστησόμενοι, γενομένης
της επιγαμίας. Μετά δε ταύτα , ώς είχεν έκαστος ,
απηλλάττετο επί της εαυτού χώραν. Και βασιλεύς
μεν Ελλήνων, διαφυγών βασιλέα Τούρκων, αφικνεί.
ται από φερρών ές Βυζάντιον τεταρταίος ή λέγεται :
Θεόδωρος δε ο αδελφός αυτού αφίκετο επί Πελοπόν
νησον. Και οι λοι τιοι δε ώς έκαστος απήλαυνεν επι
τα εαυτώ, επιτραπέντες ιέναι το βασιλέως επί τα
89 DE REBUS TURCICIS LIB . II. 3)
εαυτών ήθη έκαστος . " Υστερον μέντοι , ώς του επι- Ali illic ) bellum indiceret. Ηalies autem, cum a ) -
γιγνομένου θέρους, ώς oύ παρεγένετο Βυζαντίου pulisset Byzantium , publice quæ habebat manda
βασιλεύς επί τας θύρας, και ηγγέλλετο το Παιας- la , regi exponit : privatim vero regi consuluit in
τη , μηδε ελθείν του λοιπού έτι διανοούμενος , επι- colloquiin admissus, ne januas adiret . Emmanuel
πέμψας Αλίην τον Χαριτίνεω, άνδρα δή των παρ' respoudi, se ipelr:21: promptissime facturum :
εαυτό δυνάμενον , επέτελλε παρείναι αυτον, ες τα; sibi vilam non amplius suaver: fore, dicere, si
Ορας παραγενόμενον· ει δε μή , πόλεμον προαγο offendisse reger : se brevi in januas, juxta præ
ρεύειν αυτώ βασιλεί. Ελθών μέντοι ούτος ο “Αλίνης Ceplum rgis, adventurom . Deinde abeunte lla
ες το Βυζάντιον , δημοσίει μεν έλεγε τα έπεσταλμένα lie , cum ja ! ( onstarei, eum liequaquam rever
αυτή υπό βασιλέως, εχρημά :: ε δε αυτή , ώς ένιοι sulrun in jaanilis, aripa adversus enm arripuit,
λέγουσιν, ιδία συγγενόμενον, μηδαμώς ελθείν επί Byzantiumque oppugnavil. Cum eo cun exercilu
τάς βασιλέως θύρας . Εμμανουήλος μεν απεκρ!- pergerel, terram eorutill singulasque regiones gra ,
νατο, ώς πείθεσθα ! τε έτοιμος είη , και βασιλεί μή vissima vastilate amixit ; suburbanaque oninia
θαρρών , ουκέτι βιωτόν τον βίον αυτώ ηγήσατο, αλλ' diripuit. Urbis opprignatio cum ei non succederet,
ώς εν βραχεί παρεσόμενον εαυτόν υποδέχοντο το B
reversiis est domum : singulisque annis milteliat
βασιλεί, ή αν παραγγέλλοι. "Υστερον μέντοι απιόν- exercitis, peragebalque longem illam obsidionem ,
της Αλίεω, ώς Παιαβήτη δηλα καθεστήκει , μηδε quæ decennio duravil. Ha: c obsidio plurimum
διανοείσθαι αυτόν ιέναι επί τας θύρας, επήλαυνε τε damni Byzantiis invexil. Plurimi namque fame
και επολιόρκει Βυζάντιον. Έπελαύνων δε, την τε necali sunt, plurimi quoque desciverunt ad barba
γην έκειρε, και την χώραν εκάστην εδίου, και κό- rum . Syllebria (49 ) in potestatem Pajazitis venit.
μας ανδραποδισάμενος τάς προαστείους, ώς ουδέν Hujus moderator eral Joannes Andronici filiis,
προεχώρει ή του άστεος αίρεσις, απεχώρησεν αυτός qui fugiens Byzantio , ne inciderei in patrui iras
επ' οίκου. 'Έπιπέ μπων δε στράτευμα πανταχή ανά Byzantium regent's, cum figa neutiquam sibi con
πάν έτος , επολιόρκει την μακράν γενομένην πο- suiere posset, semetipsum patruo tradidit , ut eo
λιορκίαν επί δέκα έτη · εν οις πολλά τε της πόλεως ad smm ulcrelur arbitrium . Palruus eum misit in
ταύτης απεγένετο υπό λιμου διαφθαρέντα , και επί Italiam : ubi cum imperala exsecutus esset , legatus
τον βάρβαρον απιόντα . Την μεν ούν Συλλυβρίαν αυ- ire jussuis est ad Genuenses, auxilium oraturus :
της κατείχε Παιαζήτης , επετρόπευε δε ταύτης Ιωάν- quibus tamen occulte nuntium miserat, ut Joannem
νης και Ανδρονίκου παίς , ος διαφυγών από Βυζαν- advenientem in vincula conjicerent, nec quoquam
τίου τον πατρώον , ώς ουκ ήδύνατο, παρείχεν αυτόν C et1n aiire palerentur . Ηic tandem interjecto len
ές και τι περ άν αυτώ χρήσαιτο ο πατρωος , Βυζαντίου pore, cum diu in carcere lainissel, erupit : carce
τότε βασιλεύων . Ο δε , πέμπων αυτών ες Ιταλίαν, reque 44 liberatus , relicta Italia , contendit ail
διαπραξάμενον αυτόν όσα γε δή υπετίθετο, έπεμπε regem Pajazitem , ea tempestale Byzantium oppii .
παρά Ιανυθους , επικουρίας δεν σόμενον δήθεν gianlem a quo amice susceptus est, el exercitu
κρύ : α δε πέμπων τοίς Ιανυίοις, επέτελλεν εν φυλακή armato , Syllebriam pactionibus in ditionem acce
τ : έχειν μηδαμή μεθ :έντας . Ο δε , χρόνου εγγ:νο- pii , Joannemque eidem reriorem dedil. Rever.
μένου , διαφυγών τους Ιανυθους , και από Ιταλίας , sus Byzantine , cum eam urbem vi expugnare
ανέβη παρά βασιλέα Παιαζήτην. "Ος πολιορκών 11001 posset, ſame cos debellanilos esse staluit.
Βυζάντιον και άγων αυτόν, τήν τε Συλληρίαν παρ . Orbem eam cerle ci'pissel, nisi Temires ( 50) nuntia
εστήσατο ομολογία , και επέστησεν άρχοντα. Μετά tus esset magna manu adversus ipsum adventare.
δε ταύτα ελαύνων επί Βυζάντιον , ώς ου προεχώρει Quind quitten ) eo len accidii, quando a Tenire
αυτη η Βυζαντίου αίρεσις προσβαλόντι, λιμώ εξε- P.j :ziies caplis , pleraque Asiani imperii amisil.
πολιόρχει, και ελεν αν την πόλιν, ει μή ο Τεμήρης Pajzzites cum nihilominus a Byzantii oppugnatione
ελαύνων μεγάλη χειρί έγγέλλετο επ' αυτόν , ότε δή cessarer, sciretque Græcorum rex suas copias in
D
και αυτός εάλω υπό Τεμήρεω, και τα πολλά της αρχής arctul coactas, nec posset invenire buie urgenti
αυτού απώλετο της εν τη Ασία. Ως μέν ούν το palo remedium , Byzantium patrueli suo Andro
Βυζάντιον Παναζήτης πολιορκών ουκ ανίει , και έγνω nici filio Jonni commisit. Nam Joanni buic gra
βασιλεύς Ελλήνων , τόν τε λεών τετρύσθαι ες το viler irallis eral Pajazites, quasi ipse in causa
χαλεπώτατον , και ουκ είχεν όπως του κακού εξ- esset , quominus Byzantium in Jilionem venirel :
αλλαγή , επέτειε τε το Βυζάντιον τώ αδελφιδι Jab ins igitur sinistra apud regem Pajazitem
"! ωάννη, τα 'Ανδρονίκου παιδί. Ως γάρ οι ήχθετο Suspicione , ne ejus iran experiretur, fuga se By
! αιαζήτης, ότι δι' αυτόν ου προεχώρει η Βυζαν- zantium recepit. Hujus adventus patruo Byzantii
του αίρεσις , και εν υπόπτω καθειστήκει αποφυγών regi perquam gratus exstitit , uni urbem patruelis
βασιλέα, εσήει ε ; Βυζάντιον , και αυτόν άσμενός τε fidei commendans, navigavit in Italiam , petiturus
εδέξατο και πατριός βασιλεύς Βυζαντίου, και την auxilium contra Iongam illan obsidionem, ne vi
πύλεν επιτρέψας, ώχετο αποπλέων επι Ιταλίαν, delicet urbem istam insignern pereuntem neglige
Nolo'a marginales.
(19) Selymbri.. (50) Tamerlanes.
 1
1

91 LAONICI CHALCOCONDYL.E 92
ret . Cum venisset in Peloponnesium, uxoreir suam A επικουρίας δεησόμενος, ες την υπό των πολεμίων
deposuil apud fratrem : ipinale conscensa nasi πολιορκίαν μακράν καθεστηκυίαν , μή περιιδείν την
iler lialiam maluravit. Cum adiissel Venclos, πόλιν απολλυμένην. Ως δε κατά την Πελοπόννησος
1 s, ie que velit explanassrl,iter al Liguris prin- εγένετο, κατέθετο μεν αυτού εν Πελοποννήσω την .
C pemNI: diolanique. Jurem instituit : a quo co . γυναίκα αυτού παρά τώ αδελφώ αυτός δε απέπλει 3

miles ( xceplus, pecunia, equis, viæque doctoribus ές Ιταλίαν . Τραπόμενος δε επί Ουενετών και χρη
cblouis, missus est ail Galliaruin regem . Cum pro . ματίσας αυτούς όσα βούλετο, ώχετο επί τον Λιγυ
cressisset in conspectum Gallorum regis, rogavit ρίας τύραννον, Μεδιολάνου δε ηγεμόνα. Ο δε φιλο
ne Byzantium , urbem Græcorum regian , gunero φρονησάμενός τε αυτόν τα είκότα, και χρήματα
Calliarum regillus junctam,, in summuno discri- παρεχόμενος , απέπεμψεν επί των Κελτών βασιλέα,
men deiluct: n , despiceret. Regem allem Gallorum ίππους τε αυτό παρεχόμενος, και της οδού ηγεμό
invenit furiosum et diligenti custodia ab optimati- νας. Ως δε εγένετο επί τον Γαλατίας βασιλέα ,
1 : 11s asservalum , donec morbus curarellir , rerquc εδείτο αυτου μή προέσθαι πόλιν βασιλίδα Ελλήνων
sanitatem reciperet: longo igirur tempore ibi hæsil. υπό Βαρβάρων πολιορκουμένην, προσήκουσαν άγχο
τάτω τώ βασιλέων Γαλατίας οίκω. Τούτον ούν μεμηνότα εύρων, και εν φυλακή υπό των αρίστων κατε
χόμενον, ώστε θεραπεύεσθαι την νόσον αυτού διέτριβεν αυτού επί συχνόν τινα χρόνον .
Gens Gallorum est admodum antiqua opulenta- B Κελτών δε το γένος τούτο μέγα τε ον, και δλβιον ,
que. Proinde cum nimium sibi tribuat, eo quod και παλαιόν τε , και εφ' εαυτο μέγα φρονών, υπερέ
superct reliquas Occidentis gentes , etiam Ronini χειν τε των άλλων, των προς εσπέραν εθνών, αξιoύν
imperii uoleranen sili vindicant . Ηorum regio- εαυτό μετείναι της ηγεμονίας τε και Ρωμαίων
nis terminus orientalis est Ligurum regio : me- βασιλείας. "Έστι δ' η χώρα αυτών προς έω μεν τη
ridionalis, Hispania : septentrionalis, Germania : Λιγύρων χώρα , προς μεσημβρίαν δε τη 16ηρία,
versus occidentem Oceano Britannicisque clau- και προς άρκτον τη Γερμανία, και προς εσπέραν τω
dilur insulis. Longitudo ejus colligitur ab Alpi- "Ωκεανώ, και ταις Βρεταννικαίς νήσοις. Διήκει δε
dius quir suul extra lialiam , usque ad Oceanum el από "Αλπεων των εκτός 69 Ιταλίας έστε επί ωκεα
Germanos, itinere maxime deceni et septem die- νον, και επι Γερμανούς οδόν ημερών μάλιστα επτα
Υπη , alb Italia usque ad Oceanum : ab Hispania καίδεκα, από Ιταλίας ές Ωκεανών , από δε Ιβηρίας
usque in Germaniam 45 se extendit itinere maxime επί Γερμανίας, οδόν μάλιστα πη εννεακαίδεκα .
decem el novem dierum . Lulelia , ubi regni sedes, " Έστι δε Παρίσιον πόλις έν ή τα Κελτών βασίλεια ,
diviliis opibusque, el reliqua felicitate excellit. ευδαιμονία τε και όλβη προφέρουσα . Και πόλεις
Sunt quoque in isla regione urbes non pauca regi ουκ ολίγαι της Γαλατίας, υπ' αυτώ δή τώ βασιλεί
subjectæ , quæ propriis reguntur legibus. Ducalus C ταττόμεναι, ες την σφών διοίκησιν. Εισί δε ηγεμο
et duces istius regionis dilissimi el opulentissimi, νίαι τε και ηγεμόνες, δυνάμει τε προύχοντες και
qui regi parent, semper in aulam ejus accedentes. όλβιώτατοι , υπ' αυτώ δε τώ βασιλεί ταττόμενοι και |
Horum le grege est Burgundie dux,, imperitans ες τα βασίλεια παραγενόμενοι αυτώ . "Ο τε της
regioni magnæ , nec non urbibus plurimis : inter Βουργουντίας ηγεμών χώρας πολλής τε και μεγά
quas etiam recrusetur Brugensium urbs, et Clo- λης, και πόλεων άλλων τε, και της Βρουγίων πό
zioruin ( 51 ) maritimorum : nec non Ganlyna (52) , λεως , και Κλοζίων παραλίων, και Γαντύνης 10 πό
iris magna et florens opibus . Est aufenn Brugen- λεως ευδαιμονός τε και μεγάλης , και μεσογαίου .
sinin urlos mirilima, Oreano adjacens e regione All- " Έστι δ ' αυτώ ή Βρουγίων πόλις , πάραλος παρά
gliæ , insulæsic appellatæ : ad quam el naves a nostro τον Ωκεανών , αντικρύ της Βρεταννικής 'Αγγλίας
wari, et ab urbibus in Oceanum vergentibus , ab ούτω καλουμένης νήσου . 'Ες ήν ορμίζονται νήες
Germania, Hispania, Anglia, Daciaque, el a reliquis από τε της ημετέρας τήσδε θαλάσσης , και από των
regionibus appellunt. Distat bæc urbs ab Anglia sla- ες τον Ωκεανών πόλεων, της τε Γερμανίας, Ιβηρίας , !

diis centuin et quinquaginta . Flandria isti regioni Αγγλίας, Δατίας , και των λοιπών δυναστειών . Διέ
31onen est. Exstant autein Burgundie ducun egre- D χει δε αύτη ή πόλις από Αγγλίας σταδίους πεντή
gia facinora , edila adversus Galliam Galliæque re- κοντα και εκατόν. Η δε χώρα αύτη καλείται Φλαν
germ , praeterea adversus Auglos . Postea dux conti- δρία . Και εισί τούτοις τοις ηγεμόσι Βουργουντίας,
Henuis Britannicæ finilimus est, prodiens ex ea terra έργα αποδεδειγμένα άξια λόγου ες την Κελτικήν
quæ pertinet ad regionem regis. Ultra los conter- χώ πρός τε αυτόν βασιλέα της Γαλατίας, και
minus est dux **** His regionibus adnexa est Sa- προς τους Βρεταννούς. Μετά δε ταύτα ηγεμών επί
haudia , regio amplissima et pulcherrima, ad Li- της ηπείρου Βρεταννίας έχεται έκ τής γής της του
guriam usque excurrens. Quantum autem spectat βασιλέως χώρας. Επί δε τούτοις ηγεμών της τού
ad maritimam Galliæ regionem , in hunc modum των 7" δε έχεται χωρών ηγεμόνος Σαβοΐας χώρα,
Notulæ marginales.
(51 ) Silusorum . (02) Gundavum .

6 » εντός . 70 In ora con l'aviávou .

9) DE REBUS TURCICIS LIB . II .
μεγάλη τε και υπερκαλλής 19, επι Αιγυρίαν καθή- A mihi ad presentem historiam alihibila sit . AtJan 12
κουσα , προς δε την παραλoν χώραν της Γαλατίας. quæ est quasi porta Gollize , amplectitur 'regionen
" Ωδε άν μοι διακέοιτο προς ιστορίας. Η μέντοι que versus Provinciam vergit, quam imperii ha -
Ιανύη , πύλη τις ούσα της Γαλατίας, επέχει χώραν, benis temperat Rogerius rex , ortus er inclyta Gal
επί την Προβεντίαν καθήκουσα , ής άρχειο του οίκου liæ regum prosapia . Nicia metropolis est Provin .
του βασιλέως της Γαλατίας, Ρογέριος βασιλεύς ." Ην cix. Hinc sequuntur el aliæ urbes, inter quas
μητρόπολις η Νίτια Προβεντζίας. Πόλεις δε έχονται , commemoratur. Tabiniorum ( 53) urbs, quæ pontem
ή τε 'Αβινιών πόλις, καθ' ην γέφυρα επέστη με habet maximum eorum qui in orbe sunt, qua palet
γάλη δη των κατά την οικουμένην, έστε επί Βαρκε- aditus ad Barcelonem regioneln .
νώνην χώραν ελθείν. Αύτη μεν ούν η χώρα της Γα
λατίας , ως συνελόντι διεξιέναι.
Το δε γένος τούτο Κελτών λέγεται παλαιόν τε In liunc modum , quantum breviler potui, de
και έργα προς τους από Λιβύης βαρβάρους αποδε- scripta sit Gallia . Vetustate dicunt gentem hanc
δειγμένον λαμπρά , καθ' ον δήτα χρόνον βασιλείς pluriunun excellere, praeterea sepius magna cum
" Ρωμαίων και αυτοκράτορες απεδεικνύοντο οί των Β gloria fundisse barliaros ex Libya profectos, prae
Κελτών βασιλείς . Kάρουλον δε μάλιστα δή των βα- sertim eo tempore quo Galloruni reges el Cæsares
σιλέων τούτων, τον προς τους Λίβυος πόλεμον ανε- au .
imperiique Romani reges eiigelantur. Carolum all
λόμενον, συνεπιλαμβανομένου του τε αδελφιδου αυ- tem lerunt præ reliquis regibus strenue rem ges
του Ορλανδίου , ανδρός τόλμη τε και αρετή τα ές sisse adversus Puenos (qui el Saraceni) : cui all
στρατόν επισή μου γενομένου, και Ρινάλδου , και xilio venere Orlandus, vir eximia fortitudine scien
'Ολιβερίου , και άλλων των ταύτη ηγεμόνων , Παλα- tiaque nilitari illustris , et Rhinaldus Oliberi-
τίνων καλουμένων, συνδιαφερόντων αυτώ τον πό- usque, nec non alii duces palatini nuncupati. (lui
λεμον, και πολλαχή κατά την Γαλατίαν μεν πρώτα, ubique, cum iu Gallia, turn in Hiberia fuganles
μετά δε ταύτα, κατά Ιβηρίαν τρεψάμενον τους hostes,, plurimas insignes naeti sunt victorias ..
εναντίους, νίκας ανελέσθαι περιφανείς. Και κλέος Eorum gloria adhuc hodie laudibus 46 apud Ita
αυτών ανά Ιταλίαν , και Ιβηρίαν, και δη και los , Gallos Hispanosque celebratur. Pæni enim ea
Γαλατίαν, μέγα ές τόνδε αεί ευφημούμενον άδεται trajicientes, ubi Herculis columne visuntur, incur
υπό πάντων . Λίβυες γάρ διαβάντες τον πρός Ηρα- sionem fecerunt in Iberiam , quam summa celeri -
κλείους στήλας πορθμόν, κατέσχον τε κατά βραχύ tale occuparunt. Hinc Navarram capientes, Porlll
προϊόντες την Ιβηρίαν, μετά δε ταύτα Ναβάρην τε c galliaeque regionem qua palet usque ad Tarraco
χειρωσάμενοι , και Πορτουγαλίαν χώραν, έστε επί nem, et quæ ad hanc pertinent, subigentes, deve
Ταρακώνα ελαύνοντες, τα ες τήνδε αύ την χώραν neruut el in Galliam . Carolus cum suis obviam his
καταστρεψάμενοι , εσέβαλον ες την Κελτικήν. Κά- egressus egregia facinora patravit . Nam Carolus
ρευλος μεν ούν, και οι συν αυτώ πόλεμον εξενεγκόν- principesque quos supra nominavianus , expulerunt
τες προς τούσδε τους Λίβυας, μεγάλα απεδείκνυντο eos Celtiberorum ct Gallorum regione. Qui fugien
έργα , άνδρες γενόμενοι αγαθοί , και της τε Κελτιβή- les receperunt se in Granatam urbem munitissi
ρων, και Κελτικής χώρας εξελάσαντες ες την Γρα- inam , sitam in monte qui in Oceanum se projicit .
να την πόλιν οχύρωτάτην, επί του όρους του ές Ab isto porlu paululum progressi , Hispaniam bello
"Ωκεανόν καθήκοντος. Παρ' αυτόν δε τον πορθμόν adorti sunt : mullamque nacli regionein , ibi habi
καταβραχύ προϊόντες, τήν τε Ιβηρίας χώραν πολλήν tarunt.. Αι Carolus principesque sui hostiliter eos
κατασχόντες ώκουν, και συνελαύνοντες επολιόρκουν. persecuti sunt . Regionem autem bello partam ge
και την τε χώραν απεδίδοσαν τους εαυτού προσή- nere propinquis dederunt, Iberiam videlicel, Navar
κoυσι, την 16ηρίαν , και Ναβάρης και Ταρακώνα, rum el Tarraconem , Propinquos a Barbaris obses
και τους σφών αυτών προσήκοντας , υπό Βαρβάρων sos obsidione liberarunt. Tandem regionem inter
πολιορκουμένους , απέλυόν τε της πολιορκίας, και D sese distribuentes , singuli partem ad se pertinen
την χώραν επιδιελόμενοι σφίσιν, ώκουν απολαβόντες lem acceperunt. Qui cum in hunc modum bellum
έκαστος το ανήκον αυτω μέρος. Και ούτοι μεν ταύτη confecissent, ab orunibus etiam hodie canuntur, ut
κάλλιστα θέμενοι τον πόλεμον, ές τόδε αεί υμνούν- qui fuerint viri specialis virtutis. Hornmindus (54)
ται, ώς άνδρες γενόμενοι αγαθοί. Και 'Ορμάνδον 10 dux siti debellalus occubuit. Rhimæus ( 55) suc
μέν τόν γε στρατηγόν υπό δίψους εκπολιορκηθέντα cedens in bellum cæpium , landem id Hispaniæ re
αποθανείν · Ριμαίον δε διαδεξάμενον τον πόλεμον, gibus reliquit. Qui suscepto bello etiamnuin res
καταλιπείν τοίς Ιβηρίας βασιλεύσιν. οι δε, διαδεξά- Panorum agere el ferre putantur. Gens isla Li
μενοι τόνδε τον πόλεμον, ες έτι και νυν τους Λίβυας byca linguam Arabicam in usu habet : moribus et
τούτους άγειν και φέρειν νομίζουσι. Το δε γένος religioue imitantur Mechueleil : vestitu utuntur
Notulæ marginales .
(53) Avenionensiun . ( 55) Rinaldus .
(54) Orlandus .
71
τής τούτω,. His Iacuια est. 11 περικαλλής. At, ut in c . 13 '0ρμ...
Ο, LAONICI CHALCOCONDYL.E 96
artin Darliarico, partim Hispanico . Galli rebus A τούτο Λιβύων γλώττη μεν διαχρήται τη 'Αραβική,
preclare longe lateque gestis superbientes, se no- και ήθεσι δε και θρησκεία τη Μεχμέτεω · έσβήτι δε
Liliale el claritate reliquas Occidentis gentes longe τούτο μεν βαρβαρική , τούτο δ' αυ και Ιβηρική . Οι
antecedere putant. Victus horu: paulo quain lia μεν ούν Κελτος ές τούτο παραγενόμενοι , μέγα φρο
lorum delicatior , in supellectili nullam invenias νούσιν επί τούτοις, και γένος οίονται το εαυτών ευ
«li Terentiain.. Lingua Galiorum dirt a lingua Ι ::.. γενές τε και διαπρέπων, διά πάντων δή των προς
lorum : Declamen adeo ab ea recedit, ut eam aliam εσπέραν γενών. Διαίτη δε χρώνται οι Κελτοι αθρο
i bo hialurum lingua diseris. Primas semper ſeire τέρα της Ιταλών διαίτης , και σκευή της εκείνων Ι
volunt, quascunque Occidentis accesserint gentes. παραπλησία . Φωνήν δε προθενται διενέγκουσαν μεν
Pervin aliquantulum de ista inscitia remiserunt, της Ιταλών φωνής , ου μέντοι τοσούτον , ώστε δόξαι
pinstijuam Angli, gious hominum Britanniain in- ετέραν είναι της Ιταλών φωνής την γλώτταν εκεί
colens, illam gentem debellaverunt, regionemque νων . Αξιούσι δε πρωτεύειν όποι αν παραγένωνται Ι

et ipsos sue ditioni junxerunt. Cum eos regno των ες την εσπέραν γενών. Υφίεντο μέντοι της
Soliassent, exercitium Liitetiam adduxerunt, ean ! • άγνωμοσύνης , επεί τε υπό "Αγγλων των την Βρε
pre urbem obsidione circumdedere. Discordia au ταννίαν oικoύντων έθνος διαπολεμήσον , τήν τε χώ
B
tem inter Gallos Anglosque exorla hujusmodi ραν αυτών κατεστρέψαντο, και αυτούς, και την ηγε:
principium habuit, μονίαν αφελόμενοι, επί την μητρόπολιν αυτών
Iαρίσιον συνελάσαντες, επολιόρκουν . Την δε αιτίαν
αυτών της διαφοράς φασι γενέσθαι ώδε .
Urbs e- l, Caledam (55) nomine vocant, sila in "Έστι πόλις Καλέδη 76, ούτω καλουμένη εν τη
1 : aritima Cellicæ Gallia regione , justa Oceanuin . παραλία χώρα της Κελτικής, παρά τον Ωκεανών, ου
Claritate non admodun celebris biabetur : verum πάνυ του επίσημος, εν εχυρώ δε ώκημένη. ές γε τον
Lucus ubi ædific: la est , natura censetur miinilis από Γαλατίας απόπλουν ες την Βρεταννικήν επιτη
simus. Commodissime 47 hinc ex Gallia in Bri δείως έχουσα, και εν καλή του πορθμού ώκημένη .
cinam navigatur. Tanta quique porlus commo- παρέχεται εντεύθεν όρμωμένους ες την Κελτικήν
Il.lus " Si , ill præbeai viam facilem irruendi in Gal- εσβαλείν. Ταυτην την πόλιν και των Βρεταννών βασι
Lam.lux Brilamorum , pro:iilionem paciscens cum λεύς της εν τη πόλει προδοσίας συνθέμενος είλεν
oppidanis, ista : urbem per insidias in pulestatem επιβουλή , και κατασχών έτυράννευε ταύτης. Απαι
accepil : capiam suo insperio rexit. Gallorum regi τούντι δε την πόλιν ταύτην τώ Γαλατίας βασιλεί ουκ
«:ranti ut silhi restituatur ea urlis, respondit : The c έφη έκών είναι αποδιδόναι, και φρουράν έφαινον
11011 esse sibi in animo ut reddat urbeil ). Præsidio διαπορθμεύοντες από της νήσου επί την πόλιν . Την
quoque eam firmarunt Angli, trajicientes co ab in- μέντοι πόλιν επελαύνων επολιόρκει επί συχνόν χρό
sula . Alindi Gallus copias urbi admovil, cam longo νον. Μετά δε ώς oύ προεχώρει αυτό ουδέν πολιορ
tempore olisidiene pressit. Pusica com oppugnatio κούντι , απήγαγε τον στρατόν επ' οίκου αναχωρών .
Paruni procederet, exercitum reduxit domum . " Υστερον δε ο Βρεταννών πολύ τι στράτευμα αθροί
' 'ransemmes itaque Britanni cum suo rege, denuo σας , και διαβάντες ες Γαλατίαν την χώραν εδήρυν.
Gallorum regionem populabantur : el accurrentes Και πη συμμίξαντες τη Κελτών μοίρα ουκ ολίγη.
cuid Gallorum manu non modica prælium rom και μαχεσάμενοι , διέφθειρον το πλέον της Κελτι
inisere, ac maximam horum partem penitus dele κης • εγένετο δε ώδε . “ Ως επί διαρπαγήν της χώρας
verunt. In hunc modum isla clades accepta est. ετράποντο οι "Αγγλοι, επήλαυνον όπίσω απάγοντες
Angli cum ad regionis prædam essent conversi, λείαν · καταλαβόντες δε αυτούς οι Κελτοι πρινή οφθη
quidquid rapuissent, portabant retro, ul in sua ea ναι διασωθέντας έ ; την Καλέδην 16 περιστήσαι τε
75

deportarent. Galli , ubi deprehendissent eos in hunc αυτούς κυκλωσαμένους έν τινι λόφο. Ως δε έν απόρω
modum agere, insequi statuere . Priusquam tamen τε είχοντο οι Βρεταννοί, μή ουκ έχοντες όπου τρά
in conspectum hostium venissent, Angli Caledam D πωνται γενόμενοι, διε μηνύοντο ώστε την λείαν
!!! locum munitissimum sese receperunt. Verum αποδούναι και τα όπλα, εφ' ώ επιτραπήναι σφίσιν
Galli deinceps cinxerunt eos suis copiis, constitu- άσινέσιν απιέναι ες την έαυτών . Οι δε ουκ έφασαν
los in colle quodam . Angli in ancipiti versantes dis- επιτρέπειν απιέναι , ει μή δώσουσι δίκην , ών εις
crimine, et quo se verterent nescii , dicere jubent τούς Κελτους εξυβρίσαντες , την χώραν αυτών δ.αρ.
Celtis se predam reddituros, armaque tradituros, πάζουσιν. 'Ενταύθ' ώς έγνωσαν οι Βρεταννοί , ές το
si incolumes in suam regionem redire permillari έσχατον του κακού αφικόμενοι, μαχόμενοι τοίς Κε
!!18. Gulli responderunt : se non prius eos diinis- τοίς , ολίγοι προς πολλούς άνδρες γενόμενοι αγαθοί :
stiros quam pænas injuriarum vaslatæque regio- τρεψάμενοι δε τους εναντίους , εδίωκον φεύγοντας .
la s dederint. Hinc sentientes Britanni in extremo και διέφθειραν αυτού ταύτη πολλούς. Κελτους δε
Notulæ marginales.
(56) Intelligit Cales , sive Caletum .

* In ord , γρ. Κάλατος . Υ* Κάλετες. Ιn ... 41 ε .

97 DE RIDUS TURCICIS LIB . II . 8
φασί τινες, φεύγειν αυτούς έν τις μάχαις ου θέμς Α versui periculo, nantis conserentes can C ::
νομίζεται , αλλά μαχομένους ναυτου τελευτήσαι. Και Is, pramci con muilis, viros fortissimos se exh .
από τούτου Κελτοι σφάς άξιουσι προέχειν των άλ- buere . Bosics fugam inire compellunt : fugientes
λων γενναιότητα , και επισημοτάτους είναι απάνεων . porsuqur, plurimosine eo loci crucidant, les
Τους μέντο : Βρεταννούς από τούδε αδεέστερον ήδη rum quidam docent, nequaquam fas esse Gallis
χωρείν επί τας πόλεις των Κελτών πολιορκούντας , fugere : proinde nec fuga silli consultisse , set!
και κατά βραχύ προϊόντας , μαχέσασθαί τε την μά- fortiter præliantes ibi occubuisse. Hinc existimal
χην εν τω Λύπης πεδίω ούτω καλουμένω · ενώ ου- Galli , se fortitudine gloriæqne spleadore anteirere
δεν πλέον έχοντες οι "Αγγλοι , τη προτεραια ενης- Τι las gentes . At Britaicum victoria essent po
λίσαντο , και μετά ταύτα τή ύστεραία μαχεσάμενοι, liti , minore jam cum melil arma movere contra
εφόνευον τούς Κελτους μαχομένους , φύρδην τε και Gallorum urbes, quas obseilerunt : paulatimque
αναμίξ, και χωρίς ως έκαστον επιχωρούντα, ώστε progressi, landem prælium feierunt in campo Lypa
αποθανείν . Την μέντοι χώραν σχεδόν το σύμπασαν ( ια:roris) sic dicto . Veru co lice victorian
υπαγόμενοι οι Βρεταννοί, έχώρουν επί τα βασίλεια non essent ass culti , castris positis, quieverunt. Ai
την πόλιν αυτήν του Παρισίου. Και ήσαν δε τα Κελ- die postero prælium redintegrantes, Gallos consti
των πράγματα προσδόκιμα επί τον έσχατον ήδη Β patos el conferios , separatos quoque , ut querqu.:
αφίξεσθαι κίνδυνον. Δεισιδαιμονούσι τοις Κελτοις , nacti erant, neci dant. Hinc regionem Galliæ pro
ως τοιαύτη κατείχοντο συμφορά, καθ' όν δη χρόνον pemodum universam subjicientes Britanni proferri
άνθρωποι μάλιστα ειώθασιν ώς τα πολλά επι δεισι- Sunt contra Luteliam , regni sedem . Jam periculum
δαιμονίαν τρέπεσθαι, γυνή τις το είδος του φαύλη, gravissimum Callis 48 impendebat : proinde ad
φαμένη έαυτή χρηματίζειν τον Θεόν, ηγείτο τε των superstitiones, ut in hujuscemodi fortunis fieri so
Κελτών, επισκομένων αυτή και πειθομένων. Εξη- let , couvertuntur . Er:11 nafier forma Inaud illile
γείσθαί τε την γυναίκα , η δή έφασκε σημαίνεσθαι rali ( 57) , que dicebat sibi cum Deo esse collo
εαυτή υπό του Θείου, προελθείν τε συλλεγομένους φιiu ». Ηec ducebai (Gallos, qui ipsam seuciantur .
τους Βρεταννους, και αναμαχεομένους, ουδέν πλέον Mulier zuleni cum lorer mille dux, indicabal Nive
εχόντων των "Αγγλων . Επηυλίσαντο σε αυτού , και minis indicio se scire, Britannos cultu exercitu ac
τη ύστεραία αύθις ήδη θαρρούντες τη γυναικι εξη- cedere. Commissa landem pugna , um victoriam
γουμένη . επί την μάχην επήεσαν, και μαχεσάμενοι Augli non esseilll alepti , in castra se receperunt ..
έτρεψαντό τε τους πολεμίους , και επεξήλθον διώκον- Poslerio die ficti virtute mulieris, quæ cxercitum
τες. Μετά δε ταύτα ή τε γυνή επέ'ανεν εν τω πο- C
ductabat, pralii poleslarem faciunt. Eo in prælio
λέμω τούτω . Και οι Κελτοι ανέλαβών τε σφά , και " osles fugarunt ,, fugientes persecuti sunt.. Muller
ερρωμενέστεροι εγένοντο προς τους Βρεταννούς μαχό- illa in eo prælio desiderilla cst . Ai Galii cum rere
μενοι , και τας πόλεις σοφών απολαμβάνοντες, διεσώ- pissent animos, ja que fortitudinis collegissent la .
ζοντο αύθις την βασιλείαν αυτών. "Αχρις ου πολλάκις mam , fortiter contra Britannos dimicanies, urbes
διαβάντων ες την Γαλατίαν στρατών πολλών και με suas recuperarunt, regnumqile lutali -unt : quani
γάλων από Βρεταννίας , μαχεσαμένους τούς Κελτους, vis plurimi el maximi exercitiis a Biiiannia in Gal
φέρονται τλέον των Βρεταννών, εςδ δη συνελαύνοντες lian transirent , tanen Galli seuper victoriain pu
gnantes invenere . Hostes fugere coegi'rint Caledam ,
αυτούς ες την Καλέδην,εξελάσαι αυτούς εκ της χώρας .
landemque penitus eos e Galiia pepulerunt.
Βρεταννικαι νήσοι, καταντικρυ της Φλανδρίας Britannia et insulæ tres suni e regione Flandriir ,
τρείς ούσαι , επί μήκιστον δε Ωκεανού καθήκουσαι, Ιonge lateque Oceanum occupatles . Una sita est en
οτέ μεν μία νήσος τυγχάνει ούσα , οπότε πλημμυ- loci ubi maris inundario sive æstuarium ( 0115pi
ρία, ότε δ' αύθις τρείς, οπότε τα ύδατα ες άμπωτιν cilur. Reliquæ ires sunt, ubi aquæ in gırgiiemi
γιγνόμενα αναστρέφοιτο. Δικαιοτέρα δ' αν λέγοιτο conversæ revertuntur . Reciilis quis dixerii, istas
μία αύτη η νήσος , έπει και μία τε ούσα, και κατ' insulas unam esse : quoni.alli uma exsistens, el ad
αυτό διήκουσα πολιτεύεται φρονούσά τε κατά ταυτό, eamdem sese extcudens, iisdem legibus el mori
και υφ' ενός άρχομένη , τα ξυμφορα εαυτή επισκο- bus iisdem gubernatur, el uni subjecta magistratui,
πεί. "Έστι δ' ή περίοδος τήσδε της νήσου ές πεν- quæ sibi utilia sunt prospicit. Insulie hujus ambi
τακισχιλίους μάλιστα σταδίους. Γένος δε ενοικεί την lus continel quinque maxime millia stadiorulli.
νήσον πολύ τε και άλκιμον, πόλεις τε ένεισιν αυτού Eam tenet gens populosa et fortis. llabel urbes ma
μεγάλαι τε και όλβιαι, και κώμαι ότι πλείσται. guas et opibus florenles, nec non ricos quamplu
"Έστι δ' αυτούς βασιλεύς, και μητρόπολις αυτών, εν rimos . Rex cam gentem imperio temperai. Loir
ή και βασίλεια, Λούνδρας 764, του βασιλέω; υπ' αυ
7 dras regni metropolis et selles liabetur . Sunlin isia
τον δε ηγεμονίαι εν τη νήσω ταύτη ουκ ολίγαι , κατά regione principaliis non pauci, qui obtemperant
ταύτα τούς Κελτοίς διατιθέμεναι τα σφετέρω βασι- regi non secus acin Gallia fieri supra nienioravi
Notula marginales.
(57) Anna sive Joanna Franca puella , quam viram esse combustam tradunt 1421.
16 Λονδίνη , in ora , ήτοι Λούνδρας.
..
 99 LOVCI CHILCOCONDYL.E
1:18 . Nec quisquam rex facile liis principalu eri- Αλεϊ. Ούτε γάρ αν ραδίως αφέλο:το βασιλεύς τύτω)
puerit : nec etiam præter suas consuetudines sti-
lulaque regi obsequi tenentur. Ea insula plurimas
calamitates esperia est, gerens inimicitias cum
rulis principibus , cuin rege quoιue inimicitias
suscipiens et intestinis seditionibus interdum la
borans. Profert regio isla vinum nullibi : nec eliam
reliquorum frucluum admodum fertilis esi . Fru-
menti autem et hordei et mellis, lanæque plurima
est aluentia , adeo ut his longe reliquis regioni-
bus uberior sit : plurimas itaque vestes contexunt.
Lingua ulimur propemodum peculiari, qua nec Ger-
manos, nec Gallos, nec alios finitimos populos reſe-
I'lllll. Quotidiano vilik usli, moribus quoque el vielu
49 nihil a Gallis discrepant: parva ipsis uxorum
liberorumque cura est . Itaque per universaln in. Β τ' αμφί τις γυναίκας τε και τους παίδας απλοϊ
sulam bic mos servalur, quando quis amici domuni
rocallis ingredimur, ut primum cum amici lixore
concunibal, uit deinde benigne hospilio exripiatur.
In peregrinationibus quoqne mutuis iiluntur (1X1–
ribus amici. E : dem consuctudo obsci Vilur in
Purantalorum ( 58) regione ibi maritima, usque ad
Germaniam Nec probrosum ducunt, uxores et filias
in hunc nio :lum impregnari. Metropolis ejus insulæ ,
viris, opibus, potentia reliquas urbes antecedit :
divitiis quoquc et reliqua felicitate omnes urbes
Occidentem spectantes facile superal. Fortitudine
ci virtue bellica ea gens mclior finitimis, el aliis
plurmis Occidentis populis censetur. Quantum ad
armorum habitum allinel, scula ltalica el gladios
C
Græcos gesiant. Missilibus utuntur oblongis, adeo
u plerunique ea slantes in terram deligant. Flumen
Themesis nomine islam urbemi alluit, magnum et
1 äpidum , quod in Gallicum mare effundilur ab ur-
bo stadiis decem el ducentis : ibique reslagnat adeo ,
(11 l'acile 112 vilius hojuc ad urbem accedere liceal .
El sanie aqua refluit ægre in lluviuni ascendens pro-
pler urbis objicium , Duens per gurgirem , qui est
in regique maritima Gegeulia . Ubi autem aqua in
insula se receperit in gurgitem , naves in sicco de-
blilui constal, exspectantes donec inundatio solila
redeal. Inundatio aquæ excrescit, ubi plurimuni,
ad cubitos regios quindecim : ubi vero minimum ,
and undecim cubitorum mensuram angescil. Nocie
igitur et die recedentes, postea reimeant ava , Dρεί δέ ες το μέγιστον, επί πήχεις βασιλικούς πεν
inque bis in spatio viginti quatuor horarum . Lun :
« um fuerit in medio cælo horizontis nostri, et pjus
qui subler lerram est, in contrariuin molum aquie
discedunt. Verum ut cialisas hujus reciprocationis
investigemus, in bunc modum nos inquisitionem
facere oportet. Lunæ sidus a Deo ordinatum esi ,
lll aquarum naturam administret, Amc credimus
lunce niluram el lemperaturam , quam initio a Deo
magno rege accepit , non abborrere ab aquarum
natura . Nam cum suo motu se in allum recipial,
Notuls marginales.
(38) AL. Vandalorur .
δuperscr . Φλανδρίαν οι υιο .
10 !
τινά την ηγεμονίαν, ούτε παρά τα σφών έθιμα αξι
ουσιν υπακούειν τώ βασιλεί. Έγένοντο δε τη νήσω
ταυτη συμφοραί ουκ ολίγαι, παραπλεούση αυτή , ές
διαφοράν αφικνουμένων των ηγεμόνων πρός τε τον
βασιλέα και προς αλλήλους . "Αλλα τε και δή φέρει
ή νήσος αύτη . οίνον δε ουδαμή, ουδέ οπώρας πάνυ
τοι . Σίτον δε και κριθας , και μέλι , και έριά έστιν
αυτοίς οία κάλλιστα των εν ταις άλλαις χώραις .
"Ωστε και υφαίνεσθαι αυτούς πάμπολύ τι πλήθος
έματίων. Νομίζουσι δε γλώσση ιδία πάμπαν, και
ουδενί συμφέρεται ες την φωνήν, ούτε Γερμανούς ,
ούτε Κελτοις, ουδέ άλλο ουδενί των περιοίκων .
Σκευή τε τη αυτή χρώμενοι τους Κελτους, και ήθεσι
τε τους αυτούς και διαίτη . Νομίζεται δε τούτοις τα
κωτέρα ώστε ανά πάσαν την νήσον, επειδάν τις
ες την του επιτηδείου αυτό οικίαν έσήει καλούμε
νος, κύσαντα την γυναίκα, ού :ω ξενίζεσθαι αυτόν.
Και εν ταις οδούς δε απανταχή παρέχονται τις
εαυτών γυναίκας εν τοίς επιτηδείοις. Νομίζεται
δε τούτο και ες την Φραντάλων χώραν, την τα : -
τη παραλoν, άχρι Γερμανίας . Και ουδε αισχύνην
τούτο φέρει εαυτοίς, κύεσθαι τάς τε γυναίκας αυτών
και τας θυγατέρας. 'Ανδρών δε ή πόλις δυνάμει τε
προέχουσα των εν τη νήσω ταύτη πατων πόλεων,
όλβη τε και τη άλλη ευδαιμονία ουδεμιάς των προς
εσπέραν λειπομένη . 'Ανδρία τε και τη ες τους πο
λεμίους αρετή αμείνων των περιοικούντων, και πολ
λών άλλων των προς ήλιος δύνoντα : όπλοις δε
χρώνται θυρεοίς μέν Ιταλικοίς , και ξίφεσιν Έλλη .
νικοίς, τόξοις δε μακροις, ώστε και ιστώντας ές
την γήν αυτούς τοξεύειν . Ποταμός δε παρ' αυτήν γε
την πόλιν ρέων, σφοδρός τε και μέγας, ες τον πρός
Γαλατίαν " ωκεανόν εκδιδοί, από της πόλεως ές
σταδίους δέκα τε και διακοσίους επί θάλασσαν ,
και πλημμυρεί αναβαίνειν τας ναύς ευπετώς πάνυ
επί την πόλιν. Και μέντοι επιστρέφει τα ύδατα τα
έμπαλιν γινόμενα , χαλεπώς επί τα ρεύματα ανιόν .
τα, αντικύπτειν επί την πόλιν ιόντα. Κατά μέντου
άμπωτιν, έν τε τη παραλία χώρα της Γεγεντίας ,
και εν αυτή τη νήσω ες άμπωτιν γινομένων των
υ άτων, τάς ναύς επί ξηράν γίνεσθαι περιμενού
σι, ές και αναπλημμυρίζει αύθις τα ύδατα. Πλημμυ
τεκαίδεκα τουλάχιστον δε επί ένδεκα . Νυκτός μεν
ούν και ημέρας απορρέοντα, πλημμυρεί αύθις επα
νιόντα. Σελήνης δε κατά μέσον ουρανόν γιγνομένης ,
ές τε τον καθ' ημάς και ες τον υπό την γήν ορίζον
τα, τρέπεσθαι επί την εναντίαν τα ύδατα κίνησιν .
Xρή ούν διασκοπείσθαι περί της κινήσεως ταύτης
των υδάτων, τηδ' επισκεπτομένους . Τήν γάρ σελή
νην επιτροπεύειν τε την των υδάτων φύσιν υπό του
Θεού τετάχθαι οιόμεθα . Ουκ άν δή ασυμφώνως έχειν
πρός τε την φύσιν τε αυτής και την κράσιν ήν
101 DE REBUS TURCICIS LIB . II . 102
είληχε την ορχήν υπό Θεού του μεγίστου βασιλέως , Α all rathit 2 / 1a3 su se existentes , Tonec d naxi
προς μεν την κίνησιν αυτής μετεωρίζουσαν εφέλκε- 11.011) sui molus ascensum pervenerit. Deinde ipsa
σθαί τε , εφ' ώ τά ύδατα ές και επί την μεγίστην ανά- descendente aquie refluunt, non amplius quam duo
βασιν γένηται του ουρανού. Κάντεύθεν αύθις κατιού- nec fuerit in descerisu , ipsam sequentes. Ubi aulemi
σαν έπανιέναι τα ύδατα, μηκέτι συνανιόντα αυτή ad ima sui cursus descenderit, et in alium iterum
ές την άνοδον. Επειδάν δε αύθις ες την κάθοδον assurgere inceperil , all redeutiles inundani.
γινομένη άρξηται γίνεσθαι ες το άναντε ;, το εντευ- Veruni si accesscrint venti, accidit lil aquæ magis
θεν αύθις επανιόντα πλημμυρείν. Συμβαίνει μέντο: moveantur . Undecunque tamen mo !us principium
και υπό πνευμάτων , ές τούτο συμβαλλομένων, κινείν aqur susceperunt, constat 50 cas duplici molil
έτι μάλλον τα ύδατα , όθεν αν δεχόμενα ή την αρχήν ιονι, initanles hujus universi celi Hotus, qui
της κινήσεως. Φέρο:το δ' αν ταύτα κινούμενα διττήν partium naturalis , partim violentus censetur . Ιtaque
τήνδε την κίνησιν, έπί τήν του παντός τούδε του nisi in harmoniam anni à parle sibi consona mo
ουρανού κίνη, σιν, τήν τε αυθαίρετον και δη βίαιον liis isie recesserit, plurimæ el variie mollis species
γενομένην, ώς άν μή ές σύμφωνόν τινα αρμονίαν esoriuntur. El sane in primis save speculationi,
γινομένης της κινήσεως, πολυειδή τε και ως μάλι - iucunduinque visui et auditui spectaculum fuerit ,
στα ή αν το ήδιστον επί τε τη θεωρία, και όψει, και Β si in debitan niensurant quamdam hujus universi
ακοή . και ες όρον τινά σύμφωναν τη του παντός anima contracta fuerit, quasi sentiat suios molus
τούδε ψυχή. ώς άν αιθομένη μά..λόν τι ενεγκου- el inter se commisceat, debitamque harmoniam ,
σών των κινήσεων, και άλλήλαις συμφερομένων ές quæ plurimum de eclationis contineat, pulchre con
τινα ομοειδή συμφωνίαν έχοντι άλλων το ήδεσθαι. slilurat . Ab hoc motu duplici eliain aniina nostra
Έντεύθεν τήν τε ψυχής κίνησιν την αρχήν εκείθεν motum duplicem accipit, el dupliciter corpora mo
λαμβάνουσαν, επί το διττήν εκείνην φοράν κινείν vet , partim quidem ul crescant, partim vero ut de
αύθις τα σώματα, αύξοντά τε δή και φθίνοντα . Και crescant. Nam dum hujus universi molim anina
μεν δή και επί κίνησιν τήνδε την ορμήν επιδέχε- nostra comitatur,, necessitas exigit ut molls malu
ται 16 το παντί τώδε συμφερομένην ή ημετέρα ralis generationem et augmentim , violentus vero
ψυχή : τη μεν αυθαιρέτω τήν τε γένεσιν και αύξη- corruptionem et uleritum naturalium corporaτι:
σιν έπεσθαι ανάγκη , τη δ' αυ βιαία και ακουσίω gignat . Hec quidem, quantum allinet :1dl otraum,
κινήσει την τε φθίσιν αυ και τελευτην έτεισπομέ- et ad duplicem eorum quæ animam habent, mo! u '',
νην συμβαίνειν τοις τήδε ούσι . Ταύτα μεν ές τε την quocunque, lanuem moru inrpellatur, dixisse s : tii -
του Ωκεανού κίνησιν , και την τήδε αύ διττήν ζώων C cial . Αι Ιιuinores qui in lostro est marri , non ne
εμψύχων κίνησιν, όσα τε ψυχήν έσχει, ενταύθα και cesse est isio agitari molu : verum pro natura veil
κίνησιν κινείται ήντιναούν. Τα μέντοι ες τήνδε την torum et locorum , quibus opportunus est , moins
θάλασσαν ύδατα ου την αυτήν εκείνην ανάγκη κινεί. ciere solet humor. lia conmemoravimus hactenis,
σθαι κίνησιν, αλλ' ώς έχει τε έκαστα πνευμάτων τε quia spectare visa sul præcipue ad Oceani reli
και τόπων ες την κίνησιν, βιαζομένων αυτά, η φύ- quorunique niarium plerunque molum . Nunc un
σεως έχοι αν και ροπής, πρός ήν αν κινούτο δή de digressi simiis, redeundum est.
ταύτα κίνησιν. Ταύτα μεν ούν ες την των υδάτων του Ωκεανού κίνησιν , και επί πλείστον δέ τήσδε της
θαλάσσης , ές τοσούτον απερρίφθω.. ' Επάνειμι δε επ' εκείνα της αφηγήσεως, όθεν ταύτη απετραπό
μεθα .
Βασιλεύς γάρ δή Ελλήνων, ως επί τον βασιλέα και Rex Grecorini cum in Galliam venisset, regens
Κελτών αφίκετο , φρενίτη τε όντα δή κατέλαβεν, ουκ Gallorum pbrenesi laboranten offendit : nec poruje
εξεγένετο oι ότφουν άλλο των κατά την Γαλατίαν a quoquam Galliæ ducum impetrare ea , propter
quit jier in Galliam intenderal. Quapropier consi
.

ηγεμόνων ένεκα αφίκετο χρηματίσαι • και διά ταύ-

τα συμβουλευόντων των αυτού ταύτη αρίστων, επέ-
μενε θεραπευθήναι τον βασιλέα , συχνόν τινα διατρί
βων αυτού χρόνον. Ως δε επετείνετο επί μακρότερον
του νοσήματος , ουχ οιός τε ήν έτι επιμένειν αυτώ,
υπέστρεψε διά Γερμανίας τε και Πανoνίας. Παιαςή
της δε τότε Βυζάντιον επολιόρκει , προσέχων εντετα-
μένως, και επί Πελοπόννησον πέμψας στρατόν,
αποκρούων μυριάδας πέντε , και Ιαγούπην , τον το.
τε αυτώ Ευρώπης στρατηγόν, αυτός είχεν αμφί τη
εαυτού αρχή τη περί το Βυζάντιον. Ιαγούπης μεν
συν τω Βρενέζη, τότε δή αρξαμένω ευδοκιμείν, εσέ-
βαλον ες την Πελοπόννησον. Και Βρενέζης μεν πολ.
λάκις έσβαλών, και τότε , και μετά ταύτα εδίου την
Notulae marginales.
70 υποδ.
lentibus id oprilisatibus , qui ibi eranl , moras ira
Dhere slaluit, donec rex curaretur. Cum autem mor
bus in longuin protraheretiir, manere diutius non
fuit ausus ; proinde transila Germania el Pannonia ,
domum rediit. Pajazites ea tempestate oppugnatio .
ni urbis Byzantie intentus eral. Misit quoque in
Peloponnesum exercitum , qui complectel alur quin
que inyriades hominum . His præfecit Jagupen, eo
lempore Europæ ducem . Ipse aulem incumbebat
Byzantii oppugnationi, ut et id regnum sibi subji
ceret. Jagupes el Brenezes, qui eum clarescere
incipiebal, rebus fortiter gestis, incursionem fece
re in Peloponnesuin . Ec quidem Brenezes, cum
13 LAONICI CIIALCOCONDYLE 104
5.pius Peloponnesium lentassel, tanden ad popu- Α Πελοπόννησον , αλλά και τα περί Κορώνην τε κι'
lationes animum convertit, devas! ans Peloponne- Μεθώνην χωρία • Ιαγούπης δε και της Ευρώπης
sum et alia Corona Meihonæque finitima loca . ηγεμών , αφικόμενος ες το "Αργος επολιόρκει . Το
Jaglipes Europæ dus cum exercitu accedens, Argos δε "Αργος τούτον τον χρόνον κατείχον. 'Απέδοτο δε
urbem oppignare aggressus est : eamque eo lem- Θεόδωρος , και της Σπάρτης ηγεμών, ώς απέγνω τοίς
pore 51 oblinuit, Al Theodorus Spartæ dus banc "Ελλησε την σωτηρίαν τώ τε Βυζαντίω, προς δε και
urbem vendiderat, cum Græci jam desperarent de
1 τη Πελοποννήσω , και επί ξηρού ακμής ήδη εστηκό
Byzantii Peloponnesique salute, ipsorumque res τα τα των Ελλήνων πράγματα, τότε "Αργος όμο
in gravissima pericula adductæ essent. Tunc igi- ρον όν Ναυπλίο , πόλει των Ελληνικών , απέδοτο
lur, cum Græcoruna res in ancipiti harerent peri- ου πολλού . Και Σπάρτην δε τοίς από Ρόδου Ναζη
cullo, Argos urbem Nauplio Græcorum oppido linie ραίοις ές λόγους αφικόμενος απέδοτο πολλού τινος .
limam vendidit haud magno pretio . Sparlam ta- Οι μεν Σπαρτιάται ως ήσθoντo πρoδεδομένοι, υπό
men , cum in colloquium venisset cum Rhodi Nazi του σφών αυτών ηγεμόνος , απήν γάρ τότε ενάγον
ræis, iis magna pecunie vi vendidit. Spriani co τος 79 του Σπάρτης αρχιερέως, κοινή τε συνιέντες
guito se traditos esse a siio duce, qui eo tempore σφίσι λόγον εδίδoσαν, και συνίσταντο αλλήλοις , και
B
aberal, Rhodi, admonili a suo episcopo, qui id συνετίθεντο , ώς ουδενί επιτρέψοντες εισελθείν ες την
indicium feceral, in comitium evocantur. Ibi mula πόλιν των Ναζηραίων · πάν δε ό τι άν δέοι χαλεπόν
lis ultro citroque jactatis, conjurationem faciunt, πεισομένους , προ του Ναζηραίοις τοις Λατίνων
el unanimiter conspirant, se nulli Nazaræorum πείθεσθαι . Εστήσαντο δε σφίσι και τον γε αρχιερέα
( 39 ) aditum ad se concessiros: ino quidvis potius άρχοντα επί τούτω και ελθόντων των Ναζηραίων ,
mali subilurus , quam Latinoruin Nazaræis parere προηγορεύοντο απαλλάσσεσθαι την ταχίστην · ει δε
velint. Quo res ista majore auctoritate gererelur, μή, περιόψεσθαι ώς πολεμίους . Ούτοι μεν ουν -
episcopum ducem creant. Venientibus Nazaræis χοντο απαλλασσόμενου ως επί τον ηγεμόνα, ώς ου
ellicunt, ul continuo suis finibus discederent : sin δεν ές τούτο σφίσι προεχώρει . Θεόδωρος δε και της
minus, se eos pro hostibus habituros . Hi igitur cum Σπάρτης ηγεμών , ώς ήσθετο το πράγμα, ώς του
conalus omnes caderent irriti , abiere, quasi profe- ναντίον ή εβούλετο περιέστη αυτή , λόγους τε
cturi ad dueem Theolorum Theodorus ubi rescivit έπεμπεν αύθις παρά τους Σπαρτιάτας, αποπειρώμε
rem longe aliter quam agitasset animo, evenisse, lega νος ειδέξαιντο έτι αυτόν αύθις επανιόντα . Ως δε
Ios ad Spartanos misit , tentalurus eorum animnos,, si διαπειρωμένου ,, πρoσίεντο τους λόγους, εσηει δε
redeuntem denuo suscipere vellent , Ut avlemtentan
tis admiserunt orationes , regressiis est in urbem , C την πόλιν, όρκια ποιησάμενος μηκέτι του λοιπού επι
νούν βαλέσθαι τοιούτον. Τότε οι Ουενετοί φρουράν
fidem dans, interposita jurisjurandi religione , se
ες την ακρόπολιν αποφηνάμενοι κατείχον. Επί
wibil hnjusmodi amplius in animum inducturum . τούτο δε το "Αργος Ιαγούπης και Παιαζή τεω βασιλέως
Ea tempestale Veneti præsidio arcem firmarunt, στρατηγός ως έστρατεύετο, επολιόρκει τε ανά κρά
eaunque obtinere. Contra Argos urbem , ul eam
τος, και προσβάλλων τα τείχει θαμα ουκ ανίει .
oppugnaret, summa vi Jagtipes copias duxit : ag Μετά δε ου πολύν χρόνον, ώς από δυοίν άμα τόποιν
:

fre -slisjue murum sæpius, nihil proficiebat. Nec προσβάλλων, έπειράτο του χωρίου , γίνεται τι δείμα
mulo post cum urbem duobus in locis simul ador τοις εν τη πόλει πάνoικoν, τοίς επί τω ευωνύμω
11s esset, eam capere stunnina epe nitebatur. Oppi- της πόλεως μέρει αμυνομένοις , ώς δόξαν αυτοίς άν
danis autem qui in sinistra urbis parle resistebant,
panicus lerror, spectio viso, injicitur. Purabant θρωπόν τινα των επιχωρίων φήσαντα ειπείν, ώς
Εάλω η πόλις από του δεξιού . Και εκλιπόντας το
enim se vidisse virum quemdam indigenam dicen χωρίον τούτο, ιέναι δρόμω επι το δεξιόν. Ενταύθα
lem , urbem in dextra parte qua oppugnabatur,
caplam esse. Relicio itaque loco isto, citalo agmi δε αναβεβηκότας το τείχος τους πολεμίους , ταύτη
ne contenderunt ad dextram urbis parlem . Hinc D ελείν τε κατά κράτος την πόλιν, και ανδραποδίσα
bosles sumpuis animis muros superarunt, urbemque σθαι πόλιν περφανή τε και παλαιάν. 'Aνδράποδα
illam gloria el vetustate præstantem vi occupave δε λέγεται γενέσθαι εντεύθεν τους Τούρκους ως τρισ
μύρια. Κατοικήσαι μεν τούτους λέγεται βασιλεύς
ro, punitusque diripuere. Inde collegerunt l'urci ές την Ασίαν ουκ
mancipiorum tres myriades : quæ omnia in Asiam έχω δε τούτο συμβαλέσθαι ώς
είη αληθές , ου δυνάμενος εξευρείν διαπυνθανομένω,
deporlarını, ibique babitare jusserunt : nec tamen
potui invenire , ut credam id verum esse : nec præ όποι της Ασίας ούτοι κατώκηνται υπό Παιαζήτεω
βασιλέως. Ιαγούπης μεν ούν ως το "Αργος ήνδρα
lerea cogunscere potui , quis locis, ui eum inco ποδίσατο, απήγαγε τον στρατόν · μετά δε ταύτα
lerent, ipsis in Asia a rege Pajazite aşcriptus sit .
Βρενέζης τε αυτίκα επί μέγα εχώρει δυνάμεως ,
Jagtipes, direpta Argo urbe antiquissima, exerci συμβάλλων τε ες την Πελοπόννησον , και ες την πα

Nolulæ marginales .
(59) Rhodii Equites intellige.

15 ανάγοντες . π. ι .
105 DE REBUS TURCICIS LIB . II . 10€

ράλιον Μακεδονίαν, επί τους Αλβανούς, μεγάλα και A un abduxit inde . Postea 52 etian Brenezes
επίσημα έργα αποδεικνύμενος το του βασιλέως vi mignam polentiam maclus est , cun indiasset
οίκο στρατηγός μεν ουκέτι αποδειχθείς υπό βασι- infesto agine Peloponnesuτη et marilianam Mace
λέως, των δε Τούρκων επομένων αυτώ, όπου αν doniam , contra Albanos forliler dimicans , nice
εξηγούτο , ώς ευτυχεί τε γενομένω τα ες πόλεμον, amplius eleclus est dux regiæ domus : verum Tur
και πλουτίζονται τα στρατεύματα, όπου αν επίη στρα ci cum sequebantur promptissime, quocunque exe
τευόμενος . Τους γάρ δή ιπποδρόμους καλουμένους cilum duxisser : quia ubique felici rerum utebatur
του γένους τούδε , μήτε μισθόν , μήτε αρχήν έχοντας successu exercitusque ditabal , quocunque mililit
υπό του βασιλέως, επί διαρπαγήν τε και λείαν αει tum abiisset. Equites enim Turcorun quidam . qui
διωσθέντας , έπεσθαι όπου άν τις εξηγήται αυτοίς επί proprio nomine notantur, nec mercedes , nec
τους πολεμίους, αυτίκα έκαστον ιππεύοντά τε και quoque magistratus honorem a rege accipiunt:
έτερον άγόμενον ίππον ες τον ιππόδρομος της λείας. sem per sequiniur, quocunque qui eos eduxerit,
'Επει δε εν τη πολεμία γένωνται , σύνθημα λαμβά- conversi ad prædam et spolia diripienda. Horum
νοντες υπό του στρατηγού, αναβάντες ούς περιά- singuli binos equos habent : uni insident , alieruια
γουσιν ίππους, θεϊν ανά κράτος, μηδέν τι επέχον desultorium abducunt secum , cujus opera in pre
τας , και σκεδαννυμένους συν τρείς διαρπάζειν B dis agendis utiuntur . Quando antenn venerint in
ανδράποδα, και ό τι ες άλλο προχωροίη . Ταυτη terram hostilem , acceplo signo a duce, conscen
επίσταμαι τους τε μετά 'Αμουράτεω του Ορχάνεω, dunt equos , quos ad id expeditos circunducunt ::
και τους τότε δή επί Παιαζήτεω, διαβάντας ες την currunt cilis -ime, nihil morantes, et dispersi ra
Ευρώπην , ώθησαί τε και ταυτη ελομένους σφίσι piunt mancipia et quacunque casus obtalerit. Eo
βιρτεύειν, και επιδόντας παραχρήμα ενίους μέγα modo novi illos , qui cum Orchanis filio Amorale
Ολβίους εν βραχεί γίνεσθαι , απανταχή τε της Ευρώ- et cum Pajazite ea lempestale in Europam transie
της οικήσαντας, από της των Σκοπίων τρόλεως επί rant, ad prædas se convertisse, et id vivendi genus
την Τριβαλλών χώρων και Μυσών, και κατά την sibi elegisse :: incredibilique incremento Ibrevi
Μακεδονίας . Μετά δε ταύτα περί Θετταλίαν oική- sumpto, maximas acquisivisse opes , habitantes
σαι πολλούς. undique per Europam , ab Scopiorum urbe usque
ad Triballorum Mysiorumque regionem , etiam per Macedoniam dispersos. Deinde circa Thessze
liam plurimos quoque ætatem cgisse conslal.
'Επί μεν ούν Παιαζήτεω λέγεται μοιραν ουκ ολί- Imperanıc Pajazite, fama est non modicain Scy
γην Σκυθών επί Δακίαν έλθούσαν, πρεσβεύσασθαι tharum manum venissc in Daciam , et hinc legalos
προς Παιαζήτην, αιτείσθαι αυτών τους ηγεμόνας C, misisse ad Pajazitem, qui pelerent pecurpian et
el
χρήματά τε και άρχήν, εφ' ώ διαβάντας τον Ίστρον, " regionem : quibus freti, transituri essent Istra1 .
συνδιαφέρειν αυτώ τους επί τη Ευρώπη εναντίους cum Pajazite ct bellia Europe gesturi. Pajaziles
πολέμους. Τον δε ηδόμενον τώ λόγω προσίεσθαι την plurimum delectatus illorum scrinone , τιunera na -
αίτησιν αυτών και υπισχνείσθαι μεγάλα . Διαβάντων gna promisit, si trajicerent, quemadınodum essent
δε εκείνων κατοικήσαι αυτούς ανά την Ευρώπην, polliciti , Istrum : dicens, se ipsis assignalurum
θεραπεύοντας τους ηγεμόνας αυτών ανά μέρος Europe agros , ut singuli ibi viventes suos duces
έκαστον, και σκεδασθέντας ούτω , αυτους χρησιμους sectarentur . Qui in hunc modum per Europain di
γενέσθαι ές τε ιπποδρόμους και ές πόλεμον. "Υστε- spersi,, equiles facti sunt optimi,, reique militaris
ρον μέντοι Παιαζήτης ορρωδών μή τι νεωτερίσωσιν perilissimi. Deinceps Pajaziles timens ut duces
οι ηγεμόνες αυτών συνιόντες σφίσι, συλλαβών του. illi Scytharum Europe statui aliquaminnovationem
τους απέκτεινε. Τών δε Σκυθών και νυν έτι ανά την inducerent, onnes comprehens0s , cum in unum
Ευρώπην πολύ το πλήθος πολλαχή σκεδασθέντων con venissent, obtruncavit. Etiam hodie Scytharum
έστιν ιδείν. Και υπό Αμουράτεω μέντοι εν τη Μα- magnam copiam undique per Europam moran
κεδονία, ή περί Θέρμην, και εν τη παρά 'Αξον lium videre est, quos sedes capere in Macedonia
ποταμόν χώρα κατώκισται, αγαγόντος μέγα τι πλή- D Therme et Αχίο Πανini finitina Amurales jussit.
θος Τούρκων τε ές τούτον τον χώρον, και κατοικί- Qui quoque plurimos Turcos in istam regionem
σαντος. Και το της Ζαγοράς πέδον ούτω καλούμε- induxil, ut eam incolerent, Campus Zagoræ nun
νον υπό 'Αμουράτεω κατωχίσθη , και η Φιλιππουπό- cuprlus (60) , jubente Amurale, habitari coeplus
λεως χώρα . Η μέντοι Χερρόνησος ή εν τω est. Etiam Philippopolis 53 regio al Amural .:!
"Ελλησπόντα και πρότερον υπό Σουλειμάνεω κατ- colonos accepit. At Chersonesus Hellesponti jauna
ωκίσθη του αδελφού. Θετταλία δε και η περί τα ante ab Sulaimano fratre colonos sortita est . Thes
Σκοπία χώρα , και η Τριβαλλών από Φιλιππουπόλεως salia el Scopiorum nec non Triballorum regio ,
έστε επί τον Αίμον, και την Σοφίαν ούτω καλουμέ- qua a Pinilippopoli usque in Hiemum el Sophiam
νην κώμην, Παιαζήτης ο 'Αμουράτεω κατοικίσας , isthoc nominc vicuin palel, ab Amuuralis filio Pd
Notulæ marginales .
(60) Zagorensis ager sub Theophilo et Theodoru imper , Poslajuain ad fidem Christi conversi fuiga
sent, Bulgari acceperunt, circa annum Domini 308.
PATROL . GR . CLIX . 4
107 LAUNICI CHALCOCONDYLÆ 108
jszite colonos nacta est : qui deinde Illyriorum et Α τήν τε Ιλλυριών και Τριβαλλών εληίζετο χώραν
Triballorum regionem vastabat. Hæc loca omnia Επιδιδόασι μεν ούτοι οι χώροι πρός γε τολεμίων ,
admodum opportuna ſuere ad domandos hostes. και ύστερον μετά ταύτα ετέρων εκ των ταύτη επιρ :
Postea et :«lii plurimi in Iranc regionem confluxe- δεόντων αυτού, ώνπερ αν επυνθάνοντο, επιτηδείως
runl, com accepissent eam admodum esse ideoneam σφίσιν έχειν την χώραν πρός τε ανδράποδα και ές
recipiendis mancipiis, el aliis quze hosti extortis. την άλλην ουσίαν, την από των πολεμίων, και όπη
sent, seque ibi lulissimos fore certo scientes Pa αν μάλιστα μή αντικόπτη υπό των πολεμίων. Παια .
jazit's in Asiam transveclus , Erizicam urbem op- ζητης δε ώς ές την Ασίαν διαβάς . επ : Ερτζικών πο
pugnavit,, et oppugnaian Sie ditionis fccit . Ηinc λιορκών παρεστήσατο , προϊών Μελιτηνήν την επί
progressus , Melitinen urbem Eupireti impositain τω Ευφράτη επολιόρκει τε και προσέβαλε μηχανές
oinni machinarum genere arielare aggressiis est : ταντοίας προσάγων τώ τείχει . Και επί χρόνον μεν
at machinis aliquantulum fortiter restirit. Cum αντείχε μετά δε ταύτα προσεχώρησε καθ' ομοί.ο
autem oppugnatione uti nullo modo interinilleret γίαν,
Pajazites, pactionibus in fidem recepta est .
Eo lempore quo arietes Melitinæ admovebanlur, Ενώ δε ή τε Μελιτηνή επολιορκείτο υπό Παιαζή
B τεω, και έγγέλλετο τώ βασιλεί, ώς εάλω Μελιτηνή ,
nuntiatum est Pajaziti eam in deditionem accepiam
essc. Tunc accedentes Asianorum Turcorum duces, παρόντες και τότε οι Τούρκων της Ασίας ηγεμόνες .
precibus fatigarunt regem Temirem, ut singuli ab έπραττον όπως κατάγοιντο υπό Τεμήρεω βασιλέως
ipso in suam redurerentur regionem . Qoque ma- ές την έαυτών έκαστος χώρας , προϊσχόμενοι την τε
gis moverenl, religionem communem et generia ξυγγένειαν , υπό παλαιού σφίσιν ούσαν, προς το τε
propinquitatem , qua ipsum contingerent, præten- Τεμήρεω γένος, και την θρησκείαν , ες ην τελούν
«lebant : addentes se ipsum size regionis et pa- τες αυτον πατέρα τε και κηδεμόνα έπεποίηντο
Trem el patronum elegisse . His adjiciebant, ul co- της εαυτών χώρας. "Έλεγον δε αύτη, ως διά ταύτα
gilarel se propterea Asiæ esse regem , ul nullo είη τε της Ασίας βασιλεύς, ώστε μηδενί επιτρέ
muodo sinerel sui generis liomines, cum nullas fa- πειν εξυβρίζειν ες τους ομοφύλους, μή υπάρξαντα
cerent injurias, a quoquam contumeliis et injuriis αδικίας πρότερον. "Οτι δε μή ήδίκουν Παιαζήτην
aflici. Arbitrio autem ejus permillebant, pænas μηδέ παρά τις συνθήκες και τι πεπλημμεληκότες είεν,
daluri quascunque jussisset, , si contra for; lera quid επετράποντο αυτό διαιτητή , ώστε δίκας υπέχειν,
in Pajazitem commisisse deprehenderentur. Temires ήν τι παρά τις σπονδάς αυτών κακόν Παιαζήτη ,
Pajazili non indignabalur, qui hactenus sirenue C ειργασμένοι είεν. Τεμήρης δε, τέως μεν Παιαζήτη
res gessissel contra hostes Turcicæ religionis. Uni . προς τους πολεμίους σφών διαπολεμούντι , και αγω
versi enim orbis nobis poti religio potissimum in ν:ζομένω υπέρ της Μεχμέτεω θρησκείας , διακεκρι
duas dividitur partes. Partim enin, Mechmelana , σθαι γάρ ες δύο σύμπασαν θρησκείαν, την γε
partit , vero Christianereligioni adlicerent.. Reliquo:: έγνισμένην ημίν οικουμένην,, τήν τε του Ιησού , και
autem religiones, ut inutiles, ncc in regnum admit- την σφών αυτών θρησκείαν, εναντίαν ταύτη πολι
luntur, nec etiam aliquam dignitalem merentur. τευομένην , τάς γάρ λοιπάς των θρησκειών ούτε ές
Pajaziti autem nibil succensebat Temires, proptcrea βασιλείαν, ούτε αρχήν ήντιναούν καταστήναι Παια
qnod forliler puguarel pro herois Mechmelis reli- ζήτη τε πολεμούντι , έφασκε προς τους του ήρωος
gione : inio censebat ab omnibus ei plurimas gratias πολεμίους , ουχ όπως άχθεσθαι διά ταύτα , αλλά και
habendas. Hæc ejus ab initio eral sententia . Ubi χάριν ειδέναι ξύμπαντας τους της Μεχμέτεω μοί
: utem a plurimis ad se venientibus cognovit, eum ρας . Ταύτην μεν ούν την αρχήν απεδείκνυτο γνώ
neirtiquam zquitalis esse studiosum , ncc contentum μην Τεμήρης" μετά δε ταύτα , ώς υπό πολλών ήδη
Asiæ regno fore : verum cum esset vehementioris παρ' εαυτόν αναβεβηκότων επυνθάνετο την τε φύσιν
αυτού μήτε επιεική, ώστε το καθεστηκυία εθέλειν
ingenii, ut facile curbini assimilaretur, expeditin-
lem 54 contra Syriam, et ΑΕgyptum, et contra D εμμένειν κατά την Ασίαν αρχή , αλλά την τε ορμήν
Memphiticum regem , eum moliri, his persuasus, αυτού διεξιόντες , ώς λαίλαπα παραβάλλο:εν αυτόν ,
legatos ad Pajazitem misit, ut eum , si aliquo modo και ως επί Συρίας και Αίγυπτον, και επί Μέμφιος
possel, reconciliaret ducibus. Misit per manus lega- βασιλέα, εν να έχει στρατεύεσθαι, αναπεισθείς υπό
torum etiam vestem , ut moris est reynmi Asia in- τούτων, έπεμψε πρεσβείαν ες Παιαζήτην , ώς διαλ
perium lenentium , munus Pajaziti. Legati ubi au λάξουσαν, ήν δύνηται, αυτόν τοίς ηγεμόσι, και επι
Pajazitem venerunt, hujuscemodi orationem habue- πέμπων εσθήτα, η δη ώετο χαριείσθαι τώ Παια.
runt : Nobis Temires legationis opus imposuit, mil- ζήτη , ή δή νομίζεται την γεμονίαν της Ασίας κατ
lens libi vestem hanc, munus : dicens se libi gratias έχoυσιν . Οι δε πρέσβεις αφικόμενοι έλεγον τοιάδε :
agere ingentes, quod herois nostri hostes magno ani- “Ημάς έπεμψε βασιλεύς Τεμήρης, δώρα τε τήνδε
slv debellas, elanicos semper acriler Jimicando ad την εσθήτα φέροντάς σου , και χάριν ειδέναι σου έφη,
majorem felicitatem producis, religionisque nostra ότι τοίς του ήρωος πολεμίοις μαχόμενος, τούς τε
negotium augustius constituis. Deret le profecto llo- επί μέγα τε ημετέρους φίλους αικίζεις 82 αγωνιζό
Notule marginales.
80 αιζεις R. μι in c .
 199 DE REBUS TURCICIS LIB . II . 110
μενος, και την ημετέραν θρησκείας επί το άμεινον A sles nostros severiter vindicare, at amicos el socios
καθιστάς. Ως δε ταύτη σου έχει καλώς τους ημετέ- nobis conjunctissimos nequaquam inimicos el hostes
ρους αμύνεσθαι πολεμίους, τους γε φίλους τε και facere: nec etiam injuriis obruere, verum beneficiis
επιτηδείους, και ες τα μάλιστα καθημένους 81 , ημίν eos libi obnoxios reddere annilaris . Si enim parum
πολεμίους ποιείσθαι , μηδέ αδικείν , αλλ' ες τούτους dextre erga luos affectus fueris , quomodo hostes cumi
μεν μηδoτιούν εκφέρεσθαι κακόν κακείνους. "Ην δε gloria domabis ? Quapropiei cdicit rex Temires, Asie
μή ες τους ομοφύλους επιτηδείως έχης, πώς αν imperium ducibus ademptum restituas, cum nihil
τοις πολεμίοις προσφέρους ; Διά ταύτα δη κελεύει, secundum ea quæ pactis convenerant , in regnum
την τε αρχήν τοίς εν τη Ασία ηγεμόσιν, ήν αφελό- tuum deliquerint. Si obtemperaveris, feceris mihi
μενος έχεις, αποδούναι, μηδoτιούν παραβαίνοντας rem gratissimam, nec non Asian Europaque in
των σφίσι προς την σην αρχήν εσπεισμένων . Και colentibus, qui tibi gratias agent immortales. Sin
ταύτα ποιών, εκείνο τε χαριή , και το εν τη Ασία autem quid contra fædera eos fecisse putas, regi
γένος, και εν τη Ευρώπη, χάριν είσομένους σου διά Teuiræ ejus rei judicium mandarunt, subiluri
τούτο. Ει δέ τι παρά τις συνθήκας πεποιημένοι pænas injuriarum , si quæ illorum in te exstant,
είεν, επετράποντο διαίτη τη βασιλεί Τεμίρη , ές και quascunque imperaveril. Pajazitem memorant ca
τι αν λέγοις υπ' αυτών ηδικήσθαι. Τον ferebantur ,
μεν ούν B tera non iniquo animo, que ablegalis aesse
Παιαζήτην διακηκοότα λέγεται των πρέσβεων auscultisse, verum graviler offensum
τα munere
μεν άλλα ου χαλεπώς , αχθεσθήναι δε μάλα επιει- Vestis, quan Temires miserat. Hinc irritalus, in
κώς διά την εσθήτα, και μη ανασχόμενον, είπείν ες hunc modum respondisse fertur : Renuntiale regi
τους πρέσβεις · ' Aπαγγείλατε τοίνυν τω υμετέρια vestio, quod mibi Temires, nec non reliqui qui in
βασιλεί , ώς έμοιγε αγωνιζομένων υπέρ τε του ήρωος Asia degant, gratias aguni, dum me incunclanter , it
προς τους υμίν πολεμιωτάτους χάριν αν είδείης συ religionem nostram luear, hostibus impigre oppo
τε και οι εν τη 'Ασία, προς την ημετέραν τετραμ sam , incadmoduin inirari . I! primis autem admira
μένοι θρησκείαν. Και σε τε αντί του ότιoύν ημίν tionem mihi infert, dum pecuniam et milites reliqua
συλλαμβάνειν ες τον ημετέρον τούτον αγώνα, στρά que ad ista certamina necessaria offert : nec tamen in
τευμά τε και χρήματα επιπέμποντα, ουκ άν δέοιτο hujuscemodi negotio a partibus nostris stare depre
δή τοιαύτα ημίν εξηγούμενον συμβουλεύεσθαι: lienditur, verum in me hostilia meditatur , adimendo
αφαιρείσθαι δε πειρώμενον χώραν , ήν, καταστρε regionem , quam meo marle, desiclis adversariis et
ψάμενος τους εμοί επιβουλεύοντας , έχω, πώς αν εί in idialoribns meis, in potestatem meam redegi
δείης χάριν εμοί , ή έφησθα ειδέναι ; Εσθήτα του c et possideo. Quomodo igitur mihi gratias habes
λοιπού απαγγείλατε τις βασιλεί το υμετέρω μη alyue agis , quemadmoduin 100 lo verbis declarazii ?
επιπέμπειν, αντί εαυτου το γένος και την τύχην Porro quod ad vesteia allinet, regi vestro nuntiale ,
αμείνονι . ne posthac el genere opibusque præstantiori hujus
modi muunera jiltere in animum inducal .
Ταυτα ως άνηνέχθη παρά βασιλέα Τεμήρον ές Hæc ut relala sunt ad regem Temirem Semar
Σεμαρκάνδην, τεθυμωμένον μεγάλως τη εσθήτος cliendlan, ira graviter 55 accensum ferunt vestilus
ύβρει, άγγελον λέγεται επιπέμψαι , προαγορεύοντα continelia , el stalian iisit preconem quiimpera
.

την τε αρχήν ές τους ηγεμόνας όπίσω αποδούναι, rel, ne quaniprinum ducibus imperium restituere
και μή την ταχίστην διαμέλλειν · ει δε μή, περιό Jubitel : se enim sic decrevisse . Sin parere recu
ψεσθαι ώς πολέμιον . Ταύτην δε την δίκην έφασαν Sarit, se ipsuin pro hoste liabiturum. Causam illant
αυτόν βασιλέα Τεμήρης επιδικάσαι, ώς ήδικημένοι discertavit rex Teuires, atque lalem sententiam
τε είεν οι Τούρκοι ηγεμόνες υπ' αυτού δή του Παια dedit : Turcorum duces injuriis a Pajazile esse
ζήτεω, και μη περιιδείν αυτούς , έστερημένους της affectos. Proinde se ipsos , dum vila fruatur, haud
σφών άρχής, περινοστεϊν κατά την Ασίαν , Τεμή- neglecturin Vagos overrare per Asian, exulos
ρεω έτι περιόντος. Τον δέ Παιαζήτην υπολαβόντα D regno suo . Pujaziles nuntium cum hujusiodi re
έ ; τον άγγελον φάναι : Εί τοίνυν μή επίη μαχούμε sponso dimisil : Nisi cuin exercilu adversum nos
νος ημίν, ές τρίς την έαυτού γυναίκα εχέτω απολα- procedat, precor ul usorem suam ler repudiatam
και

βών . Τούτο δή ούν ές ύβριν φέρει το γένει τούτην,
Μεχμέτη εξορκώσαι, ές τρίς ήδη απολαβείν την
εαυιυυ γυναίκα , αν μη πείθηται. Τούτο δε έστιν,
ιι νόμος έστι τούτοις, αποπεμπόμενον την εαυτού
γυναίκα , έκαστον απαγορεύειν, του λοιπού αύθι ;
άγεσθαι ες τα οικεία • ώς oύ θεμιτόν όν , επειδάν ές
τρείς έφησε σπλήνας διαστήσαιτο τον γάμον αυτό
ο ανήρ, αρνησάμενον έτι επι τον αυτόν γάμον ελ-
θεϊν, ει μή τις τρίς σπληνός ές μέσον έμίαλόντος ,
Notulæ marginales .
καθ.σταμένους .
laudem iterum assumat . Hoc quidewi vergit in con
tumeliam Turcoruin , videlicet ler uxorem suam
recipere, nisi persuadcatur. Quia legcn habent
Turci, qua caveiur, iu is qui uxorem dimircii, edict
se non amplius ipsam in sua admissurum . Quasi
id factilare hand lis sil, postquam sibi ad tres
splenes matrimonium dis: idisse dixerit mariius,
recusans ad idemi matrimonium redire : nisi quis ler
splene in mediun procedente, denuo Quest
ducal alio
 LAONICI CHALCOCONDYL . E
111
ελω!lerio pollutam . Bec ulli nuntius accepit, iler Α αύθις άγοιτο υπό ετέρου μοιχευομένην . Ταύτα μεν
ad regem Temirem maturavit. Aiunt, Temiris uxo-
rem admodum in rebus maximis superstisiasam
exstilisse , nec permississe Temiri, ut infesta arma
inferret Pajaziti , viro laude digno, qui magna cum
gloria pro Mechmetis religione contra Christi fi-
dem dimicarit. Verum monuisse regem ut virum
1antum quiescere pariatur, nec ei negolia facessat ,
qui non commeruerit ut aliquid ali ab ejusdem
religionis consortibus accipiat. Ut nuntius Temiri
Luandala explanavit, uxorem suam vocavit , nuntium-
que eadem , ipsa audiente , recensere jussil. Qui
cum dielo paruisset, el Pajazitis mandala expo-
suissel , aiunt Temirem interrogasse uxorem siiam
an adhuc justum esse censeal Pajazitem injuriis
certanlem missum facere, el sinere tales impune
ſerre ? Et sane maniſestus eral , eliamsi ad priorem
inclinasset uxor sententiani, bellum inferre Paja
zili . Sic enim se legibus uxori conjunctum esse
dicebat , ul testaretur se illius injurias vindicalll
1
112
ούν ως ήκουσεν ο άγγελος, και αυνεν οπίσω την τα
χίστην παρά βασιλέα Τεμήρης . Λέγουσι δε την γυ .
ναϊκα Τεμήρεω δεισιδαιμονά τινα ες τα μέγιστα
γεγονέναι , και μη εάν Τεμήρης ούτω προσφέρε
σθαι , επαχθή όντα Παιαζήτη , ανδρί τε επαίνου
αξίω ες την κατ ' αυτούς θρησκείαν , αγωνιζομένω
πρός τήν του Ιησού μοίραν , αλλ' εάν αυτόν ήσυχίαν
άγειν, και μη πράγματα παρέχειν ου δικαιών υφί
στατθαι οτιούν ανήκεστον υπ' αυτών. Ως δε τα υπ'
αγγέλου ελέχθη , λέγεται επικαλεσάμενον την γυ
ναίκα αυτού , κελεύσαι εναντίον αυτής τα παρά του
Παιαζήτεω λεχθέντα υπ' αυτό απαγγείλαι . Του δε
απαγγείλαντος τα υπό Παιαζήτεω επεσταλμένα ,
έρεσθαι την γυναίκα αυτού , ει έτι δικαιοί Παιαζή
B την εάν, ούτω εξυβρίζοντα . Και ανεδήλου , ως ει επί
θάτερα δικα:οι Παιαζήτην , ουκ έτι δέοι αυτώ εκεί
νην συνοικείν του λοιπού . Ει δε επί θάτερα γένοιτο
ή γνώμη , ώστε αμύνεσθαι τον πόλεμον , ούτω δή
νομίζεσθαι αυτήν οι γυναίκα , και μεταδιώκειν , και

rum , quidquid tamen patiendum foret. Uxor autem τι αν αυτό γενέσθαι αναγκάζοι . Την δε γυναίκα
eo leinpore tale responsum dedisse dicitur : Verum , τότε δή υπολαβούσαν , φάναι λέγεται • 'Αλλ' ότι με ,
o rex , quod ille vir furit, talique morbo implici- ώ βασιλεύ , υπό αφροσύνης κατεχόμενως , συμφορά
lus , non amplius ratione recle fruitur, notum est χρώμενος τοιάδε , ουκέτι έμπεδον έχει τον λογισμών
cum aliis lum mibi, quæ modo ejus audivi respon- εκείνος ανήρ , δήλά εστι , και έμοιγε ταύτη κατα
sum . Profecto si istum virum jure ullus ſueris, φαίνεται είναι , και η πιστάμην ως εκείνον συν δίκη
prudenter fecisse videheris : eique hoc modo os τισάμενος , σωφρονείς τε ως μάλιστα , και ένδειξη
tendes, qualis ipse exsistens, quali viro adeo soda αυτώ , οίω όντι σοι , οίος ών εκείνος , τοιαυτα επι
nuntiel. Hoc quidem libi perspectum esse volo, πέμπει . Εκείνο μέντοι σαφώς επίστασο , ώς ούτ'
quou 56 contra cum virum , qui pro nostro heroe C αν υπέρ του ημετέρου ήρωος αγωνιζομένω , ές τε
bella gerit contra Græcos el contra alias Epiri τους " Έλληνας , και ες τα άλλα , τα ες την άλλη ,
gentes , bellum suscipere haudquaquam fas esse ήπειρον έθνη , υπάρξαι πόλεμον ες εκείνον , ούτε
quxero : sin autem mihi skulle illudit , non arbitror θέμις ήγησάμην έγωγε είναι . " Ην δε τι εκείνος
justum esse ut eas contumelias inultas abire sina αφροσύνη μή διασκoπoίτο 82
81 , ου δίκαιόν εστιν επι ..
mus . Proinde bellum viro illi indicito , nec tamcn τρέπειν υβριστή τοιούτω μέγα φρονείν . Αλλ' E9 .
ipse pugnalurus ; verum si ejus urbem Sebastian δή επί τον πόλεμον, μήτε αυτός μαχεσάμενος, αλλά
dirveris, satis eum ullus fucris propter urbem πόλιν αυτου Σεβάστειαν ήν καθέλης, ικανώς τετι
Melitinem Euphrati impositam et propter duces , qui μωρημένος έση υπέρ τε της εν τω Ευφράτη πόλεως
apud nos ælalem aguni. Μελιτηνής , και υπέρ των ηγεμόνων , των παρ' ημίν
διατριβόντων .
Ilis in istum modu :: peractis , arma cepit bellum Ούτω μεν ούν ήλαυνε Τεμήρης ο βασιλεύς επί
gesturus cum Pajazite , quem sua sponte ad bellum Παιαζήτην , προκαλεσάμενος αυτόν εκών εις τον
provocabal. Quidam perhibent Temirem , transita πόλεμον . Φασί μεν ούν τινες , ως Τεμήρης , διά μέν
Meliline, venisse Sebastiam , et postquam eam ur- την Μελιτηνήν καταβάς επί Σεβάστειαν, και έπει
Derm subegisset , legalos nisisse ad Pajazilen , pe- D τε καθείλε την πόλιν ταύτην , τότε δή πρεσβεύεσθα :
lilum ut ducibus regionem restitueret. lisdem quo- προς Παιαζήτην περί τε των ηγεμόνων, ώστε την
que mandavit, ul butyrum et lentoria Sagitarenl. χώραν αυτοίς αποδιδόναι , και την του βουτύρου αι.
Postulabatur butyri tantum , quantum dua millia τησιν και σκηνών . 'Ητείτο γαρ αυτόν, και λέγεται ,
camelorum ferre possent. Prælerea pelebantur len- βουτύρου μεν καμήλους δισχιλίους , σκηνάς δε πιλί
loriorum pilealorum , cujusmodi utuntur pastores , νους , αίς χρώνται οι Νομάδες, δισχιλίας και αυτόν
.

dúo millia . Ad hæc volebat, ut per omnia lempla, εν τοις ναούς αυτού διαμνημονεύειν , ως βασιλέα ,
quæ essent in regione Pajazitis, rex publice pro- και τον παίδα αυτού επί τάς Τεμήρεω θύρας ιέναι ,
puntiaretur. Filium Pajazitis in suis januis mo- και νομίσματα δε αυτού ες την χώραν αυτού νομί
rari cupiebat. His addebal, ut in regionem suam ζεσθαι . Ταύτα δε τα επτά αιτήματα γενέσθαι αυτό ,
Temiris numisma admillcrel, eoque solo uterelor . αιτούμενου Τεμή ρην, φασι , μετά την της Σεβα.
Seplem istas petitiones, Sebastia capta , Pajaziti στείας άλωσιν . Και τότε δή και τον Παιαζήτην θυ

Nolulæ marginales.
62 διακοπή. R. 13 ! in c .
113 DE REBUS TURCICIS LIB. II. 114
μωθέντα μεγάλως, επιστεϊλαι εκείνα τα περί την Α obtulit. Pajazites his graviler accensus , jussil Te
γυναίκα . Τεμήρης μέντοι ώρμητο επί Παιαζήτην , miri quæ antea de uxore ejus recensuimus, expli
ως την τε χώραν αυτού εν τη Ασία καταστρεψό- cari . Temires itaque , arreplis arosis contra Pajazi
μενος, και ες την Ευρώπην διαβησόμενος , μή επι- lem , animo agitabat ejus regionen in Asia sui
σχεϊν πρότερον αναχωρούντα , πρινή επί τοίς τέρ- juris facere , et exinde in Europain transgredi. Nec
μασιν αυτής γένηται , έστε επ' ωκεανόν ελαύνοντα , prius redeundi erat animus, quam limites ejus
τον περί τας Ηρακλείους στήλας, ένθα επίθετο attigisset , progrediendo usque ad Oceanum , qui est
πορθμόν, ώς βραχύτατον, διείργειν τήν τε Ευρώπης prope Herculis columnas. Ibi enim esse trajectum
και Λιβύην. "Οθεν εις την Λιβύην περαιουμένω , maris angustissimum acceperat ,, distinguentem Eu
και ταύτην της οικουμένης χώραν 89 οι υπαγομένη , ropam a Libya. Hinc igitur in Africam transmittere
επ' οίκου εντεύθεν κομίζεσθαι . Ταύτα μέντοι Τε- decreverat. Qua in ditionem recepta , domum lum
μήρης επενδει τα μεγάλα, και ές τύχην μάλλον του demum remeare stalueral. Hæc quidem Temires
υπό Θεού δεδομένην αφορώντα. Παιαζήτης δε άρα animo volvebat : verum postulabant majorem fortu
ελογίζετο επιόντα αμύνεσθαι, από τε των παλαιών nam , quam Temiri Deo concessa foret, Pajazites
συμβαλλόμενος, ώς ουδέποτε της γε Ευρώπης και vero in spem erectus erat, se facile victurum Temi
της Ασίας βασιλείς εν τοις πρόσθεν χρόνοις περι- Β rein , hostili animo accedentem.. Spem istam facie
γένοιντο πώποτε , αλλά και ώρμημένους επι την bat conjectura, quam ab antiquis ducebat lempori
"Ασίαν, τώ τε βασιλεί αφηρήσθαι τους της Ασίας bus, quæ confirmabat, Asianos reges nunquam qui
ηγουμένους . Ταύτα διασκοπούμενος, μέγα τε εφρό- visse devincere Europain : verun Europe homines
νει, και μετο εν βραχεί πολέμω άμα καθαιρήσεις την in Asiam progressos, regem suis principatibus spo
Τεμήρεω βασιλείαν. Liasse . Hæc aninio secum versans, ingentes conci
piebal spiritus, tanquam brevissimo bello etiam
Teniris regnum disjeclurus.
'Ενταύθα δε γενομένη μου , και την επί Παιαζή Cum buc usque sermonis serie sim tractus , cogi .
την πρώτην τε και δευτέραν έλασιν Τεμήρεω βασι lemque primam et secundam 57 Temiris regis
λέως , κατά τούτον τον χρόνον γενομένην, διασκο expeditionem , nec non mala quæ istis temporibus
που μένω, επήει λογίζεσθαι, ως επί μέγα αφίκοιτο contigere, cogitatio subit, Turcorum res incredi
δυνάμεως τά των Τούρκων πράγματα, παρέχοιτ' bile incrementum assumere poluisse, si versus Oc
αν είς τήν εσπέραν αναστρέφεσθαι, μη ούτω παρα cidentem ire cupientes, non inhibili fuissent a rege
χρήμα επιδιδόντος, ανεκόπτετο υπό Τεμήρεω βασι- C Tenire. Nee enim, si seditione regnum Οιomani
λέως . Ούτε γάρ άν δίχα γενομένης της βασιλείας darum arsisset, et mutuis discordiis ipsi inter se
"Οτουμανίδων, και επί διαφοράν σφίσι καθισταμέ concertassent, in adeo grave exilium res vergere
νων, έφθείρετο υπ' αλλήλων τα πράγματα αυτών , potuissent , ut contigisse constat defuncto Pajazite ,
όλεθρον μέγιστον δή των μνήμη πώποτε επενεγ cum ejus filii fæle inter se contenderent, regionen
κόντα, ώς μετά την τελευτής του Παιαζήτεω, συν que in vicem vastarent : unde maximam el gravissi
ηνέχθη γενέσθαι ές τους παίδας , αλλήλοις διαφερο mam Turcorum genti calamitatem invexere . Nunc
μένους, και την χώραν υπ' αλλήλων δηουμένην , auteny cum ad augustissimam dignitalem a Deo
ξυμφοράν τω γένει επινεμεύσαι και , όσην δή βαρυ . Pajazites fuerit evectus, contigit ut aliquantulum
τάτης και χαλεπωτάτην . Νύν δε ες υπερφυά δύνα molestiarum experirelur , quo magis tandem mo
μιν άφικόμενος υπό του Θεού , εγένετο Παιαζήτη destiæ menor esset . Propierea enim ad Asiæ regnum
σωφρονισθήναι , ώστε επί την βασιλείαν μεγάλα emersil rex Temires, et Semarchandæ regno potitus
φρονείν . " Οθεν βασιλεύς Τεμήρης ορμώμενος , επί est . Quæ singula ut evenerunt, me commenuorante
δης βασιλ
ρκάνΑσίας
τα της
Σεμα κατέστητα
είαν πράγμα
αφίκετο , και άν
, τήδε επί μοι της accipietis.. Fana est, hunc virum ab minimis etel
την διεξ
ιόντι έπίδηλα γένοιτο . Λέγεται μεν πολλαχή τουτον D perolbscuris principiis profectum, magnam sibi μο
lentiam in Asia peperisse.
απ' ελαχίστου ορμώμενον κατά την Ασίαν , επί μέγα
χωρήσαι δυνάμεως .
Notulæ marginales .
83
μοίραν. 14 έπινεύσαι. R. ut in c.
115 CIALCOCON
LAONICI CHALCOCONDYLÆ 116

ΛΑΟΝΙΚΟΥ ΧΑΛΚΟΚΟΝΔΥΛΟΥ
ΑΘΗΝΑΙΟΥ

ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ ΤΟ ΤΡΙΤΟΝ.

LAONICI CHALCOCONDYLÆ
ATHENIENSIS

HISTORIARUM

DE ORIGINE AC REBUS GESTIS TURCORUM

LIBER TERTIUS..
Tamerlanis Scythæ origo, incrementa et expeditio adversus Bajazetem .

Temiris expeditio prima adversus Sebastiam, A Τεμήρεω μέντοι η πρώτη έλασις εγένετο επί Σε .
Cappadociæ urbem opulentam , suscepta est . Nam βάστειαν , πόλιν της Καππαδοκίας ευδαίμονα. Ως
cum accepisset Pajazitem parum pacalo esse ani-
mo erga duces Asiä, Turcorum genere natos ,
nec voluisse cum his in gratiam redire , postquam
eos omnes suis fortunis expulissel: præterea cum,
sæpius legatis missis , nihil æqui impetrare possel ,
verum audiret istum usque contumelias sonare ;
haud cunctandum ratus , bello Sebastiam adortus
est . Primordia autem regni haec erant, videlicet
ut bellum gerens Pajazitem domaret, reliquos vero
metu perculsos in ditionem redigeret ; nec prius
bello abstineret , quam totius Asiæ dominium ac-
quisivissel ; quæ quidem 59 omnia accidisse co
gnovimus.
B
Hic Temires fuit Glius Sangalis, viri privatam
vitato agentis ; cui , ubi duxit uxorent , tale quid
accidisse coniperimus. Temires cum esset adul-
Tus, jamque per ætalein isli officio idoncus foret,
deferentibus oppidanis, oppidanorum equorum
curam nactus est. Tandem in colloquium veniens
cum reliquis istius regionis pastoribus, effecit !!
inter se conjurarent, se velle furtis colligere opes ,
el deinde ad aliam confugere regionen . Temires
cum furandi foret peritissimus, plurimos equos
et jumentorum oviumque multitudinem immensam
nactus est ; neque quidquam integri aut satis sani
in isto homine eral. Ferunt cum quondam , ut pe-
coris stabulum intrare posset , conscendisse nit-
Notulæ marginales.
yap . in uno ēl , in al . ut in c .
γάρ έγγέλλετο, ουδέν υγιές Παιας ήτεω είναι, ές τε
επί των της Ασίας ήγεμόνων Τούρκων , και ες την
προς τους ηγεμόνας διαλλαγήν, ούς την χώραν σύμ
πασαν αφελόμενος εξήλασεν ως γαρ δή επιπέμ
ποντι ουδέν επί πλέον προύχώρει, ών επέστελλεν
αυτώ , αλλ ' εώρα τε ες πολλά τα άλλα και βλάσφημα
εξενηνεγμένον, παρεσκευάζετο ελαύνειν επί Σεβά
στειαν. 'Αρχή δε αυτώ ή τε επί την αρχήν πάροδος,
και ως τον μεν πολεμών , τα δε και σπενδόμενος
δέει το αμφ' αυτόν, ξύμπασαν υπηγάγετο εαυτό την
'Ασίαν, ώδε αυτώ ξυμβήναι επυθόμεθα .
Ούτος μεν δή ο Τεμήρης εγένετο πατρι Σαγγά
λεω, ανδρος ιδιώτου : ός επεί τε ηγάγετο την γυ
ναίκα αυτού , λέγεται ξυμβήναι αυτό τοιόνδε. "Ως
83
εγένετο 86 Τεμήρης, τήν τε της πόλεως φορτήν
επιτετραμμένος, ιπποφορβός τε ήν, και τοίς τε
περί αυτά δή τα χωρία τας φορέας επινεμομένοις
συνιών τε και διαλεγόμενος, συνέθετο αυτοίς, ως
από κλοπής σφίσιν, ήν δύνωνται , χρημάτων κτησιν
ποιησόμενοι, επ' άλλην ίωσι χώραν και δεινός
κλέπτειν γενόμενος ίππους τε και υποζύγια, και
or.6άτων πλήθος εδηδοκέναι , ουδέν υγιές ήν αυτού
πρ.
το παράπαν. Και ποτε επι μάνδραν λέγεται αναβή
ναι , και όφθέντα υπό των δεσποτών του οίκου ,
άλλεσθαι δη άλμα μέγιστον, από του τείχους της
117 DE REBUS TURCICIS LIB . Lil . 1:8
μήνεοας ες την γήν. Τα τε γάρ υποζύγια και κτήνη Α της ; 22nimadvertentemque se esse visin a patre
εν τήδε τη χώρα περιβάλλεται τείχει, ως μέγιστα familias, desiliisse in ferram (solent cnim homines
είναι. και μή αναβήται ευπετή . Ως δε ήλατο,επι- in ixta regione jumenta el pecora muris circum
τριβήναι τε αυτό τον πόδα , και χωλόν γενέσθαι το Jare altissimis, quie dificulter ascendi possint),
από τούδε . Λέγεται μεν ούν, ως μαχόμενον πληγή- quo casu fregisse crus, et hinc claudicationem
ναι τε τον πόδα , και χωλεύοντα διαγενέσθαι το εν- contraxisse. Nec desunt qui perhibent, eum forti
τεύθεν . Μάχης δε γενομένης προς τους περιοίκους, ter pugnam cientem , vulnere in pedem accepto ,
ελαύνοντα αυτόν τε άμα , και οι συνέθεντο την αρ- claudicare cæpisse. Prælio autem facto cum fini
χήν την ίππων φορτήν, ούχεσθαι επί τους πολε- liinis, profecti sunt pastores, qui ab initio conve
μου;. 'Εντεύθεν προσλαβόμενον, ότω αν περιτύ- nerant, duce Temire, contra hostes, rapientes
χοι , και ανα πείθοντα κατασχεϊν χώραν τε την ερυ- quæcunque casus obtulisset. Consilium dedit uit
μνήν, και ώς εν επιτηδείω έχοιεν πρός ληστείαν caperent locum latrociniis et furtis commodini,
εντεύθεν δε ορμώμενον, ληστεύειν τους διιόντας, in quem quasi in munimentum tutissimiun sese
και κατακρίνειν αφειδώς. Και χρήματα επικτησά- receptarent. Hinc profectus, latrocinon lo crude
μενον. έτέρους τε προσκτήσασθαι αυτό άλλους τε liter grassatus est in prælereuntes, nulli parcere
δη, και άνδρε δύω, Χαϊδάρην τε και δη Μυρξίην. Β staliens . Corradens autein magnam pecunise vira
Το γένος ή δή λέγεται γενέσθαι τούτοις, Μασαγέται . ex istiusmodi latrociniis , alios viros duos in socie
Τούτοις δε εκατέρω προσχρώμενον, περιτυχείν τε Talem pellexit, Chaidarem el Myrxiem , quos Mas
τοις πολεμίοις, ληίζομένους την χώραν, και τρεψα- S.getas fuisse accipimus . Quibus Temires adjutas,
μενου , επεξελθείν διαφθείραντα τους ιπποδρόμους irruit in hostes regionen deprædavles, eos fuga
των εναντίων. Της δε φήμης επί την πόλιν ελθού . vil , hostium equitatum universiin periniens. Fancia
σης, επιτρέψαι τε αυτη στρατιωτών μοίραν ουκ hujus lil in urbem delata est , cives non modicam
ολίγην , και χρήματα, ώστε θεραπεύειν τους στρα manum ei tradiderunt, addités etiam pecuniain ,
τιώτας, και δη το από τούδε επεγείραντα την συν qua militum animos conciliare posset. Deime in
αυτώ στρατιάν, και έξοτρύνοντα, αμφί τη πολεμίων hunc modum instruclus , suos confirmans et inci
έχειν χώρα, ανδράποδά τε και υποζύγια ώς πλείστα tans, in hostium regione versatus est, mancipia
επάγοντα ες την πόλιν. Τον δε βασιλέα Μασαγετών et jumenia plurima mittens in urbem , quæ hosti
ενιδόντα τούτο ες τον Τεμήρης , αξιoύντα παρ' εαυ extorseral. Rex Massagetarum , explorala viri vir
της τιμής της μεγίστης , και στρατηγόν αποδεδει- lite , eum in maximo honore habuit. Nam impera
χέναι ξυμπάσης ήδη της υπ' αυτόν στρατιάς. Και torem declaravit, universosque suos exercitus ei
C
εντεύθεν δη δρόμους τε ανύσαι μεγίστους των πώ- commisit, qui, acceptis copiis regis, mirabili cele
ποτε γενομένων συν τη στρατιά. "Ωστε καταλαμβά- ritate usus est in devincendis hostibus, subito in
νειν τους πολεμίους, άφνω επιπίπτοντα αυτοίς, και eos incidens, alque temporis momento omnes per .
διαφθείραντα τον εκείνων στρατόν . Και δη και ές dens. Temires, ubi ad manus ventiu erat , hostes
χείρας ελθόντα τοις εναντίοις, φασιν αυτόν μαχεσά- terga vertere corgit; ipseque fugientes insecutus,
μενον τρέψασθαι, και επιδιώκοντα , ελάσαι τε ες compulit in Babylonem 60 Pogdatim nuncupa
Βαβυλώνα , το Πογδάτιν ούτω καλούμενον, και πο- lam , quam obsidione cingens, dominum suum re
λιορκούντα, μεταπέμψασθαι τον εαυτού δεσπότην gem accersivit . Dehinc tempore modico interjerlo ,
βασιλέα. Μετά δε ταύτα, ου τολύν χρόνον, τελευ- rex mortuus est : ejusque uxorem viduam connu
τήσαντος του βασιλέως, γημαί τε την γυναίκα του bio sibi junxit Teniires, regniqne regimen sortitus
δεσπότου αυτού , και ες την βασιλείαν καταστήναι . est . Cum autem jaw pro rege se gererel, Pogdatim
"Ως δε ες την βασιλείαν αφίκετο, έπιών το τε Πογ- et Semarchandam oppugnavit. Nec multo post cum
δάτι, και το Σαμαρχάνδι , επολιόρκει . Και ου πολύ oppidani in milium stationes excurrerent, nec
ύστερον, ώς έξοδον ποιησάμενοι οι της πόλεως, ου- vincerent, verum vincerentur, reversi in urbem
δεν πλέον έσχον, αλλ' ηττημένοι εσήλθον ες την D gravissima obsidione affligebantur. Quain Cum to
πόλιν καιεπολιορκούντο, προσεχώρησαν αυτό καθ' lerare amplius non possent, pactionibus interce
ομολογίαν, ως επί την της Σεμερχάνδης αρχήν dentibus se Temiri dediderunt. Cum in potesla
παρεγένετο, προδοσίαν συνθέμενον τοίς εν τη Βαβυ- lem venisset Semarchanda, proditionis consilia
λώνι , αυτον Χαϊδαρή ές τούτο χρησάμενον υπη- iniit cum iis qui erant in Babylone, usus ad eam
ρετη. Τον μέντοι Μυρξίην , άνδρα επιεική τε άμα, rem ministro Chaidare. Myrxies vir exstilit æqui
και συγκιρνώντα τον Τεμήρεω, θυμού κατέχειν έμ. studiosissimus , adhortabaturque Temirem ut iram
φερόμενον εφ' ό τι αν ηγήσαιτο, μή προσήκειν supprimeret , nec ad rem conferre pararet quis
ούτώ την αρχήν εξηγείσαι τε αυτή την ές τα ipsa dictarel. Non ipsi convenire imperium Baby
Συσσιτήρια Τεμήρω εσήγησιν. Την τε γάρ στρα- lonis. llinc ctiam Temirei edocuit Syssiliorum
τιών αυτών ξύμπασαν Μύρξεω υποτιθεμένου επι- rationem . Nam universoint Sllum exercilum secer
διελόμενος ο Τεμίρης ές τε δεκάρχες και λοχαγούς, nens Temires in decumas et manipulos el cohor
και δη και ενωμοτίας, τον δεκάρχην παρηγγύα δίαι- les, jubebal decurionem præbentem suis alimenta ,
ταν παρεχόμενον τοίς μεθ' εαυτού στρατιώταις, continuo , quandocunque usus poslularet, præsio
παρείναι αυτίκα τω λοχαγό, την ταχίστην παρε- esse cum suis militibus, eosque manipulorum duci
119 LAONLI CHALCOCONDYLE 120
tradere. Hos preterea volebat, ubi additi fuis- Α χόμενον τους στρατιώτας, επείδαν παραγγέλλη,
sent manipulorum duci , suo parere singulos du- τους δ ' αυ παραγενομένους το σφετέρια, γενομένους
clori . Cum venissent in Syssitia, nullas eral cui δέ ες τα Συσσίτια , ουδένα λείπεσθαι, ότω μή είη
non essetIocus designatus. Cibum mercari jus- χώρος αυτό αποδεδειγμένος , και την τε αγοράν σι
sit in reliquum exercitum , juxta ea quæ com- τίζεσθαι εκέλευε, κατά τα δεδογμένα , επί του λοι
muni consensu decreta fuerant. Imperavil ut που στρατεύματος. Κινείν δε τούς τε άρχοντας αυ
singuli duces minores frequenter, sicut præ των εκάστους θαμά επί τα υπό των μεγάλων στρα
ciperent majores duces, suos monerent, ne eos τηγών παραγγελλόμενα , ώστε ξυμβαίνειν κατάσκο
olin torpescere sinerent. llinc contigit ut nullus πον εισιόντα ές το Τεμήρεω στρατόπεδον λεληθέναι
explorator, vel peregrinus aliquis, clam in Temi- πώποτε , ούτε ξένον, ός αν παρών τυγχάνη εν τω
ris castra penelrare. et in iisdem inorari posset. στρατοπέδω . Τούτους δε αύ ανδρί ετέριο επιτετρά
Ordinavit virum , cui hoc negotii imposuit, ul pe- φθαι , καταλύειν παρ' εαυτό τους ξένους, εί τυγχά
regrinos, si qua re indigeseni , advenientes hospitio νοιες παραγενόμενοι ες το στρατόπεδον, σίτου δεό.
exciperet . Quapropter bæc diligens disciplina ef- μενοι. "Ωστε νεύματι του μεγάλου βασιλέως κινεί
feril ul universus iste exercitus ad nutum et ar- σθαι πάντα δή τον στρατόν, εφ' ό τι άν γένοιτο, και
B
bibrium regis, quocunque vellet, facile moveretur ; εκείνου δή άγοντος τα πάντα , εφ' ενί συνθήματι
coque ducente exciti , uno signo confestim advo- έναι αυτίκα εν τάχει παραγενόμενον, επί την
larent, parati se regi ulendos dare quacunque in χρείαν καθίστασθαι αυτίκα μάλα ιόντα . Εσπέρας
re voluisset. Vespera appetente, accipientes si- δε γενομένης , οπότε το σύνθημα λαμβάνοιεν οι
gnum a duce suo magno, singuli maturant iter ad στρατιώται υπό του μεγάλου ηγεμόνος, θείν δρόμο
lentoria el ad contubernales suos. Ubi autem mi. αυτόν τινα έκαστον επί της εαυτού σκηνής , ές
litus in tentoria sua se receperunt, vigiles ad hoc τους συσκώνους ιόντα. Γενομένων δε ταις σκη
creati in castris oberrant, si quem inveniant extra ναϊς των στρατιωτών, τας φυλακάς περινοστεί,
lentoria morari. Si talis occurrerit, eum capientes, τε το στρατόπεδον, εί τινα τόπον ίδoιεν εκτός
supplicio capitali subdunt.. Si autem quis explora- των σκηνών γενόμενον, τούτον λαβόντες ετιμω
tor accesserit in castra, is , ut cui nullus sit ascri- ρούντο. Ει δέ τις κατάσκοπος παρών τύχη εν
μιus Iocus , extra tenloria cubare cogitur : proindle το στρατοπέδω, ουκ έχων όπου τράπoιτο, λέ
rerum 61 omnium ignarus, dubiusque quo se πεσθαι εκτός των σκηνών, και ούτως αυτίκα αλό .
verlat , continuo a vigilibus in vincula ducitur. Hic σκεσθαι. Ταύτη μεν δή λέγεται γίνεσθαι τα Τε
modus el hæc est forma Syssitiorum regis. Chai- ο μήρειο Συσσίτια. Χαϊδάρην δε τον γε εταίρον αυτώ,
dares, regis amicus laborumqne socius, ei admo- οξύν τε ες το υπηρετείν αυτά τα δέοντα γεγονέναι,
dum diligenter in recessariis ministrare novit. εποτρύνειν τε αυτόν βασιλέα επί τούς πολέμους ,
Regem quoque incitare nunquam destilit, ut bella μηδαμή ές ραστώνην τρεπόμενον 16. Λέγουσι δε
aggrederetur plurima, ne otio et quiele corrum · Μυρζέην, επεί τε παρέλαβε την Σεμαρκάνδης βασι
perelur. Aiunt Myrxiem , antequam Temires ad λείαν, διαχρήσασθαι τρόπω τοιώδε . Επεί τε συν
Semarclande regnum evasisset, tale quippian τούτοις άμα περιιών Τεμήρης, ληστής τε καθειστη
ſecisse. Cuni Temires cum suis oberrarel , lalro- κει, και έχρηματίζετο διαλεγομένων επ' ευτυχή
cipiis gaudens, accidit ut familiares Myrxiis de fe- ματι των εταίρων, και ευφημιζόντων Τεμήρην, ώς
lice rerum Temiris successu dissererent, coque εν βραχεί ήδη ες τα Σεμαρκάνδης βασίλεια παρέσο.
landem venirent, ut dicerent, eum brevi eiiam μένου , υπολαβών και Μυρξίης , 'Αλλ ' ώ τάν, έφη ,
Senarchandie regnum consecuturum. Αι Myrsies τοιαύτά έστι τα Σεμαρκάνδης βασίλεια, ώστε ουκ
respondit : Regnum Semarchandæ firmius est ευπετή χειρωθήναι υπό Τεμήρεω , ανδρός ληστου
quam ut occupari possit a latrone et privalo ho- και ιδιώτου. Ει δ' είη ποτέ τούτο αυτό γενέσθαι,
mine. Sin autem aliquando contigerit , ut Semar- ώστε επί της Σαμαρχάνδης αρχήν παριέναι, μή έτι
chandie regno iste potiatur, precor non amplius D περιών διαγενοίμην, αλλά τεθναίην αυτίκα έφευ
supersles maneam , sed confestim ut mendax ob- σμένος. Ταύτα μεν σπουδή εώκει υποδείκνυσθαι,
truncer. Hæc quidem serio, cun joco loculus est . συντυχία δέ τινι ουκ αγαθή χρήσασθαι ες το από .
Nec tamen salis prosperum sermo ille habuit even- φθεγμα. Χρόνου δε επιγινομένου, ώς ες την αρχήν
lum . Deinde tempore interposito , cum urbis re- παρεγένετο της πόλεως, τιμήσαι μεν αρετής ένεκα
gimen Τemires esset adeptus, honores 122ajores υπέρ τον Χαϊδάρην φάσκοντα δε αυτώ, ώς εκείνο
Myrxies quam Chaidares apud regem invenil. δή το έπος επί μαρτύρων άλλων ειρημένον αυτώ
Hinc commolus Chaidares, dixisse ſeriur : Teni- δέοι μεταδιώκειν. "Όπερ διισχυριζόμενος, υπέλαβεν
pus jam esse, ut sermo ille quem locutus fuerat εαυτόν θανάτω, αναμιμνήσκων ως είπερ τα Σε μαρ
Myrxies , ad rem conferatur ; exstare enim ejus χάνδης βασίλεια παραγένοιτο, ψευσθείη τε αυτός
sermonis lesles plurimos. Ut igitur serino ille er- της γνώμης, ένοχος είη του θανάτου υπό Τεμήρεω.
(ectum sortiretur , Myrxiei capitali Supplicio Διηπόρες το όπως αν αυτίω θεραπεύοιτο την δεξιάν
Notulæ marginales.
τραπομένου. R. μι in c.
121 DE REBUS TURCICIS LIB. III . 122
παρασχόντι τω βασιλεί, ιδιώτη τότε όντι, μή παρα- A subdi jussit Temires ; in memoriam redigens se
βήναι την συνθήκην. "Ελεγε δε προς Μυρξίην nactum esse Semarchandæ regnuni , ipsumque fala
τοιάδε · Οίεσθαι οίμαι , ώ Μυοξίη , δύο τε, και sum esse animo, proinde mortis reum teneri. Du
σύμπαντες οι άλλοι, όσον έπί τήνδε την αρχήν τα bitabat autem quo pacto eum mori cogeret , qui
πράγματα προηγάγομεν . Δύο τούτω ως μάλιστα olim regi privato adhuc dexlram societatis dedis
ημίν επιβεβαιωσάμενοι, επί την βασιλείαν παρείη- set , nc pactis contravenire videretur. Orationem
μεν, σπουδήν τε άμα, ως οίόν τε , μεταδιώκοντες , igitur ejusmodi cum Myrxie habuit :: Hand arbitror
και εμπεδoύντες ημίν, και τι αν συνθέμενοι τους τε lalere cos, o Myrxies, vosque duo, et reliqui om .
επιτηδείοις, και εναντίοις, ούχ όπως δή όρκη, αλλά nes, quibus artibus imperium auxerimus. Duo
και λόγω εψηφισμένοι ώμεν αυτοίς, ώς ουδέν έτι illa semper summa diligentia sectali sumus, dum
ουδαμού ον ασφαλέστερον, ουδε έχυρώτερον, ρυ- nobis regnum amplissimum pararemus, nempe
μάτων τε και όπλων, ες τον βίον τόνδε, ανθρώπια studium vehemens in rebus gerendis , et ut bona
συμφώνω τε είναι ές τα πάντα, και μη διαφωνούντι fide coleremus pacta, quæ cum amicis liostibus
φρονείν άλλοτε άλλως επειδή πολλάκις έφαμεν que fecissemus. Nec solum juramenlo, verum et
τούτω μόνο έσχειν ομοιότητα τω Θεώ. "Οτου δ' αν sermone declaravimus, nos concordiam cum iis
των ανθρώπων μηδέν υγιές είναι λέγοντος , πώς . B agitare, quasi nihil ubique terrarum et lutins ar
αν δή πράττοντος εν γένοιτ' άν πώποτε αυτό : misque omnibus firmius in vita humana inveniri
Μέμνησο δε ώς έμού της δεξιάς λαβόμενος, έφησθα possit, φuam concordiam amplecti , nec alb amicis
τεθνάναι έτοιμος είναι, ει επί τα βασίλεια πάρει- dissentire , nunc hoc, nunc aliud sequi consilium
μεν . Και επί μαρτύρων δε τούτο σοι ειρημένον proponentes ; siquidem sepe commemoravimus ,
συνθέσθαι . "Ωρα ούν σοι τά τε λεχθέντα επιτελέσαι , nos illo solo Dei imaginem repræsentare. Si au
και την δεξιάν την ημετέραν απολύσασθαι της lem quis mortalium nihil sani unquam dixerit,
συνθήκης. Μυρξης δε αμείβετο τοίσδε· 'Αλλ ' όπως quomodo 62 si quid facere aggrediatur, ci bona
μεν, ώ βασιλεύ, επί τήνδε την αρχήν, όπως σου obvenient ? Meministine, meam cum prehenderes
γένοιτο, και συ οίσθα, και πάντες ούτοι οι συμ- manum , te dicere : Si Semarchandæ nanciscerer
παρόντες συνήσουσι, και ώς πάντα τα έσχατα regnum , paralum lc esse oppelere mortem ? Hac
υποδυόμενος , ώστε σου ευ γενέσθαι οτιούν, και igitur, cum sub multis testibus ea pronuntiaris ,
τραύματα δε έστιν ιδείν όσα λαβών , ουδέ πώποτε lempus est ut conficios , noslramque dextram islo
υπελογιζόμην δεινών προ του χαρίζεσθαι · ει δε pacto liberes. Myrxies, ut dicendi linem fecit
έστιν οτιούν ημίν ειρημένον ουκ αγαθή τύχη, δέοι c rex, talem exOrsus est orationem : Verum enim
:

αν μη χαρίζεσ θαι τους επιτηδείοις , υφ' ών μεγάλα vero, o rex, ad hoc imperium ut deveneris , et iu
ευ πεπονθώς είης. Εκείνο δή , βασιλεύ, ιδιωτέρω nosti , et omnes quotquot presto sunt. Νec etiam
μεν όντι τάνθρώπω ού πάνυ του έμπεδούντο και horrui suinnia vitæ adire discricina, ul istam tibi
εαυτού βίον. 'Επειδάν δέ σοι το άρχειν ετέρως parares felicitatem . Vulnera videre est, quæ ac
αφικηται , τότε δή ου θεμιτόν ή παραβήναι εί τι cepi dum tibi inservire el gratificari cupio. At
συνέθετο . Και ημίν ο Θεός πολλά αγαθά παρέχε- enim si quid temere diximus, an non id equum
ται, διά το συγγνώμην ίσχειν τοϊς εξαμαρτάνουσιν est nmihi adversa fortuna utenti , et amicis , a qui
ές ημάς οτιούν. "Ην δ έμοί και ταύτην παραιτου- bus beneficiis affectus fueris, condonare ? Illud all
μένω χαρίσατο την αμαρτίαν, και πλείω τούτων tein, o rex , privalo homini non admodum impc
σου γένοιτο αγαθά. Ταύτα λέγων, ουκ έπειθε , φά- dimento fuerit. Ubi autem alia regni affulserit
σκοντα δείν συγγνώμην ίσχειν, οίς αν μή εκούσια forma, tum non fas esi , si quid paclus ſueris, irri
ή τα αμαρτήματα . Πώς δ' αν σώζοιτο αυτή η cum facere et transgredi. Etiam Deiis plurima no
τύχη , μη τον αντίπαλον διωσαμένη ; Ταύτα ειπών , bis bona largitur, si in vos delinquentibus veniam
τόν τε Μυοξίην διεχρήσατο , και επένθει αυτόν δη- dederimus. Si igitur mihi peccati impunitatem
μοσία επί συχνόν τινα χρόνον, θάψας βασιλικώς . D concesseris , majora a Deo tibi obvenient tandem
Μετά δε ταύτα επί Υρκανούς εστρατεύετο , και bona.. His dictis,, non persuasit Temiri , qui re
την ταύτης θάλασσαν, και έθνη τε ουκ ολίγα ες spondebat : Yenia danda est erroribus eorum qui
την θάλασσαν. Την δε Υρκανίαν ενοικούντα παρ- quid præler voluntatem admiserint. Quo pacto au
άλια κατεστρέφετο. Λέγεται δε αύτη και Κασπία , tem fortunam retinere potero propitiam , si bo
ές την του έθνους τούτου επωνυμίαν · διήκει δε stem meum non necavero ? Hæc ubi locutus est ,
κατά μεσημβρίαν, Σάκας δε έχων και Καδδου- Myrxiem peremit. Perenmplum regaliter sepelivit,
σίους, επί σταδίους τρισμυρίους, πρός έω δε και longoque lempore luxil. Posth rc bellum sumpsit
βορράν , Μασαγέτας , γένος άλκιμόν τε και εν adversus Hyrcanos et contra gentes quæ mare
πολέμοις ευδοκιμούν , επί σταδίους δισμυρίους μά- Hyrcanum accolunt : quas omnes perdomuit. Ιdern
λιστα , Τούτο δε το γένος ελαύνων επί την Περσών mare el Caspium dicitur, versus meridiem Saccas
χώραν, λέγεται καταστρεψάμενον πολίσματα κατα- habens accolas et Caddusios : triginta millibus
σχεϊν . "Έστιν ά και Τεμίρης του γένους τούτου stadiorum versus orientem el seplentrionem accolas
γενόμενον συν τοις Μασαγέταις , ορμάσθαι επί την habens Massagelas, genus hominum bellicosui»..
Σε μαρχάνδης αρχήν, κα ! 'Ασσυρίων την χώραν κα- Longum est viginti millibus stadiorum . Massageir
123 LIONICI CHALCOCONDYLE 124
d'cuntur profecti esse in Persian, ilique multas A ταστρεψάμενον έχειν. Την μέντοι θάλασσαν ταύτην
Occupisse urbes. Ferunt eliam Temirem , ex isto υπό ποταμών ες αυτήν ουκ ολίγων εκδιδόντων
hominum genere ortum , cum Nassagetis ſestinasse μεγίστην τε γίνεσθαι, και επί πολλούς σταδίους
contra Semarchandle regnum, et deb:llata Assy- διήκειν, ουδαμή εκδιδούσαν, και λέγεται , εις την
riorum monarchia , id obtinuisse. Mare autem istud εκτός θάλασσαν. Διώρυχα μέντοι επυθόμην έγωγε
cum sit receptaculum multorum et magnorum flu- από ταύτης διήκειν, και ες την Ινδικήν θάλασσας
minni ), maximum Cyrum nomine esse cognovimus : εκδιδουν. Ενοικούσι δε την θάλασσαν τήνδε έθνη
el ad plurima sladia excurrit, nullibi in ellerius πολλά τε και άλκιμα. Και ιχθύας μεν φέρει αύτη
mare , quemadmoduro dicitur, se fundens. Allamen η θάλασσα , πολλούς τε και αγαθούς • φέρει δε και
ego fossam audivi ex isto mari progredi (61 ) , qua in όστρεα , μαργαρίτας έχοντα, ήπερ δή και η Ινδική
Smicum mare effunditur. Accolunt mare istud gentes θάλασσα . Και πλοία πολλά πλεί την θάλασσαν ταύ
plurimæ et bellicosa . Etiam pisces suppeditat pluri- την, παρά αλλήλους επιπλέοντα , φορείων πλέα.
mos et bonos. Largitur et ostreas , quæ margaritas " Έστι δε αύτη ή θάλασσα προς έω μάλιστα της
habent. Supra 63 hoc mare Iudicum mare visitar. 'Ασίας , ές ήν εκδιδοί ό τε 'Αράξης ποταμός μέ
Naves onerariæ plurimnie navigantvici-sim nunc hoc, γιστος, και Χοάστης προς έω ρέων, και ποταμοί
n illud mare . Mare istud versus Orientein , maxime B δε άλλοι ουκ ολίγοι . Τα μέντοι ες τήνδε την θάλασ
ea parle qua Asia est, vergit . In hoc se cffun- σαν έθνη υπό Καδδουσίων τε άρχεσθαι πρόσθεν
dunt Arases Auvins maximus, el Choaspes ver- έφαμεν, και τους γε φόρους αυτών ες την Καδ
suis Orientem fluens , et alii Nuvii plurimi. Gentes δουσίων πόλιν έτους εκάστου επάγειν επί τούτους .
quidem illas quæ mari huic adjacent, a Caidusiis "Ως τούς Υρκανίους υπηγάγετο Τεμήρης , και τον
regnari, el tributa quotannis in Caddusioriin urbeni βασιλέα τούτων ανείλεν , εστρατεύετο επί Καδδου
inferre aiunt. Hos bello appetere instituit Temires, σίους. Και ούτοι μεν συλλέξαντες στρατιάν μεγί
ubi devicerat Ilyrcanos, horunque regem e mor- στην , παρεσκευάζοντο ως άμυνούμενοι, ήν επίη
talimin numero subtraxerat. At Caddusii contra- Τεμήρης . Τεμήρης δε ώς ήσθετο τούτους στρατευο
lubant copias qnam poluere maximas, fortiter re- μένους, πέμπει Χαϊδάρην επι την πόλιν αυτών, ώς
prgnaturi accedenti Temiri. Temires, ut didicit ελόντα κ87
αι την ταχίστην, και πολιορκήσαντα . Αυτός
Caddusios in armis esse, quamprimum Chaidarem δε επέμενεν εστρατοπεδευμένος παρεγγυτάτω τοις
millil oppugnatum ipsorum urbein , et ut eam sue Καδδουσίοις. Ενταύθα δε ώς επίθοντο οι Καδδού
blo caperel . Ipse autem expectabat rei eventim , σιοι τους πολεμίους ες την πόλιν αυτών ιόντας, τα
qua: 11 proxime Caddusiis castra sua locans . Cad C έμπαλιν γενόμενοι, ίεντο ουδενί είσμα ες την πό
dusii at intellexere liostem in ipsorum urbem con- λιν. Ενταύθα επιτίθεται αυτοίς ιούσιν επί την
tendere, palantes nullo ornalli et ipsi in suam ur- πόλιν Τεμήρης συν τω εαυτού στρατό και τετα
hein iter instituere. Temires venientes ex insidiis ραγμένοις εμβαλών, έτρέψατο, και διώκων επί την
odorilur : acieque instructa eos aggressus fudit, fo- πόλιν ήλαυνε , και πολιορκήσας επί χρόνον τινά,
sosque insequens ad urbein usque tractus , eam cum παρεστήσατο. Μετά δε ταύτα εστρατεύετο επί 'Αρα
aliquanto tempore oppugnassel, tandem cepit. Mis βίαν. Γένος δε "Αραβες μέγα τε και όλβιον, και
ita peractis, drabiam bello petere slaluit. Arabes ανά την Ασίαν ουδενός τα εις ευδαιμονίαν λειπό
gnus hominum opulentum magnum el antiquum , μενον , παλαιόν τε ον, και επί πολύ της Ασίας διη
nulli, quantum ad felicitatem allinel, cedens, esse κον, προσχρώμενόν τε τη θαλάσση τη Ερυθρά
certo constat: mullamque Asiæ parlem occupal, καλουμένη. "Εστι δε η χώρα αύτη μεγίστη τε και
ulens mari quod Rubrum nominamus. Est autem καλλίστη οικήσαι των κατά την Ασίαν χωρών.
Arabım regio latissima, el ad habitandum omnium Οικείται δε υπό ανδρών δικαιοτάτων , και τα ές
A iæ regionum pulcherrima. Viri justissimi et θρησκείαν αυτών σοφωτάτων . Και βασιλέα νομί
quantum ad religionem pertinet sapientissimi eam ζουσιν ου τύραννον, αλλ' ες το ισοδίαιτον μάλλον,
tenent. Creantes regem, non tyrannum, sed virum D και ισόνομον καθιστάμενον σφίσιν. "Έστι δ' αυτούς
equitatis amantissimum et 11:2xime equalitatein βασίλεια εν τη πόλει τη παρά την θάλασσαν, κα
respicientem , eligunt. Arabici regni sedes est urbs .
λουμένη μεγάλη 88 τε και πλούτο προφέρουσα .
juxta mare sita,, quam(62)
( vocant ,, magna opibusque "Ομορεί δε τη τε Αιγύπτω, και Περσών χώρα και
v gens. Finilima est ea gens Ægyplo, et Persaruni 'Ασσυρίων. Από γάρ Κολχίδος, και Φάρους χώρας
Assyriorumque regionem attingit. Nam οa Colchide et ες την θάλασσαν, την ες την Κοίλην Συρίαν , ες την
Puarus regione ad mare quod porrigitur in Cælesy- Λαοδίκειαν καλουμένην πόλιν, είη δ' άν οδός ημε.
riam , usque ad urbem Laodiccam diciam , fueritiler ρων ανδρί ευζώνω, πεζή διαπορευομένη την χώ
drum (quindecim ) viro expedito pedestri itinere ραν, και το εντεύθεν της κάτω 'Ασίας ώσει Χερ
regionem transeunti. Hinc inferioris Asia islam δόνησον γεγενήσθαι, και την τε Αραβίαν εκτός
Notulæ marginales.
(61 ) Ila Pomponius Nela . (62) Forte Adem , vel Ziden .

8 : ειλών.α . . κι ι ε . BA lix uno hic lacuna est .

125 DE REBUS TURCICIS LIB. III . 126
γίνεσθαι της Ασίας . "Έστι δε η χώρα αύτη επί- A parlem scimus in Cliersonesi formam redigr , Ara
φορος, και δένδρων τε και φοινίκων πεπληρωμένη , biamque extra Asianm relinqui . Est autem Aralia
και εν μέσω δυοίν ποταμούν περίοδυτος γενομένη . plurimis arboribus, palmisque consito, et in ne
Καρπούς τε εκφέρει υπερφυείς τω μεγέθει και dio duorum numinum sita , ab utroque undique
πολλαπλασίους, ώστε Ευδαίμονα υπό των παλαιο- alluitur. Fruclus profert supra modum tum magnos,
τέρων κεκλήσθαι ανδρών. Διά ταύτα επί ταύτην tum multiplices, Ilinc veleres occasionem sumen
την 'Αραβίαν, ότι Καδδουσίοις, υπ' αυτού πολεμου- les , eam Felicem appellavere. Hanc regionem armis
μένους, συνε μάχει, αίτιασάμενος, εστρατεύετο. Και inſeslis aggressus est Temires, incolis crimini dans
δές μεν έμαχέσατο το 'Αράβων στρατεύματι. Και operam strenue navalam 64 Caddusiis, cum eos
δ ' ώ ; τδυνήθη τρέψασθαι , μετά δε διαπρεσβευσά- beilo staluisset domare. Bis conflixil cum Arabum
μενος , ώστε στρατιάν δούναι, και φόρον απάγειν exercilui. Cumque eos vicios dare non posset, lega
του έτους, όσον αν σφίσιν επιτάττου, σπονδάς τε tos millens, militibus tributoque, quod quotannis
εποιήσατο 13, και το επ' αυτόν Αράβων πρέσβεις, penderent, imperalis , pacem cum eis fecit . Ea tem
7 και αφικόμενοι, προΐσχοντό τε την χώραν του pestale, priusquam in fædus coiretur, Arabum le
ήρωος μη λεηλατείν , και εδέοντο σφάς , άτε γένος gali ad Temirem accessere, poscentes ne regionen
τε όντας του νομοθέτου, και πατέρας είναι των ες B herois,, qui etipsi de generelegislatorisessent,, Va
τήνδε του ήρωος τελούντων θρησκείαν. Νομίζεται stare pergerent. Huic orationi adjiciebant, ut velint
va
δε τούτο το γένος ευαγές τε και άγιον, ότι τε esse patres eorum qui herois religionem sectentur.
προήλθεν εκ της χώρας αυτών Μεχμέτης και νομο Gens illa non proſana , verum sacra sanctaque cre
θέτης, και συν τω Ομούρη την νομοθεσίαν δεξα- ditur, quia edidit Mechmelem legislatorem . Aiuni,
μένω, επί την της Ασίας αρχήν προεληλύθεσαν, legislatorein Mechamelem fuisse alium Haliis , Ara
μεγάλα αποδειξάμενοι έργα. Ο μέντοι νομοθέτης bian Felicem incolentis . Initio legislationis sue
τούτων ο Μεχμέτης παϊς λέγεται γενέσθαι 'Aλίεω nibil vi egil , sed persuasione primum Arabes, dein .
από 'Αραβίας της Ευδαίμονος . ' Εκθέμενον δε την de Syros cepil. Poslea in suam sententiam ira -
νομοθεσίας αυτού, αρχήν μέν του μηδεν βιάζεσθαι , duxit Haliem regionis administratorem , qui cum
αναπείθοντά τε τους "Αραβας , και Σύρους μετά ipsi foret intima fainiliaritate conjunctus, facile
ταύτα· μετά δε ταύτα προσλαβόμενος του Αλίεω omnes terræ suæ incolas Mechnietis Jeges susci
δυνάστου τε της χώρας, και επιτηδείου αυτώ, ώς pere coegil. Leges eniin istæ nihil aliud quam
μάλιστα έπιόντα , προσάγεσθαι αυτώ ες την νομο quietem , et Numinis quemdam furorem , perpetuam
θεσίαν , όπο: αν επίη τους την χώραν οικούντας, C que meditationem continebant . Νam inter cetera
ανίει τε την νομοθεσίαν, ές τε την ραστώνην και lex est ut quater diurno lempore Deum adorent,
τήν του Θείου βακχείαν μέντοι , συνεχή δε ως μά- nec sinant , quæcunque lamen inciderint , ab ista
λιπα μελέτης. Νομίζεται γάρ αυτώ τετράκις της lege se avocari. Veneris die omnes uno consensu
ημέρας προσεύχεσθαι τω Θεώ, υπ' ουδενός κωλυό- frequentes in templa commeant, oralioribus operam
μενον εις τούτο, ώστε μη προσεύξασθαι. Τη δε της dantes. Legem habent, quæ edicit, ut nullam ima
'Αφροδίτης ημέρα κοινή τε άπαντας ες τους ναούς ginem , neque aliam picturam in leimpla admittant ,
ιόντας προσεύχεσθαι. Νομίζεται μηδoτιούν, μήτε prerationem all Deum transinittentes . Eligunt sh
άγαλμα , μήτε άλλο τι των γεγραμμένων, προσλα- cerdotes , de quorum grege unus extra templum in
βόμενον σφίσιν ες την προσευχήν εν τοις ναούς. lurris pinnaculum ad id comparalum ascendii , mag
Ιερείς τε σφίσιν καθιστώντες, ώστε προ του ναού, naque voce Deum adorat. Preces solemnes semper
ές περιωπήν τινα πύργον πεποιημένον αναβαίνοντα, majore voce peragere solent. Hoc modo Turci preces
προσεύχεσθαι τω Θεώ μεγάλη φωνή, και αει τας suas concelebrant, atque canta utuntur diligentia
νομιζομένας ευχάς ποιείσθαι κεκραγότα γεγονό- in iis perficiendis , ul interim nibil vel laboris, vel
τερον. Ές μεν ούν την προσευχήν αυτού, γένος δε allerius rei suscipiant, quo minus ipsæ interrum
D
τούτο τσμεν ες τα μάλιστα εντεταμένον, μηδoτιούν ° pantur. Quantum ad celera , videlicet ad victus ra
ανιέναι προσδεχομένους · ες δε τα άλλα, τά τε ες tionem et ad reliquum vitæ modum allinel , con
δίαιταν, και ες τον βίον αυτοίς , ούτε κεκολασμένα slat eos nullis inbiberi pænis : adeo feruntur, quo
.
νομίζεται ώστε μή ες το του βίου ηδύ πολιτεύε- ininus voluptariam seclentur, vilam , affectibus nun
σθαι, ούτω την φύσιν μηδαμή βιάζεται. Γυναίκας quam non obtemperantes . Urores enim ducini, pel
μεν γαρ άγεσθαι, παλλακίδα; μέντοι από ανδραπό- licesque ex nmancipiorum grege numero 1ot diligunt,
δων, όσας αν έκαστος οίός τε είη τροφήν παρέχεσθαι quotquot quilibet alere potest : uxores autem virgi
ες τον βίον · γυναίκας δε κουριδίας άγεσθαι ες τας nes accipiunt nemine probibente, donec quinque
πέντε . Και τους τε από άνδραπόδων παίδας νομί- sibi copulaverint. Liberos ex mulieribus captivis
ζεσθαι σφίσιν ου νόθους. " Αν δε από παλλακίδων natos non spuriorum numero habent. Sin
ελευθέρων γένωνται σφίσι παίδες, νόθοι τε αυτοίς autem ex pellicibus liberos ſerant, eos spurios
νομίζονται, και ουκ εις την πατρώαν ουσίαν εισέρ- 65 censent , nec palerine Increditatis participes
Nolulæ marginales.
85 Lacuna .
127 LAONICI CHALCOCONDYLE
fiunt . Merrantur virgines, quando quis slam νη!
elecare filiam. Faces ipsis preferuntur quando
oruptiale festum celebrant. Marilus si parum
dextre erga uxoren luerit affectus, ei edicit, se a
tribus splenibus ab ipsa avellendum . Si ad istum
modum nxor repudiata fuerit a viro,, turpissimum
esse creditur, eam quam repudiaverit, recipere .
Nec etiam recipere eamdem nisi ab alio adulierio
inquinatam , licet . Vino uti nefas ducunt Turci. Nec
Antet aliquis de isto genere , nisi Iotus, frequen-
are Orationes . Etiam decinias quasdam φuolannis
seponunt Deo . Jejunium Mechmetes imperavit isti
hominum generi, quod dural triginta diebus, aut
eliam amplius. Diebus islis omnibus nihil vel escu
lenti , vel poculenti admiltunt. Vespere demum ubi
jam coruscarini astra , ad cibum capiendum " εσπέρας δε όταν άστρα φαίνεται , σιτίζεσθαι.
congregantur. Nulli autem licet, vel in primis isto
tempore, vinum gustare prorsus. Mentulam totam
circumcidere solent . Confitenlur Torci, Jesum Dei
esse apostolum . Deum eeniin ex angelo Gabriele
et Maria virgine, que nullum cognoverat virum,
Jesam gennisse , beroa quemdam homine majorem
sive angustiorem . In novissimo die, quando ini .
128
Α χονται . Ωνούνται δε και τας κουριδίας, όσον αν τις
βούλοιτο εκδούναι την εαυτού θυγατέρα. Λαμπάδων
δε προενηνεγμένων σφίσιν ες τους γάμους, άγονται
τας γυναίκας . "Αν δε αχθεσθείη τη γυναικί ο ανήρ,
επείπη του λοιπού από τριών σπληνων αποσχέσθαι
αυτής, ήδη ηλλοτρίωται τώ λόγω η γυνή του αν
δρός. Νομίζεται δε αίσχιστον, ήν άν τις αποπέμψη
ται, αύθις αυτήν αγαγέσθαι. "Αν δε μή υπό ετέρου
μοιχευθή , ουκ έξεστιν αγαγείν . Οίνω δε χρήσθαι
αθέμιτον. Απαγορεύει τη γένει τούτω, και μη
λουσάμενον, μή εξείναι αυτό ες την προσευχήν
έναι . Δεκατίαν δέ τινα εξελόμενος τώ Θεώ του
έτους, ές νηστείαν αυτούς προάγεται ές τριάκοντα
και επέκεινα ημέρας. Της μέντοι ημέρας όλης μη
δοτιoύν πρoσίεσθαι, μήτε τροφής, μήτε πόσεως ,
B
Πάντων δε μάλιστα τον χρόνον τούτον μή εξείναι
οίνου πίεσθαι το παρά παν. Περιτέμνεσθαι δε το
αιδοίον χρήναι παντάπασιν. Ιησούν δε Θεού TS
απόστολον γενέσθαι νομίζει, και εξ αγγέλου του
Γαβριήλ, και εκ της Μαρίας, παρθένου τε ούσης
και μηδενι ανδρί συγγενομένης , γεννήσαι Ιησούν,
ήρωά τινα μείζω ή κατά άνθρωπον · και ες την
•

versale judicium peragetur, aiant Jesum mundiju- τελευτην τούδε του κόσμου, επειδάν ές κρίσιν των
dicem sive arbitrum fore . Suem attingere Turci σφίσι βεβιωμένων καθιστώνται οι άνθρωποι, τον γε
haud las arbitrantur. Reliqua animalia edunt, si Ιησούν φασιν άγεσθαι διαιτητής του κόσμου. Συός
inactata fuerint. Deum universi esse moleraiorem δε μή άπτεσθαι θέμις είναι. Και τα γε ζώα πάντα
llaud ambigunt, dicentes eum uti ministris mentibus εσθίουσιν, αν μέντοι επί σφαγήν γένωνται . Θεόν
(ul vocant) ignilis . Existuvant autem Mechmelem μεν ούν ένα εφιστώσι τώδε το παντί, υπηρέταις δε
venisse missum a Peo, ut ex replerentur, in quibus C χρώμενον τοις πυρίνοις ή φασι νόοις . Πεπομφέναι
defectem patiebantur prisci a Deo prodeuntes legis δε Μεχμέτην ες τα ελλιπή τους πρότερον επιπεμ-
latores . Circumcisionem judicant esse purgationem φθείσιν υπό Θεού ες την οικουμένην νομοθέταις .
omnium præcipuam : proinde circumcisionis tem Κάθαρσιν δε ηγούνται την τε περιτομήν σφίσι ,
pore muptias contrahunt. Solel istud hominuni πάντων δή μάλιστα, εν ή και γάμους ποιούνται .
genus sepulcra juxta vias collocare, nec in ullo Ταφάς δε αυτοίς παρά τας οδούς νομίζεται γίνε
alio loco sepelire licet . Sepulturæ autem mandant σθαι , και μηδέν άλλο εξείναι θάπτειν. Θάπτουσι δε
radavera lota , et omni a parte rasa . Est et alia lex λούσαντες, και ξυρώ άμα το σώμα . Νομίζεται δε
que jubet parere legislatori ; non obtemperantem τι και τόδε , ός αν μή πείθηται τω νόμω, τελευταν
gladio uliore ferit. Es Armenis solis , quamvis ab τω σιδήρω. 'Αρμενίους δε μόνους των άλλων εθνών
ipsis in religionis negotio tissentiant , mancipia διαφερομένων
ποδίζεσθαι
σφίσιν ες την θρησκείαν ουκ άνδρα
τινί προειρηκότι το
non rapiunt, quia Armenus quidam vaticinatus , ώς 'Αρμενίων
est gloriam Mechmetis per universum orbem pro γάρ κλέος αυτού ες την οικουμένην εσόμενον . Διά
ανδραποδίζεσθαι 'Αρμενίους.
pagandam . Esique hæc unica causa, viri bonori id τούτο μη επιτρέπειν,
tribuentes, quod nulla ah Armenis mancipia abdu Ταύτα μέντοι ες την νομοθεσίαν αποδεδειγμένους
cant. Hæc quidem ubi Mechmetes legibus sanxisset, Ο αυτώ, ώς πλείστον της οικουμένης κατέχειν μέρος.
plurimam orbis partem occupavit. In Asia , Libya, Και επί μέγα έλθείν ές τε την Ασίαν , και ες την
et Europæ regione non modica , quæ sc extendit Λιβύην , και ες μοίρας της Ευρώπης ουκ ολίγην ,
ad Scyrhas, et ad eos qui hodie sunt, Turcos, την ές Σκύθας τε και τους νυν Τούρκους, και ες
usijue ad Iberiani non parva 66 Mechmetis exstitit την 16ηρίαν τους γε Λίβυας. Λέγεται δε τελευτή
auctoritas. Mortu's esse traditur filio suo Aliæ σαι επί παιδί 'Aλη βασιλεύοντι 'Αραβίας · εκείνον
τε γάρ ώς νομοθέτην προσέμενοί τε και πειθό
(63 ) Arabiam regente. Hunc enim legislatorem ubi !
promptis animis assumpsissent, ei obedierunt in μενοι αυτώ, εφ ' ό τι γε αν εξηγοίτο, επέτρεψαν τε
ominibus , quocunque tandem ipsos eduxisset. αυτά τα πράγματα, και σφάς αυτούς χρήσθαι όπως
Etiam rerum suarum suinmam isli commiserulit αν βούλοιτο. Μετά δε ταύτα στρατόν τε συναγείρας
ul ipsis pro suo arbitrio literelur. llinc copias con ως πλείστον, επήει της τε Αιγύπτου και της άλλης
trazil plurimas, quas contra Agyptuin duxit, et 'Αραβίας έστιν και καταστρεφόμενος, και την ψάμμον

Notulæ marginales.
(65) Hali .
129 DE REBUS TURCICIS LIB. !! I . 130
διαβάς της Αραβίας , τα τήδε αυτού έθνη υπηγά- A relique Arabi quelan subeg't . Transiens autem
γετο, βασιλεύσας έτη 20. 'Ετελεύτησε δε έν χωρίω loca arenosa Arabiæ , gentes ibi moranles suo im
τινι Μεκέ , ούτωσι καλουμένω. Και και το στρατός , perio adjunxit . Cum regnassei annis ... , defanclus
και οι την χώραν οικούντες, έθαψαν αυτόν μεγα- est in loco quodaut cui nomen est Mecha . Milites
λοπρεπώς , και επένθησαν μεγάλως. Και τελετάς regionisque jucolæ magnifice exsequias duxerunt,
αυτό ποιούνται οι "Αραβες ανά πάν έτος , ώς ήρωί el graviter eum luxere. Quotannis in ejus honorem
τε και υπό Θεού τάχα ες την νομοθεσίαν σφίσιν sacra faciunt Arabes . lieroa etenim quemdam eum
ανδρί ευαγεί αποδεδειγμένα , τά τε ες την νομοθε-
.
esse putant, eumde.nque il virum sanctum a Deo
σίαν επιεικεί τε και ου τυράννω γενομένω ούτως ordinatum , illipsis leges ferrel, quem in dandis
γεγενησθαι . Επει δε ετελεύτησε , “Όμούρης και των legibus non tyrannuin , al virum quendam equi
μαθητών αυτού δοκιμώτατος, υπό του παιδός αυτού talis vel in primis amantem judicarunt. Mortuo
την αρχήν παραδεξάμενος, και τον στρατόν άμα Mechmete, Homures discipulorum spectatissimus,
αγόμενος , πρώτον μεν επί Συρίαν ελαύνων, την τε a filio ejus regni moderamen accepil , assumplo
χώραν υπηγάγετο, τα μεν πολεμών, τα δε ανα- que exercilli, contra Syriam profectus est : regio
πείθων τε σπενδόμενος επί ρητοίς. Μετά δε ταύτα nemque plurimain partim vi , parrim persuasione
Κίλικάς τε έχειρώσατο , και φρύγας , και Μήδους τε B fæleribusque in ditionem acquisivit. llinc in di
και "Ιωνας . Προς δε και τα άνω της Ασίας έπιών tionem venere Cilices , Phryges , Medi et Iones .
κατεστρέφετο , την τε νομοθεσίαν επιβεβαιούμενος Ad hæc suo imperio ailmoviç quasdam superioris
τοίς ανά την Ασίαν έθνεσι των βαρβάρων, και Asiæ regiones. In religione sua gentes Asiæ bar
των ξυμμαθητών αυτού , ές τινας άλλους άλλη δια baras confirmavit, et quosdam discipulorum s110
πέμπων, πείθειν τε πειρώμενος . Και τάφον το rum in alias regiones dimisit, cupiens easdem in
Μεχμέτη πολυτελή κατασκευασάμενος , αυτού υπερ- suain religionem recipere suadela . Sepulcrum quo
εγένετο. Τελετάς τε επετέλει αυ το μεγάλος τε que pretiosum in honorem Mechinelis adornans , ibi
ανά πάν έτος , και τους άλλους έπειθεν , αυτώ τε manebal. Sacra quoque magna quotannis in hone
προσεύχεσθαι , και ες τον τάφον αυτού φοιτώντας, rem Mechmetis fieri procuravit, el persuasit aliis plus
δικαίους γίνεσθαι • και νυν από τε της Ασίας , rimis, ut Mechmelem adorarent. Eos quoque justos
και της Λιβύης, και από της Ευρώπης δη ουκ ficri asseverabat, qui ipsius sepulcrum invisereni.
ολίγοι , ιόντες ες το μνήμα του Μεχμέτεω , μέγα Etiam hodie non pauci ab Asia el Libya Europaque,
τε σφίσιν οίονται ες ευδαιμονίαν αυτοίς φέρειν Mechmetis sepulcrum adeunt, putantes se hinc ma
το τοιούτον . Πορεύονται δ' οι μεν αυτοί, οι δε αργυ- c simain colligere religionem et probiores feri . Qui
ρίου τελούσε τοίς υπέρ σφών αυτών βουλομένους dam es ipsis istam peregrinationem ingrediul ur :
έναι . "Έστι δε οδός χαλεπωτάτη ιέναι διά την quidam argentum numerant iis qui pro ipsis pere
ψάμμον, επί καμήλων δε την τροφήν φερουσών , grinationem suscipiint . Via autem que ad sepal
και το ύδωρ. 'Αφθόνως γάρ ουκ έχουσι χρήσθαι αυτό crum ducit, est asperrima et dillicillima . Eudum
το παράπαν. Και ούτω δή τα επιτήδεια συσκευασά- enim est per arenam , non citra camelorun alimenta
μενοι σφίσιν, αναβαίνουσι τε επί τάς καμήλους , portantium openi . Nec etiam a1a , ultantur ,
σημείοις διαχρώμενοι ες την πορείαν ταίς του μα- ad manum prompla - sb suſicielis omnino. In
γνήτου αποδείξεσιν, ή δή από της άρκτου επιλεγό- hunc igitur modun necessaria præparantes, ca
μενου, όπου της οικουμένης τεσθαι δεί αυτούς. Τούτω inr-los conscencluni, utentes signis quæ viam com
τεκμαιρόμενοι, την οδόν διαπορεύονται. Επειδάν δε monstreul, magnetis demonstrationibus. Colligencs
αφίκωνται ές χώρας αύθις τινας, εν οίς ένεστιν igitur ab Septentrionali pluga,, qua orbis parte
ύδωρ , ύδρευσάμενοι αύ, εντεύθεν απιούσι, και άφι- eundum sit, eo viam conjectantes pergunt. Ubi
χνούνται ημέραις τεσσαράκοντα την ψαμμον διαβάν- autem accesserin167 loca in quibus aquarum fun
τες ες το σήμα του Μεχμέτεω. Λέγεται δε το σήμα rint scaturigines, aquantes inde abeunt : Iransila
D
τούτο υπό λίθων πολυτελεστάτων κατασκευασθήναι, que arena , intra quadraginta dies ad Mechmelis,
και εν μέσω του ναού το σήμα μετεωριζόμενον corpus perveniunt . Sepulcrum ejus coopertum
απεωρείσθαι και όπερ απίθανόν μοι δοκεί). Διέχει habeo exstrucium essc ex lapidibus preliosissimis,
δε από του χώρου τούτου , ενώ το σήμα αυτού, επί el suplime pendere in medio Lemplo. Intervalluin
τους ώσει σταδίους ενενήκοντα . Και εξιόντες εντεύ- autem ejus loci ubi sepulcrum conspicitur, usque
θεν, ίενται επί τον χώρον τούτον. Τούς τε νόμους ad hunc locum stadia continet circiter nonaginta.
αυτού, και τα 'Αλκωρά εκτεθειται , τη τε αθανασία Inde egressi, ad eum locuin contendunt. Ibi siqui.
τιθέμενοι τη ψυχή, άγνωμοσύνης ουδέν τοι πάνυ dem leges et Alcoræ explicantur. Animæ quoque
οίονται μετείναι το Θείω . Ταύτα μεν ούν την του immortalitatem astruunt. Nec Numini ignorantiain
Μεχμέτεω νομοθεσίαν ες τοσούτον αναγεγράφθω ascribunt. Hæc quidem hactenus, quantum ad M -
ημίν, Τεμήρης δ' ώς την χώραν ταύτην ληϊσαμε- chmeiis religionem alliner , adnotavimuş. Temires
νος , και πόλεις ελών ενίας, υπεκομίζετο επί Σε- aritem cum regionein populationibus afflixissel,

Nolula marginales.
90 Numerus in omnibus manuscr , deeral. 91 Desunt inchisa .
131 LAONICI CHALCOCONDYLÆ
urlesque aliquot occupasset , Semarchanlarm se Α μαρχάνδης. Σκύθας δε ώρμημένους επυνθάνετο από
contulit. Scythas acceperat, profectos a Tavai, in Τανάϊδος τήν τε χώραν αυτού επιδραμείν, και ληί
regionem suam impetum fecisse, pradasque egisse
1100 Inodicas : quanı quidem rem gravissime lulit.
Hinc recta iler instituit contra Chataidas, iis pe-
stem minitans. Ili antiquitus Massagetae exstitisse
creduntur : el trajicientes Arazem , regionis par
teni lumini adjacenleri non molicain occuparunt::
1ena
in qua el sedes suas fixerunt.. Ηos lomare parallat
Temires. Proinde comparans exercitum , qui coin-
plectebatur octuaginta myriades hominum , bello
eos aggrediebatur. Collatis landem signis, prælio vi-
cit Chatzidas . Delhinc arma contra emporium regni-
que eorum sedem ſerens , pactionibus eam in deditio-
nem accepit. Conductis quoque inde mercede plu - Bο μένους, ώχετο άγων. Ομήρους δε λαβών , και των
rimis et optimis militibus victor discedebat. Etiam
obsidibus acceptis , imperatoque tributo annuo ,
domum reversus est . Chataia vrbs est Hyrcanize ,
versiis Orienter , magna et opulenla :: multitudine
hominum , et divitiarum copia , reliquaque felici-
tale superat reliquas, preter Semarchandain et
Memplini, Asiæ urbes. Oprimis legibus eam funda-
vere jam olim Massagelie .. Mercede itaque sibi pa-
ravil Temires Persarum plurimos, ut qui essent
gnari rerum Seytharum , quia plerumque cum bis
conversarentur, nec amplius forent in victus ratione
delicaluli. His munilus, animo agitabat vim belli
vertere omnem in emporium eorum , quod Urdam
nominani. Andiens aulem , eam gentem omniuin
quas orbis hilbei , esse antiquissinian, nec ullum qui
pra :cesserant regim domare can quivisse , quam-
vis maglia damna dedissent Europæ Asiæque suis
incursionibus,, et hinc plurimas corrasissent opes,,
eo nagis ad eau expeditionem accendebatur . Pre-
Terea animo versans, eliain Dariuin llyslaspis fi-
lium regem 69 eleclum , el arma isti genti inſe-
renlem , nihil effecisse : ipsi sibi hoc decis exi-
mium petere statuit . Uιistan vero rem ad opta-
lum duceret finem , optimum esse ratus , ut quam
proxime ad ipsos accederet, in Cheriam urbem
coloniam ducere decrevit, irausſerens eo milites
aliosque homines plurimos ex Senmarclizanda . Ηuc ,
ut regis sententiam intellexere , convenerunt el
alii plurimi proceres regni. Cum autem ipse in
eadeu urle versaretur , optimales Asique umilites D νετο η Χερία , και ευνομήθη μέντοι και ύστερον ,
oplimi ad ipsum quiolidie confluebant. Hinc abs
illa brevi incredibiliter aucta est . Etian bonis et
saluberrimis legibus gubernabatur, superstite ad-
Juc Temire. In qua aulem Asiæ parte urbs ea siia
sil , an in Syriorum , an in Medorum regione, asse-
qui nequeo . Sunt quidam qui tradunt, Ninu:n an-
liqulus Cheriam exstilisse , et in Assyriorum re-
gione locatam esse, conjecturam facientes a Payda-
lina Babylone. Temires ut urbem Cheriam babila-
toribus replevit, et in ca regui sui sedem paravit,
in animum induxit bellum inferre ΑΕgypto , Scyllis ,
et horum Agora , quam Urdam nuncupant. Coule
scripiu igitur exercitu maximo, el assumptis
Chalaidis, lecla ad Tunaim coulendil. Scythe, ut
132
σασθαι ουκ ολίγα χαλεπώς δε έφερεν. 'Εντεύθεν
δε αυτίκα Σετο ομόσε επί τούς Xαταΐδας. Λέγονται
δε ούτοι είναι ασαγέται το παλαιόν, και διαβάν -
τες τον 'Αράξης, της επί τάδε του ποταμού χώρας,
επί πολύ διεξελθείν , και υφ ' αυτούς ποιησαμένους,
ενοικήσαι. Τούτους παρεσκευάζετο ως ελών. Και
στράτευμα ποιησάμενος ες ογδοήκοντα μυριάδας,
εστρατεύετο επ' αυτούς. Και συμβαλών, μάχη τε
εκράτησε τους Xαταΐδας, και επί την αγοράν αυ .
των τούτων , και επί τα βασίλεια ελαύνων, ομολο
για τε παρεστήσατο. Και μισθωσάμενος παμπόλ
λους αυτών , τούς γε κρατίσους τα ές πόλεμον γενο
αρίστων τους παίδας , και φόρον ταξάμενος τούτοις
απάγειν του ενιαυτού , απήλαυνε. Τα δε Xαταία πόλις
εστί πρός έω της Υρκανίας , μεγάλη τε και ευδαί
μων , πλήθει τε ανθρώπων , και όλβη , και την άλλη
ευδαιμονία προφέρουσα των εν τη Ασία πόλεων ,
.
πλήν Σεμαρκάνδης και Μέμφιος · ευνομουμένη δε
το παλαιόν υπό Μασαγετών . Των μέντοι Περσών
τους πλείστους μισθωσάμενος τούτους , οία των τε
Σκυθών έμπειρους ώς τα πολλά γενομένους , και τα
ες την δίαιταν ουκέτι άθρούς όντας, εν να έχων
επί Σκύθας στρατεύεσθαι, επί την αγοράν αυτών
την Ουρδάν καλουμένην . Και πυνθανόμενος, ώς είη
τε το γένος τούτο παλαιότατον τε των κατά την οι
κουμένην εθνών , και ουδένα έτι προ αυτού βασι
λέων χειρώσασθαι τούτο το γένος, κακά δε ως
πλείστα εργασάμενον ποιήσαι τήν τε 'Ασίαν και
Ευρώπην, επιδρομή τα πλείω ταμιευόμενον τη
χώρα " ταύτα δε επί νούν τιθέμενον , και ώς Δαρείου
τω Υστάσπεω βασιλεί γενομένων Περσών, και
επιστρατεύσαντι αυτούς, ουδέν τι προχώρησεν,
ώρμητο αυτός επί τούτο το κλέος ιέναι. "Ωστε δε
αυτό έχεσθαί τε του έργου , εγγυτέρω τούτων γε
νομένου , ες την χώραν Χερίην πόλιν κατοικίσας,
από τε της Σαμαρχάνδης και στρατιωτών και των
αρίστων αυτώ στελλομένων ες την αποικίαν, ώε:σε
πόλιν Xερίην ούτω καλουμένην , μεγάλην τε κα !
ευδαίμονα άτε του βασιλέως εν αυτή διατρίβοντος,
και των αρίστων αυτού , των τε της Ασίας στρα
των ες αυτήν συνιόντων , μεγάλη τε εν βραχεί εγέ
ουχ ήκιστα δε βασιλέως Τεμήρεω περιόντος. "Όπου
μεν ούν της Ασίας ώχισται ή πόλις αύτη , και είτε
εν τη 'Ασσυρία χώρα , είτε και εν τή Μήδων , ουκ
έχω τεκμήρθαι . Λέγουσι έν τινες Νίνον την
Χερίην γενέσθαι το παλαιον, και ες την Ασσυρίων
χώραν τετάχθαι· τεκμαιρόμενοι τούτο από της
Παγδατίνης Βαβυλώνος. Οικίσας δε Χερίην πόλιν ,
και τα βασίλεια εν αυτή ποιησάμενος , επενδει επι
Αίγυπτόν τε και επί Σκύθας στρατεύεσθαι, και την
τούτων αγορών Ούρδάν καλουμένην, και στρατόν
μέγαν συναγείρας, και τους Xαταΐδας συμπαρα
λαβών, ήλαυνεν ευθύ Τανάίδος, Ενταύθα πυθόμενοι
Σκύθαι Τεμήρην βασιλέα επί σφάς επιόντα μεγ..η
πα οα σκε: 1. τήν τε είσοδον έπε : πον στοατευμ :
 133 DE REBUS TURCICIS LIB. III. 194

προκαταληψομένους των ορέων ή έμελλε Τεμήρης A acceperunt T - mirem cum copiis accedere , ut alon
συν τω στρατώ αυτού διιέναι. Σκύθαι μεν ούτοι το lium angustias, qua Temires exercitum traducere
πάλαι, ές μοίρας τινάς διηρημένοι, ενέμοντο την cogitabat , Dr.e0ccuparent , miserunt et ipsi exer
χώραν από "Ιστρου έστε επί τούς υπό τον Καύκα- citum hosti obviam . Scythæ quillem jam olim in
σον . Νύν δε γένος μέντοι τούτων, ες την Ασίαν tribus quasdam discreti, lenebant regionem ab Istro
γενόμενον, τα πρός ξω αυτού τε ενοικήσαν την επί excurrenlem usque ad Caucasi accolas . Nunc autem
τάδε της Ασίας χώρας, και επί πολλά τετραμμένον , genus quoddam illorum hominumn in Asiam adve
Σαχαταίοι εκλήθησαν, υπέρ την των Περσών χώραν, τit, quæ Orientem spectantinliatsi
nii, et ili eea Ioca quae
ές τους Σάκκας τε και Καδδαίους . Αφ' ών δε και lavil, et hinc ad reliquam Asize penetravit regio
Τεμήρης αυτόν οίονται γεγονέναι τινές."Έστι δε τούτο nem . Istud hominum genus Sachatæos vocant.
γένος άλκιμόν τε των κατά την Ασίαν, και πολεμικώ- Supra Persarum regionel 1sque ad Succas et Call
τατον , και σιν τούτοιςλέγεται Τεμήρης την ηγεμονίαν dæos domicilia habent. Quidam ex bis originim
των έντή Ασία παραλαβείν, πλήν Ινδών . Οι δε λοιποι ducere Temirem asserunt. Gens ista fortiludine et
Σκύθαι κατά ταυτό φρονούσί τε και υφ' ενί άρχοντι bellicarum rerum gloria vincii reliquas omnes Asiæ
βασιλεί, κατά Ουρδάν την καλουμένην αγοράν τα gentes. His ausiliaribus Scythis Temires, lit qui
βασίλεια ποιούμενοι αποδεικνύμενοι σφίσι βασιλέα Β dan dorent, ad Asiaimperium evasil, levictis om
γένους τε όντα του βασιλείου το παλαιότατον. Και nibus praterquam Indis. Reliqui Scyllæ a prædi
έστι δή και αλλαχού της Ευρώπης ες τον Βόσπορος ciis nihil differunt, regem non habent. Regni se
μοίρα τούτων ουκ ολίγη ανά την χώραν ταύτην διασκε . dem Urdam constituere creaveruntque regem , qui
δασμένη, υποβασιλεί ταττόμενον , οίκου των βασι- px velustissima descenderet prosapia . Exstat el
λέων , όνομα δε τούτω Ατζικερίης 92. Ούτοι μεν ούν alia pars corum non exigua per Europam usque ad
ως επετράποντο σφάς τούτω τώ βασιλεί, ές τήνδε άφι- Bosplioran Thracim thalilans per epm regionerH
κόμενοι την χώραν, επελάσαντες ες τον "Ίστρον και δη dispersa : quilis et ipsis rex est qui ex antiquis
και τον Ίστρον διαβάντες, μοίρα τις ουκ ολίγη της situa regum gente processit . Αtziceries ei nomen
Θράκης λεηλατούντες επέδραμον, και ανεχώρoυν est.Hiitaque ut se commiserunt regi ,in hanc v nere
από Σαρματίας, επί τον Τάναϊν ιόντες. Και πολλά regionem , progressi usque ad Isrrum . Hinc manis
μέν του γένους τούτου αυτού παρά τον "Ίστρον εν- 69 quædam horum non modira Istrum Transvecta
έμειναν. "Ων το πλέον επί Παιαζήτεω διαβαν την Thraciam vastavil , plurimas incursiones faciendo.
" Ιστρον, ενέμειναν. "Ωκίσθη χωρίς έκαστον μέρος Relicta Sarmatia , Tawaim versus iter ingresssi sunt,
του γένους τούτου γενόμενον. Το δε υπολειφθέν μέ- C et pleraque gentis hujus pars in regione Istro allja
ρος αυτού πέραν του "Ιστρου , Καζιμήριο τη βασιλεί cenle mansil. Eorum quoque non pauci transvecti
Pajazite statem egerunt.. Scythia
Λιτουάνων , την δίαιταν έχουσι, την γήν νεμόμενοι Istrum , sul rege Pajazile
ες έτι και νύν, ές τε τον προς τους περιοίκους αυτό l'um genera singula habitant, separata ab reliquis.
πόλεμον συμβαλλόμενοι τα κράτιστα. "Οποι γάρ αν Pars quædam ejus gentis relicta cis Islrum , sub
το γένος τούτο τυγχάνωσιν όντες , δοκούσί τε τα ες Cazimiro Liluanorum rege degil . Eamdem region
πόλεμον, και εισί κράτιστοι. Οι δε περί τον Βόστο- nem elianunum leneni, strenue operami navanlı's
ρον , και την Ταυρικήν νήσον καλουμένην διείργου- 8010 regi in bellis quæ cum finilimis geril. Genus
σαν λίμνην τε την Μυιώτιδα, και τον γε Εύξεινον eniin istud hominum quocunque accesseril, pri
πόντον, υπό τη βασιλεί Ατζικερίη, τά τε έθνη τα masin reilis bellicis lenet, fortiludinisque gloria
ες γήν ληΐζόμενοι , κατεστρέψαντο ες φόρου έπιαγω- emicat. Qui ante Bosphorun el Tauricam iinsulam ,
γήν . Τούς τε Γότθους καλουμένους , και Ιανύους quæ dirimit Mizolim paludem et Luxinum Poniuin ,
τους την τού Καφά πόλιν ενοικούντας, και Σαρμα- accolunt , τηperio Atziceriis reguritur. Sullege
τίας μέρος τι απάγει τούτω τώ βασιλεί φόρον. Σαρ- runi Gothos et Januenses wrbem Capham inhabi.
μάται μεν ούν οι προς Εύξεινος Πόντον, και οι προς tantes, lil cogerentur tributum pendere. Etiam S:11
"Ωκεανόν , το μεγάλο Σκυθών βασιλεί των εν τη D matia quadam pars huic regi triloutaria est . Sur
'Αγορά φόρον απάγουσιν, εξότου την Σαρματίαν malit: qui incolunt regionem versus Euxinus Poid
επιδραμόντες, τα μεν ήνδραποδίσαντο, τα δε λησά- luin el Oceanum , magno Scytharum regi , qui in
μενοι, κατέσχον επί συχνόν τινα χρόνον, και ταύτη Agora tegni sedem habel, tributum perdunt, jam
το από τούδε φόρον τε ετάξαντο τώ βασιλεί τω με- inde ex illu lempore quo in Sarmaliam populable
γάλα, και έτους εκάστου απάγουσι. Σαρματία μέν di cursitantes, partim hominum , pa'limquc alia
ούν διήκει από Σκυθών των Νομάδων επί Δακάς τε rum rerum prædas egerunt : eamque diu oblinut's
και Λιτουάνους, γένος των Ιλλυριών φωνή τα πολλά re , imposito tributo quod singulis amuis magno
διαχρώμενον · και διαιτη τε και ήθεσι, του Ιησού Scylliarum regi tribuerent . Sarralia a Scyllis
νόμοις, έποικοι επί τούς " Ελληνας μάλλον τετραμ - pastoribus usque ad Dacos et Liluanos se fundil.
μένοι, ού πάνυ συμφέρονται των Ρωμαίων αρχιερεί , Sarmatze Illyriorum linguam in usu babent ple
“Ελληνικά δε αρχιερεί χρώνται, και τούτω πείθο.- l'orque. Vietu moril usque el Christiana religione
No: olæ marzinales.
91 Ακ : κερίης, sic infra . In al . .
175 LAOXICI CHALCOCONDYLA 196
agis Grecoς sequuntur : nec perindle ipsis cum Α ται τα ες θρησκείαν τε και δίαιταν σφίσι , και ήθεσ
poulifice Romano convenit. Habent Græcuin cpi- τοίς αυτοίς Ελλήνων διαχρώμενοι, σκευή τη Σκυθών
Sropa , cui in religionis ritibus allscullani, Viveri- παραπλησία προσχρώνται . Τα μέντοι προς Εύξεινον
di rationem moresque Græcorum imitantur. Su- Πόντον Σαρμάτων γένη , από Λευκοπολίχνης καλου
pelieciilis apparalu repræsentant Scythas. Sarma- μένης , ηγεμονίαι τα διαλαγχάνουσι τα πολλά, το τε
lic, qui loca versus Euxinum pontumrab Leucopo . Μοσχόβιόν τε, και Κίεβος, και το Φάρι, και Χωρο
lichna urbe tenent, plerumque non regibus, verum βιον, πόλεις υπό τυράννους ευθυνόμεναι, ες την μέ .
dulcibus uluntur. Moscoviorum , Kionensium , Tofa- λαιναν ούτω υπό σφών αυτών καλουμένην Σαρματίαν
riensium et Chorobiorum urbes a tyrannis regan- τελούσε . Τα δε πρός Ωκεανόν υπό την άρκτον ώκη
tur, tribuitumque solvere coguntur Nigræ, sic ap- μένα γένη λευκήν Σαρματίαν καλούσι. Προς μέντου
pellatæ , Sarmatie. Ea autem Sarmalia, quæ sub "Ωκεανόν πόλις Ουγκράτης καλουμένη , ες αριστο
Septentrione colitur, alba Sarmatia appellatur. κρατίαν τετραμμένη , όλβον τε παρέχεται, και αυτήν
Versus Oceanum urbs est Ucratis (64) nomine : lanc ευδαιμονία υπερφέρουσαν των άλλων της Σαρματίας
optimales administrant, divitiasque plurimas sup- πόλεων, της τε λευκής, και μελαίνης ούτωσι κα
pedital. Opibus facile vincit omin's lum nigræ luin λουμένης. Και διήκει επ' Ωκεανόν ούτη η χώρα ,
albe Sartialle urbes . Ea regio extenditur usque B Ινφλάστη καλουμένη . "Ενθα δη ορμίζονται και από
ad Oceanum , Euphraste sive lullaste nuncupata . Δακίας νήες και Γερμανίας, φορτία φέρουσαι Βρε
Huc appellunt a Daria et Germania naves , merces ταννικά τε άμα και Κελτικά ές τήνδε την χώραν .
Gillicis et Anglicas in eam regionem advehen !es. Από μέν ούν Τανάϊδος ές Ωκεανόν τον Βρεταννικόν,
Ab Tanai usque ad Oceanuin Britannicum fuerit και επί την Κελτών χώραν, είη αν oδός το μακρό
iter, ubi longis imun , 70 per eam regionem , quæ τατον ημερών πέντε και τριάκοντα το οικούμενον
habilaluir secundum longitudinem , dierum triginta επί μήκος. Επί πλάτος δε το μεν υπέρ τον Τάνοϊν ,
quinque. Latitudo supra Tanaim amplectitur regio- χώραν είναι μεγίστην, από Σαρματίας, έστε επί
nem maximam a Sarmatia usque ad Assyrios , quain την 'Ασσυρίων χώραν Σκύθαι νέμονται τήνδε. "Εστι
Scythæ colunt. Est quiilem , ut mihi videtur, ea re- μεν ούν , ώς έμοιγε καταφαίνεται , τα υπέρ τον
gio, quæ ultra Tanaim babilalur, longe lateque Τάναϊν χώρα μεγίστη δη των τη Ευρώπη κατ' άμφω,
amplissima. Permii versiis Borsam supra Sarma- μήκος τε δή , και πλάτος, επιμήκιστον διήκουσα .
tas morantur. Sarmalis finitimi sunt ejus linguae Πέρμιοι δε οικούσε το προς βορράν υπέρ τους Σαρ
commercio utentes. Peripios fercut gentem esse μάτας . "Ομοροι δε εισι Σαρματών, και φωνήν την
antiquissimam : venationibusque vivunt, et plu- αυτήν Κενται οι Σαρμάται τις Περμίοις. Λέγεται δε
C
rimam vita: parlem eo in studio cousumunt, el .. περί Περμίων τάδε ώς έστι γένος από άγρας το
Surmaria versus Oceanum excurrens, ad regionem πλέον του βίου σφίσι ποιουμενον 23. Και η μέντοι
I'russian dictam se extcndii. Finilima est Nazaræis πρός Ωκεανόν διήκουσα Σαρματία επί Προυσίαν
giui ibi sunt candido amiciu gaudentibus, et eorum καλουμένην χώραν διήκει, και επί τους ταύτην λευ
monasterio quod in ea regione situm est. Isti bo κοφόρους Ναζηραίους, και ιερόν το ές τήδε τη
mines Germani esse creduntur, quia eorum victum χώρα 4. Δοκούσι δε γένος τούτο είναι Γερμανοί , και
moresque, necnon et linguam sectantur. Incolunt φωνή τή αυτών εκείνων προσχρώμενοι , και διαίτη.
urbes pulcherriinas et legibus oplimis instructas . Οικoύσι δε πόλεις περικαλλείς και ευνομουμένας ές
Est his monasteriui (65) , quemadmodum Iberis sive το κράτιστον . "Έστι δε τούτοις ιερόν ήδε , και το εν
Hispanis (66) et Rhodiis quod Nazaræi inliabitant. 16ηρία ιερόν νομίζεται, και εν τη Ρόδο ένο!κουν
Nam tria ista monasteria Jesu religionem amplecti Ναζηραίων γένος. Ταύτα γαρ δή τα τρία ιερά ανά
in primis per lolum orbem , el contra Barbaros ordi την οικουμένην ες την του Ιησού θρησκείαν επί
mala esse , omnibus manifestum esse reor. Monasie τους βαρβάρους ώκημένα δή καταφανή εστι · το τε
rium namque quod Iberia label, arbitror Afris ca εν Ιβηρία προς τους ταύτη των Λιβύων διαβάντας :
Lajicientibus oppositum esse. Idem Ριuthentum no- D και Προυσίων πρός τε τους Σαμώτας, και Σκυθών
nasteriuin opponilur Samogetis , necnon Scythis τους Νομάδας, αυτου ταύτη άγχου το παλαιόν ώκη
pastoribus, qui el Tartari, ibi in propinquo jam ab μένους. Και Ροδίους δε προς τους εν τη Αιγύπτω
antiquo sedes habentibus. Rhodios constat ibi mo- τε και Παλαιστίνη διά τον του Ιησού τάφον, και
rali, lt resistant Ægyptiis et Palæstinis, propter προς τους εν τη Ασία βαρβάρους. Προυσίων δε
Jesu sepulcrum : etiam ul obsistant Asiæ Barbaris έχονται Σαμώται , γένος άλκιμόν τε και ουδενί των
Rhodi ætatem agunt. Prussios attingunt Samoge- περιοίκων ομοδίαιτον , ουδε ομόγλωσσον. Νομίζει δε
bit', gens robusta, vicius ratione el lingua nulli τούτο το γένος θεούς 'Aπόλλω τε και "Αρτεμιν .
binilinarum similis. Deos venerantur Apollinem Διαίτη δε χρώνται τη πάλαι Ελληνική και θεσε :
el Dinamn . Vicius rationem sequunlur, qua: n Græ- σκευή δε τη Προυσίων παραπλησία. Τούτων δε έχον
Notulo marg inales .
(64) Forte Novigradum vel Uvigrudium. (66) Calalraven ses intelligit.
(05) Teutonicorum orilu .
3 llic lacura esi il1 Gr.
9 % ές τήνδε την χώραν . In al. ut in cont .
237 DE REBUS TURCICIS LIB. III. 138
τι Βοέμο:, τη τε Σαμωτών δόξη τιθέμενοι, και τη Aei vetusti teniere ; eosclenn el mioribus represen
των Γερμανών οι εν τη χώρα ταύτη ενοικούντες, lant. Supellectilis apparalu imitantur Prussios.
σκευή τή των Παιόνων παραπλησία εσκευασμένοι . lis confines sunt Boemi, sequentes superstitionem
Samogelarum , necnon Germanorum , qui ibi co
"Ενεστι δε αυτοίς μητρόπολις, πόλις ευδαίμων τε ul. Supellecti is apparalu nihil differunt a Pan
και πολυάνθρωπος Βράγα, ούτωσι καλουμένη . Και
nouis. Pietropolim va gens babel opuleniam et
πολλοί της πόλεως ταύτης , ου πολύς χρόνος , επει populosam , quam Prayam appellant. Nec multum
επαύσαντο το πυρί και το ηλων θρησκεύειν . Μόνον lemporis intercessit , ex quo ea urbs re savit cote
δε έθνος τούτο των εν τη Ευρώπη εκτός γενόμενον re ignem el solem . Sola hæc gens earum quæ intra
ταις εγνωσμέναις ημίν εν τω παρόντι θρησκείαις , extraque Europam sunt, quas novimus, adhæ
της τε του Ιησού φημι, και της του Ιεχμέτεω, και rescit Jesu, Mosis Meclinelisque religioni.. Nam
Μωσέως . Ταύτας γάρ τοι σχεδόν τι ίσ μεν δια κατέ- omnes has religiones (67 ). quamvis nes in ignorantia
χειν τήν τε αγνωμοσύνην ως τα πολλά ήμίν οίκου- tenebris plerumque versemur, gentem islam lencre
μένην . "Έστι μέντοι ή πυνθάνομαι , και τα υπέρ την compertum est. Est quidem , quemadmodum audin ,
Κασπίαν θάλασσαν, και τους Μασαγέτας έθνος Ιν- ultra Caspium mare,et Massagetas, gens quædam In
δικών, ές ταύτην τετραμμένον την θρησκείας του dica , 71 dedila Apollinis cultui. Colil et alios deos
"Απόλλωνος . Νομίζει δε εκείνο το γένος και θεούς Β gens eadem, videlicet Jovem et Jono Herm , ut infra
έτι άλλους, Δία τε και "Ηραν, ως προϊόντα πρόσω firsius dicelur, llxc quidem hactenus. Poloni con
του λόγου δηλωθήσεται . Και περί μεν τούτων ταύ- Termini sunt Sarmatis, quorum et linguam in usu
τη επί τοσούτον ειρήσθω. Πολάνοι δε έχονται Σαρ- habent. Viclus ratione moribusque nihil discrepant
μάτων , και τη φωνή τούτων νομίζουσι , και ήθεσι ab Romanis. Polonis anneri sunt Lituani, qui et
δε και διαίτη τη Ρωμαίων παραπλησία. Πολάνων ipsi usque ad Euxinum pontum Sarmaliamque per
δε έχονται Λιτουάνοι , έπί Εύξεινον πόντον , και επί linguini, Et quidem Pogdania (68) nigra, quæ regni
Σαρματίαν καθήκοντες. Και ούτοι μεν ή μέλαινα sedem habet Leucopolichnam (69), a Dacis Istrusn
Πογδανία, ή εν τη Λευκοπολίχνη καλουμένη τα βα- ilicolentilais,, ad Lituanos et Saromalas se projicit.
σίλεια έχουσα, από Δακών των παρά τον "Ιστρον, Gentein autem islam satis esse probalam , vel hinc
επί Λιτουάνων και Σαρμάτας διήκει. Γένος δε εστι quis conjiciat , quod linguam suam retinuere. Jain
τούτο δόκιμον , ή άν τις τεκμαίροιτο , την τε φωνήν olim ea gens, in duas partes divisa , partim quiderw
την αυτήν ιέμενον, και από παλαιού διεσχισμένον a principibus, partim vero a ducibus regitur. Li
διχή το γένος, ές τυραννίδας και ηγεμονίας δύο κατ- luanis, quantum ad linguam attinet, nihil convenit
έστη. Λιτουάνους δε ούτε Σαρμάταις εισίν ομόγλωτ- cum Sarmatis, cum Pannonis, cum Germanis, nec
του , ούτε Παίοσιν, ούτε μην Γερμανοίς, ου μήν ουδέ C etiam cum Dacis. Νam quasi peculiarem lingerie
Δαξίν. Ίδία δε το παράπαν νομίζουσι φωνή . "Εστι usum tenent. Urbs quam regni sedem constitue
δε αυτοίς βασίλεια πόλις μεγάλη τε και πολυάνθρω- runt, magna et opulenta populosaque est. Appa
πος και ευδαίμων. Και δοκεί τούτο το γένος είναι ret facile, isiam gentem esse maximam omuium
τε μέγα των αμφί τήνδε την χώραν εθνών και αν. quæ in hac regione versantur. Fortitudine nulli
δρειότατον » και πρός τε τους Προυσίους, και Γερ- postponenda creditur, strenue prelians adversus
μανούς, και Πολάνους διαπολεμούν, περί τε όρων Prussios, Germanos el Pulonos, gentes finitimas,
των ες την χώραν. "Έστι δε και τούτο το γένος ut suos lutetuir fines. Sequitur mores et victus ra
προς τα των Ρωμαίων έθη και δίαιταν τετραμμέ- tionem Romanorum : supellectilis apparatii nibil
νον. Σκευή δε τη Σαρμάτων παραπλησία χρωμένους, a Sarmatis diffcrunt. Cum alilem ſere undique ni
και τη μελαίνη Πογδανία όμορος τα πολλά ούσα, gram Pogdaniain atlingant , plerumque adversus
προς τούτους αγωνίζεται. Σαρμάται δε φωνή δια . ejus regionis inlcolas pugnas ciere solent. Sarma
χρώνται παραπλησία τη Ιλλυριών , των ες τον Ιόνιον larum lingua similis est Illyrioruin , Jonium ad Vc
παροικούντων ές τους Ενετούς . Οπότεροι μεν τού- nelos usque accolentium . Uuri autem horum velit
των παλαιότεροι , και την ετέρων όπότεροι τούτων Dο statis prarogativa gaudeant ,, et utri alterorum re
χώραν επινέμονται , η Ιλλυριοί, επέκεινα της Ευ- gionein lencant, an videlicel Illyrii in islam Europe
ρώπης διαβάντες, Πολωνίαν τε και Σαρματίαν ώκη- parlem recedentes, Poloniam et Sarmaliam incolue.
σαν , ή Σαρμάται δή επί τάδε του "Ιστρου γενόμενοι , rint, aut an Sarinatæ , ad hæc Istri loca adeuntes ,
την τε Μυσίαν , και Τριβαλλών χώραν, και δη και Mysiam el Triballorum Illyriorumque regionen ,
Ιλλυριών , των προς τον Ιόνιον άχρι δή 'Ενετών qua versus Jonium paiet usque ad Venetos, inha
ίρκησαν, ούτε άλλου τινός επυθόμην των παλαιοτέρων bilarint, neque quemquam audivi veterum comme
διεξιόντος, ούτ' αν έχoιμι, πάντη ως αληθή διαση- morantem , nec ipsc possum ea quam verissime ex
μήνασθαι . 'Επάνειμι δε επί Σκύθας τους Νομάδας, plicare . Redeo nunc ad Scythas Nomades : quæ
ο δή γένος μέγιστόν τε και ισχυρών και γενναιότα- gens numero , fortitudine, necnon generositale, si

Notulæ marginales.
(67) Jesu religionem pro Pontificis rilibus ponit : sitas, Machumeris etiam religioni deditos inquit.
Mosis vero , quod mului Judæi apud eos liabitant : (68) Podolia .
quod autem bereseos insimulantur propler Hus- (69) Leopolio .
PATROL . GR . CLIX. 5
 LAONICI CHALCOCONDYLA
139
comparationem facere libuerit , facile omnibus per Α τόν έστιν οίον ουδενί των κατά την οικουμένην
orbemi gentibus superior est : nisi quod per Asiam
" el Europam Jispersa , el nunc in alia regione a re-
guo reniota liabilet, ut quæ, incursionibus facien-
dis invigilet, et in ea regione morari, quæ forte
arriserit, in animum inducaç. Si ea gens concordiam
inter se celebrarel, unamysle regionen regemque
amplectereulur, non arbitror aliquam gentem in
140
εθνών παραβάλλειν , αν μη πολλαχή ανά την οικου
μένην, κατά τε 'Ασίαν και Ευρώπην εσκεδασμένων ,
άλλη τε της αυτών βασιλείας γκίσθη , ώς τη επιδρο
μή τα πολλά χρησάμενον , ή δή χώρα ήρέσκετο
ταύτη το εναπολειφθέν ώκισεν. Ει μεν ούν ευφρό
νει κατά τάδε, την αυτήν ένοικούν χώραν, και εφ'
εν γένοιτο βασιλεί, ουδένες οι τών εν τη οικουμένη
.

toto orbe adeo lerocem esse viribus, quæ Scythis
bellum indicere auderel . 72 Nunc autem cum iin-
dique per Asiam et Europam , necnon per Thraciam
usque ad Bosphorum dissipati habitent, quam lon-
gissime a sua regia subpoli cernuntur. Qui regio-
Hem , que se ad Bosphorum pandil , leneni, fiuitimis
Tzarcasis, et Mincreliis, Sarmatisque mulla nego-
ενίσταντο άν, ώστε μη συνομολογείν αυτώ • νύν δε
απανταχή της Ασίας επινεμόμενον, και εν τη Εύ
ρώπη, επί τη Θράκη τε και επί τον Βόσπορον ενοι
κούν, απώκισται της σφών αυτών βασιλείας της ές
το θυρδάν. Οι μεν ούν ες τον Βόσπορον την ταυτη
χώραν επινεμόμενου, και την όμορον λεηλατούντες,
B
τήν τε Τζαρκάσων, και Μιγκρελίων , και Σαρμάτων ,
.

tia facessunt prædis agendis. Abducentes igitur inde και ανδράποδα ως πλείστα αγόμενοι , επί τον Βόσπο
mancipia plurima, pergunt ail Bosphorum , et ad ur- ρου επί Καρέαν τόλιν, και ες την Μαιώτιδα καλου
bem Caream (70) . Postea agentes mancipia ad Mæo- μένην λίμνην απάγοντες ολίγου τε αυτά αποδόμενοι
iim paludem , ea parvo ære vendunt Venelorum et τοις τε 'Ενετών, και Ιανύων εμπόρους, ούτω δή
Januensium mercatoribus . Hunc vile modum le- βιοτεύουσι • Σκύθαι δε οι έν τή Αγορά, επί αμα
sont. Al Scythæ , qui morantur in Agora , plall- ξών τε και υποζυγίων τον βίον ποιούμενοι, γάλακτο
stris el jumentis vehuntur. Lacte plerumque, τα πολλά, ίππων τε και τα κρέα διαχρώμενοι, ούτε
etiam equina carne victitant. Nec frumenti, nec σίτω ούτε κριθή καταφανείς είσι διαχρώμενοι με -
Iordei Asus apud Ιιοs, quod sciam, frequenla- λίνη δε το πλέον , και συκάλη, λινάς τε εσθήτας φο
lur : verum utuntur panico et fieis. Chlænis ρούντες , ες τον των λίθων όλβον ευδαιμονέστατου
sive lineis vestibus vestiuntur. Quautum ad mar και πλουσιώτατοι νομίζονται. Τόξοις δε χρώνται
faritas lapidesque pretiosos pertinet, felicissimi τοσύμπαν είπείν και ξίφεσι βαρβαρικοίς , και θυρε
cl dilissimi censentur. Sagiliæ eorum necnon gla- οις , τοίς των Δακών παραπλησίοις . Πίλοις δε ταπολ
dii barbariem redolent. Scula habent qualia ge- λά χρώμενοι, ούτε και η περί Σαρματίαν oικoύντες ,
stanı Daci. Pileis autem plerumque lituntur, ne C ούτε ίματίοις από ερίων, ότι μή λινούς νομίζουσι.
que.... qua aliingunl Sarmatiam : neque vesti- Διήκει δε η 'Αγορά τούτων των Σκυθών , και του
lus ipsis est ex dilis contextus , verum ovium vel- μεγάλου βασιλέως , επί οδόν πεντεκαίδεκα ημερών ,
lera induunt . Agora Seylb'arum magnique eorum ώστε επινέμεσθαι την χώραν ες το επιτηδειότατον
regis, patet itinere quindecim Vierum . Ilaque re- σφίσι καταστάντες, και κατ' ολίγους διεσκεδασμέ
gione fruuntur, qua ipsis cominodissimum visum νοι , αφ' εκατέρου πλαγίου καθιστάμενοι έφ' ενός •
fuerit. Quidam numero pauci, dispersi ab utroque τήν τε ' Αγοράν ποιούνται επί μήκιστον, και διανέ
latere mum habentes ducem , Agoramque faciunt μονται την χώραν τοίς υποζυγίοις άφθονον παρεχό
Jongissimam , el regionem depaseunt, jumentis lar- μενοι, και αυτοί τε ές τάξιν την αρίστην υπό σφών
ga præbentes pabula. Reliqui in euin ordinem νομιζομένην, καθιστάμενοι. Κατ' αυτόν δε μόνον
rediguntur, qui peues ipsos optimus esse creditur. τον βασιλέα και τους ταύτη αρίστους επί κύκλους
Nam regem solum , regnique proceres circulo cir- καταστάντες, και περιόδους ποιούμενοι, βασίλειά
cumdant : munimentaque facientes, regiam sederu τε παρέχoυσι το βασιλεί, από ξύλων κατεσκευα
regi praebent ex ligneis compagibus præparatam . σμένα. Επιδιελόμενοι δε εις μοίρας ταύτην σύμ
Deinde partientes Agoram hanc universam in quas πασαν την 'Αγοραν, άρχοντάς τε εφιστάσι τούτων.
«lan parles , singulis magistratus sou duces prefi- D Και επειδάν παραγγέλλη βασιλεύς, χωρoύσιν εφ' και
ciunt : el quando imperaverit rex, confestimouines τι αν γένηται χρεία. Τότε μεν ούν ως εστρατεύετο
advolant imperata facluri. Ea igiturtempeslale cum Τεμήρης, ελαύνων τον της Ασίας στρατόν , και
Temires ductaret Asia exercitum, Scytheque intel επύθοντο επί σφάς στρατευόμενον , βασιλεύς μέντου
ligerent eum adversum se hostiliter proſcisci: rex την τε 'Αγοράν σύμπασαν ες στρατός ποιησάμενος,
universa Agora in exercitum allecta , imponeris one εστρατοπεδεύετο επί πολλούς το βάρος ποιησάμενος.
ra plaustris, propriis viribushosti obviam procedebat. Και αυτός μεν ταύτη ταξάμενος , ίετο ομόσε επί
Exercilus parlem prævisit ad præoccupandas angu τους πολεμίους • μοίραν δε προέπε ε' ψε την πάροδον
montiam,, qua traduelarus exercitum Teamires
stia3 moolium καταληψομένους, ή έμελλε διαπορεύεσθαι Τεμήρης
erai. lios jussit fortiter resistere hostibus eos aditu ο βασιλεύς και διακωλύσαι εκέλευεν όπου δύναιτο ως
Notulæ marginales.
(70) Capham .
95 llic lacuna est .
 141 DE REBUS TURCICIS LIUS. JII. 112
κράτιστα μαχόμενος το Τεμήρη . Ούτος μεν δή πα- A prohibentes . Qui diclo audientesfuere. Temires acce
ραλαβών την μεθ' εαυτού μοίραν : Τεμήρης δε ώς dens, exercitum recla versus Tanaim moyebat, a
επήει τον στρατόν, ευθύ Τανάϊδος επορεύετο , εν δε . dextra habens montem Caucasum . Ubi autem irruit
ξιά έχων τον Καύκασον. Επει δε εισέβαλεν ες την in Scythiam deprehendit Scythas castrametalos es
Σκυθικήν, εύρε τους Σκύθας έστρατοπεδευμένους . se . 73 Qui ut acceperunt adventuin Temiris, acioni
Και ως ήσθοντο επιόντα, παρετάσσοντο ως ές μά- instruunt , prelii copiam facturi. Ipse quoque Te
χην και αυτός τε αντιπαρατάσσετο . Και μάχην τωires suos in aciem ducellat.
μέν τινα εποιήσαντο εν τη παρόδω, και ουδέν πλέον
έσχε Τεμήρης εν τη μάχη ταύτη.
Μετά δε ώς επηυλίσατο , τη ύστεραία αύθις Tandem in angustiis commisere prælium : non
παρετάσσετο, και εμαχέσαντο και εξεκρούσαντο tamen vicit Scythias Temires, verum propemo
αυτόν , ώστε μηδ' οπωσούν εξείναι αυτόν παρι» dum æquo marle est pugnatum . Dehinc cum re
έναι είσω, και έσβάλλειν ες την χώραν. Και αυτού ceptui cecinissent, die postero ilerum ad præe .
τε διέφθειρε του στρατεύματος αυτού ουκ ολίγους lium accingebantur . Adeo aulem forliler dini
υπό τών Σκυθών. Μετά δε, ως ουχ οίός τε εγένετο B
earunt Scythar, ut pellerent Temirem , planeque
είσω παρελθείν διακωλυόμενος , απήγαγε τον στρα- ut desperaret sc in ipsorum regionem intrare
τον, και ανεχώρει επ' οίκου . Του δε επιγινομένου posse. Clades nioxima ibi Temiris exercitui illa
θέρους, στρατιάν ως μεγίστην συλλέξας, και επί ta est a Scylbis . Deinde cum non posset superare
Αίγυπτον εν να έχων στρατεύεσθαι. Μετά δε συ- angustias, exercitum abduxit et donium rever
στρέψας , ήλαυνεν αύθις επί Σκύθας, σταθμούς ελαύ- sus est . Æstale autem insequenti conscribens exer
νων ως μεγίστους . Και έφθη τε δή εσβαλών ες την citum quam potuit maximum , bello petere Ægy
Σκυθικήν, και συνέμιξε μοίρα τινί αυτού επί την ptuni slaluit. Postea inito consilio, transversis
έφοδον επειγομένους , και συμβαλών ετρέψατο. Ού itineribus peragens cursus quam maximos , omnem
μέντοι γε απεγένετο, ότι και άξιον λόγου, εν ταύτη belli tempestaten in Scythas denuo vertit. Et qui
τη συμβολή . Οι γάρ δη Σκύθαι μέγιστον δή τούτο dem sua celeritate Scythas præveniens , Scy
έχoυσιν αγαθόν, εν τη τροπή συστρεφόμενοι , αύθις tiam ingressus est : et dimicatis cum iis qui ad
ελαύνουσιν επί τους πολεμίους, ουδέν τι κατά την angustias tutandas properabant , eos vertere coe
τροπήν χαλεπόν υφιστάμενοι. Μετά δε ως επί τον gil : neque il fagitium militice ducitur. Ita habent
βασιλέα Σκυθών ήλασε , παρετάξατό τε εις μάχην , mores. Scythæ namque maximain islam commo
και οι Σκύθαι νυκτός απεχώρoυν ώσει σταδίους εί- C dilalem babent, ut in fugam se convertere pos
κοσι και εκατόν. " Ως δε επήει Τεμήρης διημερεύων sint, præliumque cum hoste redintegrare, nihil
επήλαυνε νυκτός, αύθις απεχώρoυν οι Σκύθαι. "Ωσ- interim periculi in ſuga sustinentes. Deinde cum
τε δή ταύτα ποιούμενος, έκαμνε το Τεμήρη ο στρα Scytharum regem inſesto animo peteret, longius
τος, και πρεκαλείτο ές μάχην των Σκυθών βασιλέα . progressus cst , et ad prælium suos instruebat.
Μετά δε ταύτα στρατοπεδευσάμενος ες την ύστεραί- Scyllie eludentes Temiris consilium, nocturno
αν, παρετάξατα κατά ίλας . Τεμήρης δε παρετάσσε- itinere profecti sunt a castris ejus stadiis circi
το επί πολύ το βάθος, έχων επί το δεξιόν Χαιδάρης ler centum et viginti . Horum vestigia lolo die se
συν τοις Μασαγέταις , επί δε το ευώνυμον τον παί- cutus Temires , tandem eos assecutus est. Quem
δα αυτού Σαχρούχον συν τοις Πέρσαις τε και 'Ασσυ- admodum igitur antea , sic et nunc noctu dis.
ρίοις, και Xαταγίων 96, όσοι είποντο . Επει δε συνέ- cedant Scythæ. Itaque insequendi studio graviter
μισγον αλλήλοις τα στρατεύματα , και εμάχοντο . afilig ur Temiris exercitus. Hinc motus Te
Μάχης δε καρτεράς γενομένης, ουδέν τι πλέον mires, Scytharum regem ad prælium provocat.
έσχον οι Σκύθαι. Μετά δε ώς ωσάμενοι είχοντο του Scythæ castra locanles eo die qui sequebatur, ordi
έργου εντονότερον οι Σκύθαι, ουδ' ώς έτρέψαντο nes explicant, aciemque contra Temirem dirigunt,
τον Τεμήρεω στρατόν, απετράποντο , και απέβαλον p in turmas collecti . Temires et ipse suos in aciem
εν ταύτη τη μάχη ουκ ολίγους . Και έπεσον από educit : aciem mediain occupat ipse . In dextro
του στρατού των Περσών ουκ ολίγοι. "Υστερον μέν- cornu Cbaidarem cum Massagetis ponit . In si
τοι, ώς ουδέν έπρασσον Σκύθαι μαχόμενοι το Τεμή- . istro cornu filium suum Sarachum curare jubet.
.

ρεω στρατώ, ήλαυνον ές το πρόσω εχόμενοι, ώς εντός
της χώρας τους πολεμίους αποληψόμενο!. “Ο μέντου
Τεμήρης συστραφείς ήλαυνε τε αυτός τα έμπαλιν
γενόμενος, και ούτως έφθη ες τον Τάναϊς αφικόμε»
νος . Μετά δε ταύτα ες την 16ηρίαν τήν εν τη Ασία
αφικόμενος , απεχώρει διά της Κολχίδος , τον Φάσιν
αυτού διαβάς ποταμόν, τον από Καυκάσου ρέοντα
επι Εύξεινον πόντον. Εσβαλών δέ ες την Αρμενίων
Notulæ marginales .
Xαταίων, αι . μι ο
Hinc additi sunt Persæ , Assyrii et Chalazii, quoiquot
militantem 'Temirem sequebantur. Cum jam utrin
que satis instructi exercitus concurrissent, landem
vehementi prælio commisso, Seytliže nequaquam
vietoria politi sunt. Proin le quasi vi propulsaluri
hostem , cooriuntur in Temiris exercituin . Cum
autem nec sic quidein acepta succederent, logam
ineuni, plurimis in eo prælio desideratis. Ceci
163 LAONICI CHALCOCONDYLA 141
derunt quoque non pauci Perse. Postea cum pre- A χώραν, απήλαυνεν επί Χερίης. • Απεπράγη δε ούτω
liando nihil efficerent contra Temiris exercitum , αυτού τα στρατεύματα ες την επι Σκύθαις ταύτης
circumducere parant hostes, ut eos intra re- έλασιν, Το δε τρίτω έτει παρασκευασάμενοι οι
εionem 74 concludant . Verum Teurires, cognitis Σκύθαι , ώς άμυνούμενοι βασιλέα Τεμήρην, ήλασάν
Scytharum insidiis, sententiam mulavit, atque ex τε και επέδραμον χώραν την υπέρ τους Ασσυρίους .
infesta regione copias ducere instituit, priorque ad Έπρεσβεύετο μεν ούν ύστερον περί σπουδών πρός
Tanaim pervenit. Postea in Iberiam Asiæ delalus, τε τον βασιλέα Τούρδίεω, και προς σύμπασαν την
iter per Colchiden intendit, Iransito fluvio Pla- Αγοράν, επιγαμίαν τε υπισχνούμενος, και σπονδάς
side : qui ex Caucaso monte Quens, vadis in τε εποιήσαντο , εφ' ών ξένους τε και φίλους είναι
Euximum pontum . Tandem cum alligissel Arme- αλλήλοις . Ως ει τα προς τους Σκύθας καθίστη ,
miam , maturalo itinere Cheriam venit . Exercitus ήλαυνεν επ! Συρίαν Κοίλην . Ελάτας δε επί Δαμα -
vero quem armatum in Sryllias moverat , gravi- σκόν , τήν τε πόλιν επολιόρκει , και μηχανές προσ .
ler amicllis est . Anno abhinc tertio Scythæ ad φέρων τα τείχει, ελέ τε κατά κράτος την πόλιν,
arma convolant, el ulluri lemeritatem Temiris, και ήνδραποδίσατο, πόλιν μεγίστην δή τότε ούσαν
impetum dederunt in regionem que supra Assy- Bκαι ευδαιμονεστάτην . Καμήλους τε εντεύθεν απήγα
rios colitur. Temires rei acerbitale coaclus, le- γεν έ; οκτακισχιλίους τάς πάσας. "Ολβον δή μέγι
salos misit qui pelerent pacem : Promillebat res στον εν ταύτη τη πόλει λησάμενος , απήλαυνεν οπίσω
Temires , si pay daretur, et in redus reciperetur , επ' οίκον , λείαν τε πολλήν και ευδαίμονα αγόμενος .
se affinitatem juncturum cum rege Odieo, el cum 'Επρεσβεύετο μέντοι και προς τον της Μέμφιος
universa Scytharun Agora . Fædus ergo ictum est , βασιλέα , Σουλδάνον ούτω δή εξόχως καλούμενον , και
1 : 0 jubebantur es3c amici hospitesque inter se. ήξίου Κοίλης Συρίας υποχωρήσαι οι, ώστε ές σπον
Composilis rebus in lunc modum Scythicis, δάς τε ιέναι αυτώ, και ειρήνην επί τούτω ποιείσθαι .
Cælesyriam subigere aggressus est. Adorlus est "Ως δε προπέμποντι ου προεχώρει , ήδη παρασκευα
Damascum , eamque urbem obsidione) arctavit. σάμενος, ελών τε και ανδραποδισάμενος την Δαμα
Admovens deinde muro machinas bellicas, cap- σκόν πόλιν ευδαίμονα, απεχώρει δι' αιτίαν ήντινα
iamn vi fæle diripuit , cum ſuissel urls maxima ες το πρίσω του λόγου των σημανώ . Ο δε της Μέμ
et felicissima opibus. Hinc abduxit ocio millia φιος βασιλεύς χώρας τε άρχει ουκ ολίγης , και ευ
camelorum . Raplis opibus plurimis ex ea urbe, δαίμονος , από 'Αράβων αρξάμενος , Συρίαν τε
præda mulla ei divili oneralus , domum remeavit : Κοίλης και Παλαιστίνην , και σύμπασαν δη Αίγυ
legatos quoque divisit ad Soldanurn regem Mem- πτον υφ' αυτό έχει. Βασιλεύς δε καθίσταται της
plis, cum hujusmodi mandatis : regem Temirem Μέμφιος και της αρχής τήσδε τρόπο τοιώδε. "Οσοι
postulare ut sibi tradat Cælesyriam . Quod si fe- των ανδραπόδων αρετής τι μεταποιούνται, εν ταύ
cerit, bellum pace sc mulalurun . Ui isla legalio τη τη χώρα υπό βασιλέως καθίστανται ες τους
irrita fuit, armila manu cepit el diripuit Damas- στρατιώτας. Είσι δε ούτοι δορυφορούντες βασιλέα
cum , urbem opibus vigentem . Tandem discessit αμφί τους δυσμυρίους, Μαμαλούκιδες καλούμενου .
ca de causa quam infra trademus. Rer Memphi- "Από τούτων δε όσοι επίσημοι, επί το κατεργάζε
cicus regioni imperat amplissimæ : ab Arabibus σθαι οτιούν τών υπό βασιλέως τεταγμένων , ούτοι
incipiens, Cuelesyriam , Palæstinam , nec tamen ές τας αρχάς καταβραχύ καθιστάμενοι, επι μεί
wuiversam , et Æyyplum suo imperio roderalur. ζον χωρούσι τύχης άμα κάτι βασιλέως, και ες τα
Ascendit autem ad hoc insigne decus Memphi- πρώτα τιμής αξιούμενοι, επί τους καλουμένους Με
lici regni , jali ex causa . Quolusquisque de inan- λικαμηράδας καθίστανται, αφ' ών δή της χώρας επ'
cipiorum grege in ista regione virtuli adhærel, αυτήν ήδη χωρούσι την βασιλέως χώρας, και επί την
a rege in mililum ordinem translertur Hi deinde της Μέμφιος αρχήν, και συμπάσης της τε Αιγύ
regis satellites habeniur, numero bis mille , et πτου , 'Αραβίας τε και Παλαιστίνης, και των άλλων
Manalakiles nominantur . Er illorum numero D αρχών , όσαι υπό τούτη τη βασιλεί τάττονται .
quolquol peregrini sunt, ad regis officia perti- Μελικαμηράδες εισίν αρχαι ες τις πόλεις , τας υπό
cienda ordinantur. Hi paulatim etiam ad ma- τήνδε την βασιλείαν επισήμους , άρχοντες καθι
gistralus dignitatem ascendentes , meliorem lan- στάμενοι υπό βασιλέως. Την δε πόλιν ταύτην της
dem assciuntur fortunam : et a rege in maxi- Μέμφιος μεγίστην δη πασών των κατά την οικου
Ivo honore habiti, praeficiuntur iis qui Melica- μένην πόλεων ές τε την άλλην ευδαιμονίαν, και το
maridæ nuncupantur : ex quorum regione il- πλήθος των ανθρώπων . " Ο τε γάρ περίβολος ταύ
lico perveniunt ad regionew regis , et ad Mem- της της χώρας ες επτακοσίους μάλιστα στα
phiticum regnum , et ad imperium Ægypti Asiæ . δίους διήκων. Εύνομείται δε κάλλιστα πασών
que , necnon ad alios magistratus , qui sub isto rege δή ών ημείς ίσμεν πόλεων . Οικίας δεν έχεις καλ
75 sunt. Melicamaridæ sunt principes viri, qui a λίστώς λέγεται έ; τας πεντήκοντα μυριάδας . Ρει
rege creati pra : ficiuntur insignioridus oppidis. Urbs δε διά μέσης της πόλεως Νείλος ποταμός , κρά
Memphis (quæ et Alcairuni ) magnitudine homi- τιστον ύδωρ παρεχόμενος , ρέων από 'Αργυρού
nunque multitudine lolius orbis urbes facile έρους . Αίγυπτον δε σύμπασαν άρδεύει ες τα κάλ
exsuperai. Urbis ejus ambilus amplecii ur sep- λιστα κατά τις διώρυγας υπό τών έκασταχή χο
145 DE REBUS TURCICIS LIB . III . 146
A
ρων κατεσκευασμένων, ώστε την χώραν άρδεύειν tingenta stadia . Nec novi urbem que melioribus gu
A
επιτηδείως έχειν. Οικoύσι δε ταύτην την χώραν berneturlegibus. Quinquaginta myriades pulcherri .
Μονοθελήται , και Ιακωβίται , έθνη τε ουκ ολίγα , marum domorum habet. Urbem mediam interse
και των ες την του Ιησού του Θεού θρησκείαν, τε cat Nilus,fluvius, aquam oprimam el saluberrimam
λούντων τε και φρονούντων άλλων άλλη ούτε κατά ministrans, ex monte Argyro scaluriens. Universain
τους Ρωμαίους, ούτε κατά τα "Ελλησι δεδεγμένα Egypti regionem. pulcherrime rigat, fossis, que
ες την θρησκείαν φρονούντες · αλλ' όσοι μέν εισιν singulislocis fiunt,, adinissus .. Ηinc Terra ea uli
'Αρμένιοι πλείστοι ανά την χώραν ταύτην, Μίονα que conmodis . ime humectari potest. Religionem
θελήται δή και Ιακωβίται και Μανιχαίοι πάμπολ istain levent Mynothelitie et Jacobibir, gentes haud
λοι. Διήκει δε η χώρα του της Μέμφιος βασιλέως exigua . Regionem quidern Jesu. Filii Dei se te
από Λιβύης ές τε πόλιν Χαλεπίην ούτω καλουμε nere dicunt : al plurimum ipsi inter sese . dis .
νην κατά την Ασίαν. Νομίζεται δ' ούτος ο βασι- scintiunt , nec consensum praestant in religionis
λεύς , υπό τε των εν τη Ασία εθνών, και υπό των negotio vel Græcis , vel Romanis. Plurimi Ar- .
της Λιβύης, και δη και υπό των εν τη Ευρώπη , meni in regione ista , criam Monothelite et Jaco
αρχιερεύς τε τα ες την θρησκείαν αυτών, και τα 2B bits, necnon plurimi Manichaei liabitant . Εx..
ες τους νόμους του Μεχμέτεω, παμπόλλων αυτού tenditur autem Memphitici regis regio a Libya
ταύτη διδασκομένων τους της θρησκείας αυτονό- usque ad Chalepiam (71 ) urbem Asiæ. Plurimæ in
μους, και ως από των παλαιοτέρων αρχιερεύς τε Asia et Africa Europaque genles venerantur istum
ενομίσθη , και γράμμασι τοις τούτων αποδείκνυ- regem ut sacerdotein , in iis quæ ad religionem et
σθαι ακριβέστατα δη τον του Μεχμέτεω νόμον. Τον Mechmelis legem spectant : plurimi namque isthic
δε τάφον Ιησού κατά την Παλαιστίνης κατέχοντες , hærent qui operam dant Mechmelis legibus di..
μέγα τε αποφέρονται κέρδος , και άρχοντες μέγιστοι scendis. Etiam ab antiquis sacerdos liabilus est ,
δή του βασιλέως οίκου ες φυλακήν του σήματος ul qui ejus gentis litteris Mechmelis leges acu
καθίστανται . Διήκει δε Αίγυπτος από Τύρου της tissime explanare possel . Sepulcrum Jesu sub
'Αλεξανδρείας ές τε Ητουρέαν χώραν επί σταδίους potestate istius regis in Palestina situm est, unde
μάλιστα πη' 97
81. Ο δε Νείλος, και της Αιγύπτου πο- plurimum lucri ei accedit. Custodiæ hujus se
ταμός, εκδιδοί ές θάλασσαν προς βορράν άνεμον puleri viri de familia regis illustrissimi destinan
κατά 'Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου . Εντεύθεν άρ- lur. Extepdil se Ægyprus ab Alexandria et Tyro
χεται η Παλαιστίνη διήκουσα ές τε επί Κοίλης 11sille in Ituream regionem stadiis maxime 88. Ni
Συρίαν. Εν ταύτη δε εστι τό του Κυρίου Ιησού ση- C 1us autern fluvius Egypti exhauritur in mare ver
μα κατά την Ιεροσολύμων πόλιν , και δη κατέσκαπται . sus Boream ventum , juxta Alexandriam Ægyptia
Και αύται μεν παράλιαι χώραι • Κοίλη δε Συρία
.
Hinc incipit Palestina, tendens usque ad Cælesy :
διήκει επί 'Αραβίαν επί την ερυθράς θάλασσαν τα riam . In hac regione Jesu celebralur sepulcrum ,
προς “Εω ιόντι. Διαβάντι δε την θάλασσαν, ψαμ- situm in urbe Jerusalem, qua: devastata est cum
μος τε δέχεται αυτού ταύτη διαπορευομένων επί maritimis regionibus. Colesyria panditur in Ara
το σήμα του Μεχμέτεω. Αύτη δε η χώρα βασιλέως 15iam usque ad mare Rubrum , versus Orientent
της Μέμφιος ούσα προς δε και η Φοινίκη . Δύναμις iter facienti. Transeuntem id mare excipit arena
δε εστι τώ βασιλεί τώδε κατά θάλασσαν αξιόχρεως, vastilas, que superanda est, petentibus sepulcrum
ένθα δή εφίσταται Σάμος πλοία τε και τριήρεις. ['Εκ Hæc est regio Memploitici regis,, cui
Meclinelis .. Hec
ταύτης κατασκευάζει 18 Κύπρον τε υπηγάγετο additur ct Phænicia . Est huic regi quoque in ma
και επί Ρόδον και Κύπρον πέμψαι τά τε πλοία ri maxima potentia. Samus ei suppeditat naxes el
και στρατόν συν αυτοίς . Διαπλεύσας δε τήν τε πόλιν Iriremes . Cyprum subegit . Naves millens cum
επολιόρκει , και την νήσον λησάμενος, προσέβα- militibus adversus Rhodum et Cyprum , urbem
λέ τε τω τείχει επί ημέρας κανάς * και ώς ουδέν D obsidione afflixit. Actis autem prædis ex insula
προύχώρει και της πόλεως αίρεσις, απεχώρησεν επ' plurimis , 76 aliquot diebus oppugnationi intentus
.

οίκου . Την μέντοι Κύπρον υπηγάγετο , και τον τε fuit : quæ cum parum succederet, abducto exer
βασιλέα Κύπρου άγοντα , ώχετο. 'Αφ' ου δήτα χρό- citu domum reversus est.. Cyprum quidem sitoin
im :
νου φόρον τε επάγει η Κύπρος τώδε τώ βασιλεί. perio adjunxit, capίο ejus rege : et ex eo tempore
Δοκεί δε ή νήσος αύτη υπό τόνδε γενέσθαι τον Cyprus Memphitico regi tributum solvit . Quin
βασιλέα το παλαιόν . Κελτοι δε ως αφίκοντο επί το jam olium quoque istarm insulam huic regi parlis
του Ιησού του Θεού σήμα, δουλωσάμενοι την τε se arbitror . Verum Galli ul accesserunt ad Jesii
νησον ταύτην, υπηγάγοντο σφίσι, στόλον επαγόμε- Dei sepulcrum , insula in cain in servitutein reda
νοι και δύναμιν αξιόχρεων . "Η και Ενετοί 'Αμα- ctara cepere, classem parantes magnam , viresone
ρίτην πόλιν ευδαίμονα χειρωσάμενοι , επι συχόν haud contemnendas. Eo iodo el Veneti A11.ariam
Notulæ marginales.
(73 ) Alepίuυ.

” Ilir forle numerne sladicr'uti in pribus mss. desideratur . Iu R. ut in c. 68 in al . in . lusa derul,

147 LAONICI CHALCOCONDYLE
(72) urbem opulentam occupantes , diu eam ic- Α τινα χρόνον διακατείχον , ορμητήριον της προς
niiere, ut portum ad Ægyptiacas merces commo-
dissimum . Hinc successione longa reges Gallo .
sim isti insulæ præfuere. Etiam Arabes hujus in
sulæ parten lenent, necnon Phainagustam ur
bem opibus forentem . Et sane Memphitico et
Ægypliaco regi bellum est adversus Arabes et
Afros, propter regionis limites usque dissidentes,
et inter cetera etianm nmanus conserentes. Εt qui-
dem Chalepia urbs ejus in Asia magna , el dives
opum, merces praebens Asie et Arabia. Equoς
ista regio producit perquam generosos . Etiam
Egyptus,, necnon ea regio que versus Lilyam
excurrit , gignit equos generosos , et came
Ios. Chalepiam urliem suo douminio adjecit Te- Β καμήλους. Την μέντοι Χαλεπίην πόλιν Τεμήρης , ότε
mires, cum arma inferret Damasco : el subacla
Celesyrie non modica regione , discessit lιujus- Κοίλης Συρίας ουκ ολίγην χώραν καταστρεψάμενος
modi causa motus. Nam Chatagiæ rex , unus de
numero novem ducum, etiam Indie imperitabat,
Hic Arasem trajecit, Temirisque regionem vas
tans, mancipiis captis plurimis, domum rediit.
Fama esi, eum in armis habuisse circiter quadra
ginta el centum myriades lominum . Temircs all-
lem regione excedens et muro loca Chat:igiorum
regioni finitima firmans, quam celerrime hostem
insecutus est nec eum vel in Persarum , vel in
.. Ηinc legatione
Candiorum regno indipisci valuit
missa, bellum pace mutalum esi , cum in animo
agitarel, Pajazili Amuralis filio arma inſerre ho
stilia . Pax aurem hac conditione composita est,
ut tributum magnum quotannis penderet pro
Massagetarum regione, quam armis subegeral.
Bellium hoc ut intercedente fαlerc fuit sopίιιτη,
accidit ut causam ducum inferioris Asiæ suscipe-
ret . Venerant eniin numero circiter centum , et
Melitinem urbem auspiciis Pajazitis obsidione
circumdederani. Comparato ilaque quam poluit
exercitu niaximo, hostili animo profectus est con-
1ra Sebastiam , Cappadociæ urbeu opibus vigen-
Iem : quæ quondam , il apparel, regis Turcorumu
selles regia exstitit . Es line enim antea prodeun-
Ex hac
les Turci, subegere 77 regionem Asiæ non mo-
dicam usque ad Hellesponlum : el jain magna
,
manu advenientes,incursionem fecere in regionen
quæ ex adverso Byzantii sita conspicitur.
Temires itaque ul ailvenit, urbem exercitibus
circuniscdit . Pajazites forle tum aberat, quia ex-
peditionem susceperat contra Lebadiam Pæoliæ ,
et contra Peloponesium Thessaliamque . Reliquid
Tamen Sebastiæ Orihobulem filium cum exercitu .
Quæ omnia cum in eum modum disposuissel, ipse
contra Peloponnesum copias duxil. Al ut accepit,
Notulæ marginales.
(72 ) Amathula, que nunc Limisso.
3) καλουμένην 'Αμμοχώστης. R. ut in ε. * Hic forie aliquid decst ; in R. est lac.
6
3 επαγομένους. R. utin cont. in R. ταύτην.
148
Αίγυπτον εμπορίας αυτών. Και το εντεύθεν από
Κελτών βασιλείς διαγενόμενοι βασιλεύουσιν εν ταύ
τη τη νήσω. Νέμονται μέντοι και οι " Αραβες μέ
ρος τι της νήσου ταύτης, και πόλιν Φαμαγoύστην
καλουμένην 9. Το μεν ούν βασιλεί Μέμφιός τε και
Αιγύπτου πολεμος τε εστι προς τους εν τη 'Αραβία ,
και προς τους από της Λιβύης, διαφερομένους περί
γης όρων , μαχεσαμένω τά τε άλλα . Και δη 1 Χαλέ
πιον δε πόλις αυτώ εν τη Ασία μεγάλη τε καιεύ
δαίμων, και εμπορίαν παρεχομένη της τε Ασίας, και
Αιγύπτου, και 'Αραβίας: Εππους δέ έκφέρει η χώρα
αύτη γενναίους. Δοκεί δε και ή τε Αίγυπτος και
ή προς Λιβύην χώρα φέρειν ίππους τε αγαθούς και
δή και επί Δαμασκών εστρατεύετο, υπηγάγετο και .
απεχώρει δι' αιτίαν τήνδε . Ο γάρ δή της Κατα
γιης βασιλεύς των εννέα καλούμενος, ούτος δ' αν
και ο της Ινδίας βασιλεύς , διαβάς τον 'Αράξης ,
την τε χώραν επέδραμε του Τεμήρεω, και ανδρά .
ποδα ως πλείστα απάγων, ώχετο αύθις επ' οίκου
αποχωρών . " Ηγαγε δε στρατόν , και λέγεται , ές τεσσα
ράκοντα και εκατόν μυριάδας . Τεμήρης δε ως
ήλαυνε την ταχίστην, της μέν χώρας υφιέμενος,
το δε τείχει επειγόμενος διαφυλάξαι όσα τε ήν
αυτώ ομορoύντα την Xαταίων χώραν , και εν τη
Περσών αύθις και Καμδίων και αρχή ούκ έφθη κατα
λαβών τον βασιλέα . 'Εντεύθεν διαπρεσβευσάμενος
σπονδάς τε εποιήσατο, εν να έχων επί Παιαζήτη
τον 'Αμουράτεω στρατεύεσθαι. Εποιήσατο ούν
σπονδάς εφ' ώ απάγειν φόρον ικανόν υπέρ της των
Μασαγετών χώρας , ήν καταστρεψάμενος είχεν . "Ως
δε προς τούτον σπονδάς τε εποιήσατο, και ειρήνην
1 ξυνηνέχθη αυτώ τα ές τους από της κάτω Ασίας ,
Τούρκων ηγεμόνας αφίχθαι τε παρ' εκατόν , και τα
περί την Μελιτηνην επολιορκήσαντο ταύτην τη
Παιαζήτη . Παρασκευασάμενος δε στρατόν μέγι
στον , ήλαυνεν επί Σεβάστειαν , πόλιν της Καππα
δοκίας ευδαίμονα. Δοκεί δε αύτη ή πόλις βασίλεια
γενέσθαι του πρότερον βασιλέως Τούρκων , και
από ταύτης όρμωμένους τους Τούρκους τοπαλαιών
χώρας , υπαγουμένους και της τε 'Ασίας ουκ ολί
3
γην, εις τον Ελλήσποντόν τε και αντικρύ Βυζαν
τίου χώραν την ες την Ασίαν επιδραμείν χειρι
πολλή αφικομένους .
Τεμήρης μεν ούν ως αφίκετο, επολιόρκει την
πόλιν. Παιαζήτης δε απην τότε επι Λεβαδίαν της
Βο ας , και επί Πελοπόννησον και Θετταλίαν
στρατευόμενος, Κατέλιπε δε εν τη Σεβαστεία στρα
τόν τε τον της Ασίας , και παϊδα Ορθογρούλης,
και ταύτη και καταστησάμενος , αυτός μεν επί Πελο
πόννησον έστρατεύετο. "Ενθα δή πυθομένω , ώς
2 η κηο Καδμίων.
149 DE REBUS TURCICIS LIB. III. 150
Τεμήρης ελάσας πολιορκολη Σεβάστειαν, ήλαυνε τε * A Sebastian 2 Tentire oppugnari, milalo consilio
8

έμπαλιν γενόμενος . Και ουκ εξεγένετο αυτό έσβα-
λείν ες την Πελοπόννησον . ' Επειγομένη δε την επί
την Ασίαν πορείαν, επίθετο αλώναι τε την πόλιν,
και ανδραποδισάμενον , οίχεσθαι αύθις επιόντα επί
. rimis abiisse Cheriam . Ul enim Temires impetum ,
Χερίης. Ως γαρ δή προσέβαλεν επί ήμερικέναι , >
οι από της πόλεως έξεκρούσαντο τον Τεμήρεω στρα-
τον, ενταύθα έχων μεθ' εαυτού ορυκτάς ες οκτακια-
χιλίους τον αριθμόν, υπώρυσσον υπό την γήν ορύγ-
ματα φέροντα ες το τείχος της πόλεως απανταχή .
Και ένια μεν οι της πόλεως ήσθοντό τε , και αντο-
ρύσσοντες και αυτοί , έξεκρούσαντο τα δε πλέω
ηνύετο αυτό άτε πολυχειρία εργαζομένων . Ως δε
ήδη τα τείχη ορώρυκτο , και επί ξύλων ήδη ήν μετ-
έωρα , πύρ ενιέντες κατεβλήθη τε τα τείχη αυτό-
B
ματα. Και επιπεσόντες ενταύθα οί του Τεμήρεω
στρατιώται , εισέπιπτον ες την πόλιν, και ούτω
κατέσχον αυτήν. Και τους μεν άνδρας , παρεγγυή-
σαντος του βασιλέως , αυτίκα ελόντες την πόλιν,
διεχρήσαντο παίδας δε και γυναίκας της πόλεως
ες ένα χώρον αγαγών, τήν τε ίππον επαφείς κατ -
εχρήσατο · ώστε μηδένα των της πόλεως 5, μήτε
άνδρα , μήτε γυναίκα , μήτε παίδα , περιγενέσθαι •
οικτρότατα δε ξυμπάντων των εν τη πόλει θανόντων .
Λέγεται δε γενέσθαι ανθρώπους αμφί τάς δώδεκα
μυριάδας . Προς δε και ελεφαντιώντων 7' εν ταύτη
τη πόλει πλήθος ευρέμενον , λέγεται κελεύσαι
ανελεϊν . Τούτοις μεν ούν όπη ήσθετο πε ριόντας ,
ουκ έτι οία ζώντας περινοστεϊν · 8 αλλ ' ώς ήσθετο
του ζην απήλλαττεν : ου θέμις είναι φάσκων , εις C haud sincellat : nequaquam fas esse dicens, ut hi
τοιαύτην γενομένους τύχην , περιιέναι τούς τε λοι » superstites sint, reliquosque homines inficiant ,
πους των ανθρώπων διαφθείροντας , και αυτούς ως ipsi plerumque nmiserrime viventes . Fama exiit .
τα πολλά παραπαίοντας . Λέγεται δε ταύτης της
πόλεως τήν συμφοράν υπερβαλέσθαι τάς - πώποτε
γενομένας των πόλεων ξυμφοράς. Ορθογρούλη δε
τον παίδα Παιζήτεω συλλαβών ζώντα επί ημέρας
περιήγε · μετά δε ταύτα ανελείν εκέλευσε . Παιαζή-
της δε ώς επίθετο έκαστα μετ' ου πολύ , άτε δή η
πόλις άλούσα διεφθάρη , και ο παίς αυτού μετ' ου
πολύ ήγγελτο τελευτήσαι υπό βασιλέως Τεμήρεω ,
ξυμφορά τε έχρητο ως μάλιστα , και εν πένθει ήν.
Διαβάς τε γαρ δή ες την Ασίαν , ώς βοσκός τινα
έωράκει αυλούντα , λέγεται δη ειπείν επιδηλώσαντα
το πάθος αυτώ οίον ήν: Αύλει δε ωδήν , ούτε Σε -
D
βάστειαν απώλεσεν, ούτε παίδα 'Ορθογρούλης . " Ην
γαρ δή, ώς λέγεται, Ορθογρούλης των ήλίκων τα
πάντα κράτιστος , και εξηγήσασθαι επί πόλεμον
έκανός · διά δη τούτο και εν τη Ασία κατέλιπεν
αυτόν, επιτρέψας την αρχήν αυτώ, ή δοκoίη αυτώ
ες το επιτηδειότατον καθιστάναι. Κατά μέν ούν
την ες την Σεβάστειαν έλασιν Τεμήρεω τοσαύτα
εγένετο . Μετ' ου πολύ δε και η πρεσβεία εφίκετο
παρά τον Λαίλαπα Παιαζήτην: Και εκέλευσεν αυ-
τον αποδούναι τε την χώραν τοις ηγεμόσι , και τας
Notulæ marginalcs.
(73) Lælaps vulgo dicebatur, id est procella sive turbo, Turcica lingua llyldrin .
O 1
8 τ . • επιημερικέναι οι . ελεφαντίων . R. ut in cont .
reversiis est nec potuit irrumpere in Peloponnesum .
Cum malurarel iter in Asiam , audivit Sebastiam .
esse caplam , Temiremque mancipiis.collectis plu
in murum dedit diebus aliquot, oppidani viin
hostilem fortiter propulsarunt. Cum autem habe
ret octo milia fossorum in castris , jis negotium
dedit , ut cuniculos haberent subterraneos, per
quos ubique possent emergere in urbem . Et quiden
oppidani senserant id parari. Proinde et ipsi fo
dienio hostibus occurrebant, verum pellebantur.
Amplius enim efficiebat Temires, lit qui fossorumi
numero excelleret . Muri cum jam undique essent
suffossi, hostesque starent in aggere excelso et
ligneo , ignem injecerunt, murique sua sponte
corruerunt. Deinde per loca ruinis patentia irruen
tes Temiris milites in urbem , eam in hunc mo
dum occuparunt. Oppidanos, sic imperante Temi
re, capta jam urbe, illico occiderunt. Liberos et
mulieres ejus urbis, in uuum locum agens, jum
misso equitatu omnes trucidavit. Urbis istius adeo
miserabilis clades fuit, ut nec vir , nec mulier, ile
que etiam puer aliquis potuerit exitiuro subter
ſugere . Homines in ista urbe fuerunt plurimi,
adeo ut pene soperarerit numero duodecim my
riades hominum . Præterea reperta magna lepro
sorum multitudine, omnes interfici curavit . Hos
enini ubicunque adeptus foret, incolumes abire
excidium urbis istius miserrimum superasse cire
l'amitates omnes, quæ in ullas unquam redunila
runt urbes. Orthobulem Pajazitis flim , cum
vivus in manus venisset, aliquol diebus. sccuni
cirrumduxil : postra cuidam negotium dedit, ut
eum interficeret. Pajaziten !, ul nrbis excidium
miserabile filiique interitum accepit, calamitas
luctusque apprehendit maximus . Transiens enim
in 78 Asiam , ut vidit pastorem quemdam tibia
canentem , fertur dixisse , moerorem suum indicans
quam acerbus essel:: Cane cantilenam,, cujus ar
gumentum sit : Neque Sebastiam amillas, nec
criam filium Orihobuleni. Eral enim Oilliobules
qualium suorum optimus, etiam belli dex bau !
contemnendus. Quapropter non ab re relictus est
a patre in Asia , ut regnum administrarel eo inodo,
flo sibi putaret commodissime habere. Expeditio
Tcmiris contra Sebastiam hunc finem sortita est.
Nec mullo post legalio missa est ad Pajazitein .
Lelapa (75)
( ),, que
quæ jessit ut ducillus restituiret
jussiliit
regioneni . Daret tanlım bulgri, quantum ferunt
duo millia camelorum . Dis adılcret duo millia
• όπη Β. ul ut conf .
151 LAONICI CUALCOCONDYLÆ 12
Mentoriorum, cujusmodi in usa habent pastores Α τε δισχιλίας καμήλους βουτύρου, και σκηνές δη
per Asiam . Postulabatur quoque, ut per universum δισχιλίας, αίς ειώθασιν οι Νομάδες ανά την Ασίαν
Pajazitis regnum Temires pronuntiaretur rex . Vo- χρήσθαι. Και εν τοις ναούς, τοίς υπό την Παιαζήτεω
lebat quoque, ut Pajazites in suam regionem Te . αρχήν , μνημονεύεσθαι αυτόν ως βασιλέα , και νομί
miris numisma reciperel, et suum irritum facerel. σματα και δε χρήσθαι τώ βασιλέως Τεμήρης , ές συμ
Postremo imperabatur, ut unus de numero filio- πασαν την αρχήν αυτού, καθελόντα τουεαυτού νά
rum Pajazitis militaret in januis Temiris. Quod si μισμα . Προς δε και των παίδων αυτού ένα ητούντο
Pajazites hæc faceret, fore eum amicum et ne- παραγίνεσθαι έ ; τάς Τεμήρεω θύρας. Και ήν ταύτα
cessarium regis Temiris : sin autem has petitiones ποιή, φίλον τε και επιτήδειον έσεσθαι Τεμήρειο
aversaretur ,, seirei Temirem ipsum pro hoste ha- βασιλέως : ήν δε μη ποιήση. χρήσθαι αυτό ως πο
bilurum . llis audiuis, ferunt Pajazitem ira com- λεμίω βασιλέα Τεμήρης. Η δε δή λέγεται θυμω
molum , illud responsum dedisse, quod supra de- θέντα τον Παιαζήτην , εκείνο δή το έπος ειπείν , και
claravimus, videlicet : Si non venial quemadmo- και πρότερον μοι δεδήλωται , ώς ήν μή επικαταβάς
dum nminilalur , precor uxorem suam ler repudia- αφίκοιτο επ' αυτόν, την γυναίκα αυτού ές τρίς
tam recipiat. Quod quidem dictum magnam infa . B
αποπεμψάμενον απολαβείν αύθις · ο δή αισχύνην
miam importal ei, in quem dicitur . Cum igitur ° φέρει μεγάλην ειρήσθαι οτωούν το έπος τούτο.
cum lali responso legatos dimisisset, Temires Προθέμενος μεν ούν τα παρά της πρεσβείας αυτού
expeditionem suam , quam animo versabal, non το Παιοζήτεω έπος ο Τεμήρης , ουκέτι ες αναβολήν
amplius differt contra Pajazitem . Sed confestiin έποιείτο την έλασιν. Και αυτίκα παρασκευασάμενος
contractis copiis quam potuit pluriinis , Scytharun στρατόν, τόν τε παρ' εαυτώ Σκυθών των Νομάδων ,
el Tzachaidarum , qui præslo erant, deleclu babilo , και Τζαχειϊτίδων, ες ογδοήκοντα , ώς λέγεται , μυ
conscripsit exercitum, qui complectebalur octua- ριάδας , ήλαυνεν επί Παιαζήτη δια Φρυγίας τε και
ginla myriades hominum : et proſecuus est contraΛυδίας την πορείαν ποιούμενος . Παιαζήτης δε ως
Pajzilem, per Phrygian Lydiamque iler faciens.. εξορκώσας 10 Τεμήρην,, ήν μή ώς ήδύνατο κράτιστα
Pajaziles Uι
ul hosti obvian procederel instructus , παρεσκευασμένος επήει,, συναγείρας στρατόν, ως
comparavit el ipse quuin potuit exercitum maxi- ήδύνατο μέγιστον , συμπαραλαβών και τους Τρι
muni, assuniptis etiam Triballis satellitibus suis, βαλλους αυτού δορυφόρους, ες μυρίους μάλιστα
qui numero erant. quasi decem mille . In his που γενομένους τούτους εφ' οίς δε μέγα εφρόνει,
spem maximam habebat Pajazites, lil qui forti- ως όπου παρατυγχάνοιεν ανδρών αγαθών γενομένων .
tudinis essent semper memores quocunque venis- C Και προθέμενος , ώς 'Aλέξανδρος ο Φιλίππου τους
sent. Quos cohortabalur, dicens : Alexander Philippi Μακεδόνας έχων μεθ' εαυτού , και ες την Ασίαν δια
Macedones (74) habens, transgressus est in Asiam , σας, Δαρείον αίτιασάμενος της ες τους Έλληνας
crimini dans Dario Xerxis in Grecos expeditio- Ξέρξεω ελάσεως, τω εαυτού ελάσσονι δη στρατώ
nem , pauca suorum manu pergens in hostem , Da- έπιών, κατεστρέψατο , και την Ασίαν υφ' αυτήν
rium devicit, et Asiam subegit, pervenitque usque εποιήσατο, ές τε επί " Ενφαϊν της Ασίας εληλά
ad Phain (75) Asiæ. In spem erigor et ipse, me facile κει· επίστευε δε και αυτός το εαυτού στρατεύματι
nostro exercitu destructurunm 79 Temiris regnum , έπιών , καθαιρήσειν ταχύ πάνυ την Τεμήρεω βασι
et deinde acressurum ad Indos usque . Assumens λείαν , και επί Ινδούς αφικέσθαι. Παραλαβών δη
jiajue Europæum Asianumque exercitum , qui ουν τότε Ευρώπης και Ασίας στράτευμα , ές δώδε
complectebatur. quasi duodecim myriades humi- κα μυριάδας , ίετο ομόσε επί τον Τεμήρην, φθήναι
num , recta iter instituit adversus Temirem , cu- αυτόν βουλόμενος εν τη χώρα, έστρατοπεδευμένον
piens eum præverlere, et in ipsius regione castra προς το Ευφράτη, εν να έχων βασιλεί Τεμήρη
locare juxta Eupliratem , animo agitans ibi dimi. μαχέσασθαι . Τεμήρης δε επήει δια Φρυγίας έλας
care cum Teinire . Teinires quidem exercitum per νων . Παιαζήτης. δε διά της Καππαδοκίας επείγετο ,
Plrygiam ductabat : at Pajazites citato agmine D φθήναι αυτός προς το Ευφράτη κατά την 'Αρμε
ſerebatur per Cappadocian , præoccupare volens νίων χώραν βουλόμενος . Ως δε εν τη Αρμενίων
Euphratem per Armeniam . Ul aulem , cum foret γενόμενος χώρα , επίθετο τον Τεμήρη ήδη εν τη
in Armenia , accepit Temirem jam in suam ac εαυτού αναστρέφεσθαι χώρι , δια Φρυγίας ελάσαν
Cessisse regionem , iler per Phrygiam facientem , τα, τα έμπαλιν γενόμενος επορεύετο ευθύ Φρυγίας,
inulato consilio recta in Phrygiam contendit : ώς δή και Τεμήρη αυτον ίεσθαι επυνθάνετο.
19

ubi obviam progredi Temirem intellexerat. Cum
autem acceleraret iler, accidit ut exercitus Iongo
itinere graviler vexalus, Pajaxiti indignaretur,
quod ipsorum opera, eliam sua audacia , cum nulla
Notulæ marginales.
( 74) Numerum non habet exemplar Græcom .
9
vouspoti. Sic eliam in uno. In al . ul in c
" 9 :25: . 12 öc . Unus ul in cont., al. os .
Ταχύ δε επειγομένων , ηνύετο ο δρόμος ώστε και τα
στρατεύματα αυτού πολλών διανύπαντα πορείαν, δι'
ολίγου έκαμνέ τε χαλεπώς φέροντα , και ήχθετο
αυτό, ότι μη εν δέοντι έχρήσατο τη εαυτού τολμη.
(75) Al . Enphain . Al . Ilyphasir .
10
17 εξορμώσας. 11 in urio , έ . "Ένφ. της Ινδίας , et in ora .
153 DE REBUS TURCICIS LIB. UI. 154
Ξυνέβαινε δε και το μηδενι επιτρέπειν του στρατού Α iecessitas moneret , aluteretur. Praeterea contigit
επί πυρούς και κριθάς επί Προύσης , ώρα ήν παρα- ul exercitus affligeretur maxima frumenti et hor
βάλλειν τον ίππον, χαλεπαίνειν τε τα αυτώ στρα- dei inopia, propter Prusam . Hinc equitalus gra
τεύματα , και απαγορεύειν . 'Απείρηται γάρ μηδενί viter periclitabalur. Exercilus rem istam iniquo
εξείναι εις πυρούς εισιέναι . "Οντινα δ' αν λάβοι animo ferebat, et jam detrectabat militiam . Se
εισελθόντα, ετιμωρείτο . Λέγεται δε αυτώ εστρα- veriler enim interdictum erat , ne quis manus ail
τοπεδευμένη περί Καππαδοκίαν πνεύμα βιαιότατον moliretur frumento , addeus , se acerbius vindi
επιπνεύσαν 10 τα στρατεύματι αυτού, τάς τε σκη- caturum eum , qui fraudem huic suo edicto fecis -
νάς απενεγκάμενον, επί πολύ αποσπάσθαι, και μετ- set. Fama est, cum castramelalus esset in Cape
εώρους ποιησάμενον καταβαλείν • και τούτο κατ' padocia , venli turbinem violentissimum incubuisse
αυτού γενέσθαι οιωνον εις τα στρατεύματα . Μετά exercitui, adeo ul lentoria disjecla el in subli
δε ταύτα ώς επελαύνοντι 1% επί της Φρυγίαν έσκή- me tracta destrueret planissime : quod quidem
νωτο, τήν τε σκηνήν αυτού ες τρεις συστησαμένους exercitus pro omine parum fausto accepit. Postea
τους αμφ' αυτόν παίδας , αυτόματον πεσούσαν, είτε cum in Phrygiam movens castra communivissel,
της γης μή δυναμένης κατέχειν τα σχοινία της B
lentorium suum in tres pueros, qui ibi aderant ,
σκηνής, είτε και άλλη πη ξυνέβη τούτο της τε sua sponte ceciderat : sive quod terra nequiverit
:

γής απειρήσθαι αυτώ, μή επιβαίνειν της Φρυγίας . sustinere retinacula, sive alia est causa in quam ,
Ελλήνων τέ τινες αυτού παραγενόμενοι , ή Τρι- casus ille reduci poterit. Quidam Græci et Tri
βαλλών οιωνίζοντο . Λέγεται μεν ούν και πρινή balli qui præslo erani , omen id esse dicebant,
επι την Ασίαν διαβήναι , 'Αλίην τον Χαρατίνεω ne ascenderet in Phrygiam. Feruut tamen prius
παϊδα , άνδρα δη των παρ' εαυτώ τα ές σύνεσιν ου- quam transiret in Asiam , Aliem Charatinis filium ,
δενός λειπόμενον , χρηματίσαι αυτό μη στρα- virum eorum qui cum Pajazite erant, prudentia
τεύεσθαι επί Τεμήρην τρόπο δε ότι δύναιτο ασφα- primarium consuluisse,, ne exercitum contra Te
λεστάτω, διαλύεσθαι αυτή την πρός Τεμήρης δια mirem duceret , verum adniteretur ut ista con
φοράν . Έκέλευε δε αυτόν πέμπειν, και υπισχνείτο troversia quam lutissimis rationibus dissolvere
διαλλάξαι τε αυτώ βασιλέα Τεμήρην, ή αν αυτός tur et componerelur. Se legatum fore in hac ro
βούλοιτο. Τον δε υπολαβόντα φάναι , ώς ου τη εκεί- promittebat, et juxta animi ipsius sententiam
νου συνέσει πιστεύων, αφίκοιτο επί μέγα ευδαι- Temirem reconciliaturum. Pajazites respondit :
μονίας , ηγεμόνας τοσούτους καταστρεψάμενον ,
7 Νunquam tantum felicitatis conscendissem fasti
αλλά τη εαυτού ορμή τε και γενναιότητι, τύχη δε C gium ,► nec etiam του duces imperium accipere
ειπείν, και τόλμη επιτραπομένους των βασιλέων coegissem ,, si tuætue prudentiae me comunisissem..
πολλούς, και δίχα συνέσεως μεγάλης, επιδείξασθαι Ιmpetu vehementi , meaque generositate ductus ,
έργα: συνέσει δε το πάν επιτρέψαντας, αίσχιστα tanta opera designavi. Præterea quidam reges
απολέσθαι. Μετά δε ταύτα , ώς εν τη Αρμενίων fortunam et audaciam secuti ,, neglecta prudentia,
εγένετο, επί Τεμέρη στρατευόμενος , έβουλεύετο, ώς 80 eximia fecere opera cum reliqui inlerim ,
δή κράτιστα την μάχην ποιήσαιτο . Μεταπεμψάμε- qui in omnibus praerulerunt prudentiam , turpis-.
νος δε τους αρίστους , ές βουλήν καθίστατο. Και simo perierint. Cum in Armenis foret, animus
τινων γενομένων επ' αμφότερα ταίς γνώμαις , λέ- erat , universis copiis in aciem educlis, summa
γεται Πραΐμην τον 'Αλίεω, μέγιστον δή παρά τη vi certare cum hoste. Adhibilis igitur in consi
Παιαζήτη δυνάμενον , βουλεύοντα λέξαι τοιάδε· Ω lium optimalibus ut prælium faciendum esset,
βασιλεύ , επ' άνδρας παρασκευάζη στρατεύεσθαι deliberabat. Cum essent quorum sententiæ in ulrani
τα τε πολέμια λεγομένους είναι αγαθούς υπό πάν- que partem inclinarent, fama est Praimen Aleis ( 76)
των, όσοι 14 δη της τε γνώμης αυτών και αρετής filium , qui plurimum pollebat apud Pajazitem ,
επειράσαντο. Τούτοις εγώ είς λόγους, ώς τα πολλά sic locutum esse : O rex , contra viros adornas
αφικόμην, επυθόμην τήν τε αρετήν είναι παντός 0D prelium,, φuί
qui perilia rerum bellicarum feruntur
λόγου αξίαν. Και πλήθος δή πολλαπλάσιον του ημε- esse primi ab iis qui eorum animos et virlutem
τέρου στρατεύματος αγγέλλεται ημίν είναι το Τε- sunt experti. Cum his ego quoque sæpius in collo
μήρεω στράτευμα. " Ωστε κατ' άμφω δή τούτω quium veni, audivique virtutem eorum miris mo.
ότ’ 16 αν συμβουλεύσαιμι θαρρούν τώ ημετέρω στρα- dis celebrari . Prælerea annuntiatur, Temiris
το ιέναι ομόσε ες το Τεμήρεω στρατόπεδον . Αλλ' copias multis modis numero superare nostras.
ουδ' αν ει μαχεσάμενοι περιγενοίμεθα, είη αν ημίν llaque ut modo utrorumque intellexi sententias,
όφελος ότφουν Ει μεν γάρ ες την εκείνων έσβάλ- si el neum Jandum est consilium , consuluero,
λοντες εμαχόμεθα, ήν αν δμού ξύμπαντα αγαθά, nostro exercitui lidens , irruere in castra Temiris.
περί τι της αρχής εκείνου αγωνίζεσθαι , και περί Verumtamen elsi prælii aleam jecerimus, pre
Notulæ marginales.
(76) Charambeus Halies F. Al . Mali.
12 επιπνεύσαι . R. ul in cont . 14 απελαύνοντι . 8. αι in. cont . 18 όσον , aliud manusc . 2. 3. 4 ! in cont
16 al. oύς ' .
155 L.AONICI CHALCOCONDYLÆ 156

liumle nos victores declaraverit, nescio si que A της δυνάμεως Νύν δε και ήν εις μάχην καθιστά
inde noliis sit futura utilitas. Sed si hostium re- μενοι μαχεσώμεθα, ουδε διά τούτο ημίν έσται . “Ην
gionem fuerimus ingressi, ibique prælii fortunam δε, όπερ απεύχομαι , ές τουναντίον ημίν τα πράγ
fuerimus experti, commoda plurima feremus, pu . ματα περιστή , σκόπει δή , ώ βασιλεύ , όποιον από
goaturi videlicet pro regno el potentia Temiris σήσεταί σοι από τούτου, την τε δύναμιν άμα και
acquirendis. Nunc autem si summam rei cerla- βασιλείαν αποβαλόντι ξυμβαίνειν. Δεί ούν σοι μη
mini commiserimus, ea nequaquam eveniens . από τού ίσου αγωνίζεσθαί σοι κακείνω . Πείθομαι
Sin autem , absit omen, in contrarium res ceci . δε μη δε σύμπαντι τω στρατεύματι Τεμήρης βασι
derit, vide quædamna passutus sis , anillens λέα, εί σωφρονεί, την μάχην ποιήσασθαι , αλλ ' ες
potentiam tantam , regnumqne tantum . Apparet μοίρας έκανάς διελόμενος αυτού τα στρατεύματα,
igitur, quod tu et ille non ex quo pugnetis. διαπειράσθαι ημών. Και ει μεν τη μια μοίρα έναν
Arbitror autem nec Temirem , si modo sapit , τία ιόντες περιγενοίμεθα, τη ετέρα αύθις 17μετ' ου
cuin universo exercilu prælium initurum : verum πολύ χρησάμενος , ές και δη απαγορεύειν 11 ημάς
copias sans distributed inturmas magnes etei multas ,,
καμουντας μαχομένους εκείνους · ου γάρ τοιουτόν
et in hunc modum nos lenta bit . Et si resisten- B έστιν το εκείνου στράτευμα , οίον επειδάν ές χείρα ;
les fortiter turmam unam vicerimus, alleram αφίκηται , αυτίκα ες φυγήν τραπόμενον οίχεσθαι »
et recentem nobis opponet tandiu , donec labo- αλλά και εν τη τροπή βέλτιον ημών, αναλαμβάνειν
rantes deficiamus , illis strenue pugnantibus . llaud τε σφά : συνιόντας πυνθάνομαι, και αναμαχομένους,
enim sic Temeris copite sunt comparatæ , ut ubi μεγάλα αποδείκνυσθαι έργα . Δοκεί ούν μοι ομόσε
ad przelium ventum fuerit, statim in fugam abeant : μέντοι μή τεσθαι επί το Τεμήρεω στράτευμα , διά
verum etiam in fuga nobis mcliores sunt , et fa- δε των ορέων πορευομένους , εφέπεσθαι ότι εγγύ.
eilius in anum colliguntur dispersi , magna vir . τατα γενομένους , και όποι τε προχωροτη , κακούν .
tutis e lentes opera . Censco ilaque non obviam τας εν μέρει το εκείνου στράτευμα . Δηλαδή αν γέ
enndum esse Temiris exercitni : verum melius et νοιτο ταύτη . ώς ούτε επιδρομή χρήσαιτ ' άν έτι του
utilius mihi viiletur , ut eum subsequamur , per λοιπού εφισταμένων ημών, και επισπoμένων έγ.
Montes quam proxime sern per instantes , ejusque γύτατα , σιτίζεσθαί τε ουκ άν έτι του λοιπού δύ
exercitum lædentes, ubicujue occasio se deterit . ναιτο ικανώς , ώς τε αποχράντα είναι αυτά τα
Hinc apparebit a populationibus eum cohibitim επιτήδεια . Επειδάν δ' εν τη εκείνου γενώμεθα επι :
iri , dum nos ei usque incubuerimus , nullibi sub- σπόμενοι το Τεμήρη στρατεύματι , τηνικαύτα δη
noti Iongius. Νec etiam salis frumenti acqui- C όρμωμένων οίκαδε τα στρατεύματι , και έχoμένω
rere poterit : proinde commealus suficiens dcerit. της οίκαδε οδού , επέχoιμέν τε άν , και αμυνόμενοι
Ubi allein in hostile venerimus 81 regionem , μαχεσαίμεθα .
senli Temiris exercitum , ibi demum mallus con .
seremuscum hosle, cupienie red re domu :) .
11. - e ciim peregisset Pra'ines, reliqui duccs pe Ταύτα ειπόντος του Πραμε , ταύτη έτράποντο
dibus in hanc sententiam ibant. At Pajazites lalem και οι λοιποί την ψήφον τιθέμενοι . Βασιλεύς δε
exorsus est orationem : Mollitudo hostilis exerci- Παιαζή της λέγεται είπείν 13 τοιάδε • Το πλήθος
ins , quantum intelligo, robis terrorem infert. Ve- έoικεν, ώ άνδρες, ή εγώ τεκμαίρομαι, υμάς δεδίο
rum el vos nostis , mullitudinem inconditam nibil τεσθαι . 'Αλλ ' εκείνο δή και υμείς ίστε, ώς πλήθους
sani vel momenti habere, si virtus ei opponatur . ουδέν υγιές εστιν, όπου αν αρετή παραγένηται.
Seite Xerxem Darii filium , regem Persarum , 00- "Ίστε δή και Ξέρξην του Δαρείου, βασιλέα Περσών ,
pias quantas in Europam transiens secum addu . πλήθη όπόσα αγόμενος, και ες την Ευρώπην δια
tiril, el propemodum peremplus abierit, nisi Mar- σας, παραβραχύ επίη 19 αποθανούμενος, ει μη
donius periculum substilissct, el indicasset ci mor- Μαρδόνιος υποστής, εμήνυαν αυτό τον όλεθρον
D
tom imminere, nisi confestimi redirct Susa . Etiam επανιόντας ές Σουσα . Και 'Αλέξανδρον ίστε , ως
haud vos fugit, ut Alexaniler devicio regi Dario re- Δαρείο μαχεσάμενος , τήν τε βασιλείαν αφείλετο,
gninn ademerit, ipsumque interfecerit. Plurimos και αυτόν απέκτεινε . Και πολλούς δε πυθέσθαι
audiv se reor , paucarm Turcorn mana sepe oίμαι των ημετέρων Τούρκων, ολίγη χειρί μεγάλα
strunue rem gessisse , magnaque fortitudinis opera αποδείξασθαι έργα. Και ημείς δ' εν τη Ευρώπη
patrasse. Et nos frequenter in Europa praliantes, θ' άμα δή επί τάς μάχας ιόντες, γένη τε έτρεψά
Gallos et Pamnoucs, gentrs earum quas orbis habel με α , γενναιότατα δή γενόμενα των ες την οικου
generosissimas, in fugan conjecimus . Quapropter μένην εθνών, Κελτους τε και Παίονας. Και διά
be nos contempseris , et ne pejores contempliores- ταύτα μή ούτω φαυλίζων ημάς ες γενναιότητα,
que , quantum ad fortitudinem aliinet, nos Scyllis κακίους τε και φαυλοτέρους αποφαίνου Σκυθών τε
ci Tzachalæis ostenderis : qui nunquam gladiis rem Τζαχαταίων · ο ξίφει ουδεπώποτε 20 ουδαμή έχρή

Nolu'a marginales.
" απαγ ρεύει. 1η , η cont. 18 τάδε. R. μι in cont . 13 επήει . Sic etiam R. 20 ουδέποτε . λ . μ!
iis coiri .
157 DE REBUS TURCICIS LIB. III. 158

σαντο, αλλ' ή τοξω μόνο και οιστοίς βάλλοντες, ές A gerunt, sed sagittas el jacula emittentes , nunquam
χείρας ιέναι ου πάνυ του εθέλουσι . Ταύτα ειπόντος libenti animo ad pugnam accedunt. Ut dicendi fi
του βασιλέως , λέγεται τον Ελενε άρχοντα 11 επειπείν nem fecit rex , unus de numero novem ducum hu
τοιάδε • Eπει τοίνυν δοκεί σοι, ώ βασιλεύ, επί τούς jusmodi sermonem habuit : Quoniamigitur, o rex ,
πολεμίους ημάς ομόσε ιέναι, τοι δή πειθόμενος certum est , et animo tuo jam fixum , ut in hostem
εμοί, τούς τε θησαυρούς ανεωγώς, δίδου το στρα » pergamus, age thesauros luos reclude, et dispar :
τεύματι πονήσαντι και κεκμηκότι , ώς έφ' και τι αν tire eos per exercitum laborantem . Ulcunque inde
γένοιτο τα πράγματα ιόντα. Τούτων δε των σων belli cecideril alea , si in eum modum ihesauros mi
θησαυρών ούτω διδομένων τους στρατιώταις , εν litibus distribueris, nobis hi lucro erunt. Si viclo
κέρδει έσομένων ημίν, και ουκ απολουμένων , ήν τε riæ casum invenerimus, immensa bonorum aderit
εφ' ημίν γένηται , πολλαπλάσια έξομεν κερδανούν- copia . Si Persa vicerit , non penilebit , quemadmo
τες ' ήν τε επί το Πέρση , άμεινον έν 12 ταύτη dum consulo, cum thesauris egisse. Pajaziti lamen
γενόμενον. Ταύτα λέγων, ουκ έπειθε Παιαζήτην. persuadere nequivit . Ηinc fertur dux dixisse :
" Ενθα γνώμην απoφηνάμενος, ως τη Τεμήρεω Ergo Temiris signum Pagazitis numisma tenet.
σφραγίδε έσφράγισται άρα τα Παιαζήτεω χρήματα, BΒ Quare permotus, non audel id distribuere per mi
και διά ταύτα ου τολμώη αυτά διανείμαι τους στρα lites. Hæc quidem hactenus deliberabat Pajazites.
τιώταις. Ταύτα μεν ούν ες τοσούτον έβουλεύετο Postea proficiscens, cum nihil perficeret, perve
Παιαζήτη. Μετά δε ταύτα, ως ελαύνων ουκ ανίη 13, nit Uncram (77) Phrygiæ urbem . Ibi cum exercilu
αφίκετο επί Ούγκραν της Φρυγίας πόλιν. "Ένθα δη erat , et Temires bellum promovens contra Mysia ,
και Τεμήρης εστρατοπεδεύετο επί Μυσίαν, εν να animo agitans bello pelere Prusam , regiam Pajazi.
έχων και επί Προύσαν, τα βασίλεια Παιαζήτεω, tis sedem . Cum aulem appropinquassel Temiris
στρατεύεσθαι. "Ως δε άγχου εγένετο του Τεμήρεω exercitui , etiam ipse castra posuit, spalio inter
στρατεύματος, έστρατοπεδεύετο και αυτός επί στα utrorumque casira relicto stadiorum quindecim .
δίους πεντεκαίδεκα , από του Τεμήρεω στρατοπέδου. Fama est , Temirem , ut accepit in propinquo esse
"Ενθα δή λέγεται το Τεμήρη , ώς έπιόντα στρατο cum exercitu Pajazitem , viri audaciam admodum
πεδεύεσθαι επίθετο, θαυμάσαι τε την τόλμαν αυ esse miratum , videlicet quod tanta celeritate ex
του, και ως από 'Αρμενίων ταχύ παρεγένετο επ' Armenia 82 venisset, et jam ex aperto secim
αυτόν , και ώς ούτω εκ του εμφανούς καθίστατο bellum gereret . Conscenso igitur egno, profectos
αυτό ές μάχην, ούτω δή εν τάχει συν τω στρα est , et quam proxime poluit ad Pajazitis castra ac
τεύματι ελαύνων. Και εφ' ίππου δή λέγεται ανα- C cessit. Uι autem custolias et vigilias , necnon situm
βάντα, ελάσαι το ότι εγγυτάτω του στρατοπέδου castrorum est speculatus, com risu ſertur dixisse ::
Παιαζήτεω , και τας φυλακάς θεασάμενον, και το Dignus proſecto sir ille est , ut turbini confera
στρατόπεδον, ώς έσκήνωτο , ανακαγχάσαι τε και fur (78) , non propler stiam virtutem , verum magis
είπείν • "Άξιος ημίν ούτος λαίλαπι παραβάλλεσθαι
0
propter insignem audaciam . Allamen præclare se
της τόλμης αυτού. Ου μέντοι γε αρετής ένεκα χαί- cum actum esse putabit, si polerit incolumis ef
ρων γε απαλλάξεται. "Έοικεν υπό δαίμονος πολε- gere. Genio sio parum dextro instigatur, adeo
μίου ελαύνεσθαι ούτω πάνυ μελαγχολά γαρ δή ο planissime insanit vir ille,, nec rationis amplius
κακοδαίμων , και ουκέτι σωφρονεί . Ταύτα ειπόντα, compos est infelix . Dis dictis ut linem statuil, cele
ελάσαι τε επί το εαυτού στρατόπεδον , και τη riter in castra sua reversus est . Postero die cura .
ύστεραία αυτόν, συν τοις αρίστους αυτού έχοντα delecta manu militum numero circiter ( 79) misit
αμφί τη * επιπέμψαι Σαχρούχον 28 τον παίδα αυ- Sach ruchumi filium contra Pajazilem . Qui, ut ac
του επί Παιαζήτη . 'Ενταύθα ώς ήσθετο επιών το cepit adversum se properare hostem , aciem instruit
Τεμήρεω στράτευμα, κατ' αυτού παρετάξατο και in colle quoda.n , quasi pugnæ copiam facturus.
αυτός επί λόφου τινός , ώς μαχούμενος . Και Sinistrum cornu lenebal dux ah Oriente, dextrum .
ευώνυμον αυτού μέρος του κερατος είχεν και της έω D regebat dux Europæ : in medio autem curabat Pa
στρατηγός. Το δε δεξιόν είχεν και της Ευρώπης jazites cum peregrinis et satellitibas suis . Sachriti
ηγεμών• εν μέσω δε επί του λόφου ίδρυτο ο Παια chus babens Tzachalaidas el Persarum optimales ,
ζητης συν τοις νεήλυσι και τοίς αμφ' αυτόν. Σα- pergebat agmine composilo contra Pajazitem : nec
χρούχος δε έχων τους Τζαχατάϊδας 10, και των20 tamen cos circumvenire statuebat , concedens ip
sis abeundi , si vellent, locum : ne scilicct circuni
Περσών τους αρίστους, επήει συντεταγμένω τα
στρατεύματι επί Παιαζήτην, ου μέντοι γε εκυκλού- venti ab omni parte ex desperatione, quasi in
το, αλλά εδίδου χώραν απιέναι, ει βούλoιντο , ώς clusi, animos sumerent, el acrius pro salute dcinde
Notulæ marginales.
(77) Olim Ancyra , nunc Angori. Schilt Perger, qui interfuil, ponit sedecies centum
178) Dicilis enim est Pajazites Lielaps. millia virorum , et mille carnelos . Pajzila veru al
(79) Numerus non est in exemplari Græco. Sed tribuit quaterdecies ccnlum millia virorum .
21 Εινε α . 29 ον . 13 ανίε :. Β . ut : C. 1. αμφί τη ... επ . Σαχρ. 25
Σαιχρούχων • Κι1;
iclaz ; cl infra. Alcuin c .
 159 LAONICI CITALCOCONDYLE 160
certainles victoriam invenirent , primo agressus est A αν μη κυκλούμενοι , σφών αμείνονες γένοιντο, περί
Europæ cxercilum . Ut autem pugaa ad multum ψυχής αγωνιζόμενοι , συνέβαλε τα κατά το της Εύ
diei est extracta , neque quietem a pugnando Pa . ρώπης στράτευμα , και έμάχετο · ως επί πολύ μεν
jazitis milites haberent, ibi Triballi pristinæ suæ της ημέρας εμάχοντο , ώστε μηδ' αναπαύεσθαι έχειν
virtutis memores, prælium ciebant magna cum for- το Παιαζήτου στράτευμα . Τριβαλλον δε ενταύθα
titudine et gloria : impetumque daules in T'zacha- άνδρες γενόμενοι αγαθοί , εμάχοντο αξίως λόγου ,
laidas, bastas iufregerunt, magna cum vehemen- και εμβαλόντες ές τους Τζαχατάϊδας, τά τε δόρατα
tia pr.elio incunibentes. Pajazites ut conspicatus κατέαξαν, και διηγωνίζοντο εντεταμένως εχόμενοι
est Europænm esercitum longius a se evectum cu- του έργου . Παιαζήτης δε, ώς εώρα το της Ευρώπης
9

pidine pugnæ, illico ducem Europæi exercitus re-
vocal , timens, ne si ejus exercitus esset longius a
μιonle subiolus ,, ipse ab liostilbus circunducere-
tin, et in periculum vitae veniret . Jubelbnt igitur
eru regredi in cum locum , ubi ab initio collocatus
erat. Al dux primo nequaquam dicto audiens fuit,
verilus rem que parallatur. Deinde cum rex violen- Β ρομένου αυτό του βασιλέως, και βλασφημούντος,
lius sæviret , nec conviciis abstineret, paruit, acies-
que revocata est. Ibi lum Tzachataides acriter
instantes, occidebanı Turcos plurimos, donec terga
darent . Qui cum fugerent persequentilus hostibus ,
etiam exercitus Asianus laud stelit , vei um conti-
nuo fugam arripuit ((80).). Pajaziles,, videns in quo
stalu res suae essent , conscendit equain , fotisque
viribus fugit. Temires, cum prius præconium di-
misissel 83 per castra , ne quem de Pajazilis exer-
citu caperent, et ad mancipiorum conditionem
miseram deducerent, curavit ut spolialis abire li-
ceret. Non enim fas esse ducebat, uit gentiles suos
ad mancipiorum formam redigerent . At Pajazites
contrarium , antequam prælium iniretur, per castra C
voce præconis nuntiari jusseral , nempe ut quem-
cunque de Temiris militibus fuerint nacti , eum il-
lico oblruncarent. Sacbruchus igitur ut in fugam
verterat lieslen, jain Temiris copie,, quein
quæ castris
exspectarani, junctæ pugnantibus impelu fereban-
αυτώ στράτευμα κινηθεν ές πρόσω, και μαχόμενον,
ανεκαλείτο μεν εν τη ακμή της Ευρώπης τον στρα
τηγόν , ορρωδών μή παρασυρείς κυκλωθείη , και
κινδυνεύση διαφθαρήναι , μετεπέμπετο ες τον χώ
ρον, ες όν ίδρυτο την αρχήν. Και πρώτα μεν ουχ
υπήκουσε , δεδιώς το πράγμα · μετά δε ώς επιφε
ανεκαλείτο την σύνταξιν. Ενταύθα οι Τζαχατάϊδες
επεισπεσόντες τους Τούρκους, επέκειντο πάνυ φο
νεύοντες, ές και δη ες φυγήν κατέστησαν αυτούς
τραπήναι. Ενταύθα ως ώρμηντο ες φυγήν, επικει
μένων των πολεμίων, και το από της Ασίας στρά
τευμα αυτίκα ες φυγήν ώρμητο. Και αυτίκα και
Παιαζήτης ιδών ταύτα, ουκέτι ενέμεινεν, αλλ' επί.
ίππον θήλειαν αναβάς, έφευγε κατά κράτος. Εν .
ταύθα ως πρότερον κήρυγμα πεποιημένου Τεμήρεω
βασιλέως, μηδένα καταβαίνειν 11 των του Παιαζή
του, μόνον δε απεκδυόμενοι τούτους, ήφίεσαν. 00
γάρ εξήν ομοφύλους όντας άνδραποδίζεσθαι. Παια
ζητης δε ταναντία τούτων κηρύξας ες το στρατό
πεδον, ως όν αν λάβοιεν του Τεμήρεω στρατού ,
πάντας κατακτείνειν. Σαχρούχος μεν ούν, ώς έτρε
ψατο Παιαζήτην, ήδη τα στρατεύματα Τεμήρεω,
και όσα εμάχοντο, και όσα επί του στρατοπέδου
ετύγχανεν όντα , ώρμητο επί τόν Παιαζήτεω στρα
τον φθήναι βουλόμενος, και επί την χώραν έτρά 1

tur , volentes prævertere Pajaziiis exercitum . Con- ποντο επί διαρπαγήν, επιδρομή χρησάμενοι, ές τε
versi ilaque ad populationes, maxiinam vastitatem την Ιωνίαν, και ες τον Ελλήσποντον ένθα δη
fecere in Jonia et Hellesponto. Vici occupati sunt πολλαι μεν κώμαι ελήφθησαν πολίσματα δε ήρη
.

plurini : oppidula in desolationem migrarunt plu- μώθη ότι πλείστα , των ιπποδρόμων του Τεμήρεω
rima, ubique equitibus Temiris in Pajazitis regione ανά την χώραν του Παιαζήτεω διαθεόντων απαν
grassantibus . Interim autein Icec accidere Pajaziti ταχή . Περί δε τον Παναζήτην τοιόνδε ξυνηνέχθη
fugienti. Cum fugerei pernicissimo cursu , fugien- γενέσθαι. Ως γάρ έθει ανά κράτος ούτος , επέ
lem insequebantur Tzachataides, affectantes eum κειντό τε και απεδίωκον οι Τζαχατάϊδες, άμιλλώ
capere. Jam mullum itineris fugiendo confecerat, μενοι ελείν αυτόν. Και πολύ μεν προήλαυνεν , άτε
ut qui velocissima veheretur equa . Postea cum p επι ίππω ταχυτάτω επιφερόμενος · μετά δε ως επί
Torle venisset ad flumen , equa intoleranda siti sti- τον ποταμόν αφίκετο, την ίππον λέγουσι διψήσασαν
mulala bibere cupiebat. Pajaziles autem chiragra καρτερώς, εθελήσαι του ύδατος. Παιαζήτης γάρ
et podagra gravissime laborabat. Proinde equam a ενόσει τω χείρε και τα πόδε υπό ποδάγρας, και
polandi cupidine inhibere haud poterat. Equa igitur κατασχειν ουχ οίός τε εγένετο. 'Ενταύθα δη υπο
ut bibil, parum dissolula, nonnihil de cursus per- χαλάσαι την ίππον υπό του ύδατος, και λειφθήναι
nicitate remisit , adeo ut milites Temiris Pajazite του δρόμου , ώστε τους στρατιώτας Τεμήρη συλλα
potirentur, captumque ad suum regem traherent. βείν τε Παιαζήτην, και αγαγείν παρά βασιλέα
In hoc prelio captus est Moses : capti sunt reliqui Τεμήρης . Εάλωσαν μεν ούν εν ταύτη τη μάχη και
pene omnes Pajazitis duces. Nec lamen quidquam Λίωσης, και πάντες σχεδόν οι του Παιαζήτεω άρ
periculi passi sunt , nisi quod vestibus sunt spoliati . χοντες. Ου μην χαλεπόν έπαθον οτιούν, πλήν των
Elcuim Moses videbatur reliquis præstantior ro- έματίων. Και γάρ Μωσής έδόκει τε των άλλων
Notulæ marginales .
(89) Tamerlani victoria circa ai.num Christi 1397 .
47 In uno superscrip unit, %11% elve :v , il mul.
161 DE REBUS TURCICIS LIB. III.
κράτιστος γεγονέναι και διά τούτο περιήγεν έχων A bore : proinde euro circumductum secum in castris
εν τω στρατοπέδω, και δίαιταν παρεχόμενος . Εάλω
δε και η γυνή του Παιαζήτεω εν Προύση . Ως γάρ
την τε Προύσαν επέδραμον, και τας γυναικωνίτιδας
αφείλοντο . Προς δε και την Ελεαζάρου θυγατέρα ,
Παιαζήτεω δε γυναίκα, αλόντες απήγαγον παρά
βασιλέα. Μουσουλμάνης μεν ούν, και Ιησούς, και
Μεχμέτης, και οι λοιποί των Παιαζήτεω παίδων
κατελήφθησαν. Και οι μεν εν τη Ευρώπη, οι δε εν
τη 'Ασία όντες , διεσώζοντο όπου εκάστω προύχώρει .
Τώ μέντοι Παιαζήτη , ως ήχθη εναντίον βασιλέως,
λέγεται είπείν αυτώ τοιάδε · Ω κακοδαιμον , τι δε
ούτω πάνυ τον σαυτού δαίμονα έβιάσω, προκαλού-
μενος ημάς επί μάχην ; "Η ουκ επύθου, ως το
εμώ τώδε στρατεύματι δυστήνων παίδες αντέστη-
B
σαν ; Παιαζήτης δε υπολαβών, ημείβετο , ή δή λέγε-
ται , ώς Ουκ αν δή ές τούτο τύχης αφικοίμην , αν
μή αυτή παρείχετο πράγματα εκείνος, τά τε άλλα
και από εθνών το Μεχμέτη τω ήρωϊ πολεμίω
θαμά ανακαλούμενος. 'Αλλ' ήν μή έτετύφωσο , έφη
Τεμήρης, ούτω μέγα πάνυ φρονών, ουκ άν δή ές
τούτο συμφοράς, oίμαι , αφίκου . Ούτω γαρ είωθε το
Θείον τα πάνυ μέγα φρονούντα και πεφυσημένα,,
μειούν ως τα πολλά και σμικρύνειν. 'Ενταύθα δη
επιπέμψασθαι 1 * αυτό λέγεται βασιλέα Τεμήρης,
την επί τους κύνας τε και ιέρακας φιλοτιμίαν, ως
ανδρί κυνηγώ εώκει την τέχνην, και ουκ άρχοντι
162
habuit, victum . ministrans. Pajazitis uxor in ho .
stium manus venit Prusæ. Nam incursionem etiam
in Prus 2m fecerunt ,, et gyneceum inde rapuerunt ..
Eleazari filiam , Pajazitis uxorem , rapientes abdu
xerunt ad regem . Musulmanes, Jesus, Mechmeles,
el reliqui Pajazitis filii , in hostium potestalem ve
nere. Qui in Europa et Asia erant, ut polerant sal
vabantur. Pajazitem , cum adductus essel in coll
spectum regis , sic Tenijres allocutus est : 0 inſe
lir , quid adeo malum tuum coegisti genium , ut nos
bello lacesseres ? An non audivisti, quod meo exer
citui miserorum filii resistunt? Pajaziles respondens ,
inquit : Νequaquam ad lantam infelicitatem venis
sem , ni tu mihi negolia fecisses, cælera quoque
provocatus a gentibus Heroi nostro infestis. Ve .
rum , ait Temires , si non adeo sublari tibi essent
animi , nunquam 84 ad istam præcipitatus esses
miseriam . Sic namque solet Numen plerimque fa
stuosos deprimere el ad humilem fortunam deji .
cere . Deinde misit Temires Pajaziti accipitres et
cancs , el reliquum hujusmoili apparalum , ut qui
venalori potius , quam imperatori in liosles du
centi comparandus esset . Aiunt Pajazitem liabuisse
septem millia virorum ,, qui accipitres curarent ::
preterea aluisse canes sexies mille.. Respondens
itaque Temiri Pajazites, inquit : Verum , ο Τemi
?

άγοντι ες πολέμους. Λέγεται γάρ Παιαζήτης ές res, qui es Scytha et latro, latrocinandique arlem
τους επτακισχιλίους κτήσασθαι Ιερακοφόρους, και usque exerces , satis scio parum iibi convenire cum
κύνας αμφί τους εξακισχιλίους. Ενταύθα τόν τε c canum accipitrumque studio . Milhi vero , qui sun
Παιαζήτην, φάναι, υπολαβόντα • 'Αλλά σου μεν τω natus et educatus ab Amurate Orchanis filio , qui
Σκύθη, ληστή έτι όντι, και ταύτην επιτηδεύονται ambo reges exstitere, congruit canum et accipi
την τέχνην, ου πάνυ του αν προσήκει άγρας ουδε trum sludium . Rex Temires hoc responso gravi .

κυνηγεσίων . Εμοί δέ ες τούτο τε γεννηθέντι και ter offensus imposituin mulo per castra agi jubel ,
τραφέντι , και τετραμμένο το 'Αμουράτεω, του propinans eum militibus deridendum . Ut autem
'Ορχάνεω βασιλέων παιδί , μετήν και κυνών και jam omnibus satis ridiculo fuit, reductum ad se
Ιεράκων φιλοτιμίας . 'Ενταύθα δή άχθεσθέντα τον interrogavit, an eliam sui generis et ista studia sint
βασιλέα, περιαχθήναι ες το στρατόπεδον εκέλευσεν quemadmodum accipitrum et canum ? Deinde Pa
επί ημιόνου, και συριττόμενον υπό του στρατοπέ- jazitem in vincula conjecit. Motis postea castris,
δου, περιαγαγείν 10. "Ως δε περιοχθέντα ήγαγον, iter in Joniam et finitimam ejus regionem intendit,
έρεσθαι αυτόν λέγεται , ει του γένους εκείνα τυγχά in animo habens ibi hibernare, Vere appetenle in
νει επιτηδεύματα, ως τα τών ιεράκων τε και κυ- Europam profectionem parabat, quemadmodum
νων. Μετά δε ταύτα εν φυλακή εποιήσατο, και άρας supra docui, ut in eam transvectus , universam in
συν τα στρατεύματι , ήλαυνεν επι Ιων ! αν και την ditionem acciperet, usque ad Herculis columnas
D
ταύτη παραλoν χώραν , εν να έχων αυτού τε διαχει- P progrediens.. Inde in Lilyam iler avertere,, el ex
μάσαι, και ήρος επιφαινομένου ες την Ευρώπην Liliya in suan regionem redire in animum indu
διαβήναι. Επενδει γαρ, ώς και πρότερόν μοι δεδή- celbat , universa isla orbis continenteimperio suo
λωται, ες την Ευρώπην διαβάς, πάσάν τε υφ ' αυτώ juncta . Misit legatos ad Byzantii regem petens li
ποιήσασθαι , ες ο δή επί τας Ηρακλείους αφίκηται berum transitum , et naves iriremesque, quibus co
στήλας, εντεύθεν δε αύθις ες Λιβύην διαβήναι , pias suas transmittere posset. Etiam istam inja
και διά της Λιβύης επανιέναι ες την εαυτού χώραν, riam Temires Pajaziti recit. Ut enim Eleazari lilia,
ξύμπασαν υπαγόμενος την ταύτη ήπειρον της præ ceteris ardentissimo
Pajazitis 1 xor,, quain pre
οικουμένης. Έπρεσβεύετο μεν ούν και προς τον amore complectebatur, et secum in castris semper
Βυζαντίου βασιλέα, τήν τε διάβασιν αιτούμενος αυ- habebat, captiva abducta est ad Temirem , jussa est
τον, πλοία τε και τριήρεις. Λέγεται δε και τάδε iu conspectu marili sui vinum infundere. llinc l'a .
βασιλεύς Τεμήρης ες Παιαζήτη 30. Ως γάρ απή- jazites ira accensus, in hac verba prerupit : Νeque
Nolulæ marginales .
28 Sic habent tria manuscr. Pulo legendum lubuyarbai. In uno suprascriptum taip. , in al. leg. ut in
29
cont . Περί αυτόν αγαγείν. Sic etiam R. 80 Παιαζήτην. R. αι in cont.
163 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 161
paterno, neque materno tuo genere dign2 facis. A χθη η γυνή αυτού 'Ελεαζάρου θυγάτηρ, ής δή
Cum enim nalus sis ex parentibus idiolis el inglo- μάλιστα των άλλων εραστής ετύγχανε Παιαζήτης,
riis pauperibusque, band tibi decorum est adeo και περιήγε μεθ ' εαυτού έχων εν τω στρατοπέδω,
lurpiter insultare reguim liberis et uxoribus. Hoc επιστήσαι οι εναντίον του ανδρός αυτής, οινοχοήσαι
modo etiam eos qui libi natura sunt domini, pro- οι. Τον δε ευ μάλα άχθεσθέντα, είπείν λέγεται,
bris oneras . llæc dicens, ingentem risuin movebat 'Αλλ ' ούτ' αν συμφώνως τω σώ πατρί και μητρι
Temiri, qui hominem pro ludibrio habebat, ut qui εργάζοιο 1. Ιδιωτών γάρ τούτων , και πενήτων
nibil sani nec diceret, nec saperet. Pajazitis duces γενόμενος , δίκαιος αν είης, ώστ' αν επικερτομήσαι
cum in colloquium venissent Temiris rossoribus, βασιλέων παισι τε και γυναιξί, και εξυβρίζεις ές
eos promissis accendebant, daturi immensam ar- τους σους τη φύσει δεσπότας . Τούτω μεν τοιαύτα
genti vim si cuniculo acto in eam castrorum par- λέγοντι γελωτά τε επoίει τους λόγους , και επι
lem , ubi vinctus asservabatur Pajaziles 85 emer- χλευάζων επέσκωπτεν, οία ουδέν υγιές ούτε φρο
sissent, eumque inde eripuissent. νούντι, ούτε λέγονται . Οι μέντοι Παιαζήτεω άρχον
τες, ές λόγους αφικόμενοι τοίς Τεμήρεω ορυκταίς, ή φασιν υπέσχοντο αργύριον τελέσαι πάμπολυ , ει
υφέλoιντο Παιαζήτην υπoρύξαντες .
Fodientes itaque versus castra el tentorium ubi B " Ενθα δη ορύγματα ποιησάμενοι εν τω στρατο
in vinculis erat Pajaziles landemque prorepentes, πέδω, και εις την σκηνήν εν ή έσκήνου Παιαζήτης
visi sunt custodibus et capti. Non enim intra εν φυλακή ών, εξιόντες ώφθησαν υπό των ταύτη φυ
tentorium ubi Pajazites erat, sed extra ex cuniculo λάκων, και εάλωσαν. Ου γαρ εντός εγένοντο της
prodierunt, ubi viri erant quibus Pajazitis custow σκηνής, αλλ ' εκτός, ή εφύλασσον πέριξ γενόμενοι
dia a Temire erat mandala . Ea igitur parte ex άνδρες υπό Τεμήρεω ταχθέντες. Ταύτη ως εξήεσαν
cuniculo fossores egressos et caplos rex jussit και εάλωσαν, απετάμοντο τας κεφαλάς υπό βασι
obtruncari . Veniens autem Smyrnam , cam ur λέως. Επί Σμύρνης μεν ούν αφικόμενος, την τε
bem rouis cepit. Præterea arcem in littore sitam , Σμύρνην είλε τροχίσκοις , και την εν τω αιγιαλώ
in qua eral Romanoruin præsidium , suffodiens άκραν , υπό Ρωμαίων ταύτη κατεχομένην , υπoρύ .
penitus subvertit. Hanc occupavit, ctiam a reli- ξας , κατέλαβε τε. Και ταύτην ελών , πολίσματά τε
quis jus belli non abstinuit : verum acce:lons άλλα, της χώρας ταύτης επελαύνων , ήρει , ώς οι
oppida, qua sibi videbatur aplissimum , aggredieba- προύχώρει προσβάλλονται 38 εφ' έκαστον. "Ως δε έαρ
tur. Ul autem ver jam appetieral, ... rotis urbes ήν τε και υπέφαινε • τριχ γαρ λέγεται διήρει τάς
capiebat Temires. Hæ erant circuli , et intra scalaş πόλεις Τεμήρης , τοίς τε τροχούς • κύκλοι δε όντες
C
habebant quibus ascendebatur in muros . Et quan- ούτοι , και κλίμακας έχοντες εντός , ώστε αναβαίνειν
do in fossam dirigebantur , recipiebaut viros du- επί το τείχος, ες την τάφρον άγοντες, επετίθεσαν
centos separatim positos , doncc singuli rolas άνδρες διακόσιοι έκαστον τεταγμένοι , διά του τρο
.
intrarent. Poslea veniebant in alterain quæ ex χού εισιών έκαστος · ες το πέραν τε εγίγνετο της
adverso erat fossæ partem , satis munili et lecti a τάφρου , στεγαζόμενοι υπό του τροχού . Ως δε πέραν
rolis. Quo cum venissent , scalas copscendebant, γίγνοιντο , ανέβαινον τας κλίμακας , και ούτω ήρουν
el eo modo capiebant urbes . Deinde reliqui, qui την πόλιν . Μετά δε πολλοί όντες αυτώ εν τω στρα
erant in castris , urbem vallo cingebant, aggercsquc τοπέδω, έχουν την πόλιν , ώστε επί το τείχος τα χώ
Sundebant, qui facile murum superarent : ex qui- ματα αναβαίνειν , και άνω διά των χωμάτων ηλίσκετο
bus deinde nuro ſacile potiebatur. Præterea fos- αυτό το τείχος . Είχε δε και ορυκτάς ες μυρίους, και
sores habuit Temires circiter decein mille , qui ορύσσοντες τα τείχη , επί μετεώρων ξύλων καθειστή
sufiossim murum sustentabant excelsis lignis , Σ κεσαν . Μετά δε ταύτα πυρ ενιείς τα ξύλα , και ως
>

quæ deinde accendebant : quibus concremalis, muri εκαίετο τα ξύλα , τα τείχη ευπετώς επιπτον , και
nemine impellente procidebant : per nudata inde ταύτη έσέπιπτον ες την πόλιν . Ούτω μεν ούν ήρεε
Hro Ioca milites ruebant in urbens. His tribus p Τεμήρης τας πόλεις . Ως δε ήδη έαρ υπέφαινεν ,
modis Temires in oppugnatione urbium utebatur . αφίκετο παρ' αυτόν αγγελία , ώς του Ινδών βασιλέως
Ver ut jam illuxit , legati veniunt, qui referebant πρεσβεία αφιχυμένη επί Χερίην , μεγάλη χειρί δεινά
Indorons regem cum magna manu advenisse , ur- τε την πόλιν εργάσοιτο , και επί τους θησαυρούς
bemque Cheriam intolerandis malis affecisse : παριών του βασιλέως , τόν τε φόρον λαβών οίχοιτο :
etiam ad Thesaures regios procedentem , tributo και απειλείη , ώς ουκέτι εμμένοι ταις σπονδαίς και
anni ademplo , domum abiisse . Minæ quoque fere- "Ινδών βασιλεύς . Ταύτα μεν ως επίθετο , περιδεής
.

bantur, Indorum regem nolle amplius foederatun γενόμενος , μη επειδή αφίκοιτο ή πρεσβεία παρά
esse Temiri. Hæc ut Temires intellexit , terror βασιλέα των Ινδών , επιών καταστρέφοιτο την εαυ
ingens injectus est, ne , si rediisset legatio ad re- του χώραν , σχόντος αυτού αμφί τους επήλυδας πο
gem Indorum , ipse exercituin armarel, regionemque λέμους και άμα εσήει αυτόν , και τα ανθρώπεια εν
hostiliter accedens occuparet , se interim externis ουδενί έστηκέτα ασφαλεί , και δεινά ποιησάμενος ,
Notulæ marginales .
1 εργάτoις. R. ut in c. ** Sic tria manusc , habent . Pulo legendum nposlánkorta . Sic in uno ; al. ulco
 165 DE REBUS TURCICIS LIB III. 166
τους Ινδούς πρέσβεις εξυβρίσαι ες αυτόν ούτως Α occupato bellis. Simul etiam rerum humanarum
αναίδην , ήλαυνεν ώς είχε τάχιστα επί Χερίην. Τον conditio mentem tangebal, que nullo in loco salis
►

τε Παναζήτην έχων μεθ' εαυτού , και τον παίδα αυ . firmas tulasque res consistere patitur. Deinde gra
του, και ουδένα λόγον εποιείτο αυτου Τεμήρης, απέ- viter ferens, Indorum legatos adeo impudenter
δρα επί την πατρώαν χώραν. Παιαζήτην δε από λύ- sibi conlunreliam fecisse, citato agmine Cheriam
πης νοσήσαντα , τελευτήσαι τον βίον έφασαν, Ούτω properavit ,, Pajazileni et filium ejus secum velhens,,
μεν ουν ετελεύτησε Παιαζήτης, ο 'Αμουράτεω, ανήρ cujus parvus respectum egit. Proinde in patriam
ορμήν τε και τόλμαν επιδειξάμενος , όπου αν παρα- Fuga evasit regionem.. ' Pajazilem auten tradunt
γένοιτο , άξίαν λόγου . Και τόλμη μεγάλη και αποδει-
33
præ nimia ægritudine 86 ægrotantem , falo fun
ξάμενος έργα , κατά τε Ασίαν και Ευρώπην , βασι- clum esse. Hunc vitæ exilium habuit Pajazites,
λεύσας έτη πέντε και είκοσιν. " Ην δε ούτως αυθάδης, mirabilem lum impelum audaciamque ostendens,
ώστε μηδενί πείθεσθαι ώς εαυτο θαρρούντως χωρείν quocunque pervenisset. Annis regnavit viginti
επί τους πολεμίους . 'Ετελεύτησε δε εν τη Ιωνία , quinque, res preclaras in Asia Europaque gerens.
διαχειμάζοντος αυτού Τεμήρεω τον στρατόν. Ο δε Adeo autem præfractus el temerarius erat , ut
Ινδών βασιλεύς ούτος εστιν , και των εννέα βασιλέων neminem monentem sequeretur, sed sibi soli con
B
τοΐνομα έχων, Τζαχατάης βασιλεύς. Των εννέα δε fideret, quando eundum erat in hostes. Exspiravit
βασιλέων βασιλέα γενόμενον τούτον, τον διά τους in lonia , cum eo in hiberna movissel Temires. At
Μασαγέτας , στρατον μέγαν επί Τεμήρης επιπέμ- Indorum res , de quo nunc verba faciinus, unus est
ψαντα λέγεται. Τόν τε 'Αράξην επιόντα διαβήναι , de numero novem regum et Tzachalaæ rex appel
και τα πλέω ταύτης της χώρας καταστρεψάμενον , 7 latur. Constal eum ſuisse de grege novem illoruin
επ' οίκου αύθις αποχωρήσαι . Συήνης 34 τε βασι- regum , qui per Massagelas exercitum magnum
λεύει, και Ινδίας , και Ξυπρίσης 38, και διήκει αυτό
9 contra Temirem misil. Qui cransito Arare, et ple
η χώρα επί Ταπροβάνην νήσον , ες Ινδικήν θάλασ. raque regionis parte que subjecta est Temiri, sub
σαν, ες ήν οι μέγιστοι της Ινδικής 38 χώρας ποτα- acta , domum reversus est. Suo imperio parent
μοί εκδιδούσιν , ό τε Γάγγης , Ινδός , 'Ανυθίνης ,
37
Svena, India et Chypris:1. Ηujus regio palet ultra
Υδασπης " , Υδραότης, Ύφασις , μέγιστοι δη ούτοι Taprollanen insulam, isque in Indicum mare,, in
όντες της χώρας . Φέρει δ' ή 'Ινδική χώρα αγαθά μεν φuod leferuntur Ganges , Indus , Anythines , Hy
πολλά , και όλβον πολύν , και ό τε βασιλεύς ξυμπά - daspes, Hydravles, Hyphasis, tuvii regioiis istius
σης της χώρας υπ' αυτόν γενομένης . Ορμώμενος masimi. Indiæ autem regio multa suppeditat bona ,
δε ούτος από της υπέρ Γάγγης χώρας, και της παρ- c magnamque fundit felicitalerm : sed totius India
αλίου Ινδικής , και Ταπροβάνης , ελθείν επί τον imperium penes hunc regem est, qui profectus ab ea
βασιλέα 'Αχαταγίης 38, της χώρας της εντός Γάγγου regione que supra Gaugenm est , et a Π: aritima
και Ινδού , και καταστρεψάμενον τήν ταύτη 39 χώ- Indiæ regione, necnon a Taprobane insula , venit
ραν, τα βασίλεια εν ταύτη δή τη πόλει ποιήσασθαι : ad regem Achatagiæ , quæ intra Gangeni et Indum
ξυμβήναι δε τότε γενέσθαι υφ' ενί βασιλεϊ ξύμπασαν est siia . Qua deinde suæ ditioni adjecta, urbem
την Ινδικήν χώραν. Νομίζουσι δε ούτοι θεούς , οί τε ejus regionis regni sui sedem declaravit. Exinde
την Xαταγίην χώραν οικούντες , 'Απόλλω τε καν unius imperio universa gubernatur India . Rex iste ,
"Αρτεμιν, και δη και " Ηραν. Φωνήν δ' ου την αυτήν el qui Chatagiam regionem incolunt, deos esse cen
σφίσιν ενται, αλλ' ες έθνη τε πολλά διηρημένα, ευ- sent, quos colunt, Apollinem , Dianam Junonemque.
νομείται επί πλείστων δη ανθρώπων, κατά τε πόλεις Diversa inter se utuntur lingua : haud enim omni
και κώμας . Θυσίας δε ανάγουσιν, ίππους μεν τω bus eadem est. Siquidem in plurimas discreti gentes
'Απόλλωνα , βούς δε τη "Ήρα , τη δε Αρτέμιδι θύουσι , reguntur, abundanteliominuin numero tam in vicis ,
παϊδας αρτίως ηδάσκοντας, ανά πάν έτος. Φέρει δ' ή quam in urbibus. Victimás immolant equos Apollini,
χώρα αύτη πυρούς μεν επί πεντεκαίδεκα πήχεις , 5 boves Junoni, Dianæ pueros jani pubescentes. Hæc
bo
ως λέγεται και , βασιλικούς και κριθάς δε τον αυτόν D sacrifcia frequentantur quotannis. Regio ista produ
τρόπον, και μελίνην, ές το αυτό μέγεθος. Καλαμ!- cit , ut fanma est, frumentum, cujus altitulo excedit
νοις δε πλοίους χρώμενοι διαπορθμεύουσι τον ποτα . quindecim cubitos regios : ea lem etiam hordeo alii.
μόν . Φέρει δε η Ινδική , ώς λέγουσι , τοσούτον μέγε- ludo est, similiter el panico. Arundineis autein navi
θος , ώστε υπ' αυτού το ναυπηγείσθαι πλοία μεδίμνων bus utentes , flumen trajiciunt. Fert regio illa , sic
τεσσαράκοντα “ Ελληνικών. Το μεν γένος τούτο , ου enim lama habet , arundinern lantæ magnitudinis ,
πάνυ γνωστόν ημίν γενόμενον , πολλές απιστίας ul ex ea ædificentur naves, quæ capiunt medimnos
παρέχει , μή πείθεσθαι περί αυτων όσα πυνθάνομαι. Græcos quadraginta. At genus istud hominum ,
“Η τε γάρ χώρα αύτη, πρόσω εκποδών γενομένη , ου cum nobis parum sit cognitum , fil ul plurima
πάνυ επιτήδειος και είσω οικείται τε και όπου έχει quæ de illis feruntur, nullam apud nos fidem ill
ηθών τε και διαίτης . Γένος μέντοι ισχυρότατον γε veniant. Nam cum India a nobis quam longissime

Notulæ marginales .
34 μεγάλα , R. ut in cont. και Σιήνης. 16 Ξυμπρ. 16 al. Ινδίας . 37 Υδρώτης R. Yδράσπης , Υδραώτης .
36

18 Χαταγ . 39 ταύτην. Β. κι in cont. 50 λέγουσι, al, μεin c . 1 επιτηδείας . 1. μι in ι .

167 LAONICI CHALCOCONDYLE 168

submota habitetur , ignoratur quibus moribus et Ανόμενον τοπαλαιόν, τούς τε Περσών βασιλείς, και
qua viclus ratione Indi ulanlur. Hoc hominum 'Ασσυρίων , ηγουμένους της Ασίας , θεραπεύειν μεν
genus cum robore plurimum 87 præstarel anti- τους Ινδών βασιλείς • επεί τε Σεμίραμις και Κύρος,
quilus, Persarum et Assyriorum reges qui Asiam και του Καμβύσου τον 'Αράξην διαβάντες, μεγάλο το
imperio temperabant coluisse fanma 1enet . Semira- πολέμω έχρήσαντο Μ . " Η τε γάρ Σεμίραμις των
43
mis et Cyrus Cambysis filius Araxem transeuntes, 'Ασσυρίων βασίλισσα 63 , επί των Ινδών βασιλέα
quondam magnam belli molem eo verierunl. Nam ελαύνουσα μεγάλη παρασκευή , επεί τε τον ποταμών
Semiramis Assyriorum regina, arma contra Indo- διέβη , επεπράγει τε χαλεπώτατα , και αυτού ταύτη
rum regem maximo apparalu movens, ubi flumen ετελεύτησε . Μετά δε ταύτα Κύρος ο Καμβύσεω Ιερ
superavil, clade suorum maxima accepta , occubuit. σων βασιλεύς λέγεται δη τον τε Αράξην διαθάς,
Præterea Cyrus filius Cambysis Persarum rex , tra- και διαγωνισάμενος προς Μασαγέτας , έπραξέ τε τα
jecto luvio cuni Massagetis congressus , in gravis- χαλεπώτατα , και αυτού υπό γυναικός Μοίρας της
simum præcipitatus est periculum , ibi pereiplus a Μασαγετών βασιλευούσης αποθανείν. Τεμήρης μεν
muliere Mera Massagelarum regina. Temires, ut ούν, ως υπό τους αγγέλου επίθετο τα περί την πρε
allalum est quæ fecisset regis Indorum legatio, σβείαν , του Καταγίας και βασιλέως , απήλαυνεν ως
B
maxima celeritate Cheriam se recepit. Pajazites, ul είχε τάχους επί Χερίην. Παιαζή της δε, ως είρηται , .

supra diximus, in itinere præ ægriiudine naturæ κατά την οδόν ετελεύτησεν, υπενεχθείς ες την μέλαι
debitum solvit. Moses , Pajazilis filius, dimissus a ναν υπό λύπης. Μωϋσής δε ο παίς αυτού, αφεθείς
Temire, in patriam profectus est regionem . Rex υπό βασιλέως Τεμήρη , επί την πατρώαν χώραν
Temires ut pervenit in suam regian, que ad regni αφίκετο, Βασιλεύς δε Τεμήρης , ώς εγένετο ες τα
curam attinebant, summa diligentia exsecutus est . βασίλεια τα εαυτού , τά τε εν τη αρχή αυτού καθίστη
Deinde hostili animo sumpto , belluum cumIndorum ή έδόκει κάλλιστα έχειν αυτώ , και προς την Ινδών
rege ex profess0 gerebat . Haudrulιο post pax inter βασιλέα διενεχθείς , επολέμει. Μετά δε ταύτα ειρή
utrumque convenit. Terniri nati sunt filii, Sachru- νην τε εποιήσατο , εφ' ώ τε ξένοι τε και φίλοι είναι
chus, Pajaugures et Abdulaluphes. Sachruchum αλλήλοις . Τούτω εγένοντο παίδες , Σαχρούχός τε και
filium natu maximum regno præſecii . Ipse autem Παιαγγούρης , και 'Αβδυλατούφης . Σαχρούχον τον
amori operam dans, folumque huic rei curiosius πρεσβύτερον παίδα αυτού κατέλιπε, βασιλέα αποδει
se mancipans, mortem tandem obiil. Aiunt, Temi- ξάμενος . Αυτός δε περί έρωτας έχων , και ενταύθα
rem libidine reliquos Eiortales Ionge superasse .. πολυπραγμονών, ετελεύτησε . Λέγεται γάρ δή Τεμή
Nam adolescentes in conspectu suo nmulieres C ρης μάλιστα δή ανθρώπων ές τούτο υπό φύσεως
constuprare jubebat, sic provocans naturam , lit αχθήναι , ώστε νεανίσκους εναντίον αυτού γυναιξ!
ipse deinde cuire posset. Quando autem relictis κελεύειν μίσγεσθαι , ώστε και την φύσιν ερεθίζειν
amoribus ad bellum protrudebatur, beilo conſeclo αυτού επί τούτω 48. Ως δε από ερώτων γένοιτο, επί
all solitan redibat libidinem, nullo modo quietiorem πολεμίους αυτίκα δη τρέπεσθαι , μηδέποτε ήσυχίαν
vilam seclatus. Etiam naluræ suæ vim facere non άγοντα. Και εξυβρίσαι δή λέγεται την φύσιν αυτού ,
erubuil , luxuriosiorem secutus victus rationem , ές την διαιταν περί αφροδίσια γενόμενον. Τούτου
quo magis rei veneriæ indulgere posset . Temire μεν δη τελευτήσαντος , έσχε την βασιλείαν Σαχρού
defuncio , Sachruchus vir cætera æquitatis sludio- χος, ανήρ τά τε άλλα επιεικής, και τους περιοίκους
siis , et plerumque cum finitimis foedera jungens, ταπολλά σπενδόμενός τε και ήσυχίαν άγων διετέλει.
tranquillitatisque amalor, regni gubernacula tenuit. Μετ' ου πολύ , τελευτήσαντος Σαχρούχου του Τεμή
llaud tamen mullo post, excedenle e vivis Sa- ρεω, Παιαγγούρης ο νεώτερος παίς έσχε την βασι
chruclio , Pajangures Teniris filius natu minimus , λείαν, προς τους αδελφούς αυτού διενεχθείς. Ουλίτης
regno potilus est. Unde ei non admodum bene μεν γάρ , τήν τε Καδδουσίων χώραν και την Υρκα
cum fratribus convenit ; verum inimicitiæ inter νίαν κατέχων, προς 'Αβδυλατούφην τον αδελφόν διε
ipsos exarserunt . Ulies enin Cadilusiorum regionenm DΡ νεχθείς , επολέμει . Και ώς Παιαγγούρης 46 επαγόμε
et Hyrcaniam retinens, inimicitias suscipiens ad- νος , τήν τε χώραν αφείλετο , και αυτόν ζωγρήσας ,
versus fratren Abdulatuphem, cum eo bellum είχεν εν φυλακή . Μετά δε ταύτα τελευτήσαντος
gerebat. Pajangures adveniens , regionem ei adia Παιαγγούρεω , Τζοκίηςκαι1 έσχε την βασιλείαν. Προς
mebal , el ipsum caplum in carcerem misit. Morillo τούτον Παϊμπούρης, των εννέα βασιλέων , επιγαμίαν
deinde Pajangure, ad regni moderamen evasit ποιησάμενος , καιεπιστραφείς και έσχε την βασιλείαν ·
Tzokies. Cui loc alinitatem jungens Pæampures, και τα Σεμερχάνδης πράγματα κατασχών , και Ιν
unus de numero novem regum , ci conversus re- δων συμμαχίαν επαγόμενος , πρός τε τον Τζοκίην
gnum 88 occupavit . Oppressis enii et occupatis Παιαγγούρεω επολέμει παίδα . Τζοκίης μεν ούν, τους
Semarchandæ rebus, contractis etiam Judorum τε Σκύθας επαγόμενος, και της 'Ασσυρίως χώρας
ausiliis, bello petiit Tzokiem Pajanguris filium . βασιλεύων, επί Παιαγγούρην τον αδελφόν τόν τε πό
Notulæ marginales.
και μεγάλως τω πολέμω ευδοκίμησαν. Superscriptum,εσφάλλωντο. 18 βασιλις , R. ut in cont . * Xαταλης .
Παιαγγούρη48
Al. ut in c . *** TOūto . Sic etiam in uno, in al. ut in c. . 61 Κιο , ει infr . ΑΙ. u! in c .
κίης a
68 επιτραφθείς .
16 ) DE REBUS TURCICIS LIB. III . 170

λεμον διέφερε , και στρατευσάμενος , μάχη τε εκρά. Α - Tzokies adducene Scyllias, Assyriorumque regioni
5

τησε , και Σεμαρχάνδην παρεστήσατο. Ου πολύ δε ini perans, contra fratrem Pajangurem bellum mo
ύστερών , των εννέα βασιλεί συμμάχω χρησάμενος , vit , In boc bello victor exstitit , el Semarchandam in
και εν τω Ταβρέζη πόλει ευδαιμονι 'Ασσυρίων , τα ditionem accepil. Nec multo post in belli societatem
βασίλεια ποιησάμενος, πρός τε τον Λευκαρίας πολε- adhibito uno de numero novem regum , el regia sede
μών διετέλει, και Σαμαχίην πόλιν επολιόρκει , τα του in Tabreze Assyriorum urbe opulenta constituta,
Καραϊλούκεω βασίλεια. Ταβρέζη δε πόλις είναι με- bello lacesscbat Leucariæ ducem : etiam Samachiam
γάλη τε και ευδαίμων, και των εν τη Ασία, μετά γε urbein , Carailucis regiam , oppugnabat . Tabreze au
Σεμαρχάνδην, χρημάτων τε προσόδω , και την άλλη
> lem fertur urbs esse magna et opibus florentissima :
ευδαιμονία προέχουσα • σηράς τε τρέφει η χώρα eliam omnes Asiæ urbes , extra , Semarchandan ,
αύτη μεταξάν τε καλλίστην ποιουμένη, και την Σα- opum accessu et reliqua felicitate antecedere no
μαχίης αμείνω. Φέρει δε και Κριμιζεν σηράν ούτω scitur. Vermiculos alit,ea regio ex quibus sericumi
καλούμενος πορφυράν , περί τα μάτια , τά τε από producitur pulclierrimum,, quodIonge prestal ei se
ερίων και σηρών , βαφήν ένδεικνύμενα αξίαν λόγου. rico quod Samachiasuppeditat.. Fertquoque Crinizia
"Έστι δε πλέα τα εν τήδε τη χώρα, Περσών των Ατ. (81 ) isto nomine vermiculuns, qui purpureum colo
B
ζαμίων καλουμένων. "Οσοι γάρ ες την Ατζαμίων 19 rein admiratione dignum tribuit vestibus cx filis c
φωνήν προθενται , Πέρσαι τε ούτοι σύμπαντες , και serico contextis. Abundat aulem regio Persis quos
τη Περσών φωνή διαλέγονται. Oικούσί τε Ταβρέζη Alzamias vocant. Quotquot cnim Alzamiorum Persa ·
τε και Καγινόν, και Νιγετίην, πόλεις ευδαίμονας rum lingua uluntur , omnes hi Persæ sunt, et Persa
της Μήδων και 'Ασσυρίων χώρας . Σαμαχίη δε προς rum linguam in usu habent. Incolunt Tabrezen , Ca
τη Αρμενίων χώρα ώκημένη, πόλις ευδαίμων τε grinum et Nigetiam , urbes opulentas, in Assyriorum
και πολυάνθρωπος, από δε της θυγατρός Τζοκίεω 80, et Medorum regione silas. Samachia aulem , cujus
Καραϊσούφεω δε γυναικός, εγένετο Τζανισά; 818ι παίς silus est versus Armeniam , urbs perhibelur opulen
Καραΐσούφεω, Τζοκίεω δε απόγονος . Ούτός τε Πα- la el populosa. Ex filia 'Tzokiis , quæ mairimonio
γδατίας της Βαβυλώνος επήρξε , και 'Ασσυρίων την junctafuit Claraisuphi , natus est Tzanisas Tzkiis
χώραν καταστρεψάμενος , Ταβρέζη τε εαυτό υπηγά- nepos, ei Caraisuphis ilius. Is Pagdalia Babylonem
γετο, και προς τον Μπαϊμπούρεω παίδα διεπολέμει. rexit,, et Assyriorum regionem jure belli possidens ,,
Έπελάσας δε προς 'Ατζιγγαύιν 81 επολιόρκει παρα- Tabrezen suo imperio addidit. Arma idem Paim
στησάμενος , και την Αρμενίων εντός Ευφράτου puris ilio intulit,, profectus contra Arizingania
χώραν ετύγχανεν ούσαν , υπηγάγετο. Μετά δε του c urbem, eam oppugnatione cepit : Armeniam, qua:
Τζοκίεω παιδός ώριμημένου από Σε μαρχάνδης , την jacet intra Eupliralem, in suam ditionein rcdegit.
τε Βαβυλώνα επολιόρκει . Και αυτόν έπιόντα οι , Hinc Tzokiis filio profecto a Semarchanda Baby
μάχη επεκράτησε. Και την Βαβυλώνα ελών, επί lonem oppugnabat. Ipsum adeuntem prælio vicii.
Ταβρέζη ελαύνων , ες τόνδε συνδιαφέρει τον πόλε- Exinde Babylonem capiens, et contra Tabrezem exer
μον. Χασάνης μέντοι και μακρος Σκενδέρεω του το cilum ducens, cum illo bellum gessit . Chasanes qui
'Αρτζιγγαύιν διακατέχοντος απόγονος ών , και της dem Longus Scenderis, qui Artzinganim lenebat, ne
Καραΐλούκεω μοίρας , επί την αρχήν παρεγένετο pos exsistens, el ex familia Carailucis, regniuin Ar
την Αρμενίων, συνελαυνομένων αυτών και των τε Κα- meniæ adeptus erat, adjulus ab Carailucis filiis ,
ραΐλούκεω παίδων. Ούτοι γάρ ώς υπό του βασιλέως qui una cum illo eo profecti erant. Hi cuni a rege
Τζανισά Καραϊσούφεω παιδός , εν Σα μαχίη πολιορ- Tzanisa Caraisuphis filio Sanmachie gravissima
κούμενοι, έν απόρη είχοντο, προσεδέοντο του Μπαϊ- obsidione premerentur , resque eorum admodum
μπούρεω εσβαλείν ες την Μηδικήν. "Ος πεισθείς τε lubricæ essent, precibus aggressi sunt Paimpurem
εσέβαλε . Και απανέστη τε ο Τζανισάς αποχωρών ut irrueret in Mediæ regionem . Qui facile quod
προς τον Μπαϊμπούρης , τα μεν συμβάλλων , τα δε pelivere impelrarunt : nam in Mediam irrupil.
D
ληιζόμενος την χώραν εκείνου . Οι μέντοι ηγεμόνες , Qui rumor ul perlatus est ad Tzanisam , obsidione
ό τε Μενδεσίας , Αιδίνης , και Σαρχάνης, Αλόντες και urbem abscedens solvit , iterque 89 Mexit adver
Παιαζήτεω , τήν τε χώραν κατέλαβον , επικελεύοντος sus Paimpurem , partim quidem regionem ejus in
Τεμήρεω , και ες την εαυτου χώραν καθίστατο έκα- ditionem accipiens , partim vero vastans. Mendesis,
στος . Ορών δε Χασάνης συμβαλλομένην αυτώ δύνα- Ædines , Sarcbanes , el Allontes , Pajazitis regionem
μιν αξιόχρεων , την τε 'Αρμενίων χώραν υπηγάγετο , occuparunt jussu Temiris , el in suam singuli redi
και τους Κιαπνίδας 88, και προς τους Κολχίδος bant regionem . Chasanes cernens sibi potentiam esse
βασιλείς επιγαμίαν ποιησάμενος , ειρήνην εποιή- maxiniain , Armeniam et Tzapnidas subegit , el pa
σατο . cem intercedente, affinitale cum Colchidis rege fecit.
Notulæ marginales.
(81 ) Nostri Clermesinum sive coccum vocant .
» 'Ατζαμίδων αγκιαμίων καλ. όσοι γάρ ες την αγκιαμίων. in al. ut in c. 80
10 Κιοκίεω, et inf. ΑΙ. , ut in c.
8" Κιανισάς , αι . κι in c. 61 'Aρκιγγάνιν, ει inf. αι. μι in c. 53 αυτών . R. μι in c . 5 * αλόντος . el R.
65 al . τζαπν .
!
PATROL . GR . CLIX . 6
11 LAONICI CHALCOCONDYL E 172

ΛΑΟΝΙΚΟΥ ΧΑΛΚΟΚΟΝΔΥΛΟΥ
ΑΘΗΝΑΙΟΥ

ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ ΤΟ. TETAPTON

ΤΕΤΑΡΤΟΝ

LAONICI CHALCOCONDYLÆ
ATHENIENSIS

HISTORIARUM

DE ORIGINE AG REBUS GESTIS TURCORUM,

LIBER QUARTUS.

Filiorum Bajazetis Josuæ, Moysis et Mahomelis I successio, et filiorum Emmanuelis Byzantini

imp . nomina : Řainerii item et Antonii, dueum Atticorum, historia.
90 Post Temiris in Cheriam profectionem , Jesus A Μετά μεν ούν την Τεμήρεω αναχώρησιν επί
(qui et Josua) aliorum Pajazitis natu maximus (82) , Χερίην Ιησούς ο πρεσβύτερος των Παιαζήτεω
conciliatis sibi proceribus regni qui in palris Ja- παίδων , τήν τε βασιλείαν κατέσχε , συλλέξας τους
nuis meruerant, accilis etiam quotquot poluit pere- τε αρίστους των θυρών του πατρός, και νεήλυδας
grinis, regnum occupavit. Nam Pajaziti nati sunt προσαγόμενος όσους δή ηδύνατο. Το γαρ δη Παια
flii, Jesus , Mulsumanes ( qui et Musulmanes), Mo. ζήτη εγένοντο παίδες οίδε, Ιησούς τε και Μουσουλ
-ses, Mechmeles , 'Jesus rinor el Mustapbas . Jesus μάνης, και Μωσής, και Μεχμέτης, και Ιησούς και
igitur ubi primum in Asiam venerat, post Tel:iris νεώτερος, και Μουσταφάς . 'Ιησούς μεν αυτίκα
discessum in Cheriam ducens secum peregrinorum μετά την Τεμήρεω αναχώρησιν, εν τη Ασία γενο
cohortes, et optimos quosque, qui Temiris evase- μενος , έχων τούς τε νεήλυδας μετ' αυτού, και των
rant manus, Prusam regni sedem invasit et eam αρίστων όσοι διέφυγον βασιλέα Τεμήρης , τα τε
oblinuit. Asiam universam , quæ in potestatem ve- Προύσης βασίλεια έσχε , και την άλλην της Ασίας
neral magisti alus , ηuniis irmavit, et in Europam αρχήν εαυτό υπαγόμενος, τάς τε αρχάς διένειμε,
1

transgressus, 91 brevi cum Græcorum regno etiani και , ές την Ευρώπην διαβάς, τήν τε βασιλείαν κατέ
Europæ imperium nactus est. Europæ vero ducem σχεν Ελλήνων , επί τα Ευρώπης βασίλεια όντων .
dedit, qui silhi ad earm reun videbatur aptissinus. Β Και άρχοντα δε εφίστησιν εν τη Ευρώπη . ή δή
Mulsumanes cum exercitu egressus Byzantio, bel- αυτώ επιτηδείως έχειν εφαίνετο. Μουσουλμάνης
lum indicit Jesa , sive Josue. Cum autem Mulsu- μεν ούν ερμώμενος από Βυζαντίου, συνίστατο επί
manes bellicarum rerum peritissimus longe habe- τον Ιησούν , και τα πολέμια γενόμενος ανήρ αγα
retur, et ad ipsum advolarei ex Europa optimi θος, και απ ' αυτόν προσγενομένων των της Ευρώ.
quique et peregrini, qui ibi sedes habebant , profi- της αρίστων , και νεηλύδων, όσοι τε αυτού ενώκουν,
ciscebatur per Europam universam peragrans , et επήει τε διά της Ευρώπης επεξελθών . Και υπαγό .
in ditionem accipiens, Jesu absente ei moras in μενος ταύτην εαυτώ, απόντος του Ιησού ες την
Asia neciente. His ita gestis, transvectus in Asiam 'Ασίαν και διατρίβοντος. Μετά δε ταύτα ες την
munitus exercitu quem in Europa conscripserat , 'Ασίαν διαβάς, έχων το από της Ευρώπης στρά
hostili animo pergit contra ſratrem suum Jesum , τευμα έστρατεύετο επί Ιησούν τον αδελφών, δια
sub idem tempus in Cappadocia agentem, quia Si- τρίβοντα περί Καππαδοκίαν, έπει συνεμάχουν οι
Notulæ marginales .
(32) Josue sextus Turcorum rex , 1398, αι. 1409.

1
173 DE REBUS TURCICIS LIB. IV. 14

του Σινωπίου ηγεμόνες αυτώ, και οι της συμμαχίας A openses principes auxiliabantur ei, et reliqui prin
λοιποι των τυράννων . Συμβαλών δε αυτού ταύτη τη cipum socii subsidio veniebant. Collatis autem
αδελφώ , και τρεψάμενος, πολλά τε του στρατεύματος eo loci siguis, puguans cum fratre, el eum in fugam
αυτού εν τη μάχη διέφθειρε , και δη Ιησούν ζω . conjiciens , maximam exercitus partem in prelio
γρήσας, διεχρήσατο, βασιλεύσαντα έτη τέσσαρα . statuίt .. Jesus vero vivusin manus venit .. Quem,, .

Ούτος μεν δή ούτω καθαιρεθείς υπό Μουσουλμάνεω, cum regno præfuisset annis qualuor, trucidavit (83) .
ετελεύτησεν . "Ως δε Μουσουλμάνης , ες την βασι- Is igitur a Mulsa mane perempίus , in hunc modern
λείαν κατέστη , και εβασίλευε, Μωσής με μαθυμέ-
36
mortem obiit ..Ut primum Mulsumanes (84)
( ) regnare
νος **, και αφεθείς υπό Τεμήρεω βασιλέως , έκομι-
. copii, Moses qui dimissus eral a rege Temire, ntari
ζετο επί την πατρώαν χώραν, και επί θαλάττης. advehebatur ad patriam regionem . Adveniens au
'Aφικόμενος δε επί τούς 'Ομoύρεω παίδας, τους Tem ad Homiris filios, Mulsumanis hostes , quia
Μουσουλμάνεω πολεμίους, διά την προς τον Ιησούν socia arma contulerant cum Jesu , accedens quoque
αυτών συμμαχίαν, επί Σινώπην τε και Καστάμονα, Sinopen el Castamonen, el hinc in Daciam trans
και εντεύθεν επί Δακίαν, διαβάς διά του Ευξείνου misso Euxino punto perveniens, ad colloquium
πόντου , και επί Μύρξαν τον Δακίας ηγεμόνα, αυτό B
cum Myrxa (85) Daciæ ( quæ el Servia) præfecto
τε διελέχθη τα τε άλλα, και ώς ήν επί την βασι- venit. Inter cælera vero talis erat Mosis petitio : si
λείαν συνεπιλάφηται, δούναι αυτή πρόσοδον έν τη ejus auxilio adjutus rex crearetur , se dalurum ei
Ευρώπη , και χώραν ουκ ολίγην. Πρός τε γαρ "Ελ- redilus magnos in Europa , et assignaturum regionem
ληνας πολέμια ήν αυτώ , επί τε Μύρξεω παίδα non modicam . Erat eniin Græcorum hostis. Præterea
αυτού εν Βυζαντίο υπεδέξαντο, και υπέχοντο την Byzantii ilium Myrxe susceperunt, promiserunique
αρχήν αυτώ μετά Μουσουλμάνεω 87 επιτηδείου se huic el Musulmani regnum tradituros. Wyrzas qui
συγκατεργάσεσθαι. Ούτος μεν ουν τόν τε Μωϋσήν dem Mosen benigne libentique animo excipiebal ,
υπεδέξατο άσμενος, και αυτό παρείχετο την τε eique victum et necessaria promptissime suppeditabat
δίαιταν και τα επιτήδεια » και τον στρατόν δε αυτή
.
eidem quoque exerciluin dedit. Cum aulem undique
εδίδου . Εντεύθεν δε ώς ες την Ασίαν Μουσουλ- ad hunc conſluerent ex Europa quotquot iufensi
μάνης απήν, επιρρεόντων αυτών των από της Ευ- erant Mulsumani (aberat enim in Asia agens), quia
ρώπης, όσοι ήχθoντo Μουσουλμάνη , ουκ ευ φερό- non satis digne ab ipso tractarentur, expeditionem
μενοι παρ' αυτώ, και ορμώμενος, λαβών τε τούτους, sumpsitcontra fratren,, assumptis quotquot conve
και από Δακών στρατον έκανον, επισπoμένου αυτό nerant. Habuit et Dacoruin exercitum magnum cum
και Τάνου 38 του Δαχών ηγεμόνος, τήν τε Ευρώπης , prius (86) Tainum eorum ducem sibi conciliasset. His
κατέσχεν, και επί τα βασίλεια της Αδριανού πο- ° copis instructus, Europam gabegit : et Adrianopo
λεως παριών καθειστήκει τε βασιλεύς, και επί τον lia , quæ regni sedes est, profectus, ibi rex decla.
αδελφόν ες την Ασίαν παρεσκευάζετο στρατεύε- ratus est . Huic animus eral etiam contra fratreni in
σθαι. Μουσουλμάνης δε υπήγετο και αυτός φθήναι , Asiam exercilus movere . Mulsumanes haud interim
πρότερος ες την Ασίαν διαβάς. Διέγνω γάρ και socordiæ obnoxius erat , verum restinabat et ipse ,
αμφοίν άμεινον, και προς του ετέρου είναι, οπότε- ut fratrem præveniret, trajiciendo 92 copias in
ρος αν έπί τήν του ετέρου αρχήν διαβάς, την μάχην Asian (87) . Hoc unum videbatur utrique consultis
ποιήσαιτο αυτού, και μη επιμείνη τον αδελφόν εimum , quasi allerius esset victor , qui prior in
επιόντα. Διαβάς τε επι το Βυζάντιον, ώστε αυτό alterius regionem venissel, et prælium commisis
φιλία είναι προς τον Βυζαντίου βασιλέα, άγεται την sel, nec exspectaret donec fraler accederet. Traji
βασιλέως υιιδούν Ιαννύου 39 Τουντόρια θυγατέρα, ciens itaque Byzantium venit. Cum autem ei fami
υιιδούν δε του βασιλέως Ελλήνων, αγόμενος Μου- liaritas intercessisset cum rege qui ea tempestale
σουλμάνης και Παιαζήτεω παις. Και ες Βυζάντιον Byzantium tenebat, uxorem ducit regis neplem (88) ,
διαβάς, εστρατεύετο επί τον αδελφόν . Μωσής δε , ώς Jannii Tuntoriæ filiam , cum antea matrimonium
τάχιστα επίθετο παρά βασιλέως Ελλήνων κατα- D contraxisset cum neple regis Grecorum Musulma
λύειν εν Βυζαντίω, αυτίκα επήλαυνε . Και απολα- nes Pajasitis filius (89) . Transgressus aulem Byzan
βών εν Βυζαντίω , ουκ εία ες την Ευρώπην εξελ- lium , bellum fratri inferebat. Al Moses ubi accepit
θόντα αναστρέφεσθαι . Μουσουλμάνης μεν ούν, a rege Græcorum , Musulinanem Byzantium adve
στρατόν ώς ήδύνατο μέγιστον , από της Ασίας nisse, continuo arccssit : quem ut ibi deprehendit,
διαπορθμεύσας , επί της Βυζαντίου χώραν αυτού exire Byzanto, et in Europa versari non permisit.
Notulæ marginales .
(83 ) Anno 1402 . principem .
(84) Septimus Turcorum rex . (87) ΑΙ. Europany.
(85) Myrxias sive Marcus Serviæ despotes, Da (88 ) Joannis, Theodori hliam .
corum dux . (89) Mulsuwani paler Pajazites rex .
(86) alii etiam Danum vocant , et Daam , Valachi

και65 μεμεθυμένος . 67 In uno semper, Μουλσευμάνεω. 88 ' Yτάνου , R. ut in c. 30 Ιανύου δι' αυρίου ,
al. 1αννείου Τ .
75 LAONICI CHALCOCONDYL.E 176
sit. Mulgunmanes itaque copias quam potuit ma- Α έστρατοπεδεύετο, και τον γε αδελφόν επιόντα επέ .
ximas traduxit ex Asia in Byzantiorum regionem : μεινεν . Ενταύθα, ως άμφω ές μάχην παρετάξαντο ,
castrisque positis, fratrem accedentem exspectavit . συνέβαλαν και εμάχοντο. Μωσής μέν τούς τε Δά
Deinde cum acies utrinyne instructæ sletissent, κας, και Τριβαλλους έχων μεθ ' εαυτού, και Στέ
prælium alros exoritur. Moses, habebat Dacos, πανον τον 'Ελεοζάρου παϊδα , και το από της Εύ
Triballos et Stephanuni Eleazari filium . His in ρώπης στράτευμα Τούρκων παρετάσσετο. Βασιλεύς
acie jungebantur Turci , qui ex Europa venerant. Le- μεν δή προς τούτον λόγους πέμψας , συνεβουλεύετο
gationem autem inisit ad Stephanum Byzantius res , αυτή, εν τη παρατάξει θαρρούντα 60 τέται επί το
suadens ut instructa acie cat ad regem meliorem Βυζάντιον παρά βασιλέα Μωσέα, πολύ άμεινον τε
et æquiorem Mose. Moses enim cælera molestus et και επιεικέστερον . " Ην γαρ δή Μωσής τά τε άλλα
intolerandus sociis , et in iram præceps cral. Sle- επαχθής ές τους συμμάχους, και ές οργήν ταχύς .
phanus exercitu in ordines explicato, il pacius Στέπανος μεν ούν εν τη παρατάξει , ώς τώ Έλλή
eiat cum Græcorum rege et Musulmane, lurpiler νων συνέθετο βασιλεί τε και Μουσουλμάνη , αυτομο
transfugit Byzantium.. Aloses cum occiperci pralium λήσαντες , αφίκοντο επί Βυζάντιον : Μωσής δε ως
adversus fratreni, Asianum exercitum in fugain εμάχετο, συμμίξας των αδελφώ, τούς τε από της
compulit , fugientemque persecutus est . Mulsima- Β ' Ασία , έτρέψατο, και επεξελθών εδίωκε . Μουσουλ
'mes se victum simulaus, retro ferebat gradum , By μάνης δε , ως ηττηθείς, ανεχώρει επί Βυζάντιον .
zantium festinans. Cum autem venisset ad urbem , "Ως εγένετο παρά τη πόλει, επιλεξάμενος βουλήν
consilium cepit mullo generosissimuin . Nam babens γενναιοτάτην, και έχων μεθ' εαυτού ώσει πεντακο
secum viros circiter quingentos, concurrentibus σίους άνδρας, επιρρεόντων και άλλων τινών, υπο
eliam aliis quibusdaill, urbis fossam ingressus est . δυόμενος την της πόλεως τάφρον , έχοντος του
Fralre autem occupato persecutionc el cæde ho- αδελφού Μωσέως αμφί την δίωξιν, και διαφθεί
slium , in ejus castra irruere statuit, quod et ſecil, ροντος συν τους εαυτού , ως υπεξέρχοιτο τους στολε .
castrisque polillis est. Eos qui prælio von interfue μίους, επί το στρατόπεδον αυτού αφικόμενος, το τε
rart, aut fuga in castra se receperant, occidit om στρατόπεδον κατελήφθη , και τους επιγινομένους από
nes . Deinde cum a persccutione hostiumque cæde της μάχης , οι καταφεύγουσι τε και επανήεσαν ,
reversus Moses procederel ad castra , cognovit ea διέφθειρε . Και ως επανήκει τε αυτός Μωσής ελαύ
capla esse. Illico igitur ſuga sibi consuluit, exer νων επί το στρατόπεδον από της μάχης, και έγνω
cilumque deseruit . Alius autem alio , ubi se lulis δη κατειλημμένον το στρατόπεδον , αυτίκα ες φυ
simum fore judicabal, sedulo diffugiebat. Quidam γήν τε αυτός έτράπετο , και του στρατεύματος διέ
Continuo adipsum properabant Musulmaneim, eum- c φυγε » και άλλη άλλος η εκάστω προσεχώρει . Οι
que ut regem adorabant, el quocunque pergeret, μέν τινες και επ' αυτόν αυτίκα ιόντες τον Μουσουλ
sequebantur. μάνην, ως βασιλέα προσεκύνουν, και εξελαύνοντι
εφείττοντό .
In hunc modum se res Musulmanis babebant in Μουσουλμάνης μεν δή ούτω τα πράγματα
continente, cum fortissime omnium , quos sciam ,
έσχεν αμφί ταϊν ηπείρουν , γενναιότατα δε πάν
1

adversus fratrem suum dimicassel. Profeclus hinc των ών ημείς έσμεν , προς τον αδελφόν διαγωνι
Adrianopolim 93 regni sedem, regnum imperium σάμενος. Επελάσας μεν ούν ες την Αδριανούπο
que ordinavit, qua lutissimum et firmissimum sibi λιν τα βασίλεια, την τε βασιλείαν και την αρχήν
ſore confidebat. Moses venit in regionem Istro ad
καθίστη αυτή, η έδόκει κράτιστα έχειν . Μωσής μεν
jacentem , et conversalus cum Myrdano (90) Daciæ
ούν, ες την παρίστριoν χώραν αφικόμενος, και συγ
reclore , cum quo antea intervenerat familiaritas,
γενόμενος Μυρδάνω τώ Δακίας ηγεμόνι , και πρότε
moralus est juxta Hæmum , alium ex alio subinde ρον όντι συνήθει αυτό, διέτριβε παρά τω Αΐμη, πα.
locum mulans. Musulmanes se ignavia el ebrietati ραμείβων άλλην έξ άλλης χώραν. Μουσουλμάνου
corrumpendum dabai. Proinde res fortiter gestä δε θυμούντός τε και περί ομιλίαν έχοντος , τά τε
usque ninuebantur . Puces quoque ei indignaban- Ρ πράγματα οιδίνετο· οί τε γάρ άρχοντες αυτό το
lill , ut qui nibil sani nec sibi nec aliis con ήχθοντο, ώς ουδέν υγιές ον αυτώ και τώ αδελφώ
suleret. Nec admodum ei curæ eral, quo Turcu- αυτού, προσγενομένων κατά βραχύ των Τούρκων ,
rum exercitus paulatim ad fratrem dilaberelur. ουδένα λόγον εποιείτο . Ως μεν ούν επί την βασι
Ubi primum regni gubernacula accepit, Græcis
λείαν αφίκετο, την τε Θέρμην τοίς "Ελλησιν απέ
Thermam (91 ), Zeluwm et universam Asiæ mari- δωκε , και Ζητούνιν, και την παράλιον της Ασίας
tinaan regionem restituit .. Spean de se prebebat , χώραν , και επιτήδειος ών , έχαρίσατο αυτοίς, εί του
ul qui paralus esset iis donare quæcunque voluis- δέoιντο, ως δυνατόν ήν αυτώ. Επρεσβεύοντο μεν
sent, quasi id præstare jam possel. Legati Græco- ούν αυτώ και οι "Ελληνες, βουλευόμενοι,. μη ανεί

Notulæ masjinoles.
(90) Dano vel Danao, Taino, Myrnis filio . (91 ) Therma, que el Thessalonica.
6 al . θαρρούντι.
177 DE REBUS TURCICIS LIB . IV.
ναι αυτόν ες την ομιλίαν ούτω πάνυ , ως επισφαλές A rum ad eum mittebantur, consulentes, ne se olum
τε δν αυτώ, και ουδαμή εμπεδούν αυτή την βασι- luxuriae et voluptati dedat , quasi jam sit plane
λείαν προς τον αδελφόν , τούτων μεν ουδένα λόγον securus, et in portu naviget ; quasi nihil periculi
ποιούμενος , έωθεν δε και εσπέραν περί την ακρα- amplius , quantum ad regnuin altiner , a fratre sit
τοποσίαν διετέλει προπίνων τοίς αρίστοις, και ως metuendum . At surdo narrabant fabulam . Maluti
αναπαύοιτο, επεγειρόμενος αύθις ες ομιλίαν καθέ- num et vespertinum tempus jungebat potando,
στατο. Λέγεται δε ώς έχοντος εν ταις χερσί την prebibens optiniatibus suis . Revolutus in somnum ,
φιάλην , έλαφος επί το στρατόπεδον περικών διήει , ubi primum erat experrectus , solitam potandi con
και επιθορυβούντων αυτών των στρατιωτών , ώς ή sueludinem iterabat. Fertur quodam tempore cum
έλαγος επιπαρή , άγχου γενόμενος , επειράτο, ει phialam manibus teneret, et cervus in castra pene
φιάλην επί του κέρατος φέροι , ώς ταύτην 61 ανακτη- trasset, in iisque obambularel, lumultuantibus mi
σόμενος από της ομιλίας. Ην μέντοι άλλως ο Μου- litibus propter cervi in castra adventum , interro
σουλμάνης επιεικής , και το σώμα δωμαλέος , και gationem fecisse, num phialam in cornibus gestet : *
ορμήν ες τα μάχεσθαι κράτιστος. Μωσής δε τουναν- quod si est, hac redimam.Quando ebrietati et crapulæ
τον θυμούν 61 τε άκρατέστερος ως επίπαν, και τα- non operam dabat Musulmanes, erat quidem be
B
χύς δε μάλιστα ές οργήν, και έπεσθαι τω δυσμενεί 8 nignus et equus , corpore firmus, pugnandique in
μηδέν ανιέντα. Επεί τε ούν επιγενομένων αυτώ ουκ hostes impelu nulli postponendus. Moses vice ver.
ολίγων ες το πεδίον κατέβη, και επί Μουσουλμάνην sa iræ imperare nequibat , verum præceps in eam
ήλαυνε , Χασάνης τε και των νεηλύδων άρχων, και agebalır : quidquid ea dictasset , facere non cun
Βρενέζης έχων ιπποδρόμους της Ευρώπης, η τομο- ctans . Cum igitur comparasset copias haud con
λησαν αυτίκα παρά Μωσέα. Ο δε ώς ήσθετο τους lemnendas, descendit in campiim , prælio aggressu
νεήλυδας άφεστη κότας ιέναι επί τον αδελφών , ήλαυ- rus Musulmanem . Chasanes peregrinorum dua , et
νεν ευθύ Βυζαντίου επί τοις "Ελλησι και την Βυζαν- Brenezes qui præerat Europæis equitibus, continuo
του βασιλείαν, εν να έχων συμμίξαι, ως εντεύθεν desciverint ad Mosem transfugientes. Musulmanes
αυ επι την Ασίαν διαβάς, επεχείρει τα εν τη ut cognovit peregrinos defecisse , et confugisse, ad
'Ασία πράγματα. Και ώς έχων, τους Τούρκους επί- kostilem exercitum , recla Byzantium fugiens con •
δηλος ήν κατά την οδον , την ες το Βυζάντιον φέρου tendit : animo agitans, Græcis Byzantii regnum
σαν. Ενταύθα συλλεγέντες οι τήνδε την χώραν οι- tradere, 111 hinc in Asiam transgressus, Asie res
κούντες Τούρκοι, τόν τε Μουσουλμάνην έζώγρησαν , commodius adoriretur. Cum autem bujusmodi
και απήγαγον παρά Μωσέα , χαριζόμενοι βασιλεί. C animo volveret sententiam, cognitus est a Turcis
" Ο μέντοι Μωσής τόν τε αδελφόν διεχρήσατο , και in via quze Byzantium fert. Turci itaque, qui #bi
τους γε Τούρκους πανοικι οι συλλαβόντες ήκον habitabant , collecti in unum, ceperunt Musulma
άγοντες, πυρι συν γυναιξί τε άμα και παισιν, ενέ- nem vivum , captumque abduxere ad Mosem, isto
πρησε , φάμενος αθέμιτα εργασαμένους, και βασι- 94. munere eum honorare afectantes . Moses vero
λέα σφών αυτών συλλαβόντες, ταύτην την δίκην fratrem illico necavit . Turcos autem qui fratrera
υπέχοιεν. Αυτός δή επέλαβε την βασιλείαν , και ες comprehenderant , comprehensumque ad se addu
την Ασίαν διαβάς, κατεστήσατο τα εκείνου πράγ. xerant , omnes cum liberis et uxoribus, adeoque
ματα , και έδόκει αυτώ ασφαλέστατα εξειν. Και cum universa familia igne cremavit, dicens eos
επήλαυνεν εν να έχων πολιορκήσειν Βυζάντιον, και impia commisisse. Merito igitur, cum regi suo
τη τε Θέρμη πόλεμον επήνεγκε , και τα Τριβαλλών violentas intulerint manus, has pænas sceleris luisse
ηγεμόνι πολεμών διεγένετο , την τε χώραν αυτού 6' coinmissi. Ipse ergo recepit regnarna (92) , et in
άμα ληιζόμενος , και Σπενδερόβην , την μητρόπολις Asiam transiens , eam formam Asiæ rebus induxit ,
αυτού πολιορκών. Στέπανος μεν ούν ούτος Ελεαζά- quæ videbatur Asiæ regnum firmissimum et tutis
ρου Πλαδίκεω της γυναικός αδελφός, Βουλκος δε simum effectura . Deinde aliit, Asia relicla , statuens
τούνομα έχων, ώς 'Ελεάζαρος ετελεύτησε , την τε D obsidione cingere Byzantium . Thermæ hostiles
ηγεμονίαν παρέλαβε , και έτυράννευε, τώ τε Παια- ex- reitus admovit. Triballorum duci bellum intulit,
ζήτη συστρατευόμενος και αν παραγγέλλη . Και τότε es regione ejus frequenter prædas agens , et Spex .
δή εν τη προς Μουσουλμάνην γενομένη μάχη προς derobem (93) metropolim obsidione preniens. Is
το Βυζαντίφ , μετέστη τε από Μωσέως επί τον αδελ- eral Stepanus, Elcazari Pladicis uxoris frater, ani
φόν , και ηυτομόλησε. Δι' & δή πόλεμον επιφέρων , Bulco nomen erat. Ut Eleazarus vitam finiit, prin
την τε πόλιν αυτού επολιόρκει , και την χώραν εδώου . cipalmipse arripit , et pro principe se gessit ,
"Ως δε επελαύνων επολιόρκει Βυζάντιον, εξηρτύετο Pajzazili strenue operam navans, quandlocunque
τε άμα , επιφέρων τε και επέχων όσα της χώρας ejus auxilium inuplorasset . Stephanus cum forel in
ήδύνατο και τριήρεις, και πλοία ως ήδύνατο πλεί co prælio quod propier Byzantiuin com mille alue,
Notulæ marginales.
(92 ) Moses Turcor. rex ociavus. Ann . 1412 circi- ( 93 ) Al . Senderoviam .
ler hec gesta .

ταύτη. Sic etia : Π. θυμού. Sic etiam R.

179 LAONICI CHALCOCONDYLE 150
defecit a Mose, et ad fratrem ejus transfugit . Ηac Α στα ναυπηγησάμενος , επήει διά τε της ηπείρου,
rciindignitate irritatus Moses, urbem Stephani exer- και διά θαλάσσης . "Ενταύθα πληρώσαντες οι "Ελ
citu circumsedit, regionemque graviter populatio- ληνες πλοία όσα επήν αυτοίς, και δη και τριήρεις .
nibus vastavit. Ut autem oppugnatum irit Byzan . ηγουμένου Εμμανουήλου του Νόθου, Ιωάννου του
bium , multum javatatur agens ferensque quecunque βασιλέως παιδός, αντανήγοντο τε και έναυμάχησαν .
es regione poluisset. Fabricans naves et triremes και ενίκησαν οι "Έλληνες . Ούτος δε ο Εμμανουήλος,
lerra marique iter faciebál. Græci implentes naves και του βασιλέως παίς , τα ές γνώσιν και φρόνησιν
el triremes ,, que in promptu erant,, navalibus copiis
ουδενός λειπόμενος , επί το εξηγείσθαι ες πόλεμον
prælium navale commiserunt, duce Emmanuele , ικανά τε εδόκειεντω τότε παρόντι , και η δοκίμει. Δι '
Hottoo regis Joannis Glio, cum hostibus : et ex eo και δη ευδοκιμών , εάλω τε υπό του αδελφού βασιλέως,
prælio Græci excessere victores. Hic Emmanuel και έσπεσών ες ειρκτήν,διεγένετοεπί έτη επτακαίδεκα
συν τοις παισιν αυτού. Μωσής μέν ούν ως έσφαλε
regis filius cum prudentia et militari scientia facile
omnes anteiret, tum temporis Græcos ista victoria την κατά θάλασσαν 3 , δύναμιν, έπιών διά της ηπεί
contentos esse jubet; ipseque plarima præfalgebal ρου , εδίου τε την Βυζαντίου χώραν , και θέρμην ήν
gloria. Hanc ejus gloriam cum haud æquo animo επολιόρκει , και Τριβαλλοϊς επολέμει. Προς μεν ούν
ferret regis frater, Emmanuelem in carcerem duci B τους εν τη Ασία Τούρκων ηγεμόνας , σπονδάς ποιη
jussit ; qui annis adhuc vixit septem et decem cum σάμενος , ειρήνην ήγε, και εν τη Ευρώπη τα πολλά
liberis suis. Moses, cum parum prospere successis : διατρίβων ετύγχανεν. "Έλληνες μεν ούν, ώς ετελεύ
set navale prælium , accedens per continentem , By. τησε Μουσυλμάνης, επαγόμενοι τον παίδα αυτού ,
zantii regioni populando molestus erat : graviter τούνομα 'Ορχάνην , συνέστησαν επί Μωσει . Μετά
quoque Thermam , quam obsidione cinxeral, áMi- δε ταύτα επεμψαν ες την Θέρμην, ώς εντεύθεν τω
gebat, etiam cum Triballis bellum gerens. Pax τε Πογδάνω, και τοις άλλοις τοις ταύτη Τούρκων ,
autem intercesserat cum Turcorum in Asia duci- δια χρημάτων επικούροις όρμώντες επί της Ευρώπης
bus ; proinde non hostilia patiebantur a Mose, ple- επελαύνοι, και την χώραν κατάσχη. Ο μέντοι παίς
rumque in Europa etatem agebat, Greci, cum falo επετέτρεπτο ανδρί Τούρκω απο 'Ασίας Παλαπάνω
functus esset Musulmanes, filium ejus Orchanem τούνομα , τα μεν άλλα ουκ αγεννεί , πιστώ δε ου πάνυ,
accersenles , opposuerunt Mosi hostem . Poslea mi- και ες την Θέρμην αφίκετο. Εξιών δ' εντεύθεν ήει
serunt Thermam ad Pogdanum et alios Turcos, διά της Μακεδονίας , επί Βέρροιάν τε και την ταύτη
qui ibi stipendia faciebant , rogantes ut auxilio 95 χώραν , και προσχωρούντων αυτών των ταύτη επι
•

essent Orcliani procedenti in Europam , ut eam o νεμομένων Τούρκων , ήλαυνεν επί Θετταλίαν . Μωσής
necuparel. Puer quidem Orchanis viro Turco ex δε ώς επίθετο τον Μουσουλμάνεω παίδα τήν τε χώ
Asia oriundo committebatur, cælera non ignobili , ραν υπαγόμενον , και ελαύνοντα επί Θετταλίαν, συν
parum tamen fido, Palapanum (94) eum nominant. τίθεται προδοσίαν τω Παλαπάνω, ώστε παραδούναι
Orchanes venit Thermam : inde transita Macedle- αυτό τον παίδα επιόντι , και διασημήναι εκάστοτε
nia,Berrhoen venit , et in regionem finilimam. Cum όποι ελαύνοιεν περιιόντες. Ούτος μεν ούν ως έκα
aulem ad ipsum accurrerent Turci, qui ea loca σταχού που της χώρας επίοι, διεσήμαινε τε το
Tenebant, profectus est in Thessaliam . Moses ul ac- Μωση και εδήλου ή έπιών σφίσιν τε περιτύχοι , και
cepit, Musulmanis filium Orchanem regnum sibi τον παίδα παραδοίη αυτω. Εγένοντο μεν ούν οι
parare, et in Thessaliam pergere, proditionem puero αμφί τον παίδα επί το ές Θετταλίαν καθήκον όρος
per Palapanumsubornat. Palapanum enim jabebat της Μακεδονίας , και ενταύθα ως υπεσημήνατο υπό
Moses, ut sibi significaret ubi puer cum suis versa- Παλαπάνεω τώ Μωσή επιών, τόν τε παίδα έζώγρησε ,
retur, et deinde accedenti eum traderet . Pala . και τον στρατόν διέφθειρε . Μετά δε ταύτα επί την
panus quidem Orchanis itinera et Ioca in qui- Βογδάνου χώραν αφικόμενος, τήν τε χώραν αυτώ
bus morabalir, semper indicabat. Monebat qua ταύτη υπηγάγετο, και τοις " Ελλησι διαπολεμών,
adiro deberet , ut puerum per proditionen caperet. D προσείχεν εκτεταμένως. "Έλληνες μεν ούν ούτε επο
Orchanes vero cum suis manebat in monte, qui λέμουν, ούτε επολεμούντο και Ιησούς και νεώτερος
Thessaliæ imminet . Eo cum accessisset Moses , ut των Παιαζήτεω παίδων, επί " Ελληνας αφικόμενος ,
indicatum erat a Palapano , puerum vivum capit, ές τε την του Ιησού θρησκείαν μετέβαλε , και ου
cxercitumque trucidavit. Postea in Pogdam regio- πολλώ ύστερον ετελεύτησε .
nem profectus, eam suæ ditionis fecit ; et cum Græcis intentus in omnes occasiones, summa vibellum
gerebal. Al Græci bello abstinebaut prorsus. Jesuis autem sive Josue, qui nalu minimus erat filiorum
Pajazilis, ad Græcos se recipiens, Christianam religionem assumpsit, nec multo post ad superos migravit.
Mechmetes Mosis frater, quem quoquc genuerat Μεχμέτης μεν ούν, και ούτος Μωσέως μεν αδελφός ,
Pajazites,, uti primum earm ætatem
etalenm attigio que
quæ παίς δε Παιαζήτεω , από της Καραμάνου χώρας ορ
rebus gerendis idonea fuit, cum exercitu ex Cara- μώμενος, επειδή εν ικανω ηλικίας ήν, τούς τε συγ
Notulæ marginales .
94) ΑΙ . Salapanum.
68 Θάλατταν , et R.
181 DE REBUS TURCICIS ' LIB . IV . 182

γενείς των Τούρκων μετήει οίς επ' την αρχήν έπι- A mania profectus, Turcos sollicitabat, ut sibi sub
παριών. Και διαπρεσβευομένων , και των Ελλήνων sidio venirent in acquirendo regno.. Cum igitur
υποδεχομένων και αυτών κατά δύναμιν ες την βα- ultro citroque legati ablegarentur ,, necnon Graeci
σιλείαν αυτό συλλήψεσθαι , τήν τε Ασίαν υπηγά- auxilium policerentur ad regnum apiendum,, Asia
γετο , αχθομένων των της Ασίας αρίστων της Μω• imperium nactus est,, cum optimus quisque in
σέως εν αρχή τυραννίδος , και προσχωρούντων το dignaretur propter Mosis violentiam a tyrannidem,
Μεχμέτη, της τε 'Ασίας υπήρξε , και επί την Εύ- et adjungerentur Mechmeti advenienti. Atque in
ρώπην υπηγάγετο. Ούτος μεν δή ως Μουσουλμάνης hunc modum Agiæ imperio politns, etiam in Eu
τε εβασίλευε , και Μωσής και Ιησούς, πρότερον οι ropam expeditionem parabat. Hunc quidem , re
το παιδίον επιτετραμμένοι , μη κατάδηλον , όπου gnante Musulmane, Moses et Jesiis, quibus edu
τυγχάνει αν το παιδίον γενόμενον τους αδελφοίς , δεν candi pueri negotium datum erat, ne rescirent
δoικότες μη συλληφθείη τε και απόλoιτο , χορδοποιού Γratres ubinam puer aleretur, anxii ut caperetur
τινος . εν Προύση παρεκατέθεντο , ώς αν την τέχνην et necaretur, artifici cuidam chordarum facienda
εκμανθάνου , όπου τυγχάνει όν . Και μετά ταύτα , ως rum tradiderunt Prusæ , ut artificium id addisceret.
ενταύθα της ηλικίας ήν, όπη αντιλαβέσθαι των Postmodum cum jam per ætatem res ipsas tractare
B
πραγμάτων αυτών και οδός τ' ήν, εχώρει επί Καρα- posset, abiit ad Caramanum Alurim . Hinc pro
μάνον τον 'Αλούριν . Και εντεύθεν δή, ως πρόσθεν lectus, ut antea significavimus, Asiæ imperio facile
μοι έδηλούτο , ορμώμενος , της τε 'Ασίας ευπετώς politus est , adjalantibas Caramano a aliis Asia
ήρξε, συνεπιλαβομένου του Καραμάνου ,. και τινων quibusdam ducibus. Transgressus Byzantium, in
άλλων ηγεμόνων των εν τη Ασία . Και επί Βυζάν- colloquium cum Graecorum rege venit. Deinde cum
τιον διαβάς , τώ τε “Ελλήνων βασιλεί ές λόγους αφί- utrinque se juramenti religione, quantum 96 satis
κετο, και όρκια ποιησάμενοι ή έδόκει αυτούς επιτη- erat, devinxissent, profectionem instituit ad Tri
δείως έχειν, ήλαυνεν επί των Τριβαλλών ηγεμόνα, ballorum Thracieque principem,, ut ad hunc in
επί της Θράκης, ως συμμίξων τε εκείνω , και προσ • colloquium adhibitus , copias ab eo acciperet ,,
λαβών την εκείνου δύναμιν , επίη μαχούμενος τώ quibus subnixus , fratri belluminferret. Uι rumore
αδελφώ . Μωσής μέντοι έπει επίθετο τάχιστα δια- allatum est ad Mòsem , fratrem quain ocissime in
βαίνοντα επί της Ασίας, επήλαυνε συν πολλώ το Asiam (95) trajecisse, obviam processit, magno
στρατεύματι επ' αυτόν, και που της χώρας διελαύ instructus exercitu . Et cum alicubi regionein quam
νοντι κατά Χωριούπολιν 8 , προσέμιξε τώ αδελφώ , dam transiret, juxta ejus regionis oppidum in
και ές μάχην καθίστατο. Συνταξάμενος δε επήει» και c fratrem incidit.. Accingebatur itaque ad pugnam,,
ο αδελφός αυτού Μεχμέτης αντεπήει συντεταγμένω ordinesque explicabat ,, et instructo agmine Μe Me
το στρατεύματι . Και ως εγένοντο τάδελφού τα στρα chmetes contra fratrem ibat . Cum autem in con
τεύματα, το μέν της Ασίας διαβάν συν τω Μεχ- spectum venisset uterque exercitus, hic quidem
μέτη , το δε από της Ευρώπης συνεμισγον και εμά. per Asiam iter metiens,, aller ex Europa adveniens ,
χοντο . Μετ' ου πολύ δε έτράπετο από της Ασίας collatis siguis prælium inibant. Exercitus Asianus
στράτευμα, και ώρμητο ες φυγή. Μεχμέτης μέν haud
iaid diu stetit ,, verum terga dans,, fugiebal :: unde
7

δή ο Χορδίνης επί 'Αλήν 66 Παιαζήτεω παίδα ες et Mechmet palam se proripit. Fidium vero opifex, 9

Βυζάντιον διεσώζετο και τα στρατεύματα διεσώζοντο . instructor et magister ejus, Halim Pajazitis quo
:
Εντεύθεν αύθις επί την Ασίαν διαβάντα επερρώ- que filiam Byzantiumincolumen deduxeral : ad
νυντό τε αυ, και αναλαμβάνοντο σφάς , ως αύθις quem Mechmet fugiens, ibi quoque cum exercitu
επιόντες , και αναμαχούμενοι τω Μωσεί περί των al cæde servatus est . Hinc receptis apimis, denuo
άλλων πραγμάτων. Χρόνου δε ου πολλού διελθόντος , in Asiam (96) trajicere decernunt, pugnaluri cum
συναγείρας το της Ασίας στράτευμα, διεπορθ- Mose propter alias res. Nec multo tempore inter
μεύετο υπό των Ελλήνων ες την Ευρώπην. Ές μεν jecto, conscriptum Asianum exercitum Greci in
ούν την Ασίαν διαβήναι τον Μωσέα διεκώλυον "Ελ. D Europain transportabant . Mosem in Asian trans
ληνες, επεί επεκράτουν την της θαλάττης διάβασιν, gredi haud sinebant Græci, qui occupaverant ira
και τον τε “Ελλήσποντον επετηρουν, και το εν Προ- jectum . Presidio etiam tenebant Hellespontum , et
ποντίδι Ιερόν. Μεχμέτης μεν ούν, ώς ες την Ασίαν templum (97) in Propontide silum . Mechmetes ,
διέβη αυτά τα στρατεύματα, ίετο ευθύ Τριβαλλών, ut copias suas traduxit in Asiam (98), recta ad
ως την δύναμιν εκείνου προσληψόμενος , αξιόχρεων Triballos iter maturavit, ut inde exercilum com
ούσαν . Ως δε ηπείγετο συμμίξαι Μωσής, ως εγένετο pararet, quem præsenti negotio in primis commo
έν Πανίου χώρα ούτω καλουμένη τη υπέρ τον Αίμον dum judicabat , et cum fratre prælii alcam experi
χώρα, ενταύθα καταλαμβάνει επιπροσθεν γενόμενος retur . Moses prælii cupidus, venit in regionem . quæ
διά του όρους ο Μωσής τον αδελφόν, και ώς ήσθετο supra Hæmum est , Panium dictam : in qua , quia
Notulæ marginales.
(95) Europam (97) Hieron .
(96) Ex Asia . ( 98) Ex Asia.
** αυτή, οι R. al. Χαρ . 66 'Ανήν, R. 'Αλίην, αι . ' Αλήν.
133 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 18 !
precesserat montem , invenit fratrein. Uι sensit A επιόντα τον αδελφόν εγγυτάτω οι γενέσθαι, παρε
fratrem accedere , et jam in proximo esse, aciem τάξατο τε και εις μάχην καθίστη . Μετ' ου πολύ δε
instruit et pralium capessit : mosque in fugam έτράπετο, και φεύγων ώχετο επί των Τριβαλλών
agitur, qui fugiens properabat ad Triballorum ηγεμόνα. Και επειδή διέτριβεν αυτού, έπεμπε λό
ducem . Cum autem ibi versaretur , misii legationem γους παρά των Τούρκων τους αρίστους περί απο
ad optimales Turcorum , et ad Chasanem , Brene. στάσεως πρός τε Χασάνην των επηλύδων άρχοντα,
zem (99) Amuratemque , ut sollicitaret eorum και επί Βρενέζεα, και 'Αμουράτην 67. Οι δε τους τε
animos ad defectionem . At hi defectionis sermo- λόγους προϊεντο, και σφίσι λόγον εδίδoσαν περί απο
nein primo abnuebant : vernm tandem ipsi inter στάσεως . 'Εντεύθεν Βρενέζης αυτός τε αυτομολεί
sese delectionis consilia capiunt . Hinc Brenezes παρά Μεχμέτη, έχων παρ' εαυτώ Τούρκους τε ως
sua sponte transfugiebat ad Mechmetem , trahens πλείστους, και δη και τους παίδας , Χασάνην συν τοις
secum Turcorum proceres et filios , necnon Cha- νεηλύδων τοις αρίστοις. 'Εντεύθεν ως το Μεχ
sanem cum optimis quibusque de peregrinorum μέτη προσεγένετο δύναμις , ώστε διαπειράσθαι
colorle . Cum jam accessissent copiæ Mechmeti ικανός είναι του αδελφού, λαβών και το Τριβαλ
haud penitende,, quibus fretus preli fortunam cum gB λών ηγεμόνα μεθ' εαυτού, ήλαυνεν επί τον αδελφών
fratre facile lentare posset, assumplo Triballorum ως μαχούμενος . Μωσής μέν ούν διανοούμενος εμ- .
principe, contra fratrem pergere , et prælii potesta-
ποδών γενέσθαι τώ αδελφώ, ώστε μη εξελαύνειν εις
teni facere 97 instituit . Moses igitur, ut Mechme- την Ευρώπην , και προσάγεσθαι αυτή την χώραν,
tis consilium impediret, ne facile in Europam έχων τάς τε θύρας, και το της Ευρώπης στράτευμα
transire eamque sui juris facere posset,, ducenς άπαν, πλήν των παρά Μεχμέτη αυτομολησάντων ,
secum universum Europe exercitum , et janue διέτριβε κατά την των Ερυσών χώραν. 'Ενταύθα
milites, exceptis his qui ad Mechmelem concesse- εξελθών ο Μεχμέτης έστρατοπεδεύετο. Ως δε άγχου
rant in Erysorum (1 ) regione consedit. Ibi Mech γενόμενος το στρατεύματι Μωσέως, παρετάξατο
metes in expeditionem egressus, castra locavit. εις μάχην. Και είχε μεν το ευώνυμον αυτού κέρας και
Ut autem appropinquavit Mosis castris, copias in των Τριβαλλών ηγεμών, το δεξιόν δε Βρενέζης συν
aciem eduxit. Sinistrum cornu lenebal Triballo- τοίς παισιν αυτού. Παρήσαν γάρ αυτώ παίδες γενό
rui dux ; dextro præeral Brenezes cum aliis suis. μενοι 'Αγαθος 868, Βαράμος τε και Αλίης , και
Secum enim in castris habebat filios, qui ipsi pati Βείκης και 'Ιησούς. Επειδή δε και Μωσής παρα»
erant : Agathen , Baramum , Haliem , Bcicen , et ταξάμενος, είχεν εν τάξει τα στρατεύματα αυτού,
Jesum. Postquam autem et Moses aciem suam C και παριών έπεσκόπει , και καθίστη , ώς αυτώ εδό
instruxit , accedens omnia explorabat, et ubi sibi κει, παρελαύνων απανταχή , ενταύθα Χασάνης και
opportunissimum videbatur, stetit : et ubique suis των νεηλύδων άρχων αυτομολή σας, τότε δή προσε
praesens erat. Ibi tum Claasanes peregrinorum Δάσας τώ ίππω επί το Μωσέως στράτευμα, έφώνει
dux, qui desciverat a Mose, equo vectus ad Mosis προς τους νεήλυδας · Ω παίδες, τί διαμέλλετε, και
exercitum , voce quam poluit maxima exclamavil, ουκ εξέρχεσθε 7010 ότι τάχιστα επί τον βασιλέα υμών,
peregrinos appellans : 0 filii, quid cunctamini, aut άνδρα τε των του γένους 'Οτουμανίδων δικαιότατον
quid differtis continuo abire ad regem vestrum , τε και επιεικέστατον, και πάντας δη του γένους αυ
virum ex genere Οιomanidarun ortum , elet justis- του υπερβαλλόμενον αρετή ; 'Αλλά ανέχεσθε "
simum et equissimum, quique omnes sui generis υβριζόμενοι, και κακώς πράττοντες υπ’ άνδρες
principes virtute antecedit ? Verum miseri manelis, υβριστού τη φύσει, και αλαζόνος, και εαυτό και
contumeliis affecti a viro qui nec sibi nec amicis τους επιτηδείοις αυτού ουδέν υγιές έχοντος ; Ταύτα
quidquam salutare prospicere potest ? Iaec quidem λέγοντος του Χασαλέω, ώσπερ ελαύνων επί τάςσυν
clamantem , et ad aciem festinantem audivit rex . τάξεις, ήκουεν και τι λέγοι ο ανήρ ούτος. Υπολαβών
Quidam autem respondens ,, inquit :: Ο res ,, non
η00 ή δέ τις έφασκεν · 'Αλλ', ώ βασιλεύ, ουχ οράς , Χασά
β
aspicis Chasanem peregrinorum ducem , quem in νην τον νεηλύδων άρχοντα, μέγα τιμηθέντα υπό σου,
masimo penes le lionore habuisti , incitare pero- ως εξυβρίζει, τους νε ήλιδας επικαλούμενος επί
grinos ad defectionem ? Quæ ubi advertit Moses απόστασιν ; Ενταύθα , ως ήκουσε ταύτα Μωσης,
parari, non amplius suos continuit : verum immil. ουκέτι επέσχεν αυτούς 71 , αλλά επαφείς τον ίππον
tens eos, ipseque equo calcaria subdens, ferebatur έκέντει επί τον Χασάνην, ώς αναιρήσεων , και έχει
in Chasaneni, ut euo occideret, currebatque plenis ανά κράτος. Χασάνης μεν ούν επεί τε τάχιστα ήσ
et effusis habenis. Clasanes ul accepit , Mosem θετο Μωσέα ανά κράτος ελαύνοντα επ' αυτόν,
contra se summa celeritate niti,1 et ipse adbibita έφευγε τε αυτός κατά δύναμιν • Μωσης δε έφείπετο
ſestinatione summa auſugit. Moses acerrime inse- διώκων. 'Ενταύθα καταλαβών φεύγοντα καταίρει και
Notulæ marginales .
(99) Brouezem . (1 ) Mysorum.

67 'Αμούρην. 68 fΓ. '73Αγάθης. 69» 'Αλιής. R. ut in c . 70 εξέρχεσθαι.. R., ut in c. 11 ανέχεσθαι. R. ut in c.

75 αυτόν , R. ut in c. καθαιρεί. R. μι in c.
 185
DE AEBUS TURCICIS LIB. IY. 186
το ξίφει τον άνδρα άνωθεν καθείς το ξίφος. Θεράπων Α cutus , ut fugientem est indeptus, gladio eum pe
δε του Χασάνεω, ώς επείδε τον δεσπότην αυτού remit, e supernis ictum inferens. Minister autem
αναιρεθέντα , και ως το δεύτερον Μωσής επανατει- Chasanis , ut dominum suum vidit necalum , jam
νόμενος το ξίφος παισων αύθις, κατήρει ο Χασάνεω que Mosem iterum librare ictum in Chasanem ,
θεράπων , και την χείρα επανατεινόμενος, την χείρα
αφείλε το ξίφει. Ο δε ώς ήσθετο της χειρός αυτού Chasane subtraclo, librantis ictum manum abscidit
gladio. Qui, ut cognovit manum sibi præcisam ,
πεσούσης, ήλαυνε μέντοι επί το στρατόπεδον . Και
ως ήσθοντο αυτόν τα στρατεύματα λελωθημένον , propere in castra rediit . Ut milites viderunt eum
esse mutilatum , ibant ad Mechmelem . Moses autem
φεύγοντες ώχοντο προς τον αδελφόν . 'Ενταύθα δη copiis jam omnibus nudatus, cum nihil efficere
και αυτός ουδέν επέχων , δρόμω ώχετο φεύγων επί posset, celeri fuga in Daciæ regionem abire festi
την Δακίας χώραν. Μεχμέτης μεν ούν αυτίκα , ως nabat . Mechmetes autem ubi primum ad ipsum
τα στρατεύματα τει επ' αυτόν, και τα πράγματα exercitus convolarant , rebusque jam potitus esset,
αυτώ εγένετο , αυτίκα έδόκει τον αδελφόν επιδιώ- statuit continuo fratrem fuga sibi consulentem
κειν. Και κάμνοντα αυτόν, και συν τη μια χειρί persequi. Eum itaque egrum una manu fugien
ελαύνοντα , και ές τι έλος εμβαλόντα , συλλαμβά- tem, et in palustri 98 loco se condentem de
B
νoυσι . Και άγοντες παρά τώ αδελφώ, κατεχρήσατο 2 prehenderunt . Deprehensium adduxerunt ad fra
αυτίκα αγχόνη τον λαιμόν βιασάμενος. 'Ενταύθα trem , qui illico eum necavit, guttur ejus laqueo
Μεχμέτης και Παιαζήτεω την βασιλείαν παραλαβών , Frangens . Mechhmetes igitur ( 2) cum jam regnum
τούς τε "Ελληνας επιτηδείους όντας αυτώ, τώ Τρι- esset nactus , et al id parandum sibi in primis
βαλλών ηγεμόνι χώραν εδωρήσατο , ικανήν τη παρ- utilem fuisse Græcorum operam cognovisset, re
οίκω αυτού . Μετά δε ταύτα στράτευμα 74 επιπέμψας gionem amplam sue initimam Triballorum duci
επί την Δακίας χώραν , ταύτην τε εδώου . 'Ες δν δή donavit. Postea exercitibus missis , Daciam evasta
πρέσβεις πέμψας και των Δακών ηγεμών , σπονδάς τε bat. Ad quem pacem petitum legatos misit Daciæ
εποιήσατο, εφ' ώ απάγειν φόρον όντινα ετάξατο princeps, promittens se tributnm regi pensarum ,
αυτώ Μεχμέτης βασιλεύς . "Ελλησι μέντοι φιλία quantumeunque imperasset. Pax ea conditione
ήν αυτώ διά τέλους. Διό και Εμμανουήλ ο Βυζαν » data est. Cum Græcis Mechmeti perpelia amicilia
του βασιλεύς επί Πελοπόννησον άφικόμενος , τον τε fuit. Quapropter Emmanuel Byzantii rex cum in
'Ισθμόν έτείχισε , και τους Πελοποννησίους αυτού Peloponnesum venisset, Isthmum muro cinxit :
μεταπεμψάμενος, επειδή ετείχισε τον Ισθμόν . Ο et Peloponnesios, ubi fschmum muro circumde
δε Ισθμός ούτος ξύμπασαν την Πελοπόννησον, ώστε c disset, accersivit . Isthmus universam Pelopon
νήσος γενέσθαι , διείργει ες δύο και τεσσαράκοντα nesum , ut in insulæ formam redigatur, concludii,
σταδίους από θαλάττης εις θάλατταν καθήκων, καθ' extendens se a mari in mare, quo spatio colligit
ον δή χώρων και "Ισθμια ετελείτο τοίς "Έλλησι . quadraginta duo stadia . Εο Ιoci Isthmia celebrare
Διήκει δε από Κορίνθου πόλεως σταδίους πέντε και Græci consueverunt. Extendit se ab urbe Corintho
είκοσι. Τούτον τον Ισθμόν, ελαύνοντος Ξέρξεων του ad stadia viginti quinque. Isthmum antem acce
Δαρείου επί τας Αθήνας, έτειχίσαντο Πελοποννή- dente cum hostilibus copiis Xerxe Darii filio contra
σιου, διακωλύειν βουλόμενοι, μη παριέναι είσω της Athenienses,, muro complexi sunt Peloponnesii,,
Πελοποννήσου τον βάρβαρον . Μετά δε ταύτα 'Ιου- arcere volentes barbaruto Peloponnesi accessi .
στινιανός ο Ρωμαίων βασιλεύς το δεύτερον ετεί- Postea etiam Justinianus Romanorum imperator
χισε . Και ούτος δή ως ειρηναία αυτή προς Μεχμέ- muro Peloponnesum inclusil. Emmanuel igitur
την τόν Παιαζήτεω , ές Πελοπόννησον άφικόμενος, cum pax intercessisset cum Mechmete Pajazitis
τόν τε αδελφόν αυτού καθίστη επί της αρχής της . filio , in Peloponnesum veniens , fratreri Pelopon
Πελοποννήσου , και τον Ισθμόν έτείχισεν, ώστε neso præfecit , Isthmumque muro firmavit undi
αυτώ τελέσαι τους Πελοποννησίους επί την του quaque, et tribulum imperavit Peloponnesiis, quo
Ίσθμού φυλακήν χρήματα. Προηγόρευε μεν ούν ες DIsthmum defendere posset. Εdixitque ut omnes in
τον Ισθμόν συλλέγεσθαι • οι δε επύθοντο , και συλ- Isthmo convenirent : qui edicto parentes, conve
λεχθέντες, ετείχιζον, συμβαλλόμενον έκαστον την nere, congregatique murum exstruxere, cum qui
εαυτού δύναμιν. 'Επεί τε δή ές τέλος ήγαγε το libet pro se sedulo suum opus exsequeretur. Ubi
τείχισμα, ενταύθα συλλαμβάνει τους Πελοποννη- autem ad finem deductum est ædificium illud , Pe
σίων άρχοντας : οι πολύν κατέχοντες χρόνον την Ioponnesi duces capίt : qui Iongo tempore regio
χώραν, ουδέν τοι πάνυ πείθεσθαι τοις Ελλήνων nem tenentes, parere recusabant Græcorum diici
ηγεμόσε βούλoιντο, ό τι μη σφίσιν αυτοίς δοκούν bus, nisi quando et ipsorum ibi quoque verleretur
έστι τι ωφελείν αυτούς. Τότε μεν δη συλλαβών τού- utilitas. Captos secum Byzantium ducebat, interim
τους έκομίζετο επί Βυζάντιον, έχων και τους Πε- diligenti custodia Peloponnesios circumdans. Ca
Notulæ marginales .
( Nonus Turcorum rex .
1» στρατεύματα. Sic etiam R.
187 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 189

γιος quidenm duces secum traliens , abibal Pelo- Α λοποννησίους εν φυλακή . Τούτους μεν ώχετο άγων .
ponneso . Mechmeles nbi ad regnum promolus est, Μεχμέτης δε ώς εβασίλευε , χρόνου επιγινομένου,
succedenle tempore expeditionem sumpsit contra εστρατεύετο επί τον Ισμαήλης Σινώπης ηγεμόνα ,
Ismaelem Sinopæ principem . Amicus enim el so- ότι τώ Μωσει φίλος τε εδόκει και επιτήδειος , ως
eius fait Mosis, cujus opera enise Moses adjutus συμβαλέσθαι ες τον καθ' εαυτόν ο πόλεμον · πρεσ
est in bello , quod gessit cum fratre Mechmete . δείαν δε πέμψας , και ταξάμενος απάγειν φόρον , την
Mittens ilaque Ismael legatos , quibus mandarat, του χαλκού πρόσοδον · δοκεί γάρ τούτο το χωρίον
ut dicerent, se paratum esse æris redditus omnes των κατά την Ασίαν φέρειν μόνον, ών ημείς έσμεν
Mechmeti nomine tributi assignare, si secum τον χαλκόν. Τούτου δε την πρόσοδον παραδούς τω
pacein fecisset . Hec enim regio Asie sola, quod βασιλεί Μεχμέτη, σπονδάς τε εποιήσατο, και τον
sciam, æs profert. Cum igitur æris redditus tra- πόλεμον κατελύσατο. Προς μέντοι τους Ουενετούς
didisset 99 Mechieti , bellum pace commulatum διενεχθείς, επολέμησε , διά τε την προς "Ιόνιον
est. Tandem discordia inter ipsum et Venetos χώραν των Ουενετών , ές ήν επιπέμψας στρα
exarsil , qua ilupulsus (5), Venelis bellum iudicit ,
τεύματα , εδίου . "Ενθα δη διαπρεσβευσάμενοι , ως
propter regionem quæ Ionium spectat : cui missis ουδέν εύραντο επιτήδειον , επολέμουν αυτώ.
exercitibus vastitatem maximam inducebal. Veneti legatis missis, ut nihil æqui impetrare potuerunt,
animos quoque in id bellum summa vi intenderunt.
Apparel gentem istam admodum esse vetuslam , B Δοκεί δε τούτο το γένος παλαιόν τε γενέσθαι ,
et nobiles lones fortitudine et generoso spiritu lon- και των κατά τον Ιόνιον ευγενών κράτιστον τε
go intervallo post se reliquisse. Habitaverunt an- είναι και γενναιότατον . "Ωχουν δε το πρώτον χώ
Liquitus regionem vergenlem ad sinum lonicum , ραν την προς το μυχό του Ιονίου , από "Ιλλυριών
et ab Illyrico in Italiam excurrentem , Antiqui eos καθήκουσαν επί Ιταλίας και Ενετοί μεν το παλαιών
Eneles Aucupabant:postmodum Veneti dicti sunt. ονομάζοντο » μετά δε ταύτα Ουενετοί εκλήθησαν.
Proſecti autem ex continenti, partim voluntate , Ορμώμενοι δε από της ηπείρου τα μεν προαιρέ
partim necessitale subachi, ul quorum regio vaslata σει, τα δε και ανάγκη , δηουμένης της χώρας αυ
esset ab Alila rege, ut in majore securitate essent των, ώστε ένα ασφαλεί μάλλον οικείσθαι , επί νήσον
in posterum , insulam quamdam parvam et palu- τινα βραχείαν και τεναγώδη από της ηπείρου ές
slrem , distantem ab continente quindecim sladiis, πεντεκαίδεκα σταδίους ώκησαν. Από σμικρού δε
ædificiis occupare statuerunt. Initium ædificandi τινος ορμώμενοι , συλλεγομένων ες αυτούς και των
factum est a paucis Venelis in unum collectis . Deinde από της ηπείρου περιοίκων, υπό των πολεμίων ότι
accessere quoque finitimi continonti , bellis graviter μάλιστα κακουμένων , και προσγινομένων αει από
divexati. Urbs autem illa usque incremenlum su- της ηπείρου , ωκίσθη τε ο χώρος ούτος , και ευνο
mebal ædifciis et legibus, cum accole plurimi non C μήθη ες μέγα δυνάμεως. Έχώρει δε η πόλις αύτη ,
cessarenl eo confluere. Crescebat quidem ea civi- ευνομουμένων τε των ες αυτήν συνεληλυθότων από
Las mirum in inodum disciplinæ sanctilate, cum τε της ηπείρου επισήμων ανδρών , εί τινα την τε
co accurrerent plurimi bonis legibus enutriti, et χώραν αφελόμενοι οι πολέμιοι επιδιώκουεν , εν
plurimi virorum continentis illustres eo advolarent. ταύθα γενόμενος ωκει . Μεγάλης δε της πόλεως εν
Præterea si quis patria fortunisque omnibus pulsus βραχεί γενομένης, πολλοί τε Ελλήνων τε και Ρω
vi hostili eral, buc gressus dirigebat. Urbs illa, incrc- μαίων, και άλλων συχνών γενών άνδρες , γένους όν
dibile diclu est, quam brevi opibus creveril el disci . τες εεριφανούς , ήν τις εν τη πατρίδι αυτού μη ευ
plina. Multi Græci el Romani, necnon alii viri claris- φέρoιτο , είτε υπό των αντιστασιωτων διωκόμενοι ,
simo genere exorti , in patria usi laud satis prospera είτε υπό των πολεμίων εξελαυνόμενοι , ές ταύτην
fortuna, aut a civibus pulsi, aut ab hostibus esa- δή την πόλιν συνελέγοντο, άνδρες επίσημοί τε και
cli, in banc urbem congregabantur, filii exsistentes αγαθοί , και παίδες ανδρών τε όντες επίφανών, και
virorum illustriuin , qui regebant regionem haud χώρας αρχόντων ου φαύλης . Τούτο μεν , ες την
infrugiferam . Hi quidem partim in loniam el Grie- κατά τον Ιόνιον χώραν και την Ελλάδα , τούτο δε ,
ciam, partim vero in Italian pulsi , in istam civila- D και ες την Ιταλίαν εξελαυνόμενοι και ενταύθα άφι
len se recipientes, securius habitabant. Cum au- κόμενοι , ώκουν δη ασφαλέστερον . Εχούσης δε της
tem ea sit urbs emporium celebre, animum adje- πόλεως εμπορίαν , ότι μάλιστα ανάγκης αποδεικνυ .
cere ad merealuram necessario. Quia continen μένης ές τούτο το τρέπεσθαι ένα έκαστον , δια το
tem non allingunt, nec eorum frucluum , quos con- μηδαμή της ηπείρου τους εποίκους αντέχεσθαι ,
tinens profert, ipsis copia futura erat. Proinde me- μηδέ όσα φέρει η ήπειρος, εργαζομένων τα επιτή
rilo mercaluræ operam dederunt , ut necessaria δεια ες την πόλιν , χρήματα μεγάλα έργασάμενοι
soari subveherentur. Cumque quilibet sedulo mer- απο τουτου , την τε δύναμιν αξιόχρεω απεδείκνυντο
cibus permutandis incumberet, brevi incredibilem απανταχή, και την πόλιν διώκουν 16, οικημάτων τε
76

Notulæ marginales.
( 3) Anno 1408 .
15 εαυτού . Sic etiam R. 16 al , εδ.οικουν ,
189 DE REBUS TU , CICIS LIB . IV . 199
τω πολυτελεί, και μεγαλοπρεπεία οικιών και ναών. A potentiam sibi peperere . Urbem basilicarum et dc
Τριήρεις δε ναυπηγησάμενοι ουκ ολίγας, και δυνά- morum , nection templorum magnificentia condeco
μεις περιβαλόμενοι ισχυράς , πρός τε τους εν τη rarunt. Triremes exstruxere non modicas , et mu -
θαλάττη δυνατούς δοκούντας γενέσθαι προενηνεγ- nimentis se communiere firmissimis . Deinde ambi
μένοι , φθόνω διεπολέμουν, δέει επ' αυτούς τον πό- lione moti, navalia 100 prælia commillebant cum
λεμον επιφερόντων , τω δοκείν επί μέγα ήδη χω- iis qui longe lateque navali gloria corascare vide
ρήσαι δυνάμεως . Τήν τε προς τον Ιόνιον χώραν bantur. Etiam hi quorum potentia mari maxima
εκπλέοντι επ' αριστερά , επ' αυτού δη του μυχού , erat, metuebant Venetoruin lacessere arma : adeo
χώραν τε ούσαν ού φαύλην, και πόλεις ευδαίμονας magna bis accesserat polentia. Regionem autem
υπηγάγοντο , επί το Αιγαίον πέλαγος αφικέσθαι • haud infrugiferam ,, que naviganti a sinu versus
τούς τε παράπλους αυτού ταύτη καταστρεψάμενοι , Ionium a sinistra est, et urles opulentas subegee
Κέρκυράν τε εχειρώσαντο σύμπασαν, και Εύβοιαν runt usque ad mare Ægæuin . Hujus portus omncs
τε και Κρήτην , και Πελοποννήσου τας πόλεις. Και in poteslatem redigentes, Corcyram universam in
επί Συρίαν δε αφικόμενοι στόλο , και Κυρήνην πό- ditionem acceperunt. Ceperunt Euboeam , et Cre
λιν υφ' αυτούς ποιησάμενου, μεγάλα υπεδείκνυντο tam , Peloponnesique urbes . Cum classe venerunt
έργα, πρός τε τους βαρβάρους ταύτη πολλαχή B in Syriam : subigentesque Cyrenen urbem , magna
διαναυμαχήσαντες , και της θαλάσσης της εντός militaris virtutis facta designabant, ubique cum
“Ηρακλείων στηλών επικρατήσαντες , κατά το Ευ- Barbaris prælia navalia facientes, el mare univer
ρώπην , προς τους εν τη θαλάττη δοκούντας δύνα- sum , quod est intra Herculis columnas, perdoman
σθαι οτιούν διεπολέμουν. Και Ιταλίας μέντοι της tes. Etiam pagnabant fortiter contra eos qui erant
παράπλου ουδέν και τι και άξιον λόγου υπηγάγoντo in Europe , et sibi admodum potentes videbantur :
σφίσιν , ότι μή Ραβέννην πόλιν ευδαίμονα , τελευ- nec oratione dignum puto , quod non adnavigarunt
τήσαντος του εν αυτή ηγεμόνος , διά το μή ες το Italia ,, nec sibi subjecerunt Ravennam,, urbem
ομόφυλον ιέναι πολέμω, αλλ' επί τους αλλοφύλους opulentam, principe hujus defuncto . Quia nempe
διαναυμαχείν . Έπολέμησαν δε ούτοι πρός τε τους non solebant contra ejusdem gentis et corporis
"Έλληνας , και ναυμαχίας περιγενόμενοι, την τε homines bellum movere , sed contra alienigenas
μητρόπολιν εχειρώσαντο, επισπoμένων σφίσι και arma ferebant. Arma etiam arripserunt contra
εσπερίων συχνών. Εξηγουμένων δ' αυτών επί τους Gree06 , φuos navali prelio vicerunt , eorumque .

"Ελληνας, και ώς της ηπείρου αντέχεσθαι ήρξαντο , metropolim (4) sujegerunt, cum plurimi Occidenta
εν βραχεί δε χώραν της ηπείρου έκτήσαντο άγα- c les ipsis adjungerentur. Copias tamen cum duce
θην, και οχυράν την πόλιν αυτών παρείχοντο , κατ ' rent adversus Græcos , continente non abstinuere,
άμφω τώ δυνάμεε επί μέγα αύξοντες . Πρός τε τους verum regionem ejus non modicam et optimam suæ
της ηπείρου ηγεμόνας διενεχθέντες , επολέμησαν ditioni junxere . Urbem quoφue suam munitissimam
επί πολλές γενεάς τον πόλεμον, και διέφερον χρη- prestilere , cum eam et navali pedestrique potentia
μάτων προσόδω, την πόλιν, μεγάλης εαυτούς παρα- autissent.. Discordie ipsisintercesserant eum Epiri
σκευασάμενοι. Μετά δε ταύτα και υπό Βαρβάρων ducibus. Proindeid bellum Iongius duravit. Opibus
βασιλέως , της Ιταλίας προς εσπέραν χώρας, εκcellentes, civitatem suam magnam reddiderunt
προς τον Ρώμης αρχιερέα, εκπεσόντα τε της opel accessu . Praeterea pontificem maximum Ro
αρχής, και της Ρωμαίων πόλεως κατήγαγόν manuan Italia Romaque pulsum ab rege barbaro(3),
τε τον αρχιερέα και προς τον βασιλέα πολεμή- ad pontifcatum et imperium reduxerunt , victo Bar
σαντες , ώστε έμπεδώσαι το αρχιερεί την αρ- baro navali prelio. Etiam adversus Januenses , qui
χήν, ναυμαχία τε επεκράτησαν , και κατήγαγον . Και Italian Oram
regiones quasdam isthic et maritimam lialiæ
πρός τε τους Ιανυθους , δοκούντας της κατά χωρία tenere videbantur, bello pelenles , plurima wilila
εκείσε , και την παραλoν της Ιταλίας επικρατείν , ris virtutis facta edebant, plerumque pugnis na
πόλεμον εξενεγκόντες , μεγάλα αποδείξασθαι έργα, D valibus victoriam obtinentes. Al Januenses bellum
πολλαχή διαναυμαχήσαντες και περιγενόμενοι . Ού- adversus Venetos Sumentes, propemodum horum
του τοιγαρούν τον προς τους Ουενετούς , πόλεμον urbem in deditionem acceperunt, uavibus et trire
αναιρούμενοι, ολίγου δείν την πόλιν αυτήν έχει . mibus adnavigantes,, etel eorum portum occupantes,,
ρώσαντο , επιπλεύσαντες τριήρεσι και ναυσιν επί ingressi eo loci ubi Clizoe sive Clodia (6) fossa est,
των Ουενετών λιμένα , και εισελθόντες κατά το επί Urbs Venetorum sita eo loci , ubi lacus sive portus
Κλιζόην 11. Πόλις δε αυτών οικείται, όπη δη ο λιμήν magnus visitur, qui longus stadiis quingentis ree
μέγας τε ών , και πεντακοσίους σταδίους διήκων , gionem Erijano finitimam attingit. Eridanus enim
λήγει ες την κατά τον Ηριδανόν χώραν. Ταύτη γάρ (qui et Padus ) Italia fluvius magnus est, et naves
Ηριδανός μέγας τε των κατά την Ιταλίαν ποτα- ibi in mare exponit. Ilac igitur Januensium 101 na.
Notulæ marginales .
(4) Constantinopolim . dissidium : ann. 1380,1 Sabell. Enn . 9, lib ix.
(5) Alexandri pontif. cum Friderico Barbarossa (6) Nunc Chiozza.
17 επί την Κλωδίαν . αι. Κλιζόην.
191 LAONICI CHALCOCONDYLE 12
ves ingresse in portum , Clizoen occuparunt et di- A μών , και ναυσι πλοίμος , προς ταύτη δη εκδιδοί ές
ripuerunt. Quo facto, legalos in urberm irejusse- την θάλασσαν . Ταυτη 18 δη ούν εισελθούσαι αι νήες
runt. Cives aulem cum in ancipiti hærerent dis- των Ιανυΐων επί τον Ουενετών λιμένα , τήν τε Κλι
crimine , nec satis quid facerent scirent , respon- ζώην και κατέσχον, και ήνδραποδίσαντο . Μετά δε
derunt se paratos esse facere, quæ imperassent ταύτα προς την πόλιν διεπρεσβεύοντο , και εν απόρω
Januenses :; et eam reipublicæ formam amplexu- δε όντες οι εν τη πόλει, και ουκ έχοντες και τι γέ.
ros, quam ipsi præscripsissent. Jusserunt quoque νωνται, υπακούσαί τε τοις Ιανυθοις έφασαν έτοι
Januenses petere quæ vellent, quasi ea promptissime μοι είναι, και ώς άν δοκoίη αυτοϊς ξυμφορον είναι
daluri . Januenses ut intellexerunt Venetorum re- και επιτήδειον, πολιτεύεσθαι, και αιτείσθαι σφάς
sponsum, magis in spem poliundæ urbis erigeban . έκέλευον και τι βούλονται, ως παρεχομένων ετοίμως
lur. Proinde immoderate , nulla urbis verecundia αυτοίς ταύτα. Οι δε ώς τα παρά της πόλεως ήκου
inbibiti , respondeni , se pelere , ut liceat urbem tres σαν, οιόμενοι την πόλιν καταλήψεσθαι, αυθαδέστερόν
dies continuos diripere . Legati in urbem reversi, τε απεκρίναντο τη πρεσβεία , φάμενοι, αιτείσθαι
petitionem Januensium exponunt . Senatus popu- αυτούς επί τρείς ημέρας εξείναι σφίσι διαρπάζειν
lusque ira percitus propter tam insolentem et im
moderatam petitionem , naves, quotquot potuerunt, B την πόλιν. Οι μέντοι πρέσβειςπαρήγγελλον
ως απεχώρησαν
80
, και
* , ή τε
τα έπεσταλμένα τη πόλει
continuo militibus implent : návesque solventes , σύγκλητος και ο δήμος υπεραχθεσθείς τη των πολε
in lacum feruntur . His obviam perguni Januenses , μίων αυθαδεία τε και ακολασία, ναύς τε αυτίκα
•

confestimque in lacu navale prelium commiserunt, επλήρωσαν, όσας ηδύναντο, και αυτοί ές τάς ναύς
in quo penes Venelos victoria fuit. Hinc cum ho- εμβάντες , ανήγοντο ες τον λιμένα . Ο τε Ιανυθοι
stes terga darent, celerique fuga festinarent in Cli- αντανήγοντο, και αυτίκα εν τω λιμένο έναυμάχη
zoen , continuo Veneti adducentes upam de numero σαν, και ουδέν πλέον έσχον οι πολέμιοι . 'Ενταύθα
suarum navium maximam , eam demerserunt, ubi ως επετράποντο ηττημένοι εις Κλιζόης 81 , αυτίκα
portus angustissimus erat : et suos porlus obstru- οι Ουενετοί ναύν φέροντες , μεγίστην των παρά σφίσι
enles , fame Januenses in Clizoe constitulos expι- νεών , ες το του λιμένος στόμα, ή δη εισήεσαν οι
gnare nitebantur. Tentabant obsessi fossam (7) qua πολέμιοι , κατέδυσαν αυτού ταύτη · έστι γάρ τούτο
ex Eridano in portum venilur, conantes perfodere στενώτατον , και το στόμα επικλείσαντες, λιμώ τους
cum locum , si quo modo possent naves in Eridanum "Ιανυθους εν τη κλιζόη 81 εξεπολιόρκησαν. 'Απε
impellere: sed opus istud baud absolvere potuerunt. πειρώντο μεν ούν και της διώρυχος, ή εκ του 'Ηρι
Palavii dux Carrarius Venetis infestus, Januenses C δανού ες τον λιμένα αφικνείται, διορύσσοντες, ώστε
in isto prælio adjuvit. Fame igitur domiti , dedi- έκπλόϊμοι γενέσθαι ταϊς εαυτών ναυσιν επί τον
dere se Januenses Venetis, ut secum pro arbitrio 'Ηριδανόν. Αλλ ' ουχ οίο! τε εγένοντο ανύσαι τούρ
suo agerent. Et quidem hic turpissime perierani, γον. Έδόκει δε και ο Παταβίου ηγεμών συμβαλέ
nec nunc satis digne traclali, ut in posterum mo- σθαι αυτοίς ες τον τε πόλεμον, διάφορος ών τοις
destice memores essent . His in hunc modum pera- Ουενετοίς. Ούτοι μεν λιμώ εκπολιορκηθέντες υπό
ctis , vim belli contra Januensium urbem vertere . της Ουενετών πόλεως, παρέδοσαν σφάς χρήσθαι σφί .
Cum aulem ubique victoriis navalibus clarescerent, σιν , ό τι βούλονται, και ταύτη αίσχιστα απώλοντο,
et mirabilem sibi ' ubique potentiam pararent, et ουκ έτι παρά το δέον σωφρονισθέντες . Οι δε Ουε
etiam alios mari , quod eam regionem alluit , pro- νετοι το από τούδε στρατευόμενοι επί την 'Ιανυΐων
hiberent, accidit ut Januensium urbs in maxiniam πόλιν, πολλαχή το έναυμάχησαν , και επεκράτησαν,
devolveretur calamitalem , ut quæ navalibus præ- δύναμιν τε περιποιούμενοι το από τούδε, και της
liis nihil amplius efficere posset : postea etiam θαλάττης είργοντες , της κατ' εκείνην την χώραν.
Patavii principem ulti sunt, urbem ejus obsidione "Ενθα δή ξυμφορά περιέπεσεν ή πόλις αύτη , ού της
prementes. Deinde adducti in continentem , eam επιτυχούση, διά τάς ναυμαχίας ταύτας. " Υστερον
constantius sibi subjicere moliebantur, ut sibi con- D μέντοι , τόν τε του Παταβίου ηγεμόνα τισάμενοι,
firmarent continentis imperium . Ει cum antea in- τήν τε πόλιν επολιόρκησαν, και υπαγόμενοι της
perium quoddam (8) in regione continentis essent ηπείρου , άντείχοντο βεβαιότερον ές σφάς, έχυ
nacti, et Tervisium urbem opibus florentem suo ρούντες ες την αρχήν της ηπείρου . Και πρότερον
dominio adjicientes, regionem prælergressi sunt , μέντοι άρχήν τινα ες την κατά την ήπειρον κτησά
cum odio incolae 102 urbis incitarentur adversus μενοι, και Τερβύζιον πόλιν ευδαίμονα επικτησάμε
silos principes. Cum Patavium in potestatem venis- νοι , προήγαγον την χώραν αυτών, επαγομένων τώ της
sel, etiam Carrariorum e familia dux contra cos in- πόλεως έχθει το σφετέρα προς τους σφών ηγεμό
surrexit : contra quem hostili animo procedentes, νας, και ύστερούμενοι, ώς το Πατάβιον έχειρώσαντο
Notulæ margivales.
(7) Brundulum vocant. ( 8) Forojulium .
78 ταύτην. Β. u in cont. 79 Kiwolav, al , 111 in c . 50 απήγγελλ. 4!. 8ι in c . 41 Κλωδίαν, al . 1st in .
8 ) Κλωδία. al, ut in c .
193 DE REBUS TURCICIS LIB. IV . 194
του ηγεμόνος Καραρίων της οικίας, προς τούτους A urbes non paucas Italie et Liguria subegere. Vero
διενεχθέντες, ορμώμενοι από τούτου, πόλεις τε άλ- nam quoque in ditionem redegerunt, urbem opu
λας ουκ ολίγας κατεστρέψαντο, των κατά την Ιτα- lentam , expulsa Scalariorum (9) principum familia.
λίαν χώραν ες την Αιγυρίαν, άλλας τε δή και Ούη- Caple sunt Vincentia , Brixia , urbes opibus et
ρώνην 85 πόλιν ευδαίμονα, εξελάσαντες τους ηγεμό- claritate reliquis Italiæ oppidis haud inferiores.
νας αυτής. Κλιμακίων της οικίας ούτω καλουμένους, και Ουϊκενετίαν, και Βρήξιαν, δλδίας τε πόλεις, και
επισήμους των νυν κατά την Ιταλίαν .
Μετά δε ταύτα προς τον Λιγυρίας τύραννον διε Pust hæc bellum ipsis fuit cum Liguriæ ( 10) prin
νεχθέντες επολέμουν επί συχνά έτη . "Έστι δε οηγa- cipe , quod quidem ad multos extractum est annos .
μών ούτος οικίας των Μαριαγγελών, άρχων δε Is autem princeps originem trahit ex familia Ma
Μεδιολάνου πόλεως. " Ην δε επιτηδεύμασι τε ολβιω- riangelorum , et Mediolano præfuit. Urbs liæc
τάτη , και τη άλλη ευδαιμονία προέχει των εν τη sludiis belli et reliqua felicitale Italiæ urbes
Ιταλία πόλεων, και πολυάνθρωπος ούσα, παλαιο , longe ersuperabat : et cum sit populosa , antiquis
τάτη τε δοκεί γενέσθαι , και αιεί τε εξ ότου ωκίσθη sima esse creditur, nec unquami adversa fortuna
ευδαιμονήσαι τοίς τε επιτηδεύμασι τοις πολεμικούς, esse usa , ex quo condita est : verum semper
και όπλων κατασκευή . Μεσόγαιος δ' ούσα η πόλις B studiis belli et armorum preparatione excelluisse
αύτη , διέχει από θαλάσσης της Πανείων σταδίους constat. Cum autem sit mediterranea, distal a
αμφί τους εξακοσίους, άγχου δε κείται της Γαλα . mari Januensium stadiis sexcentis. Sita est prope
τίας, ήτις και Σαβοΐα χώρα κέκληται. Ρεί δε πο . Galliam , quæ Sabaudia nominatur. Fluvius ur
ταμός διά της πόλεως, και εκδιδοί ούτος ες Τεσί- bem dirimit, qui in Tesincm sive Ticinuin effun
νην ποταμών προς Παπίαν 84 πόλιν . Τεσίνης δ' αύ dituir juxta Papian urbem . Tesines redit in Eri
επιρρεί ες τον Ηριδανόν, προς Πλακεντίη 80 πόλει danum prope Placentian ), urbem magnam . Quo
μεγάλη της Λιγυρίας. Ούτος μέν ή εκδιδοί, πρότε aulem Eridants Nuat , jam anle indicavimus. Fa
ρόν μοι δεδήλωται . Λέγονται δ' οι της οικίας ταύτης milie Mariangelorun proceres tali ex causa in prin
ές την Μεδιολάνου και της άλλης Λιγυρίας αρχήν cipatum Mediolanensen et in reliquam Ligurian
καταστήναι τρόπω τοιώδε. Δράκων από όρεος φοι- allecti sunt , Draco ex monte in urbem valens ,
των ες την πόλιν , ανθρώπους διαφθείρων ουκ επαύ- magnam stragem hominum , qui ad operas el ad
σατο , τούς τε επί τα έργα απιόντας, και επί τούς agros pergebant, facere non cessabal : mulierein
αγρούς. Γυναίκα μεν, ή λέγεται, ουδέν τι ποιούμε- tamen nullam , ut aiunt, lædebal. Viris tamen
νος, και τους γε άνδρας επί συχνόν χρόνον διελυ c Iogo tempore infestus erat vailando. Plurimi gio
μαίνετο και πολλοί δή επ' αυτόν επελθόντες, πολλά que bestiam illam al interficerent, contra e2u
τε και ανήκεστα προς τού θηρός έπεπόνθεσαν , ibant : verum nihil proficientes, extrema quæque
ήνυον δε ουδέν. Ούτος δή ο Μαριάγγελος 86, πρώ- patiebantur.. Tandem Mariangelus ,, Mariangelo
τος της οικίας ταύτης, Βρετανός δε το γένος, θερά- ruin familiæ princeps, natione Britannus sive
ποντα εξοπλίσας πανοπλία, και αυτός ενεδύσατο Anglus, ministrum suum et semetipsum arma
πανοπλίαν . Μετά δε ώς ίσαν επί τον θήρα 071 , τον lura , quæ totum corpus legeret , armans, obviam
μέντοι θεράποντα χανών, κατά μέσον έσεφόρει ές belluæ processit ( 11 ) . Ministrum igitur cum bellua
τον λαιμόν αυτού. Ως δ' ήδη χανών, ούτε εντός voraret, et medium in rictu portaret, nec eum
λαβείν οίος τε εγένετο, ούτε ές τουπίσω εξορμήσαι , in ilia demitiere vel evomere possel , securi bellux
πελέκει την κεφαλήν του δράκοντος καταίρων διέ- caput amplitavit. Draco in hunc modum periil :
τε με . Και ο μέντοι δράκων ταύτη έπεσε, και η civilasque liberata ab isla bestia , a qua subiude
πόλις ελευθέρωτο του θηρος πολεμούντος αυτή . oppugnalbatur,, Mariangelum ducem elegit, el
Και ούτω δή στρατηγόν τε σφίσιν οι το Μεδιόλανον contra hostes ire jussil, ul qui virum bonuin el
ενοικούντες εστήσαντο , και ηγείσθαι εκέλευον επί fortem se exhibuisset. Nec multo post , ut sibi
τους πολεμίους, ώς άνδρα αγαθόν γενόμενον. Μετ' D Mediolanensen principalum constabilirel , el cives
ου πολύν δε χρόνον ηγεμών τε κατέστη , δορυφό- obedirent, satellites , quos corporis sui custodes
ρους έχων αμφ' αυτόν, και τους εν τη πόλει πείθε esse voluil, delegil. Qulo reguante, generalione
σθαι αναγκάζων. Ούτω δή άρξαντος ταύτης της deuum quarla post principalus in Philippua de
χώρας επί τέσσαρας γενεάς, ες τον Φίλιππον η αρχή venil, cum quo Veneti bellum gerebant, creantes
περιήλθε , προς ον δή οι Ουενετοί επολέμουν διενεχ- ad id duces viros bonos , et magnain 103 regio .
θέντες τα τε άλλα και στρατηγούς ελόμενοι σφίσιν nem gubernantes. Primo quidem Carminiolatii
Notulæ marginales .

(9) Scaligerorum. viperam in armis gestanlem stravisse dicitur, 1096.

(10) Insubriæ . Joannis autem postea Galeacii viceccomitis F. Phi
(11 ) Mediolanensium insigne. Hic Otho vicecomes lippus Maria , Angleriæ comitalu donalus, suis Ma
fuii ex couiitibus Angleriæ, qui barbarum quemdam , rianglorum nomen reliquil, circa annum 1400 .

18 al. Πλαζ. 86 al. Μαριάγγλος . " ή είη έ . al. ώς επίη ε.

Βερώνα. 86% Παπίαν πόλιν,. al. Παβίη. 88
 LAONICI CHALCOCONDYLE 196
195
ducem fecerunt, quent opposuerunt principi Me- Αές τον πόλεμον, άνδρας τε αγαθούς , και χώρας άρ
diolanensi. Ubi autem intellexerunt , eum regio- χοντας ουκ ολίγης . Πρώτον μέντοι Καραμινιάλαν
nem prodere, el colludere cum Mediolani duce, στρατηγόν εϊλοντο επί τον Λιγυρίας άρχοντα. Και
captum interfecerunt. Et vocanles Franciscuin ώς αυτού συνίεσαν καταπροδιδόντος την χώραν και
cognomine Sfortiam , ducem in locum occisi sub- συντιθεμένου των Μεδιολάνου ηγεμόνι , συλλαβόντες ,
rogarunt. Magnis quoque honoribus eum affe- ανεϊλον, και Φραντζίσκον τον Φορτίαν επίκλην με
cerunt , cum etiam anlea gloria multa prefulgeret , ταπεμπόμενου , ηγείσθαι τε αυτόν εκέλευον , και ετί
et non modicas Liguriæ urbes subjiceret. Im- μων μεγάλως , τά τε άλλα ευδοκιμούντα , και πόλεις
perium continentis ad magnam potentiam produ- της Αιγυρίων χώρας ουκ ολίγας παραστησάμενον ,
xit. Ut auten Italia in parles abieri , quidam τήν τε αρχήν της ηπείρου επί μέγα προήγαγε
Venetos , quidam Ligures seculi in seguentibus δυνάμεως . Ως μέν ούν προς τούτους πολεμούντας
ut omnia contigerint , enarrabo . Redeo nunc ad αλλήλοις, ξύμπασα η Ιταλία διέστη προς εκατέ
Venelorum urbem , quæ utramque fortunam er- ρους , και ως επολέμησαν , ες το πρόσω ιόντι του
perta est . Veneti igitur elegerunt ad id bellum λόγου δηλούται μοι ως εγένετο . Επάνειμι δη επί
gerendum. duces rei militaris peritia insignes , την Ουενετών πόλιν , ώς ταύτη τη πόλει εγένετο
ut supra docui , inter quos Carminiolam impen- B° τύχη επ' αμφοτέρα τη πόλει , εναλλάξ συμβάν . Και
sius faventem rebus ducis Mediolani , caplum αύτη ες τόνδε τον πόλεμον ελομένη έαυτή στρατη
necarunt , quia eum sibi insidias struere cognitum γούς τα πολέμια αγαθούς. Εν δε δή και ους εσή
habebant . Sfortiam accilum in locum interſecti μηνα Καραμινιόλαν κηδεστήν γενόμενος του Λιγύ
ducem substituere .
ρων τυράννου . Τούτον μέντοι ως επιβουλεύοντα
σφίσι λαβόντες , ατέκτειναν . Φορτίαν δε
δε μεταπεμψάμενοι , έστησαντο σφίσι στρατηγόν ελο --
μενοι .
Maniſestum arbitror esse omnibus, Venetos præ- Ως μεν ούν έργα αποδεικνυμένους μεγάλα τε και
claris facinoribus ubique editis, mille annis nsos άξια λόγου, επί χίλια έτη ευδαίμονας διαγενομένους ,
prospero rerum successu , plurimum gloriæ per άλλοις πολλαχή κατά την Ιταλίαν ενευδοκιμήσαι ,
universam Italiam apud omnes tenuisse .. Quod κατάδηλόν έστι, και εμπεδώσαι αυτή τα κατά την
autem civitatem suam ita regnaverint , ut inviolata αρχήν, ως ελάχιστα έσφάλετο υπό των πολιτών , τηδε
et intacta a seditionibus fuerit semper, decens πη αν κατάδηλος γένοιτο και της πόλεως διοίκησις ,
tolius urbis administratio, quam brevibus nunc ώς εν βραχεί διασημήναι : ήν γάρ αύτη η πόλις το
describam, in causa fuit. Olim democratia istarm C παλαιών δημοκρατία, και υπό δήμοις τε άμα εν ταις
civitatem gubernabat, populusque simul cum his αρχαϊς αυτών , άς ηρείτο την πόλιν , ή έδόκει καλώς
qui in magistralu positi erant, qua sibi consul- έχειν σφίσι , διώκουν μετά δε ταύτα , ως επί τα έργα
tissimum videbatur, civitatem moderabantur. Post- σφών οι δημόται ετρέποντο, και ουκέτι σχολήν ήγον,
ea cum ad opera populares singuli avocarentur, ώστε επί την διοίκησιν λόγον ποιείσθαι , ως εκάστοτε
nec otium amplius, quando ita res monuisset, in αναγκάζοι βουλεύεσθαι ο χρόνος , επιλεξάμενοι τους
anuin conveniendi et consultandi superesset , opti- αρίστους , είτε τύχη τινι , είτε δή και ψήφφ ελόμε
mos quosque isti curæ præfecerunt, vel sorli νοι• ούτω περί τούτου ες αριστοκρατίαν το παρά
vel suffragio electionem committentes. In hunc παν ετράπη , και το από τούδε εισέτι και νυν ασφα
modum reipublicae forma ex democratia in arislo- λώς διωκημένη , επι μέγα δυνάμεως εχώρησε . Διοι
craciam mutata est. Ex eo inde tempore civitas κείται δε κατά τάδε. " Εστιν η μεγάλη βουλή καλου
illa pulchre administrata, marimam sibi poten- μένη αυτοίς, εν ή επί ημέρας οκτώ σχολήν άγουσιν ,
viam peperit. Habent senatum , quem magnum 'Εν ταύτη δη τη βουλή τάς τε αρχάς των πόλεων
10cant , in quo singulis octo diebus consultant . αιρούνται , ψήφους τιθέμενοι, και τας εν τη πόλει
1lic senatus oppidis sufragio intercedente princi- αυτή αρχάς, όπη αν καθιστώνται . Νομίζεται δε
pes statuit. Etiam urbis magistratus idem sena- D εξείναι ως ες έτη τέσσαρα και είκοσι γεγονώς είη,
dus decernit. Lege autem sancitur, in hunc senatum εισιέναι ές ταύτην την βουλήν, ήν αυτή την αρχήν
ficcre ei ingredi qui nalus sit annos viginti qua- συνεχωρήθη γε εισιέναι, καν συγκλητικός ή. Eίησαν
tuor, el senator is sive patricius sit , nec aliqua δ ' αν ούτοι αμφί τους δισχιλίους , οι τάς τε ψήφους
causa exstet , quæ ab senatu euin excludat . Sunt τιθέμενοι , και τας αρχάς ξυμπάσης ήδη της αρχής
autem viri bis mille, qui calculos ferunt , et uni- αιρούμενοι . Ηγεμών δε τούτων εστιν όν αν έλων»
versi ihuperii magistratus eligunt. Ducem sive ται, τον παρ' αυτούς κράτιστον δοκούντα γενέσθαι.
principem sibi eum constiluunt, qui apud eos ex Φέρει δε ούτος δύο ψήφους, τιθέμενος ή αν βούλοιτο
omni numero optimus habetur. Hic duos 104 προστίθεσθαι. Μένει δ' ούτος ηγεμών, τιμώμενός τε
ponit calculos, quos cuicunque voluerit parti τα πρώτα υπό των συγκλητικών, και εν τοις βασι
addere potest. Princeps illo manet in primis a λείους επιμένων , έχων την τε δαπάνην υπό των της
senatoribus honoratus. Is in regali aula habitans, πόλεως προεστηκότων . Πάρεισι δ' αυτώ βουληφόρου
victum habet : sunplus, quos facit, ab his qui άνδρες , έξ τον αριθμόν, έτεροί τε αυτό όντες, και
universæ civitati præsident, capit. Adsunt ei viri την τιμήν της ηγεμονίας συγκατεργαζόμενοι, επί
197 DE REBUS TURCICIS LIB. IV . 198
μήνας εξ απαλλαττόμενοι της σφών ούτοι αρχής . A consiliarii sex (12), socii ejus exsistentes , et in
Σ

Μετά δε την μεγάλην βουλήν , έστιν η βουλή 88 γε- parlem curarum principalus adhibentur : qui
ρουσία κλητων καλουμένη, αμφί τους τριακοσίους . mensibus senis evolulis , dignitatem deponunt.
Αιρούνται δη τούτους ήδη και τας λοιπές αρχές εν Posi senatum magnum alius senatus est, qui Evoca
τη μεγάλη βουλή , επιλεξάμενοι τους ταμείνω φρο- torum (13) dicitur, qui viris constat trecentis . Hunc
νούντας . Κάν ταύτη δη τη των κλητών επονομαζο senatum creant in magno senatu , allegenles qui
μένη βουλή, περί τε πολέμων , και ειρήνης βουλευ- prudentia praestare videntur. Senatus autem vo
ονται και πρεσβειών, ό τι αν και δεδομένων 09
και τούτοις , catorum de bello et pace legationibusque consultat,
πείθεσθαι αυτίκα την πόλιν, και ές και τι αν δόξη Et ei , quodcunque visum fuerit isti senatui,
ταύτη τη βουλή , ξύμπασαν την πόλιν Ιέναι. Επί civilas lola paret , el in sententiam , quam dede
δε τοίς των όλων εγκλήμασιν έφεστάσιν άρχοντες rit, manibus pedibusque universa civitas vadit.
δέκα, οίτινες τά τε εγκλήματα, και τας ποινές επί. Criminibus capitalibus viros præfecere decem (14).
φέρουσιν εν εκάστω. "Εξεστι δε τούτοις τόν τε ηγε- qui accusent et puniant. His licet manus principi
μόνα λαβόντας θάνατον απάγεσθαι, υπό μηδεμιάς injicere et ad necem traliere : nec est qui ausit
των αρχών απαιτουμένους την αιτίαν της δίκης • B
ejus causam inquirere ; $ic enim ordinatum est ;
διαιτείται γάρ ούτως· και καθίστανται ήδη ξυμπά- et creantur ut delinquentes feriant, Sive in civi .
σης της πόλεως ές τας ευθύνας των ότιoύν περί τινα talem , sive in privalum quis quid commiserit ,
εξαμαρτόντων , ή περί την πόλιν , ή ες αλλήλους . decem viri si cognoverint , de eo supplicium sumunt.
"Αγονται δε θανάτου , όντινα αν υπόδικον εύρωσι. Sunt et alii judices, qui in reliquis jus dicunt,
Καθίστανται δε και ές τάς άλλας δίκας δικασται , quidam urbani, quidam peregrini. Dis præposue
των τε επιχωρίων άλλοι, και ές τους ξένους άλλοι . runt magistratum quadraginta virorum ( 15) , ad
Επί τούτοις εφιστάσιν άρχοντας τεσσαράκοντα , ές quos sententias super puniendis sontibus trans
ούς επειδάν αι δίκαι ανενεχθώσιν, ευθύνουσι τάς mittant , ut dispiciant, Duam et ipsis sententise
ψήφους , ές το σφίσιν επί το ως κράτιστα έχειν δο- optime habere videantur . Si sententiae displieue
κούν. " Ην δε μή συμφέρωνται ες την δίκην, επί την rint , et ipsi inter se dissenserint, negotiuin
των κλητών βουλήν αναφέρεται , κακεί πολυπραγμο- lotum ad Evocatorum sénalum refer :ur . Hic
νείται, και την απόβασιν ίσχει. Είσι μεν ούν και sententiæ mulla diligentia excutiuntur, et tandem
άλλαι αρχαί ουκ ολίγαι της πόλεως, φυλακής τε πέρι ad Apem ducuntur . Sunt et alii magistratus plu
καθήκεσαν , και ες τους νυκτός αστασίαν τινά ές rimi in custodiam urbis comparati. Sunt quibus
την πόλιν πράσσοντας . Και αγορανόμοι έτεροι καθ ! - c negotium civitatis commissum est in eos qui de
στανται , τους φόρους των επί τινι πραγμάτων, και ſectionem aliquam sive lumullum noclu concitani.
ές τάς προσόδους της πόλεως απαιτήσεις, οι δη τας Sunt et rerum veyalium , atque adeo lolius fori
προσόδους πράττοντες καθιστάμενοι , εφ' ους δή τα præsides. Alii præsident vectigalibus reruin ,
της ξυμπάσης πόλεως χρήματα, και οι φόροι 10 alii sunt tributorum et civitatis redituum exactores,
αναφέρονται . "Αρχοντες δε οι γεραιότεροι τε, και Quidam præpositi sunt vectigalibus et reditibus,
αξιώματι προέχειν δοκούντες, καθίστανται διά βίου : ad quos universæ civilatis opes adhibitis obser
ως εργώδες όν κατ' ενιαυτόν λογίζεσθαι τάς προσό- vatoribus. deferuntur. Magistratus hic constat
δους τε και εξόδους της πόλεως, ότι αν απογένοιτό viris ælate el honoribus gravissimis, qui per
τε και περιγένοιτο αυτών των χρημάτων. Από μέν universam vitam istum magistratum retinent, quia
ούν τούτων αιρούνται σφίσιν ηγεμόνα, επειδάν σφίσι dificile videlur accepta et expensa ciritatis, quid
τελευτήση, ες τα πρώτα τιμής ανήκουσιν ες ταύτην expendatur et φuid supersit, quotannis computare ,
την πολιτείαν . Τους τε γάρ θησαυρούς και τας προσ- el singula in rationes referre. Ex his sibi ducem
όδους εφορώσιν ούτοι , και επιτροπεύoυσι . Χρημα- capiunt, quando is qui rerum potitur , mortuus
τίζουσι δέ σφίσιν ες την αρχήν αυτών, συν τω ήγε . fuerit. Qui ad primum dignitatis locum erecti
μόνι παραγενόμενοι ές τε ακρόασιν πρέσβεων, και ο Γuerint, ad istum tandem honorem promoventur .
των μεγάλων, είτε βασιλέων, είτε και ηγεμόνων Thesauros alque lotius urbis opes el reditus in.
αναφοράς. Και άνδρες ούτοι ή της πόλεως όλη εξου- spiciunt et tutantur. Eorum officium 105 est , ubi
σία • ονομάζεται δε και ηγεμονία . Προέχει δε αύτη magistratum hunc inierint, consultationibuscus
η πόλις δυοίν των εν τη Ιταλία πόλεων οικιών τε principe vacare, et cum eodem legaliones princi .
ευπρεπεία , και κατασκευή επί των της θαλάσσης pun regumque relationes audire. Polestas . lolius
οικοδομημάτων , ώς το επίπαν της πόλεως, και civitatis penes hos est : et revera principatum
πλούτο των εν τη πόλει ένοικούντων , άτε της πό- gubernant. Civitas ista duobus omnes Italiæ urbes
λεως επί εμπορίαν επιτηδείως εχούσης ως μάλιστα, antecedit : videlicet domorum magnificentia , et
και χρήματα ευπετώς ποριζομένης . Κεκόσμηται δε ædificiorum quæ in mari ædificata sunt apparalli ,
Notulæ marginales .
(12) Sexlertia . ( 14) Capo di Dieci .
(13) Avogalori. ( 15) Quarantiæ .

68 In orα, πρεγάδος . * δεδογμένων. R. ut in c. 90 In uno , έφοροι , ut in pr. ed .

 LAONICI CILALCOCONDYLA 200
199
Excellit et opulentia , que penes cives est ; A ή πόλις αύτη τά τε άλλα , και επιχείο εντός της
nam cum sit mercaturæ et negotiationibus ido- πόλεως ώκοδομημένω , κάλλιστά τε ιδείν, και ευπρε.

nea , fit ut incolæ plurimas hinc colligant opes. πεστάτω, ταϊς τριήρεσιν εξηρτημένη ως πλείσταις,
Exornala esl eadem urbs pulchra navium statione και πλοίοις άλλοις παμπόλλοις, και τη σκευή τού
quæ intra urbem sita est, pulcherrima et ame- των αφθόνως τε εχούση αυτού , από τε " όπλων και
nissima visu , instrucia triremibus, Davibusque άλλων όσα ές χρείαν φέρει ταϊς ναυσι . Διέκει δε
aliis plurimis.
. Copiosus ibi est apparatus in επί πέντε σταδίους, και άνδρες ως πλείστοι έργα:
promptu armamentorum , et aliorum quæ naves ζόμενοι αυτού καθ ' εκάστην ές τάς ναύς. "Αρχοντας
postulant. Spatium occupat quinque stadiorum . δε αιρούνται του ενιαυτού δύο ες το επίνειον τούτο,
Viri complures quotidie huc commeant, operantes και ες ξύμπασαν την κατασκευήν . "Ιπποις δε ουδέν
sedulo, ut quæ ad naves pertinent, non desint. του χρήται η πόλις αύτη , αλλά πεζή τε επ' αλλήλους
Quotannis viros duros eligunt primarios, qui sta- φοιτωσι , και πλοιαρίοις , τη μεν της θαλάσσης διά
tioni illi præficiuntur, ut ea quæ ad ipsam των οικιών διήκουσα , τη δε και αυτών κατεστρωμέ
spectant, sedulo procurent. Equorum nullus in νων πλίνθους απανταχή της πόλεως . Τείχει δε ουδέν
ista urbe usus . Pedestri ilinere utuntur in con- περιβεβληται ή πόλις . Τας μέντοι αρχάς των σφε
B
gressibus mutuis. Navigiorum usus apud eos fre- τέρων πόλεων ές τε την ήπειρον της Ιταλίας , και
quens est, cum mare transeat per domos. Præ- ες την παράλιον χώραν αυτών, διά τέλος δε ώς επί
lerea urbs lola tegulis integitur, nec ullis ma- το πολύ αιρούνται. Επειδάν δε επανίωσιν ες την
nibus cingitur. Magistralus, quos urbibus in Italiæ πόλιν, ήν τι μη ορθώς πεπραγμένον ή αυτώ , τάς τε
continente et in maritima ipsorum regione sitis ευθύνας δίδωσι και δίκην εφ' οίς μη καλώς πεπολι
decernunt, plerumque ex iis qui in magistratu τευμένα τυγχάνει αυτό. Και αιρούνται μεν ούτοι
sunt constituunt. Ubi hi reversi ſuerint, pænas στρατηγόν σφίσιν ουκ επιχώριον ές τα στρατεύματα
dant eorum quæ inique in magistratu collocati της Ηπείρου, δεδιότες μη προσαγόμενοι τους στρα
egerunt. Ducem , quem exercitibus continentis τιώτας , περί την αρχήν νεωτερίσωσι , και κινδυ
proponunt, non indigenam aut civem creant, ve γεύση αυτοίς διαφθαρήναι τα πράγματα. Ές μέν
riti ut concilialis militum animis , innovationem του την αρχήν της θαλάσσης, ουκ έχοντες όπως
aliquam moliretur contra principatum , rerumque επάγωνται αλλοτρίους, καθιστάσί τε εκ των επιχω
summa in periculuin veniret. Navalibus copiis cum ρίων αυτοκράτορας, επειδαν πολεμείν εξέρχωνται.
non possint dare imperatorem peregrinum, unum Και ιδία κατ' ενιαυτόν τάς δέκα τριήρεις, άς επι
de suo corpore deligunt, qui navalia prælia capes C πέμπουσιν έτους εκάστου , ές τε τον Ιόνιον, και ές
sat,; cum ad belligerandum prodeunt.. Separatim το Αιγαίον , των νεών αυτών αϊ
αι επι εμπορίαν άφι
quclannis decein triremes miltunt in lonium et κνούνται επί Αίγυπτον και Λιβύην, και Ωκεανών,
Egeum mare, propter naves que in Egyptum και Εύξεινον πόντον. Και καθαιρούντες το ληστρι
elin Libyam inerciuin gratia profciscuntur per κον , όπου αν περιτύχωσιν αι δέκα αύται τριήρεις,
Oceanum et Euxinum nmare . Mare hoc repurgant διατρίβουσιν όλον ενιαυτόν, ές όπερ αι δέκα άφι νού
a piratis, quos arcentes ubicunque in cos inci μεναι, απαλλάττουσι ταύτας της φυλακής. Επι
derint, ſoris morantur per integrum annum, er- πέμπουσι δε και τριήρεις επί εμπορίαν ή πόλις,
speciantes donec decem aliæ submiltantur. Que si εξωνουμένων των πολιτών ταύτας, ές τε 'Αλεξάν
venerint, liberalæ priores maris custodia, domum δρειας και Συρίαν, και Τάναϊν, και ές τάς Βρεταν
remeant. Civilas isla mittit triremnes, quas cives νικάς νήσους, και ες την Λιβύην. Eίησαν δ' αν αι
emunt, petitum merces , in Alexandriam , Syriam, τριήρεις αύται δύο και είκοσι μείζoυς των άλλων
Tanaim , Britannicas insulas, et in Africam . Hæ τριήρεων, άτε επι εμπορίαν κατεσκευασμέναι. Νo
sunt numero viginti duæ , quæ magnitudine dis- μίζεται δ' αυτούς έφ' εκάστης νεώς και παίδας συγ
ferunt a reliquis, ut quæ au nierces capiendas κλητικών ανδρών επί την εμπορίαν αφικνείσθαι,
exstrucle sint. Solent 106 autein , ita enim con- D με μισθωμένους και τούτους συν τη νηί επί την
suetudo tenet , cum singulis navibus patriciorum εμπορίαν. 'Εξεύρηται μεν ούν τούτοις τοις Ουενς
filii ad merces comparandas proficisci mercede τοις, προς τον Λιγυρίας τύραννον διαπολεμούσι,
conducti . Magnam pecuniae vim Veneti confece- χρήματα τη τε άλλη, και δη των πολιτών εκάστου
runt , cum belluυη gererent adversus Mediolani της ουσίας και δεκατισμός . Προς ους δή τάττει η πό
.
ducem , bonorum , quæ cives possidebant, introdu- λις ετήσιον πρόσοδον, οία του χρέους απόδοσιν • και
cla decimatione . Propter hanc civibus annuuin , άττα δ' άν εταγγέλλη λαμβάνειν τους πολίτας, τρία
quasi debiti persolutionem , ordinarunt redilum : δή έκαστον επαγγέλλει αποδιδόναι έτους εκάστου.
promillenles quæcunque contulissent cives in Ουκ έστιν ότε επι τους παϊδάς τε και εγγόνους ουκ
usum belli , eorum lertiam partem singulis an- αφικνείται η τοιαύτη πρόσοδος. 'Εξωνούνται μεν
nis cives singulos recepluros . Hic reditus ad libe- ένιοι ταύτας ολίγου τινός 91, παρά των ενδεώς του
ros et nepotes redit . Quidam hos reditus parvo βίου σφίσιν εχόντων , και ευδαιμονούσι. Δοκεί δε και
Notulæ marginales .
" In ora, ήτοι αρσενά τε νύν ούτως ονομαζόμενον. ίσ. αρσενάλ . 92 Duo mss . habent, ουκ ολίγου
.

τινός . R. ut in cont .
201 DE REBUS TURCICIS LIB. IV. 202
πόλις αύτη από Ουενετών από παλαιού ευνομουμένη A pretio redimunt, ab iis qui paliperem apud ipsos
μηδένα φθήναι επι νεωτερισμόν αφικέσθαι, πλην vitam agunt . Civitas ista plane felix est . Hec
δη Βαϊμούνδον νεανίαν, ολβιώτατον δσκούντα γενέ- cum jam a primordio bonis legibus esset fundata ,
σθαι, ανακτώμενον το πλήθος επί τούτο ώρμήσθαι. evenit ut nullus repertus sit , qui seditionem ali
“Από οικίας δέ τινος βληθέντα υπό γυναικός άνωθεν, quam , nov: rium rerum cupidus, in ea excitare
εν τη οδό προϊόντα επί τα βασίλεια, επισπομένου conalus sit, præter Baimundum adolescentem opl
αυτό του πλήθους, και δεσπότην σφών, και της lentissimum, qui pretio alliciens mellitudinem, rei
πόλεως αποδεικνυμένου , και ταύτη βληθέντα λίθω, publice statum innovare parabat (16). In quem pro
αποθανείν. "Υστερον μέντοι, ουδένες και τι και άξιον deuntem ad regiam , stipalum turba hominum
λόγου ές νεωτερισμών περί την πόλιν ταύτην εξηνέ- maxima, qui eum dominum suum et urbis declara
χθησαν, δεινώς τούτο φυλαττομένης της πόλεως, bant, mulier de tecto quodam lapidem jaciens,
μη συμβήναι αυτή . eum trucidavit, atque eo loci seditiosus vilam
finiit . Deinceps nullus alius, qui idem moliretur, inventus cst : cum civitas summa ope, ne id mali
contingat , præcavere soleat .
"Ως μέν ούν τη πόλει ταύτη πόλεμον επαγγείλας Β Mechmetes igitur Pajazitis Glius cum bellum
Μεχμέτης και Παιαζήτεω παίς, και τριήρεις επλή- Venetis indicerel, triremes, quæ semper binæ in
ρωσαν επί ταϊς προφυλακαίς άλλας αεί, και δύο propugnaculis erant ,, impleverunt ,, et recta navi
γενομένας, έπλεον αύται ευθύ "Ελλησπόντου, ήγου- garunt in Hellespontum, duce Petro ( 17) farsilia
μένου Πέτρου του Λαυρεδάνων οικίας, ες ύστερον, Lauredanorum , qui in expeditione contra Januen
και την επί τούς Ιανυθους στρατηγίαν, και στρα- ses admirabilem claritatem rebus forliler gestis
τηγικώς ευδοκίμησεν. Ούτος δή ούν συν ταϊς ναυσιν sibi paraverat.. Ηic ubi cum navibus in Hellespoo -
αφικόμενος ες τον Ελλήσποντον, επί της Καλλιου- tum advenisset, e regione Callipolis vela expandens
πόλεως ανεκώχευε μετεώρους τάς ναύς εν τω πε- prælium haud volen vi animo inire in animum in
λάγει , εκών μεν ουκ επάρχων πολέμου , έδόκει τε .
duxeral. Pax enim adhuc vigorem suum obtinere,
γαρ ειρήνη τε είναι , και τας σπονδάς μη λελυ- necdum fædera violata esse videbantur , Erat præ
σθαι · και αμύνειν μέντοι επηγγέλλετο αυτώ, υπάρ- ierea a senalu illi imperatum ut defenderet po
ξαι δε πολέμου μηκέτι . 'Εδόκει τε γάρ και μή πο- tius, nec prior prælium exordirelur. Visum enini
λεμείν, των πόλεων σφίσι εν τη του Μεχμέτεω χώρα est Venetis non hostilia facere, ne urbes ipsorun
υπό Τούρκων μή κακώς πάσχειν, έν τε τη προς τον in Mechmetis regione quas habebant, aliquid mali
C
Ιόνιον , και εν τω Αιγαίο πελάγει. Τούτο μεν ούν a Turcis palerenlır. Hæ autem site erant in ree
ούτω επιτέτακται υπό της συγκλήτου , αμυνόμενον gione quae Ionium spectat, et in Egeo nmari . Se
μεν διαναυμαχήσαι , εκόντα δε είναι μή υπάρξει natus igitur Venetorum.mandalam hujusmodi suo
πολέμου . "Ως δε αφίκετο ες τον Ελλήσποντον, και duci dederal , ut non prior arma inſerret : nec la
από της Ασίας ήδρεύοντο αι τριήρεις , και της Καλ- cessens, verum lacessitus prælium occiperet. Ut
λιουπόλεως ύπαρχος ουκέτι ανασχετον εποιείτο , venit in Hellespontum , nec multum ab Asia naves
τους Ουενετούς ούτω περιφανώς υβρίζειν, ότι μή starent, Calliopolis dux non amplius ferendos esse
τον παίδα του ηγεμόνος του Φουσκαρέων οικίας , dicebat qui ex aperto conlumeliis et injuriis certa
φασι, νεωτερίζοντα , εαλωκέναι υπό τών της πόλεως sent. Quod filius ducis e familia Phoscarorum aly
αστυκών, και ες ανάγκας αφικόμενον μεγάλας , μη- decemviris captus 107 in gravissimain necessi
δοτιoύν ευρίσκειν εν εαυτώ. Και τον μεν νεανίαν Laleni venisset , quasi seditionis auctor, et nova

εκπεπιωκέναι, διά τήν τε εαυτώ επενεχθείσαν rum rerum appetens : verum quæstione habila
αιτίαν όθεν και ευφροσύνην εύπορισάμενοι nullum invenire crimen potuisse. Adolescentent
κατελθείν , και αύθις αλώναι , διαφθείραντα τον quidem evasisse illatum crimen . Ex qua re non
άνδρα εκείνον, ώς απήγεν αυτόν προδοσίας, ές D nediocris lelitia oborta est : ipseque dormum re
ανάγκας ιόντα τον ούτως εκπεπτωκότα διατρίβειν diil . Deinde iterum caplus est , cum interfecisset
εν Κρήτη. Έπιφερομένης δε αυτόν αύθις αιτίας, virum , qui crimen proditionis ei imprgeral. Unde
επί τούτο μεταπεμψαμένους τους δέκα της πόλεως , in Creta inorari coactus est . Tandem cum denuo
πολυπραγμονείν, και ουχ εύροντας , αποπέμψαι τε proditionis renis fierei , decernviri civitatis mum ac
αύθις ες Κρήτην, και μετ' ου πολύ αυτού τελευτή- cersentes , cum omnia terlarent, nec ullo modo
σαι . Ες την βασιλέως χώραν 9418, και ες αυτο 98 το criinon pateret , remissus est in Creiam : nec
επίνειον αυτού, και ως επλήρου δε τάς ναύς, αντα- mullo post ibidem vita decessit . Dinx igitur Cala
νήγετο και ούτος, έχων τριήρεις πέντε και είκοσι, liopolis veniens in regis regionem , et in navale
νήας δε άλλας αμφί τας ογδοήκοντα , ως δεδιττόμε- ejus,, naves militibus implevit , ει ducens trirenes
Notulæ marginales .
(16) Baimundi Teupuli conjuratio, circa annum ( 17) Al . Aloisio . Petrus Lauredanus.
1297 .

18 ειρήνην. R. ut in cont . 9 * Hic locus videtur esse mutilus, el lalia vel similia vocabula desiderantur, 'o
μεν ούν ηγεμών, ελθών ες την, etc. In R. nulla est lacuna . 98 In ano, και αυτό,
PATROL . GR . CLIX . Η
203 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 204
viginti quinque , aliasque naves circiter octuaginta , Α νος τους Ουενετούς , το βασιλέως ναυτικώ. Ούτοι
regia classe Venetis, quos contra proccdebat, μεν προήεσαν επί Προικόννησον , μετεώρους έχοντες
terrorem injicere nilebalur. Hi quidem , sublatis τάς ναύς αυτούς . Η δε Πελοποννησία υπολέλειπτο ,
navium armamentis, progressi sunt Prreconnesum , ως ύστερον αναγομένη. 'Ενταύθα ώς άγχου εγένετο
nihil metuentes hosten . Navis Peloponnesiaca τριήρης μία του βασιλέως, μετεπέμπετο ο ηγεμών
relinquebatur a lergo , quia postremo adducenda των Ουενετών, σημείον επάρας, κελεύων έπεσθαι ,
erat : quæ, cum regia triremis appropinquasset, και μη εμβάλλειν. Oιόμενος δ' ο της τριήρους άρ
accersebatur. Dux autem Venetorum sublato signo χων της Πελοποννησίας, ως κελεύοι εμβάλλειν , το
eam sequi, nec priorem in bostem incursionem σύνθημα οιόμενος οι γενέσθαι υπό του στρατηγού,
facere jubobat. Peloponnesiacæ triremis dux , cum εμβάλλει τε τη του βασιλέως νηί, και καταδύει. Α!
putaret se jassum irruere in hostem , et propler δε λοιπαι των βαρβαρικών νεων ιδούσαι, ώς υπήρ
camdem rem signum esse datum , impetum in regis κτο πολέμου , και ές μάχην καθίστανται , επείγονται
navem fecit, eamque demergit. Reliquæ Barbaro- έπαμύνειν βουλόμεναι επί την Πελοποννησίαν ναύν.
rum naves cum adverterent, a parte adversa oc- 'Ενταύθα δή των 96 Ουενετών τριήρεις κατιδούσαι
ceptum prælium , et ipsæ ad prælium se conver- το γεγονός , ως επί την σφετέραν αι βαρβαρικαι νήες
B
teb:int : festinantque impetum in Peloponnesia- 8 επείγονται , αντανήγοντο και αύται επί ναυμαχίαν ,
cam navem danles resislere fortiter. Veneli vide- και ως έναυμάχουν , διέκπλoυν τε εποιήσαντο , και
runt, quod para balur, videlicet classem hostilem καταδύσαντες ναύς τε τινας, και ζωγρήσαντες τας
incursare in Peloponnesiacam triremem , ipsi quo- λοιπάς, ες την γην ετρέψαντο . Και ενίκησαν Ουε
que ad navale certamen accingebantur. Interim νετοί , ναύς λαβόντες των Βαρβάρων τρισκαιδεκα ,
úum ſerveret prælium , navigabant per omnes ho- κενάς δε τάς πλείους. Οι γάρ Τούρκοι, ώς αλίσκοιτο
stium naves , quasdam remis ad littus agenles . ή ναύς, ες την θάλατταν έπιπτον, και έξένεoν επί
Veneti in hunc moduin victoria potiti sunt, ca- την γην. Ενταύθα ως ήδη πόλεμον τοίς Ουενετούς
pientes iaves barbaricas tredecim , plerasque ta- , ανελομένοις πρός βασιλέα Μεχμέτην , τήν τε Λάμ
men vacuas . Nam Turci, ubi senserant naves, ψακον πολιορκία παρεστήσαντο , και φυλακήν έγκα
in quiltis erant , jam capiendas , in mare se albji- τέλιπον , και αυτοί ώχοντο επ' οίκου αποπλέοντες .
ciebant, et in terram enatabant. Eodem tempore "Ενταύθα μέντοι οί τε Ουενετοί τούτον τον στρατη
cui armis urgerent Veneti Meclameters , Lampsa- γου ,ός περιεγένετο του των Βαρβάρων στόλου, ήγοντο
cum obsidendo in ditionem acceperunt : ibiquc θανάτου , ώς πρότερον υπάρξαντα αδικίας, και λελυ
presidio.relicio , domum reversi sunt. Veneti di - C κύτα τας σπονδάς παρά τα επεσταλμένα αυτό . Και
cem illum qui prælia secunda contra Barbaros εν δίκη γενόμενος παρά δικασταίς , απελύθη, μή αυ
fecerai, reversum capitis accusabant . Crimini da- τος πρότερος υπάρξαι του προς βάρβαρον πολέμου.
Dalur , quod prior præter jus et æquum , et præler Αετ ' ου πολύν δε χρόνον διεπρεσβεύσαντο , και σπον
magistralus imperium , prelium iniisset , federa- δάς εποιήσαντο .
que fregissel. Cum in hunc modum capitis anquireretur, crimine absolutus est, ut qui prælium
103 haud prior incepisset. Nec tempore multo interposito legationes ullro citroque missæ, inter
ulrosque pacem iclo foilere sanxerunt.
Mecme!es quidem , quemadmodum accepimus Ές τούτους μεν ούν ούτως έσχε τώ βασιλεί Μεχ
modo, erga Venetos affectus erat . Græcis vero μέτη . Τοις δε "Ελλησιν επιτήδειος τε και συνήθης,
erat perquam familiaris , eosque colere cupiebat ήξίου θεραπεύειν ότου αν δεήσαιντο παρ' εαυτώ δι' αι
in omnibus quæcunque petiissent haud gravalim τίαν τήνδε. Μουσταφάς γάρ τοι ο τών Παιαζήτεω παί
largiendo . Familiaritalis autem ejus causa , quam δων , μιμησάμενος Μωσέα τον αδελφόν , και προς
munc dabimus, erat. Mustaphas unus e numero τον Σινώπης άρχοντα πολέμιον όντα τώ αδελφή
Giliorum Pajazitis, imitalus Mosem fratrem , ad Si- Μεχμέτη αφικόμενος και όρκια ποιησάμενος, ώστε
Πυρίus ducem , qui hostis erat Meclinelis , perve- D ξένους είναι τε και φίλους αλλήλοις , και προς τον
niens, juramenti religione interposita se invicem Δακίας ηγεμόνα διαπρεσβευσάμενος, ως αυτόν
amicos et liospites in posterum fore confirmabant. άσμενος υπεδέχετο, και τάλλα υπισχνείτο συγκατερ
Deinde cum legalos misisset ad Daciie ducem , et γάζεσθαι τα ες την βασιλείαν , διέβη τε εις την Δα.
amice ab eo foret acceptus, pollicereturque se ipsi κίαν Μουσταφάς , και χρόνον αυτόθι διατρίψας συ
suppetias laturum in regno quod averet acquirendo, χνον , έχων άνδρας τριακοσίους, έπρασσε προς τους
in Asian ( 18) abire decrevit. Cum in Asia Iougo Τούρκων αρίστους, μετιών έκαστον . Ως δ' ουδέν
tempore moralus essei, habens secuin viros tre- προεχώρει 971 ,? ήν γάρ Μεχμέτης τά τε άλλα επιει
centos, haud cessabal ambire Turcorum optimum κής, και ες το θεραπεύειν τους αρίστους των Τούρ
quenique, el ad defectionem pellicere. Ci res κων ουκ αδόκιμος, τρόπου τε ησυχίου , ψευδή τε
Notulw marginales.
( 18 ) ΑΙ . Europam , al . Daciam .
96 η μη0 , αι λοιπα τ. 97 Ex Latina versione palet desiderari hæc verba , hx0e to pádesta , vel similia.
in R. nulla est lacuna.
205 DE REBUS TURCICIS LIB . IV . . 206
παιδα ενέφηνεν είναι του Παιαζήτεω τον Μουστα- Α parum succeleret , angebatur maxime. Νam Mecli
φάν, και ώς ουδαμή καταφανή σχόντες την διατριβής meles æquitatis amantissimus erat, et egregie
αυτώ. Τον δε παίδα τούτου τελευτήσαι παρ' ανδρι optimales Turcorum colere noral, moribusque
επιτηδείω , και τον τρόπον δικαιοτάτω, ός αφίκτο erat tranquillus et placidus. Hic dicebat!, Musta
παρ' εαυτόν τον θάνατον του παιδός διασημήναι . pham haud legitimum , verim supposititium esse
'Ενταύθα Μουσταφάς, ώς ουδέν αυτώ κατά νούν Pajazitis filium , ut qui nullo, vel parvo indicio
επέβαινεν από Δακίας, και οιόμενος εαυτώ άμεινον patrem et fratres repræsentaret. Filiumi Pajazitis
εξείναι, ήν επί τούς "Ελληνας αφίκηται, εν μέσω Mustapharm excessisse e vivis , seque Muscape
της αρχής Μεχμέτεω ιδρυμένος, ελαύνει από Δακίας veri Glji Pajazitis mortem accepisse a viro inte .
διαμανής της Θράκης επί την Θέρμην, πόλιν "Ελ- gerrimo et justissimo, qui sibi eam pro certo nun
ληνίδα, και ές λόγους αφικόμενος των Ελλήνων άρ- tiarit. Mustaphas, cum cæplis rarum succederet,
χοντι , εισήει τε εις την πόλιν, και κατελήφθη. Μεχ- abiit ex Dacia : ci res suas meliore statu fore
μέτης δε, ως επίθετο τάχιστα ες την Θέρμην άφι- credebat, si se contulisset ad Græcos , sic in me
κέσθαι τον αδελφόν , αυτίκα ουδέν επισχών , δρομαίος dio Mechmelis regno constitutus. Iracundo itaque
επήει επί την Θέρμην , παραλαβών στρατόν, και animo, relicia Dacia , per Thraciam contendebat
εζήτει τον αδελφόν τους " Έλληνας . Ο μέντοι της B Thermam , quæ urbs est Græcorum . Ibi veniens
Θέρμης άρχων, άγγελον πέμψας επί τον Βυζαντίου in colloquium cum Græcorum duce , et urbem in
βασιλέα, εδήλου τε, ώς έχει αυτό περί του παιδός gressus, caplus est . Mechmetes ubi rescivit fro
Παιαζήτεω Μουσταφά, και ως Μεχμέτης επελαύ- trem suum pervenisse Thermam , confestim omni
γων, εξητείτο τον αδελφών, οία ψευδή όντα , και δια- mora posita , Thermain summa celeritate adhibi .
φθείροντα το γένος αυτού . Βασιλεύς δε πρέσβυν τε profechtis est : assumptoque exercitu , fratrem
έπεμψε προς Μεχμέτην, και συνέθετο αυτό τον querebat apud Grecos.. Dux Grecorum,, qui Ther
Μουσταφάν ές φυλακήν τε ποιήσασθαι, και μηδαμή mam regehal, nuntium ad Byzantii regem ire ju
μεθιέναι το απιόντα . Και επί τούτω όρκιά τε εποι- bet, ut dicat quid egerit cilin Mustapha : narraret
ήσαντο, και Μουσταφάν εν 'Επιδαύρια της Πελοπον- quoque advenisse Mechmelem , et postulare sibi
νήσου , και εν τή άκρα τη πόλεως καθείρξαντες, αυ- dedili Mustapham , ut fratrem supposititium , et sui
τον τε τον Μουσταφάν , και τον Σμύρνης άρχοντα generis maculam . Rex nmisso legato, pactum iniit
Ζουναΐτην , άμα αυτό από Δακίας επί την Θέρμην cum Mechmelc quod jubebatur Mustapham in vin
αφικόμενον, και συνεπιλαβόμενος του προς Μεχμέ - cula dare, nec quoque inde abire ipsum pateretur:
την πολέμου . Τούτους μεν ούν "Ελληνες είχον εν pactum hoc jurisjurandi religione 109 formarunt .
C
φυλακή επι συχνόν τινα χρόνον. Μετά δε ταύτα Mustapham igitur una cum Smyrnæ duce Zunaile ,
ήγαγον ες την Λήμνον, και ες την "Ίμβρον, και αυ- qui cum eo Thermam advenerat, accesseratque
του είχον εν φυλακή, ές και δη ετελεύτησε Μεχμέτης belli contra Mechametem adjutor,, in arce Epidauri
ο Παιζήτεω . Τότε μεν δή χαριζόμενοι τώ βασιλεϊ in carcerem dedere vinclos. Greci tempore Iongo
οι " Ελληνες , και την ομοίαν ανταποδιδόντες , κατέ . cos in vinculis össervarunt. Poslea ducti sunt in
θεντο τούτους εν Επιδαύρα της Πελοποννήσου . Και Imbrum et Lemnum , ubi quoque in corcere ca
ουκ έστιν όπου αποτύχοιεν διά ταύτα παρά βασιλεί privi delituere usque ad Mechmelis obituum . Can
Μεχμέτη. Τότε μεν ούν παρέσχον σφίσιν εν βελ- igitur Greci hac in re morem gessissent Meclimeli,
τίoνί τε της πρόσθεν, επί πολύν χρόνον αεί κατα- et quasi gratiam reiulissent, in carcere conden
στάσει ετύγχανον όντες εν πράττοντες , και την τε bus Mustapham , accidit it in posterum quæcunque
Πελοπόννησον καθίστασαν επί το σφίσι δοκούν έξεις vellent, facile apud regem Mechmetem impelra
ως συμφερώτατα. rent. Tune quidem cum experirentur regis ſavo
rem Græci, longo tempore admodum feliciter rebus sunt usi . Peloponneso eam induxere formam , quam
cominodissimam fore judicabant,
Εμμανουήλο μέντοι εγένοντο παίδες, ό τε Ιωάν- D Emmanuel habuit filios, Joannem seniorem ,
νης ο πρεσβύτερος, ον δή τοίς "Ελλησιν απεδείξατο quem Gracis regem dedit : Andronicum et Thco
βασιλέα, και 'Ανδρόνικος, και Θεόδωρος μετά του- dorum , præterea Constantinum , Demelrium et
τον , και Κωνσταντίνος , και Δημήτριος, και Θωμάς. Thomam . Joanni seniori, qui reliquis vir melior
Το μέντοι Ιωάννη τώ πρεσβυτέρω, πάντων των άλ- esse apparebal , regnum commisit. Eidem uxorcui
λων κρατίστω δοκούντι γενέσθαι, τήν τε βασιλείαν dedit ex Italia Montſerrariæ principis filiam , mo .

επέτρεψε, και από Ιταλίας αγόμενος αυτώ γυναίκα ribus quidem prædilan optimis, cæterum forma
του Μονφεραρίας 98 ηγεμόνος θυγατέρα , επεική illiberali . Diademate igitur caput filii cingens, eum
με τον τρόπον, αηδή δε την όψιν, διαδήματι ται- regem et pontificem Græcorum esse jussit. Uxo
νιώσας, αρχιερέα τε και βασιλέα εστήσατο τοίς "Ελ- rem , quam ex Italia petierat, non perinde ob for
λησι. Ταύτην μεν ούν, ώς ούτε συνώκει , ούτε συνε- mæ turpitudinem amabat. Proinde nec cohabitate
γένετο, ές έχθος αφικόμενος, και αηδώς έχων αυτή bat, nec etiam Veneris fædus cum ca inibat ;
Notulæ marginales.
98 Μονφεράτου , in al. ut in c.
207 LAONICI CHALCOCONDYLE 208
111 ) mulieris olbrerserat fastidium . Μulier, Α επί τινα χρόνον. Και ή τε γυνή του βασιλέως ενεώ
airrrtens se marilo esse invisam admodum , na- ρα ες αυτήν τον άνδρα αηδώς έχοντα, και αυτήν
ven conscendit, et ad genere propinquos se rece- απεχθάνεσθαι τώ ανδρί ες τα μάλιστα, επιβάσα
pil. Ipse interim matrimonio sibi junxit Sarmatie νεως, ώχετο αποπλέουσα επί Ιταλίας παρά τους
(que et Russia) principis filiam . Hic quidem in προσήκοντας . 'Ηγάγετο δε γυναίκα , την από Σαρμα
istuin modum affcclus regno præfuit. Andronico τίας , του Σαρματων ηγεμόνος θυγατέρα . Ούτος μεν
autem imperio regendam concessit Thermam , qui ούν ούτω διατεθείς εβασίλευεν , 'Ανδρονίκη μεν την
virtute posi Joannem secundus inter filios regios τε Θέρμην επέτρεψεν οικείν, ανδρί ουκ αγεννεί,
erat. Cum aliquanto tempore supervixisset, in μετά γε Ιωάννην τον βασιλέα , και επί τινα χρόνον
clepliantiasirm incidit. Tliermarm quoque , ut que διαγενόμενος , ές νόσον περιήλθεν ελεφαντίασιν . Και
non amplius relineri posset , propter res civitatis την Θέρμης απέδοτο τοίς Ουενετούς . ώς της τε πό
admodum accisas , Venetis vendidit . Cum igitur λεως ουκ έτι επιτηδείως εχούσης ές φυλακήν αυτής
judicarent cani venditionem tum sibi inm urbi er- και σφίσι τα πράγματα πονήρως ήδη έχοντα. Και
pedire , parvo pretio acceplo , eam Venelis Iradi- ως εδέδoκτο ήδη αυτοίς, ταύτη σφίσι τε αυτοίς , και
dit. Andronicus autem profectus ad fratrem in Pe- τη πόλει άμεινον έσεσθαι, απέδοτο ταύτην τοίς Ουε
B
loponnesim , victum in Maritinea Laconiæ habuit. νετοίς ου πολλού τινος. 'Ανδρόνικος μέντοι ές Πελο .
Morbus eum indics invalesceret , tandem vita lunc- πόννησον παρά τον αδελφόν αφικόμενος, τήν τε δίαι
lus est. Theodorum , qui defuncti quoque Olius ταν είχεν εν Μαντινεία της Λακωνικής, ές και δηεπι
erat, misit ad fratrem Theodorum Porphyrogeni- κρατούντος του νοσήματος ήδη τελέως ετελεύτησε.
tum , ut eum Peloponnesi successorem relinquerel. Τον δε Θεόδωρον τούτου παϊδα όντα βασιλεύς Εμ
Quem suscepit, et ut fratris et necessarii filium μανουήλος επεπόμφει παρά αδελφόν αυτού Θεόδωρος
apud se detinuit ; quo mortuo, quemadmodum τον Πορφυρογέννητον , εφ' ώ διάδοχόν τε τον παίδα
convenerat, successit in Peloponnesi administra- καταλιπείν επί τη Πελοποννήσω. Και ως εδέξατο
lionem . 110 Hic ubi imperio politus est, uxorem τούτον, αδελφού τε παίδα , και επιτηδείου , είχε τε
accepit ex Italia, filiam Malatestæ ducis Marchja , παρ' αυτώ, και ώς ετελεύτα, κατέλιπε την αρχήν
quæ formæ venustate et reliquis mulierum doti- αυτώ. Ούτος δε ώς ες την ηγεμονίαν κατέστη , έγη
bus admodum præslabat. Poslea cum odium , de- με τε γυναίκα από Ιταλίας , θυγατέρα Μαλατέστα ,
hinc discordiae id matrimonium invasissent, odio , του Μάρκης ηγεμόνος, τό τε κάλλει διαπρέπουσαν ,
quo uxorem prosequebatur, permolus, ad Naza- και την άλλη κοσμιτητι. "Υστερον μέντοι, ώς ές μι
reorum schema migrare statuit. Cum autem jam c σός τε αφίκετο τη γυναικι, και ες έχθος αφικόμενος,
animo fixum est, Nazaræorum suscipere habitum , ές διαφοράν κατέστη , ες την Ναζηραίων δίαιταν ώρ
accersivit fratrem , ul ei regnum tribuerel, opes . μητο γενέσθαι, και τον αδελφόν αυτού μετεπέμπετο
que. Verum haud multo post voluntatem mulavit, επί της αρχήν. Ως επεί οι έδόκει ιέναι ες το Να.
cum eum optinii quίque ab isto instituto dehoria- ζηραίων σχήμα, την τε αρχήν επιτρέψων αυτώ, και
rentur, nec eum ad hanc vitæ formam transire την ουσίαν. Ούτος μέντοι ουκ εις μακράν αύθις με
minerent. Senior Theodorus non lulerat filios ex τέβαλλεν, αποτρεπομένων των αρίστων αυτού από
Rbainerii filia ; verum nali sunt ei Glii nolhi; τούτου , και ουκ επιτρεπόντων ιέναι αυτώ, εις ώρ
uam duxit uxorem Athenarum principis filiam , μητο. Το μεν ούν πρεσβυτέρων Θεοδώρω το πατρώω
quæ omnes sui sæculi ſormosas anleire dicebatur. παις ουκ εγένετο από της Ραινερίου θυγατρός, νό
Rhainerius (19) hic Corinthi et Athenarum prin- θοι δε εγένοντο. Ηγάγετο γάρ ούτος την του 'Αθη
ceps exstitit : Breotiæ quoque imperavit, et usque νων τυράννου θυγατέρα, πασών δε, λεγομένην είναι
in Thessaliam processit . Imperium hoc modo nac- καλλίστην τών εις εκείνον τον χρόνον κάλλει διε .
lus cst . Cum contra Græcos , sic instigante Ro- νεγκουσών. Ραινέριος δε ούτος Κορίνθου τε έτυράν -
mano pontifice, expeditionem sumerent Galli et νευε, και 'Αθηνών , της τε Βοιωτίας επήρξεν, έστε
Veneti , tum etiam Neapolitanus rex , necnon Tyr. D επί Θετταλίαν χωρήσαι. Επήρξε δε τρόπο τοιώδε .
rbenorum et Januensium viri potentissimi profecti “Οπότε επι τους "Έλληνας ενάγοντος του Ρωμαίων
sunt, ut Peloponnesum et reliquam Greciam subige- αρχιερέως έστρατεύοντο οι από της εσπέρας Κελτοι
rent . El Peloponnesum quidem cæleri in ditionem τε άμα, και Ουενετοί, τότε δή και οι από Νεαπό
redegere. Al Januenses qui erant de familia Za- λεως του βασιλέως, και από Τυρρηνών ώρμηντο άν
chariarum (20) , ceperunt Achaiam et Elidis pas- δρες Ιανυθων μέγα δυνάμενοι επί την της Πελοπον
lem maximam ; occuparunt et Pylum , necnon νήσου τε άμα και της άλλης Ελλάδος καταστρο
Messanæ regionem haud parvam , ut etiam in La- φήν . Και την μέντοι Πελοπόννησον κατεστρέψαντο
coniam irrumperent. Mediterraneam regionem Pe- άλλοι τε , και από της Ιανυθων μοίρας , του οίκου Ζα.
Ioponnesi obtinuere Graeci Peloponnesiaci. Univer- χαρίων, την τε 'Αχαΐαν και Ήλιδος τα πλείω, και
sam maritimam Peloponnesi oram capientes le- δη και Πύλον , και Μεσήνης χώραν ουκ ολίγην, έστε
berani Celtiberi occidentales, necnon Januenses επί Λακωνικήν ελάσαι. Την μέντοι μεσόγαιον της
Notulæ marginales.
(19) Gregoras el Facellus hunc Rogerium de Em- 120) Giaclariorum .
puriis laciunt.
201 DE REBUS TURCICIS LIB. IV. 2:0
Πελοποννήσου κατείχον αυτοί τε Πελοποννήσιοι "Ελ- Act Tyrrlirni. Blainerius cum ab Florentia venirect
ληνες. Ξύμπασαν δε την παράλιον της Πελοποννήσου in expeditionem hanc (erat enim ortus ex familia
οι από της εσπέρας καταστρεψάμενοι είχον, Κελτοι Azevlorum sive Acciojolorum ), Allicam el Bæo
τε δή και Κελτίβηρες , και των Ιανυΐων και Τυρ- tiam, anle dixi, in ditionem accepit . Nactus est
ρηνών άλλοι τε , και δη και Ρα:νέριος από Φλωρεν- el Phocensium regionis pleraque. Ligures Euboiam
τίας αφικόμενος επί τη γε στρατιά ταύτη του οί- longis temporibus retro ceperant : qui permiserunt,
κου των Αζαϊόλων , την τε Αττικής κατέσχε, και Venetis, cerlis conditionibus el pactis in insulam
Βοιωτίαν , και πρότερόν μοι δεδήλωται , και Φωκαί- ascendere. Posthæc paulatim progressi, Euboiam
δος χώρας τα πλείω. Λίγυρες μέντοι την Εύβοιαν universam occuparunt, cum intercessissent discor
πολλά έτι παλαιότερον κατέσχον • αφ' ών επιτρα- diæ inter Venetos et Ligures (21 ) . Regionem istanı
πέντες οι Ουενετοί , επί ρητό της νήσου επέβησαν. el redditus, quia placebant, Veneti adhuc habent
Μετά δε ταύτα κατά βραχύ προϊόντες , ξύμπασάν τε condilionibus et pactis iisdem , quibus in cam in
την Εύβοιαν κατέσχον, ες διαφοράν σφίσι των Λιγύ- sulam pervenerunt ; que quæ quidem bona fide colue
ρων αφικνουμένων , και την τε χώραν και προσό- runt. Rhainerius, Celtiberi Gallique, quotquot
δους αυτών , όσοι τοίς Ουενετούς επιτήδειοι ετύγχα- bello Græcos lacessebant, longo lempore demoni
B
νον όντες, εισέτι και νυν διατελoύσιν έχοντες, και post Venelog et Ligures in istam regionem appi
κατά ταύτα εμμένοντες. Εφ' οίς σπενδόμενοι αυ- lisse videntur . Rhainerius quoque 111 advena
τοις ξυνέβησαν κατά την νήσον οι Ουενετοί. Ο μεν- exsistens,, affiuitate juncta cum Ligurilus quia Eu
του Ραινέριος , και οι Κελτίβηρες, και Κελτών όσοι boian lenebant, Protliymi (22) cujusdam filiam
επί τήν της Ελλάδος καταστροφήν εγένοντο, πολλά uxorem sibi associavit . Hinc regionem eam occu
ύστερον τούτων φαίνονται αφικόμενοι έτσι τον χώρον pans , etiam Corinthun subegit . Peloponnesum
τούτον . Ραινέριος δε και πολλά έτι νεηλυς ών, quoque subjicere animo agitabal. Postea cum ad
επιγαμίαν τε προς τους εν τη Εύβοια Λιγύρων ποιη- ipsum veniret frater Græcorum regis Theodorus,
σάμενος, και Προθυμου τινος θυγατέρα έγημε, και inter se affinitatem fecerunt ; nam uxorem dedit
τήν τε χώραν κατασχών, Κόρινθόν τε εχειρώσατο, Theodoro duci filiam suam , quæ formæ elegantia
και την Πελοπόννησον επενδει ότι τάχιστα υφ' αυτό omnes antecedebat ; Corinthumque, ubi mortis
τοιήσασθαι. "Υστερον μέντοι αφικομένου του Ελ- esset, ei concessit. Promiserat enim Rhainerius,
λήνων βασιλέως αδελφού, επιγαμίαν προς τούτον uit dolis pomine, ubi primum ipse deſunctus ſue
επεποίητο, και θυγατέρα ήρμόσατο τούτω τώ ηγε- rit, Corinthium accipiat. Filiam suam alteram de
μάνι Θεοδώρω, κάλλει, ώς έφην, πασών των τότε c spondit Carolo Acarnanie et Αtolice principi (23).
διαφέρουσαν, και την τε Κόρινθον επί τη εαυτού Duces regionis illius priores pertinebant ail regem
τελευτή κατέλιπεν . Υπέσχετο γάρ οπότε αυτή την Parthenopes , que nunc Neapolis vocatur . Cum 2
θυγατέρα ήρμόσατο ες φερνήν αυτώ ταύτη , επειδάν tinitimis et vicinis gentibus expellerentur suis se
τελευτήση : ήρμόσατο δε και ετέραν αυτού θυγατέρα dibus,, duce destitute,, Ceplhallenia,, Zacinilius et
Καρούλω τώ Ακαρνανίας τε και Αιτωλίας ηγεμόνι. Ecbinades insulæ , ad istum regem conversæ, præ
Ούτος γάρ, ώς οι της χώρας ταύτης άρχοντες πρό- fectum et principem ab eo acceperunt. Venerant
τερον προσήκοντές τε ήσαν του Παρθενόπης της jam olim et alii prefecti et principes in insulas
Νεαπόλεως καλουμένης βασιλέως και ως υπό τε istas . Ibi tum Carolus ille de familia Tocorum ha
των περιοίκων και των ταύτη εθνών απολαύνοντο buit secum viros spectale virtutis, Rhosum (24%),
εκ της χώρας άρχοντος απαλλαττόμενοι επι Ιταλίας, Gidium sive Guidonem , Myleiaresem . Et cum Ce .
Κεφαλληνία δέ και Ζάκυνθος, και αι 'Εχινάδες νή- phallenie moras traherent, animumin Epirum in
σοι, όσαι ταύτη ώκημέναι ετύγχανον, ες τουτον τον tenderunt; adjunctisque Epirolis, regionem quam
βασιλέα τετραμμέναι , αρμοστήν τε εδέχοντο, και habebant subjectami, in ditionem acceperunt ; pan
άρχοντα του βασιλέως Παρθενόπης. 'Αφίκοντο μεν latimque etiam Akarnania in ditionem venit .
δή και άλλοι πρόσθεν άρμοσται εις τας νήσους ταύτας, εν δε δή και Κάρουλος ουτοσίν, και της οικίας
Τόκων καλούμενος , έχων εταίρους μεθ' εαυτού άνδρας αγαθούς, τόν τε Ρώσον, και Γυίδον, και Μυ
λεϊαρέσης. Και ως εν τη Κεφαλληνία διατρίβοντες, προσέσχον τε τη 'Ηπείρω, επαγομένων των Ηπει
ρωτών, την τε χώραν έκτησαντο σφίσιν υπήκοον · και κατά βραχύ τήν τε Ακαρνανίαν .
'Αλβανοί δε ώρμημένοι από Eπιδάμνου , και το D Albani ruentes ab Epidaipno, et ad orientem
προς έω βαδίζοντες Θετταλίαν τε υπηγάγοντο σφίσι , properantes, Thessaliam , et Mediterranea Mace
και της μεσογαίου Μακεδονίας τα πλέω, 'Αργυρο- doniæ pleraque, Argyropolichnam et Castoriam
πολίχνην τε , και Καστορίαν. 'Aφικόμενοι δε επί dominio suo addiderunt . Advenientes deinde in
Θετταλίαν , τήν τε χώραν σφίσιν υποχείριον ποιησά . Thessaliam,, urles inter se sunt partiti,, regionem.
μενοι, και τας πόλεις επιδιελόμενοι, κατά σφάς ενέ- que, ut qui pastores essent, nec ullo in loco lisas
Nolula marginales.
(21 ) Ann . 1301 . ventana .
(22) Pbilippi de Oria . 1251 . (24) Jacobus de Rozza, Dominicus Gilius , Gollri
.

(23) E familia Tochiorum sive Topiorum Benc . dus Mili.

211 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 212
seles haberent , depascelbantur. Postquaim autern A μοντο την χώραν. Νομάδες τε όντες, και ουδαμή έτι
in Acarnaniam pervenere, Acarnaniæ principe id βέβαιον σφών αυτών την oίκησιν ποιούμενοι. Επει
permitlenle, etiam eam regionem pecoribus de- δε και ές Ακαρνανίαν αφικόμενοι, γνώμη του ηγε
pascendam objecere.. Postea convenit inter ipsos,, μόνος Ακαρνανίας, εφιέμενον 90 αυτοίς της χώρας ,
int insidias tenderent Græcis, utcunque lamen res ενέμοντό τε τήνδε την χώραν . Μετά δε ταύτα συνί
cecidisset. Et sane duci Isaaco (25) , qui venatum σταντο αλλήλοις, ως τοις " Ελλησιν επιθησόμενοι,
profectus erat, Albaui venientes insidias struunt όπως αν αυτοίς προχωροίη · και δήποτε του ηγεμό
duce Spata (26). Qui cum forel vir impiger, et ad νος, Ισαάκιος δ' ήν τούνομα, επι άγραν φοιτώντος
omnia audax , plurimum suis eo lempore audacia αφικνουμένου, επέθεντο τε αυτό οι Αλβανοί , ήγου
ct fortitudine profuit. Ducem Isaacium eo loci μένου αυτού 1 Σπάτα, ανδρός ορμήν τε και τόλμον
confecerunt. Ηinc continuo incursionem in regio- επιδεικνυμένου σφίσιν εν τω τότε παρόντι , ξυμφο
urem ejus facientes, eam subegere, virosque quos- ρον ές τα παρόντα αυτοίς, και ουκ αδόκιμον . Και
cunque in agris deprebenderunt, cepere vivos . τον μεν ηγεμόνα αυτού ταύτη ανείλον » την δε χώ
Postea obsidentes Arten (quæ olim Ambracia ) ραν αυτίκα απελαύνοντες κατέσχον τε και έζώγρη
,
Acarnania urbem , haud cessarunt priusquam Bκαι σαν τουςεν τοις αγρούς συλλαμβάνοντες, και αν περι
eam occupassent. Hane regionem subigentes, 'haud τυχοιεν . Μετά δε ταύτα πολιορκούντες τε "Αρτην
abstipebant ab occidentalium regione, quam 112 της Ακαρνανίας πόλιν , παρεστήσαντο . Και την χώ
miris modis evastabani , nunquam quicti se tra- ραν ταύτην υφ' αυτούς ποιησάμενοι, την των Έσπε
dentes . His moli principes Neapolitani , ab Cor- ρίων χώραν εδήoυν, ουδέν έτι ες ήσυχίαν ενδιδόντες .
cyra insula (27) pergentes (insulam enim istam ea Μετά δε ταύτα οι της Νεαπόλεως άρχοντες, από
tempestate Parthenopes reges tenebant) et copias Κερκύρας της νήσου ορμώμενοι (είχον δε τότε την
contratientes proficis cebantur contra Acarnaniam,, νήσον οι Παρθενόπης βασιλείς ) , και παρασκευασάμε
ut Albanos ex sua regione deturbarent, et Arten νοι στρατόν, ίεντο επί την 'Ακαρνανίαν, ώς τούς τε
Acarnaniæ urbern captam recuperarent. Qui ad- *Αλβανούς την χώραν αφαιρησόμενοι , και "Αρτην
venientes,, Arten obsederunt ,, bellicasque machines της Ακαρνανίας καταστρεφόμενοι λαβόντες . 'Αφι
muro admmoverunt , ut urbem vi caperent. Spatas κόμενοι δε ες "Αρτην , τήν τε πόλιν επολιόρκουν, και
Albanorum dux haud intra menia se continebar, μηχανάς προσέφεραν τα τείχει,, ως αιρήσoντες 1.
sed extra urbem obambulans consulebat Albanis , Σπάτας δε και των Αλβανών ηγεμών, ου γαρ εισήει
quos in unum collegerat, ut se prompie sequerentur ές την πόλιν , αλλ ' εκτός περιήει την χώραν, τούς τε
ad praesens periculum. Quo impigre facto , oppri- C 'Αλβανούς συλλέξας ές ταυτό, και βουλευσάμενος,
munt subito Italorum exercitum oppugnationi ως αυτό είποντο ετοίμως. εις τον κίνδυνον , άφνω
intentum ,, quos in fuganm compellunt,, plurimis επεισπίπτουσι τω Ιταλών στρατεύματι, καιο επολιόρ
parlim necalis, partim captis. Socius et auxilia- κει την πόλιν, και τρεψάμενοι ες φυγήν, πολλούς
ris aderat in eo prelio Prialupas Ειolice princeps μεν διέφθειραν , τους δε πλείους έζώγρησαν. Συνε
Triballus affinis Spatæ duci Artæ. In hunc mo- πελάβετο δε αυτούς ες τόνδε τον πόλεμον και Πριά
dum Spatzi Acarnaniam occuparunt. Postea Caro- λουπας και της Αιτωλίας ηγεμών , ανήρ Τριβαλλός, ό;
lus cuin proficisceretur ab insulis cute suis sociis, επιγαμίαν προς τον Σπάταν, της "Αρτης ηγεμόνα ,
necnon aliis quibusdam qui in societalem belli επεποίητο. Ούτω μεν ούν κατέσχον οι Σπαταίοι την
venerant , offensi Albanorum tyrannide, regionein χώρας της Ακαρνανίας . Μετά δε ταύτα ώριμημένου
Acarnaniæ subegerunt. Praeterea eripuerunt Ælo- του Καρούλου από των νήσων συν τους εταίροις αυ
Jiam Izaulo (28) regenti Dromænorum urbem et του, και τινων των της χώρας, άτε δή άχθομένων
Æloliam . Imperium Æloliæ antea penes Thomam τη 'Αλβανών τυραννίδι, τήν τε χώραν κατεστρεψαν
Prialup: Triballi filium fuit, et hoc pacto in το της Ακαρνανίας " προς δε και την Αιτωλίαν ,
izaulum pervenit. Cum adjuvaret Prialupas Spa- Dη αφελόμενοι Ιζάουλον τον τότε ηγεμονεύοντα Δρο..
1: ll, et Albanos in bello quod gestum est cum μαίνων τε της πόλεως , και χώρας τε της Αιτωλίας
ialis , Arten metropolim Acarnanie obsidentibus, ήδη. Η δε αρχή της Αιτωλίας ούσα το πρότερον
evelit u in eo prelio captivi con plures, qui ge- Θωμά του Πριαλούπων Τριβαλλού , περιήλθεν ες
neris claritate excellebant admodum , in manus τούτον δή τον Ιζάουλον τρόπο τοιώδε . Ως συνεπε
venirent. Inter captivos hos exstitit et Izaulus e λάβετο ο Πριάλουπας τώ τε Σπάτα και τους Αλβα
grege optimatum : qui adolescens regis Parthe- νούς ες τον πρός Ιταλούς πόλεμον , πολιορκούντας
slopes nur.cupabalur. Forma erat liberali , et "Αρτην μητρόπολιν της Ακαρνανίας χώρας , εάλω
quantum ad mores attinet , æquus et placidus . σαν δή εν τη μάχη ταύτη άλλοι τε πολλοί των παρά
Hunc cum plurimis aliis captivum traliens Prialu- σφίσιν ευδοκιμούντων τη γένει , και δη και Ιζάου
Notulæ marginales.
(25) Qui et Musachius. (27) Corcyra a Rogerio capta , circa ann . 1150.
( 26) Spatafora. ( 28) Inico de Daulos. Al. Isaulo.
93
aplépevov , R. ul in c. και αυτοίς . Sic elianu R. 22 αιρήσαντες R. κι in c.
213 DE REBUS TURCICIS LIB . IV . 214

λος, είς των αρίστων λεγόμενος γενέσθαι του Παρ- A pas domum , u nancipium tractavit; cosque in
θενόπης βασιλέως νεανίας, το μέν είδος ουκ αηδής, custodia asservavit, moraliis in regia , volens cos
επιεικής δε τον τρόπον και ησύχιος. Τούτον συν πολ- propinquis restituere, accepta pecunia, si venirent
λοις άλλοις αγόμενος ο Πριάλουπας εις τα οικεία , ώς suos redemptum . Vxor Prialupæ adolescentem
ανδράποδά τε περιείπε, και είχεν εν φυλακή , ές τα visum amore cæpit . Erat enim istius mulieris in
βασίλεια διατρίβων, κατείχεν ώς χρημάτων ές τους geniuin , ut priusquanı peleretur, pelerel viros,
προσήκοντας έσαύθις αποδιδόμενος , ήν αιτούντο αυ- præ intemperantia cni obnoxia erat. Cum igitur
τους. Η δε γυνή τούτου , ως εώρα τον νεανίαν,ήράσθη stupri consuetudinem cum adolescente liabuisset,
τε αυτού · ήν γάρ και ες άλλους πρότερον φοιτώσα amore ardens et lurens, cum adolescente insidias
εις άνδρας, και ακόλαστος. Συγγινομένη τοίνυν το marito subornal. Mulier adolescentem ducit in
νεανία, και επιμαινομένη αυτώ ες τον έρωτα, συντί- cubiculum , in quo quicscere solitus erat Prialupas
θεται αυτό επί τω ανδρί επιβουλήν, και εξηγουμέ dux : ibique, adjuvans adolescentem mulier, Pria
νης της γυναικός ες την κοίτην , ώς ανεπαύετο Tupas occisus est
,, et ipse ad inperii gubernacula
Πριάλουπας ο ηγεμών, ανεϊλέ τε αυτόν άμα συν τη ascendit. Cum autem sibi lyrannidem ad eum mo
γυναικι , και άμα συγκατίσχει την ηγεμονίαν αυτώ . dum parassel, nemini nisi mulieri soli placebat .
Επειδή έτυράννευεν , ουδενί των εν τη πόλει, BAt ullio haud multo post secula 113 est. Ρrialu
αλλ' εν τη γυναικί αρεσκόμενος. Η μέντοι δίκη pas enim , qui filius ejus erat , patris nomen ge
τον Πριαλούπην ουκ εις μακράν κατέλαβε τον rens, natus ex ista uxore , cum properaret ad re
παϊδα αυτού από ταύτης δή της γυναικός γενόμενον gem Mosem , pelens auxilium et præsidiuin contra
αυτό. Τούτον γάρ τοι, ώς έφοίτα παρά βασιλέα Carolum (29) Acarnaniæ principem , ut eain regio
Μωσεϊ, αιτούμενος συμμαχίαν τε και επικουρίαν nem in potestatem redigeret, caplus est, oculique
επί Κάρoυλoν , τον τότε δή Ακαρνανίας τύραννον ,
? ejus eruti sunt . Regionem urbis Joariniorum nemo
συλλαβών, ώστε την χώραν αυτού κατασχεϊν, εξέκο . subegit. Petit enim Carolum sibi ducem : cui ubi
ψε τώ οφθαλμώ. Την μέντοι χώραν ουδείς κατεστρέ- primum urbis administratio est commissa , bellurn
ψατο της Ιωαννίνων πόλεως. 'Επαγομένη τούτον δή fortiter admodum sustinuit. Regnum hoc, cum
τον Κάρουλον επί σφίσιν άρχοντα, και επιτετραμ- prius Triballorum foret, ad Iz :nulum et Carolumn
μένου αυτώ διέπειν τα της πόλεως πράγματα, και ducem in hunc modum descendit. Cum utraque
αντεχομένου ες τον πόλεμον κράτιστα. Ή μέντοι αρ- lenerel finitimam Archeloi regionem , quæ ea tem
χή αύτη Τριβαλλών ούσα το παλαιόν , ούτω ές τε pestate Aeliis vocabatur, et Argyropolichnam
'Ιζάουλον, και επί Κάρoυλoν τον ηγεμόνα περιήλ- C usque Naupactum, que est e regione Achaia , suo
θεν. Ούτω δε άμφω τω χείρε κατασχών ούτος, και imperio almovit.. Qui principalium administravit
την προς το Αρχελώω χώραν, τό τε Αετόν καλού- cum usque res suæ incrementa sumerent, pacc
μενον , και 'Αγγελοπολίχνην, ές τε επί Ναύπακτον, belloque nulli ducun cederel ;; tandem cum bellis ,,
τον καταντικρύ Αχαΐας, επεκράτει της χώρας και quæ adversus finitimos gessit, plurimum gloriæ
έτυράννευεν επί μέγα χωρήσας δυνάμεως , ανήρ τα sibi peperisset , duxit, ut supra docuimus, Raine
τε ές αρχήν, και ες τον πόλεμον δοκών γενέσθαι ου. rii Athenarum et Corinthi principis filiam . Huic
δενός των τότε ηγουμένων λειπόμενος. Και εν πολέ- duci natus est filius nothus ; nam ex Euboide
μους προς τους περιοίκους μέγα ευδοκιμών, ήγαγε- uxore stirps virilis haud nala est . Nomen flii no
το, ως πρότερον μοι ελέγετο , του 'Αθηνών τε και Thi erat Antonius. Huic testamento reliquit Boo
Κορίνθου ηγεμόνος θυγατέρα ες γάμον. Τούτω το tiam , et Τhebas urbem ; nam Corinthus cesserat
ηγεμόνι παίς εγένετο νόθος : από γαρ της Ευβοίδος
.
genero Theodoro, regis fratri. bem Athenas,
αυτο γυναικός άρρενος ουκ έτυχε γόνου . ΝΟθω δε quæ prius Celtiberorum erat (nam et hanc tenuere
το παιδί ήν όνομα 'Αντώνιος . Τούτω το 'Αντωνία Iberi) sibi subjiciens, tandem Venelis reliqui!.
την τε Βοιωτίαν κατέλιπε και την Θηβών πόλιν • την Filius Antonius a patre accepit Breotiæ regnum ;
γάρ Κόρινθον κατέλιπε τω κηδεστή αυτού Θεοδώρα D nam reliqua Phocensium regio et Lebadia vene
τω βασιλέως αδελφώ. Την δε Αθηνών πόλιν, αφελό- rant in potestatem Pajazitis, quas suo dominio
μενος ταύτην το πρόσθεν τούς Κελτίβηρας από Να- adjunxit, ut supra memoravimus. Antonius contra
βάρης 3, είχον γαρ δή και ταύτην οι "Ίβηρες κατα- Venetos bellum novit, et Athenas summa diligen -
στρεψάμενοι, κατέλιπε τοίς Ουενετούς. Ο μέντου lia exercitibus circumsedit. Veneti ægre ferebant
παις αυτού 'Αντώνιος ούτος, ώς παρά του πατρός urbem suam obsidione premi : parant igitur eain
παρεδέξατο την της Βοιωτίας αρχήν τήν γάρ δή obsidione solvere.
obsidione solvere . Ει cuin slaluissent hostili ani
Et cuin
Φωκαΐδα χώραν άλλην, και Λεβαδίαν υπηγάγετο mo proficisci contra Thebas, exercitum ex Euboia
Παιαζήτης ο 'Αμουράτεω, προσθέμενος τη εαυτού quantum potuere compararunt, necnon reliqua
.

αρχή , ώς πρότερον μοι δεδήλωτα: • ούτος δή ούν επί quæ ad instruendum exerciliem attinent, college
τους Ουενετους εξήνεγκε πόλεμον, και τας Αθήνας runt. Et ab Euboia recta novent in Bocotiain , et
Notulæ marginales.
29) Daulum .
3 Ναβάρας R. μιι
3
c.
213 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 216
Contra urbem. Antonius ul accepit Venetos contra A επολιόρκει, προσέχων εντεταμένως . Οι μέντοι Ουε
se cum exercitu pergere, suos in duas turmas νετοι δεινον ποιησάμενοι πολιορκείσθαι την πόλιν
partitur, quas local in via per quam Venelos et αυτών, και αμύνειν βουλόμενοι, και επί την Θηβών
Euboenses iter facturos compertum habebat. διανοούμενοι πόλιν ιέναι, στρατόν τε τον από της
Unam posuit in fronte, alteram ul a tergo esset Ευβοίας, όσον ηδύναντο συλλέξαντες και οπλισμών,
iter ingressis. Deinde exspectavit donec hostes ex από της Ευβοίας έχώρουν επί της Βοιωτίαν , και επί
jinproviso in mediuin venirent. την πόλιν. 'Αντώνιος δε πυθόμενος τους Ουενετούς
στρατευομένους επ' αυτόν , λόχους ποιησάμενος διττούς κατά την οδόν, ή επίθετο μέλλοντας διαπορεύε
σθαι τούς τε Εύβιέοας άμα και Ουενετούς , τον μεν ενεδρεύσας ες το πρόσω της οδού , τον δε ες το όπι.
σθεν, επέμενεν εμβαλείν ες το μέσον τους πολεμίους .
Veneti progrediebantur ad urbem Thebas, que 'Ενταύθα ούν ώς οιΟυε νεται επορεύοντο επί την
aberal ab Euboia stadiis centurm quinquaginta. Nu- Θηβών πόλιν, διέχει δ' ή πόλις αύτη από Ευβοίας
merus aulem eorum qui arma Thebis inferre para- σταδίους ώσει ρν, και ήεσαν έξωπλισμένοι τε άμα,
bant , complectebatur sex millia militum . Antonius, και πολλοί όντες επί τάς Θήβας, ήσαν δε αμρί τους
cum in insidias 114 hostes præcipitati essent, in BΒ εξακισχιλίους, επιπεσών τούτοις άφνω ο 'Αντώνιος ,
has undique coortus,, habens in singulis turmis έχων κατά τους λόγους ού πλείους των τριακοσίων,
non ultra ler centenos , şimul utrisque apparens , και επ' αμφοίν άμα επιφανείς τοίς Ουενετοίς , ές
hostes fugam arripere coegit, plurimis cæsis et cap- φυγήν τε ετρέψατο, και πολλούς τε αυτών διέφθειρε,
tis. Etiam, principes qui eorum regionem guberna- τους δε εζωγρησε. Και τους τότε ηγεμόνας της χώρας
bant, cepit vivos , Hinc cedens reversus est , unde αυτών έζώγρησε , και απιών αύθις ες του πίσω, επο
digressus eral , ad obsidionem Athenarum . Ad λιόρκει την 'Αθηνών πόλιν, ές και δη προδοσίαν συνθε
hanc urbem copias habuit, donec quidam Athe- μένων αυτώ των Αθηναίων, τήν τε πόλιν κατέσχε,
nįenses pacto intercedente per proditionem urbem και ου πολλά ύστερον πολιορκών την ακρόπολιν
hosţi traderent . Deinde paucis diebus post et arcem παρεστήσατο, και έτυράννεψε της τε Αττικής άμα
quam obsidione urgebat, occapavit, princepsque και Βοιωτίας. Και αφικόμενος ές τάς Παιαζήτεω
Atticae et Bootie declaratus est . Cum autem ve- μεν πρώτα θύρας, του πατρός αυτού έτι περιόντος,
nisset jam ante in Januas Pajazitis , superstile ad . μετά δε ταύτα ες τας Μωσέως τε και Μουσουλμά
huc patre, deinde quoque accessit Januas Mosis, νεω, και δη και Μεχμέτεω θύρας, εθεράπευε τε
Musulmanis, et Mechmetis : Januæ milites mune . χρήμασι τάς βασιλέως θύρας. Και κατά την χώραν
ribus sibietconciliavit sia admodum C άρχων αδεώς του λοιπού διητάτο. Λέγεται μεν δή
, etin regione s112
suaviter tranquille in reliquum regnavit. Dicunt και ούτος, και δοκεί γενέσθαι ανήρ τά τε άλλα ευ
hunc virum cetera illustrem exstitisse. Deinde δοκιμών, και επεί τε παρέλαβε την 'Αθηνών πόλιν,
cpm in ditionem redegisset Alhenas, ferunt eum επί τε τάς βασιλέως θύρας ουδέν του πολλά άφικό
lui demum abiisse ad Januas regis , quas sibi fa- μενος, επιτηδείους τε αυτό σχεϊν , και συνήθεις τους
miliarilale et arctissima necessiludine devinxit, αμφί τον βασιλέα . 'Ετυράννευε δε γήμας γυναίκα
Tyrannidem autem exercuit, ducta privati cujus- ανδρος ιδιώτου από Θηβών. Ως γάρ ανήγον οι Θη
dam Thebani uxore . Cum enim nuptiale sacrum βαίοι χορούς επί γάμω τινι , και ήν ιερέως θυγάτηρ
peragentes in nuptiis cujusdam Thebani choreas υπ' ανδρί γεγενημένη , ουκ αηδής μέντοι , τον δε
dycereni, aderat et sacerdotis cujusdam filia , ma- τρόπον επιεικής τε άμα και σώφρων , εράσθη τε
ritum habens forama quidem luculenta , moribus- αυτής εν τω χορώ άμα , και ερασθείς απάγεται ταύ
que venustis et modestis prædilua.. Hanc in ipsa την. Επιμανείς δε τω έρωτι , ου πολλά ύστερον
chorea adamavit, Amore autem amens, haud multo έγημέ τε αυτήν, και ευδαιμόνως βιοτεύων ετύγχα
tempore post eam sibi matrimonio junxit .. Felici- νεν, εξοικονομών τε την αρχήν επί το ως κάλλιστα
terque vitam egit,, cum principatum ad eum modum D, έχειν δοκούν άμα τοις τε εν τη χώρα και τοις άλλοις .
instituisset, quo sibi suisque el aliis maxime op- Ούτος μεν ούν και προς τον εν τη Αιγίνη άρχοντα
portune liabere videbatur. Aleoti (30 ) filium Egine Γαλεώτου παιδα , του επί ρώμη σώματος επισήμου
principem , qui corporis fortitudine præstabat, ge- όντος, επιγαμίαν ποιησάμενος επί θετη αυτού θυγα
nerum ascivit, dala ei quam adoptaverat, in uxo- τρί , και από Ευβοίας νεανίαν της γεωργίου οικίας ,
rein , Glia .. Habuit et alian Slian
filiam adoptivam ,, qua κηδεστήν επί ετέρα αυτού θετη ποιησάμενος , πρός
sibi generum paravit juvenem quemdam ab Euboia τε τους Ουενετούς σπονδάς τε ποιησάμενος, ήσυχίαν
oriundum , claro loco natum , Postremo curri bellum
. ήγε . Και Γαλεώτου τον παίδα , Αιγίνης δε άρχοντα ,
inter ipsum et Venetos pace diremptum foret, pa- επιτήδειον έχων, παρ' αυτόν φοιτώντα εθεράπευε,
catam amplexus est vitam . Aleoli filium Æginæ και σωφρονών επί πολύ δή του χρόνου διεγένετο ,
ducem , virum maxime sibi cominolum, quando ευδαιμονών από τε της κατά την αρχήν οικονομίας ,
Notulæ marginales ,
(30 ) Galeoti ,

• Αλεότου , με τηfrα,
 217 DE REBUS TURCICIS LIB. IV. 218
πλούτον εαυτώ περιποιούμενος , και την πόλιν ως A ad se venisset, magnifice veneralbatur. Vitam vero
οίόν τε μάλιστα κοσμών. Τούτων μεν ούν πέρι ές το- suam cuin temperanter instituisset , ad multam sene .
σούτον επιμνησάμενος , επανειμι δη επί Θεόδωρον , ctam pervenit, feliciter viven3 . Et quia imperium
τον βασιλέως παίδα, ηγεμόνα Σπάρτης τε και άλλης pulclire et decenter ordinarat , multas comportavit
,
Πελοποννήσου, ως υπό Θεοδώρου του πατρωου εξε- inde divitias.. Urbem quoque, quam potuit τηaxime ,
τρέφετο άμα και επαιδεύθη . Μετά δε ταύτα κατε- ædificiis et reliquo apparatu exornavit. llorum cam ,
λήφθη ες την αρχήν αυτού ηγεμών. Ες τούτο δε hucusque mentionem feceriin , tempus est it redeam
αφικόμενος, ο πατήρ αυτου Εμμανουήλ ο Βυζαντίου ad Theodorum regis filium Sparlæ et reliquæ Pelo
βασιλεύς , τόν τε παίδα καθίστη ες την αρχήν, και ponnesi principem ,, qui educatus et disciplinis in
επί τώ αδελφώ ήδη τετελευτηκότι λόγον επιτήδειον stitutus aa Theodoro patruo ,, 115 postea alb eodem
εξετραγώδει, διεξιών επί τω τάφω αυτού, απολο- morluo principalum accepit . Ad hunc cum venis
φυρόμενός τε άμα τον επιτήδειον αδελφόν . Και μετά set paler ejus Emmanuel Byzantii rex,, principatum
ταύτα μεταπεμπόμενος τους Πελοποννησίους ές firmiorem et stabiliorem Theodoro ſecil . Sermo
Ισθμόν , τόν τε Ισθμόν έτείχισε, και φυλακήν κα- nem quoque funebrem habuit , et inaximo mærore
ταστησάμενος αυτού, απήει αποπλέων επί Βυζαν- affectus volutabatur super filii sepulcro. Poslea
B advocans Peloponnesios in Isthmum , muro eum
τίου , έχων μεθ' εαυτού και τους Πελοποννησίων άρ-
χοντας εν φυλακή. includere aggressus est. Cui cum imposuisset
presidium , Byzantium repetiit, habenis secum in
vinculis Peloponnesiorum duces.
Ταύτα μεν ούν κατά τους των Ελλήνων βασιλείς Hæc quidem sunt quæ ea tempestate regibus
συνηνέχθη ες εκείνον τον χρόνον . Επί δε Μεχμέτεω Græcorum evenerunt. Imperante Mechmele , bene
άμεινον σφίσιν έχοντες ές τε την αρχήν, και ες την se res Græcorum habebant, lum quantum ad re
άλλην αυτών βιοτήν , έπει ησφαλίζοντο την προς gnum , tum quantum ad reliquum vivendi pertinet
βασιλέα Μεχμέτην ειρήνην τε, και σπονδάς εμπε modum . Postquam in fællus et pricem coierant cum
δούντες , ώς οίόν τε μάλιστα αυτοίς , δι' & δή και ο Mechmete , nihil antiquius Mechnieles ducebat ,
βασιλεύς Μεχμέτης ενεργεί , ώς περί πλείστου quam summa ope mili ut Græci quamplurimi; islam
ποιούντο την εαυτού ειρήνην, και παν οτιούν μάλ pacem facerent. Proinde quidvis polius malebat
λον πεισομένους , ώστε την ξενίην σφίσι μή διαλύε quam ut peregrini cum his in colloquium congrede
σθαι, έχαρίζετό τε αυτούς και τι ώετο εν χάριτι ποιεί rentur . Nec cessabat in eos dona conferre, quæ
σθαι αυτοίς , τά τε άλλα και επί το παιδί αυτού C cunque iis grata fore arbitrabatur. Reliqua etiam
"Αμουράτη. " Ηστην γάρ αυτώ δύω παίδε, 'Αμουρά - Saciebat propter filium suum Amuralein . Erant e
της μεν ο πρεσβύτερος , Μουσταφάς δε ο νεώτερος , nim ei duo tilii , Amurates, qui natu erat maximus,
και έτι παίς ών . Τούτοιν τον μέν 'Αμουράτην ες την et Mustaphas annis junior, et adbuc puerilem agens
Ευρώπην διενοείτο καταλιπείν , τον δε έτερον ες την z'lalem . Europæ imperium illi , huic Asiæ testamento
'Ασίαν βασιλέα. Και επιδιελόμενος τούτοις την αρ- gnun
relinquatlinere
ere parabat. Cumqueita fliis quae ad ut
visa sunt disposuisset, jussit re
χήν, εγκατέλιπεν , ώστε παίδας εμμένειν οίς επέτρε
ψε , τη Βυζαντίου βασιλεί, κατά ταύτα συλλαμβάνειν extremam suam voluntatem servarent : Byzantio
ήν τις αδική , μη επιτρέπειν, αλλά το αδικουμένη que regi subsidio venirent, quandocunque ab hos
τιμωρείν κατά δύναμιν. 'Ες την μέντοι Δακίαν στρα libus vim pateretur, et fortiter virum defenderent
τεύματα επιπέμψας, την τε χώραν έληίζετο , και ab his qui ei injuriain facereni. Cum copias misisset
Παιονοδακίαν, Βρενέζερ του Χότζα Θερίζεω θερά in Daciam , eam diripiebat. Nec a Pannodacia manus
ποντος ηγουμένου τε και έργα μεγάλα αποδεικνυμέ . abstinuicontra
t, Cliotza Therozis ministro exercitum duc
Pannones et Pannodaciam , Illyricos
νου προς δε και Μιχαήλεω του της Ευρώπης αυτό
.
lante
στρατηγού, στρατιάν τε άγοντος επί τους Παίονας, que. Brenezis, qui arına inſerebat Illyricis et Pan
και Παιονοδακίαν, και δη και Ιλλυριούς : Βρενέζη D monibus et Peloponnes0 , exstant in Europa de
μέντο: έργα αποδεδειγμένα άξια λόγου κατά την Εύ- signata opera plurima memoratu digna : plurima
ρώπην, άλλα τε και επι Ιλλυριούς και Παίονας, και quoque egregia facta Turcorum , cum Europa equi
επι Πελοπόννησον στρατευσαμένω πλείστα δε του libus adjuncti stipendia facerent , maxime celebran
.

γένους τούτου επί στρατηγίας καθισταμένου , συν tur. Cum eniin expcdili sequerentur quodcunque
τοίς Ευρώπης ιπποδρόμους , ώστε αυτώ αυτίκα επο- dus duxisset, comnioda plurima reportabant. Et
μένους, όπου αν εξηγοίτο αποφέρεσθαι κέρδη ως μέ cum eodem duce incursionem fecissent in Veneto
γιστα. Και επί των Ενετών χώραν αφικόμενον , και ruin regionem Turci, magna præda hominum alia
ανδραποδισάμενον την χώραν, ανδράποδα απαγαγό- runque rerum abacta , admodum opulenti faciί
μενον, πλουτίσαι τους έφεπομένους Τούρκων, και suni. Ilaque baud modica ædificia a Breneze in Eu
μέγα όλβίους αποδεικνύναι ώς εν βραχεί. "Έστι δε ropa sunt excitala , ut posleris monumentum
και ώκοδομημένα ανά την Ευρώπην απανταχή ουκ furent. Postea autem cum relicto Mose ad fratrem
ολίγα Bρενέζη πεποιημένα,, ώστε ως μνημόσυνα ες ejus transiisset,,imperatoriam dignitatemfelis cort
τους επιγιγνομένους καταλιπείν. "Υστερον μέντου cessit . Hinc cum Brenezis filii Jesus, (31 ) Baraucus
Notulæ marginales .
( 31) Ιοsue.
219 LAONICI CHALCOCONDYLA 220
et lalies provincia ducendi in Iliostes fungerentur, Α επί Μωσέως του Παιαζήτεω συνέβη σε αυτόν μετα
brevi ad maximam claritatem 116 pervenere. Bre- στησάμενον επί Μεχμέτης τον αδελφόν τους γε παι
mezes inbabitavit Janitzam urbem , quam a rege , σιν αυτού υφέσθαι της στρατηγίας . Και το εντεύθεν
ut ibi domicilium haberel, dono acceperal. Filiis ηγουμένους τους Βρενέζεω παϊδας , Ιησούν και B1
autem præceptum eral, ut quandocunque neces- ράγκον, και δη και Αλίην επί μέγα δόξης αφίκοντο
silas postularel, haud cunclarentur ministrare et ανά τν Ευρώπην. "Ωκει δε Βρενέζης τα Iανιτζά 8και
inservire regi . Janitza urbs sila est prope Dumen πόλιν, ήν δή αυτός οικήσαι παρά βασιλέως εδωρήθη ,
Axium : nec pauci juxta eam coluntur Brenezis εαυτώ τε και τους παισιν ανοικείν και την πόλιν, αιει
6

vici . Sub Mechmete post Brenezem Turachanes ότουούν αν δέοιτο υπηρετούντας τη βασιλεί. Τα δε
(quem hodie Vardari vocant) eximius dux erai , qui Iανιτζα πόλις έστι παρά τω Αξιώ ποταμώ , και
præerat equitibus, qui undique ad ipsium concur- χώμαι παρ' αυτήν την πόλιν Βρενέζεω ουκ ολίγαι .
rebant. Ususque prospera rerum successu , prædas "Επί μέντοι Μεχμέτεω μετά δε Βρενέζην Τουραχά
agebat plurirnas ex hostili regione. Imperavit Bydi- νης , παρά Τούρκους ευδοκιμών, επί στρατηγίας τε
hæ , cum huic a rege Mechimele esset præſeclus : εξήει , επισπομένων αυτω των ιπποδρομίων. Και
transieusquein Pannoniam, τιullu glorie per uni- B, τύχη χρώμενος αγαθή , την πολεμίων ελτίζετο χώ
versam Europam obtinuit. ραν. Είχε δε Βυδίνην τότε υπό Μεχμέτεω επιτε
τραμμένος άρχειν, και ες Παιονίαν διαβαίνων , μέγα
ευδοκιμών τή Ευρώπη.
Notulæ marginales .
6
* Iανίκια . Sic inf.; in al. ut in c. 6 ανήκειν. Sic etiam R. 1 διαβάντα. R. μι in c.

ΛΑΟΝΙΚΟΥ ΧΑΛΚΟΚΟΝΔΥΛΟΥ
ΑΘΗΝΑΙΟΥ

ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ Η ΠΕΜΠΤΗ.

LAONICI CHALCOCONDYLÆ
ATHENIENSIS

HISTORIARUM

DE ORIGINE AC REBUS GESTIS TURCORUM

LIBÉR QUINTUS .

Amuralis II initia, ordo politiæ et militiæ Turcice. Thessalonica a Greco imp. Venetis ren
dita
dilio
, a Turcis occupata. Bella cum Carainano, el Iuniade, Genuensium item intestina se
.
117 Mortuo Mechmete, qui Pajazitis luit filius, C 'Επει δε ετελεύτησεν ο Παπαζήτεω Μεχμέτης ,
regni sui anno duodecimo , i.perii moderanien
1 βασιλεύσας έτη δυοκαίδεκα, διεδέξατο την βασιλείαν
Mechinelis filius Amurates (32) , qui caleros ætatc 'Αμουράτης ο Μεχμέτεω παίς αυτού πρεσβύτερος
anleibal , nacius est. Ea tempestate versabatur Prui- γενόμενος. 'Ετύγχανε δε ών έν Προύση κατά την
sæ, quæ Asie urbs est, quæque ad regni curam 'Ασίαν, και καθίστη τα εν τη αρχή . "Ελληνες δε
altincre visa sunt constituebat. Græci Mechmetis ως επύθοντο τελευτήσαντα Μεχμέτην, και 'Αμου
Notulæ marginales .
(32)Amurales II, Turcorum decimus imper., 1112 vcl 1419 .
1
 221 DE REBUS TURCICIS LIB. V.
ράτην ες την βασιλείαν καταστήναι , μετεπέμποντο A anorte et Amuralis in regnum stuccessione accepta,
από Λήμνου Μουσταφάν , τον Παναζήτεω λεγόμενον
παϊδα γενέσθαι . "Έτυχε δε διατρίβων εν Λήμνω,
υπό Έλλήνων ως μετριότατα φυλαττόμενος . Επει
δε μεταπεμπόμενοι τούτον, διεκωλύοντο υπό πνευ-
μάτων, εν τω τότε δή παρόντι βιαζομένων την επί
Ελλήσποντον από Λήμνου άνοδον, και έδει εν τη
. Ευρώπη αυτούς καθιστάναι βασιλέα . Τριήρεσι γάρ
διεκόλυον την διάβασαν 'Αμουράτεω επί την Ευρώ-
πην, και την γε Προποντίδα τε και Ελλήσποντον
είργοντες ες την διάβασιν , κατέπλευσαν έτει Καλ.
λιούπολιν της Χερσονήσου , πόλιν ευδαίμονα , ώς
ενταύθα τώ τε Μουσταφά έσπλέοντι συγγένοιντο ,
και αποδεικνύμενοι αυτόν βασιλέα Ευρώπης , την τε
Καλλιούπολιν σφίσιν αποδούναι πείσαιεν Μουστα-
φάν. 'Ενταύθα μεν ουν " Ελληνες από αφροσύνης
σφάς τε αυτούς, και τα πράγματα τεντο διαφθε-
ρούντες ώς το επίπαν, και παραβραχύ δε την πόλιν
αυτών υπό 'Αμουράτεώ άνδραποδισθήναι . Ως γάρ
δή οι του 'Αμουράτεω άρχοντες καταλειφθέντες εν
τη Ευρώπη υπό Μεχμέτεω του πατρός , ώστε αυτό
πείθεσθαι διαδεχομένω την βασιλείαν, αφίκοντο επι
Βυζαντίου βασιλέα, πρεσβευόμενοι ες τα παρόντα gem, petentes ne in presentiarum Greci dis
σφίσι, μή αξυμφώνους γενέσθαι τους "Ελληνας ,
και περί σφάς νεωτερίσαι , παρά και επαγγελμε
νοι είεν τώ βασιλεί Μεχμέτη: ήν δε Παιαζήτης των
αρίστων του βασιλέως πρύτανις τε και στρατηγός
της Ευρώπης γενόμενος ούτος ούν άγχου ελάσας τα
Βυζαντίου βασιλεί, διεπρεσβεύετο επί τάς σπονδάς
8
παρακαλών, ώστε σφίσιν και αυτόν επιτήδειον είναι, o siφuando usus postularet. Εt quo magis regis animum
εδίδου ομήρους των αρίστων παίδας δυοκαίδεκα ,
χρυσού δε μυριάδας είκοσι , και χώραν πολλήν Καλ.
λιουπόλεως , όσην αν έλωνται παρά σφίσι. Ταύτα δε
υπισχνείτο τε και εδίδου , ώστε αυτον Μουσταφάν
μεν εάν χαίρειν, μηδετέροις δ' επιβοηθείν, άλλ' εάν
αυτούς μαχομένους, οπότεροι άν περιγένωνται, την
βασιλείαν περιέπειν. Ταύτα μεν ούν διεκηρυκεύετο
προς τον τότε βασιλέα “Ελλήνων Ιωάννην, νέον τε
έτι όντα, και ουδέν μικρών επινοούντα αυτό ές
την αρχήν έδόκει τε γάρ αυτώ άμεινον έχειν ες
σφάς αυτούς περιπίπτοντας, και δίχα γενομένης
της αρχής τα πράγματα αυτά βελτίω τε έσοιτο
του καθεστηκότος , και επί μείζον αφίξο:το ευδαιμο-
νίας, δεδομένων αμφοίν, και της γε αρχής επ ' αμ-
« ότερα γινομένης , πλέον περιγενέσθαι απ ' αμφοίν, D quam hactenus , si inter se discordias fovissent .
ώστε μηδετέρω δή ταλαντεύεσθαι. Τούτο δ' είναι ,
επειδάν την αρχήν άμφω επιδιελόμενου σφίσι
βασιλεύωσιν. " Υστερον μέντοι ουδε τούτο ταύτη
προδιετίθετο, αλλ' επί τον Μουσταφάν δηλος ήν τώ
παντί γινόμενος ο βασιλεύς ουτοσί. Βασιλεύων δε και
222
accersebant e Lemno Mustapham , qui Pajazitis
firebatur esse filiars, et luni temporis in Lemno
agebat mediocri custodia a Græcis asservatus.
Cem autem hi qui Mustaphan vocalım ierant, pro
hiberentur ventis adversis, qui transitum a Lemno
in Hellespontum violenter eo tempore anferebant,
regemque in Europa 118 constitui oporteret ,
triremibus intercipiebant Anuratis in Europana
trajectum, Propontidem et Ηellesponlarm inlercla
dentes, ne posset trajicere . Ipsi vero navigave
runt Calipolim , quæ est urbs Chersonesi, reruni
omnium abundantia aftluentem , ut ibi in colloquium
cum adveniente Mustapha venirent. Quem ubi iin.
posuerunt regem Europæe, pelentes ut sibi resti
8
tueret Callipolim , facile impetrarunt. flic quidem
Greci semetipsos resque suas planissime perditata
ivere præ nimia imprudentia : orbsque eorum pa
rum abfuit quin capta et direpla ab Amurale fuis .
set. Nam duces Amuratis relicti in Europa
ab Mechmete patre, il filio in regnum succe
denti obtemperarent, accessere ad Byzantium re
sentire velint : neve ipse quid contra ea quæ pro
misisset regi Mechmeti, Hovarum rerin cd
pidine moliretur. Pajazites, unus de numero
optimatum regis , declaratus index et dux Europe,,
legatus ibat ad regem Byzantium,, adliortans eum
ad fredus faciendum , quo juberetur auxiliaris esse,
commoverel, offerebat obsides duodecim nobilium
filios. His addebat aureorum myriades viginti ,
necnon regionem plurimam Callipoli adjacentem ,
quamcunque eo loci Græci petiissent. Hæc quidem
policebatur et dabat,, ut Mustapliam rex Byzantius
missum faceret, neutrisque suppetias ferret : seil
ipsos potius sineret concurrere infestis armis :
eumqne qnem belli evcntrs regem declarasset,
regno præesse paterentur. Hæc præconis voce ad
Joannem tim Græcorum regem juvenem , nec quid
quam moderati ,, ut sibi pararet regnum,, cogitan
tein , referebantur. Arbitrabatur namque res suas
melius habituras , si illi inimicitias inter se gererent
hostiles : seque feliciore rerum successu usurium
Etiam hinc magnam sibi pollicebatur felicitatcm
Sore, si ambo sua opera indiguissent. Præterea
hree cogitatio ejus subibat animum,, quod si inter
se diviserint regnum , et id super utroque recubuerit,
fore ut facile superare possit ulrumque : CWIA ned

πατήρ αυτού, ταναντία τούτων φρονών, ήξίου μή tri , quantum at regni magnitudinein spectat , turn
παραβαίνειν τας σπονδάς , ώς ουδενί ότω παραβαί . sit conferendus. Id autem commodissime eveniro
νοντι τάς σπονδάς έσοιτ' αν υγιές ότιoύν η έμπε- putabal, si regnum inter se distribuerent, el ambo
δον , ώστε μη σφαλλομένη επιτρίβεσθαι. Και τούτ' regnarent,, post Ionge aliam tenebat sententiam..
έφασχε λογίζεσθαι δείν, όπoτέρω γε δεει προστίθε- Totus namque slelit a partibus Mustaphie. Pater
σθαι , ένθα τά τε χρήματα της βασιλείας, και νεήλυ . autem Joannis, qui regnum administrabal, diver
Notulæ marginales .
8
και αυτό επιτήδειος. R, κι ο.
223 LAONICE CHALCOCONDYLA 224
sum a alio sentiebat . Νam censebat federum reli- A δες πάρεισι. Και τούτο μέντοι αναμφιλόγως έχον ,
gionem nec temerandam , nec violandam esse : et εμπεδούν έρασκε την αίρεσιν , ήντινα αν έλoιτο.
qui id fecisset, 119 nihil boniei unquam evenlu- Εκείνα δ' αυ ενδοιασμόν παρεχόμενα, όπου τε και
rum : nec quidquam prohibere, quominus cum er- ή επί την βασιλείαν αφίκοιτο, κίνδυνον σφίσι τον
ralo suo pereal penitus. Verum bæc in delibera- μέγιστον παρέχεσθαι.
lioneni proponenda esse ei, qui deliberet ulri parti sit adhærendum : ab hac parte locentur opes
regni et peregrinorum militum robur ; ab altera, quæ modo diximus, ponanlur. llla quidem dubiam
faciunt electionem .
Hæc etiam ambiguitatem inferunt, dum cogitaret Ταύτα μέντοι τοίς " Ελλησιν επ ' αμφότερα γινο
qua et quomodo regnum sibi subjiceret, et interim μένοις ταις γνώμαις , άτε του νέου βασιλέως το
Græcorum res in summum adduceret discrimen . κράτος έχοντος , τότε των Ελλήνων ταύτη τη γνώμη
In hunc modum ad utramque parlem Græcorum ετίθεντο· και αιρούμενοι τα πράγματα, ή εξηγείτο,
animi propenilebant . Vicit tamen sententia , quæ επί την Μουσταφά ετράποντο τύχην, ώστε καθιστά
jubebat regem juvenem, qui rerum tum poliebatur, ναι αυτον βασιλέα, και την Καλλιούπολιν σφίσιν
sequi quocunque duxisset .. Proinde adjangeliantur B, αποδίδοσθαι , ώστε ταύτα εδέδοκτο,, και επλήρους
Mustapha ( 33 ), eumque regem pronuntiarunt : τάς ναύς. 'Αφίκετο ούν ο βασιλεύς επί την Καλλιού
kac tamen conditione, ut Callipolim amissam re- πολιν, και ώς ουδέν παρεγένετο από Λήμνου και Μου
ciperent . His ita decretis , copiis navalibus imple- σταφάς , προαγόμενος πράσσειν τι ες την αρχήν της
vere naves , quibus instructus rei venit Callipolim . Ευρώπης , και πολιορκείν την Καλλιούπολιν Ζουναΐ
Cum autem nondum eo advenisset Mustaphas e την τόν της Σμύρνης άρχοντα , παρόντα δή τότε
Lemno , volens ipse interim aliquid agere quod σφίσιν , άτε εταίρον όντα του Μουσταφά , ως παρεσο
pertineret ad regnum Europe , Callipolim obsidere μένου δη αυτίκα κακείνου , εξεπιδεικνύντες τους
staluit , Aderat et Zanaites Smyrnæ princeps , Mu- Τούρκοις , επολιόρκουν την άκραν της Καλλιουπό
slaphæ familiaritate junctus. Porro dicebant Tur- λεως. Μετ' ου πολύν δε χρόνον παρεγένετο τε και
cis ,, qui convenerant ,, Mustaphain brevi afuturum .. αυτός Μουσταφάς , και τα τε άκρα της πόλεως
Ορpugnabant areen Callipolis : nec multo post προσεχώρησεν αυτώ. Και η Χερρόνησος αυτίκα εδέ
dedidit se advenienti Mustaphæ Chersonesus : et ξατο βασιλέα, και είπε το όπου εξηγείτο, Τήν μέντου
illico eum regem consalutavit , et quocunque Καλλιούπολιν ο Ελλήνων βασιλεύς ήξίου αποδίδο
duxisset , promptissime sequebantur. Callipolim σθαι. Ο δε,. έτοιμος μεν είναι αποδώσειν , και μη
sibi tradi postulabal Grecorum rer. Mustaphas c αντιτείνειν, τους μέντοι Τούρκους χαλεπώς τε οίσειν ,
paralus erat eam dare, nec abnuere. Turci rem και σφίσι μή εν καλώ, ούπω έτι κατειργασμένης
istam iniquis patiebantur animis, cum parum της αρχής, αποβαίνειν τα πράγματα. Υπέσχετο
honestum sibi fore arbitrarentur, regno nondum μέντοι επειδάν ες την αρχήν παραγένηται , την τε
satis firmalo , urbem talem Græcis donare. Prælerea πόλιν αποδιδόναι , και εί τι άλλο επιτήδειον αυτοίς
in dubio adhuc. esse, cum regnum nondum salis οίονται 15 έσεσθαι , μήτε του λοιπού αν στερήσαι
sit munitum, quonam res erupluræ sint, pollice- autous TOTE.
batur. Itaque Græcis rex, cum in regnum venisset, se ipsis traditurum Callipolim : præterea si aliquid
aliud, quod sibi utile fore putarent, postulaverint, eos porro haud repulsam passurus.
Græcis in bunc modum persuasis, recta in Eu- Πείσας μεν ούν τότε τους Έλληνας , ήλαυνεν ές
ropam contendit : quem advenientem omnes ut το πρόσω της Ευρώπης, και προσεχώρει τε αυτό
regem et Pajazitis ilium excipiebant , ejusque ξύμπαντα, ως βασιλεί τε όντι σφών, και Παιαζήτεω
imperio se submillebant. Cum Pajazites comper- παιδί γενομένω. Επει δε Παιαζήτης ήσθετο επιόντα
tum haberet Mustaphain Adrianopolim pergere επί 'Αδριανούπολιν, επετρόπευε δε της πόλεως ,
(urbem enim istam regebat jussu Mechmelis, qui καταλειφθείς υπό Μεχμέτεω βασιλέως επί τη τε
moriens id ei mandarat ) exercilu ex Europa con- λευτή αυτού, συνήγειρε τε το από της Ευρώπης
gregato, obviam processit Mustaphae quanw proxime D στράτευμα, και υπήντα των Μουσταφά άγχου της
Adrianopolim , quasi pugnaturus : nec permissurus, 'Αδριανουπόλεως , ως δια μάχης έλευσόμενος , και
si canlæ vires fuissent, eum in regni sedem pro- επιτρέπων, ήν δύναιτο, επί τα μη βασίλεια που
cedere. Cum Mustaphas agmine coniposito acce- ρεύεσθαι. "Ως μέντοι συνταξάμενος επήει , οι Τούρ
deret, Turci confestim 120 omnes ad Mustapham κοι ούν αυτίκα ήεσαν άμα πάντες επί τον Μουστα
transitionem faciunt, eumque ut regem adorant. φάν, και προσεκύνουν ως βασιλέα. Και αυτός τε
Præterea Pajazites provolutus ad genua Mustaphae, Παιαζητης προσεκύνησε , και τα πράγματα παρεδί
eum ut regem adoravit : resque eidem tradidit, δου το Μουσταφά , χρήσθαι αυτοίς ότι αν βούλοιτο.
lit pro suo arbitrio ageret. Hunc continuo necari Τούτον μεν ούν λαβών, αυτίκα αυτού διεχρήσατο,
Notula marginales.
(33) Mustapha adjunguntur Græci, fitque rex undecimus.
* είχων. R. a. in c. 10. 19 Αι. οίοιτο . Sic etiam R.
95 DE REBUS TURCICIS LIB. V. 226

και απελαύνων, τήν τε πόλιν έσχε, και επί τα βα- Aussit : ducensque exercitus Adrianopolim , eam
σίλεια παρεγένετο. Μετά δε ταύτα συστραφείς, urhem cepit, et in regni sedem progressus esi .
ίετο επί την Ασίαν , ώστε και την της Ασίας βα- His peractis conversus , proficiscebatur contra
σιλείαν εαυτο προσκτησόμενος. Διαβάς δ' ες την Asiam, volens et Asie regnum subigere. Trajecit
'Ασίαν , έχων τό τε Ευρώπης στράτευμα, και ' Αζά- autem in Asiain , liabens secum Europæ exercitam ,
πιδας τους Τούρκων πεζούς, ούτω καλουμένους, και et Turcorum pedites , quos Azapidas vocant . Adhi
ές την Ασίαν διεπόρθμευσεν. "Εχων μεθ' εαυτού buit et Smyrnæ principem Zunaitem . His copiis
και τον Ζουναΐτην Σμύρνης άρχοντα, επί 'Αμουρά- in Asiam transportatis, aggressus est Amoratem
την ήλαυνε τον Μεχμέτεω . Τον μέντοι βασιλέα Mechmetis filium . Legalos misit ad regem Græco
Ελλήνων πέμπειν πρέσβεις ήξίου , μηδέν ες την rum, φui orarent , ne quid , quia peregre abesset ,
ξενίαν αυτού νεωτερίζειν, ώς την Καλλιούπολιν αυ- innovarent : se , ubi primum Asiam subegerit, et
τίκα αποδώσοντος , επειδαν την Ασίαν αυτή υπάγη- Amuralem devicerit, ipsis reddilurum Callipolim .
ται, καταστρεψάμενος τον αδελφιδούν. Παρήσαν δε Adveniebant quoque ad regem Byzantium legali
και 'Αμουράτεω, παρά βασιλέα Βυζαντίου αφικόμε- ab Amurale , dicentes, si arma Amuralis sequan
νοι, χρηματίζοντες και ούτοι , επι σφίσι γενέσθαι lur, fore ut quidquid peterent ab Amurate, conse
B
βασιλέα, και υπισχνούμενοι δώσειν, ό τι αν βού- Ρ querentur. Greci legationes differebant aliquan
λοιντο. Οι μεν ούν “Ελληνες ανεξάλλοντο μεν επ' diu : postremo Amuralis legalos dimiserunt. Græci
χρόνον τας πρεσβείας , τέλος και την μεν 'Αμουρά- autem secuti sunt partes Mustaphae : cui persua
τεω άπεπέμψαντο πρεσβείαν . Τα δε Μουσταφά ελά- serunt, ut secum fædus faceret conditionibus quas
μενοι πράγματα, πρoσίεντό τε και επέσχον, ώστε ipsi prescripsissent.. Legali Amuratis cum rediis -
αυτοίς σπενδεσθαι κατά πάν δεδογμένον αυτοίς. Ή sent in castra , rumorem sparserunt, se Græcos
μεν ούν 'Αμουράτεω πρεσβεία αφικομένη παρά τον sibi auxiliares parasse. Eo tempore castramelali
στρατον του 'Αμουράτεω, διαφήμισεν, ώς τους "Ελ- sunt prope Lopadium lacum, et regionem Micha
ληνας σφίσι προσκτήσαιντο συμμάχους . 'Ετύγχανον licii eo loci erastaverunt, ubi lacus mullis amba
δ' εν Λοπαδίω τη λίμνη έστρατοπεδευμένοι , και την gibus per augustias in mare efunditur, et poης
τς χώραν διέλυσαν του Μιχαλικίου αυτού , ή ες την est. Mustaphas igitur accedens, castra locavit jux : a
θάλασσαν έξιούσα η λίμνη, διά στενού επί πολύ fluvii oslium , qui ex lacu promanat : eo cum aile
προϊούσα εκδιδοί, γέφυρα δε έστι. Μουσταφάς δε venissent Amuratis legati , commodum sane vul
και αυτός ελάσας αγχου , εστρατοπεδεύετο παρά το garunt rumorem , quasi sua legalione effecissent vil
χείλος του ποταμού της λίμνης. 'Ενταύθα ως αφί- c Greci sibi auxilio venirent. Minilantes igitur νο
κοντο ο πρέσβεις 'Αμουράτου, τύχη τινί αγαθή ciſerabantur contra Mustaphæ exercitum , quasi
χρησάμενοι, διεφήμιζον, ώς συμμαχομένους σφίσι perilurus sit in Asia interclusus . Hec fama curn
τους Έλληνας έχοντες ήχοιεν 13, και επί το στρα- volarel in castris Mustaphæ, et necdum legati
τόπεδον του Μουσταφά εφώνουν επαπειλούντες, ώς presto essent , quos ipse miserat, veriti ne Græci
απειλημμένω εν τη 'Ασία. 'Ενταύθα φήμης παρά occupantes Hellespontum, nec transitum in Eu
το στρατόπεδον του Μουσταφά γενομένης, ως σφίσιν ropam darent, et milites Mustapha in Asia inter
ου παρήσαν οι πρέσβεις, και δεδoικότες μη οι "Έλ- ciderent, inter se collocuti sunt varia . Postea , ea
ληνες τον Ελλήσποντον κατασχόντες, του λοιπού nocle quæ insecula est , Zunajtes Smyrnæ priu
μη επιτρέπωσι διαβαίνειν, και αυτού ταύτη από- ceps, Mustapha relicto , ad paternum profugit
λοιντο, λόγον τε σφίσιν εδίδoσαν. Και νυκτός επιγε- principatum . Aufugerunt et reliqui duces, parum
νομένης, αυτός ο Ζουναΐτης , και της Σμύρνης ηγε- fidentes Mustaphæ fortunæ. Ul animadverlit Mu
μών, απέδρα επί την πατρώαν άρχήν» και οι λοιποί staphas suos exercitus dilabi , sibi quoque landem
των αρχόντων απεδίδρασκoν, ουδ' οπωσούν επισχόν- timens, fuga prepropera ad mare se proriραίι .
τες, τύχη του Μουσταφά ουκ έτι αγαθή πιστεύοντες. Græci qui elegerant Mustapham , eumque sibi so
" Ως δε Μουσταφάς διιδών τα στρατεύματα αυτώD cium paraverant , navibus imposuere milites , et
αποδιδράσκοντα , περί αυτώ δεδιώς , απέδρα και αυ- navigarunt in Hellesponlum . Rex autem Byzantii
τος επί θάλασσαν. "Έλληνες μέντοι ως ελόμενοι cum 121 foret in Præconneso , amori importuno
Μουσταφάν σφίσι σύμμαχον είναι, επλήρωσαν τας mulieris , quam amabat ,, operam dabat .. Hec autem
ναύς, και επέπλεον επί Ελλήσποντον . Βασιλεύς δε sacerdotis cujusdam filia erat . Nec sane aduodum
αυτός Βυζαντίου εν Προικοννήσω γενόμενος, εσχά- opportune ibi vivebat : transitu enim in Europam
λαζέ τε περί γυναικός έρωτα , ής έρων : ετύγχανε Amurales arcendus erat . Amurates, ut primum
γάρ ιερέως θυγάτηρ, και ουκ εν δέοντι παρεγένετο , dies illuxit, castra hostium vacua el deserta de
ώστε διακωλύσαι 'Αμουράτην ες την Ευρώπην άφι- prehendit. Azapides autem manus supplices len.
κέσθαι. 'Αμουράτης μεν δή, ως τάχιστα ημέρα εγε- debant, rogantes ne in se a suis equitibus fede
γονει, και κατείδε το στρατόπεδον των πολεμίων desertos et proditos service statueret.. Ponte igitur
κενόν, και υπό την οιχομένην νύκτα αποδράν τε , Amurates lacum eum jungens, quam celerrime
Notulæ marginales.
15 ίκoιεν . R. ut in c .
227 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 293

ad hoslium castra transiit , et Azapides omnes Α και τους τε Αζάπιδας χείρας ορέγοντας, ότι υπό
occidit. των σφετέρων πρoδεδομένου: είεν ιππέων, τον τε
ρούν της λίμνης έζευξε, και διέβη , ώς είχε τύχους ,
και τους τε 'Αζάπιδας διεχρήσατο άπαντας αυτού .
Hinc persequi slatuil Mustapham per omnes Μετά δε ταύτα εδίωκε κατά πόλεις τον Μουσταφάν .
urbes , quascunque adiissel , Mustaphas autem Μουσταφάς μεν ουν έρθη διαβάς ές Καλλιούπολιν,
prinverterat Amuralem,, transfretando Callipolin.. 'Αμουράτης δε εντυχών νηί μεγίστη των Ιανυίων
Amuralis vero naclus nayim Januensium inaxi. αυτού ταύτη όρμιζομένη, συντίθεται το νεώς δεσπό
muam , quæ forte appuleral, paciscitur cum guber- τη διαπορθμεύσαι αυτόν τε άμα, και τους νεήλυδας ,
nalore, ut se cuin peregrinis et Januæ militibus, και τους των θυρών αυτού , και άπαν το στράτευμα,
necnon cum reliquis copiis in Europam traduce- ες την Ευρώπην . Και ετέλεσεν αυτώ αργύριον ικα
ret. Mercedem gubernatori solvit maximam pecu- νόν, όσον δή ήτήσατο. Και διεπόρθμευσεν αυτώ τε
nian,, gantam eliisset,, impigre numerando ,. Ει άμα, και το στρατώ άπαντι . Ο μεν ουν Μουστα
in hanc modum cum copiis suis universis in En- φάς, ως επύθετο διαβεβηκότα Αμουράτην έ; την
ropain trans vectus est. Mustapllas ubi comperit Ευρώπης, και η όπου σώζοιτα ανεύρα επισφαλές
Auratis in Europam transitum, jamque minus B αν ήδη απανταχή , άτε 'Αμουράτεω καταλαβόντος
minusque lulus foret, ubique fratre imminente , αυτόν, εσώζετο επί το όρος Τουγάνου , ούτω καλού
circumspiciens locum ubi exilium evilaret, fuga μενον. Ο δε ώς εδίωκε, και επισχών , πάντα ζητών
se contulit in montem , quem incolæ Toganum no- ουκ ανίει, σαγηνεύσας τε τον χώρον αυτού ή εξόχει,
minant. E. secutus est Amurates, nec desinebat και ήδη αποψίαν παρείχεν ενταύθι κρύπτεσθαι. εύ
omnia indagare ui potiretur Mustapha. Cum autem ρεν αυτόν υπό θάμνω τινι κεκρυμμένον, και ζω
quasi verriculo lustrassel, et indagine circumde- γρήσας ; αγχόνη τε τον λαιμόν αυτού έχρήσατο.
disset locum in quo eum se occultare suspicaba- 'Ετελεύτησε δε Μουσταφάς, βασιλεύσας εν τη Εύ
tur, sub arbusto latitanten offendil. Cujus, ubi ρώπη έτη τρία.
vivis in manus veneral, gultur laqueo fregii . Interfectus est itaque Mustaphas, cum reglasset in
Europa anois tribus.
Amurates, ubi utramque continentem in pote- 'Αμουράτης δε, ώς έσχε την αρχήν αμφοίν ταιν
stalen redegit, rex creatus est . Νec multo post ηπείρουν, ες την βασιλείαν κατέστη. Ού πολλώ δε
expeditionem sumpsit adversus Byzantium etGra- ύστερον , εστρατεύετο επί Βυζάντιον, και επί τους
cos. Præmisil ducem Michaloglen , qui judicis et
C
"Ελληνας . Προέπεμψε δε Μιχάιογλην, πρυτανέα τε
ducis partes in Europa gerebat. Hic assumptis Eu- άμα και στρατηγός της Ευρώπης. Και λαβών ούτος
rope exercitibus,, incursionem fecit in Byzantii το από της Ευρώπης στράτευμα άπαν, επέδραμε
regionem , el postea ibi castramelatus est. Hunc τε την Βυζαντίου χώραν. Μετά δε ταύτα έστρατοπε
illico secutus est Amurales Mechmelis filius, ducens δεύετο , και αυτίκα απήλαυνεν 'Αμουράτης ο Μεχμέ
secum peregrinos et Jaquæ milites, necnon reliquos τεω, τούς τε νεηλυδας έχων, και την θύραν άμα ,
omnes qui belli lempore regem comitari assolent. όσο: βασιλεί έπονται, όποι αν στρατεύηται . Και τα
Adduxit secum el Asianum exercitum , castraque 'Ασίας στρατεύματα έχων παρεγένετο , και έστρα-
posuit, quæ ab una parte maris initium sumentia, τοπεδεύετο από θαλάττης εις θάλατταν. Αι μεν ούν
excurrebant usque in alteram partem maris . Ja- θύραι δε πη έχουσαι πεζοί πάρεισε τη βασιλεί
nua : autem sic se habent : pediles.adsunt apud αμφί τους εξακισχιλίους, και ενίοτε αμφί τους μυ
regem semper sex mille, interdum decem mille. ρίους. Από γάρ τούτων φρουράν τε φαίνει εν
Ex his pra:sidiarios milites eligit, quos arcibus ταις ακροπόλεσι. και αύθις ετέραν ες την χώραν
defeusandis imponit , el in eorum locum subrogat εκείνων καθίστησι . Παρεγένοντο δ' αυτή τηδες Παί
alios. 122 Ad hunc autem modum Januæ milites δας λαβών αιχμαλώτους όσους αν τύχη ανδραποδισό
ad regean conveniunt. Pueros quoscunque polest p μενος , κατατίθεται ες την Ασίαν παρά τους Τούρ :
acquirere, ubicunque terrarum captivos abductos, κοις, ώστε την φωνήν εκμαθεϊν ένα έκαστον. Και
Turcis in Asia in disciplinam tradit, ut Turcicain επί δύο ή και τρία έτη διαγενόμενοι, τήν τε γλώσ
lir.guam addiscant penes quos si manserint duo- σαν εκμανθάνουσι, και συνιέντες της φωνής , όσα
bus aut tribuis annis, linguain apprehendunt Tur- αν δυνηθώσιν, αύθις συλλέγει αφ' ών κατέθετο, ές
cican .. Ubi linguam didicerunt quantum satis est,, δισχιλίους και πλείους τούτων. "Αγει δ' αυτούς ξύμ
ex eorum . nyinero quos in disciplinam dedit, bis παντας ες την Καλλιούπολιν , και καθίστησιν αυτούς
mille, aut ler mille elegit , quos Callipolim perdu- ες τα πλοία , ναυτίζεσθαί τε και διαπορθμεύειν ες
cit, navibusque preficit, ut artem nautican distant , την Ασίαν, από της Ευρώπης τους βουλομένους
transvehentes homines qui in Asiam ex Europa διαβαίνειν. 'Οβολών 18 δ' έχει έκαστος ενταύθα, και
iter instituunt. Quolannis singuli ιunicam et gla- χιτώνα του ενιαυτού . Μετ ' ου πολύν δε χρόνον έ
diuni instar veruum accipiunt . Haud multo tempore ταπέμπονται ές τις θύρας αυτού, παρέχων τε μι
Notulæ marginales .
15 φαίνειν . R. in c. 13 οβελόν
229 DE REBUS TURCICIS LIB. V. 230
σθών, όσος εν ικανό , είη ες το αποζήν αυτούς ενίοις: A post cilanturin regis Januas , quibus rex suppe
άλλοις δε πλείω ταρέχεται, και ες δεκαδάρχας τε dilat mercedem sufficientem , ut binc vivere pos
και πεντηκοντάρχας,, και ενωμοτίας , και λόχους sint :: aliisque atmpliorem tribuit mercedem.. Qui
τεταγμένοι τε και διακεκριμένοι, στρατεύονται κατά sub decurionibus et quinquagenariis constituti, et
τα συσσίτιά τε και το δις μήνας είναι συν τω in cohortes cuneosjue discreti, slipendia faciunt,
δεκαδάρχη ές την σκηνήν. Σκηνούσε δε ούτοι αμφί manenique mensibus duobus in lentorio decurionis.
τον βασιλέα, ες τον εαυτού χώρου έκαστος εχόμενος Hi tentoria sua figunt,, ut se mutuo contingant
του ετέρου . 'Εντός μέντοι τούτων ουδενί έξεστι σκη- quam proxime apud regem . Intra bos nulli tendere
νουν, πλην των του βασιλέως παίδων , και των θη- lentorium licet, præterquam filiis regis. Inter hos
σαυρών του βασιλέως, και του κοιτώνος . Σκηνή δε sunt thesauri regii , cubiculumque regium . Tento
ερυθρά αυτώ, ότε μεν δύο, ότε δε και τρεις ίδρυν- rinm rubrum , quandoqne duo, et aliquando tria
ται αυτή τη βασιλεί , από πηλού ερυθρού χρυσόπα- regi ponuntur , quae
quæ funt ex argilla rabea , et inau
στι , και σκηναι έτεραι αμφί τος πεντεκαίδεκα , rantur . Sunt el alia tentoria regis intra peregrinos
πάσαι εντός των νεηλύδων. Εκτός δε σκηνούσιν οι numero ferme quindecim . Extra lendunt reliqui
λοιποί των θυρών άνδρες, οί τε 'Αμουραχόριοι , και B Januæ milites, Amurachorii et pocillatores, quos
οινοχόοι, οι λεγόμενοι παρ' αυτών Σαρατετάριοι , και Saraptarios vocant : signiferi, quos Emuralamios
σημειοφόροι 16, οι λεγόμενοι Εμουραλάμιοι . Και οι nominant: Januarum judices , quos bixorides ap
των θυρών πρυτάνεις , βιξόριδες ούτω καλούμενοι, pellant, et regis tabellarii. Hi omnes cum numero
του βασιλέως αγγελιαφόροι . Ούτοι μεν ουν μεγάλοι sint plurimi, numerus tamen eorum augelur, cum
τε όντες , και ως πλείους επαγόμενοι θεράποντας, accedunt ministri et famuli, quos habent complis
πληθών παρέχονται άπλετον. Μετά δε Συλικτάριδες res . Illos quos modo diximus, ordine sequuntur
ένεισι των βασιλέως θυρών αμφί των τριακοσίων, in Januis regis, Syliclorides circiter trecenti, qui
οι ιππείς όντες , από των νεηλυδων επί ταύτην sunt equites ex peregrinis in istum ordinem allecti .
παραγίνονται την χώραν. Μετά δε τούτους Καρί- Hos attingunt Caripedes peregrini, isto nomine
πιδες, οι επήλυδες καλούμενοι, από τε 'Ασίας και notati , quod ab Asia , Ægyplo cl Africa in Januas
Αιγύπτου , και δη και Λιβύης, αυτό ες τας θύρας veniant : el exercentes fortitudinem mirabilem ,
παραγενόμενοι, και αρετής αντιποιούμενου έναντι mercede a rege conducuntur, alius quidem ma
βασιλέως , με μισθωμένοι αυτώ, ο μεν πλείονος, ο jore, alius vero minore. His ordine prosimi sunt
δε ελάττονος. Τούτων δε έχονται 'Αλοφατζίδες 17, οι Alophatzides, qui mercenarii dicuntur, qui numero
μισθωτοί καλούμενοι, αμφί τους οκτακοσίους. Τού- C sunt octingenti . Ab his tendunt Spachides, quo
των δε αύθις έχονται οι Σπαχίδες καλούμενοι αμφί rum cohors ducentos complectitur. Ali sunt ducim
τους διακοσίους. Ούτοι δ' εισιν οι των αρχόντων el principum filii, quos de sno cubiculo rex ejiciens,
παίδες , ών τους μεν από του κοιτώνος εκβαλών, ες in istum militiæ ordinem millit, et alios in ejerto
ταύτην αυτούς καθίστησι την χώραν τους δε , επι- rum locum substituit. In hoc grege eos relinel ,
λεξάμενος, ενταύθα έχει, ως ανδρών παίδας αγαθών qui virorum bonorum et illustrium filii censentur .
γενομένους. Και αι μεν θύραι , ώς ξυνελόντι μου Hic est, ut paucis dicam , Januarum ordo. Uni
φάνου , ούτω τετάχαται. Δύο δε υπό βασιλέως ές versæ suæ monarchiæ rex duos præponit impera
ξύμπασαν αυτό την αρχήν καθίστανται στρατηγοί, lores : 123 unus Europæ , quem Bassam Rona
ο μέν της Ευρώπης, ο δε της Ασίας . Και τούτων ni appellant: aller Asiæ (Bassa Analoliæ sive Na
εκατέρω έπονται τα τε στρατεύματα, και οι άρχον- toliæ dictus) imperator nuncupatur. Hos sequuntur
τες , όπου αν εξηγώνται , επειδαν επαγγείλη αυτοίς copiæ universæ el duces reliqui, quocunque mo
ο βασιλεύς. "Έπονται δε αυτούς και οι ύπαρχοι παρ' lem avertunt, jussu regis. Comites se jis jungunt
αυτοίς σημειοφόροι 17* καλούμενοι. Επειδάν γάρες et præsides , quos signiferos nominant . Ubi enim
την αρχήν ταύτην υπό βασιλέως καθίσταται, ση- in istum ordinem fuerint alleeti a rege, donantur
18 D
μεία τε δωρείται αυτόν ο βασιλεύς , ως στρατηγώ signis, ut qui duces et præsides sint mullarum
γενομένη, και πολλών άρχοντι πόλεων. Τούτο δ' urbiuin . Hunc præsidem comilanlur urbium
αυτό υπάρχω έπονται οι των πόλεων άρχοντες όπου principes et magistratus, quocunque cum exercitu
στρατεύοιτο. Χωρoύσι δε άπαντες κατά ταύτα επό- proficiscitur, cum universi sequantur suos magi
μενοι τους σφετέροις αυτών άρχουσι τε και στρατη stratus et duces. Ubi ventum fuerit in castra regis ,
γοις , επειδάν ες το βασιλέως παραγένωνται στρα- hic ferme ordo servatur. Equites secernuntur in
τόπεδον. Αύτη σχεδόν και των στρατευμάτων αυτώ suos tribunos. Azapides sub uno duce collecti sti
διάταξις. Οι μέντοι ιπποδρόμοι, τάττονται και ούτοι pendia faciunt .
ές τους σφών αυτών υπάρχους. Οι δε 'Αζάπιδες, υφ' ενί άρχοντι επόμενοι, ές ταυτό γιγνόμενοι στρα .
τεύονται .
'Αμουράτης μεν ούν ως επέλασε, και επολιόρκει Amurales cum venisset Byzantium , urbemque
Βυζάντιον από θαλάττης εις θάλατταν, τηλεβόλοις eam obsedisset, menia tormentis qualiebat. Ten
Notulæ marginales.
18 Αι . σημαιοφ : 17. 'Αλοφαντζίδες. R. κι in cont . 11 ΑΙ. σημαιοφόροι. 18 ΑΙ. σημαία .
231 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 232
tabat quidem murum sternere, atcepta parum succe- Α τε έτυπτε το τείχος , και επειράτο. Ου μέντοι κατέ
debant. Globi quos bombarda turquebant, ponderis βαλέ γε . Είλκον 16 δε οι λίθοι των τηλεβόλων, σταθ
erant maximi. Murus aulem cum foret lirmus et ad- μόν τρία ημιτάλαντα . " Ωστε άντείχε το τείχος , οχυ
modum munilus, tormentis nihil cessit. Bombardain ρόν τε ον, πρός τε τούτους τους τηλεβόλους , και
ego arbitror non esse inventum antiquum , ut quis ουδαμή υπεϊκον. Δοκεί μεν ούν ο τηλέβολος ου πά
credat aa veleribus esse reperlam . Unde aulem ori- νυ παλαιός είναι , ώστε συνιέναι ημάς επί νούν έλη
ginem sumpserint, aut qui mortales primi bom- λυθέναι τοίς παλαιούς το τοιούτον . "Οθεν μέντοι αρ
bardas in usu habuerint , haud cerlo tradere χήν εγένετο, και τίνες ανθρώπων ες την του τηλεβό
possum. Quidam Germanos putant bombardis esse λου αφίκοντο πείραν, ουκ έχω διασημήναι ασφαλώς.
usos : iisdemque bombardarum inventum acceplum Οίονται μέντοι από Γερμανών γενέσθαι τε τούτους,
Terunt. Reliqui autem bombardarii ex Germania και τούτοις έπι νυν αφίχθαι ταύτην την μηχανής.
progressi, in universum paulatim pervenere orbem. 'Αλλ' οι μεν τηλεβολίσκοι από Γερμανών και ες την
Unde aulem originem ceperint bonbardæ , certo άλλην κατά βραχύ αφίκοντο οικουμένην ' οι δε τη
assiguare non possum , Inipelus rero bonbardarum λέβολοι ουκ άν ειδείην σαφώς ισχυρίζεσθαι έθεν
el mirabilis vis cognoscitur inde, quod corporibus, εγένοντο την αρχήν. Την δε ισχύν τε και φοράν την
quæ resistendi vianlabent,, damnum infert B αμήχανον, ή επιφερόμενος ο λίθος, όπου αν γένοιτο,
vel iis qua
Inaximum . Pulvis autem impetum illuin violentum , .
μεγίστην τοις σώμασιν επιφέρεται βλάβην • και τε
quo ſeríur ministral . Niirum enim , ex quo pulvis κόλις παρέχεται το παντί , και από ταύτης ενήνε »
conficitur, addito carbone et sulphure, vim istam κται . Της δε κόνεως το νίτρον έχειν την δύναμιν,
lenet. Orbis judicat bombardas arma et munimenta άνθρακί τε και θείω επιμιγνυμένη . Ούτω δε ως
esse optima. Quapropler etiam minus virtulis άμεινον έχει τα της οικουμένης ες τα όπλα . Διό και
bombardæ habent, quamvis earum impetus pene αρετής έλαττον ίσχει αυτή , την δαιμονίαν εκείνην
sit divinus. Primam bombardam existimo fuisse φοράν. Δοκεί δε γενέσθαι σιδηρους μεν το πρώτον :
lerream . Poslea demum opinor fusionem æris et μετά δε ταύτα την τού χύματος καλουμένου επιφρά
stanni esse excogitatam , quæ per conflationem fii. σασθαι πείραν, του χαλκού συν τω κασσιτέρω με
Quα
Quæ « μidem maleria juxta censetur esse firmissi . μιγμένου, ευδοκιμείν ες το αφιέναι τον λίθον άμει
ma, et optima : eoque conſerre plurimum , ut νόν τε και βεβαιότερον. Το μέντου σχήμα διεξιέναι
globus in nuirandam emillalur longitudinem . For- οίον έστι, περίεργον μέντ' αν είη , πάσι καθορώσιν
Bram autem bombardarum describere, cui ubique απανταχή. Επίμηκες δ' ον, όσον δ ' αν είη επιμη
hominum oculis objectæ sint, supervacaneum fore C κέστερον, τοσούτω επί μήκιστον αφίησι τον λίθον :
judicavi. Bonibarda oblonga est : el quanto longior ώστ' αν γενέσθαι τηλέβολον η επυθόμεθα, αφιέντα
est, lanto longius ejaculatur globum. Accepiinus τον λίθον επί εβδομήκοντα σταδίους, πέριξ σειομέ
enim bombardam fuisse , cujus globus impelu νην την γην κατ' άμφω τώ διαστήματα. Δοκεί δ ' ή
emissus, superaverit septuaginta 124 stadia, του πυρός αύτη δύναμις τόν τε ψόφον απεργάζε
cum linilima terra quæ interjacebal, utrobique σθαι, και την φοράν, ή ο λίθος φέρεται. Βιαζόμενον
moveretur. Potentia allem ignis , ut apparet, 10- γάρ το στοιχείον τούτο, παμμεγα και δαιμόνιόν τι
milru procural, necnon violentam lationem lapidis. δύνασθαι δοκεί , ή δη και τον σκηπτον απεργάζεται
Nam si ignis inclusus cogatur, magna quædam , cl το ιενεύμα, εις το πυρ μεταβάλλον . Είτε μεν ούν το
quæ noslrum plane captum excedunt, elicere novit . μη κενών συγχωρείσθαι , τόν τε ψόφον γίνεσθαι και
Eliam fulmen nascitur, si venliis in ignem muta- την φοράν, είτε ταύτη του πυρός τιθεμένου τη δυ
lur . Hinc igitur el fronitru el latio fil : sive quod νάμει, επειδάν προσβιαζόμενoν ύλης επιλέβηται,
concedalur non esse vacuum in rerum natura , ανάγκη ταύτα απεργαζόμενον έσχειν άμφω ταύτα .
sive quod iguis efficacia accedat : qua si violenter Δοκεί δε του πυρός την δύναμιν είναι ταύτην ξυμ .
urgealur, el materiam apprehendat sibi accomino πασαν, και την κονεν οξείαν πεφυκυίαν, την του
dan, utraque isla priestare possit. Omnis autem πυρός δύναμιν, διά του πυρός κινείν τε αμήχανου,
isla potentia in ignem , ut causami, referenda est, και βάλλειν μακρότατα.
slucadditur et pulvis, qui nactus esi ignis potentiam , intercedente igne, movere. Quibus omnibus
conjunctis, lit ut lapis, sive globus, in tantam longitudinein jacialur .
Amurales igitur Mechmelis filius, aggressus mu- Τότε μεν ούν 'Αμουράτης ο Μεχμέτεω, τηλεβό
rum , ubique admotis bombardis et allis machinis, λους και άλλαις μηχαναΐς πειρασάμενος του τείχους,
t'um capere nitebatur . Al Græci mænia fortiter περί ημέρας ικανάς , προσέβαλε το τείχει απαντά:
defendebani, de scalis deturbantes peregrinos regis. χή , και ελεϊν έπειράτο. 'Εξεκρούσαντο δε αυτόν
Quidam amputatis capitibiis devolvebantur ad suos. άτου τε των κλιμάκων καταβαλόντες οι "Ελληνες,
Amurales cum nibil efficeret, licet omnia tentarer τους βασιλέως νεήλυδας. Και ενίων αποτεμόμενοι
quie ad urbem capiendam pertinerent, tristitia af- τας κεφαλάς, ο πηνέγκαντο. 'Αμουράτης δ' ώς ουδέν
lectus est : el animi anxius, usque pulabal se προεχώρει ή του άστεως αίρεσις, ήσχαλλά τε και
Notulæ marginales.
19 Sic pito ley, andum , non si co" .R. ut in c.
233 DE REBUS TURCICIS LIB. V. 234
ηθύμει • ώετο δε αιρήσεις την πόλιν. Διατρίβοντι A urbem occupalurum. Moras igitur cum necterer
.

δε αυτώ επεκηρυκεύοντό τε οι "Έλληνες, αλλ' ουδ' nec ab urbis obsidione discederet, Græcorum legali
ως ήθελεν αυτοίς σπενδεσθαι. Μετ' ού δε πολλά ; veniunt, pacem el ſælus pelentes. At ipse Græ
ημέρας απεχώρει επ' οίκου , και τα στρατεύματα cos in fædus suscipere aspernabatur : nec
αυτό διήκες. Οι μεν ούν "Έλληνες πρέσβεις τε έπεμ- multis diebus post re infecta domum reversus
πον παρά Αμουράτης και εδέοντο · ο δε απεπέμ- est. Copiæ vero ejus omnes dilabebantur ad sua .
πετο, και ου προστετο την αξίωσιν. Μετά δε ταύτα , Græci legalos ire jusserunt ad Amuralem , oratum
ως πειρωμένους τοίς "Ελλησι των σπουδών ουδέν pacent : quos dimisii Amurales, ipsorum petilionem
προεχώρει , τρέπονται επί τον Μουσταφάν, τον
9
a versatus. Cum igitur Græci afectarent summis
Μεχμέτεω παιδα . "Έτυχε δε διατρίβων παρά τω Κα- volis pacem , nec la men eam impetrarent, ail
ραμάνω την δίαιταν ποιούμενος. Πρέσβεις δε πέμ- Mustapham convertuntur , Mechmelis filium . Ea
ψαντες , μετεπέμποντο επί Βυζάντιον τον παίδα , γεγο- tempestate is apud Caramanum agebat , victum et
νότα αμφί τα τρισκαιδεκα έτη. Επει δε αφίκετο ε; necessaria ab eo capiens. Missis igitur legatis,
Βυζάντιον ο παίς , έπεμπε λόγους παρά τους Τούρ- Græci Mustapham Mechmelis Glium , cum nalus
κους, μεγάλα τε υπισχνούμενος , και μετιών έκα- essel annos trcdecim, accersunt. Puer ubi Byzan
στον, επηγγέλλετο διπλασία πάντων, ών είχεν υπό B tium venit , sermones sparsit per Turcos, magnis
'Αμουράτεω. Και αυτομόλησαν μέν τινες Τούρκοι promissis eos accendens ,, preliensathat singulos ,,
παρά τον παίδα, ου πολλοί δε . Ο μέντοι παίς , ες την quibus promittebal duplum eorum quæ sub Amu
"Ασίαν διαβάς, συνεπιλαβομένου και του Ελλήνων rate habuissent accepturos. Et quidam Turci , al
βασιλέως, το τε "Ιερον καλούμενον εξεπολιόρκησε . pauci, ad puerum istum transſugiuni. Puer autem
Και προσελαύνοντι αυτώ διά της Ασίας προσεχώ- transgressus in Asiam , auxilio Græcorum regis
ρουν τε οι από της Ασίας Τούρκοι, άτε βασιλέως instructus,, Iocum qui (34)
( ) Templum nominatur ,,
παιδί όντι. 'Ενταύθα 'Αλιάζης ο οινοχόος επίκλην, expugnavit. Iter facienti per Asiam , Turci qui
τούτον τον παίδα επιτετραμμένος υπό Μεχμέτεω, ibi erani adjungebanlur, ut qui essel regis filius.
συντίθεται προδοσίαν τώ 'Αμουράτη, ώστε κατα- Jbi lum Aliazes cognomento Saraplares , sive pocil
προδούναι αυτό το παιδίον . Και ως συνέθετο αυτό , lator, cui ab Mechmele puer ille commissus erat,
έπρασσεν ώστε τον παίδα αυτή παραδοίη . Δ:εση- per proditionem Amurati puerum 125 tradere
μαινέ τε πέμπων άγγελον, όπου διατρίβων τυγχάνοι paciscitur. Pactis auten satis firmatis, conclusun
ο παίς. Ως μεν ούν ές Νίκαιαν αφίκετο ο παίς , την est, ut puer Anurali proderetur . Misso itaque
τε Νίκαιαν υπηγάγετο, και ενταύθα διατρίβων και C
nuntio sigin ficavitAmurali, ubinam terrarum puer
παις, μετήει τους κατά την Ασίαν αρίστους . Και ageret. Cum puer Nicæam venissel, urbem eam ce
ώς ήδη χειμών ήν, διεκωλύετο ες το πρόσοι της pit : et cum ubi moraretur, optimales Turcorum
'Ασίας ιέναι . 'Ενταύθα πυθόμενος 'Αμουράτης παρά conciliabal. Hiems eral, qua prohibelalur puer
Αλιάζεω του Σαραπτάρη τήν τε διατριβήν του παι- longius procedere . Amurates cum intellexisset
δος εν τη πόλει, λαβών αμφί τους εξακισχιλίους των puerum Nicææ versari , nuntiante id Aliaze Sara
Ουρών, ώς είχε τάχους, αφεκόμενος επί τον Ελλήσ- plare, assumptis sexies mille januaruin militibus,
ποντον και διαβάς, ήλαυνεν ευθύ Βιθυνίας. Επι - venii quam ocissime in Hellespontum : el trans
πεσών δε άφνω ες την πόλιν, συλλαμβάνει τε τον iens, recta abiit in Billiyniam . Et cum inopinalus
παϊδα αυτού ταύτη, παραδιδόντος αυτή του Αλιά . ci improvisus irruissel in urbem , puerum ab Aliazu
ζεω. Ο μεν γάρ παίς, άτε τούτο πυθόμενος, κατέ- prodilum comprehendit.Puerenim , esciliis lumuli ,
φυγεν επ' αυτόν, ως επί σωτηρίαν σφίσι τράπωνται: confugerat ad Aliazem , cui obediebat, ut se deſen
ο δε κελεύων μή δεδoικέναι τον παίδα, επέμενε τον deret ab imminenti periculo. Aliazes puerum me
αδελφόν του παιδός , και ελθόντι ες τα βασίλεια της lim omillere, et bono animo esse jubet, et sic
iu regian urlis
πόλεως , ενεχείρισε τον παίδα αυτή. Τούτον μέντοι ejus fratrem exspectat . Cui uli in
ο 'Αμουράτης λαβών, αγχόνη ανείλεν, ή νομίζεται D selern processerat , puerum in manus tradidit :
παρ ' αυτούς. Λέγεται δε Τεζητίνη άνδρα γένους του quem acceplum laqueo , ut moris eul regum illorum ,
βασιλείου του Ερτζιγάνης βασιλέως, αφικόμενον τώ prefocavit.. Aiunt Texetinenm ,, virum regio singuile
τπαιδί σύμμαχον, ώς επίθετο τους πολεμίους επί 011um Erziganis regis, auxilio venisse pucro , ut
την πόλιν αφίχθαι, ελάσαντα ές μέσους τους πολε- audiveral hostes in urbem penetrasse : et conje . !

μίους, τόν τε Μιχαλίην τον της Ευρώπης στρατη-
γών και πρυτανέα ανελεϊν , πολέμιον αυτώ όντα
και συχνούς άλλους ανελόντα, και αυτον τελευτώντα ,
αποθανείν .
Τότε μεν δή "Ελληνες ούτω επεπράγεσαν, ελό-
μενοι αίρεσιν εναντίαν τώ 'Αμουράτη . Την μέντοι
Θέρμης της Μακεδονίας απέδοντο Ενετοίς , αδύνατα
Nolulæ marginales .
(55) Hieron .
L'ATROL , GR . CLIX .
cisse se in medios hostes : ubi et Michalinem Eu
ropæ el ducem el judicem hostem suum coníecil .
Tandem cun! plurimos alios ueci dedissel, el ipsu
occubuit.
Græcorum res tum sic habuerunt, euin secuti
essent parlem Mechmeti adversam . Therruam (35 )
Macedoniæ Venelis vendidere, impossibile existia
(55) Thessalonica !..
8
233 LAONICI CHALCOCONDYL.E 234
marilers , ut sper arent urliern sili hanc ab Anu- Α είναι νομίζοντες σφίσι παραδούναι την πόλιν, ες τον
rate dari in posterum . His peractis, bellum con- πε ιόντα τότε Αμουράτεω. 'Αμουράτης μεν δή
virtil Amurales contra Thermam : quam , ail on- επί Θέρμης μετά ταύτα εστρατεύετο, και επολιόρκει
na infentus, summia ope oppugnahal. Machinas την πόλιν, προσέχων εντεταμένως , και προσήγε το
etialil μιαuilus adinovit ; nec tamen ceptis respon- τείχει μηχανάς . Και ουδέν προύχώρει αυτώ ή της
debat eventus. Tandem proditionein paciscitur τόλεως αίρεσις. 'Ενταύθα , ώς λέγεται , συντίθεται
cum oppidanis, quibus imperatum eral ut ab do- τις εν τη πόλει προδοσίαν, ώ, λέγεται, πορύσσον
wibus suis cuniculos sublerraneos agerent, qui τες από των οικιών, ορύγματα εκτός φέροντα, και
extra ferrent . At
Al fossores comprehensi a Venetis,, εάλωσαν από Ουενετών ήκαι λέγεται. Και οι ορύσσον
quidam fugerunt in Amuralis castra , descenden- τες απέδρασαν ες το του 'Αμουράτεω στρατόπεδον,
al arce , quam aggressi
1es de muro . Postmodum ab καταβάντες από του τείχους. "Υστερον μέντου από
erant, expugnarunt urbem , expugnatamque diri- της άκρας ως προσέβαλεν , είλέ τε κατά κράτος την
puere. Accepi peregrinos impigre scandeules et πόλιν, και ήνδραποδίσατο . Τους μέντοι νεήλυδας
superantes mænia , urbem cepisse, reliquis deinde πυνθάνομαι, αναβάντας ες το τείχος, ελείν τε την
accedentibus ; quam postmodum diripuere. Nec πόλιν, και επισπομένων των άλλων, αλώναι τε την
B
quisquam eorum qui in oppido erant evadere po- πόλιν, και επί άνδραποδισμα προς του βασιλέως
tuit manus hostium . llinc reor Amuralem urbeni γενέσθαι . 'Ανδραποδισάμενον μέντοι την πόλιν ταύ
islam per proditionem suo dominio junxisse. Urbs την, ουδένα εξέλευσθον 10 του άνδραποδισμού , επυ
autem hæc erat maxima, nec ulla quæ mo :lo G12- θόμεθα 'Αμουράτη . "Ωστε λογίζεσθαι ή άς έχειν,
cis parerent , inferior. Cives ejus urbis passim διά την προδοσίαν εξείλετο αυτούς. Εγένετο μεν
per Europam Asiamque captivi trabebantur. Prie- ούν αύτη μεγίστη δη τοίς "Ελλησι συμφορά , και
sidiyin Venelorum , quod 126 in urbe eral, ut ουδεμιάς των πρόσθεν γενομένων αυτοίς συμφορών
rrumore allatum est , urbem in potestatem venisse λειπομένη . Οϊ τε άνδρες της πόλεως ανά την Ασίαν
hostium , citato agnuine ad mare et waves τε και Ευρώπην, αιχμάλωτοι γενόμενοι , περιήγοντο
conten-

διοι ; ct
duot quæ forte ili alerant ,, ανδραποδισθέντες . Η μέντοι Ουενετων φυλακή εν
et conscensis navilus que
inde citi solvebant. Urls ista magna opibusque τη πόλει ούσα , ώς ήσθετο αλώναι ήδη την πόλιν,
florens ab Amurale occupata est . Cum a'ilem earn ώρμητο φυγείν επί την θάλατταν και επί τάς ναύς.
habitandam assignasset finitimis, qui circa cole- και εμβάντες εις ταύτας, όσαι σφίσι παρούσει
Dant, domum profectus est. Caratzian Europe ετύγχανον, ώχοντο αποπλέοντες. Η μέντοι πόλις
Σ

ducem arma contra Joanninain (36) urbem Αιο- C αύτη Έλληνες, μεγάλη τε ούσα και ευδαίμων , εάλω
liäe ferre jussil, dalo ad cain expeditionem Euro- υπό 'Αμουράτεω . Την μέντοι πόλιν επέτρεπε τοίς
pæ exercilu : Hic adveniens, incursione in ſecil in αυτού ταύτη των περιοίκων ενοικήσαι. Αυτός δε
Ætoliae regionem ; et quecunque occurrebant, di- οίκαδε επανεών, έπεμψε τον της Ευρώπης στρατηγών
ripiebal el spoliaval. Poslea exerciliis ad urbem Καρατζίαν 11 επί Ιωάννινα πόλιν της Αιτωλίας .
duxit obsidendam . Carolus urbis princeps jam το της Ευρώπης στράτευμα αυτό παραδούς . Ο δε
ante obierat mortem , El cum haud lulisset liberos ώς αφίκετο επί την Αιτωλίαν , τήν τε χώραν επέ
es llxore sua Rbainerii filia , superissent vero δραμε και έληξσατο , όσα έρθη καταλαβείν άφνω.
filii nothi, Memnon , Turnus et Herculius, nalu Μετά δε ταύτα ελάσας , επολιόρκει την πόλιν. Κά .
majores, his disiribuit Acarn : niam , quæ sita est ρουλος μέντοι ο ηγεμών της πόλεως και η ετελεύτησε .
joler Acheloi regionen . Fratris aulein sui Leo- Και επειδή παίς αυτώ εκ της γυναικός αυτου της
mardi filium reliquit totius regni successorein . "Ραινερίου θυγατρός ουκ εγένετο, νόθοι δε εγένοντο
Carol. vero, Iraivis sui lilio, Ariets Ampraciæ παίδες, ό τε Μέμνων, και Τύρνος, και Ερκούλιος ,
metropolim , el Aioliaill urbemque concessit. οι πρεσβύτεροι , διένειμε τούτοις μεν την εντός του
Nothi filii haud diu pugnantes, relali suul in 'Αχελώου χώραν 'Ακαρνανίας επινέμεσθαι · τον δε
D
numerum Januarum regis. Meninon autem , qui αδελφιδούν αυτού τον Λεονάρδου παϊδα κατέλιπε διά
videbatur reliquis prudentia el auctoritate prior, ac- δoχoν ξυμπάσης ήδη της αρχής αυτού . Και την τε
Crissit ad regem , quem rogabal ul se ad patriam redu- "Αρτης της 'Αμπρακίας 11 μητρόπολιν , και Αιτω
Cere ! regionem . Quapropter cuin Europæ exercitu λίαν τε και την πόλιν, κατέλιπε Καρούλα το
hostiliter eam regionem ingressus est . Europa exer- αδελφιδό . Οι μέντοι νόθοι παίδες αυτώ, ουκ εις
ciru i Joanniorum urbem obsidione circumvenit ; μακράν διενεχθέντες, αφίκοντο . επί τάς βασιλέως
et incumbens aliquanto tempore obsidioni, cum θύρας. Μέμνων δ ' αυ αφικόμενος , ός έδόκει τε των
nihil proficeret , landem oppidani el regionis prin άλλων συνέσει τε και αξιώσει προέχειν • ούτος δε
ceps , qui olisessus levelatur , liostium imperato- Aφικόμενος παρά τον βασιλέα, προκαλείτο τε και
res sive bassam all colloquium evocarunt ; in quo ήξίου επί την χώραν σφάς την πατρώαν κατάγειν .
princeps sibi dari postulabil a rege reliquam Διό δή ελάσας συν το της Ευρώπης στρατεύμα !
Ntula marginales.
(56) Olim Cassiope.
Sic iria manuscr , hoberil ; forte ligerodrom 5678759 !. l . u ? in c . Καρακίαν , ut in c. 21 Αμβ. Αl. 4. .
23
227 DE REBUS TURCICIS LIB. V. 278
εισήει. Ο δε της Ευρώπης στρατηγός τήν τών A Acarianise regicnem, ct Epiri, que silhi fαler:
Ιωαννίνων πόλιν επολιόρκει, και χρόνον ενδιατρί- interposito confirmari volebat . Quod si impetras
βων τη πολιορκία, ώς ουδέν ανίει πολιορκών, ορών . set, se regi urbem traditurum . Fodere icto, urbem
τες οι της πόλεως , και ο της χώρας ηγεμών, εντός accepit regius exercitus , et Acarnania reliquaq :
απειλημμένος , και πολιορκούμενος , προκαλείτο τον Epirus cessit principi , ut quotannis tributum fer
στρατηγόν επί ξύμβασιν 2318, και ητείτο αυτόν δοθήναι ret ;; el in januas regis ,, quandocunque moneretur:
αυτώ, τήν τε άλλην χώραν της Ακαρνανίας, και adventaret . Postea venientes Caroli ducis filii, ller
της Ηπείρου παρά βασιλέως, και σπονδάς αυτό culius etel Menon,, nec nodicam regionis partin
επί τούτω γενέσθαι, και ούτω παραδιδόναι την occupantes ,, congregalis finitimis ,, qui condue
πόλιν. Τούτου δή γενομένου , την τε πόλιν παρέ- bant inolesti erant admodum patrueli sło, cujus
λαβε το του βασιλέως στράτευμα, και αυτό συνε- regionem agebant et ferebant, bellum gerentes.
χώρει την Ακαρνανίας και την άλλην " ΙΙπειρον Contra quos Carolus 127 exercitum , quem ex
επινέμεσθαι, φόρον απάγοντα τη βασιλεία του ενιαυ- juis regis contranerat,, necnon alterum qucnoquem
του, και αυτών φοιτώντα ές τάς βασιλέως Ουρας. aly Italia exciverat, ducens , cum nihil pronoveret ,
ab
"Υστερον δε αφικόμενοι οι του Καρούλου ηγεμόνος paccin cum iis composuit ;; qua tenebatur , 11 ipsa
hi vero
ca regione,, cui illi prefuissent, li
παϊδες , ό τε Ερκούλιος και Μέμνων, και ουκ ολίγα 3 caderet ea
κατασχόντες της χώρας , επαγομένων των εποίκων deinceps nullas molestias Carolo facereni.
αυτούς, πράγματά τε παρείχον τώ ανεψιώ αυτών,
και ήγον και έφερον την χώραν, και επολέμουν . “Ο μέντοι Κάρουλος, και από των θυρών του βασιλέως
στράτευμα επαγόμενος επί τούτους, και από Ιταλίας , ώς ουδέν ήνυεν, εσπένδετό τε αυτοίς, και < 0.

θυφίετο της χώρας ής ήρχον, εφ' ώ μηκέτι αυτό του λοιπου παρέχειν πράγματα .
Αιτωλία μεν δή ούτω εγένετο υπό βασιλεί Αμου- Hoc modo Ætolia in Amuratis dilioncm devenit.
ράτη. Μετά δε ταύτα, ώς "Ελληνες ιόντες ες τας Græci postea in januas regis proficiscuntur, pc
θύρας, ήξίουν σφίσι σπάνδεσθαι , ειρήνην μέντου litum pacem . Quibus ea data est his conditionibus
εποιήσαντο, εφ' ώ τόν τε Ισθμόν καθελεϊν, και uit 'Isthmum destruerent el nihil in posicrum 4190 :
μηδέν έτι νεωτερίζειν του λοιπού . Τον μέντοι Του- admodum hactenus, rerum novarum molirentur.
ραχάνην επί Πελοπόννησον πέμψας, τήν τε Ουενε- Turachanem misit in Peloponnesim , qui Vene
των χώραν εδίου, και τον Ισθμόν καθείλε, και torin regionem populabatur, el Isthmum diruit.
πολίσματα άττα ελών των Ουενετών ήνδραποδίσατο. Venetorum autem oppidula que subegerat, diri
'Ενταύθα μεν ούν εξιόντι από Πελοποννήσου , συν- puit. Cum autem egrederetur Peloponneso , Albani
C
λέγοντο οι της Πελοποννήσου 'Αλβανοί περί την in Peloponneso habitanles,, colligebantur in me
μεσόγαιον, Δαβίην καλουμένην χώραν, και σφίσι diterranea regione , quæ Dabia nuncupatur : cli
στρατηγόν έστησαντο, και απόστασιν έβουλεύοντο gentesque ducein , defectionem a Græcis para bani,
από Ελλήνων , ως το Τουραχάνεω στράτευμα δια- et Turachanis exercitum penitus delere volebant.
φθείρωσι. Τουραχάνης μέντοι , ως επίθετο τους Turachanes ui accopil , contra se Albanos prælii
'Αλβανούς επ' αυτόν ομόσε ιόντα ; 16 ως δια μάχης , cupidus pergere, cum non posset effugerc ipsorum
ως ουκ ήδύνατο διαφυγείν, παρετάξατό τε εις μά» impetum , in aciem copias eduxit. Etiam Aibani
χην. Και οι Αλβανοί συνταξάμενοι και αυτοί, in acien descende: ( ni, el hostes aggressi sunt.
επήεσαν, και ές χείρας ελθόντες , ουδέ εδέξαντο τους Cu autem Turcorum impetum sustinere non
Τούρκους , αλλ' ετράποντο ες φυγήν. 'Ενταύθα επεξ- possent, in fugam veriuntur : qnorum cædem
ελθών και Τουραχάνης επιδιώκων, πολλούς τε ανεί- maximain, Turachanes inseculis, in fuga fecil .
λεν εν τη διώξει. Και ούς έζώγρησεν αμφί τους Capli suni ochingenti, quos omnes eo loci obirun
οκτακοσίους αυτού άπαντας διεχρήσατο. Και ταις cavit : ex quorum capitibus cum curriculas exstru
κεφαλαίς αυτών πυργία επωκοδομησάμενος , απήει xisset, aliscessit . Vir ille el alia nemoratu digna
εξελαύνων. Τούτω μεν ούν τανδρί έστι και άλλα D facta designavit : propter que cum in maximo lio
αποδεδειγμένα έργα ες αφήγησιν ουκ αχρεία, δι' & nore penes regem foret, eliani in regionem Bre
δή ευδοκιμών παρά βασιλεί, επί την του Βρενέζεω nezis el in Daciam iter intendit . Nec multo post
χώραν εχώρει, και επί Δακίαν ου πολλά ύστερον jussusire ab rege cum exercitibus regionem ev2 -
πεμφθείς υπό 'Αμουράτεω , την τε χώραν εδήλωσε , stavit, et conscriptum ibi exercitum haud parvum
και στρατου αυτού συλλεχθέντα ου σμικρών ετρέ- in fugam compulit : ex quo prælio redibat vicio
ψατο , και νίκην ανείλετο περιφανή . ανδράποδά τε ria memorabili illustris , plurinam tum manci
και λείαν πολλών. Τοις μεν ούν "Ελλησι θαμά ιούσιν piorun, tum aliarum rerum vchens prædam .
επί τας θύρας αυτού , και άνδρας τους παρά σφίσι Cum Græcis igitur Amurales cum frequenler ve .
πρωτεύοντας, άλλους τε δή και Νοταράν τον nirent in januas, millentes viros primarios , opibus
κυρίου Λουκάν 18 όλβον επιπέμψας , σπονδάς εποιή- reliquaque felicitate claros, inter quos et Notiri11:,
σατο . et Carolucam , tandem pacem composuil.
Notulæ marginales.
συμβίβασιν . R. ut in c. 26 χωρούντας Αί. « t in c. 18 τον Λουκάν , al. Κυρουλουκάν.
 939 LIONICI CUALCOCONDYL E 24)
Græcorum rex , ubi primum pax convenisset, A " Ο μεν ούν Ελλήνων βασιλεύς , ώς ειρήνη έγέ
navigavit in Peloponnesum accersilo fratre Theo- " νετο, έπλει επί Πελοπόννησον , μεταπεμπομένου του
Noro, qui Spartan regebat, Rex propter odium , αδελφου Θεοδώρου του Σπάρτης ηγεμόνος, ώς και
lit alea significavimus, quo prosequebatur UXO- πρότερον λέξεως 16, διά το προς την γυναίκα αυτού,
rem , quam ab Italia duxeral, statueral Nazaræo . την από Ιταλίας , έχθος αυτή γενόμενον , ώρμητο
rum assumere habitum . Cum aulem in Pelopon- επί την Ναζηραίων ιέναι δίαιταν. Ως μέντοι ές
nesum venisset Byzantii rex , adducens secum fra- επι Πελοπόννησον αφίκετο ο Βυζαντίου βασιλεύς ,
Trem Constantinum , lil in eum transferret regnum , τόν τε αδελφόν αυτου Κωνσταντίνου επαγόμενος , ως
confestim eum cæpli pænituit, nec amplius se διαδεξάμενος την αρχήν, μετημέλησέ τε αυτίκα,
regno cessurum dicebal : reg ii enim proceres als και ουκ έφασεν ιέναι έτι , μη επιτρεπόντων των
isio vitæ proposito regem 128 dehortabantur. της χώρα , αρίστων. Διηλλάγη μέντοι και τη γυναικ!
Dehinc etiam uxori, cui implacabilis eral, propter μετά ταύτα, και εβίου ηδέως , συνών αυτή του λοι
formæ lurpitudinem , reconcilialus, suaviter in πού. Ο μέντοι Ελλήνων βασιλεύς πρός τε τον της
posterum cum illa vitam exegit. Rer Griecorum Ηπείρου ηγεμόνα τον Κάρουλον πόλεμον εξήνεγκε .
belium intulit Carolo Epiri principi, el exercitibus Και Κλαρεντίαν της "Ήλιδος μητρόπολιν επολιόρ .
B
Clarentiam (37) Elidis melropolim circumsedit. κει. Μετ' ου τιoλυν δε χρόνον , ώς ουδέν αυτό
Nec multo post cum urbis oppugnatio irrita ca- προεχώρει πολιορκούντι , ήρμόσατο την αδελφιδών
derel ,, Caroli consobrinani , Leonardi lucis filian ,, ηγεμόνος, Λεονάρδου δε θυγατέρα , επί τώ αδελφή
fratri Gonstantino uxorein dedit, bac tamen con- Κωνσταντίνω , ώστε και η πόλις αύτη εδόθη αυτώ
ditione. ut dolis nomine Constantino urbs ista ές φερνήν . Και βασιλεύς Ελλήνων επολιόρκει Πά.
Traderelur. Postea duxit exercitus contra Patras τρας της Αχαΐας . Μετά δε ταύτα καταλιπών τον
Achaiæ urbem , quam obsidione circumdedit. αδελφόν αυτου Κωνσταντίνον , ώχετο αποτελέων επι
Deinde relielo fratre Constantino, cui urbis op- Βυζαντίου . Το μέντοι αδελφώ αυτου Κωνσταντίνω ,
pugnationem mandaral, lavew conscendil , el ως τα περί την πόλιν προσεχώρησε , και πολιορκών ,
Byzantiu u proliciscitur. Cum multum jam lem- ουκ άιίει την πόλιν, συντίθενται οι της πόλεως
poris manibus urbis asselissel, hec tamen ur !'s άνδρες προδοσίαν αυτώ, και επαγόμενοι την πόλιν
in unus venisset,, prolitionis consilia oppidii παρεδίδoσαν, απόντος του αρχιερέως αυτής εν Ιτα
cuin Constantino agitabant.. Aberal enim urlis λία, όσον 2127 διατρίβοντος χρόνον, επικουρίας δεό
can
episcopus,, profectus in Italian,, auxilii petendi μενον παρά του Ρωμαίων αρχιερέως. Ταύτην μεν
grilia : et Ioυgas ili agebat uoras , ut a pontifice C ούν την πόλιν της Αχαΐας οι από Ιταλίας Πελοπον
id acciperet . Ηanc Achaiae urbem Italici princi . νήσου ηγεμόνες του Ζαχαρίου οίκου διιόντες, ο μεν
pes, qui Peloponnesum regebant , ex familia Md άρχων τε και ηγεμών κατελήφθη της χώρας • το δε
Talestarum orti , occupantes, unum quidem dede- ετέρω διατρίβοντι παρά τω Ρωμαίων αρχιερεί
runt .urbi principem : alterum elegerunt, qui eam ταύτην επέδωκε την πόλιν αρχιερεί γενομένη επι
aluministraret, et seniper apud Roman ponti- τροπεύειν. Η μέντοι πόλις παρελθούσα ες τον Ρω
ficeu noraretur . Urbs ista ubi concesserat in jus μαίων αρχιερέα, ελάμβανεν αρχιερέα, όν αν επι
el polestaleni Romiani pontificis , accepit episco- πέμψειε σφάς του επιτροπεύειν την πόλιν. Και τότε
pum , quem misissel pontifex, ul urbem cam gu- δη Μαλαστη κίων του οίκου επεπόμφει τοις εν τη
bernarei. E , tempore episcopus, qui rempublic::m πόλει αρχιερέα . Ταύτην μεν ούν την πόλιν εκεί τε
ejus urbis curabal, issus a Romano pontifico , παρέλαβε Κωνσταντίνος, τήν τε ακρόπολιν επολιόρ
natus erat ex familia Malatestarum . Hanc urbem κει επ' ενιαυτόν. Μετά δε ταύτα προσεχώρησεν
ubi duminio suo juusil Conslantinus, etiam arcem αυτώ. Την μέντοι "Ήλιδος μητρόπολιν είλον αι του
expugnare aggressus est : cui expugnationi jule- αρχιερέως τριήρεις. Επείτε γάρ επίθετο την πό
grum annum insumpsil, el- landení voli compus λιν της Αχαΐας αλώναι υπό Ελλήνων , έπεμψε
factus est. Elidis metropolim subegere Romani D τριήρεις δέκα , ει δύναιντο την πόλιν αυτώ παρα
pontificis trirerues. Postquam enim fama allatum στήσασθαι. Αύται μεν ούν επί 'Αχαΐαν ουκ έτι
eral, Achaiæ urbem a Grecis esse occupalam , αφίκοντο. Επί δε την Κλαρεντίαν αφικόμεναι ,
misil pontiſex triremes decem , quibus annitebatur, απόντος αυτή του άρχοντος, και φρουράς ουκ ενού
si posset amissam recuperare urbem , tæ quidem σης εν τη πόλει, εισελθόντες λάθρα , την πόλιν
haud venere in Achajam . Venientes autem Clarena
κατέσχον και ήνδραποδίσαντο . " Υστερον δε ατιοδί
liam , absente urbis duce, nec præsidio in ea ex- δόμενοι ταύτην τώ βασιλέως αδελφώ πεντακισχι
sistente, clain ingressi milites urbem cepere , et λίων χρυσίνων , απέπλευσαν επί Ιταλίας. Συνέβησαν
diripuerunt. Deinde eam vendentes regis fratri δε τη πόλει ταύτη και τύχαι άλλαι πρότερον γε ό.
quinquies mille aureis, in Italiam navigarunt. Alice μεναι . ' Ολιβέριος γάρ δή από Ιταλίας ορμώμενος ,
quoque fortunæ miserabiles urbi isti acciderunt, έχοντος ταύτην τού της Αχαΐας ηγεμόνος, έπεισελ.
Notulæ marginales.
(37) Olim Cyllene.
16 Αliud manuscr . ίηε λέξεων , pulo . legendum έλεξα. Sic eti R. Af . ή :: λεξων. 17 In R. C. est lacuna.
2: 1 DE REBUS TURCICIS LIB . V. 242
θών τε άφνω, και καταλαβών την πόλιν, ήνδραπο- Α Olilberius enim ab Italia progressus , tenente Cla
δίσατο, και την θυγατέρα ηγεμόνος ες γυναίκα αυτή rentiau Achaiæ principe, inopinalo adveniens eam
ηγάγετο. Και ταύτην μέντοι ούτος αποδόμενος το oppressit, et diripuit , duela in uxorem incipis
της Ηπείρου ηγεμόνι, ώχετο ες Ιταλίας. Και τότε filia . Tandein prelio accepto, Epiri duci eam ven•
μεν δή άλούσαν υπό των αρχιερέως τριηρών, αύ- dens, in Italiam reversus est. Etenim cap ! am a
θις εξωνησάμενος απέλαβε . Διέφερον μεν ούν και pontificis triremibus denuo emptam recepil. Graci
προς τον της Αχαΐας ηγεμόνα , Ιταλικών Κεντη- Iongo tempore bellum gessere 129 cum Cente
ρίωνα , ο! "Έλληνες τον πόλεμον επί συχνόν τινα rione, qui Achaiæ imperabat, generis ltalici . Posi
χρόνον. Μετά δε ταύτα επιγαμίαν ποιησάμενοι επί modum allinitalem jungentes, Glia bujus ducis in
των βασιλέως παιδί το νεωτέρω Θωμά, άρμοσάμενοι matrimonium data regis Gliojuniori Thomse , con
την θυγατέρα του ηγεμόνος, και την τε χώραν ες clusum est ut dolem acciperet Messenæ et Ithoma:
φερνήν αυτού επέδωκαν , της Μεσήνης τε και Ιθώ- regionem , præter maritimam Arcadiæ . Fædus q110
μης, πλην της παραλίου 'Αρκαδίας , σπονδάς τε que icim , bellum diremit. Hanc quidem , ubi
εποιήσαντο . Και ταύτην μεν ούν επεί τε ετελεύ mortuus est princeps, accepit Thomas regis frater
τησε, παρέλαβε Θωμάς και του βασιλέως αδελφός, και B et Centerionis uxorem donec mortuia est , in car
την τε γυναίκα του Κεντηρίωνος είχεν εν φυλακή , cere condi'lie. Hoc modo Peloponnesis ab lialis
ες ήν δή και ετελεύτησε . Ούτω μεν ούν ή Πελοπόν- ad Græcos translata est. Græcora res , cum subi.
νησος από Ιταλών ές τους " Έλληνας τεριήλθεν . gerent Peloponnesum , hoc modo se habuere .
"Ελλησι μεν ούν ούτω προσέφερε τα πράγματα ,
υπαγομένοις σφίσι την Πελοπόννησον .
'Αμουράτης δε ο Μεχμέτεω εστρατεύετο επί την Amurales pellum indicit Triballis. Primo itaque
Τριβαλλών χώραν. Και πρότερον μεν επεί τε εξή- missis exercitibus Triballorum regionem popula
νεγκε πόλεμον, στρατεύματα επιπέμψας , εδώου την batur. Ut nuntiatum est Triballorum principi, re
χώραν . Και τότε δή ούν ως επίθετο και των Τριβαλ- gem liostiliter accedere, legatos ire julet ad Amu
λών ηγεμών έπιέναι επ' αυτον βασιλέα, πρέσβεις ratem , oracum pacem : paralım se esse, si pax
τε επεπόμρει, και ήξίου σπονδάς ποιείσθαι, εφ' ώ coiret, tributum quaritumcunque imperasset, pen
αν απάγειν 18 φόρον όν άν τάξηται αυτια βασιλεύς,, dere, nec recusaturum facere quæcunque jussisset.
και πείσεσθαι , και τι αν κελεύοι αυτώ. Ενταύθα Amurates hujus principis filiam sibi in uxorem so
' Αμουράτης άγεται την θυγατέρα του Τριβαλλών ciavit, quam petiit sibi uxorem dari, misso Sara
ηγεμόνος· επιπέμψας δε Σαραξίην τον των θυρών c zie januarium imperatore : quam postmodum in
ηγεμόνα, ηγάγετό τε την γυναίκα του Χαλίλεω regiam adduxit Chaliles, qui plurimum apud regem
ανάγοντος , παρ' αυτό μέγα ευδοκιμούντος, και τα pollebat. His ita peractis , petit bello Caramanum
βασίλεια αυτού . Μετά δε ταύτα και λαυνεν επί Καρα- Aliderium , Cariæ ducem , crimini ei inter cælera
μάνον , τον 'Αλιβέριον ηγεμόνα της Καρίας, τα τε veriens, quoil fratrem stium juniorem , cui alimenta
άλλα αίτιασάμενος, και ότι τον αδελφόν αυτού τον. præbueral, ad Græcos misissel. Veniens itaque
νεώτερον έχων παρ' εαυτώ, έπεμψεν επί τούς " Ελ- cum magno erercitu , regione: n graviter allligebal
ληνας. Επιών δε συν στρατεύματι πολλώ , την Caramanus descrueral,, cum
populationibus quam Carinanus
χώραν εδίου , εκλελοιπότος αυτήν του Καραμάνου , se recepisset in montium cacumina. Regio ita ur
και τα άκρα κατέχοντος των ορέων. Εστόν δε αυτώ bes habet duas : vna Laranda vocatur , altcri n'
δύο πόλεε , η μεν Λάρανδα λεγομένη , η δε Τοκόνειον men est Toconeium (38) . Toconeim urbs magni
πόλις μεγάλη τε ούσα το παλαιών και ευδαίμων, εν Ludine et opibus præstat, in qua antiquitus -regina
ή και βασιλις ήν των πρόσθεν βασιλέων του γένους morabantur, Cum montes regionis illius essent
τούτου . "Ατε γαρ των ορίων της χώρας ισχυρών firmissimi, ct admo:lum muniti, nec facile scandi
όντων, και ουκ ευπετών όντων επιβήναι , ορμώ- possent, omnem belli molem verterunt in finitimam
μενοι, τήν ταύτη χώραν περίοικον ήγον και έφερον. D regionem : quan ) agentes et ferentes , paulatin
Και κατά βραχύ προϊόντες κατεστρέφοντο . "Εστι progressi subigebant. Urbs isla, oprimis legibus,
δ' ή πόλις αύτη ευνομουμένη από του πάνυ πα- ſandata est jam inde ab antiquo . Laranda sita est
λαιού. Λάρανδη δε ή πόλις οικείται μεν αύτη υπό in radicibus niontium , qui in ista regione visinlur ,
την υπώρειαν των ταύτη ορέων, και ου πάνυ εάλω nec aliquibus munimentis adversus vim hostium
τινι οχυρώματι·• η δε χώρα, έπιόντος του 'Αμου- firmala est .. Incole regionis Aniuratis adventuυ
ράτεω, υπέμενε τε και ουκ εξέλιπεν . Ου γαρ δή exspectarunt, nec sibi fuga consuluerunt. Putabant
νομίζεται Τούρκους γε όντας αυτούς, ανδραποδί . enim cum et ipsi Turci forent, et iisdem moribus
ζεσθαι ες τα αυτά τε άμα ήθη, και ες την αυτήν reliquaque vitæ consueludine uterentur, se nihil
δίαιταν καθισταμένους. Ο μέντοι Καραμάνος ούτος hostile passuros . Caramanus ille finitiinus est Pisida
Notulæ marginales.
(38) Coneium Cariæ, olim Iconium , vulgo Congium.
28
απαγαγείν, al. ut in cont .
243 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 244
Yu regioni ci Turguta . Piside, qui etiam Barsa- Α όμορός έστι τη Πεισιδών χώρα , και τη Tουργούτεως
cides vocantur, pastores sunt, el Turcorum linguam Οι δε Πεισιδίται ούτοι , και Βαρσάκιδες καλούμενοι ,
in usu babent : latrociniis magis intenti vivunt, præ- νομάδες μέν εισι, και γλώττη τη Τούρκων διαχρώ
dlasque ex Syria el ex finitima regione agunt. Nec ab- μενο:• ληστρικώτερον δε βιωτεύουσι , τήν τε Συρίαν
stinent a regione 130 Caraniani ,, cum quo ipsis con- . ληίζόμενοι και την άλλην σφίσιν χώραν · και δη
linium bellum est duces eligunt , quorum ductu pre- την Καραμάνου διαπολεμούντες, ληίζονται. "Αρ
dalum proficiscuntur. Dices prædam superfluam χοντες δε σφίσιν έφεστώτες, και ληίζόμενοι , της τε
capiunt, et inde partem laud contemnendam jis lar- λείας το επιβάλλον και μέρος αυτοί τε διαλαγχάνουσι ,
guntur qui domi apud uxores remanserint. Turgules και τους οίκοι επί ταις γυναιξίν επιμένουσιν έπι -
Phrygie imperat; el Armenian Cappadociamque διελόμενοι διδόασι το άλκιμον μέρος. Tουργούτης δε
regio ejus attingit. Genus Turgutæ videtur recenter της Φρυγίας χώρας επηρχει τε, και επί 'Αρμενίαν
ειω: nolum fuisse sub Amylliaone ; et cum in Ehry- ήκει 30 και Καππαδοκας η χώρα αυτού . Το δε
fiam inde descendisset, regionem istam ex eo tem- Toυργoύτεω γένος δοκεί νεώτερον γεγονέναι υπό
pore obtinuisse. Quod cum durassel ad hæc tempora 'Αμυθάονι , και επικαταβαν ες την ταυτη της
ontra filios et Caramanum arma tulit. Bellum etiain -B Φρυγίας χώραν , επικρατήσαί τε το από τούδε της
gessit jam olim genus istud adversus Leucarnas, χώρας, και ές δεύρο διαγενόμενον, πρός τε τους
Corælucis filios. Candylorim urks Cariæ in pole- παιδάς τε και Καραμάνον διαπολεμείν. Διεπολέμησε
state viri, qui nuncupatur... Regionem itaque μεν ούν το παλαιόν, και προς τους Λευκάρνας
populationibus diverans Aurates Meclimetis filius , Καραϊλούκεω παϊδας. Το μέντοι Κανδυλόρον ή
Ducis filium in gynæceum suum transtulit : filium πόλεις της Καρίας, υπό ανδρί τούνομα 11 και
regionis principem relinquit Cermianum et Cedi την χώραν καταστρεψάμενος 'Αμουράτης ο Μεχμέ
nem , Sarıhanemque principes cum proficiscerelur τεω, τήν τε θυγατέρα αυτού έσχεν ες την γυναι :
contr : Caramanum , regionibus ipsorum expulit : κωνίτιν , και τον παίδα αυτού κατέλιπεν άρχειν της
accedensque, regias eorum spoliavit. Ædines er . χώρας . Τους μέντοι ηγεμόνας , τον τε Κερμιανόν
cessit e vivis, carens liberis . Sarchanes et Mende και Αιδήνην ελαύνων επί Καραμάνον , και τον τε
sias in regiones finitimas fugientes, servati sunt, Σαρχάνην, της τε χώρας εξήλασε, και επιών τα
ne quid mali ab Amurate paterentur. Mendesias βασίλεια αυτών, ήνδραποδίσατο. Ο μέντοι Αιδήνης
Rliodum contendit, ibique moratus est . Postea pre- ετελεύτησεν άπαις ών. Σαρχάνης δε και Μενδησίας
conio excitus,, accessit ad regem,, lagitans ut aliquid επί τάς ομόρους αυτών χώρας διεσώζοντο, αποφυ
Joni ab eo impetraret . Qui etiamnum apud regem C γόντες 'Αμουράτη επιόντα. Μενδησίας μέντοι ές
L'atem agit, vietum et necessaria a janvis accipiens. Ρόδον αφικόμενος, διέτριβε · μετά δε ταύτα κυ
Caramanus cupidus recipiendi Toconeium et regio- ρυκευσάμενος , αφίκετο παρά βασιλέα, δεόμενος
siem suam, legalos adAmaratem mittit, proinittens τυχεϊν αγαθού τινος προς του βασιλέως, και ές
se suam liljam ei daturum uxorem , et filium quem δεύρο έτι διατρίβων , την δαπάνην έχει υπό των
baberet, missurum ut in januis mereret. Arourales θυρών . Ο μέντοι Καραμάνος, ώς τό τε το κανειον
in fædus, juramenti religione interveniente , Cara- κατειλήφει , και την χώραν αυτού κατέχων διέτρι
inanum suscepil, el in Europam iter intendit. Po 6 : ν, έπεμπε πρέσβεις παρ' Αμουράτη , υπισχνού
slea cum aliquantulum leniporis intercessisset, μενος την τε θυγατέρα δούναι αυτώ εις γυναίκα ,
arma contra Ismaelem Sinopes et Castamonæ prin- και τον παίδα αυ του επιπέμπειν συστρατευόμενον
cipem arripuit , nescio ob quam offensam . Qui ut επί τάς 'Αμουράτεω θύρας. Ο μεν δή 'Αμουράτης
accepit Amuratem contra se ut hostem properare, επείθετο , τάς σπονδάς και όρκια ποιησάμενος ,
legatos obviam regi mittit, qui dicerent, si pacem απήλαυνεν επί της Ευρώπης. Μετά δε ταύτα χρό
pelenti darel, se quotannis æris redditum quantus- νου επιγιγνομένου , αίτιασάμενος Ισμαΐλην τον
cumque esset, regi pensurum. Praeterea polliceba- Σινώπης και Κασταμωνίας ηγεμόνα, εστρατεύετο
tur, se filium suum in regis januas missurum. Fi- D επ' αυτόν . Ούτος μεν ούν επίθετο επ' αυτόν έπιέ
lium aulem Turgutis, quem jam ante in regis januas ναι 'Αμουράτην, πρέσβεις έπεμψε, και την μεν του
χαλκού πρόσοδον υπέσχετο αποφέρειν του ενιαυτού,
abilisse constabat, regioni pristine restituit : eique
cum eo agere pro suio arbitrio permisit. όση αν αυτώ τυγχάνοι ούσα, και τον γε παίδα
υπισχνείτο επιπέμπειν και ούτος ές τάς βασιλέως θύρας. Τον μέντοι Toυργoύτεω παίδα και πρότε
ρον έτι παραγενόμενον επί τάς βασιλέως θύρας, επυθόμεθα επαγαγέσθαι βασιλέα , και επιτρέπειν
την χώραν αυτώ διαθείναι, ή αν αυτό δοκoίη .
Hæc quidem fortiter ab Ainurate lacta , incredi- Ταύτα μεν αυτώ ες την Ασίαν επέπρακτο, λαμ
bile dictu est quanta gloria Asiæ regnum illustra- πρά αποδεδειγμένα ες την αρχήν αυτό. Και πρός τε
rint. Bellum quoque lempore longo inter ipsum et τους Λευκάνας 33 επολέμει συχνόν τινα χρόνον.
Leucarnas' arsit. Expeditionem suscepit Amurales 'Εγένετο δε εκ του 'Αμουράτεω ελευσις επ ' Τριβαλ
Notulæ marginales.
33 9 T: 63 20v R. ül in c . 30 Ε , διήκει . 81 Eadem lacuna in R. 32 ως τότε κόν . δ3 Ι : πιο , Λευ
και της .
215 DE REBUS TURCICIS LIB . V. 2 6
λών ηγεμόνα , και επί τον ηγεμόνα Γεώργιος τον A contra Triballoral principem (39 ) elInjusalineau
κηδεστής αυτού , δι' αιτίαν τήνδε * . Στέφανον γάρ Georgium.. 131 Expeditionis hujus isfan callsan
τον νεώτερον παίδα έχων παρ' εαυτώ διατρίβοντα , tradunt.. Sieganum enim juniorem ilian
filium habebat
ως μέν τοι επήλαυνεν επιών επί Σπενδέρoβoν εν ή secum norantem , cum proficisceretur Spendero
τα βασίλεια ήν αυτοίς . Ο μέντοι ηγεμών καταλιπών Fiam,, ubi ipsorum regia crat.. Princeps,, relicto ilio
τον παίδα cύτου Γουργουρον, επιτροπεύειν τε την Guryuro (qui el Georgius et Gregorius) ut lutaretur
πόλιν, και φυλάττειν τα τείχη , ήν έπίωσιν οι πολέ. urbem , et defenderet menia , si adventaret hostis ,
μιο:, αυτός επί Παιονίας απήει επικουρίας δεσό- ipse abibai in Pannoniam auxilium oralurus. Erai
μενος . Υπήν γάρ αυτό και εν τη Παιονία χώρα τε enim huic eliam in Pannonia regio haud contem
ου φαύλη , και πόλεις πολλαι και αγαθαι, ας ήλλάξα- nenda : præterea urbes muliæ et opule: tie , quas
το 11 "Ελεάζαρος προς τον Παιόνων βασιλέα Σιγισ- permutatione facta cui Sigisinando,, pro Belgrado,,
μούνδον αντί της Μπελογράδoς πόλεως , ής έδεδο- Eleazarus acceperat . llæc enim urbs mire placebat
κει τη βασιλεί ώστε το πορθμώ καλώς έχοντος του regi , quasi regio admodum esset opportuna pro
χωρίου. Ο μεν ούν παίς αυτού καταλέλειπτο επι- pler portus commoditatem . Filius quidem prædicti
τροπεύων την πόλιν , και παρεσκευάζετο , ώς πο- principis relictus erat ut tueretur urbe! , el se
λιορκησόμενος . Ως δε έπιών και Αμουράτης , επέ B parabat, nihil cessurus hosti urbem obsidere in
δραμε τε την χώραν , και επολιόρκει την πόλιν , επει- stituenti. Tandem accedens Amurales incursionem
ρίτο, μηχανάς παντοίας προσόγων τώ τείχει , ελεϊν in agros fecit, et postea urbem obsidione cingil,
την πόλιν. Ως δ' ουδεν αυτώ ηνύετο , έδεδίττου την machinas varias moenibus admovens, si quo modo
πόλιν τηλεβόλοις μεγίστους δή τοίς εις εκείνον τον urbe potiri posset. Cum nibil proficeret , bombardas,
χρόνον γενομένοις . Και τα γέ τείχη τύπτων ουκ quæ ea tempestate habebantur maximæ , produci
ανίει. Ενταύθα και του ηγεμόνος παίς Γουργουρος , jubet,, iisquein @ nia pulsare haud cessalbat. Νec sic,
δεδιώς μή αλω η πόλις υπό των τηλεβόλων , εδέχετο aliqua capiende urbis spes affulsit. Veritus autem
λόγους παρά βασιλέως περί συνθηκών , και εσπέν- Gurgurus , ut urbs tandem veniret in manus ho
δετο , εφ' ώ παραδιδόναι τε την πόλιν τώ βασιλεί, slivin
stium,, cum bombardarum impetum amplius susti
και αυτούς ες τας θύρας αυτώ φοιτώντας τυγχά . bere non possent, admittebat verba regis, quibus
νειν, ών αν δικαιοί αυτός βασιλεύς αποφέρεσθαι . pas offerebatur. Foedus ictum est, quo tenebatur,
Ούτος μεν ούν την πόλιν παρέδωκε , και ες το στρα- ut urbs regi traderetur : ipsi autem cuni eo in januas
τόπεδον εξελθών,, διέτριβε πορν βασιλέα συν τω proficiscerentur , consecuturi ea que quæ rex statuisser..
αδελφώ αυτου Στεφάνω . Μετ' ου πολύν δε χρόνον, C Gurgurus regi urbem tradidit ; et in castra egressus
ώς επίθετο τον πατέρα αυτών επαγόμενον επί 'Αμου couversalus est apud regem una cum fratre suo Sie
ράτην , και τους γε παίδας, παρά του πατρός λόγους. pliano.. Ne ; malto post,, ut nuntiatumest Aniurati,, p
pa
τε δεχομένους , και κρύφα διακηρυκευομένους περί trem horumcontra se hostili animo pergere , filiosque
αποστάσεως , λαβών άμφω τώ παίδε , εξώρυξε το patrem clam adjutare, et ad defectionem inclinare ,
οφθαλμώ εκατέρων. Ως μέν ούν Στενδέρoβoν τα ambos adductos filios oculis orbavit. Spenderovia ,
Τριβαλλών βασίλεια παρεστήσατο , και φρουράν εγ- Triballorumque regione occupata, oppido presidium
κατέλιπε τη πόλει ικανήν , αυτίκα έπιών 16 ήλαυνεν validum imposuit, et continuo copias contra Bela
επι Μπελογράδην την Παιόνων πόλιν. "Έστι δ' αύτη gradun Par:nonie urbern movit. Urbs ista duobus
ή πόλις αμφοίν τον ποταμούν περίοδυτος γινομένη : circumflailar Duviis ; ab uno Ister , ab alterolatero
αφ' ενός μεν μέρους του "Ιστρου ρέοντος • αφ' ετέρου
.
Sayus lluil, qui in Istrum eo loci jusla urbem eam
δε του Σάββα , ός ες τον "Ιστρον αυτού παρά τη πόλει effunditur. Speuderobus et hæc ... Ut accessit
ταύτη εκδιδοί . Η μεν ούν Σπενδέρoβος, και αύτη . Mechmetis filius Amurates, urbem obsedit, bom
“Ως δε ες Μπελογράδην επελάσας , επολιόρκει την πό- Barclassue expediens , urbis partem haird parvan
λιν 'Αμουράτης ο Μεχμέτεω, έτυπτε μεν το τείχο ; siravit. At exercitus Amuratis interim intoleranda
τηλεβόλοις, και κατέβαλε μέρος ουκ ολίγον, επεπόν- patiebatur ad oppidanis , qui bombardis, balistis ,
θει δε τα στρατεύματα προς της πόλεως ανηκέστα- D" liisque machinis bellicis gravissime afligebant
τα 25 υπό τε τελεβόλων και τηλεβολίσκων παμπόλ . hostes urbi assidentes. Sagittis aliisque jaculis
λων, ες το βασιλέως στρατόπεδον αφιεμένων επί τους pene obruebantur tum viri , cum castra . Ibi cum
άνδρας , και μυρία όσα βέλη αφικουμένων επί το Talies Brenezis filius, cujus fama per castra erat
στρατόπεδον . 'Ενταύθα 'Αλίης και του Βρενέζεω ήκου. celebris, primus cum suis succedit muro oppugnan
σεν άριστα εν τη στρατοπέδω , ανήρ τε γενόμενος do : qui lossa 132 juxta urbem ſacla , et commii
τα ες τειχομαχίαν συν τους εαυτού πρώτος. Και τα- nila , ibi tentoria sua letendit . Ubi murus dejectis
Σ

φρον ορύξας ώς εγγυτάτω της πόλεως , έσκήνου συν est, per loca patentia ruinis peregrini irruunt, et
τα στρατεύματι αυτού. Ως μεν ούν το τείχος κατέ- urbis partem maximam capiunt. Colliguntur in
Notulæ marginales .
(39) Δη . 1340.
25 τοιάνδε . 35
παρηλλ . ΑΙ, ut in c . 36 επιλ . ΑΙ. ιι in c. 37 Eadem lac , in R. 38 ανήκεστά τε in uno ,
ανήκεστα υπό τε . Αι , ιι in c.
 2 :7 LAONICI CHÅLCOCONDYLÆ 243
unum oppidani , et manus cum peregrinis Iortuter A βέβλητο , εισεχέοντο δε εις την πόλιν οι νεήλιδες .
conserunt : quos impulsos magna vi in ſugain ver- και της μεν πόλεως πολύ μέρος κατεκράτησαν :
runt, et de manibus delyrbant exaclos urbe . Hac μετά δε ταύτα των εν τη πόλει αθροιζομένων , ές
igitur spe capiende urbis frustrati, quia peregrini χείρά τε τους νεήλυσιν αφίκοντο , και ωσάμενοι , εξε
forliter expulsi erant, Amurales cum exercitibus ώσαντο καταλαβόντες από του τείχους. Και ως εξ
abscessit , et donum ire contendit, Skopiorum vero εκρούσθη τα στρατεύματα , και ου προσεχώρει αυτό
et Illyricorum regioni prefectum dedit virum pri- ή της πόλεως αίρεσις, απήγαγε τον στρατόν , και
10atinum suumqne Sororium : cui trailidit pedestres απήλαυνεν επ' οίκου . " Ύπαρχον δε επιστήσας τη
el ettestres copias, lit incursionem in Illyricum fa- Σκοπίων τε και Ιλλυριών χώρα, άνδρα των παρ'
ccre posset. Illyricorum res Bossina regionis illius αυτώ μεγέθει δυνάμενον, και αυτό επί τη αδελφή
nomen est : que cum sit aspera el montana , porri- γαμβρόν γενόμενον , και στρατόν τε επιτρέψας , πε
silur usque ail Illyricos , qui incolunt maritimam ζόν τε άμα και ιππικόν , ώστε ες την Ιλλυριών εσ
Jonii regionem . Est el urbs regnique scdes Gailia sive βαλείν χώραν, διήκεν ενταύθα τα στρατεύματα . Ο
Jai'za, et 0 : 1vius qui eam alluit (quem Wkrinain vn- μεν ούν Ιλλυριών βασιλεύς Πόσθνη 19 εε η χώρα αύ
cant, is in Savim exil) qui deinde in Istrum exhauri- τη καλείται, και έστιν η χώρα αύτη τραχεία τε και
lur . Ilic Illyricorum rex sua regione ab Isamo vastala B
ορεινή πάνυ . Διήκει δε επί Ιλλυριούς, τους προς τον
exercituin comparavit. Veritus autem cum Amura- Ιόνιον ωκισμένους παρά την θάλασσαν. "Έστι δε
Fis configere exercia ,, legalos nisit,, qui dicerent ,, αυτό βασίλεια, και πολις Γαΐτια καλουμένη, και
st parafus esse , si piacem impetraret , quotannis ποταμός παρ' αυτή δέων εκδιδοί ες "Ιστρον. Ούτος
viginti quinque millia aureorum tribuli nomine μεν δή και των Ιλλυριών βασιλεύς , ώς δηουμένης αυ
conferre . Res Aurates hac conditione picerit le- τω υπό Ισάμου της χώρας , ως στρατόν τε συναγα.
elit .
γών , ήνυεν ουδεν, ουδέ ες χείρας ελθείν ήνέσχετο το
βασιλέως στρατώ, τρέσβεις τε έπεμψε τιαρά βασιλέα, και ετάξατο φόρον απάγειν του ενιαυτού, μυ
ριάδας δύο χρυσού και πεντακισχιλίους. Βασιλεύς δε πρoσίετο, και σπονδάς έποιεί το αυτώ.
Huic regioni avijacel Step ! ani Sandalis filii re . Τούτου δε της χώρας έχεται και του Στεφάνου του
gio , quain gens Lyrıca tenet : et se extendit Σανδάλεω 60 χώρα , 'Ιλλυριών το γένος, καθήκουσα
ad lonium ... llæc patio cum Illyrica sit, jam elim a επί θάλασσαν ες τον Ιόνιον παρά 1 ... καλουμένη . Το
reliquis separata est Il yricis. Incolie allem moribus μεν δή γένος τούτο Ιλλυρικόν όν , υπό παλαιού διέσχι
ce viclus ra: ione nihil discrepant ab lyricis, ve- σται από του λοιπού των Ιλλυριών 43 γένους . " Ήθεση
run alias sequuntur leges, Cuduergi muncupantur μεν γάρ και διαίτη τη αυτή διαχρώνται , νόμοις δε
omnes qui degunt in Sandalis regione. Inter hanc C ου τους αυτοίς. Κουδούγαροι δ' ονομάζονται σύμπαν
e: Epirum site sunt quædam Venelorum urbes, τες οι ες την Σανδάλεω χώραν τελούντες 8. Μεταξύ
ubi el Ibanis regio habitatur Castriotis . Ifuic an- μέντοι της Ηπείρου και αυτού της χώρας πόλεις τε
nexa est Comneni regio , pleraque maritima essi . ένεισιν αυτών τε των Ουενετών, και η του Ιβάνεω
stens, verstis mediterranean regionem brevi in. χώρα του Καστριώτου. Μετά δε ταύτην ή του Κο
Tervallo extenditur ad loca Argyropoli finitima : μνηνού χώρα, τα πολλά παράλιος ούσα. Επί μεσο
ubi præfectus Ainuralis castra habens, Jan's γαιον μέντοι ες βραχύ τε παρατείνει επί την περίοι
Comnenorum regionem evastabul. Interea κον της Αργυροπολίχνης , αυτου ταύτη ώκισμένης ,
Tanes vicluis, ibal in januas regis, cunque se- έν ή και της χώρας ύπαρχος διατρίβων , τήν τε Ιβά
quebatur, quocuinquecum copiis mililatım abiisset. νεω χώρας και Κομνηναιων ελητζετο . Τούτων μέν
Pustra Arianites privalus paterno principatu, in τοι ό τε Ιβάνης επί τας θύρας ιών του βασιλέως
rezis januas abiit, a rege vietini el necessaria εστρατεύετο συν τω βασιλείν ή αν υφηγείτο τα βασι
capiens. Deindc mortuo Castriole Ibane, filium λέως στρατεύματα , και 'Αριανίτης δε ο Κομνηνός ,
ejus accipiens in patrium principatum subro- ως απήν και αυτή η πατρώα αρχή υπό βασιλέως ,
: avi Amuraics. Arianiles, qui et ipse suo prin- αφικόμενος ές τας θύρας, την δίαιταν είχε παρά
cipalu dejectus erat a rege, supplicabal Januis, βασιλέως . "Ύστερον δε τελευτήσαντος Ιβάνεω του
ut boni aliquid a rege consequeretur. Deinde Καστριώτου , τόν τε παίδα αυτού λαβών ες τα βασί
missis quibusdam 133 ad eos qui in sua adhuc, λεια, και την χώραν υφ' αυτω ποιησάμενος είχε.
linde pulsus erat vi hostili, regione versabantur, Μετά δε ταύτα ου πολύν χρόνον, ώς διατρίβων
dicebal se eo cum copiis venturum . Qui cum pro- 'Αρανίτης ικέτης εγένετο από των θυρών, τυχεϊν
Builterent, si armatus advenisset, se a rege de- αγαθού τινος προς του βασιλέως. Λόγους τε δούς ,
ecturos, fuga relicilis januis , in suam regionem επιπέμψαι επί τους της χώρας αυτού, και υπισχνου
se recepir . leversus igitur ad paternam regionen , μένων αυτώ απόστασιν , ήν αφίκηται επ' αυτούς .
Calm optimatibus conjurationem facit. Qui cum αποδιδράσκει τε από των θυρών, και κατιών επί
lubenti animo suscipientes, ab rege defecerunt, την πατρώαν άρχήν, συντίθεται τοίς βελτίωση της
interſectisano Turcis, incursionen fucerunt in χώρας , και υποδεχομένων ασμένως , απέστησαν από
Notulæ marginales.
29 Ιαε , in R , et in oα, Μπόσινυ . 40 Σανδάμεω. 6. τι ii c. Eanum lac, in R. "Ιλλυριών. Η. ιι
45 οικούντες . 8. i al, 1.1 in c .
249 DE REBUS TURCICIS LIB. y. 250
βασιλέως . Και τους γε άρχοντας της χώρας Τούρ- A Auratis regionem, quam egerunt et tulerunt .
κους ανελόντες, επέδραμον την βασιλέως χώραν, και El quidem res pulchre succedebat, cum ipsi regio
ήχον και έφερον. Χώραν τε ερυμνήν κατέχοντες αυ- nem asperam el montanam , in quam se recipie
τοί, και ορεινήν την σύμπασαν και τραχείαν. "Ως bant , incolerent. Uι rumor ad regen ista pertu
μεν ούν ταύτα ηγγέλλετο βασιλεί, έπεμπεν Αλίην lit, Aliem ducem constituens, cui exercitus, quos
τον Βρενέζεω, στρατηγόν αποδείξας, και παραδούς habuil juxta Axium flumen el Argyropolim , tradi
αυτώ στράτευμα , όσον τε παρά 'Αξιον ποταμών και dil , addito equitatu universo , qui in ea regione
της Αργυροπολίχνης , καιιπποδρόμους, όσοι τήνδε morabatur, jussitque ut Albanorum regionem sube
την χώραν ένοικούσιν, εκέλευεν έπιόντα , την τε igeret : el mancipiorum preda onustus, captum
χώραν αυτή την Αλβανών καταστρέψασθαι , και aldıcens etiam Arianitem Comneni Alium , redi
ανδραποδισάμενον, ήκειν αυτώ άγοντα τον Κομνη rel . Hic accepto exercitu universo, impetum dedit
νού παίδα. Ούτος μέν ούν λαβών τον στρατόν άπαν in hostilent regionem , cum ibidem invenisset co
τα, εσέβαλεν ες την χώραν, και πεζον άμα ευρά- pias pedestres haud aspernandas . Regionem po
μενος ουκ ολίγον. Ως δε εσέβαλον, εδήoυν τε την pulabantur, vicos villasque incendebant , nemini
χώραν, και ενεπίμπρων οικίας τε και αγρούς, ου . parcebant. Arianites , congregatis siæ regionis
δενός φειδόμενοι. Ο μέντοι 'Αριανίτης συναγαγών B5 equilibus et peditibus , adveniens occupabat mon
τους της χώρας ιππέας τε και πεζούς, και αφικό- tium cacumina el angustias : qua reditum ma
μενος , καταλαμβάνει τα άκρα, η έμελλεν αναζεύ turans, transiturus erat cum copiis. Aliis milites
ξας 'Αλίης του Βρενέζεω εξελαύνειν. Και ως cum conarentur transire, non potuerunt, cum for
επειρώντο μετά ταύτα οι του 'Αλίεω διελθείν, ουκ titer ab Arianile transitu ' prohiberentur. Turci
ηδύναντο,, ενισταμένων των ταύτη μετά 'Αριανίτου , reliqui ,, cum ab Alie essent in ea regione relicti ,,
και ουκ επιτρεπόντων διεξιέναι. 'Ενταύθα οι Τούρ. Γuga sibi consulere parabant : eo festinantes , ubi
κοι, άλλοι μεν, ώς απελείφθησαν εν τη χώρα , άλλοι incolunies vitæ discrimen imminens evitare pos
δε κατά την χώραν ετράποντο, όπου εκάστω πρου- sent . Horum plerique ab Albanis interempti, par
χώρει διασώζεσθαι. Τούτων οι πλείστοι διεφθάρη- tim capti sunt. R :liqui, qui se fugæ Alii comites
σαν υπό των Αλβανών' οι δέ άλλοι εάλωσαν παρ- junxerant, profectionem campestrem at longio
ιόντες . Οι δε συν τω 'Αλίη αποτραπόμενοι, ταύτην rem , ingressi sunt. Et egredientes in continenter
την πορείαν πεδινοτέραν εποιήσαντο και επιμήκη . quæ juxta Corcyram habitalur, ex multis pauci
Και εξελθόντες ες την " Ήπειρον, την κατά Κέρ- fuga sibi consulentes , domos ire pergunt. Ea in
κυραν γκημένην , εκ πολλών απενόστησαν διαφυ- Cc expeditione magnam gloriam invenit Arianites
γοντες μη απόλλυσθαι . 'Ενταύθα δη ανείλετο δοξαν' Comneni filius, operibusque memorabilibus gestis
περιφανή 'Αριανίτης και Κομνηνού , αποδειξάμενος adın odum cclebratus est . In hunc modum Ali's
έργα λόγου άξια, και το εντεύθεν ευδοκιμών. Ούτω exercitus , cum in regionem quæ loniun spectat
μεν δή 'Αλίη το Bρενέζεω, ώς εισέβάλλοντο ες την irruisset, aflictus est . Celeri Albani , qui incolunt
προς Ιόνιον χώραν , ο στρατός χαλεπώτατα επε- urhem quæ Argos respicit, ut cognoverunt Aria
πλάγη . Οι μέντοι λοιποί των προς την "Αργους nilem res novas instituisse adversus Amuralem ,
πολίχνην , οικούντων Αλβανών, ως είδος Αριανίτην quæ felicem sortitæ sint eventum , etiam ipsi de
.

νεωτερίσαντα περί την βασιλέως αρχήν , έργον λαμ- fectionis ab rege consilia agilarunt : et defi
προ: σφίσι κατεργασάμενον , έβουλεύοντο και αυτοί ' cientes, Depan evocatum sili ducem et principem
απόστασιν από βασιλέως 'Αμουράτη και επεκα- elegerunt. Bojus enim patrem cum ejecisset e sua
γούντο μεν δή που τον ηγεμόνα αυτών. Τούτου γάρ regione Pajazites Amuralis ilitus, exactis quoque
δή τον πατέρα εξελάσας εκ της χώρας Παιαζήτης και Myrxa et Caninorum principe, necnon aliis duci
'Αμουράτεω , και Μύρξαν των Κανίνων ηγεμόνα , bus plurimis , ista regione 134 pofitus est.
και συχνούς άλλους άρχοντας της τήδε χώρας, την Depan igitur illum ineeriis vaganlem sedibus per
D lialiam, et plerumque morantem in Corcyra Ve
τε χώραν κατέσχε , και εαυτό καταπρoυστήσατο. Ο
Τον δή ούν Δέπαν τούτον περιιόντα , και περινο- nelorum insula, Albani , qui juxta Argyropolim
στουντα , άλλο τε άλλην της Ιταλίας , και εν Κερ- versalbantur, accersentes, regem sibi crearunt,
κύρα τη 'Ενετών νήσω τα πολλά διατρίβοντα, επε- contractisque copiis , Argyropolim,, que tum tem
καλούντο οι περί την Αργυροπολίχνην οικούντες, poris regis erat, bello pelierunt. Urbem oppu
και σφίσι βασιλέα τε έστησαντο. Και στρατον ποιη- gnabant variis adnolis machinis . In urbc erat
σάμενοι, επήλαυνον επί την Αργυροπολίχνην, την presidium regis peregrinorum : aderant ct Turci
βασιλέως τότε δή πόλιν , ανήκουσαν δε πρoύθεντο plurimi , qui confugerant eo , urbemque fortiler
τουτγτ το Δέπα , και επολιόρκουν την πόλιν μη- , et strenue ab hostibus defensabant. Albani cum
χαναίς τε τω τείχει προσφέροντες. Ήσαν δε αυτού isla inciperent, urbemque summa vi obsiderent,
εν τη πόλει νεήλυδές τε του βασιλέως φρουρά , και
2 admoduin oppugnationi intenti, regioni regis , qui
τινες άλλοι ου πολλοί των Τούρκων, διαφυγόντες lum aberat in Asia bellum gerens cum Caramano
Nelule marginales.
** In μπό concudatum , Αργυροπολίχνην .
251 LAONICI CHIALCOCONDYL.E 2 :2

Cilicie et Carie principe, incursion bus et po- Αές την πόλιν, και ήμύνοντο τον στρατόν. Ωστε δη
pulationibus vastitatem induxere maximam . Tura- ταύτα τεράσσοντες οι Αλβανοί, τήν τε πόλιν επο
chanes Triballuruin et Thessaliæ profectus, ac- λιόρκουν , μηδενί ανιόντες ες την πολιορκίαν , και
cepta Albanorum defectione, et metropolis adeo την χώραν την περίοικος του βασιλέως επέδραμον,
claræ obsidione, conscribens exercitum quam po . βασιλέως έχοντος και απόντος ες την Ασίαν, και
luit maximum , assumens etiam Turcos quotquot πολεμούντος Καραμάνω , της Κιλικίας τε και Kα
in Thessalia invenire potuit , citalo itinere prope- ρίας ηγεμόνι. Ενταύθα ως επίθετο Τουραχάνης, και
rans per nivcm (biems enim tum erat ) , secundo των Τριβαλλών 3, και Θετταλίας ύπαρχος τότε δή ων,
die posiquam iter ingressus erat, prope urbem τούς τε Αλβανούς άφεστηκότας από βασιλέως , και
Albanos deprehendit : in quos præler exspectalum την μητρόπολιν πολιορκούντας , συλλέξας στράτευμα
irruens, plurimos occidit : Depan ducem vivum ως ήδύνατο μέγιστον , συμπαραλαβών και τους της
cepit, urbemque obsidione solvit. Aiunt Tura- παραθαλασσίου χώρας των Τούρκων, όσους δύο
chanem ex improviso accedentem , plures quam νατο , ελαύνων διά της χιονος , χειμών τε γάρ ήν
mille interſecisse : et in hunc modum servitutis μέγας , δευτεραίος αφικνείται επί την χώραν, και
jugum recipere denuo.coacti sunt Albani . Nobiles καταλαμβάνει επιστρατευομένους εν τη πόλει τους
ejus regionis , quotquot non evaserunt Turactia- Β 'Αλβανούς. Και επεισπεσών άφνω, τους πλείστου;
nis manus , ab regiis præfectis crudelissime occisi τε αυτών διέφθειρε , και τον τε Δέπαν τον ηγεμόνα
sunt, cun alius islo, alius aliomortis genere mise- ζωγρήσας, ανείλε ,5 και την πόλιν της πολιορκίας
rabiliter interiret. ήλευθέρωσε. Λέγεται δε εν ταύτη τη Τουραχάνεω
εφόδω πλείους των χελίων διαφθαρήναι» και ούτω αύθις καταδεδούλωντο οι Αλβανοί, αφέστηκότες
από βασιλέως. Οι μεν της χώρας εύ γεγονότες, όσοι μή διέφυγον , τότε επιόντος Τουραχαν ω , άλλος
άλλη απώλετο, ολέθρω τη κακίστα παραδοθέντες υπό των βασιλέως υπάρχων.
Amurales reversus ab' expeditione, quam contra 'Αμουράτης δε, ως εγένετο επανιών από Καρα .
Caramauum sumpserat, e regia sua Mezelem , quem μάνου ες τα βασίλεια, Μεζέτης τον της Ευρώπης
Europe ducem declararat,, accipere jussit copias αυτώ στρατηγόν εκέλευε,, λαβόντα στρατόν , όσον
equilum et pedilum quantas vellet, el proficisci αν βούληται, και πεζον άμα και ιππικόν αγαγέσθαι
conlra Pannodaciam, ut eam suo imperio junge- τε και ελαύνειν επί Παιονοδακίαν , ώς καταστρεψό
ret . Qui accipiens Europeum exercitum, et Europa μενον αυτώ την χώραν. Ο δε λαβών το τε Ευρώ
Azapides, equitatumque regis omnem , qui in Europa πης στράτευμα, και 'Αζάπίδας της Ευρώπης, και
2g - bat,,pervenit al 1strum:: quo trajecto,, ingresewς ιπποδρόμους του βασιλέως , όσοι εν τη Ευρώπη έγέ.
og
est Pannodaciæregionem quæ Ardelium (40)nomiya - C νοντο , αφίκετο επί τον "Ίστρον διαβάς δε τον "Ιστον
tur. Ardelium a Prasobo monle ' in Pannoniam usque επί Παιονοδακίαν τήν 'Αρδελιoν χώραν καλουμένην.
excurrit. Regio isla cingitur quercetis glandiſeris, ur. Το δε 'Αρδέλιον τούτο από Πρασοβού του όρους επί
besque thaliet non paucas . Metropolis Tosibinium (41 ) Παιονίαν διήκει εντός δρυμώνος γενομένη άπασα η
vocatur. Linguautuntur partim Dacorum , (42) cl par- χώρα και πόλεις ένεισιν εν ταύτη τη χώρα ουκ
lim Pannonum . Victu et moribus Pannones iwi- ολίγαι . Μητρόπολις δε αυτών το Σισίνιον καλούμε
lantur. Hæc regio subjecta est Pannonuin regi, a νον . Γλώττη δε χρώνται ούτοι τα μεν τη Παιόνων,
quo ducem accipit 135 de Pannonuin genere. Ur- τα δε και Δακών · διαίτη τε και ήθεσι τοις Παιόνων ,
bes habet liberas, que proprio jure propriisque και υπό το Παιόνων βασιλεί ούσα η χώρα αύτη άρ
legibus : ab metropoli Tosibinio reguntur . Jussi χοντά τε δέχεται, όν αν αυτοίς εφιστώη και βασιλεύς
proficisci in militiam , regi parent, tributum feren- Παίονα . Αυτόνομοι δε αι πόλεις ούσαι, και υπό την
les quandocunque is imperaverit : solummodo μητρόπολιν το Σιβίνιον ευθυνόμεναι . Παρά δε το
pelentes, ut sibi proprio jure suisqile legibus rem- άρχοντι σφών, όπου αν κελεύοι επί εκστρατείαν, και
publicam administrare liceat. Contra hanc igitur τις προσόδους αποδιδόντες , αξιoύσι πολιτεύεσθαι
metropolim ubi Istrum transierat , Mezetés univer- D σφίσιν αυτού ες το επιχώριον πάτριον έθος . Επί
sam belli molein vertit, et cum quam proximc ' andl: ταύτην ούν δή την πόλιν τον "Ίστρον διαβάς ο Με
eam accessisset ,ibi castra communivil . Ηic cum ζέτης, ήλαυνεν ως πολιορκήσων , και άγχου επί τη
trbis oppugnationi summa ope. incumberet , ictus ' πόλει γενόμενος, εστρατοπεδεύετο . 'Ενταύθα δε ως
Ινombarda occubuit . Postea cum exercitus hostilis επολιόρκει την πόλιν, τηλεβόλω βληθείς και του στρα
malürarel abilum , et festinaret ad Istrum traji- του ηγεμών, ετελεύτησε. Μετά δε ταύτα, ώς άπε
ciendum ,, congregati regionis viri,, cum praeveniro χώρει εντεύθεν ο στρατός επειγόμενος επί την διά
hostes in sua regione possent, p !urimos eorum βασιν του "Ίστρου, συλλεχθέντες οι τού 'Αρδελίου
Made maxima straverunt. Reliquos in fugain effu- άνδρες , ώς ήδύναντο φθήναι τον στρατόν έτι εν τη
60s usque ad Istrum insecuti sunt . Mezetes pro- χώρα διατρίβοντα, πολλούς τε κατέβαλλον του στρα
Notulæ marginales .
(40) Erdelia alias Transsylvania, sive Scplem cas- (41 ) Sibinium , nunc llermansladı.
i ensis regio . (42) Germanorum .
** Τρικάλλων. Sic etiam it .
 253 DE REBUS TURCICIS LIB . V. 254
τεύματος, και τρεψάμενοι, εδίωκον * φεύγοντας επί A fectus in Ardelii regionem, Amissie non paucis
τον "Ίστρον . Μεζέτης μεν ούν αφικόμενος επ ! 'Αρ- de suo esercilu, hujusmodi vitæ exilumba
δέλιον, ούτως ετελεύτησε , και απεγένετο ουκ ολίγον buit, Rex mazimam suam esse calainitatem
του στρατεύματος. Βασιλεύς δε ώς επίθετο τον duxit, morlein Mezelis. Parabat igitur ipse
Μεζέτου θάνατον, συμφοράν τε εποιείτο, και πα- expeditionem suscipere contra Pannodacos : mis
ρεσκευάζετο τε αυτός , επί Παιονοδακίαν στρατευ- sisque per suum regnum præconibus, edicebat
σάμενος " , και κήρυκας πέμπων, περιαγγέλλοντας ut primo vere adessent omnes . Postea mulala
την εξέλευσιν αυτού , άμα ήρι έδόκει εξελαύνειν.: voluntate, Sabatini eunucho, viro rei militaris
Μετά δε συμβουλεύσαντος Σαβατίνεω ευνούχου 68,8 αν- perilissimo, belli istius curam omnem mandavit ,
δρός τά ές πόλεμον αυτού πολλαχή γενομένου, επέ- cilin eunuchus id consilium regi et optimum et
τρεψέ τς του στρατος αυτού, και εκέλευσε λαβόντα, liitissimum fore censeret . Jussit quoque rex us
εξηγήσασθαι επί Παιονοβακίαν, και μη ανιέναι , non prius bello desisteret, quam devicisset Panno
πρινή καταστρεψάμενον απελαύνειν . Ούτος μεν δή dacos sive Transsylvanos.. Hic igitur accipiens regis
παραλαβών τον βασιλέως στρατόν, και νεήλυδας exercitum , et peregritorum de januis regis quasi
των θυρών αμφί τους τετρακισχιλίους , τον τε B
quatuor millia, Istrum transivit, et copias omnes
"Αστρον διέβαινε , και τον στρατόν αυτού σύμπαντα , in Ardelii regionem induxit . Dehinc aliquot diebus
διεπορεύετο ες την 'Αρδελίου χώραν. "Ήλαυνε δε jler fecit per Pannoniæ regionen , Jangus autem
διά της laιόνων χώρας ημέρας τινάς. Ιάγγος δε Choniales, quem Joannem Huniadem vocant, vir
ο Χωνιάτης , ανήρ τότε δή ευδοκιμών παρά τους ea tempestate inier Pannones excellens, cui Arde
Γιαίοσι , και τότε 'Αρδέλιον επιτετραμμένος υπό lii regio conmissa erat ad Pannonum concilio erer
της Παιόνων βουλής , συνήγαγέ τε στρατόν ως μέ- citum quam poluit maximum comparavit ab Ardelio
γιστον ως ήδύνατο από 'Αρδελίου , και Παιόνων el Paononia . lloc instructus, sequebatur per mon
συμπαραλαβών επήει , επόμενος τώ Σαβατίνη κατά tium saltus Sabatinem . Sabalines cum jaru in he .
το όρος. Σαβατίνης μεν δήi, ως εντός της χώρας stili regione foret, putabat res suas præclare habie
ήδη άλλος γενόμενος , ενόμιζε καλώς έχειν αυτώ luras, si hostium agros evastarel. Emitens itaque
την χώραν επιδραμείν . 'Επαφείς τοίνυν τους ιππο- equilatum omnem et maximaim exercitus pai tem
δρό ους, και του στρατού πολύ τι μέρος επί διαρ- in hostium regionem , prædas agere volebat , quasi
παγήν της χώρας, ως αφαρπάσαιντό τε την χώραν line plurimum suis opibus accedere posset :: paucis -
hinc
αυτού σύμπασαν, και κερδάναι μέγιστα, κατελείφθη simi vero manebant cum Sabalinc in castris. Jangus
ολίγοις τοις αμφ' αυτόν εν τω στρατοπέδω. 'Εν- C ut comperit castra hostium pene esse deserta, przerla 1

ταύθα ως ήσθετο Ιάγγος τό τε στρατόπεδον έρη-
μον ανδρών καταλειφθήναι 10, και οι καλώς έχειν
ηγούμενος επεισπεσείν ες το στρατόπεδον των πο-
λεμίων, επικαταβάς από του όρους, εμβάλλει τε ές
το στρατόπεδον του Σαβατίνεω. Και ο μεν Σαβατί-
νης επεξελθεϊν μέντοι ουκ είχεν, και τι και άξιον
λόγου μαχέσασθαι , φυλάξαι δε το στρατόπεδον πει
ρώμενος, και ουκ ήδύνατο , βιασαμένων των μετά fugan itaque inclinat animo 1oto, festinabatque
του ' άγγου Παιόνων, ες φυγήν τε ετράπη , και επί
τον Ίστρον επείγετο φθήναι , ως διαβησόμενος .
Ιάγγος δε το στρατόπεδον παραλαβών , και λόχους
υποίσας αυτού ταύτη , ώστε τους επανιόντας, συν
> ret hostes advenientes, mancipioruin aliarumque
τοΐς ανδραπόδοις συμπαρελάμβανε διαφθείρων
άπαντας. Και ούτω δή τα πλείω του στρατεύματος
D
αυτού ταύτη κάκιστα διεφθάρη. Και νίκην νικά
αρίστην εκ των προ αυτού Ιάγγος ο Χωνιάτης 81 .
Ούτος γένους ών ου πάνυ του φαύλου, από Χω-
νιάτης πόλεως Αρδελίου ώρμημένος, επί τον Τρι-
βαλλών αφίκετο ηγεμόνα . Μεμισθωμένος δε αυτού
διέτριβε συχνόν τινα χρόνον, τόλμαν τε επιδεικνύ-
μενος άξίαν λόγου και σπουδήν. " Ως 81 και τι αν
επιπεμφθείη υπό του ηγεμόνος , και δή λέγεται και
τόδε ώς εξήλαυνεν επι άγραν και των Τριβαλλών
rum facinus putabat , si accedens inopi nalus castra
opprimeret . Descendens itaque cum suis ex monte ,
impetu invadit Sabatinis castra defensoribus vacua .
Sabatines exire castris, ut prælii potestatem 136
faceret, non poterat. Proinde ad castra defenden
da convertitur; quæ tamen retinere nequivit, cum
violenter Jángus cum Pannonibus irrumperet. Ad
maxima usus celeritate, transire Istrum , antequam
transilu ab hostibus intercluderetur. Jangus captis
castris quosdam in insidias locat, quibus excipe
rerum praeda Onustos,, omnesque confceret .. Ει in
hunc modum inasima hostilis exercitus pars mise
rabiliter interiit : Jangusque victoriam sibi peperit
celebriorem , quam ullam unquam ejus antecessores
in venerint.
Jangus genere natus erat non admodum obscuro.
Patria fuit Choniatæ sive Huniadi Ardelii oppidum ,
unde profectus venit ad Triballorum ducem . Mer
cede auténa conductus, longo admodum tempore
apud hunc ducem versatusest, ubique, quocunque
milleretur, fortitudinem et diligentiam memorabi
lem ostendens. Quondam cum venalum abiisset

Notulæ marginales.

• 6 ανά κράτος in α!. desunt. 67 στρατευσόμενος. Sic etiam R. 49 ευνούχον R. κι in cont. Ιάγχος
ei infra ; ul. lii in c . 10 καταλελειφθαι. Ικ αι. κι η ε. ε1 Ιη μκο Χωνιάτιος . 62 ές.
255 LAONICI CHALCOCOYDYL 256
Triballorum lux, eique appareret Inpus , confes- Α ηγεμών, και λύκου επιφανέντος τώ ηγεμόνι , επε
tim Jangum vocat, ut lupum caperet. Qui ut κάλει τον Ιάγγον , ως επί το λύκο γένοιτο. “Ο δ'
accessil, ducisque voluntatem intellexit , continuo ώς παρεληλύθει , τον θήρα ήλαυνεν ανά κράτος.
lapum insectalus est pernicissime. Lupus ingre- Πεσόντος δε του θηρός ες τον ποταμών, και νηχο
dilur Aumen quod obviam eral , et nalare incipiebal, μένου, επεισπεσείν τε άμα ες τον ποταμών και αυ
.

si przrsens · periculum subterfugere possel. Nec τόν · και διανηχομένου του ίππου διαβήναι • δια
.
tamen Janguis a persecutione cessavil, verum insi- βάντα δε επιδιώκειν, ουδαμή ανιέντα τελευτωντα
dens equo, flumien iranavit. Ubi natando flumen δε καταλαβείν τε τον λύκον και ανελεϊν . Μετά δε
superallim est , lupi vestigiis haud abscessit . αφελόμενον το δέρμα του θηρός, ελαύνειν οπίσει
Postremno lupum assecutus esi, el confecit , pellem- επί τον ηγεμόνα . Διαβάντα δε αύθις τον ποταμόν,
que diripuit, tranaloque fluvio, iterum ad ducem και προσεχόμενον του λύκου το δέρμα , ειπείν • Ω
l'evorsus est , prælendensque manibus lupi pellem ,
0 δέσποτα , εγένετο η επέταξας, και τον τε λύκος
exclamal : 0 dopine, factum est ut imperasti: ανείλον, και το δέρμα ώδέ σοι παρέστη υπουργείν,
lupum peremi, pellem cape : ea , ut roles , litere. ότι άν δέοι χρήσθαι . Τότε μεν δή το θαύμα άγα
Hoc facinore dux admodum delectalus, in hæc σθέντα τον Τριβαλλών ηγεμόνα , είπείν λέγεται, ως
B
verba linguam solvit : Cerle non potest bieri, quin ουκ έστιν όπως ο ανήρ ούτος , επί μέγα δυνάμεως
non aliquando vir ille ad maximam promoveatur ουκ αφίξεται . Τότε μεν δή ούτος είπών , το έντεύ
potentiam . Haec lum temporis locutus, virum dein- θεν χρήμασί τε εθεράπευε , και διατρέψας αυτού
ceps pecunia opibuisque coluit. Cum tempore mul- χρόνον συχνών, αφίκετο επί τους Παίονας. Λέγεται
lo apud ducem istim moras traxisset , tandem ad μεν δή και πριν ή επί τον Τριβαλλών ηγεμόνα
Pannones rediit . Sunt qui tradunt Jangum antequam ελθείν , 'Λλίεω του Bρενέζεω γενέσθαι θεράποντα , και
perveneril ad Triballorum ducem , fuisse famuluin θητεύσαι παρ' αυτώ ιπποκόμον γενόμενον. Ούκ έχω
Aliis Brenezis filii, eique mercede serviisse , cuin δε, όπη τούτο αληθές είναι συμβάλωμαι την τε γάρ
fungeretur equorum curaioris partibus. Nescio αν φωνήν εξέμαθε την Τούρκων. Ως μεν ούν έτρά
autem unde conjecturam facere possim ut id verum πετο επί τους Παίονας, και συμπαραλαβών τινας
esse credam ; sam linguam Turcicam eo modo μεθ' εαυτού , παρήει επί τα βασίλεια, μισθών φάσκων
ilidicisset . Reversus autem ad Pannonies , assum # κειν αυτοίς συν τοις αμφ' αυτόν ληψόμενος, ελάμ
βανέ τε τον μισθόν. Και ές διαφοράν καθισταμένων
plis aliquot aliis, procedebat in regiam , dicens :
se advenire ut sibi suisque mercelem accipial : των Παιόνων προς τους Γερμανούς, με γάλα απεδεί
tec repulsam passus est. Cum - autem bellum ar- C κνυτο έργα, οπότε έδει αυτίκα παρόντα εν τάχει τε
derei 137 inter Germanos el Pannones, magna παραγενόμενος, και μαχόμενος αξίως λόγου . Μετά δε
militaria edebat opera, prxsens semper exsislens; ταύτα, επισπομένων αυτώ και πολλών άλλων, ευ
ubicumque ejus opera desiderabaliir, statim ap- δοκιμών εφαίνετο πανταχή : δι' & δή και επετέτρα
properans, fortissime præliabatur. Postea congre- ττο τήν της 'Αρδελίου χώρας αρχήν υπό της Παιό
galis ad cum aliis plurimis, ubique illustris appa- νων βουλής . Και άρχων ταύτης της χώρας τον τε
rebat ,, Quapropter Ardelii regionis principatus Σοβατίνης και ευνούχος του βασιλέως στρατηγός
concilio Pannonum ei decretus est ; cui regioni καθεϊλέ τε και έτρεψατο , νίκην αγγελλόμενος ευδο
cum iperarel, Sabatinem interfecit, ejusque exer- ξοτάτην, αφ' ής δή τα Παιόνων πράγματα επανήκεν
citum in fugam conjecit, vic: oriam suis nuntians επί την πρότερον σφών κατάστασιν γενόμενοι. Αφ'
longe pulcherrimam . Hæc victoria Pannonium res ου κατά χρόνον, Παιαζήτεω τον βασιλέα Παιόνων,
eresit in pristinu slalum . Ex quo enim tempore ες Σιγισμούνδον τρεψαμένου , τήν τε χώραν επελαύ
Pajazitis auspiciis ducluqne Turei regem Sigismun- νοντος, έδήρυν θαμά ληίζόμενοι οι Τούρκοι, και αν
dua in fugam verterunt, haud cessarunt Turci δράποδα ώς πλείστα αγόμενου, ενέπλησαν την τε
in Pannoniam incursiones facere, plurimaque in- 'Ασίαν και Ευρώπην ανδραπόδων Παιονικών. Επει
D
de abduxerunt mancipia, quibus Asiam et Euro- τε Ιάγγος αφικόμενος επί την 'Αρδελίου χώραν ,
pam replevere. Ubi autem Jangus advenit in Ar- τον τε ευνούχον έτρέψατο, και τους περί αυτόν ετρέ
delii regionem , princeps declaratus communi Pan- ψατο Τούρκους, τόλμη τε έχρήσαντο οι Παίονες από
nonum concilio, Sabalinem el Turcos lerga dare τούδε , και έργα απεδείκνυντο ές τους Τούρκους
coegit. Ηinc animis resumptis , Pannones precla- άξια λόγου. Τον τε γάρ "Ιστρον διαβάντες πολλά
ris operibus editis, Turcos ubique vincebant. Nam κις διέφθειρον . Και όποι περιτύχοιεν ολίγοι πολλοίς
Istrium sapius transgressi,, interfecerunt pauci oύσι τους Τούρκους, ευπετώς τε περιεγένοντο, και
plurimos Turcos : qui antequam ad manus ventum ουδέ εις χείρας αφικομένους σφίσιν ετράποντο . Τότε
ſorel, non sustinentes impelum Pannonum , fue μεν δή περιγενόμενος , επί μέγα εχώρει δυνάμεως .
gam præcipites inibant. Ea tempestale ad mari- Και στρατηγός δε μετά ταύτα αποδειχθείς υπό της
mam potentiam promotus est Jangus. Deinde crea Παιόνων βουλής, προς τους Τούρκους τε και Γερμα- ,
lus dux consensu unanimi lotius Pannonim con . νους τον πόλεμον διέφθειρε 53,2 γενναιότατα διαγωνι
Notulæ marginales.
** Forle legendum , ô:& qepë . Sic in uno ; in al . ui in re
237 DE REBUS TURCICIS LIB . V. 2-8
ζόμενο ' . Οι μέντοι Παίονες, πρός τε τους Γερμα- Α cilii , bellum contra Turcos et Germanos suscepit
νούς διενεχθέντες τε , επολέμουν από αιτίας τήσδε fortissime semper rem gerens. Pannones gerebar:/
ές διαφοράν αλλήλοις αφικόμενοι. Μετά δε ταύτα bellum cum Germanis, cujus hæc causa perhibelir.
και προς Τζέχουςκαι , και βοεμίους καλουμένους, επί Poslea bellum indixere Tzechis , qui Buemi dicun
συχνόν τινα χρόνον τον πόλεμον διαφέροντες, μεγά . liir . Iil bellum diu duravit, plurimis ultro cito
λα κακά εποίουν αλλήλους . Τρεπ.ντα: δη ούν διά que cladibus illatis. Pannones isto bello permoti
ταύτην αυτών την διαφοράν επί τούς Πολανίνης . accedunt Polonos ; elinde adıucentes regis patrue
Και επαγόμενο! τον βασιλέως αδελφιδούν παίδα, βα- lem , eum sibi ducem crrarunt ( 43) . Cum igitur
σιλέα τε σφίσιν έστησαντο. Και τους Πολωνίοις χρη- Poloni socia Pannonibus jungerent arm :1, contigit
σάμενοι συμμάχοις, τοίς τε Γερμανοί , και Boεμίας, ut Pannones, Germanos et Boemos graviter ali
επέκειντο χαλεπώς, και εδέουν την χώραν και .
gerenı ; agros enim horum evastarunt, urbesque
πόλεις αυτών έπιόντες, ενεπίμπρων ουκ ολίγας και son paucas incenderunt. Prælerea interdum e'x
δή και ές μάχην καταστάντες, εμάχοντο· και ότε acie dimicarunt, collatis siznis . Verum inccrto
μεν περιεγένοντο οι Παίονε , ότε δε και ηττώντο, marle nunc victores, nunc victi , præliis excede .
και επί βραχύ αύθις αναλαμβάνοντες σφά , άνεμά- bant. Deinde ubi paululum respirassent, el col
χοντο. Την τε γάρ μάχην ποιούνται τάδε τα γένη κατά B legissent vires , bellum instauralbant : nam popι
το καρτερον ουδενός φειδόμενοι αλλά δόρασί τε επι- li isti vi omnia agunt, et in præliis neniini parcumni.
όντες , και τηλεβλοις, και σιδηρίοις καταπέλταιςίπ. Hastis impelunt hostes, bombardis lilimtiir , fere
πικοίς, και έτέροις θέλεσι διαμαχόμενοι, καταβαίνουσί reas habent equites balistas , necnon aliis telis rem
τε αλλήλοις 85. Επειδάν δέ ες φυγήν γένωνται , ουκέτι gerunt inter se pugnantes. Quando autem fuga
ανήκεστον συμβαίνει σφίσιν ες την φυγήν . 'Αλλ ' ήν initur, in fugientes nec cæde, nec persecutione
παραδιδω τις εαυτόν, και ομολογία χρώτο ως ηττη- admodum sævituí . Verum si quis seipsum dedat,
μένος, αφίησιν αυτόν απιέναι, εφ' ώ του λοιπού et victum semet confitealur, abil intactus et invio
μη διαμάχεσθαι αυτό, επειδάν συνιωσι τα στρατεύ- latus : bac tamen condilione, ne se postmodum
ματα αλλήλοις καθιστάμενα ες την μάχην. Ταύτη prælio comumilial, contra victores prælialurus 138
μεν δή ές αλλήλους κατά τας μάχας χρώνται κατα. Hunc morem belli tempore servant ; proinde in
στάσει · ώστε επειδάν τρέπoιτο ες φυγήν τα στρα- fuiya pon mnili cadunt. Pannones duce Choniale
τεύματα , ου πολύ τι μέρος αυτών το εντεύθεν απο- profecti sunt in Daciam , el ducem Danum nomine
γίνεσθαι . Την μέντοι Δακίαν αυτοί οι Παίονες επελ- regioni præfecerunt, Dacosque ci obtemperare
θόντες , ηγουμένου του Χωνιάτου , καθίστατας Δάνον C jusscrunt. Danus igitur expulso duce Dracule, qui
ηγεμόνα αυτοίς, και πείθεσθαι αυτόν εκέλευον. Ούτος ad januas regis confugeral, Daciam obiinuil, on
μεν ουν εξελαυνομένου του Δρακούλεω ηγεμόνος αυ- nesque Draculis propinquos el necessarios, mbi
των, και επί τάς βασιλέως θύρας ιόντος, την τε χώ- cunque aliquem superstitem accipiebal, peremii.
ριν κατέσχεν ο Δάνος , και τους επιτηδείους Δρα- Hi duces traduntur fuisse filii lothi, qui Myria
κούλεω του ηγεμόνος διειργάζετο, όπου πυνθάνοιτο nali sunt ; et quosdam horum , cum pulirentur esse
αυτών τινα περιείναι. Ούτοι μεν δή παίδες λέγονται Μyrxa filii, ab regionis incolis genere opibus ple
γενέσθαι του Μύρξεω νόθοι, και τούτων ενίους πλατ- plurimum pollentibus in Daciæ ducatum subversos
τομένους υπό των της χώρας γένει τε και πλούτο esse ; quasi Daris plurimum conducerel, si isti in
ευδοκιμούντων , καθίστασθαι ες την της Δακίας ea regione præessent, rerumqne sumina potiren
ηγεμονίαν ώς ξυμφορά τε άμα και λυσιτελή έσοιτο lur . Quorum unum atque alterum percun tardo ,
σφίσιν ες την αρχήν καθισταμένων . " Ων δή ένα τε και cognovi genos el parentes ; verum nomina coram
δύο αναπυνθανόμενοι εύρον, και εξέμαθον τό τε γέ- non omnibus significabo.
νος αυτών και τους πατέρας · αλλ' ουκ έξοίσω ές
τους τολλούς τού .ομα διασημήνας.
Δάνος μεν ούν τότε υπό Παιόνων κατήχθη ες την ηD Danus ea lempestale a Pannonibus in Dacorum
Παιόνων άρχήν, και έσχε την χώραν , θεραπεύων τε principatum collocatus, Daciam tenuit, et dein
από τούδε διετέλει τους Παίονας . Και ως επέκειντο ceps Pannones arctissiine coluit. Cum autem inte
την χώραν διαβαίνοντες κρυφα οι του βασιλέως quietaretur subiode ab regis ducibus propeIstrum
αυτού παρά τον "Ιστρον καθεστώτες ύπαρχοι, πρέ- colloratis, qui clam ipsiuis regionem populationi
σβεις τε έπεμπεν ως βασιλέα , και ειρήνην αιτού με - bus divexabani, missis legalis ad regem , pacem
νος, έπρασσες όπως αυτο γένοιτο απαιτηθείς απά- oravil quam hand gravation consecutus est ; hac
γειν ες τρισχίλια τόξα και θυρεούς τετρακισχιλίους tamen conditione, ut quotannis regi tributi nomia
του ενιαυτού, σπονδάς τε εποιήσατο. Και ούτω δή ne darel tria millia sagillarum , et clypeorum qua :
επί κατάστασιν εύ έχουσαν εαυτώ αφικόμενος, ήγε. luor millia . Dacæ res ila ordinans quemadmodum

Nolulæ marginales.
(13) Waladislaus ex Polonia ad regnum Ungariæ accersitis.
** In μπο , Κιέχους . In al ιι in c. 68 αλλήλους. Sic etiam R.
2: 9 LAONICI CHILCOCONDYLIE 260

sibi comniotissime fore rebatur , eam pulchre im- A μόνευε τε της Δακίας , και προς τον Γογδανίας της
perio rexit. Legatum ire jussit ad Pogdanin (14) μελαίνης ηγεμόνα, άγγελον πέμψας, ειρήνην τε
nigræ principem , cum quo pacem fecit ; cui etiam εποιήσατο · και επιγαμίαν αυτω ποιησάμενος, συνε.
afinilas juncta est, qua ercitus eum enire adju- βάλλετο αυτό ες τον προς τον Δρακούλην μετά
vil in bello quod cum Dracule gessit . Daciæ prin- ταύτα πόλεμον. Ταύτα μεν δή ες την αρχήν ούτως
cipalu in hunc modum ab novo principe reformatus έσχεν αυτά τα πράγματα . Αμουράτης δε μετά ταύ
et instructus est. Amurales postea in Colchida τα επί Κολχίδα γην τριήρεις έπεμψε, τήν τε χώραν
imperiumque Trapezunlinum triremes misil , re- δηώσαι, και ανδραποδίσασθαι την πόλιν, ήν δύνων
gionemque Colchidis vastans, etiam urbem diripe- ται, και επί Γοτθίαν επιπλεύσαί τε και όπου παρ
se, et inde plurima mancipia auferre annilebatur. ήχοι, την χώραν ληθσασθαι αποβάντας . Καιεπι πλέ
Triremes illae etiam in Gothiam cursum flexerunt, ουσαι μεν αι τριήρεις , προσέσχον ές γήν τε την
eamque regionein populati sunt.. Triremes igitur Κολχίδα. Και επί τους Γότθους αφικόμενοι, ελεηλά.
islæ in Colchida properarunt ; et ad Gothos ap- τουν την χώραν , ανδραποδισάμενοι ουκ ολίγην.
pellentes, regionem haud modicam vastabant, plu- "Επανιόντι δε τω στόλων , χειμών εγένετο ισχυρός,
rimis inde mancipiis abductis. Redituid autem και άνε μος απαρκτίας επιβαλών, εξήνεγκεν ες την
B
cuin maturarel classis , tempesias sæva exorta cst . "Ασίαν κατά την Ποντοηράκλειαν . Και φερόμεναι
Nam ventus qui Aparclias dicitur, exsurgens, αυτού ένιαι των τριηρών , διεφθείροντο , και εν ξυμ
classern disjecil , el in Asiam juxta Heracleam Ponti φορά έσχοντο τοιαύτη. Προς Ιανυψους μέντοι αυτο
delulit. Interim naves quædam lempestate quas- φιλία ήν διά τέλους , και ειρηναία . Ιανυθοι μεν δή
satæ interciderunt, in hujusinodi calamitatem τότε πρός τε σφάς αυτούς περιπεσόντες , μεγάλως
præcipitatæ . Cum Januensibus ei intercessit ani- τε εσφάλλοντο περί την πόλιν αυτών , και δη και των
cilia diutina, et quasi pax perpetua . Januenses στασιωτών επαγομένων Φίλιππον τον Λιγύρων ηγε
autein eo tempore seditione agitati, res suas pene μόνα , τήν τε πόλιν επέτρεψαν , και ού « αν εξηγοί
contudere , cum seditiosi admitterent 139 Philip- το , είποντο το ηγεμόνι. Πυνθάνομαι γενέσθαι δη
pum Ligurum ducem , eique urbem committerent, τούτο αυτοίς, και τον δήμον έλόμενον επαγαγέσθαι
promplissime sequentes quocur : que cos eduxisset . τούτον σφίσι τύραννον καταστησαμένους , διά το
Hoc eis accidit, cum etiam populus eligeret istum προς τους Ουενετούς έχθος, και την προς εκείνους
ducem propter odium implacabile , quo ferebantur αυτών διαφοράν και ότι και τον Μεδιολάνου του
in Venetos. Norant enim , Mediolani ducem (45) . τον ηγεμόνα ήσθοντο πολεμούντα τοις Ουενετούς
Venetis admodum esse infestum , et acerrime cum C κατά το καρτερον, και διαφέροντα τον πόλεμον εx.
his bellum gerere . τεταμένως .
Janua urbs sila est in extrema Italia, qua Gal- " Εστι δ' ή πόλις αύτη προς το άκρον της Ιταλίας
liam respicil ; Tyrrhenos aliingit versus orientem . κατά την Γαλατίαν · Τυρρηνών δε της χώρας έχε
Mare Tyrrhenum spectat, qua urbis situs orientem ται το πρός έω όντι , και Τυρρηνικού πελάγους
versus excurril. Versiis occidentem egressos Ja- άπτεται , ταύτη τετραμμένη το πρός ανίσχοντος
nuensium regione excipit Provincia , quæ Gallia ηλίου ή πόλις. Προς δε εσπέραν, απαλλαττομένης
est ; et ejus incolæ degunt sub l'ége Gallorum . της χώρας Ιανυΐων , επιβαίνειν εστι της Προβεν
Quapropter porta sive janua lialiæ vocatur , quasi τίας, ήτις Γελατία έστι, και υπό τω των Κελτών
hinc in Italiam procedatur. Janu respublica ila βασιλεί τεταγμένοι διατελoύσιν. Ονομάζεται δε
administralur, ut neque omnino in democratiam , διά ταύτης πύλη Ιταλίας , ώς αυτίκα από τούτων
neque in aristocratiam propendeat . Verum ex utris- εμβάλλει ες Γαλατίαν. Πολιτεύεται δε ούτε έ : δη
que ea respublica juxta partim in democratiam , et μοκρατίαν τοπαράπαν τετραμμένη η πόλις , ούτε ές
parlin in aristocraliam inclinal, maxime in jis αριστοκρατίαν · επιμεμιγμένη δε αμφοίν ταις κα
quæ ad principis electionem pertinere videntur. ταστάσεσι, τούτο μεν ές δημοκρατίαν δοκεί αποκλί
Suot enim in urbeisla familiae duae , qua ab anti- Ο νειν, τούτο δ' αυ υπό αρίστων τινών διιθύνεσθαι, τα
quo eam gubernarunt, el principaium in ea obti- ες την αρχήν αυτή διατιθεμένη. "Έστι γάρ δύο γένη
ment, adeo ut populi studia in utrasque quasi æqua εν τη πόλει ταύτη , από παλαιού προεστώτες της
lance conferantur ; una , de Auria sive Doria uomi- πόλεως , και πρωτεύοντες ούτως, ώστε ξύμπαντα
natur, et allera, Spinula. lo has familias studia τον δήμον επί τούτους τετράφθαι, τω παντί θάτερα
populi divisa cum sint, accidit plerumque ut pars ταλαντευόμενον . Το μεν δή τον γένοιν 87 καλείται
Doriam , pars Spinulam eligant. Hi igitur regentes Ντόρια, το δε έτερον Σπίνουρα. Επί τούτους και
populum , de suo corpore duces constituere non δημος διηρημένος αυτού , σιρείται την Σπινούρι
audent, nec etiam populus permittit. Sed exstant αίρεσιν, το δε αυτου Ντόρια. "Αγοντες δε ούτοι τον
alia familiæ duæ, quæ de populi corpore habentur : δήμον , καθιστάναι μεν από σφών αυτών ηγεμόνας
Notulæ marginales.
(43) Podolia . ( 45 ) Philippum .
56 ον άν . 67 τούτοιν κ . δ' Aύρια . Sic inf.; in αι. desunt .
201 DE REBUS TURCICIS LIB . V. 22
τη πόλει ουκ έξεστιν, ουδέ επιτρέπει ο δήμος · αλλ' A una ad optimales, altera ad populum studiis inc ) -
έστον δύο ετέρω γένεε , δημόται όντες. Και το μεν nat . Uni nomes Adorni est , alleri Phregosii (46)
των γενών τούτων προς το γένος των αρίστων τε- appellantur. Ex his familiis dux civitati, ab ea
τραμμένον εστί και επιτήδειον, το δ' ού προς το parte optiniaium quæ vincii , datur. Adorni fami
έτερον . Καλείται δε τούτων το μεν Αδόρνοι , το δε liaritale juncti sunt Spinulis ; at familia Phrego
Φρεγoύσιοι. Από δε τούτων των οικιών νομίζεται siorum necessitudinis jure devincta esi Doriis, et
αυτοίς οποία δή των αρίστων μοίρα επικρατοίη , έγ- ab his in principatum provehitur. Duci, ubi primum
καθιστάναι τη πόλει άρχοντα . Και το μεν 'Αδόρνων creatus esi , permittirur, in consilium adhibitis op!i
ο οίκος εγκείωται τη Σπινούρα γένει• το δε Φρεγου- matibus quibusdam , agere sccundum leges, que
σίων , το Nτόρια επιτήδειόν τε έστι , και εγκαθι- maxime reipublicae conducere censuerit . Vectiga
στάμενον υπ' αυτού ες την αρχήν. Τώ δε ηγεμόνι lia et urbis redditus ordinat ad eum mo.lum , quo
τούτω , επειδάν ες την ηγεμονίαν κατασταίη, επι- judicaveril plurimum opibus urbis accesstrum .
τετραπται κατά τους νόμους, επιλαβομένων και των De bello el pace populus in medium procedens
αρίστων τινών, τρέπειν ως ξυμφερώτατα. Περί μεν consullat, et ex sua sententia isla procurat. Si
ούν των προσόδων της πόλεως τούτους νομίζεται autem bellum adversus aliquem hostem decreve
επιτροπεύειν, διαθείναι και αν αυτοίς δοκoίη • περί Brint suscipiendum , duci belli administrationer
πολέμου δε και ειρήνης νομίζεται τον δήμον παρ- concedunt, nt selulo caveal ne quam cala : italem
ελθόντα ες μέσον , αιρείσθαι και τι αν αυτό δοκoίη , sive damnum respublica capiat. Quantum allinet
ελόμενον δε επιτρέπειν το ηγεμόνι πράσσειν, ώς ad urbanam jurisilictionem , judices constituuntur,
λυσιτελέστατα. 'Ες δε τάς δίκας της πόλεως εγκα- qui petuntur a predominante familia , ct per st
θίστανται δικασται υπό του επικρατούντος γένους, jolicant . Si autem non secundum leges 140
και δικάζουσι κατά τα σφών αυτών. Της δε δίκης judicarint, provocatio ad populum est. Cum autem
έφεσις έστιν επί τον δήμον, επειδάν τις αυτών μη inieslinis discordiis duæ illæ familie, Spinula en
κατά τους νόμους δικάσηται. Διενεχθέντε δε τώ γέ . Doria , arderent, urbem in maxima præcipitarun !
νεε τούτω, Ντόριά τε και Σπίνουρα, και ές διαφο. pericula; tyrannos enim introduxeruntinreημα.
ραν σφίσι καθισταμένω, μεγάλα τε την πόλιν κακά blicain , et alia nefanda in earn com wiserunt. Fan
ειργάσαντο, τυράννους τε ες την πόλιν εγκαθιστάν- milia quæ Ligures et Italos studiis prosequebarur,
τες, και επαγόμενοι αθέμιτα επί την πόλιν πράγ- eligebai Italos, eosque in belli societatem adduce
ματα. Των δε γενών τούτων το μεν προς τους Λι- bal . Altera familia Gallormn regis auxiliu : iniplo
γύρας τε και Ιταλίαν τετραμμένον αιρείται εαυτόςC rabat,, quem sibi socium faciebant.. Contigit ergo .,
τους Ιταλούς , 38 και συμμάχου ; επάγεται , του 55 ut civitas illa in gravissima devolveretur pericula ,
Κελτών βασιλέως επί την πόλιν. Ξυμφοραίς μεν duin ritraque faclio adducerel in urbem ens qui
ούν πολλαχή περιέπεσεν ή πόλις αύτη , ές ανήκε summo urbis odio laborabant. Postmodum respa
στα τα 60 κακά προαγομένων των της πόλεως γε blica in acerbam necessilatem redacta est, quia
γών επ' αλλήλους, και τους σφών αυτών πολεμιω- legilius patriis amplius non regebatur. Todern
τατους επαγομένων επ' αλλήλους . Επειδή μέντοι igiturimalis victi animi, cum iterum coalescerent
ανάγκη περιπίπτοντες ανηκέστω, παρά τα σφών mutua concordia , cos judices sive principes qui
έθιμα αναγκάζουντο πολιτεύεσθαι υπό των τυράν- minus idonei videbantur, vi ejiciunt. Prælerra con
νων, δαιμονίως ομοφρονούντες αλλήλους κατά τη sæpils gallorum regem advocassent, cique urbis
Ισχυρόν, εξελαύνουσι τε αιτίκα , ός αν τύχοι έν τη reginnen comrnisissent ,, andlem conjuratione facia
πόλει διαιτητής ουκ αγαθός. 'Επαγόμενο! τε γάρ cuin sepius vi capuleruni, haud æquis animis lze
πολλάκις των Κελτών βασιλέα , 61και επιτρέψαντες την rannidem tolerantes. Populus enim libertatis cuji.
πόλιν, αύθις εξήλασαν ομοφρονούντες αλλήλοις, dus , novis rebus inhialiat ; ejectisque tyrann's ,
ώστε μη πάνυ ενδιατρίβειν έώντες παρά σφίσι την duces de corpore suo creabant, ct patrio more
τυραννίδα . Ο δήμος επί την ελευθερίαν επανίασι , D legibusque rempublicain porro gubernibant . Sunt
τα παρόντα σφίσι καινοτομούντες , και εξελαύνοντες, autem januenses jam ab antiquo Tarraconnensibus
αύθις καθιστάσι των αστών ηγεμόνας 61, και κατά adınodum infesti , bellumque multis generationib :-s
τα πάτρια πολιτεύονται. Διάφοροι δε είαι μάλιστα contra cos gessere. Publice privatimque discordias
τους από Ταρακώνος, και τοις Ταραχωνησίοις το et inimicitias hostiles exercuere, adeo ut si aliculi
παλαιόν και πολέμου διέφερον επί πολλαίς γενεαίς alius alii occurreret, in inuluas cædes ruerint,
ές τούτους τε και την χώραν αυτών, και ιδία τε Jaimicitie cum Tarraconensibus implacabiles per
και «δημοσία , όπου αλλήλοις περιτύχωσιν, εις μάχην potue fuerunt Januensibus . Εtian Venetos j:ε:
αυτούς καθίστανται , ώστε ανελεϊν αλλήλους, ήν δύ- olim odio prosequebaníur, propter Lesbum et Chium
νωνται. Ταρακωνησίοις μεν ουν ές διαφοράν καθε- insulas in Egæo mari sitas : necnon propter Ligu..
Notulæ marginales .
(46) Fregosi.
63 Ilic deest odot . R , ut in coul . 60 τον Κελτών βασιλέα. Sic in uno ; in al. των Κελτών βασιλεί. 60 Ιη
69
uno deest τά . 61 και . Sic etiam R. ηγεμόνα . Β. ει ! in c.
 263 LAONICI CIAL.COCONDYL E 234
rum ducenm, quem silhi principerm praefecerant . A στώτες , αιεί τε πολέμιοί εισιν εξ ότου εγένοντο .
Cum autem intestina seditione laborarent , aliis Προς δε τους Ουενετούς διηνέχθησαν μεν και πάλαι
quibusdam urbis gubernacula nandarunt ;; ipsi vero διά τάς εν τω Αιγαίο πελάγει νήσους Χίον τε και
bellum cum Venetis el Tarraconensium rege ge- Λέσβον, ουχ ήκιστα δε και διά τον Λιγύρων ηγε
rere auspicabantur.. Νaves militibus,, contra Vene- μόνα , όν σφίσιν επαγόμενοι,τύραννον εγκατέστησαν .
los quas ducant, complent. Urbes versus lonium Και εν στάσει γενόμενοι, την πόλιν επέτρεψαν επι
advavigantes, graviter amigebant ; nec abstinebant τροπεύειν τε και Ουενετοίς επολέμουν, και το Τα
ab iis que in Ægæo mari habitantur. Hæc autem ραχονησίων βασιλεί. Και ναύς μεν επλήρους ες τον
magno animo peragebant, vt Venelos ulcisceren- προς Ουενετούς πόλεμον, και επιπλέοντες , τάς τε
tur propter Ligurunt tyrannum nomine Philippin.. ες τον Ιόνιος πόλεις εκάκουν , και τας επί τω 'Αγ
Prælerea ignem injicientes in Corcyram , suburbana γαίο. Ταύτα δε έπρασσον τους Ουενετούς, τιμω
incenderunt, quæ cremala sunt, et latius sæviisset ρούντές τε τω Λιγύρων τυράννω τω Φιλίππω. Και
incendium , si res ut animo agitarant,, evenisset ., τήν τε Κέρκυραν πυρ ενιέντες ες τα προάστεια
Postea prælium commisere, cuin inimicitiæ bosti- κατέκαυσαν, και έβλαπτον εί τι προχωροίη αυτοίς .
les intervenissent cum Alphonso Tarraconensiun B
" Υστερον μέντοι, ως προς τον Ταρακόνων βασιλέα
rege, ad Gaelen sive Caielan Italia urben. Ηuc και η ονομα 'Αλφόνσον, διενεχθέντες, εμάχοντο Γαέ
enim regis Alphonsi naves 141 appulcrant ma- την 63.68 πόλιν της Ιταλίας • ενταύθά τε γάρ καθορ
ximæ . Quod ubi cognoverunt Januenses, videlicet μιζομένων των του βασιλέως Αλφόνσου νεών με
regis classem eu collectam stare comparatam ad- γίστων. Και ως επίθοντο οί Ιανυίοι τόν τε στόλον
versum sese , cives armalos nares maximas, quas αυτού ενταύθα , ως επ' αυτούς παρασκευαζόμενον
huc mercium gratia venisse comperimus, conscen- τον βασιλέα , πληρώσαντες ναύς μεγίστας δή , αν
dere jubent ; solventesque ab urbe, cursum contra ημείς έσμεν, των επί την εμπορίαν αφικνουμένων,
Tarraconenses dirigebant. Cuin autem Tarraco- και εξοπλισάμενοι από της πόλεως , ανήγοντο επ'
nensium regem asseculi essent in porlu Gaeles (47) τους Ταρακωνησίους. Καταλαβόντες δε αυτόν και εν
Impore
u Iongo certarunt .. Rex eo tempore intra τη Γαέτης λιμένι, διεναυμάχουν ταίς του βασιλέως
monia exsistens, præliui spectabal; et admodum ναυσιν επί πολύν χρόνον. "Ετυχε δε αυτού τότε πα
dolebat,, quod sui,, qui plures numero erant,, hostes ρών εν τη πόλει ο βασιλεύς, και την μάχην θεώμε
superare non possent. Ingressus igitur ipse naves, νος, ήσχαλλέ τε και ήθύμει, ότι πλειόνων εν ταις
silos colortando ad prælium accendere nitebatur. εαυτού ναυσιν όντων ανδρών, ουχ οίαί τε ενην
Conisso itaque praelio magno, capla navis est , C υπερβάλλεσθαι τας των πολεμίων ναύς. Και δη και
quæ vehebat regem Tarraconensium . Rex simul εμβός αυτός ές τάς ναύς, ώστε εποτρύναι αυτούς
quoqlie in poleslalem venit. Scriba aulem Doriæ επί τον πόλεμον. Μάχης ούν καρτεράς γενομένης ,
Bavem cepii , qui in prælio islo navali Januensium ή τε ναύ , εάλω, και συν αυτή τε άμα εάλω και ο
dus eral . Qui cuin victores prælio excessissent, Ταρακόνων βασιλεύς. Είλε δε και την ναύν γραμ:
Degem captivum vehentes domum reversi sunt. ματιστής του Ντόρια , ναυαρχούντος τότε τοίς Ια .
Navesigitur cum appropinquissent Janue, prius- νυίοις . ""Ος επείτε περιεγένοντο, και αυτόν είλον
quam urbem iniret dux, navigavit ad Liga : um τον βασιλέα, απέπλεον επ' οίκου. Ως δε άγχου της
ducis regionem , ut ei captivum Alphonsum trade- πόλεως εγένοντο, πρίν ή ες την πόλιν αυτόν καθορ
ret, sperans se inde haud parum commodi acco- μίσασθαι , αποστρέψας έπλει επί την του Λιγύρων
POurum. Ingressus itaque Ligurum lucis regionen ηγεμόνος χώραν, ως αυτόν τε εκείνο άξων αιχμά
regem captivi ad eum perduxil. Dus Mediolani λωτον τον βασιλέα 'Αλφόνσον, και οιόμενος μέγα
honorifice et magnifice regem excepil, et landen τι απoίσεσθαι αυτό κέρδος από του ηγεμόνος . Επι
incolumem suo regno restituit. Al Januenses rei βάς δε της χώρας αυτού, ήκεν άγων τον βασιλέα
indignilale permoli, ab illo defecerunt, et ducem Φ
αιχμάλωτον παρά τον Λιγυρίας τύραννον . Ενταύθα
expulerunt. Deinde pergentes contra arcem , earn ο Μεδιολάνου ηγεμών ούτος τόν τε βασιλέα υπεδέ .
pactionibus in potestatem acceperunt ; el deinceps ξατο εν τιμή, και μεγάλως τιμήσας αυτόν απέ
ritu patrio urbem administrarunt, promoventes πεμψεν επί την αρχήν αυτού . Και το από τούδε
ad principatus honorem juxta antiquas suas leges οί τε 'Ιανυΐων άνδρες, γνώμη διενεχθέντες προς
aliquem de civium numero . τούτον, ου πολλά ύστερον απέστησαν, και τον άρ
χοντα εξήλασαν, και τους ες την της πόλεως ακρόπολιν καταφυγόντες , ομολογία παραστησάμενοι ,
και αυτοί ες τα πατρώα σφίσι του λοιπού την πόλιν διώκουν εγκαθιστάντες δε ηγεμόνας των
αστών επί της ηγεμονία, ή και πρότερον αυτοίς ένομίζετο.
Alphonsus dimissus ad suos a Mediolani duce , “Ο μέντοι 'Αλφόνσος απολυθείς υπό του Μεδιολά
benelicii meinor hunc semper coluit : nec ei gra- νου ηγεμόνος εύνως τε αυτό είχε και επιτηδείως
Notulæ marginales.
(47) Caielse .
63.68 Γαϊέτην . Ιη υ. Καϊέτην , et infra ; in al. ut c. 66 αυτώ.
265 DE REBUS TURCICIS LIB . V. 266
υπουργών άττ' αν αυτή προς χάριν ηγήσαιτο ήδε- Alificari quibuscuique in rebus potuit , cunctatus
σθαι, ουκ επαύσατο διαπαντός, ές και δη ο τού Μεδιο- est, quandiu dux superstes mansit. Blic Tarraco
λάνου ηγεμών ετελεύτησεν. Ούτος δε ο Ταρακονη- nensium res imperio temperans Valentian , Tarra
σίων βασιλεύς, της τε Βαλεντίας βασιλεύων, και conem , Sardinianı insulam, Cyrnum et Barcellona
1

Ταρακώνος, και της τε Σαρδόνος νήσου , και Kύρ- Iberia urbent opulentam,, primum in Siciliam appu
νου , και επάρχων της Βαρκελώνης πόλεως ευδαί- lit, postea venit in Italiam cl Parthenopen, qux et
μονος κατά την Ιβηρίαν, αφίκετο ες Σικελίαν μεν Neapolis, regnumque in hunc iodum occupavit.
πρώτον, μετά δε ταύτα ες Ιταλίαν, και επί Παρθε- Neapolis quondam Italis subje ta, translata est ad
νοπην, και την βασιλείαν κατέσχε τρόπο τοιώδε : Gallorum regem , qui de sua familia semper regem
την γάρ Νεάπολιν ταύτην της Ιταλίας, προελθού- et principem buic præficiebal . Regnum autem lioc
σαν το παλαιόν ες τον Κελτών βασιλέα, απεδείκνυτο incipit ab Japygia summa et Mesapia : el in 1011
από οίκου του βασιλέως ές τήνδε την χώραν της gum progrediens versus lonicum sinum , dexira
Ιταλίας, βασιλέα και άρχοντα. Η δε βασιλεία άρ- ambit regionent Vares sive Barum dictam . Regio
χεται μεν από Ιαπυγίας άκρας , και Μεσαπείας , και ista planc regalissima, el regio nomine digna est.
επί πολύ προϊούσα κατά τον Ιόνιον κόλπον επ'αρι- Post Gepanum (sive Brutios , Terram Laboris) sic
3
στερά είσπλέοντι, αμείβει τε την χώραν της Βάρης nominatim extendil se usque 142 Gaelen el
ούτω καλουμένης. Καί γε την βασιλικωτάτην επέ- Diam ( 48) , urbem Romanorum regioni finitimam .
χει λόγου αξίαν ούτω χώραν . Μετά δε την Γή πονον Et hic quidem terminus est occidentalis. Versus
καλουμένην διήκει επι Γαέτην, και επί Δεδίην, πό- orientem allingit Gonium (49). Qua autem speclat
λιν όμορούσαν το προς εσπέραν τη Ρωμαίων χώρα, Siciliam,, regionem habet antiquitus Grecia ,, nunc
το δε προς έω τώ Γωνία 1. "Έχει δέ τήν προς vero Calabriam nuncupalam . Ubi primuin in dilio
Σικελίαν τετραμμένην χώραν, "Ελλάδα το παλαιών nem regis Gallorum istud regnum concessit; accepit
καλουμένην, τα νύν δε Καλαβρίαν. "Ως δή ούν επί regem propinquum genere regi Gallorun. Qui ut per.
των Κελτών βασιλέα περιελήλυθεν η της Νεαπόλεως venit in regnum (nomen ejus erat Landilaus (501)
βασιλεία, επέστησαν αυτή βασιλέα των προσηκόν . regioni isti universe imperavit.. Cum jam opi
1ων αυτού ένα οίκου του βασιλέως. "Ως δε αφικόμε»
5 bus reliquaque potentia plurimum polleret, arma
νος ες την Νεάπολιν, λαντίλαος δ' ήν όνομα αυτώ, cepit adversus Tyrrhenorum regnum , atque ados
εβασίλευε τε της χώρας και επί μέγα δυνάμεως contra reliquam Italiam , ubique præclara facinora
των κατά την Ιταλίαν, επί τε την Τυρρηνών αρχήν designans. Ει quidem movens exercitum contra
εστρατεύετο , και επί τήν λοιπήν Ιταλίαν, μεγάλα c Tyrrlienorum urbein Florentiam, eamque obsidens
αποδεικνύμενο ; έργα . Και δή και επί την των Τυό- expugnare nitebalur (51 ) . Cum autem in longum
ρηνών μητρόπολιν Φλωρεντίαν στρατόν επαγόμενος , urbis obsidio extraherelur lenipus; et obsessi jam
και προσκαθεζόμενος, επολιόρκει. Ως δε χρόνιω- ad extremam venissent necessitatem ; l'erunt eos
τερα εγένετο η πολιορκία , λέγεται , ώς ές το έσχα- in colloquium venisse cum rege, pélenles pacem :
του κακού αφικόμενοι οι της πόλεως, λόγους προσ- promitlenles interim se pronplos el paralos esse
έφερον επί ειρήνης, φάσκοντες σπείσεσθαι αυτούς, facere quæcunque imperassel, saltem pacer da .
ότι αν κελεύοι, και επί τούτοις διαλύεσθαι. Τον δε ret petentibus. Quorum precibus victus, postulavit
ξυμβαίνοντα αιτείσθαι των αστών τινος θυγατέρα, civis cujusdam filiam ſorma excellentem omnes que
ευπρεπή τε ούσαν και πασών δή των εν τη πόλει lum in ea urbe formosæ habebantur. Hanc cuin ac
λεγομένων είναι καλλίω. Ταύτην ως επίθετο κάλ . cepissel formæ elegantia omnes superare (ſert cnim
λει διενεγκείν των εν τη πόλει λεγομένων 68
και είναι urbs isla mulieres in primis forma præstantes
(φέρει δε αύτη η πόλις μάλιστα δή γυναίκας κάλ- virginesque venustissimas ), eam petiit sibi uxoreni
λει διαφέρουσας των εν Ιταλία μετ' αυτήν γε παρ- dari , cum in colloquium cum Tyrrhenis super pace
θένους)· ταύτην δε αναπυνθανόμενος ούτως έχειν D, jungenda venisset . Erat enim resille eeleraintem
ές κάλλος • ήν δε άλλως ο βασιλεύς ούτος και ές perans et libidinosissimus , et lantum non insanie
γυναίκας επιμανής και ακόλαστος: αιτούμενοςταύ- bat amore mulierum . Jusserunt ilaqué Tyrrheni,
την αυτώ δοθήναι την γυναίκα, επί τη ξυμβάσει ut pater virginis eam quam pulcherrime exorna
αυτόν συναινέσαι τους Τυρρηνούς, και κελεύσαι τον tam regi Iraderet. Aiunt, puellæ patrem fuisse me
πατέρα , σκευασάμενον την θυγατέρα αυτού το καλ- dicum insignem , adeo ut facile omnes ea ſacullale
λίστω δή κόσμω, εκδούναι το βασιλεί. Τυχεϊν δε superaret. Cum igitur mulla tentaret, nec tamen
ιατρών τον της παιδός ταύτης πατέρα, ήκοντά τε possel ulla ratione sibi consulere, quin filiain regi
ες τα πρώτα της τέχνης, και επί πείραν πολλών daret, commiscuit cicutam quam potuit eficacissi
Notulæ marginales.
(48) Caielam et Agnaniam . Bonf. dec. 3. lib. 11 ; Boh. Hisl . lib . xxv. Sab. Enn ,
(49) Sive Rhegium vel Dauniain. 9, Oil, ΙΣ. Ιdque actor 1417.
( 50) LadislausNeapolitanas rex, Caroli filius, non (51 ) Idem Boni. lib. 11 , dec. 3 .
e Gallis, sed ex Ungariæ regibus originem habuit.
67 Ιονίω. ΑΙ . ut in c. 68 In alio desuni.
PATROL . GR . CLIX ,
267 LAONICI CIIALCOCONDYLA Στ8
nam . In ista naroque Italie urbe ciculam commi- Α αφικόμενον. Ως δ' ου μή δύναιτο διαφυγείν , ώστε
1

scere solent cllicaciorem quam in reliquis urbibus. μη εκδούναι την θυγατέρα , έγκερασάμενον κώνειον
Accepit et pannum , quem ciculæ immersit, ut ve- ως ήδύνατο ισχυρότατον, εν δή ταύτη τη πόλει μά
nenum imbiberet . Quo facto , pannum veneno imbu- λιστα δή των εν Ιταλία πόλεων έγκρινώνται το
film filiæ dedit : monens, ut ubi rex cum ea concu-- κώνειον άμεινον τών εν ταις άλλαις πόλεσι , και
Duissel, ipsa panno isto mentulam ejus quam de- εμβάψαντα το λέντιον ες το κώνειον, φέροντα δου
centissime abstergeret. Hunc igilur cum accepissel ναι τη θυγατρι , ώς επειδάν αυτή επιμίσγουτο και
pannum auro exornatum ,, spectaculoque dignum,, βασιλεύς, μετά την συνουσίαν εκμάσσειν το αιδοίον
eum diligenter custodivit, ut regi , sicuti pater præ- το λεντίω ώς ευπρεπέστατα . Ταύτην δε λαβούσαν
ceperat, post concubitum inservire posset . Ducen- το λέντιον, θέας τε άξιον όν , και χρυσό κεκοσμη
tes igitur virginem istam ,, obtulerunt eam regi,, qui μένον, φυλάττειν, ώστε υπουργείν τω βασιλεί μετά
ea visa , formæ pulchritudine captus, obstupuit , γε την συνουσίαν, ή ενετέλλετο αυτή ο πατήρ. Επει
amoreque ardens, cum ea Veneris fædus iniit. δε άγοντες την γυναίκα ενεχείρισαν τη βασιλεί,
Puella autem jussa patris faciens ,. multis blanli- θεασάμενον εκπλαγήναι το κάλλει αυτής, και έρα
mentis adhibitis, panno regis meniulam abstersil. B
σθέντα συγγενέσθαι πειθομένην την παίδα τω πα
Quo cum esset lactus rex in humorem nonnibil τρί, κατά τα εντεταλμένα, τώ τε λεντίω αυτίκα
143 resolutus, in febrim incidit acutissimam , et φιλοφρονουμένην , εκμάσσειν το αιδοίον . Και ως
continuo exspiravit. Etiam puellam esse mortuam ήψατο έν υγρότητι γενομένου, αυτίκα πυρέξαι τον
tradunt, cum etiam ipsam cicuta per bumorem βασιλέα, και μετ' ου πολύ αποθανείν. Τελευτήσαι
diffusa contagio infecisset. Regis exercitus, ubi μεν δή και την γυναίκα αυτού , ως επ' αυτήν επε
primum ipse morlem obiit, dilapsus domum re . λήλυθε το κώνειον, διανεμηθέν εγένετο, δι' υγρού
diit : et Florentia obsidione liberala est , Quidam το κώνειον 60 άψαμένους του λεντίου. Τελευτήσαν
Itali perbibent, non patrem pannum inſecuum ve- τος μεν ούν ούτω του βασιλέως, τόν τε στρατόν δια .
neno puellæ tribuisse , verum senatum urbis eam λυθήναι, αποχωρήσαντα επ' οίκου, και την πόλιν
exornasse quam pulcherrimo ornatu, ut formosis- ελευθέραν γενέσθαι της πολιορκίας . Λέγουσι δε
sima regi appareret : eumdem etiam senalum pan- Ιταλών τινες, ώς ουχ ο πατήρ είη και το λέντιον δε .
num dedisse . Hinc ad coitum mire alliciebalur rex . δωκώς τη γυναικι, και εγκερασάμενος, αλλ' ή βουλή
Sed hæc hactenus, quia turpia sunt, dixisse sulliciat. της πόλεως αυτήν συσκευάσασα τα καλλίστη
71
κόσμο, ως ευπρεπεστέραν φανήναι το βασιλεί, και το λέντιον δούναι 70. Τούτω δή φιλοφρονεί τα
βασιλεύς ες την συνουσίαν. 'Αλλά ταύτα μεν , ές τοσούτον λεγόμενα , παρίεμεν ουκ ευπρεπή
9

έντα .
Post obilum regis Lantilai, cum uxor ejus ad- C
modum inquietaretur propter regnum ab Italis,
necnon regionis duces ipsi plurina negolia faces-
serent, nupsit Rhainerio (52) Provinciæ regi , Gal-
Iorum regis palrueli , eique regnum Neapolitanum
tradidit. Accepimus autem banc fuisse filiam Ta-
renti el Japygiæ ducis (53), qui ortus ex familia
Ursinorum , sive ( ut Græce dicam ) Arctiorum ,
quique plurimum pollebal opibus et potentia in
regione Parthenopes. Rhainerius annis regnavit
duodecim . Interea Alphonsus nalus de familia
Medinorum , rex Tarraconnensium , Sardinia et
Valenliæ classen adornabat maximam . Qua in-
strucius , cum Siceliotæ remiges strenuam operam
locarent, in Siciliam delatus est : quam subegit ,
D
ei postmodum imperio rexit. Hinc deinde pro-
fcctus, Parthenopes arcem mediterranean occu-
pavil. Parthenope arces habebat maritimas duas,
et unam mediterranean . Αdducens igitur Alption-
sus copias, urbem eam oppugnabat, et admovens
machinas muro omnigenas, eam sui juris facere
cooabatur. Ibi lum Alphonsi fraler bombardæ globo
Notulæ marginales.
(52) Renato Andegavensi .
(53) Hic error est ex nomine Joanne ; nam prima
ejus nominis ſuit Roberti Calabriæ ducis Glia . Se-
69
αψαμένο ». R. ιι ιη ε. το επ.δ. 14 φιλοφρονείσθαι βασιλέα .
Μετά δε την τελευτής του βασιλέως Λαντιλάου 12
την γυναίκα αυτού ενοχλουμένην εις την βασιλείαν
υπό τε των Ιταλών και υπό τών της χώρας αρχόν
των , πράγματα παρεχόντων αυτή τη μαμένη Ραι
νερίω τω Προβεντίας βασιλεί, ανεψιό δ' όντι του
Κελτών βασιλέως , παραδούναι τε την βασιλείαν
της Παρθενόπης . Ταύτην δ' είναι θυγατέρα επυθό
μεθα του Ταράντου τε και της Ιαπυγίας ηγεμόνος,
του Ουρσίνων οίκου , ήτοι 'Αρκίων, ώς αν ταύτη
Ελληνιστί λέγοιτο, ανδρός τα μέγιστα δυναμένου
εν τη χώρα ταύτη της Νεαπόλεως . Τον μεν ούν
"Ραινέριον παραλαβόντα την βασιλείαν διαγενέσθαι
βασιλεύοντα έτη δυοχαίδεκα. 'Εν τούτω δε 'Αλφόν
σον τον Ταρακόνων βασιλέα , και Σαρδόνος, και
Βαλεντίας , οίκου όντα των Μεδίνων , στόλον ναυπη
γησάμενον μέγιστον, απαγομένων αυτών των εν
Σικελία Πανορμέων , αφικεαθαι τε ες Σικελίαν , και
υφ' αυτό σύμπασαν ποιησάμενον, έχειν. Μετά δε
ταύτα, από ταύτης της νήσου ορμώμενον, κατασχεϊν
την εν τη Παρθενόπη ακρόπολιν την μεσόγαιον.
Είσι γλρ τη πόλει ταύτη δύο παράλιοι ακροπόλεις,
και μια μεσόγειος . Στρατον δ' επαγόμενος, επο
cunda vero, quæ Renalo nup : it et Alphonsum
adoptavil, fuil fia Caroli Ludovici Pannonia: revis
filii .
72 Λαντισλάου
269 DE REBUS TURCICIS LIB . V. 270
λιόρκει τε την πόλιν, και μηχανές προσφέρων, Aictus occubait . Νec multo post urlis in manus
επειράτο ελεϊν. "Ένθα και ο αδελφός αυτού βληθείς venit.. Ηinc copias al maritimam el mediterranean
τηλεβόλω , ετελεύτησε . Μετ' ου πολύ δε παραστη- movit . Mediterraneam fame expugnavit , mariti
σάμενος είλε τε και κατέσχε την πόλιν. Μετά ταύτα mam cepil, cum eam dederent mililes qui in ca
την τε ακρόπολιν επολιόρκει, τήν τε παράλιον και erant : cui et præsidium imposuit. Uxor autem
την μεσόγαιον. Την μέντοι μεσόγαιον παραστησά- regis obsidione urgebatur in arce,, que sila est in
μενος , λιμο εξεπολιόρκησε και την δε παράλιον , poriu prope urbem . Maritus vero clam egressus,
παραδιδόντων αυτώ των φυλάκων, κατέσχε · και navigabat in Provinciam , inde adducturus exerci -
φρουράν εγκαθίστησιν . Η δε του βασιλέως γυνή rum , quo munilus uxori obsessæ suppetias ferrel.
επολιορκείτο μεν εν τη προς το της πόλεως λιμένι Interea regina , cum obsidione premeretur, accer
ακροπόλει . Και ό τε ανήρ αυτής υπεξήλθεν απελαυ- sens Sfortiam Marchiæ principem , qui ea lem
νόμενος, και απέπλει επί Προβεντίας, ως στρατόν postale dux belli peritissimis babebalur, Alphon
τε επάξων ότι τάχιστα , και τιμωρήσων τη γυναικί. slim expulit, urbemque adjula ab Sforiia recupe
"Έν 1318 τε βασίλεια , Φορτίαν τον της Μάρκης ηγε-
" ravil. Cum autem regina jam rerum sum :na

μόνα μεταπεμψάμενος 74, και το τε δή εν Ιταλία B potirelur, arcem mediterraneam in monte sitam
μέγα δυνάμενον τα ές στρατηγίαν, τόν τε 'Αλφόν- obsidione circumdat : quam cum vi capere non
σον εξήλασε της πόλεως • εκβαλούσα εκείνον , άσχει posset, fane 144 expugnavit. Postea non longo
την πόλιν, συνεπιλαβομένου του Φορτία αυτή. "Ω ; lempore interjecto , cum Sfortia domesticis disti
δε επ' αυτή τα πράγματα εγένετο, τήν τε ακρόπο- nerelur bellis, Alplionsus Tarraconnensium rex
λιν επολιόρκει την πρός τω όρει μεσόγαιον » και ώς ex Sicilia profectiis , Calabriam primo subegit :
ουκ ήδύνατο ελείν προκαθεζομένη , λιμώ επολιόρκει . postmodum comparato exercitu , itcrum Partheno
Μετά δε ταύτα, χρόνου ου πολλού διελθόντος, pen accessit , eamque occupavit . Regina autem
.

του Φορτίας 75 διατρίβοντος εν Ιταλία , και έχοντος Rhainerii ex arce clam effugiens , contendit ad
αμφί τους οικείους πολέμους , ώρμημένος από filium suum , Tarenti el Japygiæ principem . Nam
Σικελίας ο Ταρακώνος βασιλεύς 'Αλφόνσος, την τε nupserat post Lantilai mortem Japygiæ principi :
Καλαβρίαν υπηγάγετο μεν πρώτα, μετά δε ταύτα, er qua filium hunc Japygim, principem tulit . Al
στράτευμα συλλέξας, επήλασε το δεύτερον, και phonsus, urbe capta , et regione quæ Gepanum
κατέσχε την πόλιν. Και ή τε βασίλεια Ραινερίου nominatur subacts , bello persequi aggressus est
υπεξέσχε εκ της ακροπόλεως , επί τον παίδα αυτής Japygi principem ,, Mariae regina filium.. Accedeus
ηγεμόνα Ταράντου , και Ιαπυγίας. Τον γαρ δήςC igitur copiis quamplurimis instructus,, regionem
ηγεμόνα της Ιαπυγίας έγήματα μετά την τελευτήν subjicielat.. Princeps igitur Japygie necessitate
Λαντισλάου, αφ' ής έσχε παίδας 16 τούτον τον Ιx motus, legatos misit qui pacem orarent : quamo
πυγίας ηγεμόνα. Ως μέντοι 'Αλφόνσος κατέσχε την conscculus est. Paci aulem junxerunt aliinitalem .
πόλιν, και χώραν την Γήπονον καλουμένην, επολέ Namn rex filio suo notho , cujus nomen erat im
μει προς τον Ιαπυγίας ηγεμόνα , παϊδά τε της pliernandus (54),
( , in matrimonium collocavit con
Μαρίας βασιλίδος , και επιών κατεστρέφετο την sobrinam principis Japygize, filiam vero principis
χώραν. Χρόνου δε επιγινομένου πρέσβεις τε πέμ qui Venozam (55) rexerat. Peracto foedere, in quo
πων παρ' αυτόν και της Ιαπυγίας ηγεμών , ήξίου τε tenebalur, ut in posterum el hospites regiqua
αυτή σπενδεσθαι. Εφ ' ώ και επιγαμίαν ποιησά- obedientes essent, Japygiæ princeps Parthenopen
μενος ήρμόσατο γαρ δή ο βασιλεύς επί το παιδί vocabatur. Eo cum veniszel admodum meluebatur
αυτού νόθω Ινφεράνδω την αδελφιδούν τού Ιαπυ ul caperetur ab rege. Propter hunc melum , qui
γίας άρχοντος , θυγατέρα δε του Βενόζης ηγεμόνος : adeo magnus crat, phrenesi laborare creditus cst.
και σπονδάς ποιησάμενοι, εφ' ώ ξένους τε και Hoc modo in Italiam ab Tarracone profectus Al
υπηκόους είναι το βασιλεί 'Αλφόνση, μετεπέμπετο plionsus, Sicilia et Neapolitano regno politus est .
επί την Νεάπολιν. "Ενθα δή άφικόμενος, ές δέος PCum venisset in Italiam, ihi moratus est, nunc
καθίστατο μη αλώ υπό του βασιλέως . Και διά τόδε cuin Venetis, nunc cum Tyrrhenis bella gerens e:
το δέος έδοξε παθείν τα ες φρένας. Ούτω μέν ές lædera pangens. Rex Rhainerius (56) Jauuension
Ιταλίαν επί την βασιλείαν της τε Σικελίας και classe magna ad urbem accessit. Cuin autem cona
Παρθενόπης αφίκετο 'Αλφόνσος από Ταρακώνος . renlur milites e navibus urbem invadere , nec
'Ελθών δε ες Ιταλίαν, διέτριβεν αυτού, τα μεν copla succederent, re infecta donios rediere.
προς τους Τυρρηνούς, τα δε προς τους Ουενετους πολεμών, τα δε και σπενδόμενος διετέλει . Ιανυθους
μεν επήγε στόλο μεγάλο Ραινέριος βασιλεύς επί την πόλιν , και επειρώντο αποβήναι. Και ως ουχ
οίοι τε εγένοντο, από πλεον επ' οίκου .
Notulæ marginales.
( 54) Ferdinandus, Dom Fernandus. (56) Ludovicus Andegavensis.
(55) Venusiam .
13 Φορτίου . 16 Ιn uno, παίδα . R. ut in cont .
15 ένθα, R. έν τε βασιλεϊ. 1* μεταπεμψαμένη . R. at in .
Αι. ττμίδα .
 271 LAONICI CHALCOCUNDYLE 272
Alplionsus Ligurum et Tarraconis regionem A 'Αλφόνσος μεν ούν την Λιγύων χώραν και Τα.
tratri suo regi Nabaris (57) commisit . Nunc eniin ρακώνος επέτρεψε τώ αδελφώ βασιλεί γενομένης
Na baris regionis incole petentes ab Tarracone,, Ναβάρης.Τούτον γάρ από Ταρακώνος επαγόμενοι
quod regis filiam uxorem duxissel, sibi regem οι της Ναβάρης χώραν ενοικούντες, ότι γυναίκα
juxta palriam consuetudinem ordinarunt. Nam εγεγαμήκει του βασιλέως θυγατέρα, και σφίσιν
maxima pars occidentalium tributa quidem pen- εστήσαντο βασιλέα κατά τα σφών αυτών έθιμα. Οι
dun ', nec tamen licet cuiquam urbibus eorum γάρ προς εσπέραν οι πλείους σχεδόν του αποφέρον .
principes dare el presidium imponere ; verum ται μεν και τας των πόλεων προσόδους • αρχάς δε
indigence magistratus creant,, et suis presidiis ,, ου πάνυ του αυτοίς έξεστιν εγκαθιστάναι ες τας
bon externis regionem defendunt . Nec etiam regi πόλεις , και φυλακάς · αλλ' αυτοί τε οι επιχώριοι τά ,
licet eos cogere, ut præter patriæ suæ morem res- τε αρχάς μετιασι, και φυλακές καταστησάμενοι ,
publicas administrent. Ea quidem tempestate, cum την χώραν επιτροπεύoυσι . Και τα πάτρια σφίσι
cives earum urbium quas Nalbares regio counple . βιάζεσθαι ουκ έξεστι τους επιχωρίους τον βασιλέα ,
clitar, sibi constituissent regem fratrem Alpίionsi, παρά τα σφών αυτών έθιμα . Τότε μεν ούν ως έπα
contigit ut ei nasceretur filius ex uxore . Qui edu .
B
γόμενον σφίσι βασιλέα των Ναβάρης αστών , επί
catus , attigit anium duodecimum. Ηanc igitur " την χώραν τον 71 Αλφόνσου αδελφών , εγένετο αυτό
assumentes regionis incolæ , regem dimiserunt, από της γυναικός αυτού παίς , και έτράφη , αμφί τα
dicentes , non amplius ei concedi, cum filium δώδεκα έτη γεγονώς , τον μεν παίδα κατέσχον αυ
habeat, regnum 145 tractare : sed filio regni του : τον δε βασιλέα απεπέμψαντο , φάμενοι , ως
administrationem nunc competere . Hæc quidem επε ! τε εγένετο παίς, ου μετείναι αυτή της βασι .
haud mullo post acciderunt. Alphonsus cum in λείας έτι του λοιπού , αλλ' εις τον παίδα ανήκειν,
Italiam pervenisset , fratri regionem suam man- Ταύτα μεν ύστερον ού πολλώ εγένετο . "Οτε δε επί
davit . Hæc autem initium sumit ab Valentiæ re- Ιταλίαν αφίκετο 'Αλφόνσος , τόν τε αδελφόν κατέ
gione. Valentia urbs mogna est el opulenta : λιπεν επιτροπεύειν την χώραν αυτού. "Αρχεται δε
Valentiæque rex eam regni sui sedem lenel. Sila αύτη από Βαλεντίας της χώρας . Και 18 η Βαλεντία
est ea urbs ex adverso Sardiniæ , recedens ab πόλις έστι μεγάλη τε και ευδαίμων και βασίλειά
Ilerculis columnarum trajecta septingentis sla- έστιν εν αυτή βασιλέως Βαλεντίας . Οικείται δε
diis . Huic succedit regio, quam Tarraconnensem ειύτη η πόλις από του πορθμού των Ηρακλείων
appellant, quæ porrigitur usque Barcenonem . Huic στηλών , διέχουσα σταδίους αμφί τους επτακοσίους ,
contermina est Tarraconis regio , et patct usque C αντικρύ Σαρδόνος της νήσου . Μετά δε η Ταραχών
ad Barcenonem versus Provinciam Galliæ . Verum καλουμένη χώρα διήκει έστε επί Βαρκενώνην . Ταύ .
dicere nos oportet regionis limites. Versus orien- της δ' ώς έχεται της Ταρακώνος χώρας επί Προ
leni , Provincia Galliæ : versus occidentem , lermi- βεντίαν την Γαλατίαν . "Ωστε δεί λέγειν τους όρους
nalur Iberia sive Hispania . Septentrionalis linics τήσδε της βασιλέως χώρας. Το μεν προς έω ορί
• est Navarræ regio . Barcenone urlis occidentem ζοιτο αν τη Γαλατία της Προβεντίας , το δε προς
speclans divitiis potentiaque excellit, Administra- εσπέραν τη 16ηρία, το δε προς άρκτον τη Ναβάρη .
tur plerumquc in aristocratiam conversa . Permit- Βαρκενών δε εστι πόλις τών προς εσπέραν πλούτο
uitur ei ab Tarraconnensium rege, suo jure vivere. τε και δυνάμει υπερφέρουσα . Διοικείται δε ες
E regione hujus urbis sila est Cyrnus ( quæ el αριστοκρατίαν τετραμμένη το πλέον , και υπό βα
Corsica) , insula opulenta el populosa : cujus am- σιλεϊ Ταρακώνος άξιοι πολιτεύεσθαι ες τα πάτρια.
bilus complectitur duo millia siadiorum . Nec pro- 'Αντικρυ δε ταύτης Κυρνός έστι νήσος, ευδαίμων
oul abest alia insula que Majorica ( seu Minorica τε και πολυάνθρωπος και η περίοδος της νήσου
polius) dicitur, quam et ipsa subjecta est Tarra λέγεται αμφί τους δισχιλίους σταδίους. "Έστι δε
connensium regi, et ah codem principem accipil . παρ' αυτή και νησος ετέρα, η Μείων καλουμένη
Sardinia, quæ insula maxima exsistit , cujus am D
αύτη και εν τή υπό το Ταραχώνων βασιλεί ταττο
bitus continel quinque millia stadiorum , Tarra- μένη, άρχοντα λαμβάνει. Σαρδώ μέντοι ή νήσος,
connensium quoque regi obtemperat ,, eiel su ejus
ejις μεγίστη τε ούσα, και αμφί τους πεντακισχιλίους
Jilionc agil. Sunt in hac insula urbes duæ opibus σταδίους έχουσα, την περίοδος υπό το βασιλεί
florentes Orestilia et Sagera (58) : quarum una τούτω διατελεί. Δύο δε πόλεις εισίν εν αυτή ευδαί
versiis orientem , altera versus meridiem insulae 79
μονες, Ορτύγια 18 τε και Σαγέρη : μεν προς έω
•

bita est. Piscatores hujus insulæ plurimum lucri της νήσου, ή δε πρός μεσημβρίαν έχουσα οικείτα:.
es eo mari ſerunt , atque hinc in alium orbein Κουρέλιον καιο δ' εν ταύτη τη νήσο οι αλιείς δρέπον .
80

pervenitur. Iberia , qua initium sunit ab Gal ται από θαλάσσης της νήσου , και εντεύθεν εις την
Nolula marginales.
(57 ) Navarre. (58 ) Oreslangi et Calloris.
11 του . R. ut in c. T8 ΑΙ. ή δε . 19 Ορεστήλια . • In ora Κοράλιον . Conjectura ducor locum hunc sic
erlendiri ! esse, « Coralium in hac insula piscatores e mari colligurit, quod eam alluil, atque illinc in reli
quos orbis regione: pervenit. )
273 DE REBUS TURCICIS LIB. V ..
άλλην αφικνείται οικουμένην. Ιβηρία δε ως έχει , A lia , habet finitimos Celliberos , quibus annexa
αρξαμένη από Γαλατίας , αφ' ής χώρας Κελτί- est Gasconia regio, sub Gallorum rege degens.
έτρες διαδέχονται , και Γασκώνη χώρα , υπό τη Poslea succedit, Pescainorum (59) regio , versus
Κελτών βασιλεί διατελούσα . Μετά δε το προς έω orientem in Iberiam tendens. Iberia , quæ post
41 χώρα διαδέχεται , επί 16ηρίαν δια
Πεσκαΐων 81 Galliam maxima regio inler occidentales est,
τείνουσα . Ιβηρία δε μεγίστη ούσα των προς εσπέ- versus occidentem in Oceanum excurrit. Ab
ραν χώρα μετά γε την Κελτικήν , διήκει επί oriente Navarram et Galliam habet ; versiis me
ωκεανόν το προς εσπέραν, το δε προς έω Ναβάρη τε ridiem panditur in Turtugannam (60) , quæ ma .
και Γαλατία , και το πρός μεσημβρίαν τη Πορτου ritima regio est , el ad Oceanum se extendit :
γαλλία , ήτις παράλιος ούσα χώρα επί του ωκεανού , eliai regione Granata , quæ sub Panorum sive
επι πολύ διήκει , και τη των Λιβύων της Γρανάτης Haurorum imperio cst, terminatur . Intra bane
χώρα. Εντός δέ έστι τό του Ιακώβου ιερόν. ΙΙορ Jacobi sepulcrum visitur. Hinc Portugalia regio
τουγαλλία δεχομένη της Ιβηρίας , διήκει επί την Hispauise subit , que se extendit ad mare , quod
εντός θάλασσαν , του πορθμού επί την της Γρανάτης intra trajectum est , quo venitur ad Granalam
χώρα. Της δε Ιβηρίας χώρας , μεγίστης τε ούσης ηB regionem . Iberia cum regio sit maxima et di
και ευδαίμονος πόλεις εισιν
, βασίλεια
, εν αίς τα , ή lissima, urbes babet regias , Dibitinam urbem ma
τε Διβήληνα καλουμένη , μεγάλη τε και πολυάνθρω : guam et populosam, Cordubam , Morsicam , nec
πος , και Κορδύση , Μορσίκη , και το λεγόμενον 81
82 το ΠΟ ) Ludum ct Salamancam . Etiam sepulcrum
Λέδον , και Σαλαμάγκη. Και ιερον δε του Ιακώβου Jacobi in ea regione, juxta Oceanum et mare
1

εν ταύτη τη χώρα εστι παρά τον ωκεανών και την externum , celebre est . Ad mare vero internum
εντός θάλασσαν. Διήκει δε και προς την εντός θά- 146 Iberorum quoque registerra porrigitur.
λασσαν και του Ιβήρων βασιλέως χώρα . Πορτoυγαλ- Portugalia sita est juxta trajectum , a Granata in.
λία δε οικείται προς το πορθμώ , από Γρανάτης cipiens, usque ad trajectum et internum mare
αρξαμένη επί τε τον πορθμόν και την εκτός θάλασ . excurrens, vergit in Iberiam . Granala , quæ regio
88
σαν 83 άχρις Ιβηρίας . Γρανάτη δε ή χώρα , μεσό mediterranea est, in iberiam el Galliam procurril,
γαιος ούσα , επί την Ιβηρίαν και Γαλατίαν διατεί- liec mullum vel interno vel externo Oceano uti
νουσα , ού πάνυ του ούτε τη εντός θαλάττη , ούτε τα lur. Iberorum rex in istis duabus regionibus
ωκεανώ προσχρήται. “Ο μέντοι Ιβηρίας βασιλεύς plurimum potest : qii cum sit orius de farmilia
μέγιστον δύναται τώνδε των χωρών • και οίκου ών
.
Almenii (61 ) Galliæ, Granatæ regionem , quæ Pe .
του 'Αλμηνίου της Γαλατίας , των Λιβύων , την της C Dorito est , ferens atque agens , haud cessat
Γρανάτης χώραν άγων και φέρων, ου παύεται δια- bellu’n gerere. Rex Pænorum , Granatani qui
πολεμών. Και φόρον μεν απάγει και της Γρανάτης regit , ubi pax composita fuerit, berorum regi
Λιβύων βασιλεύς τω 16ήρων βασιλεί, οπότε σπέν- tr.bulum pendit , qui interdum accurrens urbem .
εοιτο. Πολλάκις δε επελαύνων , πολιορκεί τε την πό- obsidet, jel regionem populatur. Ea autem regio .
λεν, και την χώραν αυτού ληίζεται . Ορεινή δέ έστιν montana esl , el a monle qui a mari interno ini
επ' όρους, και από της εντός θαλάσσης αρξάμενον, κα- lium sumit, panditur in Oceanum et ad Portu
τατείνει επί τον ωκεανών , επί την Πορτουγαλλίαν galise regionem. Hi reges sepius inter se dissi
χώραν. Ούτοι μεν ούν οι βασιλείς , πρός τε αλλήλους dentes , bella gesserunt. Interdum copiis conjunctis .
διενεχθέντες τε , επολέμησαν πολλαχή , και κοινή molem belli omnem in barbarum averterunt.
προς τον βάρβαρον · τά τε άλλα και προς τον 16η- Inter celera etiam bello lacessivil Alpliousus ,
ρίας τούτον βασιλέα , Αλφόνσος ο Ταρακώνος βασι Tarraconnensium rex regem Iberorum (62) , prius.
λεύς , πρινή ές Ιταλίαν αφικέσθαι. 'Έπολέμησε 86 quam in Italiam venissel. Belli autem ejus hæc
δε από αιτίας τοιάσδε . Και αυτός τε εάλω υπό στρα- assignalur causa . Ipse quidem caplus est ab [ beci.
τηγού του Ιβήρων βασιλέως , 'Αλβάρω τούνομα 86.
D
rorum regis duce, quem Albarum (63) appellabant..
"Έχειν δε και τραύματα ξυνέβη αμφούν . Ως δή συλ- Uterque tamen vulnera accepit. Itaque contractis
λέξας στράτευμα , και τον αδελφόν αυτού Ναβάρης copiis, et assumpto fratre Nabaris rege , bellum ,
βασιλέα παραλαβών , εστρατεύετο επί τον 16ηρίας movit contra Iberorum regem , cum adjuvaretur
βασιλέα , εσέβαλεν ες την Ιβηρίαν , επαγομένων αυ- opera quorumdam Iberorum nobilium , qui Alba- .
τον επί την χώραν των εν τη χώρα ευδοκιμούντων . rum incitatissimo odio prosequebantur. llunc
ενίων διά το προς τον "Αλβαρον μισός τε και έχθος enim , cum humili genere in Tarraconnensium
αυτών . Τούτον γάρ ιδιώτην όντα από Ταρακώνος , regione forel nalus , et privalam sequeretur vitam ,
και από μικρού πάνυ ώρμημένον , και επί αρετή tandem virtule nobilitatum , et ab omnibus pluri..
Notulæ marginales.
(59) Biscaiorum . (61 ) Alencorii.
(00) Al . Turritaniam , al . Portugalian sive Mauri . ( 62 ) Johnnen» .
laniain ac fretum Gaditanum . (63) Alvarum a Luna, Castiliæ pr.efectum .

81 057száliv in ol, ul c . 81 In al . ut conl. 83 εντός. R. ut in c . 8» 1η uno , αφικέσθαι διαπολέμησεν.

α. 8 ' Αλ.βάρου. in al. manusc . 'Αλβάνω . ιι ιηο 'Αλβάρου . In al, ut in c.
275 LAONICI CHALCOCONDYL.E 276
anun Iliouoratumn declaravit regicnis sur ipera- Α επίσημον γενόμενον , ώς παραχρήμα επεδίδου μέγα ,
lorem . Qui imperator creatus, quorunque bel- υπό πάντων δι’ αρετήν τιμώμενον , στρατηγόν τε
Jum verlisset, semper gloria coruscans el re απέδειξε κατά την χώραν αυτού . Και επί στρατη .
bene gesta redibat , liaque cum ab Iberorum γίας καθιστάμενος, μέγα απανταχού ευδοκίμει . Τότε
rege contra Alphonsum esset missus , haud so- δή ως παρά τω Ιβήρων βασιλεί, επί 'Αλφόνσον πεμ
cordiæ locum fore ralus Alphonsus cum exercitu φθείς συν τα στρατεύματι , υπήντα αυτό κατά την
Α!baru inregione occurrit , quasi pralii potesta- χώραν , ως έναντιωσόμενος 86. Επει δε έπιών και 'Αλ
lem ſaclurus. Postea Alphonsus adhibito in au- φόνσος , συμπαραλαβών και τον αδελφόν, εν τη Ιβη
xilium fratre, in Iberiam ingressus est , il contra ρία εγένετο , και επήλαυνεν . Ενταύθα αυτά υπαν
1

regem decertaret. Obviam autem procedens Alba-
rus, nisso precone jussit eum excedere, si sapiat,
quam celerrime ex sua regione . Cum autem Atphon-
sus responderet se non accedere ut patris ejus
asinos jo pascua duceret, sed se adesse ut acie
dimicel, copias in aciem deduxil : et cum utro . αυτώ πάρεστιν, ές μάχην ετάσσετο· και συμβαλών,
que fratre configens, victoria potius est. Cum B έμάχετο αμφοίν τον αδελφοίν. Μάχης δε καρτεράς
autem prelium committeretur alror,, Albaruς
Tarraconnenses terga verlere coegil : et fugientes
persecutus ,, fratres anibos comprehendit,, magn2-
que Tarraconnensium strages facta est . Ut reges
ambo ad Iberorum regem sunt adducti , nihil
mali sunt passi . Verum juramenti religione 147
fides accepla est , ne quid postea novi in sua re .
gione molirentur κ;αι el impune dimissi sunt ad sua .
Poslea Alphonsus, ut supra ostendimus, in
lialiam et in Siciliam vauit : qui ab iisdem ca-
pills, ad Mediolani ducem , ut antea docuimus,
Juclus , ab eodem inviolatus et incolumis ad
sua remissus est. Uxorem suam Alphonsis
in Tarracone reliquit, nec multis annis in-
terjectis , eo reversus est, ut earn viseret . Νam C λύθη. Την μέντοι γυναίκα αυτού καταλιπών εν Τα
in Halia et Sicilia versabatur , plerumque aut
mori aut rei militari operam dans. Quomodo ei
in Italia res successerint , deinceps dicetur. Regi
Iberorum , de quo supra verba feci, bellum fuit
« un Granate regu Peuo . Peni jam olian Trajicien-
les, Mareliam (64) Europæ urbem , qnæ distabal
a Libya stadiis duccntis quinquaginia , occupa -
μοι (63). Ηinc progressi, Iberial suo inmperio
junxerunt : postea, cum memorabilia ubique facta
ederrol, etiam contra Galiam bellum promoverunt ,
σιάσας ο "Αλβαρος , έστρατοπεδεύετο, και κήρυκα
επιπέμπων, προηγόρευεν απαλλάττεσθαι , ήν σω
φρονή , ως έχει τάχιστα εκ της χώρας. Και αποκρι
ναμένου, ώς ουκ επί τους όνους του πατρός αυτού
άπεισιν ες νομήν αυτούς άξων, αλλά στρατηγήσων
γενομένης , ώς οι περί "Αλβαρον ετρέψαντο τους
Ταρακώνας , επεδίωκον ανά κράτος , και άμφω τώ
αδελφώ συλλαμβάνουσι , και πολλούς των Ταρακώ
νων κατέβαλον έν τη διώξει. Ω ; δε απήχθησαν
67
παρά τον Ιβήρων βασιλέα άμφω τώ βασιλέα, κακή
μεν ουδέν ειργάσατο αυτούς , όρκους δε και πίστεσι
καταλαβών , του λοιπού μηδέν πλέον νεωτερίζειν
περί την έαυτού χώραν, αφήκεν ασινείς απιέναι.
Μετά δε ταύτα 'Αλφόνσος αφίκετο τς ές Ιταλίαν ,
ως πρότερόν μοι δεδήλωται , και επί της Σικελίαν .
Και κατασχών την Νεαπόλεως βασιλείαν , πρός τε
τους Ιανυθους επολέμει • ένθα δή και εάλω υπό τού
των, ώς εν τω έμπροσθεν 88 επεξήλθον λόγο. Και
αχθείς παρά τον Μεδιολάνου ηγεμόνα, αύθις απε .
ρακώνι , ουκέτι πάλιν αφίκετο δυόμενος πολλών
ετών. Αυτού δε ες έρωτας τα πολλά διατρίβων , διε .
γένετο χρηματίζων τε έρωτα και τους όπλοις. Η μεν
αυτά τα κατά την Ιταλίαν απέβαινεν , ύστερόν μου
89
δηλούνται 80 προϊόντα τα λόγω ες αφήγησιν · τω δε
βασιλεί Ίβηρίας , περί ου μοι ελέγετο, συνήπται πό
λεμος προς τον βασιλέα Λιβύων τον έν Γρανάτη : οι
δη από Λιβύης το παλαιόν διαβάντες , και Μαρέλιαν
πόλιν παράλιον της Ευρώπης κατασχόντες , διέχου
σαν από Λιβύης ώσει σταδίους πεντήκοντα και δια
0

mirum in modum res suas augentes. Nec etiam κοσίους και εντεύθεν ορμώμενοι , τήν τε 16ηρίαν
.

ει) Tarracone et Valentia austinuere. Galli igitur σφίσιν υπηγάγοντο, και έργα λαμπρά αποδεικνύμε
adjuncii Iberize regibus, contra Pænos bellum νου , επί Κελτικήν την χώραν αυτών επί μέγα αυ
susceperunt, eosque in urbem munitam se recipere D ξοντες , προηγάγοντο και επί Ταρακώνα και Βαλεν
compulerunt : urbem vero postea expugnarunt. τίαν. Προς τούτους δή από των Κελτών κατιόντες οι
Adhuc hodie ad urbem hanc accedunt, hostiliter των 15ηρων βασιλείς , διεδέξαντο τον προς Λίβυας
incursionem facientes, et exercitum interdum τούτους πόλεμον , ες πόλιν έχυράν συνελάσαντες .
adducentes. Μετά δε ταύτα επολιόρκουν , και ές δεύρο έτι τε
λούσι, τη πόλει τε επελαύνοντες αιεί τε και στρα
τον επάγοντες .
El sane Iberorum rex doininus Joanncs, ut antea Και δη ο των Ιβήρων βασιλεύς δόμνος Ιωάννης,
significavimus, contra eos profectus est, præmisso ος πρότερον μοι ελέγετο, επελαύνων , προάγοντος τε
Albaro duce, qui regem ad delendos Punos in- του 'Αλβάρου , και εποτρύνοντος βασιλέα, εξελείν .
Notulæ inarginales.
(64) Gibelterram .
(65) Saracenorum in Europam irruptio contigil anno 712.
et į voyoiwiYevus. R. ut in c . 87 κακού , Ελ. κακόν. ε8 μια πρόσθ.ν. 8: ελουντα. Sc cian R.
27: DE REBUS TURCICIS LIB . V. 28
τους Λίβυας, ως δή καταστρεψάμενος επήγε τον A lianabat , el copias urbi adniowit . Culu Auteu gra
στρατόν επί την πόλιν. 'Ενταύθα ως ο Λίβυες επο- vissima obsidione premerentur Pæui, fanicsque
λιορκούντο δεινώς , και ες το έσχατον λιμού αφικό-
> intoleranda foret , dubii quid agerent, bujusmodi
μενοι 80 ές απορίαν απελαθέντες, μηχανώνται τοιόνδε . quid excogitarunt. Mulis duodecim ficorum onera
"Ημιόνους δυοκαίδεκα ισχάδων φορτία συσκει
κευασάμε- imponunt . Ficis oηusti ad hostium castra ferun
νου , ήλαυνον επί το στρατόπεδον . Τάς δε ισχάδας , lir. Ficos autem dividendes, singulis aureum
ως κατά μίαν εκάστην διασχίζοντες ενέβαλον εντο ; nummum injecerunt, divisosque deinde iterum
χρύσινον ένα, και συνετέθηντο 91 αύθις. Το δε νόμι- conjunxerunt . Nummus vero aureus Hispanorum
σμα της 16ηρίας χρυσούν δύναται χρυσίνους 0υενς- duobus aureis Venetorum valet. llos igitur ficos
των δύο εκαστον. Ταύτας δε τάς ίσχάδας, ως εσκευά- cum imposuissent. mulis, profecti sunt ad Albari
92
σαντο ούτω, και επί τους ημιόνους ανετίθεσαν 22, lentorium . Qui viso auro , quod licis conditum
ώστε δύνασθαι φέρειν ένα έκαστον , ήλαυνον επί την cral, agasonem interrogavit : Quid sibi yolt aut .
του Αλβάρου σκηνήν. Τον δε, ώς επέγνω το εν ταις rum ficis inclusum ? Agaso respondit: Rex aurum
ισχάσι χρυσίον , ερέσθαι τον φέροντα , και τι βούλοιτο quod in urbe est collegit omne, dicens , Sive:
>

αυτοίς το χρυσίον εν ταϊς ίσχάσιν. Ο δε τους ημιό- oB cereris , sive non ceperis urbem, plus auri quam
νους ελαύνων απεκρίνατο , ώς το χρυσίον της πόλεως allalom est , liaud invenies. Et si urbem caplar .
συναγαγών ο βασιλεύς επιπέμπει λέγων , ώς " Ην τε destruxeris, multum auri, quod ex Libya Libi el . '
έλης την πόλιν, ήν τε μή έλης, πλέον τούτου χρυσος nobis afferetur, amilles ; sin aulem urbem non
ουκ άν ποτε γένοιτό σου από της πόλεως. Και ήν εξ- dirneris , poteris 10 poslerum quaecunque ex Lily
έλης την πόλιν, αποβαλεις εσαύθις από Λιβύης πολ- ad nos devenerunt, quasi thesaurum huc collecta
λαπλάσιον εσόμενον σοί τε και ημίν . "Ην δε μή εξ- arquirere. Hæc cum accepissel Albarus, acceplos
έλης την πόλιν , έξεις και του λοιπού , όσα αν από ficos delulit in 148 conspectum regis, quos di
98
Λιβύης ες ημάς νομίζεται και , ταμιεύεσθαι. Ταύτα ducens ft aperiens, inquit : Arborem istam , quae
πυθόμενον , λέγεται, και "Αλβαρον φέροντα της ισχά- hunc producit fruclum , non censeo exscindendam
δας , αφικέσθαι ές όψιν τώ βασιλεί , και διασχίσαντα
1 esse , nam deinceps non amplius fructu isto posse
τάς ίσχάδας , τη βασιλείο» είπείν · Ω βασιλεύ , το
.

mus frui : et nunc saturati in posterum non amplius

δένδρον εκείνο, και φέρει τοιούτον ημίν καρπόν, ου ista felicitate uti possemus. Nam cernis vinilores -
καλώς έχει ημίν εκκοπήναι : τοιούτω γάρ του καρπώ vineas putare, amputantes tantum inutilia el su -
ουκ έχομεν άν έτι του λοιπού χρήσθαι • και ημείς perflua , ut fructuτη landlem uberiorem reddant :
ουκ έτ' άν έν δέοντι χρησαίμεθα τη ευδαιμονία, κατα- C quod si eas penitus eruerint , nequeunt earum
κόρως αυτή εμφορούμενοι εν τω παρόντι. "Οράς ως fanctu , cum necesse fuerit, amplius recreari . Ilis
τάς αμπέλους αφαιρούνται όσον ικανώς έχει αύθις auditis rex , quia probabilia dicere videbatur Alba
αποδιδόναι καρπόν. "Ην δε βιάσηται τις αυτήν , ουκ rus, jussit eum abducere exercitum . Huic, cum
έχει χρήσθαι αυτή ες το δέον. Ταύτα ακούσαντα τον duxisset regis Portugaliæ filiam in uxorem , natus
βασιλέα , ώς έδοξεν οι προσφυή λέγειν , απαγαγείν rst filius nomine Ciricus (66) , vir rei militaris peri
τον στρατόν . Τούτον 95 μεν ούν αγαγόντι την βασι- tissimus. Qui matrimonium contraxit cum Granalæ
λέως Πορτoυγαλλίας θυγατέρα εγένετο παίς, Κήρι- regis.flia : . quam, quia non poterat cum ea con
κος τούνομα, ανήρ τα πολέμια αγαθός. "Ος επεί τε cumbere, repuilialam dimisit. Uxorem alleram
ηγάγετο του Γρανάτης βασιλέως θυγατέρα, και ουκ assumpsit consobrinam regis Portugaliæ , quæ for
εγένετο αυτίω συγγενέσθαι, απεπέμψατο, και δευτέ . mæ venustate omnes, quotquot in istis regionibus -
ραν έπηγάγετο 96 γυναίκα, ανεψιάν αυτού, θυγατέρα agebant , anteibat. Ηanc sibi associavit consilio
του Πορτουγάλλων βασιλέως, είδος λεγομένην πασών optimatum , qui consulebant fore, si aliam uxorem
των εις εκείνα τα χωρία είναι καλλίστην • υποτιθε- duxisset, quod possel cum ea concumbere, siculi
μένων αυτώντων αρίστων , ώς ήν άλλην εσαγάγοιτο D malrimonium postulat. Filiam regis Navarræ coegit,
γυναίκα, οίος τε έσοιτο συγγενέσθαι. Την μέντοι θυ- habitum Nazaræarum sive monacbarum assumere ,
γατέρα του Ναβάρης βασιλέως ήνάγκασε ές το των eique opes ad istud vitae institutum assignavit. Rex .
Ναζηραίων σχήμα ιέναι , και απέδωκεν αυτή χρή- Portugalie ortus est ex familia Gallis reguυ (67).
ματα. Ο δε Πορτουγαλλίας βασιλεύς οικίας έστι των Arbitror autem Gallorum reges belligerantes ad
Γαλατίας βασιλέων. Συμβάλλομαι δέ τήνδε την χώ- versus Pænos quondam regionem istam sub sisse,
ραν από παλαιού προς τους Δίδυας διενεχθέντας ci ad posteros suos transinisisse. Iraque Navarra
τούς Κελτών βασιλείς καταστρεψαμένους , υφ' αυτούς regnum pulatur pertinere ad familiam regum Gal.
ποιήσασθαι , και παραδούναι τοις εξ αυτών γινομέ- liæ, nec nisi ex ista familia nalo licere regnum
νοις. Ως δε και την Ναβάρης βασιλείαν ανήκειν ες islad suscipere .. Nann Carolus imperator,, et qui»,
Notula marginales.
(66 ) Chericus, Henricus. ( 67) Lulzelburgica.
94 Duo 120
?O decizovto . Sic eliam R. 91 συνετές υν. 81 αντεπετίθεσαν . Α1. κι c . 23 κομίζηται .
11:56 . Tantum habent, είπεν . R. τω β . είπεν . Μ . ut in c . 23. τούτω. R. ut in c . 86 εσης.
 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 280
ειccesserunt reges, existimantur regionein illam και την οικίαν των Γαλατίας βασιλέων νομίζεται, και
subjecisse et nepotibus suis reliquisse.. Alphonsi μηδενί ετέρω εξείναι παρελθείν ες τήνδε την βασι
autem fratrein lali conditione in regnum admise- λείαν. Και γάρ και τήνδε Κάρουλος ο αυτοκράτωρ ,
runt, ut si ei natus esset filius ex uxore, quam du- και οι μετ' εκείνον βασιλείς , φαίνονται τήνδε αυτούς
xerat propinquam genere Galliæ regibus, ipse de- καταστρεψάμενοι την χώραν, απολιπείν τοίς από
beret regno excedere, et filium sibi relinquere re- της οικίας αυτών εσομένοις . Τον μέντοι αδελφών
gem . Quod si nullum filium ex uxore Slia Iulisset, 'Αλφόνσου έπηγάγοντο επί τώδε τώ λόγω, ώς επει
regnum pateretur recidere post obitum suum ad έγη με γυναίκα του οίκου της Γαλατίας , ήν μεν γέ
Galliarum regem . Qui hac conditione Navarra re- νηται αυτό παίς, τόνδε μηκέτι του λοιπού διατρίβειν
gnum accepit , et cum nactus esset ex uxorc filium , εν τη χώρα ,> αλλά τον παίδα καταλιπόντα σφίσι βα
palrem diiniserunt, filiumque *** regem communi σιλέα ,2 . αυτόν ούχεσθαι απαλλαττόμενον . "Ην δε μή
consensu declararunt , quiadescendebat ex familia , γένηται αυτό παίς , μετά την τελευτήν αυτού , απο
quantum ad malernum genus altinet , regum Gal- δούναι την αρχήν επί τον Γαλατίας ηγεμόνα . Και
llæc quidem adnotata sint milii ,, sequenti
liæ . Itec
lie. τόνδε δεξάμενον τους λόγους, επί τούτω παρελθείν
lius historiæ propositum . Nunc unde digressus huc- ες τον Ναβάρης βασιλέα . Και γεννηθέντος αυτώ
usque sermonem traxi reverlor. Β παιδός , αυτόν τε απεπέμψαντο, και τον παΐλα σφί
σιν απέδειξαν βασιλέα, τα προς μητρόθεν 97 όντα του οίκου των Γαλατίας βασιλέων. Ταύτα μεν ούν ες
τοσούτον εχομένα της του λόγου συμπάσης υποθέσεως αναγέγραπται ές απόδειξιν επανειμι δε, όθεν
την εκβολήν του λόγου εποιησάμην , άχρι τοσούτον διενεχθείς.
Notulæ marginales,
1. In uno , μητρός .

ΛΑΟΝΙΚΟΥ ΧΑΛΚΟΚΟΝΔΥΛΟΥ
ΑΘΗΝΑΙΟΥ
ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ Η ΕΚΤΗ.

LAONICI CHALCOCONDYLÆ
ATHENIENSIS

HISTORIARUM
DE ORIGINE AG REBUS GESTIS TURCORUM
LIBER SEXTUS.

1
Synodus Ferrariensis, cui Joannes Palæologus interfuit. Wladislai Ungariæ et Nerii
Athenarum ducis initia.
149Amurates Mechnnetis filius post expeditionem C 'Αμουράτης δε ο Μεχμέτεω μετά την επί Καρα
quam contra Caramanum sumpseral, belluin Dacis μάνον έλασιν εστρατεύετο επί Δακούς, ώς τον του
intulit, volens Draculis filium suo restituere prin- Δρακούλεω, παίδα κατάξων επί την αρχήν. Και ως
cipatui. Egressus autem regia copiis instruclus, ac- επέλαυνεν ήδη από των βασιλείων παρασκευασά
cepil Caraman'ın novarum rerum cupidum defe- μενος, επυνθάνετο Καραμάνον νεωτερίζοντα περί
clione anino agilare , ad idque negotium adhibere την αρχήν αυτού, βουλεύεσθαι απόστασιν, συμπα
ducen: Cand çlori, et alios Asije principes ; cumque ριλαμβάνοντα και τον του Κανδελόρου ηγεμόνα ,
 231 DE REBUS TURCICIS. LIB. VI. 282
κα ! τινας άλλους των της Ασίας , ελπίζουσα 98 A speraret Panaones brevi magna many subsidio
2
Παίονας ώς εν βραχεί παρεσομένους επ' αυτόν venliiros, spe exterui auxilii illeclis, Asiæ princi
στρατώ πολλώ επιόντας 09", και τούς τε λοιπούς των pes ad defectionem sollicitabat. Amurates igitur
της Ασίας τυράννων παρεκάλει επί απόστασιν , Meethmetis alius , ubi id parari animadvertit , mu
. ,
'Επί τούτον δή, αναζεύξας 'Αμουράτης ο Μεχμέτεω tato consilio cæptam expeditionem omisil, el bellum
εστρατεύετο , και Τυραχάνη τον Θετταλίας ύπαρ- omne in Caramanum avertit. Turachanem 150
χον επέστελλεν ελαύνειν επί τον Πελοποννήσου Thessaliæ præfecluin jussit exercitum contra Pelo
ισθμόν, και καθελεϊν τε τον ισθμόν, και επιδρα- ponnesi Istlinuι ducere euinque in potestatemredi
μόντα την Πελοποννήσου χώραν , όση υπό τοίς gere : deinde regionem Peloponnesi, quæ sub Græ
Ελλήνων ηγεμόσι τυγχάνει ούσα, απελαύνειν . Ο cis est, incursionibus vexare. Quibus peraciis, eum
μεν ούν λαβών στράτευμα τo της Θετταλίας , και inde abire jusserat. Turachanes quoque accepto
Περαιβίας της λίμνης , αφίκετο επί τον Ισθμόν , και Thessaliæ et Peresbiæ ( 68 ) , que stagno adjacet, exer
καταλαβών αυτόν έρημον , καθεϊλέ τε αυτόν και cilu , ad Isthmum perrexit, quem desertum ab
εσβαλών έ; την Πελοπόννησον, εδίου 1 τε αυτήν1
ta QüTMV hostibus, inveniens, occupavit : et hinc incursio
την χώραν. Και επί Σπάρτην άφικόμενος , την τε nein faciens in Peloponnesi regionem , vastitatem
Λακωνικής επέδραμε και απήλαυνε . Βασιλεύς δ' B
εις την Ασίαν διαβάς , επί Καραμάνον ήλαυνε το maximam reddidit. Etiam Spartam adiil , Laconiæ
quc regionem populatus est. Quibus omnibus,
δεύτερον, και την τε χώραν εδίου και επεκράτει, φuemadmodum preceperal rex,, expeditis,, abiit..
Εν δε ταύτα εγένετο, Γεώργιος ο Τριβαλλών Rex Amiuirates in Asian transvectus, contra Cara
ηγεμών , ές λόγους τω το άγχω , και το Παιόνων manum exercitum duclabat,et secundo ejus regio
βασιλεί αφικόμενος , και των αρίστων της Παιονίας nem evastatam subigebat. Ea tempestale, qua hæc
μετιών έκαστον , ενήγεν επί 'Αμουράτη στρα- agebantur, Georgius Tryballorum princeps in col
τεύεσθαι, και χρήματα ες την εκστρατείαν ταύτην Ioquium venit cun Iango (69) et cum Pannonum
υπέσχετο έκανα δούναι τοίς Παίοσιν , και δη και είσ. rege : prehensansque singulos Pannoniæ proceres ,
ενέγκατα αυτού. Ταύτα δε αυτώ συγκατειργάζετο persuasil ul contra Amuratem ,armia ca perent. Opes
και Ιάγγος 1, τοις μεν "Ελλησι φίλιος ήν, αυτώ autem plurimas immensamque pecuniae vim Pan
φίλος τε ών ετύγχανε . Ιωάννης δ' αυ και ο του Βυ- nonibus ad eam expeditionem pollicebatur. Nec
ζαντίου βασιλεύς επολέμει προς τους Ιανυθους , solum promisit, verum pecuniain Pannonibus, ut
διενεχθείς από αιτίας τοιάσδε, της από κουμερκιώνeos experirelur auxiliares , tradidit. Usus est plu
του Γαλάτου ένεκα. Ενταύθα οι ανύίοι ναύς rimum opera ad eam rem Iangi, qui Graecis fa
πληρώσαντες μεγίστας δη των παρ' αυτούς , και C miliariter junctus erat. Joanni Byzantii regi bellum
τριήρεις τρισκαιδεκα , και έμβιβάσαντες ές τάς cum Januensibus erat propler commercia Galli
ναύς οπλίτας αυτών αμφί τους οκτακισχιλίους , cujusday,. Janueusesimplebant naves, quas habe
επέπλεον επί Βυζάντιον , εξελείν βουλόμενοι . Και bant maximas,, necnon , trirenics tredecim : quibus
επί τούς Σκύθας τους περί Βόσπορον εστρατεύοντο , imposuerunt suorum octo millia armatoruin , et
Τήν γάρ πόλιν αυτών. Καφάν καλουμένην , επί το properabant contra Byzantium , volentes urbem :
Βοσπόρο οι Σκύθαι προς τους εν τη πόλει ταύτη eam , capere. Eodem lenipore eliam Scythis (qui
διαφερόμενοι, ήγον τε και έφερον. Δι' 4 δή και et Talari) bellum inferebant Januenses. Scythae
προς τον βασιλέα των τήδε αυτού Σκυθών 'Ατζι- namque qui circa Bosporum, çoluni, inimicitiis.
8
καρέων και πρέσβεις πέμψαντες, ώς ξυμβαίνειν επί mpti, quam cum Caphensibus,gerebant, Capham (70 )
τους διαφόρους. Ως ουδέν σφίσι των δεόντων απέ- urbem , egerunt et lulerunt. Propler quie ; miserant
βαινεν, ανήνεγκαν την πόλιν επί την Ιταλίαν, ώς legatos ad regein Scytharum , Atzikarem , pelitam
οι Ιανυίο : δεινού και τι ποιούμενοι, τους Σκύθας pacem : hacia uen, conditione, ut sua reciperent.
λυμαίνεσθαι τη πόλει αυτών ανήκεστον. Ετύγχανε Cum nihil eorum quæ petiissent impelrare potuis
δε κατά ταυτό και η προς τους Έλληνας αυτών O sent, Capheuses , urbem ad Italiam reduxere, cum
διαφορά . Παρεσκευάζοντο , και επ' αμφοτέρους, Jantienses iniquis animis palerentur urbem slain ,,
στρατεύεσθαι ώς εξελoύντες. Aφικόμενοι δε ες ab Scythis adeo gravjler divexari. Eodem lenipore,
Βυζάντιον, και πόλεμον τη Κωνσταντίνου πόλει jis discordia cum Græcis fuit. Parabant ilaque cons
προαγορεύοντες, επιπλεύσαντες δή ες τον Εύξεινον Ira utrosque simul rem gerere, el ulrosque armis ,
πόντον , παρήσαν ες τον Καφάν. Ενταύθα δη της domare. Appulerunt itaque Byzanium , indicentes.
Χερρονήσου αποβάντες, βεντο ευθύς ομόσε επί τους Byzantiis bellum :: el
et indle legenes Euxinuαι pon
Σκύθας. Εξιόντες δε από της πόλεως, επήεσαν. lum venere Capham . Ibi igitur egressi navibus,
Ενταύθα οι Σκύθαι, ώς εώρων τους Ιανυθους ούτω, in Cliergonesium, recta pergebant contra: Scyllas ,
Notulæ marginales.
(68) Perrarbie . niales, el Candidus.
(69) Joanne Huniade, qui et Corvinns, el Cho- (70) Cembalum habet Justinianus.
60 ελπίζων . Ιn uno . ελπίζοντα . Αι . μι c. 25 Ιη μπο , επιόντα. * In uno , εδ. την χ. 1 Ιάγχω , αι. ut c.
* Ιάγχος . αι . μ! C. • Α !. ν . * 'Ακ : καοέην . 11. αι c . 6 δεινόν τ :. Sic etiam in uno . In al . μι C.
283 LAONICI CIIALCOCONDYLE
110ilnullumin urbe morati . Scyllie audientes hostes A κόσμω ουδενί ταξαμένους επιέναι αυτοίς, λόγον
accedere sine ordine palantes, plenos contemplu , ουδένα σφών ποιουμένους. Τραπόμενου γάρ τη
et ipsi arma arripiunt. 151 Nam præterita die af-
fusi Muvio cuidam ,,in ea regione castra posuerant ,,
nec solitas ordinarant vigilias . Pulabant enim Scy-
tas nunquam eo audaciæ progressiros , ut secum
ex acie dimicare sustinerent, Ibi igitur cum primi
non exspeclassent eos qui agminis pos tremi erant,
ulin unum et in jaslari aciem collecti , pralium
inirent, verum pedetentim et palamles incedentes
pergebant contra hostes , extennato nmaxime ag-
mine. Scythæ igitur, ubi compererunt hostes ap-
propinquare , confestim eis oliviam progrediuntur,
agminisque incompositi primios aggressi fuderunt
et in fugam conjecerunt. Fugientes acerrime per-
secuti sunt . Januenses fuga ad suos delati, eliam
eos fugie socios traxerunt . Tandem prælium ad
extremos venit, quos terga dare cogentes, ceci-
«derunt inpigre, nulli quem cunque nacii erant par-
centes. Pauci quidata fuga erasere incolumes in
urbem . Liberati igilur bello quod gessere parum
feliciter cum Scythis in Bosporo habitantibus ,
wavigarunt versus Byzantium , veneruntyne Galatiam
(quæ et Pira) urbem , quæ sila esi e regione Byzan-
Li in Europa. Ibi consultarunt communiter, quo•
modo Byzantium occupare possent. Militibus
Paves completit, et reliqua ariamenta expediunt ,
navesque ad morum juxta portum appellunt,
quasi navibus urbemn expugnaturi. At Byzantii re-
sistebant fortiter et ex muro in hostein pugn:a- C τείχους εμάχοντο προς τους Ιανυθους αξίως λόγου .
bant magna gloria . Januenses cum conarentur ex
navibus ascendere in monia , nihil efficiebant: By»
zantii enim hostes magna fortitudine repellebant.
Cum igitur cæpla parum succederent, oninesque
conatus irriti caderent , in dissensionem adducti,
rediere in lialiam . Verum Galatia Januensium urbs
longo tempore bellum gessit cum Byzantiis, cum
utrinque tam Byzantii quam Galata bombardis
rem gererent: Al Leontares Joannes magno impetu
in Galatis monia irruens, eam undique quasi in-
dagine cinctam omni commealu reliquisque neces-
sariis interclusil : plurimos quoque Januenses
cepit, cum feliciter et fortiter in eorum naves ir -
rumperet. Hos vinclos a :lduxit ad regein Joannem ,
φui ea tempestate agebat in Xylle domicilio . Fue- D μισεν ωσεί τριακοσίους, προσευρών τούτους εν τη
runt autem caplivi numero trecenti, quos omnes
in Galatie vallo nactus eral . Postea legalos ullro
citrogle miltenles super commerciis;et vineis, quæ
extra Galatiam crant , Januenses gralo animo ex-
cipiebant quæcunque statuisset de illis rex . Co-
gebantur quoque numerare regi aureos mille pro-
pter lurrim regiam , quam icmpore obsidionis born .
bardis disjecerant , 152 necnon propter officinas
284
προτεραια επί ποταμόν τινα, αυτού ταύτη της
χώρας ηλίζοντο , ούτε φυλακές καταστησάμενοι ές
το στρατόπεδον, οιόμενοι δη ουδέποτ ' αν τους
Σκύθας ές τοσούτον τόλμης αφικομένους, εθελήσαι
ανακινδυνεύειν συμβ : λλοντας. 'Ενταύθα ως οι πρώ.
του αυτών του στρατεύματος ουκ ανέμενον τους
ουραγούς , ώστε επί μέτωπον γενέσθαι το στρά
τευμα, αλλ ' επί βάθος πορευομένους 1, βάδην
εποιούντο , επήγον επί τους πολεμίους . Σκύθαι δε
ενταύθα επέκειντο τους πρώτους αυτών, ώς τούτοις
μαχόμενοι , έτρεψαντο αυτίκα επιτιθέμενοι , και
εδίωκον, ώς ποδών είχεν έκαστος . 'Ενταύθα επέ
πιπτον ές τους σφετέρους αυτών, και έτρεπον και
B
τούτους ες φυγήν , και ούτως άχρι των ουραγών
εγένοντο 1. Τρεψάμενοι δε άπαν το στράτευμα ές
φυγήν, εφόνευον , ουδενός φειδόμενοι , πάντα ον
επικαταλαμβάνοιεν καταβαίνοντες , ες και δη ές
την πόλιν διεσώζοντο, ώστε μη απολέσθαι . Ούτω δή
StandaxOévtesς του προς Σκύθας, τους εν τω
απαλλαχθέντε
Βοσπόρω νομάδας, κατέπλεον ες Βυζάντιον, αφικό
μενοι ες Γαλατίην πόλιν την καταντικρύ Βυζαντίου
εν τη Ευρώπη . Και κοινή βουλευσάμενοι όν τρόπον
την πόλιν μαχόμενοι εξέλωσι, τάς τε ναύς επλή
ρωσαν , και εξοπλισάμενοι κατά τον Βυζαντίου
λιμένα , προσέφερον τάς ναύς επί το τείχος, ώς από
των νεών την πόλιν αιρήσοντες. Οι μεν ουν Βυ
ζάντιοι παρεσκευάζοντο αμυνούμενοι, και από του
Και ως προσέβαλον τα τείχει από των νεών, και
επειρώντο ελεϊν, ουκ ηδύναντο επιβήναι του τεί
χους, αμυνομένων των Ελλήνων κατά το καρτερόν :
ενταύθα, ώς ουδέν αυτοίς προεχώρει, διέστησάν τε
και απέπλεον επί Ιταλίας . Η μέντοι πόλις τών
Ιανυθων ή Γαλατίη επολέμει επί συχνόν τινα χρόνον
το Βυζαντίφ, και τηλεβόλους εξ άλλήλων οι τε
"Ελληνες και οι εκ του 10 Γαλάτου ενέβαλον.
"Οπότε και ο Λεοντάρης Ιωάννης, το τείχει της
Γαλατίας σφοδρώς επεισπεσών, απέκλεισε ταύτην,
στερηθείσαν παντός τροφίμου και των άλλων, και
πολλούς των από των νηών των Ιανυΐων επιδρα
μών ούτος , κατέσχε , και μεθ' αλύσεων τη βασιλεί
Ιωάννη όντι εν τη οικήματι του Ξυλλά 8 , προσεκ
χάρακι του 10 Γαλάτου. Μετά ταύτα διαπρεσβεσά
μενοι προς αλλήλους , περί τε των έξω αμπέλων και
του Γαλάτου, και περί των κουμερκίων αυτών,
όπως συγκατατεθή ο βασιλεύς, συγκατένευσαν οι
Ιανύλοι , αποχαρίσαντες και μάλλον τώ βασιλεί
18
χρυσίνους χιλίους φθοράς ένεκα του εν τη βα
σιλίκου 16 πύργου, εις ον οι Ιανύίοι τηλεβόλους
έχρήσαντο, και των εργαστηρίων, των εν τη μέση,

Notulæ marginales.
7
* uno πορευόμενοι βάδην επ. 8 μ !. εγένετο . • forte legendum, κατακαίνοντες. R. ut in cont.
10 tūv . sic eliam in uno, in al , ul c . 11 του Γαλάτου αι. μι ε. 12 Ια ιο Ξυλαλά. 13 των Γ . 16 Ιη
κ. :99 . αμπελίων. 18* Φλορία χίλια . 16 βασιλική π..
 235 DE REBUS TURCICIS LIB . VI. 286
εξ ών έχαλάσθησαν, και την σημαίαν αίρειν του Αque in medio posite erant , destruclas, ut potiri
βασιλέως Ελλήνων. Ταύτα μεν ες τοσούτον τοίς possent imagine sive signo regis Græcorum . Bellum
"Ελλησι προσενή νεκται 1711 ες τους Ιανυθους . inter Byzantios et Januenses hujusinodi exitum
habuit .
Ιωάννης μέντοι και των Ελλήνων βασιλεύς , εν- , Bello islo finito, Joannes, Græcorum rex , legalos
ταύθα διαπρεσβευόμενος προς τον Ρωμαίων αρ- fre jubet ad Romanum pontifcem Eugenium no
χιερέα Ευγένειον τούνομα έχοντα, ώστε ές ταυτό mine, pelenles ut concilium celebraretur , quo in
συνιέναι , και την επί της θρησκείας διαφοράν ler ulrosque religionis contentionem decenter com
συνεξελεϊν , επειράτο της των εσπερίων γνώμης, ponerent. Tentabat eo modo Occidentalium ani
ει περί πολλού Ρωμαίοι ποιοίντο , ξυμβήναι τοίς mos , num plurimi facerent concordiam constabi
"Ελλησιν. "Ως δε και επί τους Γερμανούς αφί- Jiri cuin Grecis in religionis controversia . Legali
κετο αυτό η πρεσβεία, ετύγχανον δε τότε οι Γερ- in Germaniam venere. Ea tempestate Germani
μανοί περί Βασιλήαν πόλιν, διενεχθέντες γνώμη Basileæ erant congregari, dissidentes sententiis
προς τον Ευγένειον αρχιερέα, και αποδοκιμάζοντες contra Eugenium pontificem : quem reprobantes,
αυτόν, καθίστασαν αυτοί αρχιερέα Φελίκιον τού B crearunt pontificem nomine Felicem , virum inter
νομα , άνδρα των παρ' αυτούς δοκίμων , ξύνοδόν τε ipsos in primis spectata probitatis. Hunc concilii
ποιησάμενοι κοινή , καποδεδειγμένοι. Ούτοι μεν ούν consensu pontificein declararunt. Ambo igitur
άμφω πληρώσαντες τριήρεις, μετεπέμποντο εκάτεροι pontifices triremes instruunt, et Joannem Byzantii
επ' αυτούς Ιωάννης του Βυζαντίου βασιλέα, την τε regem accersebant . Uterque enim sub se conci.
ξύνοδον επι σφίσι ποιήσασθαι εκάτεροι αξιoύντες , ljum agitari, et religionis controversiam , quæ
και συνεξελείν σφίσι τα διάφορα ξυνοδά υποδεικνυ- cum Græcis intercesseral , finiri volebat. Cum ab
μένους. Ως δε αφίκοντο από των αρχιερέων αμ- utroque venissent triremes, rex quidem benignis
φούν τριήρεις, την μέντοι ξύνοδον τον της Βασιλήας verbis et placide concilii Basileensis legationem di
πλούν απε πέμψατο ήπίως , φάμενος επί τους Ρω- miltebat, dicens, se cum Romanis et Venelis et
μαίους αυτον ενδεδέσθαι πρότερον , και τους τε cum reliqua Italia jam ante colloculuin , qui om
Ουενετούς , και την άλλην Ιταλίαν, ενταύθα αυτόν nes se Romam proficisci jubeanil. Assumens ila
Iέναι κελεύοντας παραλαβών δε τούς τε Βυζαντίου
que Byzantii sacerdotes , el Græcorum sapien is
αρχιερείς, και Ελλήνων τους έλλογίμους, ώχετο simos et doctissimos, navigabat in Italiam . Cum
αποπλέων επί Ιταλίαν . Και ες τους Ουενετούς venisset ad Venetos , inde solvens ferebatur Fer .
αφικόμενος, έκομίζετο επί Φερραρίας ή διατρίβειν C raria in , uli morari pontificem Eugenium accepe
τον αρχιερέα Ευγένε : ον επυνθάνετο· εκομίζετο δε rat . Hæc arbs distat Venetiis sladiis fere trecentis .
διά του Ηριδανού , Διέχει δ' αύτη πόλις από των Duces et principes habet qui sunt de familia
Ουενετών σταδίους περί τους τριακοσίους. "Αρχον- Estensium; opibus hominumque multitudine ex
τας δε έχει άνδρας , οικίας των Εστησίων καλου- cellit. Pado fluvio alluitur. Subjecta est Romano
μένους . " Έστι 'δ ' ή πόλις αύτη ευδαίμων τε και pontifci. Duces seu principes, quos nmodo
πιodo dixi.
πολυάνθρωπος, και περί αυτήν ρέει ποταμός τού- mus , accipit . Vir ille ( 71 ) qui lum temporis in
νομα Πάδος . Οικείται δε ή πόλις ες την Ρωμαίων urbe rerum summa poliebatur, æquitatis sludiosus
μοίραν αποτεταγμένη . 'Εγένοντο δ' ούτοι, ούς εσή . nec cætera imprudens eral. Hujusmodi autem ei
μαναν άρχοντας της πόλεως ώδε . Ανήρ δε ούτος, και accidit calamitas. Uxorem habebat filiam ducis
τότε της πόλεως άρχων , επιεικής τε και ουκ Monferrariæ (72), pulchritudine forma que elegan
ασύνετος. Ξυμφορά δε συνεβεβήκει αυτο τοιάδε. lia præstantem . Mores mulieris, antequam id con
Γυνή ήν αυτώ, θυγάτηρ του Μονφερραρίας 18 ηγε- tigisset, modestia insigni coruscabant. Ηaecinsa
μόνος, τό τε είδος αρίστη , και τον τρόπον το έμ niebat amore privigni, qui filius ducis erat no •
προσθεν ουκ αγενής. Αύτη ηράσθη νόθου υιέος του D thus (73 ). Qui cum serius ad eam veniret , quam
ανδρός αυτής. “0 ; επεί τε έφοίτα παρ' αυτήν όψι- moris est eorum qui in Italia lautius vivunt, juve .
μος, ή νομίζεται, απλοϊκώτερον μάλλον τους κατά nem inter ludendum ad amorem provocal . Ilic ill
την Ιταλίαν oικoύσι , προύκαλείτο, έν παιδιά γενο- telligens se a muliere amari,, et ipse mulieris
μένη συν τω νεανία επί τον έρωτα. Και ώς ήσθετο amore exarsit, et aliquanto tempore stupri con
δη ερωμένην αυτού, εσήει τε αυτόν και της γυναικός sueludinem cum noverca Siia habuit . Ancilla
έρως. Και επί χρόνον επεμαίνετο τη γυναικι , autem quædam ut cognovit amorem illorunlı, arna
μητρυιά ούση εαυτού . Τών δε θεραπαινίδων τις, ως lori suo rem omnem enarral. Is vero duci admo . 1

ή σθετο τούτων ούτως άλλήλων έρώντων , και συγ- dum charus eral, et ab eo 153 honoriſice ad
γενομένων, καταγορεύει τα εαυτής εραστή , και δη molun tractabatur.. Is igitur ubi rem cognovit
Notulæ marginales.
(71) Borsiuς . Nicolao pontiſ. Uxor ea fuit Ziliola, Franci Carra
( 72) Montisferr : ti. riensis filia .
(73) Accidil facinus hoc circa annum 1400 , sub
17
προών. Μονφεράτου . Inal. ul c.
287 LAOYICI CHALCOCONDYLÆ 289
indicio ancille , necnon ipse eamdem explorasset, Α πάντων ηρέσκετο ο ηγεμών της πόλεως, και ετίμα
accedit dominum , inquiens : 0 domine, mihi con- μεγάλως . Επε ! τε εξέμαθε και αυτός αισθόμενος,
lingat magis lerræ hialu contegi, quam ut diutius εξαγορεύει τη δεσπότη αυτού • Ω 10 δέσποτα , έμοι
cernam in ædibus tuis adeo nefanda scelera com- μέντοι κατά της είθε άν γένοιτο, καταδύναι μάλλον,
mitii. Nam uxorem tuam rem habere cum filio luo ή οράν τοιαύτα, εν τω σώ οίκω αθέμιτα γινόμενα
notho, impiissima perpetrantes, vidi . Proinde da πράγματα. Τήν γάρ τοι δεσποιναν εμοί εθεασάμην
operam ab ista inuliere libereris, nec amplius cuin συν το παιδί νόθο μίσγεσθαι εν φιλότητι , άθεσμα
ipsa converseris.. Filium quoque fac aliquo able-
pea εργαζομένους . Ποιει τε όπως εξαπαλλαγής ταύτης
ges. His auditis, dux olstupit . Deinde percun- της γυναικός, μηκέτι αυτή συνοικoίης, αλλ' από
clatus est , quomodo rem istam cognovisset . Dixit πεμψον και τον νεανίαν . Ο δε ώς επίθετο, εν θαύ
quoque , se velle eam rem explorare, et præsentem ματι μεν είχετο επί τα γεγονότι . Ίμείρετο δε
sei illius fore spectatorem . Faciens itaque supra ότω τρόπο εξαγορεύει το γεγονός, και αυτός έφη
lectum foramen baud perinde magnum , ne de- εθέλειν θεάσασθαι , και αυτόπτης γενέσθαι . Εν
5
prelenderetur ab amantibus, per id spectabat fi- ταύθα επι την κοίτην άνωθεν οπήν ποιησάμενος
lium suum nothom concumbere cum uxore in lecto. βραχείαν , ώστε με αισθάνεσθαι εκείνους της οπής ,
B
Descendens igitur ambos opprimit inopinato, et εθεάτο άνωθεν την γυναίκα αυτού μισγομένην το
!!sorem in hunc modum alloquitur : 0 mulier, παιδί αυτού εν τη κοίτη. Ως δε κατείδέ τε και
quis dæmon eo dementiæ le adegit, ut comprisce- εξέμαθε το γεγονός, μεταπέμπεται πρώτα μεν την
.

seris turpiler flio meo , impiissima onnium quas

. γυναίκα • έπει δε παρήν, έλεγε τοιάδε · Ω γύναι ,
novimus ? Qua ratione id nostro matrimonio ho . ποιός σε δαίμων ές τούτο μανίας συνελάσας 10, ώστε
neslim fore arbitrala es ? Qæ respondens ait : παιδί τώ εμώ συγγενέσθαι , ανοσιώτατα πασών δή
Quod talia fecerim , donaire , matrimonii fidem γυναικών ών έσμεν ημείς, και πώς οίει τούτο
violans, non eo inficias, verum culpam agnosco , καλώς έχειν έμοί τε και σοι ες τον γάμου ; Η δε
cjusque rei impiæ ego sola caput et origo sun . Ego υπολαβούσα έφη : 'Αλλ' όπως , ώ δέσποτα, τοιαύτα
scelerata opera animo concipiens, vi majore coacta , ειργασάμην τον σον γάμον , ουκέτι ειμι έξαρνος,
nescio quo modo ad ista :. impietatem concesserim , αλλ' είναι αληθή ταύτα ομολογώ . Μόνη δε τούτου
et adolescentem invilum in istud nefarium opus εγώ αιτία κατέστης, αυτή τε ανοσιώτατα έργα ε;
traxerim . Merito igitur ego pænas peudo . Rogo νούν τιθεμένη, υπό ανάγκης μείζονος προαχθείσα ,
tamen , in adolescente:n, cujus nulla culpa est, ne ουκ οίδ' όπως ές τούτο γενομένη , και τον νεανίαν
sevire velis. Deinde filium vocavit , interrogans , C άκοντα εφελκομένη ες τον ανοσιώτατον έρωτα. Και
an justa hac sint , que fecerit in ipso opere de- αυτή μεν δικαίως αν την δίκην υπέχoιμι . Δέομαι
prehensus. Adolescens allonilus cum negare non δέ σου , μή περί τον νεανίαν ανήκεστα βουλεύσα
posset, ad petendam venia : convertebatur. Secu . σθαι , ουδαμή τούτου αίτιον όντα . 'Ενταύθα τον
tus est vir amoris istius nerandi conscius, qui παιδα μετά ταύτα αυτίκα μεταπεμψάμενος , επηρετο
utrisque operam , ut cupitis polirentur, locaverat ει δίκαιά έστιν άττα επ' αυτοφόρω εάλω ποιών. Και
indeſessam . Erat aulem mimus (74) , qui ab inilio ώς ούκ είχεν αρνείσθαι εκπλαγέντα, συγγνώμην
adolescentem in istum amorem impuleral. El bunc ζητών επετράπετο. Είπετο δε τω νεανία και αν
accersens interrogabat dominus: Quid causa fuit, θρωπος, ός συνήδει τε αυτοίς τον έρωτα και συνης
quare adeo'impium in me palraris facinus ? Hic πίστατο, και υπουργών διετέλει αμφοίν μίμος
respondit: Quia tu rapuisti amicam filii tui, el cum δ' ήν. "Ος τήν τε αρχήν τη νεανία ώτρυνεν επί τον
ea conculuisti , quapropter merito ista conligere έρωτα. Και τούτον καλέσας ηρετο ο δεσπότης, πόθεν
tuo. Nam ducis filius amabat mulierem ejus , urbis, τοσούτον έργον εαυτόν πεποιηκώς είη ανοσιώτατον.
necdum lamen cum ea coieral . Paler igitur cum "Ο δε έλεγεν, ότι Την ερωμένην του σου παιδός
intellexissel eam esse forma præditam supra mo- ελόμενος συνεγένου . Διά ταύτα συν δίκη εποίησε το
D
dum venusta, vi eam opprimens, Veneris gaudium τοιαύτα. Ο γάρ τοι παίς αυτού ήρα γυναικός εν
ei abstulit. Mimus igitur hujus amoris causam on- τη πόλει, ου μέντοι συνεγένετο τη γυναικί ταύτη.
nem in istud facinus rejiciebat. Hæc sigillatim cum Και επεί τε επυνθάνε το καλλίστης είναι ο πατήρ ,
audissel , adolescentem , deinde mulierem , po- ύστερον βιάσατό τε και συνεγένετο. Την αιτίαν ο
stremo mimum capile truncari 154 jussit, Hæc μιμος τόν τε νεανίαν επί τον έρωτα της γυναικός
est calamitas, quæ Ferrarix principeni ea lem- εκείνης προστρέψατο. Ταύτα μεν ούν ως έκαστα
pestate oppresserat . Νec multo post Liguru prin- επίθετο, εκέλευσε 21 την κεφαλήν του παιδός απο
cipis (73) iliam uxorem duxit, et missis seriis, ταμομένους, μετά ταύτα αυτίκα και της γυναικός
plerumque jocis, se tradens, fortunam adversam αποταμεϊν, και ύστερον του μίμου . Τοιαύτη μεν
levabat. τύχη και της πόλεως άρχων περιπεσών, συμφορά το
Notulæ marginales.
(74) Paragilus . (75 ) Rizardam , marchionis Salutiaruni filiai .

19 λέγων, in al. decst. 10 ελάσας . Ιη μπο , συνέλασεν . 21 εκέλευε R. ιι ι c. In uno , αποτεμ.

 282 DE REBUS TURCICIS LIB. VI.
290
εχρήτο , και ου πολλώ ύστερον έγημε θυγατέρα του Αιγύρων 14 τυράννου , και παιδιά ανείς εαυτόν τα
πολλά, παρεμυθείτο την τύχην.
"Ο μέντοι Ελλήνων βασιλεύς, ώς παρήν εν Φερ- A Rex Græcorum cum venisset Ferrariam , ad
δαρία παρά τον Ρώμης αρχιερέα , ως αυτού τότε Romanum pontificem Eugenium quartum , qui ibi
διατρίβων ετύγχανεν, από Ρώμης αφικόμενος : versabatur , cum eo ab urbe Roma esset profectus
Ουενετός γάρ ήν και της πατρίδος , εδείτο τιμωρείν (erat enim Venetus ), precibus fatigatur a pontifice,
αυτή ες την προς Γερμανούς διαφοράν. Ες διάλεξίν ut se juvaret in contentione , quæ intervenisset
τε κατέστησαν πολυπραγμονούντες την διαφοράν, sibi cum Germanis . Et cum in colloquium ve
όπου έχει άμεινον κείσθαι αυτοίς αμφοίν. Έντεύθεν nissent , plurima de contentione illa disserueruni,
δε απαλλαττόμενοι , αφίκοντο ές Φλωρεντίαν την rationem ineuntes qna ulrique res pulchrius cl
Τυρρηνών μητρόπολιν, πόλιν μεγάλην τε και ευ- felicius succederent. Hinc profecli , venere Floren
δαίμονα , και καλλίστης των εν Ιταλία πόλεων . Η tiam Tyrrhenorum ( sive Hetruriæ) metropolim ,
δε Τυρρηνία άρχεται μεν από Περώζης πόλεως , urbem magnam el opulentam , quæ pulchritudine
και απείργουσα εν δεξιά πόλιν ευδαίμονα Βονωνίαν, omnes Italiæ urbes exsuperat . Tyrrhenia (quæ et
διήκει επί την Λούκην . "Έστι δε ή τε Λούκη, και Hetruria) incipit ab urbe Perusio , et dextra lenens
το Περούζιον, πόλεις αυτόνομοι , ές δημοκρα- Bouoniam urbem opulentam , pertingit usque Lu .
τίαν αποκλίνουσαι . Η δε Φλωρεντία πόλις έστιν cam . Luca aulem et Perusium sunt civitates li
όλβιωτάτη μετά γε την Ουενετών πόλιν, επί έμπο- Β bere, ct in democratian verse reguntur. Floren
ρίαν άμα και γεωργούς παρεχομένη τους αστούς . lia , extra Venetorum urbein , Italiæ urbs opu .
Συνέσει δε των άλλων δοκούσιν ούτου προέχειν , και Jentissima est, civesque ad agriculturan el mere
διαπράττεσθαι άμεινον , ες ό τι άν γένοιτο οι τήσδε caturam extrudil . Ili intelligentia reliquos excel
της πόλεως άνδρες. Ευθύνονται 13 δε κατά τάδε. lere videntur, oplimeque efficitur quidquid viri
Βουλή έστιν αυτοίς έ; πεντακοσίους, περί των της isti fuerint aggressi . Respublica hoc modo admi
πόλεως πραγμάτων την ψήφον τιθεμένη , και περί nistratur. Est in ea consilium quingeniorum viro
πολέμου και ειρήνης και πρεσβειών χρηματίζουσα rum , qui de civitatis rebus consultant, de bello, de
σφίσι. Και άνδρες δύο πάρεστον αυτοίς επήλυδες , pace,, de legalis sententiam ferentes. Habent viros
ου , μεταπέμπεται η πολιτεία , τιμώντες . Τον μέν duos peregrinos (76), quos accersentes. plurimum
δικαστής εφιστάσιν αυτή των εγκλημάτων της τό- venerantur. Unum ( crimi
) num capitalium judicem
λεως · τον δε ες το τάς άλλας δίκας δικάζειν της πό- constituunt, alterum reliquas urbis controver
λεως αυτόν αμφί την της πόλεως άλλην διοίκησιν sias judicare jubent. Cives autem reliqua reipu
έχoυσιν. Επήλυδας δε ούτος επάγονται τους άνδρας blicæ munia obeunt. Peregrinos aulem propterea
αυτούς, ώς αν μη πολίται, οί τε δικάζοντες δίκην c asciscunt , ne cives favore aut odio adducti, in al
τινά , επί θάτερα ταλαντεύοιντο . Αίρούνται δε άο- C lerutram partem jus dicentes abducantur. Due
χοντας των πραγμάτων της πόλεως , και σημαιο- cem seu principem reipublicæ creant, quem signi
φόρος παρ' αυτούς καλούμενον , τριμηνιαίους την ferum nuncupant : qui trimestre tempus magi.
αρχήν , ές ούς τα πράγματα της πόλεως , τά τε χρή- stralum gerit , ad quem universæ civitatis reditus,
ματα και η πρόσοδος αναφέρεται. Και επειδάν τινες el tribula referuntur . Si qui hunc adeunt, pacem
πόλεμον φέροντες και ειρήνην ανηνέχθη ες αυτούς, aut bellum afferentes, statim deducuntur.ad quin .
ούτοι αύ επί την πεντακοσίων βουλήν. Τους δε άρ- gentorun consilium. Magistratus legunt de populo
χοντας αιρούνται από του δήμου, δημότας τε όντας, populares, et quorumdam artificiorum præsides.
και τεχνων τινων επιστάτας . " Εξεστι δε και ότφούν Licel cuilibet ejus urbis fieri civi , si statulum
ξένω εν ταύτη τη πόλει γενέσθαι πολίτη, ξυνεισφέ- pretium intulerit : consilium illud si quid decre
ροντι ες την πόλιν, καθά νομίζεται αυτούς. Η μέν- verit, id ut exsecutionem sortiatur, ducibus man
του βουλή , επειδάν τινι ψήφω προσκέοιτο, τοίς τε dant. Hæc reipublicæ forma pene omnium Tyr
άρχουσιν επιτρέπει διαπράττεσθαι ως κάλλιστα τε rheniæ urbium est. Nam juxta hanc gubernantur
και άριστα. 'Ες ταυτό δή το της πολιτείας είδος τε- Perusium , Luca , Arctium et Senæ . Huc cuin per
τραμμέναι εισί σχεδόν του σύμπασαι αι της Τυρ . D venissell Greci , multa diu egere curn pontifice
δηνία , πόλεις, τό τε Περούσιον, η Λούκη, και το ia religionis negotio, volentes id ad optimum de
'Αρέτιον , και αν Σήναι , πόλεις. Ενταύθα δή άφιγ- ducere finem . Postremo 155 eo ventum est, ut
μένοι οι " Ελληνες συν τω αρχιερεί, πολυπραγμο- inter se consentirent et concordiam inter se con
νούντες μεν επί τινα χρόνον τήν της θρησκείας glutinarent. Itaque in hanc sententiam euntes, de
διαφοράν, όπου τα έχει άμεινον ειρήσθαι αυτοίς, και creverunt in posterum nihil in religionis negulio
τελευτωντες ξυνέβησαν ες το αυτό , ξυνοδά αποφη- innovare. Et ut ista rata manerent , scriplis el
νάμενοι αμφότεροι σφίσι τα διάφορα, ώς τη γνώμη sanctorum obtestaljone sanxerunt , se deinceps

Notulæ marginales.
176) Eos prætores sive polestates vocant.

1211 In ora, oίμαι ο δούκας Μπόρσος ήν . 1113 ευθύνεται . Sic etiam R.

 LAONICI CHALCOCONDYLE 292
231
Unanimes in religionis negotio fore . Ηinc Romanus Αές ταυτό άμφω τη γένει ιόντες, μηδεμίαν βούλε
pontiſes allegit in cardinalium ordinem (qui pri- σθαι σφίσι καινοτομίαν αυτοίς . Και εξέφερον τούτο
mus apud pontificem est) viros duos Græcorum γράμμασι , και ές τους αγίους επιμαρτυρούμενοι
nobilissimos, cosque sibi familiarilale junxit. Vo- μηδέτερον νεωτερίζειν προς την θρησκείαν . Εντεύ
cantur enim cardinales, quasi religionis duces et θεν επιλεξάμενος και των Ρωμαίων αρχιερεύς άνδρε
antistites . Hos enim honore sibi proximos triginta δύο , των Ελλήνων ευδοκιμωτάτω , ώκειώσατο οι,
elegit pontifex, iisque sociis et consiliariis utitur. ανακτώμενος και τα μάλιστα αξίως τε της παρ '
Suppeditat his reditus sufficientes , assignans iis- εαυτώ τιμής της μεγίστης , καρδινάλεις το απέδει .
dem regiones , unde opes sufficientes accipiant . ξεν, οία της θρησκείας ηγεμόνε 15. Τούτους γάρ δή
Hic quidem minores, alius majores acquirit opes , ες την παρ' εαυτώ χώραν ιδρυμένους , αμφί τους
secundum regiones quas singuli sortiuntur . In τριάκοντα , εταίρους τε αυτό επάγεται και συμβού
horum igitur album relulit pontiſex viros duos λους, παρεχόμενός τε πρόσοδον έκανήν , και χώραν
Græcorum , Bessarionem Trapezuntiuni, Nicææ αφ' ής αν αυτούς προσίου χρήματα, τα μεν πιλέω ,
episcopum , et Isidorum Sarmaliæ (quæ ct Russia) το δε ελάττω , αξιών ως έχει τε εκάστω και χώρας .
episcopiim . Nam horum opera plurimum adjutus "Ες τούτους δή απολεξάμενος άνδρας δύο των Ελ
estin concordia cum Graecis ineunda . De Bessa- Βλήνων , Βησσαρίωνα τον από Τραπεζούντος , Νικαίας
rione quæ accepi , diligenter adnotabo . Bessarion αρχιερέα , και Ισίδωρον τον Σαρματίας αρχιε
tanto erat instructus a natura intellectu , ut præ- ρέα, υπουργώ τε έσχεν αυτώ και συνεργώ ες την
slantissimos Græcorum non dico æquaret, verum προς τους "Έλληνας διάλυσιν της διαφοράς. Περί
superaret . Judicio in re qualibet plurimum polle- μεν ούν Βησσαρίωνος τοσόνδε επιστάμενος μνήμην
. ruin
bai . Græca Latinarumque lillerarum tanla ποιήσομαι ως ξυνέσει τη από φύσεως , πολλών δή
peritia huic viro ineral , ut facile eruditionis pal- των ές τούτο ευδοκιμούντων Ελλήνων , μακρύ γε
mam inter omnes caperet, . ilNicolaus , qui Eugenio νόμενος , και κρίνειν τε εφ' ό τι αν γένοιτο ,
successit , virum lunc coluit plurimum . Quapro- κράτιστος δοκείν γενέσθαι , τα δε ες σοφίαν την
pler Bononiæ urbi opulentæ euin præfecii, ui eam Ελλήνων τε και Ρωμαίων ουδενός δεύτερος . Τού
Tularetur, Cum autem ca urbs usque seditionum τον δή αγασθέντα τον Ρώμης αρχιερέα Νικόλαος 16,
procellis jactaretur , et seditiosi usque inter se τον μετά ταύτα , επιτρέψαι της Βονωνίας πόλιν ευ
contendere non cessarent , plane inter istos Tumul- δαίμονα επιτροπεύειν αυτώ. Εν ταύτη τε της πό
tus vir ille divinus apparuit. Urbs isla opibus el λεως ενστάσει ως τα πολλά γενομένης , και των
reliqua felicilale nihil cedil vel pr: cipuis Italia στασιωτων επί διαφοράν σφίσιν αφικνουμένων , δαι
oppidis : liuerarum studio præstantissimis Italia C μόνιόν τινα των εν τη πόλει, ταύτη επιφανήναι.
:
urbibus connumeratur . Isidorum virum prudentem "Έστι δ' ή πόλις αύτη εν ταις κατά την Ιταλίαν
patriæque amantem , cum Byzantii pro patria pu- πόλεσιν ευδαιμονίας ου πολλώ των πρώτων λειπο
gnaret, a Barbaris caplum esse consial . Ponijſes μένη πόλεων. Κεκόσμηται δε και ες την των λόγων
Engenius hunc virum , cum ejus auctoritas ma- άσκησιν ες τα πρώτα ανήκουσαν η Ιταλίας . Τον
xima apud Græcos baberetur, elegii , pulans eum δε Ισίδωρον , ελλόγιμόν τε όντα , και φιλόπατριν ,
rebus suis plurimum momenti allalurum in con- αλόντα τε ύστερον εν Βυζαντίφ υπό βαρβάρων ,
cordia cum Græcis jungenda, quod el evenit. Rex έπαμύνοντα τη πατρίδι . Τούτω δε ως αξιώσει τε
Graecorum cum presidium ad relinendum Byzan- παρά τοις " Ελλησι δοκούντι προέχειν , και συμπρά
lium peteret , pontiſex respondit promiltens, sibi ξειν αυτώ τα προς τους Έλληνας , επιλεξάμενος ο
in posterum el regnum illud Græcosque curæ ſore; τότε Ευγένειος αρχιερεύς , ξυνέβη ές ταυτό τους
præterea se non cessaturum Pannones el Gerina- "Ελλησιν και επικουρίας τε δεομένα των Ελλήνων
nos incitare, ut arma contra Turcos capiant, qua- βασιλεί, όσα ες φυλακήν της πόλεως παρεχόμενον ,
tenus Græcis et aliis bonum videatur. Ilis ita com . υπέσχετο του λοιπού μελήσειν αυτώ ικανώς της
D βασιλείας αυτού και των Ελλήνων , και τους Παίο
positis, rex Byzantium proficiscitur .
νας και Γερμανούς επί Τούρκους αναγνώσονται στρατεύεσθαι , μη ανείναι ποτε εποτρύνοντα ές τούτο
αυτοίς , ώστε αγαθών ή δεσθαι τοις τε " Ελλησι και τοις άλλοις. Ταύτα υποδεξαμένου του αρχιερέως ,
έκομίζετο επί της και28 βασιλείαν Βυζαντίου μετά ταύτα ό των Ελλήνων βασιλεύς.
Græci 156 domum reversi , non amplius bis Οι μεν ούν "Ελληνες , ώς επ ' οίκου εγένοντο, ουκ
quæ convenerant in Italia, stare voluerunt : verum έτι έφασαν εμμένειν τοις ώμολογημένοις , αλλά
apprehendentes sententiam diversam , noluerunt τουναντίον κατέστη , μηκέτι βουλομένους συντίθε
amplius in religionis negotio adhærere Romanis. σθαι τους Ρωμαίοις . Ο μέντοι αρχιερεύς και σο
Hinc motus pontiſex Romanus , viros quosdam φών τινας επεπόμφει επί το Βυζάντιον παρά τους
doclos Byzantium ad Græcos misit, ul cum his in "Ελληνας, ές διάλεξαν αφιξομένους τοίς των Ελλή
colloquium venirent : qui quidem synodum el con- νων σοφοίς, οι ου πρoσίεντο την γενομένην σφίσι

Notulæ marginales.
25 ήγεμόνες . R. ut in c. 26 Νικόλεων. Sic etiam R. 27 ανήκουσα . Sic
16 ανακτώμενοι . R. μι in r .
elian R. 38 In uno deest .
293 DE REBUS TURCICIS LIB . VI .
ξύνοδον κατά την Ιταλίαν , Μάρκω τε τω 'Εφέσου A cordiam in Italia faciam non admittebant . Nann
αρχιερεί, ουδε την αρχήν τιθεμένω τώ των Λατίνων
δόγματι το παράπαν, και Σχολαρίω , τω τότε παρ'
"Ελλησι τα ές σοφίαν ευδοκιμούντι. Ου μέντο:
ηνύετο αυτοίς ουδέν ές λόγων άμιλλαν αφικνουμέ-
νοις , αλλ' απεχώρoυν άπρακτο: επι Ιταλίας. Ο δε
Ευγένειος ου πολλά ύστερον αφίκετο ες Ρώμην,
συμβαλλομένων αυτω των Ουενετών , φερομένων
τότε τω πολέμω άμεινον προς τον Λιγυρίας τύραν .
νον. Οι γάρ Ουενετοί επαγόμενοι στρατηγόν σφίσιν,
άνδρα Λίγυρα, Καρμανιόλαν 29 τούνομα, κηδεστην
γενόμενος του Λιγύρων τυράννου, τότε στράτευμα
επέτρεψαν αυτό. Και ός παραλαβών τό τε στρά-
τευμα και τάς ναύς όσας ήξίου πληρώσαι αυτό τους
Ουενετούς, εστρατεύετο πεζή τε , και διά του Πρι-
B
δανού , έχων ναύς εξωπλισμένας ές τάς επάλξεις
ξυλίνας αμφί τάς εβδομήκοντα, επί τον Μεδιολά-
νου ηγεμόνα τον Φίλιππον. Υπην δε εκείνη στρα-
τηγός Νικόλεως ο Βραχύς επίκλην , ανήρ τα πολέ-
294
Marcus Ephesi episcopus, el Scholarius Greco
rum doctissimus, ne quidem ab initio Latinorum
dogmali consensum præstare voluerunt. Ubi ad
colloquium et ad disputationem ventum est, Ro
mani nibil efficere potuerunt, verum re inferta
domum reversi sunt. Eugenius haud mullo pos!
Romam rediit, a ljutus a Venelis, qui ea lempestalos
admodum feliciter bellum gerebant cum Ligurum
tyranno. Nam Veneti belli ducem crcarunt virum
patria Ligurem , qui antea fuerat amicus el affinis
Ligurum tyranni. Nomen ducis Carminiola fuit ,
cique exercitum commiserunt. Qui ul exerciture
accepit,, et naves to quot militibus implere V
nelos jusseral, ilinere pedestri et per Eridanum
proficiscebatur, habens naves ligneis propugna
culis et lurribus pulchre instruclas, quæ nimero
erant septuaginta . His copiis munitus pergebat
contra Mediolani tyrannum nomine Pluilippum .
!

μια αγαθός, και ες τα πρώτα ανήκων του πολέμου .
Και πρώτα μεν έφέροντο οι Ουενετοί ες τον πόλε-
30
μον επί πολύν χρόνον τινά, ές τε την λίμνην
φυλακής διαπολεμούντες αλλήλοις. Και επί Βρίξιαν
πόλιν ελθόντος Νικόλεω του Βραχέως, και πολιορ-
κούντος την πόλιν ώς εξαιρήσoντoς, αντέστησαν επί posito.. Nicolaus Bracellius Brixiam cum exercita
συχνόν τινα χρόνον, και ές τούτο ανάγκης εληλυ-
θέναι, ώστε και μυίας και γαλάς εδηδοκέναι, και
δεινά υπενεγκείν μή ένδιδόντας το παράπαν τους
0
Carminiola legalus erat Nicolaus cognomento
Brachius ( 77) , vir militaris rei peritissimus, qui
της ail summam bellicarum rerum gloriam evaseral .
Veneti in eo bello victores tempore longo fuere.
Præliabantur diu, cum præsidio ad lacus custodiam
venit , eaunque capere ilebatur . Verum oppi.lani
obsidione:n longo tolerarunt tempore eoque ne
cessitatis veulum est, ut mures ſelesque ederent,

Λίγυας · Γουέλφων δέ μοιραν ούσαν εν τη πόλει, el durissima quæque sustinerent potius, quam uit
αντιστήναι επί τοσούτον. Τήν γάρ του 'Italiav chosli ccderent : faclio Grielphorum , quæ in urbe
σύμπασαν ες δύο μοίρας διακεκρίσθαι επυθόμεθα , erat , adeo fortiter repugnavit. Universa Italia in
την τε Γουέλφων και Γιβελλίνων. " Οτω μεν ούν duas factiones divisa est, in Guelphoruin scilicet
τρόπο και γένος και πόλεις των κατά την Ιταλίαν el Gibellinorum . Quomodo aulem urbes lorius
απανταχή ες δύο τούτη μοίρας διέστη , ώστε αλ Italiæ in his facciones abierint , el inler se semper
λήλους 11 πολεμίας είναι , διενεχθείσαι τη γνώμη dissidentes animis pugnent, et unde dissidendi
διαπαντός, και έθεν την αρχήν έσχε της διαφοράς initium exorlum sit , ex newine inquam audivi
ούτε τινός επυθόμην, ώστε αληθές τι περί αυτών quidquam , ut veri aliquid de iis determinaro
επισημήναι , ούτ' αυτός συμβαλλόμενος έχουμ' άν possim :: nec ipse conjecturam faciens,, possian
λέγειν τι ασφαλές περί αυτών. Ο μέν τοι Αιγύρων quid certi de iis 1radere. Ligurum et Januensium
χώρα, και η των Ιανυΐων , ες την Γιβελλίνων απο- regio Gibellinorum ſaclionem sectatur. Veneti re
κέκριται μοίραν» οι δε των Ουενετών, και των Romani, necnon Marchia , Guelphis adhæreni.
"Ρωμαίων , και η Μάρκη , ες την Γουέλφων διέστη Τyrrheni et Reginae regio qua ad Japygiam in Ion
διαφοράν . Τυρρηνοι μέντοι και η χώρα της Ba- giludinem patet, utrisque favel. Quidam eniin ho
σιλέας 21, επι Ιαπυγίαν μακράν διατείνουσα, επ'
35
rum in Guelpliorum , quidain in Gibellinorum fa
D
την
αμφότε ρα, αλαντεύονται. Οι μεν γάρ τούτων ές clionem 157 discrcti sunt. Etiam in una caddım
Γουέλ
οι δε ες την Γιβελλίνων αποκέκριν- que libe utrasque islas factiones inter se lissi
ται μοίραν . Και εν μιά τε και τη αυτή πόλει dentes el pugnanles cernere est , Hinc plerumque
έστιν ιδείν άμφω τώ μοίρα διεστηκυία τε και μα . sedisiones Italiam colentibus accidere puto . Ac
χομένα άλλήλαις . Δι' & δή και ως τα πλέω τάς cidit interea ut etiam Palavini adducereni sung
στάσεις λογίζομαι συμβαίνειν τοις κατά την Ιτα- duces, inter quos eral et Marsilius, natus er fanilia
λίαν γίνεσθαι . Συνέβη δε εν τούτο και τους εν Caraziorum , qui parabat Carminiole procete
Παταβίω επαγομένους τους σφών ηγεμόνας , Μαρ- bein .. Est autem ea urbs :00gna
inagna et opulenta,, in
σίλιον τούνομα οίκου τ.ν Καρδαρίων, συντίθεσθαι ambiiul continens stadia seperaginta , fluvinis no
αυτή παραδούναι την πόλιν. "Έστι δε αύτη ή πόλις n.inc Brenta eam secat : quo cum undiquc alluatur,
Notulæ marginales.
(77 ) Picininis .

* Ιn no. Καραμανιόλον. » In ora , λέγω δε τάρδα . 3121 άλλήλας. Sic etiam R. " βασιλεία ; Ια :: 10,
775 Farms . In al , ut in cont.
295 LAONICI CHALCOCUNDYL.E 296
Emunitissima redditur . Nunc igitur Marsilium cum A μεγάλη τε και ευδαίμων έχουσα περίβολον αμφι
adduxissent, constituerunt dieni, ad quem pro- τους εβδομήκοντα σταδίους. Ρεί δε διά της πόλεως
ditio perageretur . Verum to die maxima ingruit - ποταμός Βρέντας τούνομα 33, και τούτω περιιόντι
>

leimpestas , qua inhibitus nequivit ad prinstitutum γενομένη ωχύρωται ες τα μάλιστα . Τούτον ώς

comparere diem.. Quidam proditionis conscius,, επήγοντο τον Μαρσίλιον συνθέμενοι, ημέρα και αυτόν .
anxius admodum ne aliquis preveniret et prodi- δέοι παρεϊναι ές τούργον , επιγενέσθαι το χειμώνα
tionem palefaceret ,> adveniens ipso proditionis μέγιστον , και διακωλύσαι τον άνδρα πα ρεϊναι, ε;
consilia aperit. Qui ut rein cognovere, urbeim fir- ην συνέθετο ήμέραν . " Ένα δε των συνειδότων την
maverunt custodiis : subornarunt quoque insidias προδοσίαν , δεδoικότα περί αυτώ, μή φθάσας έτερος
Marsilio, qua volebat exire ad hostes. Accedentem κατα μηνύση την προδοσίαν, αφικόμενος αυτός ανά
igitur ceperunt una cum centum civibus, quos una γορεύει την προδοσίαν. Οι δε ώς ήσθοντο, την τε
cum uxoribus necarunt , trucidato etiam Harsilio. πόλιν ωχυρώσαντο φυλακαίς, ως οίόν τ' ήν μάλιστα
Hæc cum sub idem bellum acciderent. Venetis, αυτούς. Και τον Μαρσίλιον λοχίσαντες ή έμελλε
electum est ut duci Carminiolæ imperium proru . διεξιέναι επιόντα τη πόλει, ελείν τε και τους εν τη
garelur. At postmodum cum proditionis arguere- πόλει άνδρας, ως εκατόν που τον αριθμών, συν
r Carminiola, el in ipso opere essel deprehensus, E γυναιξί τε άμα ανελεϊν , και αυτόν Μαρσίλιoν δια
insidias urbi struens, interfecins est. Dicitur au- χρήσασθαι. Ταύτα δε ες τον πόλεμον τούτον ξυμ
tem, cum duceret or ad supplicium , in eum locum βαίνοντα Ουενετοίς επέρρωσέ τε μάλλον , και ές τάς
ubi capite truncandus erat, velato et obstructo ore στρατηγίας Καραμανιόλου , τα πρώτα μεν επί πολύ
incessisse, ne posset compellare et ohteslari eos εφέροντο άμεινον ες τον πόλεμον του Λιγύρων ηγέ
qui ad spectandum supplicium convenerant. Post μόνος · μετά δε ταύτα προδιδόντος τούτου, ως
hujus viri obitum νοcaverunt Franciscum Sfor- εμηνύθη αυτοίς, ή λέγεται, εάλω τε επ' αυτοφώρω
tiam cognomine, quem ducem pronuntiantes, ci επιβουλεύων τη πόλει, και απέθανε , τοσόνδε μέντοι
commiserunt bellum quod gereret cum Ligurie λέγεται, ως μέλλοντος αυτού ες τον χώρον, εξ ον
principe. Tandem eo res venit, cumimpigre adju . έδει τελευτήσαι, αποβαλόντα την κεφαλήν, έπεσφα
varelar ab Venetis, ut non multo leinpore inter- λισμένο το στόματι αφικέσθαι , ώς αν μη διαμαρ
jesto, dux Mediolani eligeretur. Cum autem ve- τύρασθαι έχοι ες τους παρόντας αυτό τελευτώντί.
uelorum esset imperator, plurimumque ob eam Μετά μεν ούν την τελευτην τούτου μετεπέμποντο
rem commendarelur, Lodianı usque, quæ Medio- Φραγκίσκος τον Σφορτίαν επίκλης, και στρατηγός
Jano proxima est, accessit, Pergami regionem , et c αποδειξάμενοι , ενεχείρισαν αυτά τα πράγματα ε;
alia quaedam oppidula Ligurice ultra Adam (78) τον πόλεμον . Τούτω μεν συνήνεγκε χρηματισά
flumen subigens. Deinde cum bellum inter Venélos μένω από Ουενετών αυτώ ύστερον δύ πολλώ χρόνο
et Ligures esset compositum , paceque sopitum , ες την Μεδιολάνου ηγεμονίαν έλθείν χρηματίζων
filiam ducis illegitimam uxorem duxit, el cuin δε αυτοίς ές τάς στρατηγίας, και μέγα ευδοκιμών,
quasi medius esset inter utrosque, cessavit Nico- άχρι Λοδίης πόλεως της εγγυτάτω Μεδιολάνου
laum bello persequi . Is , cuni pax convenisset, αφίκετο, καταστρεφόμενος την τε Πέργαμον και κα .
venil Parthenopen sive Neapolim ad Tarraconnen- λουμένην χώραν, και άλλα άττα της Αιγυρίας που
sium regeni, volens eum adjuvare , si opera sua λίσματα, τα επέκεινα του "Αδα ποτάμου . Μετά δε
indigerel, in bello quod parabat inferre Tyrrhenis. ταύτα σπονδών γενομένων αμφοίν, τοίς τε Ουενετούς
158 Cum autem nibil isthic invenisset suis rebus και τα Μεδιολάνου ηγεμόνι, ηγάγετο θυγατέρα
accommoduan , ad Mediolani ducem reversus est. νόθον του ηγεμόνος ές γυναίκα αυτό. Και εκ μέσου
Nec inulio post exspiravit Nicolaus, cum ſuisset αμφοίν γενόμενος διετέλει ήσυχίαν άγων πρός τε
belli dux optimus, ducendi exercilus pugnandique τον Νικόλεων πόλεμον 18. Ούτος μεν ούν, ώς αι
peritissiinus. Com autem longo tempore renom σπονδαι εγένοντο και ειρήνη ήν, αφίκετο επί την
D
dolore ſuissel éxcrucialus, tandem worluus est, Παρθενόπην παρά τον Ταρόακωνησίων βασιλέα, ώς
relinquens sui per universam lialiam memoriam συστησομενός τε εαυτόν τώ βασιλεί, και υπουργή
honestissiinam ; fuit porro gencre Perusinus . σων αυτώ, εί του δέοιτο ες τον προς τους Τυρρηνούς
πόλεμον. "Ως μέντοι αυτώ ουδέν εύρατο επιτήδειον, επανήει παρά τον Μεδιολάνου ηγεμόνα. Και ος ου
πολύν χρόνον μετά ταύτα ετελεύτησεν, ανήρ τα ές στρατηγίαν κράτιστος γενόμενος, άγειν τε στρα
τον και διαμάχεσθαι. Διαβήτης δε έχων νόσον επί πολλά έτη ετελεύτησε, καταλιπών εαυτού μνείαν
της Ιταλίας απανταχή , το γένος γενόμενος Περούσ.0;.
Franciscus non multo posi , cum defunctus esset Φράγγισκος μεν ούν, ώς oύ πολλώ ύστερον και
Mediolani dur , cum Venelis inimicitias suscepil , Μεδιολάνου ηγεμών ετελεύτησε νοση, τον βίον κα
animum in Mediolani tyrannidem intendens. Nau ταλιπών, κατέστη δη ές διαφοράν αυτίκα τοις
Notula marginales.
(78) Abduam .

18 In orα , ο πάλαι Μαδόακος . Περγάμου Sic etiam R. 50 πολεμών Sic etiam R.

297 DE REBUS TURCICIS LIB. VI. 299
Ουενετοίς, ώρμημένος επί την τυραννίδα Μεδιο- A Veneti Philippo mortuo , adjungeliantur Mediola .
nensibus, hortantes et adjuvantes eos, ut aristocra
λάνου . Οι γάρ τοι θυενετοι , ώς ετελεύτησεν ο Φε-
λιππος , τοίς τε Μεδιολάνου συνετίθεντο, επί αρι- Liam reciperent. Equidem urbs illa aliquandiu ari . .

στοκρατίας παρακαλούντες την πόλιν , και τιμω-
ρούντες αυτή ες την της πολιτείας κατάστασιν. Και
πη και επί χρόνον τινά διωκειτο ή πόλις, αιρουμένη
αρχάς τας των αρίστων σφίσιν ενόντων τη πόλει.
Και έστενομάχει αυτή, ως επί την ισονομίαν τε-
τραμμένη , στρατόν τε επιπέμπουσα . Η μεν ούν
πόλις εστίν , ή εχώλεσεν επί τυραννίδα διώκουσα ,
και επεκαλούντο σφίσιν ηγεμόνα τον Φράγγισκον :
οι δε άλλοι εναντιούντο αυτοίς. Ούτος μεν ούν στρα-
τον συναγείρας, ήγε σπουδήν επί τους Ουενετούς,
η επυνθάνετο αυτους στρατοπεδευομένους . Επιών
δε συν των στρατό άγχου της πόλεως, ώσει σταδίου ;
εκατόν, επολιόρκει την πόλιν πραγμάτων τε τα B Etiam necessariis suis permittebat ingredi in ur
.
stocratiam scctabatur, magistralus creans ex opti.
matibus urbis. Veruni cum ad æqualitatem respi.
ceret, admodum tenuiter res gerebat, si quando
exercitus aliquo misisset. Quapropter ad tyranni
dem civitas inclinavit. Vocant igitur cives ducem
Franciscum . Quidam reluctabantur. Franciscus
igitur, conscripto exercitu , quam celerrime profe
ctus est contra Venetos, in eum locum in quem
castra sua ponere jam antea animis destinarunt.
Accedens igitur, castra ponit stadiis ab urbe cen
lum , eamque obsidet. Cum itaque inbiaret tyran .
nidi, ut eam sibi pararet , viros elegit idoneos.

προς την τυραννίδα επιλαβόμενος , τους επιτηδείους bem , ut oppidanos obsidione pressos ad pacem el ad
αυτή συγκατεργάζεσθαι . Και ουκ επιτρέπων των fælera incitarent. Nolebal lamen quam proxiine ad
επιτηδείων ότιoύν εισιέναι εις την πόλιν, ώστε πιείο- urbein copias ducere, timens urbis populum , qui
μένους ες ομολογίαν αυτά καταστήναι . Ελάσαι maximus est omnium ltalice urbiuni : etiam nu
μεν ούν ευθύ 36 της πόλεως, ουκ εποιείτο βουλήν, niero suum exercitum superabat. Potuisset quoque
δεδoικώς τον δήμον της πόλεως, μέγιστον δή όντα exercitum validissímum sternere. Exspectabalur quo
των κατά την Ιταλίας και πολλαπλάσιον του que Venetorum exerci'us, qui urbi auxilio venirel.
εαυτού στρατού, προς δε και άριστον τα πολεμικά , Verum Franciscus in iis castris, quae ab initio con
του στρατού αξιόχρεων , και του από Ουενετών munierat, mansit : sedulo eaagens, ne inde posset dc
στρατού προσδοκίμου αυτούς παρέσεσθαι επί τον pelli. Ubi allatum est , exercitum Venetorun appro
πόλεμον τόνδε . Ούτος μεν ούν αυτού πράσσων τα pinquare, ut urbi supp:'lias ſerret, prior exorieos, oc
προς την πόλιν την μονήν έποιείτο · ώς δε επιβοη- currit Venetis quani celerrime, et castra locavil sta .
θούντα στρατόν , τον από Ουενετών, επυνθάνατο diis ab Mediolano quinquaginti . Ex adverso castra
παρείναι ήδη άγχου προεξανιστάμενος, απήντα ως melalus erat Venelorum dux nomine Godunidas (79),
C
είχε τάχους μακράν από της πόλεως , ές πεντακο- qui castra admodum diligenter emuniebat,volens ex
σίους μάλιστα τη σταδίους , και έστρατοπεδεύετο . speclare ibi exercitum dlediolanen : er , ut conjunctis
'Ενταύθα αντεστρατοπεδεύετο και ο Ουενετών cupiis prælium inirent. Franciscus ut ex speculatori
στρατηγός, Κουδουνίδας δ' ήν όνομα αυτό, και bus cognovit, Mediolanenses urbe egressos, pergere
περιταφρευσάμενος, ανέμενε και το από του Μεδιο- ad Venetos, nocteignes plurimos in castris faciebat.
λάνου στράτευμα , επιβοηθήσον αυτώ , και τότε την ut nihil eorum quæ instituebat, hostis suspicare
συμβουλήν ποιήσασθαι . "Ενθα δή ο Φράγγισκος, διά Lur : armansyue suos, cilalo agmine contendit ob
των κατασκόπων ως επίθετο από της πόλεως έξε viam Mediolanensibus. Quos aggressis , prælio gra
λαύνε:ν τον στρατόν , επιβοηθήσοντα τοίς Ουενετοί , viler aixit, interfectis 159 plurimis, ut pauci ex
νυκτός πυρά πολλά αψάμενος εν τω στρατοπέδω , Mediolanensiun exercitu superessent. Victoria igi
ώστε μηδέν τοιούτον υπολογίζεσθαι τους πολεμίους, lur illustri politus, in castra reversus est : nec
και εξοπλισάμενος νυκτός, ελαύνει ότι τάχιστα mora, manus conserit cuin Venetis, quos præelio
σπουδή επί τον Μεδιολάνου στρατον, και ενταύθα atroci commisso in fugam egil, captis sexies mille
μάχην ποιησάμενος, και διαφθείρας το , πλέον equitibus, victoriamque conseculus est insignem .
του στρατού , και περιγενόμενος αυτού , ώστε p Tandem reliit in castra, que non multum ab urbe
μηδoτιουν υπολειφθήναι, ότι και άξιον λόγου, lucaverat. Nec multo post ingressus urbem , pacem
αυτίκα απελαύνει οπίσω επί το στρατόπεδον . pangit, quain suadebat quidam Nazaræus sive mo .
Και ξυμβαλών τώ Ουενετών στρατηγώ, ου πολ- nachus . Deinde filium suum millens ad Venclos,
λο ύστερον μάχην τε εμαχέσαντο ισχυράν , και is deinceps placidum se exhibuit. Ad hæc laud
ες φυγήν τρεψάμενος , είλε τε ιππέας αμφί τους multo post contigere.
εξακισχιλίους, και νίκην ανείλετο περιφανή. Ού πολλώ δε ύστερον επελαύνων επί την πόλιν, ή
και το πρότερον διέτριβε, και πράττων διεπράξατο. Και εισήει ού πολλώ ύστερον, ειρήνην τε εποιήσα
το, Ναζηραίου τινός ές τούτο παρακινήσαντος. Και τον παίδα αυτού έπεμψεν ές τους Ουενετούς, και
εύνοιαν ενδεικνύμενος διετέλει. Αλλά ταύτα μεν ύστερον ού πολλώ εγένετο .
Τότε 21 δε ώς "Ελληνες επ' οίκου γένοντο, Ευγένειος Cum Græci domos suas essent reversi , pontifex
Notulæ marginales.
(79) Al. Colleo. Sigismundus Malatesta. Barpiol. Coleo. Bergo:nas. Sabell. Enn. 1 , lib. v.
36 ΑΙ. ιθύ .37 Ah . sic etiam R.
PATROL. GR . CLIX . 10
291 LAONICI CHALCOCONDYLE 30

Eugenitis nihil auxilii s3tis digi, φuemadmodum: Α ο Αρχιερείς ουδέν λόγου άξιον έπεμπε παρά τους
promiserat, Grecis misil. Proinde a pontifice aver- "Έλληνας, το ες επικουρίαν φέρον. Αυτίκα οι "Ελ
lebanlır, cosque peenitebal concordiæ quam cum ληνες έτράττοντο , και μετέμελεν αυτοίς καταλυσι
eo fecissent. Verum pontifex nihil auxilii Græcis μένους προς τον αρχιερέα. Ούκ έπεμπε δε δ :' αιτίαν
Tali de causa miişii. Nam eral ei bellum in Italia τήνδε . Πόλεμος τε γάρ συνητο αυτό κατά την
contra Tyrrhenos propler regionis dissensioncm . Ιταλίαν επί τούς Τυρρηνούς επί χώρας διαφορά,
Habens autem exercitum et sumplus ad id bellum , και στρατόν τε έχων και δαπάνην, και στρατηγός
necnon genere sibi propinquum ducem , qui patri- επ' αυτό προσήκοντα ες γένος, άνδρα ελλόγιμον
archiæ partes agebal, virum prudentein , nun cessa. πατριάρχην, πολεμών ότε μεν τοίς Τυρρηνοίς .
bal rem gerere nunc quidem cum Tyrrhenis, nunc οτέ δε και το Ουρβίνω τώ μετά ταύτα ηγεμόνι,
vero cum Urbividuce. Eaenim tempestate Tyrrhe- ουκ επαύετο 38. έδόκει τε γάρ ή Τυρρηνών μητρόπο
norum metropolis videbatur stare a partibus Phi λις τότε φρονείν τα του Λιγύρων ήγεμόνος Φιλίπ
lippi Ligurum principis , pro quo fortiter pugna . που, και συμμαχείν εκεί και κατά το ισχυρόν. Δι' α
Dant. Quapropter resistebant etiam pontifici, qui δή και προς τον αρχιερέα Ουενετόν όντα , του οίκου
Venetus eral , exortus ex familia Condelova μι , Κονδουλμαρίων, όντινα ή οίκον, αξιoύντος του αρ
quam petente pontifice senatoria dignitale hono- B χιερέως , της συγκλήτου εποιήσαντο από τούδε , και
varunt, videlicel ut ea familia quoque in scnation έξεστι μετασχεϊν αυτοίς. Και διαπολεμούντων γάρ
allegeretur. Cum autem bellum inter Venelos Me- αλλήλους των τε Ουε νετών και του Μεδιολάνου
diolanique ducem Philippum arderel, quædam lla- ηγεμόνος Φιλίππου , ξύμπασά τε η Ιταλία διέστη
liæ pars huic, quædam Veneris adhæsil. Ili autem προς εκατέρους. Είσι δε τυραννίδες ανά την Ιταλίαν
principaliis sive tyrannides per lialiam dispersæ αίδε ή της Φερραρίας, οίχου των Εστενοίων 0, και
sunt i tyrannis Ferrariæ , quæ est de familia Esten- οι του 'Αριμίνου , και οι της Mάρχης Μαλατεσταίοι,
silun , Arimino Marchiæque præsuni Malalesiæ . Huc και Ουρδίνου τύραννος , και Μαντούης , και Μεδιο
ailile lyrannos Urbini, Mantuze , Mediolani, Romæ , λάνου , και Ρώμης , και Νεαπόλεως, Ιαπυγίας.
Neapolis et Japygiæ . Ul autom ferrariæ , Medio- Τούτων οί της Φερραφίας ως έχουσιν ηγεμόνες,
Hyuni el Japyglie principes se gerant, necnon de Man- και Μεδιολάνου , και Ιαπυγίας , και Μαντούης , ελέ
3ua dictum est salis, quantuin facit all presenten) χθη, ώς ικανώς γον έχειν, ές μνείαν αυτών των
istoriam. De Urbini tyrannis nec scio . Tyransii λόγον ποιουμένους . Περί δε των Ουρβίνου τυράννων
sive principes Urbini ex antiquissimo genere de- κοσάδε επίσταμαι . Δοκούσι δε οι Μαλατεσταίοι γένος
scendere videntur , et Malateste dicuntur . Multis c τε είναι παλαιότατον , και ες την Mάρχης αρχήν επί
annis Marchiæ imperarunt regenles Ariminum . et πολλά έτη διαγενέσθαι , ήγεμονεύοντες του τε 'Αρι
alias isihic urbes insignes, llinc progressi duces .
μίνου και άλλων ταύτη πόλεων επιφανών · όθεν δή
eorum facti sunt , qui in Italia rem judiciariam και ώρμημένους , και ές στρατηγίας καταστήναι
tractabans . Eliam Veneti hos sibi duces constitue- των αμφι την Ιταλίαν πρυτανευόντων . Γενέσθαι
runt. Postea Tyrrheni eos quoque sibi duces pelie- δε Ουενετούς στρατηγούς εντεύθεν, και Τυρρηνοίς,
runt, el inde ad Mantuæ ducalum emersere , Nuric και επί της της Μαντούης αρχήν παρεληλυθέναι.
l'everiar unde digressus sum , ut scribanu Je Romano Περί δε του Ρώμης αρχιερέως έρχομαι ερών.
160 pontilice .
Ubi primum pontifex aliquis mortuus fuerit, in "Ως επειδάν τελευτήση ο αρχιερεύς , συλλέγονται
domuin quamdam congregantur cardinales , ac cal- οι καρδινάλιοι ές οικόν τινα, και τάς τε ψήφους δια
culos fereules eligant de familia Coloniorum (80) φερόμενοι, τίθενται τε και αιρούνται, όν αν ο τε
el Ursinorum , quos huic muneri idoneos putarini . της Κολονίου και Ούρσινίου καρδινάλιοι , και εκ
Sunt autem hæ l'amilia longe reliquarum familia- λέγονται σφίσιν ες αίρεσιν τους επιτηδείους. Είσι
rum Romæ el maximæ et potentissiin e. Nunc qui- δε αύται αι οικίαι μέγισται δη των εν Ρώμη και
D
dem favor ad bos, nunc ad illos inclinat. Ple , μέγιστον δυνάμεναι. Και επί τούτους οτε μεν τού
rumque aulein cum sententiæ haud congruunt, τους, ότε δε εκείνους ταλαντεύεσθαι . Συμφέρονται
peregrinos neutro propendentes favore pontifices δε ώς τα πολλά και επήλυδας, μηδέ ετέρωσε απο
designant. Ubi auiem suffragia collegerunt, el pun . κλίνοντες, ποιούνται αρχιερείς. Επειδάν δε τας
tifex fuerit declaratus, domi cum continent , explo- ψήφους επιλέγονται, και αποδειχθή, αρχιερία ανα
Tantcs pum et reliquis placeal electio. Pontificem γορείουσί τε αυτόν, οίκοι κατέχοντες, ές και αν τοις
pronuntiatum insidere jubent sedili foramen ha- λοιπούς συνδόξη ή αίρεσις . Καθίζουσι δε επί σκίμ
benti, ut lestes ex eo propendentes, aliquis, cui ποδος υπήν έχοντος, ώστε και των όρχεων αυτού
hoc
ιος υuneris injunctum est,, taugat ,, qui apparent επικρεμαμένων άπτεσθαί τινα των προσαχθέντων ,
pontificem virum esse. Nam constat mulieren ώστε καταφανή είναι άνδρα είναι τούτον . Δοκούσι
quondam in pontificatum esse subveciam , quia γάρ το παλαιόν γυναίκα επί της Ρώμης αρχιερα
Notulæ marginales .
(80) Columnensium ,
38 Επαύσατο. R. ut in c . 39 'Αλλήλοις . Η . κι in c . 46 In uno, Εστεσ.
301 DE REBUS TURCICIS LIB . VI . 302
τείαν αφικέσθαι · ου γάρ επίδηλος ήν, ότι και οι A sexus ignorabatur. Νain Italia occidentales pene
άρρενες σχεδόν του της Ιταλίας και ξυμπάσης τε omnes bárbaś radunt. Cum autem illa mulier gra
της προς εσπέραν χώρας επιεικώς ξυρώνται το γέ- vida esset facta, et ad festum sive sacrificium pro
νειον . "Έγκυον δε γενομένην , ώς εις την θυσίαν diisset, peperit infantem inter sacrificium , in con
αφίκετο, γεννήσαί τε το παιδίον κατά την θυσίαν, spectu universi populi. Quapropter ne decipiantur
και οφθήναι υπό του λαού. Δι' ά δη ώστε επιγνώ- iterium, sed rem cognoscant neque ainbigant , po
ναι , και μη πάνυ του ενδοιάζειν, άπτονται. Και tilicis créati virilia tanguit. El is qui langit, ac
αψάμενος επιφωνεί : "Αρδην ήμίν ο δεσπότης. Τα clamat : Mas nobis dominus est . Nomina autén
μέντοι ονόματα μεταβάλλουσιν, οία θειότεροι σφών posl electionem illico commutant, quasi jam divi
αυτών γινόμενοι, και ές πάν μεταβολής αφικόμε- nioris quam antea sint naluru , et pianissime inti
νοι . Αίρούνται δε και ονομασίας τάς ψήφους , εν- lali . Calculi autem , quos ponunt, nomina pon
τιθέμενοι τα των αρχιερέων ονόματα. Σέβονται δε liſicum inscripla lenenl. Pontificem plurimum
μέγα αυτόν οί τε της Ιταλίας ηγεμόνες και οι προς honorant Italiæ principes et reliqui occiden
την λοιπήν εσπέραν . Καρδινάλιοι δε είσιν αμφ! tales populi. Cardinales sunt numero circiter
τους πεντήκοντα . Οι γάρ τοι Ιταλίας ηγεμόνες, B φuinquaginta. Nam Italise principes plerumque
σχεδόν του ές τα δύο επιδιελόμενοι τας αρχάς, επει- dividentes principatus suos in parles duas, si
δάν παίδε δύο γένωνται , το μεν το παιδί ες την habuerint filios , partem unam filio nui, alteram
ηγεμονίαν εκδιδόασι , το δε αυ ετέρω παιδί , ώστε vero lllió alleri attribuunt ad sacerdotium , ne
μη διαφοράν αυτοίς εγγίνεσθαι, ές ιερωσύνην κα . discordiæ et controversiæ inter ipsos super hæ
ταλείπεσθαι. Και το από τούδε μεγάλην έχειν αυτοίς redilale exoriantur. Hinc pluriinum honoris con
την αξίαν της Ρώμης αρχιερέα , τά τε άλλα και sequuntur apud Romanum pontificem : eliain
επιτηδείως έχειν αυτώ σύμπαντας. Και περί μεν pontificera omnes clearan Italent plurimum
τούτων ούτως. Ιωακείμ δέ τις ελλόγιμος των κατά que venerantur . De pontificibus quidem Joachim
την Ιταλίαν σοφών γενομένων , και επί μαντικήν ablas , vir valicinaldi peritus , inter doclos Italize
αφικόμενος, τούς τε έσομένους αρχιερείς προεσή- connumeratus , predixit multa , quomodo singuli
μαινε τρόπο και αν έκαστος τούτων παριών επί την ad pontificatum essent perventuri, et in eo vi .
ηγεμονίαν, βοτώσοιτο 1 δε γίγνεσθαι · επειδάν ες τα cluri . El quemadmodum vaticinatus est, ita acci
έργα καταστή τα μαντεύματα αυτώ. Και λέγεται dil. Etiam alia miraculo digna de lioc viro comme
μεν περί του ανδρός τούτου και έτερ' άττα θαύμα- morantur. Nam cum esset idiotit , nec vel modicuna
τος άξια. Ιδιώτην γάρ όντα , και ουδοτιoύν επαΐοντα € cruditionis liaberet , janitor in quolam Italie Hzona
ή μικρών ή μέγα σοφίας , πυλωρόν δε όντα κατά slerio (81 ) Nazaræorum sive monachorum fuil ;
τινα μονήν των εν Ιταλία όντων Ναζηραίων, τυχεϊν et quondam in hortum egresso apparuit vir for
ελθόντα ες κήπον. Το δε πορευομένων επιφανήναι ma pulcherrimus, qui assistens ad Joachim , manifes
άνδρα αυτό το είδος κάλλιστος 1. Και επιστάντα que amphoram lenens , inquit : Joachim , cape, 161
οι ειπείν, κατέχοντα εν ταις χερσίν υδρείον: ' Ω bibe vinum học : est enim oplimum . Qui dictu all
Ιωακείμ , λάβε , πιε του οίνου τούτου, κάλλιστος γάρ diens , bibit ad salietatem usque, amphoramque reil
εστι . Τον δε λαβόντα έπιπιείν τε του οίνου έκανώς didit, inquiens se salis bibisse. Cui vir respondit :
και εμφορηθήναι . Ως δε ικανώς έχειν αυτώ είρη- O Joachim , si lolum hausisses vinum , nulla tee
ται προς τον άνθρωπον , επειπείν αυτό τον άνδρα scientia fugisset . Deinde in colloquium el dispula .
“Ω Ιωακείμ , ει το πάν έπιες του οίνου, το πάν ήδεις Lionem veniens cum viris ca tempestale doctissi
ακριβώς. Εντεύθεν τοις σοφωτάτοις καταστήναι τα mis, plane divinus quantum ad scientiam allinel,
ές διάλεξιν, και δαιμόνιον τινα την σοφίαν επιφαι- apparuit. Ηinc factus abbas eliain de pontificates
νεσθαι. 'Εντεύθεν δε ώρμημένον επί την της αρ- dignitate magna quædam vaticinatus est fulura :
χιερατείας ηγεμονίαν, προσημάναι μεγάλ' άττα έσο- D
quæ omnia tandem eventus confirmavil. Nam qux
μενα οτοούν άποσημειωσάμενος , ώστε καταφανή cunque prædixit , evenisse constat , licet ubique
γίνεσθαι, επειδάν ές έργον εκβή. Οία μέντοι προς- iniracula ejus per Italiain obvia sint. De Italia
σήμαινεν,έξεστιν άπανταχή περιιόντων των σημείων μrincipibus non -duolumn magnis exsistentibus
αυτού . Περί δε των κατά την Ιταλίαν τυράννων , ου et pontifici subjectis , siunul cum Mediolani duce ,
πάνυ του μεγάλων όντων, και υπ' αυτόν ταττομένων necnon de regionis principibus , qui subditi sunt
τον Μεδιολάνου ηγεμόνα , η δή και οι της Σικελίας Parthenopes regi , disserere, quoniam non est
και Καλαβρίας , και Ιαπυγίας , και της άλλης χώ- operae pretium , omillain . Politiæ autem quæ ad
ρας της κατά τήνδε την χώραν, υπό το Παρθενό- Italiam speclant, sunt : Venelorum urbs, Bono
πης βασιλεί τάττονται, ουδέν δέον επιμνησθήναι nia, el omnes Taraconnenses urbes, quae Floren
περί αυτών, παρήσω. Πολιτείαι δε ες την Ιταλίαν tiani sequuntur, et eamdem cum ipsa reipublicæ
Notulæ marginales.
(81 ) Floriaci .
* Lacuna in R. 42 Κάλλιστον . Sic etiano R.
303 LAONICI CUALCOCONDYLÆ 304

Το na tencil . Ηuc adde et Januensium un bein . Α τελούσαι είσιν ή τε θυενετών πόλις, και η Βονωνία ,
Sed de his supra commemoravimus. Ii sunt lolius και αι Ταρακονικαι 45 πόλεις, όσαι τε εισι, και
Ilaliæ , quos habet, principatus, interdum Veneris, πρότερόν μοι δεδήλωται , επόμεναι τη Φλωρεντία ,
interduin vero Mediolani principi auxilium ſeren- και κατά ταυτά διοικούμεναι , και ή των Ιανυίων
les . Revertor nunc eo, unde digressus sum . πόλις. Αύται μεν ουν σχεδόν αι της Ιταλίας ηγε
μονίαι, ότε μεν προς τους Ουενετούς , ότε δε και προς τον Μεδιολάνου τύραννον, την συμμαχίαν
ποιούμεναι. 'Επάνειμι δε επί τον πρότερον λόγον.
Græci in patriini suam reversi, millenles legatos "Έλληνες μεν, ως επ' οίκου έκομίζοντο, τα τε
all regem Anuratem, oralbant pacem, volentes βασιλεί 'Αμουράτη πρέσβεις πέμποντες , ήξίουν το
cum ipso fellus paugere . Nec multo post Constan- αυτώ ειρήνην ποιείσθαι, και εμπεδώσαι αυτά τας
tinus proficiscitur in Peloponnesum, fratremque σπονδάς. Ξυνέβη δε ου πολλά ύστερον τον μέν του
ad regni successionem hortatur : atque inde nari- Κωνσταντίνος του βασιλέως αδελφόν επί Πελοπόννη
gare instituit Byzantium . Cum autem appulisset σον αφικόμενον, παρακαλείν τον αδελφόν επί την
in Lemnun , Lesbi ducis filiam uxorem duxil. Eo της βασιλείας διαδοχήν , και απεσπασμένου ώρμή
lempore Mechmelis classis advenit, Constantinum- σθαι μεν αυτόν επί Βυζάντιον πλέοντα • γενόμενον
que Goizini (82 ) , qux Lemīti urbs est, obsedil. Mech- δε εν Λήμνω , ώς έγη με του Λέσβου ηγεμόνος θυγα
B
meles autem exponens copias navales in terram , τέρα, επιπλεύσαί τε αυτό του βασιλέως και στόλο
insulam magna populatione ingressus est,, regisque Μεχμέτην, και πολιορκήσαι αυτόν εν Κοτζίνα και τις
fralien
fratrem obsidione viginti selein
septem lierum pressit.. Λήμνου πόλει συν τοις αμφ' αυτόν τον δέ 'Αχμά
Sternens autem muruio bombardis, non potuit τον 8 , αποβάντα ές την νήσον, και επιδραμόντα πο
s10s impellere ,, ut in urbem vellent irrumpere.. λιορκείν τον βασιλέως αδελφόν επί ημέρας επτά
suos
Cum ea urbe potiri non possei , classem abducens, και είκοσι , και καταβαλόντα το τείχος τηλεβόλοις ,
domum reversus est . Constantinus cum venisset ουκ ηδυνήθη βιάσασθαι, ώστε εισελθείν ες την πό
Byzantium , el rex sententiam suam declararel, λιν . Μετά δε , ώς ουκ ήδύνατο εξελεϊν, απέπλει επ'
jussis est redire in Peloponnes . Ipsum antelli οίκου . Ο μέντοι Κωνσταντίνος γενόμενος, επί Βυ
el fratrem . Theodorum oportebal relinquentes Pe- ζάντιον, και γνώμην αποδεικνυμένου του βασιλέως ,
loporinesu !ll, abire Byzantium , De his quidem hac-ώστε αφικέσθαι αυτό τον αδελφόν, αύθις επί Πελο
bemus. Frater forum junior, nomine Demetrius, πόννησιν ελθειν τε αυτόν, και τον αδελφόν αυτού
inimicitias suscepit cum fratre imperatore Græco- Θεόδωρον ούχεσθαι , καταλιπόντα 7ή τε την Πελοπόν
rum , a qiu maxima regiovis spoliabalur parle. νησον , και απιόντα ες Βυζάντιον . Τούτοις μεν ές
Cum iuftis nitro citroque actis niliil equi impe- ε τοσούτον εγένετο. Ο δε νεώτερος τούτων αδελφός
Trare posset , Ιegalos, odio fraterno impulsus, ad , Δημήτριος , ές διαφοράν τώ βασιλεί» αφικόμενος,
Aluratein iisit : a quo accipiens exercitum , αφειομένων αυτού τα πλείω της 48 χώρας, ώς ουδέν
162 profectus est Byzantium , urbemque obsidio- αυτών των δεόντων προσεχώρει προς του αδελφού
le circundedit. Νec nullo post sibi concilia vit διαπρεσβευσάμενος προς βασιλέα 'Αμουράτην , και
Asanem generum suum , cujus auctoritas el polen- ξυμπαραλαβών παρ' αυτού στράτευμα, επέλασέ τε
tia Byzatilii masima erat. Is Demetrium adjuvare και επολιόρκει Βυζάντιον, Μετ' ου πολύ δε τού
videbatur, si quo modo regnum acquirere possel. 'Ασάνεω θυγατρός άνδρός μέγα δυναμένου εν Βυ
Tandem cum obsidendo nihil efficeret, exercitum ζαντίω , και δοκούντος συμπράξεις αυτώ , τα
dia: isit .. Deinde Imaud multo leiapore interjecto ,, προς την βασιλείαν, ώς ουδέν ήνυε το αυτό, απεχώ
cum legationem ire jussisset ad fratrem regem , ρει. Μετ ' ου πολύ δε διαπρεσβευσάμενος προς τον
Byzalliuin venit : nec adnodum multo post caplus αδελφόν αυτού βασιλέα ήκε τε ες Βυζάντιον, και
est a rege Joanne tisa cum uxoris suze fralre. ου πολλώ ύστερον εάλω αυτός τε και ο της γυναι
Cum autem separatus ab uxoris fraire in carcere κός αδελφός υπό βασιλέως Ελλήνων Ιωάννου . Και
asservarelur , suadente Asane, noclu e carcere
εν φυλακή χωρίς απ' αλλήλων όντε τούτων υποτι
D
proſugit Galatiam , urbem e regione Byzantii sitam . θεμένου του 'Ασάνεω, απέδρα τε νυχτός ες την
Postea legatis missis pacem assecutus est , et rediit καταντικρύ πόλιν την Γαλατίην. Και διαπρεσβευσά
ad Euxini maris principatum . Etiam uxoris frater μενος , έτυχε τε ειρήνης, και ες την αρχήν αύθις
vinculis ab rege exemplus est . την επί του Ευξείνου πόντου αφίκετο, και ο γυναικ
άδελφος αυτού απελύθη υπό βασιλέως .
Rex ſædere inito cum Amurate Mechmetis alio, "Ο μέντοι βασιλεύς τάς τε σπονδάς εμπεδώσας ,
Puud cessabat consilia agere cum Eugenio Roma- προς 'Αμουράτην τον Μεχμέτεω ουδέν μέντοι ήττον
no pontilice, millens ad hunc legationem : necnon έπρασσο προς τον Ευγένειον τον Ρώμης αρχιερέα
Notulæ marginales.
(82) Gortyne .
43 Superscripίum in uno, Τυρρηνικαί. * Μεχμέτεω. R. στόλον Μεχμέτεω . ** Κοκίνω. Ιη αι. κι c.
Μεχμέτης. R.'Αχμάτην. 61 In uno, καταλιπόντα . , et απιόντας. Ικ αι. μι c. 48 In ora , R. της αρχής.
Συμπράξαι . R , ιι in c.
305 DE REBUS TURCICIS LIB. VI. 306
διαπρεσβευπάμενος 30, και προς τον βασιλέα Παιό- Aal Pannonum regem Vladislaum, qui nuper aduro
5

νέων Λαδισλάου , νεωστό επί την βασιλείαν καταστάν-
τα. 'Ενήγε δε αυτόν ότι μάλιστα Γεώργιος Βούκος,
έστερημένος της αρχής, και χρήματα μεγάλα ές
την εκστρατείαν ταύτην ξυμβαλλόμενος. Δοκεί μέν-
του και Ιωάννης ο Χωνιάτης τότε μέγα δυνάμενος,
και δόξαν αποφερόμενος , ές τας κατά Τούρκων
στρατηγίας αυτής αναγνώναι εύ μάλα βασιλέα Παιό-
νων , επι 'Αμουράτην την Μεχμέτεω στρατεύεσθαι .
"Ενταύθα συλλέξας στρατόν μέγιστον , συμπαραλα-
βών και Δρακούλην των Δακών ηγεμόνα , Γεώργιον Comparavititaque quam potuilexercitum maximun::
δ' αυ των Τριβαλλών , ήγεμόνα της οδού γενόμενον .
"Επει δε τον "Ιστρον διαβάντες, ές την του βασιλέως
dum ad regni gubernacula accesserat. Incitabat
eum vel in primis ad isla consilia Georgius Bucus,
qui regno sive principalu suo deturbatus, mag
nam pecuniæ vim in eam expeditionem conferebat.
Vidctur eliam Joannes Choniales sive lluniades ca
tempestate plurimum potentia pollens, et militari
gloria excellens, quia feliciler ailversus Turcos præ
liari consueverat, insligasse Pannonum regem ut
arma contra Armuralem Mechmelis filium caperet.
et in belli societatem adbibuit Draculem Dacorum
principem et Trilhallorum principem Georgiam , qui
1

χώραν εγένοντο, ενταύθα πάν ό τι άν εμποδών γένοι- itineris dux erat, Postquam autem trajecto Istro, in
το αυτοϊς, δουλούμενοι επορεύοντο. Και τάς τε κώ- Β regis regionem ventum est , quocunque se vertissent,
μας, και Σοφίαν πόλιν ευδαίμονα εμπιπρώντες
, omnia in ditionem acceperoni, vicos incendebani,
εδήoυν. 'Αμουράτης μέντοι ως επυνθάνετο τους ctiam Sophiæ (83) urbi ignem injirientes, on nia fuede
Παίονας έπιέναι μεγάλη χειρί, σύμπαντας τους της diripielbant. Amurals ιι accepit Pannoncs : agna
"Ασίας τε και Ευρώπης στρατούς συναγείρας , επει manu accedere populabundos, universos Asiir et
τε αυτός άμα , ώς συμβολήν ποιησόμενος . Επεί τε Europæ exercitus contrahens, obviam , ut qui ex
δή έ ; Βασιλίτζαν οι καλουμένην χώραν κατέλαβεν acie esset dimicaturus, losti procedebat. Amura
αυτούς τους Παίονας στρατοπεδευομένους , και >
les ut venit in regionem que Basiliza (89 ) vocalur',
'Αμουράτης μεν και πρότερον στράτευμα επιπέμ- Pannones in ea castra posuisse deprehendit.
ψας, εκέλευεν , ώστε φυλάττειν τον Παιόνων στρα- Premisit quoque suorum manum haud exiguam ,
τον, όπου γένοιτο , διασημήναι αυτό, και το τε στε- quos jussit observare Pannonim excercitum , el
νον του όρους της βασιλικής, δένδροις φραξαμένους, explorare ubi se leneat, et deinde explorata al 36
διακωλύσειν πειράσθαι . Οι μεν ούτω εποίουν , και referre. lisilem præcepii ut montis angustias, que
φραξάμενοι επειρώντο κωλύειν . Και τη και επει- in regis regione sunt , præoccuparent, et arboribus
ρώντο ο! Παίονες παριέναι είσω επί την Θράκην . cæsis cas obstruerent, quominus bosies eas supe
'Αμουράτης δε ες το όρος το καθήμενον επί τα C rare possent . Qui juss: facientes, strenue hosten
στενά της οδούεστρατοπεδεύετο , ενταύθα συλλέξας aditu prohibebant. 163 El sane Pannones cona
τους αρίστους αυτού , και μάλιστα τους δοκούντας bantur irrumpere per Thraciam . Verum Amurales
έν στρατηγίαις γενέσθαι περιφήμους . Ήταν δ' ούτου castra locaverat in montem qui perlingit usque ail
Ιεσέ τε και του Βρενέζεω , Τουραχάνης ο Θετταλίας predict as angustias, el congregavit optimales !!0ς
st0s ,
ύπαρχος , Κουμουλίης , Χασίμης , οτης Ευρώπης στρα
9
quorum gloria in re militari eral maxima, Thezen
τηγός , και Ισαάκης , και των Σκοπίων ύπαρχος . 'Αφικό ( al. Jessen] Brenezis filium , Turachanem Thessalie
μένων δε αυτών και παρακαθημένων , έλεγε τοιάδε præfeclum , Cumulien , Chasanem Europæ ducem
89
"Ανδρες Μουσουλμάνοι 11, υγιείς οράτε oία ανάγκης (φui et BassaEuropaeus, et Romania: Bassa) et Scorpio
αφίκετο τα πράγματα ημών. Παίονες γάο οίδε εκ- rum emprincip Isaac. llos , cum exciti voce præconis
στρατευόμενοι , και τους Δακούς και Τριβαλλών venissent el consedissent, iu bunc modum aliorullus
ηγεμόνας παραλαβόντες , στρατεύονται καθ' ημών. est : Viri Musulmani, videlis in quam necessitatem
Νύν ώρα εστιν, εί τι αγαθόν τις επινοεί, όπως κρα res nostræ (levenerint. Pannones enim hi, adhi.
bilis Dacis el Triballis, contra nos bellum movent.
αι εν γένοιτο ημίν
τήσει τόνδε τον πόλεμον , τιθέμενοι κ30
φράζειν εν τω παρόντι. Εμοί γάρ πολεμητέα τεεί- Dρ Nunc tempus est,, si quis quid novi φuod belli
ναι ημίν, και μάχην ότι τάχιστα ποιείσθαι , συμ- victoriam largialur, expromere, nec id nos in præ
βάλλοντας τους πολεμίοις . Αιρήσειν γαρ οίμαι ημάς sentiarum celare . Mihi enim , ut sententiam meam
τούσδε , ολίγους τε όντας ες τον αριθμόν . Νύν δε δο proferam , pugnandum esse videtur : et omni mora
κεί μοι ομόσε ιόντας την μάχην ποιείσθαι , και μη posit a, quam celerrime prelium inire. Νam facile
διαμέλλειν. Ταύτα είπόντος του 'Αμουράτεω , Χασί nos victoria potiluros arbitror, cum hostes nobis
μης και της Ευρώπης στρατηγός , εποτρύνων ές μά- numero sint pauciores . Sic igitur agendum censeo :
χην, έλεξε τοιάδε · Ώ βασιλεύ, ουκ έστιν όστις ουκ videlicet ut continuo arma arripiamus, manusque
επαινέσεται τόνδε τον λόγον, ως βασιλεί τε προσή cum hosle conserere nihil cunclemur . Cum rex
κων μεγάλω, και Οτουμανίδη , ός τοις πολεμίοις dicendi in hunc modum finem fecisset, Chasanes
ουδέν εφιέμενος , ανδράσι τε ολίγου αξίοις, και την Europe dux , quo magis regem ad capessendum

Notulæ marginales.
(83) Quæ nunc Scopia. Vide Bonfim. Dec. 3. (84) Ad flumen Slatitzam, Bonlin .
Διατρε σ6.υόμενος . 5 : Β . Βασκίαν. Α !. ι! ε . 52 In ora, ή το: Ορθόδοξοι . 53 T :0epéveis. Sic
criam R.
307 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 305
pr:rlium accenderet , Injuscemodi orationem ha- Α τε χώραν ανασώζειν πειρά. " Ην δε μή μαχώμεθα ,
.

buit : 0 rex , non est, qui non laudibus vehat ora- ημίν τε τα φρονήματα απόλλυται, εγκαθιστάμενα
tionein luam , quam modo in medium adduxisti. υπό δέους του βασιλέως , και τοις πολεμίους ειδωμε
Est enim rege magno et Otomanide digna ,, qui ho- νέστερα γίνεται. Και δέδοικα, μή ές τουναντίον ή
stibas vilissimis nihil sit cessurus, verum regionem δοκεί ημίν ωφέλεια έσεσθαι , περιστή και ες την μά
suam servare summa ope conelur. Nisi eniin χην αναβολή . Και εμοί τε ουκ ανάσχετόν καBι μου την
pugnare instituerimus , fortitudo nostra peribit , αρχήν έδόκει , τήν τε είσοδον φράττεσθαι, ως δεδιό
impedita limore regis ; hostibus vero fortitudo των ημών, και ταύτην ημών το στρατό την έννοιαν
crescel , eoruinque res iisque incrementa sumenl. εμβαλείν . 'Αλλ' ευθυ έχρήν ιόντας ευθύς ανακινδυ
Ex mora vereor ut nihil ulilitatis, verum plurimum νεύειν συμβάλλοντας, και ταυτη πειρωμένους σώζειν
periculi capiamus. Etiam proxima pugnæ mora , την χώραν , μηδέν υφίεσθαι τους πολεμίοις . Εί
quæ mihi admodum displicuit, cum decernerelur βούλει αυτός, ώ βασιλεύ, τουσδε τους την σην χώραν
ut montis angustin arlioribus casis clauderentur , δηώσαντας τιμωρείσθαι · ει δε μή , αυτός κάθηση
nonnihil incommodi nobis allulit , dum nos limore ενταύθα • εγώ δέ τε αυτός τούσδε σου παραστήσω :
perculsos prælio abstinere hostes crederent. Talis B
ώστε μήτε αυτούς, μήτε τους λοιπούς τους προς
fama nequaquam per nostrum exercitum est εσπέραν, εθελήσαι ποτε εναντία σοι επιέναι . Ταύτα
spargenda : nec volo ut timiditatis ullo mo lo ab μέν Χασίμης ο Μαζάνευ παίς έλεγε : σιωπώντων δε
0

hoste argui possimus : verum censeo confestim των άλλων , και ου τολμώντων εναντίαν γνώμην
prelium esse occipiendum , et przeliando regio- του βασιλέως αποδείκνυσθαι , Τουραχάνης ο Θεττα
.

nem defendendam : hostine cedamus quæso ? λίας ύπαρχος έλεξε τοιάδε : Xρή μεν, ώ βασιλεύ , ότι
etiam ipse praelium capesse , si hostium populatio- φρονών τυγχάνει έκαστος, τα σά μηδέν τι υπολογι
nes ulcisci velis. Sin autem ipse discrimen subire ζόμενος λέγειν, και όσα δή και μείζω τον κίνδυνον
nolueris, tui bic sede : ego eos victos dabo, el sic παρέχεται τα ενεστώτα, Και επιτήδειος ην τυγχάνη
alligam , u : nec Pannoncs, nec Occidentales alii in ών , ανάγκη επειδάν τις αυτώ κίνδυνος επιστή ,
posleruin le bello lacessere ausint. llæc dixit φράζειν, ό τι φρονεί έκαστος. Πολλώ δ' άν έτι μάλ
Cbasanes Mazalis filius . Tacentibus autem reliquis, λον και δεσπότη χρεών αποδείκνυσθαι, ό τι αν ημών
ul qui 164 non auderent contrariam regi senten- έκαστος γινώσκη ες τα παρόντα , όσο τε και κοινός
tiam proferre , metu subucts, Turachanes Thessalize εφ' ημάς αφικνείται ο κίνδυνος. Εγώ γαρ, ώ βασι
dux in hunc mcdum locutus est : Oportet quidem, λεύ , διοικήμ’ 58, αν τα πράγματα ήν. " Ην δε των
o rer, singulos quid sentiant nihiltuam sententiam C πτερύγων μίαν αφέλης, κακώς μεν δυνήσεται χρή
rererilos dicere : el lanto magis, quanto majora σθαι αυτή ες ότι αν γένοιτο χρεία . " Ην δε και την
pericula ostentare res videntur. Mullo igitur ma- ετέραν αφελόμενος, καταλίπης το σώμα αυτής μόνον,
gis æquum est , ut nos que sapimụs, in præsenti ίπτασθαι μέν τοι ουκ αν έτι έχοι , πορεύεσθαι δε μό
9

exponamus domino nostro, in primis, cum etiam νον καταλίποιτ' άν αυτή . Πώς δ' άν αυτή δε χρήσαι
5

hos idem periculuin altingat. Ego sane lui volucri si- το έτι του λοιπού ήν τε επί τροφήν εθελήση ιέναι,
milia esse assevero . Si volucri alam inam ademeris, ήν τε άλλο τι χρήσθαι οι ες τα παρόντα αυτή ;
haud poleris ea aliquamcunque aliam rem commode Τούτο δ' αν λέγοιμι και επί σου . Τάς τε γάρ θύρας
uti, si quando necessitas poslularet ; sin ei alteram σώμα φημι είναι , και βεβαιοτάτην ημών υπολείπε
absluleris, corpus solum relinquis, nec amplius vo- σθαι υποδοχήν ενταύθα • το δέ 'Ασίας στράτευμα
lare, verum tantum incedere noverit. Quid igitur fa . πτέρυγί τε εικάζω · ωσαύτως και το Ευρώπης . Μα
cietavis, si ad victum φuierendum , aut ad aliud quid- χομένοις μεν ούν ουδ' έτερα υποστήναι ές τέλος τον
piam convertitur ? lluic similitudini res luas confe- αγώνα εθελήσουσιν. Αλλ' ή μέν Ασία ουδέ εις χεί
ro. Jannas corpus esse aulunio , et in bis refugium ρας αφίξεται τούτοις , δορυφόροις τα ούσι και ωπιι
el receptaculum relinqui nobis autissimum .. Asie D, σμένους αυτούς τε · το δε της Ευρώπης μάχεσθαι
et
exercilum ake assimilo, similiter et Europæ excerci- μεν εθελήσει, απιόντος δε του 'Ασιανού , μόνον υπο
lum . Si prælium auspicati fuerimus, neuler exercitus λειπόμενον, ουκ έτι επιμενει τέλεoν, αλλά φευξεί
ad prælii tinem stabil. Asianus enim exercitus refu- ται και αυτό όπου αν δύναιτο σώζεσθαι . Υπολεί
giel dimicare cum armatis el hastalis. Europæ exer- πονται δέ σοι αι θύραι και οι νεήλυδες, και ουκ
citus quiden prelium non derectabit : verum si vi- έχω συμβαλέσθαι, όπως αν σώση σαυτό επιτηδείως
derit abire Asianum exercitum ,, nec ipse al prelij
prælii fi-
ſi χρήσθαι ες τα παρόντα, ή αμύνεσθαι μόνον, ουδέν του
pem manebit,sed sibi ſuga consulet. Reliqui igitur li- διαπραττόμενον. 'Αλλά δοκεί μεν εμοί συμβολήν
bi soli erunt januze milites et peregrini. Nequeo ila- μεν μη ποιείσθαι, αλλ' αναχωρούντες ες του πίσω
que eonjicere quo pacto prrsentibus commode ula- ίεσθαι επί ότι αν ήμίν εμποδιών γίγνηται 86 . Και
ris, cum præliando nihil eſlicere possis . Sed enim τούτο ποιείν ες και αν αυτοί λιμώ πιεζόμενοι τα μά :
meum consilium depromam . Consco pugnandum λιστα τα έμπαλιν γένωνται , και ούτω χαλεπώς
Notulæ marginales.
* Ανάσχοι του την α . 11. 140 c. 55 Locus corruptus ; sic etiam in ano , in al. lacuna est . * Γ'γνεσθαι .
R. ill in c .
309 DE REBUS TURCICIS LIB . VI . 310
έχoυσιν επιτίθεσθαι κατά δύναμιν . Και έσται δη Λ esse : verunt ut paulatim retroredanus, don2les
τότε χρήσθαι τούτοις ότι αν βουλoίμεθα . Ταύτη τη omne quidquid obstiterit. Nec volo , uldesinamus
γνώμη, ώς έδόκει τε εμείων της προτέρας είναι , retrocedere tam dill , donec el ipsi fame pressi
ετίθεντο και οι λοιποί παρόντες τότε ες την βουλήν. persequi desierint , et reiro unde venerunt, irc
perrexerint. Cedentes deinde persequemur, et in augustiis constitutos adorienar lotis viribus . In
hunc modum cum hostibus jutla animi sententiani agere poterimus. lluic sententiæ , quæ prædicta
melior et rutior erat, etiam reliqui qui præsto erant, calculum addidere.
" εσε δε ο Βρενέζεω έλεξε τοιάδε • Εμοι δοκεί,
•
Jesse autem Brenezis filius bajuscemodi oratio
ώ βασιλεύ, μηδέν ον ημίν επιτήδειον. " Ην τε γάρ nem exorsus cst : Ego quidem , o rex , exiscivo
περιγένοιο πολεμίων , ουκ ενορώ, ότι αν γένοιτό σου parum vitilitatis nos capuuros, imo nibil, etiain si
όφελος από τούτου. Και γάρ του Παναζητης ο Λαι - devicerimus hostes. Nam nullum emolun.enlum
λαν σος πάππος έτρεψατο μέν τοι τούς Κελτους τε inde affulgere video , Elenim Pajazites Lelaps (85 ),
Παίονας· ου μέντοι γε όφελος αυτό ξυνέβη γε avus tuus, quoniam Gallos, Burgundiones el Pan
από τούτου. 'Αλλ ' ες την χώραν αποχωρούντες την nones fudit, verum nihil commodi inde percepit.
σφετέραν, σφάς τε αυτούς έσωσαν αυτίκα ιόντες Nam in suam regionem contendentes, semetipsos
και την χώραν διέσωσαν . "Ην δε τουναντίον συμβή , el regionem servaruni . Verum si contrarianı, absit
απαισιον λέγειν, οίς ξυμβήσεται χαλεπά από τού- B omen , accidat, et vincamur, φuibus pericula is ,
του. "Αμεινον δε πάντα αιρείσθαι τα ασφαλή αυτών mineant, omnibus perspectum esse arbitror. Satius
τινα έκαστον, αφ ' ών αποβήσεται αυτό , μηδέν τι 165 eule ) esse reor, semper cligere lilliora
διασφαλέντι, ηττηθήναι μεν μηδαμώς, περιγενέσθαι consilia, ne in terrorem aliquem incidamus, et
δε τώ εναντίω , ήν μή παρά γνώμην εξίον αυτώ τα vincamur : verum ut victoriam hostiblis extorquca
έργα. Δύο δή αιρέσεων, της τε επισφαλούς ούσης mus, nisi res non ex animi sententia succedet.
ημίν, περί ης δεδιότες βουλευόμεθα, και της ασφα- Cum igitur duplex electio sit proposita, una peri
λεστέρας , πολλώ ταύτης αιρείσθαι χρή την ασφαλή culosa el allera magis ta, arripiendam lutiorem
μάλλον και η ο νούς έχοι, ταύτη μάλλον ή άλλη φιis albigit? Quis sance mentis compos nonta
ποι λογίζεσθαι . Εμοι δε υποχωρήσαι μεν τοίς έναν- tiora magis sequeretur consilia ? Proinde retro
τίοις ούτε σοι, ώ βασιλεύ, πρέπον έστιν, ούτ' αν pergere, et cedere hosti , nec le decet, rex , nec
αυτός συμβουλεύσαιμι· φεύγειν γάρ αν δοξαιμεν, ctiam suaserim . Fugere enim videremur, animique
και , εκείνοις μεν ες το βέλτιον παρίσταται ημίν δε hostibus crescerent, nobis vero minuerentur : nec
ες τουναντίον , ουδ' αν επισχείν έτι , oίμαι, δυναί-
cliam amplius Asianos et pedestrem exercitum re
μεθα τούς τε Ασιανούς , και τον πεζόν όν έχομεν, linere possemus . Sed nec pugnæ summam rerum
αλλά μάχεσθαι μεν μηκέτι, φραξαμένους έτι βέλ C commillen :lam consulo . Verum consullius existi
τιον επιμένειν, άχρις ου ές ανάγκην αφίκωνται mo, ut angustias diligenter præcludamus : et tam
υποχωρείν 57 · αποχωρούσε δε επιτίθεσθαι αυτίκα diu sedeamus, hic tempus lerentes , donec hosti
συν τοις ιππεύσιν επομένους, και βλάπτειν ό τι αν retrocedendi necessitas injicialur. Deinde cedenti
δυναίμεθα . Ταύτη τη γνώμη έπει της προτερας bus instandum esse judico, universum equitalının
αμείνονι συντίθεσθαι έφασαν και οι λοιποί των in eos immiltenles, eosque quam maxime possue
τότε παρόντων , ενταύθα έδόκει, μήτε συμβολήν mus amigentes. lluic sententiæ , quia præceden !?
ποιείσθαι, μήτε αποχωρείν, τρίβειν δε τον χρόνον tutior et melior erat ,, etiam reliqui qui ader:: ht111
αυτού επιμένοντας, και αποχωρούσε τους πολεμίοις consensum præstare haud sunt cunciati. Decrollin
επιτίθεσθαι το της Ευρώπης στράτευμα επιπέμπο.- igitur est, neque pugnare , neque critere velle :
τας, και την τε είσοδον φυλάττειν, ώς δεδύνητα: : α magis placebat , tempur's cunctando traliere, dejsie
μάλιστα αμυνομένους εδέδοκτο. Τήν τε είσοδος εφυ. de hostibus abeuntibus inhærere. Ep0px" i aque
λαττον ή εδύναντο , ώς κράτιστα αμυνόμενοι . Και exercitum miserunt, lil aditu hostes q10 : 11) acerri
επειρώντο μεν παριέναι οι Παίονες και βιάζεσθαι me prohiberet. llæc ubi visa sunt, summa vi an
τους Τούρκους, ου μέντοι εδύναντο ως γάρ επι- p gustias defenderunt , ne intrare posset . Coualantur
πίπτοντες εβιάζοντο ισχυρώς, ενταύθα οι λοιποί sepius Pannones irriere, et Turcos ex custo
των Τούρκων επεβοήθουν, και ωθισμός εγένετο dia deturbare ,, verum iliil pronovelant ;; natu
αμφοτέρων. Τέλος δε ωσάμενοι τους Παίονας οι του co loci ubi perrumpere nilebantur, fortiter resiste
βασιλέως ίσταντο εμποδών. Χρόνου δε επιγενομέ- bant Turci, et illringue pellebantur : verum Turci,
νου , ώς ουδέν ήνυον οι Παίονες , και λιμώ έπιέζοντο, pulsis Pannonibus , quam fortissime olsisteliant.
ενταύθα απεχώρoυν τα έμπαλιν γενόμενοι . Νυκτός Cum multum temporis tandem intercessisset,
δε συσκευασάμενοι επορεύοντο. Ως δε τώς υπέφαινε , nec quidquam Pannones ellicerent, ſame coacti , ne
και το τών πολεμίων στρατόπεδον εώρων οι Τούρκου cessario retro qua venerant, podem ferre compel:
οιχόμενον , υπό την νύκτα έμενον, 'Ενταύθα επιλε- TelDanlur . Nocle igitur collectis impedimentis, ex
Nolula marginales.
(85 ) Turbo.
51 1η μπο , ά.07 .
 311 LAONICI CHALCOCONDYLA
Castris proficiascuntur . Ut aurora illuxit , hostes A ξάμενος του στρατού αυτού όσοι έμενον, και παρε
abscessisse noclu cognoscentes Turci , paulisper σκευασμένοι ήσαν, επιτρέπει Χασίμη, τω Ευρώπης
substiterunt. Rex deinde eligeus de suo exercita
omnes quotquot manseranl et ad prælium instructi
erant , eos Europe duci tradidit , ut perseque-
relar hostes . Turachanem vero subsequi jussit cuin
Thessaliæ exercitu . Ille igitur assumptis iis quos
rex dederat 1, citatissimo cursu hostes insequitur .
Joannes autem lluniades cum prænovisset Turcos
cedentibus inhæsuros, delegit et ipse Pannonum
robustissimos, quos in insidias locavit , quasi re-
pugnalurus fortissime venientibus Turcis . Ell
ropæ dux cum per patentes campos iter accelera-
ret, insequens hostes , Turachanes 166 ejus fra-
ler occurrens, fratrem sic compcllat : Tune per pa-
lenles campos proficisceris, ducens tanlum exerci- B
tum ? Sciro luam profectionem haud satis tulam
esse . Nam Pannones non ferent suos a nostris perse-
cutionem p:ili. Nec sane a prælio abstinebunt,
fuga sibi consuleniles, cum lanto tempore nos pro-
vocaverint , ut cum ipsis prælium iniremus. Et
quidem , ut apparet, pugnæ sunt cupidissimi. El jam-
dudum , ut opinor, frendebant, quod nolebamus in
planitiem descendere el decernere ferro . Suadeo
igitur, uit per radices montis bujus hostes, quan-
lum satis est , persequamur : el sic , quæ opportuna
visa fuerint, iis dare poterimus. Hæc dicens, Cha-
sani non ipersuasit . Ipse autem cum Thessaliæ
exercitu avertebatur , instructoque agmine per
montis radicem profectionem faciebat . Chasanes c δε διά του πεδίου τω Χασίμη συν τω Ευρώπης στρα :
cum exercitu Europa per campum festinabat, et
Pannones qui fugam simulabant persequebatur.
Cum autem tractus esset ad locum insidiarum , el
Choniates tempus esse ratus incurrere in hostein ,
ex insidiis Turcos invadit cum suis : Barbaros
multos necarunt , ei multos vivos ceperunt . Pluri-
mi Turci in hoc prælio desiderati sunt, Chatilis (86)
frater Carambes Priami filius a Pannonibus caplus
est .. Reliqui Turci in fuga capiebantur,, Clbasanes
confugit in regis castra, paucns de suo exercilu
secum habens . Veniens aulem in conspectuin regis ,
talia dixisse fertur :: 0 rex , qualia perpessi sumus
312
στρατηγώ, διώκειν τους πολεμίους , και τον γε Του .
ραχάνηνμαεκέλευε
στράτευ . Ούτοςν έπεσθαι έχοντα
μέν ούν τo της
λαβών Θετταλία
τούτους , ωςς
είχε ποδών , ήλαυνεν επιδιώκων τους πολεμίους.
Επει δε Ιωάννης προήδει τους Τούρκους σφίσιν
αποχωρούσιν επιτεθησομένους , επιλεξάμενος και
ούτος των Παιόνων τινάς τους αρίστους, καθίστατο
ές ενέδρας, ως επιούσι τους Τούρκους, και διώκουσι
το εαυτών στράτευμα , επιθησόμενος επ' αμφοτέ
ρους. Ένταύθ
πεδίου α ελαύνον
κατά πόδας , και τος του αςΧασίμε
διώκοντ διά του,
τους ω Παίονας
προσελάσας δε και ο αδελφός Τουραχάνης έλεγε το
οδελφή τοιαύτα: Χασίμη , συ μεν ελαύνεις διά του
πεδίου, στρατόν έχων τοσούτον ; "Ισθι μεν ούν ουκ
ασφαλή ταύτην πορευόμενος την πορείαν. Οι γάρ
Παίονες ούτε ανέξονται διωκόντων ημών αυτούς,
ούτε ήσυχίαν άγοντες , ές τουπίσω φεύξονται άσμε
νοι. Ούτινες μάχεσθαι μεν ες το εμφανές τοσούτον
χρόνον προκαλούντο ημάς , και άσμενοι ή έμοί
δοκεί εμάχοντο, και πολλού , ώς οίομαι , πρίαιντο ,
ώστε αυτοίς ες το πεδίον καταβάντας ομόσε ιέναι.
'Αλλά ταύτην την υπώρειαν πορευόμενοι , εκείνους
τε επιδιώξωμεν, όσοις ικανώς έχει, και ημίν έσται
εκείνων ταμιεύεσθαι, όσοις αν επιτηδείως έχωμεν.
Ταύτα λέγων , ώς ουκ έπειθε τον Χασίμην, έχων
αυτός Θετταλίας στράτευμα, έτράπετο διά της υπο
ρείας συντεταγμένω τα στρατεύματι. Πορευομένω
τω, ώς εν καιρώ 53 τω Χωνιάτη, ενεδρεύσαντι το
στράτευμα, οϊ τε αμφί βασιλέα φεύγοντες, επιφα :
νέντος εκ της ενέδρας του Ιωάννου , επελαύνουσι
τοίς βαρβάροις, και τρεψάμενος ες φυγήν ο Χωνιά :
της τούτους, τους μεν έφθειρε , τους δε και έζώγρη
σεν. Ενταύθα πολλο! τε έπεσον του βασιλέως, και
ο του Χαλίλεω αδελφός, Πριάμεω 89 παίς, εάλω
υπό Παιόνων . Και 60 άλλοι των Τούρκων ηλίσκοντο
φεύγοντες , αυτός τε ο Χασίμης έφευγες επί το βα
σιλέως στρατόπεδον , ολίγους έχων αμφ' αυτόν του
στρατού . ' Aφικόμενος δε ες όψιν τώ βασιλεί , έλεξε
τοιάδε · Ω βασιλεύ, οία πεπόνθαμεν υπό ανδρός δν
O

a viro quem novimus esse sceleralissimum , qui luos η μείς τσμεν φαυλοτάτου , και τα σα πράγματα κα
hosti prodidit planissime, nam vere proditor est. τα προδιδόντος τους πολεμίοις ! ούτω γαρ εποίησεν
Hosti nostra consilia enuntiavit, et acie instructus P ή επηγγείλατο, ούτω κατά ταυτό ιέναι ήθέλησε .
ire mecum noluit . Georgio autem Buco amico suo Γεωργίω δε τω Βούκα 61 επιτηδείω τε όντι αυτώ,
singula indicavit , quomodo essemus ipsos oppres- υποσημήναι έκαστον ή έμέλλομεν επιέναι , εφθεί
suri. In bunc sane modum res luæ periere , et ροντο τα σα πράγματα , και το εκείνου μέρος οίχο
pauci incolumes ſuga evasimus. Ibilum Chalitcs fi- μεθα. ' Ενταύθα Χαλίλης ο Πραΐμεω άχθεσθείς διά
lius Priami (87) infestus viro proplerfratrem , regein τον αδελφόν αυτού, εξέπεινε 61 και αυτός βασιλέα
exasperavit contra Turachanem (88). Rex cum grave κατά του Τουραχάνεω . Βασιλεύς δε δεινοποιησάμε
esse judicarel, Turachanem non esse proſeclum νος, μη ιέναι κατά ταυτό το Ευρώπης στρατηγώ,
cum Europæ duce, veruin aversum aliud iler in
αλλαχόσε γενόμενον άλλην πορεύεσθαι, καταπροδι
Notulæ marginales .
(86) Chaliles fraler Carambi, qui eet Carambejus, (88) Vide Bonfin . dec. 3. lib. vi, qui Chaliten
filius, a Pan .
(87) Chaliles filius Imbraimi. etiam Halibegum vocal, alias etiam Haliobussa.
88 Εγένετο, Sic etiam R. 89 R. Πριθμεω, ut infrα. 60 In uno , και όλοι , ut infrα . 61 Ιη μκο , Βούλκη,
63
κι infra . 62 R. εξέμηνε. Αι. ιι in cont .
313 DE REBUS TURCICIS LIB . VI . 314
δόντα το εαυτού στράτευμα , προσέλαβε τε Τουρα- Agressum , prodentem Europe exercitum, cum ce
χάνην, και ες φυλακήν ποιησάμενος , έπεμπεν ές pil, et vincium in Asiam , ut asservaretur in vin
την Ασίαν, ές Toχάτην πόλιν ισχυράν, δέσμιόν τε culis in urbe Tochata, misit. Chalites non cessa..
γενόμενον, και ες φυλακήν απαγόμενον . Και Χα- bat iram regis augere, in memoriam redigens,
λίλης γάρ τοι υπετίθετο βασιλεί αναμιμνήσκων, ώς Turachanem , cum ageret in magna Bidina , prin
εκείνος εν μεγάλη Βιδινίδι 63 διατρίβων, και ύπαρ ceps exsistens regionis finitimæ Istro, lisuni esse
χος ών της παρ' Ίστρον χώρας, Βούκω τα Τριβαλ- Buico Triballorun ' duce, et amico et familiari. Ilac
λων ηγεμόνι επιτηδείω τε έχρητο και συνήθει, και amicitia moium aiebat Turachanem , voluisse il
διά τούτο υποσημαίνοι αυτοίν 68, ή δέει αλλήλους Jum, quacunque in re posset , juvarc. Nam acceptis
ωφελείν ες τα παρόντα . Και δώρα δεχόμενον παρά a Buco muneribus, promiseral se ei operam siia :
του Βούκου συμβαλέσθαι αυτό ές ότι αν ηγήσαιτο Iocatur
Jocalurum indefessAn,, quacunque in re voluisset..
συνοίσειν εκείνω . Και εντεύθεν αναπεισθείς βασι- His fidem 167 dans dictis rex , 'Turachani vincula
λεύς, καθείρξε τε αυτόν Τουραχάνην, ες την Ασίαν injecil, et in Asiam vinctum deduci jussit, ut ibi
επιπέμψας, και την αρχήν της Θετταλίας ετέρω in carcerem conjiceretur. Thessaliam alii admini
ανδρι επέτρεπε διοικείν, Και Τουραχάνης μεν ούτω B
strandam commisit. Hoc modo carcere conditus est
ές την ειρκτήνεγένετο: Γεώργιος δε ο των Τριβαλ- Turarhanes. Georgins Triballorum dux, cum parum
λών ηγεμών, ώς ουδέν ηνύετο αυτό υπό των Παιό- auxilii senijret ab Pannonibus in recuperando
νων, ες την αρχήν αυτού πέμπων άγγελον επί τάς principalu , legalum ηuisit in januas regis , ut ejus
θύρας, επειράτο της του βασιλέως γνώμης , εί απο animum explorarel, num sibi restiliere vellet
δοίη αυτή την αρχήν , ώστε επάγειν αυτώ φόρον, principatium . Quod si faceret , promittelsat se ipsi
και ημίσειαν της χώρας αυτού πρόσοδον , και αυ- tribularium fore et dimidium tributi, quod regio
τός τε έφασκε σπενδεσθαι επί τούτοις, και τους penderet , ipsi quotannis numeraturn. Hiscondi
Παίονας άμα αυτή πείσειν, υπεδέχετο 68 ες τας jionibus se fædus accipere velle inemorabat. Quin el
σπονδάς ποιείσθαι . 'Ενταύθα ως ήκουσε του αγγέ- Pannonibus se persuasurin policetatur , uι «
λου τοιαύτα προϊσχομένου , τά τε άλλα υπέσχετο ipso felus , si modo vellet , ferirent . Ηinc cum legn
αυτώ , και το 68 παιδί αυτό αποδούναι, και έσεσθαι Ius au lienle rege recensuisset , promisil se ei et lilio
βασιλέως επιτηδείους το άπό τούδε . 'Ενταύθα και redditurum principalun ; verum ut deinceps in Gule
Βούλκος μετιών των Παιόνων έκαστον, και τον γε maneant, amicitiamque suam bona fide colan !. lbi
βασιλέα Λαδίσλαον, έπειθε σπενδεσθαι 'Αμουράτη , luun Bulcus (89) Pannonum animos sibi concilians,
λέγων τοιάδε · Ω βασιλεύ, σε βασιλεύς Αμουράτης c etiam regen Vladislatum eo adduxit, ut fedus cum
παρακαλεί επί τάς σπονδάς, ου μην την χώραν απο- Amurale facere!. Al Vladislaum in hunc modum
διδόναι. " Ην ούν εμοί πείθη , σπονδάς εν τώ τοιώδε allocutus est ; 0 rex , rex Amurales te ad fædus
ποιούμενος , άμεινον παρασκευάση ες τον πόλεμον . horialur ; nec hoc solum , verum regionem resti
Και έπιών τάδε πάντα ουκ έτι το δεύτερον υπέ- triere pollicetur. Si igitur me audias, fædus panie
μενε . Ταύτα λέγων τε έπειθε, και ως υπέσχετο gcs. Nam hoc pacio res tuæ ad bellum melius
ποιήσειν, ή υπετίθετο 61 αυτώ ο Τριβαλλός, αυτίκα erunt instructæ ; el si deinde secundo accesseris
έπεμπεν άγγελον παρά τας θύρας, μεταπεμπόμε- hostiliter , facile vinces . Hec ubi esset eloculus ,
νος πρέσβεις, ώς των Παιόνων ποιησομένων την statim in scutentiam suam perduxit regem . Qui
ειρήνην, και αυτός αποληψόμενος την αρχήν. 'Εν- deinde ex sententia Bulci , aut quemadmodum Bul
ταύθα 'Αμουράτης έπεμψε πρέσβεις, και τας co promiserat, nuntium misit in januas regis ad
σπονδάς έποιούντο, εφ' ώ τόν τε Γεώργιον έχειν vocans regios legalos, quasi his præsentibus fæ
την χώραν αυτού , και την ημίσειαν πρόσοδον απο- dus percussurus el regionem recepturus. Anrura
διδόναι το βασιλεί. Και όρκιά τε άμα εποιούντο, les igitur legalos ire jubet, quorum auctoritate fa :
εφ' ώ μήτε τους Παίονας ληίζεσθαι την βασιλέως dera fiebant, quibus cavebatur, lil Georgius regio
χώραν, μήτε αυ Τούρκους διαβήναι τον "Ιστρον επί D nem suam teneret, el ejus regionis tributi parten
μηδεμιά βλάβη. μηδε μιά μηχανή, εφ' ώ τε παρά dimidiam regi quotannis solveret. Jusjuranduin quo
πάντα τον βίον αυτών ξένους τε και φίλους είναι que exigebatur, ne Palinones deinceps popularentur
άνευ τε δόλου και απάτης. Τους δε Δακούς υποφό- regis regionem, neve Turci transirent ad Istrum al
ρους τε είναι το βασιλεί, ά και συνέθεντο εν ταις yastandam Pannonum regionem : verum fides ju
βασιλέως σπονδαίς προς αυτούς πρότερον γενομέ- rejurando utrinque accepta est, ut ex eo tempore
ναις , και ές τους Παίονας τελεϊν, ή το πρόσθεν sint inter se bospites et amici : quod lamen abs
έχοντες διετέλουν. Ταύτα ώς έγένετο, αυτίκα Αμου- que dolo fraudeque utrorumque fial. Dacis impe
ράτης εστρατεύετο επί Καραμάνον. Ούτος γάρ ώς ralur, til sint regis tributarii , quemadmodum regio
επίθετο επιέναι τους Παίονας επί βασιλέα 'Αμου- foedere, quod jam ante intercesserat, continebatur.
ράτην , καταβάντας τον "Ιστρον, επί την χώραν του Præterea ut pertinerent, quemadmodum hacie
βασιλέως ελαύνειν εν καιρώ αυτή έσεσθαι οιόμενος, nus, ad Pannones.His ita compositis, Amurales con
Notulæ marginales.
(80 ) Bucus .
65 Βινιδ:. 1u μηο , Βυδενίδι, η αι. Βυδίνη. 3* Αυτόν. R , ut in c.
) Υπέσχετο. 56 Β . τώ παίδε. 67 Επ . Αl. 41 ..
 LAONICI CHALCOCONDYLA 316
315
tinuo expeditionem contra Caramann sumpsit. A ήν έπιών καταστρέφοιτο την κατά την Ασίαν βασι :
Noi hic, ubi primum cognoveral Pannones bellum λέως χώραν , εξήλαυνε τε και επήει καταδoυλού
inferre A murali, trajectoque Istro regis regionem μενος , και τι αν αυτό προχωροίη . Πρόσθεν γάρ ότε
evastare, haud incommodum sibi fore snisqne re- οι Παίονες έμελλον στρατεύεσθαι επί Αμουράτην
bus ralus, si regis in Asia regionem subigeret,
τε γνώμη παραπλησία ώρμηντο επ' αυτόν . "Ωστε
168 cum in pelu in eam irruebat, omnia subji- απ' αμφοίν ταϊν χώραιν επιόντων στρατών , διασχί
ciens, et in servitutem redigens, quocunque se ζοιτο αυτά τα στρατεύματα, και ούτω ασθενή ξυμ
verlisset. Caramanus namque cum audisset Panno- βαίνει γίνεσθαι . 'Αμουράτης μεν ούν επί τον μεί
nes pelere bello Amuratein , et ipse hostili animo ζονα πόλεμον αφικόμενος , και τούτον αυτώ επί το
contra ipsum profectus est. Itaque cum ab ulraque βέλτιον θέμενος , εστρατεύετο αυτίκα επί Κα
regionie hostis accederel, Amuratis exercitus dis- ραμάνον. Ο δε πρέσβεις τε πέμπων , ήξίου τα
trahebatur et infirmior reddebatur . Cum igitur τε άλλα αυτο υπουργείν Σ, ών άν δέοιτο αυ
maximum impenderet A murali bellum , sibi utile του , και ομήρους, και πιστά παρέχεσθαι επί τού
fore ratus, fædus eum Pannonibus pepigit : omnein- τους .
que belli tempestatem in Caramanum avertit. Caramanus ne vim regis experiretur , misit legalos peli
tam pacem : quibus mandarat ui dicerent, se paraliin esse servire amurali , quandocunque sua opera
indiguisgt. Sin promissis parum fidei haberei, se obsidibus el cæteris, ne quid dubitarel, cantrum .
Hæc quidem Amusati in Asia accidernnt. In Eu- B Ταύτα μέντοι αυτώ κατά την Ασίαν ξυνεβεβήχει .
ropa vero a Peloponnesiacis prineipibns quid in re- Κατά δε την Ευρώπην υπό μέντοι των Πελοποννη
gione ejuis gestum sit , nunc dicelur. Ut enim The- σίων ηγεμόνων ές την χώραν αυτού τοιάδε έγένετο .
odorus, qui postea rex electus est, venit Byzan- "Ως γάρ Θεόδωρος ο μετ' αυτόν βασιλεύς Ελλήνων
ιίιm in regnum suum , Constantinus cognomento γενόμενος , ως οίχόμενος παρήν ες Βυζάντιον επί
Dragosis in Peloponnesum adveniens, et assumens την βασιλείαν , Κωνσταντίνος και επίκλης Δραγασις ,
fratris regionem , inter cætera el Spartain que ver- αφικόμενος ες Πελοπόννησον , και παραλαβών την
git ad montein Taygetum , et propemodum univer- του αδελφού χώραν, τά τε άλλα , και Σπάρτης την
sam Peloponnezum , præter Thomæ, qui frater erat προς το Ταύγετον όρος , και σχεδόν ξύμπασαν την
regis, regionem obtinuit. Etiam Isthmum muro in- άλλην Πελοπόννησον πλήν γάρ της του Θωμά του
cludere parabat : nec cessabat regis regionem , quæ βασιλέως αδελφού χώρας, την άλλην υφ' αυτό είχε
exfra Peloponnesum est , ad defectionem sollici- παραλαβών • ενταύθα ως αφίκετο , το 68 τε εν τω
.

tare : Beotiain et Thebanorum urbem , universam-
que Bæoliam in iiionem redegit . Alticæ lyrannus
sive princeps (90) nolebat cum eo pugnare :tteba
verum
tributain se quotannis ipsi pensurum t.
promi
Hinc fædere icto, in amicitia receplus est. Pin-
dum (91 ) quoque occupavit. Hune montem Blaci (92)
incolunt, quibus eadem cum Daeis est lingua :
nec quidquam ab Dacis, qui Istrum accolunt, dif-
ferre cognoscuntur. Advenientes igitur ad istum du-
cem , semetipsos ei dediderunt, et deinceps bellum
gerebant cum Turcis in Thessalia liabitantibus ,
accipientes dueen ab Peloponnesiaco principe .
Leodoricium oppidulum in Locrensium regione si-
tum , et Pindo adhærens versus Phandrium urbem ,
Ισθμώ τειχίζειν τιαρεσκευάζετο , και την εκτός
Πελοποννήσου χώραν αφίστη από βασιλέως , την τε
Βοιωτίαν κατέσχε , και την Θηβών πόλιν υφ' αυτό
C ποιησάμενος , και ξύμπασαν την Βοιωτίαν κατέσχε.
Και ο της Αττικής τύραννος, φόρον τε απάγειν
αυτή υπισχνούμενος , σπονδάς εποιήσατο, και το τε
Πίνδον όρος . Βλάχοι δ' ενοικούσιν, αυτοί των Δακών
ομόγλωττοι· τοις παρά τον "Ιστρον Δαξίν ώμοίωντο.
'Aφικόμενοι παρά τούτον τον ηγεμόνα, παραδιδόν .
τες σφίσιν , επολέμουν τους την Θετταλίαν oικoύσι
Τούρκους, λαμβάνοντες άρχοντα παρά του Πελοπον
νησίων ηγεμόνος . Λεωδορίκιόν τε το κατά την Αο
κρών χώραν ώκημένον πολίχνιον, Πίνδου μέντοι το
κατά την Φανδρίου 69 πόλιν ώκημένον, άρχοντα 4

principem a rege aceipit. Hunc mobiem , qua se λαμβάνει από βασιλέως • το δ' αυ κατά την 'Αχιζαν
καθήκον 'Αραβαίοι ώκουν άνδρες 'Aλβανοί , υπό
in Achaiam porrigil, inhabitant Arabæi viri Albani,
s
quin perm issu m est ab rege patri am suam re- . βασιλέως συγχωρηθέντες άρχειν της πατρώας αυ
gere regionem . Hi quoque ad Græcos deliciebant . των χώρας . Και ούτοι αφίκοντο ες τους Έλληνας.
Contrahens igitur universam Peloponnesini in D Συναγαγών δε και ξύμπασαν την Πελοπόννησον ές
Istlimam , muro eum cingere instituit. Opus autem τον Ισθμόν, ετείχισεν αυτόν, ώς ήδύνατο τάχιστα.
istud maturavit aecersito fratre, qui -et ipseregio- Συγκαλέσας αυτού και τον αδελφόν, και ως αυτός 1

nem sub se habellat . Univers0s igitur 169 IMuc ήρχε χώρας, ξύμπαντας ενταύθα μεταπεμψάμενος
congregans,, murano divisit,, et singulis 12niam, εληλάκει το τείχος, παραδούς ενί εκάστω όσον εν
quantain uere
brevi exstr nt navitm ,
m tanta
posse , parte assig ε ον
. τοσοδ χρόνο παρέχοιτο ωκοδομημέν . " Ως δε το
Murus Isthmi cum jam esset absolutus, exercitumi τείχος του Ισθμού αυτω παρεσκεύαστο , στρατόν το

Noiulæ marginales.
( 92 ) Valachi.
( 90 ) NeriusAcciolus.
(91 ) Quew hodic Mezzono appellant.
68 lil uno , το τε Ισθμό τ . Α ' , 8t. c . 60 In 14 12 , Φαναρίου ,
317 DE REBUS TURCICIS LIB. VI . 318
έπεμπεν επί την βασιλέως χώρας, και εδίου τε A nuisit , qui regis regionem popularetur , et ex professo
την χώραν, και πολεμών διεγένετο. ΑΙετά δε ταύτα cum rege bellum gerebat. Nec muillo post Amu.
ου πολύν χρόνον 'Ομάρης και Τουραχάκεω παίς , πα- res (93) Turachanis filius, assumpto Thessalize
ραλαβών το Θετταλίας στράτευμα, επήλασέ τε επι exercitu , impelum in Thebas et Allicam dedit. Qui
τάς Θήβας, και την Αττικής , και λησάμενος επέ- bus vastalis , reversus est magna prada onustiis .
λαυνε λείανι απάγων ικανήν. "Ενθα δη Νέριος 'Αθη- Nerius Atheniensium princeps, ut vidil Turcorum
νών τύραννος, ώς εώρα τα Τούρκων πράγματα αυ- res denilo exoriri, et pris!inam felicilatis formam
θις επανιόντα ες το πρότερον καθεστηκες , έπρε- recipere, legalos misit in januas, perilum pacem ,
σβεύετο ες της Θύρας, και ήξίου αυτό σπόνδεσθαι lit qui velit cum en fæslus inire, et tributim , quem
βασιλεί, εφ' ώ απάγειν φόρον όν άν αυτώ τάξαιτο . adnodomi ajitaa , quotannis solvere. Rex Amura
Βασιλεύς μεν ούν 'Αμουρέτης επείθετό τε και les legationen benigne audivit, foedusque el pacem
έσπενδεν αυτώ, εφ' ώ και πρότερον απέφερε, φόρον delit,, hac conditione ,, it quotannis , φuemaino .
απάγειν και του λοιπού. Ο δε Νέριος ούτος αφί - dum antea , sibi tributum ferret. Nerius isle a
κετο από Φλωρεντίας , της Τυρδηνών μητροπόλεως Florentia , quae Tyrrhenorum est metropolis, ad
ών, επί την Αθηνών τυραννίδα τρόπιω τοιοδε . 'Αν B Altice principatum hoc modo processit. Antonius
τώνιος ο Ραινερίου παίς , τούτόν τε άμα και τον namque Rainerii filins , hunc simul el fratrem ac
αδελφόν αυτού , μεταπεμψάμενος από Φλωρεντίας, cersens a Florentia , propinquos et cognatos suos,
προσήκοντάς τε αυτό και ξυγγενείς , είχε παρ' fecum eos habuit, vic!um eis et necessaria mini
εαυτώ την δίαιταν παρεχόμενος. Επει δε ετελεύ- strans . Postquam autem Antonius apoplexia in
τησεν 'Αντώνιος , υπό ευεξίας το αποπνιγείς κατά somno ictus exspiravit, usor ejus misit legatio
τον ύπνον , ή τε γυνή αυτού έπεμπεν έ : βασιλέα , nem ad regem Amuralem , ut sibi ct ei qui in
την αρχήν επιτραπήναι αυτή τε , και το της πόλεως ea civitale eral oplimus, principainım commit
αμείνονι , έαυτής δε προσήκοντι , πατρί δε ημετέρια . teret. Is erat mulieri propinquus genere , el mielis
Τούτον ως έπεμπε πειρασόμενον παρά βασιλεί, και paler (91) : gueni misit ad regeu cum immensa
χρήματα διδούσα μεγάλα, ώστε διαπράττεσθαι pecuniae vi , ut silvi principatum Attice regionis
σφίσι την αρχήν, της τε 'Αττικής άμα και Βοιω- el Bootiæ traderet. Ut autem egressus urbe iler
τίας: ώς εξελαύνων εκ της πόλεως , επορεύετο παρά ad regem ingrediebalur, qui in urbe erant po
βασιλέα , οι προέστησαν του δήμου , κατά το πρός Tentissimi,, odio Chalcocondyfis moti ,, uxorein An
αυτών Χαλκοκονδύλην 71
11 εχθος , τήν τε γυναίκα του tonii dolo deduxerunt ex arce , el Antonii propin
'Αντωνίου απάτη παρήγαγον εκ της ακροπόλεως, & quos in principalium pronoverunt : Ixorisque ge
και τους προσήκοντας 'Αντωνίου καθίστασαν τυ- nus uebe erpellentes, ipsi civila !em lennere . All
ράννους , και το γένος εξελάσαντες, αυτοί σχουσι nitatem vero jungentes cum uxore Antonii in filio
την πόλιν. ' Επιγαμίαν δε ποιησάμενοι προς την adoptivo , νiro hand improlio , in arren redierunt .
γυναίκα του Αντωνίου επί θετη αυτης παιδί άγα- Nec tamen multo post expellentes muliereni, acro
θω, κατά την ακρόπολιν παρήσαν. Και ού πολλώ olim occuprunt , et reimpulfica10 ollintere , ex
ύστερον , εκβάλλοντες της και ακρόπολιν, και το γένος pulsa nostra fauxilia . Cli alcocondyles με venit at
ημών εξελαύνοντες , τα της πόλεως πράγματα έσχον. regem , caplus el in carcerem conjectus est , jussus
“Ο μεν δη Χαλκοκονδύλης, αφικόμενος παρά βασι- reddere regionem . Cum autem polliceretur triginta
λέα, ές φυλακήν μέν του περί αυτόν εγένετο, υπό millia aureorum , nec sie quidem efficere quidquam
βασιλέως κελευόμενος παραδούναι την χώραν ως potuit. Acceperat interen, regem exercitur mi
δε υποσχόμενος ες τρείς μυριάδας χρυσίου, ουδέν sisse contra Booliam , ut Thebas urbem occuparet,
τι έπρασσε , στρατόν δέ επίθετο πεπομφέναι βασι- Ipse interim haud cessabat sedulo agere , sicubi
λέα επί Βοιωτίαν, ώς την Θηβών πόλιν παραστη- lugæ darelur occasio , utaulug'reị Byzantium . Quæ
σόμενον , διεπράξατό τε και απέδρα επί Βυζάντιον, ubi primum oblata est , relicto tabernaculo el ju
καταλιπών τούς τε θεράποντας , και σκηνάς άμα DPumentis , profugit Byzantium : ilbique conscendens
και υποζύγια . Επιβάς δε νεώς από Βυζαντίου , navim , solvit in Peloponnesom . Naves igitur Alii
έπλει επί την Πελοπόννησον . Και ενταύθα νήες αυ- ce regionis principuin per mare oberrantes , navem
του περιπλέουσαι των τυράννων της Αττικής , συλ- Sugientis capiunt, 170 et ipsum Chalcocondylen
λαμβάν ουσ ι τε το πλοίον , και αυτόν ελόντες Χαλκο vinctu m perduxerunt ad regem . Res ei delictorum
κονδύλην , ανήγαγον παρά βασιλέα δέσμιον, Βασιλεύς veniam dedit, nihil eum propter delicta culpans.
μεν ούν αυτώ αφήκε την αιτίαν, και συνέγνω , μη- Cum autem ipsi poscereniur triginta mille aureos,
δεν επί τούτο αιτιάσάμενος . Αυτός μέντοι τάς τρείς respondert se eos nequaquain posse solvere. Ηinc
μυριάδας απαιτούμενος , ουκ έχεις αποδιδόναι έφα- regio eorun populationibus graviter divexata est
σαν 71. Εντεύθεν η χώρα ελεηλατείτο μεγάλως υπό ab Turcis, qui in Thessalia morabanlur. Nerius
Notulee marginales,
(93) Homares . ( 94; Nota Laonici Chalcocomilylie patriam et genus.
10 In ora, oίμαι αποπληξίας αποπληγείς . 11 R. Χαλκοκονδύλην . In ora, oίμαι ο συγγράψας ταυτά έστιν ο
Χαλκοκονδύλης . 11 Ιη μηο, την ... την ακρ . 73 fu uno, έφασκεν . 1 : αι . κι .
319 LAONICI CHALCOCONDYLE 30
autem princeps cum jam ab initio foret imbellis et Α του βασιλέως εν τή Θετταλία χώρα. Νέριος δε το
elleminatior, per insiilias a fratre Antonio princi- ραννος ών, την αρχήν και θηλυδρίας ών και μαλα
plu delurbatus est . Morluo tandem Antonio , Nerius κώτερος , υπό αδελφου Αντωνίου αφήρητο την άρ
Florentiam veniens , in principaluin restitutus est . χήν επιβουλευθείς . Μετά δε ώς ετελεύτησεν "Αντώ
Fa tempestate, quia socia arma junxeral Nerius νιος, ες την αρχήν αύθις κατέστη Νέριος ο Αντω
Græcis, ipsius regio ab Thessaliæ duce evastaba- νίου αδελφός, απ' Φλωρεντίας αφικόμενο . Τότε δε
lir. Cum autem gravissiine populationibus urgere- δια την εις τους "Ελληνας αυτού συμμαχίαν, εδίου
iur, landem necessitale subigenle pacem cum rexe την χώραν και της Θετταλίας ύπαρχος . Πράγματα δε
fecit. Græci audientes pacem inter Allice princi. έχων , ειρήνην εποιείτο πρός βασιλέα. Και οι "Ελλη
pem et regem convenisse, continuo arma contra νες πυθόμενοι, εστρατεύοντο επί της Αθήνας . 'Εν
Athenienses capiunt. Princeps nuntio misso indi. ταύθα άγγελός τε έπεμπε προς τον βασιλέα , ως
cavit regi in quanto periculo bæreret, videlicet κακώς ποιοϊεν αυτόν οι " Ελληνες, και πολιορκολες 1
Græcos urbem obsidere, eamfie summa vi , lil ca. την πόλιν, πειρώμενοι εξελείν. Και Τουραχάνης !
piant, niti. Turachanes igitur Thessaliæ praefectus και της Θετταλίας ύπαρχος , τώ τε βασιλεί πέμπων
millens nuntios ad regem, eum horiabatur uit bello αγγέλους, επήρεν επί Πελοπόννησον στρατεύεσθαι.
Peloponnesum lacesserel. Sed hæc longo tempore B "Αλλά ταύτα μεν ύστερον χρόνο πολλώ εγένετο τότε
demum contigere. Verum ea tempestate ab duce δε υπό Πελοποννήσου ηγεμόνι , βασιλέως δε άδελ
Peloponnesi regis fratre, quemadmodum diximus,, φώ έδεδούλωτο , τρόπο και πρότερον μοι δεδή
in servitutem redactiis est . λωται .
Inter Græcos et in Peloponneso hæc acta sunt. 'Αλλά κατά μέν τους "Έλληνας και την Πελο.
Quid vero egerit rer Constantinopolitanus, in se- πόννησον τοιαύτα εγένετο· κατά δε τον Βυζαντίου
quentibus declarabitur. Nam hic ut accepit Panno- βασιλέα τάδε ξυνεβεβήκει. Τους τε γάρ Παίονας ως
nes abiisse, et lædera , impulsa Georgii, cum Amu- ήσθετο απελάσαντας καταλύσασθαι τω Αμουράτη,
rate sanxisse , legalos misit ad Romanum ponti- Γεωργίου ές τούτο παρακαλέσαντος , έπεμπον πρέ
licem , consulentes, quod si eriremes el naves ad- σβεις παρά τον Ρώμης αρχιερέα , υποτιθέμενοι , 1

ventarent in Hellespontum , quibus præcluderetur ώς τριήρων και νεών παραγενομένων σφίσιν ες τον
Amurati in Europam transitus, Amuratem facile "Ελλήσποντον, ώστε απόντι αυτώ ες την Ασίαν
debellari posse . Si enim Europæ exercitus solus μη επιτρέψαι διαβήναι ες την Ευρώπην , ευπετή
apud Amuralem relictus fuerit, haud pugnare ad- αν γένοιτο ταύτα χειρωθήναι τα πράγματα αυτού.
versus Pannones volet. Legali ire Jussi sunt ad c Eί τε το της Ευρώπης στράτευμα συν τω 'Αμου
Gallos el Burg indie ducem , in memoriam revocan- ράτη απομονωθήσεται , ουκ έτι εις χείρας τους δαίο
les cladem , quam perpessi sunt sub Pajazite im- σιν ιέναι εθελήσει. "Επεμπον δε και έ ; τούς Κελ.
prudentia Sigismundi : eam clailem , si modo ve- τους και τον Βουργουντίας ηγεμόνα, αναμιμνή
lint, Turcis reddi posse. Adiverunt itaque Roma- . σκοντες ως δίκαιοι είεν δίκην πράττεσθαι τωνεν
ntum pontificem,, elet triremes impleverunt decem,, τω πολέμω Παιαζήτεω αποθανόντων Κελτών διά
quas in Hellesponlum misere. Etiam pontiſex de- τήν του Σιγισμούνδου αγνωμοσύνην. Συνεπελάβοντο
cem triremes instruxit, et militibus complevit, et
9
μεν ούν συν τω αρχιερεί Ρωμαίων , και τριήρεις
ad regem Joannem misit, quasi laclurus quæ rex επλήρωσαν δέκα , επί Ελλήσποντον πέμποντες. Και
imperassel. Venientes igitur in Hellespontum , pro- αρχιερεύς δε δέκα άλλας πληρώσας , υπέστελλενεπί
hibuerunt Europæ accessi Amuratem . Hæc autem βασιλέα Ιωάννην , ώς ποιησομένους και υποβοΐτο αυ
acciderunt juxta maritimam Macedoniæ regionem , τοίς βασιλεύς. Ούτοι μεν ούν αφικόμενοι ες τον >

versus Ionium . Cum fama volaret, Pannones in “Ελλήσποντον , διεκώλυον 'Αμουράτης του ες την
armis esse et advenire in Europam , ut inde eji- Ευρώπην διαβήναι. Κατά δε την παράλιον της Μα
cerent Turcus et Amuratern , 171 jamque omnes κεδονίας ες τον Ιόνιον συνέβαινε τοιάδε. Ως γάρ
bellain exspeciarent haud dubie imminens, quia D προσδόκιμοι ήσαν οι Παίονες αφίξεσθαι αύθις ες
longe lateque rumor increbrescebal, Pannones exer- την Ευρώπην , ώς εξελόντες Τούρκους τε και 'Αμου
citum conscribere, et fellespontum jam ab Occi- ράτην εκ της Ευρώπης, προϊδόντες ότι έσοιτο αυ
dentalibus esse occupatum : singuli aniinum inten- θις ο πόλεμος : προηγγέλλετο γάρ άπανταχή τη
debant ad recuperandam patriam regionem ,, quasi Ευρώπη, ως συλλέγουντό τε αύθις στρατευσόμενοι
cam nacturi , utcunque tamen alca belli cecidisset. οι Παίονες, και ο Ελλήσποντος υπό των Εσπερίων
Zenempisas igitur ab Macedonia proficiscens, as- κατέχοιτο · ώρμητο και αυτός τις έκαστος επ' την
sumplis qui isthic habitabant Albanis , pergebat πατρώαν αυτού αρχήν, ώς σχήσων τε και καταλη
per Argyropolichnem , et planitiem eain Castorian ψόμενος, ό τι αν αυτή προχωρήσειεν. "Ενθα δή και
usque subegit. Therizes Berrhææ princeps colli- Ζενεμπίσας, από Μακεδονίας της προς τον Ιόνιον
gens Azalinis Scythas, necnon Turcos regis, altra- παραλίου ώρμημένος , συμπαραλαμβάνων τους ταύτη
clis etiam plurimis ex Therma et Limna Perrhæo- 'Αλβανούς, οι ενησαν αυτό, προήει διά της Αργυ
rum (95) : quibus fretus, Zenempisæ obviam ροπολίχνης, και την τε πεδιάδα, όσην ώκει ενταύθα
Notulæ marginales.
(295 ) Perrlislorum.
21 DE REBUS TURCICIS LIB VI . 322
μέχρι Καστορίας έπηγάγετο " . Ενταύθα δη Θερί- A progressus est. Festinans auten , imparatosIsostes ,
ζης ο Βεροίας ύπαρχος , ξυναγαγών τους παρά cum adhuc in Castoriæ regione versarenluir , oppres .
"Αζίνη Σκύθας τε άμα , και Τούρκους τους βασι- sil . Albanorum plurimos necavit : Zenempisam du
λέως, επισπομένων αυτώ και συχνών των από της cem peremit, et alios complures. Ilæc quidem in
Θέρμης τε και Λίμνης της Περραιβών, επέλασέ τε Europa evenerunt. Et ubique tumullus erat , cum
άφνω, και απαρασκεύoις επιπεσών , έσκηνωμές singuli ad sua recipienda properarent . Turcos ma
1

νοις αυτού ταύτη που περί τήν της Καστορίας gna incesserat forwido, putantes se perituros Pan
χώραν, τους πλείστους τε αυτων Αλβανών διέφθει- nonum et faitimarum gentium marle. Ubicunquc
ρε, και αυτόν Ζενε μπισαν τον ηγεμόνα ανελών , igitur polerant , nιenia el muros firmabant , ex
επί πολύ ήλασε φόνου, ενταύθα τους άλλους κατα- spectanles quemnain præsens tumultus exitum es
βαίνων. Ταυτη μέντοι ανά την Ευρώπην εγένετο , set habiturus. Legalus, qui venerat a pontifice Ro .
και ές θόρυβος καθίσταντο, ώς έκαστου επί τα mano, Julianas nomine, cælerum cardinalis et
σφέτερα αυτών ώρμημένοι πράγματα, και οι Τούρ- vir bonus, et Romanæ eruditionis admodum peri
κοι ές φόβον τε εγένοντο μέγαν , οιόμενοι αυτίκα Tus, Pannones ad bellum suscipiendum adversus
απόλλυσθαι υπό των Παιόνων , και των παροίκων Turcos cohortabatur : et jusjurandum ,quod maxi
εθνών αλλοφύλων αυτούς . Και όπη τύχοιεν, τά τεί- Β muum erat in fellere, ex pontificis liandato solve
χη εκράτυνον, καραδοκούντες, ή αποβήσεται έκα- bal, quod et coram omnibus legebatur. Deinde
στα ες το 18 τοιόνδε. Παίονες δε ώς πρέσβυς αφί impelu quodam ferebantur adversus Europan , pu
κετο παρ' αυτού του Ρωμαίων αρχιερέως, Ιουλια- tantes se ipsam destitutami auxilio , Amurale ab
νός καρδινάλιος , ανήρ τά τε άλλα επιεικής και sente et in Asia inoras orclenle, occupaturos. Pon
ές την Ρωμαίων σοφίαν ευδόκιμος, παρεκάλει τε lificis riamquc trirenies in Hellesponto erant, nec
επί τον πόλεμον, τόν τε όρκον, ός μέγιστος ήν αυ- sinebant Amuralem in Europam transire. Præterea
τοίς εν ταις σπονδαίς , έλύσατο επιτροπή του αρ Græcoruin rex nantiabat, Awuralem non posse
χιερέως, ανέγνω δε τα αυτόθι. Και ώρμηντο στρα- trajicere in Europanı, eliamsi omnia conaretur
τεύεσθαι επί την Ευρώπην, οίομενοι καταλήψεσθαι omnemque lapidem moveret.. Pannones etiam pa
αυτήν έρημον, απόντος του Αμουράτεω κατά την cem fecere cum Buemis, propler eam dissensionem
'Ασίαν, και διατρίβοντος , και των νεών του αρ- qua moli fædus cum Amurale inicrani. Boemi igi
χιερέως αυτού εν τώ "Ελλησπόντα διαπλεουσών , lur et ipsi accingebantur ad præsens bellum . Nam
ώς μη επιτρέπειν διαβήναι» και υπό του Ελλήνων proplerea pax conveneral, quia pulchruns videba -
βασιλέως υποσημαίνοντος σφίσι ταύτα , ώς ουκ άν C tur , ut in præsentiarum discordias ponerent, ct si
ποτε διαβαίη ες την Ευρώπην . Τούς τε Βοέμους εν muljunctis copiis bellum Europæ inferrent. Adhi
σπουδαίς σφίσι ποιησάμενοι κατά την διαφοράν, δι' buerunt in belli societatem Dacos el Draculem ,
ά μοι δοκεί και τάς 'Αμουράτεω σπονδάς ποιή Myrxis sive Marci filium , qui ipse aderat promplis
σασθαι, πράγματα σφίσι παρεχόντων , και ως παρε et auxiliaris ad id belluin , offerens decem millia
σομένου αυτούς από των Βοέμων χώρας πολέμου , equitum. 172 Gewrgian Triballorum duce ad 24
εδέξαντο την βασιλέως Αμουράτεω ειρήνην. Τότε belli societatem incitabant ; veruin monitionibus
δή συνθέμενοι εκείνοις , ώς παρείχεν αυτούς εν non acquievit, dicens eos inipia el nefanda pa
καλώ ήσυχίαν άγειν , ώρμηντο στρατεύεσθαι επί trare, fæderun religionem violantes, el privres in
την Ευρώπην , ξυμπαραλαμβάνοντες 16 Δακάς τε juriari incipientes. Sperabat se satisfaciurum regi
και Δρακούλην, τον Μύρξεω παίδα , ός παρών τε Pannonum , quod non in belli societatem venissel ,
ες τον πόλεμον, συμπροθυμούτό τε και συνεπιλά pecuniaria mulla. ludicavit tamen regi, eumque di
βουτο, παρέχων ιππέας αμφί τους μυρίους. Γεώρ- ligenier monuit , ne bellum noverei contra Turcos,
γιον δε τον Τριβαλλών ήγεμόνα παρεκάλουν μεν : cos baud facile a
quorum magna potentia essel
ες τον πόλεμον τούτον συνδιαφέρειν τε αυτόν άμα Pannonibus subigi posse. Cernebal namque Geor
εκείνοι; " αλλ' ουκ επείθετο, φάμενος αθέμιτα έρ- D gius, non eum esse belli apparatum, ut Europa
γάζεσθαι αυτούς , τάς τε σπονδάς λύοντας , και άδι outinere possent. Plurimi nainque (96 ) in ea age .
χίας επάρχοντας 1177 , χρήμασί τε ενόμισε 78 διαλύσειν bant Turci, in castris tantum nos educati, quique
αυτή την αιτίαν, ότι ου στρατεύοιτο τω Παιόνων plerumque non aliunde quan es bellis victum pu
βασιλεί . Προηγόρευε δε το 10 τε βασιλεί μη στρα rarent. Genus aulem hoc hominum , cum ad despe
τεύεσθαι, ώς Τούρκων μέγα δυναμένων, και ουκ rationem ad cium fuerit, virtutem memorabilen
ευπετώς ράδιον ούτω χειρωθήναι υπό Παιόνων . ubique ostendere solel. Præterea ostendit Vladis
"Eώρα γάρ την παρασκευήν ούχ ικανήν είναι , ώστε lao, Turcos plurimum rebus bellicis reliquas gen
την Ευρώπην κατασχεϊν , παμπόλλων εν αυτή όν les excellere. Vladislaus bis nihil persuasus, ab
των Τούρκων, και εν πολέμοις πολλά πειραθέντων , Ardelio (97) sive Transylvania proſectus, loliuin
Notulæ marginales .
(96) Bonfin . 4000 dicit. (97) Erdelio .
75 1η μπυ , υπηγ . 18 Τόν . R. ut in c. 16 1η uno , συμπ . 17 Ιη μκο , υπ. 19 Ιn uno , ενόμιζε , 79 1η
μπο , το 9. in al.τω τε .
523 LAONICI CHALCOCONDYLA 324
trajecit , et copias emines transportavitin regis re- Α και το πλέον του βίου σφίσιν εντεύθεν ποιουμένων,
gionem , et ibi casiramelalus c'st juxta Euxini ma- 'Αρετήν τε το γένος τούτο , ές απόγνωσιν άφικέσθαι,
ritimam Dobrodiliam , Bulgarorum regionem . Hinc αξίαν λόγου ενδεικνύμενον απανταχού, και αναλαμ
castra moventes, Callieren el Barnem sive Var- βάνειν τε σφάς το γένος τούτο , υπεμίμνησκε δαι
nam (98) urbis obsidere el of pugvare aggressi sunt. κονίως παρά τα άλλα γένη . Λαδίσλαος μεν ούν και
Barne pactionibus in ditionem accepta est. Cal- των Παιόνων βασιλεύς , από του Ερδελίου 80 διαβά;
ſiacre vero vi capta est, Pannonibus ascendentibus τον "Ιστρον, και τον στρατόν διαπορθμεύσας, αφί
impigre murum , el impetu in eam irruentibus. κετο ες την βασιλέως χώρας, και αυτού έστρατο
Hanc ubi occupassent et diruissent, necnon fæde πεδεύετο κατά την του Ευξείνου παραλίαν, Δοβρο.
diripuissent, plurimis abductis mancipiis, proferti τίκεω του Μισού 81 χώραν, επί Καλλιάκρην τε και
sunt rerla'a :) Byzantii el Oresliadis regionem . επι Βάρνην. Και ελθόντες ενταύθα , τάς το πόλεις
επολιόρκουν . Και η μεν Βάρνη , ώς έπολιορκείτο, προσεχώρησε καθ' ομολογίαν· η δε Καλλιάκρη εάλω
τε προσβαλόντων των Παιόνων και αναβάντων επί το τείχος. Εξελόντες δή και εξανδραποδισάμενοι,
ήλαυνον ευθύ της Βυζαντίου χώρας και Ορεστιάδος .
llæc quiden : egerunt Pannones, Amurates Mech - B Και οι μεν αμφί ταύτα είχον. 'Αμουράτης δε ο
melis filius bello pelen's Caramanum , ejus regio- Μεχμέτεω , ελάσας επί Καραμάνον, τήν τε χώραν
9

nem populatus est : et jumentorum pecorisque έδου , και τα υποζύγια λησάμενος , επολιόρκει
.

prædas agens, Conii arcem obsidione pressit. Ca. την του Κονείου ακρόπολιν. Καραμάνος μεν ούν
ramanus ad montes regionis confugiens, ibi mora- επί τα άκρα της χώρας αποφυγών, διέτριβεν αυτού,
balur, volens si hostis arcederet, eum fortiter re . ως ήν τις επ' αυτόν από των άκρων αμυνούμενος,
niisit ad Anurale ,
e !! ere .. Tandem lege.tione διεκαρτέρει . Και έπρεσβεύετο προς τον 'Αμουρά.
promittens obsides, necnon lilium sunt, quem in την, υποσχόμενος διδόναι τε ομήρους, και τον παιδι
jannas regis willere veilet. Addebal, se duplo ές τας θύρας αυτού επιπέμπειν, και φόρον απά
majus, quam hactenus, regi tributum quotannis γειν του έτους διπλάσιον, ού απέφερε πρότερον.
persoluturum . Caramanus cuin uis conditionibus Ταύτα δή ούν προτείνοντος του Καραμάνου , και
parem pelerei, forle advenit ad regem nuntius ab δεομένου σπενδεσθαι αυτού τώ βασιλεί, ενταύθα
Triballorium ducemissus , referens Pannonies αφίκετο αγγελία παρά του Τριβαλλών ηγεμόνος *.
Transgressos esse Istruin . Hoc igitur nuntio nonoi . Και οι Παίονες επελαύνοντες διαβαίνουσι τον Ίστρον.
bil terriliis, petitionem Caramani admisil, el cum C Και τότε δή τους λόγους εδέχετο του Καραμάνου,
to fædus injil: acceptisque obsidils el filio, exer- και σπονδάς έποιείτο. Λαβών δε ομήρους και τον
citum abduxit. Cum intelligeret fellespontum le- παιδα αυτού, απήγαγε τον στρατόν. Τον μεν ούν
neri ab navibus Italorum et Occidentalium , anxius "Ελλήσποντον επυνθάνετο κατέχεσθαι υπό των νεών
animi erat, cum baud satis constaret quo pacto in των Ιταλικών και εσπερίων. 'Ενταύθα εν απόρω
præsentiarum in Europam 173 Transvchi possel . εχόμενος, ό τι χρήσαιτο των παρόντι ες διάβασιν ,
Nec tamen exercitum , summa celeritate adhibita, τον στρατός όμως ήγε σπουδή επί τον Ελλήσπον
ad Hellespontum ducere omisit, ut naves hostium , si τον, και 43 τάς τε τριήρεις, ήν επιπλέουσαι δια
2dnavigarent , bombardis et reliquistormentis abige- κωλύωσι , τοίς τηλεβόλοις απελα σόμενος. "Έστι γάρ
rel.Eslaulem iste locus Propontidis angustissimus : τούτο της Προποντίδος στενώτατον επιεικώς, και
el lurris isti est in Asiain recedens, quæ Sacra nomni . πύργος ένεστιν εν τη 'Ασία Ιερον καλούμενος,
nalur : ut neutro sic coe:: l , ut ab continente subino- ώστε μηδαμου ετέρωθι ες τοσούτον βραχύ ξυνιέναι,
Featur. Cum igiturluc venisset , in animo agitatus τωηπείρα διαστήσαι. 'Ενταύθα , ώς έπήγε τον
Europie el Asicu exercitum Europam transmittere, στρατον διαβησόμενος, τον της Ευρώπης t:τε και
iriremes non amplius invenil. Nam ventus, qui co- 'Ασιανών, τάς μεν τριήρεις ουκέτι κατέλαβεν εν
ortus erat alumodum validus, Inaud sinclai navesin D ταύθα. "Ανεμοι γάρ ισχυροί πάνυ ούκ είων τα
Propontida navigare. Is ventus multis regnavit die- τριήρεις ες την Προποντίδα εισπλέειν, και πνεύμα
bus, nec naves ullo modo contra ipsum niti poterant. τε ισχυρών κατηει επί συχνάς ημέρας, βιαζόμενον
Amirales igitur cunIliostiantriremes non amplius τάςναύς μηδαμη αναπλεύσαι και εναντία του πνεύ
ailessent, per otium ipse siinul cum universis co ματος. 'Αμουράτης δε ώς αι τριήρεις ουκ έτι πα
piis in Europam Transportatus est . Cum transvecius ρήσαν αυτού , καθ' ήσυχίαν διέβαινεν αυτός τε και
essel cuni copiis suis , ad Byzantii regem nuntium ο στρατός άπας. Επει δε διεβεβήκει, άγγελος
misit, qui diceret se salvum et incolumem cum uni-
Σ έπεμψε 18 παρά τον Βυζαντίου βασιλέα , έρούντα
85

verso cxercitu irausvectum esse in Europam , et αυτώ, ώς διαβαίνοι 86 σως , και επί τον εχθρόν
pergere contra hostes . Proinde ne cuncletur quam αυτού του ελαύνοι, και εύχεσθαι και** παραγγέλλει , ως
celerrime conscripto exercilu subsidio venire . κάλλιστα αυτά τα ές τους πολέμους .
No ulæ marginales.
(98) Olim Dionysiopolim .
80 In uno , 'Ap ) . $1 MOOGŪ . Sic etiam in uno R. in al . ut c . 8 ? llic locus, ut er l'ersione paο leΙη
l,
mutilus est , In uno ut in coul . Int al . w ; o ; II . 83 In μπο , ώς τάς τε . 8. In Reg . αναπνεύσαι .
μιυ , έπεμπέ . 3 5 1 , διαβαίο !. 87 Forte legendu:n , έρχε 50 α : παραγγέλ . R , κι in C.
λειν
 325 DE REBUS TURCICIS LIB . VII . 326

ΛΑΟΝΙΚΟΥ ΧΑΛΚΟΚΟΝΔΥΛΟΥ
ΑΘΗΝΑΙΟΥ

ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ Η ΕΒΔΟΜΗ.

LAONICI CHALCOCONDYLÆ
ATHENIENSIS

HISTORIARUM
DE ORIGINE AC
AG REBUS GESTIS TURCORUM
LIBER SEPTIMUS .

Prælium Amuratis et Wladislai ad Varnam ; erpeditiones in Peloponnesum adversus Scander

begum el lluniadem . Moritur Amurates anno Christi 1450.
Βασιλεύς δε Ελλήνων, ως επίθετο τα παρά του Α 174 Grecorum rer , 11 audivit queafferebat nun
αγγέλου, ήχθετο μεν οία είκός, διαβεβηκότος ούτω lius Amuralis, dolebal anino, quemadmodum veri
ώστε μη διακωλύσαι την διάβασιν αμαχητί , αλλ' simile esi , quod eum transilu prohibere nequivissel,
ήσυχη διαβάντα, τον τε στρατόν αυτού άμα διαπορθ- verum absque prælio Iransiisset, et per otium copias
μεύσαι. Και έφερε μεν χαλεπώς , έβούλετο 88 δε traduxisset omnesc Hæc quidem molesto ferebat
όπως το παρόντι χρήσαιτο, και είτε πόλεμον απεγ animo. Deliberabat guid in præsenti rerum stalni
γέλλοι το 'Αμουράτη, είτε ειρήνην. Ει μεν γάρ ειρήνη potissimum ageret,, bellumne sive pace Amurati
αυτώ είη προς Αμουράτην, έχρήν ελαύνοντι διά muntiarel, Nain si pacem cum Amurale retinere
του Πόντου την χώραν αυτού αγοράν τε άμα παρ instituisset, fore ut ei per Poni regionem eier
έχειν και τα επιτήδεια. Και τούτο έδόκει δεινόν citus ductanti, cogerelur commeatum el necessaria
αυτό έσεσθαι πρός των Παιόνων, επειδάν περιγέ- præstare : qua re se maxime oflensurum Pannones
νωνται του 'Αμουράτεω, και άχθησομένους αυτή γulicabat , et bine maxium sibi ioninere peri
δια τούτο τους Παίονας. Εδόκει τα ούν επί τήν τών culum a Pannonibus, si Amuralem devicissent.
Παιόνων μοίραν τραπομένους, ελέσθαι τε τα εκεί- 175 Videbatur igitur eo tempore consullissimumi
νων, και πόλεμον απαγγέλλειν το Α μουράτη Ως fore, seizui Painonum partes el bellum Amurati in
μεν ούν ή γραφή εδήλου, ου πάνυ του διασάφησε B ferre (99). Chaliles Priami filius Auraten, non om
Χαλίλης ο Πραΐμεω, επιτήδειος ών εν τω τότε τοις nium , quemadmodum ejus litteræ indicant, certio
"Έλλησι, και βουλόμενος ως ήκιστα αυτούς πολε- rem reddidisse videlur. Amicus etiamnum ea tempe
μείν εκ του εμφανούς βασιλεί , πρινή καραδοκήσαι slale erat Græcis, et volebat hos quam minime ex
οι χωρήσει ο πόλεμος. 'Αμουράτης μεν δή , ευθύ aperto bellum gerere cum rege, priusquam satis ex
των πολεμίων ελαυνόντων, εστρατεύετο παρασκευα plorassent,'quonam bellum esset erupturum . Amu
σάμενος , και το άλλο της Ευρώπης στράτευμα rates igitur, cum contra ipsum recta pergerent
κατέλαβεν ήθροισμένον αυτώ, και προσιων εκά- hostes , arma bene instruclus capiebat : et exercitum
στοτε οι επί τον πόλεμον . Ούτος δε κατόπιν ελαύ- Europæ universum congregatum accipiens, singulos
γων του Παιόνων στρατού, έστρατοπεδεύετο νυκτός, ad belluin fortiter suscipiendum cohortabatur ( 1).
Notulæ marginales.
(99) Chaliles linbraimi filus, al. Carambi.
(1 ) Pugnatum est ad Varnam decimo Novemb . 1414 .
88 'Εβουλεύετο . R. ut in c.
327 LAONICI CHALCOCONDYLA 378

Soculus igitur Paninonum exercitum, noctu eo Ioci Α ένθα τη προτεραια επηυλίζοντο οι Παίονες. Και
castra muniebat, ubi hostes præterita die castra ημέρα αυ ήλαυνε , και έστρατοπεδεύετο ες τον σταθ .
posuerant. Similiter cui dies illuxisset, haud longe μόν των Παιόνων ή έστρατοπεδεύοντο. Τούτο δε
ab Papnonum castris et sua locabat. Hoc faciebat επoίει επί ημέρας τέσσαρας, καθορών τε το πλήθος
per dies quatuor, ul possel contemplari hostium των πολεμίων, και ώς έχουσι διαθέσεως ες αυτόν,
inulliludinem , necnon quis eorum esset ad id bellum είτε περιδεείς επί πάσιν, ώστε επί βραχύν τινα
animorum habitus : an essent formidolosi, el χρόνον συστέλλεσθαι , είτε και τόλμη χωρούντες ,
proinde cilo omissuri eam expeditionem : an au- μηδέν δεδιότες, στρατεύονται και ως έχουσι το
.

davia freli , uilhil metuentes , profectionem facerent : επιτηδείων εν τω στρατοπέδω

στρατοπέδω.. .. ** Ταύτα γάρ άμα
præterea an omnia in castris eoruni ordine gere- συνειδείη άν τις επόμενος το πολεμίων στρατοπέδω,
ventur : abundarenine commeatuum copia, vel se- και επιλογήσαιτο σαφέστατα , ώς έχουσι τε δέους και
cus . Hæc omnia quis facile explorare polesi , si τόλμης , και ώς έχουσιν επιτηδείων, και πληθύος,
subinde hosulem sequatur exercitum . Eraclissime οδός τε είη ο στρατός , ή εγγύς τούτου. Ταύτα μεν
cliam cognoscal loc modo, audacesne an limidi ούν 'Αμουράτης ελαύνων κατόπιν ελογίζετο έτει
sint : prieterea an inter se consentiant, si agmen sit τέσσαρας ημέρας και τη δέ πέμπτη Ιωάννης ο Χω
iler ingressurum aut ingrediatur. lec quidem per B νιάτης, ώς ήσθετο κατά πόδας ελαύνειν τον βασι
quadriduum explorarc haud cessabal Amurales. λέως στρατόν, ές βουλήν τε καθίστατο συν τω Παιό
Quinlo autem die Joannes Chomales ul sensit sub- νων βασιλεί, και έβουλεύον : ο , εί την μάχην αυτού
sequi regis exercitum , deliberal, adbibilo in consi- ποιήσαιντο , και μαχεσάμενοι ούτω, του πρόσω
liumet Pamonum
Panion rege,, nunibi veline prelii aleana έχoιντο,, ήη αμαχητί πρoίoιεν, καταλαμβάνοντες την
experiri , et sie ulterius proficisci :: aut pralium χώραν. 'Ενταύθα έδοξε βουλευομένοις την μάχην
detrectantes, ulterius progredi, hostilem regionem ποιείσθαι, ώς αν μη επισπώμενοι ένοχλοίεν και
occupantes. Decreto igitur facio, pugnandum esse, πράγματα έχουν, ώστε κωλύεσθαι, ήν τι επιχει
hostium adventuni exspectarunt. Amurates igitur ροϊεν ες την χώραν αυτού . Ως ούν εδέδοκτο , και
adveniens, castra in eodeni communit campo. Pere- επέμενον, ενταύθα 'Αμουράτης αφικόμενος έστρα
grinos primo locavil , qui per circuitum ferramenta τοπεδεύετο εν τω πεδίω . Και πρώτα μεν τους νεή
Magn: defigebant :: etel in hunc uolum ab jinuis λυδας παραταξάμενος εκυκλoύτo υπό των θυρεών,
quasi circulo ambiebatur rex. Ferrienta
. , .
illa,quo ευμεγέθεις πηξάμενος 21 σιδηρίους ες την γήν. Φέ
cunque cum exercilu proficiscitur rex , portant ca- ρει δε τούτους αιεί, όπη αν στρατεύηται βασιλεύς
ineli, necnon peregrinorum arma. Si prælium ccci- επί των καμήλων και πρός γε τα όπλα των νεη
piendum est, arnainter nmilites distriluit. Post los C λυδων επί των καμήλων φέρει. Και όποι αν έσοιτο
scuta collucavil , el ante scula camelos suos consti- αυτώ και έν τή μάχη, διανειμάμενος τα όπλα, ές μόχην
Tuit. Hic ordo januarum est. In medio autem con- καθίσταται. Μετά 18 δε τούτους τους θυρεούς , άγων
sislil ipse rex et aulæ ejus crices, necnon quob- και τας καμήλου ; αυτου ταύτη έμπροσθεν των θυ
yhol sibi de januis in exerci! u præsto sunt. In pro- ρεών έστησε , και ούτω παρετάσσετο ες τας θύρας.
ximo slaluilur Europæ exercitus : cui praesi dux 'Εν μέσω δ' αυτός τε και οι του οίκου ηγεμόνες,
insignis nomine Garazies. Is aulem exercilus dis- και οι των θυρών , όσοι πάρεισιν αυτώ ες το στρα
tribuebatur per manipulos, qui 176 parvis in- τόπεδον . Το δε Ευρώπης στράτευμα παραστάσσετε
lerstitiis dirimebantur. Asie quoque exercitus in αυτώ , έχοντι 2% στρατηγόν Καραζέην, άνδρα ευδόκι
aciem educebalur, el a fionte locabalur in mani- μον. 'Ετάσσετο δε κατά έλας χωρίς απ' αλλήλων
pulos segregalus, vi se muluo adjuvare possint, si διεστηκυία , ου πολλή χώρα . Και το 'Ασίας στρά .
quid periculi ab hoste ingruisset. Nam equestres τευμα έτάσσετο κατά ϊλας επί μέτωπον ισταμέ
copiæ non nisi in lurma separalæ , hosti opponi νας 95 ξυμπάσας , ώστε αλλήλαις επιβοηθείν, επειδάν
possunt, cum intcrim pedestres pulchre in cornua τι τούτων υπό των πολεμίων πονή . Τα γάρ ιππικά
aplari possint , equiles vero ininue . Pannoues D στρατεύματα ουκ έχειν τάσσεσθαι άλλη ποι 24 η
Interu baud ulio lorpeball : verum et ipsi aciem κατά ΐλας, επεί τα πεζικά έχει καλώς παρατάσσε
exornabant per lurunas el tribus suas . Paunones σθαι επί κερα. Ου μέντοι γε οι ιππείς. Παίονες δε
in dextro, Vaci iu sinistro curabanil corm . Joan- παρετάσσοντο και ούτοι κατά λόχους και φρήτρας " .
nes Choniales babens Phazen , id est eos qui Bila- Και οι Παίονες είχαν το δεξιόν , οι δε Δάκες το ευώ
xides vocantur, proficiscebalur contra Asiæ ducem , νυμον . Και Ιωάννης μεν ο Χωνιάτης έχων την
Plurimi Asiani haud sustinentes Pannonum impc- ανακζήν τους Βιτάξιδας καλουμένους , επήει επί τον
lum , antequam ad manus venlum esset, fugam ar- της Ασίας στρατηγόν. Και οι πολλοί μεν αυτών
sipiebant. Fugientes persequebantur Pangones : ουδέ ες χείρας ελθόντες 98 εδέξαντο τους Παίονας,
tandemque dispersi fugientibus inhæreulcs , Astæ αλλά έφευγαν εκ πολλού , παρείχοπο τε τοις ποσίν
Notulæ marginales.
89 Nulla esi lacuna in R. 20 ' Eβουλεύοντο. Sic etiam R. 91 Πηξαμένους . R. ut in c. 99 η μκο αυ.
μάχη, δ. " In uno μ. δετ . θυρ. αγ . τάς καμ. 96 In ιιο , έχον. ισταμένους . R. ut in c. 56 In ιuυ πη.
497,763.5 . Sic in v . In al , ut in'c. 98 In κιο , ελθόντας .
329 DE REBUS TURCICIS LIB. VII .
επιδιώκειν , ένθα γενόμενοι 99 διεσπάρησαν, και τον A exerciturn terga dare coegerunt . Regi relinquebatin
δεύτερον της Ασίας στρατόν ούτω δή τρεψάμενος ,
εδίωκεν. Υπελείπετο δε αυτό το της Ευρώπης στρά-
τευμα , εστηκός τε και ουδαμή χωρήσαν, αλλ' επι-
μένον τους πολεμίους. Δήλα γάρ ως βασιλέως έστη-
κότος τα στρατεύματα ταύτα της Ευρώπης έστηκε.
Και ήν τε μη δεξάμενα τους πολεμίους ες φυγήν
γένοιτο, αύθις επανεισιν επί το βασιλέως στρατό-
πεδον . Ειώθει γάρ γένος μετά γε Σκύθας τους νομά
δας, πάντων δή μάλιστα , ών ημείς ίσμεν, φεύγον
αύθις ξυνίστασθαί τε αυτό, και επανιέναι ροδίως
και αύθις ες την μάχην, και τρεπόμενον ευπετώς,
όποι αν αυτό λυσιτελοίη . Οι μέντοι Δάκες εν τω in regios iliesauros conversi, eos el regniopes diri
θορύβω τούτω της μάχης, ως εώρων τους Αλβα-
νούς ' ες φυγήν τρεπομένους, ουκέτι δη ενταύθ' επέ-
σχον , αλλ' ες τους βασιλέως θησαυρούς τραπόμενοι ,
διήρπαζον τά τε χρήματα , και τον βασιλέως κοι-
τωνα , και τας καμήλους εφόνευον, αλλήλοις διακε-
λευόμενοι. Ως δε έργου είχοντο , και ικανώς είχαν
της διαρπαγής , ουκ έτι ιόντες ές μάχην παρετάσ-
σοντο εν ουδενί, αλλ' επί το έαυτών στρατόπεδον
ήλαυνον . Ιωάννης μεν ούν, ώς έτρέψατο της Ασίας
στράτευμα , αφίκετο ίπί Λαδίσλαον βασιλέα , παρ-
αινών αυτώ ίστασθαι και ιδρύσθαι κατά χώραν,
μηδέ προϊέναι που συμβαλούντα τοις πολεμίοις · ώς
αν επανιόντι κατά του βασιλέως χαλεπόν αποβαίη ,
καταφυγή εκ της μάχης γένοιτο. Και παρηγγύα
μηδενί των αμφ' αυτόν επιτρέπειν άλλη ποι απιέ
ναι, αλλ' αυτού μένοντας επιμένειν, ές και αν μαχε-
σάμενος , και και το της Ευρώπης στράτευμα τρεψά- c el donec prelium, quod nuncsolumcum jannis reli
μενος , υποστρέψηται, και τότε επί τας θύρας άμα,
υπολειπομένου του αγώνος τούτου , αλώσι μετά
ταύτα , και εξεργάσωνται και τούτον τελευταίον
αγώνα. Ο μεν ταύτα ειπών, απήει συνταξάμενος
επί το της Ευρώπης στράτευμα, και επί το ευώνυ
μον του βασιλέως παρετάσσετο μέρος. Και συμ-
βαλών έμάχετο επί χρόνον τινά. Εγένετο δε η
μάχη ούτως. Ως συμβάλλουν οι Παίονες ές χείρας
ελθόντες, τρεψάμενοι τους Τούρκους εδίωκον , έως
ου εγένοντο αγχου του στρατοπέδου αυτού . Μετά δε
ευθύς συστρέψαντες οι Τούρκοι , εδίωκον τους Παίο-
νας χρόνον έκανον, άχρις ου γένοιντο και ούτοι εν
το στρατοπέδων αυτών . Και όπότε μεν βιασάμενοι οι
Παίονες τους Τούρκους , επικέoιντο διώκοντες , εν-
ταύθα συχνοί των Τούρκων επιπτον καταπατούμε -
νοι υπό των Παιόνων . Και μεν δή και Παίονες εν τη
αποχωρήσει πολλοί παρεγένετο , οπότε δή αιδοί απο-
χωρούντες. Εν τούτω πίπτει Καραζίης της Ευρώ-
πης στρατηγός, ξίφει Παιονικό βληθείς κατά το
στήθος , δορατίω τραύματι . Τα γάρ Παιονικά ξίφη ,
σχεδόν του δή , και τα της Γερμανίας απάσης , έλη-
λαμένα τυγχάνει επί μήκιστον και οξέα: ου μέντοι
τοιαύτα 9, οία καταίροντας κόπτειν, ότι και άξιον
λόγου , ως τα βαρβαρικά ή και Ιταλικά . Τα μεν
βαρβαρικά τοιαύτα: Τούρκων δε εστι ταύτα, βάρος
Notule marginales.
99 R. γιν. * In ora 'Ασιανούς , in al . 'Αλανούς.
απεγίνοντο .
PATROL. GR . CLIX .
330
Europeus exercitus , qui adliue stalbat nec quoquain
fugerat , exspectans hostem. Manifestum enim esse
reor, quantisper manserit rex , lantisper eliamı
Europe exercitum consistere . Qui etsi hostibus
non restiterit, verum in fugam abierii , allamen in
regia castra revertitur. Νam istud hominum genus
novimits post Scyllias pastores maxime fugere,
seque in fuga facillime colligere, el prælium re
dintegrare. In fugam vero versi facile servantur .
Daci inter pugnæ lumullum cum cernereni Alba
nos in fugam effusos, nec sibi temperarunt, verum
5
puerunt, necnon regium cubiculum , interſectis
camelis , cum sese muluo ad islam rem usque co
B
horiarentur. Occupali isto opere cum forent, præ
dandique jam obrepsisset satielas , haud in pra
lium redibant, nec ulli parere volebant, sed in ca
stra sua revertebantur . Joannes cum fugassel
Asianum exercitum, accedebat ad regem Vladis
laum , eumque diligenter monebat, ul eo loci cum
suis militibus subsisteret, nec eos quoquam abire
pateretur, ut sibi redeunti in pugnam contra Amu.
ralem,, si quid periculosius ingruissel , refugium
ιutissimum , quo se reciperct , esset . Precepit
quoque Vladislao ut oblestarelur milites qui secum
erani, ne se loco moverent , verum in iisdem ve
sligiis hærenles exspectarent , donec ſuso , ſugalo
victoque Europe exercitu, victor reverteretur :
quum şii , conficiat. Hæc cum dixissel, conlestim ac
cingebatur , ut prelium committeret cum Europe
exercitui, qui ad sinistram regis instructus slabal , el
manas conserens, aliquandiu pugnabat, Pugnæ
177 autein bæc facies erat. Cum ventum esset ad
nianus, Pannones Turcos fugabant, eosque usque
ad castra persequebanlur. Turci conversi, deinde
Paniones insequebantur : nec 2 persecutione ces
sarunt prius , quam et eosdem ad castra compulis
sent. Si quando Pannones vietoria fruebantur, Tur
cos persequebantur acerrime, plurimique cadebant,
obtriti a Pannonibus. Etiam Pannones aliquando,
quamvis plurimi forent , cum rubore retro graulumfe
rebant. Cecidit ibidem Carazies Europæ dux , Pamno
D
nico gladio translixus. Solent enim Pannonici gladii
vulnera dare , quæ nihildifferunt ab istis quæ facere
consueveruni hasie. Gladii namque Pannonum el
Germanorum Iongi sunt et acuti , nec librato iclu
ſeriunt, quemadmodunı barbarici et Italici . Barbari .
ci gladii (el ejusmodi utuntur Turci) ponderosi sunt
admodum, unaque tantum parle scindunt. Νec scio
gladios quorum acies altius in corpora penetret .
Ilis comparantur gladii Italici , qui quondain Græcis
in usu ſuere . Germanici et Pannonici gladii longi
el rolundi , necnon interdum quadrati sunt : aciein
2 X2 υ . πη . 5 Ιη μπο , και το Ε . άμα στ . • In unυ ,
11
331 LAONICI CHALCOC 332
ONDYLÆ
hallent aculam, et in mucroneim oblongum desi- Λίσχοντα παμμεγα , και έφ' ενί έχοντα την τομής,
nunt. Vulnera infligunt, si quis iis utalur insidens καταβαίνουσι γε μάλιστα δή πάντων των ξιφών,
equo , lalia, qualia basla dari solet. Pannonico ών ημείς ίσμεν. Δεύτερα δε τούτων τα Ιταλικά ,
gladio transfossus exspiravit Carazies. Nunc quid Ελληνικά ποτε γενόμενα . Τα δε Γερμανικά και
pencs Vladislauin regem Pannorum acciderit, di- Παιονικά μακρά μέν εισι και στρογγύλα , τετρά
extur. Erant apud hunc regem viri complures, qui γωνα , την τομήν οξέα, ές οξύ δε πάνυ λήγοντα,
invidebant Joanni lluniadi , ejusque virtutem ægris δόρατος επιφέρουσι τομήν , του εφ' ίππου κατεπε
ferebant animis . Videntes igitur eum pulchre et ρείδοντος αυτό, ως ες το του δόρατος, σχήμα . Καρα
decenler bellum administrare , et in fugam egisse ζέης μεν ούν ούτως ετελεύτησε . Περί δε Λαδίσλαον
Asiæ exercitum universum , necnon generosissime τον Παιόνων βασιλέα εγένετο τοιάδε . "Ησαν γάρ
dimicare contra Europa exercitum, cujus ducern παρ' αυτώ άνδρες φθονούντες, και αχθόμενοι τη
Caraziem nomine peremeral, sic allocuti sunt Ιωάννη διά την αρετήν. Ως εώρων αυτών καλώς
regem : 0 rex, quid liic consistimus et exspecta- διέποντα τα αμφί τον πόλεμον, και τρεψάμενον μεν
mus Joannem , eique quasi solus vir sit, permitti- το της Ασίας στράτευμα άπαν , μαχόμενον δε
mus hostes vincere et reliqua omnia perficere ? και προς το της Ευρώπης γενναιότατα, και ανε
Tofamiani maximam nobis importal , dur: hic oliosi Βλόντα στρατηγόν αυτού Καραζίην, έλεγον πρός βα
lempus terimus : servum vero luum sinimus festi σιλέα τοιάδε • ο βασιλεύ, τι εστηκότες ενθάδε ανα
mare el pugnare contra hostes. Oportebat sane μένωμεν Ιωάννην τάδε πάντα διαπράττεσθαι , ώς
regem nobis adjunclum militaria facla edere, quæ μόνο ανδρί όντι , επιτρέποντες αυτό τους πολε
plurimium laudis merentur apud uxores nostras , et μίους δηώσασθαι ; Η μίν γάρ ες αισχύνην επιεική
apud eos qui urbes nostras inbabitant, necnon apud τινα φέρει πάνυ τούτο, ημάς μεν ώδε εστηκότας,
Turcos. Verum ille in fugam vertens tantam homi όρμαν τον σον δούλον, μαχόμενον τούτοις τοις
num multitudinem, gloria potitar immortali :: tibi Τούρκους. 'Εχρήν γάρ δή βασιλέα όντα ήμών συν
autem hic stanti,, et singula spectanti,, ignominia ημίν τοίς αμφί αυτόν ούσιν αποδείκνυσθαι έργα ,
relinquitur, quam eliam ad posteros transmitles. οία επαινέσαιντο και αι γυναίκες ημών, και οι εν
Nec enim est ut vereare, januarum milites nos ac ταϊς πόλεσιν ημών την μάχην πυνθανόμενοι ως
cedentes fortiter suscepturos, cum ab Joanne adeo εγένετο, και οι πολέμιοι. 'Αλλ ' ούτος μεν τρεψάμε
facile Asianus exercitus fugalus sit : verum fugam ,
νος τοσούτον στίφος ανθρώπων, αποφέρεται δόξαν
nc dubiies, inibünt. Age igitur, contra januas re- αθάνατον· σοι δε εστηκότι μόνον ενταύθα , και εφο
gis pergamus . 178 Cum enim sis rex , ut cum ρώνθ' έκαστα, όνειδος καταλείπεται ες τους επιγι
rege congrediaris honestum est. Hæc eum audivis. C νομένους . Μηδέ γάρ οίου , ώς επειδάν τρέψηται τα
set rex adolescens ( inagna enim ista oratio polli στρατεύματα , αι του βασιλέως θύραι επιμενούσιν
cebatur )), quam citatissimo agmine contendit ad ja- ημάς επιόντας , αλλά φεύξονται τοπαραυτίκα όποι
muas, ubi Amurales stabat paralus ad prælium : προχωρήσαιεν. "Ιθι * ούν επί τας θύρας ξωμεν του
el fossa munitns exspectabal, quis prælii evenlus "Αμουράτεω. Βασιλεύς γάρ ών , προσφέρεσθαι
rsset futurus. Pannoves adorti sunt peregrinoruin βασιλεί δίκαιος αν είης . Ταύτα ακούσαντα τον νεα
coronam , qui el ipsi fortiter ialer caslra prælium νίαν, επειδή τε ο λόγος έργων οία μεγάλων ορεγό
pro Amurale ciebant . Ibi equus, quo vehebatur μενος, και ως είχε τάχους , ελαύνει επί τάς βασι
Pannonum rex , securi feritur, et pedes vulnéralis λέως θύρας , ή έστήκει συντεταγμένος ως ές μάχην.
corruit una cum sessore . At qui proximc slelerant Και τάφρον πέριξ τε ορυξάμενος, εν τω στρατοπέδιο
( tantis prælii tumultus erat) non senserunt casum επέμενεν ιδείν ή χωρήσει η μάχη . Ως δε ενέβαλεν
rezis. Peregrini victoria potiuntur, caputque Pan ες τους νεήλυδας, και εμάχοντο κυκλωσάμενοι εν
bonum regis reculerunt ad Ainuralem . Nomen au τος οι νεήλυδες , και απολαβόντες , εμάχοντο αξίως
lem peregrini, qui id facinus memorabile ediderat, λόγου . 'Ενταύθα πελέκει ο ίππος του βασιλέως
erat Therizes, qui insigne virtutis praernium apud D Παιόνων τιτρώσκεται τους πόδας , και πίπτει. Πε
regem consccutus est , eumque in maximo honore σόντος δε ούτε ήσθοντο οι αμφ' αυτόν, ούτε έωρά
babuit. Ferunt Amuralem , cum Pannones irrue- κεισαν υπό του θορύβου του αμφ' αυτούς γενομένου.
rent et fortiter dimicarent, fugam inire staluisse . Ένταύθα αφελόμενοι το κράνος οι νεήλυδες , και
Antequam fugan arriperet , visum esse a . viro id αποτεμόμενοι την κεφαλήν, απήγαγον ές βασιλέα..
moliri regem : qui regem conviciis lacerans, ut Θερίζης δε ήν τούνομα οó νέηλυς , ώ διά τούτο, αν
qui nequaquam honeste ageret, si ſuga sibi consu- δρείον τι νέον επέτρεψε βασιλεύς 'Αμουράτης έχειν,
lerei , eum retinuit. Nec multo post caput regis και μεγάλα ετίμα . 'Αμουράτης μεν ούν ενταύθα
Pannonuin abscissum , allatum est in castra ad re- λέγεται , ως εώρα εμβαλόντας τους Παίονας, και
gem Musulmanorum . Pannones cum cederoni cederen , μαχομένους αξίως λόγου , ώρμητο ες φυγήν. Πρν
regem suum quæritabant . Cum autem co:n peris- δε αυτόν ες φυγήν τραπήναι, τις ιδών αυτών έβλασ
sent cum in acie cecidisse el oberuncalum esse , φήμησε, δεινόν λογισάμενος, ει εκφύγοιεν, κατέ
Notulæ marginales.
* 160:. Sic in uno ; in al. ut in c .
333 DE REBUS TURCICIS LIB. VII. 334
σχε τε αυτόν. Και μετ' ου πολύ την κεφαλήν του Α in prelium redeurιι , νolentes mortui corpιrs tollere;
βασιλέως Παιόνων ές βασιλέα Μουσουλμάνων 6“ απή- nec tamen Turcos vincere quiverunt. Hic rumor ut
γαγον . Οι μεν αμφί τον βασιλέα Παίονες , ως απή- devenit ad reliquos qui hunc comitabantur , exces
λαυνον , εζήτουν τον βασιλέα. Μετά δε ταύτα, ως serunt prælio. Cum autem retro cederent, el pa
ήσθοντο ενταύθα πεσόντος και αποθανόντος , Ενέβα- lanles nullo ornatu iter facerent, omnia exacte ex
λον μεν αυτίκα, πειρώ μενοι ανελέσθαι τον νεκρόν: piscabantur. Rebus omnibus cognitis, non ad castra
ου μέντοι περιεγένοντο επύρωσε γάρ τούργον τους properabant, verum recia ad Iscruin contendebant
νεήλυδας , και εμάχοντο μεγάλως. Μετά δε ώς συκ Choniates et Daci . Etiam Pannones qui regem se
ήδύναντο ανελέσθαι τον νεκρόν, απήλαυνον επί το cuti fuerant, fugam arripuere, cedentes nullo or
στρατόπεδον. Και αυτίκα η φήμη αφικομένη επί τον dine. In boc discessu interfectus est ab Turcis J.
Χωνιάτην , και ες τους άλλους τους εν ταις συντάξεσιν , lianus cardinalis, vir optimus . Ceciderunt ibidemi
έπαυσε τα μάχης, και αποχωρούντος και ιόντος εν et alii boni viri complures. Daci etiam aliquot
ουδενί κόσμο, επυνθάνετο έκαστα . Θυκ έτι ήλαυνεν desiderali sunt. Joannes Huniades ciim ad Istrum
επί το στρατόπεδον , αλλ' ευθύ του "Αστρου επορεύε. venisset, exercitusque traduxisset, dispersi sunt
το αυτός τε και οι Δάκες, και ώς είχον σπουδής , milites. Cum ipse stipatus paucis incederet, captus
B
έφευγον εν ουδενί κόσμω , και α αμφί τον βασιλέα est ab suo hosté Dracule Dacorum principe. Nam
Παιόνων. Έν ταύτη τη αποχωρήσει ετελεύτησεν υπό Choniates antea huic inter Pannones adversalus
Τούρκων Ιουλιανός καρδινάλιος , ανήρ τα πάντα eral, in conspectu regis Vladislai ; et iter faciens
γενόμενος άριστος. Και άλλοι τε έπεσον εν τή απο- ex Dacia , et Istrum transiens cum copiis, urbes
χωρήσει άνδρες αγαθοί ουκ ολίγοι Δακών. Ιωάννης ejus liripiebat .. Praeterea detulit eum apud regen
δή , ως επί τον "Ιστρον αφίκετο, και τα τε στρατεύ- Vladislauin, quasi faveret Turcis et res Amuralis
ματα διαβάντα διεσπάρη, ενταύθα, ως επορεύετο sedulu adjuvarel, subinde Pannonum consilia jis
ολίγοις τοις αμφ' αυτόν, εάλω υπό Δρακούλεω, του significando. Verum Dracules in eum 179 irruit
Δακών ηγεμόνος πολεμίου τε όντος . Και πρότερον ira percitus, quasi eum interfecturus. Sed pecunia
δε Ιωάννης ήναντιούτό αυτώ εν τοις Παίοσι, παρά tantum effecit ut incolumis dimitteretur el invio .
βασιλεί Λαδισλάω, ότε την έλασιν έποιούντο από της Jalus. Cum autem iret per Daciam , caplus est ab
Δαχίας, τον "Ιστρον διαβαίνοντες , τάς τε κώ- Dracule, a quo in carcerem conjectus est, eum ul
μας αυτού ληϊζόμενος , και διέβαλε προς βασι- cisci in animuin cum induxisset. Pannones in p:10
λέα Παιόνων, ώς φρονοίη τε τά των Τούρκων triam reversi, cum accepissent Joannem esse ca
και Αμουράτεω, και υποσημαίνοι εκείνοις άτταCptum, id grave et intolerandum judicabant . Haud
τυγχάνοιεν πράττοντες εκάστοτε . Και συνέβαλλε enim ferendum censebatur, ut vir Pannonius el in
μεν, ώς απολέσων, μετά δε διεπράξατο χρήμασι, dignitate collocatus,, ab Dracule caperetur.. Quapro
και απελύθη διά ταύτα. Πορευόμενον δε διά της Δα- pter miserunt legalos, qui juberent, ut dimitteret
κίας 1, ελλέ τε αυτόν , τίσασθαι εννοούμενος , και κα- Joannem . Sin minus, sciat uios eum pro hoste ha
θείρξας , είχεν εν φυλακή . Οι μεν ούν Παίονες , ως
9 biluros,, et cura universis copiis nostris contra ip
οίκοι εγένοντο, πυνθανόμενοι συλληφθέντα τον Ιωάν- suin profecluros. Hæc cum nuntiarentur a Panno
νην , δεινόν τε εποιούντο και αφόρητον υπό Δρακού- nibus, sibi suisque metuens Dracules, ne quid
λεω συλληφθήναι άνδρα Παίονα, και εν αξιώματι furiosius consultarent, et hostiliter accedentes
όντα. "Επεμπον δε κελεύοντες αφιέναι τον Ιωάννην · virum vi eriperent, Chonialem dimitlere decrevit.
ει δε μή, περιόψεσθαι ώς πολέμιον επιόντα επ' αυτόν Benigneque eum tractans , haud cessavit eum co
ανστρατιά . Ταύτη ως επηγγέλλετο αυτό υπό Παιό- mitari per Prasobum , Ardelium usque ad Panno
νων, δείσας περί τους αυτού πράγμασι , μή νεώτερον nes. Draculem autem haud mullo post Choniales,
τι βουληθέντες περί τον άνδρα εξέλωσιν αυτόνεπιόν- cum expeditionem pro Dano Daciæ principe suscepit,
τες οι Παίονες , απέλυσέ τε αυτόν, και φιλοφρονησά- una cum filio peremit. Nam conscriplo exerciuli, Da
D
μενος , προέπεμψεν ές τους Παίονας διά του Πρασο- Aum Masarempis filium in Daciam reducere părabat.
βού ες το 'Αρδέλιον . Τούτον μεν ούν ου πολλά ύστερον , Al Dracules una cum filio repugnare hostibus sialue
Χωνιάτης κατάγων Δάνον ηγεμόνα της Δακίας εκ- bat, et praeparabantur ambo ad prælium . Et jam ille
πεπτωκότα , επεξήλθε διαφθείρας αυτόν τε άμα και descenderat in aciem. Cumque acies utrinque in
τον παίδα αυτού. Ώς γάρ στράτευμα συναγείρας, structæ constitissent et poscerent prælium , Daci
κατήγαγεν ες Δακίαν τον Δάνον , τον Μασαραμπά • reliclo Myrxæ filio , ad Danum ex acie transfuge
παϊδα Εκτεπίου και Αμύρξεω . Ούτος παίς συν τω runt. Qui ubi vidit , sc rclicto, Dacos transire ad
παιδί αυτού και παρετάσσετο ώς ές μάχην. Παρα- Danum , fugam inibat : queni fuga sibi consulen
ταττομένων δ' αμφοίν, και μελλόντων ήδη συμβα. lem Danus quam fortissime persecutus est, com
prehendensque Draculém mua cuin filio, utrumque
λείν , οι Δάκες απολελοιπότες εν τη παρατάξει τον
Μύρξεω παιδα , ηυτομόλουν παρά Δάνον. Ορών δε trucidavil. In hunc modum rebus gestis, redibat
Notulæ marzinales.
O

6 In uno Τούρκων • 1η αι. μι in c. * Δάνου . 8 του Σαραμπά. Locus suspectus , et Latina quoque versio
aliquantum discrepαι. 1η μπο , του Δάνου του das ., in al. ui c. 9 In ακο , συμβάλλειν.
335 LAONICI CHALCOCONDYLA 336
demum. Nee multo post eum ducem et rerum gu- A ενταύθα τους Δάκας ώρμημένους ξέναι ξύμπαντας
bernatorem crearunt, cum bello peterentur a Ger- ές τον Δάνου, ώρμητο ες φυγήν . Και ο μεν έφευγε,
manis et Boemis, eique res administrare pro suo Δάνος δε εδίωκεν ανά κράτος , και συλλαβών , άμφω
arbitrio permisere. Comparans igitur exercitum , ανεϊλεν αυτίκα . Ούτος μεν ούν εκομίζετο επ' οίκου .
profectus est contra Boemos,' et longo tempore Και ου πολλώ ύστερον στρατηγόν τε είλοντο αυτόν,
cum his bellum gessit. Tandem collatis signis pu- και επιστάτης των πραγμάτων σφίσιν , ήδη υπό τε
gnans cum Iscra (2) , viro in re militari conspicuo, Γερμανών και Βοέμων πολεμουμένους , και επέτρε .
victus est.. Verum cum denuo cum isto congredle- ψαν αυτά τα πράγματα διαθείναι , ή αν αυτό φαί.
retur, victoriam recepit. Amurates caput regis νο:το . Και στρατόν τε συλλέξας , εστρατεύετο επί
Vladislai hastæ præfixum cum hinc inde misissel Βοέμους , και επολέμει δή τούτοις συχνόν τινα χρό
el exercitibus suis ostentasset, collectis omnibus νον . Και προς "Ίσκραν δε ,5 άνδρα ευδαιμονούντα εν
domum reversus est. In co prælio Turcorum , στρατηγίαις , απανταχή επολέμει , και συμβαλών
quemadmodum ab his accepimus, ceciderunt sex ηττήθη . Και ύστερον αύθις επήει τε συμβαλών, κα !
millia . Verum Pannones aliquanto cæsi sunt plus περιεγένετο . 'Αμουράτης δε , ώς του βασιλέως Λαδι
res. In discessu etiam plurimi Daci amissi sunt. σλάου την κεφαλήν αποτεμόμενος 10 , επί δόρατος πε
5

ριέπεμπέ τε , και επεδείκνυ ές τα στρατεύματα , συσκευασάμενος εντεύθεν, έκομίζετο επ' οίκου. "Έπεσον
δε εν ταύτη τη μάχη Τούρκων μεν, ως αυτοί λέγουσιν , αμφί τους εξακισχιλίους , Παιόνων δε και πλείους
τούτων. Απώλoντo δ' οι πλείους εν τη αποχωρήσει υπό Δακών 11 .
Hunc finem Turcica expeditio sortita est. Re- B Ταύτα μεν ούν ούτως εγένετο . Και τα πράγματα
rum summa rediit ad Amuratem , cum eos qui in επανήκεν αύθις το 'Αμουράτη , εις ενδοιασμών τους
Europa erant, cæptorum admodum puderel.180 ανά την Ευρώπην άφικομένοις ουκ ολίγον . Θερίζην
Therizen , qui Vladislaum obtruncaveral, ejusque μέντοι τον την κεφαλήν του βασιλέως απενεγκάμε
caput in castra 'ailulerat, Amurales regionibus νον χρήμασί τε πολλοίς εδωρήσατο, και χώραις τε
et opibus plurimis donavit, eumque præfectom ύπαρχον απέδειξε . Το μέντοι Καραΐζεω σώμα ενεγ
constituit .. Corpus Caraizis ferens Adrianopolism ,, κάμενος , ές 'Αδριανούπολιν εξήνεγκε τε αυτός βα
magnifice sepeliri curavit, ipseque exsequias hono- σιλεύς μεγάλως, και έθαψεν αξίως λόγου . Και Σκού
rifice duxil . In hujus locum substituit Scuram virum ραν αντ' αυτού έστησα το στρατηγόν της Ασίας , άνδρα
Albanum , ut Asiæ dux esset, quem captum abduxit 'Αλβανών το γένος , ον ανδραποδισάμενος από της
ex Albanorum regione, eumquein sua domo educavit. 'Αλβανών χώρας, εξέτρεψέ τε αυτός βασιλεύς εν τω
Primum declaravil eum præfectum , postea eum Asiæ οίκω οι . Και απέδειξε πρώτα μεν υπαρχον , μετά δε
ducem designavii. Platumam vero honore sive στρατηγόν της Ασίας. Φατουμάν δε εκβαλών εκ της
dignitatc sua privans ( erat enim regiæ domus τιμής, πρυτανεύς γάρ ήν αυτώ οίκου του βασιλέως,
judex ), Saraxiem virum Græcum genere in ejus Σαραζέην παίδα το γένος "Ελληνα ες την εκείνου
locuin subrogavit. Potentiam aviem maximam C ιδρύσατο χώραν. Το κράτος δ' είχε Χαλίλης ο Πραι
tenebal Chatiles Priami filius , quo in januis μεω ,1 ανήρ τα ές σύνεσιν τα πρώτα φερόμενος ταϊς
regis vir prudentior non erat . Nec multo post του βασιλέως θύραις. Τον μεν ούν Φατουμάν ου
Amurales Phalumami comprehendi jassil, opesque πολλώ ύστερον συλλαβών, την ουσίαν αυτού αφεί 1

omnes ei ademit, quarum numerus complecteba- λετο ες πεντήκοντα και εκατόν μυριάδας , αργύρια
tur circiter quinquaginta centum myriades auri : δ' ες τετράκις 11 τάλαντα . Το μέντοι Έλλήνων βα
argenti autem circiter quadraginta millia librarum . σιλεϊ σπονδα! τε ήσαν υπό βασιλέως , και ουκ έτι
Græcorum rex in fædus rediit cum Amurale, ελέλυντο · είχε τε ήσυχος εν τω παρόντι, και εθερά
idque nec amplius violatum est. Nam quietem πευε τον βασιλέα δώροις , ώστε μηδέν αυτω χαλεπόν
amplexus esl, regemquc Amuralem muneribus επί νούν βαλέσθαι τον βασιλέα 'Αμουράτην. " Ην γάρ
coluit,, ιι niliil nmali contra ipsum amplius δή αυτώ διαφορά προς τον αδελφόν αυτού Θεόδωρος
moliri institueret. Fæda autem contentio erat τον νεωστί άφιγμένον επί Βυζάντιον , διαδεξάμενον
inter rege.nl Græcorum et fratrem Theodorum την αρχήν παρά του αδελφού . Και έπραττεν ούτος
coorla , qui Byzantium venerat, ut regnum a τα προς βασιλέα εναντιούμενος τώ αδελφώ . Και
fratre susciperet.. Is se pro rege gerebat,, fratri- DD ύστερόν τε εξηνέχθη αυτώ ές ευφανή διαφοράν, και
que, resistebat. Postremo ex aperto inter se bo- εστρατεύετο επί Βυζαντίου βασιλέα Θεόδωρος ο αδελ
stiles inimicitias gessere . Nam expeditionem sum- φος, τήν τε Συληθρίαν επιτετραμμένος και την πε
psit adversus Byzantii regem Theodorus frater, cui ρίoικoν ταύτης. Αιτούμενος γάρ ικανήν πρόσοδον
Selybria el regio linilima commissa eral . Cum αυτώ ες το αποζήν, ουκ ετύγχανεν . "Οθεν ές πόλεμον
cnim peteret reditus sullicientes, quibus vitam τε καθίστατο τώ αδελφώ , και έστρατεύετο . Υστερον
suam commode sustinere possel , repulsam pas- μέντοι πρινή οτιούν διαπράξασθαι αυτό , ετελεύ
sus est . llinc bellum inter ipsuin el fratrem est τησε νόσω λοιμώδει τον βίον απολιπών, Κωνσταντί
Notulæ marginales.
(2) Giscra Boemi , qui alias Joannes de Braudlis . Bonfin . 3 der . lib. v.
10 αποταμόμενος . Sic etiam in uno ; in a !. ut c . 14 1a ora Τούρκων. τετρακισχίλια : 1η αι . η .
337 338
DE REBUS TURCICIS LIB. VII.
νος μεν δή , και της Πελοποννήσου ηγεμών , τήν τε χώ- A exortum. Prius !amen quam quidquam bellando
ραν του βασιλέως καταστρεψάμενος , Πίνδον τε και profecisset, vilam suam ærumnosam relinquens
Βοιωτίαν , και τους Λοκρούς, τους 'υζόλας καλουμέ- mortuus est . Duce interim Peloponnesi incur
νους, και την τε χώραν εδίου , και πολεμών ουκ sionem faciente in regionem regis , suæque di
ανίει , αλλ' επί την Αττικήν εστρατεύετο, ώς και lioni Pindum , Bo m , Ι. os , qui Ozolæ di
πρότερον μοι δεδήλωται. 'Ενταύθα πυθόμενος έκα- cuntur jungente, neque ab Allica etiam abstinente .
στα ο βασιλεύς, ουκ ήνέσχετο, αλλά περιαγγέλλων Fa ubi accepit Amurates, haud diulius cunctan
τον στρατόν αυτό παρείναι ές τας Φερράς της τε dum sibi ratus, præcepit ul Asianus et Europæus
'Ασίας και Ευρώπης εξήλαυνεν από 'Αδριανουπό- exercitus adl se Pherras, relicta Adrianopoli , veni
λεως. 'Ανέγνω δ' αυτόν στρατεύεσθαι επί Πελοπόν . rent. Incitavit autem eum Nerius Athenarum
νησον και Νέρης και των Αθηνών τύραννος , ουχ ήκι- princeps, necnon Turachanes Thessalie prefectus ,
στα δέ Τουραχάνης ο Θετταλίας ύπαρχος. Ο μέντοι τα exercitum recta ad Peloponnesum ductaret .
Κωνσταντίνος , ώς ετείχισε τον Ισθμόν , ενταύθα εκά- Constantinus Isthmúm muro includens, eumdem
θητο , φυλακάς έχων ή εγκαθιστάς εις τον Ισθμόν , etiain præsidiis emuniens, plerumque ibi versa
και αυτός αυτού τα πολλά διατρίβων ετύγχανεν. batur. Ubi intellexit Amuratem hostiliter cum
Επεί τε δή επίθετο 'Αμουράτην στρατεύεσθαι επ ' B exercitu accedere, omnes quotquot in Peloponne
αυτόν , μετεπέμπετο αυτου σύμπαντας τους εν τη so erant, accersivit, 181 necnon fratrem sulim ,
Πελοποννήσω, και τον τε αδελφόν αυτού άμα, ός qui eo tempore nuptias filiæ suæ concelebrabat.
ετύγχανε γάμον έχων της παιδός αυτού . Ήρμόσατο Nam eam elocaverat Triballorum principis filio
γάρ ήδη το Τριβαλλών ηγεμόνι παιδί 'Ελεαζάρω. Eleazari. Hiigilor accersiti in Isthmum arveniun!,
Ούτοι μεν ούν ες τον Ισθμόν ή επηγγέλλοντο παρ- murumque forma:it, ut essel propugnaculum me
ήσαν, και το τείχος εκράτυνον , ή έδόκει αυτούς ισχυ- nilissimim ad propulsandos hostes. Amurales
ρώς εξειν άμυνομένους. 'Αμουράτης δε επελαύνων , accedebat, et non cessabal copias suas angere ,
συμπαραλαμβάνων και τα στρατεύματα της χώρας assumens ex omnibus regionibus, quas permea
όποι γένοιτο , παρήν ές τάς Θήβας , ότε και ο Νέρης bat. milites. Venit igitur Thebas, quo venerat
αυτώ παρεγένετο , στρατόν αγόμενος από 'Αθηνών. cum exercitu Nerius Atheniensis, it juvaret eum
Ελθών δε επί τάς Μιγγίας, έστρατοπεδεύετο, και adversis Peloponnesiacos. Cum itaque perve
τηλεβόλους τε και πλοκάδια παρασκευαζόμενος επί nisset Mingias , castrametatus est , ibique aliquet
ημέρας τινάς. Μετά δε ταύτα επικαταβάς εις τον diebus moratus est, ut bombardas et ſunes al
Ισθμόν , έστρατοπεδεύετο από θαλάττης εις θάλατ- Cc presens bellum pararet.. Deinde movitin Isthmir»,,
ταν , καθήκοντος του στρατοπέδου και των σκευών. ubi et castra communivii, quæ utrinque mare ,
lanta eorum magnitudo erat, allingebant.
'Ενταύθα κατάσκοπος των Πελοποννησίων, ώς υπο- Speculator Peloponnesiacus cum rediisset ail
στρέψας , απήγγειλε τό τε πλήθος του βασιλέως , slios, regis copias, jumenta et camelos annun
και υποζύγια και καμήλους , και ουκ ήνέσχετο σιγή liavit . Nec silentium tenere potuit , verum sic
παρελθείν, αλλ' επί τον ηγεμόνα έλεξε τοιάδε • Ω δέ- allocutus est principent : 0 domine, quantum pe
σποτα , οία δή κακά ειργάσω την Πελοπόννησον πο- riculi concivisti Peloponneso bellum suscipiens
λεμον τοιούτω βασιλεί ανελόμενος ; ός τήν τε 'Ασίαν cum tanto rege, qui Asiam universamque En
σύμπασαν και Ευρώπην άγων , ουδ' όπου στήσεται ropam contra nos ducens, non satis spatii ai!
εξει, ουδ' εί διπλούν σοι τείχος ες τον Ισθμόν εληλα- exercitus locandos invenire potest ? Neque hostem
μένον είη. Αλλά προς Θεού πρέσβεις τε πεμπε ότι sustinere poteris, etiam si duplici muro Isthmum a1n-
τάχιστα , και ές διαλλαγήν προκαλού τον βασιλέα plexus esses.Sed queso le per Deum immortalem , le
τούτον, ώς άν μή ήμάς κακούς κακώς επιτρέψη το galos mille quamprimum : et ad pacem pangendam
παράπαν. Ταύτα ειπόντος αυτού , θυμωθήναι τε τον regem hortare, neinfestus accedens, nosmalos pror
ηγεμόνα , και θυμωθέντα , κελεύσαι ες ειρκτήν αγα- D sus male commiral . His auditis , princeps ira ex2 .
γείν τον άνθρωπον , ώς αν ταύτα πύθοιτο , οία απο- sit : iraque incensusspeculatorem in carcerem duei
βαίνοι. "Έτυχε δ' αυτό πρέσβυς απεσταλμένος παρά jubet, ut tandem quid eventurum esset audire :. Misit
βασιλέα · ου μέντοι μέτρια εζήτει γενέσθαι αυτό. quoque legatum ad regem , qui nequaquam nomi.
'Ηξίου τε γάρ τόν τε Ισθμόν έστηκέναι αυτή , και ne principis salis mo:lcrala petebal. Volebat
την εκτός χώρας του βασιλέως, όσην υπηγάγετο, namque princeps sibi Tradi Isthmum , et regis
έχειν αυτών. Και αυτός μεν διά ταύτα την δίκην regionem quae extra Isthmum erat , quam armis
υπέσχεν υπό βασιλέως · τόν τε πρέσβυν καθείρξας subaegerat,, universam habere avebat .. Verum pro
.

έν Φερραϊς είχεν εν φυλακή . Αυτός δε ήλαυναν επί plerea pænas regi dedit, legatumque capiens
Πελοπόννησον μέσον χειμώνος . "Ην δ' ο πρέσβυς Χαλ- Pherris in vinculis habuit : ipseque, cum me
κοκονδύλης Αθηναίος . Τούτον έν Φερραϊς καθείρ- dium hiemis foret, contra Peloponnesum copias
ξας, αυτόν τε και τους θεράποντας, επήλαυνε . Δοκεί duxit. Legalus ille Chalcocondyles Atheniensis
δέ μοι 'Αμουράτης , ώς εν Μιγγίαις εστρατοπεδεύετο , fuil, quern cum in vincula una com minis !ris
και τους αρίστους παραλαβών του στρατού, είησαν δε dedissel, Pherris contra Peloponnesum perrexit .
ούτοι αμφί του , εξακισχιλίους, περιιών τον Ισθμόν, Awurales cum in Mingiis casira posuisset, optimales
339 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 340
exercitus , qui numero erant sex mille , assumpsit ; Α εθεάτο ως έχει τε φυλακής το τείχος και παρα
el Isthmum circuivit, ut videret murum , nun- σκευής ες τον πόλεμον. Και ήχθετο μεν τώ Τουρα
quid præsidii in eo situm esset ad resistendum . χάνη , ότι θέρους στρατεύεσθαι προς την 18 εν αυτώ
Ει φuidem graviler succensebat Turachani ,, quia λέγων , ώς ουχ υπομενούσιν έπιόντα αυτόν , αλλ' οιχή.
cum ipse censuissel æslate bellum inferendum σονται φεύγοντες, επειδάν το πρώτον πύθωνται αφε
esse, is hieme rem incipiendam suasissel : quasi κέσθαι 1 % αυτών επί τον Ισθμόν , και επέμενε το
Peloponnesiaci non essent vim hostilem exspe- ημέρας συχνάς , ως ενδώσοντος διά ταύτα του Πελο
elalari, verum continuo ſugam ingressuri, ubi ποννησίων ηγεμόνος. Και επεί τε παρεληλύθασιν
primum accepissent Amuralem 182 hostiliter ημέραι , επικαταβάς ες το τείχος έστρατοπεδεύετο .
9

accedere. Diebus etiam aliquot ea gratia eun- Τη μεν ύστεραία τηλεβόλους μακρούς έτυπτε το στρα
elatus est Amurates, quasi princeps Peloponnesi τόπεδον του ηγεμόνος τη δ' επιούση απεπειρώντο
illico deditionem esset laclurus . Verum cum hæe των εν τω τείχει , και προσέφερον τας μηχανής. Τη
13
spes fefellissel, descendens castra ad murum δε τετάρτη εσπέρας , πυράν 15 αψάμενοι κατά το
transtulit. Die deinde poslero princeps exerci- στρατόπεδον , ως πλείστα έκαστος προς την εαυτού
tum bombardis longis pelivit. Sequenti die eos qui σκευήν 18. Ειώθασι γαρ ούτω το γένος τούτο των
murum defensabant, tentarunt machines muro Β Τούρκων, επειδάν ές μάχην μέλλωσιν δέναι πρό
ailmoventes. Quarto die rempore vespertino singuli τριτα ήδη της ημέρας, ή ες την μάχην καθίστανται ,
juxta talbernacula sma ignes fecerunt quam potuere πυρά τε καίουσιν ανά το στρατόπεδον ότι πλείστα
maximos . Nam Turcorum est consuetudo , nimi ignes έκαστος , και ύμνον τινά αναφαίνουσι τω Θεώ και
plurimos parent, biduo ante ejus diei in quem τω ήρωϊ , δήλον ποιούμενοι , ώς αν μάχην τή υστε
pugna eollata est. Hymoum quemdam canunt in ραία της επιούσης καθιστώνται . Και τότε δή πυράν
honorein Dei et herois, signtficantes quod tertio ποιησάμενοι , παρεσκευάζοντο ες τειχομαχίαν. Τη
abbinc die prælium commillere velint. Tunc igi- δε πέμπτη ημέρα εσπέρας τάς τε μηχανάς προσέ.
tur ignes excitanies quam posuere plurimos, ac- φερον , και υπό πλόκου 16, οι Σαραχόριδες καλούμε :
eingebantur ad oppugnationem muri . Quarto au- νοι , ο αχρείος λοιπός όμιλος του λαού . Βαρεξ γαρ
tem die Sarachorides (3) , qui inter cæleros inu- του στρατού καις επόμενος τώ βασιλεί τούτω στρα
tilis sunt lurba, fenibns machinas ad murum τεύεται , επάγονται όμιλον , τά τε σιτία φέρονται από
traxerunt. Nam præter exercitum qui regem se- των περιοίκων και της άλλης του βασιλέως χώρας .
quuntur, adsunt el alii complures, qui frumentum "Ετεροι άλλοι δ ' αυ οι 'Ασιανοί 'Αγιάδες καλούμενοι,
a finitimis in castra subvehunt. Sunt in castris et πεζός τε όμιλος επί τε τάς χρείας του στρατού χρώ
alii ex Asia oriundi pedites, qui Agiades nomi C μενος διατελεί , και ες την των οδών κάθαρσιν άγε.
nantur, quorum opera rex ulitur ad itinera opi ται τούτους , και ες τα στρατόπεδα . Δοκεί δε το του
ganda, el ad castra communienda, necnon ad alia βασιλέως τούτο στρατόπεδον κάλλιστα πάντων δή
quibus in castris opus est. Arbitror autem caşıra στρατοπέδων , ών ημείς εθεασάμεθα και ακοή επι
hujus regis pulcherrime omnium , quæ nos vi θόμεθα , τά τε περί τας σκηνές και ες την των σι
dimus et audivimus, instrui, quantum attinet ad τίων αφθονίαν κράτιστα μηχανήσασθαι . Πρώτον μεν
copiam frumenti, necnon 'ad silum tabernaculo- γαρ δή αγορασίαι έπονται τα βασιλεί μεγάλαι ές τε
rum . Nam primum omnium mercatores plurimi τα σιτία , και τους ίππους , και ες τα ανδράποδα , και 1

comitantur regem istum , qui frumentum , equos έ; τήν του στρατού χρείαν , ότου δ ' άν τι επιδέοιτο ,
maneiplague emunt , necnon reliqua quibus indiget ενταύθα άφθόνως τε πολλά ές τούτο παραγινομένων.
exercitus . Hinc rerum omnium exercitui dives Μετά δε ταύτα οι των μεγάλων όσοι έπονται τα βα
copia est. Præterea magnales qui comitantur σιλεί, υποζύγιά τε πάμπολλα 11 έκαστος περιέχει
regem , singuli plurima in expeditionem adducunt ές την εξέλασιν · οι μεν τε καμήλους σιτίων και
jumenta . Quidam adducunt camelos, qui arma, όπλων, και κριθής της υποζυγίων τροφής ικανάς
frameulem et Iordeum, αι palbuluin sit jumentis Dp έχοντες , οι δε ημιόνους, οι δε συναμφότερα , οι δε
sufliciens, portant. Quidam equos, quidam mu- και ίππους , ώστε διπλάσια γίνεσθαι τά, υποζύγια
los , quidam lam cquos quam mulos in expedi- του στρατού . Παρέξ δε τούτων περιάγει όμιλον από
εiοne agunt. Ηorum autem Lantus est numerus, της χώρας αυτού σιτίων τε ένεκα , και επειδάν ές
ut duplojumcntorum numerus hoininuin numerum , ανάγκην καταστή το στρατόπεδον , επιδιελόμενος τοίς
exsuperet.Comitantur regem alii plurimi ab sua re- αρίστοις την τροφήν , ούτω συγχωρεί 18, εφ' ό τι αν.
gione, quorum ususin frumentationem maximus est. γένοιτο. Σκηνάς δε έτι εν τω στρατοπέδων του βασι
Si necessitas aliqua ingruerit exercilui, alimenta λέως ίδοι άν τις ες μυρίας, και πλείους και ελάσ
in optimales distribuit, et sic proficiscitur. Tento- σους τούτων, ώς τυγχάνει στρατευόμενος . Τότε μέν.
riorum quis cernat in castris regis plerumque de- δή , ως ετάχθησαν Σαραχόριδες ές τους Έλληνας,
Notulæ marginales.
(3) Saracheridæ lixx .
18 In orα λείπει . 16 Ιη μπο , αφικνείσθαι . 13 πυράς. R. μι τη ο 18. Grovýv. Sic e!iam in uno ; in al .
x1 in c. 16 Lacuna iu R , 17 Ιη μπο, πάνυ πολλά• in al . ι . 18 In μιο χωρεί ,
341 DE REBUS TURCICIS LIB. VII. 342
επειρώντό τε αυτών , και εμάχοντο ώς της 16 ερεθί- A cem millia , plus minusve respect expeditionis .
ζοντες επί μάχην , και επαγρυπνούντες . "Ως δε τώ ; Eo quidem tempore Sarachorides oppositi Græcis
τε ήδη υπέφαινε , κύμβαλά τε και αυλικά , και σάλ- eos pugnando tentabanı. . . (4) lotamque noclem
πιγγες του βασιλέως , καταφανείς δε εισι τω μεγέ- ducebant insomnem , ut ad prælium Græcos inci
θει των ηχών, αναδηλών ως μάχη τε ήδη γίνεται. larent. Ul aurora illuxit , signa canere jubet rex ;
Και έκαστου παρασκευασάμενοι , επήεσαν ες το τεί- cymbala, 183 cornua tubæque, pugnam jam
χος , αυτίκα: τειχομαχούντες κατά το ισχυρός • βασι-
.
fore, maximo sono significabant . Turci instructi
λεύς τε αυτός , και οι νεήλυδες , κατά το μέσον του
1 occipiebant murum oppugnare quam fortissime.
Ισθμού , ήπερ έσκήνουν , καθίσταντο ες μάχην , και. Rex et peregrini armati in acie instructa stabant
κλίμακάς τε προσέφερον , και διορύσσοντες το τείχος , in medio Istbmi , ubi castra posuerant. Scalas
ηγανίζοντο ώς εξαιρέσοντες. Και τους τε τηλεβολί- espediebant , nurum suffodiebant , fortiterque
σκους ταύτη ταξάμενος, ουκ εία τους Πελοποννησίους preliabantur, ut murum occuparent. Ηuc etiam
προκύπτειν. Δεινόν γάρ τοι ο τηλεβολίσκος , και ου- bombardarios consistere jusserat, qui bombardis
δέν των όπλων αντέχει, ώστε μη διαχωρείν διά πάν- prospeclum Peloponnesiacis adimebant. Bombarda
των καθικνούμενος . Δοκεί δε κάπειδάν τι αυτό αντ- namque res est admodum violenta ,nec arma resistere
30 B
έχη " , τότε δή μάλιστα καθικέσθαι επί πλέον , επει bombardæ impelui possunt , verum omnia penc
ές τε βάμβακα 111 και κρόκην, και το έριον , ουκ αν tral : tum etiam magis permeat, quando corpus
ούτω καθίεντ’ 11 αν επιπολύ . Επει δ ' εν αδεία τε εγέ- aliquod resistens fuerit nacta, siguidem crocu
νοντο οι νεήλυδες , και τάς τε κλίμακας ες το τείχος «lanamque non pervadit . Cum peregrini jam uti
9

ενεγκάμενοι ανέβαινον , και υπερέβησαν ταύτη, ή ab periculo starent, scalasque muro addidissent ,
εθεάτο εστως ο βασιλεύς, ανέβη επί το τείχος νέηλυς murum scandebanı eo loci ubi spectator oppu
Χιτήρης, Τριβαλλός το γένος, και ειλά τε το τείχος, goationis aderat rex Prinus itaque in nurum
και τους ταύτη δηωσάμενος ες φυγήν ετρέψατο. Οι evasil,, eumque cepit peregrinorum de numero
δε , ως απολιπόντες την τάξιν , κατέβαινον ενταύθα , Chiteres (5), Triballus genere : eosque qui re
και πλησίον ές δέος τε υπό Θεού καθίσταντο, και sistebant ,, in fugam conjecit.. Hi autem ordine
απειρίας, και ούτω εποίουν . Φεύγοντες γάρ ώχοντο relicto alijbant, cum melus maximus ab Deo et
και οι παρά τούτους αύθις τετεγμένοι , ούχ ειδότες και imperitia ipsis ineuteretur. Nam formidine agitati,
τι ξυμβαίνει χαλεπόν όχoντo
ώχοντο 13" φεύγοντες , και ούτω in fugam effundebantur. Præterea illi qui his
πάντες απολιπόντες το τείχος, έφευγον ουδενί κό- proxime stelerant, nescii quid mali suis acci
σμω. Ούτοι δ' οι Τούρκοι επεισπεσόντες ταύτη τε ή c disset, fugientes abibant . Tandeum omnes deseren
εάλω υπό του νεήλυδος , και την άλλη και κατέβαλλον les murum, sine ordine fugerunt. Turci irruentes,
διορύσσοντες , και διά των πυλών εισεχέοντο και qua murus ab Chilere superatus erat, el alii qua
έτρεχον. murum suffodientes straverant, necnon per portas
irrumpebant
Και οι μεν , επί το στρατόπεδον των Ελλήνων Quidam ad castra Græcorum ferebantur, Græ
τραπόμενοι, διήρπαζον τα των Ελλήνων έπιπλα, coruinque supellectilem et reliquam felicitatem
εσθητάς τε και την άλλην ευδαιμονίαν · οι δε, επί diripiebant. Quidam versi in bostes, quosdam neca
τους άνδρας τραπόμενοι, τους μεν αυτών έφθειρον, runt, quosdam vivos ceperunt, et ad mancipiorum
τους δε και έζώγρουν, ες ανδραπόδων μοίραν τιθέ- conditionem redegere. Cædes fugientium edebalur
μενοι . Και φόνος τε ήν πολύς των φευγόντων. Περί maxima. Verum quid Græcorum ducibus contige
δε τούς των Ελλήνων ηγεμόνας τοιάδε έγένετο. Ω ; rit, audiamus . Hi ubi conspicali sunt Græcos fu
γάρ εώρων φεύγοντας τους Έλληνας ανά κράτος gain arripere, primo cos retinere conabantur .
και ουδενί κόσμω, επειρώντο μεν 14 πρώτιστα κατέ- Cum autem in ſugam effusos inhibere non possent,
χειν ώς δ ' ουκ ηδύναντο, και αυτοί φεύγοντες D και aufugerunt et ipsi , non tamen Corinthun». Certi
ώχοντο επί μεν Κόρινθον ουκ έτι· ήδεσαν γαρ ώς enim erant , si obsiderentur Corinthi, sé facilc
πολιορκησόμενοι αλώσoιντο ενταύθα , της τε τροφής expugnatum iri , cum haud sufficiens eo conmporta
ικανής ουκ ούσης εν αυτή και άλλης παρασκευής : Tus esset commeatus, nec alius etiam belli appa
επί δε την μεσόγαιον επειγενόμενοι και , έφθασαν και ralus. Celeri aulein fuga contenderunt ad mediter
γε νόμενοι επί την άκραν Λακωνικής της Πελοπον- ranean regionem : jamque prærenerant hosles, et
νήσου , καραδοκήσαντες ή μέλλει χωρήσειν ο βασι- in summa Laconia Peloponnesi exspectabant quo
λεύς. Αυτοί τε γάρ ες την θάλασσαν διενοούντο " ές nam profecturus essel rex . Decreverant namque
το πρόσω πίπτειν, ώς ήν και επιελαύνων, ες την θά- in mare profugere et regione cedere,, si Amurales
λασσαν άφιξόμενοι , και υπεκστησόμενοι της χώρας cum exercilu ailventarci . Noverant namque Peio
Nolulæ narginales .
( 4 ) Dest aliuίd . (5) Georgius.
" ' llic aliquid deest , ul ex uno manuscriplo palet ; in cod. lacuna est. 20 αντέχει. R. ut in c. 91. Ini
Σ

μπο , βόμπακα . 11 Ιn uno , καθίκοιτ' . 10 Ιn uno, oίχοντο . 23• uno, οϊχοντο. 26. In uno , πρώτα.
20* R. επειγόμενοι . 16 Ιη κιο, έφθησ . 11 In απο, δ: ενόουν . 18 In μπο , επίη ελαύνων .
313 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 344
ponnesiacorum res ab rege planissiane contusas Α αυτώ. "Ιδεσαν γάρ ώς το Ισθμό τα Πελοποννήσου
esse . Nec arma , nec viri , nec quidq !am amplius πράγματα διεφθάρη υπό του βασιλέως, και όπλα ,
Memoralu dignum vel in urbibus, vel in arcibus και άνδρες, και ουδέν ό τι άξιού λόγου , ύπελείφθη
reliqui erat. Nec sperabant in posterum 184 εν ταις πόλεσιν ή ακροπόλεσι. Και ουκ έτι ήλπιζον
Peloponnesi principatum sub se ſuturum , sed augu- περιέσεσθαι σφίσι την αρχήν του λοιπού, αλλ ' οίχε .
rabantur se Peloponnesi res omnes amissuros. σθαι σφίσι τα πράγματα απολλύμενα. 'Αμουράτης
Anurates Uι Isilhoun occupavit et in Peloponne- δε , ώς κατέσχε τον Ισθμόν, και έπει εγένετο εντός
sum venit, primum quidem circiter trecenlos capti- της Πελοποννήσου , πρώτα μεν ές τριακοσίους των
vos, qui nocturna luga in montem supra Cenchreas αιχμαλώτων, ούς αποφυγόντας της νυκτός ταύτης,
situm , quem Oxy vocant, evaserant, quasi inda- ες το όρος, το υπέρ τάς Κεγχρεάς, Οξύ δε καλού
gine circumdari Jussit.. Omnes capti sunt ,, doloque μενον , κυκλωσάμενοι , είλον απάτη πάντας, εις ένα
in unum locum abducti, crudeliter occisi sunt. χώρον απαγαγών, κατέσφαξε μετά δε ώνησάμενος
Postca Amurales emit mancipia numero sexcenta , ανδράποδα ες εξακόσια θυσίαν ανήγε το εαυτού πα
quæ ad sacrificium duxit in honorem patris sui, τρί, εξιλεούμενος το φόνο των ανδρών τούτων . Έν
volens eum expiare cædem virorum occisorum . B τεύθεν δε επιδιελόμενος το στράτευμα, και το μεν
His ila peractis , exercitum divisit. Parlem exer- παραδούς Τουραχάνη, τη Θετταλίας υπάρχω , ώς
citus Tirachani Thessaliæ præſecto tradidil , qui έμπειρο τε όντι και μάλιστα δή Τούρκων ώμιληκότι
rei militaris habebatur peritissimus, et plurimum τη Πελοποννήσω , και των νεηλύδων αμφί τους
5

conversalus erat cuin Turcis Peloponnesi. Dedit χιλίους, ως διά την μεσόγαιον ελαύνειν ' αυτός
cidem de numero peregrinorum mille milites, ut liis δε διά της Σικυώνος ήλαυνεν ευθύ της Αχαΐας.
instructus ,, profectionem per mediterranean regio.. 'Aφικόμενος δε ες Σικυώνα, την μεν πόλιν ,
nem faceret. Ipse quidem rex per Sicyonern iter έν ή ημέρα ο Ισθμός εάλω, επέδραμε τε ο στρα
faciens , recla in Achaiam contendit. Urbem eo τος του βασιλέως, και ήνδραποδίσατο σύμπα
die, quo Isthmus in potestatem venit, regius exer- σαν άρδην την πόλιν απόντων δε των ανδρών
citus aggressis est , caplamque diripuil univer- ές τον Ισθμόν, και ουδε εν οχυρώ ώκημένης
Sam , Aberant enim oppidani , profecti in Islatum . πόλεως,, ταύτην μεν 10 ευθύς τότε ήνδρι
της πόλεως
Nec admodum in munito loco urbs sita erat . Qua- ποδίσαντο, και επί πλείστον ήλασαν της Πελοποννή
propter eain continuo diripuere : et maximam Pelo- σου , τούς τε ηγεμόνας διώκοντες , και τους άλλους
ponnesi partem peragrantes, persecuti sunt bello "Έλληνας, ως άλλος άλλη ώχετο φεύγων, την μεν
duces et reliquos Grecos . Cum autem liostium C πόλιν κενήν τε κατέλαβε , και την ακρόπολιν επο:
alius alio, ubi se lutum putabat, palanles dilaberen- λιόρκει. 'Ενήσαν δ' αυτόθι Μουλγέριος τε "Ελλην,
lur, urbem defensoribus vacuam in potestateni και άλλοι μετ' αυτού τινες Ελλήνων, ου πολλοί, συν
redigit, obsidioneque arcem premere staluit. Eraut γυναιξί τε άμα και παισίν. Επει δ' υπoρύξας έθει
in ea arce Mulgerius (6) Grecus , et alii quilin την ακρόπολιν , ενταύθ' ες ομολογίαν αφικόμενος και
Grieci non mulli cum liberis et uxoribus. Turci της ακροπόλεως φύλαξ, παρέδωκέ τε αυτόν και την
igitur suſodientes areem , cum Mulgerius nullam άκραν. Τούτους μεν δή , και γυναίκας , και παίδας
salutis spem affulgere cerneret, semetipsum el ές " Αγγιον, πόλιν ευδαίμονα, απέστελλε , της δε πό
arcem Amurali lradidit. llos quidem cum liberis λεως ενεπίμπρα τε τάς οικίας , και του πρόσω έχο
et ( !soribus misit Angium , urbem opulcr.lam ; ipse μενος, αφίκετο επί Πάτρας της Αχαΐας πόλιν ευ .
vero edificia urlis capt: incendit . Quo facio, δαίμονα . Ταύτην μεν ούν εξέλιπον οι άνδρες ές την
ulterius proficiscens, venit Patras Achaie urbem καταντικρύ ήπειρον των Ουενετών και πλήν των εν
30
opibus florevlem . Oppidani urbem istam dese- τη ακροτάτη 20, και εν τοις βασιλείοις οι εναπελεί
ruerant, abeuntes in continentem Venetorum , quæ φθησαν αφροσύνη χρησάμενοι , οι δ' άλλοι πάντες
ex opposito erat . Remansere tamen quidam in p ώχoντo φεύγοντες. Ήσαν δ' οι εναπολειφθέντες ές
arce cl in regia : stulti quidem , cum reliqui sibi τετρακισχιλίους. Τους μεν ούν τών βασιλείων άνδρας
fuga consulerent, ipsi semetipsos in grave discri- τε και γυναίκας παρεστήσαντο ομολογία, και ες
men precipitarunt . Erant autem humero qualer ανδράποδα διελόμενος, τήν τε ακρόπολιν επολιόρκεί,
mille . Viros igitur et mulieres quæ in regia erant, και τούς τε νεήλυδας έπεμψεν, ώς ελoύντας . Και
pactionibus Amurales in fidem accepit, omnesque ούτοι προσέβαλλόν τε τω τείχει, και υπoρυξάμενοι
in mancipiorum album retulit. Hinc arcis oppu- εισέπιπτον. Οι δε " Ελληνες ρυτίνης και πίσσαν πυρί
gnationein auspicatus est , peregrinosque misit, ut αψάμενοι κατ’ οπήν, τούς τε νεήλυδας έξεκρούσαντο
cam subito caperent . Hi summa vi impelum in αμυνόμενοι, και εκράτυνον την ακρόπολιν. Ακου
wurum dantes, eunque suſodientes , in arcem ράτης μεν δή , ώς Τουραχάνης εντεύθεν άφικόμενος,
il rupere. Græci resinam et picem incensam 185 και ανδράποδα ως πλείστα αγόμενος, παρεγένετο .

Notula marginales.
(6) Calagerius.
29 R. ήν . 30 ακρ τ.λ... Ιη αι. κι ο
345 DE REBUS TURCICIS LIB . VII. 34 €
αυτώ, ενταύθ' επαναζεύξας , απήλαυνε.Μετά δε ταύτα A per foramina jaculantes, peregrinos expulerunt
ού πολλώ ύστερον σπονδάς τε εποιήσατο , και υπό- acerrime repugnantes, arcemque et murum reli
φορον έσχον την Πελοπόννησον το από τούδε ο "Ελ- cientes el oprime munientes. Amurales, ubi adve
ληνες μέχρι τούτου , το πρίν ελευθέραν ούσαν . Την nit Turachanes, vchens maximam hominum alia
μεν ούν πόλιν των Θηβών πειρώμενον έπιέναι βασι- rumque rerum prædam , cum exercilu liscessit ,
λέα επί Πελοπόννησον εξέλιπόν τε , και τους άνδρας nec multo post pacem cum Græcis fecit . Ex eo
εξαναστάντες , ώκησαν εν τω Ισθμό, οίτινες δή και inde lempore Peloponnesis, quæ prius libera erat,
εάλωσαν υπό Τούρκων. Η δε εκτός χώρα του βα- tributaria facta est . Thebas Thebani, cum hosii.
σιλέως αυτίκα μετά την του Ισθμού άλωσιν προσε- liter accederet rex , deseruere : el in Isthmum se
χώρησε το βασιλεί, τό τε Πίνδον και η άλλη χώρα contulere, quasi ibi habitaturi, qui tamen ab Turcis
του βασιλέως . Ταύτα μεν ούν εν τη Πελοποννήσω capti sunt . Exterior autem regio, Pindus videlicet
ες τοσούτον εγένετο. Και βασιλεύς του, επιγινομέ- et reliqna regio, quamprimum Isthmus caplus esi ,
νου θέρους εστρατεύετο επί Σκεντέρην 31 τον Ιβά- in regis poleslalem devenit.
νεω παίδα, ός παίς ών, ές τάς θύρας αφικόμενος Appelenle jam æstate, Amurales bellum movit
του βασιλέως, και παιδικά αυτού γενόμενος, απέδρα B
contra Scenderem Ibanis filium (Alexandrum sive
ες την πατρώαν αυτού χώραν, και αγόμενος γυναίκα, 8 Scanderbegum appellatum), qui puer venitin januas
θυγατέρα του Αριανήτου, εκ του εμφανούς επολέ- regis, ejusque concubinus faclus est : tandem
μουν τώ βασιλεί. Και ούτε φόρον επήγαγον τω βα- effugit in patriam suam regionem . Ducta deinde
σιλεί, ούτε αυτοί ες τας θύρας ίαντο , ούτε πείθεσθαι uxore Arianelis filia (7) , ex professo bellum cum
ήθελον. Δια ταύτα συναγείρας άπαντα τόν τε 'Ασίας rege gerebat . Nam tributum baud ainplius regi
και Ευρώπης αυτο στρατόν ήλαυνεν επί την Ιβάνεω pendebant, nec in januas ibant, parere quoque regi
χώραν και έπεί τε εσέβαλεν ες την χώραν , εδίου detrectabant. Quapropler Arnurates convocans Asiæ
τε τα στρατεύματα, διαπέμπων όπου παρή κοι , και Europæque exercitus universos, Ibanis regionem
ενεπίμπρα τάς τε κώμας και τους αγρούς . Και τα bello pelere statuebat. Veniens igitur in regionem ,
λήτα εκατοντο υπό του στρατού , και περιεφθείροντο vastabat universam , vicos agrosque incendlebat ;
τα εκείσε πάντα . Σκενδέρης μεν ούν επί την ες τον frumeniuni omnemque commeatum co'nburebat.
Ιόνιον παράλιον χώραν των Ουενετών υπεξέθετο, Omnia quae in ea regione erant , populationibus
αυτός τε και οι Αλβανών 31 , τάς τε γυναίκας και dissipabantur. Scenderes igitur ipse necnon Alba
παϊδας . Αυτοί δε περιιόντες άλλο τε άλλη της χώρας ni omnes , in maritimam versus lonium Venetorum
διήρχοντο , εί του δέoιντο αι πόλεις αυτών . Και ούτοι C regionem, uxores et lilberos , quo alb impendenti
μεν ανά το όρος , το υπέρ την χώραν αυτών , άχρι periculo tuli forent , exposuerunt :ipsi autem undi
του Ιονίου διατείνον, διέτριβον, καραδοκούντες, όπο ! que per regionem olambulantes , sedulo dispicie
σφίσι τα πράγματα αποβήσεται · 'Αμουράτης δεεπε- bant, sicubi urbes ipsorum auxilio indigerent.
λαύνων, πρώτα μεν την Σφετίαν πόλιν επολιόρκει , Castra habuerunt in monte qui regioni corum
και λόγον μεν προσέφερεν, ώς παραδοίέν τε αυτήν, impendet , et in Ionium usque porrigitur : etibi ex
και αυτοί απίoιεν επί τα εαυτού έκαστος : οι δε ουκ
.
spectaverunt belli evenlum . Amurales Sphetiam (8)
επείθοντο. Μετά δε ταύτα προσέβαλε συν τοις νεή- urbem exercitibus circunsedit , oppidanisque
λυσι, και είλε την πόλιν κατά κράτος, και εξηνδρα- nuntiare jussit, si deditionem facerent, se singil
ποδίσατο, τούς τε άνδρας σύμπαντας διεχρήσατο. los ad sua abire permissurum . At hi conditionem
Μετά δε έπιών επί την Γετίην, ομολογία τε παρά- islam non admiserunt. Quapropter cum peregri
στήσατο, και τους εν τη πόλει άνδραποδισάμενος , norum colorle murum subil , ei cum impelu in urbem
επήγε τον στρατόν επί την Κρούην πόλιν προέχου- irrumpens, ea potilur, prædæque totam exponil .
σαν των εν τη 'Αλβανών χώρα. Οικείται δε εν οχυρώ Viros omnes trucidari jussit. Deinde copias duxit
πάνυ . Ταύτην μεν ουν προκαθεζόμενος , επολιόρκει , contra Getiam , quam pactionibus in ditionem acce
και τηλεβόλοις τε έτυπτε το τείχος, και κατέβαλε ο pit. Caplis aulem oppidanis , exercitum Cruam (9)
μέρος ουκ ολίγον . Μετά δε ταύτα προσέβαλε συν urbem Albanorum primariam movit. Urbs hæc
τοις νεήλυσιν, ώς εξαιρήσων την πόλιν. Και ώς ουκ sila est in loco munilissimo. Hanc obsidione cin
ηδυνήθη ελεϊν, απήγαγε τον στρατόν· ήδη γάρ όψε xit , murumque bombardis concussit , ejusque non
ήν του ενιαυτού , και χειμών επιγενόμενος, επίεζε modicam partem stravit . Deinde per loca ruinis
τον στρατόν. Τον ούν παίδα αυτού άρτι ήβάσκοντα quisi
patentia cum peregrinis irrumpere quarebat,, quası
Μεχμέτην περιήγεν εν τω στρατό, εξότου αφείλετο vi 196 eam capturus. Cæpla autem omnia cum
αυτόν την βασιλείαν. Εγένετο δε ούτως. Ως εμά- irrita caderent, exercitum abduxit omnem , quia
χετο τοίς Παίοσιν εν τη Βάρνη , και τα στρατεύματα æstatis jam exiremum erat, et frigus hibernu.n
αυτού εώρα εν φυγή γενόμενα, ές δέος τε καθεστή- graviter exercitum afligebat .. Filium suum Μe
Notulæ marginales .
(7 ) Donicar. (9) Groiam .
( 8) Splielisgradum .
31 Ια τιο , Σκενδέρη , 11 'Aλβανοί. Sic etiam in uno ; in al. ο! 'Αλβανών πρώτοι»
 147 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 348
climelen jun polescenlein per castra circunduxit , Α και μέγα πάνυ , οιόμενος αυτίκα πάντη και απολεί
regnoque præfecit. Sic autem isla evenere . Cum σθαι. Ως ήδη αφίκετο ξυμφοράς, ηύχετο τε , ώς ήν
pugnarel adversus Pantones Variae,, el
et exercitus αυτά τα πράγματα μη διαφθαρή , τότε εν τω θο
suos ad fuganinclinare cerneret, valde tinuit pu- ρύβω εκείνη απολιπείν τε την αρχήν, και το παιδί
ε: ns se los cum suis periturum . In hac gravissima επιτρέψαντα, αυτόν οίχεσθαι ες την Ασίαν , διατρί
necessitate constitutus , vovit , si incolumis evade- ψοντα συν τοις ιερεύσι, και τοις παρ' αυτούς καλου
rel præsenis periculum et victoria potiretur, se ces- μένους Ναζηραίοις, προσευχόμενον το ηρωι , και
36
surum regno , el id commissurum filio , et abiturum ανάγοντα και θαμά την θυσίαν. Ως δε περιεγένετο τε
in Asiam , ut ibi vitam traducat, admisius sacer- Παιόνων, και τον Παιόνων βασιλέα εξελών, εκομίζετο
dotibus el Nazaræis : et culturum frequenter he- επ' οίκου, τόν τε παίδα αυτού τον νεώτερον Μεχ
roem , eique imovolalurum . Cum igitur Pannonibus μέτην μετεπέμπετο επί την αρχήν. Ο γάρ πρεσβύ
victoriam extorsisset, rege eorum peremplo , do- τερος αυτού 'Αλαδίνης ουκ έτι περιήν, αλλ' έτετε
η rediit, filioque juniorem accersivit ad regni λευτήκει υπό ίππου εκτραχηλισθείς, κυνηγετούντος
gurbernacula. Nam filius ejus Aladines Dalu ma- αυτού και επιθέοντος ανά κράτος επί την έλαφον.
ximus haud amplius supersles erat , sed naturæ Ούτος μεν ούν ούτως ετελεύτησε. Μεχμέτην δε τον
«lebitum exsolverat, precipitatus ex equo in vena- Β νεώτερον παίδα περιιόντα, ώς ελέγετο μοι , τότε επι
ione ,, cum persequeretur cervum.. Is quidem in την αρχήν μετεκπέμπετο . Ως δε αφίκετο, επιτρέψας
nunc modus occubuit. Mechmelem aulent junio- αυτό την αρχήν, και τας θύρας, και τους νεήλυδας,
rem ad regni moderamen vocavit. Cum autem αυτός ώχετο διαβάς επι την Ασίαν , ές Προύσαν, ή
venisset vocatus, regnum el januas, necnon pere- τα της Ασίας βασίλεια ήν. Τήν μεν ούν αρχήν από
grinos pater ejus idei committens , ipse profectus θέμενος , μετά Ζιχίδων 3818, των παρ' αυτών Ναζη
est Prusam, ubi Asiæ sedes regia esl. Abdicalo ραίων , και Σεισίδων, και των του γένους σοφών, πολλά
igitur regno, cum Zichidis, qui Turcorum Naza- διέτριβεν. Ού πολλώ δε ύστερον μετέμελε τε αυτό,
ræi sive monachi sunt, et cum Seitidis, necnon απιόντι εκ της αρχής , και ιδιωτεύοντι. Ως δε ουκ
cum reliquis doctis conversalus est . Nec multo ήνέσχετο, έπρασσεν όπως επανιών την αρχήν κα
post peniluit virum , quod regno relicto, nunc τάσχοι καθ' ήσυχίαν · ώς δε μή ές διαφοράν αφικνου
privalam sejueretur vitam . Cum aulem præsen- μένου αυτού του παιδός, κινδυνευομένων αυτώ τα
lein vil:e conditionem haud ferre posset, consi- πράγματα, και αιτίαν έχοι προς του γένους οία ποιεί .
lia agitavit, qua ratione citra tumultum regiam "Έπρασσε δε όπως επανέλθοι μετά Χαλίλεω του
α
dignitatem reciperet , Sedulo enim precavebat, ne Πραΐμεω, ανδρός συνήθους αυτή ες τα μάλιστα , και
si lilius sentiret quid ipse moliretur, bellum C οι επιτηδείως έχοντος αιεί. Αυτός μεν ούν έπεισε
exoriretur, cujus ipse auctor ab Turcis haberetur. τον παίδα ες άγρας φοιτώντα , γυμνάζεσθαι ως κάλ
Quæ quidem facere instituit, ad finem deduxit, λιστα εφ' ίππου . Και επειδή έπειθε , κρύφα έπεμπε
videlicet ut rediret ad regnum opera el industria τω πατρί αυτού, μηδέν δεδιότα, άφνω ες την ρητήν
Chatilis filii Priami , quo familiariter utebatur, et αυτώ ήμέραν , αφικόμενον ες τα βασίλεια της πό
cum quo ei artissima intercesserat necessitudo . λεως , χρηματίζειν τοις εν τη πόλει ως βασιλέα. Ο
Chatiles ergo ubi sententiam Amuratis salis intel- μεν ούν ως υπετίθετο, ές ήν αυτό συνέθετο ήμέραν,
Iexit , puerum Mechmelem venatum ire jubet , . παρεγένετο τε απόντος αυτή του παιδός ες την
ut se quam pulcliterrine ex equo exerceret. Qui άγραν, και κυνηγετούντος παραγενόμενος τε κα
dicto audiens , venatum abiit. Interea Chatiles
. τέσχε την βασιλείαν, χρηματίζων τοίς εν τη πόλει
puntium millit ad patrein , quem subito dicta die των θυρών ως βασιλεύς. Ο μέντοι παίς αυτώ, ώς
nihil verilum in urbis regiam venire, et jus dicere ήσθετο επανιόντος του πατρός αυτώ άφνω, ουκ
ul regem civibus jubet.. Armurales quemadmoduτη έχων ό τι χρήσαιτο πράγματι, προσήει τε και προσ
ussus erat , filio venatione occupato, ad presli- εκύνησε και το από τούδε παρήγεν αυτώ ες ήν
lulain diem advenit. Adveniens regnum invasit : D
αν στρατεύηται χώραν. Τον μέντοι παίδα ουκ ελάν
civibus januisque ut decet, jus dixit. Filius, ut ac- θανεν, ώς αυτά ταύτα είη διαπεπραγμένος Χαλίλης
cepit patrem mulata voluntate 187 regnum recc- ο Πραΐμεω , και ήχθετό τε αξίως. Ου μέντοι γε αν
pisse, nesciens quid ageret in presenti negotio, εδήλου αυτή την οργήν. "Ήδει γάρ μέγα δυνάμενον
lamen accessit, patremque regem adoravil ; eum- παρά τω πατρί. Τότε μεν ούν ες την 'Αμουράτεω
que secutus est , quocunque militalum abiisset . Nec επάνοδον επί την βασιλείαν ούτως εγένετο.
laluit Mechmetem , opera Chatilis patrem quam maxime adjutum ista egisse. Et quamvis Chatili
merilo irascerelur, iram tamen ostendere noluit, veritus viri potentiam , qua pluriinum pollebat
apud palrem Ainuralem , In hunc modum eo tempore, propter patris in regnum reditum , filius ale
ctus erat.
Posiquam autem exercilum abduxit ab Mace- Επει δε απήγαγε τον στρατόν από της προς τον
donia, quæ versus lonium palci , quæ Albanorum Ιόνιον Μακεδονίας, της των Αλβανών χώρας, τούτο
Notulæ marginales.
33 Ια μπο , πάνυ . 16 αναγαγόντα . Sic etiam R. 83 R. Ζυ ,
349 DE REBUS TURCICIS LIB. VII. 350
μεν το έτος διέτριβεν εν τοις Ευρώπης βασιλείοις Α regio est, per eum annum in Europe regia quie
ήσυχίαν άγων " τώ δ' έπιόντι ενιαυτο αύθις επεί πε- tem agens mansit. Ineunte deinde anno iterum
ριαγγέλλει τα στρατεύματι έπεσθαι, εστρατεύετο expeditionem sumpsit contra Scenderem Ibanis
αυθις επί Σκενδέρην τον ' Ιβάνεω, και επί την ταύτη fliuum , et contra eam que istlhic sita est Alhano
κατά τον Ιόνιον 'Αλβανών χώραν , και επήει πολλά rum regionem , cum jussisset universos exercitus
θυμώ, ώς εξελών τε την Κρούην , και αυτόν Σκεν- instruclos et paratos præslo essc. Plenus igitur
δέρην, εξαιτησόμενος τους Ουενετούς, και ήν μή irarum profciscebatur versus Cruam , quasi earn
1

αποδοξεν αυτόν , ως πολιορκήσων την πόλιν , ές ήν vi expugnalurus. Præterea in animo habebat ex

αυτός καταφυγών εσηει . Επει δε εισέβαλεν, επο- poslulare cum Venetis, ut Scenderem traderent.
ρεύετο ιθύ επί την Κρούην, και την τε χώραν , όση Quod si facere omitterent , se obsessurum urbem
υπελείπετο την αρχήν αυτώ άσινής, επέδραμε τε quamcunquc Scenderes fugiens intrasset . Ut re
αυτού τα στρατεύματα , και επέκαον πυρ ενιέντες, gionem hostilem est ingressus, recta contra Cruam
ότω αν αυτοίς περιτύχοιεν · επέδραμε δε και άχρι properabat, et in eam regionis partem , quam antea
του ποταμού του 16 τα στρατεύματα. Την δε επέκεινα intactam et inviolatam ab populationibus relique
του ποταμού χώραν ούχ οία τε ήν ληίζεσθαι, διά το rat, suos milites incursionem facere jubel . Qili
άβατον είναι πάντα τους βασιλέως ιπποδρόμοις . dicto audientes, incendiis omnia , ignem injicien
Και ούτοι μεν τάς τε γυναίκας και παίδας υπεκθέ- tes, miscuere. Et hanc regionem misere vastarunt
μενοι ες τα έχυρα των Ουενετών , συνελέγοντο ες το usque ad flumen ( 10). Verum regionem ullra
δρος, το υπέρ την Κρούην πόλιν αυτών. Ενταύθα flumen sitam populari nequivere, quia regiis equi
δε υπεξαγαγών τας γυναίκας και τα παιδία , κατέ- tibus haud eral pervia. Albani aulein uxores et
θετο ες τας των Ουενετών πόλεις. Τους δε άνδρας liberos in munila Venelorum loca ablegantes, cole
κατέλιπεν εν τη πόλει άμυνουμένους, και τα τείχη ligebantur in montem , qui Crua urbi imminet .
φυλάξoντας και τούτους επιλεξάμενος τους εθελον- Hinc Scenderes educens uxores et liberos , de
τας αυτούς υποστήναι τον αγώνα π. 'Αμουράτης ponebat eos in urbes Venetorum . Viri vero relin
μεν ούν τάς τε τηλεβόλους παρεσκευάζετο καθεζό- quebantur in urbe, ut resisterent hosti , meniaque
μενος, ώς το τείχος καθαιρήσων, και παραμένων 18 defensarent : et hi potissimum huic negotio desti
άμα συν τοις νεήλυσιν ες την πόλιν. Επει δε αυτώ nabantur, qui volentes, non coacti, praelium subire
τα πάντα παρεσκεύαστο , έτυπτε το τείχος τηλεβό- cupiebant. Amurales bombardas expediebat , assi
λοις, και κατέβαλε μέρος πολύ. Σκενδέρης δε από dens ul murum disjiceret : et deinde cum peregrinis
του όρους πυρά τε έκαυσεν, επιδεικνύμενος τοις εν C irrumpens, urbem sui juris faceret . Omnibus au
τη πόλει , και επειδάν χρεία ή παρεσόμενος και αυ- tem, quemadmadum oppugnatio requirebat, com
της επιβοηθήσων, και τινων των του βασιλέως ανα- paratis , murum bombardis ſeriebat, ejusque parlem
βάντων επί το όρος, προσέβαλέ τε και μάχετο , έργα destruxit maximam . Scenderes'ignes in monie
αποδεικνύμενος άξια λόγου . Επει δε τώ βασιλεί fecit, eosque suis, qui intra urberm erant, ostendit,
ήδηικανώς καταβεβλητο το τείχος , ές μάχην καθή- ul scirent, quandocunque necessitas postularet, se
στο πανστρατιά, και επειρώντο οι νεήλυδες ελεϊν adfuturum auxiliarem. Cum regii quidam ascende
ταύτη ή έκειτο το τείχος επί γής. Ου μέντοι υπερε- rent montem , Scenderes eos aggressus est , prælia- '
βάλοντο τους εν τη πόλει , παρ' ελπίδα αγωνισα- baturque, opera menorabilia edens. Cum auiem
μένους . Ενταύθ' ώς επενδει λιμώ εκπολιορκήσειν, regi videretur murum satis esse stralum , universis
και αύθις το δεύτερον προσβαλών κατά το καρτερον , copiis oppugnationem occipit. 188 Peregrini eo
αφικνείται άγγελίη παρά Γεωργίου του Τριβαλλών loci urbem capere parabant, ubi nurus disjeckis
ηγεμόνος, ώς Ιωάννης συναθροίσας τους Παίονας, erat. Nec tamen superare poluerunt oppidanos,
τον τε "Ίστρον διαβαίνει , και συμπαραλαβών στρα- qui præter spem fortissime pugnabant, cuin de
τεύοιτο επ' αυτόν. Ταύτα ως επίθετο, την ταχίστην speratio animos fecisset. Deinde cum fame urbem
συσκευασάμενος , απήει ενταύθα , ή επιόντα επυνθά- D perdomare staluisset, denuo copias universas con
νετο, και κήρυκα επεμπε προς την Ευρώπην , πε- tra urbem in aciem eduxit. Interea nuntius venit
ριαγγέλλοντα παρείναι αυτή ως ξύμπαντας των ab Georgio Triballorum duce, qui nuntiabat Joan
Τούρκων. Ούτοι μεν ούν παρεγένοντο αυτώ, ώς έτυ- nem Choniatem , congregatis Pannonibus plurimis,
χεν έκαστος εκποδών γενόμενος, ώς εν ώρα παρα- trajicere Istrum , et contra ipsum hostili animo
γένοιτο έκαστος καθιστάς 39
και αυτό ές μάχην. Έλαύ pergere. His auditis, Amurales continuo omnibus .
νων δε παντί τω στρατώ πρός τινος της Μυσίας impedimentis et sarcinis collectis , urbe quan».
αυτού χώρας κατά την Τριβαλλών αυτών χώραν. obsidebat digressus est , obviamque hosti processit ,
"Έστι δε αύτη η χώρα παρ' ήν αμείβει Μοράβας qua eum venturum cognoveral. Misit quoque Amue
ποταμός, και εκδιδοί ες τον "Ιστρον. Παρήκει δε η rales præconem in Europam , qui edicerel ul Turci
χώρα του βασιλέως εντεύθεν επί σταδίους οκτακο- omnes ad regem convenirent. Qui ubi primiui!
Notulæ marginales .
( 10) Deest aliquid.
34 Decsl hic aliquid , eriam in R. 21 Ιn uno, ές τ . α . 18 Η προσμένων . 31 Ιη κιο , καθίστα,
351 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 352
regis volu :fat int lexere , citissime advenerun ' , Ασίους έστε επί Νήσιον, πόλιν του βασιλέως: επί δε
9

com singuli conarenlur in tempore adesse , ut pro ξιά ιόντι , ές το πρόσω Νοβόπυρον • πόλιν, επί
rege certarent. Hinc cum universo exercitii pro- όρους μεγάλου του Τριβαλλών ηγεμόνος, οικείται .
fectus est in quamdam Mysiæ regionem , per re- 'Ενταύθα αφικόμενος 'Αμουράτης εύρεν ετεξελαύ
gionem Triballorum . Ea autem regio est, quam νοντα Ιωάννην τον Χωνιάτην συν τω Παιόνων
alluit Morabas ( 11 ) fluvius , et in Istrum effunditur. στρατό. 'Ησαν δέ Παίονες και Δακοί συναμφότεροι
Hinc se fundit regis regio ad octingenta sladia, ες τετρακισμυρίους και επτακισχιλίους ιππέας , και
usque ad Nesium (12)) urbem regis :: ad dexteram αμάξεις εφέροντο, εν αίς ήν αυτοίς τα επιτήδεια
procedenti Nobopyrum sive Bopyrum usque ad και τα όπλα, αμφί τάς δισχιλίας. Εφ' εκάστης δε
montem magnum Triballorum principis colitur. αμάξης δύο ή στην ανδρε πεζώ, πελταστής τε άμα
Huc cum venisset Amurales, invenit Joannem και τηλεβολιστής. 'Εφέροντο δε και επί των αμα
Choniatem cum Pannorum exercitu hostili animo ξών τελεβόλους Ζαροβοτάνας καλουμένας , πολύ το
adversum se pergere. In castris Choniatis erant πλήθος. Ούτοι μεν ουν παρασκευασάμενοι, ες τον
quadraginta millia pedilum , tam ab Pannonibus "Ιστρον διέβησαν. Προύκαλούντο δε σφίσι και τον
quam ab Dacis allecti.. Septem millia equitum , Τριβαλλών ηγεμόνα ες τον πόλεμον . Ο δε " .

erant, et curribus vehebantur alii , quorum nu B (έφησεν) ουχ οράν 42 αξίαν την παρασκευήν, της
merus eral bis nille . In his arma et necessaria κατά 'Αμουράτεω στρατιάς, ώστε περιγενέσθαι αυ
ad expeditionem subvehebantur. In singulis duo τους της βασιλέως δυνάμεως 'Αμουράτεω, και δε
viri slabani , sculifer ei bombardarius. In iisdem διέναι μάλλον εκείνον ή τους Παίονας, ούς αλλοφύ .
vehebantur bombardæ plurimæ , quas Zarobotanas λους τε όντας, και μέγιστα κακών εργασαμένους
nominant. In hunc modum armali el instructi , αυτόν, και εμείρεσθαι μεν τίσασθαι 'Αμουράτην,
Istrum transgressi sunt. At Triballorum dux cer- τους υιούς αυτού εκτυφλώσαντα , αδύνατα δε ορώντα
neus Paunonum exercitum non adeo esse validum, τη παρούση παρασκευή υπερβαλέσθαι της των πο
ul copias regis vincere possel, magisque metuens λεμίων δυνάμεως ούκ άν ποτε εκόντα είναι χωρή
Amuratem , quam Pannones alienigenas , a quibus σειν ες τόνδε τον πόλεμον. Ταύτα αποκριναμένου,
mulla mala esset perpessus : et quamvis esset επαπειλήσαντα τον Ιωάννην , ελαύνειν ες το πρόσω"
admoduni cupidus ulciseendi Amuratem , qui filios εσβαλόντα δε ες την βασιλέως χώραν άχρις 'Αριστί
ejus oculis privarat : altamen haud volenti animo νου αφικόμενον , στρατοπεδεύεσθαι αυτού έν Κο
istam expeditionem adjunctus Pannonibus subibat,, σοβω πεδίω, ενώ 'Αμουράτης ο Ορχάνεω μαχεσά
imo eam prorsus recusabat. Haud enim Pannones C μενος προς 'Ελεάζαρος μάχην, αυτός τε αυτού ταύτη
videbantur
satis firmi addebellandas copiasregis. ετελεύτησεν υπό Τριβαλλού , και τον γε 'Ελεάζαρος
Hec cum Pannonibus respondissel, Joannes eo ανεϊλεν εν τη μάχη. Επει δε ώρμητο Ιωάννης
responso irritatus, graves minas in Trib allorum στρατεύεσθαι επί 'Αμουράτην δι' αιτίαν τήνδε .
ducem jactavil. Nec tamen omittens cæptam ex- "Ως γάρ εν τη Βάρνη μάχη εώρα τους Τούρκους
peditionem , copias in regis regionem infestas in . φεύγοντας , και εαυτό ές χείρας ελθόντας , και *
duxit : 189 progressusque Aristinum usque , ενδιδόντας, αυτίκα ενόμισεν ευπετή μεν και τότε
castra in Cosobo (13) campo communivil, ubi olini όντα τα πράγματα αυτά χειρωθήναι, ει μή διά την
Amurales Orchanis filius, cum Eleazaro Ser viæ βασιλέως Λαδισλάου αφροσύνην, και έσαύθις δε χαλεπά
despola ranus conserens , eumque interficiens , ουκ έτι έσεσθαι κατεργάσασθαι . "Έφερε δε αυτού ή
ipse quoque occubuit, interfeclus a viro Triballo. γνώμη , και πλείονα στρατόν συναγείραντα εξελαύνειν,
Causa quæ Joaonem ad istud bellum traxerat, hæc ώστε και το πλείονι καταπληττομένων 48, αιρήσειν το
>

eral . Cum vidisset in eo certamine , quod Varne 'Αμουράτη" ούτω δή τοι ευπετώς , ώστε μηδ' οπωσ
commissum erat , Turcos , ubi primum ad manus ούν ενδοιάζειν. Πρεσβευσάμενος δε επί Σκενδέρη
venissent, cessisse el fugam arripuisse : putavit τε και 'Αριανίτην, εν να έχων αυτούς προσιόντας 46
Turcos facile vinci potuisse, ni obstitisset Vladislai D ες το πρόσω της Ευρώπης συμμίξαι ούτω γαρ
regis imprudentia. Nec nunc quidem difficile et προείρητο και τoίσδε. Επει δε ες Κόσοβον το πε
laboriosum dicebat Turcos bello domare. Animo δίον 'Αμουράτης ο Μεχμέτεω αφίκετο, ώς εύρε τους
igitur agitabal, majorem comparare exercitum , ul πολεμίους ελαύνοντας, έστρατοπεδεύετο. Λέγεται δε
Amuratem copiis perterrilum.vincerel. Hæc adeo γενέσθαι αυτό τον στρατόν ες πεντεκαίδεκα μυριά
proclivia el facilia factu putabal, ut ne quidem δας. Και τη ύστεραία αυτίκα παρατάσσετο ως ές
labilaret, quin, quemadmodum animo concepisset, μάχην. Παρετάσσετο δε και τα τάγματα * . Και ες
Notulæ marginales.
( 11 ) Moraviis , qui et Schilniza . ( 13) Ambsfeld .
( 12) Nyssum.
60 Νοβόπυρδον . " lloc verbum videtur redundare : deest enim in manuse ., in duobus reliquis ponitur.
Vel ila erit legendum , u unum ms. habel, o gale ëson sev , o'sy epăv, elc.; quod posterius magis mihi probalur.
Tumoulin c .; in al . lacuna est . 42 δρών. R. τι η ε . 1 5*Sic in un ; in al. '!! in c . in Tre uno , &72' įvS .
Xαταπληντυμένη. R. in c . 65 1η μπο, προϊόντας. 61 R , πράγματα.
353 DE REBUS TURCICIS LIB . VII . 354
μεν το δεξιόν αυτού κέρας τo της Ασίας έτάσσετο , omnia essent eventura . Missis legatis ad Scendle
στράτευμα, στρατηγόν έχων Σκούραν · ες δε το rem et Arianitem , utrumque in Europain progredi
ευώνυμων και της Ευρώπης στρατηγός Καραζίης , et sibi conjungi jubebat. Ilis sic præceptum est .
έχων το της Ευρώπης στράτευμα . Τους μέντοι ιπ- Amurates ut in campum Cosobum venit, ibi castra
ποδρόμους έκαστος των υπάρχων έχων , παρετάσ- melalos esse cognovit Pannones. Proinde et ipse
σετο. Εν μέσω δε τούτοις ίδρυτο αυτός βασιλεύς , castra munii. Amurates autem in armis dicitur
ένθα και αυτό νομίζεται στρατοπεδεύεσθαι, χάρακα haluisse quindecim mille myriades hominum .
προβαλλόμενον . Μετά δε ταύτα τας καμήλους στην Postero die confestim accingebatur all prælium .
σάμενον αυτού ταύτη, μετά δε ταύτα τους θυρεούς Juxta eum instruebatur acies. In dextrum cornu
πηξάμενον επί τούτοις τους νεήλυδας ετάξατο συν aptabatur exercitus Asianus, cui præeral dux no
τοίς τηλεβόλοις τε άμα, και τηλεβολίσκοις, και τοις mine Scura . Sinistrum cornu tenebat exercirus
άλλοις. Επει δε ετάξατο, αντεπήει και Ιωάννης ο ab Europa conscriplus, quem regebat dux Cara
Χωνιάτης, συνταξάμενος ώδε το μεν δεξιόν αυτού zies. Juxta ulrosque ponebantur equites cum siis
είχαν οι Παιόνων άρχοντες και αδελφιδούς αυτού : ducibus . Mediam aciem occupabat rex . Quando
Σεκούλης δε ήν τούνομα αυτό, και Ειλόκης, και autem Amurates castrametatur, primo castra vallo
Μεγαλούσης . Εν μέσω δ' αυτός έτάσσετο Χωνιάτης, Birmat , deinde camelos Iocal, dein scuta lefigit ,
έχων τούς τε Βιτέζιδας καλουμένους, και τον 'Αρ- deinceps peregrinos cum bombardariis necnon
δελίου στρατόν . Το δε ευώνυμον Δάνος είχεν αυτώ reliquis collocat. Rex ubi aciem exornaverat , etiam
επιτήδειος ών, δν καταγαγών ες την Δακίαν χώραν , Choniales suos in aciem educii, eamque hoc pacto
δια το προς τον Δρακούλη αυτού εχθος, εκείνον τε instruit , Dextrum corvu tenuere Pannonum præ
της αρχής εξήλασε, και την χώραν υφ' αυτώ ποιη- fecti, necnon patrueles Choniatis, Secules (14) ,
σάμενος, τον γε Δάνον επέστησεν άρχειν αυτής. et Eiloces, Megalusesque. Mediam aciem curabat
"Ησαν δ' αυτώ Δάκες αμφί τους οκτακισχιλίους, πα- Choniates cum Bilezidis militibus, el Ardelij ( 15)
ραγενόμενοι ες τόνδε τον πόλεμον. exercitii . Sinistro cornu præfuit Danus Choniatis
amicus, quem in Daciæ principatum produxit odio Draculis : quem Daciæ principatu deturbavit, et
in ejus locum substituit Danum , cui Dacos parere jussil. Hunc in id bellum secula erant oclo millia
Vacorum .
Επει δε άμφω συνταξάμενοι , προήεσαν ως Cum autem utrinque acies instruc'a slelisseni ,
συμβολήν ποιησάμενοι, ενταύθα Βιτέζης, των του jamque prælium posccre videntur, ibi Bitezes (16 ),
Χωνιάτου στρατιωτών είς,εν μέσω αμφοίν49 προσ - ο unus e numero Choniatis militum , in medium
ελαύνων τωνίππω, προκαλείτο αυτου τον από των procursans, el equo insidens, provocabat ad singu
Τούρκων μονομαχήσοντά τινα, πρινή τα στρατεύ- lare certamen 190 unum e Turcis, antequam acies
μάτα συνιέναι ες ταυτό. Ως δε έγνωσαν οι Τούρκοι concurrerent. Turci ubi explorarunt virum istum
αυτόν μονομαχήσοντά τινι προεληλυθέναι, έστηκε- processisse, ut certamen singulare connmitteretur ,
σαν και αυτοί. Και ενταύθα εξελαύνει από του conslitere et ipsi . Hinc continuo ab Turcorum
στρατού του ετέρου 'Ελιέζης ο Βαρησάταγα παίς, exercitu proficiscebalur Eliezes filius Barizæ (17) ,
των εν τη Ασία υπάρχων ενός άνδρός αγαθού γε- de numero præſectorum Asiæ viri illustris, et in
νόμενος τα πολέμια , και πρότερον των νεηλύδων re militari excellentis , qui quondam dux exsti
άρχοντος εν ταις βασιλέως θύραις. Θύτος δή επει leral peregrinorum in januis regis. llic, ubi in
ες το μέσον προήει, ομόσε το Παίονι ίετο, και τοις medium processit, obviam pergebat Pannoni. Et
δόρασαν αυτίκα έπιόντες αλλήλοις , τά τε δόρατα cum hastis infestis concurrerent, hastæ fractæ.
κατέαξαν. Και ο μεν Βιτέζης έπεσεν αυτού συν sunt. Et Bitezes una cum equo in terram corruit .
τω ίππω ες την γήν· 'Ελιέζης δε εκκοπέντος του Eliezes conscisso pectorali , el zona cum ephippio
επιστήθου , και ζώνης συν τω έφιππίω, επί τοις soluta, postreine equi parti insidens veliebatur .
εσχάτοις του ίππου εγεγόνει ιππεύων. Ο γάρ D Ηujus cnim equus Ionge melior eral altero, nce
ίππος αμείνων τούτου πολλά ήν, και ουκ είχε μεν tamen lapsum Pannonem perimere quivil , quia
όπως τον Παίονα διαχρήσαιτο , πεσόντα συν τω ipse quoque egre et difficulter equo portabatur.
.

ίππω, άτε και αυτός χαλεπώς και μόγις 80 επ Pannone in terrain ex equo effuso , clamorem
πεύων πεσόντος μέν τοι του Παίονος , αλάλαξαν maximum sustulil Amuratis exercilus, cum bonum
μέγα το των Τούρκων στράτευμα **, οιωνον ποιη- id quasi omen rei gerendie ducerent. Cum uterque
σάμενοι. Επει δ' αμφότεροι ήλασαν ες το εαυτών ad suum exercitum esset digressus, ibi lum Amu
εκάτερος στρατόπεδον, ενταύθα 'Αμουράτης ο βα- rates Eliezem ad se vocatum in hunc modum
σιλεύς , μεταπεμψάμενος Ελιέζην εις όψιν την alloculus esi : 0 puer, ex quibus initiis lantam rei
Notulæ marginales .
(14) Zecules . ( 16) Bitezidæ, quos Hussarones appellamus.
( 15) Krdelii , Transsylvani, Siebenbürger. ( 17) ΑΙ . Brisalagie .
1

48 ενταύθα . π. ιι ι ε . 69 1η μπο , βουν. ** R. μόλις . In al. ut c. 51 ώς οι ποιησάμενος .

355 LAONICI CHALCOCONDYLA 356
militaris naclus es scientiam , cum certo conslet Α εαυτού έλεγε τοιάδε : “Ω παί, πόθεν δή ούτω εγένου
lc antehac nulla fecisse stipendia ? Nunc autem αγαθώς τα πολέμια , ούπω πρότερον άλλη πη μα
rerum bellicarum imperitus cum huc accesseris, Χεσάμενος , ούτω παραγενόμενος στρατώ μαχο
ita pugnasti in hostem , quasi fastigium rei mili-
. μένω, ώστε εκμαθείν , πώς δέοι συμβαλείν ; Του
laris alligeris. Ibi tum adolescens respondit : 0 rex , δε ειπόντος , "Ο βασιλεύ , από λαγώ ταύτην έμα
lepus me hanc docuit fortitudinem . Rex rei novi- θον την ανδραγαθίαν . 'Εν θαύματι ποιησάμενος τον
tale iclus, interrogavit : Et quo tandem , quæsn, βασιλέα, ερέσθαι αυτόν λέγεται και πώς αν δή , ώ
pacto, o adolescens, quis ab lepore fortitudinem νεανίσκε ,9 από λαγώ γένοιτο άν τις αγαθώς τα
discal ? Adolescens respondil : Ego quidem in Asia πολέμια ; Τον δε φάναι : 'Εγώ τοίνυν , ώ βασιλεύ,
eram , et in ea regione morabar , cui parrem meum εν τη Ασία διατρίβων , καθ' ην ημάς επέστησας
prefectum preposueras, ibaunque venatum . Forte χώραν, και τον γε πατέρα εμόν ύπαρχον απέδει .
in nido suoleporem reperi : putabam igitur satis ξας " , εφοίτων ες άγραν , και ποτε λαγών εν κοίτη
1

esse , ne lepις manus nucas evaderet, eum sagitta ευρέμενος, ώήθην ασφαλέστερον είναι μου , ώστε
trajectum interficere. Lepores enim Atalia habet τον λαγών μή διαφυγείν, δίστώ βαλόντα ανελέσθαι.
cursu celerrimos, verum Europa optimos. Hæc Κράτιστοι γάρ πάντων , ών ημείς εσμεν, λαγωών
B
mihi cogitanti ,, in promptu eral pharetra quadra- και οι εν τη 'Ατταλεία θείν εισι, και οι κράτιστοι της
ginta sagittis onusta. Primam itaque sagittan Ευρώπης αιροίεν. Επήν δέ μοι ταύτα επιλεγομένω
miliens, aberravi.. Secundam vero Sagittan expe ·• φαρέτρα και οϊστοί τετταράκοντα ***. Ως δε επιβάλ
divi, quam similiter in leporem jaculatus sum. Et λων τω τόξω τον δίστόν ουκ ετύγχανον , δεύτερον
hæc errore abducta , leporem nibil læsit : verumi επί τούτον έτοξευον. Ως δε και ούτω, λαγώς μεν
adbuc maxime sterlebat. Iniquo igitur ferens ani- εκάθευδε ,9 και δεινόν έποιούμην, ει ουκ επιτυγχά .
mo, quod leporem non vulnerassem , illico sagittas νοιμι . 'Ενταύθα δε πάντας τους οϊστους εξετόξευον .
omnes in leporem torqueo. Cum autem nulla am- 'Επει δε τα βέλη πάντα ήφίετο, και λοιπόν ήν βέλος
plius superessel, lepus ex somno experreclus, lil έμοι ουδεν , αυτίκα επεγειρόμενος αφ' ύπνου και λα
primum sensit tumultum , aufugit. Canes modicum γώς , ώχετο φεύγων 18, ώς ήσθετο του θορύβου. Και
fugientem persecuti, eum assequi non potuere . οι κύνες μεν ες βραχύ επεδίωξαν , ου μέντοι είλον.
Experientia igitur didici, cum lot sagittæ irritie Τότε δή επέγνων, ώς τα βέλη μοι κενά εγεγόνει, ότι
cecidissent , quod fatum vitam Icepori prorogasset. ειμαρμένον έτι ήν τω λαγώ εκείνη επιζήσαι. Και το
Ει exinde 191 ea sententia in animo fixa mansit , εντεύθεν επιλεξάμενος ψήφον εμαυτώ , ώ βασιλεύ , .
o rex,, ut censerem neque gladium,, neque hastain,, οC εθέμην, μήτε ξίφος, μήτ' αυ δόρυ , μήτε δίστόν δε
neque sagitlas amplius mihi formidandas esse , διέναι, ώς ήν εμοί πεπρωμένον είη επιζήσαι, ουδ'
quasi fato sit ordinatum ut diutius vivam , hasta αν το δόρυ αφέλoιτο την ζωήν . Διά τούτο δή ήια
mihi vitam eripere non possit.. Quapropter pectore θαρρών , ώ βασιλεύ,, επί τον Παίονα, επιστάμενος,
forti, nihil trepidans, contra Pannonem istum pro- ως εί πεπρωμένον και μου είη επιβιώναι , ουδέν μοι
cessi , sciens si falo sit decretunι ut diutius vivain ,
9 χαλεπόν έσοιτο υπό του Παίονος. Ακούσαντα δε τον
nihil periculi posse mihi ab eo ingruere. Hæc au- βασιλέα , και αγασθέντα τον νεανίαν του λογισμού,
diens ,, mirum in modum rex delectatus est,, ειet εσθήτα μεν αυτίκα τότε εδωρήσατο Συρικώ χρυσο
adolescentem propter ratiocinalionem istan plu- πάστη" μετά δε ταύτα επιστήσαι άρχοντα της πα
rimum dilexit , eumque donavit veste Syrio opere τρώας αυτού χώρας. Επει τελευτήσαι ** γάρ ήδη
auro illito contexia : prælerea patriæ regionis eum ο πατήρ αυτού, και την χώραν άλλος επετρόπευεν
principem declaravil. Pater namque adolescentis υπό βασιλέως ταχθείς. Δαιμονίως δε το γένος του
mortuus erat, aliusque regionem eam administra- το τίθεσθαι 88 τη δόξη της ειμαρμένης , σχεδόν και
bat ex iinperio regis. Turci quideni et omnes quol- οι άλλοι, όσοι προς την του Μεχμέτεω θρησκείαν
quot Turcicæ superstitioni inhærent, plurimuut εισι τετραμμένοι. Ταύτα μεν ούν ες την μονομά
admodum falo triliunt . Αιφue hucin ea umanar- D χίαν εγένετο. Επει δε του βασιλέως ιδρυμένου
chia contigere. Cum vero regii exercitus in campo κατά χώραν τα στρατεύματα συνιόντα εμάχοντο " ,
collocati , signis collatis præliarentur , Asianus το μεν 'Ασιανών στράτευμα ήσυχίαν ήγε, δεδιότος
excrcitus quielem duxit. Rex enini verebalur, si του βασιλέως, μή πρώτα συμβολήν ποιησαμένου ές και
Asiani Primain coitionem fecissent ,, ut in fugan τροπήν γένοιτο, και κινδυνεύστη αυτά τα στρατεύ
verterentur, eorumque fuga etiam cæteros traheret. ματα διαφθαρήναι αυτίκα , και υπερδειλιάσαντα
Quapropter maluit exercitum Asianum otiosum et ούχεται. Αλλά το μεν 'Ασιανών στράτευμα είστη
spectatorem polius prælii assistere . Exercilum κει! , το δε Ευρώπης διελόμενος ες μοίρας, όσα δή
Europeum in coliortes distribuil : etel cum PanHO- εώρα τους Παίονας παραταξαμένους ελαύνειν,, καθ
nes prælii cupidos accedere conspicarelur, nec ίστατο ες την μάχην. Και ούτω δή συμβάλλοντα
ipse prælium recusavit. In hunc moduin congressi, τα της Ευρώπης στρατεύματα , έμάχετο. Πολύ δε
Notulæ marginales.
138R. αποδείξας.. 51• ΑΙ. τεσσαρ . 68* R. θέων. Το 36
πεπρωμένη μοίρα είη μου , και uno, επιτελευτήσαι.
36 R. τίθεται , ė páxsto, est in ms. Sic etiam R.
 357 DE REBUS TURCICIS LIB. VII . 3:8
παρ' ελπίδα αγωνισάμενοι εμάχοντο αξίως λόγου . A Europe exercitus in cohorles Secretus , praeter
Γενόμενοι γάρ κατ' ολίγα ως οι Παίονες επελαύ- spem egregie et memorabiliter pugnabat. Proinde
νειν, έφευγον ανά κράτος, ως τους Παιόνων ίππους cum Pannoncs Turcis appropinquare non aude
επιδιώκοντες κάμνειν τε ισχυρώς και απαγορεύειν. rent, sumina vi fugiebant. Turci Pannonum equos
Και ενταύθα δη ως οι Τούρκοι αυτάρκως έχοιεν persequeliantur, et graviter admodum ea in per
της φυγής διαστάντες , τους τε ίππους ετόξευον, και seculione laborabant . Lassi igitur tandem et fali
όπισθεν έπιόντες κατέκαιον 88 τους Παίονας • άτε gali insequendo, hostium equos sagittis ſeriunt ,
γάρ οι πλείους , και εφ' ίππων πολύ βελτιόνων Pannonesque a tergo adurientes graviter urgellant ;
7

φερόμενοι, και τέχνη τα πολλά την μάχην συνδια- nam Turci numero el equorum generositale supe
χειρίζοντες , άμεινον εφέροντα των Παιόνων . Και rabant. Præterea plerumque non impelu , verum
την μεν πρώτην ημέραν πολλοί μεν Παιόνων επι- arle in præliis utuntur. Quapropter ca tempestale
πτoν εν τη μάχη, πολλοί δε Τούρκων απώλλυντο υπό Turcorum res meliore statu , quam Pannonum ,
Παιόνων . Και ταύτην μεν την ημέραν όλην εμαχέ- erant . Et quidem primo die multi Pannones in
σαντο αμφότεροι, και ισοπαλείς εγένοντο · έπει δε pugna cailebant, necnon plurimi Turci trucida
όψε ήν, διέστησάν τε απ' αλλήλων, και επί των bantur a Pannonibus. Per totum istuin diem æquo
στρατοπέδων αναχωρήσαντες ** εκάτεροι , ανεπαύον- Β utrinque marie pugnatum est. Vespera autem ap
το . Παίονες μεν ούν οιόμενοι τους Τούρκους νυκτός pelenle, relinquentes prælium , literque exercitus
οιχήσεσθαι απιόντας, και ου μενούντας εν τη τάξει . in sua castra colligebatur, quietique se dabant.
Και επποδρόμων μεν ουκ ολίγοι απήεσαν · έπει δε Pannones putabant Turcos noctu abituros nec
τους Τριβαλλους εύρισκον εν τοίς στενούς επιμέ- amplius in castris mansures . Ει equites quidem
νοντας , αύθις επανήεσαν επί το στρατόπεδον . Και non pauci jam discesseranı . Ubi autem Triballos
Παίονες μεν ούτω ενόμιζον τη υστεραία βραχεί τινε invenere exspectantes in angustiis hoslem abeun
μυρίω του στρατού αντιτάξασθαι , ώς των άλλων tem, in castra redierunt. Pannonies quidem arbi
οίχησομένων, και ου μενούντων, και ούτω δή περι. Trabantur se die crastino cum parva hostilis 192
γενομένους , αιρήσειν αυτίκα τάς βασιλέως θύρας . exercitus manu congressuros , quasi cæleri diffu
Βασιλεύς δε και οι Τούρκοι αναθαρσήσαντες , ουκ gissent, non exspectantes bostem : et sic victoria
εν ομοίω έτι δέει εγίνοντο αμφί τους Παίονας , facile potituros, regisque januas debellaturos . Rex
θαρσάλεώτεροι 60 δ' όντες, παρεσκευάζοντο , ώς ές vero Amurales et Turci seipsos confirmanles ,
την ύστεραίαν μαχόμενοι , τρέψασθαι τους Παξονας. haud amplius metuebanı Pannones . Animis igitur
receptis , et plurimum exhilarati , accingebantur ad prælium , quasi eo die qui sequeretur, præelia
Curi cum hostibus, cosque in fugam conjecturi.
Την μεν ούν ήμέραν ταύτην ές τοσούτον εγένετο. C Eo die quæ modo memoravimus contigere.
Τη δε νυκτί ταύτη Παίονες βουλευόμενοι , όπως τη Islam poctem Pannones deliberando consum
ύστεραία την μάχην ποιήσωνται , γνώμην απεφαί- psere : et cum consullarent, singuli suam senten
νετο έκαστος, ώς έδόκει αυτή την μάχην ποιείσθαι . liam, quemadmodum sibi consultum videretur
Και λόγος εγίγνετο πολύς . 'Ενταύθα βουλευομένων auspicari prelium , in medium adducellant. Varii
αυτών , Ταούτης ο Σαούζεω , υείδους του 'Αμουρά-
> multique habebantur sermones. Ιbi fun consul
τεω, γένος ών των 'Οτουμανίδων, παρελθών ες μέ- tantibus Pannonibus, Tautes Sauzis Glius, nalus
σον έλεξε τοιάδε • Ημίν μεν ικανά συμβεβληται ές
.
ex genere Otomanidarum , qui lum castra Un
τε την Ασίαν και ες την Ευρώπην, ουδε δή ταύτα garorum sequebatur, Amuralis primi ex Sauze
προσέχοντας ες τα 'Αμουράτεω πράγματα την μά- filio nepos, progressus in medium , hujusmodi
χην ποιείσθαι , ανήνυτα 64 εργαζομένους. Ου γαρ orationem exorsus est : Nobis jam satis superque
αν παρεχομένων σφάς κτείνειν των ανδρών τούτων in Asia et Europa pugnatum est. Necdum etiam
δυναίμεθ' αν ούτω γε ευπετώς χειρώσασθαι. 'Αλλ' animum advertimus, ut pugnandum sit conira
εμοι δοκεί και μαχόμενος τώ πολέμω, ήν μεν βάλη Amuralem , ut res ejus contundaikus. Nisi enim
καιρίαν πληγήν, κατέβαλε τε τον πολέμιον , και peremerimus viros istos, non facile poterimus
έχει καλώς χρήσθαι τα στρατεύματι 64 • που δ' άν D Amuratem vincere. At mihi videtur, si quis cer
.

βάλοι καιριωτέραν ή εν τη κεφαλή και το τε γάρ lamen suheat cum hosle, eique infligal lethalem
σώμα άγει πάν , και εν τούτω ή πόλις 60.
63 ήν δε μή ictum,, hostem dejecit,, et reliquo exercitu pro
καιρίαν βάλη, επίπονα έσται και χαλεπά κατεργα arbitrio uti poteril. Ubi autem magis lethale indli
σθήναι τα των πολεμίων . Και νύν δε ούτω δοκεί. gat vulnus , quam si caput ſerial ? Tum enim cor
“Οράτε γάρ, ώς αι θύραι του βασιλέως εστήκεισαν pus totum dolel. In capite enim quasi urbs et re
ουδαμή ώρμημέναι επί την μάχην , ούτε ανακινδυ- gimen totius humani corporis situm est. Sin autem
νεύειν έθέλουσιν , ώς το πάν φέρουσαι αυτά του haud dederis lethale vulnus, dificile adınodum et

Notulæ marginales.
66 Forte κατέκαινον, R. In al. κατέκαιον, superscripίο ν. κι legatur, κατέκαινον. 89 αποχωρήσαντες
R. ut hic ,60 In uno, και θαρσ. δντες . 61 ανύνητα . Αι. ιι ιη c. 6. uno, πράγματι . 63 Inºuno, ox.co
πολις .
339 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 360
laloriosuin erit superare hosten. Ει ιι ιιcam sen- A βασιλέως υγιή τε είναι, και ες ανάγκης επειδάν
tentiam capiatis,, sic audite.. Vidistis ut jail:
jamu e περιστή, μάχεσθαι. Φέρε ούν , ταύτην κινήσωμεν
5

regis stelerint neutro inclinatæ ail pugnam . Nec την βασιλέως σύνταξιν , και οίχομένης ταύτης ,
etiam periclitari volunt, quasi salus regis alque ημίν ουδεις των άλλων μένειν έθέλει. Δοκεί ούν
2deo totius exercitus in ipsis sita sit : nec prius εμοί, κινήσαι το στρατόπεδον ημίν άπαν, και ταις
quam necessitas postularit , pugnam capessunt. αμάξαι , εφ' οίς οι τηλεβόλοι και τηλεβολίσκοι
Agite igitur, hunc regis erercitum invadamus : ημίν τυγχάνουσιν όντες, υπό ταύτην την νύχτα
qui si in fugam abierit , nullus nos exspectare sus . έναι ομόσε επί τας θύρας αυτίκα , και μή διαμέλ
linebit. Censeo autem , ut regem aggrediamur cum λειν. Και ήν έπίωμεν, τηλεβόλοις τε και τους άλ
universo exercitu , cum curribus quoque, in qui- λοις βέλεσι βάλλοντες τας βασιλέως θύρας, και δε
bus bombarde et bombardarii sunt : et ut perga- διττόμενοι, οίομαι μή επιμένειν έως ημέρας, αλλ'
mus adhuc hac nocle confestim contra januas, ώς έχει η νυξ, ούτως αυτούς ιόντας, απαλλάττεσθαι
nec cunclemur . Ει accedentes , bombardarum glo- ασμένως. Και τούτων απωσάμενοι τα πράγματα,
bis sagittisque pelamus januæ milites, iisque ter- έχoιμεν τα εκείνων. Ταύτα λέγων και Ταούτης, έπειθε
rorem maximum inferamus. Satis certo scio, cos Β τε , και επίoυν ούτω. Και αυτίκα συν τα αμάξεις
non mansuros usque dum illucescat dies : sed επήεσαν ες το βασιλέως στρατόπεδον περί πρώτην
hac adhuc nocte lubenti et cupido animo fugan φυλακήν της νυκτός. Ως δε άγχου εγένοντο των
arripient. Quod si fuerit factum , facile nos re. βασιλέως θυρών, ενταύθα εδεδίττοντο τηλεβόλοις
rum potiemur . His dictis, omnes consensum prae τε και τηλεβολίσκους τους 86 νεήλυδας, και έβαλαν
slitere, et uno ore sic faciendum esse pronun . το του βασιλέως στρατόπεδον και εμάχοντο μεγά
tiarunt. Continuo igitur curribus 193 in regis λως προς το μέρος , ώστε διέφαινεν. Οι τε γάρ
exercitum invecti suni, sub primia adhuc noctis
νεήλυδες τούς τε τηλεβόλους παρασκευασάμενοι
vigilia. Cum appropinquassert januæ militibus, και τηλεβολίσκους, υφίεσαν επί τους Παίονας και
terrorem fecere maximum , bombardarum globis έπιπτον αμφοτέρων ουκ ολίγοι τη νυκτί ταύτη, υπό
et jaculis ferientes peregrinos . Et quidem vim τηλεβόλων τα πλείω φθειρόμενοι. Επει δε ημέρα
faciebant castris Ainuratis . Verum peregrini ubi άγχου έγένετο, και εώρων το βασιλέως στρατόπεδον
rem cognorunt, magno animo Pannonibus resti
ιδρυμένον κατά χώραν αγωνίζεσθαι αξίως λόγου,
Tere. Nam bombardas expediebant, bombardarios έδόκει αναζεύξαντας απελαύνειν ες τον χώρον
que evocabant, el non cessabant jaculari Panno εκείνον, ενώ έστρατοπεδεύοντο , και μη αναμένειν
nes : plurimi in ea nocle utrinque cadebant, ictic συλλεγομένους κυκλούσθαι σφάς , εγγύς των θυρών
bombardarum globis. Postquam dies advenit, ct γενομένους . Ως δε έδόκει, και εποίουν ταύτα :
Pannones videbant regis castra in ea regione lo
cata fortiter pugnare , consilium cepere redeundi, ανεχώρoυν ες την χώραν αυτών, καθ' ην ίδρυντο
πρότερον. Επει δε η μέρα εγένετο, παρετάσσετο
unde egressi erant, in castra :: liec exspectandum δεύτερα ες την μάχην, πειρασόμενος ή αν αποβαίη
esse , donec circumducerentur ab regis militibus
stantes prope janvas. Hec sententia ubi placuisset, αυτά τα πράγματα. Καθιστάς δε εν μάχη , εμβα
cedebant festinantes in eum locum ubi castra λών ες το της Ασίας στράτευμα, συμβολήν
melati erant. Die exorto iterum ad prælium pre έποιείτο ενταύθα ως συνέβαλε , πέμπει και της Ευ.
parabatur Clioniales,, periculum facturus,, si fe- ρώπης στρατηγός Τουραχάνην τον Θετταλίας ύπαρ
licem rerum sortiretur eventum . Pugnans itaque χον συν τω αυτού στρατεύματι, κατά νώτου γενό
impelum dabat in Asianum exercitum , et fortiter μενον, τοϊς Παίοσι συμβαλείν ώς δύναιτο ισχυρό .
congrediebatur cum hostibus. Europæ dus cum τατα. 'Ενταύθα Τουραχάνης κατά νώτου γενόμενος
accepissel Pannones congressos esse cum Asiano τοίς Παίοσι , πολλούς αυτών κατέβαλεν εν τη μάχη
exercitu , Turachanem Thessaliæ præfectum millit ταύτη . Οι μεν γάρ εδίωκον τους Αλβανούς 61.65, και
cum suo exerciία , υι a lergo adoriretur Panno- Dώς επικέoιντο διώκοντες, οι μεν έφευγον ανά κρά
nes , et quam fortissime contra cos præliaretur. τος. Πλήν δή των υπάρχων θεράποντες Ευρωπαίοι
Turaclianes imperata impigre faciens , Pannonum όντες, και διαστάντες ώς φεύγοιεν, εμάχοντο οία
plurimos, cum in terga eorum irruissel , in eo τους Τούρκους νομίζεται προς τους Παίονας. Προς
prælio stravit, Quidam enim persequebantur Al- δε τους από της Ευρώπης , κατά νώτου σφίσιν
banos, a quorum vestigiis, quanivis celerrime ſu- επικειμένους , συστραφέντες συστάδην εμάχοντο,
gerant , nusquam abstitere. Ministri tamen præ- άλλοτε άλλη του πεδίου ως περιτύχοιεν εκάτεροι
feciorum qui ex Europa venerant, haud ſuga: αλλήλοις επικείμενοι. Δάκες δε ώς εώρων τους
inierant. Cum autem a suis essent destituti, qui Τούρκους πολύ παρ' ελπίδα αγωνιζομένους, και
fuga sibi consulebant, pugnabant haud secus ac σφίσι και χαλεπώτατα επηρτήσθαι , απαλλαγήν δε
Turci contra Pannones . Praterea contra eos μόλις έσεσθαι του κακού, και ήν σωες αφίκoιντο,
>

acerrime prælium inibant, qui crant ex Europa , επι όρκου μηδεμίαν είναι μηχανής, με ου δίδοσθαι
Notulæ marginales.
64.65 το στράτευμα και. 1η αι. κι c.
 351 DE REBUS TURCICIS LIB . VII . 362
• αυτούς δίκας τώ βασιλεί , ών ειργάσαντο αυτω A et a tergo vim faciebant . Νam conversi collato
πολεμούντες, και ότι τους Παξοσι συνεμάχουν • εδό- peiie nunc hic, nunc alibi, ubi alteri alleros indi.
κει αυτοίς εν τω μεγάλο τούτου θορύβω. άγγελος piscebantur, in eo campo nanos conserebant.
πέμψαντας παρά βασιλέα 'Αμουράτην διαλλάτ- Daci cum vidissent Turcos impigre præler spei
τεσθαι, και τα όπλα παραδιδόντας, ξένους τε και rem gerere, et sibi binc plurimum periculi jinni
φίλους είναι το βασιλεί. Ως δε έδόκει , και εποίουν nere, hujusmodi consiliuin ceperunt. Nam nulo
ταύτα. Ο δε άγγελος αφικόμενος επί τας θύρας lam mali liberationem cernebant, etiam si incolu
έλεγε τοιάδε · Ω βασιλεύ , εμέ Δάκες έπεμψαν, ές mes ex eo prælio evasissent. Nec etiam in juris
όψιν άφικέσθαι την σην, και σπονδάς αιτείσθαι jurandi religione spen aliquam ponebant , quo
αυτοίς συγγνώμην παραιτουμένους, εφ' οίς πεπλημ- minus regi penas luerent injuriarum quibus
μελημέ α εστίν ες την σην αρχήν και ες τα σά ipsum atecissent, quod in ea expeditione socia
πράγματα. Και διαμαρτυρούνται σφάς αφ' εαυτών arma juuxissent Pannonibus. Videbatur igitur in
μηδέν νεώτερον βουλεύται περί τα σα πράγματα, presenti tumultu consultissimum fore,, nuntium
αν μή οι Παίονες ανάγκην επιθέντες , κελεύοντες millere ad regem Amuralem , et cum co in gra
σφίσιν άπτεσθαι προσβιάζουντο ήμάς. Νύν ούν Liam redire. Traditis namque armis, testabanlur
δέονται σε πείθεσθαι , και αυτοϊς σπονδάς ποιείσθαι, B
se in posterum regi hospiles el amicos fore. In
και αυτόν σοι τον πόλεμον παραστήσασθαι του 194 banc sententiam cum omnes concessis
λοιπου , ώστε σοι επιτήδειον είναι. Ταύτα ειπόντος sent, nuntius ad regem missus est. Hic cum ve
του αγγέλου, Χαλίλης ο πρύτανης του οίκου του nisset ad januas, bujuscemodi orationem habuit :
βασιλέως υπολαβών, έλεγε τοιάδε· 'Αλλ' υμείς, ώ O rex , Daci miserunt me in conspectum tuum ,
άνδρες Δάκες, επίστασθε που , ως βασιλεύς επιτή- ul pacem veniam:que delictorum, quæ in te el in
δειός τε ήν δυνάμει, και πρόξενος εξ αρχής και regon : luum commisere, orem . Testantur quo
νυν επεί εν δέοντι παραγίγνεσθε , σπονδάς τε que se nunquam quid novarum rerum sia sponte
ποιείτε υμείς άνευ το δόλου και απάτης, φίλοι τε molitos fuisse in le el regnum tuum , nisi Panno
είναι υμείς του λοιπού . Και ήν τι, ών υμείς λέγετε, nes eam neressitatem injecissent, jubentes, imo
εξειργασμένον τώ βασιλεί χάριν θείητε, ίστε ώς ουκ cogentes , ut conjunctis copiis expeditionem
υπερβαλούμενοι αυτόν ευεργετούντες . Τα μέντοι istam susciperent. Nunc igitur supplices petunt,
όπλα ίτε δεύρο ότι τάχιστα παραδώσοντες. Ταύτα velis eos exaudire el pacem dare. Promillunt se
Χαλίλης και Πραίμεω, φάμενος γνώμη του βασιλέως libi belluin præsens ex animi cui sententia con
λέγειν, απέπεμψε . Και οι Δάκες, ώς επανήκεν αυ- fecturos, et profecturos tecuin in mililiam dein
τοις ο άγγελος , λέγων & ενετέλλετο αυτό Χαλίλης ceps, ubicunque libi usui esse poterunt. llæc cum
ο Πραΐμεω γνώμη του βασιλέως, αυτίκα διέστησαν exposuisset nuntius,, Clhaliles regis domus prin
τε από Παιόνων χωρίς γενόμενοι, και προϊόντες, ceps in hunc modum respondit : Sed vos, o Daci ,
αφίκοντο αγχου των θυρών του βασιλέως, και ταύτη scitis profecto quanta sil ſueritque jam ab initio
εστηκότες , ενόμιζον αυτό τοιανδε χάριν κατα- potentia regis : et quoniam nunc in necessitalis
θέσθαι το βασιλεί , υπουργούντες αυτό ες την articulo adestis, fædusque nobiscum initis citra
παρούσαν ανάγκην, οίσεσθαι δωρά τε και εσθήτας dolum el fraudem , amici erilis in posierum . Si
προς του βασιλέως. Βασιλεύς δε ως παρ' αυτώ quid eorum quæ promittitis, feceritis, gratiam
ειστήκεισαν, νομίσας μή τινι δόλω ταύτα συνθέ- referentes regi, scilolc quod eum beneficiis non
μενοι, προϊσχόμενοι αυτώ κακόν τι διανοούντο εργά- quam vincere puterilis. Arma atlieill , ile , el con
ζεσθαι , συνθέμενοι τοίς Παίοσι, μεταπέμπεται τον festim buc iradile. Chaliles hæc loculus est, di
της Ευρώπης στρατηγόν, έχοντα αμφί τους δισμυ- cens se ea dicere ex sententia regis , eumque di
ρίους . Και ώς παρήν αυτώ ή ενετέλλετο, εκέλευε misil. Daci , cum reversus esset nuntius, el quæ
περιστάντα τους Δάκας , κατακαίνειν άπαντας , μη- mandala accepisset a Chalile ex mandato regis,
δενός φειδόμενον. Και ούτω προς αλκήν ετράποντο D enarrassel , continuo defecerunt a Panionibus ,
τα όπλα έχοντες . Ου γαρ ήξίου ο βασιλεύς , παρα- el ab iis separati venerunt quam proxime ad januas
δώντας τα όπλα κατακαίνειν, αλλά ταύτα έχοντας regis . Kic « oliosi st: rent , putabant se gralian
δίκην διδόναι , ών εποίουν ες αυτόν . Και ούτω μεν hanc refcrre regi, quod euill in prxsenti neces .
Munera
δή ταύτη εν ουδενί λόγω απώλoντο. Παίονες μεν δή silale adjavarent . Serafhaut quoque se
πρώτα τους Δάκας διισταμένους ιδόντες, εθαύμαζον el vesies ab rege accepturus propler id bencli
ότι βούλoιντο : ώς δε έγνωσαν διαλλαττομένους το ciun . Rex autem , cum in proxiwo consisterend
βασιλεί, έχαλέπαινόν τε αυτοίς, και ήχθoντo κατα- Daci, putans ne id lacerent ex composito , pacii
προδεδωκόσι τους φίλους. Επει δ' ολίγον ύστερον prius cum Panionibus ut sibi aliquid mali infer
κατείδον αυτούς ξύμπαντας προς του βασιλέως rent ,, accersit Europe ducem (que
( Bass Ro
ουδενί λόγω απολλυμένους , ένα θαύματι είχοντο, την maniæ vocant) babentern milites circiter viginti
τε γνώμην εννοούντες του βασιλέως, ώς ουδέν του mille. Qui ut advenit quemadmodum præceptum
συμμάχων τοιούτων εδείτο, μέγα τε εποιούντο , eral, jussus est circumdare corona Dacos, om
απαλλάττεσθαι την ταχίστην. nesque trucidare, nulli parcens. Daci quoque ar
wa lenentes ad resistendum accingebantur. Nolebat enim rex ut traditis aruis inermes interfice
PATBOL. GR . CLIX , 12
 LAONICI CUALCOCONDYLA 304
363
rentur : verum armalos pænas Jelictorum dare eos voielval. tu hunc modum miserabiliter , at
9.! orum nuila ralio haberelur, peribant. Pannones cum conspicali essent Dacorum transitionem ,
primo mirabantur quid hæc sibi vellent . Ul compererum Dacos in hunc modum reconciliatos esse
regi, graviter succensilere, quod turpiter admodum destituissent amicos suos. 195 Verum haud
multo post, ubi auimadverterunt universos, nullo eorum respectu habito , crudeliter interire, admin
ratione figebantur, cogitanles regis senlentiam , , videlicet quod non desideraret hujusniodi socios el
auxiliares. Proinde plurimi facicbant,si quamprimum abscedere possent.
Joannes igitur excedens prælio , pergebat ad Ιωάννης μεν ούν ώς από της μάχης εγένετο επί
currus, et colloquebatur cum ducibus, qui ibi των αμαξών, διελέγετο τοϊς ηγεμόσιν, ώς αυτός
erant, dicens, se venire cum suis ab ea hostium μεν συν τοις αμφ' αυτόν ήει από του λόχου 66 , ή
Eurma in qua stelerit rex.. Jiaque ubi in janvas , εστήκει αυτός βασιλεύς, ώς ές τας θύρας εμβαλών,
B
irruperil, el id per nuntium significaril, ut mo αυτός 61 δε, επειδάν άγγελον πέμψας διασημήνη ,
impetu omnes adveniant, atque in januas irruant. ελαύνειν ομου πάντας ομόσε επί τας θύρας . Και
llæc cum dixissel Choniales, circa extremam 110- ταύτα λέγων , ήν δε αμφί την εσχάτην φυλακήν,
clis vigiliam elegit eos qui optime ad bellum erant επιλεξάμενος τούς τε άμεινον ες τον πόλεμ
instructi, et quos sibi familiarissimos ducebat : ρεσκευασμένους , και ούς ώς επιτηδείως έχοντας
elet illis qui curribus veheliantur, imperat,, ut ubi ήπίστατο . Τοις δε εν ταις αμάξαις παραγγείλας ,
primum signum dederit, summa vi in januas fe- επειδάν σημήνη , κατά ταύτα προϊέναι επί τάς
θύρας . Αυτός τε μεν ίετο συντεταγμένω τα στρα .
rantur. Ipse vero mulala voluntate , ad Istrud in-
structo agmine quam celerrime properabat. Cum τεύματι τα έμπαλιν γενόμενος επί τον "Ίστρον, και
autem dies illuxisset, non amplius apparebai jis ελαύνων · ώς δε ημέρα τάχιστα εγεγόνει , ούτος μεν
.

Pannonibus, qui relicti erant cum curribus, non ουκ έτι έωράτο ούτε πρός των εναπολειφθέντων εν
procul ab rege submoti. Turci videntes castra ταϊς αμάξεις Παιόνων , ούτε προς του βασιλέως .
hostium esse vacuit , el paucos admodum cum cur- "Ως δε οι αμφί βασιλέα ορώντες το στρατόπεδον
ribus esse relictos , admirabantur quid hoc sibi των Παιόνων κενόν τε είναι , και ολίγους εντός των
veller. Deinde quilaim occurrebat , nuntians Pin - C αμαξώνεναπολειφθήναι, εν θαύματι μεν έποιούντο:
nones circa decimain noctis vigiliam fugisse Trans αγγέλλει δέ τις αυτο δρόμο αφικόμενος , ως Παίc
Istrum ( 18) . Ilis auditis, peregrini arma capiunt, νες πεφευγάτες επεν επί τον "Ιστρον αμφί την
el cursu forebantur contra Paunones ad currus δεκάτην φυλακήν. 'Ενταύθα οι νεήλυδες αναλα
relictos. Hi, com cernerent se a suis deserlos et βόντες τα όπλα , δρόμο έθεον επί τούς εν τοις
prodites ,, fortiter preliabantur,, cum desperatiο αμάξεις Παίονας. Ούτοι μεν ούν, ώς ήσθοντο υπό
vrtulem accenderet adversus peregrinos. Nec των σφετέρων πρoδεδομένοι, εμάχοντο προς τους
milto post peregrini currus conscendunt,, et per νεήλυδας αξίως λόγου . Μετ ' ου πολύ δ' οι νεήλυδες
l'annones vecti onines trucidarunt. Al Pannones ανέβησαν επί τάς άμαξας, υπερέβησαν δε τους
per lolum diem in conſerta hostium turba pugnan- Παίονας πάντας όμου κατακαίνοντες 63. Ούτο:
ies, cum ſorent viri oplimi el fortissimi, tandem έωθεν δε μαχόμενοι περί πλήθουσαν αγορά ,
occubuere. Regem quidem ad persequendos Pan- άνδρες γενόμενοι αγαθοί, ετελεύτησαν: βασιλεύς
hones adhortabantur duces : verum is eorum con- δε ώρμητο μεν διώκειν τους Παίονας , προσφερόντων
silia repulii, in animo secum reputans, quænam αυτό λόγους των στρατηγών: ου μεντoυ πρoσίετο
passus essel a Choniale Chasines filius Mazara . τους λόγους , αναμιμνησκόμενος οία επεπόνθει προς
cis ( 19), cum persequerelur Pannones. Volebat D
του Χων :άτου Χασίμης 69 ο Μαζαράκεω εν τη διώ
itaque präsenti fortuna melius lili . Cæsi sunt in ξει, ηγάπα τε τη παρούση τύχη αυτω ες το βέλτιον
isto prælio, ut accepi (utrinque enim occisi a καταστήσαι. 'Απέθανον δε εν τη μάχη ταύτη, ως
Trilallorum duce postea divierali sunt),), Pano- επυθόμην, τριθμήθη γάρ ύστερον αμφοτέρων υπό
jum et Dacorum decem el seplem millia, Turco- του Τριβαλλων ηγεμόνος, Παιόνων μεν και Δακών
rum quatuor millia (20) . Nam facile dignoscuntur συναμφοτέρων επτακισχίλιοι και μύριοι, Τούρκων
a reliquis Turci, cumi onines sint circumcisi. Præ- δέ ες τους τετρακισχιλίους. Τήν γάρ διάγνωσιν
70
lirea Pannones admodum decenter capillos nu- ριδίως ποιούνται το, και τα αιτήματα αυτών, από
?

triunt. Turci vero raduntur, reliciis quibusdam τε των αιδοίων περιτεμνομένων των Τούρκων, και

Notulæ marginales.

( 18) Hæc sub annum 1448, festo die Lucæ, acta ( 19 ) Mazaalis.
feruntur, ut refert Buntin ., sed aliquantum ab hoc (20) Alii quadraginta millia Turcorum cecidisse
diversus . tradunt, alii 34000.

66 Ιη μπο , λόφου . 6 αυτούς δή . Sic etiam R. 68 In uno , κατακαίοντ . 69 Ιη μιο, Χωνιάτου . Χασίμης
3
δε ο . 70 Sic hüc verba erant in omnibus mss. quæ suspecia . Sic elium in R.
305 DE REBUS TURCICIS LIB . VII . 366

το μεν τους Παίονας κομάν επιεικώς πάνυ • οι δε Α circa tempora capillis . Rex cum excessissel prelio,
Τούρκοι ξυρώνται τας κεφαλάς συν τρίχαις τισι tollere jussit cadavera occisorum . Torons sepul
των εν τοις κροτάφους . βασιλεύς δε , ως από της turæ mandari curavit justa Numen Morabam
μάχης εγένετο , τά τε σώματα ανελόμενος , εκέλευε prope ripaui .
θάπτειν τους Τούρκους , ες τον ποταμόν τον Μοράβαν καλούμενος παρά το χείλος, και αυτός συσκευα
σάμενος απήλαυνεν επ ' οίκου .
Ο δε Ιωάννης, ώς φεύγων απεχώρει επί τον Joannes 196 autem fugiens festinabal ad
"Ίστρου, και έσπέρα ήν αφικομένο επί το Σβετζά- Istrum . Vesperi advenil. Sbelzanium (21 ) urbem
νιον 71 του βασιλέως πόλιν, διη πορει ως ασφαλέ- regis. In ambigoo autem erat quomodo tutius proſe
στερον κομιζόμενος , πρός τε των Μυσών μή κατά . crionem facere possci, ne cognosceretur a Mysis,
δηλος γένοιτο, και κινδυνεύση προς του Τριβαλλών el in periculum deinde veniret, ul caperetur a
ηγεμόνο ; αλώναι . Είδε γάρ τον Γεώργιον , ώς περι- Triballorum duce, land enim Choniatem fugiebal,
ποιήσαιτο ελεϊν αυτόν πολέμιον όντα , και διάφορον Georgium ,cum quo silbi inimiciii. erant gravissima ,
ες τα μάλιστα. Επει δε διασκοπούμενος ελογίζετο, id parare, ul ipsum caperet. Secum autem omnia
έδόκει αυτώ, χωρισθέντα του στρατού , ελαύνειν συν dili;entils reputanti et expendenti visum est, lil
ολίγοις τοις περί αυτόν ευθύ επί Βελογράδην 78. B segregalus al reliquo exercitu cum paucis recta
"Ως δε έδόκει αυτό περί δευτέραν φυλακήν της pergeret Belgradlum . luc cum statuisset Choniales,
νυκτός, επιλεξάμενος τους ιδίους αυτώ, επορεύετο secuvda noctis vigilia anticissimos suos et familia
άλλην οδόν. Πορευομένω δε, αύθις έδόκει οι και rissimos assumens, alia gradiebatur via . Cum in
73
ταύτη έτι μάλλον κατάδηλος έσεσθαι . Πρίν δή hunc modum profectionen Lacerent, putihat se
ημέραν γενέσθαι νόις λαβών , ώς μόνος αυτών magis cognosci posse . Antequam igicur dies adve
άμεινον σώζοιτο ες τον "Ιστρον, χωρίς γενόμενος niret, omnia secum in animo volvens deliberalizat .
περί αυτον ίδια , επορεύετο αυτός πορείαν. "Ως δε Tandem decrevil consullissimum esse, si incolu
ημέρα εγένετο, καταβαίνει τε από του ίππου, και mis præsens discrimen evitare velit, ut solus a
πεζή πορευόμενος , αφικνείται επί λόφον τινά . Και suis separatus iter ingrederetur. Exorlo jam die
θεασάμενος Τούρκον ταύτη που εξελαύνοντα , κατα- cun solus iter faceret, ex equo descendens, puedes
φεύγει επί το έλος, ύδατος πλήρες, και επί πολύ pervenit ad collem quemdam . Videns aulen Tur
διήκον. Επει δε προήλθεν, αφικνείται προς την cum hostiliter oberrantem , confugit in paludem
του Γεωργίου χώραν,, και περιτυχών Τριβαλλοίς , aqua plenam, que
quæ inIongum extendefintur . Deinde
εζήτει γενέσθαι οί της οδού οδηγούς , και μισθόν cum er palude processissel, pervenit in reorgii
αυτοίς της οδού παρέχεσθαι . Οι δε , ως υπόσχοντο C" regionem. Incidens auten in Triballos quoslain,
εξηγείσθαι αυτό την οδόν, επεβούλευον ανελεϊν. eos sibi itineris duces ' parare volebal, promiltelis
"Ενταύθα , ώς έδόκει αυτούς , συλλαμβάνουσι τε αυ- se ipsis mercedem dalurum . Illi allem , quemad
τον, ώς αποκτενούντες. Ο δε , ώς ήσθετο, σπασά- modum promiscral Choniates , itineris duces facti,
μενος το ξίφος του Τριβαλλού , ώς οι εν καιρώ ήν , cuon in itinere per insidias Luncare vitebanlır.
παίει μεν τον ένα κατά τον ώμον, και καταβάλλει : Eum igitur quasi interfecturi comprehenduil.
ο δε έτερος φεύγων ώχετο. 'Εν δε τούτο πυνθανό- Qui, ul rem sensit , stringens gladium , Triballur:
μενος ο Τριβαλλων ηγεμών, ώς ο Xωνιατης ήττη- illico siravil , cum cum in humerum vulverassc :.
θείς προς του βασιλέως απελαύνει , έπεμπε κήρυκα Aller auieni lugii sibi consulens cvasil. literea
περιαγγέλλοντα τους εαυτού, ως μηδενι Παιόνων Triballorum princeps, cum comperisset Chonia -
επιτρέπομεν διαβαίνειν την χώραν, πριν δή πυν- tem ai Amurate victum fugam arripuisse, misit
θάνοιτο , και ές όψιν άγειν αυτόν, και όστις τε είη , præconem , qui siis muliaret, ut nulli Pinoni
και που πορεύοιτο και τους μέν άλλους εάν διιέ- regionem transire concederent prius, quam inter
ναι , τον δέ Χωνιάτην συλλαβόντας άγειν παρ' , regassen , quisian essert et quo abiret . Reliquos
εαυτόν, Ούτος μεν ταύτα περιήγγελλεν ' οι δε ρ quiden paterentur incolumes et inviolatos abire.
άρχοντες τοίς εν τη χώρα προαγορεύοντες, όντινα Veruin si invenissent Chonialein , eum capere el
αν λάβοιεν των Παιόνων άγειν παρ' εαυτούς έπι - ad se adducere jubeban ur. Principes itaque re
δεικνύντας. Και όστις άλλη και ποιών αλώσοιτο, ώς gionis suis edicunt, queucunque Pannonen nacii
κακίστη θανάτω απολούμενος . 'Ενταύθα ο Χωνιά- fuerint, ad magistratus perducant, ut videant
της , ως υπό λιμου απαγορεύων, διηπόρει όπου τρα- gnisnam sit . Qui aliter fecerit el huic edicto non
πόμενος γένοιτο, αφικνείται επί τινα χώραν και των paruerit, eum ignoriniosissima morte periturum .
Τριβαλλών. Και ενταύθα ώς έωράκει Τριβάλλους Choniales igitur fame deficiens, quonam sc ver
την γήν εργαζομένους , ϊεν επί τούτους, δεησο- leret nesciebal. Venit igitur in quemdam Tribal

Notulæ marginales .
(21) Sphelzanium .
73
11 Β . Σφενιάνιον . In al . ut c. 71 1η uno , Μπελ . 13 δε , R. ιι ιι ο . 14 Ιη μπο , άλλη οιοι ιών αλ . 1 * In
4 ?1ο , χωρον.
307 LAONICI CHALCOCONDYLE 368
jorum locum . Ilii cum videret quosdam Triballos A revo; ¿Tc07voi oi õptov. 'n eicov å vôoa
Terram colere, ad eos iter flectebal, pelens sibi Παίονα επιστάντα σφίσι ζητείν άρτον , έφασαν :
panem dari. Ut conspicali sunt agricolæ vir . in 'Αλλ', ώ ξένε, άρτος μέν τοι όδε σοι έτοιμος χρεών
Pannonem adesse ei panern qurerere, 197 dixe- δέ έστιν επί τόν της πόλεως άρχοντα άγοντας τη
sunt : Al , o hospes, panis quidem libi in prompiu ημάς επιδεικνύναι , και επειδαν θεάσηται , απο
esi ; verum necessitas postulat, ut le perducamus πέμψει δή πάλιν ούτος επί την σαυτού χώραν. Ού
ad magistratum urbis, qui quis sis excutiat. Ma . γάρ κακόν τι προς αυτού πείση αν ουδοτιoύν . Αλλά
gistratus ubi te viderit, continuo ad regionem Ιωάννην τον του Χωνιάτου ζήτησις, oίμαι , γίγνε
luam te abire sinet, nec quidquam mali ab eo pa- ται. Τους δ' άλλους των Παιόνων όσοι διεξελαύνου .
livris . Nam (opinor) Choniatemi querunt. Reli- σιν εντεύθεν, εν ουδενί λόγω τοιούνται. Ταύτα
quos Pannones qui huc pergunt, dimillimt, nulla λέγοντες , ώς oύ μεθίεντο αυτού, αλλ' ισχυρώς σε
mm eorum respectum agentes. Agricolæ cum lec ήττοντο, αναγκάζεται το πρεσβυτέρω μηνύσαι τε
dicerent, eum haud dimiliebant. Verilin eum for- εαυτόν , ώς είη ο Χωνιάτης . Και επηγγέλλετο με
Ljus comprehendentes, elliciunt il confiteretur se- γάλα δούναι αυτό ξένιά τε και χρήματα, και
76
niori, necessitate sibacius, se esse Joannem Cho χώραν , εί επί Βε ογράδην 16 αγάγοι σώον, υπό μη
niale.. Pollicebaturque magna hospitalitatis mor B δενός των Τριβαλλών όφθέντα . Ο μεν ούν πρεσβύ .
nera , opesque ci agros sc dalurum dicebal, si τερος ώς έγνω τε αυτόν, υπεδέξατο άσινή ες την
ducius fuisset inviolalis , et ab nullo Tribalo χώραν απάξειν, τοίς τε αδελφούς αυτού εξειπών
visus, Belgradum . Senior quidem virum agnovit, στις είη, προηγόρευε μηδαμή ιόντας ομολογήσα :
eumalle suscepil traducenduin in regionem suain τον άνδρα. Εσπέρας δε γενομένης, απήγαγον ές το
illesum . Fratribus autem suis quisnam esset vir ille οίκημα, εν ώ άχυρά τε ήν σφίσι και υποζύγια,
indicavit, praecipicns ne quoquam abirent, et quis και ενέμενον τή ύστεραία συσκευασάμενοι απάγειν
vir ille es3 !! enuntiarent. Vespere facto virum επι Μπελογράδην. Τη δε ήμέρα ταύτη , έν διαφορά
deduxerunt in eam domum , in qua paleas el jumenla γενομένων των αδελφών, εξαγορεύει τις τούτων τω
asservabant, et diem crastinum exspectabant, ut της πόλεως άρχοντι, και λαβών τους θεράποντας,
Chonialem omnibus apparatis abducereni Delgra - άγει επι το οίκημα, εν ώ ήν ο Χωνιάτης, εν τοις
dum , Eo autem die dissensio exorla est inter fra των αχύρων οικήμασι . Και λαβόντες απήγαγον παρά
pres. llinc unus de numero fratrum conmotus, τον της πόλεως άρχοντα. Ο δε έπεμπε δέσμιον
indicavit urbis magistratui, ubinm esset Chonia αγόμενον παρά τον ηγεμόνα, και ήγγειλεν, ώς εάλω
. 40- C εν χόρτω κεκρυμμένος. Ο μεν ουν ηγεμών , ως
Acs. Assipiis itaque niinistris,, pergebant ad do
THUL!, in qua erat Choniates latitaiis in palearum ήχθη παρ' εαυτόν ο Ιωάννης , εις φυλακήν ποιησά 1

receptacuiis, eumque capientes adduxerunt ad ur μενος, άντείχεν επί τινα χρόνον εν τή ακροπόλει.
bis magistratum . Magistratus autem eum vincium " Ο δε πείθει τον τε άρχοντα της ακροπόλεως και
deduci curavit aid præsidem , significavitque eum την φρουράν , επιθέσθαι άμα αυτό το ηγεμόνι, και
esse deprehensum latitantem in fæno . Præses, καταλαβείν την πόλιν. Εξονεγκόντος δέ τινος των
Cum adductus esset Choniales, eum in carcere: συνειδότων την επιβουλήν, καταφανή εγένετο τα
conjectum ad tempus aliquod in arce detinuit. Al των εν τη φρουρά . Και οι μεν απώλοντο · ' Ιωάννης Ι
Choniales persuasit principi arcis el custo:dibus, δ: επιγαμίαν αυτώ ποιησάμενος , και άρμσάμενος
ul simul cum ipso insurgant hostiliter contra præ- τον παίδα αυτού , απέπεμψεν επί την αρχήν αυτού
sideri, el urbem occupeni. Cuin quidam rei, quæ ές Βούδην. Και περί μέν τήν τών Παιόνων εκστρα
parabatur, conscius insidias patefecisset, etiam τείαν ηγουμένου του Χωνιάτου τοσαύτα εγένετο,
quid custodes sive piesiliarii milites molirentur, και εν τέλει τούτω έσχετο: 'Αμουράτης δε , ώς έπα
Cignitum est . Verum hi occa i sunt omnes . Joail- νήκει ες τα βασίλεια , ου πολλά ύστερον ώρμητο
nes aulem atlinitaiem jungens cum illo (22) , liliam μεν επί Βυζάντιον στρατεύεσθαι.
siam filio ejus (23) in matrimonium collocando, remissis est Budam in rezuum sium . E! quidem
hec couligere in expeditione quan Pannones sumpseruni adversus Turcos, duce Cloniale : eaque
expeditio quem diximus finem consecula esi . Amurates reversus ili riyni sui sejein , non mullo po..
Leilum Byzantió inſereial.
Grecorum rege Josnne defuncio , in Constanti . D Τελευτήσαντος δε του Ελλήνων βασιλέως Ιωάν
mum , defuncti Barren , regni successio devenit. νου , και επί Κωνσταντίνου τον αδελφόν αυτού ως
Nam Joanne suorito , fruler ejus Demetrius in re- εχώρησεν η βασιλεία : επεί τε γάρ ετελεύτησεν,
gni successionen Pestinabai. Verum pro libitus est ώρμητο μεν ο αδελφός αυτου Δημήτριος επί την
b) oppidanis, inaire, arbitris, 193 et ab Canta- βασιλείαν· διεκλύθη δε υπό των εν τη πόλει , και
cuzeno Notaraque, qui arbitrorum partibus fun- της μητρός , και μεσιτών, και του δήμου , και των
gebantur. Timebant enim , si is assequeretur re- μεσαζόντων , Καντακουζηνού τε και Νοταρά, δε
Nolule marginales.
(22) Despota . (25 ) Alaihie.
15 Μπελ .
 369 DE REBUS TURCICIS LIB. VII .
διότων μή αφικομένου επί την βασιλείαν τούτου , Agnum, fore ut Constantinis exercitum peregrinum
επαγάγη και ο Κωνσταντίνος στρατόν επήλυδα, και
17
σφίσιν άπόλοιτο η αρχή τε τα πράγματα ' ανέμενον
δή διά ταύτα ελθείν τον Κωνσταντίνος , και ουκ
επέτρεπον τώ Δημητρίω , πε ριιέναι 11* ες την βασι-
λείαν . " Έτυχε δε τότε προπαραγενόμενος ες Βυζάν-
τιον και Θωμάς ο νεώτερος αδελφός τεριιόντα έτι
οίόμενος καταλήψεσθαι τον βασιλέα , και χρηματί-
σων περί ενίων ών προσεδείτο του βασιλέως. Ούτως
μεν ούν ετελεύτα , και ουκ έτι ζώντα κατέλαβεν .
Εύρε δε τα πράγματα καταστάντα ές διαφοράν
Δημητρίω 18 τώ αδελφώ) περί της βασιλείας. 'Αφι-
χομένου δε αυτού ές Βυζάντιον ού πολλώ ύστερον
του Κωνσταντίνου , διείλοντο σφίσι την Πελοπόν-
νησον , και όρκια επι τη νομή ταύτη προς αλλήλους και postmodum divisionem illam violarent . Verum
ποιησάμενοι " , εταμοντο , εμπεδoύντες την διανομήν .
“Ο μέντοι νεώτερος αδελφός πρότερος αφικόμενος
νη επί Πελοπόννησον , αφίστα τε τάς εν Πελοπον-
νήσω πόλεις προς εαυτό, παρά τους όρκους , και
προσλαβόμενος τους Πελοποννησίους τους συναφε-
στώτας , επολέμει πρός Δημήτριον τον αδελφόν. Ο
δε επαγόμενος του βασιλέως στρατών, επιδιαπραξα-
μένου του της γυναικός αδελφού 'Ασάνεω, τον τε
αδελφών ηνάγκασεν ες ομολογίαν αυτό γενέσθαι ,
και επετράποντο διαιτητή σφών τώ αδελφώ Βυζαν-
του βασιλεί , περί τε της χώρας ομήρους δόντες
αλλήλους και πιστά .
Ενώ δή ταύτα εγένετο , ' Αμουράτης ο Μεχμέτεω
ταις τελευτά εν συμποσίω , υπό οίνου γενόμενος Mechmetis filius mortem obiit (21), in convivia
απόπληκτος . ' Εβασίλευε δε έτη δύο και τριάκοντα. C ictus aρoplexia, quam ni ja vini conciveral copia .
Κατέλιπε δε βασιλέα Μεχμέτην τον παίδα αυτού,
και παίδα έτερον εκ της γυναικός αυτού , της
Σπενδέρεω θυγατρός , ανήρ επιεικής τε γενόμενος,
και την τύχην ουκ αδόκιμος. ' Αμυνόμενος δε επο
λέμει , ούχ υπάρχων αδικίας , αλλ' ες τον υπάρξαντα
αυτίκα έπιών εστρατεύετο , και οπότε μήτες αυτόν
προύκαλείτο επί πόλεμον , ου πάνυ του προϋθυμείτο
στρατεύεσθαι , ουκ ές τούτο όκνου ήκων , αλλ'
αμυνόμενος μεν εδικαίου και χειμώνος, και ες τα
χαλεπώτατα προϊέναι, και μηδένα υπολογίζεσθαι
μήτε πόνον, μήτε αν κίνδυνον . Επει δε ετελεύτησε ,
κατέστη ες την βασιλείαν Μεχμέτης . Και αυτίκα
μεν εν τη ' Αμουράτεω τελευτή, οι εν τη 'Αδριανού
πόλει νεήλυδες συνίσταντο αλλήλοις , ώς τη πόλει
επιθησόμενοι . Και εκτός τε της πόλεως συναθροι-
σθέντες , έβουλεύοντο όποι της πόλεως επιθούντο ,
και σφίσι χρήματα πορίσαιντο από τούτου . 'Ενταύθα
δή Χαλίλης ο Πραΐμεω, των θυρών τους λοιπούς
εξοπλισάμενος , και απειλήσας , αν μη τα όπλα
κατάθο:ντο, μέγα τι κακόν αυτούς έσεσθαι από τού-
του. Επειδή δε κατέθεντο τα όπλα, και διέλυσε
30
adducal, el sic regnum reguique res interituras,
Exspectarunt itaque Constantini adventum , nec
perniiserunt Demetrio it regnum susciperet. Ea
le'r pestale Byzantium venerat ct Thomas (raler
junior , putans se regen allliue superstitem inve!i
turum . Volebat enim quædam cum eo , in quibus
ejus opera indigelial , colloqui . Verum rex mer'- ,
linis erat, ncc eum adhuc viyentem invenire po
tuii : reperit tamen maximam discordiam , quie
exorta erat propter Demerrium , regnum Byzan
inum affeelantem. Constantino laund naulto post By
zantium adveniente. , Pelopongestim inter se divi .
serunt, et jurisjurandi religio interposita est ne
B frater junior prior navi in Peloponnesuin vecius,
urbes Peloponnesiacas contra divisionis jusjurin
dum ad defectionein sollicitabai , el adhibitis Pe
loponnesiacis , qui ad ipsum conduxerant, bellum
gerebat cum fratre suo Demetrio . Qui addicens
exercitum regis Turcorum , cum ad cam rem ope
ram suam locaret uxoris frater Asales, fratremu
coegit secum pacem pangere , Cin trinque rein
totam permitterent arbitrio fratris regis Constan
tinopolitani transigendam , olsides fidemqueiuri
cem propter regionem dantes , invi
Sub idem tempus quo hæc gesta sunt, Amurates
Regnavit autem annis triginta duobus. Regni sic
Cessorem reliquit Mechmetem filium suum . Habilit
et alterum filium (25), quem lulil ex uxore sua
Spenderæ filia (26) Amurates, vir justicquique
eximius cultor. Usiis est loriunze aura non admo
dum ailversa : provocalus, ut se deſenleret, belia
occipiebat. Lacessitus, confestim in armis erat :
non autem injuriis irritatis, bellum ægre susci
piebat. Nec id ignaviæ ascripseris ; nam si vis ho
stilis propulsanda erat, nec etian liienne cunct :
,
batur per loca asperrima incedere, nec pensi quid
quam facere vel labores vel pericula. Hoc autca
defuncto, regni moderamen nactus est Mecline
les (27). ,At quaniprimum mortem Amuratis acce
D perunt peregrini (28) qui Adrianopoli erant, inter
se conjurarunt, ul urbem eam caperent. In unum
autem locum extra urbem collecti deliberabant,
ubi vel quomodo urbem aggrederentur, ut hinc
opes plurimas colligerent. Verum Chatites, Pria
mi (29-30) filius , reliquos januarum milites arma
capere jubel : el illis minatur , ni continuo arma.

Notulæ marginales.
(24) Αηηο 1450 . (27 ) Duodecimis Turcorum rex 1419.
(25 ) Calapinum , qui Christo initialus Calixtus (28 ) Nempe Janizari.
Olbomanus dictus esi.
(26 ) Al. Sponderbei , vel Sphenderbei filia . (29-30) Carambi.

71 è robyn. Sic etiam in ino, in al . ul c . 17 "

τε κατέστη ές διαφορών Δημητ . το αδ. 19 deest uno, . παρ.έναι.
" 1ηin κλο 78 In uno , περί της βασιλείας και αυτές
 LAONICI CHALCOCONDYLE 372
371 CHAL
ponerent, exitium. Cum autem arma 199 lepo. Α τον σύλλογον, επ' ουδεν αγαθό φάμενος ταύτα
suissent, concionem dimisit, dicens eos nequa . ποιείν τούτους . Μετ' ου πολύ δε αφικόμενος από
quam ex bona causa istud moliri. Nec multo post. της. 'Ασίας. Μεχμέτης. ο. 'Αμουράτειω, επί την βασι
ex Asia adveniens Mechmeies Amuratis filius ad λείαν καθίστη τε τα εν τη αρχή ή αυτώ έδόκει προς
regni gubernacula , rebus eam formain induxil, τα παρόντα ξύμφορα έσεσθαι, και τοις τε " Ελλησε
quam in præsentiarum utilissimam fure rebalur. σπονδάς έποιείτο; και δέδωκε την της Ασίας παρά
Cum Græcis fædera sanxit, iisque maritimam Asiæ λιον. Και δη και το Τριβαλλών ηγεμόνα ειρήνην
regionem concessit. Etiam cum Triballoruni prin και την θυγατέρα αυτού γυναίκα του
έποιείτο 80 .
cipe pacem fecit, cui filiam , Amuratis uxorem , 'Αμουράτεω , μητρυκάν δε αυτού , αυτίκα έπεμπε
ipsius vero novercam remisit, putans ' se ei rem τω πατρι χαριζόμενος . Και χώραν επεδίδου όσην
gratam facere. Regionem eidem quantam antea εκτήσατσ 81. Τον δε αδελφόν αυτού , επί την βασι
contribuit. Fraliein sium , cum regni moderamen λείαν παριών, ανείλεν, ύδατι επιστομώσας αυτού
suscepisset , peremit, cum aqua infusa spiritum την έμπνοήν 'Ανείλε δε τούτον Σαραπτάρης οινο
1nc aute
ejus interclusisset . Hunc interfecit
autemm inter fecit regis
regis χόος. αυτού, όνομα ήν τούτω, ος ου πολλά ύστερον
rna ne lares, post ετελεύτησε . Τούτον μεν ούν , τον αδελφόν αυτού.
pince nomi Sarap qui haud multo
lato functus est . Fratrem suam in hunc modu e B ταύτη διεχρήσατο . Την δε ετέραν του 'Αμουράτεω
m
wedio sustulit. Awuratis alteram uxorem Spen- γυναίκα , Σπενδέρεω θυγατέρα , Τρμόσατο. ανδρι
dera filianm in matrimonium collocavit viro in. μέγιστον δυναμένω εν ταις θύραις, τούνομαι Ισάκω.
januis potentissim , quem . Isaacuum nominabani. " Ον στρατηγόν απέδειξε της Ασίας, και εφιλοφρο
Hunc plurimum diligebat, eumque Asiæ ducem νείτο αυτόν ες τα μάλιστα. Και τοίς τε από Πελο
declaravit . Fuedus percussit quoque cuin legatis , ποννήσου πρεσβεσι σπονδάς εποιήσατο . Τελευτή
qui ab Peloponneso advenerant, Morluo Amurale , σαντος δε δή 'Αμουράτεω , Καραμάνος ο Αλιζούριος
Caramanus flalisurius, qui jan , anlea non cessa- και πρότερον μεν είη ταράσσων , όπως τα εν τη
bat Asianos incitare ut deficerent ab Turcis, et 'Ασία αφιστάμενα συσταίη τε επί τούς 'Οτουμανί
contra Olomanidas quoque bellum susciperent, δας, και αυτός διά τούτο επί μέγα χωρήσει δυνά.
sperans eo modo se maximam potentiam nactu μεως , εταράσσετο μεγάλως , τα εν τη Ασία πράγμα
rum , etiam eo tempore Asianos plurimum ad'de τα . Και στρατόν αγόμενος επί την βασιλέως χώρας ,
ſectionem accendebat. Ingressus itaque cum exor. εληίζετο την χώραν και υποζύγια . Μεχμέτης δε ώς
cilu regis, regionem eam populabatur , ci junien- επίθετο Καραμάνον ληίζεσθαι την χώραν αυτού ,
torum prelas agebat . Meclimeles, ut audivit Ca- C ουκ ήνέσχετο, και ευθύς εστρατεύετο . Καταλιπών
rimalium suam vastare regionem , rei indignita- δέ Σαραζίην. των θυρών πρυτανέα , επιτήδειόν το
tem non ferens, illico arina cepit. Ει relinquens αυτό όντα, και ες την Ασίαν διαβάς, ήλαυνεν επί
Saraziem januarum principem , cum quo sibi ar- Καραμάνος και επί την χώραν αυτού . Ο δε εξέ
tissima intervenerai familiarilas , transgessus est- λιπε μεν την χώραν επί τα άκρα των ορέων, ως
in Asiam , bellumque Caramano indixit, ejusque και πρότερον ειώθει απιέναι. 'Επρεσβεύσατο δε
regionem vastavit . Caramanus regionem deserens, συμβουλεύσαντος. Χαλίλεω του Πραΐμεω , και ές
in montium cacumina, quemadmodum antea con- ομολογίαν αφικόμενος , υπουργείν αυτώ , ών αν
sueverat , se recepit . Verum postea legalos wisit δέοιτο, και το Κανδελόρον αποδιδόναι έφη έτοιμος
ad regem , suadenle Chatile lilio Priami (31 ) , di- είναι . Ο δε επίθετό τε και έποιείτο τάς σπονδάς.
cens, si paceni daret, se, ubicunque usui esse Και υποστρέφων , ώς εν τη Καλλιουπόλει εγένετο,
possit, ipsi ministralurum . Præterea se paratum αριθμόν επεζήτει 14 των νεηλύδων , όσοι απήσαν,
esse confitebatur, resliluere Candlelorum . Quæ ubi και ου παρεγένοντο ες την εξέλευσιν ταύτην . Και
intellexit rex , eum in fædus , admisit . Reversus . τον μεν άρχοντα αυτών 'Αγιάπασαν καλούμενον,
deinde, cum venisset Calliopolini , peregrinarum ολυμητάμενος μάστιξιν, εξέλαβεν εκ της τιμής,ρχας
τους
numerum , qui in eam expeditionem non venerant, δε δεκαδάρχας και ευνούχους, και πεντηκοντά
inquirebat. Ducem autem eorum , cui nomen erat ών απήσαν οι νεήλυδες, πρώτον μεν μαστιγώσας,
Hagiapases, flagris cædens, munere suo abire jussit : εξέβαλεν εκ της τιμής . Ταύτα δε επoίει , ότι αυτό
eunuclios autem ,, et eos qui decem , φuίque quinqua- ουκ εδήλωσαν στρατευoμένω επί τους πολεμίους,
ginta militibus præerant. quorum peregrini aberant , όστις τε παρείη , και όστις τε απών τυγχάνει.
prius verberibus casos munere suo removil. Pænas Ιερακοφόρους μέν του πατρός επτακισχιλίους έπαυ
autem istas propterea dederunt, quod regi contra σεν αυτούς εκ της τάξεως , και προσετίθει ες τον
Caramanum pergenti non indicassent, quinam στρατόν παραγίγνεσθαι αυτό εξελαύνοντι . Και τους
adessent, quive abessent. Septer 200 milba vi- τε αυ κυνών επιστατας , και τούτους εξήλασεν εκ
rorum erant, qui curabant accipitres regios, quos της τάξεως , φάμενος τελήν εκατόν τοιούτων, και
Notulæ marginales.
(31 ) Carambei.

εποιήσατο , εκ al . οι c. 81 11 μιο, ή ίσλτο . 82 1η μπο , το εζήτει .

9
 373 DE REBUS TURCICIS LIB. VII .
374
ιερακοφόρων πεντακοσίων μή προσδείσθαι αυτόν Α isto ex ordine delurbavit , et milites esse jussit .
επί πλέον, ουδέ ες τούτο αφροσύνης ήκειν, ώστε Eliam canum curatores ab isto officio movit, in
αργούς τούτους τρέφειν επί ματαίω και καινοπρε- quiens sibi sufficere centum viros, qui canes , et
πει πράγματι . Το μεν ούν Πελοποννησίων ήγεμόνι quingentos, qui accipitres current. Νec se en stut
τώ Δημητρίω συνε μάχει προς τον αδελφόν έτι δια
φερόμενον , και ουκ επέτρεπε την χώραν τώ αδελφώ . titive processurum
multitudinem propter rem alere
, ut velit hominum
quamdam tantam
vanam
el
Και τον γε Τουραχάνην έπεμπε συμμαχούντα τε novam , Arljuvit Demetrium Peloponnesiacum prin
αυτώ, και τον Ισθμόν τελεον καθαιρήσoντα . Θωμάς cipem in eo bello quod cum fratre gessit, cui re
μεν ούν ξυνέβη τώ αδελφώ , εφ' ώ του λοιπού ξένους gione cedere recusabat . Misit ei auxilio Taracha
τε και φίλους είναι αλλήλους , και Καλαμάταν πόλιν nem , ut Isthmum penitus destrueret. Thomas
παρεχόμενος αντί της των Σκορτών 13 χώρας , ήν
83
quidem in gratiam rediit cum fratre , ut in poste
τον αδελφόν αυτού αφελόμενος είχε. Ταύτα μεν ές rum inter se amici et liospites forent. Urbem Cala
τοσούτον εγένετο και Τζαγνισά 8 % τω Καραισούφεω matam ei dedit pro Scortorum regione, quain
παιδί, πρεσβείαν ες αυτόν πέμψαντι , και αίτου
μένω, ώστε με την περί Σεβάστειαν χώραν ληt- B fratri ademptam possidebat. Hæc
Tzanises quidem hactenus.
, Carissuphis filius, legationem visit ad
ζεσθαι . Βουτύρου 85 τε χιλίας καμήλους , και
εμέλησε μεν πόλεμον αυτώ προειπόντα ελαύνειν . regem
popularetur regionem Sebastiæ finitimam
, petens ne .....
.. (52)
( ) ... butyri, et mille camelos.
Τζαγνισάς δε ούτος , ώς και πρότερον μου έδηλούτο , Cæterum omisit bello eum petere, quamvis prior
τελών ες τους μέλανας Μαυροπροβατάντας ούτω bellum indixisset hostis. Tzanises aulem ille per
καλουμένους , τους Καραισούφεω παίδας, την τε
tinct, ut supra memoravimus, ad nigros Mauro
Δαβριζέην 8486 αφελόμενος , συνήλασέ τε αυτούς επί prolalantes dict0s , qui Cariasuphis filiis privalis
Σαματίην πόλιν . " Ωρμητο δε από Παγδατίας της Dabriza (33) , compulit eos in Samaliam urbem ;
Βαβυλώνος , και επολιόρκει , και την Αρμενίων
1 quos profectus: a Pagratia Babylone , obsidione
χώραν ύφ εαυτω ποιησάμενος, ες την 'Ερζηγανήν premebat. Deinde subjugans Armeniam, exerci
τα των Αρμενίων βασίλεια, επελαύνων παρεστή . tum movit cuntra Erzeganaro (34) Arinenorum re
σατο , έχων στρατόν αμφί τας οκτώ μυριάδας ιπ. giam sedem , eamque occupavil, habens in silo:
πέας . Και επελαύνων ούτος ες την κατά την Ασίαν exercitu circiter octo myriades bominum .' Hinc
χώραν του Μεχμέτεω έληίζετο . Οι μεν ούν περί movens, ingressus est in Asiain , et Mechmelis
Σεβάστειαν , ώστε σφών την χώραν μή φέρειν αυ regionem vastare aggressus est. Qui circa Sebi
tiv, Boutúpou ta ixando copoly łyépovto, xil doevr.C stiam colebant, ne ipsoruni regio vastarelur, butyri
την χώραν ένέμοντο . Υπό τούτου μεν' ούν την magna onera poriabani, et suam regionem a po-'
χώραν του Καραισούφεω παιδός , Τζοκίης 87 των pulationibus illæsam relinebant. Tzokies" unus de
Τεμήρεω απογόνων, ώρμημένος από Σεμερχάνδης ήumero Temiris Depotum, profectus' ad Senmar
κατεστρέφετο , και την τε Παγδατίην πόλιν της chanda , eam Cariasapihis filii regionem sabegit.
Βαβυλώνος επολιόρκεί , ώς εν τοις έμπροσθέν μου Prælerea Pagitatiam Babylonis urbein , ul'supra.
ελέγετο . Και Χασάνην τον Μακρόν καλούμενον ές elocuimus , olsidione cinxit. Chasanem eogno
την κάτω Ασίαν και επί 'Αρμενίαν πέμπων , τα ες mento Longum in inferiorem Asiam 'etArmeniam .
τήνδε την χώραν υποχείρια εποιείτο . Ταύτα μεν ούν mittens, omnia quæ ad islain ' regionem pertine
Σ

ες τοσούτον εγένετο.
o
baut, in potestatein accepit. Hæc quidem liacterius.
Notulæ marginales . 1 1

(32) Deest aliquid. (34) Erzinga.

(33 ) Brizia .
83 Γη μπο , Σκιρτ. 86 Ζαγνισα. In αι. κι c. "88 Desideratur hic aliquid, etiam ' in R. '' $866 την
tv lleoa6p.
Πεδαβρ At.
ut in c. 61 Κιομίης . In al. wι c.

Η
37 . LAONICI CHALCOCONDYLÆ 376

ΛΑΟΝΙΚΟΥ ΧΑΛΚΟΚΟΝΔΥΛΟΥ
ΑΘΗΝΑΙΟΥ

ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ ΟΓΔΟΙΗ .

LAONICI CHALCOCONDYLÆ
ATHENIENSIS

HISTORIARUM

DE ORIGINE AC REBUS GESTIS TURCORUM

LIBER OCTAVUS .

Mahometes II Constantinopolim expugnat, Chalcedonem deditione capil, Belgraaum obsidel,

Scanderbegum oppugnat. Reditus regni.
201 Appelente jamn æstate, Mechmetes Amuratis A Του δε επιγινόμενου θέρους , Μεχμέτης και Αμου.
filius præparans in Asia plurimum calcis, conlere in ράτεω, παρασκευασάμενος άσβεστον έν τη 'Ασία ώς
stituebat in Europa , juxta Propontidemin Bosplioro , πλείστον , ώκοδόμει την εν τη Ευρώπη κατά την
qua via ad transfrelandum ex Asia artissima est, Προποντίδα εν τω Βοσπόρω, ή στενώτατόν έστι,
urben Lemocopiano (55) nuncupalain . Universos διαβήναι από 'Ασίας, πολίχνην Λαιμοκοπίων καλου »
qui in Europa et Asia erant , ad id opus percipien- μένην. Και σύμπαντας μεν συνήθροιζεν ενταύθα ,
dun evocabat. Qui cum impiyre advenissent, ædi τούς τε εν τη Ασία και εν τη Ευρώπη , και επιδιε
ficare auspicati sunt, cum prius in singulos duces λόμενος ες μοίρας την πολίχνην ταύτην τοίς τε
el præſectos opus universum ſuisset distribulum . στρατηγούς και υπάρχους , ώκοδόμει. Τούτο δε επoίει,
Causa, quæ regem ad eam urbem exstruendain ώστε ασφαλή αυτό είναι την ες την Ασίαν διάβα
impulerat, hæc erat : videlicet ut transilus in σιν, και μή τους Εσπερίoυς δύνασθαι απιόντας 88 ,
Asiam sibi facilis essel , et ne occidentales veni- τριήρεσι διακωλύειν αυτή την διάβασιν, και καινο
rent, navibusque trajectum iinpedirent, novasque τομείσθαι τα εν τη Ασία αυτώ πράγματα. Μέγα δε
res in Asia molirentur. 202 Eaun urbeim pluri- προφέρειν αυτώ έμελλε και ες την Βυζαντίου πολιορ.
mum quoque conferre judicabat ad Byzantii oppu- B κίαν. "Ωκοδόμει δε πύργους τρεις μεγίστους πάντων
gnationem . Turres etiam tres, quas maximas no- ών εσμεν δύο μέν κατά την ήπειρον, ώστε ώρμη
vimus, posuil. Duas exstruxit juxta continenten , μένοι 89 από τούτων, αμύνειν τώ επί τη θαλάττη
ut ab his progressi , irruere possent in naves quæ ερχομένω. Τούτον δε μέγιστον επωκοδόμει , και μο
mare legerent. Harum alteram fecit maximam . λίβδω τους πύργους εστέγετο · το δε πλάτος του
Turres præterea plumbo intexit. Latitudo muri τείχους πόδας δύο και είκοσι • των δε πύργων και
.

erat pedum vi duorum : at lurrium latitudo πλέον τούτων τριάκοντα . Ως δε επιτετείχιστο ε;

eral major, continens triginta pedes . Cum muri τρείς μήνας, επέδραμε τε αυτίκα της Βυζαντίου
jam slarent, quos operæ intra tres menses absol- χώραν, πόλεμον αυτω εξενεγκών . Του δ' επιγινομέ
verant, impetum dedit in Byzantii regionem , exνου χειμώνος , Τουραχάνην 90 έπε μπεν επί Πελοπόν
professo cum Byzantiis bellum gerens. Hieme jamνησον , πολεμών άμα και τοίς βασιλέως Ελλήνων
ε αι
instante. Turachanem in Peloponnesum misit, ut αδελφούς . Ούτος μέν ούν λαβών το Θετταλίας τ κ
Notulæ marginales.
(35 ) Lämocopia arx juxta Sesium , nunc Bogazasali, quasi juguli incisuram sive puncturam dicas,
der lodstich , oder kragab, vocatur .
68 έπιόντα. R, έπιόντας. 85 ώρμηνένα από τούτους . 90 Τουραχάνης, In α!. Tουραχάνη .
377 DE REBUS TURCICIS LIB . VUI. 378
Ευρώπης στράτευμα, όσον εστί Φερρών ες την του Α ibi Del ! ο Ιacesseret Graecorum regis fratres. Hie
Ευρώπης στρατηγού τάττεσθαι μοίραν, εστρατεύετο assumpio Thessaliæ et Europæ cxercilii, quantus
επί Πελοπόννησον , τούς τε παίδας αυτού άμαάγόμε- Pherris erat el Europeo duci parebat, profectus
νος , και άρχοντας των Θετταλίας και Μακεδονίας esi contra Peloponnesun , adhibitis etiam suis filiis.
πόλεων . Και έσβαλών , επορεύετο την μεσόγαιον , Aliditi sunt buic ei Thessalia : Macedoniæque ur
'Αρκαδίαν το παλαιόν καλουμένην , και διά Τεγέης bium principes. Omnibus igitur paralis, permedi
και Μαντινείας ελαύνων, κατήει επί την Ιθώμην terranea !li, quam olim Arcadia : dixere, el per Te
και Μεσηνίαν χώραν. Και ληϊσάμενος επί ημέρας geam Mantineamque exercitum ducens, venit in
συχνός τα τήδε υποζύγια, Νεοπολίχνην παρεστήσα- Jihomæ el Mesenze regionem . Cum autem diebus
το , και Σιδηροπολίχνην πολιορκών, ώς ουκ ήδύνατο mullis jumentorum prædas ex ea egissel , tandem
ελεϊν, απήγαγε τον στρατόν , εξελαύνων διά της etiam Neapolichnem cepit. Obsidione deinde Side
οδού . 'Ενταύθα εξελαύνοντος αυτού , ο νεώτερος 'Αχ- ropoliclien circumvenit : quam cum sua ditionis
μάτης εάλω υπό 'Ασάνεω του ηγεμόνος γυναικός faccre non possel, exercitum abduxit. Cum autem
αδελφού, ενεδρεύσαντος ταύτη περί Μυκήνης χώρας, cuin exercitii proficiscerelur, Achmates junior
ή έμελλεν εξελαύνων [διά και της οδου διεξιέναι] . Τού- Turachauis filius caplus est ab Asane, qui erat fra
τον μεν ούν απαγαγόντες ες Σπάρτην , παρά τον B ter uxoris quam duxerat Peloponnesi princeps , Hie
ηγεμόνα, είχον εν φυλακή , ές και δη απέδωκαν . enim ei insidias strurit circa Mycenarum regionem
quaerat iter facturus boslis. Achmatem captum deduxerunt in Spariam ad principem eumque donec sitiz
restitueretur , in vinculis habuere.
Tού δε επιγινομένου θέρους άμαήρι ευθύς καθι- Æstale deinde sequente, ubi priino ver apparuil,
σταμένω έστρατεύετο ο Μεχμέτης ο 'Αμουράτεω επί Mechmetes Amuralis Glius expeditionem contra
την Βυζαντίου πόλιν και πρότερον μεν ευθύς δια- Byzantium sumebat. Jam antea istam expeditionem
νοούμενος , επεί τε ετετείχιστο αυτώ , την εν τη mente conceperat, verli' prius in Propontide ur
Προποντίδι Λαιμοκοπίην καλουμένην πόλιν και hiem Lamocopiam ædificare volebat. Cum autein
χειμώνος το τήδε ευθύς έτι επηρτημένου , περιαγ- hiems adhuc sævirel , edicit il omnes qui in Asia
γέλλων απανταχή της τε 'Ασίας και Ευρώπης ές quique in Europi agerent , ad maritima loca con
την πάραλον ναυπηγείσθαι , πλοία τε και τριήρεις venirent aid classem fabricandam . Naves et trire .
παρεσκευάζετο, τηλεβόλους ποιούμενος μεγίστους δή mes fabrirabantiir. Bombardas fieri curavit maxi
ών ημείς ες εκείνον ισμεν τον χρόνον άλλη που γεγο- mas , quantas novimus ea tempestate nunquam
νέναι. "Ως δε έδόκει αυτώ ήδη ώρα είναι εξελαύνειν, exstilisse. Cum jam lempus postulare viderel, ut
έπεμπε μεν πρώτα τον της Ευρώπης στρατηγόν Σαρα- c ipse bello se immisceret , Europeclueen Saratziarm
τζίαν παραλαβόντα τε τον της Ευρώπης στρατόν, τούς jubet cum exercitu Europe preceilere : Ironlarilas
τε τηλεβόλους άγειν ες Βυζάντιον, άλλας τε μηχανές, et reliquas belli machinas, necnon bombardam
και δή και τηλεβόλον μέγαν. Είναι δε τούτον τον τηλε- maximam Byzantium subvehere . Tanta hujus bom
βόλον, ώς ζεύγη βοώνάλκειν έβδομήκοντα , και άνδρας bard.e magnitudo exstitit , ut a septuaginta jugis
ες δισχιλίους. Aφικόμενος μεν ούν ούτος, και πρότερον boum et a viris bis mille trahenda fuerit. Saratzias
τους εν τη Βυζαντίου χώρα πύργους, ές ούς διεσώζοντο ubi advenit Byzantium , 203 lurres , in quas agri
οι περί τα έργα αγροίκοι άνδρες, τους μενεξεπολιόρ- colæ se recipiebant fugientes hoslem , quasdam fa
κησε λιμώ τους δε και ελών κατά κράτος τους άν- me expugnavit, quasdam vi cepit : viros inde ab
δρας απαγαγών κατέσφαξε. Και τότε δή ως αφίκετο ductos necavit. Etiam Byzantii regionem gravissime
έπιών, επέδραμε την Βυζαντίου χώραν. Ου πολλά populationibus afnixit . Νec multo post seatus est
δε ύστερον επελαύνων και αυτός βασιλεύς , έστρατο . rex ipse, el castra posuit quæ ab una maris parle
πεδεύετο απο θαλάττης εις θάλατταν , και τον μεν in alteram porrigebantur, In eo loco qui a dextris
επί δεξιά χώρος του βασιλέως , ές τας Χρυσέας κα- regi erat, usque ad eum locum qui Aurea portic
λουμένας πύλας , έστρατοπεδεύετο το της Ασίας dicitur, castraietatus est Asianus exercitus. In si
άπαν στράτευμα • ες δε το ευώνυμον χωρίον, κατά D nistra parte juxta locum φui Lignea porta appella
την Ξυλίνην καλουμένην πύλην, και της Ευρώπης lur, Europæ exercitus tendebat ; in medio regia
στρατός • εν μέσω δ' αυτος ίδρυτο βασιλεύς, έχων τε
•
castra sita erant cum peregrinis el januæ militibus,
τους νεήλυδας , και των θυρών όσοι ειώθασι περί qui castra circa, regem ponere consuevere . Zaga
βασιλέα σκηνούν. Ζάγανος δε και του βασιλέως κηδε- nus regis aflinis e regione supra Galatiam urbem
στής έστρατοπεδεύεεο ες τον καταντικρύ χώρου castra communierat. Quadraginta myriades liomi
υπέρ την Γαλατίην πόλιν. Λέγεται δε γενέσθαι ξύμ- num dicuntur lum temporis in exercilu regis fuisse .
αντα τον στρατόν αμφί τάς τεσσαράκοντα μυριά- Numerum autem jumentorum apud omnes constat
δας. Τών δε υποζυγίων διαπλασίω αν τούτων αριθ- duplo majorcm fieri , ut satis alimenti pabulique
μον ξυμβαίνει γενέσθαι ες το του βασιλέως στρατό- equis Ironminibusque sit. Soli elenium Turci quod
πεδον. Υποζύγια γαρ νομίζεται ες το στρατόπεδον scian,, sibi necessaria semper apportant, , φuocun
Notulæ marginales.
91 Incl. in al. dcs .
 379 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 380
que tandem bellandi gratia proficiscantur . Praeterea A περιέγεσθαι πολλαπλάσια των ανθρώπων, ώστε
nt commeatum copia abundent, camelos et niulos σιτία επιφέρεσθαι ικανά σφίσι τε αυτούς και τους
quamplurimios, ut in necessariis serviant, secum άλλοις ίπποις τε και ανδράσι. Μόνοι δε ούτοι ανθρώ
ducunt. Molos quidem habent propter aliam ipso- πων , ών ημείς ισμεν, ασφαλιζόμενοι σφίσι τα έπι
run felicitatem . Singuli vero equos, camelos mu- τηδια, όπου αν στρατεύωνται, ώστε αυτάρκη είναι
losque pulchriores ostentandi gratia adilucunt. Rex αυτοίς, και καμήλους, και ημϊόνους ως πλείστας
cum venisset Byzantium , baud nulto post secula τεριάγονται ες τα επιτήδεια, και ημιόνους ες την
est classis regia , in qua erant triremes triginta, άλλην αυτών ευδαιμονίαν, αυτός τις έκαστος , (π.
naves minores ducenta . Græci ubi intellexere ad- τους τε και καμήλους και ημιόνους τους καλλίους
versum se adventare classein regiam , catenas fer- εαυτώ επειγόμενος ενδείκνυσθαι . Παραγενομένω δε
reas ab urbe quæ ex adverso erat, extenderurt'in βασιλεί ου πολλώ ύστερον παρών και ο στόλος αυτώ
Byzantii mur'um prope arcem . Naves præterea διά θαλάσσης, τριήρεις μεν ως τριάκοντα, πλοία δε
quotijuot aderant, quarum quæ lain auxilii ferendi μικρά αμφί τα διακόσια . " Έλληνες μεν ούν ώς έπύ
gratia, quedam merciun apputerant, intra cate θοντο έπιέναι σφίσι τον βασιλέως στόλον, διά θαλάσ
nas sistuiit; ul adin regiam classem excludereit, σης πέδας σιδηρούς διατείνοντες από της καταντι
He intra portim venirel.. Is enim ad irlberti palet ΒB κρυ πόλεως ες το τείχος του Βυζαντίου παρά την
ne
staliis octuaginta,, etin continentem se porrigit ακρόπολιν καλουμένην , και τάς τε ναύς, όσαι έτυ
stadiis centum et quinquaginto . Urbis quidem χον παραγενόμεναι ' αυτού , αι μεν μετά ξυμμαχιών,
illius mænia haud admodum Girma sunt, nec ad- αι δε και εμπορίας χάριν, φέροντε ; καθίστασαν ες
modum magna Qunrina båbet, ut naves advenien- τάς πέδας. Και ούτω διενοούντο διακωλύειν τον βα
les periclitentur. Qua vero'urlis spectat continen- σιλέως στόλον μή παριέναι είσω ες τον Βυζαντίου
tem , muros habet duos firmissimos. Unus magnus λιμένα. Διήκει γαρ εντός έπί σταδίους κατά μεν την
et mentorabilis est : alter extra silus est, verum præ. πόλιν όγδοήκοντα, επί δε την άλλην ήπειρον της
cedenti minor, fossam subjectam habens latilu- χώρας επί εκατον και πεντήκοντα. Το μεν ούν
dine jugeri , lapidibus exstructam . τείχος ταύτης της πόλεως ου πάνυ του οχυρών
όν, ούτε ρεύματα έχει μεγάλα, ώστε τα πλοία παραπλέοντα πράγματα έχειν. Κατ' ήπειρον δε
εστον δύο τείχεε της πόλεως , το μεν μέγα τε και άξιον λόγου , το δε έλαττον, εκτός ες την τά
φρον υπερκείμενον . Τάφρος δε έπεστιν ώκοδομημένη λίθοις, το εύρος πλεθριαία .
Rex curn Grecis deliberabat , ubinam resisterdum C Το μεν ούν βασιλεί και τοίς "Ελλησι βουλευ
esset frosti.. Tandem visum est,, utirentin exteriorem oμένοις εδέδοικτο παρατασσομένοις ες το εκτός
myrum , qui fossa munillis erat , et repugnarent hosti, τείχος αμύνεσθαι , οία τη τάφρο υπερκείμενον,
quemadmoilum fecerant cum 204 Amurates Byzant- κατά τα πρίν δεδογμένα σφίσιν επί 'Αμουράτεω,
vium oppugnaverat. Rex -Meclueles continuo machia ότε επολιόρκει την πόλιν. Βασιλεύς μεν ούν αυ
pas plurimas urbi'admovit. Bombardasduas espedie- τίκα τάς τε μηχανές και άλλας άλλη της πό
bat, quibus mania slerneret . Unand opposuerat re- λεως προσέφερε , και τούς τε τηλεβόλους δύο ιδρυ
gali Græcorum palatio : alterans direxerat in Romani σάμενος, έτυπτε το τείχος. "Ιδρύτο δε ό μεν των
Nominatam porlam ; ad quam regis castra eramt. Erant τηλεβόλων κατά τα εκείνων βασίλεια , ο δε κατά
a'item bombardeper castra undique dispersie, quæ την του Ρωμανού καλουμένην πύλην, ή δή και
globulos in Græcosjaetabant.Bombardae quas rex hat αυτός έστρατοπεδεύετο βασιλεύς . "Ίδρυντο μεν και
appena άλλη πολλαχή του στρατοπέδου τηλέβολοι, βάλ
duæ maxime,, ermittebant lapidem qui appoi:
helbar ,, duo
debal talenta dno (56) , aut antptius. Lapides hi nigri λοντες ές τους "Ελληνας . Ούτοι δε δύο μέγιστοι λί
erani, el apportabantur ab Eusino Punto per eos θον εκάστος ήφίεσαν διτάλαντον και επέκεινα . Τους
quibus res id negolii dederal. Bumbaruariis regis δε λίθους μέλανας όντας λέγεται ενεγκείν, οίς
nomine Orbanưs genere Dacus erat , et antea con Dεπετέτακτο, από Ευξείνου πόντου ες το βασιλέως
versalus erat eum Græcis. Deinde relinquens Græ- στρατόπεδον . Τηλεβολιστής δ' ήν του βασιλέως
cos inopia rei familiaris , accesserat januas regis: τούνομα Όρβανός , Δάξ το γένος , και πρότερον
Hicab rege conductus, magno pretiu bombardás pa- παρ ' "Έλλησι διατρίβων , και τούς τε "Ελληνας
rabat. Ea autem tenipestate , qua Byzantium oppu- απολιπών , δεόμενος βίου , αφίκετο παρά τας θύ
guabalur, bombardæ duæ , quæ sta bani ab utroque ρας του βασιλέως . "Ος τότε δή με μισθωμένος πολύ
latere majoris bombardæ , incendebantur. Hæ envil- λου , παρεσκευάσατο τους τηλεβόλους. 'Ηφίεντό
lebant lapidem cujus pondus erat dimidium talen : δε ούτω πρώτα μέν ελάττου τηλεβόλους δύο παρά
lum (37). Hæ itaque cuni globos' suos torquerent, τα πλάγια του μεγάλου όντες ήφίεντο , λίθον έπα
muri lapides perfringebant. Eos deinde sequebatur φιέντες ημιτάλαντον . Και ούτοι μεν οι δύο λίθοι
bombarda maxima, quæ torquebat globum cujus φερόμενοι εδήoυν 93 τους λίθους · μετά δε τους
pondus continebat iria circiter talenta, et magnam δύο λίθους ήφίετο και ο μέγας λίθος, τρία τάλαντά
Nolulæ marginales .
(36) Ultra centum libras. (37) Quinquaginta libre.
21 έδηον το τείχος .
381 DE RÉBUS TURCICIS LIB . VIII . 382

εν σταθμώ έχων, και μέγα μέρος κατεβάλλετο του Α ' τηuri parten sternebat . Νam is globus nfrum in mo
τείχους . Ο γάρ λίθος, δαιμονία φερόμενος ρύμη dum magno impetu latus graviter omnia dissipabat.
και φορά υπερφυεί , έλυμαίνετο ανηκέστως. Λέγε- Bombardie bujus coniiru tantum esse traditum est,
ται δε τον ψόφον αυτού αμήχανον τινα όντα , επέ- ut finitima' regio usque ad quadraginia sladia' concu
χειν την γήν πέριξ επί σταδίους τεσσαράκοντα teretur: Murus externus, necnon lurres Lombardis
σειομένην . Κατεβάλλετο μεν το εκτός τείχος και disjiciebanrur.Eliau internus iurus boinbardis arie
οι πύργοι υπό των τηλεβόλων , και το εντός άμα tabatur: Bon :barida maxima interdiu septem ejacula
ετύπτετο . Ηφίει δε της ημέρας και τηλέβολος λί- batur globos, noctu unum , qui dici signum erat : et
θους επτά, και έτερον της νυκτός, κομισάμενος indicabat ubinam codic globos'lorqueri oporieret:
της ημέρας το σημείον , ή έδει αυτόν αφιέναι. Και Etquidem primo l'error injicieljatur Græcismaxinus.
ούτω την αρχήν έκπληξίς τε άμα και δέος έσχε At'peregrini et reliquus exercilus parantes tegmenta
τους "Ελληνας. Οι δε νεήλυδες , και ο άλλος στρα- et pluteos ex luto rubrò et albo pro castris , subia
τος , από του στρατοπέδου στεγάσματα πίλοις λευ- bant murum , el ingrediebalir fossam urbis, satis
κούς τε και ερυθρούς παρασκευασάμενοι , από του muniti et tecti iis tegmentis. Pralerea perfodientrs
στρατοπέδου ές το τείχος φέροντες , και ες την euni locum qui extra fossam'erai , faciebant fora
B
τάφρον της πόλεως , και το εκτός της τάφρου κατο mina, ex quibus bombardarum globulis. ct sagillis
ρύσσοντες, και οπάς ποιησάμενοι, έβαλλον τους graviter afflirere Græcos , cum interim ipsi nihil
" Ελληνας τηλεβόλοις , και έτοξευον, ούτε δρώμενοι , mali ab his paterentur, nec quoque videri possent.
ούτε άλλο ανήκε στον πάσχοντες όποιονούν προς των N :10 ne nocere quidem Turcis Greci, etsi maxime
“Ελλήνων . Ου γαρ οξά τε ήν. Ωρύσσετο μέντοι και voluissent, polerant . Rex quogne cir : vit effodi
ορύγματα τώ βασιλεί υπό γήν φέροντα ες το τείχος . cuniculos, qui in urbem ferrent. Possores, qui cii
Και οι τε ορυκται του βασιλέως πύργους καθίστα- nicolos' ageliant, excitariint turres quatiior excel
σανεπί ξύλων μετεώρους τέσσαρας, και επιπύργια, sas, quir insistebanl machinis ligneis, et alia' pro
ως αυτίκα πυρ ενήσοντες ή αυτά. Ού μέντοι γε' pugnacila , ex grilads illico ignen jacularenturin
προεχώρησε τα ορύγματα. Οι γαρ " Έλληνες ώς ή- hostem . Cuniculi thinen hand prosperitum inverters
σθοντο τους πολεμίους ορύσσοντας, ένδοθεν ώρυσ- 205 eventum . Nani Graeci , it se'nsere liostem ' cn
σον και αυτού , και προϊόντες εύρον τους βασιλέως niculos agere , fodiendo Turcis occurrerunt :
ορυκτές, και εξέωσαν, πυρ ενιέντες, και επεκράτη- ebsque injecto igie''expulere cunicilis , criticulos
σαν των ορυγμάτων. Έπεποίητο μεν και πύργος que obtinuere. Turci parabant currim ligneam
ξύλινος επιμήκης, και κλίμακες εν αυτώ ώς τελεί- cC excelsam admodum.. In suprenia ejus parte pone
στοι ές τό άνω του πύργου , ως διά τούτων πειρασο bantur scalæ plurime, quasi isto propugnaculo
μένων του τείχους και υπερβαλλομένων . freti, muruni tentare et' sripërare' vellent .
Ταύτα μεν ούν κατ' ή πειρον παρεσκεύαστο τω Hec quidem in contiventi'fiebant, si quo molo
βασιλεί ες την πολιορκίαν. Κατά δε την θάλατταν, tanden urbis oppugnatio procederet. Quo pacto
ώς ουκ ήδύνατο παριέναι είσω ες τον λιμένα, ώστε auteió urbs illa mari oppugnari cæpta sit, nunc
πανταχή τη πόλει προσβάλλειν , έδόκει αυτό άνω exponam. Cum ion posset' haves 3 nmari appellere!
κατά του Ζαγάνου στρατόπεδον ανελκύσαντα, υπερ- intra portium, n' urbs simir terra marique oppin
είδειν τα πλοία ες τον λιμένα . Και ταύτη μεν άνω gitatione sustineret, statutit' sopra, juxta Zagani
δια του όρους διέζευξε τα πλοία, παρεσκευασμένα castra , navigia reflectere, ibiqueeditasi niwni
ιστίοις τε και κώποις, έλκόμενα ες τον αιγιαλόν του mentum contra portum collocare. Et liic quidem
λιμένος . Διεβίβαζε δε πλοία ες τα εβδομήκοντα , in superiore arte per rησηtein' invigia transporta
πεντηκοντόρους τε και τριηκοντόρους , και ούτω πα- vit , quae velis remisque instructa; in littus portus
ρεσκευάζετο, ώς τη ύστεραία επιπλευτούμενα ες egit . In hunc mollum naves transmisit' septuaginta,
τον λιμένα . Και ταύτη κατά τον αιγιαλόν οι τού βα- nec non alias naves, qu:e tribus et qui quinque
σιλέως παρασκευασάμενοι τηλεβόλοις διενοούντο D'impellantur rennis . Omnia sic erant ordinata , qnasi
αμύνεσθαι, ήν τις επίη διακωλύσων τα πλοία καθ- in' cristinatin'intra port in navigate vellent. In
έλκειν ες την θάλασσαν . "Έλληνες γαρ, ώς εώρων 1ltuore stabant milites' parati propriliare liostes
τα πλοία έτοιμα κατά τον αιγιαλών του λιμένος, Ioalbardis , si accederent, pralii lituri deducere '
πληρώσαντες πλοία ίσα επήν αυτοίς, και επιόντες , laves. Greci ubi' aniniadvérint'na vesiliostiles in lito
κατακαύσαι, ήν δύνωνται, τα πλοία . Και επεί τε fore portas staré, naves quoliqúot ad nisamis eranı,
έδοξεν, εποίουν ούτω, και πληρώσαντες πλοία , και
.
militibus impleverunt, conantės“ accedere et regis
εξοπλισάμενοι, επήεσαν ως κατακαύσοντες, ώσπερ navesilicendere. Graci , uti priviruit nec sententia "
έχoυσιν ανειλκυσμένα τα πλοία . Οι μέντοι Τούρκοι recepta est,,id facere aggressi sunt .. Implentesitadine
αισθανόμενοι αυτούς έπιόντας , και αφιέντες τους navigia armatis profecti sunt, ut combureren't nives
τηλεβόλους, διέφθειραν των πλοίων δύο τριήκοντό- regisin portu stanles. Turci ut intelleverini Grecos
ρους . Και τα μεν πλοία ευθύς κατέδυετο: οι δε άν- accedere, bombardas arripientes, naves Græcorun
δρες , όσοι μή ή πίσταντο νήχοντες, ευθύς απώλoντο. duas corruperunt, quæ continuo mergebantur. Viri
Τούτων δ' αύ , όσοι έξένευσαν ες τον αιγιαλόν, παρά qui nalare nesciebant, a Turcis capti sunt. Turri
τους Τούρκους εάλωσαν . Και οι Τούρκοι , ώς ήμέρα ubi primum dies apparuit captivos ad urbis portas
383 LAONICI CIALCOCONDYLE 384
alductos , in Cracorun conspectu practarunt . Α τάχιστα εγεγόνει, απαγαγόντες τούτους ές τας πύ
Erant et apud Græcos quidam Turci, qui in vincus λας της πόλεως διέφθειραν. “Έλληνες δε, ήσαν δή
lis asseryabantur. Græci igitur hos in pinnas muri παρ' αυτούς Τούρκων τινές, οι εάλωσαν δέσμιοι,
rapientes , e regione hostilium castrorum intere- απαγαγόντες και ούτοι τούτους , ές τας επάλξεις έναν
merunt. Et in hunc modum captivorum cædes τίον του στρατοπέδου , κατεχρήσαντο, ίσα πρός ίσα
compensala esi . Naves regiæ , com nemo esset qui σφίσι διαχειριζόμενοι γένεσθαι περί τους αιχμαλώ
eas prohiberet, navigarunt ail urbem . Quo cum τους. Τα μέντοι πλοία του βασιλέως , ώς ουδείς έτι
appulissent, rex illico pontem fecit e regione con- διεκώλυε καθελκυσμένα , απέπλει ες την πόλιν. Και
tinentis, quæ Ceramariorum appellatur. Is in urbem ενταύθα αυτίκα βασιλεύς γέφυραν έποιείτο από της
ferebat, et exstructus erat ex doliis, quorum sem- καταντικρύ ηπείρου των Κεραμαρείων καλουμένης
per duo conjungebantur el fortiter connectebantur. χώρας ες την πόλιν φέρουσαν , δυοίν πίθοις ξυλίνουν
Per eum ex Zagani casiris ad urbem iter erat . Et ξυνηρμοσμένουν και ξυνδεδεμένοιν αλλήλοις ισχυ
quidem in hunc modum contigit, ut urbs omni a ρώς, ώστε διαβαίνειν τα στρατεύματα από του Ζα
parle obsidione artarettir. Copiæ quoqueGræcorum γάνου στρατοπέδου επί την πόλιν. Και συνέβαινεν
subinde infirmiores reddebantur, cujus causa eral ούτω άπανταχή πολιορκείσθαι την πόλιν, και τα
amplitudo . Ambitusenim hujus 206 urlis :1 " axi- και της πόλεως ταύτη πράγματα, και Ελλήνων, ασθενή
mus est earum quæ apud nos suint urbium . Conti- γίγνεσθαι, άτε γάρ της πόλεως επί πολύ διηκούσης.
not enim in circuilli centum et indecim stadia. " Η γάρ περίοδος της πόλεως μεγίστη αύτη των εφ'
Cum autem milites undique per urbem distribue- ημών, και επί εκατόν ένδεκά τη σταδίους γενομένη .
rentur, accidit ill minus munita forei , cum eXer διανεμομένων των ανδρών της πόλεως απανταχή ,
cilus in hunc modum distraheretur. Jain quadra- ου πάνυ του οχυρά εγένετο. Και επί τεσσαράκοντα
ginta diebus murus bombarilis ſortiler quassalus ημέρας τους τηλεβόλοις έτυπτε το τείχος ισχυρώς,
erat. Ceciderant lurres quatuor, necnon , alia pro- και κατέβαλε μέγα μέρος πύργους τέσσαρας και
pugnacula , murique pars magna. Corruerant pr.e. επιπύργια, ώσαύτως και ές το μέγα τείχος τούς τε
terea lurres majoris muri bombardis icle . Græci τύργους κατέβαλεν. Οι δε "Έλληνες την αρχήν μεν
quidem primo et ipsi bombardas snas expediebant, και ούτοι, τους παρά σφίσι τηλεβόλους ίδρυσάμενοι
casque in hostem dirigebant. Græcorum bombar- κατά το τείχος, ήφίεσαν, και ούτοι λίθον έλκοντα
die emittebant globum , cujus pondus eral talentum τρία ημιτάλαντα σταθμών, και έβαλον ες τον του
cum dinidio.. Ilarum una opponebant Mechnetis βασιλέως τηλέβολον. Αλλ' εσείετο μεν τα τείχη, και
Domlharle maxime. Verum quando g! obum ejacu- c έβλάπτετο σφίσιν, ου μέντοι ήνυον ουδέν. Και ο μεν
Jabalur , lantus edebatur somus, ut mcenia move- μείζων τηλέβολος διερρήγνυτο αυτίκα, ότε πρώτον
rentur, Græcisque plus detrimenti quám Turcis ήφίετο. Και τον τηλεβολιστήν εναντίως είχον, ώς
inferret. Quapropter parun elliciebant. Bombarda διεφθαρμένον υπό βασιλέως , και απήγον θανάτου.
enim , quam babebant, maxima, ubi primum in- Ου μέντοι γε φανερόν είχον σημείον ώς κολάζειν,
censa est , dissiluit . llinc irati contra bombardarium και απέλυσαν . 'Ες δε το τείχος και κατεβάλετο υπό
insurrexerunt, quasi muneribus ab Mechmele cor- των βασιλέως τηλεβόλων, κλίμασι τισι και πίθοις
ruplum , eumque capitis anquirebant. Cum autem ξυλίνoις φραξάμενοι, ήμύνοντο νυκτός επιτελούντες
nullum satis manifestim signum quo crimen com . ταύτα διά σπουδής αυτοί. Εν δε τω μεταξύ χρόνων, 1

probaretur invenirent, crimine eum absolverunt, εν ώ ταύτα εγένετο, ήγγέλλετο 13 τώ βασιλεί, ώς

atque impunitum dimisere. Mænia, quæ Turci νήες επιπλέουσιν από του Αιγαίου επί το Βυζάν
bonrbardis straverant, noclu scalis quibusdam 'el τιον, δύο φορτίδες, μία μεν μείζων των Ιανυίων ,
doliis olustrientes , reficiebant Summa celeritate. ή δε ετέρα του Ελλήνων βασιλέως , σίτου επιφέρου
Julerea cum hæc fierent, nuntiaiur Mechmeti, duas σαι . Τούτο μεν ώς επίθετο, τάχιστα επλήρου τάς
naves onerariasex Ægæo navigare Byzantium : una τε τριήρεις και πλοία , και έπε μπεν επί τάς ναύς
φuidem, et que magnitudine prestallat , Januen- D ήδη εγγύς ούσας, και επιφερομένας πνεύματι ικανό
siuin erat : allera vero erat regis Græcorum , come ες την πόλιν. Τα μεν ούν πλοία και αι τριήρεις
mealum apporlans. Hæc ubi accepit rex , continuo ανήγοντο ές τάς ναύς , και εμβάλλουσι μεν τη Ελ
Triremes et alias naves militibus compleri jubet , ληνική νηι τα πρώτα, και παρά βραχύ εάλω, ει μη
quas misit contra bostiles naves, in propinquo ex- η Ιανυίων ναύς επιστραφείσα ήμυνεν αυτή . Φέ
sistentes : quia salis secundo vento ferebantur in ρουσα γάρ ενέβαλεν ες τας τριήρεις. Και ο βασι
urbem . Regiæ naves et triremes pergunt quo jussie λεύς από του αιγιαλού επεβόα διακελευόμενος τοις
erant. Primoque Græcam adoriuntur navem , quæ εαυτού , εσταίνων ες την θάλασσαν συν τω ίππω. Αί
propemodum capta fuisset, ni Januensiun navis μέντοι νήες ούτω διαφυγουσαι , κατέπλεον ες τον
reversa laboranti navi subsidio venisset : nam ma- λιμένα . ' Ενταύθα τιτρώσκεται ο του βασιλέως ναύ
ximo impetu ruebat in regias triremcs. Rex ex αρχος Παντόγλης τον οφθαλμόν υπό των σφετέρων,
lillore inclamabal suos , cosque jubendo et adhor. ώς αυτός διεμαρτύρατο ες τον βασιλέα, και ει μη
Notula marginales .
al εγίνετο, αγγέλλεται.
383 DE REBUS TURCICIS LIB . VIII . 386

ετρώθη , ειλεν αν τάς ναύς διισχυριζόμενος . Ούτω A tando quo magis accenderet ,interdum equo ingre
μέντοι διέφυγεν , ώστε, κακόν τι μή παθείν diebalur mare . Verum Græcorum naves in violate
υπό βασιλέως. Και ούς εν υποψία έσχε συλ- opiarum contigere poriuin . At in eo certamine vulne.
λαβών ο βασιλεύς, καθείρξεν ως απολέσων. ralur oculus regii pavarchi, cui nomen erat Panto
gles, a swis, ut ipse lestallis est coram rege : el manifesto asseverabat, ni vuloere fuisset impeditus,
sc facile naves in ditionem potuisse accipere. Cum sic factum excusarel, supplicium quod minilabatur
rex , evasit. Eos autem , quos suspectos habebat rex , capi et in vincula duci jubet, quasi expetiturus pænas.
“Ως μέν ούν ικανώς ήδη αυτό το τείχος κατεβέ- Murus cum jam satis essel disjeclus , peregria
βλητο, ώστε είσπεσόντας τους νεόλυδας εισελθείν nique 207 facile penetrarent in urbem , jussit
ες την πόλιν, εκέλευσεν ανά το στρατόπεδον απαν- ignes solitos indique per castra fieri. Cætera quo
ταχή πυρά καίειν τα νενομισμένα , και τάλλα que ita instruebat, quasi qui tertio ab eo die si ir
ποιούμενος, ώς τη επιούση της ύστεραίας την rupturus esset in urbem . Misso itaque præcone in
προσβολήν ποιησόμενος , και την τε διαρπαγήν, και castris pronuntiat se urbis prædam et mancipia
εξανδραποδισμόν, ανεκήρυττεν ες τα στρατόπεδα . militibus concessurum . Interea cum hæc parabana
Λέγεται μεν ούν και τόδε • ως το τείχος επεπτώκει lur, el murus bombardarum impetu jam dirulis
υπό των τηλεβόλων, ο Σκενδέρεων του Σινώπης άρ- essel , Scenderis, qui Sinopem regebat, filius, no
1

χοντος παίς, Ισμαήλης τούνομα, προσέφερε λόγους B mine Ismael, ad Greecος abiit, et cum eis in iune
τοις "Ελλησι περί σπονδών, λέγων τοιάδε : "Ανδρες modum orationem habuit ( conabatur enim Græcos
"Ελληνες, επί ξυρού ακμής υμίν, ώς οράτε, τα ad lædera sancienda cum rege perpellere ) : Res
πράγματα έστηκε. Τί ού πρέσβυν πέμπετε ως βα- vestræ , viri Græci, in summo discrimine nunc ver
σιλέα περί ειρήνης ; " Ην γαρ εμοί εθέλησε επιτρέ- santur . Quare non miliilis legaluni ad regem peli
ψαι, διαπράξομαι υμίν σπονδάς γενέσθαι παρά βα- tum pacem ? Si mihi vullis negotium istud c011) -
σιλέως. Και την χάριν ούν εύ οίδ ' ότι καταθήσεσθε miilere, facile co inclinabo regis animum ut vobis
τη διαπραξαμένω υμίν. " Ην δε μή τούτο γένηται cum fædus feriat . Nain non dubito , quin gra
υμίν, ή πόλις εξανδραποδεϊται, και ήμάς πασσυδει liam maximam sitis relaturi ei qui illud effecerit.
βασιλεύς διαφθερεί, και γυναίκας και παίδας υμών Ει ni quamprimum folus intervenerit , urbs
εξανδραποδιούμεθα, και συμφορά κατασχεθήσεσθε vestra fædissime diripietur, et vos ad internecio
ανηκέστω. 'Αλλά πέμπετε ώς τάχιστα άνδρα πιστον, nem omnes iniserabilem in modum peribitis .
ως άν επί τάς βασιλέως θύρας αγαγών , εγώ δια- Uxores et liberi vestri in mancipiorum numerum
πράξομαι υμίν την ειρήνην. Ταύτα έλεγε τοις referentur, et in calamitalen devolvenuini intole
"Ελλησι βουλευομένους. Εδόκει δε πεμπτέα είναι C randam . Millile igitur, mora omnis absil, legatum
άγγελον, όστις αν πύθηται της βασιλέως γνώμης ad regem , et pacem vobis conficiam . llæc locutus
περί σφά , ής έστι , και ούτω βουλεύσονται περί του est Ismaei Græcis. Deinde cousilia in unum con :
συνοίσοντος σφίσιν, ότι είη άμεινον πειρωμένοις. ſerentibus , visum est ut legatus abiret ad Me
"Επεμπον δε άνδρα ουκ επίσημον, ώς αποπειρασό- cluelen , lendaturus sententiam regis , qua ! »
μενον της βασιλέως γνώμης. Επει δε αφίκετο ες super Griecis jam mente concepissel. Is autem qui
τας θύρας ούτος, ηγουμένου Ισμαήλεω, εκέλευε ad regem legatus ire jussus eral, haud erat vir
βασιλεύς δέκα τελεϊν αυτώ μυριάδας του ενιαυτού. admodum illustris et claro genere natus. Quem ,
Ει δε μή τούτο οίοί τε ώσι ποιείσθαι 94, οίχεσθαι cum venisset ad januas regis, opera Ismaels, rex
απολιπόντας την πόλιν, αποφερομένους τα σφετερα jessit renuntire Grecis, ut tributi uomine φuo
αυτών, έκαστος όπου αν βούλοιτο απελθείν . Ταύτα lannis decem myriades aureorum numerent. Sin
ως ανηνέχθη ές τους "Ελληνας , έβουλεύοντο μεν, autem conditio hæc ipsis impossibilis visa fueril,
και έδόκει αμύνεσθαι , ανακινδυνεύοντας μάλλον, ή abeant relinquentes urbem singuli cum bonis suis
ούτω άμαχητί εκλιπόντας την πόλιν , ούχεσθαι απο- quocunque voluerint. Sententia Mccbrielis ut
πλέοντας. Εμοί μεν ουν δοκεί βασιλέα ταύτα προ- proposita est Græcis, ad consultationein vertuntur.
τείναι, αποπειρώμενον της Ελλήνων γνώμης. Και D Tandern multis ultro citroque diciis , ea sententia
τα ορύγματα μάλλον αυτών άπρακτα γενόμενα , vicit , cujus tenor erat : magis repugnandum esse
επηρε διαπειράσθαι, ό τι γινώσκoιεν περί σφιων οι hosti, quamvis ingens discrimen se ostenderet,
" Ελληνες , είτε έχυρά είη αυτοίς τα πράγματα. Οι quam ignaviam imbellem sequi ei mullo commisso
μεν ουν "Έλληνες ές τοσούτον εξεγέροντο , ές όσον prælio abouvigare, deserenle's urbem . Ego exi
μου δεδήλωται , slimo legalum Græcorum cum hujusmodi re
sponso ab Mechmele ad Græcos dimissum , ut eorum animos lentares. Nain cu ſossas corum cer
nerel usque fieri ad repugnandum inhabiles, conabatur explorare, quænam Græcorum in presenti
discrimine essel sententia : præterea num ] res eorum adhuc aliquid roboris sive firmitatis haberent.
Ai Græci in hunc modum quem diximus, se gerebant.
Βασιλεύς δε , ως αυτά τα ες την προσβολήν παρ- Rex , cum omnia ad oppugnationem salis in
Noiulæ marginales.
9. In orα , ποιήσαι.
 LAONICI CHALCOCONDYL E 388
367
structa et prata foreut , convocans peregrinos , eos Α εσκεύαστο , συγκαλέσας τους νεήλιδας , έλεγε τοιάδες
1

sic alloculus est : Viri peregrini, meique 208 Gilii , "Ανδρες νεήλυδες, και εμοί παίδες, τα κάλλιστα αει
qui semper rem præclare gerilis, quocunque belli όποι αν στρατεύωμαι αριστεύοντες , εφ' υμίν ήδη
leinpestalem vertero , in vobis certo silum est, ut εστίν αλώναι τήνδε την πόλιν • ίστε δε και τόδε :
urbs illa occupolur. Scitis , cum sententiain vos οπότε επηρόμην υμάς , έφάσκετε αλώσιμον είναι
interrogarem , quod respondistis urbem caplı esse την πόλιν, ει μόνον τα τείχη υμίν καταβάλουμι.
Jacilem , si sallem myri slernerentur . Circum- Περιάγων δε υμάς, επηρόμην, ει ικανώς καταφέ
ductos igitur vos interrogavi, si salis jam muri βληται ήδη του τείχους, και ες όσον υμίν ικανώς
dissipati videantur. Tantum igitur muri, quantum έχειν έδοξε , κατεβάλλετο . Νύν δε επειδή ώρα εστ!
satis apparebat vobis , bombardarum impelu cor- την προσβολής ποιείσθαι , τάδε προτίθεμαι. Υμείς
rucrat. Nunc itaque cum tempus postulet, ut op- απανταχή δόξαν παρά τους προγόνους , και εμο!
pugnationem urbis occipiamus, hæc vobis propo- ευκλεή ανελόμενοι, συγκατεργάζεσθε την βασιλείαν
Here yolui . Vos qui ubique cum apud me, lum έμοί. "Ίστε δή ούν όσα υπάρχια και, εν τε τη 'Ασία
apud majores nostros semper plurign laudis et Β και εν τη Ευρώπη τυγχάνουσιν όντα , τούτων την
gloriæ rebus cortiler gestis invenistis, rogo Græ- βελτίω δώσω το πρώτο αναβάντι επί το διάφραγμα.
corum regnum parare velilis . flaud vos præterit, Tιμήσω δε τούτων οία είκός, και αμείψομαι, αρχήν
quul wobis in Europa Asiaque præfecture binl. παρεχόμενος ευδαίμονα, και αποδείξω μακαριζόμε
Haruia el pulcherrimam et optimam ei dabo , qui νον υπό των του ημετέρου γένους ανθρώπων. " Ον δ '
primus in supremum murum evaserit, eumdemque αν αίσθωμαι εν σκηναίς αναστρεφόμενον, και μη
pro dignitate honorarc son cessabo. Hanc autem Ραχόμενον ες το τείχος , ουδ' άν ει πετύμενος κατά
ei gratiam referai , ut a une accipiat priucipalun τα πτηνά αποδραίη , ικανώς έσται αυτό αποφυγείν,
opulentum : et sedulo annilar, ui plurimum ab no- μή τα έσχατα παθόντι αποθανείν. "Ιτε δή ούν επί
stri generis hominibus bonorelur a celebrelur. τον αγώνα τούτον , κάλλιστόν τε και ολόιώτατον.
Porro si rescivero, dum oppugnatio fervel, ali- 'Ανδράποδά τε γάρ έσται υμίν τολλού άξια και
quem in (enteriis manere el muri oppugnationem γυναίκες , και παίδες , και πλούτος εν τη πόλει πο
refugere, is profecto, elsi instar volucris alas lia- λύς . Ταύτα ειπόντι τη βασιλεί, οι δεκαδάρχαι και
beret, nunquam noslras, quominus supplicium λοχαγοί οί και πρότερον, ώς επεδείκνυτο το τείχος
del, ellugiet manus. Ile igitur, pugram istam ol αυτοίς ο βασιλεύς περιέγων , ει ικανώς έχει ειστε :
.

μιlcherritan ei opulentissima capessile. Νam C σείσθαι ?και έσω ες την πόλιν, και εκέλευον καταβάλ
wanent yos. quorum potiemini, in urbe ista man- λειν, ές και έδόκει αυτοίς ικανώς έχειν. Και τότε ή
cipia plurima el preliusa, mulieres el liberi, di . θαρρείν τε αυτόν εκέλευον, ώς ες την πόλιν αμετα
viliæque plurimæ . Hæc diceniem decuriones et στρεπτί έσπεσούνται . 'ΙΙτούντο δ' αυτόν χάριν δέ .
wanipulorum ductores , qui ascensum muri, qua σθαι σφίσι τους άνδρας ους συνέλαβε διά τον ναύ .
parle irrupluri erant, dejici bombardis jusserant , αρχον, ότι έν υπόπτω ήσαν, ώς έτρωσαν αυτόν ες
regem bono animo esse jubeut, ut qui in urlem τον οφθαλμών , χαρίσαιτο αυτοϊς. Ο δε επίθετο, κτί
citra omnem tergiversalionem siảl procursuri. απέλυσε τους άνδρας, χαρισάμενος τους νεήλυσι.
Pelebant aulem ut rex ipsis bane gratiam repen- Αξετά δε ταύτα, ώς έδόκει αυτό προσβαλείν 91,
derel, la vincula duci præceperal rex xiros, quos έπεμπεν ες το στρατόπεδον , περιαγγέλλων , ύς
Suspicabatur victoria navalis impediendie gralia έωθεν έσοιτς ή προσβολή , και προηγόρευε δώρα το
gubernatoris oculum vulnerasse . llos yinculis αριστεύoντι , το μή μαχομένω δε θάνατος επέκειτο
eximi et impunilos diuiui flagitabant. Rex pere- ζημία. Και Ζύχιδες δή ές τα στρατόπεδα περ::όν
grinorum preces baud esl a versalus ; verum ut iis τες , υπε μίμνησκον την νενομισμένην σφίσιν επί τη
rem gralam facerel, caplivos carcere emisil . In D τελευτη δόξαν , ώς τοις τε μαχομένοις ο
ήρως επαγ:
lerea cum jaui lempus, quo oppugnationem auspi. γέλλεται ευδαιμονίαν τοις τετελευτηκόσι, και άλλα
caluros eral , instarci, per casitra edici jubel , ce οία δή νομίζεται παρ' αυτούς . 0: μεν ούν "Ελλη
pul craslimum malutino tenipore oppugnaturum νες, άνδρα Ιανύϊον αφικόμενον ές τιμωρίαν σφίσι
urbem . Produuliat munera el dona ui qui in isla συν ντε τε μεγίστη, και οπλίταις ως τριακοσίοις,
oppugnatione se optime gesserit ; illi autem qui se έκέλευον ταύτη εστηκότα, η βασιλεύς και οι νεήλυ
przelio subtraxerit, capitale supplicium præaniu δες έμελλον επεισπεσόντες βιάζεσθαι , ως ενταύθα
lore edicit , Zichides in casira progressi, in memo- συν τοις οπλίταις αυτου παρασκευάζοιτο αμύνεσθαι.
viam redigebant Turcis gloriam , qui buclenus Και αυτός τε άμα βασιλεύς Ελλήνων ου πολλώ δί
claruissent. Prælerea dicebant, heroa iis qui in στατο συν τοις αμφ' αυτόν, ώστε επαμύνειν. Κα :
præliis occuuiberent, senpiternam polliceri beau- καρδινάλιος ο Ισίδωρος Σαρματίας , ού πρότερον
Ludinem , Comemorabant el alia , ul gens illa εμνήσθην , παρών τότε τοίς " Ελλησιν έτιμώρει πο
assolet . Graeci virum 209 Januelsen (38) . qui λεμουμένους . Παρεγένετο γαρ ώς ξύνοδόν τε ποιή
Notulæ margina.es.
(38) Joannein Justinianum Longuun .
55 υπάρχεια . 6. κι in c. 9 · Ιι μπο , έσπευεϊσθαι . 31 Ιn uno , προσβάλλειν .
399 DE REBUS TURCICIS LIB. VIII. 390
σόμενος , και διαλλάξων τους "Ελληνας τη Ρω- A auxilio venerat cum nave niaxima et recentis 1r
μαίων αρχιερεί. Ταύτα μεν ούν ολίγω πρό- malis, eo loci cum suis consistere jubeni, ubi res
τερον αυτώ επε ποίητο , και οι Ελληνες όψε el peregrini irruptionem facturi erant . Ibi slaniemi
γούν ές διαλλαγήν αφίκοντο τους Ρωμαίους. cum suis armalis vim hostilem amoliri vole
bant. Haud procul aberat sex Græcorum cum suis ut quam fortissiine hustes propulsarel.
Elian cardinalis Isidorus, Sarniatarum antistes , cujus ante meminimus, Græcis, penes quos ea
tempestale erat, auxilio fuit. Aderat enim ut synodum congregaret, etRomano pontifici Græcos reconciliarel .
flæc quidem paulo ante confecerat. At Græcis illa cum Romanis reconcilialio ninis sera exstitit.
Βασιλεύς δε, ώς έδόκει ώρα είναι προσβάλλειν Rex Mechmetes, cum lempus jam advenissel (erat
έωθεν, "Αρεος δ' ήν ημέρα, τά τε κύμβαλαέσημαί- autem Martis (59 ).dies) ut oppugnationem universis
νετο, και οι αυληται και οι σαλπιγκται εσήμαινον, copiis aggrederetur, cymbala, cornua tubasque
έωθεν προσέβαλε, και απανταχή της πόλεως καθί- canere jubet, signumque occipienda oppugnationis
σταντο ες μάχην οι βάρβαροι, και προσβαλόντες dedit ; et urbem summo mane fortiler oppugnabant,
εμάχοντο ισχυρώς. Κατά μεν το ές λιμένα τείχος irruentesque in urbem præliabaniur magna virtite .
ήμύνοντο οι "Ελληνες κράτιστα, και εξεώσαντο τους Β In eo muro φuί portun spectal, Greci fortissimo
Τούρκους, και που κατά τας κλίμακες αναβάντων , resistebant, Turcosque magnanimiter expellebant.
κεφαλάς απηνέγκαντο κρατύνοντες τα τείχη ή δ' Etiam capila quorumdam , qui scalis admotis.mu
αυτός προσέβαλε βασιλεύς , οι νεήλυδες επεισπεσόν rum superare conabantur, ampulala de muro de
τες, έβιάζοντο τους οπλίτας των Iανιτων, και ο volvebantur, cum Græci summia vi mænia defen
Λόγγος αυτός τιτρώσκεται τηλεβολίσκω ες την sarenl. Ea parie qua rex.cum peregrinoruin manu
χείρα , και τινες άλλοι των οπλιτών επετιτρώσκον- irruptionem fecit, Januenses armati vi submoli
το 99, και εκλιπόντες την χώραν ή έστηκεσαν, αυτίκα sunl. Longus horum dux vulneratus est manum ,
βιαζόμενοι εισέπιπτον, και τούς τε οπλίτας των icuus bombardæ globulo. Reliqui armati haud
Ιανυΐων έτρεψαντο, και επικείμενοι, εφόνευον. Ο ' nansere a vulneribus intacti. Deserentes igitur
μεν ούν Λόγγος απεχώρει, είποντο αυτό οι οπλίται, locum quem occupaverant, Januenses in ſugam
επιόντων σφίσι των νεηλύδων. Και ο βασιλεύς "Ελ- vertuntur, quos lugienles cædebanı Turci . Lolle
λήνων, ώς ήσθετο εκλιπόντας την χώραν αυτούς και gus dux cedebat :: cum sequebantur armati , quos
εκδιδόντας , ανέδραμε μεν αυτίκα, και ήρετο τον hoslili animo insequebanlur Turci . Rex Græcorum
Λόγγον εί που πορεύοιτος του δ' αυ φαμένου , ως ut accepit Januenses cessisse loco, quem delen
ταύτη Θεός υφηγείται τους Τούρκους , αυτός δ' ο C denduro susceperant, et fugal inire, accurrens
βασιλεύς πρός Καντακουζηνών και τινας ολίγους cilato gradu, Longum percunclatur, quoniam
αμφ' αυτόν όντας τραπόμενος έλεγεν "Ιωμεν , άν- abirel ? Cui Longus respondit, ea qua Turcis Deus
δρες, επί τους βαρβάρους τούσδε. Αυτός τε ο Καν- ipse iter aperit. Verum rex Græcorum ad Cane
τακουζηνός ανήρ γενόμενος αγαθός ετελεύτησε. Και tacuzenum et alios paucos conversus, dixit :
αυτός έτράπετο, και επιόντες , και διώκοντες, έτρω- Eamus, o viri, forti animo contra Barbaros istos.
σαν βασιλέα Κωνσταντίνον ες τον ώμον, και έτε- Cantacuzenus , cum fuisset vir oplimus, in eo
λεύτησεν . Οι δε άλλου Ελλήνων , ως είδον τους νεή- prælio mortem oppetjil. Al rex Græcorum Cou
λυδας επί το μέγα τείχος δραμόντας , και άνωθεν slantinus in fugam conjectus est , kostesque con
βάλλοντας τοξεύμασί τε και λίθοις, και τους αμφι Linuo insequentes ejus humerum vulnerarunt :
τον Λόγγος φεύγοντας , επικειμένων των νεηλύδων atque mortuus est.. Reliqui Greci ubi conspirati
έτράποντο ες φυγήν, εκτός 99 τις έκαστος προσκα- sunt peregrinos ad maguum wuruy cursilire,
ταβάλλειν βουλόμενος ώστε σώζεσθαι . Ως δε ες την 101ssila.ct sagillas el lapides de supernis lorguere ,
πύλην αφίκοντο τήν του Ρωμανού καλουμένην, κα. præterea Longuw culin suis arwalis in fugam el
τασχεθέντες υπ' αλλήλων αυτού ταύτη έκειντο, και ηD fundi,, et insegui fortiter peregrinos,, nec ipsi du
επιόντες αύθις, έπιπτον ες αυτούς και ούτως έπα- bilarunt fugam arripere, cum singuli extra purun
ναβαίνοντες, σπουδή επειγομένους διαβαίνειν, σωρόν se jactare cuperent, ut evaderent hostium manus.
μέγιστον ζώντες κατά την πύλην έπεποίηντο, ώστε Cum fuga 210 celeri essent delali . ad Romani
μηδενι βάσιμα είναι εντεύθεν . Και ούτοι μεν ούτως nuncupalam porlam ), impedili aflluente indique
ως πλείστοι εν ουδενί λόγω απώλoντo, επειγόμενοι hominum curba, bumi cadebant. Deinde alii acçe
φθήναι ες αλλήλους, έπιπταν ες εκείνο το θέαμα , dentes per jacenles incedebani. 11 ° lunc modum
και τας πύλας κεκλείσθαι σώμασι περιιόντων ετοι ascendeutes in eos qui cecideraol, studio yrans
των Ελλήνων• οι δε νεήλυδες υπερβάντες το μέγα eundi magnum fecerunt acervum hominum,, adeo
τείχος (κατέρριπτον γάρ τοι και αυτού μέγα μέρος ut mullus ea elabi possel. At șic mullo respectu
υπό του τηλεβόλου ) εισεχέοντο ταύτη ες την πόλιν, habilo , periere plurimi, cum alius alium fuga
Notulæ marginales.
(39) Quarto Kalend. Julii 1453, die Martis, capla Constantinopolis, quinquagesimo quarto die obsidio
nis. Allier Saivell . lobor , Emm . ! 0 , qui lactum ait1452.
>

58 επιτρ . 99 αυτός .
 391 LAONICE CILALCOCONDYL . E 392
revenire festinaret , et in ti scratsile toe venie A και διήρπαζαν την πόλιν τραπήμενοι όποι εκάστω
bant spectaculum . l'orip quoque claudelan :ur op- προχωροί . Οι δε " Έλληνες πρώτον μεν, ώς η φήμη
plete corporibus Grit'corum , cum per eas exium διέδραμεν , ώς εάλω η πόλις , οι μεν φυγή ώρμηντο
quererent vadentes. Peregrini muro magno supi- επί τον λιμένα ές τάς ναύς των Ουενετών και Ια
ralo (nam et hujus partai bombarda maxima di- νυτων, και πολλοί ες τα πλοιάρια έσβάλλοντες
rteral) , ea ruelbaut in urlem, quam diripiebant , σπουδή και άκόσμως απώλoντo , καταδυομένων των
elintes qua cuique liberum eral, nemine prohibente. πλοιαρίων. Και εγίγνετο οία δή γίγνεσθαι ειώθει εν
Græci autem, ubi primum lama caplam esse ur- τοις τοιούτοις θορύβοις, ατάκτως χωρούντων εκά
bem volabat, fuga ferebantur in porlum ad Vene- στων ες το δια ώζεσθαι εν ουδενί κόσμω. Και ούτοι
lorum et Januensiom naves . Plurimi naves cum μεν έφθησαν αποφυγόντες τους Τούρκους : οι δε
summa celerilale ingressi intercidebant, navibus πυλωροί της πόλεως, αγνωμοσύνη κακοδαίμονι χρη
allo mersis. Eaque contingere videbantur quæ σάμενοι , ώς εώρων τους Έλληνας επί τάς ναύς
contingere solent in ejusmodi lurbis, cum omnes τραπομένους, φυγή ώρμημένους σώζεσθαι ες τας
vullo ornatu nulloque ordine susque deque curre- ναύς , οιόμενοι , ώς ει επικλείσαιεν ές τας θύρας.
1
rent, il semetipsos servarent culos ab imminenti αναγκασθοιεν οι "Έλληνες επιστρέφοντες και αμύνε
periculo. Ει hi quidem Turcorum amanis evila- Β σθαι, και κατά τινα χρησμόν αδόμενον εν τη πόλει,
runt. Al urbis janitores ignorantia el inscitia in- ως τους πολεμίους άχρι του Ταύρου χώρου της πό
felice usi , cum cernerent Græcos conversos in ſu- λεως επιγενομένων και επικειμένων , τους εν τη
gam , ad naves properare , el impetu in eos qui sa- πόλει συστραφέντας ανάγκη, αμυνομένους, έκβα.
lutem consequerentur ruere , pulabant , si eos λείν τους πολεμίους , και αυτούς ίσχειν την πόλιν .
clauderent intra urbem , fore ut cogerenlur redire 'Εν ταύτη οίμαι τιθέμενοι τη δόξη, τας κλείς άνω
el rediulegrare prælium cuin hoste : id consilii sugge- από του τείχους έξω απέρριψαν. Οι δε άνδρες τε
rebal or..culum quoddam in urbe decantalum , fore και γυναίκες , πλήθος πολύ γενόμενοι , ενταύθα επιρ
videlicet ut cum liosles venissent Hsque ad civitatis ρεόντων αιεί συχνών, ετράποντο επί του μεγίστου
locum Tauri dicluul, el oppidanos persequerentur, νεώ της πόλεως, της αγίας Σοφίας καλουμένης,
oppidanos tum conversus, necessitate sic urgente, και ενταύθα συνελέγοντο και άνδρες, και γυναίκες,
hostem expulsuros, urbemque fortiter relenturos . και παίδες. Ού πολλώ μέντοι ύστερον εάλωσαν υπό
lluic oraculo arbitror fidem accommodantes janito- των Τούρκων αμαχητί , και ανδρών ουκ ολίγων !
res , claves de muro extra urbem jaciasse. Cum autem εντός του νεώ διεφθάρησαν υπό Τούρκων . "Αλλοι δ'
turba magna virorum et mulieruri huc condueret , C αυ των Ελλήνων άλλη της πόλεως τραπόμενοι,
tandem contendebant ad maximum urbis templum εν απορία τε είχοντο , και ου πολλά ύστερον οι μεν
Sanctæ Sophiæ dictum . llluc congregabantur viri απώλoντo, οι δε και ηλίσκοντο. Και πολλοί των
pariter et mulieres liberique. Nec multo post capti “Ελλήνων άνδρες γενόμενοι αγαθοί, έμαχέσαντο και
sunt a Turcis ciira przelium , plurimique viri intra απέθανον προς της πατρίδος, ώστε μη επιδείν τας
lemplum a Turcis trucidati sunt. Reliqui Græci γυναίκας αυτών, και τους παίδας 3, εις ανδραπο
per urbem fuga dissipali, quo se verterent, ut ei- δισμόν γινομένας. " Ο τε και Θεόφιλος του Παλαιο
fugerent prasens discrimen , nesciebant. liaud λόγων γένους ταύτη ετελεύτησεν, ανδρικώς αγωνι
multo post quidam corum pecorum more truci- σάμενος θανάτου ένεκα, και των Παλαιολόγων οι
dali , quidam capu sunt. Plurimi Græci cum forent μετοχιταίοι , ό τε πατήρ και οι παίδες αυτού μαχό
viri boni, fortiter ciebant prælinii, eligentes polius μενοι, απώλoντο. Και συχνοί των αμφί βασιλέα 'Ελ
pro patria mori quam videre uxores et liberos præ- λήνων εύ γεγονότες απέθανον , μή ανεχόμενου επι
dam ſore hostium . Theophilus exortus Palæolo- δείν σφίσι την πατρίδα δεδουλωμένην. "Ην τε τα
gorum genere fortiter dimicans in 211 ea pugila της πόλεως άπανταχή πλέω απολλύντων και απολ
occubuit. Palæologoruni socii päler et lilii ejus, D λυμένων, και διωκόντων τε και φευγόντων. Και
manus conserentes magno animo, ciesi sunt in eo αμφί τον Νοταράν του βασιλέως αρμοστήν, και Ορ
prælio . Complures Græci alii , qui latera regis χάνην τον Μουσουλμάνεω υιιδούν, ως αυτοί έλεγαν
stipabani, occisi sunt, nequaquam sustinentes vi "Ελληνες, τοιόνδε έγένετο. Ως γάρ επυθάνοντο έα
dere patriam iu Serviiulen liostium redactam : λωκέναι την πόλιν, επέδρασαν επί πύργον τινά της
per universam urbein plena omnia cranit cædenti πόλεως , ώς ενταύθα βουλευσόμενοι , ότι άπαν σφάς
bus el cæsis , lugientibus et persequentibus. No- δέοι τραπέσθαι. Και ενταύθα γενόμενοι, Ορχάνης
taræ regis prælecto et Orchani Alusulmanis nepoli, μεν ράκια αμφιεσάμενος Ναζηραίου τινός, έξαλεν
ut ipsi Græci indicarunt, hiec acciderunt. Cum εαυτόν κατά του πύργου , και απέθανεν • οι δε αμφί
audivissent caplaill esse urbem , accurrerunt ad τον Νοταράν πολιορκηθέντες εάλωσαν περί πλήθου
σαν αγοραν , αυτός τε άμα και οι παίδες αυτού. Οι
lurrim yramdam urbis, quiisi bic deliberaturi, :In
omnes luga sibi consulere deberent. Cuiu in banc μεν ούν νεήλυδες, αυτίκα το στρατόπεδον του βασι
lurrim advenisseni, Orchanes obsilus panois λέως ενέπλησαν και γυναικών τε άμα, και παίδων
Notulæ marginales.
1 επιστραφέντες . 8 , 14 in c . ολίγοι . 3 τα τέκνα . R. μι in c .
393 DE REBUS TURCICIS LIB . VIU . 394

των περιφανεστάτων Ελλήνων, και όλβον πολύν A cujusilium Nazarei (40) , seipsual precipiien ex
επιφερόμενοι και μέγα ευδαίμονες εγένοντο . Και ήν torri dedil, coque casu mortuus est. Nolares ( 11 )
ιδείν το στρατόπεδον απανταχή πλέον ανδρών τε obsidione circumdalus, landem in conferta homi.
και γυναικών, αλλήλους επιβοωμένων , και παίδων num turlia simul cum liberis in hostium polesla
εκπεπληγμένων ταύτη τη συμφορά. Και χρυσός tem venit. Peregrini continuo regis castra mulic
μεν πολύς , και άργυρος εφορείτο της πόλεως ές το ribus et pueris , qui erant Græcorum illustrium
στρατόπεδον . Και λίθων εύπορία ήν, και εσθήτων liberi, repleverunt : magnasque inde opes ferentes ,
παντοδαπών πλέως η χώρα . "Ωστε μια ημέρα μέγα admodum opulenti facti sunt. Videre erat regia
δή όλβιον γενέσθαι τούτο το στρατόπεδον από το castra plena viris et mulieribus se invicem vocan .
ανδρών περιφανών, και πλούτου και της άλλης libus, necnon liberis isla calamitale admodum
ευδαιμονίας , ώστε πολλούς μεν ουκ έχειν ό τι χρή- altonitis el perculsis. Mullum auri argentique es
σαιντο των νεηλύδων τη παρούση ευδαιμονία. Και urbe in castra portabalur : lapidum pretiosorum
λίθους μεν εξωνησάμενοι ολίγης τιμής, άτε μή copia erat maxima (42) . Locus castrorum omni
ειδότων των νεηλύδων, οπόσου αυτά δέοι αποδό- genis vestibus repleliis erat, adeo ul uno die di
σθαι και , μέγα όλβιοι εγένοντο. Και χρυσόν έστιν ή larentur ista castra admodum insignium virorum
αντί χαλκού φαίνονται αποδόμενοι 1 οι νεήλυδες . Β divitiarum et celera felicitatis albundantia , ut du
"Ενταύθα εάλω και Ισίδωρος καρδινάλις Σαβοίων 8 , bilarent Turci quo pacto ca rerum omnium copia
και ώς ήχθη ες Γαλατίαν και απεδόθη , και έσβάς ές frui possent. Vendebantur lapides preliosissimi
ναύν , απέδρα επί την Πελοπόννησον . Ει μεν ούν parvo pretio : quia peregrini eorum pretium igno
αυτόν έγνω βασιλεύς, ώς είη καρδινάλιος Ισίδωρος, rabant. Interdum aurum pro aurichalco peregrini
ανεϊλέ τε αυτόν, και ουκ ανίει διαφυγείν • νύν δε vendebant. In hac rerum turba miserabili caplos
.

οίόμενος αυτόν τεθνάναι, ουκ εποιείτο λόγον ου- est cardinalis Isidorus Sarmatarum antisics : qui
δένα . Του μέντου βασιλέως Ελλήνων την κεφαλήν
των νεηλύδων τις μετά ταύτα παρά βασιλέα ενεγ-
κάμενος, δώρα τε έλαβε, και αρχή έδιωρήθη 10.
" Οτω δε τρόπο αποθάνοι, ουδείς ήσθετο των νεηλύ-
δων φράσαι. Κατά γάρ την πόλιν συν πολλοίς άλ-
λους αυτού ως ο τυχών ετελεύτησε , βασιλεύσας έτη
τρία και μήνας τρείς. Εάλωσαν δε και Ουενετών
άνδρες επιφανείς, οι αυτού τε παρησαν μετιόντες
έμπορίαν, και άλλοι συχνοί, οι συν ταϊς τριήρεσιν
έτυχον όρμισάμενοι. Κατέσχον δ' αυτούς οι "Ελλη-
νες κατά το ξυμμαχικών, ώστε αμύναι σφίσιν ες
duclus in Galatiam urbem , vendinus esi , et coll
scensa navi proſugit in Peloponnesum . Si rex
Turcorum virum hunc novissel, videlicet quod
cardinalis esset , cerle eum interfecisset, nec elin
fuga elabi permisisset. Verum cum eum quoque
inter cæteros occisum esse putaret, nullam ejus
rationem babebat. Post hæc quidam capul regis
Græcorum ad regem alulit, et ab eo muncra magna ,
necnon principatum accepit. Quomodo autem
Græcorum rex interieril, peregrinorum nullus ex
plicare polvil. Creditur tamen in porla , sicut et
.

την παρούσαν ανάγκην. Και ο μεν πρύτανις τών reliqui, exspirasse : cum regnassel annis tribus,
Ουενετών , ώς ήχθη ές 11 βασιλέα, απέθανεν οι δ' el mensibus tribus. Venere in hostium manus viri
άλλο: απελύοντο μετά ταύτα . Ενώ γάρ ταύταεγέ- Veneti illustres , qui merciuin gratia Byzantium
νετο , και πάντες σχεδόν εγένοντο τετραμμένοι επί appulerant : necnon alii plurimi, quos eadem in .
C:αρπαγήν, και οι του στόλου του βασιλέως. Αι δε cessitas cum triremibus co pertraxerat. Græci
των Ουενετών τριήρεις λύσασαι, εκομίζοντο διά igitur eos 212 baud abire sinebant : verum in
του Ελλησπόντου , και τριταίοι αφικνούνται ε; præsenti rerum discrimine cos auxiliares adesse
Εύβοιαν κεναι ανθρώπων . Τους γάρ πλείους απο- volebant. Venelorum judes (43) qui præstare vi
βιβάσαντες οι "Ελληνες, ετάξαντο ες την της πόλεως debatur, ad regem deduclus cum esset, interferliis
φυλακήν προς τας επάλξεις, και εάλωσαν, οι δε και est . Reliqui deinde dimittebantur. Omnes hinc,
απέθανον. Αι μεν ούν τριήρεις αφικόμεναι, αγγέλ- etiam qui erant de classe regis, accingebantur ail
λουσί τε την Βυζαντίου συμφοράν, και πάντες ουδέ D predam. Venetorum triremes solulae ferebantur
ήδεσαν πού τράπωνται γενόμενοι» αυτίκα γάρ ήξειν hominibus vacuæ per llellespontum , el die tertio
ες αυτούς το δεινόν ενόμιζον . Και αι νήσοι αι εν τω Evian (44) appellunt. Νam plurimos eorum Graeci
Αιγαίο σχεδόν του ξύμπασαι ώρμηντο ες φυγήν. Και ex navibus deducentes, disposuerant ad custodiam
οι ηγεμόνες των Ελλήνων , και οι περί Πελοπόν- urbis, per muri pinnas eos collocantes. Veru :10
νησον, συμφορά πεπληγμένοι, ώρμηντο επί την capti sunt:: quidam eorum interempi sunt .. Tire .
Notulæ marginales
( 10) Monacbi. passi surit 50000, Genuenses 20000 , Florent. 2000,
141 ) Leoulares, qui el Chir Lucas, caplus . Anconitani 15000 duci lorum ).
(42) Præda ex urbe capla , quibusdam qualer ( 45 ) Bajulus.
millies millibus ducalis a'siimala . Veneli dandam (44) Æginair .

αποφ. • al. εγίγν. Ini uno, αποδίδοσθαι. Ιη αι . μι . . * Ιn uno , αποδίδ , 1η αι. μι c . 8 In uno, Σα
10
Είνων . * Ιη αιο , Γαλατίην . εδόθη . παρά.
PATROL . GR . CLIX. 13
 LAONICI CIJALCOCONDYLA 326
395
211es advertentes, Byzantii calamitatem nuntiant . A θάλασσαν . Δι' ά δή ξυνέβη ύστερον γενέσθαι
Omnes quo abireni, parum seicbanı, Existimabant την απόστασιν των ενοικούντων αυτήν 'Αλβα
cuin e:mdem ca la mitatem quamprimun ad ipsos νών .
pervenuram . Pene omnes quotquot Ægæi aris insulas incolebant, ſugam arripiebant . Græcorum
vinces, et omnes qui in Peloponneso erani, isia calamitale lerrili, festinabant ad mare . Quapropter
postea accidit, ul Albani, qui in ea erant, ad defectionem properare:: t.
Rex quidem occnpato Byzantio, Zaganum all- Βασιλεύς μεν δή , ως εάλω Βυζάντιον , αυτίκα
nem sumu naves adaplare jussil, el pergere in έκέλευε Ζάγανον τον κηδεστήν αυτού τριήρεις πλη
urbem Galatiam e regione sitam : el imperare , ρώσαντα, ιέναι τε επί την καταντικρύ Βυζαντίου
ne ad naves pergant. Præterea edici jubet iis qui Γαλατίην πόλιν, και διακωλύειν μή πλέειν 12 επί
intra urbem erant, ut singuli in suo loco quieri τάς ναύς, παραγγέλλειν τε τοις εν τη πόλει, ιδρύ .
manerent, nec paterentur quemquam conscendere σθαι τε έκαστον έν τη χώρα , και μηδεν επιτρέπειν
haves : princeps enim hujus civitatis ubi compe- είσθαίνειν 13 ες τάς ναύς. Ο γάρ της πόλεως ταύτης
rit Byzantium in potestatem venisse hostium , li- προεστώς , ώς ήσθετο το Βυζάντιον εαλωκέναι υπό
mens ne similc exilium se suosque raperet, acci- βασιλέως , περιδεής γενόμενος, μή και ές σφάς ορ
pies 1rlis cinves, veniensque ad regem, seque B μώμενος εξανδραποδίσαντο την πόλιν, οία και Βυ
11rlie :111e et cives ejus idei conomisil : promisil- ζάντιον έδρασε , λαβών τας της πόλεως, κλείς, και
que in posterum se siosque fideliter ci obedien- αφικόμενος ες βασιλέα , παρεδίδου την πόλιν, ώς
ter su iso fore . Quapropter rex nisit Zagan η αυτώ τε επιτρέπουσι σφάς, αξιoύντες πείθεσθαι του
ut urbem in liilem acciperet, el nulli concederet λοιπού αυτό , ότι αν κελεύοι . Τότε μεν ούν τον Ζά.
intrare naves . Verum ejus urbis cives , ubi vidis . γανον έπε μπε παραληψόμενόν τε την πόλιν, και
sent triremes regigs accedere , onnes ano impetu μηδενί επιτρέψοντα εσβαίνειν ες τάς ναύς . Οι μεν
et conſertii coeperunt irruere in naves. Ac Turci ούν Γαλατιανοί , ως είδον τας τριήρεις επί την πό
retinebant eos , el ut cæteris melum injicerent, λιν σφών ώρμημένας , ενταύθα δή άταντες πισ
quosdam trucidarunt. Zaganus cum advenissel, συδί ώρμηντο επί τάς ναύς. Οι δε Τούρκοι επείχον
wbem ingressus est : el rempublicam oruinans, αυτούς, και τινας αυτών διεχρήσαντο δεδιττόμενοι .
regium præfectum urbi præfecit. Uno itaque dic 'Επει δε αφίκετο Ζάγανος, εισιών ες την πόλιν, κα
quarum urbium potilus est: alleram { uede diripuit, 4 !στα τε τα εν τη πόλει , και άρχοντα επέστησε του
allera! iis fidei suscepit ; ejusque incolas muros βασιλέως . "Ωστε μια ημέρα δυοϊν πόλεων κύριος
qui continentem spectant, diruere jussit. Id au- γενόμενος , την μεν ήνδραποδίσατο, την δ' αυ παρα.
1en ea gratia imperabatur , ne si naves ab Italia C λαβών , τα κατά την ήπειρον τείχη καθαιρείν τους
advenirent, ad defectionem propenderent ; quam ενο:κούντας και προσέταξεν . 'Επoίει δε τούτο, ως αν
muri destructi veiabant : præterea ul ea urbs, si μή νεών από Ιταλίας αφικνουμένων , απόστασίν τα
«lenuo ingruerel bellum,, regi advenienti poteret .. βουλεύοιντο , καθηρημένων των τειχών της ηπείρου,
Sræci, quotquot exitium evaserant, abducebantur και τη βασιλεί έσαύθις ήν επίη πόλεμος , κατάσχη
Galatiam , et libertatem recipiebant. lli erant viri εσιών ες την πόλιν. "Ελλήνων μεν ούν, όσοι μη
præ cæteris maxime 213 illustres. Nolaram regis απώλoντο, τούτους απαγαγόντες ες την Γαλατίην,
Græcorum primarium judicem cum lixore el li . τους επιφανείς μάλιστα αυτών, και άλλοι μεν ού
beris redemit Turcorum rex ; et cum eo collocu- ως ήλευθερούντο. Νοταράν δε τον βασιλέως Ελ .
liis,, permisit ei ut ubi vellet,, cum suis liabilaret..
tus λήνων πρύτανιν , αυτός τε ο βασιλεύς εξωνησάμε
llic auteio exspectabat auxilium ab Italia , quod νος, και γυναίκα και παίδας , και χρηματίσας αυτό
brevi affulurum arbitrabalur. Interim tamen By- άττα 15 ηβούλητο συνιέναι των εαυτού , και τα της
zantii cum rege mansit. Quidam Græci qui erant Ιταλίας όσα ήδει προσδόκιμα , ετίμα τε και συνε
libertatem consecuti , et praesenti exitio subtracti , γένετο χρόνον τινά . Και Ελλήνων όσοι ήλευθέρωντο ,
iterun colligebantur: Byzantium,, propinquos et ηD συνελέγοντο αύθις ες την Βυζαντίου πόλν, τούς τε
amicos eorum . in libertatem antiquam asserentes , προσήκοντας αυτών ελευθερούντες και επιτηδείους .
Verum haud mullo post regis jussu omnes inter- και ου πολλά ύστερον υπό βασιλέως απώλoντο .
iere ; quod quidem sic cvenisse compertum est. 'Εγένετο δε ώδε . "Ως ανηνέχθη ες βασιλέα παϊδα εί
Ubi est rumore allati ad regem , Notaræ esse ναι του Νοταρά νήπιον δωδεκαετή , έπεμψε των οι
liliun nalum annos circiter duodecim , unum de νοχόων αυτού ένα , αιτούμενος τον παιδα . Ο δε ώς
siis pincernis misil pelitum puerum . Notaras επίθετο τα παρά του οινοχόου , χαλεπώς τε έφερε,
postquam accepil ex pincerna regis voluntatem , και έποιείτο δεινόν, λέγων· Ω οινοχόε , ταύτα ουκ
graviter iria succensus est, sibique eam petitionen ανάσχετα εστι , βασιλέα αφαιρείσθαι τους παίδας
admodum periculosani et intolerandam fore judi- ημών, ουδέν έχων και τι αν υμίν εν τώ παρόντι επι
cabal, et sic compellavit pincernain regium : () μέμψασθαι , επεί τε συνέγνω ημίν την αμαρτίαν
pincerna, haud ſerendum est , regem mihi liberos εξωνησάμενος . Ει δε ταύτα ούτω ημάς ποιoίη, το
Notulæ marginales.
15
12 ετιπλέειν τας ν . 13 αι . εσό . 16
14 εκέλευεν . ήβούλετο . Sic R.
397 DE REBUS TURCICIS LIB . VIII . 393
ου κελεύει ημάς αυτούς κακίστω ολέθρο 16 ταρα- A velle eripere, enim
cum nihil sit quod crimini det ,, cum
δούναι ; Ταύτά τε έλεγε , και ουκ έφη έκών είναι semel errorem remiserit. Sin autem id fixum ra .
ποτε τον παίδα, αναίτιος ών, εκδώσειν. Επιπλής- tumque sedel in animo regis, quare non imperal,
τοντι δε το οινοχόων και παραινούντι , μήτε λέγειν, ut nos lurpissim : 2 morli liberos nostros tradamus ?
μήτε ποιείν ούτω ες βασιλέα, ώς αυτίκα απολούμε- Hæc loculus, addidit, se nequaquam filium regi
νον, ουκ έπειθεν. Επει δε υποστρέφιων απήγγειλε pelenti dalurum , cum nullam in ipsum commiseril
τώ βασιλεί τα παρά των Ελλήνων, αυτίκα εκέλευ- culpam,. Pincerne autem oljurganti et monens,,
σεν αυτόν τε άμα και τους παίδας, και όσοι αυτώ ne talia et diceret , et facerel in regem , quasi illico
συμπαρήσαν άπαγαγόντας κατασφάξαι. Οι μεν ούν,, periturus,, non obtemperavit .. Pincerna igitur re
ώς αφίκοντο ες αυτόν οι επί τούτο ταχθέντες, έρείτο Versus ad rege:11 , responsum quod ab Notara acce
αυτών , τους παίδας εναντίον αυτού ανελεϊν τα perat, exprompsit. Rex iratus, præcepit ut Notaram
πρώτα , μετά δε ταύτα εαυτόν καταχρήσασθαι . Και cum liberis , quos secum haberet contindo abdu
οι μεν παίδες αυτού καταδείσαντες τον θάνατον, cerent, el neci darent . llos , quibus id negotii injun
εδέοντο του πατρός, και όσα ενην σφίσι χρήματα εν clum erat, cum advenissent, rogavii Notaras ut
τη Ιταλία , παραδόντας, περιποιήσαι 17 ώστε μή primo liberos in conspectu suo occiderent, el po.
αποθανείν· ο δε ούκ εία , αλλ' εκέλευε θαρρούντας B stremo in se hostili ferro ruerent . At filii timentes
1έναι επί τον θάνατον . Και τούτους μεν πρώτα ανεί- mortem , precibus fatigabanı patrem , lil interfecio
18
λον, μετά δε εαυτόν παρείχετο διαχρήσασθαι . ribus opes universas quas in Italia haberel, pernic
"Ως δε τουτόν τε και τους περί αυτόν ανειλεν ο βα- micrarel, ne ipsi perimerentur. Veroni paler libe
σιλεύς, αυτίκα έκέλευσε και των Ελλήνων τους άλ- roruim preces aversalus, jussit ui forli animo ad
λους , όσοι παρήσαν εν Βυζαντίο ήλευθερωμένοι, il : inentem nortens irent.. liquidem primo inter
απαγαγόντες και τούτους, απέσφαξαν. Και ούτω fecti sunt. Posiea se necandum et ipse interſecto
μεν ούτοι εν ουδενί λόγω απώλoντo βασιλεύς δε επι ribus præbuit. His ita peractis, nec reliquis Græa
τούτον τον φόνον ελάσας, ενάγων των Ελλήνων των cis pepercit rex , verum omnes quotquot liberati
επιδήμων ενός , ού την θυγατέρα βασιλεύς συγγενό- aderant Byzantii, ad supplicium extremum rapi
μενος , ήρα τε επιμαινόμενος τη γυναικι, τούς τε jussit.. Hi quidem pecorum inodo
molo percussi ,, ιu!!
nullit
προσήκοντας 19 αυτή έφιλοφρονείτο, υπό έρωτος ώ ; eorum ratione habila, periere. Regem autem in
μάλιστα φερόμενος , και τούτω φασι πειθόμενον, δια- Græcorum cædem concilavil advena quidam , cujų ;
χρήσασθαι τους "Ελληνας, Περί μεν τους του Βυ- lilium ardentissimo amore pro equebatur rex ; et
ζαντίου "Ελληνας τοσαύτα εγένετο. Δοκεί δε ή ξυμ- congressus cum ea , amore amens, propinquis
φορά αύτη μεγίστη , των κατά την οικουμένην γενο C mulieris , quaecunque petiissent , gratificalur . 214
μένων υπερβαλέσθαι τω πάθει, και τη τών Ιλίου Tujus itaque pairi oblemperans rex , Græcos ma
παραπλησίαν γεγονέναι, δίκην γενέσθαι του Τείου clari jussil. Apparel Byzantii exilium miserabile
υπό των βαρβάρων, τοίς "Ελλησι πασσυδί απολου- oliperasse omnia , quæ per universum orbem con
μένους και ούτω τους Ρωμαίους οίεσθαι ξυμβήνα: tigisse scius excidia.. Nec dissimile est Ilii
την τισιν αφίχθαι τοίς "Ελλησι της πάλαι ποτέ γε- excidio . Ultionem llii , diruti Byzantii calami
νομένης Ιλίου ξυμφοράς, lalein quidam credunt, Gracis Barbarorun vi
pereuntibus. Rumauị quidem constanter asseverall ultionem apprehendisse Græcos, propter ea
quæ barbaris fecerunt in llii destrucijone.
29 Ταύτα μεν ες τοσούτον εγένετο. Χαλίλην δε εν. Hec quideni hactenus. Rex Chalilemi Priami (45)
ταύθα, τον Μπραΐμεω παϊδα, τον του οίκου αυτό filium comprehendi jubel, cum jail antea cum
ηγεμόνα συλλαμβάνει, βουληθείς μεν και πρότερον interficere animo destinassel. Verum cum res sude
απολέσαι αυτόν, καταστάντων δε ουκ έτι αυτών των necdum salis firmae forent, melu inbibilis, cung
πραγμάτων βεβαίως , δεδoικώς, ουκ εποιείτο την non copil. Cuin Cilm comprehendisset, vincium
σύλληψιν . Και αυτόν μεν εν πέδαις έχων, απέπεμ- currui imposuil, et Adrianopolim venire jussit, ut
ψεν επί αμάξης επί 'Αδριανούπολιν καθείρξαι. Και D ibi in vinculis asservaretur . Nec ni sulto post bonis
ού πολλώ ύστερον τήν τε ουσίαν αφείλετο , χρυσόν τε omnibus, auro et argento , quantum possidebar,
και άργυρον, όσος ενήν αυτώ. Ισχυρότατα δε χρη- cum exuit. Nam vir ille opibus cumulandis admo
μάτων κτησιν ποιησάμενον τούτον τον άνδρα , και duin inhịaverat, diviliisque onines, quotquot in
μέγα βλβιον, εν τω των βασιλέων τώνδε οϊκιν συμ- regia erant , longe antecedebat. Hic contigere,
πάντων γενομένων . Ταύτα δε εγένετο επικρατούντος cum plurimum polleret apud regem Zaganus re
τότε και το κράτος έχοντας παρά βασιλεί Ζαγάνου gius aſünis : cujus filiam desponsam Machumeti
του κηδεστού βασιλέως, ου την θυγατέρα εγγυημέ- Michaelis filio , cum iret una cum rege visum ,
γην Μαχoυμέτη τω Μιχαήλου παιδί , ώς οψόμενος είη amore perculsus , ut eam vidit, uxorem duxit. Ale
Notulæ marginales.
(45) Carambci.
16 Ιn uno , παραδιδόναι 1711 περιποιήσθαι σφά;, in al, περιποιήσαι σ. 18 In uno , διαχρήσθαι . 10 Ια ,
αυτής. 29 Ιη μπο, ταύτη μεν ούν . Ιη αι. ταύτα μεν ούν .
3 :9 LAONICI CIALCOCONDYLE 403)

teram vero Merlimeti despondil Zaganus. Ei quidem A, παρ'

saputov pa to pasli,, και
αυτόν άμα zat ipasel; os εθεά.
iteé
lum slalim Chatilemi necavit, ministros que ejus σατο την γυναίκα , ηγάγετο μεν αυτός ταύτην, την
captos Jagupem et Mechmetem spoliavit opibus ; δε ετέραν εγγυήσατο αυτω Μαχoυμέτη ο Ζάγανος .
aureorum autem crani duodecim myriades . Mini- Τον μεν ούν Χαλίλην ευθύς τότε κατεχρήσατο , και
stri Chatitis, quorum complures erant. pullati τους θεράποντας αυτού , Ιαγούπην και Μεχμέτην,
obambulare volebant, ut lugerent eum , quasi vir και συλλαβών , τα χρήματα αφείλετο υπέρ τάς τα 11
bonus ſuisset. Verum ubi rex id comperit, conti- μυριάδας χρυσού . 'Ενταύθα μεν ώρμηντο των θερα
1140 per præconem edici jubel : Si quis in crasti πόντων αυτού οι πλείστον μελανοφορείν , και των επι
in diem alio amictu usus fuerit, is continuo in τηδείων , άτε ανδρός αρίστου γενομένου . Και ως
januas regis accedat. Cæterum nullus contra edi τούτο ανήχθη ές βασιλέα, κήρυγμα έποιείτο, ός αν
cium regis pullatus apparuil. Rex jam antea inn . εσθήτα μέλαιναν φoρoίη ες την ύστεραίαν περίνα !
dicia haud obscura præbuerat, se virum istum olis : ές τάς βασιλέως Ουρας . Και ουδείς εφάνη ούτως
se. Idem loquebatur fama, quæ plerumque divi- έχων ανά την πόλιν. ' Α εδήλου μεν τώ ανδοί τωνδε
natio esse consuevit. Cum quondam vulpes ligita και πρότερον βασιλείς , ώς άχθοιτο μεν αυτώ επιει
essel in januis, rex dixisse fertur : () misera , qua- κώς πάνυ δυσμενεί περί εαυτόν, 13 και η φήμη ού
re non oρiliusChaltitem nostrum praefectum corrii- τως είχε θειοτέρα ούσα ώς τα πολλά . Και ποτε αιώ .
pisti, lil effugeres, verum adeo miserabiliter lic πεκος δεδεμένης εν ταις βασιλέως θύραις , αυτός
93
βασιλεύς 18 ήρετο, “Ω ταλαιπωρε, τι ου χρήμασι
agis ? Fanma Hoanilil et Chalilem perierruit . Γιο-
fectus est ergo peregre , vt Meclimeris sepulcrum διεπράξω παρά Χαλίλη τώ ημετέρω πρυτάνει δια
viserel, sperans fore ut interim regis furor fran φυγείν, αλλ' ούτω κακώς πράττεις ; 2426 "Έδραξε μέν
geretur. Rex autem aslu virum circumvenit , haud του και αυτόν Χαλίλης ή φήμη , και ώρμητο ώς εις
cessais eum opibus colere. Quondam cum rex cer- τον Μεχμέτεω τάφον, πορείαν έκδημον ποιησόμενος ,
neret Chatitem fama vulgi perturbatum , pecuniam ώστε ανείναι του θυμού τον βασιλέα αυτόν. 'Αλλ'
ei misit mullam , dicens : Bono sis animo, nec la- εξηπάτει αυτόν χρήμασι θεραπεύων. Και ποτε ως
cile audias illos qui nescio que horrenda libi an- είδε τεταραγμένον τη φήμη , χρήματα επιπέμψας,
gurantur. fac bono animo sis . Chaliles in banc έκέλευε θόρεϊν , και μη τείθεσθαι τους χαλεπόν ::
modum deceplus, nuntium ad rege » 215 niisit, υποτιθεμένοις αυτό, ή δεσθαί τε εκέλευε . Και ούτω
dicens : 0 rex , in le silum est ul dulcamus, a εξαπατώμενος , έπεμπε λέγων τη βασιλεί: “Ω βασι
gaudeamus. Si igitur dolere jubes, necessitas ur- λεύ, και αχθεσθήναι ημάς , και ήδεσθαι επί σοι εστιν.
gel ul id faciamus : sin aulem gaudium imperave- C
" Ην ούν κελεύης άχθεσθαι ημάς, ανάγκη ούτω έχειν
ris, gaudio maxime indulgendum est, ac lælo nos ημάς· ει δε και αυ ή δεσθαι επιτάττεις, καθησο
anino esse oportet . Veruin Clhaliles , quemadmodum μεθα πάνυ θαρρούντες. Ούτος μέν ούν ούτως ετελεύ
exposuinius, mortuus est . τησεν .
RX capto Byzantio, gloria ipsolescens el super- Βασιλεύς δε, εί είπετο μετά την Βυζαντίου αίρε
bicns, ubique magna elliciebal, et regnum suum σιν τη αμφ' αυτόν δόξη , έπιών απανταχή , μέγα αν
usque promovebit,, plurimis regionibus in ditio- κατειργάζετο, έαυτή χώραν προανακτώμενος. Μετά
nem acceptis. Miror autem si qui fuerint qui Si- δε την Βυζαντίου αίρεσιν, σπουδές μέν έποιείτο
byllinis oraculis fidem non habuerint, cum Byzan- τοίς βασιλέως Βυζαντίου αδελφούς . Θαυμάζω δε ει
93
Conze regionis regim catalogus ab Lcone (ut aiunt) μή τους χρησμούς της Σιβύλλης ούκ ώοντο 25 αλη
Sapienle rege conscriplus, in hunc regem , el in θείς γεγονέναι , οπότε την εν Βυζαντίω χώραν την
patriarcham Floredliw Tyrrhenorum mortuum , των βασιλέων γραφήν, υπό Λέοντος του Σοφού, ως
escat. Nam nec Constantinum regem , ut qui a φασι , βασιλέως , ές τούτον τον βασιλέα ετελεύτα ή
Barbaris esset peremplus, nec in regia defunctus, γραφή, και ες τον αρχιερέα τον εν Φλωρεντία τη
nec Gregoriui in Italiato abeuiles,, tabula illa Τυρρηνών τελευτήσαντα. Τον γάρ δή Κωνσταντίνου
accipiebat . Loca alletin regum in ista tabula, φίρ βασιλέα, άτε απολλύμενον υπό των βαρβάρων , και
suo tempore lucruril, necnon patriarcharum , sive ου τελευτωντα εν τη βασιλεία, ούτε τον Γρηγό
paucorum , sive complurilim , qui ad urbis ejus ριος 26 , τον επί Ιταλίας oιχόμενον, εχώρει ο πίνας
patriarchalam pervenere , inlercisa siit usque εκείνος. Χώροι δε ενετέτμηντο εν τω βιβλίο των
ad istum coem , et ad is !un patriarcham . Exstani καθ ' εαυτόν βασιλέων ες την τελευτην τούδε του
et alia regis hujus opera le: norabilia, uι ( ii βασιλέως , και του αρχιερέως αύ , είτε πλειόνων,
physices et astronomiæ fuerii peritissimus, earum- είτε δή και ελαττόνων , όσοι εχώρησαν επί την
que potentias exacte lenverii. Siit autem duo aut αρχιερωσύνην της πόλεως . Λέγεται μεν και πολλά
tria , quorum ul recordemur, operæ pretium est . του βασιλέως τούδε έργα θαύματος άξια, άτε δή
Verun in scquentibus memorabuntur. Cum Pelu- αστέριων και ευχών έμπειρου γενομένου, και ώμι
ponnesiaci Juces pararent ſugere in liaisaill , ληκότος τη εκείνων δυνάμει: δύο δε και τρία, ών

Notulæ marginales.
21 Ιn uno , δέκα . 22 φανέντα , in al. γενομένη. 23 έφη ταύτη , ώ . 2 * 390753. Sic etiam in uno, ul in
cra . 15 οιονταί τινες αλ. 25 In orα , ίσ. τον Ιωσηφoν.
 DE RECUS TURCICIS LIB . VII . 402
άξιον επιμνησθήναι. Λέτειμι δε , εφ' ου τα λέξεων Andlhibitis et Griecorn clarissimis, rex Meccles
εφεξής λόγου· ώς οι από Πελοποννήσου ηγεμόνες cui iis fælera sansil. Quo facto , captam fugam
ώρμηντο μεν φεύγειν επί Ιταλίας , και Ελλήνων omiscre. Manentes itaque, in grandem preveluri
όσοι ενώκουν την νήσον οι επιφανέστεροι ώς δε sunt calamitatem . Nam Albani cuin cernerent eos
σφίσι σπονδάς ο βασιλεύς εποιήσατο, ουκ έτι διε- paratos ad fugam , naves als lerra moliri et solve
νοούντο απιέναι , αλλ' εμμένοντες , περιέπεσον ξυμ- re, dicto amplios audientes csse recusabant, et in
φορά ου σμικρά τινι, ουδε επιτυχούτη . Ως γάρ ler sese conspirant, quasi Peloponnesuin sie
εώρων αυτούς οι Αλβανοί παρασκευαζομένους απαι- dilionis facturi. Ejus consilii aurtor et instigaler
ρειν, ουκ έτι ήθελον πείθεσθαι , αλλά συνίσταντο μεν erat Perrus Claudus, vir improbus, el parum des
στρος αλλήλους , και συνώνυντο 17 , ώς επιθησόμενοι tris moribus præditus. Is non interminabat ad
τη Πελοποννήσω. " Επραττον δε ταύτα , ενάγοντος defectionem impellere Albanos. Instabat usque, lil
Πέτρου του Χωλού , ανδρός τον τρόπον ουκ αγαθού , a Græcis desciscerent , sibique quem elegissent,
δεξιού δε άλλως , και καθηγουμένου τους Αλβανούς principe crearent. Primo quidem Althai ren
την εσήγησιν ταύτης της αποστάσεως. 'Ενήγε δε audieliant,, quasi qni vellent suis principibus ob
επικείμ: νος, ώστε αφίστασθαι από Ελλήνων , και lemperare : postea vero animos mularunt, cum
B
σφίσιν ηγεμόνα ελέσθαι , εν αν αυτοί έλωνται. Και eliam alii quidain Græci ad eamdem rem capessen
ώρμηντο μεν ως ξυμβήσοντες τους ηγεμόσι , μετά δε dam Albanos incitarent, ducemque creari vellent .
διεκωλύθησαν, και επεκαλούντο μεν και Ελλήνων Tandem Emmanuelem nalum ex genere Cantacol
άλλων ες την εσήγησιν ταύτην, επιστάτην αξιoύντες zenorum , ducem constituunt, resque Græcorum
γενέσθαι τελευτώντες δε έστησαντυ Εμμανουήλον agunt feruntque :: et bellum 0ccipientes , jument::
των Καντακουζηναίων γένους ηγεμόνα το σφίσι , και pecoraque quæ Græci habebant, diripere haud
τα των Ελλήνων ήγον και έφερον· και υποζύγια abstiterunt. Albani aulei omnes pastores sunt, el
μεν και ζώα όσα είχον οι " Έλληνες, ελπίζοντο στρα- nullibi certis sedibus morantur. Hinc itaque pro
τευόμενοι . Είσι το γένος τούτο νομάδες άπαντες, και fecii, 216 urbium donios occupabant; el accur
ουδαμή σφίσι χρονίαν την διατριβήν ποιούμενοι.. quasdam olsidebant,, quasdam expιι
rentes , quasil:
Ταύτη δη ορμώμενοι , των πόλεών τε εστίαςυπηγά. gnantes diripielbant . Cum Grecos mancipiorum
γοντο , και επελαύνοντες, τάς μεν επολιόρκουν, τάς loco ducereni, et planissime contemnerent,
δε και έδή υν . Και τούς τε " Ελληνας έν άνδραπόδων scripserunt 31 januas regis , promittentes uir
λόγω ποιούμενοι , έπρασσον ές τας θύρας του βασι- thes et exercitus Peloponnesiacos in regis pote
λέως, επιτραπήναι σφίσι την Πελοπόννησον . Και C state fore , si ipsis Peloponnesum tradidisset.
επηγγέλλοντο και στρατών και πόλεις αυτού εν τη Pollicebantur se quotannis Tributum magnum re; i
Πελοποννήσω, και φόρον επέτεινον πολύν απάγειν prosuros. Albanos adjutahanı Centerion Zacharias.
τη βασιλεί. Και ξυνεβάλλοντο δή αυτοίς και Κεντη- frater mulieris ejus quam ducerat regis frater , el
ρίων Ζαχαρίας, και της γυναικός αδελφός του βασι- Lucanes . los allductos in urlem Chlunetian , in
λέως αδελφού, και Λουκάνης. Ούς καθείρξας εις carcerem , qui in arce eral, vinctos conjecit. Al
πόλιν καλουμένην Χλουμετίην 35 εν τη ακροπόλει , 1bani civitatis prefectum promissis accendentes ,
εις φυλακήν έποιείτο, και εν πέδαις συνετήρει. Τον persuaserunt lit in ipsorum partes abiret, el de
γαρ της πόλεως άρχοντα πείσαντες συναφεστάναι ficeret ,, Centerionis que filiam duceret ,, virosque
το σφίσι, και αγαγέσθαι του Κεντηρίωνος θυγατέρα, capίος
caplos vinculis exiieret ;; etel propalam bellum
απέστη τε , και τούς τε άνδρας ήλευθέρου , και επο- cum Græcis gerebant. Centerionem quidem regis
λέμουν τοίς " Ελλησι . Και ηύξετο μεν τοίς Αλβανούς frater Thomas ideo in vincula duci jusserat, quod
τα πράγματα, και ες μέγα εχώρει. Τον μέν ούν eum Amurales Niechmelis Isthmum destruerel,
Κεντηρίωνα Θωμάς ο βασιλέως αδελφός, ώδε αιτια- ipse recta ex Peloponneso in Achaiam se recepisse!
σάμενος, συνέλαβεν, ότε 'Αμουράτης ο Μεχμέτεω Ad defectionem inclinabal ipse, necnon Bochales
ν
τον Ισθμόν καθελών, ήλαυνεν εντός Πελοποννήσου Leoniares princeps. Et quidem Bochales aperte
ευθυ 'Αχαΐας "Ωρμηντο δε αυτός τε άμα και Μπό- defecit, el propalam bellum gerebat : et conserens
χαλης ο Λεοντάρης 19 άρχων αφίστασθαι. Και ο μεν manus cum Raule principis duce, captus est ; cap
Μπόχαλης απέστη τε εκ του φανερού , και επολέμει, to que oculi eruti sunt. llos quidem in hunc 010
και συμβαλών στρατηγό Ραούλ του ηγεμόνος , dum accusans , in c: rcerem conjecit ; Centerionem
εάλω, και εξεκόπη των οφθαλμώ του ηγεμόνος. Τού- videlicet, quod deseruissel Peloponne -tlm , Amn
τους μεν ούτω αίτιασάμενος , απελαύνοντα 30 'Αμου- rate Isthmum diruente , Lucanem allein , quod
ράτεω , Λουκαΐνην 31 δε και νεωτερίζοντά τε περί res novas molirelur, et conspirationem faceret cum
τα αυτού 31 πράγματα, και ξυνιστάμενον τοϊς των his Griecis qui Peloponnesi slatum , novarum Γ .
“Ελλήνων καινοτομείν βουλομένοις, συνέλαβε τε και rum cupidi, conturbarent. Concitaveral vir isie
Notulæ marginales.
27
συνώρμηντο , R. ut in c. 28 11 010 Χλουμουτίην. 19 In ora , Λεοντάρη ή ποτέ Δεγαλόπολις .
20 Locus mitius : Ιιτς, vel similia terta desiderantur : Κεντηρίωνα μέν καταλείποντα την Πελοπόννησος
¿ TienzúvOVER , Locus elian murilus in Regio C. 31 dovrainv. 22 Ια μιλο , εαυτού . Α !. ιι ε.
103 LAONICI CILILCOCONDİLE 401
jam antei ad conjurationem faciendam Grecoς Α καθείρξας είχεν εν τη ακροπόλει. Εντγε μεν ούτος
insigniores, necnon Albanos potentissimos, adeo και πρότερον επί ξυνωμοσία, δύναμιν αξιόχρεων
1 jam vires conjurationis essent Inaud penitende.. περιποιούμενος , τούς τε "Ελλήνων περιφανείς,, και
it
Ilunc cum esset ortus genere non malo, sed maxi- μετά ταύτα Αλβανών τους δυνατωτάτους . Τούτον δή
me obscuro , cum viderelur oplina esse indole pre- γένους όντα ου φλαυρου , προς δε μάλιστα αφανούς 28,
2

litus , el celera non imprudens, Theolorus junior Θεόδωρος ο νεώτερος της Σπάρτης ηγεμών, φύσεως
Spartæ princeps in eorum album retulit, qui pri- εύ έχειν δοκούντα , και ες τα άλλα ουκ αξύνετον, ε;
mi apud ipsum habebantur ; opibusque eum CO τους παρ' εαυτή πρωτεύοντας ταξάμενος, χρήμασ!
lere haud cessavit . Ab bác igitur principis muni- τε εθεράπευσεν. Ορμώμενος δε από ταύτης της του
ficentia progressis, Græcos illustres in seditionen ηγεμόνος ευεργεσίας ερίζων προς τους των Ελλήνων
precipitavit , et Peloponnesi resin ipsum, caplan- επιφανείς, έπρασσε τα Πελοποννησίων προς τον
do auram popularem , convertii. Simulabat autem ηγεμόνα δημαγωγών . Ετράπετο δε επί τούτους, ως
se lissidere 2 sententia Grecoruno Byzantiorum, διενεχθέντα μέν τη γνώμη προς τους Βυζαντίου
el limere plurimumi ipsis regionique. Dicebal se "Ελληνας, και δεδιότα περί σφίσι τε αυτοίς, και τη
el Turcos tinere. Νam si obtinuissent Peloponnesi ,B χώρα , και νόμους 28, ώς ήν επικρατήσωσι των εν
1

res, fore ulilejicerentur es präsenti rerun : felici- Πελοποννήσω πραγμάτων, ουκ επιτρέψουσι σφίσι τη
tale, et plurimum momenti in co siluin putabat, παρούση εμμένειν ευδαιμονία . Και έδόκει μεν το
tut cum aliquo , quocunque tandem, conspirasset μέγα δύνασθαι αυτίκα παρ' ότω συσταθείη των ηγε
principe. Res autem Peloponnesiacæ nihil sani μόνων υγιές δέ αυτού ουδέν έτι ήν εν τοις πράγ
præ se ferebant. Exercitum ilaque ducentes con- μασι . Τούτων μεν ούν των ανδρών αυτή η απαλλαγή
Ira 217 Clinam , recedebant victi admodum lur- εγένετο από της ειρκτής. Στρατόν δέ επάγοντες , τη
pi er. Deinde expedilionem sumebant adversus τε Κλίνη, αίσχιστα απηλλάττοντο ηττηθέντες, και
Patras Achaiæ , el ducem juniorem . Necnon in liac ες Πάτρας της Αχαΐας στρατευσάμενοι , και ες τον
expeditione adversis ſurtunæ procellis jactati sunt, ηγεμόνα τον νεώτερον, κακώς έπραξαν, πολλούς
plurimis de suis amissis. Et profecto parum abſue- αποβαλόντες των σφετέρων ενταύθα . Και έδόκει μεν
ral, quin res Péloponnesi Transalæ essent ad Al- ούν ως τα Πελοποννήσου πράγματα χωρήσαι επ!
banos, ni Asanes profecus in januas regis ab eo τους Αλβανούς , ει μή διαπραξαμένου του 'Ασανεω
exercitum impetrasset. Advenit autem regius exer- εν ταις βασιλέως θύραις, ώστε στρατόν σφίσιν επι
citus, cui præerat Tura, lanes, Dic lit venit cum δοθήναι , στρατό , τε επηγάγοντο 2825 του βασιλέω:,
exercitu in Peloponnesm, collocutusest cum prin • C ηγουμένου του Τουραχάνεω. "Ος αφικόμενος εν 26 το
cipibus, il consullarent, quomodo bellum admi- στρατό επί την Πελοπόννησον , και συγγενόμενος
histrandum essel , et hujuscemodi orationem exor- τοϊς ηγεμόσιν , εφ' ώ βουλεύσασθαι όπως ποιήσων
sus est : 0 Græcorum regis filii, oportet quidem ται τον πόλεμον , προς αυτούς ελέγετο 31 τάδε: “Ω
Vesirum quosdam bic adesse in bello . Nam ubi vos βασιλέως Ελλήνων παίδες, ανάγκη μέν τοι και
viderint hostes, citius ad vos pergent, scientes se υμών τινα αυτου παρεϊναι ες τον πόλεμον . Και γάρ
Biloil mali a vobis passuros. Nos enim , qui hostes αν ορώντες ημάς οι πολέμιοι θάττον αν προσχωροίες
eorum sumus, ubi conspiciati fuerint, accedere ad ιδόντες ουδέν τοι σφίσιν ανήκεστον εσόμενον υφ'
nos recusabunt formidine occupati. Huic meo con- υμών . Ημών δε διαφόρων τε όντων , και δεδιότας,
39
silio si parueritis, rebus in præsentia ex animi ουκ άν πάνυ του ραδίως εθέλοιεν [ πάνυ τοι ] 38 προβ
sententia ulemini. Hoc autem diligenter moneo, el χωρείν , οία δειμαίνοντες . Και ούτω ραδίως αν
bortor etiam , ne deinceps vestros subditos, quen- κατορθoύτo υμίν τα πράγματα ες το παρόν. Τότε
admodum hactenus tractare velitis. Verum bonis . μέντοι ταραινώ υμίν, ώς μηκέτι του λοιπού διαίτη
beneſacere ne cessaveritis , malos vero pænis sub- διαχρήσθαι τή αυτή ές τους υπηκόους υμών αλλά
dere ne omiseritis, et urinque maxima cura et in- τους αγαθούς μέν τοι αμείβεσθαι κατά το δυνατόν,
defesso studio hoc agile. Nam si boni vos adjuve τους δε κακούς τιμωρείσθαι κατά δύναμιν . " Ως συν
rint (juvabunt autem , si beneficia veslia scuserint) τοις αγαθοίς , ευ ίστε , ευπετώς δυνήσεσθε κολάζειν
haud difficile erit punire nalos . Si igilur umalis τους φαύλους . Και μηδέ ανά επιτρέποντας 39 το πάν
liaud periliseritis quidquam : Γ::cere, « μιαία εξέλητε συγχωρείν , τί αν αυτόματον αποβαίη : δηλα
inopinati vobis polerit contingere ? Manifes !!!! γάρ ώς του κακού ες την βελτίονα 60 μοίραν ιδρυ
cnim est, si improbi in bonorum ordinem rcdacii μένου , και ταύτη ραδίως αν τρέπoιντο άπαντες,
fuerint, facile onines eo converlentur qui improbi κακοί περί υμάς γενόμενοι, και ούτω επιτριβόμενοι
in vos fuerint. Elin hunc modu oppressi et im- κάκιστα αν απόλoισθε . Xρή δε και εκ των παρω
minuti pessime peribilis. Oportet autem a præle- χημένων τεκμαίρεσθαι το μέλλον έσεσθαι υμίν επι::
ritis conjecturam facere,, ut id quod in prisentia τη δειoν. Υμίν γάρ ούτως έχoυσι, και θεραπεύουσα
utile sil, stalualur. Verum vestri erga vos sic sunt τους μη υγιώς ύμϊν διακειμένους, εις τουναντίον
Notulæ margmales.
33 sic in u . in ai . - ! ? . Τούρκους . R. ι ! in c . 33 ι 10, υπ . 36 συν τω . α!. ιι C. 17 έλεγε τοιάδε .
sic etiam R. 38 Inclusa desunt in u0. 39 Lπιε : α : ι . . 40 Ια μπο , βελτίω .
405 DE REBUS TURCICIS LIB . VIII . 406

έκαστα περιέστη . Και ει μή ο βασιλεύς νύν εύποιών *1 A affecti, ut amore complectantur eos qui voς oderunt
υμάς την χώραν αύθις αποδώσοι γε , εύ οίδ' ότι el contrarium semper sequantur. El ni rex vesirain
οίχοιτ' άν υμίν τα πράγματα διαφθειρόμενα. Ως vicem dolens, vobis subsidio veniret, et regionem
ούν ταύτη ουκ επιτηδείως πολιτευομένων , δέοι αν μropemodum amissam redderet , bene scio,, de νο
υμάς επί την εναντίαν τραπεσθα: *2. Κάκείνο δε αυ bis rebusque vestris acluoi esset. Cum igitur re
παραινώ υμίν, μή οίκο: διατρίβοντας εάν υμίν ruin experientia doceat, vos haud recte bactenos
φέρεσθαι τα πράγματα , όπου χωρoίη υμίν, αλλ' rempublicam el principatum administrasse, videlur
επιόντας αυτούς, ήν τινα αισθάνησθε, τιμωρείσθαι necessitas mojere , imo poslulare, ut porro aliler
αυτίκα , μηδέν μαλακών ενδ.δόντας . Δύο γάρ ταύτα subditos imperio temperare in animum inducalis.
και Τούρκους εποίησε μεγάλα 4313 δύνασθαι, σπουδή Et illud iterum sedulas moneo , ne sinere velitis ,
τε άμα το παρεϊναι απανταχή καταλαμβάνοντας dun domi agitis , res vestras seditione dissipari ;
ότου άν δέσιντο , και τους αγαθούς αμείβεσθαι ες τα sed inſeslis animis ile contra eos qui seditiones
μάλιστα. Και ήν τι ες το παρόν μη επιτρέπη , cicilare nituntur, neque quidquam bis ita delin
τιμωρείσθαι τους φαύλους , είκειν μεν συγχωρούντας φuentibusτηollius remiserilis . Duo enim illa Tur
ότου αν δέο:: αυτίκα δε επειδάν κατασταίη τα πράγ cos ad maximam evexere potentiam , vjelicet
ματα , μηκέτι επιτρέπειν αυτώ κακό όντι εξυβρί- Β diligenter 213 malos conquirere alicunque ne
ζειν , αλλ ' ευθυ επιόντα αμύνεσθαι. Ταυτά τε έλεγε , cessitas exegissel, et merilis subdere pænis, deinde
και επί τους Αλβανούς παρεκάλει τον ύστερον in bonos non cessare conferre beneficiat. Et si
αυτω έπεσθαι . Και πρώτα μεν Δημήτριος ελαύνων quando instantia probibuissent sontes penis ſerire,
άμα τους Τούρκους επι Βορθοτιάνην και χώραν έρυμνήν, dare reniam peccantibus haud cunciabantur. Ve
ές ή καταθέμενοι παιδάς τε και γυναίκας οι 'Αλβα- rum ubi jam omnia essent in lilo , nec quidquam
νοι , επι το στόματι τείχος τε επωκοδόμησαν και periculi imminerei, pænas iis qui sic commerue
πυργίου. 'Ενταύθα αφικόμενοι, επολιόρκουν άμα rant, indigebani, nec cos injuriis certare sidebant,
άμφω τώ ηγεμόνε , και "Ελληνές τε άμα και Τουρ- verum injuriar ultioneu constanter expetebant.
κοι προσέβαλλον υπορύσσοντες , και έπειρώντο ελεϊν. llis diciis, postremo eos horlabatur, ut se seque
" μέντοι νύξ επιγενομένη , διεκώλυσεν αυτούς ούτω rentur in Albanos. Et primo quidem Den ;etrius
ελείν . Υπό δε την νύκτα διά φάρος ες ήν καθίκοι το adjunciis Turcis proficiscebalur contra Borbolanein
όρος, ώρμηντο ες φυγήν. Οι μεν ούν Τούρκοι αισθόμε- regionen munitam , in quain Albani custodia causa
νοι ώρμημένους ες φυγήν, αυτίκα έπεισπεσόντες , ήν- liberos el uxores deposueranı, in aditu murum et
δραποδίσαντο άνδρας τε και γυναίκας αμφί τους μυρί- c turrin ex: edificantes. Eo cum venissentamDo du
ους γενομένους. Μετά δε ταύτα εξελαύνοντες , αφίκοντο ces, locum obsidione premere occipiunt. Grxci
ές την Ιθώμην, εναλλάξ επομένου του Θωμά νεωτέρου Turcique pariter murum subruentes, vi in eam
αδελφού το στρατό , και επί πολίχνην ' Αετόν καλου- regionem irruebant, si quo modo eam occupare
μένην προσχωρήσασαν Κεντηρίωνι ολίγω πρόσθεν: possent. At nox superveniens impedimento fuit,
και παρεστήσαντο μέντοι την πόλιν, εφ' ώ χίλια quominus is locus in ditionem hostim veniret .
ανδράποδα τα στρατεύματι , και τα όπλα και υπο- Instante autem nocle, per vallem , in quam mons
ζύγια παραδιδόναι . Προσεχώρησαν μεν ούν αυτίκα desinil , fuga dilabuntler Allani. Verum Turci ubi
και οι λοιποί των Αλβανών τοϊς ηγεμόσι, διαπρε- allatum est , Iliostes fugan capessere, continuo si
σβευόμενοι έφ' ώ έχειν αυτούς , άττα δή υπηγάγοντο, gna inſerenies, cepere virus et mulieres circiler
και ίππους και υποζύγια όσα έλησαντο , μη αποδι- decem mille . His ila gestis, exercitum noverunt
δόναι . Ξυνέβησαν μεν επί τούτοις το ηγεμόν αυτού libomam , Thoma fratre juniore exercitum nisque
έκαστος . mulatis vicibus subsequente . Ilinc exercitus duci .
lur contra urbem Aelim sive Aquilam dictam , quæ non mullo ante Centerionis partes secuta
fuerat; quam in fidem hac conditione receperunt, scilicet ut exercilui mille wancipia, arma el ju .
menta tradereni. Postea ci cæleri Albani in ditionem venire haud abnuebani, cum millerenl legatos
ad duces, qui dicerent, Albanos paratos esse imperata facere, si palerentur ipsos habere loca
quæ subegissent ; nec cogerentuir equos et jnventa , quæ prædando acquisivissent, restituere. Cun
ditiones hæ , quemadmodum duces singuli id significarunt, sunt acceptæ, et ex eo singuli suis duci .
1

bus reconciliati sunt .

Τουραχάνης μεν έβούλετο ασθενή ποιείν τα των D Turachanes autem id quærebal, ut res Albano
'Αλβανών πράγματα, ώστε του λοιπού χρήσθαι rum infirmiores elliceret, ut in posterum principes
αυτοίς επιτηδείως σφίσιν επί το ξυνοίσειν αυτοίς jis uterentur commodioribus. Ilic vir, cum jam
δοκούν. Επεί τε δή έμελλεν απελαύνειν άφικόμενος adornaret abitum, denuo cum Graecis in collo
αύθις ές λόγους αμφοτέροις τοίς ήγεμόσιν, έλεγε quium venit, et in hunc modum disseruit : 0 reges
το: δε “Ω βασιλείς Ελλήνων , εμοί μεν και πρότερον Græcorum , cum nuper apud vos sermonem habe .
τηδε συγγενομένο είρηται ικανώς ες υμά , ά φρο- rem , satis opinor derlaravi, quid , quanlim altinet
Nulul marginales.
1 Ια ιιο , συ π .
** In uno , τράπ. μέγα. » Βορβιτίαν χ. In αι. κ! ο.
407 LAONICI CHALCOCONDYLÆ ES
ad res vestras , fieri velim; hoc autern nunc alji- Α νων τυγχάνω περί τα υμέτερα πράγματα και νύν
cere placuit : si concordes fueritis, res vestrie in δε τοσόνδε αν λέγοιτο, ώς ομονοούσι μεν πρώτα
tranquillo et ſel ce requicscent slalu : at si discordes υμίν έσται άφθονα ταγαθά» διενεχθείσι δε και δίχα
fueritis, el dissensiones moveritis, contrarium en- γενομένοις ταναντία τούτων· έπειτα δε και μη επε
ruin quein medium 219 adduxi , eveniet . In primis τρέπουσι καθ' ήσυχίαν εξυβρίζειν τους υπηκόους ές
operam date, ne subditi vesuo imperio convitiis vos υμάς, αλλά αφειδέστερον κολάζειν μηδέποτε ήσυ
proscinlant, dum alia fruiuini pace : verumimpen- χίαν άγειν. "Ως κακού μεν η αρχή, και ήν φαυλο
sius contumeliarumet injuriarum auctores punire ne τάτη ούσα τυγχάνη προσούσα , επί μέγα χωρεί
cessa verilis. Mali enim principium , quamvis pes- αυτίκα ύβρεως, και πολλαπλασίων γιγνομένη, αυτή
simum sit, allaneu continuo ad magnas procelli εαυτής ουκ έτι κατασχετή γίγνεται. Ως δε μη
contumelias : quæ ubi auctiu fuerint, seipsas hail αγαθά φίλα γάρ, εφ' ό τι αν τρέπoιτό τις κινούμε
amplius sustinere possunt. Itaque ne quis id bo- νος, τούτο ώς τα πολλά αυξειν και μέγα αποδείκνυ
num censuerit . Solet enim id cujus quis aniore σθαι, τί αν επιτηδεύον τυγχάνη . Ταύτα είπών, και
rapitur, usque crescere, et incrementa sumere, δεξιωσάμενος τους ηγεμόνας απήλαυνε . Και τούτοις
quidquid tamen ingruat. Hec locutus, Peloponnesi μεν ώς τουναντίον κατέστη άπάντα · είς γάρ το θερα
B
ducibus dexteram porrigit ; quo facto , abiit . Cic- πεύειν τετραμμένο : εκάτεροι , προς αλλήλους τε
terum longe alia quam hic præceperal , secuti sunt γνώμη τα σφετερα αυτών διενεχθέντες , ερίζοντες
studia . Nam dun literquc ad suos colendos el be- αλλήλοις ετύγχανον , οπότερος αν μάλιστα εύ ποιών
neficiis devinciendos esset pronior, usque discor- φαίνοιτο , ώς τε δοκείν αυτούς χαρίζεσθαι . Και τινες
dias inter sese foverunt , dum uterque suos majores των παρ' αυτοίς τα πρώτα φερομένων , εναγόντων
indulgentia habere niteretur , quo ens sibi magis τε και επί ξυνωμοσίαν προκαλουμένων τους άλλους,
lidos pararet. Itaque toti ad gratificandum pro- ώστε ομοφρονείν ούτω κωλύειν διενοούντο . Αυτοί το
peneleliant duces . Quidam apud hos viri primarii σφίσι κακοδαιμονούντες , επέτρεπον τα πράγματα
reliquos ad seditionem et conjurationem instiga- σφίσιν αυτοίς φθείρεσθαι . Λουκάνης τε ο Πελοπον
bant ; quod quidem ideo fiebat, ut diseordia exo- νήσιος, καί τινας των Βυζαντίου επαγόμενος , συνί
riretur, et illorum concordiam inhiberent. Interimi στα τε τους Πελοποννησίους τε άμα και Αλβανούς
duces his, quasi malo dæmone incitati, res sulas εφ' ώ σφίσι τε αυτοίς ών έχειν επιτηδείους , καλώς
misericorru
rrumpendas commisere. Liicanes Pelo. πολιτεύεσθαι, και ώρμηντο μεν επί 'Ασάνην, μέγα
ponnesiacus adducens quosdam Byzantios, Alba- δυνάμενόν τε εν Πελοποννήσω , και Κόρινθον, και
nos et Peloponnesios ad conspirationem impulit, C μοίραν ουκ ελαχίστην της Πελοποννήσου επιτρο
ut pro suo arbitrio, non ducum , respublicas suas πεύοντα. Και ου πρoσίετο μεν ούτος , ουδε συγχω
administrarent. Ηac conjuratiοne freti , pergeliant ρων. "Ενθα δή, ούτε ον ετάξαντο φόρον ξυμφερομέ
ad Asanem , cujus auctoritas in Peloponneso erat νων, ούτε των Πελοποννησίων, ούτε των Αλβανών ,
maxima , ut qui Corinthum , necnon modicam Pe- ουκ είχεν απάγειν τώ βασιλεί. "Ην δε αυτούς και
loponnesi parlem regebat. Hic eos nequaquam ad- επέτειος φόρος μύριοι και δισχίλιοι χρυσίου στατή
mittebat, neque quidquam iis concedebat. Exinde ρες. Οι μεν "Έλληνες ούτω εν ουδενί λόγω υπό σφών
com Albani et Peloponnesiaci tribulum , quod im- αυτών επιτριβόμενοι, κατά βραχύ απώλλυντο. Τον
peratum erat, pernumerare abnuerent, nec Asanes τε γάρ φόρον αυτοί τε οι Αλβανοί και οι Πελοπον
id ad regem perferre poluil. Tribulum aliem an- νήσιοι ουκ έφασαν αποδιδόναι, αν μη τις αυτοίς
nuum pendebant duodecim millia aureorum stale- επιδιελόμενος την χάριν, επί τοις ίσοις τε και ομοί
Ι
tum . Quapropler in hunc modum muluis discor- οις ξυμβαίη . 'Αλλ' έχρήν μεν ταύτα τύχην ουκ άγα
diis altriti Greci , paulatim peribant . Νam propalam» θην φερόμενα, ταύτ' άρα ισχύν σφίσι την τελευτήν,
jactabant Albani el Peloponnesii se tributom nom και ούτω αποβήσεσθαι ες το μηδέν είναι γενόμενα.
exsoluturos , nisi inter ipsos regio universa æqualiter divisa fuisset. Oportebal sane hæc, cum parum
propiria fieret fortuna, ipsis exilium afferre, el planissime ad nihilum redigere.
Rex quidem Mechnieles secundant caplo Byzani- D Βασιλεύς 65 μέν ο Μεχμέτης την δευτέραν έτι μετά
tio expeditionem contra Trilballos et Noνopyrgun την Βυζαντίου αίρεσιν εστρατεύετο επί Τριβαλλούς,
urbem sumpsit. llæc intra regis regionem sila est και Νοβόπυργον πόλιν εντός του βασιλέως χώρας,
prope Mumen Morabam (46), qui fluens a Pristino παρά ποταμόν Μοράβαν καλούμενον , ώς και πρότε:
regis regione , el huc veniens in Istrum exhauritur. ρόν μοι δεδήλωται, δέων από της Πριστίν ου της
Exercitus regius universus grassabatur per Tri . βασιλέως χώρας, και εκδιδοί ες τον "Ίστρον.'Ενταύθα .
ballorum regionem universam : equitatus quoque γενόμενος, τα στρατεύματα μεν αυτώ ξύμπαντα επέ
in hanc emissus, prædas rerum 220 omnium δραμον τήν Τριβαλλών χώραν, και άφιππάσαντες
confertim agebat . Ipse autem circumsederal parle την χώραν ληϊσάμενοι » αυτός δε επολιόρκει την πό
Nolulæ marginales.
(46 ) Mοι 2 ν .
R. Wi in c .
49 DE REBUS TURCICIS LIB . IIlI.
λεν, τηλεβόλους του εις βάλλων τα εντός της πόλεως . A copiarum urlien, et spino bombardarun jactu
Εξεύρητο δε τώ βασιλεί τούτω αύτη ή των τηλεβό- gravissime , que intra eam erant, affligebat. Bon
λων υπτίων κατασκευή . Και επαφιάσι μεν άνω ες bardas autem ereclas , supino jactu lapides in
τον αέρα τον λίθον , καταβαίνων δε βάλλει , ες ότι altum torquentes , primus rex ille invenit. Nam
αν ιθύνοι αυτόν ο τηλεβολιστής , σημείον κομιζόμε- bombarden iHu erective , sive αιortaria , in aeren
νος, και δαιμονίως τυγχάνει του σκοπού, ες τον με- globum sublimem jaculantur. Qui deinde delapsus
τεωρισμός του λίθου. Ούτω μεν ούν την πόλιν τυ- id penitus ad quod a bombardario fuerit direclus,
πτων, επί ημέρας έκανάς, ηνάγκασε τους ενοικούν . sternit el comminuit. Tanta autem globi certitudo
της προσχωρήσαι αυτό. Επεί τε δή προσεχώρησαν , est , ut nullo modo aberrel a scopo, quem bom
τα έπιπλα και τα πλείστου άξια αφελόμενος, και bardarius animo destinarit, quamvis globus in
μοιράν τινα επαγαγών ες ανδραποδισμόν, τους άλ- allum ejectus fuerit. Diebus igitur plurimis Mech
λους ώκισεν, αυτού καταλιπών, διά την μετάλλου mctes oppidanos in hunc modum lädens, tandem
εργασίαν, ήν μάλιστα δή των ταύτη χωρίων επι- eos deditionem facere coegil. Ubi semetipsos saque
στάμενοι ετύγχαναν. Πρόσοδος δε αύτη ουκ ελαχίστη fidei regis tradidere, ipse supellectileni et pretio .
του βασιλέως από των ενταύθα αυτού μετάλλων της sissima quæque accipiens, el parlem quamdam
B
πόλεως ταύτης . Ο δε Τριβαλλών ηγεμών, ώς ήσθετο hominum in mancipiurum conditionem transfereus,
επ' αυτήν έπιόντα βασιλέα Μεχμέτην , ώχετο μεν reliquos ibi Italitare passius est : maxime propter
διαβάς επί Παιονίας , και επί Χωνιάτην, δεδιώς μή melalli opis, cujus in primis isiing regionis inco
ές την Σπενδερόβην άφικόμενος **, πολιορκούτο κα- lä perili censentur . Nec contemnendus regi red
ταστάς · και εδείτο μέν αυτού επαμύνειν, προσήκοντ ! diluis est ex metallis quze sunt juxta istam urbein .
τε και ξυγγενεί όντι , και έδόκει μεν κακείνω τιμω- Triballorum princeps Georgius cognito contra se
ρείν : επι δε Σπεμδερίθην 6717 έπρασσε προς βασιλέα Mecbmetem boslili animo pergere, abiit transieris
γενέσθαι οι ειρήνην, ούτος μέν έπεβίω, ου πολλά in Pannoniam ad Choniatem : verillis si Sendero
ύστερον, και απέθανεν. 'Εχύρει δε η αρχή προς viam venisset, ut obsideretur a rege. Rogabil
'Ελεάζαρον, τον νεώτερον αυτού παίδα . Οι δε τυφλοί itaque Choniatem , ne se amicuin et propinquum
αυτίκα επί τη τελευτή του ηγεμόνος, χρήματα ύφε- desereret, verum acerrime a vi Turcorum assererel.
λόμενοι όσα ενεχώρει , αφίκοντο παρά βασιλέα , και Ubi allen Georgius tantum effecit apud regem ve
χώραν παρεχομένου του βασιλέως ικανήν, την δίαι- pax fieret, non multo post exspiravit. Successio
ταν έποιούντο. Βασιλεύς μέν ούν τούτω απάγoντι φό- principalus devolvebatur ad Eleazarum filium
ραν ικανόν ες δισμυρίους χρυσίου στατήρας, σπον- ( juniorem. Αt ceci Stephanus et Georgius continuo
δάς τε εποιήσατο . Suripientes pecunias quotquot polerant, renere au
Pigem : qui cuin his regionem assignaret , faciam est ut victum nanciscerenur suflicienteill . Pax
autem cuill eo convenerat, ut quotannis tributum maximum ſerret, videlicet viginti millia stateruni
ari.
Και ες το επιον έτος εστρατεύετο επί Μπελογρά- Eo anno qui sequebatur, espeditionem contra
δην την πόλιν Παιόνων. Αύτη δε ή πόλις οκείτο, ώς Belgradum urbem Pannoniæ suscepit. Urbs hæc,
πρότερόν μοι δεδήλωται, επί 'Αμουράτεω παρά τον quemadmodum docuimus cum scriberemus de
" Ίστρον αφ' ενός πλαγίου από δε ετέρου επιρρέον- Amurate, ab uno latere justa Istrum sita est , ab
τος Σάββα 48 του ποταμού , και εκδιδόντος ες τον latere altero alluitur Savo , qui se in Istruin effundit :
*Iστρον αμφίρρυτος γίνεται η πόλις αμφοίν τοίν πο- ab utroque circumfluitur ea urbs, si quidem anho
ταμούν παραρρεόντων. Επί ταύτην δε την Μπελο- præter cam_labunlur. Contra hanc exercitum duxit
γράδην εστρατεύετο Μεχμέτης ο 'Αμουράτεω, και Mechmeies Amuratis filius ; prinis lanıcı cuni
πρότερον επί Ιλλυριούς στρατεύματα επιπέμψας , parte copiarum contra Illyrios ire jussit Therizem,,
ηγουμένου Θερίζεω, και "Αλίεω του Μιχάλεω. Προς et laliem Michaelis filium . Præterea eodem iempo
δε και εν τη Ασία συνήπτο αυτό πόλεμος προς βα- D re bellum ei erat cuo Colchidis rege , φui praeerint
σιλέα Κολχίδος της Τραπεζούντος. Και τριήρεις Trapezuiti.. Mittens igitur trirenes,, quarum dur
επιπέμψας, εδώου τε την Κολχίδα , και ήπειρον , κατά erat Chetyres Amasie przefeclus, Colchidem , et
θάλατταν, ηγουμένου του Χηγύρεω 59 του της Αμα- maritimam Colchillis regionem evastabal. 221
σίας υπάρχου. Ως μέν ούν κήρυκα έπεμπε, πραγ- Ubi igitur voce præconis, quem per universam li's
γέλονται παρείναι αυτά τα στρατεύματα ε ; 'Αδρια- gnum miserat,,exercituss10s
suosAdrianopolitan excivil ..
νούπολιν, εξελαύνει αυτός , έχων τάς τε θύρας, και in mililiam profectus est ipsi", ducens januæ milises
τους νεήλυδας , και χαλκόν μέν παρά τους τηλεθό- et peregrinos ; ci navibus subvehebat, camelisilme
λους έμπλεον φερόμενος διά τε νηών αυτώ και κα- portabat eris plurimum ad bombardas fundendis,
μήλων, ήλαυνε διά της Τριβαλλών χώρας. Και εξέ- iterque ſecil per Triballorum regionem . Triballorum
νιζε μεν και της Σπενδερόβης ήγεμών τόν τε βασιλέα , dus hospitaliler ci benigne regem el duces tractavi !,
και τους ηγεμόνας, δωρα πέμπων ώς μέγιστα : Bittendo iis munera maxima. Nam ducem Tribal

Notula marginales.
16 Ιn κιο , έτας κ.. Σπονδροπύργο . 8 Συ,. ι α !. τιι ε . 1 uno , Τυχήρεω.
411 LIOVICI CUALCOCONDYLE 412

Iorum haud fallebat , se continuo ariis Mecfmeiis A παρεσκευάζετο μέντοι και αυτός ήν εν Μπελογράδη
debellandum , ubi primum in Turcorum ditionem αλώσοιτο , αυτίκα και αυτός πολιορκησόμενος. Επε
Belgradum concessisset. Rex igitur hostilia spiralis, λάσας δε επολιόρκει την πόλιν. "Εκειτο δια μέσου
exercitibus eam urbem circumsedii. Est autem in τον ποταμούν ισθμός, επτά στάδια μάλιστα το ευ
medio ulrorumqne ſuminum Isthmus, latiladine ρος. "Ενθα δή καθιστάς και στρατοπεδευσάμενος,
maxime septem stadiorum . Eum locuin castris επολιόρκει το άστυ . Και έπαις μέν τηλεβόλοις το
permuniendis delegil, idemque urbem oppugna- τείχος. Και οι 50 τε και οι νεήλυδες, τοίς στεγάσμα
Tal ( 47 ), haud cessans murum bombardarum globis σιν άγχου γενόμενοι του τείχους, έτοξευόν τε τους
q'iassare. Prælerea peregrini cum pluleis prepara- Παίονες. Στρατόπεδον δε και τούτο μέγα βασιλέως
lis Ilimiti, cum proxime ad murum subiissent, εγένετο. Εννοούμενος δε ο βασιλεύς , ώς ήν επικρα
sagiltis Pannones petere haud intermillebant. τηση του ποταμού , και μη δυνατοί ώσιν έτι του
Castra regis maxima erant. Rex autem cogitabai, λοιπού διαβαίνειν οι Παίονες ες την πόλιν , από
si lumen solus obtineret , et Ρannoncs prohiberet , της αντιπέραν του ποταμού, επαμύνειν ράον αυτώ
ne ex altera fluminis ripa ipsis adillis in urbem pa- τροσχωρήσαι την πόλιν, αλώσεσθαι οι την πόλιν,
Ieret,, se facilius resistere hostibus ,,et tandem urbe B, έπλήρου ναυτικόν τολύ , κατά 81δε την παρίστριoν χώραν
polisi posse : proinde copiis navalibus , quæ erant per αυτού εξηρτύετο , και παρεσκευάζετο αμφί τα δια
regionem Istro aſusam dispersæ, naves quæ præsto κόσια πλοία . Ταύτα πληρώσας , τόν τε ποταμών
erani, implevit. Naves aulem numero erant ducentæ , κατασχήσων , διακωλύειν την Παιόνων δύναμιν δια
llis fretus, enitebatur oblinere flumen , el inhibere βαίνειν ες την πόλιν, και τούς γε εν τη πόλει απο
Pannones, ne possent in urbem transgredi. Præterea λαβών εντός ταύτη, έμπολιορκήσειν . Τα μεν ούν
eum in bunc modum a reliquis intercepissel, et quasi πλοία ανήγετο ες τον ποταμόν από Βιδίνης της
inclusisset oppidanos, ail urbis oppugnationem , πόλεως , και ήμέρας τινάς εκράτει τούτο κατά ταύτα
quam facilem sic fore putabat, lotis viribus accin- τα χωρία του ποταμού. Ο δε Παιόνων βασιλεύς ,
gelatur.. Νaves in Humen deluceliant ab urlie Bidina εστρατοπεδεύετο γάρ και αυτός ες την καταντικρύ
et aliquot liebus Humen, quod eam regionem pra- χώραν του Απελογράδη στρατεύματι πολλώ, πλη
Terlabilir, fortiter obtinebant. At Pannonum rex , ρώσας και αυτός πλοία τα κράτιστα , όσα επήν αυτό
qui cum magnis copiis castra posuerat in regione εν τη Πούδη , κατέβη 11 δια του ποταμού , ως ναυ
quæ ex opposilo erai , milite complet naves opli. μαχίαν ποιησόμενα μετά τον του βασιλέως πλοίων.
mas quas Budze babebat. Et secundo flumine pergit "Ανήει μεν και τα βασιλέως πλοία επί πολύ του
contra Turcum , ut qui cum eo navale prælium es C ποταμού , κατά την των Παιόνων χώραν, και δηούν .
set commissurus. Regiæ naves contra flumen enisæ τες έκαιον και έληίζοντο . Μετ ' ου πολύ δε και ο των
ascenderant ad maximain Pannoniæ parlein va- Παιόνων στόλος κατήει , και εμβαλόντα τοίς πλοίους
slando , urendo et prædando quacunque casus του βασιλέως, κατέδυσε μέν έστιν α , είλε δε και
obtulissel. Verum haud mullo post obviam proce- αμφί τάς είκοσι ναύς , και οι Παίονες διαχρησάμενοι
dit Pannonium classis hosti : et impetu invadentes τούς άνδρας , και ές τάς ναύς κενάς ούσας τα δώ
regias naves, quasdam demersere, el cepere naves ματα 32 καταθέμενοι των φαρμάκων, φορμηδόν αυτά
circiler viginti. Pannoncs interſeclis viris qui in ταξάμενοι , ενώ καν φέρεσθαι υπό του που ές το βα
paribus fuerant, ædiculas in naves viris vacuas σιλέως στρατόπεδον . Και ούτοι μεν ούτω απώλοντος
ponunt, et classem universam in ordines explican- αι δε λοιπαι έφευγον σπουδή επί το του βασιλέως
tros , secundo lumine ad hostilia casira contende- στρατόπεδον. Και έποκείλαντες τα πλοία ες το
bani. Turci quidem in hunc modum necali inle- στρατόπεδον, απέβησαν. Ταύτα μέντοι αυτίκα και
rierant. 222 Clerum naves reliquae quæ non βασιλεύς ενέπρησεν, ώς αν μη επιπλέοντες αυτά οι
venerant in Pannonum manus, celeri ſuga ad regia Παίονες έλωσι. Του μεν ούν ποταμού το από τούδε
castra properant, el naves in porlum obi regia ca- επεκράτουν οι Παίονες , και έκομίζοντο έκ της καταν
stra erant , impingentes , et navibus egredientes, D τιπέραν ηπείρου έ; την πόλιν, ες φυλακήν του
filtra casira se recepere. llas quidem naves illico άστεος, άλλοι τε , και δη και Χωνιάτης συν τοις περί
iex incendi curavil , ne in Pannonim poteslalem
.
αυτόν · και Καπιστράνος ο Ναζηραίος , σοφός τε και
redigerentur. Pannones ex eo tempore tumiue ές την θρησκείαν ανήρ παρά τους προς εσπέραν
potiebantur, et ex continente, quæ e regione erat, έθνεσι μέγα ευδοκιμών. Δι' & δη επί τους εν Βράγη
Terebantur in urbem , ut eam defenderent ab hosti- τη μεγάλη των Βοέμων πόλει ες την του Απόλλωνος
bus. In hanc ingrediebalur stipalus suis Choniates : τετραμμένους θρησκείαν έπεπόμφει αυτόν ο αρχιε
præterea Capistranus Nazaræus (48) sive monachus, ρεύς δεινόν τε όντα λέγειν επί τήν του Ιησού θρη
σκείαν . Και πολλούς μεν αυτού ες την του Ιη του
cujus auctoritas in religionis negotio maxima babe-
Notulæ marginales,
(47) Beigradum a Turcis obsessuin 1456, Juil). (48) Joannes lluniades, et Joannes Capis : alies
Junii . Franciscanis, contra flussitas missi a l'onuice.
80 @te . Sic etiam in mo, in al . 20. ol ve . 51 αλώσεσθαι οι τήν πόλιν, έπλήρου ν. π. ο κατά. Ι: α!. ιι
ξη C. 32 1η κιο , κατή . 33 uno s !1per scriptur, σώ ! »
413 DE REBUS TURCICIS LIB . VIII . LIB. VII 411
μετέστησε δόξαν πολλούς δε καλών επί τους βαρ- Α ιur apud Occidentales . Νam quia insignis pietate
βάρους, πολεμίους όντας των Ιησού , Γερμανών τε vir erat, missus est auctoritate Pontificis ad Boe
και Παιόνων , και Βοέμων. Επειδάν και οι ες τον mos Pragam urbem magnani inhabitantes, qui
πόλεμον τούτον ψιλούς δέοντας τους πλείστους ήχο colebant Apollinem , ül cos abnegata ista impielale
μεθ' εαυτού. Ούτοι μεν ούν, ώς ήγγέλλετο , το τείχος in religionem Jesu Transſerret. ſlanc enim mira
του άστεως ερρίφθαι ήδη προς των τηλεβόλων, και persuasione docere noverat, ut qui esset dicendi
κινδυνεύειν την πόλιν αλώναι ούτοι μεν ούν, ώς peritissimus. Quapropter plurimos Boemos docendo
επεκράτους του πόρου, καθ' ήσυχίαν πολλήν έκομί- compulit Cliristi religionem assumere . Praeterea
ζοντο ες την πόλιν ου πάνυ καταφρονείν γιγνόμενοι plurimos Pannones et Boemos ad in ferenda arma
το βασιλέως στρατό . Βασιλεύς δε ώς έκανώ : τα barbaris Chrisii hostibus permovil. Et in hunc
τείχη του άστεως καταβεβλητο, και ήδη βάσιμα ήν, modum plurimos Secum in hanc expeditionem
παρεσκευάζετο ώς προσβολήν ποιησόμενος επί αν- quasi velites , lit eorum opera in velitaribus præ
δραποδισμό , και τά τε πυρά τα νομιζόμενα ποιη-
7 lijs usui esset, duxit. Nam hi, ubi compertum erat
σάμενος 85, τη υστεραία παρεσκευάζοντο, τάς τε μη- urbis murum bombardis esse stratum , et in periculo
χανάς προσφέροντες , και στεγάσματα , ώς εξελoύντες esse lit ab hosle impio caperetur, cum ohlinuis
την πόλιν. 'Ενταύθα και της Ευρώπης στρατηγός Κα- B sent Duminis trajectum , per otiuin colligebantur
ραζίης , ανήρ γενόμενος άριστος των εν ταις βασι- in urlem : quorum vires neutiquam conleninende
λέως θύραις, τελευτων από της πόλεως τηλεθόλων . cranit hostili exercitui . Rex Turcorum , cum jamn
Και ο βασιλεύς ξυμφοράν εποιείτο την Καραζίεω murus dissipalus bombardis aslitum præstaret ,
τελευτήν , και επένθει μεγάλως. Επει δε έδόκε! pajabat se quasi incursionem facturus ad manci .
τροσβάλλειν , έωθεν σημήνας την προσβολήν , ταίς piorun predam Agendam : et ignes, quemadmodumm
τε σάλπιγξι , και κυμβάλους , και αυλοίς, και αγό . mos gentis esl , facienics, præparabant se ut in
μενος τους νεήλυδας , προσέβαλλε το τείχει . Και diem posterum urbem adorirentur. Machinas at
αυτίκα μεν υπερέβησαν οι νεήλυδες, και αποβάντες vineas , quibus tuli ail murum succederent, expe
του τείχους , εισεχέοντο ες την πόλιν, και είσπεσόν- diebant. Europæ dux Carazies, qui gloria et vir
τες, ενόμιζον ήδη κατειληφέναι την πόλιν οι δε εν lule excellebat omnes qui in januis regis stipendia
τή πολει , και οι περί Χωνιάτην ώδε παρασκευασά- faciebant, ab oppidanis bombardæ globo ictus oc
μενοι , επέμενον ώστε εισελθείν τους νεήλυδας. Οι cubuit. Rex quidem mortem hujus viri , maximam
μεν γαρ εν τη ακροπόλει εστωτες ξύνθημα έσχον, calamitatem suis rebus invecturam augurabalur, et
επειδάν η σάλπιγξ σημήνη, ιέναι ομόσε επί τούς C nullum eum Iugebat . Cum autem visum esset mane
γείλυδας . Οι περί τας επάλξεις και του τείχους urbem aggredi , lubas, cynıbala el cornua canere
υποχωρήσαντες, επηγγέλλετο γάρ σφίσιν ούτω υπό jubek, el peregrinos in murum ductabat . Hi murum
του Χωνιάτου , ώστε εν αδεία τους νεήλυδας εισιέναι continuo scandendo siiperarunt : et qua cuique
επί την πόλιν, και οπόταν σημήνη και σαλπιγκτής τη liberum erat, in urbem fundebantur : qui cum in
σάλπιγγι , και αυτούς ιόντας δρόμω, καταλαμβάνειν urbem intrassent, se eam cepisse existimabant. At
την εαυτου χώραν έκαστος , και απειλημμένους χρή- Choniates cum suis instructi el armari, exspecta
σθαι τοις νεάλυσιν ότι αν βούλωνται. bant occulte , donec perigrini omnes in urbe intras
sent. Nain qui in arce consistebant, tesseram acceperunt, ut ubi primum luba sonum dedisset,
preregrinos confestim adorirentur. Præterea qui antea per murum erant 223 disposili, jussu Chonia
tis a muro decesserunt. Nam his id idco præceplum erat, ut peregrini majore securitate in urbem pe
netrarent. Jussi tamen sunt ut ubi primum tuba cecineril , ad murum singuli, et ad ea loca quæ defendenda
suscepissent, cursu se proriperent ut peregrinis, quos ab reliquis intercepissent, pro arbitrio uti possent
Οι μέν τοι νεήλυδες, έωθεν ώς προσέβαλον, αυτίκα Verum peregrini ubi primum oppignationem
επεισπεσόντες, ουδενός σφίσιν εμποδών όντος, υπεξ . sunt auspicali, urbem , nemine resistente et pro
εχωρήκεσαν ήδη οι Παίονες, ώς το σύνθημα, και D hibente, ingressi sunt. Pannones enim, queinadl
νομίσαντες πεφευγέναι , εισεχέοντο, ώς εδηλούτο inodum τoonili erant , retrocesserunt , et se occul
μοι ες την πόλιν, και τραπόμενοι άλλος άλλη, διήρ- talbant.. Peregrini auteum ,, cui crederent Pannones
παζαν την πόλιν · έπει δε το σύνθημα εδίδοτο, και fuga esse dilapsos, raptim in urbem procursanles,
ή σάλπιγξ εσήμαινεν, οι μεν περί τα τείχη πρότε- alius alio ad prædam convertebantur. Cum auteni,
ρον όντες αύθις έθεον ες τας επάλξεις , και απελά- quemadmodum convenerat, luba sonuisscl.qui prius
θανον είσω τους νεήλυδας: οι δε περί Χωνιάτην murum defensarant celeri cursu se singuliad sua loca
εντο ομόσε επί τούς νεήλυδας. Ούτοι μεν ούν ως contulere, el peregrinos incluserunt intra urbem .
κατείδον τους από της ακροπόλεως Παίονας σφίσιν Choniates instrucla acic contra peregrinos ibat. Ili
επιόντας, ανεχώρoυν επί το τείχος: åα αχωρούσι δε videntes Pannones ex arce prodeuntes adversum SC
αυτούς οι Παίονες , και επέκειντο χαλεπώς , και pergere, ad murum retro ire instiluunt. Cedentibus
διέφθειρον πολύ τι πλήθος αυτών. Οι δέ άλλοι , ως peregrinis, acriter insliterc Pannones, cl plurimos
Notulw marginales.
** επειδή . Sic etiam R. δυ ποιησάμενοι . . αι 120 .
4 5 LAOSICICULILCOCODYLE
I :10 delerunt . C .. Ieri, «Li al nurunn properabant, Αές το τείχος ώρμηντο, και εώρων ενταύθα τους
cum viderent Pannades per mirum in solius statio-
nibus armatos dispositos, vi eos aggrediebantur, et
cont" a ip - os cursu lati ferebantur in fossam . In hunc
moduum eo
co lenapore Panones ejecere peregrinos,,
ei Barbaros vincebant. Postea conjunctis copiis Ci:-
pistranus et Pannones egressi sunt ul prælium co :
mitterent cum eis qui regias bombardas curabant,
Inilo ilapile prælio , bombardarios in fugam con-
jicere, el bombardas obtinuere. Rex ccritenis
suas bombardas a Pannonibus eaplas , mullum animo
discruciabatur ; proinde it ipse ibi consistens,
fortiter prelium capessere haud neglexit. Can all-
tem Pannenes non posset a bombardis submo.
vere,, tandem et ipse fugan arripit . Pannoneseo και
loci continuo recepίui caneibant , et dirigentes
bombardas in castra rrgis, ea graviter afflixere.
Cum jam meridis adessel, et luua , reliquaque que
evenerant, nuntiala essent Pannonilus qui e regio-
ne morabantur, ailveluntur non pauci, nec tamen
in urbem, verumin castra iler naturant : Iii ιιι
in urbe relicti erant, in castra egrediuntur, et
unilique regia castra summa vi oppugnant. Tento-
ria in regis castris disjecerunt plurima. Azapiles
(quos Ilussarones nosiri vocaril ) diripuerunt fo-
rum . Rex clan abai, ut oculos corum eruerent. Ipse
quoquc prælimm cum suis occipiens, Pannones in
fugam vertebal. Eo loci peremil virum Pannonium
sex , verin vulneralur femur : nec tamen vulne-
ratus 224. in fugan efunditur. Deinde cum ad C μετά δε ώς ες τους τηλεβόλους επεξιών γένοιτο,
bombardas recipiendas egrederetur, Paniones
conversi Barlaris acriter instabail, et cos simul
cum rege uspicad castra persequuntur. El cum
tertio hoc esset factum , rex graviter animo doleb :il,
non adesse peregrinos, et suppetias ferre in eo
prælio : veruni esse profectos ad colligendi! pa-
bulum , et necessaria . Vofuns autem in isto lumului
Cirasaniem peregrinorum ducem , hujusmodioratio-
nem habuit : 0 pessime hominum , quo nobis pere-
grini abeunt ? Quo modo le duce ingressi sunt
prælium ? Nescis ex humili fortuna quam ad mag-
nam dignitalem le provexerim , ut sis videlicet dur ? ει μη αποθάνοιμι, εισόμενος την δίκην επιθήσω, ήν
Παξονας ές τάς επάλξεις, έβιάζοντό τε τους Παίονας,
και υπερθέοντες, ήγοντο ες την τάφρον. Ούτω μεν
συν τότε οι Παίονες εξεύσαντο τους νεήλυδας, και
υπερεβαίνοντο τους βαρβάρους: μετά δε έξοδον κοι
56
νήν 86 ποιησάμενοι οι περί Kαπιστράνον , και ο
άλλοι Παίονες , προς τους εν τοίς τηλεβόλους του
βασιλέως, μαχεσάμενοι έτρεψαντο αυτούς, και επε
κράτους των τηλεθόλων. Βασιλεύς δε ώς εώρα υπό
των Παιόνων εχομένους τους τηλεβόλους, δεινών
ποιησάμενος , συνέβαλλε μεν ταύτη και έμάχετο 57
ισχυρώς . Και ουδ' ώς ηδυνήθη εξώσασθαι από των
τηλεβόλων τους Παίονας, αλλ' απετράπετο. 0: μεν
δή Παίονες ενταύθα ήδη επηυλίζοντο, και τους τε
τηλεβόλους τρεψάμενοι , ες τον βασιλέως στρατόπε
δον επαφίεσαν. Επει δε μεσημβρία ήν της ημέρας
και τους γιγνομένους τρόπους, και τα γιγνόμενα
επηγγέλλετο αυτούς τους καταντικρύ ΙΙαίοσιν , έχο
μίζοντο ήδη ενταύθα ναύται ουκ ολίγοι αυτών εις
την πόλιν μεν ουκ έτι , αλλ' ες το στρατόπεδον. Και
επεξήλθον μέντοι και οι του άστεως , και εκατέρω
Οεν βάλλοντες μετά επάρσεως ες το του βασιλέως
στρατόπεδον, και εμάχοντο, και σκηνές έστιν ας
κατέβαλλον του στρατοπέδου συχνάς , και διήρπαζον
οι 'Αζάπιδες την αγοράν. Και βασιλεύς μέν τοι
εβόα, ώς υπεξέλoιντο τις κόρας αυτών· αυτός και
συν τοις περί αυτόν συνέβαλε μεν , και έτρεξατο
τους Παίονας. Και αυτός τε άνδρα Παίονα ανελών
τιτρώσκεται ες τον μηρόν , ου μέν τοι γε έτράπετο:
αύθις οι Παίονες συστραφέντες, επέκειντο τοίς βαρ
βάροις, και έτράποντο τους αμφί βασιλέως άχρι του
στρατοπέδου. Και τούτου ές τρύς γενομένου , δεινόν
έποιείτο ο βασιλεύς , ούτε νεηλυδων παρόντων αυ
τους 33 ες την μάχην, και των άλλων του στρατοπέ
δου , επί τάς νομάς , και τα επιτήδεια αφικομένων.
Καλέσας δε εν τω θορύβω τούτω τον άρχοντα των
νεηλύδων , Χασάνην τούνομα έχοντα, έλεγε τοιάδε · Ω
κάκιστε ανθρώπων, που δή η μινούχονται οι νεήλυδες :
ΙΙώς δέ σοι παρεγένοντο ες την μάχην ; " Η ουκ οίσθα
οίον όντα, οίον άρχοντα εποιησάμην ; Αλλ ' ίσθι, ως
.

Sed scito, nisi præliun me absumpserit, penas αν φαίεν άπαντες δικαιοτάτην γενέσθαι. Χασάνης
nailhi dabis, quas ones justissimas esse pronun- και δε υπολαβών έλεξεν· Ω βασιλεύ, νεήλυδες εισί μεν
tjarinl. Chasanes respondens, inquit : 0 par , pe- τετρωμένοι οι πολλοί αυτών , οι δε άλλου ουκ εθέ
regrinorum plurimi saucii sunt. Religii qui intes λουσιν υπακούειν. Εγώ δε τουμόν παρεχόμενος σου,
gri sunt, dicto nolunt esse audientes. Ego auteni, ανθ' ών άχθη μοι , όψει με εν μέσω των Παιόνων
ul opera mea utaris fideli ei forti, quamvis mili μαχόμενον τελευτήσαντα υπέρ των σων πραγμάτων.
indigneris, in medios me conferam Pannones, ibi- Ταύτ ' ειπών, και εμβαλών ές μέσους τους Παίονα ,
que fortiter dimicans, pro rebus iuis occulam . ανήρ τε αγαθός γενόμενος εναντίον του βασιλέως,
llis dictis, in medios se confert hostes, et in cons- υπό Παιόνων απέθανε . Καί τινες των θεραπόντων
pectu regis a Pannonibus trucidalur. Fuit autem vir αυτού ετελεύτησαν ενταύθα. Ως έν το στρατοπέδιο
optimus. Etiam niinistri quidam ejus ibilem inier- τρεψάμενοι τους Τούρκους, επέκειντο οι Παίονες,
fecti sunt. Cum Pannones in castris foriiler indir- πλέον έχοντες εν τη μάχη , παραγίνονται ιπποδρόμοι
lerent Turcis, cosque rugam capere compellerent, του βασιλέως, εις εξακισχιλίους, ούς πρότερον επε
ex ip:01iso adveniunt sex millia canilum regis, τόφει επί φυλακήν της παριστρίου 39 αυτού χώ
Notule marginales.
: 14:30 , κονή . 5 10 10, έμαχία.2 . 63 αυ.. Sic cliα ι 3 . παριστρίας . 13. ut in c .
417 DE REBUS TURCICIS LIB . VIII . 4.8
pas, quiaotis i : 070 COUGL GOV Tuis vously oi A quos miserat jam ante ad custodiendam regionen
Παίονες , και διακωλύειν τε αυτούς , ώστε η επι- silam Istro adjacentem : prælerea ul obsistereni
βαίνειν 60. Παραγενόμενοι δε ούτοι ες τον θόρυβος Pannonim navibus advenientibus ne in terram ex
τούτον , και ες την μάχην, εν μέσω τε εποιήσαντο ire possent. Equites lii advenientes, cum jam fer
τους Παινας, και συχνούς αυτών ενταύθα διέφθει- veret prælium , Pannonies in medium agunt, vt
ραν. Μετά δε τρεψάμενοι εξεώσαντο τους Παίονα ; plurimos ibile interiment.. Deindle cum verlerent
από του στρατοπέδου ές τους τηλεβόλους. Και ούτω Pannones in fugam , cos cx castris pepulerunt, et
ενταύθα ή μάχη ετελεύτα προς εσπέραν ήδη . Βασι- ad bombardas se recipere coegerunt. Et in hunc
λεύς δε ώς αυτά τα πράγματα ήδη πονήρως έχοντα , modum finis præliandi, cum jam instaret vesper ,
τούς τε νεήλυδας τετρωμένους και ές φόβον καθιστα fac !us est . Rex cum cernerel res suas propemo -
μένους , τα στρατεύματα αυτά δρασμώ τε επιχείρει . dum accisas esse , fuga una cum exercitu suo eva -
Νυκτός δε γενομένης, παραγγείλας ες τα στρατό dere enililur. Nam peregrini plerique saucii et
πεδα συσκευάζεσθαι , και προϊέναι, ή αν αυτός έξη timidi erant. Adveniente igitur nocte, jubet ut in
γοίτο, απεχώρει υπό την νύχτα, και εξελαύνων έδε- pedimenta omnia colligant , scque ad profectionem
δίει μή οι Παίονες τα λοιπά στρατεύματι διαβάντες præparent, quo prati et instructi sequantur
επικέoιντο, και σφίσι χαλεπή γένοιτο ή απαλλαγή , Β quocunque ens lucere instituerit. Ει tanle
και η επ' οίκου αυτών κομιδή. Και δοκεϊ αν μος noctu Piga sibi consuleus abibat (49 ), cuill
και τους Παίονας κατά νώτον γενέσθαι τώ βασιλέως interim male melueret ne Pannones cum ΓΡ .

στρατό , ει μή ο Χωνιάτης υποτρεπόμενος, ουκ εία liριο exercitu transgressi ipsum persequi statise-
e
επιδιώκειν επιστάμενος τους Τούρκους , επειδάν reni, arque in hunc modum discessus, ct in pa
σφίσι κίνδυνος επιστή , τότε πολλά τα 61 μέσω σφών Triam reditus sibi suisque difficilis redderelur. El
αυτών γίνεσθαι αμείνους αεί, και ανεχομένους sane Pannones persequendi fugientem hostem ad
γίνεσθαι. Δοκεί δε και υπό του λοιμού ός επεγένετο niodum cupidi erant : et id fecissent, ni Chonia
τους Παίοσιν ες το στρατόπεδον, και επίεζεν αυτούς les eos a persecutione iubibuisset, sciens Tur
πάνυ , ώστε μη διαπνεύσαι 63 επί συχνόν τινα χρόνον. cos, quando discrimen anceps impenderil, 225
duplo quam sint alias, fieri fortiores, et omnia perpeli. Ilic accedebal et pestis, quæ sævissima
Pannonum invaseral castra , ut nequiverint longo tempore post vix ab illo contagio respirare.
Ιωάννης δε αυτός τε ετρώθη ενταύθα, και ου Joannes quidem eo in prælio vulnus accepit , ex
πολλά ύστερον απέθανε. Δοκεί δε μου και τούτο quo band multo post mortuus est (50) . Hæc qui
μάλιστα αίτιον γενέσθαι τοις Παίοσι του μή επι- sem mihi præcipua causa exstilisse viderur, quod
διώξαι τον βασιλέως στρατόν. Ιωάννης μεν απο- C Pannon's aa persecutione hostini alistinuerint ..
λαύνοντος βασιλέως , επιβιους ου πολύν τινα χρό. Jo :innes non diu post frigam regis vivens, defun
νον , μετά ταύτα ετελεύτησεν ,. ανήρ γενόμενος clus est , cum cxstitissct vir optimus, qui ex bumili
άριστος ες τα πάντα , και από μικρού τινος ές μέγα loco ad maximam conscendit potentiam , meniora
δυνάμεως, μεγάλα τε αποδειξάμενος έργα , πρός τε bilia designans facinora contra Germanos et Boe
τους Γερμανούς και Βυέμους , και επί τα Παιόνων mos : et in regnum Pannonum sticceilens, maxima
πράγματα αφικόμενος , μέγα ευδοκιμών διεγένετο : Norebat gloria . Prætcrea præclare rem gessit ad
προς δε και ές τους Τούρκους ουκ ολίγα αποδειξά- versus Turcos, quos putabat, nisi copiis maximis
μενος έργα , ει μή διά το πλήθος τε και αρετήν suorum el virtute, superari haud posse . Pannonum
αυτών, ουκ έδόκει άν ποτε περιγενέσθαι της βασι- regnum , necnon exercitus corum ipse quoque sus
λέως δυνάμεως . Και αυτός τε "Εω άμα έχειρώσατο cepii. Cum allein ci inviderent reliqui Pannoniæ
τα των Παιόνων στρατεύματα.. 'Αχθομένων
' δε αυτώ principes,, nec ejus insperia capesserent :: tamen
των λοιπών της Παιονία ; δυνατών, και ουκ άξιούν- brevi efectum est , lil reynum retineret, cum etiam
>

των υπ' αυτού άρχεσθαι, όμως επεκράτει τε των illi isividi conlilerentur, regnum esse isti viro com
πραγμάτων, ξυνομολογούντων ήδη κακείνων, και millendum , quod non cessarel firmissimum el 111
ουκ εχόντων όπως μη συγχωρώσιν ανδρί ευδοκι- D lissimuτo pre -Lare. Apparei autem, virum hus,
μουντί σε απανταχή , και την τε αρχήν επί το κρά- quæcunque aggressus esi , effecisse, lisuni et dili
τιστόν τε και αφανέστερον 6% διέποντι . Δοκεί δε gentia singulari el celeritate præterea, quod ubi
ούτος ανήρ σπουδή τα πάντα κατεργάζεσθαι, και cunque occasio altulsisset, continuo præsto fuerit.
εν δέοντι χρησθαι τοις πράγμασιν αυτίκα , όπου αν Sunt qui tradunt, hunc virum peste inſecium mor
δέοι παραγενόμενον. Λέγεται δε και υπό λοιμού len obiisse . De Capistrano nunc qualilium scimus,
απενεχθέντα αποθανείν. Περί δε Καπιστράνoυ τo- referemus. Capistranus sectator fuit Bernardini
σόνδε επιστάμενος, μνήμην ποιήσομαι» ως Βερναρ- Canilii, qui plurima el magna , quæ perlinent ad re.
δίνου του Κανιλίου γενόμενος οπαδός, μεγάλα ε ; ligionem Jesu docens, nagnam ad gloriam ct cla
Notulæ marginales.
(49) Mechmet vicius, obsidione soluta discedit a copla obsidione .
oclavo luus Auglisti , 1450, quadragesimo sexlo dic (50) IV Idib . Septemb. 1456.
60 απο6 . 61 το. R. ut in c. 62 1η μηο , ανασχoμ . In al. αναμαχομένους . 63 αναπν . 6 ασφαλέστερον .
419 LAONICI CIALCOCONDILE 123

rilalem emersit . Νam facile princeps , quantum ad Α τήν του κυρίου Ιησού θρησκείαν διδάξαντος , και
eruditionen el contemplationem allinet, per uni- αυτός επί μέγα δόξης τε και κλέους εχώρησεν ανά
versum Occidentem apparuit. Itali in honorenı Ber . πάσαν σχεδόν του την εσπέραν, ες τα πρώτα ανή
rardini demorlui festa celebrant , et lenipla exædi- κων σοφίας τε άμα και θεωρίας . Και το μεν δή
licant, cen heroi. Nec palicæ staluæ per Italiain vi- Βερναρδίνω τελευτήσαντι οι περί την Ιταλίαν ανά.
suntur, quæ consecrala in honorem hujus viri po- γουσι τε τιμάς ώς ήρων , και ναούς ανοικοδομούσι,
sile sunt, quasi exstiterit vir quidam s : nclus el και ιερωμένα έστιν αυτώ ουκ ολίγα ανά την Ιτα .
divinus. Commemorantur el miracula , quie vir ile λίαν αγάλματα , ως ανδρί ευαγεί τε και δαιμονίω
fecerit. Ηujus sectator cum forel Capistranus,quel • γενομένω. Λέγεται δε και θαύματος άξια του αν
admodum antea explanavimus , et ad plurinas δρός τούδε αποδεδειγμένα. Τούτου δε ο Καπιστρά
regiones accedens, publice docerel, ctiam devenit νος Ιωάννης γενόμενος οπαδός , ώς είρηται, και
ad Boemos, qui ea secta videbantur inſccti , il πολλήν χώραν έπεληλυθώς, περιήει δημοσία διδά
ignem colerent, nec vellent inde recedere, et ve- σκων τη τε άλλη , αφίκετο δή και ες Βοέμους , δο
ram religionem apprehendere. Qui pertinaces cum κούντας αίρεσιν τήν του πυρός θρησκείαν τε ες τα
nollent censentire cum reliquis per universam B
μάλιστα, και μηδαμού έτι συντίθεσθαι τη των λοι
Boemiam , adveniente Capistrano, continuo cum των ταύτη θρησκεία , αλλ' όμως φρονούντάς τε και
alijs in camdem religionem commigrarunt. ( um μή πειθομένους τους λοιπούς ανά την Boεμίαν
autem sapientia et intellectu plurimum valeret ,regi αδραή . Επί τούτους αφικόμενος ο Καπιστράνος ,
Pannonum familiariter junctus esi. Familiaritale ές το των λοιπών Βοέμων δόγμα κατέστησε , Και
ist: peritiolus ,, regenυ , 226 ut supra nieminiums , μέγα ευδοκιμών επί σοφία τε και συνέσει , επιτη.
in Turcica expedilione enixe juvit. δείως τε έσχε των Παιόνων βασιλέα. Και διά τούτο
συνεπελάβετο και του προς Τούρκους πολέμου , ως
δή πρότερον μου δεδήλωται .
Regem lunc ab Germania accersiverunt Panno- Βασιλέα δη τούτον οι Παίονες επηγάγοντο από
nies , Ladislauni nomine : erat enim nepos regis Si- Γερμανίας 653 , αδελφιδούν γενόμενος του Σ.γισμούς
gismundi ex filia. Nam eum petiverunt, cum adhuc δου βοσιλέως. Τούτον γάρ παίδα έτι όντα, κατά την
furel puer, post obitura Vladislai iu Varnensi prie- έν Βάρνη τελευτής του βασιλέως του Λαδισλάου ,
lio, missis legatis ad Albertuin Sigismundi • fra- έπρεσβεύοντο προς "Αλβερτον τον Σιγισμούνδου του
Irem ( 51 ), qui luior eral pueri, el in lialiam ab βασιλέως αδελφόν , ός επετρόπευε του παιδός , και
luctum seu liabuit . Siquidem et Albertus isle, C περιάγων ες την Ιταλίαν , είχε μεθ' εαυτού. Και
cuin essel Germanorum rex , et renissel ad Roma γάρ τοι και ο " Αλβέρτος ούτος , βασιλεύς της Γερ
num pontificem , imperator ab Nicolio pontifice de μανίας , αφικόμενος επί τον Ρωμαίων αρχιερέα,
Claralus est . Suscepla imperatoria dignilale, in αυτοκράτωρ τε απεδείχθη υπό Νικόλεω του αρχιε
animo habebat bellum inferre Turcis : hunc igitur ρέως . Και απιών επί την αρχήν αυτού , ώρμηνο
opibus prepotente: (erat enim imperator) Itali ετοι Τούρκους στρατεύεσθαι . Ούτος δε μέγα όλβιος,
suscepere , eique honorcs masinos habucre. Pue ών, ά : ε αυτοκράτορα Ρωμαίων γενόμενον , υπεδέ .
rum, qui Viennæ apud eum morabatur, petiere ξαντο οι εν τη Ιταλία , και μεγάλως ετίμησαν.
Pannones. Verum imperator Pannonibus puerum Παρά τούτω εν τη βασιλεί Βιέννης διατρίβοντα τον
tradere cunctatus est (eral enim adhuc puellus) παϊδα ήτoύντο οι Παίονες . Και ως έτι παϊδά τε
quod ne quid discriminis ci ingrueret, anxius me- έντα , και δει μαίνων περί αυτώ, ουκ εδίδου και βασι
luebai. Pannones itaque unanimi consensu bellum λεύς. Και καταστάντες επολέμουν αυτώ οι Παίονες
longo tempore cum Alberto gessere . Przelerea le επί συχνόν τινα χρόνον . Και δη και πρέσβεις επί
galos ire jusserunt ad Romanum pontificem , pe- τον Ρώμης αρχιερέα πέμποντες, ήξίουν σφίσι τον
leules sibi regem restitui . Quod si ſacere abnueret , βασιλέα αποδίδυσθαι· ει δε μή , έπιόντες , μή ανείναι
profitebantur se non prius posiluros Ibellum , quam D πολεμούντάς τε και δτούντας την χώραν, ές και αν
regionem ejus omnem misere pervastatam univer υπάγονται σφίσιν υποχείριον . Ενεδίδου μέντο:
sam in ditionem accepissent. Verum imperalor po ύστερον, και τον τε παϊδα απέπεμψεν επί την βα
slea Pannonibus cedebat, el pueruin ad regnum ca- σιλείαν. "Ος αφικόμενος ες Πούδην, και από Μπε
piendum visit. Qui ubi velit Budan, el copias λογρέδης τον βασιλέως στρατόν απωσάμενος διά
Turcoruin regis Belgrado duciu Choniatis, submo- του Χωνιάτου , μετά ταύτα ο πολύν τινα χρόνον
vit, haud diu supervixit ; perhibent enim eum ve βιούς, ετελεύτησε . Λέγεται μέντοι και υπό τινος
meno sublatum esse a quodam Laurentio Chedra- Λαυρεντίου Χεδραχαβάρεω του 'Αντεσπάρνου κώ
chabare ( 52) . Et cum duxisset uxorem regis Gal- νειον εμπιόντα αποθανείν , 'Αγόμενος δε του Κελ
Jorun filia:u , veneno interemplus est , priusquam των βασιλέως θυγατέρα , ούκ έφθη τον γάμου
Notulae marginales.
(31) Generam. Decemb. Sed bic fil. fuit postumus Alberti, et kulor
(52) Praze mortuus est Ladislaus an . 1456, Cal . ejus Fridericus Imp.
es llæc vel similia verba in ms . desiderari palel ex versione, Aabishagv xaloudsvov . In R. 41 in c.
 DE REBUS TURCICIS LIB . VIII.
τοιήσασθαι · ετελεύτησε γάρ , πρινή άφικέσθαι την Αιρίias celebrare quivisset ; nam mortuus est an
γυναίκα αυτή ές τα βασίλεια . Τελευτήσαντος μέν
ούν τούτου, διηνέχθησαν οι Παιόνων πρώτοι ες αλ-
λήλους , και ές διαφοράν αφικομένων αυτών , επε-
κράτησαν οι του Χωνιάτου παίδες. "Ορλιχον γάρ
ηγεμόνα της Παιόνων χώρας ου φαύλης, και έχοντα
ανωμάλως προς τον Χωνιάτην έτι περιιόντα , ως
ετελεύτησεν , ήξίου ως ανδρί γενομένω σφίσιν αιτίω
μεγάλων συμφορών ές τους Τούρκους, μήτε τους
παϊδας διά τιμής κεκτησθαι εν τη συγκλήτω , εκεί-
νων 66 ανοσιώτατον ηγουμένων τους παίδας εξελαύ .
νειν εκ της αρχής . 'Ενταύθα τους Χωνιάτου παϊδας
εν τη συγκλήτο επηδήσαντας κ67αι το 'Ορλίχιο και
αποταμόντας την κεφαλήν αυτώ , ούχεσθαι . Τούτο
χαλεπώτατα μεν δή ενεγκόντες οι κίονες , τον τε
B
παιδα του Χωνιάτου καθείρξαν έ ; την Μπελογρά-
δην μετ' ου πολύ δε αυθες διεπράξατο , και εξελ-
θών, κατέστη ες την βασιλείαν Παιόνων . Βασιλεύς
δε απεδείχθη, συναιρουμένων αυτω των του πατρός
επιτηδείων . Δοκεί δε και χρήμασι πολλούς διαπρα-
ξάμενος , και ανακτώμενος , στρατόν τε ως μέγιστον
των κατά την Παιόνων χώραν τρέφων, επί την
βασιλείαν των 1Παιόνων χωρήσαι. Ιλόκης μεν και
πρώτα Χωνιάτη διαφερόμενος , και ύστερον τώ παι
δί αυτού ες την βασιλείαν παρεληλυθότι , διενεχθείς,
ουκ έσακούειν , ουδέ πείθεσθαι ήθελε . Μετά ταύτα
δε συνέβη αυτή επί ρητοίς , και επείθετο . Ούτω δή capisset cum filio ejus qui regno potius erat, recu
ο επί του Χωνιάτου Τ.zi, ες τον νεώτερον περιε
λήλυθεν η Παιόνων ή μονεία. Και πρός βασιλέα
"Ρωμαίων "Αβερτον επολέμει, μεγάλα αποδεικνύ- c tebat. In hunc modum regnum delatum est ad Clio
μενος έργα, και Βράγαν τε και Boέμους υπηγά-
γετο , ώστε οι άμφω τας ηγεμονίας υπηκόους γε
νέσθαι .
"Ωρμητο ή ούν , ώς και πρότερόν μοι δεδήλωται ,
ο αυτοκράτωρ ούτος "Αλβερτος επί Τούρκους και
Μεχμέτην στρατεύεσθαι . Και παρασκευασάμενος
στρατόν, έπρεσβεύετο προς τους Παίονας , ώστε δο-
θήναι οι δίοδον διά της χώρας αυτών , και αγορών
παρέχεσθαι αυτό τους Παίονας προαγορεύων . Οι
δε επιλεγόμενοι εν σφίσιν αυτοίς, ώς ήν επικρατή
σωσι της Θράκης , και επί μέγα χωρήση δυνά-
μεως , επανιών καταστρέψεται σφάς, ουκ έφθασαν
διδόναι αυτώ εκόντες είναι διεξιέναι διά της χώρας .
D
Οι μεν δή ούτω λέγουσι γενέσθαικαι οι δε αυ λέγουσι
τους Παίονας αποκρίνεσθαι τη μεν πρεσβεία λό-
γους επιεικείς · υποστρεφόντων δε των πρέσβεων
υπoίσαντες 67 άνδρας κατά την οδόν , ή έμελλον διε-
ξιέναι , ανελείν αυτούς άπαντας . Και ούτω τραπο
μένου του αυτοκράτορος Ρωμαίων έ ; τήν τών πρέ-
σβεων έρευνας , αύθις ες πόλεμον καταστάντας ,
φέρειν αλλήλους . Ταύτα μεν δή ούτω γενέσθαι
λέγεται από των 1Πιιόνων ές τους Γερμανούς τε , ipsos exoriretur, el graviter se mulro amigerent.
Notulæ marginales.
(35) Udairiclium .
(51) Mathiam .
1551 Viennam adduxerint.
66 εκείνο το ανοσιώτατον ηγουμένους . 67 επιπηδήσαντα :. Sic etiam R. 67 • μπρίσαντας . Sic in uno , in
al. ulc .
422
icquam uxor in regnum ejus veniret . loc e numerc
team
viventium subtracto , dissensio inter Fannoniæ pro
ceres exuria est . Ai in ea discordia virtores erasere
filii Cbonialis. Orlichus enim princeps regionis in
Pannonia haud penilendæ , cui intercesserant ini
quicitie cum Choniate adhuc superstile , censebal
filios Clioniatis non in senatoria dignitate collocan
dos : ut quorum pater maximaruin ipsis contra
Turcos dimicantibus auctor calamitatum exsliterii .
Pannones contra, impium ducebant Choniatis filios
segno el magistratu expelii . Filii igitur Chonialis
insurgentes contra Orticliam (53),
( ), in curia caput
ejus amputarunt, ci abieruni. Factum lioc Panno
lies indignissiine furebant, el Choniatis filium (54)
in vincula conjecerunt , et q110 najore custodia
asservaretur, vincium Belgradum deporlarunt(55 ).
Veran is hand 227 niulto post effecil, il vincu
lis exemplis, in regiam dignitatem subveheretur.
Nam rex creatus est , adjutus fideli spera palerno -
run amicorun , Eriam plurimu: ad regnum paran
duin contulit, quod opibus exercitum sibi concilia
vit, eumque in Pannonimi regione alvii. El in
hunc modum insigne regiæ dignitatis decus acqui
sivii . lluces (56) com jam antea discordiam lovis
set adversus Chonialem , el deinde inimicitias sus
sabat novo regi obcilirc . Verum non multo post
cum intercessisset paclum , regis imperium admit
niatis filiuin juniorem . llic bellum gercoal cuni
Alberlo (57 ) Romanorum imperatore, magna cdens
ubique militaris virtutis opera . Pragam et Boe
miam subegil, ut jam lraque regia ci parerenl.
Alberlus Romanorum imperator in animo habe
bai, armis pelere Mechnielem Turcorum regem .
Contractis igitur copiis , legationem mittebat ad
Pannones, pelens ut se sinerent suas copias per
ipsorum regionem ducere, ει commentum praebe
rent. Pannoncs autem coinitiis habitis inter se col
Joculi erani , si dornuisset Thraciam , el magnani
potentiam sibi peperissel , ſore ul reversus etiam
Pannoniam subigere conarelur. Quapropter respon
derunt, se nequaquam voluntarios irausilum per
suam regionem præstare . Quidam perhibent, Pan
Bones sic decrevisse. Verum sunt qui tradant, l'an
noncs benigne respondisse legatis. Ceterum leya
tis levertentibus ad regem , a quo missi crani,
subornarunt viros qui cos in via qu :: profecti erant,
cx insidiis adorirentur, el necarent. Quod quidem
contigit. Imperator cum ad inquisitionem legalo
rum converterelur', elf.cit ut iterum bellum inter
(56) loes, qui et Nicolaus Vilachius.
( 57) Al . Friderico .
423 LAONICI CIIALCOCONDYL.E
Αι hac quidem a Pannonibus contra Germanos « Α και 68 αυτόν βασιλέα "Αβερτον. Ταύτα μεν εν έτε
Albertum imperatorem facta esse traduntur : q : æ σε πάνυ ολίγοις έγένετο . Διά δή ταύτην την διαφο
profecto paucis :: nis intercrdentibus contigere. ράν , γενέσθαι την εν Μαντύη του Ρωμαίων αρ
Propter istan discordiam ferunt Romanum ponti- χιερέως δίαιταν 65. Προσκαλεσάμενον το τούς τε
licem Pium II Jantude egisse , vocantem Iberorum et Ιβήρων, και Κελτών βασιλέων, και ηγεμόνων , και
Gallorum reges, et duces magistratusque per lti- Γερμανών , και Παιόνων , και των κατά την Ιτα
liam , præterea duces Germanorum et Pannonium . λίαν ήγεμονειών και πολιτειών , και επεξελθών από
Egressiis Roma Mantuam , quo concilium indixerat, της Ρώμης ες Μαντην , την σύνοδον εποιείτο, η δή
id ilijdem concclebrabat. lluc conveniebant Occiden- συνελέγοντο άπαντες οι των εσπερίων βασιλέων
calium regum et principum legali, el consultabatur τε και ηγεμόνων πρέσβεις , πρoέθετο περί της Μεχ
quomodo Turcorum rex Mechmetes foret debellan- μετεω βασιλέως Τούρκων καθαιρέσεως, και εκέλευε
dus. Singulos legatos regum et principum, quorum γνώμην αποφαίνεσθαι ένα έκαστον των παρόντων
1uctoritate nissi erant , sententiam expromere ju- πρέσβεων, υπό των σφετέρων βασιλέων τε και ηγε
bebat. Quidam pecuniam , quidam milites se in eam μόνων. Και υπέσχοντο δη ενταύθα οι μεν αυτών
expeditionem 228 collaturos pollicebantur. Decre- χρήματα, οι δε και άνδρας συμβαλέσθαι ες την
!um est , nil decima reildiluum omnium , ct quin - 2 πόλεμον τόνδε . "Ένθα δή την δεκάτην των προ
quagesima pars corum quæ ad clerum redirent, in όδων εδέδοκτο " , και μη εξελέσθαι πάντων των εις
5

is an expeditionem contıibuerentur. Ordinalum
esi, ut pecunia quæ hinc colligeretiir, recondere
tilr, nccnon viri buic negotio destinati sunt. Se
cumdum hac conclusum est , ut Germani cum Pane
nopibus in gratiam relirent. Miserunt ad concor
diam isian constabilieiidam Bessarionem cardina
Ιε :1 Trapezilium, qui princeps ejus legationis
facile omnes excellebat. Missi sunt utrinque legati ,
quorum opera concordia inter ipsos componerelur
et discordia pelleretur. Legati quidem alii alio ire
Jussi sunt , ut reliquos coliortarentur ad capessen-
dum bellum contra Turcos . Haec quidem sul Pio
Pontifice contigerunt, cum eniteretur nequaquam C ποίητο , άμιλλωμένο έ ; τους προτέρους αυτού αρ
antecessoribus suis esse inferior. Etenim cap a
Constantinopoli, concilium agitabat Nicolaus Ver
longa oratione habita Occidentales principes hor
Tabalur , ut bellum Larbaro inferrent. Verum haud
multo posi cbiil morlem , cum ca adhortalio hand
dum ad rem esset collata . Eusebius autem sive
Pius , ubi pontificatum suscepit, semetipsum gra-
vissimo jurejarando illigavit,, et filteris significa-
vil, il classis Neapoli pararetur ad Turcicain expe
aditionem : nam Alphonsus creatus eral dux contra
Barbaro3. Litteras lias ubi accepit Parilieuopes
rex , triremes decem in Barbarorum regionem mi.
sil , initium laciens Turcici belli. llæ quidem
2012 , nec plures, appulere Rhodum . Unde solven
Tes , ferebantur contra regionem regis Asie nmari: C ουδέν ύστερον πλείους ξυνέβη αφικέσθαι ες Ρόδου ,
lin.m. Aliqu: nuulum damni invexcre Barbari l'e- και ταύτη ορμισαμένας, εντεύθεν ώρμησθαι επί
biom ; nam accedentes subjecerunt Lemnum , quam
ca lempestalc rex lenebai. Postea in ditionem ac .
την ιερατείαν τελούντων . Και άττα δ' άν των χρη
μάτων συναθροισθή , ες τον πόλεμον τούτον ατο
τάττεσθαι, και ούτω άνδρας ες τα τοιαύτα έταξαν
το. Μετά δε έδόκει τους Γερμανούς τοίς Παίοσι
διαλλάξαι. Και επιπέμποντες άνδρα των παρά
σφίσιν έλλογήμων , τα πρώτα φερόμενον , Βησσα
ρίωνα , καρδινάλιον , τον από Τραπεζούντος, έπρε
σβεύοντο παρ' αμφοτέρους, ώστε διαλλάξαι τούτου ,
αλλήλους, και τας διαφοράς καταλύειν. Και άλλου ;
άλλη διέπεμπον επί τοίς παρούσα πράγμασι, πα
ρακαλούντες συμβαλέσθαι ες τον επι τους βαρβά
ρους πόλεμον. Ταύτα μέντοι τω πίω αρχιερεί επε
χερείς . Και γάρ τοι και ο Νικόλεως, άλούσης της
Βυζαντίου πόλεως, συνοδον εποιείτο, προτρεπόμενο ;
τους προς εσπέραν ήγεμόνας επί τον βάρβαρον ,
και λόγον συχνών ποιούμενος παρεκάλει . Ου πολλή
δε ύστερον ετελεύτησεν, ατελή καταλιπών ταύτην
αυτή την απόδειξιν. Του δε Ευσεβίου αρχιερένως
μετά Νικόλεω την ηγεμονίαν παραλαβόντος , όρκον
ποιήσασθαι 11 ισχυρότατον ,, και εν γραφή παραδι
δύντα , αρτύεσθαι μεν ναυτικών από Νεαπόλεως. Τον
γάρ τοι 'Αλφόνσον στρατηγόν ελέσθαι ες τον επί
τους βαρβάρους πόλεμον. Και ταύτην ανελομένου
των Παρθενόπης βασιλέως , εκπέμψαι τριήρεις
δέκα επί την των βαρβάρων χώραν, ώστε αρχήν
ποιούμενος της εξόδου . Ταύτας μέντοι τάς ναύς και
την βασιλέως χώρας, και της Ασίας παράλιον» και
δράσαι μεν και ολίγα άττα της βασιλέως χώρας , .

ceperuni Imbruin , el reliquas Ænei maris insulas. επιπλέοντας δε καταστρέψασθαι την Λήμνον, έχον
Scyrum enim el Scopelum , necron reliquas insu τος ταύτην του βασιλέως. Μετά δε ταύτα "Ίμβρον,
las , Byzantio caplo ad Venelos Transiisse constal, και τας λοιπές των ταύτη νήσων εν τω Αιγαίο.
qui cas lenuere. Cum autem per integruin annuni Τήν γάρ του Σκυρον και Σκόπελον , και τας άλλας,
triremes illæ hinc inde overrassent, nihil sine me ως εάλω Βυζάντιον υπό βασιλέως , επί Ουενετούς
morabile fecerunt. Prætcrea cum triremes aliæ έτράποντο, και έσχον ταύτας. Ενιαυτόν δε περι
nullae ab Italia submillcrentur, et ipse in Italiam τιλέοντες το Αιγαίον αύται αι τριήρεις, ουδέν του
Notulæ marginales.
68 αυτήν . R. μι in . 69 μετά, in uno ut c. 1η αι. μή προσκ. 70 τών τε R. μι c . 11 R. κοινή έξ.
12 Ιη μπο. οχυρ. 11 Ια μπο , δηώσαι.
425 DE REBUS TURCICIS LIB . VIII .
άξιον λόγου υπεδείκνυντο . Και ώς ουδέν έτι επέ- A rediere : et navafes milites , qui in illis erant , per'
πλει από Ιταλίας , αύθις επέπλεον επι Ιταλίας,
σκεδασθέντες ταύτη ανά τας πόλεις. Και Ευσεβίο
μεν το αρχιερεί ές τόδε ετελεύτα ή παρα-
σκευή μετά δε Πίος και αρχιερεύς, ως επί την ηγε-
.
μονίαν αφίκετο, την εν Μαντη δίαιταν εποιήσατο,
άτε δή κατάστασίν τε και σύλλογος περί των καθη
κόντων αυτώ πραγμάτων ες τον επί βασιλέα Μεχ
μετην πόλεμον. Βησσαρίων μεν δή έπι Παίονας αφι-
κόμενος και ες Γερμανούς , τά τε άλλα διελέχθη ,
και την προς αλλήλους διαφοράν καταλύειν πειρώ-
μενος, ουχ’ οίός τε εγένετο, ές ταυτό άμφω ξυνα-
γαγών , διαλλάξαι. Αλλά άπρακτος μεν απεχώρει :
έδόκει δ' αυτούς από Ιταλίας ώρμημένοις τόνδε
σφάς άρασθαι τον πόλεμον από της ηπείρου. Ταύτα
μεν ες τοσούτον εγένετο κατά την εν Μαντύη δίαι-
ταν . Είμι δε επ' εκείνο του λόγου , όθεν επί τοσούτον ετραπόμην , ές τοσούτον διεξιών τον λόγον.
Του γάρ τοι επιγινομένου θέρους απέχρη μεν τω
βασιλεί Μεχμέτη κακώς πράξαντι ες την επί
Παίονας ελευσιν ήσυχίαν άγειν · στρατεύματα δε
έπεμπεν άλλη τε και επί Σκενδέρην τον ' Ιβάνεω
παϊδα . Εφ' όν δή και ο πατήρ στρατευσάμενος,,
καταστρέψασθαι ουχ οδός τε εγένετο . 'Ιησούν δε τον
Βρενέζεω παίδα απέδειξε 70 στρατηγόν, παραδούς
το τε υπό φερρών στράτευμα , και το παρά 'Αξιον ,
και το από Θετταλίας. Ηγουμένου δε Ιησού του
Βρενέζεω, εσέβαλλε προς τον Ιόνιον της Μακεδονίας
χώρον, και εδώου τα πολλά αυτής. Σκενδέρης δε
ούτος διαπρεσβευσάμενος προς τον “Ρώμης τε αρ- Cc pleraque istius lepopulatus est. Scenderes lega
χιερέα, και προς βασιλέα 'Αλφόνσον τον Παρθενό .
πης , επιτηδείως τε έσχε και συνήθως τη βασιλεί
τούτω, δι' α δη και τον πρός βασιλέα πόλεμον την
τε Κρούην παρέδωκε τούτω τώ βασιλεί, και ήξίου
αυτό υπήκοον είναι . " Ενθα δή και στρατόν πεζών
ικανών διαπορθμεύσας ο Παρθενόπης ούτος βασιλεύς
από Ιαπυγίας ε ; Επίδαμνον , και άρχοντα των
παρ' εαυτώ ελλoγίμων ένα στρατηγόν, επί την
βασιλέως ελπίζοντo χώραν . Μετά δε καταστάντες
επολιόρκους πολίχνην Σφετόην καλουμένην, εξελείν
βουλόμενοι. 'Ενταύθα πυθόμενος παρά των σφετέ-
ρων Ιησούς και Βρενέξεω , και παραλαβών τους ές
τον 'Αξιόν ιπποδρόμους, και Παραβοΐων στρατόν,
και την ταχίστην επειγόμενος άλλην ή αυτοί έφυ-
λαττον οι Ιταλοί, και έπειτπε τών άφνω, διέφθειρε η seens , alia via, non ea in qua Itali excubias agebant,
σύμπαντας τους Ιταλούς. Σκενδέρης μέντοι , έτυχε
γάρ απών τότε , ουδοτιoύν παθών δεινόν. "Υστερον
μέντοι ου πολλώ Σκενδέρης διαβάς ες Ιταλίαν ,
αφίκετο ες τον Παρθενόπης βασιλέα. Και αυτόν
υποδεξάμενος , τά τε άλλα ετίμησε , και ες τον
"Ρώμης αρχιερέα απέπεμψε φιλοφρονησάμενος .
Μετά δε ταύτα χρήματα ικανά παρεχόμενος αυτώ,
απέπεμπεν επί την αρχήν αυτού. Ούτος μέντοι
επανιών , επί της χώρας αυτού επέμενεν επιόντα
τον βασιλέως στρατόν, και ερυμνήν ούσαν την χώ-
Notulæ marginales .
(58) Sinam alii vocant, alii Æneim .
(59) Sphelgradum .
** In uno, μέντοι. 18 In al. υπ .
PATROL . GR . CLIX .
426
Italiæ urbes dispersi sunt. Hunc finem habuit E11
sebii sive Pii apparatus bellicus. Deinde etiam Pius
pontifex, ubi primum pontificatum sus , cepitconci
lium Mantuæ celebravit : in quo nihil aliud actum ,
quam quomodo Mechmeles Turcorum imperalor
esset domandus. Bessarion cum ad Pannones et
Germanos venisset, mandata qiz acceperal, iis
enarravit. Cum institueret discordiam, qua inter se
laborabant, dissolvere , 229 el concordiam indul .
cere, nihil efficere quivir , quainvis in unum locuin
eos contraxisset . Veruin re infecta discedebat. Tan .
dem visum est , ut ex Italia profecii Turcum terra
aggrederentur. Hæc quidem bactenus Manluæ in
concilio gesta sunt. Nunc teinpus esl ut redeam ad
illum sermonem unde ad hunc digressus sum .
Ea æstale quæ insequebatur, præclare secum
actum putabat Mechmetes, qui inauspicalo rem
gesserat cum Pannonibus, quod quietem agere
posset . Misil igitur pariem exercitus contra Scen
deren Ibanis filiuun,, quern pater, quamvis sepius
eum debellare occepisser , vincere nequivit. Jo
suen ( 58) filium Brenezis constituit ad id bellum
ducem , cui travlidit exercitum , qui Pherrhis eral,
el eum qui erat apud Axium (lumen , necnon
Thessaliæ exerciluin . Duce autem Josue incur
sionem faciebat versus lonium Macedoniæ , et
lionem misit ad Romanum pontificem , et ad regem
Parilienopes Alplionsum , nam regi huic adno
dum charis et familiaris crai, quia propter belloni
Turcorum imminens isti regi Crojam assignarat,
eamque huic subditam esse volebal. Transportavit
igitur ibi rex Parthenopes Alphonsus alb Japygia
pedestrem exercitum magnum in Epidamnum ,
cui præfecit ducem de suis virum prudentem : et
regis regionem evastabant. Postea conjunctis co.
piis olsidebant urbern Spheioam (39) nominatam ,
volentes eam expugnare. Josile Brenezis filius cum
intellexisset in quain necessitatem venissent Sphe
loenses (60) , accipiens equites qui erant in Axio,
et Peresbiorum exercitum , citato agmine profici.
sillbilo adveniens , Italos omnes ad internecionerm
occidit. Scenderes vero , ut qui abfuisset, mali
nihil passus est. Nic mullo post Scenderes isle
venit in ltaliam ad Parthenopes regem Alphonsum .
Qui cxcepit cum honorifice et benigne traclavit ;
eumquc ad Romanum pontificem misit, ut et ab
ipso aliquid honoris consequeretur. Postea cum
ei opis dedisset maxinas, cum ad principalum
suum remişii, lic igilur reversus ad principaluni
suum, exspectabat regis exercitum hostiliter .
ad
(60) Sphelgradenses.
11
 437 LAONICI CIALCOCONDYL E 428
eunlem. Verum se in Ioco tenebat munitissimo. Aριν κατείχεν έχων το στρατόν μεθ' εαυτού τον από
Habens aulem secum exercitum , quem de sua της χώρας , διήει διά των ορέων περιιών των στρατώ .
regione conscripseral, iler per montes faciebat. Και τάς τε γυναίκας και παίδας ες τα έρυμνά
Uxores el liberos in Ioca nmunitissima leponens, εισενεγκάμενος , αυτός περιήει , έχων περί την φυ
ipse hinc inde cum exercitu Vagabatur , ut defen- λακήν της χώρας, όπου δέοι παραγενόμενος. Και ο
deret regionem : semperque præsens eral ubicun- επέδραμον
μεν στρατός και οι ιπποδρόμοι την
que ejus opera desiderabatur . Et quidem copie χώραν, και υποζύγια λησάμενος , και χρόνον τινά
pelestres et equesires in Scenderis 230 regio- συχνόν διατρίψας, επήει πάσαν την χώραν εμπιπρών
nem incursionem faciebant, prædas pecorum et και διαφθείρων. Ως δε ικανώς είχεν αυτώ ες την
aliarum rerum agere haul cessabant. El diu in της χώρας διαφθοράν, ο στρατός απήλαυνεν, ουδέν
ea morantes , omnia corrumpebant , cum non του πλέον διαπραξάμενος . Ο μεν ούν Σκενδέρης
cunclarenlur ædificia et villas incendere. Tandem ούτος άκραν την έ ; τον Ιόνιον περί "Επίδαμνον
1
cum satis evastala esset regio, exercitum abdixit , ώκοδόμει. Χερρόνησος δ' εστί, και ισθμός βραχύς
cum nibil sane memorabile designasset. Scende- αμφί τρία στάδια τούτον τειχίσας, εσώκιζεν ές
res quidem arcem juxta Epidamnum, que spectat Bκαι την χώραν ταύτην ουκ ολίγους των Αλβανών, και
έκράτυνε την πόλιν ώς άν τι νεώτερον καταλαμβάνη
lonium , ex :edificavil . Est autem eo loci Chersone.
sus et Isthmus brevis, complectens tria sladia : αυτόν από των βασιλέως στρατών ώς έπιών, πολιορ
hunc muro cum undiquaque esset amplexus, non κοίτο εν ταύτη τη χώρα · επειδάν δε μη αντέχειν
paucos Albanus in eam regiunem transtulit, ut οιός τ' ή, έμβησόμενος 16 ες την θάλασσαν, και
ibi habitarent. Prælerea urbem admodum commu- αποπλευτούμενος και δη προχωρο: η. Ο μεν ούν στρα
nivit, ut si quid novi ingruerel ab regis exerciti- τος αφικόμενος ες τον χώρον τούτον, και πειρασό
bus, ibi porins quam alibi obsiderelur. Nam si μενος , ώς ουδέν σφίσι προεχώρει και της πόλεως
non posset resistere, aut par esse copiis regis, αίρεσις , απήλαυναν επ' οίκου. Και τώ έτει τούτω
superesset lulissimum effugium , videlicet ut inde ουδέν τοι πλέον εγένετο βασιλέα Μεχμέτην ές
se proriperet in Imare , et quo vellet aduavigaret. εκστρατείαν φέρον.
Exerciljis igitur regis cum accessisset ad islam regionem , nec urbem quam oppugnabal , capere
possel, domum reversus est.
Isto anno quo in militiam profectus erat con- , Του δ' επιγενομένου θέρους επε πομφει μεν και
tra Scenderem Mechmetes, nihil aliud aclum est . των θυρών αυτού άνδρας επιλέκτους επί τους υπο
Appelente alutein estate, viros de jannis suis pri- c τελείς αυτού ηγεμόνας τε και βασιλείς, επικαλού
marios misit ad principes et reges tributarios, quos μενος ες την των παιδων αυτού κάθαρσιν · μετε
evocabat ad liberorum suorum circumcisionem , πέμπετο δε και τους της αρχής αυτού άρχοντας των
quam purgationem vocant. Accersivit el regni sui πόλεων και υπάρχους, και τούς τε στρατηγούς , και
principes ,, urbium prefectos ,, salrapas ducesque ,, στρατιώτας , όσοι επί μισθό στρατεύονται άμα τω
el milites quotquot mercede conducti penes hunc βασιλεί. "Ως δε παρήν αυτά τα στρατεύματα ες
regem stipendia faciebant. Cum ad eum conve 'Αδριανούπολιν, τήν τε περιτομήν , ήν δή νομίζουσι
nissent exercitus Adrianopolim,, circumcisionem , κάθαρσιν, έποιείτο των παίδων αυτού, και δώρα
quam ipsi purgationem putant, liberorum suorum προσήει αυτό μεγάλα υπό τε των αρχόντων και των
peragebat. Munera capiebat τηagnifica ab nagi- ηγεμόνων. Ο μέντοι σύλλογος εγεγόνει εκτός της
stralibus et salrapis. Couventus ille frequentabatur πόλεως εν τω πεδίω κατά την νήσον. Υπαίθριον
extra urbem in campo juxta insulam : omnes sub δε διετέλουν πλήν βασιλέως τε και ηγεμόνων . ο δε
divo agebant , praler regem et principes. Nuptie γάμος ούτος νομίζεται μεν κράτιστος των ες τον
liä (sic enim appellant quoque circumcisionem ) βίον σφίσι περιoικόντων 11: Και παιδιών καθιστάσιν
creduntur ipsis oprimæ corum omnium quæ ad εν τούτω κατά δύναμιν έκαστος. Καθίσταντο δε και
vitam pertinent. Quililieu contendit in iis nupiiis Dές την των βασιλέως παίδων περιτομής και γάμος
aliquod proponere ludicrum . Nec pauca ludicra τόνδε , παιδιάν' άλλα τε ουκ ολίγα, και δη και
in circumcisione regiorum liberorum exhibentur : άνδρες ορθοί επί ίππων ανά κράτος ελαύνοντες ές
viri erecti, insistentes equis, nulla externa ope τον δρόμον τους ίππους , και ουδαμώς επισχοντες,
se lenenles , manent immoti, equis in cursum επειδάν θέωσιν. Εκείνο μέν τοι ταρήσω των σχοι
elusis. Omillo comnieniorare funambulos : Dam νοβατών, ως υπέρ τα άλλα γένη Τούρκοι δεινοί εισι
in ist: arie Turci reliquos mortales Ionge supe- την τέχνην ταύτην, ώστε και πεπεδημένους πορεύε
saill. Saltantes elenim incedunt per funes sus- σθαι επί των σχοινίων, και τους οφθαλμούς , υποθείν
currere possint quam citissi .
peuşos, et per eos επί τούτων ως άν δύνωνται ισχυρότατα , και επί
me , lunumera quædam alia admiratione digna τούτων μυρία εργαζομένους θαύματος άξια, επί
faciunt, eunles super his per gladios strictos, el ξιφών διιόντας τε και υποστρεφομένους. Ταύτα
redeuntes. Hæc quis quotidie cernat in foro quod μέντοι καθ' εκάστην ες την Τακταλή αγοράν κα:
Taclalem nominant, ubi el ſuransbuli ludicra sua λουμένην ίδοι άν τις γιγνόμενα, και τους σχοινοβά
Notulæ marginales.
77
in al. κι εε.
1* έσβησόμενος . Sic etiam R. 11 προσηκόντων . Ιη 1.. περιηκ. 1ο
429 DE REBUS TURCICIS LIB. VIII . 430
τας. Γένος δε εστι τούτο παρ' αυτούς καλούμενον A faciunt . Ποc hominum 231 genus penes ipsos
Τάμπεζιν , μετιόντας 18 την τέχνην ταύτην, και Tampezim appellant , propter eos qui artem
.

παραπλήσια τούτους ίδοι άν τις και αλλήλους έργα- Iranc addiscunt . His similia alia plura quis videat
ζομένους ές ταύτην την αγοράν, ένθα τα γυμνάσια in isto fieri foro. Gymnica certamina in ista urbe
νομίζεται ταύτης της πόλεως . Το δε υπό γην θάπτειν quoque frequentantur. Prelerea quis non Cell
τον δα, εκ του κακείθεν διαλεχομένους συνιέναι miraculum quoddam admiretur, púerum sub ter
τε αν, και τι έρoιτο αυτόν, και αποκρίνασθαι, πώς ram defodi, et eum audire respondentem ad e
ουκ εν θαύματι ποιοίτο άν τις τοιαύτα καθορών ; quæ interrogatus fuerit ? Verum alia quæ majore
'Αλλά τα μεν άλλα υπό δυνάμεώς τινος μείζονος quadam virtute et potentia fiunt , minora sunt his
αποτελούμενα ελάσσω έστι των διιόντων δρόμω επί quæ per funambulos fiunt. Etiam alia ludicra in
των σχοινίων . Εγένοντο άλλαι 79 παιδιαι κατά την isla circumcisione proposita sunt. Mechumeles re
περιτομήν ταύτην, εν ή Μεχμούτης, και του οίκου sii palalii præfectus, et Europæ simul dux, mil
ηγεμών, και άμα της Ευρώπης στρατηγός, τοίς neribus quæ in regem contulit (61) omnes vicisse
δώρους υπερβάλλεσθαι πάντας, τούς τε βασιλείς videtur , reges videlicet et januarum duces . Ilic
άμα και ηγεμόνας των θυρών. Ούτος δε ο Μεχμού- Mechumcles filius fuit Michaelis : malerno genere
B
της 80, παίς Μιχαήλου γενόμενος , Τριβαλλός μέν
1 Triballus, palerno Græcus erat. Hunc puerum ad
έστι τα μητρόθεν, "Ελλην δε τα πατρόθεν, και huc exsistentem , et euntem una cum matre a
παΐδα έτι όντα, συν τη μητρι ιόντα, από Νεβρο: Νeboprido (62) Senderoviam, equites regii com
πρίδου 81 ες Σπενδερόβην, οι ιπποδρόμοι του βασι- preliensein in itinere, adduxerunt cum universa
λέως καταλαβόντες εν τη οδώ 81 ηγουμένου, απήγα- familia ad regen. Rex autem accipiens pueruin in
γον πανοικι τούτους παρά βασιλέα, Λαβών δε τον suum cubiculum , magnum enm brevi declaravit
παϊδα έ ; τον κοιτώνα αυτού βασιλεύς, μέγαν τε virum . Primo equorum regiorum curatorem eum
απέδειξεν εν ακαρεί, και ιπποκόμον εν βραχεί desigavit , postea ducem constituit janu:e militum .
ποιησάμενος , μετά ταύτα ηγεμόνα των θυρών απέ- Nam Zaganum affinem suum ex isto dignitatis gra
δειξεν. "Έπειτα μεν ούν Ζάγανον τον εαυτού κηδε στην du letraserat . Is tandem summus erat . Brevi all
εξήλασεν εκ της τιμής. Τα πάντα ούτος εγένετο. tem eo potenliie progressus est , ut facile omnes
'Εγεγόνει δε οίος ουδείς πω πρότερον ες τόνδε των qui unquaim inter januarium duces preclari exsti
επι ταις "Oτουμανίδων θύραις ηγεμόνων, μεγάλων lere, autecesserit.
λεγομένων γενέσθαι .
Λέγεται μεν γάρ και Χαραϊτήνην, και "Αλίην C Ferunt Charailinem et Halien lilium maxima
τον παίδα μεγάλους γενέσθαι, έν τε ταϊς 'Αμουράτεω auctoritale polluisse inter januæ milites tempore
του Ορχάνεω, Παιαζήτεω του παιδός αυτού θύ- Amuratis et Pajazitis : neuter lamen lanlam et
ραις, αλλ' ουδείς που ές τήνδε την δύναμιν και την polentiain et regionerm nactus est , quantam is ac
χώραν τούτου αφίκετο. Ούτος μεν ούν τα πρώτα quisivit. Νam hic cum primas inter omnes duces
των ηγεμόνων φερόμενος ές τάς βασιλέως θύρας, januarum ferrel, exercitum proprium alere poluit.
στρατόν τε οικείον τρέφειν ικανότατος , και θερά- llabuit et ministros plurimos, qui et ipsi ad magnam
ποντας έχειν επί μέγα δυνάμεως ήκοντας. Ελλη- potentiam pervenerunt . Νam Graeci pueri qui By
νικοί μεν παίδες από Βυζαντίου έχειν 82
παρ' zantio abducti erant, el cuin rege morabantur , ma .
εαυτώ βασιλεί 88, ές μέγα εχώρησαν δυνάμεως. gnam sibi peperere potentiam opesquc magnas .
Τούτων δέ Μουράτης, του Παλαιολόγων γένους των Inter hos erat Muraies , orius genere Palæologorum
Ελλήνων περιφανούς, και Μεχμέτης ο Μανδρο- apud Grecos perquain celebri. Post hunc Mecli
μηνου παίς, μετά γε τούτον, ός ύπαρχος πρώτα meles (63) Mandromæi Glius, plurimum dignilaie
μεν 'Αγκύρας της Πισιδίας απεδείχθη. Βούλεται δε el opibus vigebat : qui primo præfectus Ancyræ
Μουράτης επιθυμίαν, Αλίης δε τον Ηλίαν Ελλη- Pisidiæ declaratus est . Si quis autem velit nomina
D ista in Græcam vertere linguani, significabit qui
νιστί λέγοιτ ' άν, και Εσες τον Ιησούν, και 'Εμ
πρεθμης τον 'Αβραάμ, και Σουλαιμάνης τον Σολο- dem Murates cupiditatem ,. falies Heliam , Eses
μώντα, και Παγούπης τον Ιωσήφ, Σκενδέρην δε Jesum , Empreimes Abrabamum , Sulaimanes So.
'Αλέξανδρον βούλονται λέγειν. Και ταύτα μεν δή Iomonein , Jagupus Josephin , Scenderes Alexan
“Ελληνικώς λέγοιτ' άν ούτω. Ούτως και Έλεέζην drum. Et quidein hæc Græce. Pari ratione Eler.
τον Δημήτριον , και Χιτήρην τον Γεώργιον λέγουσι . žen Demetrium , Chclirem Georgium vocant.
Τα δε λοιπά των ονομάτων από τε των ορνέων, και Quatuor autem ista nomina reliqua : Pajazites ,
Σκυθών, τα τέσσαρα ταύτα φαίνονται είναι , οίον Orchanes , Orthogules, Tzynisses , et lis 232 si
Παιαζήτης, Ορχάνης, Ορθογρούλης, και Τζυμι- milia , originem traliunt alb avibus et Scythis. Etia.n
Notulæ marginales.
(61 ) Aureorum 50930 ut libertatem emerel : sed (63) Ejus qui in lyrannum cojuveral filius, sed in
plages eum recepisse aiunt. ipso iclu corporc proprio objecio illum servarat.
(62) Novobardo .
18 ες μετ . superscriptun oύς. 19 μέντοι καί, η μηο, μέν ούν κα !. 80 In 1ιο , Μαχμ. 81 Νεβοπρίδου .
Sic etiam R. ** Hic aliquid deest," eliam in R. • Locus nautilus , etiam in R. 83 In uno, βασιλεύς.
431 LAONICI CHALCOCONDYL E
Ιιοe iii nominibus observatit, ut quandoque dilii A σης 35, και τα παραπλήσια. "Έχουσι μεν και τόδε , ως
nutivis, quandoque vero angustioribus utantur τοις ονόμασι χρώνται ποι μεν ελάττοσι, που δε και
nominibus , ut Mustaplham Musrlachasiten , Che- τιμιωτέροις, ώς τον Μουσταφάν Μουσπλακασίτην,
Ierem Charaitinen . Eadernin reliquis observatur Χιτήρης Χαρίτηνην . Παραπλησίως δ' αν λέγοιτο
ralio. Europa label , quos a rege accipit, præfectos και τα λοιπά των ονομάτων ές τούτον τον τρόπον .
nulnero triginta ser . Ηorum qui precipui fuerunt , Υπαρχοι δε τυγχάνουσιν όντες κατά μεν την Εύ
capiunt stipendii nomine a rege duas lyriales all- ρώπην τριάκοντα και έξ · τούτων δ' οι μείζoυς
rcorum stalerum , prefecti autem niinores accipiunt έχουσι πρόσοδον υπό του βασιλέως, χρυσίου στα
myriadein aureorum stalerun, plus minusve.Asian τήρας ες δυσμυρίους · οι δ' ελάττους τούτων ές
autem distribuit in Semcas, sive signa. Singulæ Se . μυρίους, επί μείζον τε τούτων και επ' έλαττον. Ανά
meæ sive signa continent præfectos quadragenos. δε την Ασίαν σημαια ! τε αυτό τυγχάνουσιν ούσαι ,
Preler lios etiam urbes magne , at TherIma , Scopio- και ύπαρχοι έφ' εκάστης τεσσαράκοντα. Παρά
rum urbs, Pliilippopolis , el alice, principes habent τούτους δέ εισι των πόλεων άρχοντες μεγάλων, οία
qui connumerantur signis. Hi principes ad Seineas ή Θέρμη , ή των Σκοπίων πόλις , η Φιλιππούπολις,
sive signa pertinent , et obediunt Europae duci και αι παραπλήσιαι. Ούτοι ές σημαίας τελούσαν
B
sumno : quema.Imodum Asiani principes Asiæ duci οι άρχοντες , ες τον της Ευρώπης στρατηγόν τον
summo parent. Præfecti et duces, quocunque duse. μέγαν, ώς οι της Ασίας προς τον της Ασίας στρα
rint, eo sequuntur Europe et Asia principes. Quando τηγόν υποτετάχαται . "Αρχοντές τε και ηγεμόνες,
aulem salrapes ad bellum aliquod proficiscitur,, και ή αν υφηγωνται ούτοι, έπονται οι της Ευρώπης
urbium principes ex præscriplo satrapæ sequuntur τε και 'Ασίας υπαρχοι. Υπάρχω δ ' εκάστω προ
auxiliares . Summa polesias, penes regios luces άγοντι και εξηγουμένω επί τινα πόλεμον οι των
summos est , quibus etiam ab rege stipendium nu- πόλεων άρχοντες έπονται κατά τα έπεσταλμένα
eratur maximum . Εt in hunc modum brevi plu- σφίσιν υπό του ιππάρχου. Το δε κράτος έχουσι πάν
rimas opes congregant, quas ab salrapis et urbium οι μέγιστου στρατηγοί του βασιλέως. "Έστι δε
principibus accipiunt. Inter janue milites maxi πρόσοδος τούτων υπό βασιλέως μεγίστη , και ταχύ
mam potestatem duces oblinent, qui legati sunt, μέγα όλβιοι γενόμενοι υπό τε των υπάρχων και
el plerumque assessores sunt regis, el consiliarii των αρχόντων των επι ταις πόλεσιν. Επί δε των
ear um rerum que ad regni curaia spectant . Ad θυρών οι ηγεμόνες έχουσι το κράτος, αγγελιαφόροι
hos enim pertinet reddituum et tribulorum admi- τε όντες, και έφεστώτες το βασιλεί, και σύμβουλοι
nistratio. Rationes et ilhesauros regios proprio si- Cc ες τα πράγματα της αρχής. 'Ες τούτους γάρ ή
gillo signant et confruiant. Η.s ordine et dignitate διοίκησης των προσόδων. Και λογισμούς γε και
proximus est scriba, ad quem rationes referunt τους θησαυρούς του βασιλέως σφραγίδε τη οικεία
redituum , vectigalium , el aliarum rerum, quibus επισκέπτονται . Μετά τούτους μέντοι εστίν ο γραμ
id negotii injunclum est. llic rationes omnium di- ματεύς, αγχιτάτω ιδρυμένος ές τούτους, και τους
ligenter confcit, quas deinde regi et ducibus pro- λογισμούς υποδεχόμενος υπό των ες τα , προσόδους
ponit. Reliqui scribæ expediunt ea quæ ad scriplu- και εισπράξεις τεταγμένων, και του φόρου . Και
ras cæteras el regia programmala pertinent . Tri- ούτος μεν απολογίζεται τα προσόδους, και ες τους
butum quod res ex Europa capit, complectitur ηγεμόνας τε και αυτόν βασιλέα αναφέρει • άλλοι δε
nonaginta myriades Slateru aureorum . Triju. γραμματείς έ; τας γραφάς τε και επιτάγματα του
tum hoc non ab Turcis , verum ab alienignis exi- βασιλέως. "Έστι δ' ο φόρος αυτό προσιών από μέν
gitur. Nec enim ſas ducunt , ut Turci tributum της Ευρώπης ες εννενήκοντα μυριάδας στατήρων .
inferant : verum hortin officium est, ut equis ar- Τον δέ φόρον τούτον εισπράττεται μεν ουκ από του
misque instrucli una cum rege in mililiam profi- γένους των Τούρκων, αλλ' από των αλλοφύλων
sciscantur. Nec etiain operum decimas antecessores σφίσιν. Ου γαρ νομίζεται τους ομοφύλους χρήματα
regis hujus ab Turcis exegerunt : verum hoc exa- D εισπράσσειν, αλλ' αυτούς συν τω βασιλεί παρά
ctionis genere usi suut erga alienigenas. Cæterum σφίσι νομίζεται στρατεύεσθαι ές τους πολέμους, συν
hic rex decimas exposcil, el subditos, quo vult, τοίς όπλοις τε και ίπποις αυτών εσομένους ές τους
educit in expeditionem . Decimas quoque 233 πολέμους . Την δεκάτην δε των έργων οι μεν προ
præler tribulum , quod Buscinam vocant, solvunt του βασιλέως τούδε ουδέν τοι εισέπρασσον Τούρ
urbium principes, præfecti militesque. Is aurem κους, ότι μη τους αλλοφύλους: ούτος δ' ο βασιλεύς
reditus janue militibus assignatur. Etiam ovium την δεκάτην τε εισπράττει, και άγει , όπου αν
greges , qui tributi nomine dantur , in januas abdu- στρατεύηται. Την μεν ούν δεκάτης και παρά τον
ci oportet. Hiec quidem in hunc modum , quantum φόρον , Βοστίναν ούτω καλουμένην, αποφέροντες
allinel ad principum regisque reditus. Præter tri- οι των πόλεων άρχοντές τε και υπαρχει , και στρα
Duluin etiam vectigalia non modica per Asianm et τιώται , τόνδε φόρον ές τας θύρας. Νομίζεται και
Europam habet rex, que capil ab equis, camelis, προβάτων την νομήν όσην αποδίδονται , ες τις βα :
mulis, et bobus . Hic reditus continet circiter tri- σιλέως θύρας απάγεσθαι. Ταύτα μέντοι ταύτη
Notulæ marginales.
• Ικ ειπο , Τζυμίσκης .
433 DE REBUS TURCICIS LIB. VIII. 434
τέτακται ές τάς προσόδους των τε αρχόντων και Α ginta myriades aureorum. Ηuc accellit reditus ,
του βασιλέως . Παρά δε τον φόρον δασμοί εισιν ανά
quem inquilini solvunt, qui admodum magnus csi ,
την Ευρώπην τε και 'Ασίαν αποτεταγμένοι τω et viginti quinque myriades complectitur, Ab ar
βασιλεί ουκ ολίγοι από τε των ιππέων, και καμή- mentis equarum , camelorum , el niulorum , quæ
λων, και ημιόνων, και βοών. Και έστιν αύτη regis sunt , et indique per regionerm pascuntur,
πρόσοδος αμφί τάς τριάκοντα μυριάδας. 'Επί του- reditus accedit, cujus summa est circiter quinque
τοις δε και των ενοίκων πρόσοδος μεγάλη τυγχάνει myriades. A reliquis autem redicibus accipit circiter
ούσα τις βασιλεί έν πέντε και είκοσι μυριάσιν . Από viginti myriades. Quin etiam maximus reditus ve
δε των του βασιλέως φορβών τε και καμήλων , και nil ab emporiis, trajectu , metallis, oryza , ære,
ημιόνων, απανταχή της χώρας επινεμομένων αυ- alumine, et quinta parte mancipiorum . Non dubium
τοί :, εισίν αμφί τας πέντε μυριάδας. Από τε της est quin is maximus sit , si quis eum ad calculos
των άλλων προσόδων, πρoσίου αν αυτό ες είκοσι revocet. Trajectum et Pharum circiter viginti my
μυριάδας. Και από των εμπορίων, και του πορθμού , riades suppeditare comperi. Reditus metalloruin
και μετάλλων, και δρύζης, και χαλκού, και στυ- qui nec ipse modicus est , aliingit decem myriades.
πτηριών , και πενταμοιρίας των ανδραπόδων, με- Ab oryza et reliquis vectigalibus, quæ januae mili
B
γιστη άν λογιζομένους ευρίσκoιτο ή πρόσοδος. Από les exigunt, el in Chasia secernunt, reditus colli
μέντοι του πορθμού και από Φάρου 85 ες είκοσι gitur, si quis rationem ineal, qui tenet viginti my
μυριάδας ευρίσκω αναπυνθανόμενος . Τών δε με- riades : plurima enim Chasia el optima per Euro
τάλλων ουκ ολίγη αυτή επιγίνεται πρόσοδος, ές paro et Asiain habentur. Huc accedit iributum prin
δέκα μυριάδας. Από δε δρύζης και των άλλων των cipum el regum , quod pendunt tam indigenæ quam
ές τας θύρας τεταγμένων προσόδων του βασιλέως, aleinigence ; id habet circiter decemfmyriades . Sum
ας δη Χάσια ποιούνται οι των θυρών, ες είκοσι ma ilaque universorum redituun, quos modo me
μυριάδας λογιζόμενος , ουκ αποτυγχάνουμ' άν του moravimus, et ad regem et ad japuæ milites refo
είκότος. Χάσια γαρ ανά την Ασίαν τε και Ευ- runtur, et ad ejus Chasnam ¡64) sic dictam , com
7

ρώπην αυτώ ώς πλείστά τε και άριστα. Τούτοις plectitur circiter quadringentas myriades aureorum
δ' έπεστιν αυτώ και των ηγεμόνων τε και βασιλέων slaterum . Est præter enarratos reditus et alius,
φόρος, τών τε ομοφύλων και αλλοφύλων σφίσιν guem ferunt lempore veris : quando in militiam
επιγενόμενος ες δέκα μυριάδας. Ούτω δε γένοιτ' αν proficiscitur rex, presides, laces, prefecti , soleni
η πρόσοδος τη βασιλεί, όση παραγίνεται αυτό ές nia munera pro singularım l'acullarum modo affe- .
τας Ούρας, και ες τον Χασναν καλούμενος του C reules ;is relitus expeditioni inservit . Νec tamen
βασιλέως, αμφί τάς τετρακοσίας μυριάδας χρυσίου hic reditus in cerlum numerum redigitur : verunt
στατήρων. "Έστι δε παρά ταύτας πρόσοδος άλλη si quis rem sedulo excilliat, inveniet islum redilum
βασιλέως από των αρχόντων , έαρος επιγινομένου, continere circiter viginti myriades. Ilze quidem re
επειδάν εξελαύνη βασιλεύς στρατηλατών , υπό τε gis pecuniæ comportantur ad Chasnam , ex quibus
τών υπάρχων τε και στρατηγών, και ηγεμόνων , deinde stipendium accipiunt peregrini el januæ
και αρχόντων δώρα νομιζόμενα , κατά την εκάστου milites, Caripides, Silictarides, Allophatzides, Spa
πρόσοδον τη βασιλεί ές την εξέλασιν . Και έστι μέν- chides, et reliqui qui ad januas pertinent, et tri
τοι τοιαύτη πρόσοδος ου τεταγμένη , αλλά στοχα- mestre stipendium accipiunt. Superesl el alius rc.
ζομένους ε ; είκοσι μυριάδας γένοιτ' άν αυτώ χρή- ' ditus, quem uberrimum capiunt per universum
ματα. Ταύτα μέντοι ες τον Χασναν τα βασιλέως regnum principes, et duces , et bi qui Timarati νο- .
χρήματα παραγίνεται, αφ' ών μισθούται τους τε cantur . 234 Is redit ex regione regis, nec facile
νεήλυδας, και τους των θυρών Καρίπιδας , Σιλικτά- a quovis ( sic enim accepi) quam a regiis scribis,
ριδας, 'Αλλοφατζίδας τε και Σπαχίδας καλουμένους, compulari polest. Summa autem redituum quos vi
και ες τους λοιπούς, όσοι των θυρών όντες, τριμης ri accipiunt, quibus merces ordinala est ab regis
ναίον λαμβάνουσι τον μισθόν. "Ανευ δε ταύτης του D regione, excurrit usque ad noningentas myriades
βασιλέως προσόδου οι ανά την αρχήν ύπαρχοί τε auri . Hic redilus si addaļur illi qui ad januæ mili
και άρχοντες και στρατηγοί , και Τιμαράτου καλού- Les deſertur, universorum redituum qui ad japuæ
μενοι, μεγίστην αποφέρουσι την πρόσοδον από της milites et ad principcs redeunt, summa excrescit
βασιλέως χώρας. Και λογίζεσθαι μεν ου πάνυ ρά- usque ad myria:les mille et quadringentas aureo
διον πλήν των του βασιλέως γραμματιστών. Η δή riim slalerum Venetorum . Tantus quidem reditus
επυθόμην, γένοιτο δ' αν σύμπασα αύτη ή πρόσοδος ad regem et subdilos ejus refunditur,
των ανδρών , όσοι μισθον λαμβάνουσιν από της του βασιλέως χώρας, ές έννακοσίας μυριάδας χρυσίου,
"Ένουμένη δε αύτη η πρόσοδος τη προτέρα, ήτις ές τάς βασιλέως παραγίνεται θύρας, γένοιτ' άν σύμπασα
ή της βασιλέως χώρας πρόσοδος , όση ές τους άρχοντας αυτού αφικνείται , και όση έ; τας θύρας , ές.
χιλίας τε και τετρακοσίας μυριάδας χρυσίου στατήρας των Ουενετών. Λύτη μεν πρόσοδος, όσα γε ές
ημάς ειδέναι, παραγίνεται το βασιλεί, και τους υπηκόους αυτού .
Notule marginales .
(66) Chasna , sive Chasin , nam in Græco variat .
85 oãoov . In utroque Cod .
435 LAONICI CHALCOCONDYLE 436

ΛΑΟΝΙΚΟΥ ΧΑΛΚΟΚΟΝΔΥΛΟΥ
ΑΘΗΝΑΙΟΥ

ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ Η ΕΝΑΤΗ.

LAONICI CHALCOCONDYLÆ
ATHENIENSIS

HISTORIARUM
DE ORIGINE AG REBUS GESTIS TURGORUM
LIBER NONUS .

Peloponnesum , Athenas, Amestrim, Synopen in Ponto et Trapezuntem , Mahomeles occupat.

235 Mechmetes Amuratis filius, misit viros quos- A Ως δε επί Πελοπόννησον πέμπων άνδρας των
dam de janvis in Peloponnesim , petitum tributum . θυρών Μεχμέτης ο 'Αμουράτεω , ήξίου τον φόρον
Verumi regii, ubi in Peloponnesum venerunt, nihil οι αποδίδοσθαι . Φοιτώντες δε του βασιλέως άνδρες,
sani inter Græcos reperiunt. Proinde nec Albanis, ουδέν υγιές εύρισκον των Ελλήνων , και ούτε τους
nec Peloponnesiacis, imperant ut tributum solvant. 'Αλβανούς κελεύοντας εισφέρεσθαι ες τον φόρον,
Cum autem cernerel rer duces Peloponnesi privalis ούτε τους Πελοποννησίους . Και αυτούς δε ιδία τους
certare odiis, nialo genio impulsos , nt tandem ηγεμόνας διαφερομένους σφίσιν, ές τα πράγματα
se resque perditum irent,, tertium renaisit tribu- κακοδαιμονιών,, συνεχώρει μεν τον επίτριτον φόρον
tem
fum :: salien:id querens , ut in presentia pace » , απάγοντας , ίσχειν αυτώ ειρήνην. "Ως δε και ημέ
402 coprenisset, bona fide servareni . Ul vero id λουν Α αγνωμοσύνη χρώμενοι, και σκαιότητι, ώρ
Sacere neglexere, nescio qua imprudentia et ini- μετο επί Πελοπόννησον στρατεύεσθαι. Και Μαχμού
quilale usi , Peloponneso arma inferre decrevit. την μεν τον Μιχαήλου παϊδα ηγεμόνα τε άμα
* Machmutem Michaelis filium , quem 236 janua- των θυρών, και στρατηγός της Ευρώπης , έπεμψεν
rum principem et Europæ ducem designarat, επ' τον "Ιστρον, ώς άν , εί τι νεώτερον από Παιόνων
ad Istrum praemisit, ut si quid rerum novarum καταλαμβάνη, υποσταίη τε αιτιασόμενος , και δια
molirentur Pannones , eos criminando a captis B κωλύη τούτους την χώραν βλάπτειν την εαυτού
delerreret .. Si in hunc modum parum proiceret ,, επιόντας. Ούτος μεν παραλαβών το της Ευρώπης
accedentes non sineret erastare regionem ejus.. στράτευμα ες οκτώ μυριάδας , ήλαυνεν επί Τριβαλ
Is, assumpto Europe exercitu, qui rotoplecteba- λούς, τους παρά τον "Ιστρον χώραν νεμομένους .
lur circiter octo myriades mililim , profectus "Ορμώμενος δε εντεύθεν , ώς ουδέν επυνθάνετο
est contra Triballos, qui habitant juxta regio- νεώτερον από Παιόνων, κατεστρέφετο την Ιλλυριών
nerm Istro affusain (65). Cum autem. deprehen- χώραν, και πολίσματα μέν έστιν & ελών κατά κρά
diret Pannones nihil innovare, verum , quielem τος, ήνδραποδίσατο · μετά δε ώς επέδραμε την
amplecti, Illyrium snbigere aggressus est : el op- Ιλλυριών χώραν, διέτριβεν αυτού ταύτη παρά τον
pillula ,, que
quæ vi ceperat,, diripuit.. Postquam in ""Ίστρον έχων αμφοίν τη φυλακή των πόλεων. Ούτος
Hlyrium copias duxit, ibi castra prope Istrum μεν ούν αμφί ταύτα έχων διεγένετο. Βασιλεύς δε
Communivit , ut urbes regis ibi sitas custodiret , παραλαβών το τε 'Ασιανών στράτευμα, και “Eώον,
Nolulæ marginales.
(65) Servios .

ε* Ιη κηυ , διημέρουν.
437 DE REBUS TURCICIS LIB . IX . 438

και Ευρώπης, το από Θετταλίας τε και Μακεδονίας, Aet ab hostili incursione defenderet . Ηic qui
και έχων και τας θύρας, εστρατεύετο επί Πελοπόν- dem , quemadmodum indicavi, hoc negotii sibi
νησον. Ως δε εισέβαλε, και εντός του Ισθμού desumpsit. Rex , accepto Asiano et Orientis exer
έγένετο, απελαύνων αυτίκα, την Κόρινθον επολιόρ- cibil , necnon Europao, quem ab Thessalia el
κει. Περιιών δε έπεσκόπει, ώς αν το τείχος καθε- Macedonia conscripseral, el januarum robore ,
λών τηλεβόλοις , έσπεσείται ες την πόλιν άμα τω contra Peloponesum profectus est . Ulin l'elo .
στρατό. Και τηλεβόλους μεν αυτού ποιείσθαι κατέ . prinucsum et intra Isthmuni pervenit, continuo
λιπε , και τον Eώον στρατόν περικαθήμενον την obsidione circundedit Corinthum . Circupiens
πόλιν πολιορκείν» έδόκει γάρ αυτή τους τηλεβόλους allleni spectabat, qua parle murum bombardis
αυτό ενταύθα ποιείσθαι, και την πόλιν άμα εκπο- prorueret : ut co disjecio, simul cum suis in ur
λιορκηθήσεσθαι λιμώ αυτός δε εντός της Πελο- bem irrumperet per loca ruinis palentia. Et qui
ποννήσου γενόμενος, δια Φλιούντος επορεύετο. 'Ε ; dem eo loci bombardas fundere omisit. Verum
δε την Κόρινθον οι " Ελληνες ούτε εσεκομίσαντο jussit, ut exereitus Orientalis omni a parle ur .
τον σίτον, ότι μη ολίγον, Λουκάνης γάρ ήν αρμο bem circumsederet, eainque tandem fame expu
στής ο Λακεδαιμόνιος, απόντος του Ασάνεω, ούτε B gnarel. Nam urbe ea occupala sperabat se ma
ες την φυλακήν της πόλεως διέθεντο ικανώς, ώστε simum bellicaruni machinarum seu bombarda
αντέχειν επί χρόνον τώ βασιλέως στρατό. 'Ασάνης run apparatum acquisilurum . Ipse cum intra
μεν ούν ού πολλώ ύστερον, ώς επυνθάνετο την πόλιν Peloponnesum accessisset, recla per Phliuniemi
πολιορκείσθαι υπό τού 'Ασιανού στρατοπέδου , έχων iter faciebat . Græci autem ne vel tantillum fru
περί αυτον άνδρας έκανούς, ορμώμενος από Ναυ- menti Corinthum congesserant. Nam Lucanes,
πλίου 87 της Ουενετών πόλεως,, και διά θαλάσσης prefectus Spartantis ,, absente Asane eam re
επί τον Κεγχρεών λιμένα αφικόμενος νυκτός, λαθών gebat. Prælerea nec urbem satis præsidiisel
τον στρατός του βασιλέως, εσήλθεν ες την πόλιν propugnaculis munierant ,, ut vel Irevi tempore
αυτός τε και οι αμφ' αυτόν, και τινα βραχών σίτον resistere possent regio exercilui. Asanes quidem
είσεκομίσαντο. Βασιλεύς μεν ούν ές Φλιούντα άφι- haud mullo post cum accepissei urbem obsidione
κόμενος, Ταρσόν τε την πολίχνην επολιόρκει. Δοξίης • preini ab Asiano exercitu, ducens secum viros
δε και της Φλιούντος των Αλβανών προεστώς, τούς plurimos, profeclus Nauplio Venetorum urbe,
τε υπ' αυτώ όντας, και τους της Φλιούντος άνδρας el mari in Cenchreenjem portum adveclús, noctu
εισενεγκάμενος ές τι ερυμνόν ες τα μάλιστα χω- ingressus est urbem , apporlalo coinmeatu same
ρίον , παρεσκευάζετο ως άμυνούμενος. Τον γάρ C exiguo , inscio exercitu regis. Rex cum venissot
7

του Ταρσον ο βασιλεύς παρεστήσατο ομολογία, και Phliuntem , Tarsum urbem oppugnabat. Doxies
παίδας λαβών ως τριακοσίους, και άρχοντα επιστή- (66)) autem,, qui jassu Albanorum Paliuntis erat
σας τοις εν τη πόλει προήει διά της μεσογαίου. Πο- præfectus, eos quos imperij regebat, necnon
ρευόμενος δε, τρέπεται επί την πόλιν, η κείται επί Pbliuntis cives, in locum quemdam munitissimuri
.

όρους υψηλού τε και ερυμνού , ες ήν πολλοί τε των contraxit, et stalue! al regi resistere . Tarsum rex
Ελλήνων άμα και 'Αλβανών συλλεγόμενοι , πα- in ditionem acceperat : et sur : ens inde pueros
ρεσκευάζοντο ως πολιορκησόμενοι . Και ύδατι μεν circiler trecenlos, el civibus prae ſectum consti
ουκ έχρητο αφθόνο η πόλις , ότι μή εκτός της luens, recla per mediterraneam regionem ince
πόλεως , αφ' ού ύδρεύεσθαι ώοντο, και μη αφαι- debat. Incedens 237 autem cum agmine, belli
ρεθήσεσθαι υπό των πολεμίων , συμβαλλομένου του molem avertit in urbem , quæ sita est in monte,
χωρίου ές το αμύνασθαι ισχυρότατα εντεύθεν . Ο excelso et munilo , in quam Græci pariter el A1.
μεν ούν βασιλεύς απελάσας συν τοις. νεήλυσι, του bani plurimi convenerant ; obsidionem regis ibi
τε ύδατος επεκράτησε , και εξεπολιόρκει την πόλιν. toleraturi. Maxima urbis hujus erat aquæ penuria.
Λέγεται δε ενταύθα τους εν τη πόλει κτείνοντας τα 5 Nam extra urbem fons erat, quo aqualum ire
υποζύγια τα αίματι φύρειν τε τα άλφιτα , και έμειν solebant. Ne aquandi facultatem adimeret hoslis,
τον άρτον. "Ως δε δίψει συσχεθέντες εν απόρω cuni locum admodum communierani. Rex acce
εγίγνοντο , ετράποντο μεν επί ομολογίαν . 'Ενταύθα 68
dens ad hanc urbem cum peregrinis militibus ,
ολιγωρούντων των εν τη πόλει περί των φυλακών aqua poliuur, et urbem obsidionc cingit. Terunt
της πόλεως διά τους πρέσβεις, κελεύοντες οι νεή . oppidanos , cum aqua deficeret , interfecisse ju
λυδες εισέπεσον, και εισεχέοντο ες την πόλιν, και menta , et jumentorum sanguine subegisse fari
κατέσχον, και την τε πόλιν κατά κράτος εξελόντες, nam , et hinc coxisse panes . Cum autem sævissi
εξηνδραποδίσαντο . Μετά δε ταύτα άφικόμενοι επί ma premerentar sili , dubii quid agerent, ad
'Ακριβήν πόλιν, και ταύτην 89 υποστάντων των εν deditione il ceperunt animi inclinare. Miserunt
τη πόλει, και ουκ εκλιπόντων, επελθόντες οι νεή- itaque legalos ad regem , qui orarent ul in dedi
Notulæ marginales.
(66) Tochii, sive Thopia , ut Barletius.
Ιη υιο , Ναυπλοίου . 83 In uno additur, και πρέσβεις έπεμπον επί ομολογία . και ταύτη. Sic
ctiam R.
 *

439 LAONICI CHALCOCONDYLE 440

tionem acciperentur . Bic , cum negligentius op- Α λυδες, επέβησάν τε του τείχους και είλον . 'Έλόντες
pidani. propler missos legalos stationes solitas δε ήνδραποδίσαντο και ταύτην. Μετά δε ταύτα
obirent, peregrini advenientes irruerunt in urbem , ελαύνων , αφίκετο ες Ρουπέλην της Φλιασίας
camque obtinuerc, et diripu runt. Poslea venien- πολίχνην, ες ήν 'Αλβανο ! τε και "Έλληνες κατα
les ad urbem Acribam, cum oppidani eam for- φυγόντες , διεσώζοντο αυτοί τε άμα και αι γυναί
liter lutarentur, nec eam deserere vellent, pere- κες. Προσέβαλλε μεν ενταύθα και τη προτεραια και
grivi conscenderint murum , eum que occuparunt : τη ύστεραία , και ώς ουκ ήδύνατο έλείν, πεσόντων
quæ militum prædæ cessit . Hinc ducens exerci- ενταύθα ουκ ολίγων των βασιλέως , και συχνών των
film , venit Rupelam Phliasiæ urbein . In liac ser- του στρατοπέδου τετρωμένων, απήγαγε τον στρα
vabantur Albani , ct Græci qui eo confugerant τον ώς άπιών . Επει δε συσκευάζετο ως άπιών,
cum uxoribus. llanc rex biduo oppugnavit : et ενταύθα προσέφερον λόγους τώ βασιλεί, ξυμβήνα !
cum ea potiri non posset , quanivis panici de suo τε εθελοντες , και παραδιδόναι την πόλιν. Ο δε ώ:
exercitu cecidissent , cæterum plurimi vulnerali παρέλαβε την πολίχνην , ούτε ανδραποδισάμενος ,
essent, abduxil exercitum quasi abiturus. Cum ούτε άλλο αεικές εργασάμενος , συν γυναιξ! τε άμα
jam accinctus esset ad iter,, superveniunt legali και παισιν ες Βυζάντιον κατέπεμψε κατοικήσοντας.
petentes pacem, dicentes se paratos esse ipsi B Των τε 'Αλβανών των εν τω Ταρσό παραδεδωκότων
tradere, urbem . Rex urbem in deditionem , quem- σφάς , και ενταύθα 90 δεύτερον αύθις αποφυγόντων,
alaiodum pelebatur, suscepit : nec eam diripuίt ξυντυχία τινί χρησαμένων ουκ αγαθή, λαβών του.
vel quidquam damni ei inflixit. Cælerum eos cuni τους, τους τε πόδας και χείρας έκλασε. Και ούτω
nxoribus et liberis Byzantium , ut ibi habitarent, ανείλε κακίστω ολέθρο παραδούς αμφί τους είκοσιν .
transmisit . Albani vero qui semetipsos Tarsi Εντεύθεν ελαύνων διά Μαντινείας χώρας, αφίκετο
dediderant, et denuo aufugerant, usi sunt fortuna επί Παζενίκην πόλιν, και έπεμπε Καντακουζηνόν,
non admodum secunda . Nam res eos cepit, manus όν ποτέ οι Αλβανοί ηγεμόνα έλόμενοι , εστρατεύοντο
pedesque eorum crudeliter fregit. Huic lurpissi- επί τους "Έλληνας . Παρήν γάρ τότε εν τω στρατο
me et crudelissime morti Albanos circiter viginti έδω, μετάπεμπτος υπό βασιλέως, ώστε επιλαβέσθαι
adjudicavit. Hinc profectus, per Mantineæ re- αυτό ές τους εν τη Πελοποννήσω 'Aλβανούς :
gioncm venit ad urbem Pazenicam . In hanc misit μετιόντα τε και λόγους επιπέμποντα περί προδο
Cantacuzenum : quem quoniam ducem creantes σίας. Ως δε ενταύθα πέμπων εκέλευε προσφέρειν
Albani , bello lacessiverunt Græcos . Is ea tempe- τοίς εν τη πόλει, ώστε προσχωρήσαι • παρήσαν δε
state aderat in castris, accersitus ab rege , ut ejuse άμα αυτό και νήες 11 του βασιλέως , αιτιασάμενοι
opera uleretur adversus Albanos qui in Pelopon- " παρά βασιλεί • ώς δε εκείνον σφίσι νεύματι χρησά
neso erant. Volebat enim ul eos adiret, et ad pro- μενον, ου παρέδωκε σφάς. 'Αχθεσθήναι τε συνέβη
ditionem quosdam clandestinis sermonibus per- τον βασιλέα , και προϊόν απιέναι ότι τάχιστα, εκ
moveret. Hic cum missus foret ad eos qui vrbem του στρατοπέδου εξήλασεν . "Ως δε αδύνατα προσβα
it se urbeque
istam tenebant , jussus est dicere il λείν τω έρύματι (εκλελοιπότες γάρ οι εν τη πόλει
regi dederent. Αpud hunc aderant etiam quidam έρυμα αυτού ταύτη , ότι εγγυτάτω δν, κατέλαβον τε
238 regii , qui criminabantur eum apud regem , και διεσώζοντο) , συσκευασάμενος απήει εντεύθεν.
quasi illi consilio el nutu Cantacuzeni urbem Και τη υστεραία ετέλεσεν ες τον Τεγεάτην χώρων,
non tradidissent. Hinc ira percitus rex , eum και επηυλίσατο. 'Ενταύθα έβουλεύετο επ ' αμφό
continuo ex castris excedere jussit : et ipse con- τερα, είτε ες Σπάρτην ελαύνου, και Επίδαυρον.
tra urbem perrexit. Cum autem frustra aggre- Δεινός γάρ αυτόν έσήει πόθος, ιδείν τε Επίδαυρον,
deretur vallum (nam, relinquentes urbem , vallum και παραστήσασθαι πόλιν έρυμνήν πασών δή πόλεων
occuparant munitissimum , urbique proximum , ών ημείς ίσμεν. 'Ες ταύτην καταφυγών ο έτερος
et co se tenebant satis luli) , impedimentis omni- των ηγεμόνων, του ετέρου ες την Μαντίνειαν της
bes collectis discedelbat : et secundo ab eo die D Λακωνικής προς τη θαλάττη ούσαν καταφυγόντος
Tegeatam regionem ingressus est, ibidemque cas . συν τη γυναικι, και πυνθανόμενος την χώραν τρα
tra firmavit. Maximia proposila erat consullalio χείάν τε ούσαν , και χαλεπήν διαπορεύεσθαι ,
ductandi in Laconiam, et in Epidaurum : magna επέσχε μεν ταύτην πορεύεσθαι · συστραφείς δε
enim cupido eum incesserat vidende Epidauri( 67), έτράπετο επί Μουχλήν της Τεγαίης πόλιν . Προει
et capiendæ urbis, quam scimus esse munitissi- στήκει δε αύτής 'Ασάνης ο Δημήτριος. 'Ενταύθα
mam omnium quas novimus urbium . In hanc στρατοπεδευόμενος εν χώρο χαλεπω τε και δυσβάτω,
confugerat aller e ducibus, ct aller se cum uxore ανέχει γάρ ή πόλις επί οχυρού τε όρους και
rcceperal in Mantineam Laconia, mari finitimam . ερυμνού γκημένη, παρεσκευάζετο μηχανάς τε και
Rex cum intelligerel eam regionem esse asperam , κλίμακας, ώς τη πόλει προσοισόμενος και αυτίκα
el transitu didicilem ,, abstinuit latius progredi.. μεν του ύδατος επεκράτησεν, και εκτός ήν της πό
Notulæ marginales.
(67) Epidaurus, nunc Ragusium , sivc etiam Malvasia.
** 1η μπο , ένταυθοί. 1 και τινες . R. ut in c .
 DE REBUS TURCICIS LIB . IX . 442
λεως επί χωρίου έρυμνού πάνυ . Και ώς ουκ είχον A Verum reversus , exercitum movetal contra Mu
οι της πόλεως υδρεύσασθαι , χαλεπώς ήδη έφεραν .chlam Tegeæ urbem . Huic præeral Asanes Deme
την πολιορκίαν, μή από φρεάτων, και των εν τη trins. Castra igirur hic posuit in loco as.pero et
πόλει ουκ εξεγένετο , το σφίσιν άφθόνο τα ύδατι invio . Urbs autem prominel, sita in monte fir
χρήσθαι, διά το πλήψος των τε ανθρώπων άμα mo el munilo . Nec mora , expediunt scalas et
και υποζυγίων . Επει δε επέλιπεν αυτούς ήδη το machinas bellicas, urbemque oppugnant : eliam
ύδωρ , και πρινή προσβάλλειν τα τείχει, επεκηρυ- aquam , quæ erat exira urbem in loco munito,
κεύετο και της πόλεως άρχων, και ξυνέβαινεν , εφ' ώ obtinuit , ut oppidani non possent amplius eo
*

παραδιδόναι την πόλιν και αυτούς παθείν • βασιλεύς aquatum accedere . Cum enim urbis obsessä ine
μεν εδωρήσατο Λεοδωρίκην τον παίδα αυτού , και cole aquandi copiam non haberent, puteique ac
εξελών αυτών από της πόλεως, ήλαυνεν επί Κόριν- foules sicci essent , extremna ab obsidentibus nala
θον, και επί το 'Ασιανών στρατόπεδον . "Ήδη γάρ τα experiebantur ob bominum atque jumentorum mul
ες τους τηλεβόλους αυτο παρεσκεύαστο, και λίθους titudinem . Cum igitur aqua dessel, præfectus urbis
τε από της παλαιάς πόλεως της Κορίνθου εύράμενοι redditionis conditiones per præconem promulga
οι του βασιλέως, ενετάμνοντο ικανούς. vil . El res quidem Leodoricen Glium suum ex
urbe educlum Corinthum nisit ut in Asiana castra se conferret. Jam enim tela in promplu
erant el regi' milites lapidum quos in veteri Corintho repererant, jactu magnam stragem ediderunt.
"Ως δε επελάσας έστρατοπεδεύετο, προσέφερε μέν B Cum autem advenisset rex ad urbem , et castra
αυτικα λόγους το 'Ασάνη ο βασιλεύς , και πέμψας melalus esset, confestim legationem ad Asancm
Ιησούν τον του Βρενέζεω παίδα, ελλόγιμον όντα εν miisil . Nam ire jussit ad Asanem Josuam Brenezis
το στρατοπέδω, και ερμηνέα τε άμα αυτώ, εκέλευε filium , virum prudentem , ex omni siiorum numero
παραδούναι την πόλιν. Ιησούς μεν άφικόμενος , cum interprete : eique præcepit ut ageret cum
έλεγε τοιάδε · 'Ασάνη και οι παρόντες "Ελληνες, βα- Asane, qui urbem traderet. Josue igitur ubi venit
σιλεύς τάδε πέμπων ημάς και λέγει , ως σύ ές τους ad Asanem , hujuscemodi orationem exorsus est ;
"Έλληνας ήκεις ες τα πρώτα συνέσεως, και Ελλή- Asanes, ei Greci omnes , quotquot presto estis , rex
νων μάλιστα δε έμπειρος εξ των βασιλέως θυρών. misso legatu bæc vobis expromi jubet : Tu, qui
Οισθα δε και συ μάλλον των άλλων , οίος ών ο βα- prudentissimus es Graecorum etiam in iis que ad
σιλεύς ούτος , και του 'Oτουμανίδων γένους, και η Grecos pertinent , experius januae milites, seis , et
αν αφίκηται, ουκ απανίσταται, πριν αν εκπορθήση magis quarm reliqui , qualis quantusque sit rex
την πόλιν. Παρέχει ούν σοι εν τω τοιώδε κάλλιστα ille Olomanidarum . Quocunque tempestatem belli
καταλυσαμένω προς βασιλέα τήν τε πόλιν τήνδε verterit , haud prius bellum ponit, quam urbes ex
παραδιδόναι , και χώραν ήν αν υμείς έλoισθε λαβείν C pugnarit , el victoria politus fuerit. Cujusmodi autem
παρά βασιλέως , άλλαξαμένους . Και ήν τούτο ποιή- conditionem vobis proponal, audite. Si pacem fece
σης , επιτήδειόν τε δή νομιεί βασιλεύς , και ξένον ritis cum rege, eidemque urbem vestram permise
ποιείται δή , ώστε ύστερον καταθέσθαι χάριν αυτώ,
7
ritis , regionem aliam,quamcunque elegeritis, a rege
σοί τε και τους παισίν. "Ην δε μη παραδώς , οίσθα accipietis . Si in hoc norem gesseris regi amico et
μεν αυτός , νη την βασιλέως ψυχήν, ώς την τε πό- hospite, le ad modum familiariter utelur gratiamquo
λιν εξανδραποδιείται , και δη τους πέριξ κακίστη 239 tibi et vobis omnibus referei cunilatissi
παραδώσει ολέθρο. Ταύτα μεν Ιησούς έλεγε δι' mam . Si autem parere regi recusaris Σ, nec urbem
ερμηνέως : 'Ασάνης δε υπολαβών έφη · Ω παί Βρε- tradikleris, scito, animam regis tibi juro , eatin
νέζεω, απάγγειλον δή τώ βασιλεί, ώς τήν τε ψυχήν brevi et capiel et fæde diripiel : eos qui hic as
αυτού ίσμεν που γενναιοτάτην ούσαν πάντων των sistunt, crudelissimæ morti subjiciet. Dæc quidem
πρότερον γενομένων από των 'Οτουμάνων βασιλέων, locutus est per interpretem . Asanes autem re
και την τε δύναμιν μεγίστην τε ούσαν τών εν τη spondens, in launc modum verba fecit : Ο fili Bre
οικουμένη : παντί που των ευ ειδότων τα βασιλέως nezis, renuntia regi, haud nobis occultum esse,
•

πράγματα κατάδηλον και ταύτα μεν ξυνομολογού- animum ejus generositate excellera omnes reges,
μέν τε αυτοί τώ βασιλεί, ως μέγιστά τε είναι . Και ο quot not ab Otomanidis originein Iraxere. Poten
ταύτην μεν ούν την πόλιν δράτε δή του ώς εν οχυρώ Liam ejus esse in orbe maxima.l), norunt omnes ,
που οικείται πασών δή μάλιστα πόλεων, ών ημείς quolquol rerum ejus periti sunt : etiam nos et
ισμεν. Και αυτοί οι από του 'Oτουμάνου βασιλείς, agnoscimus et confitemur potentiairi ejus esse ma
και αυτός δε βασιλεύς , εξ ότου γε ες την βασιλείαν ximam . Verum eniin vero cernitis urbis bujus si
κατέστη , τoιάιδε πόλιν ούτε πολιορκεϊν εξείλε κατά Tum , quam natura , el arte sit monitus, ut non fa
κράτος, αλλ' ούτε εξεγένετο επί τoιάνδε πόλιν ελαύ- cile invenire ' sit urbem æque munitam . Reges
νειν. “Οράτε γάρ, ώ ; κύκλο ή πόλις έρυμνή τε ούσα Olomanidæ , nec etiam ipse rex , ex quo in regnum
ες τα μάλιστα, ταύτη μόνον ποιείται την είσοδος hoc processil, talem urbem neque oppugnarunt,
τετειχισμένην τρισί τε άμα τείχεσιν οχυρωτάτοις, neque ceperunt , nec bello peliverunt . Videtis enim
Notulæ marginales.
95 λέγειν . Β . μι in c .
443 LAONICI CHALCOCONDYLE
urbein undique quam nmaxiane munilam. Alitum A και τρισι πύλαις. "Ην μεν ούν την μίαν εξέληιε
hic unum habe : cæterum cinctum muris tribus τηλεβόλοις, τήν τε ετέραν πώς αν υπερβάλλουσθε ;
firmissimis, tribusque portis. Si igitur unam di- ' ήν δε και ταύτην υπερβάλλησθε, υπολείπεται αύθις
fueritis Lombardis , alteram quomodo superali- η ισχυροτέρα τούτων. Ως ούν ταύτη διανοουμένων
tis ? et si alteram occupaveritis, relinquetur tertia και παρασκευαζομένων , ει δέοι απολείσθαι, ώστε
celeris nulιο validior . Quapropter Inec cogitan- αμύνεσθαι, ούτω απαγγείλατε τη βασιλεί, ως μάτην
tes , et scientes nos sie instructos , fortiter bellum αν είημεν ώδε ελθόντες ες φυλακήν της πόλεως, ει
quod ab rege inferlur sustinebimus, etiamsi mo- μηδoτιούν χαλεπόν επιδόντες την πόλιν παραδοίη .
riendum sit . Nuntiale itaque regi vestro, frustra μεν . Ταύτα ειπόντος του Ασάνεω, ως υποστρέψας
ad urbem hanc defendendam accessissemus, si Ιησούς απήγγειλε τη βασιλεί, αυτίκα κατεβίβασε
pericula reverili, urbem tradere voluissemus. Asa- τους τηλεβόλους έ; τας πύλας της πόλεως, η δη
nes bæc loculus est . Josue reversus ad regem , ες την πόλιν είσοδος στενωτάτη γινομένη, προς αυ
quid responsi acceperil, exponit. Rex igitur boni- τήν τε ποιείται την είσοδον, και τείχη τρία άλλή
bardas continun porlis opposuil : et qua aditus λων ου πολύ διεστηκότα ες την είσοδον ταύτη παρέ
urbis erat angustissimus ingredi parabat. ln eo χεται . Και το μέν τελευταίος τείχος, ασθενές ον,
B
urbis adilu muri sunt tres , non longo a se invic και ου πάνυ έχυρόν , κατέσχεν 'Ασάνης , ώστε τρί
cem intervallo dissiti . Murum primum , qui erat βειν τε τον της πολιορκίας χρόνον , και τους τηλε
infiritus , nec admodum communilus , occupavil βόλους · ήδει μέντοι ως τέλεoν ενταύθα ουχ υπο
.

Asanes, quasi bellum mora extracturus , el bont- μενεί τα τείχη υπό των τηλεβόλων , αλλά πεσείται
bardarum ictus elusurus . Haud enim ignorabat, αυτίκα μάλα. Επoίει δε ως τρίβειν τον πόλεμον .
muros non posse sustinere bombardarum impe- Επει δε παίοντες οι τηλέβολος , κατέβαλλον επί
.

Lum : et sciebat eos tandem collapsuros. At ημέρας τινάς το εκτός τείχος , εν αίς έξιόντες οι
id faciebat hac spe, quasi sic posset oppugnatia- "Ελληνες εμάχοντο τους Τούρκους , και τινας αυτού
nem ad tempus aliquod tolerare . Bombardæ ubi ταύτη διέφθειραν , απολιπόντες , το δεύτερον τείχος
ferire cæperunt, intra paucos dies exterior murus κατέχοντες , έχυρόν τε ον λίθοις μεγάλους , έκράτουν
prorulus est. Græci interea cgredientes , pugna- το τείχος επί ημέρας έκανάς αμυνόμενο :. Οι μέντοι
bant cum Turcis , et aliquot eliam confecerunt. τηλέβολοι και τούτο το τείχος επί ημέρας έκανες
Relinquentes igitur murum primum , abiere ad έπαιον , και κατέβαλλον μέρος συκ ολίγον . “Ένθα δη
Secundum , qui frmus erat , et saxis magnis com- αποτυχών του τείχους ο λίθος φερόμενος έπεσεν ε;
initus . Hunc ubi insedere , regis impetum diebus C το αρτοκοπείον, και συνέτριψε . Μεταπεσών δε ο
aliquot fortiter propulsarant .. Muruni istani arietit- λίθος εντεύθεν , και ευρέμενος άνθρωπον τινα απε
jjant bombardæ regiæ diebus plurimis, partem que νέγκατο , μετεωρίσας την σάρκα τε και τα οστά :
ejus diruerunt, non modical , Interea cum bom- συνέτριψε τε εις ελάχιστα μέρη μυρία, και οία πτε
bardis murus quassaretur , globus unus 240
> ροίς όρνιθος εικάσαι, ουδ' αυτήν επιγνώναι την
aberravit, et in pistrinum delatus est : quod et com. σάρκα παρείχετο. Τοιαύτη γάρ ή φορά του λίθου
minuit penitus. Hinc in altum sublatus, cecidit και δαιμονία της ούσα, θαύμα παρέχεται • επεί και
forte in hominem quemdam, cujus carnes et ossa αποτυχών του τείχους, και μετεωρισθείς , και διεξιών
in mille particulas minutissimas contrivit , adeo την πόλιν, ες το επίνειον της Κορίνθου ενεχθείς,
ut alis avicula compararetur. Tanlus scilicet est έπεσε, σταδίους μάλιστα που ές τεσσαρεσκαίδεκα
globi impelis, ubi semel emissus fuerit , el mira- παραμειψάμενος . Είλκε δε ο λίθος επτά τάλαντα.
bilia mulla operari consuevit . Nam cum noui alli- Ούτω μεν ούν την πόλιν έτυπτες επί συχνά ; ημέρας.
gisset murum , in allum evectus, urbemque trans- Και οι εν τη πόλει επιλείποντος του σίτου, χαλε
volans , cecidit in navale Corinthioruin , cum pere- πώς έφερον, και λόγους εδίδoσαν αλλήλους , αφι
gisset cursum quatuordecim stadiorum. Globi pon- ρ κόμενοι ες τον της πόλεως αρχιερέα. 'Ασάνης μεν
dus eral seplem talentorum (68) . In hunc modum ούν κατείχε το πλήθος, ώστε ανέχεσθαι. 'Αρχιερεύς
feriebal urbem diebus plurimis. Oppidani defi- δε της πόλεως , άνδρα των της πόλεως αποστείλας
cientibus alimentis indignabantur, et inter se col- ως βασιλέα , εσήμαινε τε αυτή την ένδειαν, και ως
Joquia serebant, euntes ad urbis episcopum . A- σιτία πάνυ ολίγα απολείπoιτο, ώστε αντέχειν. Ταύτα
sanes quidem plebem sustinuit, ut præsentia for- πυθόμενος ο βασιλεύς , λόγους αυθις προσέφερε, λέ
liler tolerarent . Episcopus autem urbis civem ad γων τοιάδε« Εμοί παρά των εν τη πόλει ευνοούντων
regem misit, qui alimentorum inopiam quæ gra . απαγγέλλεται, ολίγων πάνυ ημερών υπολείπεσθαι
vissima erat, indicaret, eumque hortaretur, ne υμίν τα σιτία · τί ούν κακοδαιμονάτε, και ου παρα
cæpiam oppugnationem omitteret , verum fortiter δίδoτε την πόλιν ; 'Ενταύθα , ως πυνθανομένου 'Ασά
pergeret . Hæc ubi coniperit rex , misil ad oppida- νεω, έλεγον οι του βασιλέως τα καθήκοντα, εξου
Notulæ marginalcs .
(63) Talenluin apud Suidan 1259 librarum pondus.
.3
377.67,10 :5. Sic etiam l .
445 DE REBUS TURCICIS LIB . IX. 446
λεύοντο κρινή, είτε παραδώσειεν την πόλιν, είτε A nos qui sic Ioquerentur : Nuntiatum est milhi ab
ανεχόμενοι αμύνοιντο . Ως δε απεστραμμένους εώρα amicis et benerolis, quos in urbe habeo, paucorum
2

τους εν τη πόλει , και χαλεπώς φέροντας, υπόσπονδο ! dierum admodurin vobis superesse alimenta . Quid
τε εξήλθον αυτός τε Ασάνης , και ο Λακεδαιμόνιος igitur insani et nigeri urberm non traditis ? Cum
Λουκάνης . Aφικομένων δε ες λόγους τη βασιλεί, muntii regis quæ mandata essent coram Asanc
σπονδάς τε εφ' ώ αιτουμένων, έλεγεν αυτοίς τάδε : exponerent , publice deliberabant dederentne ur
*Απαγγείλατε το ημετέρω ηγεμόνε, ως σπονδές bem , an extrema potius perpetientes resisterent
ποιείσθαι έτοιμος είμι, εφ' ώ την χώραν όσην ο regi . Cum autem cernerent oppidanos graviter
στρατός παρεξήει, εμήν τε είναι , και φόρον απάγειν praesentein necessitatem ferre , el mali qurere
διά τήν λοιπήν χώραν, πεντακοσίους στατήρας : το
0

liberationeur , fide publica interposita , egressi sunt

δε ηγε μόνι , εφ' ώ το τε Αίγειον, και Πάτρας, και ad regem Asanes et Spartanus Lucanes. Venientrs
την περίοικον παραδιδόναι ημίν · ει δε μή, αυτίκα autem super lædere pangendo in colloquium cum
άμα επιόντα με γινωσκόντων. Ταύτα ως ενετέλλετο roge, sic alloculiis est : Vestro principi dicite, me
αυτοίς , και ές τους ηγεμόνας αφίκοντο, περί το paratum esse fædus percutere, el pacein dare :
Ταύγετον της Λακωνικής διατρίβοντες , απήγγελλόν B sed bac conditione, ut ea regio quam exercitus
τε τα παρά βασιλέως , και αυτίκα έδόκει , ώστε μή meus peragravii , mea sil . Ab reliqua regione tri
στέρεσθαι ήδη ξυμπάσης της χώρας, πρέσβεις τε buti nomine pelo quingentos slaleres. Duci aulemi,
πέμπείν , και εμπεδούν σφίσι τάς σπονδάς , εφ' οίς qui adhuc lenet Ægeum , Patras et finitimam re
προετείνετο βασιλεύς. Πέμψαντες δε πρέσβεις, τάς gionem , dicite, ut ea nobis Irailat : sin minus,
τε σπονδάς εποιήσαντο, και την χώραν απέδωκε το confestim accedam , et armis subjiciam . Hæc ubi
βασιλέως υπάρχω Ομάρη , της Θετταλίας ύπαρχος 98- cognovissent, ut præceptum erat, proficiscuntur
ήν, τό τε Αίγειον , Καλαβρίτης , Πάτρας, και την πε- ad principes , qui ea tempestale circa Taygeluin
ρίoικoν ταύτη της Αχαΐας χώρας . Ως δε παρέλαβε Laconiæ se lenebant, iisque quæ data erant ab
τας πόλεις , και νεήλυδας καθιστη εν ταις πόλεσι , rege manidala explicant. Quibus auditis, visum
τα μέν στρατεύματα αυτά διήκεν επ' οίκου νομί- esl ne et universa spoliarentur regione, legatos ad
ζεσθαι · αυτός δε τραπόμενος επί της Αττικής , και
.
regem mittere, et fodus conglutinare his condi
επί της 'Αθηνών πόλεως, περιήει σκοπών τον τε tionibus quas rex præscripsiset. Miltenles itaque,
Πειραιά, και τους λιμένας, επεδέξατο τε την quemadmodum decretum eral , legatos, pax com
"Ομάρεω ανδραγαθίαν . Την τε πόλιν ταύτην, και posita est.. Regio , gua in postulaveral rex ,, restitula
ακρόπολιν, πυνθάνομαι, βασιλεί μάλιστα εκ των έν € est regίo prefecto. Onmares Thessalize prefectus
τη χώρα αυτού πόλεων εν γνώμη γενέσθαι, και την Ægena , Calabrites, Patras et finitimam regionen
τε παλαιάν της πόλεως μεγαλοπρέπειαν , και κατα- 241 Achalæ recepit. Rex ubi urbes suscepit,
σκευήν αγασθήναι επειπόντα : Πόση δή χάρις οφεί- præsidiis peregrinorum eas firmavit, et peregrinos
λεται εν τω ημετέρω νόμω 'Ομάρη το Τουραχάνεω! jis præfecil. In hunc modum confecto bello copias
Τήν γάρ πόλιν ταύτην και ακρόπολιν παρεστήσατο omnes domos dimisit. Ipse autem conversus est
Ομάρης ούτος τρόπω τοιώδε · contra Alticam el urbem Athenas . Obambulabat
contemplans Pyræeum , et porluum commoditatem . Omaris virtute civitatem istam una cum arce
in Jilionem accepil. Fuit autem bæc urbs semper regi, ut audio, benevola , et munificentiam ejus anti
quam et apparatum urbium semper plurimum amplexus est. Dixit igitur : Quanta gratia debelor lege
nostra Omari Turachanis filio ! Quo pacto Owares urbem islaill una cum arce occuparit, jana
dicetur :
Ως γάρ Νέριος ετελεύτησε , κατέσχε την τυραν . Mortuo Nerio , nisor ejus Athenarum tyrannia
νίδα ή γυνή αυτού, παϊδα έχουσα νήπιον, και δια - dem obtinuit, habens ex marito filium superstiteni
πρεσβευομένη ές βασιλέα, χρήμασί τε εθεράπευε . adhuc puerulam. Mittens igitur legatos ad janua
τας βασιλέως θύρας, και αυτή διέτριβε περί την D
rum milites, quos Jargitionibus sibi conciliaral,
αρχήν . Χρόνω δε ου πολλά ύστερον , νεανίου τινός facile principatum retinuit Athenarum . Nec tamen
των Ουενετών , εμπορίας ένεκα Αθήναζε αφικομέ- multo post albore exarsit in adolescentem Vene
νου, της συγκλήτου δε άνδρός , ηράσθαι . Και έρα- tum senatoris filium , qui mercium gratia Athenas
σ ' είσα, ές λόγους τε άφίεται τη νεανία , ως εν παι- appulerat . Amore itaque amens in colloquium cum
διαϊς τα πολλά συνδιατρίβων το νεανία , ώς αυτώ adolescente venit. Cum plerumque autem plurimis
εις γυναίκα χωρήσαι, άμα τη αρχή επιτρέψαι της blanditiis animum adolescentis pelliceret, et ma
πόλεως έτοιμος είη . Ταύτα δε είναι αυτό, ήν απο : gna cum voluplale cum illo conversarelur , promi
πεμψάμενος την γυναίκα αυτού , τρόπο οίω δύνη ται, sit se velle ipsi nubere el Allenarum principalum
simul tradere. llæc autem tum fore, si prius suauu
επανέλθη Αθήναζε . "Ην δε ο νεανίας Πριάμου παίς,
του Ναυπλιον επιτετραμμένου παρά Ουενετών . uxorem quocunque modo repudiasset : et ea re
'Απιών δε ο νεανίας, και κατασχεθείς τω έρωτα , pudiata, deinde redirel Athenas . Adolescens ille
Notulæ marginales.
93 : In uno, superscripίum υπάρχο. 26 και αποδέξατο το .
 447 LAONICI CHALCOCONDYLE 418
filius erat Priami (69),
( ), cui a Venetis Nauplium A και ελπίσας την της πόλεως αρχήν κατασχείν , δια
urbs commissa erat A lolescens igitur reversus φθείρας δε και την γυναίκα αυτού , γένους ούσαν και
Venetias, el amore ardens, speransque se Athe- αυτήν συγκλητικού διαφθείρας δε ταύτην, ώς είρη
narum principatum occupaturum , uxorem suam ται , επανήκεν Αθήναζε , και την Νερίου γυναίκα
necavit, quæ et ipsa senatoris el patricii erat filia .
ήγαγεν. Aφικόμενος δε ες την της πόλεως αρχήν,
llac , quemadmodum dixi , e numero mortalium διεβλήθη υπό 'Αθηναίων εν ταις θύραις του βασι
sublata, Athenas rediil, Neriique uxorem duxit. λέω :. "Υστερον μέντοι , ώς ήχθοντο αυτό οι Αθη
Cum autem evasisset ad urbis regimen , delatus est ναίοι, επιτροπεύειν τε του παιδός έφασκε . Και οι
ab Atheniensibus apud januas regis . Tandem cum πολλώ ύστερον λαβών τον παίδα αφίκετο παρά βα
invidia Atheniensium premeretur, ut eam aliquo σιλέα . Ο γάρ τοι Φράγκος Νερίου αδελφιδούς, ανε
modo leniret, dicebal se pueri tutorem essu . Nec ψιός δε του παιδός, διατρίβων εν ταις βασιλέως θύ
multo post assumens puerum , una cum eo ad re- ραις , επέμενε καιρόν αυτό παρά βασιλέως αφίξε
gem venit . Nam Francus Nerii palruelis (70) , con- σθαι ες την των Αθηνών πόλιν. Βασιλεύς δε ως
sobrinus vero pueri, morabalur in januis regis, επυνθάνετο τα αμφί τον έρωτα της γυναικός, επέ
sperans tempus fore quo ipse Atheniensium prin B τρεψε Φράγκω, το 'Αντωνίου παιδί, την πόλιν, και
cipalu potirelur. Rex autem ubi comperit amen- πέμπων εκέλευε δέχεσθαι αυτόν τους Αθηναίους.
tiam mulieris , Franco Antonii filio urbem com - Οι δε έτοιμοι όντες εδέξαντο. Ο δ' ώς τυραννίδα
misit,, eique parere el benigne eum susciperejussit αφίκετο της πόλεως, την μέν του γυναίκα συλλαβών,
Allienienses.. Hi quidem benignis animis,, quemad- καθείρξεν εν Μεγάροις, και ου πολλώ ύστερον, διά
modum imperatum erat , virum excepere. Qui ubi τον γάμον του νεανίου , διέφθειρεν, ότω μέν τρόπο,
urbis prefecturam nactus est, mulierem illam ce- ουδείς ήσθετο. Δι' & δη εγκαλούντος εν ταις του βα
pit, el Megaris in carcerem condidit : nec mullo σιλέως θύραις του νεανίου , δεινόν τε εποιείτο την
242 post eamdean interfecit , propter scelestas ύβριν τού Φράγκου ο βασιλεύς , και πέμπων Ομά
illas wuptias, quas cum juvene Venelo contraxe- ρην τον Τουραχάνεω παϊδα συν στρατεύματι της
rat. Quomodo autem istam mulierem necaverit, Θετταλίας εκέλευε ... Παραλαβών δε τον της Θεττα.
non constat. Quapropier cum postea juvenis Fran- λίας στρατός 'Ομάρης και Τουραχάνεω , και επελάσας ,
.

cum ejus injurie in januis regis accusarel,, res,, ίσχει μεν αυτίκα την 'Αθηνών πόλινκαι μετά δε την τε
rei indignilale commotus, misit Omarem Tura- ακρόπολιν επολιόρκει επί συχνον χρόνον προκαθε
clanis filium cum Thessaliæ exercitu , queni jussit... ζόμενος . Και επειράτο μεν δια των προσηκόντων
Omares Turaclhanis filius, accepto Thessaliae exer- C των εν τη ακροπόλει ανδρών: ώς δ' ουδέν αυτώ
city , et ad urbem acccdens, eam continuo sube- προεχώρει, λόγους προσέφερε τοιουσδε · Ω παι
git. Arcem tamen tempore longo obsedil , speraas 'Αντωνίου , σύ οίσθα τον βασιλέως οίκον , ώς τήνδε
se eam caplurum opera virorum qui in arce erant, την πόλιν επέτρεψεν επί έκαναν χρόνον . Και επει
quilus utebatur fanmiliariter.. Cum autem nihil βασιλεύς αύθις παρακελεύει παραδιδόναι αυτή την
eorum quæ animo conceperat, succederet, Fran- πόλιν , ουκ οίδα, όπως αν ταύτην άκοντος βασιλέως
cum in hunc modum allocutus est : 0 fili An- κατέχους 98. ουδέ γάρ πάνυ πολύν διαμείναι. Νύν ούν
tonii , baud dubic nosti familiam regis, qui ur- παρέχει σοι βασιλεύς, μάλιστα διηλλαγμένω οι χώ
bem hanc tempore longo tibi regendam concessit. ραν τε την Βοιωτίαν έχειν, και την Θηβών πόλιν.
Quoniam autem rex nunc imperat ut eam re- "Αποφερόμενον δε τον της ακροπόλεως όλβον και τα
stiluas, nescio quo jure eam invito rege leneas . Ne σαυτού , απιέναι καταλιπόντα τώ βασιλεί την ακρό
dubiles ,, haud dia , si sic facere perrereris,, princi- πολιν. Ταύτα ακούσας ο νεανίας, ήτεϊτό τε πίστιν,
palis istius 'vrbis penes te manebit. Nunc libi , si εφ' ώ εμπεδώσαι αυτό παρά βασιλέως την Βοιωτίαν.
vis cum eo in gratiam redire, Boeotiam et Thebas Διαπραξαμένου δε εν ταις θύραις του Ομάρεω, ούτω
poilicetur, ut hinc decedas ſerens divitias arcis, D δη φρασάμενος υπεξήλθε της ακροπόλεως , και την
luasque. Saltem arcem regi relinque. Hæc cum Θηβών πόλιν συν τη λοιπή Βοιωτία κατασχήσοντος
audisset juvenis ,, pelebal sibi fidem dari :: qua data,, αυτώ βασιλέως . Ούτω μεν δή 'Αθήναι υπό βασιλεί
crederet Bæoliam sibi a rege tradi. Omares rem ad εγένοντο, παραστησαμένου Ομάρεω. Τότε δή πε
januas retulit et υι idem facerentjuveni promissa ριιών ο βασιλεύς, και την τε ακρόπολιν θεώμενος,
rala fore , facile impelravil. Fide igitur accepta, εν θαύματι έποιείτο, και την Αττικήν περιών,
egressus est juvenis arce libenter, cum ab rege εσκόπει 96 τε τους λιμένας, ώς είρηται .
"acciperet Thebas cum reliqua Beolia. In hunc modum Athenæ duclu et auspiciis Omaris in pole
slate regis concessere . Tunc quidem rex Athenas peragrans, et arcem contemplans, mirabatur ur
bis arcisque magnificentiam . Hinc obambulans per Allicam , spectabat portus, sicuti supra annotavi.
mus .

: Notula marginales .
(69) Petri Palmerii. ( 70) Francus Acciaiolus .

* ΑΙ. κατέχη . 26 Ιn unυ , έπεσκ .

 449 DE REBUS TURCICIS LIB . IX.
450
Τους μέντοι όρκους, έπεμπε άνδρα των θυρών Α Misil deinde rex virum de suis januis, qui jus.
αυτού, παραληψόμενον των της Πελοποννήσου ηγε- μιrandum exigeret al Peloponnesi principibus.
μόνων αιτούμενος δε και την θυγατέρα του της Eumdem etiam pelere jussit sibi in uxorem prin
Σπάρτης ηγεμόνος. Τους μέντοι όρκους έπεποίηντο cipis Spartani filiarm. Principes, quemadmodum
οι ηγεμόνες . Θωμά δε τω νεωτέρω αδελφώ μετέ- preceneral rex ,in regis verba jurarunt, atque ju
μελλε , και απόστασίν τε αυτίκα έβουλεύετο από rejurando fides accepla est. Verum haud mullo
βασιλέως. Και πρέσβυν μεν έπεμπεν ές τάς βασι- post jurisjurandi dati pænituit Thomam fratrem
λέως θύρας, απαιτών 91... " Ο τινα δή αλώναι συνέβη junioren, el consilia , quomodo deficeret a rege,
εν Πάτραις και ες την ακρόπολιν , ήν κατέχουσιν οι tractare haud cessabal. Præterea legatum ire jus
του βασιλέως νεήλυδες , και άλλοι περιφανείς των sit in januas regis , pelens ... Et hunc quidem capi
Τούρκων. Και αυτοί μετά ταύτα επολιορκούντο υπό contigit Patris , et duci in arcem, quam tenebant
των του Θωμά στρατιωτών. Την μέντοι απόστασιν peregrini regis, et alii Turci insignes, qui el ipsi
εβουλεύετο, πειθόμενος άμα τη Λακεδαιμονίω tandem obsidebantur ab Τhome militibus. Defe
Λουκάνη, φαμένω, ώς ξυνθέμενος προδοσίαν τοίς εν ctionis aulem consilia agitabat magis impulsu Lu
Κορίνθω, έχειν ελπίδα , παραστήσεσθαι τε αυτή την canis Lacedæmonii, qui dicebat se proditionem
B
πόλιν, και τάλλα διαπράξασθαι ώς βέλτιστα ούτος subornasse cum his qui sunt Çorinthi : in maxi
την λοιπήν χώραν. Επει δε απέστη τε εκ του φα- ma se esse spe 243 capiundæ urbis. Quod si evo
νερού, και επολέμει ταις βασιλέως ακροπόλεσι , πει- niat , et reliquam regionem se exinde opline dis
ρώμενος ελεϊν κατά κράτος, προσεχώρει μεν ουδέν posituros . Jam aperte desciverat ab rege, el arces
αυτώ ών επενδει συναφίστη μέντοι και τους λοι- regias oppugnabat, easque vi capere nitcbatur :
πους αυτών Πελοποννησίους , 'Αλβανών τε άμα και nihil tanien eorum quæ mente agitabal, prospere
"Ελλήνων, και επολέμει τε άμα των αδελφώ , παρα succedebat . Ad defectionem igitur sollicilal reli
καλών επί τον πόλεμον, και επολιόρκει μεν και τινα quos Peloponnesi; Albanos pariter et Græcos.
των του αδελφού πολισμάτων . Ταύτην μεν δή την Etiam cum fratre bellum gerebal, armis eum let
απόστασιν Ομάρεω φασί τινες διαπράξασθαι. Επει cessens : prælerea oppidula quædam fratris oppu
τε τάχιστα επίθετο βασιλεύς, πέμψας ες Πελοπόν guabat. Defectionem hujus quidam Omarem au
νησον άρχοντα ύπαρχον, παυσάμενον 'Ομάρην της clorem fuisse perhibent. Quod ubi comperit rex ,
αρχής, και αυτόν παραληψόμενον την αρχήν αυτού. misit principem præfectum illico, qui cogeret 0 .
Και διά ταύτην την αιτίαν αφελέσθαι βασιλέα Ομά- marem se abdicare principalu : ipse vero in ejus
ρην την Θετταλίας αρχήν. Βασιλεύς δε επί την Σκο- C dignitatem succederet. Ηanc eamdem ob causan
πίων αφικόμενος πόλιν διέτριβεν, ήν τι νεώτερον etiam Thessaliæ principalum Omari ademit. Rex
από Παιόνων επιγένηται. Παίονες γαρ , μετά την profectus est in Scopioruno urbela , ibi moratus
Μαχoυμέτεω διατριβήν συλλεχθέντες , και τον esl , ut audiret si quid hovaruin rerum instilue
"Ίστρον διαβάντες , ήλασαν επί την τού Μαχoυμέτω rent Pannones. Nain Pannones, ubi accepere Me
φυλακήν. Και συμβαλόντες, έτρέψαντο , και έφθει- chumelem paratum esse, ut regis regionem defen
ραν ού πολλούς. Εάλωσαν δέ τινες αυτών, και απή- deret , ne quid mali ab ipsis acciperet, in Urduin
χθησαν παρά βασιλέα. Βασιλεύς μέντοι, ώς επίθετο collecti , transmisso Istro contendere ad eum lo .
Θωμάν τον νεώτερον αδελφόν παραβάντα τους όρ- cum ubi Mechumetes cum regio præsidio mane
κους, πολιορκείς επιόντας τους εν ταις ακροπόλεσι bal . Commisso autem prælio, in fugam versi sunt,
βασιλέως νεήλυδας, έπεμπε στράτευμα επί Πελο. paucis eo prælio amissis. Quidam capli ad regem
πόννησον, τό τε Θετταλίας, και Αιτωλίας. Και στρα- abducti sunt. Rex , ubi allatum est Thomam fra
τηγόν απέδειξε Χαμουσαν τον Ιερακοφόρον επίκλην. trem junioren abrupla jurisjurandi religione de
Και ος συλλαβών 18 'Αχμάτην τόν της Πελοποννήσου fecisse, obsidere suos peregrinos, quos veluti præ
υπαρχον, και 'θμάρην τον Τουραχάνεω, και γαμ- D sidium arcibus 'imposueral, exercitum Thessaliæ
βρόν γενόμενον οι επι τη θυγατρί, τούτους λαβών el Ætoliæ contra Peloponnesum ire jubel. Ducem
εσέβαλεν ες την Πελοπόννησον» και ες Πάτρας μέν- belli declarat Clhamuzain cognomine Hieracoplio
τοι της Αχαΐας αφίκετο, και την ακρόπολιν ήλευ- " rum (74 ) . Hic , captis Achmale Peloponnesi praefecto ,
θέρωσεν. Οι γαρ "Ελληνες, ώς ήσθοντο του βασιλέως el Omare Turachanis filio, quem generum ascive
στρατόνέπιόντα, επανέστησάν τε εκ της πολιορκίας , ral, ingressus est Peloponnesum : et Patras Achaize
και ές της Μεγαλόπολιν, το [νύν λεγόμενον] 9929 Λεον- veniens, arcem obsidione solvit . Græci enim cuiu
τάριον , συνελέγοντο επί τον ηγεμόνα, ως την μά- cognovissent regis exercitum accedere , ouillentes
χην ποιησόμενοι. Ο μεν ούν στρατός διήει διά της obsidionena, Leontarium in magnairn urbem ad prin
9

"Ήλιδος χώραν την παραλίαν , και επί την Ιθώμην cipem colligebantur , quasi congressuri acie cum
αφικόμενος, ανήει ες Λεοντάριον. Ενταύθα Θωμάς regis exercitu. Exercitus quidem iler faciebat per
συναθροίσας τούς τε 'Αλβανούς , και "Έλληνας τους regionem Elidis mariliinam ; et libomam perveniens
Notulæ marginales .
(71 ) Accipitriferum .
97 Ηic quedam desiderantur . R. ut in c. 98 In uno, λαβών.
90
99 Inclusa desunt in uno.
451 LAONICI CHALCOCONDYLÆ
ascendebat Leontarium (72) . 135i congregans Thomas A συναφεστώτα , παρετάσσετο ώς εις μάχην. "Ενθα δη
Albanos et Græcos qui simul defecerant, aciem οι Τούρκοι επελαύνοντες, ως είδον το των Ελλή
instruebat, quasi aleam prælii experlurus . Turci νων στράτευμα παρατασσόμενον επί τοις λόφους της
cum huc venissent , videntes Græcorum aciem ex- πόλεως , έβουλεύοντο μεν, είτε στρατοπεδεύσωνται,
ornatam consistere in urbis collibus, deliberabant, είτε και διελαύνωσιν άπαντες 11 ώς έχουσιν ιθύ της
castrane communirent, an recia , quemadmodum Τεγαίης επί Μουχλήν. Ιονούζης δε τών ιπποδρόμων
instiiuissent, contenderent Michlam Tegeæ . Jonu- άρχων , ιδών τους " Ελληνας τας τάξεις ές βάθος πε
zes equitum dux , conspicalis aciem Græcorum in ποιημένους , ανέκραγεν · Ω φίλοι Τούρκοι , ήττη νται
longitudinem se extendere, exclamavit : 0 chari οι "Ελληνες . Ου γαρ οίοί τε, ως συνετάξαντο μαχέ
Turci, Græci victi sunt. Haud eiiim possibile esl pilo σασθαι αυτούς, αλλά δώσειν αυτίκα άμα πάντας ,
gnare eos posse , cum in hunc molum acies in ordi. των υστάτων ες φυγήν τρεπομένων . Ου γαρ κατά
nem 244 cxplicata sit. Nam omnes illico cedent, τους δακτύλους αλλήλοις επιβοηθούντας παρετά
ubi postremi in ſugam versi fuerint. Non enim in ξαντο , αλλ' ες βάθος τας τάξεις ποιησάμενοι παρε
ariem dispositi erant ul se mutuo adjuvare possent . σκευάζοντο αμύνεσθαι. Ταυτά τε ανεβόησεν ο Ιονού .
Verum acie quam maxime extenuata dimicare cum ζης, και λαβών τους ιπποδρόμους , έθει επί τους
B
hoste parabant. Jonuzes exclamans, quemadmodum "Ελληνας. Οι δε ύστατοι εδέξαντο μεν τους πρώτους
dixi , cum turma equitum irruebat in hostem , po- μετά δε ώς επιγινομένων των Τούρκων αεί πλειο
stremi excipiebant primos : et cum plures usque νων, ες φυγήν ώρμηντο. Οι τελευταίοι δε Ελλήνων
supervenirent Turci, in fugam effundebantur. Pos- φεύγοντες , ές τους σφετέρους ανέπιπτον, και του
tremi Græcorum fugientes incidebantin suos : quos τους άμα ες φυγήν κατέστησαν και ούτω αι τάξεις
deinde fugan socios trahebant. In hunc modum acies μιά ροπή καιρου ετράποντο ες φυγήν, της τελευ
Græcorum imiversa in fugam alibal, postremis ταίας βιαζομένης . 'Ανάγκη γάρ ήν ηττημένας αυ
loco pulsis. Græci lolis viribus fugiebant in urbemi . τίκα μάλα και τας άλλας τούτο πείσεσθαι τάξεις,
Turci instantes claimore et mutua cohortatione , αλλήλαις συμπιπτούσας. "Έλληνες μεν ούν ανά
occiderunt circier dueenlos : et accedentes urlben, κράτος έφευγον και ες την πόλιν » οι δε Τούρκιέπιόν
ctiam principem obsidione circumdedere. Exerci- τες κραυγή τε και διακελευσμώ , διέφθειρον ές δια
tus fame el peste premebatur propter mancipia que κοσίους, και επελάσαντες επολιόρκουν τόν τε ηγε
adduxeral ex Achaia , et dcinde Muchlam abduxe- μόνα και την πόλιν επι λιμώ και λοιμώ · έπιέζετο
raf . Jonuzem reliquerunt cam Demetrio principe . γάρο στρατός, έπει εγένετο αυτό από των ανδρα
Thomas iterum, cum decessisset exercitus regius, C πόδων των από της Αχαΐας, και απήλαυνεν αυτά
regis peregrinos qui arces tuebantur, obsidione cir- εντεύθεν επί Μουχλήν. Τον μέντοι Ιονούζην κατέλι.
cun venit. πον σύν Δημητρίω τώ ηγεμόνι. Ο μεν ον Θωμάς
αύθις, ώς απήει ο στρατός επελαύνων , επολιόρκει
τούς του βασιλέως νεήλυδας εν ταις ακροπόλεσι.
Rex ea tempestale bellum movit contra Sende- Βασιλεύς δε ήλαυνε το θέρος τούτο επι Σπενδερό
roviam , el Triballoruni regionem . Hujus belli ista βην , και την των Τριβαλλών χώραν. Την δε έλασιν
causa traditur. Mortuo Ele: zaro Bulci filio , relicia έποιείτο δι' αιτίαν τήνδε. Ών γάρ ετελεύτησεν
est uxor ejus una cum filia in principalii, arcem . 'Ελεάζαρος και του Βούλκου παίς , κατελέλειπτο ή
que Senderovise tenebat . Elocans autem filiam lly- γυνή αυτού επί θυγατρί ες την αρχήν. Και την μεν
riorum regis filio (is erat Stephanus Bosniæ rex) ακρόπολιν της Σπενδερόβης κατείχεν αύτη, και επι:
principalum retinere cogitabat urbis . Verum Tri- γαμίαν ποιουμένη επι τον Ιλλυριών βασιλέως
balli confluebant ad Machn'elis fratrem Michaelem , παϊδα επι τη θυγατρι , διενοείτο την αρχήν αυτή σχή
qui apud Triballorum principem egerat : eumque σειν της πόλεως . Οι μεν ούν Τριβαλλοι ώρμηντο
ducem creantes , jusserunt urbis negotia curare. επί τον Μαχoυμέτεω αδελφόν τον Μιχαήλον, ός
Malier hunc advenientem in arcem quasi hospilem D παρά τω Τριβιλλών ηγεμόνι διέτριβε , και σφίσιν
invitavil, continuoque ei vincula injicil, vincium- ηγεμόνα έλόμενοι, καθιστώντα κ3αι τε αυτόν, και επι
que ad Pannones mittit. Quen Pannones accipien- " τρέποντα της πόλεως πράγματα. "Η τε γυνή μετα
les, in carcerem conjecere. Triballi igitur (qui et πεμπομένη τούτον ες την ακρόπολιν επι ξενίσει,
Servii) iteruin recidebant ad regem Pannonum ; συνέλαβε τε αυτόν , και συνδήσας, απέπεμψεν ές
el accersiti una cum principis defuncti uxore , de τους Παίονας. Τον μέντοι Μιχαήλον οι Παίονες λα
ditionem urbis ſecere. Al rex , cognito quonam res βόντες , καθείρξαν . Και οι Τριβαλλοι ώρμηντο αύ
suæ redactæ forent, arma capit, et copias contra θις επί βασιλέα, και μεταπεμπόμενοι άμα τη του
Senderoviain ducit , quasi vi eam recuperalurus. ηγεμόνος γυναικι , έπρασσον τήν της πόλεως παρά
Oppidani cum audirent adversum se 'hostiliter δοσιν. Ο μεν ούν βασιλεύς, ούπω καταστάντων ές
Notulæ marginales .
(72) Megalopolim .
1
tuno , απόντες . * In uno , έφυγον .. 1η μηο, καθίστασάν τε αυτόν.
13 DE REBUS TURCICIS LIB . IX . 44
τόδε αυτώ των πραγμάτων , παρασκευασάμενος , o pergere regem, olviani ex urbe proceduit, regique
ήλαυνεν επί Σπενδερόβην , ώς εξελών κατά κράτος: in itinere claves tradunt. At rex runera magoa in
οι δ ' εν τη πόλει Σπενδερόβη , πυνθανόμενο: βασι- hos Triballos contulit, quosdam opibus, quosdanu
λέα έπιόντα σφίσιν, υπήντων αυτώ τας κλείς φέ- vero regionibus donans. Uxorem Eleazari in
ροντες κατά την οδόν . Βασιλεύς μεν δή τους Τρι- fædus receplam passus est abire auferentem opes
βαλλους εθεράπευσε , χώραις δωρησάμενος , και suas impune. Præsidium Julen una cum urbe
χρήμασι τους πολλούς , και την του Ελεαζάρου ' cepit. Occupala isia urbe , animo 245 volvelat
γυναίκα υπόσπονδον αφήκεν αποφέρεσθαι τον πλού- exercitum contra Peloponnesum ducere. Veniens
τον αυτής, οίχομένην , και την τε φρουράς συν αυτό aulem Byzantium , et hinc solvens in Asiam ,
παρέλαβε. Και ως αυτό προσεχώρησεν ή πόλις , exercitibus circunisedil Amastrum urbem Januen
ώρμητο μεν ές Πελοπόννησον στρατεύεσθαι · μετά sium,, silano in mari Euxino .. Nam Januenses mi uni
δε αφικόμενος ες Βυζάντιον, και ες την 'Ασίαν δια- serant legalos ad regein , pelitum urbem Galatiam
σας, ήλαυνεν επί "Αμαστρον, την Ιανυθων πόλιν, (quæ et Pera) quæ ipsorum esset, quam possideret,
επί τώ Ευξείνω πόντω. Οι γαρ Ιανυθοι πρέσβεις guamvis federa intervenissent,, nec aliqua injuria
πέμψαντες , ήτούντο την Γαλατίην πόλιν ούσαν σφών, eum affecissent, fuderum religionem abruinpentes.
ουδέν ήδικηκότες, και σπονδάς εχόντων αυτώ. Και ΒB Quamvisautem ejus partes Byzantio capίο sit secula,,
ει προσεχώρησε δε κατά την Βυζαντίου άλωσιν, tamen eam sibi restitui orabant. Rex legalis respoudil,
ήξίουν αύθις σφίσιν αποδοθήναι . Βασιλεύς μεν ούν se nullam fraudem Galatiæ fecisse, nec exercilus con
απεκρίνατο , ώς ούτε αυτός αδικoίη , ούτε ελάσας tra eam movisse, nec etiam eam vi expugnasse : ve
έλoι την πόλιν. 'Αλλ' οι της πόλεως άρχοντες, αφι rum urbis præfecti advenientes, semetipsos el urbem
κόμενοι ως αυτόν, παρέδωκαν τε σφάς, αξιoύντες mihi tradidere, ut quid boni putius, quam mali, a me
ευ πάσχειν υπό βασιλέως. Και ταύτη παραλαβών patcrentur. Iu hunc modum urbe isla polilus sum ,
την πόλιν, ουδένα ήδι κηκώς είη . Δια ταύτα δή τον nec cuiquam injuriam intuli . Januenses autem cuin
πόλεμον απαγγελλόντων των Ιανυίων τότε , ήλαυ- regi propter istam urbem bellum indicerent, ipse pro
νεν επί "Αμαστριν και πόλιν επί τω Ευξείνο πόντω . feclus est contia urbem Amastrim , ad inare Euxinum
'Ελαύνων δε , εφέρετο μεν χαλκόν άπλετον επί των sitam . In hanc expeditionem plurimum æris vehebat
καμήλων και υποζυγίων » ήγετο δε και τον από της camelis et jumentis. Contra istam urbem etiam Asia
'Ασίας στρατόν. Ως δε αφικόμενος επολιόρκει την num exercitum ductavit . Ubi ad urbem advenil,
πόλιν, προσεχώρησεν ή πόλις αυτό καθ' ομολογίαν. tamque expugnare institit, confestim deditionem
Παραλαβών δε την πόλιν, το μέν τρίτον μέρος αυτού C lecil conditionibus quibusdam . Rex urbem islam
καταλιπών εν τη πόλει , τάς δύο μοίρας αγαγών της in deditionem suscipiens, parlem hominum tertiain
πόλεως, ές Βυζάντιον κατώκισε. Καί τινας των in ea reliquit, reliquas duas partes Byzantium , ut
παιδων αυτού της πόλεως εξέλόμενος εαυτώ, έκο ibi habitarent, transportavit. Deinde eligens quos.
μίζετο επ' οίκου . "Ενθα δή αυτό ήγγέλλετο τα dam civitatis hujus pueros, cum iis domum pro
Χασάνεω πράγματα χωρείν επί μέσης και δυ fectus est. Interea nuntiatur Chasanis (73) res ma
νάμεως και Ερζιγάνην , τά 'Αρμενίων βασί sima suiuere incrementa eumque pergere Erziga
λεια. Αλλά ταύτα μεν ύστερον τώ έτει τούτω εγέ- vanı (74), Armenorum regni sedem. Verum hæc
VETO . quidem sequenti anno contigere.
Βασιλεί μέντοι εξελαύνοντι από Πελοποννήσου , ές Cum rex ab Peloponneso in illam expeditionem
τας θύρας αφίκετο ο βασιλέως αδελφός Τραπεζούν- iret,, ad januasvenit regis frater Trapezantis David ,
τος Δαβίδ, τόν τε φόρον επέχων ,9 και τας σπονδάς tribulum ferens, et fædera facieos. Nam Colchidis
εμπεδών. Οι γάρ Κολχίδος βασιλείς λέγονται μεν reges feruntur reges olim Byzantii fuisse, nali e fa
γενέσθαι πρότερον Βυζαντίου βασιλείς , της Κομνη- milia Gomenurum . Hi autem cum exciderunt regno
νών οικίας τούτους δ'' ώς εκπεσείν της βασιλείας, Constantinopolitano ,,Isaacium regisfiliumfugieulem
Ισαάκιον τον παίδα του βασιλέως διαφυγόντα , τε· Β palre interenυριo a populo, propter odium quo in ip
λευτήσαντος υπό δήμου του πατρός αυτού , διά το sum ferebantur, abiisse in Colchida el Trapezuntem .
έχθoς τo προς αυτόν, οίχεσθαι επί την Κολχίδα χώ
> Hunc advenieniem Colchidis incolæ ducem pronun
ραν, και επί την Τραπεζούντα . 'Aφικομένου δε εν- liarunt, et esinde regnum Colchidis Trapezuntein
ταύθα, καταστήναι από των επιχωρίων επί την της contraxit. Ex eu inde tempore hic regnantes, ad
Κολχίδος ηγεμονίαν , και την βασιλείαν μετενεγκείν nostra usque tempora durarunt, exsistentes Græci,
επί την Τραπεζούντα της Κολχίδος. Και από τούδε mores linguamque Græcorum retinentes. Alinita .
βασιλεύειν ενταύθα έστε εφ' ημάς διαγενομένους , lem junxerunt cum Barbaris finitimis, quos Albos
"Έλληνας τε όντας το γένος, και τα ήθη τε άμα, Probatanles nominant. Etiam cum Temiris nepo .
και την φωνήν προϊεμένους Ελληνικήν. Και επι- libus, qui nati erant ab Tzokiis el Caraisuphis li
γαμίας μέν ποιείσθαι πρός τε τους ομόρους Βαρβά- beris, affiuitas intercessit,, ne regio illorum ab iis
Notulæ marginales .
173) Quem Usancassan vocant. ( 74) ΑΙ. Alsengan .
* In uno, "Αμαστρον. ιη αι. ut c. και μεγάλης, in uno , superscriptun μεγάλαις. • Ιη μπο, επάγων.
455 LAONICI CHALCOCONDYLE 456
evastaretur. Fecere el afinilalem cum Griecis , qui A ρους τους λευκούς 'Ασπροβατάντας καλουμένους :
Byzantii 246 moralanlar : inter cætera cum etiam και δη και προς Τεμήρεω υγδούς , τους από Τζο
filiam suam elocassel Alexius rex Comnenus Joanni κίης, και Καραϊσούρεω παϊδας, ώστε μη πράγματα
Byzantio regi . Hujusmodi autem quid postea acci- έχειν δηουμένης της χώρας υπό τούτων. Και προς
dit . Suspectus factus est regi Joanni propter ma- τε τους " Ελληνας Βυζαντίου επιγαμίας ποιείσθαι ,
trem , quæ Cantacuzena erat, quasi protovestiarius τα τε άλλα , και την θυγατέρα εκδεδωκότος Αλεξίου
cum ea concumberet . Ira igitur accensus, proto- βασιλέως Κομνηνού Ιωάννη τώ βασιλεί Βυζαν
vestiarium necavil : patrem matremque in cubi- τίου 1. Μετά δε ταύτα γεγονέναι τι και τοιούτον.
culo conclusil , uleos interficeret . Verum cives sup “Ως γάρ έν υποψία γενομένω τη βασιλεί 'Ιωάννη
plices fiebant Joanni ne hoc faceret : et cum com- περί της μητρός αυτού, ώς του πρωτοβεστιαρίου
pescentes, dimiserunt in parles Iberiæ. Verum συγγενομένου τη μητρι αυτού τη Καντακουζηνή,
propter injustitiam Joannis rex Alexius filium suum και πάσχοντι κατά θυμόν τούτου ένεκα , απέκτεινε
nomine Scantarim (75) regem iterum declaravit. τε τον πρωτοβεστιάριον , και τον πατέρα αυτού και
Eidern uxorem dedit Aliam Galiusis (76), qui Mityle- μητέρα απέκλεισεν άμφω εν τω αυτώ κοιτώνι, βου
nis erat , eo missus alb rege. Joannes abiens in Ibe- B. λόμενος ανελεϊν και την μητέρα. Οι δε εν τη πόλει
riam , uxorem habuit regis Alexandri Gliam . Postea άρχοντες , έχετεύοντες του Ιωάννη. ίνα μή τούτο
hinc profectus ,, abit Capliam,, querens aliquem,, γένηται, απέπεμψαν τούτο εις τα μέρη της 16η
cui esset navis, qua veherelur Trapezuntem , geslu- ρίας, δυσωπήσαντες αυτόν . Τη κακία δε του Ιωάν
rus bellum cum paire suo Alexio . Iuvenit autem νου πεποίηκεν ο βασιλεύς Αλέξιος τον υιόν αυτού
isthic virum Januensem , cui navicula satis magna τον δεύτερον βασιλέα τον Σκαντάριον λεγόμενον,
erat, quæ arma omnis generis ferebat. Hunc pri και υπάνδρευσεν αυτόν μετά την θυγατέρα Μυτιλή
mum belli ducem constituit. Apparantes igitur na- νης, Γαλατιούτου 8 , ον απέπεμψεν αυτού εν τη
vem, quemadmollum necessitas monere videbatur,, Μυτιλήνη. Ο δε βασιλεύς Ιωάννης απελθών εν '16 -
profecti sunt Trapezuntem,, bellumque ipse patri ρία, έσχε γυναίκα την του βασιλέως Αλεξάνδρου
suo intulit. Egressos in terram templum Sancti Pi.o- θυγατέρα. Μετά δε ταύτα απήλθεν εν τω Καφά
cæ excepil , et in ejus sacello tentoria fixerunt, cum αναζητών εκείσε τινά τον έχοντα καράβιον, και ελ.
jam ante occulte sibi parassent auxiliatores Cabazi θεϊν εν τω Τραπεζούντι πολεμικώς κατά του ιδίου
lanas, qui regem prodiderunt. Hi enim agentes cu πατρος Αλεξίου . Εύρε δε εκείσε Ιανυΐτην άνθρωπος
stodiam regis in Achanle suburbio, quo ipse tento έχoντα καράβιον μέγα, όπλα παντοία φέρον, το λε
ria sua contulerat,, cum curribus etel belli machinis ,, ο γόμενον όν 9» και εχειροτονήσατο πρωτοστράτορα.
oppositi erant Joanni , qui concedentes hosti tutum "Αρματώσαντες ούν το καράβιον καλώς τε , και ως
ad Alexium iler , effecere ut Joannis principos eum εχρής, ήλθον εν Τραπεζούντι κατά βασιλέως Αλε
circa noclis medium , vihil tale suspicantem , vi in- ξίου του πατρός αυτού . Εξελθόντες ούν έξω εν τη
ierficerent. Cæterum Joannes suis mandarat, ne ξηρά, εν τη τοποθεσία του αγίου Φωκά , και εν τη
patrem necarent : veruio operam darent, ut caplum μονή αυτού έσκηνώσαντο αυτόθι, σχόντες διά μέσου
ad se adducerent vivum . Hi regis mandata parum και βοηθούς κρυφίως πως τους Καβασιτάνας ,
curantes, existimalbant se rem multo gratiorem ipsi οίτινες αυτών προδεδώκασιν. "Έχοντες γαρ ούτοι την
facluros, si patrem interimerent : proinde eum per- φυλακήν του βασιλέως, ές του Aχαντού προαστείου,
emerunt. Verum deinceps Joannes quosdam ex του βασιλέως Αλεξίου εκείσε και αυτού σκηνώσαν
illorum numero oculis privavit : quorumdam etiam τος μετά αρμάτων τε και πολεμικών, κατά του
manus præcidit, ut testarelur se nolle patrem esse Ιωάννου συγκατέθεντο, παραχωρήσαντες την κατά
interſectum : verum magis affeclasse ut vivus in 'Αλεξίου έλευσεν, όν και ευρόντες οί του Ιωάννου
suam potestatem venisset. Joannes cum in hunc mo- άρχοντες , εν τη σκηνή ανυπόπτως, και μετά βίας
dum paternum adeptus esset regnum , patri magni- απέκτειναν αυτόν εν ώρα μεσονυκτίου . Ο γάρ βα»
fice justa fecit , sepeliens eum in venerabiliteinplo : D σιλεύς Ιωάννης ουκ είπεν όλως κτείνει τον πατέρα,
quamvis eum postea in metropolim transtulerit. αλλά μόνον ζωγρήσαι, και εις αυτόν αγαγείν.
Εκείνοι τούτο μή φυλάξαντες, αλλ' αποκτείναντες , μάλλον τώ βασιλεί Ιωάννη
' τα προς χάριν πεποιή
κασι δοκούντες ίσως . Ούς ο βασιλεύς Ιωάννης ύστερον, τον μεν ετύφλωσε, τον δε 1 εχειροκόπησε ,
92

μη βέλων τούτο ούτω ποιήσαι , αλλά προς αυτόν μόνον αγαγείν. Ο Ιωάννης τοίνυν και ανεδέξατο την
βασιλείαν , τιμήσας τον πατέρα αυτού ταίς προσηκούσαις τιμαίς, τη ταφή, όν και κατέθετο εν τη
τε Θεοσκεπάστου μονή , ει και ύστερον έφερε τούτον έν τη μητροπόλει .
Notulæ marginales.
175) Alexandrum , qui et Scenderis . ( 76 ) Catulisii.
1 Hoc in loco annotata sunt in ms . (etiam R. ) hac verba : Ετέρου τινός, και ου Λαονίκου , ως δοκεί, το
Trapóv. Ista quæ secuntur alterius cujusdam auctoris suni, non vero Laonici » Sed quousque hæc qure
alterius narratio esse putatur, sese extendat, inferius demonstratur. Hæc non sunt in R. 8 In uno Γατε .
λιούσου .Ηec verba in uno manusc.in margine erant posita :"Οτι κοινώς ερρέθη τουτί το χωρίον και του
κατεσκευάσθη ες την παρομοίαν την ομοίαν φράσιν . : lic aliquid desideratur ,, etiam in R. 10 ln und ,
Καβασιτάντας . 11 In ιηο, τον δ' έτερον ε.
457 DE REBUS TURCICIS LIB . IX. 498
Μετά δέ τινας χρόνους έστράτευσε και τις Ζύχης Α ( ) no
A Nee multo tempore interposito , Zy les (77)
ονόματι Αρταβίλης κατά Τραπεζούντος , συνάξας mine Artabiles bellum contra l'rapczaniem movil,
απανταχού , από το Σαμίου , και εξ άλλων τινών conscribens 247 undique exercitus ab Oriente,
πόλεων , και ήλθε κατ' αυτής 12 βουλόμενος ελεϊν ab Meridie, et a Sano, necnon ab aliis quibusdam
και πορθήσαι ταύτην. Ο δε βασιλεύς Ιωάννης, oppidis. His copiis instructus accessit Trapezuntem ,
συνάξας και αυτός στρατόν διά τε ξηράς και διά volens eam urbem capere, et destruere . Etiam rex
θαλάσσης, άμα το πανσεβάστω και τους αυτού ήλ- Joannes comparans exercitum,, terra marique ve
θεν έως του αγίου Φωκά τη μονή , τη λεγομένη Κορ- Phocæ templum,, quod Cordyla
nil usque ad Sancti Plioce
δύλη . Συνάξας τοίνυν και πανσέβαστος τούς τε ιδίους, nuncupatur, una cum imperatore Græco, et suis .
και του βασιλέως, διήρχετο άμα τη του στρατού Congregans igitur imperator Griecins Snos el regis
βουλόμενος θαλάσση εισβαλείν κατά του Ζύχη όπου milites, pergebat simul cum exercitu siio per mare,
αν εύρηται τούτον: ο γάρ Ζύχης ' Αρταβίλης κατ- copiam prælii facturus, ubicunque Zychem indeplus
έσχε την του Μελιάρη λεγομένην τοποθεσίαν , προ- ſoret. Nam Zyches Artabiles insederal locum , qui
λαβόμενος την κλυσούραν ταύτην του Μελιάρη, το Meliare dicitur, præoccupatus Meliaris faucibus quæ
Καπάνιον λεγόμενον. Ελθόντες τοίνυν οι του παν- Capanium nominantur. Venientes itaque impera
σεδάστου , και αυτοί 15, εύρον τον Ζύχην προκατ- Βιοris Greci milites , et ipse, inveuerunt Zychicin
έχοντα την κλυσούραν του Κατανίου, οι και præoccupasse angustias sive ſauces Capanii . l'ro.
ορμήσαντες κατά του Ζύχη, επ' ελπίδι του ναυτι- peranter igilur contra illum profecti, sperabant na
κού στρατού άμα, επειδή και ούτος ο ναυτικός valis prælii boslem copiam facturum : siquidem
στόλος ήν παρεσκευασμένος μετά του πανσεβάστου classis ibi parala eral, ut impelum daret in Zychis
.

δώσειν τω Ζύχη, ουκ έσχον καιρόν έγκαιρον, αλλ'
ανέμου βιαίου πνεύσαντος εν τη θαλάσση , ουκ εξ.
ήλθον έξω οι ναυτικοί εις βοήθειαν του στρατού ,
αλλ' άλλοθέν ποθεν σκληρίας γενομένης, έσχον κώ-
λυμα του εξελθείν τον ναυτικών στρατόν τα πλοία
γενόμενα. Και τότε δή ορμήσαντες οι του Ζύχη
κατά του πανσεβάστου, και του στρατού, διέφθει-
ράν τε αυτόν πανσέβαστον , και τον υιόν αυτού, και
ετέρους ώσει τριάκοντα . Και οι έτεροι πεφευγότες non omillentes ,, irruerunt inimperatorem, etel ejus
ήλθον προς τον βασιλέα Ιωάννην, ός φυγάς και αυ-
τος γενόμενος μετά πλοίου , ήλθεν εν Τραπεζούντι ,
σύναμα και τοίς ετέροις, οι μεν διά ξηράς, οι δε
διά θαλάσσης πεφευγάτες, κατασκηνώσαντος του
Ζύχη εν τη μονή του αγίου Φωκά , εις ήν ην κατ-
εσκηνωμένος και βασιλεύς Ιωάννης . Έζώγρησε δε
και πολλούς ο Ζύχης, ούστινας φονεύσας εξ αυ .
των, έχων και τον Μαυροκόσταν λεγόμενον ζώντα ,
κελιώτην όντα και έξοδιαστής του βασιλέως, αν και
απέκτεινεν ο Ζύχης έμπροσθεν της πόλεως. Ετα
ποιήσας εκείσε ημέρας τρείς, απήλθεν ως πολε .
μήσων εν τώ Μεσοχαλδίω, ώς του πανσεβάστου
τούτο έχοντος . Συνέβη δε τι και τοιούτον εν Τραπε-
ζούντι ακμήν όντος του Ζύχη εν τη μονή του Κορ-
δύλη. Εν τη νυκτί εκείνη ήλθεν ο Ζύχης. 'Εν αυτή
γυνή τις των Αρμενίων φοβηθείσα , μήποτέ ο Ζύ- p in monasterium Cordyla venerat. Mulier quedana
χης επιλάβηται το εξώκαστρον , μετήρε τον βίον
αυτής ές το μέγα κάστρον της Τραπεζούντος , ώς
φυλάξασα εκείσε . Τοίνυν οπόταν ελάμβανε τον βίον
αυτής , και εκόμιζε τούτον εν το κάστρο νυκτός
ουσης, λεληθότως ανήψατο πυρ εν τοις κροκίοις αυ-
της. Αύτη δ' ήν εν τω μεγάλο κάστρω , μή ειδυλα
exercitum . Verum tempus haud satis prælio op
porlunum , pugnam inhibuit. Nam cum venti pro
cella pertinacius mari incumberet, navales copiæ
non egressæ sunt, ut subsidium ferrent classi. Verum
cum hic et alibi hinc inde anchoris firmalæ hære .
rent, impeditæ sunt naves, quo minus cum navali
bus copiis pergerent in hosleni, ad quem usili
comparatie eraul. Zychis milites hanc occasionem
C
exercitum , confeceruntque et ipsum et filium ejus,
cl alios quoque circiter triginta . Cæteri in fugam
effusi, venerunt ad regem Joannem , qui ct ipse
navi fugit, el una cum aliis Trapezuntem perve
nit : quorun alii mari, alii vero terra ſugientes,
exilium evasere. Zyches castra sua locavit in mo
naslerio Phocæ , ubi castra sua antea Joannes ha
buerat. Plurimos quoque cepil vivos, quorum de
numero aliquos occidir . Naclus est virum eum cui
nomen eral Maurocostas, qui equorum regiorum
curator, seu domiior, et veredarius regis erai.
flunc in urbis conspectu lelo dedit Zyches. Poslea ,
cum Triduum ibi.mansissel, abiit , quasi dimicatu
rus in Mesochaldio, ceu id leneret Græcus impera
tur. Accidit autem Zychi hoc ea nocic , qua primum
Armiena, limens ne forte Zyches exterius castrum
C: peret , cum laniſicio sun, ex quo se alebal, pros
ſecta est in magnum castrum Trapezantis, quasi
ibi lulius aclura . Hæc accipiens ea quibus quoti
dianum victum suuin lolerabal, noclu portavit in
castrun magnum . Et forle, quia nox erat, incendit '
.

το σύμπτωμα, ανηψαι 18 τε μέγα εν τω ταύτης οι- lila et lanificium suum . Ipsa vero 248 manebat
κήματι και εξ εκείνου και τα σύνεγγυς πάντα, εν in magno castro, ignara quidnam accidisset. Factum
Notulæ marginales ,
(77) Orthobulis filius, Pajazitis nepos.
15 Αυτούς . R. ut in conι . 13 Αυτός. 1η μπο, ιη αι. μι c. 16 Ιη κηο , προκατασχόντα . 18 Ir uno,
ανήψε .
PATBOL. GR . CLIX . 15 ,
 Σ ) LAONICI CILALCOCONDYLA 460
gitur est incendinm nmagnifm in cjις Ionio : et non Aώρα μεσονυκτίου . Οι δε εν τη πόλει , νομίσαντες
ea domo se tenuit incendium , scd in vicina omnia είναι προδοσίαν από των εντός, τα προς χάριν του
evagatum est . Noctis autem erat medium, cum in- Ζύχη , έφευγαν 16 απαξάπαντες, άρχοντές τε ομού
cendium illud seviret. Qui erant in urlie , putabant και αρχόμενοι , εγκαταλειφθέντος μόνου του βασι
proditionem esse, quam subornassént illi qui gra- λέως Ιωάννου μετά και τινων μερικών, ώσει πεν
tificandum censebant Zyclii . Proinde omnes magi- τήκοντα . Διήρχετο γούν ο βασιλεύς διά πάσης της
stratus, necnon subditi, continuo fugam ingressi νυκτός τα τείχη της πόλεως , και τας πύλας αυτής.
sunt, relicto Joanne solo com quibusdam circiter " Ηλθε τοίνυν εν τω πρωί και ο Ζύχης, ώς είρηται,
quinquaginta. Rex igitur lola ea nocle obibal dili- εις το τάχα επιλήψεσθαι την Τραπεζούντα , ός και
*

genter vigilias , et considerabat portas. 'Mane veuit απήλθεν άπρακτος, διερχόμενος εν τοίς Μεσοχαλ
Ζ.yclies at urberm illico in slam ditionem redigeret. δίοις. "Έφυγον γούν απαξάπαντες άρχοντες, οι μεν
Verum re inſecta abiit , pergens in Mesochalsium . δια πλοίων, οι δε διά ξηράς, επ' ελεύσει της Ιβη
Fuga igitur sibi consuluerunt omnes magistratus ρίας , οί και ελθόντες ύστερον , διαβάντες του Ζύχη ,
urbis, quidam mari, quidam vero terra , ut venirent έν Τραπεζούντι, ανειδίζοντο παρά του βασιλέως,
in Iberiam ad Caspios montes sitam . Qui cum re- γυναικωτους αποκαλών αυτούς, και ανάνδρους, και
verlerentur tandem Trapezunlem, albeunte Zyclie , προδότας της πατρίδος αυτών . Και ταύτα μεν γέ
opprobriis replebantur ab rege, qui eos identidem γονεν εν Τραπεζούντι . Ο δε της Αμασίας ύπαρχος
vocabat muliebres, molles, imbelles, et patriæ suæ Χιτήρης ονόματι , στρατευσάμενος, και άφνω επει
proditores. Hæc quidem facta sunt Trapezunde. σπεσών εν Τραπεζούντι , τούς τε εν τη αγορά, και
AtAlasie prefectus,, Chiteres Bondine,, expeditio- εν χώραις, τους εν τη πόλει ουκ ολίγους συνέλαβεν,
nem ingressus, subito Trapezunteni oppressit : et ές δισχιλίους τους πάντας γενομένους. Και ερήμου
coś qui in foro et urbis vicis erant, circiter bis ήδη ούσης της πόλεως τή του λαιμού βία , και προσ•
aille, compreluendit..' Cum autem urbs 'jam essel δοκίμου αλώσεσθαι,, διαπραξάμενος χρήμασιν και της
propemodum deserta , cujus 'causa erat sævissima πόλεως βασιλεύς Ιωάννης , ώστε υπόφορον έχειν
pestilentia , jamque 'exspcciareni , si modo hostis την πόλιν Μεχμέτη τω βασιλεί του λοιπου , τους τε
accederet, se captumiri ; rex urbis Joannes opibus αιχμαλώτους, ούς έλαβε Χιτιρμπέης, αποδοθήνα!
cfecit , ut rex Meclimeles urbem eam tributariam οι , και αυτόν ήσυχίαν άγειν, απάγοντα τη βασιλεί
acciperet el captivos , quos Cliiterempes (78) abdixe- φόρον, δισχιλίους χρυσίνους . " Υστερον μέντοι και ο
4
ral, redderet. Joannes vero pronmittebat se deinceps βασιλεύς Ιωάννης απέστειλε τον αυτού αδελφών
nullum initurum bellum, verum bona fde quotan- c Δαβίδ δεσπότην ως τον βασιλέα, και ήξίου τε τούτον
nis duo millia aureorum tribuli 'nomine pensurum . εμπεδούν τάς σπονδάς • 8 και γέγονεν επί φόρον
Joannes rex fratrem suum Davidem despolam ad χρυσίνους τρισχιλίους 11.
regem misit, ut fædus prædictis conditionibus pangerent. Quod et factum est, verum ut Joannes
annuatim tribuli nonine solveret tria millia aureorum .
Iberia finitima est Colchidis regioni, ejusque re- " Η δε Ιβηρία προσεχής εστι τή της Κολχίδος
ges Inaud sunt instrenui et ingenerosi. Porrigitur χώρα, και οι βασιλείς τούτων ουκ αγενείς. Διήκει
1
autem ab eo loco qui Bathy - dicitur, et ab Phaside δε η χώρα από του Βαθύ λεγομένου , και από' Φάσι
Nuvio usque Challzichi, quæ pertinet ad diljunem δος ποταμού έως Χαλτζιχί , ή του Γοργούρου αυ
Gurguri , Corii, Cachelii, et Typhlisii. Urbes hæ θεντεία, και Kορίου, και Καχετίου , και Τυφλισίου,
propinquæ suni Samachio , quam urbem lenent el σύνεγγυς ούσαι αι πόλεις αύται του Σαμαχίου,
incolumi Turci : sub quorum potestale degunt Τούρκων οικούντων εν αυτώ και εχόντων, χωρίςκά
separatim infra Chacberum urbem in regione ma- τωθεν του Καχετίου πόλεως, του εν παραθαλασσία
ritima , Sebastopolis Mioceliorum (79) et Dadianni και της Σεβαστοπόλεως. Μιγκελίων του Δαδιάν
metropolis , Mania , Semantalla , Gulii, et alice ur- D νου 19 αυθεντεία , και Mαμία, και Σαμανταύλα, και
bes maritimæ . Nam urbibus superioris Iberiæ corr- Γουρίας, και των άλλων των παραθαλασσίων πό
iermini sunt Alani, Hunni , et Embi. Verum Alani λεων . Από γάρ των πόλεων της άνωθεν Ιβηρίας
( 80) ad Caucasum usque se extendunt, qui præ > είσι και οι 'Αλανοί όμοροι , και Ούνοι , και Έμβοι.
reliquis habentur viri fortissimni 'ct bellicaru! Οι δε 'Αλανοί δοκούσιν είναι υπό τον Καύκασον
rero perilissiui . 249 Hi conficiuntIoricas opti . παρατείνοντες ούτοι, και ες τα μάλιστα άνδρες νο
mas . Sequuntur religionem Domini nostri Jesu μιζόμενοι τα πολέμια κράτιστοι, πoιoύντες λωρίκια
Christi. Lingua uluntur peculiari. Arma habeuil εξαίρετα . Πολιτεύονται δε ούτοι ες την του Κυρίου
με ex era parant, ct Alanica nominantur . Quin ημών Ιησού Χριστού θρησκείαν . Διαχρώνται δε
ci ipsi Iberi sunt. Unde autem in isiam regionem φωνή ιδία το παράπαν, και όπλα επιτηδεύουσιναπό
Notulæ marginales.
( 78) Chiterbegus. (80) Alani, qui et Albani, et Georgiani, Iberis
179) Mengreliorum . prosimi.

16 Ιn uno , έφυγον . 17 "Εως ώδε ετέρου δοκεί και ου Λαονίκου . Ηucusque alterius cujusdam esse υίde
Δαδιάνο
lur , non Laonici, 18
ιιο , Χαλτζιχε. 19 υ.
 DE REBUS TURCICIS LIB . IX . 403
και αλκού , τα 'Αλανικά καλούμενα. "Ιβηρες δε και A profecti venerint , an ab Iberis Occidentalibus , all
ουτοί, όθεν μεν επί την χώραν τήνδε αφίκοντο είτε aliunde, conjectando assequi non possum . Magnam
από Ιβήρων των προς εσπέραν , ουκ έχω διαση- brevi sibi pararunt potentiam : cliam opes plurimas
μήνα : • δοκούσι δε αυτοί επί μέγα χωρήσαι δυνά-
.
Dacii sunt. Fidem vero Christianam ex Constan.i
μεως , και όλβον κτησάμενοι , και πίστιν εκ Κων- υpoli hauserunt ((81 ) . Nam mulier que eo proficisci
σταντίου πόλεως παρά μιας γυναικός, εκείσε δια- consuerat, ut veram fidem el sacrosanciami addi
φοιτώσης τίστεως ευσεβούς ένεκα, της ευσεβεστάτης: sceret , etiam Iberos, abnegala sua superstitione.
ήτις και θαυματουργίας τους " Ιβηρας μετηλλάξατο ad sanctissimamei miraculorum electricem lide.n ad
της ασεβούς αυτών πίστεως , και Χριστιανούς απε- duxit: eosque Christianos declaravi !, cum se Christia ,
φήνατο τη ομολογία αυτών. Μετά δε χρόνους πολ- nos esse conſilerentur. Temporibus multis post Scy .
λους οι Σκύθαι οι όμοροι αυτών πόλεμον ήραντο inæ finitimi bis bellum intulere: el ingressi regionem
κατ' αυτών, και τας χώρας των Ιβήρων διερχό- Terie,, eam planissime corrumpebant,,elevastabant..
μενοι , έδέουν , και παντελώς ηφάνιζον, και ανδρα- Viros qui præsto erant , capios in mancipiorum nu
ποδισάμενοι, κατέσχον αυτούς, καταφυγόντων των merum relulerunt. Iberorum vero reyes confugerant
βασιλέων ές τα άκρα των ορέων • ύστερον δ' οίχο- in montes , ut in iis servarentur. Postea cum Scythe
μένων των Σκυθών επί της σφετέρας διατριβάς , Β ex regione excessissent , reversi ad sua , etiam Iberi
επικαταβήναι τε ες την χώραν , και δασμόν φέρον- ex montibus ad sua descenderuit, el regi deinceps
τας τη βασιλεί Σκυθών, γενέσθαι εν αυτή βασι- Stylliarum quotariis trillulum ferentes in regno
λεύοντας μετά δε ταύτα ου πολλά ύστερον, sno manseruni. Brevi autein tempore interjecto ,
πρός τε τους 'Αλανούς μαχεσάμενοι, Ούνους και postquaso pugnavit Scytharum rex contra Alanos,
Σάσους. Τοσόνδε επιστάμενος, επιμνήσομαι περί eliam Hannos et Sasos bello petiit : de quibus
αυτών . quatenus comperi, ealenus memorabo.
Ως μεν ούν αφικομένου 'Ασάνεω παρά βασιλέως , Asanes ubi ad regem accessit, quid in Pelopon
επυνθάνετο τα κατά την Πελοπόννησον, επυνθάνετο nieso evenisset , enarravit. Percunctabatur quoque
δε και παρ' 'Αχμάτεω του της Πελοποννήσου de Aclima! a Peloponnesi principe, quia ejus frater
υπάρχου εκόντως 20 του αδελφού αυτού κατά χώραν decreverat manere in ea regione, quamvis lioslili
μένειν, πολεμούμενον και αυτόν υπό του αδελφού , bus armis a fratre peierelur. Continuo eum dona
εδωρήσατο μεν αυτίκα αυτόν ταίς εν τω Αιγαίο vil insulis in Ægæo mari silis , 'Lemno, imbro ,
νήσοις, Λήμνω τε και "Ίμβρο και Θάσσω, και Σα - Thasso , et Samothrace . Has quidem donavil anle
μοθράκη. Ταύτας μέντοι πρότερον μετά την Βυζαν- C, capturn Byzantium,. Capo autem Byzantio,, Lesli
.

τίου αίρεσιν παρείχετο της Λέσβου τα ηγεμονικά, " principalun, Lenmum et funn , defuncto Pala
.
Λήμνον και Αίνον · το Παλαμήδη δε τυράννω "Ίμ- uede , filius ejus Dorius urlien occupavit . lies au
βρον . Ως δε είλέ τε την Αίνον, αποθανόντος του lem acccdens hostili animo , Æm continuo in
Παλαμήδου, και του παιδός αυτού Ντορίου την πό- deditionem accepit, dedentibus se illico iis qui in
λιν παραλαβόντος, επελάσας ο βασιλεύς, είλε τε urhe erant. Missus est et Jonuzes Callipolis præ
την Αίνου, προσχωρησάντων αυτών των εν τη πόλει Γectus , ut insulas reciperet . Imbris et
ci Leninus
αυτίκα. "Έπε μπε τε Ιονούζην τον της Καλλιουπόλεως continuo detitionem ſecerunt. Qua facia, continuo
ύπαρχον , παραληψόμενος τάς νήσους. Η μεν "Ίμ- regis presidia insulis imponebantur . Postea can
βρος αυτίκα προσεχώρησε και η Λήμνος, και φρουρά audirent Turci classem , cujus dux forel cardinalis
βασιλέως αφίκετο ες τας νήσους. Μετά δε πυθόμε- ( 82), ab Italia advenire , et etiam alia abe
νοι οι Τούρκοι τον από της Ιταλίας στόλον, άμα τω Italia exspectaretur classis , praesidia ex insulis
Καρδινάλη αφικόμενον, προσδόκιμον δε και άλλον decedebant. Turci vero eas lulabantur, Lemnus,
αφίξεσθαι από Ιταλίας, η μεν φρουρά ανεχώρησε : quarmprimum classis ad eam appulisset, in deditio
Τούρκοι δε " επετρόπευον τάς νήσους . Λήμνος μεν, nem venit. Similiter Inubrus, Thassus et Samothrare
ως επέπλευσε σφίσιν ο στόλος, προσεχώρησε , και η D in deditionen accepta sunt. Νec multo post cum e2
"Ίμβρος επoίει παραπλησίως, και η Θάσσος έτι, και classis alligisset Rhodum , 250 Ismael præſectus
Σαμοθράκη . Ού πολλώ δε ύστερον, οίχομένου του legius adnavigans Imbruni et Lemnum recuperavit.
στόλου ές Ρόδον, Ισμαήλης ύπαρχος καταστάς υπό Viros Italos qui in hac erant, caplos ad regem trans
βασιλέως άρτι, επιπλεύσας την τε "Ίμβρον κα! Λή- misit: quos omnes , cim in conspectum regis adducii
μνον παρεστήσατο. Και τους εν αυτή άνδρας των cssent, interſecil . Ea lempestate rex Plulippopoli
Ιταλών συλλαβών, απέπεμψεν ως βασιλέα. Ούτοι versabatur. Nam regni sedem religiierat propter
μεν ούν ως απήχθησαν, διεχρήσατο πάντας βασι- peslemquein all
quæ ea crudeliter grassabatur. Thassus au
λεύς , διατρίβων εν Φιλιππουπόλει . Υπεξεχώρει γάρ lein et Samothracese non deiliderunt. Nam cumhaud
εκ των βασιλείων διά τόν λοιμον τότε επιγινόμενον multo post Zaganus abcgissel Ismaeleil, el decla
Notulæ marginales.
(81) Vide Philipp. Bergomens . lib. 9. Supplement. Chron. el Niceph . lib. 8 , cap. 34 .
182) Ludovic us patriarcha Aquileinsis.
* In uno , έν Κορίνθω διατρίβοντος, Δημήτριον τον ηγεμόνα άφεστηκότα του αδ. 21 "Ανδρες . Sίς
etiam R.
 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 464
463
ratus esset praefectus Callipolis, navibus advenienς Α μέγαν. Θάσσος δε και Σαμοθράκη ου προσεχώρη
Samothracen et Thassim in ditionem redegil σαν , αγνωμοσύνη χρησάμεναι . Και ώς oύ πολλώ
casque penitus diripit.. Incolas eorum Byzantium , ύστερον Ζάγανος απήλλαξέ τε Ισμαήλης , και κατ
lil ibi habitarent, traduxit. Insulas vero et quotquol έστη ες την Καλλιούπολιν αρχήν επιπλεύσας , Σα
conſugerant in montes, ne captivi abducerenlur .... μοθράκην τε και Θάσσον εξελών ήνδραποδίσατο. Και
Asanes cum copiis ingressus est Peloponnesum , el τούτους μεν κατώκισε βασιλεύς ες το Βυζάντιον :
Thomam juxta Leontarium in fugam egit. Ipse τάς δε νήσους , και όσοι ες τα άκρα των ορέων διέ
vero ſugientem insecutus, parumper eum obsedit . φυγον μή ανδραποδισθώσι 11... 'Ασάνης δε λαβώντον
Cum autem premeretur ab adversariis, discessit , στρατόν, ώς εσέβαλλεν ες την Πελοπόννησον , και
el ad regem revers's est, pelilurus auxiliuni . Fuit Θωμάν περί Λεοντάριον έτρέψατό τε ο στρατός, και
ητείc acris contentio cuin Omare Thessalise prefe- συνελάσας, επολιόρκησε μεν επί βραχύ, πιεζόμενος
clo . Curm autem studiis inter s0 graviler dissert- δε ανεχώρει , αύθις ανήει παρά βασιλέα, επικουρίας
tirent, ipse en dissensione niotus , ad regem ιο . δεόμενος. Ξυνηνέχθη δε και μετά Ομάρεω του
fectus est. Νec multo post rex Omarem se princi- Θετταλίας υπάρχουν στασιάσαντος διά διαφοράν ,
part aledicare coegit. En autem principatum αφικόμενον αναθήναι τε παρά βασιλέα , και ου πολ
cosmisit Zagano , qui ea lenmpore Callipolis erat Βλάς ύστερον ήμέρας Ομάρην βασιλέα , αφελόμενον
præſeclus. Zaganus iste brevi ad maximam clarita- την αρχήν, επιτρέψαι Ζαγάνα, το τότε Καλλιουπό
lem evasil, inter cælera, quod eliam Moreznjam (83) λεως υπάρχω . Ζαγάν, δε τούτο ανδρί ευδοκιμή
qui potentissimus in mari nostro eral pirala, cc- σαντι έν τε άλλοις, και ορεζίνην , τον ες την καθ'
pil. llinc non modica viro illi accessit gloria. Ilic ημάς θάλασσαν τα πρώτα των ληστών φερόμενον,
igitur Thessaliæ principalu inilo, el Peloponneso ελόντι αυτόν τε , και την τριήρη , εγένετο αυτό ουχ
lo rege accepta, cum exercitu Achaiam hostiliter ήκιστά τε εν 28 τούτω εν τώδε ευδοκιμήσαι . Ούτος
ingressiis est , Græcorum autem excrcitus, acce- μεν ούν ως παρέλαβε την Θετταλίαν, και Πελοπόν .
dente Zagano , ct arcem oppugnante, diffugit. τησον υπό βασιλέως, εισέβαλεν ες την 'Αχαΐαν , και
Itali , quos accersiri jusserat Thomas, jam aderani απανίστατο το Ελληνικών στράτευμα, έπιόντος του
co loci , ut suppetias ferrent Græcis, profecti Me- Ζαγάνου , ώς και επολιόρκει την ακρόπολιν. Και Ιτα
diolano ut subsidio venirent Græcis . Græci para- λών δε ούς μετεπέμψατο Θωμάς, παρήσαν αυτού
verant bonibardam , qua urbem feriebant , verumi τιμωρούντες τοίς "Ελλησιν, από Μεδιολάνου παρα
parum proficiebant : haud enim perilum habebant γενόμενοι ές συμμαχίαν τοις "Ελλησιν . Οι μεν ούν
bombardariunt. Nec eliam alius machinarum ap C " Έλληνες παρασκευάσαντες τηλέβολον , έπαιον την
paralus sulliciebat ad istam expugnationein , Græci ακρόπολιν. Ουδέν μέντοι διεπράττοντο, ούτε τηλε
vgilur woventes ali ista urbe, profecti sunt Null- βολιστου παρόντος σφίσιν άγαθού , ούτε παρασκευής
pacluni, alync , hic se lenuere . Thomas cum exer : ες την πολιορκίαν . Οι μεν ούν Αχαιοί άραντες από
cilu superveniens, Laconiam subigebal, el Cali- της πόλεως ές Ναύπακτον , ενταύθα διέτριβον . Θω
malam ) Messenæ urbem . Mantineam quoque μείς δ' ο ηγεμών, επιών την Λακωνικήν, κατε
obsidione circumvenit. Nec tamen quidquam ca στρέφετο και Καλαμάτην πόλιν την έν Μεσήνη.
obsidio succedebat, ut urbe polirelur, Interea misil Μαντίνειαν επολιόρκει, και ουδέν αυτό προέχο
Thomas legationem ad regem , ut ejus animum ρει ες την της πόλεως αίρεσιν . Πρεσβείαν δε πέμ
Tentaret, an vellet secum pacem componere. Rex, των ως βασιλέα , επειράτο της βασιλέως γνώμης,
cum eo tempore nuntiatum esset. quid in Asia ει ειρήνην αυτό ποιήσαιτο. "Ενθα τη βασιλεύς,
molirelur Chasanes Longus , pacem dare 251 ώς αγγελία αφικνείτο αυτό από της Ασίας περί
haud abnuit, ut posset liberius arma inferre Cha- Χασάνεω του Μακρού , ώρμητο μεν ές σπονδάς
sani, et Ismaeli Sinopes principi, cui familiaritas το ηγεμόνι τούτο , ώστε επί Χασάνην στρατεύε
cum Chasanc intercesseral . Cælcrum rex bis σθαι, και επί Ισμαήλην τον Σινάτης ηγεμόνα ,
conditionibus pacein convenire posse respondit, si D επιτηδείως έχοντα προς Χασάνην τον Μακρόν :
exercitus abduceret ab regis arcibus, si restitueret επηγγέλλετο δε σπονδάς. εφ' ώ απάγειν τον στρα
oppida quæ ademissel, si illico tribuiti noinine τον από των βασιλέως ακροπόλεων , και αποδούναι
numeraret tria millia slalerura aureorum . Adesse οι όσα αφείλετο των πολισμάτων φόρων δε απάγειν
autem deberet intra dies viginti Corinthi, donec eo αυτίκα ες τρισχιλίους στατήρας παρείναι σε εντός
venirel regius legatus . Hec ubi nnoliata sunt principi ή μερών είκοσιν, επάν ές Κόρινθον παραγένηται
pacis conditiones oblatas haud aspernatus est. Cum του βασιλέως ο πρέσβυς. Ταύτα ως ηγγέλθη τω
alliem admodum imprudenter in transversuni age- ηγεμόνι , παρεσκευάζετο ιέναι ές τά παραγγελλό
reiitur principis subditi, factum esl, ut non possel μενα υπό βασιλέως. Επειδή δε αγνωμοσύνη χρη
regi pen tere quemadmodum imperaveral tributa . σαμένων των υπηκόων, ουκ είχε τους χρυσίνους
Nincira exardens rex , expeditionem adversus Tho-
9 απαγαγείν, ήν τε ενταύθα ο βασιλεύς μεγάλως
mam sumpsii, el bellum contra Chasanem rejecil in τεθυμωμένος . Την μέντοι ές Ασίαν έλασιν επί
Notulæ marginales.
(85) Moresinuni sive Motezinam .
11 Hic aliquid desideratur, etiam in R. 23 Ιn uno , τούτο εν τ . In uno , ős .
46., DE REBUS TURCICIS LIB . IX . 466
Χασάνην ανεβάλλετο ες το επιον έτος . Αυτός δε A Τε11arian estatem, el contra Peloponnesum accin
εστέλλετο επί Πελοπόννησον. Επει δε ες Κόρινθον gebatur . Cum venisset Corinthum , alerat Asanes
παρεγένετο εσαλών , παρήν 'Ασάνης από Δημη- ab Demetrio principe , duclurus contra losies regis
Asanera in
τρίου του ηγεμόνος,, επί τους πολεμίους απάξων. exercituum .. Ubi pervenit Tegman,, Asallem
τον βασιλέως στρατόν Ως δε ες Τέγαιαν αφίκετο
. , arceren conjecil : ctiam faulores qui eum seculi
ενταύθα τον μέν 'Ασάνην ές φυλακήν εποιήσατο , fuerant , vinctos dictinens,, profectus est contra
και τους των Ελλήνων θεράποντας, και όσοι αυτή Spartant . Primo quidenn Maclimeles habens
είποντο, δεσμίους έχοντες, απήλαυνον επί Σπάρτης. equites, et Europιrum exercitur, Smniis virilias
Πρώτα μέν Μαχου μούτης έχων τούς τε ιπποδρό- contra Spartam contendii. lluc cum jam accessis.
μους μεθ' εαυτού, και το της Ευρώπης στράτευ- set ,,cturbem oppugnare occepiss ,, sensit principe:10
:
μα , ή αυνε κατά κράτος επί την Σπάρτης. 'Εν- in ea esse . Princeps autem spe, quam sibi in rege si
ταύθα άφικόμενος , τήν τε πόλιν αυτίκα ποιησάμε- Tani putabal, dejectus , obsidebalır, et conabatur per
νος , υπάλαβεν εντός τον ηγεμόνα. Ο μεν ούν ηγε- urbis arcem ascendensevadere. Ubi vero intellexilin
μών από της ές βασιλέα ελπίδος καταβληθείς , carcereleneri uxoris suar fratrem Asanem , et in earli
επολιορκείτο . Και ώρμητο μεν, ώς δια την τής πό neressilalem ab rege esse delriistum , excessit urlie :
B
λεως ακρόπολιν αναβησόμενος μετά δε ώς επίθετο et veniens in castra , prodiit in regis conspectuni.
εν φυλακή όντα τον γυναικός αδελφών Ασάνην υπό Rex advenientem nagnilice tractavit , et plurimum
βασιλέως, υπεχώρει της πόλεως, και ες το στρατό- bonoravit. Præterea eum consolallis est , ut bo
πεδον αφικόμενος , ές όψιν αφίκετο τώ βασιλεί. Και nuni animum gereret : se nolle delictorum ponas
αυτόν τε μεγάλως ετίμησε βασιλεύς, και παρεμυ- exigere.. Promitlefiat se ei daturum opulentan
θείτο, ώς ουδέν αηδες έσαύθις έσοιτο δια ταύτα . regionem aliam , nullius rei egentem , pro Sparia).
"Αλλην δε χώραν ικανήν ευδαιμονα υπέσχετο δώσειν Allamen eum in custodia asservans, delimuil. Sii
αυτή αντί της Σπάρτης.. Ουδέν μέντοι ήττον είχεν pra Spartan in radice Taygeti sila est urlis Crren,,
αυτόν· εν φυλακή εποιήσατο. Επί τε μεν ούν την opibus florens . Distat a Paliropoli et al, Euro13,
Σπάρτην, ες την υπώρειαν του Ταϋγέτου , οικείται stadiis ferme decem et octo . llanc rex in dilionen
πόλις Ελληνική ευδαίμων . Διέχει δε από της Πα- accepit, el presidium metropoli imposuit, eique
λαιάς πόλεως , και του Ευρώτα , σταδίους ώσει principem dedit Chazanem Zenebizam Machumelis
οκτωκαίδεκα . Ταύτην μεν ουν ο βασιλεύς προσπα- ministrum . Hinc profectus est Casiriam urbem ,
ρειλήφει , φρουράν τε έφαινεν εν τη μητροπόλει , qux remola esi a prælicia virbe sluliis octoginta,
και άρχοντα επέστησε Χαζάνην τον Ζενεβισαν Μία- C eague oppugnabat . Νam viri pariter el mulieres
χουμoύτεω θεράποντα. Αυτός δε ελαύνων επί Kα- cum essent inclusi in loco munitissimo, confiden
στρίην πόλιν , διέχουσαν αμφί τα ογδοήκοντα στά- ics locorum dillicullati, parabant sese , vil resiste
δια από της νυν πόλεως, επολιόρκει ταύτην. Οι rent exercitui regis adeunti. Al peregrini, libi sig .
γάρ άνδρες τε και γυναίκες φραξάμενοι εν οχυρώ num irruptioni datum est , confeslim aggressi sulit
πάνυ, και θαρρούντες τη χαλεπότητα του χωρίου, 252 urbern : et superantes murum exteriore ) ,
παρεσκευάζοντο αμύνεσθαι τους επιόντας σφίσι πο- viros pariter el mulieres crperunt ; locumque in
λεμείν , τον βασιλέως στρατόν. Οι μεν ούν νεηλυ- quo luerant, destruxerunt. Urhe capla , perrexeriril.
δες, ώς έσημαίνετο αυτοίς ή προσβολή, προσέβαι- contra arcem , quæ admodum excelsa erat . Nam
λόν τε αυτίκα , και το εκτός τείχος υπερεξάλλοντο , alliludo ejus complectebatur circiter quatuor stadia .
και τους το άνδρας και γυναίκας ήνδραποδίσαντο , Ascensus allem erat arduus , et superatu dificilis.
εξελόντες το χωρίον τούτο. Ελόντες δε την πόλιν , Ad loci dificultatem accedebal acclivit:is et inie .
αυήεσαν επί την ακρόπολιν, μετέωρόν τε ούσαν , qualitas .. Pr:elerenin arcem ascendere didicile erat ,,
και ανέχουσαν ες ύψος ώσει σταδίους τέσσαρας. Η propter eos qui aditu advenientes probibehanı.
δε άνοδος στενή τε ήν, και χαλεπή αναβήναι, τη τε Dp Verum regii milites violenter aggrediebantur iter,,
δυσχωρία και προσάντης και ανώμαλος ες τα μάλι- cum alius alium prævenire cuperet. Plurimi in is'o
στα. Και διακωλυόντων των ανδρών , χαλεπά ήν ascensu , cum alii in alios incelerent, per præceps
υπερβήναι, και ες την ακρόπολιν άρικέσθαι . Εν- volvebantur, el peregrini complures ibi cadebant
ταύθα εβίαζον την άνοδον , αλλήλους υπερβαίνοντες . Reliqui tamen victa ilineris difficullate , subieran !
Πολλοί δέ ες την άνοδον ταύτην φορά υποφερόμενοι ad arcem , et in eam impetum dedere. Græci, quoci
υπ' αλλήλων, βία ες τον κρημνόν εγένοντο , και tempore longo pugnassent, non amplius regiis
απώλoντo των νεηλύδων ως πλείστοι. Οι δέ άλλοι militibus, cum novi et recentes usque succederent,
υπερέβησαν , και εγένοντο εν τη ακροπόλει , και resistere poluerunt. Fatigati igilur, dedidere se
προσέβαλλον . Ο δε " Ελληνες χρόνον ήδη πολύν μα- regi . Hos onines , ubi primum arcem occupavit ,
χόμενοι , ουκ ηδύναντο οι 25 αμύνεσθαι προς αλλή- in unum locum contraclos occidit. Nuinero autem
λους, και άλλους των βασιλέως. 'Απείπον δή , erant trecenti. Ducem horum die postero in duis
προσώκησαν δε ες ομολογίαν τώ βασιλεί. Τούτους secuit parles . Ηinc profectioneminstituit perLeon
μεν ούν ως την ακρόπολιν παρέλαβε , πάντας απα- tarium ( 84 ) : el castris positis, cum accepissci
Notulæ marginales .
(84) Olim Megalopolim .
18 1η μηο , ήδη .
C7 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 468
groll uxores et liberos collocassent in urbem A γαγών εις ένα χώρον, κατέσφαξε, γενομένους τους
quamdam munitam nomine Cardiceam , confestim σύμπαντας ες τριακοσίους, και τον άρχοντα αυτών
O

eo pergens, ibi castramelatus est. Die postero ur-
bem oppugnare slalvebat ab arce, morumque una
cum peregrinis prorwere volebat. Azapides jissit
irruptionem facere eo loci ubi palatium regium est
ct inde in hosteln descendere. Az: pides confestim ,
ut imperatum erat, irrumpentes, Griecos vicerunt ,
et in fugam abire compulerunt. Interim reliqui una
cum prædictis ingrediebantur in urbem : ct truci-
dabant, nemini parcentes, viros, mulieres, jumenta ,
et pecora . Etiam hi qui arcem tenebant, continuo
dedilionem fecerunt . Bochales aulem cum suis
propinquis urbem istarm regelbat.. Rex illico per
preconem in castris edicijubet,, si quis lancipiunt καιB την πόλιν, και εφόνευον αφειδέστατα, παραγγεί
abduxerit, si non illico accedat , id secum adducens,
mancipium dominum interficial : postea interlicia-
lur et inancipium . lloc cdicio promulgalo, nihil
rarius erat in castris , quam mancipia urbis istius .
Abducta erant inde mancipia mille el trecenta .
Hæc jussit in unum locum congregari , el omnia
necari. Atque adeo in mancipia sævitum est, ut
mullus Leontarij civis relictus sit , neque vir, neque
mulier. Audivi postmodum ex finitimis , cadavera
hominum fuisse circiler ses mille , et jumenta
plurima. Cum cxleræ Peloponnesi urbes hoc cru-
dele regis factum accepissent, confestim melu 253
In potest:ilein regis concessere ,, mittentes legalos
ad regem . Inter cætera Salvarium Arcadiæ , navale
ejus regionis , ex allverso Pyli situm, urls mani . C προσόντων λέιφθήναι, μήτε άνδρα, μήτε γυναίκα.
tissima, regi se tradidit. Urbem hanc ubi suscepil
rex , viros el mulieres civitatis in carcerem misil.
Hi congregati, seu in unam sumiman collecti,
crant decem mille, quos se interſecturum rex si .
οιulalbat . Tandem eos transportavit in Byzantii
regionem , ut in Byzantii suburbanis degerent. De-
cem sivc principem Demetrium circumduxit vinc-
lui , donec eum iterum ad colloquium admitterci.
Boden, principe monenle , misit rex Josuen liaaci
lilium , ut reciperet Epidaurum , et principis
5 φυλακήν εποιήσατο σύμπαντας, ές μυρίους μάλι
Ixoremet filiam , quam rex se uxorem du
curum dicebal , secum inde adduceret. Græ-
corum princeps de suis ducem misii, qui per-
ul urben Iraderent regi,,
Suaderel Epidauri incolis ut
tum filiam
el palerentur principis tum uxorem ,
inde abduci. Josue cum Græcorum robore proſec .
llis est Epidaurum . Cum venissei ad urbem , civi-
talis judex , suadentibus id el aliis civibus, deficit
a principe : nec in sé esse situm respondii, ut ur .
bem regi Iraderet. Verum Græcorum principis cum
uxorem , lum liliam passus est exire urbc. llas ,
ubi egressie erant, accipientes, rediere in castra .
θυγατέρα. 'Ιησούς μεν παραλαβών τους "Ελληνας, ήλαινεν ες Επίδαυρον • ώς δε αφίκετο επί την
τη ύστεραία χωρίς έτε με το σώμα ποιησόμενον.
'Εντεύθεν “λαυνε διά Λεονταρίου της πόλεως , και
στρατοπεδευσάμενος , ως επυνθάνετο , πάντας είσ
ενεγκαμένους γυναίκας τε και παίδας , και αυτούς ,
ερυ μνήν τινα πόλιν Καρδικίην καλουμένην , αυτίκα
επεισπεσών εστρατοπεδεύετο. Και τη ύστεραία
προσέβαλλε μεν από της ακροπόλεως, και έτειχο
μάχει συν τοις νεηλυσι • τους δε 'Αζάπιδας εx:-
λευε κατά τούτο της πόλεως προσβάλλειν, ή βάσιμα
ήν αυτοίς υπερβήναι. Και οι μέν Αζάπιδες εισπε
σόντες αυτίκα, υπερέβησαν τους Έλληνας , και
έτρέψαντο. Φερόμενοι δε άμα αυτοίς, εισέβαλλον ές
λαντος, και άνδρας , και γυναίκας, και υποζύγια ,
και κτήνη, ουδενός φειδόμενοι. Αυτίκα και οι εν τη
ακροπόλει παρέδωκαν σφάς, ές ομολογίαν χωρί
σαντες . Μποχάλης δ' ήν και της πόλεως άρχων, και
οι προσήκοντες αυτώ. 'Ενταύθα κήρυγμα ποιησά
μενος ο βασιλεύς ες το στρατόπεδον, ανδράποδον 18
όστις απήγετο , αν μη αυτίκα ήκη άγων , το μεν
ανδράποδον κελεύσει ανελεϊν τον δεσπότην , μετά
δε αναιρέσει και το ανδράποδον . Μετά δε ταύτα
ουδέν σπανιώτερον ήν εν τον στρατοπέδω ανδραπό
δων των της πόλεως ταύτης. Συναπήχθησαν γάρ
ές χιλίους μάλιστα και διακοσίους . Τούτους δε
σύμπαντας απογων ες ένα χώρον αυτού ταύτη διε
χρήσατο. "Ωστε μηδένα των της πόλεως Λεονταρίου
'Επυθόμην δε μετά ταύτα των περιοίκων γενέσθαι
τα σώματα αμφί τα εξακισχίλια, υποζύγια δε πολ
λαπλάσια . Ταύτα γενόμενα υπό βασιλέως ως επυν
0άνετο και τα λοιπά της Πελοποννήσου αυτίκα
προσεχώρησεν υπό δέους , πρέσβεις πέμποντα ως
βασιλέα , άλλα τε και Σαλβάριον και Αρκαδία, επί
νείον της ταύτη χώρας, προς τη 11ύλω ώκημένη ,
πόλις έχυρωτάτη. Τούτους μεν ως παρέλαβε βασι
λους τους πολέουν, τους άνδρας τε και γυναίκας ες
στα συναθροισθέντας . Και ώρμητο μεν ως απο
κτενών , μετά δε έπεμπεν ες την Βυζάντιον 21 χύ
ραν ες τα προάστεια , ώς oικήσοντας. Τον δε ηγε
μόνα Δημήτριον περιήγεν ενταύθα , άχρι προσόδου
D περιελαύνων. "Έπεμπε δε συναινούντος και αυτού
του ηγεμόνος Ιησούν τον Ισαακίου , παραληψόμε :
νόν τε την Επίδαυρον , και άξοντα τήν τε ηγεμόνος
γυναίκα και θυγατέρα , ήν έφασκεν αγαγέσθαι
ες γυναίκα εαυτώ βασιλεύς. "Επεμπέ τε και άρχον
τα των εαυτού και ηγεμών των Ελλήνων , πεί
σοντα μεν τους εν τη Επιδαύρο παραδιδόναι την
πόλιν , και την γυναίκα αυτού απάξοντα , και την
.

πόλιν , ενταύθα και της πόλεως άρχων , εναγόντων άμα και των εν τη πόλει, αφίστη από του ηγεμό
νος , και ουκ έφη παρ' αυτώ διδόναι την πόλιν . Την μέντοι ηγεμόνος Ελλήνων γυναικά τε άμα και
Nolulic marginales.
26 'Aνδράτ:οδα. R. μι in c. 27 Βυζαντίου . Π . αι ιι ε . 1

και

1
 463 DE REBUS TURCICIS LIB . IX . 4Ο
θυγατέρα επέτρεψεν. έξιέναι. Και ταύτας μέντοι , ώς εξήλθον της πόλεως, παραλαβόντες , ήλαυνον ές
το στρατόπεδον .
Βασιλεύς δε πυθόμενος , ώς έκαστα εγένετο τα Α Rex . ubi intellexit ut singula circa Epidaurum
περί Επίδαυρον, τήν μέν γυναίκα του ηγεμόνος, accidissent , principis uxorem et hliam ex Pelo
και θυγατέρα, εκ της Πελοποννήσου ευθύ Βοιωτίας ponneso recta in Bæotian subduci jussit, addilo
υπάγειν εκέλευσεν , επιστήσας ευνούχον τη θυγατρι in custodian virginis eunuclio . Nec mullo post
1, του ηγεμόνος: μετά δε ταύτα ού πολλώ ύστερον και
+
ctiam principem ab Peloponneso ad uxorem per
αυτόν τον ηγεμόνα υπάγειν έξω Πελοποννήσου gere jubet . Rex illico capta Carlicea, profecius
επέταξε, παρά την γυναίκα . Αυτός δε ήλαυνε μεν est contra Venetorum urbes. Venitque visurus
est
αυτίκα μετά την Γαρδικίης αίρεσιν επί τας Ουενς- Coronam Zaganus Peloponnesi præfectus, cui
των πόλεις , και Κορώνην αφίκετο δυόμενος . Και ο mandatum eral , lit in dedizionem regis redigeret
μεν αμφί ταύτα είχε· Ζάγανος δε και της Πελοπον- Achaiam et Elidis regionem plurimam , necnon
νήσου ύπαρχος , ώς την τε 'Αχαΐαν επετέτρεπτο κα- mediterranea Elidis . Accipiens. Thessaliæ exerci,
ταστρέφεσθαι, και "Ήλιδος την πλείονα χώραν, και lub, el regium equitatum , subjugavit Calauritam
την ταύτην μεσόγαιον, παραλαβών το Θετταλίας urhem , quam Iradebat Doxas (85) , qui inter Alba
στράτευμα, καιιπποδρόμους του βασιλέως, την τε sios facile primas ferebit. Ipse cum necessariis
Καλαβρίτων πόλιν υπηγάγετο, παραδόντος Δόξα suis continuo in ditionem regis concessit, Zaga
B
άρχοντος των εν τοις 'Aλβανοίς επιφανών τα πρώ no urbem dedens . Omnes tamen hos deinceps,
τα φερομένου . Και αυτός μεν αυτίκα προσεχώρη- cum sic imperaret rex , trucidavit. Postea pro
σε , και οι προσήκοντες 18, το Ζαγάνη παραδόντες
3 ſeclus est contra Grebenum urbem munitissi
την πόλιν , ούς ξύμπαντας τούτους ύστερον , βασι- mam , et hanc oppugnare instituit : verum loci
λέως επιτάξαντος , διεχρήσατο ελαύνων δε επίΓρε- dificultale impedilus, cam expugnare nequivil.
βενών, οχυράν πόλιν , ταύτην μεν προσέβαλλε τε , Tentabat deinde et reliquas Albanorum urbes ,
και εξεκρούσθη τη χαλεπότητα του χωρίου. 'Από . inter quas ct Santamariam ( 86) : in quam urbeln
• πειραν σε ποιούμενος των άλλων χωρίων , Σαντα- plurimi regionis ejus opulenti divilias et opes
μέριον πόλιν , ές ήν ώς πλείστοι των ταύτη πε- contulerant, ct ibi servabantur. Evocantes autem
ριοίκων όλιο : κατέθεντο τον πλούτον, και την άλ- Zaganum ad colloquium,, felus 254 pepigerunt ,,
λην ευδαιμονίαν , ώς αυτόν ενταύθα άφικόμενοι
2 el eidem arcem dediderunt. Hac accepta , dolo
διεσώζοντο , προσφέροντες λόγους τη Ζαγάνη, περί circumvenit omnes . Nam inimisso exercilu , omnes
ξυμβιβάσεως , σπονδάς τε εποιούντο, και την ακρό- cepit, et in marcipiorum conditionerm traduxit :
πολιν παρεδίδoσαν. Ταύτην δε ώς παρέλαβε , δόλω plurimos eorum etiam occidit. Hæc ubi fapja
εξαπατήσας , τη ύστεραία μενόντων των εν τη πόλει ο per tulit ad celeras Alianorum urbes, nullam
κατά χώραν, επαφείς τον στρατόν, ήνδραποδίσατο, amplius spem salutis sibi, in rege cernebant.
amplius spein
και πολλούς αυτού ταύτη διέφθειρε . Ταύτα ως Quapropter singuli in suis urbibus, besli resistere
ήγγέλλετο και ες τάς άλλας πόλεις, ώς ουδέν σφίσιν parabent , nec ullam amplius oppidulum deditio
έτι έμπεδον είη των προς βασιλέα 9 πραγμάτων, nem facere volebat . Et Zaganus quidem cum lalia
ώιμηνιο αμύνεσθαι ώς έκαστα εν ταις εαυτών πο- faceret, masimam calamitatem Santamariæ invc
λεσι, και ουδέν έτι των πολισμάτων ήθελε προσχω xit. Cæterum non mullo post, el ipse suo officio
ρεϊν. Και ο μεν Ζάγανος ούτω πράξας, τα μεν excidit, Rex interea corona relicta , profectus
του 30 Σανταμερίου εδυστύχησεν ού πολλώ ύστερον, est Pylum , et ibi castra ponebat, Aderat ibidem
και απέβαλε την αρχήν . Βασιλεύς μεν δή από Κα- et Thomas cum navi : quam conscendens, solve
ρώνης ές Πύλον άφικόμενος , ενταύθα εστρατοπε- Iat,, exspecialurus quonam res Peloponnesi es
δεύετο , ήπερ και ο Θωμάς συν τη νη· ες ην εμβάς sent evasuræ . Huc cuni appulissent naves Vene.
και αναγόμενος , έκαραδόκει, ή χωρήσει τα μελο . lorum , edixerunt ut hinc dccelerei, nec in ipso
ποννήσου πράγματα . Τούτω μεν επιπλέουσαι νέες rum porlu resistere regi insiilsierel. Illic quilem ,
των Ουενετών προηγόρευον εντεύθεν απαλλάττ:- ubi castrametatum ,esse ancieral regen , abibal,
σθαι, μηδέν εναντίον βασιλέως ανέχειν επί του D committeus pelago naven . Venetorum autemleg!
σφετέρου λιμένος . Ούτος μεν, ώς βασιλεύς έστρατο- ιιli accedentes luc ad vegean ,, federa iuila con
πεδεύετο, απηλλάττετο αναγόμενος ες το πέλαγος " firmarunt , et hospitalitatem, benevolentinique
οι δε Ουενετών πρέσβεις αφικόμενοι ενταύθα παρά maximam regi exliibebant. Nihilominus tamcn

βασιλέα, τάς τε σπονδάς επε κύρουν σφίσι, και την regii equitesincursiorien in Pylunfacientes, and!
ξενίαν τε και εύνοιαν ενεδείκνυντο βασιλεί. Οι μεν paucos Albanos, qui in ea regione ageball, ce
ούν ιπποδρόμοι όμως ες την Πύλον επιδραμόντες, perunt,, et finilimos necaverunt . Eilatus regis
τινάς ουκ ολίγους ενταύθα των ταύτη 'Αλβανών deinde pergebat Meihonam , ut viderci, quinam
Notule marginales .
(85) Tochins sive Topius. dicitur : quidam Lencada, alii Nerytum insulausesse
(86) Santamaria. Forle que Sancta Maura kodie putant.
23 Ιn uno , και οι προσήκοντες προσεχώρησαν. 1929 Ια μπο,, βασιλέως. 30 Ιn C. Ι . est lacuntu.
401 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 472
urbe essent egressi, οι seuclipsos dederent regi . A των περιοίκων ελόντες , διέφθειρον . Έλάσαντος: δε
Verum quidam ab equitibus perempli sunt. Rex ίππα του βασιλέως επι Μεθώνην, και θεασαμένου,
collectis omnibus, Pylo decedens, Græcoruin τινές των της πόλεως επεξήλθον ως επί σπονδαις,
principem Demetrium recta in Bæotiam proce • και τινες αυτών διεφθάρησαν υπό των βασιλέως.
dere jussit, ut in ditionem redigeret mediterra- Βασιλεύς δε από Πύλου συσκευασάμενος, τον μέν
neam , que ibi est, regionem , sicuti supra docui- του Ελλήνων ηγεμόνα έκέλευε την μεσόγαιον υπά
mus. Ipse vero cum bærerel in Achaize regione , γοντα ευθύ Βοιωτίας ελαύνειν, ως πρότερον μου
elet Ioca que ibi erant ,, in editionem accipiens,, δεδήλωται» αυτός δε επί 'Αχαΐδος γενόμενος , και τα
dedentibus sese principibus, venit in Achaiam , ταύτη χωρία παραλαβών, παραδόντων των αρχόν
vehens secum Asanem , uxoris quam princeps των , παρεγένετο ες 'Αχαΐαν , περιέγων και 'Ασά
habebat, fratrem . Huc veniens, accepit misera- νην , τον του ηγεμόνος γυναικός αδελφόν. 'Ενταύθα
bilem calaspitalem, quæ contigissel Santa niariæ . δε αφικόμενος , ως επίθετο τα περί Σανταμέριον
1

Graviter, ea audita , succensuit Zagano ; nam me-
rito indignabatur. Siquidem propter errorem
sire crudelitatem Zagani in Græcos, reliqua ur-
B
bes cunctabantur ad deditionem spectare . Jussil
igitur res per præconem in castris edici, ut manci-
pia Santamarie conquirerentur : omnia quæ in
castris reperiebantur , libertatem pristinam reci-
piebant. Plurima, antequam id fieret, transcen-
derant ab Achaia in Ætoliam . Zaganus quoque
plurimos captivos in mancipiorum numerum re
Jalos, domum transmiserat . Urbem dehinc Gre-
benum , misso Josue Scopiorum præside , cepit :
et tertiam lominum , qui in 255 ea urbe erani ,
partem al mancipiorum miserabilem fortuna )
deduxit. Hinc ipse eligens pulcherrimum quod
que mancipium , ea auferebat. Etiam antequam
hæc evenirent, Patrarum pr:pfecius nomine Isoca-
les oppidula quædam finitima subegerat . N :om C
Græci ubi intellexerunt regem populari mediter-
raneam regionem , et necare plurimos, ibi lum
singulæ civitates contendebant summis studiis ,
ut se traderent regi, priusquam ipse adveniens
urbes dirueret : quaslam in mancipiorum nume- , ούν, επιλεγόμενοι δε τα κάλλιστα των πόλεων αν
rum redigeret , et alios leilio daret. Turci igitur δράποδα , αφηρούντο. Και τα μεν αυτοί ή δραποδί
urbes susceperunt, et eligentes pulcherrima man-
γενόμενα , έχαλέπαινε το Ζαγάνα , και ήχθετο, ότι
διά τήν εκείνου παράβασιν ες τους Έλληνας χαλε
πως αν αυτό προσχωρήσεις τα λοιπά των πολι
σμάτων . Κήρυκα δε εποιείτο ανά το στρατόπεδον ,
ώστε έφιέναι τα από Σανταμερίου ανδράποδα . Εν
ταύθα όσα ήν ήλευθερούντο . Τα μέντοι πλείο έφθη
σαν διαβάντα ες την Αιτωλίαν από της Αχαΐας.
Ζάγανος δε τα πλείω διαβίβασεν απαγόμενος 36' οί
καδε . Την μεν ούν Γρεβενού πόλιν , πέμψας Ιη
σούν των Σκοπίων ύπαρχον, παρεστήσατο και του
των την τρίτην μοίραν ανδραποδισάμενος , και επι
λεξάμενος , εί τι καλόν ήν ανδράποδον εν τη πόλει ,
αφηρείτο . Και πρότερον μεν και της Πατρών πό
λεως άρχων Ισακάλης τούνομα παρεστήσατο ενια
των περιοίκων αυτού πολισμάτων . Οι γάρ "Ελλη
νες, ώς ήσθοντο βασιλέα καταστρεψάμενον την με
σόγαιον , και δια φθείροντα άνδρας ως πλείστους
των πόλεων , ώρμηντο μεν αυτός τις έκαστος φθη
ναι βουλόμενος παραδούναι σφάς, πρινή άφικόμε
νον τον βασιλέα εξελείν σφάς, τα μεν άνδραποδι
σάμενον, τα δε και επισφάξαντα 21. Οι δε Τούρκοι
απελάμβανον 31 μεν τας πόλεις , 'Απρικοί 33και μεν
ζοντο, τα μικρά των πολισμάτων , τα δε μεγάλα
>

cipia, quæ in iis erant , et vocantur Aprici, sibi παρελάμβανον , επιλεγόμενου τα κάλλιστα των πό
conservabant. Urbes quidem minores ſæde diri . λεων σφίσιν. "Ως δε λύκοι επί πρόβατα νομέων
piebant, at majores in ditionen accipiebant, έρημα εσβαλόντες, αυτάρκως ουδέποτε κορέννυνται
cligentes sibi ea quæ in urbibus eranı pulcherri- του φόνου , ελεεινώς δε πάσχουσιν από των θηρίων
ma. Quemadmodum in oves a pastoribus desertas τούτων των λύκων • ούτω δή και η Πελοπόννησος
irruunt lupi, nec cæde unquam satiantur, verum εν τω τοιώδε κάκιστα απώλλυτο, διαφθειρομένη
misere luporum sievitia oves pereunt ; sic ea υπό των βασιλέως ανδρών , οικτρότατα άλλων άλλη
tempestate (87) Peloponnesus crudelissime inter D απολλυμένων .
ibat, vastata et corrupta ab regiis militibus, cum alii bic, alii alibi miserandum in modum occum
berent.
Rex cum advenisset Palras Achair , castra com- Βασιλεύς μεν ούν αφικόμενος ες Πάτρας της
munivit, et Castrimenum urbem in deditionem ac- "Αχαΐας, έστρατοπεδεύετο , τό τε Καστριμένον τό
cepit. Misit quoque preconem ad Salitseniram, qui λισμα πρόσεχώρησεν αυτώ. Και προς Σαλμενίκην
juberel eos urbem dedere. Verum lii responderunt, πέμπων κήρυκα, εκέλευεν αυτούς παραδούναι την
se nondum satis paratos esse iit deditionem face . πόλιν. Οι δε ουκ έφασαν εκόντες είναι σφά , παρα
rent . Scire eniin se , si deditionem facereni, se idem δούναι, ειδότες ως όμοια πείσονται τοις άλλοις "Ελ
quod accidissel reliquis Græcis passuros. llæcul λησι. Ταύτα μεν ως ανήχθη ες βασιλέα , συσκευασά

Notulæ marginales.
(87) Anno 1458 .
33
10:" In uno, απαγόμενα. 11 Επισφάξοντα . Sic etiam R. 11 Παρελ. » Ιη
In uno , 'Απρoικot.
473 DE REBUS TURCICIS LIB . IX. 474
μενος τη υστραία, αφίκετο επί την • Σαλμενίκην. A relata sunt ad regem, postero die on ailius collecti::
"Έστι δε ή πόλις αύτη, έν ακμή 38, καθήκουσα από venil Salnjenicam . Urbs hæc sila est in cacumine
ορέων υψηλοτάτων, ερυμνή μεν ες τα μάλιστα , montiuni excelsorum , locique nalura est munitis
ακρόπολις δ' ανέχει επί πολύ του κρημνού ανατεί- sima. Arx præterea urbis exædificata est in præci
νουσα. 'Ες ταύτην των περιοίκων, Ελλήνων τε και pitio montis, erigens se supra urbem . In hac ser
'Αλβανών , οι πλείστοι διασώζοντες αυτοί τε , και αι vabantur, pulantes se vulos fore ab imminenti dis
γυναίκες , και τα παιδία . Βασιλεύς ούν ώς επέλασεν, crimine finitimorum Grilcorum et Albanorum pluri.
επολιόρκει την πόλιν, τηλεβόλοις τε παίων το τείχος mi cum uxoribus et liberis. Rex ubi ad cam urbem
της πόλεως , έρυμνόν ον και αυτό πάνυ . Και οι νεή- accessit , bombardas expediri jussil, quibus nuro!,
λυδες προσέβαλλον μεν εγγύτατα του τείχους , και qui firmissimus erat , nec Lombardis cedebat, quos
επειρώντο και άλλη ή προεχώρει , Ου μέντοι προε- savit. Tandem in aliis locis periculum fecit, si quid
χώρει αυτούς ούτε και της πόλεως αίρεσις, ούτε τάλ- promovere possei , Quamvis tamen omnia lentaret,
λα αξίως της παρασκευής. Τηλεβολίσκους μέντοι urbem capere nequibat, nec quidquam tanto op .
ετίτρωσκον ουκ ολίγους των εν τη πόλει . Ημέρας paralu «lign : no efficielbat . Bombardariiinterim
δε επτά πολιορκών , και το ύδωρ του ποταμού κατα- paucos oppidanos vulnerabant globulis. Cum auteni
B
σχόντων των νεηλύδων, ου πολλά ύστερον οι εν τη urbem diebus seplem obsidione urgeret, et pere
πόλει , εν απόρω καθεστηκότες , ώς δίψει συνείχοντο grini milites aquam luminis , unle olbsessi aquam
απαύστω , παρέδωκαν σφάς τη βασιλεί. Τούτους μεν hauriebant , olitinuissent , nec uiulio post sili expl---
αμφί τους εξακισχιλίους όντας ες ανδράποδα διελό- gnali oppidani, semetipsos regi de liderunt. llos
μενος τοίς αρίστους κατά το στρατόπεδον , επιλεξά- igitur ad uniserandan ancipioruna fortuna re
μενος παίδας ώσει εννακοσίους εις τους νεήλυδας , lactos , rex in omnes exercitus si proceres parti
τους άλλους απέδοτο εν τη αγορά. Ο μέντοι εν τη ( ur . 256 Inc quoque elegit pricros circiter non
ακροπόλει των Ελλήνων , Παλαιολόγος ήν τούνομα , fentos , quos in percgrinorum ordinem transtulit.
λόγους τε εποιείτο, εφ' ώ παραδοίη την ακρόπολιν, Reliquum vulgus venit in publico foro . Is autem
αν μέντοι συσκευασάμενος σταθμόν ένα, απιών στρα- qui arci præerat, eral Jux Græcorum , nomine
τοπεδεύο :το. Βασιλεύς δε πρoσίετό τε τους λόγους, Palirologus . Indicabat regi se arcen» traditurum ,
και ομήρους λαβών, επανέστη εντεύθεν » κατιών δε si ipse hinc profecius williare onom castra posuis
ες το Αίγιον , έστρατοπεδεύετο , καταλιπών αυτού set. Rex conditionem lianc haud abinuit : accepris
Χαμουζάν, τον Πελοπον νήσου τε και Θετταλίας que in rei fidem obsidibus, inile digressus est : et
38
υπαρχον. Τούτον γούν επιστήσας, 37αφείλετο την C veniens Egium castrs locavit, relicio illic Cla
αρχήν Ζαγάνου διά την Σανταμαρίου και αποτυχίαν . muze Peloponnesi et Thessaliæ præſecto . Hunc leo
Ούτος μέντοι ως κατελέλειπτο αυτού, εφ' ώ παραλα. Ιoponneso et Thessaliae praefecerat rex , cum cx
δείν την πόλιν, διέτριβε τη υστεραία . Και οι μεν dignitate expulisset Zaganum propter Santamaris
“Έλληνες απόπειραν ποιούμενοι, εξέλιπόν τινας των calamitalem . Ille aulem jussus maniere , ut arcem in
εν τη ακροπόλει , ώστε απιέναι αποφερομένους τα deditionem caperet, postero die moralus est, nihil
έπιπλα σφών ες την αντιπέραν της Πελοποννήσου faciens. Græci aulem periculum facturi, num satis
ήπειρον, οι διενοούντο διαβήναι επί τους Ουενετούς. omnia luta sint, quosdam eorum qui in arce fue
'Ες τούτο γάρ σφίσιν έπεποίηντο αι σπονδαι. Του . rant, dimiserunt, ul abirent portantes sua : n supel
τους μέντοι έξιόντας εκ της πόλεως και παρασκευα- leciilem in continentem , quae ex adverso. Pelopon
ζομένους απιέναι συλλαμβάνει ο Χαμουζάς , και nesi erat. Nam inde cogitabant transire ad Vene
εις άνδραπόδων λόγον ποιησάμενος , επέσχε τους εν los ; hac enim conditione ralus iclum erat. los
τη ακροπόλει παραδιδόναι την ακρόπολιν. Γράμμα- igitur egressos urbe, et al abitum instructos coin
τα δε πέμποντες ως βασιλέα, απήγγελλον την του prehendit Chamuzes et ad mancipiorum condilio
υπάρχου αγνωμοσύνην, και ως αυτίκα παραβαίη 0
nem eos trahens, auctor ſuit iis qui in arce erant
τας βασιλέως σπονδάς. Πυνθανόμενος δε έκαστα , τον non tradendæ arcis. Literis enim nissis signifi
μέν του Χαμουζάν εξέλασεν από της αρχής, Ζάγανον carunt regi ducis imprudentiam et inscitiam , quod
δε αύθις απέδειξε Θετταλίας τε άμα και Πελοπον- illico fædera regis violaverit. Rex quid actum es
νήσου άρχοντά τε και ύπαρχον . 'Επιτρέψας δε αυ- set, ubi rescivil, Chamuzam oficio suo ejecit :
τω άμφω τη χώρα, αυτός ήλαυνε διά του Φεναώ. Zaganum vero iterum pr:rfecluno Peloponnesi, il
Ενταύθα ούν αφικόμενος , έπεμπε κήρυκα ες τα ducem Thessalia constituil . Cum buic rcgioses
πολίσματα , ώς βασιλεύς αυτούς των παρεληλυθό- islas commisisset, iter fecit per Phæanum . Huc
των συγγνώμην τε ίσχοι, και κελεύοι κατιόντας από cum venisset, præconem dimisit per oppidula fini
των πολισμάτων , αγοράν παρέχειν τώ βασιλέως lima, qui dicerel : regem preteritorum veniam dir
στρατό. Οι μεν ούν τινές αυτών επείθοντο , και κα- re, et jubere, uit descendentes in castra , suis. mili
τιόντες ες το στρατόπεδον , συνέμισγον τους Τούρ- libus commeatum vendant. Quidam igitur diclo au -
κους : βασιλεύς δε συναγαγών τούς τε των θυρών dienles fuerc , el venientes in castra , admiscebartur

Nolulæ marginales.
* I uιο , ές τ . 38 Ές άσμη . 35 In uno , γάρ . 37 In uno , Σανταμ : ρίου .
473 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 476
Turcis . Rex congregans Januaram nmilites , quot- Α και ιπποδρόμων όσοι παρήσαν, ήφίει επί τους 'Aλ
quot priesto erant, et equites, eos emisit in Allba- βανούς, ώς άναρπασομένους. Ούτοι μεν ούν όσοι
nos, quasi omnes rapturus. Quotquot præconis voci επείθοντο τω λόγω, εξαπατηθέντες ούτω απώλοντο,
paruerant , in hunc modan occumbebant , et jumen- και τα τε υποζύγια και κτήνη της χώρας εξελαύ
la peroraque, hac occasion, lisi , abigenles adve- νοντες , έκομίζοντο επί Κόρινθον . Επί λόγω τοιώδε
iere Corinthum . Pari fraude usus , etiam in Phlium- επέδραμε τα Φλιούντος χωρία . Ο γάρ εν τούτοις
tis regionem incursionem fecit. Nam Albani inco- κατωκημένου των Αλβανών, άτε έν οχυρώ πάνυ
lentes Inca ista nmunitissima , Grecorum res agebant ώκημένοι, ήγον και έφερον τα Ελλήνων πράγματα,
et ferebant.Reliqui Albani, qui habitabant in inferio- και τους λοιπούς τουσδε ες τα κάτω χωρία της Πελο
re Peloponnesi regione, accedebant prædictis Albanis ποννήσου είχον, επομένους σφίσιν, ή αν ούτοι υφη.
auxiliares, et sequebantur quocunque bellum aver- γήσαιντο επί τον πόλεμον . "Ωστε ασθενη έγνω ποιή
lissent. Itaque rex décrevit loca ista reddere int- σαι δείν τα χωρία ταύτα , και ώρμημένους εντεύθεν
firma. Albanos preterea hine digressos noluit am- τους Αλβανούς 38 νεωτερίζειν ες την βασιλέως χώ
plius quid in sua regione rex innovare . Nam plerum- ραν. Και το γε πλέον της αποφάσεως ούτως ελέγοντο
que Albanos , quemadmodum modo diximus, 257 ποιείσθαι , και άγειν τους λοιπούς, όπου αν εξηγή
B
defectionem fecisse aiunt, et reliquos defectionis σαιντο. Ταύτα μεν ες την Πελοποννήσου άλωσιν ες
socios traxisse. Io hunc modum in dilionem regis τοσούτον εγένετο.
rediit Peloponnesus.
Res autem veniens Albonas, obambulans hinc Βασιλεύς δε 'Αθήναζε αφεκόμενος , περιιών ,
inde, veterem illam urbem et portus speciabat. In έπεσκόπει την τε παλαιών πόλιν, και τους λιμένας .
lerea quidam peregrini , qui in arce erant, expo . 'Εξηγουμένων δε οι τών εν τη ακροπόλει νεηλύδων,
nant regi quosdam Atheniensos conjurationem re- ως Αθηναίων τινές συνθέμενοι προδοσίαν Φράγκο
cisse , ut proderent urbem Franco Beotize principi , της Βοιωτίας άρχοντι πρότερον γενομένω Αθηναίων
qui antea princeps Atheniensium exsliterat. Sic τυράννω, ές κίνδυνον αφίκοντο αυτοί τε και η πόλις.
urls et Athenienses in magnum discrimen venere . ' Ενταύθα ανα πεισθείς βασιλεύς, συλλαμβάνει δέκα
Nam rex huic indicio fidem dans, capit cives de- των αστών, άνδρας τους δλβιωτέρους, και απαγα
cem opulentissimos : eosqnc inde abducens, de- γών τούτους, κατώκισεν ες Βυζάντιον. Κομιζόμενος
portavit Byzantium ut ibi habitarent. Redicns ani- μέντοι επ' οίκου , και πέμπων κήρυκας , εκέλευε τις
tem domum , præcones misit, jubens Demetriumu ηγεμόνα Δημήτριον υπάγειν πρόσθεν συν τη γυναι
duceim precedere cum uxore ; ipse vero per: otium cκι, και αυτός σχολή επορεύετο. Το μέντο: ήγεμόνι
sequcbatur. Duici quidem tradidit urbem Ænum , επέτρεψεν Αίνον πόλιν , και πρόσοδον από της αυτού
el vectigal quod ab salinis istius urbis solvebatur . ταύτη αλικής , και από των θυρών, ε; εξήκοντα μυ
Præterea aa Jannis regis accipiebat circiter sexa- ριάδας άργυρίου . Τον μεν ούν Φράγκον του Αντω
ginta myriatles librarum argenti . Francum Antonii νίου παίδα , παιδικά τε αυτού γενόμενον , ώς λέγε
filium quo per amorem abusus fuerat (ut fertur) ται, και παραδόντα την Αθηναίων ακρόπολιν, πέμ
eique crediderat Atheniensium arcem , eum, inquam , πων Ζαγανω τα της Πελοποννήσου υπάρχω, εκέ .
misit ad Zaganum Peloponnesi præfectum, quein λευεν ανελεϊν . Ζάγανος δε ες την σκηνήν συγκαλέσος
occidi jussit. Zaganus invitans istum in tentorium αυτόν, ές ομιλίαν καθίστατο άχρι νυκτός . Μετά δε
saum , cum co collocutus est usque ad noctem . Pos- ως απιών ώρμητο έπί τήν εαυτού σκηνήν, κελεύσαν
lea aulem cum abiret Francus pergens ad suum τος δε αυτού, ταύτη απέκτεινεν. Τούτου μεν η τε
tentorium , ibi interfectus est a Zagano, eum ut ibi λευτή ούτως έσχε. Βασιλεύς δε κομιζόμενος επ' ούν
necarelar, precibus impetrasset. Franci mors talis κου σχολή επορεύετο . Και επι Φερδάς αφικόμενος,
fuit. Rex autem per otium revertebatur domuni. ημέρας τε διέτριψεν αυτού. Ήγγέλλετο γάρ από
Cum advenisset Pherrhas, diem ibi moralus est. Nam Παιόνων στρατόν ελαύνειν, επιόντα επί τον "Ιστρον.
farma erat, Pannones cum exercitu accedere ad 1s- D Ως δε κατάδηλα έγένετο , ουδέν όντα , παρήν ές
lrum . Ubi autem cognitio est , Tamam banc esse 'Αδριανούπολιν ου πολλά ύστερον άμα άγων και
Pulsam , non multo post Adriano; olim pervenit, du- των 30 Ελλήνων βασιλέως αδελφον Δημήτριον, και
cenis secuin Græcorum regis fratrem Demetrium γυναίκα . 'Ες μεν ούν τα βασίλεια αφικόμενος, πέμ
Cum uxore. Ubi processit in reziam se kem , misso ψας τον τε ευνούχον, απήγαγεν από της του ηγεμό
nuntio cumchum abduxit a custodia filiæ ducis. Za . νος θυγατρός . Ζάγανος δε καταλειφθείς εν Πελοπον
ganus qui relie ! us fuerat in Peloponneso, habens νήσω , έχων μεθ' εαυτού και το της Θετταλίας στρά
sub se Thessalie exercitum , equitibus exceptis res τευμα άνευ των ιπποδρόμων , καθίστη περικών τα της
Peloponnesi circumiens componebat. Plurimum Πελοποννήσου πράγματα, και μεγάλα απέφερε κέρ
fneri lain baie, necnon Peloponnesi ducibus acce- δη, αυτός τε και οι της Πελοποννήσου άρχοντες, από
Ubat al miancipiis, quæ clam ferentes transmise- τε άνδραπόδων, ά κρύφα αποφερόμενοι , διεβίβαζον
13 : ! Thessalian . Peloponnesiaci quoquc plurima ές Θετταλίαν, και δώρα είσπραττόμενος τους εν τη
Notulæ marginales
Jr, ir R. deesi. 2. Tó ), Sic eliam R.
 DE REBUS TURCICIS LIB. IX
477
Πελοποννήσω. Και Σαλμενίκην επελαύνων επολιόρ- A munera in isluin virum congerebant. Salmenicam
κει, λόγους τε προσφέρων επιείκεις εις την παράδο-
σιν , Ούτοι μεν ουκ επείθοντο » συνέβη δε ύστερον
άσινη υπεξελθείν εκ της ακροπόλεώς ταύτης “Ελ.
λήνων άρχοντα , ενιαυτόν επιμείναντα , γενναιότατα
υποστάντα τον προς βασιλέα πόλεμον. "Ωστε Μαχου-
μούτην τον του βασιλέως οίκου ηγεμόνα , φάναι επί
τούτω τανδρί , ως ές Πελοπόννησον τοσαύτην χώραν
αφικόμενος , ανδράποδα μεν πολλά εύροιτο, άνδρα"
δε μηδένα ότι μή τοιούτον, Βασιλεύς μεν τότε αμφι
τοίς βασιλείοις ήν• Θωμάς δε εκ της Πελοποννήσου ,
και Επίδαυρον παραλαβών, αφίκετο επί Κέρκυρας ,
και εκβαλών γυναίκας τε και παίδας , έπλει επι Ιτα-
λίαν παρά τον των Ρωμαίων αρχιερέα . Και πρέσβυν
από Κερκύρας ως βασιλέα έπεμπε πειρώμενος , ε !
και αυτή χώραν επιδα οποιανούν της Ευρώπης
παράλιον, ώστε την Επίδαυρον παραδούναι το βα-
σιλεί. Τον μεν ούν πρέσβυν συλλαβών , εν πέδαις τε
εποιήσατο, και ου πολλά ύστερον αφήκεν αβλαβή
απιέναι . 'Aφικόμενος δε Θωμάς ο ηγεμών παρά τον
αρχιερέα , την δίαιταν είχεν εκ τούτου , εξακισχιλίους
χρυσίου του έτους στατήρας.
Του δε επιγινομένου θέρους, ώς το έαρ επεγένετο,
εστρατεύετο Μεχμέτης επί τον Κασταμονης τε και
Σινώπης ηγεμόνα , αίτιασάμενος ότι Χασάνη τα
Ιακρώ επιτήδειός τε ήν, και έδόκει αν μεταστήναι
μετ' αυτού επί την Μεχμέτεω χώραν, έπιόντα άμα
εκείνη στρατεύεσθαι. Λέγεται μεν δή και άλλα, ως C gionem, una cum eo hostiliter accellens . Feruntur et
ο ' Αμάρλεω αδελφός, διατρίβων εν ταις βασιλέως
θύραις, συνεβούλευε βασιλεί στρατεύεσθαι επί τον
αδελφόν. Πληρώσας δε ναύς πλοία τε και τριήρεις
αμφί τα πεντήκοντα και εκατόν κατά θάλασσαν , και
αυτός διαβάς ες την Ασίαν, έκομίζετο πεζή διά της
ηπείρου και ο στόλος αυτώ διά θαλάσσης εν χρώ
παραλαβών την 'Ασίαν, ές και αφίκετο επί Σινώπης .
Και ο βασιλεύς στρατευσάμενος διά της Κασταμο-
νίης πόλεως, διελαύνων, αφίκετο επί Σινώπην. "Εστι
δ' ή πόλις αύτη προκειμένη περί τον Εύξεινον πόν-
τον . Διατείνει δε Χερρόνησος ούσα ες την θάλασσαν ,
επί σταδίους είκοσι και επτά , και παρά τω Ισθμα
οικείται η πόλις, εφ' εκάτερα έχουσα την θάλασσαν,
και λιμένα αυτοφυή. Η δε επέκεινα της πόλεως ,
έσω διατείνουσα Χερρόνησος, διήκει επί σταδίους Ρmularum etleporum vivaria . Nec desunt alia ferie,
είκοσιν. "Έμπλεω ; δε εστι παραδείσων τε και δέν-
δρων παντοδαπών, ημέρων τε και αγρίων, Πόρδα-
πας 60 ονομαζομένη , έχουσά τε εντός δορκάδας * ,
λαγωούς τε, και άλλ ' άττα κυνηγέσιμα. Η δε πόλις
ερυμνή μέν έστι έφ ' εκάτερα της θαλάσσης ες τα
μάλιστα, περικαλλεστάτη τε και ωραία , από δε της
.
ηπείρου ανέχει μεν ή πόλις επί ακτήν τινα • η δε
από της Χερρονήσου χώρα της πόλεως πεδεινή τε ,
και ολα προσβάλλειν το τείχει ως βάστα. Μαχου-
Notulæ marginales .
( 38 ) ΑΙ. Αuri .
40 Πρόδαπας , η κ . ut in c. 41 Zopxhola in ulroq.
478
quoque exercitu circumsedit : clæquas conditiones,
φuibus oppidani urbem dederent , obtulit. Ceter
oppidani eas conditiones respuere ,, nec iis oblem
perare voluerunt..Contigit auten postmodum , utit
puneet illæsus exirel ab arce ista Græcorum dux, qui
per annum ibi manseral , quam fortissime el genere
sissime sustinens bellum quod ab rege in ſerebatur .
Nam Machumetes regie domus princeps de isto 258
viro talem sententim protulit : Veni in Peloponne
sum , quæ admodum magna regio est, el mancipia re
peri plurima :: nullum vero virini preteristum.. Rex
ea tempestate in regia sede versabalur. Thomas ab
Peloponneso profectus , et Epidaurum Assiliens ,
accessit ad -Corcyram : et ejectis inde mulieribus
B
et liberis, navigabat in Italiam ad Romanum ponti
ficem . Misit quoque legalum ad regem , periculum
facturus num redilere sibi vellet pro Epidauro, quam
tradere volebat, regionem omnem Europæ marili
mam . Rex legatum istum comprehenili, et in vin
cula duci jubel. Nec tamen mullo post eum invio
Jatum et illæsum dimisit. Thomas veniens ad Ro
manum pontificem , apud eum viclum brabuit,
quotannis sex mille staleres argenti (88) .
Insequenti æstate, ubi apparuit ver, expeditionem
sumpsit Meclimeles contra Castamona et Sinopæ
principem. Ifuic dabat crimini amiciliam, quam fe
cerat cum Chasane Longo ; præterea quod parabai,
Chasani adjonclus, incursionem facere in suam re
alia : videlicet Amarles fraler agens in januis regis ,
regi non cessavit suadere, ut fratri suo bellum in
dicerel. Implens igitur rex naves et triremes circi
ter quinquaginta et centum, eam classem mari pro
fectionem facere jussit. Ipse vero transiens in Asiana
itinere pedestri, per continentem incedebat. Classis
regia Asie Οram tenebat , donec veniret Sinopau,
At rex iter faciens per Caslainonam urbem cum
exercitu , landem pervenil Sinopanı. Urbs liæc pric .
jacet Euxino Ponto , extendit se,, cum sit Cliers
nesus, in mare sladiis viginti seplem : et in Isthino
sila est. Mortis et arboribus abundat. Planlas et
arbores producit omnigenas lam mansuelas, quam
silvestres. Nomen ejus est Pordapas. Sunt ibi da
quas venari solcmus . Urbs admodum niunila est ;
nam utrinquc mari cingilur, cum sit speciosa cu
1 pulchra . Ab continente vergit arbs ea in locum are
nosum . Ea vero régio quæ in Chersonesum pandi.
lur, campestris esl : el hinc facile urbis mania :
gredi licet. laclaumetes profectus ad urbem ista ,
anle adventum regis in Turcorum castra, bujus
modi orationem cum Ismaele habuisse fertur : (
fili Scenderis, tu quidem ex illustri Tyriorum (83)
(89 ) Turcorum .
479 LAONICI CUALCOCONDYLA 450
genere natus es. Praeterea nec le fugit , etiam re- A μούτης μεν ούν , ελάσας επί την πόλιν, πρινή βασι
gem ex isto genere prodiisse, et contra Mechmetze λέα άφικέσθαι ες το στρατόπεδον, προσέφερε λό-
liostes. haud cessare bellum gerere. Quid igirur non γους το Ισμαήλη , λέγων τοιάδε · Ω παι Σκενδέρτω,
pacem et tranquillitatem amplecleris, et fratri 1110 σύ μέν γένους ει των Τούρκων επιφανούς, και τον
dimilium principatum concedens, alteri dimidio γε βασιλέα οισθα , ώς του γένους τούτου ών, πρός
259 principatui imperare non vis ? Sed spolias tra- τε τους πολεμίους του Μεχμέτεω ήρωος ου παύεται
trem dimidia principatus parte , el lolum gubernas, διαπολεμών. Τί ούν ουχ ήσυχίαν άγων , και τάδελ
nec interim abstines injuriis ailversur le provocare φω το σώ την ημίσειαν άρχήν επιτρέπων, ές το
regern . Nunc igitur disce quomodo res lux meliore ήμισυ βασιλεύειν έθέλεις , αλλ ' αφελόμενος τον αδελ
sint loco : nempe eg: essuis all regrm , tripsum el prin- φόν τον σον, σύμπασαν ήδη την αρχήν διέπεις έναν
ciparum ci tradas . Nec ingratum expcriere regem . τία βασιλέως φερόμενος ; Nυν ούν όπως ταύτα 13
Proin :le ne cuncleris hujusmodi beneficio tibi regem επί το βέλτιον καταστη , ίσθι • εξιών , έλθε ως βασι
devincire. Nam solis scio , aliam accipies ab rege λέα, σαυτόν επιτρέψων τε άμα και την ηγεμονίαν.
regionen tra nequaquam minorem , et beale secu- Και ούτω σαφώς ίσθι , ώς ουδέν άχαρι πεισόμενος
reque vives : nec ulla tibi interveniet tristitia . Nec προς βασιλέως , ουδε το υπερβαλείν χάριν τoιάνδε
negotia filhi erunt deinceps aut cum nostris , 1ιτι Β αυτό καταθέμενος . Και έσται σοι χώρα ουκ ελάτ
cuin luis hostibus. Etiam ab fraire luo lulus cris, των τήσδε της της χώρας, και άμα εν ασφαλεία
nec erit liostis qui principali tuo insidietur . Ipse βιοτεύων, ευδαιμονίαν μεν άλυπον έξεις, πράγματα
igitur profer,, quenm tibi ab rege in Europa principa- δε ούτε πρός των πολεμίων ημίν τε και σου έστη :
limi dari velis , euinque libi apud regem impetra ::o). του λοιπού, ούτε προς του αδελφού επιτιθεμένου σο!
Mitc quidem lucullis est Marhuineli's dux, lilius Mi- αεί, και ες την αρχήν επιβουλεύοντος. "10ι ούν, αυ
cliaelis . Al Isınael respondens, inquit: Verum opor- τoς εξηγού οποίαν σοι εν τη Ευρώπη αρχήν ζητείς
lebat, o Machumela, regem bello lacessere Me- παρά βασιλέως, ώς άν διαπράξωμαι περί αυτής ές
chmetä hierois hostes : nec nos bello alligere qui τον βασιλέα. Ταύτα μεν Ναχουμούτης ο Μιχαήλου
cjusdem et nationis el lidei sumus . Haud enim las ηγεμών έλεγαν : Ισμαήλης δ ' υπολαών έλεγεν :
censelur, lit hellum moveal conlra virum cjusdeni 'Αλλ' έχρήν μεν, ώ Μαχουμούτη , ές τους ήρωος
nationis, et in ſodus susceptum , præterca qui non πολεμίους στρατευόμενον τον βασιλέα ελαύνειν, και
prior injurias fecerit, el cum e medio tollere slalval. ουκ επί τούς ομοφύλους, και όμοπίστους. Ου γαρ
Nos quidem injuria nulla affecimus regem , nec θέμις άνδρα ομόφυλον και υπόσπονδον μή υπάρξαν
felera violarimus. Sin autem rex nobis succenset , ( τα αδικίας πρότερον καταλύειν ελθόντα . "Ημείς δε
quod Chasanem coluerim , age, in hunc belli inolem ούτε άδικόν τι ες βασιλέα επράξαμεν , ούτε τα :
avertat. Ergo si hanc regiunein res sibi tradi poslu - σπονδάς παραβαίνομεν . Ει δε ταύτα μεν ούν και
lat, pro ea nobis tribuat Philippopolim : at ita , ne αυτός εκτεθύμητα: βασιλεύς, προς δέ Χασάνην τον
a tributariam, veruntimmunitate receρta , possi- πόλεμον , ταύτην oι την χώραν εθέλει γενέσθτι, φέ
leam . Quod si fecerit , ad regem pergenus , ejus ρε επιδότω ημίν Φιλιππούπολιν αντί τήσδε της χώ.
æquitati lidem habentes. Videlisnie, quam egregic ρας, ώστε μη υπόφορον έχειν, αλλ' ατελή , και χω
arbs niunita sit loci nalura , et armisinstrucia ? Bom- ρήσομεν ως βασιλέα, πιστεύοντες αυτού τη επιει
bardle in circuitu posite sunt quadringente.. Bom- κεία. “Οράτε ουν την πόλιν, ώς εν οχυρώ πάνυ ώκη
bardarii jaculatores adsunt circiter bis mille .. Habet μένη , και κεκοσμημένη όπλοις . Τετρακοσίους * μεν
supra decem millia virorum hæc urbs. Hinc datur τηλεβόλους , τηλεβολίσκους δε αμφί τους δισχιλίους,
nobis quam lutissime resistere, et hostes gravissime και ανδράσιν υπέρ τους μυρίους παρέχει , ώς ασφα
lædere. llis auditis, Machumeles plurimum delec- λέστατα μεν ημίν τε αυτοίς αμύνεσθαι , και τους πο
Tatus est Ismaelis oratione : et processit ad regem , λεμίοις ως επί ζημίαν 8. Ταύτα ακούσεις και Μαχυ
11t ci persuaderet, qui urbem istam in ditionem μούτης, και ησθείς πάνυ τοίς Ισμαήλείω λόγους ,
acciperet. Rex ubi singula que commemorasset Is- D προήλαυνεν επί βασιλέα , ως επί τη ξυμβάσει της
mael, intellexit, paralis erat pacem componere bis πόλεως συνησθησόμενος βασιλεί. Βασιλεύς μεν ως
conditionibus quas obtulissel Ismael. Proinde t'hi- επυθετο έκαστα τά από 'Ισμαήλεω, έτοιμος ήν
lippopolim ei præbuit. Ismael universas suas opes σπενδεσθαι εφ' οίς προΐσχετο Ισμαήλης αιτών, και
ferens, excedebat urbe , el proficiscebalur ini cani την τε Φιλιππούπολιν παρείχετο . Και Ισμαήλης
Europe regionem quam ei rex assignaverat. Rex ξύμπαντα τον βλβον αποφερόμενος , υπεξεχώρει εκ
c'ilm in ditionem acc -pissel urbci , et Ismaelem in της πόλεως, ες την Ευρώπην διακομιζόμενος επί
Europam ablegasset, etiam reliqua quæ ad istum την χώραν, ήν αυτώ παρέσχε βασιλεύς. Ενταύθα ως
principatum pertinebant, in regis ditionem devenere.παρέλαβε τε την πόλιν ο βασιλεύς , και Ισμαήλης
τε έπεμπεν ες την Ευρώπην, τά τε άλλα όσα ες την αρχήν αυτού διοτέλει, προσεχώρησεν αυτίκα το ξα
σιλε .

Notulæ marginales.
52 , τροέφερε . 3 Τάδε , ** In uno , τετρακοσίοις μ . τηλεβόλοις , τηλεβολίσκοις δε αμφί τους δισχι
λίοις . * Ιn μιο , επιζήμια .
481 DE REBUS TURCICIS LIB. IX . 482
Και δη και Κασταμώνη πόλις ευδαίμων ερυμνή Α Et sane Castamona urbs eral opulenta , el in pri..
τε ές , τά μάλιστα. 'Ες ήν γυναικά τε και παίδας mis munila . 260 In hanc princeps collocaverat
υπεξέθετο. Και αυτός παρασκευάζετο εν Σινώπη uxorem et liberos. Ipse vero ulosidionem Sinopa
πολιορκησόμενος. Η δε χώρα αύτη του Ισμαήλεω tolerare volebat. Regio allem ismaelis incipit ab
άρχεται μεν από της ες τον Πόντον Ηρακλείας urbe Ponti Heraclea , quæ regis est ; porrigit so
πόλεως του βασιλέως , διατείνει δε διά του Πόντου per Pontum usque ad Paphlagoniam , et ail Turgu
ες την Παφλαγόνων χώραν , και επί την Τουργούτεω lis regionem . Cum autem opibus per se sit fo
χώραν . Ολβιωτάτη δε ούσα, πρόσοδον έχει ες τας rentissima, allamen redilum babet annuum , qui
είκοσι μυριάδας χρυσίους του έτους στατήρας: preliei circiter viginti myriades staferum argenteo
Χαλκόν δε, ως και άλλοθέ μοι του λόγου , φέρει η
1 rum (90-91 ) . Sola isla Asie regio æs fert, ut alibi
χώρα αύτη μόνη των εν τη Ασία χαλκόν δε κάλ-
.
adnotavinius. Æs aulem lioc secundum Iberia es
λιστον μετά γε τον Ιβηρίας χαλκόν, αφ' ού δή optimum perlhibetur. Ex eo quotannis trilati no
προσήει το βασιλεί επέτειος φόρος χρυσίου πέντε mine accipit rex quinque myriades stalerum auri.
μυριάδες στατήρων. Πλοία δε επήν εν τώ λιμένι Naves pluriina stabant in portu Sinopensi, inter
της Σινώπης άλλα τε , και ναύς στρογγύλη , ήν B quas erat rolunda , quam exstruxerat Ismael. Ea ca
έναυπηγήσατο Ισμαήλης ενακοσίων πίθων 6 , Ταύ- piebal dolia noningenta . Ilanc Byzantium abduxil.
την μεν ούν ές Βυζάντιον ... ή δή και βασιλεύς Etiam res paraverat navem quer ea tempestate ,
έναυπηγείτο ναύν μεγίστην δη των πόποτε γενομέ- exceptis Venetorum navilhus , et Αlpliousi Tarra
νων νεών μετά γε την Ουενετών , και βασιλέως του conensium regis navi, maxima eral. Alphonsus
Ταρακωνησίων Αλφόνσου. 'Αλφόνσος γάρ δή πρώ- clenim primus fabricavil navem capacem doliorum
τος ναύν έναυπηγήσατο πίθων ως τετρακισχιλίων , quatuor millium . Venelorum urbs deinde, ubi pax
και ύστερόν τε ή Ουενετών πόλις, επεί τε ειρήνη cum Liguriæ iyrauno intervenit , naves ædificavit.
εγένετο σφίσι προς τον Λιγυρίας τύραννον , και Eram Tarraconensium rex composuit waves duas,
Ταρακώνων , έναυπηγήσαντο και αυτοί ναύς δύο, quæ magnitudine antecessere naves omnes quæ un
μεγίστας δή απασών των γενομένων νεών. Αι μεν quam fuere . At Tarraconensium regis unves , in
δή του Ταρακώνων βασιλέως νήες , υπό μεγέθους sese incidentes , præ magnitudine in porlu confra
σφίσιν αυταίς εμπεσούσαι , διεφθάρησαν εν τω λι- ctæ sunt, nec in mare deduci potuere. Rex Turco
μένι, και ουκ έφθησαν εκπλεύσαι ποι , ές πέλαγος ram hæc audiens, et ipse fabricavit navem doliorum
γενόμεναι . Βασιλεύς δε και αυτός πυνθανόμενος trium millium capacem . Nec mullo post interiit
ταύτα, έναυπηγείτο ναύν ως τρισχιλίων πίθων. C ea propier mali magnitudinem. Nam postquam in
Και ου πολλά ύστερον υπό μεγέθους του ιστού navem adaplalus est, et quidam eain haurirent
απώλετο · ότε καθότι ες την ναύν ήνεώχθη , και tempore longo, landem ubi exhausta est a quadrin
αντλον 17 ποιουμένη πολύν επί συχνόν τινα χρόνον, gentis quibus id negotii datum erat, in ipso portu
ύς εξέχυτο υπό τετρακοσίων τεταγμένων ές τούτο, submersa et mari oblecta est. Navis autem guber
μετά ταύτα κατέδυ αυτή εν τω λιμένι, και ήφανίσθη nalor auſugit, limens regem Mechmetem . Sed hæc
υπό θαλάσσης. Και ο ναύκληρος της νηος απέδρα, quidem succedenti tempore acciderunt .
δείσας βασιλέα Μεχμέτης . Αλλά τούτο μεν ύστερον
εγένετο .
Τότε δε βασιλεύς παραλαβών την Ισμαήλεω του Rex igitur sub idem tempus occupans regionem
Σκενδέρεω χώραν, ίετο ομόσε επί Χασάνην τον Ismaelis, qui Scendere patre natus eral, l'ecla pro
Μακρόν, και επί Κολχίδα , ως καθαιρήσων βασιλέα lectus est contra Chasanem Longuin el contra Col
της Τραπεζούντος, ός επιτηδείως έχων τον Χασά- chida, ut debellarul regem Trapezuntis, qui erat
νην , και συνήθης γενόμενος, και μάλλον ο αδελφός amicus et familiaris Chasanis. Ili primis allem en
αυτού βασιλεύς Ιωάννης, και αυτός βασιλεύς Δα- D familiariter utebalur frater ejus Joannes . Ipse quo
6:δ , εξέδοτο ες γάμον θυγατέρα Ιωάννου , και Δα- que rex David suam consobrinam (92) , quæ erat
€:δ ανεψιάν, Χασάνη το Μακρή . Και προσεδείτο Joannis filia , Chasani Longo in matrimonium collo
βασιλεύς Δαβίδ τον Χασάνην, διαπράξασθαι τον cavit. Rex David rogavii Chasanem , ut sibi elliceret
Χασάνην ες τον βασιλέα Μεχμέτην, του λοιπού μή apud regem , ne in posicrum tribulum ferre coge
απάγειν τον φόρον της Τραπεζούντος προς αυτόν, relur ad ipsum Trapezunlis , sed magis quærebat
αλλά ζητών μάλλον αποχαρίσασθαι τω Χασάνη gratificariCasalini rex Mecinetes . Cuterun Cla
βασιλεύς Μεχμέτης. Οι μεν ούν Χασάνεω πρέσβεις sanis legati con veuissent ad regem , inter calera
ές βασιλέα άφικόμενοι , διελέγοντο μεν και άλλα loquebantur fastuosa : postulabant quoque sibi re
υπερηφανή , εν δε τη και τόδε ήξίουν σφίσιν αφε- milli et Colchidis tributum , Rex lios dimitiens mi
θήναι, τον της Κολχίδος χώρας φόρον. Τούτους μεν nilando : 261 Haud muito, inquit, pos! vestro pe
Notulæ marginales.
(90-91 ) Αι, aureorum, (92) Despinan .

46 Deest forte årøroys, aut late quid . In R. etiam lacuna est. 67 " Αντλου . R. ut in c.
 LAONICI CHALCOCONDYLE 13
483
riculo experienini quid at rege petendum sit. Sub Αούν απέπεμψε βασιλεύς, επαπειλήσας, ώς του λοι
idem tempus cum iter per Cappadociam faceret πού είσονται ουκ εις μακράν, ότου δέοι του βασ: -
lililis ejus natu maximus, qui Amasiam imperio nio . λέως προσδείσθαι. Τότε δή ούν τα της Καππαδοκίας
i lera liatur , acceleliat,, munera maxima patri of.-
ofie ελαύνων, και διεξελαύνοντι, ό τε παίς αυτό προσήει
rens : eumque in terram procumbens, ut mos ο πρεσβύτερος, και την 'Αμασίαν διαιτώμενος , δώρα
gentis esi, adoravit. Hic adiit ad regem , necnon τε μεγάλα έφερε το πατρί, και προσεκύνησεν αυ
socer ejus Turiules (93) , cujus filiam uxorem du- τον επί γής , ώς γε τούτους νομίζεται. Παρεγένετο
xeral rex , quam plurimum diligebal, eaque secunda δε τώ βασιλεϊ και ο πενθερος αυτού Τουριούτης ,
post mulieres , quas in cubiculo silo lenebat, uteba- ου την θυγατέρα αγόμενος και το βασιλεύς , και
Tur. Fralrein uxoris jussit , qui ad ipsum adieral, et αρεσκόμενος ταύτη, έχρητό τε δεύτερον μετά γε
in Januis agebat, sequi quocunque profectioneni τας εν τω κοιτώνε αυτου γυναίκας , και τον τε
instituissel. Tunc igitur in militiam proficiscenti αδελφός της γυναικός , ές τας θύρας αυτώ παρα
regi occurrit filius manera quam maxima ferens. γενόμενον, και διατρίβοντα εν ταις θύραις, περιά
Ubi autem transivit Sebastiam , irruptionem fecit γειν όπου αν στρατεύηται . Τότε μεν δή διελαύ
49
in Chiasanis regionem , urbemque occupavil nomine νοντι 687, υπήντα τη βασιλεί δώρα φέρων ως μέ
(Corycum ). Rex cum ulterius pergeret, obviani hia B γιστα. Επει δε παραμειψάμενος την Σεβάστειαν,
buit Chasanis matrem , munera amplissima portan- εσέβαλεν ες την Χασάνει χώραν, πολίχνην μεν
1em, et noιnine filii legatione apud regem fungen- τούνομα .... έπιών 30 παρεστήσατο. Μετά δε προϊόν
lemp . Progressa autem in conspectiun regis, sic in- τι, αφικνείται ες αυτόν βασιλέα ή του Χασάνεω μη
lil : 0 rex Ottomanidarum , fili Amuratis, me qui- τηρ , φέρουσά τε δώρα λαμπρά , και υπέρ του παιδός
denm nmisit Clhasanes filius meus , qui admodum re- διαπρεσβευομένη.. 'Ελθούσα δε ες όψιν τη βασιλεί,
έλεγε τοιάδε · Ω βασιλεύ Οτουμάνεω Αμουράτεω
bus luis favet, nec invidet felicitati tuæ, nec recu-
sal tibi gratilicari in omnibus quæcunque impera- παι, εμέ τήνδε άεέστειλε. Χασάνης ο έμός παίς,
veris. Quie autem nunc sequuntur, ex memelipsa ευνοών μεν τοίς σοις πράγμασι , και ούτε αχθόμενο ;
proſero, vir divine. Quid nos, qui ejusdem tecum τη ευδαιμονία τη ση , ούτε απαγορεύων χαρίζεσθαι
gentis sumus, idemque populus, bello persequeris ? σοι , εφ' ό τι αν αυτό παραγγέλλης. Εγώ δε σοι
qui απ' έμαυτού τάδε , δαιμόνιε ανδρών: τί ούτω
Αut ignoras Pajazilenn Lelapa , Amuralis filium, φuί
hæc eadem erraret,, et
cum circa Liec el plurimum lelin- και προσφέρεις ημίν τοις ομοφύλους υπεναντίως πόλε
querel in gen !is suæ liomines, lanılem sensit ullio . μον ; "Η ουκ οίσθα , ώς Παιαζήτην τον. Λαίλαπα,
1en ? Νamjustitia accedens, eique manus, injiciens, 'Αμουράτεω παίδα , περί ταύτα πλημμελούντα ,
cecit ut trucidaretur ab Temire rege, Tibi quiden και εξαμαρτόντα τα μέγιστα ες τους ομοφύλους,
hactenus, quia mansuele et clementer tractasti lue η δίκη . φέρουσα επέβαλεν αυτώ την χείρα, και
gentis liomines, nec cuiquam . intoleranda fecisti ,
3
απώλεσε 81 υπό βασιλέως Τεμήρεω. Και σοι μεν ές
Deus maximam et copiosamlargitus est felicitale »,, τόδε ηπίως προσφερομένω τους ομοφύλους, και33 ου
.

auctore heroe . Prelerea prebel ampla η etel opulen- Σ δενί κατά τε ανήκεσιν 82 εργασαμένω , πολύν 18 μεν
lam regionem , urbes et reges, qui omnes tuum im- και άφθονον την ευδαιμονίαν παρέχεται ο Θεός,
perium agnoscunt, et contremiscunt. Certe band διδόντος σοι ταύτα του ήρωος, πολλήν δε και εύ
le clam est, fure, si contumeliis el injuriis laces- δαίμονα χώραν, και πόλεις και βασιλείς παρέχεται
siveris homines qui heroa coluni, ,uļ nequeas am- υποχειρίους, σοί γίγνεσθαι, και αιχμαλώτους. Και
plius bustes 1110s vincere : quamvis quidamn natura ταύτα δή και συ επίστασαι , ώς ουκ έτι δή ές τόδε
el animo male feriati homines, et impudentissimi, έξυβρίσαντι ες τους αυτούς 85 άνδρας παρέχεται
censeant justitiam nullibi terrarum hoinines punire, σοι καταστρέφεσθαι , ώς ένιοι την φύσιν τε και ψυ
verum casu quodam sive fortuito res humanas gu- χήν αυθαδέστατοι, και αναιδείς οίονται, ώς δίκη
bernari . Nec ad quodcunque se contulerit quilibet ουδαμού γης ανθρώποις επεξέρχεται, αλλ' αυτά
sive rer sivetyrannus,, fas justumque est :: sed si DD εικήχωρείν πέφυκε σφίσι τα πράγματα, Μή εφ' ότι
justilia accesserit. Verum enimvero cernimus Par- αν γένοιτο έκαστος τραπόμενος , τούτο αυτω θεμιτόν
cas utramque sortem , bonam et malam distribuere, είναι και δίκαιον. Και του δυνατού , τυράννω και
et in utramque hanc secernunt homines, qui in ter- βασιλεί προσχωρεί 86 έκαστα συν δίκη επιγενόμενος
ram advenerint. Quibus 262 melior sors in hoc αυτοίς. 'Αλλά θεώμεν τάς μοίρας διανειμάμενος,
Silculo a Parcis fuerit allributa , hi post morlem την τε φαύλην, και αγαθήν, ες άμφω ταύτας δια
picti penis subjiciuntur. Solet autem alias nu- κρίνει τους τήδε ανθρώπων παραγινομένους. Oις
men sedulo il procurare, ut quod quis intercedenle δ' άν διανέμηται . αρίστης μοίρας, και μετά θανά
jurejurando pactus fuerit, præstet, Sin prevarica- του δ' ούτω δεσμούμενος , τιμωρείται τε ες τα μά
Notulæ marginales.
(95) Turgeles .
alur : eliam in R. 31 'A Tru
58 Τουρούρτης. R. Tουργούτης . 49 Ιη μπο, διεξελ. 80 Nomen urbis desider
λετο. 51 In ora, άνηκείον. 83 Πολλήν. Β . κι in c. 8. In uno , ευ . 85 In uno , εαυτού . 58 In uno , προ "
σχωρείν. 61 In ηο, θάνατον .
 45 DE REBUS TURCICIS LIB. IX . 486
λιστα. Πέφυκε δε άλλως το θείον : ότω άν τις ξυνο- Α tur, prevaricantam illico comiminuit . Ta quidem
μολογή , τούτω συντίθεσθαι • ήν δε παραβαίνη 58, maximam consecutus es felicitatem , adeo ut nul
επιτρίβεσθαι το παράπαν. Συ δε ες μέγα ήκεις . Ius omnium qui in vrbe sunt , reguum tibi sit con
ευδαιμονίας των γε νύν όντων ανά την οικουμένην ferendus. Causa vero in promptu est ; nam parni
βασιλέων , διά το πείθεσθαι τώ ήρωϊ , και μη παρά- sli heroi el solemnia quæ semel visa siini , nou es
βαίνειν τα νομιζόμενα , και του γε λοιπού άρχειν transgressus ; et in posterum imperabis si sic per
απάντων ανθρώπων. Και οις δ' αν ξυντιθοίτο ο rexeris agere . Pactis autem omnibus quæ quis fe
άνθρωπος, είτε Θεώ, είτε ήρωϊ , ές και αν τελευτήση cerit , sive can
cum heroe,, sive cum Deo, donec moria.
πείθεσθαι ανάγκη. Και συ ημάς τουσδε ομοφύλους : ris, stallum est . Verum non honeste noliseum
μή καλώς ποιείς , δούλους όντας του ήρωος, πρός agis , φui sumus de tua natione , et servi herois .
όντας 39 συνθήκας η μοίρα ετάξατο. Ου γαρ περιό- Nam etiam Parca ( ecum pacta esi. Salis scio , hæc
ψεται ημάς εκ σου περιουβριζομένους, και ήδικη- nos non despiciet , nec nos contunieliis el injuriis
μένους , περινοστεϊν. Ταύτα έλεγε. Και υπολαβών abs te alleelos aberrare vagos sinel. Hæc locula
ο βασιλεύς, έλεγε τοιάδε · "Ω γύναι , εν δίκη μέν - est. Rex autein in une modum respondil : O mu
του είρηταί σοι έκαστα • ευ μέντοι επίστασο , ώς και lier, non eo inficias quin justa sint quæ comme
ι τώ βασιλεί πλέον τι χαρίζεται η συνθήκη , και τα B2 morasti omnia ; verum laud le claim est , pactum
τυράννω . Φέρειν δε τούτο τα πράγματα πέφυκε. conventum amplius quidpiam quam privalo grati
" Ην δε και τους ομοφύλους εξαμαρτάνων τις φαί- ficari regi , et tyranno. Id autem rerum experientia
- νηται , ανάγκη επί μαρτυρίαν τούτο αυτό τις demonstrare consuevit. Nam si quis in ejusdem no
οδεύεται, και επιόντα αμύνεσθαι . Και ημείς δε tionis homines peccare apparet, ejus rei testimo
• τούτο ποιησάμενοι , και προειπόντες αυτώ μή πα- niis fides accipienda est. Deinde accedentem opor
lloc a nobis factum est. Si
ρέχειν τη ημετέρα χώρα, ούτε απείχετο το παρά- let ultionem exigere. Hoc
παν, και επιών ενοχλείν ουκ επαύσατο 60. " Ομως φιidem praedixiinus ilio tuo,, nos nelle amplius ci
.

Η τάδε επιτέλλονται 61 τω σώ υίο : απεχόμεθα μέν siostráill præhere regionem . At non acquievit 110
- του λοιπού της χώρας, εφ' ώ μή επιβήναι έσαύθις stro imperio, nec regione nostra abstinuit : verum
της χώρας ημών, και μηδε τώ βασιλεί Τραπεζούν- liostra interlurbare accedens non cessavit. Cæte
τος επαμύνειν και υπερμαχείν. Ταύτα ειπόντος του rum ut ul bæc facta suit, lamen filio luo hæc nu.2 .
• βασιλέως, συνετίθετο αυτίκα ή γυνή , και σπονδάς liamus : quæ si fecerit, ab ejus regione exercitum
έποιείτο. Το δε εντεύθεν ήδη επορεύετο επί Τρα- abducemus. Del operam , ne in nostram regionein
πεζούντα , και κατά βασιλέως Δαβίδ, ός τελευτή- c incursiones facint, nec auxilio venit regi Trape
σαντος του βασιλέως του αδελφού αυτού Ιωάννου , zuntis, ut simul cum ipsa capessat bellu:: Hæc
και καταλειφθέντος αυτο εγγόνου ενός, επαγό- ubi enarravi: rex , mulier paciscebatur, ct pacem
μενος τους Καβαζιτιανούς άρχοντας των περί την componebal. Qua convenia, rex duxit recla Trapc
- Τραπεζούντα Μεσοχαλδείων, κατέσχε την βασιλείαν. . Συntent
zuntem contra regen Davidem :: qui defuncto.ne
Και εβασίλευεν >, αδικήσας τον ανεψιόν αυτού , pote uno , congregans Cabazilianos , qui imperant
τετραετή όντα. Ο μέντοι στόλος άρας από. Σινώ . : Mesochaldiis circa Trapezuntem regnum invisit ,
πης, επεί ταύτην προεδουλώσαντο 63, επορεύετο, εν coque politus est regnans, cum injuria allecisses
δεξιά έχων τους Καππαδοκας, και αφικόμενος ές fratris filium , tunc demum qualuor annos nalum .
την πόλιν Τραπεζούντα τά τε προάστεια ενέπρησε, Classis autem solvens a Synopa, postquam call
και επολιόρκει την πόλιν επί ημέρας τριάκοντα subaegerant,, tendelbat Trapezantem ;; dextra Cap
δύο. Μετά δε ταύτα επελαύνων επήει βασιλεύς . padociam tenens, et veniens Trapezuatem , subur
Προελαύνων δε Μαχουμούτης ες Τραπεζούντα, και bana incendit, et diebus triginta duobus urbem
και αυτούς που σκηνώσας εν τη λεγομένη Σκυλολίμνη, obsedit. Poslea etiam rex cum exercily accessit,
>

και λόγους προσφέρων προς τον αυτού εξάδελφος Machomeles autem dus præcesseral regem , el ante
Γεώργιον πρωτοβεστιάριον , έλεγε προς αυτόν , εί- p linc veneral. Trapezantenn. Castris positis ili in
πεϊν τώ βασιλεί Δαβίδ τάδε • Βασιλεϊ Τραπεζούντος , eo loco, qui Scylolimne dicitur, in colloquium
γένους του Ελλήνων βασιλείου , βασιλεύς, μέγας 263 veniens cian Georgio patruele ejus, jussil αι
τάδε λέγει , ως “Οράς μεν όσην χώραν διαπορευό- sic alloquatur rejem Davidem : Regi Trapezuntis ,
Ε με νος, επειδή διεξήει , ώστε ενταύθα γενέσθαι. " Ην Griecorum generis, rus magnus hirc dicit : Cernis,
ούν αυτίκα την πόλιν παραδώς τη βασιλεί, και quam longilu iler, el quam longam regionem emen
χώραν μέντοι παρέχεται, ώς και των Ελλήνων ηγε- sus sit rex, postquam expeditionem sumpsit contra
μόνι της Πελοποννήσου Δημητρίο ευδαιμονίαν τε le ut huc veniret ? Si igitur illico ::rbem regis pe:
εδωρήσατο και νήσους, και Αίνον πόλιν ευδαίμονα , miseris arbitrio, ne dubiles, præbebit aliam : uç
και εν ασφαλεί ών, κάθηται ευδαιμονών. " Ην δε μη Demetrio Græcorum principi , qui, Peloponnesun
ττειυόμενος αντέχειν έθέλης, ίσθι τήν τε πόλιν rexerat. Donavil vero hunc opibus plurimis, insu
έξανδραποδίσαι ου πολλά ύστερον. Ου γαρ αν lisque. Eidem et urbem opibus Durentem . Ænum
Notulæ marginales.
58 In uno, παραβαίνει . ** In uno, π. όν τάς . 60 Επαύετο . 61 In uno , επιτέλλοντες. 05 Ιn uno, προ
εδουλώσατο.
497 LAONICI CIALCOCONDYL E 488

tralilit . Is igitur nunc ouni metu vacuus , sccuras A άπαναστήσεται , μή εξελών πρότερον υμά . , και
vivit, maxima felicitate fruens . Sin autem non ob . αισχίστιο παραδούς θανά ). Ταύτα ειπόντος του
temperaveris,, verum regis vires experiri volueris,, Μαγουμούτεω , υπολαβών ο βασιλεύς Κολχίδος ,
scilo urbem vam brevi direplioni obnoxiam fore. έλεγε τοιάδε • 'Αλλ' ήμείς και πρότερον τας βισι
Nec enim prius ab oppugnatione desistel, quam λέως σπονδάς ου παραβαίνοντες, τόν τε αδελφόν του
urbem ceperil, el vos omnes ignominiosissimæ inorti βασιλέως πέμψαντες , έτοιμοι ή μεν, εφ' ό τι αν
subjecerit, llis dictis ab Machumele, respondit rex άρα κελεύοι βασιλεύς , Γεσθαι αυτίκα πειθόμενοι ,
Colchidis, in hunc modum : Verum enimvero nos, και το ναυάρχω του βασιλέως τόδε ελέγομεν, ώς
cum haud dum fæderum fidem violassemus, fratrem αν μη την χώραν κακώς ποιoύντες ληίζων : α:. Ως
regis millentes, prompti el parati eramus, quocun- ήν επίη βασιλεύς, προσχωρήσειν αυτώ παρεσκευά
que jussisset rex, obedientes ire. Etiam regiæ clas- σμεθα. Ταύτα το έλεγε, και ήξίου σπέυδεσθαι αυτό
sis duci locuti sumus, rogantes ne regionem 10- βασιλέα, εφ' ώ τήν τε θυγατέρα αυτου βασιλέα
stram populationibus amigeret . Paratos enim nos άγεσθαι και χώραν αυτώ παρέχεσθαι, όσο ίσην την
esse, ubi primum advenerit rex, deditionem facere. πρόσοδον αυτού της χώρας αποδοίη τε . Ταύτα λέ
Hæc dicens, rogabal ut pax inter se el regem con- B
γων , ήξίου σπάνδεσθαι . Μαχουμούτης μεν ώς ές το
veniret, hac lamen conditione, ut rex ipsius filiam στρατόπεδον απήλαυνε, βασιλεύς υπήντα , αγγέλλων
lixorem duceret , el regionem redderet, ex qua τα παρά της πόλεως. 'Επαρθείς δε τους λόγους
@jualem redilum huic, qui ex Colchide veniret, τοίσδε, ώρμητο κατά κράτος εξελείν την πόλιν, και
quotannis acciperet. llis expositis , pacem orabat. ανδραποδίσασθαι . " Ήχθετο γάρ ότι η γυνή του βα
Machumeles reversus in castra , occurrit regi : el σιλέως , πρινή αφικέσθαι τον στόλον, αφίκετο παρά
quæ ex urbe cognita haberei, enarral . Cielerum τον εαυτής γαμβρόν τον Μαμίαν προεξιούσα . Μετά
.

rex elalus his sermonibus, urbem vi capere cl di- δε ταύτα βουλευoμένω οι έδόκει ες την ξύμβασαν
ripere nilebalur. Ægre enim ſerebat, uxorem re- τους όρκους ποιείσθαι, και εγίνοντο οι όρκοι του
gis Davidis , priusquam appalisset classis, venisse βασιλέως . Μετά δε και την πόλιν παρελάμβαναν
ad suum generum Mamiam , et urbe egressam esse. Τραπεζούντα οι του βασιλέως νεήλυδες , ώς επέ
Poslea cum consultatio proponeretur quid agendum ταξε βασιλεύς . Τον δε βασιλέα Τραπεζούντος , έμ
Juret, visum est ut congressus fieret utrorumque , Εάντα ές τάς ναύς , άμα τους παισιν αυτού, και τη
, in ditionem susciperein- θυγατρι , και συγγενεσιν αυτού , όσοι παρίσαν
cu juramento interposilo,
tur. Jusjurandum itaque regis intervenit. Quo fa- αυτή, εκέλευσεν αποπλείν ες το Βυζάντιον, ώς
cio peregritui milites regis urbem, sicuti imperave- C αυτίκα παρεσομένου και αυτού βασιλέως διά της
ral rex, susceperunt. Regem Trapeziuntis navem ηπείρου . Τήν μεν ούν πόλιν επέτρεψε το ναυάρχω,
conscendere , cum suis liberis, el filia ei cognatis, της Καλλιουπόλεως υπάρχω, νεήλυδάς τε καθίστη
qui præsto erant, jussil : el solventes jussi sunt na . ες την ακρόπολιν, και 'Αζάπιδας ες την πόλιν :
vigare Byzantium, quasi et ct ipse brevi affuturus sit,, μετά δε ταύτα πέμψας Χιτήρην, της 'Αμασίας
iter facturus per continentem . Urbem autem eam ύπαρχον , παρεστήσατο τα περί την πόλιν χωρία,
connaisit regis classis imperatori, φui Callipolis και τα περί το Μεσοχάλδειον, Καβαιζηταίων ευ όντα
praleclus erat. Peregrinorum præsidio arcem mu- των υπάρχων του τε πανσεβάστου και του υιού
nivit, urbi vero præsidium Azapidum imposuil. αυτού. Και έκαστα προσεχώρησεν . "Ο ; και φυλακής
Postea misit Chetiremi Amasiæ præfectum , qui re- εγκατέλιπεν, αναζεύξας διά της ηπείρου και απή
gis jussu 264 loca urbi et Mesochaldio livilima λαυνε . Και διά τής των Τζαπνίδων χώρος έκομί
occupavil. Hec autem fuerant in ditione Cabezi- ζετο , χώραν έρυμνήν τε και άβατον ες τα μάλιστα .
icorum , qui erant prælecti Græcorum imperatoris Γενόμενος δε επί Βυζαντίου, βασιλέα μεν αυτού
et filii ejus. Singula ista loca in regis dilionem , επέταξεν απάγειν ες 'Αδριανούπολιν. Και αυτός
deditione facia , concesserc . Rex autem relicto ου πολλά ύστερον έκομίζετο επί 'Αδριανούπολιν .
præsidio peregrinoruri el Azapidum , iter fecit per continentem . Proficiscebatur per Tz.imorum regio
nem : quam , quia admodum munita eral, haud facile transire pulerat. Veniens deinde Byzantium
curavit ut rex Trapezuntius Adrianopolini subveheretur. Nec multo post et ipse codem perve
ίι .

10 hunc ηλικίun: capta est Trapezus urbs , et uni- p
versa Colchidis regio , deveniique in poleslalein
regis .. Antea fuerat principalus ,, quem regeant
Grieci, moresque et victus rationem Græcorum
maxime imitabalur. Verum Græci el Græcoruin
principes brevi admodum tempore bello domiti
sunt ; primo quidem res politus est Byzantio : po-
stea arma tulit in Peloponnesum : deninc Trape-
Notulæ marginales.
61 In uno , Καβασ. 6 % In ιιο , αυτόν .
Τραπεζούς μεν ούν ούτως εάλω , και ή των
Κόλχων χώρα σύμπασα υπό βασιλεί εγένετο, ήγε
μονία,, και αύτη Ελλήνων ούσα, και ες τα ήθη τε
και δίαιταν τετραμμένη Ελλήνων , ώστε αναστά
τους γενέσθαι υπό τούδε του βασιλέως ου πολλώ
χρόνια τους τε "Έλληνας τε, και 'Ελλήνων ηγεμό
νας : πρώτα μεν την Βυζαντίου πόλιν, μετά δε
ταύτα Πελοπόννησόν τε, και Τραπεζούντος βασι

1
 .

489 DE REBUS TURCICIS LIB . IX. 490

λέα, και χώραν αυτήν . Ταύτα μεν ές τούτο 63 εγέ- Λ zantis regen una cum regione nactus est . Hæc
νετο • τήν δέ Τραπεζούντα ές μοίρας διελόμενος, το quidem hactenus contigere. Trapezuntios in partes
μεν παρ' εαυτό κατεκράτησε , ποιήσας Σιλικταρίους distribuit : partem una retinuit ipse, ex qua ſecit
και Σπαχογλάνους 66, ύστερον ές τας θύρας αυτού, Silictarios, et Spathoglanos. llos in januis tenebat ,
τούτους κρατήσας παρ ' εαυτόν, υπηρεσίας 66: αυτού eorumque ministerio utebatur, necnon ipsis neſa
ένεκα, και ες τα παιδικά. Το δε κατώκισεν ες Βυ- rio amore raplus abutebatur. Parlem autem aliam
ζάντιον , και το έτερον πεποίηκεν ιανιτζαρίους, και Byzantium transmisit . Porro ex alia janitzaros ele
δουλευτάς εν σκευαίς, επιλεξάμενος παϊδας οκτα- git. Quosdam constituit servos, qui in tabernaculis
κοσίους , και ες την των νεηλύδων τάξιν ετάξατο. servirent. Pueros ex omnibus elegit oclingentos,
Την μέντοι θυγατέρα του βασιλέως Δαβίδ γυναίκα cosque in peregrinorum cohortem submisit . Filiam
μέντοι ουκ ηγάγετο, μετ' ου πολύ δε ες τον κοι regis Davidis non , quemadmodum rex hic petieral ,
τωνα μετεπέμψατο αυτήν, σφαγιασθέντος του βα uxorem duxit : haud tamen multo post eam in
σιλέως Δαβίδ, και τον παίδα έγγονον του πρότερον suum cubiculum accersivit perempto rege Davide.
βασιλέως, νήπιον όντα είχε παρ' εαυτώ ο Κράτων. Νepolem autem hujus, qui fueral filius adliueinfans
“Ο μέντοι βασιλέως παίς και νεώτερος, Γεώργιος ,B prioris regis, apud se habuit Crato. Regis autem
τούνομα, ώς ες την 'Αδριανούπολιν παρών, έτρά Davidis filius junior, nomine Georgius, cum Adria
πετο επί την του Μεχμέτεω θρησκείαν, και ες τα nopolim venisset , ad Mechmete religionem con
ήθη γενόμενος τα εκείνων , ού πολλώ ύστερον συνε. versus est. Assumptis Turcorum moribus non
λήφθη άμα τη πατρί και τους αδελφοίς υπό βασι- mullo post captus est ab rege una cum patre et
λέως. Και 67 γάρ έπεμψε γράμματα ή ανεψιά του fratribus. Nam missis litteris consobrina Daridis
βασιλέως , ή του Χασάνη 68 γυνή , και μετεκαλείτο regis , uxor Chasanis vocabat aut regis filium , aut
ή 69 τον του βασιλέως υιόν, ή τον ανεψιόν αυτού patruelem ejus, Alexium Comnenum ex Mitylenis .
τον Αλέξιον τον έκ Μυτιλήνης, Κομνηνον όντα. Et litteras quidem , quibus significabatur ul unus
Και τα μεν γράμματα ενεχείρισαν τώ βασιλεί, ex filiis regis Davidis, aut patruelis ejus (ut dictuoi
δηλοποιούντα, όπως είς εκ των υιών του βασιλέως, est veniret ad dominam, que uxor erat Chasanis
ή ο ανεψιός αυτού, ώς είρηται, αφίξηται προς την Longi, tradiderant regi ; nain lilleras islas dedit
δέσποιναν την γυναίκα του Μακρού Χασάνη ούσαν . Prolovestiarius Georgius curatori, moribus cælera
'Ενεχείρισε δε ταύτα τα γράμματα και πρωτοβεστιά- non improbo, ul appareret regi talis, quali lidendum
ριος Γεώργιος επιτρόπω τάλλα αγαθά όπως φανή- esset in quibusvis , præterea ne innoiesceret quo
σεται ο βασιλεύς εις πίστωσιν ίσως αγαθήν, και c modo protovestiarius rem hanc cclasset, timens
άλλως ένα μή' ακουσθή και παρ' άλλων, όπως και Authenlem sive imperatorem magnum , ct Bassama
σεοωτοβεστιάριος έκρυψε τούτο φοβούμενος τον το Mechmelem , 265 ne re cognita panas daret au
70
αυθέντης τον μέγαν , και τον Πάσια 10 Μαχoυμού- thenti magno prolovestiarius. Quapropter litteras
την, και πάθη κακώς και πρωτοβεστιάριος παρά του magnio authenti obtulit. Rex , litteris acceptis et
μεγάλου αυθέντου . Και διά τούτο δέδωκε και τον lectis, nibil boni suspicabatur. Comprehendi itaque
χάρτης προς τον μέγαν αυθέντην. Τα μεν ούν jessit Davidem regem et filios ejus una cum pra
γράμματα δεξάμενος ο βασιλεύς , και νόω λαβών, Truele, quos omnes in custodiam dedit . Cæterum
καθίστατο ες υποψίαν, και αυτούς συλλαβών , τον liliam in suum cubiculum accersebab : cum autem
τε Δαβίδ βασιλέα, και τους υιούς αυτού συν το cos aliquanto tempore in custodia asservasset, lan
ανεψιώ καθείρξε . Και την μεν θυγατέρα ές κοιτώνα dem abductos Byzantium necavit. Pueros quidem
αυτώ μετεπέμψατο. "Έχων δε αυτούς έν 11 πέδαις, er urbe, ci ab locis urbi finitimis allectos, in pere :
ού πολλώ ύστερον, άπαγαγών ες Βυζάντιον, διε- grinorum albu m conscribens, ad suum cubiculum
χρήσατο. Τους μέν τοι παίδας τους 72 από άστεως, ordinabal. Quosdam præterea tradidit in discipli
και από των περιοίκων χωρίων, τους μεν νεήλυδας nam , ut Turcorum sludiis imbuerentur. Reliquis
ταξάμενος, κατέθετο ες τον εαυτού κοιτώνα , τους D filiis suis et satrapis dono dedit virgines, quasdanı
δ' άλλους εν τους εαυτού επιτηδεύμασι τους δ' άλ- quoque per sua cubicula disposuit, quasdam ami
λους και13 απεχαρίσατο τοις υιοίς αυτού, και τοις άρ- cis donavit , quasdam vero filiis suis misit , necnon
χoυσι. Τάς δε κόρας, τας μεν εν τοις αυτού κοιτώση quasdam brevi tempore marilis conjunxit. Ea au
κατέθετο , τάς δε απεχαρίσατο, και τινας εξ αυτών tem quæ sequebatur hieme, in regni sedle m2 .
τοίς υιούς αυτού αποστέλλετο, ένίας δ' έν τινα nens, vocabat Bladum , (94) Draculis filium , du
ολίγω καιρώ και 74 υπανδρευσατο. Του μέντοι χει- cem Daciæ . Nam hujus fratrem juniorem apud
μώνος τούτου βασιλεύς διατρίβων εν τοις εαυτού se habebat coque per amorem turpiter abutebatur,
Notulæ marginales.
(94) Bladus Dracula. Moldavia , quæ et Transalpina , princeps : qui el Vulaldus.
63 τοσούτον . 69 Σπηθογλάνους. R. Σπαθογ . ύστερον πρότερον είς. 66: Εις υπ. αυτού και είς. 61 In und , ώς
68
γ. σ8 R. του χασάνου . 69 In ora libri adnotatur , και ταυτα άλλου τινός , και ου Λαονίκου, usque ad ver
tum, φοβούμενος . κύρος. 10 Πασίαν . ταις . 12 ους . 13 R. ετέρους .
11
In un deesi .
PATROL . GR . CLIX . 16
491 LAONICI CHALCOCONDYLA
el in suum convictum adhibebat . Discordia autem A βασιλείοις, μετεπέμπετο Βλάδος , τον Δρακούλεω
vehemens inter regem et puerum islum exorla est ,
cum primo eum sibi lurpi amore flagranti obnoxium
esse vellet. Nam cum primum venissct in regiam ,
ablegalus est ad Caramanum . quia regem propemo
vum interfecerat. Cum eniin amore arilens pueruin
vocaret ad coitum , eumque illecebris el præbibendo
delinire satageret, postremo in cubiculum accer-
situs est . Puer cum pularel se nihil hujuscemodi
ali rege passurum , præter spem cernit regem in
lurpe hoe facinus velle prorumpere. Verym puer
reluctabatur, nec regem admillebat. Rex vero oscula
ligebat repugnanti et in vilo puero . Puer igitur va-
gina gladium extrahit, regis femur graviter vul
neral, el celeri fuga continuo sibi consuluit. Chi
rurgi autem vulnus regis curabant. Puer vero con-
scensa arbore, ibidem occultabatur. Ut autem
collectis omnibus discesserat, etiam puer descen-
lens ex arbore, et iter faciens, non multo post re-
diit in januas regis, ejusque concubinus factus est.
Rex nec etiam iis abstinel qui suam religionem se-
quuntur : nam cum his semper diu noctuque con-
versalur. Cæterum alienigenis non multum ulitur
rex.. Verum liaud multo post pueri hujus fratri ,,
492
παιδα, Δακίας ηγεμόνα , έχων παρ' εαυτου τον
νεώτερον αυτού αδελφόν, παιδικά τε αυτού γενο
μενον, και διαιτώμενον παρ' αυτώ. Ξυνηνέχθη δε
και αυτό βασιλεί ξυγγενέσθαι το παιδί τώδε βου
λομένω , ότε πρώτον παριών επί την βασιλείαν,
εστέλλετο επί Καραμάνον, ολίγου υπ' αυτού απο
θανείν. Ως γάρ ερών του παιδός εκάλει ες ομιλίας,
και φιλοτιμίαν αυτώ προπίνων, εκάλει επί τον
κοιτώνα. Ο μέντοι παίς ουδέν τι τοιούτον δοκών
προς του βασιλέως πείσεσθαι και , εώρα τον βασιλέα
επιφερόμενον αυτώ ες τοιουτόν τι πράγμα, απεμά
χετο τε, και ου συνεγινώσκετο ες την συνουσίαν
βασιλέως , και άκοντος έφίλει , σπασάμενος ο παίς
B
μάχαιραν, παίει τον βασιλέα κατά τον μηρών και
ούτω φεύγων αυτίκα , όπου προεχώρει αυτό, ώχετο .
rex Βασιλέως μέντοι οι ιατροι ιάσαντο 16 το τραύμα .
“Ο δε παις επί δένδρον αυτού που ταύτη αναβάς
έκρύπτετο " . Ως δε συσκευασάμενο ; ο βασιλεύς
απήει , εντεύθεν καταβάς ο παίς από του δένδρου,
και διαπορευόμενος , oύ πολλώ ύστερον αφίκετο επί
τας θύρας , και παιδικά εγένετο βασιλέως. Χρήσθαι
δε νομίζει ουχ ήττον τοίς ες την εαυτού δίαιταν
τραπομένοις 18. τούτοις μεν γαρ αιει τε συγγενό
.

quem Bladum nominant, Daciæ principalum rex μενος, συνδιατρίβειν νύκτωρ και μεθ' ημέραν. Τους
permisit. Opera igitur regis aijulus, accedens Bla- δ' αλλοφύλοις ου πάνυ του χρήσθαι νομίζεται βα
«fus , Draculis filius, principatum Dacia occupavil . σιλέα , αλλ' επί βραχύ. Τούτου δε του παιδός τω
Ubi primum in principatum promolus est, hastalos αδελφώ Βλάδο επέτρεψε βασιλεύς την Δακία ; ηγε
lelegit, quos in convictum adhibens , corporis 266 μονίαν, και συμβαλλομένου βασιλέως, επήλασε τε
sui custodes designavit. Deinde vocans singulos qui c και κατέσχε την ηγεμονίαν Βλάδος και Δρακούλεω
in ea regione dignitate excellere videlbantur,, quos- παις . Ως δε επί την ηγεμονίαν αφίκετο, πρώτα
que putalbal , si dux nmutandus esset , proditionis μεν εαυτώ δορυφόρους έποιείτο και όμοδιαίτου :.
consilia agitaluros : hos, inquam , omnes cum lola Μετά δε μεταπεμπόμενος ένα έκαστον τών της χώ
familia letho dedit el palis affixit, nec liberis, uxo- ρας επιφανών ες τας των ηγεμόνων μεταβολές
ribus famulisque eorum parcens. Adeo vir ille δοκούντων μετεϊναι της προδοσίας, πανοικι διέφθειρά
maximam omnium quos novimus, cædem et slragem τε και ανεσκολόπιζεν , αυτόν τε άμα , και παίδας,
hominum fecit. Nam ut sibi constabiliret Daciæ και γυναίκα , και θεράποντας . "Ώστε άνδρα τούτον
principatum , fertur occidisse brevi tempore circiter ένα επί μέγα δή φόνου ανδρών ών ημείς έσμεν,
viginti millia virorum et mulierum puerorumque. ελάσαι επυθόμεθα . "Ωστε γάρ οι εμπεδώσαι την
Cum autem pulchros et egregios quosdam delegis- ηγεμονίαν, ανελεϊν αυτόν φασιν άνδρας τε και
γυναίκας , και παϊδας ολίγον τινά χρόνον ές δισμυ
set milites elsalellites, eos donabat opibus et divitiis
necnon reliqua felicitate quam ex cæde illorum ac- ρίους, καθιστώντα δε καλούς και τινας αυτώ στρα 80
quisivisset. Itaque brevi tempore vir ille innovatio τιώτας , και δορυφόρους, τούτοις έδωρείτο τοίς
nem et mutationem Daciæ rebus induxit maximalo . D από των γιγνομένων χρήμασί τε και όλβω , και
Præterea Pannones non paucos, quorum interesse τη άλλη ευδαιμονία , ώστε διά βραχέος επί μέγα
putabat ut res Daciæ quoquo modo bene haberent, αφικέσθαι μεταβολής, και καινοτομηθήναι πάνυ τα
nulli parcens,lributo marimo onerabat. Cum crede- Δακίας πράγματα υπό τούτου του ανδρός , και
Tel Daciæ principatum jam satis firmum el lulum Παίονάς τε ουκ ολίγους, οίς μετείναι εδόκει οτωούν
esse , consilium capiebal, quomodo ab rege desci- των πραγμάτων, και τούτου ουδενός φειδόμενος ,
sceret. Sententia autem Dacorum graviter Bladum φόρον 81 δε μέγιστον ειργάζετο. Ως μέν ούν αυτό
angebat. Tinebat enim , si ipse confirmato nunc έδόκει ασφαλώς έχειν τα Δακίας πράγματα, έβου
Daciæ principalu quid contra regem molilus fuisset, λεύετο απόστασιν από του βασιλέως. Έτιμωρείτο
ut negotia sibi facesserenl Daci, adducenles Pan- μέντοι τους άνδρας τούτους γνώμη του βασιλέως, ώς
nones socios el auxiliares. αν αυτό κρατύνοι την αρχήν, και μη μεταστάντων
αύθις των της Δακίας ανδρών πρωτευόντων , πράγματα έχοι , επειγομένων και αυτών τους Παίονας
συμμάχους τε και επικούρους.
Notulæ marginales.
18 In uno , πείθεσθαι . 16 Ιn uno , ίασαν . 11 εκέκρυπτο . 73
τετραμμένους, 73 άλλους , 80 τοις των απο
γινομένων. $"1 In uno superscriptum φόνον. 82 R. επαγ.
493 DE REBUS TURCICIS LIB . IX .
Ταύτα μέντοι ούτω διεπράττετο. Τότε δή ούν του Α
χειμώνος, ώς ήγγέλλετο βασιλεί, τούτον νεωτερί-
σαι , διανοούμενον απόστασιν βουλεύεσθαι , επί
Σ rum rerum esse cupidum 7, et deliberare qua ratio
Παίονας τραπόμενον , συντίθεσθαι εκείνοις , και
συμμαχίαν ποιείσθαι, δεινόν τε εποιείτο , και πέμ-
πων άνδρα ευδόκιμον των θυρών αυτού, γραμμα-
τιστήν "Έλληνα , μετεπέμπετο ες τας θύρας, ώς ήν
αφικηται οι επί τας θύρας, άχαρι μεν ουδέν πρός
βασιλέα πείσεται, αγαθά δε και εύνοιαν ανακτώ-
μενος , ουχ υπερβαλείται αυτόν βασιλέα , ευνοών 84 ες
τα του βασιλέως πράγματα . Ταύτα μεν επιτείλας ,
έπε μπεν ως τούτον Καταβολινον γραμματέα των
θυρώ ». Χαμουζα δε τω Ιερακοφόρω λεγομένω, ός
παρά τον "Ίστρον διέλαθε 86, διοικείν χώραν ουκ
ολίγην , και Βιδίνης ύπαρχον είναι , κρύφα εκέλευε
πέμπων , δόλφ , ει δυνήσεται, αγαγείν τον άνδρα ,
αυτό χαριείσθαι μεγάλως , είτε δόλω είτε τρόπο
άλλω αίω δυνήσεται συλλαβείν. Ούτος μέν ούν πα-
ραγγείλας τα γραμματιστή ες την σύλληψιν του
ανδρός, άττα έδόκει σφίσι βουλευομένοις πρόσφορον
είναι , συμπροπέμποντι αυτόν τώ Βλάδω , οποίσειν 88
ενέδράς προλοχήσαντα αυτού ταύτην 888 την χώραν,
ούτω ποιείσθαι την σύλληψιν, σημαίνεσθαι δε οι
επάν μέλλη αποχωρείν τον γραμματιστήν. Ταύτα
ποιούντος εκείνου , και την ώραν υποσημαίνοντος ,
έν ή αποχωρούντα αυτόν έδει συμπροπέμψαι τον
Βλάδος , προσελόχησεν αυτού ταύτην 16 την χώραν
ο Χαμουζάς. Βλάδος δε συν τοις περί αυτόν ωπλισμέ-
νος, ως συμπροϋπεμπε τον θυρών της αυτής ηγε-
μόνα, και τον γραμματιστής, ένέπεσε τε ες τας C vit. Quapropter insidias , eo loci quo profecturus
ενέδρας. Και ως έγνω , τούτους μεν αυτίκα δια-
κελευσάμενος, συλλαμβάνει και τους θεράποντας :
ώς δε επήει ο Χαμουζάς, έμαχέσατό τε αξίως λό-
494
Hæc quidem in hunc modum acta sunt. Ea au
lem hieme ut nuntialum est regi, Bladum nova ..
ne a se deficeret, et conversum ad Pannones, cum
iis fædere interposito socielalem coivisse : hæc,
inquam, accipiens, valde viro indignatus est..
Misit ilaque virum satis specialum januarum scri
bam, virum Graecum , ad Bladum, qui hunc none
ret ut ad januas accederet. Quod si veniret, fore
ut maximam gratiam iniret apud regem ; præterea
bona plurima ferens, nunquam beneficiis regein
superare posset, si rebus regis favere pergerria
Cum hujusmodi mandatis Calabolinui scribam ja
Huarum ad Bladum proticisei jubel. Chamuza ve
B
ro, quem Hieracophorum nominabant, qui apud
Istrum laluit, ut administrarel suo imperio regio.
nem non modicam , et Bidinæ præesset, præcepit
ut clam , si dolo posset, Bladum ad se perduceret.
Addebat, se ei gratificaturum vel maxime, seu do
lo seu alio quovis modo istum virum cepisset.
Chamuzes izitur una cum scriba consilia tractabat
qua ratione imperata opportune ad rem conferrent.
Visum igitur est boc esse consultissimum , ut comi
lanti Blado scribam in sua regione insidias ponerent ,
eumque hoc modo per insidias exciperent. 267
Sed coureuil, ul scriba, quando vellet redire a :
regem , digressus a Blado, significaret. Seriba quem
admodum decretum erat, fecit, et horam, qua
abiturus esset ad regem , comitante Blado, indica -
erat Blado, struxit Chamuzes. Bladus itaque arma
tus cum suis prosequens scribam et januarum du
cem, in insidias præcipitalus est. Quas ubi cogno
7

γου, και τρεψάμενος , αυτόν τε εζωγρησε, και των vit , suos illico exhortatione prinavit, et ministros
άλλων διαφυγόντων διέφθειρεν ου πολλούς. Τούτους capit.Chamuzes autem accedens, pugnavitperquam
μεν ως έζώγρησε σύμπαντας απαγαγών, ανεσκο- l'artiter . Tandem Chamuzein in fugam versum ca
λόπισεν, ακρωτηριασάμενος τους άνδρας πρότερον. pit : et reliquis fugientibus , evenit ut non multi
Χαμουζάν δε επί υψηλοτέρου σκόλοπος ποιησάμενος , perirent.. Ηos igitur omnes quos vivos comprehen
την τε θεραπείαν άμα τους εαυτού δεσπόταις τα derat, abduxii, et palis allixit ; cæterum anleguan
αυτά ταύτα έδρασε. Μετά δε ταύτα, αυτίκα στρατόν rapίtali supplicio subderentur, mutilati sunt ,extre .
παρασκευασάμενος ή δύναμις 8 μέγιστον, ήλασέ τε
87
mis corporis partibus præcisis. Chanuzem altiori
αυτίκα επί τον "Ιστρον, και διαβάς ες τα επί τάδε quam reliquos cruci allisit. Hoc autem ideo factum
χωρία του "Ιστρου , και χώραν του βασιλέως , πασ est a Blado, ut suis exemplum proponeret, ne quando
συδί τε άμα παιδί και γυναιξί διέφθειρε , και οικίας D , Similia Tenlarent,, quasi similia passuri.. His ilia
ενεπίμπρα , πυρ ενιείς , όπου προσήει , Και μέγι- Ρ gestis , exercitum conscripsit quam potuit maximum
στον εργασάμενος φόνον, απήλαυνεν οπίσω επί et illico ad Istrum raplim agmen duxit : quam tra
Δακίας. jiciens, venit in loca Istro finitima, ct in regionem
regis : quam uno impelu , cæsis liberis et mulieribus, misere evastavit . Domos villasque incendit ,
ubicunque poluit ignem injiciens. Cum autem cædem fecisset maximan, landem reversus est in
Daciam .
Ταύτα μεν ούν ώς ήγγέλλετο βασιλεί Μεχμέτη , Hæc ut allata sunt ad regem &fechnietem , nempe
τούς τε πρέσβεις αυτού διαφθαρήναι υπό Βλάδου του legatos suos a Blado Daciæ duce peremptos, et
Δακίας ηγεμόνος , και Χαμουζάν άνδρα ευδόκιμον Chamuzem , viruin inter januas primarium, adeo
των βασιλέως θυρών , ούτως εν ουδενί λόγω αποθα - contemptim et ignominiose periisse, dolorem et
νείν , χθετο μεν οία είκός , και δεινότερα έποιείτο , mærorem regi moverunt, quemadmodum verisi
Notulæ marginales.
88 In uro, ovvoov. In al. ut in c. και διέλαχε . 85 ως υπ. 65 In uno , ταύτη. 86 ταύτη. 81 δύναται ,
έη μπο , ώς ή δ. in al . ut e.
4:35 LAONICI CHALCOCONDYLE 495
Huile est. Hled autcnm Ισnge gravissin lucelbat, Aει άνδρας αυτό τοιούτους περιόψεται , ούτω διαφθα
si despiceret viros tanlos talesque quos amisissel, ρέντας , κακείνον 18 εις τούτο ύβρεως αφικόμενον ,
nec ultionem exigeret, præsertim cum eo injuria- ώστε και τους πρέσβεις αυτό διαχρήσασθαι, μή τι
ruin et contumelia processisset Bladlus, ut nec μωρήσεται τον φόνον εκείνων των αυτών είσπραττό
ab legatis violandis abstinuerit. Dolebat prælerea μενος τον της Δακίας ηγεμόνα. "Ήχθετο μέντοι και
sua in
regi , Bladum Istro transmisso, magna manu τόδε , ότι τον "Ίστρον διαβάς συν χειρί πολλή , και
regioneni incendisse , et magna suorum cæde έμπρήσας την βασιλέως χώρας , και φόνον των τε
edila, in Daciam rediisse . Verum quod tanta cru ομοφύλων αυτώ εργασάμενος, oπίσω ελαύνοι . Πολλά
delitale legalos suos traclasset, reliquis majus et δε τούτων δεινότερα επoίει, τοιαύτα τους εαυτού
alrocius judicabat. Itaque edixit, annuntians opti- πρέσβεις εργάσασθαι. "Οθεν δη απανταχή περιαγ
malibus suis el aliis, ut quam pulcherrime armis γέλλων τοίς τε αρίστους, και τοις άλλοις κατά λόγον
instructi, cum esercitibus adveniant , atque una προηγόρευε , καλλίστω κόσμω ελαύνοντας, και εξω
secum in militiam proficiscantur. Et quidem hoc πλισμένους, παρείναι αυτά τα στρατεύματα εξελαύ
pacto expeditionem contra Dacos suscepit rex . νoντι . Την μεν ούν στρατιάν ούτω παρεσκευάζεται
Ferunt præterea Mechmelem ducem , antequam τους Δακούς. Λέγεται δε και τόδε , ως Μαχουμούτη
cedeslegalorum et Chamuzis praefecti, et regionis B τώ ηγεμόνι , ότι της αγγελίας πρότερον τούτων έτι
incendium nuntiaretur, indicasse regi quæ fecissent αφικομένης περί τε του φόνου των πρέσβεων , και
Daci viris regiis.. Quibus auditis ,, graviter indign : - Χαμουζά του υπάρχου, και του εμπρησμού της χώ
lus est : etiam viro, qui liæc 268 exposuerat , ρας, ούτε ευρών, παρά βασιλέα απηγγέλλετο τα γε
verbera ivflixit . Nec enim turpe habelur in Januis νόμενα περί Δακών , ές τους βασιλέως άνδρας , και
regis,, Magris cedere eos quos ex nmancipiorum χαλεπώς ήνεγκε. Λέγεται δε ώς και πληγές ενέβαλε
numero , nec de Turcorum filiis in regnum suum τώ ανδρί. Νομίζεται δε και τούτο ες τας θύρας του
Transtulerit. Rex igitur per universum regnum βασιλέως ου πάνυ του αισχρόν είναι , τούτους ούς
dimillens præcones, edixit, ut exercitus bene in- από άνδραπόδων, και μη Τούρκων παίδας αυτό ές
structi et armati ad se adveniant : equites præterea την αρχήν παραγενομένους. Κήρυκας μέντοι πέμ
omnes ail hanc expeditionem concivit. Præcones πων απανταχή , εκέλευεν αυτώ παρείναι την στρα
regii , qui regis voluntatem per universam regionem τιαν έξωπλισμένην καλώς, και τους ιπποδρόμους
nuntiant , et nuntii, si quid novarum rerum inci- αυτό έπεσθαι ξύμπαντας ες τήνδε την στρατιάν . 0!
δε του βασιλέως κήρυκες , οι τας αγγελίας φέροντες
derit, ad Januas regis festinant, et citissimo gra-
du intra paucos dies maximos cursus peragunt. C αυτώ ες την χώραν, και οι άγγελοι, επειδάν τι νεώ
Si quis ex eorum numero in itinere equum cernit, τερον ξυμβαίνοι , επί τας θύρας αφικνούμενοι ταχί
Cquiteni confestim ex eo deponit : conscendensque στο δρόμο ολίγων πάνυ ημερών , μεγίστους δρόμους
ipse equum , iter malurat, impellens equum quan- διατελoύσιν 89. Ο δε ίππον όν αν εν τη οδώ διελαύ
Tum potest. Deinde si alium invenerit, eumdem νων θεάσηται, τον μεν ιππέα αυτίκα από τον ίππου
şimiliter conscendit, et equum fatigalum isti ho- καταβιβάζειν, αυτός δε αναβάς ελαύνοι κατά κρά
mini Tradit. Et in hunc modum equos quieli tra- τος, και ο ίππος ές τόδε διανύσαι οίός τε ήν . Μετά
denies, maximos conficiunt cursus. Corpus totum δε άλλον εύράμενος , καταβιβάζει τον δέ ίππον τον
cinguni, ne doleat velægrolet corpus quando cur- πρότερον παραδίδωσι 90-91 το ανθρώπω. Και ούτον
runt ., Ex Peloponnes0 Adrianopolim scimus regios βραχύ διαναπαυόμενοι , μέγιστον διανύουσι δρόμο ».
pracones venisse intra quinque dies. Hoc iter 'Εζώννυντο δε και το σώμα άπαν, ώστε μή άγαν
intra decem et quinque dies eques ægre peragere πονείν , ή κάμνειν σφίσι το σώμα , επεί 32 θέoιντο :
potest, etsi maxime festinet; hi præcones ponti- και από Πελοποννήσου ές 'Αδριανούπολιν κήρυκας
nantur Vlacides. Copiæ universæ regis cum ins . ίσμεν έν πέντε ημέραις αφικομένους, οδόν πεντεκαί Ι

Truclæ convenissent, primo vere profectus est con- δεκα ημερών ανδρι ιππεύοντι ες τα μάλιστα. Κα Ι

tra Daciam . Tradunt hunc exercitum regis ſuisse D λούνται δέ ούτοι οι κήρυκες Φυλάκιδες . Επεί τε δή
maximum , el secundum magnitudine ei quem con- τα στρατεύματα παρεσκεύαστο το βασιλεί , επί Δα
tra Byzantium declarat iste rex . Verun constat κίαν έστρατεύετο, ήρος ευθύς άρχομένου . Μέγι
illum exercitum fuisse reliquis pulchrioren, et στον 95 δε τούτον στρατόν γενέσθαι φασι, δεύτερον
plurimum momenti lum in armis , lum in reliquo μετά γε την ες το Βυζάντιον επέλασιν του βασιλέως
selli apparatu habuisse . Eo autem tempore in ar- τουδε . Λέγεται δε και τούτο το στρατόπεδον κάλλιστον
mis habuit rex circiter viginti quinque myriades μεν γενέσθαι των άλλων στρατοπέδων, και κόσμον
hominum . Hujus numcri facile iniri potest ratio πολύν παρέχεσθαι , ές τε τα όπλα φασί 9895 και ες την 1

ex Istri trajectu . Nam publicani Istri trajectuin σκευήν. Γενέσθαι δε αμφί τάς πέντε και είκοσι μι
emerant ab rege , numeranles triginta myriades ριάδας στρατού . Και τούτο λογίζεσθαι ραδίως , από 1

agreorum stateruin : interim tamen constat, eos των του πόρου του " Ιστρου εμποριστών ών 16 εξωνη

Nolulæ marginales. '

18 In uno , και εκ . 89 διανοούσιν ώδε επ . In ora , διανύουσιν . 90.91 παραδιδοί. 99 In ino , επιθεόντων,
και ως μέγ . 26 κιο , γάρ τ. 56 σφίσι . 26 εξωνησαμένων. Ιn uno , ον εξωνησάμενοι .
497 DE REBUS TURCICIS LIB. IX . 498
σάμενον από βασιλέως τον πορθμόν, ές τριάκοντα Α opes maximas esse lucralos. Per continenlein dein
.

μυριάδας χρυσίου στατήρας , λέγεται χρήματα με- de exercitus profectus est ab Philippopoli. Impleng
γάλα κερδάναι . Μετά την ήπειρον ο στρατός ορμώ- vero triremes circiler viginti quinque, et naves
μενος από Φιλιππουπόλεως , κατά δε θάλατταν, πλη- circiter centum el quinquaginta, mari recla sub
ρώσας τριήρεις αμφί τάς κ', και ε', και πλοία εις vectus est ad Istrum , quasi iter facturus per Bide
εκατόν και πεντήκοντα , επορεύετο ευθύ του "Ίστρου, nam . Jussit tamen ut istæ naves per Euxinum
ως διαβησόμενος διά της Βιδίνης 97. Εκέλευε δε pontum ad Istrum contenderent. El quidem classis ,
πλέειν ταύτα τα πλοία διά του Ευξείνου πόντου επί quemadmodum præceperat rex, per Pontum fere
τον "Ιστρον. Και ο στόλος , ώς ενετέλλετο βασιλεύς, balur in Istri ostium . Ubi Istri oram alligit, adver
διά του Πόντου επέπλει ες το του " Ιστρου στόμα. se Ouinine navigarit Bidenam : ubicunque egre
Και ώς ες το στόμα εγένετο , ανήγετο επί του ποτα- diebantur navibus, incendebant xdilicia , et com
μου επί την Βιδήνην. Και που και απόβασιν ποιη- burebant. Prailabum urbem Dacorum , quæ totius
σάμενος ο στόλος, τάς τα οικίας ενεπίμπρα, και Daciæ forum erat celeberrimum , injecto igne con
έκαιε τήν τε Πραΐλαβον πόλιν των Δακών , εν ή και cremarunt. Pleraque autem istius regionis ædifi
αγοράν παρέχονται βελτίω απασών 98 των εν τη cia lignea sunt, hinc 269 lit ut facile ignem ail
B
χώρα, πυρ ενιέντες , ενέπρησαν . Εισί δε αι οικίας mittant. Daci ubi acceperunt regem cum copiis aida
ξύλιναι , ώς το επίπαν. Δάκες γάρ ώς έπύθοντο βα- versum se pergere, liberos et uxores collocarunt
σιλέα έπιέναι επί σφάς , τας μέν γυναίκας και παίδας quasdainin montem Prasobum , quasdam in oppidia
υπεξέθεντο , τάς μεν ες το όρος το Πράσοβον , τας δε lum nomine.... quod circulo veluti circumiens 1910
99 1
ες πολίχνην , τούνομα ' ες ήν κύκλω περιιών, ενε- niebat et custodiebat. Etiam palus sive lacus pale .
τηρει και έφύλαττε · και το έλος έχυρότατον εποιείτο, zIris id oppidulum vel in primis et tutissimum et mal
και εν ασφαλεί καθίστησι μάλιστα • τας δ' αυ και ές nitissimum præstabat . Quasdam præterea abdilere
τους δρυμώνας , ούς χαλεπόν έστι διιέναι ανδρί επή- in qucrcela regionis, quæ transire dilicile est viro
λυδι , και μη επιχωρίω · πυκνότατοι γάρ όντες, και peregrino , qui non sit indigena . Densissima enim
δένδρους καταπεφυτευμένοι πυκνοις , ώς ήκιστα πα- sunt, et arboribus consita densis, plerumque ivac
ρέχονται διάσπολλού βάσιμον την είσοδον . Τάς μεν cessa ct in via sunt. Mulieres quidem el liberos,
ουν γυναίκας και παίδας ούτως εξέθεντο αυτοι δε quemadmodum dixi , in loch luta contra rere. Ciri
συναθροισθέντες ες το αυτό, είποντο Βλάδω το ηγε- vero in unum collecti , sequebantur Bladum ducen :
μόνι. Και ες δύο μοίρας επιδιελόμενος τον στρατόν , qui secernens universum exercitum in duas partes,
τον μεν είχε παρ' εαυτώ, τον δε έπεμπεν επί τον της C. alteram quidem ipse datinuit , alteram vero ire jus .
9
μελαίνης Πογδανίας ηγεμόνα . Ως ην εσβαλείν και εκεί- sit contra Nigra Pogoianiæ (95) principem : ui si is
νος πειρώτο ,αμυνόμενου μή περιίδωσιν εσβαλόντες και conaretur in Daciam irruere, fortiter resislerent, nec
ές την χώραν. Ο γάρ της μελαίνης ταύτης Πογδα- omilterent in ejus regionem hostilem incursionem
νίας ηγεμών , διενεχθείς , επολέμει τω Βλάδο ειπό
. facere ., Nam inimicitiæ intercesserant inter Nigræ
αιτίας τοιάσδε , και πρέσβεις πέμπων παρά βασιλέα Pogdanie principem , el Bladum . Quapropter bellum
Μεχμέτην, επεκαλείτο, και συνάρασθαι ες τον πόλε- inter ipsos ardebat.Cujus hæc causa perhibetur.Prive
μον έφασκεν έτοιμος είναι . Βασιλεύς μεν ούν ήρε- ceps Nigre Pogdaniae missislegatis, hortabaturre
σκετό τε τους του ηγεμόνος τούτου λόγοις , και εκέ- gein Mechmetem ad bellum inferendum Blado : queni
λευεν ούτω ποιείν τον εαυτού στρατηγόν συμμίσγοντα quo magis moreret, pollicebatur se suas copias ejus
το ναυάρχω ες τον ποταμόν , πολιορκεϊν το Κελίου : copiis juncturum . Regi grata erant quæ princeps iste
πόλιν ούτω καλουμένην του Βλάδου επί το στόματι aferebat. Proinde jussit at promissa ad rem confer
του ποταμού . Ο μέντοι ηγεμών ούτος, συλλέξας rel, et exercitum suum adderet navarcho prope Ou
στράτευμα από της χώρας , ίετο επί τον βασιλέως στό- wen , el juncto Marle obsiderent Celium urben Bladi
λον ευθύ της Κελίου πόλεως, συμμίξων τώ ναυάρχω. D sic dictam , el in ora ſuminis silam . Al princeps ille,
Και επεί τε συνέμισγε τώ βασιλέως στρατώ , επο- ubi animum regis intellexit, conscripto esercitu de
λιόρκουν αμφότεροι την πόλιν, και προβάλλοντες 3 regione sus , pergelal ad classem regis uι prope Ce
επί ημέρας συχνάς, εξεκρούσθησαν , και απέβαλαν lium urbem adjungerelur regio navarcho. Quo facto,
ολίγους τινάς. Ως δ' ου προεχώρει η της πόλεως αϊ- uterque urbem eam oppugnabant ; cumque cami
ρεσις , απεχώρoυν ήδη εκάτεροι . Ο μεν ουν μέλας capere annisi essenl diebuis sane plurimis, tandem
Πόγδανος °6 ήιεν ομόσε ,9 ως έσβαλών ες την των Δα- repulsi sunt inde amissis paucis. Cumque urbis
κών χώραν . Έκωλύετο δε υπό της μιάς μοίρας του oppugnatio parum procederet, uterque abiit. Niger
στρατού, ήτις έτέτακτο ταύτη φυλάσσειν την χώραν. Pogdanus proficiscebatur quasi popularus Daco .
Βλάδος δε αυτός έχων την μείζω μοίρας του στρα- rum regionem . Verum inhibitus esi ab ea exercitus
του 1, επορεύετο διά των δρυμώνων , εκδεχόμενος parle, quæ opposita ei fuerat, ut defenderet regio
Nolula marginales.
(95) Posdoliæ .
91 In uno alditur , πόλεως . 98 In ano, απ . δ . τ . 99 και . Nomen arbis desideralur. ? In uno, έg
και
βάλλει . 3 έσβαλόντα . In uno, Κελλ. και προσβαλόντε, * 1η κλιν , Μπογδα . in al . ιι in c.
491 LAONICI CHALCOCONDYLA
500
nem, ne liestilia . ab Pogdano pateretur. Bladas A ιδείν , όπου χωρήσει και του βασιλέως στρατός . Βασι .

cum majore excrcitus parte iter faciebal per silvas λεύς μεν γαρ ώς τα στρατεύματα αυτά διαβάντα
glandiferas, exploraturus quanam contenderet τον "Ίστρον , εγένετο ες την Δακίαν , επέδραμεν ου 7

regis exercitus. Rex cum trajecisset copias Istrum , δαμή , ου γάρ εία και βασιλεύς, αλλά συντεταγμένω
Dacorum regionem ingressus csl : nec tamen eam επορεύετο το στρατεύματι . Έπορεύετο δ ' ευθύ της
populationibus urebat, nam ne id fieret, prohibue- πόλεως , ες ην γυναίκας τε και παίδας υπεκθέμενοι
ral. Cæterum instruelo et composilo agmine ibat οι Δάκες , αυτοί είποντο τώ βασιλεί διά των δρυμώ
ad eam urbem in quam Daci exponentes liberos νων . Και ήν τι αποσπασθείη του στρατού , αυτίκα
el usores, sequebantur regem per quercela . Si qui υπό τούτων διεφθείρετο . Ο μεν ούν βασιλεύς , ώς
longius ab agmine regis fuerant progressi,, 270 ουδείς έπιών επηγγέλλετο αυτό ες την μάχην , ούτε
ab Dacis excipiebantur et extemplo peribant. Rex από Παιόνων παρείναι τω Βλάδα βοήθειαν , ώλιγώ .
cum nuntiaretur neminem accedere qui prælii po- ρει τε και ήμέλει του χάρακος , και το στρατόπεδον
leslatem faceret, præterea nec a Pannonibus Bla- έν ευρυχωρία έπιπτε .
do auxilii quidquam esse, hostem .contemnebat , et vallo communire castra negligebat, quamvis ea
in patente campo locasset.
Bladus, ubi accepit ex nuntiis, hostes accedere B Βλάδος τε γαρ ως επίθετο τους πολεμίους επιόν
infesto agmine, nuntium misit ad Pannones, talia τας , έπεμπεν άγγελον ές τους Παξονας , λέγοντα
dicentem : 0 viri Pannoves, vos, non dubito, scilis, τάδε • Ω άνδρες Παίονες , υμείς ίστε που , ως η χώρα
regionem nostriam vestre esse finisimafm , et utri- ημών όμορός τε εστι τη υμετέρα, και παρά του
que habitamus atusi Istro . Nunc autem, ni fallor , "Ιστρου οικουμεν αμφότεροι . Νύν ούν πυνθάνεσθαι ,
accepistis Turcorum regem magna manu acce- οίομαι, και ύμείς τον βασιλέα Τούρκων, μεγάλη χειρι
dere, ut arma nobis inſerat. Si nunc Daciam va- επιόντα , στρατεύεσθαι εφ' ημάς. Και ήν τάδε κατα
starit sibique subegerit, scitole, haud cessabit lanto στρεψάμενος υπάγεται ως την Δακίαν, τόδε επίστα
cardine rerum , verum continuo arma hostilia ad σθαι και που και υμείς. Ως ούτε ήσυχίαν άγοντες
vos circumferet. Nec dubito, quin maxima binc καθεδoύντες , αλλ ' εφ' υμάς αυτίκα έπιόντες στρα
pcricula vestram regionem incolentibus immineant. τεύσονται, και πράγματα έσται υπ' αυτών ανήκεστα
Tempus igilur nunc postulat, ut nobis auxilio ές την υμετέραν χώραν ιδρυμένοις. Νύν ούν ώρα
siris, ut exercitum hostilem quamprimum e re- εστί και υμάς βοηθούντας ημίν , άπα μύνειν , ως
gione propulseinus. Nec exspectandum censeo, οίόν τε μάλιστα τον στρατόν τόνδε από της χώρας ,
«lonec regionem nostram contuderit , et penitus , και μή περιοράν φθείροντά τε την χώραν , και επι
prastarit , et gentem nostram sibi subjugarit. Etiam C κακούντα , και καταστρεφόμενον το γένος ημών .
dicis vostri fratrem majorem rex habet : hunc "Έχει δε και του ηγεμόνος του ημετέρου αδελφών
principem Valachiæ constituit. At opera danda νεανίαν, ώστε καθιστάντα αυτόν ηγεμόνα ες την
est , ne ci singula ex sententia succedant. Nam Βλαχίαν, ήν τι μη προχωρoίη αυτώ εκάστω κατά
Blandi fratrem juniorem , cum arma contra Daciam νούν . Τον γάρ τοι του Βλάδου αδελφον νεανίαν , ώς
vibraret , rex maximis studiis coluit, magnisque εστρατεύετο επί την Δακίαν , μεγάλως τε φιλοφρο
honoribus affecit. Opius et vestitu pretioso multo νησάμενος , ετίμησε , και χρήμασι και εσθήτε εδω
>

eum virum donavit, bunc jussil sermones serere ρείτο πολλή τε και αγαθή . Και εκέλευε πέμπειν επί
cum Dacorum praeeribus, et ipse tandem potirelar την Δακίαν λόγους, επί τους δυνατούς άγειν τα πρά
rerum sunima. Quapropler cum brevi in magnam γματα. "Οθεν επί ευδαιμονίαν αυτίκα γενόμενος ,
felicitatem sit promotus , ut pareret regi,, imperata έπρασσε πέμπων , ως εκέλευε βασιλεύς . Ου μέντοι
( cit, et Daciæ proceres lentavit. Nec tamen quid . γε προεχώρει αυτό τότε προπέμποντι . Ταύτα υπό
quam adhuc ellicere poluit, verum repulsus est . του αγγέλου ακούσαντες οι Παίονες, επείθοντό τε
Pannones cum hæc audirent cx nuntio, dictis ob- τους λόγους, και ώρμηντο βοηθείν, και ες τα μά- .
Temperariuit , et pronupti erant omnes , ut Dacis D λιστα επαμύνειν . Συνέλεγον δε στράτευμα . Και οι
sippelias ferrent, et hosti quam forlissime re- μεν εν τούτοις ήσαν: βασιλεύς δε προσελαύνων συν
.

sisterent. Delectu igitur habito , conscripserunt
esercitum . His quidem Pannoncs erant occupati.
Rex autem hostili animo cum exercitu procedens,
quacunque proficiscebatur, vicos incendebat, pe-
cora diripiebat, quæcunque casus ohlulisset. Equi.
les regii mancipia pauca in castra ducebant : ve-
I'm magis ipsi interibant,, si quando ab agmine
incautius avulsi fuerant. Ferunt, Bladum
in regis castra speculatorem venisse, et singula
το στρατό, ενεπίμπρα μεν τας κώμας, και τα υπο
ζύγια διήρπαζεν , οίς αν περιτύχοι . Και ανδράποδα
πάνυ λίγα ήγοντο ες το στρατόπεδον οι ιπποδρόμου.
Αυτοί δε μάλιστα διεφθείροντο , εί που τις αυτών
διασπασθείη 10 από του στρατοπέδου. Βλάδος δε λέ
γεται και αυτός ες το του βασιλέως στρατόπεδον
κατάσκοπος εσελθείν , και περιιών επισκοπήσαι 18.00
ipsum πείθομαι δε Βλάδον αυτόν εθελήσαι ες τοσούτον κίν
δυνον αφικέσθαι, ώς παρόν αυτώ κατασκόποις πολ

Notulæ marginales.
17 επέδραμε μεν ουδ . 8 cris : x512 . Sic in u . 9 καθεδούνται . 1o In uno , αποσπ . , 1η αι. διαπoσθείη .
11 ως έχει το στρατόπεδον.
501 DE REBUS TURCICIS LIB. IX . 502
λοίς χρήσθαι 11..... 11" ες την εξήγησιν της τόλμης A presentem consideriusse . Now tamen mihi verisi
αυτού. Αυτός μεν ούν και ημέρας επελθών εγγυ- mile videtur, Bladum voluisse lanto se committere
τάτω του στρατοπέδου , επεσκόπει τε τάς βασιλέως periculo, cum plurimis potuerit, qui praesto erant ,
σκηνάς , και την Μαχουμoύτεω, και την αγοράν : uti speculatoribus. Sed forsitan id confictum est ,
έχων δε και ελάττους των μυρίων ιππέων. "Ένιοι δε ut viri audacia insignior 271 ostentarelur. Ve
φασιν , ώς oύ πλείους των επτακισχιλίων παρήσαν rumtamen Bladus interdiu accedebat quam pro
αυτώ ιππέων. Συν τούτοις περί πρώτην φυλακήν xime ad hostilia castra, et tentoria imilitum re
της νυκτός επελάσας, εισέβαλλεν 18 ες το βασιλέως gisque, necnon forum contemplabatur . Bladus ha
στρατόπεδον . Και δείματα μεν πρώτον εγένετο εν bebal equites pauciores quam decem mille. Sunt
το στρατοπέδω μεγάλα, στράτον μέγαν αλλότριον , lamen qui tradunt, eum non plures quam seplem
και επήλυδα οιoμένων των του βασιλέως επιθέσθαι mille equites ductasse. His confisus, sub primam
σφίσι, και αυτός. Και ενόμιζον απόλλυσθαι πάνυ , noctis vigiliam advenit, el in regia castra inspe
ές φόβον τε πολύν και δείματα καθιστάμενοι την lum dedit. Primo terror ingens in castris oborius
έσβολήν. Εστρατεύετο γάρ υπό λαμπάδων , και est. Nam regii milites putabant exercilum nja
κέρατος, υποσημαίνον αυτή την έσβολήν. Το μεν gnum et alienigenam peregrinumque sibi incuni
στρατόπεδον άπαν κατά χώραν έμενεν ουδαμόσε B bere. Ιdem credebat el rer. Proindle presenten»
κινούμενον. Ειώθει μέν γάρ και άλλως τα του γένους intentabant viris omnia mortem : adeo magnum
στρατόπεδα νυκτός μηδέποτε κινείσθαι το παράπαν, inspina illa elimprovisa oppressio incusseral ter
αλλ' ιδρύσθαι τε κατά χώραν, ήν τε κλέπτης διιών rorem . Lampades enim el cornua irruptionen si
τυγχάνη ες το στρατόπεδον, είτε άλλο τι καταλαμ- gnificabant. Verum regia castra non alio translata
βάνει νεώτερον. Και τότε δή ές μέγα δέος αφικό sunt, sed in eo loco quem occuparant primo, im
μενοι οι Τούρκοι , έμενον ή έσκήνουν έκαστος ίδρυ mola mansere . Turcis enim consueludo esl , ut
μένος . Και κήρυκες βασιλέως ανά το στρατόπεδον noclurno lempore castra nequaquant moveant,
ως ες αυτίκα έσβαλόντα τον Βλάδος, εν τω στρατο verum in eo loco , quem castris muniendis ceperunt,
πέδω περιιόντες , ανεκήρυττον , μηδένα μηδαμή persistant ,, sive fur ingressus sit in castra,, sive
μεταστήναι , ώς αυτίκα αποθανούμενον υπό βασι aliquid aliud novi ingrueril. Eo lempore Turci in
λέως. Οι μεν ούν κήρυκες του βασιλέως, παραμυ- maximum terrorem conjecti, in suis lentoriis quicti
θούμενοι, εκέλευον μένειν αυτού ένα έκαστον, ήπερ manserunt. Regii præcones per universa castra
έτέτακτο , λέγοντες τοιάδε • "Ανδρες Μουσουλμάνοι , incedentes,, clamabant,, ne quis loco quem tenuis
.

μείνατε επι βραχύ όψεσθε γάρ τον βασιλέως πό set, moverelur. Bladum mox , qui irruptionem fe
λεμον και πεσόντα αυτίκα μάλα εν τώ στρατοπέδω , C
cerit in castra , regis marle casurum . Præcones
και δώσαντα δίκην, ών ές βασιλέα τετόλμηκε . Ταύτα quideni ul territis animum adderent jusserunt sin
έλεγον, και άλλα πολλά παραπλήσια φάσκοντες, gulos in eo loco manere , in quem collocati fuissent
μάλιστα δε εκείνο , ώς ήν μένη και στρατός, αυτίκα dicentes : Viri Musulmani, durale breve lempus ;
απόλλυται ο πόλεμος • ήν δε μετάστη απώλυσθε 15 cernelis enim hostem regis admodum cilo in cas
άπαντες. Βασιλεύς γάρ πρώτους υμάς διαφθερεί, tris obiturum mortem , dantem pænas scelerum ,
πρινή αυτόν οίχεσθαι φεύγοντα . Βλάδος δε ώς τά quæ in regem perpetrare ausus fuit. Alia plura
χιστα έσέβαλεν ες το στρατόπεδον, πρώτα μεν his similia expromebant, etiam hoc addentes, quod
υπήντα αυτό από της Ασίας στρατός, και βραχείαν si exercitus immobilis steterii, prielium cito de
μέν τινα αυτού εποιήσαντο μάχην μετά δε ανατρα- sinel, sin loco motus fuerit, omnes peribilis ; rex
πόμενοι, ανά μέρος εχώρoυν επί το σώζεσθαι αυτοί enini vos omnes necabit, priusquam illc ſugere
ώρμημένοι. Ο δε λαμπάδας τε έχων ημμένας, και possit. Blado irruenti in regia castra ,, primo Oc
vc
πυρρά, και συντεταγμένως μάλιστα, και αθρόως currit exercitus Asiaticus,, et prielium non admo
επιών των στρατεύματι, ώρμητο μεν πρώτα επί τάς dum longum ibi commissum est. Nam Asiani in
βασιλέως θύρας. Και αποτυγχάνουσι μεν της τουρ1ugamconjecti,
D paulatim in colories conglotbati ,
βασιλέως αυλής, επεισπεσόντες ές τις σκηνές των rccedebanı, ui servärentur. Bladus aulem habens
ηγεμόνων , του τε Μαχουμoύτεω και Ισαάκεω , εμά- lampades ardentes et ignes , agrmine stipato per
χοντο ες ταύτα μεγάλως , και τάς τε καμήλους gens contra regis copias , primo Januas regis af .
εφόνευαν και ημιόνους , και υποζύγια , και αθρόως fectabat.. Ceterum Bladi milites aberrarunt a pre
μεν και συντεταγμένων αυτών μαχουμένων , ουδέν lorio regis , et inciderint in lentoria regiorum
τι απεγίγνετο και τι και άξιον λόγου · ει δέ τι που ducum , Machunietis videlicet et Isaaci : et ibi ſor .
αποσπασθείη , αυτίκα έπιπτεν αυτού υπό των Τούρ- titer pugnabant, trucidantes camelos, mulos, it
κων. Και οι περί Μαχουμούτην , άνδρες γενόμενοι alia jumenta. Cum autem pugnam facerent , in
αγαθοί, εμάχοντο αξίως λόγου πεζο! άπαντες . Ανέ- ordines collecti et constipati, niliil sane mcmo
6ησαν δε και επί τους εαυτών ίππους οι του στρα- ratu dignum passi sunt. Verum si qui 272 paulo
τοπέδου σχεδόν άπαντες, πλήν των βασιλέως θυ- longius ab ordinibus erant erecti,, extenplo Tur
Nolulæ marginales.
11 χρήσασθαι . 19. Hic ad complendam periodum hujusmodi rerba deesse ridentur, & touro, 0; oL
μαι, πεπλασμένον. 13 έσε6 . 15 πολέμιον . 15 απώλυσθαι. Sic in uno ; in αι . ατόλυσθε .
503 LAONICI CHALCOCONDYLA 504
corum manibus cadebant . Pedites qui apud Me- Α ρών. Έμάχοντο μεν ούν ενταύθα επι συχνόν τινα
chumelem erant, cum essent viri fortes, prelia : χρόνον. Μετά δε συστραφέντες, ήλαυνον επί τας
banlur admodum memorabiliter . Tandem omnes βασιλέως θύρας, και εύρον τους αμφί βασιλέα εκτός
quotquot erant de exercitu regio, præter janud mi- των θυρών παρατεταγμένους, και βραχύ έτι ενταύθα
lites,, ascenderunt in equos ;; prelium eo Ioci diu μαχεσάμενοι , ετράποντο επί της αγοράς του στρα
ſervebat . Hinc conversi Daci , maturabant "iter ad τοπέδου, και διαρπάσαντες την τε αγοράν, και ει
regis januarum milites. Cum autem instructos et τίς που ταύτη ενίστατο , διαφθείραντες . Ως εγγύς
armatos invenirent , brevi tempore pugnarunt . ήκεν η ήώς, και επέφανεν , απεχώρει από του
Deinde omisso prælio , vertuntur in forum cas- στρατοπέδου , αποβαλών μεν ταύτης της νυκτός
irorum : quod diripientes, et si quem forte ibi in- ολίγους πάνυ τινάς, και οι από του βασιλέως στρα
venerant occidentes , tandem cuin aurora appro- τοπέδου , ολίγοι διεφθάρησαν , ώς ελέγετο· μετά δε,
pinquaret et lucesceret,, egressi sunt , castris,, amiς- ως ημέρα τάχιστα εγεγόνει , βασιλεύς επιλεξάμενος
sis paucis admodum ea nocte . Etiam pauci , ut των υπάρχων τους λογάδας, και "Αλίην τον Μιχά
fertur, de regio exercitu desiderati sunt. Ubi λεω παίδα στρατηγόν αποδείξας , εκέλευεν ιόντας
primum dies iluxit,, rer eligens. optimos quosqu BORe, B Ο.Εν Δακών,, παραλαβών
των Αλίης
κατόπιν ών επιδιώκειν τον στρατόντάχος.
ώς έχοιεν , ήν
qui sub tribunis degebant, et Haliem Michaelis " ούν ' ήγε
Glium ducem istis præponens, jussit ut citato σπουδήν επί τον Βλάδον , και κατόπιν γενόμενος,
agmine Dacos cedentes insequerentur. Halies as- ήλαυνε κατά κράτος, και καταλαμβάνει τον Βλάδου
sumpto exercitu , profectus est summa celeritate στρατόν , και επεισπεσών, διέφθειρε μεν πολλούς,
adhibita , contra Bladum , et summis viribus
> ζωγρήσας δε αμφί τους χιλίους των Δακών , απήγα
abeuntis vestigia seculus , Bladi exercitum asse- γεν εις το στρατόπεδον παρά βασιλέα. Τούτους μεν
cutus est. Subito autein in hostilem exercitum ir- λαβών ο βασιλεύς , και απαγαγών , διεχμήσατο
ruens, interfecit plurimos : captosque Dacos cir- άπαντας. Και τινα λαβόντες νυκτός ταύτης των του
citer wille, in regia castra abduxit. Quos inter. Βλάδου στρατιωτών οί του βασιλέως στρατιώται,
fici omnes rex curavit. Etiam noclu quemdam και απαγαγόντες ες Μαχουμούτην, ήρώτα αυτόν,
comprehenderunt de Bladi militibus ; Turci hunc όστις τε είη , και 30εν ήκου . Μετά δε ώς έκαστα διε
deduxerunt al Mechameletii , qui eum interrogavit , λέχθη , επανήρετο αυτόν ει ειδοίη, όπου διατρίβων
quisnam et cujus esset, et unde veniret ? Qui ulii ad τυγχάνει Βλάδος , και της Δακίας ηγεμών. Ο δ' αμεί
singula , quemadmodum interrogatus erat, res- βετο, ώς ειδοίη 10 σαφώς, ουδέποτε δ' αν είπoι τού
pondit, tandem jussus est dicere, si sciret ubinam C των ουδών, δεδoικώς εκείνον τον άνδρα . Οι δ' ούν ως
Bladus Daciæ princeps nunc morarelur ? Is res- έφασκον αυτόν αποθανείσθαι, αν μή πύθωνται αυ
pondit , se quidem quæ scire expetant, exacte nosse : του και βούλονται έρεσθαι · αυτός έφασκε, τεθνάνα:
verum se nun :an enuntiaturum horum quil . μέν έτοιμος είναι και πάνυ, εξειπείν δε ότιoύν των
quam , adeo meluere se dicebat virum illum . llli εκείνου ουκ αν τολμώη . Ταύτα εν θαύματι ποιη
autem minantes dixerunt, nisi quæ sciscitarentur σάμενον τον Μαχουμούτην, ανελεϊν μεν τον άνδρα,
continuo expromeret, periturum . Qui respondii, επιλέγεσθαι δε , ώς δέοι το αμφ' αυτόν, ει είχε
se quidem mortem perpeti paratum esse, se vero στρατόν άξιον λόγου, ές μέγα αν έδόκει ούτος αφι
non audere quidquam eorum quæ scire cuperent, κέσθαι .
profari. Machumeles admiralus viri responsum , eum continuo necavit, dicens : Si vir ille exercilum
haberet memorabilem , non dubito quin brevi ad magnam claritatem evaderet.
Hæc quidem hactenus facta sunt, Rex hinc de- Ταύτα μεν τότε ές τοσούτον εγένετο· βασιλεύς δε
ccdens, recta contendebat ad urbem in qua regiam το εντεύθεν προϊών ες το πρόσω της χώρας, ίετο
sedem Bladus habebat (96) . Singulis nuclibus , ευθυ της πόλεως, εν ή τα βασίλεια ήν, αυτό το
ubicunque manebat, per circuiļum castra vallo ηγεμόνι Βλάδα . Και νυκτός μεν εκάστης , οπότε
circumdabat, et munitionibus admodum diligenter σταθμον ποιήσαιτο, έποιείτο χάρακα κύκλο του
castra emuniebat. Vigilias praeterea solito majores p στρατοπέδου, και φραγαίς φραξάμενος εντός του
deducebat exercitumque diu noctuque in armis χάρακος, διετήρει , φύλακάς τε εποιείτο μείζoυς των
ténebat. Agmine 273 autem composito proficiscens γιγνομένων, και όπλα εν όπλοις παρηγγύα , νυκτός
in Daciam pervenit, el accessit ad eam urbem , in τε και ημέρας αυτό είναι τα στρατεύματα. Προε
qua Blado regia sedes eral. Daci quidem se non λαύνων δε ούτω συντεταγμένω τα στρατεύματι, ές
parabant, quasi ab rege obsidendi. Portas itaque το πρόσω της Δακίας , αφίκετο επί την πόλιν, εν ή
aperuerunt, et parati erant suscipere regeni cum Βλάδω τώ ηγεμόνι ήν τά βασίλεια. Και οι μεν Δά Ι

exercitu advenientem . Rex præler urbem veclus, κες 17 παρασκευασάμενοι, ώς ενταύθα υπό βασιλέως
çum virum nullum in muris conspicarrtur, nec πολιορκησόμενοι , τάς τε θύρας ή έξαν , και έτοιμοι
Notule marginales.
(36) Praylabum fortasse.

86 Ιn uno , είδε ίη . 17 lic particula riegativa où decsi, elian iu R.

 : 05 DE REBUS TURCICIS LIB. IX. 506
ήσαν δέχεσθαι αυτόν βασιλέα συν τω στρατώ επι- A etiam bombardarios qui in exercitum ejacularen
όντα . Βασιλεύς μεν ούν την τε πόλιν διελαύνων, lur, nec castramelalus, noc urbem obsidere ag
και άνδρα ουδένα επί των τειχών θεώμενος, ότι μη gressus est. Progressi igitur, ut suos patibulis et
τηλεβολιστας επαφιέντας τηλεβόλους ες τον στρατόν, palis affixos viderunt, iter promoverunt ad stadia
ούτε εστρατοπεδεύσατο, ούτε ες την πολιορκίαν κα- circiter viginti septem. Exercitus quidem regis in
Είστατο . Προϊών δε, ως τους σφετέρους αυτών εν cidit in patibula et palos , occupantes locum : ejus
τοίς σκόλοψιν έθεώρουν, προθεσαν ώσει σταδίους longitudo extendit se ad stadia decem et septem.
είκοσι καιεπτά και εμπίπτει ο βασιλέως στρατός ες Latitudo vero continet stadia septem . Patibula et
τους ανασκολοπισμούς, χώρον επέχοντας το μεν μη- pali apparebant niaximi, quibus affixi conspicie
κος επί σταδίους επτακαίδεκα , το εύρος επί σταδίους bantur viri , mulieres , et pueri. Horum misere
επτά . Σκόλοπες δε μεγάλοι ενήσαν, εν οις διαπε- peremptorum numerus complectebatur viginti
πειρωμένοι άνδρες τε και γυναίκες, και παίδες αμφι millia hominum . Profecto horrendum et miserabile
τους δισμυρίους, ώς ελέγετο, θέαμα παρείχοντο τοις spectaculum cum Turcis, tum regi . Rex admira
Τούρκους, και αυτώ τω βασιλεί . Και ό τε βασιλεύς εiοne defxus, dicebat : Haud possibile est eum
εν θαύμα 18 ερισχεθείς , έφασκεν, ώς ου δυνατόν virum qui adeo magna ſecerit, regione sua spo
έστιν, άνδρα ούτω μεγάλως εργασάμενον, αφαιρεί- Bliari posse,, praesertim cum adeo mirabiliter tum
σθαι την χώραν, ως δαιμονίως επισταμένη χρήσθαι principalu, tum subditis uti norit.. Verumtamen
τη αρχή και τους υπηκόους. Και έλεγεν, ώς oύ 19 addebat , eum virum qui tanta patraverit, haud
πολλού άρα άξιος είη ο ανήρ ούτος, τοιαύτα έργα- multi faciendum esse. Reliqui Turci aspicientes
σάμενος . Και οι λοιποί Τούρκοι , δρώντες το πλήθος multitudinem hominum in patibulis et palis hæ
των επί τοίς σκόλοψιν ανδρών, εξεπλήττοντο» ενήσαν rentium ,, stupebant .. Erant namque patibulis et
δε και νήπια τέκνα των μητέρων εξηρτημέναγέν τοις palis affisi infantes e matrum gremio rapti . Volu
σκόλοψιν" και πτηνά ενώκουν εν τοίς εγκάτοις αυ- cres nidos fecerant in inferioribus eorum . Cum
των εμφωλεύοντα . Ως δε προς τους στρατεύμασι autem rex proficisceretur, Bladus agmen regium
βασιλεύς έφεπόμενος , o Βλάδος έφθειρε τε εί που usque carpebat, interficiens equites, et Azapides,
διασπασθείη , είτε ιπποδρόμος , είτε 'Αζάπης " αυ- si quando imprudentius ab exercitu regio fuerant
τος μεν έτράπετο επί τον Μελαίνης Πογδανίας ήγε- evagali.. Bladus animum intendebat in Nigre Po
μόνα, πολιορκούντα, ώς ήγγέλλετο αυτό το Κελλίον · galanie ( ) principerm , qui quemadmodum nun
gılaniæ (97)
στρατόν δε αμφί τους εξακισχιλίους καταλιπών αυ- tiatum erat, obsidione circumvenerat Cellium (98)
του , παρηγγύα έπεσθαι τώ βασιλεί διά των δρυμώ- c urbem Bladi.. Relinquens autem exercitum , qui
νων. Και ήν τις που διασπασθείη , τούτον επιόντες continebat circiter sex millia hominum , eos jussit
αυτίκα επιβαίνειν . Και ο μεν ήγετο ομόσε το με- pcr quercela sequi regem : et si quis paululum .
λαίνης Πογδανίας ηγεμόνι• ο δε στρατός, ώς ανεχώ- modo digressus fuerit ab regio agmine , eum
ρει και βασιλεύς , ιθύ του στρατού ελαύνων αναθαρρή- truncare jussit continuo accurrentes . Ipse vero
σαντες, ώς oύχoμένα επεισπεσόντες , μεγάλως recla ducebat contra Nigræ Pogdaniæ principem .
ηγούντο ευδοκιμήσειν , και επιόντες ες το στρατό- Exercitus autem Bladi cum ipse abiisset, abitu
πεδον του βασιλέως , επήλαυνον . Επει δε αγγελία principis admodum gaudebat : et recta pergens in
αφίκετο παρά της ταύτη που φυλακής , ώς οι πολέ- hostem , putabant se magnam gloriam inventuros,
μιoι επίωσιν, ώρμητο μεν αυτός τις έκαστος επί τα si hostem subito oppressissent. Cum nuntius ve
όπλα, πλήν των βασιλέως θυρών : Ιωσούφην δ' εκέ. nisset ad vigilum slationem quæ ibi erat, indicabat
λευε Μαχουμούτης προσιόντα 20 υπαντιάζειν τους hosles adventare ; singoli igitur, præter regis ja
πολεμίους . Και αυτός τε εν όπλοις ήν Μαχουμούτης nuas, ad arma prosiliebant. Mechumeles præcepit
συν τοις στρατεύμασιν . Ο μέντοι 'Ιωσούφης, ως Josepho, ut præcedens hoslem ad prælium eliciat,
έπιών αυτίκα συνέβαλλεν , ηττήθη τε , και ες φυγήν Mechureles quidem cúin 274 universo exercitu
τραπόμενος, εφέρετο ες το βασιλέως στρατόπεδον • D in armis erat. Josephus ubi venit. ad liostem , con
" Ομάρης δε ο Τουραχάνεω παίς, ταχθείς και αυτός tinuo victus est : et fugiens , lestinabat in castra .
>

υπό του Μαχουμoύτεω, ομόσε ιέναι τοις πολεμίοις ,
και ελαύνων , υπήντα τω Ιωσούφη φεύγοντι ές τους
πολεμίους, έβλασφήμει και έλεγε τοιάδε • *Ω κακό-
δαιμον, που φέρη ; "Η ουκ οίσθα βασιλέα όπως σε
φεύγοντα υποδέχεται; " Η ου χείρον των πολεμίων
διακείσεταί σοι αυτός βασιλεύς, και κακίστη σε
ολέθριο παραδίδωσιν 21 αυτίκα, επειδάν σε φεύγοντα
Notulæ marginales.
( 97) Podolie.
regis.. Omares , Tarachanis filius ,, qui et ipse 0r
or
dinalus erat ab Mechumele, ut cominus pugnaret,
cum hoste, ad pugnam proficiscens , occurrit
Josepho fugienti, eumque blaspbemando et male .
dicendo sic alloquitur: 0 miser quo abis ? an
ignoras regein , quomodo te ſugientem sit excep
lurus ? An non crudelius ab rege quam ab hostibus
(98) Kilian.

18 In uno , ένα θαύματι ερυσκ . in ora alterius , επισκ. 19 In uxo deesi negatio, 20 Ιn 110 , προϊόντα
25 Ιn uno , παραδιδοί.
507 LAONICI CHALCOCONDYLA , 508
tractalberis ? An non ignominiosissime morti le Α νοήση ; Ταύτα ειπών , επώτρυνε τον άνδρα, και συ
tradet , ubi le fugam iniisse senserit ? His dictis στραφείς άμα Ομάρη τη Τουραχάνεω , συνέβαλλον
hominem commovit , ut conversus una cum Omare τοίς πολεμίοις, και εμάχοντο αξίως λόγου . Μετ' ου
Turachanis filio rediret in prælium, et pugnarel πολύ δε τρεψάμενοι τους Δάκας επιδιώκοντες, εφό
fortissime. Nec multo post Dacos in fugam effile νευον αφειδέστατα , έφθειρον αμφί τους δισχιλίους .
sos persequentes, occiderunt plurimos, nulli pare Τάς δε κεφαλάς πηξάμενοι επί των δοράτων, επα
cenles.. Cesi sunt circiter bis mille,, Praeigentes νήκον ες το στρατόπεδον . Και τον μεν Ομάρην εδω
autem Turci hastis capita Dacorum , reversi sunt ρήσατο βασιλεύς τη της Θετταλίας αρχή : Μαζού
ad regem in castra. Omarem rex donavit Thessa- λης δε έτι ήν, και άνδρας έχων αγαθούς , είπετο τω
liæ principalu , Mazales autem adbuc supererat, βασιλεί . 'Ες μεν την δευτέραν των Δακών τόλμαν,
el sequebalur regem , duceus viros fortissimos. ες τον του βασιλέως στρατόν , τοσούτον εγένετο• βα
Dacorum audacia , qui secundam in regia castra σιλεύς δε ανδράποδα αγόμενος της χώρας ουκ ολίγα ,
irruptionem fecere, hunc eventum sortita est. Rex επαφείς γάρ το εντεύθεν τους ιπποδρόμους, επέ
ex Dacorum regione mancipiorum predas agebat δραμον χώραν ουκ ολίγην , και ανδράποδα αγόμενοι ,
non niodicas. Nam immisso equilalu , regionis par. έκέρδαναν μεγάλα. Και υποζύγια δε και πλέον και
tem percurrebat non unodicam.. Equites capientes B των είκοσι μυριάδων , ίππους και βόας ελαύνοντες,
mancipia plurima , maximnas sibi peperere opes. και του βασιλέως στρατός αφίκετο επί τον "Ιστρον. Το
Etiam jumenia plurima nacli sunt. Exercitus regis μέντοι στρατόπεδον έδεδοίκει μεν τους Δάκας , ουδέν
agens ultra viginti myriades equorum et boum,, ήττον τόλμης μέγα τι αποδεικνυμένους · διέβαινον
venit ad Istrum . Castra regia terrebant Dacos, δε τον "Ίστρον σπουδή πολλή . Βασιλεύς δε Αλίην
quamvis magnam audaciam ostentantes. Turci τον Μιχάλεω, όπισθεν έπεσθαι τη στρατη παραγ
autem summa celeritate adhibita , transgressi sunt γείλας, ως έστρατοπεδεύσατο παρά τον "Ιστρον,
Istrum . Rex Haliem Michaelis (99) filium a tergo Δρακούλη μεν τον αδελφόν Βλάδου του ηγεμόνος
subsequi jussit,, cum castra ad letrum posuisser. κατέλιπεν αυτού εν τη χώρα μετιέναι τε τους Δάκας,
Draculem , fratrem Bladi principis, ibidem in re- και υφ' αυτό ποιείσθαι την χώραν, και τιμωρείν
gione reliquit , præcipiens ut colloqueretur cum παραγγείλας το κατά ταύτα τα χωρία υπάρχω,
Dacis, el regionem eam subigeret : præterea stre αυτός τε ήλαυνεν ευθύ των βασιλείων . Δρακούλης
nie adjuvaret istorum locorum præfectum . His μεν ούν ο νεώτερος επεκαλείτο ένα έκαστον, λέγων :
ita geslis, ipse recla in regni sedem abiit. Dra “Ω άνδρες Δάκες, τι δε οίεσθε ες το επιον υμάς έσε
cules quidem , quemadmodum præceperat rex , C σθαι ; " Η ουκ οίδατε βασιλέα όσην τε δύναμιν έχει,
unumquemque vocabal, dicens : Viri Daci, quid και ως αυτίκα τα βασιλέως στρατεύματα προσδέ
putatis eleinceps de vobis futurum ? nescilis quan- ξιμα υμίν έσται, δηώσοντα την χώραν, ήν τι υπό
ins copias rex habet ? prælerea ignoratis , quod λοιπον αφελώμεθα ; Τί ού γίγνεσθε βασιλεί φίλοι και
regiæ copia, exspectanlır ? quæ ubi primum ac και έσται υμίν παύλα ές τε την χώραν, και ές τους
cesserint, regionem vestram populabuntur : et si οίκους . "Ιστε γάρ ώς εν τω παρόντι ούτε ζώον , ούθ'
quid residui fuerit, auferent. Qui fit, quod recu- υποζύγιον 18 απελείφθη. Ταύτα δε πάντα δια τον
satis regis amicitiam ? Eficiamini amici regis, et εμόν αδελφών επεπόνθειτε χαλεπώτατα , χαριζόμε
finis erit malorum quantum ad regionem et ad νοι ανδρί ανοσιωτάτω , και κακόν μέγα την Δακίαν
editicia attinet.. Scitis enim , vobis in praesentia- εξειργασαμένω και , οίον ουδαμή άλλοθι της γης επί
rum neque pecus, neque jumentum ullum reli- ακοήν αφικνείται ημετέραν. Ταύτα επιπέμπων τους
.clum esse. Hæc omnia gravissima passi estis', Ααξιν, όσοι ες το εξωνείσθαι σφών αυτών τα αν
auctore fratre meo , 275 cui morem gessistis, δράποδα διέβαινον , έπειθε τε, και τοις άλλοις ειπείν
viro impiissimo, qui Daciam affecit clade maxima. έκέλευεν, έπιέναι θαρρούντας επ' αυτόν. Ούτοι μεν
Hujusceinodi cladem nec per universum terrarum ούν συνιόντες, έγνωσαν σφίσιν αιρετώτερα είναι η
4.rben factam esse audivimus: Hec cum nuntiaret D τα Βλάδου του ηγεμόνος . Και ιόντες επί τον νεώ
Jacis, per eos qui ad mancipia redimenda conve- τερον , συνελέγoντo κατ' ολίγους . Και ως ήσθοντο οι
uerant, eos facile in suain sententiam pertraxit. λοιποι Δάκες, αυτίκα απολιπόντες τον Βλάδος, ήεσαν
Reliquis dici jussit, ut confidentes, nec quidquam επί τον αδελφόν . Και ως συνελέγη αυτώ στράτευμα,
Inali metuentes, ad se transirent. Hi igitur in unum επιών κατεστρέψατο την αρχήν . Και επαγόμενος
congregali , decreverunt ulilius essc el consullius, άμα στρατός του βασιλέως, υπηγάγετο την χώραν.
obtemperare Draculi potius, quam Blado principi. “Ο μεν ούν αδελφός, ως μετέστησαν επί τον αδελ
Φantes igitur paulatini ad Draculeum junioren φόν οι Δάκες, και έγνω δή , ως μάτην είη τοσούτον
Sladi fratrem colligebantur. Quod ubi acceperunt φόνον πρότερον εξειργασμένος, ώχετο ές τους Παίο
reliqui, et ipsi ad fralrem ejus Draculem transi . νας .

Notula marginales.
(99) Mazalis .
21 πλείω , 23 1η μπο , υπελ . και εξειργασμ.
509 DE REBUS TURCICIS LIB. X. 510
lionem fecere. Exinde contraclo exercitu baud contemnendo, et adducto simul regio exercitu .
ducatum et regionem in ditionem regis redigebat. Bladus cognito Dacos ad fratrem confugissé, cum
sciret omnia frustra tentari, quod tanlain antea suorum fecisset cædem, in Pannoniam abiit.

ΛΑΟΝΙΚΟΥ ΧΑΛΚΟΚΟΝΔΥΛΟΥ
ΑΘΗΝΑΙΟΥ

i
ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ H ΔΕΚΑΤΗ .

LAONICI CHALCOCONDYLA
ATHENIENSIS

HISTORIARUM

DE ORIGINE AC REBUS GESTIS TURCORUM

LIBER DECIMUS .
Lesbum insulam , Jail cam ac Clissam Illyrici urbes sibi subjicit Mahometes, et bellum a Ve
netis et Matthia Ungariæ rege anno Christi 1463 illatum fortiter depellit.

Κατά μεν ούν την επί Δάκας βασιλέως έλευσιν Α 276 Expeditio regis'in Dacos hunc fnem habuit.
τοσαύτ' εγένετο. Βλάδος δε ώς έπιών και αδελφός Bladus fratre Dracule accedenle, et Daciam subj
Δρακούλης, υπηγάγετο την της Δακίας χώραν, gente, ad Pannones se recepίι. Ρannones quorum
ώχετο μεν αυτός επι Παίονας: Παίονες δε ών τους propinquos et consanguineos in Dacia crudeliter
προσήκοντας ανείλεν εν τη Δακία, απήγον αυτόν peremerat, capitis eum coram suo rege Mathia Cho
θανάτου παρά βασιλεί Παιόνων τω Χωνιάτου παιδι. natis filio anquisiverunt. Cum sententiam contra
Δικασάμενοι δε αυτώ δίκην χαλεπωτάτην,. ώς άδι- ipsum protulissent gravissimam , ut qui præter jus.
κώτατα ανελόντι τους άνδρας , καθείρξαντες ές Μπε- et fas homines occidisset, Belgradum ductus ibi in
λογράδην πόλιν. Βασιλεύς δε του αυτού θέρους , carcerem impaclus est. Rex eadem adhuc æstale ,
φθινοπώρου επιγινομένου, έστέλλετο επί Λέσβον , cum autumnus advenisset, nuntium misit in Les
παραγγείλας μεν ναυτικών παρετοιμάζεσθαι αυτο bum, qui imperabat ut pararent classem, et conve
ες τα χωρία τα επί θάλασσαν. Και τα μεν στρα- nirent in loca maritima . Ipse quidem ducens Januæ
τεύματα αυτά διήκεν επί οίκον αναχωρείν' αυτός milites, cum pauca Europaeorum militum manu ex
δε των θυρών έχων τους άνδρας, και από της Εύ- peditionerm suscipiebat, transiens in Asiam.. Rex ter..
ρώπης ολίγους δή τινας , εστρατεύετο διαβάς ες την B
ra, classis vero mari proficiscebantur. 277 Expedi
'Ασίαν. Αυτός μεν διά της ηπείρου κομιζόμενος , tionis regiæ contra Lesbum hanc causam assignant,
ο δε στόλος διά θαλάσσης, από αιτίας τοιάσδε ώρ- Lesbi princeps beneficio regis tenebat istam regio.
μηται 18 επι Λέσβον. ' Ο γάρ της Λέσβου ηγεμών nem tributariam numerans quotannis circiter bis
υπόφορον μεν είχε την χώραν υπό βασιλέως , απά- mille slateres aureos, jam inde ex eo tempore qua
γων κατ ' ενιαυτόν· ες δισχιλίους στατήρας , εξότου Paitogles Callipolis prefectus, imperante Amurate,
Παιτόγλης Καλλιουπόλεως ύπαρχος , επί 'Αμουρά- juniore, classe adveniens, in Lesbum iucursionem
τεω του νεωτέρου , στόλο αφικόμενος επί Λέσβον, hostilem fecerat, abductis inde mancipiis plurimis :
επέδράμε τε την νήσον, και ανδράποδα ως πλείστα necnon capta Callona, Lesbi urbe opulentissima,
αφελόμενος , τήν τε Καλλονήν παρεστήσατο, πόλιν quam devastans domum reversus est. Etiam antaa
Nolulæ marginales.
86 Ια μπο, ώρμισται,
511 LAONICI CUALCOCONDYLÆ 512
reges insulam hanc tribulariam habuere, necnon Α της Λέσβου ευδαίμονα και εξελών ταύτην, απεχώ
Chium, tempore Amuratis quem genuit Orchanes. ρησεν επ' οίκου. Και πρότερον μεν υπόφορον έσχον
Sub eo rege inter cæleros et Ionuzes electus ab ja- οι βασιλείς ταύτην την νήσον , κα Χίον από 'Αμου
nuarum militibus, profectus est in Lesbum : et ράτεω του 'Ορχάνεω, και επί τούδε του βασιλέως,
obsidione circumveniens Molibum , nihil ellicere άλλοι τε και Ιονούζης 26 ονομαζόμενος, καταστάς
potuit sane eorum quorum gratia advenerat. Causa υπό των θυρών, αφίκετο επί Λέσβον, και Μόλιθος
autem quare rex Lesbo arma inferebat, talis erat. επολιόρκησεν · ου μέντοι προσεχώρησεν " αυτώ ουδέν,
Rex Lesbio,crimini dabat, quod Tarraconenses pi- ώς oύνεκα αφίκετο. Αιτίαν δε ταύτην επενεγκών
falas portu excepisset , et mancipia plurima abiis βασιλεύς τη Λέσβου ηγεμόνι, εστρατεύετο επ ' αυ
emisset, que venerant ab regione regis, ex quibus τον, ότι των Ταρακοννησίων τους πειρατάς έδόκει
non parum lucri Lesbius princeps acceperat. Nam αυτός εν λιμένι της Λέσβου υποδέχεσθαι , και τα από
Tarraconenses ab Lesbo procursantes ad maritima της βασιλέως χώρας ανδράποδα εξωνείσθαι , και αυ
latrocinia, necnon hi qui degebant in insulis Cy- τον κερδαίνοντα από τούδε . Ορμώμενοι δε από της
cladibus idem vivendi institutum occipientes , regis Λέσβου οι τε Ταρακουνήσιοι επί ληστείας κατά θά
regionem diripiebant. Deinde revertentes onusti λατταν τετραμμένοι, και οι από Κυκλάδων νήσων,
B
mancipiorum praeda in Lesbum , ea inter sese par- και ταυτην μετιόντες την ληστικήν, ελήίζον 28 την βασι
tiebantur, assignanles Lesbio duci partem magnam , λέως χώραν , Και υποστρέφοντες ες την Λέσβον,
et neutiquam contemnendam . Hæc cum nuntia- διανειμάμενοι τα ανδράποδα, μοίραν παρείχοντο
rentur regi, motus est ad bellum inferendum Les- αυτη ικανήν, και ου φαύλην. Ταύτα ως άνηνέχθη
bio principi. Al Lesbi princeps (1 ) Dominicus, quem ες βασιλέα, επήρεν αυτον στρατεύεσθαι επί Λέσβον .
Græci Cyriacum voeant, frater junior exsistens, “Ο δε ηγεμών της Λέσβου Δομίνικος 19 , Ελληνιστι
seniorem qui a patre Lesbi principalum acceperat, δε Κυριακός , νεώτερος αδελφός ών , τον πρεσβύτε
que tempore longo administrarat, insidiis cir- ρον διαδεξάμενον παρά του πατρός την ηγεμονίαν
cumventum cepit , et Baptistæ viro Januensi, quo της Λέσβου , και διέποντα επί χρόνον έκανόν, επι
usus fuerat auxiliatore in insidiis, tradidit. Nec βουλεύσας συνέλαβε , και κατέστησε Βαπτιστή αν
sane longo interjecio tempore fratrem obtruncat, δρί Ιανυψω, χρησάμενος συνεργώ ες την επιβουλήν.
atque solus principatu potitur, pendens regi tribu- Μετ' ου πολύ δε διαχρησάμενος τον αδελφών , ηγεμό
tum quotannis circiter duo millia staleruin aureo- νευε της νήσου , απαγαγών φόρον τώ βασιλεί ές δισ
rum. σχιλίους στατήρας.
Genus principum illorum, Lesbum qui regebanı, Το δε γένος των ηγεμόνων τούτων της Λέσβου ,
et Catelusii nuncupabantur, apparel ab Januensibus Κατελουΐζων επικαλούμενον, δοκεί μέν υπό Ιανοίης
deduci . Nam venientes auxilio Grecorum regi , qui γενέσθαι. 'Aφικόμενον δε επί συμμαχίαν των Ελ
Byzantium tenebat , el eam insulam imperio tem- λήνων Βυζαντίου βασιλεί , έχοντι υπήκοον την νήσον
perabat, strenue eum adjuvarunt, atque magna ταύτην , συμβαλέσθαι τε και υπουργήσαι μεγάλα τα
elecerunt. Rex igitur Byzantius ut virorum illorum βασιλεί, δι' & δή σφίσιν επιτραπήναι την νήσον υπό
virtutem aliquo modo veneraretur, iis concessit των βασιλέων άρχειν. Κατέχοντας 80 δε ταύτην την
insulæ hujus principalum . Qui tenentes eam insu- νήσον ύστερον ώρμημένους από ταύτης, καταλαμ
lam , Tandem inde progressi sunt, ut occuparen ! βάνειν 31 Αίνον πόλιν την έν τη Θράκη παρά το
Enum urbem Thraciæ , juxta flumen Hebrum . Nam Εύρο ποταμώ διενεχθέντων των εν τη πόλει προς
cives ejus urbi adversabantur Harmosla (2 ) : el ut τον τήδε αυτού της πόλεως αρμοστήν, και σφίσιν
sibi vires pararent, vocabant ab Lesbo Catelusio- επικαλουμένων από της Λέσβου το Κατελουΐζων
rum genus. Catelusii 279 urbem eam occuparunt, γένος. Καταλαβόντες δε διαφερομένων αλλήλους ως
et fortiter retenuere , cum plerumque intestinis se επί το πλείστον των ποτέ Έλλήνων βασιλέων . Δο
vitionibus et odiis exagitarentur Græcorum reges. κεί δε ή νήσος αύτη , και πρότερον επί τούτων των
Videtur autemista insula jam sub Catelusiis Januen. D Κατελουίζων , γενέσθαι υπό ανυθους, καιυπακούειν,,
sibus exstitisse, et paruisse Phociæ in Asia admi- τότε τα Φωκίης εν τη 'Ασία επιτροπεύoντι, Κα
nistratori,, cui nomen fuit Calanes.. Verum ex in- τάνη τούνομα έχοντι . Είλε δε Κατάνης την νήσον
sidiis insulanı hanc occupavit Catanes. Cui bellum ταύτην επιβουλή . Και ό τε Ελλήνων βασιλεύς
inferens Græcorum rex , etiam Mitylenas suo im- στρατευσάμενος επ' αυτόν , και την τε Μιτυλήνην
perio junxit, nec bellum gerere contra Phocæam παρεστήσατο, και επολέμει τη Φωκίη . Μετά δε
abstinuit. Exinde cum Catelusii impigre subsidio ταύτα, συμβαλλομένων των Κατελουΐζων το Βυ
venissent Byzantio regi, beneficio ejus insulæ domi- ζαντίου βασιλεί, επετράποντό τε την νήσον, και
pium consecuti sunt. Hanc tempore longo tenuere ; έσχον επί τινας γενεάς, διαγενόμενοι ές τε επί τον
ejus principes etiam nostra alligere tempora . Jun- καθ' ημάς χρόνον. Και επιγαμίας ποιούμενοι πρός
Notulæ marginales .
( 1 ) Lesbo donatur Franciscus Calalusius 1352, sororemque ducit Calo - Joannis imp.
(2 ) Praefecto .

16 Ιανούζης. 97
προεχ . 28 έληίζοντο. 29 Δεμένικος . 30 κατέχοντες . . , 31 2232.26ะเ .
 $ 13 DE REBUS TURCICIS LIB . X. 514
τε τους από Τραπεζούντος βασιλείς, και Ελλήνων A gentes autem connubia cum Trapezunliis regibus, et
ηγεμόνας, και τους παρ' "Ελλησι πρωτεύοντας, Græcorum ducibus, necnon cum iis qui apud Græ
κατείχαν την νήσον ες τα μάλιστα ευνομουμένην. cos præstare videbantur, insulam eam rexerunt sa
"Επέχει δε η νήσος αύτη από της ες την 'Ασίαν luberrimis legibus fundatam . Ab ea continente, quæ
ηπείρου σταδίους μάλιστα ογδοήκοντα. Asiam spectat, excurrit ad stadia circiter ocloginia .
'Αλλ ' ή μεν Χίος κατείχετο μεν και αύτη πρότε- Cæterum et jam olim in potestate Januensium fuit
ρον υπό Ιανυΐων , ου μέντοι εάλω, αλλά δεομένων Chius, nec tamen armis capta. Verum cum Græ
των Βυζαντίου βασιλέων χρημάτων, ικανά τοις corum reges pecuniæ inopia laborarent, propler
"Ελλησι δέδοτο υπο Μαρτίνου , του την νήσον ταύτην bellum quod ea tempestale gerebant cum Medis (3)
κατασχόντος , υπ' ανάγκης τότε των Ελλήνων διά et Triballis, magnam pecuniæ vim mutuo accepe
τον προς Μήδους και τον Τριβαλλους πόλεμον. Και runt a Martino (4) ejus insulæ rectore. Græci tanilemi
ύστερον μέντοι απέλαβον την νήσον οι "Ελληνες, eam insulam receperunt, cum æs alienum , quo
αποδόντες το χρέος τω Μαρτίνω . Μετά δε ταύτα erant obligati Martino, persolvissent . Deinde venis
εγένετο υπό Ιανυίοις , ύστερων χρόνω ου πολλά insula hæc in Januensinm ditionieni : qui, cum
τριήρεσιν άφικομένους και παραστησομένοις την non multum temporis intervenissel, adveneruntcum
πόλιν . Ούς ούτε η πόλις εξέπεμψεν έπί τήν της B triremibus, ut urbem eam caperent . Hi nec populi,
νήσου καταστροφήν , ούτε κοινή υπό των τελών εξε- nec magistralus consensu et voluntate missi erant,
πέμφθησαν. Αλλ ' αυτοί ώρμημένοι, οι εννέα οικιών ut insulam eam in ditionem reciperent, verum sua
γενόμενοι άρχοντες , την νήσον κατεστρέψαντο. Και sponte , cum essent novem (5 ) familiarum viri,
τω υπό τούδε ταύτη και , ως σφίσι τε αυτοίς , και τοις principes , ab domo profecti,, insulam eam subegere .
εν τη πόλει μετριότατα διαιτώμενοι, κοινή την Ex eo tempore communi consilio magna concordia
πόλιν διώκουν . Εξωνησαμένων μετά ταύτα και τας urbem gubernarmi, cum ubique ipsorum in rebus
της πόλεώς τε και νήσου μοίρας των από της gerendis modestia cluceret. Tandem urbis et insulie
Ιανύης ανδρών , μέγα δυναμένων ές πλούτον διά partes emerunt viri Januenses, qui plurimum pol
τήν της μαστίχης πρόσοδον . Κοινή γαρ δή αύτη ή lebant opibus, propter masticis reditum et proven -
νήσος των εν τω Αιγαίο φέρει καρπόν τούτον ώς tum . Insula namque ista in inari Ægæo sila , masli
πλείστον . Και εργαζόμενοι 3383, χρηματίζεται μεγά- cis fructum reddit uberrimum : et qui huic operi
λως εν τούτω . Διέχει δε έλαττον ταύτη από της sunt intenti, lucra multa lerunt . Hæc autem minus
'Ασίας σταδίους ώσει πεντήκοντα μάλιστα πη . remota ab Asia est, quam prædicta , siquidem
Διοικείται δε ή πόλις αύτη υπό των εννέα αρχόντων , c stadiis maxime quinquaginta septem ab ea dissi
τηντε νήσον άρχήν τάπρώτα κατασχόντων ,και ύστε- ta est. Gubernatur a principibus illis novem , qui
ρων άλλων εξωνησαμένων αυτά τα πάτρια,των εν τη primo eam insulam sui juris fecerunt : necnon ab
πόλειαστών από των Ελλήνων βασιλέων. Ευνομήθη δε aliis qui postmodum patrias urbes in ea insula ab
και η πόλις της Χίου, μάλιστα δε πόλεων των εν ταις Græcorum regibus redemerunt. Metropolis Chii op
νήσοις ταύταις, και προσοδίων ικανωτάτη έσχεν ή timis regitur legilus ,nec ulli omnium urbium, qua:
πόλις, ώστε επί μέγα όλβον αφικέσθαι τους την πό- in istis insulis frequentantur, disciplinæ sanctitale
λιν τήνδε διέποντας. Έστρατεύετο δε Μεχμέτης και inferior est . Reditus habet largissimos, 279
'Αμουράτεω επί της Λέσβον δι' αιτίας των πρότερον φui
qui incredibile est dictu , quantas opes suppedi
μου δεδηλωμένων: επιφέρων δε τον του αδελφού φό lent iis qui cam regunt. Al Mechmeles, Amuralis
νον , και τιμωρών τη εκείνου ψυχή μετά δε και διά την filius , loslilia arma intulit Lesbo , bis de causis
προς τους πειρατές εταιρίας αυτού. 'Εκομίζετο δε quas supra memoravimus. Accedebat præter so ·
αυτός μέν πεζή ες την Ασίαν διαβός : τον δέ στόλον cielatem , quam cum piratis inierat Lesbi prin
αυτού διά θαλάσσης εκπέμψας, τριήρεις μέν πέντε ceps , etiam fratris mors : cujus culpam in eum
και είκοσι, πλοία δε μικρά αμφί τα εκατόν . Τους principem rex iransferebat, et ulcisci fratris ma
δε τηλεβόλους διά θαλάσσης εκόμιζεν ες την νήσον, D nes in animum induxerat . Rex quidem itinere
και λίθους τούτων αμφί τους δισχιλίους. Την μέν pedestriin Asiam transiensferebatur : at classem,
ούν παρασκευής του πολέμου εκέλευε διά θαλάσσης que complectebatur triremes viginti quinque, et
εκκομίζεσθαι 34 ες την νήσον αυτός δε αφικόμενος naves minores centum , per mare scqui jubci.
έα τι πεδίον 30, έπεραιούτο ες την νήσον , αυτός τε Bombardas per mare in insulam eam transpor
και οι των θυρών όντες, και από της Ευρώπης tavit : necnon lapides, quibus onerarentur, cir
αμφί τους δισχιλίους. Τα γάρ τοι στρατεύματα, ώς citer bis mille. Belli quidem instrumenta el ma
διήκεν επανιών από της Δακίας, αυτίκα επήει τα chinas mari ad cam insulam subvehi curavil .
ές την νήσον, και απέβησαν. Επέδραμον δε αυτίκα, Ipse vero veniens Possidium , pedestri itinere
και έδωσαν την νήσον, και ανδράποδα ολίγα επε . ad insulam accedebat , ducens januarum milites ,
Notulæ marginales.
(3) Persis . (5 ) Al. decem quos Maonesos vocant. Vide Justi
( 4) Martinus Chii rector Boccanigra, 1261 . nianum, ann . 1261 el 1346.

32 ταύτην, R. ut in c. 10 εργαζομένη. 3 % In uno , κοσμ . 35 In uno, επί π.

515 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 516
el quosdam Europeos circiter bis mille . Νam Α νεγκάμενοι . Μετά δε ταύτα αυτός βασιλεύς λόγους
cum Jimisisset exercitus, rediens ab bacia , con- προσέφερε τη Λέσβου ηγεμόνε , επιπέμψας άγγελος
tinuo belluin movebat contra islam insulam . και κελεύων τήν τε πόλιν παραδιδόναι, και αυτό
Copiæ ubi in coutinentem suul espositæ , illien διά ταύτα επιτραπήναι χώρανικανήν υπό βασιλέως.
incursionem fecerunt in insulam , eamque popu- “ Ο δε αγνωμοσύνη τε διαχρητο , και αν προσίετο
Jati sunt. Verum pauca inde abstulerunt manci- τάς σπονδάς του βασιλέως . Βασιλεύς δε τους τηλε
pia. Mox legalum ad Lesbi ducem ( 6) misit, qui βόλους έδρυσάμενος έ; την πόλιν, αυτός μεν ες την
jussu regis diceret principi seu duci , ut urbem ήπειρον εκομίζετο , εποτρύνοντος του Μαχουμού
dedere. Quod si faceret, fore al ab rege acci- τεω , μη ενδιατρίβειν εν τη νήσω» Μαχουμούτης δε
peret aliam , et admodum magnam regionem .. παραλαβών τονστρατόν , επολιόρκει την πόλιν ες μα:
Princeps Lesbi nescio qua gonio malo in trans- ρας διελόμενος τον στρατόν . Και τοις τε τηλεβόλοις
versum abstraetus, pacem regis aspernatus est. το τείχος έπαιεν επί ημέρας είχασε και επτά , και κα
Rex itaque bombardas sistens, et contra urbem τέβαλλε μέγα μέρος της πόλεως . " Έχων δε και υπτίους
dirigens,, in continenlem pergebat consilio Ma- τηλεβόλους, έβαλλεν ες την πόλιν . Και δη εθορύβει
chumentis, qui eum adhortabatur, ne in insula τους εν τη πόλει . Οι δε εν τη πόλει , ενόντων σφίσι και
B
moraretur . Macbumeles accepto exercitu , urbem πειρατών τινων αυτού , επεξιόντες βραχύ από της
oppugnabat, distribuens copias universas in lur- πόλεως , ήμύνοντο . Ου μέντοι γε ως αγαθόν τι εξερ
mas , et manipulos. Murum bombardis arieta- γάζεσθαι . Οι γάρ Τούρκοι ερεθιζόμενος υπό των εν
bab diebus viginti seplem , urbisque partem non τη πόλει , προσήεσαν ες το τείχος , και ανεθάρρουν
modicam stravit. Habuit bombardas quæ in su- επιόντες , και εμάχοντο προς τα τείχει . Ως δε ο!
blime globum torquent, quas mortaria nominant, εν τη πόλει -τώτε πλήθει έταλαιπωρούντα , και επιέ
quilius urbem gravissime Afixit. Oppidanorum ζοντα τη ταλαιπωρία , προσέφερε λόγους το βασι
copiæ in arctum cogebantur. Oppidani tamen , λεί, ο της νήσου ηγεμών , εφ ' ώ παραδιδόναι τε την
cum forte etiam quidam de piratarum numero πόλιν , τάλλα πολίσματα τα εν τη πόλει αυτή δε
præsto essent, egressi urbe , manus cum hoste υπό βασιλέως χώραν δωρηθήναι ίσην τη εαυτού ,
conserebant. Res vero eorum nequaquam prospere και πρόσοδον , και στρατεύεσθαι άμα τη βασιλεί.
suceedebat , nam Turci lacessiti ab oppidanis , Μαχουμούτης μεν ούν τούς τε λόγους εδέχετο , και
accurrebant ad murum : et magna audacia freli, έφασκεν , ώς βασιλέα πέρα επί την ήπειρον πέμ
eum superare nitebanlur. Oppidanis in gravissi- πειν. Επει δε ανηνέχθη ως βασιλέα περί ών προϊ.
nio periculo versantilus , siquidem liostis mellitu- C σχετο 6και της Λέσβου ηγεμών , έπεραιούτο τε ο βασι
dine superior eral, princeps insula . legalos misil, λεύς, και εδέχετο τε τους λόγους , έτοιμος είναι
qui nuntiarent regi, se pacatum esse dedere ur- σπένδεσθαιεφ' οίς προσεκαλείτο και της νήσου τύραν
beni, et reliqua urbis oppidula ; se lamen petere , νος . Ως δε τα όρκια εγένετο αμφοίν , υπεξεχώρει τα
ut sibi a rege assignelur regio alia, æquales huic και της πόλεως ηγεμών της νήσου , και αφινόμενος
reditus habens, Policebatur quoque se sirenuo ες βασιλέα, προσηκύνησέ τε άμα , και έφασχε
280 imperala facturum , quocunque tamen in mi- τοιάδε · Ω βασιλεύ, οίσθα μεν, ώς εξότου ές την
lilian educius fuerit regio jussu . Μachutnetes , ηγεμονίαν της νήσου τήσδε περιήλθον , ούτε τους
cum intellexisset principis et oppidanorum sen άρκους παρέβην πώποτε και ανδραπόδων υποδοχήν
tentiam, respondit,, se nuntios missurum in con ως ουδέποτε ειργασάμην δηλα αν γένοιτα υπό των
lineulem ad regem , qui basce principis conditio τηδε της Ασίας επιχωρίων , ώς αυτίκα αλισκόμενα ,
nes ei exponant. Ubi bæc ad regem relata sunt, άπεδίδοτο υπ' εμού . Και σπουδήν έποιούμην, όπου
videlicet quæ promittebat insulæ princeps, cou- των υμετέρων τινι ανδραπόδω 14 περιτύχοι τις ,
linuo in gaudium effunditur, et in insulam tra ελείν τε και ες τον δεσπότην αυτού απαγαγείν.
jecil, lubentique animo admillil principis quas Τους δε πειρατές υποδεχόμενος , έπρασσαν, όπως
prescribebat , conditiones : airque se liisce con- ο μή την χώραν ληίζωνται, και δηούντες λεηλατώσιν.
ditionibus insulæ principi fædus,et pacen dalu 'Αφορμήν τε ουδενί τούτων έγωγε παρειχόμην,
rum . Cum jam res utrinque decisa , el lides fuderis ώστε την χώραν την σην βλάπτειν επιπλέοντας .
jurejurando utrinque interposito accepta esset, urbe Νύν δε ήκω παρά σε, πόλιν μεν τήνδε παραδιδούς,
egrediebatur insulæ princeps et veniens ad re και νήσον ξύμπασαν . Αιτούμαι δε σου ως ευνοίας τε
gem, cum adorat, et hujuscemodi orationem έχουμε περί τα σά πράγματα , ούτω αμείβεσθαι βα
exorditur .: Nosti , o rex , ex quo insulam islam σιλέα ημάς. Ταυτά τε έλεγε , και των δακρύων με
regere occæpi, me jurisjurandi religionem le θίετο ουκ ολίγα , φάσκων ώς ανοία των αστών ουκ
merasse nunquam . Quod autemi mancipia er re. αφίκοιτο την αρχήν αυτίκα , άτε ταγαθά επηγγέλ
gione tua vi prædonum abstracta non receplave- λετα αυτώ βασιλεύς . Βασιλεύς δε επιμεμφόμενος
Notulæ marginales.
( 6 ). Nicol.lum Carelusium , anno 1459.
36
ανδραπόδων. Sic in uno , in αι, ήμ . τι . τις ανδράποδω τινι ελ .
1
 517 DE REBUS TURCICIS LIB. X. 518
αυτή την αγνωμοσύνην , ουδ' ώς άτυχήσειν αυτός A rim, sciri poterit ab iis qui AsieIocaincolunt.
.

έφασκεν ότφούν των αγαθών. 'Αλλ ' αυτόν τε αισθή- Nam mancipia,, quamprimum capiebantur ee tua
σεσθαι 37
και παραδόντα εαυτόν τώ βασιλεί, και την ευ regione, continuo a me dominis suis reddebanlur.
νοή τους αυτού πράγμασιν, ουκ αχθεσθήσετα ! 8 ποτε Præterea maximum mihi ſuit studium, ut sicubi
διά τούτο . Ταύτα λέγων, τήν τε πόλιν παραλαβών, vestra mancipia quis esset nactus, ea stalim do
αυτίκα έκέλευεν, ιόντα και ές τάς άλλας πόλεις , κε minis suis restituerentur. Quod piratas suscepi,
λεύειν παραδιδόναι τας ακροπόλεις. Αυτός μεν ούν ea gratia factum est, ne prædas ex mea regione
συν τοις βασιλέως υπάρχους περιιών, παρεδίδου agerent, eamque vastando corruniperent. Nec
τις πόλεις τώ βασιλεί. Και εγκαθίστη μεν εις αυ- ulli borum unquam vel occasionem præbui , vel
τας, φυλακάς βασιλεύς: την δε πόλιν Μιτυλήνην ές consilium dedi , ut adnavigantes quidquam damni
τρία διελόμενος , το μεν αυτού εγκατέλιπεν, εί τι regioni tuæ importarent. Nunc autem ad te venio ,
αχρείον ήν του ομίλου , το δε έτερον διενείματο τοίς urbem atque adeo universam insulam tibi tra .
.

νεήλυσι • τήν δέ τρίτην μοίραν κατώκισεν ες Βυζάν- dens. Supplex vero le oro, ut queinadmodum
τιον, ει τι ήν των αστών άξιον λόγου και εύπορον. hactenus rebus luis plurimum benevolentiæ præ
Τους δε πειρατάς άπαγαγών, κατέσφαξενές τριακο- slili, ita nobis gratias referat rex. Hæc quidem
B
σίους μάλιστα ες χώρον ενα των προαστείων , τα falus est , et lacrymæ cadebant oboriæ dicenti,
σώματα δίχα ποιούμενος ες την σφαγήν. Τούτο γάρ inscitia oppidanorum factum esse, quod non sla
βιαιότερον ές τους πολεμίους εξεύρητο του θανάτου tim ab initio cum bona ab rege nuntiarentur ,
είδος, το σώμα ες δύο τέμνειν. Καταθέντες ούν την venerit. Rex exprobrans ei suam inscitiam et
τoμήνες το διάφραγμα , όθεν ξυμβαίνει ίσχειν επί imprudentiam , postremo consolationem adhibuit ,
πολύ της τελευτης διά ταύτα τον διαφθειρόμενον . jubers eum esse bono animo, nihil eum mali
Εγκαθίστη δε εις την πόλιν ταύτην νεήλυδας , propter id quod primo non paruerit edicio regis
αμφί τους διακοσίους και 'Αζάπιδας ες τριακοσίους , passuruni. Ilis ultro citroque dictis, urbem rex
και άρχοντα αυτών, του Σαμλιάτεω παίδα , άνδρα in ditionem accepit , principem que eliam in re
επίσημον,, ου τον πατέρα εν ταις βασιλέως θύραις liquas insule urbes ire jubet,, ut earum arces
ακούειν δικαιοσύνης άριστον επυθόμεθα, μάλιστα se, dederent. Qui impigre jussa regis capessens ,
δε δικαστής των εν ταις βασιλέως θύραις καθιστα una cum regiis præfectis urbes adiit, easque
μένων , και δίκας δικάσαντα άριστον» πάντων δε ών regi tradidit. Rex continuo , ne qua innovatio
ημείς ίσμεν, και εξευρόντα, οία δη αποβαίνειν exoriretur, urbes in ditionem acceplas præsidiis
έμελλεν η δίκη ές τους δικαζομένους. Τον δε Λέ- c firmat . Mitylenarum cives in tres distribuit parles .
σβου ηγεμόνα ενεγκάμενος από της πόλεως, σύμ Vulgi inutilem partem ibi reliquit ; alteram
παντα εκέλευε κομίζεσθαι ες Βυζάντιον.. Εξελόμε- concessit :: lertiam , quæ genere
peregrinis concessit
νος δε ου και των αρίστων της Λέσβου παϊδάς τε et opibus principatum facile obtinebat,, By
και θυγατέρας αμφί τους οκτακοσίους , αυτός απή- zantium deporlavit. Piratas trecentos in unuin
λαυνεν επ ' οίκου, και τάς τε τριήρεις διήκεν απιέ locuin extra urbem contractos Occidit . Et quo
ναι, εγκαταλιπών πλοία μικρά αυτού που εν τη 281 crudelius perirent, corpora eorum media
νήσω. Την μεν ούν αδελφήν του ηγεμόνος, και πρό dissecuit. Nam placuit regi Turcorum hoc mortis
τερον άλούσαν υπό βασιλέως εν Κολχίδι, γυναίκα genere in hostes yti , ut inajore crudelitate in
ούσαν βασιλέως Αλεξίου του Κομνηνού της τραπε terirent, dissectis corporibus mediis, gladio dia
ζούντος, έσηγάγετο μέχρι τινός ες την γυναικωνίτιν , phragmati adacto.. Nam qui in hunc modum ce
πολλών δή καλλίστης και ωραίαν λεγομένην είναι , ditur, diu mortis dolores amarissimos experitur,
προαποθανούντος του ανδρός αυτής εν Τραπεζούντι , Huic autem urbi, ne quam defectionem moliren
και αυτής γενομένης και ούσης χήρας, μεθ' ενός tur incolæ, ducentos de peregrinorum corpore,
παιδός και μόνου . Τον δε παίδα τούτον , ότε είλε την el trecentos Azapides imposuit . His ducem con
D
Τραπεζούντα , εισενεγκάμενος και αυτόν ο βασιλεύς, stituit Samblatis filium, virum illustrem , cujus
έν θεραπεία τε είχε μάλιστα δή παίδων των εν ταις pater in regis Januis judicis officio functus est...
βασιλέως θύραις μετά γε τον από Βυζαντίου παιδα. et litigantes summa diligentia et altentione audivit ,
'Αμουράτεω αδελφόν. Την μεν ουν θυγατέρα βασι el sententiam summa æquilale adhibita dixii ,
λέως Τραπεζούντος "Ανναν λεγομένην, και Χριστια adeo ut facile primas inter omnes januarum jue
νην, φυλαχθείσαν ορισμό του κρατούντος, ήρμόσατο dices ferret. Jus enim justissime dixit : el facilis
Ζαχάνω τη Μακεδονίας της κάτω υπάρχω γενο clemensque omuino fuit in inveniendo pænas
μένω, εξότου την Πελοπόννησαν αυτόν αφελόμενος, φuibus , dannati subdenlik essent.. Lesbi ducean
επέτρεπεν 'Αλβάνεω παιδί, το Ιυών λεγομένω , ει eam urbem relinquere, et omnia sua Byzantium
και ύστερον εχωρίσατο ταύτην ό κρατών επ' αυτού, transferre jubet. Ipse vero reversus est donum ,
αναγκάζοντι ταύτην γενέσθαι ες την θρησκείαν αυ- eligens sibi optimalum Lesbi pueros, alios er
του. Τον μεν ούν ηγεμόνα της Λέσβου, ου πολλά lilias circiter oelingen las . Triremies, quojne abdu
Notule marginales .
31 Ιη μπο, ησθήσ. 38 R. άχθεσθήσεσθαι .
' 519 LAONICI CUALCOCONDYLÆ 520
xit, relictis tamen navigiis minoribus in insula . A ύστερον αίτιασάμενος , συν λαβέ τε και καθείρξεν
Sororem ducis , quam etiam antea rex ceperat in έχων εν φυλακή ώς μέν εγώ επυθόμην, ώς ουκ εν
Colchidis regione , uxorem Alexandri Comneni , γνώμη γεγονότα τώ βασιλεί τον ηγεμόνα τούτον,
qui rex erat Trapezuntis, induxit in gynæceum ': και πρότερον αχθομένω αυτώ επί πολλοίς αεικέσι
siquidem forma antecedere credebatur eo tem- τε και ανηκέστοις έργοις προς τον βασιλέως οίκον
pore omnes, quotquot ob formæ elegantiam com- ως δε υπ’ άλλων λέγεται, παϊδα διαφυγόντα τάς
mendabantur. Maritus ejus præmortuus erai Tra- βασιλέως θύρας, αφικέσθαι επί τόν Λέσβου τούτον
pezunle ipsaque vidua erat, relicto filiolo unico. ηγεμόνα, και μεταβάλλοντα ες την θρησκείας του
Rex capla Trapezunte, puerum hunc abduxit ": Ιησού , γενέσθαι παιδικά αυτού . "Ως δε η Λέσβος
et præ cæteris post puerum Byzantium , Amuralis εάλω, και ές Βυζάντιον εγένετο, επηλέληστό τε του
fratrem , in januis benignissime tractavit. Filiam παιδός ο ηγεμών , 388 και δώρους πέμψας ως βασιλέα,
Trapezuntii regis Aunam nomine, et Christianam επέγνωκαν τε οι παίδες, και εξείπον τη βασιλεί.
cošloditam pro arbitrio victoris connubio junxit Και τον μεν παίδα κατέσχε , και τον ηγεμόνα συνέ
Žagano, inferioris Macedoniæ præſeclo. Ex quo λαβέ τε, και εν δεσμούς εποιήσατο άμα το ανεψιώ
autem eum Peloponnesi imperio expulit, eam Λουκίω τώ της Αίνου τυράννω , παιδί γενομένω,
Albanis filio , cui lyon nomen eral, tradidit : Β και συγκατεργασαμένω το ηγεμόνι τον του αδελ
quamvis eam deinceps acceperit vincens, coege- φού φόνον , και την ηγεμονίαν άμα. Ού πολύ μέν
ritqué suam religionem assumere . Haud multum του ύστερον ξυνέβη και τότε αυτοίς. Ως γάρ εν
intercessit temporis, el Lesbio duci nescio quod απόρω καθεστηκεσαν άμφω, ούκ ειδότες όπη απαλ
crimen impegit , captunque In vincula dedit . Ego λαγήν εύρωνται της ειρκτής, ανήνεγκαν, ώς ες τα
quidem audivi , eum in carcerem esse raplum , πάτρια τα Τούρκων ιέναι αμφότεροι προθυμούν
quod displiceret regi, et jam olim ipsi fuerit in- ται. Και αυτός μέν βασιλεύς εσθήτί τε εδωρήσατο, και
visus propter multa et intoleranda mala, φuibus τιάρα, και περιτεμόμενος ελευθέρους αφήκεν επί ημέ
regiam familiam afecisset. Verum , ut alii per- ρας ου πολλάς. Μετά δε ταύτα αυτίκα αύθις ες ειρκτήν
bibeni, hanc, quod in carcerem conjectus sit, ποιησάμενος, κατέσχεν ές δη απαγαγών, κατέσφαξε.
accipio esse causam . Ferunt puerum quemdam fugientem januas regis , venisse ad hunc Lesli
ducem . Quem ubi Christianæ religionis fide imbuit, non dubitavit turpissimo amore polluere..
Occupata autem Lesbo, cum princeps Byzantium abiisset, pueri oblitus est. Eum 282 inter mu
nera quædam missum ad regem , regii pueri agnoverunt, remque regi significarunt. Rex puerum
quidem retinuit : ducem cepis , et in carcerem duxit , una cum consobrino ejus Lucio , Æni prin
cipe : qui cum ſuisset puer, Lesbi principem in necando fratre ct parando principalu strenue ad
juvarat. Nec mullo post Lesbum capiam , in hanc miscram provoluti sunt necessitatem . Cum in
summo vitæ essent ambo discrimine, dubii quo se verterent, pronuntiarunt se Tnrcorum religio.
nem assumpluros. Rex quidem donans eos vestitu et tiara, cos quoque circumciilit, et impunitos e
carcere dimisit. Nec tamen diu hoc gaudio illibalo usi sunt. Nam brevi lempore posi , eos iterum in
carcerem condi jussil, el diligenti custodia tandiu asservavit , donec inde abduclos capitali suppli
cio alliceret.
Isio anno rer bis in militiam profectus est , semel C Τον μέν ούν ενιαυτόν τούτον, δίς αυτός εκστρα
contra Dacos, iterum contra Lesbum ; et utraque τευσάμενος βασιλεύς, την μεν επί Δάκας έλευσιν
bella confecit eodem anno ; biemsque adveneral, εποιήσατο, την δε επί Λέσβον. Και ετελεύτα αυτά
antequam domum redire posset. Ea igitur hieme ες τον χειμώνα τούτον η επ' οίκου ανακομιδή . Και
versalus Byzantii classem adornabat. Exstruebat τον μεν χειμώνα εν Βυζαντίο διατρίβων , ναυτικόν
templa; ædificabal regalia palatia , urbemque cam τε εξηρτύετο, και ες τον Εύξεινον πόντον έναυπη
sibi accommodam ad navalia prælia reddere in ani- γείτο τριήρεις αμφί τάς τριάκοντα , και οικοδομών
mo constituerat : ut posset , si quando usus pos- ναούς τε και βασίλεια , επενδει την Βυζαντίου πόλιν
cularel, memorabilem classem inde in mare dedu- αυτώ εις τα ναυτικά ές πορείαν 3919 παρέξεσθαι :
cere . His cogitationibus intentus, invenit se facile ώστε άξιον λόγου ναυτικών ες την θάλασσαν έξαρ
posse superiorem esse hostibus, si mare solus ob- τύεσθαι. Τη γάρ θαλάσση λογιζόμενος εύρισκεν,
lineat. Animo conceperat exstruere et aliam me- ως οι επικρατήσει, ράον αυτώ παραχωρήσεις και
morabilem , post Propontidis Læmocopiam , arcem
. τα των πολεμίων . 'Εδείματο δε και άλλη άξια λόγου
Byzantii mirabilem : quam exædificavit juxta por- μετά την εν Προποντίδι Λαιμοκοπίην, τήν τε εν
tas quas Aurcas nuncupabant. Exciiavit et turres Βυζαντίω ακρόπολιν αξίως λόγου , ές τάς χρυσέας
naximas , el spectaculo dignas, necnon interiora D καλουμένας πύλας πύργους τε μεγίστους και αξιο
regiæ , et lurrim quæ vergit ad Scopiorum pontem , θεάτους, και τα εντός βασίλεια, και την επί των
quo jungitur Axius fluvius. Etiam regiam sedem Σκοπίων γέφυραν επ' Λξιό ποταμώ , και βασίλεια
Adrianopoli ultra Tanarum , qua llebrum illabitur, εν Αδριανουπόλει πέραν του Ταιάρου 60, η δη ές
Notule marginales.
88• Deest aliquid, ut ex interpretatione palti. 2' In uno , εύπορ. 60 Sic ms .
 521 DE REBUS TURCICIS LIB. X.
τον "Έβρον εκδιδοί και πολίχνην μεν εν τη Ασία Α einunivit . Urbem quoque in Asia juxta Malitum , ubi
περί Mάδιτον , η δη στενώτατον του Ελλησπόντου Hellespontium angustissimum cernimus, conclidit :
εστλέοντι , και εν τη Ευρώπη πολίχνην ετέραν necnon aliani in Europa e regione ejus urbis quæ ja
απέναντι της εν 'Ασία πολίχνης» ώστε έχυρούν μεν
αυτή την Βυζαντίου πόλιν , και τον Εύξεινον πόντον:
κρατύνειν δε και τας εν τω Ελλησπόντο πόλεις
αυτώ , ναυτικών παρεχομένας ου σμικρόν. Ταύτα
δειμάμενος κατά την Ευρώπης και Ασίαν, τηλεθό-
λους καθίστη ες άμφω τα πολίχνια των μεγίστων
αμφί τους τριάκοντα , και ετέρους ουκ ολίγους . Ναύ-
σταθμον δε τον ταύτη αυτού χώρον ποιησάμενοι,
ουδεν επιτρέπουσι παριέναι έσω ες τον Ελλή-
σποντον, αν μη τη ταύτη υπάρχω αποβαίνοντες
επιφαίνωνται οι πλέοντες έσω. Ταύτα μεν αυτώ
επε ποίητο, ώς έμοι δοκεί, διά τον πρός Ουενετούς
οι εσόμενον πόλεμον, όν προ πολλού παρασκευαζό- B se preparabat :: ut si ingrueret, quam futssime isti
μενος, επετήρει, όπως ασφαλέστατα αυτά τον πόλε-
μον ποιήσαιτο. Αλλά ταύτα μεν ούπω εν τέλει ήν
παρεσκευασμένα , ότε τον πρός Ουενετούς αράμενος
πόλεμον, επολέμει .
Τότε δε επιγενομένου του θέρους, εστρατεύετο
επι Ιλλυριούς και Ιλλυριών βασιλέα. Το μεν ούν
τούτο γένος Ιλλυριών Φ.41 παλαιόν 48 τε , και ες τον
Ιόνιον ώκη μένον, ευδοκιμήσαί τε τολλαχή άπο
μνημονεύεται . Καλούνται δε ούτοι τανύν Βόσνοι.
'Αλλ ' οι μεν Δαλμάται , και Μυσοί άμα, και Τρι
6αλλοί, και προς γε έτι Σαρμάται, τούτοις ταύτην
ενται την φωνήν, και τα παντί παραπλησίαν, ώς
μη χαλεπώς συνιέναι αλλήλων αυτούς . Είκός δε
οίεσθαι τούτους μάλλον ώρμημένους από της προς
τον Ιόνιος χώρας γένος τε ον μέγα , και πολλαχή
ενευδοκιμούν , τήν τε Θράκην υπάγεσθαι σφίσιν αυ-
τοίς, και τον " Ιστρον διαβάντας την της Σαρματίας
χώραν oικήσαι , ή ώς ένιοι οίονται , υπό Σκυθών διω
κομένους , διαβήναι τε ες την επί τάδε του "Ιστρου
χώραν , και καταστρεψαμένους την ταυτη Θράκην,
έστε έτει μυχών του κόλπου αφικομένους, ενοικήσαι .
Θαυμάζω δε, εί τους Ιλλυριούς , αποφαινόμενος
'Αλβανούς, τεκμαίροιτό τις, συμβαλλόμενος , ώς
Ιλλυριοί οι προς το μυχό του Ιονίου εχώρησαν επί
την ήπειρόν τε, και Αιτωλίαν, και Θετταλίας χώραν.
' Αλλ' ότι μεν από 'Επιδάμνου μέχρι του Καρνερίου
καλουμένου κόλπου άπας ο χώρος ούτος διατείνων
επί σταδίους μάλιστα πα' τρισχιλίους, γένος τε εν
ενοικεί, και τη αυτή φωνή διαχρώμενον, και επί D dique Triballis et Mysiis.. Hec
μεσόγαιαν παρήχον άχρι του "Ίστρου , παραμείβον
. conject
τε την τού Σανδάλεω χώραν , και του ταύτη βασι-
λέως εχομένων αυτίκα των Τριβαλλών τε άμα και
ΝΙυσών . Μάλιστα δε συμβαλλόμενος έχων αποφαί-
νεσθαι, διά το επί μέγα το Ιλλυρικόν γένος χωρη-
σαι δυνάμεως , και επί πολλά ταύτη σκεδασθήναι
την Θρακην, Ιλλυριούς μάλλον το γένος τούτοείναι
ή 'Αλβανούς. Συντίθεμαι δε και εκείνοις έγωγε , οι
φάσκουσι το Ιλλυρικόν γένος ίσχειν αυτή την
Notule marginales.
(7-8) Qui et Carnicus dicitur .
42
60.44 'Ιλλυριοί, sic etiam R. Παλαιοί , R. ut in c.
PATROL . GR . CLIX ,
· 52 !
Asia conspicitur aedificavit. Næ urbes conditii sunt ad
defensionem Byzantii , el Euxini maris . Præterea no : 1
mediocriter lutabanlur urbcs in Hellesponto sitas ,
præbentcs classem hand as pernandain . In hunc mo
dum lerrorem Asianis et Europæis inculiens , qui
eum aiigcrct , in utramque urbem bombardas invexit
circiter triginta maximas , et alias non paucas. Ad
hæc cum porlim ibi parassent Turci, nulli in
trare lellespontum concedebant, nisi prius descen
dissent navibus , et se loci prælecio exhibuissent
visendum . Opera hæc hau :) dubie ſecit propler bel
Jum quod 283 gesturus erat com Venetis, ad quod
, oravinius opera
se committeret. At quæ commem
omnia jam erant absoluta, et ad finem perducts
cum bellum adversus Venetos susciperet.
Æstate aulem ea quæ sequebatur, bello lacessebat
Illyricos et Illyricorum regem . Genus hoc hominum
antiquum est, et regionem versus lonium spectantem
incolens, plerunque ad claritatem accessisse per
bibelur. Vulgo nunc Bosni vocantur. Verum Dalma
lap, Mysii, Triballi, etiam Sarmalæ , eadem fere utun
lur lingua , aut non mullum dissimili, ut non dillicul
ter se mutuo intelligant. Verisimile tamen est, illos
profectos ab regione quæ versus lonium palet, cum
pauci numero exsisterent , et ubique rebus tortiler
gestis inclarescerent , Thracian perdomuisse : et
Istro transmisso , Sarmatiæ regionem inhabitasse.
Sunt vero qui tradunt eos a Scylbis pulsos, Transi
isse in regionem quæ ultra Istrum colitur, el subacta
Thracia , ad sinum eum venisse , ibique sedes fixis
se. Miror aulem , quod quidam sunt qui censent Illy
ricos Albanos esse : quasi Illyrii , qui tenent sinum
Ionii, processerint in hanc continentem, Ειoliam, ct
Thessaliæ regionem . Cæterum universa illa regio ab
Epidamno usque ad Carnerium sinum ( 7-8) , comple
>
citur spalium ter mille sladiorum . Hanc regionem
lenet hominuin genus unum eadem lingua ulens .
Porrigitur ab mediterranea se extendens usque ad
Istrum, allingens Sandalis regionem linilimis un
llac autem dico,, maxi
me hanc uram seculus, quod constet Illy
rios ad magnam potentiam devenisse, et in mulla
loca per Thracian esse dispersos. Proinde magis
credo, eos potius Illyrios quam Albanos dicendos
esse. Assentior præterea et illis, qui Myrios no
men ab regione traxisse asseverant. Nam inter se
divisi, alii aliam in usu Jinguam habent. Itaque
cum plurima bominum genera ibi habitent lingua
usu inter se diversa, ' reor islos id nominis ,esse
17
323 LAONICI CHALCOCONDYLA
Sortitos, ut dicantur Illyrici. Sed Itec lactenus ad- και επωνυμίαν από της χώρας , διακεκρίσθαι μέντοι
nolata de isla gente sufliciant, etsi quidam pulent υπάρχον, άλλοτε άλλην φωνήν αφιέμενον , ώστε
nominis rationem haud reciam nie assignasse. Ve- πολλά γένη αυτού , και σφίσι διενηνοχότα πάμπαν
runn propter regionem quain colunt ,, merito,,ut milhi ες την φωνήν, λαχείν τούνομα τούτο Ιλλυριούς κα
videtur, Illyrici appellantur. Nec tamen invidia λουμένους. Αλλά ταύτα μεν ούτω μοι ες τοσούτον
me comilelur, in hunc modum de his sentienteni. αναγεγράφθω . Ει δε μή τούνομα αυτό ές γένο ; τούτο
Nam Albanios polius Macedonibus adnumerari exi ορθώς είρηται, διά δε την χώραν , ήν ένοικούν φαί
slimo quam alii in terrarum orbe genti. Al de bis νεται την Ιλλυριών , άξιον εστι φέρεσθαι οι τούνομα
salis.. 1lyricus igitur eam genten Πουλιο :
nomino,, qua:jux- τούτο. Και μη νέμεσις είη ούτω φρονούντι περί
la lonium habitat usque ad summam Istriam , sic αυτών. 'Αλβανούς γάρ έγωγε μάλλόν τε τοίς Μακε
diciam regionem 284 quæ ad sinum excurrit in δόσι προστίθεσθαι αν λέγοιμι ή άλλα τινί τών κατά
peagus . Adversus liorum regem ( 9) aria capielbat την οικουμένην εθνών. Ουδενί τε γάρ συμφέρονται ,
Mechmetes, quia tribulum amplius ſerre recusa - ότι μη το Μακεδόνων γένος. Αλλά τούτων μεν πέρι
bal. Nam regius præco ad hunc accesserat, jubens άλις έστω ταύτα ειρημένα. Καλείσθω δέ μοι τω
ut quamprimum , mora omni posit:, Iributum in ονόματι τούτω Ιλλυριοί οι περί τον Ιόνιον οί
B
januas inferret. Illyricorum rex , colligeus tribulum , κούντες άχρις άκρας Ιστρίας καλουμένης προς το
quod continebat quinque myriades slaterum μυχό του κόλπου , ανεχούσης ταύτη ες το πέλαγος ,
aureorum , idque præconi ostendens, dicebat : και οι περί τήν ταύτη μεσόγαιον οικούντες Ιλλυ
Tributum quidem collectum el paratum in promptu ριοί. Επί τούτον δε τον βασιλέα εστρατεύετο βασι
('sl. Nec tamen nibi cordi est millere regi lantas λεύς Μεχμέτης, ότι τον φόρον αυτού , ως επ' αυτόν
opus, el me planissime his privare. Verum si bel- αφίκετο βασιλέως κήρυξ, κελεύων τόν τε φόρον
lum ab rege impenderit, bello me commillam fez απάγειν ότι τάχιστα ες τάς βασιλέως θύρας, και
licius, si tanta pecuniæ affucrit vis . Præterea μή διαμέλλειν, συναγείρας τον φόρον, πέντε όντα
si ea necessitas me apprehenderit, ul mihi in aliain μυριάδας στατήρων , και επιδείξας το βασιλέως
dil migrandum regionem : fretus istis opibus, vi- κήρυκι, ως έτοιμος μέν είη ο φόρος, και ώς πα
lam commodlius exigere polero . Regius prieco au- εσκεύαστο, ου μέντοι γε προθυμείται επιπέμποντα
diens istos sermones , respondisse fertur in bunc τη βασιλεί τα χρήματα , στέρεσθαι τούτων αυτών
modum : Et quidem pulchrum et honestum erat ουδέ οι καλώς έχειν . Αλλά συν τούτοις , και ήν πο
opes islas in luo dominio permanenc, si non in- λεμείν δέη, πολεμείν τω βασιλεί πόλεμον έπαράμε
terim Γαde una 1cligionum inpic trausgrediendlo C νον , άμεινον αν παρασκευάζοιτο ες τον πόλεμον .
lemerares : sin cupidine barum upum ducius, ſæ- Και ήν δέη απαίροντα άλλην τινά στέλλεσθαι χώ
Cera violare institueris, et inde tibi nescio quam ραν , ταύτα έχοντα τα χρήματα , άμεινον πράξεις.
felicitatem pollicilus fueris, vereor profecio ut coll- Τον μεν ούν κήρυκα λέγεται επειπείν, ακούσαντα
Trarium eveniat. Nam auctore Deo possidere islas τους λόγους τούτους · Ω βασιλεύ τη σδε της χώ
opes neutiquam malum duxero. Præterea iisdem ρας, αλλά ταύτα τα χρήματα καλώς έχει παρά σου
opibus auctore Deo exui , longe oplimum judico , είναι μη τάς σπονδάς παραβαίνονται . " Ην δε διά
potius quam contumeliis et injuriis atlicere cuin cu ταύτα παραβαίνων oίη άμεινον πράξεις, δέδοικα
fus præsidio eas acquisieris. μη χειρόν σου γένοιτο δια ταύτα . Συν γάρ Θεό
και ταύτα έχειν τα χρήματα πολύ άμεινον · και συν τω Θεώ τούτων στέρεσθαι άμεινον, ή υβρί
ζοντα ες εκείνον πολλαπλάσια τούτων κεκτήσθαι.
His dictis, præco ad regein revertitur : exponens- Ταύτα ο κήρυξ ειπών απήλαυνε παρά βασιλέα,
que quæ acceperit ab Illyricorum rege , regem com- και απαγγείλας του 'Ιλλυριού τον λόγον, επήρε
movit, ut contra ambos bellum susciperet. Nam βασιλέα στρατεύεσθαι επ' αμφοτέρους. " Ην δ' αυτό
codem tempore cliam bellum fuil cam Daciæ τηνικαύτα έλασις επί τον Δακίας ηγεμόνα , εξυβρί
principe , qui injuriam maximam regize familiæ fc- D σαντα μεγάλως ες τον του βασιλέως oικoν, και ανε
ceral, legalis ejus violatis et interſectis . Cæterum λόντα τους πρέσβεις . Αλλά τότε μεν ελαύνοντι επί
sub idem tempus quo Dacos bello lacessebal, Illy- Δάκα ;, ουκ εξεγένετο τίσασθαι βασιλέα Ιλλυριών:
mci regem ulcisci nequivil. Verum isto demum τώδ' ενιαυτό τούτω, ώς παρήν αυτά τα στρατεύματα
anino cum exercitus ab Europa cl Asia Adrianopo- ές την 'Αδριανούπολιν από τε της Ασίας και
him forent collecti , primo vere in lyricos movit, της Ευρώπης , ήρος έπιγενομένου , εξήλαυνεν
in animo agitans el in Sandalis regionem irruere . επί Ιλλυριούς , εν να έχων έσβαλείν και ε ;
Hic rex ſuerat filius illegitimus regis qui prius im- την Σανδάλεω χώραν . Τον δε βασιλέα τούτον, παίδα
perio lemperaverat Illyricos : el cum discordiæ a- όντα νόθον του πρότερον βασιλέως Ιλλυριών, και
Troces inter ipsum et fratres cjus qui ad ducatum προς τους αδελφούς αυτού διηνεγμένον, ώρμημέ
aspirabant exarsissent, miseruni bugatos ad regni, νους επί την της χώρας ηγεμονίαν , και διαπρε
cjusquc arbili io iemi iclan transigendam permise- σβευόμενον ως βασιλέα, επετράποντο αυτό διαιτητή,
Notulæ marginales.
( 9) Stephanum illegitimum , qui patrem klolo regiin ejeceral. Vide Bonfin . el Jov.
525 .
DE REBUS TURCICIS LIB . X.
επέδειξέ τε τούτον βασιλέα της χώρας. Και Ισαάκη A runt , φui nunc regionis regem declaravit . Isaac .
το Σκοπων υπάρχω όμορουντί τε ες την των Ιλλυ- Scopiorum praefecto, qui finitimus crat Illyricis,
ριων χώραν, όπως αυτή τιμωρών συνεπειλάβοιτο ές istum adjuvare jubel in acquirendo principalu ; hic
την ηγεμονείαν. Και στρατών αυτώ παρεχόμενος επί
τους αδελφούς, τήν τε χώραν εδίου, και ήνδρα πο-
δίζετο. Και αυτόν ες την βασιλείαν καταστησάμε-
μενος , επολέμει τους αδελφούς , άμα τώδε τω Ιλλυ-
ριών βασιλεί. Και πλείστα δε ταύτης της χώρας
ανδράποδα αγόμενοι οι Τούρκοι 41 , ταύτην όμορον
οικούντες την χώραν . Πασών δε των πόλεων αρχών,
ών ημείς εσμεν ανδράποδα ές τε την Ευρώπην, και
ές την 'Ασίαν ληϊσάμενοι , διε €ιβαζον. Και εξότου
την Σκοπίων ώκισε πόλιν, και Ιησούς ο Ισαάκεω
ταις επιτροπεύων υπό βασιλέως ταύτην την πόλιν,
ως πλείστα , ών ημείς ϊσμεν, διά πολλού χρόνου
ελητζετο την Ιλλυριών χώραν , και αποφέρεσθαι αν . Β rus major erat quam sperare potuissel ab ca regio
δράποδα, όσα μή αν ποτε ελπίσαι ενεγκείν τηνχώ-
ραν εκείνην . Πυνθάνομαι δε την χώραν διήκειν από
της Τριβαλλών χώρας , και Δοροβίκης ποταμού ές
την Σανδάλεω χώραν , και επί τον Ιόνιον κόλπον
σταδίους ές οκτακοσίους και το μήκος. Το δε πλάτος
επί δισχιλίους μάλιστα που σταδίους παρήκειν την
χώραν ές τους Παίονας και ες Τριβαλλούς. Και από
μεν των Τριβαλλών έχεται αυτίκα η χώρα του
Ισαάκεω · μετά δε ή του Παύλου χώρα, και αι πό-
λεις παρατείνουσιν ες αυτών των Ιλλυριών βασι
λέως χώραν. Eπολέμουν μεν ούτοι και πρότερον τω
βασιλεί . Οτέ μεν ές τους Τριβαλλους, ότε δε και
ές τους Παίονας ταλαντευόμενοι, και επαγόμενοι
τους Τούρκους , έληίζοντο την Ιλλυριών όμορον χώ
ραν. Και προς τους Τριβαλλους επολέμουν , και ο
των Τριβαλλών ηγεμών εκστρατευόμενος 48, επο-.
λιόρκει τας πόλεις , μετά δε ταύτα σπεισάμενος
ειρήνην άγειν ές τούτους. Και Σανδάλης μεν τούτοις
και πρότερον επολέμει,, και επαγόμενος στρατός
του βασιλέως, έληίζετο την χώραν εκείνων . "Ωστε
μόνοι δή ούτοι αλλήλοις φέροντες, και επαγόμενοι
στρατόν επήλυδα του βασιλέως , μεγάλως δή έβλα-
πτον αυτή την χώραν άνδραπόδων ως πλείστων υπό
των στρατών απαγομένων εκάστοτε , και φθειρομέ-
νης της χώρας ες τα μάλιστα . Τότε μεν ούν
και ο Ισαάκης , και ο Παύλος , συνθέμενοι συμ-
μαχίαν τω Ιλλυριών βασιλεί , διενοούντο και
αυτοί πόλεμον ανελέσθαι τώ βασιλεί, ήν τι από
Παιόνων καταλαμβάνη τους Τούρκους.
Βασιλεύς δε ώς ήλαυνε , διέβη μεν τον Δεδοβί-
κην 8 ποταμόν, ός τήν τε Τριβαλλών και Ιλλυριών
χώραν διείργει. Διαβάς δε επί Ιλλυριον ποταμών
ναυσίπορον όντα , διέβη · ο δε πεζός στρατός ναυ-
526
exerciium præbens contra fratres, eorum regionem
evastabal, plurimis inde abstractis mancipiis. Ilo
igitur rege pronuntiato, bellum gerebat cum fra
tribus et cuin Illyrioruin rege. Turci qui finitimam
285 circa tenebant regionen, plurima nancisce
bantur mancipia. Cum autem pixlas agerent man
cipiorum ex onibus quas scimus urbibus , ea con
linuo in Europam et Asiam transmiltebant. El ex
quo res coloniam in Scopiorum urbem deduxii,
et Josue Isaaci filius regis nomine eam admini
Stravit , plurima :1b 1llyrico mancipia sunt albducta ,
el in Europam Asiamque translata, quorum nume
ne . Audio eam regionem , si quis longitudinem
consideret, ab Triballorum regione el Dorobyza flu .
vio se extendere usque ad Sandalis regionem , et ad
Ionium sinum stadiis octingentis. Latitulo vero re
gionis, qua excurrit ad Pannones et Triballos , cont
plectitur duo millia stadiorum . A Triballis inci
pit regio Isaaci : hanc excipit deinde Pauli regio,
cujus urbes se porrigunl usquc in hanc regis Illy
riorum regionem . Hi quidem jam ante bellum ges
serant cum rege , nunc quidem Triballis, nunc vero
Pannonibus atingerescentes : el cum adducerent
Turcos, regioncm Illyrico aſíusam populabantur,
Ibellumque in Triballos avertelant . Ceterum Tri
C ballorum princeps bellum contra los suscipiens,
urbes eoruun obsidebal : el fædera cum iis pangens,
tandemi se pacalum exhibebat. Etiam Sandales hos
antea bello appetiverat, et accito regis exercitu ip
sorum agros erastabat. Cum autem bi soli perpe
τuis inter se dissiderent odiis,et
,el regis peregrinos
accerserent, propriæ regioni plurimum calamila -
tis invexerunt. Nam mancipia plurima belli jure
subiude a militibus capiebanlur, deportabantur.
Præterea el ca regio vel maximam experiebalur
vastalionem . Eadem tempeslate Isaacus ei Patilus
socielalem facientes, auxilium pollicebantur llly .
riorum regi. Nam constilucrant et ipsi bellum indi
cere regi , si Pamones aliquid novi contra Turcos
molirentur.
D
Rex , in militiam profectus , trajecit Dorobyzam
fluvium, qui Trilballos et Illyrios dirinit . Progres
siis deinde, venit ad Illyrissum fluvium navigabi
lem , quem superavit pedestri exercilu transvecto
7

σιν, άς αυτού ναυπηγείσθαι εκέλευε . Τους δε ίππους
άρηκεν ες τον ποταμόν, διαβήναι τα στρατεύματα.
'Εγένετο δε ο στρατός ούτος του βασιλέως ές
πεντεκαίδεκα μυριάδας ιππέων . "Ο γάρ δή στρατός
ούτος, πλην των νεηλύδων, και 'Αζαπίδων , οι
αυτό παραγίνονται ες τον πόλεμον , πεζοί όντες ,
και όσοι υπουργήσαι αυτά τα ες χρείαν, παρείη
navibus quas ibidem fabricari jusserat. Equos
autem in fumine reliquit, donec copias transpor
laret. Tum temporis in armis labuisse credimur
rex quindecim myriades equiluni, pruter peregri
nos el Azapides pedestre robur, qui cum in jud
bellum sequebantur. Alleral et alia hominuin mula
liludo inutilis ad arma ; qux propterea comitaban

Notulæ marzinales.
40 'Εκστρατευμένος . 10 Δολοδίκην .. Sic etiam R.
45 Τούρκων . * Οκτακισχιλίους . 45
527 LAONICI CHALCOCONDYLÆ 28

tur regia castra , ut si quid opus esset , militibus και
inserviret. Rcliquus interim cxercitus equitibus
consial . Nec tamen geus esi , ut supra edocuimus,
286 quæ plura jumenta in expeditiones ducat.
Transito Illyrisso, impetum in regionem hostilem
.dedit; et aggressus Dorobizam urbem , cam onini
machinarum genere oppugnabat. Urbs hæc est sila
in excelso monte . Quapropter natura loci munilis-
sima perhibetur. At rex expediens bombardas et
mortaria, lion cessabat terrorem injicere oppida-
nis ; el landem urbc potitus est. Partem hominum ,
quos ibidem indeptus erat , in ea urbe reliquit,
parle donavit Turcorum optimales, lertiam partem
Byzantium transtulit. Mechumelem jussit deligere
Europæ cxercitus robur, atque festinare cilalo
agmine in eum Iocarn in quo acceperat regem Illy- Β ποιήσασθαι. Ούτος μεν ούν λαβών τούτους, ήλαυνε
riorum morari, antequam regiam sibi subjiceret ;
qui impigre jussa capessens , summa celeritale
adhibita, flumen Transgressus csl. Veniens Gai-
liam , accepit regem proficisci trajccto flumine in
Cliliain urbem . Is igitur , nihil remitiens de cursu ,
transivit fluvium qua cun in tres alveos divisum
cognovit: hoc superato, Cliliam ( 10) venit die
secundo . Rex , sublatis signis, Gailiam contendit,
regni sedem Illyrici. Quo ubi pervenit, urbs illico
conditionibus seu paclionibus in ditionein regis
venit . Nam ubi fama increbuit, Dobobicam esse
caplan a rege,, que urbium totius regni Iouge
erat unilissima , relique urbes illico territe in
diversum abripiebantur, et quilibet pro se sedulo C
contendebal ut prior deditionem faceret, sperans
se in hunc modum non parvam gratiain apud
regein inilurum . Gailiæ cives, cum appropinquas-
sel rex , continuo primores civitatis obviam misc-
αχρείος όμιλος, ο λοιπός του βασιλέως στρατός ιπ.
πεύει μάλιστα δ' ανθρώπων ών ημείς έσμεν. "Αγου
ται δε και υποζύγια πολλαπλάσια , ως και πρότε
ρόν μοι δεδήλωται. Ως δε τον Ιλλυριών διαβάς,
εσέβαλεν ες την χώραν, πρώτον μεν επί Δοξοβίκην
πόλιν επί τη εσβολή καταστάς επολιόρκει. Η δε
πόλις αύτη οικείται ερυμνή ούσα επί υψηλού όρους .
Τηλεβόλοις δεδιττόμενος τους εν τη πόλει, υπτίοις
τε και τοίς ίσοις , παρεστήσατο την πόλιν. Και το
μεν αυτού κατέλιπε, το δε δωρησάμενος Τούρκων
τους αρίστους , το τρίτον απέπεμψεν ές Βυζάντιον.
'Απο δε Δοβοδίκης αυτίκα έκέλευε Μαχουμούτη επι
λεξάμενον τους της Ευρώπης αρίστους, προϊέναι ές
τον χώρον, ες όν αν πυνθάνοιτο 1 τον 'Ιλλυριών βα
σιλέα διατρίβειν, πρίν δή τα βασίλεια υφ' αυτόν
κατά κράτος, αναθήναι διά του ποταμού . Ελθών
δε ες Γαϊτίαν , και πυνθανόμενος 48 ως βασιλεύς
προτοι , διαβάς τον ποταμόν επί Κλιτίην πόλιν, ου
δεν επισχών, δρόμο ανέβη , ή τον ποταμόν εύρεν ές
τρία γενόμενον, και διαβάς, αφίκετο επί Κλιτίην
δευτεραίος . Βασιλεύς δε άρας εντεύθεν, αφίκετο επί
Γαϊτίαν, τα Ιλλυριών βασίλεια. Και ως επέλασεν
αυτίκα , ή τε πόλις προσεχώρησε καθ' ομολογίαν.
Ως γάρ Δοβο6ίκην επίθοντο αλώναι υπό βασιλέως ,
πασών δε οχυρωτάτην , αυτίκα αι λοιπαι πόλεις και
θίσταντο ες φόβον, και ώρμηντο αυτός τις έκαστος
φθήναι, βουλόμενος βασιλεί χαρίζεσθαι προσχωρών .
Οι μεν ούν εν Γαϊτία , ως βασιλεύς άγχου επέλασε ,
τους προεστώτας ή πόλις πέμψασα, βασιλέα παρε
δίδου τε σφάς, και ήξίουν πολιτεύεσθαι κατά τα
πάτρια και συνεχώρει μεν αυτοίς, άττα ήξίουν σφίσι
συγχωρηθήναι υπό βασιλέως μετά δε , ως την ακρό
πολιν παραλαβών, φρουράν έφαινεν εν αυτή , παϊδάς
.

runt, dedentes sese el sua regi . Orabant autem τε των αρίστων επιλεξάμενος εαυτώ τε και περιεξ
regem , nit ipsis permillerel patrio el solito more ελόμενος, καί τινας τοίς αμφ' αυτόν διένειμε ταύ .
rempublicam administrare. Rex preces eorum non την μεν ούν την πόλιν, ώς αυτίκα παρέλαβεν , εκέ
aversalus est, verum conrinuo, quod peliverant, λευσε Mαχουμούτη τον των θυρών ηγεμόνα, ανα
præstitit. Deinde elian, arcem in deditionem acce- λαβόντα τον της Ευρώπης στρατόν, ελαύνειν ότι
pit, quam præsidio im posilo suorum firmavit . τάχιστα επί τον βασιλέα των Ιλλυριών . 'Έπυνθά
Elegil sibi optimalum filios ; dehinc quosdam ie- νετο γαρ εν τη πόλει της Γαϊτίας, απεχούση ημερών
legil, quos donavit iis qui secum erant. Ubi pri- πέντε οδόν, διατρίβειν, καραδοκούντα ή εγχωρήσει
τα Ιλλυριών πράγματα. Η δε πόλις αύτη, έν ή
inum ea urbs in dominium concessit regis, nego-
rium datum est Machuineli, januarum duci, ut έμενε βασιλεύς, καλείται Κλιτίη,, και αδελφού
acceplo Europæi exercilu, summa celeritate D αυτού παίδα, αμφί τα τρισκαιδεκα έτη γε
pergeret adversus lyriorum regein .. Nam audieral γονότα , διατρίβειν επηγγέλλετο Μαχουμούτη.
eum inorari in ea urbe quæ distabal ab Gaitia Λαβών μεν ούν τον της Ευρώπης στρατόν , δευτε
ilincre maxime quinque dierum , exspectantem ραίος αφικνείται επί τον ποταμόν, τούνομα ναυ
quonam res Illyriorum essent evasuræ . Ejus au- σίπορον 19, ώ δή μάλιστα θαρρών Ιλλυριών βασι
tem urbis quæ regem Illyriorum tenebal, nomen λεύς ναυσιπόρω τε όντι, και μεγάλων νεών τε ουκ
erat Clitia . Etiam fratris ejus filiuni agentem an- ενουσών των ποταμώ , ουκ άν ποτε ώετο διαβάντας
num decimum tertium , ibidem cum rege conver- τον ποταμόν ελάσαι επ' αυτόν. Ως δε ενταύθα
sari nuntiatum erat Machumcti. Ilic assumens, ut επέλασεν ο στρατός ες τον ποταμόν, ενταύθα επι
jussus eral, exercilum , sccundo 287 die alligit σπεύδων Μαχουμούτης τους του στρατοπέδου αρί
Nolulæ marginales.
( 10 ) Cly : a ).

** R. πυνθάμενο!. ίη αι. μι in c. 48 R. πυθόμενος , 19 Nomen livii desiileralur. In R. ron esi lucuna.

529 DE REBUS TURCICIS LIB. X ; 530
στους, ώστε διαβάντας τον ποταμόν έργον μέγα Α lumen cui nomen cst..... Is luvius navium erat
εργάσασθαι βασιλεί, συλλαβόντας Ιλλυριών βασι- patiens, et sperm omnem in eo sifarm ponelhat rex
λέα, έλεγε τοιάδε · "Ανδρες Τούρκοι, νυν τις υμών Illyriorum. Nam cum nullse naves magne presto
έκαστος αυτών φανήσω ανήρ αγαθός, ποταμόν τόνδε essent, putabat regem nunquam eo audacia ; pro
πεζή διαβάς • ου γάρ μελήσει αυτώ τινι πρώτο gressurum , ut id transiret quo secum bellum ge
διαβάντι, μή μέγα τι απο!σεσθαι παρά βασιλέως . reret. Ut autem cum copiis ad flumen Machumetes
Ταύτα ειπόντος, επειρώντο διαβαίνειν οί του βα- accessit , mire festinando , cohortari non abstitit
σιλέως. Ενταύθα δή πρώτος λέγεται "Ομάρης και exercitum , et exercitus duces, ut transgrederentur
Τουραχάνεω παίς, Θετταλίας υπαρχος , συν τοις flumen , regique opus pulcherrimum efficerent, ca
αμφ' αυτόν ελαύνοντες εισέπεσον ες τον ποταμόν , pientes videlicet Illyriorum regem. Sic autem Io
και βραχύ τι διανηχόμενοι , διέβαινον . Και ο λοιπός cutus fertur : Viri Turci, nunc quilibet vestrum
:

άμα στρατός αυτίκα διέβαινε. Διαβάντες δε αυτίκα fac vir fortis appareat, atque pedes flumen hoc
επέδραμον χώραν , ώστε τον Ιλλυριών βασιλέα transeat. Neutiquam eniin mihi dubium est, quia
δείσαντα, μή ες φυγήν τραπόμενον, επεισπεσόντες maxima et splendida munera maneant eum , qua:
οι ιπποδρόμοι, καταλάβωσι, και επί κίνδυνον έλθω- B
ab rege accipiet, qui primus fumen superarit.
σιν. Ει δε αυτώ μή ληφθείη, οΐχόμενος ανασώζεται His dictis, regii milites maxiino studio conabantur
έ; πόλιν αυτού τινα, όνομα Κλιτίη . Καταφυγών δε Transgredi flumen, Ibi lum primus, ut traditur,
πολιορκείται υπό Μαχου μούτεω. Η δε πόλις οικεί- Omares Turachanishlius, Thessaliæ præfectus.
ται μεν έν χωρίω τινί ελώδει, και έλη παρ' αυτήν cum suis irruit in Aumen ; qui paululuin modo
μεγάλα, διά πολλού διατείναντα , έχυραν ποιεί, και natantes , flumen superarunt. llos secutus
ου βάσιμον. Τότε δε υπό καύματος αποξηρούμενόν est, pari successu usus , et reliquus exercitus ,
τε ήν το χωρίον άπαν. Και επελάσας ο στρατός, Egressi flamine , illico invasere agros. line rex
επολιόρκει την πόλιν, και κάλαμον, ός άφθονος ην Hlyricorum limens , ne si in fugan verteretur,,
παρά την πόλιν, επιπίπτοντες διεφέρουν ες την equitum adventu oppressus, in maximum pericu
τάφρον, ώς πυρ ενήσοντες ες τον κάλαμον , και διά lum veniret, se recepit, ut incolumis præscns dis
του πυρός αιρήσοντές τε τους εν τη πόλει , βία crimen evaderet, in urbem quamdam eo loci si
άκοντας έ ; ομολογίαν παραστησόμενοι . Ταύτα μεν tam nomine Clitiam. Verum Machumetes cum
εισορώντες οι του Ιλλυριου στρατιώται, και οι της exercitu superveniens, eam urbem obsidione cir
πόλεως , και οιόμενοι μη αν δυνήσεσθαι επί πολύ cumdedit. Urbis ejus situs est in loco palustri ,
αντέχειν πολιορκούμενο: , προσέφερον λόγους το Cat in circuitu paludes visuntur longe laleque , que
Μαχουμούτη , ως σφάς τε αυτούς παραδώσοντας, urbem munitam aditu difficilem præbent. Eo
και εφ' ώ βασιλέα σφών αυτών μηδoτιούν χαλεπόν tempore locus ille universus solaribus radiis exu
πείσεσθαι υπό βασιλέως, προσχωρήσαί τε, ήν όρκια stus exaruerat. Ceterum , his nihil moti milites
γένοιτο οι, εφ' ώ αγαθόν μεν, χαλεπόν δε μηδέν Maclaumelis , accedunt , eamque obsidione circum
υποστήναι υπό Τούρκων. Ταύτα προϊσχομένου του veniunt. Arundinem, quæ plurima ibi enala eral,
"Ιλλυριού , εδέχετο τε ο Μαχουμούτης και εσπέν- excidentes, comportabant in fossam, ut igne
δετο. "Ορκιον δε αυτώ ποιησάμενος εφ' οίς προυτί - deinde injecto , vel vi tandem etians invilos oppi
θετο, τόν τε βασιλέα εξιόντα εκ της πόλεως, παρέ- danos in ditionem redigerent. Iæc parari cernentes
λαβέ τε την πόλιν, και το μεν εν τη πόλει ες τρία cives urbis , et Illyrii milites, credentesque se non
διελόμενος , το μεν αυτού κατέλιπε, το δε αυτός diu posse resistere viribus Turcorum , legatos ad
συν και τοίς αρίστους διανειμάμενος, το τρίτον επά- Machumetem mittere decernunt, orantes ut in de
γων τώ βασιλεί εδωρήσατο . ditionem acciperentur ; pelentes præterea ut regi
reniam daret : qui quoque semelipsum dediturus sit , si jurisjurandi religio interveniat : qua inter
cedenle , in spem erigatur, se nihil mali ab Turcis passurum . Macbumetes Myrici preces haud al
nuit. Fædus est ictum , jusjurandum est dalum , quemadmodum oraverant Illyrii . Tandem cum
urbe egressus esset rex , urbem occupavit. llomines qui in urbe erant, in tres parles secrevit ;
unam 288 ibidem morari jussit, alteram inter optimales suos distribuit, lertiam adduxit ad regem
el ejdem dono dedit .
Ούτω μεν ούν ο Ιλλυριών βασιλεύς εάλω έν D In hunc modum Illyrici rex captus est Clitie
Κλιτίη , και αδελφού τε άμα αυτού παίς αμφί τα una cum fratris filio, qui haud dum impleveral
τρισκαίδεκα έτη γεγονώς. Η δε γυνή αυτού πρό- elalis annum decimum tertium. Uxor regis ( 11 )
τερον έφθη ές Ραγούζιον πόλιν, την ες τον Ιόνιον jam ante se conlulerat Rhagusium , quæ est urbis
διαφυγουσα , και πλούτον πολύν απενεγκαμένη ', ' juxta Ionium , ut presenti discrimini subtralieretur .
οιχεσθαι γνώμη του ανδρός. Η δε πόλις αύτη Plurimas eo convexeral opes consilio viri . Eam
ώκισται μεν υπό των ταύτη Ιλλυριών ανδρών επι- urbem incolunt Illyrici viri admodum illustres,
Nolulæ marginales .
( 11 ) Eleasari despulæ filia . Hiec ad Sixtum IV Pont. Al . Romam profugit, cl ad mortem usque hono
silice est labila.
 31 LAONICI CHIAL.COCONDYL.É 5.92
eo convenere. Ει cun disciplin: sanetitole animi Αφανών ες ταυτό συνιόντων , και αλλήλοις τε ετοι
ipsorum facile coalescerent, el discordia ominis πολύ συμφερόμενοι , τήν τε πόλιν έδήμαντο 30 οχυ
submota forct , cam admodum emunicrunt validis- ραν, και τείχη περιεβάλλoντo καρτερά: εμπορίαν
simis undique objectis muris. Et proficiscentes in δέ τήν τε κατ' ήπειρον, και την ες τον Ιόνιον
continentem el lonium , mercium gratia , brevi μετιόντες, επί μέγα πλείστον ταύτη πόλεως άφι
urbem opibus laud contenmendis auxere. Habel, κομένη , μάλιστα τε άμα και ευνομήθη ες άριστο
a quibus regitur, leges optimas et saluberrimas, κρατίαν διέθυνομένη, οικοδομίαις τε κοσμούντες
el in aristocratiam versa administratur. Cives ma . την σφών πόλιν, αμυδράν μέν τινα ούσαν, αγαθήν
gnilieis ædificiis urbem hanc exornarunt, quæ qui- δε ες άνδρας φέρεσθαι 8182 αγαθούς τα ές σύνεσιν .
sem quamvis obseura fama feratur, tanın celebris “Ομορεί μεν ούν αύτη η πόλις τη Σανδάλεω χώρα ,
kabelur, producendo piros prudentia insignes. Ea και πόλεμον αναιρουμένη αυτή έχετο 32 ες δια
urbs finitima est Sandalis regioni. Cum boc bel- φοράν, και επολέμει. Την μεν ούν αιτίαν της δια
lum urbi fuil . Verum , ut nihi videtur, discordia- φοράς, ώς έμοιγε δοκεί , επιφερόμενον τον Σανδά
Yum causant parum juste Sandales seminavit, λην, αδίκως αναγκάσαι σφάς ες το πολεμήσαι . Τον
eosque invilos arma capere coegit. Nam uxor B
μέντοι παίδα τούτου νεανίαν ουκ αγενή , συν τη
Sandalis vna cum filio adulescente , propter mariti μητρί καταφυγόντα ες Ραγουζιον , και μη ουκ
improbitatent Rhagusium confugerat . Sandales . εκδιδόντας εξαιτουμένων αυτούς, πόλεμόν τε επή
Rliagusios missis legatis rogarat ut redderent νεγκε , και την γήν έτεμεν. Ούτοι μεν ούν τον
uxorem , ci filium ; quibus non admittentibus pre- παιδα αυτού στρατηγόν έλόμενου , και χρήματα
ces, bellum indixit . Rhagusii Glium Sandalis com- παρεχόμενοι άφθονα, επολέμουν το Σανδάλη δια
muni sententia ad id bellum imperatorem eligunt: φέροντες τον πόλεμον . Την δε αιτίαν ταύτη φασίν,
8:1ggerentesque magnam pecuni.e vim ,, fortiter bel-
Der- αφ ' ής καιό το παίς αυτού,, και η γυνή φεύγοντες
dum ab Sandale iNalum prop ::Isare salagerunt. απηλλάσσοντο ες ταύτην την πόλιν, γυναικά τινα
Causam quæ impulit matrem et filium , ut Rhagile τώ είδει ευπρεπή λεγομένην, τον δε βίον ακόλαστον
sium se reciperent, hanc tradunt. Mulier quædam ούσαν, παραγενομένης από Φλωρεντίας της Ιταλίας
excellenti form :, cæterum lascivior quam par ες την αυτου χώραν, ώς επυνθάνετο τας εν Φλω
eral, in Sandalis regioncm al Florentia Italiæ ve- ρεντία γυναίκας κάλλει πολλών διαφερούσας , και
nerat. Cum audivisset Sandales, mulieres Floren- συνέσει , εκάλεσέ τε ες όψιν την έαυτού, ιδείν το
tinas tum formie venustale , tum prudentia facile έμειρόμενος. Και ως εθεάσατο, ως καλλίστης είναι,
inter omnes primas esse , ejus mulieris visends C ήρκέσθη τε της γυναικός, και ερασθείς, μετ' ου
cupidus, cam ail se vocari jubet. Quæ ubi in con- πολύ συνεγένετο, και το έρωτα χαλεπώς έλαμβά
spectum venil, eo quoil pu !cherrima esset, San- νετο και συνώκει τη γυναικί • και δυσανασχετών
dales uxoris amore s : tiatus, eam sprevit. Nec ήδη το έρωτα της γυναικός, ώλιγώρει τε άμα, και
multo post amore peregrinæ amens et ardens cum ημέλειατης εαυτού κουριδίοις κ85
αι γυναικός. Την δε
ea concubuit; plurimum ' ainore æstuans . Adhæ- γυναίκα φασι των εμπόρων έσομένην, από Φλωρεν
rescens autem peregrinæ mulieri, uxori admodum τίας αφίχθαι ες την χώραν . Ταύτη μεν ούν συνοι
molestus erit, quam despiciebat, et prorsus ne- κων ο Σανδάλης τη γυναικι, επαχθής ήν και αφόρη
gligebat. Mulier autem illi eral mercatorum Flo- τος . Δι' & δη ουκ ανασχoμένη επι παιδί νεανία,
rentinorum , et in lianc regionem appuleral. Con- τοιαύτα ανέχεσθαι δεινά ποιουμένη , μετά του παι
versans itaque plurimum cum bac muliere, infen- δος αυτής κρύφα ες την Γαγουδίου πόλιν απηλ
sus et molestiis cral supuxori. Uxor, non lerens λάσσετο . Ούτος μέν ούν διαπρεσβεύσας , ήξίου
amplius Ilasce indignitates maxime 2s9 propter υποστρέφειν ες την χώραν αυτού , και μη εν αλλοες
filium suum allolescentem , una cum co cla in Rha- τρία χώρα διατρίβειν , αίσχος ον τόδε επιφέρειν :
gusium profugit. Sandalis, missis legatis uxorem τους ανθρώπους . Η μεν ούν γυνή ουκ επείθετο,
D
rogabat , lil reverterelur in suam regionem , nec ουδ' υποστρέφειν έφασκεν, αν μη την γυναίκα απο
jul aliena degeret, vulyans opprobrium suum in πέμψηται ές Φλωρεντίαν , ή αυτή παρ' αυτώ χρήση
homines . Al 1xor non obtemperabai verbis marili, ται , ώς άν βούληται 84. Ταύτα μεν ούτω γενέσθαι
sed in hunc niodum respondil ; se non redituram , λέγεται τον δε παίδα αυτού διενεχθέντα, και υπό
iisi dimiltal mulierem illain Florentinam.. Quod "Ραγουζίων στρατηγόν καταστάντα, πολεμείν τω
si lacere omiserit, fruatur peregrina muliere ad πατρί , μαχεσάμενόν τε τω πατρί , οία αμυνόμενον
libilum Dec quidem ad eu: :n molain contigisse
lilitan. ες την φύσιν, τρέψασθαί τε αυτον πατέρα και
nemoranlur. Filius inimicitias gerens cum patre' , συχνούς ανελόντα του στρατού αυτού , αθέμιτα
et belli dux a Rhagusiis promialus, bello ail- προσφερόμενον της πατρί αυτού, και υπεναντία
ortus est patrem , prælioque inilo parrem fugam της δίκης. 'Επρεσβεύετο μεν ούν και ούτος θαμά
arripere compulit, plurimis de exercitu in fuga ως τον βασιλέα , συνεξελείν τον Ιλλυριών βασιλέα ,

Notulæ marginales.
30 'Εδιμαντο . R. ιι in c . 31 Ιnι uno, φέρεται . 52 "Έσχ : τε . Sic etiam R. 53 Κουριδίης. Sic etiam R.
3 uto , βούλεται .
 533 DE RECUS TURCICIS LIB. X. 5:34
και στρατόν επήγε Τούρκων , και εκάνου την A cinsis ; certe in patrem impia et nefaria austus .
χώραν. Τότε ώς έπιών ο βασιλεύς επηγγέλλετο επί Millebal is frequenter legalos ad regem , consulens
την Ιλλυριών χώραν, παρεσκευάζετο και αυτός, ut junctis copiis Illyriorum regem debellareni.
ως ήν τι δύναιτο αμυνόμενος , ήν ες την εαυτού Tandem monendo et consulendo lantuin profecil,
έσβάλη και του βασιλέως στρατός. Επάνειμι δε επ' ut Turcorum exercitus adveniret, et regionem
εκείνο του λόγου , ή πρότερον μου έδεδήλωτο . regis graviter populando corrumperel. Sub idem
templis cum fama volaret , regis copias accedere contra Illyriorum regem , nec ipse se parare intermisit,
ut regium exercitum , si in suam regionem populabundus ingrederetur, si quid posset armis, a populatio
nibus prohiberet, eumque propulsarel. Nunc en redire libet, unde in hunc sermonem ( digressus sum .
"Ως έπει τον βασιλέα παρέλαβε Μαχoυμού της και Postquam regem Illyriorum Machu :neles Michae .
Μιχαήλου , συν τούτω περιιών τας άλλας πόλεις, lis filius in ditionem accepit, cum co circumiens
επεδείκνυτό τε τον βασιλέα , και προσεχώρoυν . Ο etiam cæteras urbes regi Turcorum subjiciebal.
μεν δή Μαχουμούτης αμφί τα τοιαύτα είχεν . 'Ομά- Ei quidem circa hree versabatur Maclimeles ..Oma
Ει
ρην δε τον Τουραχάνεω πέμπων επί τάς λοιπές της B rem autem Turachanis filium jubebat cum exer
Ιλλυριών χώρας πόλεις , αυτός ήλαυνεν επί το βασι- cilli pergere contra cæteras Illyriorum urbes ,
λέως στρατόπεδον . Και και μέν βασιλεύς ήχθετο 55 cælerum ipse in regia contendebal castra . Rex
τε τω όρκη , και έχαλέπαινεν, ώς ουκ εν δέοντι Turcorum discruciabatur animi propter juramen
ποιήσαιτο τον όρκον τώ βασιλείατων Ιλλυριών . Τον lum Illyriorum regi præstilum ab Machumete.
μέντου βασιλέα ες φυλακήν ποιησάμενος, περιήγεν Craviter quoque Maclaumeti indignabatur,, ut qui
ελαύνων διά της Σανδάλεω χώρας. 'Ε; 86 γαρ την parum opportune huic regi salutis spem , inter
'Ιλλυριών τα μεν αυτός βασιλεύς καταστρεψάμενος posita jurisjarandi religiorne obtulisset. Regen
υπηγάγετο, τα δε Μαχουμoύτεω παραστησαμένου, quidem Illyrium vinculis illigatum circumduxit,
και Ομάρεω. "Ενθα δή και Ομάρης σπουδήν ποιού- peragrans Sandalis regionem. Nam Illyrios par
μενος , την χώραν όση υπόλοιπος ήν, υπό το βασιλεί tim quidem ipse, partim vero Machumctis et
γενέσθαι , ανήρ τε έδειξε 37 των εν ταις βασιλέως Omaris marie perdomuit. Omares summo studio
θύραις ευδοκιμούντων κράτιστον 58, μεγάλα επε- annilebatur, ut eam regionem quæ nondum sub
δείκνυτο έργα, και πρότερον βασιλεί δόκιμος εν jecta erat, cogeret regis suscipere imperium . Hic ,
πολλούς άλλοις γενόμενος. Ταύτα μεν ούν ές τοσού cum fortitudine facile superaret omnes, quoi
τον εγένετο καταστρεψαμένω βασιλεί τάς Ιλλυριών C quoι in januis fortitudinis prerogativa gale
πόλεις. Εντεύθεν πρεσβείαν πέμπων ** επι Ραγού rent, præclara militaris virtutis edebat opera ,
ζιον πόλιν, εζήτει την βασιλέως γυναίκα. Η δε cuni cælera quoque satis specialus regi exsislerei .
προεξήει , απιούσα έκ της πόλεως ές Ιταλίας . Ως Hæc lactenus ab rege Illyricas urbes subjuganto
γάρ επυνθάνετο την ξύμπασαν χώραν γενέσθαι υπό gesla sunt. Quibus peractis, legalos irc jubet
βασιλεί, ώς είχε τάχιστα εκ της πόλεως απηλλάτ- thagusium urbem, quaesitum regis uxorem. Marc
τετο, οίχομένη ες την Ιταλίαν . Οι μεν ούν πρέσβεις, regem anlerertens, excesserat 290 urbem , et
ως ου κατέλαβον αυτού ταύτη την βασιλέως γυναίκα , in Jialiam abicrat . Nam cum fama captæ regionis
απεχώρησαν άπρακτοι . 'Εντεύθεν βασιλεύς συ- ad ipsain allata eset, omni mora posila relinque
σκευασάμενος , εσέβαλλεν ες την Σανδάλεω χώραν , bat urbem , ct in Italiam properabat. Legati cum
και εδήρου . Ιπποδρόμους δ' επαφείς, επέδραμον την eam liaud reperissent in ista urbe, abierunt re
χώραν αυτού σύμπασαν . Μετά δε έπιών , τας πόλεις inferta . Rex , omnibus in unum curitraciis copiis,
επολιόρκει. Και οι του Σανδάλεω επέθεντο τω βα- invasit Sandalis regionem , quam miscre eva
σιλέως κοιτώνι, ορμώμενοι εκ των ορέων . Και έστιν slavil. Nam equites per universam regionem gras
α διαρπάσαντες , αύθις επί των ορέων οίχοντο απαλ- santes, cam graviter allisere. Inde nec oppidis
D
λασσόμενοι. " Έστι δ' ή χώρα ούχ ήττον έρημος ή abstinuil : qua accedens, obsidere laudomisit.
των Ιλλυριών χώρα. Επελάσας μεν ούν αυτός, Sandalis milites, qui in montiuin jugis se lene
επολιόρκει πολίχνην την Σανδάλεω επί ημέρας τι- bant, montibus digressi, insidiabantur cubiculo
νάς . Και ως ου προεχώρει αυτή η της πόλεως αϊ- sive lemlorio regis. El cum quædam inde diri
φεσις , απήλαυνε δια της του Στάντεω , και Κραΐκου, puissent, illico retro in montes unde venerani so
και Παύλου , των ταύτη αυτού ηγεμόνων χώρας 60. receperunt. “ Regio ba'c pon secus ac Myrioruna
Κήρυκα δ' έπεμπε κελεύων τήν τε αυτών χώρων deseria el vasta est . Rex castra movens al San
παραδιδόναι , και αυτοίς γενέσθαι υπό βασιλέως dalis urbem , eam diebus aliquot obsidebat. Cum
άλλην αντί ταύτης έν τή Ευρώπη . Ούτοι μεν ούν vero urbis oppugnatio non succederet ex animi
ούτω πεισθέντες, παρέδοσαν τε σφάς αυτούς άμα sententia , abiit, ducens cxercitum per Slantis ,
τη βασιλεί , και την χώραν , εννοούντες αδύνατα Craici, et Pauli ( 12) , qui principes crant, regiones.
Notulo marginales .
( 12) Constantini, Caragusii , qui Reposius, tiliorum Ibanis Casiriola , el Pauli Duchaini.
B
5.1 In uno , ήχθη τε τω . 56 In uno , ώς .31 έτοξε . 3* 1η μπο, κράτιστος, Επιτ.μπτων ές
00
Tayojcov. Sic eiiam K. Χώραν . 8. uι η ο
535 LAONICI CHALCOCONDYL.E 536
Ad lios pracones dimisit , qui jubereit ut A έσεσθαι αυτούς εν μέσω της βασιλέως χώρας αντέ .
singuli regionem regi traderent :: quod si facerent,, χειν ες τέλος . 'Aναπείθονται ούν εφ' ώ άλλην αντί
fore ut singuli aliam regionem in Europa ab rege της σφετέρας αυτών σφισι γενέσθαι υπό βασιλέως .
acciperent. Principes illi , persuasi præconum Και αφικόμενοι ες τας θύρας, τήν τε χώραν παρέ
verbis, semetipsos et regionem regi manciparunt. δοσαν. Και ου πολλά ύστερον, αυτούς ες φυλακήν
Cogitalbant enim impossibile fore , ut in poste- ποιησάμενος , εισεκομίζετο επ ' οίκου , και τον τε
rum regionem suam defendere et lutari possent, στρατόν άμα διήκε . Τον μέντοι βασιλέα Ιλλυριών ,
cum undique cingerentur regis regione, quasi in απελαύνων εκ της χώρας, έωθεν , ώς εν τω στρα
medio habitantes. Verum protecti in januas re- τοπέδω ανεπαύετο , μεταπεμψάμενος εκάλει ές όψιν
gis, hac conditione adducti, dedilionem faciunt, την έαυτού . Ο δε συνιείς, ώς ουκ επ' αγαθώ μετα
uit alia regione pro sua ab rege donarenlur. Nec πέμπεται αυτόν, τα όρκια εν χερσί , έχων , εξηγέρθη
multo post lios compedibus compeditos abduxit τε, και ώς απήχθη εξ όψιν την βασιλέως, απέταμόν
domum , simul etiam exercitum dimisit. Regem τε αυτου την κεφαλήν επιτάξαντος βασιλέως . Λέ
Illyricorum mane cum in castris quiesceret, el γεται δε και διδασκάλω αυτού το Πέρση τούτον
abilum moliretur, accersivil in conspectum suum . παρασχείν, ώστε διαχρήσασθαι. Οι δε μάγειρον αυ
B
Qui cum intelligeret, eo parum favore regis vocari, του αιτησάμενον ανελεϊν , διενεχθέντα δε γνώμη
tenens manu litteras, quibus continebatur jus- προς Μαχουμούτην τον Μιχαήλου , λέγεται ανελεϊν
jurandum ab Mischumete dalum , prodibat in con- κελεύσαι τον βασιλέα Ιλλυριών . Ούτος μεν δή ούτω
apectum regis. Ut in conspectuin regis venit, rege λέγεται τελευτήσαι μετά της ηγεμονείας αυτού υπό
imperante caput ejus præcisum est (13) . Tradunt re- βασιλέω; καταστροφήν.
gem propinasse interliciendum Illyriorum regem , Persze præceplori suo. Sunt qui referunt, coquum regium
islum virum , nescio quod crimen in eum intendentem , confecisse. Nam is, cum plurimuin dissi
deret a sententia Machumetis filii Michaelis, regis jussu Illyriorum regem letho dedit. In hunc moduni
memoriæ proditum est, occidisse Illyriorum regem , occupato regno ejus ab rege Turcorum ..
Veneti et Pannones cognilo regionem Illyriorum "Ως μέν ούν εάλω ή των Ιλλυριών χώρα , και ότε
in diuionem venisse regis, regemque Illyrium ca- βασιλεύς ετελεύτησεν αλους, και οι λοιποί ηγεμόνες
plum ab Turco occubuisse, proplerea reliquos re- είχοντο εν φυλακή , πυθόμενοι ταύτα οί τε Ουενετι
gionis principes miserandam 291 in vinculis agere και Παίονες, δεινόν έποιούντο , και ές φόβον καθί
vilam , hæc neutiquam diutius ferenda esse censue- σταντο μέγαν, αυτίκα οιόμενοι επί σφάς ήξειν το
runt : ac formidine magna tentabantur, cum animis δεινόν. Και οι μεν Ουενετοί έχαλέπαινον , επιφερο
reputarent, brevi fore ut idem exiliun parum C μένων σφίσι τών βασιλέως υπάρχων και χαλεπών
feliciter experirentur. Veneli graviter ferebant , όντων τους υπηκόοις ενέμενον δ' όμως ταίς σπον
præfectos regios contra ipsos insurgere, et sub- δαίς , καραδοκούντες ή αποθήσεται σφίσι τα πράγ
dilis eorum molestos et intolerandos esse . In- ματα . "Ως δε τό τε εν Πελοποννήσω "Αργος , ιερέως
terim tamen fæderum sanctitalem bona fide colue- των εν τη πόλει παραδόντος προδοσία, έλαβεν και του
runt , suspensi csspectatione eventus rerum . Josue βασιλέως ύπαρχος 'Aλβάνεω παίς, τούνομα Ιησούς ,
Albanis filius regis praefectus, Argos in Peloponneso και επέθετο περιφανώς ήδη πολεμείν και Ναύπα
per proditionem sacerdotis, qui ea in urbe moraba- κτον μεν επέδραμεν Ομάρης και Τουραχάνεω : την δεεν
tur,, actus est, et ex aperto jam Delium gerebat.. Πελοποννήσω χώραν Ουενετών , την περί Μεθώνην,,
Omares Turachanis Glius , incursionem in Naupa- καταλαβόντες οι του βασιλέως, ουκ ενεδίδοσαν · εν
clum fecil, liec etiam ab regione in Peloponneso ταύθα ούκ έτι ανασχετον εποιούντο ήσυχίαν άγειν.
Venelorum circa Methonam , regii jus belli absti- 'Αλλ' έβουλεύοντο μεν επ' αμφότερα γινόμενοι ταις
nuerunt. llis accensi Veneli, baud amplius cun- γνώμαις. Καταστάσης δε πολλαχή εκκλησίας των
Clauduin et ferendum rati , ad consultandum quid Κλητων καλουμένων, Βίκτωρ των Καπέλλων οικίας,
agerent potissimum , conveniebant, sententiis in p ανήρ πλούτο τε και αξιώματι προέχων, και άγειν
utramque partem probe pensiculatis, cum jam sæ- δοκών την πόλιν κράτιστος , προσπαρακαλέσας και
pius consultassent senalores qui Evocati dicuntur. τους προσήκοντας αυτό και συγγενείς ές την εαυ
Victor de familia Capellarum (14 ), vir divitiis et του ψηφον , παριών επί το βήμα έλεγε τοιάδε : "Αν
dignitate priscellens, gique urbem regere optimus δρες Ουενετοί , πολλαχή μεν και άλλοτε δοκών τους
censebatur, adduciis in suam sententiam propinquis ενοικούντας το άστυ τόδε μή διαπίπτειν λογιζομέ
et cognatis, conscendens tribunal, lalem orationem νους τα δέοντα, βραχεί τινι λόγω ενόμιζον δείσθαι
haluisse fertur : Viri Veneti, sepius alias cognovi ες υμάς: πάντα δε τα πράγματα, οία προτρέπεσθαι,
certis experimentis, hujus civitatis incolas nequa. και μή προθυμουμένους επί τον πόλεμον τούτον,
quam cedere animis, si quando instituant rerum επει δε και των πρωτεύειν αξιoύντων παρ' ημίν
necessariarum , quæ ad rempublicam pertinent, ουκ ολίγων, παριόντες κελεύουσιν υμάς μη ούτως
consultationem . Quapropter paucis vos compellan- επαχθώς περί μεγάλων βουλεύεσθαι πραγματων,
Notulæ marginales.
( 13 ) Alii excoriatum scribunt, 1463. (14) De Caselliis.
537 DE REBUS TURCICIS LIB. X. 538

αλλ' ανέχεσθαι μάλλον , πρεσβείαν πέμποντας ες τον A dos existinavi , cum videam etiain invitis et arma
βάρβαρον περί των σπουδών, ως ου δίκαια πράττου detrectantibus belli necessitatem imponi . Nam vide
παραβαίνων τους όρκους, και τας σπονδάς, και νου- mini mihi rempublicam planissime prodere, dum
θετείν αυτόν τα δέοντα, ήν δεη πεισόμενον. Εάν δε cunctamini arına in præsentiarum adversus barba
αναιρείσθαι πόλεμον, αναγκαίον λόγον περί του πα- rum capere. Siquidem hi qui apud vos non pauci
ρόντος πολέμου , επιμνησάμενον έκανόν, ούτως ιέναι primas tenent, monent, ne lemnere et odiose de re
επί την ψήφον . Δεί δε έκαστα λογιζομένοις τα χα- bus adeo arduis consultelis : verum censent lega
λεπά μετριώτερα φαινομένων τούτων αιρείσθαι los millendos ad barbarum super lædere expostu
επιλεγομένους . Πρώτον δε αναγκαίον προθέμενον lantes, ut qui injuste agat, federum et jurisjuranli
ψήφον, γνώμην ταύτην ως έκαστα αποβαίνειν. Φασί religionem abrumpens ; nionendum quoque esse , ut
γάρ ούτοι , ότι εί πολεμήσομεν, αι κατά την ήπειρον pacem , quemadmodum convenerit, observet, si ver
πόλεις ημών, ές τε τον Ιόνιον , και ες την Πελοπόν- bis potius quam armis a cæplis eum deterrere possi
νησον, και την άλλην ήπειρον πόλεις , ουχ έξουσιν mus. Quod si his nihil apud barbarum effectum fue
όπως διαρκέσωσιν επί χρόνον τινά , αλλ' επιλείψει rii , lum demuin neeessaria eril oratio quæ ad bellum
τε αυτάς τα επιτήδεια, και απολούνται ήν τι επίπ barbaro inferendum nos in suffragia mittet. Oportel
ες αυτάς χαλεπόν . Και της τε εμπορίας της αυτού B sane eos qui pericula reputant, ea inter se compa
χώρας στερουμένης, ημάς φασε μεγάλα αν βλάπτε- rare : et quæ minora apparuerint, eligere. Eum qui
σθαι τού λοιπού . 'Aνέχεσθαι δεί ούν διά ταύτα, και suffragium fert, circa singula banc sententiam le .
πρεσβείαν πέμπειν διισχυριζομένην ως εικός τα nere convenil. Nam adversarii nostri aiunt, si bellum
τοιαύτα. 'Αλλά περί μέν της πρεσβείας πρώτον έρ- noverimus , urbes nostre in continenle , que spectat
χομαι έρών, ώς αφικομένων των πρέσβεων ημών,, Ionium et Peloponnesum,, necnon 292 relique
ελλoγίμων όντων άμα , και ξυνετών, ούτε επιστροφής continentis urbes, haud habebunt quibus se susten
εποιήσατο των πρέσβεων , εξαπατήσας τε τω λόγω, tent ad breve admodum tempus. Verum necessaria
τα εναντία φαίνεται πεποιηκώς. "Ωστε ουκ ο'δα, eos destituent: el peribunt, si periculum aliquod
και τι άν έχοιεν αυτώ λέγειν ο πρέσβεις, επικαιρότα- ingruerit . Praeterea si predicta regio mercibus fuerit
τον ών πρόσθεν άφικόμενοι εχρημάτιζον , ει μή ότι exlausta , et despoliala, etiam deindeps et in no ;
αδυνατούντες πόλεμον επιφέρειν, πρέσβεσι διαλύε- damna maxima redundabunt. Quapropler bellum
61
σθαι βούλεσθαι δ' ημάς τα εγκλήματα, ές τοσούτον prolataudum est, et legatio mittenda, qu :e ista
αυτό προσφέρεσθαι περί των ημετέρων. Ταύτα δε, efliciet. De legatione priino verba faciam . Nam cum
ομαι , καλώς είχεν αυτώ λέγεσθαι, ήν μή το "Αργος ,C legali nostri , viri pralenles et intelligentes , ad eum
παραλαβών , πόλεμον ημίν περιφανώς απαγγέλλη. * convenissent , eorum nullam rationen habuit : ve
Επειράτο μέν μέχρις ού ταύτα αν φέρουμεν, και ει rum fraudulentis et dolosis sermonibus usus, contra .
μεν ανεχόμεθα, ήδη χωρείν αυτών και επί τα λοιπά ria , quam nos existimavimus, fecisse apparuit. Non
αδεώς: ει δε μή, υποχωρείν ήδη ες όσον αυτό υφ' ilo que satis apud de constat , quiliam principalis
ημών συγχωροίτο. Και εν τούτω την απορίαν 62 ποιη- simum eorum super quibus ad cui veneraul, coram
σόμενος, ουδέν μέντοι ήττον χωρήσων επί τον πόλε- eo expromere debeant, si denuo legationem susce
μον. Ει δε μή , λεγέτω μέν μοι, και πρώτον επί perini, quam illud : 10., cum non suppelant vires ad
Πελοπόννησον άφικόμενος, τήν τε Εύβοιαν επέστη bellum, velle legationibus rem gerere , et al livης
όψόμενος, oίω, και επί την Ευρίπου πόλιν. Και εξιών moduin injurias propulsare, el crimina dissolvere :
αύθις από Πελοποννήσου, και το δεύτερον ήδη ελαύ- adeo nos esse promplos et paralos pro ipsius ar
νων συν τοις πειρασομένους του πόρου , αφίκετο ες bitrio cum ipso agere. llæc quidem honesta ratio
όψιν της πόλεως , όπως αν την προσβολήν ποιήσαιτο, est, dici posset : si non occupato Argo , jam ex
έπιών επί την πόλιν. Και ο μεν ίππω διαβάς τον aperio nobis bellum intentaret. Animos profecto
Εύριπον συνίδου 63 όπως βάσιμά τε είη αυτώ προσβάλ- vostros in hunc modum pertental, quandiu landem
λoντι 68, και ευεπιχείρητα . Ταύτα μεν ουν μή πο- Dista perpeti velimus . Si palimur, etiam ad reliqua
λέμου τεκμήριά έστι περιφανή , αφ' ών άν τις αυτόν confidenter et audacter procedet. Sin restiterimus
επί τον πόλεμον παρασκευασάμενον από πολλού δι- fortiter, recedet quo per nos ei licuerit : et in
ισχυρίσαιτο, διαμαχόμενον τοίς ούτως επιεικώς βου- trivio ( quod aiunt ) constitutus , bellum posthac
λευομένοις; 'Αλλ' επεί πόλεμος μεν ημίν κηρύττε- omittet. Si secus fecerimus, vereor scram ali
ται εκ πολλού προϊών, τα μεν υφ' αυτού 6δ ποιού- quando pænitentiam verluram . Ferunt barba
μενος, αφαιρείται η ας • τα δε και διαβάλλων τους
.
rum , ubi primum in Peloponnesum pervenissel,
επιστάτας αυτών , τα πρόσφορα επιτηδεύει, και κατά etiam Euboiam accessisse, visurum Euripi urbem .
βραχύ μεγάλα προσποιούμενος,άφνω απαρασκεύoις, Egress is iterum Poloponneso , profectus est ut
ει δύναιτο, έπεισπεσείν , παραλαβών 66 άττ' αν αυτό tentaret transitum , venitque in conspectum urbis
δύναμιν αξιόχρεω περιποιήσαιτο . Φημί ούν , ει μη πιό- eo animo, ut eam hostiliter aggrederelur. El qui
Notulæ marginales.
61 In uno , Eβούλεσθε . 62 Και εν τούτοις την απόπειραν. 63 In uno , συνέδει . 65 Προβολόι !. Sic ias
ano , in al. 4 c . 65 ΑΙ . αυτό . 66 1η μια παραλαβέσθαι,
539 LAONICI CIIALCOCONDYLE
lem ipse equo transvectus Euripuin , Specut:falur' Α λεμον έσεσθαι ημίν προς του βασιλέως, υπισχνου
qua commode copiis transire, ct urbem oppugnara τα τούτον, μή αναιρείσθαι φάσκοντες τον πόλεμον ,
posset. Væc profecio manifesta belli sunt signa, και μηδέ 6167 παραιρούμενος της ημετέρας αρχής,
ex quibus satis quis probare potest, eum jamdul- άττ' άν δοκoίη ράδια προσχωρήσαι αυτό, πόλεμον
dum decrevisse satis præparalum adversus adeo μέν μή ποιείσθαι , ήσυχίαν δε άγειν, μηδoτιούν αυτώ
decenter deliberantes pugnare. Eo in bello, quod των δεόντων προϊσχομένους. Ει δε πάντες τούτον
munlialur jamduduin adversus nos sumpsisse, slrc- ξυνομολογούσι δήπου ήμίν ώς πολεμημένον, έκαστα
siue perget, quædam sibi subigens, nobisque au- πάντων πρόσθεν αποπειρώμενος ου παύεται , προ
ferens : quædan , præſectos culpans, subjiciel, et τερα τούτων αιρετώτερα ημίν, ήσυχίαν μεν υμάς
commodissima quæque sectabilur . Mox isti nemo άγοντας αφαιρείσθαι την χώραν, και ως πολεμή
se opposuerit, magna potentia succinctus, subito , σαντας αυτό, ή πόλεμον εμφανή αυτίκα καθιστα
si poterit, imparalos opprimet . Nam magnas sibi μένους, ενδείκνυσθαι αυτό της ημετέρας δυνάμεως
covilare poterit copias, cum non cessel plurimos όσα εχώρει ; έν γάρ τώ πολέμω και φυλάττεσθαι
suo dominio usque adjungere. Dicam igitur, nobis αυτόν έξεστιν, εκ του φανερου παρασκευαζομένους ,
non ſore bellum cum rege ? Quidam , quod scio, varia B και επιτηρούντας αυτόν 68 στρατεύσεται» ή πει
spe semelipsos 293 et alios lactant, dicentes eum ρώμενον εκ του άφανούς , αφαιρείσθαι την χώραν
nunquam in nos aversurum belli tempestatem , neque ημών, μή προσφέρεσθαι ως πολεμίω, δυοίν εν τούτω
nos nostro deturbalurum principato), quamvis id ex προέχοντι ; " Ην μεν αποβαίνη αυτή κατά γνώμην
facili posset. Quapropter a Della nobis tempere- επιχειρούντι, πιστεύουσι τε αυτοίς ως φίλους , φέ
Imals, paremque ettranquillitatem appretiendanus , ρεσθαι τούτο οι κέρδος. " Ην δε μηδέν τι κακόν από
pihil interim rei necessarie oscitanter omillentes . τούτου ξυμβαίνη αυτώ.... Ει μεν ούν ταύτα αμείνω ,
Verum enimvero si ex prædictis jam plane apud 69 αιρεϊν αν προ των άλλων δέοι ταύτη. Ει δε μή,
omnes in confesso est , cum jamdudum nobis bellum αμείνω άλλα έχοντας , ήσυχίαν ανέχεσθαι, εκείνα
indixisse, utrum nobis conducibilius el eligibilius έστω και μίν αιρετώτερα . Την μέλλησιν φημι έγωγε
fore judicalis, quietemne amplecui et regionem μέγα μέν βλάψαι, και πολλούς των κατά την οικου
nostram nobis pali eripi : an ex aperlo bellum μένην, και η μίν εν τώ παρόντι, μεγάλην 70 επήνεγκε
inferentes, ostendere barbaro , quanta etiam nostra βλάβην , προϊεμένους την αρχήν , ότε επολιορκείτο
sit potentia , quantæque vires ? Nam in manifeslim Κωνσταντινούπολις , "Έλληνας τε και Ελλήνων βα
si descenderimus bellum , eum ejusque irisidias C::- σιλέα, αφ' ών τά τε εμπόρια ημίν μεγάλα επήει
.

Vere poterimus armati, et satis instructi in omnem C αυξανόμενα · μετά δε διαπρεσβευομένων των Πε
evenlum , sedulo observantes quemnam castris lo- λοποννήσου ηγεμόνων, ώστε τιμωρείν σφίσι πολεμου
cum capiat . An non is pro bosle landem habendus μένοις, τεριείδομεν τήν τε Πελοπόννησον υπό την
cst, qui insidiis regionem nostram præripere ten- βασιλεί τώδε ανάστατον γενομένην. Και άρτι δε τού
lat, el duobus his excellit ? Si felice et prospero rex Ιλλυριών βασιλέως κελεύοντος αμύνειν αυτώ, και
ulatur successu , Barbaris homines credunt se, ut χάριν κατατίθεσθαι ου μικράν της βοηθείας ένεκα ,
amicos nonnihil lucri inde percepturos : sin autem περιείδομεν και αυτόν διαφθαρέντα υπό Τούρκων .
mali nihil inde redundarit in barbarum ... Si Τούτων έκαστα υφ' ημών προϊεμένων αισχύνην φέ
itaque hæc reliquis præstantiora sunt, quis adeo ρει και όνειδος ές τους άλλους τους κατά την Ευρώ
est cæcus, ut non cernat ca esse eligenda ? sin πην, ώς των εμπορίων ένεκα , και αισχρού κέρδους ,
:ecus , meliora liabentes,, quietemamplecti oportet . προϊέμεθα γένη ομότροπα υπό του βασιλέως τούδε
ccæcus,
lla namque nobis eligibiliora judico . Cunctationem φθειρόμενα. Ξυνελόντα δε ώς ένεστι φάναι, ει μεν
aio multum mullis per orbem damnosam esse : ct τοίς Παίοσιν αυτίκα συνθέμενο: άμα πόλεμον ανε
nobis plurimum damni delit, proleutibusimperium λώμεθα, έσται ημίν καρπούσθαι τοις ημετέροις · ει
Griecos elet Grecorum regem,, quando barbarus in- ο δε ανεχόμενοι ήσυχίαν άγωμεν,, εν βραχεί όψεσθε
fr:stos arieles Constantinopoli admovebat.. Νam απαρασκεύους επιθέμενον, αφαιρησομένους της χώ
merces nostræ plurimum ab Græcis jurabantur ct ραν , όση αυτώ όμορος ούσα τυγχάνει. Δοκεί ούν,
augebantur. Deinde contempsimus et aversati sumus εμοι πρέσβεις τε επί Παίονας πέμπειν, και χρήματα
preces ducum Peloponnesiacorum , qui impensissi- και αυτούς πληρούντας νήας επί ταϊς ούσαις ημίν
mis precibus auxilium nostrum implorabant. Etiam άλας όσας αν δυναίμεθα . Συμπαραλαμβάνειν δε
per nostram socordiam vidimus et Peloponnesum ab και τον μέγαν αρχιερέα επί τον πόλεμον τόνδε,
isto rege devictain . Nuper admodum , cum Illyrio- ηγεμόνα τε του παντός ποιουμένους. Την δε Πελο
l'ilm rex nostruin auxiliuin supplex oraret, el lati πόννησον αποστήναι πειράσθαι . Ει γάρ των ηγε
auxilii non mediocrem gratiain se relalurum pro- μόνων το έτέρω άρεστηκότι από του βασιλέως, και
milleret, cum ab Turcis crudeliter nccari passi μετρίως έχοντι βίου , συνείποντο ες την απόστασιν
sumus. llis sigillatim in hunc modum a nobis pro- ελθόντες οι Πελοποννήσιοι , οι μεν εκλιπόντες την
Notulæ marginales.
67 Αφαιρούμενα.ν. 8. ut in c. 68 Στρατεύεται. R , ut in c. ηπειρωμένου αυτού αφ. 69 llic pauca deess :
riden' ur:. . κιin C, αιρείσθαι . ταύτα. in crieviyea: Sic criam R.
541 DE REBUS TURCICIS LIB . X. 542
πόλιν , οι δε ες πάν του κακού αφικόμενοι, πολλώ A ditis, non possuinus infarniam apull reliquas per
αν μάλλον έπoιντο δύναμιν τε αξιόχρεω διά θαλάτ- Europam gentes effugere, quin dicant, nos merca
της ορώντες, και κατ' ήπειρον κομίζειν των ιππέων luræ el turpis lucri avidos neglexisse genles co
οπλίτας των Ιταλικών ες δισχιλίους. Πέμπεσθαι δε rumdem nobiscum norum , ejusdemqne religionis :
ες Πελοπόννησον και τους εν τοίς εγκλήμασι Κρή- et quasi spectasse , ut caderent Turcorum maric .
τας επί διαλύσει των εγκλημάτων. Ταύτα δε επά- Proinde, ut ait pauca redeain , si ailjuncti Pannoniis
γοντας υμάς ορώντες όψονται τε αυτίκα, και μετα- arma arripuerimus, nostris nobis frui licebit . Quoi
στάντες εφ' ημάς, παρέξουσιν υποχείριον την Π :- si cunctati et quietem secuti fuerimus, brevi vide
λοπόννησον. Αφ' ής έσται ημίν ταμιεύεσθαι τη bimus eum iinparalos oppressurum , el extorturum
εκείνου χώρα, και είσοδονικανήν αποφέρεσθαι. Ταύτα nobis regioncın 294 nostram , qua ei finitima esi .
δε συνθεμένους τοί; Παίοσιν, εκείνους μεν από του Consulo igitur, ul legatos cum magna pecuniæ
" στρου, ημάς δε από της Πελοποννήσου ώρμημέ- vi ire jubeamus ad Pannones. Præterea , ut præter
νους , επιχειρείν τή εκείνου αρχή . Και μη καθεζο- naves quæ nobis præsio sunt, etiam alias quot
μένους περιοράν την χώραν ημών δηουμένην, και quot possumus, impleamus militibus. Nec etiam
ες ανδραποδισμόν τους υπηκόους ημων αγομένους, Bο praetereundus est pontifex maximus,, quί,, φuoquo
αναγκασθήναι ποτε έλέσθαι σφίσιν αίρεσίν τινα άλ- modo fieri potest, in belli societalein ailhibendus, et
λην, τρεπομένους ες τον πόλεμον. lolius belli dux declarandus est . Ad hæc, operat
damla'est, ut Poloponnesus aid defectionem sollicitetur. Et id quidem in proclivi est ; si enim al
terum de ducim numero , qui descivit ab rege, tenuem agentem vitam Peloponnesiaci secuti sunt, cum qui
dan desererent urbes , alii vero in summa venirent pericula, quid futurum creditis, si viderint tantas
copias terra marique adversus barbarum adventare ? Censeo insuper equites et armatos Italicos bis mille
mittendos in Peloponnesum . Cretensibus quoque venia el criminum abolitio danda est . Hæc ubi
nos agere viilerint , continuo ad nos transitionem facient, et Poloponnesum subjicient, unde licebit
negotia regi facessere. Nam ab Peloponneso commodius in ejus regionem dabitur accessus . Si igi
lur societatem coiverimus cum Pannonibus, Pannones ab Istro, nos ab Peloponneso Barbari regio
nem populabimur. Nec pressis, quod aiunt, sedentes manibus , negligemus regionem nostram vastari
et subililos nostros Turcorum mancipia fieri. Verum bis tandem auctores erimus, ut aliquando aliud
consilium caplent, el armis barbaro fortiter resislerc instituani.
Ταύτα ειπόντος του Βίκτωρος, συνέπαινοί τε έγέ- Victor, hujuscemodi oratione habila , plurimos in
νοντο και οι πλείους 11 εν αυτώ . Ισοπαλείς δε αι suam sententiam traxit . Calculi autem cum piro
ψήφοι ούσαι, όμως επεκράτησαν αι τον πόλεμον Cc periodum utrinque essent equales numero , vicare
απαγγέλλουσαι. Μετά δε αυτίκα έδόκει πρέσβεις tamen,, quia aliquanto plures erant , qui bellum
μεν ες τον μέγαν αρχιερέα πέμπειν, και επί Παίο- nuntiabant. Secundum hæc decretum factum est ,
νας αυτίκα πρέσβεις πέμπειν ώσαύτως, χρήματα ut legati abirent ad pontificem magnum , el alii
έχοντας . Οι μεν ούν πρέσβεις αφικόμενοι ες τον porro ad Pannonez ablegarentur cum magna pe
άκρον αρχιερέα , έλεγαν τα καθήκοντα τοις Ουενε- cuniä vi . Legati venientes ad pontificem daxi
τοις , ώς εν καιρώ πάνυ είη άμα αυτοίς τον πόλε- mum , dixerunt quæ Venelos dicere æquum erat,
μον αναιρούμενον τοϊς Βαρβάροις διαπράττεσθαι, videlicet lempus nunc instare, el monere, ut una
άττ’ αν αυτό και πρότερον εν Μαντη επιτήδευτο. cum ipsis bellum adversus Barbaros capesseret ,
“Ο δ' αρχιερεύς υπολαβωνέλεγεν , ώς αναγκαίον πρώ- quemadmodum Mantuae convenisset . Pontifex re
τον αυτόν τον μικρόν Βάρβαρον εκ μέσου ποιείσθαι, spondens inquit : Necesse est ut prius impium et
ε'0' ούτως ιέναι και επί τον μέγαν» σημαίνων τον consceleralum minoremque Barbarum e medio
'Αριμήνου ηγεμόνα, προς ον πόλεμος ήν αυτώ, διενε- lollam . Deinde diis bene monentibus proficiscar
χθέντα επί τρόπω, όν παραλιπείν άξιον. Διά contra magnum Barbarum . Al intelligebat Arimini
ταύτα αιτίαν επιφέρων τοιαύτην, επολέμει . Και ducem , cum quo bellum ea tempeslale gerebat.
ούτω μεν ο αρχιερεύς διεκρούσατο τοίς Ουενετείς, DVerum causam ejus belli nunc onisisse satius est.
έχων εμφύλιον οικείον πόλεμον μετά δε οι επί Legali, qui ad Pannonum animos conciliandos .
Παίονας πεμφθέντες , ώστε επί τον πόλεμον παρα- ut prompii sequerentur in Turcicam expeditio
λαμβάνειν , ές όψιν ελθόντες τω βασιλεί Παιόνων , και nem , missi erant, prodeuntes in 295 conspectum
τη συγκλήτω , έλεγον τοιάζε: "Ανδρες Παίονες , regis Mathise,, in frequenti senatu hujusceniocli
κράτε δή υμείς την Τούρκων βασιλέως δύναμιν, ή oralionem exorsi sunt : Viri Pannones, utique
προεχώρησεν , ώς δυναστεία μεν τους εν τη οικου- cernitis Turcorum regis potentiam quo evaserit.
μένη ομοφύλους ημίν κατεστρέψατο. Και ήμών δε Eus qui in orbe Christiano ejusdem nobiscum et
την χώραν ως ληίζόμενοι , άνδραπόδων τήν τε 'Ασίαν fidei et gentis sunt, suum imperium suscipere
και Ευρώπην ενέπλησαν. Και τον γε "Ίστρον αεί coegil. Ex regionibus nostris prædas agens, Asian
διαβαίνοντες , δηούσί τε την χώραν, και επικαίουσιν. et Europam mancipiis nostris replevit. Istrum pra
Nolulæ marginalis.
71 Inino des .
513 LAONICI CHALCOCONDYL.E 544

terea frequester transgrediens, regionem popula- Α "Ως δε αυτός ο Βάρβαρος, ουκ έτι διαβάς τον
lur, agrosque urit. Itaque si nos audieritis, Barba "Ιστρον , περί της υμετέρας αυτών τον αγώνα
rus non amplius trajiciet Istrum , ut vestram ποιείται, δηλά εστι λογιζομένοις υμίν , ότι επί την
regionem impugnet. Nam maniſestuin esse reor εκείνου διαβαίνοντες, ές θόρυβον ετίθεσθε αυτού τα
omnibus, si modo vires intellectus seu mentis πράγματα. Νύν δε τούς τε "Έλληνας καθελών, και
intewerint, fore, si vos Istrum Transmiscritis, et Ελλήνων βασιλέα. Μετά δε την Τριβαλλών χώρων
in ejus regionem hostili animo fueritis ingressi, υφ' αυτω ποιησάμενος, και Πελοπόννησον καταστρε
ut maximum tumultum in ejus regione concitelis, ψάμενος σύμπασαν, και βασιλέα Τραπεζούντος
resque ejus planissime conturbetis. Turcus, ut li- παραστησάμενος , και την τε χώραν αυτού επαγό
quido constat, Græcos debellavil, et eorum regio- μενος , μετά δε επιστήσας άρχοντα τη Δακία, και
mein suo dominio adjecit. Triballorum regionem , την Ιλλυριών χώραν δηωσάμενος, και ελών άμα
el universam Peloponnesum sui juris fecit. Tra- και τον βασιλέα, άνδρα επιεική και μέτριον, εν
pozuntium regem domuit, ejusque regione politus βραχεί ούτω χρόνω, τοσαύτας δυναστείας καθελών.
est. Daciæ ducem dedit. Illyricorum regionem Τί έτι οίεσθε αυτόν του λοιπού ποιήσειν ; Καθεστή
misere evaslavit ; corumque regem , virum æquum σεται μεν ουδαμώς , αλλ' επί τούς ομόρους τούτων
B
et molestum , cepit et occidit. Eum igitur, qui ελαύνων, πειράσεται τάς αυτών γινομένας υφ' αυτό
brevi admodum tempore tot principalus et poten- ποιείσθαι , ώς αν δύναιτο τάχιστα αυτούς προσφερό
Lalus demolitus est, quid porro faclurum cre- μενος . Νύν δε ήκει και εφ' υμάς ούχ ήκιστα ο πόλε
ditis ? llaud quieti et ignavixe se corrumpendum μος, και παντί σθένει πειράσεται διαβαίνων, την
tradet, verum finitimos armis appetel , corumque τε χώραν υμών ανδραποδίζεσθαι , και τους άρχοντας
regiones suæ alljungct. Nec moras neclendo sede- αισχίστω ολέθρη διαφθείραι . Ου γαρ άν ψυχήν
bit ; verum illico in finitimos arma vibrabit. Nunc αυτού έστι διαλλάττειν ες τους υμετέρους τε και
igitur nec vobis bellum parcel . Nam conabitur υπό την ημετέραν θρησκείαν όντας. 'Αλλ' αμεί
universis suis copiis fretus, in regionem vestram λικτος πάμπαν τυγχάνει ών ομοίως παντός , τα τε
impetum facere , et ex ea hominum aliarumque οι επιεικώς φερομένω . Πυνθάνεσθε γάρ δή που οία
rerum prædas agere, principes vestros lurpissimæ τον Λαδίσλαον βασιλέα πρότερον άρχοντα εποίησε .
neci tradere hand cunctabitur.. Νam animus ejus Καν τούτω μεν ίσως συγγνώμην έσχεν εαυτώ εν
semper est implacabilis erga nostros, et erga om- μάχη αλόντα απεκτονώς τον δέ γε βασιλέα Δαβίδ
nes eos qui ( lhristiane religioni acquiescunt.. Pre- Τραπεζούντος, και Ιλλυριών, και Λέσβου ηγεμόνα, 1

terea partim pacatum animum gerii erga eum qui c τούς τε άλλους, τί χαλεπόν υπ' εκείνων παθών,
se benevolum et benignum offeri. Iland eniin vos
præterit, quid fecerit Vladislao principi vestro.
Verum enim vero veniam hic merelur Turcus ; si-
quidem Vladislaus in prælio caplus inleriit. Sed
quid moli passus est , aut quamnam injuriam ac
cepit ab Davide Trapezuntis rege , et ab Illyriorum
et Lesbi duce, necnon ab reliquis quos omnes
crudeliter necavil ? si itaque contractis copiis in
ejus regionem irrueritis,, certe brevi spiritus ejus
generosos, quos contra Pannoniam concepit, con-
lideritis. Sin autem patienter quæ ab rege infe
runtur , sustinueritis, transgredietur is universi
exercilus robore ad vos . Vereor quod si deinde
scmel aberra verilis, 296 et parum feliciter coul-
1ra em pugnaveritis , οι universa Pannonia in D ουκ ήθελήσατε τιμωρείν, παρακαλούντος άμα και
ejus ditionem cedal, el vos crudelissime perdat.
Venetis, cum dicendi finem fecissent , in hunc
modum respondii Pannony! rex : Viri Veneti ,
sare recte dicitis , et videmini in plurimis esse
viri non aclmodum impruilenles, nec solum in iis
que ad quotidiane vile vsum speciant ; verum et
in iis quæ publicam aliquando de rebus necessa-
riis consultationem postulaul. Parum autem re-
cordamini, il videre videor, quod sæpius vos
cohortati sumus , ut una nobiscum expeditionem
sumeretis contra Turcos ; verum colorlalionem
Notulæ marginales .
74 In μπο , ελαύνοντες . 73 1η νηο , πολλών,
διαφθείρει αιεί όμου πάντας ; Ει μεν ουν παρα
71, την
σκευάζεσθε επι την εκείνου χώραν ελαύνειν 12.
πόλεμον ποιείσθε, τάχα άν τι επικουφίζοιτε και
την επί ταύτα έσομένην ορμήν αυτού ες την Παιο.
νίαν · ει δε ανέχεσθε τοιαύτα πάσχοντες , διαβήσεται
δε εκείνος παντί τω στρατώ , δέδοικα μή σφαλέντες
άπαξ, τάδε πάντα υπ' εκείνω γένηται, και ημάς
κάκιστα απολέση . Ταύτα ειπόντων των Ουενετών και
βασιλεύς Παιόνων υπολαβών , έλεγε τοιάδε • "Ανδρες
Ουενετοί, ευ τε λέγετε , και δοκείτε προς πολλά 73
άνδρες είναι ουκ αξύνετοι , ές τε τα άλλα του βίου,
και ες τα δέοντα αυτοϊς λογίζεσθαι . Εκείνο δε ου
δοκείτε ημϊν μεμνήσθαι , ώς τον επί των Τούρκων
πόλεμον συμπαρελαμβάνομεν πολλάκις υμάς, και
του μεγίστου αρχιερέως. 'Αλλ' έσπενδεσθε τω βαρ
6άρω, και ημών λόγον ουδένα έποιείσθε. Έφάσκετε
δε , ώς ουκ εικότα υμών προσδεόμεθα, κελεύοντες
έπαμύνειν, μηδoτιούν χαλεπόν επιδόντες υπό του
βαρβάρου . Και ημείς δή ούτω πολλάκις τον "Ίστρον
διαβάντες , ανήκε στα επεπόνθαμεν. Και πρώτον
μεν Λαδίσλαος ο τήσδε της χώρας βασιλεύς ετελεύ
τησεν, ανήρ γενόμενος αγαθός. Το δεύτερον αύθις
πολλοί τε άμα και αγαθοί, εν Κοσόβο της Τριβαλ
λών χώρας, οι μεν εν τω πολέμω απέθανον, οι δε
και εάλωσαν υπό Τούρκων. Ταύτα μέν τοι υμίν εν
545 DE REBUS TURCICIS LIB. X. 546
το παρόντι επιμεμφόμεθα τιμωρείν δε υποδεχό- A nostram admillere recusistis, quamvis ad eamlein
.

μεθα αυτίκα μάλα διαβάντες τον "Ιστρον , ες όσον rem etiam pontifex maximus vos cohortaretur .
εγχωρεί εν τω τοιώδε βλάψαι την χώραν του βαρ- Fædus pepegistis cum Barbaro , nostrique nullum
βάρου . "Ηρος δ' επιγενομένου στρατευσόμεθα επι respectiim cgistis. Ad hæc vestra oratio erai , nos
την εκείνου , πειρασόμενοι ως άν διδή ο Θεός. parum honeste agere, jubenles vos arma contra
Χρεών δε και υμάς άμα έσβάλλοντας ές την Πελο- Barbarum arripere , cuin nullä lamen ejus in vos
πόννησον βλάπτειν πειράσθαι , όσα αν δύνασθε. Ως exstent injuriæ . Nos igitur sæpius trajecimus
αν επ' αμφοτέρων των χωρίων παρέχουμεν αυτώ Istrum , et maximas clades accepimus. Primo qui
πράγματα εργαζόμενοι , ές εγγυτάτω ΐοιμεν της dem Vladislaus rex noster in expeditione Turcica
γνώμης , όμου δε 16 εγχειρίσαι περί τον πόλεμον . occubuil , cuin fuisset vir oplimus, Deinde ilerum
Ταυτα ειπών, και παρασκευασάμενος τα χρήματα multi et boni viri in Cosobo regionis Triballorum ,
εδέξατο ες δισμυρίους και πεντακισχιλίους χρυ- partim casi, partiin capii sunt ab Turcis. Hæc
σίνους. Ούτος μεν ούν ούτω παρεσκευάσατο ες τον quidem hactenus vobis exprobrare libuil. Cæterum
πόλεμον . parati et prompti sumus una vobiscumi suscipere
bellum , continuo transeuntes Islrum ; et quanlum possumus, evastantes regionem Barbari. Appe
lente vere bellum iudicemus regi : quod quantum Deus nobis opis dederit , summa fortitudine gere
mus. Girterum el vos simul irrunpere in Peloponnesuin , et molestos esse , quantum licuerit, regi
oportel, ut in hunc modum ab utraque regione negolia ci facessamus, ct pari animo utrique bel
lum aggrediamur.
Συναγείρας δε στράτευμα ες δισμυρίους και Β His lictis ,, accipiebat viginti quinque millia ali
τεντακισχιλίους, τον "Ιστρον τε διαβάς, εδίου την rcorum . Quibus acccptis, accingebatur ad bel
βασιλέως χώραν. Και επιτειχισμόν τη Μπελογράδη Ιuum , comparans exercitum φui complectellatar
ο Σαβατίνης ετείχισεν, ότε την Παιονίαν έληίζετο, viginti quinque millia virorum . Transgressusque
και φρουράν εγκαταλιπών εν αυτή , άνδρας των Istrun , regis regionem populabatur. Subalines
βασιλέως θυρών , απήλαυνε. Τούτο μεν δή το επι- murum Belgrado objecerat, quo tutior essel cum
τείχισμα ον 18 μάλιστα τη πόλει , επελάσας , ex Pannonia prædas ageret; in quo relinquens
επολιόρκησε μετά δε επιδρομών την βασιλέως presidiuin virorum de januis albiit. Hunc igitur
χώραν, έστε επι Σάββαν, και ανδραποδισάμενος murum quam proxime ad urbem accedeus oppur
την χώραν , Τριβαλλούς τε άμα και Τούρκος, guavit el diruil. Debinc incursionem faciens in
απήλαυνε τα έμπαλιν γενόμενος επ' οίκου . Λέγε- regis regioneln usque ad Sayum, et Dancipiorum
ται δε απενέγκασθαι ανδράποδα αμφί τα δυσμύρια. prelas agens , pulsis Trifillis et Turcis, domun
reversus
Και τα μεν των Παιόνων ούτω ; εγένετο · Ουενετοι est , veheps circiter viginti millia
δε , ως και τους Παίονάς σφισι συμμάχους παρε- njancipiorum . In hoc slalu res Pannonum erant.
λάμβανον, πληρώσαντες τριήρεις πέντε και τριά- C. Veneti, cum Pannones in belli societatem velis
κοντα, και ναύς τε άμα υψηλάς δυοκαίδεκα, έπλεον sent, impleverunt triremes triginta quinque, ct
επί Πελοπόννησον. Και οπλίτας μεν Ιταλούς , ιπ- naves alias duodecim ; quibus 297 conlisi, con
πέας δισχιλίους , εμβαλόντες ες τας υψηλάς ναύς, tenderunt in Peloponnesum . Slalos armalos et
διεπόρθμευον ες την Πελοπόννησον · μετά δε στρα- equites bis mille imposuere in naves alias, et
τηγόν είλοντο , άνδρα επίσημον της λαυρεδάνων οι- transfretarunt in Peloponnesum . Ad id bellum
κίας , επιτρέψαντες αυτά τα πράγματα, και ες τας crearunt ducem virum illustrem Jacobum de la
παραλίους τάς τε ες τον Ιόνιον, και ες το Αιγαίον , milia Lauredanorum , cui etiam imperiuin in ma
ηγεμόνα κατεστήσαντο , κύριόν τε ποιησάμενοι, ritimas regiones dederunt , videlicet in eas quæ
διαθεϊναι ή αν αυτό δοκoίη ες τον πόλεμον άρι. Ιonium et Egeum respiciunt. Haic plena m rerum
στα έχειν. Από δε της Κρήτης κήρυγμα εποιή- gerendaruni potestalen permittunt , nempe ut ad
σαντο τους επί των εγκλημάτων ές τους χώρους κα- eum modum bello ulatur, quo sibi res Venetorum
ταφυγουσιν , ιέναι θαρρούντας ες τον πόλεμον.
.
optime haliere viderentur . Edicium missum est in
'Εγένοντο δε συλλεγέντες αμφί τους τετρακισχιλίους , Cretanm , ad eos qui capitalibus criminibus irre
και ες την Πελοπόννησον διεπόρθμευσαν, και τούς liti , ad ca loca confugerant, ut audacter, nihil
τε Πελοποννησίους παρότρυναν 76 εφιστάναι από pD nneluentes , in hanc expeditionem venirent .. Hi
lli
βασιλέως . Και οι Πελοποννήσιοι δεινώς δεδιότες, erant numero in unum collecli qualer millo ; et
προσέφερον λόγους, τόν τε Ισθμόν τειχίζειν, ως in Peloponnesum trajecerunt, ut Peloponnesiacos
ταύτη άποληψόμενοι τους εν ταις πόλεσι βασιλέως all defectionem ab rege impellerent. Verum Pelo
νεήλυδας, και απογνόντας παραδωσομένους σφάς, ponnesiaci magna in forinidine constituti , inter
ώστε απαθείς απιέναι. Η μεν ούν Λακωνική, και se varia collocuti, stalucrunt Isthmum muro cir
το Ταίναρον , και οι αμφί Επίδαυρον , απέστησαν cumvenire, ut eo modo peregrinos regis , qui in
αυτίκα έπιόντων των Ουενετών και οι Αρκάδες , urbibus craul, interciperent. Peregrini namjue
Notulæ marginales.
16 Ιη απο , διαχειρ . 75 'Exxº ;, all simile quid dieest. R. ul in c . 16 1η uno , επε :ρώτο.
 LAONICI CHALCOCONDYLE 48
ja desperarant (nt qui scinelipsos proclitos cre- Α και Πεληνείς . Ο δε Πελοποννήσου ύπαρχος, εν
derent) se posse illæsos et salvos præsentem ne- Λεοντίη της Μεγαλοπόλεως διατρίβων, εσκόπει ή
cessitatein effugere. Laconia , quique Txenarum et έκαστα προβήσεται . Και κήρυκα πέμπων ές βασι
Epidamnum ( 15) tenebant, necnon finitimi illico λέα, εδήλου , ως Ουενετοί τήν τε χώραν αφιστάντες
accedentibus Venelis ab rege desciverunt. llos πολεμούσι, και το "Αργος επιόντες από Ναυπλίου,
secuti sunt Arcades et Pellenenses. Peloponnesi διά της ηπείρου, και διά θαλάσσης , επολιόρκουν
prefectus in Leontia ( 16 ) Megalopolis moratus, προσβαλόντες. Και επειρώντo μoλείν " . 'Ενή σαν
exspectabat rei evenlum . Nuntium ad regem di- δε του βασιλέως πεντήκοντα νεήλυδες, και αρμοστής
misil qui nuntiarel Venetos in armis esse, el re- τούτων, οι προσεχώρησαν τους Ουενετοίς καθ' ομο
givnem ad defectionem sollicitare. Veneti icrra λογίαν, και αφήκαν απαθείς απιέναι. Ούτοι μεν
marique ab Nauplio properabant Argos ; quam ur- ούτω διέφυγον μή απολέσθαι , και το "Αργος παρα
bem aggressi oppugnabant ; oppidani conabantur λαβόντες Ουενετοί , φρουράν τε εγκατέλιπον, και
transitionem facere . Erant in ea urbe peregrini άρχοντα εν αυτώ. "Ενθα δή συνηνέχθη αυτοίς τοιόνδε .
milites regis quinquaginta una cum duce Sto : “Ως γάρ επεκράτησαν του "Αργους, και βοήθειαν
qui, conditionibus quibusdam intercedentibus, se έπεμπον , επιτρέψαντες ανδρί Ιερωνύμο Βερνάρ
Venetis dedidere , quos passi sunt abire inviolatos B δων γένους, και επιτείλαντες, ώς άν διά του αιγια
el incolumes. lloc modu isli exilium imminens λου προϊών, αφίχοιτο ες το "Αργος · ο δε άπειθή σας
evaserunt. Veneli Argo urbi , quæ in ditionem ve- ήει 78 την μεσόγαιον , φέρουσαν δια της υπωρείας .
neral, præsidium imposuerunt, relicio ibidem et 'Ενταύθα οι Τούρκοι προλοχήσαντες την επι τω
duce. Ubi hujusmodi casus Venelis accidit . Ut "Αργε: οδόν , και υπoίσαντες άνδρας εκατόν, ανέμε
enim polili sunt Argo, submiserunt auxilium duce νον εί τι απίη ές τιμωρίαν φέρον τοίς 'Αργείοις .
Hieronymo de familia Bernardorum ; cui præce- “Ως δε χώρων τον Ιερώνυμον άγοντα τους άνδρα ;
pilum erat, ut per lillus auxiliares ducens, perge- επί το "Αργος διά της μεσογαίου , έφθησαν την τε
ret Argos. Is, contenipto imperio magistratus, au- απώρειαν 7919 , και τον αιγιαλόν καταλαβόντες , ει
ziliare agmen ducit per mediterranea si regionem , μέσω ποιήσασθαι την Ουενετών βοήθειαν . Και ω ;
iler faciens per radicem montis. Ibi lum Turci, εποίησαν, έτρέψαντο αυτίκα τούτους , και διαφθεί
locum insidiis præoccupantes in itinere quod fert ραντες ες διακοσίους τούτους εξώγρησαν. Αυτός τε
Argos, submitlentesque viros centum , exspecta- Ιερώνυμος διέφυγε μη απολέσθαι. Εμείς δε ες
runt, si qua occasio darelur ulciscendi Argivos.πλοίον ταύτη που όρμιζόμενον, επηγγέλλετο, ώς
Ut conspicati sunt Hieronymum iter metiri per C υπό του στρατηγού παρείη πλεύσων την Αίγιναν.
mediterranean regionem , prävenerunt niontis “Ως δε επί Αίγιναν αφίκετο, αύθις εκέλευεν αυτόν
radicein ; el occupantes litlus, Venetorum auxi- διαπορθμεύσαι ές Εύβοιαν. Επιβάς δε ες την Ατ
liares in medio conclusere. Hinc ex insidiis ex- τικήν , εντεύθεν αφίκετο παρά βασιλέα . Ούτος μεν
surgentes, Venelos continuo in fugam conjecere, ούν ού πολλώ ύστερον αύθις ες τους Ουενετούς υπο
298 casis aucentis , totidemque captis. Hierony . στρέψας, χαλεπά επεπόνθει .
mus ſuga evasit impendens discrimen . Ingressus autem navem , quze forle eo appulerat, dicebal se
ab duce Veneto advenisse, ut proficisceretur in Æginam . Ul in Æginam venit, naulam navem
solvere et cursam in Euboiam dirigere jubet. Debinc egressus est in Alicam , et inde ad regem
jler flexit. Is haud multo post reversus ad Venelos , graves pænas spreti et contempli imperii
dedit .
Græci qui erant in Peloponneso , et Albani, nec- Οι μέντοι Ουενετοί , ως προϊσχομένων των εν τη
non Rhasicus ,, et
el Petrus Claudus,, Iliaud cessabant Πελοποννήσω Ελλήνων τε άμα και 'Αλβανών, και
consulere Venelis, ut Istlimum muro includerent. κελευομένων αυτών, και Ρασίκου και Πέτρου του
lloc enim facto, aiebant Peloponnesiacos illico Χωλού , ώς εί τον Ισθμόν τειχίσαιεν, αυτίκα όντες
defecturos ab reye , et ad Venetos transitionem οι Πελοποννήσιοι ατοστήσονται, και επ' αυτούς χω
D
facturos. Nam plurimuni momenti ad defectionem , ρήσoυσι. Μέγα γάρ τοι προσφέρειν τούτο σφισιν ες
rem cam babere . Visum est igitur ut cum universis την απόστασιν . 'Έδόκει δε ιόντας πανστρατιά , φρά
copiis opus aggrederentur, Isthmumque obstruc- γνυσθαι τον Ισθμόν , και διαπειράσθαι των εν τη
rent,, an vel islo mollo ad defectionem inclinalini Πελοποννήσω.. 'Aφικομένων δε , λίθους συντιθέντες ,
essent Peloponnesiacorum animi. Advenientes ad επωκοδόμουν, ώς αποπειρώμενοι των Πελοποννη
opus predictum, lapides et Saxa congerebant,, σίων γνώσωσιν, ει προσχωρούη και η Κόρινθος σφι
opusque incredibilem in morem brevi crescebat. σι , και τα λοιπά της Πελοποννήσου αυτίκα χωρή
El temanlos animos Peloponnesiacorum , pericu- σουσιν ιόντες ες αυτούς. Ως δε επωκοδόμησάν τε
Jum faciebant , si el Corinthium ad dilectionem τον Ισθμόν , και αυτοί αναλαβόντες τα όπλα, ήεσαν
Notula marginales.
( 15) Al. Epidaurum . ( 16) Leontorio .
71 1η μπο, ελεϊν. 18 Ια μιο , η ε. 1979 Ιη ειιιο, υπώρειαν.
549 DE REBUS TURCICIS LIB. X. · 550
ες την Κόρινθον , εξηγουμένων των Κορινθίων ες Α 21ccedere possent . Quod si contingeret, reliquas
την προσβολήν, τηλεβόλους τε καθίστασαν ες την Peloponnesi urbes stilim transitionem faclaras .
ακρόπολιν, και προσε6άλλοντο μαχόμενοι αξίως λό- Isthmi muro cxædificato , arreptis armis pergebant
γου . Χειμών δε επιγενόμενος διεκώλυσέ τε αυτούς contra Corinthum . Præeuntibus quibusdam Co
προκαθέζεσθαι. Και απιόντες εντεύθεν, ώχοντο riilliis , Ostendentibus ulinam urbem aggredi
άπρικτοι . Ως δε πιεζόμενοι οι Ουενετοί το χει- deberent, bombardas ponebant es adverso arcis,
μώνι , χαλεπώς έφερον την εν τω Ισθμα διατριβήν, urlisque oppugnationem aggrediebantur, certantes
και ούτε η Κόρινθος προσεχώρει , ούτε η 'Αχαΐα magna cum gloria . Verum hiems frigoribus inlo
αφίστατο, επελάσαντος ανδρός Ράλεω τούνομα Ieranda , eos ab obsiderida urlbe abduxit. Qua
"Ελληνος, και αυτου τελευτήσαντος υπό Τούρκων propter discelentes , nilbil tanto apparatu dignum
επεξιόντων τε και αμυνομένων , και ούτε δή τάλλα 80 effecere. Itaque Veneti , hiemis iniquitate pressi,
προσεχώρησε σφισι, πλήν των την Σπάρτην οικούν. animo iniquo moram in Isthmo ferebant. Nec Co
των, εξαπατηθέντων υπό " Ελληνος νεανίου , Γρίτζα rinthus transitionem fecit, nec Achaia descivil,
τούνομα έχοντος. Δεινόν τε εποιούντο προσμένειν φuamvis ad eos naissus forei vir Griecus nomine
τε αυτό το Ισθμό, και ουδέν τι πράττεσθαι ανύου- Raches ; qui ab Turcis egredientibus et resisteni
τας ες την της Πελοποννήσου καταστροφήν . Ιγ- B tibus interfectus est. Νec relique urbes , preter:
γέλλετο δε και Μαχουμούτης , και του βασιλέως ήγε- eos qui Sparlam incolebant, deditionem facicbant ;
μιών, στρατό μεγάλη απιέναι σφίσιν ες τον Ισθμόν . nam Spartanis imposilum eral ab juvene Graeco
Μετ ' ου πολύ δε και αυτός βασιλεύς ηγγέλλετο ελαύ- nomine Gritza. Venetis jam omnis mora in Isthmo
νεων επί τον Ισθμόν. "Έγνωσάν τε απολιπείν τον intoleranda erat, cum viderent se nequidquam
Ισθμόν, ουδέν τι σφισιν αυτούς πρόσφορον ες τα laborare, ut Peloponnesus suljicerelur. Nuntiab:
παρόντα, και ιόντας ές τας πόλεις , κρατύνειν τε lur interea Macbumetes regius præſectus magnis
αυτά ;, και αμύνασθαι κατά το καρτερον , ήν έπίωσινcopiis instructus, in Isthmum contendere, spirans
οι περ: Ναχουμούτην τε άμα και οι περί βασιλέα . cædes Venetoruin . Etiam fama ferebalur, regem
cum exercitu Machucelem , ui ei subsidio venire posset , si res postularel, subsequi. Decreverunt
itaque magno consensu Isthmum deserere , lit cujus parvus in præsentiarum esset , usus. Di
gressi Isthmo contendebant in urbes, quas præsidiis munimentisque aliis firmabant, ut regist
Machumelis viin , si accederent propulsare possent.
"Ως γάρ αγγελία αφίκετο βασιλεί, τους Ουενετούς Rex ubi 299 cognovit Venetos muro circum
τειχίζειν τε τον Ισθμόν, πληρώσαντας τριήρεις ες venisse Isthmuin el implesse triremes quadraginia ,
τεσσαράκοντα, νηών δε υψηλάς δυοκαίδεκα, και C et naves allas duodecim, praeterea armatos Itales
οπλίτας επαγομένους από Ιταλίας, και από Κρή- adduxisse , et ab Creta alium exercitum, quilus
της στρατον άλλον, μεγάλως παρασκευάσασθαι αυ- omnibus freti , il unicum spectarent ut Peloponne
τους ες την της Πελοποννήσου καταστροφήν, πέμ- sum subigerent ; haud amplius cunctandum ratus,
πειν Μαχουμούτην συμπαραλαβόντα τον της Ευρώ- Maclaumetenι jussit accipere Europe exercitum ,
της στρατόν , πλήν των προς τους Παίονας τεταγμέ- præter eum qui Pannonibus oppositus erat,, et
pruler
νων , ελαύνειν ευθυ Πελοποννήσου . Και ει μεν του recta proficisci in Peloponnesum . Præterea impe
αυτός οίος ανύσαι ες τον πρός Ουενετούς πόλεμον , rat , si quid posset ellicere in bello contra Venelos,
καθελείν τε τον Ισθμόν , και έσβαλείν άμα την Πε- cnilerelur destruere Isthmun , el deinde irruplin
λοπόννησος • ει δε μή , και αυτό απαγγέλλη, 8131 ώστε nem in Peloponnesum facere. Quod si hæc parum
κατά ποδας ελαύνειν. Ο μέν των θυρών ηγεμών procederent, se succenturiatum fore ; el si quid
Μαχρυμούτης παραλαβών τον της Ευρώπης στρα- renuntiaret, continuo in iisdem vestigiis subsecu
του, ήλασε μέχρι Θετταλίας, ές Πηνειόν,, και εστρα- turum.. Mochumetes januarum dux cum Europe
τοπεδεύετο παρά Λαρίσση τη πόλει. Συμβούλω δε exercitu profectus est in Thessaliam usque ad
έχρητο μεν Ομάρη των Τουραχάνεω Θετταλίας Peineum (17) , et castra prope Larissam urbem po
υπάρχω. 'Απετρέπετο δε μή ες το πρόσω ελαύνειν, D suit . Eo in bello consiliario ulebatur Omare Thes
αλλά βασιλεί αναγγέλλειν , ώς ή παρασκευή μείζων saliæ præfecto , qui Machumeti consulebal ut sub
ή κατά τον βασιλέως ηγεμόνα . Αυτός γάρ στρατεύ- sisteret, nec ulterius moveret ; sed regi significa
ματι πρόσθεν εγγύτατα του Ισθμού αφικόμενος, ret, belli molem majorem impendere, quam cui
τηλεβόλους τε αφεώρα πλείους η δισχιλίους , και την regius dux sufficere vel par esse possit. Nam cum
λεβολιστάς τετρακοσίους, και τοξότας, και πελτα- paulo ante quam proxime ad Isibuuni speculator
στας, και μηδενι αυτούς αυτού εν τω Ισθμό επι- accessissct, bombardas conspicatus est plures
τρέψαι αν στρατοπεδεύσασθαι. quam bis mille , præterea bombardarios quadrin
yen10s; necnon sagillarios el sculigcros vidit, qui haud facile cuiquam concessuri sint castra in
Istomo lorare .
Notulæ marginales.
(17) Pindum .
80 Τα άλλα. Sic etiam R. 81 'Aπαγγέλλειν ,

551 LAONICI CHALCOCONDYLE
Hec cum accepissel regis dux , visum est regi A Ταύτα ακούσαντα τον βασιλέως ηγεμόνα, έδόκει
indicare ut Peloponnesom opprimeret : se vero βασιλεί μεν καταλαμβάνονται την Πελοπόννησος
prcfectionem ulterius facturos Lebadiam usque. απαγγέλλειν, αυτούς δε αναζεύξαντας, ιέναι ες το
Nuntius igitur ad regem venit, qui nuntiabal ap-
paralum belli essc magnum el memorabilem . Lille
rie etiam ab Peloponneso allalie sunt, quibus inci
Tabalur, ut cum copiis accedere maturarel : Venc-
los enim ejus adventum nequaquam exspectaturos.
Lilleras bis ad eum pertulit vir quidam Albanus,
qui ab Curintho nociu solvens, scapha trajecit mare
observans maris tranquillitalem , el ventos secun-
dos,, et in Baotian appalit.. Ηinc egressus navi
venit ad Machumetem in Thessaliam . Machumeles
cum litteras legisset , in Peloponnesum abire sta-
luil. Ubi venit in loca Bæoliæ propinqua accessit B
nuntius qui referebat , Venetos, relicto Isthmo,
ſuga dilabi. Collectis itaque omnibus ab Plalæarum
regione Citheronem veniens, quem noctu supera-
vii , prima luce in Istimo erat : el Venctorum
naves in mare deductas contemplabalur. Inveniens
autem Isthmum ab Venetis desertum , ingressis
ibidcm castramelalus est . Deinde per Corinthum
profeclus Argos. Eam urbem deſensabani et lene-
bant Venelorum præsidiarii 300 milites, quos
omnes oppugnans cepit : el vinctos, cum numero
forent septuaginta, ad regem misit. Catlerum rex
consilium abeundi in Peloponnesum abjecerat. No-
lebat enim cum accepisset Isthmum occupalum
esse, in Peloponnesum contendere, parcens exer-
citui ne limium et frustria defatigaretur : sed retro ο επίθετο καταληφθήναι τον Ισθμόν , απήλαυνεν
in regiam abiit. Machumeles regius dux per Te-
gææ regionem iter faciens , Leonlarium venit :: ubi
ei castra communivit. Inde millit Zaganum , queni
principem Peloponneso constituit, ejecto ex eo
magistralu Josue Albanis filio, Patras Achaia , et
in alias finitimas urbes, ut arces frumento et mu-
nitionibus bellicis firmaret. Omarem jubet assumere
exercitum qui continebat viginti millia militum,
et incursiones facere in Venetorum regionem . Is
imperala impigre faciens, cum exercilu venit in
loca Methonæ finitima : caploque ibidem oppidulo,
oppidanos omnes ad ducem Machumetem abduxit,
eique tradidit. Hi omnes, Cum numero forent
quingenti, exinde ad regem perducti, crudeliter in
duas partes dissecti occubuere. Fama constans D σύμπαντες ες πεντακοσίους γενόμενοι , απέθανον ες
babel, cum cadavera peremplorum Byzanlji eo loci
essent projecia, quo rex jusserat in duas paries
conscissa exponi, boven quemdam in eum locum
egressum , el visis cadaveribus ſebilem in modum
vocem mugiendo exaltasse, postea medietatem
unam
calaveris sustulisse, deinde reversum
etiam alteram cadaveris medietatem abstulisse,
el ambas medietates deinceps composuisse. Slu-
pentibus aulem el mirantibus factum , qui in eo
loco erant, evenil ut ejus rei rumor etiam ad regem
Notulæ marginales.
B2 Hic lacuna est . 85 R. γιγνομένης . 8. R. λαθών .
φέροντα, θέσθαι εκτός των σωμάτων . 6787 Μαχoυμέτην .
1
532
πρόσω, ές Λεβαδίαν . Βασιλεύς μεν , ώς αγγελία
αυτό αφίκετο, τήν τε παρασκευήν μεγάλην τε είναι
και αξιόχρεω, 83 λέγεται δε αυτώ και γράμματα
ελθείν από Πελοποννήσου, εποτρύνοντα, ώς ήν επίη,
ου μενούσιν αυτόν επιόντα οι Ουενετοί τα γράμ
ματα ενέγκαι αυτό άνδρα 'Αλβανών από Κορίνθου ,
σκάφει το πέλαγος " νυκτός τηρήσαντα πνεύμα , ως
ούρου κατασταμένου , και νυκτος απαίροντα, διαπε
ραιώσασθαι ες Βοιωτίαν, αποβάντα αφικέσθαι παρά
Μαχουμούτην ές Θετταλίαν . Τον δε επιφρασάμενον
τα γράμματα, συσκευασάμενον εντεύθεν ες το πρόσω
ελαύνειν, ελάσαντα άγχου Βοιωτίας , αφικνείται άγ
γελία , ως Ουενετοί τόν τε Ισθμόν εκλελοιπότες ,
έχoντo φεύγοντες , Ούτω δή εσπέρας 83 ούσης, συ
σκευασάμενος από της Πλατείας χώρας προς Κιθαι
ρώνα νυκτός διαπορευθείς , έωθεν ες τον Ισθμόν
παρήν· και τάς τε νήας αφεώρα ήδη απαγομένας ,
και τον Ισθμόν έρημον καταλαβών , παρελθών είσω,
εστρατοπεδεύετο . ' Εντεύθεν διά της Κορίνθου δειών , .
αφίκετο ες "Αργος . Το δε "Αργος κατείχαν οι Ουε Ε
νετοί • φρουράν εν αυτώ εγκαταλιπόντες , έφύλαττον .
Τούτους μεν, ώς επολιόρκει επελάσας , παρεστήσατο :
και τους άνδρας δεσμίους αποπέμπων ως βασιλέα,
άνδρας τε εβδομήκοντα : αυτώ μέντοι τώ βασιλεί
ουκ έτι εφαίνετο , άρας ες την Πελοπόννησον έσσα-
λείν, και τα στρατεύματα αυτά κάμνειν άρτι » ως
οπίσω επί των βασιλείων . Μαχουμούτης δε ο ηγε
μών, προϊών διά της Τεγαίης, αφίκετο ες Λεοντά
ριον πόλιν, και αυτού έστρατοπεδεύσατο. Εντεύθεν
αποστέλλει Ζάγανον , όν επέστησεν άρχοντα τη
Πελοποννήσω , εκβαλών Ιησούν τον 'Αλβάνεω παϊδη .
Τούτον δε τον Ζάγανον πέμπει ες Πάτρας της Αχαΐας , 1.
και ές τάς άλλας αυτού ταύτη πόλεις, έχυρώσαι τε
τις ακροπόλεις σιτίοις τε και την άλλη παρασκευή .
Ομάρην δε εκέλευσεν, αναλαβόντα τον στρατόν, RE
ως δισμυρίους, επιδραμείν την Ουενετών χώραν .
Ούτος μεν ούν 81και παραλαβών το στράτευμα , αφίκετο
ες τα περί την Μεθώνην χωρία, και πολίχνην παρα
στησάμενος , τους ανθρώπους απάγων παρεδίδου το
ηγεμόνι. Ούτοι μεν ούν ώς ανήχθησαν ες βασιλέα ,
δύο τμηθέντες. Λέγεται δε, ώς εν Βυζαντίο τα σώ
ματα αυτού ταύτη έκειτο, ή επιτάξαντος του βασι
λέως ές δύο γενόμενα έπεσε, βούν των ες το χω
ρίον εκείνο εξελθόντα , 85 ες τα σώματα γοερόν τι
φθεγξάμενον , εξελέσθαι το ημίτομον ενός των
σωμάτων, 86 μετά δε υποστρέψαντα επιδεξόμενον,
εξευρείν το άλλο ημίτομον, και εξενεγκόντα, συν
θέσθαι άμα άμφω τώ ημιτόμω. Υποθορυβούντων
δε τών εις εκείνην την χώραν , τα περί τον βουν πυ
θέσθαι βασιλέα 81 Μεχμέτην , και πυθόμενον ώς είη
87
85 "Εωθεν εκ της φάτνης και απελθόντα . 86 Και
 553 DE REBUS TURCICIS LIB . X. 5.4
αληθή τα περί τον βούν, πειράσασθαι τή ύστεραία και νοlaret Meclinmelem. Qui uti rei veritatem ex iis
τα ημίτομα του σώματος αφελόμενον εκ του χω- qui presto fuerant comperil, callaveris medietales
ρίου, ές τα σώματα αύθις καταθέσθαι , ανά μέρος ad eum locum ex quo eas Lulerat bos reportavil,
τιθέμενον τα ημίτομα . Ούτω δε αύθις τον βουν έξι- ' et a se invicem dissilas collocavit , periculum fa
όντα , ώς ουχ εύρε τα ημίτομα, ήπερ εξέθετο , ανα- clurus, an bos rediturus sit. At bos iterum in eum
βοήσαντα , επιδραμείν αυ ες τα σώματα και ζη- locum veniens ubi abesse medietales cadaveris el
τήσαντα , εξενεγκείν του σώματος τα τεμάχια, κα- remotas sensil, magno clamore redit ad cadavera :
ταθέμενον χωρίς από των σωμάτων. Τον μεν ούν βα- fragmenta cadaveris diligenter conquirit , et ab reli
σιλέα θαυμάσαντα , κελεύσαι , ανελομένους θάψαι τα quis separatim ponit .. Rev,, rei niraculo obstupo -.
ημίτομα» τόν δε βούν ες τα βασίλεια αγαγέσθαι, factus ,, cadaveris niedietsales sepulturie tradi mal) ..
περιέποντα εύ. Το μέντοι σωμα λέγεται γενέσθαι davit.. Bos in regian ductus ,, optime habitus est..
των Ιλλυριών : οι δε των Ουενετών. Δοκεί δε τούτο Quidam tradunt cadaver illud fuisse Veneti cujus
οιωνών φέρειν, ες τα το γένος του σώματος εκείνου , da:, quidam Illyrii fuisse docent. Cæterum apparit
και επί τοίς μέλλουσιν έσεσθαι ευδαιμονία εις εκείνο id quasi esse omen inaximæ felicitatis, quæ appris
το γένος. Τούτο μεν εν Βυζαντίο γενέσθαι επυθό- hensura sit eam gentem ex qua illud cadaver de
μεθα . B scendit. Hoc quidein Byzantii contigisse audivi
mus .

Ο δε των θυρών ηγεμών , ως ουχ ώρα έδόκει αυτό
είναι προσβαλείν ταις πόλεσι , κατέλιπε μεν εν τη
Σπάρτη Ομάρην , και άμα αυτώ 'Ασάνην ώς λό-
γους τε ές τους Σπαρτιάτας πέμπoιεν. Και υπο-
στρέψαντες ες τα οικεία από τε του Ταινάρου, και
'Επιδαύρου, και των άλλων χωρίων , ίνα αυτίκα πυ-
θόμενοι τους Ουενετούς εκλιπείν τον Ισθμόν , και
διενοούντο επιόντες οί του ηγεμόνος αμύνασθαι. Ού-
του μεν ούν αφικόμενοι ες την Σπάρτην , λόγους τε
τους Σπαρτιάταις προσέφερον , καί τινας εν ερυμ-
νείς αυτού ταύτη όντας πείσαντες , κατώκησαν αύ-
θες ες την πόλιν . Και τοίς εν Ταναίρω και τη Λα.
κωνική πέμπων ο Ασάνης, παρεκάλει , λέγων τάδε
"Ανδρες Σπαρτιάται , οράτε δήπου, οία τα Ουενετών C
πράγματα κατενή νεκται, εξότου πόλεμον βασιλεί
αναιρούμενοι ενταύθα, ίνα της δυνάμεως αυτών 35
μέγα μέρος επιδείξαιντ ' αν μάλιστα εν Πελοποννή-
σω, ώς ετελεύτησεν αυτώ τα περί τον Ισθμόν , και
άλλην χώραν της Πελοποννήσου . "Ενθα του βασι »
λέως η δύναμις εκποδών τε απώκισται , και αυτών
γε δε των Ουενετών η δύναμις ες τα μάλιστα ήθροι-
σται . Ει γάρ τον βασιλέως θεράποντα έπιόνια σφίσιν
ουχ οίοί τε εγένοντο δέξασθαι , τί αν γένοιτο , ει βασι-
λεύς συν ταις θύραις αυτού έσβάλλοι ές Πελοπόννη-
σον ; Η δηλα, ώς ουκ αν έτι σφίσιν αυτοίς υπόλοιπον
υπολειφθείη εν Πελοπ, ννήσω χωρίον , και μη ανάστατον
γένηται απολούμενον υπό του βασιλέως. Νύν, ώς εν
Θερμοπύλαις αφικόμενος , επίθετο, ώς απολιπόντες D veniain ( ad quam vobis fulus receptus est , eorum
τον Ισθμόν, οίχοντο οι Ουενετοί, ώς ήρος επιφανέν-
τος , αυτίκα ίν ' έλθωσιν επί Εύβοιαν , και τάδε πάντα ponnesiacis , qui nibil sani regioni isti consuluere)
υφ' αυτών ποιησόμενοι . Ει ούν παρέχοντος βασι-
λεως συγγνώμην εφ' οίς εξηπατήθητε υπό των κά-
κιστ’ απολουμένων Πελοποννησίων , των προς Ουε-
νετούς τετραμμένων , και ουδ' οτιούν υγιές τη χώ-
ρι τήδε διανοουμένων · οίδα γάρ ώς επετέλλετο βα-
σιλεύς, των από Πελοποννήσου μηδέν μηδαμώς
αεικές επιφέρειν , ώστε ανδραποδίζεσθαι , άλλο τι
ανήκεστον ποιείν αλλ ' έμμενόντων , υποστρέφοντες
ες τον χώρον αυτού έκαστος και εις τα οικεία. Και
Nolula marginales.
* In uno , αυτού .
PATROL . CR CLIX .
Januarum dus ubi animadvertit parum opportil
nu esse urbes oppugnare , in Sparta reliquil
Omarem el Asanem ul colloquium 301 haberent
cum Sparlanis. Hi enim , ubi intellexerant Venelos
Isthnio decessisse, ab Tænaro et Epidauro el ab
aliis locis ad sua reversi conabantur sua defendere .
Al illi venientes in Sparlam , sermonem cini Spar
lauis habuere : quibusdam etiam , qui in locis inil
nitissimis se tenebant, persuasere it redirent in
urbem . Cæterum mitlens Asanes ad eos qui versa -
bantur in Tanaro et Laconia , sic eos adhortatus
est : Viri Spartani, videlis nimirum , nisi cæci estis,
quo loci Venelorum res redaclæ sunt, ex quo bellum
regi indixerunt, et maximam potentiæ suæ partem in
Peloponneso ostentarunt . Praeterea haud vos fugit,
quid in Isthmo et in reliqua Peloponnesi regione ijs
acciderit , quamvis regiae copie quam Ioυgissime
fuerint remolæ, et ipsi quam maxime in unum col
lecti. Si regium servum liostiliter adeunitem sasis
nere nequiverunt, quid fulurum erat, si rex ipse
una cuin januis in Peloponnesum impetum dedisset?
Proteclo nullus locus in Peloponneso fuissel reli
clus, qui ab belli jure mansisset intactus, verum
belli tein pestas omnia fædissime dissipasset . Rex ut
Thermopylas aligit, audivit Venetos, relicto Isthmo,
abiisse, ut appetente vere redirent in Eubæam , et
isla loca omnia in ditionem acciperent. Nunc si
quæ commisistis turpiter, decepli a pessimis Pelo
aluplexi fueritis, scio (sic enim praecepit rex) νος miliil
mali passuros : nec ad mancipiorum miserandam
conditionem deducemini, nec aliud quidquam mali
experiemini . Proinde si placet veniam ollatam ad
mittere, singuli ad sua reverlantur . Quod si obla .
lam veniam respueritis , profeciorer vos quemadmo
dum et Venelos, hostium loco habebit. His cognitis,
quidam eorum qui in regem deliquerant , veniam
non sunt aspernali : el clam deficientes a Venelis
18
$ 55 MARQUARDI FREDERI 5: 6

ad sua sunt dilapsi. Quidam vero qui graviter olisi- Α ει μή τούτο πείσονται , και αυτός άμα τοίς Ουενε
debantur in Tænaro , miserunt nuntios, ut quid τοίς περιέψεται, πέμπων αυτούς ταύτα αμαρτάνον
pararent Pannones audirent. Nam Veneti consolari τας, οι μεν επείθοντο, και κρύφα των Ουενετών
baud cessabant Pe!oponnesiacos et alios , dicentes υποστρέφοντες , έμενον εν τοις οικείοις· οι δε δεινώς
ubi primum Paniones ab Istro fuerint progressi,, κατεχόμενοι εν τω Ταινάρω έπεμπον, πεύσεσθαι τι
jos cum classe in lellespontum revertemur . Re- από Παιόνων. Οι γάρ Ουενετοί τούς τε Πελοποννη .
gius dux Machumelis cum abiissel, Venelorum trire- σίους και τους ετέρους παραμυθούντες , ώς οι Παίο
mes appulerunt in Lemnum : impulsu Comneni (18) νες εξέλθωσιν αυτίκα από τού "Ιστρου, και αυτοί
viri optimi, qui ibidem in Lemno arcem le- αναβήναι ές τον Ελλήσποντον . 'Απελαύνοντος μεν
nebat. Venientes autem Lemni primores urbis τοι του ηγεμόνος του βασιλέως , αυτών και Ουενετών
collocuti sunt inter se ut locum eum Venelis ven- τριήρεις ανήεσαν ες Λήμνον, εποτρύνοντος του
derent. Cæterum Veneti prævenerunt eos, occu- Κομνηνού ανδρός αρίστου , και αυτού εν τη Λήμνω
panies arcem,, et virum hunc optimum miserunt την ακρόπολιν κατακρατούντος , και την πάλαι πο
302 in Istlinum :: quo consulenle,, lavigarunt λίχνην της Λήμνου υφ ' αυτώ ποιησαμένου . Ες λό
denuo in Leipnum . Et cum ipse ab continente cum γους δε ελθόντες οι της Λήμνου προεστώτες, ώστε
copiis proficisceretur, singuli deserentes oppida, in Β χρήμασιν εξωνήσασθαι το χωρίον, έφθησαν οι
quibus manserani, una inde solverunt navibus Ουενετοί παραλαβόντες την ακρόπολιν, και τον γε
impositi. Occuparunt et orbem Cercedam , et demis- άνδρα τούτον αγαθόν γενόμενον, μετεπέμψαντο ες
su inde magistratu, quem Zamplacones (19) nomi- τον Ισθμόν . Τούτου δή ούν υποτιθεμένου , ανέπλευ
nabant, eam præsidio imposilo munivere : conve- σαν ες την Λήμνον οι Ουενετοί , και αυτός τε από
hentesque frumentum et necessaria tum sibi ium της ηπείρου στρατο επελάσας , απήλαυνεν έκαστος
l'eloponnesiacis oppidis, ibant pergentes in Pelo- της πόλεως . Και ως ανέπλευσαν , παρέλαβον πόλιν
ponnesum . Hæc quidem ea biene in Peloponneso την Κέρκηδαν. Και τούς τε άρχοντας Τζαμπλάκο
sunt gesta (20) . νας αφήκαν, φρουράν τε εγκαταλιπόντες, και επι
σιτείσθαι σφίσι τε αυτούς και ταϊς εν τη Πελοποννήσω πόλεσι. Και. ώχοντο απιόντες επί Πελοπόννη
σον. Ταύτα μεν του χειμώνας τούτου ες την Πελοπόννησον εγένετο.
Notulæ marginales.
( 18 ) Conini Thopia . (20) Αn. 1462.
( 19 ) Zanoplucon .
* αι των, ιη ιιο ε ε . 2 .; η αι . αι των .

MARQUARDI FREHERI
IN

LAONICI CHALCOCONDYL DESCRIPTIONEM GERMANIA

COMMENTARIUS
( Script. Rer. Germ . Vide supra col . 78 sqq.)

Locus hicce Laonici Atheniensis ut ad honorem c defraudaremus : in qua quidquid veri esi, necesse
Gernianae gentis insigniter pertinct, ita tot el tanı esl a vulgatissiina fama rerum plusquam notoria
insignibus mendis non lau a librariis (quorum rum (ut vulgi loquuntur) el tolo orbe compertarum
quidem culpæ trium codicum Palatinorum miss . fuisse profectum . Quo in genere scholia scribenti
collatione mederi, quanluin licuit, aunisi sumus ), nou dilicile fuisset plura etiam congerere, nisi
quam ipso scriptore, bomine pon solum in Germa- modum tenere praclarius pulassemus. Cæterumn
nia nostra hospile, sed plane ignola loquente, qui alicubi etiam in iis saleb is pedem læsisse vinil
sola auditione nescio unde accepissel , opplelus nirum , orbatis præsertim duclorc illo, qui solus
est, ut mullum dubitarem , an eum licet anxie inde expedire polerai : Leunclavio, inquam , 110.
quæsilum el descriplum in hanc collectionern ad- stro, horum scriplorum peritissimo ; quique adeo
miltere, nedum in eo scholiis explicando aliquid folum istum Laonicum sua manu , dum bic ver
opere ponere vellem . Sed utul ipse lanti non vi- sarelur, diligenti cura descripserat . Quanto (heu t)
dereliir, tanti quidem visa est patria Germania, redimerem , vel horulam unain super hoc loco cum
qualu neque isla hominis exotici commendatione eo sermones contulisse ! Seil au rem .
677 NOTE.
Col. 75. Elyrciloúroov . Jam vel hoc miror A gramma ascribere placet , interprete Stucki .
recle scripturi, cum apud alios Græcos nomina
nostra wiris modis lancinala video : 'Auápiyos ,
Δολοίκος, Ρομπέρτος , Σφενδοσθλάβος : in φuilus
vis recognoscas nostrum Henricum , Lodovicum ,
Rupertun) , Wenceslauın .
Col. 75 D. Πυρηνίου όρους , όθεν και "Ο Ταρτη
Cóc olur. Ex Pyrenæeo sale, Celticæ regionis monte ,
Tariesum defluere auctor est Aristoteles 11 Meleer .,
a quo Tartesum oppidum nomen traxisse . scribit
Stephanus De urbibus.. Est id oppidum llispaniae
sion procul Gadibus ad freluin Herculeum , leste
Plinio lib. II, cap. 1 ; Strab. lib. III ; Livio lib. viii,
dec. 3. Sed quid huic cum Germania ? Quid Lao
nico in mentem venit, ut Germaniam usque ad
Pyrenæos montes extendcrel , quos certum est dis B
criminare Galliam ab Hispania, ila ut Alpes lla
liam a Germania ? Sine ambagibus, Rlienum volait
dicere patrem Nuviorum Germaniæ , quem et pro
ipsa Germania ponere solebat antiquitas : cujus
propemodum nullus scriptor, qui Germaniæ res
alligeril, non meminit : cujus hic quoque nullam
mentionem fieri mirum esset , ubi lamen lit adsi-
iarum urbiuni, Coloniæ , Argentinæ . Sed cur pro
hoc lumen illud liberum ? Quid mirum in ho-
mine Græco , qui lotius Jlesperiæ unum tantum
monlem Pyrenæum , unum flumen Tariesum pula-
vil ? Nimirum el Nonnus auctor non paulo erudi-
tior, Rhenum nostrum liberum vocal , duobus
Dionysiacorum locis, pag. 397 et 747 , quem lo- c id est Annesſurch. Provincia Bajouriornm, id est
cilin auigi in Originib. Palatin . cap. 3. Dicel
quis : Al Rhenus non se infundit Ocea : 10 Occi-
dentali (ut bic de Tarleso dicitur), seu Germanico.
Ita quidem , si per occidentalem intelligas Atlan-
licum : sed tamen nihil prohibct, quominus eliam
Germanicus dicaluir occidentalis respectu Turaciæ
all vicinaruin regionuni, ubi egisse videlur Chal-
cocondylas, quantumvis nonnihil ad aquilonem
declinci. Imo vero , si rem exacle consideremus,
mare Germanicum pars et sinus est Oceani occi
dentalis, Germaniæ , Britannia et Daniæ lilioribus
clausus. Sed regerel alius , Quid Rocno cum Py-
renæis montibus, a quibus lola Galijarum longilu-
dine distat ? Respondeo : Quid Istro «um Pyrenæo
Cellico , unde cum oriri non tanlum Aristoteles D
scribit loco prædielo , sed eliam Herodotus in
Euterpe ? cum tamen utriusque Ouvii origo sit in
Alpibus Rhæticis : quod etiam e Græcis Strabo bene
uoverat, et Dionysius Alexandrinus, interprete
Prisciano :
incipiunt Alpes : quibus erit yurgile vasto
Oceani rumpens glaciulis lillora Rhenus.
lunc prope c. nsurgil fons Istri flumine lor:yo.
Neque nescimus, esse etiam Pyrenæos Germania ,
et summam partem Alpium , qua vtniponle Tri
dentum iter est, montein Pyrenæum dici, vulgo
diambium der Brenner . De quo cum plura id-
holet Ortelius ju Thesauro, Bassi tan !!! epi-
558
nostro :
Suxa Pyrenæi, et depressæ vallibus Alpes ,
Quæ Rheni fontes haud procul aspicitis .
Sed hoc enplastrum neque Aristoteli Herodo
loque obduci potest, propter è !Oetov Cellici,
nieque etiam Laonico nostro, ob Tariesi mentio
nem , de quo nunquain gustavit bäc Germania .
Sed fatendum quod res est : nimirum in onini no
wine Germanico nirifice cæculit, hallucimallit,
impingit, labitur Græcia . Ut cum Stephanus Byzan
lius Francos populos facit lialiæ, auctorem dicti
adducens Parthenium ; cum Arrianus non procul
ab lonio Germanorum sedes designat : quos
aliosque lapsus notavit Trenicus lib. ix Exeges.
German . , cap . 3 et 4.
Col. 77 A. ' årw repuaria . Alia divisio pri
mæ et secundæ Germaniæ in veteri Nolitia imperii :
item in distributione metropoleon . Sed juvat hujus
locum insignem , quatenus Germaniam concernii,
apponere ex veleri.cod. S. Galli : Prima provincia
Germania habel civilales numero 2. Metropolis ci
vitas Agrippina, id est Colonia, civilas Tungris. Se
cunda provincia Germania habel civitales numero 6.
Metropolis civitas , Mogonciacus, civilas Aryentora
tensis, id esl Straiburg. Civilas Nemnelis, id est
Spira. Civilas Wangionum , id est Wormalia . Civilas
Virzburgensis. Civilas Constantia.Castrum Rubilocus
quod Eichslele dicitur. Civilas Augusta Vindelicorumo
Noricus Ripensis super Danubiuni , sive Noricus
mediterranea habet civitates numero 6. Metropolis
civitas Junano, id est Salzburg. Civitas Regino.Civitas
Palavia . Civitas Frigisiensis. Civitas Nova. Civitas
Sabionensis. Provincia Sequanorum habet civitates
ilumero 7. Metropolis civitas Veroniio. Civitas
Equestris, id est Aventicus. Civitas Basiliensis. Civi
las Vindonensis . Civilas Argentariensis. Civilas Ebri
lunensis . Civitas Rauracensis.
Ibid . nepl Aaorlar . Sic legit ms. unus : alius
uude Πυριδ
vero αστείανregio
monstrum , tertiu deniq
nis s inter ΠυριδPyri
ue fecit
pres αστίαda
ν,
stiam . Sed si superior de Tarteso expositio valel ,
legendum videlur Depl Aavlav vel Aazlav : noluun
est enim superiori ævo Daciam vulgo dictam et
scriptam (licet male) quæ hodie Dania. Ut sit
sensus, Germaniam inferiorem ( cujus tamen post
superioris factam mentionem expresse bic nou
meminil) Oceanum allingere : qui ex sinistra qui
dem parle (nam el hoc emendanduru est) Gallias,
ex dextra vero Daniam allual : el objeclas quasi
medio in Oceano Britannicas habere insulas. El
confirmat quod paulo post lungirudinem Germa.
nie a Galliarum finibus ad Daniam usque pro
icmdir.
Ibid. Bpårar Tous 70.leplouc. Sic quidem
omnes mss. Palatini. Interprelem apparel legisse
Πράγαν τών Βοέμων vel Ποέμων. Sensus erit , iller
 MARQUARDI FREFERI 560
559
Vienna facientibus Tartesum (id est Rhenum ) ver- A Col. 77 B. Tous und 'Pwfiaiwr. Hoc ad differen
sus ostia ejus scilicet, Pragam Bohemorumi esse liam Græcue Ecclesiil', quæ papam non agnoscebat.
transeundam . Cæterum Laonicus hic contra om- in Germaniam et Hesperiam totius episcopallis pori
nium aliorum auctorum morem , longitulinem Ger- malum el superioritatem usurpabat Roma. Iline
maniæ a meridie in septentrionem , a Vienna Au- illa diæcescon distributio, laxie, pallia, « lc .
striæ in Oceanum usque Germanicum protensam Ibid . Nobepror , 'Aurépror. Nonina urbium
facit : latitudinem vero ab extrema ora Galliæ in misere habita : quippe Græcis hominibus dicli
Daniain secundum lillora maris Germanici ab occi- scriptuque plane difficillima. In mentem venil
dente versus orientem . Nam (ut et hoc obiter) ubi similis lociis Benjamini Tudelensis in llinerario ,
duo codices, aller quidem Aaxlav, aller vero 13- qua parte Germaniam attingit, quam olim Aschenaz
σίαν , ibi tertius melius habet Δανίαν . dictam apud suos notal, de quo Drus. 1 Animadvers.,
Col. 77 A. 'Ar &pl eufórw . Non nostris jam homi- cap. 41. He sunt, inquit ille, apud Germaniam re
pibus, aut vix certe. Nimirum veteres , præsertim giones, in quibus Israelitarum collegia sunt , juxta
Puvium Mosellam et Komphilinas (Confluentiam in
Græci, Asiatici , Orientales, agilitate et pernicitate pe- puviuin
>

dum exce ! lebant. De quorum etiam cursoribus quæ telligit) el Odrancah, et kuna, el kolania , et Binga,
legiin ur, lidem nostram hodie fere superani. Vide B et Garmezza (Germersheiın puto ) et Mastheram. Et
Lips . centur. 3, epist. 59 . paulo posl : Suntpræterea Astranburk ( forte Siras
Ibid.. Evropsital η χώραropa airn
«ύτη id.lota.. Re- burgum ) et Davirasburk (quod de Augusta nostra
perit hoc infra mox : Eůvouaitai pihusta on Vindelica felicissime exponit, eximium ejus colu
εθνών ών ημείς έσμεν. Εneas Sylvius in Germa- men el decus M. Velserus lib. si Rerum Vindelic .),
nia , cap. 68 : Vidimus judicia vestra : et conciliis el Mandalrah, el Pessingles, el Bamburk, el Sar, at
vestris quæ republica gerebantur, sæpius interfui- Rasenburk, quæ regni etiam finis est . Inde aulem el
inus . Omnia el prudenter el graviter administratis, ulterius regio Bohem est, quæ nunc Praga dicitut,
nec facile a recio tramile deflecrimini. Nec vobis esique Sclavoniæ lerre initium . Forle el populo .
civilts leges , nec jura desuni pontificalia : lillere rum civitatumque nomina aliquando mulala eva
quoque, el.omnia bonarum artium studia apui cus riant. Quis populos illos Germaniæ jam novii, 40108
forenl. Al oliun Germaniae nulla a re minus laudis enumerat Gregorius Ill papa in quadam epistola :
eral, quain a legibus. Namo quie supersunt cascæ Universis optimatibus et populo provinciarum Ger
majorum nostrorum leges, plane inter prima Ger maniæ , Thuringis, et Thesis, et Borlhacis, el Nistre
manica antiquitalis monumenta censendæ , Alema sis, Unedredis , el Lognais, Sudnodis, el Grasseltis,
nicze, Bojaricæ , Saxouicæ , Francicæ , cl -aliæ ; præ- с vel omnibus in Orientali plaga constitutis. Non jain
lirquam quod verbis asperæ , etiam re ipsa longius miror panegyristä nauseain , horrentis vel ad no
a sunima illa æquitate recedunt ; tanquam a ma · mina nostra : Quii memorem , inquit Nazarius ,
vortiis profectæ nationibus , quæ potius manus ferro Bracieros ? quid Chamaros , quid Cheruscos, Van
quam ex jure conserere , et in castrensibus armis gionas , Alamunos , Tubantes ? Bellicui strepunt
quam sublili jaris indagatione operam ponere con- nomina, et immanilas burbarice ix ipsis rocabulis
suevissent, et (ut Enniano verbo ular) Bellipoten- adhibel horrorem .
les erant magis quam sapientipotentes . Quanquam Ibid . Π.λις ευδαίμων . Ευδαίμονας pagos quos -
pro liac legum incuria alia, el quidem major, illis clam in Hyrcania dicios Diodorus scribit, ob ficuilim
laus succedebat, quod (ut Tacitus ait) plus apud aliorumque fructuum miram abundantiam . Evoni
illos boni mores quam apud alios ipsc leges vale . joves xūpzı sunt apud Appianuin in Parthicis .
rent. Donec tandem orbe Romano ad occidentem Evõaljoves insule circa Arabiam Felicem sunt
solem subacto, cum imperio etiam leges tanquam Agatharchidi. Sed et Romani Felicem Juliam , Feli
illius instrumentum accipiendum , eoque ceu freno cilalem Julianı ; colonias, lacus, legiones felices s las
ad provincias illas regendas utendum arbitrati sunt . o habuerunt. lloc epitheli Nuriberya Laonicus tri: 4.1,
Unde in Gothorum primum , dein Longobardorum , el soli. Unde æstimare licel , quæ lunc temporis ce
landemnque Francorum leges mulla ex Rumanis lebrilas et splendor urbis fuerit : quie lanien pos.ea
Translala videmus : quod Carolinarum præsertim multis modis aucla el amplificala est. Proxime hujus
legim volumen satis loquitur, neque jus ipsum Sa ævum Æneas Sylvius cardinalis Senensis ad Mige
xonicum dissimulare potest. Justiniani autem le limuin Majorem J. C. scribens, non parcis laudibus
gislationem integram per mulla sæcula Germania Ecocluoviav illam nobis explicat : Noricorum oppre
non agnovit, imo nec habuit aut vidit : ut nec alie dum , inquit, punnine Reguisia ( Pegneso dicendum )
Occidentis provincie, quod alibi demonstravimus. iversectum , nam hodie Franconibus datur, præler •
Primum Lotharium Saxonem imperatorem reperlis ire aon possumus. Dic rogamus (nam hinc uxo
Amalphi urbe Apulia Pandeelis, jus illud in lucem lem duxisti, castissimam æque ac pulchram ), quas
el usum revocasse ſama est, linerio suasore , cujus nam facies hujus urbis ? qui splendor, quæ amani
Urspergensis meminil, nolaliis et ipse a Sigonio ins , rjuce deliciæ, quis cultus ? quæ forma regiminis ?
libro XIV De regno llal. De quo euam hos afili quid illic ad ciritalem omni ex parte perſectam de
latius. siderare quispiain voluerit ? Quis renientibus Fruk
561 NOTÆ.
conia inf?riori et procul spectantibus ejus urbis A longinquis celebris : fæderis lansatici (quod vo
aspeclus , quæ inajestas ! quod decus ab exira visen-
tibus, quis inlus nilor platearuin , quæ domoruin
munditiæ ! Quid S. Sebaldi templo magnificentius,
quid splendidius D. Laurentii delubro ? Quid arce
regia vel superbius vel munilius ? quid fossa, quid
ucenibus illustrius ? Quot ibi civium ædes invenias
regibus dignas ! Cuperent tam egregii Scotorum reges
quam meiliocres Nurimbergæ cives habitare. Idem
in Europa cap. 39, postquam disceptavit, Franco
niæ an Bavariæ sit accensenda : Ipsi Norimber
aenses nec Bajoarii, nec Francones videri volunt,
sed tertium qunddam separatum genus. Urbs ea no enumerat
bus ila Æneas in Germania :: Civitates eliam quas
hilis magnificis operibus publicis ac privalis ornata
vocant liberas , quod imperatori solum subjisiuniur,
est : amne Regnitio interlabente , in agro sterili el B'cujus jugum instar est libertatis. Nec profecto
arenoso condita : atque ob eam rem industrioso po
usquam gentium lanta libertas est, quanta fruuntur
pulo. Omnes enim aul opifices sunt, aut negotiatores. hujuscemodi civitates. Nam populi quos Itali vocant
Hinc multæ illis diviliæ , et magnum in Germania
nomen . Aprissima imperatorum sedes, libera urbs,
ef in inedio ferme Germaniæ sila. Sed latirls eam
describit Joannes Cochlæus Noricus, in Descriptione
German . , p . 4, etc. Conrailus Celtes Prolacius, He
Jiusque Eobanus llessus, poelie , singularibus li :
bellis, hic versu , ille prosa , celebrandam sibi sum
pserunt. Sed Julii Cæsaris Scaligeri , divini homi
nis , aurens de ea versus omittere hoc loco non
Possum , dignos quos vel describendo ediscam .
In Urbibus, lemmate Nuremberga :
Diva mihi extremi da munera sacra laboris ,
с
Non tamen exiremo conspicienda loco .
Sed velut abduclo veneramur in ordine cælum ,
Hic ubi naturæ fine quievil opus.
Non poles æthereis deducere sellibus astra ,
Invenies tibi quæ Norica lerra dabit .
Ilunc sibi corruplas terras Astræa relinquens
Fatali staluit sede tenere locum .
Quis pulet horrifico sociutas Marle Camænas ?
Sacra lamen duplex tempora lauris obil .
Marlis hube el Pho'bi felicia tempora laure :
Suncinque gil valido foedere jurcia fides.
Omnibus ex istis ne lu , ne dempseris unum ,
Addere quin polius omnia magna, tuum esl..
Quod autem Norice urbis looõlaucov EÚvojelav
Laonicus et reipublicæ formam Sylvius commen :
dant, suffragantem ex recentioribus scriptoribus
habent Bodinum De republica libro 11, cap. 6, ubi
magistratuum ct officiorum ordines (quam liquido, D quid conjectare hoc loco licet (ubi autem magis
non dicam ) exponil : et S :ephanum Pighiurn , cle-
jantissimum seriptorem , in Hercule Prodicio ,
pag. 146, magna magnæ urbis decora digno calamo
exsequentem : qui uterque eruditorum manibus
Terunlur . Neque plures illustrando soli faces adhi
bere aniirius est , aut locus.
Col. 77 B. 'Aglaépror . Amberga metropolis cst
Palalinalus superioris in Bavaria , elegans ei ampla
c.yi : as : sed nullo tamen modo cum Noriberga
(quam codices trcs Palatini hoc loco constanter
N /6sprov scribaut ) aut Argentina conferenda :
Beque par illis, neque secunda . Melius itaque cum
Huilerprcle Hamburgum intellexerimus , quæ civitas
est diviljs splendida, populo polens, cl commerciis
562
catur) civitatum hodie caput . Eadem sedes episco
palis olim fuit, et Ecclesia Hamburgensis antiquitus
metropolis omnium Aquilonarium : de quo Crant
zius in Metropoli. Quod autem Laonicus jis civi
latibus quæ åpxiepła babeant, Noribergam etiam
accenset, fallitur : nam episcopum proprium nun
.
quam habuit, diæcesi Bambergensi inclusa , ut
Sylvius scribit in Europæ capile 39.
Col. 77 Β. Αμφί τας διακοσίας . Οι minimam
quidem . Certe prope centenas, saltem imperiales ,
Matricula (quæ vocatur) iunperii. De qui
liberos, hi polissime serviunt, sive Venetias species ,
sive Florentiam , aut Senas : in quibus cives præter
paucos qui reliquos ducunt , loco mancipiorum haben
tur : cum nec rebus suis wi ut libel, vel fari audeant
quæ velint, el gravissimis opprimantur. pecuniaru ra
exactionibus. Apud Germanos omnia læla sunt, omnia
jucunda : nemo suis privatur bonis : salva cuique sua
hæreditas est. Nulli nisi nocenti magistralus, no
cent : nec apud illas factiones, sicul apud Italas ur
bes grassanlur. Sunt aulem supra centum civilares ha.
libertale fruentes : nam et in Rheno , et in Danubio muda
læ sunt : el mari proximæ , quas appellant Slagrales :
quamplurimæ et in mediterraneis ; alire que simul
fæderatæ injurias principum propriis armis propul
sant. Sed quid de centum urbibus diciinus ? culin
centum pagos integros Suevia sive Aleniania olim
liabuerit, Cæsare et Tacito testibus. De quibus
scripsimus in Origin. Palatin., cap. 5.
Ibid. 'Ες τυραννίδας τρείς , Mira Germania
divisio , quam non credo alibi apud quemquam
scriptorem reperiri ; et alioquin etiamsi non inepta ,
certe obscura , ipsis Germanis vix intelligenda aut
divinanda. Quæ eniin ista Elzilia ? Aquileia enim ,
el Augusta Acilia , quas Clauserus interprés in mar
gine notavit, urbes sunt, non præfecturæ aut prin
cipatus : sed et hujus nomen dudum exolevit . Si
impune licebit ?) pro 'Etscheiris substituere gesliain
'E26etins vel 'Elouetins. Helvetiorum cerle gelis
ab omni ævo, illa etiam lempestate, robore et vir
tule inter Germanos facile prima.
Ibid . 'Aovo tpiac. Hujus metropolin Viennan
jam supra leligit Laonicus : et ipsa Austria lumi
forens, plures jam Augustos orbi Christiano lule
rat, el tum rerum potientem Sigismundum .
Jibid . Βλένης της άνω Γερμανίας γενομένης .
Quæ ista Blena ? Blenous ipse auctor noster ,
et si quis ei lidem habel. El Bavariam quidem
(quan Clauserus in margine notal) libenter hine
exsculperein ,: si satis esset primam et ultimam .
563 MARQUARDI FREHERI
utriusque vocis litteram convenire. Sed et ani- A De imp. Rom . cap. ult . : Confidenter loquor, siGerma
cos in consilium nisi. Alius pro Bàévris mallet ni principes imperatori, tanquam advocato Ecchesive
Boluns vel Boeulas, quam nescio an Germania
ascribere voluisset Laonicus : alius B :nyins vel
Beaylas , non abludente Germanico nomine Fleming
ab ista Blévn, si illud æque conveniret, tñs avw
Γερμανίας γενομένης. Εquidem locum conclamatin
quod olim ægris desperatis facere solebant, in trivio
depono : et publics. pietati aul lortunæ suæ coin-
witto .
Col. 77 C. L'éros ToŨTO Jéra. Toti enim Triones
( ut Sidonius loquitur) in hanc effusi: vere ollicinam
xentium. Nazarius in Panegyr. ad Constantinum
M.: Jacet in latere Galliarum aut in sinu luo fusa
Barbaria , per se ipsa potens nalio, et post Roma . B
nain magnitudinem in terris secunda. Locus insignis,
of ad Germaniæ honorem unicus, cui secundum
Laljuus homo locum tribual a Roma, cui alius pro
vincialis nibil simile, nihil secundum assentabundus
dixerat. Sed vereor lupum cauda leneri, et hanc lau
Hem nobis extorlam iri a Persis : quibus non paulo
promprius hoc elogium dedisset homo Romanus,
quam Germanis, qui absque justo principalu distra
cli in plures gentes, interque se discords. El si ex
: vimi nei sententia roger, cum postremo editore
Hon harrens ita legam : Jacet in latere Galliarum
Gül in sinu luo (usa Barbaria, Persa , ipsa potens nalio
el post Romanam magnitudinem in terris secunda,
amicitiam tuam , Constantine Maxime, non minus principum satellites, communem utriusque gentis
trepide quam umabililer petiverunt. Nulla in terris C linguam vitamque fecerunt. Nec solum in Romanis
tain ſerot nalio est, quæ le non meluat aul diligai .
iloc modo pulclire el verborum structura el sensus
constant. Sed et Germani cum Parthis aut Persis
plerumque jungi solent : utrique hostes populi Roo
mani I. Hostes , 24. D. de capt. etpostlim . Themislius
oralione V. In nummis Victoria visitur inscribens
clypeo palmæ aflixo : Vic . GER. et in aliis, Vic .
FARE
1bid . Σκυθών των Νομάδων δεύτερον . Hisce et
Strabo Germanos comparat lib. v : Tpoon op & TÒ
των θρεμμάτων ή πλείστη , καθά που τους Νομάσι,,
ώστ' εκείνους μιμούμενοι etc.
Ibid.. El tavro sporoin,, xul υφ
üs'érl apporri
ενί άρχοντι
Pregóri. Æneas Sylvius in Germania, cap. 72 : Plus
ralitatem principum philosophi abhorrent : VOS ea
gaudetis. Nam quumvis imperatorem et regem el do
ininuin vestrum esse falemini, precario tamen ille
imperare videtur, nulla ejus polentia est. Tantum ei
parelis quantum rullis , vullis autem minimum . Liber
las ominibus in communi placel, neque civitales, ne-
que principes, quod suum est imperatori præbent :
nulla illi vectigalia, nullum ærarium . Quisque suæ rei
moderator el arbiter esse vull . llinc discordiæ inter
vos crebræ , el assidua bella grassantur : ' ex quibus
rapince, incendia, cades, et mille malurun emergunt
genera : quemadmodum ibi intervenire necesse esi ,
ubi olura dominantur cavila . Pilius de Audlo lib . I
164
fideliter assisterent, proul temporibus antiquis con
sueverunt, omnis profecto potestas contraria videre
tur parva . Tunc non solum Græcia, sed Ægypties el
Chaldæa contremisceret, ac ultima regiones Sarace
norum trepidarerit. Prolendente nempe aquila Roma
norum ab Europa alas suas, nec gryphones Asice ar
que Africce salis Tulce erunt.
Col. 77 D. OÜte delet, Idem de Gallia siribit Pli
nius. Terræ molus lamen plurimos Annales subinde
adnolanı, sed nimirum frequentiores el velemen
Liores in Asia et Oriente, ubi civitates etiam inle
gras evertunt .
Ibid . Πολιτεύεται κατά ταύτα Ρωμαίοις . Ιlia
jamdudum Agathias de Francis : Kal Tolutela ús
τα πολλά χρώνται Ρωμαϊκή , και νόμους τους αυτούς ,
και τα άλλα ομοίως αμφί τε τα συμβόλαια και γάμους
και την του θείου θεραπείαν νομίζουσιν. Ει ul a !tius
rem repelamus, Florus lib . iv, cap. 12 : Mores no
stros magis quam urma sub imperatore Druso susce
perant. Et vere ex perpetuis cum Romanis beilis
quæque accedunt legationibus, fædderibus, quin et
commerciis , multum subinde el ad linguam el vi
lam Germani traxerunt. Quid quod et dcduciæ in
nostras oras Romanorum coloniæ, et per conna
bia mistus sanguis, et exportati Romam captivi,
servi : stipendia apud Romanos facientes milites,
provinciis Germani indigenis misceri cæperuni,
sed vero in ipsa Germania , præsertim circa limi
les, Romani nostris assuescere didicerunt. Unde in
vetustissiinis legibus patriis , Salica tit. 43 , § 7 :
Si Romanus homo possessor, id est qui res in pago
ubicommanel, proprias possidel, occisus fueril , is
qui eum occidisse convincitur, iv den. culpabilis
judicetur. Si quis Ronianum tributarium occiderit,
etc. , et aliis passim : Si Romanus homo, elc. Si
Francus homo, etc. Quibus ipsis in legibus sane ve
tustissimis,, praeter quod Latino utcunque sermone
scriptæ sunt, complura etiam subinde veluti vesti
gia el duclus a Romanis derivatæ justitiæ observare
D
licet. Tandem everso et direplo per Germanas na
tiones imperio , Gothi, Longobardi, Franci, Romano
rum et victores et successores, mores quoque eo
rum , ritus, cæremonias, formulas, et nil non sibi
assumpserunt. Et post lius veri illi Germani, Suevi
inquam el Saxones , cum reges et Cæsares Roma
norum audirent, veterem illam Latialen majesta -
tem el coiburnum omni studio affectabant : ut de
Othone III imp. Ditmarus scribit lib. iv, antiquas
consuetudines Romanorum jam ex parte magna
deleias revocantem , pleraque ad velerum princi
pum imitaiionem fecisse : adeo ut eliam ad men
sam in semicirculam formatam (quam Sigmu ve
leres vocabanl) el ediliore loco posilam solus se
derel . Neque alia causa linguain eliam Lalinan in
565 NOTE . 566

omnibus publicis actibus et tabularum monumentis a quoque ac Galli ,extremique mirantur Hispani, cos
conscribendis nostri Cæsares per aliquot sæcula que persæpe requirunt, el eorum opera longissime
religiose conservarunt : et leges tandem Romanas initiuntur. Extollitque Alberlum Durerum , picto
a Justiniano compositas in scholas et tribunalia rem incomparabilem , Joannem Neuschelium , tua
induxerunt : ceu utrumque certissimuni veteris barum exsculptorem pariter et inflatorem , Petrum
illius Romanitatis signum , et stantis adhuc imperii Fischerum , fusorem el cælatorem metallorum ,
argumentum . Sigismundi certe tempore, quo ista Erhardum Ertslaub et Hele horologia fabricantes;
Laonicus scripsil , Germania miris modis exculta sed omillere non possum eleganiem locuni nobi
nihilo llaliæ cedebat, oulepe pódevos (ut ipse loqui- lissimi poele Galli , Gulielmi Sallustii Bartasii
Tur) ta olla 'Pwualois. Addo et Græcis ipsis, le- Jib . vi Hebdomadis :
s !ante jam tum Agathia : "Eyout à xal & pxovtas
Que diray -je de l'aigle
εν ταις πόλεσι , και ιερείς, και τας εορτάς ομοίως Dont un docte Alemani honora nostre siècle ?
ημίν επιτελούσι. Και ώς εν βαρβάρω γένει έμοιγε Aigle qui deslogeant de la maistresse main
δοκούσι σφόδρα είναι κόσμιοί τε και αστειότατοι. Alla löin au devant d'un enpereur germain :
Ei l'ayant rencontré soudain d'une aisle accorte
Ουδέν τε έχεις το διαλλάττον ή μόνον το Βαρβαρι B Se lournant, le suivit jusqu'au seuil de In porle.
κόν της στολής , και το της φωνής ιδιάζον. "Αγα- Du fort Norembergeois : que les piliers dorés,
μαι γάρ αυτούς εις τα μάλιστα έγωγε , τών τε άλ- Les iupissés chemins, les arcs élabourés,
Les foudroyans canons, ni la jeunesse isnelle
λων ών έχουσιν αγαθών, και της ες αλλήλους δι Ni le chenu sénal n'honoraient tant conime elle.
καιοσύνης τε και ομονοίας .
Cujus miraculi Petrus etiam Ramus in præſa
Col. 77 D. Morouazla. Velleius Paterculus lib. 11 , tione libri ji Mathemalic, meminit, idque Joanni
ubi de Quintilio a Germanis cæso, narral.eos si de Monte Regio attribuit.
mulate egisse gratias, quod lites ipsorum Romana Col. 77 D. loleuixà špra. Quid Romani arieles
justitia finirel , ferilasque sua novilale incognitæ di machinæque omnes poliorceticæ, aut etiam Græco
scipline milesceret, et solita armis discerni (in rum ille ignis niarinus (qui Chelandriæ apud Zoo
quil) jure terminarentur. Idipsum apparet in ve naram et Nicetam vocatur) , ad Germanorum ſulmi
Teri lege Alemanorum , tit. 44, 91 : Liceal illi nea lormenta illa pyrio pulvere displosa , murorum
alii cui crimen imposuit, cum spada se idoneure lurriumque pestem certissimam ? De quibus
contra illum alium . Et tit. 56 , 81 : Sequalur eum Æneas Sylvius in Germania, cap. 67 : Rideant
sacramento cum nominalis v . , aut cum spada erata o necesse est reliquas armorum officinas , qui publica
pugna duorum : si polesl acquirere aut per sacra . Teutonicorum armamentaria videril . Tol ibi majo
mentum aul per pugnam , illn pecunia post mortem res balistæ, tot catapultæ , tol arietes, lol insolilæ
mulieris retro nunquam revertatur. Præsertim vero magnitudinis ænea tormenta visuntur, quæ vocant
til . 84, Quando parali sunt ad pugnam , lunc po Bombardas : quorum et ipsi Teutones reperlores ha
nunt ipsam lerram in medio , et langani ipsam cum bentur. Hultenus in eleganti Idyllio De 1011 dege
spalhis suis, cum quibus pugnare debent : el lesti neri Germania :
fcentur Deum creatorem , ul cujus sil justilia, ipsius
Nam quæ sidereas vocalis machina lurres
sit el pugna el victoria . Donec hoc probationis et
purgationis genus per duellum , lain frequens in Dejicii, ac solidas impulsu conculil arces
Moeniaque ac spissos aggesto pondere muros
Longobardicis, Francicis, Saxonicis legibus, per qual agris, sternilque domos, el destruit urbes ;
caniques sublatum fuit ; ita el per constitutiones Prodiil a nobis.
principum ludus gladiatorius. Quod cum dudum
lec eleganti voce τηλεβόλους et τηλεβολίσκους
anle Laonici nostri ævum factum fuerit, existimo
nominat, qua etiam Lascaris utitur : eorumque
eum hoc loco potius de exercitatione illa loqui , inventionem Germanis tribuit Laonicus , quod el
quo Germana pubes Sestivis diebus, per varia ar pluribus repetit lib. v, fol 579. Plura de bombar
D
maturæ genera , hastas, gæsa , enses retusos, pu dis Polydur. Vergilius lib. ll, cap. 11 , el lib. ii,
giunculus ligncos, publico spectaculo inserviens c. 18 ; Gubert. Costanus in Polyhistore cap . 95 ;
(neque eo semper innoxio) decertat. In qua velus Wimpbeling, in Epitome German ., cap. 64, et
illud propensodum recognoscas Taciti in Germa Monster. Cosmograph . lib. II.
nia : Exercitatio arlem paral, ars decorem . Non Ibid . 'Ες πάσας τας τέχνας ευδοκιμεί. Αlio
in quæslum tamen el mercedem : quamvis audacis miutála a veleri illa rudique Germania : facile
lascivice presium est voluptas spectantium. ut appareál (quod Tullius iv Tuscul. de suis ho
Ibid . Δεξιώτατον ές τε μηχανάς. In machi- minibus ail) nostros omnia consegui poluisse , si
nis omnigenis , automatis , graphide , cplatura , niul ut velle cæpissent. De omnium sulertissimo
ingenio et lelicilate Germania cæleras naliones et utilissimo invento typographize Laonicus men
præcellit, el in ea cæleras urbes Noriberga , indu- tionem facere non potuil , quod post ejus demum
strioso populo fæla ( ut supra ex Ænea Sylvio rela- zlatem sub Friderici Ill imperio nalum est , ut
tum) et ingeniorum parens. Artificum in eo in adnotavit Wimplieling. in Epil . German . cap. 63 ,
yenia , ail Cochlæus, nedum Germuni, sed Italiei Polydor. lib . II, c. 7 Hadrian. Junius in Balaria .
 567 MARQUARDI FREHERI 568
Chl. 80 A. Þépel i ålà nárta. Eliam metalla A ubi Carolus Mariellus Francus palatii niagister
omne genus, quod olim Tacilus nepavil. Sed de erat : cujus rogatu Luitprandus obsidionem sol.
huis alibi . Illud de volucribus doctilucis miruin vit. Pippinus, Martelli filius, Childerico domino
Dionysio et Solio adnotatum , risu dignum est. suo ignavo monasterio incluso , anno 753, curat se

Quod pascit volucres (mirum) fulgentibus alis
Queis ducibus noclu cernuntur flexa vinrum .
τούς Keziou
Hid . ''Eal Boépouç toùç s. Quod Un-
Κεχίoυς.
gariam conterminam facit Bohemiæ , inde est ,
quod sub Bohemis Moravos etiam comprehendit,
qui subditi regno Bohemia Ungariam allingunt.
Quod vero ait Bohemos dici Ccchos, ab ipsoruin
eligi et ad Zachariam dicti Gregorii successorem
millit : qui accepti beneficii memor mox annuit et
olunes Childerico lide obstrictos absolvit . C. Alius,
15. q. 6. Dehinc Carolus Magnus , Pippini filius , ro
galus ab Hadriano (c. Horlalu . 23. q . 8). Desiderium
Longobardorum regem insigni bello devicit re..,
gnumque illud delevit anno 776. Deinde post com
plures annos invocatus a Leone III , eum in sedem |

el Peloporum lingua est, quibus Bohemus Czech restituit : a quo vicissim imperator declaratus est ,
ut Ungarica czéh appellatur ; CZ ila pronun- el coronatus Romæ die Natalis Domini anno 801 .
riato , quomodo Tsch in Tschudus. Quod nomen a Col. 80 D. Maternrental ó ý ngpos. A Latinis atl 1

Czecho rege primo gentis conditore duxisse ferun- B ditione accepit Laonicus de translatione imperii et
tur. Quomodo et a Lecho priino duce aucloreque instituto electorum ; quod non miror , cum ctiam
$10, Poloni a Ruthenis cæterisque Slavis Lechii el Constantini donationen Photius ponal in Nomocano
Lechilce appellantur, ul Alexander Guaguinus ad- ne. Fuit autem imperium hæreditarian in stirpe
notavit. Hoc loco præterire non possum Nemitzos , Caroli Magni per cenlum viginti annos, iisque ad
quos Celticam nationeṁ esse et Constantinopoli Conradum primum : qui moriens anno 920 , ultro
militasse Zonaras et Glycas scribunt : ' Heav až detulit imperium ad Henricum Aucupem , Saxonuin
παρά τινα πύργον προς τη πύλη της πόλεως και Κα- ducem , cum quo bellum injuste gerebat. In fami
ροίου καλείται φυλάσσοντες Νέμετζοι (έθνος δ ' οι Νέ- lia bujus Henrici I (de quo est constitutio dist . 1

μετζοι Κελτικόν) : ούτοι λάθρα τους περί τους Κού- 63) hæreditarium fuit imperium usque ad Oltonem
νηνούς έκοινολογήσαντο περί προδοσίας της πόλεως . III pronepotem ejus : qui carens filiis in comitiis
Ει statim, παρά των Νεμίζων ; atqueiterum υπό των imperialibus principum septem electores instituit ,
Neu ![wv. Geniem Gallican interpres verlii, ci lao et ui Francofordiæ electio fierel : approbante Gre
men in indice Germanos subodoralis est, adeoque gorio V papa , natione et ipso Saxone. Itaque anno
Nemetrs Rheni accolas . Leunclavius autem noster 1300 Henriciis, Bavariæ dux , juxta illam consti
1

in Glyca ad oram adnolavil, Teulones Sclavorum с lutionem prinus, et hujus nominis secundus ele 2

lingua Nemitzos vocari . El Ortelius quoque in The- cius fuit. Hæc C. M. in addit. gl . ad c. Venerabilem , 1

sauro pro Niemeches, id est , Germanos liabendos De election. et clem . 1 De jurejur.

censet.
Ibid. Β. Συμφέρονται δε Γερμανοίς. Ποc quo
que fide Laonici sit, Ungaros cum Germanis iisdem
arinis et moribus uli.
Ibid. C. 'AAD TE oyôr avrör . Quod hic scribil ,
Ungaros sua ipsorum lingua Pannones dici nes
cio an ulim verum fuerit ; hodie cerle non est.
Magiar dissyllabum Ungaris Ungarus dicitur ; Ma
giarok, Ungari.
libid. Ρωμαίων αρχιερέα . Eugenium IV cujus
cpitaphio id ipsum legilur :
D ipsos conventum diuque observatum esset ut
Istius ante sacros se præbuit, alter ab orlu ,
Aller ab occasu Casar uterque pedes.
Aller ut accipial fidei docunienta Latinæ ,
Alier ui auralo cingal honoré capul .
lidl . D. Τούς Κελτών βασιλεύσι . Ιta omnino
legendurre : el pro Celtis vel Gallis , Francis potius
dicenduni. Neque id lain merito liberalæ a Sa-
racenis Hispaniæ (quod putat Laonicus), quam de.
felis ipsius Italia et Romæ. Luitprando enim
Longobardorum rege Romam obsidente , Grego-
rius l ! l papa non jam ad soliium auxilium impera-
toris Constantinopolitani (quem ob ejectas temp'is
igiagines communione el imperio privaveral ) con-
fugil , sed ad principes Francorum Gallias tencntiuni,
Jam vero (lubet enim prædictis hanc diures
siunculam adnectere ), etsi Carolus Magnus non
tantum jure belli, quod cum Longobardis àjuve
javo; gesserat, el S. P. Q. R. voluntale el pontili
cis coronatione vetus et legitimus, si quis unquam ,
effectus esset imperalor, sed transactione in
super cum Irene Augusta eamque seculis Nicepho
ro et Basilio imperatoribus interposita , certisille
ierminis imperii inter eos divisione facta jus suum
abunde confirmasset, ideoque legati Byzantini
eum Baoikéa palam salulassent, et omnino ita inter
æquo jure Byzantini ei nostri Augustos adeoque
fratres se appellarent : paulatim tamen invida el
ambitiosa illa natio nostris Cæsaribus eum titulum
detrahere conala est , et suos solos Bauleis et au
τοκράτορας Ρωμαίων in diplomatibus et numis
matibus perscribere, dominosque orbis terrarum
jactare. Nostros autein Latinos tantum et Alemanos
Francosque, et Cæsarem nostrum non minus ineplo
quam novo commento čñya 'Alanavias it pay
ylas. Unde factum est, ut a nostris vicissim paria
reponentibus non aliter quam Græcorum reges et
Constantinopolitani imperalores dicerentur, ut apud
Helmokdum , Othonem Frising., Pelr. de Vineis et
alios videmus. Et quis sine slomaelo logat Græcu .
569 NOT E. 570
lum Henrico imperatori ila obgannientem : 'Q; ei A maniam , quam olim solam dosiilerabal , jam solam
κυρίων κυριος καθεστήκει και βασιλεύς αναδέδεκται habeat : scd ui solum quantum sub Tatio populus Ro
βασιλέων, όπως μοναρχίαν περιβαλείται, και κυ- manus arabat ; eove minus Romanum foret ?) certe
ριος εσείται των κύκλω δυναστειών τους Αντωνί- porrecta Germaniæ ut spatio terræ nulli unquam
νους και Αυγούστους τη διανοητική φανταζομένος , regioni cesserint, ila nec hodie viribus, armis,
και προς των εκείνων άρχήν εκτείνων την έφεσιν, artibus aut ingeniis cuiquain habitati orbis provin
και μικρού φθεγγόμενος κατ’ Αλέξανδρον , τα τήδε ciæ vel hilum concedant : et Occidentis imperium ,
xal tà troe távta įua. Is est Nicelas Cloniales. si cum Germanica sede principis cætera socia regna,
Quid quod Frederico imperatori transitam exer- quæ cell coloniæ ex illa gentium oNicina prodie
citui suo pelenti (quod Godefridus noster Co- runt , et alterutrius linguæe Teutonica meræ aut La
loniensis adnotavit sub anno 1987) Byzantinus tinæ corruptie consortio nobiscum tenentur, eo
per responsales suos demandavit, se post Deum es- demque jure Romano nobiscum communiter utun
se doniinum dominantium . Quod si regnum Roira- luir, conjungantur ; quantum tandem Græciæ toti
norum dare vellet in manus ejus, et ah co loco homi- imperioque Eoo, etiam ubi illo integerrimum et
näi recipere, conducluin ei daret per terras suas forentissimum fuit , concedet ? Sive alitem uirius
B
et mercatum sufficiens. Quasi non nostri potius a que vires et potentiam conferamus, an Francorum
veteci Roma, quam a nova sua Constantina (quam illis regibus potentissimis, Carolo præsertini tot
nec ipsam absque Gothorum ope struclam surrex- populorum viclori et dominatori fortissimo et sa
isse, Jornandes in Gelicis auctor est) nomen princi- pientissimo, ullus Græcorum par esse potuisset ?
palus sui el Auloninorum Augustorumque succes- Quoties Germanici cum per tanta terræ pelagique
sionen) deducerent ? et si vel Roma relicta , quod intervalla bello sarro Saracenos in Asia petere et
etiam antiqui principes non raro fecerunt, Medio- lerram illam (quam vocant ) sanctam Græcorum
lanum , Treverim . Luletiam Romæ przeferentes, alibi ignavia dudum amissam magna ex parte recuperare
habitare præoplassent , atque adeo Romam alteri poliierunt, vel in transitu Byzantinis regibus ter
habitandam uliro cessissent , ut quondary Zeno in- rori et formidini fuerunt ? Nonne vero illorum
peralor Theoilurico Gotho ; non potius aula et comi. principalus sub Alexio Angelo Germanis tributarius
talus Corsaris, el ubi curiam celebrat, ut nostri scrip- factus, el vectigal inde 'Adamavexóv vocaluni Græcis
lores loquuntur, ilenique ubi Cæsarcsi , Romahaberi hominibus indictum ? ad quod conficiendum nec
debuisset. Ita enim satis visum est , uit Germania quidem priorum imperalorum thesauris nec se
postquam inde ab urbis auspiciis ejus inimica el C pulcris parcilum fuit . Cum Henricus Friderici
a'inula, non minus quam Carthago, Romanam Barbarossæ filius, fæcialibus ad illum missis , Roma
rirlulem perpetuis bellis exercuisset , et quam nas provincias omnes ab Epidamno usque ad Thes
avide a Romanis expetita, Germanici lilulum præ salonicam repetens , er Germanis in Palæstina militana
aliis a terra triumphala magis quam vicla affeclan- tibus auxilia navalia milti jubens, ni imperata
libus , tam insuperabilis semper restitisset, limi- facerent, bellum præsens denuntiaret : quod Cho .
fc'mque victoriarum quem excedere non magis quam niales prolixe describit. Quid quod non multis post
Puridicum Persicumque possel , ad Rhieni et Danu- annis ipsum imperium ejusque rrgiæ sedes Constan
bifuenta eis præfixisset : tandem versa vice ipsa linopolis a Germanis Balıluino Flandro duce occu .
uitro Romaniam immissis procellæ more immensis paluin ; Græcis interea Nicæam el Trapezuntein in
populorum millibus aggrederetur : neque tantum angustias coactis ; et plus qunquaginta annis ab illius
omnes ad occidentem provincias Romanis extor- posteritale possessum fuit. Non aidam , illos impe
queret, quibus ceu inductis ex se colonis in ho- riis suis, c. Nicæno, el Trapezuatino, et Bizantino
diernum dicm sub diversis nominibus Francorum , tandem a Turcis citius exutos, funditusque excisos et
Langobardorum , Gothorum , Anglorum , Burgundo- delelos : contra quosGermania virtus hactenus invicta
rum , Nortinannorum dominatur , ut jain Lola Ey- D non tantum patriam lutam præstiterit, sed et cæ
ropa nil aliud quam magna quædam Germania teris Hesperiæ provinciis contra immanissimæ gen
videalur ; sed vero Italiam ipsam et urbem domi- lis eluvionem velut in muri aggerique vicem fuerit ;
bam imperii sedem , vi et armis non semel occupa- quod lolum illud non ab humanaruin virium ostenla
ret ; landemque titulo et dignitate imperii legitime lione, sed sola divina ope pendere agnoscamus. Cum
poliretur. Ila ul imperium Romanum , quod Germa- aulem imperia et regna , si non josla, nil nisi magna
Dos capere non potuit, illorum viriule captum ; et sint latrocinia ; in promptu fueril dijudicare, uter ho
qui hostes olim Romanis, nunc victores ; quod olim rum legitimiprincipis nomen melius tueretur : illene
Barbaricum Romanis , lit ipsi præseferebant , de- qui plerumque nulla justa neque successione neque
spicalui , re autem vera formidini fuil, id nunc ar- electione, sed aliquando magicis sortibus, aliisque
libus el moribus cullissimum sedes el arx imperii malis artibus affectata tyrannide, vero principe (si
faciuni sit . Quod si cuiam ditionis utriusque am- velfiler sil) aut sica venenove perempto, aut (ut mi
plitudinem inspicere lilical , quamvis ra ad hanc tius) elucilicalo vel castralo, aul (lil mitissime) Conso
questionem non pertinet (quid enim ? si vel ad cas el in monasterium delruso imperium male arripit ,
angustias imperium rcdigalur, non dicain ut Ger. pejus gerit pessimeel simili esilu rursus amillil : vel
 571 MARQUARDI FREHERI NOTE. 572
forte non dicam feminarum , sed (quod indignius; A nitus immissis hostibus, als Occidente Vandalis ,
eunuchorum nutu el libidine, aliquando el l'actio- Gothis , Bulgaris , Vlachis, Mysis, Hannis, Avari
num theatricarum impelu , nonnunquam etiam ipso- bus, Serviis , Triballis, Patzinacis, Rossis , Uris ;
runi hostium el barbarorum atque adeo Turcorum ab Oriente vero Persis, Abasgis, Iberis, Arabibus,
voluntate el minis, ad sceptra extollitur, quorum Armeniis , tandem Turcis et Saracenis oninium
1 omnium erempla in Græcorum historiis sunt obvia : acerrimis, tanquam capitis reus bestiis objectus
an vero ille potius, qui sapientissimo el liberrimo diu varia fortuna fuissel conflictalum ; plerumque
antistitum principumque summorum . concilio, ob vero aut magna siraye allennatum , aut ad durissimas
virtulis sprctale meriti et alti generis indolem dependendi tributi conditiones adaclum : non tantum
clectus, sacris cæremoniis et exquisitis solemnitali- fines illos imperii oliin larissimi exteriores perpelua
bus more majorum initiatus, conceptis verbis Ec- quasi alluvione arrosos , amissis subinde optimis
ciesie el patrize fidem suam obstringens , populo quibusque provinciis magis magisque contrahere
acclamante rite renuntiatur , trina coronatione necesse habuit, sed vix tandem pomaria sua , imo
sancitur ; alque ita legilime ceu Dei mahu in sı mônia porlasque lutari potuit . Itaque cum aliquod
lio collocatus, ut præsens in terris Numen colitur obsidiones Constantinopolis, ab Avaribus, Sarace .
pariter et timetur. Jure igitur hoc Germaniæ Ro B ni, Genuensibus, alque etiam in civilibus bellis
manum inperium , lot hactenus sapientibus, furti passa, justo pænitendi lempore elapso nihilo inte
bius, moderatis principibus gubernatum , non tan rim evaderet melior ; sed veluti obligato sibi divino
cum legitimum et justum , sed vere (quod vocalur) auxilio invincibilem se et 0:00 pouontov jactaret ;
sacrosanctum , ideoque Deo charum et osoypoúpn- tandem a Deo deserta (quod Leo jinp. dudum in
Tov censetur ; et ab omnibus Christiani orbis po- quodam valicinio præsagierat) , ut a Constantino
pulis regibusque hinc non gravatim fasces subniit primo condita , ita ab ultimo amissa., iminanissi
leutibus honoratur : talique ad finem munili dura mæ Turcarum genti pertinaciter obsidionem ur
lurum prophetarum oraculis creditur. Com in al genti , nunquam satis deplorando orbis Christiani
iera illa ad Euxinum Ponlum septicolli Roma, et damno concessit ; nobis interea manifesto exemplo ,
imperitantes ipsi Neronum polius Claudiorumque ut dum in illis errorum superstitionumque collu
quam Constantini (cujus nomen affectalanı) suc viêm , bonarum leguud contemplum , disciplinæ dis
cessores variis morum damnis et vilæ flagitiis, in solutionen , intestinas discordias, aulieque el cleri
socios perfilia , perniciali inter ipsos discordia , corruptelas, el perditos denique populi mores 10
infanda crudelitate, el tragicis sceleribus , adeoque lamus ; obvia in plerisque vostrorum temporulsi
aperta impietate : et eorum exemplo corruptus C similitudine, nisi de pænitentia serio cogitemus,
(ut fit) populus eo dissolutionis, nequitie , infamiæ ab eisdem causis pares exitus sortiamur. Quæ qui
prolaberetur , ut pro Nova Roma el Sione (nain et dem lioc loco paulo fusius disserere , quando co
hoc titulo sibi blandiebantur) nova potius Sybaris ipso ævo cujus hic varios scriptores representa -
et Sodoma vel ipsis lestibus esset dicenda . Quam mus, ea Byzantini imperii eversio contigit , el a
perversionem fatalis ejus interitus et excidium justo multis illorum adnotata reperietur, non alicuiu
Airasleä judicio est consecula . Postquam enim cum pulavimus .
vicinis omnibus populis , jam velut juratis et divi
 ANNALES

SULTANORUM OTHMANIDARUM
A TURCIS SUA LINGUA SCRIPTI .

Hieronymi Beck a Leopoldslorf, Marci fil, studio el diligentia Constantinopoli

advecti MDLI, divo Ferdinando Cæs . Opt. Max . D. D. jussuque
Cæs. a Joanne Gaudier dicto Spiegel, interpreté Turcico Germanice translati.

Joannes LEUNCLAVIUS nobilis Angrivarius, Latine redditos illustravit

et auxit usque ad annum CI] IĮ XXCVIII.

JOANNIS LEUNCLAVII
AD NOBILEM AC MAGNIFICUM

D. HIERONYMUM BECK A LEOPOLDSTORF .

CÆS. MAJEST. CAMERÆ AULICÆ CONSILIARIUM ,

IN HOS ANNALES PRÆFATIO .

305 Equidem audire non semel ex le memini, vir magnifice, te peregrinatione tua'suscepta, cum Romain
aimo Jubileo 1550 adiisses , et Roma Venelias profectus, indidem triremibus majoribus al Tripolim Syriæ
uppulisses : Halepum, Damascum, Nazareth, S. S.Christi sepulcrum Hierosolymis el in Arabia monten Oreb
accessisse ; peragrataque deinceps Ægypto, ab urbe illius Alexandria mari trajecto, per Altaliam Pamphy
liæ, Colyaium Phrygiæ, Prusam Bithyniæ, tandem Byzantium Thraciæ pervenisse. Byzantii vero, in am
plissima Turcicorum sede regia, librum Turcica lingua scriplum, Othmanæ familice principum res gestas
continenten , magno studio , nec nullo sumptu fuisse consecutum : quem divo Ferdinando Rom.Cæs. pien
tissimo, anno Christi 1551 felici luo in Austriam reditu, dono obtuleris : humiliter orato rege , ut publicæ
utilitatis causa in Latinam vel Germanicam linguam vertendum juberet. Post illa le, officiis negotiisque pu
hlicis obrutum , exiguam hujus rei curam habuisse ; quam tamen penitus haud abjeceris. Elapso non exiguo
lempore 306 cum nobilis vir Ulricus Maschwander a Cranigsperg, qui multis annis divo Ferdinando in
cubiculo inservivil, filiæ sure, Alphonse de Games in matrimonium collocatæ, solemnes Viennæ nuptias ce
lebrurel : eum tibi , de illo libro diligentius sciscitanti respondisse,. memoria se lenere, Cæsarem interpreli
suo Turcico Annales quosdam verlendi, exercendique ejus gratia , tradidisse : habereque se Turcicam hislo
rian, lingua Germanica, manu scriplam . Hanc igitur anno 1586 ab illo tibi missam , cum ex interpretis
Joannis Gaudier, dicti Spiegel, epistola proæmiaca, versionem esse libri lui, magna cum voluptate agnovis
ses , stalim exscribi jussisti . Fueram ego præcedenti tunc anno Constantinopoli Viennam reversus, cui non
indicasti lantummodo de repertis illis Annalibus tuis, verum eliam non invilus, quæ singularis in me lua
est benevolentia, mecum eos communicasti. Lubens hoc equidem perlegi, cumque non parum , pluribus de
causis, placerent, eosdem rogalu tuo Latine, ul in lucem editi nationibus exteris etiam usui essent, Iran
scripsi. Redeunt igitur ad le nunc typis expressi chalcographivis Annales Turcici , tuo qui debentur studio.
quod non lantum eos ex illis Tocis tecum allulisti : verum etiam prope sepullos ab annis 37 el ipsos eri
puisii rursus e lenebris, et latitantei alibi Germanicam quoque versionem a blatiis ei tineis asseruisti. Qua
de causa , cum libri ud nos perferendi primus auctor , idem perituri vindex et conservator exstiteris : absque
injuria lua , cujusvis ullerius preferre nomen Annales ipsi nequeini. Meum vero in expoliendis his laboriosan
operam probalurum le, cum aliis sincere juclicantibus, sane confido. Cum enim vir clariss. Ilugu Blotiu; d .
575 ANNALES TURCICI . . PRÆFATIO, 576
C. RUDOLPJII II Rom. imp. desig. bibliothecarius, ex Augustali bibliotheca Viennensi potcstatem mihi
fecisset inspiciundi veri horum Annalium archetypi, lingua litterisque Turcicis exarati, in quo hujus libri ad
Ferdinandum Cæs. qua manuscripta dedicatio cernitur, his verbis :
PIISSIMO FERDINANDO ROM. Hvng .
BOHEMORVMQVE, etc. REGI POTENTISS .
HIERONYMvs Beck A LEOPOLDSTORF
SuÆ MAJEST . DEDITISSIMVS ALVMNVS
EX HIEROSOLYMIS AC MONTE OREB
FELICITER REDVX , LIBRVM HVNC
OTHMANNORUM RES GESTAS AD NOSTRA
VSQVE TEMPORA CONTINENTEM , D. D
ANIMO DEVOTISSIMO MDLI :
307 equidem od hoc archetypum , aliquot dierum labore Joannis- Guudier interprelationem recensui, udju
1118 a Stephano Ungaro, Turcicæ, Arabicæ Persicæque linguæ gnaro , quem tu ipse nobis in hunc finem, ab
hero suo , illustri el magnifico domino Andrea Teufel, libero Barone, imperatori a consil. ei prasidii ad
Arrabonem Jaurini supremo præfecio, impetrasti. Mahumelanos annos ad Christianos redegi, quos etiam
marginibus'uscripsi : quod Joannes Gaxeia prætermisit. Supplementum adjeci, quo gestæ res annis 57, 37
usque ad annum præsentem , exponuntur. In hoc memorabilis erstal decennalis hujus belli Persici descriptio,
quod adhuc erenlu dubio, studiis et odiis utriusque partis acerrimis, geritur. Huic appendici succedit Pan
decles historiæ Turcicæ r.osler, quo a Turcis tradita, cum nostrorum historiis Græcis, Latinis , Italicis,
Gullicis, Germanicis ila conſero : nihil ut inexplicarum relinquam , ne iis quidem præterilis, quæ libri no
stri manuscripri, mullique superstiles adhuc idonei nobis auctores, suppedilarunt. Idem Pandectes quari
multu rara contineal, nec ante nos a quoquam prodira, cognoscere teclorem experiundo malumus, quam
protizius ipsi, non sine quorumdam invidia , prædicare. llabes ralionem lutius commentationis . Vir Magni
fice, quam si Zuileus dens quispiam , in hac ætatis nostræ licentia, rodere fuerit ausus : ut ipse, rerum Tur.
cicurum peritissimus, luendam suscipias , meque animi propensione solila cumplectaris, etiam alque eliam
rogo .

308 INDEX AUCTORUM , QUI IN PANDECTE CITANTUR .

Aliralamus Rascbaius Ungarus. Martinus Barletins.

Abrahamus Orlelius . Martinus Crusius.
Agathias Myrinæus manusc. Melchior Soilerus.
Andreas Cambrinius Florentinus. Natalis Comes.
Avionius Bonfinius. Nicephorus Gregoras.
Antonius Grufræus. Niceias Choniales.
Antocius Melijensis. Nicolaus Nicolaides Delphinas.
Augerius Busbequius. Nicolaus Soplianus.
Augustinus Curio .
Origines urbis Constantinopolitan :c libermanuser.
Ayihonus Armenins. Paulus Jovius.
Basilius Joannes Heroldus. Petrus Bellonius .
Cedrinus integer manuscr . Petrus Bizarus.
Chronica diversa manuscripla , Græca, Latina, Peiras Gyllius.
Germanica .
Petrus martyr Mediolant.
De ædiliciis urbis Coustantinopolitanæ , liber ma
Husor .
Philippus Callimachus.
Philippus Mornæus.
Einmanuel Moisicius Atheniensis. Prietor Græci :r., manuscr.
franciscus Sansovinus . Procopius.
Georgius lustius Illyricus manuscr . Reinerius Reineccius.
Georgins Pachymerius. Secretarius Sigismundi Mulalestä.
Itinerariorum in Palästinam , liber Germanicus. Siephanus Broderithus.
Jacobus Castaldus . Symeon magister o.liciorum , manusc .
Joachimus Cureus . Tarcaguol.p bisloria .
d . ) . Alilonius Menavinus . Thomas Ebendorfus liselbachius, manuscr .
Jo . de Plano Carpi. Thomas Porcaccins.
Jo . Martinus Stella , Thomas Spanduginus Cantacuzenus.
Karulus Clusius Alrebas . Vincentius B.Iyacensis.
1.aonicus Chalcocondyles Atheniensis. Wolfangus Dreslerus.
Leo imp. Aug. manuscr . Zonaras.
Ludovicus Bassanus Jandrensis. Zosimus comes .
Marcus Paulus Vencius, Zygomalas protonotarius Græcus.
-
577
ANNALES TURCICI . EPIST. DEDIC . 578

JOANNIS GAUDIER DICTI SPIEGEL

TURCICI INTERPRETIS

EPISTOLA PRÆLIMINARIS AD D. FERDINANDUM ROM. CÆS.

Serenissime, potentissime Rex, Domine clementissime.

309 Cum non ita pridem regia Vesira Majestas librum Turcicum mihi commiserit, in quo orlus atque gesin
.

impp. Turcicorum describuntur: quem quidem regiæ Vestræ Majestutis nobilis, strenuus alque integerrimies
Hieronymus Beck a Leopoldstorf ez itinere llierosolymilano ei Turcia rediens , obtulil : qui mihi a reyin
Vestra Majestate Germanice interpretandus, clementer demandalus : quod humiliter præsiili, eaque qua u
T'urcis scriplus est methodo, in idioma Germanicum transtuli. Licet vero idipsum libenter more el sıylo
rhetorico effecissem : sed cum ab ineunte ælate, parum admodum lilleris humanioribus fuerim imbutus, all
que hujusmodi in rebus minime versalus ; cerle lumen sum spei, laborem hunc exiguun regræ Vestia ?
Majestali pluciturum . Adnotassem elium simul quo tempore secundum annos salutis nostræ hæc gestu
fuissent : verum cum anni Turcorum breviores sint nostris, neque ipsorum anniversurii dies, sicut apud nos
Christianos, in idem tempus coincidanı, licet etiam ipsi in anno menses duodecim habeant : tamen
koc lantun ratione splendoris -lunæ ; insi. per scribunt ipsi dicuntque, spatiu triginta duorum
annorum , secundum ipsorum compulutionem , cælum mobile seu firmamentum suum absolvere cursum : id
Tuntumdem fere esset , cum nos Christiani triginta unum , ipsi triginta duus annos scriberent nominarentque.
Et quantumvis ex mea translatione computari non potest , quo tempore annorum Christi hæ impp. Turcorum
res geslæ sini : allamen omnino gubernatori, militiæ duci, aul capitaneo, cui cum inimicis Christiani nomi
nis agendum , leciu operæ pretium esse existimo. Hinc namque videre livel, quid politia nul animus heroicus
valeul , qualiterque magistratus erga proprii comino :di, araros alque superbos homines se exhibere remune
Turique debeat ; quale etiam delrimentum parriæ atque exercilui, ub inobedientiam , confusionem , perfidium ,
superbiam , proprium commodum , oriri el accidere possil, Propierea facile colligere hinc licel, cum moder.
ni imperatores Turcici parvic alque obscuræ familia , cum exiguo manu in immensum creverint, uti quidem
ex historia hac intelligo, quod Asia , Græciu , Bulgaria, Arbanesia, Bosnia , Survia , nonnisi propter inobedien
lian , confusionem , perfidiam , superbiam , el rem privatum , in los calamitates alque manus inimicorum no! :inis
310 Christiani inciderint: quod (proh Deum !) hodierno adhuc die evenire videmus. Num qui alia esl cansa
Chrislianæ devastationis, quam inobedientia , perfidia, avariiii , superbia, el rei privalæ studium ? Nam hic propier
suum commodum favel Turcis, aller Woiwodæ : lerlius, nulli obsequens , seipsum dominum, censet . Unde fit porro
180d nos omnia bella erga Christiuni nominis hostes instituta, minus prospere geramus, quain propter inobedien
liam ,confusionem , perfidiam , avaritiam , superbiam , el proprium commodum ?Nos existimamus ipsos mimme
subsislere, rem nostram inconsiderale aggredimur, el proponimus nobis magnus opes ab ipsis acquirendus:
primo congressu alacres atque animosi sumus, verum illico rentillimus. Deus omnipoiens suum diguelur
nobis grulium largiri, quo nos erga ejusmodi divini nominis hostes dirigumus, superioribus et magistratui si .
nous obsequentes, bonam politiam conservemus, avariliæ, superbiæ , el rei privati , quantum equum est ,
tribuamus ; ne et nos tandem (quod Deus præcavere velit) sicuti nominaiæ regiones in maxima damna veniu .
inus, el poslerilas nostra fidem aljue religionern diabolicam suscipere cogulur. Quod Deus in alernum nobis
concedere dignelur ( a) . Amen .
Rieyice Vestræ Majestatis

Bumillimus, obedientissimus servitor, el interpres Turcicus,

JOANNES GUBER , alias S. it.Gl ...

(4) Exspectabam , Quo :1 Deus a nobis ( vertal.

579 ANNALES TURCICI. 580

ANNALES

SULTANORUM OSMANIDARUM
AB IPSIS TURCIS MEMORIE PRODITI .

311 Primus apud Turcos rerum potitus fuit A itinere , Chalepum adiit : in qua proſectione de
latus ad oppidum , quod Jaber dicitur, ad Euphra
Osman , qui patrem habuit Erluculew . Hic filius fuit
Soleimanis Scachi : Soleimanes, Cabielpis : Cabiel- lem fluvium castra imetatur. Erat hic eis trans
pes, Cusubbugæ : Cusulbuga, Bainderis :: Bainder, jiciendus Euphrates, scd vadum nullum invenie
Vicolucis : Oicoluces, Baisungeris : Baisunger, bant, quod essent homines omnino rudes el re .
Bakis Agæ : Bakes Agit , Ciacis Agæ : Giaces Aga , rum imperiti. Cum equorum nalalu transmislen
Toclemuris : Toclemur , Versaiobis : Versaiobes , dum amnem placuisset universis, primus Solei
Giukelpis : Giokelpes, Oguzis : Oguzes : Caracba- manes Scachus flumen ingressus et aquis obrutus
mis : Carachan , Culluzeccis : Culluzecces devi- exspirat : quem magna quæsitum diligentia, lan
nie Lecrace paire natus fuit. Ili septemdecim demque repertum extrahunt, ibidemque tumulo
duntaxat auctores hujus familia lillerarum monu- mandant. Erant huic Soleimani $ cacho 312 filii
mentis prodili recensentur . Cæteri , quorum igno- tres superstites, quoruw uni nomen Sungurgensis ,
la nomina, continua serie referendi veniunt ad alteri Gundoguis, tertio Erlucules, qui filium ha
Japhelum , Nolæ filium . Ipsa quidem liæc Oguzio- buit Osmanent. Exstincto patre , caslra fratres hi
rum dictat familia , successione perpetua rerum promoveni, ac propter Euphralem , adverso nuo
apud Parthos potila fuit, hominesque fuere simpli- B mine profecti, tandem ad campos Passonios per
ces ei rudes : qui postea quam primo religionem veniunt. lis in locis Ertuculi Osnianis patri, cum
Nallumetanam fuissent amplexi, dominalus sui quadringentis mapalibus, quæ pro more gentis de lo
sedem in civilale Mac'sanensi constituerunt. Cæ- co in locum promoveri transferrique possamt, subsi
terum quo lempore Soleimanes Scachus Machane slere libuit , reliquis duobus fratribus in Parthiam re
præerat rebus Parihicis, præpotens ille Zingis deuntibus. Hæsilibidem ad aliquod lempus Ertucli
Chan ex regione Chitaia cum cxercitu in Par- les, varie finitimorum injuriis et rixis exercitus.
Thiam profectus est , ibique Belcham civitatein co Denique runior ad eum perfertur, sultanum Aladi
pris locupletem obsedit, cepil , diruil : lvian :que sem , e Parihia profugum, in Romania complures pro
regionem Chorasanem populabundus diripuit . Erat riuscias sui juris fecisse, adeoque magno potilumim
id lemporis Curisemes Scachus Belche princeps perio. Erant Erluculi lies filii, Gundus, Sarigales el
a Chorasanis, qui regno pulsus cum suis auſtigil, Osman . Ubi , quo iu slalu res Aladinis essent, Erlu
ut in itinere periit. Ejus in locum successit Ug- cules accepissel, non magna consultationis in
nam Chan bilius, qui copias palernas Bagadatim let posita muora , liliuin Sarigatim ad eum ablegat ;
versus duxit : quo cun pervenisset, urbem occu- c oratum , ut aliquem sibi locum concederet, quo iu
pavit, incolas occidit, regionem universam sibi loco se cum suis sustentare possel . Aladines huic
suisque vindicavit. Id ubi Zingis Cham intellexisset, postulalo lubens assentitur, eisque regionem al
armis enm perseculus in suam potestatem redegit. Tribail, lam æstivis, quam bibernis aplam mensi
Oriundus ex familia Selgucis suitanus Aladines, bus. Id temporis natio quædam adversus sultanum
e larta profugus, in regionem Jovan , quæ Cara- Aladinem arma subilo moveral, contra quos dom
Dania modo dicitur, pervenil , jisque locis occu- suis instructis ille proficiscitur, interea Erlucules
palis, et instaurala urbe Sivasta , regia cum po- cum filiis , Surigaii el Osmane, versus Engurinn
leslale præfuit. Cum aulem in bunc modum Zin- sese confert : coifue loco sibi suisque constilla
g's Chan Parliam agerel, ferret, cliam Machana sede quadam ac domicilio, finitimos Græcos per
lunditus eversa fuit, quæ id temporis imperio peluis excursionibus et rapinis infestare non de
Suleimanis Scachi parebat. Is Tatari violentiæ ce- siit . Tandem rebus humanis Ertucules excessit ,
luns, el ipse cum suis migravit, inilo consilio in- cum suis ad 52 annos præfuisset : morluns anno
wadende Romaniæ : quod inaudissel, iis in locis Machumelano 687 (Christiano 1289).
della seri, el armis rem parari posse . Quapro De Osmanis nalivitale .
Pier relicta Pariisia Erzingam esse corilulil : unde D Accidit aliquando, ut fessus Erlucules interdiu
-461 Romaniam penelians, Amasiam pervenit, mulo semiel ad quietemi componerel. Ibi tum ei son
-us el magui prelii potitus spoliis. Converso dcinde njuno se quoddam obtulit, quo viso fuil esperre
581 ANNALES TURCICI, 582

Clus. Mor.hinc et inde rem cogitabundus expen- A includunt. Quos a tergo cum 'suis insecutus Os
dens, corpus abluit, preces suas absolvit, liabilu-
que mutato Coniajn profectus, urbem ingreditur,
Agebat islic vir auctoritatis ex doctrina ,maximæ ,
cui nomen Edebales , operum eflector et prodigio-
rum admirabilium , in quem conjecti erant om-
nium oculi, quod eos in lege Mahumelana insti-
luerel, ac facultates cæteroquin amplissimas possi-
derel. Etiam sultanus ipse, quem diximus, Aladines
plurimum ei tribuebat. Hunc ubi convenisset Er-
lucules, ul somnium illi suum exponeret : Vene-
rande vir, ail, per quietem visus sum viilere splen-
dorcm lunæ, prodeuntem e sinn luo, qui meum in
sinum penelraret. Eo cuni delatus essel, ex um-
bilico meo mox enalam fuisse arborem , quæ l'e-
giones aliquot, ac przealtos montes, lalosque cam- B do duobus hisce munimentis exstructis, et actis
pos unibra sua legeret. Ad ipsas aulem radices
arboris perennes aquas emanasse, quibus vineæ
passim et horti rigarenilir : ac secundum hæc,
experreclus ſui. Posteaquam diu multumque se-
met Edebales, qui a suis vir sanctus habebatur,
ob interpretationem somnii lorsissel : landem ,
oratione ad Erlucu !em conversa , Nascetur tibi
filius, inquit, vir oplime, cui nomen eril Osman .
Is bella plurima gerel, ac posteri lui deinceps re-
ges terrarumque principes erunt. Mea quoque
filia nuplura est Osmani, ex qua procreabil ille
liberos , qui regiam ad dignitatem pervenient, ac
populis cum imperio præcrunt. Secundum illa na-
luis ſuit Osman , qui cum adolevissel, Malune-
laui vatis illius filiala duxit uxorem , de qua na C guandam Prusam ablegat. lorum militum acces
man , in itinere oppidum Ulubadam militari corona
cingil, cujus Teggiur mox certis conditionibus
cuiu eo transegit. Hinc Prusam cum exercitu pro .
perans, urbis obsidionem molitur. Cumque vi ail
wola , nihil eſſecturum se videret ad expugnatio
nem : primum in adversa urbis parte, juxta ther
mas, quæ Caplice Turcis dicuntur, vallo ducto,
munimentum pro suis erigit, cui fratris Gundusel
pis filium Agdemurem præficit, hominem rei bel
lice peritissimum , ailjunctis 313 ei militibus
cgregiis, Inde ipunimentum aliud escital versus
cum montem , quem Geschidsdage, hoc est, mion
tem monachorum vocant. Illius curam Belebanzuco
cuidam ex suis, viro strenuo, comwillit. Hoc mo
aggeribus ac fossis, civitatem obsessam lam arte
clauserunt, ul neniini vel accessus ad eam vel
exitus pateret : atque interim agrum omnem in
poteslalem suam redegerunt, nihil ut olisessis ,
præter ipsam urbem, reliqui facereni. Dum
isthæc duial obsidio , cum parle exercilis Osman
Gases ipse Neapolim , quæ Genischeher lingua Tur
cica dicitur, conterdil. Ejus viciniæ Christians
Ownes, coartis copiis suis, cum Osmane conilli
guot : sed Osman prælio superior, universa illa
regione polilur. Ea vero Turcicorum militum , qui
de spoliis opulenti evaserant , præsidium accepit ,
absque provincialium damno. llis rebus ex animi
sententia conſectis , Urchaniem filium ad expu
.

tus est ei filius Urchan. Cumque provinciis ali- sione adauclis Turcorum castris, gravior inclusis
quot occupatis , principatum sibi constiluisset : esse cæpil obsidio. Quamobrem viribus obsesso
partem dilionum inter duces militares, qui ea in rum exhaustis, cum omnis jam commeatus de
loca cum Erlucule patre venerant, liberaliter dis- fecisset, ac nihilominus ipsi tam noclu, quam
tribuil : a quibus ille regiones hodieque nomina interdiu, in armis esse, propugnandæ civitatis
sua sortitæ sunt. Ilidem Urchani ditiunculam , cui causa , cogerentur : tandem ipse Teggiur, cui 10
nomen Chisar Sangagi, el cognomen Inunge, cuite men Jussuphes, pactis intervenientibus, Urchani
cessit . Deinde valus est Osmani filius alier, Alis Prusæ deditionem fecit. Js adeo religiose pactis
bassa : quem perpellio secum esse voluit. Rebus conventis stetit, ut hosti absque ullo impedimento
live inodo ( oustilulis, pater el filius Urchan , con- el injuria, cuin uxore , liberis, facultatibus uni
junciis copiis, arnia in Christianos expediunt, om versis, abeundi potestatem facerel, ne 'manguro
nia late populantur, agros eorumi occupant, ma- quidem ablalo : statimque patrem , Osmanem Ga
611am hominum mullitudinem utriusque sexus ca- sem , de Prusa in deditionem accepta , certioremi
polivain abducum . Vi etiam adhibita, civitatem D reddidit. Occupata fuil ab Urchane Gasi Prusa
Isnicam , cum vicinis oppidis et arcibus, in pu- Mahumelani calculi anno 726 (Chr. 1327 ). Os
leslalem redigunt, diripiunt. Qui lui temporis man ipso lin lemporis quiescens, occupationi
Tegsiur sive magistratus erat Prusa , adjunctis Prusæ non interfuil : partim lumore cruciatuque
sivi compluribus aliorum auxiliis, et coacto milile pedum impedillis, partire quod se superslile liliutis
sou , de profligandis Turcis cogitare cæpit . Igitur Urchanem aliquid fortiter agere cuperel , ad exci
hoc maguis cum copiis in Turcos ducente , mini- tandos in eo generosi auinii spiritus Tanderin
me consternalus Osmani, animo invicto Christianis exactis in imperio viginti octo annis, Osman Ga
obviain prodii. Ad minus ubi ventum fuisset, ses vilam cum inorte commutavit. Ejus loco re
strenue dimicaluni utrimque. Cæsi fralres Osma- rum administrationem conseculus est Urchan
nis eo prælio, Gunduselpes el Aidoydis, ac securi- filius, anno Mabunietano 727 (Chr. 1328) . Anle
dum viam publicam ad lines Dobuxuris sepulti . mortem præcepit, ut Prusa in argentea lumba
Osman , fratribus licet amissis, landemn tanien concamerata conderetur : sed vulgo ad Sugutzu
victoria politus est . Teggiur, Edrenosius et Prii- cam , qui locus a salice nomen habet, cordilus
sæus, inila fuga , Prusam delati , semel in urlem existinjalur,
583 ANXALES TURCICI. 584
Cum primum Urchanes imperium auspicatus A parricidiis fratres e nielin sustulerunt anic Ba
luisset, duces velerani, quolijuot ex Parthia jaziris Channis imperium , quem Gilderunem ap
cum ipsius avo in eas lerras venerant, nimirum pellaverunt : sicuti deinceps indicaturi suo lo
Cugurelpes, Rachnau Gases el Accecoza, Ger- cu 314. sunius. Idem Urcban Go :es id lempos
lensem agrum cum Bolensi occupatum sui juris ris in regionibus imperio S110 subditis domas
!ccerunt. Sed iis non mullo post exstinctis, Ure immumes acque prædia describi jussil, uli vide
chan ditiones illas Olio suo Soleimani bassæ licet inus ex quolibet prædio millerelur, qui
possidendas, nomine Sangiacatus, dedit : iliden- per unius anni spatium in regia quosvis injurie
que regionem alleram non magnam , quam nun- ctos sibi labores susciperet. Eos appellari placnil
gen vocant, alteri filio concessit, cui nomeni Jaias, hoc est, pedites. Quodque tales aidhuc in
Murales Chan Cascs . Tunc enim minorem nalu regia reperiantur, qui labores ejusmodi obeunt,
lilium habebat. Inde recuperalau Isnicam præ- ex Orchanis Gasis instituto cæplum , adhuc in
sidio imposito munivil, el ecclesias Christiano- usa est. Căierum nactus Urchan Gases quielain
rum in ca demolilus, aliquot cx illis in messi . urbis Isnice possessioneni, imareluca in ca Corte
las sive templa Mahumetana convertit, adjun- didit, hoc est lemplum Mahumetanuni , cuilt
ciis scholis et renonibus. Superest adhuc hodie B schola et xenone : quo quidem in Xenone cibi
medress: quzedam Isnicæ (sic scholam cum xe coquuntur, cl in egenos distribuuntur, præser
none conjunctam vocant) ab ipso condita . Erat lim in cos, qui litteris operam dant, el qui pe
inter alios quidam Gara Mesiles, habilus pro rrgrinantur. Atque hoc ia imarelo sive Xenone
viro sancto , cujus curie commissa fuit omnis cibos Urchan ipse distribuisse traditur. Secun
ea provinciil, militibus in pagos circum Isnicam dum hæc Soleimanem bassam filium Isnicæ præ
distributis : ut illam viciniam adversus Constan- ferit, qui vicinis oppidulis Genischeheri Goinu
linopolitanas copias el earum grassationes que- citque gravis esse non desinebat. Prusæ very
rentur. Aybassæ regionem Candriain assignavil, sangiacatum consecutus est ab eo Murales Chan
cujus etiam nunc superstes est familia . Cum Gases , filius nalu minor. Nililo minus Urchan
hoc modo provincias, quas ab se bello caplas ipsc velut inspector imperii jotius mansil. So
Osnian Urchani filio reliquerat, inter suos Ur- leimanes bassa , pr:efectus Isnicæ , Genischehere
chuin partilus essel , omium consensu rerum ei . Goinucaque potitus est . Eorum locorum incolæ
summa, ceu legilino sullario, delala fuit . Qui.. Christiani, perspecto ipsius ingenio mili et hu
bus peractis, Alim bassam , fratrein suum , ad C mano , universi facti sunt Musulmani : omniaque
se titi veniret arccssit, qui ad eum profectus, oppida sila in iis linibus ejus se potestati sponte
Nulla wili ditione opus est, mi fraltr, ail . permiserunt. His rebus intento Sole :male bassa,
Slatimque facta cessione, quam a patre ditionen patri ejus Urchani complures civilalts, Carase,
acceperat , Urchani Gasi ſratri sponic tradidit Bale, Cosre, Bargama, Edremituni, sese delide
cl commendavit. Certabant id temporis fratres runt. Inde cum copiis Ulubadam versus movil.
inter se muluis ofliciis , el honorem alter alteri Nam ejus oppidi Tegziur, qui superioribus annis
duferebal. Alis ipse bassa quodam lemure com- cum Turcis transegerat, jain violala fide, ab
pellalo fratre Urchane : Mi fraier, inguil, exer- eorum amicitia discesserat. Cuun aulemn se peli a
Cillis lui magnopere jain aucli sun !, el Maliu . Turcis animadverteret, manus ipse sibi aliulit.
melana religio non parum incremeilli sumpsil. Dum hæc istic gererenlur , Soleimanes bassa in
Exo ila rationem aliquam obsecro ,qua fieri possil, Græciam lransjicere slaluit : qua quidem occa
ul lui miles als extraneis el perezrinis dis- sione Gallipolis a Turcis capla ſuit. Nam vrie
cernantur. Ad ea respondens Urcham Gases, Fial , Soleimanes in regione, quam non ita pridem sui
quod suades , ait . Equidem tibi obtempero. Tum juris fecerat , hinc inde obequila !'al. Supersunt
Alis bassa : P- :cipe mi ſraler, subjicil, ul uni- Dauiem in jis oris rudera sive vestigia quædam
versi mililes lui Zercolas lubeas gestent, eoque adiliciorum admiranda, quæ istic ab excidio Trojit :
signo luti mundo noli sint : lu vero zercolis albis in hunc usque diem manseruul. llla , cum co
ulilor. Non multo post convenil Urchan Gases venisset, cum stupore quodam aspiciens, lacinis
religiosum quemdam Mahuniclanuin , cui nomen el cogitabundus ad aliquod temporis spatium
Chazis Beclases : algue is albopilco capili ejus ita substivit , ut nihil omnino ad queniquam
imposilo, illiusmodi legminis usum approbarit, proloqueretur. Quamobrem Ezes begus, tandem
ela posteris relineri jussil. Quodque adeo Ge- se converlens ad Soleimanem , Mi Cuan , Bil,
nizari, qui sullani Turcici sciopelarii sunt, etiain quiil isluc novæ rei est ? quænam libi id amn
nunc ejusmodi pileis uluntur, id ab illius lempo- ILum accidil prodigiosa cogital.o ? Tum Soleima
l'is con : ueludine proiectum , in hodiernum usque les bassa , Mecutin , inquit, animo volvo , quona.ll
Jiem dural. Erant ejus ælatis homines ita conipa- modo mibi transmillendum hoc mare sit, ut
rali; ut frater consilia sua cum fratre commito interim Christianos conallis iste neus lateat.
uicarel : quiquc rectissimo consuluissei, in ejus Quæso le, qua via rem aggrediemur, lle cogi
sontenlianu lubcus aller ibal . Nulli muluis se laliones meie sunt. Ad ea mos Ezes ac Fusil beyi ,
535 ANNALES TURCICI. 586

Domine, si per le licebit, inquiunt, nos duo A manitate , qua in illos priores, facile duo istec
Prelum hoc trausjiciemus , tentaturi, num aliquid Græcie castra suam in poleslalem redegerunt.
à nobis eſlici possit . Ubi vero , subjecit Solei- Harum rerum , tam feliciter in Romania gesta
manes, transjeciuri estis ? Locus hic quidain est, rum , fama cum ac Turcos in Asiam trans mare
Inquiunt, ubi facilis est transjectio, ex intervallo perlata fuisset , quamplurimi sponte sua transje
liuoris utriusque non magno. Cum id Soleinianos cerunt, atque hoc modo passim per universam
zis lit facerent , permisisset , locum ipsum adeunt, Romaniam diditus est de Turcorum adventu rumor.
Trabes ac ligna colligant, ratein conficiunt, trans Neque multo post præmissi fuere, qui Gallipolim
relum noctu in adversum litlus appellunt, per lentarent. Ejus loci Teggiur, animadverso tam s ! 9 ,
vincas semet abdunt, idoneum quemdam instiluto quam suorum periculo, collectisque perexigais
suo Christianuin capiunt. Eum vero celeriter Christianorum copiis, animose cum Turcis con
abreplum , ratique impositum , hero suo Solei. fixit : sed prælio victus , in !ra munitionem se rece
mani, superalo rursum freto, sistunt. Is homi- pit. Turci hoslem a tergo secuti, agrum omnem
niem benigne excipere, vestitu novo donare, mu- occupant, et in reditu ipsam quoque Gallipolim
neribus aliis delinitum interrogare : Ecqua via sibi cum arce subjicilint. Factum hoc anno Ma
sil in oppidum adversum perveniendi, Christianis B humelano 758 (Chr. 1557) .
insciis et imprudentibus ? Mox ille : Ducam vos Capla Gallipoli, suos Soleimanes ablegal , ut
equidem , ait, per ejusmodi viam , ut a jiemine agros Cherepoli et Zorio vicinos popularentur, et
conspiciamini. Quo intellecto , colligari complu- ferro atque igni vastarent : qui longe lateque di
res arbores Soleimanes imperat, Dictum , factum . reptis omnibus, absque mora Gallipolim reversi
In eam ralem , sumpa usus celeritate , cum siint . Habebal secum duos ex omni numero proce
sepluagiola vel octoginta selectis militibus in - rum duces eximios, Eurenosein begum , et Chasim
silit, ac noclu transjicit. Magna deinde solertia Elim begum. Hi nullum Christianis tempus a per
ducuntur a captivo Christiano ad castrum Ze . peluis vexationibus vacuum relinquere, sed absque
mericum , in cujus aditu quidam e fimo quasi intermissione Dimotuci ac Burgosines agros agere ,
lumulus silus eral , ipsius castri altitudinem ferre, moxque cum suis Gallipolim se recipere.
æquans. Aberant castro incolæ, nimirum illo tem- Dum ab illis ea geruntur, Soleiinanes bassa quo
pore anni , quo colligendis ac triturandis segelibus
dam die renatum in equo prodit , inventoque le
quisque foris intentus erat. llac solitudinis occa-pore, mox illum ut caperet , equum : d cursum
sione usi , noctu per illumi (imum , quem diximus, a Jigit : qui forte fortuna pede altero delatus in
in castrum evadunt, eoque poliuntur. Nulla vulgo с scrohem quamdam , una cum domino corruit, enm .
Christianorum illata vis ſuit, aut injuria : sed que sic humi amixit , ut ibidem confestim erspi
exhibita polius benevolentia , dalaque munuscula. raret, anno Mahumetano 759 (Chr. 1357) .
De præcipuis autem capti quidam , et ad navigia Eodem tempore morluus est etiam Soleimanes
deducti , quæ istic in portu reperta sunt, trans bassæ paler, Urchan Gases. Sed alius duobus ante
fretum , pro victoriæ argumento , ad reliyuum palrem mensibus exstinctus est. Successit io impe
exercitum missi fuerunt. Eisdem navigiis in reditu rio paterno Gasos Murales Chari, qui Prusam pro
plus minus ducenti milites transvecti, se cum feclus, nagóum ex Carasina regione, cæterisque
Suleimane, cæterisque Turcis, in oppido conjun- provinciis, exercitum collegit. Erat in civitale Bi-!
xerunt. Inde cum navibus aliquot , equitibus lezuga Mahumetanus quidam , religiosus et magnit
etiam insiructis, qui terra iter facerent, Bolai- vir existimationis, cui nomen Zenderlues Cheliles.
rem Ezes begus petiit. Est autem propler Bolai- Eum ad sc vocalum Cadilescheri oflicio fungi jussil .
rem portus maris, qui Portus albus dicitur. Eo ilinc cum oeconomo regiæ suæ Scachine, ac uni
in poriu complura navigia lunc erant, quibus versis copiis, Gallipolim transjecit, ac recla Zor
D luni
igne injecto absumptis, Zemenicum reversi sunt , p lum contendit. Ejus loci præsidiarii ei incolæ for
el reliquum exercitumi , navibus impositum , in tissime quidem illi se defendebant, sed oppidum
Europam transportarunt.Hoc modo Turci primum tamen expugnatum vi fuit. Capta deinde Sis, Ter
in Græciam pedeni inlulerunt. Occupato Zenienico giure deditionem faciente. Mox ilum versus Burgo .
cum magnus jam Turcorum numerus in Græciam sinen, quæ inventa fuit habitatoribus vacua ,
Trans mare pervenisset, nullis oneribus moles . Christianis fuga dilapsis : ideoque Turcis ingres
liisve Christiani, ad sp; idum illud pertinentes, sus ; igne deleta . Ex allcra parie regionis Eureno
ab eis gravati sunt, sed transactum inter utram ses begus arma cum Chazi Eli bego circumtulit :
que pariein constilulaque pax . Non uxores eorum , a quibus ad amnem Merizam occupatum fuil castel
non liberi violati , sed ea cum 315 moderatione lum , cui et ipsi nomen Burgos : adeoque ab loc
habili, ut Zemenico finitimi Christiani perluben- eventu in hodiernum usque diem Elis begi Bur
Ler se Turcis submitlerent. A Zemenico non longc gos dicitur. In eo castello Chazis Elbegus interdiu ·
dislal aliud oppidum , Agaslevina , quo et ipso quieli se dabat : sed postea quam nox appeliissel,
nullo negolio politi, cum Christianis ejus agri perpetuis excursionibus vicissim quielem Christia
pacem componunt, eademque in hos asi hu norum lubabat. idem missis exploratoribus, im
L'ATRUL GB . CLIX . 19
 587 ANNALES TURCICI.
prudentem Dimoiuci Tergiurem oppressit el inter- A libet aliarum rerum , quinta quæque portio juri Pa
cepil, atque hoc modo captum ad oppidi mænia de .
duxit. Cum in hostis potestate constitutum Teggiu-
rem suum tam oppidani, quam arcis præsidiarii
viderent, certis conditionibus cum Chazi Eli bego
transiguni, cique civitatem cum arce dedunt. Nihi-
lominus Turci, deditione facia , Tergiurem liberum
et incolumim abire permittunt. Dimaluco polilus,
Ypsalam cum exercitu pergit, ut et illud oppidum
expugnaret, ac sub jugum millerei, Inierta Gases
eiiam Murales in armis eral , Hadrianopolim inva-
surus. Præmisil vero Scachinem , æconomum regiæ
suæ , cun parle copiaruin , qui de Christianis pe-
riculum facerel, hostiqe oliviam ituri, seque de-
ſensuri essent. Ilujus adventu cognilo , Christiani
inox in aciein adversus euin prodeunt. Ulrinque
dimicatum acerrime , multis ab ulrafjue parle cæ-
sis et interemplis. Taniem de ardore a ! que impetu
5110 Christiani nonnihil remisere, seque intra mu-
ros urbis et propugnacula receperunt. Scachines,
wisso nuncio , Muralem Gasem rei bene geslæ cer-
tiorem facit , eique capita cæsorum aliquot lians-
miillil . literlin begus uterque, Chazis El et Cure-
noses cuin Muralis exercitu suas conjungunt co-
pias : et aciem primam sortiti , ante Muralem Ha-
drianopolim recla ducunt. Admodum id temporis
Meriza fluvius, aliarum aquarum accessione auctus,
intumuerat. Quamobrem urbis Teggiur, intellecto
adventu bostium , navim ingressus Ygnum profu-
gil . Oppidanis a Teggiore suo desertis, et omni c Turcice discerent. Exactis autem duobus apud il
ausiliorum spe destitutis ; Murales, qui rem per ex-
ploralores cognoverat, cum exerciiu prima luce
casiris egressus, ad urbem propius accessit . Ei
cives, apertis absque mora portis, deditionem fe-
cere : Mahumelani calculi anno 761 (Chr. 1360) .
Iladrianopoli capla , Murates Scachini, copiarum
parle tradita , permisit ut omnem Zagoræ Philibie-
que viciniam depopularetur, et igne delerct . Itaque
Scachinis milites eo profecti, regionem universum
prædis agendis vastani, el incolas caplivos secum
abigunt. liidem Murales Eurenosi bego potestatem
fecit , agros Ypsalæ vexandi. lloc modo suis ulri .
que partibus assignalis, 316 imperii lines ambo-
rum opera fuere prolalali. Gesla sunt hæc anno 762 sil . Is auclus lioc honore, Cheradines bassa dein
9110 quidem anno lumen solis usque ad : o deſecil, D ceps appellatus fuil. Muraies autem , relicia Galli
ui etiam interdiu siellä сæli conspicerentur.
Erat id temporis quidam Talismanus Turcicus,
Cara Rustemes, qui ad exercitum e Caramania ve-
nerat. Is cum tanlam el prædæ Christianis erepta
copiam , el captivorum inultitudinem in castra vi-
deret adduci : convento Cadileschero, cur talem
tantumque thesaurum , magistralui supremo debi-
lum , auferri lemere sineret, quæril. Ad ea Zender-
lues Cheliles Cad.lescherus : Quis tandem ille the-
saurus est, ait , quem lii quidem ad magistratum
pertinere, sed nullo cum fructu perire, ac prodigi
refers ? Dei niandalum est , inquit Cara Rusieines,
ui omnium , quæ de Christianis capla , rapia fuerint,
sive mancipioruin , sive animaliuin, sive quarum-
589
liscachi cedat . Et cur illam vos non exigitis ? Mo
pilus ergo Cadilescherus, Gasi Murali Chani rem
esposuil : a quo responsum tulit, ul, siquidem hoc
Dei mandatum sit, omnino jus suum urgeant. Igi
lur arcessito ad se Cara Rusteme : Volumus, in
quiunt, o sancte vir , ut ipse Dei mandatum exsequa
ris. Ille Galipolim proleclus, ibidem sibi domici
lium constituit : ac pro quolibet mancipio Chre
stiano, lrans mare vehendo, aspros viginti quinque
a Turcis exegit . Et auctores hujus exactionis illi
duo fuere, quos diximus : ul nimirum quintæ Gaia
lipoli pro sultano Turcorum bodieque, lam manci
piorunj noinine, quam reliquorum spoliorum eri
B
ganlur. Fuit et ab Eurenose bego postulatum , ut
in usum magistratus supremi quintom quodque
mancipium Christianum a suis repeleret, ac impe
ratori Traderet. Si quis vero non quinque, sed qua
luor duntaxal mancipia possiderel, ut ab eo sin
gulorum nomine aspri viginti quinque exigerentur,
caque pecunia lisco imperatoris cederet. Hac nimi -
rum occasione deinceps ille mos inolevil, ul ex
omi mancipiorum numero , liberalioris forme
pueri, pro suitano delecli , retinerentur :quæ quidem
in hunc modum exacta tenerioris ælatis mancipia,
deinde ad imperatoris Portam deducta , Murali of
ferebantur. Is vero pueros in Analoliam transpor
Talos, inter Turcos distribui jubebal : vt apud eos
disciplinæ pariter ac laboribus assuescerent,, et
los , vel tribus annis : jam ad labores condoceſacti,
linguæque Turcicæ perili , ad Porlam reducebantur,
Genizarorum ordinibus ascribendi. Genizari vero
suliani Turcorum sclopetarii sunt, el inde ab illis
usque temporibus nomen hoc Genizarorum adepti
retinent. Secundum hæc Prusai Gases Murales
Chan reversus est , substituto sibi economo sli ,
Lala Scachine, qui vices absentis in Romania vel
Græcia gereret : cæteras vero provincias, imperii
que limites, Eurenosi bego commendavit. Neque
ullo post, Gallipolim denuo sese contulit, atque
ibi Zenderluem Chelilem , hactenus oflicio Cadile
scheri funcium , ad bassæ ac veziris dignitatem ese
poli, quo venerat itinere, Bagam profectus; inde
Prusam rediit, alque ibi se in hiberna contulit.
Ex altera parte freli, regiæ Muralis æconomus Sca
chines Zagoram et Ischebolen subjugavit, anno
766 (Chr. 1365) . Quibus occupatis, rumor ad Nu
ralem perlatus est , eique significatum , in Servia
Christianoruin ad quinquaginta millia coilecta , de
Hadrianopoli adcunda cogitare. Cujus rei nuntio
accepto , magua celeritate ad iter se comparal, et
Gallipolim contendit. Vix ad litlus, in Europa ' ex
Asia transjecturus, accesserat, cun Servii jam la
drianopoli ex propinquo imminerent, eo castra loco
melati, qui in hunc usque diem a Serviorum sive
Rasciorum clade nomen accepil. Juterea Scachi
539 ANNALES TURCICI. 530
nes , nulla rebus agendis interposita mora , noclu A tis , cum maneipiis Christianis, et omni præda.
per insidias in hostem erumpit. Mi multo mero coram Murate comparuerunt. Et quidem id tempo
madidi, passim per castra, magna cum vocifera- ris apud Turcos cepit ille mos geslandi aureos
rione, Turcos adesse clamitant; cunque præ lemu- ejusmodi pileos , qui apud illos Usculice dicunlur.
lentia , tam præsenti rerum discrimine, quid age. Murati vero Cbani collibuit eam liliam honore
rent, ignorarent : per noctis caliginem alter alterum quodam allicere, alque illam ob causam velus Fe
al lucem usque maciant. Equi etiam lanti lumulus licis tiliæ nomen approbavit , et ad posteros ratuin
causa pavore consternati, abruplis loris et capistris, esse voluit. Inde Christianos incolas universos, qui
all necem usque sibi mutuo calces impegerunt. Ubi capti fuerant, cujuscunque fortunæ, sacramentum
denique jam illuxisset, fæda. in fugam Servii , ne- sibi dicere jussit : et cum liberis atque conjugibus
mine persequenle, se conjecerunt. Ibi tum hostili doinum remisit. Castro quidem ipsi pomen in ho
vallo superalo , Turci castra , memine resistente, ca- diernum usque diem durat, ab eversione divina,
piunt atque diripiunt, et amplis ditati spoliis, Ha- Murates hinc repetiturus Hadrianopolim , Chairedini
drianopolim revertuntur. Scachines Murati ma- bassæ, ac Eurenosi bego id negolii dedit, ul , pro .
gnun captivorum numerum , cum non paucis capi- , gressi ulterius, omnem illam provinciain sibi sub
libus interemplorum , misit : quibus conspectis, B derent. Et Eurenoses quidem begus animum ad
itinere converso Prusam repeliit. Hæc gesta ſue- invadepilum Gumulzinæ agruin adjecit. Marolia
runt anno Turcico 767 (Chr. 1366) . Quo anno Mu- confestim ei se decidit. Erat inter alios Muralis fa
rales Chan filios suos, Bajazitem , qui Gilderun co- miliæ ministros quidam , cui nomen Delus Belulan .
gnominatus fuit, et Jacupem Zelebim, circumcidi Ei sangiacatum in limilibus commisit, lut Serras op
voluil , magna solemnitate adhibita . Belezugæ prie- pidum bello vexaret . Cum autem suas ille copias
lerta, quod oppidum est Anatoliæ , sumptuosum istuc adduxisset, Christiani, porlis occlusis, dedi
lemplum , messitam Turci vocant, eodem anno, cui lionem facere recusarunt . Interea vero , dum hils
schola el xenone, construxit. Principis eliam Ger- oppugnandis lotus occupatur : Lala Scachines oppi
piani Glize nuptias Bajazili Gilderuni filio conci- da complura , Cavalam , Diren, Sirum imperio Muratis
liavit, celebralas pompa magnificentissima. Secun- adjungit: indeque promotis castris, Monastiruun et
dum hæc in regioner lemidam cum exercitu pro . Selerucam , circumfusis militibus, lentat , et omnem
fectus,eam occupavit. Inde progressus , Aspropolim agrum his finitimum rapinis el incendiis vaslat.
sive Aibam Analoliæ , quam nunc Acscheherim Acciderunt hæc anno 737 (Chr. 1586) .
vocant, el Cutahigen metropolim provinciæ , et llic с Il temporis B.gadatim Temirlancus in vasit, cui
rapolim , quæ Seidischeheris dicitur, et Gelua zen tum Sulianus Achmeles cum imperio præeral. Is
317 imperio suo subjecit, anno 784 (Chr. 1383 ). præ forniidine Alcairum , ad sultanum Borcucem ,
Alque liis rebus gestis, relictisque locis iis, trans profugit, anno 788 (Chr. 1387) .
frelum Gallipoliun se contulit : ingressusque Roma- Babylone Temir Chan movit in regionem Desten
niam , obsidione Magalgaram cinxit, et in potestatem sem , ubi cum Techmico Chane prælio condixil :
brevi redegit. Eo loco regiæ Muratis æconomnus ac victoria potilus, ferro et igni regionem illam om
Lala Scachines , et Eurenoses begus, universis cum nem depopulatus est , anno 791 (Chr. 1390) .
copiis, quibus in Romania præerant, ad Muralem Eodem tempore cepit Gases Murales Chan bellum
accesserunt : el conjunctis exercitibus, ad obsi- cuin Lazaro gerere. Quippe Lazarus, præpotenti
dendam Bulinam, locum munitum , profecti sunt. coaclo exercitii , et jam in Cosovæ campos cum suis
Quotquot erant ea regione Christiani , omnes in il-
7 progressus , Murali per internuntium dicijussii,in
lam velut arcem sese receperant. llaque cum Mu- aciem modo prodiret : appariturum facile, cui ces
rales laulis cum copiis et apparatu obsidione in- sura sit victoria . Murales ex altera parte , sumna
choala , magnis quelaboribus et molestiis exantla- diligentia conscripto milite, ambos etiam filios, Ba
tis, non poliri se oppido posse videret : intimo do D jazitem cognoniine Gilderunem, et Jacupem Zele
lore animi commotus, ingemuit, el obsidione soluta bim , ea sibi expeditione adjunxit. Posteaquam in
discedens : Evertal le Deus, inquit. Erat haud pro- Cosovæ campos uterque couvenissct exercilus,
cul inde tilia quædam pulcherrima, quam Felicem acri dimicatum utrimque prælio. Ibi tim Goristia
vulgo vocabant, hodieque sermonibus hominum nus quidam ad Muralem transfugit, cum significa
celebris. Ad eam cum pervenisset, castris locum de- lione voluntatis suæ, quasi si militare deinceps ei cu .
legit. Interim ipse quemdam au fontem sese recli- peret. Igitur ad Muralem deductus, uli pro more
nans, mestus consedit. Non magno lemporis elapso pedes ejus oscularelur , quam sub veste abiliinin
spalio, nuntium accepit , lalus alterum munitionis, gestabat sicam , ea vi Muralis in ventrem adegil ,
invie sua gravatani, corruissc. Qua re intellecla, ul is lam diro vulnere conſeclus, exspiraret. Turcici
Diox Lalam Scachinem ablegat : qui opinione cilius vero proceres, hac sultani sui cæde conspecta ,
ad oppidum convolaus, eo polilur , Christianis mox consultationem instituunt, et quid lioc casu
omnibus caplis, et magnis inventis opibus. luter cam repentino faciundum deliberantes, in eam con
alia reperti a Turcis aurei calini atque calices, qui venere sententiam , ut ad se Jacupem Zelebim ar
cassidum formain referebant. lis in capita imposi- crisscrent. Is ubi vocalus comparuisset : Age , in
591 ANNALES TURCICI. 592

quiunt, tentorium paternum ingredere. Nam est A quievit. Asiatis initio rursus expeditione instililla,
quod le vult pater. Ille nihil mali suspicaliis , ingre- ductisque in Armeniam copiis, Erzingam occupavit.
litur : el correptus ab eis necalur. Inde regio solio Novi lum molus erant Temiris Chanis apud Parthos,
Gilderun Bajazites impositus , omniuin sulfragiis quos Gilderun Chan non magni faciens, Erzinga reli
imperator salutatur. Quibus peractis, denuo cæptum cla, et freto adGallipolim transmisso, in Romanian
pugnari forliier : adeo quidem , ut victus eo prælio, venit, ibique Silistriam et Empolim suo subjecilim
caplusque Lazarus , in conspectu Bajazitis frustu- perio : quod quidem accidit anno 795 (Chr. 1394 ) .
latim concisus fuerit. His rebus gestis, ex eo loco dis- Ilinc in Moream abiit , et castris ad oppidum Feri
cessum , et lladrianopolim versus instituta profectio, gen collocatis , in diversas qualuor parles suos mililes
Erat is annus 791 (Chr. 1390) . Sultanus Gazes Mu- ad diripiendos regionis agros emisit ; a quibus
rales Chan imperio præfuit annis 32. Cadaver ejus ingens præda collecta ſuit. Ipso in oppido Ferige
Prusam deportatum , propter Caplizen ( sic ibermas templum cum xenone construi do novo curavil ,
Turci vocant), monumento pro more fuit illatum . atque ita reversus Hadrianopolim , ad aliquod lem
Exstincio Murate, Gilderun Chan plene jam po pus istic in otio vixit. Ibi cum Bulcus despota fi
tilus imperio , conlestim expeditione suscepta, liam suam Gilderuni dedit uxorem , quo aflivitatis
Kiralovum oppidum , el universas illas argenti fodi- B vinculo sancita fuit inter ipsos socielas et amicilia.
nas occupavit. Erat inter familiares ipsius mini- Quippe Gilderun Chan professione Musulmanus,
stros quidam Feris begus , vir admodum bellicosus. Bulci despotie, qui religione Christianus erat, ge
Eum 318 cum copiis ad ipsum usque Danubium ner factus ſuit. Ante tamen , quam Bulci filiam
misit, tibi redacto in polestatem oppido Vidina Ha- Bajazites sibi matrimonio jungeret , vini usuin
drianopolim reversus est. Bajazites autem rursus prorsus ignorabat. Majores enim ipsius a vino alis
bego expeditionem injunxit, qua Tanabil et Citros tinuerant, de Osmane loquor, et Urchane, Mura
fuere dobilæ . Interini Feris etiam begus in Valachos leque. Nam quoties convivas invitaluri erant, va
ire jussus, inopinato regionem invasit, magnamque rios cibos apparari jusserunt, alque his deinde
prædam adeptus est. Eodem tempore Bassa quidam , vesci soliti sunt, adhibitis Talismanis : quorum
lagides begus, in Bozinam profectus, omnem illam præceptis et admonitionibus inter convivandum au
regionem rapinis exhausit. Ipse Gilderun Chan res præbebant, et Alcoranum legi curabant. Quidquid
Prusam se contulit, ibique messil# struendæ prin- denique Talismani consulerent, illi lion in vile obo.
cipium fecit. Inde relicta Prusa , Caramaniam cum temperabant. Quo factum , ut eorum monitis pa
exercitu adiit : ubi oppido Alascheheri subjugato, rendo, nequaquam peccare possent. To priinis Cara
mox ager Aidinensis sua sponte deditionem fecit. C Rustemes, Zenderlues Cheliles, magno apud eos
Ilinc Sarchanie fines ingressus, illa quoque nullo honore habili, el sancti bomines appellati fuere.
pogulio potilus est. Et eo quidem facilius utrumque Verum tam ipsi, quam Talismaui cæleri hac erbi
Gilderuni successit , quod paulo ante ditionis bilione honoris arrogantiores facti, mulla fecere
i'triusque domini rebus humanis excessissent. Acta nequiler el Natigiose. Tandem cum essent exstincti
Malumelano anno 792 (Chr. 1591 ) . Zenderlues Cheliles, et Cara Ruslenes : Alis lassa ,
Secundum liæc Constantinum bello aggressus est, Zenverluis Chelilis filius, a Gilderune Chane Veziris
cui dum ipse lolus incumbil, rex Ungarorum cum dignitatem adeplus esi. Tum vero crescere Talisma
exercilu au Nigebolim accessil . Eo Bajazites co- norum improbitas, mulla se indigna committen
guito, soluta Constantinopolis obsidione, recta Ni . tium, et rejectis moribus atque institutis pristinis,
gebolim suos duxit. Ad hostem ubi perventum ſuis- nova quædam introducentium . Erat eniin populus
sel, multoties levibus præliis , alque etiam acie Osınanicus sane quam simplex et rudis , qui facile
nonnunquam justa dimicalum inter utrosque. Tan- sibi quidvis persuaderi sineret. Quo fiebat ut eis
dem noclurna impressione Christianos adortus, insidiose, ac multiplici vafritie imponerent. Inur
adeo repentino et inopinato impelu exterruit , ut p alia prohibebant in commerciis et contractibus
corum plerique in Danubium præcipitare se coge- usum antiquæ monetæ, asprorumque velerumi :
rentur , et in ipso Dumine magno numero submersi el emolumenti proprii causa , nuinmulariorum more,
perirent : reliqui lædan semelin ſugam conjicerent. monelam ad se velerem astute transferebant, ejus
Factum hoc anno 794 (Chr. 1393) . que loco novam signabant. Alis ipse bassa, vir sill
lloc bello confecio, rursus in Constantinum ar- plex, ac rebus divinis devolus eral : cujus exemplo
ma converlit. Sed composila pax ſuit, ea condi- cum populus id temporis etiam singularimorum
lione , ul intra Constantinopolis mania Gilderunis integritate, religioneque præditus essel , Talismani
Chanis subdili jus haberent vicum unum inhabi- lanto magis horum bonitale simplici, pro lubitu ,
landi. Fuit is aouus 794. abutebantur. Cum autem Gilderun Chan fraudes
Eo ipso lempore mortuus est sullanus Alcairi ipsorum et imposturas deprehenderet, atque etiam
Borcuces, post cujus obitum Gilderun Chan pro- videret eos belluinam el impuram vilam agere :
vincias ipsius invasil, el Melaligsn suæ dilioni ad- edicio pul·licalo præcepit, ut omnes Talismani,
junxit. Sel imminentibus jam frigoribus hibernis, onnes que Cadii, quo nomine judices Turcorum
Piusam reversus cet , ibique per illumu liemem veniuit, Neapo'im , quan Turci Genischelerin lin
 :

592 ANNALES TURCICI. 594

gua sua dicunt , convocarentur . Ubi convenissent A ac pro singulis instrumentis, maliimoniorum pula ,
, universi, quamdam in domum concludi jussit, eam- vel aliorum talium contractuum nomine conſectis ,
que præsidio circumdatam , ne quis elaberetur, incen- itidem aspros 20 penderet. Ab hoc ergo tem
di præcepit , 319 ut omnes fammis absumerentur. pore constituta judicibus stipendia sunt , ei Alis
Hoc Gilderunis mandato magnopere perturbatus Alis in hunc modum placalo Gilderonis animo, Talisnia
bassa vezir, præ animi mærore, qua illorum saluti nos et judices e præsenti vitæ periculo liberavit .
via consulerel , ignorabat. Tandem hujusmodi quid- Secundum hæc invasil Caramaniæ princeps er
dam ei ad animum accidil. Erat in deliciis Gilde- peditione suscepia , regionem Hemidam , eamque
runi Chani quidam Ætbiops parvulus, faceto præ- ' occupavil . Qua de re Gililerin Chan factus certior,
ditus ingenio : qui ab bero quidvis impetrare nullo quanla potuit celeritale transmisso freio, Prusam
negotio poterat. Hoc ad se venire jusso : Quidquid , accessit, et peragrata Tekiensi provincia, venit in
inquit Alis bassa, libitum tibi fuerit a me petere , Caramaniam , ibique civitatem Coniam obsidiose
dabo : modo Talismanos et Cadios imminenti peri- cinxit. Caramaniæ dominus hosti advenienti cessil ,
culo eripueris. Æthiops, bis auditis, mox elegantio- et in loca monluosa se recepit. Erat lum id anni
ri amictu sumplo, et imposita capiti uscufia, qui B lempus, quo incolæ segetes suas in areis agrorum
pileus est aureus, hoc ornatu Gilderunem Chanem habebant, ut eas trilorarent: ac per ipsis accidebat
adit, seque ante ipsum sistit . Ille, conspecto Ethio- incommode, quod frumenti acervos, qui lunc, et tri
pe : Quid hoc , ait , rei est , Æthiopille ? cur nobis Turandi , et ventilandi er:int, relinquere sub dio co
hoc amiclu iam splendido ? Est quod abs le pelam, gerentur, atque intra urbis mænia sese concludere.
inquil Æthiops, exorari le patilor. Et quid tandem Cum hoc Gilderun Chan animadverteret, suis in .
petis ? subjicit Bajazites. Ille vero : Ablegari me terdixit ne quid fruirenti sumerent, nisi persoluio
velim , ait, internuntium ad Teggiarem Constantino- pretio. Milites illo sullani edicto promulgato, pro
polis. Al Constantinopoli, respondet Gilderun, quid pius ad mania progressi , rogare obsessos, frumen
Landem effecturus es negotii ? Rogabo Teggiurem , in- cum sibi venderent. Oppidani respondere, nec pa
quit, uti quadraginta vel quinquagiola Calogeros bulum ab se, nec frumentum vendi posse : qui civi
mihi concedat. Quem vero ad usum , quærit impe . talis intra muros clausi , obsiderentur. Si Gilderue.
rator, hi tibi Calogeri servient? mandasti , ail , ut ni Chani placeret, concesso commealu libero , po
omnes eruditi Talismani lui, atque judices, flammis testatem exeundi facere , perlubenter omvia se ven
ekurendi tradantur. Quapropter in horum locum no- dituros . quæ ipsi poscerent. His Gilderuni conti
bis illos substituemus judices. Tum Bajazites Chan : C nuo renuntiatis, idoneo civibus exituris commeatu
Ergone Calogeri nobis necessario deligendi judices ? publica fide cavit. Itaque illis extra urbem pro
an mei ministri judicum officio fungi nequeunt ? deuntibus, accedere milites Turcici, quibus annona .
Tui ministri, respondit Æthiops, non sunt eruditi. opus esset, ac necessaria comparare , sine cu
Quid ais ? subjicit Gilderun : erudiline sunt judices jusquam vel damno, vel injuria , soluto confestim
illi nostri ? An judex , inquit alter, esse quisquam prelio. Qua cives et regionis incole, disciplina mi
possit, qui non sit eruditus ? At enim , respondit litari perspecta, non se modo, cum urbe obsessa,
Chan :: si docti sunt, cur ex æqui reclique regula Gilderunis poleslali permiserunt , verum ejus
sese non gerunt ? cur quod præcipiunt aliis , ipsi etiam caslri , quod Album vocant, civitatumque
non faciunt ? Ad ea ſessus interrogando jam Nigdes et Caisariæ , deditionem fecerunt. Tum ve
Æthiops, oblicuit . Gilderun vero , compellato Ali
ro Caramaniæ princeps , rerum suarum - trepidies ,
bassa ; Doctine sunt, ait, judices nostri ? Tum Alis :
el quid ageret, ignarus ; tandein caplo cuni animo
suo consitio, et quodam ad Bajazitem ablegalo ,
Ecquem puias, inquit, judicis ollicio posse fungi,
qui docirine sit expers ? El Bajazites : Cur igitur
sic cum eo Iransegit , ut oppidis . nonnullis provin .
adeo foda facinora committunt nec semel ex præ- ciæ suæ Gilderuni sponte cetleret. Is allem rebus
D
scriplo suæ doctrinæ gerunt ? Ibi commodam re- hisce gestis , Prusam reversus, ad duos ibi menses
spondendi nactus occasionem Alis : Hi nostri judi- quieril.. Inde nova expeditione suscepla , Borlen
ces, ail , nulluin stipendium , nullas annonas ha adiil, eaque mos potitus est . Hinc ad amnein Kişanı
bent . Ea sola nimirum est causa , cur officio suo progreditur. Ejus regionis princeps, cui nomen
minus satisfaciant. Quid ergo, respondit Chan, Isvendiar, ail urbem Sinopen 320 fuga sese con
faciundum nobis censes ? Omnino se corrigerent, tulit. Bajazites legato ad illum misso , pacis com
i: quit Alis, si quid eis stipendii numerarelur. Tum ponendæ causa , quædam oppida sibi retinuit, di
Bajazites : Siquidem comparata res est, quoddam Lionem reliquam Isvendiari restituit , ac Prusam cum
ipse salarium eis constituito . Alis , hoc a Gilderune exercitu rediiti Evenerunt: hæc anno 797 (Clr ..
acceplo responso, reque cum animo suo diligenter 1396 ).
expensa, landem reperit, quid eis nomine stipendii Secundum hæc rursus Amasiain Prusa conten
posset assignari : videlicet ut quisquis hæreditatem , dil , lode pelila Sivaste, quæ quidem urbs ei mox
aliquot millibus asprorum æstimalam , adirel; Cadio , a Casi Burchane dedita fuit. Hanc pater Emiri So
sive judici , cujus ipse jurisdictioni subjecius esset, leimani Glio concessit. Erat princeps quidam , cui
pro singulis niillenis aspris ,viginti aspros solveret: nomen Techirin begus. Ei Bajazites Erzingar , cujus.
595 ANNALES TURCICI.
crat dominus, ron ita pridem ereptam , restituit : A Chalepo evocatis, haud procul Clalepo Temiri
liberis tamen , lami maribus quam ſeminis, obsidum
loco retentis, el Prusan missis. Post hæc Melatigen
copias duxit.lis in locis oppida , Diorrygem et Guxinen ,
sui cum juris fecisset Prusam reversus, aliquandiu
quieti se dedit. Erat hic annus 758 (Ch. 1397 ) . Quo
Tempore Temir Chan expeditione rursus instituta ,
per regionem Parthorum arma circumlulit. Tan-
l'em progressus ulterius, et Chalepum Damascum-
rue ducto exercilu , Chalepum universa cum re
pione finitima occupavit : Damascum fæle dire-
pitam populalus est, anno 800 (Chr. 1399) .
Indicatum fuit a nobis antehac, Gilderu : em Cha-
l'ein versus omnes imperii sui fines grassalum , di-
vjones alienas invasisse : cumque ne suæ quidem re B
ligioni deditis parcerel , Melatigen , Diorrygem Guxi-
nenque Turcomanis eripuisse : prorsus denique
suis eos ditionibus per summam injuriam expulsos
profligasse.
Quanquam ne hoc quidem dissimulandum , Tur-
comanos eas regiones, cum oppidis non magno labo-
re suo parasse : nec , vui bonæ fidei possessores, jus
suum longissimi lemporis præscriptione lulari po-
luisse. Nihilo minus hoe, quo dictum , modo suis
ejecii finibus, ad Alcairensis suliani patrocinium
se contulere, sub ejus imperio sede sibi constituta .
Potuit is tantum efficere, dum Gilderun Chan con-
jects in Temirem Chanem oculis, sollicite progres- prope infinitam sibi adjunxit ; quos per Moldaviam
sus ipsius observarel ; ul opera sua Turconianos profectos, et in : Romaniam effusos, inde sccum in
exsules in integrum restilleret. Illi lamen facile , C Natoliam abduxit. Ad summam , talem ac tantum e
certis alducli rerum argumentis, perspiciebant
Bajazitem non multo post ; haud dubie res novas
moliturum . Itaque cum principibus cæteris, qui
partim a Gililerune bello pelili , partim suis spoliati
fortunis erant , cum Techrine videlicet, cum Gere
miano, cum Duzinone Airlinensi bego, cum Mente-
sio denique, ſædus alque societalem inierunt. Om-
nes enim hi, quorum enumerata nomina, non nii.
norum quasi gentium domini duntaxat in jister-
ris, verum etiam principes erant. Ab his ergo
communi nomine niissa ſuit ad Temirem legatio ,
quæ cum ad ipsum pervenisset, deploratis illorum
principum ærumnis atque niseriis, lantur apu:
eum oratione sua perfecit , ut bellum se facturum
Gilderuni , quo illatas ipsis vindicarei injurias, pol- D suos ordinaral, ut adversario se non inferiorem
lieeretur. Ante tamen , quam bellum hoc Gilderuni
Temir ivferrel, exsulum causa suos ad euin misit
internuntios, omnem (quod ajuni) lapidem mouros,
ul inler utramque partem transigereni, idque dun-
lasat unum impetrarent, quo fas restitutis exsuli .
bus esset, tranquille ditionibus suis alisque inji-
ria Gilderunis, vlendi , fruendi. Verum bac legatio-
he incassuin missa, cum Temir a Gilderune despici
se contemnique videret , præpotentem coegit exer-
cilum , quo ad urbem quie Sivasle dicitur , adula
clo, magna illam celeritate per vim expugnavil el
evertit, ipsa etiam arce dirula . Secundum hec
ingenles illas copias Damascun duxii . Interim vero
sullanus Alcairi, militibus suis Alcairo, Damasco,
596
Cliani oecurit. Pugnalum inter utrosque strenue,
sed vicius Alcairi sulianus in Ægyptum profugit.
Illo sibi fugam consulente, Chalepnm et Chemesani
vi Temir expugnat. Cum Chemiesz compiura pere
leganter exstrncta mortuorum nonuinenta cerne
rel , quinam in eis sepulti conderentur interroga
vit. Responsum ab incolis, esse illa sepulcra fa
muloruin sociorumque valis Mahumetis , videlicet
Chalidis , qui Veliilis fuerit filius, et Kiabelechba
ris, et Omeris , el Mueigæ , qui Mahumetis ſucrit
cursor, lloc intellecto , corpora quidem incolaruit
esse libera jussil, sed facultates omnes eis ailemit.
Chemesa discedens, et Beal ecum profectus, id op
pidum prius direptum vastari passus est . Bealbeco
Damascum rediit, arcem urbis ejus occupaturus :
vcrum oppugnatione prima nibil effecit. Igitur eam
dentro vehementiori militum aggressus impetu, vi
cepit . Damasco in polestalem redacta , reversus est
in Parthiam , et ad urbem Carabagum castris locum
delegii, eoque cum suis in hiberna se contulit.
P ::steaquam veris lempurs appetiissci, Amasianı sic
duxit exercilum , ut Erzingam prills accederet , in
de versus Engurim pergeret. Ab altera parte ne
Gilderun quidem Chan otiosiis erat , sed bello ge .
rendo intenlus, maximas cogebat copias. In primis
vero Talarorum ex regione Desiensi multitudinem
Romania Anatoliaque collegit exercilum , ut adver
sariis ille copiis facile comparari possel. Cum bis
ergo profectionem versus Engurim instituit, sumptis
secum in eis expeditionis societatem filiis suis . Ubi
jam cum exercitibus imperator alter ab altero non
procul aberal, forie Tenir Chan die quodam Jovis,
prima 321 luce, processit ad spatium medium inter
amborum exercitus, atque ibi castris locum delegil,
caque fossa circumducía munivit. Eodem el Gil
derun Chan cum sese sub vesperam contulissel,
eastia pro suis itidem copiis metais est . Tandem
die quodam Veneris, summo mane, instructis ab
utraque parle aciebus, e fossato quisque suo
contra se invicem progrediuntur. Et Gilderun ila
futurum existimaret. Rebus universis recte ilispo
sitis, cuin siyna hinc inde sublala volilarent, lub:r.
clangerent, lympana castrensia pulsarentur el jam
jamque concursuræ viderentur acies : tum vero Des .
lenses Talari, violata fide nuilitari , mox ad Temirem
transierunt, itidemquc milites e regionibus Germani
el Mentesii, quod ipsorum principes a Temiris Cha
nis partibus starent, ad eosdem se receperunt. Q110
factum , ut porissima pars, el ipsum adeo roberexer
citus, cui marine fidebar, ab eo deficeret, ac perfi
diæ macula se contaminaret. Quin etiam suis a nii
litibus Turcicis, qui animis in eum nonnihil offensis
erant, deserlus fuit. Unustantummodo Builci filius suis
cuni copiis constanter adversus hostym substitil, ci
 ANNALES TURCICI. 59S
onimo? e pugnavit. Quo Tenuirconspecio : Prob quam A occasione, Temirem alloquens : Equidem falenr,
feroces el lfuculenii sunt isti Dervisii , dixit ; quando ait , o Chan, sic in fatis fuisse. Tibi divinillis desti
com ardore dimicant ! Ad quæ ile senatoribus quis- nala ſuit victoria . ' Sed est, quod abs le pelam ' :
piam : Nou hi dervisii sunt , ait, sed Christiani. modo et audire me, et adnuere pelitioni volueris.
Tandem et Pulci filius animadvertit , incassuun se Ad quæ Temir : Quidquid, ail , a me petieris, o
lam acriter præliando laborare . Nam et ipsi Turci Chan , nequaquam libi denegabitur. Tum Bajazites:
jani in universum ſugæ se dederant. Jiaque collectis Hoc, unum , inquit, abs te pelo , ne familiam meam
suis, nonnibil ad alierum ! aliis ex acie deflexil. aboleas , et Talaros uti tecum abducas. Mili quod
Idem cum suis et Gilderuois filius Mustaphas Zo- accidit , etiam tibi potest accidere. Non bonum
lebis ſecil, qui etiam hoc prælio periil. Hæc cum est, ita sievire velle , ut prorsus aboleas . His andi
ipsi busse vidissent, abducto secum emire So- tis, facturum se Temir recepit, quod Bajazites
leiinane, fugam arripuerunt. Sultanus Muchemetes postulasset. Adeoque coaclis in unum Tataris,
cum suis Amasiam repeliit. Solus adhuc cuni præ- secum eos abduxit. Speraverat ille quidem futurum
loriavo comitatu Gilderun Chan immotus stabat. uit quispiam filiorum Gilderunis ipsum conveniret,
Sed tandem in hostis poleslalein venit, et ad Temi- sed quia sibi metuebant, accessit nemo . Scrumlum
rem perduclus fuil. Ei Temir Chan pedes obviam B hæc die quodam accidit, ut Temir compellato Gil
processil, exceplumque magna cum honoris dela-. derune, diceret : Equidem le mecnm , o Chan , in
lione , suuin in lentorium deduxit. Ibi cum ex equo , regnum meum abducam , ad urbem Semercandam :
Temirianorum adjutus opera , descendisset, bumi, atque inde le remittam in regnum tuum . Ea Temi- '
pro more gentis, in eodea ambo tapele consederunt . ris oratio Gilierunis animum tam gravi mororis
Prior Temir Chan de suis rebus cum Gilderune vulnere percussii, uti ipse sibi mortem conscisce
colloqui cæpit. Inde cum cibim una sumerent, rur- rel. Temir vero cum ad iter se compararet, Carama
sum Temir colloquium exorsus : 0 Chan , ail , infi- bize bego complures arces et 322 oppida donavil :
nilas præpotenti Deo gratias el lymnos debemus el IsvendiariCastamonam , Congerim , et Calazugen .
uterque, tum quod mihi misere claudicanti, ab copressit. Atque his rebus gestis , in regnum sa
ipsis Indiie linibus, ai portas usque Sivastæ urbis reversus est . Acciderunt autem brc omnia , qua
imperium largitus sit, tum quod cx altera parle a nobis exposita sunt hactenus, ab anno 800 , us
tibi a Sivaslik manibus, ad ipsos usque limites que ad annum 804 ( Chr. 1403 ). Temir Chan aport
Ungariæ , dominatum concesserit. Si Deo luberet Parthos annis 40 rerum potitus fuit : Gilderun vero ,
wiversum orbem terrarum partiri , quid majuscс cujus mortem indicavimus, annis duntaxat 14 reg
pavit.
claudo dare posset ? Idcirco non abs re guagnis ipsi
gratiis agendis obnoxii sumus . Tu vero parum for Filios Gilderun Chon sex habuit : quorum unus,
tasse Deo gratis fuisti, ac propterea talis ac tanta Mustaphas Zelebis, amissus fuil in Temiriano præ
tibi calamitas accidit. Quie cum dixisset, denuo lio : quinque remansere reliqui superstités, Emir
Bajaziiem interrogans : Mi Chan , ait, si tua situm Soleimanes, Isa Zelebis, Musa Zelebis, sultanus
esset in potestate, mecum ut ageres pro libitu tuo : Muchemetes, et Casan Zelebis, qui tempore prælii
quid obsecro de me faceres ? age , veritatem dicito. adhuc erat Xtate tenera .
Tum Gilderun Chan , quem ferocis animi hominem Exstincto Bajazite, convenerunt in unum Alis
ſuijse accepimus, non sine bile respondisse fertur: bassa , Eines begus, el liazan aga : decretoque
Equidem te , si fortuna propilia meam in potesta- unanimi ex Analolia in Romanian reverti statye
lem venisses, ferrea conclusum cavea mecum hinc riini .
inde circumduxissem . Quo Temir audilo, mos e Sultanus Muchemetes Amasiam ' profectus, quieli
ferro caveam parari jussit : et in eam carceris loco se dedit, parum de rebus aliorum sollicitus. Isa
Bajazitem inclusit. Secundum hæc, permissa militi vero , et Musa , varie se mutuo persecuti sunt in
licentia per universam regionem hinc inde se dif- D regione Carasina, dovec Musa landem Isam com
fundendi, atque omnia rapinis vastaudi. Temir prehensum occidit. Quo facinore patrato , Prusanı
ipse Prusam abiit, ibique thesauros Bajazitis inven profectus, in olio vivens, a rebus gerendis abstinuil .
los sibi vindicavit . El quando jam imminebat Non multo post arina contra Musam quiescentem
hiems, simul ei hibernavit in Anatolia , et proceres sumpsil emir Soleimanes. Hoc ille cognilo , mox
qui ad ipsius patrocinium confugerant, in Caramaniam arrepta fuga se recepit . Emir
tum fortunis suis resliiuit , tum muneribus Soleimanes, ut res silas . constabiliret, sororem
amplissimis affecit. Atque hoc modo singuli suam , cum fratre natu minimo, Casane Zelebi ,
suas ad ditiones reversi sunt. Osnianis vero Constantinopolim misit, eosque Constantino dedit
provinciam , cui nomen Osmania, Tataris Temir obsides : ne quod scilicet dissidium inter eos exo
attribuit. Quod cum Bajaziles inaudisset, magnum rirelui, sel pacem potius inter se mutuo cole
animo dolorem cepit. Erat in more Teroiri, ut castra rent.
locum molurus nonnunquam ad Gilderunem acce-. Hinc in Romaniam transveclus emir Soleimancs ,
deret eoque perhumaniler salutalo, rectene valeret lladrianopoli cæremonia Turcis familiari factus est.
a. seưus , quæreret . Quoda.n ergo die Gilderun , hac imperator, anno 805 ( Chr. 1404 ) .
500 ANNALES TURCICI.
600
Ejus rei nuntio accepto , legatum sultanus Mu- A menta jam ad eam altitudinem perducia fuerant ,
chemetis Amasia misit ad cnirem Soleimanem , fra- ut cjus loci , quo templum condebatur superficiem
trem nalu maximum , qui ei tum munera ferret, æquarent.
lum suis verbis hæc renuntiaret : Quando sic Deo Cum autem sultanills Mucbemetes, cujus Amasia
visum fuit, domine ac frater nalu maxime, ut pa- sedes eral, de bisce rebus omnibus , ut erant gestir ,
reniem utriusquc nostruro rebus humanis eximeret : eertior factns fuisset ; nimirum Musam , Soleimane
magnopere mibi gratulor, te uobis salvum el de miedio sublato , Romani:r sive Græciæ imperio
incolumem relictul. Cui cum enir Soleimanes poliium : bello Musam persequendum statuit, et
vicissiin venuste formæ pueros , puellas, vestesque expeditione suscepola , Prusam duxil : omnesque
sericas, el alias res varias ac elegantes misisset : Anatoliæ provincias, emiri Solcimani (ratri non
sancito fædere mutur, pacem inter se coluerunt. multo ante subditas in potestatem redegit. Itidem
Post hxc ablegatis in Caramaniam suis hominibus, in Romania nec ipse Musa reruin suarum cura dle
ejus provincia domino significari jussit emir So- posita, quid agendum sibi foret, circumspiciebat. .
leimanes daret operam , sic uti custodiretur Musa 323 Ante omnia Scachum Melicum , cui duntaxat
frater, ne qua possel elabi . Adeoque Caramum Unus
erat oculus, Vezirem creavil : Samobuna
obtestari se diligenter id curaret, modo ei grata B
filial, Cadilescherum esse voluit : ducem stipen
Soleimanis esset amicilia . Siquidem hoc ab ipso diariorum signiſeris præfecit : provincias deniqie
impetrasset, vicissini ei se omnia charitatis et be suos inter familiares ac militares viros distribuil.
nevolentiæ officia exhibituruin .
Reliquerat emir Soleimanes liberos superstites, fi
Musa cum subolfecisset, Caramaniæ principem lium atque filiam :qui Constantinopolim profugerunt.
eum emire Soleimane mutuam in gratiam rediisse : Durantibus hisce dissidiis intestinis, etiam urbs Vi
fuga sibi consulens, ad Isvendiarein propere con- dina, ad Dariubium sila , defecit ; sed Musa, ducto ad
cessit. Ejus rei fama ad emirem Soleimanen delala, versus eaip milite, rursus imperium accipere coegit .
mor arnia in Isvendiarem expedivit : cujus ditionem
Idem Musa , relicta Vidina , Buruvadam et Male .
ingressus, propler Gerlen ad ripam Aluminis castra
locavil, et militem istic in hibernis habuit. Erat in
ram copias dusit, eaque oppida sibi subjecil. Ma
iis locis nigra populus ingens, sub qua genio quo- gnam in omnibus provinciis tyrannidem exercuil.
Occupavit oppidum Chiupurlim , quod Lazari
: idie inilulgebal, et helluabalur. Tandem composito ditionis erat . Suos eliam excurrere nonnunquain
curo Isvendiare negotio, relictaque ipsius regione, jussit,ad ipsa usque moenia Constantinopolis : ita
profectus est Isnicam , ubi lotos dies in conviviis a quidem , ut ipso imperante , Constantinopolitani
et coinpolationibus exigebat. Nihilo minus secreto portas urbis aperire vix auderent. Accidit autem
Musam secum habuit Isvendiar, eumque navigio aliquando , ut ad Silyuriam accederet ; quam dum
impositum , per pontum Euxinum in Valachiain oppugnarel, egregie se inebantur oppidani, et in
deportari curavil. Eral id temporis Vaivoda Vala liostem animose pugnabant. Dum utrinque manus
cliæ quidam , cui nomen Murzes. Hic et hospitio conseruntur, Scachus, Melieus, Musæ Vezirazames,
excepit eum , el viam aperuit et anxilio fuit ut Ro hero deserto, Constantinopolim se recepit . His per
maniam ingrederetur. Cum ladrianopolim perve- spectis insidiis et astu Melici , vehementer animo
nissel, mox ab exercitibus, eo confluentibus, impe Musa perturbari , conversoque itinere, Iladrianopo
l'alor salutatus fuit. Emir vero Soleimanes , licet lim reverti ; et quis hujusce transfugii futurus
occupatain a fralre Romaniam intellexisset univer esset exitus, secum ipse dispicere. Vicissim ex ad
sam , nihilo tamen minus perpetuo luxu et hellua versa parte sullanus Muchemeles omnino cum
lionibus suis vecupabatur. El quoties e mero jam Musa prælio congredi statuebat. Erat huic Vezira
ebrius incaluerat, sæpenumero voces has ingemina zemes , Bajasites bassa , quo cum sollicite consulta
bat : Musa, Musa , quid tibi meis in regionibus est bal,quonam modo navigiis in Romaniam transmitti
negotii ? Neque magno temporis interjecio spatiu, D Prelun possel. Forte fortuna tum Scachus quoque
securus ipse , ac metus omnis expers, a Musa fralre Melicus ad sulianum Muchemelen Constantinopoli
fuit obrutus. Jbi cum a ducibus et administris re- veneral. Itaque Bajazites bassa Muchemeti auctor
rum suarum , ad Musam transeuntibus, ejusque mia erat, ut is eliai arcessilus deliberationi adhibe
litiæ se devoventibus, desereretur , fugam arripnit, retur, quid ipsi faciunduin pareret, explicaturus.
in qua vicum ad quemdam perveniens, ab ejus Ille vocalus in consilium , accessit : et intelleclo ,
incolis fuil interemplis. Eum vicum Musa , cum cupere Muchemetem in Roinaniam exercitum trans.
ipcolis universis , cujus landem vel sexus, vel ætatis portare, modo, de ipsius consilio viain rationen
cssent, igne subjecio concremari jussit, bac adjecta que commode transjiciendi cognosceret : respone
voce : Cur fratrem meum vobis necare libuit ? Se- dit, omnino Constantinopolim millendos legalos,
cuduin hæc reversus Hadrianopolim , plene rerum et eum Teggiure pacis ineunda fædera , quo fieri
poilus fuit anno 818 ( Chr. 1411 ) ; emir autem permissu ipsius el adjumenio transjectio posscl.
Soleimanes imperavit annis 7 . Non eniin frelum ullo alio transmilli loco posse,
Abboc iuchoata luit lladrianopoli structura lem- cum Gallipolis in poteslale Mose sil . Erat id lem .
pli longe amplissim , cujus ip150 superstite funded poris insigni vir quidam auctoriiale præditus .
601 ANNALES TURCICI. 602
hominc Faselulla, qui Cadii sive judicis officio A recipite. Mux qui locupletiores erant, in arcem
Geivisæ fungebatur. Is el nolus erat et familiaris suis cum rebus migrant. Posteaquam ail arbem 324
admo-lum Teggiori Constantinopolitano . Hunc igi- Caramaniæ begus accessisset , Ibases arci semet
iur ablegarunt nti cuin Teggiare de pace ageret : jucludil. Quo Caramanus animadverso, civitatem
qua inter utramque partem sancila, profectus Pru- igne subjecto concremavit. Inde versus arcem cu
sa sulianus Muchemetes, ad littus maris e regione niculos agere cepil. Ibases ex adverso cuniculis
Constantinopolis accessit. Illi Constantinopolitanus suis all hostium cuniculos perductis, et aqua in
Teggiur naves suas obviam misit, ipsum in Roma- eos derivala , Caramani fossores aquis obrutos er
niam cum exercitu trasvehi curavit. Ejus Musa stinxit. Interim vero dum ad Prusam res utrinque
rei factus certior : Hadrianopoli relicta , regionem geritur acriter, el citra intermissionem , inopina
Lazari peliit. Interea venit Inziam sultanus Muche- to Musæ cadaver eo deporlalum , prope therm :1s
meles, atque ibi castris locum delegit. Mox Alis monumento paterno infertur. Id ubi Caramanus
begus, Eurenosis begi filius, suis copiis ad sulta- fieri vivit, confestim motis castris , suam in pro
num Muchemelein defecit : post quem et Michael , vinciam exercitum abduxit.
Jochzi begi filius, cum milite suo ad eumdem ac- Secundem hæc profectus e Romania sultanus
cessit. Et erat is Musæ beglerbegus. Horum con B Muchemetes, transmisso freto, Prusain adiit, ilii 1

firmalus subsidiis sultanus Muchemetes, ulterius que majoribus coactis copiis , el adjunctis sili
processit, et lladrianopolini venit . Quotquot autem duobus in belli societatem principibus, Isvendiare
Turcici proceres per Roinaniam hinc inde dege- videlicet, ac Germiani domino ; cum eis adversus
bant, universi Musa deserto , ad sultanum Muche- Caramanum expeditionem suscepit. Ingressos
metem se contulerunt .Nec a Musæ partibus ulli autem Caramani ditionem , mos oppidum Vars: cum
mansere milites, præter Acanzios . Secundum hæc subegit, incolis absque mora de litionem facienti
digressus Hadrianopoli sultanus Muchemetes, Mu- bus. Inde Coniam cum exercitu contendit, ubi curu
sam a lergo persequi non desiit, el cum eo pro- princeps urbis ei suis cum copiis occurreret ,
pler oppidum Samocovam prælium iniit. Cum au- prælium inter se commiserunt, quo sultanus Mu .
tem animadverteret Musa , non satis sibi virium chemetes superior fuit, et Caramanus cum siipre
esse ad resistendum , fugæ se dedit, et fugienti mo copiarum suarum duce, Zebuco Mustapha, in
equus in profundum cænum prolapsus fuit. Erat hostium potestatem venit. Multis ultro citroque
ei fomulus quidam, vestium sarlor, et servilis ho- colloquiis habilis, tandem compositum fuit dissi
ino condirionis , cui nomen Sarudzes. Hic equo dium, ct mulua reconciliata grava : scd ita tamen ,
domini, sic humi prostrano , tendines incidit, cap. Cut Caramanus sultano Muchemeti tribus oppidis, it
lumque dominnm suum Musam ad sultanuin Mu- uni castro cederet. Quorum locorum deditione
chemetem adduxit. Sub initium noctis in tentorio facta, vicissim Muchemeles Caramanum muneribus
quodain Musa strangulaliis, statim eadem no- cohonestavil, et libertati restituituin suam in prima
cle Prusam avehi jussus est, ut istic in avi vinciam remisit. Muchemeles ipse Prusam reversus .
monumento conderetur. Imperavit annis tribus et non diu istic hæsit : sell iter repium prosequens,
dimidio . Mechemelem begum , Michaelis filium , trans fretum Hadrianopolim properavit, lit bello.
qui Acanziorum dux erat in exercitu Musæ, capti- Valachos invaderet. In id bellum et a Caramano.
von sultanus Muchemetes ad urbem Tocatam el ab Isvendiare bego copias auxiliares impetra
deportari, et ibidem custodiri præcepii, Samobu- vit : quibus ad suas adjunctis, in hostem progres
nr,vero filium , qui oflicio cadilescheri fungebatur , sas, ad Danubiuni castra lucavit ; ubi dum cas
Con nxoribus et liberis Isnicam jussit abduci , ubi tellum exstrueret, magram suorum manum.2.1
mille asproruin annonam ei singulos in menses Valachian trans flumen immisit, it prædis actis
assignavit. Pedilum Musæ dux in Valachiam auſu- eam depopularentur. Milites e Valachia salvi , nullo
git. Hoc modo Turcorum imperator factus sulla- o accepto detrimento, irans Danubium , maximis all
nos Muehemetes, universa subacia Romania anno cti spoliis, rediere. Quod cum regionis voivoda
816 ( Chr. 1414 ). cerneret, aliud quod ageret nihil habuit, quam
Inito regno, legatos ad omnes sibi vicinos prin- ut pace cum sultano composita , quotannis se tri
cipes misit , ac pacis et amicitiæ fcedera cum eis bulum missuruin polliceretur, eoque nomine lie
pepigit. Interea vero, dure adbuc Musa Mucheme- lium daret obsidem . Quibus rebus gestis, Prusam
tesque bello semet invicem in Romaniam perseque- Muchemetes repetiit, et inde copias ad oppidum
bantur : Caramaniæ princeps Prusam exercitum quod Samsonis dicitur, traduxit ; quo quidem oc
adduxit. Ejus expeditionis rumore ad se perlato, cupato , complures in iis locis Talaros , a Temire
Ibases bassa , qui cum Prusæ cum bassæ imperio Chane relictos, invenit. Hos edicto publicato, in
præeral , arcessitis ad se Pruszis civibus, uiti cum Romaniam migrare jussit : et ditiuncula quadam .
eis de imminenti bello deliberaret : Caramaniæ haud procul a castro Cinoza , donavit, ut ibi" domia
princeps, ail , arma cepit, ul nos opprimat. Vos cilia sibi constituerent . Erat enint is locus incai .
operam date, ut ad excipiendam illicis vim , instru- lus et desertus. Atque illa quidem vicinia et regio
ai sitis , el cum faculta ! ibus vestris in arcem vos in hunc modun Tataros acrepil incolas , qui ean in
603 ANNALES TURCICI. 601

hodiernuni usque diem possideni. Interea dum A Serras ad sultanum Muchemelem adduxerunt. Erat
his rebus intentus erat Muchemeles, in Anatolia april sulianum magnæ quidam doctrinæ vir, nomi
seditio quxdam coorta fuii, auctorc Burgluze Mu- ne Meulana Cheider, oriundus e Parthia , unde se
siapha , qui Scheichis Bedrodinis quondam æcono- ad Muchemetern contuleral, qui eum pro viro san
inus fuerat. Et scheiches ille Bedredines, u !i su- clo colebat, et a latere suo nunquam discedere p:
pra diximus , apud Musam cadilescheri munus tiebalur. Is banc sententiam tulit, ut capitis quidem
gesseral, Isnica deinceps exsulare jussus. Hic er- supplicium scheiches Bedredines luerel , sed mini .
yo Mustaphas in agrum Aidinensem profectus, me tamen fisco facultales ipsius applicarentur.
magnam ibi seditionem excitavil : persuas's incolis Sullanus crgo Muchiemeles, hac in eum lata senten
ut ipsinis potestati se permittereni, et imperium tia , puena suspendii apud Serras hominem affecit.
lubentes acciperent: nomen interim prophetæ men- Poslea vero, quam exspirassel, cadaver ejus de
tilus, ut eo facilius res novas moliretur. Ubi de hoc patibulo detractum et terræ mandalum fuit. Inile
molu Isnice scheiches Bedredines accepisset , sullanus Muchemetes Prusam reversis, ad aliquoil
economi videlicet sui res tantum incrementi suine- ibi tempus substitit. Hadrianopoli templum , quo :l
re : mox Isnica relicta ſugam arripuit, et Isvendia - frater ejus emir Soleimanes exstruere cæperal, ab
rem adiit. Apud hunc cum aliquandiu substitisset, B solvi curavit. Aliud etiam Prusæ fanuin , cum scho
navim conscenil, et itinere maritimo Valachiam la et renone, condidit . Alque hisce gestis rebus,
petiit . Sulianus aulem Muchemeles intellecto ba- vivendi finem fecit. Ejus loco sultanus Murales
bere jam Burgluzam Mustapham selectorum mili- filius imperator factus est, anno 824 (Chr. 1422 ). Qui
tum ad tria millia, copias suas in eum , duce sulla- Pruse cadaver patris monumento , pro more, inlulil .
no Murale filio, misil . Is ubi B:ajazite bassa expe- Secundum hæc secuta fuit universorum in Ana
ditionis socio , cum exercitu ad defectionis aucto- tolia defectio, nimirum Ismyre principis, et Men
ram pervenissel, accidit ut impelu repentino se thesii : el ad sunimam , omnium ab omni parle
invicem invaderent, et manus tam animose conse- procerum . In Romania namque pro sullano se
rere! t, ut illo prælio ingens hominum multitudo quidam gerebat, cui non en Dusmes Mustaphas.
caderet. Tandem Burglizes Mustaphas, in frusta Is liliun se Gilderunis Chanis profitebatur , et
concisus periit . Bac de illo , et complicibus, ob- plerumque solebat in oppido Vardario degere.
lenta victoria , rediit ad pristinum imperium om Transierunt in partes ipsius etiam proceres qui
vis ca dilio , distributa deinceps inter sultani Mu- dam cjus familiar , quos Eurenoses begos vocant.
chemeris mililes. His rebus gestis, Bajazites bassa с llorum subsidiis adjutus, Serras obseilit : quæ qui.
('lim sultano Murale Manissam duxit exercitum : dem vrbs, una cum arce , mox deditionem fecit.
quo ipso etiam in loco quidam erat bomo seditio- Flinc progressus ulterius, Hadrianopolim jre per
siis, Torlaces Huggiemal, stipalus bis wille viris , rexit : quo cum accessisset , incolæ portis reclusis,
qui cum sectabantur. Hos cum Bajazites asseculus ejus se lidei polesiatique permiserint. All summam
Suissel, lerga dare coegit , et ipsum Torlacem cum lola Romania in parles ejus concessit . Alio tamen
aliis aliquot conjuratis captum , ibidem suspendio Porta loco non erat, quam Vardarii. Posteaquam
necari jussit . Interim profeclus Serras sultanus sullanus Murales, qui loc tempore Prusz deze
Muchemeles, eam civitatem occupavit : el cum bal in otio, de hisce motibus certior factus ſuisset ,
animo suo constituit, Salonicam quoque 'pilitum Bajazitem bassalu copiis instruclum misit, qui
corona circundare . Durante vero Serrensis urbis hunc regno depellerel . Cum primum is Hadriano
olisi lione, Scheiches ille Bedreddines, quem in Va- polim in Romaniam venissel , ab hero suo defecil,
lachiam profugisse diximus, Romaniam ingressus, ac Dusmi Mustaphæ se dedidit : a quo vicissim
aliquot sophilarios ante se misit in agrum Zagoren- veziris dignitate fuit ornalus . Eidem el Is
sem , vulgo persuasuros , imperium Scheichi Bedredi- myræ princeps , Chuseines hegus sentet adjunxit.
ni divinitus esse destinatum ; saltem paucos intra o Magnum tameu peditum numeruin , quos Azapos
dies adventum ejus præstolarentur. Cum ergo vocant , collegit Dusmes bic Mustaphas, el insignia
scheiches Bedredines jam propius ad eos accede- concessit illis privilegia , qui sponle militiam ipsius
rel, wagnus seliliosorum pumerus ad ipsnm . seclabantur . Cum igitur ingentem jam coegisset
confluxit , et illorum 325 quoque non pauci , quos exercitum , eo consilio discessit Hadrianopoli ut
imperante Musa beneficiis obnoxios in magistratu Prusam contenderet : a qua urbe cuin jam itinere
sibi reddideral, dum apud illum cadilescheri oficio unius diei abesset, vezirem suuin , Bajazitem bas
fungeretur : ita quidem , ut hominum copiis non sam , supplicio capitis affecit . Interim Murales
coulemnendis cinctus esset . Verum iidem animad quoque de bello gerendo cum suis deliberabot.
verso, minime felicem fulurum , molus illius exi-. Suadebant vero , qui buic a consiliis erant, ut
tum : Bededrive deserto , eliam arma, quæ sunipse- Meclimelem begum , Michaelis filiuin , e carcere
ralt, deposuerunt. Harum turbarum accepto nun- Tocatensi revocarci, ac libertati restitueret. Nunc
tio , insignem esercitum in ayruni Zagorersei igitur arcessitum e custodia , secum in expeditiv
sultatius Muchemeles expedivil : qui scheichem nem banc sultanis Murales sumpsit, ac Prusa re
Butredinem ibi deprehensum ceperunt, el caplum licta , ad awnem Ulubatam processit , et justa posle
605 ANNALES TURCICI . 606
tern castra melalus est. Eodem cum et Duismos A lbidem mortuus est Ibraimes bassa , Chelilis bassa
Mustaphas venisset , ex altera parte pontis locum pater, anno 832 (Chr. 1430) .
castris delegit. Hoc modo collocatis er a :lverso Murales autem , quietis et otii lungioris impa
copiis utriusque principis , Mechemetes begus, Mi- tiens, bellum se suscepturum suis edixit , divinitiis
chaelis filius, militibus a Dusme Mustapha stanti- sibi mandalum . Itaque maximas copias ad urbem
bus cognoscendum se præbere, ac peramanter eos Salonicam adduxit , eaque politus est, exerci'll
compellare. Quo facto, cum proceres atque mili- spoliis opinis dilalo : quod quidem accidit anno
les, qui se cum Dusme Mustapha hac expeditione 833 (Chr. 1431 ) .
conjunxerant, Michaelis filium agnovissent : noctu Capla Salonica , nonnihil a bellicis occupationibus
Auvium Ulubatam transgressi, ad sultanım Mu- abstinere constituit , et ad ionlana Zogie pro
ralem se contulerunt, eique se dediderunt. Id ubi ſectus est . Quo tempore natus est ei filius, cui 10
Dusmes Mustaphas feri vidit , ad amnem Bugam men Muchemetis imposuit, eodem anno 833 (Chr.
profugit, magnaque pecunie vi Bugæ oppidi Cadio 1431).
donaia, ejus ope salvus evasit ; et propter Galli- Edito in lucem filio , novos signari jussit aspros :
polim trans fretum in Romaniam reversus, ibidem mosque rursus ad montana se contulit . Id temporis
ad aliquod tempus quievit, navibus in terram sub . B etiam Hadrianopoli templum , et ibidem in arce
vectis . Eum sine mora secutus a tergo sultanus veleri palatium clegans ac deliciosum exstrui jussit,
Durales, copias suas mercatoruin navigiis imposi- anno Mahumetano 835 (Chr. 1432) .
las in adversum listus vehi curavit, et castris in Anno autem sequenti prorimo , cum Hadriano
Ezea planilie locum cepit. Tum vero Dusmes Mus- poli degeret, quodam Mercurii die , şub vesperam ,
staphas motis castris, versus Bolairem fuga se re- usque adeo lumen solis defecit , ut tenebræ ter
cepit : unde cum Hadrianopolim pergeret, a suis rani occaparent. Eodem anno cometes etiam cau
desertus fuit. Nec multo post captus , et Hadriano- datus apparuit .
polim ail sultanum Muralem perductus , illius jussu Tunc et Eurenosis begi filius , Alis begiis, in
de pinna quadam ai murum urbis suspensus la · Allaniam copias duxil, irrito plane conatii. Neque
queu vitam finiit. Mox ibidem sultanus Murales in multo post, Herzegovinam aggressus, ibidem quo
segi um thronum collocatus, et imperator a suis que cum exercitu vicius fuit, anno 836 (Chr. 1435 ) .
salutatus est, anno 827 (Chr. 1425) . Erat ei frater 1 :ac clade accepta , dum Hadrianopoli · Murates
in Anatolia , cui nomen Mustaphas. Is etiam ma- sultanus quiesceret ; limitanci duces, pripsertim
gnas ibi turbas dedit : sed tandem Murales expe . Sinan begiis, Isacus begus, et Turchanes . begus.
diliovem adversus fratrem suscepit, et Isnicæ eum adeunt, et orant : potcslalem sibi faceret,
captum necari jussit ; unde Prusam vecius , et invadendæ ac depopulandze Albaniæ . Quod cum
juxta palrem condilus fuit. Secundum hæc rediit eis concessisset, ipse præaltum prope Prusam
sullanus Murates lladrianopolim , quo cum pervc- montem adiit, quem nunc nontem. Calogerorum
nissel, de voivada Valachi defectione cognovit. vocant : ubi æstatem illam anni 838 (Chr. 1435) .
Quapropter ductis in Valachiam copiis , regionen exegit. Inde reversus lladrianopolim , adductam
universam fæde diripuit, et amplis potilus 326 jussu suo Bulci filiam matrimonio sibi junxit.
spoliis, lladrianopolim reversus est , anno 827 . Hoc anno rursus Eurenosis begi filius, Alis be
Inde rursus in Anatoliam profectus , Ismyrze guis, in Albaniam profectus, maximas prædas egit ,
principem ditione sua expulit, et prælerea regio- et ampla spolia reportavil, anno 839 (Chr. 1436) .
nibus , Mentesianæ , Aidinensi, Sarchaniæ , et Che- Murates au :em cum exercitii Caramaniain iu
midensi, præsidia suorum imposuit, deductis eo- gressus est . Sed rebus cum Ibrahime bego, regio
dem coloniis, dl agris inter snos distributis. Gesla nis principe, transactis, pax inter eos constituta
vero fuerunt hiec eodem anno 827 (Clir. 1425) . fuit . In redilu castrum Buruzen sibi subjecit, anno
Post illa cum ad tempus aliquod Prusæ substi- D 841 (1437 ) .
lisset, quieli deditus : tandem suscepla rursus in Inde repetiit Hadrianopolim , atque ibi templum
Romaniam profectione, Lazari ditionem ingressus ædificare cæpil : cum quodam Veneris die, summo
est, eaque despotam senem prorsus ejecit, anno mane, primum lapidem manibus ipse suis po
suisset .
Mahumetano 829 (Chr. 1427) .
His exantlatis la boribus ac molestiis , quieti se Post hæc in Ungariam irrupit, el sex in ea ca
quidem dedit, sed non diuturnæ : dum Anatolije stellis potitus est , anno 841*(Clir. 1457).
montana peteret, caplandæ frigidioris auræ causa . Unde reversus, aliquandiu bellis abstinuit, et
Rursum vero transjecit in Romaniam , et armis instiluta solemnitate maxima, sulianum Muche
Lazaro illatis, universam ejus regionem populatus metem filium circunicidi curavit. Hac festivitate
est , anno 830 (Chr. 1428) . peracta , Semendriam duxit exercitum , eamque
Hinc quidam ex proceribus , cui nomen Hoser munitionem in potestatem redegit , anno 842 (Chr.
begus, in Anatolia dirionemi Zielucam Muratis im- 1458) .
perio adjecit, anno 831 (Chr. 1429), cum interim Hinc ad Albam , quam Græcam vocant, accessii :
şullanus ipse Hadrianopoli quiele se reficerel. sed cum eam expugnare non fossel, abductis copiis,
607 ANNALES TURCICI.
aliud iter arripuil, Novam adeundo : quam arcem Alum restituit, el ex illo tempore solida fuit ami
runi omni agro finitimo suæ ditionis fecit. Ulie-
rius etiam progressi . Romaniæ beglerliegus Punt-
chus, cui nomen Scachus Abedines bassa, et Edzes
begiis, et Isacus begus omnem illam provinciam
rapinis exhaustam Muratis imperio subdiderunt,
anno 843 ( 1439) .
Sulianus autem Murales, relictis hisce locis,
izdrianopolim reversus est : ubi cum aliquan-
tisper subsisteret, Mesiti bego id negotii dedit, ut
per Valachiam in Ungariam penetraret, omnemque
regionem illam direptam vastaret . Sed Mesiti
Ungariam ingresso , non ex animi sententia suc
cessit expeditio. Quippe cum universis copiis suis
casus el interemptus fuil, anno 845 (Chr. 1440 ).
Ejus cladis acceplo nuntio , Sophiam Murales B dilescheri fungeretur : amborum virtuti ac fidei
sultanus se contulit, ibique castramelaluis , begler tam filio, quam provinciis imperii, commendatis.
begum Romania , schacum Abedinem bassam ,
cum universis Romaniæ copiis, el Acanziis, et
Gewizaris, expedivit, ut, peragrata Vatacliia, in- peditioni accinxit, ductis secum Ungaris, Germa
sariam popularentur. Eos in Ungarorum fines de
lalos impressione subita Jancus invasit, cecidit,
interemit : ipso etiam beglerbego necalo, el eain
dem cum Mesite belli fortunam experlo. Conti
Serunt hæc anno 846 (Chr. 1441 ) .
Caramaniæ begus, de hisce Turcorum cladibus
certior factus, Anatoliam cum copiis ingressus,
Belulen oppidum tentavit. Id ubi significatum sul
lano Murali fuisset, expeditione magna celeritate
с
suscepta , Ibrahimi 327 Caramano bellum intulit:
quo in montuosa loca , præque saxis invia , dilapso :
Transactum denique negotium fuit, et sultanus Mu
rates lladrianopolim rediit.
Accepil aulem id temporis nuntium de morte
filii sui, sullani Aladinis., qui Amaside rebus hu-
manis excesseral . Dum propter illius obilum
adhuc in luctu esset, rex Ungarorum , cum lanco
et Lazari lilio, sese movit, et cum exercitu .ad
clisuras Isladinas accessit. Adversus hos profectus
Romaniæ beglerbegus Casanes bassa, cum Tur-
chane begi, et universis Romaniæ copiis, el cum
Acanziis, prælio cum eis congressus est . Sed cum
Turchanes begus, amisso vigore animi, præ for-
snidine ac desperatione se fugæ dedisset : Casanes D tinopolim cum exercitu profectus est, et e regione
dassa cum reliquis militibus , quotquot adversus
hostem cum eo cubstilerant, cæsus fuit. Sultanus
autem Murales, perlata ad se rei lam infeliciter
geslæ fama , cum omnibus Genizaris, et aulæ co-
milatıl, lladrianopoli discessit : et evocalis undique
omnibus ad banc militiam , qui arma ferre possent ,
etiam pedites Europæos magiin numero con
scripsit. Gerebantur autem hæc hiberno tempore,
cum ingens frigus essel. Ubi ad Christianorum
castra pervenlum fuisset , multis utrinque dimi-
Catum levioribus præliis. Tandem vero Christia-
nis exercitum abducentibus, etiam Murales itinere
converso ladrianopolin se recepit : pace prius
inter se Lazarique filium sancita, cui principa.
COS
citia junctus.
Interea Caramanus Ibrahimes begus Analoliam ,
moto bello, turbavit : quod ubi nuntiatum sultano
fuisset, in Analoliam transiit : et cum Genizarorum
aulici comitatus, Anatoliæque copiis, Caramanum
in vasit : qui mox fuga rebus suis consuluit. Erat
apud hunc in auctoritate maxima Sarumes quidam
Jacupes, pro viro saneto babitus. Is ad suilanum
Muratem ablegatus, invicein utrumque sibi recon
ciliavit. Qua pace confecla, Murates exercitu di
misso, Manissam profectus est : ubi cum sponte
se imperio abdicasset, tilium sibi sultanum Afuche
melem substituit, eique Chelilem bassam veziren
adjunxit, cum Meulana Chusrone, qui officio ca
Id factum anno Mahumetano 847 (Chr . 1442) .
Rex autem Ungariæ cum Janco novæ semet er•
nis , Bohemis, Polonis , lialis , el Valachis : quo
rum omnium ingens erat multitudo, videlicet lio
minum ad octoginta millia. Tormenta quoque
bellica rotis imposita vehebantur, numero' qua
dringenta. Milites ipsi ferro prorsus arin ati lecti
que conspiciebantur. Cumque transmisso ad
Alham Græcam Danubio , fines imperii Turcici
transgressi fuissent : Maleram et Schulium oppila
vastarunt. Inde promotis ad Nicopolim castris, in
omnem illum agrum ſerro et igni sævierunt. As
cem quoque Buruvadam occuparunt, et imposilo
præsidio munierunt. Cuin a Nicopoli copias ahdo
cerent, secutus eos cum suis a lergo Mechemeles
Nicopolis begus, Syrusis begi Glius, et agmen ex
tremum adorlus, complures occidil , calaphracios
quosdam interceplos ad Porlam misit. De hisce
motibus sultanum Muralem mox Vezires certiorem
reddiderunt. Is Manissæ lim degebat, quo se
quietæ vitæ studio non ita pridem conlulerat.
Quanquam vero serius barum rerum nuntium ac
ciperel, tamen ad iter mature se comparans, Gal
lipolim advolavil : quo jam ltali magna cum classe
appulerant, et quominus in Europam transmillere
posset, impediebant. Quamobrem versiis Constan
illius loci , quo loco nunc arcis nove structura cer
pitur, mercalorum navigiis usus, in Romaniam
Iransjecit. Cum Hadrianopolim pervenisset, mons
strali sunt ei Christiani cataplıracti, quos Meche
meles begus ceperat, et illuc miserai. His visis ,
vultum erigens: Bene nobis res nostra suceedenl,
ait, propitio Deo. Slatimque cum præpolenti, lai
ex Anatolia, quam Romania colleclo exercitu , ma
gnaque peditum mano recens conscripla, Hauria
nopoli discedens, in hostem recla duxit . Concur.
rerunt excrcitus ad stagnum sive paludem Varnen
sem , ubi dimicatum inter eos acerrime, inulta cura
effusione sanguinis. Rex Ungarus ab uno latere
puguabat, ab altero Michael ille, cognomento Ni
609 ANNALES TURCICI. 610
ger : et tanto quidem cum impelu Aluralis invasere A ingressus est : vbi cum civilatem Geremen es
copias, ut hostium utrumque cornu in fugam pro- pugnatam dedisset excidio, et alia quædam oppi
pellerent ; atquehoc in conflictu beglerbegus Ana- dula cepissel , abductis copiis , Hadrianopolim re
tolix cæsus fuit. Solas adhuc Murales cum agmine diit, anno 850 (Chr. 1445) .
suo stabat immolus, cæteris ab utroque latere pro- Castris Hadrianopoli motis, in Albaniam duxit,
stratis , aut fuga dilapsis. Ibi tum Murates erectis el arcem Coiziacum in ditione Joannis occupavil,
ad cælum oculis, opem sui numinis et Mahumetis ac universam regionem rapinis exhausit. Albano
implorare solliciteque precari , ne se tam præsenti rum princeps Iscodaræ doininus, cum suis cedenis
periculo rerum desererent. Quibus precibus ila aufugit. Itaque Murales magnam regionis illius
conceptis, mox aleam prælii muialam vidisses. parlem adjunxit imperio suo ; cumque Christiano
Quippe rex , immodica ferocientis animi temeritate rum templa diruissct, ac in messiras commutassel ,
impulsus, in medios Turcos equum adegil , et Turcorum colonias in illa loca deduxit.
summo cum nisu Muralis ipsius caput petiit. Dum : Alis Murale rebus occupalo, nuntii advenere ,
in hunc modum furibundus progreditur, casu quo qui significarent , Ungaros, Saxones, Boemos ;
dam accidit, ut equus regius ad terram prolabere- B Germanos, et Valachos , maximis coactis copiis,
lur. Tum quidam e peditum numero, el alius ex jam ad Albam usque Græcam appulisse, progres
ordine Genizarorum , accurrentes , equi tendines suros ad ipsos Cosovæ campos. Ejus rei fama sul.
inciderunt. Itaque rege humi prostrato, mox pro tanus Murates impulsus, Albania relicla, Sophiam
vectæ vir ætalis, Cheser begus, qui tunc adhuc ex summa festinatione accessit , ibique substilit, in
Elpia fainilia supersles erat, ex equo descendens, omnem partem inlenlus, quo scilicel erupluris hic
regi caput amputal, 328 el sultano Murati offerl. motus esset . Simul expeditis in omnes provincias
Is, hoc spectaculo lætus, confestim regium caput liiteris, milites universos arma capere, et absque
haslä jubet afligi. Quod ubi factum fuisset, basla nura in castra convolare jussit. Fuere denique
in allum sublata clamari cæplum , regis boc caput collecta decem millia Genizarorum , et alia decem
esse . Tum vero Turci , qui prius fugæ se dederant, millia peditum , qui Turcis Azapi dicuntur. Præ
hoc audilo clamore, reflexis equis, rursus ad Mu terea magnus hominum numerus ad eum con
ratem confluxerunt. Qua re a Cbristianis animad- fluxit ex iis qni a militia cæteroquin erant iminu
versa , cum reliquis eorum copiis Jancus in fugam nes . Habebant enim Muratem pro viro sanctu .
se conjecit. Hoc modo victis Cliristianis, ac ſu- Copias ad summam innumerabiles collegit , ab aliis
gientibus, Turci eos ab omni parle persequi , ac c etiam rebus,, bello gerendo necessariis , egregie
plurimos occidere. Interea vero Genizari, ac pedi instructus : a tormentis majoribus, inquam , bon
les Turcici , currus et impedimenta Christianorum bardis, hastis, arcubus. Arcessivil etiam ad hanc
adorti diripuerunt, et ingenti politi sunt præda : expeditionem sultanum Muchemelem filium , ul in
qua quidem ad sullanum Muratem allala , mutuo ea patri comes adessel . Interea vero , dum in bo
sibi gratulati sunt, et illum diem in fastos referri stem ipse proficiscitur, Valachi Danubium navi
jusserunt. Exaclumque fuit ab eis totum hoc tri- giis transjiciunt, ut oinnem agrum Nicopolitanum
duum omni genere hilaritatis. His rebus gestis, ferro ac flammis vastarent : sed is conatus ex
imperium sultanus Murates iterum sullano Muche- ipsorum animi senientia non successit. Quippe.
meti filio restituit, et ipse Manissam reversus est. limitanei proceres in iis locis, Mechemeles begos,
Muchemeles regno rursuis inito, mox aspros novos et Isa begus, et Usguris filius, cum Acanziorum
signari nomine suo jussit, anno 849 (Chr. 1444) . copiis Valachos adorti, multos ex eis interfecerunt.
In ipsis autem Muchemelici regni novis auspi- Quod ubi factum Murales accepit, non parum
ciis, urbs Hadrianopolitana tota flammis accensa exbilaralus , alacri mox animo versus Cosova pla
conſagravit : et Genizari seditione cominola , majo- nitiem cum exercitu profectus est. Ducebat enim
res annonas postularunt : non plebi duntaxat D hominum ad octoginta millia , lani equitum , quam
injecta trepidatione, verum etiam
etiam beglerbego peditum . Ad Cosovä сampos cum pervenissel, ob
Chaduini bassæ mortis intentalo periculo : qui vium habuit Jancum . Quapropler utrinque pu
vix in arcem ad sultanum Muchemetem elapsus, gnandi facto initio, displosa fuere continuo diei ,
saluti súa consuluil . Interim Genizari per urbem noctisque spatio tormenta bellica . Tandem Jancus
fede grassari , et omnia per summam insolentiam in hostem acie producta duplici , Turcos ab uiro
diripere : donec tandem eis annona semisse unius que corno fusos terga dare coegit. Jamque solus
aspri augerelur, atque ita lumuluuantium anini adeo comitatus aulicus, sultano Murate non de
sedarentur. serio, locum suum in acie luebatur. Objectabant
Compositis hisce lurbis, Chelil bassa Vezir, et Christianis scuta sua Genizari, tormenta bellica
ali Romania proceres , unanimi consilio et con-
. in eos dirigebant, sclopelos obvertebant undique.
sensu Manissa sultanum Muralem iterum ad sum- Simul a lergo camelis, mulis, et curribus uese
mam rerum arcessiverunt : qui hoc accepio nuntio nunientes, lam fortiter hostis impetum sustine
mox ad sultaruni Juchemelem se contulit Hadıia- bant. ut Muralem cum bisce copiis suis, Chiri
popolim , et bieme sequenti cum cxcrcil Noream stiani loco submovere nulla vi possone, nec aliqua
 -
611 ANNALES TURCICI. 612
clade aſicerc. Cum aulem profligati prius a Chri- A ris in omnes provincias suas erpelivit, quibus
stianis in utroque cornu Turci , Christianos armo- omnes lam Anatolia quam Romaniæ coegit exer
rum onere nimio gravalos animadvertereni, de citus, conductis etiam vicies mille peditibus . Geni
industria ſugam arripientes , insequendi viam eis zarorum erant ad decem millia . Convolarunk el alii
apernerunt . Quippe Christiani se mox, instar di- com ; lures ad eum , quibus alioqui militandi neces
Juvii cvjusiłam , concitatis equis, diffudere . Sed sitas non incumbeba . Bellica quoque tormenta lo

Turci, qui fugam inierant, equorum cursu ad latus fundi jussit, instar dracunom . Ila cum oinni tor
inſlı:so, expediros et inermes Christianorum mi- mentorum apparatu , lantisque cum copiis Hadria CE
Jiles 329 invaserunt, quos nudos esse norant, et nopoli profectus , castra Constantinopoli admovil ;
in eos alacriter acinaces suos strinxerunt, id illi displosisque lormentis, muros, el pinnas corum ,

佛印 加 ,
cum fieri cernerent, celerrime cataphractos equi- disjecit. Christiani , quotquot urbi præsidio erant,
les silos secuti sunt : quibus ubi jain non essel fortiter illi quidem se defendebant : sed urbem lueri
integrum , in Turcos aciem denuo convertere : contra vim Muchenietis liaud poterant. Is enim ,
landem mutuis se vulneribus conticere cæperunt, concessa militi licentia, diripiendi Constantinopo
lឲ្យ
atque ita solutis et dissipatis ordinibus, exercitus lim , modo eam occupassent, usque adeo Turcorum

胡
omnis iu ſædaın sese fugam conjecit. Tum vero B animos accendit , ut magno illam cum impetu in
Turci, quos antea fugisse diximus, hinc inde con- vaderent , oppugnarent, per vim denique caperent. R
globali, Christianis a tergo ad ipsam usque muni- Potili vero sunt urbe Turci , die vicesimo mensis
tionem castrorum inhæserunt : fuitque deinceps Rebuilula . Sulianus Muchemeles , urbem caplam 83

pugnatum uirinque toto illo die, usque ad respe- ingressus,, hinc inde per eam obequitavit, obstu
ram , el a vespera rursus ad diluculum usque. Jan- pescens ad inusitalas ædificiorum formas. Cuin in
cus aulem , cum ita rem geri videret , astu se ab Atmindanem pervenisset, columnam ibi lapideam
exercilus Christiani reliquiis e castris subduxit et vidis, cui triplex erai imposilus serpens aheneus
profugit. Christianis ad extremum victis, Janci idemque triceps. Illum conspicatus, quidnam hoc
rebus omnibus , cum tormentis , et universo appa- essel idoli, quæsivil. Simul in eum contorta magna
ralu bellico politi fuere Turci : quibus ad sulla- vi clava ſerrea, quam pusdiganum Turci vocant,
num Muralem adductis, unus alteri porrecta manu, uni de tribus illis capitibus serpentivis labrum in 21

muluo semel excepere gratulabundi, lolumque iri- ferius comminuit. Quo facto , mox serpen les in 11

duum eo loco quiescentes , veluti festivitatemu
quamdam , singulari cum bilarisale celebrarunt.
Inde sultanus Muchemeles anle palrem Hadriano-
polim profectus est. Geslæ vero ſuerunt hæ res in
Cosovana planitie anno 853 (Chr. 1448) .
Murales elian Muchemelem liliun secutus est
Hadrianopolim , ibique tempus ad aliquod in olio
vixit, ila lanien , ut Romaniæ beglerbegum cuni co-
piis ablegarel, ad exstruendum arcem Gergonim :
qua perfe, la , Murales in Analoliæ montana, ca-
plaudæ frigidioris auræ causa , se conlulit, anno
853 (Chr. 1448 )
urbe magno conspici cæpere numero . Quapropter
C auctores ei ſuere quidam , ut missum deinceps il E1
lum serpentem faceret ; quando per id simulacrum
effectum fuerit , uii serpens in urbe nullus esset .
Hinc ea columna in hodiernum adhuc dienu durat .
El quanquam unius ahenei serpentis inferiore labro GU
.
dejecto, serpentes in urbem veperint, nocere la .
Sa
men nemini possunt. Eral eliam erectus equus
alieneus, cui stalua quaedam equestris insidebat.
Uirunique Muchiemeles demolilus est . Fer ur alilim
hac stalua pesti præclusus fuisse aditus, quo mi.
mus in urbem penetraret ac in ca grassarelur.
La

E montanis reversus, expeditionem in Albaniam Occupata Constantinopoli, Analoliæ niontana,

suscepit, ut arcem Beligradensem occuparet. Sed ir- recreandi sui causa , Muchemeles petiit ; el inde
rilus ille coralus ſuil, idcoque rediit Hadrianopolim , reversus in Albaniam copias duxit : ubi Siuri en
siec amplius ab illo lempore ulli vel expeditioni , in potestatem redegit, anno 858 (Clir. 1453) ,
vel bello interſuit : exstinctus die quodam Mercurii V. Anuo sequenti , Novam cum copiis aggressys,
qui decimus erat mensis Mucherenis, anno 855 cepit . Quippe Christiani rursus hac polili fucrani,
( Chr. 1450) , cum annis triginta unum imperassel. factum hoc anno 859 (Cbr. 1454) .
Successit patri sulianus Muchenicles filius in ad- Secundum hæc, ad Albam Græcam exercitum
ministratione regni, slalimque decimo sexto die adduxit : sed cum eam expugnare non possel, abs
dicti Biensis exercitum in Caramaniam duxil, el cessit , Periit ibi Dais Caratzes bassa, qui begler
10
bellum principi Caraiano, Ibrahimi bego, intulit . beyi munere fungebatur. Eodem anno 860 (Chr.
LI
Sed eo non multo post composilo, reversus est 1456 ) conspecti sunt duo comelie versiis vrien
Hadrianopolim , atque ibi novam arcem ædificare lemn sulem unus , alter ad occasum .
13
cæpil, eodem anno 855 (Chr.1450 ). Constantinopolim reversus, magoam celebritatem
Anno sequenti prosimo, videlicet 856 (Chr. 1451 ) , Muchemeles instituit, dum 330 Bajazilem lilium
non procul a Constantinopoli, loco quodain a lergo circumciderel, anno 861 (Chr. 1457 ).
Galatæ oppidi sito, munilisimam arcem ad mare Deinde coacto exercilu , in Soream abiit , ci ur
condidit . bem Gordum , cum oppidulis quibusdam cepit, anto
Absolulo hujus arcis xdilicio , mandata cuon liile- 862 (Chr. 1458).
613 ANNALES TURCICI . 614
Postea Semendriæ copias admovit. Rex aulem A instructa. Posteaquam huc appulisse:it copia Tur
Bozinensis sponte sua Semendriæ deditionem fecit, cica , Christiani seque fortunasque suas egregie pro
anno 863 (Chr. 1459) . pugnabant. Sed cum tandem muri tormentorum
Hinc rursus in Moream profectus, multa castella impelu pulsati corruissent, non arce tantum , et
cura oppidulis occupavil. Id temporis , die quodam civitate, per vim politi fuere Turci : verum etiam
Veneris, primo diluculo, sol adeo lucem suam ami omnem finitimam regionem Muchemelis imperium
sit ,7 ut omnia tenebris involverentur, anno 864 accipere coegerunt , anno 874 (Chr. 1470) .
Egripo devicia, Constantinopolim se recepit, et
(Chr. 1460) .
aspros novos signari jussil, anno 875 (Chr. 1471 ) .
Transmisit autem secundum ' hæc universis cum Dui Constantinopoli Muchemeles quiescit, Usum
copiis in Anatoliam , ulteriosque progressus, Ca.
chasanis Parthorum regis militiæ dux, cui nomen
stamonem , Sinopen, et Tarabosanem civitates oc Jusufzes begus, cum exercitu se movit , th magnam
cupavit : imperio suo regionibus illis omnibus ad illain urbem Armenie Tocatam populatus, in Cara
junctis . Unde deinceps Hadrianopolim rediit, et in maniam venit. Erat id temporis sultanus Mustaphas
olio tempus ad aliquod se recreavit . Acciderunt hæc
¡is locis a patre Muchemele præfectus. Is colle
anno 864 (Cbr. 1461 ). B
clo exercilu, Paribis obvium se dedit, eosque fudii,
Rursus expeditione suscepta, Valachiam ingres- Jasuíze bego caplo , el Constantinopolim ad patrem
sus esi, et Vaivodam Valacbiæ, cui nomen Draco- Muchenietem misso : quod quidem evenit anno 877.
les, inagno cum exercitu invasit. Hoc bello voivoda ( Chr. 1973).
Valachus consilium cepit opprimendi castra Muchen Tum vero Muchemetes ad arma se parans Ana
metis nocturno tempore, sed parum eſlicere potuit . toliam adiit : el mandatis hinc inde missis, ut om
lileoque non succedente conatu profugil in Unga - ves milites ad ipsum in Anatoliam se conferrent,
riam :: ubi cum in manus regis Ungari pervenissel, edixit. Peditum ad viginti millia in armis esse jus
carceri mancipatus fuit. Interea vero Valachiam sit , el Genizarornm numeros ad deceni usque millia
sibi sultanus Muchemetss subdidit. suppleri : cum aulicus etiam comitatus de
Misit et classem in insulam Mitylenen , ejusque cem hominum millia complecterelur . Ad summam ,
belli causa eliam ipse relicta Valachia Analolim coactus ei fuit exercitus, qui numerum septuaginta
adiil. Occupata vero fuit insula Milylene anno 866 vel octoginta millium excederel. Cum hoc ergo
(Cbr. 1462) milite versus Parthiam profectus, Usumchasani rigi
Ex Analolia Constantinopolim se conlulit, ubi C belluw intulit : sumplis etiam secum in hanc expedi
quiedam ædificia curavit exstrui ; el Mechmelem tionem filiis, sultano Bajazite, sultano Mustapha, et
bassam , vezirem suum , in Moream ablegavit. Is sultano Zeme. Progressus autem cum suis in Asiam ,
aliquot i bidem oppidula cepit, anno 867 (Chr. non plura duntaxal occupavit oppida , verum etiami
1463) . sublimi silam loco, munitamque insigniter arcem,
Secundum illa productis Mucherneles copiis, Carachisarem cupit, Usumcbasancs obviam Muchic
B zinai adortus est, et omnem illam regionem in meti non prodiit, sed astu quodam excogitalo, mi
potestatem redegit, regemque captum occidit. Inde litem suum hinc inde partitus , in insidiis locavit.
sub jugum ab eo missa fuit Herzegovina , cum Co- Et quia primam aciem in excercitu Muchenetis
vadza : quibus rebus gestis, itinere converse , Con- Romaniæ beglerbegus , Chas Murales, ducebat,
stanti:ropoliin repeliit, anno 869 (Chr. 1464). forte accidit, ut inopinalo quasdam in Persarum
Annus autem sequens 870 (Chr. 1495) , exactus ab copias incideret, ac manum cum eis conserere co
eo Constantinopoli fuit in olio. Sed in Albaniam geretur. Ibi cum majores Parihorum vires essent,
deinde profectus, ditionem ducis Joannis istic im- dissipatus Romaniæ miles, et ipse beglerbegus oc
perio suo subjecit. Cuin autem id temporis exer- cisus fuit. Interea vero dum Parthi primam hanc
citum ipsius dira quædam lues invasisset, ipse D Muchemetis aciem cæderent : etiam ipsi , desertis
Philippopolis adiit, ibique se quieti dedit, anno ordinibus suis , hostem confusi perseculi , tandem ad
871 (Chr. 1466) . illam pervenerunt aciem , cujus ipse sultanus Mue
Philippopoli discedens, rursus in Albaniam per- chemeles dux erat. Is aulem 331 Parthorum per
rexil, majoreinque provinciæ partem occupavit , an- lurbatos conspicatus ordincs, cum suis eos ador
no 872 (Chr. 1467. ) tus est . Quod a Muchemete fieri videns Usuincha
Ex Albania profectus in Anatoliam , Cara naniæ sanes, magno animi ardore concitalus, et ipse sila
fines ingressus esi, et arcem Giolchisarem expugna- in Turcos duxit agmina. Permistis ulrinqne lantis
vit ; unde postea Constantinopolim reversus , ali- exercitibus, acerrimum prælium commissum fuit :
quandiu bellicis a negotiis abstinuit, anno 873 (Ch cum Aluchemetis filii suis cum copiis gravissime
1469 ) . Parthos urgerent, et in altero cornu Machmutes
Non multo post , ut olii sane diuturnioris erat bassa , cum Daule bassa , Analoliz beglerbego, tor
impatiens, ipsemet itinere terrestri profectus est mentis bellicis hostem vehementer amigeret. Etiam
versus Egripon : cum Machmulem bassam eodeni Usumchasanis uni de filis caput amputaium , el
able asset cuin classe, duodecim millibus hominum sultano Muchemeti oblalum fuit. Cum ergo Parihi
615 ANNALES TURCICI.
Lalem ac lantum impetum , præsertim inrmentorum A Xeralit , quam Muchenetes
bellicorum , amplius sustinere non possent : Usum- Constantinopolim reversus est , anno 881 (Chr.
chasanes cum suis universis fugæ se dedit, in qua
magnam exercitus partem amisit. Fuerunt ei castra
Parthi, cum impedimentis, direpta : Turchanisque
begi, Omeri filius begus, qui captivus in castris
hostiuni custodiebatur, libertatem recuperavit. Ple-
na denique sultanus Muchemeles de Parthis victo
ria potitus est, idque faclum anno 878 (Chr.
1474) .
Hoc tam illustri prælio pugnalo , Constanti-
nopolim sullanus Muchemetes rediit, et ipse
quidem ab armis abstinuil, sed interim Solei-
waniem bassam eunuchun , Rowanie beglerbe-
gum , magna cum militum manu versus Iscoda instituta , semet ad oppugnandam Iscodaram con
ram misit. Soleimanes eo profectus, diu tormentis B eulil. Forliler ei reslilere Christiani, maguamque
rem acriler egit : et quanquam ab utraque parte
magna periret hominum multitudo, poliri lamen
Iscodara non potuit , sed infecta re copias abdu-
xil. Sub id tempus vezirem suum, Machumetem
bassam , in (rusia concisum , interfici sultanus
Muchemeles jussit.
Suleimanes autem bassa , cum abjecta spe
capiundie Iscodaræ , militem inde reduxisset ; in
Moldaviam profectus est. Ei confestim voivoda
Moldaviæ cum exercitu suæ genlis occurrit. Pede
collato , pugnalum inter eos animose. Verum
quod partiin iu oppugnatione Iscodaræ Turcici
milites defatigali vires amisissent, partim etiam
ipsis Moldaviam ingredientibus, ingens ea loca
frigus occupasset : alacritate animorum exstincta, C Nihilo minus duces suos, quorum indicaturi 10
parum fortiter in hostem pugnarunt, el a Mol-
davo vojvoda eæsi' profligatique sunt, anno 879
( Chr. 1475).
Luterim Coustantinopoli quiescens a rebus ge-
rendis sultanus ipse Muchemeles, vezirem suum ,
Geducem Acometem bassam , per id mare, quod
Nigrum appellant, Cofen cum classe niisit, insigni
militum exercilu instrucla : quo in exercitu Aza-
porum erant ad decem millia , Lolidemque millia
genizaiorum . Eo cum pervealum fuissel, obsessa
civilas Cofe, cum finilma regione Muchemelis
in poleslalem venit. Quin el illi Tatari, quos
Kerimos vocant, et alii qui totius provinciæ Desten-
sis incolæ sunt, Turcis se dediderunt. Atque D
hoc modo Geduces Achueles bassa regionem
illam universam sultani Muchenietis imperio sub-
jecil , anno 880 (Chr. 1476) .
Secundum bæc coaclis Muchemcles omnibus
suis copiis, in Moldaviam expeditionem suscepit.
Eam regionem ingresso , vo voda Moldavus oc-
currit, ac strenue quidem ille cum Huchemele
pugnavit ; sed prælio victus, ditione suo excessit,
el cum reliquiis militum sucrum aufugit. Tum
vero Turci agrum illum omnem diripere, secun-
que captivos abducere, quotquot hancisci po-
lerant, incolas. Iude Muchemeles, relicta Moldavia ,
profectus est ait awnem Morayam . Jis in locis
Lugari munimentum et arcem quamdan: castru-
616
cum
occupasset
即
1177 ) . lxan
1
Dum in urbe, nullis impeditus belli negotiis,
pace fruitur : muro novam arcem Urbanam cingit.
Præterea beglerbegum Romaniæ , Soleimanem
bassam , cum copiis in Moream ablegal . Sed
illi parum hæc expeditio prospers cessit ; ideo
que relicta Morea 1, maluit Ungariam aggredi.
Cum ne istic quidem ex volo rein gereret , I die
tandem gravi affectus est claile , majoremque par
lem exercitus amisil, anno 882 (Chr, 1478).
'Tum vero sultanus Muchemeles, qui diutius
vitam oliosam agere non posset , expeditione KIC
ducer
931
Turcorum muliitudinem occiderunt. Ad extre
mum , cum hac oppugnationis via nihil ellicere lai
posset, exstructis undique, communitisque castel
lis ligneis, abscessit . Hoc inodo cum fessi Rur
diuturnæ obsidionis lædio Christiani, eliam cum
inedia , cæterarumque rerum necessariarum pe
wuria conflictati , debilitarentur ; nec ulla jam
ipsis alicunde spes solvendae obsidionis affulgeret : 2009
ita cum Turcis transegerunt, ul salvis ipsi
facultatibus suis inde migrarent, et Iscodarain
Turcorum potestati permitierent. Factum lioc anno
883 ( Chr . 1479).
Quo lempore sultanus Muchemetes Iscodara Noc
Vitt
discessit, Constantinopolim ad quietem se recepit. o
mina sumus, multis cum millibus Acanzioruin in
Ungariam expedivil : Alim videlicet begum , Michalis
filium , etfisam begum , Chuseinis filium , et Baljm be
gum , Malcozii tilium . Quia verereshostium suorum
Ungari quam exploratissimas habebant, inopinato
Turcos aggressi , prælio cum eis acerrimo confixe
runt : quo Isa begus interemptus ſuit 332 , cæteris
dissipatis et cæsis , anno 884 ( Chr. 1480;.
Nibil boc anno rerum sultaujus ipse Muche .
meles egit, sed interim tamen vezirem suum ,
14 **
Mesilem bassam , multis cum millibus hominuni,
ac præpolenti cum classe, mari ablegavit : ut
insulæ civilaliquc Rhodo bellum inferret. Obse
dit autem Mesites Rhodum , sed expugnare 110
potuit : idcoque maximo cum delrimento et ja
clura rerum obsidionem solvere coactus fuit . Tum
lemporis alterum quoque vezirem suum , Gcuu
1 their
ceni Achmelen bassam , valido cum esercilu ,
magliaque classe , Muchemetes in Italiam misit.
Is Otrantum in ea civitatem occupavit anno 883
(Chr. 1481 ).
Secundum hæc reliquit sultanus Muchentiels
Constantinopolim , el in Anatoliain Irans mare
profecias , die mensis Rebiululæ lerlio, qui cum lu
Jovis erat, circa vesperam , in Teggiurum pralo
noriem obiit. Exstincto autem Muchemele Cou .
stantinopolim reversi Cenizari , urbem diripue
rund. Die vero decima pona nensis Rebilde
011 ANNALES TURCICI.
llius ejus, sultanus Bajazites, Amasia Constanti - A ex Ungaria : quos quidem ordine perorantes au
nopolim appulit : el occupala sede regia, patris
loco salutatus est imperator.
Vix Constantinopoli paucis diebus hæserat,
cum frater ejus, sultanus Zemes, ductis e Cara-
mania copiis, Prusam adiit, ibique domicilium
sibi constituit ; sulianus vero Bajazites, arcessito
er Apulia cum exercitu Geduce Achmele bassa,
magnisque cæteroquin etiam collectis copiis,
adversus Zemew fratrem in Anatolian movil .
Cum prælio congressi fuissent, inferior discessit
Zemes , ac mox in Caramaniam profugit : unde
Qum eum sultanus Bajazites expulissel : ili-
nere converso, Constantinopoliin repetiit. Inde Ge-
ducem Achmetem bassam in Caramaniam remisit,
qui dum istic hæreret, Apuliam ltali recupera- B impressionem faceret. Assentiente Valacho, mor
runt : Turcis omnibus, qui Otranti præsidio re-
licti fuerant, in captivitalem redactis, anno 886
( Chr. 1482),
Rursus autem Constantinopoli sultanus Bajazi-
les discessit, el in Caramaniam cum exercitu
venit. Quippe frater ejus Zemes e peregrina-
lione Mechiensi jam reversus fuerat. ltaque
denuo commisso in Caramania prælio , sulianus
Zemes iterum victus ad mare profugit, et iu lia .
liam se recepit. Hinc castris molis, Constanti-
nopolim sultanus Bajazites abiil, atque inde pro-
fectus est Hadrianopolim .
Nocte sexta mensis Scheyalis, omnes ad se
Vezires suos invitavit, una cum Geduce Achmele
с
bassa : quo quidem in convivio vinum cum eis
hausit, et unicuique veziri vestem donavit, exceplo
Geduce Achnele bassa, quem el interfici juşsil,
anno 887 (Chr. 1483 ).
Eodem lempore mortuus est Caramani princi-
pis filius, Casanes begus , quem in comitatu suo
Bajazites alebat.
Hinc suscepla Bajazites expeditione, Sophiæ
lempus ad aliquod substitit, ubi magnam mililuun
manunu collectam habebat. Horum majorem par-
tem ad fluvium Moravam misit, ibique duas arces
veteres communiri jussit. Quibus expeditis, So-
piiia Constantinopolim reversus est , anno 888
(Chr. 1484).
Mense Rebjulula , die quodam Martis, urbs D dem bassam , præpotenti cuin exercitu contra sul
Hadrianopolitana, cum omnibus ad disiraliendas
werres, exstructis ædificiis, igne conflagravit.
Ibidem etiam id temporis Bajasiies Xenonem
condere propter funen cepit. Inde castris Hadria-
nopoli motis , Moldaviam lransiit, et arcem Chilim
occupavit. Neque multo post , die quodam Mer-
curii, etiam arcem Chermen , iisdem in lipibus
silam, in potestatem redegit. Atque ompi hoc
agro potitus, mulala profectione, Hadrianopolim
rediit, anno 889 (Chr. 1485).
Tunc et lumen solis defecit, et sultanus Baja-
zites versus loca montana , recreandi sui causa ,
se coululit. Hic eum adiere legati tres, quoruin
Ullus ex India missus fuerat aller Alcairo, lertius
PATROL: G8 . CLIX .
6.8
divil , et postulatis assensus, liberaliter donatos
dimisit.
Postea profectus est Alis begus eunuchus, qui
beglerbegi munus administrabat, magno cum exer
citu in Valachiam ; conciliatoque sibi Vaivoda
Valacho, cum suis et Valachi copiis in Moldavia u
irrupit : ac rapivis, ferro , llammis, vastavit omnia :
spoliis onustus denique rediit Hadrianopolim ,
anno 890 (Chr. 1486 ).
Sullanus interim Bajazites domi quiescens, du
ces suos, Ischenderem beguni, et Balim beguci,
Malcozii Glium , ablegavit : ut denno Valachiam
ingrederentur, el Vaivodæ Valacho persuaderent,
uti conjunctis secum armis iterum in Moldaviani
ea suscepta fuit expeditio : lolaque regione direpla,
magna cum præda discessum .
Dum hæc in Romania gererentur, Alcairi sulta
nus ab una parle se commovit cum suis , quos
inter erat Usunes Usbegus ; el suas suorumque
copias in locis Adanis ac 'Terso interjectis, collegit :
ab altera sullani Bajazitis parte, Sangiachi Ana
loliæ, itemque Ferhales begus, sultani Bajazitis
gener , Caramaniæ beglerbegus , Caragosa begus,
congregati ; junctis exercitibus, contra sultaninos
Alcairenses profecti sunt . Ubi vertua aid manus
essel, ab utraque parte sane quam viriliter di
niicarunt . Sullanjni denique Bajaziticos terga
dare coegerunt, ipso etiam Bajazitis genero, Fe
rhate bego , interempto .
333 Non mullo post edixit Bajazites, uti Mira
chemetes begus, Cheseris begi filins, cum ducis
blio, qui beglerbegus Romania crcatus erat, Roma
niæ copias in Analoliam Iransjicerent, et assumpio
Analolico milite , sultanurn Alcairi bello invade
rent. His igitur Bajazitis imperio parentibus, recta
petitus hostis : qui cum el ipse paralus ad dimi
candum esset, utrinque concursum acerrimo præ
lio, quo ducis filius, Achmeles bassa, cum equo
prolapsus, in Sultaninorum manus venit : et dedu
clus ad Usbegum , custodiæ traditus fuit, Ingenteni
Bajazitici cladem id temporis acceperunt, quæ Ba -
jaziti significata cum fuisset, vezirem suum, Vau
Lavom Alcairi misit . Minine vero territi sultanini,
nox ei cum suis obviain progressi sunt. Daudes illis
baud oecurrendum ratus , malure capto mutandæ
profectionis consilio, retro duxit exercitum . Adiil
loc in itinere Daudem Aladeules Dulgadiris dux ,
cui magnum ipse honorem exhibuit. Posteaquam a
sultaninis se Daudes avertisset, Varsacensem dia
tionem ingressus, proceres partim in vincula conje .
cil, partim occidit, partim interveniente transac
tione recepit in gratiam, fortunisque suis restituit.
Turgucensis provincie proceres saluti · suæ fuga
.
consuluere. Tandem tamen impetrato salvo com
pealu Dandem bassam adierunt, et pace cum eo
sancita, sacramentum præstiterunt. His effectis
20
69 ANNALES TURCICI. 620
rebus, Daudes exauctorato milite reversus est ad A Bajazites magnam rursus militum manum col .
sultanum Bajazilem, qui tunc in regione Visena- legit, et in Anatoliam transmisit, dato cis duce
hiesi degebat . Ischendere bego, Michaelis bilio : cui præcepit, ut
Venil id temporis ad Bajazitem legatus ex Un- Aladeuli Dulgadiris duci bellum inferret. Hi cum
garia , vir eximiæ dignitatis , cui nomen Jachoschi- ducis fines ingressi fuissent, rerum suarum securi,
cius. Is að sultanum adductus, et perbenigne fuit tutos omnino se putabant. Ibi ton eos ex improviso
auditus. Expedita legatione , vestem a Bajazite adortus Aladeules , duobus Ischenderis begi filiis
dono , pro more gentis accepit, et admodum hono- interfectis, ipsum etiam Ischenderem vivum cepil,
vilice beniglieque dimissus fuit. In itinere vero , quo et Alcairum suliano misit. Hac clade accepta, nili.
domuin rediturus erat, cuin jam Semendriæ fines lominus insigni Bajazites magnificentia Irium filia
attigisset, quidam eques Turcicus, vir militaris, rum nuptias celebravit : quarum una data fuit
cui nomen Gases Mustaphas, et qui forte tum tem- uxor Usumchasanis filio, altera Usgulis e filio ne
poris istic eral, equo conscenso, legatum aggres- poti , tertia Daudis bassæ lilio . Post eas nuptias, de.
sus est, et acinace siro tam graviter vulneravit , ut nuo litteris hinc inde missis, convenire milites jus
confeslim ibi moriem oppeteret. Id uti faceret, hæc sit : qui dum in dies ad eum confluerent, forte ie
eum impulerat causa , quod cum aliquando lega- B galus ab Alcairensi suliano missus advenit. Eum
tus ille Gasim Mustapliam cum fratre captivum de- Bajaziles inauditum jussit abscedere.
tinerci, Mustaphæ fratrem veru transfixisset , ip- Hoc tempore Constantinopoli, die quodam solis,
suinque Mustapham coegisset, ut hoc modo trans . primo diluculo, pluere cepit : secutoque tonitru,
fixum veru fratrem germanum assaret ; excussis laclum de cælo teniplum 334 ſuit, in quo pulvis
eidem Gasu Mustapha triginta duobus dentibus tormen larius magna cum nitri copia reconditus
suis. Hac ergo de causa repertum ibi legatum oc- erat. Hac inflammata materia , lemplum ipsum e
cidit, quanquam ei ipse Gases Mustaphas endem fundamento disjeclum fuit, et ignis urbem perva
loco vulneribus confeclus vivendi inem fecit . galus, non plurima duntaxat ædificia, verum etiam
Acciderunt hæc anno 891 (Chr. 1487 ) . quinque hominum millia , cujusvis ætatis et seras
Seeundum hæc profeclus ex Analolia sullanus absumpsit .
Hajazites, Constantinopolim venit : et missis hinc Ab altera parte sultanini rursus expeditione sus
inde per omnes provincias suas mandalis, ex Ana- cepta , Larendam caplam direptainque succende
tolia Romaniaque magnum coegit exercitum , eum . runt, et in cineres redegernni , aliisque præterea
que -niisil versus Arabiam ; summo copiarum om- spodialis oppidis ac vicis , domum rediere . Periit
nium imperatore designato, Ali bassa eunucho. С ibidem et Jacupes begus , Usumchasanis filius. Ac
Is ubi cum milite pervenissel ad civitatem Adano- ciderunt autem hæc anno 895 .
rum, arcem urbis inslauravit, refecit, communivit : Bajazites hisce de rebus certior factus, Constan
et aliis quibusdam oppidis captis, præsidia iinpo. linopoli discedens, Gumulzinam abiit, ac venando
suit, anno 893 (Chr. 1489). semet oblectavit. Gumulzina relicta, Ypsalam se
Interea dum his arcibus occupandis et exstruen- contulit, ibique paucis diebus exactis, Constanti
dis intenti sunt Bajazilici , etiam ex altera parte nopolim rediit. Venit huc ad eum legalus alter Al
sullanini expeditione suscepta, in boslem profecti cairo missus : quem perhumaniter exceptum , el
sunt. Congressis exercitibus, vehemens commissum amplissimis donatum muneribus, bona cum pace
fuit prælium . Ac lamelsi sultaninoruin acies lan dimisit. Neque multo posi, etiam ipse quemdam e
dem solulæ dissiparentur, non tamen passus est Alis suis Alcairum ablegavit, anno 896 Clir. 1491 ).
bassa militem suum a tergo eos persequi : quod ve- Cum is Sultani Bajazitis legalus Alcairum venissel,
reretur, ne belli se converteret alea : simulque pu- pax inter eos sancita fuit : el sultanus Alcairensis
taret, salis se consccutum gloriæ , qui tam felici. Bajaziti Tersum aliue Adana cum oppidulis eodem
ler hostiles copias disjecissel : cavendum denique a
pertinentibus restituit .
censeret, ne sui nimio labore defatigarentur . Ideo Hoc tempore mortuo Ungariæ rege , successor
que motis hinc castris, (lomum militem suum re. ejus legatum ad sultanum Bajazitem misit. Hujus
Juxil. Postquam vero Bajazitici discesserant, Sul postulala cum audiissei, pacem Bajazites cum Olie
tanini suis denuo collectis , Adana Tersumque garo fecit. Eodem anne ruesis exorto Prusa inceli
civitates obsidione cinxerunt : quibus cum potiri dio , magna pars urbis, cum laberu is hercatorum
non possent, copias inde suas abduxcrunt. Verum
.
plurimis, conflagravit. Misil etiam sulianus Alcairi
non multo post , tormentoruni el aliarum rerum ap legalum cum amplissi:no comitatu ad sullanum Ba
paralu instructi, rursus adorti sunt adana, cu ex jazitem . Referenda vero sunt bac ad annum 897
pugnatain urbis arcem diruerunt, atque ita domom (Chr. 1492 ).
reversi sunt, anno 893 (Chr. 1490) . Secundum illa discessit Constantinopoli Bajazi
Tunc el die quodam Jovis, circa meridiemi, Con les , et Maitrianopolim profeclus, extra urbem ca
Slantinopoli terra mola liemuit, ei mulla corruerunt stra mielalus est , ac ibidem ad aliquot dies læsil.
ædificia . Fuit, et Prusæ tantum incendiun, ul Quodam vero die vezires suos allocutus, babere
urpis regiones 25 alısumerentur. se in animo dixit expeditionem quamdam dificilem :
621 ANNALES TURCICI .
gerenulum cum Ungaris bellum intelligens. Ideoque A jussis, claves urbis sultano Bajaziti per eos odlu
coactis universis copiis suis, lladrianopoli Sophiam
profectus est . Non tamen Ungarium ingredi fuit
ausus, sed Achinele bego cum milite Anatolico So-
plii.p jusso subsistere, Daudem bassam cum parte
copiarum Uscopiam misit : ipse cum Jochia bassa,
ct cum milite Romaniæ , Manastirum abiit : atque
inde in Albaniam , ducisque Joangis regionem se
contulit. Expedivit et mari naxes quasdam , ut Al-
banorúm ilinera præcluderentur. Hæc cum Albani
animadverterent, ad montes se receperunt, et in eis
ita se communierunt, ut magnum inde Turcis de-
trimentum inferrent . Ad extremum lainen Turci ,
conscensis locis altioribus, in eos irruerunt : et vi-
urbis diripiendae fecit, siquidem illa potirentur. llac
ris interfectis, mulieres ac pueros adduxere capli-
vos, omnemque regionem illam flammis vastarunt. B sultani voce milites audita, quodam die , cum jarn
His rebus gestis, Manastirum Bajazites rediit, ac advesperasceret, vehementissima urbem oppugna
diebus aliquot ibi substitit, Manastiro cum discede .
ret , obvium habuit in itinere Dervisium quemdam
Turcicum , gepeneci lacinia lectum . Is et auribus,
et collo , et brachiis appensos annulos ferreos ge-
slabal, et illorum sectam profitebatur, quos Calen
deres Turci vocant. Ubi propius ad sultanim Baja
zilem accessisset , acinacein gepeneco leclum
sirinxit, ipsum Bajazitem invasurus. Cum timidio .
res quidam e Zausiis illi de via cederent, liberum
jam scilicet ad Bajazilem habebat adilum . Sed
Ischender bassa , qui præsens aderat, ea vi pusdi-
ganum in hominem contorsit, ut humi prolabere-
lur . Inde prostratum aggressi quidam , in frusta
dissecuerunt. Tandem Bajazites lladrianopolim per-
venit. Acciderunt hæc anno 898 (Chr. 1195) .
Quidam id temporis eunuchus, cui nomen Jacu-
pes Aga , commendalam fidei suie Bozinensem p:o-
vinciam administrabal. Hic missis hinc inde pir
Romaniam præconibus, proclamari jussit : velle se
cum suis in Ungariam irruere. Si cui secum pro
ficisci luberet, ut illa impressione rem faceret, is
uti quamprimum ad se veniret. lloc intellecto prie
conio, Acanziorum aliquot millia ' se com Jacupe
conjunxerunt : qui tantis auctus copiis, Ungarian
invasit. Eis occurrit Ungaricus Banus, cum quadra-
ginta millibus hominum , magnaque vi Turcis ob-
slitit . Tandem ipsi dissentientes inter se Ungari,
lerga dederunt : caplusqne Direnziles Banus ac D) xissent Veneti, venire Constantinopoli talem ac
vinculis constriclus, ad sultanum Bajazilen missus
fuil . Is rei tain bene gesto nuntio nullum exhi-
Taratus , ad tempus aliquod Constantinopoli quievit.
Evenerunt autem hæc anno 899 ( Chr. 1494 ).
Posteaquam Bajazites, a rebus gerendis absti-
bendo, satis diu se recreasset : collectis iterum co-
piis , Moream ingressus, ad Inebechlim accessit,
etiam classe instructa, quam eodem appellere jussit.
llis cum Italica classis occurrissel, commisso navali
prælio, landem ltali remisso pugnandi ardore, dis-
cesscrunt. ltaque videntes Inebechlii, se terra pa-
riler, et mari obsessos, aliquandiu quidem se de-
fendere fortiter : scd animadverso , nihil amplius
opis ac præsidii filii reliquum , primatibus egredi
622
lerunt : atque boc modo urbem ipsius potestati per
misere, anno 905 (Chr. 1499).
Politus Inebechti, præsidium urbi captæ impose
suit : et Hadrianopoliyn reversus, ibidem hibertia
vit. Ubi . jam æslas appeliissel, coactis Romanie
Anatoliæque exercitibus, denuo Moream in vasit,
magna etiam mari classe ablegala, Methonemque
Diilitum corona circundedit . Qui erant in urbe
335 Christiani, adeo se defendere strenue, in
tius ul mensis spalio, cilra intermissionem , inter
diu noctuque dimicaretur, muris ipsis lormentorum
impelu disjectis, Videns aulem Bajaziles, urbem a
Christianis propugnari : commotus ira , suis spem
tione adorti ceperunt : omnesque mares, quotquot
adoleveranl, occiderunt, niulieribus el pueris ca
plis. Hoc modo redacta in potestatem Methone , pre
ces a Turcis in ea ſuere conceptæ , quæ die Yeneris
haberi solent. Inde Bajazites Coronen copias du
xit, ut illam quoque civitatem obsideret, et occu
paret. Sed prima statim nocle , postquam Methone
discesserat, venerunt in castra Bajazitis Coro
nenses : oblatisque clavibus urbis, deditionen
fecerunt , anno 906 (Chr. 1560).
Dum his urbibus expugnandis inlenlus esset Ba .
jazites, Veneti auxiliis llispanorum impetralis, ma
gua elasse Mitylenen aggressi sunt,'el lormeulorum
с
bellicorum vi , muros oppidi ad qningentas ulnas us:
que prostraverunt . Mitylenenses ab hostibus ob
sessi , Constantinopolim misere, qui opem posce
rent. Itaque collectis subilo classiariis copiis, in
signis exercitus navalis instructus fuit. Nunqua::
anle hoc tempus Constantinopolitani, vel pe unias,
vel milites, vel classiarios conferre coacti fuerant,
Sei dungravi tunc urgente necessitale , non hæc de
la xat ab eis exacta fuere , verum etiam usu rece
plum , ut deinceps quoque , rebiis ila poscentibus,
eadem ab ipsis prästentur, Ante quam classis ilia
Constantinopoli profecta , Mitylenen appulisset ,
jam Christiani decies el octies oppidum adorti, non
tamen expugnare potuerant. liaque cum intelle
tanta a contra se class na : naves suas ingressi,
discessere. Constantinopolitani vero Kilylenen de
lati , nuros ab hosle dirutos refecerunt, atque ita
>
domum reversi sunt. Ad extremum eo redactie
fuerunt Venetorum res , ali inuneribus delenilo
sulani Bajazitis alijmo, pacem cum eo facerent,
anno 907 (Car. 1501 ) .
Bajazites e Morea Constantinopolim profectus ,
ila tolu se dedit oiio , pluribus lil anuis expe
ditionem plane nullam susciperet.
Anno 915 (Clir. 1509) hora secunda noctis cujuva .
dam , martis diem secutæ, terra Constantinopoli Uj
que adeo moveri cepit, ut lurres aliquoi templorom
Turcicorum corruerent, ipsorumque templorum
023 ANNALES TURCICÍ. 024
testudines partim rimas agerent, partim humi col- A Anatoliam petiit ; et beglertegum Anatolià, Cara
laberentur. Ædificiorum vero privatorum camini gosam bassam adortus est. Occurril bomini Cara
sive infumibula dejecta sunt, el parietes partim gosa cum exercilu Anatoliæ, statimque inito prælio,
.
1
fissi, partim prostrati. Pinnä murorum urbis ad seditiosi victos se simulare, ac pedem nonnihil refer
terram præcipitarunt, ipsaque menia cum lurribus re . Tum vero Turci deserlis ordinibus suis , hostium
suis conciderunt. Pluribus denique magnifici ope- impedimenta diripere ceperunt. Perduelles vero , in 1
ris ædificiis usque ad fundamenta eversis, magna tempore conversis babenis, Caragosæ copias ceci 1
hominum vultitudo sub ipsis exstincta fuit ruderi- derunt : ipsumque captum ad metropolim Anatolice
bus. Quo se conferret, norat neino. Plebs urbana Cutaigen adduxerunt , et oppidum sibi dedi posta.
suis ex ædibus migrans , partim in plateas , Jarunt. Id cum ab oppidanis impetrare non possent,
partim in areas ædium , partim in hortos se in eorum conspectu Caragosam bassain vivum palo
Tecipiebat : ne scilicet a corruentibus ædificiis transfisere . Secundum bæc profecllis Manissa cum
opprimerentur. Quippe totam illam noctem pri- Sangiacis quibusdam sultanus Corcules, sultaní
mam terra tremere non desiit. Cumque somnum Bajazitis filius, copias in sediliosos hosce duxit.
oculis nemo videret suis , omnes , et numinis, Verum cæsus et ipse eum suis, vix fuga saluti con
B
ei Mahometis opem votis assiduis implorabant. B suluit. Hinc in dies auclis viribus, Anatoliam Sca
Terræ motus hic denique continuis quadraginta choculis universam agere , férre, multaque f.pda
diebus in horas singulas sentiri poluit. Cum autem committere. Post etiam progressus ulterius, Aidi
remisisset, expeditis Bajazites per universam Ana- nensem ditionen invasit, Corcutes fuga, cei die
toliam Romaniamque mandatis suis , uti sarcho- tum est, elapsus , summa celeritate dalis ad palrem
1
res, hoc est, mercenarii et opifices Constantinopo- litteris, eum de re tota certiorem fecit. Bajazites er.
Jiin millerentur, edisit. Confluxerunt ad urbem candescens adversus vezires suos, ac præsertim ail
0
fabrorum , tam cæmentariorum , quam lignariorum, versus Alim bassam , el ducis filium , quod nibil de
opificumque mercenariorum ad oeloginta millia : hoc molu sibi significassent : mox Alim bassam cuni
quibus id datum negolii , ut accepta mercede, col- exercitu in Anatoliam proficisci, ac seditionem hanc
Japsa urbis ædihcia reticerent ac instaurarent. compescere, perduellionis auctoribus capitis sup
Præſectus a Bajazito fuit operariis hisce Jonuzes plicio multalis, jnssit ; quod nisi fecisset, impera
aga , genizarorum tribunus : gui et inspector, et turum se minalus est, ut cutis ei roto corpore de .
exactor operarum , summa cum potestate, suis cum traherelur. Quapropler Alis, adhibita maxima dili
genizaris, esset.Interim ipse, quietis capiendæ causa, c gentia, in Anatoliam se contulit : cum Bajazites ei
semet Hadrianopolim contulit. non exiguam partem aulici sui comitalus, et geni
Erat id temporis in provincia Tekiensi vir quidam zarorum , adjunxisset : Alioqne præterea suo, sul
primarius, cui nomen Chasanes Chelifes. Is filium tano Achmeti, cujus Amasiæ sedes rat , mandasset,
habebat, qui Scachocolis appellatus fuit, et totis ut suis cum copiis Ali bassæ auxilio venirel. Ach.
sex vel seplem annis ita latuit, ut nunquam prodierit: metes Amasia profectus , ad Alim bassam accessit :
qua quidem de causa fuit habitus pro viro sancto . qui mox inter se congressi , dies aliquot reficiundo
Eidem Bajazites quolannis seplem asprorum millia militi dederunt, deque bello gerendo consultarunt.
suam in speluncam mittere solebat , cum ignorarel, Interea vero cum copiis in Caramaniam irruit
cum et sectæ alterius, et Kisclem bassam esse . Hic Scachoculis, cui Caramanize bassa , quem Cheide
ergo, quo tempore Constantinopoli strenue labora- rem bassam vocabant, et Saugiacus quidam in ca
batur in urbe reficiunda, suis illis e latebris et dem provincia, Zindis Kewales hegns, obviam ve
cavernis tandem prodiit , et adjutus opera suv- nerunt : prælioque Culim adorti , non inferiores
rum quorumdam complicum , die quodam solis modo discessere : verum etiam utrique, pro more,
urbem Antaliensem ingressos est : quod eo facilius resecta fuere capita . Seditiosi deinde Caramania
tum fieri potun, quia commodum id temporis illic D relicta, versus planitiem Zilucciam profectisunt :
anniversariæ nundinæ celebrabantur. Haque ca- quod cum Ali bassa significatum fuisset, magno
plam civitatcm diripuit, et Cadium ejus in quatuor pere perturbatus animo : Quisquis, ait, me amal,
frusta dissecari, ac ipsa frusla distinctis locis absque mora conscendat equum , primusque cæteris
siispendi jussit. Inde missis in provincias proxi- exemplo præbito, conscendit equum : et vereda
mas quibusdam suæ sectæ , suarumque partium ho- riorum in morem festinato ili nere, perduelles in
minibus, proclamari præcepit advenisse jam lem- campo Zibuccio tandem assecutus est. Sracho
pus, ipsis opportunum , sallein correplis armis , ad se culis aulem , Osmanicorum adventu cognilo, ibideill
properarent. Quntquot igitur illam seclam amplec . in planilie castra vallo communivit, camelis etiam
tebantur, et antehac eam secreto duntaxat profiteri in circuitu dispositis : el cum animo suo constituit
cogebantur, ad hunc eo nuinero confluxerunt, ut per- hoc loco Bfartis aleam experiri . Præterea quibus
brevi spatio temporis, hominun ad decem millia dam castrorum in locis, hoc modo munitis, turres
secum in 336 castris haberet. Præterea complures cscitavit : de quibus sui sese defenderent, ethuslem
e Tekiensi provincia cum ipso se conjunxerunt. Itaque ab oppugnatione castrorun arcerent, Erant igil'ir
tales ac tantas jam consecutus copias, Antali relicta, bi egregie ad prælium ineundum parali. Ex adverso ,
625 ANNALES TURCICI . 626
licet Alis bassa secum et ipse multa millia militum A in Ronianiam abilurus. Itaque Cofe discedens, Chi
adduxisset , tamen quia totos dies quatuordecim lim navigavit : Chili Beligradum venit . Ejus rei la
ilo itinere veredariis prope paria fecerat, non ma Constantinopolim ad sultanum Bajazitem perlata,
viros duntaxat, sed equos etiam laboribus exhau- Cadium urbis Sarigresem , et Seguanem bassam ,
stos habebat. Nihilominus hoste conspecto : Ten- legatos ad filium misit, quorum el consiliis uteretur
damus in eos , inquit. Sed eral in exercitu quidam Selimes, el monitis instruerelur. Hi cum ad Seli
Caranuses, stipendiariorum præfectus, quos Ulo- mem pervenissent, auctores ei luerunt, uli suam in
fezio dicunt, vir rei militaris insigniter peritus. ditionem rediret : ne forte fratribus etiam suis oc
Is Ali bassæ respondens : Exspecta nonnihil, ait, o casionem præberet, consimilia quædam tentandi .
bassa , donec exercilus alii se nobiscum conjungant. Ad ea respondens Selimes : Annon mandatum di
Fieri nequit, ut hostis e manibus nostris vinitus est, inquit, uti suos quisque parentes tertio
clabatur . Ad unum duntaxat, alterumve diem , vel quarto quoque anno invisat ? Hac equidem causa
prælium differ. Etiam Ramasanis filius, Adanorum motus, iter hoc perficiam ; et palre visitato, meam
begus, nobis subsidio venit. Sine , quæso, nostras in ditionem revertar. Ad summam , ab hoc instituto
" {i copias aliorum accessione majores et firmiores legati Selimem nullo dimovere modo poluerunt.
eficiamus . Alis autem bassa vicissim : Quis, inquit, B Ideoquc redeuntes ad Bajazitem filii mentem ac

est Alis bassa , quisve landem aller ille, nobis ut
cjus sit exspectandus adventus ? Nimirum Alis e
potestate lotus cxierat. Ideoque rabie quadam ac-
tus hostem invasit : quo factum , ut acre prælium
committerelur . Eo prælio Chasanes Chelifes, Sca-
choculis pater, sagilla vulneratus, et paulo post ex-
slinclus fuit : quo mortuo, tumultus atque strepitus
ingens audiri cepit in castris seditiosorum . Quapro-
pler Alis bassa , concitalo calcaribus equo , medios
in hostes delalus el ab eis occisus est . Quod quidem
ipsius conspicati milites, terga dedere. Seachoculis
hac potilus victoria, versus Parthicos fines iter
direxit, Tebrisium profecturus; cum prope jam
Parificis a finibus abessent , obviam eis caravana C. proficiscerentur . Qua de causa com molus Selimes ,
quædam venit, secum e Parthia sericas el alias mer-
ces vehens. Eam caravanam Scachoculis diripuit, et
quotquot hanc comitabantur homines, intertici jus-
sit : cum ignoraret, esse opes illas Ismaelis Scachi,
hoc est regis Parthorum . Ubi Tebrisium venissent ,
tribuni militum , cæterique præfecti, Scachum Is-
mailem adierunt : et ad pciles ipsius provoluti,
honorem ei pro more gentium illarnm, exhibuere.
Tum vero Scachus Ismail : Quis auctor vobis fuit,
inquit, ut adoptivo patri meo bassas et begos suos
occideretis, ejusque præterea subditos rebus ac
lacultatibus suis spoliaretis ? Illis respondentibus ,
id abs se factum , ut ipsimet Ismaili Scacho rem
sententiam patri renuntiarunt. Is denuo legalos
alios ad Selimem misit, ac dici filio jussil, uti Se
mendriam se reciperet : quem ipse sangiacatum illi
attribuisset. Negavit id se facturum filius, omni
noque se patrem prius aditurum respondit, ejusque
manus osculaturum , atque ita deinde discessurum.
Evenerunt hæc anno 917.
Secundum illa perrexit in itinere suo sullanus
Selimes, et Hadrianopolim petiit. Inde cum non
procul abessel, relicta Bajazites Hadrianopoli, ver
sus Constantinopolim abiit. Habebat autem secun
omnes Vezires suos, et begos sangiacos, el milites.
Quippe mandatis publicatis edixerat, uti secum co
el consiliarios suos appellans : Nullum , inquit,
hostem habemus inter Hadrianopolim et Constan
tinopolim . Cur ergo tot proceres, et talem ac tantum
exercitum pater secum ducit? Haud dubie nihil aliud
hæc portendunt, quam quod fratrem meum , sulla
num Achmetem , rerum administrationi præficere
cogitat. Ideoque summa usus celeritate, non pro
cul a Zorlo palrem assecutus est. Ibi lum copiis
utrinque concurrentibus, ad dimicationem rentum
fuit. Erat id temporis imbecilla Bajazites valetu
dine, cum nec pedibus uti nec equilare possct :
eaque de causa curru vehebatur , cui velum obilu
xeral , numinis interim , Mahumetisque sui auxilium
.

gratum facerent, et homines a recta fide alienos, implorans. Cum peresigno lemporis intervallo pu
barbaros, facinorosos, de medio tollerenl , rursus Dgnalum esset victus Selimes, omni thesauro suo
>

eos compellans Scachus 337 Parthicus : Et quid relicto ,fugæ se dedit : ac landem pervenit in vi
tandem , subjecit, caravana culpæ commisit in vos, cum quemdam , situm ad mare, quod Nigrum vo
qua irritati , et homines occidistis , el opes ipsas rant. Ei vico nomen est Midge. Hic navem ingres
diripuistis ? Ad quæ illi cum nihil haberent, quod sus, tranmisso mari , Cofen se contulit. Sed eadem
sui purgandi causa in medium afferrent : omnem hieme rursus in Romaniam pavigavit. Quidam enim
illam colluviem hominum ita distribui Scachus Is- proceres aulici partes sultani Achmetis lovebant,
mail jussit, ut singuli Parihornm proceres ejus nimirum ipse Cadilescherus, et Nischanzis bassa,
mandato viginti ad se reciperent : cætcros vero et Jonuzes bassa , qui muneribus etiam in hunc finem
præfectos, alque tribunos ipsorum , trucidandos paratis, populo persuaserant sultanum Achmelem
Corizzis suis objecit. Quod sane cum absque mora brevi adfuturum , et loco patris imperaturum . Hic
fieret, dignam facinoribus admissis mercedem autem conatus corum cum genizaris innoluisset,
tulere. nocte quadam in ædes ipsorum irruentes, quidquid
Dum bæc in Asia gererentur, Tarabosane profe- in eis repertum esset, diripuerunt. Itidem Noctu
clus sultanus Selimes, navigiu Cofen appulit ; illinc Chasanis bassæ domum aggressi , fæde spoliarunt :
627 ANNALES TURCICI.
adeoque seditionem excitavere maximam . Erant id A ab eis dicia fuisscut, exiguo temporis spatio sul
temporis ad urbem sultani Achmelis legati qui for-
tim ze subducere, salutique suæ fuga consulere
coacti fuerunt, Secundum liæc legatos ad sultanım
Selimem misere genizari , qui nuntiarent, ad urben
modo veniret : se nimirum el salutalgros ipsum im-
peratorem , et agnituros pro domino. Achmeles
etiam eodem lempore propius ad urbem se con :
Tiilit , siiis cum copiis ad Iscodaram , e regione Con :
stantinopolis, castra inelatus : missisque pitri multis
aureorum nummorum millibus, quo venerat itinere
discessit. Cumque vectigalia , tributa, cæterosque
fructus ac proventus imperii, per Anawiam sibi
vindicassel : violenter illas provincias administrare
cepit. Ac licet sullan's etiam Cercules oppida quæ-
B
Ham Anatoliæ sibi subjecisset, retinere tamen ea
nou poluit, cum præfectorum sultani Achmetis ina-
jores essent vires . Ilaque discedens ex iis locis
Corcoles, irans mare Gallipolim abiit : ac duobus
duntasal secum sumplis, Constantinopolim navi-
gavit. Eo cum pervenisset, exiguum quoddam tem-
plum ingressus est, haud procul a domicilio geni-
zarorum . Hoc ubi nuntialum Suliano Bajaziti ſuis-
bet 1, aliam ei domum in vibe jussit assignari,
quam , remotus a Genizaris. inhabitaret. In banc
igitur ubi commigrasset, bona cum venia patrem
adiit : ejusque manum exosculatus, in hospitium
suum reduclus ſuit. Zecmen id temporis, quam mi-
orein vocant, sultanus Selimes adveneral. Cum-
que propius Constantinopoliin accederet, atque
obviam eiprodiret sulianus Corcutes frater, juis Cctore atque animo imperium tibi resignavi. Sed
insid intes, manus sibi muluo porrexerunt, ac per-
amanter inter se collocuti sunt . llincurbem ingres-
sus Selines, in pralo genibaxeo ien loria fixit, 338
> silio cum Selimes se pariturum promisisset, in
Corcule suum in hospitium redeunte. Tum vero
congregasi Genizari, decem ex omni suorum numero
delegere, quos ad bassas ablegalos, dicere jusse-
runt : agnoscere se pro domino suo sillantin Selia
inem , Bajazitis imperatoris filium . Bajazitem , pro-
piler adversam valetudinem , el imbecillitatem virium
> rogare , numi se vellent dominum et imperatorem
non jam amplius ail bella gerenda prodire posse .
Quamobrem significarent sultano Bijaziti bass :p, ut
Sponte suam rerum administrationem Selimi si-
lio trailerel . Id nisi ficrel, in ipsos se animadversie
ros : Et prælerca per vim collocaturos Selimem in D niam ? Licebit vero , succlamant omnes . Ergn dein
ihronum regium , ac dominum et imperatorem suum
declaraturos. llaec cuio decem illi genizaror'un le-
si bassis exposuisseni, lasse. cum iis ipsis decem
viris sulianum Bajazitem adierunt. Is intelleciis
eorum poslulalis, quam quidem diu superstes ipse
foret, imperium se nenini traditurum respondit.
Ad ea supremus vezir. Mustaphas bassa : Vale igi-
tur, inquit, imperator maxime. Nam mox , ubi abs
le digressi fuerimus, vilam hi nobis adiment. Tum
sullauus : Siquidem jamn nos imperio non abdica-
verimus, ail , an futurum putatis, ui nos e medio
tollant ? Minime vero, sulijiciunt illi, vitam eripient
tibi : sed injectis uncis spiculorun suorum vesti
tuæ, de throno imperatorio le detrali ini. Quie cum
628
lanus Bajazites re cum animo suo deliberaia, ca
put erigil , el : Rerum equidem , inquit, summam
filio meo , suliano Selimi traditam commillo . Qua
21810
Bajazitis oratione genizaris renuntiala, mox una
nimes ad suillanunu Selimen se contulerunt. llac
autem gesta fuerunt anno 1318 (Chr. 1512) .
Postridie sullanus Bajazites cistas, quibus impe
ratorji ihesauri continebantur, sultano Selimi Glio
misit : ac vezires, cæterosque bassas, dominum
sum , sultanum Selimem adire jussit, eique si Ferenc
guificare tantummodo sibi, patri suo, dilationem
dierum 30 conce leret, quibus exactis , Dimolucum
abilurus, et reliquum ibidem vitæ spatinin trans latiph
iturus esset : interim Selimes in hospilio Genibaxeo
commoraretur. Ilipc cum illi sullano Selimi expo
suissent : Quidquid , ail, pairi el hassis visum
fuerit imperare, ratim esto , Res enim adhuc in
ipsorun potestate sunt cl arbitrio. Postridie illius
Calita
diei patrem Selimes adiil, eique mannm osculalus
est . Tum vero surgenis paler : Accede, fili, ail, atque hard
boc loco sede ; cum reruni dominus, me quidem
aldicatu , el imperator facius sis. Ad ea Selimes : , apo
Minime vero , mi pater, inquit. Nam equidem do ndalo
mini, patrisque mei famulus sum : nec amplius As Prus
quidquam pelii , quam ut mihi faciem luam intueri
ac manum deosculari liceret, Id cum impetraverim , Com
bona cum pace lua mihi, ſamulo luo, nunc abire
fas esto , salva tibi rerum administratione prospere
cima. Sultanus aulem Bajazites : Fili , ait, tolo pe
unum hoc consulo , ne sanguinem innoxium fundas, 14: Sull
nec immerito quemquam occidas. Cui patris con
in mis
hortum novum sive Genibaxen , ad tentoria sua se
recepit. Postridie, summo diluculo, pro tribunali
sedit, et advocari . Genizarorum agam jussil ; qui
mox universis cum Genizarorum copiis coram eo
se sterit . Ibi lum compellatis ipsis, Selimies inter leis
agnoscere ? Cunctis unanimiter acclamantibus, id poet
omnino se velle facere , mox iterum Selimes eos
appellans : Si quis, ait, inter vos aliquid culpa
commiseril, an per vos mihi licebit, ut illum pu
ceps, subjecit Selimes, imperium meum auspica
bor. Postridie, cum illuxisset, eodem in loco pro a brat
tribunali consedit, veziribus el bassis omnibus huc
ad ipsum convenientibus. Illo die quemdam geni
zarum , qui auream in capite gestabal usculiam ,
sive pilcum , comprehendi jussit, et ad arloren MS
suspendi: quodanı etiam de Clofeziorum numero
capite Iruncalo . Genizarus ille proplerea suspendio
sublallis e medio fuit, quod sultani Achmetis so har
cer esset . loc modo cum sibi sultanus Selimes CAN
imperium constiluisset, Corcules conscensa Irireme
Manissam , ditionem suam , reperiii. Non multis
diebus interjectis, Constantinopoli discedens B
jaziics, Dinfotucum abirc cogitabat . Eum sullanus
699 ANNALES TURCICI. 60
Selimes extra portam Hadrianopolitanam , officii A Tantis cum copiis in Parthiam proſeclus, manum
causa , cum deducerel . Bajazites e curru cum filio cum Ismaila: scacho conserere decrevil. Ismail vero
colloquens, de multis cum rebus admonuit. Inde sultani Selimis instituto cognito , cum Parthis
puluo sibi pater atque filius valedixere. Sed Baja- suis et ipse hosti obviam prodiit ; ac tandem ,
cites boc itinere delatus in vicum quemdam , cui congressis in planitie quadam , que Zallerana
nomen Chapse, vilain cum morte commutavil . Re- dicitur, utriusque partis exercitibus , a diluculo
rectus autem a suis Constantinopolim , in lemplo, ad postmeridianum usque tempus dimicatum inter
quod ipse construxeral , conditus fuit. eos fuit. Ismailis scachi supremus belli dux , Usta
Secundum lec profectus est sultanus Selimes zelvis filius , Anatolico militi opposilus erat ;
universis cum copiis in Anatoliain , cumque jam Romaniæ copias ipsemet scachus Ismail sibi de
pervenisset Engurim , fratrer ejus, sultanus Achme- bellandas snmpserat. Sed Analoliæ beglerbegus
les, ad fines Arabicos profugit. Quod ubi Selimes adeo fortiter bosti restitit, ut tandem Ustazelves.
accepisset , itinere mutalo, Prusam rediit : ibique occideretur . Ab altero quoque aciei latere pugna
Mustapham bassam , cum aliquot fratrum suorum tum utrinque strenue, donec ad extremum Cha
filiis, strangulari curavit. Inde Manissam contra sanes bassa , Romaniæ beglerbegus, occumberet :
fratrem , sultanum Corcutem, movit : sed is Te- B Nihilominus Thures Alis begus , Malcozii filius,
kiensem in provinciam abiit ; quo cognito , pri una cum fratre suo , tam acriter hoc prælio se ges
mum e janitoribus suis, quem Azemim Casanam sit, ut hostibus disjectis, ad Ismailis scachi ve .
Agam vocabant, fratrem a tergo persequi jussit. Is xillum primarium penetraret , ipsique scacho vul
adhibita diligentia maxima, tandem illam in spccu nus infligeret. Verum a scachi satellitibus uterque
quodam deprehendit, et cepit : jamque caplum ad mactatus cecidit. Sub exitum diei ſessus jam cini
herum suum Selimem adducens, obvios habuit nun- suis præliando scachus, liosti cessit , et fugam arri
tios, apud oppidum 339 Egrigos ; ubi mox de puit : ordaque sua, cum omnibus rebus quæ illa .
niandato Selimis Corcules strangulatiis, el çadlaver continebantur, hostis arbitrio relicta, Tebrisium
ejus Prusam veclum , ibidem monumento fuit illi- se recepit. Itaque Turcis orda schachi prædde fuit,
tum . qui etiam in ea ceperunt unam de scachi uxori
Cum autem sultanus Selimes etiam alterum bus, cum cæteræ mulieres, quæ illis in caslris
fratrem suum , sultanum Aclimetem , magnopere fuerant, pedites cum reiiquo Parthorum exercitu
cuperet in potestatem redactum , astı excogitato ,
Tebrisium abiissent . Scacbus autem , relicto Tebri
lassarum et genizarorum nomine litteras ad mum C sio, cum non magna suorum manu Sultania ! se
perscribi jussit, quarum litterarum hæc erat sum- conlulit. Interea Tebrisium progressus Selimes,
ma : Sultanum Selimem crudeliter in omnium sæ- omnes urbis artifices, omnes eximios opifices coi
vire vitam . Ea de causa se jan pertæsos esse pii- lectos, Constantinopolim misil. Cumque illa hie
milionis istius. Prodiret modo Achmetes, ač se. me cogitaret in hibernis ad Carabaguin subsisie.
conspiciendum preberet, mox ei caplum Selimem re, non hoc eum tumultuante's facere passi fuere
tradituros. Data vero fuit opera , ut ejusmodi genizari . Quapropter Amasiam reducto exercitu ,
litterarum exempla 50 vel 60 sultano Achmeti red- ibidem hibernavit, sub initium a'slalis Camachum
derentur. Itaque numero litterarum deceptus , profectus, eam civitatem occupavit. Interim Sina .
thlein cis habuit, et cum milite Caramano suis nem bassam eunuchum in Dulgadirensem provin
e laleliris in apertum prodiit. Quotquot erant cum ciam ablegavit, qui ducem ejus regionis Aladeu
ro proceres, hanc profectionem dissuadebant, et lem hello invaderet. Is Dulgadirem ingressus, Ali
futurum ajebant ut circumveniretur . Sed ipse , deulem minime resistentem cepil et capile trunca
litteris illis exbibitis ac perlectis : Demus, ait , exem- vil, quanquam alii tradant suspendio necalum
pla viginti barum litterarum esse falsa ei commen- fuisse. Ditionem vero sultanus Selimies Ali bigo
titia ; dum idem de cæteris quoque pronuntiari D concessit, qui es Aladeulis fratre nalus erai.
oportet ? Itaque suain secutus opinionem , copias Moc tempore Genizari magnas Amasia turlas
in fratrem duxit . Cum in planiliem pervenisset ad excitavere, cum in Piris bassæ castra per seditio
Neapolim Caramaniæ , ab exercitu suliani Selimis nem irruerent. Erat tum suliani Selimis veziraze
obrutus, parum cum suis strenue rent gessit : ac mes, Acumetes bas a, Ducagini filius : quem Seli
vicius, fugæ se dedit ; in qua fuga captus Achme- mes interfici jussit, collata in eum culpa, quod
les , et strangulatus fuit. Erstincli cadaver l'rusam hujusce genizarorum seditionis et conscius et au
ileportalun , et ibidem in monumento ſuit conditii . clor exstitisset. Hinc Amasia discerlens Selimes,
Izc autem acciderunt anno 920 (Chr. 1513) . Constantinopolim abiit : ubi generum suum , Ischen
Sultanus ergo Selimes jam solus imperio tran- derein bassam , una cum Tazisade Cadileschero ,
quillo porilus, ad bellum gerendum adversus Isma- el Bali Geme Seguane bassa , supplicio capilis
ilem , schacun Parthorum , se comparavit : et cur- affecit ; quod ipsos etiam diceret Amasiani geni
ribus ad vehenda tormenta , celerisque rebus ne- zarorum tumultus auctores fuisse. Contigeruci
cessaris instructus, omnes suos exercitus collegit, hæc anno 921 (Chr. 1514 ).
in quibus erant hominum ad quadringenta millia . Sccundum hæc collectis Selimcs omnibus copiis

9
621 ANNALES TURCICI.
suis, Constantinopoli transjeeit in Anatoliam, cum A reos trucidari. Sccundum hæc Cuisimularecum
alteram se contra Parthos expeditionem moliturum profectus est, Cumque sub vesperam eo venisset,
simularel. De hac Selimis profectione certior fa- noctem illam istic manere voluit ac vespertinis
ctus Cansaves Gauris , sultanus Alcairi, maxime-
pere cum suis proceribus et Mainelucis perturba-
lus, coactis militibus suis, armatus Chalepuni adiil.
Qua re sullano Selimi nuntiala , misso itinere Par-
Thico, in sultanum Alcairensem movit. Ejus cum
fines alligisset, ac sultanum haud impigre sibi
occurrentem conspiceret, gravi cum eo prælio
conflixit , in quo sultanus ipse Cansaves Găuris
cæsus fuit, ejusque copia dissipatæ 340 ſugerunt.
Post hanc pugnam Selimes victor omnes munitio-
nes el arces , in finibus sitas , occupavit ; ac præ-
sidiis in singulas impositis, Chalepurs perrexit.
Ibi cum omnia Chalepo vicina loca sui juris fecissel,
liegos sangiacos provinciae præfecit. Chalepo Da-
mascum abiit , et urbem cum omni agro finitimo,
summa celeritale suo subjecit imperio. Mameluci,
qui et Circassi, Alcairum fuga delati Tommambain ,
qui erat id lemporis Ulu Duveidar, sullannm
crearunt. Et Ulu Duveidar apud ipsos primus erat
lignitate post sulianum . Potilus autem Damascu
Sellines, Sinanem bassam cum sclecia militum
minu Gazam præniisit . Aliquot inde diebus ela .
psis , etiam ipse reliquo cum exercitu subsecutus
fuit, Alcairum ducturus. Ex altera parte Damascum
Tommambais Meliculem Umeram , hoc est, begler-
begum Damasci , Zamberdim Gasalim , cum parte
sui exercitus miserat. Is cum a Gaza prope jam ( quze arida prorsus, aquis destituitur. Cum du
ahessel , etiam Sinan bassa Remlem advenit, eoque
Joco casira metalus est. Cumque certior factus
fuisset, esse Gasalim cum exercitu in vicinia ,
noçlu militibus indicta profectione, tanta cum
properatione ad hostem accessit, ut prima cum
luce Gasalis copias assecutus, non modo cum eis
confligeret : veruin eliam victoria poliretur, ma-
Knumque Mamelucorum sive Circassorum nume-
ruin internecione deleret, superstitibus fuga dila-
psis, el in solitudines illorum locorum semel reci-
pientibus. Quibus rebus gestis , placuit sultano
Selimi legatum ad Tommambaimmillere , Quippe
domesticum quemdam habebat, natione Circassum ,
cuem vulgo Muralem Circassum appellabant. I3
ad sultanum ire jussus, impetrare non potuit ut
a Tommambai vel in conspectum admitteretur,
vel audiretur : adeoque cum iis quos itineris comi-
les secum alduxerat, jussu Tommambais ſuit
interſectus. Qua legati sui cæde comperla , molis
Selimes castris Remlem peliit. Eo cum pervenissel,
significalum illi ſuii cives Remienses id temporis,
quo Sinan bassa Remle nocturno itinere disces-
scratut Zamberdis Gasalis copias adoriretur ,
sparsisse rumorem de fuga Osmanicorum : et
lotquot in castris Sinanis bassä remamserant
non solum maclasse , verum etiam occisorum cada-
vera passim ju pulcos el ſossas projecisse . Quo
Remlensium intelleclo Jacinore, Selimes et congre-
miri jussit oppidanos, el ompes illius sceleris
632
precibus in Ara messila , nocturnis in cubei Saha
ra peractis, omnia loca sacra visitavil. Postridie
circa meridiem reversus ad exercitum, Gazam
contendit : ubi Sinan bassa, politus insigni victo)
ria , suas cum ipso copias conjunxit. Gaza Berthle
hemam profectus, illo quoque loco preces suas
concepit ; quibus absolutis, in animum induxit,
Alcairum petere. Præmisit ergo Sinanem bassam ,
qui suis cum copiis reliquum exercitum antece
deret. Quippe proficiscendum eis per illam solitu
dinem erat , quam ante id temporis muinqua:
tam numerosus exercitais trar:sierat . Et aliam quo
B
que causam habebat cur eum præmitleret : qunit
vereretur scilicet, ne si tanta hominum multitudo
conjuncta maneret, iter illud per solitudinem se
suscepluros negareni, atque hoc modo diffuerent.
Sullanini quidem hoc desertum semper antehac
pro urbis Alcairanæ propugnaculo quodam habu
rant . Verum sultanus Selimes jacta, quod dicie
tur, alea , militem cohortationibus aniinosis ad
capescendum hoc iter impulit. Ubi ventum ad pri
ma castra ſuisset , in pago, qui Deire vocatur, ve .
zirem suum , Chuseinem bassam , interfici jussil ,
quod dixisse perhiberetur, non lemere per ejns
modi solitudinem , tanto cum exercitu, proficiseen
dum . Atque hoc modo solitudinem ingressus esi ,
die in diem progrederetur ulterius, placuit Deo
largiri pluviam : quo factum ut universæ illæ co
piæ nulla premerentur aquæ penuria. Ubi Salae
chigen perrentum fuisset, jam vicerant scilicet,
superala solitudine. Quapropter oneratis aqua
potabili jumentis, Alcairum perrexerunt. Interra
Tommambais Alcairi sullanus, suis el ipse copiis
instruclus, ex urbe militem eduxit : eoque modo
castra metalus, ut urbem a lergo haberet, ibidemı
substitit. Coegerat enim maximum exercitum , in
quo inililabant Æthiopes, cum aliis nationibus,
Tormentis etiam bellicis ea communicrat ilinera ,
quibus hostis venturus exspectabatur. Sed trans
D
fuga quidam ex castris ipsius ad sultanum Selimem
se contulit, eique consilia et insidias hostium dete
xit. Quibus Selimes cognitis, diverso itinere co
pias Alcairum duxit. Hæc gesta fuerunt anno 922
(Chr. 1515 ).
Dic 28 mensis Silchizis , ante prandium , ingens
et cruentum prælium commissum fuit , quo in
prælio Sinan bassa, cæsus in dextro cornu, occu
buit. Tandem tamen Mameluci, qui et Circassi ,
dissipati profligatique , partim versus montes ,
partiin in solitudinem , partim ad ipsam urbem
proſugere. Verum ubi inox Selimiani milites ur
beni occupassent, reliquiæ Circassorum et Mame
lucorum , urbe deserta , in regionem Saitensem
se recepere. Seliines propler urbeni, ad Nilmat
fluvium , castris locum cepit ; quo in loco dury
633 ANNALES TURCICI . 63
ipse quiescit, missis Tommambais speculatoribus, A sulianus Tommombais suspenilio necatus fuil. Al
cum alia , tum etiam silum caslrorum hostilium que hoc modo radicilus exstirpatis Circassis ac
exploravit, quod ea nocturna impressione aggre- Mamelucis, universum illud sullapinum Ægyplium
ili , suo cum animo constituisset. 341 Rebus ve regnum suo Selimes imperio subdidit, et in
omnibus exploratorum opera probe perquisitis , Sangiacalus divisit , cum urbem Alcairanain Jo
urbem noctu cum suis ingressus, plurimos ex Se- nuzi bassæregendam commisisset. lude rebus
limianis in urbe oppressit et trucidavit. Sed cum omnibus egregie constiintis el ordinalis, Alcairo
primum hoc Selimi nuntiatum fuisset, jussis arma discessit, Gazam redilurus. Erat autem quidam ex
curripere militibus, hosti semet opposuit : tormen- sullaninis, Cheir begus , qui sultanis illis adhuc
lisque bellicis in ea loca constitutis , in quæ faciu- rerum potientibus Chalepi copiis præfuerat ; sed
pils impelum credebatur hostis, ab omni parle sponte sua sultani Selimis potestati șe permiserat.
paraliis eral . Hic a Seline, præter Jonuzem bassam , ad Alcai
Anno 923 (Chr. 1516) , quarto die mensis Mu- rum relictus, litteras ad eum jam inde digressum ,
cherenis, missus in urbem fuit a sultano Selime misit obsignalas : quibus in lilieris Jonuzein bas
Jonuzes bassa , cum genizarorum manu : qui qui- sam accusans, perscripseral Æthiopes et plebein
dem in ipsis plateis et vicis urbis adversus Circas- B urbanam Jonuzi bassæ suliani tribuere tilulum ,
sos et Mamelucos acerrime dimicarunt. Hoc præ- et omnia precari fausla feliciaque, nonnullis etiam
Jio sagitta Jonuzes bassa lam graviter vulneratus criminibus aliis iu eum congestis. His territus lit
fuit, ut a suis sublatus, e media pugna exportare leris Sclines, mox alias ad Jonuzem bassam dari
lur. Id conspicatus Selimes usque adeo excanduit, jussit : quibus ei mandarelur, uli maxima celeri
ul milites » equis descendere juberet, ac pedites tale semet ad sullanum Selimeni conferret. Ea
snis suppetias ferre. Quod cuin absque mora lierel, dein Cheiri bego scribi voluit , et urbem ipsius
et illi nilites, qui cæleroquin ex equis dimicare lidei , per absentiam bassa , commendavit. Ubi
solebant, pedites urbem ingrederentur : prope şulum ad lierum , sulla num Selimem, in ipsa soli
lemplum marimum , quod Chasanis Zami vorani, Tudine Jonuzes bassa pervenisset , equis insiden
cum Circassis et Mamelucis manum conseruere : les , inter se collocuti sunt ambo . Verum subito
ella pugna lot ab ulraque parte cæsi sunt, ut pas. Selimes furore correptus, Jonuzem bassam ex equo
sim per pialcas plena peremplorum cadaveribus dejici jussit, et Solachorum præfecto mandavit,
essent oinnia . Tandem Selimiani denuo victoria ut euin reseclo capile jugularet. Quod statim fa
polici fuerunt , et Tommambais iterum cum non- с
ctuin cum fuisset , Selimes itinere continuato,
pullis suoruin in regionem Sailensem proſugit. landem Constantinopolim reversus , quieti se dedit,
Acciderunt hæc anno 923. Non exiguo lemporis intervallo gerendis a re
Poat illa cum omni exercitu Selimes orbem in- bus abstinens, anno denique 926 (Chr. 1520 ),
gressus, in ipso paialio sultanino divertit. Fuerant mense Remasane, Constantinopoli di gressus, lla
in eo, quem diximus, confliclui capti bis mille quin. drianopolim petere constituit, log in itinere cum
genti Cireassi ac Mameluci : quorum ad duo millia Inzuam venissel, balneuin ingresso lumor quidam
s'ullanus Selimes jugulari , quingentos reliquos in a tergo cepil oriri , qui revera carbunculus pe
custoiliis haberi jussit. His gestis rebus, adaetus stilens erat. Profectus aulem ultcrius, et illam ad
extrema 'necessilale Tommambais, ut pacem pe- locum delatus, ubi aliquando cum patre consi
leret , insignem legationem ad sultanum Seliinein xerat, urgente necessitate, fixis ibidem tentoriis,
misil. Eam Selimes sane quam liumaniler excepil, substitit. Interea vero, dum bic morbo ipsius cu
ac poslulalis omnibus assensus, non modo Tom- rando se lolos medici dabant, Deſterdaros, el
manbai rescripsit , verum etiam suos homines ad Pirim , Acbietemque bassas, Hadrianopolim præ
ipsum vicissim ablegavit, qui pacis ei auctores misit, ut omuia solemnitati Bairami celebrandie
eisent. Hos ad se jussu Selimis venientes, Tom- D pecessaria præpararent, solo Ferhale bassa cum
shambais interfici curavit universos. Quamobrem eo manente . Sed cum medici morbo remedium
summopere commotus sulianus Selimes, Circas- invenire non possent, eo ipso mortuus est loco,
sos illos omnes, quus in custodia detineri præce- in quo cum patre pugna congressus fuerat, die
perat, mox ila jussit occidi , neminem 11t sui reli- septimo mensis Schebalis, anno 926 (Chr. 1520) .
quum facerent. Ea re patrata trans Nilum copias Imperavit annis seplem , mensibus octo , diebus
duxit, Tommambaim quæsiturus, quo illc com- oclo . Nihil compertum fuit de ipsius obitu lotis
perto fugam arripuit. Selimes Romania copiis diebus decern . luterea secreto Ferhates bassa pri
injunxit, ul eum a tergo persequerentur. Sed Ara- marium janitorem cum litteris 342 Manissam ad
bes, qui et Æthiopes, itineribus fugieui Tom- sultanum Soleimanem misit, qui eum nioneret
mambai præclusis, hoininem interceperunt, et uti quampriniuin illuc properaret. Sed quod bis .
caplum ad Selimem perduxerunt. nihil litterarum reliquis a bassis adjunctum fuis
Anno 923 (Chr. 1517) , die decimo sexlo mensis sel , veritus est itineri se dare Soleimanes . Inde
kebuilulæ , mandato sullani Selimis , in linbilico bassis cæteris, qui Hadrianopoli degebant, rem
urbis Alcairensis, eo loco, qui Babsubcile dicitur, omnem Ferhaics bassa palefecit : qui mox co pro
635 ANNALES TURCICI .
fecti, cum quo res essent loco cernerent, litteris A unde non magno ex intervallo in Rhodum traus
et ipsi perscriptis, pra ſeclun Ispachiorum ad So-
leimanem Manissam ablegarunt, significantes, ut
absque mora veniret priusquam de patris obitu
genizari cæterique Porte milites, quiddam inau .
dissent, ne fæde direptam urbem excilio darent.
Traque Soleimanes, re tota peniliis cognita, con-
festim semel accinxit itineri : nec ulla vel noclul ,
vel interdiu quiele interposita, pervenit Iscoda-
ram e regione Constantinopolis sitam. lloc loci
tribunus genizarorum ad ipsum venit , quo conite
triremem ingressus, Constantinopolim transjecit ,
in occursum prodeuntibus genizaris universis.
E triremi cum exscendisset , genizarorum aga ,
suos compellans genizaros : flic dominus vester,
hic imperator est, ait . Qua illi voce audita, mox B fosse complanarentur, edixit. Actis præterea cu
ordine cæteros antegressi, sullanum suum ad im-
peralorum Saraium deduxerunt. Hinc largiores
annonas, et donativa periere : sultano Suleimane
postulatis ipsorum annuente. Postridie prima luce
funus Selimis in urbem deđuctum fuit , eique cele-
bratæ in templo sive zuma sultani Muchemelis
exsequiæ . Pedes anle paternum nus incedebat
sultanus Suleimanes, idque comitabatur ad zu-
mam ab ipso Selime conditam , ubi monumento
suo fuit illatus. Inde Soleimanes ad palatium re-
versus, in thronum imperatorium se collocavit ,
el regni administrationem auspicatus est , anno
926 ( Chr. 1520) , die decima septima mensis Sche-
Jalis.
с
Faclus jam plene rerum dominus Soleimanes,
elapsis aliquot mensibus, omnes suos milites con-
venire jussit , et cum eis versus Albam Græcam
profectus est, anno 927 (Clir. 1521 ) .
Cum prope jam abessel ab Alba, vezirem suum ,
Achmelem bassam , cum Romaniæ copiis ad Burgur-
delen ire jussit. Is illuc ubi venisset, tormentis
bellicis mcenia disjecit, militem immisit, et oppi-
dum cepit. Mulli tamen in ejus expugnatione l'ur-
ci fuere trucidati, ac vicissim Aclimeles bassa sul-
iamo Suleimrani cæsorum Christianorum capila ,
cum quibusdam captivis el vulneratis, misit.
Secundum illa Pirim bassam præcedere jussit
Soleimanes, qui Albæ Græcæ situm ac munitio-
pem , circumfusis copiis, specularelor : slalim- D veteri nalum familia suo in imperio tolerare pos
que Pirim srculus, universum exercitum meni
bus admovil, castra vallo munivii, tormenta jus-
sit expediri, muros eversos solo æquavit, ac tan-
lem Albam expugnavit die vicesima quinta mensis
Remazanis, anno 927 (Chr. 1521 ) qua potitus
Constantinopolim rediit.
Anno sequenti proximo 928 ( Chr. 1522) die vi-
c'sima mensis Rezebis, iterum Soleimancs expe-
dilione suscepta, copias universas in Anatoliam
transduxil, Rhodo bellum illaturus. Jam ante vero
Nustaplain bassain insigni cum classe Rhodum
savina e jusserat. Ipse cum pedestribus copiis
Anatoliam ingressus, in oppidum quodda'n Mente-
sian ditionis, cui nomen Mermere, se contulil :
6:36
jicitur. llaque militibus hinc in Rhodum trans
portatis , tandem et ipse suo cum comitatu trans
veclus in insulam , gravi urbem obsidione cinsit.
Oisessi Christiani muros papnis cocco tinctis, it
sericis, et auro interiextis, ornabant ; ac plurimis
in urbe ludis el spectaculis, ad oblectandos ani
mos, utebantur. Cum serio denique oppugnaren
lur, longo temporis spatio se deſendebant acer
rinie , quod urbem ab hoste nullo modo capi posse
sibi persuasissent. Ac Soleimanis sane res eo
Tandem loci redactæ fuerant, ut quanain ad expu •
gnandam civitatem via deinceps progrederetur,
ignoraret. Quia tamen mons quidam haud procul
ab urbe distabat , ex eo terram peli , qua urbis
niculis, suffossi fuere muri, lormentorum quoque
vj magna ex parte diruti . Quapropter exhausto la
boribus ac molestiis Christianorum præsidio , cum
urbem non multo post in hostium potestatem ren
turam nemini dubium esset : ipsorum princcps,
quem Megalon Mastora vocabant, inducias pac!iis,
urbcm se dediturum significavit, modo ipsis
abeundi potestas fierei, salvis facultatibus suis, et
Christianorum uxores aique liberi pulli servituti
manciparentur. In eas conditiones sultanus Solei
manes alisque mora consensit. Itaque cum obsessi
munera sultano quædam , in ejus conspectum ad
missi, obiulissent, cum rebus ac facultatibus,
cum liberis uxoribus suis pares ingressi, Turci
Rhodo cesserunt, et in Italiam navigarunt. Quora
quot erant in urhe captivi Turci, libertati pristi.
næ restituiti fuere. Capla vero fuit Rhodus die ter •
tio mensis Sefferis , anno 929. Simul etiam cum
Rhodo Turci arcem Siancoin, et Bedrum , aliam
arcem in Anatolia sitam , in poleslatem redegere,
Soleimanes inde Constantinopolim reversus est.
Cölerum quo tempore ad obsidendam Rhodum
proſicisci cogitabat, Ferhalem bassain adversus
Alim begum , Scachi Suarensis filium , qui peran
liquo majorum suorum jure Dulgadirensis regionis
dux eral , cum copiis ablegavit. Nam falso dela
tus is fuerat 343 apud sultanum Soleimavem ,
el accedebat alia causa , quod Osmanidæ neminemi
sunt. Ubi jam prope Ferliates aberat ab Alis begi
ditione, insidioso asi hominem ad se pellexit.
Quippe morbum simulans, significari bego jussit ,
velle se testamentum condere, atque ipsius filei
exercitum committere. Qua voluntale Ferhatis in
tellecta , mox Alis begus, nibil ab Osmanicis pe
riculi verilis, quibus inde iisque a prima alale
fidus ipse fueral, cum utroque filio bassa in adiit :
qui et patrem , et filios , innocentes occidi jussil .
.
Hoc facinore patralo , Ferhates ad sultanum So
leimanem , Rhodum obsidentem , Rhodo necdum
capla , reversiis est .
Can autem confecto bello Rboilio, Constantino .
poli Suleimaucs quietus degeret, Gevizari dio
 637 ANNALES TURCICI. 633
vicesimo tertio mensis Rezebis seditionem move- A pars corrucret. Ea re perfecta, subito cum nive
runt, el Aigasis bassæ, supremique thesaurarii, frigiis adeo vehemens incidlil, ui ei lolerando neque
Abluselamis ædes expugnalas diripuerunt. Postri- niililes, neque jumenta sufficereni . Ideoque destilli
die , qui Mercurij dies erat , noclu Ibrahimis ac lus omni spe Vienna poliundi, obsidionem solvere
Mustapbæ hassarumdomos itidem adhibita vi coactus ſuit ; et Constantinopolim reversiis ad ali
aperuere: sed ea cum moderatione , nullam ut quod tempus a bellis abstinuit. Gesta vero fuerunt
inde prædam auferrent. Composito denique geniza- hæc anno 933 (Chr. 1529 ).
rorum tumultu , Soleimanes in Ungariam proficisci Dum Constantinopoli quielus bære! , invitatis
statuit: el collectis quiquaginta vel sexaginta mil- magna solemnitate bassis omuibus el proceribus, et
libus armalorum , pontibus Savium , Dravum , exterorum principum legatis , omnique genere
Danubiunque flumina junxit: el Varadinum Perri spectaculorum in Atmindane Constantinopoli exhi
cum aliis locis munitis occupavil , Buslam ipsam bilo , filios suos , sultanum Mustapha , sullanım
cum exercitu petiturus. Ea Soleimanis expeditione Muchemctem , el sultanum Solimem circuincidi
cognita , se quoque rex Ungarus ad bellum paravil; curavit , anno 938 (Chr. 1532) .
et cum milite suo, qui ferro lolus armalus eral, Eodem anno mensis Remasanis die vicesimo
B
obvium se sultano Suleimani dedil . Die quodam octavo, Constantinopoli discessil , Hispano bellum
Mercurii , circa tempus Ikindi , urrinque tanto illaturus. Cumque pervenisset in Alamaniam ,
concurrerunl exercitus impelli, multa lit hominum duorum mensium spatio copias hinc inde circum
millia ab utraque parle cæsa caderent , plurimi duxit , ferro et igni cuncta vastans atque diripiens.
vulnerarentur. Diu pignalum cuun ſuisset , tandem Nullus a Christianis oppositus ei fuit exercitus ,
tamen victus rex Ungarus, etiam ipse periil . Actis nusquam eorum conspectæ, acies , ab utroque dun
autem in fugam Ungaris , Turci hostem persecuti, laxat lalere Soleimanis agmina carpebant, ac mul
mulia ipsorum millia inter fugienduin coulruei- los interceplos vel occidebant , vel abducebant
darunt. Soleimanes re bene gesta , Budam suos captivos. Misit autem sulianus Soleimanes , ductore
duxit , et urbe sine sanguine potilus est , cujusvis Casane Vaivoda, qui Michaelis begi Glius erat, et
sexus el ælatis hominibus in servitutem redactis , Vaivoda, duodecim millia miliium , adjunctis eilem
anno 932 Chr. ( 1526 ) . Post Orcupalam Bidam , Acanziis , qui regiones illas ulterius incendiis et
reversus est Iladrianopolim , et ad tempus aliquod rapinis depopularentur , alque incolas servituti
se quieli dedit . mancipatos abigerent. Quod enmilli facerent, opina
Eral lunc quidam in Anatolia, qui Calender politi fuere præda. Verum in redilu forte fortuna
C
Zelebis appellabalur, ex familia Ghazis Beciasis. in Christianorum incidere copias, cum quibus licet
Colunt autem Turci Chazim Beclasem , ceu divum acerrime dimicarent , ac fortiter losii resislerent ,
quemdam , atque etiam invocant. Hic ergo Calender landemiainen ad internecionem , 344, majori saltem
Zelebis seditione mola , cum non magno Der ex parle , cum ipso Cas: ne Vaivoda, cæsi caplique
>

visiorum numero, Sangiacos aliquot fudit, el uni. fuerunt. Et quando jam biems appetebat , mutalo
versam Analolja in ad arma concitavit. Soleimanes Soleimanes itinere , Constantinopolim rediit; ubi
7

acceplo molus hujusce nuntio , Ibrahimein bassam , cum ad lempus aliquod quiesceret, sultano Musta
insigni cum exercitii , misit, uti Calenderem Ze plæ filio Manissam altribuit, apno 958 (Chr. 1532) .
lebim bello aggressus , in ordinem redigeret. Interea vero dum aberat peregre sullauus Solei
Ibrahines Calenderem cum copiis assecutus, pri- manes , in Alamania bellum gerens, supremus lli
lium inijt: quo dimicatum ab utraque parle fortiter, spani classis præfeclus, Andreas Doria , cum Megalo
co tamen eventu , Calender ut ipse sua Cu Mastore , qui superioribus annis Rhodo cesserat ,
factione viclus occumberet. corrogalis cælerorum quoque principum Italicorum
Compositis Anatoliæ turbis , ad aliam se So- auxiliis, magnam mari classem eduxit , qua naves
Jeimanes expeditionem paravil , Ungarianı rursus D quinquaginta majores, el quinquaginta triremes
invasurus: ideoque militem , publicatis edictis , ad continebantur. Et erant in hismilitum ad quinqua
Albam Gracam convenire jussit , quo quidem et ginta millia. Quo cum exercitu Moream inopinalo
ipse se contulit. Budam inde perrecliirus. Hoc in adorli primo Coronam urbem cuin arce, deinde
itinere dum essel , Erdelji Banus ad eum venil, de- insulam Balil , et Badram oppidum , cum aliis qui
latisque suis obsequiis, Soleimanis imperio se sub- busdam castellis ceperuni ; et immissis in ipsam
misit, cum el munera secum ferret amplissima, et regionein pedestribus equestribusque copiis , uni
>

manum ejus exoscularelur. Quæ quidem res adeo
grata Soleimani accidit , ut eum mox Ungaria
regem crearet . Secundum illa Budam profectus
est , qua occupala , Viennam coniendit . Eo cum
pervenisset, Germani , qui se intra mænia lene-
bant, urbem communiere : quam Sultanus Solei-
munes lormentis bellicis ad viginti dies oppugnavit,
actis etiam subter muros cuniculis , donec eorum
versam depopulati sunt, ingenti marium , femina
sum , puerorumque multitudine secum in captivila
lein abducta ,
Superioribus annis quidam nalus in insula Mi
ty cne, cui nomen Chairadines, insigniter navalis
militiæ pcritus evaserat : ac piraticam exercens
multoties mari cum Christianis conflixeral . Ubi
jam rem fecisset, naves aliquot instruxil ; aliwcio .
639 ANNALES TURCICI .
que sibi sodalitio quorumdam egregiorum homi. A begus, bellum intulit : eoque interemplo, ditionem
ram , el neminis addiciorum imperio , cum iisdem
in Barbariam profectus, urbem Cesairem occupavit,
ac sibi retinuil .
Qua quidem re feliciter conſecta , per universam
Italiam nomen ipsius inclaruit : indiliimque fuil ei
cognomen ab lialis , uli vulgo Barbarossa diceretur.
Idem quotannis sultano Selimi et Soleimani munera
quædam missilahal. Quorum alter , Soleimanes ,
viri virtute , rerumque gestarum fama cognita ,
missis legatis , invitarit hominem uti ad se veniret.
Chairadines idoneo Cesairi præsidio imposito, stre-
nuorumque virorum , et sibi amicissimorum fidei
civilate credila , triremes aliquot milite complevit,
et Constantinopolim profectus est . Eo cum appulis-
sel , mamu pro more sultano Soleimani oscula- B Scadus id temporis ab illa provincia, bellum in
Ius est. Excepit hominem sultanus sane quam
bonorifice , constitutoque salario quadragies cen-
tum millium a prorum annuo , Beglerbogim maris
supremum creavit, et ad veziris dignitatem evexit ;
unile nomen ei datum , ut Chairadines appellaretur.
Nacius erga plena cum potestate maris imperium,
centum triremes in mare deduci et instrui, milite
que compleri jussit, et cum iis Moream adiit. Qua
re Christianis nuntiata, mox illi regionem et arces ,
quas occupaverant, desertas reliquere, conscensis-
que navibus suis, inde discesseruni. A Christiano
rum abitii, trecenti Genizari, Azapique totidem in
ea fuere loca missi , qui el Coronæ , et oppidis cæ
leris præsidio essent . Inde Chairadines bassa cuni
с
eadem classe in Barbariam profectus, urbem cele
brem Tunisinam , quæ a Mauris incolitur , occupa-
lani suo subjecit imperio , anno 940 (Chr. 1534 ).
Eodenı hoc tempore capiæ a Chairadine bassa Tuni-
sis, quidam e numero Parlbicorum procerum Ulumas
begiis, a scacho Techmasi filio scachi Ismailis, de-
ſecit', licet ipsius scachi sororem haberet conjugem .
Itaque profugus e Parthia, Constantinopolim acces-
sit : et præstito subjectionis sacramento Soleimani
se folum addixit. De hujus viri consilio sultanus
Soleimanes expeditionem Parthicam suscipere co-
gitabal , eam prætexens belli causam , quod Scachus,
suiis cum proceribus et subditis , minime rectam
religionis amplecteretur sententiam, nec debito qua
stor Mabumctis prophetas honore prosequeretur. D vero fugere Parthi, fugientibus instare Osmanici:
Hac de causa dignissimos censebat, quibus bellum
inferretur, qui occiderentur, adeoque penitus ex-
siirparenlur. Itaque Soleimanes hoc bello decreto,
S :ingiacalum Uluinæ bego supra nominato, non
procul a Caralienida , concessit. Ulumas vero
Constatinopoli quibusdam conductis copiis , in
Sangiacatum suæ creditum fidei cum eis profectus
esl. Missa quoque fuerunt ad cæleros illius provin-
cix . Sangiacos a sultano Soleimane mandata. qui-
bus præcipiebatur ut Ulumæ bego, quoties in ho.
stem profecturus esset, obsequerentur. Ulumas ergo
decretum sibi Sangiacalum ingressus, collectis ejus
regionis proceribus Sangiacis, ipsorum adjutus
auxiliis , Curdistanio principi, cui nomen Screſes
640
:
ipsius in potestatem redegit. Ea re sultano Soleimani
nuoliata , supremum vezirem suum , Ibabimem bas
sam , qui apud sultanum summæ auctoritatis eral et
polentia , supra bassas ac vezires omnes eveciiis ,
idque nomen ab eo consecutus, ut Ser diker sultani
nominaretur, Constantinopoli ablegavit in Anato
liam , el Romanize Analoliæque copiis præfecit: cum
quibus ille Chalepum adiit. el inde Carachemidam
perrexit. Huc ubi venisset, Ulumam begum præmi
sit in Parthiam , qui dux itineris esset : atque ipse
vestigiis illius inhærens, a tergo secutus est , anno
941 (Chr. 1535) .
Hoc modo continuata profectione, nemine resi
stente , Tebrisium illi pervenerunt. Aberat enim
Chorasane contra Kezien bassam gerens, qui ei
Chorasanem eripere volebat. Cum propius ad Tebri.
sium accessissent, urbem invenere desertam . 345
et habitatoribus vacuam . Ibrahimem vero præmis
sum ad expeditionem hanc, anno 941 (Chr. 1535) .
secutus est ipsemet Soleimanes, cum genizaris et
aliis Portæ copiis, ea celeritate, ut quo tempore
Tebrisium Ibrahimes ingressus est , Soleimanes
Carahemidæ portis immineret. Interea scachus
etiam Techmases propius ad Tebrisium suos ad -
duxerat , ut istic Ibrahimem bassam opprimeret.
Ibrahimes hostis conatu cognito , absque mora
Soleimanem certiorem reddidit: qui duplicatis quo
tidianis itineribus , celerrime Tebrisium advolavil ,
et cum Ibrahime se conjunxit.Cumque per esploralo
res intellexissent, quibus in locis Parthorum exer
citus degerel , recta in eos duxere. Tum vero Parthi,
qui de Soleimanis adventu cum genizaris ac Portæ
militibus cæteris acceperant, seque lali machina
rum bellicarum apparatui , tantisque copiis nequa
quam resistere posse cernerent, Sultaniam profuge -
runt. Usmanici nimia lormentorum , annonæ ,
lentoriorum , curruum, et aliarum magni ponderis
rerum copia gravati , lormenta cum impedimentis
cæteris trecentorum genizarorum , ac trium sangia
corum præsidio munita , Tebrisium remiserunt,
alque hoc modo facii expeditiores , Parthicum
militem acriler a lergo persequi cepere. Tum
donec haud procul ab oppido Remedane perventum
fuisset. Ibi cum pluviis, et annonä penuria, tantum
frigus Osmanicos oppressit , ut plurimi tain manus
quam pedes a frigore læsos amitterent, ac incre
dibilis hominum , jumentorumque multitudo fame
interiret. Præterea contigit , ut in ipso conalu
transmillendi amnis, qui Docus Gezid vocalur, du
men illud aquis pluviis adauctum vehementer in
tumesceret. Ideoque dici non potest, quol istic
homines, jumenta , rerum aliarum sarcinæ perierint ;
adeoque de sua quilibet salute desperabat . Quando
igitur exercitus Parthicus nusquam apparebat,
nec sciri poterat, quonam se recepisset ; alia
que nulla regio Bagadale propinquior crat, quæ mi
 611 ANNALES TURCICI.
nus hiberni frigoris, et plus caloris haberet; in hanc A commigrarent. Ad summam , insigni regionen
sibi Soleimanes ducendum staluit exercitum . Ubi
propius ad urbem accessi ,set , apertis incolæ por
tis , eam Soleimanis potestati permisere. Quapro .
pter ingressus , nonnihil istic se recreavit. Omnis
etiam Bagdati finitimna regio se Soleimanis imperio
submisit. Quo factum , ut beglerbegum in urbe
constitueret , ipsamque provinciam in sangiacatus
partiretur. Præterea Bagadati militare præsidium
imposuit , eique de tormentis bellicis et aliis rebus
necessariis, annonæque copia prospexit: cum prius
urbem muniisset ,1 et aquam e flumine dirivalam in
fossas urbanas immisisset. Hoc tempore supremus
Deplilerdaras sive maximus ærarii præfeclus , Is-
chender Zelebis , apud sulianum Soleimanem dela
tus fuit, ob tractalos nequiter thesauros regios : B cui præter quinque sangiacos, septemdecim milliuin
quem extra urbem hoc nomine suspendi jussit,
universis facultatibus ejus fisco applicatis. Interea
vero , dum Soleimanes intra Bagadatis muros ,
exercitus foris in hibernis hærebat, prodiit denuo
scachus Techmases in apertum suis cum copiis, et
Tebrisium jter instituit. Inde cum ipsum haud pro .
cul abesse relicti ad Tebrisium sangiaci el geni-
zari, de quibus supra dictum , accepissent, quid
agenduin sibi hoc casu foret , ignorabant. Quia la-
men animadverterent, nec ad resistendum hosti
lam potenti se sufficere nec in tempore sibi succur-
ri posse , sarcinas omnes , et tormenta bellica curs
rebus ad ea neccssariis, et custodiæ suæ commissis ,
ibidem reliquerunt, ac fuga saluti suæ consuluere .
Scachus Tebrisium ingressus , omnes islas sarcinas C Dum illic ad tempus aliquod a bellis abstinens
ct impedimenta militi suo diripienda concessit : bel- quiescit, suspectus ei cepit esse Ibrahimes bassa ,
lica vero tormenta , cum universo ad ca pertinente
apparalu , concremari jussit; et quidquid de ma-
chiuis bellicis colliquefactum flammis absumi non
potueral , ad signandos manguros destinavit . Ubi
jam durior hiemis tempestas præterieral, Bagdale
Soleimanes movil eodem anno 941 (Chr. 1536) ,
ac denuo Tebrisium duxit ; unde cum non magno
abesset intervallo , rursumli cura suis Techmases fu-
gæ se dedit : alque uti facultatem sui persequendi
Osmanicis adimerel, suam ipsemel regionem va-
slavil, annonain omnem corrupit et exussit , sub-
. set,'interfici boininem sultanus jussit, omnesque fa
dilos suos passim abegit. Ubi Tebrisium Turci per-
venissent, Suleimanes optimum quemque suorum ,
ei præsertim egregiis instruclos equis , delegit,
eisque mandavit 118 summa usi celeritate ho
slem alicubi assequierentur. Quod cum illi facerent,
omniaque misera vastata conspicerent, ad animum
eis accidil, lieri posse ut in redacta penitus ad
solitudinem regione aliquod ipsis incommodum
eveniret. Ideoque converso itinere Tebrisium red-
iere, Cum aulem Soleinanes hoc modo delusum se
videret , vehementi commotus ira , scachi Techma-
sis et majorum ipsius regias amoenaque palatia, cum
ipsius sultani Jacupis ædificio , quod Heste
behisle dicitur, et omnibus cum paradisis dirui,
vastari, cremari jussit. Præterca plurimos Te-
brissii cives compulit, ut inde Constantinopolim
642
illam universam excidio aMixit , direplis misero
rum incolarum facultatibus , el absumplis om
nibus jumentis . Post hanc vastationem , Solei
manes exercitum Caralienidam reduxit. El dispo
situs ac relictis eral a tergo dundar, it Turci
vocanil : 346 quod vereretur ne in ipsa profectione
scachus iinpressionc subita suos aggrederelur. Quod
quidem ita prorsus accidit. Nam scachus, intellecio
discessu Soleimanis, selecta Corizzorum quinque
millia secuni sumpsit, ac veredariorum in morem
Osmanicos a tergo secutus est , in lioc unum iolen
lus, ut eos aliquo delriinento aliceret. Tandem in
agmen illud extremum incidit, quod dundar appel .
latur, uti diximms. Ejus ductor erat Ulumas begus,
strenuorum militum Soleimanes allribueral . Ad hos
cum scachus advolasset propius , mox in cos ir
ruil, et manu conserta . superior ipse, Turcis cæsis,
evasit. Interempla fuere Turcorum ad duodecim
millia , desideratique tres sangiací. Quartus in bo
siuin potestatem venit,quintus cum Uluma bego fugx
benelicio discrimioi semel eripuit. Seachus hoc lamp
feliciter pugnato prælio conlenlus, nibil periclitan
dum putavil ulterius, quod hosti ex aliqua parle par
pari relatum arbitraretur: ideo que retro cum victrici
bus copiis ad suos abiit. Ipse quoque Soleimanes jam
Carahemida discesserat , Chalepum petens, unde
digressus, die decimo quarto mensis Rezebis Con
stantinopolim appulit , anno 942 (Chr. 1536 ).
1
cujus el ex parte fuit detecta perfidia. Quippe fere
batur cum Italis quoque secreto pepigisse fædus,
ut imperium Turcorum in se transferrel. Quapro
pler eum Soleimanes dio quodam Mercurii, qui vi
cesimus secundus mensis Remasanis erat, ad cænam
invitavit : qua finita, cum de certis negotiis inter se
collocuti, jam cubitum pergerent , Ibrahimes
quoque
suum ad conclave secessil, el io lecto se composuit.
Quippe quoties ad Soleimanem noctu arcessebatur, in
ipsius imperatoris saraio cubabal. Cum obdormiis
cultates ipsius et opes, lisch addictas, thesauris suis
D
in ſerri. Factum hoc fuit anno 942 (Chr. 1536).
Diximus antea , Chairadinem bassam magna cum
classe profectum in Barbariam , Mauris famosam
urbem Tunisim eripuisse, ac ibidem sibi constituisse
domicilium . Is hoc tempore naves atque triremes
in terram subduxeral, rerum scilicet suarum plane
securus, suoque duntaxat indulgebat genio. Prin
ceps interim Maurus , cui prius ea paruerat ditio,
profectus in Hispania .. ), opem Hispani principis
imploravit. Hispanus ad consilium revocato
negotio, verebatur propierea quod Tunisim Bar ,
barossa cepisset , ut Hispanis idem aliquando
damnum inferret. Facile putabat ignem exstingui
posse, si prius supprimeretur, quam latius erum
peret. Eaque de causa dalis ad Italicos princi
 ANNALES TURCICI. 644
6.3
pes litteris, uli subsidio sibi venirent, petiit. Ma- A exercitum in Albanos perduelles immisit, qui res
gnis ergo collectis copiis, el insigni classe pa- eorum agerent, ferrent, ac liberos el uxores servi
rata , eidem Andream Doriam suprema Cirm pole- luti manciparent, licet hic conatus corum in irritum
state præfecit, atque ita Tunisinain expeditionem caderel. Præterea Romaniæ beglerbegum , cum Ro
instiluil. Charadines recomperta , Raisos suos con- manie copiis, in Apuliam trans mare misit : qui
vocavit, eisque deliberandum proposuit quid hoc ea in regione quædam oppidula cum pagis diripuit.
Christianorum motu faciundum censcrent. Illi re- Cum denique Turcica classis Corcyram præter le
spondere classem mari prius instruendam quam geret, ex Corcyrensi præsidio Christiani navim an
Christiani se conjungerent omninoque præpediun- nonariam , quæ classem sequebatur, bellicis peli
dos , ne convenire possent. Ad ea vicissim Chaira- lami machinis deniersere. Soleimanes animadversa
dines bassa : Si tulipandum , inquit, meum dunta- Venetorum perfidia quam ex aliis etiam indiciis
xal excelso quodam in loco super hastain delivero , abunde perspexeral ; non parum excandescens,
a Christiai.is ut conspici possit formidine cor- Chairadini Lutsique bassis præcepit uli cum classe
repti, ad aliquot millia retro fugient : tanlom Corcyram insulam peterent, oppidula cuin vicis de
abest ut bellum nobis illaturi sint. Hac ergo prædarentur, liominesque captivos secun abduct
securitate suique confidentia cæcatus, omnem ex B rent. lil illi cum fecissent, navigia mancipiis Chri
animo sollicitudinem et curam deposuit. Verum 1101 stianis , cujusvis ætatis el sexus , onerarunt : algie
multo post Tunisim præpolens Christianorum clas- ita Constantinopolim rediere. Quo delati , Christia .
sis appulit. Ea cum istuc accessissel, occurrit losti pa mancipia supra oppidum Galatam , eo loco, qui
Chairadines extra urbem suis cum copiis, tametsi Besicias vulgo dicitur ad terrani exposuere , mise
vix novelp decemve militum idoneorum millia se- sisque Constantinopolim præconibus, proclamari
cum educeret. Ad Christianorum aciem progressis, jusscrunt, ut si quis mancipia Christiana, feminas,
animose cum eis conflixit. Et quanquam ingens lio- niares, juvenes, senes mercari vellet , ad indicatum
minum multitudo in Christianorum esset exercitu , modo locum veniret, ibidem hujusmodi mancipia
fama tamen perhibetur, multa Christianorum mil- perexiguo comparaturus pretio. Quod quidem ita fa.
lia lui cæsa fuisse, cum ex adversa Chairadinis ctum fuit, tam vili prelio miseris illis distractis,
parle duo duntaxat hominum millia desiderarentur. uli plerique duobus tribusve sultaninis vænirent,
Cum autem Charadines hoste se viderel inferiorem , hac ip a pecumia regiis thesauris illata . Posteaquam
conversa suorum acie, ad urbem se recepit. Eo cum domum ilura classis discesserat, etiam sultanus
ventuin fuisset, occlusam reperit, ct in manibus Soleimanes
с mensis motis castris iter ingressus, die nono
elata Christianorum vesilla conspexit. Quippe ca illius , qui Zemaziel Achir Turcis dicitur,
plivorum Christianorum aliquot in urbe millia re- Constantinopolim reversus est , anno 944 (Chr. 1538 ).
liqueral, qui quidem interea , dum extra muros ipse Cum istic aliquandiu læsissel, armis in Molda
cum exercitu Christianorum præliarelur, perfra- vum expeditis, undecimo die mensis Seferis Con
ctis carceribus, et arreptis armis , poilas urbis stantinopoli egressus, Moldaviam versus contendit.
clauserant, et in manibus vexilla Christianorum Ubi ad oppidulum , quod Ishacluam vocant, perve
erexerant, Id vero cum accidisset, major pars mi- pissel, transmisso Danubio , Moldaviam ingressis
litum Chairadinis cæsa , cunctaque navigia cum est . Ibi lum fuga sibi consulere Vaivoda Moldavus,
machinis et apparalu bellico fuerunt amissa . Chai- nec usquam in apertum prodire : incolæ vero re
radines cum reliquis suorum propter urbem auſu- gionis sultano se dedere , qui limites imperii sui
git, el in solitudines se cum eis abilidit : quorum ad amnem usque Berutem prolalavil.
magna pars fame, sili , el æslu periit. Ipse varias Erat jo adversa ripa quoddam oppidulum , quod
expertus ærumnas, tandem ad urbem suami Cesai Sangiaci domicilio satis esset idoneum . Quapropter
rcm evasit : unde cum decem et octo triremibus eo loco Sangiacum constituit. Sequebalur id tem
im
Constantinopol profectus est, quacum que tende- D poris Porlam sultani Soleimanis quidam natus er
rel, damnum Christianis inſerens . Acciderunt hæc familia Vaivodarum Moldaviæ , cui et annonæ præ
bebantur. Hunc Suleimanes Moldavia Vaivodant
anno 943 (Chr. 1537 ) .
Solebai hoc tempore Constantinopoli Soleimanes præfecit. Quod prior ille Vaivoda cum rescivisset ,
plerumque degere. Verum ista cum evenirent, forle portam præpolenlem ipsemel adiit, el a Soleimane
inigraverat Hadrianopolim , ut istic hibernaret. Sub poslulala impetralaque gratia , restitutus in inte
æslalis initium reversus Constantinopolim , ad bel- ' grum fuit. Suleimanes e Moldavia revertens , lla
lumi se 347 paravil, el Chairadinem Lulsimque drianopolim se contulit : ubi exacta hieme, su'r
bassas magna cum classe dimisit, qui mari rem veris initium Constantinopolim abiit, el quieli se
gererent : ipse Constantinopoli digressus, Alba- dedit, anno 945 (Chr. 1539) .
mam petiit . Avelonam cum per venissel, ctiam Chui- Secundum illa denuo cum classe Chairadinem
radines el Lutsis eodem cum classe triremium , cæ- mari ablegavil. Is autem egregie instructus, ut bo
lerisque cum navigiis, appulerunt. Soleimanus in slein suum , Andream Doriam , quæreret ; alisque
7

loca montuosa proſectus, ibidem cum Portae militi- ullo impedimento penelravil in ltaliam , ibique non
bus el conilalu caslris locum cepil : reliquum nulla cuin vicis oppidula depopulatus, ctiam mil
645 ANNALES TURCICI.
nera majoribua a civitatibus accepit . Cum diu hinc A Secundum hac rursnm magna cum classe mis
inde oberrasset, inopinato Andrea Doriain reperit, sus fuit Chairadines, ut arcem Novam , quam Chri.
el strenue cum en confligens, naves hostiles ali-
quot subinersil, et triremes aliquot cepit. Doria
tandem bosti se imparem animadvertens , cum re-
liquiis suæ classis aufugit. Et quia ( unc biems im-
minebal, versis Chairadines velis Constantinopolim
rediit, anno 945 (Cuir. 1539) .
Die Jovis, qui decimus quintus mensis Seferiş
erat, sub vesperam , incendium Constantinopoli,
non procul ab illorum carcere, qui criminum rei
custodiuntur, in eorum tabernis exorlum fuit ; qui
picem , resinam , axungiain , aliasque res tales ven
dunt. Hic ignis ex indicatis tabernis in ipsam lur
rini, sive carcerem praedictum , evasil : qui clau-
sus cum essel, homines in eo septingenti Alarmis B dum unirersis, caprisque superstitibus, evasit
exusti perierunt. Ex eo loco dilatatum in urbem
incendium , a dextris et sinistris vagari cepit. Ad
publicanorum carcerem cum pervenisset, aperto
carceris ostio, dimissi fuere publicani. Quo facto,
curris ipsa, sive carcer , itidem conflagravit. Latius
inde serpsit , usque ad portam urbis, quam Ligna-
. classe digressus, aliquot navigia mercibus onusta
riam vocant, ubi tabernæ sunt fabrorum ferrario-
rum . lis in locis oinnia flammis absumpla fuerunt.
Inde se coovertit hic ignis ad aedes Balis Agæ, qui
tribunus olimo genizarorum fueral, lolaque istæc
deflagravit regio . Postea perrexit ad Caravanæ sa-
raium , unde labernas eorum invasit, qui lorno cæ-
lant, quarum ordine series magoa conspicitur. Binc
ad eam erupit arcam , quæ Tachial Cala dicitur :
unde rursus ad tabros ærarios, ab his ad vitriarios
penetravit, etiam illa regione incendio prorsus
exhausta, quæ piclum balneum ambit. Longius inde
progressum , ad Judæorum pervenit ædes, ibidem
1
maximo cum detrimento grassaluin propterea , quod
admodum illæ sibi contiguæ sint. Hinc sparsæ
fuerunt flammæ usque ad portam fori 348 pisca-
rii , el quidquid ædificiorum erat inter hanc, et
Judæorum porlam , prorsus ab igne deletum fuit: Ad
summam , propemodum universæ Judaeorum domus
fuere concremale . Nam æstivo lempore contigit
hoc incendium , cum ingens esset siccitas . Arbores
etiam virides instar sulphuris arsere . Nullus incen-
dii restinguendi modus inveniri polerat. Nihil ar-
borum resectarum dejectiv, nihil aqua juvabat . Unde D eaque de causa mater pueri gubernationem ad se
factum , ut lola nocle duraret. Erant distributi per
omnes urbis regiones genizari, qui Nammas ex-
stinguerent : sed incassum laborabant. Etenim po-
stridie illius diei , a primo diluculo usque ad vespe .
ram , ila desävierunt, ut eliam maximi pretii mer-
ces aut absumerentur, aut direptionibus essent ex-
posilæ. Quippe quibus in locis urbis grassalum fuit
incendium , in iis majori ex parte mercatorum , et
aliorum tabernæ consis' unt : ideoque potior pars
urbis in cineres abiit, cuin idem acciderel omnibus
eliticiis , quæ extra muros urbis a foro piscario
sila sunt in littore maris. Eodem tempore pestis
eliam in urbe grassabatur, utrumque Dei contigit
nutu, anno 946 (Chr. 1540) .
616
stiani occupaverant, recuperarel : imperatumque
Sangiacis omnibus ejus provinciæ , ul universis suis
cum copiis , et apparalu bellico , ad eam se conſer
rent obsidionem . Ubi classis appulisset, e navibus
in terram expositæ fuere machine tormentariæ ,
propiusque militari more deductæ ad castelli mu
ros , el tam diu displosæ, donec moniorum pars
dispecta corrueret, ac per ipsas ruinas miles ad ex
pugnandam arcem immitteretur . Erant in præsidio
castelli milites Christiani virtutis eximiz, qui iam
forliler hosti resistebant, ut ab utraque parle plu
rimi ca lerent, Ad extremum tamen animorum ar
dore remisso , succubuerunt ; et occisis propemo
nemo. Nova recepta , quidquid erat inter caplivos
ælalis vegetæ, damnatum fuit ad triremes . Iliilem
reperta in arce mancipia Turcica , vindicala sunt
in libertatem . Ilis rebus gestis , et arcis nionibus ,
qua diruta fuerant, refectis , Chairadines illinc cum
Christianis ademit, et oppidulis quibusdam nja
ritimis flammis ac ferro coaciis , ut incolumitatem
suam pecunia redimerent, Constantinopolim rediit,
anno 946 ( Chr. 1540) .
Sultanus autem Soleimanes die secundo mensis
Schabanis Constantinopoli profectus, Hadrianopo
lim accessii , el idilem hibernum tempus exegit :
с quo duranie, exorlum incendium in saraio novo . quo
conclusæ sullani uxores, liberi, puellæ virgines ha
bitare solent, totum illud ædificium cum magni
prelii rebus exussit. Rursus tamen baud magno
lemporis spalio splendidius est instauralum , quain
fuerat prius. Inve Soleimanes Constantinopolim
die septimo mensis Silchizis reversus, ibidem ad
aliquod tempus huesit, anno 947 (Chr. 1541).
Exposuimus supra Scleimanem complura per
Ungariam oppida, cum ipsa regni metropoli Buda
cepisse : motumque singulari quadam gratia , Ba
num Erdelii creasse regen Ungariæ : cum ad ali
quot annos ille regno plena cum polestale præfuis
sel , filium moriens reliquit bæredem , qui per a'la
tem adıninistran læ reipublicæ non erat idoneus :
transtulit. Hoc permolesle ferens, quidam ex pro
ceribus Ungaris, Petrus Perenius, suis ad eam inis
>
sis hominibus, liec signilicari jussil : esse ipsam
feminei sexus, et institutis majorum minime per
mitti , ut in Ungaria mulier regia cum poleslale sil.
Quamobrem metropolim regni Budam Perenio de
deret. Nisi ſaceret , venturum cum exercilu , et ur
bem vi occupaturum . Mulier legalis respondit, ur
bem Budam non suam esse , sed sullavi Osmanide :
a quo si Perenius eam repeleret, ac impetraret,
omnino se deditionem facluram . Ubi Perenius lioc
ab ea responsum lulissel, curm Binis el proceribus
cieleris in colloquium veniens, summo dedecori
universis dominalin illuun inulicbrer csse dixit .
647 AVNALES TURCICI ,
Proceres hominis oratione permoti , libenter in cam A ti, el sultano Selimi ditiones attribuit : illi Manis
sententiam pedibus ibant, ut removendam ab admi-
nistratione feminam statuerent : nec ipsis adver-
santibus episcopis , qui dicerent boc modo rem
Ungaram in posterum melius habituram . Itaque
proceres mutuo inter se fodere devincii, magnas
coegere copias, et insigni cum apparatu bellicorum
tormentorum ad Budam accesserunt. Ea re con-
specia, repente mulier exiguam militum manum
colligit, et hoc urbem præsidio munit : cum Solei-
manem quoque de rebus omnibus certiorem fecis .
set. Is ad hujusce molus famam , confestim Muche-
melem bassam cum parte genizarorum , et copiis
Romaniæ præmnisit, ipse die vicesimo quinto men-
sis Seferis Constantinopoli digressus, Budain ver-
sus cum Portæ comitatu, et reliquis genizaris, B Soleimanes eo potitus est. Hinc exercitum ad Al
Muchemetem bassain continuo secutus est . Urge-
bat inlerim Perenius urbis obsidionem , sed ea po-
tiri non potuit. Ubi Muchemetes exercitum propius
ad urbem duxisset, magnopere Soleimanis adven-
lum desiderabat. Quippe tam numerosa Christia-
norum erant copiæ, magnam ut Muchemeti 349
formidinem incuterent. Quin etiam sprelo ipsius
adventu, ne lalum quidem unguem e castris ces-
sere, sed mænia tornientis concutere, atque ipsam
urbem oppugnare perrexerunt. Ea vero cum in
Ungarorum potestatem jamjam ventura esset, in
tempore Soleimanes suo eum comjlatu, et Genizaris
et exercitu Anatoliæ profectionem ita maluravit,
ut itinere bidui duntaxat a Muchemelis et hostium
castris abesset. Id ubi Perenius rescivit, commo-
dam nactns occasionem , furtim e castris se prori-
puit, el aufugit. Non enim futurum putarat, ut ipse epulum funebre quibusvis, tam pauperibus, quam
sultanus ad solvendam urbis obsidionem venirel .
Milites Ungari, cognita Perenii clandestina disces-
sione, suos et ipsi deseruerunt ordines, seque mor
ad ineundam fugam pararunt. Id conspicala mulier
ea, quam diximus, ex urbis sublimiore loco, misso
nuntio Muchemetem bassam increpuit, cur hosle fun
giente quiesceret. Muchemeles, qui Romaniae lumn
beglerbegus erat, his auditis, mox in Christianos
suum promovil exercitum. Quod illi fieri videntes,
hostisque conatui leviter admodum repugnantes, in
fugam sese conjecere. Quidam , Haves ingressi, in loco , qui Besiclas appellatur . Contigit hoc anno
evaserunt : alii sumel in Danubium præcipilantes, D 953 ( Chr. 1547) .
aquis obruti periere , cæteris aut cæsis, aut ca-
plis. Ipso conflictus momento Soleimanes eliam
cum suis advenit. Direptis Christianorum castris ,
machivas bellicas, el pertinentem ad eas appara
tuin, iu urbem convehi jussit. Hinc Budu begler-
begum sive bassam constituit, et milites ibidem
Turcicos in præsidio collocavit : assignata mulieri,
ejusque filio, Erdelii regione, quam pueri pater an-
tiquo jure majorum possederat : atque illuc ma-
trem , cum filio, mox ablegavit. Inde, qua venerat
via , regressus Soleimanes, die mensis Schabanis
octavo Constantinopolim rediit, anno 948 (Chr.
1542 ) .
Illic dus hæret, filiis Juobus, sultano Jichelle-
618
sam , huic Caramaniam . Factum hoc anno 949
(Cur. 1543) .
Soleimanes satis sibi diu Constantinopoli sub
stitisse, visus, ad aliam se paravit expeditionem ,
denuo invasurus Ungariam, Itaque Constantinopoli
discedens, Hadrianopolim in hiberna se contulit.
9
Inde magno cum apparatu , et universis copiis,
profectus est die mensis Mucberenis octavo. In
Ungariam cum pervenissct, arces Petri Perenit
primum adortus, Valpoum machinis et militibus
admotis, expugnavit el cepit. Inde Peslum aggres
sus, itidem occupavit. Pesto discedens, ulterius
perrexit, et Strigonium obsedit; ubi licel præsidia
rii milites egregie se defenderent, landern tamen
bam regalem adduxit , qua in urbe reges Ungaro
rum sepeliri consueverant. Huic cum mililem Solei.
manes admovisset , præsidiariis urbem strenue
propugnantibus, ingens utrinque cædes edita fuit :
sed nihilominus ad extremum Soleimanis in po
testalem venit. Is vero poslea, quain occupatis
civitatibus, arcibus, oppidis, præsidia Genizarorum
el alioruin militum , imposuisset : itinere converso
rediit Constantinopolim , et die 17 mensis Schaba
nis urbem ingressus est, anno 950 (Christ. 1544).
Postridie quam advenisset, allatum fuit Con
stantinopolim cadaver filii, sultani Muchemetis :
quod peractis exsequiis haud procul ab antiquo
с domicilio genizarorum , monumento fuit illatum .
Mortem slii Soleimanes paler acerbe luxit. Ideo
que magnam ciborum copiam coqui curavit, et
opulentis, animæ filii causa, præbuit. Mulla quoque
mancipia sexus utriusque, suo redempta prelio,
libertale donavit. Præterea monumentum filio ma•
gnificum exstruxit. Acciderunt bæc anno 950 (Chr .
1544).
Soleimanes secundum illa Constantinopoliten
pus ad aliquod mansit, nec rei quidquam memo
rabilis est molitus. Interea mortuus est die quinto
mensis Zemnasiellulæ vir rerum strenuæ gestarum
gloria clarissimus, Chairadines bassa : sepultus
Hinc arma Soleimanes iterum expediit, in Par
thjam ducturus exercitum ; quod quidem bellum
hanc causam habuil . Erat scacho Techmasi frater ,
cui nomen Ercases Imirsa, Sirranæ supremo cuim
imperio princeps. Hic cerias ob caucas ab amicitia
fratris, scachi Techmasis , discedens ; ut ægre ſa
ceret fratri, ad sultanum Soleimanem proſugit,
ejusque se Gdei permisit. Hoc autem iter sic insti
luit, ut per regionem Circassoruio longis ambagi
bus Cofen peteret, unde Constantinopolim appu -
lit. Perquain gratus suliano Soleimani principis
hujus adventus accidit. Ideoque magno cum bonore
exceplum, muneribus donavit amplissimis. Quin
etiam ipsius causa numerosis, vel onnibus potius
 049 SUPPLEM . ANNAL. TURCIC . 650
copiis suis coactis, insigni cum apparatu dic 19 A turni , parumque fructuosi , tædere coepit. Ideoque
meusis Seferis, anno 955 (Chr. 1549) , Constantino- dolum excogitantes, ut vindictam de auctore belli
poli digressus, in Anatoliam transmisil, rectaque Ercase suocrent, variis eum mendaciis apud So
Parthiam versus duxit . Postea quam ingressus fuis- leimancın dclatum onerarunt . Summa rei haec
set hosticum , tam arcem , quam civitalem Wanum eral , quod leporeit dimillendum , canem vero ca
Wastani obsedit. Parum hosti civitas resistere po- piendum suadebant. Cum Ercases Imirsa conspira
tuit, in quam ab omni parle pateret aditus ; sed arce Lionem ipsorum animadverteret, atque etiam per
non nisi magnio labore Soleimanes polilus est, quod spiceret cos vitæ suæ insidiari, vehementer anino
idoneo Parthicorum militum præsidio defende- perturbatus, in arcem cujusdam Curdistanii princi
retur . Ubi Wanum arcem Soleimaues exp'gnasset, pis, præ formidine se recepil; tametsi ne quidem illic
sparsus per omnem regionem miles sultanicus, eam vilare calamitalem imminentem potuit, Quippe
rapinis et ferro vastavit . Nusquam Scachus Tecla Curdistanius ille princeps Imirsam caplum fratri
mases reperiri , nusquam 350 conspici potuit, Scaclio Techmasi misit, qui deinceps eum custodia
nusquam losti se opposuil. Ercases vero laborem mancipalum in carcere delimuit. Expeditio Solei
nullum recusans , dum hinc inde cum suis excurre- manis annuin duravit integrum , cum novem men
ret , quoscunque thesauros adipisci potuit, So- B sibus. Atque his rebus gestis, Constantinopoliin
leimani misit. Tandem tamen Osmanicos proce- Soleimanes priino die mensis Silchizis, anno Ma
res, ac duces militares, magnopere belli Jam diu . humelano 956 (Chr. 1550), reversus est.

351 SUPPLEMENTUM
ANNALIUM
QUO RES TURCICE CONTINUANTUR, AD ANNUM MAHUMETANUM DCCCCXCVI.
QUI CHRISTIANUS EST CII 13 LXXXVIII.
Ex Joannis Leunclavii Adversariis.

Anno Mahumetano 956 (Chr. 1550) ineunie gere, c Aphricain copiis , Tripolim , arcem el oppidum di
Dragutes Raisus, pirala celebris, oppidum Barbarie
(sic pluicum maritimam hodie vocamus, appella-
tione Romanis etiain historiis non ignota ) quod Ma-
hadian Mauri dicunt , Apbricam nostri, velcres
Aphrodisium , solerter Orcupavit, ac præsidio muni-
vil. Quo cognito, Karuli Augu li classis imperator,
Andreas Doria , mature cavendum ralus, ne quid ex
eo loco barbarus detrimenti reipublicæ, ac præser-
tim Neapolitanis et Hispanicis littoribus daret : cum
classe milileque profectus in Apbricam , Mouasie-
rium oppidum , Aphrodisio proximum , expugnal ;
cæsis ex hostium præsidio 300, abductis 1200 man-
cipiis. Inde conjunctis cum Ferdinando Gonzaga
pro rege Sicilia copiis, Aphrodisiura obsidet : quod
mense lerlio tandem in polestalem venit. Cæsi ex D fraudi fuisse perbibetur. Occupala ſuit Tripulis dic
barbaris plurimi, capla capilum ad 7600. Vele-
menter hoc sultani Soleimanis lanimum pupugil,
cui se non ita pridem , operamque suam Dragules
addixeral. Cæsaris vero Karuli jussu ſunditus Aphro-
disium fuit eversum .
Anno sequenti proximo sultanus Soleimanos clas-
sem instruxit, eique Sinanem bassam praefecit, ad-
junctis huic Dragute, Salaque Raisis : qui cuin
arcem Melitensem frustra lentassent, transjectis in
PATROL . GR . CLIX .
lionis equitum Melitensium , corumque prasidio
munitam , obsidione lentarunt ; ac fraude Dragiitis
ci Salæ, præferti Gasparis Vallerii Galli credulitate
Argosini Ilispani formidine, proditionc denique cli
jusdam ex ea parte provinciae Narbonensis oriun
di , yux Rumano pontifici sub Avenionensi ditione
parei, in polestatem redegerunt. Collata tamen
præcipue culpa fuit amissie munitionis hujus, als
ipso equitum Melitensium magno magistro, cjusque
collegio, atque aliis, in Aramontanun Gallia regis
llenrici legalum : qui Soleimanis ait arma conci
Laret in Karulum Augustuni, Constantinopoliin
missus, huc appulerat ; et sub prætextu conficiun .
dae pacis, obsidionisque solvendæ , Melitensibris
15 mensis Augusti, anno Valumciano 957 (Chr.
1551 ) , cui sullanus Soleimanes Dragutem cum impe
rio Sangiaci hegi pralecit. Is deinceps infeslus Car
vennæ regi , cujus dilio 300 milliaribus Ilalicis aa Tri
poli distat , ob denegatam opem obsesso Aphrodi
sio, majori parte ditionis eum exuit : aliaque gessit,
de quibus suo loco dicelur.
Superioribus annis (Chr. 1548 , 1549, 1550) Ferdi
nandus Cæsar, Ungariæ , Bohrmiæque res, post obi
21
 651 JOANNIS LEU.NCLAVII 652
tow l'erenii , Agriam , Vugariæ municipium , quod & cum præter Osmanillarum morem Suleimani legi
lime nupsisset, de filiorum in imperio successione
Erlam vulgo vocant, sui juris fecerat : el illustrissini
Comitis Salmensis Nicolai opera Zabragium , Levam , sollicita, Ruslemis generi criminationibus, el vene
Zythnam , Muranum expugnaral. Nec mullo post, ficiis quibusdam , ab Hebrza siriga subministrat.s,
ejusdem regis mandato, Zolnoccum 352 Turcis fascinatum sullani aninum , a Mustapha prorsus
Agrienses eripuerant. Has ob causas irritalus So- abalienaral. Fuerant el bassæ cujusda in patri er
leimanes, Temesuarum per suos obsedit, el dedi- bibilæ lilleræ , quibus ad Rustem em scriptis conti
lione cepit, interfecto per scelus violalæ fidei Sie- pebatur, de matrimonio inter Mustaphami, et liliam
plano Losoucio, illius loci propugnatore ; Lipam, scachi Persarum Techmasis, quocum Soleimani
Solimosum , Chianadiam , cum aliis castellis occu . pluribus ab annis bellum crat, traclari. Mirifice
pavit ; Erasmum Teifelum , Ferdinandi ducern, cum suspiciosum , ex aliis quoque delationibus, animum
Sfortia Palavicino, et Augustino Sbardellato, Ya-
Va patris ea res perturbare : quod vereretur , ne Musta
ciensi prrsule ad Palaslum , Alis bassä Budensis phas Techmasis ailjulus auxiliis , imperio patrem
duciu , cecilit : eaque politus victoria, Dregellum excuterel. Ilaque missus fuit anno 958 (Chr. 1532
arcem , Giarmatum , Zezenum , aliaque loca vicina et 1553) cum exercitu Rustemes vezir azemes , sub
subjugum misit. Tam prospero rerum successu B prælexlu quidem belli Parthis inferendi, sed reapse
elatus &lis bassa Budensis, quem Cram , sive Ni- cum secretis sultani inandatis, ut quocunque mo
grum Alim vocabanı , ailjuncio sibi Achmete Roma do Mustapham e medio tolleret . Rustemes in Asiam
nix beylerbego, et Casanæ , aliisque pluribus begis, profeclus, Soleimanem trepide certiorem facit, per
Zolnoccum adoritur : eoque, præsidiariis die 4 Sep- calumniam tamen , in magno rein versari discri
lembris ul!ro cedentibus, ut Agriam , quæ momenti mine : genizaros, cælerosque milites -ita Mustaph :c
majoris erat, adversus hostem defenderent, poti- studere, de patris ul actum imperio videalur. Nulla
tur. Inde promotis ad Agrian ca stris, summo qui- lum aliud superesse remedium , quam ut ipsemet
dem illam impelu aggrediuntur et oppugnant, sed in Syriam advolaret. Territus hoc nuntio Soleima
irrito conalu, et magno cum bassarum dedecore : nes, subito Chalepum cum exercitu properat, quasi
quod feliciter a Stephanis Dubone Ruscano, Mezi- Parthis bellum facturus esset . Arcessilur per litte .
kio, Zoltaio, Gregorio Diaco, Joanne Figedæo. ras filius, uti Chalepum ad patrem sine mora se
atque aliis fortibus viris defenderclur. Gesta ſue- conferret. Mustaphas , licet de palernis insiiliis
.

runt hæc anno Mahumelano 958 (Chr. 1552 ).
Dictum paulo ante, Galliæ regem Henriculi, misso
legalo, sullanum Soleimanem adversus Karulum C lamen sua (reluis, paliis imperio paret . In castra
Augustum , ex lege mului ſæderis, cujus auctor cum venissel, ad lentorium palernum recla pergil :
Franciscus pater exstiteral, incilasse. Permotus
ab Aramonilano Soleimanes, qui ad Persicos lines
poslulatis ejus ailnuit, mox classem expediri jubel,
quæ Gallicis juncta copiis, Karuli ditiones mariti-
mas infestaret. Quod quidem ex voto præstilum a
lidis sociis, gravissimaque Neapolitanis et Siculis
littoribus illata damna . Corsica quoque, Genuen-
sium insula , capta fuit ; et incolie cum præsidia-
riis partim cæsi, partim crudeliter habiti ; quod
quidem accidit anno 959 (Chr. 1552). Nec restituta
Genuensibus Corsica prius fuit, quam pax inter
Philippum et Henricum , Hispaniæ Galliæque re-
ges, anno post sexlo coivisset. Quippe non mullu D patri verbis acerbissimis tam impio diroque faci
post conſectain banc pacem , infeliciter exstincio
patre , Franciscus II, Henrici Il F. ex pacis eam
legibus reipublicar. Genuensi reddidit.
Eral suliano Soleimani Gilius Mustaphas, nalu
maximus, er mulicrcula Circassa, servilis condi-
lionis : cui pater initio Magnesiam , iude Amasianam
provinciam dederal, ubi cum malre degeret : deni-
que Carahemidam Mesopolamiæ , Persicos ad lines
silam , assignaral. Erant cidem el alii liberi , quos
ex femina formæ (veluti quidem perbibetur ) libe .
ralis, nalione Rossa , sive Roxolana, sustulerat ma-
res quatuor , Muchemetes, Selimes, Bajazites, et
Ziangir : unica femella Chameria , quam alii Come-
nam vocant , Ruslemis veziris uxor . Hiec Rossa,
inaudissel, monilusque secrelo fuissel ab Aclimele
bassa , salutis ut suæ rationem haberel : innocentia
ubi patre mutis aliquot robustis, quos sullapi 0;
manigæ , veluti hic etiam Murales III, in deliciis
babere solent, minaciter innuente, prosternikir,
injecloque nervo strangulatur. Inde Ziangir, qui
gibbosus eral, minimusque natu Soleimanis filius,
a patre quasi per ludum ac jocum , Mustapha fra
tri, quem necalum ignorabat, obviain prodire jube
lur. Is ubi propius ad fralernum cadaver acces
sissel, quamvis consternalo mox interempti fratris
equi , mancipia , tentoria , thesauri, ornamenta cæle
ra, cum Amasiana provincia, mandalo patris offer .
rentur, lamen his omnibus sprelis, el exprobralo
nore, statim suis manibus in visccra pugionem adi
gil, el cadaveri fratris incumbens, exspirat. Nec
multo post, ejusdem Rossæ malis artibus etiam
unico Mustaphiæ filio durali, qui Prusæ apud m :
trem educabatur, opera Ibrahimis eunuchi tasse
injecto nervo gullur elidilur, ipsius avi jussu : cum
ei periculum , 353 quod a nepole possel imni.
nere , cujus patrem genizari lantopere coluissent,
nunquam illa furia desincret ob oculos ponere.
Contigerunt hoc anno 959 (Chr. 1553) .
Post solutam anno superiore, magno cum detri
mento el ignominia Turcorum , obsidionem Agri:r,
nunc tandem Constantinopolim a Ferdinando rege
legali milluntur, Antonius Verantius , episcopius
653 SUPPLEM , ANNAL. TURCIC. 64
Agriensis, et Franciscus Z is, Cassovierisis in A rique omnes Bajazitem hunc Selime natu n:ajo
I'ngaria superiore præfectus : qui de pace cuni remi, quod equidem non recte fieri pulo . Nam in
circumcisione filiorum Suleimanis, videlicet Mus .
siliano constituenda dum laborant, lolum Con .
olantinopoli biennium hærent . laphiæ, Muchemelis (qui multis anle patrem annis
diem suum obierunt) el Selimis, nulla Bajazilis
De Galliæ regis, et Soleimanis foedere diximus, hujus in Turcicis mentio : quæ quidem circum
cui sultanis ut salisfaceret, aliquot annis hisce cisio celebrata fuit anno Mahumelano 938 (1552 ,
classem ablegavit ad inſestandum mare Tuscum .
Pralerea cım Sleimanes anno 949 ( 1543) , Magne
Ea prius, quam longius nunc progrederetur , et
siam Muchemeli, Caramaniam Selimi traderet,
cum Galloruni se classe conjungerel ; Marinianus
nulla rursum Pajazitis nientio. De quo sane liquel,
Marchio , Karulini præſeclus exercilus, portum Bajazitem hunc Selime watu minorem ſuisse,
Herculis, quem Galli tenebant, invadit, arcemque , Anle non multos annos Tripolim Aphricæ Me
præsidiariis obtruncatis, occupat. Secundum hæc litensibus ereplam fuisse diximus, et a Soleimane
Turci Plumbinum obsidione cingunt, el non sine
clade rejecti, Elbam insulam, conalu itidem irrilo, sangiacatum Tripolitanum Dragiili concessum
cujus opera potissimum in poleslalem venerat. Is
tentant. Acciderunt hæc anno 961 (Chr. 1555). .

B suis finibus baud contentus, non modo Carvennæ

Eodem anno , dum missi de pace legali necdum regem Maurum , cujus supra meininimus, majore
rediissent, bassa Budensis, qui Tuigon , nomine cum principatus sui parle spoliavit : verum etiam pro
ciconia communi, vocabatur, Capos Vhivarum , præ gressus ulterius, corruptis Maurorum animis, qui
sidiariis ad deditionem compulsis , cepit. Eidem et Gerbensem insulam incolebant, olim (ut opinio
Baboza , necdum aliquid ab hosle perpessa gravius, multorum est) a Lolophagis bantopere celebratis
fide militari deserla, se dedidit. Consimilem de Zigelo inhabitatam , eo rem aslıı gerere poluit, ut sceches
sibi successum pollicebatur, sed cum fortiter in ho
sive reguliis insula So'emanes, subs amicitiæ
stem præsidiarii se gererent, suique monerent, ne prælistu Tripolim delucerelur : ubi dum hæreret
lemere tenlalam obsidionem solvere coactus , sulla imprudens, interveniente proditione Dragutes in
num offenderel, ab instituto discessit. Hæc per sulam occupavit. Neque multis clapsis diebus So
aulumnum illius anni, quem diximus, apud Un leimanem scechem suspendio neravil, et alteri
garos (uere gesta . sechi, sex aureorum millia iriburi annui nomine
Proximo sequentis anni 962 (Chr. 1556) vere, policilo , per traditionem vexilli viridis, insulæ
Soleimanes Alim bassam cum copiis in Ungariam Ć dominium permisit. Erat in omuem intentus oc
misit, qui Zigetum obsidione premeret , ac in po . casionem magnus magister Melitensis , ut Tripolis
testatem redigeret. Nihil non ille fecit, ut voti aliquandiu recuperarelur. Itaque facia inter His
compos fieret, ad tertium usque mensem contie panum Gallumque pace, quod Hispani regis auxil.o
nuala oppugnatione : sed Christianis ornem vim voli se compolem fore speraret, cujus plurimum
hostilem , magna cum strage Turcorum , intrepide interesset, mature nidos illos piratarum , Turcis
repellentibus, infecla re militem cum machinis ejectis, in potestatem redigi : multis duci Medinæ
bellicis inglorius abduxit. Turci prius, quam Zi- Celi rationibus ostendit, posse non magno negotio
geti obsidione soluta se reciperent, Babozam, Tripolim expugnari, præsidium in eo quingento
sa ncluin Marlinum , Geresgalum , Sallium, S. Lau . rum duntaxat Turcorum esse : Carvenne quoque
rentium , et Calamanciam , partim flamuis injectis regem , Draguti ac Turcis infestissimum , ad jun
alysunipsere, partim solo æquarunt. gendain armorum societalem haud difficuller ac
Secundum hæc, anno 964 (Chr. 1558 et 1539) . ressurum ; cujus opera tanto 354 futura sit eig
Selimes Bajazitesque fratres, Suleimanis FF. SII robilior alque lidelior , quanto gravius ille suam sibi
perstite patre, inter se de imperio successioneque regionem ereptam doleat, et certius sibi polliceri
dimicarunt, victusque Bajazites e Caramania cum D possit, fulurum , ut Tripoli Turcis extorta , suam
20,000 armalorum, et qualuor filiis, ad scachum et ipse ditionem recipiat. Hispanus hisce prope
Persicum Techmasem profugit. Veritus autem modum certæ victorie permotus argunientis ,
pater Soleimanes, qui Selimis partes foveral, ne classem instrui, militeque compleri jubet, ac sum
Techmasis ausilio vel filius, vel exstincto filio ne- mæ rerum cum imperio Medinensem præ ficit. Fe
poles, res novas molirentur : magnis pollicit:slio . liciter successura videbantur omnia , si inature
nitus impetravit a Teclrmase, mortis ul genere Tripolim cum milite classis appulisset. Sed pro
genti Osmanidarum familiari de medio tollerentur. ſectione varias ob causas, el præsertim ventis ac
Ne qua lamen (raus interveniret, missus fuit ad lempestatibus adversis , impedita , Dragutes ,
interiorem Persæ regiam Casminum Suleimanis intelleclo Christianorum instituin , priesidium
Zeschniger (sic prægustatorem Turci vocant), cui Tripolitanum duobus auxit Turcorum millibus.
Bajazites cum filiis notus erat. Hoc præsente pa- Jtaque Christiani spe , in hoc quidem tempore, Tri
\er cum filiis, adhibito nervo, suffocalus fuit, et ab polis expugnandæ dejecti, Gerbensem , quam di
eodem necatorum cadavera Sebastiam deportala, ximus, insulam recia perunt, nec magno negolio
proque niore monumentis illala . Faciunt vero ple- scechem Maurorum wat, ut tradito castello ,
 656
JOANNIS LEUNCLAVII
605
deinceps llispano se regi pariturum , et quotannis A utrique parti grate durarunt' quandiu Ferdinanz
tot aureorum millia tribuli nomine solulurum , dus supersles ſuit.
quot Turcis pendere consuevisset, dalis subsigna Anno 967 (Chr. 1561 ) Jacobus quidam nalione
tisque syngraphis , stipularetur. Mox inutilis et Græcus , qui et Heraclidis, et ' Basilici cognomen
ruinosi castelli loco arx magnæ capacitatis ex usurpans , ab antiquis Valachiæ regulis genus
strucla , et opinione multorum inexpugnabilis , si suum repetebat , seque insularum in Ægæo, Sami
plene perfici, rebusque necessariis ex usu muniri despolam , Pari marchellium sive marchionem vo
poluisset. Arci nomen indilum , ut Philippalcazer , cabat , apud quosdam Poloniæ proccres , quibus
in honorem memoriamque regis Hispani, dicere innoluerat , tantum ellicere potuit : uti complu
lur . Monitus interim a Dragule de Christianorum rium corrogatis auxiliis , inter quos principes erant ,
conalu , ac progressibus , sultanus Soleimanes , Albertus Lascus , Philippovius, Lassocius , in Mol
summa celeritate classem parari , multisque mil daviam armata manu deducerelur . Erat tum ejus
libus genizarorum , spachiorum , aliorumque mi regionis princeps , cum lilulo despotæ , Alexander,
litum compleri et expediri mandat. Rei summæ ob inauditam quamdam immanitatem erga suos
Pialim bassam cum potestate præficit, classis infamis . Hunc nunieroso instructum exercilu ,
si ve B Lascus longe copiis impar , fundit, fugat, Molda
ducende curam Muslapbæ, quem Caram ,
Nigrum appellabant, committit. Ejus rei nuntio viæ regno pellit, lolamque ditionem , armis do
diversis ex locis acceplo , mox Joan . Andreas Du mitam , Jacobo possidendam tradit. Viclus prælio
ria, magnæ vir ob singularem rei roilitaris ac na ſuit tyrannus Alexander die 18 Novembris . Jaco
valis usum auctoritatis , cum aliis quibusdam mo bus Mot la viæ despola lactus, profusis apud por
Rere, horlari , urgere Medinensem , ut idoneo novæ lam largitionibus a sultano Soleimane impetravit,
arci præsidio imposito , cum classe, reliquisque al in occupató principalu pro more confirmarelur.
copiis , prius inde discederetur , quam Turci , rebus Anno 969 (Chr. 1563 ) Jacobus despota suis a
ab omnibus instructi, multiludine superiores, ac Valachiis , hominibus improbis , fraude circumven
recentes advenissent ; ipsosque nec numero pares, tus , ut elabi non posset , die 5 Novembris occiditur .
et viribus exhauslos, vel invitos ad dimicandum Hoc memorabile , quod moriendum sibi videns ,
cogerent , vel pugnam detrectantes ad extremas nullum abjecti animi signum dedit : sed indulus
rerum dillicultates adigerent . Sed nibil apud per amniclu regio, vultu intrepido, oratione libera,
tinacem , et ab aliis præceptum Medinensis animum bene, recteque geslam ab se rempublicam , mulla
recte valuere consilia . Nimirum amplissimæ classi C que singularia beneficia Valachis suis exprobravit ,
ſalalis quidam imminebat interitus. Id vel ex eo Deum precalus vindicem , uti perfidiam el ingrati.
licebat conjicere, quod expeditionis initio , vix ludinem barbaræ gentis ulcisceretur. Equidem ado
magna cum difficultate trium el medii mensis spa lescens hominem vidi el novi prius, quam in
tio vicinain Italia Siciliæque Barbariam ( sic Aplari Poloniam 355 proficisceretur . Vullu præditus
cam maritimam vocari, supra docuimus ) attingere erat liberali , slalura non magna, robuslo tame ,
nostri poluerunt : cum Turcica classis adeo se nervosuque corpore , capillo nigro , lingua diserla .
cundis usa sil ventis , ut postea quam Constanti Rebus in omnibus quamdam præ se ferebat digni
riopoli solvissel , intra diem vicesimum ad Chris tatem . Norat sane quam eleganler Græce , Latine ,
tianam profecta fuerit. Ulque Turci tanto felicius Ilalice , Gallice . Commemorari et alia de hoc pos
animis destinala perficerent, sub mediam noclem sent , quibus supersedendum , quod hujus non sunt
ventus Christianis adversus esse cæpit, Turcis pro loci . Quod autem in primis huc pertinet , quando
pilius : quo nimirum prima Christianos aurora nec nulli sunt in orbe barbari Valachis inconstantio
opinanles opprimerent . llinc miserabilis illa clades res erga dominos suos , quos frequenter et temere
secula , qua vel ab hostibus occisi, vel aquis abe wulant : libet hic subjicere , quam multos paucis
sorpli, vel in servitutem abducti fuere, vel alioqui D annis Jacobus hic despola successores babuerit .
variis periere casibus decies el octies mille Cris Quippe statim ab ejus interitu , vocatus a Vala.
jiani . Triremies amissa : sunt 27, waves onerari chis Dux Demetrius Viscovecius, Soleimani Con
14. Dux Medi nens is , arre pla
Andrea Doria Melilen evasil, Gast , Medifuga o , cum Joan
nens ,
is stantinopolim vinctus ad certam necem millitur.
filius, in pole slal em host ium veni t : qui arce oc- Ejus loco Thomsa princeps a factiosis salutalar.
cupala , lamque splendida politi victoria, sub me- Is cum perexiguo tempore rem Valachan admi
dium meusem Augustum discessere , cursu versus nistrassel, a ) Alexandro jam reverso expellitur,
Aulonem Albaniæ direcio. Contigerunt hæc anno el in Rossiam profugus, Sigismundi Augusti Pu
loniæ regis jussu , ad Podolie Lrontopolim capite
Mah ume
Eod o 966
emtanann o Turc
(Chr 0) . in Ungaria supe- plectitur. Alexandro reduci , postquain rebus hilt
156cum
i . File
riore, locum salis munilum , ceperunt. Ibi San . manis exemplus fuissel, successit filius Bogdanus :
giacum Soleimanes constituit, qui Budensi Busse Bogilano Ivonia, qui se Slephani quondam Vai
subjeclus essel . Neque mullo post inducias Fer- vode filium ex concubina perhibebat. Ivonia
dinandus Auguslus et Soleimanes pepigere, quæ ( sic Joannem ipsi vocant) cum iniquia pelentibus
 657 SUPILEM ANNAL , TURCIC.
Turcis denegasset, adjunctoque sibi non magno A Gabriele Perenio , contraque legem deditionis658
id
Polonorum equitum militumque numero , nec con- fieri causantibus : Suendii tamen autorilale , qui
Temnendis suorum coactis copiis, nimis gr ve bar- vel cum aliqua jaclura fidem datam religiose ser
barorum jugum excutere conaretur , a fidelissimis vandam diceret, quoninus iis spoliaretur, obtinuit.
sibi creditis prodilus, qui missi ſuerant, lll a trans- Inde Zerenzium in potestatem venil, Erdeliique
jectione Danubii Turcos arcerent, indignam ma- begus de Zalmari defensione esperans, incensan
gnanimitale sua mortem oppetiit. Ei Petrus, alte- punitionem hosti reliquit invitus : quam Sendius,
rios Valachiæ principis frater , faventibus Turcis ob naturalem situs commoditatem , mox instaura.
suffectus fuit. Sed enim de bis, hoc quidem in loco , vil. Hine transmisso Tibisco, Erdeuda, Cuvara,
satis : quando ai insequentes annos pertinent. Balor, Vibania, Senderevia ( quod a S. Andria
Nunc ad Alinalium seriem redeamus.
Anno 970 (Chr. 1564) , mense Septembri, duce deduct
corsu , um nomen
Maximil ianiest),
Cæsaris o victori
prosperimperiu Suendaunt.
m eacceper viæ
Carzia Tolelano feliciter occupata fuil arx in ora Tam denique felicés hi successus erant, ul ope!
maritimie Aphrica sivc Barbariæ sita , quam vocant imploranle bego Erdelii, sulianus Soleimanes non
Pignonen sive rupem Velezi, quod oppidi nomen succurrere duntaxat ei totis viribus, verum ipsius
est, in continentc siti, a qua rupes arcis disjuncta , B
undique aquis cingitur . Turcicis ea piratis, Hispanum etiam huic
creverit Ungariam expedit
. Sedin existimabatur ab boc preesse
ioniinstitut de
o suo
pelagus infestanlibụs , securum hactenus receptuni rum consiliis retrahi, qui suadebant, ut ingenti
præbuerat : quod esset in præruptis posita scopolis, expedita classe Meliten invaderet, et fractis cqui
et undique (ceu dictum ) mari circumfluo muniça . tum Melitensium viribus insulam occuparet. Quoil
Sub exitum ejusdem anni, mortuo prius Ferdi- quidem ut faceret, in primis Chasanes Cesairis
nando Augusto, die 25 Julii, lilioque Maximiliano prosultanus, Chairadinis Barbarossæ filius, et Dra
vix imperium auspicato , Joannes Sigismundus
princeps Transsilvanize , vel (ut Turci vocant ) Er gules Sangiacus Tripolitanus, urgebant. Itaque
delii begus, infelix sultani Soleimanis successione hane in sententiam animno propendens, ut interim
palerna cliens, frelus viribus patroni tam potentis vafro commen
sumptu to 356
belli exhauri ret,Maximil ianun
instinct partim
u Erdelia ni, gravi
par
qui tamen suum , non clientis commodum capiabal ,
et perduellium quorumdam procerum , inque pri tim inhiberet, quominus ulterius progrederetur :
mis Georgii Bebeci noxiis reipublicæ Chri apostalam Cibinensem ablegat , qui eum ad pacem
Cum Erdeliano colenilam exliortaretur . Venit et
ştianæ consiliis incitatus, Zalmarum , non exigni C Viennam cum Erdeliaui mandatis eodem tempore
anomenti munitionen , ejecto Melebiore Balassa , Georgius Batorius, et Sigismundi Augusti, Polonize
præfecto Cæsaris, ac thesauris ejus, conjuge, libe- regis, qui Erdeliani avunculus erat, legalus . ut de
risque captis , suam in potestatem redegil. Quæ res componendo bello cum Maximiliano agerent. Ve
cum Maxjimiliano Augusto nequaquam in ipso regni rum bæc , uti diximus, astute gerebantor a Turcis,
exordio ferenda videretur, cunr alios bello gerendo
duces idoneos arcessivit , lum Lazaro Suendio , Il a cursu victoriæ Cæsar, cui rebus omnibus infc
rior erat Erdelianus, avocaretur, et Soleimancs
Baroni Allæ Landispergie , rebus magnis solerler interim vires suas in Melitenses possel convertere .
cl præclare gestis ad omnem posteritatis memori- Rhodum his insulam sub initium regni, cum
am illustri viro, summam belli administrandi, am .
omnibus in Ægæo Asia Græcia castelli
plissima cum poteslale, commisit.. Sub eo, præler arcibus ac territoriis, ;etnec multis
, que s,
ante lioc lempus
Ungaros, feliciter hoc bello Germani aliyuoi nobi -
lissimi tribuni militarunt : equitum , Joannes annisademerat
est, , Tripolim Aphricæ injuriis
. Quibus , sicuti eos
narraluin a nobis
affecisse non
Ruberus a Pixendorſo, Joannes ab Ascemburg “,
Jacobus a Schulemburgo , Henricus a Gleizentala ; contentus , etiam prorsus exstirpalos volebat :
quod et mercimonia sllorum impedirent, et gravia
pedilum vero, Joannes Wernlicrus a Raisenan , Ru- 1) sæpe detrimenta navibus Turcicis inferrent. Acce
dolfus a Salis, aliique complures. Suendivs absque
debat allius animi vulnus, quod hactenus a Meli
mora non exiguas equitum pedilumque Germano lensi Christianorum propugnaculo quodiam libi
rum copias in agrum qui a Gepidis , antiqua natione
Germanica , Gepisiensis hodieque dicitur , eduxit. dini svæ repagulum objici doleret, quominus in
Hispaniarum et Ilaliæ viscera jamdudum grassa
Anni sequentis (Chr. 1565) inilio , media bruma,
Tocaium Suendius celerisale admirabili expugnac : retur. llos igitur nti bello persequeretur et op
primeret, classem instruxit , quæ triremibus,
quo caplo neque multo post iclu sclopeli occiso Fran onerariis, aliisque diversis navigiis 250 consiabal.
cisco Nemethio præfecto , arx eliam a præsidiariis Vehebantur hac classe bello idoneorum militum ail
dedila ſuit. li suis cum gladiis duntaxal ex pacto 40 millia. Torrestribus copiis Mustaphas , qui
dimissi , cæleris arnvis ac rebus in arce relictis.
Vidue Nemethii mundus lantummodo muliebris deinceps
inclaruit, bello
classiCyprio ex immani imperio
Pialis bassa cum crudelitale magis
przerat :
concessus . Quæ licet deinde marili suosque non quibus Soleirnanes Dragutem prosultanum Tripolis
exigui pretii thesaures avelieret, reclamantibus adesse voluil, hominem rebus terra mariquc ge
Ungaris, Andrea Balorio', Melchiore Balassa , rendis experientem , qui lethaliter boc bello vula..
659 JOANNIS LEUNCLAVIL
ratus, cum jactura suorum ct commodo nostro A hoc non per legatos tantummodo , sed etiam pro
interiil : fuitque suffectus a Mustapha in ejus lo-
cum, ul Tripoli præesset , Alis ille Calaber, quem
etiam nunc igiominioso Turcis nomine nostri vo-
canl, Vluzalim , hoc est, Alim apostalam : cum a
Turcis bassa capitaneus appellari soleat, veluti na-
ris præfectus , solus post Chairadinem Barba-
rassam , ob res contra Christianos gnaviler gestas
promjeruerit, ut cum maris præfectura veziris dig-
nitatem conjungerel, Appulit etiam , durante obsi-
dione, cum 27 triremibus, Chasanes Cesajris pro-
sulianus, Chairadinis F. , cujus ut paulo ante, sic
ci alibi sæpius in Annalibus hisce Turcicis facia
Suit mentio . Cum igitur bi bassæ Junio niense lil-
tora Melites alligissent, ac dies aliquot exponendis
in insulam militibus el annonis, locorumque sily B 357 publicatas sparsit : quibus in litteris Unga
explora : do consumpsissent, oppugnare machinis
bellicis S. Elmum (sic llermelem vulgo vocant)
castellum in ipso portus ostio situm cæpere. Quod
cum pluribus diebus facere non desinerent, jam-
que magna mænium pars lormentorum globis
dejecia sic corruisset, ut in arcem latus bosti
paleret aditus : equiles Melitenses, perquam stre-
nue se gerendo 35 diebus oppugnationem, magna
cum hostium clade, sústinuerunt, idque præter
opinionem multorum , qui castellum contra viin
hostilem nequaquam posse propugnari putarant.
Tandem cum equites nec hostiuni impetui ferendo,
nec jumero se pares viderent, et arx undique la .
terra, quam mari a Barbaris cincia nullum amplius
с
alicunde subsidimin exspectare posset : occiso
Christianorum , qui supererant, aliquo numero ,
Turcorum in potestatem venit. Qua hostes elati
victoria , deinceps lorinentis qualere Sancti Michae-
lis munitionem insanum in modum cæpere, globos
förreos et lapideos quinque septem ve palmorums
ejaculando. Sed quod colus quatuor hoc bello men-
ses absimpsissent, el biems jam appeterel, de dis-
cessu cogitare cæperunt, et eo quidem majori leo
stinatione, quod jam Garzias Toletanus Sicilic
prorex , instructis triremibus Hispanicis , quibus
10,000 pedilum vehebantur, cum multis aliis Chris-
tianis, ad suscipiendam hanc expeditionem religio .
sæ pietatis zelo commotis, auxiliares hasce copias
in iusulam exposuisset. Quo factum , ut Turci
fodam , præ formidine, fugam arriperent : el mul-
iis suorum millibus desideratis, ignominiose do-
mum redirent. Pigebat ac pulcbat suscepisse rem
iam arduam , in cujus perficiendæ covalu vano
23,000 suorum amisissent. Ex Melitensihus 240
quiles, militum 3,000, bello inutilis turbæ capita
1700 cæsa. Bellum gestum fuit anno Mahumelano
971 (Cbr . 1565) .
Inauspicato tentata Melites expugnatio, quotidia-
nique Maximiliani Cæsaris Erdeliano bello progres-
sus , pene sultani Soleimanis animum ad rabiem
adegerunt. Cumque non cessaret is, quem diximus
Erdelii begus, eum perpetuis, ad invadendam Un-
gariam , stimulis excitare : dccrevil denique bellum
660
priis auspiciis gerere. Interim vero , dum majorem
ipsemel adduceret exercilum , bassæ Budensi man .
dat ut amplissimis, quas posset, coactis copiis,
bello principium daret. Temesvarensis etiain bassa,
de voluntate Soleimanis, paulatim ad occupandum
Giulam aðilum sibi patefaciebal, expugnato Pan
cola castello. Nec sibi , suisque rebus deerat Er
delianes, Zadane, Genoque, locis Giule vicinis,
per suos octo Turcoruin millibus adauctos, Occu
patis. Idem astu barbaro, perniciem ac fariam
patriæ, patrem imitatus , qui simili stralagemale
fuerat iisus , ad obsidendam Viennam adventante
tunc Soleimane, litteras per Ungariam initio anni
Christiani proximi, mense nimirum Februario
riæ se regem electum vocans , aiebat sultani Solei
nianis, clementissimi patroni sui, banc essc men
lem, ut omnes regni ordines ipsius Erdeliani se
subjicerent imperio, si salvi esse vellent. Eam ob
rem indixisse se conventum ad Thordam Erdelii
( Torrenburgum Germani Transsilvanienses vo
canl) celebrandum proximo mensis Martii die
decimo : quæ quidem ad comitia cunctos in vilabal,
uli de conservanda patria communibus votis in
medium consulerent. Itie lilicræ , ne fucata boni
publici specie, minus circumspectorum oculos per
stringerent : a Suendio mature solideque, scripro
contrario ad eosdem ordines, die Martii quarto ,
apud Unguarum publicalo, refutatæ fuerunt : quo
scripto manifestas Erdeliani fraudes relegebat, qui
bus fideles Maximiliani Augusti subditos perturbare
conaretur, quasi scilicel Soleimanes de salute regni
Ungariæ sollicitus esset : cum suis ille cum majo
ribus a ducentis annis hoc unum spectarit, ut no.
bilis regni fundamenta , vel vi et armis, vel discidiis
civilibus, et machinationibus insidiosis subverteret.
Caverent sibi ab ejusmodi lam Erdeliani, quam
Soleimavis imposturis, nec cum Erdeliano com
mune quidquam haberent, nec ad fraudulenta,
patriæque nocitura comitia quemquam sub pæna
perduellionis ablegarent.
Eodem anno, vere ineunte, Pialis bassa prius,
quam Constantinopolim , rebus ad Meliten infeli
D ciler gestis, cuin classe rediret ; ne nihil egisse
hac expeditione videretur, Chium Ægæi maris in
sulam , a Christianis partim ltalis, partim Græcis
inhabitalam , sub jugum millere statuit. Ea Ge
nuensiom in poleslale jam ultra duo sæcula fue
rab, inde usque a Græcorum imperatorum tem
poribus libera . Sed crescente tandem potentia
Turcica, ne prorsus in servitutem redigerentur,
sponte sua tribulum obtulerant. Ejus tributi no
mine quotannis 10000 nummum aureorum , quos
ducalos vocant , solvebantur ; ac prælerea distri
buebanlur in bassas vezires ad duo millia . Cause
propter quas eam Pialis , abolita libertale pristina,
subjugandam ducebat, hæ prætexebantur. Prima ,
quod exploratis Turcorum consiliis, anno supe
661 SUPPLEM . ANNAL, TURCIC.
riore Melilcnsibus nuntiassent, quæ in eos Turci A qnæ quidem præda mos obsessorum commodo ces
molirentur. Deinde, quod biennii tribulum sultano sil . Soluta præter spem in hunc modum obsidione,
Soleimani deberent. Il avaritia legali , Constanti-
nopoli res ipsorum apud Porlam gerentis accide-
ral; qui etiam donanda Mechemeli bassæ veziri et
aliis munera , suos in usus verterat. Præterea con-
ferebatur in cos culpa receptorum Ehristianorum
mancipiorum , quæ quotidie Constantinopoli ad
ipsos profugerent, eque Chio domuin ad suos re-
millerenliir. El paulo anle ferebatur Mecheme-
lis basse veziris nobilo quoddam mancipium
eo se contulisse, cujus ipse vel restitutionem . vel
preljum ab eis poscebal. Has igitur ob causas
Pialis eos castigaturus, ad insulam universa cum
classe feriis paschalibus, quas Christianorum more
Chienses tum celebrabant, appellit ; confestimque B unum trucidati fuere Barbari, quod non ita pri
jubet ad se praloriam in triremem venire præ-
fectum insulæ cum duodecim viris rempublicam
administrantibus. Interea , dum hi ab ipso in prie-
loria detinenlur, palatium civitatis, in quo senalus
haberi solebai, in polestatem a Turcis cum arce
redigitur, magistralus eis Turcicus datur, templa
Christiana solo æquanlur. Unicum sancti Domi-
nici relictum , ritibus Turcorum initiatur, uil mes-
silä koco Turcis essct. Ipsius prxfecti, ac duo-
decimivirum familiæ, cum aliis primariis, Con-
slautinopolim milluntur, et binc inde varias in
regiones deportantur; d. nec tandem subsequenti-
bus amuis, intercedenle rege Gallo , Turcis confe
derato, patriæ resliluti fuerunt, et umbra quædam сc periore in Ungaria, el agro Cepisiensi, dum Ma
administrationis judiciorumque pristinorum mi-
seris Chiensibus concessa , provocatione duntaxal
all judicem Turcicum remissa ; quod co faci-
lius impetralum , ne Christianis incolis alio
commigrantibus, iusula deserla nulli Turcis esset
usui .
Ad res in Ungaria gestas ul redeamus, bassa
Bildensis, ut imperio sùltani Soleimanis pareret ,
initio mensis Junii Palotam militum corona cir-
cumdare cæpit. Eam strenue cum suis propugnabat
Georgius Thuris Ugarus, vir magnanimus et
muliis rebus fortiter gestis elarus. Toto jam octi-
duo muros bassa tormentorum continuis ictibus
ila labefactarat, ad terram ul prostrati collaberen-
lor el propugnatores in extremo discrimine versa - D paruw deminutos aggressus, nullo prope negotio
rentur , cum ecce, nec opinalum subsidium divi-
niliis eis offertur. Vencrat Jaurinum Georgius co-
mes llelſesiainus, adductis sccum signis duodecim
magnæ virtutis peditum . Is die decimo quarlo Ju-
nii plaustra nonaginta pabulatum emisit, cum pe-
ditum nongentorum præsidio : quos conspicati
Torci, qui Palolam obsidebant, majoresque copias
adesse rati , quam reapse forent ; missos suspica-
bantur, ut obsidionem Palotanam solverent . Con-
festim bassa trepidus in fugain cum suis scse con-
jicere, præque nimia festinatione tentoria , machi-
nas bellicas, magnum vasorum numerum , quibus
vel farina, vel tormentarius pulvis contineretur,
cum aliis castrorum impedimentis hosti relinquere ,
062
præsidium arcis auctum fuit , et instaurati muri,
ab hoste diruti .
Liberata obsidione Palola , inox ilum ad eripiei)
dam hosti civitatem Vespriniensem ; 358 quod
captis Turcoruin exploratoribus, i :itellectum esset,
hujus loci begum , studio nocendi Christianis
ezressum , melioré præsidii parte Vespriniuni nu
dasse . Quapropter Egone Salmensi comite illustris
simo suas cum Helſestaino et Nicolao Glatestadio
conjungente copias, penultimo Juanji die cæplum
obsideri Vesprinium , postridie memorabili celeri
tate fuit expugnatum , anno Mahumetano 873
(Chr. 1566). Quinque duntaxat exceptis, cæteri al
dem captivos magno numero Christianos immanitcr
occidissent.
Ab eodem Egone comite Saliensi capta ſuit et
Tala, mense Julio, cæsis præsidiariis ; itemque
Gester castellum , ab incolis Turcis melu adven
tantis comitis desertum ; quos imitati Vethaimen
ses, Iscochiani et aliorum castellorum incolæ ,
Aamma castellis suis injecta , Strigonium se rece
perunt; quod obsessurus, victoriæ prosequenda .
causa , mox eral Salmensis comes, nisi de quibus
dam causis aliud imperatori Maximiliano visum
fuisset.
Augusto mense Suvendius, qui cerlo consilio su
ximilianus Augustus insigni et copiosissimo cum
exercilu castris ad Jaurinum positis, omnes So.
leimanis motus et progressus observaret, subsi
stere suo cun milile jussus fuerat, cum excitis a
Soleimane, rogatu Erdeljani, Talaris non parum
quod ageret habuit. Quippe cum per Ungariæ sil
perioris agros cis el ultra Tibiscum late discurre
rent, prædas abigerent, omnia flammis et ferro
vastarent, cujusvis ætalis et sexus homines p : rtim
trucidarent, partim in servillilem raperent; ditalo
Suendius in eos, mullitudine superiores, ad hoc
usque tempus prælio, quo præcocium illi fructuum
et uvarum ingluvie, semetipsos perditum ituri
erant tandem ex morbis languidos et numero non
decem Barbarorum millia superavit, cecidit, finibus
ejecit; begorum Turcicorum , quibus usi ducibus
fuerant, allero interemplo , altero lethaliter sau
ciato . Deinde Georgii Bebeci perduellis, qui cum
Erdeliano et Tarcis se conjunxeral, arces aliquot
Zabaticam , Pelsozium , Gombazzecum , Crasnahur
cam , Gadigen, aliaque his vicina tum castella, lum
munitiones expugnavit.
Duo deinceps munita nostrorum loca Turcorum
in manus venere, Giula el Zigelum ; Giula , quæ
secundo Julii mensis a Pertavo vezire bassa , jun
clis et basse Temesvarensis et Erdeliani Talaro .
rumque.copiis, cæpta fuerat obsideri ; scelerala
Ladislai Keresinii præfecti proditione, Georgii
663 JOANNIS LEUNCLAVII 664
Beberi perduellis et affinis sui colloquio corrupti , A die quarto mensis Septembris. Agebat, cum mo
licet futurum nuntiassel Şuendius, ut hostis intra reretur, ælatis annut septuagesimum sestum. Im
biduum obsidionem solverel, Turcis dedita ſuit. perio præfuit annis quadraginta sex cl sex mensibus.
Eam Turci , prieter Erdeliani spem , sibi relinue- Occupato Zigelo, Babosam oppugnaluri Turci
runt; hiantemque corvum , ut est in faliulis, more quosdam e suis mittunt, qui arcem dedi juberent.
$ 110 delusere. Violala dedititji fide crudeliter inter- Id vero licet facturos se nostri negarent, quod ta
empli, paucis beneficio poctis et arundinelorum men eam defendi non posse contra vim laniam sci
clapsis. Nefarius prodilor non mullo post in vincu- rent, incensam deserunt : quorum exemplum Sa
lis, apud sultanum Selimiem , Soleimavis successo.. chani et Zorgenses sunt imitati .
rem , ub exerciiam prius in captivos Musulmanos Eodem anno, die mensis ejusdem vicesimo ler.
vitiem accusalus, de sententia Selimis actori- tio, sultanus Selines secundas, alatis annum qua
bus, ut ex eorum arbitrio pænas fuerct, traditus dragesimu :n secundum agens, in imperio Soleima.
fuit ; qui hominem vasi clavis perfora !o sic inclu- ni patri successit. Quippe cum ad Magnesiam in
serunt, ut dolio de monte per declivia præcipi- leflecta morte patris, ex Asia summa celerila'e
lalo, clavis oblongis et aculis confixus exspiraret. B, Iscodaram , e regione Constantinopolis sitam , hoc
Fuit el filius paternze particeps exsecrationis, qui die pervenisset : mox a Boslange bassa , hortulano
misere, nullis relictis hæredibus, diem suum obiil , rum præfecto, pro more triremi exceptus, et Con
castellis , pagis el aliis facultatibus amplissimis, ad stantinopolim trans Bosphorum vectus fuit. Et quia
alienos devolutis . Selimes generum suum , Ischenderem bassam , quen
Interea dum hæc diversis per Ungariam locis prosullanum Constantinopoli discedens reliquerat
gererentur, sultanus ipse Soleimanes transilo pri- Soleia anes, de adventu suo certiorem reddiderat,
inum Savo, deinde Dravo, quem ponle operis ad- eum mandatis, ut ejus opera studioqne res ad in
mirandi constraverat, cum exercitu ducentoruin gressum in urbem , pompamque ragiam pertinentes
millium , ad subjugan las llungariæ reliquias venit. sine mora pararentur : mox illo ipso die deduelns
Occurrit adventanti cum donis eximiis Erdelianus, in sarajum , solio consedit imperatorio illius cu
frustra regnum ambiens , quod avarilie barbara
.
biculi, quod solis est sultanis Osmanidarum gente
Soleimanes ipse jam spe, licet irrila, totum devo- prognalis occupare permissum . Iude per urbem
verat, ac libidini proprie destinarat. proclamationes more majorum factæ , quibus vola
Die mensis Augusti sexto Zigelum obsidere sul primum concipieb :inlur, ut anima Soleimavis in
sanus cæpit, quod licet acerrime propugnaretur a C paradiso felix ærum ageret, ac in perpetua gloria
Nicolao comite Zerinio , fortissimo el inimortalis quiesceret : deinde, multos ut annos viveret sulla
gloriæ viro, præsidii præfecto ; tandem tamen nus Selimes Chan , prosperique slatus incremento
die septimo mensis Septembris expugnatum fuit, continuo fruereiur.
ipso comile Zerinio, cum insigni nobiliuin Un- Postridie, qui dies erat vicesimus quartus Sep
garorium strenuorumquc militum numero , sic a tembris, e sarajo prodiit, seque per urbem populo
Barbaris interemplo , non inulius cum suis ut spectandum exhibuit. Peregit el paternas exsequias
occubuisse dici possit. Quippe non triginta millia ac magno animalium numero cæso, cibisque co
suorum duntaxat hostes desiderarunt, verum etiam ctis itidem innumeris, epulum funebre quibusvis,
triduo aple supremam nostrorum cladem sulianus cum ingentis suinmæ asprorum erogatione, præ
Suleimanes, necdum victoria de Zigetanis politus buit. Inde solemni pompa, maximoque suorum ap
fremens el frendens infelicem exhalavit animam plausu , in sarajum rediit.
Ejus obilus tantisper occullatus fuit astu vaſer- Antequam hæc fierent, per Ischenderem bassam
rimi veziris bassæ Mechemelis, noclu cliam Solei- prosultanum evocari ex omnibus locis genizaros,
manis archiatro clam necalo , ne per eum sullani palerue mortis adhuc ignaros , in oppidum non pro
mors emanart, dum socer ejus Selimes, Soleime. D cul a Constantinopoli silum , sub prælextu mittendi
nis filius, occupalo citra lumultum imperio, ad ad obsidionem Zigelanan militaris supplementi,
exercitum in castra venisset. Nam si tam genizari , jusserat . Ad eos Ischender bassa, Selime jam pa
quam reliqui milites, de morle sullani sui malu- ternuin in solium collocato , de Selimis voluntate
rius cerliores facti fuissent , magno in castris er- profectus , obituin Soleimanis, et successionem
cilalo lumultu, tentoria thesaurosque regios, cuin Selimis exponit. Inde pro direptionibus usu rece
Christianorum et Hebræorum rebus, pro more li- plis in obilu principis Osmanidæ , centum millia
bidineque sua diripuissent , ac spoliis hisce ditati, sullaninorom eis offert. Non ingrata fuit oralio
heminis auctoritale contineri se amplius in oficio bassæ genizaris , ea lege tamen assentientibus , ut
passi fuissent. Quæ sane rerum apud hostes con- largiores annonce militatoris darenlur .
fusio militarisque licentia , Maximiliano Casari, Selimes ergo genizaris inauctoritatis , die mensis
numerosis 359 et exquisitis solo ex orbe Cori- Septembris vicesimo septimo Constantinopoli disce
siiano copiis instructo , præbere peroptalam ucca- dil, el magnis ilineribus Albam Græcam contendit.
sionem rei feliciter gerendæ poluisset. Erstiuctus Cum isluc allatum postea Suleimanis cadaver in
fuil Solcimanes anno Mahumetano 973 (Chr. 1566) , urbem deducerclur , pesie's anle palernum funus
 665 SUPPLEM . ANNAL , TURCIC.
incedebat habitu lugubri sultanus Selimes, comi- A peralorc Maximiliano subsidia majora postulat. Is
tantibus bassis, Cadileschicris , cæterisque begis.
Inde Cadios populis, consuellim donativum genizaris
dedit. Quibus peractis, Constantinopolim cadaver
paternuin avehi jussit, el in Zuna, quam ipse sibi
riyus exstruxeral , condi.Curata ſuit ea res ab Ach-
mele bassa, Ferhateque Capizilariorum Aga , dedu-
centibus begis et genizaris, cum vexillo regio :
landemque die vicesimo secundo Novembris per-
ventum Constantinopolim . Ibi funus excepluin fuit
frequentissimo concursu mortaliuin, præeunte Blu-
phti , qui apud Musulmanos et juris et religionis om-
niumque sacrorum res est : subsequentibus Ischen-
dere bassa prosultano, Dephter daris, qui Cameræ vel
ærarii præſecti sunt, aliisquc begis omnibus pullalis,
quoruin terga plebis infinita multitudo claudebat.
Exemplam e curru sandapilam vel arcam ligneam Turcicis, Valachicisquc copiis negotii fuit, cum
præcipui begi per vices, erectarum in sublime ma-
nuum palmis sustinuere, sicque per urbem gesla-
runt ; ejulantibus interim Talismanis, et ad Zunam
uisque lessum quemdam , Mahumelano ritu , lamen-
iabili voce concinentibus. Hinc depositum in Zuna
cadaver, instratus sandapila pannus cymatilis præ-
stantissimus, et supra hunc alius auro intertextus ;
ad latus acinax positus, index profusæ bello vilæ ;
al caput collocatum e lino subtilissimo, spiris ap-
talum candidissimis tulipanlum , qno vivus uti con-
silerat, cum nigris ardearum peonis selectissimis ;
pone capul, in pavimento positi cum candelabris
ingentes , pyramidali forma, rotundi nihilominus c
rerei, qui tamen nunquam accendi solent, Mox ailhi-
biti Talisinani et Hoggiæ (sacerdotum hæc Musulma-
nis sunt nomina) qui more gentis humi divarical's
sedentes cruribus, perpelilo preces quasdain in
ejus Zuna murmuran lo deblalerarent. Hæc omnia ,
cum multis post annis Constantinopoli essemus,
coram inspeximus. Circum saniapilam ipsius, et
aliæ sunt sandapilæ , tam sulianie (de qua diximus)
Russie , quam liberorum Soleimanis . Acciderunt
hæc anno Mahumelano 973 (Chr. 1566) .
Juierca Selimes, ob hiemis imminentis asperita -
trm , Ungariani reliquit : et Pertavum bassam , sa-
ris manis cum Turcorum , 360 Valachorum ,
Tatarórumue copiis, Erdeliano bego , qui bellum
contra Mariwilianuin prosequebatur, adesse jus- D Pelitus enim globis aliquot lormentariis fuil, e
sil. Dolebal Erdeliano , Suendium anno superiore
cepisse Tocaium , in quo triginta majora minoraque
tormenta bellica , præter ingentem rerum bello ne .
cessariarum , annon :rque copiam reperissel. Qua-
propter eam arcem recuperare statuit, magni scili-
cet suas ad res lulandas, vel prolalandas momenti :
quod esset in Ungariæ sita limilibus, et Erdelii ;
duobus amunibus circumdala, Tibisco el Bodrogo.
Mililem ergo, cum majoribus decem machinis adhi .
bel, omuique vi ct impelu oppugliare unitionem
incipit. Ex altera parte Suendius eam minime de-
serendam ralus, cum alia defeusioni parat idonca,
quibus Jacobo Ramingcro, cujus ipse Gdei Tocaium
commiseral, in tempore succurrcrel : lum ab im-
666
Henricum Staupicium , cum mille Germanis « quiti
bus , sex pedilum vexillis, slipendiis, et annona ne
cessaria, millit. Sed prius quam auxiliares he co
piæ Tocaium pervenissent, sparsa fuit in castris
Erdeliani fama, decem millia. Talarorum , a Selime,
.
defendendi ejuscausa , cuin Turcis et Valachis re
lictoruin , per seditionem totum populari Erdeliui ),
ac iuaudila crudelitale passim in forlunas el cor
pora miscrorum , cujusvis ætatis el sexus grassari.
Quapropter obsidionem solvere coactus fuit, ne
dum istic ipse pertinacius hæreret, suos ad interne
cionem deleri sineret. Liberalo ab hoslili oppu
snativne Tocaio, Ramingerus in abscedeules crum
pens , pluribus cæsis, reliquos palantes et trepidos
B
lugavit. Nec parum Erdeliano cun hisce Talaricis,
aliquot eorum millia Irucidaret, ac Varadini vicis . .
sim ab cis obsideretur . Unde fuga dilapsus,recenti
coacta suorum manii, rursus haud exiguam ipso
rum stragem edidit : qua demum territi, semel in
Poiloliam et Rossiam effuderunt, ubi crudelium
belluarum immanes reliquiæ fortiter a Palatino Rus
sorum debellata , perierunt.
Post discessum barbaricarum et Erdeliani copia
rum , Suendius suis media bruina productis, ad ob
sidendum Zatuarum profectus est , castrum mo
menii non levis, in Erdelij finibus silum , quoil Georo
gii Bebeci ditionis erat, hominis nefarii, qui pri
mus auctor hujus inter Cæsarem Erdelianumque
belli exstiterat. Bebecus jam ante perspecta victrici
loties virtute fortunague Suendii, quod magnopere
metileret, lie castro espignalo , in Maximiliani ma
nus , cum präsenti vilæ periculo, venirel : asore
familiaque Zatupri cuin presidio relicia, fugæ be
elicio saluti suze mature consuluit. Aliquandiu
pirstiterunt in obsidione toleranda præsidiarii,
quod machinx bellicæ nibil nec ipsis , ncc castro
dimni dare possent. Cui Suen lius incommolo re
medium quæsiluriis , dum ipsemet Omnia circumn
arcem loca perlustrat et exploral, agnitus ab hosti
bus ex insigni proceritate corporis, qua longe supra
cæleros eminebat, deque comitatus frequentia, pa .
ruim omnino abfuit, quin discrimen vite adirel.
machinis non modicis, quorum unus humerum ila
strinxit, ut etiam vestis ejus igne concepto , quoil
esset ad pellendum frigus hibernum suffulla pelli.
bus, arderet. Nihilominus commodiore pro machi
nis reperlo loco , el iis mox in illum , magno cum
militum labore, quos in oflicio , si quisquam alius,
hic sane dus continere poluil , translatis ; ad extre
mam redacti desperationem praesidiarii , conjugi
perduellis ac familiæ sibique salutem el incolumi.
latem pepigerunt, atque ita castrum Suendio dedi
derunt. Is vero non tantum pacta conventa deditiliis
Doua fide servavit, sed etiain Bebeci conjugem cum
mundo suo muliebri et anis rebus quas charas habe
bat abire omni absque injuria passus cst. Potilus
667 JOANNIS LEUNCLAVIT
fuit Zaluaro Suendius sub medium mensem Janua- A quia Erdelianus etiam comprehendebatur. Ejus cum
rium anno Mahumetano 974 (Chr. 1567) .
Non magno post caplum Zaluaruni temporis inter-
jecto spatio Suendius qui belluin in Erdelii fini-
bus gerere non desinebat, nulla frigoris hiberni ra-
tione habita , Muncazium cum suis obsedil, locum
munitissimum et buic bello conficiundo cum primis
idoneum : cujus præsidiarii vitam facultatesque
salvas pacii deditionem fecerunt. Ea res animum
Erdeliani mirifice perturbavil, nec minus accendit
lll totis viribus amissam munitionem recaperan-
dam staluerel. Non enim ignora bat, hac patere
transiluon in Poloniam et Rossiam : scquc præpediri
occupato Muncazio , quo minus in posterum subsi-
diarias e regno Poloniæ copias habere possel : nisi
cas per Moldaviam variis ambagibus et ilinere diſli-
cili venire vellel. At non contentus occupatione
Munca zii Suendius, mox etiam corona militari mu
nitionem Iustianam cingere perrexit. Quod quidemi
non Erilelianus tantum graviter ac moleste tulit ,
veruin etiam Budensis bassa : qui datis ad impera
lorem Maximilianum frequentibus lill ris horlari
non cessabal ut a cæpta obsidione Suendium disce
dere juberet ne inchoatum pacis componendæ nego
lium impediretur. Simul etiam suis in consilium
adhibitis deliberabat ; quanam via posset obsessis
opem ſerre . Cumque jam pridem de hisce rebis
omnibus ail sultanum Selimeni relulisci , indigna
lus ille Pertavu bassam exercitum suum cum
Romanize beylerbrgi copiis conjunctum in Unga- C nem gentis Osmanidarum in jura sullanorum
riam 361 lucire jussil. Utrumque tamen ab in
stillita Selim's expeditione mox revocavit, cum in
tellexissel, Verantium Agriensem præsulem , cl
Ciris ophorum Vilembachumbaronem , Vienna Con
stantinopolim ablegalos, ad se contendere. Quam
obrem el Budensis bassa, missis ad imperatorem judicium posse dicebat, quominus jam tributo re
Maximilianum muneribus amplissimis, petiit , ne
! 11rbari pacis tractationem paleretur. Sua quidem
ex parle fuiurum agebat, ut palis transfigerentur
omnes, qui per Cæsaris fines excurrendo damnum
duslissent. Hæc ille mulloties pollicebatur, seil e
diverso duces Erdeliani, cum Suendium viderent
abiisse Cassoviam , ne spem pacis interturbarel :
collectis non magnis copiis , impressione nec opinala mensis Aprilis, auno 977 (Chr. 1570), el mandato
Kiswarum adorli ceperunt, occupatis etiam thermis D Selimis exposito , repulsam lulil.
quas Rivulos Dominorum appellant. Has enim Sucn
dius ante biennium cis ademerat. Id ubi factum
Ruberus accepit, legatus Suendii, magnæ vir belli
cis in rebus industriæ , mox cum justis equilum pe
diluinque copiis accurrit, et hostibus inexspectato
suo territis ailventu , Risparuin , adhibita vi maxima
recuperat, præsidiarios interficil , moxque Rivulos
etiam nullo negotio recipit. Quippe casu quodam ac-
ceoso pulvere tormentario, castrum ardere coepit;
ideoque majori parte propugnatorum exstincta , in
Ruberi potestatem venit .
Anno denique Mahumetano 975 (Chr. 1568)
pax octavo quoque anno renovanda inter Mavimi-
lianum Auguslum , sull numque Sulimem coiit ,
668
aliæ leges et conditioncs erant, tum uli quisque sibi
retineret quidquid eo bello cepisset. Id vero plu
rimum Maximiliani rebus profuit. Nam fines suos
opera Suendii sic ampliarat, ut- ad quadraginta
milliaria Germanica cis et ultra Tibiscum late dn
minaretur : qua quidem in regione mullæ sunt
arces, multe munitiones insignes , partim ab fiosle
capla, partim faclie diligentia Suendii, partim
inchoatæ . Idem et ærarii novi (Cameram vulgo
vocant) in iis locis auctor exstitit , de quo non leve
subsidium publicis rebus accessil, castris, aliisque
muni is locis, cum imperio Germanos, justis et
gravib ::s de causis, præfecil lotam denique rem
B limitaneam matura providentia, tam in Ungariæ,
quam vicinæ Styriæ finibus constituit : anno 975,
et 976 (Chr. 1568 et 1569) .
lloc anno 976 (Chr. 1559) splendidissimum el
instructissimum Veliciis navale, sub medium men
sem Septembrem , accenso lorientario pulvere,
maximo cum reipublicæ detrimento conflagravit.
Ibidem lam in urbe, quam terra continente , diu
lirna et inusitata quædam erat annona charitas.
Quamobreni sultanus Selimes, licet initio regni
pacem , a Soleimalle påtre cum Veneris inilam , con
firmasse, lamen vel ambitione propria, vel suorum
impulsu, vel hoc Venetorum adverso casu permolus,
bellum eis inferre slaluit, quæsito prætextu, quasi
Cyprum nullo jure possiderent, quæ ob successio
Ægypti, ad se directo pertineret. Licet enim Seli
ines avus el Soleimanes pater, annui triburi, quod
a Venelis ejus regni nomine pendebatur, solutions
conlenti, possessionem insulæ Venetis hactenus
reliquissent : nullum tamen hoc sibi gignere pre
pudiato , regnum sui juris occuparet, ac sibi reti
neret.
Ilaque mense Februario sequentis anni, Cuba
tem Zausium Constantinopoli Venetias ablegavit,
qui a senalu Cyprum repeleret , ac recusaluris
bellum denuntiaret. Appulil is Venetias sub initium
Quapropter mense Maio missi cum classe milile
que fuerunt, qui bellum Cyprium gererent, Musla
phas bassa, copiarum terrestrium , et Pialis Alis
que bassa, classiariorum præfecti. Pialis provectus
cum suis ad Tenum , insulam Venetorum in Æg:co,
ſerro ac Nammis eam , non sine gravi lamen suurum
jactura, direplam vastavit .
Mense Junio Sebastianus Venerius, insula Cor
cyræ maxima cu:n potestate præses, Soppaloum
castrum Albaniæ , non procul a Corcyra sirum ,
expugnavit, cique presidio imposito , ac rebus ne
cessariis munito, Manuelem Murmurium oriundum
į Napolio Romanize Naupliam Argive velcres ap
pellavere) præfecit .
669 SUPPLEM . ANNAL . TURCIC . 670
Sub ejusdem mensis exitum Marcus Quirinus, A Christi 1470, qui Mahumelanus erat 874. Exstin-,
classis in Hadriatico præfeclus, arcem sinus Mai-
cto rege, posthúmum regina morem parit, qui la
nensis (Mainam sunt qui Leuctra veteribus appel- men non diu superstes fuit. Tum vero Veneti vi
latam putant, ipsum vero sinum Mainensem , Mes- duz persuadent, ut regno cederet, cui defendendo
seniacum), ad portum, quem vulgo Qualliarum par ipsa non esset, annuoque reditu quatuor aut
sive colurnicum vocant, positam feliciter expugna- quinque milliam Zecchinorum contenla , patriam
vit, actisque sub ea cuniculis, el supposito in- immortali beneficio sibi devinciret. Hoc moilo re
censoque pulvere tormentario, funditus eversam dacta in potestatem insula, nihilominus Veneli
diruit , ne barbaris amplius receptum præberet. sultano Ægyplio, tributi ejus nomine, quod Jacobus
Nicosia, Cypri metropolis, sub exitum Julii men- rex illi pollicitus fueral , merces in pactis conventis
sis a Mustapha bassa obsideri coepla, el acerrimo expressas quotannis mitlebanı : donec anno Chri
lam oppugnala , quam defensa, tandem die decimo sti 1517 , qui Mahumetanus erat 923, sultano Tom
1

Septembris in hostium po/estatem venit, misere . mambai et Mamelucis a sultano Selime deletis,
que direpla fuil ; cæsis präsidiariis, exstincta 10- et Ægyplo Syriaque subjugatis converzuin a Selime
bilitate , perexiguis reliquiis servituti mancipatis. vietore , Mamelucorumque successore, tributun
Erat olim Cypri regia, quæ centum et amplius ante 6 hoc fuit in certum pretium , videlicet 8000 Zechi
hoc tempus annis redacta fuerat sub imperium norum : quos Gypri nonine sultanis Turcicis ex
sullani Cairensis, eique hoc modo facta tributaria . co lempore Veneti persolverunt, donec a Selime
Anno Christiano 1423 bellum erat Jano Petri filio , secundo, Cyprum sibi ceu domino directo, repe
regi Cyprio, qui penultimus fuit inter legitimos leme bellum de quo nunc agimnus, indicum Vene
362 reges ex Lusignana familia, cum Ægyptio lis fuit. Capla Nicosia , Famagustam Mustaphas
sive Cairensi sultano Melechella : quo bello captus bassa landom obsidere cæpit anno Mabumet. 578
ab hoste Cyprius, persolutis centum quindecim (Chr. 1571 ), sub medium wensem Augusti.
millibus Seraphinorum , in regnum cum pacto tri
buli annui restituitur. Is moriens lilium Joannem Anno 979 (Chr. 1572), dum obsideretur, et gra
reliquit impuberem , cui primo matrimonio , post vissime a Turcis oppugnaretur Famagusta, classis
Turcica damnum illatura Veneloruin insulis in
quam adolevisset, ilia Marchionis Ilali Montisfer
ratensis nupsit ; qua mortua, Helenam Palæologi Ægæo, Ali bassa duce Cretam (Candiam nunc vo
nam dusit. Es ea nata fuit unica filia Karulola,
cant) peliit, ubi esposito in terram milite, savitum
que Joanni Lusitano primum nupsit, cui præbitum in obvios immaniter . Munitis civitatibus et oppidis
venenum morteni altulit . Erat Karulola Jac . fra Cila prospectum mature fuerata gubernatoribus in
ler, illegitimo loro natus, cui sacris initia o pater sulæ, nullum ut ab hosle detrimentum acciperent .
archiepiscopatum Nicosianum assignarat . Is im Solum Rhetymum adortus Vluzalis, Apbricanæ
perandi libidine ductus, ecclesiastica dignitate Barbariæ prosultanus, cujus ante facta mentio ,
quod ab incolis desertum fuisset , nemine resistente
sprela , regnum invadit ; a quo tempore dictus a mense Junio vastaavit . Alis bassa tandem recensitis
Græcis Cypriis fuit Re Zages (sic enim in quodam
manuscripto libello meo Græco legitur), appellatio- copiis suis, quod apud ipsos per fabas vel aspros
ne partim lalica, partim Gallica . Nam Gallis Roi fieri consuevit, cum 3700 amisisse se videret, re.
Jaques, rex Jacobus est . Karulota secundas nup . licta Creta Ceriglim Veneli juris e regione pro
moniorii Maleæ silain insulam . (Cirheram dixcre
tias cum Ludovico Sabaudi ducis filio contrabit.
vcteres) ad Sancti Nicolai porlum invasil, el ma
Is classem intruens, in Cypruni cum Karulota con
juge proficiscitur. Redeunte legitima regis filia, jori ex parte diripuit. Inde Zacynthii et Cephalleniæ
justaque regni bærede, Jacobus nothus regno pelo suburbiis ac vicis excidio dalis (arces enim præsi
diis el opere sic munierant Veneti, ut eas hostis
kur. Ejectus ad sultanum Ægypti Syriæque con
fugit, Alesseraphum , et opem ejus ad recuperandum pD aggredi non auderet), Soppoioum pergit Alis bassa,
regnum implorat. Assensus postulatis Jacobi sul numeroque militum superior, cesis captisve præ
sidi: riis, arcem recipit : cujus etiam prafeclus
lannis, eum pulso vicissim cum Karulota Sabaudo, Manuel Murmurius, vir bello strenuus , in hostis
in regnum rcllucit, et nonine restitutionis hujus
ac beneficii tributum non invito imperat. Id tribuPolestalem venit.
luni ex mercibús quolannis sultano solvendis con Hinc obsessum terra marique Dulcinium , silum
slabal, cerlo mercium genere , spccicruinque nu- iu Albania Dalmatixeque finibus oppidum , mense
mero espresso . Necdum id temporis uxorem Jaco- Julio Turcis se deilidit : civibus libertatem sual ,
bus duxerat. Itaque Venetias profecius, Æcateri militibus vilæ paclis incolumitatem . Sed dum con
nam Cornara.n , prius a senatu Sancti Marci filiain tendunt inter se bassa, quorum alier oppidum
adoptatam , constituia de publico dole, matrimo lerrestribus copiis, aller mari obse lerat, utrius
nio sibi copulill ; ul lincaillinilalis Venetæ vincie esse deberet : plerique omnes in servitutem abducti
lo , polentissimæ mari reipublicæ præsidio scque fuerunt, excepis Sarra Martinengo, Dalmatiæ su
regnumque suum stabiliret . Nec mullo post, reli premo cum , imprio gubernatore, ac Marco Ve
cla conjuge pragnante , moritur. Contigit hoc anno neriu , Dulcinii præfuclo .
671 JOANNIS LEUNCLAVIE 62

Tunc etiam Turci potiti fuerunt Antibari, per A viri , inagnus regni Castiliæ Commendalor, Ascanius
summam ignaviana dediționem faciente Alexandro Cornianus, Joannes Andreas Doria princeps Mela
Donalo prafecto ; itemque Bulua, quæ defendi plitanus, Augustinus Barbarigus, Marcus Quirinus,
non potuit, quod essel versus mare parum my , Antonius Canalis, Veneti : Alexander itein Farne
nila .
sius, Octavii ducis filius, princeps Parniensis ;
Vluzalis et Caragosa Raisus, cum ad insulam Franciscus Maria , Guidonis Obaldi filius, Roverens,
Liesenam appulisson ( Farum Dalmatæ vocant, Urbini princeps, Paulus Jordanus Ursinus, dux
ubi Farensis est episcopalus ), suburbia depopulati Braccianensis ; Alvarus marchio Sanitæ Crucis,
sunt, arcem, quam egregie munilam vidimus, ten- et alii plures. Hæc classis cum mense Septembri
tare non ausi , Liesena relicta , Curzolain petierunt Messana Siciliæ solvisset , hostilesque navales copias
quam Corcyram Nigram vocant , haud procul inde ad Inebechitim subsistere (sic Turci nominant civi
dissitam : cui quidem insulæ nihil 363 aliud de- tatem, quam nostri Lepantum appellani, veteres
dere damni, quam quod Ulalim pagum flammis dixere Naupaclum) nuntiatum essel : tandem ad
injectis exusserunt, Nam cum oppidum insulæ , portnim insula Cephalleniæ , quem vallis Alexan .
quod ipsum quoque Curzole nomen haben, a viris drinæ vocant, appulil. Stabat haud procul a nostris
desertum, aggrederentur, a feminis, animose B in Inebechlino sinu, qui Corinthius olim nuncupa
patriam defendentibus, memorabili cum marium balur, classis hostium : cui cum imperio præerant
Curzolanorum, et ipsorum hostium infamia, femi- Pertavus bassa copiarum terrestrium , el Alis bassa
ucique sexus immortali laude, rejecti fuerunt. sociorum navalium dux supremus. Inter hos, co
Famagustani per integrum annum obsessi, cum guito Christianæ elassis adventu , sententiarum di
furliler hactenus omnem vim hostilem sustinuis- versitas exstitit, Perlavus abstinendum judicabat a
sent : tandem in extrema rerum omnium penuria prælio, quod conjuncta jam Christianornin classis,
deditionem fecerunt, his legibus : ut Venetis vilar unius imperio ducis regeretur : exspectandum esse
concederetur incolumitas , et uti cum armis suis ac perexiguum ait tempus, quo futurum sit, ut, illo pre
facultalibus in Creiam deducerentur ; Græci domos sertim anni tempore, solvatur. Alis ee contrario sen
suas incolereni, possessionibus suis fruerentur, tiebat, omnino dimicandum . A Periavo slabant rei
rilu Christiano viverent. Quibus conditionibus a navalis peritissimi veteranique duces, Sirocus Ale
Mustapha bassa, initio mensis Augusti , anno 979 xandriæ sangiacus, Carabuces sangiacus Sourisaris
(Chr. 1572), laudatis el approbatis, ipsiusque manu in Caramania sive Cilicia maritima Mechemeles
sulisignalis : die quinto dicli mensis Augusti prodiit legus, Salæ Raisi filius, sangiacus Eubææ sive Ne
ex urbe Marcus Antonius Bra adinus, sub quo de- C groponti : cum Ali vero sentiebant, Chasanes begus,
lensa fueral hactenus, et cum illustri pobilium vi- Chajradinis Barbarossæ filius, Uluzalis prosultanus
rorum comitatu in Mustaphæ castra venit, eique cla- Cesairensis, et Caias begus Smyrnensis sangiacus :
ve's civitatis, quod in deditionibus fieri solet, oblulil. quorum sententia tandem vicit, Uluzali jubente in
Exceplus initio comiler a Mustapha bassa, mux ab niedium proferri et recilari mandalum sullani Seli
illa crudeli bullua , per summum scelus violala lide, mis, quo victoriam uti prosequerentur , eis injungcba
cum aliis per ludibrium afficitur exquisitis injuriis, tur. Omnium ergo sententiis decretum , prælium quod
film ad extremum vivus excoriatur. Laurentium non minori animorum alacrilate nostris etiam expe
Teupolum , Papbi præfectum , qui et ipse cum aliis tentibus, commissum fuit ad tres exiguas insulas, vel
Famagustam singulari virtute propugnaral, suspen- marinos potius scopulos , quos Guzolaros hodic tamu
dio Mustaphas necari, cæteros dedililios immani- Græci, quam nostri vocant. Victoria potili sunt nin !
ter contrucidari jussil. Turcorum , qui obsidionis tis a seculis inaudita Christiani. Periit occisus Alis
principio in universum ad ducenta millia censeban- bassa . Pertavus animadverso presenti suorum in
lur, in quibus eraut Azaporum 80,000 yenizarorum teritu , non magno navigio fugiens ad terrain evasil.
14,000, Volonum (Acanzios ipsi vocant) 60,000, D Uluzalis mari profugit cuin triginta plus minusve
periisse consial obsidione durante, supra 80,000. triremibus. Cæsa fuerunt hostium ad 25030 , capia
Erat initio belli Cyprii, defendendæ contra Turco- 4000. Classis bostilis universa, cum spoliis immen
rum vim , reipublicæ Christianæ causa , percussum sis, Christianorum in potestatem venit ; jis dunta
fælus inter Pium Quinluin pontilicen maximumi, xat exceptis triremibus ac navigiis, cum quibus
Philippin regem flispaniarum , el senatui Venc- Uluzalim evasisse diximus. Liberala Christiana man
tum . Ejus fæderis copiarum omnium designaluscipia supra 14000. Pugnatum die septimo mensis
Suit imperator Joannes Austrius, Karuli Augusti Octobris, anno Mahumelano 979 (Chr. 1572) .
filius, Hispani (raler. Pontiſex suis triremibus Mar- Hac Turcis illata elade, Veneti Margaritinum , in
eum Antonium Columnam , ducem Talliacoccianum Chimeriolarum regione, quæ Albanize pars est (sica
nobilitatis Romana principem ., prefecil : Veneti Ce amjis diciam montibus aliqui putant), hatil pro
amplissimæ , quain instruxerant, classis imperium cal a Corcyra silum , deditione ceperunt duodecimo
Sebastiano Venerio, quem postea ducem quoque 364 die Novembris; vitam facultatesque salvas
suum crearunt, commisere. Pieter hos et alii paciscculibus Barbaris : el ipsum castrum mox igne
lac eraub iu cxpeditione principes et illustres concrematu: diruerunt. Susppoloum quoque descr
673 SUPPLEM . ANNAL . TURCI . 674
lom a Turcis, Albani occuparunt, et Venelis, resti- A de Turcis victoria toto jam orbe celebreni millit :
luerunt : a quibus reddituum deinceps sultano Sulimi qui op.em ejus auxiliumque poscerent, ut regno re
fuit. Auno sequenti proximo 980 (Chr. 1573), de- stitueretur. Simul habiturum se promittit ingenles
civo quinto mensis Januarii , lentala ſuit a Venclis ab amicis sociisque copias, et eam annonæ abun
obsidio Castelli novi , caplis suburbiis, sed succur- dantiam, quæ ipsius exercitui vel maximo suffectura
rentibus Barbaris, ab obsidione discessum . Cupie sit. Adnuit ejus postulatis Austrius, et insigni cum
bant Veneli box oppido cum arce poliri, ut omni classe, quam aliis etiam cum triremibus dux Sues
periculo Calarum, civitatem sui juris longe mu- sanus, et Melphitanus princeps, Joanncs Andreas
nilissimam , liberareni. Silum est euim Calarum in Doria comitabantur, in African transjicit, Tunisim
sinu quodam maris, qui Rizouicus olim vocalus uceupal, regem a Turcis datum in potestatem redi
fuit , nunc ab ipsa civilale Catarinus dicitur : cujus gil, urbem caplaro militi suo diripiendam concedii .
Ostium Turci hactenus Castelli novi propugnaculo Cum autem promissis Amida non satisfaceret, fluræ
claudere, ne Cataro succurri possit, frustra conandir. que cæteroquin etiam fidei signa quædam præberet,
Variæ contigerunt atale nostra mutationes in sollicitatis secreto Turcicis auxiliis, cum duobus
regno Tunisino, quo superioribus annis rex Assan , filiis in Siciliam, jussu Austrii , transveclus fuit. Ibi
Machmelis filius (Muleassem nostri nou recle voca- B cui futurum accepisset, al frater ejus Machmetes,
runt, cum Mule regem vel dominum ip orum lingua Lui maxime infeslus erat, regno præficeretur : in
significare tradatur, Assan vero proprium ſuerit ei eum furorena adactus est, ut de triremi se præci
nomen), excluso necatoque maximo nalu fratre Ma : pitalurus, et aquis suffocaturus esset ; vix Amida
muna , qui nostris est Maimon , politus fuit. ldem filio, quominus id facerel, impediente. Machmetes
cæteros quoquefratres suos, quos moriens ei paler Amidæ frater, ab Austrio regnum impetravit, præ
viginti unum reliqueral, aut interfecit, aut femo slito prius in Austrii præsentia sacramento, quo se
candenti oculis adhibito cæcavit : exceplo Roseelle, perpetuo fidelem Hispano regi clientem futurum
qui secundo loco genitus fuerat. Is iu conalu pellen- promisit. Is proximo deinde bello,' quod exposiruri
di fratris Assanis, re parum feliciter gesta , Cesairim slalim sumus, in Turcorum potestatem venit, et
(Algeriuni nostri vocant),profugit au Chairadinem Constantinopolim trans mare vectus fuit : ubi super•
Barbarossam : qui Roscelte Constantinopolim misso, sles adhuc ante triennium , cum istic essemus, in
sub ejus tamen reducendi prætextu deceptis Tuni arce, quæ de septem lurribus a Græcis Hepla Gula
sinis, Assavem expulit, urbem cum arce loloque des, a Turcis Jadicula dicitur, sub custodia deline
regno cepit , ac sultano Solciinani, se prosullauum с batur. llinc Austrius suorum concilium cogit, in
appellans, subdidit :: quod quidem accidit anno quo variis dictis examinatisque sententiis, landem
Mahumetano 940 ( Cbr. 1534) . Assanem Kurulus conclusum : debere novam munitionem inter Gule
Augustus in regnum , expulso Chairadine, reduxit tam et Tunisim , ad interjectum utrique lacum ex .
anno 943 (Cor. 1537) ; quod ille deinceps a vemine strui, quæ decem milliaribus Italicis a Guleta, pau
vexalus obtinuit usque ad annum 950 (Chr. 1544), loque minus a Tunisi distaret. Ejus rei perficiundæ
quo adventantis cum classe Chairadinis fama lerri- causa relictus istic Gabriel Serbellonius Mediola
lus, in Siciliam Neapoliinque trajecit, Amida lilius nensis Italus, cum tribus millibus Italorum peditum ,
Tunisim cum arce per absentiam patris Assavis oc- et Salazarus Hispanus, cum totidem Hispanis : quo
clipal, l'eversuinque patrem capit, et oculorum pu- rum uterque muniendarum urbium et arcium peri
pillis candenti scalpello læsis, visu spoliat. Eadem tissimus erat. Consilii lotius hic erat finis el scopus,
immanilale lractali ab Anjida fratres, Nahaser et Ab- ut hoc modo Gulela firmior elliceretur, et tanto faci.
dailas, quos cum patre ceperat. Amadam regno pa- lius in fide Barbari continerentur ob viciniam utrius
truus Abuamelechus ejecil. Is enim Guleiam proſec. que præsidii, commoditatemque lacus ; 365 ad
lus, el Francisci Tovaris Hispani, Gulctæ præfecil quem quia sila esset ulraque munitio, nullo nego
ope Tunisim ingressus, mox in arcem velata facie p lio alteris alleri subvenire possent. Gesla ſuerunt
pergit, eamque deceplis custodibus , qui Annidam hæc anno 980 Chr. 1573) .
esse credebant, occupat. Abdomelecho pest tricesi- Ægerrimne ferebat sullanus Selimes lios Christia
mum el sexlum regui diem rebus hunanis exemplo, norum in Africa progressus. Jaque Sinanem
$: ccedit filius Machmeles, aunos duntaxat duode- bass: m , virum astulum , reique militaris perilis
cim natus : qui necdum gerendæ reipublicæ per sinium , classi sipremo cum imperio przelicit : qua
ælalem idoneo, cum intolerabilis curatorum ejus 160 iriremes, et 33 diversi gencris navigia con
administratio plerisque videretur, rediens Amida linebantur . Is in Africam mense Julio , anno Ma
regnum patrueli eripuit. Amidam rursus excussere humetano 981 (Chr. 1574) , appulit .
Turci , duce Uluzali, anno 980 (Chr. 1573) , fuitque Quanquain vero nuvæ munitioni absolvendæ
sultani Selimis auctoritate suflectus in ipsius locuin prxfectus Serbcllonius magna rebus in omnibus
rex alius. Amida Guletam proſugiens, quæ llispa110- diligentia fuisset usus , lamen ea necdum erat per
ruin præsidio tenebatur, privalam cum duobus filiis Tecta, quoil serius architecti, cum fabris cæmen
vitam egil. Cumque magno recuperandi regni desi- tariis, et omni materia missi, tandem in Africain
derio flagrarei, suos ad Joannem Austrium , navali sub finem niensis Martii pervenissert *" lorum
 675 JOANNIS LEUNCLAVII
adventus Octobri niense præcedentis anni promis- A sus ejecti sunt Hispani ex Africa, intra tricesimo
sns fuerat, cum 40 triremibus, quarum navales
socji muros Tunisinæ urbis ad structuram nove
munitionis demoliri debuerant : quod ſaclum non
fuit, quantunivis Austrius in vicina Sicilia degeret.
Erat etiain præsidiariorum militum deminulus
numerus , exauctoratis Lemere vonnullis, quos
omnem in eventum retentos oportuit. Hoc modo
per ignaviam socordiamque factum , ut in hos
tiuin potestatem munitiones hæ nullo prope ne-
gotio venirent.
Turci primun, Guletám obsidere cæperunt, cui
Petrus Carrera fispanus præeral. Ei Serbel!0-
nium de subsidiis millendis urgenti, quanquam
loco munitiori esset, Serbelloniano necdum al B munera
fincm perducto : tamen 650 pedites partim Itali ,
partim Hispani fuere missi. Hinc a Turcis cliain
Sorbellonius obsessus fuit, quorum exercitum no-
vis adductis copiis Ramadam Cesairis beglerbegus Curtis majoris. Horum consiliis ila tum munitæ
adauxerat. Carrera denuo subsidium pelit. Ea res
auxium Serbellonii animum non parum torquere.
Si nullos misissel, fulurum verebatur, ut in ip-
suin amissæ Gulete culpa conferretur : sin autem ,
ul suo semet præsidio mudaret. Nihilominus con-
cessa Carreræ manus subsidiaria . Duobus interea
navigiis appulerunt ex Hispania 600 milites Hispani ,
qui noclu per ipsas Turcorum excubias penetran-
les, cum vexillis et vestibus Turcicis vlerentur,
et quosdam Turcice loquentes secum haberent,
Guletam ingressi sunt. Tandem et lertio Carrera C more barbaro strangulari quinque fratres suos,
militem sibi submili a Serbellonio postulat, et nalu se minores, in præsentia sua jussit : quorum
quingeulos beneficio noctis usos inspelrul, cum
egregiis præſectis, ac inter alios , Salazaro ma-
gne virtutis et existimationis viro . Nihilominus
arx Gulelana Turcorum in potestatem renit. Neque
defuere, qui Carreram proditionis insimularent.
Prius quidem certe , quam Turci appulissent, vel
per inscitiam , vel superbiam , quingentos milites
veteranos Italos admillere noluit : quod minime
concessurum se diceret, ut in ejus gloriæ partem
venirent llali, quam Hispani Gulela defendenda
consecuturi essent. Equidem apud ipsos Turcos
ex fide dignis hominibus accepi, Carreram fuisse
virum.prorsus ignavum et formidolosuin , qui pul-
veris torinentarii nidorem ferre non posset, nec D regui, qui eum oderani. Ilideinde secundo genitum
tolerare fulmina displosarum machinarum : quæ
sane quoties in hostem exonerabantur, ipse subler-
raneis se testudinibus, concameralisque locis ab-
debal, bonibaceque suas oblurabal aures. Ferunt
ei Turci proditionis oblulisse præmium regni Cy-
prii præſecluram : neque tamen dedititio peper-
cere, sed tanquam vili mancipio sunt usi . Capta
Guleta, praler aliam prædam potitus est Sinan
bassa quingentis machinis bellicis , cuin ingenti tor-
mentarii pulveris aliarumque bello necessariarum
rerum , et annonæ copia . Nova quoque deinde mu-
nilio a Turcis occupata fuit, non tamen multo si.
ne sanguine : caplo eliam Serbellonio, qui crude-
liter a Sinane bassa Iractalus luit . lloc modo pror-
6-6
el sestum diem : amissaque per summam ignaviam
ea quæ Karulus Augustus in potestatem optimo con
silio redegerat, ut securitati Siciliæ , regn Neapo
litani lotiusque tum Italiæ , tum Hispaniæ consulc
ret. Fuerunt autem hæc anno 981 (Chr. 1544) gesta,
cujus inicio Veneti certas obcausas, non consul
tis et invitis aideo, pontifice atque Dispano, contra
leges føderis, pacem cum sultano Seline fecerant.
Tunc etiam Corcyræ munienda Venetis oecasio
nem præbuit exscensus crudelis in eam insu
Jam Sinanis bassæ , redeuntis ex Africano bello.
Nam licet ab insulanis, ei placandi homiuis causa,
cujus præsertim tunc victoriis insolentiam nurant,
quædam offerrentur : tamen illis rejectis
immaniter in eos grassatus est. Missi hoc nomine
fuerunt in Corcyram cum alii rerum militarium
periti , tum etiam ' Sfortia Palavicinus, Marchio
cum oppido fueruntarces illæ præaltis in rupibus
sitæ, vereque caput inter nubila (quod Maro dixit)
condentes, quas ipsum mare circumfluit : nihil ut
equidem viderim adversus oinnem vim hostilem
firmius, nihil inexpugnabiljus . '
Annus 482(Chr. 1575) memorabilis est plures ob
causas. Nam exstincto sultano Selime 1 ], Glios
Murates III ejus nominis, auspicatus est imperium,
cum ipso hujus anni Christiani principio. Agebat
id temporis annum ælatis 27. Ante omnia recepto
minimi cervicibus et jugulo cum pro more nervus
adhiberetur , incertum an tenerioris in hunc amo
ris causa 366 motum , an conscientia patrala.
erudelitatis in omnes, illacrymasse quidenı ipsum
constal .
Itidem mortuo Scacho Techmase Parthico, sic
cessit filius non primogenitus, Muchemeles Hods
bendes ; nec Ismail, ejus nominis in hac Sophina
Familia secundus, secundo loco genitus , sed proxi.
.
mus ab his Haidar Mirisés, qui annis aliquot anlei
patris in regno suprema cum polestalc vices ges.
seral. Is tamen vix 15 diebus regno frui potuit,
occisus a sulianis quibusdam , sive proceribus
Scachi Techmasis filium Ismailem , ejus nominis
secundum , e carcere productum reg: o præliciunt.
Fuerat enim a patre conjeclus in carcerem , prop
ler quorumdam procerum delationes, et in eo plu
ribus annis læserat. Jam regno politus, ut animos
suorum exploraret, ac præsertim ut cognoscerel,
quinam essent illi sultani, quorum impulsu el
consilio custodiæ mancipalus a'patre fuisset, se
erelum in locum semel abdil , et quorumdam opera,
quibus maxime fidebat, iuortem suam publicari
cural . Ejus rei fama diversos in hominum animis
molus, prout affectus in Ismailem quisque fuissel,
excitavit : in adversariis et hostibus läliijam , in
amicis luctum . lloc modo prodentibus semet ini
677 SUPPLEM . ANNAL. TURCIC . 678
nicis ac delatoribus, illatum ab ismaile mortis A sangiacum hunc Curdum Hadrianopoli prehendere
supplicium fuit. Idem non sulla nos duntaxat sili suis cumi zausiis conatur in sultani Muralis Il mes
suspectos , verum etiam fratres suos omnes, quoi- sita, Curdus se cum suis defendens , ipsum ibidem
quot naucisci poluit , e medio sustulit. El quia de- interlicit, cæleris partini occisis, partim vulneratis .
ficiente tunc a Turcis sangiaco quodain Cordo, Hac de causa Selimes ei , cum omnibus suis, cer
de quo mox dicluri sumus , aliqui proceres Ismaili vices amputuri jussit. Cum illo jugulato , fratris
auclores erant, ut illum Turcis dederer, ne pax ejus filius successionis jure sangiacalum ipsius pos
jnter utramque gentem dudum inila servalaque sideret : quidam alius agnalus adita porta Osmanica ,
violaretur, non modo consiliis eorum non obse- partim oblatis, partim promissis ingentibus donis
cutus est , verum etiam dedendi supplicis auctores, tam ipsi sultano, quam consiliariis ejus, quos ve
bellique Turcici dissuasores, .po:na capitis , ut zires appellant, agnati sui sangiacalum impetra
proditores affecit. Qua hominis severitate nimia vil . Citatus alter ad Portam , qui rem omnem intel
plerique graviter offensi, sexio regni mense vene- lexisset, sibique metueret, ne absque culpa sua
mum ei , sororis opera , propinarunt : quo hausto, ſerret eamdem pænam , qua patrous affectus fuerat :
vitam cum morte commutavil . deviiala profectione ad Portam, quasi de sultani
Anno 983 (Chr. 1576), Stephanus Batorius, Somlia- B Selimis obtinenda gratia desperans, in Parliam
nus, nobilis Ungarus, cæteroquin heroici vir ani . profugit ad scachun, Ismailem secundum , qui tunc
mi, qui paucis ante annis exstincto Joanni Sigis- rerum apud Parthos potiebatur. Scienduin vero, san .
mundo Erdeliano bego (mortuus enim is fuit anno giacos illos Curdornm , licet imperio suliani Osma .
Christiano 1571 , qui Mahumetanus erat 978 cum nidæ contineantur, non tamen ita prælici, quem
oniere tributi annui , sultano Musulmanorum sol- admodum alii sangiaci solent : sed similes esse
vendi , successerat ; commendatione sullani Mul- vaivodis, sive palatinis, el præsidibus Erdelii, Va
ratis, patroni gui , Poloniæ res factus est, cum lachiæ, 367 Moldaviæ ; quos oportet esse filios
Henricus Valesius Gallus, quem ipsum quoque procerum , in ipsa regione . patria natos , et a suis
Poloniæ regno potitumi opera sua Murales jacti- optimatibus ac populis electos . Curdi vero hand
lare solebal, a morte Karuli fratris e Polonia pro- dubie ducunt originein a Chaldæis et Mesopotamia
fagus, de sententia proceruin regno ſuissel abdi- populis. Nam in hodiernum usque diem multi Cur.
ealus . dorum principes reperiuntur in regione Bagadatis,
Eodem anno Scachi Techmasis filius primogeni- quæ Babylonia veteribus est, et Caraliemida , quæ
tus Muchemetes cognomine Hodabendes, quod Persa- cC & mida, et in Diarbekir sive Mesopotamia : quarum
rum lingua Dei servum significat, mortuis fratribus, regionum populi Chaldæi sunt et Assyrii Wano
Haidari Mirisæ , atque Ismaili secundo, succedens ; el Scheberezuli vicini , ac Persarum ad fines usque
licet a natura quictis cupidus esset, inchoalum la- se porrigentes. Præterea coustai, Arabes hodieque
men ab Ismaile fratre contra Turcos Fellum prose- Chaldæam vocare Keldan , quanı Persæ cum Os -
qui staluit : quod ei filius esset emir Chan Mirises, manicis Curdistanum , hoc est , regnum Curdorum
magni juvenis animi, gerendarumque rerum impri- appellant. Et omnes isti populi seclæ sunt Mahume
mis avidus. Hunc copiis suis supremo cum imperio lanæ . Cum igitur ad Persas sangiacus ille Curdus,
præfecil. Causæ belli variæ fuerunt, quas paulo de quo diximus se contulisset, non modo perhu
aliilis hic repelemus, nusquam ab aliis hactenus maniter eum excepit Ismail scachus, verum etiam
omnem
ita prodita3. Operam enim dedimus, ut in ipsa Tur suam ' opem illi ad recuperandan ayi
cia certi aliquid de rebus hoc bello gestis cogno- tam patrilamque ditionem oblulit . Husrevcs autem
sceremus a fide dignis hominibus, sprelis vulgo bassa, qui Wani finitimæque regionis tum begler
jactatis, perque litteras sparsis hinc inde rumus- begus erat, cælerique sangiaci limitanei, qui ad
culis, et rerum novarum nuntiis . beglerbegatum ipsius pertinebant, cum basce res
1

Ismaile scacho superstite, quidam sangiacus na . Dinicllexissent, damun Persicis finibus per excur
tione Curdus , cui noinen Abdallas begus, cum
quasdam ob causas in suspicionem venisset, impe-
raute sultano Selime II , patre Muralis III , evoca-
0115 luerat a sultano Sclime, sub alio prælexlu,
qui barbarorum mos est, ad Porlam uti se con-
firret . Paruit sultani mandato Curdus, nullius
sibi culpe conscius, et Hadrianopolim ad sultanum
Seliniem venit. Mandat Selinies, lil caplus in car-
cerem conjiceretur. Solet hoc fieri, cuin magnæ au-
ctoritatis vel familiæ viri apprehendendi sunt, per
zausiorum bassam , qui præest aulicis nobilioribus,
quibus sulianus Musulmanorum ulitur, quemadmo-
dum principes vostri commissariorum variis in
rcbus expediundis opera . Dun zausiorum bassa
siones inferre cæperunt, quod dicerent, Isinailis sea
chi culpa mutuam pacem violatam esse, qui sul
lani Musulmanorum ſugitivos et perduelles suam
in lulelam conuia pacis leges recepissel, eis
gue decrevisset opitulari. Hoc belli gravissimi,
quod hactenus inter Persas el Turcos gerilir, exor
dium fuil.
Accedebant ei aliæ causæ, præsertim ex super
slitionum dissidiis, vanaque somniorulli observa
tione, cui gens Turcica nimium quantum obno
xia est , colleclæ. Nam ante tricnniuin per Ana
loliam passim aliquot illorum millia , qui sa ' l.s
Turcicis, corumque disciplinis ac studiis incum
bunt ( schophtalarios ipsi dicunt) scse commove .
679 JOANNIS LEUNCLAVII 680
rant, ac l'ersarum sive Sophinorum religionem A imperii sultanici. Per serpentem intelligi hostein
ipsius orientalem , hoc est, scachum Persicuni:
Turcicis opinionibus apleferre se proſessi fuerant,
adeoque longius ea secta quotidie serpendo, tantum quem bello superaturus sit, et occisurus, ejusque
incrementi sumpserat, ut eliam Constantinopoli regnum adjuncturus Osmanidarum imperio. Cun
reperirentur, qui eam prolarent. Somnia vero similiter etiam per id , quod imamus azemes
fuerunt hujusmodi, quamvis apud Turcos necdum prælio scbcichem Haidarem adortus vicerit , futu
cerlo constit , an sultani Muralis hæc fuerint, rum significari, ut Persarum hæresis, una cum
an ejus sacerdotis, quem sultani sui scheichem Onnibus, qui ea.u sectarentur, usque adeo dissi
Turci vocant. Credilum tamen a pluribus, ipsi- petur el abolealur , nullum ul ipsorum vestigium
nel sultano Morali oblatum fuisse somnium prius, fuluruin sit reliquum . Præterea sultanom Osina
ci alterum Muralis scheichi : quo nominc veniunt nidam fulurum mundi totius chalıſen ac domina
cerli sacerdotes , pro viris sanctis apud ipsos lorem .
habiti. Quippe per quietem slarc sibi visus est Hoc modo cum utrumque soinniuru sebeiches
in medio mundi, sub arbore maxima , cujus es- interprelatus essel, voluit sultanus 368 Murales
sent rami duo , longissimum ad intervallum ex- ctiam hoggia sui (sic apud ipsos vocantur, qui
porrecti. Nam alter ad extremos solis orieulis, B nostris sunt presbyteri) judiciun audire : cui sla
alter ad occidentis lines extendebalur. Præterea lim ea placuit interpretatio. Neque defuere, qui
sibi visus est conspicari serpenteni magnitudinis dicerent, secrelum quemdam inter hunc hoggiam
immensæ , quem ab orientc proſectum , et ad se scheichemque consensum, mutuumque de persoa
provolutum , fuste, que:n manu lenerel, inter- dendo sultano pactum intervenisse. Solus Meche
fecerit . lloc somnio nonnihil commotus, el exper- metes bassa vezirazemes , quem supra Selimis II
scclus fuit. Prius vero , quam ad explicationem generum fuisse diximus, et qui deinceps anno
allerius somnii accedamus indicandum lectoris causa Christiano 1579 domi suæ, cum omnibus adeundi
venit, Mabumetanos, ultra quatuor Mahumeris so- se facta copia jus diceret, nequiter a Dervisio
cios, quorum nomina suni, Ebubekir, Omer, Osinan, quodam interfectus fuit ; auctor ejus belli esse
el Alis (et ſuere Mahumelis hi successores, ac noluit, quod libere consulenti se Murati diceret,
propagatores Mabumelanæ superstitionis) , alios nequaquam Persis bellum inſeren luin , qui jam
quatuor eximios imamos sive doctores venerari : lot ab annis pacem Osmanidarum cum gente co .
quorum primum Ebohaniſem , propterea quod luissent. Rationibus el argumentis aliis adjun
siipremum inter hos locum obtineat, imamum gebat elegans, quod Græcis et Turcis usilalui
azemem sive doctorem summum appellare solent: C est proverbium ; Caudans serpenti, qui dormit,
alterum vocant imamum Malichim , tertium ima- non esse calcandam ; cæleroqui ſulurum , ut exci
mum Schaallim , quarium imamum Achmelem talus , capile siirsum erecio , lerribiliter pungal. Ad
llenbelim . Hi quatuor sive doctores, sive sacerdo- summam , hellum hoc Mechemeles bassa modis
les , Persis infestissimi fuerunt ; ac vicissim ma- omnibus dissuadebat.
gno Persis est in prelio Schciches laidar, auctor Addendum el hoc, ut odia gentis utriusque mu
relicionis ipsorum hodierna , quein extreme Turci lua rectius intelligantur, Persas inimicissimos
deieslantur . Cum igitur obdormiisset, videre sibi esse tribus Mahumetis propiselæ sociis, Ebubekiri,
visus est prope portam paradisi Ebulianiſen , quein Omeri, et Osmani : sludiosissimos aulem quarti,
futi modo diximus) imamum azemen vocalll, videlicel Alis. Jidem Perse tradunt, angelum Ga.
hoc est, summuni sive sacerdotem sive pontifi- brielem , cum e cælis in terras portarel Alcoranu
cen . Is compellato sultani Muratis Scheiche vel (quo
( libro Mahumelanorum lex continetur) Ali
viro illo religioso : Abi , inquit, ad chaliſen terræ reddendum , errore quodam eum Mahumeli obiu.
(hoc est, ad vicarium sive successorem propheld lisse ; Deumque, velut ea re nequaquam offensum ,
Malumielis . Nam persuasi sunt Osmanici, princi
o qui Malumelein quoque , lali dono graliaque di
pem suum esse chaliſen bujus sæculi ) , eique di . gnum vidcrel, plane nihil obloculum esse. Praler.
cile), inumum azein m hoc ipso dic, cum egredi ca dicunt iidem Persæ, primiam uxorem Mahume
e paradiso vellet, scheichem Iaidarem ante para- tis, cui nomen fuerit Aischie, nunquam fuis :0
disi fores invenisse : wiem prælio adortus, non caslam . Imo prophetam Mahumelen , qui se prila
inodo vicerit , verum elam occiderit ; adeoqne ret inventurum virginem , ac pudicaul, reperisse
cla ipsius nunc finem habituram . Hortaberis plane contrarium . Addunt eliam , quod exstincte
ergo chalıſell, ut adversus haereticos arma capiat : propheta Mahumele, cum Alis propinquus et ge
quos ausilio divino superabit, deque l'acie terre ner ejus , electus fuisset chaliſes sive vicarius et
dissipabil. successor ipsius; Ebubekir favore malignoruin
Recitatis ducbus hisce somniis, primum sul- quorumdam adjutus, per injuriani , contra la
tani Auratis Scheiches sic interpretatus est, ut clum a propheta icitamentum , se constiluerit cha
direret medium mundi significare sedem ipsius liſeni. Hem post ipsum , reliquos eliam duos,
sultani Nura is imperialein ; et arborem CUANI Omerein et Osmanem , factilasse. Aliw jalerea
duorusinaximis ramis, denotarc ampliudinem quadam in spelunca semel abdidişse, donec on
68 ! SUPPLEM . AXNAL. TURCIC. 682
nos ordine morerentur, atque ita tandem eis suic- A potet, apud Turcos pluris Christianos religione
cessisse. Cum ergo tres isti contra supremum diversos, quam Persas Mahumetis cultores fieri.
elogium testamenti præceptumquc prophetæ Ma- Expositis belli causis el iniliis, et plenius 369
bumeris deliquerint, nullam iis Persæ fi'em allo ' quidem ac verius, quam antehac præslilum a quo
hibent, quæ a tribus illis vel tradita voce, vel quam sil , cujus quidem labor in publicum exierit,
Tillerarum monumentis prodita sint. Imo ubicun . nunc ad ipsas bello gestas res accedamus.
que liliros ipsorum et scripta reperiunt, confe- Dictum superius, inchoatum fuisse bellum suits
stim flanimis exurunt, et crudeliler in eorum Ismaile secundo , scacho Persarum : quo non mullo
observatores animadvertunt. lidemy Persæ sca- post mortuo, licet fraler et successor in regno sca
chum sive regem suum adorant, el ita veneran- chus Muchemeles llodabendes coeptum a fratre
lur, ac si deus quispiam terrenus essel. Non etiam bellum prosequi decrevissel, tamen ut eo paratior .
quinquies interdiu noctuque precari solent, Osma- accederet, aliud agendum , et aliud simulanduin
nicorum more , sed semel duntaxat. Ad summam , duxit, regno præsertim non ita priden adito , nec
scciatores sunt religionis a doctore quodam eis salis adhuc compositis rebus, quas Ismailis teme
traditie, cui nomen fuit scheiches Haidar ; et qui- raria crudelitas non parum perturbarat, llaque
dam ex ipsis alterius quoque doctoris vestigiis B moderationem quamdam præ se ferens, qua lurbis
insistunt, quem imamum Harustim appellant. Ili inter utramque gentem nuper exortis remedium
duo doctores vel imami exstiterunt in urbe Per- afferre cuperet : legatos cum litteris ad sultanum
sarum Reza , quo tempore vixerunt Erdebil, Usum- Muratem misit, quibus significabat , nunquam se
chasanis scachi Persarum gener, el scachus Is- fratris in abrumpenda pace consilium probasse,
inail, ejus nominis primus, Erdebilis filius, Usum- sed in primis hoc semper desiderasse, uli semel
chasanis ex Martha filia nepos. Cumque doctores inter utramque familian constilula , lotque jam
lai lam concionando, quam scribendo, ea propo- ab annis culla pax et amicilia Aulua , perpetuo
suissent, quæ diximus, duo illi principes , Erilebil conservaretur.
et Ismail , paler et filius, eorum doctrivam se Ab altera parte Murales , qui veram crederet
Clamque probarunt el amplexi sunt. Ac filii quin expositionem ac declarationem indicatorum soni
dem Ismailis, cognomento Sophini, ea felicitas miorum , et citra intermissionem ad inferenduin
fuit, ut novæ religionis, quam Sophinam vocarunt, Persis hæreticis bellum accenderetur a prædictis
fama conlluentibus ad ipsum parvis initio , dein- scheiche alque loggia, flocci legationes ac litteras
ale upajoribus hominuin copiis , landem præliis vi- scachi Muchemeris faciebal : adeoque vix andilis
clos Persarum reges, Jacupem avunculum suum C legalis imperabat, ut numerosus ac præpotens co
ejusque filium Alvantem , occiderit , ac sibi regnum geretur exercilus. Accedebat impulsor alius, nec
subjecerit, ad posteros etiam dignitale regia in minus acer, Ilusreves bassa Wanensis : qui quo
bunc usque diem propagaia. Nihilominus illi duo lidie vereilarios cum litteris Constantinopolim mis
Persarum imami sive doctores, llaidar et Harustis, silabat , per quas lilleras sultanum Muralem cer
000 Osmanicorum duntaxat, verum etiam aliorum liorem reduebat, reapse Persas pacem non expelere,
* Alahumetanorum exsecratione damnantur tam in sed dicis duntaxat causa, lilleras et legalos ad
" Barbaria vel Africa, quam ir Kcziis basselatissimo Portam misisse, quo scilicel nioram interponereil,
imperio, qui inagnus Taiarorum chan Clitainus seque gerendo bello rebus ab omnibus instructiv
vulgo dicitur. Has omnes igitur ob causas adeo res eflicerent.
Persis infestisunt Osmanici, ul horum muphtis, Anno Mahumelano 984 (Chr. 1577) scachus
hoc est, patriarcha vel summus pontifex, banc de Muchemeles cum iis populis, quorum imperator
ipsis sententiam tulerit : grátius nimirun el acce- longe omnium lolo lerrarum orbe potentissimus,
plius esse Deo , religionis Malumelanæ causa Per- Ulu Chan Chilainus, et Kezies bassa cognominari
sain unum occidi , licel professione Maliunctanus D solet, rædus iniit, cosque sibi bello contra Turcos
sit , quam si quis 70 Christianos, a Mahumelanis gerendo socios adjunxit , lametsi majores ipsius
in religione prorsus dissidentes , interficial . Deni- continua cum eis bella gessissent. Licet enim et
que constat id temporis, cum illustris el genero- ipsi Mahưmelani sunt, lamen quibusdam de reli
sus Cæsaris Christianorum ad portam . Osmani- gione sententiis a Persis discrepant. Habuit elim
cam 'oralor , Davides Ungnadius, Baro Sonnec- præcler hos complures ex ipsis Turcis non parva :
ciacus, Constantinopoli discessurus , et sullano auctoritatis auxiliares, qui ab aliis Turcis Osmani.
Musulmanorum valedicturus erat, camdem ob cau- cis in religionis opinione dissidebani, et ad So
sam legalum etiam Persicuin ad Divanum se COD pliinos inclinabant. Denique non exiguas a Geor
tulisse. Hunc paulo serius adveniens oralor Cæsa - gianis quoque copias impetravit, qui antiquitus
ris nostri locum primum , sibi debilum , occupasse Iberi dicebantur , et religionem Christianam hodie
conspicalus , insalutato sullano, discessurus erat ; que profitentur , lionnihil tamen a Græcis et nostris
sed Mecbemeles bassa vezirazemes , cujus mentio- dissidentes . Principibus diversis parent, el animis
nem fecimus , ea re animadversa , Persam , licet ad Persas propendunt, quibus hoc bello plurimum
Mahumetanum , inferiore loco sedere jussit. Unde profuerunla
PATROL, GR , CLIX 22
633 JOANNIS LEUNCLAVNI 681
Ex adverso sullanus Murales exercitui suo longe A Posteaquam redacto in polestatem Tiphlisio
amplissimo, quo contineri crerlebantur hominum beglerbegum præfecissel, ac dephlerdarum sive
al ducenta millia, Mustaphain bassam supremo rationalem , vel quæstorem , flumen quoddam suis
cum imperio præſecit, cujus immanilas ac perfidia cum copiis transinisit, quod ab aliis Ares, ab aliis
bello Cyprio nobilitata ſueral. Is die 5 mensis Carasıı, id est , Aqua nigra, vocalur propterea ,
Aprilis, anno 985 (Chr. 1578 ) , Constantinopoli quod impetu veloci Qual el profundum sit. Dum
discedens maximo cum Portie procerum comitatu , id Aumen transjiceret , uno duntaxat die 17000
qui honoris eum causa deduceball , Iscodaram sllorum amisit, quos vorlicosus amnis, praler
Transmisit. Inde ductis ad hostium fines copiis, equos , camelos el mulos absumpsil. Aiurt hunc
com sub initium Augusti mensis eo pervenisset, amnem dislerminare Mediam , hoc est, Sirvanum
Georgianorum res per summam crudelitalem agere a Georgiana. Transjeclis copiis, iter suum direxit
forre cæpil. Juier hoc erat ſemina quædam prin- versus eam civitalem , quæ communi nomine cum
caps, quain vulgo velulam vel annosain vocabant. ipsa regione Sirvanum dicitur, illaque nemine re
Ea cum de pulentia sultani Muralis accepissel, sistente potitus est : quod Persæ facultales siias
sub fide publica filios duos ad Mustapham bassam omnes avexissent , totamque viriniam ferro el igni
misit, ut subjectionis et obcdientiæ signum erga B vastassent. Istic quoque bey'erbegum cum ole
sullanuin Osmanidan ederet. Illi cum primum ad phierdaro constituit. Et civitas ea lolius Medie
Mustapham tyrannum venissent, mox ab co , viro metropolis est . lis rebus gestis, ad 25 dies ibi.
scilicet aslulo, nulla datæ fidei rationc habila , quam dem Mustaphas bæsil. Inde redillirus Aizerumei ,
more suo iam erga Christianos, quam Mahume- suprema cum . polestalo ducem liniitum et cxerci
lanos, pro libita solebat violare, Constantinopolim tuum Mediæ , veziremque l'orie creavit Osmanem
al sultanum Muralem mittuntur. Simul ab ipso bassam , qui post etiam vezirazemes Osmanica
certior Murales redditur , nunquam divienem prin Portæ factus est , relicto ei salis magno geniza .
cipis annosa , matris eorum , sub Mutitis jugem rorum aliorumque militum nuinero , cum suſli
felluram , ni vel uterque, vel alteriler duntatil ciente tormentorum bellicorum , rerumque ad ea
ad ainplectendum religionem Musulmanorumi pere necessariorum el annonæ copia. Quibus omnibus
moveatur. Quia quidem in re tam diu labürillion ita consiiiulis, cum reliquo Mustaphas exercitu
fuit ab Osmanicis, ut tandem minor nalu frater Arzerumen se coniulii, Armeniæ majoris civitatem ,
musulmanissaret, anno 986 (Chr. 1579 ) , die 25 que sex dierum itinere Trapezunle distal. Apud
mensis Junii ; cui propterra palerna maternaglie Arzerumen alius est beglerbegus, el dephterdarus
с suliani Osmanila .
dilio cum hac lege concessa fuil, lil : am lililo be
Blerbegalus, beneficio sultani Manatis possiderel. Posteaquam luc reversus fuisset Mustaphas
Est autem ea regio Tschildiri Tiphlisioque conter- bassa, Muchemetes rex Persicus numerosum mi
mina . Major natu frater in relinenda religione sil cxercitum adversiis hostes, Sirvani relictos :
Christiana consialitem se præbuit, ac lametsi mul- quibus inter se prælio congressis, victus fuit Sir
tum precibus, promissis, minis denique formida- vanensis beglerbegus, omnique cum exercilu cæsus.
bilibus tentareliir , nunquam tamen adduci poluit, Pursa lam insigni potilus victoria , Iriuwpbabundus
ut fidem Christianam desereret. Unde factum , lit ad civilitei Sirvanum properal, eamque paucis
ipsis Constantinopoli profeciis eodem anno 986, simis diebus obsessam recuperal. Osman bassa ,
die 15 mensis Augusti, simul ac reversi fuissent qui ante prælium hoc ad urbem crat, cum priinum
in patriam , frater bic Christianus confestim ex- de muric beglerbeyi tl exercitus clade nuntium
spiraret : de cujus morte diversæ fuerunt hominum accepil : quod jam præ oculis obsidionem Sirvani
opiniones , aliis a fratre venenim ei dacum in iti- swumque viverel interiluin , nocle quallam cum
nere perhibentibus, aliis pro certo aflirmantibus , paucis suorun versnis Tenii capim , hoc est, Por
id ei propinatum ſuisse Constantinopoli a Turcis , D lain ferream , sive Derbentum , auſugil. Il silum
ar'le tali piratim , ul ad certum terminuin paula - est ail mare Caspium , quod ipsorum lingua Be
tim hominem exstinguerel. ·lercudzium sive Culzum denizi dicitur.
All Mustapham vero bassam il redeamus, ier is In hunc modum receplo Sirvano, res a Turcis
sum el expeditionem prosequens, post varios con- relicias Perse diripiunt, muris Sirvanum nudani,
fictis et pugnas, 370 quibus modo cum Persis, propugnacula cæpia diruunt, regionem cum inco
modo cum Georgiani , insigni exercilus.jacta lisab Osmanico jugo liberant, qui majori ex parle
congressus fuil (me'nise qui:lem Augusto primi sla- suttit Arpievii, reliqui legis Mabumetanæ sectalo
limi anni, Tocmaci's sultanus, Revani dominus , l'es, tam Osmanicæ , quam Persice superstitionis.
qui scacho Muchemeti militabat, uno prælio Tur. Osman vero bassa cun Temircapim venissel, slule
corun 15000 cecidil), landem Tiphalisium cepil in sibi Schembalim chanem , hoc est , regulum sive
regione Georgianorum , civitalem linilimam ditioni
1 principem Derbenli , amicum reddidit , addictum
princi, is Simonis ct Leventis begi, qui el ipse Mainmetan:e Osmanic :eque sectæ, Persis infestum ,
princeps Georgianus est. Accidit boc anno Malu- walione Tatarum : cujus el filiam duxit uxorem ,
Irelanu 985 ( Chr. 1578 ),'mense siptombri.
1 quia posi instinctul mavili ratrem VC !' C10 sustulit.
 15 SU PPLEV . ANNAL . TURCÍC .
halisia
site
Id factum ab Osmane perhibent duas ob causas. A initium vero sequentis æstalis, anno 986 (Chr.
Primum , quod vereretur ne successu temporis
pulm socer ipse de medio tolleret. Deinde, ut in
potestatem redacia munitione Temirrapina regio-
letra, beque soccri , patrocinio sultani sui Osmanida so
Traderet, quod eliam reapse fecit. Quippe morliio
trov
schemhali chane, Osman bassa solus et absolutus
Orale princeps mansit in ditione soceri, nemine prorsus
Lone impediente. Confestim vero per Gapham , quæ inler
Tatariam Moscoviamque ad septemtriones sila,
direzi Circassiam versus meridiem habel, ablegalis vere-
dariis , cum lilleris ad sullanum Osmanidam Mu-
ralem , ejus se fidei polestatique lolum dedidit et
$ $ 123 commendavil : siinul exponens ea quæ ab se gesla
fuissent, ac petens, ul siquidem non de illius dun- . locis munitionem ædificaret. Huic absolutæ be.
A len lasat loci ac ditionis, verum etiam de totius Caspii B glerbegus ab eo dalus fuit, ac dephlerdariis. Ipsi
maris , Moscoviæ , Orientalis Indiæ , Samarcandæ
Chorasanis et Chilanis , Persicarum regionum ,
Tunne , imperio summo cogitaret, primo quoque tempore
mierdie sibi exercitum , pecunias, annonas milteret. Sulla -
nancil nus Murales lietis bisce nuntiis permolus cum alias
напісе ei res necessarias curavit, tum etiam 60000 Tala-
eniza. rorum misit, cum duobus fratribus ejus Tatariæ
sull regis, qui deinceps anno 991 (Chr. 1584) ab Us-
mane bassa strangulatus fuit. Et hæc quidem anno
belli primo gesta fuerunt, nimirum 983 (Chr. 1578) :
Straila quo Turcorum lam in præliis , quam commcalus
Talep, ivopia, periisse supra 70000 constat.
Apud Hieme vero exacta , cum estas anni 986 (Chr.
erdarus 1579) appeliisset, auxiliaresque copiæ cum pecuniis
ad Temicarpim accessissent, solitis in Sirvani C istic hibernarel, concedere jussus fuit. Ille lamen
lines excursionibus Osmanici ex arce Temircapina
sl.pbas
hosti damnum inferebant . Ea res ingenti cum
elicios:
Persis prælio calisam præbuit , quo Tatari ad in-
Sr.
le: necionem , una cum altero Tatari regis fratre,
cæsi , delelique fuerunt, altero ſratre vivo ab ho-
slibus caplo. Osman ipse bassa cum paucissimis
buixos
suorum vix salvus evasii . Cumquc per exiguas sane
paucis
bassin copias 371 adversi prælii casus ei reliquas fe-
rissel, more latronum Turcicorum quotidie vici-
til
aas sibi ditiones pradis agendis inſestare cæpit,
nullo nec amicorum nec hostium discrimine ra-
Sirvan lioneque habila : quibus ex rapinis et ipse vicui-
lalal, el suos alebal, subinde se cum eis, si hostis
, Pure
silun
imminerel, ad indicalum castellum rccipiens. El o derelur ulterius, continuo Mustaphæ per lilleras
perhibetur ejus castelli silus natura muvilissimus
a Bio manuin quamdam genizarorum
esse , cui cum
sclopelis ulentium imposuisset, cum machinis ali-
Ture's quol campestribus et l'alconetis : in loco lantopere
I
VaR
a valura munito, contra nudos et inermes illos
M
t populus , qui nec oculis suis lolo vil: suæ tempore
pari tormenta bellica sclopetusque vidissent, nec auri-
d
Chal
bus corum fulmina percepissent, adeo se lutum ,
ipsumque castellum inexpugnabile reddidit, ut si-
bimetipsi monarcha quidam esse videretur.
Ab altera parte prædictus bassa Mustaphas hunc
rerum successum conspicalus, nihil omnino per
hiemem auni 985 (Cbr. 1578) gessil, ad Arzerumen
tem , cum copiis bærens, uti superius indicavimus. Sub
uite
6.6
1579 ) , ad lines Persicos exercilum duxit , diver
sisque præliis modo cum Persis, modo cum Geor
gianis confligens ; inſerior semper, insigui cum
suorum clade, discessit.
Eodein anno Carseum munivil, locum ab Ar
zeruime versus Revanum quatuor dierum itinere
distantem : cique beylerbegam et dephterdarum
præſecit. Consimiliter ad Tschildirim , sitam in
Georgianæ limilibus, alium beglerbegum cum de
phterdaro constituit.
Misit etiam hoc anno cum classe sullanus Mal
rales Uluzalim bassam , præfectum maris, in Min
greliam , regionem populorum Colchidis , ut jis in
loco nomen est Fassa . Curavit autem Fassam
sultanus Murates exstrui, ut iis in locis aperiret
iler brevius ac sccurius, quo facilius in Georgia
nos duci copiæ possent, et iis ab illa parte debel
Talis ac sub jugum missis , lanto commodius ultra
Temircapiin , ad inferendum Sirvano bellum , iri.
Non multo post lamen , quam inde maris præſectus
Uluzalis cum milile classeque discessisset, Fas
sana munitio penitus ab hoste dirula, vastataque
fuit .
Cum parum prospere bellum a Mustapha bassa
gereretur , alictis misere militibus , ob annonce
penuriam el immaniter grassantem in castris
pestilentiam , litteris sultani Muratis Amasiam , uit
nihilominus in Arzerume cum reliquiis exercitus hac
hieme substitit, majori militum parte propter ege
slalem , luis contagiosæ vim , et imminens hiber
num frigus, dilapsa , domumque beglerbegis etiam
reversis, cum nihil in hostem recte geri posse
cernereni.
Interim Persa Casmino, quæ altera penitiorque
imperii ejus est regia, Tebrisium cum copiis pro
ficiscitur. Ibi cum de dispersis hinc inde profu
gisque Turcis certior factus fuissel, in hosticum
procurrit, ingentique præ.da onuslus, in biberna
militem el ipsc dimillit . Hac Persarum excur- .
sione coguita, verilus Murales , le høstis progre
imperal, ut omni cuni exercilu semel ad Persarum
lives denuo conſerret . Is vero nibil borum fecit,
quod jain de Persarum abitu per exploratores in
lellexissel : et cæteroqui si maxime copias in bu
stem ducere voluisset , nibil potuisset efficere, pio
pler contumaciam excrcitus , qui prorsus diclo non
eral audiens. Two consulta um aliquando constat
in castris de nccano Mustapha , cujus in cuin odii
causæ in primis erant inexplebilis quædam ava
ritia , supinaque socordia in procurandis annonis
et aliis militum commodis : unde factum fuerat,
ui enectis ſame pesteque militibus, castra modo
non exhausta conspicerentur. las ob causas a
sultano Murale revocalus ait Portam fuil Musla
D

697 JOANNIS LEUNCLAVIL 088

plias, et in ejus locum suffectus Sinan bassa , quem A severitate de omnibus Mustapha bassæ factis era .
supra commemoravimus Guietam ct Africæ ma- minandi.
rilimæ sive Bari aria possessionem Hispanis cri- Mustapbas denique Constantinopolim 9 die men
puissc. Fuit confestim huic imperatum , ut primo; sis Aprilis ingressus, anno 987, placalo nonnihil
vere semel ad expeditionem Persicam , rebus ab sultano Murale , si non ex animo, saltem per si
omnibus egregie paralus el instruelus, accingerei. mulationem , suos illos homines, nischanzim ac
Mustaphus interra semel atque iterum arcessions, dephlerdarum , custodia liberal. Ac licet a con
dhe siguis minime dubiis iram sultani Muralis, et specto el colloquio sullani Muralis arceretur , lan
odium , as militum delatione, deprehendlebat : dem tamen aliquam largitionibus immensis, quæ
accedente praesertim conscientiæ morsu , ex offi- wihil non apud Barbaros efficere possunt, gratiam
riis in exercitu pecunia renditis, aliisque crimi- redemit .
w.bus. Quippe tanta supremi apud Turcos militum In ejus locum diximus suffectum fuisse Sinanem
ducis, qui Ser asker apud ipsos dicitur, aucto- bassam . Hic enim prius, quam vezira zemes , et
ritas ei poiestas est, ut non solum ofticia militaria supremus bello Persico gerendo dux, a Murale
minora majoraque pro arbitrio lubituque siio con- deelaralus fuisset, quoties ad Porlam rerum in
ferre , verum etiam Portæ vezires creare possit ; B feliciter ailversus Persas gestarum nuntii venirent ,
quemadmodum el sup: a narravimus, Osmanen Sinoniis artibus utens, per summam arrogantiam
bassam ab hoc ipso Mustapha supremam ad illam diclitare solebat se , si belli dux amplissima cum
thavitatem hoc evectu : bello fuisse. poleslale designarerur, penetratorum vel ad inti
Com igitur ob hasce causas vereretur insidias mam scachi Persici regiam Casminum , indeque
s bi sirni, diligenter ac mature sibi cavebat. Mit- regem vivum in potestatem redactum sultano suo
visur ji castra denijue jussu Muratis Capizjlario. missurum . Hi Sinanis bassæ sermones cum sul
rum
1 Kihaias, qui javilorum præfeclus est, cum tani Muralis ad aures pervenissent, adeo placue
aliis quindeciin capizilariis sive janitoribus. Huic runt , ut eum sullanus parare se juberet, quod
: sultano Murale diversa data lucrant littera futurum esset, uli summo cum imperio contra
sive mandata, quibus ad cxpediundu. nego:ium . Persas milteretur. Sinan hoc non contenlus, lan
sibi commissum , prout lerret occasio, prudenter tim efficere præterea sultanæ commendatione po
uterclur. Unæ sic erant scriptæ , ut ipsi Mustaphæ lui , ut Murales diceret, siquidem præstaret id
per occasionem hanc strangulando redderentur. quod toties se præstilurum recepissel, omnino
Alteræ sultani mandatum continebant, ne; qua c etiam se dignitatem ei veziris azemis, hoc est,
missis ab se hominibus hisce vis inferretur, quo- supremi consiliarii Portæ , concessurum .
minus id , quod ipsis ab se injunctum esset, 372 Posteaquam ergo Constantinopolim Mustaplias
("X sequerentur. Tertize diversam ab utrisque sen . appulissct die 9 mensis Aprilis , uli dictum est
limilian ), uii paulo post appareisil, complecteban- supra , Sinan eodem adhuc mense contra Persas
tur . Eranı castra Mustaphæ triperlita. Quo facuim ire jussus fuit. Nullus id temporis Osmanicæ
lil , ubi Kilaias in castra venisset, ab unis ad altera Portæ vezirazemes erat, exstincto nimirum Ach
ferti.que vicissim perducere:ur, nec tamen in mele bassa, qui occiso domi suæ a dervisio quo
Alustaphæ basse conspectum , varias ipso causas dam Mechemeli bassæ, quemadmodum antea nar
pralesente, admitteretur. Tandem cum Muslapbæ ravimus , successerat , paucisque mensibus hoc
colloquium serio posceret, quodam a Mustaphia fucral officio functus. Vacantem rezirazemalum
descripto circulo, intra quem nemini liceret ad Mustaplas bassa no: tantum ambiebal , verum
ipsum accedere propius, ex intervallo fuit admis- cliam spe prope certa sibi pollicebalur : partim ,
sus, dispositis undique salellitibus armatis : quod quod inter vezires ordine proximus esset ab Ach
procul dubio suboleret, quidnam ea sibi legalio mele bassa vezirazeme, nuper mortuo ; partim ,
vellet. Ex altera parte capizilariorum Kilaias el D quod ælatis esset provectioris , humanarumque
ipse Mustaphæ mentem animadvertens, mandalum pariter ac bellicarum rerum maximum baberet
tertiun piofert , quo nischaozim Mustapliæ , qui ( sum . Sed isla spes hominem plane fefellit. Quippe
sloslro vocabulo cancellarius est, ac dephlerdarum , sullanus Murales Sinani bassä Constantinopoli
qui rationalis et quæstor, nomine sultani Muralis profectiiro, pis ( apizilariorum Kibaiani sigiil.:10
sibi dedi postulabat. Ibi tum mirifice tergiversari Süum imperiale , cum dignitate veziris azemis , p : o
Mustaphas, ct Cretensium (quc vocant) effugia more visit.
quærere. Seil cum acriter urgeretur, et aliud in Discedit ergo Sinan ab urbe 25 die meisis
hoc tempore nullam buic rei remedium inveniret, Aprilis, cum Muralis manum osculatus , quod
hac conditione dedilurum se suos promittit, si de valedicentes facere solent , acinace magni prelii
ipsorum vitæe incolumitale caveretur. Qua condi- cinctus ab eo fuisset , vexillumque prætorium
Lionc admissa , dediii cl Constantinopolim abducti cum equo generoso accepisset. Ad eum ex Avalolia
fucrunt ambo , ci in Jadiculam sive septem lurriuin lola passim conſuxere militum copiæ , Talaro
arcem , in qua sullani Musulmanorum thesauri re- quoque nova subsidia parante.
condi soleni, inclusi : velut ibidem singulari cuin Quamquam vero melius administrare bellum hoc
689 SUPPLEM . ANNAL , TURCIC . 690

cupiebal Sinan bassa, quam factum a Mustaplia A exrra Sirvana !13 posila Inca Territoriaqne reli
fuissel, tamen propier absump!orum inedia pe- quercnil. quibus hoc bello calves ( ila loqui sobne)
steque militum paucitatem , nihil admodum memo- equus Nustaplıæ bassæ suas impressissri, lil sro
ria dignum eſlicere potuit, nisi quoil in Georgia- nunquam factari viilentur Persæ , qui liac lege
noi un limitibus duos beglerbegos, cum duobus dicunt illis se locis cessuros Osmanicae familie,
deplilerdaris , constituil, alleros ad Sochuman , siquidem ca Turci lam arnis in potestatem reili
alleros ad Balinum . Ea civitatiim in jis finibus gere, quam glailio tueri ac retinere possint. Pre
pomina sunt. Beglerbegalus tamen illi non magno ter hanc, nullam se pacis aliam legem a : lmissaros,
estimandi veniunt. Plures nimirum in iis locis aliquoties expresse denuntiarunt. Clerup Masu .
linlaneis beglerbegilus instituti fuere, quam san- des ille chan legatione sua deſunctus, et ail prin
giaralis. Idem Sinan bassa, cum aliquando re- cipem suum reversus, aliquanto post perduellionis
gionem Cursginorum , id est Georgianoroni, in- crimen incurrit, el bero suo deserto, Muratis se
gressurus essel, graven suorum cladem expertus fidei pernisit, Ferlatcmquc bassam deinceps ad
fuil, multis ibideon machinis etiam bellicis relictiso bellum Persicum proficiscentem secullis est , ut
Et alio tempore, cum Tiphlisium , quod ab hostilis aliquem nancisci sangiacatum in illis finibus pos
obsidcbatur, ausiliares copias aique pecunias mil- B set .
leret, tanlo cum impetu a Persis el Georgianis Apno 988 (Chr. 1581 ) , nihil fere gestum memo
iny.isus fuit ipsius eserciliis, il ommibus rebus rabile, propler extremam in limilibus et castris
amissis, prope nullus ex eis salvus ad ca tra Si- inopiam ; ipsis etiam militibus ab hoc bello prorstis
nanis revcrteretur. Quo factum , lit intra Tipbli- alienis, cl quacunque ratione possent, se subdu
sium obsessi Turci dira lane, gustatis etiam ca- centibus, Sinan quoqne lassa belli pertrsus, quod
Bium nuiriumque carnibus, cxstinguerentur. nullo cum fructu gereretur, et redire Constanti
373 Die quarto mensis Augusti, anno 987 (Chr. nopolim cupiens, ubi majora le vezivazemalus
1580 ), Constantinopoliin venit a scacho Persico officio commoda percepturus esset, ut eral ingenio
irissus orator, Maxudes chan, qui regis sui nomine sagaci, non bellum contra Persam continuandum ,.
sultano Murati componendie pacis auctor esset . sed pacem aliqua ratione statuit ineundam . Ea de
Magnilice a Mustapha bassa el aliis Porlæ proceri- causa missis ad regem Persarum Zausijs alquc lit
bus exceplus fuit. teris , significal , siquidlem suo cum principe pa .
Ejusilem inensis die sexto moritur Mustapbas cem facere vellet , legatum modo prudentei , et
bassa , cum biduo duntaxal antea morbum contra- C auctoritatis eximize, tantoque negotio parem , able
xissci ex eso welopeponum avidiore , quibus apuze garel : ita fulurum haud dubie, feliciter uli pax
saccaro dilulæ ( Turcis ea Zerbelum dicitur) comiam inter utrosque conficeretur, et arma de ponerentur.
largiorem superinfuderat.. Plerisque putabakur Tuterea vero pangenulas inducias, quæ utrinque
ipsemet sibi mortem altulisse, sumpto præterea bona fide servarenlur . Simul ail componendas
veneno , metu supplicii; quod vereretur, ne prio. æquis legibus discordias omne studium opam
res al causas, ob quas sultani Muratis indignatio- que suam pollicebatur. Non ingrala scaclo Persico
nem incurrerat, accelente Persici oratoris accu- pacis ea mentio fuit, ideoque mox concessis ct
satione, de suppressis aliquot regis sui logationi- approba'is induciis, oraiorem se missurum , causa
bus, magna euin infamia vitæ periculum adiret. prius deliberata , respon.lit. His perfectis rebus,
Constans quidem id temporis erat lama per uni- castra Sinan lassa relinquit, et Constantinopolini
versam Constantinopolim , futurum , 11t strangula . profcelus, sub medium mensem Juliuni exifliisitat
retur. Facultates mortui fisco fuerunt illatæ , por- cum pomp:1, prodeuntibus obvia Porte prore
tione quadam nepotibus relicta , qui luc adhuc ribus, urbem ingrediur.
impuberes ad Portie ministeria traducti fuerunt. Initio veris, anno sequenti 989 (Chr. 1582 ), die
Olim sultavus Selimes secundus eo prirceptore D Martii mensis vicesimo novo, missus a seacha
fueral usus. Inde cum beglerbegus Cairensis factus Muchemele quidam es procerum Persicorum nie
esset , paruin abluit, quominus jussu Selimis ille mero , cui noairn Ibrahimes chan , Constantinopo -
terficerelur. Dignus omnino, qui sibimel tandem lim magno et insigni cum comitatu trecentorum
fieret carnifex , ob exircitam , capla Famagusia , in p!us minus equitum venit : parim uli de pare
Bragadinum et alios perfidiam , ac belluinam pror- cum sultano Murale tractarel, parlim ul interesser
sus immanitatem . carreroniir Musulmanice , qua Muralis Glius Mida
Die decimo septimo mensis Anglisli, concessa chemeles, sesdecim plus minis annorum adole
fuitoratori Persico legationis exponende facultas ; scens, solemni rilu circumcidendus erat. Die weusis
quæ licet ab initio per esse grata suliano Murati Maii vicesivno octavo coepil inaudita sæculo nostro
videretur, omni tamen fructu caruit. Quominus cclebrit :15 circumcisionis bujus , prasentibus
enim pax coire posset, lire crat causa , quod eam
. Constantinopoli maximorum prope totius orbis
Osmanici maximo (un suo commodo, Persarum- principum legalis , Rudolphi secundi Christianorum
que detrimento , lacere vellent ; nimirul vii Per- imperatoris augusti, Henrici lerlit Gallie regis
sæ Turcis omnia lain Sirvano comprehensa, quam (cujus lamca oralor Geriuinius Germollaus sccun
601 JOANNIS LEUNCLAVII
10. posi Casaris legatos, loco spectare jussus, A quasi quodam lit frenum Murates injiceret, om
cum priidum afl'ectaret, partim per invidiam ,
partim quod oblinere non possel, ut legali Poloniæ
regis excluderentur, quem pro rege non agnosce-
bal, hero suo regnuin iHud asserens , domi suæ, se
continuit ), Stephani regis Polonia', reipublicæ Ve-
nctæ, scachi Persici, regum Africanorum Maroci
et Fessæ , ac Talarorum , principum Erdelii , Mol-
daviæ, Valachiæ , et aliorum . Duiavil ipsa festivi-
las totis quadraginta diebus el noctibus continuis.
Muchemeles linlem septimo Julii die, sub ipsum
dioclis initium , a Mechemele. bassa , postremo in-
ler vezires , qui sullani Soleimanis tonsor ali-
quando fuerat, non publice, sed in cubiculo patris
circumcisus fuit.
B
374. Dum hæc Constantinopoli geruntur, Os
man bassa per inducias Sirvanuin invadil, maxi-
mumqne damnum Persis infert. Sed vicissim ab
eis ceditur, omnisque prada recuperatur. Ejus rei
nuntio, necdum finila circumcisione, Constantino-
polim alato, succensus iracunilia Murales begali
Persici stationem ac sedem in Alnindane dirui
jubel , ipsumque in saraio Mecheinetis basse cum
suis includi, donec Osman bassa Temircapi Con-
stantinopolim venissel. Fuit autem habitus eo loco
tam stricta in custodia, tamque inhumaniter, ut
peste Constantinopoli grassante , suisque ministris
ca correplis, quorum ad centum hac dira lue lue-
runt absumpti , nullam tamen relaxationem , nullam
mutationem loci poluerit impetrare .
C
Non multo post nunciatum fuit, Persas el Geor-
gianos conjunctis viribus ilerum Osmanicos ador-
los fuisse : qui Tiphlisio recentes copias cum an-
nonis solvendisque militi stipendiis inferre cona-
bantur, multis eorum millibus occidione deletis,
et annonis ae pecuniis interceptis . Fertur ejus
apud Georgianos principis leminæ filius, quam di-
ximus annosam vulgo vocalam , cladis bujus auctor
Osmanicis fuisse : quod Persas de 'Turcorum in-
stituito ac profectione monuissel, hostilesque copias
aggrediundi viam eis monstrasset. Murales intel-
Tecla cade suorum , et principis annosæ alii colla-
sione cum Persis , qui tamen superioribus annis
musulmanissaral, Muratique semel in clientelam
dederat : prius, quam Ferhales bassa, quem ad D quam aliorum sibi finitimorum agros, non minus
gerendumi post Sinanem bellum Persicum ablegare
decreverat , Constantinopoli discederet ; manda
tum ad beglerbegos quosilam limilancós misit, quo
præcipiebat, ut asta principis annosæ filium de
medio lollerent. Is vero, patefactis per amicos in-
sidiis, a sultano Marate defecit, et ſuga sibi con-
sulens, ditionem suam ab Osmanico jugo tyranni-
deque liberavil, seque cum aliis principibus, lam
Georgianis quam Persis , conjunxit ac perpetuis
excursionibus fines Osmanicos infestare non desiit.
lisdem Georyianis etiam princeps Simon et Toc-
maces sultanlis, Revani dominus, federis mutui
religione obstricli erant.
Huic Tocmaci, Giorgianorum partes sequenti,
62
nesque nocendi vias intercluderel, Ferlialem
bassam magno cum exercitii , fahrorumque non
exiguo numero , ad eos lines misit : ut arcem ad
Revant conderet, quod et civitatis el regioni
Tocmaci subject nomen est . Ferhates eo proſe
clus, primo castellum quoddam inter Carseum et
Revanum exstruxit : inde cum copiis progressus
arcem Revani fabricavit . Ei Cigaloglim (sic hassam
natione Genuensem , e nobili Cigaiarum familia
natum , quasi Cigalæ filium 'furci vocal ) cum
potestate beglerbegi, et cum titulo veziris in istis
limitibus, adjuncto eidem dephterilaro, præfecit :
relictis illi numerosis mililuin copiis , genizaris sclue
petariis , machinis bellicis, rebus ad eas pertinen
tibus , annonis et aliis nécessarjis . Hinc Osmanici
more suo per Revanenses agros aliquoties escur
rentes, omnia rapinis exhausere, sed sua potius
cum jactura , quam lucro . Gesta vero sunt hæc, 991:2,
commemoravimus, anno 489 (Clir . 1582) .
Anno sequenti 990 (Chr. 1583 ) , Ferhales bassa
Georgianoruin in agros eductis aliquoties suis,
duas in iisdem finibus arces ædificavit. Cigaloglis,
quem diximus, seniel atque iterum a principe
Tocmace prælio vicius fuit ; aliquando etiam vul.
neralus, lantum non in hostium potestatem venil.
Osman vero bassa, qui au Temircapim hærebat,
uti superius indicatum , suos ad sullanum Mura
lem ablegat, qui ab eo , mit!i sibi peterent geniza
los sciopetarios, artifices machinarum fundenda
rum peritos, architectos triremibus lam majoribus
quam minoribus fabricandis, quos calaphagilarios
Turci vocant (hybride scilicei a Græcis accepla ,
qui calaphatas dicunt), itemque socios navales,
cum Kaisis eorum , sive triremium naviumque
præfectis , a quibus gubernarentur.. Præterra ro
gabat uli pecuniæ sibi subministrarentur, una cum
aliquibus Rumeliæ, hoc est, Græcize el Avalolie,
hoc est Asiæ minoris, el Sivastie sive Sebastia
sangiacis. Assensus est sultanus Murates postulatis
ejus omnibus. Quare cum Temircapim hi pervenis
sent, navigia quædam fabricari curavit, eaque mi
sit ad inſestanda maris Caspii litiora . Consimiliter
el terrestres ablegavit copias, ut tam Sirvanensium
amicorum , quam hostium , rapinis dirum in mo
dum agerent, ferrent. Sed plerumque magno cum
detrimento , suorumque cæde revertebantur.
Diximus anlea , Persas et Georgianos unitis copiis
Turcorum exercitum adortos, qui Tiphlisio SUIC
currere properabat, ingentem eorum stragem edi
Jisse. Cum ejus cladis acceplæ nuntius Constantia
nopolim venisset, compellato sultanus Murales
Sinane bassa , qui tunc vezirazemcs crat : Quid
hoc , ait, est rei ? quænain induciæ , quod laxameu
lum boc belli ? Ad quze Sinan , temeraria quadamı
cum audacia, respondens : Ut his rebus, inquil,
obviam eundo remedium inveniatur, scacho sca
chus opponendus erit. Quibus verbis innuere vo
693 SUPPL.EM . ANNAL . TURCIC . 691
lebal, ailversus regem regis opus esse opera ; & octo decemve dierum iter ab ipsis vastali Persis,
planeque necessario requiri ad obtinendam de ho- usque adeo redacti sunt ad solitudines , vix ulí
sle victoriam , ut ipse sullanus Murales dux belli paulum aquie reperialur, nedum panis aut carnes
avversus Muchemelem Persarum 375 rejem pro- aul aliæ res , lam ad victum hominum , quain ju .
faisceretur. Murates eo Sinanis accepto responso mentorum alimenta necessariæ . Quix sola certo ,
IHOX Sullanam matrem adit , et ab ea consilium in causa esi , quamobrem hactenuis Osmaniilie in ijs
liae causa dari sibi pecit . Tum illa : Mi fili , ail , locis annonä сarilate laboraverint. Ac sunt in ipsa
Ire cine sunt illa waynilica promissa Sinanis ? Turcia qui existiment, Turcos lioc bello semper
itare pollicitus est iluruna se capiendi Persici re inferiores futuros, licei plures ad annos ctiam i !i po
gis causa , vel ad intimam Persarum regiam Cas- sterim continuetur .:
minum ; et nunc auctor esse vult tibi, ut ipsemet Verum ne longius extra oleas, quod ainnt, ad an .
ad gerendum hoc bellum proficiscaris ? Non dignas nalium seriem redeamus. Misit seciindum hæc ali
est , qui deinceps munere veziris azemis lui qrolics Osman bassa petitum suflani Muralis opem
ſungatur. Quo consilio sullanæ matris intellecio arque auxilia, quae suppedilala cum fuissent, jani
probalogue, confestim Murales Sinanem Masu- ue Temircapim accessissent, ad Sirvani lines
len pronuntiat,, hoc est , honoribus omnibus ac B civitatem Somachiam cepit, ibique beglerbegum et
pr:esertim dignitate supremi veziris exuit. Pa- depbterdarum collocavit. Præterea locum alium re
rum quidem abfuit, quin occiderelur. Buna con- digit in potestatem , cui non Jonge a Temirepi
deinnati fisco ſuerunt applicala . Relegalus et exsul. dissito nomen csl Tabassaran . Paulo post ibiden
hodieque Malagrie degit, quodoppilan Macedonia et aliam civitatem occupavil , quæ Cabla dicitur.
situm est in itinere, quo Constantincpoli Ragusium In omnibus hisce locis gubernatores et pra:fectos,
itur. Sinani suffectus fuit in vezirazemalus ollició idoneis cum presidiis, machinis bellicis , rebus ail
Siauses bassa , nalione Ungarus, quocum mipla eas necessariis annonisque reliquit. Turci quidem
sultani Miralis soror erat . Quod morcs el inge- aiunt, Osmanem praeter indicala loca et oppida,
nium Sinanis atlinet, crudelem et avarum se gessit complures alias quoque civitates el castella cepisse.
erga quosvis, erga Christianos infestissimulr',> su- Quin etiam constat, Osmanem bassam , anno se
perbum el arrogantem erga majorcs el pares . Ja- quenti proximo, quo tempore Constantinopolim
ctantia tanta fuit, ut cun aliquando negoliorum profeclus, manuin sultano Murati deosculabatur,
publieorum causa convenirctur al, illustri el gene- inter alia munera, qui pro sultano Murale secilin
loso Rudolphi secundi Augusti legalo, Frederico c advexerat, cidem oblulisse septemdecim plus mi
Breinero, Barone Fladiz:ano, inverecunde predi- nusve claves argentcas. Et singulis clavibus inscri.
carel, se, siiprema cum potestate profectuin ad plum nomen certæ civitatis aut rastelli , ab Osmane
Persarum fines, tantum m iis locis occupasse re- in potestatem redacti. Significare nimirum hujus
gionum , ut sangiacatus ibideu quinquaginta con- oblatione doni septemdecimi clavium volebal, bu
slituerit. Id vero quanta cum vanilale fuerit ab lotidem cepisse vel oppilla , vel caslra , quot essent
ipso diclum , vel ex eo paiel, quod universa Ruo ipsã numero claves. Quod equillem memini pleris
melia , qua tamen amplissime provinciæ , vec uno que viris prudentibus, et rerum Turcicarum gnaris
á Turcis acquisitze sieculo, Thracia, Macedonia , nequaquam vero visum : simile : cum polius ca
Servia , Bulgaria, Albania, Thessalia , Morea sive pagorum esse judicarent nomina, quam vel oppia
Peloponnesus, Achaia sive Livadia , Ætolia sive dorum , vel castellorum . Sed cniu per me liberun !
Duspolatus cum aliis continentur, ultra viginti hac de re judicium cuivis esto.
duos sangiacalus non habcal. Imo constat, Sina- Cum hic rerum in iis locis successus esset , de
sem in iis locis vihil admodum memorabile gessissc , nuo suos ad sultanum Muralem misil Osmari, qui
nisi quod non el alterum beglerbegalum instilue. pelerent ut ipsummel Tatariie regem Muchemelen
ril. At quales begierbeyaliis ? Alba Græci vel Alba Pferre sibi suppetias juberet. Fecit hoc quidem
regalis ; Strigonium vel Sigclivarum ; quæ loca Osmanis rogatu Murales, sed Tatarus suis homini
sangiacaluum nomine lantu : modo censentur lac- bus ad Muralem ablegatis, libere respondit, si
lepus, recie judicantium opinione singula præfc- mandato Muratis superioribus annis duos fratres
renda veniunt qualuor ejlısmodi vel quinque iie- suos cum multis millibus hominum mişisse Temira
glerbegalis . Rident quidem cerle viri prudentes, capim : quorum nemo cum salviis domum redierii ,
rerumque Turcicarum et illorum finium perili, etiam fratrun allero cæso, altero in carceribills
cum recitari lot beglerbagallis eorum locorum ali- apud hostes mortuo, videri sibi novum 376 410..
ciunt : Tiphlisium , Tschildirim , Sochumam , Car dam et insolens, se quoque juberi laudem ad bellui
seun , Batinum , et alios . Revinum ficile nomen hoc proficisci , quod per legalos geri possit . Nibilo
hoc lleur . Ilidem Sipranium quoque beglerbegaliis Lameni miniis se , quando Murales ita pro sui au .
lilulum meierelilr , si Turcorum esset in potestate , ctoritate imperii przeciperet , suscepturum banc ex
quemadmodum inilio belli, duciu Mustaphie bassa peditionem : modo sibi milli curaret arma, pocunias
veziris Osmanidarum imperio fueral adjectum . in militumi stipendia , cuin aliis rebus necessaris
Scd beglerbegatus cæteri suis cum territoriis, ad Murales, acceplo Tatariresponso ; rem cum supra .
693 JOANNIS LEUNCLAVII 696
n.o consiliario suo, Siause bassa, et cum Rumelie A Ungaria fueral) cum lillo veziris Osmanicæ Por
sive Græciæ Cadileschero deliberat. Vi cum ei pes- 1e summique copiarum ducis in illis locis : atque
suaderent, esse Talaro millenda illiusmodi subsi . ipse celeritate, qua posset maxima, Capham ad
dia, dari jussit omnia , que bello ferendo mrces- castigandum Tatarum proficisceretur. Erat liuic
saria requireret. Centum quidem ei missa fuisse Talaro nomen Muchemet, Kerai chan , hoc est ,
jumenta sagmalaria perhibentur, onerata numinu- Muchemetes rex Keraius, sive Keraiorum , Osman
Jis argenteis, quos aspros appellatione , Græca bassa mandato Muralis accrplo , quidquid ab eo sibi
Turci vocant. Horum sumoia conficiebat centum fuissel injuncium , fecil. Quippe Capham proſes
el octuaginta millia thalerorum Germanicoruin , ad clus, lotam istic biemnem illam transegit. Cuin aslas
aspros sexaginta revocalo thalerii pretio , quoil id appeliissel , anno 991 (Chr. 1584) misil eo sultanus
temporis huic nummo statutum decreto sullani Murales fratrem Muchemetis Talari , cui nonien eral
Muratis erat . Adeoque jumenti unius onus Fulani chan. Is hactenus asservabatur apud Iconium
ihaleros mille cum octingen :is continebal. Ilanc urbem Asia . Nunc vero Caplain eo consilio mil
Talaro pecuniam misit, præter alia donativa , ni- lebatur, ut Osman bassa necato Muchemele regem
miruin vestes ex panno sericoque confectas, et hunc Kerajis Tataris loco Muchemetis darei . Cum
omnis generis arma. Sciat autem lector, propterea B Islane chane Nuratis mandato Capliam navigasit
fuisse Murali chanem hunc Talarorum Mucheine- Uluzalis præſeclus maris, cum aliquot triremibus,
lem obligatum ad educendas miliendasve domo nec meliocri genizarorum Portæ sclopelariorum
suorum copias, in quemcunque visum Murati fuis- præsidin. Postquam hi Capham appulissent, infelix
set hesten , et quocunque tempore, quod singulis ille Muchemeles chan deserlus a suis, el polissi
annis co nomine pro se suisque ducibus acciperet muni prolilus a Kibaia sive præfoclo curiæ sül,
a Murale summam ducentorum plus minusve mil . Turcorum in manus venit : cl ab eis , una cum
sium sulianinoruin : præter impensas diurnas, qua- duobus filiis, eliso gutture strangulatiis fuit. In ejits
rum ei nomine, pro more Turcico, singulos in locum niox ab ipsis , nemine refragante, suffecius
dies aspii mille numerabantur. Tatarus ubi a Mi- cs! Isian chan, ex decreto sultani Nuralis, ut Ke
rate, que diximus, accepisset, Crimio , civitalo raiorum Talarorum chan sive rex essel . Alius qui
regiaque sua, discedit , seque Temircapim perre- dam filius ejus ad Nogaiorum Tatarorum princi
clurum simula !. Sed aliquanto spatio progressiis a pem , socerum suum , proſugil. Muchemeli quidem
Crimio, domum revertitur, cum modo suis id se non inimerito, propler impietatem erga patrem ,
facere diceret , ob anni tempestates , profectioni exercitam , ejusmodi mors obtigisse verosimile
с
adversas ; modo suspicionis causa, quam de fratri- videtur. Nam cum is senio conſectos, parum filio
bus suis concepissel ; modo propter Cosakorum pularelir ad gubernationem iilo : eus , ope suliani
molus (sic appellantur in Moldavicis Valachicisque Turcici palrem abdicare se regno coegerat Muchir
finibus, qui Martelosi, Uscochi, Morlachi dicuntur melfs , idque mox in se translulural : Tala : is
in Ungaricis, Croalinis el Dalmatinis : nisi quoil fratrem ejus Islanem chanem poscentibiis, cui
inajore numero Cosaki rem geruni), qui contemui paler etiam inagis favebat. Islani cum alio fratre ,
non possent, cuin non dudum adeo Potocova Polo- nalu minore, Polonorum ad regem Sieplialım
no duce, finitimam sibi Benderiam , Osmanici juris Balorium , fraterne crudelitatis melu , se contulit.
oppidum , versus Nigrum mare silum , ceperint al- Roga !!! Muchiemelis sullanus Turcicus Polonum
que diripuerint : nunc bas denique, nunc illas regem urget, uti sibi dederentur. 377 Eral apud
causas et excusationes prætendens, expeditionem Turcos Transsylvanus quidam , Marchatzi Paul
Murati promissum non suscepil. Equidem de viris viilgo dictus, id est Paulus Marchatzius, qui rebus
sapientibus, el Turcicæ fraudulentiæ gnaris, audire Transsylvanis insidiatus fuerat. Elm vicissim pes
memini, conclusum in. Muralis ſuisse consilio , cruiti regi spes aliqua deditionis facta. Quamobr. m
Tatarum Chanem procul ad remotas illas regio- D Tataros fratres sultano millit, qui tamen Polonii .
nes ableganduin : ut illlerim , dum abesset donio , Judiſicalus, promisso non sielii . Aucior enim deilen
signuin ejus, quod eliani celiroqui sullani Muralis do fuit, lit musulmanissaret. Qiiod cum is fecissel,
continerc :ur imperio, in formam beglerbegatus re- religione se probiberi Murales Polono responílil,
digerclur. Ac fieri potest, bas cum subolfecisse quominus Musulmanum Christiano ad supplicium
Turcorum insidias, ideoque profectionis consilium de leret. Ipse quidem Marchaizidis apostala super
mulasse, nedum alienis augendis el conservandis sies adhuc est , Babolze præfertus, baud procul a
iplentus esset, propriis exuerelur . Olut sesc res Zigeto, et Ibrahim bez Turcis nunc appellatur.
liabeat, Murales ægerrime ſerens, boc modo delu- Tatoris fratribus Constantinopoli degentibus in
sum se lanlam cum pecuniæ , tum aliarum reruin domo Zausii cujusdain Ungari senis, fuga nalu mi
jacturam fecisse, cogilare cum animo suo de vin- nor ad l'ersas elabitur : cujus exemplum nic Is'an
dicta cæpit. Itaque mandatum ad Osmanem bassam imilarelur , Rhodum prinium triremibus depuis
millit, quo præcipiebat, ut ibi primum id ipsi mau- lilur : inde transferlur Iconium , ibidem asscrvalus,
datu offerretur : istic suo loco relinquerei Giaſerein donec tandem factus liber , fialci Mucirmeti,
bassam ( is aliquando Temesvari beylerbiguis in quemadmodum jam indicavimus, substitueretur.
 691 SUPPLEM . ANNAL. TURCIC. 698
Cricum rebus ex animi sententia curalis, Os . A stigarel , Osmanem bassam , qui supremo cum im
man bassa, marisque præfectus Uluzalis, irium- perio terrestrium copiarum dux in iis locis essel ,
phabundi Constantinopolim reversi sunt. Post pau- ablegavit. Eum in castris ad Chalcedonem cum se
cos dies Siauses bassa , cum alias ob causas se- xaginta plus minusvc millium exercitu vidimus,
cretiores, tum vero quod millendorum Tataro pe- unde postea per Anatoliam , sive' Asiam minorem ,
cuniæ reliquorumque subsidiorum auctor Murati iter fecit : hoc est, Iscodara Chalcedoneque proſe
fuerat, ut antea narravimus, intervenientibus etiam clus est itinere lerrestri Sinopen versus , ut inde Ca
occultis adversus Osmanem inimicitiis, quæ postea pham per Euxinum transjiceret. Sed quod illis in
patefactæ fuerunt, a vezirazemalus officio remotus, regionibus , Ponto vicinis, ingens tum frigus esset ,
ejusque loco princeps sultani consiliarius factus maluit ad oppidum Castamonam subsistere, quod
est Osman bassa, facile Turcorum omnium , secun- non procul a Sinope situm itinere quatuordecim
dum Osmanidas, nobilissimus : quod patre Dama- vel quindecim dierum Constantinopoli distat, ut
sceno beglerbego, matre beglerbegi Bagadatensis istis usque ad veris initium bibernaret. Itidem ma
sive Babylonii filia nalus esset. Hoc quidem me- ris pr:efectu3 Uluzalis, qui cum triremibus ad Ni
morabile, quod Siauses in publico divano condem grum mare vel Euxinum se conlulerat, ut predi
naliis el masul factus fuit. Sed deinde sultani Mu- B cum Osmanem bassam cum terrestribus copiis Si
ratis soror, coujus ejus, apud fratrem suppliciter nope Capham transveheret, in portum Sinopen
intercessit. Cui Murates, Beatus est , ait , quod le
9 sem triremes deduxit, quo commodius navigationi
conjugem babeat: absque hoc fuisset, euin sine ulla tempus, et Osmani Serdaris, hoc est, generalis ac
commiseratione in pleno divano jussissem inter- supremi copiarum imperatoris adventum istic ex
fici. Amissa dignitate, conjugis lamen causa sal- sprctaret. Diversæ tunc hominum de bac expedi
vis annonis, quæ singulos in annos sex millibus tione Constantinopoli opiniones erant, aliis cxisti
sultavinorum æstimabantur, et salvo timaro duuin piantibus, Osmanem iter hoc tractandæ cum scacho
millium sultaninorum , migravit in domum suam , Persico pacis causa suscipere, aliis allirmantibus,
quam ad littus Asiaticum sitam in hortis vidimus, Capbiam ilurum , indeque perreclurum ulterius, ut
cum ad Euxinum navigaremus. Secretior illa cauca, in urbe Crimio munitionem exstruerel , ibique be
cujus modo meminimus, fuit, quod Muralis ani glerbeglim cum dephterdaro sive quæstore consti
mum contra Muchemelem filium exacerbassel, cum lueret. Sed eventus docuit hanc expeditionem 378
is forte Kibaiam sive præfectum suum indigne tra- Persici potissimuin belli continuandi causa fuisse
classet. Ægro tulit hoc animo sullana , Muchemetis susccpiam .
mater, ac maritum in suspicionem ailduxit, quasi с Expositis hactenus continua serie Persicis rebus,
Siauses æmulationis ac dissidiorun seminibos inter nunc subjicienda quædam veniunt, quæ licet ad sa -
patrem filiumque sparsis , acrius landem (quod bu : periores annos pertineant, tamen hus referre ma
mavis in rebus fieri soleat) irritato patre, il uni- luimus, ne belli memorabilis series interrumpe
cum filium occideret, imperium postea suis liberis, rclir' .
ex sullani sorore natis quæsiturus esset . llinc in Jann) ante diximus obiter, annis superioribus pro
primis illa Siausis calamita :. ximis Cosacos, Polocova generoso viro Polono.
Posteaquam Osman bassa vezirazeines crealiis duce, caplam Benderiam (quod alioqui nomen in
fuisset , tantopere stium apud sultanum laboravit generc arcem sive munimentuin significat), Turcici
el instirit, ut tandem Persicus orator, Ibrahimes juris oppidum , diripuisse. Tantum in hoc Polocova
chan , qui tanquam incarceralus in saraio con : robur erat ut equorum soleas ſerreas, eliam re
clusus erat, uti supra diximus, bona cum pace suum cenies , nullo negotio manibus, instar chiartæ vel al
al principem redeundi facultatem impetraret. Sed terius rei fragilis , rumperel. Ideoque sibi ducent
cum Osmanici nalira duplices ac fraudun pleni hunc Cosaki pra'fecerant, cl auspiciis ejus Turcis,
sini, ubi primum Persicus bic orator pervenisset o ipsi
Arzerumen , quæ majoris Armeniæ civitas esi ,
qui abnocendi
aliis ledi se nolunt,cum
licentiam in finibusmasimain
sumani, sibimet
gravís
jussu Muralis ibidem detentus fuit, ne ulterius pro- sima dampa deerant. Cum id contra leges auti
grederetur. qui læderis inter Osmanicam familiam regnumqu113
Nun mulo post certior facius est sultanus Vu- Poloniæ fieri videretur, millil au Sieplauum regen
ralis, stiangulati Mucchemetis Tatari Kerji filium , sulianus Murales Zausium Porlæ, repelitum res
qui Nogaiorum ad principem ſuga se receperat, uti ablatas, et non sine minis postulatum , uti Poto
sopra memoravimus, magno cum exercitu soce- cova qlioque, Cosacorum dux, præsente ac inspe
rique subsidiis profectum contra patruum Islanem clanle Zausio suo , capite plecterelor. Veneral ilk
chanem , to iam civitale Crimio , quam ditione pa- poleslalem regis Polocova nefario quoruindam
terna ejecto, pleraque amissa recuperasse : Isla- amicorum suorum astu et scelere, qui studio grao,
nemquc patruuni, fuga sibi consulentem , Capham liſicandi voluntati regiie, per litteras a Potocova
conten izse. Quo quidem Murales arcepto nuntio, petierant, uti ad se veniret, quocum colloqui de
tipi ul obviam iret ac remedium afl: rrel omnibus rebus ad ipsuminel pertinentibus cuperent. Simui
binc orituris incommodis,' lum illi per:!uelles ca- fidem konunc liberi comme lui regii su miler
69 ) JOANNIS LEUNCLAVIT 700
postierant. Accesserat vir integer ac minime su- A cos venisset, quæ in medium ab utroquc profor
spiciosus . Monebatur, Cosacos uti desereret , sta- rentur, audit. Jubet exhiberi sibi tam Podolovio ,
timque regem adiret : quem sanele pollicebantur quam Zausio datas a sultano litteras : quibus in -pe
Hibit in cumi stalyturum asperius. Cum lioc modo clis , cum Zausii mandalum recentius esse cogno
deceptus , ad comitia se Varsoviain contulisset, visset, vim prioris exspirasse, posterioris exsecu
deliberatum in senatu quid agendum lioc essel in lionem requiri, pronuntial . Coplum ergo rediri. :
begolio. Visum majori senatorum parti , nequaquam cumque de via regia cum eis Zausius deflecterei,
hominem Christianum , militem Polonum , virum monclur a legalo viam uti regiam teneal. Occla
denique fortem , qui robore corporis admirabili mat barbarus, ipscoe sultano Musulmanorum ac
cunctis in eo regno præstaret, barbaro certam ad suis in regno suo præscribere leges vellet , quo re
necem prodendum . Al Zausium , quam commodis- ducendus esset itinere ? Sic igitur itum in silva!!! ,
simis fieri possel, purgandum rationibus. Omni de- ubi ad mortem parare se jubentur omnes , ex sen
nique modo consulendum ipsius saluti, qui salvi lentia mandati sullanini. Erant ei triginta qualuor
commealus regii promisso fretus, Varsoviam ve ſamuli , quibus ordine trucidatis (uno tantum es
nire non dubitasset. Rex Stephanus e diverso di certo prero, qui solerter in silvamo profugiens eva
cere, sub lide quidem publica Polocovam arcessi- B sisse perliibetur), ultimo Podolovio , post conceptus
lum , sed aliter eain dalam pon intelligi, nisi qua ad Deum preces, caput amputatum a Zausio fuil.
lenus causam suam justam docere probareque pos Res omnes 379 ipsius et comilum Zausius Cone
set. Nunc vero cum pateal , eum contra fæderis stantinopolim , cum equis regiis, deduxit. Equi, juiss !
pacta con venta fecisse, quod indignissime sullanus Nuralis, partim sultaninum in saraium , ad ipsius
Murales ferat : non posse fædifragum pacisque Muratis nisis, recepti : partim inter bassas distributi,,
publicæ violatorem salvi commeatus regii benefi . digitisque singulari cum ignominia Stephani regis
cio frui. Auititas esse minaces sultani Turcorum passim monstrati fuerunt.
litteras , cujus iras si lanti nou facerent, ac Poloco Cum hæc per autumnum accidissent , anni sc .
vam potius servalum vellent, se quidem ipsorum quentis 991 ( Chr. 1584 ) initio venit Grodnam ,
voluntati non adversaturuin , satisque facturum of. quæ in Lithuania sila est , ad Stephanun Polenie
ficio suo contra quosvis regni hostes : monere la- regem missus a sultano Murale Mustaphas 2 :rusins,
men ne bello Moscovilico necduin conſecto , novas qui cædem legali regii Podolovii , de qua modo
temere sibi cumularent inimicitias. Hoc modo ce dictum , excusarel . Ajebal is , falso tamen rem
dentibus regiæ sententiæ Polonis, sumptum de Po с narrans , illum fuisse necalum , nullo sultani
locova supplicium ſuit. Secundum hæc, anio Ma- Muralis interveniente jussu, cum præscriptos lega
bumetano 990 (Chr. 1583) , quidam Podolovius Po- tiopi limiles egressus, copias Turcicas specialum
lonus (hoc nomine Constantinopoli appellabatur, venisset, quae lum temporis contra Persas mille
alii Polidovium vocant) nobili genere nalus , stabuli bantur . Nunc ab se mandalo Muralis adduci
regii præfectus secundus, quem vulgo subpræfectum cædis auctores , de quibus rex Stephanus suppli
vocant, missus fuit extra ordinem legatis a Sie- cium sumerel. Quia vero Cosaki recens magnum
phano rege cum litteris ad sullapum Muralem , finibus Turcicis damnum intulissent, vicissim petere
quibus inter alia petebatur, ut ei regis sui nomine Muralem , ut ablata restituerentur, di Cosakorum
licerel equos aliquot generosos in Anatolia compa- dux ad necem sibi deleretur. Veneral is hoc lillle
rare, quibus in Poloniain deductis pro se rex ule- pore Grodnam , eadem illeclus fraudulentorum
relur. Impetralo Muralis consensu , in Asiam proſi- verborum esca , qua prius etiam circumventum
ciscitur , el viginti quatuor equos insignes ac ſuisse Polocovam diximus. Vir erat bellicosis, ct
plane regios emil. Cum his in Europam lransjicii, Turcos in linibus more suo semet insolentins gre
domuin non sine salvo sullani Muralis commealu rentes, aliquoties cecideral. Hunc sibi Murales,
redilurus, Sed cum forte lum novi Cosacorum mo- D loco duorum vix Triobol: riuin nebulonum , quique
tus el excursionis nuntius ad Portam venissel, il- fortassis aliud ob maleficiun capilis anquisiti fue
lico Murales Zausium Constantinopoli al.legat , qui rail, mili volebat. Intercedentibus apuil regem
Podolovium asseculus in itinere, cum suis jugula- pro ejus incolumitate præcipuis regni proceribus,
rel , el equos regios, cuin cæteris legati comilim- non ille quidem Turco deditus, sed lamen incer
que rebus, Constantinopolim reducerel . Venit bic tum quo deportatus, nusquam ex eo tempore con
ad Podolovium non procul Hadrianopoli, manda- spectus fuil. Solebat narrare Constantinopolim
lumque sibi narrat a præpolenli sultano suo , lite' reversus iste Mustaphas Zausius , qui non ex
leris etiam prolalis , ut eum cum equis el comitibus primariis, sed vilis inter suos eral, su a princi
Constantinopolim reduceret. Negat id se facturum pio conspicatum lerribiles ac minaces Polonorul
Polodovius, litterasijue salvi commealus ostendit.' oculos, ob indignam el comtra jus gentium admis
Nec has, nec legati personam , contra jus gentium sam legati regii cædem graviter frementium , hon
violari debere, pra:serlini a confuderatis , ait. Zau- exiguo sibi visum in periculo versari. Verium quod
sius ad proximi calii sive judicis cognilionem pro- antea Polocovam de medio, præ formidine suliani
vocal , qui c loco maxime vicino arcessilus , cum ad sui , sublatum meminisset ; animo prorsus obstir
701 SUPPLEM . ANNAL . TURCIC . 702
malo , tam audacier , minis etiam interjectis , ut A.cubiculis, consueta munera sultano Murati , Musul
voluntali principis sui satisficrel, ursisse : landen manorum imperatori, Constantinopolin laturus ,
lil omnis ci Cosakorum præda cum captivis , absque Vienna quinque navibus secundo Danubio discessit,
cujusquam impedimento, restituerelur, qua'll pene Budamque feliciter quinto die mensis Septembris
triumphabundus ad sultanum suum Constanti- appulit : ac perhumaniler exceplus, negotia sibi
popolim allulii. demandala cum Sinane bassa Budensi, 380 patria
Jam de nostris etiam rebris ut aliquid intersera m , Florentino, licet alii Mediolanensem ex Vicecomi
ante biennium sex , p !us minisve, Turcorum millia , lum familia perhiberent, ex animi-sententia peregit.
duce sangiaco Solnoccensi, qui deinceps Sasuaren- Ibi postridie, quan: advenisset, qui fuit sextus dies
sis sive Zigetaous bassa nominatus fuil , przedä la- Seplembris, cum deduceretur ad bassam , insolens
ciundae causa collecta , celeritate quadam inexspe- ci barbarumque spectaculum exbibitum fuit.
clala regionem Cepisiensem iuvascrant : Onodium , Primum magno populi concursui, tres habilit
quod iis in locis oppidulum esi , direptum incen . Turcico præcedebant Zingani, quos Ægyptios
derail : mulia Christianorum capita cum amplissima nonnulli , Arabes alii vocant. llorum medias
prieda secum abduxerant, Quia vero rediuni islo- testudinem , usitatis majorem , pulsabat : reliqui
ruin nostri ail Agriam , quam Erlam vulgo vocant, B duo duabus fidiculis , admodum stridulis, strepi
pra :stolabantur , ubi primum Turi i advenissent, lluin faciebant, et voce barbara sullanorum Usm :1
dimicari cæplum , licet illi numero superiores nidarum res gestas , omnibus al hunc usque
nosiris esscnt. Sed cum nostris auxilia destinata Muralem ordine recenstiis , accinebant.
submillerentur , quie Ungarorum era it equitum llos se puebantur tres lymphatici robusti homines,
ad duo millia : denuo pugnatu'n acrilir, numero caligis tantum induti, cetera nudi, nisi quod
Turcis , virtute nostris fidentibus . Jam anceps eral capitis vertex parvo pileolo rubiro , et humeri nauli
victoria , cum equites Germani sclopetarii centum superinjecta , deque collo pendente pelle tigridis,
quinquaginta supervenientes, nostris cam vindi- exornabantur. Ili ad concentum Zinganorum tripu .
carunt . Nam a latere Turcorum in aciem irrum diabant, tenentes singuli vexillum Turcicum
pentes, displosis sclopelis e::in subito solverunt ac rubri coloris , cujus bastile intra cutem el abilomen
turbarunt. llostibus in fugam conjectis , plures ventris, emanante mullo sanguine, definum crat .
eorum cæsi, nec pauciores capti : preda cum Hos duo pueri sequelian'ur , qui culi frontis
mancipiis Christianis recuperala . Cedis' hujusce perforalæ pennas gruis insertas ferebant.
Turcorum nuntio Constantinopolin allato, misilice Secundum pueros incedebant quatuor virorum
perturbari Turcorum animi. Sinan bassa , qui C paria , pervulneratis lateribus.
lum vezirazemes erat, fremere, furere, maxime Primi duo clavas ferreas, quas pusdiganos
terribilia minari . Sed postridie illius diei , quo dicunt; proximi duo nudos acinaces, per culem
primum nuntium acceperant , quidam sangiacus transfixos , gestabant.
ex Ungaria veniens ad bassas vezires deductus , et Rursus alii duo sequebantur, quorum Ins
ab eis de re, quonam modo gesta fuisset, interro- securim militarem Ungaricam (schacanum vocant),
galus , respondit suos nulla lacessilos injuria re alter oblongum Genizari sclopelum apertis lac
gionem imperatoris Christiani temere invasisse , ribus, in Transfixo corpore portabal.
mancipia Christiana prædanique inaximam ab- Ultimo loco viri duo robusti spectaculun loc
duusisse : qua quidein onusti, dum suos ad lines claudebant, qui lempora reclis, latis el oblongis
domum properarent , in hostico cæsi fuerint . ensilius, quos Ungari palas:os vocant, transfixerant.
llis intelleclis, et in dies ab aliis quoque conlir- Horum capulos manibus tenebant. In ensium cuspide
matis, iræ nonnihil sopilæ fuerunt : pr.esertimque pomum erat affixum , el ponio penna gruis inserta .
cogitatum de renovandis et prorugand's ullerius . Universi rasis novacula capilis ct barbe pilis ,
cum imperatore Christianorum induciis, quæ anno p exceplo musiace, caligis lantum largioribus, qui
6-50 (Chr. 1585) exspiralurä сssent : quanquam Turcorum per psiatem mos est , induti ; supra
sllas impedilurus videretur Sinan vizirazemes, ni cingulum plane nudi erant, nisi quod in vertice,
miasul facius fuisset, ut supra commenior: vimus. sicut et antea diximus, rubrum strictumque pileo
Anno igitur 991 ( Chr. 1584 ) secula fuit inter lum , quem takiam (ni fallor) appellant, el pendentes
Ruslolphum II , Christianum imperatorem , et de collo per humeros tigridum pelles gestabant. Om .
Muralem lil , imperatoren Musulınanorum , indu- nes elianitripudiantes continuo saltabant, cum mulla
ciarum prorogalio : quæ Kalend . Januariis, anno sanguinis effusione, quem spongiis abstergelant.
Christiano 1584, qui Mahumetanus est 991, inci- Hoc genus hominum , quod animo scilicet in .
perent, el nonum ad annum usijue durarent. perlerrito quidvis audeant, a Turcis delilari, hoc
lloc priino prorogalarum induciarum anno, sul est , siulli delirique vocantur, a Graecis rhoissue
finem mensis Augusti, Rudolphi || Romani impe- kimdyni, quod precipites in pericula ruant. Cum
raloris jussu vir illustris et generosus, llenricus aulem rursus eadein peragentes quæ prius , ex
Baro de Lichtenstain , de Nicolspurg , . Serenissimi ædibus bassze nostros, ail naviuni slöl onem , priece
pricipis Mallhiæ , archiducis Austriæ , primu: a deoda deduxissent : accepto munere, quod eis
 JOANNIS LEUNCLAVII
703
legatus augustalis dari jussit, ad suos reversi sunt. A domo litteris amantissime scríplis accitum in vj.
Comilabantur hoc ' itinere legalum aliquot b2- la veral. Is Dionysio Cliensi, monacho docio e
rones . virique nobiles, quorum nomina subjicere
libuit ex commentario Melchioris Besolli , qui
nostrum hoc iter descripsit.
Karulus Dietricslain , baro in Holenburg et
Finckenstain .
Sigisinundus Ludovicus, baro de Polhaim .
Joan . Bernardus a Lembach , elc.
Wolfius Ungnad, baro in Sonneck.
Georgius Hartmanus , baro de Lichtenstain ,
legali frater.
Joan . Ulricus, baro de Stahremberg.
Georgius Andreas, baro de Buchaim .
Stephanus de Reva , comes Turocensis, Ungarus.
B CAM LEGATI'S . SEPULTUS IN HOC TEMPLO S. MARCI CAL
Willelmus a Dietricstain .
Joannes Lewenklaw .
Franciscus Georgius Oberlorf.
Melchior B 'soll .
Maximilianus Mager a Fuchstat.
Antonius a Stamp .
Georgius Rothur.
Hecior ab Eliz , aulæ pr:efectiis .
Joan . Jacobus Eylur, stabuli præſeclus.
Jacobus Mielich .
Victor Rechlinger .
Joannes Basilius ab Holienwart.
Aderant barorum ac nobilium addicti mini-
steriis adolescentes nobiles sexdecim , præler alios
plebeios. Tolus denique comitatus extra legatum G in deliciis esse, qui animi sensa signis quibusdam
constabatocliiaginta novem personis. Equi sexa -
ginta sex erant, præter decem vel duodecim con-
duclitios : currus (vulgo coccios vocant) septem-
decim , quibus Tauruno sive Belgrado Constanti-
nopolim veheremur. Istic enim exscenditur, et
itinere Terrestri , Danubio ad lævam relicto, per
Serviam , Bulgariam , Macedoniæ partem , Thraciain ,
Constantinopolim itur. Adjunxerat ilineris comites
kassa Budensis, unum ex proceribus, qui Begi
Turcis dicuntur, jten que tres zausios, qui com .
missariorum in aulis nostris locum istic obtinent,
el tres genizaros. Hi suis cum famulis el ipsi
præter equiles, seplem rhedis sive curribus vehe-
bantur. Henricus baro de Liechtenstain , post
oblatum Sultano Murali munus , amisso fratre
Giorgio Di mano , qui Constantinopoli obiit , jam
et ipse diuturnio morbo debilior facius, majorein
familie parlem cum equis el curribus Couslan-
linopoli die duodecimo mensis Decembris in
Austriam remisit ; ipse wavi Venela, sub initium
veris, per meiliam Græciam domum redire sta'uit.
Auno sequenti, decimo tertio die inensis Aprilis,
Calliopolim ad Hellespontum silam venit; ubi
morbo invalescente, magno cum suorum 381dolore,
16 die niensis ejusdem , continuas inter preces velut
obdormiscens, vilam hanc mortalem feliciter
cum immoriali commutavit . Aderat lunc ad
l'catas piorum scdes migranti Joannes Leunclavius,
quem in primis ut hujus itineris comiicm baberet,
704
optimo viro , ecclesiæ S. Marci Calliupolilava
præposilo , memoriæ deluncii causa , schedam hic
subjectam , lingua Greca , Latina , Italica Ger
manicaque perscript:m reliquit ; doner a fratribus,
generosissimis baronibus , Georgio Erasmo , il
Joanne Septimio , quo nullus ordinis sui nostro
sæculo Germanus majorem orbis parlem perc
grinando felicius perlustravit , debitum virtuti
pielalique ba ronis optiuni monumentum excitelur.
ANNO CIIRISTIANO CI) . 19. LIXTY . DIE XVIM . APRILIS .
PIE MIGRAVIT EX MAC AD COELESTEM VITAM ILLUSTRIS
ET GENEROSUS DN . HENRIC . BARO DE L'CUTEYSTIIN ,
DE NICOLSPURG . RUDOLPHI. 11. IMP . AD PORTAM'NSHANI
LIUPOLI . AD GRADUS . PROPE CONVERSIONEN S. DAL'LI.
DIE M. APRIL , XX . AN . SUPERIUS INDICATO .
Equidem mihi polliceor, bumano leciori blanc
itineris nostri mentionem non ingralam fore : qua
libuit obiter etiam meo erga bealos llenrici baronis
cximii manes officio defungi, cujus erga me perpe
tuam inde usque a primis ipsius adolescentis adhuc
ann's benevolentiam et amorem experius fui. Nunc
ad institutum redeuntes, tandem aliquando pensum
hoc absolvamus .
Hac cliaru æstate anni 991 (Chr. 1581; sullairus
Murales duri se eum mutis suis oblectal, pene pe
riil. Diximus enim supra, mulos sultanis Osmanidis
aperire solerier norunt, el vicissim intelligere 11 !l
tibus ac signis indicala . Solebal hos Morales equis
prægrandibus el ob corporum molem tardis impo
nere, cum ipse maxime agilibus, ac praesertim
Arabicis, uteretur : el modo in hunc, modo in il
Jum provectus, nervi bubuli (caravazzam ipsi vocanı)
verberibus lam mulos, quam equos corum casos ,
ad cursum impelleret. In hoc ludo correpliis comi.
diali morbo, sibi familiari, lam gravi lapsu ex equo
decidit ad pavjinentum allisus, ut omnino per ure
bem vel jam moriturus, vel mortuus crederetur.
Adeoque genizari, pro more , velut exstincio sul
lano, jam Christianoruin Hebrarorumquee tabernas
involando diripiebant : maximusque tumultis in
urhe secuturus erat , nisi mature genizarorum Aga
sive tribunus, quemdam in ipso deprehensum faci .
SUS
nore mox , ad incutiendum cæteris terrorem ,
pendi jussisset : mancipiis ctiam nonnullis, geni
zarorum habilu vestilis, ad ancos scalæ Sycinæ sive
Galatensis, pro more Turcico deductis, et supplicio
mortis ibidem alectis . Si Muchemcies, Muratis fi
lius, qui Magnesiæ degebat, id temporis ad urbem
fuisset , actum plane de vita patris erat ct impo
rio . Convaluit lamen Murales, stalimque post ad
ventum nostrum , die quo :lam Veneris, qui Turco
ruin hebdoma lario ſesto sacer esi , eques e saraio
nov. (genisaraium a Turcis appellari, deinceps
patebit ex annalium declaratione) proliit, nobis
inspectantibus cumile . murmadmodum heri solela
 705 SUPPLEM . ANNAL . TURCIC . 706

et sacrae sanctæ Sophiæ , sive Sapientiæ Dei templum A qui quidem juniorum suffragiis all cam dignitatem
WnC profanatum a Barharis, adiit : uli scilicet no- perveneral. Is ubi Turcos sinum ingressos accepit ,
bis ct aliis (eral enim maximus hominum concur- mox in eos provebirur, numeroque triremium ac
siis) ostenderet, se necdum mortuum . Ipsa facies mililuin , el aliis rebus longe superior, omnes in
aduc colore lurido deformis conspiciebalur. potestatem redegil. Inde diro quo:lam el inaudito
lloc eodeni anno 991 (Chr. 1584), die 24 mensis furore sævilivm in captivos , lam mares, quam femi
Oclobris, aliquot begi Turciri cum suis copiis , in was . Maribus occisis 250 , filioque Ramadavis basse
quibus erant, ipsorummet confessione, hominum mauris in complexu et gremio contosso , feminæ 40
add 10000, Carniolæ lines ingressi, gravissimani prins nefariis pollulæ stupris, uberibus mutilatie
impressionem fecerunt : direplis passim vicis ac (quæ quidem vivis adhuc spectantibusque misellis
pagis, magnaque Christianorum mancipiorum mul- a quibusdam crudelitale plusquam barbara in mare
utuline sccum in servitutem abacta . Cum nostri projccia perhibentur ), dissectæ landem atrociter ad
nuntium adventus et populationis hostilis accepis- unam omnes in aquas a piscibus devorand :e præci
seul, hominum ad 11000 subito cogiint, Justo Jo- pilantur. Ipsius Enii fratris filius in puellam quiim
sepho comile Turriano , et Thoma Erdendio comile dam egregii oris incidisse fertur . Ea cum ipsum
Muslovinæ , Sclavoniæ Croaliæque Bano, ducibus : B pudicitiæ suæ vim illaturum conspicerct, mox Chri
ac sine mora maximis itineribus hostis tergo in- stianam se profileri, et virginem , et in Cypro na
lærenles, ad Slunuin Croatiæ tandem eos die vi- tam nobili familia Cornara, quæ suam originem
cesimo sexto ejusdem mensis Octobris assequuntur, ad Cornaros Venelos referrel ; capiam ante 12 an
invadunt, cælunt. Liberali captivi, et præcepta nos, cun Cyprus sub jugum Turcicum veniret, ex
( præda capta) fuit, cum interitu 4.000 Turcorum . en lempore miseram apud Barbaros servilulem ser
Eramus nos Constantinopoli, quo tempore de lac viisse. Nunc quando posl lol ærumnas in hominis
silorum clade sultanus Morales certior reddebatur : Christiani, pudoris virginei vin licis, nobilis deni
qui save cum intellexissel, it suis injurie laclum que Veneli manus incidisset, oblestari se per im
initium jure cæsos pronuntiavit. Nam nolle se quid- mortalem Deum , ne Christianæ faceret injuriam ,
quam aiebat a suis, contra leges induciarum , ad ne virginem incestarel, ne Venelo sanguini fædam
tarbandam pacem in Ungariæ limitibus attentari. labem aspergeret, sed potius in oplalum hunc
Jussil etiam , illustri et generoso Rudolphi Il Cæsa- diem , quo Christianam ad rempublicam posilimi
ris oratori , Paulo baroni Eizingano, suarum ad nio rediret, divina quadam providentia conservar
utrumque bassam Ungariæ , Budensem ac Temes- lam , salvo puilore libertali restituerel . Nihil apud
varensem , litterarum exemplar exhiberi ; quibus с immitem animum , ac prodigiose crudelem salace!
severe mandabat, uti milites suos limitaneos in que , tam sancta preces valuere, quominus vis
officio continerent. Idem ut a nostris quoque pre- larelur, et suffocata cum aliis manicipiis Turcicis in
starelur, imperari vicissim petcoat, mire projiceretur. Existimabantur iniligna. hanc
Sub exitum ejusdem anni Turciis quidam : Con iumanitalem Veneto nomine, lam pio, lan pudo
slantinopolim appulit, nuntius cædis suorum , e ris el omnis virtutis studioso, lim a sievilia deni
qua solus (ui ipse quidem aiebal) opera chirurgi que alieno, exercuisse , ne quis superstes vel am -
cujusdam Crelensis , cui fuerat antea notus, evase . plitudinem predae, quam consecuti fuissent, vel
rat. Res ipsa relatu non indigna, quod prope novo ad vissorun srelerum fæditatem proderet. flujus
tunc 382 inter Venelos ac Turcos bello causam facinoris fama Cous antinopoli percrebrescente,
præbitura viderelur. Ramadanis bassæ Tripolitani incredibile dicla , quantopere coinmoti fuerunt Tur
vidua , cum filio, familia, mancipiis utriusque sexus corum animi. Passiin audisses omnes omnia Vene
Constantinopolim profectura, triremem in Barba- lis extrema minitantes. Vis a Bailo (magistralis
ria vel Africa maritima curaverat instrui, qua fa- Veneti nomen est, qui de suorum causis istic co
cullates suas amplissimas secum avelierel. Eas Dgnoscit, et injurias suis illatas ad sullanum Turci
equidem memini a Turcis et Hebræis octies centenis cum ejusque vezires deſert) abstinebanı, quominus
milibus nummuin aureorum æstimalas : verene, homini manus injicerent, alil fæde sallem in os
an sequius, equidem dicere non habeo, lluic triremi exspuerent. Fungebalur id temporis hoc munere
securitatis suæ causa semet adjouxeranl aliæ duæ , Joannes Franciscus, Maurocenorum famiilia nalus ,
quas idcirco vulgus naut um conservas appellare (Moresinos vulgo vocant), qui paulo posl cpiscopa
solet. Cum ipsum ostium sinus Adriatici, non lum Brixiensem , inorluo doctissimo cardinale Del
1

procul ab insula Corcyra (Corphum nunc dicunt,
quæ vox Græcis vulgari lingua sinum significat),
præterlegerent, ingens subito coorta tempestas
eos vel invitos ja sinum , quem diximus, Adriati-
cuin rejecit. Erat id lemporis Cul'a sinns, cum certo
triremium namero, contra quosvis piralas el alios
luendi (quod ollicium qui geril, provisor sinus ap-
pellatur) commendata Petro Emo,, patricio Veneto,
phino , absens impetravit. Is cum Zausium quem
dam sultani Muratis jussu, Constantinopoli die 27
Decembris Venelias iturun cuni mandatis accepis
sel , intercessit, ac tantum obtinuit, ut ablegandus
Venetias Zausius Constantinopoli manerel. Missi
tamen , qui Muralis sententia in Venetis significarenl.
Volebal is pænas in tanti facinoris auctores slalui,
abla:asque res cum , personis, tam liberis, quam
 7707 JOANNIS LEUNCLAVII 70

servis, reddi. Ilabierat autem vidua Ramadanis A profectionem revocassel , in cas tam annonæ , quam
Christiana 100 mancipia, quie sane quoniam pro viarum dificultates, cuin suis incidit, ut neque
inore Christianorum , triremi capia , liberiale dopala progredi posset ulterius, ncc sinc jaclura militum
Turrani, alia Muratės horum foco mancipia flagi. pedem referre liceret. Tan :lem tamen non sine suo.
labar. Simuleam præ se ferebat animi moderatio . rul'll cæle, ac præsenti cum periculo lotius am i.
niem , ul minime se dicerel ipsis illaturum injuriam , tewli exercitus, domum reversus est . Tum vero
. nec pacem violaturum , modo postulatis rationi el circo pertili ſurore genizari, nulla nec ipsius viri
æquitali consentaneis satisfecissent . Cæteroqui se dignitatis nec sultani sui ratione habita, qui luic
bello suorum cædes el injurias vindicaturum . Se- eum provinciæ præfecisset, hoininem obtruncanı.
natus intellecta querela voluntaleque Muratis, ct re Nyple Murales hactenus eos oblanc bassa sui
diligenter, uti gesia fuisset, perquisita, Murali cxlent, pro anclorilale imperii castigare potuit:
respondel, exstincti Ramalanis basse Tripolitani quod remini anirum videri debet. Quippe no : am
familiam primum ad insulam Veneti juris Zacyn- plius illa nunc apud Turcos obedientia, non disci
thum applicuisse, neque duntaxal ab insulanis hu- plina militaris es !, quæ ſuit olim apud sæculum
maniter exceptam , veruju etiam munusculis qui- prius. Quod tametsi ducere pluribus exemplis pos
busdam honorariis ac xeniis affectam fuissc. B sem ; tamen nc inoilum annalium erredam , dunia :
Postea vero , quam hinc discessissent, alterain in- xal unicum adhuc recitasse suffeceril.
sulam suam Cephalleniain hostiliter invasisse, Anni non milli præteriere, cum Achineles bassa,
pr:rterque pacis leges omnia diripiendo, nec homi beglerbegus Cypri, Famagustæ sui : et ipse trucida.
tribus, nec jumentis pecoribusve pepercisse. Pre- lus a genizaris fuit. Nam se cædem admisisse palam
frcuum sinus Adriatici , cum certior de hac ipsorum profitebantur, ob interversa stipendia sua , quæ per
insolentia ſacliis ſuissel, eos e vesligio perseculum , avaritiam Achmetes sibi retinuisset. Atque vli prir
non modo intra sinum armaios reperisse, verum tex'um , palliando facinori suo , magis speciosum
eliam ab eis , cum propius accederet, non fuisse haberent, ab eo miseros etiam insulanos exactioni
pro more salulalum , nec demissis velis edilun buis gravissiinis et intolerandis exhaustos, ajeb : lit.
signum , quod humiliationis appellant. Horum Indignc sultanus Murales hanc genizarorum ferebat
utrumque pactis conventis adversari , quibus 393 insolentiain, qui beglerbegum suum lain rode nj
armalæ naves sinum ingrelli velenlur, et omnes casseni , nullis ad Portam querelis delatis, nullo
præfecto sinus honoremi exhibere cerlo salutationis crimine quo se obligasset. Pertinere putabat all
submissionisque genere, jubeantur. His de causis cruendain majestatem imperii soi, ne luscinus hoc
commotum gravius præfeclum suum , acerbius in impune sic abire sinerer, lil horum exemplo , cor .

eos animadvertisse. Nihilominus in hac se causa
facturus quidquid homines æqui justique lenaces
facere par sit. Nonnihil hoc responso mitigatus fuit
sultani Muratis animus, qui præsertim necduin
gravissimo contra Persas bullo deſunctus, novis
adversus præpolenlem mari rempublicam inimicitiis
implicare se nollet. Secunduin hæc Petrus Emus
capite plexus, ēt ipsa Iriremis cum omni armorum
et instrumenti genere , lolidemque mancipiis , quot
in ea Veneli reperissent, reddita fuit : quo tempore
nos ad Zacyntbum , Cephalleniam , Corcyran , ali
quandiu bærebamus, et classem Venclam , que
Turcis eum iriremen restitueret, vidimus. Cæteruin
libet obiter hoc loco de interitu ipsius quoque Ra- D imperii sui custodes annonis suis defraudassct.
madanis bassæ Tripolitani, cujus viduam cum filio
familiaque cæsam ab Emo diximus, perpauca quæ-
dam commemorare : futura, ut opinor, avido co-
Broscendi res exleras animo non injicunda.
ruptis et aliis , contumacia militum latius serperela
Quapropter in Cyprum alius ab eo beglerbegus
millitur cum decem triremibus, lam aliarum rerum
apparatu necessario , quam eo militum numero
instructis, quo cordis reorum coercori petulantia
posset. Novus ergo beglerbegus, cum primum ail
insulam appulissei, dissimulatis illis occultis mall
dalis , quæ discedenti Murates dederal, homines
quosdam sibi fidos , adire şeniz : ros jubel, ac pas
siin rumorem didere, quasi Muratrs cis ob inter
emplum Achniciem bassani minime succenserel ;
inio liclitare sullanum confirmarent, jure scelestuin
hominem de medio sublatum , qui genizaros unicos
flis auditis, hilari fronte genizari beglerbegum , et
qua par erat, observantia cxcipiunt. Verum non
Timulto post inesspecialo quodam astu milites ejits
circonveniunt , et universos cædunt , ipsis eliam
>

Tripolitanus igitur hic bassa , bellum contra
baibaru i regem Africanum gesturus, cum alios
milies suos , tum cliai missos sibi a suliano ge-
nizaros Portæ sclopetarios in hosticum ducit. Colle
slal alitem , magnas in Africa solitudines esse , per
quas profecluri , copiam rerum necessariarum
et in primis annonæ , secum ut ferant necesse est .
Itinerum quoque periti duces, in locis adeo deserlis
el inviis , vel maxime requiruntur. Ramadan bassa ,
tum lorum utrumque parum ad animum , anle
triremibus in potestatem redacris. Murales , livel
ægerrime ferrel allerum hoc genizarorum in Cypro
facinus, quo gravissime lædi suain et prorsus iin
avimui majestatem videbal, tamen quod infeliciter
bactenus gesti belli Persici causa, condonandum
his aliquid censeret , ne novas el intestinas prl
lerea turbas excitaril, iris animi dissimulatis,
nihil amplius in eos tentavit.
anno 992 (Chr. 1585) , mense Martio , in om
nium erat ore Constantinopoli, Ferhalem bassam ,
709 SUPPLEM . ANNAL . TURCIC.
qui Turcico militi suprema cum potestate, nec- A morilar Erat in exercitii secundus ab ipso Cigiilo
dum ad fines Persicos progresso cum exerciu
Osmane bassa vezirazeme, præcrat, debitam mili-
lilius annonam , sordida quadam avaritia distractam ,
suos in usus vertisse : cujus tamen gravi penuria
laborahat esercitus. Idem cum imperasset, duarum
in liis locis munitionum excitandarum causa , de
provinciis nti vicinis convenirent incolarum ad se-
xaginta plus minus millia, qui operas strutturæ
necessariaz in se reciperent, a singulis aliquid
munumorum , pro ratione facultatum , exeyisse fere-
batur: illisque domuin remissis , ad functiones sor-
dias ipsos Spachios genizaros cæterosque milites
ategisse, Mensis ejusdem die 15 concessum in di-
vano Ziausi bassæ, quem supra masulem factum
B
384 diximus, ut libere , quibus in locis vellet ,
versari posset. loc decrelun ei viam aperuil, prio-
rem ad dignitateni redeundi; quod quiilem , morluo
710
glis bassa , beglerbegus Revanensis, cujus supra
quoquc mentionem fecimus. llic Osmane mortuo ,
supremum nactus imperium , suos in Tulum redu
cere nititur. Instant Cigalouli a lergo Persæ, quibus
ipse scachus adfuisse perhibelur. Acerrimo confli
ctui , el aliquoties quidem repelito , maxim . Tura
corum strages editur. Nihiiominus, quocunque po
lest modo , Cigaloglis iter continuat : cum hostis
impetum frangeret objectu genizarorum , qui sciopetis
suis terrori Persis erant , Quoties autem Persæ
gravius urgerent , premerent , Turcorum profertio
nem impedirent, subsistere legiones , et fortissime
przeliari jubel. Transfugas denique subornatos in
hostium castra millit , qui de ipsius profectione
1
consilioque longe diversa referrent ab iis quæ cumi
animo suo facere constituissel. Hac ejus impostu .
ra decepli Persæ $, dum et ipsi subsistunt, maxima
1

Persicos ad fines Osmane bassa , non multo post celeritate cum suis aufugiens Cigaloglis elabitur, et
accidii. Constat cum utroque , tam Ferhate , quanı Wanum reliquias incoluines ducil. Persæ fugalli
Sianse, milius episse sultanan Muralem , quod co- hostis conspicali , Tebrisium revertuntur : et urbe
rum indigeret opera. Nain qui per Osmanis absen- recuperata , mos arcem obsidere cæperunt. Periisse
tiam sipremi veziris loco res adininistrabat Mesites constat in hisce conflictibus haud dubie Turcorum
bassa , castralus el senex, licet alioqui justus et ad 80000 , in quibus erant veleranorum militum
severus , lanto lamen niuneri parum erat idoneus. lectissimorum ad 40000 : prælia lolum continuala
Die 19 mensis Aprilis rediit Sinope Constantino . Triduum trinoctiumque. Capiæ centum ac plures
polim Uluzalis praefectus maris : quod argumentum machina bellicæ majores. Scachus Persicus, re bene
eral, eo loco lum res ſuisse Talarica's, ut Osmanis gezid , regno semet abdicasse ferlur, idque sic tri
in Tauricam Chersonesum transjcctione non esset didisse alio, ut eum sacramento prius obstringerci,
op !1s. quo salicte polliceretur ,9 nunquam se cum Turcis
Eodem anno cum Osinan bassa Persicos ad limi C pacem facturum , ni prius recepissel omnia , qur
les accessissel , occurrentibus intrepide Persis , juris aliquando Persici ſuissent. Hæc lamesi gesla
modo nille, modo plures , ad decem usque niillia , fuere post discessum e Turcica nostrum , nec ita
de ipsius excrcitu carptim ſuere casi. Tandem All- comperla damus, uti quæ supra de rebus Persicis
gusto mense, Persis insciis, et nihil de hoc ipsius ex intervallo propiori observala descripsimus : la
itinere cogilantil,us , per obscuras , opacas, angu- men ab jis accepla referimus de quorum fide non
slas valles, inter allissiinos utrinque montes pro- dubiiamus: sequius ac illi solent, qui rernin ipsa
fecius, ubi mililis apimandi causa multoties displosa rum , quas scripluriunt, rudes el ignari, ridiculas
ſuere lorienla bellica , Tebrisium accessit. Facil- nobis (ulinam sine fraude periculoque veritatis) nu
limuin hosti fuissel , his in angustiis cum tolo cum gas obtrudunt.
exercitu ad internecionem delere, si malurius de llac etiam æstale bellum adversus Maronitas ob
hac ejus proſectionc cognovissel. Osmanis adventu Turcos gistum fuit. lubabitant li populi monlein
intelleclo , Cadius sive juưex urbis fuga sibi consulit. Libanum , qui haud procul dissiliis ab urbe Syria
Tum cæleri , præsertim viri sexaginta in urbe pri- Phænices Tripoli ( Tarabolos ea Turcis esi ) , non
warii, variis cum istrumenuis musicis ili castra n exiguum ad spatium se porrigil. Religinem Chri
Turcorum ereunt: Osmani se basse, salvam liber- stianam profilentur, ac Maroni.is etiam patriarcha
lalen immunitatesque suas pacti , didunt, eumque sacrorum princeps est . Is habitat in monasterio
noctu cum suis in urbem , cæloroquin apretam nec Virginis Deiparæ , quod itinere med o montem Liba
ullis clanisam -muris, deducunt. Est in urbe saraium mum ascendentibus occurrit . llabent el llieroso
longe amplissimum , altera scachorum Persicorum lymis Maronilæ templum S. Georgii marytris, ubi
.regia ; euin interior ad Casminuin sit , quemadmo . vulgo vocantur Christiani cincti, sive zonarii, pro
dum aliqnoties alibi diximus . Hoc saraiun pro- pler longas latasque zonas sive cingula , quibus
pugnaculis Osmanes, intra diem tricesimi , egre- lilunlur . Ayllonus alicubi Maroninos dixil , et his
gie munir; arci absolutæ mille spachiorum , duunn- verbis eoruin meminit . Sunt in monte Libano Chri
que millium genizarorum , præter alios mililes , stiani degentes prope Tripolim , sagillarii pedites
præsidium imponit: machinarum denique bellicarum valde boni, circa 40000 virorun , Ili muloties frie
in ea inagnuin numerum , cum aliis rebus neces- runt soldano rebelles, el damna plurima Saracenis
sariis, relinquit. Inde Tebrisio copias universas intulerunt. Hactenus Aython's. Moronil's vicini
abducit , ac in itinere dysenteria , quinto post dia , fæ leralique suntTrusci, qui se profitentur esse re
711 JOANNIS LEUNCLAVIT 712
liquias illorum occidentalium Christianorum , quos A proximum in stagnum demisil: ubi noctu stiepl
imperatoris lleurici IV tempore , sub annum Chris ia- lus ingens pugnantium inter se volucrum in lofa
num 1099, dus Bullionensis 385 Golefridus in vicinia, seque mutuis conficientium vulneribus,
terram sanctam duxerit, el quorum usus opera tam auditus fuit. Egressi postridie milites, cives, agri
flierosolymnis, quam reliqua Palästina, potitus fuerit. colæ , lantam et anatum ei anserum copiam , ail
Gens utraque tam est numerosa, tali rei bellicæ Tumum , ad aerein exsiccandorum congesserunt, it
aldicta studiis, ut bominum jam ad 60000 facile diu lain opima sint victitaturi commode præla.
possint in hostem educere, qui majori ex parte pe Nam alii 100, alij 200, plures alii paucioresve
rilissimi sclopetarii sunt. Hos populos auno Ma- collegerunt maclalas al) se invicem volucres. Tal
bumetano . 981 (Chr. 1574) sullanus Selimes II dem e prato quodam spaliosissimo sublatis super
sub jugum miltere, sed frustra , conatus fuerit. lla- slikes alis , avolarunt.
que Turcis ex illo tempore libertati ac fortunis Sub finem anni, Decembri mense, Crot'n's in
eorum insidiantibus, nunc tandem vndecimo post finibus aliquot millia Turcorum a nostris nume
a11110 domili fuerunt ab Ibrahime bassa , Cairi vel ro longe imparibus ſuere cæsa . Periit inter alios
Ægypti beglerbego : qui de spoliis thronum regim basse Boznensis frater : cujus capul a ceivicibus
ex auro puro puto Constantinopolim misisse sulta- B recisum , missumque cum captivis quibusdam fuit
no Murati dicitur, ieslimalum sexies centenis aureo Viennam ad serenissimum Austria principem Er
rum millibus. Idem sultane , cujus filiam dudum beslum . Hic bassa Boznensis , el frater ejus ,
an.bit, et haud dubie duclurus lum credebalur, aliis- quem cæsum hoc conflictu diximus, nali perhiben
que saraii mulierculis misisse munera fertur, quo tur ex familia Mecheineris bassæ vezirazemis, cum
rum pretium ducenta millia sultaninorum aquaverit . quo nuplam fuisse suliani Selimis II Gliain , Mura
Anno 993 (Chr. 1588), Persis arcem Tebrisianam , lis sororem , superius ostendimus.
ab Osmane bassa superiori æslale munilam , ob- Anno sequenti proximo, nimirum Mahumeta
sidentibus, cum obsessi propemodum ad extre . no 994 (Chr. 1587 ) , mense Februario, nosiri Copa
mam rerum ognium penuriam redacti essent, nu :) ), arcem non procul siiam lacu Balatone, lum
Ferbates bassa , veluti perilus architectus, muni- temporis congelato, quo ires Turcorum begi convea
lionem novam c regione Tebrisii struere instituil . nerant, ex inopinalo adorti , ceperunt. Erant in arie
Gigaloglis autem bassa Casminum , quæ Persa- cum nostri eam invaderent, mille Turcorum plus
rum (ceu diximus) interior est regia , periturum minusve capita . Es his præter alios vilioris furtunr,
SC cum exercitu simulat. Dum hoc ejus iter impe- 190 nobiliores, cum 70 feminis, in poleslalem
с
diluri Persa , maximis cum copiis advolan !, simu- nostrorum venerunt : reliquis aut ſuga dilapsis,
lalione pugnie succursuin obse : sis, eæque res 011- aut sub lerra semel intra specus abdentibus. Equi
nes in arcem , cuin novo supplemento inilitum , generosiores adducli centum , prieda 40 nuine
invectie fuerunt, quaruin inopia laborabatur. mum aureorum millibus æstimala . De libus
Evdem anno magnus ille Chitainus chian, qui biegis , quos id lomporis illic fuissc diximus,
Uuu chan et Kezies bassa dicitur, Persarumque saugiacus Copanensis, Cara sive Niger Alis
scachis, quen Kiselein bassam vocani, novum in- caplus fuit, et Viennail prills , inde Pragam
ler se fædus pepigere, quo muluis se subsidiis ad ad Rudolphum Anguslum missus : aller sufoca
versiis Osmanidas ferendis obligarunt. Nam quod lus in loco subterraneo concameralo , quo se de
Taiari., oppresso Persa, proximum se fore polen- fundebil, igne vi tormentarii pulveris accenso ;
wa Turcicæ videret , cui plurimum es ruina lanti teriius sugælum benelicio servalis : qui cum
regis virium esset accessurum , quam fieri malur- deinceps Augusto mense , quemadmodum mox in
Time posset , obviam eundum crescenti malo dicaturi sumus , cum aliis lines nostros ingressus
censebat. liaque majoris etiam conjunctionis esset , quam hoc in loco captivitatem fugiendo
causa contractum fuit inter liberos utriusquc Do declinarat, istic in potestatem falali quotam casu
matrimonium , Tatari chanis filia , scachi Per- redactus, effugere non potuit.
sici filio nuplui dala . Simul elia . stipus Anno eodem , mensis Augusti die nctavo (fastus
Tieliis est Tatarus, ad usum Persä , lominum veteres Ungari retinent), quatuor begi Turciei,
se 20000 proprio ære lam diu contra Turcos in Sastavensis sive Zigelanus bassa , sangiacus Pel
armis liabituruin , donec bello linis ex voto Persi- scherius sive Quinquecclesiensis, et Horus ille
ci regis imposilus essel . ( aplivi loco suffectus Copanensis, quinque suorum
Junio mense bujus anni, orta quædain obscura millibus collectis intra lines nostros, versus Neni
Constantinopoli nebula ſuit : qua desinente locu- plbim , irruperunt: el payis aliquod cis et ultra
siis pluil, quie fructus omnes el arborum alsun- Limpacum , 386 una cum oppidulis (Germani
pisere folia . Diversum quid apud nos accidii anno marcias, cmporia Grzci vocanı), Moracio, Dobro
sequenti 1987 , Decembri mense, cum Croalinis in nacis ambobus, Resneccio, Tarnoco, septem ac
finibus, ad Wihiiziuni, Karuli archiducis Austria decem in summa pagis, repentina impressione obru
castrum , quasi nubes quædam anatuin el anse . lin , ac miseris utriusque sexus incolis captis, om
rum , aliquot sane myriadum , advolavit, seque nia depopulati diripuerunt. Ejus rei factus certior
713 SUPPLEM . ANNAL , TIRCIC . will
illustris prasidiariorum castri Canisani tribunus & mulli gravissime vulnerati, post exspirarunt. Gæ
Georgius comes Zerinus, comitis Nicolai, fortiter silam in ipso prælio quain deinceps, el in paludi .
ad Zigelum mortui, lilius, quanta celcriiale maxima bus ac silvis rexstincti, multo plures, et ad duo
polest, e castellis proximis aliquam militum manum , fere willia. Cap la casorum 400 pro more militari
cum suis subditis ex insula Jurakcosa, quæ inter eorum limilum , cum 600 vivis , Canisam dunlasal
Muam ct Dravum amnes esl sila cogit. Præterea relata. Potili præterea nostri 1000 ac 500, elamplius
proceres sibi vicinos, vigilantissimos Cisdanubiani Turcorum, equis. Eranl nostrorum pedites 1500, equi
5

Tinitis cuslodes, comilem Franciscum Nadasdium , les 500, ex quibus desiderati durlaxal undecim : 100 -
Balthasarem Bathianiuos baronem Gussingensem , nulli, sed pauci lamen , vulnerali . Præda cun captivis
itemque præfectum Copreinitzie Joannem Globiizium Christianis recepla. Non desiere nostri, juvanti
ei Joannien Fridericunu Trallmansdorlianum , Bandi bus etiam agricolis, ad aliquot dies fuga dilapsos
equitum præfectum , per suos, el per explosarum indagine quadam , vclut in ferarum venalu fieri
machinarum lesseras, hostilis irruptionis certiores sulet, eingere : quorunt quidem non exiguus nu
facil, ac suas tili copias sine mura secum conjuri- !!!Crus, vel investigantium studio repertus, vel sua
gall, hoilalur. Ili mox suis excitis, ad locum spontc, quod omveni evadendi spem sili præci
designatum in tempore convolant. Inde data diligen - sam conspiceret, nihil profuturas deserens latebras,
ter opera Turcorum uti reditum anticiparent, eos- in poleslalem venit.
que loco maxime idoneo, quasdain inter angustias Ei hactenus, in hoc quidem tempore, Turcicos
paludumi, quæ transeundæ ipsis erant, invaderent. Annales, adjecta rerum 77 propemodum anuis ge
starum expositione, continuare voluimus. De quo
Feliciter nostris lioc consilium cessil . Reversus cum
præda , magnoque captivorum , cujusvis ætatis el sane labore nostro , cuicuimodi sil, judicium lecio
sexus, Christianorum numero Barbaros, supra ris humani, candidi , et intelligentis ininime refor
Calzerolacum , ad unum a Canisa milliare, necdum midamus. Cxteros vel improbitatis el malilize, vel
dissipatis omnino tenebris, sub primum diei cre- ignorationis rorbo cxcutientes,
prisculum viriliter adoriuntur, manum conserunt, Manguri unius o'stimumus onines.
animose cadunt, omni armorum genere vulnerant, Veritati quidem certe. sluduimus, qua , velut
cedentibus instant, adversos mactant ; eo denique anima sua , si careat historia, mox in fumios alcal,
trepidationis ac desperationis adigunt, ut acinaces necesse est . Tesles idoneos, et auctores lide digoos
nostris suos ultro porrigerent, objicerent : itidem- habeo , cum magnificum et amplissimum virum ,
quc cæteris armis depositis, alii vitam ct incolu с Bartholomæum Pezzenum , Ciesarex Majestatis con
mitalem voce gestuque lamentabili deprecarentur, siliariuin , nuper ad Porlam Osmanicam missum
alii quacunque via possent, ju silvas ac salliis cum ordinarii legati munere : tum etiarn viros no
aufugerent, ipsisque se paludibus immergercut : biles el egregios, Paulum Rosam , Uugarum , beaic
ubi cum moribundi, quod viribus exhaustis , ulic- non ita dudum Constantinopoli mortuum , Nico
rius pergere non possent, opem hostis implorarent, laum Waunoldum Vratislaviensem , Hicronynum Ar
a nostris miseratione tantie calamitatis ipsorum conalum Leontorinum : qui Constantinopoli, cum
commotis, plures crepri servatique fuçrunt. In istic ipse peregrinarer, in augustalibus scriniis
coulliciu Machmutes Sangiacus Quinquecclesiensis, secretioribus militabant. llorum consuetudine
filius Alis bassx, prælio navali ad Cuzzolaros oc- quotidiana, planeque sincera , qui virorum opt:
cisi , de quo supra dicluni, quique captivus a mor- liorum candor est, multa me percepisse de Tur
le patris Romam perductus fueral, nostrorum in cicis rebus, ingenue fateor. Nec prætereundus
potestatem venit. Moliazicnsis, Smau begus, palus- silentio Matthias Pbarensis, Rudolplii Cæsaris 110
tris loci liausjiciendi spe, adacto calcaribus equo, siri ad Portam Osnianicami Dragomanus vel inter
dum deSixus bæreret in uligine , sclopeti per fron- pres ; ex cujus narratione pleraque de hoc decon
tem meiliam perilus iciu, occubuit . Sasuarensis D nali adversus fortissimam , vereque victricem hac
ba : sa , quo nomine diguitatis illustrioris Zigetanus tenus gentem Persicam bello gestis plene cognovi
appellari sc vult, una ciun bego Copanensi Cha- nius. 387 Quod si visum Deo fueril, diutius hanc
sale, fuga se subduxilc prælio, cum res suas jani nobis prorogare tilam , dabimus absolutam ali
desperatas cerneret. Copanensis prima post pugnam quando historian Constantinopolitanain , qui res
nocle, quoclam in sallu cberrans, cum aliis capa inde usque ab urbe condita , tam a Romanis, Grc
tus fuit. Zigelanus septimo tandem die pedes Brc- cis , Flandris imperatoribus, quam a sultanis Mu
senzam , fame alque animi dolore confeclus, evasil. sulmanorum gestæ, serie perpetua con este legen
Capli es hostibus fere 1300 , de quorum numero . - lür.

PATROL. GR . CLIX . 23
 1

715 JOANNIS LEUNCLATI 76

388 PRINCIPES MACHANENSES

CONTINUA SUCCESSIONIS SERIE

Cum Osmanidarum genealogia, qui ab eis originem ducunt.

LECRAC CYTLvDZEC. Cara Chan. Ogyz. GIOKELP, vel KYKELP. VERSAIOB. TOCTENVR,
Ciac Aga . Rakt Aga . BaisvnGER. Oicelyc. BAINDER. Cysve buga. Casi ELP.
SOLEIMAN Scach.
!
SYNGYASENGI , ERTVOVL , GYNDOGDI ,
1
GYNDys, qui et Gundus Elp. SARIGATI, qui el sidogdi. 1. Osman Gasi, regnavit anvis 29 .
1 1
AGDEMIR II , VRCHAN Gasi , an . 32 . Ali bassa.
1 1

Soleiman bassa, Gerlensis el Bolensis sangiacus, mortuus duobus ante palrem mensibus . II . Sultan MVRAT Chan
Gasi an . 32.
1
1
Stavs Zelebi , cæcatus a palre. IV . Balasit Gilderup Chan, lacvp Zelebi , strangulatus
andis 11. jubeote Bajasite fratre .
DAVT Zelebi, exsul apud Vngaros.
ORTHOBVLES, V. EMIR MYSTA- Isa Zele- VI MYSA VII. Sula Casan Ze- N. filia Dysme MYSTAPBA ,
cujus Annal. SOLEIMAN PHA Zele- bi , occi- regnavit tauMycua- lebi, obsi- missa Con- se cæsum prælio
Turc. nullam ancis 7 , bi, cæsus sus a Mu- annis 3112 Met Chant , dis loco strotipo- Temiriano Bajasi
mentionem regao in prælio sa fratre . occisus a annis 8. missus polim cum tis filium Musta
faciunt, sed exutus a Temiria Muchame Constanti- fratre Ca- pbam meoliebatur,
Græci tantum Musa fra- no. le fratre . nopolim a sane . De imperio cum
tre . fraire So Murate i dimica
1 leimane. vit annis tribus .
Tandem caplus ,
ZICHES , VACHAN Zele- N. filia, quæ VIII . Sultan Murat Mustapua Zelebi , Ni Muralis II jussu de
quem Turci, bi , profugit a el ipsa Con- Chan II, an. 31 . cææ Gecalus a fratre ..
sicut et pa- Fairis morte stantinop. pro. muri pinnis Hadria
trem non ad . Conslantinopo- fugit. nopoli suspendilar.
gnoscuol. V ;- lim
de Notas no
stras cum in
dice.
ALADIN Zelebi, anle IX . Sultan Myche- N. Zelebi, nalus ex Isuendiaris be
palrem morluus MET chan II, an . 30. gi filia, nominalus a baplismo Calix
Amasiæ . tus Osmanides .
Mvstapha, Carama- X. Sullan BAJASIT chan II, an. 53, veneno subla- Zemi, qui Gemes, Italica propuntiatione,
niæ begus ante pa- lus a Selime lilio. | pulsus a fratre , moritur exsul ju lialia.
trem mortuus. 1 1
SINAN scach , Cara- ALEM scach , MVCHEMET А сHMET Amasia Corcut pri- XI. Sullan N. filius Zemis, fa
maniæ begos, ante qui et Ala- præſeclus , occisus Magnesia mum Casta. Selim chan , ctus Christianus,
patrem moritur. ma scach : a Selime , præfeclus, monæ , post regnavit Rhodi vixit. Ea vero
ante pa 1 a patre le- Magnesia apnis 8, Capta, constans in
trem mis Mrrat Ze- ALADIN neno neca- præfeclus, mensibus religione Christiana
MVCHEMET ALADIN
Zelebi , Zelebi , sus ad fines jebi,profu- Zelebi, lus. 1 occisus a 8, diebus 8. jqerieclus est a sul.
tano Soleimane.
strangula- stran Persicos , git ad Is- profugii N. Zelebi, Selime ger 1
morilor. mano tra XII . Sultan
tus jussu golatus mailem So- ad sulta N. Zelebi , tre . N. et N. N. el N.
sultani Se. cum fra phinum num Æ- N. Zelebi , SOLEIMAN
limis pa- tre . VRCBAN Ze- Persam , gypti , cum patrue chap II , ao. fibi le- blja , ab
trui Pru lebi. cujus filiam mortuus libus pecali nis 47 . cali cum ducianti
Sæ . duxit uxo- exsul . Prusæ , jussu Cousta
palre.
rem . Selimis. nopolim .
MISTAPAA lècatus iu MvcHEMET A masiæ XIII.Sui- BAJASIT , victus a Selime fraire, fugil Zlangin CUANE
conspectu patris a mu- mortuus ante pa- lan SE- ad Persas, ubi strangulatus est cum gibbosus, RLA , Ru
stemis
tis . I trem , cui cbarissi- LIM chan quatuor filiis . Mustapha
bassä
mus erat , anno
Mvrat Zelebi, necatus Cbristiano 1
Jl, an . 8. Omer, Mirat, Selin , MICHEMET fratre nc
cato , sei. conjur .
1544.
avi jussu post patrem . psutrinters
ferit .
XIV . Sultan Murat chan III,regnare cæpit sub principium MYCHEMET, ALADIN, ZiAngir, Abdalla , Seleman .
anaj Christ . 1575 . Hos quiuque fratres suos sultanus Murales in
NVCHEMET, post circumcisionem able- Seliu, jamdudum mor ipsis auspiciis imperii, se pra senle skrälle
galus Magnesiam , ibidem adbuc de- luus. gulari jussit .
$ 11 .
 7717 PANDECTE BIST. TURCIC .
JOANNIS LEUNCLAVII
PANDECTES
HISTORIÆ TURCICA
LIBER SINGULARIS
AD ILLUSTRANDOS
389 De genealogia sultanorum , Osmanidarum ,
9 A Persarum , nomine Cossorassathi, fuit primus ausus
tum eliam , quid scach , gasi , zelebi , emir .
as
Ante omnia lectori duximus depingendam hic
seriem principum Machanensium , a quibus Osina-
nidas ortos , annales hi Turcici tradunt : cuni arbo-
re, quam vocant Genealogica sultanorum , inde
le for usque ab Osmane primo, ad Muralem hunc ter-
lium , .ejusque filium Muchemelem . In hac autem
genealogia relinui nomina barbara simpliciter, uli
pro.runtiantur a Turcis : quibus tamen in explica-
tione Annalium eaiu dare forman libuit, quam
Græcis probari video. Obiter etiam lector animad-
vertat, Uguzem vel Oguzen hic quarto loco poni,
a quo familiam hanc Oguziam Turci dictam aiunt,
tanz
quam Laonicus Chalcocondyles, Latine Galliceque ( liversa namque scriptura reperitur) a Turcis dicitur,
non magna cum interprelum laude publicalus, B quem Laonicus Orlogulem vocat, Osmauis patrem . Et
appellat tribum Oguziaw : viderique apud Lavni-
cum , Oguzalpem (licet confusis lemporum ra-
Lionibus) eumdem esse , qui Oyuzes Turcis vo-
calur. Oguzalpes enim dicitur, velut Oguz Elp, id
est Oguzes Elpius, vel familia nalus Elpia , cujus
in anialibus mentio lit in Vira Sullani Muralis II ,
anno Mahumetali0 849, sive Christiano 1544, quæ-
que ridelur eadem esse cum Oguzia . Præterea
Giukelpem nos rocamus, seculi . Gauderium , lin-
gua Turcicæ Cæsareum iutcrpretem , qui Turcis est
aliorum pronuntiatione Kukelpes vel Gukelpes.
Sic apud Vincentiuni Belvacensem corruple legitur
quidam Kiocay, pro Kioc Chan , pronuntiando vo-
cem Kioc unica lantım syllaba, qui alibi Gou Clan
B
dicitur : ut etiam Gukelp, el Gog Elp , pro codem
accipiatur. Quod nomen indicandum putavi, prop
ter appellationem gentis, quæ sacris in Lilleris
erstal, Scachi aulem appellatio, quie tribuitur So-
leimani, Ertueulis patri vel regum , vel magnorum
est principum, praesertim apud Persas : sicut apud
Hispanos Doni vocabulum in usu esi. Apud Jaco-
bum Fontanuin Tsaccus nomen est, quod vix ag-
noverit aliquis idem esse cum Scacho. Nec recens
boc esse Scachi vocabulum , vel ex eo patet, quod
apud Aythonum hac decimo quinto capile verba,
licet corrupte, leganur: Postmodum quidam rex
718
ANNALES .
Romanorum imperio rebellare, ac se ſecil impera
lorem Aşiæ nominari. Quippe vox illa Coşsorassath
mutanda prorsus in Chosroas Sach , quod Chosroas
Scoach, id est , rex Chosroes, enuntiandum . Obiler
hoc indicare propterea libuit, quod insignis histori
cus Reineccius, auctor editionis Ayıboni postremx ,
de Chossorassalh pulayerit Arlaxerxeın faciundum :
qui lamen 390 Agathiæ nostro nou Arlaxerxes
est, sed Arlaxares, uti Byzarus quoque noşter, V.
C. cx observationibus nostris adnotavit. Rursus
alibi apud eumdem Aythonum Solimau Sa , non est
.
Soliman bassa , sicut in Appendice sua Reineccius
opinalus est, seu Soliman Scach. Ertucul ei Ertucrul
Osmanem hunc dico , non Olmanem , vel Otoma
num ; itemque non Ounanidas, sed Osmanidas :
quod it.. postulet Arabicæ l'urcicæque linguæ pro
buntiandae ratio, cui Græca prolatio nominis, per
Thila litteram scripti , non adversalur : quando
istæc littera non Latinae T vel TA respondel , sed
ex usu Græcorum , gemino potius S, cum sibilo
quodam expresso . Sic enim Assmanem pronuntia .
vit Chalcocondyles, lion Athmanemi. Nec aliud
lioc Osmanis illius est nomen , quam Osmanis
bassie, qui ante biennium bello Persico periit. Orie
lian sanc miror Osmanem , qucm Ollomanum vo
cal, Zichi filium facere, lam Græcis, quam Turcis
repugnantibus. Gunduselpis nomen, qui el Gundus
a Turcis vocatur, idem prorsus est cuin Duzalpe
Laonici, per aphæresim , quam vocant, detractionem
que primarum litterarum . Et in margine Latini Lao
nici.ascriptum legitur hujus Duzalpis nomen aliud
ex alio libro, Judisalpes : quod ad Gunduselpem vel
Junduselpem propius accedit. Errat autem in his
Laonicus quod Duzalpem ponit primum in hac fam -
lia, qui Gundus et Gunduselp, krluculis filius : quod
Oguzalpem Duzalpis facit filium , qui ab hoc decimo
tertio gradu est inter ascendentes : quod Orthogulem
Oyuzalpis filium, Duzalpis nepotem slaluil , cuin
duodecimo gradu absit ab Oguze, qui est juler
 JOANNIS LEUNCLATTI 720
ascendentes, el Gunduselpis seu Duzalpis fuerit pa- A ribus in rebus animadvertinius : in litulis, officiis
ter. Osmon a morte patris annos triginta novem militaribus, provinciarum præfecturis, legibus, et
Mahumetanus ex annalium auctoritate vixit , sed universo imperio constituendo . Jam quod Bajazilis
viginti novein laulum imperasse scribitur : quod Gilderunis sive Lælpis filios allinet, in eis recen
i primis decem annis principalum acquisiverit, él sendis auctorum magna diversitas esi . Turci primo
constilueril. Sultani vomen huic ab annalium au • genitum faciunt emirem Suleimavell, quos equidem
clore non tribuitur, sed Murali primum nepoli, et sequor. El Soleimanes hic dictus fuit emir, aucto
abnepoti deinde Muchemeti : quod de hoc Muche . ritatis majoris causa . Nam entires appellati sunt
mete Theodorus ctiam Spanduginus adnotavil, Gazi præsides el propagalores iniperii Maliumelis, quasi
vero cognomen Osmani dalur, sicut el Urcbani lilio, superiores (Gulielmus Tyrius salsapas ser principes
Nuratique nepoli, quod strenuum inagnanimumque majores interpretatur) quos Græci amires et ami
militem signilical. Tu Urchane ( sic enim scrilen- rades vocaruni, de quibus 391 non recie vel am
dum ) notanda cum Ali bassa fratre concordia, l'es, vel amerades, vel admiratos, vel admirales, ve!
cum omnes alii , quorum de rebus Turcicis ex- admiraldos fecere Belvacensis, et interpres Cedrini,
siant scripla , dicant ab Urchane principatus initio
B et alii . Nec hodieque nomen hoc aspernantur ip i
sublatos fuisse de medio fratres duos : aperle re- Turcorum sultani. Laonicus vero post Jesum suuin
clamantibus hisce Turcicis annalibus, qui primum a majorem , quem simpliciter Isam Turci vocant (quod
Bajazite Gilderune Chane parricidium regni causa nomen etiain propius imitalus est Laoniciis lily o
commissum fuisse, necalo Jacupe Zelebi fratre , sexto, quum Jessen Brenezis filius, quem alibi Jesuit
qocent. Zelebis nomen , quod nobilem sigurificat, a vocal, scribit) quemdam Muisumanem nomine ponil.
Turcis arbitror usurpatum , ad imitationem Roma- Idem lacil primogenitum Orthobulem , a patre Se.
'norum et Græcorum , quorum li filios imperatorum bastiæ præfectum , ct ibidem ab hostibus urbe capia
Dalu minores nobilissimos vocabant , illi novellissi cesun . Turcici vero amales espresse traduni,
mios, voce nonnihil corrupta , sicut patet ex liistoriis, Sebastian emiri Suleimani filio natu maximo, a
inscriptionibus, numismatibus antiquis el fastis. patre datam fuisse : qui tamen a Temire capla
Unicam tantum hoc loco lubel inscriptionem , lidei Sebastia , non fuerit interfeclus. Plura de his alla
causa , licet in re manifesta , ponere : lum quoil luri deinceps in medium sumus, ad numerum no
pro se velas, jam nova sit, hoc est , recens primum larum 59 el 67.
inventa : lum quod antiquitatem nobilis urbis Tertii quidem Cyriscebelim patris Bajazitis suc
Austriæ Viennensis, quondam seu Vindobona' , seu C cessorem faciunt , cujus nomen nec in Turcicis
Vindoniane, quod magis probamus, insigniter il- commentariis, nec apud Laonicum reperitur, it
Justrel. Eam inagnitici equitis DN . HIERONYMI BECK fictitium plane videtur. Eum dicunt a Temire fuisse
A LEOPOLDSDORF, Casar. Majestatis Canceræ aulicæ caplum , scd e custodia tamen evasisse. Laonicus
consiliarii, studio l berali debemus : qui columnæ autem scripsit, prælio Temiriano captum fuisse
fragmentum veleris, quæ integra Milliarium Roma Mosem , qui videretur reliquis præstantior robore.
tum fuit , in vinea quadam , haud procul a Sancti Proinde Temir eum circumduxit, el secum in
Marci nosocomio , ad unum a Vienna iapidem , le- castris habuit, victum ministrans. Postea Laonicus
perluni cum intelligeret, operam dedit ut doinum hiec subjicit : Temir Cheriam properavil, Bajazi
suam deporlalum , posteritati conservarelur. Ejus lem et filium rjus secum vehens, cujus parvuil
inscriptionis hæc verba sunt litteris expressa nobis respectum egit. Proinde in patriam regionem fuga
familiaribus. Nam ductus earum , quales in arcbe- erasit. Denique tertio repetit Laonicus initio quarli
Typo conspiciuntur, hoc qnidem tempore dare nou libri, Mosem dimissum a rege Temire, mari ad
pluimas. regionem patriam rediisse . Similis est conlusiv in
IMP CES
minorum valu Bajazitis filiorum mentione. Nim
P LICINIO) CORNEL D Laonicus el Jesum minorem comniemorat , qui
VALERIANO NOBILISS .. nusquam ill annalibus Turcicis reperitur, el ultimo
CES .. 'KINCIPI inter omnes loco ponit Mustaphiam respiciens ( il
JUV .. NTVTIS VA ..
ET PONTES VETUSTA arbitror) ad illuin Mustaphain, cui Dusmis cogno
CONLAPSA RESTI men a Turcis datur, quique Bajazitis se filium
A VIND .. MP
II .
mentiebatur. Atqui diserle Turci traduni, mini
mum nala fuisse Casanem Zelebim , qui lempore
Intelligitur autem nomine uobilissimi, juventu- calamitatis paternæ fuerit adhuc ætale tenera ; nar
lisque principis, minor natu frater Gallieni Au- ranique deinceps ab emire Soleimane fratrem
gusti. Sic igitur et Turci Zelebes suos dixere, bunc natu minimum , Casanem Z lebim , fuisse
quanquain in annalibus his animadvertere liceat, Constantinopolim missum , ut obsidis loco ibidem
Muchemetis secundi, cl successorum filios non essel . Laonicus etiam alicubi Jesium ninorem ,
amplius Zelebes, sed sultanos cepisse nominari.facit minimum natu , el Constantinopoli baptiza
Cæterum esse Turcos veluti simias quasdam Ro- tum ait : de quo sane vero fic simile, Jesam li
svågorum Græcorumre, quibus successerunt, plu- 11orem Laoniei, esse illum ipsum nalu mini'n um
12' PANDECTE IIST. TURCIC . 722

Bijasitis Glium , quem annales Turcici Casanem A lant. Quippe solent iis nominibus, quæ á gemina
Z : tebim vocant . Error Sansovini duplex Osmawi- consonante incipiunt, lilleram 1 , 392 vel V Gallia
darum in arbore, quo Sultanus jam superstites a com prar ponerc ; verbi gratia , cum pro Scendere di
Cyriscelebi propagat, et Bajazitis ex. Cyriscelebi cunt Iscchender ; pro Scodra Iscoilara ; pro Scopia ,
nepolem facit Muchemetem primum , tam mani- Uscopia. Frequens vero in annalibus hisce mentio fit
ſeslus esi, nullius ut refutationis indigeat. Alis Isvendiaris , quod cognomentum principibus illis
vero , qui Constantinopolim et ipse profugerit, datur , quorum erat ad Pontum Euxinun dilio , in
nulla Turcicis in annalibus mentio. Reposuimus ipsa Ponto provincia , ricinaque Paphlagonia. Chala
ctiam suo loco germanum illom , et natalibus opera cocondyles quemdam ex eis nominat- Ismailem , Si
nostra nunc restitutum , Bajazitis filium , Musta- nope principem , et alibi principem Sinopa el Cas
pham zelebim ; qui ut Temiriano prælio, sic etiam lamonis , amicum et socium Mosis. In nostris au
hactenus ex Osmanidarum stemmale , haud scio tem annalibus hisce legitur , Isvendiari ,Temirem -
quo fatali casu exclusus, periit : locum ejus in- Chanem vel dedisse, vel ademptas a Bajazite re
vadente Mustapha, supposititio Bajazitis filio , stiluisse, Castamonam , Congerim , Caləzugen. Idem
quem Annales hi Dusmis appellant cognomento. narratur hospitio Musam excepisse, clamque se
B
De Sauze jussu patris excæcato, nullum in anna cum habuisse, cum ab emire Soleimane fratre bello
libus verbum . Nomen Sauzis illud est , quod So- peteretur. Notanda quoque verba Laonici,cum ait .
leimanes hodierno veziri azemi adhuc puero de- Scenderis, qui Sinopen regebat, fuisse filium Is .
disse fertur. Siaus enim bassa vocatur, cujus sllo mailem . Quippe legendum puto Spenderis, non
pra quoque aliquories in supplemento annalium Scenderis , licet mihi nomen Scenderis non sit.
no -cro ſacta mentio . Quosi autem Sauzi a Reinec- ignolum. Pan.leratiæ satrapiam quod allinel, es
cio Taures filius attribuitur, qui exsul in Ungaria ad Pontum Euxinum civilas , in Ponto provincia,
vixerit : et quod idem dat Mustaphiæ supposititio quæ hodie Penderachi dicitur ; co posila situ , ve
filium Davidlem , ex auctoritate Joannis Basilii Teris ut lleracliæ Ponticx locum occupasse videa
lleroldi, qui el ipse diu exsularil apuil Ungaros : lur. Ab hac si dicti non sunt Splenderes, Isven
errore quodam faclum , ex vitiosa scriptura, et diaresve begi , quos alii Spender aut Sponderbeios
lleroldi hallucinatione, profecto . Non enim Trures vocarunt, salıim Spenderes oppido regionique
apud Chalcocondylem legi debet , sed Tautes, nomen dedcre. De his et alia leges infra , numero
tribus syllabis, quod nomen est Taut vel Daul , 13. Nunc ad Osmanidarum genealogiam ut redea
quemadmodum nostris in annalibus Dant bassa c mus, equidem non abs re dubito, an duos et
legitur, sub imperio Bajazitis secundi . Et Turcis illius Sphenderis ilia Murales susccperit filios .
Paud dicitur, qui David Hebræis. Hic ergo Taules Laonicus certe duniaxal unius mentionem facit,
vcrus esio Sauzis filius , aller autem Dismis Muse quem Cambrinjus appellat Calapinum , a cogno
tapha Glius David , cen commentitius, expungitor. mento potius, quam nomine proprio . Nam Cala-...
Perperam deinde traditur a nostris, Isam sive Jo- pinus vocabulum corruplum est ex Zilebi, de
sram , sive Jesum majorem , a Musulmane, qui cujus significato stipra monuimus. Alii Chialapum .
Turcis est emir Soleiman , occisum : cum ejus dixere, quod ex eodem zelebi facium parel . Major
neeis culpam Turcorum annales in Musam , sive aliorum opinione, qui duos faciunt, Tursines ala
Mosem , fratrem alium , deriveni . Volunt etiam lis mense decimo octavo necalus ( lit aiunt) a
nostri , quos Reineccius in Osmanidarum stein- Muchemele secundo, nomen habet insolens, et inia
mate sequitur, Muchemetem secundum fuisse na- cognilum Osmanidarum familia. Per me tamen
lum ex Irene, Georgii Bulcovizii, Serviorum des- de his, ut quilibet arbitralu suo slaluat, licet. Si
potæ, filia . Falsum hoc esse, maniſeslo patet ex milius etiam vero , siquidem omnino fuere duo
fratres, Muralis ex Sphenderina filii unus post al
annalibus hisce nostris, et annorum suppuratione.
Nalus enim fuit Muchemetes anno Turcico 833 D terum tam brevi temporis intervallo nali , puerum
(Chr. 1430) . Afurates autem duxit frenen quinque natu majorem oclodecim mensium deporlalum
post annis, Mahumetano scilicet 838. Non ergo fuisse Constantinopolim el Venetias, ut servarr.
poluit Irenes esse filius Muchemetes. Præterea non lur, quod Gajfræo placet , quam . sex mensium
potuissel ex Irene natus initio regni plures ætatis infantem , quod Reineccio . Cæteruin inter Bajazitis
annos habere, quam sexdecim ,1 cum tamen con- secundi liberos, nec Alim Capha satrapam , nec
stet imperare cepisse natum viginti unum 'plus Muratem satrapam Trapezuntis posui , tum quoil
minus annos. Nec Irenen fuisse dictam Georgii Menavinus, lestis vculalus, lorun non merninerii:
despotz Glam , sed Mariam ,' ostendemus infra, lum etiam , quod Trapezuntis præſecluram Seli
numero 96, quem locum lector cum hoc conjungal. mein obtinuisse , nostris ex annalibus, el ipso
Quem porro Sponderbcium , nobilem in Panderatia Menavino constet, indequc Capham transmisisse ,
Satrapamex Ænea Silvio vocal Reineccius, palrem cum de occupando imperio cogitaret; quo sc non
secun la Muratis secundi conjugis, Spenderem di- contulisset , si fuisset istic Alis (raler, conatibus
ctuin legimus in edito Laonico ; quod nomen idem haud dubie Selimis obstiturus, qui aliorum fra :
est cum Sphendere , quem Isvendiarem Turci appel- Trum impcdimcnta meluens, hoc ipsum iter arri,
723 JOANNIS LEUNCLAVU
pueral. Asiatico magis compendiario , minusque A propter illius Græci virtutem , fortiaque facinora,
dificili , relicto. Zemi fuisse filium , tradit etiam
secretarius Sigismundi Malatestie , qui multis in
Græcia tunc et Asia gestis rebus interſuit. Forli-
nam hujns, el liberorum , memoriæ prodidit Span-
duginis, sed romira non exposuit . Vide quæ infra
rotabimus, capile 155. Sulianum Soleiinanem ,
Selimis Gilinm , secundum voco, non respectii So-
leimanis, Urehanis filii, qui non sultanus , sed
sangiaens duntaxat fuit, nec patri succedere po-
cuit, cum ante patrem sit mortuus : sed ratione
illius emiris Soleimanis, Bajazilis Gilderunis filii,
sultanorum in ordine quinti, quem perperam alii
Diulsumanem vocant. Denique monitum lectorem
volo , me hac in genealogia nolasse sultanorum
annos , quibus imperarint, Mahumelanos : qui qui . Briar, exiguam ipse jacturam facics, amisso dun .
dem ad antros Christianos qua ratione redigi de.
beant, paulo post exposituri sumus . Cielera hujus
genealogiæ , prolixioris explicationis haud egent.
Unum duntaxat hoc addo, liquere de hac serie
Sultanorum Osmanidarum , bactenus regnassc
sultanos duodecim , linea directa , filiis in palrum
loca succederilibus : duos vero, videlicet emirem
Solcinianem , el Musam zelebim , ex Transverso
irrepsisse, nullis in imperio post se relictis liberis:
quol vaticinii cujusdam antiqui causa dissimulare
non debui , cujus exilum fortasse landem aliquando
videbimus.
1. De origine sultanorum Turcicorum ,
с se contulermi. Quippe volebat res istic suas cum
Equidem nihil hactenus inveni memoriæ pro-
dilum aut plenius, aut verius , aut sallem similius,
de originc sulianorum Osmanidarum , quam quod
hic in Annalibus legitur. Facere tamen non pos-
sum , quin lectoris causa , cognoscendi res Turci-
cas studiosi, quædam hoc loco subjiciam , a Theo-
doro Spandugino Cantacuzeno tradita. Narrat is,
se quanta maxima potuerit diligentia conquisivisse
scriptores rerum Turcicarum , qui originem Os-
manicæ familiæ relulerint in lilleras , deque his
Lanilem intellexisse : principium hujus extitisse
quibusdam ab armentariis, natione Tataris, ex
pesleritate cujusilam Oguzis. Mullas enim Taiaro-
rum familias id icniporis, cum sultanus Aladines,
Iconii princeps, rerum in Asia minore potiretur, D domi suæ quæsilus , forte lunc aberat, excursioni
venisse quæsitum sedes sub Aladinis imperio :
quas inter et ista fuerit. Aladines autem gravia
bella gerebat, inquit, adversus imperatorem Con-
stantinopolitanum , qui erat ex familia Comnena .
in hisce bellis accidit, ut quidam eques, natione
Græcus, vir magnanimus el bellicosus, in omni-
bus duellis contra quosvis superior 393 eva-
deret, atque inter alios eliam quemdam in pri-
mis sultano Aladini charum , prælio singulari
vjelim , occideret. Aladines magno cuin animi do-
lore conversus ad suos : Quis vestrum , ail , con-
gredi cum hoc ausil Christiano, qui lot hactenus
cx meis, et nunc præsertiin vel maximie familia-
rem hunc mihi de incdio sustulit ? Cum autem
7.4
territis omnibus, nemo cum hoc dimicalurus cer
lamine singulari prodirel, landem armentarius
quidam ex posteris Oguzis, quem nemo scriplo
rum Turcicorum alio quam Delis nomine , prople
rea quod stulte lcmerarius, el inlinæ conditionis
homo fuerit, appellal, Aladinis in conspectum ve
niens, vindicaturum se profitetur injurias ab illo
Christiano loi viris fortibus illatas. Quibus auditis,
mirum sibi videri dixit Aladines, ex suis tot mi
litaribus viris reperiri neminem . qui sua causa
lot neci dalas animas ulcisci vellet, präler unum
hunc stultum hominem . Is vero iterum : Obsecro
le , princeps , inquit, ut pace iua cum boc mihi
Christiano pugnare liceal . Quippe si maxime mo
taxat homine stulto. His dictis , impetrata pu
gnandi licentia, quamvis ægre permoveri se pa
teretur Aladines , ut ei cum altero congrediundi
potestatem faceret, prodit in hostem , manibusque
cum eo consertis , strenue dimicando victoriani
tandem apiscitur. Aladines, vt hominis virtutem
aliquo præmio remunerarelur, ei villam Otomanzi
cam dono dedit ; a qua nonien Diomanorum , De
lis hujus posteri sumpsere. Cum enim per eam
quam diximus , victoriam , nominis sui famam
longe laleque propagasset, non ipse lantummodo,
verum etiam complures alii , quos e Talaria ve
nisse memoravimus, habitatum in Olomanzica pago
aliis sibi communes esse : qua de causa sullo
propc negotio perfecit, ut eo sponte sua magnus
hominum concurrerei numeris, ipseque pagus in
clementum non exiguum caperel. Et quia Chris.
tianorum in iis locis excidium, a suis profecturum
posteris, prævidebat , etiam durantibus induciis
>
excursiones in pagos Christianorum faciebai, eos
que direptos ferro et igni depopulabatur. Primus
ex his pagis Dimbos appellabalur, quod nomen
lingua Turcica fidei mutationem significat, quam
revera successores ipsius introduxerunt. Aladines
intelleclis hisce Delis rapinis , misit ex suis, qui
eum arcesseret. Nam ægre ferebat, hæc ab eo pa
cis et induciarum lempore committi. Delis ab illo
novæ intentus, gua paguni occupavit, qui Sar di
cirur. In itinere, quo domum cum præda reverte
balur, a suis ei significatum fuit , Aladinem mo •
leste ſerre, quod per inducias ab eo Dimbus, aliique
payi capli ſuissenl ; ideoque misisse , qui coram
Aladine Delin juberet comparerc. Delis hoc co
gnilo, mox secum statuit prius, quam cum præda
comum rediret, Aladini se sistere , quo suam illi
demonstrarct obedientiam. Id conspicatus Ala
dines, culpam Deli condonavit ea lege, ne dein
ceps vicinis molestus esset : ac relinere sibi man
cipia jussit, e Sari pago rapla ; cujus a pagi no.
mine derivala creditur ab aliquibus deinceps Ge
nizarorum appellatio, quæ Turcica lingua juvenes
125 PANDECTE LIST. TURCIC .,
e Sari pazo signiſicct. Præter ista , nihil ait Span- A recuperatæ a Michacle Palæologo, historiam se
duginus exstare de hoc Deli memoralu dignum : xaginta plus minus annorum descripsit, sultanos
nisi quod historici Turcorum tradant, eum sultani Nusulmanorum ,'Iconienses , Aladinis posteros ,
Aladinis jussu veneno sublatum fuisse , nec ab Azatinem et Jatklines duos , Persarchas appellat,
illo tempore de hac familia quidquam recitari quod e Persia profectis in ea minoris Asiæ loca
posse, quod opera: pretium sit, donec tandem pri- populis cum imperio præessent. Idem observare
mus Turcorum sultanus Osman in iis locis prin- licet, ab aliis etiam fieri Græcis historicis. Au au
e'palum constituere cæperit. Hæc prima de Osma- tem ex Tatarorum regionibus, et quibus tempori
nidarum origine Spandugini natralio est , cujus bus, in Persiam comunigrarint, hic exponi non
lides penes auctorem esto. Deinde subjicit sulta- esl necesse, ne nimis excrescat commentatio .
9

frim Muchemelem , qui Constantinopolim cepit, 2. Aiem , Padiscach , Sultan .

nullo modo unquam admitlere voluisse narrationes
Quod Oguziorum familia successione perpetua
illorum , qui familiam Osmanidarum a Tataris rerum apud Parihos polita fuisse dicitur , id his
armentariis ortam lraderent : cum ipse referret
ſere verbis in archetypo Turcico legitur : De stirpe
originem ejus ad Comnenos imperatores Constan B in stirpem fuere Padischachler in Aiem. Quæ
tinopolitanos. Aiebat enim , in iis bellis quæ gesta
verba ut intelligantur , sciendum , a Tureis Aiem
fuerint inter imperatorem Comnenum , et Sulla Vilaget, vel Aiem Memleket, vocari regionem
non Aladinem , quemdain magnæ nobilitatis ac regnum Persarum ac Parthorum : Padischachler vel
virtutis virum ab Occidente se contulisse ad Com
autem numero multitudinis , a singulari Padi
nenuin , ut ei militando subsidium ferret. Eum schach , esse supremos principes sive Scachos , ile
przelio quodam in hostem fortissime dimicantem , qua voce paulo ante dictum. Rectius enim Padi
confossum ab hostibus equum amisisse. Tum im- schach interpreteris Pantocratora, velut haben :
peratorem Comnenum fratris sui filio, cui nomen
lem universum imperium , regemque reguin, quam
esset Isacius, mandasse ut ex cquo descendens ,
si vocem sultani sic explices, quod Cedrinus fecit.
eim viro illi forti traderet . Qua quidem re faciam
Isacius insignem sibi ralus injuriam , desperabun Etenim qui Turcis sullanus est , Græcis hodieque
dus ad sultanum Aladinein se contulerit, ac vocem hanc lingua sua reddentibus, Aphentis
rejecla desertaque fide Christiana, Mahumelanara
vel Megas Aphentis dicitur : corrupto nonnihil,
ratione pronuntiationis , antiquo vocabulo auévens,
religionem amplexus fuerit. Hinc Aladinem ei fi cujus est noua significatio. Laonicus libro nono
liam suam dedisse uxorem, dotisque nomine mulla G Muchemeli secundo titulum hunc tribuit. Planeque
prædia cuin pagis assignasse : quos inter etiam nostris etiam Turcorum princeps, in quotidianis
Otmanzica fuerit. Adeoque statuebat sulianus Mu
sermonibus,qnod
chemetes, ab hoc Isacio sultanum Osmanem , qui appellatur ; nunquam aliter,
quidem quani il grand
fit imitatione Signor
Turcorum
pater et auctor est stirpis Osmanidarum , originem Græcorumque . Ne dicam Aythonum Armeniun
duxisse . Hactenus a Spandugino tradita duximus
commemoranda, de quibus integrum lectori ju quoque tradere, sullanum Agarensis signilicare
dominum . Quod aulem apud Chalcocondylem
dicium relinquimus . Sane reperitur apud Græcos Parthi et Peræ dicti leguntur Arzamii, ex scri
historicos, ac præsertim apud Nicetam Chonialen ,
enlio Comneni apostatæ , qui tamen non Isacii , ptura vitiosa profeclum puto. Nam Azanii vcl
Azemii rectius scribentur, quod idem est cum
seil Joannis nomen habuerit. Quippe cum Joannes
Comnenus imperator , quem Calojoannem non Aiemiis propter affinitatem litterarum I , G , el 2 ,
ante litteram E positarum , etiam apud Italos el
forma, sed bonitate vocabant, in obsidione 394
Neocæsareæ diutius hæreret : Joannes Isacii se Gallos. Geufræo, qui Azamiam diciam vull ab As
bastocratoris, fratris ejus filius, tali quadam ab sambego (quo nomine alibi vocal, quem Usum
Chasanem Turci dixere) sicut a Caramanbego Ca
imperatore patruo irritatus injuria, qualem Span - Dramaniam , per me quidem , ut ita sentiat, licet :
dugibus exposuit, fæde transfugit ad sultanum
Isoniensem , simulque musulmanissavit. Hanc for quando libere quivis opinionem suam proferre
lassis ad historiam vel Spanduginus, vel Muche polest. Nam tametsi non abs re quis objecerit dis
metes respexerit. Ac Muchemeti quidem, longe similitudinem vocum Aiem el Chasan, lamen pluris
omnium mortalium ambitiosissimo, natales majo hoc faciundum , quod idem sibi parum aļibi con
slai, dum ait ab Aramo, Semi F. Nobæ N. Syriam
rum obscuros displicuisse, non mirum est : ideo
que facile crediderim , ab eo quæsitam fuisse de
diclam Azamiam , quasi Aramiam . Non enim pal
rum a Persis, et Parthis, Syri distant : ut non im
industria quamdam suorum ab origine magis il
lustri commendationem . lloc tamen minime si merito quis Geufræo proverbiim velus Græcum
lentio prætereundum , Turcos, auctorum bonorum
objecerit : Sunt separati fines Lydorum et Phry
guna
consensu , non e Tataria , , scd Persia , pulsos a 3. Chan , Ulu Chan , Hunggiar , luncher, Seriphe,
falaris, in Asiam minorem commigrasse. Qua de Chaliſe , Chilaia , Chorasan , Belch , Machan ,
causa Græciæ Prætor meus necdun elitus, qui Taluri.
Constantinopolcos a Flandris caplæ , rursum quo Qui Turcis csi Zirgis Chan , Bervacensi est Chine
 727 728
JOANNIS LEUNCLIVII
gis Cliam , quod idca est pronuntiatione Gallica . A sírorum Augustorum respondere volunt, quo se ime
Ex Pachymerio, cælerisque Græcis,non Tzinkis, prralores Carsares appellant. Et primum eo tradunt
vel Tzincis, sed Tzingis Con scribi j ehel, ratione 1:SSM Muchemelem secundum , post caplam Con
pronuntiationis usitate. Extat liber. Aythoni Ar- slaniinopolim , sedlem orientalis imperii, quem
venii, qui ct Curchinus vocalur, et' Antonins cre- imitali smt Bajazites filius, ei Selimes nepos. Qua
ditur a quibusdam fuisse dictos post simplum de causa , partim ut ambitionem , partim ul super
monasticum babitum : cum Ayllonus idem videa- stiliuncm eorum , ab csi suillæ abhorrentium , irri
lur assc cum Antonio : et Curchinus as:inclo Jerel scachus Ismail primus, a quo Sophinorum
Georgio facium nomen sit, quemadmodum Cur- apud Persas profectum nomen esi, præpinguem
chini vel Corgini dicuntur criam hodie Gcorgiani , alera porcum solebai, cui nomen ejus Turcorum
qui Armcniis vicini a sancti Georgii veneratione indebat principis, qui tinc rerum potiebatur : 110
lieli pulantur Georgiani, sicut a sancio Jacobo vel Hunker Bajazit, vel Hunker Selim appellaretur .
Jacobini el Jacobilæ, quorum patriarchæ nomen Denique Seripharum ctiam titulum sibi tribuuni,
vitiose scriptum legitur apud Marcum Paulum Ve. et Chaliſarum nomen ne hodie qnidem vitant, velut
nelum lacelich , pro Calolicli , qui Catholicus est . inviiliosum , potiusque competens edilis Malumelis
Is Aythoni liber nomen habet Zingis hujus non- sanguine, quero admodum Reinerus Reineccius,
B
nihil immutalum , videlicet Changis, unde Cangius amicus noster putavit. Nam hic quoque Vurales co
etiam Can ab aliis vocalur. Chanis vel Hanis (as- scornal titulo in litteris ad imperalorem nostrum ,
piratione forti) appellatio perquam usilala Persis quarum exempla vidi, et superius de boc a nobis
rt Tataris est, apud quos reges el principes, etiam notala quædam sunt in expositione causarum de
irinorum (ut dici solel) gentium , Chanes dicuntur: cennalis hujus belli , quod inter Sophinos ct Os
rerbi gratia , Kerai Chan , Crimski Chan , Precop manicos adhuc gerilir. Diximus enim , Chaliphis
Chan, Nogai Chan , Schewhal Chan, Maxud Glian , noinen significare vicarium , vel successorem , ve!
el alii , quorum in Annalium quoque Supplemento liæredem prophetie Mahumetis : el Osmanicis per
facta mentio . Sic etiam inter Osmanidarum majo- suasum esse, principem suum esse Chaliphen hu
res in genealogia quidam Cara chan legitur , jus sæculi. Secundum Chaliplien, proximusest Se.
quo significatur rex aut princeps niger. Con -imili riphis locus, Sic enim el Cedrinus, el Zonaras tra
ratione filii principum Chanoglani vocantur. Repe- diderunt, Seripbis nomen apud Malumetanos eam
ritur in bistoriis Grævis et Latinis nomen Chagani respectu Chaliphæ rationem habere, quæ fuerit
395-399 Avarur, quod idem est cum hoc Chan apud Græcos olim syricelli ad palriarcham , cum!
mortuo patriarcha,
vel Chahan . Nam Avarum sive Chazarorum patria c collocaretur, mox in ejus solium syncellus
loc die vero nolum , quanto sint apud
Chorsoucsiis est Taurica , qu : x liodicque suos habet
Chalanes : Maximus vero Talarorum omnium chan Mahumelanos in honore, qui recta linea lam a
cui : 11 | jccti suni Chanes cæleri, quiquc Chilainus propheta Mabumele, quam ab Ali , Mahumetis ge
appellari solet, uli stalim dicturi sumus , excellenti:c nero , descendunt, aut se linguni descendere . Di
causa , qua cunctis aliis præstat, Ulu Chan nomi- Turcis Tatarisque Seithi vulgo dicuntur, Arabibus
natur, hoc est, magnis, rel potius excelsus Chan . autem Seriphæ : quos masima sane veneratione
Unde facium , ut Spanduginus et Jovius Chapem a ne observantia cum prosequantur, eliam ipsi
interprelentur imperatorem . Turcici , quoquc Sul- sultani Seripharum appellatione velut augustiores
lani post Osdianem Gasim , se Chanes dici voluerunt, se redilerc volunt. Ad Talarorum Chanem ut re
lit ex genralogia paret, idque retinent in bodiernuin deam , traditur a plerisque omnibus, bic Zingis
usque diem . Solet cnim , more majorum , Murales Chan in primis claruisse anno Christiano 1202, vel
iste terlius boc uti plerumque titulo : Sultan Mural 1205, quo tempore Talari jugum Indorum , hoc est,
chan , bin sulian Selim chan , elinuzaferu daima ; ejus regis , quem ab aliquot jam sæculis Preteja
lioc est , Dominus Muralesrex , domini Selimis re . Dom sive presbyterum Joannem vulgo vocamus
gis filius, victoriosus semper. Quibus in verbis ob- cxcusserunt. El exslaut pleraque de his rebus a
servare licet obiler imitationem titulorum , quibus Vincentio Belvacensi, cu Marco Paulo Veneto, me
imperalores nostri , veteres et recentes , vocare sc moriæ prodita , lectu non indigna . Chitaia (quam
victores ac triumphalores, semperque Augustos , itidem Joannes de plano Carpi , qui vixit anno
consueverunt. Sed hos titulos aliis interdum ad- Christiang 1248, legatus ad illa loca missus a papa
jectis nominibus augent, in quibus sunt Emir, de Romano, Kithai vocal) Laonico Chataia ; Chitaini
M110 soperius dictum , et paulo post dicetur nuniero Talari , Chatwiùæ dicuntur, et vero est simile, Chie
esse
14, el Padiscachi, quoil itidcm explicatum : et Mu- las Ptolemri, et Chatxos Ariani, hos ipsos
sulmanorum Padiscach , quo nuper Murates usus Chitainos horum Annalium , vel Chalaidas Chalco
rst in litleris ad ordinum regni Poloniæ comitia , cordylis, vel Marii Nigri Chatainos. Chorasanis
creando rege, missis : et Huncher vel Hunker, regionis nomen ne hodie quidem obscurum est,
quod Spanduginus scripsit Condichiar, Ludovicus er recentioribus historiis : populos ipsos Jovius
! jassanus Jadrensis Chunchier, cum Talico modo Corarenos vult dictos antiquilus. Cedreni verba
rectius exprimatur Hanssiar, la proprie tiulo 00- sunt in Justiniano Rhinolmito ; subjugata fuit ab
729 PANDECTE HIST. TURCIC. 730
Arabibus ( id est Saracenis) elian Persis interior, A Aladinis habuerint nomen , Osmanidas onines Ala
quæ Clorosan dicitur . Chorasan ab Ortelio Cbaras- dines vocalos, céu cognomento quoilam , aut digni
san scribitur, ct Belch tam urbs, quam regio talis appellatione. Similiter cl alius restat sci'ni
Chorasani vicina, Balch eidem es!, versus Tala- pulus de eo, quod aildit, videri quemdam ex Gia
riam tenilens ; quam annales nostri Machan vocant, zadinis liberis Ala :linem nominari, qui Chalcocon
urbi regionique communi nomine ; haud scio num dylæ sit Germianus . Nos de begis Germianis silo
eadem sit cum illa , quæ Macran ab Ortelio dicitur, loco dicluri sumus. Ibidem Sivaslam scripsimus,
versis sinnm Persicum , et mare Rubrum sita . quæ vulgo Sivas, quasi Sivast , urbs Armenia
Talaros scribo, non Tartaros, tum quod ila dicti (minorem intelligo) secundum constitutionem Leo
sint a Talaro ſtumine, cujus accolae Sumogli vel nis Augusti de ordine thronorum , qui Constan
Sumongli dicuntur, hoc est Mogli , vel Mongli, tinopolitano patriarchæ subjecti sunt, quam manil
Talarive aquatici ; lum etiam ex auctoritate Saxo. scriptam habemus. In hac Scbastia vocalur, et
num nostrorum , cisque vicinorum , qui Tataros Camachus ei vicina staluitur, quam idem Leo facit
appellant, et Græcorum quorumdam librorum , quos archiepiscopatum sive metropolim Armenia . Ke
manuscriptos habeo ; in quibus est Prætor ille mach hodie nominator, etiam Turcicis in annalibus
Græcie noster, et Pulologus, qui ubiqne Tataros B expressa voce. Apud Laonicum in Bajazite Lætape
vocant. 400 Adde testimonium veteris epigram- tamaca vitiose legitur. Vide notata deinceps capite
matis, ante trecentos annos Ottocaro regi Bohemia 204. Libuil autem hæc eam ob causam indicare,
posili ; qui a Rudolpho imperatore cæsus inter quod Ortelins varias , et inter se dissidentes opinio
auxiliares Talaros Comanos hoc epitaphium , yer- nes de Sebastia proferat : aliis eam non procul ab
sibus factum Leoninis, pro illorum more temporum Euphrate staluentibus, aliis in Cilicia : CII Ar

habuit, repertum in libro Annalium Austriacorum ,
manuscripto, quem magnificus dominus Hierony-
laius Beck a Leopoldsdorf utendum mibi pro sua
humanitate concessit :
O rex Ollocare quondam pugnasti honeste.
Nunc stas in pannis depicius cum Taleranis.
4. De urbe Bagdal , sive Bagadal ,
Urbem Bagadalim accipe de hodierna Babylone
propter priscæ Babylonis ruinas a sultanis caliphis G nus. Reperitur apud Laonicum et Ertzica , sicut
exstructa . Zonara Bagdas genere masculo dicitur.
Laonicus Pogdatim vocal, et Pogdalinam vel Pag-
datinam Babylonem : apud quem nola corruple
scriptum hoc ultimum in Latinis editis , Padagti-
nam Babylonem . Petrarcha suis in poemalibus lia-
licis Baldaccum nominal.
5. De Aladline, Selgure, Tangrolipice, Sivas.
Aladinis origo a Turcis refertur ad Selgucem , qui
Gulielmo Tyrio , fortasse librarii culpa vitiose, S.l.
duch dicitur. Ilunc Reineccius, vir doctissimus, et
diligentissimus in explicandis genealogiis historicis,
pulat eumdem esse cum Tangrolipice (Tragolipix
meniæ sit illa , quæ Sivas appellatur , Turcis Sivas
scheher, hoc est ubs Sivaste .
6. Erzinga, Romania Asiatica, Amasia, Chalep Syria,
Ertzinga, cujus hic mentio fit , el qu :e Erzinzan
quoque scribitur, urbs est Armeniæ , cujus nomen
in edilo Laonico diverse legitur, et ad vicinam
Armeniæ Cappadociam refertur, modo Arizinga,
modo Artzinganis urbs . Arzingam vocat Ayiho
apud Leonem Augustum in cadem Armenia poni
tur Arızice, sub metropoli Kelizina. Romaniam
vero , non pro Europæa Græcia , in hoc quidem loco
accipies, sed pro Romanorum (sic Græci se vole.
bant vocari) provinciis Asiaticis, qua etiam re
centiores historici Græci Romaniæ vocabulo comº
plexi sunt . Amasia nomen hodieque retinet, urbs
Cappadociæ : licet in constilulione Leonis impe
ratoris , quam diximus, ad Helenoponti provinciam
de qua in Justiniani Augusti novellis pleraque
constiuta leguntur, velut ejus metropolis refera
lur, sub qua præter alios episcopatus, cliam Sinope
1

recensetur. Clialepum Syriæ notissimam nunc eliam

non recte scribitur) Græcarum historiarum : quod urbem , ct Orientis emporium
celeberrimum , male
vero non absimile, cum Tangrolipix cognomentuin
quoddam esse videatur, a Tangri deductum , quod D Chalcocondylis interpres cuin Geufræo facit Epi
Turcis Deum significat, adjecia voce, quam equi- phaniam, Bellonius Hierapolim, Seidlizius Antio
dem divinare non possum . Fratris ejus filius in chiam magnam in Coniagena , magis imperite :
cum Zonaras, Cedrinus, Nicelas, expresse Chalep
Cedrino meo manuscripto, quo ejus auctoris non
cilita fragmenta quatuor, cum aliquot imperatorum diciam olim tradanı Berrbcam . Halepo jam vulgo
vitis hactenus desideratis continentur, non Culo diritur. Ridicula Geufræi nolio, qui Aleph vult di
clam , et a prima llebræorum lillera derivat, quod
Jumus, sed Cullumuses vocatur : quod significat prima Syriæ civitas sit , cum hodieque Damascus
Musem , sive Mosem fortunatum ac felicem . Aladin
cam longe ' superet.
vel Aledili sigoilicat divinum . Reineccius existimat
esse commune nomen omnibus Turciæ vel Iconien . 7. Mapalia Turcorum et Talarorum .
sibus sultanis, ceu cognomentum , vel dignitatis Quæ de mapalibus Ertuculis dicuntur , intelligi
appellationen, quod equidem probare non possum commode polerunt ex hisce Marci Pauli Veneti
perinde ac dicere non possum propterea , qnod verbis, adiculas Tatarorum , sive mapalia potius
plures inter Osmanidas, relut e genealogia patet, ' describentis , antiquis lisce Turcicis siinilliina :
 JOANNIS LEUNCLAVIT 73
31
Boniunculas, inquit, habent in modum labernacu- A modi : Krious & rohels, play év tu lávtep , xa !
lorum , 401 filtro coopertas, quas secum deferunt άλλην εν τη 'Αραβία, και ετέραν εν Συρία καταπε
quocunque migrant. Laonicuis lenloria pileata di- σούσαν υπό θεομηνίας , ονόματι Σαλαμίνην , ανεγεί
cere videtur, quibus utantur pastores apud Turcos. ρας : εκάλεσε την μεν, "Αγκυραν, διά το μεσην αυ
8. Romania duplex , Anatolia , Rumelia , Rumiter,
την είναι των δύο θαλασσών, της τε Ποντικής και
της 'Ασιανής : την δε, Βόστραν , εις όνομα των κτί
Cum Aladines occupasse complures in Romania σαντος αυτήν στρατηγού Βόστρου: την δε μετωνό
provincias narratur, accipe Romaniam Asiatican Made Aibo Toliv. Quorum hic sensus est : Cum con
vel Anatolicam , Romanis, hoc est , Græcis impera didisset Augustus urbes, unam in Ponto , alteram
toribus ante illa lempora subjectam , qucmadmo in Arabja, tertiam in Syria Cypro, vi numinis
dum paulo ante notavimus. Nam alioqui notum a irati collapsam , nomine Salaminen , restituisset ,
Turcis Anatoliain, qua minor Asia comprehenditur, primam appellavil Ancyram , hoc est anchoram ,
a Rumelia distingui, et Rumeliajn , sive Rum vi propterea quod esset medio sila loco inter duo ma
lagel, proprie dici Græciam Europæam , vel verbum ria , Ponticum et Asianum : alteram Bostram , a
verbo si reddas, Græciæ regionem : cum Græci a a prætore Bostro quem strucluræ præfecerat :
Turcis eleganter loquentibus , Rumiler vel Rumilar B Terliæ nomen in Diospolim mutavit. Busbequius ,
appellentur, Urumilar a vulgo. Rumes Garziæ ab vir illustris, in Itinerario meminit , hanc urbem ab
Orla , cujus interp. clar, el opi, viro, Karulo Clusio Asie communitate (το κοινόν της Ασίας dixerc Gre
nostro debemus, Thraces sunt , dum partem pro ci) Augusto fuisse dicatam . Merito quidem id fa
tolo sumit. Quippe universa Europæa Græcia , ceu clum , si vel conditor, vel instaurator ejus erat
diximus, Romania vocalur : cujus et partes duæ, Augustus. Ideoque non abs re voluit idem Augue
Thracia scilicet, Argivaque regio , cujus urbs mu stus rerum abs se gestarum , quas incidi Rome
nilissima Napoli di Romania dicitur, Romaniæ no duabus in abeneis pilis jusserat, exemplar hic ex
j.en obtinent.
stare. Conspiciuntur autem qualesquales hujus
9. Tanchari, Tangori, Tonchari Tatarorum natio. reliquiæ marmoreis insculplæ parietibus ædificii
Nomen nationis, que bellum Aladini fecerit, veteris, quod ædem Apollinis fuisse putant aliqui,
Annales hi non exprimunt : sed ex Prælore Græciæ Busbequius prætorium . Id vero tam insigne mona
nostro paret, sultanis Iconiensibus perpetua fuisse mentum antiquitatis Romanæ, quia lector cxisti
cum iis Tataris bella , quos ipse Tanclaros vocat, inare facile polest , a 34 et amplius annis admodum
Aythonus Tangoros. Non enim Tangot apud hunc cesse deformatun, et ab infestis omni Græcæ Ro
scribendum , sed Tangor. Itidem Ortelio Tangut manæque elegantiæ Barbaris quotidie magis etiam
regio. vocatur, quæ rectius Tangur. Apud Pachy- lacerari ac dirui : placet eorum causa , qui antiqui
merium , et alios Græcos, Tochari, delracta littera. lalım vere magni æstimandarum studiosi sunt,
Y, leguntur : qui verius appellabuntur Tonchari. sic expressum hóc loco subjicere : quemadmodum
10. Urbs Enguri, Ancyra. Monumentum velus Ancyra id temporis legatus Cæsaris Ferdinandi, maximæ
num . vir dignitatis Antonius Verantius, episcopis Agrien
Engurim Turci vocant urbern Asiaticæ Galatiæ, sis , per suos transcribi curavit . Mecum vero com
que dicla priscis fuit Ancyra , et Leoni Augusto municabat ante profectionem ad Turcos nostram ,
quarta thronorum in ordine metropolis est sub vir nobilis, et antiqua virtute ac fide, Karulus
patriarcha Constantinopolitano : satis olim cele- Clusius Alrebas , acceptum ab Antonii præsulis
bris etiam ob antiquissimam Christianorum sy- nepole , Fausto Verantio : quorum omnium sane
nodum , quæ istic habita fuit, et cujus acla decre- mentionem fieri, visum fuit æquissimum , uli con
taque plena pietatis exslant . Hodie magna illic servatorum fragmenti penitus aurei, quod coeli ac
copia cymatilis vel undulali panni (camelotum Turcorum injuriis exposilum , de cæteroqui nobis
vulgo vocant) longe præstantissimi tingitur et ela- D Ancyræ prorsus , ac brevi quidem pereal , baud
boratur, alioque distrahenda vehitur. absquc causa meluendum . Sed reliquas tandem e
Quodam in bistoriæ Græcæ libro, cujus quia naufragio tam præclari tabulas operis lector acci
perierat initium , ne quidem auctoris sciri nomen piat ita dictis in parietibus exstantes : ut dimidia
poterat, legere memini, de Ancyrani mancipii pars intrantibus ædificium ad dextram , allera se
conditore Augusto. Verbis ea referuntur hujus- met ad sinistram offerat.

SERIES PRIMA .
RERVM . GESTARVM . DIVI . AVGVSTI . QVIBVS . ORBEM ,
TERRARVM . IMPÉRIO . POPVLI . ROMANI . SVBJECIT .
.

ET . IMPENSARVM . QVAS. IN . REMPVBLICAM . PO.

PVLVMQVE . ROMANVM. FECIT . INCISARVM . IN.
DVABUS AHENEIS . PILIS . QVÆ . SVNT . ROMÆ .
POSITÆ . EXEMPLAR . SUBJECTUM .
ANNOS . VNDEVIGINTI . NATVS . EXERCITUM . PRIVATO .
CONSILIO . ET . PRIVATA . IMPENSA , COMPARAVI. TERQVE .
133 PANDECTE HIST, TURCIC. 731
M- FACTIONIS . OPPRESSAM , IN . LIBERTATEM .
VINDICAVI DECRETIS . HONORIFICIS . ORDINEM .
SUUM , cætera desiderantur.

SERIES SECUNDA .
PATRICIORVM . NVMERVM . AVXI . CONSVL . QUINCTUM .
IVSSV . POPVLI. ET . SENATVS . SENATVM . TER . LEGI . ET .
IN . CONSVLATV , SEXTO . CENSVM . POPVLI . CVMLEGA . M.
AGRIPPA . EGI . LYSTRVM . POST . ANNVM . ALTERVM . ET .
QVADRAGESIMVM . FECI . LEGI . QVO . LVSTRO . CIVIVM .
ROMA NORVM . CENSITA . SVNT . CAPITA . QVADRAGIEXS .
CENTVM . MILLIA . ET. SEXAGINTA . TRIA CVM .
NVPER . LVSTRVM , SOLVS . FECI . LEGI. CENSORUM- SINIO .
COS, Qvo . LVSTRO . CENSA . SVNT. CIVIVM . ROMANORVM
QVADRAGIENS . CENTVM . MILLIA . ET , DVCENTA , TRIGINTA .
TRIA . --IN . CONSVLATV . FI.- - CVM . NYPERRIME .
LVSTRVM . CVMLGEA . TIBERIO . SEXT . POMPEIO . ET . SEXT .
APVLEIO . COS . QVO . LVSTRO -ROM . CAPITVM . QVADRAGIENS .
CENTVM . MIL .--
-IGINTA . ET. SEPTEM , MIL . REGI. PNO .-
-EXEMPLA . MAIORVM . EXOLESCENTIA . IAM . EX . NOS.
MULTARVM . RERVM . EXEMPLA . IMITANDA
reliqua desiderantur.
SERIES TERTIA .
HONORIS . MEI, CAVSA . SEN ATYS. POPVLVSQVE.ROMANVS .
ANNUM . QVINCTVM . ET . DECIMVM . AGENTIS .
CONSVLIS . DESIGNAVIT . VT . CVM . MAGISTRATUM . INIRENT .
POST. QVINQVENNIVM . EX . EO . DIE . DVO . DEDVCTI. IN .
EORVMVE . INTERESSENT . CONSILIIS . PVBLICIS , DECREVIT .
SENATVS. EQVITES . AVTEM . ROMANI . VNIVERSI . PRINCIPEM .
- HASTIS . ARGENTEIS . DONATVM . AL'PELLAVERVNT .
LIBRI . ROMANI VIRITIM -CÉNOS , NVMERAVI . EX . TESTAMEN
TO . PATRIS . MEI . ET . NOMINI . MEO . --- DRINGENOS . EX .
BELLORVM . MANIBIIS . CONSVL . QVINCTVM . DEDI . ITERVM .
AVTEM . IN . CONSVLATV , DECIMO . EX . PATRIMONIO . MEO .
BIS . QUADRINGENOS , CONGIARI. VIRITJM . ITERVM . ÆRE .
MERVI . ET . CONSVL . VNDECIMVM. DVODECIM . FRVMENTATIO
NES , FRVMENTO . PRIVATIM . COLVMPLO . EMENSVS . SVM .
ET . TRIBVNITIA POTESTATE . DVODECIMVM QVADRINGENOS.
NVMMOS. TERTIVM . VIRITIM . DEDI . QVALIMEA . CONGIARIA .
FRVMENTI - NVM , NVMQVAM . MINVS QVINQUAGINTA . ET .
DVCENTA - SIA . DVODEVIGINTESIMVM . CONSVL . TRECENTIS .
ET, VIGINTI . MILLIBVS . PLEBIS . VRBANÆ . SEXAGENOS , SEX .
AGENOS, DENARIOS . VIRITIM. DEDI. ET . QVINIS, MILITVM .
MEORVM , CONSVL . QVINCTVM . EX . MANIBIIS . VIRITIM , MILLIA .
NVMMVM . SINGVLA . DEDI , ACCEPERUNT . ID . TRIVMPHALE .
CONGIARIVM . IN . COLONIAS . HOMINVM . CIRCITER . CENTVM :
ET . VIGINTI . MILLIA . CONSVL . TERTIUM . DECIMVM . SEXAGENOS .
DENARIOS , PLEBI . QVÆ . TVM . FRVMENTVM . PUBLICVM . ACCE DEDI .
EA . MILLIA , BOMINVM . PAVLLO . PLVRA . QVAM. DVCENTA .
FVERVNT . AGRIS . QVoS . IN . CONSVLATY . MEO . QVARTO . ET .
POSTEA . CONSVLIBVS . MARCO . ET . CN . LENTVLO . AVGVRE .
ADSIGNAVI. MILITIBVS . SOLVI . MVNICIPIIS, P .-- ERTIVM .
CIRCITER . SEXGENSIM . ITINERIS . EMIT . QVAM . ROMANIS .
PRÆ - NVMERAVI. -QVOD. PRO . AGRIS . PROVINCIALI
BVS . SOLVI . VNVS . ET. SOLVS . OMNIVM . QVI . DEDVXERVNT .
COLONIAS . MILITVM . IN . PROVINCIS. AD . MEXORIAM . ÆTAT'S.
MEE , FECI . POSTEA . NERONE . ET . CN . PISONE . CONSVLIBVS . ITEM .
QVE -GANTISSIMO . ET. D. LELIO . CONSYLIBIS . ET . L. CANINIO .
ET. Q. FABRICIO . CONSULIBVS . -QVoS . EMERITIS, STIPENDIIS .
IN. SVA . MVNICIPIA . PRÆM . - PERSOLVI. QUAM , MIN . SEST
MILI- IMPENDI .
QVATER . -AVI ERARIVM . ITA . UT . SESTERTIVM , MILLIA .

QVINGENTA . DEDI -RAVI. ÆRARIO . DETVLI.

QVOD , EX . CONSILIO -MILITIBVS .
QVIN.
-MERVISSENT. US , MIL .
-0 . DETULI
7735 JOANNIS LEUNCLAVIT 736
CN . P. LENTVLO .
SVLES . FVERINT, CVM , D -- CERENT. CENTVM
MILLIBVS . HOMINVM- -0 . FRV
desunt lineæ quinque.
ADVERSI PARIETIS SERIES PRIMA.
CVRIAM . ET . CONTINENS . ET . CHALCIDICVM . TEMPLVMQVE .
APOLLINIS . IN . PALATIO . CVM , PORTICIBVS . ADEM . DIVI. IVLI .
LVPERCAL . PORTICVM . AD . CIRCVM .FLAMINIVM . QVEM . SVM .
APPELLARI . PASSVS . EX . NOMINE . EIVS . QVI . PRIOREM , EODEM .
IN . SOLO , FECERAT. OCTAVIANI . PULVINAR . AD . CIRCVM .
MAXIMVM . ADES . IN . CAPITOLIO . IOVIS , FERETRII . ET . JOVIS,
TONANTIS , ADEM . Q'IRINIS . ÆDES , MUNDO . ET. IVNONIS .
--ET. IOVIS LIBERTATIS . IN . AVENTINO . ÆDEM . LARVM .
IN. SVMMA . SACRA . VIA , ÆDEM . DEVM PENATIVM . IN . VELIA .
ÆDEM . IUVENTATIS . ÆDEM . MATRIS MAGDELÆ . IN . PALATIO FECI .
SEKTORIVM . ET . POMPEIVM . THEATRVM , VTRVMQVE .
OPVS . IMPENSA . GRANDI , REFE... SINE . VLLA . INSCRIPTIONE .
NOMINIS . MEI . RIVOS . AQUARUM , COMPLVRIB VS. LOCIS . VETVSTATE .
LABENTES . REFECI. ET. AQVAM . QVB . MARIA ADPELLATVR .
DUPLICAVI . FONTE . NOVO . IN . RIVVM . EIVS . IMMISSO . EORVM .
IVLIVM. ET BASILICAM. QVÆ ,FVIT. INTER . ADEM . CASTORIS ,
ET . ADEM.SATVRNI . CÆPTA PROFLIGATAQVE . OPERA . A.
PATRE.MEO . PERFECI . ET . EAMDEM . BASILICAM . CONSVMATAM .
IN .
AMPLIATO . EIVS . S010 . SUB . TITVLO -- NOMINIS .
FILIORVM . -YLYYS . NON . PERFECISSEM . PERFECI • AB . HE .
REDIBVS .-VIRGINE . EXEMPLVM . DEVM . IN . VRBE . CON
-

SUFECI . FLVVIO .. PRÆTERMISSO . QVOD TEME-- FT.

VLTORIS . TEMPLVM , QUORVMQVE . AVGVSTVM . ET TEMPLVM .
APOLLINIS . IN . SOLO . MAGNAM . PARTEM . EMTO . FECI .
QVOD , SVO . NOMINE . M. MARCELLI , VENERI . -MANIBVS .
IN , CAPITOLIO . ET . IN. ÆDE . DIVI. IVLII . ET . IN . ÆDE .
APOLLINIS . ET IN ÆDE . VESTE . ET , IN TEMPLO , MARTIS .
VICTORIS . CONSECRAVI . QVÆ MIHI . CONSTITERVNT . CIR
CITER . MILLENIS . AVRI . CORONARI . PONDO . TRIGINTA QUINQVE .
MILLIVM . MVNICIPIIS . ET. COLONIIS . ITALIÆ . CONFERENTIBVS .
AC . TRIVMPHOS . MEOS . QVINCTVM . CONSVL . REMISI . ET . POSTEA .
QVOTIENSCVMQVE , IMPEPATOR . M. AVRI . CORONARIVM .
NON . ACCEPI . DECERNENTIBVS . MVNICIPIIS. - QVÆ ANTE .
TEMPVS . DEFVNCTARVM . AFRICANARUM . DECREVERAJ ,
MEO NOMINE . AVT . FILIORVM. MEORVM .
ET . NEPOTY . IN . CIRCO.- AVT . IN FORO . AUT . IN ,
AMPHITHEATRIS . POPVL .-- QUIBVS . CONFECTA, SUNT . BESTIARVM .
CIRCITER . TRIVM , MILLIVM . ET . QVINGENTA . NAVALIS . PRÆLII .
SPECTACVLVM, POPVL . LIBERVM . IN . QVO . LOCO . NVNC .
NEMVS . EST. CÆSARUM . CAVATO.- LONGITUDINE . MILLE .
ET OCTINGENTOS . PEDES . US . LATITVDINE , PEDES , DVGENTI.
IN QVO . TRIGINTA . ROSTRATÆ , NAVES . TRIREMESQVE . PLVRIM.E .
--RVMORES . INTER. SE CONFLIXERVNT . - RVNT
PRÆTER . REMIGES , MILLIA . - CIRCITER .
IN . TEMPLIS . OMNIVM . CIVITATVM . PONTI . ET . ASIÆ . VICTOR .
ORNAMENTA , REPOSVI . QVÆ . SPOLIATIS . TEMPLIS . QVIS . PRIVATIM .
POSSEDERAT , STATVÆ . -QVADRAGENIS ARGENTEIS .
STETERVNT . IN . VRBE . AC , CIRCITER . QVAS . IPSE . SVSTVLI . EX .
QVA . DE . PECVNIA . DONA AVREA . IN . ÆDEM . APOLLINIS . MEO .
NOMINE . ET . FILIORVM . QVÆ . MIHI . STATVERVNT . HONOREM .
HABVERVNT . POSVI .
SERIES SECUNDA .
MARE . PACAVI . A. PRÆDONIBVS DOMIBVS .
--- SVIS --CONTRA REM .
-DOMINI. -cætera desiderantur.
SERIES TERTIA .
REGIS . PARTHORVM .
post aliquot lineas .
A. ME . GENTES . PARTHORVM. ET. MEDORVM .
IN .
rursum post aliquot alias .
CONSVLATV
cælera prorsus abolita .
737 PANDECTE HIST. TURCIC . 73
Habes, optime leclor, reliquias Ancyrani monu- A dorum , in potestatem redegisse. I quo dece nii
wenti, facile omnium quæ nunc exstant, præstan - tempore, principalu jam constituto stabilitoque ,
tissimi, siquidem esset integrum . Ejus illustratio recte rerum pulitus dicelur annis Christianis 28.
pon bujus est loci . Hridemque verissinie slaluelur, initium reyni Osma
11. Anni , mensium , dierum apud Turcos ralio et ap
1
nici referendum ad annum Christianum 1300 , quod
pellationes. sane multas ob causas diligenter observandum .
Notavi ad marginem libri, annum Mahumelanum Quod menses allinet, jam antea monuimus, in
687, quo mortuus Erlucules traditur, esse Chri- usu Turcis esse lunares. Hos Rowinare incipiunt
stianum 1289. Hoc uti planius intelligi possit , li- ab ipsis novilaniis. Ei numerantur ab eis 12, sicut
bet hoc loco quam paucissimis explicare lemporum cliam nos louide in habemns. Anni principiuin l'e
apud Turcos rationem , videlicet annorum , men ferunt ad mensem Silchidze, qui tale loquendo,
sium , dierum , quantum quidem hactenus intelli- quod Græci dicere solent, Decembri fere poslio
gere de bis polui . Constal igitur apud Turcos an- respondere debebat ex opinione compluriu ! : sicuti
nus 12 mensibus, sed lunaribus, et tradunt ipsi , plerumque Ramazan mensis ad Septembrem debe
post 32 annos Turcicos firmamentum cæli cursum bat ex eorumdein sententia referri : quo mense Rs
suum absolvere. Unde propemodum colligi pleri- B mazane jejunium suuin menstruim servant, a crc
que putant, anuis 31 Christianis, respondere Ma- pusculo matulino ad solis occasum usque, doncc
bumelanos 32, cum exiguo addilamento . Præmil- sidera conspicianlur nibil cibi polusve sumentes :
lilor id etiam , hunc annum Christ. 1587 cum inci- et finilo jejunio , suuin illud bujuc biram , sive
perel , ſuisse compulatum a Turcis pro Malumelano magnum festuin instar paschatis nostri, celebrani.
994. Quippe licet hoc intelligere de verbis ultimis Sed progressu temporis iam Silchidze qnam Rama
in diplomale sultani Muralis III quo continelur zan in alios mienses nostros transeunt. Quippe ce
prorogatio pacis cum Ridelpho Il imp. Augusto . lebrandi bairami tempus singulis annis anticipare
Legundir enim istic bec in extremo verba : Die Turci suleil diebus uodecim : qui dies embolismi
priino proximi mensis Januarii, anno Domini Jesu su- fere loco sunt ad complendum annum lunarem .
pra quem sit gratia et auxilium divinum , 1581 : qui Namn si dies un.lecim computentur tricies et semel,
eril annus Transmigrationis magni prophelæ nostri, ellicientur dies 341 : qui paulo minus quam inte
supra quem sil gralia sulusque divina 991 : die 27 gruni annum constituant, addendum triginta el uni
sacræ lune Silchidze. Quibus in verbis notandum , Mabumelauis aonis, ut Mahunetani triginta duo
annos Mahumetanos Turcis usitalos non eosdem anni, Christianis triginta el uni respondeant ; quem
C
esse cum annis llegiræ , que incipit a palivilate admodum a nobis iudiratum paulo ante hoc ipso
Malumelis , videlicet ab anno Christiano 592. Nam capite.
expresse diciiur a Turcis anno Christiano 1584 Nomina mensium hæc sunt : .
fuisse compulalos annos991 a transmigralione sive 1. Silchidze .
mortc Mahumetis ; quibus si tres ab illo tempore 2. Mucharen .
clapsos adjicias , eril annus hic Christianus 1587 a 3. Sepher .
morle Mahumetis 994. Jam si de 994 detrabas an . 4. Rebuil Evel ,
nos 687, quo tempore mortuus Erlucules traditur , 5. Rebuil Achir .
reliqui erunt auni Malumelani 307, qui trailsiuru 6. Dsiumasiel Evel.
scilicet ab Ertuculis morle usque ad hunc annual 7. Dsiumasie Achir.
præsentem . Diximus autem paulo ante Turcicos ano 8. Rezeb .
nos 32 propemodum respondere Christianis 31 . 9. Schaban ,
Quamobrem de 307, Mahumetanis detrahendi ve. 10. Ramazan .
viunt anni 9 28/31 sive paulo miuus quam decem : 11. Schewal.
el erunt 307 Mahumetani, si 10 integros deducas>, D 12.. Silcade.
redacli ad annos Christianos 297. His rursus de- Sicubi lector aliquod nomen ex his paulo aliter
Traclis de 1587 reperiemus annum Christi 1290, quo scriptun in Annalibus repererit, sciat id factum a
scilicet mortuus fuerit Erlucules, Usmanis pater , nobis, scripturam Joannis Galderii, interpretis Eic
Tradunt autem Annales bi nostri mortuum 0,111 sarei , sequentibus.
siem ipsum anno Mahumelano 727 qui Christianus Hos autem menses in dierum hebdomadas, sive sepii
erat 1328. Ergo post obilum patris superstes fuil manas , dividunt : diebus hæc tribuunt nomina . 1
paulo amplius quam 39 annis Mahumelauis sive 1. Basar inni, hoc est , dies inercalus hebdoma.
58 Cliristianis. Ei quia Turci vulùrit eum regnasse darii, qui respondel diei Dominico nostro .
29 annis , nostri 28, quod idem est : pecesse est 2. Basar Erlesi, hoc est, dies post mercalun bieb
verum faleamur quod historici diligentes et fide domadarium proxiinus, sive postridie mercatus :
digni scripserunt , Usmanem perpe;uis excursionibus qui dies Germanice dici commode posset aftermark
au rapinis collocupletatum magoam partem Billig- lag . Respondet diei lunæ nostro .
via vicinæque Ponto Euximo regionis, jutra spa- 5. Salli, respondel diei Martis nostro .
lium 10 anporum a morle patris scilicet nuncran- 4. 03. r schamba, id est, quartus dies : quem Pero
739 JOANNIS J.EUNCLAVIT
sica lingua sic et ipsi vocant, ui nos ſeriam quar- A aliis annalium locis eruemus. Facit Laonicus se .
lam dicere solemus, qui Mercurii dies est .
3. Pescheinbe , hoc est, dies quintus, lingua iti-
dem Persica : veluti nos ſeriam quintam vocanus,
qui Jovis dies esi.
6. Dsiuma, duabus syllabis, (alii Zupa scribunt,
et Zuna) vel Dsiuwa juni , quod significat diem ec-
clesiæ sive templi. Nam Veneris diem feriantur .
7. Dsiuma Ertesi, hoc est, ÉT66a , Græco voca-
bulo Tindarico, quasi si dicas, post festum , vel Af Annalibus, el Laonico, el secretario Sigismundi
terfeiertag, Germanice. Vulgo Salurni dies.
12. Somnium Erluculis, Conia , luna Turcis
uuspicala .
Valde superstitiosos esse Turcos io observandis
'somniis, animadvertere lector poluit ex narratione
Supplementi noslra, de iniliis decennalis hujusce
belli Persici. Hoc aulem Erluculis de Osmane filio
somnium , quo ingenti comparabatur arbori, cum
aliis sequentibus, per est ei simile, quod Astyages culis filius Bithyniam , cum regionibus Olympum
rex Medorum de Cyro, ex filia nepole suo, ab Hero.
doto el aliis expositum , habuit, Conia vero Turcis
urbs est Caramaniæ sive Ciliciæ , quam Græci dice-
bant Iconium . Leonis Sapientis imperatoris Novel .
la de Thronis accuratius hanc in Lycaonia collocal.
Chalcocondylez Cariæ facit urbes Larandam et To-
coneium , ubi nola conſusum cum nomine articulum
Toconcium , pro Toiconion ; ut alibi Tosibinium
quoque scribit idem interpres, Ardelii sive Transil-
vaniæ urbem , quæ articulo a nomine disjuncto Si .
biuium est, vel Cibinjum , ut hodie scribunt. Conia
recentioribus geographis appellatur Cogna , pronun-
tiatione Italica. Quod autem Edebalis filia per lunce
splendorem significaretur, in eo felicissimum quod-
dam omen eral, ex opinione Saracenorum ac Tur-
corum : qui lunani, velut imperio suo fatali quadam
lege propitiam et auspicalam , mirum quantum lia-
bere virium 402 in portendendis adjuvandisque
successibus conaluum suoruni, ut etiam nunc hodie
sic semper existimarunt. Errant enim (el in lvis
est Franciscus Sansovinis Venclus) qui Turcos
scribunt subacto primum Bozinensi regno, impe-
ranle Sullano Muchemete II , lunam crescentem si-
buis inilita: ibus apposuisse. Nam si verum hocesset,
non lunam duntaxat accepissent, exclusis slellis,
que in ejus regni signis cum Luna conjunelä сer- D tim Calamis : quod Mendesiæ nomen non Turcicuin
munlur. Constat etiam e Belvacensis historia, Sa-
racenos atile constilutum boc imperium Turcicum ,
camdem habuisse de lupa, Mahumetanorum conati-
bus el expeditionibus bellicis favente, persuasionem .
Anno, inquit, 1218, statim post adventum Christia-
norum ad Vamialam , facta fuių eclipsis lunæ quasi
generalis : quam contra Saracenos interprelati
simus , veluti portendentem eorum defectum , qui
sibilunam aliribuunt, in incremento decreinenloque
luna magnam sibi vim ponentes.
13. De ducibus Turcicis a quibus Analoliæ regiones
nomina sortitæ sunt.
Anuales hi nec ducum nomina, nec provinciaruin
boc loco caprimunt : quæ nos luin ex Laonico, lui
74 )
plem numero duces, qui regionem armis subactam
inter se diviserint. Hos uno tantum loco non recen
set omnes . Caramano dicit obtigisse mediterranea
Phrygiæ majoris, cum Cilicia : cujus a nomine Ci
licia , dicla deinde Caramania fuit, in hodiernum
usque diem hac appellatione durante. Sarchani sors
maritimam loniæ regionem , Smyrnain usque tribnil
Unde Sarchaniæ nomen est adepta , testibus his
Malaleslæ , qui res in Asia Græciaque se præsilile
gestas, ante annos plus minus 80, descripsit. Orle
lio Sarcum dicitur. Calami, et filio Garasi , obrenit
Lydia, usque ad Mysiam : quze regio Carasia fuit
B
appellata . Reperitur hoc nomen in his Annalibus,
el apud indicatum modo Malateste secretarium,
qui Pergamum in Garasia collocat. Ab Oriclio Bec
sangil ea pars Anatolia nominalur. Osman Ertu .
versus spectantivus, et cum Tekia. nactus est. Ab
hoc Osmania, vel Ollomania, quemadmodum hacte- .
nus alij scribunt, dicta : cujus in Annalibus sub
Bajazile primo fit mentio . Atque haud scio, an non
in Synonymia geographica Ortelii, quo loco de Asia
minori agil, Collomanidia sit rectius hæc ipsa sive
Oihmania, sive Othmanidia , cujus tamen limites
istie latius, quam par sit, videntur extendi. Amurd
filios tradit Laonicus accepisse Paphlagoniam , cum
jis quæ ad Euxinum vergunt. Ea fuerit Pendera
tia scilicet, de qua superius dictum in Osmavidarum
с
genealogia, vel polius Penderachia . Vocatur autem
hic Amuras Pachymerio Amurius, cum quo Reinec
cius alicubi, Gregoram seculus, Alisurium Carania
num confundere videtur : Omer in Annalibus Tur.
cicis dicitur, qui Oneris filios appellant Isvendiares
begos , Sinopes etiam doniinos, Laonico Sphenderes
aul Spenderes unde nomen Penderachie , ve
luci Sphenderachiæ. Bolli nominatar hæc ipsa Pende
jachiæ vel Splenderachiæ regio in Ortelii tabula Nil
lolice, priscis Paphlagonia. Elcredo Bolli vocem pro .
vinciæ datam a civitale Bolli , quæ Turcicis Annalibus
est Boli, sicut iidem et agri Bolensis meminerunt. Est
cliain in Asia minori Mendesia regio, cujus princi
paar Laonicus Mendesien et Mendesem vocat, nepo
origine pulo . sed Græcum , el ejus provinciæ , quæ
sic appellata fuerit a civitate Mendos, cujus mentio
fit in constitutione Leonis Augusti de ordine thro
norum , lanquam episcopalus pertinentis ad metro
pulim Slaurapolitanam in Caria . Videtur etiam
eadem esse Mendus cum illa, quæ Myndus aliis dici
lur, et ad Cariam quoque refertur. Regio Mendesia
scribilnr Ortelio Menteso , sicut el nostris in Anvali .
bus. Ædinis denique ducis apud Laonicum typis
clitus nomen legitur, qui regionem a Colophone ad
Gaiam usque se porrigentem possederit, Hic Aidiu
beg Turcis esl, unde reponendum apud Chalcocon
dylem Aidinis ducis nomen , ut apud Orielium pro
Allinelli restituendun Aidinelli. Sutaliae quoque
141 PANDECTE HIST . TURCIC.
regiones in Anatolia, quæ novas appellationes vele- A ante 320 annos vixit, Peclarpaccs scribuntur. til
ribus incognitas habent, sed eas duntaxal bic cnu -
merare voluimus, quibus indila fuisse certis a Duci-
bus nomina Laonicus et Annales hi nostri tradunt.
14. Bussa, Emir, Sarai, Caravansarai, Vezir, Vezi-
razem Beylerbeg, Emir Halem , Emir Achur.
Filius alter Osmanis, Urchanis frater alium non
habet in Annalibus titulum , quani Alis bassa : quod
bassæ vocabulum Turcis caput significat. Falluntur
autemi qui pro sullanis vezircs fuisse dictns , ac Emi-
rum (Amares ipsi vocant) in locum putont succes-
sisse bassas et beglerbegos : ( quibus et begos ab
eis, el sangiacos adjungi, velut et ipsos Emirum
successores , magis etiam iniror) cum vox Emir ne
hodie quidem exstincta sil, ac præterquam quod
ipsi sultano proprie competat, ut supra diximus, B saraium is qui dicitur emir halem , cujus paulo
etiam certis in aula tribuatur olleiariis . Quippe sunt
ad Portam , emir Halem , Bujuc emir Achur, (qui
Prætori etiam 403 Græciæ nostro Amyrachures
dicitur) et Cudzuc emir Acbur. Bassä noinen hoc
lempore dalor iis primum , qui vezirum dignitatem
obtinent : deinde beglerbegis. Ipsa nomina cum olli.
ciis, suo declarabunlur a nobis loco prolixius . Hic
paucis addo, Portæ Osmanicæ duum esse generum
oflicia : quorum alia ministeriis obeundis intra sa-
raium sullani destinala sunt, alia procurandis ne-
gotiis publicis extra saraium . Et saraium Turcis
palatium principis est , vel aliud amplum ædificium
non a Czar voce Talarica, quæ regem significat,
dictum : unde Reineccius Saragliam Turcis vocari
pulal , ul regiam. Nam aliæ quoque domus, extra C
sultani regiam , nomen boc ferunt : ut illze , quas
sullanorum mulierculæ sive concubinæ inhabitant,
ul Alschamoglanorum ædes, ut ampla Turcorum
hospitia, sive diversoria publica, quas vulgo cara-
vasarias nostri vocant. Quippe a Turcis caravansarai
vel serai dicuntur, hoc est, ædificia destinata cara
vanis, quæ hominum agmina sunt cum jumentis,
ob itinerum pericula turmalim se conjungentium .
Consule de his exposita prolixius capite 247. De
olliciis intra saraium alibi , sicut el de aliis extra
saraiuin. Bassæ , de quibus hic agimus, extra sara-
jum muneribus sibi mandatis funguntur. Et inter
hos qui primi sunt, vezires dicuntur ; nostris, con-
siliarii secreti, vel arcani.. Supremus autem , vezi-
razem nominatur, quæ apud Saracepos etiam in
usu diguilas, el existimatione præcipua fuit. Cedri-
nus et alii protosymbulum interpretantur, cujus
eliam mentio fit in libro de significatis insomniorum
quem antehac Sambucani exemplaris mutili fidem
seguenles, Apomasari tribuimus : cum Achmelis
eum postea cognoverimus esse, de libro bibliothe.
c.r Cæsareæ ,ex quo viri clariss. Hugonis Blotii J.C
el Augustalis bibliothecarii beneficio , nostri codicis
lacunas omues explevimus. Simeon Magister olli-
ciorum alicubi Solemanem Protosymbulum Balsa -
mæ vocal, quem Zonaras archisatrapam Masalma
dixit. Similiter extra saraium sunt beglerbegi, qui
el ipši bassæ vocantur. Prætori Græciæ nostro, qui
742
erant in imperio Saracenico simul et emires, et ve
zires, ct beglerbeyi, etiam ante monarchiam Turci
cam : prorsus ut dici nequeat , pro sultanis vezire's
appellatos, in emirum locum successisse bassas el
beglerbegos. Quippe meminit beglerbegorum oflicii
vetustior prælore Cedrinus, et ipsum nomen inter
pretatur archoutas archonton , ut nostri dominos
dominorum : veluli qui sub se , præter gregarios
nilites, spachios, subassas, etiam sangiacos et be
gos babeant : utrosque minorum (quod aiunt) gen
lium dominos, de quibus suo loco. Prætor addit ,
officium beglerbegorum respondere dignitati vel
officio maximni stralopedarchi quem nunc generalem
campi vocare solemus . Jlidem sultano servit extra
ante memiuimus. Vexillorum præfeclus supremus est ,
ac tum ipse vexillum regium gestat in expeditionis
bus, tum vexilla beylerbegis offert sua, itidemque
sua sangiacis begis. Emir achur Stabuli præfectus
est, cui vocabulo si bujuc, præponatur, major vel
primus ; si cudjuc, minor aut secundus stabuli præ
ſectus intelligitur. De his jam percepisse lectorem
opinor, qui Turcis bassæ , qui beglerbeyi, qui emires
sint. Nec ignoro nomen emir Quibir,dignitatis in aula
sullavorum Cairensium maxinæ . Sed intra limites
coercenda scriptio, ne commentarius prolixior lec
19rem offeridat, aul sæpius eadem repelat .
15. Isnic, Bursa, Teggiur.
Isnicam dixi , nomen hodiernum el Turcis usila •
lum relinens, licet ab aliis aliter scribatur, quæ
Nicæa priscis est. Castaldus per errorem non urbem
Nicæam vocal Isnecham , sed lacuni sive paludem
Ascaniam , quæ tamen hodie Turcis Acsu dicitur,
nomine significante aquam albam sive limpidam .
In multis enim antiqua nomina sie immutant, ut
priscorum similitudinem retinentia , lamen aliquid
in lingua sua significent , Prusæ nomen antiquum
retinui, tametsi nunc Bursa vulgo dicatur : quie
vos in errorem inpulit Bonfinium , ut Byrsam ap
pellaret : quasi nomen hoc aliunde, quam a Prusa
rege Bithynorum , acceperit. In Leonis Augusti con
stitutionc de Thronis, eliam Theopolis sive Dei cia
vitas cognominatur. Idem Claudiopolitano provincii
o Honoriadis archiepiscopatui Prusiadem subjicil
D
quod ideo notandum , quia Busbequius in linera
rio Prusiadem cum Prusa copſudit, Teggiur Tur
eiset provinciæ præeses, quem ipsi more suo deno
minant a cujusque provincia metropoli. Laonicus
llarmoslen reddidit, quæ vox antiquo Laconum
usu significat eum qui vel in urbern, vel regionem
imperio subjectam mittitur, ut ejus res constituat
ac disponat. Prælor noster ducem regionis inter
pretatur, qui Græcis est Higemon. Sic enim per
turbationem rerum in Asia minori describens, post
occupatam a Flandris Constantinopolim, ait : Qui
duces aliis in locis alii fuerant hactenus, singuli
regionem administrationi suæ commissam , nunc sui
juris cfficiebant : vel ad hoc impulsi motu proprio,
 JOANNIS LEUNCLAVIT
vel ab incolis ad defendendain regionem arcessili . A rum Turcicorum . lussuph, Prusæi nomen præsidis,
Quæ sanc verla me commonefaciunt de imperii
nostri slalu non dissimili, post exstincios impera-
tores Suevos .
16. 404 Edrenos, Ulubal , Caplize.
Elrenorum Teggiurem dixi , ab oppido quod Tur-
cis vocatur Edrenos. Adranusium ducem sive pre
sidem dixissent Græci veteres. Civitas ipsa Bithy .
nie, non procul a Prusa distal . Constitutio novella
Leonis Augusti de thronis, episcopalum Adranu
sium metropoli Nicomediensi Bithynia subjicit.
Oppidum Adranes, genere neutro, priscis appella
balur. Ulubat oppidum vocant Turci , quod Lupadi
nostris geographis dicitur. Prætor Græciæ noster ,
et Chalcocondyles,
cul a Palormo situmLopalium nominant.
est (Panormun NecGræci
dixere pro B manguros æreos unum asprum argenleum valuisse.
superiorum alalım , libi veteris urbis Cyzici ruinx
inter copiosa rudera marmorum conspiciuntur, et
vina nobilia nascuntur, quibus cum voluptate Con
slantinopoli salubriter utebamur. Vox Caplize Cur
cis calidam aquam sive balneum significat, quæ
Græcis thermæ sunt. Et supererant Pruse nunc
ctiam ad moclis Olympi pedem thermae praestantis
simæ, ac in primis celebres : cum ex intervallo
lion migno . aquæ calidæ pariter et frigide, miro
naturæ beneficio , largiter ebulliant. Apud Stepha
num, qui librum de urbibus scripsit , Ortelio ci
lanle, Therma legitur, locus Prusiæ , (Prusæ vult
pulo dicere, quanquam et alioquin hiec mendosa
arbitror) qui el Basilica vocetur. Ilic ille locus est
C boc est , aspros 90 ; cum paulo minus esset Suita
vasilicarum sive regiarum thermaruin , quo de nunc
agimus. Nain quod oppidum Thermarum Basilica
l'um in Novella Leonis Augusti reperitur, aliud est,
ac longius romolum a Prusa, cum episcopalus ille
metropoli Cesariensi Cappadociæ subjicialur.
17. Mons Calogerorum , Genischeher , lussuph.
Alonte : monachorum , qui legilur bic in Annali-
bus, Turci sia lingua vocant Geschis dage, Græci
Kalogerou oros. Intelligitur autem hoc nomine mons
Olympus Bithynie , qui Constantinopoli degen-
libus, el in Propontide navigantibus, insigni allilu -
dine conspicitur. Nomen hoc iude tulil, quod olim
frequentia Calogerorum baberet monasteria , velut
biodicjue mons Athos in Europa, quem sanctum vo- D Belvacensein , perperam scribit A speros. Ibidem
Call : ubi 23 supersunt monasteria, singula quon-
dain a 200 aut 300 Calogeris juhabitata , contraque
vim prædonum ac pirataruin munila. Nunc demi-
nuto licel numero , lamen adhuc corum est magua
copia, Vocalur aulem monachus a Græcis Caloge-
ros , non veluti Kalos hiero3 , id est, bonus sanctus,
quod nostris persuasum est : sed quasi Kalos ge-
ros (sic enim hodie loquuntur) id est, bonus senex .
Nain senilis alas buic professioni aplissima est. Nea .
polim interprecalus sum , voce Græca , quz Turcis
Col Genischelier, id est, nova civitas. Ea non procul
> Lerprelatur Græca voce xóalubov, hoc est, monetam
a Viræa distal, el Bitsbequio, sicut el Ortelio, Jersisar
dicitur : ac intelligi candem arbitror a Spandugino,
in esposila superius narratione, de origine sullano-
idem est cum Josepho. Gauderius, Ferdinandi Cr
saris interpres, scripsit Jussuc in versione sua,
quod vocabulum Turcis annulum significat.
18. De varris monetis, quid Manguri , Aspri, Sidero
capsia , Hyperpyra, Hyperpyrarii, Drama, Scachi,
Sulianini , Seraphini, Byzantii, Chrysini Allam
ler . Ægypliæ Syriacæque monele ralio.
Necessariv nobis bic agendum de variis lam Græ
corum , quam Turcorum Ægyptiorumque monelæ
generibus, ut uno loco posila, velut in conspectu
lectori sint. Ac primo quidem , ut pretium singulo
rum , quie Turcis in usu sunt, indicemus, animad
verteudum , ante annos 40, vel 50 , quo tempore
scripsil Turcica sua Theodorus Spanduginus, oclo
Poursuin quatuor aspros effecisse dramam . Dramas
vero novem , pretium fuisse ihaleri unius Germanici,
qui 36 aspros valebal : cuni Sullaninus aureus, tam
pondere , quam auri bonilate par Zecchino sive du
calo Veneto, 54 aspris æstimaretur, hoc est, uno tha
lcro Germanico, cum semisse. Deinde prelium thaleri
diu stabile fuit, aspri quadraginta : Sultanini vero,
seu ducali, sexaginta . Nos autem Constantinopoli
cum essemus, sic erant liorum omnium ancla pre
tia , propter gravamina (quemadmodum belli Persici,
el alias causas explicalu non necessarias : ut man
guri 24 uno eommularentur aspro ; aspri quinque
dramam efficerent, dramæ 12 thalerum Germanicum ;
unus cum semisse thalerus, Zecchinum Venerun ,
mini pretium . Hoc modo drama, quinque constans
aspris, valebal sex nostros crucialos seu quarana
nos Venelos : decem dramæ , vel aspri 50, florentini
Germanicim ; aspri 60, seu duodecim dramæ, iba
lerum nostratem . Quze ipsa quoque pretia deinceps
adeo sunt aucla , ihalerum ut unum aspris æslimalun
BO intelligam . Exposito pretio singulorum , addames
nunc de monetis ipsis quædam , futura lectoribus,
ut spero, non injucunda cognitu . Primum igitur
ærei manguri successerunt in nummulorum locum ,
quos asses prisci dixerunt. Ex argento signati sunt
his proximi, qui Gracis aspri , 'Turcis Acse nomi
nantur. Reineccius noster, 405 in Appendice ad
facia mentione de quingentis iperperis , addit,
bocnionelæ Taricæ genus esse. Ego vero utrum
que dico pro Gracx monetæ genere baben
dum . El aspri quidem Græcis, Turcis Acse, sic ab
albedine dicti sunt, ut Italis bianchi, Gallis les
blancs, certa nimirum et ipsa monelä genera. Sicul
enim Mauros Græcis est niger, unde Moros ltali nos
trique vocant Æthiopes : ita color albus eisdem As
pros dicitur. Nec recens adeo vocabulum koc esse ,
paret ex glossario perveteri, quod Aspraturam in .
minorem ; cujus generis aspri seu bianchi vel in
primis- sunt, cum quibus cohybislæ sive nummu
Tarii monetam majorem , tam argenteam , quam auto
743 PANDECTE HIST. TURCIC. 746

ream , cummulare solent. Aspros autem voco, Lali- A ex drachmä vocabulu Græco mutilatum est. Ipsius
nam vocem Nummulos respiciens, quæ subintelligi- ponderis rationem in aspris jam exposuimus. An
tur. Nam Græci quidem Aspra dicunt. Et sunt du- vero Turcicuin antiquo ponderi Græco respondeal ,
plicia , majora ninoraque. Minora vulgo in usu sunt, dispulare nunc religio est, ne lectori nimium velut
majora vocantur pecullari voce Siderocapsia. Quipp: extra melas vagando molesti simus. Scachi per
Siderocapsa nomen est oppidi, quod e regione Thassi quam frequentes in Torcia sunt hoc lempore, mo
situm est, prope montem sanctum , de quo paulo nela Persici scachi sive regis , unde nomen habeni,
ante dictum . Eo loco tam auri , quam argenti fo- Turcorum hostis accerrimi. Singuli valent aspros
dinæ sunt (unde Chrysiten Livii pulat esse Bello- Turcicos octo . Sulianini ex auro sunt, quondam
nius), et aspra signantur, cæteris majora, quibus ab appellati Soldani. Sic enim apud Belvacensem loco
oppido Siderocapsiorum mansit baclenus appella- jam indicato legimus, argentariæ fructum in Lebeba
tio. Recipit hæc tantum sultanus Turcorum , et suis (non procul a Sebastia) Suisse tres rotas argenti
thesauris infert. Eadem erogat in mililum ministro- depurali , hoc est, tria millia soldanorum . Ejusdem
rumque suorum stipendia. Minora plane non admit- cum soldanis erant tum ponderis, tum prelii , qui
tit , quidquid landem ei solvendum sit. De iperperis Græcorum imperatorum lemporibus Byzantii nomi
observanda primum vitiosa scriptura. Non enim iper- B nabantur 5, et Byzantini : characteris duntaxat ra
pera scribi debent, sed hyperpyra . Pulologus noster tione diversi . Consimiliter et seraphini , quos pri
byperpyri vocem habet. Manuel Musicius Atheniensis, mus ex soldanis Ægyptiis signavit Melechseraph, a
interrogalus a me quanti pularet æstimandum hy. quo nomen etiam hoc consecuti sunt. Chrysini Græ
perpyron : responbebat, propemodum par hujus cis a chryso dicuntur, ut ab auro nobis aurei : quoui
pretium esse marcelli argentei Veneti pretio. Quidan imitati Turci , suos sive ducatos, quod nomen a Ve
Italico nummo Julio putant æquandum . Equidem ac- netorum ducibus profectum arbitror, sive sultanioos,
curate pretium supputans, hyperpyron invenio valere ab Allum vocaverunt Alluniler. Chrysinorum qui
novem cruciatos seu quarantanos. Incolæ Cyprii re- dern in aliquot Græcis etAsiaticis monumentis anti
sni prius , quam Barbarorum subirent jugum , in quin- quis nomen observavimus, quæ alio lectures habituri
quediversa hominum genera distribuebantur. Horum loco sunt.

aliis omissis, quod huic instituto nostro quadrat, Quod £ yptias, Arabicas, Syriacasque monelas
exponam . Infimi generis appellabantur Pariki, condi- allinel, harum quoqne nunc mutala ralio : sicut
tionis homines servilis, usque adeo dominis obli- ex hac consignatione D. Hieronymi Beck a Leopol
gali propemodum ut vitæ necisque potestatem in C. dstorf videre est, qui pretia singularum notavit, ut
eos baberent. Nomen ipsum Pariki, Græcæ originis erant anno 1551 , cum illas terras perlustraret. Zibil ,
est. Nam Trågo :Xo! dicuntur Græcis, sicut et Justi- 406 ærei nummuli perexigui, signa polins sunt,
liano Augusto παροικικών νόμιμον, jus colonarium quam monela . Duo valent unum Direm , qui et ipse
est. Secundum hos proximi vocabantur vulgo Lef- nummus est æreus . Duo Direm valent Nuccarunt
ieri, qui quidem et ipsi Paricorum seu colonorum unumi, qui nummus est æreus major, cum litteris
erant e numero , sed qui vel interveniente pecunia, Arabicis. Nuccari qualuor valent nummulum argen .
vel gratia dominorum ,, vel alia quadam via libe- leum, quem Arabes Osmannum , Turci Achs, Græri
rtalem impetraverant, diversa lamen ratione. Quip- Aspron vocant. Nuccari sex faciunt nummum argen
pe nonnulli absolute liberi elliciebantur , cum alii , leum majusculum ,quem Maidinum vel Collam nom
personali duntaxat libertate potili , nihilo minus re- want . Maidinus vel Caita, Osmannum unum cum di
runi suaruin nomine dominis essent obligati ; puta , miilio lacit, el quatuor Marchellis Venetis æstimatur,
quotannis ut solverent principibus aut uobilibus vi- vel oclo Bezziis sive nigris numinulis Germanicis,
ris, quindecim vel sexdecim ), plus aut minus, per- quorum tres conficiunt unum cruciatuin . Scachi,
pyra (sic enim corruple vocabant) cujus in perpyris majores argentei nummi, quorum singuli quatuor
numerandæ pecuniæ causa, Perpyriarii diceban- D maidinos ; decem vero , Turcicum aureum valent.
lur . Agnoscit, opinor, voces lector depravalas, Allum , aureus Turcicis , valebat id temporis
cum et hyperpyra dici debeant, et Eleutheri, qui quadraginta maidinos, vel aspros sexaginta. Coro
liberi sunt, et Hyperpyrarii, qui singulos in annos nati aurei pretium erat inaidini triginta quinque.
hyperpyra solvunt. Si quis denique pretium lyper- Horum vero quam nunc sint allcla pretia, depre .
pyrorum cognoscere cupit, expendat hiec Belva- nendere lector ex superius indicalis polest.
Censis verba , de libri xxx, capite 143 : « Terra Sul- Obiter denique buic explicationi de moneiis
Jani valebat ei quotidie 400000 iperpera , , id est adjungitor , sulianos Turcoruin lam in ipsis
57000 marcas argenti ; sed prius scriplure tollea auspiciis imperii , quemadınolum Spandugiins
dum vilium , ut pro 57000 marcis argenti , 5700 mar- meinoriæ prodidit , quam victoriis politos illone
cas reponamus . Et nihilo minus hæc ipsa sum- slribus , aut natis hæredibus masculis exsultantes ,
ma proventus quotidiani tanta videlur esse, pene sicut in annalibus bisce nostris passim anim
filem u mereri nequeat . Sed enim pergendu'll au advertere licet, aspros novos siguiare solitos . Quod
alia. Quam diximus dramam , pro certi pouderis quidem ubi factum est, usum asprorum veteruin
spui Turcos nomine lector accipiat , quod quiden iuterdir10 publicalo prohibent . Quapropter ali
PATRUL . GR . CLIX . 2'
 JOANNIS LEUNCLAVIE 148
omnibus ad rei monetariæ pra:ſeclos deferuntur A lum signilicat. Sunt autem ipsis loco vexillorumsive
veleres, ac pro Juodecin veteribus aspri decem signorum militarium , globi, ærei deaurali, suinmo
novi solvimtur : de quo sane lucrum sultanis ham in hastili definil : circumplexis ac dependentibus
exiguum provenit. Inquisitores etiam constituuntur, undique seu criniuin colligalorum manipulis, seu
qui an aliqui veleres aspros retineant, observent. caudis equinis. Vertici . pomoruin sive globorum ,
Ali variis iluntur , fraudibus, et multa nequiler quos diximus, nonnunquam luna crescens im .
committunt. Ejus autem lucri causa Muchemeles ponitur. Hujusmodi signa militaria plura gestari
secundus , qui Constantinopolim cepit, singulis, vidimus ante bassam sou beglerbegum Temesva.
decem annis aspros signabat novos . Fortasse lamen rensem , cum is nobis Constantinopelim iluris
hoc etiam fecisse videri possit ail imitationem occurreret in planilie, post descensum a montis
antiquitatis Romane, cujus in furnismatis toties Hæmi clisuris, non procul a Talarbasare , qui
cst reperire vota decennalia, vicennalia, tricennalia . locus a foro Tatarorum nomen habet, ad tertium
Non enim , dubium est , Muchemelem secundum , a Philippopoli lapidem : ubi nos prætereuntem
quem diximus, velut in ipso successorem imperio regio cuin comitatu, magnoque camelorum it
multa priscis in Augustis, quos pro decessoribus suis alioruin jumentorum numero , (summarios cor
nabebal , cx ambitione quadain æmulari voluisse. B ruple vocal Belvacensis, qui Græcis samarii sunt,
19. Sugulzuc, Gerle, Boli. el sagmarii, et sagmatarii) vidimus. Ab his siguis
Dicit auctor annalium existimari vulgo, sepuliui. militaribus dicuntur Sangiacbegi, provinciaruin
Osmanem ad Sugutzuc, qui locus a salice no- scilicet 407 præsides, sive prælores : qui cum ad
men habeat. Narrat autem Laonicus, esse vicum cxpeditiones suscipiendas mandato sullani evo
juxta Mysiant, quem incolie Sogulam vocent, ubi canlur, curant ante se signum ejusmodi, quale
flumen sit ejusdem nominis . In hoc vico tradit diximus, cum strepilu tympanorum , et aliorum
aliquandiu habitasse Oyuzios, et ipsum Othmanem instrumentorum , quibus utuntur valde stridulis,
Jomicilium ibidem babuisse . Pulabalur igitur islic geslari . Græci Turcicum illud Sanzac, Dambarum
conditus, ubi plerumque degere solitus fuerat. et Aanbulum appellant : Sanzacos aulem , llame
Aduit etiam , posse locuin appellari vjcum llææ . bulares. Leo Sapiens, Imp. August. librum De
Sic cnim reddit interpres, secum in errorem et apparatibus bellicis scripsit, conversum , liberius
alios abripiens. Non enim flææ, sed salicis vicum quam par erat, in linguam Lalinam a Joanne
(licere debueral, quæ Græcis ilæa vocalur. Ger- Checo Anglo, quem Græcum habemus. In to
lingua compon
quorum, Falberd
mani,idonea endis nominibus per c Flamulum , quo Cedrinus etiam utitur, et forus:a 1

est orf interpretarentur. Sed deminuta Flamuliscium , el Flamulares reperiuntur,

molandum , a Laonico post Sogulæ vocem , omitti nomina Græcis et Turcicis hisce respondentia.
allerum Turcicam Gui , duarum syllabarum , quæ Non enim lemere dictum nobis , simias esse
>

vieum seu pagum significal, fu annalibus nostris Græcorum Turcos, in rebus plurimis : maxime
Suguizog legitur, voce novellas sive lemeras salices quie spectant ad officia militaria, provinciarumque
significante, vel salicetun potius : sicut iisdem praefecturas ac præsidalus, et earum disuributiones,
Turcis Belezug teneræ sive sovelliæ quercus sunt, Messilä seu Meszitæ Turcis proprie templa «
aut quercelum : quod ipsum quoque nomen est cuntur, e lignis fabricata : qualia scilicet ab eis ex
oppidi Analolici, cujus infra meminil annaliumi struebantur, cum necdum iipperij crevissent opes.
auctor. Hinc etiam pagi Osmanzug, vel Othmanzug, Zuma vero (cujus vocabuli supra quoque facla
nomen derivo : eluti quo siguificelur Osmanis fuit mentio) templum signiticat amplum , operis
sive seminarium , sive plautatio . Apud Abrahamuin lapidei . Medressa quid sit, quid Imarecum , Gau
Orteliuin ju tabula Naloliæ legitur Othmangiuchi, derius ipso contextu exposuit. Nimirum xeno
quod tribus syllabis ltalico more pronuntiatum , dochia sunt, ut est videre apud Busbequium , liaud
jiem est cum Othmanzug. In itinerario Busbequii D ineleganter construcia , suisquc distincta cubiculis:
legitur Othmanlık , depravaie pulo, cum Oimansick in quæ non modo Turci divertant, sed etiam
vel Olbinansuck ab ipso scriptum fuerii : : ' ut aliis quibusvis homines addicti de religione seri
posterius lioc v Gallicum habeat, Turcis etiam tentiis. Quippe nec Christianus quisquam , nec
usilatum . Longius ab origine vocis recedunt, qui Judæus, seu dives, scu mendicus, ab iis arcetir .
Olmanic scribunt. De Boli, tam regione, quam Basse quoque, ac sangiaci, cum peregrinantili,
oppidu, supra diximus numero 13. Bellonius illis utuntur. Mos ita fert Turcorum , ut singulis
oppidum priscis Abonilichos dictum putat. Gerle qui eo divertini, cibum præbeant. Cum cænt
non procul a Boli oppido distat, sed in Ortelii lempus appetiit, adest minister cum ingenti lignes
Nalol : pulo non recte scribi Gerede, pro Gerele, disco , qui , mensæ instar videri polest. Hoc paline
quod idem est cum Gerle . plures continentur, implelæ vel oriza cocia , vel
20. Sangiac, Sanciae Beg , Meschit , vel Meszit , duevelo ad cremorem bordeo, addito carpis ple
Dsiumá, sive Zuma, f'marel, Candri , Canyri, rumque vervecinæ fruslo. Circum patinas positi
Changare . panes sunt, et nonnunquam aliquid Savi. Sumit
Sangrae dissyllabum , sive Sanzac, Turcis vexil- ex his qui yult. Ac fas est peregrinantibus, bi
 PANDECTE HIST, TURCIC . 750
749
cibis loto triduo gratis frui. Postea mutandum A rum appellatio, principibus ipsis Musulmanorum
hospicjum . Sane Turcici proceres maximis im- sultanos se nominantibus , uti frequenter apud
.

pensis exstrucre polissimun sludeul bæc septem ; prætorem nostrum videre est : tamen Græcis vi
Messitas, Imarela , Græcis Maralia , caravansaria , cinis, it Christianis, erat exsecrabile nomcn ,, qui
balnea publica : quibus etiam pulcherrimos fontes verbo Musulmanissare de omnium gravissimo apud
adjungunt, in cæteris, ad usus hominum , jumen- Christianos flagitio deseriæ religionis utebantur :
lorum quotidianos ; in messitis ad lustrationes vel cujus etiam vim declarantes, aliud magarissandi
ablutiones quasdam peragendas prius, quam templa 408 verbum adhibebant , quod significat stercore
sua sive messitas ingredianlur. His adde fuminum faci em conspurcare. Cedrinus, aliique scriptores
pontes, et vias publicas , lapidibus stratas : quæ historiæ , cum iis qui jus canonicum Orientalis
quidem omnia perinde spectabilia sunt apud Ecclesiæ , tractarunt, utroque uluntur . Osmanici
Turcos, el eximia , sicut apud Anglos isla , versu tamen affectant hanc appellationem , et Turcos
comprebensa veteri : se dici nolunt. Quo de vocabulo facere non possum ,
Murs, et fons et pons : ecclesia, ſemina , lana. quin Philippi Mornæi sententiam exponam , ex
Propemodumque licebit et Turcica distycho B
libro ejus Gallice scripto, de veritale religionis Chri
complecti : sliana contra paganos, Judæos, Mahuinelanos, el
Messila , maralium : caravansaraia, lavacra . alios, cui siinilis in hoc argumenti genere nullus
Fonles, et pontes puviorum, strala viarum . antehac prodiit. Nam eadem opera de Turcorums
Obiter hoc etiam addo, Constantinopoli messilis, etiain origine quiddam non lemere rejiciendin
quæ istic numero plus minus quadringentæ sunt, lut
tot intelligemus. Ait ergo Mornæus,, israelitas fuisse
bujusmodi adjuncta esse naratia : ut si quis in transporlatos, etiam Herodoto teste, ultra Mediam ,
uno triduum viclitet, ac deinde pergal ordine ad ad regiones id temporis inhabitatas, et ab eis par
cætera , lotius anui spatio vel invisere nequcat tim Colchos originem duxisse, qui llerodoti tempore
cmnia , vel omnium uti beneficio. Sequitur etiam circuncidebantur ; partim Talaros , qui circa an
paulo post hunc locum in annalibus explicatus num Christianum 1200 ductu Zingis Chanis velut
jmarelorum usus, cum narrant , ipsummet Urcha inundatione quadam orbem terrarum obruerunt, et
niem in exsliucto ab se imarelo cibos distribuisse . imperium deinde Chanis illius Chjtaini constitue
Candria regio sila est ad Pontum Euxinum , runt. Erant autem , inquit , hi circumcisi prius etiam ,
inler Bithyniam , et Pontum , hoc nomine, provin- quam Mahumelis nomen audissent : eoque procli
ciam ; ubi ei oppidum Candria reperilur in Ortelii C viores fuerunt ad ampleciendam legem Mahume .
Nalolia, situm eo plane loco , quo Dedacana velus lis quod ex parte cum ipsorum religione conveni
a Nicolao Sophiano ponilur. Diversum ab lioc ret . Vox ipsa Talari sive Totari, lingua Syriaca reli
oppidum esl Cangri, versus Amasiam sive Cappado- quias sive residuos significat, ait. luter hordas quo
ciam , quod olim Gangra nominabatur, unde que Tatariæ , versus parlem ejus magis aquilonareili,
Turcis et regio Chiangare dicta . ponnulli nomina Dan , Zabulon , Nephtali, reti
21. Zercolæ, lam albæ quam rubræ . nuerunt. Unde non est , quod miremur , lantai
Zercola capitis e filtro legumentual esl, lalam llebræorum esse copiam in regionibus Russia ',
guream fimbriam habens, qua parle capili impio- Sarmalia , Lithuaniæ . Putiil etiain, eo plures islic
pitur ; de penula manica legminis ipsius pelita Hebræos inveniri, quo propius ad Talaros acce
forma, sicut ipsiinet aiunt Turci. Superiori zezcola dalur. Equidem ut obiter aliquam de meo velu :
parti , sesquispithamam allæ , capul inseritur : symbolam bis adjiciam , adolescens in Livoniam ,
inferior a vertice capitis infra cervices in dorsum necdum collegio Teutonicorum jequitum dissipato,
non aliter ad tres spitbamas vsque demiliilur, ac a Cunrado patre missus ad Alberlum patruum ,
feininarum Gallicarum legnien, quod chapperon ab D
cum alia istis animadvertere memini ; tum elian
cis dicitur. A media froule surgil oblonge quæ- veisus Lithuaniam , in vicinia metropolis Riga:
dam quasi vel fistula vel vagina ex ære, partim (quæ in edito Laonico vitiose transpositis lilleri
deaurala, partim argento foris obducta , cui gemmas scribitur Ucra , pro Ryca : sicut ibidem pro Euplilii
inserunt, non inagni tamen prelii . Hæc zercola geni- ste reponendum Eillanle. Sic enim Germani calma
zaris albi coloris est , aliis nonnullus rul'ri, de qui- vocant Livoniain, Saxones nostri Lilandain . Gal .
bus alio dicendum loco. Fistula sive lubulus exci- licus interpres Ucram vult esse Novogradiam .
piendo como de pempis avium lacto servii, vel belli puerili errore , cum dicat auctor suis urb: 0
lempore , vel cum satellitio sio sullanım stipani. legibus et libertate frui, ali optimatibus regi , al mare;
22. Musulmani, musulmanissare, magarissare, silam esse ; Danos, Anglos, Gallos eo commercio
Turci. Laonicus emedaius. rum causa navigare ; qus: de Novogrodia intelliyi
Musulmanos dici se volunt Mabuaietani, lan- nequeunt) in bujus ergo Rige vicinia , Dationem
quam recte credentes ; lil Arianicis lemporibus quamdam esse barbaram Lellorum , a cæteris
cæteri Cbristiani, quotquot abominabantur eorum Livonia barbaris incolis, Curonibus et Estonibus,
furores, urtboiloxorum nomen profitebantur. Ac lingua plane discrepantem : qui perpeluo in ore
lametsi Mahumetonis lioneslissima sit Musulmano- qilisi lamentationem quamdam habent, quam vo
751 JOINNIS LEUNCLATII
cilerando per ayrus assiduo repetunt. leru leru A 26. De primo Turcorum in Europune 180rsitie. Die
Masco Lon . Quibus verbis Jurusalem et Damnasium
intelligere creduntur, cæterarum in antiqua patria
rerum , lot a sæculis, et in remotissimis ab ea soli
iudinibus, obliti. Ad Mornæum ut redeamus, pulat
hoc rem non loinus esse vero simile de Turcis,
quani de Tataris : cum nomen ipsum Turcorum
Hebraica lingua significel exsules, et contumeliosum
apud ipsos habeatur. Viderique Malumelem non
alis re , ne populos illos longe numerosissimos
offenderet , qui tum temporis incipiebant se
commovere, re:inuisse circumcisionem , lustra .
liones, el alias quasdam legis Mosaice cerimonias.
23. Genischeher , Goinuc, Carasi, Cosri, Bergama ,
Edremil, Gelipoli.
Oppida sunt Isnicæ vicina , Genischeher et
Guimur, vel Guinuc Irisyllabumi, ut hic in archetypo
scribitur. Illud novam civitalem significat, et in
Ortelii Nalolia , sicut et Busbequio, lenisar vocalur,
ul supra dictum numero 17. Goinuc in eadem
Ortelii Natolia reperitur . De Carasi exposuimus
antea numero 13. Cosri cum Caristo Natoliæ puto
cadem est . Bergama velus est illa , celelerisque
membranarum nomine Pergamus, Galeni medici
palria . Que Turcis hic Edremii, olim dicebalur
Arramyilium , Leoni Augusto episcopatus Ephesine
metropoli subditus. Nautæ nostri vocabant noinine
magis corrupio, Landemili ; quod propius ad
originem suam accederet, si lingua sua, hoc est c Europam, et industria quadam Zemenicum , utipsi
Italica , disissent L'Adremiti. Nobis quidem ar
ticuli cum ipso nomine confusio perdiſlicilem red .
debat de appellatione veteri conjecturam . Sunt
autem hæc Troadis oppida . De Ulubat superius
quædam numero 16 nolavimus, infra daluri plura.
Paulo post Gallipolim dixi , more nautarum 110
strorum ; cum Turcis Gelipoli nominelur. Ridicula
sul somnia Nicolai Nicolaidis Delphinatis, de
nomine atque origine hujus urbis ; cum a C. Cali
gula conditam , ab eodem nomen accepisse Tradit.
Mox opinione mutala , quod fuerit a Gallis ex
structa, Gallipolim vult dictam ), ceu Gallorum
civitatem ; perinde ac Philippopolis sit Philippi
civitas,
perbelle,Nicopolis
ne dum quasi
GallosNicolopolis,
suos ornal,Nicolai civitas
suimet obli-:
viscalur. Non enim aliam in Græcia reperimus
ullam Nicopoliin , quam hanc : cujus ut auctor est
Nicolaus Nicolaides, ita merito nomen hoc ei re
linquamus, ut a duplici Nicolao Nicolopolis ap
pelletur. Sed omissis jocis, amplius quadringentis
annis anle C. Caligulam apud Xenophontem
Hostrum civitatis hujus fit mentio . Nec a Gallis
eliam condila ſuit, sed ab Atheniensibus : quorum
dux Callias, initio struendæ dalo, promeruit, ut ab
ipso Calliupolis, (Calliopolim 409 fere Larina
consuetudine vocamus) ceu Calliæ civitas, dicere
lar. Episcopatum hujus ad Heracliensem Thraciæ
metropolim Leo imperator in Thronis refeil.
7:22
castellis , Zemenic , chiridocastro, Naiiv.
Prius, quain de castro Zemenico dicatur, recita
bimus hic verba Laonici de prima Turcorum in En
ropæam transjeclione, cum quibus deinde locum
hunc annalium conferemus. Capto, inquit laovicus,
præsidio Cherronesi, et Madylo, in Thraciam Turci
progressi sunt usque ad fluvium Tænarum . Noie
tur in his verbis interpretis oscilantia , qui prisi
dium Cherronesi vixil, pro Cherronesi castro . Id
castium accipi non potest de Dardanellis. Napi ras
arces , quæ duæ sunt, non una , Muchemetes secun
dus exstruxit post caplam Constantinopolim , vel
ipso leste Chalcocondyla. Ergo Cherron : si castrum
B illud intelligitur, quod versus Ægieum mare duobus
abest inilliaribus Græcis vel Italicis a Maito , versus
Propontidem vero duobus et viginti a Calliupoli. El
Maitos hodie dicitur ejusdem Cherronesi oppiduin ,
ne Xenophonti quidem ignotum , cui Madylos apo
pellatur, sicut et Laonico, iribus duntaxal a Dar
danellis versus Ægæum distans milliaribus. Prætor
Græciæ noster Asty vel urbem Madylorum nominat,
sicut et Leonis Augusti novella de Thronis Madyta
pariter, et Madylum dixit. Castro alliem , quo de
agimus, nomen est apud Græcos Chiridocastron.
Hellespontus istic usque adeo in angustum cogitur,
ut a littore Asiatico Cherroncsiacum Europæ tan
tum uno miliari Græco disjungatur. Hoc igitur
in loco Turci primum ex Asia transmiserunt in
narrant, Chridecastron , ul Græci , a captivo
quodam Christiano ducti occuparunt, Inde dissi -
lam ad alterum lapidem adorli Madylum , quam in.
colarum frequentia territi tentare prius ausi on
fuerant, cum hodieque supra trecentas Græcorum
domos habeat, et ipsam in potestatem redegere. Nos
istic in ilinere nostro vinum coloris rubri coinpa
rabamus, quod mensibus aliquot durante naviga
tione, varii in malis, et nausea perpetua , præcipue
nos recreabal . Nicolaides, de quo paulo ante dixi
mus, fabulas ut de Galliopoli, sic eliam de hoc ca
stro, nobis obtrudit. Narrat enim , dici castrum Vi
duarum , ex hujusmodi occasione. Cum Turci, ait,
D ope duorum mercalorum Genuensium Hellespon
lum transmisissent, pro singulis capitibus trans, or
tandorum solutis duobus dicatis : primum o !! .
nium in Europa castrum loc ceperunt, in quo በሕገ
res omnes immani sævitie contrucidarunt, vita
femillis tantummodo condonata . Qua de causa 10
men ei deinceps mansit, ut castrum Viduarum apo
pellelur. Hoc si verum esset , appellandum erat
Græce Chiron castron , vel Chirocastron , quod no
men ipse non posuit. Sed satis animadvertit peri
lus historiæ lector, in ipso fabulæ peccaluin iniliv .
Non enim ad primum in Europam Turcorum iran •
itum pertinct illa de Genuensibus historia, sed ad
insequentia tenipora , sicul suo loco deinceps nil
vero 87 indicabilur. Deinde Chiridocastri nomi
exstilisse conslit etiam prius quaw Turri, traits
753 PANDECTE HIST. TURCIC .
niisso llellesponto , castrum ipsum occupassent. A guacula : non Calliupoies, aut amphoras vini, sed
Erat in navi mostra senes multarum rerum peritus,
Antonius Meliensis, Griteo patre nalus in Melo in-
sula ( Milon Græci propuntiant) conductus a na-
varcho , ut index itineris interdiu noctuque nobis
esset , quem Podotam Græci nunc dicunt vocabulo
peculiari, quod in Pulologo reperitur, vulguis nau
larum Pelolam vocat. Is mihi, cum Calliupoli relicta,
jam viginti duobus milliaribus emensis, Chirido-
castrum præternavigaremus, el ruinosi castri no-
wen significabat, et historiam non frivolis de call-
is observandam commemorabat. Quo, inquit, tem-
pore Turci primum basce freti Hellespontici trans-
miserunt angustias, ut Asia potiti , Europæ regio-
nes invaderent : hoe ipso castro, quod vides, in
potestatem ređacto, primum in Europa pedem lixe- B dum pedibus subjectas prolerunt, arislis grana
runt. Ejus rei nuntio , summa celerilate , Constan-
tinopolim perlato : lanta Græcorum , majorum no-
strorum arrogantia, tanta securitas fuit : ut minime
cogitarent de castro mox recuperando, et ejiciendis
prius ex Europa Turcis , quam majores in ea vires
2cquisivissent, altiusque suas egissent radices : sed
accepti damni gravitatem verbis elevando dicerent,
esse duntaxat amissum stabulum porcorum . Lude-
bant enivi, ut Nazianzeni noztri verbis utar , in re-
bus minime ludicris : ridebant, in rebus minime
ridirulis, sed deplorandis potius, dum er Chi-
ridocastro per jocum stabulum porcorum fa-
ciebant. Græcis enim Chiridia dicuntur porci .
Sed risus isie tandem in amaras conversiis ſuit la
C
erynas . Audiamus majorem nunc ex ejusdem An-
tonii narratione Græcorum insaniam . Venit inde,
non magno temporis interjecto spatio, Turcorum in
potestatem et Calliupolis, ut in his Annalibus quo-
que recitalur : Græcis interim altum dormientibus,
Hac de rationibus occurrendi conatibus hostium vel
tantillum sollicitis . Quid fit ? Hujus etiam detri-
menti accepti nuntius Constantinopolim venit . Tum
magis ut Griecos dementes cerneres, amissam illi
Callinpolim Nocci facere, jacturam publicain reapse
maynamı, verbis secordiæ plenis extenuare, non
nisi amphoram vini a Turcis 410 ereplam sibi
dicere. Sed eos Turci paucis annis in Thracia fe-
cere progressus, ut hujus Soleimanis bassæ, qui ceps exponenda vocat, propler Ænum civitatem
Calliupolim tunc eis eripuit, fratris filius Bajazi- D effundit, directum iter non magnum est. Quippe
tes, occupatis eliam suburbanis agris, Constantino-
polim pluribus annis obsideret : quam quidem om-
nino redacturus erat in polestatem , ni Tatari Te-
miris intervenisset expeditio Bajaziti fatalis : qua
prosperrimi Turcorum successus aliquandiu divino
consilio fuerunt inhibiti, ne ante tempus a Deo de-
stinatum , imperii Græci reliquias devorarent. Hæc
narratio licet in historiis Græcis non exstet, dignam
lainen censui , quæ memoriæ proderetur : ut ex ea
nostri homines exemplum capiant, nobis quod ex
usu sit. Ulivain ne nos etiam modo lam altum , ve-
lerno Græcorum correpli sterleremus , vix ut exper-
gisci possimus : dum non Chirodocastra ,porcorumve
stabula , sed hactenus iuricta Christianorum propu-
754
Pannonias, sed Cypros, integra regna scilicet, amil.
timus. Sed reprimo me. Nam plura vetat dolor, et
ominis infausti metus .
23. Triturandi mos apud Groecos, el Asiaticos , Bo
lair, Asprolimiona.
Arearum in quas messis tempore segetes tam in
Græcia, quam in Asia, colliguntur ; et ipsa tritu
randi ratio, hujusmodi est. Solent iliarum regio
num incolæ , postquain demessæ fruges sunt, non
domum eas ex agris , more nostro, granis needuin
excussis, in horrea convehere : sed in aream quain
dam sub dio comportare. Deinde sparsis per aream
manipulis frugum boves et bubalos immitiunt, qui
nullo negotio excutiuntur. Et solent hec sub dio
jeri , extra pagos et oppida . Seniper auteni mos
hic apud Orientales triturandi fuit, inde usque ah
antiquissimis temporibus, sicut et in sacris libris
interlictum vetus reperitur : 0s bovi triluranti ne
obligator. Secundum hæc mentio fit expeditionis
Turcorum , primum mari, navigiis oram Cherro
nesi versus Ægæum legentibus, et praeterito Rune
lize vel Europe promontorio , sinum Magarisium
(sic a fodis tempestatibus ac pluviis dictum , qu:e
illis in regionibus exsistere boreis flantibus solent ,
cilin apud nos aquilo serenitalem aeris fer:11) in
trantibus, ubi Cherronesi latus alterum , longo tra
clu , in mare se porrigit : deinde lerra , missis equi
libus, qui cum Edzebego planitiem Cherronesi ver
sus amnem Marilzam pervagarentur, et Album ad
Portán navalibus se cum copiis conjungerent. In
his verbis observandum illam Bolairis planitiem
Turcis dictam , Prætori Græciæ nostro vocari Bole .
rum , qua scilicet per ipsain Cherrronesum , Hadria
nopoli procul ad dextram reljeta , cum Didymoticho,
versus Ænum oppidum , et Mariizam Nuvium , quon
dam Hebrum dictum , ac longius inde Thessaliam
versus itur. Nam a Chiridocastro sive Zemenico,
per excurrentis in mare Cherronesi campos , ad Ma
rilzám fluvium , et illum maris sinum , in quem se
Maritza sive Tanarus, ut Laonicus de causa dein •
Thracica Cherronesus instar lingue se porrigit in
Ægæum mare , tam angusto terræ continentis spa
tiu , sex tantum ut milliaribus Græcis distet Helles
pontus a sinu Magarisio, qui est ab altera Cher
ronesi parle : quibus a sex milliaribus etiam dictum
est Hexamilium Cherronesi , sex tantummodo mil
liarihus Græcis a Calliupoli dissitum : ut alterum
celebrius illud Ilexamilium Isthmi Corinthiaci toti.
dem patet in latitudinem milliaribus, pt Ulrinque
gemino similiter a mari alluitur. Begi vocabolum ,
quod bic Eulzi cuidam ex proceribus Turcicis tri
buitur, interpretati jam ante sumus . Hoc tantum
lector observet, planitiein Bolairensem , sive Bo
lerensem , ut prætor vocat, dcinceps apud Turcos
 755 JOANNIS LEUNCLAVI 756
Edzeæ planitici, vel Ezeæ nomen ab hoc Euze bego A A Ponte grandi ad Pontem parvum , m , 10.
consecutam , ut infra, certis ex locis horum anna- A Ponte parvo ad S. Stephanum, m . 10.
lium , patebit. Porluis Albus denique Græcis est A S. Stephano ad Heptapyrgium , sive Jadiculam ,
Asprolimiona. vel arcem seplem turrium , silam in extremo urbis
26. De oppidis Cherepoli et Zorli , civilates Cher. Constantinopoleos, ad Propontidem angulo, n . 5.
ronesi , ab Europae promonlorio Constantinopolim Ab Heptapyrgio ad sultani saraium , ubi aller est
usque, cum intervallis unius ab altera . urbis angulus ad Bosphorum , Propontidi semnet
Quæ oppida Thraciæ Cherepolim el Zorlum Turci infundentem , m . 7.
vocant, Græci dixere Chariupolim et Tzurulum . Tzurulus ( Castaldo Chiorli, Busbequio Chiurli ),
Chariupolis sive Charivpolis, perinde ac supra de quam Leo impera!or Tzurolloën vocal , nonnihil a
Calliopoli dictum , ab Atheniensi Charia conditore Propontide versus mediterranea distat , a Selybria
fuit appellata. Nam prippotens mari populus Athe- maritima sex plus minus horarum itinere. Nos
niensis ante bellum Peloponnesiacum , propter am istic satis commode diem ac noctem egimus. Fal
plitudinem classis, el usum rerum navalium , Cher- litur in Selime primo Jovius , et auctor annalium
ronesiim cum majori parte maritime Thraciæ ac Silesiæ Cureus, qui pagum ignobilem et obscurum
Macedoniæ , cum Perintho (nune Arach'ea , quod B vocant : cum hodieque sit oppidum , et a prælore
idem est cum Heraclea ), cum Selybria, cum ipso dicaliir Asty , quod civitatem significat ; ac in Græ
Byzantio, possidebat : in eaque loca, semel occu corum historiis etiam Mauricii Augusti tempori
pata , colonias deducebal : Thucydide, Xenophonte , bus, ante mille scilicet annos, mentio Tzuruli lial,
atque aliis testibus, Prætor Graciæ no - ter Chario- ubi dicitur, Chagano cum inlinita multitudine Tlira
polim commemorat, et quo sila loco sit, indicat : ciam ingresso, Romanorum ducem territum , in
diuin ordine civitates has in Cherroneso recenset, castello Tzuruli, tanquam loco munilo, se conclu
Heracleam , Panium, Rhædestum , Chariopolim . Me- sisse . Nam hæc ipsa leguntur apud Zonaram verba.
ininit et Cedrinus in Constantino Monomacho Aug. 27. Eurenos, et cæteri tres apud Turcos illustrium
ubi de Paszinacis in Macedoniam profecturis ex quatuur familiarum auclores.
plical. Leo Sapiens Aug. in Novella de Thronis, He- Tradunt nostri , et in his Geufræus, Osmanem
raclea metropoli, quam Thracia Macedoniæque sibi Ires fæderalos ascivisse, quorum adjutus ope,
simul attribuit , 411 velut in confinio silam , inter compluribus oppidis subactis, auctoritatem sibi
alios episcopalus, bos subjicit : Madylum , de qua potentiamque comparaverit. Horum duos fuisse
disimus. Rliædeslum (nunc Rhodostum ) Papium , Græcos, religionis Christianæ desertores, tertium
Tiesamilium (nunc Xamilii) , Calliopolim , Perisla- Ġ vero Turcum . Græcorum unus, Michael nominaba
sim , Chariopulim , Tzurolloën (nunc Zorli) el tur : alter, Marcos. Turco nomen Aurami fuisse
Athyra A qui nunc Pons grandis nominatur. Quod scribit. Ab his propagalas esse tres familias apud
si lubel intelligendarum historiarum causa nosse Turcos cæteris omnibus, secundum Osmanidas,
intervalla horum oppidorum , ut ordine siia sunt nobiliores : a Blicbaele, qui Michalogli , quasi Mi
ai lilius llellesponti ac Propontidis, inde a Darda- chalides, dicantur ; a Marco, qui Marcozogli, quasi
tellis, ubi fauces Hellesponti sunt , in Ægæum Morcozides ; ab Aurami , qui Auramogli et Aurami
cursu rapillo semet exonerantis, ad ipsam usque des . Nos hactenus horum in annalibus hisce mentio
regiam urbem Constantinopolim : hæc peraccuraie nem nullam habuimus. Eurenosis nonien hic primum
compuiala illius, quem dixi Meliensis Antonii slu- anino Cbristiano 1357 legimus, quem ex procerum
dio, notabis, numero fuisse non dubium est, cum begus appelle
A Rumeli , vel Romaniæ , Græciære promonto- tur. Et Turcos hic quidem sequi malo, quibus Fure
rio . quod extremuin est in Europa propler Helles- nos ; quam Geufræum , cui Aurami vocalur. Unde
ponti angustias, ad arces faucium , sive Dardanel posteri quoque non Auramogli cum Geufræo, sed cum
los , milliaria Græca sunt 18 . Turcis Eurenosogli, velut Eurenosides, sunt appel
A Dardanellis Maiwum usque , m . 5. landi. Michalogli serius his commemorantur in anna
Muito Chiridocastrum , m . 2. libus, et nominatim Mecliemet bey Michalogli, dux
Cbiridocastro Calliupolim , m . 22, Acanziorum , sub inilium Muchemelis primi , anno
Callipoli Hexamilium , m . 6. Christiano 1414 ; Malcozogli longe post hos, anno
Ilexamilio ad Sancti Georgii promontorium , m . 6 . Christiano 1480, quo tempore Bali beg Malcozogli
A S. Georgio Perislasin , m . 6 . nominalur, sub Muchemele secundo. Quartæ familiæ
l'eristasi Arachlizam , m . 7 .
non fit apud Genfraum mentio, quain Turchan begus
Arachliza Myriophytum , ni . 7. propagavit. Hoc nomen in his annalibus reperitur
Myriophyto Coram , m . 6. sub Murale secundo , anno Christiano 1435. Evreno
Cora Gainum , m . 4. ses apud Laonicum Brenezes scribitur , pro Eurenezes
Gaino Rhodostum , m . 25 . aut Urenezes. Idem Michaloglios etiam Mirhalines
Rhodosto Arachleam , in, 30.
1
alicubi vocat. Malcozzides el Malcozogli eura
Arachlea Silyuream , m . 20 . Turcis pro Marcozziis el Marcozogliis dicantur,
Silyurca ad Pontem granden , 1. 15.
scio : eur a Reinrccio Malaconi, nescio . Evreno
 PANDECTE HIST . TURCIC . 78
sis etiam posleri reclius Eurenosii vel Furenesii A nosier facit, quo loco narrat Venetiis missum
vocabuntur, quam Ebrenes. Turchan begus Chal- fuisse Constantinopoliin novum Esusiasten ( quo
cocon :lyle Turachanes nominalur, Nostra pale nomine significatur is qui est cuin potestale, ac
nullam borum extra Malcozzios el Vichaloglios , jurisdictionem exercet ) quem ipsi, ail, Potesta -
mentionem invenimus : et Michalogiiorum sane re- luin nominant. Cadi vero Lescher, sive Lesker,
centiorém , ex qui!ius Achmeles Acanziis præfuit in significat judicem supremum , qui Arabum Muro
exercitu Soleimauis, aid obsidendam Viennan profi- ronique linguia dicitur Cali Asker : qua voce solent
ciscentis.C : sanen vero Michaloglium triennio post in uli, qui elegantius loquuntur, vulgus alter:1 . Erant
his annalibus expeditione Soleimanis allera contra autem prius in universo Turcorum imperio duo
Germanos, a nostris cæsum , magnis cum copiis, legi- cantum Cadilescheri. Primus Anatolia, aller Rume
Mils .
liæ, hoc est Romaniæ vel Europæ. Sed a Seline
28. Dimoruc, Purgosine, Bergas , Plagiari . primo tertius his adjunclus fuil, post subactos
In vicinia Tzuruli de qua dictum , Didymotichum populos principis Alaleulis , el suliani Cajrensis ,
prælor cum aliis oppiduin ponit, 412 a geminis videlicet Ægyptios , Syros, Arabes et Armeniorum
inuris sic appellatum , Turcis muilale Dimoliic : pariem : quæ regiones cum latissime patrani , etiam
quod Nicelas Latine versus, Eurum fluvium ambire B tertii hujus Cadilescheri officium majoris est mo
tradit, pro quo scribere debuit interpres llebrum menti quain reliquorum . Habent autem imperium
fluvium , cujus nomen in pluribus historiarum Cadilescheri cæleros in cadios sive judices,' et
Græcarum locis ita errruptum reperitur. Oppidi Noggias, el Talismanos : velut apud nos sub jn
Dimo ! uci appellatio ne hodie quidem est obscura, risdictione archiepiscoporum , episcopi , presliyteri,
pripsertim propter elegantissimos urceolos, qui ab diaconi, continentur. lidem et Cadilicatus sive,
mcolis elaborati, cum alia in loca, tum etiam Con- judicum oflicia ( Potestarias Itali vocant ) arbitra
siantinopolim deportantur. Solevt enim ex eis tam lu suo conferre solent, sed ea lege tamen , ut con
ipse Turcorum sultanus. quam alii magnates , stituti ab ipsis judices a sultano confirmentur.
aijuam haurire. Dic!ymotichum novella Leonis im- Addendum et hoc, duos illos primos judices majo
peratoris Trajanopolitanæ montis Rhodopes retro- res accepisse Turcos a Græcis, quorum (uti dictum
poli subjicit. Andronicus autem Palæologus secun- sippius) æmulati sunt imperii velerem formam .
dus hujus nominis imperator, ab episcopatu ad Quippe Græci etiam Dicastas sive judices Anatoles
metropolis dignitatem in synodo provexit. Vicina et. Helladis habebant. Adeoque magna fuisse istæc
Didymoticlioest Burgosine, quæ Castaldo Bergas est, officia vel ex eo paret, quod imperatrix Zoe judicem
aliis vulgo Bregas, magis etiam viriose. Nostri comi C Græcorum fecerit Constantinum Monomachum ,
tes Turcici, cum istic essemus, Burgos appellabant. cui tamen non multo post ipsa nupsit, et per nu
Gerardus Mercator cum aliis ex Bergas facit Bergulamı plias imperium tradidit, sicut in ejus vila Cedrinus
et Bergelen Plolemæi, Bergulion Cedrini, ct Arcodio- scripsit. Idem in Paralipomenis , quæ necdum
polim . Proximum ab boc.oppidulum versus lladria . habemus edita , judicis Hellados (quæ Græcia esi)
nopolim medii diei distat itinere, quod idem Castal- ac Peloponnesi, tanquam magno priedili oficio sive
dus Silibabam nominat, cuin a Turcis nostris Eski- , dignilale, meminit.
balia diceretur : id est, Baba vetus. Soleimanes bassa 30. Scachin, Sis oppidum , Meritza flumen .
mortuus eo caso , qui recitatur in annalibus, in pago Qui Turcis bic Lala Scachin , Laonico Saines
non procul a Calliupoli sepultus traditur, « ui no- vocatur. Et prædical euin valde Laonicus, opti
men Plagiari . De monumento lamen ejus nibil istic Illumque virum appellat . Quænam vero sit illa Sis ,
intelleximus, licet ail Calliupolim quatuor fere septi- cujus capiæ fit mentio videndum . Ponit Marius Ni
manis bærereinus. Observandum in annalibus mortu- ger in Thracia Sissopolim , quæ olim dicta fuerit
um bune Soleimanem duobus ante patrem Urçhanem Apollonia ; ponit et Pinetus in Mace-lonia Sisso
mensibus : cui filius Murales natu minor, non Solei- D polim , quæ veteribus fueril Apollonia Taulantin
wanes successit. Nam plerique Soleinianem inter sul- rum . Ulrius sit opinio melior, ipsi viderint, Equi
lanos referunt, et primum bujus nominis faciunt , dem neutram harum accipi de Sis oppido posse
29. Belezug, Chelili , Cadilescher, el Cadi Asker. pulo , cum Sissopolis Thraciæ versus Euxusn ,
Belezliga locus est Analoliæ, cui nomen a quer- haud procul ab Anchialo, quam nunc Achclo Græ
crto . Sig . iſicat enim vox ipsa novellas quercus, ut ci vocanţ collocetur : Macedonia vero remotior
adnotatum supra , numero 19. Zenderlu Chelil est ctiam sit ab illis locis, qua: huic proxima slatuuntur,
is qui edito Chaleccondyle corrupta scriptura nimirum a Tzusulo el Burgosine. Restat igilur
Chatiles appellatur , pro Chaliles, quod ei nomen ut aliud his vicinius oppidum quæramus, quod Sis
" sl apud Gregoram . Ex eo qui Halim facit inter- annalium sil . Hoc vero nobis monstral Grirciæ
pres Laonici , erral : cum diversa plane nomina prælor esse Cissum , non procul a Tzurulo situms,
sint Chelil et Ali. Vox Cadi Turcis juilicem signifi- sicut ex his verbis ejus apparet : Cepit imperator
cal , qui de causis litigantium aliquo in oppido, vel 413 Joannes Ducas Valatzes et Cissum castellum ,
urbe, vel provincia cognoscit. In Italia potestatum et usque ad cum fluvium , quem vulgus Maritz: ni
vocalit , cujus vficii ventionem prælor Græciæ vocal, limiles constituit. Politus csi et moule Tu
 750 JOANNIS LEUNCLAVII
gano , el oppidulum in eo condidit : quo Nicolaum A panis,' qui řī scribuni, familiari. Inier melropoles
Co'ertzen ablegavit , ut excubias ibidem agerel, el
Lalinis intra Tzurulum degentibus negotia facesse-
vet: quoi quidem oppidum Tzuruli non magno tem-
pore interjecto Romanis a copiis in potestatem reila-
clum fuit. Quibus in verbis obiter et Maritzæ flumi-
nis mentio fit, quod statim liic in Annalibus etiam
poperisur , et a Turcis Meriiza nominatur. Sed
vetor paulo post, hæc de Maritza subjicit : « Alii
sedles constituebant versus inferiores partes, et
enn Nuvium , quem lingua vulgaris, ut antea dictum
psi, Mariizam vocat. » Reapse quidem is llebrus
est qui versus Ænum oppidum excurrens , ibidem
in Ægæum se pelagus eſfundit. Sed quia cuni loc
el alii se conjungant amnes, ac majorem efficiunt,
historiis ungaricis corruptius Eniam vocavil , clini
idcirco nomen etiam apud accolas mulai . Flumi- B anno 1469 Nicolaum Canalem præfectu:n Venctie
Ba vero, quæ prætor ab Hebro sive Maritza recipi
commemorat, alia non est necesse recenseri , quod
Turcicis nostris illustrandis non serviant ; sed duo
tantuin praeter re silentio non possum , quæ Hadria
Biopoli se in Rebruin exonerant. Unius Nuvioli 110
men est Harda, nec olim , nec liodie celebris : alte .
rius Tunsa , cujus faciunda fuit mentio, quod
Chalcocondyles sæpe Tænarum nominel, sicut ex
vila Muchemetis II, quem Hadrianopoli regiam
sedem ultra Tænarum , qua Hebrum illabitur, niu
nivisse scribit ; et es allegatis snpra , num . 24, vi .
viere est . Quippe Tænarus fluvius idem est cum
Tunsa , videturque nonnunquam Tænari nomen
manere flumini, abolita Hebri appellatione, ad ipsam
Enum usque civitatem, ubi mari Ægæv miscetur. Clus, quam adhuc ila Græci vocant, sive Zagora,
Hebrum denique Valizam nemo vocat, nec Mazeram ),
ut existimaruni Nicolaus Nicolaides, et Olivarius.
31. Ypsala Thraciæ oppidum .
Post captam Didymotichum tradunt Annales ,
Chazim Elimbegum versus Ypsalam cum copiis
perrexisse, fluic nomini simillimuin est Cypsala ,
quod oppidum ab Antonino in Thrácia commemora-
tur. Alii cypsella scribuni, uli legitur etiam in No-
vella Leonis Augusti de Thronis. Non procul ab Ænd
civitate co !localur, de qua mox dicluri sumus. Chy-
psala Sophiano dicitur, Chapsilar Bellonio, qui
haud scio an non erret, similitudine nominis
Chapce vel Chaphse deceptus, qui vicus exiguus
est in itinere, quo Constantinopoli Didymotichum D imperalor urbem in Europa condidit, quam Phi
inur, til infra parebit in extremo Bajazite secundo .
Distat etiam ab Hadrianopoli, qua Selybriam tenditur,
non magno itinere diurno quoddam oppidulum , cui
nomen Hapsala, nobilitalum messita et caravansa
raio Mechemelis basse, ambobus sane pulcherrri
mis et sumptuosis. Eo nos in loco pernoctabamus.
Sed uti diversus est ab Ypsala , sic cum Castaldo
eumdem esse cum Capsa , slaluere non possum .
32. Ygnos, ad Meritzæ fluminis ostium .
Hiec civitas Græcis dicillir Ænos et OEnos , quorum
posterius ipsi pronuntiant luos, unde nomen Ygnos,
quod hie in Annalibus legitur, mulli pronuntiatione
Til sin N per Gn, Græcis, et Turcis, el llalis, el llis-
>
750
vel archiepiscopalus Thraciæ relertur ab impera
tore Leone in Novella de Thronis. Virgilius et alii
Enum ab Ænea ' post excidium Troja conditam in
Thracia, sicque nominalam ab eodem narrani. Pro
pler Ænum fluvius Meritza vel llebrus in mare semet
exonerat, uli paulo ante dictum ex prælore nostro .
Principes aliquando Calelusios Genuates habuit,
sicut el Lesbus insula (de quibus infra dicemus cap.
158) , cum illi a civibus arcessiti temporibus impe
ratorum Græcorum inter se discordiuni, urbis de
ſensionem suscepissent , sicut apud Laonicum legi
tur. Castaldus Enio scripsit, quod duabus (lit opi
nor ), syllabis enuntiandum . Antonius Bonfilius in
classis Enjam Thraciæ urbem direptam incendisse
tradit .
33. Zagora, Debelius , Philibe.
Zagora Thraciæ prius appellabalur Debellus, it
est apud Cedrinum et Zonaram . Dehelli episcopa
lum Leo Sapiens imperator in Novella de Thronis
metropoli Hadrianopolitane montis llæmi subjicit.
In historiam Simeonis magistri oflicioriim manti
scripta legitur , Justinianam Rinotnietum impe
ratoreni restitulum opera Terbelis Bulgarorum
principis, ei cum alia dona dedisse , lum defalcatam
ab imperio Romano regionein , quæ postea Zago
ria dicta fuerit, possidendam concessisse . Devel
quod ei nomen Bulgari tribuerunt, inilliario sexa
gosimo ab Hadrianopoli dislat. Philibe vero Turcis
est Philippopolis Thraciæ , Debelio vel Zagoræ vi
cina : quani urbem qui a Philippo Macedone, Ma.
gui Alexandri patre, conditam cum vulgo existi
mant, falluntur. Nam Philippi Cxsaris opus est, ut
aliæ complures in Thracia civilates ab imperaloribus
ſuere conditæ , quod ipsa quoque nomina lestantur,
ut Trajanopolis montis Rhodopes, nt Hadrianopolis
Ilæmi montis, ut Arcadiopolis, ut Anastasiopolis.
414. De Philippopoli vero expresse scriptum his ver
bis reperi quodam iu historiæ Græcæ libro, cujus et
principium , et nomen auctoris perierat, cum cæ
leroqui mulla scitu digna contineret : Philippus
lippopolim appellavil. In bac urbe lolum nos tri
duuni commorabanjur, dnm Turci comites nostri
suum Bairam majus, exacto jejunio triginta dierum,
diebus mensis Octobris quinto , sexto, septimo ,
celebrarent. Est adhuc archiepiscopalus, cui tunc
præerat is qui poslea factus est patriarcha nobis
Constantinopoli degentibus, Theoliptus : de senden
lia synodi Græcorum abdicalo Pochorio, viro
profano, ei litterarum plane rudi, qui largitionibus
et aliis malis artibus dignitatem adeplus fueral .
34. Gruduslegis Mahumetanæ peritorum apud Tur
cos , el qui lalismani dicantur,
Ut Talismani qui sint commodius intelligatur :
scicndur , certus esse gradis Malumetanis corúm
761 PANDECTE IIST. TURCIC. 762
qui legum apud ipsos periti sunt, ci partim jus di- A citavi ; de Seri pago, quem Delus ille ceperit , a quo
cunt, partim legem interpretantur. Ludovicus Bas- fueril orlus Osman , Ea locuin habere nequit. Reinec
sanus ladrensis in hunc modum comparat eos cuin cius aliquoties repetit, Janizarorum nomen ad notive
nostris ecclesiasticis . Primum muphiim dicit esse nem revocalum , a Janua deduci , cum Turcis ja
inter ipsos instar vel ppæ nostri , vel patriarchæ nuam aulam dici constet. Ego vero fateor, adeoque
Græcorum . Quippe juris omnis et sacrorum rer vulgo notum est, aulam sultani (Romani veteres co
esi , ili veteres etiain Romani loquebantur. Huic mitalum principis appellabant) a Turcis vocari Por
proximi sunt cadilesıheri de quibus dictum nu- lam Osmanicam , quod Porlæ nomen idem est fere
mero 29. Bassanus hos cuni archiepiscopis nó- cum Janua : sed (quocl ipsius pace,citra insectalionem
siris comparat.Sequuntur cadii, veluti proximum ullam dictum esto) cogitare debebat, Turcis Porlam
post archiepiscopos locum obtinent episcopi . Si- dici sua lingua , capi : de quo vocabulo derivari non
condom hos sunt eis hoggiæ, qui seniores dicun- janizarorum vel genizarorum nomen potest, sed
tur, ut Græcis et nostris presbyteri. Excipiunt hog- capisilarorum , de quibus alibi. Paucis ut vernm
gias Talismani, seu presbyteros diaconi. Ullimi etymon indicem , nomen genizeri Turcis novos bo
sunt dervisii , qui calogeris Græcorum , monachis mines, seu milites novos significal, seu Latina vo
nostris respondent. Talismani Mahumelauos ad B ce veteri Tirones : cujus elyni ratio patet ex iis
preces interdiu et noclu goinquies dicendas exci- quæ hic in annalibus exposita legiinlur. Geufrai
tani , de quibus alias agemus. Clepsydris veteri somnium de Cham et Juser, ceu ridiculum explodi
more Græcorum uluntur ad distinguenda tam diur- tor.
na, quam nocturna temporuin spatia. Nam quæ à 36. Chairadin , Buga, Ischeboli.
nostris artificiose conſerta perveniuut ad Turcos ho- De bassarum et vozirun oflicio supra diximus,
ronomia , longe ipsis gravissima, planeque admi- numero 14. Quod Chelili dalum fuisse traditur co
randa , procerum duntaxat usibus serviunt. Cum guomen Chairadin , lingna 415 Turcica significat
precum tempus appetiit, lurres adjunclas messitis eum , qui bene strenueque egessil, vel bene mirilus
præaltas conscendunt . Eæ sic factæ sunt, ul in est : ut Græcis Evergetes dicitur, quod sibi cogno
superiori parle, propemodum ubi orcipiunt demi. mentim prisci reges, aliquot Ægypti Syriaque
nui, ut tandem in acuminatum fastigium desinani, sumpserunt. Ex Chairadim Laonicus ſecil Characi
in projccto quaqua versum obambulari possit. Hic nem : et in fine libri octavi, Charaitinem : Jovius,
ergo circumeuntes, acutissima voce clamorem tol- llariadenum . Idem enim nomen nostra nicmioria
lunt, digitis alteram aurium obstruentes, et homi- " datum fuit a Soleimane Il piratæ nobili, sed stre
nes ad invocandum numen exhortantur. Vox ipsa C nuo cæteroqui viro, Barbarossæ : de quo dicturi
longius quam quisquam nostrum credat , qui ea sno locu sunt Annales. Buga Calliopoli transjecto
loca non adierit, pertinet. Communis autem preca . Hellesponto Prusam iuris occurrit. A geographis
tio misulmanorum hujusnioli esl, auclore Pustelio : recentioribus Juba , transpositis litteris scribitur ,
« In nomine Dei misericordis , propilii. Laus Deo, uti deinceps repetemus inilio Muralis II . Oppidum
Figi sæculorum , misericordi el pio regi diei jindicii. Ischeboli Græcis est Scopelos, Zagoræ vicinum .
lleus serviamus illi , et beus adjuvabimur. Dirige Leo Sapiens Augustns inter episcopalus metropoli .
nos in punctum reclum , punctum eorum , in quibus lani lladrianopoleos I.emi montis, Scopelum ri •
tibi beneplacitum est , et quibus non irasceris, et fert : unde silus intelligi polesl.
non errabimiis. 1 Hæc tam illis est usitala precatio , 37. Servii, Serbi, Sorabi, Zirfi, Zerfi, Servocio
quam nobis Dominica : et a quibusdam ad baltolo nium ,
giain usque adeo recitatur, ut centies eam repelant. Servios collocal Laonicus in antiqua regione Tri
llem facil in oratione publica talismanus pro bis ballorun Mysiaque superiori : quo nimirum ex
qui negligenter orant : aiuntque bac repetitione septentrione paulatim commigrarunt, debilitatis
suppleri aliorum errores ac delicta . Quidam vero D in :perii Romani Græcique viribus. Nam Serbos
tanta repelunt assiduitale, tandem ut concidant; circa Mæotidem Plinius collocal, onde partim pro
alii corpus ita circumagilando, ut omnino extra se fecti fuere versus Danubium , et Mysiam hanc supe
rapianlur. rioren • partim ilinere diverso, per Sarmatiæ sive
35. De genizeris ; vel genizaris ; unde sic dicti. Poloniae latissime patentes campos in oram Ges
Nusquam reperi genizarorum originem verius maniæ , Polonis vicinam (Lusatia nunc dicitur)
descriptam , quam hic ; ideoque lociis est memora- infusi, sedes ibidem , et in vicinia constituerunt,
bilis, quo plurium hallucinationes reſulantur. Nam inter Salam et Albim fluvios. Hinc Şirbos ibi Dua
alii volunt institulos ab Othmane vel Osmane Ga- bravius recte collocal, hinc Misnia quoque inipe
si , nonnulli (quos inter est Jovius el Geuſræus) raloris Henrici Alicupis tempore dicta · fuil a vici
fuisse referunt ordinatam ipsorum militiam primuin nis Sirbia , hinc in iis locis el Serbi Wenedi, et
omnium a Murale II, quem ego numerum potius Serbecum , et Serbestum oppida. Ne lingua quidem
auxisse di terim , quam fuisse militiæ ipsius auclo- defecit , in utraque Lusalia Wenedis incolis usila
rem . Vocis eliam rymon coutroversum est . Ivilio la . Nec I lillera cum E permulala nos moveal,
declarationis annalium Spandugini opinionem re- quod in hac voce frequez.ler ficri solavimus. Nam
763 JOANNIS LEUNCLAVII 764
et Annales Austriaci Syrviam dixerunt, quorum- A nem Celbianum sive Celvianum ponere : Cuti
verla reperies numero 54 Historiæ Saxonuin Sora- narrat, Theodorum Lascarim ,, ai ceplo imperio ,
los vocant, quos Surabros apud Laonicum vitiose Celvianum universum , cum Mæaniria regione,
Tgimus. Yocantur et Rascii vel Razii, quod a Ros, cum Philadelphia, et Neocastris, occupasse. Re
sive Rossis deduçlum pulo, ciim quibus originem et ſerenila vero sunt hæc ad annum Christianum plus
lingnam communem habent. Bontinius Ratianos di nin's 1206; quo tempore necilum sen Germiano,
xil , el melius Roxianos, quod est a Græcorum illo seu Celviano iinperabant 416 Iconienses sultani ,
Ros liaud dubie. In actis concilii Constantiensis Sirfi sed erat adhuc ea regio Greci juris , et a duce
dicuntur, quod nomen eis hodiequc datur a vicinis Græco administrabatur. Flandris autem Con
Carniolanis , Carinthiis, Stiriensibus, Croatis , Dal staptinopoli potitis , Theodorus Lascaris in
matis, Ungaris. Ideo locus ille, quem nostri Annales Asian miorem profectus, urbes ad imperium
a Serviorum clade nomen accepisse narrant, in ar
spectantes a ducibus Græcis, qui se in ista rerum
chriypo Annalium Serf vel Zerf Zunguni dictus perturbatione dominos earum ſecerant, sicuti su
fuisse scribitur . Hoc enim Gauilerius Cæsaris inter
pra dictum num . 15, repetebat. Alque hoc modo
pres in versione sua non inseruit, vim ipsius
Celvianum quoque redegit in potestatem , duce
appellationis explicasse contentus. Facit alterius B Theodoro, quem a stoliditate Morotheodorum
Tici mentionem Cedrinus et alii , qui a Bulgarorum appellabant, ejecio. Poslea lamen decrescentibus
carde vocatus fuerit Bulgaroctonium . Ad ejus vocis pailalim Græcorum viribuis, Celvianum a Turcis
imitationem licebil hoc Serí Zunguni Turcicum occupatum fuisse, consentaneum est : quippe cujus
reddere composila voce Græca , Servocionium . agri principem Turcum Laonicus Germianum
38. Gilderumi Bajazil, Jucup Zelebi. vocet . Reineccius Meleci et Azadivi fratrem
Quoil Bajaziti dalam ſuit cognomen Gilderim Aladinem iradi : eumdem esse videri cum Lao
sive Gilderu , significationem fulminis habel: nici Germiano, qui regnaril Iconii , atque hac
perinde ac de priscis illis regibus, Alexandri suc- vignitate exulus , in loniain profugerit , ibique
cessoribus, quidam Cerauni sive fulminis cogno- vitam privatam , quietem a'upleris egerit. Ita qui
men habuit, eadem ex causa celeritatis, el impe- dem e verbis Laonici colligi posse fateor, adeoque
Lus in bellis gerendis suliiti. Lalapis appellatio, non alis revileri, Germen eum commigrasse,
quam ei quidam ex Laonico tribuunt, significati deque loco domicilii privati cognomen acc ?pisse.
alterius est . Sic enim l'urbinem Græci vocant . Et Verum non video, cur bominis privati , privatisque
Lajazites, cum vehementioris esset ingenii, facile C parentibus orli Aliæ nuptias tantopere Murates
Turbini assimilabitur, lililem Laonicus inquil. De pater Bajaziti filio conciliare, pompaque magnifi
cognomine Zelebi, quod hic Jacupi tribuitur, di • centissima celebrare studuerit, qui præcipue poten
cum superius, esse profectum ex constieludine tiam aflinium in deligendis uxoribus speciabat,
Romana, qui nobilissimos vocabant Augustorum uli deinceps apparebit ex inito cum illustri despina
filios natu minores. Jacupem ( qni Jagupes Laonico, Serviæ , Bulci filia , conjugio. Nec item scire possum ,
nostris Jacobus est , von Josephus, uli putavit Lao- qui fuerint hi Germiani principes ab Iconiensibus
nicus. Nam lussuph Turcis dicitur, ' qui Joseph orli : cum ejecii a Taiaris leonienses, non in lonia ,
liostris) nonnulli temere vocarunt Soleimanem : sed ad Ænum urbem in Thracia exsularint. Velim
cim potior habenda sit fides, hac quidem in parie, hoc etiam explicari , quonam modo Germianus ex
Turcis el Græcis, quam ipsis. horum posteris a Bajazite spoliari poluerit ea
59. Germiani dilio, Germian beg . regione, quam privalus ipse, privatis ( ut dictum )
Germianım sie Minoris pars est, quæ Carie parentibus natis, non possidebal ? quo item moilo
veleri, cum parie Lylie Mironiæque respondet, possit a Temirlanco resiililus in id , quod in pole
quatenus ad mediterranea Phrygiamque majorem state non habilerai ? Iliec enim in Annalibus hisce
be tendunt. Licet hoc vel ex eo colligere, quod D diserte tradita leguntur. Sunt alia quoque plura,
nimc ctiam Nisa collocetir in Germiano, quæ ve- que de his in medium afferre possem , ac nomina
teribus est Nysa Caris, mediterraneæ civitas , ver- tim docere, duos fratres lathatinem el Aladinem ,
suus Mæandrum fluvium . Leo Sapiens imperalor in quos Reineccius in Iconiensium stemmale Caicho
Novella de Thironis appellat Nyssam , sub Ephesina srois filios facil, uti commentitios, et qui rerum
metropoli. Præterea Germianum Auvius Madre in natura nunquam exstiterint, expungendos esse .
Hunc interluit, ut olim Mæander indicalas regiones, Vernin hæc alio pertinent , futura cuivis manifesta,
qui prorsus idem cum Madre. Nomen ipsum Ger- cuni prælor aliquando noster in lucem exierit.
miani unde factum sit , certo dicere non possum : Quod denique Reineccius ait, videri Chalcocon
nisi velimus a Germe derivare, quod oppidi et epi- dylem in Thracia collocare regionem Germianum :
scopalus nomen est in Leonis Augusti Novella de de hoc quidem Germiano non potest accipi , cum
Thronis, Cyziceno Hellesponti metropolitano in silum in Anatolia sit , el sub Iconiensium imperio
Asia subditi. Prælor noster, qui 200 plus ninus Turcos necdum in Europa fixisse pedem constet.
annis ante Chalcocomylem suain scripsit historia , Si quis lainen desiderat nosse quid hoc nomine
videtur in locis Germiano respondentibus, regio. Laonicus intelligat, is scial , apud Leonem Aubu
115 PANDECTE HIST. TURCIC . 766
slum mentionem fieri archiepiscopatus Germiorum , & nionasteriis, nonine non aileo recensi. Nam Leo
sive Germiani, quem inter Maroneam et Arcadiopo- quoque imperator sub Thessalonicensi, , metropo
)

liin Thraciæ medio ponit loco . Nec in Novella Leo-
nis Cerroia, sed Germia legi .
40. llemid , Ascheher . Cutahige, Seidischeher ,
Gelvazi ,
Hemid , quæ aliis Emid, Omillie Nigro dicitur,
appellata (uil priscis urbs Cerasus. All Poulum
Cappadocicum nostri referunt ; Leo Sapiens, in
Thronis ad Pontum Polemoniacuin : suljicitque
Crasuntis episcopum melropolitano Neocæsariæ .
Arsiheber in Ortelii tabula Natolie scriplum
logitur Arsura, nonnihil immutalo nomine Turcico .
Vrteribus Græcis dicta ſuisset Lencepolis, recen-
ciorilus Asprapolis: quorum nilrumque Turcica
B
appellationi respondet. Sed nulla tuli nomine civi-
las in iis locis apud priscos reperitur. Cutahige
majoris est civitas Plırygiæ, quondam dicta Cory
aium . Leo Sapiens imperator metropolim Phrygiæ
facit, sicut et hodie celebris est in Anatolia , cujus
in medio sita est, propter sedem sive domicilium
Beglerbegi Anatoliæ , qui priscis Romanis erat
præfectus prætoriorum Orientis, Græcis autem
magnus Orientis domesticus, quod sane propter . cat, altera tiliam , arborem tertia. Quæ vero Boli
imperii veteris imitationes Turricas lotandum .
Non recte nostrorum aliis in Galatia ponitur, et
Cote nominatur, ut Bellonio : Jovio Curia, et Cu-
teia : aliis Chiutai. vel Kiuthai : aliis Chita , vel
Chutro, qui tamen hoc nomine Coryclim per erro-
rem accipiunt, de quo in Muchemele I latins. с
Seillischeber Torcis, Græcis Hierapolis, civitatem
sanctam sive sacram significat. Sunt autem Hiera-
poles in Anatolia vel Asia minori plures pra'ter
Syriacam et alias, quæ huc non pertinent. Unam
Leo Sapiens Augustus collocat in Phrygia Salula-
ri, sub metropolitano Syna lensi. Alteram facit
litano Thessaliæ , collocat episcopalom flierissi ,
quem alia dictum appellatione tradit episcopalum
Montis sancti .
42. Uscufia , Tilia felir, tingri Gictugi.
Cassiilis formam hodieque retinent Usculi
Turcorum instar pilevli roliindi, ovalis liguræ , vel
rotundi calicis absque pedunculo factæ : cujus
modi coronas ovales ex auro soli : g gestare sole
bant imperatores Græci. Planeque talis etiam im
ponebatur huic Theolipto patriarchæ , cum nos
Constantinopoli essemus , a duobus aliis tunc ibidem
præsentibus patriarchis Silvestro Alexandrino, et
Michaele Antiocheno, die x Martii mensis, anno
Christiano 1583 , quo tempore ab eis inauguraba
tur , quod Grieci vocant in thronum collocari . Su
lent hodieque Genizari et alii ditiores ex auro so
lido faclasuscusias gestare. Pecos ipse vidi sic orna
los qui sultani Turcorum cursores sunt, circum ipsum
semper obambulantes, cúm e sarain prošlit. Nome:
Tiliæ felicis Turcicum in archetypo legitur, Devetlu
Caba Agaz : quarum vocum prima felicem signiſi
næ ab eversione divina mansisse dicitur appellatio,
lingua Turcica Tangri Gictugi pronuntiatur , id
est, Deus evertil .
43. Gumulzina, Marolia, Seres.
Hæc oppida locis paulo ante nóminalis vicina
sunt, ulterius in Græciam de die scilicet in diem
progredientibus ee Thracia Turcis. Sunt enim in
finibus Thracia Gulmulziua ( l Marolia , non magno
disjunctæ intervallo. Gumulzina Castaldo in tabula
Græcie recentiori Culmaza corrupte scripta legi
tur , pro Cumulza vel Gumulza, quam Turci G11
mulzinam vocant. Marolia Græcis est Maronia ,' quie
7

metropolim Phrygize Cappalianæ . Sic enim in ipsa juter archiepiscopatus refertur a ' Leone Augusto,
Leonis novella legitur, cum rectius hæc dici Phry- geographis nostris jam Marogna dicitur. Sit. est
gia Pacatiana videatur in libro de utriusque impu. ultra civitatem Ænum , de qua numero 32 diximus,
rii notitia . Lector utram volet, accipiat. Gelvazi quá ilur in Thessaliam e Thracia . Seres Griecis
denique reperitur in Analoliæ tabula, non procul numero multitudinis Serræ dicuntur, urbs salis ce
a Cerasunte vel 'Omidie sita ; sed immutatione lebris, quam Leonis Augusti novella refert intr
litterarum exigua, Giulvaza scribitur. melropoles. Prælor Græciæ ríostes haud procul :
.41. Magalgara, Bolina. Cisso, dequa dicluni numero 30 , versus Marilzam ,
Quod oppidum Turci Magalgaræ nomine acci- D vel Hebrum flumen, collocat .
piant, scire certe non possum : id quidem dicere 44. Cavala , Dire, Sirus, Manastir, Seleruc.
licet, quodcunque tandem sit, in finibus Thraciæ , Recitantur ordine plures a Turcis caplæ ciri
Thessaliip , Macedoniæ quæri debere. Gauderius tales in confinibus Thracie , Macedonize , Thessa
interpres Cæsaris adnotáral videri, quod sit Mega- liæ. Cavala versus Philippos Macedoniæ tendil.
lepolis. Sed illa non in his regionibus locum habet, Bucephalum putavit Bellonius antiquis fuisse di
sed in Morea seu Peloponneso : nec Magalgara ctam , ab equo rrgis Alexandri. Dire videtur esse
olinc dicitur, seil Leontari vulgo, Leonarium Doari vel Deari , quam eadem in vicinia recentiores
Launico el aliis recentioribus. 417 Siquis appel. geographi collocant. Sirus , mea quidem opinione,
fationem Græcam Magalyarie proximam requirit, fuerit Hierissis ; cujus episcopatum Thessaloni
Megalagoram accipiat : qua forum magnum signi- censi novella Leonis imperatoris subjicit , et Mon
ficalur . Ex eodem locorum situ colligo, Bolinam tis quoque sancti vocat episcopatum, ut paulo anie
Turcis dictam , quæ Græcis est Appollonia montis dictum , numero 41. Aut Syrus a Turcis dicta p : 0
Athi, qui nunc llagion Oros, sive moms sanciuis Sidrus, qur. Sidrocapsa nunc, ad Monteni sanctums
api'elljeur, a frequentibus (ut opinor) Calogerorum velul a nobis adnotalum superius, numero 18. M.:
767 JOANNIS LEUNCLAVII 708
rastir oppidum Turcis dicum , nomen Græcum A Astracanii, ut Præcopit:r, ut Keraji. Reineccium
babel Monastirion , a propinquilate (puto) monasie- sane miror ex Sabellico repetere , Tatarorum im .
riorum Montis sancti, quorum obiter facta nume- peralorem :Pale Sabellici vocalim fuisse Nogain .
ro 17 fuit mentio . Nicelas (si recle memini) Leo- Quippe Nogai Tatari nationis est nomen , cujus
nem quemdam Monastiriotem nominat, oriundum princeps hodieque Nogai Chan dicitur. Sic apud
ex hoc oppido. Geographi nostri Monestir aliud in Pachymerium Nogas Scylha legitur , ct Cazanes
Maceilonia ponunt , ultra Thessalonicam ; quod Scytha, pro Nogaiorum , vel Nogæorum el Casa
huc pertinere non arbitror , ob mentionem rici- piorum Chane sive principe. Qui vero sint hi De
norum locorum , quir ultra Thessalonicam se non stenses , intelligere licet ex iis quæ deinceps in vila
porrigirnt. Et Thessalonica Turci non sub hoc Mu- Muchemelis secundi leguntur, de subactis incolis
rale 1, sid ejus pronepote II , politi sul. Seleruc Tauricæ - Cherronesi post caplanı urbem Capham .
in recentioribus tabulis geographicis non reperitur, Quippe Destenses cum Kerimiis sive Crimiis Tala
nisi forie sit illud Silelar, quod non procul a Moule ris (Crimski nunca vicinis dicuntur), co loco
sancto collocatur. nostrorum annalium conjunguntur : de quibus
45. Temirlanc, Temir Chan , Temir Cullu : Sultan Crianis nos in Supplemento annalium , ubi bellum
B
Borulc, Des!enses Talari. boc slecennale Persicum exponimus, luculente,
Quiem nostri non recle Tamerlanem , et Tam 46. Lazari Service principes : Bulcogli, Bulcovitzii,
burlane , Græci Temirem vocani : is a Turcis Bucovilzii : Cralevitzii, Cernoviizii : Karlovilzii.
plerumque Temir, vel Temur Cham , quod regiæ Ex iis quæ deinceps in kis Annalibus scquuntur
dignitatis est nonien , explicalom supra numero 3 , animadvertere licet : Turcos a Lazaro vel Eleazaro
dici solet : ac și nominaretur Hispanorum more, Bulco, sicut appellatur a Chalcocondyle , qui pri
Don 'Temir. Significat aulem vox Te vir , sive Te- mus regionem Istro adjacenteni sive Serviam a
mur , ferrum , id est , gladium . Talari, propter suc- Stephano rege Bulgaro pacliis ſuit, successores
cessus rerum prosperrimos , Tenoir Cuilu cogno- omnes , Serviæ despolas sive principes, appellasse
minarunt : hoc est , ferrum seu gladium ſelicem . Lazarus , ut omnes Constantinopoleos imperatores
Nonnunquam tamen , 1it hoc etiam Annalium loco, itidem dixere Constantinos. Laonicus ipse quodam
Temir Lanc appellatur, quod Temirem claudum si- in loco Georgiuin Sarviæ despotam more Turcico
gnificat . Quippe claudicabal, ut ipsemet confitetur Eleazarum sive Lazarum vocare videlur, ubi dicit
in primo cum Bajazite capto congressu el collo- Eleazarum pro Belgrado mullas urbes in Pannonia
quio, qnod in Annalibus longe pulcherrimum , C consecutum a Sigismundo . Quippe Thomas Eben
Tanloque monarcha dignuin legitur. Et alii claudi- dorſus llaselbachius , qui lunc vixit, in Austriacis
cationis hanc referunt causam , ut Laonicus, quod manu scriptis tradit, hanc permutationem non in
privallis adhuc et inops murum , quo cincli peco- ter Sigismundum el Eleazaruni, sed inter Albertum II
rum greges erant , furti commillendi causa con- Austriacum et Georgium Serviæ principem lartam :
scenderil : cumque se visum a patrefamilias anim- quem quidem ipse noral , cum in aula Friderici IV Cie.
advertissel, in terram desiliens, crus fregerit ; alii , saris exsul honorifice alerelur. lidem principes :
quod inter pugnandum in pede vulneratus, 418 Turcis alicubi etiam Bulcogli nominantur ab hoc
( Xeo tempore claudus fuerit. Is autem , cujus primo Lazaro Bulco tanquam Bulci filii vel posteri,
deinde fit mentio , Borcuc vel Bercuc, Ægypti sul- sicut et Michalogli el Malcozogli sunt,Michaelis el Mar
tanus fuit. Et nomen bujus ex Schillepergørip Ger- ci posteri. A Serviis autem ratione prorsus consiinili,
manico scripto , qui lunc temporis Asiatica pere- Bulcovilzii ſuere vocati , velut Bulci filii sive posteri .
irinatione suscepta , pugnis Talaricis ac Turcicis Nam id lingua: Slavorum aut Venedorum , quia Servii
interfuit, Reineccius allegal : ita tamen a librariis uluntur, familiare est. Sic etiam hodieque Moscovii
mulalum , ut Baracloch pro Barakoch , vel Baraknck Basiloviizios, Theodorovitzios, Juanoyilzios, pro
polius scribalur . Sic enim ex Aunalibus bisce re D filiis Basilii , Theodori, Joannis, dicunt. Ilidem Cra
slitui debel. Nomen ipsum Borckuck vel Barackock, leviizii Bulgaroruni principes erant, a Crale , quem
divisis vocibus, erit Barac Kuk , ve! Barac Gog, id Unglesis fratrem Laonicus celebrat, oriundi. Sic
est , Gog benedictus, sive laudalus et inclylus. El als auctore gulieris appellati Cernovilzii, Caları
statim ab initio declarationis Anualium de Kuk , Dalmatiæ regionisque vicinæ quondam reguli . Sic
Guk , el Gog, qu:edam in Giokelp all Kukelp, dixi- Karlovilzii dicebantur in lbania vel Epiro Dyr
spus. Destenses autem Talaros , de certa quadam rhachini vel Durazzii principes , quod a karulo
natione Talarorum accipimus : contra Marii Nigri propagati ſuissent, ex regum Gallize familia . Nam
Sententiam , qui tradit in genere Tataros ipsos sc Ludovicus Galliæ rex , quen canonissalum (ul
Dist lingua sua vocare. Sunt cnim diversi Talari, aiunt) a pontificibus Romanis, sanctum cognomi.
priscis eriain , non hac duntaxat ætate, cognili : 110 nant, fratrem Kurulum habuit, Andlegavi Provinciie
Aythono et aliis Nogli, sive Mongli : ut Sumongli, que coiuilem , qui Cunrarlino Friderici Il C : saris ,
a Tataro fluvio diili , velut Tatari aquatici ; ut Ji !' poti regnum Neapolitanum cum rita per fas De
Tangoni, qui el Tanchari , et Tonchari : ut Chi- fas eripuit. Ejus filius fuit Karulus II , nepos Pe
caini ! il Clialaini : ut Nogali , ut Casanii, ul trus Grasine dur, pronepos Kurulus Myrrhachii
769 PANDECTE, NIST . TURCIC . 770
princeps : a quo Karloviizii Dyrrachini , posleri . A ab amicis strangulatus fuit. Annales hi Bajazilent
Pronuntiandi lamen diversitas in causa fuit, cur culpa cædis fralernæ liberant , in proceres Turei
Geufræus et alii quidain Bulchovichios, Cralevi- cos eam conferunt. De Muratis uece Laonicus du
chios, Cernovichios, el Karlovicbios scriberent. Ac bital, quonam modo cædis aucior arripuerit ha
Geufræus sane non Bulcovichios, sed Vucovichios slam, regemque mox in vaseril, nemine prohibente :
appellavit , enuntiatione Græca , qui non Bulchos, tum quo deinde modo Bajazites acie jaw instrucia ,
sed Vulcos ; non Bucos, sed Vucos dicunt. Et anim- brevi temporis spalio, fratrem necaverit, vt in
advertisemel etiam apud Laonicum legi Bucus , prælium illico redierit. Scd ila descriple sunt in
non Bilcus. Sic in itinere nostro mox ubi Bel- Annalibus facti circumstantiæ , uulumul dubiuni
grado a tergo relicio, Serviam ingressi fuissemus, relinquatur : præsertim , cum domesticus ille
occurrere nobis oppidula vel pagi potius (uti qui- Lazari Cabilovitzius narrelur Muraiem non hu
dern nunc sunt duo : quorum prior Bucovarum stiliter hasta peliisse, qui hominis impelllis po
minus, aller Bucovaruin majus appellatur .) Ea no- luisset a genizaris el aliis custodibus corporis
mina sunt his locis a Buci , Serviæ despotis indila. inhiberi : sed prætextu defectionis et trauslugii
Nam Bucow.r civitatem Buci signilical. Hanc vero B sic Turcis imposuisse, nemine il impediente ail
regionem possessam fuisse ab illo ipso Lazaro millerelur, abdilamque sub veste sicam lethaliter
Bulco , qui cum Murale primo bellum hoc gessil , in viscera Muratis adigerel. Unde profectus ab
ex his Laonici verbis manifesto palet : Unglese illo tempore nos Turcorum , deducendi legalos,
Grateque mortuis, Pristinum el Nistram , sic dictam el alios exteros , ad sultanum suum per cubicula
regionein , subigens Eleazarus , usque ad Aumen rios, qui brachia eorum utrinque tenent. llis majo
Sarum progressus est . lluic tandem bellum intulit ris illud momenti, quod plerique tradunt, Muralein
Murales, propterea quod ad Pannonios se contu- 23 anuis imperasse : Laonicus edilus , 57 ; cum
leral, et eos in Muratem concitabai. Quibus in Turci recle 32 regui hujos annos Mahumetanos nu
verbis quod Prislinum nominalur, haud procul a mereni. Item , quod alii solant, hæc in planilie
Cosovo 419 canipo Laonicus ipse ponit. Obiter Cosova contigisso anno Christiano 1351 , manilesto
hoc etiam adjicitor, a Reineccio Cratis loco Cra- prorsus errore : a ii 1373, quos itidem .Balli , vel
lem , Unglesis fratrem , non recle dici : nec minus hoc argumento colligere licel. Ostendimus, supra ,
ab aliis Craleviiciorum appellationem corrumpi, declarationis initio , principium reguit Osmanis
kodo Cratis nomen apud Laonicum recie scrip’uin reclissiille referri ad annum Christia0111011 1300 .
sit, cum eos Craiovichios vocant . & Præfuit auleni rebus Osman 29 annis, urchin li
47. Campus Cosova ; cædes Muralis primi ; Sulia lius annis 32, Murales nepos annis ilidem 32 Tur.
norum anni quibus regnarunt, ad numeros cerlos cicis : qui superius indicata ratione redacli 110
relocati.
stros ad ashos, in annum Christianon 1390 dusi
Quem Chalcocondyles in hujus prælii descri- nunt : a quo lerupore Bajaziles Muralis filius annis
plione calupum Cosobum vocat, nostri Cosovæ pla- duntaxal 14 in imperio fuit, uit Turci vere siri
nilini nominant, a copia merularum . Buolinius bunl. El quia taula diversitas est amuorum
eleganter his verbis descripsil : Planilies in Ra- notatione, quibus apud Turcos szilian priores im
sciie Bulgariqué finibus lala, quam Rigomezeu perarunt : hubet hoc loco , quæ de his a nostris
Ungari, Rasciani Cosovam vocanl, nos campinn sunt tradita, ciim Turicis ex adverso collocatis
Meiulie. Hunc lluvius intersecal, qui Schi:niza di- coulerre. Sequar autein Francisci Sansovini ra
rillir, el ab Illyrici moulibus defluens, in Islrum liones, qui diligenter ab omuibus his :oricis (quos
Guil. lu hac ergo planilie cursus fraude licita Mu- quidem habere poluil) scripla, quasi lascem in
rales pater ab lioste , sceleralo dolo Jacupes filius unum collegir .

Aimi sultinorun a scrploribus Anni sultanorum , ex Anrialibus Anni Turcici ad Cliristianos Into 10:10
Christianis prouili. Turcicis excerpli. reducti,
KaiG73733 % $ 79

28
四

Oilomall. 28 Osman .
Orchan . 22 vrchol . 32 51
3473。

Amorat, 25 Mural. 32 ‫ات‬

B : jazii. 26 Bajarsit 1 13 112
.

Ciriscelebi. 6 Solejnian .
Mose. 0 Musa . 3 172 3 1,2
Mahomel. 17 Muchemet. 8 7 511
Amoral II . 36 Murai II . 31 30
Mahonel II . 3 ! Muchemel It . 30 99
Bajazit II . 30 Ba asil II . 33 32
Se im . 7 Selim . An . 8, mens. 8 8111
Soliman , 48 Soleiman II . 48 46 112
Selim II . 8 Seliin 11 . 7 31+
Amoral III hactenus. 12 Murat III haсlepus . 13 112 12

Horum annoruin , : J priesenlem uspire 1537 collectorum , ncc in qualibel seric summa ſuerit :
292 296 112 287 118
771 JOANNIS LEUNCLAVII
Cum aute :n anni Turcici 296 , Christianos efli- A Andronicus Paleologus II imperator edidit. Ejus
ciant 287 : sequitur onuino tot annis baclenus
imperium Osmanidarum dørasse, sumpto ejus episcopatus sanctissimi archiepiscopatus Bulgaria,
initio, sicut indicatum esi , ab 420 anno 1500 .
Sin aliorum sequi rationes velimus , nccessario
referendum erit principium regni Osmanidarum ad
annum Christianum 1295, quod omnium chrono-
graphorum et Historicorum illustrium sententiis
adversabitur : aut omnino fatendum , in illa sup-
pulatione nostrorúm quinque totos annos esse
superfluos.
48. Monumentum Muralis in campo Cosova.
De sepultura Muralis obiter habelo , tradi a
quibusılanı, cadaver ejus Sophiam fuisse lepor-
lalum . Alii cum Turcis consentiunt, qui Prusam
memorant avecium , et juxta Thermas Prusxas B rum Cedrinus in Monomacho Augusto luculente
majorum monumentis aggregatur11 : ita tamen, ut
prius eviscerareliir , el intestina in planilie Coso-
vana (Cassovianam Sansovinus ubique non recte
vocal) terræ mandarenlur . Id verum esse colli-
gitur ex lois Bonlinii verbis , quibus etiam monu-
menti, eo loco relicti , bodieque superstitis , et
nobis a comitibus Turcis monstrati , mentio fit ;
In media ( inquit) fere planitie Cosove collis mo-
dicus assurgil, cujus radices Schilniza fambit.
Non multo alterius , ad caput æquoris , quædam
turris erat , cujusilam olini Amuratis lumulus et
pyramis : qui profligato exercitu, ibi cæsus et se-
pultus est. Hactenus Bontinius, cujus verbis non
nihil imbareamus . Schitnizaın alii Schinitzam te-
с
mere nominare malunl. An idem ſuvius sit cum
Morava, videbimus deinceps, numero nolarum 124 .
Amuralis lumulum el sepulturam . intelligit, quo
loco fuerunt ipsius condita viscera . Quemdam
dicit Amuratem indefinite, pro sultano Murale I.
Prulligalum prius ait exercitum , non exprimens,
Turcicusne profligalus ſueril , an hostilis excrcitus,
!
ac deinde Muratem cæsum : cum cæso 'Murale,
Lazari Service principis exercitum a Bajazile filio
Muratis hic audiamus fuisse prælio victum .
49. Kiratovum mons argenti , Vidina sive Vidinum,
Citros , Botina , Patzinucæ .
Kiralóvum Turcis appellatur oppidum Serviæ
silam ad montem , quem Argentarium vocant, a
fodinis argenti . Gallicus interpres Laonici Rhodo. D porrigil, el Alascheheri capta venisse Bajazitis in
pen bunc esse vult, cum sil Hæmus. Avlonius
Bonfinius argenti fouinarum in Servia mentionem
facii, lll admodum nobilium . Kiralovum Castaldo
scribitur Cralovo , quod idem est cum Kiralovo.
Vidinam hodie dicunt, quam Marins Niger olimu
vull appellalam ſuisse Viminacium . Ejus in Jul-
stiniani Augusti amissæ noveliæ titulo lil mentio,
cujus epitomen in i araliulis meis Græcis reperi.
Sambucus noster in Ungariæ chorograpbia quod-
dam Viminatz, diversum a Vidina, mox infra
Belgradum ponit . Chalco onlylis interpres Latinus
Bydlenam reddidit, quam Vidynam scribere de-
buerat : quemadmodum legitur etiam in posteriore
novella de ordine Thonorum , quam in synodo
772
enim hæc verba sunt : Vidina , que prius erat
in metropolim evect: est. i Bunfinius Budinum
norinal. Michael Rilius Bidinum , apui quem la
men male scriptum legitur Biolinium , pro Bidino.
Vidinensis sangiacalus, nunc inter alios Brgler
bego Tunies varensi subjectos recenselur, de quo
plura suo loco , in Nolilia videlicet imperii Osma -
nici. Citros in novella Leonis imperatoris episco .
patus est Thessaliæ , sub metropolitano Tbessalo
"micensi : Bozinde regionis vulgo quoque notuni est
nomen . Incolas historici Grieci dixere Patcinacas.
Origine sunt Veneili, quod ex ipsa lingua, qua
utuntur bodicque Veneda liquet. Antiquitates hoe
descripsit. Sed co loco deest in edito Cedrino fra
gmentum insigne, quod cum historiæ studiosis alia
quando communicabim113. Vir acris judicii Pelle
cerus, quem adolescens in geometricis et astro
nomicis audire memini, Palainacarum seu Pilzi
nacorum nomen a Pozina sive Pozinania , nobili
Polonize municipio , derivare solebat : quod in iis
scilicet finibus aliquando sedes habuisse videantur,
antequam versus Triballos commigrarent . Et dicli
videntur a Græcis Patzinacir , nostrorum more ,
quibus Bozinachi non aliter appellantur, au Slazi,
Slavachi : Poloni, Polachi : Bæmi, Biemachi.
50. Alascheher in Caramunia .
Alascheher lingua Turcica significat Alam
civitatem . Græcis uno vocabulo diceretur Hypsili
polis. Sed ejusmodi nomine nulla reperitur in hi
storiis urbs, nec apud Geographos, quod equidem
sciam. Leo Sapiens Augustus in novella de Thro
uis sub metropoli Neocæsariæ Ponti Polemoniaci
recenset episcopatum Hypsilon , id est altum vel
sublimen). Idem sub Synadensi Phrygiæ Salutaris
metropoli collocatepiscopatum Hypsu, quod iti
dem Græce alludit ad altitudinem . Sed an ad Ala
scheherim ea nomina congruant, ut existimien
tur appellationem Græcam Turci lingua sua red
didisse : judicio lectoris eruditi relinquo . Quia
tamen statim hic sequitur Aidinensis agri mentio,
qui versus Cariam Phrygiæ majori finitimam se
poteslalem traditur : facile persuaderi equidem
mihi paterer , oppidum posterius Hypsu , abolito
vocabulo Græco, Turcicum Alascheher ejusdem
siguificati diversa in lingua noiven accepisse. 421
De regionibus, Aidinensi et Sarchania, superius
a nobis numero 13 traclaim .
51. Constantini a Turcis appellati Grxcorum impera
lores omnes , Nigeboli, prælium Nicopolitanum .
Ei Græcorum imperatori, cui Bajazites intulisse
bellum dicitur, nomen eral Joannes Palæologus
(Calojoannem vulgo nominabant, non a pulcbri
tujine, sed bonitale) qui Manuelem filium , cujus
nos pracepta educationis regiae Latina feridas,
cunsorlem imperii vivus designavit. Nihilominus
773 PANDECTE ILIST . TURCIC
bune Turci Constantium vocant, non Joannem : A contra Bajazitem inaximis cum copiis Temire Chane
prorsus eailem causa quam supra , numero 46 , de
Serviæ despotis exposuimus, qui similiter eis La-
zari vocantur omnes , el Bulcogli. Quangnam hoc
quoque vérun , videri Græcos ipsos imperatores
affectas e Constantini nomen , ut liostri Cæsaris et
Augasti , tanquam prinii Constantinopoleos et
Orientalis imperii conditoris. Sie Heraclius Alle
gasins in Novellis suis, quas aliquot babemus
nedum editas, lleraclium filium cognominal
Neon sive novum , aut juniorem , aut alterum Con-
slamtiuum . Sic in monasterio Constantinopoli ,
quod Græci Suluna vulgo vocant, appellatus, quou-
dam Peribleplæ , sive spectatissimæ Deiparæ , are Turci , quibus ille Cailius sive juilex in occurrenti
meniorumque sacris nunc dicalunn, versus occi- bus controversiis jus diceret ?
deulalem templi parlem Michael Palæologiis in- B
peralor eum Theodora Angusta pictus conspicitur, Qui :r sil urbs Melatige, de his Laonici verbis in
inter utrumque parentem collocato Constantino
Glio, cum inscriptione triplici. Priinæ verba sunt
hæc, qu:e Laline proferam , Græca cum aliis dalu.
rus alibi :
MICHAEL IN CHRISTO DEO
FIDELIS RES ET IMPERATOR ,
DVCAS , ANGELVS , COMNENVS,
ET NOVUS CONSTANTINVS .
Quod ille cognomen Constantini magis profecto
mereri videbalur, quam alii , propter recuperatam
expulsis Flandris Constantinopoliin . Urbem vero
Nígebolim Turci vocant, quæ priscis a victoria
Trajani Augusti de Dacorum rege Derebalo diela
ſuit Nicopolis. Ea duplex est, major et minor :
quas medius rex Muviorum Danubius interlabilur.
Hodie Sangiacatus Nigebolensis sub Rumelia sive
Græciæ beglerbego censetur. Nomine regis Unga
rorum intelligitur Sigismundus, qui postea factus
ſuit in peralor. Is anno Christiano 1392 Nicopolim
obsedlit , uti Bonfinius commemoral. Geufræus, et
alii quid • m , pignatum volunt anno 1396, pro-
festo Michaelino. Sed vero similius est, quod a
Turcis eliam tradi'ur, cum a Sigismundo Nico .
polis oppugnaretur, eo se cilin exercitu Bajazitem
obsidiona Constantinopoleos soluta conluliss : :
dumque suis obsessis succurrere uiteretur, anlió
proximo 1393 prælium fuisse commissum . Et annus
isle Christianus Mahumelano 794, quo pugnalum D
Annales aiunt, respondel. Iimpressionis nocturna
sulla mentio apud nostros historicos. Froissardus,
Bonfinius, Geufraus , prælii tam infeliciter pas
gnati culpam in Gallorum piolerviam conferunt,
sicut ex ipsorum parrationibus cognoscere, qui
volei , potest .
52. Pax inter Bajazilem er Græcos.
Nusquam nostris in historiis legitur , Bajazitem
cum obsessis Constantinopoli loto vel octennio
vel decennio , Graecis principibus pacem fecisse :
minus eliam , quod expressa in Annalibus condi-
lione, de recipiendis in urbem Tureis , ea pax
facia fuerit : sed urbe jamjam peritura, nec opl-
natum supervenisse traduit auxiliuin , movente
774
Tatarorum . At vero eum apud Lavnicum legatur,
ingratum erga patrem filium Audronicum , dum á
Bajazite regno prælici cuperel, ejecto patre C :
loju :mne, cum Mannele filio regni consorle, verbis
inter alia talibus usum : llabebo in urbe judicem
sive præfectum Turcum : non absimile vero fuerit,
adigente Bajazite Græcos ad extremam despera
tionem , tandem eorum imperatores, Calojoannem
et Manuelen , in id eriam assensns , quod ultro de
Turcis in urbem admittendis Andronicus obtuleral.
Cur enim habiturum se judicem Turcum promil
tebat, si mulli erant in orbe domicilium habiluri
53. Melatige, Silistra, Empoli.
lelligitur : Pust Erizicam (rectius scripsisset in
terpres Ertzincam , vel Ertzingam , duplici gamma)
captam , progressus Bajazites, Melilinen orbem ,
Euphrati impositam , in deditionem accepit . Hinc
enim paret, Melatigen Turcos dicere, quie olim
vocata fuerit Melitine. Prothysleron duntaxat anim
adverlendum , quod prius Erizinga'm a Bajazite
captain fuisse commemorat, quam Melitinen : cum
a Turcis contrarium scribarur. Est autem Meliline
Leoni Augusto in novella de Thronis Armeniæ
secunde metropolis. Ini Anatolie descriptione geo
graphica reperire est Malatiam ad Euphratem
с
lluvium , quæ Turcorum est illa sive Melalige, sive
Melatie , Græcorum Melitine , collocaule have
etiam Laonico super Euphratem fluvium , Siliste
nomen liodieque Turcis holum , civitatis in Macr
donia, ubi Silistrensis Sangiaci sedes, 422 Bu
meliæ sive Græciæ beglerbego subjecti. Empolis
haud scio , an non sit Amphipolis , vicina Serria,
de qua dictum cap. 43. Lembalo quidem repe
ritur in Græcia Castalli , sita versus
> Thessalo !).
cam , Emboli fortasse Turcica ,cum articulo lialico:
nisi quis malit, dalum loco nonien ab Einbolo ,
propter similitudinem cuin rostro navis. Sed Ani
phipolim potius hic arbitror intelligi.
54. Despotarum dignitas : Crales, Cralæna . Quis.
nam
Turcis Kulcus despola : Bulcovilziurun
Genealogia .
In Græcorum imperio prima, secundum regiam
vel imperatoriain majestatem , dignitas eral eorun
quos ipsi vocabant despoias : uli videre licct in
officiorum palatii catalogo, passimque Græcis in
historiis. Vicini principes, Græcorum exemplum
imitati , se quo que despolas nominarunt, præser
lim Bulgari, Serviique : licet eosdem videamus in
Græcorum historiis interdum regio quoque censeri
titulo, cum Cralus pro despolis appellantur, et
ipsorum conjuges Cralænæ , pro despinis. Idem in
nostris etiam observavimus. Sic enim Thomas
Ebendorfus in Austriacis annalibus manuscriptis :
Elisabel, inquit, lilia Friderici Austriaci regis Ro
manorum desponsala fui! aliquando Joanni Bulien : o
 JOANNIS LEUNCLAVII 776
regi Lucoburgico, qui eam reliquit impotentiæ A lum Steplianus Eleazari , cui Bulco nomen erat.
mendacio prætenso . Sollicitata quoque, ut regi Syr- Triballorum dux, quorum metropolis Spenderobe
viæ nuberet, lorum schismatici (hoc est , religioni dicilur, arripuit : Bajazili sirenue naians operam ,
Grær addictij recusavit. Emmundus Bonefi- quandocunque auxilium ejus implorasset. Qur:
dius J. C. pulabal Cralis vocabulum a Karulo de- verba rectius ut intelligantur, obiter addo, Ste
rivari, et apud has gentes in honore babitum , phanum Eleazari filium , debuisse interpretem di
propter Karuli magni nostri singularem viilutem , cere. Tum etiam nomine Triballorum intelligi Ser .
et famam rerum gestarum illustrem : ut a Karulo vios , quorum regia sive metropolis Spenderobe
scilicet omnibus eorum populorum regibus nomen dicitur, hoc est, Senderovia . Nibilominus et hic
velut auspicatum inderetur. Sed ignorabat Un . Stephanus, el flius Stephani Georgius , deinceps
garis, Bulgaris, Serviis Kiral , ant contractius in Muratis II vita Lazari nominantur. Cum autem
enuntiando , Cral, vocari regem : Cralna, reginam ; frequens horum Serviæ despotarum , quos stipra
quæ Polonis suni Crol, el Crolva. Chalcocondylis diximus, appellatos fuisse Buleoritzios, mentio fial
eliam interpretes ambo in hac voce hallucinati sunt. Lam aliis in historiis, quam bisce nostris annalibus :
Ad Serviorum principes, et hunc Annalium locum lubet hoc loco genealogiam ipsorum subjicere, de
ut redeamnus, narratur Bulcus despula Bajaziti fi- B Turcicis, Græcis, Lalinis, Italicis, Gallicis, Ger
liam suam dedisse uxorem . Monuimus supra , manicis, Ungaricis expositionibus, ac præsertim
Serviæ principes omnes a Turcis fuisse dictos aut Bonfinianis, excerptam : quæ nonnullis, ut spero ,
Lazaros, aut Bulcos, aut Bulcoglios : ejusque rei locis historiarum lucis aliquid afferet. Sumeins
causani reddidimus. luderim tamen ipsi peculiare autem principium ab eo vel Lazaro rel Eleaza ro
quoddam singuli nomen , ritu Christiano in bap- Bulco , quem Laonicus scripsil a Stephano rege
tisini cæremoniis sibi datum habebant. Hoc igitur Bulgaro nactum regionem Islio adjacentem , ac
luco Bulcus despota nominalur a Turcis, quem deinde redactis in poleslalem ditionibus aliis, ad
Siephanu. Bulcovitzium , Serviæ despotam , sui Savum Numen usque progressum fuisse : quibus
vocabant. Id vel ex hisce Laonici verbis intelli- verbis haud dubie despolalus Service fines de
situr : Postquam Eleazarus vilam ( injil , principa- . scribuntur.

LAZARUS BULcus, Service despotes, in prælio caplas. anno Christ. 1590, et vindicandæ Muratis I mortis causa, coram
Bajasile filio frustulauim concisus . ( Annal. Turcic .)
Stephanus Bulcovitzius, a Murale
IIditione sua spoliatus, an . Christ. 1427. ( Annal. Turc.
GEORGIUS Bulcovilzius, Bajasiti militavit contra Temirem Chanem . a Murate Il reslilulus in N. Despina Bajasili
palernum despotatum , an . 1 + 12. ( Annal. Turc. ) Gilderuni nupla.
1
STEPRANOS Cindenli ferro GEORGIUS, Laonico Gur- LAZARUS , successor pa- MARIA, sultani Muratis !!
cæcatusa Murale II . gurus, ab eodem Murate tris in regoo. uxor, ( Sic eam Spanduginus,
visu privalus . non Irenem , vocut .)
1
Lupus, vir forliss., cui JOANNES, cum aliquot fra- N. Despina, nupla Stephano Bozinæ regi , qui soceri
Maithjas Ungariæ rex , ob tribus . quoque principalum consecutus, tandem e castello Jaiza
rem bello Bohemico sirenne Muchemelis Ji blanditiis evocatus , cule vivus exuitur ;
geslaun , castellum Feiezco vitamque cum regno, quod palri dolo subripuerat, amil
donavit. til.
>

423 55. Cara Rustem , Ali. Causa prohibilæ mo- C llaque cum Romanorum et Griecorum imperato
nelæ veleris apud Turcos.
Nomen boc, Cara Rustem , significat Rustemen
nigrun . Rustemes vero Turcis dicitur, quem no-
siri vocant Rostanem , quo nomine sulianus Solei-
manes memoria nostra vezirem et generum babuit,
Ali Turcis est sine aspiratione, qui Laonico dici-
lur Alies, aul Halies, ui interpres scripsil . Causa
vel piælexlus causæ polius, cur Talismani, velut
admodum religiosi et accurati Mahumelanæ legis
observatores , usuin nummorum veterum e piedio
tollendum censerent , explicationem minime diflici-
lem habel . Quippe nola lex Mabumelis, qua sla-
luas, simulacra, sculplas el pictas imagines, ex
interdicti divini præscriplo severe prohibuit: nolum ,
quanin zelo Musulmani Christianorum in templis
imagines mutilare , frangere , destriiere soleant.
rum imagines in nummis el aspris expressæ con
spicerentur, violari prophetie legem clamabant, el
abolend: e monetæ veteris auctores erant. Sed inte .
rim sub prælextu religionis in poslores neguissimi
quæstum faciebant, ut ipsimet Turci satis ingenue
fatentur. Hodie non amplius animos Turcorum
illa religio tantopere tangit, ut signatos Christia
nornin principum charactere nummos aversentur.
Imo nummos sive ducatos Venelos, quibus vetitæ
lege Mahumetis impressæ sunt imagines , Sultani
nis suis, qui nihil habent lezi contrarium , Arabicis
duntaxat insigniti litteris, longe præferunt. Taleris
autem Germanicis, præsertim quibus aut ipsiu:
imperatoris , aut Ferdinandi Archiducis , alib
Septemviri Saxonis insculpli sunt vullus, usque
a leo 410n inſesti sunt, ut ex illis ipsis sibi prohibi
777 PANDECTE HIST . TURCIC .
tis agnitos imaginibus expetant avidissime : nec A Laonicus ait, Tekien esse regionem ut Bithynia ,
dubitent, modo se pro mercibus suis eos habituros
intelligant, de communi prelio trientem vel qua-
drantem remittere . Ne pondus quidem horum
explorant, quod lamen in sultani sui cæterisque
monetis usitatis, scrupulose facere solent.
56. Cur imperatores Græcorum a Turcis dicti Tey
giures .
Teggiures supra , numero 15, diximus a Turcis
appellatos Græcorum tam in urbibus, quam pro: 624 alba dicitur. Vetus aliquod hoc nomine
vinciis, præsides. Nomen ipsum a solertia mililari
deducunt . El scimus hos a Græcis non duces modo,
qui sunt eis Higemones , veruin etiam Straligos el
Stratilatas dictos, vocabulis duces militares signi
ficantibus . Quod autem Turci Teggiurum nomen B Vincentius Belvacensis Acserai vocabulu! mulai
etiam Græcorum imperatoribus tribuerunt, ex alia
bulla factum est causa , quam irrisionis el con
temptus, quasi scilicet imperatorum noinine digni
non essent, qui perangustis inclusi linibüs, ipsius
que propenioduin Constantinopoleos manibus
circumscripli , præsides
Romanorum imperii reges dicipotius,
urbis mererentur. augusti
quam Laonici
locus est in Historiæ principio, quo paucis exponit ,
quain in arctum redacli tandemn fuerint imperii
Græci limites. Animadverti Græcos , inquit, el
regnum eorum primo sub Thracibus exstitisse .
Poslea reliquo regno à Barbaris exutos , parvum
Byzantiiqueregnum
quoddam gubernasse,
maritimam videlicet
regionem inferiorem , le ,
Byzantium
perius. Sinopen novella de Thronis ad Amasianam
racleam usque : ac justa Pontum Euxinum mari- metropolim Helenoporticam referta
timam regionen superiorem , Mesembriai usque :
pra:terea Peloponnesum tolam , extra tres aut qua
luor urbes Venelorum . Ad hæc, Lemnum et im
Irum , et insulas ibidem in Ægæo silas. flactenus
Laonicus. Bajazitis vero tempore cæleris exuli,
cum ipsis etiam suburbanis agris, vix intra muros
urbis se luebantur. Propterea per ignominiain
Teggiures a Turcis audiebaut.
57. Caramaniæ begus Alisurius, Tekiensis regio.
De Caraniania quære notata superins numero
33. Saltim hoc indicare nunc lubet, euin Carama.
niæ principem , cujus hic mentio fit, a Laonico
nominari Alisurium . Nirrat autem hunc, cum cæ-
teros Asiæ regulos Bajazites dilionibus exueret, D stiam annalis nostri a patre relictum ſuisse tradunt
paceni cum eo fecisse, atque ita suis ipsum , licet
aliqua cum jactura , consuluisse rebus, ne regno
prorsus exturbaretur, annales addunt. Nomen
diverse scriptum legitur, Alisurius, Alidurius, Ali-
derius, Aluris, ex l.aonici depravalis exemplaribus.
Notandum hoc quoque, quem Aliderium Caraina-
pum a Murale secunilo bello petitum scribat Lao.
nieus, in his annalibus Ibrahimem vocari : sicut
videre est in iis , quæ anno Christiano 1437 gesta
referuntur. Hemidam esse Cerasunteni, ostendimus
numero 40. Tekiensis regio Phrygia majori conti-
netur, quatenus in mediterraneis ea versus Cap-
padociam , Armenian el Ciliciam se porrigit. In-
serpres Laonici Tecien pro Tokie scripsit. Et alibi
PATROL, GR . CLIX .
1978
sic etiam Ciliciæ vicinam : id est , a Bithyniæ fini
bus ad Ciliciæ fines usque pertinere. Conjuncias
vero, Bithyniam T- kiensemquc regionem, Othma
niam fuisse rocalas uno nomine, supra , mumero
13, docuimus. Coviam esse priscum illud Iconjum ,
prius dictum fuit numero 12. Trilurandi quoque
modus explicatus numero 23.
58. Acserai , Nigde , Caisaria , Botli.
Castrum álbuno Turcis Arserai, sive domus
castrum vel oppidum in iis locis nullum reperitur.
In Ortelii tabula Naloliæ legitur Acsará. Ibideni
quæ Turcis hic Nigde, Nigilia scribitur. Utraqui!
non maguo a Couia vel Iconio disiat intervallo .
in Hacsar, ciim ait : Apud Hacsar invenitur co
ctus et aluminis minera . Caisaria Ciliciæ, quam
sic etiam Marcus Paulus Venetus nominat, dicta
priscis Ciesarea fuil. Åpnd Belsacensem Gazaria
corruple scribitur. Borli duples in Naloliæ descri.
ptione conspicitur, una Borli simpliciter appellata,
non procul ab Enguri vel Ancyra sila : altera
cum cognomento, Tarachi Borli, non procul a
Castamona et Sinope. Ad Ponti provinciam utraque
pertinet , quæ regio principum erat Isvendiarum ,
quibus intulisse Bajazites bellum dicitur. Et qui
nam principes hi fuerint, explicatum abunde sun
59. Casi Burchan , Orthobules , el Musulmanes, el
Cyrišcelebis, an iidem cum emire Soleimane.
Quis begus ille Turcicus fuerit, cui Bajazites
Sebastiam adeinil, propter annalium narrationes
mimis succinctas sciri non potest . Moc tamen mi
nime dissimulandum , Selastiam fuisse primanı
Turcorun in Asia sub Aladine regiain , sirut anna
les ab initio testantur, et Laonicus, qui progresses
ex hac turros ait Asiam subegisse lolam , usque
au Hellespontum . Quapropter si hoc tempore su
perstites erant Aladinis posteri, verosimile est , eos
Sebastiže przefeclum habuisse quemdam : cui ab
æquilale summa inditum nomen Casi Burchin ,
lingua Turcica judicem Dei significabat. Ad Seba
emirem Suleimanjem filium , qui tamen a Temiri
ch: ne nusquain occisus legitur, sedl imperasse post
1-am fratrem a Musa necatur , lotis septem anvis.
Laonicis alitenn Sebastiæ przelictim a patre me
morat Orthobulem , qui caplus ibidem a Temire,
ac posi aliquot dies interſectus fuerit. Unde Baja
ziles accepto de inorte filii nuntio, cuidam pastori
tibia canenti dixerit : Cand carmen , cujus' argu
:
mentum sit : Nec Sebastiam , nec filium Orthobu
lem amitas. Equidem sæpe multumqne cogitans
de conciliandis annalibus Turcicis cum Chalcocon
dylis el nostrorum expositionibus, quorum illi
maximum natu alinin Bajazitis unuin ficiunt
emirem Soleiiranei ), hic duos diversos catuits
25
 1

779 JOANNIS LEUNCLAVII 750

majores ponil, Orthobulem et Mulsumanem , no- A Mechmetem , el reliquos filios Bajazitis in polesta -
slris Cyriscelcbini fictitium ingerentibus : in eam
denique sententiam veni , ui Cyriscelebi circa con .
troversiam excluso, veluti quem nee Turci nec
Græci agnoscant ; reliquos duos, Orthobulem
Mulsumanemque, pro uno et evdem Bajazitis filio
Soleimane statiam habendum , quem tamen inter
feclum a Temire, capta Sebastia, per errorem
Græci crediderint . Ejus opinionis meæ causam
hanc habeo quod nomen Orthobulis non Turci-
cum esse, sed Græcum arbitrer, et idem signi-
ficare Græcis, quod Turcis Musulman . Quippe
cum in Turcia versarer, interrogatum a me virum
magnificum et amplissimum , D. Bartholomæum
tem Temiris venisse. Quil oplalius accidere Temi.
ri polerat, quam præpler ipsum patrem filios ha
bere in potestate, quibus occisis, Osmanid .rum in
Asia regno, nemine repugnante, perpetuo frueretur?
Al lailum abfuit, ut id faceret, ut etiam diserte Lao
nicus initio libri quarti l'atealur, Mosein a rege Te
mire annonas in castris habuisse, landeniquè dimis .
sum ex captivirale, mari ad regionem patriam re
diisse. Qui plurium , vel omnium potius vitæ peper
cil , cur in unum sæviisse credatur ? Adile testimo
nium hostis. Nusquam Turci scripserunt in anali
bus, interemptum a Temire Bajazitis aliquem fuisse
filium , sed sperasse Temirem polius , quempiam
9

Pezzenum , Cæs. Majestatis a consiliis, et nuper ad filiorum Gilderunis se conventurum ,9 quod illi fore
Porlam Osmanicam cum munere legali missum , B midine non necessaria trepidi, Omiserint. Imo fero
quidnam vox Musulman Turcis significaret, re- ciam potius el iracundiam sui Bajazitis vituperant;
spondere memini, vim illius eamdem esse cum Temiris bumauitalem ac modestiam laudant. Super
Orthodoxi nomine Græco. Vixerat autem ille lolos est unum , quoc objici possil , de Ziche Orihobulis
oclo reipublicæ causa tunc annos inter Barbaros, lilio , quem Laonicus ait bellum intulisse Joanni
corumque linguain noral. Cum igitur Græcis or- Compeno, Trapezunsino imperatori. Sed hîc nibi
thodoxus sit, qui reclam sententiam tenet, idem- respondeal aliquis, unde tanden Ziches ille post
que significet vocabulum Turcicum Musulman : mortem patris Orthobulis anno denique sexagesimo
sequitur, Ortholrulis quoque nomen idem esse primum in scenai prodiit? quove modo salvus
cum Musulmanio , quando sic Græcis appellatur is, evasil e tot parricidiis et lanicnis horurt . lemporum
cujus reclum consilium , recla voluntas est. Hoc in Osmanidarum familia, sub Musa , Muchemete
inodo manifesto parel , unde Chalcocondylis error primo, Murale secundo , Muchemele secundo, qui
manarit, duos ex uno Bajazitis filios faciuntis : ex omnes parricidæ fuerunt ? Cur huic lam diu savus
eo nimiruin , quod unun in duos distinguerel, cui ille Muchevietes secundus pepercit, qui vix morlud
diversis in liuguis diversum , sed unius tamen patre , sanguinem slalim fraternum siliit? An huic
с
significati, nomen erat. Nec mihi quisquam obje- credidit exercitum suspiciosissimus omnium tyran
cerit, aliud esse Musulman , el aliud Mulsumail. nus ? Denique constat ex Turcicis annalibus, fu
Quippe vocem Musulman a Græcis enuntiari Mul- temporis viciniæ Trapezuniis præſectum a Muche
suman , el in historiis, et aliis ipsorum libris niele fuisse maximum natu filium Mustapham , qui
sæpissime deprehendi. Quin eliani verbum Musul- tantum decennio post illa cumi Trapezuntibus bella ,
manissare , de quo superius dictum numero 22, Parthis in Armeniam el Caramaniam infusis occurrit,
multis in locis apud Græcos ila mulalum reperi eisqne cæsis, Jusufzem begum ducem vivuin cepit
iranspositis lilleris, ut Mulsumanissare legerelur. et palri misit: quod argumentum est evidens, fuisse
Ne hoc quidem lacendum , quæcunque Turci de lum Mustapham virilis ætatis , nec Zichem Os
Soleimane memorant, a Laonico ad Musulmanem navidam iu jis locis vel imperium aliquod , vel
referri. Quis ergo fieri posse non existiniet, ut exercilum habuisse. Quæ cum ila sint, reslat ut sla
nomen Mir Sulmai ab exteris commutaretur in luamus quatuor 0 :unino pomina, Orthobulis el
Musulman ? Sic certe Mirchan alicubi scrip !um Mulsumanis , quæ Græci tradiderunt ; Cyrsicelebis,
legere memini, qui nomine integro dicerelur Emir quod nostri ; Soleimanis , quod Turci ; landew in
Chan . Quod vero necem Orihobulis allinet, quæ D unum conferenda Soleimanem Bajazitis germanum
recenselur a Gracis , a Turcis silentio præteritur : filium , malu maximum : cujus si Zicbes ille alius
nihil ea nostris rationibus officit, cum vice versa HOB ſuit , nusquam ne nomiue quidem libus
Turci Temiriano prælio Mustapham Bajazitis Turcis lotus; cum Orthobule ficuilio patre , supe
filium occubuisse memorent, quem Græci lain positi jus tilius Græcis dolcudendus relinquitor.
cerlo non periisse credebant, ul alium quemdami Habent lectores eruditi rationes meas , quas
menticnlem hoc nomen , veluti supposititium fra- vel approbandi, vel coufutapdi , liberam eis po
trem poscenti Muchemeli dedere nollent, mortuo- lestatera racio . Neurrum lamen ex duobus illis
que Muchemele coutra Muralein secundum , Mu- a Laonico memoratis in Osmanidaruin omisi fami
chemelis filium , sua cum pernicie foverent . Præ- lia , ne quis nimiä me lemerilalis arcessal : qui
lerea non abs re mirum alicui videatur, Laonicum præter hos, necdum auditis aliorum judiciis, pluri
dicere, necalum a Temire Bajazitis lilium Orthobu- bus etiam Bajazitis filiis , Jesu minori, Ali , Dusmi
bem : 425 cum is auctori belli et injuriarum , patri Mustaphiæ , nalalium controversiam -movere non
pepercerit; el expresse Laonicus idem postea scri- dubilaverini,
bal ( lide licet dubia ), Mulsumanem , Mosem , Jesum ,
781 PANDECTE HIST. TURCIC .
60. Techrin bezus, Erzing«e princeps, Diorryge. A Camesa. Mucize Turcis est, qui Græcis bistoriis
Qui Turcis est Techrin begus , Erzingae vel Er
ziuzanis princeps, a Laonico vocalur Scender , rex
Armeníorum : cui Bajazitem illato bello , Erzingam
adernisse, cum annalibus hisce consentiens, narral.
Posten tradit Tezelinem , viruin regio sanguine or
tim ab Erziganis rege, puero Mustaplæ , Muralis
secundi fralri, auxilio venisse. Hoc ego nomen ,
sive Tezetinis , sive Tezerinis, idem esse puto euin
Techrine nostrorum annalium . Diorryges oppidi no
men Græcum a fossis ab Euphrate perductis factum
arbitror :
61. Qúi Turcomani , sultanus Alcairensis , Cair,
Miszir , Miszraim ,
Turcomanos vocat auctor annalium Turcos
cmnes in Asia , cæleris subjectos begis , extra
Osmanidas. Sic Turquia Belvacensi regnum lco-
niense dicitur, Ayihono minor Asia . Præ'or Grecide
noster subditos Iconiensi sultano duplices facit,
partim Musulmanos appellans, partim Turcomahos.
De Musulmanorum nomine dictum anteà , quod
haud dubie túnic etiam paret halilum velut hone.
sliús. Turcomanos ail esse geniem , quæ Persarum
(sie Turcos Iconienses vocat , velut e Perside
criandos) extremos fines insidebar, et implacabili
odio Romanos (id est, Græcos) persequens, agendis
prædis ex horum agris delectabatur, præsertim illo
icmpore , quo res Iconienses fluctuabant , mirifice
que Tancharorum impressionibus turbabantur . Ergo
Turcomani tunic erant infami vocabulo inslar illo - C nominari a Spandugino Georgiunr, Servià duspolite
filium : cujus majores el posteros continuato supe
rum prædonum , quos nunc Martelosos el Uscochos
(unde Scacchorum sive latrunculorüm nomen) voca
mus . Prætor quidem lunc Michaelem Palæologuin ,
ad Jathalinem sultanum Musulmanorum sc confe
rentem , ab his Turcoinanis , omni comitalu et su
pellectile spoliatum fuisse narrat, nec quidquam
suorum ab cis potuisse recipere , licet hinc indc
dimissis mandatis, sultanus imperasset, nt spoliato Georgium Ungariae perniciem , et alios de nostris
tam corpora, quam res ademptæ restituerentur. Al
cairensem ,sultanum annales more Turcico nomi
napt Ægypti Syriæque sultanum , ab aulæ sive reg.it
luco. Cairum Laonicus antiquam Memphion facil .
426 Al, ut articulus, additur. Vox ipsa significat
urbem , excellentiæ causa , quod urbium maxima sit.
Christianos et hosles reipublicæ suæ , nequaquam
Hodie Turcis et Arabibus incolis Miszir appellatur, D
á velustissimo tam Ægypti, quam Ægypliorum no
mine, Mizraim .
62. Chémes , Mueige, Bralbec .
Civitas Syriie Chemes olii dicta fuit Emisa,
Gregorio Emiseno alumno clara , cujus exstant ocio
libri de homine , qui nonnullis in exemplaribus
Hon recte Gregorii Nysseni nostri nomen præ-
ferunt, Ortelius nolavit , quod Turcis et Arabibus
sit Hamsa. Sed hic Chemes legitur , quod aliorum
scripturæ vicinius, quibus llames vocalur . Fil ejus
apud Aythonum his verbis mentio : Civitas Syriæ
Hames, quæ Camela hodie appellatur a pluribus ;
ubi videndum , au non pro Camela scribi debea
182
nominatur Moaria et Mavia . Cursorcni dixi , quen
Turci Pec aut Peic, nostri lacqueium dicunt. Beal
bec Syriæ cavæ civitas, Postello Balbec, priscis
Heliopolis fuil.
63. Carabag', Ungra.
Ad Carabagnim bibernässe Temirem tradunt an.
náles, urbeni sive Parthae , sive Persiæ : quibus
nominibus indifferenler utimur , pro ea regione,
quæ Turcis est Aiem, vel Aiem vilaget, de qua
soperius dictum numero notarum secundo. Vox
.
Carobag significat lingua Turcica vineam nigrami.
Chalcocondyles scripsit, Temirem solitiim se reci
pere Cheriam : quod priinum Sebastia , qiiod itidem
B Chalepia (sic interpres scripsit) Damascoque captis,
fecerit. Ergo veri fit simile , Cheriam à Laonico
dici quæ hic Carabag nominalur, nonnibil mulalo
vel a Græcis rel Türcis vocabuľo . Engurim supra ,
numéro nolarum 10 , diximus Ancyram essc. Tan
tum hic aildendum puta vimus obiter , hanc ctiam
in edito Chalcocondyle Uncram nominari: quod cum
Græci mollius enuntient Ungra ; propius accedit ad
Turcicam appellationem Engliri .
64. Bulci filius, Dervislar, Mustaphæ mors. Græ
corum de Bajazitis filiis errores .
De Bulcis et Bulcovitziis prolise tractarimus ad
notarum numeros 46 el 54. Hic lantiim monezinus ,
islum Bulci filiuin ( qui Turcis est Bulcogli) expresse
rius stemmate complexi sumus. Ac lemporuin sa .
ne ralio Spandugini sententiæ nequaquam adversa .
lur . Dervisii seu Dervislari sunt illi quidem apud
Turcos aliqua es parle Calogeris Græcis, monachis
nostris allines, uli superius indicalum ; sed aliis ia ,
men de causis (modo Paulum Tomorreum, fratrem
excipias) ea comparatio , quod vulgo solet dici, clau
dïcat. Quippe cum universa lex et religionis pro
fessio Mahumetana sanguinaria sit, speciem Tarci
quidem religiosae pietatis in irgis peritis ac Der
visiis suis requirunil i at interim ab agendis cos
rebus, tan pace, quam bello , præsertim contra
arcent, sed magis etiam , quam cæteros, devovere
vilam suam pro religione, proque lege patria , suos
illos religiosos volunt. Hinc aliquot in Ungaricis
finibus captos a nostris recordor, viros cæteroquin
alicujus auctoritatis et existimationis, qui Dervi
slaros se profilebanlur . Hinc in vila Muchemetis
primi seditionem Turlacis monarhi Turcici, et in
yita Bajazitis secundi, Scachoculis eremitæ san
guinarii puguias, ct cædes, et grassaliones imma
nes, quibus multa inillia hominum absumpta fue .
runt; al in vita denique Soleimanis, ad annum
Christianum 1526, Calenderis Zelebis et Dervisla
riorum motus ac pralia legimus. Hac ergo de
causa Servianros illos fortissime pro Bajazite
783 JOANNIS LEUNCLAVII 784
dinicantes Bulei milites, truculen !os ac feroces & nominantur, capnt est urbs Semercant, hodie
Dervisios appellabat Tewir, qni se vitamque suam mercium Indicarum emporio celeberrimosepleri.
pro salule suorum animose devovissent. Germa- trionalibus etiam nota . Sarmacanda plerumque
nun vero Bajazitis filium Mustapham hoc prželio vocalur, edito Laonico Samraehanta , litteris trans
periisse diximus ex fide horum annalium antehac positis, pro Samarchanta . Sunt qui dictam putant
aliqnoties, idque licei sultanus Muchemeles pri- a Sem , Nohe filio, qnorum opinioni Turcorum
inus, itemque Murales secundus post mortem pa- pronuntiatio Semercant astipulatur. Maracandam
iris sæpius verum esse protestarentur : tamen us- Sogdianæ veteribus appellatam existimant aliqui.
que adeo Græcis impressa de hoc diversa erat Cæterum Baja zitem ex animi ægritudine doloreque
opinio , Mustapha in ut alium , pro legitimo se ven- mortuum scripsit Chalcocondyles, cui Turcicæ
dilantem, obviis ulnis exciperent, el armis contra , narrationes non adversantur : sed addunt, loc
Muralcın magna com imprudentia maloque suo mærore velut ad desperationem adactum , mortem
luerentur : offerenle amplissima quæque Murate, sibimel ipsi conscivisse . Quod dilucidius exponens
modo neutrius a partibus slarent, ac ipsos inter Theodorus Spanduginus, ait Bajazitem , spe liberta
se rem armis decernere palerenlur. Consimilis lisamissa, constituisse cum animo suo seipsum
huic Græcorum est error de Bajazitis filio, quem B occidere. Sed cum nullum ejus peragenda rii
fidium (sic eniin chordas interpres reddidit) opifex modum in veniret , tam denique diu caput allisisse
Prusaus incolumem Byzantium perduxerit : cum illi caveæ de ferro faclæ , qua tenebalur, inclusus ,
tamen mulla fiat in annalibus Alis cujuspiam , Baja- donec præ furore fremens ac frendens , misere sibi
zitis filii, mentio ; nec ab ipso quidem Laonico, mortem afferret, tyranniqne vila , secundum poetam ,
con alibi Bajazitis filios recenser. Notandum magis, indignata sub umbras fugeret. Interpres Laonici
quod etiain Musulmane regnante narral a Mose pugnatum notal inter Bajazitem el Temirem anno
Jesuque fratribus occullatum fuisse Prusæ pue. Christiano 1397 : Morluum Bajazilem scribit Fran
rum Muchemelem apud illum ipsuin opificem ciscus Sapsovinus anno 1398 , Geufræus anno 1400,
chordarum , a quo Muchemetes hoc opificium quos equidem jalli opinor . Quippe secundum ra
didicerit . Et factum id scilicet a Mose , om tiones accuratas annalium deprehendimus, con.
nium crudelissimo , vel ipso Laonico teste , missuin fuisse prælium anno vel 1399, vel 1400,
ne ab aliis charus sibi puer occiderelur. Muche- Gilderunei vero mortuum anno 1403. Similiter in
inetem vero jam grandiusculum inde profu- annis regni hujus erratum a Lavnico , qui viginti
>

gisse al Alurim Caramanum , a quo adjutus , C quinque numeral, pro solis qualuordecim : de quo
servatori suo Mosi bellum intulerit : sed vi-
ctum 427 confugisse ad Alim fratrem , exsulem ac
inopein , et quidem Constantinopolim : ubi nonnihil
respiraveril, collectisque suvrum , reliquiis, denuo
lemiare belli fortunam decreverit. Hæc Laenicus de
puero Muchemete, chordaruin opificis discipulo,
pene pueriliter , nec vero multas ob causas consen-
lanea . Magis idonei rerum Turcicarum scriptores,
ipsi Turci, iradunt, rebus Temiriano prælio de-
speratis, bassas abduxisse secum , arrepta fuga,
maximum palu Bajazitis lilium Soleinianem , veluti
legitimum patris in imperio successorem : et illorum
e'xemplo Muchemetem , non puerum (ut Laonicus
pulavil), sed copiarum ex imperio paterno quarum-
Jam ducem , suis itideni rebus uli consuleret, Ania-
siam cum suis se contulisse : quo loco deinceps
Cuu vixisse, non semel annales tradunt : et indidem
cum exercitu contra Musam fratrem movisse, post.
qnam interſecto Solcimane, vindicem necis ipsius
se professus essel . Quæ res, meo sane judicio, di-
gnæ sunt hominum historiæ studiosorum obser-
vatione : cum in publicatis hactenus scriptis histo-
sicis nibil intricatius ite Turcicis rebus reperiamus,
quam quæ de hoc ipso tempore summæ Turcoruin
infelicitatis memoriæ prodita legimus.
65. Semercani, Bajarilis mors, annorum ralio.
Regionis Zacatainæ, cujus incole id temporis
imperio Temiris parenles , Laonico Tzachalaides
vide supra numero 47 notala .
66. Castamoni, Congeri, Congi.
Claudiopolis civitas est Honoriadis, iri Ponte pro
vincia, quam nov. Leonis Augusti nietro polim facile
eique præler alios episcopatus, Heracleam quoque
Ponticam subjicit. Ilanc Marius Niger recenti nomi
ne dici pulal Castamenam , sive Caslamonanı ;
sed fallitur, cum reclius Castromena sit Clay
diopolis. Castamona vero sita longius est , versus
Sinopen oppiduin llelenoponti el Paphlagoniam .
Tam Sinopes, quam Castamone nomina, eum
ipsis oppidis , supersunt , uti videre est in anna .
D lium supplemento nostro, ad annum Christianum
1534. Istic enim liinc Osman bassa vezirazemes
contra Persas ilurus, mililem in hibernis habuit.
Menavinus alicubi Castemolen nominavit. Cerrimus
in Michaele Stratiotico sive militari, Caslanonen
appellal , e in Paphlagonia collocat his verbis :
Castamonem in Paphlagonia silam veniunt, quæ
sane Castamon domiciliu : n eral magistri (ofliciorum ]
Isaacii Comoeni. Prætor Græci :e noster Castamonai
vocat in llistoria sua, de Michaele Palæologo, post
victos a Törtäris lconienses , liæc commemorans :
Michael Coin nenus, hoc prælii eventu , cui maximo
Persicorum exercituum dice , qnem Peclarpacem
Persae (hoc est , fconienses Turci) vocare solent ,
in viam sese dabat : adeoque pluribus vua diebus
iter faciebant, cuin hostem sibi a tergo inhæren
lem haberent, horisque singulis cum eo dimicarent.
 785 PANDECTE HIST. TURCIC. 786

Tandem festinabunili Castamonam perveniunt, A mus , Urehanis filius Osmanis N. Hadrianopolim

juxta quam domus indicali Peclarpacis erat. Hac-
tenus prætor. Quæ vero hiç Congeri nominatur,
eam ipsain esse puto , quam in Anatoliæ labula Congi
scripiam legimus, haud procul a Castamona dissilam ,
67. Genuini Bajazilis filii secreti aa commentitiis.
Que de Bajazitis liberis hoc loco non multis
cepisset : codem et regni sedes ex Asia comini.
grasse videtur , quod recie se facturos sullani dua
cerent, si rebus Anatolicis jam tranquillioribus,
præcipuum militiæ robur Hadrianopoli velut in
excubiis haberent : unde, momentis rerum er usis
suo gerendarum animadversis , progredi paulatim
.

verbis exponuntur , diligenti consideratione me- latius et in Europie viscera grassari possent. San
inoriaque digna sun !. Quippe cum illi de Turco- sovinus existimat, primum omnium Muchemelem ,
rum sententia , non plures numero , qualı sex Gilderunis olium , buc imperii sui sedem transtila
ownino fuerint : quid aliud staluamus , quam reli- lisse, quod urbium Thraciæ facile caput essel Ha
quos hactenus nobis obirusos, velut in judicio sta- drianopolis. Sed ante Muche:netis etia! lempora
lui$ ab ipsis Turcis condemnalos, pro genuinis cerlum sive regir , sive Porte Osmanice locuni,
deinceps agnosci non debere ? Neque 428 vero sultanos priores lladrianopoli constituisse, pluri
vel unum , vel alterum duntaxat hoc judicium tan- B bus ex locis Laonici manifestum est . Quippe de
gil , sed rejiciendi omnino totidem veniuit, quod Mulsumane eloquens, Proſcctus , inquit, Madria
extra controversiam legitimi censentur : nimirum nopolini , regni sedem (hoc est , q1X regni sedes
bi sex , Orihobules, Mulsumanes, Cyriscelebis, Alis, erat) , regnum ordinavit . El paulo ante de Mosf ,
Jesus minor , Mustaphas cognomento Dusmes : Hadrianopolim , ait , quæ regni sedes est , profectus,
cum primi ex his Orthobulis Alio Ziche, quem ibidem rex declaralır . Quam vero ad urbem trans
ipsum quoque Turci celi crelum Osmanidarum san- lata tertium fuerit Porta , nemo non novit .
guine non agnoscunt. Interim vero pro duobus 70. Gerle, Dolap , Soleimanis mores .
explosis, duo succedunt hacienus quidem ignoti, sed De Isvendiarum ditione superius expliralin nila
a Turcis pro legitimis agniti Gilderunis filii pro Diis- mero notarum 13 , qua el Gerle comprehendebatur
ine Mustapha, Mustaphas Zelebis , a :niszus in pugna oppidum . Id nola 19 diximus in tabulis geographi
contra Temirem , pro Jesu minore , Casanes Zelebis. cis corruple scriptum inveniri Gerede pro Gerele.
63. A quo necaius fuerit Isa , Constantinus, pro Mu Narrant veru annales , Soleimaneni castra propter
nuele Græcorum imperalore. Gerlen , ad ripam fluminis locasse. Non exprimildir
Scripsit Laoniciis, inter Mulsumanem Jesum- ejus fluininis hic nomen , sed in Anatoliic descri
que majorem gesta fuisse le inperio bella , quorum C ptione Dolap vocalur. Soleimanis indolem Chalco
tamen annales hi non meminere, lan lemque desum condyles quoque ceu bonam prædical , eique ma
a Mulsuinana peremplum . Ejus parricidii culpa gnas virtutes tribuit , sed eadem cum Turcis de
Mulsumanem ', hoc est , Soleimanem profecto im- perpetuis ejus polationibus el luxu commemorat :
merentem oneral, cujus auctorem Turci Musam quæ homini minus rerum suarnm provido sollici
produnt , quibuscum ipsa rerum gestarum series loqueandem exitium allulerunt.
consentil. De nomine Constantini , quu Turcos 71. Valachia Carabogdania, Nemetsassii. Hach ,
Gr:rcorum imperatores omnes appellasse , numero Gallicia , Vaivoda, Murze, Bogdan .
notarum 51 diximus, exemplum hic aliud habes. Dacia quondam appellabatur amplissina regio ,
Is enim Græcus imperator, ad quem narratur emir quæ Transsylvaniam cum utraque Vatachia conti
Suleimanes obsidum loco misisse sororem suam , pebat. Et cingit ambæ Valachiæ Transsylvaniam ,
fratremque nalu minimum , non Constantini nomen quarum una majoris nomen habel, allera minoris.
habelat, sed Manuelis, ex Palæologina familia , Major ad Euxinum mare se porrigit, et nostris
cujus el superius facta mentio . Moldavia , Turcis Carabogdania , quasi nigra Bogda
69. Şedes imperii Turcici diverse. nia, sive Bogdani regio dicitur : a frumento nigro,
Quanain cæremonia sultani Turcici regnum all. D cujus est ager ille feracissimus. Gallicus, et alter
spicari consueverint , exposiium a nobis est prolixe Chalcocondylis interpres, Poiloliam perinscite la
in annalium supplemento , initio regni Selimis se- ciunt ,. regionem juris Polonici. Minor propter Da
cundi, quod incidit in annum Christianum 1566. nubii ripas extenditur , et plerumque Transalpina ,
Solebat autem hoc in ea fieri civilale , que se les Bonfinio Montana quoque sicut et aliis nominatur.
essel imperii . Principio Turcis ca fuit Prusa Bi- Vlachiam vocavere Græci , et incolas Vlachos : pro
Thyniæ , paulo ante mortem Osmanis ab Urchane quibus interpretes Zonaræ , Cedrini et aliorum
filio capta : quæ licet lionorem hunc non diu re- historicorum reddidere Blachiam et Blachos, con
tinuit, ex pristina lanien prærogativa ineruit, ut tra molliorem pronuntiandi rationem Græcoruin :
longissimi temporis spatio sultani Turcorum morlui quos imitantes Turci , non ſblach, sed Jflaeb di
palernis et avitis istic monumentis, etiam diu post cuni . Nomen Valachorum non a Flaccis Romanis ,
captam Constantinopolini , sicut in vila suliani Sc- origine fabulosa , 429 quæ pluribus tamen pla
limis secundi de Achmete Corculque fratribus cuit. sed a Germanis nostris profeclum arbitror ..
ibidem sepullis videre licet , inferrentur. Postquam Habuerunt enim vicinos Daci Gerinanos, puta Quia
vero transvectis in Europam copiis, Musates pri- dos , Gothos, Gepidas , in quorum agro , qui nunc
497 JOANNIS LEUNCLAVII 758
Cepisiensis dicitur, incolie præsertim Casemarca A 72. Samobunugli , Azpi rel Azepi ; Laonici locus
vicini se Nemelsassios hodieqne nominant , voce
. emendatus ; emir Halen .
de Nemetis (sic Ungari Germanos appellant, ut Quem hic Annales Samobunogli sive filium Sa
Venedæ nationes Nemiizos) et Sasșiis composita, mobunæ vocant , infra Scheic Bedredin appellatur,
quæ Sassios sive Saxones Germanos significat. ubi de seditione per ipsum mota prolixe sunt narra
Gerirani vero plerique lam lialos quam Gallos tiones . Stipendiariorum nomine intelligunt Azaps
( qui Germanis sunt Walli, sicut Gilimer nomen vel Azepos. Laonicus alicubi peregrinos dixii, more
Gothicum est Wilmer. El in Anglia quoque Wal . Græco, quibus Xeni vocantur, id est , peregrini,
!orum nomen priscis incolis provincialibus, ab qui stipendiis conducti' militant, hoc est , qui suit
Anglo - Saxonibus nostris indicum , manel ) vocare misthophori, sicut iidem appellant. Idem alibi :
solent Walchos el Walischos :: quoriin lingur pro- Turcorum pedites, ait, quos Azapidas vocant. Et
vinciali cum lingua Dacia , quæ ipsa iflloque Rom :- omnino militiam hi pedestrem obeunt, licet alio li
norum provincia quonda ! fuit, affinis esset : jlem bri octavi loco leganlur hæc verba in vita Min
: nostris Walchorum nomen accepere, quod de- chemetis Il tunc Belgradum oppugnantis : Azapides
puntiglione molliori mulalum iu Walachos. Suffra- ( quos Huşsarones nostri vocant) diripuerung forun.
B
plus huic opinioni meæ velis ctiam Galliciæ no- Rex clamabat, ut eximeren eorum puellas. Hic
men , frequens in antiquis Ungariæ regum titulis , primum leclor observel, Azapidum nomine pedites
940 Valachia significabatur, eadem cum Gallis et Ungarorum ab auctore intelligi, qui regis sive sul
Italis ulens lingua, sicut et nunc allinitalem ali , lani Muchemetiş forum , scilicet castrense rerum
quam cum eorum lingua provinciali relinet. Vai- in exercilu venalium , diripierini. Ergo quæ inter
foilæ vero nomen generaliter significat præfectum jecta verba sunt, quos Hussarones nostri rocant ,
militum , quem capitaneum vulgo vocant . Sed apud glossema sunt interprelis imperiti, Azapislas pro
Ungaros ul olini, sic etiam hodie, duæ sunt appel- Hussaronibus accipientis, cum Azapide peiliſes
lationes administrationum maximarum : una Bani , sini, Hussarones equiles. Deinde puellas eximere
de qua şuo loco, nimirum capite 174, plenius di- dixil , cum Græci Laonici verba signifiçent, oculo
cluri şuinns, altera Vaivodap . Banus est præses re- rima coras sive pupulas aut pnpillas eruiere ve!
xius in aliquo ex regnis Ungarice adjunctis, Yai . effodere, quod paulo melius adjectis margini verbis
voda vero præses dicitur , loco regiş admini- redditu :n , ut hostium oculos exsculperent. Præfe
strationen habens in aliqua provincia , puta Trans- clus autem signiferorum Turcis est emir Kalem ,
sylvania, Valachia majori, Valarhia minori : sed ca C cujus supra, numero nofarum 14, facta fuit mentio.
lege lanien , l ! gubeşnalore sit inferior. Vaivodie Sane magnum hujus officium est, et fructuosuin , di
Valachi, postajua il1 ab Ungariæ regum obedientia se gnilateque proximum ab aga genizarorum . Sed ofli
fubtraxissent, more Græcorum despote, de qua di- ciorum Portr, lam corum quæ intra saraium , quam
gnitale superius numero notarum 54 prolixe di- quæ foris ordinata sunt, expositio plena, locum pri
c'lum , pro Vaivodis audire maluerunt, quasi si prine scit alium .
cipes essent absoluti : nec regibus subjecti , sed 73. Musæ sive Mosis crudelilas ; Lazarus, pro S12
potius dignitate regibus proximi. Verum usu pharo Serviæ despoia , Luzari filio.
De Vidina dicum numero nolaruni 49, de
Yenil eis , quod Græcis accidisse constat, qui wa .
vimas ad angustias redaclo imperio, titulos amplio- Buluvada el Malera deinceps, loço magis idoneo ,
res escogilarunt : Ni nunc etiam apud Ansones all annum Christianum 1414 dicelur. Musæ sive
nonnullos in ipso propemodum amittendæ liberta Mosis crudelitatem , et iracundiam , ac tyrannidem
lis articulo cousimilia quædam affectare, præter in suos, Laonicus etiam commemoral, partim his
morem majorum , videmus. Despoiarum certe nunc verbis, 430 Noses iræ imperare non poterat, sed
illorun ea sub Turcica servitute conditio est , man · przeceps in eam ferebatur, quidquid illa dictassel,
D
cipiorum ut homine potius, quam principuni, cen- faciens ; parum alio loco, verbis consimilibus :
sendi veniant. Sed pergendum ad alia. Valacho - Optimus quisque indignabalur ob Mosis violentiam
l'um ille Vaivoda , quem Annales hi Murzen yo- et lyranniden :. Causam vero , cur bello Serviæ de
cant, Laonico Mirxes dicitur , Bonfinio Merches, spolam persequerelur, Laonicus exposuit, cum re
hoc esi, Mascus. Reperitur apud eumdem Laonicumcilal, eum a despola deserliim ſuisse , Græcorum
of Mirdan Valachiæ principis nomen , compositum persuasionibus adducio, Mulsumanis ut partibus
er hoc ipso Mirx cu Dan sive Gdan . Nam elipsą semet aggregarel, quod Moses ægerrime tulerit. Et
regio Bogdanize nomen accepit a Bogdanis sive despotain hunc Annales vocant Lazarum , cum lite
principibus suis, qui vocabulo sane pio dicuntur men ex Historia constel, bæc a Stephano gesta , La
Bogdani, tanquam Dei murus, vel Theolosii, vel zari filio , Georgii patre : quo de superius numero
Theodori, vel Doroilci. Meminit huj:is vocis ci Ce- 54 tractavimus.
drinus in Basilio Bulgaroclono , cum ail : Occurriţ 74. Geivise, Gebise; Libyssa , Lebusa ; Astacus , Sinus
Astacenus , 'Inlzu.
ctiam imperatori Bogdanus, castrorum interioris Geivise oppidulum est Bithynize , situm ad Nico
Tigionis toparcha sive regulus.
miedienseni vel Astacenum potius antiquitus di
789 PANDECTE HIST TURCIC . 790

clum sinum , in ipsa via qua Constantinopoli, quæ A Varsac et Versac appellant, in Analolis: tabula
hinc itinere bidui abest, Nicomediam itur , Ea vero geographica Versageli scribitur. Conie princeps ,
iilterius a Geivise distal unius itinere diei. Geogra- sive begus Iconii, Caramaniæ princeps dicitur, ab
phica Natolice descriptio Abrahami Ortelii Gejecen aula sive regia Iconiensi. Et bello petiit hunc Mu
habet, voce nonnihil mulala : Busbequius in Itine- chemeles propler societatem cum Musa : cujus
rario Gebisen scribit , additijue pulari, hanc olim adjuvandi causa Prusam Caramanus obsederat, dum
fuisse Libyssain, llannibalis sepulcro celebrem . Ego Muchemeles absens, in Europa rem contra ipsum .
pace tanti viri Grivisen banc, sive Gebisen , non Li- Musam fratrem gereret .
byssæ reliquias arbiifor, sed Astaci . Nam Libyssa lon 78. Samsonis oppidum .
ginsa sinu remota est, versusBithyniæ mediterranea, Hujus civitatis Cedrinus et alii meminere, tanquam .
el urbem Nicæam : hoilieque vocabulo propius ad in Ponto provincia sit:p. Prælor Græciæ noster ait,
Libyssam accedente, Lebusa dicitur. Aslacum vero in illa regni vel imperii Græci confusione, quæ a
propterea puto nunc esse Geivisen , quod hic in Flandris capta Constantinopoli exstitit, Sabam quem
amænissimum illum iparis sinum prospectus paleat, dam pro se hanic urbem Samsonis occupasse cum
quem ab Astaco, quondam boc loco sita, veteres tota vicinia , cui prius imperatoris Gripci nomine
B
appellaverunt Aslacenum : ut paulo ulterius idem , præeral , statimque subjicit mentionem Cappadociæ
mulato nomine, Nicomediensis dicitur. Astacus sive regni Trapezunlii , velut huic vicini , quod in
ipsa , cum Astaceno sinu, sic ab astacorum copia , potestale Davidis Comneni wnc fuerit.
quæ cancrorum marinoruin species est , nomine 79. Romania, Cunuza, Conozus , Tatarbasar,
vulgo Graecis bodieque Constantinopoli noto, mihi Talargoi.
quidem videtur appellata . Quæ paulo post nomina- Cum Fatari dicuntnr in Roinaniam er 431 Asia
lur liitzua, pagus aut vicus est ignobilis, baud pro- migrare jussi, Romaniæ nomine Thraciam accipito ,
cal a Tzurulo situs in itinere, quo Constantinopoli cujus hoc Annalium loco expressuin castrum Gue
Sely briam ct ulterius Hadrianopolim itur, Ejus niza, non procul abest ab urbe Philippopoli , el Co
deinceps quoque lit mentio in extrema Selinie la qui nozos Græcis nominatur. Castaldus in hodierne
correptus istic pestilenti morbo fuit, quo subito perii!. Græciæ tabula geographica vocat Cognuzam . Italica
75. Akenzi vel. Acanzii . Græcaque pronuntiatione. Nos in itinere nostro per
Sine stipendio militant apud Turcos Akenzi, ru- hæc ipsa loca proficiscebamur, et in oppidulo quo
sticum genus hominum , sicut apud Ungaros Hai- dam pernoctanles , ibidem deprehendebamus ex ip
duchi. Quidquid consequi prxde possimi, sibi reli- ( so nomine loci , fuisse regionem hanc olim. Talaris,
nent ; non totum tamen . Quippe non aliarum dun- huc velul in coloniam deductis , ad inhabitandu
Laxal rerum suarum , quas poszidvoll, verum etiam concessam . Nam oppiiluli nomen incole dicebant
omnis tum prædæ, tum lucri, quod in bellis per • esse Tatarbasar, quæ vox emporium sive forum
cipiunt, decumas sultano suo solvere coguntur. Itali Tatarorum significat. Nec longius, quan sex , aut
genus hoc militum sua lingua Ventureros appellant, septem horarum itinere, distat a Philippopoli.. Poni.
priscis Volones dicti fuisse videntur : uode Calli. luc ibidem a Castaldo Tartagi , prorsus ubi Tatarba
machus Experiens non ineleganter nostros cruce sar viatoribus ab llæmi jugis altissimis in plana
signalos, Yolones nominavit. Thracice descendentibus occurrit, in rquore spatio
76. Michalogli, Tocat. sissimo longeque pulcherrimo sila : quod nomen
Prima nominis Michalinorum , sive Mịchaloglio a Taçaris itidem videlur derivatum . fortasse Talar
rum , sive Michalidum mentio, in his quidem An- goi scribendum , quod Talarorum est pagiis, et
walibus hoc loco reperitur. De huis dictum a nobis idem scilicet cum Tatarbasar.
antea numero nolarum 27 , Urbs Tocal, quo re 80. Manissa , Toriac .
legalus fuisse dicitur Mechemeles Michaluglius, Turci Manissam vecand urbem Asiaticam , quie
existimatur a plerisque, quos inter et Alarius Niger D Græcis est Magnisia, Latinis Magnesia. Sansovi
est, respondere veteri Neocæsariæ, quam in Cap- gus ct alii non, recle Mangresiam , pulant hodie no
padocia collocant, ipsam quoque provinciam Cap- minari. Sunt autem in Asia minori civitates hujus
padociæ Toccalum appellante Pinelo : cuin Leonis pominis duæ , quarum una dicitur ad amnem
Augusti Novella , de thronis, Neocæsariam facit Mæandrum sita Magnesia ; hanc Ephesine metropoli
metropolin , Ponti Polemoniaci. Tocatam hanc no- Novella Leonis Augusti subjicit ; alterain ad
stram Laonicus Tochatain scripsit, nec desunt, Smyrneusem metropolim referi, amenissimo silam
qui malint eam referre ad Armeniam . Belloniu cerle versus Ægæum mare loco. Superest ctiam nunc
Nisar est Neocæsaria, nomine recentiori, quod paulo utraque, sed posteriorem illain pula , quam sultani
propius ad priscum illud videtur accedere. Pediles Turcici filiis suis inhabitandam assignare solent in
quorum dux in Valachiam profugisse dicitur, paulo Telerala cousueludine : sicut ibidein diximus supra ,
ante dicti fuere stipendiarii, Turcis Azepi, de qui- jussu palerno jam Muchemelem , unicum sultani
bus numero 72 . Muralis III filium , degere. Torlac nomen est apud
77, Varsac sive Versac ; Conix beyus. Turcos certi generis religiosorum , diversa quædam
Oppidum Caramanice sive Ciliciæ, quod Annales a. Calenderum et Dervisiorum professione sequens
 791 JOANNIS LEUNCLAVII 792
lis iristilula :: de quibus omnibus suo dicen :lun lo- A nalium verbis, c lingua Germanica Latine reddi
10. Et hic ille Torlacis monarlius sive religiosis lis, exponemus . Anuo , inquiunt, 1348 Rudolphus
('sl , cujus obiter mentionem supra feciuius nume- Sovxonie dus secum ipse dispiciebal, qua via Ludo
10 notar uin 64. De Semis antea dictum numero viçun Bavarum , Ludovici Augusti Bavari filimill,
13. Salonicam vulgo holuin priscis dictam ſuisse principalu Brandeburgensi 432 pellere possel ,
Thessalonicam . quod quidem parum abfuit, quin perliceret. Divul
81. Scheiche , Sophi, prima Sophilariorum sedilio . gabat enim , marchionem Voldemarum Brandebur
Sunt hæc quoque nomina sive sacerdotum , sive genseni, qui anle triginta el unum annos amissus,
peritorum Mahumetanæ legis, et ejusdeni interpre peregrinationes varias privali hominis habilu sus
lum . Scheicbes apud Turços pene pro viris san ceplas obivisset, nunc tandem inventum esse. Hoe
clis habentur, veluti qui animarum curam gerant. modo productim in seenam molitorem quemdam ,
Ex horum numero quemdam sibi deligit etiam ipse verum asserebat esse Voldemarum , marchionem
'Turcorun şullanus , quem in omnibus, quæ ad Brandeburgicum . llle vero molitor in Saxonia se
salutem animæ suæ pertinere putat, consulit. Cæ . crelo pluribus annis uabilus, ea signa corporisque
lerum hoc loco prima notanda Sopbilariorum in An- nolas, quibuscunque fieri potuerat artibus et astu,
B
walibus liisce mentio , de quibus infra sio dicluri acceperat , ut confidenter profilerelur, certis se
loco sumus . Eorum nomen non a Græco Sophos, probaluruw documentis, vere se marchionem Vol
quod sapientem significat , sed a Sophi, voce Ara- demarul esse. Mox ergo reperti denuo Voldema
bica derivalum , qua denotalur lana. Nam bi Sophi ri marchionis , tot ab annis anissi, fama per omnes
profitentur religioneni cæteris Mahumelanis 10-) regiones didita fuit; eoque rumore permotis mullo
vam , quæ præcipit inter alia , ne capul fastu quo- rum animis, complura castella, cum civitatibus et
.

lam lineis spiris involvatur, quod Turci factilare oppidis, molitori deditionem faciebant. $ i qui vero
solent, sed uli capilum legnimenta duntaxat humilita-
> dedere se nollent, lam auxiliaribus Karuli Bohemie
iis modestiæque declarandæ causa de lana condici- regis , et imperatoris septem virum quorundam suf
antur. Plura de his, ubi deinceps ad Sophinorum fragiis electi , qui Bavaro infestus erat , quam Saxo.
mentionem perventnm fuerit, exposituri c.pile nis Rudolplii copiis, ad accipiendum molitoris im
188 sumụs. perium , alligebantur : adeo quidem , minor ut
82. Anni Muchemelis, Ismyr in Anatolia. Brandeburgici principatus pars in potestate B:
Redegimus supra, numero notarum 47 , sultano . yari manerel. Tandem intellectum , molitorem esse
rum annos, quibus regnarunt, ad cerlos numeros. C qui se pro marchione Voldemaro gereret. Qua
Ibi traditum inter alia , Muchemnelem primum octo de causa Daniæ rex , el Ludovicus Romanus, aller
duntaxal annis imperasse. Licet hoc colligere imperatoris Ludovici Bavari filius, Ludovici Bran
de Turcicis Annalibus, qui principium regni Mu- deburgici frater, itemque Cracoviæ rex, el Ste
chenietis ad annum Mahumetanun 816 referunt, tinensium dux, ac plures Poloniæ Silesiæque tunc
anno Christiano 1414 respondentem : mortuum ad Puloniæ jura spectantis proceres, cum Bavaro se
vero nolant eumdem Muchemetem anno suo 824 , conjungebant : quorum auxiliis adjutns, varias re
qui noster est 1422. Ergo duntasal annis oclo re- rum dillicultates uteunque superabal. Committeban .
bus præfuit. Hoe ideo significandum putavi, quod lur el diversa prælia , nonnunquam vincentibus mo
loco prius indicato seripserim ex Sansovine, re- litoris illius copiis , qui,marchionem se Voidemarum
nasse Muchenieleni annis 17, pro quibus 12 au- asserebat : ac vicissim Bavari inilitibus aliquando
uus Chalcoconlyles posuil : cum accuratior sil An- sua quoque tropa'a stalnentibus. Una tamen in pu
valium Turcicorum computatio . Civitas Ismyr a gna quadam dimicatum a Bavari partibus sanequam
Turcis dicitur, quæ Græcis est in Asie minoris infeliciter, Ludovici Romani , qui Bavari frater
lonia nobilis illa Smyrna. eral, auspiciis parum auspicalis . Nam is vix salvus
83. Mustaphas alienus in Osmanidarum se familiam
Devasil, caplusque magna cum fclitii Voldemari
ingerit. Exemplum huic simile de Voldemaro gloria fuii ex partibus Barari, dux Rudolphus Pa
Brandeburgico. latinus' Rhenensis eum 79 1:obilibus galeatis : quios
Ne mirum aliquibus videatur, poluisse Dusmen inter 40 Poloni numerabantur, et in his 14 lum
Mustapham , pro Mustapha Zelebi, dudum amisso fratres, lum agnati, qui easdem gestabani galeas, et
Bajazilis filio , se tanto vendilare artilcio, ut genic Zeulizia nali erani. Ea clades tantum de Bavari
ejus patrocinium non Græcus durtaxat impe- opinione deminuit, ut aliquot ab eo civitates defice
rator , sed etiam magni Turcorum principes, Snyr- rent, quæ prius ab ipso steterant. Hoc modo to
" Pus ille Chuseines begus, Aidinensis , Sarcha- tum triennium durante bello , tranquillo princi
Hleusis, Mentesiams, Chemidensis, susciperent : palus Brandeburgici possessione Bavarus potiri
libet bic ex Annalibus manuscriptis exemplum non pluit , donec tandem redarlus in potestatem
1

subjicere simillimum de quodam , qui 60 plus molilor ille , commentitius princeps et ad ignis
* minus ante los Dusmis Mustaphie molus an- supplicium dair naius exurerelur. Non orum ovo
pis, se principem Brameburgicum , imperii Ro- magis simile, quam hic Voldemari molitoris motus ,
mani septemvirum , mentitus fuil. Et ipsis hæc As- illi Mustapha supposititii conatui similis erat. AC
7 :3 PANDECTE HIST . TURCIC .
ne quis inzqualem Duşmıi fuisse Voldemarum , ra- A deminutas Bavari vires Karulus imperator Occiden
lis eleclus, quod illum velut æmulum , qui patrem
tione potestatis et imperii, quod affectabat, suspi-
celur : ui nihil de labefactalis Osmanidarum viri- habuisset imperatoreui, non abs re şibị suisque re
blis post calanitalem Bajazitis dicam , sallim vi bus formidabilem putaret : volebat eumdem ditione
deamus ex ipsis aliorum Annaliuin manu exaralo-, Brandeburgica pulsvin Rudolphus Saxo, stirpe
rum Latinis verbis, quam potenti principi molitor Anhaltinorun ex Alberti Urs. posteris eililus , ut
ille succedere voluerit. Anno, inquiunt, 1310 Vol- aliqua ratione principatum illam sibi suisque re
demarus Brandeburgensis marchio , mortuis fra- petere landem aliquando posset, quem jure pru
Iruelibus et palruis, divisum in multas partes lo- pinquitatatis et agnationis cum Brandeburgicis
cum solus illius tituli obtinuit principalum : et principibus exstinctis, ad se pertinere putabat.
glorians in fortitudine ac magnitudine polenlive Triennio toto Murales imperio potiri quieto non
$uæ, curiam celebrem et famosam indixit regibus potuit, defendente se istic Mustapha,, resque tur
et principibus prope longeque positis : habiturum bante Turcicas : bic triennio nee Bavarus uti frui
se nuptias cum filia patrui sui significans, et omnes Brandeburgica regione, nec vinci potuit Vollema
missis veredariis ad hujus solemnitatis gaudium rus. Mustaphæ tristis fuivillic exilus , hic infelicios:
in vitans. Eam tenuit in civilale maritima Roslo- B molitoris Voldemari. Mustaphiam neci dedit istic
chio, sila maris al portum , unde versus Daniam , laqueus, hic Voldemarum rogiis absumpsit. lloc
Sarciam , Norvegiam , et ad partes alias navigalur : modo causas , consilia , personarum rationes , el re
in quem eliam navigia mercium diversarui de rum eventa ſuisse consimilia , respondentibus etiam
diversis et remotis regionibus appellunt . In hac lemporibus ipsis , videmus : ideoque iam sibi rebus
curia fuit rex Daniæ , cum duobus ducibus, fra omnibus gemina, lam illustria duo sæculi unius
tribus suis, et immensa multitudine populi terræ exempla, jucunda lectu , consideratione digna ,
Suæ : duces, comiles, liberi barones innumerabi libenter hic ob oculos ponere studiosis historiarum.
les de Saxonia ; marchiones et magnales tam de voluimus .
illis quam de esteris partibus, quorum numerus 84. Vardarium oppidum , Vardarius amriis, Varda
vix poterat æstimari. Marchio manibus regis Da riolæ, Vardari, Verduri.
viæ miles cum magno decore insignilur. Mille se : Quod legitur in Annalibus Vardarium , Thessa
pringenti nobiles, in hoc tirocinio , nove militiæ liæ oppidum est , au Vardariuin flumen , quod
cingulo per marchionem cum poupa maxima de- Axium priscos dixisse , prilor noster et alii no
çorantur. Ibi domivarum de diversis partibus for tant , ad septimum a Thessalonica lapidem situm ;
mosarum , sicut et militum , innumerabilis exsti- с licet fossæ Vardariæ 100 milliaribus Græcis absint
lit copia. Tentoria per campos erecta , scarlato a Thessalonica , de quibus alibi . Meminit Leo Sa
circumdata , rum operimentis, subselliis et stralo- piens Angustus in Novella de tironis episcopains
riis, velut aurum micantia videbantur. Pulei pleni Vardariolarum , quem metropoli Thessalonicensi
vino, cerevisia et medone, ad polandum ; specus subjicit. Et hosce Varilariotas etiam Turcos nomi
repletæ carnibus, piscibus et frumento ; naves pal , translatos aliunde scilicet huc ad Vardarini
onuştæ speciebus aromaticis , ad corporales explen- fluvium . Scribimus autem Vardarium , more Graco :
das delicias , habebantur. Quæ quidem , gloria post cum alii Bardarium malint, contra pronuntiatio
hæc in favillam brevi est redacta , propter nuptias nem incolarum , quibus est Vardari et Verdari.
illicitas, el faslom gloriæ temporalis . Nam ipso 85. Chusein beg, Græcis Zunaites.
Voldemiarus marchio sine bærede decessit, et ad Quem Turcici Annales Chuseinem begum , Ismyre
imperium folus ille principalus amplissimus devo principem , nominant , Laonicus Zunailem vocat .
Jutus fuit . Hactenus Anualium verba , quorum le Smyrnæuin principem : qui cum Dusme Mustapha
ctionem Magnifico Domino llieronymo Beck a Leo captivus a Græcis custolilus fuerit in Epidauri
poldstorf, ut alia plura, debemus. Ex his autem D arce, nunc Monemuasia sive Malvasia, el in Imbro
liquido paret, non minoris fuisse momenti Volde Lemnoque insulis , quandiu sullabus Muchemeles
marianum hoc negotium , qua'n illud Mustaphæum . vixcrit, cui quidem hac in re gratificati sint. Al
Recenseamus et alia, quæ in comparationem ulrin Muclemele mortuo , Mustaphas cum hoc liberatus,
que venire possunt. A Mustapha stabat imperator et Murali Muchemelis filio fuit oppositus , pre .
Græcus istir, a Vollemaro slabal Germanus impe senti cum rerum Græcarum discrimine, sicut idem
ralor hic : cl tanto quilem potentior , quanto Græ prolixe commemorat. Obiter hoc etiain adjicitor,
cum imperium id temporis Germanico debilius eral. Zvanilem hunc dici Sansovino, non Zunailem : par
Præter imperatorem cum Mustapha conjuncti oscilantiam scriptoris, ut puto .
principes illic, 433 bie Voldemarum quoque prin 86. Viubat, Lopadium , Lupadi, Rhyndacus,
cipes præpotentes fovebant. Debilitatam Mura Michalizi .
tis potentiam Griecus imperator el Turcici vole- Monuimus supra, numero notarum 16, quod
bant principes , quod a Murale sibi meluerenl, sua . Turcis oppidum minoris Asiæ dicatur Vubal, Lao
que tueri pariter, et prius ab Osinanidis sibi per nico Lopadiun) esse, nunc vulgo Lupadi nomen
yim crepla recuperare uiterentur : itidem volebat habcre. Heliensis Antonius, Podola noster, corjus
 JOANNIS LEUNCLAVI 796 .
supra meminimus pumero nolarvm 24 , Lapidum A ille subduxisset, mercalorum inpositas navigiis
quoque dici volebat. Sed liic addenduun , non oppi- copias suas trans Hellespontum vehi curasse. Qui
dum duntaxat esse Lopadium , sed etiam lacum bus in verbis , quinam illi mercatores fuerint, non
Lopalium et profluentem e lacu Lopadium amnem , exprimitur. Sed Laonicus, rem disertius exponens,
eodein conspici loco, et iisdem appellari noininibus . Præverterat, inquit , Amuratem Mustaphas,Callipolim
Licet hoc etiam perspicue de Laonici verbis in- Iransfretando . Amurates vero, naclus Januensium
telligere, cum res easdem referens, ait : Eo lem- navim maximam , quæ forte appulerat, cum guber
pore castra Muratæi metabanlır prope Lopadiuni natore paciscitur, ul se cum peregrinis et militibus
lacum , et regionem Michalicii vastabant : ubi lacus Januæ (stipendiarios el Portæ milites verlere debuit
múltis ;ambagibus per angustias in mare seinet interpres ), reliquisque copiis, in Europam transve
effundit, et ibidem pons est . Mustaphas aulem ac heret . Mercedem gubernatori solvit maximam , quan
cedens, castra locavit juxta ostium fluvii , qui er tam pollicitus pecuniam fuerat, impigre numerando .
lacu promanat. Quibus in verbis quæ Michalicii Hinc ergo jam cognoscitur, mercatores illos fuisse
regio vocalur, nunc Mich : lizi, tam ab hujus no- Genuenses, quibus alii Muratem in singula traus.
minis fluvio, quam ab oppido dicitur : quod a vehendorum capita ducatos singulos , alii binos
Lapido sive Lopadio milliaribus Græcis 10 distat. b solvisse memorant. Et notandus hic locus tam Lao.
Addendum el loc, annem Lopadium priscis di- nici , quam annalium , propter nostrorum ballucina
ctuin fuisse Rhyndacum . tiones, quorum alii navalam hanc Turcis aiunt a
Genuensibus operam tempore primæ Turcorun
87. Falso rumore diililo, res magni momenti conſecia. transjectionis in Europam , in quibus est Nicolai
Præler illud stratagema, quo Mechemetes begus des , de quo supra dictum numero nolarum 24 :
Michaloglius Mustaphæos proceres ac nuilites in alii referunt ad id tempus, quo rescissis auctori
parles Muralis attraxit , aliud etiam a Laonico me late pontificis induciis, quas Vladislaus Polonus
morie proditum est , quo singularis vafritiei coin Ungariæ rex cum Murate pacius fuerat , Euge.
nius IV pontifex, et lialia principes, Ungaro pro
menlo res pariter ac spes omnes Mustaphæ fun
dilus eversa corruerunt. Ait enim , missis ad Grie miserunt, se triremibus obsessuros llellesponlum :
quo minus ex Asia Murates, ubi bellum contra
forum imperatorem ac proceres, tam a Murate, Garamanum gerebal, in Europam transmittere ,
quam Mustaplia legatis, Græcos tanilem re delibe
rala Mustaphæis assensos, Muralæorum postulata conatusque Vladislai regis , Europa Turcos eje
cluri, possel impedire. Quo sane lempore, si Ge
rejecisse . Tum vero Muratieos suorum in castra С nuenses transportandis
maxima cum festinatione reversos , mox falsum Turcis operam Murati na.
sparsisse rumorem , quo Græcos allirmabant Mu vassent , ceu pessime de tota merili republica
Christiana diris omnium devoti ſuissent. Sed hoc
ralis part's amplexos. Ea re per transfugas, ut fit, quidem
eos Laonicus et Annales hi crimine likes
in bostium quoque castris didila, summopere per •
li ! rbalos Mustaphæos, quorum legali cum peroplato rant , cum interim negari nequeat, hanc Genuen .
1

sium , privatorum lamen hominum operam , in hoc

Græcorum responso necdum appulerant, abjectis tempore contra Mustapham Murati præstitam
animis vel Muratis se gratiæ ac fidei permisisse, vel leve Græcor rebus altuliss damnun
-fuga saluti consuluisse : 434 quod ab ipso quo
que Mustapha (actum , Zunaite patritum ad princi
patum se recipiente. Memorabile profecio erem
plum , quo pacto nonnunquam in bellis res maxime
rumoribus vel prosperis, vel adversis, cum dex
ierilate sparsis, perliciantur.
88. Buga, Guba , pro Buga.
D
Quo loco sila sit Buga, satis intelligi potest de
nolalis superius ad numerum 24. A Leopadio non
longe distat, habelque lacum , ex quo promanat
amnis Buga , civitati cognominis. Recentioribus
Juba vel Guha scribitur , lilleris transpositis . Am-
nis Buga, quem diximus, Lopadio flumini misce
lur, quod iliilern Græcos olim Rhyndacuin appel-
lasse paulo ante notavimus .
89 Genuenses quidam in Europam Muralis Il copins
Trans llellespontum , accepla mercede maxima,
Transportant.
Referint Turci , Muralem , lid Mustapham ru-
gientem opprimeret, cum omnes ad Hellespontum
propter Calliopolitanum Trajectum naves in terram
, non
um e i, ac proinde
cæteris etiam totius Europe populis Christianis
fuisse noxiam . Bylairis el Ezeæ planitiei loca su
perius exposita sunt numero 25. Tautum hic obser
vandum , nomine. Boleri sive Bolairis, etiam oppi
dum hic situm intelligi. Mortis genus, quo Musta
pham Murales allici jusserit, nimirum ' l de pinia
quadam murorum urbis lladrianopolitanie suspen -
deretur, a Chalcocondyle silentio praeteritumi, a
Turcis memorie proditur .
90. Lazari duo, Serviæ despoiæ simul.
His annis Bonfiuius cum uno Georgio , despola
Roxianorum sive Razianorum , qui et Servii , Mu •
ratem bella gessisse scripsit . Annales vero Turcici
tradunt , anno Christiano 1427 Lazarum despolain
senem ditione sua prorsus exulum , nihiloque mi.
NUS anno sequenti proximo Muratem , instauralo
bello , Lazari regionem universam populalum esse.
Quibus ex verbis equidem colligo, nomine Lazari
senis intelligi Stephanum , Lazari primi filium ,
quem Murales regno ejecerit :: sed ab ejus filio re.
cepe mox ditionem , a Murale direplam anno
797 PANDECTE HIST. TURCIC . 798
prosimo ſuisse : Lazarum vero juuiorem hunc, A interjecto Romanis a copiis occupatum fuit. Quibus
Georgii nomen habuisse perspicit ex horum de- ę verbis intelligitnr, Thraciæmontem esse Tuganum
spolarum stemmale lector, quod sipra , numero vel Toganum , vicinum Tzurulo, de qua superius di
>

notarum 54, derlinus.
91. Ibrahim , Praimes et Mpraimes.
Qui Turcis Ibrahim bassa , Chelilis bassæ pater
dicilor, Laonico Praimes est, Alis filius : quo loco
polavit ad libri marginem interpres , hunc eum-
dem esse cuin Chaiambego , in quo sane fallitur .
Nam bic Chaiambegus interpretis, Laonico libro
sexto Carambes dicitur, Priami filius , Chelilis fra-
ler. Ubi nota , Priamum vocari nomine corrupto ,
!oco Praimis, quem Græci Mpraimem scribunt, ob
difficilem ipsis pronuntiationem litteræ nostræ B.
pro qua MP ponunl ; ut Mpajazites , pro Bajaz'les ;
Romperins, pro Robertus : Mpiperius, pro Bibe B
rius, cognomine Tiberii ; Mpajulus , pro Bajulo :
que posteriora duo reperiuntur apnd Cedrinuin
el Gregoram . Laonicus libro deinde octavo etiam
Preimern, sive rectius Mpreimem dixit. Ét Gre
cun Praimes, sive Preimes, Turcicuni Ibrahim ,
ctum , numero notarum 26. Zoga vero Turcicum , cam
ad Toganum rationem habet, quod pronunciatio
nem allinet, quain Ozman vel Osman, ad Ochiman .
94. Arbunia , Albanum , Arnautlar.
Quam Græci veleres Epirum dixere, nunc Arba
niam vocant et Albaniam . Nomen Arbaniæ reperi
lur in libro Græca lingua vulgari scriplo, cui no
men Poriolanos. Albanum prætor Græciæ noster
hanc regionem indigitat. Incolæ Turcis Arnau
llari nominantur, a quibus jam majori ex parte
Murea quoque, sive Peloponnesus, inhabitalur.
95. Herzec , Herzegorina : Bozina duplex, Sandalis
regio , dux Sancti Subæ .
Regia Bozinæ superioris , versus Jadram sive Za .
ram et Epidaurum , nunc Ragusam se porrigentis ,
Herzeca a Turcis 'appellatur, a Castaldo, Chersec ;
ab aliis Orzega, a Bozinacis et Croatis Herzegovina :
quod ducis sive principis sedes esset, quern Bocina

facta sunt ex Hebræo Abraham .

ci Croatique,cum Ungaris, Germanico vocabulo no
435 92. Murales Salonicam expugnat. minant Herzog. Quippe duples erat olin Bozina ,
superior et inferior : quarum hæc regem habebal,
Annales bi quidem non indicant, cuinam Mura quem Illyricorum regem nuncupat Chalcorondyles :
ļes Salonicam sive Thessalonicam ademerit : sed ilļa principem sive ducem , quem eliam Saneli Sabæ
res sic habet. Anno Christiano 1423 Thessaliæ ci, duceni vocabant. Laonico Sandalis regio dicitur,
yilas Thessalonica vendita reipublicæ Venet:r fuit et incolæ Cudvergi ab eodem appellanlur, haud
ab Andronico Pala'ologo, Manuelis imperatoris scio, an non corruptis vocabulis, uno ex Sansaba ,
Græcorum antepenultimi flio , penultimi Joannis, sicut liali pronuntiant, alliso ex Herzecovi . Seu
el uliimi Constantini fratre cui lege permuta - C plura de his infra, ciim in Bajazitis lI vila de
lionis, annui reditus civitatis Tarvisinæ cesserunl. Achmete bassa Cherseogli sive Chersccogli tra
Sed mortuus fuit Andronicus in itinere, dum Ve clabimis, notarum 161 el 162 capitibus. In tabulis
pelias navigaret. Nihilo minus urbe potiti Veneli, chorographicis pro Hercego civitale reperias alicu .
suos eo reclores misere : quorum primus fuit Ma bi scriplum , Sercico, sed corrupte.
rinus Bondomerius, cum litulo comitis Thessalo 96. Bulci filia Murali nupla .
nicæ. Yenditio proplerea facta fui!, quod Græci Nomine Bulci accipe Georgium Bulcovitziuni,
pullo se modo Thessalonicain adversus Turcorum Serviæ despotani , et vide notala superius, ad nu
yim pos e tueri viderent, licet urbs ipsa magnitu meros notarum 46 el 54. Filiam hujus Murali nu
dine insignis, copiis locuples, Thermaici sinus por plam , pleriqne vocant Irenen , cognomenlo Canta
nobilis , nec ulli Græcarum civitatum cæteris cuzenam , in quibus est Geufræus, qnem Reinec
ornamentis inferior esset , Anno deinde 1431 sull cins sequitur. Sed hi quidem errant. Nam recte
tanus Murales eam obsedit, ac multoties oppugna . scripsit Spanduginus hanc Mariam fuisse dictam ,
lam , Veneris tandem eripuit : cæsis defensoribus, quæ nata l'uerit non Cantacuzino, sed Jurgo (sic.
ac præsidii Veneti reliquiis naves ingressis, que Servii
D Georgium vocant) despola patre, Cantacu.
in porly slabant , earumque subsidio Turcorum e zina tamen Irene malre, que soror fuerit Georgii
manibus dilapsis. Cantacuzini. Georgius autem , quod Spanduginis
93. Mons Zoga, qui et Toganus et Tuganus. non addidit , nepos erat imperatoris Joannis Can
Quæ Turci montana Zogæ vocant, Græci vel tacuzini, ex Matthæo filio, Albaniensiuin principe.
Toganum montem , ui Laonicus ; vel Tuganum, ut Quapropter hæc etiam Maria neptis fuit ejusdem
prelor noster, dixerunt, Laonici locus hic est. Joanuis imperatoris Græci . Fallilur et Boninius,
Mustaphas, inquit, tandem nusquam lulus, fuga qui despipambane Synderovia capia Turcorum )
se contulit in montem , quem incolæ ļoganum yo- in manus venisse scribit : cum ex Annalibus his
cant. Præloris autem hæc verba sunt : Imperator constel, illam urbem anno demum post inilum
ctiam monilem Tuganum in potestatem redegit, et hoc matrimonium tertio fuisse occupalam . Et
oppidulum in eo condidit : quo Nicolaum Culer- notandum , banc Murali nupsisse anno Christiano
Izen ablegavil , ul excubias illic ageret, el Latinis 1 135, vel Mahumetano 838 ; post biennium vero
intra Tzurulum degentibus negolia facesserel : circumcisum fuisse Muchemelem Muralis filium .
quod quidem oppidum Tzuruli non magno tempore Blinc enim intelligitur, non fuisse palum cx Maria
19 ) JOANNIS LEUNCLAVTI 80
despina Muchemelem , quod vulgo magnis etiam A 99. Oppidi Semendriæ diversa nomina : Georgii de
a viris memoriæ proditur. Quippe 436 bimuli spotæ Serviorum varii casus .
apud Turcos circumcidi non solent. Et tradunt
Annales , Muchemetem natum anno Mahumetano Quod oppidum Service, non procul a Belgrado ad
833 , circumcisum anno 841 , un.le colligitur, octen - ripam Danubii silum , Semender Turcis appellalur,
nem fuisse, cum circumcideretur. Adde lestiinonia aut Semendre , diversis est nominalum vocabulis
Graecorum , Chalcocondylis el Spandugini ; qilo ab historiarum scriptoribus. Synderoviam vocat
rum ille Georgii despolie liliani, Muchemelis 10. Boolinius, Spenderoben el Spenderoviam Laoni
vercain expresse vocal : hic vero Muralein ex Maria cus, Simandriam Busbequius, Josius Samandrium ,
despina nullam suscepisse sobolem disertis iti Smendrovum Spaniluginus : ex quo Laonici Spen
dem verbis tradit. Habes eriam initio declararionis deroben arbitror equidem mulandam in Szoende.
hujus, prima slalim nuta, de hoc quædam a nobis roven . Ungaris est Zendrew aut Sendrew , nomine
exposita . a vulgo corruplo ex Sancto Andrea , cujus boc co
97. Buruz, Baraz, Cibura. guomen habet et aliud castellum in Ungaria supe
riori , quod hodieque nostri juris esi . Serviana Se
Castrum (hoc nomine civitates eliam Turci mendsia sive Sendrevia nunc sangiacalus est, Bu •
vocant) Buruz , in Anatoliæ tabula chorographica , B densi beglerbego subditus. Obsessa nunc a Murale,
Paraz nominatur, et ad Quvium Madren collocatur, defendebatur a Georgii despolæ majoribus nalu
qui veteribus est Mæander . Olim Cibura Jicebalur, uliis, Stephano ( qni per errorem a Laonico junior
unde per aphæresin Bruuz fecere Barbari, quod ve- creditus fuit) et Georgio, sicut ait Bonlinjus. Lao
l'um hujus nunc oppidi nomen est, non Baraz. Græ- nicus enim in co quoque fallitur, quod Stephanum
ci veleres Cibyren nominarunt, el allui a Mæall, id lemporis in castris ad Semendriam Muratäis
dro Qumine scripserunt . Leo Sapiens imperalor fuisse scripsit, obsessumque duntaxat Georgium,
banc primo loco refert inter episcopalus Slauropo- landem fecisse deditionem . Quippe fratres ambo
litana melropoleos in Caria. deditione facta Muralis in potestatem venerunt, et
1

98. Ritus ponendi primum in sacris ædificiis lapidem . camdem suslinuere poenam , oculis adhibito can
Inter alia , quæ Græcorum imitatione Turcos fa denti ſerro visu spoliati proplerea , quod patrem
clitare solitos, aliquoties monuimus, hoc etiam instigasse filii ad defectionem putarentur. Is autem
refertor , quod hic narralur, Muralem novum tem cum filio minimo natu Lazaro profugeral ad Alber
plum Hadrianopoli conditurum , quodai die Vene lum Il imperatorem Austriacum , et Ungaria Bohe
ris (quo Turci festum suum liebdomadarium C miæque regem , Sigismundi Augusti generum et
celebrand) summo mane, primum templi lapidein successorem , ut ab eo contra Muratis vires auxilia
manibus suis posuisse. Nam is quoque rilus a Grie postularet : quæ quidem impetrata fuere, sed nihi
cis impr:raloribus ad Turcos manavil. Recitabo lominus succursum tardius, el interim dedita Murati
duntaxat unum exempluin de omnium illustrissimo Seinendria . Quapropter Georgius cum Lazaro filio
lotius orbis ædificio templi Constantinopolitani suisque thesauris,qui ducatorum quinquies cente
sacræ sanctæ Dei Sapienti:e, qui Christus est. Id na millia continebant, ad Ragusæos se recepit, et
quo coudilum modo, quantis sumplibus, quot annis ibidem in exsilio privatus aliquandiu vixit. Sed cum
fuerit , ex posilun a Græcis est libello quodam Murales non desineret agere cum Ragusæis, ut ipsi
manu exaralo . Leguntur aulem in eo quædam huc dederelur, quo quidem nomine maxima quæque
pertinentia de Justiniano Augusto, tanti operis au Ragusæis offerebat ac pollicebatur : præmonitus ab
clore, quæ Lalinis verbis fere lutidem lectori dabi eis despola , cum thesauris ad Alberti successorem
Vladislaum Polonum , Ungariæ regen se contulit ,
mus. Cum ponendo, inquit, fundamento princi
pium daret imperator, Eutychium patriarcham ad ejusque laudem ope restitutus in inļegrum fuit, uti
deinceps suo loco dicetur.
vocavit, qui preces Ecclesiæ strucoilæ causa con D
Cepil. Imperator autem manibus ipse suis calcem $437 100. Alba Græca , Belgradum Chriesch . Per
lesla prehendit, ac primus omnium in fundamen mulatio Georgii despotæ cum Alberto
II Augusto, nomine Belgradi,
lum projecit, et cætera . Quibus sane verbis, quo.
nam modo primus la pis in structuris talibus poni Hujus etiam urbis varia nomina sunt, Alba
soleat , declaratur. Nam cum maxima fundamentis Græca , Nandor alba , Beligrada numero multilu
ejusmodi saxa sun ! alhibenda, quæ vix plures dinis Cedrino, Belgradum , quod Serviorum lingua
operarii simul, nedum unus aliquis princeps, loco significat ' arcem albam ( Potoni Bialogrod dice .
rent), Geufræus denique Criesch etiam dici vult,
movere possunl : amplissimus scilicet lapis ipso
quod mutilatum est ex integro nomine Germa
pra:sente , manumque nonnihil admovente, ad in . nico , Griechisch Weissenburg , id est, arx'alla
choandum opus ab his suo loco ponitur: cui deinde
Græca . Priscis Taurunum fuit, uli Busbequius ex
primus imperator, aut princeps auctor ædificii,
calcem injicit: alque ila struendo ædificio princi antiquis numismatibus recte docet. Propugnavit
pium dedissc intelligitur. eam hoc lempore contra vim Muratis Joannes
Auranes. Obsidionem , quæ septem mensibus. du
ravil, decadis secundæ libro quarto descripsit
 801 PANDECTE ITIST TURCIC . 802
Bonfinius. Erat lunc in Ungarorum polesiale A scach Tecbmas : et idem Bagtamas eidem, qui
'Belgradum , quorum rex Albertus Austriacus cam nobis Beg Tamas, vel Techmas beg, id est, do
munilionem a Georgio despola Serviorum jure mivus vel princeps Techmas. Sic el Tzapisa Philippo
donationis, ui Lazius, lege permutationis , ut alii Burgomali esl scach Tzanorun . Edzis biegi nalales
scripserunt, conseculis ſueral. In Austriacis genea- ad illum Edzem begumi refero , qui sub Urchane
logiis Lazianis hæc legimus : Alberlo secundo vix Soleimani Urchanis filio militavit : el propterea
regni gubernacula ingresso , Amurales Service begos hos Edzeos ipsis eliam Eurenosiis, el aliis
despotam adortus, Albain Græcam at confluentes nobilioribus Turcoruni familiis, secundum Osma.
Danubii el Savi posilam , nalura et opere munitam , nidas, præferendos puto .
obsidione cingere cogitabal, ouni genére appa- 103. Mesid beg interfectus, Pannodacia , Ardelium ,
ralus terra et aqua instructus. Quam vim ac po Erdel, seu Erlel , Tosibinium ,
tentiam liostis despota considerans, quo in cæteris Laonici Cudunidas .
tuendis auxilio sibi res Albertus esset, munimen Narrant annales Turcici , mandato Muratis Me
tum illul ei donavit. Ab hoc Huniades illi loco sitem begum per Valachiam in Ungariam com
præficitur, ob ejus singulare momentum : quippe exercilu penetrasse, sed omnibus ibi cum copiis
qui ad trium fluminum confluentes silus , Savo in B fuisse cæsum . Hic primum notabit lector, Mesiiem
Jialiam , Istro in Austriam atque Germaniam , Laonico dici Mezetem , Europæ præfectómi , hoc
Tibisco denique in Transsylvaniain , Poloniam et est , Romania . beglerbegun , Bonfinio Mezelbum .
Moraviam , ' hosti potentissimo, viam ostentaret. Valachiæ vero nomine , Transalpinam hic in
Adventu Alberti cam copiis , Albæ obsidio solvitur . telligi , auctore Bonfinio , de qua superius nu
1

Hactenus Laziana , quæ errore non carent, cum do- mero 71 diclum . Quod autem jussum referant Me
minationem intervenisse , non permutalionem , sitem ingredi Ungariam , accipiendum de Transsyl
tradunt. Audiamus et Laonicum . Erat , inquit , vania : quam hoc loco, sicut alibi quoque, Panno
huic in Pannonia non contemnenda regio , cum daciam Laonicus a Pannonibus sive Pæonibus et
urbibus multis et opulentis , quas permutatione Dacis , qui Valachi gemini sunt, a quibus Trans
facta cum Sigismundo , pro Belgrado Eleazarus acce- sylvania circumdalur, appellat. Iden; mox subjicit
perat. Hæc enim urbs mire place bal regi, ut oppor - hæc verba : Pannodaciæ regio Ardelium nominatur .
luna , propter porlus commoditatem . Quippe Belgra- Addit etiam , metropolim hujus esse Tosibinium :
dum duobus circumfluitur fluviis . Ab uno Ister, áb quæ 438 vox quomodo ab interprete corrupta sit
allero latere Savus fuit, qui istic in Istrum effun- ex Cibinio , quod nunc manel apud Ungaros no
с
ditur. Ergo Lazius ex Chalcocondyle corrigendus, men , el Germanis est Hermesladium , supra capire
ut permutationem factam sciamus , non donationem , polarom 12 docuimns. El sunt profccio corrupla
ac vicissim Chalcocondyles emendandus ex Lazio, mirifice in edito Laonico vocabula propria. Quis
pro Sigismundo ut Albertus, pro Eleazaro Georgius Cudunidam cogitaret esse Culionidem , nisi valde
puniatur, Bonfinius eliam ipsa loca recensel, quæ perilus eorum temporum historie ? Bartholomæus
pro Belgrado hac permutatione Georgius acceperit : is certe Colliopus erat, nobilis dux Bergomas :
castella nimirum hac, Zalonkemen ( Salankemen cujus etiam gentiles si nalos quis dicat ex familia
vocabant nostri coiniles : siluin est supra Belgradum , de Collisionibus , quis divinare mox possel, hos
ad ripam Danubii, e regione ipsius Ostii Tibisci , qui ortos familia nobilium Bergomatum , quibus nomen
se in Danubium bic exonerat ), Bechien , Kelpen (Un . sit a Collionibus ? Ita ninjrum corrupla rox le
gari Kerpen dicunt), Vilagosuarum , Tocaium , Mon gilur in vila Kasuli quarli Augusti, quam Reinec
cachum (Ungari Muncazium nominant), Thaalliain , cius noster publicavit. Ad annalium nostrorum se
Regesum : oppida vero hæc, Zathmarum , Bezet riem ut redeamus, erat id temporis Ardelii regio
mem , Debrezen , Thurum , Varsanum , et alia . (nunc Ungaris Ertel dicitur ) Jango Choniati com
101. Nova , Novogrod . D missa creditaque , sicut Laonicus ait : id est ,
Quæ Turcis et Croatis Nove dicitur, arcis novæ Joanni Huniadi, longe illustrissimo duci, Matthia .
significationem label, in Serviæ finibus sila. Nunc regis Ungariæ patri : quem Geufræus Jancum Ba
ibidem sangiacus est Turcicus, ¡Budensi subjectus num appellat, vocabulis infra declarandis. Hic Mesi .
begler begó, cum nomine Novogrodensis. Primus tem Romania , beglerbeguin , auctore Bonlinio , 2013
hanic Murales cepit, sed Christiani recuperarunt: viginti millibus Turcorun fudit, cæcidit, interemit.
el sub Muchemete secundo rursus eam amiserunt:
104. Sophia, Tibisca, Scopia, Sardacia, Sardica,
in cujas vita de hac quædam adjiciemus alia, Triadilaa.
capite notarum 132. Satis notum est Sopbiæ nomen , oppidi Bulgariæ
102. Scach Abedin bassa, Sabatines. magni el populosi, licet nulla sit ex parte muni
Quí a Turcis hics nomipatus scach Abedin , tum . Ibi diem nos unun ) et alterum biesiinus. A.
Jualis liistoricis Sciabadin , ex Bøpſinio , Chalci- marginem Chatcocondylis: hæc ascripsit imterpris
condyli Sabalines eunuchus est, quasi Sa Badines. verba : Sopliia , puuc Scopia . Manfestus hic error
Sic Busbequio Saglamas Persarain rex est , qui el est, cum urbem Scopia diserte Leonicu, in Maec
nobis ct ipsis dicitur scach Tamas, vel rectius donia collocet. Vide notala inſerius capite 169. Ma
8 3 JOANNIS LEUNCLAITI 804
rius Niger Sophiam velcribus appellatam pulat Ti- A ruple Carambum vocat, Laonicus Chasanem , sicut
biscam . Bonfinius ait , urbem a lemplo, quod ma- et Turci : quod verum ei nomen luisse crediderim,
7

gnifico sumplu Justinianus exstruxerit, nomen acce- el alterum cognomen , a nigredine : sicut et aliud
pisse. Alqui nullum hic templum iale 'vel olim fuit, Celepini cognomen eidem tribuit Bontinius a nobi
vel bodie sallim ex aliquibus ruinis agnosci po- litale, l'urci tradunt, Romaniae sive Græciæ begler
test , el a lemplo Constantinopolitano , quod Ju- begum hunc fuisse, Laonicus Europæ ducem , quod
stinianus Sanctæ Sophiæ sive Dei Sapientiæ nomine idem esi. Bonfinius vero Natoliæ facit beglerbeglim ;
splendidissimum condidit , hoc oppidum , quatuor ei copias huc еe Natolia traduxisse memoral, quod
decim vel quindecim dierum itinere dissiluma vero non fit simile . Nam ut nihil de consensii hoa
Constantinopoli, vocalum fuisse, quis credat? Idei rum annalium cum Laonico dicam , sane credibilius
adidit, Sardaciam hanc olim fuisse dictam , a Sardis est, hunc Græciæ vel Europæ beglerbegum 439
et Dacis , hoc est, a gentibus longissimo terrarum fuisse, qui occiso ab Huniade sracho Abedini Ro.
spalio et ipso quoque mari discrelis. Subjicit maniæ beglerbego successerit, el e propinquo cum
deinde, celebralam ibi fuisse quondam synodum Europæ copiis hosti occurreril : cum Anatoliæ be
Sardaciensem vel Sardaicensem . Hinc vero tandem B glerbegus ab bisce regionibus longius remolus es
intelligitur, de Sardica loqui Bonfinium , ubi Sardi- sel, nec cum exercitu lam facili momento po -set
ceneis babila synodus ſuit , sub imperio filiorum Hellespontum transmillere : ut interim taceam ,
Cousiantini Magni. Ea vero non bic quærenda, nec quantum periculi rebus Analoliæ creaturus fuisset
hodie Sophia dicitur, seil Triadiiza : quod ei nomen beglerbegi discessus in Europam, necdum ab Os
etiam ætale siia fuisse, Glycas noster scripsit. manidis oppressa Caramani, hostis perpelui, el
105. Scachi Abedinis expeditio infelix . Jancus Turros aliorum potentia. Quod cæsus fuisse cum suis Ca
cadil.
sanes in annalibus legitur, non sic accipiendum,
Cum hic dicatur ablegatus fuisse beg'erbegiis
Romania , hoc est Europæ , srachus Abedines, cùm ac si ſuerit interteclus. Tradunt enim scriptores
historiarum magno consensu (præsertim Bonfinius
universis Romaniæ copiis, cl acanziis, et geni
z : ris . haud dubie magnus illi a Murate datus fuit et Calliniachus, qui aut lunc, aut non mullo post
exercitus , quém Bonfinius æstimalum luisse scri . vixit, el Poloniæ regibus, Joanni præsertim Alberto,
familiaris fuil) , hunc bassam non occisuin ſuisse;
bit ocloginla Turcorum millibus : quod equidem sed captım .
annalium verbà consideralis , vero consentaneum
puto : qua:nvis adjiciat Bonfinius , id non facile cC 107. Clisuræ Isladinæ , Sladitza, priscis Osmus
Capi Derbent.
fluvius.
lidem admillere . Cæsorphi certe numerus ei fidem Clisuras dixi , nomine Græcis historiis noto, vias
facere debebat , cinn fatealur triginta Turcorum sive transitus anguistos admodum , per loca non
millia fuisse lunc interſecta, capta quinque millia . luosa, quæ Lalinis olim furcæ nominabantur ei
Expeditioni causam prabuit lum Mesitis bassæ ca fauces. Sic Justiniano Rinoimiio Cedrinus; in re
lamitas, paulo ante cum suis ad internecionem de ditu ejus obscderant Bulgari vias in ang isio clisul
leli ; tuin utriusque Valachiæ defectio, quæ auctore ræ . Exposuit of restituit alicubi vocem Cujacius,
Joanne Huniade, Turcorum a lide discesserat. jureconsullus clarissimus, derivatam a reibo Græco.
Ilunc enim annales intelligunt Janci nonine, quo quod occludendi significationem habet. Isladinas
gentibus illis Joannes dicitur. Laonicus ( ul indi vero clisuras hic intelligunt Turci , quæ in Thra
catum ) Jangum Chonialem , Spanduginus recte ciam ex Bulgaria profecluris in Brmo monte nc
Jancum Vaivojam appellat , videlicet Erdelii sive currunt loco, quo purvus amnis Sladilza subter
Transsylvaniæ , Geulrens Jancum Banum : de clisuras Hæmi labitur. Nam uti Bontinius scripsit,
quibus oficiorum ac dignitatum iu Ungarize regio a Sophia duplex iter est ad superandum Hæmum
præcipuarum nominibus, partim capite notarum 71 in Thraciam et Macedoniam curitibus. Unus ad ius
diximus, partim infra diciuri sumis. a Trajano plerisque putatur factus, ubi adbuc qua.
D
106. Vladislai regis Ungariæ prima contra Turcos draio lapide porta maxima spectalur. Aller , all
expeditio . parvuin esl amnem , quem Sladiizam Bulgari vo
Ante omnia declaremus hic positarom in anna- caol . Prius iler nos tenebamus, in quo portam
libus personarum aliquot nomina. Rex Ungarorum illam reperimus, ad pagum Bulgaricum silam . Et
expeditionis hujus auctor Vladislaus erat es Polo- locum hunc Turci comites nostri nominabant Capi
wie regum Jagelloniæ stirpis familia : quem Ungari Derbent, hoc esl, portam faucium vel angustiaruni.
plerique deserlo Ladislao Austriaco Alberti secundi Aller aditus est ille, de quo hic agimus, et que
Augusti posthumo reyni administrationi præſecerant. Isladinuro annales vocant, a Sladitza Nuviolo. Ce
Jancus qui nominalur, Joanncs est Huniailes, Laza- drinus hic annem Osmum ponit, quem , arbitror
soyli, sive filius Lazari , Serviæ despota Georgius, esse Sladilzam . Locus est in vita Constantini Mo
Grzecis et nostris Stephani Glius , Lazari nepos . Casan nomachi sivc Gladiatoris . Basiljize nomen apud
vel Casam bassa Turcis scribitur, quem Geufræus Ca- Laonicum , in expositioue cladis bujus Turcorum ,
rambeguin nominal, el nigrum dominum sive ducem vitiose scripluin vix duhilo ; licet non ignorelli
juterprelalur : Philippiis Callim : chius magis cor- velle Geufræum , Basilitzen uovo vocabulo nude
 805 PANDECTE HIST. TURCIC . 806
Væmum dici ; cujus opinionis penes ipsum lides esio . A cujus exilu plerique viri sapientes male lunc eliam
108. Georgius despota cum Lararo filio restitutus ominabantur. Quippe Murales bona fiile præslite
a Murale.
rat, quæcunque mulue pacis tabulis ad se perli
Lazarogli, sive Lazarides, Georgius scilicet de . nentia continebantur, cl prestilurum se fuerat
spola, post primam hanc expeditionem Vladislai pollicitus, nihil minus fore veriliis , quain ut Chri.
regis, in gratiam rediisse cum Murale traditur hic stianus rex , tantæ virtutis ac fidei , cum Huniade
in annalibus, idem Laonico referente ; sed addit cæterisque præstantibus viris, tam infami perfidiæ
hic, fuisse lunc restitulum cum patre Georgio scclere semet obstringeret. Sed enim lectorem ad
Lazaruin quoque minoreni nata filium , cum tributi cos quos dixi, Callimachum præsertim ac Bonfinium
quotannis solvendi onere, quod erat definilum remilio .
parte dimidia redituum folius Serviani despotalus. 111. Matera, Schuli, Nigeboli, Burwad.
Hinc ergo Cureus Silesiorum chronographus reſu- Pro Matera Callimachus el Bondinius nominant
Latur, qui scripsit, Georgium post cladem Varnen Pezechium , pro Schulio Callimachus Sumium,
sem Amurati reconciliatum , sua recuperasse Bonlinius Sunium , que Sulio respondere arbitror
hoc est, anno post hanc Vladislai victoriam tertio : molliori pronuntiatione veriorique scriptura. Bon
cum omnino constet, ante Varnensem expeditionem B linio Macrapolis etiam recitalur, quee Malera sit
invitatum a Vladislao rege despotam ad belli con necne videant alii . Vi quidem capla fuisse Pezechium
tra Muralem suscipiendi socielatem , id nullo modo et Sulium , annales innuunt, Callinachus et Bun
facere voluisse , regemque cum Huniade propterea finius affirmanı ; cumque neminis vitæ parcerelur,
sibi reddidisse inſestum . Capila pacis inter Vla . interfecia Turcorum ibidem quinque millia periisse .
dislaum et Muralem , post cæsos ad Isladinas fau . Nigeboliin supra diximus capite notarum 51 Turcis
Cus Turcos , apud Laonicum , Bonfinium el alios esse dictam , quain nos vocamus Nicopolim . Buru
leguntur. vadam animales occupatam præsidium accepisse
109. Chelilis bassæ nomen corruplum . narrant. Ergo illa sponte se dedidii, nec vastala
Alligimus de hoc quædam numero nolarum 29, fuit. Unde colligitur a Turcis Burovadam vocari,
cl rursum 91. Apud edilum certe Laonicum tam quam Callimachus Tavarnam , Bonfinius Cavargam
filii Chelilis, quam patris Ibraimis hic corrupla dixit . Hanc eniin ultro deditionem fecisse comme
leguntur nomina . Sunt enim hæc ejus verba : Po- morant, exemplo Pezechii Suliique lerritar .
tentiam maximam tenebat Chatiles Priami filius , 112, Diversæ de altera Muralis in Europam transje
quo in Januis regis vir prudentior non erat. Primum с clione cum exercitu opiniones.
in bis Chalites, mutandum in Chaliles, et Priamus Diximus supra , numero notarum 89, Muraleni
in Praimem vel Mpraimem : quibus lilleris Mpbello contra Mustapham supposititium fratrem ,
Græci noslrum B conantur exprimere, sicuti cap. Genvensium quorumdam opera , numeralo bis ma
91 dictum : prorsus ut Mpraimes sit Braim vel ximo pretio, trans Hellespontum pervenisse cum
Ibraim . Geufræus etiam nomen ejus corrupit, cui copiis : in que verum esse, lestimonio Laonici do
Chaly bacha scribitur, et Haly bacha, pro Chalil cuiinus. A quibus autem hoc bello contra Vladis
vel Chelil bassa . Laonico sane Cbaliles , et Alies , laum Ungariæ regem , Muralis exercilus in Euro
vel Halies (qui Turcis Ali ) , diversa nomina sunt. pam transveclus fuerit, equidem hactenus intelli
110. Expeditio secunda Vladislai regis , post violatas gere non potui. Non ausos id lunc facere Genuen
decennales inducias. ses, facile crediderim , propter llalize lotius conie
Causas expeditionis secundae Vladislai regis an- sensum : que maxima Turcorum ex Europa pel
nales bi Turcorum non exposuerunt, sed apud lendorum ac radiciliis exstirpandorum spe conce
nostros, Laonicum , Callimachum , Bonfinium , plene pla , classem ad angustias Hellesponti miserat :
commemoralas legimus. Tradunt enim , Eugenium qua fatentur ipsi Turcorum annales impeditum
quartint pontificem , ubi decennales Muralem in- D fuisse Muralem , quominus in Europam transjicere
ducias cum Vladislao rege paclum accepissel ; laule cum suis per Hellespontum possit. Nec dissimu
" L111 opera Juliani cardinalis Cesarini legati a la- lalurus tanti sceleris auctores eral cardinalis
lere, apud juvenem el aviduin glorie regem , ad- Florentinus, lialica classis pr.cfectus : siquidem
versantibus interim magnis viris , qui religionem illius aſlines esse cilpie Genuulises curistitisset :
pacis ac fæderis, inlervenientibus sanctissimis ju- minus eis parsurus Eugenius, papa Venelus, exi
risjurandi 440 vinculis icii , minime violandani tiali Genualibus odio cum aliis Venelis infestus.
assererent, perficere potuisse ; laudem ut aucto- Duntaxat in Jilleris suis, quarum Bontinius meminit,
rilale poniilicia rescissis induciarum piciis, arma Muralcm cardinalis scribic elusis aslu vellar
contra Muralem rursus capienda decernerelur. gilione speculatoribus ad Calliopolim Tranjecisse.
Aiebat enim pontifex , inilaui cum infidelibus pa- Quæ verba quonam modo cum verbis annalium
18:1 , non consulta prius apostolica sede ralam ba- concilianda sint, aut aliter intelligi possint, quam
beri non posse ; præsertim quod ea viderelur in cum ipsius cardinalis ignominia, negligentiæ semete
perniciem ac delrimeulum reipublicæ Christiane arguentis, equidem non video. Cur enim llalica:
facta . Sic redintegralu lemnere fuil bellum , de classi praefectus non impediebal, quominus vel
80 % JOANNIS LEUNCLAVIL 818

ad Callispolim , vel alium Rellesponti locum ille A Achelo . Barram scribunt Chaten ondylis inter
transjiceret ? cur in se culpam tacite conferi ? cur preles, et apud Cedrinum inn Barnar , tum Bar.
oscilantie semetipsum accusal ? Ait enim , ad Cal. nas numero mullitudinis , doctissimus Xylander,
liopolim transmisisse Muralem , a quo transjeciú nobis, dum viverel , amicissimus. Ad Varnas, ail
ipse Muralem arcere jussus fuerat . Es ailversu Cedrinus, castra Bulgari posterunt. Ileni, Catacalo
scribuut Turci, classem lalicam in tempore Cal-- ( inquit Cedrinus ) silarum ad Istrum urbium loco
Jiopoliin appulisse , Muralem que prepédiisse, quo- rumque præses , cum Rossis occurrissel juxta litlus
minus illic trasismillere potuerit. Audiamus et Varnip, quam ila vocant, manunique coris tuisset,
Laonicum , qui per otium trajecisse Muralem nár- cos in fugam egit. Ilic liitoris Varnensis lit men:
ral , cum adverso vento diebus aliquot durante, im- lio , Callimachus etiam sinom maiis et stagnum ;
pedirentur llali , quominus ex Proponlide in Hel- Boulinius paludem nominat. Hæc pactionibus regi
lespontum contra Muralem venire possent . Interea Vladislao dedila luit, ut scripsit Laonicus : Calia
vero Muralem ad turrim sacrain , quæ in Asiatico cra vero vi capta , cnjus liic in annalibus nulla
littore sita sit ad angustissimum in Propontide lo- mentio. Bonfinius tamen cam silentio non præier
cum , transmisisse. Excusat hic quoque cardinalem iit , et male Callacrium scripsit : nomen hoc
B
classis præfectum , et ubi transjecerit, sua quidem addens oppido datum , a Gallis et Asia , re infeli
opinione, Murates, indical, nisi quod per errorem citer gesta , reversis : ut Callacrium quasi Galla
scribit interpres, factum hoc ad angustissimam in crium dicerelur. Atqui Caliacra significat Græcis
Propontide locum : pro quo, in Hellesponto, dice bonum vel elegans promontorium . Mario Nigro;
re debebal. Bosphorus eniin angustias habet, coin- hodiernam Græcorum pronuntiationem seculo ,
modas ad transjiciendum ; Propontis vero nullas, Chaliacra vocatur .
nisi qua in Ægæum mare per Hellespontum eram 114. Pugna Varnensis, Cara Michail.
pens, a Calliopoli usque ad arces, quas Dardanel . Hoc prælio Vladislaus rex pugnasse dicitur ab
los vocant, spalio viginti septem milliarium , in ar
tum cogitur, ut antea capite nolarum 24 diximus. uno latere , vel secundum Laonicum , in dextro
lu hac ergo narrationum diversitate nihil in venio cornu : Cara sive Niger Michael in sinistro, de quo
probabilius, quam quod annalibus his memoriæ Lamen aliud præterea nihil memoriæ proditum
proditur : Muratem scilicet ab Italis impeditum ad reperio . Borfinius eadem de Nigro Michaele com
mekioral, ac diserte profitetur, ex Turcorum se
Calliopolim , ea relicta , sursum (non deorsum , ubi narrationibus illa repelere, ne verbu ! o quidem
situm erat illud Dianæ fanom vel hieron, quod C attingens, quis fuerit iste Micha- 1. La:nicus ait,
male turrim sacram reddidit interpres ) cum exer
citu per Bithyniam profectam , e regione illius loci, Dacos i , sinistro curasse crrou , quibus fortasse
quo loco nunc arcis novæ structura cernalur; Michael Ziiagius præerat, cujlis sororom Pupiades
mercatorum navigiis in Romaniam sive Thraciam habebat in matrimonio . Equidem alium divinare
transjecisse. Nam binc manifesto paret , eum nec Michaelem , id temporis apud Ungaros celebrem ;
non possum .
ad Callicpolim , nec ad Dardanellos, nec ad ullas
alias fellesponti 441 angustias transsectum : 115. Laonici locus emendatus el erpositus . Chrizilar,
Vitezi .
sed supra Constantinopolim , versus pontum Ensi
num , in ea Bospori parte, qua is artissimus est In primo conflictu cæsı: s fuisse refertur ex parte
inter Asiam el Europam , et ubi propterea novam Muralis Anatoliæ beglerbegus. Hanc interempli
arcem (Neocastron Græci vocant, lit paulo post Anatoliæ beglerbegi gloriam Laonicis Huniadi,
dicetur capite 128, ad unum supra Constantinopo ſortissimo duci , Iribuil. Hoc autem loco facturunt
lim milliare Germanicum ) Muratis filius Mucheme- me prelium operæ spero , si verba quædam Lo
les exstruxil, uit hic ex Asia in Europam , vel vi- nici partim corrupta, parliin obscura , restituero
cissim ex Europa in Asiam transjeciu facili ac brevi, D et illustravero. Ea vero tain apnd Latinum , quan
quolies libuissel, neninc prohibente, cum exer- Gallicum interpretem , hujusmodi sunt : Joannes
cila pos et transmittere. Quidquid dicat Laonicus, Choniales habens Phazen , id est eos qui Bilaxides
quidquid scripsisse cardinalem , male fortassis ab vocantur, ibat in Asiæ ducem . Opinor aliis hæc
esploratoribus instructum , Bonfinius asseral , hæc legentibus idem accidere, quod initio mihi conti
potius ego vera pulo. gisse memini. Nimirum nonstrum quoddam arbi
113. Varna, Slaguuni Varnense, Caliacra. frabar esse Phazen , ex quo uno mox plures nie
Civiias est ad Ponius Euxinum Varna, quam scio qui Bilaxides, velut ex equo Trojano prodie
Ortelius Odessum priscis, vel Odyssum dictam rint. Ne diutius avidum lectoris animum delineam .
tradil, alii Dionysopolim faciunt. Anchialus esse dico sic ista legenda : Joannes Choniales habens
de Curei sententia nequit, cuin ea superstes Achelo secum Chazes, id est eos qui Vitezide's vocantur,
nunc dicatur, biomine non admodum recenti, Nam ibal in Asia ducen . Quæ verba lector ut intelligal,
el Cedrino Acheloum vocatur, et apud Symeonem Tircis Chazi norit significare sirenonm militen ,
magistrum olliciorum in historia necilum edila quil 10x 1111111010 multitudinis Chazilar eis eſfertur,
legitur, Anchialum recentiori vocabulo nominari CIæcis Chazes, hoc est , siropui milites. lnden
 899 PANDECTE HIST . TURCIC .
vero lingua Ungarica dicuntur Vitez , ut Germa- A velit : Turci vero Chezerem nominent. Quod prius
nica Rillersleut. Ex hoc autem Vile z Chalcocon-
dyles more Græco formavit Vilezides. Hoc modo
nihil in Laonici verbis obscuri restal. Gallicus
interpres Ungaricarum rerum imperitus, alio loco
Bilezides cum Ilussaris confundit, qui levis apud
Ungaros armaturæ sunt equites. Solent autem
hujusmodi Chazilari et Vitezi lam apud Turcos,
quam Ungaros , habere certas quasdam nolas ,
quibus ipsi præ cæteris militibus conspicui sunt :
el in priinis lot gestant ardearum in capite pennas,
quoi bostes vel in præliis, vel duellis, quie utrique
genii frequentissima sunt, occiderunt. His ergo
militibus strenuis slipalus Huniades , Anatolia
beglerbegun invásit, el cum suis occidit.
B
116. Precibus Muralis murala prrelii facies. Inau
ditum pignus fidei causa Murali dalam .
Non a Turcis tantuminodo memorie proditum
est, constitutum in maximo discrimine Muratrm
auxilium cælillis implorasse, verum etiam ab
historicis Christianis idem relatum in lilleras,
quorum aliqui rem non temere silentio prætereune
dam produnt. Quippe commemorant , poscente
Murale certum aliquod a Vladislao rege pacis in
violabiliter observandæ documenlum , profano
442 quorumdam consilio traditam ei fuisse hos-
liam , ecclesiastico rilu consecralam : ne scilicet
ullo modo de fide voluntateque regis, acceplo tam
augusto pignore, dubitaret. Postea vero perturba-
lis (ut dictum ) induciis, cum ad arma deducta res c fuerit, a Bontinio positus plurimum discrepal ab
esset, acác prælio Varnensi casis in utroque cornu
Muratæis, in extremo res Turcorum discrimine
vei sarentur : Muralem e sinu prolata Christiano
rum hostia , et erectis ad coelum oculis , in hujus
modi quædam prorupisse verba : Christe, si Deus
es , ul Christiani lui de te perbibent, vindica perli
diam tuorum , qui le mibi dedere pignori, nibilo
que minus adeo religiose sancilam picem per
8!1m mun scelus violarunt. Quibus in hunc modum
ab ipso prolatis ea scilicet evenerint, quæ lam ab
hostibus, quam a nostris recitaulur. Philippus
tamen Callimachus hanc rein lam secreto referre
videtur aclam , nihil ut certi de tradilo lali pignore
vulgo constarct.
D Turcorum intelligi debet, qui a sultano suo diur .
117. Cheser , et Cheler beg , idem . Vladislao regi copul
ampulal. Elpiorum familia .
Narrant Annales ei qui Vladislao regi prostrato
caput amputarit, et Murati oblulerit, nomen fuisse
Cheser beg , eumdemque natum ex Elpia fuisse
familia . Chalcocondyles autem scripsit, nomen
peregrino, qui Murali caput interempti Pannonum
regis attulerit fuisse Therizes : qui virtutis insigne
premium a rege consecutus sit. Hic inter se diversa
duo recitari videmus. Primum est , peregrinum
Laonico fuisse , qui caput regis allulerit, hoc est
Azepuin sive peditein stipendiarium , pro quo be-
gum posuerunt Annales. Et begorum nomine pro-
ceres apud Turcos appellantur. Alterum , nominis
ipsius discrepantia, cum ille Therizem dictum fuisse
PATROL . GR . CLIX .
811
altinel, potius equidem Turcis habendam fidem
arbitror, ut ex procerum numero fuisse cre: latur,
qui Elpiorum ſan :ilia natus erat . Hanc enim initio
declarationis hujus videri eamdem esse cum Ogu
zia , monuimus . Is ergo regi capul amputavit, ciun
alius quidam ex Azeporum sive peditum numero ,
incisis equi regii tendinibus, eum cuin ipso rege
buni prosiravisset, ui Turci referunt. In nomine
non magna diversitas est , nisi quod Laonicus vulgo
nolum el mutilatum posuit. Quippe Cheser elegan
tius apud Turcos loquentibus idem est cum eo
qui a vulgo pronuntiatur Cheter, ex quo Cheteris
nomen Laonicus sub finem octavi libri fecil : hic
Thcrizem mutilale scripsit, pro Cheterize. De ipso
Vladislai regis amputato capite quid faclum postea
fuerit, paucis Thomas Ebendorfus in Austriacis
suis exposuit. « Capul, inquit, Vladislai, cum armis ,
el dextra , feriur pro jocalibus (id est, cimeliorum
loco) regi Tatarorum oblatun . Nimirum in vindi
>
ctam perfidiæ dextra quoque mortuo præcisa fuit,
ifra fidem dederat.
118. Interemptorum utrinque prælio Varnensi nu
merus variat.
Dies ille quo pagoalum ad Varnam , traditur a
nostris fuisse decimus mensis Novembris, anno
1444. Geufraus undecimum statuit . Bonfiuius cæsa
prodidit Christianorum ad 10,000, Turcoruinad
50,000 . Numerus militum , qui regis in exercitii
eo quem Turci memorant. Nam hi de 80000 loquun
lur , ille tantummodo de 16000 .
119 , Chadum bassa , Semisse aspri auctum geniza
rorum stipendium .
Quem hic Annales vostri Chadumem bassam
vocant, Laonico Phalumes est, regiæ domus judex .
Hoc ideo duxi notandum , quia confirmat id quod
paulo ante scripsi numero 115, Phazen alibi mis
landum in Chazes, ut bic Phalumes in Chatimes,
quod idem est cum Chadumes. Id vero homen
Chalum vel Hadum , castrainim vel eunuchum si
gnificat. Inde quod dicitur, adjecisse Muchemelem
stipendio Genizarorum semissen aspri : ex more
has annorias accipiumt : non menstrua , nec annua
salaria , quæ principes nostri dare solent. Causas
revocati a bassis ad gubernationem Muralis , Chal
cocondyles exposuit,
120. Moreas , Gerene, Tzoconia .
Moreas, genere.masculo , diritur a Græcis hodie,
quæ Peloponnesus olim vocabatur. Nomen ipsum ,
quod apud Damascenum Sludilanı reperilur , de
rivant Græci nunc ab arbore moro . quod loia re
gione scilicet arbor hæc frequens sit. llic expugnia
tam a Murale Geremen , excidioquc dalam , ira
dunt Annales : quam arbitror esse veterem Gere
niam Peloponnesi , quod oppidum Polomæus
in ea Peloponnesi parle collocal, qu: e Laconia dice
26
 811 JOANNIS LEUNCLAVU 8:2
balur olim , nunc Tzaconia, non Sacania, sicul A stipra de Nemetsassiis capite 71 exposin.us. An au
Ortelius prave scripsit. tem victi Saxones nostri a Karulo magno Augusto ,
121. Ibanis seu Joannis ditio , Corziacum , sive Gelia , quemadmodum in Flandriam , sic etiam in hiec Er.
Iscodar, Scodra Scutarium , Ischender beg . delii loca translati fuerint, quod aliquibus persua.
Annales hi ditionem Joannis vocant, quam Iba- sum video : non hujus est loci , prolixius disculere
nis regionem dixit Laonicus. Ivanem vero scri- Mihi quidem vix vero fil similc, qui sciam uno sæ
bere debuit interpres . Etenim Servianis Iwan , ut culo Saxones ante Karulum magnum in Pannonia
hodie Rossis quoque Joannes vocatur. Intelligitur cum ipsis fuisse civibus suis Longobardis ; ut omit
aulem Joannes Castriotes vel Castriolus, partis lam alia, quæ sane plurima possent in meilium al
Albaniæ princeps, pater Georgii Castriotis, qui ferri, Copiæ nostrorum , quas Turci maximas fuisse
nominabalur a Turcis Ischender bey , id est domi- dicunt, hominum viginti duo millia continebanı :
nus Alexander , ex quo 443 Scanderbogum fece . præter Valachos tamen , uli Bonfinius meminii.
runt alii , magniunque Alexandrum non recte in 123. Valachi a Turcis cæsi, justo judicio vindicalum
lerpretati sunt. Corruptius eumdem Bonfinius in transſugas.
Sandorobechum appellavit. Laonicus Scenderem Aiunt Annaies , cæsos a limitotrophis aliquot
B
scripsit, qui puer in januas regis venerit, hoc est , proceribus Turcicis fuisse Valachos anie comnis
ad Porlam Osmanidae principis ; el loc. tempore sum in planilie Cosovana præliun . Chalcocon
Muralem ei bellum fecisse commemorat . Chalco- dyles vero tradit, Valachos ab Ungaris et cæteris
condylis interpres hoc loco margini Calcioli no- Christianis au Muralein sub ipsam defecisse Coso
men ascripsit, pro nomine Castrioti. Cotziacum vanam dimicationem : deque sententia Muralis ar .
jn hujus belli narratione, libro septimo Laonici, ma ponere jussos, in exercitus utriusque conspechu ,
Getia vocatur : vicina Crux (Crojai nostri dicunt, summa cum omnium admiratione, ceu perlidos
de qua plura paulo posi) , quam post Getiam , licet transſugas ac desertores, trucidatos fuisse. Quod
frustra , Murales adortus fuit. Iscodarbeg Turcis equidem exemplum singularis in Murale severitatis
est Scodræ dominus sive princeps, videlicet bic ac justiliæ, præterilum a Turcis esse silentio, non
ipse Georgius Castriolus, de quo dictum . Scodra abs re miror.
vero Græcis est integra voce Scularium . Plinius 124. Annus prælii Cosovani, numerus utrinque cæ
tamen alicubi Scodram vocat , et in Novella Leo- Sorun , An Morava fluvius idem cum Schilniza .
nis Augusti de thronis etiam Scodarum episcopatus Nolavimus in margine libri annum Mahumelanom
sub Dyrrhachina metropoli reperitur, qui sane non c 855. quo pugnatum in Cosovana planitie, respon
diversus est ab ejus civitatis episcopalu , cujus hic dlere Christiano 1448 : quo Bonfinius etiam dimica
lil wentio . Fallilur Barletius , cum Turcis Scan cum scripsit. Idem addit, periisse continuis hisce
>

driam dici putat, quasi Alexandriam . Nam iscodar Conflictibus Turcorum ad triginta quatuor millia ,
quemail
non est Scandria , nec Alexandria vocatur eis Claristianorum vero duntaxat oclo millia ,
Scandria , sed Ischendrie . modum Murales ipse suis in lilleris ad Corinthios
lassus ſuerit. Cælerum hoc loco præterire silentio
122. Saxones in Huniadis exercitu . Sazii , Sassii,
Sassia . non possum , me superius numero notarum 48 pol
Mirum alicui videatur, cur Annales mentionem licitum explicationem quæstionis, an Schimiza
Saxonum hic seorsum faciant, cum slaliin in ge fluvius idem sit cum Morava . Sic enim bunc cum
pere Germanorum nomen subjiciant, quo Saxo incolis voco, qui Chalcocondylis interpreti Morabas
nes etiam continentur. Ejus eximendi scrupuli causa scribitur . Cedrinus alicubi Moravem lam fluvium ,
dico , non hic nostro in Germania Saxones intelligi : quam castellum ad ejus ripano posilum , non procal
sed Saxones Transsilvaniæ vel Erdelii , vel Seplem- a Beligradis, nominare videtur. Pervenil, inquit,
castrensis in Ungaria regionis incolas, qui Sassios usque ad Moravem et Belegrada, quæ castra sunt
sive Saxones hodieque se profitentur, et a Ceculis, D Pannoniæ , in Transistriana regione sila, et Crali
ejusdem regionis incolis, lam lingua , quam aliis re- Turciæ vicina. Quibus verbis ultimnis Crales Turciæ
bus, omnibus differunt, Hinc Bonfinius in Transsil- significat Ungariæ regem . Sæpius enim repetit Co
vania silæ Saxobaniæ mentionem facit, pagina 612 drinus, Unnos el Ungros dici Turcos. Idem bos in
postremæ Francofurtensis editionis, quanı Sambuco Pannonia Turcos occidentales discernit a positis in
nostro clarissimo debemus : cujus equidem morlui vicinia Persarum Turcis orientalibus. El Turcia
memoriani cum benevolentia usurpo, el præler meri- Persis hodieque dicuntur Mogores, quod nomen
ium a quodam excellentis ingenii doctrinæque viro, genti suæ nunc etiam tribuuni Ungari, sicut Egin
sobis ilidein amico , mos a morte paulo laclam incle. hartus quoque Karuli Magni tempore scripsil,
meniius, doleo. Et ibidern Sambucus margini no- 444 Ugros vel Ungros el Magores eosdem esse.
men Saz , ad Saxobaviam ascripsit : quo signifi- Nola vox Ungarorum , Maggior mudra. Sed redea
rare voluit, banc a Saziis sive Sasziis sic dictam . mus ad Moravam . Geufræus Moravani ulim Mo
volum vero , Saxones a Germanis, quos superiores schum fuisse nominatum putat. Meminit autem
scant, ila nominari : cum ipsi patriam suam Sas- Laonicus, sepultos fuisse Turcos, hoc prælio cæsos ,
slam , seq ! le Sassios indigilent. His conjunge, quæ
. ad ripam Morava Duminis . Bontinius vero proce
 813 PANDECTE HIST. TURCIC . 814
res ait ibidlem sepullos, gregarios in profluenlem A les bis obsedit , quo de nunc agimus : el cum va
Scbitnizam conjeclos. Hinc parere videtur, idem poliri secunda oppugnatione non possel , in mor
esse Numien , Schilnizam et Moravam . Sed cum bum lethalem præ indignatione lapsus, rabidam
equidem recordari videar, conriles nostros istic exbalavit animam . Imitalus est patrem persequem.lo
unum Moravam nominasse : restat ut concludamus, Castriote, vesandaque Croja , Muchemeles secundus
Schitnizam bactenus conservato nomine, postquam Glius : qui continuis munitionibus undique circuir
se Moravæ miscuit, amisso priori vocabulo deinceps datam , et arctissime clausam , capere tamen non po
solo Morava nomine censeri , donec ita conjunctus tuit, Scanderbegus tandem sponte Venetis eam do
uterqué fluvius in Danubium labatur. Memini vado navit ante mortem , ne lantze reipublicæ destituta
mos transire Moravam , magna mensium aliquot præsidio, Turcorum in manus inox a morte de
siccitale plurimum deminutis ejus aquis : sed nus- fensoris veniret. Obiter hoc adjicilor, ab hac Croja
quam ab eis incolis Schituiza, ubique Morava no- nomen lulisse nobilissimos Belgii proceres Croja ·
minabatur, contra interpretis Gallici opinionem . nos, qui Crojam aliquando possedisse traduntur :
125. Feris beg, Gergoni sire Chrysonicum , Anatolia sicul in iisdein Albaniæ locis et Karlovilzii princi.
montana
pes , origine Galli , de quibus dictum capite 46 , Dyr
B
Nomen beglerbezi Romaniæ , qui Gergonim ar rbachium suo cum agro tenuerunt : el Achaiæ prina
cem vel oppidum instaurare jussu Muratis debebat, cipes in eadem vicinia rerum aliquando fuerunt
Annales ipsi non expresserunt. Bonfinius autem politi , Sabandosaxonica nati familia . Ex Crojanis
scripsit, hunc appellatum fuisse Frigibechum , quod regulis summæ fuit auctoritatis apud Karulum V
Italica pronuntiatione tantumdem valet, ac Frisi- Augustum Hadrianus, Chiurii dominus, Eadem
bey . Turci Ferisi beg , aut Feris beg enuntiani. Re- ediius gente ſuit Antonius princeps Portianus in
peritur enim superius iale begi cujusdam alterius Gallia. Nune apud Belgas superstiles sunt duo
nomen , initio vilie Bajasitis primi, qui progressus fratres, dux Arescolanus, el flaurechius warchio ,
cum copiis ad Danubium usque, primus istic Vidi- cum principe Chimæo Arescolani filio.
nam occupasse traditur . Oppidum Gergoni Turcis 127. Galata, Ceras, Sinus Ceratinus, Pera , Sycæ,
dictum , Bonfinius Chrysonicum nominat. Situm Scala Sycena.
est in Roxiana sive Rasciana Servianave regione, Urbs Galata vulgo etiam nola est , e regione Con .
ad Moravam fluviuun . Analoliä montana Turci vo stantinopoleos sita , trans sinum , quem Ceras sive
cant loc loco , sicut alibi quoque sapius, montem Cornii , et Ceratinum sive Cornulum , veteres etiam
Olympum , sive Calogerorum , in Bithynia, prope c vocarunt : quod instar cornu cervini sparsim ra
civilatem Prusam : de quo dictum antea , capile mis quasi quibusdam lillus utrumque amplectatur.
nolarum 17 . Patet in ambitu totus bic sinus milliaribus Græcis
viginti . Galatas hodie masculo genere Græcis ef
126. Beligradum Albania , Crua, Croa, Croa , Crojo,
fertur, sicut et prætori Græciæ nostro, qui Phru
principum Crojanorum in Belgio familia , rion sive castellum vocat. Eadem et Pera dicitur
Idem cum superiori, ad Savi Danubiique confu et Peräa Nicelæ historico, quod ultra sinum posita
entes silo Belgrado Serviz , nomen habet hoc Al sit. Veteres ab arborum ficos ferentium 445 copia
baniæ vel Arbaniæ (sicut vulgus Græcorum voçai ) Sycas noninabant,quæ vox apud Zosimum quoque
Beligradum , hoc est, arx alba . Quippe conjuncla
nostrum legitur. Xylander apud Cedrinum ficus
cum oppido arx est, quæ a Valona, celeberrima interpretatur, et suburbium esse dicit Byzantii :
nunc etiam Epiri civitate (Leo imperator Aulo cum tamen intermedio mari ab urbe disjungalar.
niam , veteres Aulonem dixerunt) , unius itinere diei Qua Constantinopoli Galatam transjicitur, Scalam
dislat. Cæterum dissimulare non debeo , nullam Sycenam ponit vetus urbis Constantinopolitanie
obsessi a Murate paulo ante mortem Beligradi
mentionem reperiri , vel apud Marlinu in Barletium D descript esi quæet libro
adjecia io, Notitiæ vtriusque imperi
scalam in Portolano suo Gre i
Scodrensem , rerum a Scanderbego gestarum scrip- bodieque dicunt eum locum , quo naves appellunt
Lorem , vel apud Bonfinium , vel Geufræum :: sed
el ubi exscenditur , Usus est hac voce Cedrinus in
obsidium Crojæ duntaxat ab his exponi, quam prius
etiam caplo Coiziaco sive Gelia , quatuor ante hoc
Copronymo, cum earral, unum glaciei fragmentum
tempus anuis, irrito conatu tentaverat : ut scripsit cun impelu delalum
poleos , id est el impactuindeinqua
arcis Byzantinæ , capileAcro
scalam
139,
Laonicus, qui Cruam nominal, urbem Albanoruin ean comminuisse . Latiludo sinus inter hanc sca
primariam . Novella Leonis Augusti, quam lolies
citamus, velut allera w quamdam imperii Constan lam et oppidum Galatam , vel iuter ambas potius
scalas , e regione positas , ad passus 300 patet. Ga
tinopolitani politiam , numero multitudinis Cross lala Genuensium colonia est, etiam hodie majori
appellat, el barum episcopum Dyrrhachino subjicit.
Idem ci nomen est apud prætorem Græciæ nostruma ex parte a Christianis inhabitata, præsertim mer
caloribus.
Barletius Crojam vocat, idque nomen Epirotarum
lingua fontem significare dicit : quod intra muni
tionem jugis aquæ lonics sint. Primus hanc Mura
8:5 JOANNIS LEUNCLAVII 816
12 % . Neocastion, Runeli Chisine, Anatoli Chisar : Ca- A gustum moris mcalum , propter monasterium re
stellum Lethes, Turres nigræ , Herma'um promore adem Sancii Georgii Manganorum dielam Pro
torium , Lremus, Læmocopia , Bogazi, Bogazi Chi
sar, Bosporus , Brachiun S. Georgii : Loca Bo pontidi se misconsis. Id propterea notandum , quia
sporana iam Europæi , quam Asiatici Iritoris, a complures in hoc ballucinantur dum sancti Georgii
Constantinopoli u que ad Eu xini maris ostruni, brachium ad Sestum et Abydum collocant :: alt
Cyanece, Symplegades, Planctæ.
Volaterranus, quem citat Ortelius in voce Helles
Arcem munitissimam , quam a lergo Galatæ pontus, uit Geufræus, ut Thomas Forcacchius, ut
Machemetes II, ad mare, id est , ad Bosporum e alii . Saltem reclius hoc vel ex hisce Vincentii
mari Euxino profluentem , condidisse narratur ; Belvacensis verbis didicissent : Hoc est mare ma
Græci Neocastron , hoc est, castrum novum voca- gnum ( id esi , Pontus Euxinus, nunc etiam Italis
runt, ut et Turci Geni Chisar, cujus et supra men- mare majus) de quo brachium Sancti Georgii exil,
tio facta capite notarum 112. lidem tamen nobis (id est , Bosporus) quod in Constantinopolim va
eliam Rumeli Chisar appellari dicebant, cum hac dit. Ergo Sancti Georgii brachium est supra Con
pratervehéremur ad Pontum Euxinum , quod ar . slantinopolim , ad cujus orientalem angulum , sub. ,
cem Romaniæ vel Europæ significat: sicut alterami ter ipsam sultanorum arcem , in Propontidem
kuic oppositam in Asiatico lillore, nunc ruinosam B Bosporus illabitur. Adeoque a sancti Georgii
Anadoli Chisar, id est, arcem Anatolia vel Asia Drachio sive Bosporo, per l'ropontidem et Helles
nuncupabant. Neocastron vulgus occidentalium ponlum , Sestum et Abydum usque 180 milliarium
Christianorum , præsertim Germani, Turres nigras Græcorum est itor . Gallicus interpres Laonici mi
dicunt. Abese a Constantinopoli ad unum milliare rifice profecto cæculil, ac sibimetipsi contradicens
majus Germanicum , locus sane munitus, el for- ait : Mechemeles arcem Læmocopia condere cæpit
midabilis admodum miseris caplivis , præsertim in ora Propontidis, ex parte Europe, in to pro
jautioris fortunæ : qui lios intra carceres conclusi, prio ivco, qui Bosporus appellatur. Et ascripsit
nunquam fere libertalem recipiunt : eaque de margini, verbis his locum significari , quo Seslus
causa castellum hoc Lethes vel oblivionis olim olim sila ſuerit : cumque Turcica lingua dici Ba
4904ue vocalum pulo, cujus in Busploro positi gazasar, sive præcisionem 446 laucium . Quid
Gregoras meninit, ab eo dicti, quod perpeliios magis absurde dici poluissel, quam conditam ad
ad carceres damnalorum nulla exstet amplius me- Busporum arcem , intelligi debere, sitam eodem
moria . Constat autem , fuisse istic etiam ante Mu- loco, quo Seslus olim exstiterit ? Certe Neocas
chemetem !! illa, quæ diximus, in ulroque littore lrum hoc Muchemelis a Sesti veteris loco prope
castella : sed imperatorum Græcorum incuria sic с 200 williaribus Græcis distal, lolumque Proponti
Neglecta , nulli ut visui servirent alii quam custo- dis et Hellesponti spatium bis interjectum est .
diendis captivis. Causas condendi Neocastri Alila Quod auteni dicit, eum locum lingua Turcica vo
chemetes habuit, ul transjicere lam in Asiam quam cari Bajazasar , sive præcisionem faucium : in eo
Europam libere possel : ne Cliristiani navibus suis quoque fallitur et vocabulum corruptum ponit.
transvectionem exercitus probiberent, ut denique Nam scribere debuit Bogazi Chisar, et interpretari
Constantinopoli capiendæ serviret. Laonicus arcem arcem ſaucium . Læmocopiæ quidem Græca vox,
ila descripsit, ut hudie conspicitur. Ait eam con- qua Laonicus utitur, incisuram faucium signiſical ,
slare tribus lurribus magnis, quarum una superior bioc est locum , ubi finis est barum Bospori fau
in acclivi colle proeminet: reliquæ duæ consistuut cium , qui deinceps in mullo capaciorem Propon
inferius ad ipsum lillus Buspori: quo videlicet sinum magna eum undarum violentia semet
hinc in naves præterlegentes impelus fieri possit. effundit . Cum autem superius capite notarum 26
Harum duarum una maxima est. Tecta sunt pium- loca tolius Hellesponti et Propontidis, inde usque
bea . Murus ambil arcem crassus pedes 22. Tur- a Dardanellis vel arcibus, hoc est , a cadaveribus
riuin crassities ad 30 pedes extenditur. Petrus o Sesti el Abydi, ad urbem Constantinopolim el ad
Gyllius, illustrator vrbis el Bospori diligens, all- ipsum adeo sullani saraiumi , ubi Bosporus in
Liquis llermæum hoc loco promontorium fuisse Propontidem præcipiti maxime cursu illabiror,
statuit. Bosporo dalum nomen est a transnalalu enumeraverimus : libet a saraio sultani rursus in
bovis , au : buculæ vel juvenea potius, videlicet bus, cipiendo, sursum quasi mentis navigatione qua
Inachi regis Argivorum filiae , de qua est in fabulis dam ad ipsum usque maris Euxini ostium pro
historicis. Ila nimirum in Originibus Byzantii gredi et utrinquc sila loca, cum ad dexteram in
Græcis manuscriptis legimus. Nullibi Bosporus Asiatico littore, lum ad sinistram in Europæo, no
angustior est, quam inter Neocastrum et Analoli minibus partim priscis , partim nunc usitaus, 01
Chisar. Idem Gyllius auctor est , Bosporum Grae dine recensere : sic tamen , ut nimis scrupulose,
cis vocari Læmon, Turcis Bogazi , quæ nostris more Gylliano, velosia , cognitu parum necessaria,
sunt fauces vel angustiae maris, ut etiam in homine non inseramus.
Sauces appellantur Lämus. Hinc Læmocopiam Igitur angulo sultanini saraii respondet e re
Laonicus hoc loco posuit. Nostri Bosporum elia il gione Scularium in Asia disjunctis a se invicem
bancli Georgii brachium nominarun !, velut allo locis hisce duntaxat uno milliari Græco . Ante
817 PANDECTE HIST. TURCIC . 813
vero, quam transjectus hic superelur, occurrit in A A Stauro locus in Anaplo (sic enim frequenter
ipsis aquis extructa quædam arx parva , quam historici Græci vocant hæc ab utroque latere loca ,
Turrim Scutarinam Græci vocant, Turci Kisculam , quæ sursum ad Euxinum mare navigantibus con
hoc est , arcem virginis, er causa quadam alibi spiciuntur) proximus est in codem Asiaticu littore ,
exponenda . De hac arce sunt intelligenda Nicetæ monasterio quondam insigni celebris , qui nunc
verba, libro iv, cum ait : Ab hoc in peratore Ma- Akimilos Græcis dicitur. Olim Akimili vocabantur,
nuele turris illa ( poluisset arcem vertere ) non hoc est, monachi pervigiles , lolasque' noctes sine
procul a continente in mari exstrucla esl, qur somno precibus et hymnis dicendis exigentes.
Damalis pridem , nunc Arcula dicitur ; et aliera Ah Akimito pergitur ad Chrysokerama , locum
lurris e regione, juxta Manganium monasterium ab zde sacra dictum , legulis olim inauratis ornala .
( scilicet Sancti Georgii ) co consilio , ut ferrea ca- Chrysokeramis vicinum est Analolis Castelli . Sic
lena , utrinque extensa , barbaris navibus aditus Græci nunc mutile vocant, quod integre dicerelur
in loca urbis arci vicina , et tractum illum omnem Analolis (hoc est , Asiæ ) Castellion . El paulo ante
usque ad Blacherniam regiam, intercluderelur. meminimus, idem Turcis eodem significalu vocari
Quibus in verbis Arculæ nomen significare pulo Anadoli Chisar.
B
parvam arcem . Idem post inquit: Imperalor in Ulira Castellion Anatolis est Megalocarya , 447
palalio au Damalim , quod Scutarium dicitur, ver
sabalur. Distat a continenti Asiana Scutarium cen magnis a nucibus avellanis dicta : quam rectius
Grrci volunt ad sanctos angelos nominari.
tum passibus. Nomen oppido vicino dedit , ut
Græcis hodie Scutarium , Turcis Iscodar dicatur : Siipra Megalocaryam conspicitur veluś hieron
om non Chalcedon , uli Jovius, Peucerus, Busbe ( sic et Turci cum Græcis vocant), id est, ſanum sive
quius, aliique magni viri putarunt ( Chalceronis lemplum , a Constantino Magno conditum : quo
enim rudera 10 milliaribus ab Angulo sultanini să lempore conſecto bello Gothico, reversus fuit, 110
raii versus Aslacenum sinum, ad promontorium Græci nunc aiunt. Constat tamen , boc olim quoque
Damalicum , juxta portum Eutropii, sita sunt ), loco fuisse temporibus antiquissimis templum Ar
sed Chrysopolis . Id autem oppido nomen inditum gonautorum quod appellatum fuit hieron sive fanuar
aliqui pulant, ut auri civitas diceretur, ab auro, Jovis Urii, hoc est , largientis venlos secundos. Et
quod olim antiquissimis temporibus pro Persarum nolum est, solitos imperatores Christianos mutare
regibus bic tribuli nonine congeri ex Asia tota so teinpla paganorum in nostri ritus ecclesias .
lilum fuerit. Sed origines urbis Byzantinæ aliam с
Ulterius castellum Argyron silum est quod Cas
nominis rationem , verbis Græcis , in hanc ſere sen lalilus etiam posuit, Algyrum vocans.
lentiam referunt. Conspecta (inquiunt) confestim lactenus in Asiatico , sive dextro Anapli latere,
aquila , cor victimæ rapit, et in promontorium sila loca numeravilnos. Nunc idem iler ab imo re
Bosporii liltoris deſert, e regione Chrysopoleos, cui petituri, liitus Europæum legamus ad lævam , de
Chryses Agamemnonis ex Chryseide filius, post nec itidem ad ostium Ponti Euxini perveniamus.
necem patris, Clylæmnestræ fugiens insidias, et ad Ilaque Galata Ceralinum ad sinun relicta, Iraus
quærendum Iphigeniam properans, nomen hoc eundum primo promontorium , saraio sultanino,
apud incolas reliquit, sepulturæ suæ monumentum e regione trans sinum cornutum sito , respondens :
eum istic finem vivendi ferissel. Quibus in verbis
et mox offerel sese Carayoli, locus omni variorum
promontorium Bosporii littoris, illud ipsum intel ædificiorum et hortorum cultura , ne leniplis quidem
Jigitur, in quo nunc saraium sulianinum orientale
situm est.
Turcicis delicientibus, amanissimus : ubi diverso
rium Anglicanæ reginæ legato assignatum erat ,
A Chrysopoli sive Scutario , lillus Asialicum le
cum nos istic essemus. Ibidem Julia Pescenie
gentibus, occurrit primum pagus, qui Slauros marmor Græcum esi elegantissimum . cujus inscrip
Græcis dicitur, ab aurea cruce , quam in lempli ab D Lionem habemus.
se ibidem conditi vertice Constantinus Magnus in
Caravoli proximus est locus a S. Phocæ lemplo
siguiter ornatam constituisse perhibelur. Sic enim
audire de Theodosio Zygomala, patriarchali pro Christianis appellatus, Ortachioi Turcis. Archion
lonotario , valde doclo viro memini. El ipsius priscis dictum refert Gyllius.
lempli ruinas amplissimas aliquando cum admira Ultra S. Phocam Archangelus est, locus sic al
tionc, comitibus llieronymo Arconalo , et Paulo archangelo Michaele dictus. Veteres Calascepen no
Rosa, ex eo lempore pie mortuo), viris oprinis et minassc, palet ex his Nicelæ verbis : Monasteriuur
amicissimis, inspexi :: cum navigio transvecti Chal in Ponti faucibus loco, qui Calascepe dicitur, ex
cedonen , in Eutropii portuin , lerra deinde pro struxit archiducis Michaelis nomine . Vocant mune
montoriuin Damalicum pedibus cmeliremur, in eliam Græci Asomaton , propterea quod angeli cor
quo rudera icmpli sanctæ Euphemiæ concilio Chal poris expertes sinl.
cedonensi nobilis , in horlo quodam superant : et Inde pervenitur ad Diplokionion, sic dictum a
ad hunc deinde pagun Siaurum , aliaque loca pro- geminis columnis, quod Turci Besicias , veluti 1: -
srederemur. idem narum vocant. Ibi monumentum cst sepui
819 JOANNIS LEUNCLAVII
Luræ Chairadinis Bass:e , cui ah Ilalis nomen Bar- A monstrabal Arconatus, a Gyllio non animadversam .
barossæ datum fuit. Meminit hic eum sepultu m li-
ber ipse Annalium , ad annum Christianum 1547.
Diplokionion priscis dictuin erat Jasonilm . Orte .
lius non recte Diplociana scripsit, pro Diplokionio ,
et Bisitas , pro Besietas .
Ultra Diplokionion est id , de quo prolixe nunc
ngimus, Neocastron .
Hinc itur ad locum , Stenia nunc dictum , nomine
corrupto de Sosthenio , ni fallor. Aut hoc illud est
Stenon , Cedrino et aliis frequenter nominalum .
Sequitur Neochori, quod sic enuntiatur a Grecis
hodie , čo sit Neochorion . Significat autem locum
vel agrum prædium ve novum .
Supra Neochorion pagus est Pharapia. Sic enim
a Grecis effertur, a nostris Therapia. B verba continet.
Pervenilur hinc ad Panagian sio mauro molo, id
est, ad sanctissimam Deiparam virgineni , sitam
ad nigram molem portus. Quidam e vulgo nomi
nan !, ad sanctissimam Deiparam die rv Augusti.
Ultima Turris est ad ipsum Ponti oslium , cum
pagó a Græcis inhabitato , sila : sicut et laclenus
indicatorum utriusque littoris locorum 'incolæ. ſere
Græci sunt. Eam turrim Busbequius Pliarum vo-
cabulo veteri nominal, sed accolie Phanarion ap-
pellant, a Græco verbo derivata voce, quod lucen-
di significationem babet. Quippe noctu faces ac-
cenduntur in suprema lurris parte, quain animi
causa conscendimus, ut ad ostium Ponti navigan
lium incoluinitati consulatur . A Constantinopoli
distat hoc ostium maris Euxini milliaribus Græcis C vocamus, anno Christiano 1453 , non 1452, queu
plus minus 55. Scopuli saxo vivo siti duo sunt ante
Ponti ostium , quo in Bosporum magna vi semet
exonérat. Hæ. scilicet illæ Cyaneæ sive Sympleya-
des, sive Planctæ suni, quas ipse Busbequius pene
pulavit fabulosas, aut invenire se sallim , velut alio
devolutas, potuisse negavit. Insulae priscis hæ dice
bantur non quoil sint magne,, sed quod undique
inari velut insulillie vel nisidia, sicut Græci vocant,
alluantor: Cyaneze, quod ex intervallo magno ad
navigantibus cæruleum de se colorem præbeant:
Symplegades et Planctæ à conquassatione muiua,
qua speclantibus ex remolo spalio non tangeré se
lantum existimantur, verum etiam loco moveri, et Ilippodronium . Nam si verbum verbo reddas, At
ita coire, duntaxat unus ut esse scopulus, unum Del Mindan significaril equorum locum capacem et
nisidion , videantur. Hanc opinionem de Cyaneis
meam Gregoræ verba hæc, e libro Historiarum iv ,
confirmant : « Promontorium , inquit, templi Argo-
nautarum , quod Os Ponti appellatur : ubi Cyaneas
et Planctas esse Græci quondam dixerunt : nimi-
rum in ipso Ponti ostio . Hæc omnia sane diligenter
inspicere bis memini, præsente Hieronymo Arco-
nato , præstantis ingenii viro ; qui rem memoria di-
guam hic mihi primus suggerebat. Altera Symple-
gaduin , quam simpliciter saxum Busbequius ap-
pellavit, habet columnam veterem ex albo marmo-
re , quain vulgus istic Pompeii columnam falso vo-
cai . In hac præter alia , quæ Gyllius diligenter
servavit et ' descripsit, Augusti Sphingem mihi
820
Sphingi respondet inscriptio, quam ab aliis omis
sam ponere libuit.
DIVO CÆSARI AVGVSTO
L. CLANNIDIVS
L. F. CLA ... PONTO
448 Nec tamen defuerunt hic olim eliam Cr .
Pompeii monumenta , relicia in his locis inde ad
illis usque temporibus, cum imperator populi Ro
mani contra Mithridatem , Ponti regem , bellum
gererel . Exstat unum adhuc liberti cujusdam
Pompeiani marmor, quod non procul a Casanis
bassæ messita ( quondam illustri S. Theodosiæ
templo) supra navale Sulianinum sila , conspicitur.
id pulcherrimis exaratum litteris Romanis, hæc
1. CN . POMPEIVS . PHILINVS.
PUMPEIÆ PHILOMENE
FILIE
ET SIBI
Ilabet lector uno comprehensa capite non pauca ,
quibus tam prolixe recensendis, si præler oficium
el instilutum alicui fecisse videbor , excusabit apud
æquos me judices infixum animo fervens explican
di res Græcas et Turcicás studium , cuin reruise
ipsaran varietate iam ulili , quam minime læ
diosa .
129. Tempus cerlum caplæ Constantinopoleos.
Certum est , caplain Constantinopolim a Muche
mete ll die 29 mensis Mai, quem iv Kal . Junias
admodum apud Æneam Silvium per errorem li
brarii ſurtasse scriptum legitur. Polest hoc etiana
ex collatione Mahumelanorum annorum ad Christia
nos colligi . Cætera de urbis tam obsidione, quam oc
cupatione, licet paucis exposila sint verbis, ulin An
palibus fieri solel , iis tamen consentanea sunt , quæ
Chalcocondyles prolixius, ut in bistoria, memorie
prodidit.
130. Almindun , columna serpentina, slatuaram
stichioses.
Almindan significat Turcis eum Constantinopoli
locum , quem ab equorum cursu Græci dixerunt
amplum . Columna serpentina nunc etiam superest,
ex ære facta, sic ab imo convolutis inter se spiris
serpentis triplicis, ut in parte superiori landem
sese tres cervices , Iriaque serpentina capita , divi
dant ac separent in formatu triquetrain : quibus
quondam accepimus impositum ab urbis conditore
Constantino Magno fuisse plurimum scriptis celo
bratum illuin tripodem Apollinis Delphicum . Quod
ait, effectum fuisse per hoc simulacrum , ul to du
rante nullus esset in urbe serpens : ex opinionibus
Græcorum Muchemeli relalum fuil : quorum in li
' bro manuscripto de urbis ædificiis, quem habemus,
Stichioses ejus.nodi ( sic enim appellant) slalua
rum variæ leguntur, et quidem ab Apollonio Tya
 821 PANDECTE HIST . TURCIC. 822
lico profeclă, si quidem vera narrant. Certe quod A niad, comes Bistricensis, xi dic Augusti. Eum de
slaliin sequitur de statua equestri ahenea destructa , ploravit Fr. Joannes de Capistrano, Huniadis com
quia pesii præclusus fuerit in urbem aditus : super- mililo : « Salve , aureola coeli, quæ cecidisti , corona.
sciliosis videri posset aliquam mereri fidem , cuin Regni esstincta es lucerna . Orbis corruptuni es
singulis annis ea nunc læde mensibus æstivis cali- speculum , in quo nos diutius inspicere sperabamus,
9

dioribus grassolur. Qua nos istuc astate venimus, et alii . Nunc lu devicto inimico triumpbas coram
absumpsisse credebatur inter qualilor menses ho- Deo et angelis, o bone Joannes. ) Sane quam fortiter,
minum ad 150000. Nec anno sequenti pauciores el immortali cum laude sua , bi duo se gesscrunt,
interierunt. boc propugnaculo Christianorum defendendo, llu
131. Siurige Sphetigradum , Sphetia. niales et Capistranus, monachus ordinis Prædica
lorum , clarus in historiis Volonum cruce signato
Duxit in Albaniam copias Muchemeles adversus rum dux , qui mortuum Huniadem paucos intra
Isebenderem begum , sive Georgium Castrioten . dies secutus fuit. Muchemeles in oppuguatione dic
Siurige lingua Turcica significat arcem acutam .
21 Julii, cujus Ebendorfus meminit, lethali acceplo
Græci dicerent Oxypyrgion. Laonicus Sphetiam vulnere, vix incolumis evasit. Obsidio soluta fuit
vocat appellatum a Barletio Sphetigradum , lingua B die 6 Augusti , quem Calixtus III pontifex haberi
Slavonica, quam idem a Croja distare 58 milliari festum ex eo lempore voluit sub nomine Transſi
Loris ait.
guralionis Christi : quod tamen festum illo die
132. Nove, Nova, Novograd. Novus mons Rasciæ , multis ante sæculis Græci celebrare consueverant,
Neopyrgium . appellantes id sacram sanctam metamorphosin
Nove Croatis et Servianis dicitur, quæ hic Nova Domini et Dei , Servatorisque nostri , Jesu Christi.
vominatur, oppidum Serviæ cujus lunc despola 134 , Dai Caratze Bassa , Bonfinius et Chalcocondyles
Georgius adhuc superstes erat : sed non multo post emendati.
suoritur, impetrala pace a sultano Muchemele, filio- Hic Bassa Bonfinio Caracia vocalur , Chalcocon
qe minimo nalu Lazaro, successore posi se relicto . dyli Caraizies. Europæ ne beglerbus fuerit , an Ana
Nolavimus supra cap. 101 , Novogradum nunc loliæ, non exprimitur in Annalibus. Laonicus tamen
vulgo dici , quod arcem novam significat, non no- diserte ducem Europæ nominal, ex quo corrigen
vum montem , ut Bonfinius interpretalur, dum no- dus Bonfinius, qui Asiæ ducem fecil ; errore consi
For montem Rasciæ vocat. Apud Laonicum No- mili cum eo, quem supra numero 106 de Chasane
vopyrgum legimus, pro quo Neopyrgum reponemus, с bassa notavimus. Verba Laonici liæc sunt : Europa
nomen id Græcis sonans, quod Venedis Novograd . dox Caratzies , qui gloria el virtute excellebat omnes
Ibidem margini ascriptum Novobardum mutabimus qui regiis in januis militabant, ab oppidanis bom
in Novogradum , vel potius Novogradum . Ait hic baridæ globo ictus occubuit. Eum rex (Muchemeles )
Laonicus magnum esse metalli provenlum , et al- mullum lugebat. His verbis etiani mortis genus in
Hueulem oppidum Moravam , Istro misceri . San- dicatur, quo periit. In obsidione vero Constantino .
kinci nunc sedes est, Budæ beglerbego subditi. politana corruple nomen hujus Saratzies legitur,
pro quo reponendum Garatzies. Huic etiam perli
133, Belgradi vel Albæ Græcæ secunda obsidio . nel ille Laonici locus de oppugnatione Belgradi ,
De Belgrado et Muralis obsidione dictum antea excerplus et emendatus supra, cap. 72,
numero 100. Nnnc iterum obsessa fuil a Mucheme 135. Rex Bozinæ Stephanus,
le Muralis filio, qui eam repetebat ab Ungaris, ut De Semendria diximus cap. 99, Pozinacorum
membrum Serviæ nunc sui juris effeclæ . de quo pro- origo declarata legitur capite 49. Duplicem esse
lise tractatum indicalo capite . De hac obsidione se- Bozinam , docuimus capite 95. Qui Bozinæ rex hic
cunda Thomas Ebendorfus, in Austriacis Annali- niemoralur, Stephanus erat, de quo plura non multo
bus suis, hæc relulit : Anno 1453, Turcus Macbu- D post. Is sponte sua deditionem Semendriæ fecisse
net secundis elatus fortunis, despotam Georgium , narratur, quam a morle soceri occupaverat. Erat
Kalziæ principem , in suis terris hostiliter invasit, autem uxor huic Lazari Bulcovilzii filia, Georgii
et plura hominum millia crudeliter abduxit . Hinc despolæ neptis, quemadmodum in genealogia Bul
el despota versus Ungariam , ad Albam Græcain , covitziorum capile 54 indicavimus. Et apparet hinc
ciun suis secretis se contulit, 449 terramque suam Lazarum Serviæ despolam Georgio patri, qui diu
gubernandam Joanni de Huniad , Ungariæ guberna- lissime regnavit, non diu superslilem fuisse.
lori, dum Viennam (ad Fridericum IV imperatoren :) 136. Tarabosanis imperator a Muchemele secundo
pergeret, commendavit. lude Nandoralba , janua et victus .
clausura regni Ungaria , obsidelor a Mahumelo , De Castamone dictum capite 66. Sinopes etiam
anno 1456, oppugnatione acerrima facia die 21 Siequens hactenus facta mentio. Novella Leonis
Julii , cum prius hoc in itinere castrum S. Audrere imperatoris, cognomine Sapientis, episcopatuin
(Nota margini ascriplum nomen Senderoviæ !, quod Sinopensem Amasianæ metropoli subjicit in Hele
cral Georgii despotæ, aggressus incassin fuis- noponlo. Pordapam dici tradit Laonicus, novo vo
sel . Sulula obsidione, moriuus Joannes llu- abulo , licet hic in Annalibus parum muralo veleri ,
823 JOANNIS LEUNCLAVII 824
Sinap scribatur. Tarabosan Turcis est Trapezis, A capite notarum 32. Idem Chalcocondyles Dominici
nota sedes Comnenorum principuni, qui audire fratrem facit Lucium , quem rectius a Sansovino
volebant imperatores. Ultimus ejus gentis, a Muche- Turcicis in Annalibus Dominici bujus propinquum
mete victus, fuit Davides Comnentis. vel agnatum nominari arbitror.
137. Dracol Weida , Bladus , Vlada , Matthias Uno 139. Muchemetis ædificia Constantinopolitana, Geni
gariæ rex . sarai, Eskisarai Jedicula.
Hic Valachiæ Vaivoda , qui Turcis Dracol nonii- Non exprimunt Annales quænam ædificia Con
nalur, Laonico Bladus dicitur, Draculæ filius , ex staarinopoli Muchemeles exstruxerit. ldeo lubet
immanitate celebris , de quo pluriina commemoran- hæc de Laonico el aliis promere. Siatim enim pro
lur, huc non pertinentia . Bladi nomen ex ratione xiina post Lesbum captain hieme, narral eum quie
pronuntiandi Grecis familiari Vladum scribere de- visse Laonicuis, intentum ædificiis urbanis, templis,
buerat interpres. Vladam Bonfinius appellat, el post navali, arci Byzantinæ, quam condidit juxta por .
etiam Draculam paterno nomine. Callimachus in- lam a Græcis Auream vocatam, ubi et lurres ma
legre Vladislaum Draculam scripsit. llunc qui ximas excitavit, spectatujue dignas et ipsam regiam
conjecisse dicitur in carcerem rex Ungarus, Matthias interius eleganter ornavit. Hactenus Chalcocondly
Huniades fuit, Joannis filius, Austriaci Ladislai, Pra- B les paulo commodius redditus, in cujus verbis 10
gæ snbilo exstincti , Ungarico in regno silccessor. tandum , intelligi templorum structuram, de commu
Muchemeres, boc ab Ungaris capło,Valachiam sub- lalo Christi Dei Sapientiæ templo Justinianeo in
jecisse narratur. Id vero faclum potius existi- messitam Mahumetanam , deque dirulo antiquissinio
mandum a Dracula juniore, Vladislai fraire : qui Christianorum templo, quod ædificalum a Constan
tamen postea se, cum ipsa regione, Muchemeris lino Magno 'Sanctorum Apostolorum nomeri habebat,
imperio submisit , accepta solvendi annui tributi cujus ipse loco suamn struxit cum imareto messitam ,
conditione : nihiloque minus a Mallkia rege 2011- Turcicarum omnium in urbe primam , et operis
firmalus in principatu, leste Bonfinio, ſuit; tanquam magnifici , quemadmodum hodieque conspicitur.
ab Ungariæ rege, direcio Valachicæ ditionis domino . Navale Christianis ab imperatoribus negleclum in
Sic nimirum prius etiam convenerat inter Muralem stauravit , ornatum et extensin a posieris ea cura
Il et Vladislaum regem anno Christiano 1441 , post nunc ut amplissimum sit. Supra Galalam silure
victos ad Islađinas fauces Turcos , ut Valachi Tur- est in sinu Cornuto, versus aquas dulces, ubi nini
corum quidem essent tribularii , sed nibilominus rum celebrati a priscis fluvioli, Cydarus nunc Ma
al Ungariæ regnum , velut antea, pertinerent. chleva, el Barbyses , nunc Chartaricon , et a vico vi
450 138. Mitylin , Catalusii, vel Catelusii, Lesbi Ccino Pectinachorion dictos, in sinum hanc influunt.
principes, origine Genuenses. Continel jam navale loca concamerata 187, expor
Mitylin , pronuntiatione Græca , quæ Mitylene recta longa serie, magnique triremium numeri ca
nostris est, vocatur a Turcis insula Lesbus, ipsis pax est : licet aliud Sansovinis es antiqua rela
etiam Græcis hanc ila nominantibus. Cedrinus certe lione quadam Venela parum præsenti rerum formæ
Lesbum alicubi Mitylenen dixis, ab urbe lotius consentaneum tradal. Fuit et illo quondam loco
insulæ primaria. Vulgus Italicorum aularum Me- regia, quo loco dicit Laonicus eum struxisse Byzan
tellino nunc appellat. Habebat insula, cum oppi• tinami arcem , propter Auream portam , quæ ab
guaretur a Muchemele, principen Dominicum Ca- una parle.meridiem ac Propontidem , ab altera so
talusiun vel Catelusium , quem Græci Kyriacon lem occidentem respicit. Hæc ædificia Muchemetem
vocabant. Interpres Laonici Nicolaum Calelusium condidisse, Laonicus scripsit. Menavinus aulem ,
pro Dominico , haud scio cujus auctoritate frcius ex sicut et alii , tres ait arces a Muchetemele Constan .
bistoricis antiquioribus, margini ascripsit. Nam tinopoli structas : Genisaraium , Eskisaraium , et
Geufræus, qui nomen idem kabel, recentior est, Jadiculam . Ad orientem solem e regione Scularii
el alios sequens falli potuit. Ipsa Catelusiorum gens D sive Damalici promontorii situm est Genisarajum
origine Genuensis cral . Oriundus ex ea Franciscus (sic dictum quod novum sit , in extremo urbis an
Catelusius , cum Joannem Palæologum imperalo- gulo qui 'a templo vicino Sancti Demetrii vocatur :
rem , a bonitate Calojoannem vulgo dictum , Aniro- abi Rosporus impetu maximo ad ipsam crepidi
nici II filium , Michaelis Il nepolem , Andronici I
. nem collis in quo saraium vel arx posita est, in
pronepolem , Michaelis primi , qui Flandris Conslau- Propontidem irruit. Olim Palatium Byzantinum et
linopolim eripuit, abnepolem , bello contra Joannem Acropolis Byzantina dicebatur, velnt arx in uno
Cantacuzenum , tutorem et socerum , et usurpatorem de tribus extremis angulis urbis sila , quo loco By
imperii, juvisset : insula Lesbo donalus, etiam zas initio Byzantium condere cæperit . Hæc sulla
Calojoannis sororem in matrimonium accip se pro- norum Osmanidarum sedes , hoc domicilium et aula
meruil. Acciderunt bc anno 1555. De quo colli- est, quam C:\ pi sive Portam Osmanicam vocant.
gitur, non lolos 100 annos in eorum potestate Undique muris (de quibus infra , cap . 149) ac tur
Lesbum fuisse. Lucii Catelusii, qui Æni princeps ribus inclusa, tribus in circuitum milliaribus Græcis
in Thracia fuerit, apud Laonicum fit mentio :: sic- patel. Voluit hujus saraii novi nomine Muchemetes
ul obiter etiam principes Æni supra memorantur posteros et successores in imperio suos obligalos
825 PANDECTE IIIST. TURCIC . 826
rosse solvenlis messitie suæ novæ, singulos in dies, A que, ut nostri numeros annorum al initia belin
aspris mille : quæ summa, compulatis pro uno la rum referant . Annales vero Turcici finem reruni
laro Germanivo aspris 40, quotidie ad 25 taleros gestarum respiciunt, ideoque fere jam rebus ipsis
everescit : in annos vero singulos, supra novies expositis annorum numeros adjiciunt. Hoc dili
mille, centuin taleros ellicit : quibus alios annos genter observare lectorem velim , ne me pulet
reditus ad summam 150,000 ducalorum adjecil. alicuibi temere mutasse pomeros ab aliis positos.
Eskisaraium voce significante saraium velus, in urbis Hertzegovinæ sub juguin missæ nomine ducatus
meditullio sirum est : sicut etolim ibidem in urbis om- Bozinensis intelligitur, alius a regno : cujus interi
phalo vel umbilico priscorum eral imperatorum regia . Tum deinceps numero nolörum 162 exponemus.
Vasilia ta megala Græci quondam nominabant. Nunc Quod autem dicitur, Muchemelem Bozine regem
illa gyn :rconitidi sultanine praecipue servit, spatio caplum occidisse , paulo explicandum latius, ut
saraii, ratione circuitus, ai duo passium millia ex- plenum iam barbaræ perfidiæ Michemelis, quam
porrecto . Jadicula denique Propontidis in littore con- jinmanitatis horrendæ facinus cognoscalur. Sie
dita est , ad meridionalem et occidentalein partim us- planus ergo rex Bozinensis, et vxorio jure (ceu
liis angulum , versus Aurean portam , nunc quidem B
dictum paulo ante) Serviæ Rasciæve despola , bello
superstitem , sed obstructam tamen , ac versus urbis pelitus a sultano Muehemete II , et obsessus Jail .
terrestres 451 muros : qua in Thraciam , Macrdo- zæ , blandiliis lyranni per quosdam de industria
pjam , universam denique Græciam itur. Sic autem subornatos e castello Jailzano evocatur, et ad col
appellata Turcis est a ledi el Cula , quorum illuil loquium arcessitur. Cum barbaro lemere fidem
est septem , hoc turriyo significationem habet. Græcihabuisset, manuque capita pacis inter se ac Miche
nunc Heplapyrzion dicunt, aut Heptapyrgon, puro meiem initæ gestans , in castra venisset, capilar :
puto vocabulo Græco ; semiturcico, vel hybride po- , cule , jussu Muchemetis, vivus exuitur : justo deni
lys, Hepla gulades : ex quo etiam obiter intelligi que Dei judicio cum vita regnum , quo fraude pa
potest, quod Africanæ Guletæ sit etymon sive nolio . Irem filius sceleratus excusserat, amillit . Hoc mo
Ipsa quidem arx custodiæ regiorum thesaurorum do lum Bozina Rascia , Serviæ magna pars, Turco
est adsignala , perpeluasque militum excubias ha . rum in polestatem venit . Matthias tamen rex
bel, qui feruntur esse numero quingenti, de quibus Ungarus Jaitzam cum 27 Bozinæ oppiilis recepit :
alio loco. quam militum corona deinde rursum Muchemetes
circumdedit, et oppugnavit : irritoque conati , fama
140. Machinul bassa, varia scriptura vocis unius.
с duntaxat ad venlantis Matthiæ lerritus , ab obsidio
De hoc Machumelo Laonicus hitc : Mechume ne , Bozin :eque finibus , discessit. De oppido , Hert
tes, inquit,, regii palatii dus (postea ducem janua- Ziyovina dictum superius,, capite 95. Covadzam
rum vocat) et Europæ præfectus, lilius Michaelis,Græ Turci cum Bozinacis et Croatis appellant qur,
cus . Et addit Græcos pueros (Græcorum filios dicere Jaitza Bonilinio , Chalcocondyli Gaitia , pauloque
debuit interpres , id est, Græcos) qui abducti Byzan rectius Gaitza 'nominalur.
tio , cum rege commorabantur, magnam polentiam
sibi peperisse. Nominis scripturam , tam in hoc, 142. Plures in Albania principum ditiones : Giolchisar,
Egripos.
quam aliis locis, ab interprete Cæsaris acceptain Gal
Erant iu Albania plures reguli, qui suas singuli
derio, retinui.Tripliceni sanè reperi , nostris in Anna ditiones habebant. Inter has erat Ibanis , sive
libus : Muchmel, Mechen :etMachmul.listoriie Græ Joannis ; Castriotæ regio, de qua superius dictum
corum el nostrorum hominum prælerea diversita capite 121. Hanc armis nunc imperio Muchemetis
les alias babent, ut Mucbumet, Malumer, Macho cessisse reſerunt Annales , quod alii factum dedi
mel, Mahomet, Mohamed , quod Moamed Græcis tione narrant . Laonicus liac serie diciones enume
cst, absque aspiratione. Stephanus Ungarus, sane rat. Primum ait Sandalis in Epiri vicinia sitam
perilus interpres linguarum plurium , Turcicæ, D esse regionem , cui tinitime sint Venetorum ali
Arabicæ , Persicze, quem nobis impetrante magni quot urbes, Albaniæ proximæ. Joannis inde Cas
lico domino Hieronymo Beck a Leopoldstorſ, con triolis agrum succedere, cui sit adnexa regio Com
sulere de multis licuit, recte putabat in genere neniadarum . Hinc sitam . ulterius Arianilæ , Com
lum scribi, tum enuntiari, Mohainmet.
Beni filii, ditionem asperam et móvillosam . Ejus
111. Finis regni Bozinensis : observanda diversitalis regi:um vocabulo nunc etiam nolo, Cionnina dice
annorum ratio : Stephani regis excoriati calamilas : bant, numero multitudinis : quæ supra Valonam
Matthias Ungariæ rex Buzinam recipit : et iluche- vel Auloniam in sublimi posila conspicilur. Arx
melem fumu sola ſugal. Covadza .
Caramaniæ Giolchisar, cujus paulo post mentio fit,
Bellum hoc , quod Bozinensi tam regro , quam in Anatoliæ tabula chronographica scribitur Culchi
ducatui finem allulit, Bonfinius refert ad annum sar .Egripos insula Turcis dicitur, quam vulgo jam
Christianum 1463. Turci vero tradunt, hoc annis Negropontum appellant, sicut el primariam'insula
xi post caplam Constantinopolim fuisse gestum . civitatem : quil ponte, cui castellum adjunctum
De quo sequitur ad annum Christianum 1464 est , cum Achaiæ continenti cohæret. Urbi ' romen
referendum esse. Solet etiam usuvenire plerum- apud priscos eral Chalcis , insulæ vero, Eulaa .
827 JOANNIS LEUNCLAVII 23
quam Euripi flusus nobilitavit , ut Euripum prin- A ret. Et quia deesse non soleret oflicio , in observa
ceps ille pliilosophorum Aristoteles. Nam si vera tione juris et æqui, si quidem ita libitum ei fuissel,
sunt, quæ de ipso, causas motus Euripi pervesti- misisse post triduum quemdam e suis, qui Musta
gante, reſeruntur : 452 cum tandem Aristoteles phæ nervo injecto fauces jussu patris eliserit. Hæc
Euripum capere non possel, cepit Euripus Aristote. Spanduginus. Quæ sane si vera sunt, ut pluribus ex
lein . Erat Eubea, cum a Muchemele bello peleretur , causis esse videntur, memorabile nobis exemplom
Venetorum in potestate . Defendebant eam contra paterni rigoris erga Glium , cæteroqui præstantem
Turcos acriter nomine reipublicæ Ludovicus Cal- virum , in ea gente præbent : cujus sultani suos in
bus, et Paulus Erizzus, vel Ericcils, prælor Chal. vilissima mancipia , ne maxima quidem dignitaie
cilis, quem potestatum Veneti nominant . Sed clas- viris secundum ipsos principes repugnantibus,
se: Venela suis succurrere non ausa , tandem oppi- quidvis sibi licere pulant.
do per vim potili fuere Turci . Filia Pauli prætoris , 144. Carachisar, Chas Mural .
urbe capta , propter insignem formæ venustatem Clauserus in Chalcocondylis conversione sua
ad sultanum Muchemelem deducta , memorabili nomen urbis, quam Muchemeles in Cbasanis regio
exemplo pudicitiæ mori maluit, quam ejus se libi. niem pergens occuparil, non repertum (ut arbitror)
dini prostituere . B
in silo codice, omisit. Ascriptum tamen est margi
A 13. Usun Chasan , Jusufze beg, Mustapham filium ni de libro Gundeliano Coryci nomen , ac recte
Muchemeles strangulari jussit . quidem . Nam Corycum cepit, quam Turci suam ad
De hujus Chasanis origine Reineccius exquisite
< disserit . Usun a Turcis ob staturam corporis exi
linguam nonnihilaccommodarunt, et Charachisar
dixerunt. Monuimus enim suprat , cap. 15, Turcis
mam dicebalur . Nam Usun eis significat longum csse in more, sic antiqua mulare noniina civitatum ,
castrorum , stagnorum , ſuminum , regionum : 40
sive procerum , qui Persica lingua Diras dicerelur .
Laonicus quoque Chasanem Longum appellat . Joa priscorum aflivitatem retinentia , nihilominus in sua
chimus Cureus , Silesiorum historicus, nominat lingua quiddam significent. Ita de Coryco factum
Hiussancanum , vel corrupta voce, vel in Hassan Chan Carachisar, quod Turcice sonat arcem nigrami.
mutanda , quod esset Hispanico more, Don Hasan Apud Ortelium in Synonymia geographica Curcu
vel Chasan . Sed ipsos Persicos reges co nomine Nigri, et Corcos ex itinerario Benjaminis, admillo.
usos non memini vel legere, vel audire : quod tamen Mercaloris vero Chutam , cuin Chuteo Josephi Bar
proceribus eidem regi subditis tribui scio, et antea bari, nibil ad Corycum pertinere puto. Murates
nolasse recordor . Jusuſze vel Jusufge nomen iti - c ille, Romaniæ vel Europæ beylerbegus, cujus nomen
dew factum est a stalura , forma deminuta . Signifi hic subjicitur, cognominatus fuit Chas, hoc est,
cal enim Josephulum . Jovius simpliciter Josephun elegans aut venuslus.
nominat. De Tocata snperius quædam habes capi- 145. Usumchasanis filius Zeineli cæsus in prælio
le 75. Cum dicitur a patre Mustaphas fuisse pre contra Muchemelem.
ſectus iis locis, jutelligitur Amasia : de qua dictum Qui hoc prælio fuit interſectus Chasanis Longi
initio declarationis, capile notarum 6. Mustaphas filius, nullum hic in Annalibus nomen habet. Se
hic ante patrem exstinclus fuit, aliis venationi cau cretarius autem Sigismundi Malatestæ , reguli Ari
sam niorlis ascribentibus, aliis nimiä Veneri . No minensis, qui tunc vixit, et plerisque rebus id tem
bis ea lubet interpretando adjicere , quæ digna me poris in Græcia et Anatolia gestis cum hero suo,
moralu de ipsius interitu prodidit Spanduginus. Ait magnæ virtutis, et nominis clari duce, interfuit ;
eniin , Achmelem bassam , cognomento Bidicem , Zenialem vocat, qui Jovio Zeynal dicitur. Is vero
de quo stalim plura dicturi sumus, habuisse temi- Turcis est Zeineli , vocabulo significante hominem ,
nam forma præstantem , cujus aniore captus fuerit cni dentes ant inaxillæ prægrandes sunt. Illum
Mustaphas hic, Muchemeris filius : cum aliquando Latini Dentatum vocarunt, hunc Græci Gnathonem,
in aulam , officii causa, manum patris exosculaturus, D opinor: qui an Latine Maxillalus dici possit, alii
venisset. Inde factum , ut illa quodam tempore bal viderint.
neum (pro more Turcico ingressa , Mustaphas eo- 453 146. Moldaviæ Vaivoda Turcos ingenti clade
dem se conferrel , et nudam (ut erat) nulla pudoris afficit.
babita ratione, violaret . Indignum hoc facinus cum Moldavie Vaivodam cum dicimus, semper illum
Achieles ad sultanum Muchemetem deferret, di- intelligimus, quem a Turcis principern Carabogda
laceratisque vestibus ac tulipanto , de tam niæ nominari, monuimus supra, cap. 71. Qui vero
gravi quererelur injuria , vindictam sceleris expo- cædem hanc Turcorum insignem edidit, appellatur
cens : respondisse Muchemelem , cur iis querelis a Bonfinio et Cureu Steplianus, magnus sane vir,
uteretur ? an nesciret, sultani se mancipium esse ? el bello felix : qui non Turcos modo cecidit, verum
Si maxime filius, inquil, meus Mustaphas in uxoris etiam illustri de Tataris politus est victoria. Quæ
luæ coinplexus venit, an non meo cum mancipio Turcis Iscodara sit ,> explicatum ante, numero 121 .
rem babuit ? Nihilo tamen minus patrem de laii 117. Geduc, Achmelis bassæ cognomen , varie core
patrato facinore filium secreto quam acerrime incre- ruplum . Achmelis forruna, non minus, varia .
passe, jus eque, suo conspectu illico discede- Magni nominis vir ſuit Achmetes fic bassa , lam
829 PANDECTE HIST. TURCIC . 830
apud sultarımı Muchemetem Secundum patrem, a qux profecto limpidissimæ sunt, sed a subitis fue .
.

quain apud Bajasitem filium : de cujus origine disque tempestatibus , quæ prius placidum ac se
Geufræus errat, cum tradit, eum fuisse filium Sle- renum , paulo momento nigris tenebris involvunt. E
phani, non regis, seil despolæ Bozinensis. Nam diverso mediterraneum mare , non tantis obno
Bozinæ ducis filius fuit alius ab hoc Achemeles xium mutta tionibus, sed longe serenius, illis Acole
bassa, cui cognomen erat non Geduc, sed Cher- nizi dicitur , bis Aspra thalassa , id est Album
s 'ogles, ut eum nostri vocant, de quo infra , suo mare. Itali dissentiunt ab utrisque, ac a nobis
loco dicetur . Hic autem Achmeles Albanensis etiam Germanis , qui hos sequentes et ipsi Nigrum
erat origine, vel Epirota. Sigismundi Malateslæ se- mare noininamus. Etenim appellare solent nare
crelarins scripsit , eum fuisse virlule militari pa- majus, quod idem est cum mari magno . Id ei nomen
rem antiquis ducibus : adeo quidem , ut sola no- dat Vincentius Belvacensis , uti supra notalum ca
minis sui fama, quocunque sa conferret , omnibus pile 128. Coſe Turcis scribitur, quae Capha nostris
formidinem ac trepidationem injiceret. Adilii, co- est , in Taurica Chersoneso trans mare Nigrum
gnoniinalum vulgo Gendich propterea , quod dens sila , Genuensium quondam colonia . Nolum est,
unus deessel. Quam vero a lenui fortuna maximam B olim dictam fuisse Theodosiam . De Kerimis, Cri
ad dignitatem subito pervenerit, Spandiginus bis miis, Kerajis (sie diversis iisdem nominibus appel
propemodum verbis exposuit : Erat, inquit, sultano lantur) Destensibusque Talaris, diclum superius,
Muchemeli satelles (solacos Turci vocant) qui Bidic numero notaruni 43.
Acmat ex eo nominabalur , quod in , oris antica 149. Muchemeles obsessu Semendriæ succurril .
dentium serie dentem unum amisisset. Hic cum Obscuriuscule quædam hic dicuntur, quæ sic in
aliquando cum principe suo colloqueretur , ut fieri telligenda. Muchemeles ad Moravam Nuvium pro
Jionnunquam solet, asserebat inter alia : non posse lectus est, hoc est, in Serviam sive Rasciam , ad
principem revera se magnum prædicare, si non ex melropolim ejus regionis Semendriam , vel Sende
parvo magnum et vicissim ex magno parvum facere roviam , obsidione liberandam . Quippe Marthias
posset. Hæc ejus verba lantum in animo Muchemelis Ungariæ rex, uiti Bontinius refert, hienie anni 1476 ,
habuerunt efficaciæ , ut Aclimeles hactenus salelles ad Semendriam , undique militibus ciuctam , exstrui
ab ipso supremum ad primarii bassæ gradum prove- castella tria curaverat : ut arctissimie clausam in
heretur. Quid ei post hæc evenerit, cum ipsius poleslalem redigerel . 454 lis vero castellis politis
uxori a Mustapha, Muchemelis filio, stuprum in- Muchemeles, obsidionem solvit . Obiter bic lector
ferretur, paulo ante narralum , capile 143. Mortis C observel , a Turcis etiam Moravæ nomen relineri,
genus, consentaneuni fortunæ subilik, niniuinque non Schimnizam cum Morava confundi, de quo su
blandienti, suo loco deinceps commemorabitur, perius actum , capile 124. Cum deinde muro novan
numero notarum 156. Nunc diversitas indicanda arcem cinxisse dicitur , intelligendum illud Geni
cognominis , et verum cognomen ostendendum . saraium , in urbis orientali angulo couditum , de quo
Diximus eum a Spandugino vocari Bidic, el alibi paulo ante, numero 139. Præterea nomen Solei
Vidicli, a secretario Malalesiæ Ghendich : quam manis Romaniæ beylerbegi, quod statimo subjicitur.
scripturam Geufræus relinet. Nominis nolionem Bontinius ignoravil, Başseum modo vocans.
priores duo pene rectam atlingunt, cum ita fuisse 150. Insignis Turcorum clades in Ungaria.
vocalem ab amisso dente referunt ; Geufräus in Bonfinius unum liac expeditione Turcorum dile
espositione vocis fallitur, cum sic ait ipsum a ma- cem nominarit Halibechum , qui annalibus esl Ali
guo dente nominalum . „Scriplura hoc modo mu- bey Michalogli : de reliquis duobus , Isa bego Chu
landa, ut apud Spanduginum pro Bidic et Vidiel seinogli, et Bali bego Malcozogli , nihil compertum
legatur Gidic : apud reliquos duos pro Ghen- habuit. Turcorum exercitum sexaginta millia #sli .
dich Gedic : quod idem est cum Geduc . Peri- mat. Ungarorum duces luere Stephanus Batorius,
tiores Arabicæ linguir Guluc enuntiant per V D Vaivoda Transilvaniensis, et Paulus Kinisius, co
Gallicum , quod paruin abest a Gidic sive Gitic. Si- mes Temesvarensis . Numerum cæsorum Bonfinius
gnitical aulem , vocabulum hoc Iruncum alicujus idem in litteras relulil , Turcorum triginta millia
rei fractæ, de quo animadvertitur, hoc ei datums duntaxal. Asnum quoque posuil 1480. Unde corri
fuisse cognomen a trunco dentis, qui adhuc in ore gendi caplæ superiori anno Scodræ numeri apud
scilicet reliquus hærerel. secretarium Malatestæ, progue 1477, reponendi
148. Mare Nigrum , et Mare majus Coſe. 1479 .
Pontus olim dictum Euxinus vel hospitalis , per 151. Rhodus a Turcis primum obsidetur. Amadeus
contrarium sensum , velul Axenos et inhospitalis, cognomento Viridis , comes Sabaudiæ.
nunc a Tarcis Caradenizi vocalur, a Græcis Maura Sepenumero quidem tentala ſuerat bactenus, et
thalassa, idem utroque nomine significante , videli- olisessa Rhodus a Saracenis , etiam ab illo tempore
cel mare Nigrum , Usus est hac appellatione Da. quo ab equitibus llierosolymitanis Sancti Joannis
mascenus Sludices in thesauro concionum suarum , Baplistie ( Frerios vocari scribit Nicolas, Gallica
scripto lingua Græca vulgari . Noinen hoc ei da- nimirum ioce significante fralres ) possidebalur :
lulu perhibent, non quod aquas habeat nigras, et ante hanc obsidione proxima liberaverat calls
831 JOANNIS LEUNCLAVIT
comes Sabaudus Amadeus, cognomento Viridis, A dico charitatis Christianæ , quæ frustra in eis quæ
inmortali cum laude sui nominis. Ideoque cum
alba cruce , in campo rubro delisa , quæ ipsius or-
dinis equitum Rhodiorum insignia sunt, perpeluun
ea familia symbolum FERT bujus Amadei virtute
promeruit. Nam eæ litteræ plenius explicatæ signi-
ficant, Fortitudo ejus Rhodum Tenuit. Sed Turci
nihil ad hoc usque tempus in eam moliri fuerant
ausi , licel Asiæ quietam prope possessionem inter-
turbari ab equitibus illis Rhodiis ægerrime ſer-
rell . Nunc tandem Rhodum jussu Muchemetis
aggressus est Mesiles vesir bassa , gente Palæologa
nalis . Erat lunc princeps ordinis, quem Græci
Megalon Mastora vocabant, nostri magnum magis-
truin , Petrus Albussonius, natione Gallus , qui
posica cardinalis Ecrlesiæ Romanæ creatus fuisse
traditur. Is tam forliler hac obsidione cum suis se
gessit , ut non solom infecta re , verum eliam dam-
nis acceptis gravissiinis , inde discedere Mesiles
cogeretur. Quippe non revocatis ad calculum de-
trimentis cæteris , cæsa periere Turcorum triginta
millia , ut quidam aiunt, Geufræo longe minorem
ponente numerum .
152. Otrantum a Turcis capium , el a Chrisiianis re
coplun .
Otrantum Turcis et Italis dicilur extremo in an-
gulo Apulize sita civitas, e regione Albaniæ vel
Epiri : cujus ab oppido Veluna sive Valona, quon-
dam Aulonia , sexaginta duntaxat interjecto mari
milliaribus Græcis distal. Imperator Leo melro-
polim facit, et Hydruntem vocat , unde corruptum
nomen Otranti. Leone quidem regnante pars uc
isthæc Italiæ, cum Calabria, Byzantino parebal
imperatori : sic et metropoles Romæ Novæ patriar-
chami, non veleris papam agnoscebant. Inter alia
post caplam Hydruntem a Barbaris edita cruileli-
tatis exempla , refertur et illud , quod urbis archi-
episcopum ad aram serra dissecuerint. Nos e Cor-
cyra solventes , deficientibus idoneis ventis , hic
subsistere coacti fuimus, in non exiguo, propier
immancs piratas Turcicos, discrimine constituti ;
qui ob interſectain cum familia non ita dudum
llamadanis basse Tripolitani conjugen , ut in sup-
plemento Annalium narravimus, ini Venetos rabiose
grassabantur. Nec Hispanus gubernator llydrun- p maris istic esse sinum , quem veteres Astacenuin
tinus minori usus est crga nos barbarie, qui per
nauclerum cuin periculo ablegatum rogantibus , ut
aliquanto propius ad portum accedendi potestatem
faceret : quo portus et urbis vicina tutiores a pira-
larum injuriis įssemus , non solum id pegavit :
verum etiain denuntiari jussit, se nos omni genere
tormentorum bellicorum ex arce, si propius acce-
deremus, exceplurum . Id fiebat propterea , quod
Constantinopoli veniremus, libi superiori æslale,
veluti' paulo ante dictum , gravissime morbus pesti-
lens sævieral . Amplius tamen quinque mensibus,
ante nostrum discessum , ea grassari desierai ; ac
nos quarto jam mense a Constantinopoli aberamus .
Ita nimirum exuere quasdam belluas omneni jion
892
ritur, sed bumanitatis sensum videmus , de hac
vila quam diutissime conservanda solliciios, COM
æternam et cælestem nullam exspectent. Hydrun.
tein a morle Muchemetis , quum Bajasiles patris
in imperio successor, bello contra Zemem fratrem
implicatus, Achmelein Geducem bassam ad se
anno proximo (sicut in Annalibus paulo post se
quitur) revocasset ; Neapolitani reges obsessam
et expugnatain recuperarunt, ab Ungaro rege
Malthia copiis auxiliaribus impetratis : 455 que
pugnis adversus vicinos Turcos adsuetæ præcipuam
hoc bello , superandis Barbaris , operam navasse
prædicantur.
153. Mors sullani Muchemelis 11. Teggiur Zair Clyzo
B
mene , Nymphæum .
Commo :le mors consilia Muchemelis interrupil ,
futura reipublicæ Christiana perniciosa . Nam
Otranto capla , progressurus erat haud dubie : prix
sertim cum Roma Nova politus, etiam de Roma
veteri subjicienda perpetuo nescio quid sonniaret.
In Asiam Transmisisse cum excrcitu dicitur , inva
surus Ægypti sultanum , lum quod legalos suos, ah
Usumchasane Persarum rege cum muneribus rever .
lentes , violassel: tum etiam , quod pedaneom vec
ligal a Turcis, Mechien , per imperii sui fines ,
religionis ergo proficiscentibus, exigeret . Exstin
clum tradit Bonfinjus anno Christiano 1481, quin
lo Nonas Maias. Addunt Annales, in Teggiurum
prato mortuum . lloc loci nomen Turcis Teggiur
C
Zajr effertur. Et exposita superius est causa , nu
mero notaruin 56, quamobrem Turci Græcorum
imperatores noninaverint Teggiures. Secretarius
Malateślæ refert, Muchemelem cum exercitu trans
jecisse Scutarium , indeque profectum ad Chisivi
chen , cujus planities ab una parle ad mare perti
neal , in morbum incidisse . Quibus in verbis pro
Chisiriche putarim equillem aliud nomen reponen .
duin, adeoque Geivisen illam , de qua dictum capite
notarum 74. Quippe fatentur omnes !istorici, Mu
chemelen iler boc Nicomediam versus lenuisse :
à qua non longe cum abesset, morluus fueril,
Notalum vero supra , Geivisen unims itinere diei
non magno dissilam a Nicomedia . Dictum ibidem ,
vocarint. Eum secretarius eliam Malatestanus ipse
digito quasi commonstral. Prætor Græciæ noster
cujusdam regii vel imperatorii palatii meminit, cui
nomen dat Nympliæum . Ab eo non procul dissimum
describit locum , tali Teggiurum vel imperatorum
pralo rebus omnibus simillimum . Alicubi de Nym
phzo : Michael , ait , Paleologus imperator Nym
plæum perveneral , quo loco recreare se solebant
imperatore3, postquam Conslatinopoli ( a Flandris)
in exsilium ejecti fuerant. Alibi vero planitiem vel
pratuin ipsum describit bis verbis : Cum dies ali
quot ( impcrator Joannes scilicet Ducas,Valatzes )
Phlebiis exegisset , Clyzomenen profectus hoc lo
co pomen esi) , ibidem lentoria ligi jussit. Varu islic
833 PANDECTE HIST. TURCIC. 8:74
imperatores e Nymplixo digressi, commorari so- A aiunt, quasi voti rcus, Mekien sc contulil. Ea
lent, majoremque veris partem transigere. Quippe nostris Meclia est , Achmeti onirocritæ Mecca ,
Lotus ille locus mera planities est, quæ graminis Saracenis Medina Alnabi, hoc est, civitas prophe
copiam , compluribus equis suflicientem , producit. lä. Reapse vero ad Alcairensem sultanum confu
Aquis etiam irrigatur , ac iu propinquo multos pa- gii , a quo Geuſraus eum copiis et pecuniis adju
gos et civitates habet , a quibus ad viclum neces- lum seribit : sed negai hoc Malatestæ secretarius,
sariæ res copiose subministrantur. Hactenus prætor, tantummodo referens Zemen sultani Alcairensis
qui Nicæa proſectum ad hanc Clyzomenen scribit Gidej lixorein com filio commendasse. De hoc
imperalorem . Ea vero si non est illud Teggiurum ejus filio quid factum fuerit , paucis Spanduginus
vel imperatorum pralum , in quo mortuus , de An- exposuit. Quippe narrat eum , cum in Rhodum
Balium sententia , ſuit Muchemeles: equidem alium , insulam pervenisset, amplexum religionem Chri
quem 'indicem , sic appellatum locum , nullum in- stianam , et baptizatum . Ibidem , susceptis ex con
veuio . juge quatuor liberis, duobus masculis, lotidemque
femellis, velut in latebris vixisse : donec Rhodo
151. Sultani Zemis, alterius filii Muchemelis , historia .
capta , percunctanti de eo sollicite Soleimani pro
Principio monendus lector, huic apud Turcos B ditus, cum religionem Christianam Jeserturum se
nomen esse sultan Zen.i, vel Gemi, pronuntiatione constanter Degassel, duobus cum filiis occiderelor :
Italica. Geufræus, et alii , non recte Zizimum et Zi julente Soleimane, ut filize Constantinopolim ave
zimen appellant: pejus etiam Bonfinius Czaliabuni, herenilir .
quod ex Zelebi corruplum arbitror , de quo vocabu 155 , Mors Geducis Achmelis bassæ.
lo diclum initio declarationis hujus. Utriusque pu- Qui a conditione humillima subito spremam
gnæ narratio , qua bis Acbmetis Geducis bassæ duc ad dignitatem et opes emerserat, et imperatoriis
tu superatus a fratre fuit , hic in Annalibus exstat. tamen artibus præslans, magnas pro sultanis suis,
Reliquæ post fugam vitæ forluna breviler e nostris Muchemete Bajasileque, res gesseral, insigni sua
exponilor, quando Turci eam , ut parum sibi cogni cum gloria : quam indigna tandem morte vitam
lain , in litteris referre non potuerunt. Igilur altero hanc clauserit, Annales hoc loco paucis commemo
prælio victus, desperatis rebus suis, in Rhoduin rant. Causas tamen nullas adjiciunt, cur ita subito
profugit : sejue magno equivalu Rhodiorum Magistro peremptus fuerit , jussu Bajasilis , ul Geufræus;
qui lunc eral Peirus Albussonius Gallus, tradidit. ipsius manu Bajasitis , ui Malatestie secrelarius
1

Agebat lunc iptalis annuin vicesimum octavum . scripsit. Geufræus ait, testulum fuisse Bajasitem ,
с
Id ubi Bajasites accepisset, amplissimis magnum nimiam servi magnitudinem ac virtutem domino
Magistrum , ejusque consiliarios, muneribus de formidinem incutere . Malateslæ vero secretarius
mulcens, uti diligenter asservarelur, peliit; simul hujusmodi quædam paulo pro lidit eaplicatius,
ad ejus alimenta se quadraginta millia ducatorum quæ commutatis verbis ipsius ltalicis cum Lalinis
singulis annis , quam quidem diu frater supersles hic' inseremus. Erant, inquit, pertinaces animi ge
Sulurus esset , numeraturum promisit : pacem deni nizarorum , quos sane noirnunquam dicere non est
que cum Christianis perpeluam cullurum spopon- verilum, quando Bajasite domino parum propi
dil. Accepit eas conditiones magnus Magister, tio uterentur, arcessituros se sultanum Zemem ,
quas quidem bona fide Bajasites implevit. Zemes qui eis iinperaret . Quin etiam armati aliquando,
vero , tum plenioris securitatis causa , lum uti Baja nagna cum abie ad ipsas sultanini palatii portas
sites lanto magis in meli perpeluo contineretur, accurrerunt. Tum vero Bajasiies lenibus cos verbis
in Galliam ſuit abductus : ubi diu vixit in qua
mitigare, cunctisque postulatis ipsorum sane quam
dam Rhodiorum equilum arce, cui nomen Burgo- indulgentcr annuere. Sopitis autem furentium iris,
novo . Delluclus inde Romam fuit ad Innocentium auctores seditionis e medio sustulit. Et quia să
ejus nominis octavum , pontificem . ibi, quandiu D penumero genizari ad Achmelis Chendicis veziris
vixit Jnnnocentius, ac post mortem illius, sub Jassæ domum ilabant , Bajasites lladrianopoli
Alexandri VI pontificatul, mansit : donec occupalu landem , qua in urbe tunc agebat, ad convivium
rus regnum Neapolitanum Karulus Vill Galliæ l'ex vezires suos omnes invitarii, ibique Achmeten :
Romam venisset. Nam is Zemen al Alexandio bassam manu propria confecit. Hæc ille, quibus
impelravit, usurus eo , quemadmodum quidern Araleum hoc epiphonema rectissime quis adjece
aiebal, ad recuperandum imperium Constantino rit : ejusmodi scilicet amoris ac benevolentiæ ly
politanum . Pontiſex autem Zemi venenum propi sannorum esse præmia.
masse lenlum traditur, quo certum ad terminim
paulatim conſeclus exspiraret. Itaqile post aliquot $ 57 . Familia Caramaniæ principum exstincía. Pira
melus, pro Ibrahime. Caramaniu in formam be
dies Terracinam perducius, ibidein rebus buma- glerbegulus redacia .
nis excessit .
Ullimus est Casanes, cujus hic nomen prodide
456 155. Hiekie, Medina Alnabi, filii neporumque runt Aunales, qui de Caramanorum familia princi
Zemis historia .
pum in historiis reperitur. Nam Grufræin errare
Viclus priori prælio Zemes, dicis causa, qnod videmus, qui tradit exstinctam beruin familiam sub
815 JOANNIS LEUNCLAVIT
Muchemelis imperio, duodecim vel treducim ante A cum magnis terrestribus copiis instruxit : lit bellos
hoc tempus annis ; el aliud ultimo dat nomen , Carabogdaniæ Vaivodain invaderel, ejusque vires
Abrahamum vocans . Ait enim , Muchemelem libe-
ralum. Usumchasane (Assambegum ipse nominat)
adversario , post obitum Pirameli Caramani rever-
suin in Caramaniam , Abrahamo filio ejus impo-
suisse necessitatem implorandi auxilia Christiano-
rum , maxime Pii secundi pontificis : qui proſec-
lione in Caramaniam constitula , Anconam , ubi
classem adornari curaverat , profectus; ibidem
mortuus sit, dum adventuin Venetorum sociorum
exspectaret. Hinc evenisse, ut classe divisa, el
occupatis Ungarico bello Germanis , Caramanus
miniine ad resislendum Turcis sufficiens, inter-
ſeclus fueril : atque ita familiam Caramanicam
dęfecisse, cujus ditio cesserit Osmanidis. Non B Nesloralbam , ad Istri ostia sitas, a Turcis tunc ob
temporibus hæc duntaxat, sed rebus eliam conlusa
sunt. Ail occisum Abrahamum , Piramieli Glium ,
in ea familia postremum . post Usimchasanicum
bellum , quod pertinet ad annum Cbistianum 1474.
Voluisse vero Pium II pontificem huic opem ferre
paulo ante, quain ipse vilam cum morte commu-
larel, et alter a Turcis opprimeretur. Alqui
decem plus minus ante hoc tempus annis, Pium
papam mortuum fuisse constal. Prælerea tradunt
Amales, a Muchemele ll ereplam Caramano Giol-
chisarem , anno Chistiann 1469. Nec tamen ipsum quædam in nomine diversitas : sicut idem a Lao
principem , qui lunc Ibrahimes eral, interſectum
fuisse. Quem eliam dicit. Abrahamum , Pirameti
filium , bella cum Muchemele gessisse ; Bonfinius с
Piramelum appellat, Turci nominant Ibrahimem ,
qui scilicet idem est cum Abrahamo . De quo equi-
dem colligo , quodnam sit illud Pirameli nomen .
Arbitror enim litteraruin metathesi Pirametum
eumdem esse cum Praimeto vel Praime , sive Tur-
cico Ibraime. Sic et supra notavimus , ex eadem
voce Praime factum apud Chalcocondylem Pria-
man , Iranspositis ilidem litleris . Ibraimis vero
filius Casanes , cum iu Bajazitis Porla educaretur ,
anno lagdem Christiano vel 1483, vel sequenti
mortuus, Caramanidarum familiæ finem imposuii;
ex quo tempore Caramania beglerbegatus Osmani
darum esse cæpit.
457 158. Ímaretum Bajazilis, ad flumen ladria-
nopoli condilum .
Sunt Hadrianopoli trium confluenles amnium , lie
bri sive Marizz , Tunsæ sive Tenari, et Hardæ , de
quibus ante dictum capite 30. Postquam bij fluvii
coiere, Marizæ nomen superat, in cujus ripa scili
cet imarelum suum Bajasiles exstruere ccepisse di
citur.
Kili, Cilium, Celium, Chelia, Achillea, Nestoralba ,
Bessarabia , Kermen, Ahermun, Moncastrum , Sle
phanus Vaivoda Carabogdaniæ .
Quæ hic de arce Kili capta leguntur, hujusmodi
ſerc verbis a secretario Malatestæ sunt exposita ,
quæ verlendo ascribere libuit. Bajasites , ait,
in ouo triennum exezit, post superatom vide-
licet , expulsumque fratrem Zemem : ac deinde Ta-
laris in societatem ascitis, classem 350 naviuni,
836
everleret. Regionem bujus ingressus, omnia fan
mis et ferro vastavil , civitatemque Cliilium cepit,
etiam arcem dedente Mamalacco Castellano, patria
proditore. Profecii sunt deinde Turei Tatarique
maximo cuni cxcrcitu ad oppidum Moncastrum .
Cumque sibi eam quoque civitatem dedi postu
lassent, ac interveniente pacto relinquendi cum
vila facultates incolis salvas, yoli compotes fa
cli fuissent :: nihil eorum quæ promiserant, præ- 1
sliterunt. Bajasiles etiam familias plus minusve
quingentas eorum civium Conslantinopolim abduci
jussil. Bonfinius eodem tempore gestas ibidem res
commeinorans, Achilleam ait, nunc Cheliam , et
sessas fuisse ; Stephanum vero Mysiæ inferioris
(Moldaviam dicere vult) principem ab Ungaro rege
Matthia petiisse opem ex læderis soeielaiisque
Irge , sed ante missa subsidia , civitates illas in
bustiuin poleslalem venisse. Conferamus hæc inter
se, Turcicisque cum annalibus. Primus ait , a Baja
site capla ſuisse cum areibus oppida , Chilium et
Moncastrum : alter, Cbeliam et Nestoralbam : an
nales denique, Kilim el Chermen . Consentiunt igi
lur omnes de caplo priori oppido, nisi quod est
:
Cilium . Jo
nico Celium quoque dicitur, a Cureo
vius , per errorem pulo , Lithostomum appel
lat, in ripa Danubii, vel ad ostium Danubii po
lius . In alterius autem civitatis vocabulo dissen
tire videntur, primo nominante Moncastrum , allero
Nestoralbam , lertiis denique Chermen . Secretarii
Noncastrum , el Chermen Turcorum , idem esse
puto : divers :im ab ulraque Nesloralbam . Quippe
kermen scu Chermen situm est in Moldaviie Tala
riæque finibus , versus Pontam Euxinum , ubi sci
licet in hunc se Danubius ell'undit. El Sangiacalus
est hodieque Cherinen vel Aberman , beglerbego
Romaniæ sive Græciæ subjectus. Bonfinii vero Nes
loralba, non Moncastrum , aut Chermen , sed urbs
est bodie Bialogrod dicla, quod arcem albam signi
ficat, ad profluentis in Euxinum , non Isıri , sicut
Bonfinius scripsit, sed Nesteris amnis ostium si
D
la . Quapropter non Nesloralba , sed Nesteralba scribi
debuit. Ei Nester priscis vocatus fuit Tyras fluvius.
Historici Græci recentiores ab annis quingentis Da
nastrin appellarunt, uti Neperem vicinum , Danz
prin : qui mihi quidem non est Borysthenes anile,
quam Berisnam a Rossiæ vel Russiæ finibus ve
nientem recipiat , ad quam Borysthenis ctiam velus
nomen propius accedii. Curcus scripsit, hoc ipso
anno Christiano 1485 , Stephanum Valachum , de
quo disceptabant inter se reges , Ungarus Matthias,
et Casimirus Polonus, utrius esset cliens, tandem
in verba Casimiri regis in castris jurasse : nihiloque
minus desertum a Polonis, amisisse Bessarabiami.
llac nimiruin est illa regio estreina in ora Vala
chiæ , Nigrum ad mare sita , quæ Kilim ci Chermen,
837 PANDECTE IIST. TURCIC . 838

sive Moncastrum oppida continet, a sic Bessis Thra . A tioni vero secundæ præfectos fuisse memorant Muche,
cibus appellata . Novi aliquando in aula Maximiliani mielem Cheseroglim , et Achnetem ducis filium ,
11 Augusti, Spiræ comitia celebrantis, Nicolaum , Romaniæ beglerbegum . Nescivit ergo Geufræus,
patre Bessarabiæ principe nalum , uti quidem cæsum priori prælio Ferhalem , Bajasitis generum :
credebatur : documentis quibusdam , ac testimoniis, nescivit allero prælio duos ſuisse duces, Chesero
præsertim Venetcrum plumbeis bullis, hanc ejus glim et Herzecoglim . Itaque non pugnas modo duas
originem approbantibus. in unam confundit, verum etiam e tribus, Ferhale
159. Bellum inter sultanos , Cairensem el Osmanidam , Bajasitis genero , Cheserogli, ac Herzecogli, qui et
Usun Usbeg, Tersis. ipse Bajasilis gener ſuit , unum quasi conflat Cher .
Hujus belli causæ referendæ veniunt ad supe- seolum suum . Ejus vero nomen hoc haud dubie
riorum temporum offensas. Diximus enim , Muche corruptum est ex Cheserogli, qui Cheseris est filius,
melem Secundum , Bajasitis patrem , paulo ante de quo Chesere bego, Elpia familia nalo, tractatum
morlem in Asiam Transmisisse, bellum ul faceret superius capile 117. Non tamen hic Cheserogli
Alcairensi sultano, qui hostes ejus juverat, præser- Bajasitis gener, aut caplus secundo prælio fuit,
tim Caramanum : el alioqui se gerebat erga Turcos sed Herzecogli sive ducis filius, Achmeles bassa :
insolenler, uli dictum capite 153. Prosequitur ergo B quem antea quoque Geuſræus confudit cum Achmete
bellum a palre inchoatum Bajasites, novis insuper Geduce, sicut exposilum supra , numero nolarum
irritalus injuriis, quod Zemis partibus sultanus 147. Nomen habuit Herzecogli Turcogermanum .
Alcairensis favisset. Is a Jovio, Geufræo, cæteris, Nam supra nolatum capite 95, plures populos du
Caitheus non recle nominatur ; melius a Petro cem nominare vocabulo a Germanis acceplo, Her
martyre Mediolanensi Cailbeus, quasi Cailbegus, tzog . Indidem lector intelligit, Bozinam duplicem
sultani Mahumelis pater, dicitur. Vide caput 237. duos habuisse principes : quorum unus regium,
Ab eodem Zemis uxorem et filium tradi sibi Baja- aller ducis tituluo habuerit. Ex ultimo Bozinensi
siles postulabat. Quis autem fuerit inter cæteros duce natus ſuit hic ducis Glius, vel Herzecogli , eu
hoc bello socius' sultani Alcairensis Usun Usbeg, non jus nomen hoc varie scriptum legitur apud historia
exprimitur. 458 Nomen Usun longum significat : rum auciores, Spandugious habel vocabulim Cher
Us , callidum et astutum . Amicus meus Nicolaus zecogli , quod idem est cum voce recte scripta Her
Haunollus ail Usbeg Han vocari regem quemdam zecogli . Sed erral idem , cum Analoliæ beglerbegum
Tatarum , longius etiam dissitum quam sit Chitai- facit, qui Turcis auctoribus Romaniæ beglerbeglis
nus. Adanorum civitas in Cilicia satis est nola , de fuerit. Apud Malalestæ secretarium Herceogle re
Græcorum etiam , Zonara, Cedrinique historiis . C peritur, apud Joviuin Cherseogle. Sed hæc omnia
Tersis est illa divi Pauli patria Tarsus, quam Stephia- depravala sunt ex illo Turcogermano, quod dixi
nus, urbium Nomenclatoris auctor, Græcis etiam mus .
vull appellalum fuisse Tersum el Tersiam . Bellonio 161. Finis ducatus Bozinensis, vel Herzegovinæ
, vel
nunc Hama putatur, et Həmsa dici , per errorem : Herzega , vel Orzegæ , vel S. Sabæ , vel Montis Nigri.
cum ea sit Emissa Phænicum . 'Tain Adana , guam Achmetis Herzecuglis bassæ historia.
Tarsum fluvius alluit , qui priscis Cydnus erat, jam Recensuimus supra , capite nolarum 141 , regni
Carasu dicitur, ab aquże profundæ nigro admodun Bozinensis interilum, nunc qui dučalus Bozinensis
colore. exilus fuerit, itidem commemoremus ; ita promisso
160. Non semel, sed bis pugnatum inter sultaninos ut nostro , el bujus ducis filii, vel Herzecogliş historia
Osmanicos. Diversa nomma, Cheserogli, Cherseo poscente. Nam Annales aiunt, Achmetein bassam
gli, Herceogli, Herzecogli, Cher zecogli.
Herzecoglim, prælio contra sullaninos secundo,
Cæperunt hactenus a Muralis usque secundi tem cum equo prolapsum , in sultaninorum manus ve
poribus a Turcis memorie prodila nonnihil ha nisse, deductumque fuisse ad Vibegum , et custo
bere pluribus in explicandis rebus gestis plenius, diæ tradilum. Secretarius aulem Malatestanus
quam nostris in historiis reperiri videamus. Indi- D eadem narrans : Bajasiles, inquit, nuntio cladis
cio est plerorumque nostrorum error de prælio, suorum acceplo , indignatione nimium quanta
quod unum tradunt inter sultaninos et Osmanicos succensus, denuo præpotentem instruxit exercilusu
lunge gravissimum fuisse commissum , lanta cum eique supremo cum imperio præfecit Herceoglim ,
Turcorum strage, quantam ab alia nalione orbis uni Stephani quondain S. Savæ ducis filium : qui ad
quam perpessi fuerint. In his esl Geufræus, qui cum versa quadam fortuna superalus , et universis
nomina ducum, lum genuinam pugnam confundens, cum copiis cæsus fuit, eliam tribus ei dextræ ma
exercilu Turcico in fugam converso , Cherseolum nus digitis amputatis. Videamus ergo, quie.
generum Bajasilis captum, Alcairum ad sultanum fuerit hujuş lam origo, quam familia ; quæ ad Tur
Cailheum fuisse deductum ait. Annales autem Tur- cos deliciendi occasio ; qui denique lotius gentis, o
cici duces expeditionis primæ faciunt Ferhateni qua natus eral , interilus . Diversa vero referuntur
begum, Bajasilis generum : Cara ; osamque, begler- a duobus auctoribus, Spandugino et Jovio : qnos
begum Caramaniæ : quibus e duobus aller fuerit quirlem ambos, et prima) Græcum illum , auilia -
cæsus , niinirum Ferliales lis gener. Espedi- mus . Narrat is, ante hæc tempora sulanum Mil
899 JOANNIS LEUNCLAVII 84 )

chemelein II decrevisse cum animo suo , sub jugum A llius fuit . Id oppidulum est insulæ cognominis,
willereducatum Buzinensem , cujus princeps Stepha- in Hadriatico sinu propter Dalmatinum lillus se
pus S. Sabæ dux, ci Herzechus (animadvertit lector cundæ post Veghiam , quam Ortelius non recte
Gerinanicam vocem Heitzog) vulgo fuerit appella- Vechiam scripsit, el pejus interpretalus est le
lus . Ipsam regionem Ragusæis esse finitimam , wulam , cum Vegla seu Vigla dicenda sit , et a Bon
inter quos el principem Stephanum sinullatrs linio Corycia veteribus vocala putelur. Hæc de fine
intercesserint, ex causa quadam hujusmodi. Erat ducatus Buzinensis, et ipsorum ducum familiæ ,
duci legitima conjux, e qua tres liberos mares sus- Spanduginus memoriæ pro iidii . Jovius autem re
C -perat : Ladislaum valu maximum , cui nupsit Anna fert ex Jani Lascaris sermonibus hominis apud
459 Cantacuzena : Stephanum , secundogenitum : Græcos illustri familia nali , cui notissimus Achime
et ultimum , Vaticum . Accidit aulem , ut Florentina
les bassa fuerit, Cherscoglim matura jam el virili
quædam mulier, excellentis formæ , sed nimium ælale religionem Chistianam deseruisse : sic la
corporis sui prodiga , sese in hanc ducatus Bozi- men , ut in pectoris sinu veræ fidei non oblivisce
nensis regionem , relicta patria , conferret. Dux relur. Fuisse vero filium Cherseccbii, Nigri mon
Stephanus, qui sæpius accepisset ex aliorum ser- lis. in Slavonia reguli : cui cum data esset in ma
monibus, mulieres Florentinas ob formæ venusta- B crimonium , jamque domum ad celebrandas nup
lem , animique indolem , et morum elegantiam , lias decluceretur, puella nata de stirpe despotica
facile primas inter alias omnes Italiæ feminas Serviana, sceleralum patrem , motum admirabili
ferre : cum primum de hujus adventu intellexis- nurus elegantia, conjectis in eam oculis, amore
sel, ejus videndæ cupidus, nisit qui ad se mulie- correplum fuisse : cumque luxuria pudorem om
rem arcesserent. Conspeciam mox adamare cæpil, nem vinceret, sibi eam accepisse uxorem , contra
adeo quidem , nihili suam uti legitimam conjugem voluntatem coynatorum , qui reprehenderent faci .
faceret , cujus eum ceperat satietas . Uxor vero nius, lilio contumeliosum , iuſame patri , Commo
principis, eam cum ferre diutius non posset inju- . tum dedecore tantæ juvenem injuriæ , præcipitique
riam , Ragusam cum filio nalu maximo ſuga sco nimis impulsum desperatione, Constantinopolim se
crela se conlulit . Marilus missis ad eam certis in contulisse : cunique sultano Bajaziti fædum patris
lernuntiis, uti domum rediret , orabat : neve dis . facimus dolenter exposuissel, ejus se lidei lolum ,
cessu el absentia sua causam præberet, unde sua ct clientele tradidisse. Bajazilem , auditis Stephani
divulgarelur infamia . Vicissim illa respondebal, se querelis, bono ut esset animo, jussisse ; virlulem
redituraın , si Florentinam ab se dimisisset. Dux с ipsius majora fortunis paternis promereri; labi
Stephanus id uli faceret, imperare non poterat lurum loco ereplx sponsæ , quæ cognala sit exsu
animo suo . Nihilominus suis ad Ragusæos homi- lis reguli, filiam maximi sullani, rara formæ ve
nivus ablegalis , uxorem cum filio repetebat . Ilis muistate præditam . Secundum hæc eum , deserta
voluntati principis von obiemperantibus, bellun religione Christiana, Stephanique nomine posito,
infertur. Ragusäi vicissim se defensuri , copiis suis vocatum fuisse Achmelem el Cherseoglin , nup
Stephani filium Ladislaum cum imperio præliciunt, tiasque filiæ Bajazilis impetrasse ; cui fidus per
eumque rebus omnibus adjuvant. Filius prælio cum petuo manseril, adeo quidem vt insidianti dein
patre congressus, victoria politus est, ac patrem ceps imperio paterno Seliai summopere sit ad
fuga sibi consulere coegit : magno palernorum mi- versalus. Hæc Joviana de Cherseogle narratio num
litum numero interfecto . Tum vero fugitivus dux præferenda Spandugineæ veniat , equidem aliis di
Stephanus ad sultanum Muchemelem millit, qui judicandum relinquo. Solum hoc, quod de morte
ejus opem el auxiliares copias adversus filiun sup- Stephani patris Spanduginus tradit, sub adventum
pliciter implorarent. Simul obsidem Muchemeti Muchemelis (ut ail) exstincti, scrupulum queira
tilium secundogenitum offert. Is eral Stephanus, dam nobis injicil. Referunt annales Turcici, Alu
qui deinceps musulmanissavit. Nuchemeles non D clemelem Herzegovinam , sive Bozinensem duca
postulatis duntaxat annuil, verum etiam propriis lum , occupasse anno Christiano 1464, a quo tem
ailspiciis id belluui se gesturum promisit. Adven pore visit ipse quatuordecim adhuc annis , et for
lante vero cum exercilu Muchemele, moritur pa lasse superstes etiam dux Stephanus mansit. Non
ter : Ladislaus , filius primigena, Venetias cum enim legitur in Annalibus, hunc id temporis a
uxore ac liberis se conſert : indequc proſugiens Muchemere cum filiis e medio sublatum , vel om
in Ungariani, rebus ibidem excedit bumanis. Mu- nino ditione sua spoliatuia , quemadmodum de Bo
chemeles occupata regione, quoddam tertio filio zinensi rege dlicio loco proditum videmus expresse,
ducis Stephani Vatico reliquit oppidum , cui no- sed tantum a Muchemele sub jugum fuisse missain
men Valacca , cum castello Dalmatiæ Novo , et Ilerzegovinam , quæ Bozina superior est, el S.
aliis locis, unde victitarel : vicissimjue Valicus Savæ (sicuti Malatestanus actuarius ille Græca
pro domino sive patrono, Muchemeleir, agnosce- pronuntiatione scripsit) vel Saba. ducatus. Hoc
bat. Mortuo vero Muchemete , Bajazilcs hujus Va- modo si diutius supersies dux Stephanus paler ,
tici , Stephani S. Sabæ ducis filii, regionem in po- et Turcis subdilus, 460 eisque tribulum pendens,
leslalem redegit : qui non multo post Arbæ mor- non modo Florentine mull adulterio de pulluil,
 PANDECTE HIST, TURCIC . 842
811
verum etia'n deinceps sub Bajazitis imperio spon- d minime dissimul ..um duximus. Nusquam sane
sam Stephano filio secundogenito per scelus eri- nomen hoc, nec ipsum licet memorabile facinus,
puit : non mirum est, adauclo plenam ad mensu- apud Ungarorum historicum Bonfinium reperitur,
ram flagitiorum cumulo, finem Buzinensi ducalui Rec legationis hujus a Mallhia rege, qui lunc Une
nomien iralum imposuisse. Solent enim vel in garis suis imperabal, ad sultanum Bajazitem mis
primis ejusmodi principum vagæ libidines excidia se fit mentio. Significat autem Sachsogli , lilium
regnis eorum arcessere . jachsi , vel lachsidem . El lachs Turcica lingua si
162-3 . Dulgadir el Aladeule, Daud bassa , Turgut gnificat hominem rebus omnibus elegantem et au
regio. licum , quod a Turcis ei fortasse cognomen tunc ,
Provincia, sive regio Bulga lir , aut Dulcadir, a obila cum laude legatione, fuit inditum . Fieri la
nostris partim Anadoule, et Alalulie, non recie di- men eliam potest, ut potius hoc lachschi! z oiigi
ciliir , partim Aladoule. Turcici vero annales Diile nis sit Ungaricæ .
gaduris nomen regioni tribuuni, cujus princeps ab
165. Areb , Arabia , pro imperio sultani Cairensis ,
eis dicitur Aladeule , vocabulo leliasyllabo. Li
Isingi , Singani , Zingani, sultanus Æthiopum Pa
mites ditionis, Cappadociæ montibus incluse , chymerio.
quos Munzari voce Cedrinus in Paralipomenis no B Cum Annales exercitum a Bajazite missum aiunt
stris complectitur, lanc temporis erant bi : versus versus Arabiam , intelligendi sunt fines aut limites
Syriam sultano Cairensi parentem , Berrbæa , nunc imperii sultanici , quod Syriam Caramaniæ conter
Chalep vel Halep Turcis, nostris tlalepo : versus ninam , quæ tunc in Osmanidarum potestatem ve
imperium Persici vel Sopbini regis, Armenia mi
neral , el Ægypium Arabiamque complectatur. Sic
nor : versus imperium Osmanidæ principis , in iis quæ sequuntur, initio regni Selimis sulla nus
Amasia : versus Caramaniam , Adana et Tarsus. Achmeles, ejus frater, ad fines Arabicos profugisse
Aladeules ipse Turcomanus crat princeps, non Chri narratir, hoc est, ad limites imperii sultanini,
stianus, ut eliam Malatestanus actuarius lesta
Ægyptiaci Syriacique. Rursus in eodem Selime
tum reliquit. Daudis nomen 'Turcis idem est, quod traduntur Arabes, qui et Æthiopes sint, itinera
flebræis David . Nicolaides depravale scribit Daat . fugienti sultano Tommambai præclusisse. Quo Ara
Magnus et celebris apud suos fuit, qui Constan bum Æthiopumque sive Maurorum , hoc est nigro
tinopoli messitam , hodieque sartam teclam , struxit rum sulla :10 Cairensi parentium nomine, lector
et Glio suo sillani Bajazilis filiæ nuplias pro alios non accipiat, quam ipsos Ægyptios qui et Ara
meruit. De Varsaco Caramania dictum capite C bes, et nunc etiam Æthiopes colore vocantur,
a et
notarum 77. Erat illa tunc quidem , post obilum Ca Issingi Turcis, nostris Singani vel Zingani , voca
sanis begi, quem supra capite 159 , diximus e Ca bulo lam Arabibus , quam Ægyptiis communi. Non
ramanidaruin familia fuisse postremum , in formam enim bi Zigeuni dicendi , nec Cianiganii Tatari ,
redacla provinciæ vel beglerbegalus, ut Turci vo quod Reineccius putavit. Idem Pachymerium tc
cant, qui primum Caramaniæ. beglerbegum Cara
gosam hoc ipso bello nominant : sed habebat mere arguit erroris, quod in tertio Bendecarem
Cairensem vocarit Æthiopum soldanum . Audit
quosdam adhuc roinorum gentium proceres, qui enim , hoc ab co factum perperam . lino recie
bus haud dubie necdum Osmanidarum placebat locutus est Pachymerius , cum Ægyptios vocat
imperium , licel ejusdem nationis essent ejusdem Æthiopas, qui revera facie colorata sunt. Cepit
que sectæ. Turgutensem regionem a Turcis nomi enim nomen Æthiopun veteris linguæ Græcæ lat:1
nari Phrygiam majorem , qua versus Ciliciain per significatione, sicut hodie Græci Mauros, unde Mori
tinet, ex Laonico paret : qui primi Bajazitis vitam nostri, nigros in genere dicunt sive sint Arabes,
describens, Turgelumn Phrygiæ ducem nominat, et
vel Ægyptii , vel Afri, vel Æthiopes illi proprie
poslea Turgalurii de gen!e principem . Rursus au sic appellati . 461 Denique doctissimus Eustathius,
lem in Murale Secundo : Caramanus, inquit, vici
D el antiquior huc Stephanus, urbium nomenclatoris
mis esi Turgule. Turgutes autem Phrygiæ impe
auclor, Ægyplum perhibent Æthiopiam vocatam ,
ral , el Cappadociam Armeniamque regio ejus atlin propter habitantes in ea
nigros homines .
git. Quibus in verbis , nisi Turgut a Dulgadir , ab
ipsis etiam Turcis distingueretur , propemodum 166. Generi Bajazitis tres simul facli.
quis ejuraret, nullum esse discrimen inler Turga- Diximus capile notarum 161 de duobus generis
lurii nomen , et Dulgadir. Sed suspendenda scilicet sultani Bajazilis, de Ferhale aa Mamelucis occiso,
sententia, donec correctior se nobis Laonici codex el Herzecogli ab iisdem caplo. Nunc lres alii coin
offerat. Nota quidem est permutatio litterarum R. memorantur , eisdem filiarum nuptias cousecuti.
el l. frequens, uti cum phulkiziu Græci pro phur- Primus horum filius Usumcbasanis appellatur, et
kizin dicunt, id esl in furcam agere . paulo post , Jacupes begus : qui expeditione anni
164. lachoschicius , lachsogli. pruximi contra eosdem Mamulecos periit. Aller,
Quem nos, interpretem Cæsaris Ferdinandi Spi- Usgurlis ex filio nepos. Fortassis aulem Usgurles
glium seculi , lachoschitzium diximus, eum in hic idem est cum Usgure bego, cujus supra nientio
igso Agnalium archetypo lachsoglim uominari. lil, ante prælium Coşovanum secundum , sub an
PATROL , GR . CLIX . 27
 JOANNIS LEUNCLAVII 814
813
num Christianum 1443. Terlius, Daudis fuil bassæ A Wollius , alicubi pro eversione Scopiorum dixit
eversas speculas. Recentioribus geograpluis Scopi
filius , de quo Daude paulo ante dictum, capite 163 .
Cæteruin obiter hoc quoque notandum , necessario seribitur. Manastiri nomine non hic intelligitur
fuisse duos Usumchasani filios Jacupes : quorum locus ille , de quo supra dictum capite 46, situs in
alter Bajazilis gener, a Mamelucis cæsus fuisse confiniis Thraciæ , Thessaliæque, sed monaste
narratur , aller in regno patri successii , ul appa- rium penitioris Macedoniæ , versus Epirum vel
rebil ex iis quæ capile 188 sequentur. Albaniain , quod monestir a Castaldo appellatur.
167. Larende Caramaniæ , sive Larenda , Hujus in Albaniam expeditionis Bajaziticæ meminit
et Bonfinius , qui dicit eum profecinm contra mor
Quæ capta fuit a Mamelucis Larende, Chalcocon lanos Albanenses, quos Spanduginus Cimariolas
dyli Laranda scribitur, cum ait, Muralem secun disit , ab oppido monleque Chimara , de quo dein
dum bello petiisse Caramanum Aliderium , Cariæ ceps latius in vila suliani Soleimanis .
ducem , cujus duæ sunt urbes, Laranda et Toco
neium , pro quo Iconium reponendum docuimus. 170. Baiazites a monacho Turcico pæne fuit occisus.
Leo Sapiens Augustus in Novella de Thronis , La- Quod hic de periculo Bajazitis , propemodum a
randorum (sic enim vocat numero multitudinis) B
dervisio quodam sive monacho Turcico interfecti,
episcopatum non in Caria collocat, sed in Lycao- parralur, fere lolidem verbis a Spandugino quo .
nia, sub metropolitano Iconiensi , quod equidem que memoriæ proditum legitur, quæ interpretari
magis probo. Nunc quoque Laranda nominatur, lubet, ut expositionis consensus appareal. Torla
et ju Natoliæ tabula non procul a Cogna conspicitur, ces , ait, quidam in Bajazitem irruit , simulans elee
in Caramanic sive Cilicize medilerroneis. De Gu . mosynam ab eo se petere. Solent autem hanc Dei
mulzina, cap . 43, de Ypsala 31 , dictum. nomine pelenles, Allahitschi dicere. Cum acinacein
strinxisset , quem sub iliro gestabat, eaterruit
168. Pax inter sultaninos et Osmanidas, Matthiæ equum , cui Bajazites insidebat. Ideoque cedente
regis Ungari mors.
retro Bajazitis equo, nonnihil evitatus fuit iclus
Quo : sullanus Alcairensis in transactione Bajazi
li Tarsum et Adana restituisse dicitur, verius esse
hominis 462 : ac nibilo lamen minus Bajazites
puto, quam quod Malatesta secretarius ait, Baja . vulnus accepit. Tum vero bassa quidam, cui no
men erat Schender, massam ſerream , quain bus
zilem soldano Adana Tarsumque reddidisse . Nain doganum vocant, eo cum impela capiti hominis
hæc oppida Ciliciæ sunt , sive Caramaniæ , quam impegil, ut cranio perfracto, cerebrum emanarel.
m
Caramanidaru exstincla familia Bajaziles , ut
antea dicium , sibi vindicaverat. Postremos etiam c Indignalus hujus facinoris causa Bajaziles , ediclo
sultaninos Adana cepisse, paulo ante legimus. Ila proposito, Torlaces universos proscripsit, et extra
que reddita potius ab his civitas Bajaziti fuit, qui Constantinopolim et imperii sui fines ejecit. Anim
advertit lector eadem narrari, nisi quod Annales
eam cum Tarso, ceu Caramaniæ wenibra, repele
bat. Nomine deinde mortui regis Ungariæ , Malthias aiunt, dervisium hunc, el Calenderem fuisse, Span
intelligitur, Joannis Huniadis filius : successoris duginus, Torlacem , dequibus jam vocabulis bomi
num , superstiliosos quosdam ordines vel instilula
autem , Vladisiaus Polonus, Casimiri Jagellonidæ
Polonorum regis filius, pater ejus Ludovici regis, sectantium apud Turcos, quam fieri brevissime
poterit, explicandum .
qui ad Mohaizium cæsus a sullano Soleimane, ju
venis admoduni periit . 171. Ordines monachorum ser religiosorum quo
rumdam apud Turcos ; Dervislar , Calenderlar,
169. Bajazites Ungarium non audet ingredi, Uscopia, Huggiemallar Torlaclar; Muchemelesbassa Ves
Manastir, Monestir . zirazemer a Dervisluro publice confoditur ; quid
Turcis Divanum .
llæc de vano Bajazitis conalu invadendæ L'ngarice
narrat etiam Bononius, el accidisse refert a morte Nomen Dervisiorum , quos ipsi numero multi
Matthiæ regis, Turcorum terroris,, sub initium regni D Tudinis Dervislar appellant, ex hac ipsa narratione
Vladislai , anno Christiano 1492. De Scopiorum nostrorum annalium perspicitur esse quasi gene
arbe nonnihil alligimus supra , notarum capite rale : quod scilicet Ordines el sectæ religiosorum
104. Videl aulem lector ex hoc ipso Annalium loco, cæteræ comprehendantur, sicut apud nos in gene
recle me monuisse, diversas esse voces oppidorum , re monachi dicuntur, qui tamen inter se diversis
Sophiam et Scopia. Nam prior hic Sophia nominatur, instincti sunt ordicibus. Vocant autem Annales
altera more Turcorum Uscopia . Solent enim vo- hunc initio Dervisium , statimque subjicinol, eum
cabulis a gemina consonante incipientibus præpo- ſuisse seclalorem instituti vel ordinis Calenderun ),
bere vel I vel V Gallicum , ut alibi quoque nola - et auribus, collo , brachiis appensos geslasse fer
vimus. Laonicus Scopia co !local in Macedonia, la . reos annulos. Id in more Calenderum ordini esse
citque regiam prisci regni Bulgarici, quod in ipsam mox apparebit. Qui vero cæleroquin apud Turcos
pertinebat late Macedoniam et Epirum : ideoque Dervislar appellantur, nullos in capite pilos, nul
Cedrinus etiam Scupia (reponendum Scopia) me- las comas habeni, ubique consi. Conspiciunur in
tropoliin Bulgariæ nominal. Disertus interpres ali- eorual frontibus ct lemporibus cauteria , vel
quol historicorum Græciæe recentium , Hieronymus ignilo ferro, vel accensa spongia , vel linea fascia
 845 PANDECTE HIST. TURCIC . 846
quidam , inusta. Aures perforalæ sunt, quibus A notant, cum iis quæ ipsis in itineribus occurrunt.
jaspidum gestant enocidas, et annulos sane non Amictus, stricta quædam , usque ad genua pertinens ,
parvos. Amicus, ovillæ vel caprinæ pelles, his ita tunicula . Zona lata cinguntur , cujus oras auro el
corpus cingunt, ut pellis una partem antiquam , al- serico exornant. Eidem cimbala quædam appendunt ,
lera posticam legal, cietera nudi sunt, tam æstivo , cujusmodi et subter genua gestant alligala. Supra
quum hiberno lempore. Passiin in suburbanis el in Tuniculam vel leonis vel pardalis pellem inji
pagis habitant. Vernis el æstivis mensibus perva- ciunt, ungulis ab antiqua par e colligalam : cætera
gantur quasvis regiones , ac prætextu religiosa budi sunt, nisi quod eliam calceos funiculis con
vitæ perpetrant infinita flagitia. Fures sunt, adul- striclos gestant . Inaures argenleæ sunt, vel æreæ ,
leri , prædones, latrunculi, nec borum scelerum vel alio quovis ex metallo. Capillos in humeros
ulla langit eos conscientia . Quas quidem ob causas usque promillunt, et oleis quibusdam, ul lerebin
cavendum ab eis praesertim in itineribus . Quippe thino , ut juniperino , 463 perungunt : quo magis
nemini parcunt, cujuscujusmodi landem sil patio . scilicet crescant . Manu librum tenent. Amatorias
nis aut religionis , si superiores se fore confidant. quasdam odas, quibus mirifice Turci, Arabica , Per.
Prælerea sunt infames ceu fodi pædicones , eoque sica sua lingna compositis delectantur , cantillant . Si
flagitio se mutuo polluunt, ne quidem a jumentis B venusbus aliquis puer occurral, medium mox am
abstinentes. Nequitias ut suas legant, ac sanclio- plectuntur, cantando saltandoque cymbala pulsant .
res videanlur, maslaco et oppio vescuntur. Hinc Hinc concursus hominum a quibus deinde munu
enim quasi phrenetici redduntur, isque ilum durat sculum aliquod pelunt. Hi quoque prætextu reli
furor, ipsimet vel forſice , vel cultello se vulnerant gionis non femineos duntaxat, sed magis etiam ma
in collo, pectore, brachiis, lateribus, donec vulue- sculos amores consectantur : quibus sane spurca
ribus et cruore deformali conspicianlur , His deinde gens nimium quantum est dedita .
vulneribus lamdiu spongiam accensam imponunt , Torlaces ovillis caprinisque pellibus, perinde ac
donec in cineres redacta tandem exstinguatur , Eum dervisii se vestiunt. His ursinam , pilis extrinsecus
dolorem patienter se tolerare simulaut. lliuc illis versis , unguibus ad pectus colligatam injiciunt ;
9

et honos aa dementato vulgo , et veneratio non levis eaque pallii loco semet involvunt. Acuminatu pileo
exhibetur, quod Deo chari existimentur ; hinc et præalto , plures habente plicas , ex albo filtro ,
largiores eleemosynas impetrant, e quibus victitare uluntur ; cætera nudi prorsus incedunt. Adhibent
solent. Habent in Analolia quemdam ordinis sui et ipsi temporibus cauteria. Litterarum plane ru
priorem sive præsidem , quem non Assam baba, des sunt. Plerumque conspiciuntur ad tabernas,
sicuti Nicolaides scripsit, sed Azem baba nominant : C ſora publica , balinea : quibus scilicet locis multi
voce non proprie patrem patrum significante , sed conveniunt, a quibus aliquid petere possint . Ve
patrem supremum , vel Protopapam , ut Græcos niebant ad nos Constantinopolim er Ægypto , Se
· appellasse, de Cedrino paret ; unde Moschovii suos bastianus ab Haunsperg et Joannes a Salagasto,
eliam Protopoppos fecerunt. Et imitalos esse Tur. viri nobiles. Horum alter Salagastius nobis nar
cos Græcorum ordines ecclesiasticos, ordinumque rabat Alexandriæ , cum istic ipse degerel, bujus
gradus, salis apparet ex iis quæ capile 54 exposui- modi quemdam sanctum virum opinione Mahume
mus . lanorum, cum præ foribus balnei muliebris stans
Calenderes continentiæ præcipuam sibi laudem exeuntem e balineo ferninam quamdam attentius
vindicant, insignem præ se ferentes sanctimoniam. intuitus esset : in eam ſurore quasi quoddam cor
Sacella quædam inhabitant admodum exigua. Tu . replum involasse, ac protinus humi pro tratam ,
nicas gesland sliclas el curlas, absque manicis, nec admodum fortasse repugnantem , in oculis om
instar saccorum , luin e lana, lum pilis equorum nium compressisse. Maritum eo facto se leatum
contexlas. Criues penitus abradunt. Pilei sunt er dusisse , quod sir sanctis, impulsu divino , præ
aibo filtro , similes iis quos Græcorum sacerdotes D aliis cum uxore sua coi visset. Vide cæcitalem gen
el episcopi sigros et latos admoduun gestant : nisi lis, ac præsertim Ægyptiorum . Nam alibi vix ali
quod oris alixi dependent undique longiusculi cri • quid ejusmodi factum , nobis illic degentibus,
Dies equini . Ferrcus salis crassos annulos auribus, comperi. Sunt æque rapaces in itineribus et viis
collo, brachiis gestant. Etiam cuti penis perforate publicis , ac dervisios esse diximus . Plebeculæ præ
forreus vel æreus annulus inseritur , ne coire, vel sertim rusticæ , se chiromantices gnaros esse per
si maximopere eupiant, possiut. Atque hoc ultimum suadent. Hinc ingens ad impostores hominum
in uno tantum Calendere vidisse nos recordor, qui concursiis , qui pro vatibus eos babent, præsertim
Supbiæ propter imarelum , in quos nos ad biduum mulierculæ . Hinc ad eos omnis generis cibi, cum
hxrebamus, unam ex pluribus cellulam incole- aliis rebus necessariis afferuntur. Interduin senem
wal. ex suis aliquem circumducunt quem pene divinis
Huggiemales plerique juvenes, robusli, divites , honoribus adorabundi afficiunt. Cum hoc vel op
Africam ,Ægyplum ,Arabiam , Persian , Turciam om- pidum , vel pagum ingressi præcipuum in aliqnod
new alicno sumplu , sub prætextu religionis perva- hospitium , vel caravansaraium , vel imareluini
gantur : regionum et urbium silus et intervalla divertunt : illumque non tam annis, quam malitia
 47 JOANNIS LEUNCLAVIT 818

verulum , magna, sed simulata humilitate circo 1). A 172. Scaramangium , Giamwlikion Gepenec. Seiſe.
stantes 464 observant. Is nescio quos enthusias. Kilitsch , acinar, copis, Zarsij, Pusdigan.
hos præ se ſeri, ac subinde quædam veluti divini- Quod Spanduginus filtrum divit, annalibus est
los sili revelata, serio maxime vulin proferi : nunc gepenecum . Sic et Ungari veslem militarem ap
instar Hortui jacet , nunc oculos vicissim aperit pellani , quæ tunicis, pænulis, aliisque vestibus su
el ad se redire simulal. Inde conversiis ad ficti. perinjici, pluvio præsertim cælo, solel. Vulgas
Ljos el subornatos discipulos : Corripile me, in . hanc gestal e fluro factam , ideoque materiæ no
quit, lilii charissimi, el cxtra locum hunc depos- men ei Spanduginus dedit, quam equidem quo La
late . Nam revelatum mihi divinitus est , quæ pænæ tino vocabulo debcam exprimere , non video .
his hominibus immineant. Quibus auditis obse- Slavina dici potest , minus gausape, cum Reineccio :
crant impostorem nebulones , Deum velut aver- propter diversitalen tum materiæ , tum formæ .
runcando deprecetur, ne pænas illas exigat . Ille Reperitur apud Cedrinum , at Symeonem magi .
se simulat assentiri , preces ad Deum concipit , ut strum officiorum , et Achmetem onirocriten , Sca
iram suam expiari, seque placari propilius patia . ramangii vox : de cujus significalo consullus a me
lur, oral. liac iræ divinae comminatione misella Theodosius Zygomalas Naupliensis e Peloponneso ,
B
plebecula mirum in modum expavefacta, trepidat. patriarchalis protonotarius, aiebat in usu Græcis
Poslea vero consolationis aliquid cx hujus inter- esse nunc Agarenicam vocem Giamurlikion, qua
cessione vicissim hauriens turmatim ad imposto- vestis ea significetur , quam viri militares gestent
rein nequissimum accurrit . Omnes eam rem pro- supra vestes alias interiores , ad arcendas pluvias,
digii loco ducunt, seque divinitus moneri pulant. nives, gelu, (ælera denique aeris incommoda .
Simul animis devotis , et accepti beneficii causa Persas autem inventores, ei nomen dedisse scara
gratis, lot eleemosynas ad planos hosce deſerunt : mangii , quod ab eis al Græcos deinde cum ipso
ui eis onusli suas ad speluncas revertantur, ho- vestis usu manaverit . Hoc igitur est id , de quo
minesque superstitiosos ac stolide simplices irri- nunc loquimur , gepenecum . De Scaramangio lo
deant, qui tam fæde sibi patiantur imponi. Ve- cum etiam capitis 199 consule, Arabibus Seile.
scuntur et lii maslaco, vel oppio ; et bumi cu- Kilitsch Turcis dicitur is gladius, quem nos acina
bantes, libidinibus abominandis muluo se polluunt . cem reddidimus. Leviter est incorvus, el quia non
llæc de neľandis horum apud Turcos specie lenus puogit, sed cæsim ferit, apud Xenophontem ,
religiosorum institutis, breviter exponenda duxi- Græcosque cæteros, Persica Tractantes , nomen
mus , licet ab aliis quoque prodita , lum ad il- c Copidis inrenii. Et constatumex eodem Xenophonte
lustrandam annalium historiam , tum ui sccum nostro , genus hoc gladior a Persis alias ilidem
lector ipse perpendal quanto nunc illos necesse sit nationes , præsertim Asiaticas , accepisse. Zausii,
esse factos deteriores, cum ante centum plus mi- sicùt antea quoque dixinius obiter in supplemento
nus annos unus ex eis necem sultono suo, lolins Annalium , comparandi veniunt cum nostris nobi
in oculis exercilus , intentare fuerit ausus. Nostro libus aulicis , jisque præsertim , quorum opera
quidem lempore, nimirum anno Christiano 1579, principes ulunlur in expediundis variis negotiis,
consimile quoddam huic facinus accidit, saneque quas commissiones vocare consuevimus. Habent
memorabile. Nam dervisio cuidam concepla cædes hi præfectum , quem Zausiorum bassam appellant.
animo, pari ausu tentala, suceessu feliciore per Ab eo nos excipiebamur , obviam nobis ad pri
petrala ſuit. Mulia sunt a nobis in annalium Sup mum lapidem extra Constantinopolim , insigni cum
plemento commemorata de vechemele bassa , ve- comitatu Zausiorum progresso , et longissimo
zirazeme, Selimis II genero , summæ secundum traclu per urhe: n ad caravansaraium , legatis Cæ
Sullanum apud Turcos auctoritatis viro. Is cum sariis assignaluin , deducebamur. Inter dignitates
pro more domi sua jus dicturus, adeundi se CO palatii Græcorum imperatorum recentiores, inve
piam faceret universis, in synhedrio, vel concessu D nitur etiam Megas sive magnus Tzausius , quod
vel consilio , vel audientia publica (divanum Turci officium vel mutuali sint ab Agarenis Græci , vel
dicunt, quam vocem Belvacensis libro xxx1 , cap . a Græcis Agareni aceeperunt, el ide: ut est haud
145, Dovaniain corruple scripsit, horridiuscule ly- dubie cum Zausiorum bassa . Numerus Zausiorum
phanum Porsius) ingredientem ad se magno nisu fere nunc apud Osmanidas ad septingentos excre
per mediam hominum lurbam , notum sibi dervi vil . Pusdigani denique nomen Agarenicum retinui,
sium quemdam conspicalus, manum exporrigit, sicul et superius in narratione de capla Constanti
eleemosynam scilicet homini daturus. Itaque ab nopoli, quo clava massave ferrea , Turcis usilala
usuce
aliis ei ceditur, ut adire bassam posset : ad quem significatur. Græci recentiores hanc vocem
ubi propius accessisset, sicam e sinu proferi, et peront, ac suam reddidere : cum olim xopúvny
ca vi Mechemetis in pectus adigii , ut illico le hale dicere soliti fuerint ,
vulnus acciperet , quo exspiravil : ipso inos ctiam
dervisio ab aslanlibus in frusta conciso . Vide
quam a decessoribus suis homines scelerali nec
dum degenerarint .
849 PANDECTE NUST , TURCIC . 850 "
173. Clades Ungarorum , ab Jacupe Aga cæsorum , A quam illum signorum militumqne numerum , qui
Frangepani, Agalarii, TurciGræcos in multis imi
lali; sceptra sive baculi Græcorum , Druncarii, ad constituendum regimentum requiritur. ldeo
Drunci, Banda, Bandophori. que Druncus est regimentum militum , cujus caput
est Druncarius, olim Tribunus, nunc Colonelliis
Jacupis Agæ nomen in bistoria Bonſnii deside ant regimenti præfectus . Conveniunt et alia mi.
ratur. Jovio Cadum bassa dicitur. Idem nomen
Jitiæ nostræ cum illis quæ teo tradit: imperator.
habet Wolfgangus Dreslerus . Verum lioc ei non Vaidon appellat signum equilum vel peditum , ut
erat proprium , sed ab accidente inditum , quippe nostri Yanen et Vandlin , aut Vaendlin : Vando
Chadum vel Hadum significat eviratum , cui testes phoron , qui vexillum Vandi gestal, et nostris est
scilicet exsecti . HuicUngarorum cladi causam Vandrich . Addit, Vandum constare militibus 300,
præbuit Joannes Frangepanus, ex illustri et Romæ allt sallim non paucioribus, quam 200, nec plu
quondam clara Frangepanorum familia nalus , ribus, quam 400. Sic et Druncum sive regimentum
quibus in Croatiam Dalmatiamque commigranti- habere voll 110n pauciores mille, non plures tribus
bus dalum hoc erat ab incolis nomen , ut Franc millibus. Cieterorum apud Leonem collatio cum
Pani dicerentur , hoc est, domini Franci . Defecerat nostris , alterius loci fueril , ac fortassis in hoc ge
autem Frangepanus post Matthiæ regis obitum , a B nere nonnihil aliquando moliemur , cum aliquam
rege Vladislao et duce Joanne Corvino , Matthiæ non antiquæ duntaxat militiæ notitiam , verum
regis ilio notho , qui ad Jaitzam Banus earum re etiam præsentis usum assecuti videamur. liidem
gionum erat. Cumque in arce Brevia ceu rebellis de Viglæ Stolique magnis Druncariis alibi . Pluri
obsiderelur , proximi bassæ auxilium imploraverat. mum cerle faciunt bæc ad illustrandos Græcorum
Ingressus est Ungariæ fines Jacupés aga cum oclo recentiores historias. Ad Druncariorum ergo si
vel novem millibus equitum , uti Bonfinius scripsit . militudinem Turcis sunt Agalari, velut Tribuni, )

Agarum vel Agalariorum nomen apud Turcos a
baculo deductum est, qui scilicet magistratus est
symbolum , sicut etiam anle Turcos Græcorum
imperalorum officiales sua quædam gestabant
sceptra, que nihil erant aliud quam baculi . Et
quidem in more Græcis erat, ul quoties novus
fieret imperator, omnes officiales scrptra seu ba-
culos suos deponerent, nec nisi jubente novo im- junctis aliquid dictaros plenius. Id igitur ut hoc
peratore resumerent in manus : quo rilu signifi- C præstem loco, quo Bani Ungarici mentio fit, dico
cabalur, eos in officiis suis ab ipso confirmari.
Meminit ejus moris antiqui, Symeonis magistri
officiorum Historia manuscripla , cujus verba repe-
ries capite 199, meminerunt et alii quidam : isque
nimc etiam retinetur a Turcis , quos imitatores esse
Græcorum , præsertim in rebus ad imperii formam
ritusque publicos spectantibus , jam sæpenumero
diximus. Quanquam alii putant, ab ipsis pleraque
profecta Saracenis : qui post defectionem a Ro-
manis, eorum nihilominus tam civilem , quam
militarem imperii gubernationem fuerint æmulati.
Sic igilur et Agalarii dicti sunt ab aga, quod ba
cu'un significat. Adeoque propius ut ostendam
similitudinem officiorun palatii alque imperii D propter Danubium , a Severo Augusto aliticalu'
Græci, cum officiis poriæ Osmanicæ , dico, Tur-
.
cis Agalarios esse sua lingua , qni Græcis erant
vel Drungarii, vel Drumearii potius . Eos Leo Sa-
piens Augustus in libro suo 465 De apparatibus
bellicis olim dictos fuisse Tradit Chiliarchos , quod
militibus mille præessenl ; el Druncum , Chiliar-
cham . Latini Chiliarchos vocant tribunos , qui
nunc Colonelli sunt. Druncum (sic enim pronun-
Liabat Zygomalas et Druncarium , non Dringum ,
1 quam bello , cura regni omnis incumbat ; hic bellicis
vel Drungarium , quod vulgo feri solet) sic appel-
lalum arbitror a trunco , sive baculo , sive sceptro ;
quemadmodumi. lolieque regimenlum vocamus
lam ipsius Tribuni baculum (vitem dixele puto
Remani), quem ceu magistratus insigne gestat ,
pula Gonzar aga , Capizilir aga , Spahoglan aga,
Silichtar aga : de quibus omnibus convenienti
loco tractabilur .
174. Bani regnorum apud Ungaros, Chrobatæ, Cho
rualæ, Dirensil Ban .
Promisimus supra capite septuagesimo primo,
nos de Banis et Banatibus in regnis Ungariæ ad
Banum apud Ungaros vocari, non gubernatorem ,
vel locumtenente 1 (TOTOrnonthy Græcis, et Eğao
xov , unde nomen exarchorum Italie Ravennalium )
sive vicarium regis in ipsa Ungaria, sed alicujus
ad Ungariæ juris speelantis regni præsidem. Per
linent vero partim antiquitus, partim etiam nunc ,
b :uc ad Ungariam regna : Dalmatia, Croatia , Slavo.
nia (id est, Illyricum ),'Ramia vel Rama (quo nomine
in Ungarorum regum titulis intelligitur Bozina)
Servia, Gallicia sive Valachia, Lodomeria, Coma- .
nia, Bulgaria . Præler hos Banos , mentio fit in bisto
riis Banatuum , Machoviensis , et Zeverinensis, (Suc
rinum jam vulgo vocant in Transalpina Valachia
oppidum) et Erdelii, Turcieis in historiis ; quie
Joannem de Zapolia , comitem Cepisiensem , regni
usiirpatorem , et patriæ pestem , Ertel Ban appel
Jant : licet aa nostris Ervdelii sive Transsylvaniæ Vai
voda lantummodo nominaretur. Ipsimel Ungari
Banum seu Wanum vocare se dicunt eum , qui
vexillo alijs præit. Unde paret, discrimen hoc inter
gubernatorem el Banum esse, quod illi tam pace,
tantum negotiis præsit. Ipsum etiam nomen a Bando
factum perspicitur, quod regiis ipsorum constitu
tionibus dicitur Banderium : estque Banus Græcis
Flamularis, quovaápns, Sauzacbeg seu Flambu
lar, Turcis. Nunc ad annales ul 'redcamus, qucin
851 JOANNIS LEUNCLAVII 852
hic Ungaricum Banum generaliter appellant, Bon- A Agareni et Osmanidæ, ut in rebus ad imperium
finius Croatiæ tantummodo Banum fuisse tradit , spectantibus, et usu suo fidem dalam focci faciani,
regni videlicet Ungariæ regno adjuncti . Croalarum nec ullum promissorum Christianis faclorum ra
rero pomen hodieque notissimum . Gens est perti- Lionem habeant. Bellum igitur in eos molitur, et
nax in retinenda religione sua Christiana . Propterea prætextus causa cupide occasiunculam arripit,
Turcis esse subdita cum ejus amillendæ periculo re- quod Veneti protegendum suscepissent comitem
cusans, ad vicinos migrat, magnamque nunc Austriæ Joannem Cernovichium (Cernovitzios dicendos os
Moraviæque parlem , agris colendis dedita completº tendimus supra , capite 46, et hunc alii Georgium
Cedrinus in Basilio Bulgarociono, Chorvalas appel- vocant), vicinæ Calaro ditionis regulum , cui plera
lans : Finitimi sunt, inquit, Bulgaris Chorvatarum que Bajazites ademerat. Sed alia reapse suberal
populi, quod nomen Chorval, vel Horvat, aspira causa , quæ penc certam ei spem faciebat ejiciendi
tione forti, nunc eis est eliam in usu. Cæleri Græci Venetos e Morea sive Peloponneso, in qua mullas
Cbrobalas sive Chrovalas nominant. Et alicubi scri sane magnas el munitas urbes arcesque posside
plum apud ipsos legere memini, Servios et Clirov : bant. Elenim Galliæ res Ludovicus duodecimus
las eosdem esse respectu nimiruin ejusdem origi- Ludovicum Sphortiam , cognomento Maurum , a
niset linguæ Venedæ , quam in Serviis demonstra- B nigredine vultus, ducatu Mediolanensi spoliaturus,
vimus capite Iricesimo quinto. Rursus ab Annalibus quem sui juris asserebat, fædus contra Sphortian
lis Banus Ungaricus eliai Direozil Ban nomina- cum republica Venela percusserat Ea Galloruja
lur, veluti Drenz Cili Ban, hoc est, Drenzus Ciliæ cum Venetis conjunctione territus Sphortia , lega
Banus. Quippe celeberrimus Ciliæ comitatus ad tum ad Bajazitem millit, qui lum muneribus ei,
Croatia Banatum antiquitus pertinebat, et Boul lum variis rationibus persuaderet, ut bellum Ve
nius expresse tradit bassam (quo nomine Jacupem netis inferret. Quippe futurum ajebat, ut occup: tis
agam intelligit) primum omnium hoc bello Cilia. Italico bello Venelis, ipse nullo negotio Græcis
num agrum populatione deformasse. Bani proprium urbibus et castris , et insulis eos exueret. Hac ille
nomen apud eum legitur. Emericus Drenzenus, vir ctus spe Bajaziles, a pace cum Venetis sancita dis
(ut ipse fatetur) summæ lam industria , quam con cessit. Ac fuit profecto noxium Venetis id Mauri
silii : qui suffeclus in locum Joannis Corvini ducis facinus, sed tandem hæc in ipsum , quod dici solet ,
a Vladislao rege fuerat. Habuit, auctore Bonfinio, cusa faba justo Dei judicio fuit. Nam et ambitionis,
secum Bauus septem militum laplummodo millia : et injuriarom multiplicium erga Joannem Galeacium
reliqui rusticæ plebis inconditæ, nec armis assuela fratris filium , et funestorum patriæ cousiliorum ,
colortibus constabant . Aceidit aliud etiam malum C quibus Gallos adversus Neapolitanos reges, Turcos
quod Drenzenus contra sententiam animi sui coa- adversus Venetos commovil, acerbas denique pe
ctus a Brrnardino Frangepano, pugnavit : qui tamen nas luit. Quod quidem ei subtilis et argiti vir in
e prælio ſuga se subduxit. Hæc 466 scilicet erat genii , legalus Florentinæ reipublicæ, futurum ali
illa tum discordia, tum fuga, quam innuere volunt quando prædixerat. Quippe cum huic ad se misso
Annales, cum aiunt , Ungaros ipsos inter se dis- suos arroganter ostentaret, uti plerumque solebai
sentientes, fugisse, Bernardinus pater erat Joannis el opes , el ingenii vires : inter alia quodam in
illius Frangepani, quen obsessum fuisse Brevia conclavi depicium ei monstrat simulacrum mulieris
diximus . Filius , vir ferlis, hostis antea , vel rebellis amictu pulcherrimo vestila , in quo expressa mi
polius, bac pugna cæsus occubuit. riſico artificio lola conspiciebatur Italia. Propier
hanc mulierem astabat Æthiops cum peniculo, quio
175. Occasio et causa belli Bajazilis adversus Ve .
nelos in Peloponneso : Ludovicus Maurus dux Me- se ipsum innuere volebat, qui et Maurus vulgo vel
diclanensis Turcum in Venelos concital : Inebechli Æthiops audirel, cl emblematum loco soleret ui
a Turcis obsessa . vel peniculo , cum inscriptione Latina , el merilo et
Naupaclus A chaiæ maritima civitas est, opinione D lempore, vel ramusculo tres complesorosas, cuni
quorumdam, Élolie Leoni Augusto, ad sinum inscriptione Germanica mil Zeit, id est, cum tempore.
quondam Corinthiacum vocaluin sila . Nautis vulgo Quæ quidem ipsius emblemata symbolaque passim
jam Lepanto dicitur, Inebechli Turcis, quod a in parietibus ct aulæis Mediolani , Ticini, Taurini ,
Nepanto Marii Nigri non procul recedit : Achaia, apud doctissimum et illustrem ejus urbis archiepi
Livadia :: Ætolia , Despotalus : sinus Corinthiacus, scopum , Hieronyinum Rovereuri, el aliis in locis
Colpo, sive Golfo di Lepanto. Erat hoc tempore, videre memini. Erat bic Æthiops ira pietus, il
nimirum anno Christiano 1498, Naupaclus in po- peniculu mulieris e vesle pulvereni cum sordibus
testale Venetorum a 70, plus minus, annis : qui mis- aliis extergeret. Ea pictura legalo monstrata , quid
so ad Bajazitem Andrea Zantano, legalo suo, pa- ipsi de hac videretur, interrogat, Tumis : Ut nibi
cem in annos 25 cum eo fecerani, cujus tabula quidem videtur, inquil, bic Æthiops pulvérom on
Bajazites scriplura manus suæ , pro more conlire nem in se ipsuin converrit. Quod hominis ácul de
marat. Nihilominus vix appellere Venetias legalis Ludovico Mauro vaticinium deinceps eventu com
poluit, cum datam Venetis fidem Bajazites violat. probalini Cail .
Quippe sibi lege su Nahunctana permilti volunt
853 PANDECTE HIST. TURCIC . 854
176. Inebechlinis frustra Veneti succurrere cum A Tangri Vereris per virtutem Sinanis bassa, bebler .
Gallis el Hispanis confæderatis nituntur.
begi mei , violentamque genizarorum meorum ex
Quæ de infelici conatu removendi Bajazitis ab pugnationem , concessit. Quibus in verbis wla Tur
obsidione Naupacti narrant Annales, paulo diluci- cica, Tangri Vereris, aut Verersi polius, Deum pro
dius bis fere verbis Spanduginus exposuit Anno pitium significant. Sinan vero bassa, cujus hic
inquit, millesimo quadringentesimo nonagesimo mentio fit, initio expugnati Cairí ductu Selimis,
nono, Ferdinapdus rex Hispanus occupatis Naupa. Bajazitis filii, cæsus a Mamelucis occubuit, ut in
cuio bello Venetis, ex lege foederis subsidia misit ; Annalibus suo loco sequetur.
anspiciis Consalvi sui , quem Magnum capitaneum 178. Mityline a Venetis, el confederatis, irrito conatu,
vocabant. Is adjunelus classi Venetæ , Cephaloniam Ientala . Philippi Ravestani reguli naufragium .
insulam Turcis ereplan recuperavit, cum S. Maura Annales Tureiei duntaxat Alispanicorum auxilio
quod oppidum in insula cognomine, (prisci Leu- rum meminere, quæ scilicet a Ferdinando Arago
cadem vocarunt) non procul a Naupacto Patrisque num et Castellæ rege, Karuli V Cæsaris avo ma
467 situm , ab Augusto post Acliacam vieloriam , terno, suppeditata ſuere Venetis, duce Consalvo,
Nicopolis dictum fuil. Adaiicta quoque tinc Veneta de quo diximus. Sed constat hoc etiam bello Gal
classis fuit auxiliaribus navigiis a confoederato rege B tica. Venelis a rege Ludovico venisse subsidia ,
Francorum Ludovico Xif ductu reguli Ravestani , duce Philippo regulo Raveslano , Clivensium in
Philippi Clivensis, qui Genuam pro rege tunc ad- Germania principum familia nato , qui bac expedi
ministrabat. Is prælio cum Turcis congressus, cum lione secum adduxeral Albaniæ ducem Scotum ,
Venelorum triremes nullum navigiis suis ferre sub- quem A !bignium vel Obignium historiæ vocant , et
sidium vidisset : indignatus, vela ventis dedit, et Infantem Navarrenum (sie Hispano more secundo
inde discedens , Massiliam reversus est . Erat autem genili regum filii nominantur), cum magno aliorum
Venetæ classis imperator Antonius Grimanus, qui nobilium e Gallia numero . Tota cl sis hominum
propterea , quod pugnanti Ravestano non succur. bello idoneorum ad 10000 continebat, ut Span
rerat, et alioquin etiam se gesserai segniter, ferreis duginus refert. Ab his obsessa fuit urbs Lesbi Mi
in compedibus Venetias missus fuit. Nihilo tamen tyline, caprisque suburbiis oppugnati terribilem in
minus idem postea ducis dignitateni oblinuit. modum muri , sed frustra. Regulus Ravestanus ,
177. Methone Coroneque Bajazitis in potestatem postquam obsidione soluta discessum ex insula ,
veniuni. Magnum Rhodi Magistrum cum 29 navigiis exspe.
Nobiles in primis Peloponnesi sunt urbes in Mes c clare nolens, naufragium propter insulam Cerigum ,
senia maritimæ, Methone el Corone, quæ vulgo quam veteres Cytheram dixere, fecit : a :leoque
nunc Modon et Coron appellantur. Utramque non pauci ex iis qui navibus hisce vehebanlır, inco
sine periculo vidimus. Methonem Nicolaides per lumes evaserunt. Ad ea quæ tradunt Annales de
errorem scripsit olim dietam fuisse Mantineam ). placalo a Venetis, impetrandæ pacis causa , mune
Quippe velus Methonæ nomen est, et ipsa civitas a ribus Bajazitis animo, addendum , eos per Andreagi.
>

dupliei Mantinea , tam sinus Argolici, (nunc Man-
digna ) quam Arcadiæ (nunc Mandi) longe diversa,
Leonis Augusti Novella de Thronis, Methonen et
Coronen facit episcopatus , eosque Patrensi metro-
politano in Peloponneso subjicit. Cæterum paulo
aliier a Jovio narratur a Turcis occupata Melhone ,
quam hic in Annalibus. Quippe tradit eam incuria
præsidiariorum in hostis potestatem venisse, qui
rumore de subsidiis quatuor aul sex Iriremibus ad-
veclis per urbem didito, relictis slationibus suis D cap. 57. Altera fuit hæc adversus Osmanidas, et
ail portum concurrerint. Id vero conspicalos hostes,
spe prædæ commotos, accedente Bajazitis incila-
lione, cum variis præmiorum promissis, in urbem
desertasque stationes irrupisse, captamque diri
puisse. Quod deinde subjicitur, a Turcis preces
in urbe capla fuisse conceplas, quæ die Veneris
haberi soleant , his a Spandugino verbis itidem
narratur, quæ reddita lubuit inserere. Memoriæ
proditum est, inquit, postridie quam capta fuisset
Methone, Bajazitem omnino voluisse urbem ingredi
ad agendas Deo gratias in ipso Christianorum tem-
plo. Cumque jam pervenisset in pontem , quo trans-
eundæ urbis erant fossæ, conspicatum fossarım
alutudinem, dixisse :: Tam munitam civitatem mihi
Grittum , post liæc ipsorum ducem , Bajaziti S. Mau--
ram quoque restituisse, locum hodieque Turcorum
in potestate constitulum , longcque munitissimunr .
Leucadem alii priscis dictam volunt, alii Nerilum .
Sententiam priorum ex prætore Græciæ nostro pro .
bare liquido lieet.
179. Secundus Sophilariorum molus adversus Osma.
nicos , Scach, Culi, Scitan Culi, Kisel bassa .
De regione Tekie sive Teke dictum superius,
seciam Osmanicorum seditio, ab iis excitata , quos
Sophilarios et Kiseles bassas dixerunt. Quippe de
prima superius indicatum cap. 81. Jovilis auctoren
seditionis appellat Techellem , a patria, puto : Dres
lerus cum aliis Eliam, nulla ratione : Turcorum
Annalibus Scach Culi nominatus fuisse refertur,
voce significante Scachi servum . Ei Scachi appel
latione intelligitur Scach Ismail, recens Persarum
regno potitus, de quo paulo 468 post, exposituri
prolixe sumus. Ait Jovius , eum ſuisse discipulum
Arduelis, de quo itidem mox dicendum : post cu
jus cædem , Euphrate transmisso , venerit in Ar .
meniam minorem , et in spelunca quadam ad radi
ces Anlitauri montis babitaverit. Ea parum vero
 855 JOANNIS LEUNCLAVIE 856

videnlur consentanea , lum quod 'Teke regio minime A sam civitatem habeat Coni, hoc est, koniui . Re
sit Armenia minor, sed Phrygia major, ut aperte cuius hanc collocal in Lycaonia, quam Laonicus
lector ex ipsis Annalium verbis numero 57 notatis in Caria ; de quo supra numero 12, dictum. Addit,
perspicit ; lum eliam, quod e Persia venienti mi- lianc esse majorem lotias Turquiæ regni, boc est
nime Bajazites munera quotannis missurus fueril. metropolim . Briquiam Reineccius interpretatur
Ulul sese res habeat, Scachi quidem Ismailis partes Lyciain , cum Briquia seu Bryquia sit Phrygia. Fa
>

amplexus fuit, ideoque Scach Guli sotuinalus : ex
quo Turci , partibus Osmanidarum adhærentes,
fecere Scitan Culi , voce signilicanle Satan vel
diaboli servum mancipiumve. Geufræus alicubi pro
Culi scripsit Coullet. Spanduginus ei suppeditala
fuisse Tradit ab Ismaile Scacho 20000 bominum ,
quod equidem verum non arbitror, ex iis quie bic
in Annalibus sequuntur. Magis est vero consenta-
neum , quod Jovius ait, per internuntios ab Ismaile
B
confirmatuin in proposito fuisse. Kisel bassa si
gnificat rubrum caput . Id nomen Osmanici dederunt
hoc ipso lempore sectatoribus Ismailis Scachi Per-
sarum , a rubro capitis tegumento : quo de plenius
agendum paulo posl.
180 Antali , civitas Analoliæ : Græcorum anni a
mundo condito, quonam modo cum nostris conve-
niuni. Nomina quadam velusta cum recentioribus
collata .
Quæ Turcis bic Antali vocatur, priscis erat Al-
talia , quondam ab Allalo rege, uno de successori-
bus Alexandri Magni, condita . Leonis imperatoris
Novella de thronis eam collocal in Pamphilia se-
cunda, sub metropoli Sylæo sive Perga , Greci po .
steriores adnolant, faciam metropolim anno mundi C lius , ad Ponium Euxinum sila , hodieque Ginopoli
6592, sub Eustratio sanctissimo patriarcha, impe- nominatur. Apud Leonem Augustum Innopolis di
ratoris Alexii Conneni auctoritale. Quod quidem
accidisse constabit anno Christiano 1084, si de
sententia Græcorum anni a condito mundo 5508
şlaluantur usque ad Christum nalum elapsi , secun
duin editionem 72 Interpretum . Aythonus Nata-
liam , transpositis a librario priinis lilleris appellat,
pro Antalia : quo Joco Reineccius nolat, scriben-
Jum pro Natalia Nacoliam . Atqui Nacolia longe
distat ab Antalia , Phrygiæ nimirum majoris medi-
terranea civitas , ad Sangarium furen sita : cum
de Antalia sua stalim subjiciat Ayllonus, eam su-
pra mare Græciæ (Gallice loquitur, pro, ad mare)
silam . Et maris Græciæ vocabulo intelligitur
Ægæum mare, vel Archipelagus. Addit enim , quod D est. Dissenlit etiam in expositione historiæ nonnihil
1
cit autem Bryquiæ metropolim Aythonus Zichiam ,
Græciæ. Sic enim scripsit, nomine Græciæ Roma
niam intelligens Asiaticam , de qua dictum c. 6.
Zichiam hanc Reineccius interpretatur Cydnam.
Atqui Zicchiæ Cedrinus quoque mentionem fecit
velut civitatis in Asia minori sitæ : cum in Copro.
nymo frigus inauditum memoriæ prodit, quo con
gelalis ai nibus et ipso mari , poluisse parrat ili
nere pedestri a Zicchia transiri mare ad ipsum
usque Danubium, id est ad ostia Danubii, quæ in
Thracia sunt. Bithyniæ inetropolis apud Aythonum
scribitur esse Nichor, quam Nicæam puto, Turcis
Isnic ; non Nicomediam , quæ Turcis est Ismid :
cum Reineccius ex Nichor facial Nicomediau ). Nec
apud leonem Augustum minus est melropolis Bi
thyniæ Nicæa quam Nicomedia , Genech Ayihoni
Rineccius interpretatur Pontum , cum magis pro
prie sic dicatur, quæ olim Colchis erar, postea La
zorum appellata regio, sive Lazice, cujus melro
polis est Leoni Auglisto Trapezus, quain in Genech
ponit Aythonus. Paphlagoniæ civitatem vocat Aylho
nus Ginapolim , ex qua Reineccius fecii Germano .
polim . Atqui Ginapolis Aythoni, vel Ginopolis po
citur, et episcopatus ejus ad Gangram Paphlagonice
refertur. Sed desino plura .
181. Garagos bassa , beylerbegus Analoliæ vivus
palo transfigilur.
Habes hic insigne crudelitatis exemplum in reli
giosis Turcorum , cujus obiter mentionem supra
Secimus, cap. 64. Transfixus a Scachoculi palo
fuil Anatoliæ beglerbegus, ut Annales referunt. Ei
nonen danı 469 Turci Caragos, ut nostro quoque
lempore celcbris fuit Caragos Rais, quen in Sup
plementi narralione de bello Cyprio commemora
vimus ; vulgo nostri Caracossam dixere. Jovio
Cargius bassa nominatur, et eidem alibi Caraius

hæc civitas respicial regnum Cypri. Quippe verum ab Annalibus, qui Caragosam caplum fuisse nar
hoc est , et ab Altalia , quam Selteliam modo vo-
cant, lolus ille sinus objectus Cypru , nunc Golfo
di Sellelia nominatur. Belvacensis Salteliam scrip-
sil, eidemque sinus ille maris appellatur Gaufra
Salleliä, vocabulo Gallico Goufre, quod hodie
Græcis est Corpho , priscis Kóttos , Italis Colfo,
Latinis sinus. Quia vero in hunc Aythoni locum in-
cidimus, explicemus obiter et alia quædam ibidern
posita regionem et civitatum nomina. Prim.m Tur-
quiæ sultanorum Iconii regnum , vel Asiam mino .
rem intelligit) provinciam initio vocat Lygoniam ,
deinde roclius Lyquoniam (pronuntiatione Gallo
m effertur Lyconia, id est Lycaonia ) qux famo
sani, et Culaigen ada.clum , et suis in oppido com
monstralum : cumque deditionem oppidani facere
nollent, in eorum conspectu palo irausfixum . Jo
vius autem prope dicit abſuisse , ut caperetur :: sed
substractum a suis, Culejam evasisse : qua dein
ceps a seditiosis expugnata , eliam ipse hostium in
manus venerit . Postea vero ad Caraëssar, (Carachi
sar scribere debuit) in media via , qua transeun .
dum erat Ali bassæ, cum exercitu rebelles perse
quenti , vivum ab eis palo transfixum : ut a lergo
sequentibus lam ſado tanti viri supplicio formiili
nem et horrorem inculieren . De Cutahige supra
dictum , capite 40 .
857 PANDECTE HIST. TURCIC.
182. Corcui a seditiosis vincitur. Diversæ Turcorum A provincia , complectente Paphlagoniam , Galatiam
narrationes a nosiris .
Corculem in Osmanidarum genealogia quintuin
ordine Bajazitis flium fecimus, et germanum Se
limis fratrem, qui deinceps imperavit. Etenim
eamdem cum Selime matrein habuit. Hunc refe
runi Annales a rebellibus in pugna ſuisse supera
lum . Jovius vero pugnatum ail in hos adverso
prælio duobus a nepotibus Bajazitis, Muchemete
Sciemsciai (Sinan Schach rectius appellatur ) , el
Orcave Alempsaci, filiis ( paler Alen vel Allama
Schach , filius Urchan nobis est in genealogia) :
Corcuteni expresse tradit, non ausum fuisse cum
Techelle congredi . Qua sane vera sini, nec ne ,
mihi quidem disceptare non lubel : indicanda la
men pulavi , ceu suspecta propler ætalem nepo
lum . Quæ ditio sit Aidinensis , ostensum numero
13. Ducis Glius est Herzecogli bassa , de quo dic
lum capite 161 el 162 .
183. Alis bassæ contra rebelles expeditio
Quantopere crererint perduellium vires, vel ex
eo colligi potest, quod in hos proficiscentem Alim
bassam duxisse Spanduginus ait equitum ex Ana-
tolia quadraginta millia, quibus genizarorum qua-
tuor millia Bajazites adjunxerit. Nililoque minus
Achmelern quoque Bajazitis filium , ex Ainasiana
sua provincia collectis copiis, ei subsidio venisse.
184. Cheider bassa cum Zindi Kemale Sangiacbego,
victus et occisus a sediliosis, Zonchium , Nava-
rinum .
Cheider Bassa , Caramaniæ beglerbegus, a Span-
dugino Caidir appellatur , et domicilium in urbe
Cogno, vel Iconii habuisse dicitur. Zindi Kemal
beg eidem Camali nominatur , et vir admodum
militaris fuisse prædicalur . Tradit enim Spandu
ginus, hunc bello Bajazitis contra Venetos cepisse
castellum Moreæ sive Peloponnesi maritimum , ho
dieque munitissimum , nec procul a Methone dis
situm , quindecim videlicet milliaribus Græcis,
quod a nautis Italis Zonchium , Spandugino Giun
chium , Græcis nostri temporis Navarinum voca
tur, priscis Coryphasium Messenia fuisse creditur:
Jovio tamen Pylum , regna Nestoris, appellante.
Neque castellum hoc Kemales seu Camales dun-
laxal expugnavit, verum etiam oppressas inopinato D pensiones, honoratis beneque de republica meri
quatuor triremes Venetas , cum ipsis militibus et
sociis navalibus, ibidem in potestatem redegit.
185. Planities Zibuc, et Sivac, eadem.
Quam hic Annales planitiem Zibuc vocant,
Spanduginus appellat campum Sivac, tametsi cor-
rupte legalur in edilo, Campagna della Sivas .
Quippe civitas quidem est Sivas, de qua dictum
capite 5 : sed boc nomine campus aut planities
nobilis in Anatolia quod equidem sciam , nulla .
Quapropler ex Annalibus Sivac reponendum , quod
idem est fere cun Zibuc . Jovius hæc ad Galatiæ
campos relulii , ubi sitam ait Caraessar. Ea Tur.
cis est Carachissar, hoc est arx nigra, quie in
beglerbegatibus collocatur ia Amasia Tocatique
858
et Cappadociam : ubi sangiacalus hi conjungun
tur, Caracbisar, (vide caput 144, et eodem numero
textum Annalium , lianc a Muchemele secundo
caplan referentium , cum adversus Usumchasapem
porgeret) Sasum (priscis Sasima, de Nazianzeni
nostri libris nola ) , Tarabosan sive Trapezus.
Addit Jovius hoc loco mentionem montis cui no
nien dat Olinga, nec cum magno ab Ancyra dislare
Iradit intervallo .
186 Kihaia, Prologeros, Primikirios, Vlofedzi, Vleſe,
Timarion , Timariotæ , Ramasan .
Qui præfectus Vlofeziorum hic dicitur, voca
bulo Turcico Kibaia nominatur. Id proprie vica
B
rium seu locumtenentem , seu legatum , alque
etiam præfeclum aulæ significat. ' Ideoque Kihaia
Vlofeziorum est vicarius seu legatus illius, quem
Vlofeziorum bassam appellant. Græci Prologerou
nunc dicunt, qui calalogo dignilalum vel officio
rum palatii nopepexhpios ipsis esi , noslris primice
rius appellatione vetusta . Ex Protogero Geufrælis
Prolortz corruplum ponil, et superinten·lentem
interpretalur. Nomen Vlofeziorum significat sti
pendiarios, 470 quibus Vlofe vel Vlefe numeralur.
Sunt enim duo stipendiorum apud Turcos genera ,
quorum unum vocalur Vlefe, Timar alterum . Vle
fe, stipendium est, quod more nostro nilitibus vel au
licis solvitur a rationalibus vel quir storibus : apud
C nos menstruum vel annuum , apud Turcos in singulos
dies. Hoc qui fruuntur , Vleſeilziorum nomen ha
bent. Geufræo et Sansovino sunt Olophagi. Timar
est pensio, vel stipendium , vel rediuis assignatus
in præliis , et possessionibus castrorum oppido
run , pagorum , agrorum , vel in percipiendis de
cumis, aliisve fructibus, Græci timarion appellant,
a quibus ad Turcos manasse vocem hanc arbitror.
Reperilur apud Damascenum Sludilam in misly
rio 'Theodori tribuni alilum , cui virtutis el re
rum fortiter gestaruin nomine narrat a Licinio
Augusto datum fuisse pro timario castrum Hosa
cleæ. Videturque vox a Gæca Tigen, qua significa
tur honor, derivala : quod hujusmodi limaria , ve
lub honoraria , sive beneficia ,, sive reditiis, sire
tis concederentur. Timariis donati vocantur Ti
joariolæ, vel Timarati, eliam apud Chalcocondy
lem . Caramuses significal nigrum Mosem . Rama
sonis nomen idem est cum Ramadane : sicut 06
man , vel Odman idem cum Osmane.
187. Tebrisium , Taurisium , Caravana .
Tobrisium , nunc Tauris, admodum bis annis
innotuit, etiam vulgo, Turcorum stragibus aliquot
nobilitatum inde usque a sultani Soleimanis se
cundi temporibus. Qui Ecbatana Mediæ vocant,
errare puto , cum Cedrinus eam Taurczium ap
pellans, in Persarmenia collocel , quam hodiequc
d'ajorem dicunt Armeniam . In liujus meditullio
Tebrisium lecic Jovius ponit, lil male Chalcocon
85 ) JOANNIS LEUNCLAVII
dyles urbem fecil Assyriorua : cujus interpres A
Tabrezen, ut Cedrinianus Tabresium , scripsit.
Jovii sententiam hæc Aythoni verba confirmant.
In Armenia majore civitas Taurisii famosior est,
et plus aliis opulenta . Vide quædam alia de hac
infra , capite 204 nolata . Caravana Turcis et aliis
orientalibus populis sunt hominum agmina non-
nunquam maxima, propler itinerum discrimina
se conjungentiom . Neque tantum hoc fieri solet
ab iis qui niercium vel distrahendarum causa , vel
comparandarum , alio proficiscuntur ; verum etiam
ab illis, qui per solitudines Arabum , ad visitandam
voti vel religionis ergo Meccham peregrinantur.
Excrescunt hæc agmina, præ magnitudine periculi,
nonnunquam ad viginti vel triginta hominum
B
millia ; justus ut exercitus esse, præsertim ob ca
melorum multitudinem , et aliorum jumentorum ,
quæ sagmaria sagmalariaque Græci vocant , vi-
deantur.
188. Scach sive rex Persarum Ismail, cognomento So-
phinus, Sophilar, Enasserlur, Kesil bassu. An hoc
primum tempore secta Sophiluriorum exsliterit.
Licet in Annalium Appendice nostra, de disci-
diis sectarum Mahumetanarum , Osmanicæ Sophi- Tiæ. Nam Calojoannis Comneni , penultimi Tra
næque, decennalis initio belli, quod inter eos ge- pezrintiorum imperatoris, erat filia , quam Calo
ritur, quædam rara , nec ab aliis ante nos memo-
riæ prodita complexi sumus hoc tamen loco,
quo primam Ismailis Sophini mentionem Annales
faciunt, paucis ea consignare libet, quæ ad ipsius
Ismailis originem , principatus initia, progressus, C tior esset. Ex hac Usumchasanis filia Mariba
res gestas illustrandas pertinere putabimus. Pater
Ismailis Suphini fuit Erdebil , quem Jovius el alii
vocant Arduelem vel Harduellen ). lloc illi cogno-
men faciunt a loco quodam Persiæ, cujus domi-
mus aut regulus fuerit : ipsum vero nomen ejus
Iradunt fuisse Secaider. Ajunt præterea sectatum
vilam religiosam , instar eremitarum vel monacho-
rum nostroruin . Bilcoque Sec interpretatur Span-
duginus nunc abbatem , nunc plebanum sive cura-
lum , ut vulgo loquuntur, hoc est, animarum cu-
> delis ayunculi mauus Ismail adnodum adolescens,
ram gerentem . Ego vero in opinione mea persislo,
quam initio belli Persici superius in Supplemento
Arinalium exposui, et cojus auctorem habeo Mat
thiain de Faro, Cæsareum Constantinopoli ad
Portam Osmanicam Dragomanum vel interprelem : D Culzum Denizi Turcis, Beber Culzum Arabibus
diversa scilicet hæc esse nomina diversarum per-
sonarum , quorum unus fuerit Erdebil paler Ismai-
lis, familia nalus apud Persas illustri, ditionisque
> tandem exstincto per venenum a conjuge datum
cujusdam regulus: alter Scheich Haidar, non prin-
ceps allt regulus, sed revera id, quod audiebat ;
nimirum Scheiche, vel Iman , quorum illud homi-
nem religiosum gentibus illis significat, ab inno-
ccntia sauclinioniaque vitæ : hoc vero dociorem .
Etenim ex opinione vitie religiose ac duriler aclæ,
conseculus aliquid apud vulgum auctoritatis ; tri .
bus Mahumelis prophet:e sociis , Ebubekire, Omere,
Osmaneque rejectis, Alim quartum propheta so-
cium , ejusdemque con - anguineum et generum sc-
quendum in omnibus aflirpabal, si salvi cssc vel-
860
lent. Dooebat autem hæc , el alia , quodam in op
pido Persarum , cui nomen Reza . Fama novi do
cloris , novæque disciplinæ , longe laleque didita ,
conduxit ad Schieichem vel Imamum Haidarem
ingens e Persia vicinisque regionibus hominum
mullitudo. Primius autem ex magnatibus et regulis
Erdebil non hanc duntaxat Haidaris sententiam
doctrinamque probavit, verum etiam er ejus præ
scripto se gerens , patrocinium causæ suscepit, ea
que 471 re multitudinis animos sibi mirifice de
vinxit. fia nimirum alias quoque constat homines
ingeniosos, novæ religionis usos prætextu , insignem
ad potentiam pervenisse. Tantopere quidem Erde
bil , cæteroqui non magni nominis opumve regulus,
hac novi dogmatis professione crevil : ut ei bliain
suam rex Persarum Chasancs, quem a procerilale
slaturæ noininatum Usun Chásan superius indi
cavimus, matrimonio legitimo copularet . Quippe
filiam Mariham ex Æcaterina Comnenia susceperal ,
quam Camit de Cami fuisse dictam , non recle scri
plum apud Span luginum legitur. Eteniın gentibus
iis Carum de Comnini vocabatur , priore nomine
corrupto de Græco Æcalerine, altero vero fami
>
joanne morluo, frater Calojoannis David, ultimus
imperalor Trapezuntius, Usumcbasani dedit uxo
rem , ut ejus præsidio contra nimium vicinas et
infestas sibi vires sultani Muchemelis paulo lu
natus fuil Erdebili filius Ismail, de quo nunc agi
mus . Habuil in regno successorem mortuus Usum
chasanes Jacupeni filium , qui vulgo ab bistoricis
Jacobbeg , ab Annalibus bisce sultan Jacup dein
ceps in Vita sultani Soleimanis nominatur. Is
protectorem novæ sectæ sororium suum Erdebilem,
mirifice sibi suspectum , quod vererelur ne regius
affinis, et lanlæ multitudinis devotione frelus, si
bi regnum eriperel , interfici curavit . Evasit cru
octodecim (ut plerique tradunt) id temporis natus
annos, seque, Martha maire comile , contulit ad
amicum palernum Pircalem , regulum ditionis el
castellorum quorumdam ad mare Caspium, nunc
appellatum , quo clausum mare significatur. Islic
educalus Ismail ex præscriplo religionis paternæ ,
sultano Jacupe avunculo , domum reverti , pater
næque ditionis hæreditatem , cum oppidis et prædiis
maternæ dotis nomine sibi deditis, adire statuit.
Dominio .palerno potiliis, mox ulterius progre
ditur : et trecentis tantummodo stipatus militibus,
Somakiam pene proiligiosum in modum occupat.
Ea civitas est Mediæ, quam modo Sirvanum vo
canl ,7 ac versus Armeniæ majoris fines sese porri
git , et Laonico Samachia , Spandugino Sumachies,
appellatur : tanti quidem momenti, uit anno Chri
sijano 1583 ci caplæ beglerbegum Osman bassa
861 PANDECTE HIST , TURCIC. 862
præfeeeril. Hinc copiis non parum adanctis et A supra nolatum capile 2. Scachus igitur Ismail ab
instructis, Tebrisium , extimam Persarum regiam , æmulis Osmanicis, aliisque Malumetanis , velut
sese couſert, eamque , superalo rege Alvante , sul- horum antesignanus, tam Sophi, quam Kisel bassa
lani Jacupis filio el successore , victor in polesla- vocatus ſuit ; ac mansit etiam apud nos in hodier
tem redigil. Iterum cum Alvante congressus, non num usque diem nomen hoc posteris ipsius, ut
no lo superior evadit , verum etiam ipsiuni, cum Sophini appellentur. Nec tamen in ea sum opinio
exercitus majori parte , trucidal, Jode Muralem nie cum aliis, ut tunc primum natum hoc Sophi
Chanem , (Moral Chan , et Morat beg, aliis nomina- lariorum vocabulum putem . Quippe velustius esse
lur , Augustino Curioni nostro Maraberg, quod temporibus Ismailis , ex Annalibus Turcicis paret ;
longius ab origine recedit) Aluantis oceisi fratrem qui regnante Muchiemele primo , Bajazitis proavo ,
persecutus , pari prosperilale superai. Is viclus ab nonaginta scilicet amuis ante Scachoculis sedlj .
Ismaile, Bagadatim versus aufugit, hodiernam sci- tionem , et Ismailis imperium , Sopbilarios itidem
licel Babylonem , propler ruinas prisca Babylonis tumultualos commemorant. Itaque vero est simile,
silam . Victor urbem Sciras , armorum omnis ge- Scheichein Haidarem non novi dogmatis auciorem
neris officinam , a Tebrisio viginti dierum itinere fuisse, sed reliquas potiús ex incendio veleri,
B
distantem , eum victricibus copiis adil et occupat. quasique sopilas hactenus scintillas, denuo sus
Ibi demum insigniler suum armavit exercilum , citasse , prorsiisque simili ratione Scachum Ismai.
Postea negolium ei fuit cum Ulu Chane Tatarorum lem Sopbi nomen ab inimicis lulisse, frequens
Sicheco , quem instructum exercilu trecentorum antea plebeiis, sed ante ipsum nulli datum regi .
millium equitum , aggredi pralio non dubitavit : 189. Qui Corizzi vel Coridschi, qui Turcomani Per
quo singulari virtute forlunaque virtor evasii, sici. Supplicium Scachoculis .
hoste cæso , vel in turba (quod alii tradunt) a suis Tria sunt apud Persas genera militantiam .
oppresso , suffocatoque. Tandem ad tol illustres Primi vocantur ab eis Turcomani, quorum ea con
de pluribus partas victorias , is felicitatis eximia ditio est, quæ vasallorum apud nos , quos feuda -
cumulus accessit, ut morienle in exsilio Murale Larios sppellamus. Et sunt apud eos feuda perpe.
Chanc, Jacupis filio , el ultimo hærede, non modo tua, quæ a parentibus ad liberos el posteros devol
Persici regni possessione , sublatis æmulis, quiela vuntur, sequius ac Turcis esl in usu . Quonies
potiretur, verum etiam vicinos quosdam populos, igitur hi jussu regis cvocantur, eo cum equitum nu
ac præsertim Bagadatinos , in deditionem acciperet. mero se regi sistunt, quem rationem feudorum
Hæc de Ismailis Sophini origine, prosperoque re- C ailducere tenentur. Alleri dicuntur Corizži vel
rum successu, quo sibi suisque regnum Persicum Coridschi, qui stipendiis militant . Et alia stipen
peperit, et constabilivit, hactenus hic exponenda dia reapse non sunt apud Persas, quam quæ Græcis
duximus. Nam bella deinceps cum Osmanidis, ac OLTnpEgia , Romanis annonæ militares nominabin
Selime præsertim gesta, suo loco nobis Annales lur : res nimirum ad alimenta pertinentes, cuin
ipsi dabunt. Ab Osmanidis ei Sophi cognomentum , equis, vestibus , armis , lentoriis , cæleris . Terui .
.

et Kiselis bassæ , per ignominiam fuit indiınm .
Frioris notionem attigimus supra, capite 81. Non
a Græco Sophos deductum est, quod tamen existi-
mare quosdam video, qui a Persaruin Magis et So-
plis antiqnissimis sumptum nomen usurpasse So-
phinos volunt ; sed a Sophi, Arabica voce, quæ
lanam significat. Quippe cum Matumetani , et
præsertim Osmanici, more veteri, tulipanto lineo
subtilissini operis caput involvant, nova istæc So-
philariorum religio præcipit inter alia , ne caput D danda Corizzis, hoc est, stipendiariis militibus
fastu quodam lineis ejusmodi spiris ornetur, sed
ul tegumenta capitum e lana , non magna re pre-
lii , conficiantur. Et quia laneum hoc trgumentum
capitis , quo præter aliorum Mahumeta norma mo-
rem hi nunc utuntur , plicas habet duodecim , et
Arabica vox Enasser, duodecim significat ; eliam
aliud noinen Enasserlariorum consecuti sunt, ac
si Græco vocabulo dicas Dodecaplycbos, aut Lati-
no Duodecimplices. Cum denique tegmen ejus
modi rubro duntaxat colore linctuni gestare so
leant , Kiselbassilarii quoque dicti sunt , veluti ca-
pila rubra . Solebant autem ante hæc vocari tem
pora Persæ Turcis Aiemini vel Azemini 472 si-
cut et ipsa regio Persarurn iisdem est Aiem , quod
constant e copiis auxiliaribus confederatorum
tinitimarumque gentium , Armeniorom videlicet, e
Georgianorum : qui religionem Christianam pio .
fitentur, in Persas propensi , Turcis infesti . Vulgus
igitur istorum , qui Scachoculim secuti ducem , lam
crudeliter bactenus grassati passim fuerant, sca
chos Ismail ceu mancipia distribuit inter proceres
suos, quo nomine sultani, Chanes , Turcomani
Persis veniunt : capite vero seditiosorum truci .
suis, objecit. Hoc memorabile , quod apud Spandu
ginum legitur, auctorem tam fædæ tragediæ , qui
se Scachocutim , velut scachi mancipium appella
verat , ab aliis vero nominatus ob immanitatem
fuerat Scitan Culi , sive Satanae mancipium , lan
dabili severitatis exemplo vivum , de sententia re
gis Ismailis, in flammas conjectum el exuslim
fuisse .
190. Molus Selimis adversus patrem Brjnzitem , Pre
copii Tatari, Chan Precopiorum Poloniæ rey. Um
ambit, Beligrud ud annem Neslerem , Seguan
bassa .
Dejeclurus imperio patrem S. limes, non Tig .
pezunle pir Asiam minorem profectus fuit ., quod
853 JOANNIS LEUNCLAVIE .
futurum videret , ut a fratribus, Achmele Corcu- A diare. Contra Christianos pugnare vis ? Do tibi
teque, hoc in itinere impediretur ; sed Cofen , quze
nostris est Capha , ceu dictum capite 148 , trans
mare Nigrum navigavit ; quo loco wnc Meche-
melis Tatarorum Chanis filiam non duxit uxorem ,
uti Geufræus scripsit, cum ex ea filium Soleimanem
hoc ipso tempore novemdecim plus minus annos
natum , haberet ; sed auxiliares a socero copias
impetravil, quibus Mechemet Tatar Chan, pater
filium præfecit, Chanoglim ab.bistoricis appella-
10m , hoc est Chanis sive regis Tatari filium . Hi
viro Talari peculiari appellatione Precopii nomi-
nantur, a voce Precop, significante fossam . Quippe
ductis in Isthmo a mari ad mare fossis , a conti-
nenti Tauricam Chersonesum velut abscindere co-
nati sunt. Qui nunc Precopiis imperat Chan , nuper
ad Comilia Polonicorum ordinum , creando rege
post obiluru Slephani regis indicta , suos el ipse
leg.110$ misit, qui regnuin suo nomine ambirent.
llis in mandatis dederal , primum uti potentiam
suam Polonis ostenderent , qui myriades aliquot
equitum suis et lerris possel ad Poloniæ defen
sionem educere. Deinde proponi jussit , frugalem
habituros regem , qui sprelis aliis sumptuosis epu
lis, ad se dandam ſamem duntaxat equinam æqui
bonique faciat. Quod denique religiouem alline
ret ; Pontiſex ( inquit) luus, Pontiſex meus; Luthe
l'ils luus , Lutherus meus esto. Quæ legatio magno
cum risu fuit excepla . Sed ad Selimem ut redea
mus , is Capha discedens, Chilim adiit, de qua с
dictum capite 159 ; hinc Beligradum venit. Hæc
vero non cst Ungarica Nandor alba, vel Beligra-
dum , quæ necilum hoc tempore Turcorum in po-
teslalem veneral , ab Soleimane primum, Selimis
filio, novem decemve post annis occupala ; sed
illa Nesteralba, quam Nesteris ad amnis ostium
silam Goreccius Polonice Bialogrod indigital, uli
prolixius expositum indicato capite 159. Seguan
bajsa Turcis est præfectus jumentorum sagma-
tariorum in exercilu maximus , quorum aliquoties
facla jani mentio .
191. Cur Semendrive Sangiacalum Selimi filio Ba-
jaziles oblulerit,
Causa , cur paler Semendriæ sangiacalum 473
concesserit filio, non est in Annalibus expressa. D Græcise beglerbego subdili. Selimes denique
Nimirum impedire Selimem volebat, ne progrede-
retur ulterius, et ad Portam veniens, genizarorum
animos fluctuantes et alienos a patre, mox ad se
transferret. Usus enim fuerat astute caplalo pre-
lexlu filius ad palliandum hoc iter suum , quod
hinc inde publicaral, adire se patrem , ejus bono
randi causa, quod Turci quoque vocant osculari
manum ; indeque mox arma conversurum in
Christianos, præsertim Ungaros . Id vero plausi-
bile futurum erat apud genizaros, et alios Portæ
milites, qui mox Selimi, ceu propagandi regni cu-
pido, se totos haud dubie daturi erant. Itaque Se-
mendriam ei pater ofleri, Ungaris proximam , qua-
si si dicciel ; Non est , quod ad porlam progre
864
vicinam Ungaris Semendriam . Hic Rhodus, hic
salta . Dictum vero superius de Semendria, capite
nonagesimo nono . Perrexit inde Zagoram Selimes,
quam capite tricesimo tertio diximus sexagesimo
ab Hadrianopoli dislare milliario Græco. Hic eum
Malcozoglis , et alii quidam adierunt, excitati ru
more per ipsum sparso , de bello Christianis infe
rendo, suamque Selimi operam obtulerunt. Is vero
secretas ut animi sui cogitationes nonnihil eis
aperiret , grata sibi respondit ipsorum esse studia .
Siquidem ad imperium pervenisset, non modo fines
Osmanici regni prolataturum , verum ipsos etiain
.
universos maximis beaturum dignitatibus et opibus.
Hac vafritie sibi animos eorum eonciliabat , qui
B
cæteroqui more hominum mallent orientem 'ado
rare solem , quam occidentem .
192. Cur Bajazites Constantinopolim properarit.
Pulat ea de causa Spanduginus Bajazitem ,
intellecto Selimis adventu , Marianopoli relicta ,
Constantinopolim
properasse , ne filius perceptis
regiis thesauris, quos capite 139 Constantinopoli
custodiri diximus in arce Jedicula vel Hepta pyrgio,
nervis scilicet belli gerendarumque reruin potilus
regno patrem exueret . Ad hanc causam accedit et
illa , quod amissa imperii sede, de suis rebus
actum Bajazites esse videbat.
193 Locus ubi prælio congressus est cum patre
Selimes , Zorli, Saranla Ecclisies, Kirc Clisse,
Carabulyc, Selimis equus.
Narrant Annales et alii , non procul a Zorlo
coucurrisse patris, qui podagra laborans currit
vehebatur, et filii copias. Zorli vero Turcis est
oppidum velus Tzurolloe vel Tzurulus , de quo
dictum cap. 26. Jovius ait, ab hac memorabili
pugna pagum hunc, prius obscurum et ignobilem,
ped supra dicto capite refutavimus) nomen ali
quod , et splendorem fuisse consecutum . Spani .
duginus addit, eumdem locum pertinere versus
Quadraginta ecclesias. Id etiam oppidum est
Thraciæ , nunc Græcis Saranla ecclisies appel
latum ( prisci testapáxovta exxinola; dixissent),
Kirc Clisse Turcis, eodem significalo : ubi san
giaci Kirccliensis hodie sedes est, Rumeliæ sive
prælio victus, equi beneficio salvus evasit : cujus
si nomen etiam scire refert, ut illius Alexandri
Bucephali, nolandum e Busbequio, dictum ſuisse
Carabulyc, voce nubem nigram significante.
194. Selimes viclus Coſen aufugit, Midge pagus ,
Nischanzi bassa.
Pagi Migu:e nomen annales soli referunt, cæteris
ad Nigrum mare Selimem profugisse narrantibus .
Midgæ vero situs ex eo colligitur , pagi cæleroquin
ignoli, el nusquam prodili, quod Spanduginus, ait
Selimem per Thraciam fugiendo Varnam ver
sus, Euxinum piliisse. Quapropter Midlge non
procul aberil a Varna, de qua superius dictum ,
capite 113. Quod paulo post sequitur Cadilescheri
805 PANDECTE HIST. TURCIC . 866

nomen , declaralu supra, cap. 29. Nischanzi bassa A s! imulos ambitionis, alienos a professione philoso
dicilur apud Turcos is qui lillleras omnes , el pbi , sensit : quod jure sibi putaret imperium de
instrumenta quotquot apud Porlamu expediuntur, beri, qui fuisset anle patrem inauguratus. Quid
obsignat : adeoque gerit ollicium, supremi cau- autein eſſecerit, ab ipsis expositum legitur Anna
cellarii nostris in aulis officio simile . . libus.

195. Achmelis ambientis et invadeniis imperium du 196. Zecme minor, Rhegium sive 'Phylov, majus et
rilies ergu genizaros, crudelitas iu legatos. Cor. minus, Melantias et Melitias, Athyras fluvius, Gly
cules frarrum competitor. kynero, volum Soleimanis, Athyrorum episcopalus.
O lendimus in Osmanidarum genealogia, Sina- Nomen Zecme significalionem in lingua Turcica
nem scachum , el Allamam scachum , primogenitos nullam habet. Quapropter a Græcis ad Turcos
Bajazitis filios, ante patrem exstinctos fuisse : velut usiscapione quadam parvenisse arbitror, a
quorum unius, majoris scilicet natu, Sinanis Zeugma vel Zengmin derivatum : id est, a junclu
obilum peracerbe pater ac diu luxit. Tertius e ris pontinim , quibus elegantes duo Propontidis si .
liliis erat Aclameles, Amasiæ præfectus ; qui ae- nus illic sternuntur, in quorum alterum ad Zer
cepta molus Selimiani fania cum 20000 amalo- meu minorem se ſuvius Athyras effundit. Est enim
B
rum per Asiam minorem Scutarium , e regione Zecme minor, vel comepolichnion , vel oppidulum
Constantinopolis situm , contendit, et audita geni . illud, multis cinctum mænibus ; cui nunc Ponto
zarorum legatione, qui se accepturos ipsius impe- piccolo nomen est Italicum , a minori ponte. Facia
rium nuntiabant, si majores annonas polliceri vellet, fuit ejus mentio supra, capite vicesimo sexio .
durius respondit, nolle se , jam designatum a patre Minor autem Zeeme , sicut et pons winor, ad
successorem , ab ipsis imperium prelio redimere, discrimen majoris dicitur, longius ab urbe versus
quibus vel invitis eo sit polilurus. His verbis ani- Siliuriam distantis. Theodosius Zygomalas putabat
mos Genizarorum ab se prorsus alienavit, et im- antiquis temporibus dictum fuisse Phytov , sive
prudens æmulo Selimi adjunxit . Quod ubi paler Rhegium , majus el minus, et utrumque Constan
animadverteret, iisdem Achemeti reconciliandis tini Magni opus fuisse . Quod si verum est, ut
50000 sullaninorum , iilii nomine, promisit. llæc equidem non dubito, intelligetur Rhegii nomine
scilicet illa 474 pecunia fuit , quam annales Ach . Parvi Pontis oppidulum , sive Zecmæ minoris , in
melem patri misisse reſerunt. Hinc Asiam vi suba- historia Græca manuscripla, titulo carente, cujus
cturus Aelmeles, mortui fratris sui primogeniti obiter meminimus capite decimo , cum narrat ,
Sinayis filios Muchemetem el Aladinem , L : renda , сc imperante Justiniano primo, gravi lerræ molu non
Cara! aniæ oppido, de quo capite 167 dicium , ob- urbem modo deformalam, sed ipsa quoque subur
sedit et cepit. Ejus rei causa cum graviter a paire bia cum Rhegio subversa et aholita fuisse. Non
per legalos objurgaretur, legationis principem ca- enim alia suburbia Constantinopolis habuit, aul
pile truncari jussil, cæteris nares el aures præci- habere potuit, quam quæ versus duplex hoc Rhie
dit. Id facinus omnium odia mirifice in Achmelein gium , ponlem minorem et majorem pertinuerunt,
accendit . Ac videamus. obsecro, quæ rerum id ut hodieque lestantur ædificiorum suburbanorum
temporis confusio ſuerit in . Osmanico imperio. maximæ vel ruinæ, vel rudera . Græcus etiam scri
Quintus ordine nasceudi fiius Bajazitis , raro in plor historiæ Agathias noster, libro quinto men
Osmanidarum familia exemplo Seliuis ex -utroque tionem Rhegii facit , in descriptione terræ motus
parente fralers.Corcules erat. Quartus eniin Mu . ejusdem , ubi Rhegium addit Entiveloy urbis esse ,
chemetes, ante hoc tempus a picaci patre cum id est oppidum suburbanum , quod stationem pro
incognitus et patrem , et fratres suos adiissel, me- navibus habel. Apud Cosmographorum principem
tu motus alicujus secreli, veneno sublatus e medio Ortelium ex Procopio Suidaque reperitur Melantias
fueral. Is Corcutus, moriente a vo Muchemele $c- et Melitia, pagi nomen in Thracis, centum duobus
condo, ab amicis paleruis, absenle patre, colloca- D stadiis a Byzantio dissiti , quem Athyras amnis
tus in regium fuerat solium ; ne fraler Bajazitis allual , prorsus hoc de Zecme vel Ponte minori
Zemes, prior inauguralus, Bajaziti regnum præri- accipiendum, a Constantinopoli quindecim millia
peret. Advenienti deinile Constantinopolim patri ribus Græcis disjuncto ; quæ a centum duobus
et abdicalo ilio, imperium in se transferenti, cese sladiis nihil , aul parum absunt. Athyræ fluvii no
serat lenero quodam ainore pietateque motus meu hic in Aqua dolce. nunc Italis esi mulaiul ,
Corcules : cum hoc nomine vicissim pater illi pro- Græcis in Glykynero. Pontes ambos, tam majorem ,
misisset , se rationem ipsius , in constituendo suc- quam minorem , milliaribus decem ab se invicem
cessore, supra filios cæteros habiturun . Eidem dissitos, sullanus Soleimanes, arus hujus Murilis
Castamonani post obtinenti, de qua dictuin capite lerlii , maximo sumptu reſecit : cujus quidem ne
66 , a norte fratris Muchemelis provinciam Magne- morabile votum fuit, quo tria sibi conceili divini
siam auribuerat, non exigua Lycia Cariæque lus optabal , ut ante mortem perficeret. Primum ,
parte adauctam . Hic ergo Corcules , cæleroqui instalirationen aqueductus maximi, quem ab au
studüs Mabumelanorum philosophicis, et quieli ciore Valentem , aut Valentianum , non Valentinia
deditus , seditiones fralernas conspicatus, el ipse num , ut vulyo corruptis in libris legitur, historici
867 JOANNIS LEUNCLAVIT
dixerunt : deinde borum pontium in utroque sinu A quos insilire ſeles solent , quoties alimenta statis
maris, sane quam lato, reſectionem : urbis deni- horis a prætereuntibus Turcis exspeclant. Quippe
que Viennensis Austriacæ occupationem , quam
maximis duabus expeditionibus ab se frustra len.
lalam , sunma cum indignatione recordari solebat.
Prioris utriusque voti factus est compos, regio
prorsus opere per viginti plus minus milliaria de-
ductis in urbem ex ipso Danubio copiosis aquis,
et ambobus exstructis pontibus : lertio Numen
Christianis propitium , ne tyrannis in intima Ger-
maniæ viscera penetrarel , favere noluit. Athyro-
rum quoque meminiç episcopi Leo Sapiens 475
imperator in Novella de thronis, eumque subjicit
Heracliensi metropolitano in Thracia. Quæ quidem
Athyra diversa non sunt ab hisee duobus oppidis,
quæ diximus. Ei Zygomalas &oupa dieta, velut B intervallum, quam Ikindi, quod meridiem
Tuz, volebat ex eo quod uti tune, ita superiori-
bus etiam sæculis, oppida fuerint nullis portis
clausa, nec mouibus cincta. Vulgo denique Græ-
corum illul, πόντος μέγας, hoc, πόντος μικρός ,
appellatur, ut paulo peritioribus régupa perált ,
el γέφυρα μικρά.
197. Pralum Genibareum , genizarorum domicilium ,
ercubila , èxcubitor. n . Loca certa pascendis feli-
bus , ex Turcorum instituto , Cusluc et Ikindi , sialce
pascendis iisdem horæ .
Divcriisse traditur Selimes, haud dubie magno
cum comitalu , in locum urbis, ab Annalibus Geni-
baxe vel Genibacze nominatum , id est in hortum
novum ; cujus in pralo, multorum sentoriorum ca-
paci, Turcico niore commorari sub dio polerat.
Idem nomen el Spanduginus memoriæ prodidit. jugio vivere neno non novit. Fuit hic Mustaphas
Selimcm reſerens hospiljum cepisse in loco, cni
ny!ven sil Janibacza , non procul a genizarorum
doinicilio . Dictum paulo ante , Corcutem quoque
Costantinopolim ingressum , haud procul a domi-
liv genizacorum delegisse sibi locum hospitii :
quod sane quo faclum consilio fuerit, nemo non
animadvertit. lloc genizarorum domicilium mes-
silæ proximum est, quam memoriæ clarissimi sibi
filii Muchemelis Soleiniaues secundus exstrurit. Is
diatus ex Rossa conjuge, ceu dictum in Annalium
Supplemento , Selimis Il fraternalut major, haud
dubie patri successurus erat , si superstes ei luissel.
Nec item procul abest a messita Turcorum prima
Constadtinopoli, quam in locum ædis sanctorum
apostoloruiu Muchemeles li , urbe capta , condidil.
ipsuin hoc ædificiuin pro genizaris exsiructuni
arisitror ad imitationem veteris iam in urbe prisca,
quam nova, prætorianarnm colortium excubitorii,
quod bistorici Græci recentiores excubilum et ex-
cubita dixerunt. Erant enim ut in urbe veleri, sic
etiain in nova Constantiniana, colortium prætoria-
darum , quibus genizari successerunt, itemque
cohortiuin urbanarum , el vigilum excubitoria . Nec
locum equidem excubitorii prælorianorum veleris
mulalum arbitror, ob commodilalem silus ; quem
norunt, qui Constantinopolim viderunt. Sunt ibi-
dem burii longe amplissimi, circumdali muris, in
868
sibi persuadent bomines superstitiosi ac barbari,
se nescio quid apud Deum promereri gratiæ , si
brutas etiam in animantes, feles, canes, pisces ,
aviculas, eleemosynam conferant. Itaque volucres
cis necare captas ad victum religio est, easque
prelio potius suo redemplas libertati naturali
restiluunt : piscibus devoranda frustula panis
objiciunt : canes et feles in plateis publicis, ad
cerla loca quotidie, statis horis gregatim convenien
les, pane, carnibus, cibis cæteris pascunt. Et obsir
vari a felibus in his ipsis muris lioriorum , de qui
bus loquimur, horas statas tam Cusluci , quod me
dium est inter exorlum solis et mieridiem teniporis
ab
occasu solis æquo spatio dividit , equidem frequen
ter illac ad patriarclium , visitandi Zygomalæ no
stri causa transiens, animadverti : coramque vidi
mulierculas humilioris staluræ, carnes assas , ex
opsopoliis proximis emplas, el perticis oblongis
afixas, felibus bosce muros insidentibus porrigere ,
cum fiescio quid precularum admurmurarent. In
hos igitur bortos , excubitorio Genizarorum proxi
mos , sultanius Selimes divertit .
198 De Mustapha bassa, Bajazitis vezirazeme Du-
cugino gli Bostangi bassa , Aigas aga .
Eral hic Mustaphas natus in urbe Serensi, pró
pler Amphipolim sita, de quibus ambabus dicluni
capile 43 et 53. Patrem habuit sacerdotem Chri
C
sliani ritus Græcum . Et Græcos sacerdotes in con
vir aslitus , malitiosus, vindictæ ienas . Stalim post
mortem Bajazitis a sultano Selime fuit interfectus,
uli non multo post in Aonalibus sequitur. Jovius
Selimem non hujus duntaxal usum opera seribit
in opprimendo patre, sed etiam Ducaginoglis Bo
stangis bassæ, sive hortulanorum præfecti, cui
secreto Selimes pro perfidia præmio filiam nubi
lem promisit et dedit ; et Ajacis genizarorum Ag®,
quod Turci nomen non Ajax , sed Aigas enuntiani .
De Ducaginogli paulo post diceluir , capile 206.
199. Cur Dimotucum secedere Bajazites, imperio di
misso voluerit. Inaugurandi sultani cæremonia.
D Imperatorum insigniaritus
alterius imperatoris vel apud
symbola, Coronandi
Græcos, priori
superstile. Ilupaxocoperoi, Scaramangium , T20
hadari, äjour , Aixntnolor . Tzankia .
Dimolucum a Turcis vocari civitatem , quæ Græ
cis Didymolichon dicatur, indiealum supra, capite
28 , nonoullis ibidens adjectis ad hanc quæ perti
nene. Voluit autem eo se conſerre Bajazites, abdi
cato imperio , quod ejus essel patria. Quippe nalus
476 illic fueral. Ei nemo non occullo qundam
instinctu paluræ - deteclatur iis præcipue locis, in
quibus exsistendi principum habuit. Ea quoque de
Causa Bajazites, cum ante triennium , videlicet
anno Christiano 1509, terræ niolus horribilis, de
quo paulo ante legimus, in his Annalibus . Con
stantinopolim et Didyniolichum pene lutas diruis
869 PANDECTE HIST, TURCIC. 870
set : non Constantinopolim modo refeeit, verum A situs, et tribuni plebis , una cum tribulibus.
etiam decem sarchorum , id est mercenariorum et Cepit ergo secretarias hæc ex imperatoris decreto
opilicum millia, Didymotichum misil : qui patriæ verba legere : Bardas Cæsar adversum me conspi
snæ mænia collapsa, cum ædificiis instaurarent, ravil, ut vitatu mihi adimeret : eaque de causa
uti Spanduginus memoriæ prodidit. Quo autem extra urbem me abduxit. Quod nisi Symbatius ac
rilu sultani Osmanidæ morluis patribus , imperium Basilius indicium ejus rei mihi fecissent,
auspicari soleant, expositum in Supplemento An- equidem non amplius in numero vivorum exsiste
nalium noslio, ad annum Christianum - 1566 . Hic sem . Ac periit ille sua sane culpa . Basilium vero
quibus cæremoniis supersles pater filium sibi Parakimomenon , ceu fidum mibi, meique serva
substituerit, indicatur. Quippe filio tradi cistas lorem imperii , quique me liberavit ab hosle, ac
jussit, quibus imperatorii thesauri continebantur. singulari affectu complectitur, esse volo eusto -
Eurom vero nomine non illi veniunt , quos adver- dem et curatorem imperii mei ; faustisque, velut
sari diximus in Jedicula : sed quæ Græci vocabalit imperatorem, acclamationibus salutari . Tum vero
imperatoria , vel κειμήλια, vel επίσημα, vel σύμβολα . Basilitrs oppleri lacrymis. El imperalor demptam e
Sic Græciæ prælor ait, venisse capta Constantino- capite suo coronam Photio patriarchæ porrexit :
B
poli Græcoruin in manus imperatoria Balduini qui ea sacram ad mensam deportata , preces super
secundi symbola, quae quidem haec fuerint : Calyp- illam concepit. Inde paludamentum attulere præ
tra , forma Lalivis usilalæ (Latinos Græci vocabant positi, el calceamenti Basilium induerunt. Is, ab
populos ad imperium Romæ veteris pertinentes, Jecta chlamyde, ad imperatoris pedes procidit.
cum sibi Romanorum appellationem arrogareni), Mox autem egressus patriarcha, demptam prius e
el unionibus distincta cum lapillo ' rubri coloris capite imperatoris coronam , ipsimet imperatori
in vertice capitis : calceamenta , cocco tincta : gla- reddidit. Cumque sceplra, de more, humi proci
dius vagina de cocciuei coloris serico facta, vestir dissent, coronavit Basilium Michael, omnibus
lus. Inde patrem Selimes adiit, eique manum , ut ſausta voce acelamantibus : Michaeli et Basilio
Annalium liber ; pedes, ut Jovius narrat, osculatus augustis, mulli anni. Hæc abs re putavimus expo•
est. Idem addit hoc ab eo factum maxima, sed Denda, quo sludiosis antiquorum rituum rein gra
simulala cum submissione : cum temeritatis obiter tam faceremus. Adjiciamus et difficilium intellectu
suæ veniam posceret. Mox ei pater assurgens gla* quorumdam explicationem . Scaramangium , quid
dio latus cinxit, ut Jovius memorat : ut Annales, sit, indicalum capite 172. llapaxoiuiú pavol sunt
soliv sedere suo jussit. Calyptram ei nullam impo- cintimi cubicularii, qui augustalibus. in cubiculis et
suit, quoil ea Turcorum sultanis in usu non sit, ipsi propter imperatores dormiebant, uti Symeon
Tulipanto duntaxat caput involventibus : uti ne hic noster haud multo post declarat in descrip
sultanæ quidem ipsoruin calyptra coronave regi- tione cædis Michaelis Angusti. Tale nunc officium
bus nostris usilata , caput ornant, sed vera lania, est apud Turcorum sultanum ejus cubicularii, qui
sive fascia, sive diademale , variis et exquisiti pre- Chioladar aut Tzohadar appellatur. Is enim et
lii gemmis distincto, quod ad sinciput colligatur. intra sultani cubiculum noctu excubias agit, et
Ejusmodi diadema conficiebat Germanus auriſaber pluviam sultani vestem geslat, ut Parakimomenos ,
in oppido Galata, Joannes Saxo, natus apud Holsa quæ scaramangium hic vocatur. Ac norunt omnes,
los, huic sullanæ , Muralis III conjugi , cum filius qni Portam viderunt Osmanicam, non sultanum
luchemeles circuncidendus esset, Addere . lilset modo comitari cubicularium , qui sereno quoque
hoc loco ritum coronandi apud Græcos imperatoris , cælo scaramangium ejus gestat : sed omnes etiam
priori adhuc superstite, quem de Græco historiæ quotidie bassas ac begos , quotiescunque per
libro manu exaralo Symeonis magistri Officiorum urbem ad Portam cquitant, habere pedisequum
esscribemus. Loquitur autem Symeon de Michaele,unum , qui veslem 477 hujusmodi portat, cæleris
Tineophili F. Augusto , quem temulentum sive D superinjiciendam vestimentis , si aere mutato
p.couoov vocant historiæ , posl Bardæ Cæsaris
1
forte pluat . Ambonis nomen in templis Græco .
avuniculi cædemi, Basilium Macedonem ad imperii rum ab ascendendo factum est, quod gradus con
societatem cooptante. Verba sunt hujusmodi . Cum plures habeat. Et extra secrelum a reliquo lemplo
imperalor, ait, in processione prodiret, sequebatur sacrarium vet Ouolasth plov est, quo mensa sacra
a lergo Basilius gestans imperatoris scaramangiui , continelur, sacerdoti duntaxat adeunda . Quod
quod pro more tapazoipocsmevoi faciunt. Ad augus- paludamentum dixi , Symeoni olxentńslov appella
stales auiem fores ubi pervenisset imperalor, coro- lur. Scio paludamentum esse vestem imperatorum
nam pro imperatoruni consuetudine non deposuit , castrensem , quæ exprimendo Dikitisio non satis
sed intra januas, sacras cum ea Michael ingressus facial : sed cum aliud invenire nomen non possem ,
csl. El corpore converso , tres grachus ambonis hoc orti libuit. Aixnthslov vero sic mihi sunt inter
coronalus ascendit, slaule inferius Basilio Paraki. ' prelati Græci, ut eo significari dicerentèteuavôuov,
momeno. Infra Basiliumu slabat Leo Castor, qui a sive supraınaniellum (adhibeamus enim voces bar
secretis erat, sententiam scriplam (tomum Græci baras, ut intelligamur) , quale superinijci patriar
vocant) manu leneus , et Michael Anurius præpo- chis in solium pontificale collocandis solet, ut
871 JOANNIS LEUNCLAVIE
intelligatur, hoc indutos, jam factos esse ponti- A bat. Leonardus Chiensis imperialem porian voral
fices. Casiołam memoriæ prodidit Isidorus, quæ
huc puto quadrat. Tali vestimenti genere nostros
etiam imperatores indui, cum inaugurantur, ip-
simet vidimus. Estque notabilis apud Zozimum
nostrum locus, ubi tradit hoc proplerea faclum apud
Romanos, ut intelligeretur imperalores etiam esse
pontifices maximos , quemadmodum iu numis-
matis quoque se nominabant. Calceos sive calcea-
menta, Tzankia dixit Symeon, quibus imperalores
Uli coccinei coloris solebant. Præpositi simplici-
ter bic vocantur, quos apud antiquiores sacrorum
vel augustalium cubiculorum præpositos dici
videinus in Justinianei Codicis , et historiarum
libris. Sceptra sunt baculi, magistraţiis symbola .
B
Nec intelliguntur hic ipsius imperatoris sceptra,
sed olicialium : quæ apud Græcos deponi solita,
cum novus imperator inauguraretur, superius eap.
173 monuimus : idemque mos apud Turcos ho-
die retinelur, quorum genizari, et alii oficia-
les, cum novus sultanus Porla saraium ingrediens,
regnum suum auspicatur ; baculos suos deponunt
ex causa , quam indicato capite declaravimus.
200. Portæ XXIII urbis Constantinopolitanæ , cum
multis memorabilibus, el ad historias intelligen-
das necessariis .
Quia non tantum hic Hadrianopolitanæ porlæ ,
sed aliarum quoque deinceps, in vita Soleimanis
II , fit mentio, placet uno loco simul enumerare
portas urbis omnes, ac singulas velut ob oculos celiam epitomæ nostræ usitato; præsertim ad legem
ordine collocare : quod operæ prelium nos his es-
ponendis facturos existiniemus , qui sæpenumero
legen lig historiis, ob harum tam appellationum ,
qua:) situs ignorationem , mirifice nos torqueri
meminimus , Nec ipsum Gyllium recensendis his
omnibus, et recte appellandis, vel ex semisse lec-
tori fecisse satis ; latebuntur ii, qui nostra culm
Gyliianis conferre voluerint. Incipiemus autem ab
angulo urbis orientali, in quo situm esse, genisa-
raium , sive palatium , arcem ve sullaninam , supe-
rius 139 cap. ostendimus : et in littore sinus Cera.
lini, Constantinopolim a Gulala intersecantis, de
quo dictum cap. 127 , propier urbis orientale par-
tim, partim septentrionale latus progrediendo ,
pergemiis ad angulum Pentapyrgii, qui recta ver- D
sus aquilonem special, et a quo muri portæque
d'rrestres iucipientes, ad angulum se lerlium por-
rigunt, arcis Heptapyrgii vel dediculæ structuras
complexum ; unde versus anguluin primum in lit-
tore Propontidis refleclendo, lotain scilicet urbein
circumibimus, portisque suis includemus.
Est igitur prima secundum radices promontorii
arcis sultaniuæ porta , quæ Græcis quotquot videri
peritiores volunt, porla Hora (úpaia ) vulgo Au-
rata dicitur. Illud a pulchritudine faclum nomen
esi , hoc a vicis et ædificiis llebræarum , huic portæ
proximis. Neurum tamen verum ejus est nomen ,
cum poria Neorii sit appellanda : quod istic vɛuplov
sive navale quondam fuerit, uti Gyllius eliam pro-
872
in obsidionis ultimæ historia , velut arci Augusta
li proximam , Juxta portam hanc est scala Sycena,
trajerlusque Sycenus, vel Galatæ perama, sicut
Græci vocani, In loto sinu multa navicularum millia
reperiuntur, et plura quidem opinione quorum .
dam, quain Gundularum Veneliis : quibus ingens
1
hominum multitudo singulis momentis trans sinum
Ceralinum , el trans Bosphorum ab urbe vehitur,
ac in urbem revehitur. Ipsæ naviculæ ta'n Turcis,
quam Græcis et aliis, ab usu , quem in transjicier
do præstant , Peramæ vulgo nominantur .
Secunda Turcis Balucbazar vocalor, a foro pis
cario . Græci , licet altera dictione vulgo nunc utat
lur, et Pazarion sive Pazari forum appellent, voce
Damasceno Sluditæ familiari : tamen noining ma
gis originem Græcam sapiente , wapo waela quoque
nuncupant, a distractione piscium . Quippe qapia
pisces appellant.
Tertia Gemiscle vulgo, Gyllio Gemicapi noinina
tur, non recte lamen . Nam Gemisi Schele, quasi
scala fructuum , dici debebat. Et scalam diximus
appellari locum , ubi de navigiis exstenditur. Ap
pellunt autem hic naves onustæ omnis generis
fructibus, prout anni tempora ferunt : uvis scilicet,
pomis, piris, firis, oriza , cæleris. Gyllii Gemica
pi nulatum in Gemisícapi, significat portam fruc
luum . Græci quoque Caraviorum porlam rocant,
quibus xa pábla sunt nares, vocabulo Basilicorum
Rhodiam de jactu .
Quarta Turcis est vel Ontun capisi, vel 478
Ontum schele : quorum illud denotat lignorum
sralam . Græci vel Eulwv Tóprav disjunctive, vel
Eudott pray composite vocant. Dicla vero fuit hæc
lignorum sive porta , sive scala , non quoil ipsa sit
lignea, quam reliquis similem per omnia vidimus,
id est lapideam , sed quod huc navigia lignis onusta
soleant appellere. Quo nobis ineplior videri debet
interpres Laonici Gallicus, qui non modo portam ,
sed etiam palatium ligneum in illa quondam mar
morea Constantinopoli fingere fuit ausus. Quolain
vero palatium illud Xyloporiæ fuerit de quo Lao
nieus loquitur , in undecima porta declarabimus.
Quinta Turcis dicitur Unkabani, quod Graci
scribunt lakainpani , eadem tamen cum Turcis
pronuntiatione. 'Acupotwielov quoque Græcis sua
lingua vocalur, quod ibi farinæ vendantur. Gyllio
scribitur Vincapi .
Sexla nominatur a Turcis Tzubali Capisi , quod
Græcis scribitur Tzumpali capisi , ncc lamen aliter,
quam a Turcis enuntiatur, ob difficilem ipsis pro
lationem litleræ B , de qua dictum capile 91. Gyllio
>
appellatur Jubali Capi, enuntiatione Gallica , quæ
Italica Cbiubali vel Ziubali rcspondet, modo tribus
syllabis efferatur. Ipsa vos significat portam vitria
riam . Quippe vidimus istic officinas, in quibus vi
tra conficiuntur. Fuit in urbe Roma veteri vicus
vilriarius, ubi scilicel tabernæ vitriariorum erant ,
 PANDECTE HIST. TURCIC . ST4
873
ut es urbis antiqua descriptione paret. Talis vicus A vinc Marhileva el Charlaricon , ui in:licatum supra,
adhuc Constantinopoli quoque superest , cujus in- capile 139 , qui quidem ad Sanctum Mamantem pon
fra moal o fit in illo magno sub Soleimane incendio , le jongnotur. llagiobazariotarum vox denotaļ inco
quod accidit anno Christiano 1540. Sed vero est si- las emporii Sancli Mamantis. Cæterum ad hanc
mile , vitriarias oficinas Constantinopoli fuisse con- porlam lagiobazari secundus est urbis angulus
stitutas ob incendiorum Melim extra urbem , et versus terram continentem , ubi scilicet incipiunt
hoc præcipue loco , qui ad sinuin Ceratinum positiis, porlæ murique lerrestres , sic dicti, quod nec a
abundat aquis ad exslingnenda, si quæ forte oriren : sinu Ceratino, nec a Propontide alluantur, sed
lur, incendia . versus Thraciam porrecti sint. Veteres hic alteram
Septima vocatur Hagia capisi, quod hybrida ve- posuerunt urbis acropoliin , velut in ejus extremi
ce Turco -Græca significat portam sanctam . Ego talc sitam secunda , respecte primæ, quæ Byzan
tamen in ea sum opinione, ut existimem reclius lis arcem continet, !!! ostensum cap. 139. Et ha
appellari avias xoataloń, boc est, porlam sanclä, bebat hic angulus oliin arcesu , dictam Penlepyrgion,
videlicet Theodosiæ : cujus templum e regione a quinque turribus, vel Mignauram , vel tn Eulo
trans sinum vidi , yelus et clegantis structuræ , répxos , et palatium Xyļinæ portæ apud Chalcocon
nunc commutatum in messitam , quæ Casanis bas- B dylem , cujus interpretes vitiose scripserunt Xyllä
sæ dieitur, ut supra expositum eap. 128. Per hanc palatium , ct pejus interpretati sunt ligneum . liec
enim poriam ingrediuntur urbem, qui a sancta aulem nomina frequenter in historiis Græcorum ,
Theodosia veniunt, ubi frequentia cum vicis ædifi- Zonara , Cedrini, aliorum, occurrunt. Explicatio
cia sunt, prolixior alterius loci fuerit. Apud Leonardom
Oclava dicitur Phanarii porta, vel simpliciter archiepiscopum Chiensem leguntur in epistola, de
Phanarion : cujus vocis notionem supra, 128 capi- capta Constantinopoli, lurres Aveniades : de quie
:

le, sub linem , ostendimus. bus interrogatus a me Zygomalas, quænam scilicet

Nona Diplophanarion appellatur, et uli geminas essent, respondebat, 479 dicendas esse non Ave
(a quibus nomen accepit) turres, sic etiam portas niailas, sed lurres Anemanis, cujus est in historiis
duas habet. Græcorum mentio : planeque volebal , has illas
Decima vulgo Græcis porta kumnyoù sive Kynigi, esse quinque lurres, in altera urbis acropoli, quas
sed rectius pória Kuvnxiou vocatur ;; et Kuvńylov ia diximus Pentepyrgii nomen habere. Id autem ve
basilicis suis Græci verterunt eum locum urbis, qui rum esse, vel ex loc intelligitur, quod Chicrisis
Komanis temporibus Arena dicebatur : ubi videlicet turribus adjungit Xyloportam , quæ a Xyloporta
vel homines cum feris, vel inter se feræ commilleban . С priori diversa , veteribus quàóxs pxo; dicta fuit
tur. Kynigion ad Vlachernas refertur , locus scili propterea quod artifices eam , struentes, magna in
cel depressus el concavus, ubi patriarchion erat fundamento agiæ reperla copia, lignis plurimis
mcæ peregrinationis ( empore, quod huc anno 1587 ac palis in aqua delixis lapides , injecerint, alejate
pecunia redemit a Græcis sullanus Murates III , ita demum ædificii fundamentum lirmum effecerint,
ut istic messilam , sui nominis monumentum , ut est in libro De ædificiis urbis. Nec abs re quis
condal. Id bactenus sæpe tentalum , impedivit dixerit viileri palatium Xyloportæ potius scriben
Turcorum Muplus, qui debere Muralem dicerel dum Xyloke, ki palatium : seriploris librario vocem
prius cx ereptis scacho Terrarum lerris annuus
obscuriorem hanc, cum notiori Xyloposlæ commu
messilæ struendæ reditus constituere . Græcis rui tante .
nosunt Constantini palatiuin vicissi.... concessit Duodecima Turcis esi Egri capi, quæ vos obli
ædificandum in usum tam patriarchii , quam patri- quam portam significat. El reapse sic exstrugiant
archalis ecclesiæ, de quo mox aliquid indicabi: vidimus, ui in eam non directo, sed ex aliquo
mus. paleat adilus. Leonardi Chiensis epistola , quam
Undecima nominatur veteribus Xylokerkos, cau- o diximus, Caligaream vocal, Græci Caligariorun .
sa paulo post esponenda , nunc autem Ilagiobazari Sic autem a Caligariis sive sutoribus est appellata,
porta, per quam-seilicet ingrediuntur urbem Na- qui calceanienta faciunt, a Turcis poninata Pas
giobazariotæ , trans sinum habitantes, e regione sumaggia . Inter hauc et proxime sequentem por
hujus porlæ . Nomen llagiobazari significat vel sancli, tam sirum est ad ipsos muros, alto loco , palatium
vel sanctum emporium.Et emporii voce Symcon q11 * velus Blachernianum , quod Constantini jam vulgo
que Magister cum aliis Græcis utitur pro nullis clau- ' vocant , ubi solebant elephanti hactenus ali . Hoc
so portis, aut nullis cincio muris oppidulo. Sancti puo jam præterilo anno Murales III Græcis loco patri.
ljus existimem dicendum emporium , ut intelligatur archii concessil , ut paulo ante diximus. Cæterum
emporium sancti Mamantis, quod olim monaste- reperitur in Græcis historiis hujus porlæ Caligario
rium insigne, palatium augustale celeberrimum ruin nomen antiquius, Porla Kapsia, sive obliqua :
in historiis, pontem denique non minus nobileui, quod interpretati Turci videntur per Egri capi. Ur.
Sancti Mamantis appellatum habuit. Ilic enim bis lamen ædificiorum liber Charsiæ portam voluit
«ffundont sese in extremum Ceralinum sinum dictam ab auctore vel conditore Charsia , qui
celebres illi priscis fluvioli Cydarús et Barbyses, utentis colore Veneto factionis fuerit. Nam lacuio- .
PATROL GR CLIX . 28
875 JOANNIS LEUNCLAVII 876

nes olim qualuor erant in hippodromo decertan- A urbem , qui juxta sinum Ceratinuni a Pentrpyrgio
tium equis,, quos xbantas Pindarus dixit, singulis incipiens, ad feplapyrgium juxta Propontidein de
bigis, trigis, quadrigis ; ita distinctæ coloribus, ut sinit .
βένετοι vel caerulei, λευκοί vel albi , πράσινοι seu Igitur Heplapyrgianum jam angulo navigio cir
virides , souotot seu rubri , dicerentur. cunivectis , prima propter arcem in latere meridio
Decima tertia est illa , cujus hoc annalium foco nali porta se nobis offert, cæleroqui numero
lit mentio, quæque nobis occasionem primam re . decima seplima, quam ab arce vicina portam értk
censendi portas urbis præbuit. Vocatur autem Ha youháowv, id esl, septem turrium , voce mistobarbara
drianopolitana, quod Hadrianopoli recta venientes, nominant. Observavimus in hac Græcam inscri
urbem ingredi per eam soleant. In hac porta periit prionem , quam dabimus alibi.
Ypressus hominum turba Constantinus Dragases,
Secundum hane proxima sequitur octava decima
ultimus Græcorum imperator.
porta , Turcico vocabulo Narti capi dicta : quo ni.
Sequitur decima quarta , recenti vocabulo Tur
mirum appellunt er insulis navigia malis aureis,
cico dicta Top capisi, quo significatur porta bom seu granalis (fotola nunc Græci vocant) onusta .
bardaria , sive tormentorum bellicorum . Græci ante
Decima nona vocatur Psomatiorum porta. Lider
captam a Barbaris urbem , nominabanı $. Romani B
exstat apud Græcos manuscriptus, 480 de ædi.
porlam , sicut et Leonardus Chiensis et Chalco .
hciis urbis, quem habemus. In eo nomen portæ
condyles testantur : cujus tamen interpres Galli Psanjatii reperitur, et palatium Psamatii, et yn
cus ex Sancti Romani porta facere portam Roma pwxoyetov Psamalii, quo domus significatur ex
nam fuit ausus. A bombardis eam Turcos arbitror
structa curandis et alendis senibus. Originem vero
appellasse, quod obsidionis tempore tormenta bel
hominis Psamalii legimus hanc in eodem libro ,
lica præcipue fuerint huic opposita. sletisse scilicet olim hoc in loco Psamatii quod
Proxima secundum hanc est decima quinta, dam simulacrum , quod deastrorum cultor quis
Turcis Goni capi, Græcis va opta , quod portam
piam ceu deum coluerit. Christianos vero frequen
novam significat. ter hominem ab eo colendo dehortantes, appeltasse
Inde pervenitur ad deeimam sextam , videlicet simulacrum illud, quod ipse veneraretur , deum
Silyvriæ vel Selybriæ portam , quae a priscis xpuani Jevpartivov, id est, falsum et fictitium , quique
porta, vel aurea porta nominabatur, et porta fon
nomen illud mentiretur. Ab hoc igitur idolo dei
lis. Nam extra portam hanc est hodieque fons, fictitii volunt ipsi loco nomen iudilum , ut Psa
qui xpugornih vel aureus fons a Græcis antiquo C malii diceretur, id est, fictitii dei locus : vulgo
nouline dicitur, celebris in eorum historiis , quæ Psama dieente, pre tūpa , quod est mendacium.
sæpenumero palatii nrñs sire fontis mentionem
Propler banc vero portam Psamatii quondam el
faciunt, et templi Deiparæ virginis ad meny sive palatium erat et yn pwxopelov, ut diximus : utrum
foutem . Interpres Cedrini plerumque Pegen et
in Pege reddidit. Ædificia nunc dirula sunt, ſun que Psamalii nomen ob viciniam habens, et ab
llelena Augusta, matre Constantini Magni, urbis
damentis adhue exstantibus et ipso fonte : quem
conditoris, exstructum . Christianorum vulgus hanc
hodieque Græcorum vulgus XPUGUTENTÁV appellat, poriam nunc etiam San Matthia vocat , nomine
et invisere magno concursu , certo anni tempore, corrupto ex Psamalia .
veluti si Deiparæ virginis templum adhuc incolume
starel, consuevit. Aurea porla nunc etiam reliqua Vicesima Græcis Contoscalii porta dicitur. Io
conspicitur, sed obstructa , nec id quod audit, aurea : libro de urbis ædificiis locus hic Contoscalinon
satis elegans lamen , expressos e marmore couli- appellatur et causa nominis adjicitur. Etenim ipsa
nens agones sive labores Herculis, artificio non porta velut intra sinum quemdam abscedit versus
vulgari. urbem , el ab allera parte proximum sibi porlum
Hoc jam loco per ventum est, ab angulo urbis o habet pro triremibus, in mare se porrigentem , et
secundo , propter muros urbis terrestres circuinam- muro circuindalum . Is portus olim cum pararetur ,
bulando, ad oppositum huic anguluin urbis tertium : praefectum fuisse tradunt operis velut εργοδιώκτην
qui, sicut secundus ille ad sinum Ceralinum cx- Agallianum Turmarchum (id turmæ ducem sigui
tremum sitius est, ila et ipse pertinet ad Propon- fical, hoc est, legionis, sex hominum millia com
Lidem : ut deinceps lacus urbis reliquum mari allui- pleclentis, ut est apud Leonem Augustum in libro
lisr , usque ad promontoriun Byzantis, vel urbis De bellicis,apparatibus); qui cognomen Consloseelis
angulum primuin . Ab hoc enim angulo primo latus habuerit a brevibus tibiis. Gambacurtam Itali di
urbis unum , videlicet aquilonare, a mari Ceratini cerent. Ab hoc appellatam aiunt portam Costosca
sinus efficitur, usque ad angulum secundum Pen- linam , veluti conloscelinam . Ego vero pace Græ
tepyrgianum : rursus ab altera parte mare Pro- corum dixerini polius Conloscalinam vel Conto
pontidis secundum lacus urbis, et meridionale qui- scalii vecalam a conta scala . Kovtos enim Græcis
dem efficit , usque ad lertium urbis angulum nunc parvus, uti com Cedrinus ait, quemdam
Heptapyrgianum : occidentale vero tertium latus fuisse nominalum ab exiguitate slaturæ Kovtohtov
ab omnibus aquis immune, terrestri muro claudit ta prætorem Cephallinæ , et aliun Kovtootegavov
827 PANDECTĖ HIST. TURCIC. 898
Ceu Leonem parvum el Stephanum parvum . Scalie A Prima vocatur çuxbxepxar ob ejus fundamentum
nowien jam aple declaratum, defixis in imo palis faclum . Nunc llagiobazari por
Vicesima prima Catergolimenis porta alru- lain dici nolavimus.
palill', a porlu triremium, quæ vulgo sunt Gravis Altera Charsiæ , qui scilicet ei condendæ præfuit.
Kitеpya , sicut et Karepyáões nunc appellantur Turcis cst Egri capi , sive porta obliqua.
( fassiarii, ve navales socii triremiulla Tertia produavopos, ab hominum multitudine
Vicesima secunda vulgo nunc Græcis est tropta dicta. Quippe traditum in historiis legimus, et in
tai; åpxojo : s, id est, vel ursarum , vel ursina , Tur- hoc ipso de ædificiis urbis libro, Theodosium mi
cis Tschallati çapsi, a maclalivue pecudum . Sunt norew Augustum terra, molu collapsos urbis muros
qui uoram lillaris portain nominant. Equidem terrestres eurasse per Eyrum præfectum urbanumi
crediderim esse aniquaui. Ædilicium rolundum instaurari : 481 cujus quiilcm ea fuerit in opire
extra muros in ipsa mari vicinum ac velus ha- maturanck , et urgeniło serfulitas , ut iutra sexugesi
bel, undique circumfluum , nisi qua lerræ jungitur ; mum dicm absolutum fuerit. Hoc autem in opere,
in quo maciantur, excorianlur el. exenterantur CUIR Una populi pats ab angelo Pintepergiano , ał.
pecudes : itemque fenestras habel bauc porla nar- tera vero ab angulo adverso leplapyrgiano muros
moreas a latere, cujusdanı ædificii vel palatii vele- B condere cæpisset : ad hanc demum poriam pars
ris , quod ipsis muris urbanis incumbit. Hic aki- utraque suis perfectis operis convenil, caque de
quando pene paufragiu:u fecisse recordor, cui causa porta prodúavepos appellata fuit, ab homi.
animi gralia Wollius Unguadius Baro Sonneccianus, num multituutine, qui tunc istic convencrunt . Nunc
ci Bieronymus Arconatus, el ego, saraiuin sul- Hadrianopolitanam vocari dirimds. Et est illins is
laniuuw , e Çeratino şinu proſecli, cælo primum) proleelo sitiis , ut medium in muro terrestri tocom
sereno. !narique placido , circumnavigaremus : el oceupet, id quod equidem diligenter observavi ,
oborta şubilo leurpestale , non sine periculo latic Nam cum ab acropoli Pentepyrgiana, propter fos
rejiceremur . sas muri lerrestris, ad angulum vel acropolim Ile
Vicesima lertia el ultima porta vocabulo Turci- plapyrgianam ituro , necesse sit unius horæ spatium
co nominalur Achur capisi, quod Achurii portam impendere : lantumdem temporis Pentepyrgio re.
significat. Achurium vero Turcis est ædificium ea- quiritur ad portam Hadrianopolitanam , quantum
par, aream babens in medio, cujusmodi solent esse ab eadem ad portam Heptapyrgio proximain . Apud
$labula pro regiis equis. Et arbitror esse Græcam Leonardum Chiensem reperilur hac ipsa in urbis
origiue vocem, usucaplana a Turcis. Elegim axua C ac murorum parte locus arduus (ut appellat) Mi
psiou vocanı Græci stabulum , a reponendis sci- liandri. Non alibi quærat hunc lector, quam ad
licet palçis. Sic emir Achur stabuli præſeclus est portam Hadrianopolitanam vel moldavepov, corre
in aula, sultanina , velul capile 14 diximus. Ilaque clo lamen prius set enuntiationis vel scripturze
proplorea yomen hoc isti porlæ datum , quod per vitio. Nam pro Miliandro equidem minime dubito
eam saraio sullanino conliguam , invelantur om- reponendum poplavopov, quod idem est cum tt ).U
sia curandis el pascendis equis ac jumentis sul- ávopo : sive adeo per inscitiam vulgi factum fuis .
Lani necessaria , quotquot intra saraium , scilicet se dicapius Miliandron ex Myriandro, sive per
aluntur. Ab hac ultima porla , saraji sullarini oscilantiam scriptoris librarii corruptum nonien
murus trium in ambilu milliarium Græcorum ici- existimemus .
pit , juxta quem ab allero saraii latere primam Quarta Katurala , sive subterranea , cujus ta .
quoque portam urbis collocavimus . Nec iuter men nominis ratio nulla redditur. Respondel ja:11
Achurii portaın , el Horæam illam primam ulla Topeapisi vel bombardariæ portæ , quondam S.
reperitur alia, quam qua secrelo soli sullano licet Romani .
e saraii septis ad angulum Sancti Demetrii prodire, Quinta Græeis rége teen fuisse dicia narratur,
quoties ei sic visum est. Ac solet học facere mul- D quod numero quinta : scilicet inter portas esset
lolies, cum eleganter ornalam marmoreis colum- lerrestres. Olim Auream portam vocavere, niinc
nis domunculan ibidem habeal, intra quam velis Silyyrianam appellari Ostendimus. Quod aut.m
obduclam sedens, Laia e siny Geralino, quam se- Geni capi sive nova porta non commemoralar,
cundo Bospori Quxu iu Propontidem præternavi- inter portas S. Romani et auream sita, propieria
gantes intueri cum voluptate polest, ipse conspe- fit, quod nulla tunc fuerit, posterioribus scilicet
clus a nenine . exstrucla lemporibus, ut ipsum quouue homen in
Sed enim afle, quam hanc porlarum enumera nuil .

Lionem claudamus . libet ex allegato sæpius libro,
de ædificiis urbis , ordine recensere veteres perlas
urbis terrestres , quæ illic solæ leguntur; çæleris
ad siguin Ceralinung Propontidemque sitis silen-
dio præteriis . Recilantur autem duntaxat his
quinque , sumpto ab extremitale Penlepyegiana
Inițio .
Habes jam , benigne leclor, insignem non par.
larum duntaxat urbis explicationeni, verum etiam
mallarum prælerea rerum declarationem , quæ
mihi quidem aliquando Græcas et Turcicas bista .
rias leelitanti visae fuere difficiles intellectu ac
perobscura . Tibi sane , remotis non paucis jam
quasi salebris, iter idem ingressuro , minus plera
879 JOANNIS LEUNCLAVIT 880

quc laedii paritura conlido . Vel ipsi tam a Turcis A prios et Ægyptiorum sultano subjcclos, indicavi
obsessæ, quam expugnalæ Constantinopoleos hi mus capile 165. Mustaplı bassæ mentionem paulo
storiæ Chalcocondylis et Leonardi Chiensis , ante fecimus capile 198. Fuit interfectus propter.
mirum quantum bæc expositio nostra lucis af. ea , quod Achmelis eum filios, Muralem et Aladi
ſeret. nem , de imminente sibi a patruo Selime periculo,
201. Mors sultani Bajazitis, a filio Selime veneno monuisse per celeres internuntios comperlum ſuis
sublati .
set. Meritas luit pænas, ob perfidiam erga sulla
Non memincrunt annales dati a filio Selime Ba num Bajazitem , berum suum , contra quem Selimi
jaziti per alios veneni, quod a noslris constanter filio studuerat. Fratrum filii, quos Selimes stran
aſdirmalur, ipsis lamen expositionibus horum in gulari jussisse traditur, more Osmanidis recepto,
ter se non parum dissidentibus . Nos plerorumque qui nefas esse putant, Osmanidarum sanguine ter
warrationes sic recitabiinus, ul integrum lawen ram conspergi, numero fuere quinque : Mucheme
.

lectori judicium relinquamus. Spanduginus ait tes et Aladines, Sinanis scachi Gilii ; cum tribus filiis
Selimem patri adjunxisse Jonuzem bassam , qui sultani Muchemetis , ut est videre nostra in Osma
curam ejus gereret, omnesque res patris admini. nidarum genealogia. De Tekiensi provincia dicti
strarel. Interim tamen secreto cum Jonuze trans- B capite 57. Qui primus e janitoribus regiis et Azem
egisse , venenum ul patri propinaretur. Itaque Ba Aga vocatur in Annalibus, integre dicendus est
jazitem prius, quam Dimolucum pervenisset, vi Capizilar Azero Aga . Nomina jam aliquoties expo
veneni dati exstinctum ſuisse. Jovius addit vene . sita sunt, et suo loco de Cap:zilariis agemus, qui
num ei præbitum ab Hamone Judæo medico . Alii sultani Osmanida janilores sunt. His prefecti so
cominemorant Selinem metuentem , ne se bello in lent esse vel quatuor, vel sex , prout ipsi visum
Anatolia contra fralres, Achielem et Corcutem , sullano. Vocantur autem vel Capizilar Bassi , vel
occupalo, rursus imperium sibi vindicaret paler; Capizilar Aga . De vocabulo Bassa capile 14, de
corrupisse medicum patris Ustarabis , promissis
aga 173 diximus. Qui primus et supremus inter
ei singulos in dies avnonis asprorum mille, qui hos est, Capizilar Azem Aga nominatur. Etenim
reditus esset annuus 9000 thalerorum aspris 40 Azem supremum signiſical. Notandum hic Casanis
pro uno halero computatis. Itaque recepisse Azemis Capizilariorum Agæ nomen . Quippe Geu
medicum , se Bajazili venenum pharmaco mistom fræus ait, Corcutem incidisse in manis Bostangis
propinaturum . Ac tradidere quidam , venenum loc bassæ, qui Selimis gener fuerit. Ostendiinus autem
l'uisse comminulum
Ustarabim in oppidopulveris
Tzuruloinstar
Bajazitiadamantem
auctorem . C supra, capite 198, Bostangim bassam, Selimis fi
liæ nuptias consecutum in præmiuro perſidia ,
fuisse sumendi pbarmaci, quo mirificus seni vigor cognomen habuisse Ducaginoglis ex causa paulo
Lolius corporis et animi rediturus esset . Annuenle post aperienda ; nomen vero proprium hujus Duca
Bajazile , medicus altero mane sullaninum ad cu ginoglis erat non Casam vel Casan , sed Achmet,
biculum venisse ; cumque dormientem adhuc re quemadmodum ex ipsis Annalibus deinceps appa
perisset, exspectabundum ibidem bæsisse, donec rebit . Et omnino Capizalar Aga diversus est a
evigilarel . Elapso temporis aliquo spatio, cum Bostangi bassa. Quapropter in his Geufræus erra
nou expergisceretur , excitari jussisse , jainque vit. Oppidum Egrigos Bellonio Grigos est, ad mare
experreclum interrogasse, pharmacone uri vellet. situin , versus sinum Aiassicum , qui priscis cat
Illo assentiente, Ustarabim antipharmacis multo Issicus .
ante munilum , prægustalam ab se medicinam Ba
203. Selimis stalura ; prælio victus et occisus
jaziti præbuisse hauriendam ; simul cubiculariis Achmeles, ejusque filiorum exsilia .
mandasse, ne quid ei polus subministrarent prius, Quod pvmilionis Selimi nomen tribuitur, sic de
quam bene cooperlo corpore sudasset. Inde me sententia Spandugini est accipiendum , ut intelli
dicum se Constantinopoliin ad Selimem contulisse , D gamus eum de reliquo corpore fuisse oblongo,
qui promissi præmii loco jusserit ei caput ampu- sed libias habuisse breves. Eaque de causa spe
lari ; quod diceret, homincm sceleraluin ac infi ctabilior erat in equo, quam si pedes incederet.
dum sultano pairi, eadem usurum erga su quo- Neapolis Caramaniæ Turcis sua lingua vocalur
que perſidia , siquidem hoc uti faceret, ab alio quo Genischeber. Et annalium hic notanda verba sunt
piam compellatus esset. quæ sæpius repetunt , has res in Caramania fuisse
202. Cruentum el parricidiale Selimis imperium , gestas , quo se conlulerat Aclimeles, ut ausiliis
Sublato de medio patre, progressus est Selimes sultani Ægyptii sivc Cairensis e propinquo contra
ad immanem sævitiam fwdaque parricidia, solus Selimem uti posset. Leonis quidem Augusti No
ul rerum poliri possel. Frater ejus nalu major . ve! la de thronis Neapoleos meminit episcopatus
Achimetes ad Arabicos fines profugisse dicitur , hoc metropoli Stauropolitanæ in Caria " subditi. Hinc
est, in Caramanian 482 regno sultani Cairensis apparet, errare Jovium , qui pagnatum 'ait prope
finiliinam . Quippe non multo post sequitur, eum Prusam in amplissima " planitie, qu:e novæ terræ,
suis tandem e latebris cum milite Caramano con : Clingua Italica, vel novæ civitatis appelletur. Et
tra Selimem prodiisse. Arabes etiam vocari Ægy- proficiscitur bæc ejus inde ballucinatio, quod alia
881 PANDECTE JUIST . TURCIC . 832
sit baul procul a Prusa , vel Nicxa potius Neapolis A rale Achmetis filio Jonius exercitum Selimis labuisse
sive Genischeher, de qua superius, cap. 17 ct 23 di- Tradit hominum ducenta millia, duplo majorem
ctum . Ea tamen procul admodum distat a Neapoli numerum faciunt annales . Idem vocat Ismailis pri
Caramaniæ . Nec video, quò possit esse loco tanta marium ducem Ustaoglim , qui nostris annalibus
planities, ac tantorum exercituum capax , in vicinia Ustagelu ogli , vel. Ustazelu ogli, rectius quidem
vel Prusæ, vel Nicææ, vel Genischeheris sive haud dubie , nominatur. Id filium Yslagelvis si
Neapoleos, huic proximæ ; cum istic perpetua vel gnificat. Quis autem fuerit hic Ustagelves, non ex
juga sint, vel clivi saltem montis Olympi . Taceo , primitur in annalibus. Jovius statim post exposi
superius aliquoties in annalibus hisce reperiri , lum prælium Selimis conira Persas, el occupatum
Caramanize begos cum Osmanidis bella gerentes , Taurisium , narrationem belli Turcorum adversus
si hostibus impares se viderent, in montuosa re- Coslagelvem Aladuliorum principem subjicit. Idem
gionis suæ loca sc recepisse ; quæ quidem illæ bellum Turci quoque mox . gestum referunt, sed ,
ipsæ latebræ sunt, in quas se cum milite suo sul- adversus Aladeulem Dulgadiris provincize ducem .
lanns Achmeles, Selimi fratri copiis impar, ab- Ergo jam animadvertisse videmur, hujus Dulga
didit ; el quales in vicinia Prusæ nullas habere dirensis regionis principes habuisse nomen Ala
potuisset. Ideoque non abs re dicitur Achmeles ab B deulis in genere , cujus supra facta mentio cap.
initio belli, transeunte cum copiis in Asiam Sc- 163 , sed singulis tamen præterea peculiare quod
lime, veluti fratre debilior ad Arabicos profugisse dam fuisse nomen ; adeoque deviclum hunc ' ab
limites, hoc est , in Caramaniam ; unde nusquam exercilu Selimis Ustazelvem fuisse vocatum, cujus
hactenus prodiisse legitur, multoque minus præ- filius fuerit Ustazeluogli , supremus belli dux apud
>

senti cum discrimine rerum suarum in Bithyniam
fralri subtitam se contulisse . Filiorum , quos duos
reliquit superstites, Muratem el Aladinem , in his
quidem annalibus nulla exstat mentio ; sed ab aliis ,
præsertim Menavinó , teste oculato, commemoran-
lur . Aladinem evasisse fuga, narrat Jovius ; et in
itinere, quo se conferebat ad Ægypti Syriæque sul-
lanum , amicum palernum , febri exstinctum , Mu-
2 quæ priscis Artaxata fuerit dicta . Malcozoglis
ratem vero referunt omnes ad Ismailem Sophinum ,
scacbum Persarum, se recepisse , qui filiam ei
с
suam dederit uxorem . Quippe constat utrumque
. alter Mahomet, quem annales non nominant. Turci
principem tam Achmeli patri , quam filiis, adver-
sus Selimem favisse ; quod esse sibi propemodum
ante fores cernerent formidabilem illam Osmani-
darum potentiam , quam bellis civilibus debilitatam
cupiebant, ne cum utriusque detrimento longius
serperct; uti sane mox ab hisce motibus sultanos
Ægyptios cum Mamelucis suis ad internecionem
delevit, Sophinos tum primum exortos graviter
afflixit; tametsi nitril hactenus in bos, arcano
quodam Dei judicio , sumniis licet usi viribus,
ellicere potuerint Osmanidae , quod spem eis op-
primendi regoi Persici certam præbere queat. Ideo
majori dignum admiratione, quod insolentiores
perpeluis bactenus el inlinitis prope contra quos- D lia , et si præterea rei ad usum fossati milites se
vis populos facti victoriis, nihil non vi sola præ- cum vehunt, tralrunt. Germani Trossum appellant.
polentis imperii luni prosternere, tum diruere se
483 posse jactilant . Ergo Romani. Tandem illius
Pindari verum esse, suo cum interitu , discant
oraculum :
Vis consili expers mole ruit sua ,
Vim temperalam dii quoque provehunt
In majus ; iidem odere vires
Onne nefas omnino moventes.
201. Selimis adrersus Ismailem Sophinum expedi
lio : prælium in planitie Zalderana : Jovius emer
datus, Ordu , Orda, Fossalum , Tuldum , Tebris,
Sullania, Kemach .
Ismailem Sophinam , qui Zalderanis in campis
occubuit. Hinc igitur emendandus Jovius, et pro
Uslaogli reponendum Ustazelu ogli : rursumque
pro Coslagelu , scribendus Uslagelu. Planilies
Zalderan legitur in annalibus, qui Jovio sunt cam
pi Calderani . Situs borum ex eo percipitur, quod
dimicatum iradit idem non procul a civitate Choi,
sive Malcozides prior, Turcis est Thur Ali beg ,
Jovio Thurabeus, vocabulo hinc itidem corrigendo :
viilnus inflictum fuisse scacho tradunt a Malco
zide , Jovius ictu sclopeti læsume ait sub huinero
sinistro, non graviter tamen , et incerio vulneris
auctore . Orda Turcis est Ordu . Proprie quidem
hoc uti vocabulo solent pro foro castrensi rerum
venaliun, sed interim generaliter etiam pro castris
seu fossato potins, ut appellat Lco Sapiens Au
gustus, accipitur : itemque pro tuldo, quæ Græcis
vox in bistoriis reperitur, et in Leonis Au
gusti libro De bellicis apparalibus sic delinitur, ut
impedimenta vasaque militum , el onines resneces
sarias complectatur ; nimirum famulitia sive pue.
ros, et jumenta sive sagmaria , reliquaque anima
Hæc proprie vox hoc in loco Turcicæ Ordu respon
det. Notum , apud Tataros aulam , seu castra , seu
comilalum chanum sive regum appellari ordani.
Apud Belvacensem Joannes de Plano Carpi, legalus
pontificis ad Tataros, curiam regis interpretaur, et
stationem imperatoris ac principum , itemque ten
torium ducis . Sed hic , ut diximus , cuidum Persici
regis in prædam cessisse Turcis intelligitur : uti
mox etiam sejuitur, unam ex Isinailis uxoribus in
orda fuisse captam . Solent cnim mulieres, si quix
sequuntur casira , tuldi pars csse. De Tebrisio supra
#

Hujus belli causæ intelliguntur ex indicatis ca. quædam exposuimus cap. 187. Piolemæi Türvam
pitc præcedenti , de recepto præsertim hospitio Moi- esse , plerique putant, el transpositis forta se lit
9
883 JOANNIS LEUNCLAVII 886
teris Teure scribelur rectius : Hebræorum Susam , A vitiis, avaritia , ambitionc, perfidia. Filio Se
Jovius aölumat. Id quidem hoc loco minime silen- limi patrem Bajazitem prodendo, nuptias A
tiv prætereundom , quod a Choi propter quam urbem liæ ipsius impetravit, ut ante diximus . Causa
poggatum fuisse diximus, 80 milliaribus Asiaticis mortis hic verius cst exposita, quam ab aliis ,
vel Romanis Taurisiuin distet. Addendum et hoc , qui necalum volunt ob expilatas provincias, qui
commissum fuisse præliam die 26 mensis Augusti, bus præfuisset. Alqui veziratem bassa , quo munere
anno Christiano 1514. Sultaviam denique Jovius dicunt annales funclum fuisse Ducaginoglim , cum
idem fulsse putat exstructam e ruinis Tigranocertie. occideretur, non provinciam quamdam admini
Fiet ejus infra quaque mentin , in expeditione prima sirat, sed ad portam suprenia cum potestate , velut
sultani Soleimanis adversus Persås. De Carabago ad clavum totius Ozmanidarum imperii sedet, ucc
piplicatum cap. 63, de Amosia eäpile 6. Civitas nisi gravissimis de causis alio solet ablegari :
hodie dicta Kemach in Armenia quondam metro- quod in Sinauc prins, deinceps accidisse memini
polis erai Armeniæ Camachus, ut eam Leonis Au- mus in Osmane vezirazeme contra Persas misso ,
gosti Novella de thronis appellat, el indicarum a cujus loco lunc provezirazemes ad portam con
nobis est superius cap. 3. Peucerus corruplo voca · B stiluliis fuit Mesiles bassa, spado vetulus, nunc sal
bulo Ciamassum nominavit. Sansovinus quoque la vis annonis rude donatus. Oluraziacum Turri
niacam vitiose, pro Camaca vel Camaco, scripsit , dicunt. Præter Ducaginoglim , reſervat annales al
crrorem Laoniceni scculus intérpretis. Selime nccatum Ischenderem hassam . qui et ipse
205. Bellum Dulgadirense ; mors ducis Ustagelvis gener ipsius eral, et Tazisadem Caditeseherom ,
vel Aladexlis. el Seguanem bassam (ollicii vocaliuluin est, expli
De Dutgafiris provinciæ finibus dictum supra Calum cap. 190), qui nomen habuerit Bal Gemes.
capite 103. Duces cjus, sive reguli, Tureomani Id hominem significat nelle non vescentem . Hæc
erant, inou Christiani: regio ipsa lola monliosa , de procerum Selimis cædibus hoc tantiin loco me.
Türò et Antilauro inclusa, Dreslerus simpliciter moranlur. Audamus et alias, aliis leniporibus ac
Cappadocia vocät, sed non recie. Beño causam locis perpetratas. Mustaphæ necem prodidimus su .
præbuit, quod hujus regionis ducis Ustazelvis filius, pra , cap 202. Chendenum bassam Jovius bruci .
ut dictu'm , hosti Solimis et Osmanidarum Ismaili datum refert anle , quam contra Sophinum Ismai.
Sophino militasset, quodque pater, occiso Cal. lem in Persiam progrederetur : quod vir magno
đeranis in cainpis filio, Taurisió proficiscentem rerum usu praeditus, iter hoc gravibtis de causis
versus Airasiam Selimis exercitum , in clisuris mon. C'ei dissuasissel. Chuseinem bassam , vezirem suum ,
tium , et impedītis itinerum que angustiis, Quminum- simili de causa deinceps jussit interfici, qnod ci
que transjcctionibus, aMixisset.Sinanis bassa menti- per solitudines Arabiæ Cairum petilurð cum copiis ,
nin :us supra capilc 177. Ustazelvis a Sinane capti, auctor eszel, ne lemere tanto cum exercitu lanı
ejusque jussu necali capul, a Selime 484 Vene . periculosum iter ingrederetur, ut in annalibus
lias, pro Turcoruny more , missum fuit. Substitulus expositum legimus. Ægyplo polikus, Jonuzems bas
fiuc Alis Deguis, infra nominaliis scachi Suarensis sam (Janam male Geutræls et alii vocant) , a Cbei
filius, initio regui Suleimanis, ad annum Chri- re bego per calumniaru delatum , seu furore quo
stianum 1522, ubi plura de loc exponemus, dan impulsus, e medio sustulit, ut est in annalibus.
capite 219. Colligamus immanis jam belluæ diritatis inaudite
206. Selimis in basses Skos servitia ; Ducaginoyli, facinora . Primum pelo parricidia, prorsus enormia ,
Ducagini reguli; catalogus parricidiorum el cæ- quibus patrem venero peremit, Achmeti Corcotique
diun Selimis, fratribus 2 et 5 fratrum filiis laquco fauces elisit :
Piri bassa Turcis est is, quem historia belli procerum deinde maximorum cades loliden , Mu .

Rhodii Pyrrhum Græco nomine vocat, ut Ajacem
V
Josius itidem appellatione Græca dixit, qui Turcis
est Aigas. Ducagini Glius Turcis est Achmet
Duassa Ducaginogli , cujus ob'ler facia meulin, ca-
pite 198. Nalus fuit Ducagina familia , quam Jovius
ail illustrem fuisse in regione Naupactia sivc
Lapanlina, sicut jam dicitur. Ego vero hanc faisse
Culebrem invenio apud Epiroias vel Alanenses,
in quorum regione Barletius Encagini meminit,
hci vel oppidi cujusdam , cui cum imperio præ-
fuerunt olim , el a quo familiæ nomen hoc indilum)
fuis. Annales Venclorun traumni, anno Christiano
1414 Paulum et Leccam Ducaginos fratres , Ta-
musii filios , cum ditionibus suis in Albania,
Venetæ se reipublicæ fidei permisisse. Jovius
hunc Ducaginoglim ait infamem fuisse pluribus
slapha bassa vezirazėmis Cheudeni bassä , Duca
ginoglis veziranemis bassæ generi sui, Ischenderis
jtiden bagsæ generi , Taxis dis Cadilescheri, Balis
Gomis Seguanis bassæ , Chuseinis bassæ veziris, et
Jonuzis basse : quæ sane omnia quonam modo
legatus Venelus, Aloysius Mocenicus, usque adeo
elevare polueril , ut nihil fuisse barbarum in hoc
tyranno dicere sit ausus, mihi quidem nirari snbit.
207. Selimis adversus Ægypii Syria que sultanum
expeditio : Cansavi Garri, Mameluci, Circassi,
sive Quinquensoninni.
Simülasse dicitur Selimes, alleram álversus 1s
mailem Sopbinum expeditionem se sprscepturum ,
rum reapse sultanuin Cairensem invasurus esset.
Wastu fecit, ne præpolenles duos lost's simul in
se concilaret : qui quidem inter se reconciliati fue
 +

885 • PANDECTE HIST. TURCIC . 886

rant, animadverso Selimis instituio, non minus A plicando, cum modo magnum mariscallum , modo
Ægyptii, quam Persæ interitum quærentis . Præterea præfectum vel admiralium , modo magnum stabuli
stimulos addebat Selimi Cheir begus Halepi ( Jo- comitem interpretatur, qui Græcorum in aulis erat
vius et alii Cajarbeium non recle vocant), qui suo o uéyas Xovos taūloc. Si Petro Martyri, ut oculato
cum sultano inimicitias exercens, defecturum ab lesti , lides habenda, qui hunc præfuisse dicit
co se riuntiabal, si propius ad Halepum cum cxer- exercitibus : fueril scilicet is apud Ægyptios Ulu
citu Selimes accessissel. Cansavi Gauri nomen est Duveidar, qui Serasker nunc apud Tureos est, aut
sultani Cairensis in angalibus hisce Turcicis , qui péyag dove apud Græcos imperatores olim di
qui nostris corrupla voce nominatur Campson cebatur. Nam ueras otpatrnedápxns esse non po
Gaurius . Hunc Selimes prælio vicit, in quo sulla- lest, quem prætor Græciæ noster cum beglerbego
' nus ipse cæsus oerubuit. Cairbeium quoque , comparat. Ejus verba superius exscripla leguntur,
vel Cheirem bezum , hoc prælio cecidisse, Geu- capite 66 .
fræus tradidit : cui tamen deinceps Ægypto ca. 209. Melicul Umera, Zamberdi Gasali, Gaza, Zozi.
pla Seliinem commendasse Cairum, in his anna- mus Gaza’us, Remle, Rama, Rammola .
libus expresse legitur. Du Mamelucis abunde Jovius Vocabulum . Melicul Umera nomen ejus oflicii sive
el alii scripsere, quæ paucis duntaxat attingamus. B dignitatis denotat Arabica lingua, quondam Mame
Caupere sub Friderico Il Augusto . Duravit eorum lucis usitata, quæ apud Turcos est vel beglarbegi
societas vel ordo cum imperio 300 plus minus an- vel (uti vulgo pronuntiatur) beglerbegi, hoc est
nis. Nomen ipsum significat militem , qui stipen- domini domini doninorum , qni sangiacos scilicet
dia facit. El militabanı sultano, perpeluisque bel- aliosque begos sub se babel . Vile prolixius expli
Jis exercebantur, cquestris rei præsertim peritis- cala capile 14. Zamberdi Gasali, nostris est lam
simi. Moriente sultano deligebant alium e corpore burdus Gazzelles. Equidem hactenus operam dedi,
sive collegio suo, liberis suſragiis. 485 Plerum- ut minime corrupta nomina , præsertim propria ,
que lamen emirum majorum , qui numero quatuor sin ulis in linguis ederem . Gaza, cujus in his an
era nt, auctorilate dignitateque sultano proximi, nalibus paulo ante mentio fit, nota est Palæstina
ratio haberi solebat. Eleclus cuique Mameluco cen . civitas, quæ viros illustres aliquot dedit : et inter
tum seraphinos pro felicibus auspiciis imperii do- alios Zosimum G : zæum , oralorem eloquentem , li
nabat . Omnes necessario vel Christiani erant , vel ex cel paganum, qui necalus ab imperatore Zenone
Christianis parentibus nati ; nec in ordinem suum fuit, homine crudeli et malitioso . Is est editus
vel Arabes, vel Saracenos, sive Mauros, vel Hebræos, c a nobis aucior historiæ Zosimus comes, & Trock
vel Turcos admittebant. Major eorum pars e Cir- oxosuvhropos, quod nomen illum significat, qui fi
cassis constabal, in pueritia captis, aut prelio dis • sci aliquando fuil advocatus. Eum Karulus Sigo .
tractis . Eam ob causam Zercas sive Cercas quoque nius V. C. singulis septimanis pagellatim , cum
vorantur a 'Turcis , ob Circassorum inter Mame . ederelir, a me per vercdarios, opera Petri Per
lucos præcipum numerum : quae natio nomen næ Boloniam Basilea missum , historiæ suæ de
Quinqueniontanorum habet, Iberis sire Georgia- imperio Occidentis inscruit, nulla beneficii mei vel
nis vicina , unico verbo mentione facta : cui tamen anno 1581
208 , Tommanhai, sultanus ultimus Ægypti, Ulu sc Buloniæ invisenti, ciim ex Sabaudi ducis aula
Duveidar, emir Quibir. discedens, ad Ferrarienscm cum ducis Augusti
Quem nostrorum historiæ Tomunibeium vocant, Septemviri Saxonis legato, Andrea Paulo, viro
Turcis est Tommanbai, nomine non vitialo. Quod amplissimo el amico singulari, comitandi ejus
officium , quæve dignitas fuerit ejus, qui dicitur causa proficiscerer, magnas sane gratias agebat,
liic Ulu Dureidar, ex ipso annalium contextu in- ingenue fatendo, minime sc suum illud opus abs
1 :'lligitur. Quitio commentationis hujus, capite ler- quc mea communicatione Zosimi, cum laude pu
liv , Ulu significare notavimus excelsum . Petro D blicaturum fuisse. Nec dissimulabat se , cum in sc
Martyri Mediolanensi in descriptione legationis Ba- pulcrum suum (sic enim appellabat bibliothecam )
byloniæ , non Ulu Duveidar, sed einir Chemir ap- me deduceret, Romam profectum petiisse copiam
relatur, quod Arabibus est emir Quibir, id est, sibi fieri perlegendi Zosimi, qui esse ſerebalur in
wagnus emir. Ea vos a nobis capile primo et de- Vaticana : nec lamen id a Gregorio decimo tertio
cimo quarto superius est explicata. Martyr adjicit, P. M., licet adhibitis intercessoribus illustrissimis
emir Quibir esse magistralum primum post solda . ac primi nominis el loci cardinalibus, Farnesio et
num , idque propterea, quod exercitibus præsit. Estensi, certis de causis impetrare potuisse. Quo
Ergo Sansovinus et alii falluntur, qui hujus in hi- plus, ore lunc quidem rotundo, mihi se debere
s'oriæ narrationibus ex Tommanbai Ulu Duvcida- profitebatur. Sed enim ad annales ut redeamus,
re, vel emire Quibire, fecerunt admiralium Alexan- quod hic nienoratur Renıle, oppidum Palæslinæ ,
driæ. Reperiur eliam apud Geufræum Derdar varias appollationes habet. Nam et Romle, sicut
Quibir , ülapud Andream Cambrinium Florculinum , hic, et Ramma, el Kaina , ct Rammola Mauris, qui
et alios, magnus Diadartus. Utrumque mutilatum Arabes sunt, ac finitimis nominalur : quod voca
cx Divcidarc. Ncc Geulræus sibi constat in hoc ex- bulum ferram arenosam significat, ca Turcis est
 887 JOANNIS LEUNCLAVII 888
mutatum in Remle. Distat decem vel duolecim A banenses vel Epirotæ . Fecisse lradant hos' trans
plus minus milliaribus Asiaticis a Giaffa , quæ sa- fugium ad civem popularemque suuni, Sinanem
cris est Litteris Joppe, sic ab Japeto vel Japheto bassam , eique consilia sultani Ægyptii cum insi.
dicta, quod versus Europam , ab Japheti filiis inha- diis delesisse.
bitatam, portus ejus celeberrimus spectet. 212. Regio Sait, Ægypti pars ; Aythonus emendatus.
210. Cudsimubarec . Ikindi, Messit Axa . Tadsuna- Quod urbem Cairum ingressi dicuntur Selimjani
masi, Cubei Sahara , Cuba , Trulla , Naos dromicos. milites , id factuin aiunt alii per eam portam ,
Selimes in Ægyptum cum exercitu profecturus, quam nostri Bassuellam vocant , et de qua
486 cum ab Hierosolymis 'non procul abesset, ' paulo post amplius agemus. Regio Sahid Joan
morem tyrannorum seentus, quibus in ore preces ni Leoni Africarii superior Ægyplus est, quam
hæ perpetuo sunt, Da mihi faltere, da justum san- Thebaidis provinciain dixere veteres . Aythonus
clumque videri, civitatem Musulmanoruin etiam capite 54 , ut etiam annales bi Turcici , non Sahid,
opinione sacram sanclam in visere voluit. Hæcret sed Sail , hanc appellat , el primam ac majorem
enim hodieque Turcorum in animis ea sive religio, (id est, maximam ) Ægypti provinciam facit : quo
: sive superstitio , ut roti rei , Meccha sua visitata , B
loco notandum obiter, secundam provinciam ejus.
non se legitime solvisse volum arbitrentur , nisi dem Ægypti vitiose scrip: am Demesor , pro quo
Bethleemam quoque, Christi cunis nobilem , et reponendum sine dubio divisis vocibus , De Meser :
Hierusalemam adierint. Vocant autem Hierosoly . quod Gal.ira phrasi denotat provinciam Meserensen ,
ma, vel Hierusalemam , lingua sua Cuisimabarec , hoc est vicinam urbi Meser , quam reclius capite
quod nomen significat locum benediclum vel præcedenti diximus nominari Aliszir , aut Missir.
inclytum . Vespertinæ preces Turcis sunt Ikindi Ibidem quinia provincia cum urbe Damiata, noi
nemas , quæ nimirum medio concipiuntur inter est Æliopolis , ab Ælio Pertinace Augusto sic vo
meridiem el occasuin solis spatio . Concepit bas cata , quod auctori Platinæ credidit Reineccius :
in messil axa , id est in alba messita , sivé templo sed Ileliopolis, quasi solis civitás, ut in eadem
Turcico . Nocturnas , quæ ladsunamasi Turcis ap- ' Ægypto quondam erat llermopilis , Mercurii ci
pellantur , et intervallo medio dici solent inter vitas ; Panopolis, Panis civitas , et aliis a diis
occasum solis et mediam noctem , peregit in Cu- alize nominalæ reperiuntur, etiam a ridiculis illis
bei Sahara , sive Sehara : vocabulo denotanle Ægyptiorum numinibus quædam , ut a canibus
templum in spatiosa situm area , et cui fastigium Cynopolis : a lupis, Lycopolis : a felibus, Aluro
:

impositum est formæ rotunda . Tale lastigium c polis. Plures Elias noster Cretensis in Nazianze
Evagrio , scriptori ecclesiasticæ historia , 06205 di- num quodam loco recitat . Corrigitor hoc etiam
citur : Græci recentiores , ut Zonaras , Cedrinus, in illo ipso Aythoni capite , cum dicit , haberi carnes
alii, Trullum et Trúllam nominant : uti cuisi Cedric crastinas , hæðinas, gallinaceas : ul lector malil car
rus ait alicubi, Tru'lam sanctie majoris ecclesiae les castronias , id est, vervecinas , quam crastinas .
furnicam corruisse : quibus in verbis furnica 213. Méssita dicia Chåsnnis Zami.
significat habentem furmam furni, hoc est rolun- Auctorem bujus messitæ sive templi Cairensis
dam , non in longum porrectam , cujusmodi teclis' Chasanem vocant annales lii Turcici, rectius pro
ceope la templa Græcis vaol opouixol rocantiir. cul dubio, quam vel Joannes Fraxineus, apud
Vox Cubei ne Italis quidem est ignola , veluti cum quem Hessin legitur, vel Helferichus in itinerario,
Venetorum in annalibus legitur, anno 1416 ignew cui scribitur Hessen , pro Chasani.
exussisse cubas templi Sancti Marci, plumbo teclas. 214. Tommanbais suspenditur ; finis regni sullanini
Intelligitur antem hoc annalium loco per Cubei et Mamelucorum , Bab Suweile .
Sahara, templum Solomonium hodiernum fiere . Memorabilis est fædus hic Tommanbais interi
solymis, quod et cubam habet ejusmodi, Turcicis 1115, el Ægypti Syriæque sultanorum regni finis ,
lemplis familiareni , el amplissimam circa se com- D Suspensus fuit Tomwanbais undecimo die mensis
plectitur arcam . Aprilis, anno Christiano 1517, ut Sansovinus adno
1

211. Rursus Ashiopes sive Mauri, pro Egyptiis et lavil. Sumptum hoc de ipso supplicium ad
Arabibus. portam Bassuellam , ut idem rerulit, cum prius
Car Ægyptii et Arabes, olim sultani Cairensis ignominiæ causa Jaqueu ad collum appenso , per
subditi, nominentur Æthiopes ac Mauri, a nigro urhem mulo insidens circumduclus ſuisset. Puu
colore corporum, diximus snpra , capile 165. San- cerus Basuelam Syriæ portam nominat. 487 Sed
sovinus expresse hac in historia , Cairi 'sive Miszi. melius annales indicavere locum in urbis umbi
ris (ut nunc appellari capite 61 notavimus) inco- lico, cui nomen Bab Subeile vel Suweile , quorum
las Manros vocal , vulgari consuetudine. Paulo illud significat portam , hoc plateam .
eljam post sequitur hic in anualibus, interceptuin 215. Morbus et mors Selimis, in loco ſaiali, Dephier
ab Arabibus et Æthiopibus Tomman bain , Selimi darlar, Buiram majus et minus.
fuisse proditum . Cæterum transfuge duntaxat hic De pago luzua dictum superius, numero 74.
unius meminerunt aunales Turcici, sed historici Non procul abest a Zorlo, sive Zurulo, sive Ciurlo
nostri duorum , qui Mameluci fuerint, natione Alo Jovii , dc dj110 dictum itidem capite 26 el 193. Nec
889 PANDECTE HIST . TURCIC . 890
longe a Zurulo distal is locus, qui Selimi fatalis A Soleimani solvissent, uon modo non exceptus' ab)
propter impietatem erg : patrem bis exercitam , præ- Cilionorifice, verum etiam tracialus præter Irga
lio committendo veneno que præbendo, de quo dictum lorum jus fuerat : idque propterea , quod vindicare
capile 201 , ſuit. Et bis hoc loco Turcici quoque se de sultano Turcico vellent , ob ignominiose ac
fatentur annales, falali Selimem loco diem suum iasolenter habitos a Selime prius legatos silos .
obiisse. Causam mortis altulit ei pustula sive car- Burguirdelen vero Soleimanes præcipiendam putavil,
bunculus pestileus, ut Turci memorie produnt. ne qua Savo secundo Belgradensibus obsessis, ad
Sansovinus ex aliis refert plagam fuisse corrosi- quorum is mænia Danubio jungitiir, venire subsi
vam , instar gangrenæ : quod equidem non puto, dia possent. Quippe Burgurdelen Turci vocant illud
propter interitum Selimis subitum , cum gangrena in ripa Savi ſuminis oppidum , quod Ungaris Sabacz
Lardiores plerumque progressus facial . Dephier: appellatur, cinctum undique Savo, in quem Drinus
dari sive Dephterdalari, sunt vel rationales, vel iljdem ac Baconsius amnes influunt. Bonlinius
qurstores, vel futi nunc appellamus) præsiles et rcfert anno Cliristiano 1470 inilam fuisse vel oc
consiliarii cameræ . Bairam , maximum . Turcis ſee ceplam ædificari molem Sabaz, cui nomen Turciis
slum est, instar Paschalis nostri, quod mense Ra- indiderit, uti Sabaz vocarelur, quod Turcica lingua
B
mazue celebrant, quo et jejunium suum servani , mirabile quid significet. Jutelligit autem Turci no
integro mense triginta dierum , a crepusculo ma- mine sult: num Muchiemetein , Bajazitis patrem ,
lutino, usque ad solis occasum , nihil cibi polusve Selimis avuni, Soleimanis proavum . Quippe Muhe
sumenles : et absoluto jejunio, suum hoc Bairam , meles, a Belgradi obsidione, anno Christiano 1456 ,
Paschalis in morem , peragunt. Duplex autem Bai- in victi ducis Huniadis virtute lurpiter rejectus,
ram Turcis in usu est . Unum , mense Ramazane, hanc exstruere qualuordecim post annis arcem
de quo nunc agimus, el quod Bujuc, sive majus, voluit ad Sarum , e regione Sirmiensis agri, il
ant magnum appellant . Ejus supra meminimus, inde fines Ungaricos invadere pro lubitu posset .
capite 11 ct 33. Alterum , sexaginta plus minus ab Ilinc novæ munilioni superbum nomen dalum Bon
boc diebus celebratur, et Chazilariorum Bairam linius pulavit. Sed postea tamen Sabatiam , veluti
dicitur, hoc est religiosorum, qui peregrinatio- Savaliam , a Savo Numine potius dictam fatetur .
nem voti ergo suscipiunt, ad visitandum Mahume- Rex autem Malllias, lluniadis filius, anno Chiri
tis prophetæ sui sepulcrum Mecchanum , ut indul- stiano 1475 , Muchemete adhuc superslile, Saba
gentias peccatorum suorum istic impelrent. Quippe tian vi expugualam recepit : a quo tempore nostro
cæteri ad hujus observationem Bairani non tenen- c rum in potestate mansit ad hoc usquc bellum So
tur. Ideoque Culzug Bairam ab eis appellatur, uti leimanicum . Alba Græca potilos Turcos notavere
festu m minus, aut parvum . Neque vero sibi quidquain nostri anno 1521 7, die vicesimo quarto Junii.
ad innapetrandum veniam admissorum facinorum 488 217. Rhodi obsidio , Mermere, Marmora,
prodesse putant solam Mecchani templi visitationem , Porlus Physicus.
vi.Betbleemam quoque cum Hierosolymis adeant , De Mentesiana dilione dicium supra , capite 13.
uti paulo ante significabamus. Hinc vero certum Videnda quoque Naloliæ tabula geographorun
mortis sultani Selimis tempus colligitur alioqui con- principis Ortelii . Mermere Turcis appellatur oppi
troversúm . Quippe legitur apud Jovium , cxstin- dum Anatoliæ maritimum , a cujus portu disial in
clum Sulimem anno Christiano 1519, die deci- tervallo non magno Rhodus. Oppidi nomen Grecis
mo quarto mensis Februarii : cum Sansovinus et est Marmora , portus autem , Phisco, pro quo legi .
alii verius omnino tradaril, id accidisse mense lur in Ortelii Natalia Fischio , non recte lament,
Sep !embri, anno 1520. Quippe Bujic Bairam tunc quando Physcus etiam Sophiano scribitur. Situs
instabai, quod Selimes celebralurus eral Hadria- est e regione porlus Rhodii, qui ab hoc duntaxa !
nopoli, si superstes ſuisset. oclodecim imilliaribus Græcis disjungitur.
216. Soleimanes initio regni Belgradum obsidet, Bur D 218. Megalo Maslor Rhodi, Slankoi, Bedrum .
gurdelen cum ea capit, Sabac %, Sabalia. Græca voce Turci quoque deyálov qastopa vocant
Causa, cur regnum auspicatus Soleimanes, Un- magnum Rhodi magistrum , vel ordinis equitum
garis mox bellum inferrel, non erat alia reapse, Rhodiorum principem . Is erat id temporis Philippus
quam certa spes occupandi Belgradi, cum cæteris Villerius Liladamus, natione Gallus : qui Fabricio
ejus regni provinciis et oppidis, rege Ludovico, de Carello nain e familia marchionum Finariensium
Vladislai filio, necdun per ælalem ad gubernan . in Liguria Saxonicæ stirpis , nec ita dudum mor .
dum idoneo, et procerum suoruin , lam sæcularium 1110, successerat . Dedilio Rhodi facta ſuit anno
quam ecclesiasticorum contemptui exposito : qui Christiano 1522 , die vicesimo quinto mensis De
posthabila dignilale regis et salulc reip ::blice, cembris, videlicet natalitio Christi, quo etiam
suis duntaxat coinmodis , ambitioni, luxui faslui- Soleimanes urbem ingredi voluit. Eral in potestate
que ab hominum memoria inaudilo , slidebant. Rhodiorum equilum nobilis quoque Cos insula ,
Occasionein vero pacis abrumpendæ , Spanduginus Hippocratis medici patria, quam Itali naut :e Lango
hanc exposuit : quod legatus Soleimanis, ad de- nominant, Græci othu Kū, velul eis tou zūv, Turci
nuntiandum Ungaris bellum missus, ni tributum Stankoi. llæc itidem Soleimanis in manus, ami sa
891 JOANNIS LEUNCLAVII
872
Rliodo , venit. Arcem quoque Bedrum secutam mox A parte regni Ungariæ , quæ a Salankemene, Tibisci
aiunt annales horum exempluin . Eam Marius Niger ostiis obversa ( dictum de hac capile centesimo)
existimavit esse Branchidas Cariæ Strabonis, et usque ad Varadinum hoc Petri, Sirmium vocatur.
Petrum vocat. Idem Halicarnassum veterem putat Græci, Francorum a cæde, payxoxwplov recentio
respondere Castello Sancti Petri, qua de nune an- ribus in historiis dixere. Quod annales aiuni , pu
sales bi loquuntur. Notus quidem est sinds Saecti gnatum
Pelri, sic a Castello Sancti Petri dictus : sed utrum pus Ikindiinter
, de Soleimanem
notalis capileet910
Ludovicum circa lem
lector intelligit. El
referendus sit ad Halicarnassum , an ad Jasum Ca- nim quod Christianis vespertinarum precum tempus
riæ, sinus ut Jasius ille Plinianus sit, equidem aliis est,bora nimirum tertia post meridiem , Turcis Ikindi
definiendum relinquo .
nemas appellari nolavimus. Stephanus Broderithus
219. Finis ducatus Dulgadirensis , scach Suwar , in bistoria 489 de hac Ludovici regis Ungari cla
Zuiria, Tzanisas. de, dimicari cæptum refert hora post meridiem
Quemadmoduse antea, capite 157, quosdam osten- fere tertia , qu : e scilicet a Turcis etiam memoralur.
dimus anticipasse finem regni familirque Carama- Hic autem Ludovicus, ejus nominis apud Ungaros
nicæ : sic etiam factum in Aladeuliorum familia secundus, Ungariæ Bohemiæque rex, ad oppidum
fineque principalus Dulgadirensis videmus . Quippe B Mohalzium (Mugacium libuit aliis nominare ), pro
nostri volunt eam desiisse sub imperio Seliinis , stratis undique copiis suis, prælio semet eripiens,
anno Christiano 1514, quo tempore caplus et oc- in vicina palude, cum in altiorem paulo ripam eva.
cisus fuit Ustazelves , uti supra declaratunt. Turci
vero tradunt illi fuisse sulisriiutuin a Selinie fratris
dere conaretur, el equus regius posterioribus pedi .
bus insistens, frustraque saltum in ripam adver
filium , Alim begum , qui scachi Suarensis filius hic sam moliens, in dorsum una cum vectore 'corrue
appellatur. Is septem annis a morte patrui potitus ret ; ita ut erat armatus, sesquipalmis in aquæ
imperio, nunc tanıtem sub Soleimane sceleratis
insidiis e medio tollitur. Scachi nomen jis genti lutulento gurgite depressus et suffocatus interiit,
anno Christiano 1526, die mensis sextilis vicesimo
bas est familiare, de quo commcntalionis hujus nono, Joannis Baptisiæ decollationis memoria di
initio diximus. Sic in appendice Reineccii ad caput
cato, pro quo natalem alii non recle ponunt, id est
octavum Aythoni, Sirvansa non pro alio debet ac vicesimo quarto Junii . Filius erat Vladislai Jagel
cipi , quam pro scacho Sirvani, qui Medix sca lonii , Casimiri Poloniae regis nepos . Matrem ha
chus sive rex est : sic et Philippo Bergowati qui. buit Annam Candalensem , regiæ Navarrenæ stirpis
dam nominatur Tzauisas, vocabulo corrupto ex c apud Vascones, in Gallia ; quæ nulla culevel pelle
Tzani scach , qui ' Tzanorum scachus est, gentis lectum in lucem edidit , quain postea medicis arlı
itidem Ponticæ , sicut el Suarenses ad Pontum Col naturam juvantibus est consecutus. Habitum hoc
chidenive pertinent, vel Lazi , vel eis proximi. Ac infelicis ominis loco. Pater baptizando pro more
siint iidem bi Suarenses, quorum regionem Ortelius Christiano, Julii nomen indere decreverat ; sed
ex Alphonso Hadriano Zuiriam nominavit. aliud suadente matre , Ludoviciis fuit appellatus.
220. Aigas bassa, Ckasnadar bassi, apochrysiarius lloc itidem ominosum plerisque visum , quod unus
Bonfinii, apocrisiarius. hoc nomine rex quondam apud Ungaros pariter et
Habet hic lector illum Aigasem bassam , quem Polonos rerum potilus fuisset, Sigismundi regis
supra indicavimus a Jovio voce Græca nominari et post imperatoris socer, e Gallica familia regrim
Ajacem . Oriundus erat ' e Cinera, non procul a Cor- Neapolitanorum orius, ideoque Loisus vulgo dicius,
fyra, trans sinum sita , quam Leo Sapiens Augustus qui moriens masculum hæredem post se nullum re
Chimaram in Novella de thronis appellat, el cum liquerat . Narrantur et alia , quæ infelici juveni
Buthrolo, ibidem ad quintun a Corcyræ oppido et (quippe vicesimum primum ætatis agebat annum ,
arcibus milliare silo, Naupacli metropolitano subji- cum interirel) tristissima quæque portendere cre
cit. Supremus ' thesaurarius in Officiis Porte Osma- D debantur. Retulit aliquando mibi generosus et il
nicæ Chasnadar bassi dicitur. Eorum explicatio lustris Bairo Killizianus Joannes, quem honoris
$110'1) , non mullo post, locún inveniet. Et surt in causa nomino, sibi notam fuisse matronam hone
omnibus regnis thesaurarii, quos Bonfinius dici slissimam , gente Bocciana nobili cum primis apud
manis quæstores, Græcis a pochrysiarios existi- Silesios editam , et cquiti Suevo Stainan.e familie
mans fallitur. Non enim apud hos apochrysiarii miplam . Ea juivencula missa ſuerat in aulam Lu
reperiuntur usquam , sed apocrisiarii ; longe diver- dovici regis, ut esset in gynacio reginæ Mariæ ,
si vomen officii, quo ſungentes, a responsis aliqui Karuli V et Ferdinandi Augs. sororis , Ludorici
Latine vocarunt . Græci hodie sic internuntios et conjugis : et quidem à morte regis omnium con
egalus appellant. 'sternatis animis , et ob melum adventantium Barba
221. Petrovar, Sirmiun , Francochorion , interilus rorum trepide gynæcio præsertim fugiente, coro
Ludovici regis Ungariæ prædiclus a speciro. nam regiam , ab aliis præ formidine neglectam , con
Quod Varadinuin l'elii dicitur, Ungari Petrovar scrvasse dicitur. Commemorabat banc Baro noster
appellant, hoc est, civitatem Petri, vel listporov. recitarc solitaro non mullo ante regis interilum ,
Sitain in libero colle vidimus ad Danubium , in ca cum Budæ rex agerct, ac pro more clausis arcis
893 PANDECT . HIST. TURCIC . 894
foribus pranderel (wiserc quidem certe victitasse Aros mares. Poslea suam Joanni Glism Isabellaill, ( X
regem hunc, defraudatum et contemplim habilum a a loro conjugio nalan , Sigismiinitus vxorem dedit,
proceribus Ungaris, regio interim lúxu diffluenti ut infra dicturi prolixius sunius. Creduntur Joannis
bus, lestis occulatus Herbeslaidus Baro memoriæ I
causæ favisse Poloni, eamqne studiis maximis cum
prodidit),aceessisse ad arcis portam spectrum quod per alios, tom per Hieronymum Lascum , Alberti
dam , ut cventus docuit, in forma hominis foedum patrem , Solelmani Osmaniilæ , ac Francisco Valesio
in modum distorti et claudicantis, altaque voce fla Gallocum regi, bonis scilicet illis confederatis ac
gilasse colloquium regis, cui necessario quædam sociis , in detrimentum reipublicae Christianæ con
indicaturas esset, ad regiam regnique salutem per- mendasse : ne quiela totius Ungarici regni posses
linentia . Eneque neglectus initio, qwod in anlis
sione polili principes Austriaci , formidabiles ipsis
fieri solet, nunc alliori clamore, nunc ejulatu au eliam Polonis fierent ; qui sane stimulus ænula
hibito, iż uli quamprimum regi signiſicaretur, pele- lionis Francisci quoque regis animum perpellio
ret : lanılem hominis importunitale commotos quos. pungens, eum ad consilia nefanda, reique publicit
dam , cum extra regem ipsum nemini secretum perniciosa , cum indelebili ad omnem niemoriam
hoc se palefaclurum diceret, rem ad regem delulisse : posteritatis infamia sua, perpulit. Ita nimirum per
qui moa abire quemdam e splendidiorilus aulicis , B ambitionem et invidiam fuit altractuis in , viscera
et siinulata persona regia , quid istic arcani esset, nostra savus et juratus hostis. Utinam ne nunc
quærere jasserit . Tuno vero claudum illum de ar etiam fucata libertas electionis , et Tæderis Osmani .
cano revelando velut a rege præsenle appellatuni, darum cúm vicina Sarmalia prælexlis, ac delesla
negasse primum hune esse regem, deinde subje bilis quorumdam ambitio, malum aliquod Europa.
cisse regem , qui se audire nollet, brevi periturun , päriant ; quod Deus lainen oplimus maximus omen
alque his prolatis, in oculis omnium evanuisse. avertal ! Nolari quidem annalium verba debent,
Memorabilis sane plures ob causas história, quam
quibus Joannes hic Turcis non electus ab Ungaris
cquidem loco tam idoneo minime pulavi silentio rex , sed Banus Transsylvaniæ nominatur ante
prælercundam ,
quam Soleimanis benelicio scilicet regnum obtine
222. Novus Dervislariorum motus. ret . ldem Bann's detulisse sua dicitur Soleimani
Qui Calenderes Tureis dixitalur, qui Dervislarii, obsequia. Quid aliud hoc, quan factum fuisse clien
declaralum superius capite 171. Dervislarios qui lem , vol mancipium polins Soicinanis ? Magis id
dem esse nomen generale, quo Calenderes ct atij cliani paret ex eo quod scquitur : Soleimanis im
capite dicto récensiti comprelrendantur, vel hoc C perio Banum se submisisse, vel subditum Soleima
cliain ex loco perspicitur. Calender autem Zeld i nis ſacrum esse, sicut ipsa verba Turcorum sonant.
significat Calenderem sive religiosuin nobilern , ex Ilạc scilicet illa liberta's est, quam ore jac.ilant ,
causa in ipsis annalibus exposila, quod originein qui Turcis semet adjungunt. Fructus aúlem bone
generis,seilicet ad Chasim Beclasem ,referret; cujus, protectionis hujlis el patrocinii Turcici, paulo post,
it auctoritalis olim sumniæ viri, mentio fartà ſuit ex capite 250, et ipsis ex annalibus, ubi de morte
in vita --Urcbanis Gasis, Osmanis filii, non procirl Joannis el Olii matrisque iu Transsylvaniam rele
ab annaliain initio. gationć narralur, luce meridiana clarius appare
223. Banum Erdelii Soleimane's Ungarice regom bunt : itemque de Supplemento annalium nostro ,
crent. Causæ progressuum , quos Turci fecerunt ubi landem videmus, ambitiosi patris, et reipubli
in Ungaria.
cæ noxii filium , Arianæ sectæ patronum , quæ Ma
De Boni dignitate tractavimus capile 174, de humetanis fores aperit, sine liberis, in ipso ælatis
Arilelio vel Erdelio capire 103. Banium hic Erde- flore, justo Dei judicio, rebus humanis exemplum
lii vocant annales, quem nostri nen Banum , sed fuisse. Nolum vetus ac verissimum quidem oracu .
vaivojam Erdelii sive Transsylvaniæ perpetuo di- luum illud :
xerunt. Is tunc temporis eral Joannes de Zapolia , D Ευσεβέων παιδεσσι τα λώία, δυσσεβέων δ' ού.
comes Cepisiensis, Ungariæ pestis : qui ante pre
liuin de industria tardius an Luilovicum regem Fausta piorum posterilas, infausta scelestuin .
copias auxiliares ducens, regim Curan suis in extre- 2:24. Viennam Austrice Soleimanes obsidel ; Welschi,
mum illud discrimen conjerisse creditur, ul ambilu Piridoniana, Ostrikion .
nclario pervenire, cæso Ludovico, genuinus scili- Ilujus obsidionis auctor Soleimani ſuit Joalines
rel Ungarus, ad regnum posset. Fann ob causam Zapoliensis, loslis Gervianorum , cum Ungaris suis,
duduin quo:jae Ludovici sororem Annam , Ferdi- parum æquis nationi bene de se meritæ . Nec ill .
pando, magni Maximiliani Cæsarrs 'nepoti despon- illa cæcitate sua dementés perspiciebant, si Sulei.
sam a Vladislao paire paulo ante, quam c rivis mani licuisset in Germania pedem ligere (quod sane
excederet, frustra licet ambiverat ; ut en plus juris quominus fieret, per ipsos non stetit, solo benigni
ad regnuin , 490 siqnidem sororius regis fuisset Numinis favore pestem illam nostris a finibus aver
faclus , haberet . Ipsius autem Joannis Zapoliensis Tente), non minus Ungarorum liberlateni oppressu
sororein primo sibi matrimonio junxit Sigismun- rum fuisse barbarum , quam nostram : a fronte
dus l'oloniæ rex , e qua tamen nullos suscent libe- scilicet et a lergo jam ipsis iolra sepla sua con
813 JOANNIS LEUNCLAVII 896
c'usis. Vienna Turcis est Welsch. Volus appella- A 226. Corone, insulu Balu , Budra , captæ a nostris.
lio Vindomana legitur in Notilia utriusque imperii, De Corone diclum cap. 177. Insula Balu , locus
quam equidem integriorem puto, quam Vindobonæ : est ad ipsum Coronen , littori proximus, quem in .
pr.zsertim si divisa littera M in Net I , dicatur colunt Græci , Turcis inhabitantibus. Hinc intel
Vindoniana : sicul obiter superius etiam capile ligi potest, quod apud Ortelium legimus, Coronen
primo commentationis hujus indicavimus. Regioni in Messenja Peloponnesi, Sophiano dici Coron,
nomen non ab austro datum , quod ab austris per- Mario Nigro Nisi. Quippe vnoi Græcis insulam si
Dari crebro soleat, ut Lazins scripsit, sed ab orien · gnificat , integreque dici debebat vyslov. Ac toti
tali situ , respectu reliquæ Germaniæ, vel e prætore nomen urbi a patre Niger dedit. Badra Turcis ef.
Græciæ nostro paret, qui Græcis ostpixlov suo fertur Peloponnesi urbs : Patrasso vocant liali : Pa
quoque tempore dictam ostendit. Id enim nomen Træ quondam Græcis nuinero multitudinis enun .
Ostrich , vel 031-Reich , Germanis simpliciter sonal tiabatur.
regnum orientis, vel ad orientem situm . Quod fri 227. Chairadin Barbarossa , Cesair.
goris vi narrant Turci Soleimanem ab obsidionc Notionem vocabuli Chairadin capile 36 dedimus.
discedere coactum , excusandi sultani sui suorall- Hic nulla fit lloruccii mentio proplerea , quod
que causa faciunt. Quippe constat Turcos vicies B perierit ante quam pro Turcis aliquid insignis
muros urbis subiisse , vicies a mænibus virtute rei gessisset, privatis contentus commodis . Major
propugnatorum ſuisse repulsos, adeoque tandem is natu fraler Chairadinis, sub archipirata Ke
frameis licet ac ſustibus adbibitis, adigere suos am- - male nomen et rem consecutus e piratica , Seli
plius ad oppugnationem redintegrandam nulla vi mem Arabem , regni Algeriensis hæredeni, cui ro.
potuisse. Winc urbis capiende desperatio Soleima. galus suppetias lulerat, per insidias in balneo
nis animum subiit, ut apparet ex ipsa Viennensis nrcavit , et urbem cum regno sibi per vim asseruit.
ebsidii descriptione. Cæpit in morem ſuge Soleima- Exstinclo deinde llornccio, cujus interitum Jovinis
nes reliquis cum copiis abscedere, die decimo quarto descripsit, Chairadines frater , et ipse pirata noli
Octobris, anno Christiano millesimo quingentesimo lis, in possessione regni successit , tandemque
vicesimo nono. Atnindanis nomen , cujus mentio Soleimani facius longe charissimus, ea gessit,
sequitur, exposuimus supra, capite 130. quæ deinceps in annalibus exponunlnr. Ad lunc
225. Altera Soleimanis contra Germanos expeditio. per errorem omnia referuntur hic, de capta prr
Casan Michalogli cum suis a Friderico principe Pa- scrlim Cesaire , quæ a fralre, dum viveret, gesla
latino cæsus ; Palatinorum in rempublicam merita . с fuerant. Cesair Numidiæ metropolis , Algerimo
Intelligunt annales Hispani nomine Karulum V vulgo dicitur. Priscis erat Julia Cæsarea. Nicolai
Alçuslun, Hispaniarum regem : quem imperato- des a Mauris Gezeir, Arabibus Elgezair dici pul
rem Romanorum infiliari solebat Soleimanes, quod lai , nomine significante insulam , propler Balea
se belli jure successorem Constantini magni dicerel, rium et aliarum jusularum viciniam , sane ridicule :
qui lam Occiilentis, quam Orientis, fuisset impera - cum utrumque sit idem , nisi quod alleri additis
tor. Casanis Michaloglis nomen apud Soilerum , es! El vel al articulus Arabicus , et utrumque
qui ex nostris hoc bellum eleganter ascripsit , corruplum sit ex Cæsarea , sicut et Cesair. Barba
non legitur. Yaivodæ appellatio, quæ Casani tri . riam vocari maritimam Africam , initio Supple .
buitur, capitaneum significat, Cæsus cum suis menti Annalium nostri monuimus . Asprorum
memorabili clade fuit a Friderico principe Palaçino quadragies centum millia faciunt centum millia
Rbenensi, auxiliorum imperii supremo duce, qui thalerorum , pretio thaleri unius ad quadraginta as
post septemvirali dignitate fulgens, 491 bonorata pros revocalo, siciil ostensum est capite 18.
gravique senecta vilain in terris clausit suam . 228. Officia Portæ Osmanicæ præcipua, cujusmodi
Serenissima sane Palatinorum principum familia sunt hodie.
tam superiori, quam hoc contra Soleimaniem bello, D Prius , quam accerlamus ad explicationem ollicii,
perutilem immortali cum laude sua reipublicæ quod Chairadines hic consecutus traditur, supreni
Christianæ navavit opcram : cum obsessa Vienna videlicet beglerbegi maris , uno tandem comple
Philippus, e Friderici fratre Ruperlo natus, in loco clamur loco tolius aulæ, vel Portæ polius Osmani
nihil id temporis munito , contra vim potentissimi cæ officia præcipua, rebusque Turcicis explican
hostis defendendo, suum pro salute patriæ capul dis et intelligendis necessaria.
devoveret : Fridericus et Wolfangus fratres Cremb- Primum hæc sciri oportet esse duum plane ge
sii , ad decimum a Vienna lapidem , cum copiis in nerum , aliis intra saraium deputatis ipsiusmci
omnem bene gerendæ rei occasionem intenti subsi- suliani ministeriis, ac rursus aliis extra saraju
sterent , ac
nunc demum anno tertio redeunte sua obeuntibus munera .
Suleimane, primus Fridericus ad defendendam Au Intra saraium hi suliano serviunt :
Striam advolaret, et paratus ipse Barbaros impara- Capi Aga , vel Capi Agasi . Præfectus aut Capi
los et imprudentes invaderet, cæderet , profligaret. laneus Portæ .
Tlostis quidem elogium , de ceso ab Alamanis Ca- Oda Bassi , cubicularius maximus et præfeclus
Sine Michalogli, ad hujus familiæ laudem pertinct. Izoglanis saraji . Adolescentes sint, qui ab ætalis.
897 PANDECTE HIST. TURCIC ,
octavo au vicesitum annom usque, pro sultano A Sequuntur vezir bassa , capita scilicet consilii
aluntur et educantur intra saraium , varieque pro-
indole sua instituuntur, præsertim ut legere di-
scant, et scribere, et jaculari , el equitare , legume
que Mahumetanarum summam percipiant.
Chasnadar bassi . Thesaurarius maximus.
Kilertzi bassi . Dispensator maximus .
Serai Dar Agasi , vel Serai bassi . Supremis sa-
raii præfectus, absente sultano.
El hi quidem omnes spadones vel castrati sunt,
ac singuli sub se plures alios, ilidem castralos
vel eunuchos, babent.
Secundum hos, tres in primis adolescentes sunt,
ipsius sultani ministeriis inscrvientes , quorum
hæc nomina :
Silichlar, qui arcumn, sagitlas, arma cætera sul- B
tani portal .
Tzobadar , qui vestium sultani curam gerit,
ejusque scaramangium portat , ad arcendam plu-
viam factum . De hoc plenius dictum capite 199.
Kiuptar, cui potus sultani commendatus est , et
qui semper equcs eliam pro sultano fert aquam
secum in lagena.
Perlinel huc etiam , id est, refertur inler officia
saraii, Boslangi bassi , præfectus hortulanis : cui
deleciorum e Christianorum liberis Alzamoglano-
rum supra quatuor millia parent.
Sunt autem his omnibus sui tam vicarii , quam
alii officiales allributi , qui pro antiquo more gra-
datim ad dignitates supremas 492 ascendunt.
с
Inserviunt autem recensiti hactenus ipsi sullano
intra saraium , ac siquidem eques e saraio prodit,
omnes eum comitantur ; sin aliquo se mari con
fert, ipse Boslangis bassa clavum caicæ, sive na
vigii , quo sultanus vebitur; lenet ac gubernat.
Ad saraium quoque pertinent hi , quorum nomina
sequuntur :
Zescbnegir bassi , prægustator maximus , el præ-
gustatoribus cæteris, plus minus centum , præfe
cius.
Mutpac Emini , præfectus culinæ , vel rei coci
nariæ .
Aehşi bassi, coquus maximus.
Exlra saraium hæc officia numerantur :
Primus omnium locus est Muphti, qui supremus D consiliarii Gscales.
est Alcorani sive Mabumetanæ legis interpres, et
auctorilatem apud Turcos eam obtinet, quam Papa
sive pontifex maximus apud Latinos , apud Græ-
cos, patriarcha.
Huic proximi sunt Cadilescheri vel Cadiascheri ,
supremi et ordinarii militarium civiliumque cau-
sarum judices ; unus per Græciam vel Europam ,
dictus Rumeli Cadilescher ; alter per Asiam , Ana-
toli Cadilescher : quibus tertium Selimes primus
adjunxit, post subaclos Armenios quosdam , Dul-
gadirenses, Ægyplios, Syros, Arabes ; ideoque nia.
jus est bujus officium , propler multitudinem po-
pulorum , et ipsarum regionum amplitudinem .
Plura de his diximus supra ap . 29.
98
sullauini. Quondam nonnisi tres aul quatuor ve
zires erant, uti paulo post exponemus. Sed nunc
vel plures vel pauciores, prout visum fueril sul
lano deliguntur. Supremus, qui vezir azem Tura
cis appellatur, solus universum maxima cum po
lestate administrat imperium , cæleris in Divan )
(quod explicaluni nomen est sub finem 171 caps
tis) sic assidentibus , nibil ut ipsi proloquantur.
Ex his etiam deligitur judicio sultani, qui Ser
Asker, el Ser Dar appellatur , explicandis paulo
post vocabulis. Cum nos Constantinopoli agere 1
mus, vezirum dignitas a sultano Murati , novo
cæteroqui exemplo, novem başsis erat tributa, quo
rum subjicere nomina libet :
1. Osman bassa , Vezirazem , et Ser Dar contra
Persas.
2. Messich bassa .
3. Mechemet bassa .
4. Ali Capitan bassa , beglerbegus maris ; no
stris Uluz Ali , hoc est, Ali apostala.
5. Ibrahim bassa beglerbegus Cairi vel Ægypti.
6. Ferhal bassa , belli dux contra Persas.
7. Giaffer bassa .
8. Ali bassa , sororis sultani marilus .
9. Cicalogli bassa, belgerbegus Revani.
Post' vezires, auctoritate maxima sunt tres be
glerbegi, quorum hic ordo :
Rumeli belgirbeg , hoc est Romania sive Græ
ciæ.
Analoli beglerbeg, hoc est, Anatoliæ ve! Asiæ .
Denizi beglerbeg, hoc est, maris : qui vulgo Tur
cis nunc recepto vocabulo, Capitan bassa quoque
nominalur.
Hi tres parem in sedendo locum el honorem ob..
tinent cum ipsis bassis veziribus, quoties in Diva
nux publicum veniunt.
Sequitur Nischanzi vel Nissanzi bassa, qui lite
leras omnes , omniaque mandala et instrumenia,
quotquot apud Portam expediuntur, obsignal, ve
luli supremus Portæ cancellarius .
Tres Deplaterdari , quorum primus, nostro more
loquendo, præses cameræ vel præfectus est æra
rii maximus ; duo reliqui, velut collegæ ipsius , et
Rais Kiutap , cujus in manibus sunt omnes li
bri, commentarii, res ad archiva pertinentes.
Ideoque gradum vicecancellarii tenet, aut primi vel
maximi secretarii .
Omnes autem hactenus enumerati suo in Die
vano publico sessionen habent.
In eodem Divano sedent eliam quadraginta plus
minus Iasilschi, sive secretarii, vel actuarii , qui
scripturas absque mora perficiunt et expediunt.
Ac tanta quidem sedulitale geruntur omnia , lil
ipsa negotia propemodum eodem tempore propo
nantur, consultationi subjiciantur, et exseculioni
mandenlur.
Scquuntur Agæ, Turris Agalari dicii , numero
893 JOANNIS LEUNCLAVIE
multinudinis, vel officiales, sive tribuni, qui non A Mulapheraki bassi, capitanens baronum ac præ
habent sessionem in Divano vel synhedrio, sive cipuorun begorum aulæ, qui non tenentur in mili
consilii publici loco , nibiloque minus obligati
sunt, uti quotidie comparcant in saraio, sibique
deputatis in locis aliis selleant. Notionem vocis
Aga lectori cap. 173 dedimus.
Principem vero inter hos Agalarios locum obti-
nel genižarorum aga sive tribunus, qui Kihaiaın
sive viearium suum , et capitaneos, et colortium
duces, et alios officiis præfectos habet. Adeoque
sub ejus vexillo tam genizarorum , quam solaccho .
l'um , viginti circiter hominum millia militant.
Proximus huic emir Halem , qui supremus est
vexilliſer , et in expeditionibus vexillum sultani-
di um gestat , et alioqui vexilla beglerbegis, in mor-
luorum loca substitutiz , itidemque sangiacbegis, B
offert. Quippe ciim quis horum a bassis in deſuncti
locum elcclus est, mox emir Halem symbolum ci
dignitatis vexillum tradit ; simul tyopanistas et
tibicines ad domum vel leutorium electi sub ve-
sperani millit, et istic pulsare lynıpana, libias ac
fistulas 493 instare jubet. Officium fructuosum
est, et primi secundum gen zarorum agam no .
minis ac loci .
Capitzi bassæ, modo qualuor, modo sex, pro
arbitrio sultani creantur. Et præfecti sunt capitzi-
lariis, id est , janitoribus : habentque singuli sub
se trecentos aut quadringentos capitzilarios, quo
rum est inservire ipsilis personæ sultani , eumque
circumstare, quoties publice facullatem adeundi
se præbel, quod audientiam dare dicunt : et belli
lempore , quando sultanus in castris est, circum
ipsum excubias instar cubiculariorum agunt.
Duo præfecti stabulo, major et minor. Primus
ipsis Bujuc Emir Ahor , vel Achor, vel Achúr :
alter, ûntzug Emir Achur, appellatur. Vulgo uter-
que dicitur Imbrabor bassi . Apud Græciæ præto-
rem nostrum vox est à peupaxoupns, ex Emir et
Achur itidem facta. Vide a nobis explicata cap .
14, el cap . 200, ad xxm portam Constantinopoleos.
Fabient hi suos etiam Kibaias , id est , vicarios, et
alios præfectos officiis, corumque parent imperiis
homimum ad duo milia .
Tzaus bassi, capitaneus sivc præfectus Tzausio-
rum , qui numero plus minus sunt septingenli , et
som trobilibus aulicis comparari possunt, quorum
scilicet opera variis principes in coinmissionibus
el mandatis expediuudis et deducendis exterorum
principuin legalis, utuntur.
Capitzilariorum Kichaia , maximus vicarius ,
quasique subpræfectus omnium Capitzilariorum
sive janitorum . Ejus officium poscit, ut una cum
Tzausiorum bassa pedes in divano coram Bassis
astet, argenteuin manu baculum tenens, quem
Græcos dixisse tui atspoy sive sceptrumi cap . 173
nolavimus : 11t introdlucat eos, qui audiri postulaul:
ut scripturas e Divano, cum usus exigit , ad sulla-
num feral : ejusque vicissim sententias (resolulio-
nes vulgo dicunt) vezirazemi referat.
9: 0
tiam proficisci, nisi aliquam in expeditionem sul
lanus ipse prodeat. Ideoque nostrorum ad Ba: 0
num similitudinem , liberi esse volunt. Majori eria 11
ex parte filii sunt bassarım , procerum , beneque
meritorum virorum de Osmanidis.
Sex Agalari sive tribuni Spachiorum , id esi ,
equitatis immediate deputati custodiæ sultani.
Ilorum hæc nomina sunt :
1. Spaloglan Ag : , vel Agasi.
2. Silichlar Agasi .
3. Sag Uleſeizi bassi .
4. Sol Ulefelzi bassi.
5. Sig Garib Agasi .
6. Sol Garib Agasi.
Horum vero. tribunorum unusquisque duobus
aut tribus equitum millibus įræesi,
Sequuntur non pauci , quorum appellationes
simpliciter hic ponemus, in commodiorem dilaturi
locum tam prolixiorem de bis, quam de plurim: is
præterea nunc silentio prælereundis explicatio
nein .
Topzi bassi, præfeclus ariilliari.c, sive rebus ad
Tormenta bellica spectantibus.
Tzegebeizi bassi, præfectus armis , vel arma
turæ .
Tzader Mecler başsi, præfectis tentoriis .
Tzalitzi Mecler bassi, præfectus Lubicinibus al
с
musicæ sultaninæ castrensi,
Autzi bassi, supremus rei venaloriie præſeelis.
Doganzi bassi, præfectus accipitrariis sive fal
conariis.
Tzagerschi bassi, præleeles nisis, quos sparare
ros vocamus .
Samsonizi bassi , præfectus canibus venaticis.
Hoc oſlicium inter præcipua numeratur. Et quorr
dam ex iis qui præerant, deligi genizarorum Aga.
larii sive tribuni, solebant ,
Seguam bassi , præfeclus jumentis sagmatariis in
exercitu, vel in comitalu sultani . Jumenta vero sa
gmalaria, vel sagmaria , vel samaria (prequibus suin
maria non recle scribi apud Belvacensew ,nslendimus
capite 20) Græci vocare solent, quæ nostri clitel
laria. Sunt in bis equi, muli, cameli : rariores ta .
D
men apud Turcos ad hunc usun equi, plures muli
el cameli. Quapropter a Seguiane recenseodive
niunt.
Develzi bassi, præfeclus ijs qui eamelos agunt.
Caterizi bassi, præſeclus agasonibus, wel wudos
agentibus.
Harpa Emini, præfectus equoruin pabula .
Præler hos non exigui nominis ad portam sunt :
Dephter Emini præfectus libris, quibus Timaria
continentur. Et supra copiose dictum , cap. 186,
de țimarijs ci limariotis, sive limaralis.Et Emioi ge
neraliter alioqui significal eum , qui proventus sive
redilus aliquos recipit el aduinistrat.
i Kibat Emini, superintendens cancellariæ, veluti
 901 PANDECTE HIST, TURCIC. 902
Taxator quispiam , nostro more : qui regalia can . A beremus, et aliquem e nostris codeid ablegaremus ,
cellariæ, quæ vocant, exigil , eorumque curam cui veredarium ultro se adjuncturum pollicebatur.
necessariam gerit, Hoc officium comparari pretio Ita re Constantinopoli cognita et ad Divanum de
decem, vel etiam quindecim millium ducalorum lata , confestim sultani Muratis jussu nissus
singulos in annos, solet : quo poliri qui potest, Izausius quidam Murales, nalione Circassus , qui
maximas opes colligit. non solum hac lite nos liberaret Calliopoli, verum
Tersane Emini, superintendens Arsenalis , id etiam extra Dardanellos, a Calliopoli 27 milliari
est , qui νεωρίου φροντισής est , sive προνοητής , ut bus Græcis dissitas arces , ubi naves perquiri so.
Græci dicunt, sive qui navalis curam gerit . lent , ne mancipia velilæve merces exporteutur,
Sunt alia quoque lam oflicia , quam officiales Os. deduceret . Simul remissa cadii, nobis injurii, pæna ?
manicze Portã , minorum tamen illi (quod dici solet) fuit arbitrium oratoris Cæsarei , Pauli baroniis
gentium : et eo quidem 494 numero , magis ut Eitzingani , collaudataque subassa prudentia, qui
idoneum locum sibi poseant, ubi plenius explicen- pro nobis adversus cadium stetisset . Missum quo
tur. Interea vero , dum luculentiora parapius , et que diploma novum salyi commeatus, priori longe
quidem horum collationum cum palatii et imperii severius : quo interdicebat , ne qua nobis a quo
Græci dignitatibus , hæc benevoli lectores æqui B quam suorum exhiberetur molcstia : sed ul omni
bonique faciant. bus rebus nos poljus omnes ubivis locorum in iin
229. Primus Denizi beglerbegus facius Chairadines ; locut suo juvarent
perio . Tzausius ipse cum sultano se
Sangiacus Gallipolis : sultani Muratis hujus justi um et audisse referebat ex ipsius ore , cuni
lia ; opatnyós, sive prælor Calliopolitanus, et ordo diceret, nullo modo se permissurum , ut ulla re,
Osxavhsou ; Cedrini correcla versio. vel minima, pacte cum imperatore Christianoruin
Solebal ante illa lempora classis sultaninæ præe induciæ violarentur . Ideoque cum aliquando nobis
feclus esse maximus el ordinarius is, qui Calliopo- Hebræus quidam publicanus ( sunt enim in He
lis sangiacus crat. Hoc ex Laonici quoque pluri- bræorum manibus omnia per imperium Turcicum
bus locis intelligere licet, uti cum in Muchemete telonia , quæ nummis a sultano redimunt), ipso pre
Il mentionem facil Jonuzis præfecti ( sangiacum sente , nescio quid molestiae navicula , qua vehe
iuterpretatur) Calliopolis, itenique Zogani præfe- bamur ad arcem Asiaticam,, perquirenda exhibere
chi Calliopolis, et postea tamen regiæ classis in- vellet, ei tanta vi pusdiganum sive clavam ferream
peratorem facit eumdem cum præfecto Calliopolila . in caput impegit, ut quasi mortuus humi collabe
no . Nunc etiam sangiacatus est Calliopolis, sed C relur, et moribundus a suis domum deportaretur .
waris sive Denizi beglerbego, tanquam majori, Sed enim ad rem ut rédeamus , hoc sangiaci Callio
subditus : et ibidem hujus beglerbegi sedes est politani officium præturæ maritimæ Turci a Græ
ordinaria, quam residentiam vulgo vocant. Fuit cis acceperunt, quos jam toties diximus eos mul
igitur a Soleimane nova reperla dignitas, ut maris tis in rebus ainulatos. Apud Cedrinum aliquoties
prætor non amplius esset sangiacus, sed beglerbe is, qui opatnyós sive prætor Calliopolitanus erat ,
gus. Huic oflicio lunc Chairadinem cum titulo ve- etiam tis owôaxavfsou præturam gessisse traditur,
ziris præfecit : uti nunc Ulutzalis quoque maris quo vocabulo non tam duodecim insularum , quam
est beglerbegus, et vezir bassa . Præerat ipsius maris imperium significatur. Etenim hodieque
nomine Calliopoli, cum istic uno, plus minus, sangiacatus insularum Mitylenæ, Chii, Naxi, Ne
mense nos hæreremus, Subassa quidam natione groponti vel Eubopæ, Rhodi , Leucadis sive S. Mau
Genuensis, vir humanus, et quod in apostata mirere, ræ , cum aliis, ad imperium ejus, qui maris est
nobis in causa quadam nostra perquam addictus beglerbegus, pertinent, Alicubi Xylander, calero
et ulilis. Quippe mortuo ad Calliopolim , ut in> qui doctus vir et Græcæ perquam peritus, apud
Supplemento annalium narravimus, Henrico baro- Cedrinum insulas Dodecanesi verlens, ita duodecim
ne de Lichtestain, Cadius sive Potestalus urbis p insularum civitatem vocari adjicit, errore mani
Calliopolitanæ , relictas ab eo res, veluti bona ca. festo. Quis enim audivil unquam in Ægæo vel
duca, et ad se, qui cadilieatum a sultano pecunia , Archipelago , sicuti DUDC vocal , civitatem
pro more Turcico redemisset, devoluta repetebat insularum duodecim ! Locus est in ejus Nicephori
a nobis , et animo jant devorarat. Nos autem ab vita, qui feminam protervam , et nimiopere crude
ipso ad subassam appellantes, fuisse baronem de . lem in Constantinum filium , cui oculos eruit, Ire
.

functum Cæsaris legatum , adeoque personam pu- nen imperio dejecit. Habitantes in duodeciim in .
blicam , replicabamus : cujus bona nec pro caducis sulis , dicere debuit interpres. Et intelligit Cedrinus
haberi, nec applicari fisco, nisi violato jure gentium insulas extra Dardanellos vel arces lellesponti, >

posseni. Cum avarus Cadius a sententia ne litteris
quidein amplissimis salvi commealus prolatis et
inspectis, Jimoveri vellel : subassa, compellatis
nobis Italica lingua, præsenle cadio cum assesso-
ribus suis, id consilii dabat, ut Constantinopolim
ad oratorem Cirsaris rem omnem perscri.
vel extra Sestum et Abydum , in Ægæo mari sitas :
quarum hæc, si requiris , babelo nomina : sicut a
Græcis olim vocari solebant , et nunc iisdem ,-nau
tarum que vulgo, et Latinis enuntiantur.
Ex Hellesponto ad dextram , versus occasum
495 solis navigantibus , occurrunt :
 JOANNIS LEUNCLAVIE 904
903
1. Añuevos , Strv Añuevov, nautis Stalimnes. Lem- A gil. lloc initium belli fuit, inter Sok imanem et
niis lerra sigiilala nobilis. scachium Tamasem gesti . Turcus Ulamam vinculis
2. EU6011 , Negroponto , Eubea. liberal, eique centum millia sullaninorum reditus
3. Náo;, Nexia , Nixia , Nasus. annui donat, atque unde veneral, remittit : Sereſe
4. llápos, Paro , Parus. lego , ceu perduellionis reo, proseriplo . Simul
5. Mno;, Milo, Melus, Thucydidea nobilis histo- imperat Ulanæ, captum uti Bitilisium cinarii loco
ria , sibi retineret, Hoc modo cæplum inter eos belli
6. Záxuy00 , Zanthe, Zacynthus. gerari. Serefes begus sub Sophini signis militabat,
7. Λευκάς, Αγία Μαύρα , S. Maura . Ulama sub Osmanicis. Pluribus pugnis cl velila
8. Kega)anvia , Cefalonia, Cephallenia. Ex Hel- tionibus commissis, landem Ulama Serefem begum
lesponto ad lævam , versus orlum solis naviganti- interfecil, el ocrisi caput Soleimani misit. Is deinde
bus, be sese offerunt : quemdam es suis ad scachum Tamasem ablegavit,
9. Aéc65 , Metuhun , Metellino, Lesbus. qui ab eo conjugem et liberos Ulamæ reposcerei.
10. Xlo , Sio , Chius. Tamases mulierem uno cum filio remisit. El acci
11. Ekuos, Samo, Samus. derunt hæc anno Christiano 1533. Ulama cum uxo
12. ' P600 , Rodi , Rhodus . B re ac filio mor intra Soleimanis fines se contulit ,
Ut autem aliæ minores inter has insulas duode lantumque perfecit, ut ipsius exhortatione factus
cim Dodecanesi non numerabantur, veluti que animosior Soleiipanes Ibrabimem bassam cum eier
lunc præfectos nullos , uti sangiacos nullos nunc, citu Halepuin ablegaret. Illic in hibernis Ibra
habebant : ita nec amplissimæ duæ , Cyprus et himnes substitit, el Halepi castellum exstruxit. Eo
Creta, nunc Candia , quod inslar magnarum illæ dem se contulerunt ad Ibrahimem bassam casi
provinciarum suos singulæ prælores haberent. Nec Sereſis bezi conjux et liberi , laqueum collo ge .
Cypro capia , sangiacalum ex ca Selimes secundus s'aples, el admissorun veniam petentes. Is eis be
fecit, sed beglerbegatum , velut ex insula regni niguiler exceptis, ad Soleimanem litteras dedit,
jus antiquitus babente. quid de ipsis fieri juberet, interrogans. Respondit
230. Expeditio Soleimanis prima contra Persas, ex Soleimanes, adjungendos Serelis begi filio 400
historiis Theodori Spandugini. genizaros, qui eum cum matre Bitilisium comila
Qui ab annalibus Uluma begus nominatur, apud rentur, ut auferre suos inde thesauros, el quocun
Spanduginum Zilama legitur, apud Jovium Ulama- que lubitum esset, proficisci possent. Si tamen
nus, utroque vocabulo vilialo. Deprehendet etiam stare suis a partibus ac secuin mancre velleni,
leclor, si Joviana cum Turcicis conſerre voluerit, с donare se ipsis limarii nomine Halepim . Ex hoc
a Jovio res Persico bello gestas tradi conſuse , mu- sultani responso cum salis perspiceri i Serefis fi
lilale, tenuiter ; hic non ordine lantum , verum lius, suum se patrimonium non recuperaturum :: Bi
etiam integri! s ac plenius omnia referri. Aliquanto lilisium cum matre proſectus, thesauros inde slios
meliora sint Spanduginea, quæ cum Turcicis ut advexil, et ad scachum Sophinum se contulit. Ibra
conferri possint, lectoris gratia sane interpretando bimes vero bassa Caraheinidam progressus, Ola
describamus. Erai, inquit, id temporis regulus Biti- main cim 30000 Turcorum Taurisiuni misit, intra
linii Sereſes begus, beneficio tamen sultani Os- quam urbem Musa suitanus, scachi Tamasis affi
manida , cujus imperio pacebat. Forle vero quidam , nis , se tenebal. Is cum ſugæ se dedisset, deserta
cui nomen erat Ulama (Zilama corrupte legitur ), nudalaque præsidiis civitas , Turcorum se fidei per
vir usu belli maximus, cum res insignes pro scacho misit. Conſestim per litteras Ibrahimi significat Ula
Sophino gessisset, eaque de causa Wanum (Ziam ma , quam celerrimo gradu se Taurisium conferret .
non recie scriptum in edito Spandugino reperitur), Ibrahimes Carahemida igressus, el Taurisium pro
ditionem pulcherrimam , ab eo beneficii loco (ſeu- perans, Soleimanem lilleris hortatur, uti versus lines
dum vulgo vocamus, el usilalæ sunt apud Persas D Persicos maturaret. Ipse Taurisiun cum venissel,
quoque feudorum concessiones) impetrassel : lan- ædificiuin quoddam antiquuni ibi reperit : quod mu
dem in eam sententiam venit, ut delicieudulla nilurus commoduņi istic architectos Georgianos in
Sophino, el Turci partes sequendas slalnerel. venit, qui munitionem egregiam struxerunt, cui tor.
Erant lunc inler Osmanidam el Sophinum indu- menla bellica 350 Jbralines imposuit. 496 lloc
cix . Turcus intellecla hominis voluntale, mox da- , icmpore Turci Taurisio politi sex fuere mensibus, ei
lis and Serefem bezum lilleris, ei mandat, ut Ult- vicinæ civitates eorum imperium acceperunt. Solei
mä suorum aliquam manum adjungeret, quorum manes etiam , cum primum ad Carabemidam acces
præsidio munitus adversus impedimenta Sophini sissel, mox illinc abiil,elTaurisium profectus,ibidem
securius ad Porlam pervenirel. Ulama Wano di- xx diebus bäsit. Inde relicto Taurisio , Sophinum
gressus, Bililisiuin se conlulit . Ea loca distant a se institit quærere . Sed is perpetuo prælium detreclans
invicein dierum qualuor itinere . Sereſes adventan- landiu Soleimanom distinuit, donec hibernum li
lem Ulamam corripi jussit, el vinctum Soleimani gus ingrueret. Eam ob causam Suleimanes Baga
wisit. Sophinus Ulama discessu cognilo , Wanum datim se recipere coactus ſuil . lloc autem frigus
cuin conjuge ac liberis Ulamäe in poleslalem rede- lisque a leo vehemens crai, lit neque progredi, ne
905 PANDECTE TIST , TURCIC . 906
que regredi possct exercitus . Scachus etiam So- A scachi, cujus ei soror nupserat; illustri viro aul
plinus omnem eis annonam ab omni parte præclu- Soleimanem a scacho deficiente , magnosque se
serat. Unde factum , ut fame partim , partim frigore duce successus ei promiltenle : nec prætexlus
dimidius Turcorum exercitus periret. Absque non- longe quærendus erat, cum præ manibus essel
nullorum quidem Arineniorum ſuissel opera, regio- Pers: rum a cæteris Mabumetanis dissidentiuni
nis illius admodum peritorum , qui maximo pretio nova superstitio , ab Erdebile cæpla , Teclamasis
Turcis annonam vendebant, actum adhuc pejus cum avo, ab Ismaile Sopbino patre defensaque propa
ipsis ſuisset. Conspicatus in his constilulum dificul- galaque, Techmasis etiam patrocinio subnixa . De
lalibus Osmanidam scachus Tamases, e Corasane liac el annalium in appendice, sub initium belli
cum paucioribus quam decem suorum millibus, nio- Persici , prolixe disseruimus, et adjunximus alia ,
vens, Taurisium adiit, ubi triginta Turcorum millia cap. 188 Pandectis hujus . Indidem leclor intel
tribus sub ducibus erant, sub Ulama, Sirvanogli, et ligere potest , quod hic traditur objecisse Tech
Jadigiare bego : quorum quisque decem millibus masi, Persisque cæteris , Soleimanes : nimirum
equilum præeral. Hi cum accepissent, Sophinum cos debilo qualuor Mahumetis prophetas honore
Taurisii lines ingressum esse, prodierunt extra ur- non prosequi. Qualuor enim hi Mahumetis tum
bem , sequc dimicaluros in hostein professi, Tauri - B socii, lum successores, fuerunt Ebubekir, Ome",
sio deserto fugam arripuerunt. Sophinus, urbem in- Osman el Ali : quorum prioribus ordine tribus
gressus, munitionem a Turcis labricatam diruit, rejectis, quartum Alim , Mahumelis propinquum
aleneisque lormentis comminulis, monelam ex el generum , Persæ probant ac venerantur.
ære signavit . Posteaquan Suleimanes ad Bagada- 232. Curdistan , Curdi, keldan , Cordyna, Curli.
tim hiemen universam exegissel, abductis inde Reineccius in appendice ad octavum Ayihoni
copiis, Taurisium versus abiil, et urbem ingressus, capul, Cordos el Cordinos nimis lale Turcicanı
diebus ibi quindecim mansil, ac laqueo suspendi gentem esse prodidit ex Joanne Leone Africano .
Jadigiarem begum Eininem jussit, cujus culpa El adjecit alia de Corduenis et Carduchis, qua
:
faclium fueral , quod a Turcis contra Persas non hic minime repetenda. Nec Curdistanum equidem
crat dimicalum . Hoc enim nomine accusaverat admiserim esse Blediam , quæ verius uunc Sirvani
ipsum Ulama cum Sirvanogli. Sophinus, intellecro appellatur. Yox Curdistan significat regnum Cur
Suleimanem , molis Bagadate copiis, Taurisium dorum . Et habitant hodieque Gurdi , sicut his ex
lendere, in regionem Corasanis sc recepit. Tau- annalibus etiam maniſeslo paret , in regione Ba
dem Suleimanes Constantinopolim reversus est, gadalis, quæ Bebylonia priscis esl , et in vicinia
firmo Bagadati præsidio contra Sophinum impo с
Carahemidæ, quæ quondain erat Amida Mesopo
sito, cui Soleimanem bassam cum beglerbegi lilulo Taniæ , nunc Diarbekir appellalæ . Quibus in locis
præfecit, Albanensem vel Epirotam natione, adjun cum olim Chaldæorum sedes fueriot , equidem su
clis ei triginta duobus Turcorum millibus. Tau perius in annalium supplemento conclusi, Curdos
risium vero, quia reliclum ab eo fueral absque esse Chaldæos, præsertim cum a vicinis Persis el
præsidio , reversus Sophinus nullo negotio recu Turcis ea regio Curdistan appellelur , quam nunc
peravit. Et hactenus hæc Spanduginus, cujus in quoque Keldan vocant 497 Arabes, id est Chai
terprelari et exscribere lucum voluimus, ut cum dæain . Liber dixégalos bistoric Græcæ, cujus ali
annalium narratione conferri possil. Libenler la qüolies mentionem feci, posteros Semis , Nohæ
men æqui lectores fatebuntur, a Turcis pleraque lilii , regiones has sortilos rcfert : Persiam , Ba
Tradila rectius ac plenius. curianam , Hyrcaniam , Babyloniam , Cordynam ,
231. Belli Persici causa , occasio , prælexlus. Syriam , Mesopotamiam, cuin aliis quæ sequuntur.
1

Solemus exemplo Thucydideo bellorum aitla
sive causas, ab occasionibus et pralextibus dis
linguere ( Tiposásels et åpopuas ipse vocal, et D centiori vocabulo nominalam , pro Chaldæa ? Ijeni
TEPOSXouata rouwv), que cum magnis se prin
cipibus, cæleroqui bellorum adversus finitimos ge-
rendorum avidis, offerunt: nunquam eis prælestus
desunt, quos affectibus suis, el cupiditatibus in-
justis, oblendant. lla suscipiendi contra Persas
belli vera causa Soleimanis erat in aniino , deces-
sorum suorum , Muchemelis li prvavi, Bajazilfs
avi , Selimisque patris æmulatio : qui cum Persa .
rum scachis acerrimas inimicitias exercuerant,
el aliquoties æquo fere Marle cum eis confixerani,
sibi fortunam magis propitian Persis opprimendis
el adjungendis imperio suo pollicebatur. Hoc cum
animo suo constitutun habenti, nee occasio de-
fuit ; Ulama bego, gestis bello rebus et aliinitale
PATROL . GR . CLIX .
Quis bic Cordynam , posilam inler · Babyloniam el
Syriam Mesopotamiamque, non animadvertil re
silus, iidem fines bodie sunt Curdistani, de quo
agimus. Adde Cedrini locum e Basilio Macedone,
cum ait, Basiliun e Mesopolamia victorie nun
tios accepisse : cum quibus allala quoque ſuerint
ei mulla spolia , mullaque mancipia Curtorum el
Saracenorum . Ili Curti plane non alii sunt, quamu
hodierni Curdi , et Curdistaniæ regionis incolæ.
233. Ser Asker sultanum : Serdar , Méras Ocu .
Hoc officii sive dignitatis apud Turcus non civilis,
sed militaris est nomen , quo significatur supre
mus imperator exercitus sultani, sive capitaneus
generalis (uli nunc loquimur) supra cætcros on
nes capitaneos exereilus. Asker Arabice supremum
significal, pro quo Turcorum vulgus Lesker sulet
29
907 JOANNIS LEUNCLAVII 908
dicere, veluti cum Cadi Lesker eſſert judicem ma- & 237. Bagadavina regio in formam beylerbegatus redi
sinum , qui Arabibus est Cadi Asker. Sultanum gilur ; Bagadalinus chalipha : Soleimanes a chalie
gignendi casus est apud Turcos. Persis Serılar, pha roluit inaugurari ; chaliphu Cairensis. Inuli
gurationis cæremonia .
non Ser Asker vocatur , nomine Turcis etiam usul

caplo . Græci denique péyav o ūxa nominabant hoc De urbe Bagdat, sive Bagdet, dictum initio Pali
apud se fungenten officio, quod magnum ducem dectis nostri, capite 4. Hic notandum , eodem no .
denotal, ac primariæ vocabulum dignitatis est mine regionem et urbem censeri : sicut et Babylo
inter alia magni palatii munera . niæ regionis mentionem paulo ante , capite 232,
habuimus. Addendum obiter, bodieque Chaliphen
233. Ketzie bassa , Caceba Chorasan . sive Cheliphen quemdam Bagadate reliquum esse,
Annales Ketzien bassam , familiari Turcis nomine, qui tamen duntaxat nomine lenus dignitatem pri
Chanern illuin appellant Chilainum ; qui, ceu capile stinam tuelur. Quondam enim præpotens erat prin
tertio diximus, Ula Chan discriminis cansa voca ceps , ut ex prætoris quoque nostri paret historia .
lur, id est , excelsus ant summus Chan sive rex licet recentiori. Nam suo tempore commemorat
Tatarorum . Ketzie bassa , si verbnmi verbo redulas , Tancharos , bellicosam nationem Talaricam, omis .
Altrinum caput significat, Ila tum in genere Taiari B sis iniinicitiis et bellis adversus sultanum lconien
Chilaini nominantur, a capitum legumentis e filtro seri, Babylonio arma intulisse, quem chaliphao
factis ; tum peculiariter ipsorun Chan , vel prin- Musulmanorum 498 gentes appellare consueve
ceps maximus : perinde ac Persas in genere dici- rint. Notionem vocabuli supra , capite Tertio, dedi
was Kesilbassilarios, a rubris capitum tegumentis , mus. Magnæ adhuc est auctorilatis apud Musulina
elipsi peculiariter eorum seacho nomen Kesilbassä nos, quo Mahumetani se nomine salutari avent.
tribuimus. Apud Jovium et alios corruplum no- Jovius etiam faletur, in Bagdat Chaliphæ sive sa
men Caccba reperitur, pro integro Kezic bassa . crorum principis se lem esse, qui a cunctis Malu
Tegurenta vero capituin bæc Tatarica viridis in metanis regibus, inquit, excolitur : et velerem
universum coloris sunt,, quo singolari quodam jure adoptandi prærogativam retinet, ex cei taque coeu
sive privilegio sé uti asserunt omnes propterea , plionis cæremonia confirmandi Assyrioruw regis .
quod orlam a propheta gentem universam glorien- Ab hoc Soleimanes, veleris superstitionis institui :
Imr. Quippe non utuntur apud Turcos et cæleros sccutus, insignia et ornamenta suscepit. Cäremo
Mahumetanos vestilu viridi, uisi qui genus Siruth niam inaugurationis Jovius non exposuit. Itaque:
ad Mahumetem referunt; ac præsertim aliis , extra repetemus eam ex comentariis Peiri Martyris
hos, viride capiti tegumentum adhibere, piaculum C Mediolanensis, ita tamen , ut prius lectorein mone:
ingens fucrit. De Chorosane, sive Elorasane, dicto mus , nou Asiaticæ duntaxat Babyloni, sive Baga
capite 3, sub thiem . Recle Ceilrinus Persidem inie dati , Chaliphani olim preluisse, qui dicis adhuc
rioreni nominavit. Sane si Taurisium occupantibus causa scilicet retinetur : sed etiam Babyloni Ægy
Turcis, in Chorosane bellum gerebat : ut minimum ptiacæ , quæ Memphis est , et Cairus, uli s:rpe nota
ab eis 20 dieruin aberat itinere . rimus. Etenim sultani Ægyptii sive Cairenses, ex
233. Sultanin, quondam Tigranocerla : Origo Sul- cusso Bagadatini chaliphæ jayo, ne confirmationem
lunini nominis apud Petsas, ex Cedrino. vel inaugurationem saltem ab eo petentes, imperium
Nolavimus ee Jovio supra , capite 204 , videri Sul-
. et auctoritatem ipsius agnoscere viderentur : suunt
taniam urbem olim fuisse Tigranocerlam , nobilem sibi chalipham delegerunt, lililo tenus id nominis
Græcis et Romanis in historiis : aut sallim e Ti- ferentem , qui cerlo vcnditionis imaginariæ rilu,
granocerte ruinis exstructam fuisse Sullaniam . summum sulianis impcrium , accepta non magna
Nomen hoc a sultanis est bùnsecula, quod Persize pecunia traderet. Jam igitur ipsius verba Martyris
quondam fuerit regia, Sultanique sedes ac domici- audiamus. Habent, inquil, et Egyplii summum
Jium. Et a 500 plus minus annis, postquam Turci, pontificem (id est , chalipham ) ad quem regnum ,
.

Persis ac Saracenis oppressis, potiti Persido fue- D siquidein viri essent, pertinerel. Is jus suum triun
runt, principes religionis appellari cepisse sultanos :
ex his Cedrini verbis liquido coristal. Turci post
Muchemelis ( inquit) mortem , dejectis imperio Per-
sis ac Saracenis , domini Persidis facti suni, et
Tangrolipicum Sullanum appellarunt, hoc est, prin-
cipem universum imperium habentem et regem re-
gum . A Temirlanco denique Sullania fuisse dirula
vastataque perhibetur.
256. Fluvius Persidis Docus Gezid .
A novenario numero nomen loc Quvius accepit.
Quippe Docus, novem significat. Nominis ea ratio,
quod hac in parle regionis iter facientibus sovies bic
amnis omnino sil vellraeseundus, vel iran -jiciendus.
millium auri drachmarum pretio regia w tenenti
vendit. E tribunali Soldano, slanti pedibus, rite
necisque liberam potestatem dat. Ipse descendii,
seipsum spoliat, soldanum imperaturum induit,
abit privalus. Permanel in imperio Mahuweles,
Cairbei filius et successor . Quæ ultima verba de
sui temporis sultano protulit, tunc isto ritu inau -
gurato. Regiam tenenti jus suum a chalipha veni
dicit , Cairensem sultanoruin regiam intelligens ,
quam annales in Selime saraium vel palatium Sul
laninum appellani .
238. Sulian Iacup, fleste behiste.
Hunc sullanum lacupem , scachum Persarun ,
960 PANDECTE HIST. TURCIC. 910
L'simchasanis fuisse liliuin , n0:alum superius 166, A tropolim ac præcipuam munitionem regni Zambri,
et amplius etiam 188 capitibus. Ædificium , cui no- 499 quod Combaiam nostri vocant, in poleslalem
inen Heste Behiste, sic a paradisis octo Persica redegit. Rex autem Zambrius ct paganus era !,
lingua dictum fuit, istic excultis a sullano lacupe, deastrorumque cultor, et infestissimus hostis Lil
voluptatis causa. Notum ex Herodoto , Xenophonte , sitanorum . Is cum Lusitaris imparem viribus sc
ceteris, quanti voluptarios horlos regios, el para- videret, legatos ad Soleimånem bassam , Cairen
Jisos Persæ priscis etiam sæculis fecerint. sem beglerbegum , misil , qui, hoc prius adiin, mu
239. Quid Dundar apud Turcos. neribusque conciliato , sultanum inde Soleimanem
Solent exeuntes in hosticum Turci prædæ fa ipsum convenirent ; oblaláque pecunia maxima,
ciunda causa , numerum aliquem suorum militum , contra Lusitanos opém ejns implorarent, simul
Cum vexillo, maximo conimodo quodam constituere que pollicerentur herum suum com pluribus aliis
loco, quo nimirum et præda convebatur, et sparsi regibus Indicis, ejus se submissurum imperio , modo
per hosticum milites cæteri confluant, si foric co subsidium adversus hostes Lusitanos impetrassel.
pias aliquas liostiles in procinctu esse cognoverint. Placuit ea Soleimani legatio , qui per hanc se
Huic in tunc issum deputato suorum numero , B sperabat occasionem imperium Osmanidarnm ini
Dandaris nomen dari solet. Talem igitur a tergo se ipsas longe lateque propagatorom Indias , et auri
lcctorum militum manum Soleimanes reliquit, ho. gemmarumqne feracissima regna sui juris effectu -
stium motus omnes observaturam : ne quam in rum . liajne legatis prolixe pollicetur omnia , clas
suos et improviso facerent impressionem , ut réipsa semque mox adfuturam auxilio spondel. Mittitur
contigit. De Corrizis dictum cap. 189. non multo post Soleimanes vassa , beglerbegns
240. Chairadines Tunisim amillie : Rais, Tulipan Ægypti, cuin machinis bellicis, et jus!o exercito,
.

tum : @axtollov, symbolum fortitudinis.
Mauribegi zomine qui pulsus à Chairadine lue
rat , Mule Assan intelligitur, quem nostri Mu
leassem vocant, et cujus bistoriam exposuimus in
Annalium Supplemento , ad annum Christianum
1573. Begus Hispanus est Turcis Karulus V impe
rator, ila dictus ex causa superius explicata capile
225. Raislari, sive Raisi , qui sequuntur, præfecii сa procul a montibus Orebo et Sina : quo loco tam
suni triremium ac naviumn . Tulipantim esl lineum
illud legmen quo capila Turci candidis involvere
špiris solent. Grieci nunc oaxiácov appellant,
quod vocabulum exstare puio in Onirocrilicis Ach .
melis nostri. Zygomalas aiebat, de Agarenis ha- -bia Petræa (Ziden alii vocant) que ipsa quoque
beri pro symbolo fortitudinis, quo admoneantur maritima est, Turcorum iinperio subjecta, nec
in bellum jluri , ne de reditu , sed morie polius
viriliter oppetenda cogitent , quando mortuorum
cadavera linteis involvi solent.
. Adenis res a Turcis,
bellumsuspenditur.
Diense fide,
241. Indicum violata
Hoc loco, priusquam ad res gestas anno Chri .
stiano 1538 progrediamur , exponamus sane paucis
Indicum de Dio civitale (Deu barbaris, Dio Lusi-
tanis nominalur) bellum inter Lusitanos ac Turcos, o
quando nulla fit ejus in Annalibus bisce mentio ,
nec Jovianæ , vel Surianæ , vel aliorum narraciones
integræ sunt, él Pandeclis a nobis habenda ratio .
Memorabile quidem in primis esse fatebitur lector,
ob nefariam Turcorum erga regern Adenis perfi-
diam et immanitatem , qui tamen Musulmanus eral ,
et ipsorum superstitioni addictus. Auctor exposi-
ljonis Georgius Hustius Rassiniensis ex Illyrico ,
mune Sclavonia , rebus ipsis, cuni gererentur, in-
verſuit , et consignatas magnifico domino Miero .
nyino Beck a Leopoldstorſ oblulit, qui nobis legen-
das exhibuit. Igitur anno 1538 Nugnas Acugnanas,
orientalis Indiæ prorex , quem provinciis illis Joannes
rex Lusitaniæ præfecerat, civitatem Diensem me.
anno eodem 1538, mense Junio propemodum exeunte ,
belluin mt hoc conficeret. Quippe Turcis hæc arri
debat occasio; quos non tam in oppressos commi
sératio , vel officium erga confoederatos , quam
spoliorum ac prædæ cupiditas, ad bella plerum
que pertrahit. Classe ventis vela dante, primuni
ad Thoron ſtum , quod est lerre Madianitidis (ut
creditur) oppidum in Arabia solitudinibus , hand
exponendis, quam avehendis terra , camclorum
opera , mercibus , Ægypti, Arabia Felicis , Indir
respectu , commodissimum est emporium . Postalim
quot inde dies appulerunt ad urbem Giden in Ara
minus nobile, quam Thoron emporium . Tandem
in Arabiam Felicem, et ad portum urbis Adenis
përventum , circa mensem Octobrem . Est Aden
primaria Felicis Arabiæ civitas , non situ solam ,
sed etiam opere muoita. Quippe pee propugnacu
lis caret, et ipse locus per se lutissimus est . Alo
Orlu solis, adjacent ei prærupti el ascelsi montes ;
ab occidente , clausum maris portum habet : :
meridiei lalere, validum in alto proximo scopulo
propugnaculum eminet : in quo noctu Arabes ant . -
quam a Turcis Aden caperetur, ignes excitabanı,
Qui magno ex intervallo conspecti, Turcicæ classis
adventum iridicabant vicinis Arabibus, uli scilicer
turbis ad defensionem concurrerent. Substitit ibi
classis, cunctantibus Turcis , et consilia varianti
bus. Rex , quibusdam e numero suorum ad eos
ablegalis, cur illuc venissent armati, scire se cu
pere significabat. T'um bassa , perbenigno regiis
dato responso , ac suis ad regem vicissim missis
internuntiis , cum muneribus , ne quid hostile mo
liri videretur, blanditiis et arte persuadel , sub
prætextu comparandi pretio commeatus, ut clas
sem sullani Osmanici cum milite portum interio
9!1 JOANNIS LEUNCLAVIT 912
rem påleretur ingredi . Coerciturum se suos, ut ab A Tandemn , ad ea quæ petebant loca cum pervenis
omni maleficio, præsertim erga religionis coosensit sent, bassa Lusitanos aggredi cæpit, el urbem Dion
sibi devinclos, abstinerent . Quippe rex Adenis, uni- sive Devon , a Lusilanis Zambrio regi ereplam ,
versa cum gente sua , Mahumetis sacra colebat, Intel- obsidione cingi jussit. Itaque machinis bellicis e
lectis hisce postulatis, in portum Osmanici admil- navibus in lerram expositis, oppugnala civitas
luntur . Eodem aslu vaſritieque beglerbegi , ad collo- quadraginta diebus continuis, lain lirra , quam
quia rex , et convivia pellicitur. Cumque post mari :: sed irrito plane conatu . Turris duntaxat
aliquot dies in navim præloriam , iribus duntaxat quædam , instar castelli sea propugnaculi ſacla,
e suis comitalus, veniret, peramanler salutalur , que uno ac dimidio aberat ab urbe stadio, el
excipitur blande , mensæ et epulis adhibetur. Sed cui præsidii causa 80 Lusitani milites imposili
post convivium , nescio qua occasione caplata , cor- 'fuerant, Turcorum in potestatem venil : præsidia
ripitur : ac lum demum sentire miser cæpil, im- riis sese dedentibus, et mox in na ves perductis.
proborum munera cuu fucata blandilie, fraudis Duobus elapsis mensibus, auditum de classe Lusi
esse plena, prorsusque respuenda circumspectis. lanica, quæ suis succursum veniret. Itaque lerri
Nec mora , dum rex in prætoria detinelur, mililes lus bassa , machinas bellicas navibus imponi jussil,
co : plures de inilustria, victus comparandi præ B ac noctu solvens profugit. Quam enim animose
textu, civitatem ingrediuntur. Silent enim Turci, suas in speciem instiluunt et oruiuntur expedi
quod vi non possunt, aut absque multa sanguinis tiones, Turci levi momento territi, rebus ex anini
effusione, dolis, el perfidia conseqni. Mox Solei volo non succedentibus. bonoris omni respectu
maui basse per secretos indices niintiani, Arabi- postposilo, ceu timidæ diffugiunt dame. Cumque
bus resisti , et urbem deſendi posse, licet advenis- jam bassa non procul a Zebellio esset oppido, inter.
sent illic quoque copiæ , quas lama jam adventare fici captivos in littore jussit. Duravit annum in
lerebal. Tum bassa malurandum slaluit , el Ara tegrum hac expeditio, fuitque Zbethum etiam ,
bum anticipanda consilia . Portis per absentiam Arabize Felicis oppidum , a Turcis in reditu expu .
, miles immittitur : oppressisque
regis occupatis, gnatum . Tam Ademi, quam Zebetho, beglerbegi
Turcorum numero civibus, Aden in poleslalem cum deplilerdaris , singuli singulis præfecti fuere,
redigitur. Mox et ipse rex productus, ad malum de quibus non multo post, in beglerbegalsumn ca -
præloriæ havis in sublimi, tribus illis cum conii talogo .
tibus, suspenditur ; et ad terrorem , ſado specta 212. Bellum contra Chimeriolas : Ceraunia, Chimura ,
culo, civibus suis ostentatur. Oppidani lam in Avelona, Lulsi bussa .
digne regi sibique videntes illusum , velut in re C Chimeriotze sint Arnautlari, vel Albani, vel Epi
subita trepidare : capile destituti, hostibus impa role, trans simn er adverso Corcyræ siti : quia
les numero , consilii denique inopes, nibil oinnino in regione continua montium series est , quam uno
moliri. Sic in servitutem redacta civitati præsi- vocabulo nautir jam dicunt Chinieram . Jovius el
dium firmum imponitur, provido scilicet basse alii volunt olim hæc fuisse montana vel opn, Cerau
consilio : ne, si quis adversus ei casus Judico nia , itemque Acroceraunia , pro quibus dicere malim
bello accideret , vicinum deessel perfugium . Nec equidem Acra Ceraunia. Leo tan :en Angrislus in
cnim a tergo Turci relinquere solent aliquem vel novella de Thronis, lit obiter alligimus antea, sub
suspectum vel adversarium , qui quemvis in even- Ætoliæ meiropoli Naupacio, la ! Builroti, quam
cum esse sibi possil impedimento. Quippe genus Chimaræ collocil episcopatus : quae loca sibi in
hoc Barbarorum longe omnium vaferrimuni est , vicem vicina, Bullintro el Chimera, cum illic hæ
et lam presenlibris quam futuris circumspiciun- reremus , a nautis nostris appellabantur. lisdem
dis ac pensitandis solertissimuo . Præterea politus Avelona, cujus hie mentio lile enuntiabaiur ailjecto
Adene bassa , si quidem reliqua von succederet ex articulo ltalico , Lavelona, vel disjuncte, La Ve.
animi sententia expeditio , fecisse tamen operæ D lona, cum quidem vulgaris linguæ Græcæ periti
pretiuoi videri poterat , ac viam aperuisse lentandis adderent, eo nomine Sezúvr, significari acum . Scd
apul Indos aliquando majoribus. Captam civita- ignorabant homines el antiquitatis et lillerarun.
iein ingressus Soleiinanes, dalo signo, proclamari rudes , appellationem recentiorem hanc ex veteri
jussit, ne civium bona, neve merces diriperentur : Aulone factam . Sila est in Albania vel Epiro, ex
el quemdam e suis , vilioris homiuem conditionis, adverso extremæ illius oræ ltaliæ quæ in Apulia
in ipsa urbis porta terrendis cæteris, capite plecti promontorium S. Mariæ nunc habet , lapygiam
jussit. 500 Aromalum namque magna huc copia quondam dictum : ubi civilas Hydrus posita , dun
deferri ex India sulet. Præterea sinus Arabicus sive laxat intermedio maris Hadriatici sinu , 60 millia
Persicus hic incipil, et Abyssinorum Æthiopum , ribus Græcis ab Aulong disjungilur, uti capite 152
quorum rex Prælejanus vulgo nominatur, noules notavimus. Leonis Augusti Norella de Turonis
atque limites ibidem conspiciuntur. Osmanici, Auluniam recenset inter episcopatus metropoli
Adene relicta, cum annona copiosa naves oneras- Dyrrhachinde subditos, et proximo post episcopa
sent, Oceano se commiserunt, ac decem novem- lum Glavini !ze vel . Aerocerauniæ cominenjoral
que dies ac nocles itinere maritimo consumpsere . loco . Cælerum qui Annalibus hic appellatur Lutsi
 913 PANDECTE HIST . TURCIC .
bassa, 'corruptum apud historicos nostros, Jovium 'A vulgo Neptunus, ceu maximus quispiam maris
et alios, nomen tabel Luflibeus aut Luphtibeus .
Spandugini de hoc notabilis est locus , quem
interpretano lubet inserere. Sultanus , inquit ,
Soleimanes Elisi , perquam humili conditione
nalo, suis ex sororibus unam dedit axorem , eum-
que primum bassam creavit, a quo tamen officio
nunc dejectis esi. Quippe cum uxor marili con-
cubilus cum masculis ægerrime ferret , eoque no-
wine cum ipso expostulans , diceret : fratrem
suum , sultanum Soleimanem , illi se junxisse ma
Irimonio , secum uti cubaret : excandescens Lulsi
bassa , mulieri colaphum impegit . Hoc ubi resci-
tum à Soleimane, sororem ei protinus ademit, ac eliam fugiens, excusasse se fertur :
recepto Sullanino sigillo, dignitate supremi veziris
hominem exuit. Est enim in more apud Osmani B
das, ut qui aucloritale qualuor inter bas sas est
maxima, vezirazem sive supremus consiliarius Nec ineleganter Alexius Angelos imperator, ut
nominetur, et in manu sua sigillum sultaninnni apud Græciæ prætorem nostrum memorie prodi
habeat. Hec Spanduginus ; quæ sane si vera sunt,' tum legitur, cum perditis rebus non modo frustra ,
ut esse videntur, conveniens foedis ac dissolutis
moribus homini datum nomen fuit. Quippe Lutsi
lingua Turcica significat eum qui non nisi de ve
nere cogital : qualem Græcus aliquis dixcrit
ερωτικών vel έρωτομανή .
243. Besictasi, AIDAOKIONION.
Besictasi, locus est ad Bosphorum Thracium in
Europa situs, qua Constantinopoli sursum tendi-
lur, adverso Bosphori furu , versus os ponti C
Euxinj. Plus minus quatuor abest a Galata mil
liaribus Græcis , aut uno Germanico . Nomen lingua
Turcica lapfdem sive saxuin cunarum , significat :
a distractione, puto , Christianorum mancipiorum ,
ac malrum præsertim , liberos etiam teneros in
cunis habentium . Sepultus hic est Chairadines,
qui messita quoque nova suo sumptu ibidem ex
strucla , nobilitare locum et excolere voluit . Auto
xióv !ov Gracis hodie voćari , priscis Jasonium ,
notatum reperies supra , capite 128. lloc lempore ,
de quo scilicet Annales modo loquuntur, adjecta
fuerunt 501 istoc capitum Christianorum , e Cor
cyra duntaxat in servitutem abreplorum , cujusvis
sexus et ætatis , ad sexdecim millia : quemadmo- D aliter , ac si cum infamia conjunctu propter alio .
dum Jovius memoriæ prodidit. De sultaninis et
corum pretio , dictum 18 capite.
244. Carabogdanic fluvius Berut.
De Carabogdania consule caput 71. Ejus amnis
est, quem Berut Annales hi nominant. Ungari la
men , et Valachi, sive Moldavi, partim contractius
el durius Prul , partim paulo mollius Brul, enun
tiant.
245. Neptuni Doriæ , victi a Chairadine, fuga.
Doriam Turci , more Italico , pronuntiant ; quem
Jovius dixit Auriam , magis consuetudini Laune
respondente vocabulo, velut ipse quidem existima-
vit . Is et usui rerum mari gerendarum , et felici-
tale singulari, lontani adeplus gloriam fuit, 110
914
deus, appellaretur. Hunc tamen a Chairadine præ
lio navali, el artibus imperatoriis superatum , ſu
gisse , non insolenti, sed modesta memorant An .
nales oratione. Quo commendabiliores nobis esse
debent, uti non ad gratiam suorum , nec ad inse
ciationem nostrorum ; sed ad veritatem , quæ ani
ma est historia , scripti . Jovianum quidem epipho
nema, quo clausit hanc narrationem , quam acres
habet aculeos ! Auria, inquit, tanti usus, tanta
peritiæ , tantæ existimationis mari dux , eo die
nullus iniperator exstilit . Atqui cogitare de illo
veteri verbo debebat Jovius, quo Demosthenes
"Ανήρ δε φεύγων και πάλιν μαχήσεται.
Qui se fugre dal, dimicabit denuo. ·
sed etiam cum periculo se diutius hæsurum Con
stantinopoli animadverteret, omnibus valere juis
sis, et arrepla sponte, nolenti , tamen animo, fuga,
Davidem quoque dixit beneficio ſugæ saluti atque
incolumitati suæ consuluisse . Non minus cerle
mágui et sapientis est imperatoris, summam re
rum incertæ Martis aleæ non temere committere ;
quam prospere cedentibus omnibus, victoria prue
denter uti .
246. Publicanorum carcer Constantinopoli.
Vendit
pretio,omnia per imperium
vel paucos suumin lelonia
, vel plures ma
annos sul
ximo
lanus Osmanidarum ; ideoque si majores aliqui
pecuniæ summas ei vectigalium nomine pollicean
luir, quam reapse deinceps exhibere possint : in
carcerem , veluti qui non solvendo sint, el frau
dem sultano facere voluerint, conjiciuntur. Hic
carcer publicanorum Constantinopoli dicitur. Et
sunt in universo Osmanidarum regno publicani
fere Judæi, gens exactionibus cl lisuris nimium
quantum supra mortales cæleros dedita : cum
ipsi eliam Turci vel Musulmapi, paulo sincerioris
honincs conscientize , nolint audire publicani : non
rum nequitiam nomine, virum bonum appellari
nelas sil , elianisi præler oſlicium nihil ipse
faciat .
217. Ontum Capisi, Xyloporta , Poria lignarin ,
Caravanserai.
Ostendimus supra , capile 200, que porta sit
hæc lignaria , videlicet ad quam navigia lignis
wwerala solent appellere : Græcisque dictam guan
túprav , ab jislem lignis quæ hue adveliuntur ,
non quod ipsa lignea sit, quemadmodum credidit
uterque Chalcocondylis interpres. De voce Cara
vanserai, dictum capite 14, significari scilicet hac ,
ædificia caravanis exstructa . Caravanas vero mo
re Turcico se conjungentium esse aguina , cum
loca minus a latrociniis lula peragranda suni. 14.
915 JOANNIS LEUNCLAVII
hæc ergo caravansaraia, quæ amplissima plerum- A varii, funambuli, luctalores, saltatores, alii pro
que sunt, divertere cum equis, jumentis sagmala-
riis , mulis , el canelis, bæ carayanæ solent . Vasta
sunt ædificia , quemadmodujo Busbequias descri-
psit, aliquanlo longiora, quan latiora, cælero-
qui quadratam ad formano accedentia; quorum in
meilio patet area poneodis sarcinis et camelis ,
iulis, carrisque collocandis. Hanc aream plerum-
que circumcirca murus ambil interius, tres plus
minus pedes altus ; parietibus illis quatuor, qui-
bus lolum ædificium clauditur, adjunctus. Ejus
muri superficies æqua est, patetque in latitudinein
peiles qualuor. Hic Turcorum cubilia sunt, hiç
ranacula , hic rem expediunt culinariam . Nam ad
parieles, quibus totum ædificium continetur, foci
frequentes cum fumariis vel infumibulis sunt ine-
dificati. Hospites ipsi nulla re a camelis, mulis,
equis alia sejuncti sunt, quam ejus muri spalio.
Quinimo ad muri pedem ila ligalos labent
equos, ut eapite ac tola cervice supra murum
emineant, dominisque se calfacientibus aut etiam
conantibus astent, velut ministri ; et interdum
panen , vel malum , sive quid alind, de mapu
coruin capiant, lo eodem muro lectos sibi ster-
prut, Tapetem in primis explicant, quiein ea de
causa ephippjis aplatum fere circumferunt. Huic
injiciunt vulge penulam , diliores Valentinam ,
quam vocant ; quæ niollibus e pilis contexta eandi-
daque, lintraminum loco mihi quidem ipsorum
exemplo fuit. Cervical 502 præbet equestris
sella . Vesle talari, pellibus suffulla, qua vestiun-
iur interdiu , leguntur noctu. Sic 'somnum ca-
piunt, mollis lacessilum , extra naturalem jumen-
Torum mandentium strepitum , blandimentis. Jpso .
ri ! saraiorom , pro caravanis exstructorum ,
lecia, plerumque plumbea sunt.
248 Area rel forum Tachtal Cala, Tampezim , Chal.
cocondylis locus emendatus et expositus. Ghalco-
pratia , Charloprglia , Vicus vilriarius.
Aream , qua . Tachtal Cala nominatur, Laonicus
in octavo forum appellavit , et Tactalem vocari ad-
didit. Apud actuarium Malatestanu Tectalaca
scribitur. Pro ilius Taciale , hujus Teclalaca, re-
pone Tachital cała ; quæ voces Turcicæ sunt, el
aream tabernas ligneas habentem significant. D ctum capile 231. Translatus enim fuerat a Persicis
Quippe Cala denotat tabernulam vel tentoriolum ,
et Tachital asseres sunt : ul intelligantur ex asse-
ribus ſaclæ labernula . Hæc area ferę urbis est in
meditullio , noi procul ab Eskisaraio, vel a saraio
releri muliercularum sultani, de quo capite 139.
Est eadem in area sultani Bajazitis secundi mes-
sila , cujus supra fecere mentionein annales, in
cjus sultani funeris descriptione. Hoc autem loco
Judicra quotidie omnis generis exhibentur, quæ-
cunque homini venire in mentem possunt. Et
adhibentur pueri, equi , asini, canes, feles, cervi,
leones, ursi , leopardi , ruilpes, et nulla non alia ,
peregrina præsertim , animalia . Sunt istic qui
clairemanticen profitentur ; sunt prestigiatores
916
pemodum innumerabiles . Ideo Laonicus inquit :
Hæc ludicra quis quotidie cernat in foro, qnoil
Tactalem vocant. Sequitur ibidem vocabulumn
Tampezim , quo vonnullos ex his ait appellari. Ne
minem hoc declarasse arbitror hartenus, cum
barbarum sit , el ignotum , addo eliam corruptunt.
Quippe non Tampezin Turci dicunt, sed Ziam
pas, quæ duabus syllabis vox enuntiatur. Signi
licat autem exoivoSáras, ut Græci vocant, qui Ed .
tinis funambuli sunt . Ad unum hujus areæ latus
incipiunt illorum tabernæ , qui Persicas operis
excellentis, el Turcicas itidem pictas, Græras el
aliaş coloris nivei lævigalasque charlas vendont.
Ideoque Græcis hæc xaptonpareia dieunlar, His
a tergo proximus est vicus fabroruin , ex aere vasa
quævis elaborantium , qui hoc Annaliuin loco
inemoralur . Is vicus in historiis Græcorum recen
lioribus Gedrini et aliorum celeberrimus , nomina
Lur Xa ).xorpateia , nimirum a distractionc vasu
rum ex ære factorum . Locus insignis cst Cedrini
de Chaleopraliis in Thendosio majore, pato . Vici
quoque vitriarii, Chalcopratiis proxipi, fit bic
rentio : quo: tabernæ vitriariorum , ut olim erant
in urbe Constantiniana, veteris ad iwitationeni
Romæ , sic etiam hodie conspiciuntur. Diversus la.
men hic vicus est ab illa vitriariorum porta , de
qua dictum superius , capite 200. De porta fori
piscarii, quæ Bolucbazar capisi Tarcis est, expa
situm eodem capite 200 ; sient et de porta Hebræa,
Tureis Schiſutlar capisi. Sitä vero extra muros
urbis a foro piscario ædes , in littore maris , intelli
guntur illæ quæ muris urbanis excluduntur ab
urbe , secundum lillas Cerativi sinus exstrueix ,
versus septentrioncm , id est , e regione Galatani
Jilloris .
249. Nova Cairadinis auspiciis recepta.
Nova Tureis est, quam Castelluni novuur no
stri vocant, in Dalmatia silum finibus. Id auspiciis
Karuli V Augusti receptum fuerat. Quos ejus pro
vinciæ sangiacos ad obsidionem hanc evocalos
ſuisse Craiunt Annales, de provincia Bozinensi
aecipito, deque præfectis huic : quorum princeps
id temporis eral Ulumas ille Persa de quo di
ad hos fines , more Turcorum , non nimium trans
fugis fidentium : ac deinceps quoque fit ejus
mentio in obsidione Agriensi, anno Christiano 1552
a Turcis frustra fentala. Præerat Bozinensi pro
vinciæ ccu beglerbegalus, el ad Castelli novi ob
sidionem secum saugiacos suus septem adduxit .
Virtutis eximiæ præsidiarii milites, quos hostes
ipsi commendant, Hispani fuerunt, et Germani,
numero ad quatuor millia .
250 Soleimanes, sub prælextu defendendi pupilli , a
Bano Erceliano relicli, mutrem cum pupillo Un
garia spoliat.
De Joanne Za poliensi, Bano Erdeliano, dictum
capite 223. Hic moriens pupillum reliquit lære
917 PANDECTE HIST. TURCIC . 918
dem , cutelæque Soleimanis commendavit, Joan. A mus. Fallitur Jovius , cum ail, Albaniam hodie
nem Sigismundum , quem sustulérat' ex Isabella , vocari Serban , vicinam Media , propterque Ca
→

Polona, cujus hic memtio fit, nomine tamen non
expresso , velut Tureis ignoto . Habuerat Joannis
sororem Barbaram, si fahor, primo matrimonio
conjugem Sigismundus major, Poloniæ rex ' : qua
mortua, Bonant duxit , Joannis Galeacii ducis
> confederati, sicul expositum capile centesimo oc
Mediolanensis; et Isabella Aragonia Neapolitana ,
filiam . Bona partu primo Isabellant hanc edidit,
foannis Zapoliensis conjugiem , Joannis Sigismundi plas bassa vezir imperio subjecit Osmanidarum ,
inatrem , Cælerum nulla fit hic in Turcicis mentio
Ferdinandi Cæsaris, Ungariæ Bohemiæque regis ;
qui tamen hoe belluni, Perenio et Rogendorſo du-
cibus, gerebat. Id equidem fieri propterea credide-
rim , quod Ferdinandum Soleimanes, hosten suum ,
pro 503 Ungarize rege non agnosceret. Nutanda B
vero Isabella oratio, quam Turci regina. nomine
non dignantur , cum Budam affirmant non suam
esse, sed sultani Osmanidæ civitatem . Nimis in hoc
veram se vatem experta paulo post fuit bellua,
cum Soleimanes, ipsa cum filio per summam per
lidiam ejecta, Budæ pariter et Ungariæ reliquæ,
velut in provinciam redacta , heglerbegum præfl-
ceret, bonus ille scilicet lutor : matre, tam Tur
cis addicta , cum filio pupillo, in Transsylvaniam
vel Erdelium relegata. Hujusmodi nimirum esse
præmia societatis et amicitiæ barbaræ solent, ut
Tyranno suo noriturus aiebat Aratus, toldūra ta
επίχειρα της τυραννικής φιλίας.
251. Valpoum , Strigonium , Granus fluvius.
Walpou Turcis est arx , Ungaris dicta Walpo ,
Valponium Jovio. Ullra Ouvium Dravam sila esi.
Post lertium obsidionis mensem a præsidiariis
dedita fuit, præfecto ab iisdem caplo, et hosli
prodilo . Strigonium nunc Granuin vulgo dicunt,
ab amne Grano, qui , defluens a Carpathiis monti.
bus, ubi montanæ nunc civitales celebres sunt,
ad radices arcis Strigoniensis sive Granensis,
Danubio miscetur. Unde civitati quoque Strigo-
nium nomen inditum putatur, velut Istrigranium ,
ab Istri el Grani confluentibus. Alba regalis non
tam a regum Ungarie sepulturis sic appellata fuit ,
quarum meminerunt Annales, quam a regum
inauguratione, quæ hoc fieri loco priscis tempori
hus. solebat. Istic etiam rex Ferdinandus , cum D dabilem populis, secundum ipsorummel oracula ,
Anna conjuge, Vladislai regis filia , Ludovici so- landem aliquando Deus Optimus Maximus suæ de
rore, decimo quarto die Februarii , anno millesimo clarandæ majestatis ac gloriæ causa sit eversurus,
quingentesimo vicesimo septimo, adhibita sancti vel in ordinem , subque jugum filii sui sic reda
Stephani vera corona, fuit inauguratus.
252. Schiruvan , Sirvan , Serban, error Jovii.
Si lector ab aliis de hoc bello memoriæ prodila
leget, nusquam ita descriptum inveniet . Ut Tech
mas, Spandugino Tamas, Sansovino Tolcas eliam ;
sic Ercas eidem Spandugino nominalur Algas ,
mirifice vitiatis appellationibus . Regio Schiruvam
ant Sirvan , haud dubie nunc est illa , quam prisci
spium mare sitam. Quippe regio Georgianorum est
Albania, qui nunquam vel ipsi regi Persarum , vel
regio fratri paruerunt hactenus : sed Christiani,
ci liberi, suos principes habent; Persis duplaxat
logesimo nono. Sirvanum vero, sive Media, re
gni Persici mewbrum est : quod tamelsi Musta
anno Christiapo millesimo quingentesimo septua
gesimo octavo, et beglerbegatus in formam redegit:
mox lamen Persis receptum , ab iisdem hodieque
retinetur.
253. Uvan , Uvastan , Ibarun Cedrini.
Urbs hæc cum arce sic ad Persici regni limites
pertinet, ul etiam majori finitima sit Armeniæ.
Cedrinus in eodem Monomacho Augusto rocal 'I6iv
πόλιν του Βαασπρακάν, Id Latine reddens inter
pres, Ibanum et Baaspracan scripsit, Ego simplici
ter exprimerem , ut tanto melius intelligerer :
lwan, aut Ivan, urbs regionis Vaaspraran. Et quia
capite præcedenti Vaaspracau, ex ejusdem Cedrini
auctoritate, Mediam esse docuimus , intelligere
jam licet, Wanum ad eamdem Mediam referri de
bere , vel ea si non contineatur, saltem finitimam
videri. Wastanum significat regionem eirca Wa
num silam , seu Waui territorium : siquidem Is
lan , sive Stan , Turcis regnum vel regionem si
gaiſcal.
254. Nolitia baylerbegatuum totius Osmanidarum
imperii, quos hodie possident.
Quia Persicis in finibus extremas hic a Solei
mane Wani beglerbegatus jd temporis institutus
ſuil, libet hoc loco quamdam quasi notitiam re
gni Osmanici lectoribus exhibere, descriptisor
dine provinciis ejus sive beglerbegalibus, quos in
Asia, Africa el Europa nunc Murales hic tertius ,
onici Muchemetis Osmanidæ pater , possidel : UL
ila denique Pandecten historiæ Turcicæ nostruni
claudamus , visuri deinceps latius ne permissu
Numinis fines suos propagaturi sint, an vastissi
mam illam molem imperii , cunctis hactenus formi
clurus , ul Gogi Magogique sub cælo nullum ain
plius nomen exstet. Id enim postremis se factu
rum diebus, per suos indubilate fidei vales no
bis denuntiavit. Ordiamur aulcm ab oriente
sole .
255. Asiæ Beglerbegatus .
1. Analoli beglerbeg. Ejus sedes est in civitale .
Cutaige Phrygiæ majoris , quam olim Cotyaium
1

dixere Mediam , posteriores etiam Vaaspracan , ut Græci nominabant, sieut expositumi capite 40.
apud Cedrinum in Constantino Monomacho legi- Sangiacos habet sub se duodecim .
919 JOANNIS LEUNCLAVII
II . Caraman beglerbeg. Domicilium 504 babet A glerbegum constituit Osmanent bassam famosum :.
ad Caisariam Ciliciæ, de qua suo dielum loco. Se- sed a Persis non molto post ejeclus fuil. Nihilo
pilem sub hoc sangiacalus sunt.
III . Sivas beglerbeg , ad Sebastiam , de qua con-
sule rapuit quintum Pandectis hujus.
IV . Tocalun beglerbeg. Residet ad urbem Ama-
siam . Sub eo sunt quinque sangiacalus.
V. Dulgadir beglerbeg. De hae provincia con-
sule caput 163 Pandeclis hujus. Quatuor sub se
suingiacaliis babet .
M. Halep beglerbeg , ád Halepum sive Berrlmam
Syriæ, de qua capite 6 .
VII . Scham beglerbeg , ad Damascum Syriæ.
Viil . Tarapolos vel Trapolos beglerbeg , ad Tri-
polim Syriæ.
IX . Maras beglerbeg, ad Marassum , propter Eu-
phratem silum , inter Halepum et Mesopotamiam .
X. Diarbekir beglerbeg, in Mesopoiamia, ad ur-
bem Amidam , quam Turci nunc Carahemid no-
minani. Sangiaci parent huic duodecim .
XI. Bagdat beglerbeg, ad Baguatiin sive novam
Babylonem , de qua capite 4 .
XII. Balsara beglerbeg, ad sinum Persicum ,
non procui a Bagdat sive Babylone.
XII. Lara beglerbeg . Antiquitus : Caramania
tendit ad limites Ormuz, et Persis est finitima .
XIV. Geinen , Aden beglerbeg, in Arabia Felici ,
a lillus Rubri maris . Vide caput 241. Diversa loca
sunt, uno tamen beglerbegatu comprehensa.
XV . Chebetz ,-Hustio Zébet beglerbea, ut eodem с
capite dictum . Locus silus in littore sinus Arabici ,
finitimus est imperio regis Æthiopum Prætejani.
XVI. Missir beglerbeg . Cairo præest, et toli
Ægyplo. Sangiaci sub eo sexdecim .
XVII . Cypri beglerbeg. Nicosiæ vel Famagusta
degil.
XVIII. Scheherezul beglerbeg, in Assyria , Persis
fiuitimus .
XIX. Wan beglerbeg, respicit Persarum fines,
versus Sirvanum sive Mediam, et Armieniam majo
sem , ceu dictum capite præcedenti ,
XX . Arzerum vel Erzum beglerbeg , in Arnienia
majori, ad limiles Sirvani sive Mediæ, et Geor
gianorum . Distal a Tarbosane sive Trapezunie, sex
dierum itinere .
XXI. Tiphilis beglerbeg, finitimus Gcorgianis
sive Cursginis, ul nunc appellatur. Instilulus fuit
a Mustapha bassa serdare anno Christiano mille-
simo quingentesimo septuagesimo oclavo, mense
Septembri. Locus etiam priscis nolus, apod Cedri-
nili reperitur in Constantino Monomacho, verbis
hujusmodi : Asam (is erat e Tangrolipicis fratre
matus) a suliano Tangrolipice missus contra Ro-
manos, cum Taurezium , et oppidum nominatum
Teplilis, præterissel : Vaaspracaniam ingressus cst ,
id est Mediam .
XXH . Sirvan beglerbeg. Hoc nomine Media
ljunc appellatur, a metropoli Sirvan , quam codem
auno Iluslap:: as idem cepil, el primum istic be-
920
tamen minus hic beglerbegalus Osmanidarum in
seriptus est libro, qui , nisi restituatur, nunquam
se pacem facturos cum Persis profitentur.
XXII. Temircapi beglerbeg. Loeus est ad mare
Caspium, Porla ſerrea diclus, el Capi derbent,
porla faucium vel angustiarum . Cepit bunc Osman
bassa eodem anno millesimo quingentesimo sep
Luagesimo octavo, et in formam beglerbegatus,
necalo Schembali Chane, socero suo, redegit.
XXIV . Cars beglerbeg. Cedrinus Carse nomi
nai, el in Persarmonia collocal, quæ nunc Arme
nia major est. Distat Cars ab Arzerum qualuor
dierum itinere. Beglerbegalus cepit anno Chri
B
s!iano unillesimo quingentesimo septuagesimo nono ,
auctore Mustapha bassa .
XXV. Tschildir aut Tzildir beglerbeg, ad anes
Georgianorum , ab eodem Mustapha bassa institu
Tils, anno millesimo quingentesimo septuagesimo
nono . Porsius Tschalung perperam scripsit.
XXVI. Fassa beglerbeg, in Mengrelia . Munitio
strucia per Uluzalim capitan bassam ſuit anno
millesimo quingentesimo sepluagesimo nono , et
ibidemu institutus beglerbegalus . Sed paulo post
discessum ejus captam vicissim Georgiani dirue
runt , Civitatis Phasianæ mentionem facit Leonis
Augusti novella de Thronis, et episcopum ejus re
ſeri sub metropolim Trapezunlis. Hæc eadent cum
hodierna scilicet Pbassa fuerit.
XXVII . Sochum beglerbeg , in Georgianorum
finibus , a Sinane bassa vezirazeme institutus
anno Christiano millesimo quingentesimo ocio
gesimo .
XXVIII. Balin beglerbeg, ibidem a Sinade tunc
instilulus.
XXIX . Revan beglerbez . Hunc locum Ferhates
bassa cepit et munivil anno Christiano millesimo
quingentesimo octogesimo secundo, ereplum Toc
maci sultano, Persicarum partium principi . Be
glerbegus istic primus fuit Cigaloglis bassa , Ge
muas .
XXX . Somakic beglerbeg. De Somakis , quæ
Chalcocondyli Samachia nominatur, dictum supra ,
D capite 188. Beglerbegatus 505 aucior ſuit Osman
bassa , anno Christiano millesimo quingentesimo
.
octogesimo tertio .
Posteriores autem beglerbegalus hi, bello de
cennali Persico, quod adhuc geritur, juistituti;
quemadmodum novi sunt, ila polius nomine tenus
sic appellandi veniunt, nec cum antiquis compa
randi. Nunc, ordinem naturæ sequendo, provin
ciis Asiæ recensitis meridiem versus ab oriente
progrediamur.
256. Africæ Beglerbegatus.
1. Cesair beglerbeg . Sedem habel in Algesair,
quæ nostris est Algerium , sicuti capite 227 nola
tum .
II . Tunisi beglerbogatus residet ibidem.
921 PANDECTE JUST , TURCIC . 922
ill . Tripoli beylerbeg. Domicilium ibidem habel. A 2. Filek .
Sunt autem Africæ duo præterea regna , libro 3. Zelschen, sive Zetzen .
Turcarum vel Osmanidarum (ut ipsi loquuntur 4. Zolnok .
inscripta) quæ tamen necdum inter beglerbegalus 5. Gran .
referuntur, sed potius tribolariorum seu feudorum 6. Segedin .
nomine veniunt ; Fessa nimirum , cum Maroco. 7. Alba regalis.
Nunc ad occidentem , et aquilonem , quæ reslens 8. Sexard ,
provinciæ , videamus. 9. Simontornar.
Europæ Beglerbegalus . 10. Copan .
I. Rumeli beglerbeg . quem Græcie vecant. Sedes 11. Muhalz.
ejus est Sophiæ . Sub ejusdem vexillo Sanpiacatus 12. Ziget , sive Saswar .
infrascripti continentur . 13. Petscheu , vel Quinque ecclesiæ.
1. Sophia Serviæ . 14. Sirmium .
2. Nigeholi sive Nicopolis, vide cap. 51 . 15. Semendria .
7. Kircklisse. Vide cap. 193. IV . Temeswar beglerbey, Residet ibilem . Sub
B
4. Vyza, Thraciæ . jecti sunt ejus administrationi sangiacalls hi :
5. Kirmen, Macedoniæ. 1. Temeswar.
6. Silistra , ibid. 2. Mudaya .
7. Giuslandil, ibid. 3. Vilaoswar .
8. Bender, versus Euxinum Keraiosquc Talaros. 4. Tschiavad ,
9. Acherman. Vide cap. 159. 5. Wuschilirni.
10. Uscopia . Vide cap. 169 . 6. Giula .
11. Prisrem , Thessaliæ . 7. Vidin ,
12. Salonichi, Thessaliæ. 8. Lipa .
13. Trichala , ibidem , V. Bozna beglerbeg. Sedes ipsius in Bagnialuca,
14. Misitra, quondam Sparta Moreæ . Sangiacalus hi subditi sunt.
15. Palæopatra, ibid. 1. Bagnialuca.
16. Jagnia , Joannina Ætolia. 2. Poscheg.
17. Delvuina 3. Clissa .
18. Elbassan } Achaie. с 4. Herzegovina.
19. Avelona. Vide caput 242. 5. Lika .
20. Ducaggin . Vide eaput 206 . 6. Sazeschna.
21. Iscodar in Albania . Vide cap. 121 . 7. Išwornik .
II. Denizi beglerbeg, qui et Capitan bassa vul- 8. Brisrem .
f"), pro maris Capitaneo sive Prælore. Scdes ipsius 9. Allalschiar chissar .
est Gallipoli . Sangiacatus ei subjecti sunt : VI. Coffe beglerbeg. Ejus sedes est ad urbem
1. Gallipolis. Vide cap . 23 . Capbam in Taurica Chersoneso . Sangiacaliis dun
2. Galata, cap. 127. laxat erat ' initio begterbego Græciæ subjcclus.
3. Nicomedia, cap. 74. Præter Capliam , el ei vicina loca , Sangiacalus
4. Limnos, cap. 229. omnes ditione sua complectitur, ad Tanaim palu
5. Milyline, cap. 138. demque Mæotidem sitos. Sed verum si fateri volu
6. Chios, cap. 229. mus beglerbeyi nomen poliis lilulo, quam pole
7. Nexia , ibid . siatis amplitudine luetur.
8. Negroponto, cap. 142. 506 Hæc mela regui barbari, nostrique labo
9. Rhodi, cap. 229. Dris esto ,quam Dei propitii nulu feliciter alligisso
10. Cavala , cap. 44 . gaudemus : et eundem suppliciter oramus, tandem
11. Napoli di Romania ut abolere sanguinariam et impiam tyrannidein
12. Lepanto , cap . 175. velit, ac veleris oraculi verilalein eventu compro
13. S. Maura, cap. 178. bare ; quo creditum pluribus a sæculis, Coranum
14. Alexandria. legem ve Mahumetis gladio ceptam , gladio propa
III . Budun beglerbeg. Sedes ejus ibidem . Sub-, galam , gladio denique terminandam : ut obslupe :

jecti sunt ipsius jurisdictioni sangiacalus hi ſerc. scens ad operis divini magnitudinem , el effusus in
1. Novigrada hyninos oris buniversus, accinal :
IMMORTALI ET OPTUMO MAXUNO DEO SOLI

HONOS OMNIS ET OMNIS GLORIA SÆCULIS INFINITIS .

 LEONARDUS
CHIENSIS

MITYLENÆUS ARCHIEPISCOPUS .

NOTITIA

(Oudin ., De Script. eccles., t. II , p. 2422.)

Leonardus, Chiensis, metropolita Milylenes in Lesbo insula, concilii Florentini ætale claruisse videtur,
licet ipse interfuisse non legatur. Nam , ut label Martinus Crusius in annotationibus ad Historiam eccle
siasticam seu patriarchicam Constantinopolitanam , libro il Turco -Græciæ , pag. 187, Scholarii , qui lunc
concilio , licet absque depulatione ulla Ecclesiarum Græcarum aderat , nostri ut non recle sentientis, Leo
nardus Chiensis in Expugnatione Constantinopoleos mentionem facit; nam Græci domum reversi concor
diam prædictam servare non potuerunt. Quibus ex verbis non permansisse illum in doctrina el opinio
pibus Ecclesiæ Græcæ constantem colligimus. Scripsit aulem Leonardus Chiensis Historiam Constanti
nopolitane urbis a Mahumele Il capla , e Cbio per modum epistole die . 15 Augusti anno 1453 ad N :
colaum V , Romanum pontificem , quam Latine edendam voluit Philippus Lonicerus inler Chronicorum
Turcicorum lomos duos, Francofurii anno 1584 in 8 editos , quorum tomo I aljicitur pag . 315 ad 336,
Laline tantum , quo idiomale forsitan illam scripsit. Mentionem facit hujus scriptoris Gerardus Joannes
Vossius, lib. iv. De historicis Græcis, cap . 19, pag. 443, editionis ultimæ 1651 , Lugduni Batavorum , in 4 ,
Abraham Bzovius in Annalium Baronii continuatione ad annum 1453 >, cui Historiam Leonardi Chiensis
inseruit præfalam , num 6, pag. 84 ad 90, ubi num . 7, descriptam hanc narrationem ex ms. codice Va
.

ļicano 4137, inquit.

LEONARDI CHIENSIS
HISTORIA
CPOLITANÆ URBIS A MAHUMETE II CAPTÆ
PER MODUM EPISTOLÆ

PIE 15 AUGUSTI ANNO 1453 AD NICOLAUM V ROM . PONT. V . .

( Nicol . Reusneri Leoripi Epistolarum Turcicarum Libri V , p . 113. Frapcofurti 1597 4°. Textom Pieusneri, cor
ruplissimum , resliluimus ex co.l. Vatic. 4137 apud Bzoviuni Anual. Baron . tom . XVII.}

Leonardus Chiensis , archiepiscopus Mitylenæus, A narrationes sinistra lum vere prosunt auditoribus,
NICOLAO V Pont. Max . si prostrati resurgant, uti quibus occisos parentes
Flere mibi magis licel, beatissime Paler, el for- ab hostibus dicimus, avimi ad vindiciain næsti
e le, dum gladio impelebar a Teucris, salubrior vigorosius excitentur. Nai rabo igitur el flens, et
mors mihi ſuisset , quam vita . Verum quoniam gemens Coustantinopolis proxime his cerncntibus
 925 LEONARDI CHIENSIS DE EXPUGNATIONE CPOLIS . 926
oculis discrimen ultimum , et jacturam. Nec dubilo , A quam in dies exspectabamus, inter spen el despe
Pater sancte , præcessisse me multos , qui rei rationem constitutos esse . Spes de luo exspectato
geslå seriern Tuæ Sanclitati retulerunt . Confert subsidio dabat fiduciam ; timor de Græcorum per
enini multorum in unum relatio. Sed quoniam quæ tinacia desperationem suggerebat . Heu ! quæ spes
* visu magis quam quæ auditu , verius exponuntur, in populo duro gravi iniquitate, qui lot annis sine
quod scio loquar : et quod vidi , fidelius contestabor. vita spirituali abscissus a capite permanebat !
Cum igitur reverendissimus Pater D. cardi- Quomodo non desperati , quomodo non abjecti a
nalis Sabinensis pro natione Græcorum legatus , in Deo, qui tantis dissimilitudinibus, lanlis fictionibus,
ejus famulatum me ex Chio vocasset , ego summa lanitisque scissuris , ab Ecclesia elongati Romana ,
cum animi mei diligentia, ut fidem sanctæ Roma- in cordis duritia permanserunt. Etenim jam capti
pæ Eeclesiæ fortiter constanterque , nti debitum vati , urbe , templis, auro , laribusque propulsi, ist:
exigit, defensarem , captabam perinde et mores et Lalinos retorquent offensam , asseveranles : Quo
naturam Græcorum , argonientisque ac sanctorum niam unionem (inquiunt), recimus, summoque pon
theologorum dictis conabar intelligere, quodnam co- lifici Romano commemorationem dedimus, merito
rum esset studium ; quod propositum , quæ ratio- indignalum Deum esse.
B
nes, quis finis eos a vera intelligentia , debitaque O pertinaces homines ! inquio. Si malum hoc est ,
obedientia vel revocaret , vel retraheret. Intellexi prisci illi Basilius, Athanasius , Cyrillus, cæterique
plane, præler Argyropilum artium magistrum , Palres, quos præcipuo sanctitatis honore præfer
Theophilum Palæologam , Hieromonachosque quos- tis , mali censendi sunt , quod sanctam unani eam
dam paucos, et alios laicos ; quod ambitio Græcos demque fidem cum Romana Ecclesia , omnium
quasi omnes captivasset : ut nemo esset qui , zelo fi. Christianorum magistra , coluerunt, Non hæc
dei vel salutis suæ molus, primus videretur fieri causa est, quod unionem, sed quod unionem non
velle s'æ opinionis et pertinacize contemptor. veram , sed fictam fecistis . Vac de re merito in
Quod sane si non tam ex zelo idei , et amore dignalum Deum ; hac de re justa animadversione
Christianæ religionis , quam ex affectata quadam in hostium manus VOS esse deductos. Anno
gloriæ humanæ cupiditate fecissent, summopere sponsionem de unione, sancto juramento apud
hoc nomine commendandi cssent, ipsorumque Florentinam synodum conscriplain violastis ? obc
fervor omnibus qui Christo nomen deilerunt, et dientiam declinastis ? sententiam decreti occulla-,
admirationi et imitationi merito esse deberet . Ve . slis ? Annon sumini Dei nuurii (o Græci ! ) vestranh
rumenimvero, tantum adest, ut laudem et admi- c perditionem jugiter prædixerunt? qui aures, ut,
rationem exinde mereantur, ut potius fides ct aspis, impie obturasiis, et sanctam F.cclesiam ca
constantia ipsorum omnibus hoc nomine debeat tholicain niatrem fidelium obaudistis . Flele nii .
esse suspecta , cum non propter Dei , sed suam serias vestras ; arguile vosmetipsos ; el non alios,
ipsorum gloriam quam præcipue captabant, hujus- condemnelis, aut inculpelis. Mos obstinatorum hic
modi zelum præ se lulerint, quamvis omnino re- est , sancios aspernari Dei nuntios : ui Sedecias,
luctante ipsorum natura el voluntate. Usque adeo cæterique Judaei in Babylonem traducti Jeremiam
ut ex una parte, ad fatendum articulum processio- direptionem captivitatem que pr:edicentem conten
nis a Filio sancti Spiritus urgeret eos conscientia ; pserunt. Certe hacienus stetisset lion , si Cas
ex altera , ne melioren Latini, quam Græci ,> de veri- sandram Priamus pater audivissel ; si prophetas,
tale fidei intelligentiam habere crederentur, elalionis Hebræi, si Sibyllam Romani, si vos quoque apo
umor eos abduceret. Verum quoniam nec ratio, nec stolicos nuntios dudum audisselis. Idcirco non,
auctoritas, nec variæ Scholarii, Isidori, Neophyti- mirum si in pænam lanti criminis insperala mox,
que opiniones adversus Romane Ecclesiæ fdem lempestas invaluil ; quam Spiritu sancto docti quos
slare poterant, actum est industria et probitate que a multis annis fuluram esse prædixerant. Sane
præfati Domini cardinalis, ut sancla unio, assen . Dut beatissimi Patris Nicolai primi, summi ponti
liente imperatore senaluque (si non ficta ſuit) fir- licis,2 exsecrationem in pravos Græcos per illud ,
maretur, celebrareturque secundo Idus Decembris, Urgentis in senium sæculi corruplela , etc. , præ-.
Spiridionis episcopi sancti die. termittamus : tabula illa , quam Leoni Sapienti,
Ilaque ea peracta , mox lempestas Teucri oboria, ascribunt , apud monasterium Sancti Georgii je.
urbem Constantinopolis , Galatam , cæteraque adja- Mangana constructa , vetusto tempore in Con
centia oppida absorbuit : ut verbum Isaiz verum stantinopoli occullata mysterioso jam siguo dele .
- sit dicentis : Tempestas convulsa absque ulla con- cla, jacluram demonstrat . Hæc, Pater beatissime,
solatione. Qua tempestale concussus, ego quoque cellulis distincta quadratis, imperatorum ordinem .
caplus sum ; et pro demeritis meis vinclus cæsus- successionemque ponebat, finiendum tamen in
que a Teucris : non fui dignus cum Christo Salvatore hoc ultimo Constantino. Ila quoque patriarcharunu,
configi. Reminiscor ergo, bealissime Pater, cum alia in longum tracta la bula ordinem præscribebal.
primum de unioue. facta Græcorum, eidem Sancti- Nam ille spiritu prophelico illustratus lot cellulas,
titi Vestra epistolas seriosius destinassem , inter alia figurandorum imperatorum tabula inscripsit ,
dixissc : Nos propter futuram Teucri obsidionem , quot a primo Constantino Magno, Constantinopolis,
927 LEONARDI CHIENSIS
conditore, usque ad ultimam captivitatem futuri A Inde quia major confracta, regis animum ami
erant. In dies itaque cellulæ illæ , repletæ , unam
modo el ultimam , in qua hic, sub quo urbs periit,
collocandus eral , si coronatus ſuisset, vacuam
prælendunt. Morsenis perinde, vir sanctus, sagit-
tariam gentem contra Constantinopolim venluram ,
cujus portum inclytum caperel , exterminandosque
Græcos seculis multis ante prædixit. Erythree
rtiam nostræ ile Græcorum jactura vaticiniam le-
gentibus palet. Joachim autem abbas meo judicio
Constantinopolis jacturam in Papalista enuntiat,
cum dicit : Væ libi , seplicollis mani! us Iruncalis ,
quasi auxilio destilula . Seplicollim autem Græci
ŠTETO GOūvov vocant. Uiquid igitur Latinos dam-
want ? Cur in nos invehuntur cum vera scribimus,
contra quos tol aperta valicinia protestantur ? Non
ergo unio facta , scd unio Gcta , ad fatale urbem
traliebat excidium ; quo divinam iram matura-
Lam in hosce dies venisse cognovimus. Excilatus
itaque in furorem Deus, misit Mahomech regem
potentissimum Teucrorum : adolescentem quidem
audacem , ambitiosum , temulentum , Christianorum
capitalem bostem : qui Nonis Aprilis ante Constan-
tinopol's prospectuin , cum tercentis et ultra mil-
libus pugnatorum in gyro terræ castra papilionesque
confixit . Milites majore numeroſequestres, quanquam
omnes pedites magis expugnabant. Inter quos pe-
dites ad regis custodiam deputati audaces, qui ab
elemenlis Christiani aul Christianorum flii , re-
trorsum conversi, dicti Genizari, ut apud Mace. c fato Joannes Longus Januensis, de Justinianorum
donem Myrmidones, quasi quindecim millia . Ad
lerlium autem diem , captalo urbis silu , machinas
innumeras craliculasque er virgultis viminibusque
contexias circummuralis va !lum quibus pugnantes
legerentur, fossatis admovit. Inilium confusionis
lioc nostrum fuit, ut qui telis machinarumque la-
pidibus juxta datum ordinein eininus repellendi
crant, negleclis singulis, cominus proximare per-
miserunt. Tantum eorum ordinem instruendis ma-
chinis, tantam promptitudinem , lantam acierum
providentiam quidam aut Scipio, aut Annibal, aut
moderni belli duces admirati fuissent. Sed quis ob-
secro, circumvallavit urbem ? qui, nisi perfidi Chri-
siiani instruxcre Tenisos ! Testis sum , quod Græci , jussit. Lignis instrumentisque advectis solerti cura ,
quod Latini, quod Germani, Pannones, Boetes, ex D uli imperaluin , actum est, ut mox per cuniculos
omnium Christianorum regionibus Teucris commisti tentarent fundamenta suffodere penetrareque om
opera eorum fidemque didicerunt : quiimmanius fidei
Christianæ obliti urbem expugnabant. O impii qui
Christum abnegastis ! o satellites Antichristi, dam .
hali gchennalibus Nammis ! lempus hoc vestrum est.
Satagite augere vobis pænas, quas luatis ælernas . I
florribilem perinde bombardam ,, quanquam major
alia, quæ confracta fuit, quam vix boum quinqua-
ginta centum juga vehebant, al partem illam muro-
rum simplicium , quæ nec fussalis, nec antemurali
tutabalur, Calegariam dictam , figentes, lapide qui
Jalmis undecim ex meis ambihat in gyro, ex ea mu-
rum conterebant. Eral tamen murus perlatus foriis .
quic, qui tamen machinæ lain horribili celcba !.
928
clabat, ne tristitia in lanto certamine aſlice .
retur, jussit mos aliam longe majoris formæ.
condari : quam , ut aiunt, industria Calilascize
consularis Baronis amici artifex, nunquam ad
perſeclum conduxil , aliis medioeribus innumeris
collidere urbem machinis undequaque conaban
lur. Sclopis, spingardis, zarbatbanis , fundis ,
sagittis dies noclesque inoros hominesque no
siros vexabant maetabantque. Existimavit enim
hostis Christianos esse paucos, quos assidua pro
tratos foligatosque pugna urbem lucri non posse.
Ignominiose igitiir factum est , ut primo illo con
gressy , Teucri obsiaeulum non invenerint. At in
B
dies dortiores nostri facti, paravere contra hostes
machinamenta , que tamen avare dabanlur. Pulvis
erat niiri modicus, exigirus, tela modica : bombardie
si aderant, incommoditate loci primum hostes of
ſendere, maceriebus alveisque leclos, non poierant .
Nam si quæ magnæ erant, ne murus concuterelur
nosler, quiescebant : interdum in cuneos hostium
cmissæ , el homines, et lentoria exterminabant. Non
enim in vanum jaciebantur, quas illisas hostes de
clinare non poterant. Ilaque cadebant Teucri icti
æneis telis lapidibusque. Vulnerabantur elnostri :qui
quandoque vallum egredientes, al manus decerlan
tes et occidebant el occidebantur. Victoria ex hoc
æquius tyronibus nostris, quod egrediebantur im
pavidi , quam Teucris dabatur. Verum quoniam malo
prosapia ,duabus cum navibus suis magnis, el ar
matis circiter quadringentis mare decursitans, forte
veniens, stipendio ascriplus imperatoris, ducalum
militiæ obtinuit ; strenue defensare urbem visus, re
parationi demolitorum murorum vigilantius incumbe
bat : Teucri animum viresque deludere videbalır.
Nam quanto hostis mole ingentis lapidis muros
conierebat, lanto hic animosius sarmentis, humo, va
sisque vinarjis intercompositis reparabal. Qua de
re Teucrus delusus, cogitavit non cessandum ab
ictibus machinarum ; sed fortiori cura, subterra
neis cavis furari urbem . Mincrarum fossores, quos
ex novo brolo conduxeral magistros accersiri
niſarium urbis murum . At cum a fundamentis (o
rem mirabilem ! ) primum jam vallum el antemurale
mirando cuni silencio subravassent; Joannis
Grande Alemani, ingeniosi militis, rerum bellica
ruio doctissimi , quem Joannes Justinianus militia
dux centurionem conduxerat, industria et sagaci
lalc opus detectum est : exploratorumque id fir
matum relatione, animos omnium commovit. Græci
cum dudum Barsicham , Amni, Amoratque geni
lorem hujus, prislinis bellis frustra laborasse in
cavanda urbe cognovissent, impossibile per hunc
fieri posse affirmabant. Quorum opinio ex facti evi
dentia confusa est . Jagne penciralia bæc nostris
$29 DE EXPUGNATIONE CPOLIS. 900
reconfossionibus detecta, urbem non læsere : ti- A irrigat terram : Delur summo pontifici commemo
morem tamen ingentem a fundamentis confossa rationis honos, sed decrelum Florentinæ synodi non
tarris , ligneis slylis biluminatis innixa , nobis in- legatur. Cur lioc, hypocrita ? Ul delealur ( inquit) ex
ussit. Sed ut res in lucem venit, repulsis igne et decreto, quod Spiritus sanctus ex Filio, quemadmo
sulphure hostibus ee latebris reconstructa , mox li . dum ex Patre procedit. Cur item , hypocrita ? ne cr
morem excussil. Copiposuit perinde ligneas turres rasse videantur Græci , si dicant duos sancti Spiri
juxta vallum , humo plenas, pellibus boum circum- tus productores . Sed car iterum , obsecro, hypocrita ?
iectas , ex quibus lossalis clam terram quisqui- Ne detur ei qui lotam sibi ex officio captare cupit
liasque ut facilis eis fieret ingressus, immittebant. gloriam ; intendebat ex una parle Scholarius, ex
Crales deinde innumeras er virgultis viminibusque altera Chirluca, quandoquc ad presentiam semci
contextas , caitos oblongos scalasque rotalas , cur- apostolicam conferre, ul li essent qui soli rem
rus castellatos taliaque machinamenta , quæ vix intellexisse viderentur, quique primi laudarentur
Romani adversus Pænos construxissent, Bombarda tantü unionis auctores . Adversiis enim legatur
Drielerea illa ingens, eo quod Caligaream strenue multi invidia clanculo torquebantur. Ergo dixi :
reparatam adversus non proficerel, alium locum Paterisne, o imperator ! 11hæc ambilio sciulat
Baclalineæ turris, juxta Sanoli Romani portam B Ecclesiam , ul hujus rei gratia divina ira magis ina
inile dimola , la piile in ea estimatione mille gisque merito accendatur ? Cur non e medio perti
ducentarum librarum interdiu collidil, collisum con- naces illi tolluntur ? Acquiescere imperator visis,
calit : concussum exterminal. Ruina turris ante- metropolitasque Scholarium , Isidorum , Neuplıytum
muralis lossalum replet æqualque : ita ut via hosti- complicesque, judices consliluit, verbo quidem ,
hus , qua decurrere possent, sırala cernerelur : nisi non facto. Nam si pusillanimitatem imperator
quia concite introrsum , uti in Caligareæ demolitione, excussisset, hanc fidci illusionem vindicassel.
reparatio facta fuissel, haud dubio impelu urbem in- Qui enim hominibus, Deo spreto, complacei, uti
trassent. Itaque Teucrus demolitum , quam primum que confundetur. Coercendi quidem illi eralil , qui
restauratum ut conspexil murun : Non Græcoruin , si fuissent , morbum pestiferum non propagasseni.
inquit, sed Francorum hoc ingeniuio est, ul lanta Sed ignoro, utrumne imperator, aut judires dan .
resistentia fiat, lanta pugna : quos nec innumeræ mandi quibus correctionis virg ?, quanqu: m minæ
sagiltx , nec machinarum ligneorumque castro- intercessissent, aberat .
rum horror, nec interniissa obsessio deterret . Continuala igitur obsidionis lempeslale', clausa
Agebant interea Galatie , sive Perenses, quanquam с urbe, ducentarum et quinquaginta lastarum ex di
prudentiis, ne in Propontide castrum struxissel Teu- versis Asia, Thracia , Pontique littoribus contra nr
crus, sollicitam providendi curam nunc armorum , bem disposila classis venil : inter quas triremes sex ,
nunc militum , clanculo tamen, ne hosti, qui pacem et decem biremes : septuaginta reliquæ ſustæ unis
cum eis simulabal, innoluissel : quæ res tenuisset, banchoremis ; cymbæ etiam barculeque sagittariis ad
ne auxilium posthac Græcis conferre potuissent . ostentationem plenæ vehebantur : quæ cinctum ca -
Sic simulata illa par urbi ad tempus profuit. Ego lena portom el manibus rostratis bene armatis, Ge
udicio meo , ni fallor, arbitror aperiam guerram Pe- nuensium seplem , Crelensium iribus colligalund in
rensibus a primo salubriorem , quam ficlan pacem. trare non valenles , minus ad stadia cenlum Propon
Quidam Teucrus neque caslrum , quod demolitionis lidis ripa anchoras figunt. Et cum proximare non
eorum causa ſuit , condidisset, neque guerram post- auderent, mare e longe sulcanles, lignamina aliaque
hac lam lerribile: intulissel. O Genuenses jam machinamenta castrisopportuna deferebant. Al cum
quodammodo cicurali ; sed sileo, ne de meis loquar, Teucriis tribus jam in locis concussos lapidibus mu
quos externi cum verilate dijudicant. Ubi sunt pri ros machinis dissiparet : memoratu cujusdam iufidi
sci inclyti Genuensch, qui Galatam , accincti gladio , Christiani ex colle biremes intromillere curat . Est
uli qui reparabant Hierosolymam , condiderunt ? illi D enim portus ille, beatissime Pater, in longum angu
cum effuso cruore el ære ; vos ne es vestrum cupidi stumque protractus : cujus orientalem plagam colil
et sanguinem effunderelis , cun vecorilia illam mundo galæ naves et catena municbant ; inde hostibus adi
decoram Teucrotradidistis, si tamen tradere potuistis. lus impossibilis eral. Quare ut coanglistarel cir
Sed (ut historiam prosequamur) interea fali cumvallerelque inagis urbein , jussit invia æquare :
gali nostri de præsiilio diffidebant. Nam neque exque colle suppositis lenitis vasis lacertoruin sex ,
( 1 Genua, neafile ex Venetiis, quibus (pace eorum ad stadia septuaginta trahi birenies , quæ ascens!
licam ) milti Webui ' , auxiliuin mittebatur. Neque gravius sublatæ, posthac ex apice in declivu '', ail
aliunde spes eral, nisi ex Deo cujus qui prudentius ripam sinus levissime introrsum vehebantur. Quam
laruilalem metiebatur, ex mysterio lieri aulumabal, novilalem pulo , Venelorum more, ex Gardie
quod infidelitas, irreligio, magnaque crimina Deum lacu , is qui artificium Teucris patefecit, didi
potius irritabant. Viile, beatissiine Pater, quam cerat. Ita nos magis terrili , cogitabamus eas and
dignum , quam reclum judicium ! Celebrarunt igne aut lapide exterminare. Sed neque hoc prae
unionem Græci voce, sed opere negabant. Aielanit fuit : naves illæ majoris nocumenti nobis eranl,
quidem maguales, quorum cruor livstili gladio jan machinis undequaque lutate. Sic jam perdido por
931 LEONARDI CHIENSIS 939
tu, necesse fuit ex postis, ut maritimos custodire- A bardis, salagii omni acuilate artificis naves infrin
mus muros, deminuere milites. Proinde boc inge- gere : referens Perensibus, quoniam , uti dixcrant,
nio non contentus Teucrus, aliud quoque , quo nos piratarum erabi, quos imperator conduxeral, con
terreret magis, construxit, ponteni videlicet longi- Ira eas agere velle, quæ inimicorum suorum essent.
tudinis stadiorum circiter triginta, ex ripa urbi Itaque artifex, cui provisio negata fuit, ex nostris
opposila , maris qui sinum scinderet, vasis vinariis ad Teucros reductus, quanto ingenio poluil, naves
colligatis, sub constructis, confixisque lignis, quo ſrangere studuit : nescioqué quo fato resultans
exercitus decurreret, ad murum prope, juxta urbis bombardæ a colle lapis, centurionis narem , forte
fanum : imitalus Xersis polentiam , qui ex Asia ob crímen , uno ictu confodit ; quæ extemplo mer
in Thraciam Bosphoro exercitum traduxit. Non cibus onusta, fundum mersa petiit, niaximum dis
resta bat ergo nisi navium calenæque diametralis crimen quidem inferens. Quo casu reliquae ne
tuitio, quæ transitum ingressumve classi prohibebat. confringanlur muro Galalæ protectæ hærent. Miran .
Interea ex Chio in nostrum subsidium tres Ge- dum quidem Dei judicium , ut immissis quinquaginta
nuenses armis , militibus frumentoque conductæ na- el centum prope lapidibus, quibus perforalæ mullæ
ves : unam imperatoris, quæ ex Sicilia frumento Galate domus, inter triginta mulieres conglobatas,
onusia advenerat, comitem ducebant : quas ut mox B una sola optima famæ interempla ſuit .
vicinas urbi classis, quæ excubabat, applicare vidis- Erant perinde in portu trireines mercalorize tres
set : concile strepentibus tympanis, lubisque so- Venetæ duæque agiles in porlum ad lutelam earum
nantibus, intuentibus nobis obvadit, fingens impe- dem designatæ : quas magno cum horlalu impera
raloris navem expugnare velle . Teucrorum res ex lor auri in menses prope sex pro luitioue urbis
colle Perensi, fortunæ erspeclans evenluni, pro- restare fecerat; quæ , pacem cum Teucru simulantes,
spicil. Fiuul lunc celsi clamores ; lriremes majores nou nisi clanculum præstabant Græcis patrocio
navibus hærent; lentant imperialem , el proteclan a nium , Verum can notulæ fugæ aliquandiu earum
nosiris audacius invadunt ; certamen ineunt ; focum patuissent, tum quod nerces ex ſundis supellectilem
machinis adbibent ; sagitlas jaciunt. Sic atrox pugna que traducebaut , aclum est, ut nullo pacio quod
commillitur. Naves Mauritio Genuense Catano impe- populum turbassent, prohibitione imperatoris quæ
rante ex adverso repugnani. Ibi Dominicus de Novaria restabant iraducerenlur ; quinimo deonuslæ in
et Baptista de Felliczano, Balanerii patroni Genuen- terram reportarentur. Res hæc Venet is indigna
ses ardue pugnam prosequuntur. Balistarum horri- lionis fomitem ministravit ; utpole quod libertale,
Lilium missilia jaciuntur ; exque coronis navalibus C privilegiis pro honore dominii eorum naclis, ve
intra Teucrorum commislam classem infiniti lapides recundius privarentur. Sed sedalis posthac animis
demilluntur. Tuetur se egregie imperatoris navis ; suo arbitrio relicti , spondent Veneli omni fide el
succurrit Flectanella patronus ; bombarde perstre- studio ad finem lisque belli Lueri urbem .
punt ; lil ululalus in cælum ; couſringuntur galea- At posthac inter Venetos et Genuenses Galair
rum reni ; Teucri sine remissione sauciantur. Rex oborla dissensio est : quod aller alteri fugų
qui ex colle circumspicit, quod classis perit blasphe- suspicionem exprobrassent : asserentibus Venetis ,
mal ; urget equum in salun ; vestimenta cum ſu- ut tollatur suspicio, quod e navibus suis guber
rore conscindit ; ingemiscunt pagani, et lotus exer- nacula carbasaque apud Conslantinopolim in salvo
citus amictalur. Quid ultra ? Bellum recenselur, deponant. Indignati Genuenses : Et si parem (in
invalescit pugna ; et tantis classem telis lapidibus. quiunt) consulto etiam imperatoris, pro salute Grp
que obruunt, lol Teucros occidunt, ut declinalo corum, quæ communis est, aliqua proba dissimu
marle ad lillus remeare non possint. Exploratorum latione supportainus cum Teucro, absit tantum
et profugorum relatu didiciais, quod decem pro- facinus, ut Perai toto orbe pulcherrimam , uxo
pe millia ceciderunt ; alii gladio perempti, et sagit res, liberos, thesaurosque deseramus quam usque
lis, el machinis, alii confossi vulneribus, Rebilem D ad sanguinis effusionem defensare disponimus. G11
exercitum reddiderunt. Erai: l qux invaserunt na- bernacula carbasaqu e nostrarum navium , ne exi
ves inler triremes et viremes circiter ducenlie . glio prelio inclytus Genuæ decor apud vos sil , non
Confusa llisic regis ambitio est, parvique repula- in aliena potestate, scd in nostra servabimus , Nun
ta potentia quod tot triremes navem saltem unan quam ſugæ licentia nobis datur, si res nostras arbi.
pon ceperint. Naves ergo ( Deo gratia ) non læsx ,' nec trio nostro servamus. Pacala posthac cuncta sunt,
uno saltem homine perdilo , aliquot tamen vuil- agentibus Venelis de triremibus suis, uli voluissent .
peraiis, noclu salvä сum jucunditate porlum in- Crescente postmodum angustia , consultum est , si
Prant. Rex contra classis præfectum Balthoglum quo modo intromissas hostium ſuslas yrere nostri
toppido indignalus , precibus Baronum concessa ei possent : clanculoque una dierum anle lucem dua
vila , sententiam lulii , quod ollicio et bonis oinni- bus navibus per Joannem Justinianum capitaneum
bus privaretur. Cogitavit itaque odio accensus in dispositis, cum aliquot biremibus ad ripam vehcn
faves ex colle Galatæ , orientali plaga, vel cas lapi- dis , parato foco el machinis : fit detractis navibus,
dibus machinarum obrucre, vel a cateiia depellere. dato ordine, ut cymbæ rectæ, quas barbolas dici
Dispositis itaque et ex ripa occidentali boin mus ,biremesque sequerentur : hoc ideo ul muni
933 DE EXPUGNATIONE CPOLIS . 934
læ saccis lana plenis naves , prius ex machinis ac- A excedebant : reliqui, sive Gennenses, sive Veneti,
ciperent lapidum ictus. cum his qui ex Pera clanı ad præsidium accesse
Al Jacobus Cocha, vir Venelus, armatam es nau- rant, vix summam trium milliuni æquabant. Sed
lis triremium Venelarum imperialcan biremem jux . quid agimus in ore leonis ? quid formica iu ore ursi ?
la ordinem dalum , gloriæ el honoris avidus, laxa- quid unus contra mille ? Etenim nostri vix urbem
lis remis, prævenientem convertit ; moxque ut poulo terraque obsessam circum vallalainque, quam
ab hostibus cernitur (heul graven sorlem ! ) e bom- octodecim milliaria complectuntur, muniebant.
barda lapide medio penelralur : cum omnibus arma- Scd , o Græcorum impietatein , o patriæ prodito
tis æquore biremis absorbelur . Heu ! Pater beatis- res, o avaros ! quos cum sæpenumero lacrymis per
simé, grave discrimen ut uno iclu Nepluni ſuror fusus inops imperator rogasset ut pro militibus con
inimerserit. Elenin res hæc detecla relataque Teu- ducendis pecuniam mutuarent, jurabant se inopes,
cris agit, ul dum nostri percutere voluere, ipsi prius exhauslosque penuria temporum , yuos posthac
percussi sini. Sed quid dicain , beatissime Pater ? ditissimos hostis invenit. A paucis nibilominus quæ .
Accusarene quempiam licet ? silendum mihi est . dam ultronea oblatio facta est . Cardinalis hercle
Qui casus acer bum luctum nostris dedit ; et unde omne studium adhibuit in ſerenda ope, in Grmandis
exierunt, naves cum confusione relraxit. Ex mer- Lurribus et muro .
B
sis inde supernatan les quidam ad lillus capiuntur Quid autem imperator perplexus agat, ignoral ;
ab hostibus, quos impius rex ante oculos nostros consulit barones ; suadent non molestari cives an
in crastino decollari jussil. Noslri exacerbati, quos guslia lemporis ; sed recurrendum ad sacra . An
habebant captivos in carcere, Teucros ad muros in ferri igitur et conflari jussit ex sacris templis sancia
suorum prospectu immanius trucidant ; sicque ime Dei våsa , sicuti Romanos pro necessitate temporis
pielas crudelitale commisla bellum atrocius fecit. fecisse legimus, exque eis pecuniam insiguiri, dari
Simulavit posthac Teucrus pacem facere velle ; que militibus, fossoribus constructoribusque, qui
exploratoribus licte referentibus pænituisse eum, rem suam , non publicam alleadentes, nisi ex denario
quod guerram quasi stimulatus ab Ungaris intenlas- convenissent, ad opus ire ricusabaut. Angustia igi
sel : slaluitque caduceatorein . Sed hæc res CON Lur amicus imperator, dispositis in propugnaculis
licla paluit : quia nec demoliri oppidum quod in Pro- militibus, quoa: potuit, antemurale solum urbis val
pontide struxit, nec restaurare quä vastarat, per lumque sat videbalur lutari posse. Bellum itaque,
millebat. Quodque magis angebat, ipfidentia erat paucitate suloruin diffidens, tolerat : el spem omne!
Tencri, qui jusjurandum foedusque nunquam serva- in Joanne Justiniano præfecto reposuit. Bene qui
ral. Cur igitur pacem quærit immanis el infidus C deni si fala secundassent, Juxta ergo se eodem capi
kestis ? Percunctalus, ex more esse intellexi, ut an- Labeo cum trecentis commilitonibus Genuensibus pe
tequam certamen generale commillant, hostes op- silo , splendidis refulgentibus armis, delectis quideru
tione pacis pelendos, ne, ea prætermissa , Deum non coadjunctis Græcis aliquot strenvis, circa iHain par
propilium , sed iratum in lanto marle sentirent. lla- lem murorum Sancii Romani reparalorum , ubi ma .

· que delusionem ejus præscientes, salutem nostram gis urgebal pagna, imperator sletit . Mauritius inde
Deo commisimus ; dies nostros dipumerautes in Calanæus, vir nobilis Genuensis præfectas inter por :
amariludine cordis, et pænitudine, litaniis, sacril- tam Pighi, id est fontis, usque ad Auream , cum du
cio, thure, prece placandum Deum prædicabamus : contis balislarjis, comunistis etiam Græcis, contra ti
jejunia indiximus imperare nostris, ut solus Deris gneum castrum , pellibus bouin contcelui opposi
pugnare pro nobis dignaretur. Sed quid proderunt tum accursle decertat. Paulus Troilus, Antonius de
Deo missä preces, si ex corde non sunt, si pollulæ Bochiardis fratres, in loco arduo Miliandri, quo urbs
manus babentur ; si impia el infida corda consis lilubabat, ære proprio et arnis , summa cum vi .
tint ; iniquitales enim nostræ diviserunt inter nos et gilantia, noclu dieque et spingardis horrendis, et
Deum ; Sabbala nostra , kalendæ, incensum , sacri- balistis lorneis viriliter pugnam sustinent : qui
b
licia in abominationem versa sunt ; et quem propi . lanta animositate , nunc pedes, nunc cules, defen
lium sperabamus babere Deum , habuimus scelerum dunl, ut Horatii Coclitis vires repulsis hostibus
nostrorum ultorem . aquare viderentur. Nam nec mori fracti concus
Pauci admodum et majore numero ex Græcis im . sione, nec machinarum turbine territi, æternam siivi
belles ,. sculo , lancea, arcu , gladio, nalura potius senioriaj vindicant.
quam arte inililabanl ; majores galca , thorace, lo- Theodorus Charistino, senex , sed robusuis Græ
riea, gladio, lancea : quidam in arcu el balista doc. cus, in arco doctissimus, Theophiiusque Græ
tiores , sed propugnaculis impares numero agebant, ciis , nobilis Palæologus litteris crudius , ambo
quoad sciverant et poterant. Cadebanı Teuci , catholici, cum Joanne Alemano ingenioso , Calia
7

qui audacius adbærebant. Sed quid si centum in die
cecidissent, innumeri illi quanto cadere, tanto re-
surgere plures videbantur ? Si unus ex nostris ceci-
dissel , tum præcipue cordalus vir, cenlum perdi-
disse flebamus ; Græci ad sex millia bellalorum non
gaream concussam reparant prolegunique. Conta
renus, inter Venetos clarissimus, capilanens Aure.e
portæ el adjacentes lurres usque oram maris, viri
liter pondus sustinens, hosles impugnat. Græei
perinde alii, suis distributi propugnaculis, aei :
935 LEONARDI CHIENSIS
mare, terramque in urbis gyruin prosequebantur. A lebat injurias. Interea capitaneus generalis Joan
Palatii imperialis cura Hieronymo Minolto Vene-
torum bailo commissa est.
Cardinalis, a consilio nunquam absens, Sancli Die
metrii regionem ad mare defensabat ; Cathalanorum
consul lurrim anle Hippodromium iutabalur ; ver-
sus orientalem plagain. Ghirluca ad curam portiis
lotiusque maritime regionis invigilabat ad deferen-
dum præsidium . Hieronymus Italianus, Leonardus
de Langasco , Genuensis , cum multis sociis Xylo-
portam et lurres quas Aveniades vocant, in pensis
cardinalis reparatas spectabant.
Flamines monachique supra muros undequaque
collocati pro salule patriæ excubabant. Gabriel Tri-
visanus subtilium galcarum præfeclus nobilis Vene-
В
lus, cordatissime a lurri Fani usque ad Imperialem Briis, Thomæ de Salvaticis, Lodixii , Gatilusii , Joanu's
portam anle sinum cum quadringentis Venetis egre-
giis decertabal. Grossarum vero galearuni præ-
lectus Andreas Diedo, cum reliquis, triremes polius
pavidus, quam portain , custodiebat. Naves perinde
armalæ buccinis jugiler et ululatibus Marten invi-
tabant, Demetrius socer Palæologus, Nicolausque
Gudelli gener, præsidentes ut decurrant urbem ,
cum plerisque armatis in succursum reservantur .
Taliter ergo pugualoribus, sive ducibus, sive tiro-
nibus ordinatis, exspectabatur constituti Martis gene-
ralis insullus : quo sæpenumero territi Græci posles,
nunc agris nunc viueis colendis, nunc voluptatibus
la sati, ex industria declinabant. Fingebant quirlem
rei familiaris curam , eliamı qui graves videbantur:
alii inopiam accusabant, qua ad opus lucrandi gra C
uia cogebantur. Quos cum absentes corripuissem ,
periculum non modo suum , sed omnium Christia
norum allegans , respondebant : Quid nobis cum
castro, si penuriam sustinet domus noslra ? ita quod
magna vis erat reducendi eos ad muri custodiam.
Ob hoc, paucitalem bostes caplantes pugnantium ,
audaces facti, uncinis vasa, quæ in propugnaculis
posuerant nostri , demolilo muro detrahebant.
Quandoque itidem lapidem ingentem vallo ex re .
sallu collapsum , quem magna illa bombarda muro
injeceral, cum rubore nostro, cum retiaculis
extra ducunt, reprojiciuntque. Sed ubi custodes,
ubi milites evagantes , ubi lapides, ut prohibeant reconditos urna septuaginta millium gazam relin
vel repellaut ? O quam malum præsagium ! Quid D quunt Teucris. Idcirco urbs prædonum incuria in
erit, inquam , quando velut torrens Tigris irruel
exercitus ? Ordo perinde ex hoc dalus esl ut panis
per familias æque distribuerelur : ne illius curandi
gratia, uli se excusabani, a castro recederent ; ne-
que famem polius populus, quam gladium, expa-
rescerel : quam quidam humanum sanguinem si-
lientes, vel occultalo frumento , vel aucto prelio
prætendebant. Sed hæc iniquitas non fuit causa
mali, sed ordinis confusio . Severitas a privcipe procrastinationis ineptia. Omnem ergo spem in
aberal ; nec compescebantur verbere aut gladio,
qui neglexissent obedientiam . Idcirco quispiain
suis cfferebatur voluptatibus, blandimentisque ex
natura deniulcebant iratum imperatoris animum ;
delusus improbe a suis, bonus ille dissimulare Dia-
936
nes Justinianus, lotius fortunæ observator, ut præ-,
sensit ex proclamatione Teucrum præslo daturum
certamen , agebal confestim murorum , quos machilia
contriverat, reparationem : pelivitque sibi a Chir
luca magno duce consulari communes urbisbombar
das, quas contra hostes afligeret. Quias cum superbe
denegassel : Quis me ( capitaneus inquit ), o prodi.
lor, lenet, ut gladio non occumbas meo ? Qua ig
nominia indignalus, lum quod Latinis ei expro
brassel, remissius poslea rei bellic:e providentiam
gessit : Græcique jam secretius quod Lalinis sal
iandæ urbis gloria dedita esset, odiose ferebant. At
capitaneus, Joannis Mauricii Calanai præfecti, Joan
nis de Carelo, Pauli Bo iardi , Joannis de Forna
Illyrici , aliorumque Asialicorum Græcorum consulte
acies munimentaque refecit. Cujus providentia:)
Tencrus commendans : Quam vellem , inquit, penes
me præfectum illum Joannem bonorandum ! Magris
bercle donis auroque multo corrumpere illum
sluduil : cujus inflectere animum nunquam poluii .
Operosa aulein prolegendi vallum el antemi!
rale nostris ſuit cura ; quod contra animum
meuin semper fuit, qui suadebain , in reſul
gium muros allos primos non deserendos : qui si
ob imbres negligentiamque vel scissi, vel inermes
propugnaculis essent, a principio dum propositum
guerra intervenit, reparari poluissent , reparandi
>
custodiendique erant : qui non deserti, prasidiu !
urbi salutis conlulissent. At quid dicam ? arguam -
ne principem , quem semper præcipuo honore ve
neralus sum : cujus fidem erga Romanam Eccle
siam intellexi, nisi pusillanimitale vincerelur ; an
potius eos qui ex officio muros relicere debuis
sent? O quorum animæ ſorte damnantur, Manuelis
Giagari dudum inopis, et Neophyti lieromonaci
Rhodii, si audeo dicere, prædonum , non conserva
lorum reipublicæ, quibus veluti reipublicæ lutori .
bus, aut ex aviis intesta lisque bona relicta , muris
ascribi debebant , privatis potius commodis im •
pendebant. Primus viginti prope millium floreno
rum servus proditionis monachus, quos posthac
lanla tempestalc periit . At cum omnia Græcorum
inepla opera reprehendantur , non mirum si loc
illustre sanctis imperatoribus instiliilum , moni -
mentum egregium reique publicæ lulamentum ,
esca prædonibus fuit; quam postea sero si reparare
voluerunt, duo defuerunt , æs el temps ; quæ po
terant , si guerrain intendebant , opportunius el
importunius extorquere. Sed innata non sinebut
fossatis el aulemurali posuerunt : quibus landem
perditis , ad altissimum desertum murum coangusta
lis, habilitas non fuit . Prudentius Hebrai, qui,
perdito uno muro , deinde ad secundum , tum ad ter
lium sc contulerunt, quibus annis quatuor Vespa
937 DE EXPUGNATIONE CPOLIS . 933

siani atque Titi obsidionem Tulerunt. Vox inler A exercitum ; Peram , ne subsidium hostibus con
hæc ex castris exploratorum relatu lit, quod iri- ſerat , circunvalla : el quæ ad militiam spectant ,
ren es navcsque aliquot in subsiiliuin ab Italia mil- omni cum maturitate dispone.
lerentur , el Joannes Pannonum dus exercitus, Itaque ut Galilbascia senior consularis compla
Blancus vulgo nuncupatus , ad Danubium contra cuisse regi Zagani umulatoris sui consilium in .
Turcum cougressurus adventassel ; qua concilatus tellexit, definitumque esse certamen , clam inter
exercilus discindilur. Cur, inquiunt , tanla mora nuntiis admodum idissimis, ut aniicus, impera
periclitatur exercitus ? Frustra contra muros pugna lori cuncta denuntiat : hortaturque ut non espa
turi , adversus regem Teucri clamant. Etenim quan- vescai temulentissimi adolescentis insaniam : nec
quam maximus numerus esset, quanquam infinitis lerreri minis eorum qui magis liinuissent : nec in
sagittis machinassent urbem , utpole ad muros doctiore multitudine commoveri : custodes sint
invadendos limidi, vecordes, victoriam diffidebant. vigiles el pugnam perseverantes exspectent. Fré
Calilbascia enim , regis velusliur consularis baro , quentes enim epistolae ad imperatorem ex Calil
gravitate, consilio rerumque bellicarum experien- bascia portabantur. Ergo proclamatuni est in ca
tia pollens, Christianis favens , regi semper dissua- stris edicio, ul quarto Kalendis Maii, die videlicet
serai, ne urbem Constantinopolis molestaret : 10 B Martis, præviis diebus tribus, quibus luminaria
quod fortitudine situs, rerum fertilitale providentia- Deo accendant, Deum invocent, integra die abs
que non lam Græcorum , quam Latinorum munila , lineant, parati sint omnes ad prælium : diliri
inexpugnabilis erat, quæ proavorumi patrisque Christianis generale certamen ; altissimaque voc
glierras annis multis tolerasset, quodque pejus , præconis voluntate regis urbem triduo al sac .
quia ejus injuria lacessili omnes Christianorum cum esse bellatoribus donatam . Juralque rex
reges , principesque, ad eamdem luendam facile per immortalem Deum , perque qualuor millia
provocarentur. Tu crgo rex (inquit) pacem da tuis; prophetarum , per Mahometun , per animam
noli Genuenses Venelosque vicinos, qui luis semper patris , per liberos , perque ensem quo cingi
proderunt, hostes tibi reddere , iramque Christia- lur, omnem depopulationem , omneque hominum
porum adversus genlem luani provocare. Maxima utriusque sexus genus , omnemque pariler urbii
est potentia tua : quam pace majorem facis , quam thesaurum atque substantiam , libere bellatoribus
guerra . Finis enim belli varius est : quem adver- donatam ; nulloque pacto, que jural, violare . O
sitas sæpenumero magis, quam prosperitas comi- si au : livisses voces ad coelum elatas (Illala , Iliala ,
tatur. Zaganus junior, secundus consularis baro, с Mahomet Russolalla , scilicet quod Deus esl et sein
Christianorum hostis, tum præcipue Calillascia per erit, el Mahomelus est servus ejus ) , venie .
emulator , maximam esse regis sui polentiam , menter obstupuisses. Sicque factum est : triduo
adversum quem nulla gens possil, suasit contra luminaria Deo accendunt , jejunant die uihil usque
Græcos guerram , potentiam exiguam habentes : ad noctem gustanles : invicein congaudentes, in
quorum mæniis machinis collidendis ipsi pares vicem convivantes, se ipsos quasi ad inferos dic
essent, Græci e contra nulla numerosilale exercilus certaminis abituri , osculis resalulant. Nos tantam
pollerent el diutina fatigatione jam fracti essent, religionem admirati, Deum propitiatorem proſusis
qui ncc ex lialis exspectarent præsidium , faci- lacrymis precabamur , sacras imagines, processio
liter expugnandi. Nec voce illa Calilbascive revo- naliter, compuncti, per vallum urbenique transſe
candum esse regis animum , quæ conficta fuissel : rentes, nudis pedibus mulierum virorumque lurbis
Genuenses scissi , Veneti oppressi ab duce Medio- consequentibus deprecabamur cum pænitudine
Jani, nullum daturi sunil præsidium . Thuracan cordis ne hæredilalem suam Dominus demoliri
Thracialis militiæ princeps , Calilbasciæ commen- permitteret, el quod dignaretur fidelibus suis in
( are propositum non audens, ad guerram regem tanto certainine porrigere dextram , qui solus
animavit. Eunuchus tertius consularis baro dicta D Deus, el non alius pro Christianis pugnare po
confirmat . Juniores igitur belli duces : 0 rex, in- lens est, liaque nostiam spem lolam in Deo po
quiunt , quis peremplor gentilitatis nostræ limi- nenles, constitulum certaminis diem confortati
ditalen nobis incudit ? Decet inviclissimum prin- vigorosius exspectabamus : propter quod a cilis
cipem nostrum'res magnas el cogitare et aggredi, senalu, baronibus, belli capitancis el
et commilito .
el quemcunque eventum 'permagnifice feire. Za- nibus ab imperatore universis, sermo lalis habilus
ganus proinde ut vidit multitudineni bene dispo- est : Quoniam , viri nobiles, mililiæ illustres duces,
silam : Da , inquit , bellum , rex ; quoniam diis fa- vosque commilitones Christianissimi, appropin
ventibus, victoria gloriam consequeris. His itaque quantem certaminis horam conspicimus, consti
verbis animosior factus rex : Fortunan , inquit, luenlos vos hoc in loco proposui, ut plane siqui
lentare licebit , An Macedonis potentia niea maior dem intelligauis constantiam vestram magis ac ma
ſuit , cui orbis minore cum exercitu paruit ? Quis gis firmanda , utpote qui gloriose semper adversis
aut genitor meus , aut avus, aut proavus, lanta hostes Christi dimicastis, jam patriam urbemque
polestate, lantis machinis, ut ego, urbem hanc lolo orbe perinclytam quam infidus in vidusque Teu
oppressit ? Constitue, Zagane, diem belli , componc crus duos et quinquaginta dies coangustavil, restris
PATROL . GR . CLIX . 30
939 LEONARDI CIIIENSIS
aliis spiritibus commissam habeatis, neque vos A quisquam retroccderct, clausis, pernoctarnnt. Al
muri, mole ingentis lapidis ab hoste contrili ester-
reant : quoniam lola vis in Dei præsidio , in lacertis-
qne vestris vibralis cxcussisque gladiis in hostes
exercenda esi . Scio indoclam illam muliitudinem
ex more magnis congressuram ululatibus inlinitisque
a longe sagittis, non personas nostras, quas jam stre-
me armalas conspicio, sed murum , thoraces ac
scula nostra impetere. Neque ergo more cquorum
quos l'æni dum adversus Romanos decertarent , per >
elephantorum in visam lorribilitatem deterrere vo-
lucrunt, ululatibus corumdem , hac in pugna con-
slernandi eslis, aut fugandi, quin potius animandi
ut hercule constantius resistatis. Bestie enim fu-
gantur a bestiis, vos qui homines estis magnanimi,
bestias illas viriliter sustinebitis , in eosque veluti
agrestes apros lanceas mucronesque vestros figetis
ut intelligant, cum animalium dominis, non cum
animalibus, eos bellalil os . Cognoscitis, quod im ·
pilis el inlidus hostis pacem nostram injuste per-
Turbavil; jusjurandum et fædus inter nos pacem
violavit; colonos nostros messis lempore interie-
cit; coloniam depopulavit; castrum , quod quasi au
vorandum Christianos sit, in Propontide ædificavit,
Galatamque simulatione pacis circumde lii.Minalur
nunc Constantini Mazni urbem , patriam vestram ,
profugum Christianoruin auxilium , el omnium Græ
corum tulamentul capere : et sacra Dei templa
cguinis stabulis profanare. O barones mei, o fra-
tres , o lilii , Christianorum æternum decus deſen- C capitaneus Joannes ; stant cæteri in suis propugna
sare curetis ! Vosque Genuenses, viri quidem
magni cordis, el inclyti , qui infinitis vicioriis trium
phastis, qui urbem banc matrem vestram multis
adversiis Turcos certaminibus semper protexistis,
eia agile, robur vestrum animositatemque contra
cos viriliter ostendatis. O Veneli , viri potentissi-
mi, quorum gladio sæpenumero Turcorum san-
quis cffunditur, quique dielus nostris per Plor-
dano excellentissimum classis nostræ præfeclum ,
100 galeas, lot infidorum animis ad inferos crebro
destinatis, quique uti vestram hanc urbem inge-
Duis el magnis viris decorastis , extollatis nunc
celsos animos ad ceriamen . Vosque, com mililolies,
restris præfectis omnem obedientiam exhibentes, D
intelligile, quod hic dies est gloriæ vestre : in quo
si sanguinis guttam fuderitis, coronam vobis mar-
lyrii et gloriam parabitis immortalem .
haque finito sermone omnis Christianorum coelus
constantem se animum habere spopondit. Repelit
imperator : Estole igitur omnes in actu virtute pa-
rali in crastinum , quo, Deo favente, uli speramus,
vicloriam consequemur. Conforlati posthac Græci
qui primum quasi pavidi bellum declinabant, vir-
luteque confirmati, privatis post tcrga dimissis
rebus, ad certamen pro communi salute constan .
lcr alacriterqne conspirant; suisje per capiia- propter repletionem , quam ruina collaps: fecerat,
neos, duces, tribunos, centuriores, decurios, propu-
gnaculis ordinatis , nocle ea quæMarlem pracelerai,
waximis excubiis infra yallum , valsis urbis, ne
940
Jiunt inter haec parari machinas , relii castratas
bigas : vallis scalas rotatas admoveri. Classis præ
lerea , ut circumdet portum et urbem , disponitur.
Pons juxta urbis ripam applicatur : omniane
machinamenta instantius præparantur, præpositis
noctu minus robustis, minusque doctis, ut dum lus
venerit robustiores milites sint reccntcs . Certamen
inchoant ; nostri magna cum aniinositale resistent;
hostes machinis et balistis repellunt ; el ex ultra
que parle proportionabiller occi luntur. Tenebrosa
nox in lucem trabitiir, nostris vincentibus . Et dum
astra cedunt, dum Plæbi præcedit Lucifer ortir,
buccinis ex utraque parte crepantibus, tympanis
B
perstrepentibus, altissimis clamoribus missis, Hiaa,
Mala , in Martem conclamans , conglobatus in gyrum
consurgit exercitus . Una ergo hora omnem terra
el mari urbem invallunt. Machinas primum exca
tiunt ; sagillas cælum obscurantes immittunt. Con
Ira nostri missilia invisa demittunt spingardas in
globum jaciunt. Scinditur exercilus horribili Chri
stianorum resistentia . Tunc fiunt clamores in
cælum , vexilla alacrius expanduntur ; o mirandas
bestias ! consumiluir cxercilus , et immensurata
audacia vallum intrare præsumit. Cadunt lapidibus
obruti Turci, morti mulli succumbunt , el se invi
cem conculcariles tentant per ruinam muros scan
dere. A nostris quidem strenue repelluntur, sed
vulnerati nostri multi , pugnam declinant. Slal
culis. Duces succurrunt urbis capitanco deputati.
Imperator, Eia , inquit, viri fories ! jam lasalir
exercitus hostium , corona victoriæ nobis utique
datur. Deus nobiscum est ; agile constantem pu
gnam . Inter hæc malo urbis falo, heu ! Joanne's
Justinianus sagilla sub axilla configitur : qui mox
inexpertus juvenis, sui sanguinis effusione pavidus,
perdendae vitæ metu concutitur, el ne pugliatores ,
qui vulneratum ignorabant, virtuie frangantur,
clam medicum quiesilurus ab acie discessit. Qui
si alium suo loco subrog.issel, salus patriie nun
periissel. Pugnam inter hæc arduam committunt.
Imperator, lit vidit deesse capitaneum , ing-mis
cens , quo scilicet ierii , percunclatur. Nosui ut se
vident,sine duce, resilire e locis incipiunt. Teucri
convalescunt ; horror nostris incuititur. Desiderio
enim cuncii desiderabant ex periculoso illo loco
scire quid contigisset ; quod praefectorum , qui
singula quæ sinistra , vel prospera evenissent ,
nuntiare debebant, negligentia prætermissum esl .
Terrebat acerbum illud belluni, qui magno cum
silentio a longe stélissent. Fatigabantur igitur
nostri plurimum : et qnem reparaverant bac
chaureum murum , hostium compressione palla
lisper deserunt. Quo inspeclo dijudicant Teneri
æquo calle posse transire : Irruendum igitur est, in
quiunt, el veluti impeluosus turbo, uno impulsumu
ros ascendunt; mox mænibus vexilla ligentes, hilari
 NE OLIS
941 DE EXPUGNATIO CP . 942
late pleni conclamant vietoriam , gladio pugnant, et A reverentiam neque sanctis imaginibus habent, quin
quoad possunt, omni cum virtute nostros vel exter- potius exterminant, oculos sanctorum sufiodianı,
minare, vel subjicere moliuntur. Imperator infeliv, sanctorum quoque reliquias vel dilacerant, vel
lit vidit capitaneum desperatum : Heu me misc- dispergunt sacrilegæ manus ; mox sancta Dei vasa 1

rum ! inquit, perilne urbs ? O infortunatam sortem !
siste, precor, capitanee. Nam lia fuga alios incitat
all fugiendum . Non est mortale vulnus, palere dolo-
rem , et siste viriliter, ut spopondisti. At ille sa-
lulis, gloriæ , suique oblicus, uti allam quidem
primo magnanimitalem , ita posthac pusillanimila-
Ten ostén.lit. Debuit enim, si poterat vulneris do-
lorem sufferre, non recedere, si vir erat ; vel saltem
alium, qui loco sui stetisset, subrogare .
Franguntur ex hoc omnium commilitonum animi ,
hebetantur vires, et capilanenm fugientem , ne
percant, insequuntur. Da clientulo, inquit capi-
laneus, clavein porlæ, quam mox reseratam salagunt
magna cum compressione transire. Reserata porta
fugit capitaneus Peram , qui postea Chium navigans,
rx vulnere vel tristitia inglorium transitum fecit.
Imperator insuper, we ab hostibus capiatur : 0
quispiam , inquit, valens ly.ro propter Deum , ne ma-
jestas vafris viris succumbat, meo gladio me trans-
ligat. Inter hæc Theopbilus Palæologus , vir catho-
licus : Jam perdita arbe, me, inquit, viverenon licet ;
Teucroruinque pondus aliquandiu sustinens, et de-
certans, securi discinditur. Jia Johannes Sclavus
Illyricus, veluti Hercules se opponens, multos prius
mactat, deinde gladio finivit vitam hostili . Se invi-
cem postea nostri, ut portam ingrediantur , con- c parce mili , Domine, si lam fædum scelus enario .
primentes pereunt. Quibus innixus imperator ca-
dens arquc resurgens, relabitur, et compressiono
princeps patriæ e vila demigras. Perierunt igitur
ex riosiris Lalinis ci Græcis se invicein conculcan-
usiirpant, argentum aurumque lam sanctarum ima
ginum , quam vasorum sacrorum ,> sacculis infer.
ciunt. Fil clanior et olulalus ad cælum ; omnis
sexiis , homo omnis, omne aurum , omne æs , oin
nis supelles, omnisque urbis substantia in prædamı
vertilur . Securibus scrinia scindunt ; fundos perfo
diunt pro thesauris; qui tanti reperiuntur, cl novi,
(' t veteres, ut nulla sit urbs a sæculo que tantis
afflual, et hi omnes absconditi in manus eorum
pervenerunt. O Græci jam niseri et miserabiles,
B
qui inopiam lingebalis, ecce jam in lucem venerunt
thesauri, quos pro urbis subsidio denegaslis. Tri
duo igitur in prædam decursam civitatem depopu
Jatamque regis Teucrornm dilioni dicali admodum
relinquunt. Traducitur ad papiliones omnis sub
slantia et præda, vinetique omnes ad sexaginta mil
lia funibus Christiani captivant!ır ; cruces ex tem
plorum apicibus parietibusque evuls.e pedibus con
culcanlır ; violantur mulieres ; virgines defloran .
lur ; mores juvenes in turpiludinem maculantur ;
sanctimoniales ac reliquæ etiam quæ apparentes fuina
runt, lusu foedantur. O Deus meus, quam iralus
videris ! quam immisericorditer faciem a fidelibus
avertisti ! Quid dicam ? Silebo aut narrabo in Salva
Lorem et sanctas imagines illatas contumelias ?
O confusionein Christianorum , si Christi Dei inja
rias vindicare retardent ! Sacras Dei ct sanctorum
efigies humo prosternunt : quibus super, non no
do crapulam , sed luxuriam complent. Crucifixum
>

libus in portæ exitu circiter octingenti . Inde Teucri
allum murum decurrentes , ex alto quos possunt
lapidant, cunensque unis vocibus per antemurale
descendens, in fugam onines nostros compellit.
Rumorem jacturamique ex fugientibus andienies
Paulus Troilusque Bochiardi, viri Latini, urlis
posthac per castra præviis lympanis deludendo du
portant: sputis, blasphemiis, opprobriis iterum prio
cessio.aliter cruciligunt : pileum Teucrale, quod
Zarchula vocant, capiti superponentes, deridendo .
Hic est Deus Christianorum . O Dei patientiam ! Be
ne videris iralus, bonc Jesi, il pro peccatis nostris
9

cives, cum aliquot Græcis strenuis Latinisque equis tantas injurias iterum toleres indignatus.
insidentes, in hostes vaduni. Teucri , furle majorem Parta autem victoria , Turci Bacchanalia festos .
numerum , quan essent auluinantes, lcrga vertunt . que dies celebrant : quibus rex forle lemulentior
Paulus in Teucrum urgel equum , lanceaque unum factus sanguinem Baccho misceri voluit humanum .
Transfodiens, cæteros in fugam verlil . Cum autem D Vocalis igitur ad se Chirluca cælerisique baronibus
ex allo lapidibus obruerentur, ad Troilum : Haa ! consularibus reprehensis, quod non suasissent im
periit, inquit, civitas, nosque facile ab hostium peralori , vel pacem petendam , vel dandam suæ di
multitudine circamdati, spem vil :e perdemus. Hire tioni urbemn ; Chirluca, qui cogitaverat ejus gratiam
cum diceret, securi iclus in vertice , fuso cruore captare, adversus Perenses Venelosque qui arma,
una cum fratre ad Galatam confuzit. O rem mirabi- milites consiliumque dedissent, culpam retorquere
lem ! o siliporem ! Necdum Phæbus orbis perlustrat curavit, quorum gratia inperalor resistentiam fe
Hemisphærium , et lola urbs a paganis in prædam cisset : volensque ille miser , qui semper gloriam
Occupalur. Concite igitur omnes pedites decurrunt, mendaciis et schismale caplare concupivil, iisdem
quosque' resistenles gladio feriunt, imbecilles, des artibus evadere, Calibasciam velustiorem , loco et
crepitos, leprosos atque infrmos trucidant. Obse- prudentia primurn Teucri baronem , amicum admo
quentibus viam parcunt ( 1 ) . Sanctissimæ Sophiæ dum Græcis, quod crebris litteris ad imperatorem
adníirandum templum , quod nec Slomonis æquat, missis ejus animum a pacis consiliis detraxissel,
profani atque infidi ingredientes, nullam scris aris utque fortis staret persuasissel, accusavit ; episto-.
( 1 ) Obsequentium vitre parcunt. Bizovius.
943 ISIDORUS S. R. E. CARDINALIS . 944
Jasque servalas in fide regi prasentavit . Quibus A pam, ut non erubescat dicere, siuum Adriaticum
oppido coramolus, terram Peræ , nescio nisi Deo pepelrare, Romamque se venire velle. Moveal igilur
rerocaule, et demoliri et trucidare disposuit. Calibas- le iterum , Pater beatissime, fides et sedes Petri ;
ciam ex hoc primui vinctum mancipari lurri, deinde moveat Christi inconsutilis amictus, spongia, et mu :
omni auro ci substanta privari ; posthac in Adria- cro perditi, dilaceralæ sanctorum reliquiæ, ædes sa
nopolim translatum , vita privari jussit ;cujus mortem cræ eversæ, el profanala sterquiliniis Dei templa.
lamento Rebili ægre lolus exerci : us Iulit. At Chir- Sed vide connexam pariter jacturæ lempeslalem ,
Juca maliliis pænani non evasit : qui protinus per. ul Perenses dum urbem captam videni , in fuga.),
dilis, priinum in bello duobus liberis majoribus, quasi amenles verlantur. Fiunt ex ipsis qui non
alio impubere luxui regali reservalo, coramque Juin naves ascenderanl Teucrorum ſustis ad ripam
Ovulis tertio filio cæso, cum cæteris baronibus de- incursantibus , in prædam : captivantur matres
collatur. Builum itidem Venelorum , reliquosque de liberis relictis et courtra. Alii æquore compressi
Jeclos nobiles, el filiui gladio exstingui jubel : merginlur, gemmæ sparguntur , el invicem se ip
consulemque Taraconensium , cum duobus ; pari- sos sine pielale prædantur : ut verum . sil, quod lu
ler etiam Catharinum Contarenum , virum buma- gil impius, nemine persequente. Quid dicam ? o po
B
vissimum , cum sex nobilibus Venelis, jam primum leslas Peræ ! o pravum et insulsun luorum con
redemplis, contra omnium lidem , wisi seplem mil- siliun .
libus aureorum vilam emissent, morle ulique afle- Oratores lerrore concussi a Perensibus regi
cissct, Expletis aulem Bacchanalibus, concessa li- ul claves oflerant, mittuntur. Ile perjucunde, in
centia, traditis in captivitatem Græcis, ſorte patriain telligens quod potestalem non habeaut, suscipil ,
nou visuris, in suas regiones Teucri revertuntur. in servosque fæderalos acceptal. Constituit Teu .
() miseros et miscrabiles Græcos, qui Latinos crum rccloremı ; ascribit fisco omnium perfugorum
prohibuere, ue sacra contreclarent, vel aris libarent substantiam : lurres murumque civitatis dirui ju
suis, quas jam profanis el cullimosis dederint : et bel : oblemperant, el seul salvi sini, ci neglecto
qui unionem fidei comtempserunt, jam quoque Genuæ mandato mancipant, turrimque in cujus
dispersi in unum peccati pæna convenire non pos- acumine Christi signum crucis, a quo el denomi
suill . Däc recogita, Paler beatissime, qui vices nabalur, usque ad fundamenta everti tolerant :
Christi geris in lerris, cujus interest lantas Christi sicque qui liberi erant, pacemque tenebant , jam
et fidelium injurias ulcisci. Movcal le divina pielas, servi sunt, non sine pænitudine, a qua vix unquam
It miserere Christianitatis lux , qui scis el poles : liberari polerunt, nisi per le et ex le pontifice suni
cui ad nutum on : nes Christiani principes vindica- mo ; quem ut Deus animet ad vindiciam , oranus
lusi Christianorum injurias facile obien perabunt. fidentius , supplicesque precamur. Datum ex Chio
Alias scilo Teucrum in tanlam jam superlatum pom- 16 Augusti, MCDLIII .

ISIDORUS S. R. E. CARDINALIS

NOTITIA ,
Purpura docta , Monachii 1714 , parte III , p. 105.)

Isidorus Thessalonicensis , monachus Sancti c Sarmatix populorum moribus, ritu ac religione

Blasii, et abbas Sancti Demetrii Constantinopolita-
ni, archiepiscopus Ruthenorum , cum ad conci-
lium Florentinum in consortio Bessarionis venisset,
ac utriusque virlus, doctrina el pietas non modo
ipsi pontifici Romano, sed et toti concilio quam
maxime probarelur, anubo ab Eugenio IV , in ipso
Patrum consessu in sacrum senatum allecti suni,
Isidorus quidem sub tilulo presbyteri cardinalis
SS . Petri et Marcellini ; Bessarion sanctorum
Apostolorum . Refert Alexander Guagnius Veronen-
sis in sua Sirmaliæ Europæ descriptione, ubi de
Ruthenoru!, Moscovitarum aliorumque ejusdem
agil, Isidorum cardinalem , postquam in synodo
Florentina Ecclesias Ruthenicas, abjectis Grxco
rum rilibus, cum Romana Ecclesia univissel, pon
lificis jussu in Russiai reversum, ibique cum pro
posilom suum , el rem jam conclusam expouerel ,
eosque ex verbo Dei ad unitatem el coneordia !!!
fidei instrueret, caplum , el bonis omnibus spoliatum
in carcerem conjectum esse. Fuere namque ii po
XII puli, ex quo semel ritus, el errores Græcorum in
biberunt, adeo eorum tenaces observatores, uthul
lis cælerorum Græcisni professorum cesserint,
laullis etiam pra'cesserinl .
 1

445 NOTITIA . 946

De Isidori vero cardinalis vitae periculo, aliis. A Emuxit deinde non parvum tempus, in quo nec
que ærmonis a pud Ruthenos perpessis distinctius HungariTurcas , rec Turcæ Hungaros armis laces.
ngons Michovius, ait eum anno 1440 in Russiam sere præsumpserunt : sua quemque calamitas domi
missum una cum diplomatibus apostolicis plum- attonitum tenuit : cruentissima quippe Varnensis
beis, el imperatoris Constantinopolitani aureis in- pugna vires utriusque partis eliscrat . Ncc Turcis ,
Trasse in Sandech oppidum Poloniæ feria VI Para- neque Hungaris ex bello idoncus erat ; hos Ilu
sceves , ibique per Sbigneum episcopum Cracovien- niades, illos Calibassa alieno nomine guberna
sem hospitio perhumaniter fuisse receplum , et aid vit : ferocior Huniades, reique militaris perilior,
celebrandum divina, niore suo Græco, tanquain ignominiam Varnæ acceptam oblivisci non potuit .
Ecclesiæ Romanæ reunitum, admissum Unionein Unde dics noclesque meditabatur, quonam pacia
samen illam Ecclesiæ Latinæ cum Græca brevius- abolere infamiam , et resarcire damna maxime pos.
cule durasse, Græcis, et Ruthenis illam irridenti- sel. Spem bene gerendæ rei Turcarum quies præ
bus, et contemptui habentibus, atqne inde, dum buil , qui jain priilem nullum belli apparalim os
Isidorus cardinalis ad suos suffraganeos in Rus- lenderant, vires illis atque animos deſuissc ra.
siam , ac Moscham venisset , et illam , unionem eis lus, lempus idoneum existimavit in quo pristinam
prædicaret, per principes Moschæ caplum , et in car- B recuperare gloriam posset, Turcasque pessumda
cere reclusum , rebus omnibus spoliatum fuisse : re, quibus si adsint exereilus, imperatorem tamen
inde tamen paulo post, favente Deo , fuga elapsum , prorsus defulurum arbitrabatur, nec magis cxisti
Romam rediisse. Hæc Michovius. mandum exercitum sine dice, quam ducei excr
Transactis nonnullis Romæ mensibus , Isidorus ciru carentem . Coactis itaque repente copiis cx '
ab Eugenio Constantinopolim missus est legalus ad Hungaria, accersilis etiam Bohemorum auxiliis,
iniperatorem , ut concordiam , ct Christianæ fidei mercenariorum quoque inilitum non exigua mata
fædus, quam Græci cuin Latina Ecclesia Florentiæ conducta , ducere exercitum in Porcas statuit, quos
semel professi fuerant, sua adhortalione, præsen- prius aggressurum , atque confecturum credidit,
Liaque sartain leclam servarel. Mortuo Eugenio . quam novissime ex Hungaria nuntiarelur : cain
sub successore Nicolao V , eodem munere fungens,
rebus gerendis solertiam ac celeritatem adhibuit,
ibi permansit, unitati illi servandæ omnem operam Consilium ejus Gregorius Service despota præter
adbibens , At cuin Græci nihilominus in perfidiam fidem dalam Turcaruro ducibus patefecil, ma
atque hæresim rædle relapsi fuissent, certissima gnumque genti periculum iminincas, majus ostendil.
vindicantis Numinis punitione lactum esl, uil non Perculsi eo nuntio Turcæ quid agerent non satis
multo post,die scilicet Spicilui sancto sacra (cujus с intelligebant. Amurathes jam senior religioni atque
per summam impietatem processionem ex Patre. Olio, ut ante diximus, addictus , regni curas ahje
el Filio impugnavcrant, validissimo Turcæ succincti cerat . Mahameles ætate minor, tantam belli molom
exercitu , Constantinopolim , Orientalis imperii ca ferre posse non credebalur :. Calibassæ defuturan
pul, et sedem espugnarent, et caplam usque ad in obedientiam putabant, qua nihil est in bello magis
ternecionem barbara immanitale vaslarent. De cu
necessariuin . Trepidare igitur, ostvare, modo bue ,
jus memorabili excidio, quoniam hic locus oppor- modo illuc flueliianiem animum convertere , nullum
tunus videtur, fusius disserere, haud alienum ab consilium sitlis placere hærentibus in deliberatione
instituto existimo. Verum historix series, ut probe satrapis, nihil tanilein salubrius visum quam revo
intelligatur, paulo altius repetenda venit. care ab olio Amurathem ; neqne velirani sub alio
Post cruentam illam pugnam , quam ad Varuam militaliuri credebantur, liec fortuna in belli cunclan
edilam supra in Vita Juliani cardinalis memora- dam arbitrabantur, quam sub co qui vincere con
vimus , Amuralhes Turcarum imperator Adria- suessel. Hujus sententiae Calibassa auctor fuit . In
nopolim reverşus, Deo suo quæ victor fecerat, vo- qua re Mahumetis animum vehementer offendii, co
til persolvit. Exin volvens animo, regnicuras ver:e D pientis in ea expeditione sese virum ostendere ;
felicitatis expertes esse, inconstantiam quoque for- verentisque ne imperium amillerel, si pater iicrum
lunæ prudenter veritus, quæ nulli perpeltio bona regnum assincro : ut sunt hominum mutabiles
est, accersitis provinciarum majoribus, Mahume- voluntales. Missi ergo legali Amuralhem revoca ..
lem ex liberis suis malu majorem pro se regem con- vere, qui comparato terribili mox exercitu in bios
stiluit. !pse privatam dilegens vitam in Asiam pro- lem profectus , non aliter quam si ad prædam per
ſeclus, cum paucis voluptarii sui oui comitibus gerent, alacres milites duxil.
religioni cuidam solitariie sese addixiſ. Calibassa , Jam illuniades cum copiis Sophiam transieral,
inter salrapas Turcarum opibus et auctoritate ma- prostratisque qui occurrerant locorum prefectis ,
jor, Maliumeli regi declarato quod nondum per æla- hostiles agros lale populatus, loco qui Basilia vo
lem aptus esset imperio, gubernator dalus, elon- calur rasıra posueral, cum ailventarc Anurathis
galo Amurate omnia administrabal. Reliqui Amu- exercitus nuntiatur . Non exspectavit Huniades pro
ratis filii numero sexdecim , ne quas Malumeti ad vocari, prior ipsc sublato clamore pugnam injil,
imperium elato turbas in regno cxcitarent, wore Commisso prælio anceps diu certamen hæsil. Qua
gentis nccali sunt. parte pugnavit lluniades, lusi hostes terpo dedere,
 ISIDORUS S. R. E. CARDINALIS
948
nec parva strages cdila : pari modo et Amurathes A jurandum perjurus etiam intulit , simul et gerere
in cornu suo vii lor Hungaros fudii. Postremo cum ccepit. Senserant ejus animum Græci, diffidentes
victor victorenu incurreret , non tulerunt Christiani que suis viribus, hortalu maxime Isidori cardina
Turcarun; impelum , qui quanquanı virlule præstaa lis, ad Latinorum opes confugerant, jugibus lacry
rent, numero tamen superali, non tam victi quam mis eorum auxilia et implorantes et exspectanles.
multitudine oppressi ac lassi compulsi sunt cedere. At surdæ , proh pudor ! nostrorum principum aures
Huniades poslquam suos neque minis neque pre- fuere (inquit ingemiscens hoc loro Æneas Sylvius),
cibus sistere posset, cum paucis suorum ex bello clausi loculi ; cæci oculi, qui cadente Græcia, ruituram
profugit, Multi Hungariæ proceres, et nonnulli Christiane religionis reliquam partem non viderunt,
Ecclesiarum antistites in eo prælio cecidere. Fi- quamvis privatis quemque nut odiis , aut commoditati
delium viginti millia desiderata sunt, nec minor bus intentum , salulem publicam neglexisse crediderim.
hostium occisorum numerus erat. Emptam multo Mahumeles interea coactis undique copiis, mis
sanguine victoriam Amuralhes domum relulit : rabili apparalu, formidando animo et impelu,
neque fugientes Christianos insecutus est, neque glo- terra marique regianr urbem aggressus, cuniculis
riabundus inter suos magnifica verba jaclavil, neque ae latentibus lossis altissime actis , aggere late elito ,
ul ante assueverat, bilarem vultum ostendit. Inter- B ponle, qua Peram oppidum versus mare muros
rogatus , quidnam tristior esset, et cur non victis alluit urbis, longitudinis ad duo millia passuum
hostibus exsullarel ? Nollem , inquit, sa'pius hoc raptim exstruclo , turribus ligneis eo usque crectis,
modo vincere : jubensque vasa colligi, copias quæ ut muros quamvis altissimios excederent, machina
superfueranı, domum remisit. Nec diu postea relielo mentorum , tormentorumque multiplici adhibito
Mahumeti imperio ad otium reversus, enervalis ex genere oppugnata est urbs, defensaque summis
venere viribus obiit, anno salutis 1451 , ælatis 63 , utrinque viribus. Non paucis post diebus ail exire
imperii 32. Corpus ejus more majorum ja Bursa mum voce præconis lotis castris inclamatum est :
sepultum . Ea est Bithyniæ civilas, el Asiatici regni Quinto Kalendas Maii mililes omnes jejunium san
caput. Paulo antequam excessissel, Amurathes ctificent, sequente die in armis adsini, urbem extre
usorem duxerat, filiain Sponderbei nobilis in Pen mis viribus oppugnaturi, triduo civitatem militum
deracia satrapæ, ex qua nalum filium nomine direptioni futuram . Constituta dic jejunium a no
Chilapium , sextum tum agentem mensem, Calibassæ clem usque servatum : éxin lucentibus stellis invi .
Horiens commendavit. Ille Mahumetis gratiam lationes ac convivia passim habita , et quisquis
perfidia initurus, et malrem et puerum ei prodidil, n amicum , propinquum, notumque habuit , cum co
Nahumetes accersitis triginta, ut aiunt, natronis , hilaris epulatus est ; atque ubi satis helluatum ,
quæ puerum cognoscerent, postquam cerlam Am- Tanquam se deinceps nunquam visuri essent, am .
rathis sobolem esse constitit, strangulatum matri plexati exosculatique simul ultimum vale diserunt.
alium reddidit, funusque regio more fraternum In urbe aulem sacerdotes ad instantiam Isidori sa
duxit, auspicia regni fratricidio consecrans. Heu ! cras imagines ſerentes, sequente populo, urbem
quam felicius apud Turcas privalis quam regibus lustrare ; auxilium de cælo petere, corpora jejuniis af
liberi nascuntur ! fligere atque orationibus universi cives intendere, sub
Mahumetes igitur defuncto Amurathe guber- secuta nocte ad sua quisque loca defendenda redire.
nacula imperii ex voto adeptus, instituta najorum Erant muri urbis et allitudine et crassitudine
pro ingenio correxit. Leges ipse suas domi forisque toto orbe celebres, sed ob vetustatem et Græcorum
lulit, ærarium locupletavil, nova vectigalia exco- incuriam pinnis ac propugnaculis nudi, anteniuralia
gitavit, copias auxit, inque proceres suspectos el vero opportune communita. In his Græci salu .
aulicos serire ac coutumeliose agere cæpit . Ilic est tem posuere. Armati milites inter muros et ante
ille dlahumetes hujus nominis II, qui Constantino- muralia pugnam sustinere decreverunt. Triangu
politanis bellum intulil, de quo nunc referre præ- D larem pene urbis formain fuisse tradunt : duas
eunte Ænea Sylvio baud alienum fueril. Volverat parles alluit mare : nec muri desunt ad propul
jam pride:n animo Mahumetes, quonam modo sandos navales impetus idonei. Quod reliquum est,
Constantinopolim alloran in Oriente Romam sibi ad terram vergens post alta mænia et antemuralia
subigere posset ; neque enim ad suam gloriam ingenti clauditur fossa . Captum est prælium paulu
pertinere arbitrabatur, urbem in medio Turcarum Tuin ante lucem , cum miles Turca periculi quam
silam esse , quæ suo imperio non pareret, tanloque moræ patientior essel , ac vulnera et sanguinem
majus inde nomini snio decus accedere, si eam ur- pradarum dulcedine pensaret. Pugnatum est in
bem expugnaret, quanto progenilores sui idem tenebris majore Turcarum pernicie, in quos
conati, lurpius a coeptis destitissent. Cum paucis tela superne vibrabanlur. Ai postquam illuxit ,
igitur iisque fidissimis communicato consilio, ca- dato signo undique non solum Constantinopolis,
stellum juxta lillus ad ostium Bospori paulo al sed et ipsa etiam Pcra , ne quid auxilii Græcis
urbe remotius, aliud dissimulans, incredibili ccleri- præstaret, oppugnari coepta est. Sua cuique legio
lale exstruxit atque munivit : bellum deinde urbi non ni murorum pars ac portarum attributa, ut discre
uodo indixit, sed contra !! ulta fædera , contra jus. lus lalor furlos alquc ignavos distinguerel, et ipsit
940 NOTITIA . 9:0
contentione decoris militum virtus magis ac magis A eoque amplius mililes ex Latinis Græcisque perie
accenderelur. Pari modo el navales socii attributas re, partim vulneribus a lergo confussi, partim con
partes invadere jussit. Admoventur urbi ligneæ lur- versione oppressi. El jam hostis superiorem mu
res. Convectant milites dolabras, falces scalasque. ruin tenebat, saxaque in cives devolvens, ingre
Et jam elatis super capita sculis, densa testudine dientibus suis auxilio erat.
succedunt, Græci saxorum pondera provolvual , Hoc modo captà urbe, casis omnibus qui rcsi
disjeclam atque fluitantem testudinem lanceis stere ausi sunt, in rapinas catervalim est ilum .
contisque perscrutantur , donec soluta compage
.
Erat victorum infinitus prope nimerus, in libidinem
sculorum , exsangues lacerosque prostraverunt. et sævitiam corruptior : non dignitas, non ælas,
Fit strages magua : et jam Turcæ deficientibus non sexus quemquam protegebat. Stupra cædibus,
animis languidius pugnant. Sed adest Mahumetes cædes stupris miscebanlar. Senes exacta ætate ,
fortissimum quemque nominalim vocitans, uique , feminas viles ad priedam in ludibrium tralicbant :
in prælium redeant, adbortatur : hos præmiis alli- ubi adulta virgo, aut quis forma conspicuus inci
cil, illos ininis deterret. bislauratur ex integro disset in manus rapientium , divulsus ipsos postre
certamen : Turcæ rursus subruere murum , portas no direptores in mutuam perniciein agebat . Dam
qualere, innixi humeris, et super iteralam lestudi. 13 pecuniam, vel gravia templorum dona sibi quisque
nem scandentes prensare hostium tela brachiaque traheret, majore aliorum vi trencabatur. Cumque
niluolur : iterum integri cum sauciis, semiani. in exercitu maximo ac dissono , ex civibils sociis
mes cum exspirantibus evolvuntur. Cernitur varia atque externis conflatı), diversæ lingur, varii mores
pereuntium forma, et plurima mortis imago . atque cupidines essent, aliud cuique las nefasque,
Inter hæc Joannes Justinianus, apud Genuam Li- nibil illicitum 1010 triduo Constantinopoli fuit.
gurum melropolim nobili loco nalus, qui superio- Teniplım Sophiæ , Justiniani Cæsaris opus, 1010
ribus diebus solus urbem defendisse videbatur, orbe decantatum , et cui comparari alterum eo
graviler vulneratus, ubi Quitare sanguinem suum tempore non potuit, nudalum sacra supellectili ,
animadvertit, ne cæteros delerreret, remedium ad omnes spurcitias patuit : namque illuc vi per
quærens, clam sese pugnæ subduxit. Sed Constan tractæ caplivæ virgines sacræ alijue profanæ, vi
linus imperalor, ut abesse Justinianum cognovil, duæ atque matronæ , decennes etiam pueri atque
quo ierit percontatur ? Proditum, ac inventum , ne puellæ, inexplebili spurcissimorum canum libidini
pugnam deserat, enixe rogat . Ille nihilo magis flexus, et luxuria, donec eſllareil animas, inservire sunt
aperiri portam jubet, qua curaturus vulous in с coaciæ . Ossa martyrum , quar fuerant in illa urbe
urbem redeat . Erant enim obseralæ urbis janux , pretiosissima, canibus objecta et suibus. Sanctorum
quibus ad antemuralia patebat iler, de qua fugien- imagines aut lulo fuedatæ sul ferro delelæ , aliaria
di facultas mili'i esset, ac propterea fortius hosti diruta atque eversa . In reliquis templis aut lupa -
l'esisteret : fit interea remissior defensio , quod naria meretricum facta, aut equorum slabola . In
Turcæ advertentes, instante maxime Mahumele, sacralos Deo viros , religiosos ac sacerdotes ita
acrius inoumbunt. Et quoniam pars muri jam tor- fæde savitum est , ut modus detestabilis , quo vc
inentis æneis disjecta , fossam magna ex parte xati atque enecti sunt, n'utiquam honeste referri
oppleverat, per ruinas ipsas scandentes, antemurale queat. Ad hæc adacti sunt servi verberibus al
couscendunt, Gracosque perterritos loco detur- que tormentis, dominorum abdita scrulari ac eruere ;
bant. Porla, quæ Justiniano sauciopəlueral, omnibus inventi hac arte maximi thesauri, qlios in ipso belli
aperta ſugam profusiorein reddit. Tunic Constant- principio infelices suffoderunt cives. Quibus , si
linus, non ut imperatorem decuit, pugnando, sed pro defensione urbis usi ſuissent, suam haud dubie
fugiens in ipsis portæ aligusliis, cum cecidisset, vitam , patrice libertatem servassent. Sed avaro in
erumpentium multitudine oppressus, calcatusque aurum nulla potestas. Ipsi interea auro enuncii, ac
iuteriit . In Lanta inulliludine pugnalurum duo tan- 1 more pecorum in castra protracti , post ludibria ad
dom reperti sunt, qui se viros osteoderint, aller unum omnes vario mortis genere interfecti sunt.
Græcus, aller Dalmala , Theophilus Palxologus, et Simulacrum Crucifixi , quem colimus, et verum
Joannes Sclavus , qui fugere lurpe arbitrati, cum Deum esse fatemur , (horrenduni dictu , atque all
diu incredibili vigore Turcarum impelum susti- ditu) tubis ac tympanis præeuntibus, raptum ex
puissent, multosque obtruncassent , denique non urbe bostes ad tentoria deſerunt , sputo lutoquis
tam victi quam vincendo fatigati inter cadavera lædant, et ad nostræ religionis irrisionem iterum
hostium occubuere. Justinianus in Peram ægre cruci afligunt : exin pileo, quem sartulum vocani,
eluctatus, cum lunultibus perturbala omnia , nec , capiti ejus imposilo , corona undique facia succla
quem maxime quærebat, medicum invenisssel, inde munt : Hic est Christianorum Deus ; cum lapides,
Chium navigavit, ibique seu ex vulneris acerbi- lutumque jactanles miris dehoneslant modis. Sed
lale, seu ex animi mestilia in morbum incidens, miboil bæc obsunt Deo nostro cælum tenenti, inquit
inglorius vilain finivil :i felix profecto mullumque hoc loco Æncas Sylvius , nec majestatem ejus quo
landandus, si in ipsis oppugnalæ urbis manibus quo modo imminuiere possunt, cujus ea esi glo
animam exhalasset. lu ingressu portæ octingenti ria, ca sublimitas, ca boaliludiuis perfectio , ut noe
951 ISIDORUS S R. E. CARDINALIS
laudibus humanis extolli, nec humiliari vituperiis A deratorum numerum inibant, ac corpora passim ja
pravorum possit. Nos ista lædunt, atque confundunt,
qui per ignaviam atque desidiam , dum veri Dei
cullum perire sinimus , et in hoc sæculo bonum no
men , et in altero spem salutis amillimus. Quin igitur
p silis bellis coeuntes Christiani hanc tantain inju-
riam vindicamus ?
Post haec convivatus Mahumetes , com solito plus
Vini adhibuisset, ut sanguinem truculenius mero ad
deret, principes optimalesque civitatis caplos , inque
conspectum admissos postquam probe illis illusis -
set, crudelis et sanguinarius carnifex foede misere
que jugulari jussit . Sirelucas princeps alti sangui
nis, qui apud Constantinum plurimum poterat, caso
ante oculos majori filio , allero, quod speciosus es
B
sci , ad illicitos usus reservalo , securi percussus est .
Tuo ejus alii filii occiderant in bello . Usorem im
peratoris.Constantini, filias, primasque aulæ virgi
nes, ac matronas principes jussit tyrannus in con
vivium adduci . Ibi primum ab ipso Mahumele, aliis
que ejusdem satrapis constuprale, posthac nibil
valentibus precibus in frusta disseclæ sunt. Caput
Constantini abinvento cadavere deseclum , haslæque
affixum, ut omnibus ludibrio esset, per urbis compila
el castra maximo cum probro circumlatum est . Fe-
runt, qui copiis Mahumetis comperlas habuere, lie-
centa fuisse millia pugnatorum , qui urbem nobi-
Jissimam a terra oppugnarint ; a mari triginta
millia , trecentis velis adnolalis . Atque ita expu-
gala quinquagesimo sexto ab obsidione die Con- C post imperatorem Græcorum pro Dorotheo patriar
stantinopoli, imperium Christianorum imperatorum
in Oriente anno salutis 1453 finitum , nobile el an
liquissimum : quod sub poleslale fidelium annis
duraverat nonaginta el uno supra centum et mille .
Et quod nolatu dignissimum , Constantinus Magnus
llelenæ filius, primus illud ſundavit , el erexit : alter
vero Constantinns XV imperalor , itidem llelenæ
filius, illud amisit : ul initium fini concordaret .
In bac calamilale , el publico nobilissimæ urbis ex-
cidio Isidorus cardinalis, pontificios ea tempestale
ad Constantinumni legalus, a Barbaris ad necem quæ-
situs, quo se præsentissima cladi eriperet , lervente
namullu mutatis propere cum jacentis cadavere ve-
stibus, ac fugientium turbæ iminislus urbe excessit
incolunis. Verum , qui ementito cultu mortem ef -Din dicendo nervosus et gravis : ejus facundiam lan
l'n gerat, haud pari fortuna servitulem evasit : siqui-
dem ab insequentibus victoribus caplus, et quis
e -set ob rasum mentum veslenque peregrinam non
guitus, nihilominus in scrvilulem abductus est.
Wwerea cadaver, quod purpuratum Ecclesiæ senato-
rem ex injecta Isidori vesle mentiebatur, qui desi
952
centia explorabant, i agenti elati gaudio repererunt ,
et ejusdem præcisum caput roseo conlectum pileo
hastæ in ligunt; ac clamante præcone, Illud esse ca
put cardinalis Rutheni, per captæ civitatis compita
viasque multa cum irrisione circumferunt. Ille in
terim vivus apud Turcarum principem sordidis de.
stinatus ministeriis latebat. Qua servitule non multo
post (quod vilis homuncio crederetur ) persolutis
trecentis asperis exemplus, transverso cursu Ro
mam pervenit. Ubi a Nicolao V Pont. Max . multis
inuneribus in vicem laborgin donatus, trino sen
sim episcopatu , nimirum Sabinensi, Corphiensi, ac
Nicasiensi , auctus est : quibus cum novem circiter
annis summa vitæ integritate atque prudentia præ
fuisset, tandem anno 1463, dic 27 Aprilis naturæ
debitum Rom'e exsolvit , magno omnium luctu post
obiluin conditus ad Sanctum Petrum in Vaticano,
De Isidoro cardinale agens Laonicus Chalcondy.
las liæc label ; In hac rerum turba miserabili ( lo
quitur de urbis Constantinopolitanæ direptione)
cap'us est cardinalis Isidorus Sarmatarum antistes,
qui duclus in Galatium urbem renditus est, seit con
scensa navi proſugil in Peloponnesum . Si rex Turca
rum virum hunc novisset, videlicet quod cardinalis
essel , cerle eum interfecisset ; cum eum inter cæteros
occisum putaret , nullam ejus ralionem habebat . In
concilio Florentino sub Eugenio IV celebrato, pro
cessioni Spiritus sancti ex Palre et Filio, tertius
cha Antiocheno his verbis subscripsit : Isidorus
metropolita 'Kioviensis totiusque Russi , et locum
lerens apostolicæ sedis sanclissimi patriarchæ domi
ni Dorothei satis habens subscripsi. In cadem syno
do pluries Isidori mcnfio ingeritur ; sessione 25,
cum de processione Spiritus sancii ageretur, Isido
jus anle Bessarionem dixit : Dicimus Spiritus san
cli processionem Filio quoque tribui non solum a Pa
tribus Occidentalibus , sed eliam Orientalibus. Qua
propter æquum est, ut sancios nostros sequenles cum
Romana Ecclesia conjungamur.
Erat autem Isidorus cardinalis vir undecunque
doctissimus, theologus Græcorum insignis, in divinis
Scripturis apprime versalus, ingenio subtilis et acer,
quam ex ungue leonem , ex epistola, qua in Thra
cia Byzantii direptionem et acerbum funus luxit,
Paulus Cortesius de cardinalalu perspectam habuit.
Dictus alicubi facundus Græcorum doctor, el gen
lis decus. '
 953 AD CHRIST FIDELES DE CAPTA CPOLI. 9: 4

ISIDORUS
CARDINALIS RUTHENUS, EPISCOPUS SABINENSIS
LEGATUS PONTIFICIS ,
UNIVERSIS CIRISTIFIDELIBUS.
99
(Reussner, ubi supra , p. 104. )

Andile, omnes gentes , andile et auribus percipite, A Turcæ contumeliis opporlunas personas ut mere
qui habitatis orbem ' . Audite hæc omnia, qui fide triculas et in lupanari prostitutas trahebant ; talia
lem orbis partem incolitis, ministri , pastores et et lanta contra eas agebant, quanta de brutis ani
principes omnium Ecclesiarum Christi : universi malibus, et qualia sine rubore ſari minime quis
quoque reges ac principes Christicolæ , ac univer valeat : adolescentulos utriusque sexas a parentibus
:

sus Domini populus cum religiosis cunctis. Audite,
inquam , et nolum sit vobis, quod præcursor veri
Antichristi, Turcorum princeps et dominus, servus
autem lot dæmoniorum , quot viliorum , cujus no
men est Mabumet, inimicus crucis Christi, hæres
rei et nominis illius primi pseudoprophetæ , Alla
toris legis spurcissimæ Agarenorum , filius Satane
omnium flagitiosissimus : qui furiis invectus et in-
sania, sanguinem Christianorum sine intermissione
sitit ; nec exstingui valet ejus sitis post eoruin in
numeras cædes ; tantoque odio contra Christum et
membra ejus movetur , ut cradere nomen ejus de
lerra nitalur ; et inspecto aliquo Christiano sibi ob-
viante se inde existimal sordidatum , ut ocules
ablual, et os, immundum se profilens prius. Hoc
igitur tam terribile et horrendum monstrum , exi
gentibus demeritis Christianorum , justo Dei judi
cio, in eos süvire ac grassari perinissus, civilalem
imperialem Novam Romam , olim felicissimam ,
ounc miserrimam , et omni calamitate oppressam ,
Constantinopolim , diu obsessam cepit, expugna
vil , spoliavit omnibus bonis, et pene delevit .
Quis autem (ut verbis utar propheta “) dabit
capiti meo aquam , el oculis meis fontem lacryma-
rum , ul plorare valeam die ac nocle interſectos с
populi illius , et sceleratissima sacrilegia in ea
captura perpetrata ? Quis hujus horribilitatis memor
non obstupescat ? non lethargicus liat ? non præ
dolore obmutescat ? Nec tamen cuncta enormia ex .
plicabo, ne piæ aures audire refugiant : sed ex
paucissimis relatis cogitentur alia . Hic nefandus
tyrannus nominibus blasphemiæ plenus, civitale
recepta, post decapitationem imperatoris , cum
omni sua progenie et nobilitale , plurimos ferreis
manicis et compedibus alligatos, ac colis eorum
funibus cinciis, extra urbem deduxil : milites ejus
nobiles, plebeios, monachos et monachas, mares et
feminas, virtute et conditione præclaros, vitupera-
biliter dctractos, mullis injuriis affecit. Ubi
1 Joel . 1 , 2. ' Jirem . 18,
segregabant, etdivisim de eis pretio negotiabantur :
infanles corani genitoribus suis ut agniculos
mactabant ; matres filiis, et geniti genitricibus
privabántur : germani a fratribus, uxores a viris,
nurus a socrubus lugentibus et ululantibus segre
gabantur : disjuncti consanguinei et amici in di
versis regionibus servi venditi ducebantur. O quam
anaræ lacryma ! o quanta suspiria i o quol cla
mosi singultus inter amicos et nolos , quze mise
rabiles voces emiltebantur inter tantas cades,
B
servitutes, expulsiones et contumelias ! Principes,
barones et domini, bubulcorum , porcariorum , ho
runcionum effecti sunt ſamuli ; intra decennium
pieros ad rilus suæ peilidæ scctæ compelle
bant.
llen ! quomodo obscuratum est aurum ſulgidum
sapientiæ per tenebras ignorantiæ : aurum digni
tatis per ignobilitatem servitutis ! quomodo mil
latus est color optimus Græcæ eloquentiæ in bar
bariem Turcia ! Lapides sanctuarii , si qui erant
constantes in fide, dispersi sunt in capite omnium
viarum jacentes prostrati . De cæteris laceamus,
quæ humana suni , seil de injuriis, subsannalioni
bus, contumeliis , opprobriis scelestis erga divina
quae lingua valeat explicare ? quis intellectus capere ?
quæ aures patienter audire ? Ni fallor, numquam ita
inhonoratus Deus. Deus, venerunt gentes gehennæ
deditæ in hæreditatem tuam , quæ Israel esi te vi
deos per fidem . Polluerunt templum sanctum litum ,
ecclesiam nobilissimam S. Sophiæ una cum aliis :
imagines Domini nostri Jesu Christi, et Matris
ejus, Virginis gloriosa, et sanctorum ac sanclarum
Dei, insignia vivificæ crucis conspuentes, confrin
gentes , conculcantes ; sacrosancta Evangelia , Mis
salia et reliquos ecclesiæ libros dilacerantes, de
lurpantes, comburentes; sacras vestes sacerdotum ,
reliquaque ornamenta ecclesiæ scindentes, ad in .
dumentum suum et ornatum sumentes, vel praa
vili prelio conferentes ; sasa Domini et cjus cul...!
955 ISIDORI AD CHRISTIFIDELES 956
dedicata, in eis comedentes et bibentes, in reliquum A His atrocissimis rebus non contentus callidissi.
conflata, ad profanos usus transferenles, mus et cruentissimus Mahomelus, Christicolarum
Posuerunt denique carnes sanctorum tuorum, summus inimicus , ad ulteriora se estendil : et
morticina servorum luorum , rcliquias beatorum Iriremes inter magnas el parvas jam centum septua
corporuin , escas volatilibus cæli : dispergentes ginta præparavil , et ad mare Ægæum misit ad in
hinc inde carnes sanctorum tuorum , quos occi- sulas Cycladas sibi subjiciendas.
debani, bestiis lerræ : non erat, qui sepelirel. 11- Exinde se præparal cum infinito exercitu ad
taria suffoderunt, invocantes nomen maledicti Ma- tres urbes notabiles et polentes prope Danubium
homeli, laudantes eum de victoria. sitas transmigrare , easque expugnare : unam
Omitlo præ pudore, quod mingebant, stercoriza . quam Perislon nuncupamus, allera : n Forabium ,
bant, omnia viluperabilia exercebant in lemplis, tertiam Bellogradum , intendens post lotam per
imagivibus et reliquiis sanctis ; sancta canibus currere Ungariam , eamque spoliare, devastare,
dabant ; margarilas sacramentorum ante porcos conlerere : ut neminem retro se dimillat impedire
projiciebant. Dum hæc recolo , tolus ex liorrore all alia loca proficisci volentem . Quin etiam ad lla
contremisce : nee ultcrius stylo exarare queo illo- liam quam citius transniigrare contendit , præpa
rum piacula, et lidei Christiane religionis irrisio - B rare quoque conatur galeas magnas et parvas tre
nes et dedecora injecia. Monasteria lam monachorum centas , naves magnas viginti , pedestrium et eques
quam monialiuni invadentes omnia diripiebani, eji triun exercituum ultra centum millia : et sic a
cientes illos de habitationibus suis, xenodochia infir. Dyrrlachio Brundusium trapsire contendit, quæ
morum destruebant. Etsi de multis et magnis excidiis civitas sita est in regno Apulia.
ac exterminiis civitatuin bistoriographi etiam Quapropter deprecor, exoro atque exhortor ros
gentilium riferant, fere nulla possel Jesolationi omnes Christicolas, ut zelo fidei el Christia ! æ re
hujus coæquari. Nullum incolam intra urbem re ligionis pro vrstra libertate gladio accingamini
liquerunt : non Græcum , non Latinum , non Ar contra tam diros hostes divini cultus , et omnis
wenium , non Judæum ; urbem ipsam suis civibus sanctimonir, et vite moralis : et primo quidem
nudatain , quasi desertam efecerunt ; ipse eorum abjicientes omnem dissensionem alque æmulatio
actus el opera propriis oculis vidi, el cum aliqui- nem , remittentes invicem offensas, sicut el Chri
bus constantissimis viris una plura perpessus sum slus donavit omnibus, pacem et unionem summo .
inala et pericula : licet de manibus eorum me eri pere inter vus ampleclamini : ut uniti et fortiores
poterit Deus , ut Jonam de rentre celi . inde effecti, confidentes in adjutorio Altissimi
Expugnata Consiantinopoli Peram non multum ( cujus est victoria et bellum , non multitudinis)
jvide distantem occuparunt : mænia ejus ad solum ipsum Satanam cum satellitibus suis sub pedibus
usque deduceules. Ex ca.npanis ecclesiarum bom vestris conterere valealis . Licet enim in multitul
bardas conflaverunt : crucem , quæ erat in cacu dine confidat, et ferilale suorum , plures lamen
mine lurris ejus, cum ipsa lurri contriverunt : rem - sunt, qui nobiscum sunt : imo Dominus ipse mi
publicam ad nihiluin reduxerunt ; judicem el prin liliarum , pro cujus fide el religione pugnatis , ita
cipem ejus Turcum constituentes ; pedagia , ut centum ex vobis persequi ei superare valeant
quidagia , impositiones el gravamina illic appli . mille ex illis, et mille ex vobis decem millia . Igua
tantibus vel permanentibus suaple voluolale sla via enim et imperilia belli eis innala .
Tuerunt. Peru ; anno Christi 1152.
JOANNES PLUSIADENUS
SEU ,

POST SUSCEPTAM EPISCOPALEM CURAM ,

JOSEPHUS METHONENSIS EPISCOPUS

NOTITIA
( Fabricii Biblioth . Cr. ed . Harles, lom . XI , p . 458.),

Joanncs Plusia lenus, archipreshyler, non dių A Hic idem episcopus deinde Methonensis, post
post concilium Florentinum an . 1439 habitum con- susceplum episcopatum Joseplui nomen sibi ascivit ,
posuit Dialogum de differentiis inter Græcos et La- ut notat Allatius , p . 933 De consensu , et ad calcem
tinos et pro concilio Florentino . Ex eo plura Allatius tomi I Græciæ Orthodoxæ , testalus sub nomine
p. 617, 753 seq . 1106 seq . de consensu ; et de pur- Josephi Plusiadeui, episcopi Methovensis , exstare
galorio, p. 27 , 78, ele. Integrum ex bibl . Ambro- conciones in dies Quadragesimales jejunii, dialeclo .
sianæ codice edidit Græce et Latine tom . I. Græciæ Græcorum communi conscriptas et lestimoniis
Orihodoxæ , p. 583-654. Colloquuntur Pius sive Ca- Latinorum Patrum referlas . Hujus Josephi Metho
tholicus, Manuel Mongus ; Rhacendyla, Bulgares ; nensis Apologeticus pro synodo Florentina adversus
publicanus, Joannes Damasznus, et unus ė duode- Marcum Ephesium , sæpe editus cum Caryophylli ver
cin sacerdotibus qui unionem amplexi fuerant,Joan- sione ad calcem aclorum illius synodi , ut lonio ull.
nes Plusiadenus, præsentibus auditore Georgio edit. Conciliorum Binianæ p . 667 .; el Labbei lom ,
Phaliero, teste Joanne Tzurdune et dicæocrila An XIII, p. 677 ; et Harduini, lom . IX . p. 549. Incipit
Ionio Sagredo . Incipit : “Ο του Θεού φόβος έγκειται. 'O aléolgoS Oůtos ávíp. Pag. 555, 559, citat Geor .
(Fabric.) Conf. H. Warthon . suppl. ad Cavei Hist. B gium Aristinum historicuin ; el p. 558, 559, 563,
lil . SS . eccl. p. 167 , ad ann . 1450, qui arbitratur, Marcum Ephesium , narrat, a Juliano S. Sabinir cara
Joann . Plusiadenum diversum esse a Josepho Me. dinali confulalum ), nec non p. 578, a fratre Joan
thonensi ; secus sentit Oudin . in Comm , de SS. eccl . ne. Pag. 570 et 575, 582, 599, 594, arguit Marcum .
tom . III , p. 2422 sq . ad a . 1440 , a quo dicitur Jo . argumenta sua mutua sumpsisse a Photi:), Pseilu ,
sephus Methonensis episcopus. - Joan . Plusiad. Phurnio, Camatero , Moschampare, Bulgario , Nico
epist. inedita De charitate , Paris. in bibl. publ. lao Methonense, Panareto , Cabasila et Palama, ct
cod . 2500, n . 10.- Canon concilii Florentini, siinilibus schismaticis . Simconem Metaphrasteni:
Oxon , in bibl. Bodlei. cod. Barocc. 145 ; Taurini in novum theologum laudat, p. 574, et Tarasii CPol .
cod.reg. cod . 186 et in eod . cod . synazarium . V. Epistolam ad episcopos Orientis, nec non Anasta
Cat. codd . Gr. Taur, p. 273. sqq . ubi canon s. hym- sii Sinailæ Sermonem de rectis dogmatis veritatis ,
.

nus in octavain synodum Florentiæ habitam, Gr. el pag. 583 , Scholarii tres Orationes pro unione
rum Lat. versione, et p. 277, sqq. Synararium , ecclesiastica ad confirmandam . Isidori Russiæ præ
s, brevis narratio eorum quæ in concilio Floren- sulis sententiam , et Bessarionem p. 587. Sed Apo
lino a. 1439 gesla sunt , primum prodierunt in lucem logia pro quinque capitibus synodi Florentinæ , quam
non
-Florent. in bible monasterii Annuntiatæ Josephi, G scripsisse Josephus se profitetur, lucem
episcopi Methones, Apologia ad lib. Marci Ephesi- vidit. [Exstare tamen illam , at falso . sub nomine
pi ; V. Montfauc. Diar, Ilal . p. 305. ( Harl). Gennadii editam , Lat. Dilingæ 1581 , 8 , Grae
939 JOSEPHI METIONENSIS EPISCOPI 960

Romæ 1577, el lingua Gr. vulgari cum versione Lat. Romæ 1628, 4, censel Oudin ( 1 ) De Apologetico
edito conferendus Allatius Exerc. 18. con ra Greyghlonum . Antirrheticum secundum contra Morcum
Ephesinum citat. Nic. Comnenus, p. 292, 506 et 397, Prænol, myslagos .
(1 ) Et merito. Vide Monitum nostrum Apologiæ præfixum , infra. Edit.

ΙΩΑΝΝΟΥ ΠΡΩΤΟΙΕΡΕΩΣ
ΤΟΥ ΠΛΟΥΣΙΑΔΗΝΟΥ

Διάλεξης γενομένη μεταξύ Ευλαβούς τινος , και Τελώνου , Ρακενδύτου τε, και ενός
των δώδεκα ενωτικών ιερέων, παρόντων και ετέρων τριών εκείσε , 'Ακροατού δηλονότι , Μάρτυρος ,
και Δικαιοκρίτου .

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΑΣ ΤΗΣ ΟΥΣΗΣ ΜΕΣΟΝ ΓΡΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΑΤΙΝΩΝ

ΕΤΙ ΤΕ ΚΑΙ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΚΑΙ ΑΓΙΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΗΣ ΕΝ ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ ΓΕΝΟΜΕΝΗΣ.

JOANNIS ARCHIPRESBYTERI
PLUSIADENI

Disceptatio inter Pium quemuam , Publicanum , Rbacendytam ,

et unum ex duodecim sacerdotibus qui unionem amplexi fuerant , præsentibus
et aliis tribus , Auditore videlicet, Teste el Dicæocrita
DE DIFFERENTIIS INTER GRECOS ET LATINOS ,
ET DE SACROSANCTA SYNODO FLORENTINA ,
( L. Allalio interprete in Græc. orthod. t . I. )

PRÆMEDITATIO , B ΠΡΟΘΕΩΡΙΑ .
Dei limor in animis omnium bonsinum insidel , "Ο του Θεού φόβος έγκειται πάση ανθρωπίνη
ti-lemque orthodoxam aperto capite,, et libere ,, li .. ψυχή , και την ορθόδοξον πίστιν γυμνή τη κεφαλή
centerque pronuntiat. Quapropter non tantum και παρρησία κηρύττει. Διδ ου μόνον οι τού λόγου
cloquentie alumni , et qui disciplinis operam τρόφιμοι , και οι περί τούτον σπουδάζοντες, αλλά και
navant, seu imperiti etiam, et rerum omnium ru- ιδιώται, και πάντες λόγω και έργα κηρύττειν
«les ,, et
el verbo et opere predicare,, atque eam defen- οφείλουσιν, υπερασπίζειν τε και μέχρις αίματος
«lere debent ,, et pro ea ad profusionem usquo υπέρ της πίστεως αγωνίζεσθαι, αν μόνον την ουρά
sanguinis in certamen alque discrimen devenire ; νιον βασιλείαν των επιγείων προκρίνωσι, καιτα αιώνια
si modo cceleste regnum terrenis bisce, et tempo- των προσκαίρων, και τα φθαρτά των άφθάρτων.
ralibus eterna, el corruptibilibus incorruptibilia "Ωσπερ και νύν ξυνέβη ανθρώπω τινι ιδιώτη, πλην
præponant. Quemadmodum lioc tempore accidit ευλαβεί, διαλεχθήναι μετά τινος τελώνου, ταναντία
indocto cuidam, 'pio tamen , cum Publicano , cui της συνόδου φρονούντος . Είπόντες γάρ αμφότεροι
non unuso idem el synodo conveniebal , in sermo- ικανώς, και κατ' ολίγον υψηλοτέροις νοήμασιν ανα
nem venire . Namque cuin ambo satis commode γόμενοι, ο μέντοι τελώνης επαπoρών ρακενδύτην
«lisseruissent , et paulatim ad subliniiores senten- C τινά προσεκαλέσατο συμμαχήσαι αυτό. Ο δε γε
lias proveherentur , Publicanus dubitans, bæsi- Ευλαβής ακούων τε και απολογούμενος , και κατ'
linsque Rbacendytam accivit , qui daret operam ολίγον απορών τους λόγους αυτού , ένα εκ των δώ
adjutabilem . Vcrumiamen Pius audicns respon- δεκα ενωτικών προσεκαλέσατο Ιερέα , και ούτως
censque, et sermocinationibus illius pedeleutim οι δύο παρόντων και ετέρων τριών προσώ
ambigens ex duodecim unioni addiclis sacerdo πων διαλεχθέντες, συνεπέραναν τον διάλογον,
tem advocat, el lioc modo ambo präsentibus aliis tribus disputationem prosecuti, dialogo finem
fecerunt.
961 DISCEPTATIO PRO CONC . FLORENT.
Εισιν ούν τα πρόσωπα της διαλέξεως ταύτης
ταύτα .
Μανουήλ ο Μουργός , Ευλαβής.
Ο Βουλγάρης , Ρακενδύτης .
Ιωάννης ο Δαμασαίνης , Τελώνης .
'Αντώνιος ο Σαγρέδος , Δικαιοκρίτης.
'Ιωάννης Ιερεύς ο Πλουσιαδηνός, Καθολικός .
Γεώργιος ο Φαλίερος , 'Ακροατής .
Ιωάννης ο Τζουρδούνης , Μάρτυς .
Ευλαβής προλογίζει.
'Εν μιά των ημερών , καθήμενος αυτός εν τω
εμπορία περί ώραν μίαν και ήμισυ της ημέρας ,
ακούω του κήρυκος της εξουσίας βοώντος μεγάλη
φωνή, περί τον κίονα εστώτος της εκκλησίας του
Αγίου Μάρκου , εν τη συνήθει δηλαδή και ειθισμέ-
νω τόπω, και πλήθος λαού προσδραμον ήκουε. Εγώ B magna frequentia circumfusam . Ego strepitur
δε μόνην φωνήν ακούων , ιστάμην βλέπων . Πληρω-
θείσης ούν της κηρύξεως , ήλθε τις πρός τούμόν
εμπόριον, ενώ ειώθει εκείνος καθήσθαι, και λαμ-
βάνειν τα τέλη, τελώνης γάρ ήν, όν τρόμην, Τι
βούλεται η καινή αύτη κήρυξις , ότι και πλή-
θος έστηκε του λαού ουκ ολίγον ακούον ; ειπέ μοι.
Τελώνης . Οι δώδεκα ιερείς οι την νήσον και την
πόλιν πάσαν συγχέοντες, και ταύτα ποιούσιν.
Ευλ . Τι δή ;
Τελ. Αυτοί Λατινοφρονήσαντες , βιάζονται και
τους άλλους ποιήσαι τα των Λατίνων φρονήσαι.
Ευλ . Τούτο τι εστι ; Φράσον μοι τάχος.
Τελ . Την λύμην αυτών οι ημέτεροι Πατέρες και
διδάσκαλοι έννοήσαντες , εδίδαξαν του Χριστού πρό-
βατα, μή συγκοινωνείν αυτοίς, μηδε εις τας εκ-
κλησίας αυτών εισέρχεσθαι , μηδέ χρήσθαι αυτούς
το παράπαν ως ιερεύσι. Οι μαθόντες κατείπον αυ-
των εν τη εξουσία. Η δ' εξουσία νύν διωρίσατο αυ-
τοίς διά του κήρυκος έως ημερών οκτώ εμφανισθή-
ναι της εξουσία " ει δε μή, κατ' αυτών απoφήναιτ ' άν
ή εξουσία .
Εύλ. Τίνες εισίν ούτοι ;
Τελ . Μακρογένης, 'Ασπρογένης , και Ματζα-
μούρδης .
Εύ... Εβουλόμην μαθείν τι ούτοι εδίδασ κον,
όθεν η εξουσία κατ' αυτών αγορεύει .
Τελ . Έδίδασκον απέχεσθαι των Λατινοφρόνων
τούτων δώδεκα ιερέων , ως την ημετέραν πίστιν
αφέντων, και ενωθέντων Λατίνοις.
Ευλ. Ου δύναμαι συνιέναι ουδ' οπωσούν των λε
γομένων.
Τελ . Ουκ εί συ εκ της πόλεως ταύτης ;
Ευλ . Και πάνυ μεν ούν . Εν ταύτη γάρ ανε-
τράφην.
Τελ . Πώς oύν ουκ έγνως τα πεπραγμένα δηλα
τοις πάσιν όντα ;
Ευλ . Ιερείς εγώ ουκ έγνων εάσαι την των Γραι-
κών πίστιν, και Λατίνους γενέσθαι. Συ δε μοι Λα-
τινόφρονας και την ημετέραν πίστιν αφέντας λέγεις,
962
A Personæ hujus Dissertationis.
Pius , Manuel Mongus.
Rhacendyla, Bulgares.
Publicanus, Joannes Dainasænus.
Dicæocrita, Antonius Sagredus .
Catholicus, Joannes sacerdos Plusiadenus.
Auditor, Georgius Phalierus.
Testis, Joannes Tzurdunes.
Pius præfatur.
Ilis diebus sedens ipse in officina circa secun
dam et dimidiain diei lioram , magistralus præco
nem columnæ ecclesiæ Sancti Marci , consueto
scilicet præconum loco, inhærentem , ct magna
voce inclamantem audio, videoque multitudinenn
tantum audiens , stansque circumspectabam . Abso
luto edicto , accessit quidam in officinam meani,
in qua alias ille morari , ac vectigalia exigere (nam
que erat Publicanus ) sueverat. Ex eo sciscilor :
Novum illud edicium , quid velit, cum frequens
multitudo ad audiendum accurrerit, dicito mibi.
Publicanus . Duodecim sacerdotes , qui insulam ,
5
el urbem universam susque deque habuere, illius
causa sunt.
Pius . Quomodo ?
Publ. Mi cum Latinorum dogmati adbæserint,
cogunt reliquos, ut uno consensu cum Latinis jun
ganlur.
Pius. Quid id est ? Expedito quam ocissime.
C
Publ. llorum noxam, ac perniciem nostri pa .
rentes el magistri comprehendentes, Christi oves
edocuerunt , ne una cum eis vivant, neque in ec
clesias eorum introeant , neque iHis veluti sacerdo
tibus utantur. Rei gnari , in jus eos apud magistra
tum vocarunt . Magistratus nunc illis per præconem
dierum octo terminum præscripsit, ut coram se
compareant; sin minus in eos sententia ferrelur.
Pius . Quinam sunt hi ?
Publ. Longobarbus , Albobarbus , ei Malzamur
des.
Pius. Cuperein equidem scire, quænam illa fue
rint, quæ isti docent ; ob que ctiam magistratus ir
Deos animadvertil.
Publ. Docebant, cavendum nobis esse ab istis
duodecim sacerdotibus, qui Latinos imitantur , lan
quam ab illis qui fidem nostram deseruerint, cum
Latinis uniti .
Pius . Penitus non capio, quse ipse dicis.
Publ. Nonnc ex hac urbe es ?
Pius . Et maxime quidem, et in ipsa educalus.
Publ . Quomodo itaque quæ gesla , compertaque
omnibus sunt, ignoras ?
Pius . Non agnosco ipse sacerdotes , qui Græco
rum fide ejurata Latini facti sint; tu porro mihi
cos, el cum Latinis sentientes, degerlaque nostra
 JOSEPHIC METHOXENSTS EPISCOPI 994
953
fide Latinis unitoς esse tradis . Ηoc quidnam in- A και ενωθέντας Λατίνοις . Τούτο τί δηλούν βούλεται,
buat, non satis capio. ου γινώσκω.
Publ. Narrabo tibi omnia accoratissime. Quin- Τελ . Εγώ σοι ερώ το πάν ακριβώς . Πλείω ή
genti, et plus fere anni sunt, cum ab ipsis Latinis πεντακόσια έτη σχεδόν εισιν, αφ' ού αυτών έχωρί
separati sumus. At nunc recens synodus in urbe σθημεν των Λατίνων. Νύν δ ' εναγχος σύνοδος γέ.
Florentina coacta est, præsentibus multis, nec non γονεν εν Φλωρεντία τη πόλει, παρόντων πολλών,
imperatore, patriarcha , archiepiscopis, episcopis, και βασιλέως, και πατριάρχου , και αρχιεπισκόπων ,
abbatibus, cruciſeris. In ea concordarunt, afliruda- και επισκόπων , και ηγουμένων, και σταυροφόρων,
runtqne Lalinos, quan el Græci habent, lidem ha- έν ή συνεφώνησαν, και ε ! πον ότι και οι Λατίνο .
Dere. Nos vero dicios eos neque juste, neque την αυτήν έχουσιν ημίν πίστιν . "Ημείς δε λέγομεν
vere egisse. Hi itaque ibi gesla ampleclenles, ór- ότι ουκ έπραξαν δίκαια, ουδ ' αληθή . Ούτοι ούν
thodoxæ fidei desertores sunt. στέργουσιν άπερ εκεί επράχθη , και γεγόνασιν αρ
νηται της ορθοδόξου πίστεως.
Pius. Nunc,ut apparet, ex parte ad dictorum intel Εύλ. Νύν ούν ανάγομαι από μέρους εννοείν τα
Jigentiam ducor. Anlequas vero res in ea Synolo προλελεγμένα προ δε του ζητήσει κατά μέρος, είνα
adas singulatim perquiram , tantumdem le inter- Β εισί τα εν αυτή πεπραγμένα, ερωτώ σε μικρόν.
rogo : Synodum hanc hine duodecim , an et alii Ταυτην την σύνοδον οι δώδεκα έπραξαν, και άλλοι
hisce multo præstantiores celebrarunt ? τινές μείζονες τούτων
Publ. His mullo præstantiores , qui ne compa- Τελ . Μείζονες αυτών ασυγκρίτως .
randi quidem ad illos sunt.
Pius . El de hisce tantummodo expostulas, quod Ευλ . Και τούτοις μόνοις εγκαλείς ως υποταγές
se Latinis subjecerint, an etiam de illis ? τας αυτοίς , ή κακείνους ;
Publ , De omnibus. Τελ . Και τούτοις , κακείνοις .
Pins , Hoc vero est, quod in principio dixerant, Ευλ . Τούτο εστιν, όπερ έλεγον καταρχάς , ότι ου
me dicla lua non intelligere. δύναμαι γνώναι, άπερ μοι λέγεις.
Plub. Quanam ex causa ? Τελ . Διά τί δή και
Pius. Quod non de bis duodecim solum , sed de Εύλ . Διότι ου τους δώδεκα μόνον , αλλά και
tota universali synodo conquereris. Et quisna mi es πάση τη οικουμενική συνόδων εγκαλείς. Και τις ει
lu vero, qui synodum universalem criminaris ? συ και τη οικουμενική συνόδω εγκαλών .
Publ . Patres mci haec asserunt , C Τε... Οι Πατέρες μου ταύτα λέγουσιν .
Pius. Id anxie et ipse cupio , Palres illos cognos- Ευλ. " Ήθελον ειδέναι κάγώ τους Πατέρας εκεί.
cere , et ab illis instrui, edocerique, quodnam ma- νους, και παρ' αυτών ακούσαι, και μαθείν τι το
gis convenit, adhærere, appropinquare , et uniri πρεπώδές εστιν, απέχεσθαι και προσεγγίζειν, και
Ecelesiæ , an ab ea discindi. *** ενούσθαι ή διαιρείσθαι της Εκκλησίας .
Publ . Adducemus sane. Τε.1 . "Aγωμεν δή.
Pius. Pergratum mibi feceris, si ipsum huc ad- Εύ... Ει θέλεις χαρίσασθαι μου, φέρε μου αυτόν
ducas . ώδε .
Publ. Adducam ipsum mane. Τε... Αγάγοιμι αν αυτόν το πρωί.
Auditor. Fecimus id quod semel recepimus. Mane Α' κροατής . Κατά την ήδη συμφωνηθείσαν υπό
convenimus in oficinam , et sedentes Publicanum σχεσιν το πρωί συνήλθομεν εν τω εμπορία, και
exspectalbamus ,, ut cum Patre , uti promiserat,, ad- καθήμενοι εξεδεχόμεθα τον τελώνην ελθείν μετ''
veniret. Et circa diei horam secundam una cum ου Πατρός υπεσχέθη και ιδού περί ώραν της ημέ
eo accedit Rbacendyta quidam , ingenti corpore, ρας δευτέραν έρχεται , και μετ' αυτού “Ρακενδύτης
venusla facie, ac decora, sed non integris oculis. τις, μέγας μεν τω σώματι , και ωραίος την έψιν,
Jntrans in officinae medio sedit, conversusque gravi D πλήν παραβλώψ . Ελθών ούν μέσον του εμπορίου ,
cuin supercilio ad Pium , ita exorsus est dicere. εκάθισε, και ήρξατο μετά σοβαρού του βλέμματος
προς τον Ευλαβή λέγειν.
Rhacendyla . Quid est , de quo basilas, inter ea Ρακενδύτης . Τι έστιν, όπερ διστάζεις εκ των
que lili cxterno die a fratre Publicano €σιtra duo- ειρημένων σοι παρά του αδελφού τελώνου τη χθες
decim liosce sacerdotes profanos recensita sunt , κατά των ανιέρων δώδεκα τουτωνί ; Ου γαρ οίδασιν
Nam miselli bi neque sciunt, neque intelligunt , οι ταλαίπωροι, ουδ' έγνωσαν , και ηνώθησαν τοις
ideoque cum Latinis, patrio ejurato dogmale, uniti Λατίνοις, το πάτριον απολέσαντες φρόντμα. Ερώ
sunt, luterroga me yuoque , et respondendo faciam τησον δε καμε , και ικανήν σοι παρέξω απολογίαν,
salis de illis, in quibus hæres . εφ' οίς αν απορή.
Pius. Fratrem Publicanum audivi lieri condem- Ευλ. Του αδελφού τελώνου τη χθές ήκουσα κα
nanten duodecim sacerdotes , et nunc te lodie. τακρίνοντος δώδεκα ιερείς , και παρά σου σήμερον .
Aflirmalis siquidem illos cum Latinis sentire, dese- Λέγετε γάρ αυτούς Λατινόφρονας, και αρνητές της
ruisseque fidem orthodoxam ,quod sese sacre synlu- ορθοδόξου πίστεως, διά τουποταγήναι τη ιερά συν
do subjecerint. Aveo itaquc a te discere, si verc isti όδιο . Πούλομαι ούν παρά σου μαθείν ει ούτοι αλλό
965 DISCEPTATIO PRO CONC. FLORENT. 966
τριοι επ' αληθείας εισί της ορθοδόξου πίστεως , διά Kestra ortlισdoram fdem dicantar , quod sese uni
το ενωθήναι αυτους τη συνόδω τη εν Φλωρεντία προ verint non milto ante celebrate synodo Florentine?
μικρού γενομένη ;
Ρακ . Και πάνυ μεν ούν, εχθροί είσι και αλλO- Rhac. Et maxime quidem sunt liostes, et adver
τριοι της ευσεβείας, και του αληθούς και πατρικού Barii pietatis, et veri, patriique dogmatis . Ει qui
φρονήματος , και ο συγκοινωνών αυτοίς άφωρισμέ- cum eis colamunicat, est excommunicatus .
νος εστίν .
Εύα. Εγώ ιδιώτης ών, δέομαί σου , κατά πεύ- Pius. Ego rudis cum sim , etiam atque ctiam iusto ,
σιν και απόκρισιν ποιήσαι τον λόγον. Ου γαρ. ut sermones secundum interrogationem , et respon
δύναμαι μακρούς αποτείνειν , αλλ ' ουδ' ακούειν sioneri dirigantur : longos enim sermones neque
λόγους . ipse ducere, ab neque aliis insinuatos audire valeo.
Ρακ . Λέγε και θέλεις , και επί πάσιν αποκριθήσο- Rhac . Dic quod lubet, et in omnibus respondebo ;
μαι. Καλώς γαρ έφης γενέσθαι την διάλεξαν διά probe enim dixisti, brevi sermone disceptationem
βραχέων λόγων. esse extricandam .
Ευλ. Ερωτώ: Διατί εχθρούς αυτούς λέγεις της Pius. Interrogo. Qua de causa ipsos orthodoxx:
ορθοδόξου πίστεως και B fidei hostes nuncupas ?
Ρακ . Διά το απώσασθαι την ορθόδοξον πίστιν και Rhac. Quod recta fide rejecla cum Latinis in unum
ενωθήναι Λατίνοις. coaluerint .
Ευλ. Παία εστίν η ορθόδοξος. πίστις, επιθυμώ Pius. Quænam sit fides orthodoxa, capio scire.
μαθείν.
Puκ. Η θρησκεία και ομολογία ημών των Γραι- Rhac. Religio, et professio Græcorum .
κών.
Ευλ. Και η αλλοτρία πίστες της έστιν ; Pius. Aliena vero fides quænam est ?
Ρακ . 'Η των Λατίνων . Rhac. Latinorum .
Εύ... Ουκούν οι Λατίνοι ουκ εισίν ορθόδοξου , Pius. Latini itaque orthodoxi non sunt !
Ρακ. Ουδαμή . Rhac. Noon
Εύλ. Και νύν εγένοντο ετερόδοξοι, ή προ πολλού Pius. Nuncne alieni a fide facti sunt, an mallo
την πίστιν απώλεσαν : antea fidem amiserunt ?
Ρακ. προ πεντακοσίων χρόνων . Rhac. Ante quingentos annos.
Εύ... Και ει προ πεντακοσίων χρόνων , ως συ Pius . Et si ante quingenlos annos Latini lidem ,
φής , οι Λατίνοι την πίστιν απώλεσαν, διατί οι C ut lu astruis , amiserunt, quam ob causam nostri,
?

ημέτεροι ορθόδοξοι όντες αυτούς ουκ έστήριξαν;
Φησί γάρ ο κοινός διδάσκαλος ημών τε κακείνων ,
" Έγειρε πεσόντα τον αδελφόν σου.
Ρακ. Ευ λέγεις " αλλ' ουκ ήθέλησεν.
Ελ. Απορώ επί τούτω.
'Ακρ . Τούτο σαφήνισον, τί δηλούν βούλεται το,
essent orthodoxi, eos non instruxerunt con
firmaruntque ? Ait enim communis noster et illo
ruin magister : Erige fratrem tuum, qui cecidil.
Rhac . Bene ais ; sed noluerunt.
Pius . In hac hæreo .
Auditor . Hoc extrica , quid significat illud, illi
>

Αυτοί ουκ ήθέλησαν ; noluerunt ?

Ρακ . Οι Γραικοί εκάλεσαν τους Λατίνους διδά-
ξαι, και στηρίξαι αυτούς εν τη πίστει . Αυτοί δε ου
κατεδέξαντο , ουδ ' ηθέλησαν επακούσαι .
Εύα. Δείξόν μοι θάττον , πότε αυτούς εκάλεσαν ,
και αυτοί ουκ υπήκουσαν. Φοβούμαιγάρ μήπως έστι
πάν τουναντίον ,
" Ρακ . Πολλάκις . Αλλ' αυτοί ουκ ήθέλησαν.
Εύλ. Ου θέλω λόγους ακούειν κενούς , αλλ ' από-
δειξιν αληθή .
Ρακ . Ούτως ακούω καγω των πολλών λεγόν-
των .
Ευλ . Ού των πολλών εγώ έθέλω ακούειν, αλλά τών
διδασκάλων της Εκκλησίας .
Ρακ . Καλώς έφης. Και ημείς των διδασκάλων
ακούοντες, των Λατίνων έσχίσθημεν.
Εύ... Νύν ήκεις προς και εγώ βούλομαι.
" Ρακ . Το βούλει ;
Ευλ . Αρίθμησόν μοι τους διδασκάλους κατ' όνο-
μα , ών έπακούσας Λατίνων έσχίσθης.
Ρακ . "Έχομεν Φώτιον πρώτον κατά Λατίνων
Rhac. Graci Latinos accersiverunt , ut instrue
rent el confirmarent in fide : illi vero neque dignati
sunt , neque voluerunt audire.
Pius. Ostende inibi ocius, quando illos voca
runt, et non audierunt. Vereor enim , ne opposilum
sit .
D Rhac. Sæpius, sed ipsi noluerunt.
Pius. Miltas mihi sermones jnanes , alerto argu
menta vera .
Rhac. Sic intelligo et ipse, plerisque id asseren
libus.
Pius. Nolo aures plerisque præbere, sed docio
ribus Ecclesiæ .
Rhac. Recte est. Et nos doctoribus nostris au
dientes a Latinis scissi sumus .
Pius . Inmigrasti ingenium meum, ad arbitrium
meum loqueris.
Rhac. Quid tibi in animo est ?
1
Pius. Profer mibi nominatim doctores, quibus
suasus, a Latinis le sejunxisli.
Rhac. llabemus Pholium , qui contra Latinos
967 JOSEPHI METHONENSIS EPISCOPI 908
printis librara conscripsit ; post eu nullos probos , A εκθέντα βιβλίον μετ' αυτόν δε πολλούς και καλούς ,
.

philosophum Michaelein Psellum , Nilum Cabasi τον φιλόσοφον Μιχαήλ τον Ψελλόν, Νεϊλον Καβά
lanı, Methonensem Nicolaum , Nilum Rhodium , Mo- σιλα, Μεθώνης Νικόλαος, Νείλος Ρόδου , Μοσχάμ -
schampara quemdam , Phurnem philosophumi, Ca- παρά τινα, Φουρνήν τον φιλόσοφος , Καματηρόν τον
materum generosuni , Barlaamum quemdam mo- γενναίον, Βαρλαάμ τινα μοναχών Καλαβρών, Παλα
nachụm Calabrum , Palamam sapientem , Theo- μάν τον σοφών, Θεοφύλακτον Βουλγαρίας , άλλον
phylactum Bulgariæ , alium Bulgariæ Matthæum , et Βουλγαρίας Ματθαίον , και άλλους πλείστους ,
alios plurimos, quos non recenseo , ne sermonem ούς ου καταλέγω , διά το μή μηκύνειν τους λό
protraham . γους.
Pius . ii, quos ipse numerasti , antene vel post Εύλ . Και ούτοι πάντες, ούς ήρίθμησας , προ του
schis :na vixerunt ?
σχίσματός εισιν, ή μετά το σχίσμα ;
Rhac . Omnes ſuere post schisina. Ρακ. Πάντες μετά το σχίσμα εισίν .
Pius . Ilos ego non agnosco doctores. Ευλ . Τούτους εγώ ως διδασκάλους ου δέχομαι .
Aud . Ει merito. 'Ακρ. Και κατά δίκαιον λόγον.
Rhac . Quapropter ? Ρακ . Διατί δη ;
Pius . Quod post schisma, et acerrimas conten- B Ευλ . Διότι μετά το σχίσμα και την πολλήν έριν
tiones, el freti improbitate adversus fratres scri εισί, και κακία κινούμενοι κατά των αδελφών
bebant .
έγραφον.
Rhac . Et quosnam alios doctores exoplas ? Ρακ . Καί τινας άλλους συ διδασκάλους βούλει ;
Pius . Qui ante sclaisma foruere , Basilium, Allia- Ευ.1 . Τους προ του σχίσματος διδασκάλους , Βασί
nasium , Gregorium , Clhrysostonium, Cyrilluxη, λειoν, 'Αθανάσιος, Γρηγόριον, Χρυσόστομον, Κύριλ
Epiphanium , Hilarium , Gregorium Nyssenum , Ana- λον, Επιφάνιον, Ιλάριον, Νύσσης Γρηγόριον , 'Ανα
stasium , Damascenum , Maximom , Sluditam , Ta- στάσιον, Δαμασκηνόν , Μάξιμος, Στουδίτην, Ταρά
rasium >, et reliquos ejusdem conditionis , quos σιον, και την λοιπών εταιρείαν, ούς διδασκάλους και
veluti doctores Dei Ecclesia admiratur, et veluti αγίους και του Θεού Εκκλησία δοξάζει : έτι γε μην
.

Sancles veneralur. Praeterea Augustinum, Grego- Αυγουστίνος, Γρηγόριον τον Διάλογον, 'Αμβρόσιου ,
rjum Dialogum , Ambrosium , Hieronymum , Leo- Ιερώνυμον, Λέοντα, και άλλους της ομοίας διαγω
nem , aliosque similis instituti el sanclilalis virus. γης, και αγιωσύνης. Ουκ αποδέχομαι δε ους συ
A le recensilos non recipio, quorum neminem Ec- κατέλεξας, ών η Εκκλησία ουδένα κατωνόμασεν
clesia sanctuin nuncupavit. His, quos ipse nomi. C άγιον. Τούτοις ούν εγώ τείθομαι , και αγίους αυ
pavi, idem adhiben, el ul sanctos recolo, et ut τους δοξάζω , και διδασκάλους κατέχω . Από τούτων
doctores amplecior . Horum igitur testimonio , si άρα εί δύνασαι , δείξόν μοι, ει οι Λατίνοι ουκ εισίν
modo poles, Lalinos orthodoxos non esse mihi ορθόδοξοι, και ει προεκαλέσαντο αυτούς ποτε οι
commonstra :: et aliquando eos aa Criecis accitos,, ημέτεροι, αυτοί δε ουχ υπήκουσαν . Επειδή πάν
quod imperatum fueral, recusasse. Quandoquidem τουναντίον εγώ επίσταμαι . Εκείνοι γάρ αεί ποτε
ipse contrarium novi. Illi enim continuo nostros ad τους ημετέρους εκάλουν εις ειρήνην τε και ομό
paceni el unitalen advocabant. Hujusce testis est νοιαν . Και τούτου μάρτυς Νικόλαος πρώτος , αρχιε
Nicolaus primus , Romanus pontifex maximus , qui ρεύς Ρώμης μέγιστος , ός
ος μετά πολλάς πρεσβείας ,
post multas legationes, quando eum audire nole- επειδή ουχ υπήκουον , και σωματικώς έως Κων
bant , Constantinopolim accessit , eos excitans , et σταντινουπόλεως παρεγένετο, ερεθίζων αυτούς , και
exorans, ut ad examen dogmatum convenirent ; at παρακαλών ελθείν εις εξέτασιν των δογμάτων. Αυ
illi semel contumacia , et inani persuasioni addicti, τον δε άπαξ τη πεισμονή και ματαία προσλήψει βα
nequitiaque perciti , eum non audierunt , quin φέντες , και τη κακία κινούμενοι , ου μόνον ουκ
« tiam multa indigua in eum ausi sunt, et impu- ηθέλησαν επακούσαι , αλλά και πολλά άτοπα πρά
center conviliis contumeliisque prater jus omne D ξαντες εις αυτόν , και αναιδώς λοιδορήσαντες , και
lacessitum remiserunt, quæ silentio obvolvenda έμπαροινήσαντες απέπεμψαν ώς ουκ ώφειλον, &
esse judicamus, ne gloria nationis obscurelur. σιωπήσαι δέον εκρίναμεν , διά τήν του γένους
« Αμήν .
Aud. Age vero Pium coro : emus : nitidus enim Ακρ . "Αγε δή ίνα στεφανώσωμεν τον Ευλαβής
ac splendidus est illius sermo. φαιδρός γάρ ο παρών αυτού λόγος .
Dicæocrila . Coronelur jam , sed loribus pie Δικαιοκρίτης . Στεφανούσθω δή , εξ ανθέων της
talis ευσεβείας .
Rhac. Hilariorem ego compendiosioremque pro- "Βακ . Φαιδρότερον εγώ διηγήσομαι και συνοπτι
forain . κώτερον.
Pius. Responde, cohærentiam sermonis nostri Ευλ . Απόκριναι κατά συνέχειαν του ημετέρου
non interrumpens. λόγου .
Rhac. Quos memorasti, doctores suni Ecelesiæ, Ρακ . Ούς μεν ήρίθμησας , διδάσκαλοι της Εκ .
el súnciorum albo relati : nec possui rejicere ; κλησίας εισί και άγιοι , και ου δύναμαι παραγρά
569 DISCEPTATIO PRO CNC . FLORENT.
ψασθαι , αλλ ' αυτοί προ του σχίσματος όντες, πως A sed cum ante schisina vixerit, quomodo coς ad
ώφειλον αυτούς καλείν εις ορθότητα των δο-
γμάτων ;
Εύ... "Ωστε οι Λατίνοι , ορθόδοξοι προ του σχίσμα-
το; ήσαν.
"Ρακ. Ομολογώ, ότι ορθόδοξοι ήσαν . Ου γαρ δύ
ναμαι τούτο αρνήσασθαι . Μάλλον δ' έφθασας αριθ-
μών και Λατίνους αγίους , οι εισιν Αυγουστίνος,
Γρηγόριος ο Διάλογος, Ιερώνυμος , 'Αμβρόσιος,
και Λέων ο μέγας . Αλλά πάντες ούτοι προ του
σχίσματος ήσαν, και διαφορά ουκ ήν τότε μέσον
Γραικών και Λατίνων. Μετά ταύτα γενομένου
του σχίσματος, αυτοί είς αλλότρια δόγματα εκπε
σύντες, ουκ ήβουλήθησαν έτι ήμίν ενωθήναι .
Ευλ. Πάλιν , ώς προέφην, ερώ. Διατί οι ημέτε-
ροι αυτούς ουκ έστήριξαν; "Έφθασας γαρ ειπών, Β Quare eos nostri in frugem non reduxere ? Nan
ότι προ του σχίσματος ημίν ηνωμένοι ήσαν , και
ορθόδοξοι μεθ' ημών υπηρχον, και συνοδοι οικουμε-
νικαι εγένοντο, ας ετελήρουν τε και έπραττονΓραι-
κοι ομού και Λατίνοι , και τους αιρετικούς αμφότε
ροι ήλαυνον, και αναθέματι καθυπέβαλoν. Και οι
αιρετικοί εχθροί Γραικών και Λατίνων ελέγοντο .
Νυν δε, ώς φής, οι Λατίνοι εις αλλότρια εκ
πεσόντες δόγματα, ημίν ενωθήναι ου βούλονται. Πώς
δε τούτο δειχθήσεται λέγε μοι τάχος.
Ρακ . Εγώ άλλο ουκ έχω σου δείξαι , ή ότι πεν-
τακόσια έτη εισιν , αφ' ου αυτών εσχίσθημεν , και
νυν κεχωρισμένοι εσμέν .
'Ακρ. Ου δίκαιος ούτος ο λόγος δοκεί, μάλλον δε
γε και αναπόδεικτος .
Ευλ . Το γάρ ειπείν , ότι πολυετές το σχίσμα
έστι, πάς τις ομολογήσει · αλλ' ουχ ικανή εστι
παραστήσαι τους Λατίνους αιρετικούς ή πολυετία
αύτη .
Ρακ . Και πάνυ μεν ούν . 'Εν γάρ τοις πεντακο
σίους χρόνους τούτοις είχομεν σοφούς τε και ρήτο-
ρας, και πατριάρχας , και βασιλείς , οι προηγούντο
του σχίσματος και του χωρισμού , εμοί δοκεί, δι'
ουδέν άλλο, ή ότι ως αιρετικούς αυτούς υπενή-
ριζον.
Εύ ... Ουδε τούτο τους Λατίνους αιρετικούς παρ-
ιστά.
Ρακ. 'Αλλά τι ισχυρότερον τούτων σύ θέλεις ;
Εύλ, Κρινέτω ό τοις ημετέροις λόγοις κριτής D
καθεζόμενος.
Δικ . Συνοδον οικουμενικήν , ώσπερ εν εκάστη
αιρέσει εγένετο, και διαλεχθήναι και όρον εκθεί-
ναι, και κατ' αυτών απoφήναι , και τότε ως αιρετι-
κούς αποστρέφεσθαι , ου δοκεί δίκαιον είναι , αλλά
μάλλον ασεβές και απάνθρωπον, αποβάλλεσθαι άδελ-
φους όμοπίστους δίχα καθολικού και οικουμενικού
κριτηρίου.
que inhumanum est , sine catholico universaliquc judicio ejusdem
prosequi.
Ρακ. 'Αλλ' εγένοντο και συνοδοι .
Εύλ : Που δή ;
Ρακ. Εν Λουγδούνο τη πόλει , ή και ογδόη λέ-
γεται.
PATROL . GR . CLΙΧ .
970
recta dogmata revocassent ?
Pius . Lalini ilaque ante schisma orthodoxe sen
tiebant .
Rhac . Non inficias co. Erant orthodoxi. Id ne
gare non audeo, eoque potissimum , quod Lilinos
sanctitale percelebres recensueris , Augustinum ,
Gregorium Dialogum , Hieronymum , Ambrosium ,
Leonem Magnum , Sed bi omnes ante schisma flo
ruere , nec erant inter Græcos el Lalinos contro
versize nec fidei diversilas . Postinodum cxorto
schismale Latini in adversa dogmata prolapsi ,
noluerunt amplius nobiscum conjungi.
Pius . Rursus, ul el aulea dixerain , inculcabo.
que dixisti, ante schisma upa nobiscum orthodoxe
sensisse, nec a nostro conmercio ablhorruisse;
synodosque universales esse celebralas , quas una
simul Latini et Græci cogebant, frequentiaque
augustiores reddebant, el ulrique pellebant hære
ticos, et anathemati suljiciebant : et heretici illi
lun Græcis, lum Latinis adversalianlur. Nunc vero,
ul ais, Latini, in aliena prolapsi dogmata , nostram
unionem recusant. Ostende id quam ocissime ver
lo, si potes.
Rhac. Eso non aliud ostendam præterquam quoil
a quingeltis annis scissi simus, el nunc adbuc diri
dimur.
Aud . llaud decora hæc oratio videtur , imo po
C
lius improbabilis.
Pius . Nemo enim inficiabilur, mullos abhinc an
nos schisma exortum esse ; sed annorum mullo
rum spatiuni non æque pole est ad convincendum ,
Latinos hæreticos esse .
Rhac, Imo optime. In hoc enim quingentorum
annorum decursu non duluere sapientes, el orale
res, et patriarchæ , el imperatores schismatis et
separationis propugnatores, non ob aliam eausam ,
si l'ecle ipsc conjicio , nisi quod cos tanquam lære
licos condemnalanl.
Pius . Neque luc hæreticos esse Latinos yvincii.
Rliac. Au liis valiJiora exposcis ?
l'ins. Judicet qui nostris interest astatque ser
monibus judex.
Dic. Convocanda eral universalis synodis, quem
admodum in aliis hæresibus factilin est , in eaque
post varias concertationes proferenda sententia,
determinandumque contra eos , lim demam eos
tanquam hæreticos aversari. Veruntamen cum
nulla synodus celebrata sit , neque itsijami app:
. seat, baud justum videtur, quin imo iniquan , al
.
fidei fratres a nobis seclusos odio
Rhac. Sed coactie sunt synodi.
Pius. Utinam ?
illutc . In : De Lugdunensi , que ct octava di.
citur .
31
 971 JOSEPHI METHOVENSIS EPISCOPO 972
Pius . Quid in ea actum est ? A Εύ... Και τι δή εν αυτή επράχθη ;
Rhac. Synodus illa hæreticos esse Latinos sta- “Paκ. Αίρετικούς απεφήνατο τους Λατίνους εκείνη
ι.ιι. η σύνοδος .
And. Unde id habes ? "Ακρ. Πώς φαίνεται τούτο ;
i Rhac. Acta illius synoji id teslanlur. Ρακ. Τά Πρακτικά μαρτυρούσιν.
Pius. Acta illius synodi contrarium diciis tuis Ευλ . Τά Πρακτικά της συνόδου εκείνης τουναν
omnino asiruunt. τίον λέγουσιν άπαν, ώνπερ συ φής.
Rhac . Sed illi Acta adulterarunt, " Ρακ. 'Αλλ ' αυτοί τα Πρακτικά έφθειρον.
Aud . Durus est hic sermo absurdusque. 'Ακρ. Σκληρός ούτος ο λόγος και άτοπος.
Pius. An non apud nos inveniuntur ? Εύλ. Αρ ' ουχ ευρίσκονται παρ' ημίν;
Rhac. Inveniuntur, sed corrupla . Ρακ. Ευρίσκονται διεφθαρμένα.
Aud . Et quomodo id demonstrabitur ? 'Ακρ . Και πώς αν τούτο δειχθείη ;
Pius. Et quænamn fuerit illa corruptio ? Ευλ . Και η φθορά τις εστιν ;
Rhac . Latinos recte sentire. "Ρακ . "Οτι ορθώς οι Λατίνοι φρονούσιν .
Aud. O remi ingentem et miram ! Et quisnain id 'Ακρ. "Ω μέγα θαύμα ! Και τις αν δυνηθείη πα
ostendere poterit , eos non recte semire ? Βραστήσαι αυτούς μή ορθώς φρονούντας ;
Pius, Namque si synodus illa Latinos damnavit Εύ... Διότι εί η σύνοδος εκείνη κατέκρινε τους
actio illa ut peracta est, apud nos esse deberet. Λατίνους, ώφειλεν ευρίσκεσθαι παρ' ημίν η πράξις,
ως εγένετο.
Rhac. Jami libi dixi libros qui actionem illam "Ρακ . Ειπόν σοι , ότι εφθάρησαν τα βιβλία τα την
sy::odi continebant, adulteratos esse . πράξιν έχοντα της συνόδου εκείνης.
Aud. Eadem repeluntur. Qui id asserit simples Α' κρ . Πάλιν ταυτό. Ευήθης εστίν ο τούτο λέγων,
esi , quinimo stullus et stupidus. μάλλον δε μωρός και αναίσθητος.
Pius . liberel animo maximum de hoc dubium . Ευλ . Απορώ περί τούτου τα μέγιστα .
Rhac. Quae est isla dubitatio ? “Ρακ . Η απορία σου τις έστιν ;
Pius. Omnes libros adulteratos essc , nullumque Ευλ . "Οτι πάντα τα βιβλία εφθάρη , και ουδέν
inter eos sanum aul integruin reperiri, υγιές ευρίσκεται .
Rhiac. Ne mireris . Namque cum illi se vidissent aΡακ. Μη θαυμάση, ότι ιδόντες εκείνου κατακε
synodo condem natos, libros adulterarunt, ne con κριμένους αυτούς είναι παρά της συνόδου, έφθειραν
tra eosdem judicii sententia compareret.
C τα βιβλία, ώστε μη φαίνεσθαι την κατ' αυτών
κρίσιν .
Pius. Nonne dixi tibi maxima me hujusce causa Ευλ. Ουκ είπον σοι , ότι θαυμάζω τα μέγιστα
admiratione leneri ? περί τούτου ;
Rhac. Al effare, quodnam illud est, quod admi- “ Ρακ. Είπε συ , τι το παρά σου θαυμαζό
>
rationem ciet . μενον ,
Pius . Latini , ais , adulterarunt libros ? Ευλ. Οι Λατίνοι έφθειραν, φής, τα βιβλία.
Rhac. Dixi , el ita est . Ρακ . Ειπόν σοι, και ούτως έστιν.
Pius. Latinos adulterasse libros elsi concederem , Ευλ. Οι Λατίνοι έφθειραν τάς βίβλους, είπερ
omnes qui eorum lingua conscripti erant ; at nostra και συγχωρήσω σοι τούτο, όσαι της εαυτών ήσαν
dialecto exaratos, qua ratione illi corruperint ,, φωνής , τας δε την ημετέραν εχούσας διάλεκτον , πως
nondum intelligo. αυτοί έφθειραν, απορώ.
Rhac. Hac ratione, quosdam per seipsos , qui “Ρακ . "Έφθειραν τούτω τω τρόπω, τάς μεν δι'
nostrum sermonem callebant, quosdam per Græcos αυτών , επιστάμενοι την ημετέραν φωνήν , τας δε
cuni ipsis sentientes, qui eo tempore in synodo illa διά τινων Γραικών Λατινοφρόνων , οίτινες εν εκείνω
Lutinis assensum præbuerant. D τω καιρώ, τουτέστιν εν τη συνόδω εκείνη, εφρόνη :
σαν τα αυτών .
Pius . Adhuc dubium dubium paril . Εύλ. " Ετι απορίαν επ' απορία συνάπτω .
Rhac. Quodnam illud est ? Ρακ. Τίς έστιν αύτη και
Pius. Primum quidem eos adulterasse libros, Ευλ. Πρώτον μεν , ότι εκείνοι έφθειραν, φής, τα
aliquos per seipsos , aliquos per Graecos , qui ipsis βιβλία, τα μεν παρά σφών αυτών, τα δε παρά τινων
consenscrant . Quomodo ilaque hi Lalinis assensum Γραικών, φρονησάντων τα αυτών . ΙΠώς oύν ούτοι
præbuere, cum Græci esseng? Secundum , tantam ελατινοφρόνησαν Γραικοί όντες και Δευτερον τοσαύτη
fuisse adulterationis vim atque sævitiem , ut nul- υπήρχεν η ρύμη της φθοράς, ότι ουχ ευρέθη ουδε.
lus neque apud imperatores , neque apud patriar- μία βίβλος ούτε εν τοις βασιλεύσι, ούτε έν τοις πα
clias , quos apud se retiriere ad veritatis testimo- τριάρχαις, άς ώφειλον έχειν εις ένδειξιν της αλή
nium debuerant, reperiatur integer , et veritatc :n θείας, μαρτυρούσας το αληθές . Ου δύναμαι τούτο
monsirans. Abhorret audilus. ακούειν.
Rhac. Quis scit an reperialir quoque liber, hoc Ρακ. Τίς οίδεν, ει σώζεται και βίβλος βοώσα
quod ipse dico intonans ? τούτο, όπερ εγώ λέγω ;
 9.3 DISCEPTATIO PRO CONC. FLORENT.
'Ακρ. Νύν ο Πατήρ αμφιβάλλει κατά τον λόγον Α
αυτού . colligo.
Ευ1. Ει ήν, εφάνη άν. Το δε ειπείν, ότι, « Τις
οίδεν; ) τούτο αμφίβολον υπάρχει από δε των
αμφιβόλων ουδέν συνάγεται αληθές συμπέρασμα.
Μάλλον από τούτου του λόγου εις υποψίαν ά .
γεις με .
Paκ. Τι συ υποπτεύεις ;
Εύα. Υποπτεύω τάν τουναντίον , όπερ συ λέγεις.
Ει γάρ κατά Λατίνων εν τη συνόδω εκείνη επράχθη,
είχον αν οι Γραικοί τάς βίβλους, ώσπερ χρυσά έγ-
κόλπια φυλαττομένας, εις το δεικνύειν τοις μετά
ταύτα, ότι δικαίως αυτών έχωρίσθησαν. Επει δε
παρά μεν τοίς Γραικοίς βίβλος ου φαίνεται ουδεμία
κατά Λατίνων της συνόδου εκείνης, παρά δέ Λατί-
νοις ευρίσκεται, μάλιστα δε και παρά Γραικούς, και
βοά, ότι η πράξις εκείνη υπέρ Λατίνων ήν, υποψίαν
μοι παρέχει μεγάλην, μάλλον δε και συ έφθασας
είπών, ότι τινές των Γραικών εν αυτή έλατινοφρό .
νησαν .
' Ρακ. Ειπόν σου , και πάλιν ερω σοι, ότι εν τη
συνόδω εκείνη υπερίσχυσαν οι Λατίνοι, και κατέ-
πεισαν και τους Γραικούς δέξασθαι και φρονήσαι
τα εαυτών αλλά λυθείσης της συνόδου , το πλείον
μέρος πάλιν εσχίσθη , των Γραικών δηλονότι.
Εύλ. Εγώ ου δυνα μαι συνάψαι τα παρά σου εί-
ρημένα. Δοκούσιν ούν μου εναντία αλλήλοις είναι .
Προ ολίγου γάρ είπας ότι κατά Λατίνων ή πράξις
της συνόδου εκείνης εγένετο · ελεγχθείς δε παρ' illius Synodi peractam fuisse ;; postea convictus
εμού , ώς ουχ εύρηται βίβλος ποτέ μαρτυρούσα τουτί, c nusquam apparere librum, qui id testetur, alio
ετέραν ετράπης , ότι υπερίσχυσαν οι Λατίνοι εν
αυτή , και κατέπεισαν και τους ημετέρους δέξασθαι
τα αυτών και αύθις φής , ότι μετά την διάλυσιν
της συνόδου πάλιν εσχίσθησαν, και ολίγοι έμειναν
τα Λατίνων φρονούντες . Ιδού ούν και τους Γραικούς
καλείς Λατινόφρονας . Φράσον μοι ούν, τί δηλούσιν,
άπερ νύν λέγεις , ότι εναντία αλλήλους διαρρήδην
εισίν ;
"Ρακ . Ούτως επράχθη, και ούτω σοι λέγω.
Δικ. Δεί την αλήθειαν λέγειν, και μη τι της
ιδίας ορέξεως , άπερ και αναπόδεικτα , και τοις αν-
θρώποις μισητά φαίνονται.
Εύ... "Έμειναν , φής , και τινες Γραικοί τα Λατί-
νων φρονούντες .
Ρακ. Ούτως έχει.
Εύλ . Εν γάρ τούτο θαυμαστόν έστιν , ότι οι
Γραικοί , τα Γραικών αφέντες, τα Λατίνων φρονούν-
τες έμειναν, ει κατά Λατίνων ή πράξις εγένετο ,
ώσπερ ειπών θασας , καίτοι γε ισχυρογνώμονές
εισι τη σφετέρα εαυτών δόξη, και δεισιδαίμονες.
Ουδείς γαρ εύνους τα κατ' αυτού, αλλά τα υπέρ της
συνόδου φρονεί . Ει γάρ υπέρ Γραικών ήν, ουκ αν
εσχίζοντο απ' αυτών οι Γραικοί, αλλ' εκείνοι από
τούτων άν. Δείκνυται δε μάλλον από του λόγου
τούτου , ότι υπέρ Λατίνων ή πράξις εγένετο της
συνόδου εκείνης· διά τούτο έσχίσθησαν οι Γραικοί
απ' αυτών, μη θελήσαντες ενωθήναι αυτοίς, μη δε
της συνόδου την ψήφον δέξασθαι.
Δικ . Πιθανός ο λόγος του Ελλαβους κατά πόδας
+
971
Aud . Nunc Pater iste bæsilat, it ex verbis ipsius
Pius . Si essel, apparuisset utique. Al enuntiare ,
Quis scit ? ) ambiguum est alque incertum . Ex
ambiguis incertisque nulla vera elicitur con
clusio. Imo hoc luo sermone me in suspicionem
addicis .
Rhac. Quid suspicaris :
Pius. Suspicor omnia luis verbis contraria. Ela .
nim si contra Latinos ea in synodo acluin essel ,
servassent sibi Græci libros, lanquain aurea moni.
lia in pectore futuris hominibus ostensuri , non ill
juria se ab illis separalos. Cum vero apud Græcos
nullus libcr illius synodi contra Latinos appareat ,
B
apud Latinos vero inveniatur, quin et apud Græ
cos, inclamelque aclionem illam pro Latinis esse,
Suspicionem mihiinjicit,, eamque ntagnan, ιτι
li co
potissimum,, quod et ταtu antea dixeras, nonnullos
ex Græcis Lalinorum sententiæ adhæsisse .
Rhac. Dixi tibi , dicamque iterum ea in synodo
Græcis Latinos superiores fuisse , persuasisseque
Græcis accipere et cadem atque illi sentire. Sed
absoluta synodo polissima pars scissa esi , "Græco
rum scilicet .
Pius. Ipse equidem haud valeo , quæ lu dicis,
committere ; namque sibi adversari videntur. Paulo
ante siquidem dixeras adversus Latinos actionen
conversus, superiores, ais , Græcis Latinos facios
illis persuasisse ut Latinorum dogmata accepla
rent : rursumque addis, absoluta synodo scissos
fuisse, et paucos remansisse qui cum Latinis sen
tirent . Ecce itaque Græci, ul ais, eadem atque
Latini sentiunt .. Explica ergo mihi quid infant,
innuani,
que modo asseris ;; nam sibi ipsis palam adver
quæ
santur .
Rhac. Ita actum est ; et ila tibi enuntio .
Dic. Veritas edicenda est, et non ea quæ sunt
proprii appetitus, quæ nec demonstrari queunt, et
hominibus exsecrabilia judicantur.
Pius . Remanserunt, inquis , et quidam Græci
Latinorum sententiæ addicti .
D Rhac . Plane.
Pius . In hoc admiratione dignum esl , Græcos,
neglectis Gracis, Latinorum se sententiae addixisse ,
in eaque perseverasse. Si adversus Latinos actio
illa peracta esl, ut aniea dixisti : nihilominus
i !li pervicaces et propositi sui lenaces sunt, el
slipersiitiosi . Nemo enim illis quæ contra , sed
illis qua pro synodo sunt, æquo animo meniem
applicat. Nam si pro Græcis ſuisset, nunquam ab
illis Græci, sed Latini a Græcis separarcntur. Imo
ex lioc sermone polius ostenditur actionem synodi
illius Latinis ſavisse , proptereaque Græcos ab
illis divisos, cum illorum unionem respuéreni,
nec vellent synodi decrelu admittere .
Dic. Probabilis Pii liujusce oratio est , proxiiie
975 JOSEPIII METIONENSIS EPISCOPI 976
refi :tationem pre se ferens . Nunc Synodus Florer: A φέρων τον έλεγχον . Νυν γάρ εγένετο σύνοδος εν
lina , ut,lradunt Græci, pro Latinis, que non pro Φλωρεντία , ώς φασιν οι Γραικοί , υπέρ Λατίνων ,
Lalinis, sed potius pro veritate celebrala est . Nec ήτις ουχ υπέρ Λατίνων , αλλ' υπέρ της αληθείας
eam Græci susceperunt ; quin in eam conantur μάλλον. Και ουκ εδέξαντο αυτήν οι Γραικοί , αλλά
inclanilantque. Et tunc celebrala est contra La- πράττουσι τε και λέγουσι κατ' αυτής. Και τότε
linos, el non acceplarunt. El quis hoc non irri- επράχθη κατά Λατίνων, και ουχ υπεδέξαντο . Κ.!
derel ? τις άν τούτο μη μυκτηρίση ;
Rhac. Noluerunt eam suscipere, Dicæocrita , Ρακ . Ουκ ήθέλησαν δέξασθαι, Δικαιοκριτα , εκεί
synodum, quod in ea male dogmata babita sunt. νην την σύνοδον , ότι κακώς εν αυτή επράχθη τα
των δογμάτων .
Pius, Postmodun celebralanc est alia synodus ? Ευλ. Και μετά ταύτα ουκ ενένετο άλλη συν
οδος ;
Rhac. Et maxime. Ρακ . 'Αλλά ναι.
Pius . Ubinam ? Εύ... Που δή ;
Rhac. In ipsa urbium regina sub Michaele Palæo Ρακ. Εν αυτή τη βασιλευούση των πόλεων εν
logo imperatore, et Vecco patriarcha Constantino- Β τω καιρώ Μιχαήλ βασιλέως του Παλαιολόγου, και
politano. Βέκκου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως.
Pius . Quid in ea gestum est ? Εύλ. Και τι δή εν αυτή επράχθη ;
Rhac. Eadem quæ et Lugdini. Ρακ . Τα αυτά και εν αυτή , ώσπερ καν τη
Λουγδούνο επράχθη.
Pius. Rursumque in ea Græci aliqui Latinorum Ευλ . Και πάλιν έμειναν εν αυτής Γραικοί τινες
dogmali adhæsere ? τα Λατίνων φρονούντες ;
Rhac. Plures multis partibus in eorum senten- "Ρακ . Και μάλα πολλοί , και αυτός ο βασιλεύς
liam iverunt, el imperator ipse , el patriarcba. και ο πατριάρχης.
Pius . Post illam coacla est alia synodus ? Ευλ . Και εγένετο έτι άλλη σύνοδος μετ' αυτήν ;
Rhac. Hæc, quæ Florenliæ habita est. "Ρακ . Αύτη η νυν εν Φλωρεντία γενομένη.
Pius . In ea quid actum est ? Ευλ. Και εν αυτή , ερωτώ, τι επράχθη ;
Rhac. Eadem in ipsa , quæ ct in aliis concordata "Ρακ . Τά αυτά ταις προ αυτής και εν αυτή συν
sunt. εκφωνήθη .
Pius. Etiamne in ipsa Græci ad sententiam La- C Ει ... "Εμειναν δε και εν αυτή πάλιν Γραικοί τα
linorum accessere ? Λατίνων φρονούντες ;
Rhac . Universa synodus, el imperator , et pa- “ Paκ. Πάσα ή σύνοδος , και βασιλεύς , και πα
triarcha , et Iota denique congregatio , archiepi- τριάρχης , και η μετ' αυτών συνάθροισις πάσα ,
scopi , episcopi , abbates, cruciferi, hieromonaclii , αρχιεπίσκοποι , επίσκοποι, ηγούμενοι, σταυροφόροι ,
sacerdotes, el diaconi, el , ul verbo expediam , om- ιερομόναχοι, ιερείς, και διάκονοι , και απλώς πάν
nes ad unum Latinorum opinionibus subscripsere. τες ελατινοφρόνησαν . Φεύ των κακών ! Μόνος και
lleu mala ! Solus Ephesius antistes in fide perstitit "Εφέσου αρχιερεύς έμεινεν εν τη ορθοδόξω πίστε' .
orthodoxa .
Pius. Tu vero quem sequeris ? mullos, an unum Ευλ . Και τίσιν αυτός συνέπη, ταις πολλοίς , ή το
hunc ? ενί τούτω ;
Rhac . Mlunc . Quandoquidem ipse solus in recta Ρακ . Τούτω , έπει μόνος αυτός έμεινεν εν τη
professione remansit. ορθή ομολογία .
Pins. El duodecim bi, quos Latinorum sententiæ Εύα. Και οι δώδεκα ούτοι, ους Λατινόφρονα ;
addictus nuncupasti, quos sequuntur ? έφης , τίσι συνέπονται ;
D
Rhac. Synodum et plures. "Ρακ . Τη συνόδω και τους πολλοίς .
Dic. Indemnati sunt veri bi sacerdotes, dum obe- Δικ. 'Ακατάκριτοί εισιν οι αληθείς ιερείς ούτοι
diunt synodo, parrique illius polissime. υποτασσόμενοι τη συνόδω , και τους πλείοσι των εν
αυτή .
l'ius. Habeo libi ingentes gratias. Namque quie Εύ... Χάριτας ομολογώ σοι πολλάς. Συνήκα γάρ
in exordio hujus disceptatiouis a fratre Publicano , άριστα τα εν προοιμίοις ειρημένα παρά του αδελ
mila le nunc de his duodecim sacerdotibus dicla φου Τελώνου , και παρά σου νύν, υπέρ των δώδε
sunil , pulchre calleo, leneoque quos vocatis cum κα τουτων ιερέων , ούς φατε Λατινόφρονας , και
Latinis sentientes,, et ex communicatos . Hi
lli neipe αφωρισμένους , ότι διά το υποταγήναι και αυτούς,
quod sese subjecerint , quemadmodum et illi Lig- ώσπερ εκείνους εν τη Λουγδούνη, και τους άλλους
dunensis, et alii Constantinopolitane, ci nunc on- εν Κωνσταντινουπόλει, και νυν πάντας τους των
jies Græcoru: præstantiores Florentina synodi de- Γραικων προκρίτους τη αποφάσει της εν Φλωρεν
crelis , nuncupantur a vobis Latinc sentientes et τία συνόδου , καλείτε Λατινόφρονας , και ετεροδό
Crocouυ file,,
langiam qui ejurata Græcoruny
:terolori,, 12:171am ξους, και ότι την των Γραικών πίστιν αφέντες, την
 97 DISCEPTATIO PRO CNC . FLORENT.
των Λατίνων εδέξαντο . "Επεισιν ούν μου κάν τούτω A Latinorum susceperint . Ηoc sane praeter alia oi
τα πλείστα θαυμάζειν.
“ Ρακ. Τί περί τούτου θαυμάζεις ;
Ευλ . Θαυμάζω, ότι ου δύναμαι συμβιβάσαι τους
ημετέρους λόγους.
Δικ . Και αληθώς ασυμφωνία μεγιστη εστίν εν
αυτοίς .
"Ρακ . Τίνα ασυμφωνίαν εν τοίς ημετέροις δράς
λόγοις ; Ουκ έστιν ούτως, ώς έφην ;
Ευλ . "Ορα το αξύμβλητον και το διάφορων
των ημετέρων λόγων. Πρώτον μεν έφης , ότι η εν
Λουγδούνω σύνοδος κατά Λατίνων ήν, και ότι έμει-
ναν πολλοί των Γραικών φρονούντες τα τών Λατί .
νων, οί και έφθειραν τα βιβλία, μη ευρίσκεσθαι
βοώντας την κατ' αυτών κρίσιν· είτ' έφης, ότι εγέ- Bo perunt , ne contra eos latum in synodo judicium
νετο και άλλη σύνοδος εν Κωνσταντινουπόλει τα
αυτά τη εν Λουγδούνη και αύτη φρονήσασα τε και
πράξασα, και εν αυτή έμειναν Γραικοί τινες Λα-
τινοφρονήσαντες . Και τελευτών ώμολόγησας την
εν ταις ημέραις ημών γενομένην εν Φλωρεντία ,
και αυτήν τά όμοια ταϊς προ αυτής έκφωνήσασαν,
και πλήθος πολύ των Γραικών έμεινε φρονούν τα
της συνόδου ταύτης, ήτις τά των Λατίνων εδόξασεν.
"Ορα ούν πως μοι θαυμάζειν έπεισι των υμετέρων
λόγων, ότι ου συμπεραίνουσιν αληθή . "Έφης γάρ
την εν Λουγδούνο σύνοδον κατά Λατίνων είναι ,
και την εν Κωνσταντινουπόλει , τα αυτά τη αυτή
λέγουσαν , είτα μη δυνάμενος την αλήθειαν κρύ-
ψαι, ώσπερ τον λύχνον υπό τον μόδιον, έπει φανερά
έστιν (εν ταις ημέραις γαρ ημών εγένετο , και ο
πάντες γινώσκουσιν), ώμολόγησας άκων και ταύτην
δηλαδή την εν Φλωρεντία γενομένην , τα αυτά εί-
πούσαν ταϊς προ αυτής. Από των σων τοίνυν λο .
γων συμπεραίνομεν, ότι ουδέν αληθές έφης. Ει γάρ
νύν εν τη Φλωρεντία υπέρ Λατίνων επράχθη , rentina pro Latinis,, ut apertum manifestumque
ώσπερ φαίνεται διαρρήδην , συ δε έφθης είπών ,
ότι τα αυτά και αυτη τη εν Λουγδούνο και τη εν
Κωνσταντινουπόλει έπραξεν , έπεται αναγκαίως
κατά το συγκεχωρημένον παρά σου , ότι κακείναι
υπέρ Λατίνων ήσαν. Διά τούτο και τότε και νύν
υπέμειναν οι συνετοι των Γραικών τη αληθεία μετά
των συνόδων και των Λατίνων ομολογούντες .
" Ρακ . "Έμειναν, αληθώς έφης, τινές, ουκ εν τη
ορθή της πίστεως ομολογία, τη των Λατίνων δε in rectæ fidei confessione , sed in Latinorum scire
δόξη βεβαιωθέντες, γυμνή τη κεφαλή ανακηρύτ. Ρ Lentia confirmati, quam aperto capile predicant :
τoυσι και διά τούτο Λατινόφρονας αυτούς αναμ-
φιβόλως αποκαλούμεν .
'Ακρ. Βαβαι της τόλμης ! βασαι !
Ευλ . Ελεώ σε της τόλμης , μάλλον δε θαυμάζω
καν τούτω, ώς και εν τοις άλλοις τοις παρά σου
είρημένους.
"Ρακ. Τί σοι το θαυμαζόμενον ; φράσον.
Ευλ . Ακούω σου , ότι καλείς Λατινόφρονας πά-
σαν την των Γραικών Εκκλησίαν , την 'Ανατολικήν
δηλαδή, και βασιλείς, και πατριάρχας, αρχιεπισκό-
πους, επισκόπους, ηγουμένους, σταυροφόρους , και
τους λοιπούς, και ου τους δώδεκα μόνον. Ει ούν ή
'Ανατολική Εκκλησία πάσα τά των Λατίνων έφρύ-
νησε , και οι δύο κα , οίς εγκαλείτε , τα της ' Ανοιτο-
978
ror maxime.
Rhac. Quid istuc mirum videtur ?
Pius. Demiror plane, qui nequeo nostros hos
sermones concordare .
Dic. El vero inter se illi disjunctissimi sunt et
maxime diversi.
Rhac . Quam discrepantiam nostris in sermonibus
apprehendis ? Annon ita est , ut dixi ?
Pius . Habelo tibi tuorum sermonum summam
dissensionem ac discrepantiam . Primum quidem
asseruisti Lugdunensem synodum contra Latinos
coactam fuisse, et ex Græcis plerosque Latinorum
sententæ assensum præbuisse, qui et libros corrii
publicarent. Addidisti et aliam synodum Constan
tinopoli celebratam eadem , quæ el Lugdunensis
sentieniem et stabilientem , in ipsa quoque Græcos
Latinis obsecundasse. Nnnc demum fassus es, no .
siro hoc ævo Florentiæ synodum celebralam similia
superioribus decrevisse , ingentemque Grecorum
nullitudinem cum synodo sensisse, quæ Latinorum
sententiam comprobavit. Considera iraque ideo me
tuorum sermonum admiratione commoveri, quod
vera non concludant. Dixisti scilicet synodum Lug
dunensem conlra Latinos fuisse , et Constantinopo)
litanam a Lugilunensi minime diversam ; posies
cum non posses occullare veritatem , veluti lurei
>
nam sub modio, quandoquidem pala'n est omni
bus (nam bis nostris diebus per acla est, et patet
omnibus) , fassus es, licet invitus , hanc quoque
Florentinam synodum , superiores secutam , eadem
pronuntiasse. This ergo verbis concludimus , le
longissime a vero abfuisse . Εtenim si nunc Flo
est omnibus, celebrala es! (lu vero dixeras cadem
ab ipsa , quæ et a Lugdunensi el Constantinopoli
lana lerminata fuisse ), necessario sequitur ex iis
quæ jam ipse concesseras , eas cliam pro Latinis
esse coactas. Proptereaque et liinc et nunc sapien
tiores Graecorum cum synodis Latinisque in veri
talis confessione perstitisse.
Rhac. Perstiterunt, vere dixisti, nonnulli, al nos
proplereaque ros cum Latinis sentientes sine ullo
dubio nuncupainus.
Aud. Papæ audacianrl papp !
Pius . Miscret me tuam audaciam ; neque minus
demiror de hoc, quam de aliis luis dictis.
Rhai . Quid est quod admiraris ? effare.
Pius. Audio abs le nniversain Græcorum Eccle
sian , Orientalem nempe , imperatores, patriarchas,
3rcliepiscopos , episcopos , ablbales , crucigeros et
reliquos omnes, non duodecim tanium sacerdotes
et Latinos inter se concorditer congruere. Quare si
universa Orientalis Ecclesia Latinorum dogmati
adlicesit , præterea hi duodccim , quos in judi
979 JOSEPHI METHONENSIS EPISCOPI
cunι vocalis, unum idemque cum Orientali Eccle- Α λικής Εκκλησίας φρονούσι , τουτέστιν, άπερ εκείνη
sia sentiuni, hoc est non diversa ab ea tenent, quo- εφρόνησεν, πώς ετεροδόξους τούτους καλείτε, και
n :odo helerodoxos et Latinorum sententiæ addi .
cos appellatis eos qui cam Orientali vestraque
Ecclesia , vobis etiam in vilis , eumdem animum ha
dent ?
Rhac. Universa, ut ais , Orientalis Ecclesia , quæ
et synodus el Latini nunc dicunt omnia , necnon
hi duodecim concorditer lenent, ideoque eos cum
Lalinis sentientes nuncupamus .
l'ins. Ilaud decore justeque facilis, qui duode-
cimn solos cum Lilinis sentire dicitis, cum el uni-
versa Orientalis Ecclesia ila compellanı!a esset ;
quandoquidem illa primum a Latinorum sententia
sterit. lli vero posi Orientalem Ecclesiam , tan-
quam qui eain seculi, illius vestigiis institeruni.
Rhuc. Probe dicis ; rquie enim nos et ipsi , tule
quam quæ impietalem admiserit, et hisce tanquam
qui illi ignoranter adhieserint, expostulamus. Hinc
tim illal ', luin hos eadem atque Lalini sentire
astruimus.
Dic. Propilius sis mibi, Deus, qui similia impie-
tatis plena verba audio .
Pils. Expostulas itaque Orientali Ecclesiæ , quod
Launeruni doymali adhæserit ?
Rhac, Ila est. Expostulamus, cum Latinorum
sententiam amplexala, Latinorum dogmala consla-
bili verit .
Aud . Piller bic animi contentione decertat.
Pius. Si itaque Orientalis Ecclesia La : inoruin
opinionibus assensu:n, ut lu ais, præbuit, una cum
Occidentali facta est, et nemo contra ibil ; hoc
enim et Symbolum vult unain esse debere catholi-
cam Ecclesiam . Quod si due et opinione el dogma-
le una facta est, el hæc una Ecclesia ex duabus
linguis concinnala aberravit, et alienam secuta est τέρων γλωσσών μία κηρυττομένη , επλανήθη , και
per se fidem, quænam fuerit alia Ecclesia orthodo-
xa , quam ipse sequeris ? Et quis le in fide in
struil ? Ubi item Græcorum fidles algue religio re
mansit i Cui ipse Ecclesiæ reverentiam , obedien .
liam et religionein exhibes ? A qua baptismum ac
sacramenta accipis ?
Rhac, llomini in quo fides orthodoxa perman .
serit, religiose obedientiam el reverentiam exhi-
beo ; illeque mili est Ecclesia et magister.
Aud . Hoc ad hæc usque tempora inaudilum est.
Pius . Quis vero in fide Græcorum persiitit, cui
lu reverentiam exhibueris ?
Rhac, Dixi libi, solum Ephesium antistitem in
lide orthodoxa perseverasse , cui ipse subjicior, el
quem ut magistrum agnosco.
Pius. Tibi quoque ego disi , non unum , sed plue
res esse sequendos. Primum , quod unus homo non
facit Ecclesiam ; deinde vero, quod ille atra bilo
agilatas desipiebat inentis, nec compos animi erat.
Rhac. Ne sanctum virum dictis luis differas. Neque
enim tanta prælitus sapientia quisquam alius fuit.
Aud. Nenio, dummodo recie sapiat, hæc dicet.
Pius. Nec eliam ip a synodus ?
9SO
Λατινόφρονας , τους τα της Ανατολικής , και υμε
7
τέρας, κάν μη θέλητε , Εκκλησίας φρονήσαντας ;
"Ρακ . Πάσα, ως έφης, η Ανατολική Εκκλησία
τα της συνόδου και των Λατίνων εφρόνησαν. Και
οι δώδεκα εφρόνησαν, ώς αυτή . Διό και Λατινόφρο
νας τούτους αποκαλούμεν.
Ευλ. Ου δεί κατά δίκαιον λόγον τους δώδεκα
ιερείς αποκαλείν Λατινόφρονας μόνον , αλλά και
αυτήν πάσαν την Ανατολικής Εκκλησίαν· επειδή
πρώτη εκείνη τα των Λατίνων εφρόνησε , τούτους
δε μετά ταύτα αποκαλείν , ως εκείνη ακολουθή
B
σαντας .
"Ρακ . Καλώς λέγεις . "Ημείς γάρ και αυτή εγκα
λούμεν, ώς δυσσεβησάση, και τούτοις, ώς εκείνη
αμαθώς εξακολουθήσασι. "Οθεν Λατινόφρονας κικεί
νους και τούτους αποκαλούμεν .
Δικ . "Ιλεως γενου μου, Θεέ , ακούοντι ασεβείας
τοιαύτας.
Εύ... Ουκ ούν εγκαλείς και τη 'Ανατολική Εκ
κλησία ως Λατινοφρονησάση ;
" Ρακ. Ναι , εγκαλούμεν αυτή , καθώς αρτίως
ήκουσας. Επειδή τα των Λατίνων εδέξατο , και
εκύρωσε δόγματα .
'Ακρ . ' Εν πεισμονή ο Πατήρ διαλέγεται .
C Εύ... Ει ούν η Ανατολική Εκκλησία τα των Λα
τίνων έστερξε κατά σε, μία μετά της Δυτικής εγέ
νετο, και ουδείς αντερεί . Τούτο γάρ και το Σύμβο
λον άξιοί, μίαν δείν είναι την καθολικής Εκκλη
σίαν. Ει δε μία αι δύο γεγόνασι τη τε δόξη και τη
φρονήματι, και αύτη ή μία Εκκλησία και εξ αμφο
.
ετεροδόξησε κατά σε, ποία άλλη Εκκλησία εστιν
ή ορθόδοξος, ή συ εξακολουθείς ; Και τις μεν την
πίστιν διδάσκει σε; Πού δε έμεινεν και των Γραι
κών πίστις τε και θρησκεία ; Ποία δε Εκκλησία συ
την αιδώ , υποταγήν τε και ευλάβειαν απονέμεις ;
και το βάπτισμα απολαμβάνη, και τα μυστήρια και
Ρακ. Έν ώ αν ανθρώπων ή ορθόδοξος πίστις
εμμείνη , τούτω ευλαβώς υποταγήν και αιδώ δίδω
D μι, και διδάσκαλον αυτόν και Εκκλησίαν κατέχω.
'Ακρ. Τούτο έως και νύν ουκ ήκούσθη .
Ευλ. Και τις έμεινεν εν τη των Γραικών πίστει,
ώ σύ την ευλάβειαν αποδίδως ;
"Ρακ. Ειπόν σοι, ότι μόνος ο Εφέσου αρχιερεύς
έμεινεν εν τη ορθοδόξω πίστει , ή υποτάσσομαι , και
διδάσκαλον έχω.
Εύ... Είπόν σοι κάγώ , ότι ου δεί το ενι έπεσθαι ,
αλλά τους πολλούς. Πρώτα μεν , ότι είς άνθρωπος .
ου ποιεί Εκκλησίαν · έπειτα δε, ότι δεισιδαίμων
και σε σεισμένος τον νουν εκείνος υπήρχεν.
Puκ . Μη συκοφάντει τον θείον άνδρα εκείνον.
Πλείω γάρ των άλλων εκείνος εφρόνει.
'Ακρ . Ουδείς εύ φρονών είπoι τούτο.
Ευ. Βείων της συνόδου πάσης ;
SS1 DISCEPTATIO PRO CONC . FLORENT. 982
Ρακ , 1λείω . A Rhac. Plane .
"Ακρ . Αναίσθητον το ρηθέν ήδη . Aud , Homo hic stolidior saxo est .
Συλ . Ούτω και οι περί τον "Αρειον φήσουσιν, Pins, la respondebuut et Arii asseclæ. Plus
ότι πλείω της συνόδου εκείνος εφρόνει . eum synodo universa sapuisse.
Δικ . Δικαιότατ’ αν φήσαιεν . Dic. Et merilo modis omnibus dicerent.
ακ . Ούμενουν. 'Αδικώτατ’ αν οι περί "Αρειον Rhac. Nequaquam . Immerilo qui Arium sectan
ούτως είπωσιν. Ου γάρ όμοιος ούτος εκείνω. lur, pronuntiarent. Neque enim illi hic similis est.
Ευ ... Πώς oύν ; Pius . Quomodo ?
Ρακ. "Οτι εκείνος οίκοθεν αίρεσιν εξηρεξατο , Rhac. Quod ille ex propriis hæresiın ervelavit .
ούτος δε , ών πρόπαλαι οι Γραικος εφρώνουν, υπερ- lic autem , quæ multo ante Græci sapiebanı, pro
ασπίζων ήν. pugnabat.
Εύ... Και πού έδει κριθήναι , και οι Γραικοί πρό- Pius. Elubinam dijudicanda erant, quæ Græci
παλαι και οι Λατίνοι εφρόνουν , ουκ εν τη συνόδο
> Latinique antiquitus sapiebant ? An non in synodo
τη οικουμενική και Q ? cumenica ?
Δικ . Κατα δίκαιον λόγον ούκ αλλαχού την κρίσιν Dic. Si juris æquabilis ralio tenenda est, judicium
έδει γενέσθαι, αλλ ' ή εν τη οικουμενική συνόδω. Β non alibi, nisiin synodo ocumenica instituendum
Διά τούτο γάρ οικουμενική λέγεται , ότι τα οικου- erai . Propterea enim universalis dicitur, quod uni
μενικά εγκλήματα κρίνονται εν αυτή. versales criminationes, sive litigia in ea exami
nantur el judicantur.
“Paκ. Ευ λέγεις. Εκεί έδει κριθήναι εν τη συν- Rhac. Oplime dictum . In synodo dijudicandum
οδω, αλλ' οι Λατίνοι τους Γραικούς δώρους δεξιω- erat. Verumtamen Lalini Græcos inuneribus affe
σάμενοι, και ικανώς λυμητάμενοι έκριναν, ώς ήβου clos et largitionibus, misere obcæcatos corru -
λήθησαν . pere ; sicque poslea , ut libitum illis fuit, judicium
latum est .
'Ακρ. Κλείσω τα ώτα μου τοιαύτα μή ακούειν. Aud . Oblurabo aures meas ne similia audiant.
Εύ ... Απορίας επ' απορίαις επισυνάπτεις μου Pius. Nunc denuo dubitationibus dubitationes
νυν . addis .
"Ρακ . Τί απορείς ; Rhac. Quid est hoc, quod animum incertat luum ?
Ευ... Οι Λατίνοι και οι Γραικοί ου διά την του Pius. Lalini et Græci nonne propier Christi
Χριστού πίστιν συνήλθον ; C
lidem convenere ?
Ρακ . 'Αλλά ναι . Rhac. lla esi.
Εύ... Και πώς oύν ούτως εγένετο, ότι οι μεν Pius. Qil modo itaque id fieri poluit, ut bi fidem
Υγόραζον , οι δε την πίστιν επώλουν ; Τι εστι τούτο ; emerent, illi verundarentur ? Quid hoc fuerit ?
Ούκ έστι μάλλον δυσσέβεια ήπερ ευσέβεια ; Nonne id potius impielatis quarn pietatis est?
Δικ. Αναμφιβόλως ασέβεια και μεγίστη εστί. Dic. Procul dubio impietatis illiusque maximæ .
Ρακ . Διά τούτο ημείς αυτή ουχ υπείκομεν, ως Rhac. Propterea nos illam non amplectimur,
δυσσ : 6ησάση ένεκεν των δογμάτων, και τους εν tanquam quæ circa dogmata inpie egerit, et Patres,
αυτή Πατέρας αποστρεφόμεθα , ως την πίστιν ένεκα φui in eam venere,, detestamur,,tanquain qui fiden
δώρων προδόντας. Και καλώς ποιούμεν, τον μή κοι- muneribus prodiderim . Et recle agimus, cum cu:N
νωνή σαντα της αθέσμου δόξης αυτόν 'Εκκλησίαν qui eorum impie opinionis particeps non fit, Ec .
έχειν, και αυτή μάχεσθαι , ώς συναγωγή , και ου clesiam appellamus, illique veluti Synagoge , et non
συνόδω. Τούτου παράδειγμα τον θείον έχομεν Μά- synodo contradicimus, exemplo divini Maximi .
ξιμον. Μετά γάρ την τετάρτην σύνοδον οι Μονοθε Namque post quarlak! syundum Monothelitæ con
λήται σύνοδον συναθροίσαντες , την έαυτών αίρεσιν gregata synodo proprian heresin palam praedica
αναφανδόν ανεκήρυξαν, και οικουμενικήν, φεύ της D runt. Ει earn universalem, lieu dementiam ! οιoni
αβελτηρίας ! αυτήν τοις πάσι διατρανώσαντες , και bus declaranles, et universum Orientem fere propria
πάσαν την Ανατολήν σχεδόν υπό την αυτών ασέβειαν inpietate premientes, divinum hunc virum cogebant
καταπείσαντες , τον θείον άνδρα τούτον βιάζουσι ul secum concordiam conglutinaret : « Omnis, aiunt ,
τη έαυτών αιρέσει ομονοήσαι. Πάσα, φασίν , ή Christi Ecclesia concors est. Solus tu inter alios
του Χριστού Εκκλησία ομονοεί μόνος δε συ γε των gloriaris, reliquos omnes prudentia superare ?
άλλων έγκαυχά φρονήσει πάντων υπερέχειν ; » Εκεί- Me vero duos ex discipulis, qui ipsi aderant, cele
νος δε δύο των μαθητών , οι μόνοι παρήσαν αυτώ, ris omnibus in hæresim prolapsis , ad se traliens,
των άλλων απάντων εις την αίρεσιν εμπεπτωκό- amplectensque : Yos , dicebat , Cliristi Ecclesia
των, προς εαυτόν επισυνάγων και εναγκαλιζόμενος , estis. , Sic scimus Stephanuin sextæ Constantinopo
« "Ημείς, έψασκεν, ή του Χριστού Εκκλησία. litanæ synodi adversarium et oppugnatorem , illi
Στέφανον δε οίδαμεν της έκτης συνόδου της εν Κων- que modis omnibus refragantem , unde intolerabi
σταντινουπόλει γενομένης ταναντία λέγοντά τε και lia discrimina subiit, landemque illi repugnaus ,
πράττοντα, και μηδόλως ταύτη βουλόμενον πεί- mariyrio coronalus est ; ut si quis Ecclesiam con
θεσθαι. "Οθεν κινδύνους αφορήτους υπέστη , και spexerit fraudibus implicalain, juremerito dicci ,
983 JOSEPHI METIIONENSIS EPISCOPI
ecreto Maxiini ipsum solum Ecclesian esse , indu- Α τελευταίον, εμαρτύρησε κατ' αυτής . "Ωστε εάν τις
cereque alios, ne illi fidem adhibeant d'cto homo
logetie divinique Sieplani.
Pius. Non alia dicent, qui Arium , Eunomium ,
Nestorium , Eutychem cl Dioscorum sequuntur,
el uno verbo omnes universalium synodorum
hostes, synodi Patres in ecclesiasticami pielatem
neſarie egisse, ul propriam ipsi heresim consta
biliant. Quonam porro in loco ponemus et Christi
Ecclesiam , et fidem , si universales synodi a
recto aberrarunt ? Non est boc, non esi. Neque
enim polest synodus universalis errare . Hæresis
est hoc affirmare . Homologeta siquidem et di Β
vinus Maximus, cum se solum cum duobus suis
discipnlis Ecclesiam esse pronuntial, recte et
laudabiliter dicit. Non enim semetipsum divinus
ille vir Ecclesiam esse existimabat, licet id au
dacter videretur asserere : sed plane demonstravit,
ΟΙ
silos duos discipulos amplecterelur, el di-
ceret : « Nos sumus Christi Ecclesia , professionem
>
sanctæ el universalis quartæ synodi, et Romanæ
Ecclesiæ in illis esse , et in illis manere , el illi
in omnibus subdi, et in illius statulis perseve .
rare ; idque ostendit , dum dicit : « Millile ad Ro
wanum , ut venia vobis concedatur. Neque enim
ipse simplex monaclius vos possum ab hæresi
absolvere . ) Deinde ille non provalionali, sed
pro universali sancta et magna synodo pugna- C της οικουμενικής αγίας και μεγάλης τετάρτης συν
bal, adversum quam hæretici mulias nationales
particulares que synodos cogebant . Divinus au
ten Stephanus illi synodo contradicens juste
pieqne agebat, cum illa non esset universalis,
sed nalionalis , el quæ sanclum jus omne scelere
ac perfidia violaveral . Contra cniin sancios
concia fuerat . llinc in illa cum omoes nanos
de lissent, ipse non cessit , sed restitii, illosque
expostulavit ; quare corum congregatiorque
sancta fuit , neque universalis. Quomodo, ail ,
universalem vestram synodum nuncupare audelis ,
cui placitum Romani præsulis non accessit ? ,
Veruntamen synoduni Fiorentiæ celebralam neno
dicet , acumenican non ſuisse, in qua papa ,
D είναι. Πάππας γαρ εν αυτή , και βασιλεύς υπήρχε,
el imperator, et patriarcha, universis denique
orbis per oratores interfuil : proptereaque ipsam
infallibilem esse asseveramus . Fieri namjue po-
test, ut nationalis aberrel, prolabaliisque in bæ-
reses , il qu:im jane diximus sancti Stephani, el
Epliesina prima latrocinalis nuncupata, aliæque
plurimæ contra homousion coaclæ. Sed univer
salis minime falli potest , ut sæpe diximus . Id
si ita est , quaniam ratione, cum hæc universalis
sit, Ecclesia fraudem pissa est, quæ nunquami
a recto aberravit
Rhac , Si alias in fraudem non incurril, ut ais,
al nunc incurrisse videlur : primum , quod nostri
pollicitationibus ac muneribus in synodo seducti,
el Jonis abundantibus mou coulreclatis unili
981
ίδη την Εκκλησίαν απατηθείσαν , δύναται είπείν
αυτόν μόνον Εκκλησίας είναι κατά τον Μάξιμον,
και τους άλλους ποιείν εκείνη μή πείθεσθαι, κατ '
αυτόν τον ομολογητής και θείον Στέφανον.
Ευλ . Ούτω φήσουσι και οι περί "Αρειον, και Ευ .
νόμιον, και Νεστόριον, Ευτυχέα τε , και Διόσκορον,
και απλώς πάντες οι των οικουμενικών συνόδων αν
τίπαλοι , ότι ήσέβησαν, οι της συνόδου Πατέρες,
ένα το οικείον δόγμα συστήσωσιν . Και πού θήσομεν
τήν του Χριστού Εκκλησίας και πίστιν, ει αί οί
κουμενικαι σύνοδοι επλανήθησαν ; ουκ έστι τούτο,
ουκ έστιν . Ου γαρ δύναται οικουμενική σύνοδος πλα
νηθήναι . Μάλλον δ' αίρεσις έστιν ειπείν τούτο. Εί
γάρ ο ομολογητής και θείος Μάξιμος είπεν, εκείνον
μόνον 'Εκκλησίαν είναι, μετά των δύο αυτού μαθη
των, καλώς και επαινετώς είπεν. Ου γαρ εαυτόν
ενόμιζεν 'Εκκλησίας είναι ο θείος εκείνος ανήρ, ει
και θαρσαλέως φαίνεται είρηκώς τούτο . 'Αλλ' έδειξεν
εναργώς εν τω αγκαλίσασθαι τους δύο μαθητές αυ
του , και είπείν, Ημείς εσμεν ή του Χριστού Εκ
κλησία, ότι η ομολογία της αγίας και οικουμενικής
τετάρτης συνόδου , και η της Ρωμαϊκής Εκκλησίας
εν ημίν έστιν, και εν ημίν μένει , και αυτή κατά
πάντα υπείκομεν , και τοις όροις αυτής εμμένομεν :
και τούτο δείκνυσιν εν τω ειπείν, « 'Αποστείλατε
προς τον Ρώμης λαβείν συγχώρησιν. Ου γαρ δύνα
μαι εγώ λύσαι υμάς της αιρέσεως, ψιλος υπάρχων
μοναχός. » Είτα ουχ υπέρ τοπικής ούτος, αλλ' υπέρ
όδου έμάχετο, των αιρετικών κατ' αυτής πραττόν
των πολλές τοπικές και μερικές συνόδους. "Ο θείος
δε Στέφανος εί τη συνόδο εκείνη αντείπε , δικαίως
και ευσεβώς εποίησεν. Εκείνη γάρ σύνοδος ουκ ήν
ciκουμενική, αλλά τοπική , και λίαν άθεος και ασε
βεστάτη. Κατά των αγίων γάρ συνηθροίσθη. "Οθεν
εν αυτή πάντων υποκυψάντων, αυτός ούχ υπήκου
σεν, αλλ' αντέστη , και ήλεγξεν αυτούς , ώς ούτε
αγία ην η αυτών συνάθροισις, ούτε μην οικουμε
νική . • Πώς , φησίν, οικουμενικήν τολμάτε καλέσαι
την υμετέραν σύνοδον, εφ' ή ουχ ο Ρώμης ευδόκησε
πρόεδρος ; » 'Αλλά ταυτην την εν Φλωρεντία δηλαδή
γενομένην , ου δύναται τις ειπείν μη οικουμενικής
και πατριάρχαι, και πάσα η οικουμένη διά τοπο
πηρητών · διά τούτο και απλανή λέγομεν αυτήν είναι.
Τοπικήν γάρδυνατόν έστι πλανηθήναι, και απατηθήναι
αιρέσει, ώς ή νύν ειρημένη του θείου Στεφάνου ,
και η εν Εφέσω το πρότερον ληστρική κατονομα
σθείσα, και άλλαι πλείσται, αι κατά του ομοουσίου
συναθροισθείσαι. Οικουμενική δε ήκιστα πλανηθήναι
δύναται, ώς πολλάκις είρηται. Ει ούν ούτω, πως
ταύτης οικουμενικής ούσης, η Εκκλησία ευρέθη
απατηθείσα, ή μηδέποτε πλανηθείσα ;
"Ρακ . Ει άλλοτε ουκ επλανήθη, ώς φής, αλλά νύν
φαίνεται πλανηθείσα : πρώτον μεν, ότι οι ημέτεροι
υποσχέσεσι και τιμαίς υπαχθέντες εκεί, και δώρο
χροι. :κινά λαβόντες ηνώθησαν, και πέγραψαν
 98 ) DISCEPTATIO PRO CONC . FLORENT.3 95

μετά δε την ές Κωνσταντινούπολιν αυτών επάνοδον A star: t, et sullscripserunt ; post vero Constantino
διαρρήδην εφάνη τοις πάσιν ή αυτών γνώμη , οποία
ήν. "Έλεγον γάρ ο μεν, « Συνηρπάγην εκεί, και
υπέκυψα τη Λατινισμό , και νύν μετανοώ . Κακώς
γάρ εποίησα : » ο δε , « Η χείρ μου έστιν η υπό-
γράψασα. Εκκόψατε αυτήν, ότι κακώς υπέγραψε. )
Και τούτο το τρόπο οι πλείονες έλεγoν. Ουκούν
σύνοδον μετά δώρων λυμηναμένην τους ιερούς άν-
δρας, έτι και βία ποιήσασαν αυτούς υπογράψαι ,
ήμίν ουκ έξεστιν υποδέξασθαι , και μάλλον , ώς έφην,
οι εκεί υπογράψαντες ώδε ταναντία αυτή λέγουσι.
“Ο δ' Εφέσου ου μόνον ουχ υπέγραψεν, αλλά και
ελθών ες Κωνσταντινούπολιν , επιστολές και κεφά-
λαια κατά της συνόδου και των Λατίνων εξέδωκε .
Πώς oύν ημείς στέρξομεν σύνοδον, ήν αυτοί οι συν-
τιθέμενο : αποβάλλουσιν ;
Ευλ. Εγώ σου και τούτο καθαρώτατα διασαφη .
νίσω, και μετά πάσης αληθείας το πράγμά σου διη-
γήσομαι. Ει μεν σκανδαλίζη, ότι δωρα λαβόντες οι
Πατέρες υπέγραψαν, τούτο ού δεί σε ταράττειν. Ού
γάρ μόνον εν τω τέλει της συνόδου τους στατήρας
έλαβον οι Πατέρες, ούστινας συ δώρα καλείς και
γάρ κατά δίκαιον λόγον ού δώρα, αλλά προμήθειαν
.
polim rodilum palam omnibus eorum sententis ,
qualis esset , innoluit. Namque ex his alius dicebat ;
« Ibi seductus sum , et Latinismo subscripsi, et
nunc me facli pænitet ; improbe enim egi . , Alius,
Manus mea est , q ! æ subscripsii , alıscidile illam ,
que nefarie subscripsil., Et has potissima eorum
pars huc in modum voces conjiciebal. Quare
synodum,, que muneribus sacros viros decepe
rai , vel vi etiam eosdean coe:zerat ail subscriben
dum , hand fas est nobis accipere, et præcipue
cum qui in ea subscripserunt hisce in partibus
illi contraria asseverant . Epiesius vero non 1:1th
lim non subscripsit, sed et Constantinopolim
accidens epistolas el capita adversus synoduit
B Lalinosque ipsos publicavil. Quomo-lo itaque noy
pain synodum amplectemur, quain ipsi , qui eam
fecerunt , rejiciunt ?
Pius. Etiam hoc libi clarissime enodabo , et
quaniverissime rem narrabo ; nam si scanda
lum pateris, quod muneribus acceptis Patres
subscripserunt, ne lurberis animo. Neque enim
alisolula synodo laulum sialeras Patres accepe
runt, quæ lu munera vocas ; namque si quis
juste ac recte Ioqui amat , eos non munera, sed

των τροφών αυτών ένεκεν είπoι τις άν · ου γαρ εί provisionem comparandorum alimentorum causa
χον εκείνοι ποιείν τιναλώματα , απελθείν ες Ιτα appellabit ; neque enim erant illis expense ad
λίαν από ηλίου Ανατολών . Πένητες γάρ ήσαν ." Η ου veniendum ex ipso ortu solis in Italiam . Paupe
γινώσκομεν τας επισκοπάς τε και μητροπόλεις της res enim erant . Annon scimus episcopatus ac
"Ανατολής απάσης, ότι πενέσταται εισι ; Ταύτην c metropoles totius Orientis paupertaten una per
γάρ προβάλλοντο την πρόφασιν οι ημέτεροι, ότι ferre gravissimam ? Hunc scilicet przelexliim
• Ουκ έχομεν αναλώματα εξ οικείων • πένητες γάρ nostri proponebant :; « Nos non Ih:habemus
Deus ex pro
εσμεν, απελθείν ες Ιταλίαν, και Διά τούτο ο αοίδι μος priis expensas ; neque enim a pecunia perlbeine:
εκείνος και μακάριος τω όντι και θείος ανήρ, Ευγέ- valenmus, utin Italian adnavigenus . ) Ιdeo per
νιος δηλαδή και της πρεσβυτέρης Ρώμης αρχιερεύς, celebris ille, et vere beatus et divinus vir Euge
πάσαν την πρόσοδον αυτού , και ου μόνον αυτήν, nius senioris Romæ præsul omnes suos redlilus,
αλλά και σκεύη αυτού αργυρά και χρυσά κατηνάλω- nec eos solum , sed et supellectilem argenteam
σεν επί τούτω τω έργω, και τελευταίου της μήτρας el auream pro hoc opere consumpsit, el tandem
αυτού ενέχυρον έδωκε τοις Φλωρεντίοις, τεσσαρά- mitram suam oppigueravit Florentinis quadraginta
κοντα χιλιάδες χρυσίνους παρ' αυτών δάνειον λα aureoruin Humini millibus acceptis, et graila
βών , και υπόχρεω ; ο άγιώτατος εκείνος εγένετο, dem pecuniam sanctissimus ille debuit, ne quis
ο ίνα μη γογγίση τις των Γραικών διά το σιτηρέσιον Græcorum defeciu stipendii obmurmuraret. Ve
αυτού. Αλλ' εκείνοι έτι των χρυσίνων όντων εν ταίς rumlanien illi , vel tenentes nummos aurcos pre
χερσιν αυτών κατελάλουν αυτού , οι αχάριστοι, ώσπερ D
manibus ,, de eo ingrali obloquebantur,, quemad
και νύν έτι ποιούσιν. Πορεύονται γάρ τινες εκεί ζη . modum nunc quoque faciunt. Quidam enim ro
τούντες ελεημοσύνην, και ελεούσιν αυτούς πρώτον
O
eleeiosyne comparandle causa proficiscuntur, et
ο πάππας , είτα οι καρδινάλεις • εκείθεν δε εξερχό- ab illis ad misericordiam propensis impelranı
μενοι, ύβρεις και λοιδορίας κατ' αυτών αναιδέστατα primum a papa , deinde a cardinalibus ; inde
χέoυσιν. Διατί ούν, είπε μοι, τα τοσαύτα και τοιαύτα postmodum exeuntes , injuriis ac, contumeliis
αναλώματα προκατεβάλετο, και υπέστη την τοσαύ eosden quam impudentissime proscindunt. Quare
την ζημίαν ; Τίνος ένεκεν ; "Ινα κερδήση επίγειόν ergo , dic sodes, fol tanlaque expensæ perso
τι ; "Η ίνα τύχη μείζονος αξιώματος ; "ΙΙ ίνα ποιή. Tule sine , et laulum damnum ac detrimentului
σωσιν αυτόν οι Γραικοί μείζονα παρ' ό ήν ; acceplum ? cfare. All úl terreni quidpiam lucri
Saceret ? An ul ingentiorem dignitatem consequeretur ? An ut major quam esset ab ipsis Græcis
fieret ?
“ Paκ . Ναι διά τούτο εκάλεσε τους Γραικούς , ένα Rnac. Certum est , propterea convocasse Græcos,
αυτόν βεβαιώσωσιν , ότιικανώς παρά του αντιπάππα ul ipsum constabilirent, cum non modicum ab
ήνωχλείτο, και σύνοδος κατ' αυτού εν Βασιλεία έγέ- antipapa negotium exhiberetur, et synodus contia
νετο. Και ει οι ημέτεροι ουκ απήλθον, καταδικαζό- cum Basile celebraretur. Quod si nostri non
937 JOSEPUT METHOVENSIS EPISCOPI 988
3ccessissent , ab illa Synodo condemnatus, et Α μενος παρά της συνόδου εκείνης , έμεινεν άν γυμνός
dignitate illa spolialus, privallis vixisset ; ideo της αρχιερωσύνης· διά τούτο αναγκασθείς, τους Γραι.
necessitale pulsus Græros ail se accersivil , ut κούς εκάλεσε προς εαυτόν πορευθήναι, όπως διά των
ab ipsis Græris confirmaretur , reprimerelque Γραικών βεβαιωθή , και την εν Βασιλεία κατ' αυτού
adversus se Basileæ coactaw synodum , hostes- τρυπώσηται σύνοδον , και τους εχθρούς αυτού κατα
que ollereret . βάλη .
Pius . Sed lioc quam longissime abesl a vero, Ευλ . Τούτο μεν αληθές ουκ έστιν , ότι διά τούτο
ideo cus accivisse . Ante enim Basileensem syno- αυτούς εκάλεσεν . Προ γάρ της εν Βασιλεία συνόδου
cum el antipapam creatum pertinentia ad sy- και του αντιπάππα εκινούντο τα της συνόδου , και
nodun tractabantur, et oratores ex ambabus par- οι πρέσβεις τους πρέσβεις διεδέχοντο εξ αμφοτέρων
libus in utrisque partibus excipiebantur. Quare των μερών εν αμφοτέροις τοις μέρεσι. Λοιπόν τούτο
hoc neque rubur babel, neque veritati innititur. ουκ έχει ισχύν ουδ' αλήθειαν. Ηερί δε του αντι
De alilipapa porro, lil res se habuerit, ipse tibi πάππα πώς εγένετο , εγώ σοι λαμπρώς διηγήσομαι.
aperle dicam . Antipapa hic peroptabat quidem “Ο αντιπάππας ούτος έβούλετο μεν γενέσθαι, ουκ
creari , non enim creatus est ab iis qui online
optime εγένετο δε παρά των ειδότων ακριβώς, ου καλόν εί
callebant, non bonum esse dividere, el in parles B
ναι σχίζειν και κατατέμνειν την του Χριστού Κx
distrahere Ecclesiam Dei . Rem , uti facta est , dico .
κλησίαν. "Οπως δε ταύτ' επράχθη , άκουσον. Τινές
Tu audi. Quidam ex cardinalibus pontificem illum , των καρδινάλεων επελάβοντο του τότε πάππα εις
qui lum præerat, pro nonnullis capitibus incu τινα κεφάλαια ου περί αιρέσεως, άπαγε, αλλά περί
sarunt ; non pro bæresi, apage, seil pro quibui sa τινων εκκλησιαστικών πραγμάτων. Ουκούν μη δυ
dam ad res ecclesiasticas spectantibus negotiis.. νάμενοι εν τη Ρώμη εν τω θρόνο και την αρχή αυ
Itaque cum non possent Roma in sede el prin- του αυτή εγκαλείν , εξήλθον εις τα μέρη της Φραγ
cipalu illius judicium adversus eum exercere, κίας, κακεί συναθροισθέντες , εκάλουν αυτόν απελ
ad Franco ; secessere : ibique congregati urge θείν, ός ουκ ήθελεν απελθείν. Εκείνοι δε ήπείλουν
l'ant, ut conveniret. Papa ire recusa vit ; illi αυτώ, εί ου πορευθείη , ποιήσειν έτερον παππαν.
minabantur, si non proficisceretur, alium se pon 'Εγένετο επί τούτω σχίσμα, και έρις, και φιλονει
bitirem electuros. Cooriæ , sunt turbæ , schisina κία, ως ειώθασιν ποιείν οι άνθρωποι, και ήρξαντο
el contentiones, ut Geri inter homines suevit, διανέμειν τα εκκλησιαστικά οφφίκια . Και εβούλετο
el partiti sunt ecclesiastica oflicia . Dom hæc μεν επί τούτω γενέσθαι τις αντιπάππας, υπό δε της
agerentur, lentavit unus ex jisdem antipapa fieri, σοφίας και γνώσεως αυτών πάλιν επείσθησαν, κά
verumtamen cardinales, sapientia el pruden - C κείνον έσκωψαν βουλόμενον γενέσθαι αντιπάππαν .
tia , qua pollent, freti , eum convicio rejecerunt, Διότι έγνωσαν ού δίκαιον είναι , ούτε μήν όσιον, κα
cum judicassent injustum impiumque esse Eccle τασχίζειν και διαιρείν την Εκκλησίαν . 'Αρα ένεκεν
siam discindere ac in partes dividerc . Avideo ita- τούτου εκάλεσε τους Γραικούς, ένα αυτω βοηθήσωσι ;
que accivil Græcos, ut opem ferrent ? El quam ob Τίνος χάριν ; Διά του πλούτου αυτών ; Και πώς ;
cansam ? An ob divitias ? Sed Græcis ab eo sumptus "Οτι εκείνοι ετρέφοντο παρ' αυτού. Διά της σοφίας
atq;ucalimenta suppeditabantur. An ob sapientiamı ? αυτών ; Και πλείονας σοφούς έχει η Ιταλία και όλη
Sed una Italia plures doctos quam universus Oriens η Ανατολή ιδιώτας . Αυτοί μόνοι εποίησαν το σχίσμα ,
alil imperitos. Mi soli schisma foverunt ; illi soli et αυτοί μόνοι και την ειρήνην εποίησαν , και χωρίς
sine Graecis in concordiam rediere. Purro unum no των Γραικών. “Εν οίδεν ο της Ρώμης αρχιερεύς,
veral Romanus arcbipræsul, idque synodo Basi και τούτο έλεγε τη εν Βασιλεία συνόδω, ότι το μέγα
Icensi referebal, grave vulnus ante omnia curandum τραύμα δει θεραπευθήναι και μαθήναι πρώτον, και
sanandumque esse, qui est a Roniana Ecclesia Grie έστιν αποσκίρτησις των Γραικών από της Ρωμαϊ
corum recessus : magnamque bæresim inter eos sæ κής Εκκλησίας, και ότι μεγάλη αίρεσις νοσηλεύε
vire, cum non faceantur processionem Spiritu san ται εν αυτοίς , μή ομολογείν την εκπόρευσιν του αγίου
s D
cli eliam ex Filio : « Agile igitur, dum adhuc res vi Πνεύματος και εκ του Υιού . "Έλθετε ούν, επειδή
fent , tantæ talique nationi provideamus; neque enim τα πράγματά εισιν εν τη ακμή, όπως θεραπεύσω
palior illius excidium intueri . Tum postea rebus μεν τοσούτον και τηλικούτον γένος . Ου γαρ δύναμαι
cliam uoslris providebimus . Et ita facluin esi , 01- την αυτού απώλειαν καθοράν. Είτα εμβλέψωμεν και
iesque pontifici audientes , ex Basileansi synolo re- εις τα ημέτερα. » Και ούτως εγένετο. Και επείσθη
versi ad Ferrariensem accesserunt, et venerali σαν άπαντες , και υπέστρεψαν από της εν Βασιλεία
SUDL pontificem , veniam consecuti. Id præstant , qui συνόδου προς την εν Φερραρία , και προσεκύνησαν
Ecclesian honore prosequuntur : id agunt, quibus τώ πάππα, και συγχώρησιν παρ' αυτού έλαβον.
salus propria curæ est ; non ut vos, qui in liber- Ούτω ποιούσιν οι την Εκκλησίαν τιμώντες · ούτω
Latem per vos vindicati , vosmetipsos , el patriarchas , πράττουσιν οί της σωτηρίας αυτών όρεγόμενοι , και
el archiepiscopos constituistis , et dignitales ac ουχ ώς υμείς , οι τινες εγένεσθε αυτόνομοι , και έκα :
privilegia Ecclesie subripuistis, ea , inquam , quie θίσατε εαυτούς πατριάρχας , και αρχιεπισκόπους,
sunt patriarcharum et archiepiscoporum cum sim- και ήρπάσατε τα αξιώματα της Εκκλησίας, πα
plices sitis sacerdotes , el bieromonachi el deponilis, flapy1x2 2.eyw on za! äpX : -1: 520plxi, 1.0! is.
98 ) DISCEPTATIO PRO CONC FLORENT . 990
ρείς και ιερομόναχοι όντες και καθαίρετε και αρ- Aet aller alterum a sacris arcelis. Quare non antipape
γον ποιείτε εις τον έτερον . "Ωστε ου διά τον αντι- causa Evgenius Græcos accersivil, sed ut pace n in
τ.Ιππαν , ώς είρηται , ο Ευγένιος εκάλεσε τους Γραι- Ecclesia componeret, et inier discissos concordiani
κούς, αλλ ' ίνα ειρηνοποιήση την Εκκλησίαν , και conglutinaret, el Dominici corporis dispersa membra
συνάψη τα διεστώτα , και τα διεσκορπισμένα του δε- conjungeret, et in unum obstricta componerel.
σποτικού σώματος μέλη συναρμόση, και συναγάγη Ρropterea proprias quoque pecunias non sine in
εις έν μέλος. Διά τούτο και τα ίδια χρήματα μετά genti animi proptitudine et gaudio misit. Sta
χαράς έπεμψε . Και ευθύς πρό του έξελθείν των οι- limque singuli antequam domo egrederentur, præs
κείων οίκων , έλαβεν έκαστος το τεταγμένον αυτώ scriptum silbi slipeilium accepere , et liac ratione
σιτηρέσιον. Και ούτως έτρεφεν αυτούς, απ ' αυτής eosdem ab ipso urbis Constantinopolitanæ egressu
δηλονότι της Πόλεως μέχρι τέλους. Και διά των ανα- ad regressum in ipsam alebat , el expensis illius ve
λωμάτων αυτού ήλθον εις την Ιταλίαν , και βασι- nere in Italiam et imperator, el patriarcha, et reli
λεύς , και πατριάρχης , και ο λοιπός κλήρος • και ου quus cleris ; neque id solum , sed armati etiam ho
μόνον τούτο, αλλά και οπλοφόρους έμισθώσαντο δισ- mines bis mille ejusdem pecunia conducti fuere, ut
χιλίους άνδρας , βλέπεις την Κωνσταντινούπολιν B da Constantinopolim reditum imperatoris defende
μέχρι της επανόδου του βασιλέως , διά των εκείνου ren . Neque suo accesso subito unionem amplexi
χρημάτων. Και ουκ ευθύς ελθόντες ηνώθησαν, αλλ' sunt, sed per continuos duos annos ulraque pars.
ήωνίζοντο ενιαυτούς δύο τα μέρη αμφότερα , και disputationibus incumbelial, et concertatio concerta
ο αγών τον αγώνα εδέχετο, και η διάλεξες την διά Lionem excipiebal, el congressus congressum ; He
λεξιν, και οι διαλεγόμενοι ουχ ήσυχίαν ήγον, αλλ' que qui disputationibus præerant, unquanı quiesce.
ήγρύπνουν επί τούτω μελετώντες νύκτα τε και ημέ- Ibant , sell argumenta animo volventes , nocles lies
ραν , και έσπούδαζον έκαστος υπερασπίζεσθαι του que pervigilabant, et quisque pro lutanda sua senten
οικείου μέρους , έως ότου συνεπεράνθη το έργον , και lia nimio opere sumebat operam , quousqué tandem
ηνώθησαν μετά χαράς , της αληθείας , και ου δώρων res exiluin habuit, et uuio perferta fuit cum gauilio
ένεκα, και υπεχώρησαν το δόγματι, μη δυνάμενοι veritatis,, non munerum gralia,, manusque dogmati
αντιλέγειν, ούτω λαμπρώς φανέντι, και υπέγραψαν deler unt,cum contra hiscere non possent, claro aileo
αγαλλόμενοι μετά προθυμίας απάσης τε και ου βίας, palentique, letique sullscripsere volentes lubentes
ως λέγετε . Και λειτουργίας γενομένης ανεγνώσθη και que, non coacli , ul vos dicilis : sacroque miss:c sa
όρος, και οι ημέτεροι αρχιεπίσκοποι ενδεδυμένοι crificioperacto, definitio lecta est, nostrique archie
τας αρχιερατικός στολάς άπαντες εν αυτή ήσαν , και c piscopi archieralicis vestitueutis induti omnes ale
όρκου δοθέντος εν τώ δεσποτικάσώματι ήδη ιερουρ- rant,, et jurejurando super Domini corpus jain εοι
γηθέντι , ώς ούτω φρονείν και πιστεύειν εις το εξής, secralum dalo acceploque, ila se sentire et in posle
οι πάντες ασμένως εξ αμφοτέρων των μερών ώμο rum credituros omne avide utriusque partis jura
σαν , ούτω πιστεύειν τε και φρονείν, και αλλήλους runt ,ita tenere el credere; nmutuisque se amplexibus
μετά δακρύων και χαράς απείρου ήσπάζοντο, ώς το deosculabantur non sine lacrymis el inenarrabili
πολυετές τουτί σχίσμα έτυχε της ιάσεως, και Χρι- gaudio ; quoll diuturno schismati remedium allaluαι
στιανοί ορθόδοξοι Γραικοί και Λατίνοι εν ταύτη ανη- et Christiani orthodoxi tum Græci, tumn Lalini iu
γορεύθησαν. Και ο όρος εις πάσαν την οικουμένην ea acclamati sunt, el definitio per lolum terrarum
διέδραμεν, Ελληνιστί και Ρωμαϊστί γεγραμμένος . orbein convolavit, Græce Romaneque conscripta.
Και αυτός, ον λέγεις Εφέσου , παρών ήν εκεί , ενδε- Et quem ipse dicis, Ephesius aderat cum aliis,
δυμένος και αυτός την αρχιερατικήν αυτού στολήν suis archieraticis vestibus amicius, et hymnos et
μετά των λοιπών , και ύμνους έδωκαν τώ Θεώ και collaudationes pars utraque exhibuit Deo , qui rur :
δοξολογίας τα μέρη αμφοτέρα, το συνάψαντι πάλιν sus sui corporismystici.membra tanto discissa leme
τα μέλη του μυστικού αυτού σώματος, τοσούτον ήδη pore in unum coalescere fecit . Ει celum quidem
D
χρόνον διερρωγότα. Και ουρανός μεν η φράνθη τη Peo die lietatum est,, terra exsultavit gaudio el
ημέρα εκείνη, γη δε ήγαλλιάσατο, και άγγελοι τοίς angeli cum hominibus ejusden voluptatis partici ,
ανθρώπους συνέχαιρον . Πώς oύν, αδελφοί, τοιαύτην pes facti sunt. Qua causa itaque fratres talem .ao
και τοσαύτην χαράν εις θλίψιν υμείς και κατήφειαν tantam lætitiam in mærorem ac tristitiam commu
μεταποιείτε ; lalis ?
Ρακ. Ουκ ήκουσας , ότι αυτοί εκείνοι, οι εκεί Rhac. Nonne audisti eos ipsos qui synodo sub).
υπογράψαντες εν Κωνσταντινουπόλει γενόμενοι , τά- scripserunt, cum Constantinopolim venissent , con
ναντία έλεγον , και όπως ο Εφέσου ουκ επείσθη , traria asseruisse ? Ephesium neque manus dedisse
ουδέ υπέγραψε , μάλλον δε και στραφείς, κατά Λα- neqne subscripsisse, imo reversum in patriam ad .
τίνων ξυνέγραφεν ; Επεί ούν εκείνος , όστις υπήρχεν versus Latinos multascriplo tradidisse ? . Cum ila
είς των διαλεγομένων , ουχ υπέγραψεν , πώς ήμείς que is quiex disputanlibals unus fuerat, non sub
τη συνόδω ταύτη συναινέσομεν ; Είτα και τους υπό- scripsit , quomodo nos illi synodo assensum eric
γράψασε μεταμέλει , ώς κακώς ποιήσασιν υπογράψα , buemus ? Pricteroa cos qui subscripserant, paui
και διά τούτο τας χείρας εις τομής εξέτεινον , και το let quod nefarie .egissent, ideoque manus ad es
Εφέσου συνηγόρυν και αυτόν μακάριον κή cillum protenlcbant, et Ephesiv patrocinabasta
991 JOSEP'IN NETIIUVENSIS EPISCOPI 922
tur , et beat predicalbant, uoil Latinismo 1η Αυτοκύψαντα τη Λατινισμό. "Οθεν έδωκαν ημίν εν
subscripserui. llinc ansam nobis de lerunt conmi- νοήσαι πεπλασμένην είναι την συνόδον, και τον όρον
suiscindi synodum illam fictiljam esse , et illius αυτής. Δια ταύτα ούν υποταγήν και ευλάβειαν αυτή
decre! ι . Ρropterea n0s neque illi suljicitur, . ήκιστα δίδομεν, μάλλον δε αποδιώκομεν αυτήν, και
neque reverentiam exhibemus, sed earn potiuς αποδιοπομπούμεθα .
Brjirimis ac essecramur .
Pius. lloc non in synodo Florentina lanium Εύ... Τούτο ουκ εν τη συνόδω μόνον τη εν Φλω
arium est , seil et in aliis, quæ ill..m piæcesserant. ρεντία έγένετο, αλλά και εν ταις προ αυτής. Πολλοί
Mulli elenim post absolutas synodos variis ailver- γάρ μετά την διάλυσιν των συνόδων έσχιζον εαυτούς
distracti , suismet
sariorum studiissubscriptionib ipsorum pro- ορέξεσι τινών εναντίων , και ταναντία ταις σφών
fessionibus ac us repugnantia fabii αυτών ομολογίαις έλεγον , και υπογραφείς · αλλ' ου
labantur. At non propterea synodi illius vel aucto διά τούτο την σύνοδον εκείνην το παράπανεσμίκρυ
ritas imminuebatur, vel decretum rejiciebalır. Et ναν , ουδε ο όρος αυτής απωθείτο . " Οτι δε ο Εφέσου
sine Ephesium non subscripsisse mirum non est. ουχ υπέγραψεν , ουδέν θαυμαστόν. Μία χελιδών έαρ
Una hirundo , ut proverbio fertur, ver non facil ; ου ποιεί, κατά την παροιμίαν· είς , ουδείς. Των
B
unus , nullus . Plurium sententia rohur babet. Scilo πλειόνων η ψήφος νικά . Πλήν ίσθι , ότι έζητήθη
nihilominus alı Ecclesia accurale poslulaluin fuisse ακριβώς παρά της Εκκλησίας, ένα δω λόγον τιν:
11t rationem redderet, quam oli causam a synodo τρόπο σχίζεται της συνόδου , και αυτή ανθίσταται,
ipse dissentiret, illique rifragaretur non subscri- μη υπογράψαι βουλόμενος . " 0; μαθών σπουδή προς
bwns. Quæ cum ille audissei, continenter ad im- τον βασιλέα τρέχει, και μετά δακρύων τώ βασιλεί
peralorem . alvolavit, el cum lacrymis cidem s!! g . προσανέφερε λέγων · « Κύριε βασιλεύ , η σύνοδος
gessil : « Domine imperator, synodus mandatul παρακελεύεται ίν' αποδώσω λόγον , τίνι λόγω ουχ
reddain rationem quare ipse non subscribo. Sacra υπογράφω . Η αγία βασιλεία σου καλώς επίσταται
tila majestas optimic novit me ad extremium usque ότι έως της χθές αντέλεγον, και διελεγόμην γεν.
diem contradisisse, et disputationes in me acriler ναίως. Νύν δ' ούτω ταχέως άμα και άμα καθυπο
suscepisse. Nui c aileo subito illis quie liostiliter γράψω, εις α βαρέως έναντιούμην, αισχύνομαι τάχα
per seculus s11 :10 , sullscribere , me seneni et pouli- γέρων και αρχιερεύς υπάρχων. Μη μου την πολιάν E
fice pudel Ne senectutem meam contumelia af . βρίσητε , και φανώ τους Ιταλοίς μωρός τε και αμα
ficiatis, el suullus infanisque ltalis videar. Com - θής. Φρόντισον, κύριε βασιλεύ , απολογίαν δούναι
miniscere, Ionmine imperator, ut pro te respon- c υπέρ εμού. "Αφετε παρελθείν ολίγος καιρός. Αισχύ
deas, diuturniora tempora concedantur ; maximam νην μεγίστην ηγούμενος την υπογραφήν μου άπο
in ignominiam cadam , ut ipse cxistimo, si bic δούναι ενταύθα. » "Οθεν ο βασιλεύς υπέρ αυτού
12

sn!:scripsero . • Jinc imperator pro e0 synolun δεηθεις της συνόδου, « "Αφετε αυτόν εμοί, και έφη,
exoravil : Dimillile hunc mihi, dixit , ipseque « και ες Κωνσταντινούπολιν ποιήσω αυτόν υπο
illum faciami, lil Constantinopoli subscribal . , Ve- γράψαι. Ηλθον ούν εις Κωνσταντινούπολιν, και ο
nere jarne Constantinopolim , imperalor, el de- μεν βασιλεύς εύρε την βασίλισσαν αυτού τεθνη
mortua iifore imperatrice inventa, tristis in luciu κυίαν, και επένθει• εν δε τη 'Εκκλησία πατριάρχης
erat , el patriarcha Ecclesiæ nullus aderat . Ephic- ουκ ήν. Ο Εφέσου είδε το πλήθος δοξάζον αυτόν,
sius ubi vidit plebeni sibi applaudentem , quod non ώς μή υπογράψαντα , και προσεκύνουν αυτώ οι όχλοι
subscripseral, et mullitudinem adorantem lanquami καθάπερ Μωύσει και 'Ααρών , και ευφήμουν αυτόν
Moysen et Aaron , el collaudantem sancliimque και άγιον απεκάλουν. Εύρε δε, και επεθύμει τε και
compellantem , invenietque quod desiderabat, εγλίχετο, ίνα δοξασθή παρά του κοινού λαού πλέον
atque impense appeielial, lit magis ipse quam sy- της συνόδου αυτός, και ενέμεινεν εν αυτώ. Και
modus a plebecula commendaretur, in proposito παρακινηθείς έγραφε και κατά της συνόδου και των
D
perstitit, conciliisque adversus synodun Latinos , Λατίνων . Εκεί γάρ έζητείτο παρά του φρά Γιωάν A
que ipsos scripsit. Namque : fratre Joanne ad νου εν τη διαλέξει , και αυτός δειλιάσας τον αγώνα,
disserendur : conquirebatur. Sed ille certanıcı for- έτι δε και μη δυνάμενος αντιλέγειν εις τα φανότατα,
δε
midans , neque valens se palaim opponere , anfugii , απέδρασε κανταύθα εν ταις γωνίαις γενόμενος
.

indeque in angulis latitans scribebat mulia , ellu-
fielbatque , cum nullus esset, qui refelleret . Reliqui
similiter qui simul convenerant, videntes vulgium
ita in Latinos concitum , ab eoque se cum Latinis
sentientes , et Azynitas impudenter satis compel- μένους παρά του πλήθους , και μήτε αρχιερέας ου
lari , neque antisliles , neque Christianos minimum
haberi, per ironiam civibus dicebant : « Quid ita in
nos furitis , φuod subscripsimus ?improle egimus .
En manus , quie in synodo subscripserunt , absci-
dile eas. · Hæc dicebant impetum vuigi ailversum
se audacter debacchantem frenantes . Quod si vere
-
συνέγραφέ τε , και έλεγε μηδενός ελέγχοντος. Ομοίως
και οι λοιποί ελθόντες, και ιδόντες τον κοινών λαών
ούτω τεταραγμένον κατά Λατίνων, και Λατινο
φρονας αυτούς , και 'Αζυμίτας αναιδώς αποκαλου :
τους , μήτε Χριστιανούς τοσύνολον ηγουμένους, ειρω
νευόμενοι τους συμπολίταις έλεγον : Τι προς ημάς
α
μαίνεσθε ούτως , ότι υπεγράψαμεν; Κακώς ετοιή 1
σαμεν . Ιδού αι χείρες ήμών, αι έχει υπογράψασαι,
A
εκκόψατε αυτάς. Τούτα έλεγον φιμού της την
X
ορμήν του κοινού κατ ' αυτων αναιδες κινουμένην.
993 DISCEPTATIO PRO CONC . FLORENT.
Ει δε και αληθώς έλεγον , όπερ ουκ οίμαι. θαυμα Α id enuntialbant , quod non existino , miranlun nou
στον ουδέν . "Οτι και εν τη μεγάλη και πρώτη συν-
ίδω τη εν Νικαία, μετά την διάλυσιν αυτής απ)
των τριακοσίων δέκα και οκτώ Πατέρων , επτά τινες
τη δόξη του Αρείου υποκύψαντες , έλεγόν τε, και
έγραφον κατά της συνόδου , και συνόδους εκίνησαν
τοπικές πλείους ή τριάκοντα , την μεγάλην αφορι-
ζούσας συνοδον · αλλ ' ου διά τούτο ή σύνοδος μείωσιν
έλαβεν, ή κατηργήθη , αλλ' έμεινε και μένει έως
την σήμερον ταις υπογραφείς εκείνων αυτών και
των τριακοσίων δέκα και οκτώ , και έως του νυν η
'Εκκλησία αυτούς κηρύττει, ουκ αυτούς, αλλά την
ομολογίαν αυτών, και θεοφόρους αυτούς και αγίους
αποκαλεί, τους αποσκιρτήσαντας εξ αυτής. "Οτι,
ως πολλάκις είρηται, η Εκκλησία μετά την διά-
λυσιν της συνόδου, ουδενός φροντίζει, τι λέγει, ή τι B
πράττει , ή τι βούλεται. Εκεί γάρ έν τη συναθροίσει
λαμβάνει εκάστου την ομολογίαν, ήτις και απογρά-
φεται εν ουρανώ, όθεν απαλειφθήναι ου θεμιτόν.
"Οταν δε εξέλθη της συναθροίσεως, ε' τι άρα και
πράξει, όπερ εκεί ώμολόγησεν, ου δύναται μετα-
τρέψαι . "Οθεν και ούτοι εί προφασίζονται, ότι
ένεκα δώρων, και τιμών και βίας άμα ηνώθησαν,
και υπέγραψαν , αδίκως λέγουσι, και ουκ αληθώς.
"Οτι ουδένα εβίασαν υπογράψαι, αλλά πάντες μετά
χαράς, ώς είρηται, και ηνώθησαν, και υπέγραψαν .
Και ο 'Εφέσου εκεί , ένθα και Ιωάννης προεκαλείτο ,
Εδει δούναι τον λόγον . "Ωστε αδίκως εγκαλείτε τη
συνόδω, ότι επλανήθη , και ότι διά δώρων εποίησεν
υπογράψασθαι τους ιερούς άνδρας εκείνους ουκ
ήν γάρ ούτως , ουκ ήν ουδέ εγένετο ούτως εκεί.
"Ρακ . Ούτως ούν εγένετο · διά τούτο ο 'Εφέσου
ουκ ήθέλησεν αυτοίς ενωθήναι .
Εύ... Ούτω και ο "Αρειος ουκ ήθέλησεν ενωθήναι
τη αγία και μεγάλη πρώτη συνόδω · ο Ευνόμιο, τη
δευτέρα • ο Νεστόριος τη τρίτη : ο Διόσκουρος τη
τετάρτη, και ταις εξής οι τούτων αντίπαλοι .
Δικ. Η αλήθεια ούτως έχει.
Ρακ . 'Αλλ' εκείνοι αιρετικοί ήσαν, ούτος δ' ευ-
λαβής , και ορθόδοξος .
'Ακρ. Θαύμα εστι, πώς ούχ ευρέθη και άλλος
ευλαβής της πίστεως του Χριστού εν εκείνη τη ιερά
συναθροίσει , πλήν ο 'Εφέσου και μόνος, αλλά και
βασιλεύς, και πατριάρχης, και πάσα εκείνη των 5 el patriarchain , el universam illam sacrorum lio
ιερών ανδρών σύναξις απεβάλετο τον Χριστιανισμόν ,
και επώλησε την τού Χριστού πίστιν, και παρέ-
δωκαν τας ψυχάς αυτών των διαβόλω. Τούτο γάρ
άτοπον σφόδρα , και ασεβέστατον, και ακούειν ου
δύναμαι .
Εύ... Eάσωμεν της ατοπίας ταύτης το μωρών
συμπέρασμα , και αναίσθητον , τοίς ακούουσιν έννοή-
σαι, και κρίναι. Συ δε νυν μοι φράσον, τί εν αυτή
επράχθη ;
Ρακ . Οι Λατίνοι λέγουσιν, ότι « Το Πνεύμα το
άγιον εκπορεύεται εκ του Πατρός, και εκ του Υιού ,
ημείς δε λέγομεν εκ του Πατρός μόνου. • Β . Οι
Λατίνοι λέγουσιν , ότι « Δι' αζύμου γίνεται το του
Χριστού σωμα' ) ημείς δ' αποστρεφόμεθα το
994
est. Nam magna et prima Nicæna synodo abso
lula a trecentis el deceni et oclo Patribus, septem
senientia Arii succumbenles, verbo et scriplo sv
nodum lacerabant, el synodos locales triginta el
plures coegerunt , que nmagnant syno:laun anathe
male ſeriebant ; neque propierea syno:lus de dig
nilale sua aliquid amisit, aisl irrita declarata est ,
sed perslilil , ct manet ad bec tempora, subscri
plionibus eorum et trecentorum et decem et ocio
Patrum munita, et Ecclesia nunc quoque publice
collatulat , non eos, sed eorum professionem, et
deiſeros el sancios nuncupat, qui ab eadem desi
Jierunt. Quoil, ut sæpius dictum est, Ecclesia fi
nila synodo, non curat, quid hic cogitet, aul dia
Νan ibi in congressu uniuscujusque
cat,, aut agat.. Nam
professionem accipit, que et in coelo adnotatur ,
unde abradi non valet. Cum vero e congressa esit ,
quidquid ipse palret
,, non potest quodin ea fassis
est , immutarc . liuc et isti licet tergiversentur
Huneribus et honoribus illecios, el vi cuacios uni .
los ſuisse el subscripsisse , injurii sanc sunt, nec
vera dicunt, cum omnes læli promplique, ul di
cium est, et unili sunt el subscripscrunt. Et Ephe
sio eo in loco, in quo a Joanne accersebatur, red
denda ratio erai. Quare in merito synodo explo
stulalis, eam aberasse, ci muneribus sunrios illos
viros ad subscribendum compulisse. Non enim ita
actum est , non est ; neque res ibi ila gesia esi .
C
Rhac. Sic ergo fuit, ideoque Epliesius unionem
illorum recusavil.
Pius. Pari ratione et Arius sanche el magna
prime synoli unionem repudiavil, Eunoinius se
cundæ , Nestorius tertiæ , Dioscorus quartæ , et 2
rum quæ posica subseciile sunt, earum adver
sarii.
Dic . Dicia hujusce res meræ sunt.
Thac. Sed illi hæretici erant, hic vero pius et
orthodoxus.
Aud . Mirum sane est, non esse reperlum ( l
alium Christianæ fidei addictum in illo sacro con
gressi praler unum Ephesium , sed et imperalorem
minum congregationen , Christianismum exuisse,
et Christi lidem amisisse, tradidisseqre proprias
animas diabolo. lloc equidem absurdum est nimis
et inpiuin , et ipse audire lion sustinco.
Pins, Alisurdi hujusce slultain insulsamore
conclusionem auditoribus examinandal dijudi -
caulamque relinquamus. To purro nunc mibi di
cito , quid in ca peraclum sil .
Riac, Latini dicunt, « Spirilum sanctum ex Pa
tre cl ex F.lio procedere, 1 Nos aulein dicimus,
(' Paire solo . , Secundum , Latini dicunt :
« Tija in panc azymo. lum in fermentato confici
CorpsCliristi , lios, Azymun tanquam duo
995 JOSEPIILSETHIONENSIS EPISCOPI
daicum aversamur . , Tertium , Latini dicint , Α άζυμον, ώς Ιουδαϊκόν όν. Γ'. Οι Λατίνοι λέγου
« Animas post obitum expurgari, earuinque pur- σιν , ότι « αι ψυχαί καθαίρονται μετά θάνατον, κα!
gationem purgatorium nuncupant. » Nos id non Πουρνατόριον την αυτών κάθαρσιν ονομάζουσιν ,
dicimus. Quartum , Latini dicunt , ( sanctorum
animas, eum ex bac vila migraverint, statim in cæ-
lum ascendere, el una cum Deo sanctisque ange-
Jis habitare . » Nos id non concedimus, ( anle re-
surrectionem et judicium . » Quintum , Latini di-
cunt, « papam esse caput Ecclesiæ Christi, pa-
tren que Christianorum oninium . ) Nos , i eum
Tanquain unum ex patriarchis reputamus, et id
quidem si orthodoxus fuerit. » Hec cum synodus
determinasset , omnes definitioni illius colls suje-
cere , et bi duodecim sacerdotes.
B
Dic. In synodo pertractata justissima sunt, et
cum ratione dictala . His contraria lenentes morti-
fero morbo urgentu
Pius. Rationis capiturn , quae tu sigillatin per-
censuisti, scientiam mihi peroplarem , sed cum
imperitus rudisque sim, utinam aliquis er his
duodecim sacerdotibus , quos tanquam aliena a
vobis sentientes calumniose proscinditis , adesset ,
lecumque una de illis dissereret : quos ipse postea
cum audierim , qui ex illis proxime ad verum ac
cedit, dignoscerem .
Rhuc. Utinam unus aliquis ex illis hic adesset !
Testis . Perquiramus, si quispiam est.
Aud. En unus ex illis seuex per medium forum .
vagalur.
C
Rhac. Ocius move te . Accerse illum ad nos.
Aud . Domine senex , accede huc ad nos .
Catholicus. Procedamus quo lubet, bonesti ve.
ritatisque causa .
Aud . Introeanius in hanc oflicinam .
Testis . Ipse assurgens cessi meam sellulam
catholico, qui scdens cum reverentia omnibus
d.xit :
Cathol. Quam ob causam advocastis me ? Quid
à me discere percupitis ?
Pius. Cum boc Patre de differentia inter Græcos
el Litinos pro modulo intelligentiæ meæ , et, ut
mens suggerebat , mulla disserui ; nunc , cum
serιo ad dogmata pervenisset , non valeo de his p διηκόνει · νύν δε περί των δογμάτων του λόγου γι
neque respondere, neque interrogare, infans et
insipiens , qui nejum litteras didicerim ; pro-
pterea e vocavi , ut ipse interrogarem et respon-
deres .
Cath. Es capitibus sacri decreti quodnam illud
est, quod in controversiam vertitur ? aul , an ve-
rum sit, dubitalur a vobis ?
Rhac. Tolum ipsum decretum nihil in se veri
continet.
Caile. Quinque ilaque capita vobis in contro-
versia sunt.
Rhac. El maximum quidem in modum .
Cath . Ad arbitrium itaque tuum reſer, de qui.
bus dubius es. Nos singulis respondebimus.
995
.
ημείς δε ήκιστα τούτο λέγομεν. Δ '. Οι Λατίνοι λέ
γουσιν, ότι « Αι ψυχαι των αγίων , ηνίκα του τηδε
βίου μεταχωρήσωσιν , ευθύς εις ουρανών ανέρχοντας,
και μετά του Θεού αυλίζονται, και των αγίων αγ
γέλων» , ημείς δ' ήκιστα τούτο έως της αναστά
σεώς τε και κρίσεως και δίδομεν. Ε ' . Οι Λατίνοι λέ
γουσιν, ότι το πάππας εστί κεφαλή της Χριστού
Εκκλησίας και πατήρ των Χριστιανών απάντων ,
ημείς δε « αυτόν ώς ένα των πατριαρχών λογιζό
μεθα, και τούτό γε αν ορθόδοξος. » " Η αυτά τοίνυν
της συνόδου ταύτης δογματισάσης , πάντες υπέκλιναν
τω όρω αυτής, και οι δώδεκα ούτοι.
Δικ. Τα μεν της συνόδου δικαιότατα , και μετά
λόγου εισίν ειρημένα • τα δε τούτων αλλότρια την
μεγίστην νόσον νοσούσιν.
Ευλ. Ηθελον γνώναι τον λόγον των κεφαλαίων
τούτων, ών έφης, κατά λεπτών , αλλ ' ιδιώτης ών,
έβουλόμην μεν ένα εκ των δώδεκα ιερέων των υφ'
υμών συκοφαντουμένων, ως ετεροδόξων, ενταύθα
είναι, και μετά σου περί τούτων διαλεχθήναι. Εγώ
δ' αμφοτέρων ακούσας κατανοήσαιμι αν, τίς υμών
την αλήθειαν λέγει .
"Ρακ . "Ωφελεν υπήρχε τις εξ αυτών ώδε.
Μάρτυς. Βλέψωμεν , ει έστι τις .
'Ακρ . Ιδού είς εξ αυτών πρεσβύτερος περ άγει
την αγοράν
"Ρακ . "Απελθε ταχέως . Κάλεσον αυτόν, ελθείν
τρός ημάς.
'Ακρ. Κύριε πρεσβύτερε , ελθέ έως ημών.
Καθολικός.. βαδίσωμεν, όπου βούλει, του καλού
και της αληθείας ένεκα .
'Ακρ . Εν τούτω δή τα εμπορία είσελθε μέσον .
Μάρτ . Εγώ δ' αναστάς το Καθολική παρεχώρησα
τον εμόν σκίμποδα . Και καθεσθείς εκείνος μετ' ευ
αβείας τάσιν ημίν έφη :
Καθολ. Τί έστιν όπερ μαθείν απ' εμού θέλετε,
και κεκλήκατε με προς υμάς ;
Ευλ . Μετά του Πατρός τουτουι, πολλά διελέχθην
περί της διαφοράς της μεταξύ Γραικών και λατί
νων , καθόσον ενεχώρει ή έμή διάνοια, και ο νους
νομένου, ου δύναμαι ούτε απολογείσθαι, ούτ' έρω
ταν περί τούτων, ιδιώτης ών, και γράμματα μή που
μεμαθηκώς. Διό σε εκάλεσα ερωτάν, και απολυ
γείσθαι.
Καθ . Τι έστιν και των κεφαλαίων του ιερού όρου
διστάζεται, η αμφιβάλλεται παρ' υμών , ως μη
αληθές ;
"Ρακ. Ο όρος πάς ουδεμίαν συνέχει αλήθειαν.
Καθ . Ουκούν και τα πέντε κεφάλαια παρ' υμών
αμφιβάλλονται .
Ρακ . Και σφόδρα παρ' ημών αμφιβάλλονται.
Καθ. Λέγε λοιπόν, άπερ βούλει, και ημείς εφ'
εκάστην αποκρινούμεθα.
 S97 DISCEPTATIO PRO CONC. FLORENT.
" Ρακ . Προς το πρώτου του όρου , το λέγον , ότι εκ A Nhac. De primo decreli capile, in quo est , « ex
του Υιού το Πνεύμα εστι, λίαν ημείς αμφιβάλλομεν,
μάλλον δε και αρνούμεθα παντελώς , και ώς βλάσ-
φημον απορρίπτομεν .
'Ακρ. "Ω των κριμάτων σου, Χριστέ βασιλεύ! Πώς
υπομένεις τοσαύτην αναίδειαν ;
Καθ . Την εκ του Υιού φωνήν ώς βλάσφημον απορ-
ρίπτετε ;
Ρακ . Και πάνυ μεν ούν.
Καθ . Την βλασφημίαν ταύτην ήθελον γνώναι .
Ρακ . Βλάσφημίαν λέγομεν την αίρεσιν ταύτην .
Καθ . Ουκούν αιρετικούς έχετε τους λέγοντας και
εκ του Υιού το άγιον εκπορεύεσθαι Πνεύμα ;
Ρακ . Ναι , ως αιρετικούς έχομεν.
. Δικ. "Ιλεως γένοιτο ημίν Ιησούς ο Χριστός,
ακούουσι βλασφημίας τοσαύτας. Και τους αγίους Pinypietatibus aures prebemus. Sanctos vero, qui
τους λέγοντας φανερώς το Πνεύμα το άγιον και εκ
του Υιού, αιρετικούς έχετε ; " Αλαλα γενηθήτω τα
δόλια χείλη , και έμφραγείη πάν στόμα λαλούν άδικα
κατά των αγίων .
"Ρακ . Μή ούτω σφοδρώς ημίν επέρχου, Δικαιο-
κρίτα . Ου γάρ τους αγίους ημείς αιρετικούς λέγο-
μεν , αλλά τους λέγοντας, εκ του Υιού εκπορεύεσθαι
το Πνεύμα το άγιον .
Καθ. "Ω της ανοίας! Και ει ευρίσκονται άγιοι
λέγοντες, και εκ του Υιού , ου συνεισφέρονται και
αυτοί τοίς αιρετικοίς , επειδή πάντας τους λέγοντας
εκ του Υιού αιρετικούς έχετε ;
'Ρακ . 'Αλλ' ουδείς των αγίων ευρίσκεται λέγων,
και εκ του Υιού .
Μάρτ. Πολλοί των αγίων λέγουσι τούτο, και 'Ανα-
τολικοί τε και Δυτικοί .
Καθ . Και ει εγώ δείξω σοι αγίους της Εκκλησίας
λέγοντας τούτο, τί αν είπoις;
Ρακ . Ομολογήσω κάγώ.
Καθ . 'Έχέτω ο μάρτυς τα ειρημένα καλώς σεση .
μειωμένα .
Μάρτ . "Έγραψα , και γράψω καλώς, μη αμφίβαλε,
εις μνήμην μελλόντων .
"Ρακ . " Ηδη είρηται, και στραφήναι ο λόγος
όπισθεν των αδυνάτων εστί • δείξόν μοι ούν ο υπε-
σχέθης άγιον της Ανατολικής Εκκλησίας, και συνο-
μολογήσω κάγώ..
Καθ. 'Αρέσκει μοι το ρηθέν. Ταχέως εγώ απο
δείξω σοι .
Ρακ. Μνήσθητι καλώς, όπερ έφην, ότι ου διά
Δυτικών, Ανατολικών δε μάλλον, και ημετέρων .
Καθ . 'Αμφιβάλλεις τους Δυτικούς, μή είναι
αγίους; Και τις αν έχη τολμήσαι , τούτο ειπείν ,
σώον έχων τον νούν, και τας φρένας ; η Εκκλησία
τη , 25 γάρ αυτούς εδόξασεν ως αγίους και θεοφόρους Πα-
τέρας. Ει ούν τούτο δώσομεν, πάσαν την πίστιν
ημών ανατρέψομεν , και ούτε Εκκλησία , ούτε άγιοι,
ούτε ιερωσύνη, ούτε θυσιαστήριον, ούτε όλως πίστις
έσται Χριστιανών . Αλλ ' έπει άτοπα ταύτα και
απρεπέστατα , διά τούτο και απλανή λέγομεν την
του Θεού Εκκλησίαν , και τους αγίους αυτής διδα .
σκάλους Πατέρας αγίους έχομεν , και πρεσβεύομεν .
918
Filio Spiritum csse, , maxiviam habemus dubita
lionem : imo id nos prorsus negamus, el tanquam
impium rejirimus.
Aud . Judicia tua ! rex Christe : Quomodo lantain
impudentiam sustines ?
Cath. Vocem illam , ex Filio, tanquam impiam
rejicitis ?
Rhac. Et modis quidem omnibus.
Cath . Impietatem lianc cognoscere vellem .
Rhac. Impietatem vocamu3 lianć bæresim .
Cath . Ergo hæreticos esse existimatis eos qui
dicunt Spiritom sanctum ex Filio procedere ?
Rhac . Ila est ; ut liæreticos deleslamir.
B
Dic. Propitius sil Jesus Christus nobis, qui tot
aperle fatentur et ex Filio Spiritum sancium , hæ .
rélicos réputatis ? Muta fiant labia dolosa , el ob
liretur omne oś quod loquitur adversus sancios
iniquitalem .
Rhac. Ne lam acerbe in nos sævias, Dicæocriia ,
Non enim sanctos hæreticos dicimus, seil eos qui
dicunt ex Filio procedere Spiritum sanctum .
Cath. O insipientiam ! Annen , si sancti reperii
fuerint direnles ex Filio , cum hæreticis et ipsi
collocarentur, quando omnes dicentes ex Filio,
hæreticos reputatis ?
Rhac. Sed nullus ex Patribus est , qui asscrat ex
3
Filio,
Testis . Multi sancti id asserunt et Orientales et
Occidentales .
Cath. Quod si ipse óslendero libi sancios Eccle
siæ id asserentes, quid dixeris ?
Rhai. Id el ipse farebor.
Cath . Testis , quæ dicta sunt, probe signet.
Testis . Scripsi, scribamque probe, ne dulites,
in futurorum memoriali.
Runc . Jam dictum est , nec fieri potest, ut scrmo
reiro veriatur. Itaque facsis nunc promissa appa
reant. Ostende Orientalis Ecclesiæ Patrem , et
confitebor et ipse .
Cath. Perplacet, quod dicis. Illico ostendam .
D
Rhac. Recordare probe quod dixi , non per
Occidentales , sed potius per Orientales et 110
slros .
Cuth . Dubilas de ' sanctitate Parruin Occidenta
lium ? Et quis id audebit dicere ? Non sim mente
caplus, bene valeo. Ecclesia eos veluti sancios
el deifuros Patres veneralur. Quod si id conces
serimis, nostram fidem 'universam evertemis, et
neque Ecclesia, neque sancli , neque sacerdotium ,
neque sacrificium, neque lides ulla Christianorum
supererit. Sed cum absurda sint hæc el admodum
indecora , propterea infallibilem dicitus Dei Ec
clesiam , el sanctos illius præceptores veluti san
clos l'atres colinus el vencramur . Nihilominus ,
999 JOSEPIII METIONENSIS EPISCOPI 1000

:: res vo! is apertius paleat , Occidentales quidem A " Ομως διά πλείω σαφήνειαν υμετέραν, τους μεν
Patres ei voitures præteribo, Orientales vero Δυτικούς αγίους, και διδασκάλους εάσω τους δε
bistros e Patres hoc idem asserentes adducam . Ανατολικούς διδασκάλους τε και αγίους εκθήσω σοι,
τούτο λέγοντας .
Aud. Animo Patris , domine, remedia adhibe . 'Ακρ . Θεράπευσον, δέσποτα , την ψυχήν του Πα.
Per Orientales Patres propositum demonstrelur . τρός. Δείξον αυτό το προκείμενον, δι ' 'Ανατολικών
αγίων .
Rhac . Domine senex , ne frustra tempus lerainus. “Ρακ. Κύριε πρεσβύτερε , μή διατρίβωμεν τον
Quol proposuimus ,, paucioribus explica,, dictaque καιρόν εις μάτην. “Ο προεθέμεθα,, συντομώτερον
T : stis scripto tradat fideliver : namque optine λέγε. Και σημειούσθω ο Μάρτυς τοίς ειρημένους
calleo , nullum le Patrem oslensurum , qui dical, καλώς. Πεπεισμαι γάρ, ότι ουδένα δείξης μοι των
Spiritum sanctum procedere ex Filio. αγίων εκ του Υιού λέγοντα το Πνεύμα το άγιον
εκπορεύεσθαι.
Testis . Annon vides me dextera calamum le- Μάρτ . Ούχ οράς τη μεν δεξιά χειρί κρατούντα τον
nenlem , sinistra volumen, ul quæ dicenda sunt, κάλαμον, τη δ' αριστερά το βιβλίον, σημειούσθαι τα
omnia scriplo consignem ? Β ειρημένα ;
Cath. El sane primus ante alius, magna Eccle Καθ. Αυτίκα γάρ ο μέγας της Εκκλησίας στυ
siæ columina divinus el sacer Athanasius in suæ λος ο θείος τω όντι και ιερός 'Αθανάσιος , εν τη
fidei professione, quam Liberio papæ exbibuit, " Ομολογία της εαυτού πίστεως , ήν εξέθετο προς
cujus illud principium est : « Quicunque vult Λιβέριον πάππαν, ής ή αρχή, « "Οστις αν βούληται
salvus esse, , Spiritus sanctus , ait, a Patre el σωθήναι, - Το Πνεύμα το άγιον, φησίν, από του
Filio non factus, non creatus, non genitus, sed Πατρός, και του Υιού , ου ποιητών, ου κτιστόν, ουδε
procedens. , An quidquam oppones ? nne est γεννητον, αλλ' εκπορευτόν. Ο Τί προς τούτο έχεις
sanctus isleci Ecclesiæ doctor ? ειπείν ; Ουκ έστιν άγιος ούτος , και της Εκκλησίας
διδάσκαλος ;
Rhac . Per me, sanclus csl et doctor ; allamen Ρακ. "Αγιον μεν και διδάσκαλον έχω, πλήν αμ
dictum a le allalum in dubio est, an legitimum φιβάλλων, μή είναι την ρήσιν ταύτην γνησίαν αυτού.
illius sil .
Cath. Et quomodo doctoris bujus legilimum non Καθ . Πώς ουκ έστι γνησία του διδασκάλου τούδε
fuerit, cum id idem repetal sæpius aliis suis ora- ή ρήσις αύτη , ότι εν πολλούς άλλους λόγους αυτού το
tionibus ? C αυτό τούτο λέγει;
Rhac. Quibus ? " Ρακ. Που δή ;
Cath. Libro, quem adversus Arianos scripseral Καθ . Εν τω κατά 'Αρειανών βιβλίω αυτού, εν
multis in locis id asserit , sed potissimum ubi dicit : πολλοίς μέν τόποις τούτο λέγει, μάλλον δε κάν τούτω,
« Et hæc quidem Judæis tanquam homo Dominus ένθα φησί, « Τοιαύτα μεν τοίς Ιουδαίοις ως άνθρω
dicebat : Discipulis vero deitatem ac magnitudi- πος ο Κύριος έλεγε : τοις δε μαθηταίς τήν θεότητα
nem suam ostendens , non minorem se Spirilu , sed και μεγαλειότητα δεικνυς εαυτού , ουκ έτι ελάττονα
majorem el æqualem esse significans, exhibebat εαυτόν του Πνεύματος , αλλά μείζονα και ίσον όντα
quidem Spiritum , diccbatque : Ego illum millam , σημαίνων , εδίδου μεν το Πνεύμα , και έλεγεν , Εγώ
el ille me glorificabit . , Cognovisti itaque quid αυτό αποστείλω , κακείνος έμε δοξάσει. » "Έγνως
innuere vult, majorem et æqualem ipsum esse άρα, τι δηλούν βούλεται, το μείζονα και ίσον αυτόν
Spirilu , æqualem secundum substantiam ; eX είναι του Πνεύματος : ίσον μεν κατά το ομοούσιον "
tribus eniin personis nulla major, aut minor, aul ουδέν γάρ των τριών προσώπων μείζον και έλαττον
cssentia , aut divinitale est, sed summa in illis τη ουσία, και τη θεότητι , αλλ ' άκρα ισότης : μεί
equalitas : najores, quod ab eo liabeat , quod pζονα δε, ότι απ' εκείνου το είναι έχει.
sil .
Rhac. Nunquain ego hanc sententiam conspexi. Paκ . Ούποτε την ρήσιν εγώ ταύτην είδον. Αλλ'
Sed recense miri el alios doctores. αρίθμησόν μοι και άλλους των διδασκάλων.
Aud. Audias lu lantummodo, ejiciasque vanam 'Ακρ. Θέλε μόνον ακούειν, και απόρριψαν την
atque inanem antecaplam animo opinionem . Inter κενών και ματαίαν πρόληψιν. Συν γάρ τοις άλλοις
enim alia mala, quibus genus humanum cumu- κακοίς , οίς τους ανθρώπους ενεπλήσατε, έν έστι και
Jastis, hoc quoque est, nolle cuiquam ex Catho . τούτο, το μή εθέλειν ακούειν τινός των καθολικών
licis de similibus disserenti aures præbere , sed περί τούτων διαλεγομένων, αλλά κλείειν τα ώτα,
tas obluralis ne pravam suspicionem amolilos ίνα μή την πονηράν υπόνοιαν απορρίψαντες, είς
pæniteal. Tu vero , qui interrogas, Catholicum μετάνοιαν έλθωσιν. Συ δε επεί έρωτάς μαθείν,
audi. άκουσον του Καθολικού .
Cath . Magnus Basilius, libro adversus Euno- Καθ . “Ο μέγας Βασίλειος εν τω κατ' Eόνομίου
mium lerlig ail : 1 Quie enim necessitas , si di τρία φησίν: Τίς γάρ ανάγκη, εί τα αξιώματι
guilalc el ordine lerius esi Spirilus sanctus, και τη τάξει τρίτον υπάρχει το Πνεύμα, τρίτ ν είναι
1001 DISCEPTATIO PRO CONC. FLORENT. 1002
αυτό και τη φύσει ; Αξιώματι μεν γάρ, δευτερεύειν A tertium esse quoque et natura ? Νamque diguille
του Υιού, παρ' αυτού το είναι έχον, και παρ' αυτού a filio secundum esse, ab eo, quod sit, habentem ,
λαμβάνον, και αναγγέλλον ημίν , και όλως της αιτίας et ab co accipientem , el annuntiantem nobis, ct
εκείνης εξημμένον , παραδίδωσιν και της ευσεβείας omnino ab ea causa dependentem , pietatis nobis
λόγος : φύσει δέ τρίτη κεχρήσθαι , ούτε παρά των sermo Iradit. Verumlamen non ali natura tertia,
αγίων Γραφών δεδιδάγμεθα , ούτε κατά το ακόλουθον nequc a sanctis Scripturis didicimus, neque indo
δυνατόν συλλογίσασθαι . ) consequens conclusio elicitur: ,
Ρακ. 'Εν τούτω ου δείκνυται διαρρήδην , ότι εκ Rhac. Ex hoc non palam ostenditur, ex filio
του Υιού εκπορεύεται το Πνεύμα το άγιον, αλλ ' ότι Spiritum sanctum procedere . Verumlamen ab eo,
παρ' αυτού το είναι έχει , και παρ' αυτού λαμβάνει . quod sit habere , et ab eo accipere .
Καθ. Ουκ έγνως έτι, τι το είναι νοείται. Το γάρ Cath. Nondum percipis quid sil esse. Namque
έχειν παρ' αυτού το είναι , τι άλλο προς Θεόν ση- habere ab eo quod sit in divinis, quid aliud in
μαίνει, ή ότι εκπορεύεται εξ αυτού ; puit, nisi ex eo procedere ?
"Ρακ . Θέλω ειδέναι σαφώς τινά των αγίων διδα- Rhac. Id vero summopere cupio, aliquein ex
σκάλων λέγοντα διαρρήδην, ότι το Πνεύμα εκπο- sanctis doctoribus, qui palam aperteque diceret,
ρεύεται και εκ του Υιού. B etiam ex Filio Spiritum procedere.
Καθ . Τα ονόματα της υπάρξεως του παναγίου Cath . Nomina exsistentie sanctissimi Spiritus
Πνεύματος πολλά εισι, και εν διαφόροις λέξεσι λέ- multa sunt; diversisque dictionibus explicantur,
γονται , και χρώνται αυταίς οι διδάσκαλοι, καθώς iisque doctores uluntur, utlabel, hic quidem sic, et
βούλονται, ο μεν ούτως, ο δ' ούτως . Δι' αυτού το alius alia ratione. Cain porro audieris, « Per ipsuni
όταν ακούσης , ότι το Πνεύμα το άγιον και πρόεισιν Spiritus sancts exit ex Filio, efunditur , &caturit ,
εκ του Υιού, προχείται , ενίησιν, αναβλύζει , πηγάζει, exsilii,, est,, exsistit,, Isabet quod sit,, accipit,, datur :
έστιν, υπάρχει, έχει το είναι , λαμβάνει , δίδοται εκ ex Filio Spiritus, es ipso, per ipsum , per Filiui
του Υιού το Πνεύμα , εξ αυτού , διά αυτού , διά του elucet, miltitur, delegalur, processionem tantum .
Υιού , εκλάμπει , αποστέλλεται , πέμπεται , ου δεί modo illius libi animo fige.
σε νοείν άλλο, ή ότι εκ του Υιού εκπορεύεται .
Ρακ . Ει και έστιν ούτως, ώς λέγεις, αλλ' εγώ Rhac . Licet id ila se habe.id; ut lu dicis , nibilo
ούτω βούλομαι ειδέναι τινά' άγιον λέγοντα, « Εκ minus audirem vcrba alicujus doctoris diccatis ,
του Yίου εκπορεύεται το Πνεύμα το άγιον. » « Ex Filio Spiritus sanctus procedit. )
Καθ . ' Εγώ πειράσομαι και τούτο σου δείξαι . C Cath . Enilar hoc quoque demonstrare .
Μάρτ . “Οντως αύτη εστίν η πίστις ή αληθής και Testis . Plane hæc est fdes vera et inculpala
αμώμητος του Σωτήρος Χριστού , η ενεργουμένη Salvatoris Christi,, que operatur admirabiliter in
θαυμασίως εν τοις καθαρώς και ευσεβώς εις αυτόν iis qui pure pieque in ipsum credunt . Ait enim :
πιστεύουσιν. Φησί γάρ : “Ο πιστεύων εις εμέ, τα Qui in me credit, opera que ego facio, et ipse faciet,
έργα, ά εγώ ποιώ, κακείνος ποιήσει , και μείζονα el majora his . Et rursus : Ego dabo vobis verbum
τούτων ποιήσει και αύ , Εγώ δώσω υμϊν λόγον et sapientiam in ore ad proslernendos adversarios,
και σοφίαν εν τω στόματι , καταβαλείν τους illis qui pro eo certamen subituri sunt, loc dicens.
υπεναντίους , προς τους μέλλοντας υπέρ αυτού Hic ipse inlueor nirum mirabilium omnium ma
αγωνίζεσθαι τούτο λέγων. Ενταύθα ορώ θαυμάτων ximum , elsi 10 Paler, quod ipse illucor, non
το μέγιστον, ει και συ, Πάτερ , όπερ βλέπω , ου conspicis.
συνοράς.
Ρακ . Τί έστι τούτο ; Phac . Quid id est ?
Μάρτ. “υρώ γάρ ότι οι της Ενώσεως ιερείς, ει και Testis . Namque experientia ipsa doceor, unio .
D
ουχ ήψαντο διαλεκτικής ή σοφίας, διαλέγονται , και nis sacerdotes , elsi neque dialecticaill neque sa
σοφίαν λαλούσι, και θεολογίαν αρίστην θεολογούσιν. pientiam degustartint , disputare,, disserere,, sapien -
"Υμείς δε οι ταναντία ταύτης φρονούντες ουκ εν- ter eloqui , el res theologicas quam optime pertr : -
νοείτε ουδέν ειπείν, και τουλάχιστον , ουδε τα γέ- ctare : vos vero qui eam hostili anitno oppigna
γραμμένα. Από τούτου συμπεραίνω, ότι ουκ έστιν lis ad loquendum inveniendumque , ineptissimos
έν υμίν ή του Χριστού πίστες. Διά τούτο ουκ ενερ- esse, ut nec scripla eliam sæpissime percurratis :
γείται και του Ιησού προρρηθείς εν υμίν λόγο; · εν Juinc arguo Christi fidem non vobis inesse, propter
τούτοις δε τοις ενωτικούς και μάλα . caque Jesu , Christi supra recensitam vocem in vo
bis non operari, sed in his qui unionem amplexati
sunt, niaxinum in modum .
Δικ . Λέγε, κύριε πρεσβύτερε , καθ' ειρμόν. Λέγε . Dic. Age, seqnere, domine sener ; modum
adhibe, quem tenes . Ordinatim orationem perage.
Κα ) . Ο ιερώτατος Νύσσης θείος Γρηγόριος εν Cath . Sacratissimus Nyssenus Gregorius, homi
τη ει ; το , Πάτερ ημών, ομιλία αυτού τετάρτη , lia 4, in Pater noster , in ipso exordio hæc babel ;
PAIROL . GR . CLIX , 32
1003 JOSEPUT METHONENSIS EPISCOPI
« Spiritus sanctus et ex Patre esse. dicitur , et ex A ευθύς εν τοις προιμίοις ούτω φησίν ' το Πνεύμα
Filio esse comprobatur. ,
Rhac. Neque in bis aperte id assereulem , quem-
admodum ipse vellem , comperio.
Cath . Allende modo animo, intelligeque quid
significet , ex Patre esse ; cum audirnus simpliciter
a Patre Spiritum esse, interrogo ipse, quid no-
ial ?
Nhac. Nil aliud possimus intelligere, nisi ex Pa-
are procedere.
Cath . Recle est. Neque enim alio inodo exprimi
potest. Cum audimus simpliciter ex Patre Spiritum ,
concessisti processionem intelligi : cum audieri-
mius id idem el de Filio , quid aliud intelligere po-
Lerimus, nisi ex Filio proced :'re ?
Rhac. Peropto nibilominus unum ex sanctis mibi
oslendi, qui aperie id falerclur, Spirilus sanctus
etiam ex Filio procedit.
Cath . Ego allala jaill nomina cum audio , hoc
klem intelligo. Quandoquidem ex Patre Filii gene
rationem in diversis dictionibus id item significarlo
tibus scio . Nibilominus conabor alerre in medium
sanelum , qui id aperte enuntiet.
Rhac. Ostende niihi citius .
Cath . Magnus Anast sius, cui ex sancto nionte
Sina nomen esi , oralione , cujus illud initium est :
« De sana nostra fide, , hæc babet : 1 Corporis
vero proprietatem in exemplum accipientes mu
luam divinorum cohærentiam per membrorum
proportionem et assimilationem repræsenlavimus .
llinc et Spiritus oris illius dicitur, cui Unigenitus
os est, et Spiritus rursus ex ipso procedens , ct
missus non tantum a Patre , sed etiam a Filio . »
En Paler apertissime dicit, non solum ex Patre,
seil etiam ex Filio Spiritum sinclum procedere .
Quid ad liæc oppones ? Plane nihil.
Dic. Diciam hoc aptissime qu.cslioni respondel.
Rhac. Ustende mihi per Deum et aliuin sanclum
eadem enuntianteil,
Aud . Ostende Pairi, domine senex , el aliuin
sanctum similia memorantem ) .
Cath. Sinclus Hilarius, oratione post Pentecostell,
inquit : « Credimus in sanclam Trinitatem , boc
est Pauren , cl Filiumi, et Spiritum sanctum , unum
Deum omnipotentem , unius essentiæ , unius exsi .
stentie, unius auctoritatis, opificem omnium crea-
Lurarum , ex quo omnia, per quem omnia , in quo
omnia : Patrem ex seipso, el non ex alio, Filium
ex Patre genilum , Deum verum , 101 tamen duo
lunina, sed umim lumen : Spiritum sanctum ex
l'alre et Filio æqualiter procedentem . s
Testis . Hanc sententiam aureis exarabo lilleris,
quo:l et saxeis cordibus medicinam facil.
Dic . Recle utique egeris. Namque hic sanctus
per hoc dicium enuntians, Spiritus sanctus æqua-
1004
το άγιον και εκ του Πατρός είναι λέγεται, και εκ
του Υιού είναι προσμαρτυρείται. »
" Ρακ . Ουδ' εν τούτω βλέπω διαρρήδην λέγοντα ,
ώσπερ εγώ βούλομαι.
Καθ . Επίστησαν ακριβώς, και εννόησον , τί δη
λούν βούλεται το εκ του Πατρός είναι λέγεσθαι.
"Όταν ακούσωμεν εκ του Πατρός το Πνεύμα απλώς
ούτως, έρωτώ , τι δηλούν βούλεται και
“Ρακ. Ου δυνάμεθα εννοήσαι άλλο τι, ή ότι εκ
του Πατρός εκπορεύεται .
Καθ . Ορθώς έφης . Ου γαρ ενδέχεται άλλως
ειπείν. Ε : όταν ακούσωμεν απλώς έκ του Πατρός το
.
Πνεύμα, έδωκας, ότι εκπορεύεται νοείται όταν
ακούσωμεν αυτό τούτο και επί του Υιού , τι άλλο
B
δυνάμεθα νοείν, ή ότι και εκ του Υιού εκπορεύεται ;
Ρακ. " Ήθελον όμως είδέναι σαφώς τινά των
αγίων λέγοντα, το Πνεύμα το άγιον εκπορευόμενον
και εκ του Υιού .
Καθ. Εγώ τα ονόματα τα προειρημένα όταν
ακούσω , το αυτο τούτο νοώ . Επει και την του Υιού
εκ του Ιατρός γέννησιν εν διαφόρους λέξεσι το αυτό
δηλούσαις επίσταμαι. " Ομως πειράσομαι δείξαι σου
διαρδήδην άγιον λέγοντα τουτο.
Ρακ . Δείξόν μου θα τον .
Καθ. “Ο μέγας Αναστάσιος αγίου όρους Σινά
λεγόμενος ούτω λέγει εν τω λόγω, ου ή αρχή,
• Τον περί της υγιούς ημών πίστεως Του
δε σώματος το ιδίωμα λαβόντες ως παράδειγμα,
C
την αλληλουχίαν των θείων παρεστήσαμεν διά της
των μελών αναλογίας τε και εικασίας . " Ένθεν του
και Πνεύμα στόματος αυτού λέγεται , στόματος -
τος του Μονογενούς , και Πνεύμα πάλιν εξ αυτού
εκπορευόμενον , και αποστελλόμενον ου μόνον παρά
του Πατρός , αλλά και παρά του Υιού . Ιδού προ
φανώς του αγίου τούτου λέγοντος, ου μόνον παρά
του Πατρός, αλλά και παρά του Υιού εκπορεύεται
το άγιον Πνεύμα. Τί προς τούτο έχεις ειπείν ; "Ον
τως ουδέν .
Δικ. Η ρήσις αύτη φανερώτατα το ζητούμενον
θεραπεύει .
Ρακ. Δείξόν μοι προς Θεού και άλλον άγιον λέ
γοντα κατά τούτον .
'Ακρ . Δείξον τω Πατρί, κύριε πρεσβύτερε, και
Ο άλλον ομοίως άγιον λέγοντα.
Καθ . “Ο άγιος Ιλάριος εν τω λόγω της μετά την
Πεντηκοστήν φησιν, « Πιστεύομεν εις την αγίαν
Τριάδα , τουτέστι τον Πατέρα και τον Υιόν , και το
Πνεύμα το άγιον, ένα Θεόν παντοδύναμον , μιά;
ουσίας, μιάς υπάρξεως, μιάς εξουσίας, δημιουργών
πάντων των κτισμάτων, εξ ου πάντα, δι' ου πάντα ,
ενώ πάντα • Πατέρα αφ' εαυτού, αλλ' ουκ αφ' ετέ
ρου , Υιον εκ του Πατρός γεννητών , Θεόν αληθινόν,
ου μήν δύο φώτα, αλλ' εν φώς • Πνεύμα άγιον παρά
.
Πατρός και Υιού επίσης εκπορευόμενον , και
Μάρτ. Ταύτην την φησιν χρυσοίς εγχαράξω γράμ
μασιν, ότι και λιθίνας θεραπεύει καρδίας.
Δικ . Καλώς αν ποιήσους . Ο γάρ άγιος ούτος διά
της εήσεως ταύτης είπών, Το Πνεύμα το άγιον
 1003 DISCEPTATIO PRO CONC. FLORENT. 1006
ΙΕΣ:
επίσης εκπορεύεται παρά Πατρός και Υιού, ουδε . Α.liter procelit 3 Patre et Flio, omnem tollit prae
μίαν κατέλιπε πρόφασιν των ζητούντων προφά- lis 11111 prietextus quærentium .
σε : ς.
τη

" Ρακ . Μεγάλα και φοβερά τα παρά σου ειρη- Rhac. Dicia lua, o venerande senex, magna
μένα , τίμιε πρεσβύτερε, και ικανά διασκεδάσαι το sunt el terribilia aptaque cogitationum nebulas
νέφος των λογισμών. Αλλά και έτι εις ικανοποίη- discutere. Sed adhuc, ut cumulate disputationi sa
σιν ημετέραν δείξόν μοι και έτερον άγιον λέγοντα lis fiat, ostende mibi et alium sanctuin eadem qua
κατά τούτους . et hi cnuntiantem .
'Ακρ. Ο τούτοις μη πειθόμενος , ουδ' όσα άν τις Aud. Qui bis non suadelut, neque si alia innu .
είπη, πεισθήσεται. mera dixerit, suadebitur.
Καθ . Κύριλλος και μακάριος εν τη ερμηνεία τη Cath . Bealus Cyrillus, interprétatione in Joelem
εις τον προφήτης Ιωήλ φησιν· « "Η μεν γάρ έστι proglietarm , scribit :: « In quantum enim Deus est ,,
Θεός, και εκ Θεού κατά φύσιν ο Υιός , γεγέννηται et ex Deo secundum naturam Filius est , nalus
γάρ εκ του Θεού και Πατρός , ίδιον αυτού τε και εν quippe est ex Deo el Patre, proprius illius et in
αυτώ, και εξ αυτού το Πνεύμα εστι· καθάπερ) ipso,;el et ipso Spiritus est ; quemadmodum scili
αμέλει καιαπ'αυτού νοείται του Θεού και Πατρός. 5 B cet et ex ipso intelligitur Deo et Ρatre.5. Πud
Το δε, ο καθάπερ αμέλει και εκ του Πατρός, και τι porro, i quemadmodum scilicet et ex Patre, ,
δηλούν βούλεται , ή ότι, ώσπερ εκ του Πατρός εκ- quid notat , quain, quemadınodum ex Patre proce
πορεύεται , ούτω και εκ του Υιού εκπορεύεται και dil, ita etiam procedit ex Filio ?
Δικ. Δίκαιος τοϊς νουνεχέσιν ούτος ο λόγος. Dic. Æqua et bona hæc oratio prudentibus re
putabilur.
“Ρακ. "Έστι και άλλος τις των διδασκάλων λέγων Rhac. Estne præterea alius quispiam ex docto
ούτως ; ribus, qui ita loquatur ?
Καθ . Πάντες οι 'Ανατολικοί και Δυτικοί άγιοι το Cath . Omões sancti Occidentales et Orientales
αυτό λέγουσιν . idem allirmant.
Ρακ. 'Εγώ ούτε είδον, ούτε ήκουσα πότε τοιού- Rhac. Ego neque vidi, neque unquam audivi
των• μόνον δε Καβάσιλά τινος , Ψελλού, Νικολάου
.
similia : tantummodo præ manibus fúere Cabasila
" Π. Μεθώνης , Παναρέτου , και άλλων , και νυν του quidam, Psellus,, Nicolaus Meihonensis , Panarelus
'Εφέσου ήκουσα ταναντία λέγοντος τούτοις, άπερ συ et alii. Et nunc demum Ephesium audivi, quibus
φής. c tu dicis contraria diclitantem .
Ε .:
Ακρ. Και τισι δίκαιον έπεσθαι τοις αγίοις της Aud. Quinam potius audiendi sunt sancti docio
Εκκλησίας διδασκάλους, και τούτοις τοις μετά το res Ecclesize , an illi qui post schisma, et multas
σχίσμα και μάχην συγγράψασι ; contentiones et rikaz cominentaria ediderunt ?

Ράκ. Τοις διδασκάλους αναμφίβόλως . Rhac . Doctores absquc dobio .

Ε Κάθ . Τι σοι δοκεί νύν ; Αιρετικοί εισιν οι λέγοντες Cail. Quid nunc tibi videtur ? fläeretici sunt, qui
το Πνεύμα εκ του Υιού ; dicunt , Spiritum ex Filio ?
Ρακ. Καθώς αρτίως ήκουσα , ήκιστα τούτο Rhac. Ex his, quæ modo àudivi , nunquam id
φήσαιμι. dixerim .
Καθ. Τί ούν όλως ημάς μάχεσθε ; Ει γάρ απε- Cäth . Quare ilaque nobis adversamini ? Etenim
δείχθη διαρρήδην το Πνεύμα το άγιον εκπορευόμε- si sufliciënter planeque demonstratum est , Spiri
νον διά του Υιού και εκ του Υιού εν ταις των ιερών lum sanctum per Filium et ex Filio procedere, ex
Πατέρων και διδασκάλων ημών αναντιρρήτους και sacrorum Palrum doctorumque nostrorum S1 •
σοφαίς υφηγήσεσιν , είτα συμφωνείν τώδε τω pientibus firimisque citri contradictionem cont
δόγματι το παρά της Ρωμαϊκής Εκκλησίας εν τω D inentariis, nos postea simili sententiae, quod a
Συμβολή της πίστεως κηρυττόμενον έγνωκότες , Romana Ecclesia in Symbolo fidei prædicatur con
2 την ειρήνης και ένωσιν των Εκκλησιών χρεωστι- cordare cognoscentes, pacem et unionem Eccle
τη ή κώς άμα και ευλαβώς αυτήν ασμένως υπεδεξάμεθα , siarum necessario et reverenter libenlés Jeo -cu
η, Σ" και την μετα Ρωμαίων ομόνοιαν, και το φιλιον Jati sumus, et concordiam cum Romanis atque
προειλόμεθα, τι τών ατόπων διεπραξάμεθα ; Πόθεν amicitia'm inivinius, quid absurdi commisimus ?
υμίν εξεγένετο, αδελφοί, τους ομοφύλους τε και Unde factum est , fratres, ut vos ejusdein naiionis
ομογενείς, ίν ' είπω και συμφυείς έστιν ότε υμίν , ώς et ejusdem generis, aliquando eliam et sanguinis
εθνικούς και αλλοφύλους ηγείσθαι, και αράς, και homines, lánquam ethnicos el alienos repuletis ?
βλασφημίας, και συκοφαντίας αλλεπαλλήλους συό- el diras, convicia el calumnias continuo contra
βάπτειν καθ' ημών όσημέραι ου παύεσθε ; Τούτο eos el quotidie concinnare non desislaris ? lloc
πανάληθες. Ου γαρ δυνηθείη, όστις αν είη , αρνή- verissimum est , neque aliquis inficias iverit ; nam .
σασθαι . Και γάρ εν ταις καπήλοις, εν ταις οδούς , que in cauponis, triviis, foris, locis in omnibus
εν ταις αγοραίς, διά πάντων και πανταχού, των calumniz amplas occasiones nanciscentes, sacer
ενωτικών ιερέων κατασύρεται το πολίτευμα, και η dotium , qui unionem acceperunt, vitam alque in
107 JOSEPUI NETIONENSIS EPISCOPI 1008 .
stitutum dicteriis proscinalitis , et honorem eorum Α τιμή αυτών αδίκως συκοφαντείται και διαβάλλεται .
i..juste criminantes expostulatis. Ο ιoleranlism "Ω της ανοχής σου, Χριστέ Βασιλεύ ! Ού ταύτα
100m , Rex Christe ! Neque de his contenti lidem μόνον αρκείσθε λέγειν ημίν , αλλά και την πίστιν
Deumque nostrum impudenter injuria alicilis, cum και τον Θεόν ημών αναιδώς εξυβρίζετε , ως εθνικούς
ul ellhnicos nos contennialis.. Nos autein silentio ημάς λογιζόμενοι. Ημείς μεν ούν ανεχόμεθα σιω
omnia sustinemus , el indueni omnia Deo commilii. πώντες, και το πανδερκεί Θεώ το πάν ανατίθεμέν :
mnus ; ipse eniin desuper universa videt et consi- αυτός δε άνωθεν πάνθ' ορά και περισκοπεί, και
deral, el retribuet unicuiqne quod justum est . επιμετρήσει εκάστω το δίκαιον.
Ithac . Terribilia : unt quæ modo enuntiasti, o "Ρακ . Φοβερά εισι τα παρά σου ειρημένα τα νύν,
piissime ; namque corum auditione contremui, ani - ευλαβέστατε . 'Ακούσας γάρ ταύτα ετρόμαξα , και
numque despondi, comprehendens Oralionis luw συνεστάλη μου η ψυχή , συνιείς του λόγου το αναν
vim , cai nequit contradici ; vera cienim sunt, quæ τίρρητον , διά το είναι αληθή , άπερ έφη σας, και
elocutus es , et , ul existimo, vemo tibi in bis con- oίμαι , ουδείς σοι ταναντία εν τούτοις αποκριθή
σε :.
traria respondebii.
Dic . Iunierito itaquè duodecim illis insultatis , Δικ . "Ωστε λοιπόν αδίκως εγκαλείτε τους δώδεκα,
imo non illis duodecim , scd universali synodo. B μάλλον δε ου τοίς δώδεκα, αλλά τη οικουμενική
Cum enim eos reprehendilis ct contumeliis allici συνόδιω. "Οταν γάρ αυτοίς εγκαλήτε , και διασύ
lis , et cum Latinis sentienics appellatis, et alterius ρητε, και Λατινόφρονας αποκαλήτε και ετεροδό
filei,, univeram Ecclesian accusatis,, et reliquos ξους, και τη 'Εκκλησία απάση εγκαλείτε συν πάσι
sauclos tanquam Latinorum sententiæ et extraneæ τοις αγίοις ως Λατινοφρονησάση τε και ετεροδόξη
fidei dedilos . σάση .
Rhuc . Parcat nibi Deus hanc calumniam , qua Paκ . " Ιλεως γένοιτό μοι Θεός της βλασφημίας
Sanctos impudenter oneraveram . Cum itaque de ένεκεν , ής τους αγίους αναιδως έβλασφήμουν . Προς
boc a le mihi cunzulale satisfactum sii , peroplo ούν τούτο ικανώς ορώ έμαυτόν πληροφορηθέντα .
lil et de reliquis decreli capitibus similiter satis Θ : ωδε και προς τα λοιπά του όρου κεφάλαια όμοίως
i ... πληροφορηθήναι.
Cull . Recita ex aliis quod lua ſert voluntas, et Καθ . Λέγε και περί των άλλων , και βούλει, και
respondebimus. απολογησόμεθα .
Nhac. Per fermentalum el azymuin decrelu n Ρακ. Το δι' ενζύμου και αζύμου λέγειν τον
asserere sine controversia lieri corpus Christi, el
ο όρον γίνεσθαι αναμφιβόλως το του Χριστού σώμα ,
ambo unum esse , l'irbal cjuidem animum . Q.icia και άμφω έν είναι, ταράττει. Πώς εν υπάρχει, και
modo unum erit, quod variis diversisque modis διαφόρως τελείται, το μεν δι' αζύμου, το δε δι' εν
conficitur, hoc scilicet per azymum , illud per ζύμου ;
fermentum ?
Cuih . Quid est, quod le coulurbal, an quod hoc Καθ. Τί σε ταράττει , ότι το μέν έχει ζύμην, το
fermentum habiti, aliud vero non label ? El quid δε ουκ έχει ; Και τι τούτ' εστίν ; Ούκ έστιν άρτος
hoc est ? Non esi utrumque panis ex farina ? αμφότερον εξ αλεύρου ;
Rhac . Panis csl utrumque, nequeo contraire, Ρακ . "Αρτος εστίν αμφότερον, και ου δύναμαι
scd hic quidem est panis perfeclus, quod fermeni- αντειπείν • αλλά το μέν έστι τέλειος άρτος, διά το
luni habeat; illo imperfeclus, quod fermento ca- έχειν ζύμην, το δε ου τέλειος, διά το μή έχειν.
l'eal. Quare ex perfecto , non vero ex imperfecto Ουκούν δια του τελείου δεί γίνεσθαι, ου μήν διά του
conficiendum csl . ατελούς .
Cath . Si panis accidentia converterentur in cor- Καθ . Ει μεν ουν τα συμβεβηκότα του άρτου εισιν ,
pus Christi, recte ratiocimareris ; sed cum substalla & τρέπονται είς σώμα Χριστού, καλώς αν λέγης :
is sit , que convertitur in corpus Donini, et non pει δε η ουσία εστίν ή τρεπομένη είς τό του Κυρίου
species,, Teniclipsuin infatuas,, duan Ichæc impru .. σώμα, και ου τα είδη , έλαθες σεαυτόν τοιαύτα λέ
dens asseris. Dominus enim non species sive ac γων . Ο γάρ Κύριος ου τα είδη , ή τα συμβεβη
cidentia , sed substantiam ipsam , quæ est vis du κότα , αλλά την ουσίαν αυτήν , ήτις εστίν ή του
triliva panis, 11011 in fermentalu lantuni, verum άρτου θρεπτική δύναμις , ή ουκ εν τω ενζύμω ,
aliam in azymo comprehensa, in corpus SuΟΠ ) αλλά καν το αζύμω έστιν , εις σωμα αυτού τρέπει
per vim suorum verborum transmutal. διά της δυνάμεως των λόγων αυτού .
Rhuc. Faicor vec repugno substantiam panis Ρακ. Ομολογώ και δέχομαι, ότι η ουσία του
Converti in corpus Dominicum : sed cum in fer άρτου έστιν ή τρεπομένη εις σωμα Κυρίου · αλλ' εν
Dentälu substantia panis validior conspiciatur, το ένζύμη ή του άρτου ουσία ισχυροτέρα δοκεί
quam in azymo, potius eligendus esset fermenta είναι η εν τω αζύμω , ώστε και αιρετέος ο ένζυμος
ius, q113111 azynus. μάλλον ή ο άζυμος .
Cain , lloc nuo dico verbis Dominicis impoten- Καθ. Κατά τούτον τον λόγον αδυναμίαν δώσομεν
liam tribuemus, que vim suan non consequentur, τοίς του Κυρίου λόγοις , ότι ουκ ισχύουσιν, αν μη
rişi feruenialus sit : erilique sermone Dominico ένζυμος υπάρχη, και έσται ισχυροτέρα η ύλη, ή και
1009 DISCEITATIO PRO CONC , FLORENT . 10 : 0
του Κυρίου λόγος και πάντα μετατρέπων. Και τις άν Α omnia immutante materia validier. Ει quisn:
τούτο είπoι , ότι ο λόγος του Κυρίου , δι' ου ουρανός unquam affirmaveril, verba Domini, quibus coe
μέν έστερέωται, γη δε έδρασται , εν πάσι μεν τοις luin firmatum est et terra fundata, in aliis om
άλλους ισχύει , εν τούτω δε ούκ ισχύει ; Αύτη εστί nibus vim obtinere, in hoc vero infirmari ? Ingens
βλασφημία μεγίστη , ήν ουδέποτέ τις ήκουσεν. 'Αλλ ' blasphemia, quam nullus unquam audiit. Sed lon
απέστω το βλάσφημον . Ο λόγος γάρ του Κυρίου gæ sint blasphemiæ. Verba siquidem immutant,
μετατρέπει , και μεταποιεί και το έν , και το έτερον el convertunt unum et alium in corpus, Et sic
είς σώμα αυτού. Και ούτω δεί πάντα τον βουλό- quibus propriæ salutis curæ est, absque ulla ha
μενον σωτηρία ; τυχεϊν αναμφιβόλως πιστεύειν. silatione credendum est .
Ρακ . 'Ακούομεν των ιερών αποστόλων λεγόντων , Rhac. Sanctos apostolos audimus dicentes : Ne
ότι , 11 ή τι των Ιουδαίων άζυμα δέχεσθε. Ού . Judæorum azyma admittalis. Ab bis itaque lau
κούν
σθαι .
, ώς ακάθαρτα ταύτα παραινoύσι φυλάττε- quainimpuris cavendum esse nobis prescribunt .
Καθ . Καλώς παρά τοις ιερούς αποστόλοις τούτο Cath . Optime id à saeris apostolis decretum est ,
νενομοθέτηται , μή τα των Ιουδαίων δέχεσθαι άζυ- B
ne Judæorum azyma accipiamus ; impura etenim
μα . 'Ακάθαρτα γάρ, επειδή παρανόμως αυτά
5 sunt, cum ea impie nunc, post Christi scilicet ad
τροσφέρoυσι, νυν δηλονότι μετά την του Χριστού ventum , offerant. Nos sane Judæorum azyma, en
έλευσιν. Και γάρ ουδ' ήμείς τά των Ιουδαίων δεχό- rum festivitatis munera , animalium sacrificium , et
μεθα άζυμα, ουδε τα της εορτής αυτών ξένια , ουδε reliqua minime acceptamus ; neque propterea azy
την ζωοθυσίαν, και τα λοιπά . Το δε ακάθαρτον είναι mum impurum esse concluditur ; sic enim el for
το άζυμον διά τούτου ου συμπεραίνεται . Διό και τα mentala essent impura, quod dicat Dominus :
ένζυμα ακάθαρτα αν ήσαν, διά το λέγειν τον Κυ- Villele el cavele a fermento Piarisæorum . Et beatles
ριον , Όράτε και προσέχετε από της ζύμης των Paulus : Expurgale ilaque, ait, vetus fermentum , ut
Φαρισαίων . Και Παύλος δε ο μακάριος, 'Εκκαθά- silis nova massa . El alio in loco : Quare celebremus
ρατε ούν, φησί , την παλαιάν ζύμην, ίνα ήτε non in fermento veleri maliliæ et improbitatis. Ca
νέον φύραμα και αλλαχού και αυτός : "Ωστε εορ : venuniaque esset per te a fermento tanquam
τάσωμεν μη εν ζύμη παλαιά κακίας και πονη- impuro , cum id Paulus villiperet, fermentum ma
ρας . Λοιπόν ούν κατά σε φευκτέα αν ώφειλεν είναι litir el improbilatis vocans. Verumtamen non est
η ζύμη ως ακάθαρτος, επειδή κακίζει ταύτην ο maliliose lillera , sed amore veritatis pieque in
Eίαυλος , ζύμην κακίας και πονηρίας αποκαλών, C vestiganda. Lalibi crgo non (olem ac Judæi seo -
'Αλλ' ου δεί μεν ανιχνεύειν κακούργως το γράμμα, po azy :ha conficiunt, il nobis ab illis cavendum
έρευνάν δε τον νούν φιλαλήθως και ευλαβώς . Και sit , sed quod puruin ct sublile sil , quemadmodum
οι Λατίνοι τοίνυν ούκ εν τω σκοπό των Ιουδαίων co : pus Domini ; ul absolutius in sceimilo decreti
ποιούσι τα άζυμα , ίνα ήμείς αυτά φύγωμεν , αλλά capile disscruimus ; illudque cui lubici, perquirat,
διά το καθαρόν και λεπτόν αυτό είναι, ώς το σώμα el inveniet omnia dubia resoluta .
του Κυρίου, όπερ τελεώτερον εν τω δευτέριο κεφαλαίω του όρου λέγομεν και ο βουλόμενος εκείνο
έρευνησάτω, και εύρήσει πάσας τάς άπορίας εκεί λελυμένας .
Μάρτ. Εκεί ταύτα πάντα καλώς και επιμελώς Testis. In co capitc omnia rcctect laboriose
εξηγημένα εισι, μηδεμίαν εναντίωσιν έχοντα . nec minus diligenter exposita suni, et nullam habent
contradictionem .
Ρακ . Ως όρώ και ακούω, εις μάτην ημάς Rhac. Ut viileo audioque, frustra nos a Latino
έσχισαν της των Λατίνων κοινωνίας οι προ ημών. rum communione, qui ante nos fucrunt, separa
runt.

Δικ . Κ . αληθώς εις μάτην . Dic. Plane, alque omnino frustra .

"Ρακ. Πώς ουκ ήν εν αυτοίς φόβος Κυρίου του 2
σχίζειν, και κατατέμνειν το του Χριστού ποίμνιον,
εις διαιρέσεις και σχίσματα ;
'Ακρ. Πώς και συ ουκ είχες φόβον Κυρίου ουδε
ευλάβειαν , αλλ ' έσχίζου από της Εκκλησίας, και
άλλους εις τούτο συνήλαυνε ;;
'Ρακ. Εγώ ιδιώτης ών, ως παρ' αυτών εδιδάχθην,
ού :ως και εφρόνoυν.
Δικ. Ουκούν μή κατηγορώμεν τους Ιουδαίους , ως
τα αυτά και αυτούς τους πατράσιν αυτών φρο-
νούντας .
“ Ρακ . Εάσωμεν τούτο, ως ικανώς ειρημένον .
"Έλθωμεν δή και επί το τρίτον.
"Ακρ. Δεί τούτο πρώτον λαβείν απόφασιν , είπα
άρχεσθαι ετέρου .
Rhac . Quomoilo in illis timor Dei non eral, seu
separarunt et diviserunt Christi gregem in mullas
parles cu lactiones ?
Aud . Quomodo et lu Deum non limebas, sed ab
Erclisia separabois, aliosque ad id agendum cou
pellebas ?
Rhac . Ipse in perilus cum essem , quemadmodum
ab) eis edoclus fuerani, ila sentiebam .
Lic. Ne accusemus igitur Judæos, qui eadem ac
patres eorum lcnent.
Ithac. Relinquamus et loc, lanquam cui abunde
satisfactum est. Veniamus ad lertium .
Aud . Prius de hoc determinandum est , postmo
1
dum de alio disquirendum .
1011 JOSEPUT METIONENSIS EPISCOPI 1012
Dic. Quandoquidero silet, hoc, tanquam cui con- A Δικ . Επειδή σιωπά, ώς αναντίρρητον πάντω ;
tradici nequit, prætermillit. Imo noleus illud pro- αφίησι τούτο. "Ετι δε, μη θέλων αυτού αντέχεσθαι
pugnare, Catholici denuonstrationi assensum ex- έτι , συγκατατίθεται τη του Καθολικού αποφάσει .
hibel. llic enim mos est disputantibus non silere Τούτο γάρ έθος τους διαλεγομένοις εστί , μή σιωπάν
in aliquo, quod, si siluerint, planc fatentur se vi- κατά τι . Σιωπήσας δε , δείκνυσιν ότι νενίκητα :, και
clos esse , nec velle de co applius disceptationem ου βούλεται έτι περί εκείνου λέγειν .
inirr .
Cath . Dic , Paier reverende, quæ in dubium vo- Καθ. Λέγε, Πάτερ αιδέσιμε , άπερ απορείς , και
cas, el respondebo. αποκρινούμαι σοι .
Rhac. Quomodo probat synodus, animas purgari "Ρακ. Πώς παρίστησιν ή σύνοδος αύτη , ότι αι
post mortem ? ψυχαν καθαίρονται μετά θάνατον ;
Cath . Probat el demoustrat cum ratione, quem- Καθ. Παρίστηση και αποδεικνύει και τούτο μετά
admodum et reliqua. λόγου, ώσπερ και τα λοιπά.
Rhac. Age, dicilo mihi, unde hoc demonstrat. "Ρακ . λέγε μου δή , πόθεν δεικνύει τούτο.
Calh. Primum quidem exemplo nostri, quod nos Καθ . Πρώτον μεν εκ παραδείγματος ημετέρου,
ipsi facimus : deinde testimoniis sanctorum Eccle- Β όπερ αυτοι ημείς ποιούμεν · είτα από μαρτυριών
siæ doctorum , et ab ipsa rei natura . των αγίων της Εκκλησίας διδασκάλων , και απ' αυ .
της της του πράγματος φύσεως.
Rnac. Profer mihi nostrum exemplum , quod nos Ρακ . Φράσον μοι δή, τι το ημέτερον παράδειγμα ,
ipsi agimus. όπερ ημείς αυτοί ποιούμεν.
Gath . An nescis adbuc guid noienil oblationes, Καθ. " Ετι ουκ έγνως, τί δηλούσιν αι προσφορά,
colyla candelæ, oleum , psalmodia , commemora- και τα κόλυβα, και οι κηροί , και το έλαιον , και οι
tiones, et memoriae pro Diortuis in sacrosanctis ψαλμωδίαι, και τα μνημόσυνα, και το μνείας ποιείν
sacrificiis ? υπέρ των κεκοιμημένων εν ταις ιεραις τελεταίς :
Rhac. Esine id hoc, quod Latini nuncupant Pur- Ρακ. Τούτο εστιν, όπερ οι Λατίνου λέγουσι
galorium, nos Καθαρτήριον ? Πουρνατόριον, ήτοι Καθαρτήριον ;
Cath. Hoc nempe est, el non aliud . Καθ . Τούτο εστι , και ουκ άλλο.
Rhac. Asseruisti testimoniis quoque Ecclusie Ρακ. "Έφης ότι και διά μαρτυριών των της Εκ
doctorum hoc probare synodum ; ostendito mibi. κλησίας διδασκάλων και σύνοδος τούτό γε παριστά.
C
Δείξόν μοι τούτο.
Carh . Percurre tertium decreli caput ; ibi enim Καθ. 'Ανάγνωθι το τρίτον του όρου κεφάλαιον :
cumulate disputavimus, quibus dubitatio omnis εκεί γάρ ικανώς ειρήκαμεν, και περί τούτο πληρο
Lolletur. φορηθήση.
Rhac. Procedamus jam ad quartum . "Ρακ. "Αγωμεν δή και επί το τέταρτον.
Cath. Si quid de hoc ambigis, effare. Καθ. Λέγε περί τούτου, όσα γε απορείς.
Rhac . Qua ratione, cum nondum communis re- Ρακ. Πώς μήπω της κοινής αναστάσεως γενο
surrectio successerit, justi ilem et peccatores re μένης, οι δίκαιοι απέλαβον , και οι αμαρτωλοί τα
ceperunt sccundum vos, imo secunduni hujusce κατ' αξίαν αυτών καθ' υμάς, μάλλον δε κατά τον
synodi decrelum, quæ commeruere ? της συνόδου ταυτησί όρον ;
Cath. De loc quoque ila senticndum est , quem Καθ . Σύνες και περί τούτου, Πάτερ αιδέσιμε , ώς
admodum et de aliis jam bene nosti . Dei Ecclesia και περί των άλλων καλώς έγνως . H του Θεού
lenet sanctorum animas cum Deo el sanctis an- 'Εκκλησία δοξάζει τις ψυχές των αγίων αυλίζεσθαι
gelis , statim atque ex hac vita excesserint, babitare, μετά του Θεού , και των αγίων αγγέλων ευθέως,
mullis præmunila rationibus ct circumstantiis, ηνίκα εξέλθωσι του τήδε βίου , πολλάς έχουσα και
lil et in aliis rebus . D εν τούτω άφορμάς τε και παραστάσεις, ώς και εν
τους λοιπούς.
l.hac. Si nunc in cælo habitant justorum animæ, Ρακ . Ει νύν αυλίζονται εν τω ουρανώ αι ψυχή
el possident, ut ais, fustra judicium fieret, et ju- των δικαίων, και απολαμβάνουσιν, ώς συ φής , π ::
dex sederet in throno. ρισσόν έστι, την κρίσιν γενέσθαι, και την κριτην
επί θρόνου καθίσαι.
animo Καθ . Ει μεν ελέγομεν , Τελείως απέλαβον οι άγιοι
Cath. Si
perſecie lum sanctos
diceremus,
recepisse, corpore et
hoc absurdum non absone ψυχή τε και σώματι , τότε δικαίως αν επηκολούθει
sequerelur. Nunc vero nos non ila alirmamus, sed τουτι το άτοπον• νύν δε ουχ ούτως ήμείς λέγομεν,
animas lantum perfecte recipere, ut sanctus Joan- αλλ' ότι νύν απολαμβάνουσι καθο ψυχαί μόνον τε
nes Damascenus refert, « Et perſectam in coelis λείως, κατά τον ιερών Ιωάννην τον Δαμασκηνόν
coronam receperunt ; , quod de corporibus non λέγοντα, « Και τέλειον ατέλαβαν τον στέφανον εν
asseritur, sed de animis. In judicio vero çum ani. ουρανοίς. Τούτο ούν ού περί των σωμάτων λέγε
mæ , tum corpora simul gloria perfruantur. ται, αλλά περί των ψυχών. Εν τη κρίσει δε αι ψυχαι
όμου και τα σώματα τη δόξη ευφρανθήσονται
10 : 3 DISCEPTATIO PRO CONC. FLORENT. 1011
Δικ. 'Αληθέστατος και δικαιότατος ούτος ο λό- A Dic . Verissivia juslissima que est hæc oratio .
γος .
" Ρακ . Συνή,κα και λέγεις, και πεπεισμαι , ότι πολ- Rhac. Percepi quod dicis, coque suadeor. Nam
λά ευρίσκονται και Ιδιόμελα και Τροπάρια των que nulla inveniunt!ır el Idiomela et Troparia
Κανόνων τούτο δηλούντα , και πολλαχού άλλοθεν Canonum hoc monstrantia, el ex multis aliis locis
μαρτυρείται μεν και των αγίων απόλαυσις: εγώ δε testimonia sumi possunt de fruitione s : nctorum .
ακμής απορώ, πώς δύναται τούτο είναι, ίνα η ψυχή Verumtamen ipse nunc bærco, quomodo id fieri
χωρίς του σώματος νυν απολαμβάνη ; queal, ul anima absque corpore possideal.
Καθ. Ου δεί σε άπορείν, ένθ' απορία ούκ έστι. Cath . Izsilandum non est , ubi hæsilatio nulli
Πάσι γάρ και τυφλοίς δηλόν έστιν, ότι η ψυχή τι- est : onmibus enim el cacis patel , animam esse
μιωτέρα έστι του σώματος , και κυρία: κατ' εικόνα pretiosiorem corpore et dominam : namque ſacia
γάρ θεού γέγονεν, διό και αθάνατος : το δε σώμα est ad imaginem Dei , proptereaque cl immortalis ;
και δούλόν εστι της ψυχής, και όργανον προς και corpus autem servit animæ, eoque tanquam inseris .
βούλεται πράττειν , και θνητόν λέγεται , και έστι. mento pro arbitrio lililur, diciturque mortale, et
Διό η ψυχή μεν ως αθάνατος απολαμβάνει , καθο est . Propterea anima ut immortalis, cum sil domi
κυρία, και τιμιωτέρα του σώματος • το δε σώμα B na et pretiosior corpore , recipit ; corpus nortale
Ονητόν όν, ούπω ανέστη , ουδ' απέλα €ε . Εν τη ούν cum sit, nondum resurrexit, nec recepit. In resur
αναστάσει ενδύσεται τούτο η ψυχή άφθαρτον rectione itaque anima induet hoc immortale et in
και αθάνατον κατά τον μακάριον Παύλον , και ού- corruptibile, ul bealus Paulus tradit, et sic ct ipsum
τω και αυτό συν τη ψυχή τη δόξη ευφρανθήσεται . cum anima in gloria delectabitur . Exempli gralia :
Και παραδείγματος χάριν ο βασιλεύς στήσας θέα- rex aperto theatro, munera el coronas certantibus
τρον , τίθησι δώρα τε και στεφάνους τοίς αγωνι- proponit, pro quibus multi congregantur inter se
ομένοις , υπέρ ών έρχονται πολλοί τρέχοντες, και cursu certantes, el aliis contendentes in stadio .
αγωνιζόμενοι εν τω σταδίω , και όταν τις νικήση Victor equestris receplo premio equum in quiele
μετά του ίππου αυτού , και λάβη το βραβείον , reponit, ipse una cum rege corona ut vicior redi
τάττει τον ίππον εν αναπαύσει , και αυτός συνευ- milus lætatur. Theatro clauso , victor equum suum
φραίνεται τώ βασιλεί μετά διαδήματος ως νικητής. perpulelireadornalin ascendit ,, etel coronam dupli
Λυθέντος ούν του θεάτρου , ππεύει τον ίππον αυ- cei accipii, ci troprum erigit, et urbem circumit
του ο νικητής κεκοσμημένον , και λαμβάνει διπλούς cum equo sun, per quem victoriam conseculis cst ,
στεφάνους, και ίστησι τρόπαιον, και περιάγει την C onuslus lætitia et lubentia . Sic et anima superalo
πόλιν κύκλο , συνευφραινόμενος τώ ίππω αυτού , diabolo in vitæ hujuisce lemporariæ coulliclu clim
δι' ου τον αγώνα ήνυσεν . Ούτω και η ψυχή νική- corpore, corp!is in terra rrponit, ipsa in cælum
σασα τον διάβολον έν τή πάλη του προσκαίρου βίου advolans, el coronala cum Domino Telatur : post
τούτου μετά του σώματος , αποτίθησιν εν τη γή moduin soluto ævo, et communi universalique om
το σώμα , και αυτή τρέχει προς ουρανόν , και συνευ- niium consecula resurrectione, induet anima cor
φραίνεται τω Κυρίω στεφανηφόρος. Λυθέντος ούν pris adornatum , incorruptibile nempe el immorta
του αιώνος τούτου , και γενομένης της κοινής και le ( verba sunt magni Pauli) ; et accipiet duplicem
παγκοσμίου αναστάσεως, ενδύσεται η ψυχή το σώμα coronam , et cum corpore per quod adversit
κεκοσμημένον , τουτέστιν άφθαρτον και αθάνατον rium vulneravit debellavitque, cumulabitur gau
κατά τον μέγαν Απόστολον , και λήψεται διπλούς « liis .
στεφάνους , και συνευφρανθήσεται το σώματι, δ:'
ου τον πολέμιον έτρωσε και ενίκησε .
"Ακρ . Το παράδειγμα τούτο ικανόν έστι πείσαι Aud. Excmplum hoc satis est ad quemlibet per
πάσαν ψνχήν . suadendum .
"Ρακ. Καλώς και θαυμασίως λέγεις . Αλλ ' έτι το D Rhac. Probe et admirabiliter dicis. Sed verba
του Παύλου απορίαν μοι δίδωσι , το, Ούτοι πάντες Pauli novali mibi afferunt dubitationem : Omnes
μαρτυρηθέντες διά της πίστεως, ούκ έκομίσαν . hi per filem consummali, non retulerunt promissio
το την επαγγελίαν, και τα λοιπά. Nil, etc.
Καθ . Και περί τούτου ικανόν αποδεδώκαμεν λό- Cath. Hoc ctiam accurale pertractaviniis in
γον εν τώ τετάρτου κεφαλαία του όρου προς το quario capile decreli prope finem : indeque prlal,
τέλος και ο βουλόμενος ακριβώς ιδείν εκείσε πο- qui similium sibi intelligentiam astruil, el punto
ρευθήτω , και ικανώς οιμαι πληροφορηθήσεται , abunde salisſactum iri.
Ρακ . Φράσον μοι παρακαλώ, μη οκνή σας και Rhac. Age mihi, nec deponas Studium rogo de
περί του τελευταίου κεφαλαίου του όρου. Πώς τον postremo decreti capiíc. Qua ratione dicitis Rum : -
"Ρεύμης αρχιερέα λέγετε είναι κεφαλήν πάσης της ! Un præsulem capul universit Ecclesiæ , liec cene
*Εκκλησίας, και μη και αυτόν ως ένα είναι των άλ sctis eum tanquam unum ex pilriarchis ?
πατριαρχών ;
Καθ . Θαυμάζω , πώς ήρώτησας τοιούτον έρύ- Calli. Viror le similia in re cara ao pulegii, in
τημα, δήυ όντος του πράγμα : ;. lentoase.
1015 JOSEPHI METIONENSIS EPISCOPI
Rhac. Ne nireriş, optime sacerdotum , me bujus- A
ce scientiam perquirere, nil et aliorum .
Dic, Æquum est Patrem audire, de quibus in-
terrogal ,
Cath . El nos, revererde Pater , Romanum ponti-
licem tanquam unum ex patriarchis censenius, non
duos, aut tres. Verumlanien in Dei Ecclesia prin-
cipalus concedendus, ne eo sublato conſusio na-
scalır. Ubi enim princeps non est, ordo non est .
Quapropier Salvator cupiens Ecclesiam suam in
oraline perseverale, Petrum ipsorun apostolorun
primum esse lege s : lxil, et illius successores eo .
dem ac ille principalu pollere, curare, el guberna-
re Ecclesian. Alias in Dei Ecclesia confusio potius, έχειν, διέπειν, και κυβερνάν την Εκκλησίαν. "Α
quam inio esset ,
Rhac, Esto hoc, faleor, el recipio. Sed ipsium
esse, qui universam Ecclesiam tanquam regula
«liright, et fidem arbitrio prescrilial , nondum plane
capio.
Gath . lloc ab ore Salvatoris habuit. Dixil enim
illi Salvator : Pelre , pasce oves meas. Ei , Tibi dabo
claves regni cælorum , et quodcunque ligaveris super
lurram , eril ( gaium et in cælo : el quodcunque sol-
reris super terram , erit solutum et in cælo. Et rur.
sum : Simon , Simon , sæpius voluil Salanas cribra-
retos ut frumentum ; ego autem orasi pro te, ne def-
cial fides tua , el lu aliquando conversus co .: firma
fratres luos. Jis auctoritatem habet confirmandi,
examinandi, dirigendi et res fidei corrigendi .
ριξαν τους αδελφούς σου. Από τούτων έλαβεν εξουσίας του στηρίζειν, και εξετάζειν, και κανοί
ζειν , και διορθούν τα περί την πίστιν.
Rhac . De hoc nunc satis est dictum .
Dic . Patri satisfactum est etiam in hoc.
Rhac. Adhuc unum me curbat et in suspicionem
adducil, seil id mihi silentio reservandum esse
duco .
Dic. llaud æquum est conticescere ; palam dubia
cdiccnda sunt.
Cath, Imo Pater audenter effare, de quo dubitas,
ut in eo quoque , quemadmodum in aliis, remedin
su ; geralur'. Medicus enim ægrotami nequit mcdi-
«in: 2flerre, nisi ille antea amptis vestibus pla-
gam ostendai, qaam ubi viderit, morbumque reco-
ynoveril , pharmacum emplastrumque proprium
illi apponens, cilo male se habenli sanitatem re-
stiluit.
Rhac. Vereor ne le offendam adigamque in ira
cundiani, vir Dei .
Aud . Catholici nunquam molesic ſeruni, com
disscrunt, imo præ gaudio exsultant, dum aliis ve-
itoten patefaciunt.
Cath. Nunquam ipse discruci: bor animi, etiamsi
oratio me pupugerit. Imo hilarior liam intima vc-
siri audiens, sic curabo los , respondens dubiis ve-
siris , r« pellanique ignorantiam , ct quod ergii nos
Butiilis faslidium .
knac, Ego volebam hoc silentio involvert i qua!!
1016 .
"Ρακ. ή θαυμάσης, άριστε ιερέων, ότι ερωτώ
μαθείν και περί τούτου , ως και περί των άλλων .
.
Δικ . Δίκαιόν εστι τον Πατέρα ακούσοι περί ου
έρωτα .
Καθ . "Ημείς , Πάτερ αιδέσιμε, ώς ένα των πα
τριαρχών τον της Ρώμης αρχιερέα λέγομεν είναι ,
και ου δύο ή τρείς. 'Αλλα δει και εν τη του Θεού
'Εκκλησία είναι αρχήν, και μη αναρχίαν είναι , ίνα
μή αταξία ή . "Όπου γάρ ουκ έστιν άρχων , ουδεμία
εκεί τάξις . Διό και ο Σωτήρ βουλόμενος την Εκ
κλησίαν αυτού εν τάξει μένειν , τον Πέτρον αυτών
είναι των αποστόλων πρώτον ένομοθέτησε , και τους
απ' αυτού διαδόχους αυτού την τοιαύτην αρχήν
λως τε αν σύγχυσις μάλλον έν τή του Θεού 'Εκκλη
B
σία ευρέθη η ένωσις .
Ρακ. "Έστω τούτο, ομολογώ και δέχομαι . 'Αλλ'
ότι αυτόν δεν είναι τον κανονίζοντα πάσαν την
'Εκκλησίαν , και νομοθετούντα την πίστιν , έτι γε
απορώ .
Καθ. Τούτο παρά του Σωτηρίου είληφε στόματος.
"Έφη γαρ αυτώ ο Σωτήρ : Πέτρε , πoίμαινε τα
πρόβατά μου , και έτι , Δώσω σοι τας κ.λείς της
βασιλείας των ουρανών , και όσα αν δήσης
επί της γης , έσται δεδεμένα εν τω ουρανό και
όσα αν λύσης επί της γης, έσται λελυμένα εν
τω ουρανό και αύ · Σίμων, Σίμων», πολλάκις ήθέ
λησεν ο Σατανάς επισινιάσαι υμάς ώς το σί
τον, εγώ δε εθεήθη υπέρ σου, ίνα μη εκλείπη
η πίστις σου . Και συ ποτε επιστραφείς , στή
C Ρακ . 'Απόχρη και περί τούτου τανύν.
Δικ . Ο Πατήρ ήρκέσθη κάν τούτων .
Ρακ . "Έτι έν με λυπεί, και εις υπόνοιαν άγει.
'Αλλά βούλομαι αυτό σιγή παρ' εμαυτώ κατέχειν.
Δικ . Ου δίκαιον εστι σιωπάν , αλλά λέγειν διαό
1
ήδην τάς άπορίας.
Καθ . Και μάλλον είπε , Πάτερ , τι απορείς, ένα
7
θεραπευθής εν αυτώ, ώς και εν τοις λοιπούς . Και
γάρ ο ιατρός ου δύναται την θεραπείαν δούναι το
αρρωστούντι , αν μη πρότερον ο πάσχων απογυ
μνώσας δείξη αυτή την πληγήν, ήν ιδών, και το
πάθος γνωρίσας, φάρμακόν τε και έμπλαστρον οί
κείον επιτιθείς αυτή , ταχέως την υγείας των ασθε
νούνται δωρήσεται .
D "Ρακ . 'Αλλ' αιδούμαι, μή σε λυπήσω , και εις
οργήν εμβάλλω, άνθρωπε του Θεού .
'Ακρ. Ου λυπούνται οι καθολικο! ποτε διαλέγε
σθαι, μάλλον αγάλλονται την αλήθειαν τοις πάσι
δεικνύοντες .
Καθ . Εγώ ουδέποτε λυπηθήσομαι , ει και καθά .
ψεται μου ο λόγος μάλλον δέ γε περιχαρής γενή -
σομαι , ακούων ύμών τα εγκάρδια, ένα θεραπεύσω
μεν υμάς , αποκρινόμενος ταις απορίαις υμών ,
2
απαλλάξω δε της άγνοιας και αηδίας της προς
Γακ. Εγώ τον έβουλόμην σιωπή τουτο διδόναι :
 1017 DISCEPTATIO PRO COXC . FLORENT..
επει δε συ κελεύεις ειπείν , ανάσχου ακούων, πα- Α do vero jelves me licere , Snstine precor, audiens ,
ρακαλώ, ει και σκληρών δόξει σοι το ρηθέν.
Καθ. Λέγε , Πάτερ αιδέσιμε. Λέγε .
Ροκ . Πώς ταύτα ουκ ελέγετε πρότερον, ότε και
υμείς ου μόνον εναντίον τη συνόδω , αλλά και υβρι-
στας των Λατίνων υπήρχετε , ώς και συ εις το του
πατριάρχου κουκούλιον αναιδώς εξύβρισας ; " Η πώς
τούτο ουκ εγίνωσκον οι πρός ημών πάντες ; “Αρα
αμαθείς ήσαν εκείνοι , και υμείς εγένεσθε νύν ευ-
μαθείς ; 'Αρα άπιστοι ήσαν εκείνοι , και υμείς εν
νοήσατε νύν την απιστίαν αυτών ; Πώς ουκ ήσαν
ταυτά ποτε , ει μή νύν υμείς οι δώδεκα ταύτα λέ-
γετε ; " Η νύν ανεβλέψατε , και εννοήσατε ταύτα ,
τυφλοί, και σκοτεινοί πρότερον όντες ; Ταύτα εισιν,
& τους πολλούς κάμε αυτόν έκταράττουσιν · ότι
πάντες οι προ ημών κατακρίνονται νύν παρ ' υμών,
ώς αμαθείς , και τυφλοί , και άπιστοι , ως πεπλα
γημένοι , και αγνοούντες την πίστιν επειδή άλλα
υμείς λέγετε , ή ώς εκείνοι εφρόνoυν τε και εδίδα
σκόν .
'Ακρ . Κομψός έστιν και του Πατρός λόγος , και
δείται καλλίστης απολογίας .
Καθ . Ούτως έχει, ώς λέγεις , ότι ουκ ελέγομεν
ταύτα πρότερον , και ότι υβρισταί των Λατίνων
ημεν, και έτι εγώ είπερ τις άλλος . Ο δε λόγος, ότι
ουκ έγινώσκομεν · νήπια γάρ ήμεν. "Οθεν αγνώ
στως εγώ και εις τον θειιτατον εξύβρισα πατριάρ
χην αλλ' έλαβον παρ' εκείνου συγχώρησιν . "Οτι δε
ταύτα οι προ ημών ουκ εγίνωσκον , ουχ ώς αμαθείς
τούτ' έπασχον , ή ώς άπιστοι , ή πεπλανημένοι , και C re, ea neque cognita neque comprehensa animis
τάλλα:· τούτο γαρ ουδαμώς φήσομεν · αλλ' εγίνω- habnere, an inscitia, aut infidelitate , aut errore,
σκον μεν οι μεγάλοι , και την δόξαν ταύτην παρ '
>
εαυτοίς είχον , ει και τινες διά πεισμονήν οικείαν
τάναντία έλεγόν τε και έγραφον " οι πλείονες δε ουκ
εγίνωσκον, ουχ ώς πεπλανημένοι και άπιστοι ,
αλλά διά τό τα δόγματα μη ζητείσθαι , και ήσυχίαν
άγειν' τα μέρη αμφότερα , προ πολλού συνόδου μή
γενομένης . Ταύτης δε συγκροτηθείσης τανύν, και
διαλέξεως ισχυράς γενομένης , εφάνησαν της θείας
χάριτος άπαντες . Eκήρυξαν πανταχού. " Ικουσαν
οι βουλόμενοι της σωτηρίας αυτών, και ταύτη επεί
σθησαν. Κηρύττουσι δε και αυτοί , ώς εικός, ίνα μη
πάλιν βυθα καλυφθώσιν , ώσπερ και πρότερον . Οι
amantes audierunt obediveruntque, el ul par est,
ούν συσκιάσαι πάλιν βουλόμενοι την αγάπην τε και
ειρήνην της Εκκλησίας ουκ ανέχονται ακούειν, D ipsi predicant , ne rursus leneliris , quemadmodum
και λέγουσιν άπερ και λέγουσιν. Ει δε και εξ αρ-
χής της συνόδου ταύτην πώς ουκ εδεξάμεθα , ή εκη-
ρύττομεν, είπoι τις αν, έστω , ότι πρώτον μεν εν
τω καιρώ της συνόδου ημείς βρέφη όντες,, και μη-
που δέκα έτη έχοντες , ταύτα ούκ έγινώσκομεν . Εί
δε και προβαίνοντες ουκ έδιδασκόμεθα , θαυμαστόν
ουδέν. Ου γαρ εΐα ημάς η καινή και ματαία πρό-
ληψις, ήν εκ προγόνων έχοντες, ακούσαι , ή μαθείν
ου κατεδεχόμεθα . "Έπειτα δε ουδέ τοις Πρακτικούς
της ιεράς συνόδου ήθελήσαμεν επισκηψαι . Νύν δε
εις τελείαν ηλικίαν έλθούσιν, ου καλόν έδοξεν ημίν
τους αυτούς επιμένειν κακοίς , μηδέ εις κενοφωνίας ,
και ματαιολογίας και ψευδολογίας τον καιρόν ανα-
λίσκειν, και μάχεσθαι εική και μάτην τους αδελφούς
1018
licet durum dictum videbilir .
Gaih . Elfare , Pater reverende ; efTare .
Rhac . Quare hæc vos antea non enuntiabatis,
cuni vos non tantummodo synɔlo adversalamini,
sed injuria quoque lacossebatis Latinos , quemail
Nodum et 111 in patriarchæ cucullum impudenter
injurius fuisti ? Vel quomodo id omnes qui aite
nos luere nesciverunt ? An illi inperiti erant, el
vos nunc erant,
infideles illud facile
et vosingenio assecuti infidelitatem
nunc eorum estis ? An illi
deprehendistis ? Quomodo Itec nunquam fuerunt ,
?
quæ vos nunc duodecim hæc
asseveralis ? An nunc pri ,.
oculos
17:umcæci
lea et obienebrali eralis ?intellexistis
aperuistis, eaque qui an
Iliec sunt, , quie nie
B
pluresque alios perturbant, omnes qui ante vos
fuere , nunc a vobis veluti in peritos, circos, inſi
deles , a veritale aberrantes, ct fidei nescios con
demnari : quando ros alia dicitis, alia illi tenebant
edocebanique.
Aud . Patris hæc oratio industria est, perpulchraw
queCath
salagit
, Sicresponsionem
res se habet,. ut ill ais , hæc nos antea
non enuntiasse, et injurios in Latinos fuisse, et
ipse potissimum , si quis alius, hoc ausus sum . Ratio
in promplu est. Non agnoscebamus: infantes eniin
eramus . Hinc
triarcham et ipselacessivi
injuriis ignoranter
; sed divinissimum
veniam ab paeo-
assecutus sum . Non ideo tamen , qui ante nos lue
, aut , , dicemus;,
aut aliis !aborarunt . lloc enim nullo niodo
sed magni excellentioresque cognoscebant, et apud
semetipsos hanc opinionem retinebant, licet non
nulli credulitati suæ olsecundantes, contraria asse
rerent el scriberent. Plures autem noui pernosce
bant , non quod errore aut infidelitate abduceren
tur, sed quoil dogmata non disquirebantur, et
ambæ partes quiescerent, cum per longum tempus
antea synodis coacta non fuissei, quia in præsen
tia celebrata , el concertatione valida subsecula ,
omnes divinæ gratiæ esse visi sunt, el ubicunque
sententiam promulgarunt, illique salutis proprio
et antea obvolvantur. Qui itaque dento charili
tem , et pacem Ecclesiic obscurare cupiunt, non sus.
tinent audire, et quecunque in linguam venerint,
elfuliant.. Quod si quis dixerit,, non aa principio sy
nodum recepisse aut prærlicasse, sciat nos lempo
re ipso synodi puerulos adhoc, necdum decem an .
l'os nalos hæc boni perspexisse ; et si proficients
alale similibus non instrucbamur, miruni non esi.
Id enim nobis pernegabat vana et fuiilis presui
plio, quam e progenitoribus nobis innatam haben
les, neque audire neque diseere sustinebamus. Alla
tle, neque sacrosancta synodi aciis animum allen
dissc . Nunc viro firmala alate non esl visit
honcstum iisdem malis immorari, elin: vanis al1110
1019 JOSEPHI METHONENSIS EPISCOPI
inutilibus concertationibus et falsiloquentiis tem- Aυπέρ ών ο Χριστός το αίμα εξέχεεν, αν μη πρότερο ,
pus consumere, frustraque atque incommode cun παρ' αυτών ακούσαιμεν , και γνώμεν, ει άρα ορθώς
fratribus depugnare, pro quibus Christus sangui- φρονούσιν. "Οθεν τη ιερά πραγματεία , δηλονότι των
nem effudit, ni prius ab iisdem audianus et co-
gnoscamus, si recte sentiunt. Rinc sacra Commen .
turia , Acta videlicet synodi , curiose diligenterque
maximaque cum delectatione percurrentes, aliosque
doctores convenientes , qui suotestimonio dicta sy-
nodi comprobant , Iocuum veritati dedimus . Νeque
enim justum est, neque pium , Pater reverende, eum
qui saluten ambit , ostenso lumine oculos claudere ,
sed cum gaudio, cum apparuerit veritas, eam pro-
lensis uluis amplecti. Quapropter et nos veritalem
per sacram synoduin maniſestatam reverenter am-
plectitur et exoseulamur , eaque nunc dicimus, της Ιεράς συνόδου εμάθομεν, ήτις έσωσε τας ημε
que prius neque sciebamus , neque noveramus , et Β τέρας ψυχάς γενομένη.
prælicamus non alia , quam quæ a synodo didicimus, quis . sllo decreto animarum nostrarum saluti
providit.
Rhac. Salius eral nunquam eam cogi, cum scan-
dalo polius , quam paci universo terrarum orbi fue-
ril .
Cath . Non dicam hoc ego, namque pacem ct sa -
Iatem, et non scandalum conciliasse licam . Qui
«teniin propter hoc opus unionis scandalumn pati-
enlur ?
Rhac . Latini et Græci mutuis armis contendunt
conlliguntque. Latini cum Græcis, eos schismali-
cos ac hæreticos aperle conclamantes, el Græci
in Græcos seviunt, et inter se mutuo sese, cl ma-
ximum in moduni exagitant . Quare nielius crat,
eam nunquam ſuisse celebratam .
Testis. Horum causa fuere monachi, imperitissi. C
mom slullissimumque hominum genus.
Dic. Scandalizantur quidem , qui scandala amant ;
qui veritalem ambiunt, non scandalizanlur. Quo-
mo lo enim scandalum palientiir, qui prius a Gracis
appellabantur hierelici ? Deinde non arma sumnunl
ia Græcos. A page. Imo peroplant , precanturque
tina cum illis esse in concordia et pace. Contri.
S1ntur vero, nec immerito adversus Grecos , quod
post sacrosanctæ synoji judicium eos non cessant
vocare ct hæreticos, el alienæ fidei scclalores. Græ-
ci vero in Græcos debacchanlur , el decertant ii qui
recusant unionem cum acceplantibus eam , nuncil-
pantque cos Latinos et hæreticos , eo solo quod sc
synodo subiiciunt, et Christianos appellant Latiucs.
D
Rhać. Proplerea ego dico melius ſuisse, si nun .
quaui coacta esset .
Dic. Quod dicis, neque justum est, neque pium.
Cath . Audis Dominum dicenteni, non esse mun.
dum conferendum cum una anima hominis , et lu
ais melius fuisse si non esset congregala ? Annon
vides nos post illam synodum didicisse veritatem ,
quam antea ignorabainus ? An ignoras quoi animæ
cjurato schismale ci divisione in concordiam redi-
crunt ? Non vides nos a vana illa prir'sump'ione, con-
1020
Πρακτικών της συνόδου επιμελώς εντρυφήσαντες,
και άλλους των διδασκάλων μετιόντες τα αυτά
συμμαρτυρούντας αυτή , τη αληθεία υπεχωρήσαμεν.
Ου γαρ δίκαιον ουδέ όσιον, Πάτερ αιδέσιμε , το
βουλομένη σωτηρίας τυχείν, του φωτός δειχθέντος ,
καμμύειν τους οφθαλμούς , αλλά μετά χαράς της
αληθείας φανείσης, αυτήν κατασπάσασθαι. Διό και
ημείς , της αληθείας διά της Ιεράς συνόδου δειχθεί
σης, ευλαβώς ελάβομεν αυτήν, και υπεδεξάμεθα ,
και λέγομεν νύν, άπερ πρότερον ουκ ήδειμεν ουδε
έγνωμεν, και κηρύττομεν ουκ άλλα, ή όσα παρά
*Ρακ . "Αμεινον ήν αυτήν μή γενέσθαι ποτέ, έπει
δή σκάνδαλον μέγα προξένησε μάλλον η ειρήνην
τω κόσμω παντί .
Καθ. Εγώ τούτο ούποτε φήσαιμι άν. Ειρήνης
γάρ και σωτηρίαν είπoιμι μάλλον , και ο σκάνδαλον
προύφερεν . Τίνες γαρ είεν οι σκανδαλιζόμενοι διά το
έργον της θείας ενώσεως ;
“ Ρακ . Λατίνοι τε και Γραικοί κατ' άλλήλων όπίί
ζονται , και μάχονται μεν οι Λατίνοι Γραικοίς , και
σχισματικούς διαρρήδην βοώσι τε και αιρετικούς,
και Γραικοί κατά Γραικών μαίνονται , και διωγμών
εγείρουσι μέγιστον προς αλλήλους. Διό και άμει
νον ήν μή γενέσθαι αυτήν ποτε.
Μάρτ. Ταύτα εποίησαν οι καλόγηροι, άμαθέστα
του και μωροι όντες.
Δικ. Σκανδαλίζονται μεν οι τα σκάνδαλα αγαπών
τες, οι δε την αλήθειαν θέλοντες ουδέποτε σκανδα
λίζονται. Πώς γάρ και σκανδαλισθήσονται οι προ
τερον παρά των Γραικών εκαλούντο αιρετικοί και
" Έπειτα δε ουχ οπλίζονται κατά Γραικών. "Απαγε .
'Αλλά θέλουσι και δέονται είναι μετ' αυτών εν
ομονοία τε και ειρήνη. Λυπούνται δε δικαίως κατά
Γραικών, ότι μετά την κρίσιν της Ιεράς συνόδου
έτι αποκαλούσιν αυτούς αιρετικούς και ετεροδό
ξους. Γραικοί δε κατά Γραικών, ώς συ φής, μαίνον .
ται, μαίνονται δε και μάχονται οι μη θέλοντας την
ένωσιν τοϊς υποδεχομένοις αυτήν. Και Λατίνους άπι
καλούσιν αυτούς, και αιρετικούς, δι' ουδέν άλλο,
αλλ' ή διά το υποταγήναι αυτους τη συνόδω, και τους
Λατίνους λέγειν Χριστιανούς .
Ρακ . Διά τούτο εγώ λέγω , ότι κρείττον ήν μη
γενέσθαι ποτέ αυτήν . ,
Δικ. Ου δίκαιον το ρηθέν ήδη , ούτε μήν όσιον.
Καθ . Του Κυρίου ακούεις λέγοντος, Ουκ έστιν
ο κόσμος όλος αντάξιος υπέρ μιας ψυχής αν
θρώπου, και συ λέγεις , "Αμεινον ήν αυτήν μή γ5-
νέσθαι ; Ουκ οίδα ;, ότι, γενομένης της συνόδου,
εμάθομεν την αλήθειαν , ήν πρότερον ουκ επιστά
μεθα ; Ουκ οίσθα πόσαι ψυχαί εξέφυγον του σχίσ
ματος κ.α ' της διαιρέσεως; Ουκ οίδες τους έλυτρώ
 1021 DISCEPTATIO PRO CONC. FLORENT. 1022
θημεν τής ματαίας προλήψεως, της πεισμονής τε A tumacia et pugna , qua in fratres sevielbantis , esse
και μάχης , της προς τους αδελφούς ; Εί ουκ εγέ- liberalos ? Si illa facla non fuisset , nos in eadem
νετο, και ημείς εν τη αυτή απογνώσει μεν αν, ής condemnatione perdyraremus, in qua erant , qui
υπήρχαν οι πάλαι την Εκκλησίαν σχίσαντες και antiquitus Ecclesiam diviserunt et in facciones sci
διαμερίσαντες . "Οθεν βέλτιον ήν αυτήν γενέσθαι, derunt. Hinc melius fuil, eamdem coaclam fuisse ,
του Θεού τούτο δι' ημάς προβλεψαμένου, ίνα μή, τας Deo id propter nos providente, ne animabus deper
ψυχάς ημών απολέσαντες , την αιώνιον κληρονομήσω- ditis scn'pilernæ punitionis hæredes elliceremur.
μεν κόλασιν.
Ρακ. Τη έμαυτού ερωτήσει, άριστε ιερέων, ικα . Rhac. Interrogationi meæ , oplime sacerdos, all
γώς ορώ έμαυτόν πληροφορηθέντα, και ιδού εκ της mulate responsum esse, inihique satisfactum depre
πολλής και απείρου μάχης της προς Λατίνους ή hendo . Et en ex ingenti, et nunquam non de seri
ψυχή μου οπωσδήποτε πέπαυται. 'Αλλ', άνθρωπε ente adversus Lalinos pugna , animus meus cessa
του Θεού, σύ τε και οι μετά σου ευλαβείς, και vil. Sed vir Dei , el qui tecum una sunt pii , divini
θειότατοι, και αληθείς ιερείς , άφετέ μοι, και συγ- et veri sacerdotes, æquo animo ignoscile, dateque
χωρήσατε όσα εις υμάς εγώ ποτε έβλασφήμησα. eorum veniam , quae ipse adversus vos aliquando
B
Μάρτυρες γάρ έστε του Θεού, και μακάριοι έστε. maledico ore jaclavi. Martyres enim estis Dei, et
“Ονειδίζεσθε γάρ ένεκα της αληθούς πίστεως , beati , tanquam qui contumelias sustineris propter
και τους μισθούς έξετε παρά του μισθαποδότου veranr fidem,, et mercedenm conseeutari estis aa Deo
Θεώ.
remuneratore .
Δικ. Εγώ ήδέως ακούσας υμών, και νουνεχώς Dic. Mihi, cum jain vos audiverim , et allenle
αμφοτέρων κατανοήσας τους λόγους, έβουλόμην μεν sermones vestros consideraverii , animas eral sol
την ψήφον διδόναι τω την αλήθειαν μετ' αυτού lentiam illi candidam ferre, a quo stal verilas, qui
έχoντι, ός έστιν ο ιερεύς της αγίας ενώσεως . 'Επει fucrit sanctæ unionis sacerdos ; quando vero el lll ,
δε και αυτός το πείσμα εάσας και την κενήν και pertinacia rejecta ,, el
et inani vanale pries umption:
præsumptione
ματαίαν πρόληψιν , αποδίδως την ψήφον, μάλλον calculum defers, imo etiam suasus credis, Deo
δέ γε και καταπείθη, τω Θεώ δόξα , τώ σε προς το gloria , qui le ad veritatis lumen perduxil.
της αληθείας φώς οδηγήσαντι .
Καθ. Ευχαριστώ τω Θεώ τω της ειρήνης δοτήρι , Cath. Gratias ago Deo pacis datori, qui tibi dix
τω και σε οδηγήσαντι και σύνεσιν δόντι , εάσαι το fuil, deditque prudentiam , ut pertinacia dimissa
πείσμα,και ακούσαι ημών, και την αλήθειαν γνώ- C nos audires, etveritalent agnosceres. Illul in mete
ναι. 'Αλλ ' υπομνήσαι σε βούλομαι, ότι εμείς εν riam revocabo, nos hic tibi compendiosam capi
συνόψει σοι την απολογίαν των κεφαλαίων ενταύθα tum responsionem altulisse. Quando vero de his
προσηνέγκα μεν · επειδή ιδίαν πραγματείαν εποιή- peculiare opiis exegimus, et singulɔrum rationes
σαμεν περί τούτων, και ενός εκάστου λόγον ικανών recensuimus, cui id volupe fuerit, animum ad illa
εξεδώκαμεν. Και ο βουλόμενος εν εκείνους τον νούν advertal, et opinor cum Deo, eum ab omni dubie .
επιστησάτω και οίμαι συν Θεό της οδύνης απαλ lale futurum iinmunem . Tu veniam petis a nobis
λαγήσεται. " Οτι δέ γε και συγχώρησιν ζητείς παρ' eorum quæ in nos cum jurgio et irrisione eButii
ημών εις όσα ημάς ελοιδόρησας, Κύριος απαλείψει sii : Dominus erratum et nunc el in futuro sæculo
σοι το σφαλές και νυν και εν τω αιώνι τωέρχομένω.. «leleat. Νamque nobis obsequio Clhristi Ecclesis
"Ημείς γάρ άπαξ εαυτούς έκδεδωκότες εις υποτα. semel moncipalis, dicteriorum el injuriarum curæ
γήν της του Χριστού Εκκλησίας , ήκιστα των λοι- non est , memoria recolcntibus dictum Domini :
δοριών τε και ύβρεων φροντίζομεν, μεμνημένοι του Si me persecuti fuerunt , el vos persequentur '. El
Κυρίου ημών λέγοντος , Ει έμε εδίωξαν, και υμάς rursus : Heu meam inibecillitatem ! Samaritanum et
διώξουσιν. Και αύθις, Φεύ της έμής ασθενείας ! därmone vexatum vocabant viperä сaluli cum qui
Σαμαρείτης και δαιμονώντα εκάλουν τα της D veralos a demone Sanabat . Si itaque eum φuem
έχιδνης τέκνα , τον δαιμονιζομένους ιώντα. Εί tremiscit cælum et terra , el pertimescunt quic in
ούν εις εκείνον , όν τρέμει ο ουρανός, και η γή, και cælo tcrraque continentur injuriis onerabant, et
πάντα τα εν τω ουρανό, και εν τη γή, ύβριζον, malediciis lacesseliant,, qui ab eo beneficiis ditati
και ελοιδόρουν οι υπ' αυτού ευεργετηθέντες , και fuerant, el sustinebat : nos humiles et peccalores
υπέμενεν , ημείς οι ταπεινοί και οι αμαρτωλοί quare non sustinebimus ? Toleran :us itaque jurgia
δ:ά τι ουχ υπoίσομεν ; Υποφέρομεν ουν τάς λοιδο- et injurias, sperantes nos beatitudinum illarum ili
ρίας και ύβρεις, ελπίζοντες των μακαρισμών εκεί- gnos aliquando futuros, tun , Beali estis cum man
νων αξιωθήναι, του , Μακάριοι έστε, όταν όνει- ledixerint robis , el perseculi ros fuerint ' ; "un ,
δίσωσιν ύ , ας και διώξωσι , λέγοντος , και του , Gaudele el exsullale, quoniam merces vostra copiosa
Χαίρετε και αγαλλιάσθε, ότι ο μισθός υμών est in cælo 3. Rogamus porro vos , ui pertinacia et
πολύς εν τω ουρανώ , φάσκοντος . Δεόμεθα δε και vana przesumptione compressa , et sedata arro
υμών, εάσαι το πείσμα και την ματαίαν πρόληψιν, llci Ecclesiae uniatis . Sic enin
gantia vosuctips0s Pei
5 107 ) . , 20. 2 1. ε!. " , 11 . 3 iii . 12.
 -1023 JOSEPHI METHONEYSIS EPISCOPI 1024
itrique ad unitatem fidei pervclientes in angelo- A και ενωθήναι τη του Θεού Εκκλησία , να αμφότε -
rum choris collocabimur Cilli 0 : inibus qui a se- ροι καταντήσωμεν εις την ενότητα της πίστεως , και
culo Deo complacuerunt. Amen . συγκαταριθμηθώμεν τοίς των αγίων χορούς μετά
πάντων των απ' αιώνος των Θεώ ευαρεστησάντων.
'Αμήν.

ΙΩΣΗΦ
ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΕΣΤΑΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΜΕΘΩΝΗΣ
-

'Απολογία εις το γραμμάτιον κυρ Μάρκου του Ευγενικού μητροπολί

'Εφέσου , ενώ εκτίθεται την ειυτού διξαν ,ήν είχε περί της
εν Φλωρεντία αγίας και ιεράς συνόδου .

JOSEPHI
DEO AMABILISSIMT METIONENSIS EPISCOPI

Responsio ad libellum domini Marci Eugenici metropolitæ Ephesi , in quo Marcu

quid de sacrosancta synodo Florentina sentiret exponit.
( Interprete Joanne Mathæo Caryophyllo. Labbe, Concil. XIII, 678. )

PROQEMIUM .
Venerabilis hic vir Christi noroine insignitos in
schismaticorum volens letrudere parles, et proinde
a piorum societate segregare , atque a sacra synodo
penitiis abalienare, veluti comum quemdam sen .
Tentiam suam exposuit ; quam ad omnes ubique
Christianos millens, a.monel, præcipit, ce acume-
nicam synodun suscipiant, sed potius adhæreant
ipsius dictis, quippe cum unus et ipse sit ex eo-
rum numero , qui in sacra illa Synodo disputarint :
B ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ .
"Ο αιδεσιμος ούτος ανήρ τους από Χριστού κε
κλημένους Χριστιανούς εις την των σχισματικών
βουλόμενος απώσαι μοίραν , κάντεύθεν της των ευ .
σεβών κοινωνίας χωρίσαι, και της Ιεράς παντελώς
αποστήσαι συνόδου , ώσπερ τινά τομον την έαυτού ,
γνώμην εξέθετο, και τους απανταχού Χριστιανούς
αποστείλας νουθετεί, παρεγγυάται μή την οικουμε
νικήν σύνοδον στέργειν, αλλά μάλλον τους αυτού
λόγους προσμένειν, ως ενός και αυτού όντος των
O

quotque celeri quidem amplis pellecti promissiς διαλεχθέντων της ιεράς εκείνης συνόδου και ότι
atque honoribus assensi fuerint, ipse vero nullo οι μέν άλλοι υποσχέσεσι λαμπραϊς και τιμαίς υπα
modo sit assensum eorum secutus : et illi quiden χθέντες συνήνεσαν , αυτός δε ουδόλως αυτοίς συγκα
muneribus manu acceptis unili sint, liic vero ma- τένευσε κακείνοι μέν δώρα χερσί λαβόντες ηνώθη
mus nec muneribus, nec auro in juinaverit. C σαν, ούτος δε ούτε δώρα έλαβεν, ούτε χρυσώ τας
χείρας έμίανεν .
Quoniam igitur ad nos ctiam nuper hæc ipsius Επεί ούν και προς ημάς ή τοιαύτη αυτού παραί
adhorlalio pervenil, dignum revera est examinare νεσις ήδη ελήλυθεν, άξιον εστιν ώς αληθώς εξετά
mum vera dicat, atque hæc dicens cum sanctis c011- σαι , είπερ αληθή λέγει , και συμφωνεί τοις αγίοις
sentiat. Et si quidem veritali consona docel, nos τοιαύτα λέγων. Και ει μεν αληθείας έχεται , και
quoque ab ipso slabimus, incusanles Latinos, et ημείς μετ' αυτού στησόμεθα εγκαλούντες Λατίνοις,
por omne lempus cum illo concorilabimus : sin all- και ομόφρονες αυτώ πάντα τον χρόνον εσόμεθα
lem illum longe a verilale distare el aliena pror- ει δε πόρρω που της αληθείας και παντελώς αλλό
alls a sanctorum theologia pronunciare perspectum τρια της των αγίων θεολογίας αποφαινόμενος δειχ
fiel, rejicere quidem ipsum tanquam impostorem θείη, αποπέμψαι μεν τούτον ως απατεώνά τε και
ci pseudoniagistrum , ejus vero sermones exsecrari ψευδοδιδάσκαλον , αποσκορακίσαι δε τους αυτού
utpole animas nostras ladenies, conveniens ac sa- λόγους ώς πημαντικούς όντας των ημετέρων ψυχών
lulare fuerit. lloc porro demonstralo, aversari nos και προσηκόν έστι και σωτήριον άμα . Τούτου δε
1023 REFUTATIO MARCI EPIESINI. 106
δειχθέντος , αυτόν μεν και τους μετ' αυτού ημίν Α oportebit et ipsum , et omnes qui cum co contraria
πάντας τουναντίον φάσκοντας αποστραφήναι ημάς nobis affirmant, cum sancia vero et catholica Dei
δεί, ενωθήναι δέ τή του θεού αγία και καθολική Ecclesia conjungi. Cæterum nirelir nemo, si lanti
'Εκκλησία. Και μή θαυμάση τις, ώς άνδρός τοιού . viri docti et eximii sermones infringere aggredimur.
του σοφού και μεγάλου λόγους ήμείς ούτω τολμηριως Jil sane potius mirandum , cum ipsum a nobis lan
ανατρέπειν επιχειρούμεν · τότε δε μάλλον θαυμά- lum virum convictum videritis imbecillitatis et
ζειν δεί, όταν αυτόν ελεγχόμενον παρ' ημών θεά- falsitatis verborum , quæ proferi. Nam si expertes
σησθε ήντα τοιούτον, και δεικνύμενον ασθενή τε scientiæ sumus, al certe orthodori, Dei beneficio .
και ψευδή προφέροντα ρήματα · ει γάρ άπειροι σο- Ille cnim qui dixit :: Cum ducti ſueritis ad sapien -
φας εσμεν, αλλ' ορθόδοξοι τη του Θεού χάριτι. les el præsides, nolite timere ; ego enim dabo vobis
'Εκείνος γάρο ειπών: " Oταν άχθητε εις σοφούς virtutem , cui non poterunt contradicere omnes ad
και ηγεμόνας , μη δειλιάσητε · εγώ γάρ υμίν versurii vesiri ' ; ipse nos etiam potest illuminare,
δώσω δύναμιν, ή ου δυνήσονται αντειπείν πάν». per quem el piscatores, cum essent illiilerari, theo
τες οι αντικείμενοι υμϊν · αυτός γούν δύναται και logi ct oratores evaserunt ; viresque dare, quæ suf
ημάς φωτίσαι, o και τους αλιείς αγραμμάτους όν- ficiant ad hunc lugandım . Ne ergo respicite :
τας θεολόγους και ρήτορας αναδείξας, και δύναμιν excellentiam viri nostramque tenuitatem , sed uler
ικανήν δούναι, ώστε τουτον κατατροπώσασθαι. Μη nostrum veritati consonet, el cum thicologis Eccle
ουν απολέψητε τρός την υπεροχής του ανδρός six consentiat maxime; verilalem quippe dicenti
και την ημών χθαμαλότητα , αλλά προς την αλήθειαν necessario fides habenda est . Sed ne videamur
αμφοτέρων, και τις έστιν ό τοις θεολόγους της Εκ- exordientes polliceri exiinia , age ipsius dicia in
κλησίας συνάδων : τα γάρ την αλήθειαν λέγοντι, mediam aferamus, et ea per verba singula diligen
τούτω και πιστευτέον ανάγκη . "Ιν' ούν μή δόξωμεν Icr expendamus, ut cunctis liquido appareal veri
περιττά εκ προοιμίων λέγειν , φέρε τα παρ' αυτού las .
ειρημένα εις μέσον προθώμεν, και ταυτα κατά λέξιν ακριβώς εξετάσωμεν , ίν ' και αλήθεια φανερά τους
τσι γένητα :.
ΕΦΕΣ . EPHES .

Εγώ διά την επιταγών και την χρείαν της του Ego propter mandalum ct necessitatem Ecclesiæ
Χριστού Εκκλησίας αναδεξάμενος το της αρχιερω- Christi suscepto pontificali munere , quod statum
σύνης λειτούργημα , τοσούτον την εμήν άξίαν άμα et vires meas lantopere superal, secutus sum æcu
και την δύναμιν υπερβαίνον, επηκολούθησα τώ οί- C menicum patriarclham, et divinitus datumimpera
κουμενικό Πατριάρχη και τώ εκ Θεού αυτοκράτορα torem ad synodum in Italia celebratani.
προς την εν Ιταλία σύνοδον .
ΑΙΟΛΟΓΙΑ . RESPONSIO .
Πάντες οι τώ από Χριστού ονόματι κεκλημένοι Omnes qui nomen Christo dedimus, propter ne
διά την επιταγήν της του Χριστού Εκκλησίας ουκ cessitalein ct mandalum Ecclesiæ Christi non mo .
οφείλομεν μόνον αναδέξασθαι τέως μετ' ευλαβείας do suscipere debemus interim cum reverentia mu
το της αρχιερωσύνης λειτούργημα : όπερ και την nus pontificale , quod ul disisti, cl slatum et vires
ημετέραν αξίαν και δύναμιν, ώς έφησας, υπερβαί- liostras revera superat, cum sit honoris maximi
νει, και τούτο έστιν αληθές, τιμής μεγίστης υπάρ- lignitas ; sed et morten oppelere, et quamvis
χον αξίωμα αλλά και θάνατον υπομείναι , και εί aliam rem necessariam profundere , opes , corpus
τι άλλο των αναγκαίων προέσθαι, βίον, σώμα , και el ipsam animam pro Cbristi Ecclesia ; ct sequi
αυτήν την ψυχήν υπέρ της του Χριστού Εκκλη- concessos a Deo nobis duces, patriarchas el impe
σίας και ακολουθήσαι τοις εκ Θεού δοθείσιν ημίν ralores , 110n1 solum in Italiam , quæ adhuc subest
ηγεμόσι, βασιλεύσι και πατριάρχαις, ου προς την B Cliristianorum dominalui , sed in extremas clian
Ιταλίαν μόνον ήτις άρχεται παρά Χριστιανών έτι orbis terrarum partes, quas incolunt infideles, nic
και κυβερνάται, αλλά και εις τα έσχατα μέρη της crucis prædicatio evacuetur, el veræ fidei confessio
οικουμένης , ένθα άν άπιστοι κατοικώσιν , ίνα κε- contumacium hæreticorum impelu labefacielur :
νωθή το του σταυρού κήρυγμα , και η της αληθούς hac etiam in re imitantes veteres illos percelebres
πίστεως ομολογία ταϊς βίαις παραφθαρείη των ac bealos viros, qui suum alacriter effuderunt
ανηκόων αιρετικών μιμήσασθαι καν τούτω τοις sanguinem propler Christi Dei nostri Ecclesiam .
περιβoή τους εκείνους και μακαρίους άνδρας, οι Quare si lu quoque secutus es , ſecisti quod debebas;
προθύμως εξέγεαν το αίμα αυτών διά τήν του Χρι- atque litinam opus eriam perfecisses , uti debebas .
σιού και Θεού ημών Εκκλησίαν. "Οθεν και συ ει Sud videamus quæ sequuntur.
επηκολούθησας, χρεωφειλέτης υπήρχες" και είθε ετελείωσας και έργον ώς ώφειλες. 'Αλλ' ίδωμεν ούν
σου και τα λοιπά .

Luc . XXI , 15.

' 1127 JOSEPDI METHONENSIS EPISCOPI 1028
EPHES . A ΕΦΕΣ.
Nulla morbi, quo laborabam , ratione habita , Μήτε την εμαυτού ασθένειαν υπολογισάμενος,
nec etiam rei de qua agebatur,
, cum sit momenti μήτε το του προκειμένου πράγματος εργώδες τε
longe maximi dillicultat bus delerrillis ; sed sperans και υπέρογκον, αλλ' ελπίσας επί Θεώ, και τοις
Deo favente, et confidens opera communium ho- κοινοίς τούτοις προστάταις πιστεύσας , ώς άπαν
rum palronorum fore, ut omnia nobis es sententia τα ημίν έξει καλώς , και τα κατορθώσομεν μέγα
succederent ,, etei magnum aliquod opus perficere- και των ημετέρων πόνων και των ελπίδων άξιον.
mus, el laboribus nostris spc non in lignum .
RESP . ΑΠΟΛ .
Debelas ut vir declus ac prudens corporalis lui "Ωφειλες ώς σοφός τε και συνετός ανήρ υπολο
morli rationem habere, qui maximus erat , et γίσασθαι την του σώματός σου ασθένειαν, μεγίστην
muliis re doloribus angebat. Testantur hoc cives ούσαν σφόδρα τε και οδυνηράν μαρτυρούσι γάρ
lui, luarumque defensores opinionum . Ubicunque τούτο οι πολίται σου και ομόφρονες • Ενθα γαρ αν
enim le morbus comilialis exagilasset, volutabaris ήν καταλαβόν σε το σεληναίον πάθος, εκαλινδου
spanias in ore agens,, el moleste agitatus.. Consi- B, αφρίζων και ταραττόμενος υπολογίσασθαι δε και
derare etiam debebas rei propositie magnitudinem , του προκειμένου πράγματος έργον , ώς μέγα και
ad quam magno opus essel sludio et pieiale, nec μεγάλης σπουδής έτι και ευλαβείας δεόμενον, ση
jon scientia, intelligentia el vera politia : et om- φίας τε και συνέσεως και αληθούς γνώσεως και
nino mcns tibi dirigenda eral 101a ad ipsum bonum όλως όλον τον νούν προς αυτό ταγαθόν και άγιον
oil sancium Spiritum , pro quo etiam lunc. Eccle- Πνεύμα υπέρ ου και ο αγών ην τότε της Εκκλη
sia laborab :11 : el ab illo uno conciliatio el pax pe- σίας , εκτείνειν, και παρ' εκείνου μόνου την ένωσιν
Tenda, non ail terrenas spes el gloriae studia et si- και την ειρήνην αιτείν ' και ου προς ελπίδας επί .
wilia convertenda . Etenim Salvalor ipse præcepit : γείους και δόξας και άλλα όμοια τον νούν μετα
Quærite primum regnum Dei, et justitiam ejus, et στρέφειν. Αυτός γάρ ο Σωτήρ ενετείλατο: Ζητείτε
haec omnia adjicientur vobis. Scil enim Pater vester πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιο
quid opus sit vobis , antequam pelalis eum ". Tu vero σύνην αυτού, και ταύτα πάντα προστεθήσεται
Terrenas cogitationes intento animo volvens, spe- υμίν οίδε γαρ ο Πατήρ υμών ών χρείαν έχετε
1aisine futurum ut Latini viri docii et virtute προ του υμάς αιτείσθαι . Συ δε προς τα επίγεια
priestantes tita opera sententiam mutarent , ιuisque επιμελώς τον νούν έχων, και τους Λατίνους σοφούς
ratiotilus celerent ; atque a Syrimliolo vocem illam, c τε και γενναίους όντας άνδρας μεταπείσειν ελπίζων
Filioque, ut falsam expungereni; ci Occiilentis υποκύψαι τοις λόγοις, και την Υιού φωνήν ώς ψευδή
principes cum suis terrestribus copiis id sequentes αφελείν από του συμβόλου, και τους της Δύσεως
bellum cum impiis Turcis susciperent (hæc enim αυθέντας επακολουθήσαί σοι διά ξηράς ελθείν κατά
spes erat curarum laborumque llorum , non ut των αθέων Τούρκων " ταύτα γαρ ελπίς των κόπων
veritatem dogmatis judagares, el ecclesias conjun- σου και των πόνων ήν, και ου την αλήθειαν έρευ
geies tinto jani tempore disjunctas), venisti in νήσαι του δόγματος και ενώσαι τας Εκκλησίας του
Halian ) Si enim libi luisque scopus bic exstilissel, σούτον ήδη χρόνον διεσχισμένας άλλήλων, ήλθες εις
subsecuta quoque essent consequentia ; al vero Ιταλίαν . Ει γάρ προς τούτο σοι ο σκοπός και των
cum tu ipsc luique perversa mente fueritis , pre- άλλων , επηκολούθησεν άν τα επόμενα • σου δε και
.

recio omnia perverse subsccuta sunt. Et hæc qui- των μετά σου διεστραμμένων όντων τον νούν ,
dem ad illa ; videamus cl deinceps posila . διεστραμμένω ; όντως επηκολούθησεν άπαντα. Και
ταύτα προς εκείνα ίδωμεν δε και τα εφεξής.
EPITES . ΕΦΕΣ .
Ul vero illuc profecti slatim experti sumus La- 'Επει δε ενταύθα γενόμενοι των Λατίνων ευθύς
tinos aliter nobiscuum agere quam speralamus, D : πειράθημεν άλλως ημίν προσενεχθέντων ή ώς ήλ
confestim quidem nobis desperatio finis obvenit : πίζομεν, ευθύς μεν ημίν απογνώναι του τέλους συν
ct prope quis stantem sic cst affarier orsus : Haud έπεσε και τις ημών είπεσκεν ιδών είς πλησίον άλ
sane homines isti mores suos el dogmata ulla ex λον : Σχολή γ' αν οι άνδρες ούτοι των οικείων εθών
parle patientur immulari, qui tantuni nobis super- τι και δογμάτων ταρακινήσαιεν, οι τοσαύτην υπερ
cilium ostenderunt. οχήν ημίν ενδεικνύμενοι .
RESP . ΑΙΟΛ .
Expertus es re ipsa, quod ut incipiens non pit- "Επειράθης έργω, και ουχ υπελάμβανες ως ασύνε
labas ; existimabas enim iu Latinos esse ineruditos, τος, Συ μέν γάρ ώου τους Λατίνους απείρους είναι
atque ita futurum ul cis persuaderes audire le ve- σοφίας, και ούτω πείσειν αυτούς ως αμαθείς υπα
Jul indo« los : al ubi contra quam sperabas con- κούσαι σοί . Επει δε άλλως εύρες ή ώς συ ήλπιζες,
peristi, aufugere inde voluisti, pertimescens disp- εβουλήθης εκείθεν φυγείν, τον αγώνα της διαλέ
tationis certamen . Clamabat enim palam Joannes ξεως δειλιάσας. 'Εβόα γάρ παρκησία ο Ιωάννης
2 Malih . vi , 32 , 33 .
 1029 REFUTATIO MARCI EPHESINI. 1020
εκείνος , Φέρετε ως ημάς τον 'Εφέσου , ως μετά A ille : Adducile Ephesium all nos, quemadmodum
9

μικρόν επιδείξομεν τούτο · συ δε ουκ ήθέλησας συν. paulo post ostendemus : tu vero detrectasii conses .
ελθείν πτοηθείς τους ελέγχους. Αλλά τότε μεν ουκ sum , vi argumentorum delerritus , ol lunc quidem
ηδυνήθης απολογήσασθαι , νύν δε κατά μόνας γενό- Tespondere non valuisti ; nunc vero, quando solus
μενος ταύτα λέγεις προς το εξαπατήσαι τους απλου . es, hæc dicis, studens interim decipere simplicio
στέρους τέως σπουδάζων. Δόγμα δε και έθος τι των res . Sed neque opus erat ipsos a le vel a luis edn
οικείων παρασαλεύσεις αυτούς πεισθέντας προς clos dogma mutare vel instirulum . Ubi cnim grp .
.

σου και των μετά σου ου χρεία ήν· ένθα γαρ και mana docelur sapientia, et perfectos illa elicit
ακαπήλευτος σοφία διδάσκεται , και τελείoυς εργά. sui studiosos , non est fas institutum aut dogma
ζεται τους εαυτής εραστές, ου θεμιτόν έστι παρα fidei conimulare . Esse autem in Italia doctos per
σαλεύσαι έθος η δόγμα πιστόν . Το δε εν Ιταλία σο- ſectosque viros, nulla ex parte inferiores beatis illis
φους και τελείους ευρίσκεσθαι άνδρας, και μηδέν quos tulit antiquitas, nemo negaveril, dum non sit
ελάττους των παλαιών εκείνων και μακαρίων αν- pravitale oppletus. Quod cum in Italia sit , quanto
δρών, πώς τις αν είποι, ει μόνον μή είη κακίας magis in Romana Ecclesia, in qua nec infidelitas,
εμπεπλησμένος . Ει δε εν Ιταλία τούτο, πόσω γε nec turpe dogma unquam mansil ? Excellentiam
μάλλον έν τη Ρωμαϊκή Εκκλησία , ένθα ουδέποτε B porro sublimenique animum pre se Bulerunt lar
απιστία ή αισχρόν δόγμα έμεινεν ; Υπεροχήν δε quan eruiliii viri ac generosi, in honore invicem
και μεγαλειότητα ες υμάς ενεδείξαντο ως σοφοίκαι φταvenientes , juxta divinum Apostolam ; sed non
1

γενναίοι άνδρες, την τιμήν ηγούμενοι προς αλλήλους propterea videri ipsos oportebat institulorum et
.

κατά τον θείον Απόστολον · αλλ' ου διά τούτο έδει
αυτούς φανήναι ανεπιστήμονας εθών και δογμάτων
αληθινών , προς το μαθείν παρ' υμών σπεύδοντας ,
αμαθεστάτων ουκ αυτών μόνων όντων, αλλά πολ-
δω μάλλον της δοκούσης παρ' υμίν είναι σοφίας.
"Αλλά ταύτα μεν έάσαντες έλθωμεν προς τις
επιλήψεις, εν αι; δυνησόμεθα άξιωτέρους ειπείν
λόγους .
ΕΦΕΣ .
Τέως δ' ούν ανεμείναμεν κελευθέντες , και προ
θεσμίας μακράς ενασχόμεθα προς το συνελθείν τε
και καταστήναι την σύνοδον . C
ΑΙΟΛ .
"Έμελλες υπομένειν τε και προσδοκάν τας προ-
(εσμίας , επειδή η αιτία ήν εύλογος. Πάσας γάρ
έδει τας δυτικές αρχές τη συνόδω παρείναι η δι'
αυτών των αρχόντων, ή διά τοποτηρητών ' οίκου
μενική γάρ συνηθροίζετο, και εικό; ήν το πράγμα
πολλούς έχειν τους μάρτυρας . Ουκούν και συ κα-
λώς εποίησας υπομένειν · αλλ' είθ' ώφειλες με .
χρι τέλους προς σωτηρίαν της σής ψυχής τούτο
.
πράξαι · τήν γάρ καλλίστην αρχήν εις απευκτον
κατέστησας τέλος . 'Αλλ' ίδωμεν σου και τα λοιπά.
ΕΦΕΣ.
" Έλαβε τέλος η προθεσμία, και μετά τούτο παρ .
ήλθον ημέραι συχναι, και μόλις συνήλθομεν εν ταυτα D sunt dies, el vix unum in locum convenius Gruci
Γραικοί και Λατίνοι .
ΑΠΟΛ .
Επειδή ήλθον οι προσδοκώμενοι πάντες εν τη
συνόδω , έδει λυθήναι την προθεσμίαν, ει δε παρ-
ήλθον και μετά ταύτα ημέραι τινές, έδει και γενέ-
σθαι ου γάρ ευθύς είκός ήν την σύνοδον συνελθείν
πρό του οικονομήσαι τους τόπους, και τα καθίσ-
ματα, και τις τιμές των προσώπων διδόναι προ
της ενάρξεως · ένα μή έν τη συνελεύσει γένοιτο
θόρυβος, όπερ συ αυτός έπραξα ;. Τόπον γάρ των
Ιεροσολύμων επέχων, όστις πέμπτος υπάρχει θρό-
νος, εις τον του 'Αλεξανδρείας εκάθισας , ό : εττι
verorum inscios dogmalum , il a vobis discere op
Tarent ; qui non solum estis indoctissimi, sed mullo
etiam inferiores ea quæ apud vos esse videtur sa
pientia. Sed his omissis ad incu -alioncs transe
aurus, in quibus graviora quædam nobis divenda
Jion dcerunt.
ΕΡΙΠΕ:.S .
Interea exspectare jussi sumus, el longas tolera
vimus præfiniti temporis moras, ut plena synodus
congregaretur.
RESP.
Tolerandum tibi eral, el exspectandi præstituti
dies ; nam jusla suberal causa , quod culiclos Occi
dentis principalus adesse oportebal synodo , vel per
ipsos principes, vel per vicarios eorum ; æcumenica
enim celebrabalur, el multos rei lesles esse par eral .
Tu quoque exspectando benc fecisti ; utinam usque
ad finem ad salutem animæ luce hoc prastitisses ;
optimum quippe principium id exseerandum fidem
perdusisli. Sed videainus quæ infers .
EPIIES.
Advenil constitulum tcmpus ; multi elian lapsi
alque Lalivi.
RESP,
Posteaquam omnes qui exspectabanlur venerunt
ad synodum , præliniti temporis terminus erat tol.
lendus : quod si dies etiain aliquot eMurere, idi
psum quoque
convenire fieri synodum
decebal opus erat. Neque loca
antequam enimel slalim
sedes
pararentur, el honor personis tribueretur ante in
ceplionem , ne lierel in conveniu lumultus, quod lu
fecisti. Cum eniin sedis Hierosolymitanæ gerere's
vices, que quinta est , locum occupasti Alexandrinæ
quæ tertia esl : cumque Alexandrinus suo vellet

Rom . xii , 10.

1031 JOSEPULVETUOYENSIS EPISCOPI
selleri in loco, ira!!1s es, el noletas disputare. Qui Ατρίτος οπότε δε ήθέλησεν ο του Αλεξανδρείας εις
ergo ordinem servare cupiunt, hæc prius habent τον εαυτου θρόνον καθίσαι , εθυμώθης και ουκ ήθη
parala, ne sub ipsum tempus, lit diximus, oriatur λες διαλέγεσθαι. Λοιπόν οι της ευταξίας όρεγόμενοι
confusio. Convenistis autem Græci et Lalini ail ταύτα προ του καιρού ετοιμάζουσιν, ίνα μή εν τω
1empus. Cum igitur venissent omnes quosinteresse
oportebat, ut dixi , et sedes disposuissent, et dispu-
Laluros delegissent, aggressi sunt oplis. Sed neque
anlea, ut asseris, in olio synodus eral; verum quo-
tidie disquirebatis de igne purgatorio, de azymo,
et aliis ; quando el tu ipse recte se habere omnia
professus es præter additamentum , quod dicebas
palain expungendum a Symbolo , atque in peculiari
reponenduni decreio ; concedebas ergo et ipse.
τ.ροσθήκης , ήν έλεγες παρρησία εκβληθήναι μεν από του Συμβόλου, τεθήναι δε εν ιδίω όρω· συνεχώ.
μεις ούν και αυτός.
LPIIES .
De additamento, quod factum est in Symbolo ,
primum disputaturi.
RESP.
De co, quod sobis quidem in Symbolo addita-
Hientum videtur, at vero sapientioribus explicatio
et declaratio, prius disputare cæpistis ; hoc enim
αι fortius proposuistis quesitum. Siquidern optime
novimus, quæstionem de re proposita in duo a vo-
bis esse divisam ; quorum primum erat, non esse
addendum ; alterum vero, nec etiam esse verumi
quod est additum : ultrumque judicio prudentium
invalidum ac nullius plane roboris, uti demon-
strabitur ; illud quidem , quia videbitur nullas liodic
vires habere Dei Ecclesia , cum robore ac nervis C
ills careat , quos olim a principio habebal ; hoc
vero, quoniam ipsi etiam sancti Patres cl doctores
videbuntur hæretici, qui de rebus divinis disseren-
les ila asserunt. Tuæ porro fuerit boc etiam men-
tis ac petulantiæ , egregie Ephesiorum antistes.
EPIIES .
Tlaque demandalo mihi munere inchoandi lrä-
clationem , primo quidem esordiens couatus sum
chissensionis calisam ipsis ascribere, el culpare ut
parum justos amicitiæ cultores fastique plenos ;
illis sesc defendentibus, ei culpam in nos conjici-
entibus, et se nullo esse in crimine ostendentibus,
lil moris est ipsis.
RESP .
Aggressus cs profecto tractationem , sed turbu-
leule et cum lendaciis citra omnem veritatem .
Quod enim aiebas, additamentum exstitisse causam
dissidii el schismatis, hoc sludiosiorum nemo aflir-
maveril ; nisi forte aliqui fabulis anilibus fidem
habentes lecum boc asserant, illi quidem igny-
rantia, lu vero pravitale duclus . Sed neque pilo
snabant Laliui cum Græcis, neque se superbe ge-
rebant , absit, verum el amabant illos, et cupiebant
potius esse cum illis conjuncti. Siquidem initio
schismatis ii semel in Græcos invecti, idque pro
sui deſeasione dogmatis, non conviciis sed ratio-
iiirus,, conquieverunt .. Greci vero ex eo lenpore
au lianc diem non destilerunt adversus latinos
1092
καιρό, ως έφημεν, σύγχυσις γένηται. Συνήλθετε
δε Γραικοί και Λατίνοι , ότε καιρός επέστη . Πάντες
ούν ελθόντες , ούς έδει παρείναι , ώς έφην, και τους
τόπους μεν οικονομήσαντες, τους διαλεγομένους δε
έτοιμάσαντες, του εγχειρήματος ήρξαντο και γάρ
ουδέ πρότερον, ώς φής, η συνοος ήρεμίαν είχεν,
αλλ ' εξητάζετε καθ' εκάστην περί τε του καθαρ
τηρίου πυρός, του αζύμου τε και των άλλων • ότε
και συ ώμολόγησας πάντα δίκαια είναι πλήν της
B ΕΦΕΣ .
Περί της εν τώ Συμβόλω προσθήκης πρώτον δ.α.
λεξόμενοι.
ΑΠΟΛ .
Περί της εν τώ Συμβόλω δοκούσης παρ' υμίν
μεν προσθήκης, παρά δέ τοις τα αμείνω ειδόσι σά .
φηνείας και αναπτύξεως, ήρξασθε πρότερον διαλέ- ,
γεσθαι , επειδή τούτο ως ισχυρότερον προβάλεσθε
πρόβλημα. "Ισμεν γάρ πάνυ καλώς, ότι εις δύο το
ζήτημα της υποθέσεως έμερίσατε • το μεν, ότι ου
δεί προσθείναι , το δε , ότι ουδε το προστεθέν έστιν
αληθές. Ταύτα δε αμφότερα , ως δοκεί τοίς εχέ.
φροσι , και σαθρά και ανίσχυρα παντελώς υπάρχου
σιν, ώς δειχθήσεται » το μεν, ότι φανήσεται η Ex
.
κλησία του Θεού σήμερον ασθενής και ανίσχυρος
λίαν , μή την αυτήν ισχύν τε και δύναμιν έχουσα,
ήν είχε πάλαι και καταρχάς • το δε , ότι και οι
άγιοι Πατέρες τε και διδάσκαλοι αιρετικοί δει
χθήσονται τούτο θεολογούντες . Είη δ' αν και τούτο.
της σής απονοίας και γνώμης άξιον, καλέ Εφέσου.
ΕΦΕΣ .
Και δή προτραπείς εγώ της υποθέσεως άρξασθαι,
πρώτα μεν εν τοις προοιμίοις εσπούδασα την αιτίαν
αυτοίς ανάψαι της διαιρέσεως , και το αφιλον έγκα
λέσαι και υπεροπτικόν, εκείνων απολογουμένων τε
και εγκαλούντων ημίν , και εαυτούς δικαιούντων,
nep elwlo siv .
D ΛΠΟΛ .
" Ηρξω μεν αληθώς, ως έφης, της υποθέσεως,
πλήν φιλοταράχως και ψευδώς χωρίς της οιασουν
αληθείας. Το γάρ λέγειν, ότι η προσθήκη γέγονεν
αιτία του χωρισμού και του σχίσματος, τούτο ουδ ς
αν των φιλομαθών φήσειεν, ει μή που τινες γριος
μύθους πιστεύσαντες, μετά σου τούτο φήσουσιν,
εκείνοι μέν υπό αμαθίας , συ δε υπό κακίας κινού
μενος . 'Αλλ' ουδ' εμάχοντο ποτε οι Λατίνοι Γραι
κοίς , ουδ' υπερηφανεύοντο , άπαγε · αλλ ' έφίλουν τα
αυτούς , και μάλλον επεθύμουν είναι μετ' αυτών
ή ωμένοι. Και γάρ εκείνοι εν τη αρχή του σχίσμα
τος άπαξ ειπόντες κατά Γραικών, και ταυτα τα
δόγματι αυτών υπεκδικούντες ουχ υβριστικού , αλλά
λογικώς, επαύσαντο · ούτοι δε έκτοτε και μέχρι του
 1033 REFUTATIO MARCI EPIESINI. 104
νύν ουκ επαύσαντο πάντα λίθον κινούντες κατά Α omnem movere lapidem, et dicen / a tacendaquein
Λατίνων, και ρητά και άρρητα κατ' αυτών έμειν · illos evomere : et nec Dei timor, nequc diuturna
και ούτε φόβος Θεού, ούτε πολυχρόνιος ένστασις , contentio , nec synodus oecumenica , nec veritas
ούτε σύνοδος οικουμενική , ούτ' αυτή η αλήθεια ήδυ- ipsa persuadere illis potuit.. Ρro sta porro defei:
νήθη πείσαι αυτούς. 'Απελογούντο δε σοι διά τού sione respondebant tibi per archiepiscopum Rhodi,
αρχιεπισκόπου Ρόδου, δεικνύντες ψευδή είναι άπερ ſalsa esse ostendentes quæ dicebas : quod nequa
έλεγες ώς ουχ η Εκκλησία της Ρώμης , ουδ' ή προσ- quam Ecclesia Romana, nec additamentum origo
θήκη αιτία της διαιρέσεώς τε και μάχης ήν· διότι ου fuerit divisionis et pugnæ ; neque enim solum ante
μόνον προ σχίσματος των εκκλησιών εν τω Συμβόλω scliisma ecclesiarum appwsitum erat Symbolo ,,
η προσθήκη ετέθη, αλλά και προ των οικουμενικών sed ante ipsas synodos @cumenicas ,, septimam dico
συνόδων , της εβδόμης φημί και της έκτης, ως μαρ- el sextam ,- ui lestatur conſessor Maximus in epi
.

τυρεί ο ομολογητής Μάξιμος εν τη προς Μαρίνον
τον πρεσβύτερον Κύπρου επιστολή : και ου προ
τούτων μόνον , ώς είρηται, αλλ' ευθύς μετά την
δευτέραν σύνοδον εν τω καιρώ Δαμάσου πάππα,
ως μαρτυρεί Γεώργιος 'Aριστινός ο ιστορικός. "Ωστε
εντεύθεν ελεγχόμενος φαίνη μηδέν αληθές λέγων :
αλλ' ουδ' ή προσθήκη γέγονεν αιτία του διαιρεθη-
ναι τάς εκκλησίας. Ει μεν γαρ το σχίσμα εστί
μετά την εβδόμην σύνοδον, και πολλά πλείω ύστε-
ρον ταύτης, η δε προσθήκη από της δευτέρας γέγο-
νεν, αι δ' εκλησίαι ηνωμέναι ήσαν μέχρι και της
εβδόμης , και ουκ ενεκάλούν αλλήλαις ένεκεν τού-
.
του · πώς η προσθήκη αιτία γέγονε της διαιρέσεως ;
Μάλλον δε δείκνυται από τούτου , ότι εδέχοντο
. acceplam,, quandoquidem addita etiam Symbolo
οι ανατολικοί την σαφήνειαν ταύτην, επειδή ωμο-
νόουν προστεθειμένου εν τώ Συμβόλω και του, εκ
του Υιού .
ΕΦΕΣ .
"Έπειτα κατα τας εφεξής συνελεύσεις προχει-
ρισάμενος τάς Πράξεις των ιερών συνόδων ανέγνων
εξ αυτών τους όρους, εν οις απαγορεύουσιν οι θείου
Πατέρες εκείνοι την εναλλαγής του Συμβόλου μέ.
χρι λέξεώς τε και συλλαβής, και φρικώδεις αράς
εκφωνούσι κατά των ταύτην ποτέ τολμησόντων :
ώστε τους επισκόπους μεν και τους κληρικούς ανιέ-
ρους είναι το από τούδε , και της δεδομένης αυτοίς
χάριτος αλλοτρίους, τους δε λαϊκούς υποκείσθαι το
αναθέματι τούτο δε έστιν ο από του Θεού χωρισμός .
ΑΠΟΛ .
"Οτι μεν ανέγνως εκ των οικουμενικών συνόδων
εκεί, μαρτυρούσιν αι Πράξεις εκεί γάρ εισι γε-
γραμμένα άπερ ανέγνως · ότι δε ουδέν έφησας αναγ-
καιον, ουδέ κατά Λατίνων ήσαν εκείνα, ο βουλόμενος
αναγνώτω τας Πράξεις , και ευρήσει με λέγοντα την D facere , qui scire voluerit , Acta legat , et verum a me
αλήθειαν . "υτι γάρ απαγορεύουσιν οι θείοι Πατέρες dici comperiet. Interdictum quippe csse a sanclis
την εναλλαγής του Συμβόλου, και οι Λατίνοι και
ημείς ομολογούμεν · και τας φρικώδεις αράς , και
τα αναθέματα, και τους ιερείς ανιέρους, και τους
λαϊκούς από του Θεού κεχωρισμένους , και τα λοιπά
α λέγεις προς το συγχέαι τους απλουστέρους , πάντα
.
stola ad Marinum presbyterum Cyprium ; nec ante
illas tantum , ut dictum est , sed mox a secunda
synodo tempore pape Damasi,, ut asserit Georgius
Aristinus historicus. Nuare hinc redargueris coin :
B
mentitia dicere : neque enim additamentum causam
dedit sejunctionis ecclesiaruin . Nam si post sep
timam synodum exorlum esl schisma, el multo
eliam est illa posterius, addilum vero fuerat Sym
bolo post secundam synodum , et ecclesiæ concor
dabant usque ad septimam , et altera alteram hujus
rei causa non accusabat, qui fiat ut ex addita
mento sit ortum dissidium ? Imo potius ex hoc
Ostenditur,orientalibus
, explanationem hanc fuisse
voce illa , Filioque, non dissidebant.
EPHES .
C Deinde per consequentes sessiones, prolatis sa
crorum conciliorum Aciis, recilavi definitiones ipso
rum, in quibus sancti illi Patres interdicunt Sym
boli mutationem usque ad dictionem et syllabam ,
et borrendas exsecrationes sanciunt in eos qui
.
ausi unquam fuerint quidquam immutare : italit
episcopi quidem el clerici sacerdotio in posterum ca
reant, sintque a gratia sibi dala alieni; laici vero
subjecti sint anathemati ,, quod est separatio aa Deo..
RESP ,
Quod lu quidem aliqua ibi proluleris ex decretis
generalium conciliorum , Acta lestantur ; scripta
enim sunt illis quæ recitasti . Nihil vero esse le
diclurn , quod urgerel , el nihil illa contra Latinos
Patribus, ne ulla fiat in Symbolo immulatio, et La
lini el nos falemur, et omnia quæ congeris ad tur
bandos simpliciores , exsecrationes horrendas, ana
thema, privationem sacerdotii, laicorum a Deose
parationem , Latini tibi concedunt, sed in eo con

σοι συνομολογούσι Λατίνοι • αντιλέγουσι δέ σοι & συ
σιωπάς , ότι γέγονεν εν τη οσφρήσει σου σινηπι.
Δύνανται γάρ Λατίνου και ημείς οι της συνόδου
συνήγοροι πρός σε αντειπείν , ότι Kαλώς λέγεις,
αιδέσιμε Εφέσου, και ημείς ταύτα ομολογούμεν ·
αλλ' ούκ ενηλλάξαμεν όμως ήμείς το ιερώτατον
Σύμβολον, ούτε μήν ενηλλαγμένον αυτό πρεσβεύομεν ·
τους γάρ εναλλάξαντας , είτε μην εναλλάξειν τολμή-
L'ATROL . GR . CLIX .
tradicunt quod taces, quia naribus tuis sinapi est.
Possunt enim Lalini el nos synodi defensores ita
tibi occurrere : Bene dicis, venerande præsul
Ephesie, et nos nec eadern fatemur, sed nulla la
men nos immutationem in sacratissimo Synıbólo
moliti sumus ,, neque in mutatum illud colius et
immulalum
veneramur nam eos qui immularunt vel immutar :
audeliunt , nos eli21 2nitlienati tradimus . Εtenin
33
1035 JOSEPHI METHONENSIS EPISCOPI 1036
Sanctanm ipso Trinitatem lognalizamus , Deu- A σοντας και ημείς τώ αναθέματι παραδίδομεν . Αγίαν
que incarnalu u falemur Dei Filium , el crucifixum , Τριάδα γαρ εν αυτώ δογματίζομεν, και Θεόν σεσαρ
ci sepulum , ct resurrexisse eumdem , venturum que κωμένον εν αυτώ ομολογούμεν τον του Θεού Υιον,
iterum in line sixculorum ad judicanduin orbem και σταυρωθέντα, και ταφέντα, και αναστάντα, και
universum . Credimus etiam aperla fide Spiritum πάλιν ερχόμενον επί συντελεία των αιώνων κρίναι
sanctum , Palri et Filio consubstantialem ejusdem- την οικουμένην · και το άγιον Πνεύμα ομοούσιον και
que majestatis, qui loculus est per prophetas : unam ομόθρονον τω Πατρί και το Υιώ διαρρήδην πιστεύο
prælerea Ecclesiam , el baptisma unum pie palam . μεν , το ταίς προφήταις λαλήσαν » και μίαν Εκκλη
que dicimus, et mortuoruin resurrectionem omnibus σίαν και εν βάπτισμα ευσεβώς ομολογούμεν αναφαν
clara voce prædicamus. Quam ergo nos inmulatio- δον , και την των νεκρών εξανάστασιν πάσι μεγαλο
nem in eo fecimus ? quae fraus in illo ? Nulla pro φώνως κηρύττομεν. Τίνα ούν εξαλλαγήν τούτου
fecto. Non ergo debebas vir doelus hujusmodi fu- ημείς εποιήσαμεν ; ποία απάτη εν τούτω; " Οντως
lilia proferru verba, pro quibus le velinfantes turpi γε ουδεμία. Ουκ έδει ούν σε σοφόν άνδρα όντα
ler deriderenį. An vero, quod Lalini Symbolo ad- τοιαύτα ληρώδη φθέγγεσθαι ρήματα , εν οίς και
didering yocem illam , Filioque, explanationis causa, νήπια αν σε αισχρώς κατεγέλασαν. "Οτι δε προσέ
vocas um alalioneal ? Αι nos paulo post, ubi ιμ Β θηκαν οι Λατίνοι την , 'Εκ του Υιού, φωνήν, σα
quoque de re ipsa disputas, perbene declarabimus, φηνίσαντες εν τώ ιερό Συμβόλω , λέγεις εναλλαγής,
siine pia vox , necne. Et si quidem piam esse non ημείς μετά μικρόν, όπου και συ περί της δόξης
demonstrabimus, hæc lu recte loculus eris; el opor- φήσεις, σαφηνίσομεν πάνυ καλώς, ει ευσεβής έστιν
let in Lalinos nualedicta cadere , ut Symboli ime ή φωνή , ή ού · και ει μεν ου δείξομεν αυτήν ευσεβή,
.

muļalores : sin banc piam ostenderinius, lunc La ευ σοι είρηται ταύτα, και τας αράς δει Λατίνους
linos quidem ab exsecrationibus el anathemale έχειν τους το Σύμβολον εναλλάξαντας ει δ' ευσεβή
liberos necessario demonstrabimus, in le vero luum .. ταύτην διατρανώσομεν , τότε τους Λατίνους αθώους
que capul maledicliones omnes el anathemala μεν των αρών και του αναθέματος εξ ανάγκης
recidisse cordulis viris prubabimus. Nunc vero ul- δείξομεν, προ; δέ σε και την σην κεφαλήν τάς αράς
Ieriora perspiciamus. και τα αναθέματα πάντα επιστραφέντα τοις εχέ
φροσιν επιδείξομεν . Νύν δε κατοπτεύσωμεν περαι
τέρω.
EPHES , ΕΦΕΣ .
Ad hæc syllogismis indissolubilibus ostendi , vim C 'Επί τούτοις και δια συλλογισμών αναντιδδήτων
rationum mearuin necessario inferre, quod demon- παρέστησα την των εμών λόγων ανάγκην, και ως
strabam , klec fieri posse, ul definitiones accipi aliter αδύνατον άλλως εκληφθήναι τους όρους , ή ώς εγώ
queaus, ac ego illas exponebam et intelligebarn τούτους εξηγούμην τε και ελάμβαναν.
liESP , ΑΠΟΛ .
Exstant in Actis syllogismi lui, et vis corum quos Φάσκονται οι συλλογισμοί σου και η αυτών εν τοις
vibi omnes uno verbo vir doctissin us idemque şan- Πραγματικούς δύναμις πάντας γάρ σοι εν λόγω και
ctissimus Julianus sauetæ Sabitiæ cardinalis lan- της αγίας Σαβίνης καρδινάλις Ιουλιανός ο σοφώτατος
quam aranešę lelam dissolvit, et meridiana luce cla. τε και άγιώτατος ως ιστός αράχνης διέλυσε , και
rius demonstravit, in sacro Symbolo dictionem λαμπρότερον των ηλιακών ακτίνων απέδειξεν, ώς
illan , Filioque, non esse additamentum , sed expla- ουκ έστι προσθήκη ή , εκ του Υιού, φωνή, η εν τω
malionem et leclarationem ; et licere semper Eccle- ιερό Συμβόλω τεθείσα, αλλ' ανάπτυξης και σαφή -
siæ veritatem dilucidare, et addere ubicunque vo- νεια και έξεστι τη Εκκλησία διηνεκώς την αλή
Jueril , duromodo quod additur sit verum . Cum enim θειαν εξηγείσθαι, και προσθείναι όπου αν βούλοιτο,
verum quid additur , non façlam appositionein , ει μόνον το προστεθέν αληθές είη · όταν γάρ αλη
sal expositionem lexlus et leclarationem fadentur p θες το προστεθέν είη , ου προσθήκη , αλλ' εξήγησις
omnes ; cum vero adjicitur oppositum , lunc laclum αυτό και φανέρωσις του κειμένου είναι ομολογείται :
revera dici et prædicari potest additamentum . όταν δε τουναντίον, τότε προσθήκη και λέγειτ' αν
και κηρύττοιτο.
EPHES , ΕΦΕΣ .
Ul comperimus autem Latinos persona in dis- "Ως δ' εωρώμεν τους Λατίνους σαφώς ήδη παρα
pulationibus deposita veritatis studio non agere, γυμνώσαντας εν ταις προς ημάς διαλέξεσιν, ώς oύ
neque ut ipsa apparerel eniti, sed ut viderentur lia πρός αλήθειαν αυτοίς ο σκοπός, ουδε το ταύτην
bere quid dicerent, et suorul aures præoccuparent , ευρεθήναι διά σπουδής τίθενται , μόνον δέ γε το
illud eliam obnixe curare, ut omnino ipsi sessionuin δόξαι τι λέγειν , και τας ακοάς των οικείων προκα .
Sinem facerenl, atque ut posteriore loco dicentes vi- τασχειν · έργον τα απαραίτητον είχον αυτοι λύειν
derentur omnia diluere , qui a nobis objiciebantur, τάς συνελεύσεις , ίνα λέγοντες ύστεροι δοκώσιν
άπαντα λύειν τα παρ' ημών λεγόμενα . Η
RESP . ΑΠΟΛ .
Sidebas tu quidem Lilinos argumentationes luas "Eώρας μεν τους Λατίνους σαφέστατα τους σου ;
 REFUTATIO MARCI EPHESINI. 1008
* 1037
λύοντας λόγους, μη δυνάμενος δε αντιλέγειν , ετέ- A apertissime dissolvere ; et cum non posses co !-
ροις την διάλεξαν ενεχείρισας. Και τότε ο Νικαίας tradicere, aliis disputationem tradidisti. Tumque
αρχιερεύς ανελάβετο τον αγώνα, ώστε μετά του præsul Nicanus certamen suscepit , ut cum fratre
φρά 'Ανδρέου αρχιεπισκόπου Ρόδου διαλέγεσθαι : Audrea Rhodi archiepiscopo disceptaret, quando el
ότε και τους ισχυροτέρους υπέρ Γραικών περί της validiora pro Graecis argumenta super aldilamento
προσθήκης λόγους αυτός είπε προς αλήθειαν γάρ ipse proposuit ; al veritatem enim illis tendebat
ήν αυτοίς ο σκοπός, και ου προς επίδειξιν, ώς αυτός ut asseris ,, ad ostentationes».. Neque
animus, non ,, ul
φής • ου γάρ ώς Λατίνοι και μέρη την διάλεξαν enim disputabant ut Latini et adversa pars, sed ut
έποιούντο , αλλ' ώς Χριστιανοί την αλήθειαν εξη- Christiani veritatem perscrutabantur, et eam studio
ρεύνων , και μετά σπουδής εξεζήτουν απαύστως . nunquam intermisso perquirebant. Id certe liquido
Φαίνεται γάρ διαρρήδην τούτο , ένθα ο μακαριώτατος coristal ex verbis beatissimi papæ, quibus ad nostros
πάππας τοις ημετέροις έλεγε · Θαυμάζω πώς αμε- utebatur dicens : Miror quod negligenter agatis, et
λείτε , και αναβάλλεσθε τας συνελεύσεις και γάρ conventus differalis ; ego, non desino vos excitare
ου ιαύομαι διεγείρων αεί υμάς προς την της αλη- ad veritatis indagationem , al vos segniores eslis.
θείας εξέτασιν, αλλ' υμείς ραθυμείτε. Και έχομεν Aunus agitur secundus, postquam cæpla est agi syn
ενταύθα εν τη συνόδω ενιαυτούς δύο, και ούπω Βodus , necdum quinque el viginti sunt habilæ
είκοσι και πέντε εγένοντο συνελεύσεις . "Έρχεσθε sessiones ; convenile ergo ad disputandum , ita
ούν εις την διάλεξεν · εκεί γάρ ευρεθήσεται η αλή- enim et nullo alio modo reperietur veritas ; veni
θεια • ου γάρ δυνατόν άλλως · έρχεσθε και μη μέλ. le el cunctationem abjicite. Dolebat quippe vir ille
λετε . Ελυπείτο γάρ ο μακάριος εκείνος ανήρ , πώς bealus de negligentia nostrorum , quod non conveni
οι ημέτεροι ρεθύμως είχον, και ου συνήρχοντο εν rent ad sessiones. Dicebant porro el se deſendebant
τη συνελεύσει . "Έλεγον δε και απελογούντο ουκ εις non ut viderentur habere quid dicerent, el suoruni
το δόξαι τι λέγειν, και τας των οικείων προκατα- aures præoccuparent , ut lu calumniando omnes
σχειν ακοάς, ώς φής συ διαβάλλων πάντα; " πόρρω affirmas (procul enim a sensuel scientia illorum hoc
γάρ της εκείνων διανοίας τε και σοφίας τουτί · αλλ' est) , sed neque posteriores disserebant, ut finem ses.
ουδ' ύστεροι έλεγον προς το λύειν τας συνελεύσεις, sionibus imponerent, atque ita viderentur ipsi om
και λυομένων αυτών δοκείν αυτούς άπαντα λύειν τα nia diluere quæ a vobis objiciebarıtur ; verum de
παρ' υμών λεγόμενα · αλλ ' απελογούντο ύστεροι, fensionis causa respondebant, quoniam priores vos
επειδή υμείς προετείνεσθε πρότερον ώς κατήγοροι, proponebatis ut accusatores ; reliquum ergo eral, lil
illi rationem vecessario redderent.
εκείνους δε ήν το λοιπόν εξ ανάγκης απολογίαν C
ποιείσθαι .
ΕΦΕΣ . EPIES .
'Εντεύθεν ήδη του λέγειν παυσάμενοι παρέκα Tum vero omissa disputatione ad preces conversi
λούμεν αυτούς, τι μή λέγοντες ικανόν επισπάσασθαι sumus, quid non dicentes, quod vel lapideus ani
και λιθίνας ψυχάς και επανελθείν προς την καλήν nos posset allicere ? ut rediretur ad præclaram il
συμφωνίαν εκείνην , ήν είχομεν πρότερον και lam concordiam , qua olim tum ipsi congruebamus
προς ημάς αυτούς και προς τους Πατέρας ημών, inter nos, tum idem quod Patrcs senliebamus, cuni
ότε το αυτό πάντες ελέγομεν, και ουκ ήν εν ημίν omnes idem dicebamus, et non erat schisma in 10
bis .
σχίσμα.
ΑΙΟΛ . RESP .
Καλώς οίδαμεν και ημείς , ότι έπαύσω της δια- Desiissc le disputare el nos probe scimus ; nimi
λέξεως, μη δυνάμενος αντιλέγειν τό της Αγίας rum quia resistere cardinali Sanctæ Sabina nou
Σαβίνης καρδινάλει • ότε σου πάντας τους λόγους poteras : quan :!o omnes quæ a le afferebantur ra
ού ; έλεγες, ως ου δεί προσθείναι , δηλονότι το tiones, quod will sit aldendum sacro videlicet
ιερό Συμβόλω, και τα όμοια, διέλυσεν ως ιστον D Symbolo , ae siniilia , dissolvilipse veluti telanara
αράχνης, εναργώς παραστήσας, ώς δει την αλή- here , addendam esse demonstrans quovis tempore
θειαν πάντοτε προστίθεσθαι. Συ δή μή έχων απο- veritatem . Tu vero cum tua non posses defendere,
λογείσθαι , ετέραν ετράπης οδόν λέγων · 'Επανέλθω- allera progressus es via, dicens : Redeamus ad anti
μεν προς το αρχαίον εκείνο μάθημά τε και Σύμ- quum illud fidei rudimentum ac Symbolum , quod
βολον , 3 παρελάβομεν · αιδεσθώμεν τους Πατέρας accepimus; revereamur Patres nostros ; servemus
ημών • φυλάξωμεν την παρακαταθήκην, “Ο δε depositum . Ad quæ Julianus egregie respondit : Et
Ιουλιανός γενναίως αντέφη προς ταύτα λέγων · nos, inquit, ut par est, Palres nostros reveremur , et
Και ημείς τους Πατέρας ημών ευλαβούμεθα ως ει- ipsorum decrela reela intelligimus et reverenter
κός , και τους όρους αυτών και καλώς νοούμεν και servamus ; neque enim nos alius Symbolum , seu
ευλαβώς φυλάττομεν· ου γάρ άλλο μέν Σύμβολον ,
.
fidei rudimentum lenemus el credimus præter illud ,
είτουν μάθημα πίστεως ημείς πρεσβεύομεν και quod sancta synodus secunda promulgavit. Quod
ομολογούμεν, αλλ' εκείνο όπερ ή αγία δευτέρα vero lu additamentum vocas , nos declarationem
εξεβόησε σύνοδος . Αυτήν δε ήν λέγεις προσθήκην, et explanationem , non auditanientum dicimus ;
ημείς σαφήνειαν και εξήγησιν, ου προσθήκην λέγου additamentum quippe dicendum est peregrinu
 1039 JOSEP !II METIIONENSIS EPISCOPI
«logn: ; veritas autem non additamentury, sed A μεν προσθήκη γάρ το αλλότριον λέγοιτ' άν δόγμα :
explicatio, ul sepe dictum est . Quod vero hortaris ή δ' αλήθεια ού προσθήκη , αλλ' άνάπτυξις , ώς πολ
ut dicamus,, quemadmodum initio licebanus,, quan. λάκις είρηται . 'Οτι δε παραινείς, ίνα λέγωμεν
do non eral schisma inter nos , id sane e vestigio
falsitatis argnilir : siquidem schisma centupi post
septimam synodum annis ortum est auctoribus
Michaele imperatore ci Photio patriarcha, Symbo-
lum vero posl 'secundam synodum Romana cane-
bat Ecclesia, sicul bodie conil, leste Georgio Ari-
stino, ut diximus. Nam et Maximus, qui fuil ante
sextain sypoduin, lestatur hoc in cpistola ad Ma-
risium presbyterum Cyprium , Romanam scilicet
Ecclesiaom ita sentire , sic scribens : Synodicarum
sanctissini papis Martini, qui nunc præsidel, litte-
rarum , non quot ipsi scripsislis, capita, Constanti-
ιopolitani no :arunt , sed duo tantum, quorum unum B ουκ εν τοσούτοις όσοις γεγράφατε κεφαλαίοις οι
ad diving special, quod dixerit, inquiunt, Spiri-
luill sanctum a Filio queque procedere, el que
sequimur, ne singula profera in . Quare non fuit
origo schismatis, quod ili vocas addi :amentum , sed
Romana Ecclesia Symbolum recitabat ,, utul liolie
recitat i el nos, scilicet Græci, recilabamus,
ul nunc facimus, et schisma non eral in no
bis. Possunt crgo etiam Latini iisdem ad le uli
vocibus : Redcamus ad illa lempora, quibus juncti
eramus , el 105 Symbolum eo modo profere-
bamiis , quo nunc proferimus, et vos similiter eo
modo dicebatis, quo nunc dicitis, el unanimes
eraus ; el neque vos de nobis conquerebamini,
neque nos pariter de vobis. Miror autem quomodo
C
synodi ecumenicæ non reprehenderint, si nos
blaspheinare sciebant, ut vos nunc dicitis el accu-
satis :: tertia, inquant, quarta, quinia , sexla , el se-
pina ;; neque enim criminari cepistis nisi post
Photium. Ιtaque convenianus , dicamusque quod
anle schisma dicebatmus, feque ut idein utriue
dic: nus; etiollelur sclaisma, pax autem subseque-
tur el concordia ; alque ita erimus Deo favente
conjuncli.
ENIES.
Biec dicentes videbamur surdis auribus canere,
aut lapidein coquere, aut semina saxis mandare,
aut in aqua scribere, aut quidquid aliud adagis D φειν , ή όσα άλλα επί τοις αδυνάτοις αι παροιμίαι
significamus ad exprimenda impossibilia .
RESP .
Possunt etiam Latini respondere tibi per adagia :
Æthiops non dealbalur ; littori loquimur : neque
enim lu auscultas ; fabula sine capite : imperfecta
enim dicis ; et alia quæcunque in contumaces
usurpantur et arrogantes . Inobsequentes enim nu-
quam obsequentur. Ita plane el lu : visum tibi est
manere in schismale et sejunctione, seductione
el pravilate ; ct mansisti, permanebisque elian post
marlem in ipso . At vero qui suam expelunt salu .
em , non ita, neque aures : aut oculos claudunt ,
sed audiunt et vident, el intelligere volunt quod
wellus et utilius est ad suam ipso: um salutem . Tu
100
ώσπερ ελέγομεν κατ' αρχάς, ότε ουκ ήν εν ημίν
σχίσμα , τούτου κατά πόδας ο έλεγχος το μεν
σχίσμα μετά την εβδόμην σύνοδον εκατόν έτη εγέ
νετο αιτία Μιχαήλ βασιλέως και Φωτίου πατριάρ
χου , το δε Σύμβολον από της δευτέρας συνόδου ή
"Ρωμαϊκή ούτως έψαλλεν Εκκλησία , ώς άδει και
σήμερον, καθώς μαρτυρεί Γεώργιος ο 'Aριστινός ,
ώς έρημεν · και Μάξιμος δε ο προ της έκτης υπάρ
χων συνόδου μαρτυρεί τούτο εν τη επιστολή τη προς
Μαρίνον πρεσβύτερον Κύπρου , ως η Ρωμαϊκή
.
'Εκκλησία ταύτην έχει την δόξαν, λέγων ώδί • Των
του νυν αγιωτάτου παππα Μαρτίνου συνοδικών
της βασιλίδος των πόλεων επελάβοντο , δυσί δε
μόνοις · ών το μεν υπάρχει περί θεολογίας , ότι
τε , φησίν, είπεν εκπορεύεσθαι και εκ του Υιού το
Πνεύμα το άγιον , και τα λοιπά, ίνα μή καθέκαστα
λέγω. "Ωστε ήν λέγεις προσθήκην, ουκ ήν αιτία
του σχίσματος, αλλ' η Ρωμαϊκή Εκκλησία έλεγε
το Σύμβολον , ώσπερ λέγει και σήμερον, και ημείς
ελέγομεν, οι Γραικοί δηλονότι, ώσπερ και σήμερον,
και σχίσμα ουκ ήν εν ημίν. Ουκούν δύνανται το
αυτό και οι Λατίνοι πρός σε ειπείν •''Επανέλθωμεν
εις εκείνον τον καιρόν, καθ' όν ηνωμένοι ή μεν,
και ημείς ελέγομεν το Σύμβολον ώσπερ και σήμε
ρον, και υμείς ομοίως ώσπερ και σήμερον λέγετε ,
και ήμεν εν ομονοία , και ούτε υμείς ένεκαλείτε
ημίν, ούτε ημείς υμίν. Θαυμάζω δε, πώς αι οικου
μενικα σύνοδοι ουκ ένεκάλεσαν, ει ήδεσαν ημάς
βλασφημούντας, ώσπερ υμείς λέγετε νύν και εγκα
λείτε ημίν• λέγω δε ήη τρίτη, ή τετάρτη, η πέμπτη ,
η έκτη, και η εβδόμη · ουδ' υμείς ένεκαλείτε, αλλά
μετά τον Φώτιον και έτι. Συνέλθωμεν ούν, και
είπωμεν όπερ ελέγομεν προ του σχίσματος , και
ευρεθησόμεθα τα αυτά λέγοντες αμφότεροι , και
παύσεται το σχίσμα, επακολουθήσει δε η ειρήνη
τε και ομόνοια και ούτως εσόμεθα συν Θεώ ηνω
0
μένοι.
ΕΦΕΣ .
Ταύτα λέγοντες κενήν εώκειμεν ψάλλειν, ή λίθον
έψείν, ή κατά πετρών σπείρειν, ή καθ' υγρών γρά
φασίν.
ΑΠΟΛ .
Και Λατίνοι δύνανται εκ των παροιμιών προς σε
άντερείν : Αιθίοψ ου λευκαίνεται · αιγιαλώ λαλού
μεν ανήκοος γάρ υπάρχεις : ακέφαλος μύθος :
ατελή γάρ λέγεις και όσα άλλα επί των ανηκόων
και αλαζόνων αι παροιμίαι λέγουσιν απειθείς γάρ
.
ουδέποτε πείσονται . Ούτω και σύ · έδοξε σου μένειν
εν τω σχίσματι και το χωρισμό, τη πλάνη τε και
κακία , και ούτως έμεινας , εν ώ και μετά τον
θάνατον διαμενείς και έση αεί. Αλλ ' οι της εαυτών
ορεγόμενοι σωτηρίας ουχ ούτως, ουδε κλείoυσι τας
ακοάς , ουδέ τούς οφθαλμούς καμμύουσιν , αλλ '
ακούουσι και βλέπουσι και συνιέναι θελουσι το
 1041 REFUTATIO MIRCI EPUESINT.
10
κρείττόν τε και συμφέρον της σωτηρίας αυτών. A vero nolaisti , Sell superla de te ips0 opinione de
Συ δε ουκ ήθέλησας, αλλά τη οιήσει απατηθείς, ceplus, putasii universa le synodo prudentiorem
φρονιμώτερος και σοφώτερος ώου της συνόδου esse et doctiorem ; quod extremæ stultitie argi!
είναι σε πάσης, όπερ της άκρας μωρίας δείγμα mentum esi , unum scilicet hominem antecellere
ήν, ένα άνθρωπον βέλτιστον είναι πάσης της οικου- universis. Esto, si unum cum uno conferas, ind
μένης : ένα προς ένα έχει και λόγον, πάσης δε της enim credibile est ; al universa Ecclezia congregala
"Εκκλησίας κοινώς συνελθούσης ένα βέλτιστον είναι unum hominem esse prestantiorem omnino est imm
αδύνατον παντελώς ει δε μή γε, και "Αρειος, και possibile : alioquin et Arius, et Eunomius, et reli
Ευνόμιος , και οι έτεροι των οικουμενικών συνόδων qui generalium conciliorum bostes hoc ipsunt
εχθροί ταυτό τούτο φήσουσιν · αλλ' ουκ έστιν. "Οθεν dicent ; verum id fieri non potest. Quare le eliani
έδει και σε την αλήθειαν γνόντα, και των πολλών oportelsat agnita veritate multos audire, dissensio
ακούσαντα , την διχόνοιαν εάσαι και το επίμονον, και nemque et pervicaciam et vanam illam quam
την ματαίαν πρόληψιν και κακίαν, και ενωθήναι τη habebas animo anteceplam opinionem ac perver
των πολλών αποφάσει, μάλλον δε τη αποφάσει της sitalem deponere ; et multorum , imo vero Ecclesiæ
Εκκλησίας. sententiam sequi .
ΕΦΕΣ .
B
EPUES .
"Εκείνοι γάρ τοις μεν ελέγχους στενοχωρούμενοι , Mi enim argumentis convicti, et ju angustias
διόρθωσιν δε ουδαμώς ουδεμίαν παραδεχόμενοι , relacii , nullaum vero prorsus emendationem altit
δια το ανιάτως έχειν, ώς έoικε , παρεκάλουν ημάς lentes, quod, ut apparel , morbo laborent insanabili,
επί την εξέτασιν μεταβήναι του δόγματος , ώς έκα- hortabantur nos, ut ad inquisitionem dogmalis
νων ήδη ρηθέντων των επί τη προσθήκη λόγων » (ransiremus, quod esset de additamento satis jan
ειόμενοι δι' εκείνων των λόγων επισκιάσεις το dictum : liis verbis existimantes oblegi, quod in
του Συμβόλου τόλμημα , της δόξης υγιούς δεικνυ- Symbolo sunt ausi , si opinio sana esse probare
μένης. tur .
ΑΠΟΛ . RESP .
O! τοίς ελέγχους στενοχωρηθέντες φαίνονται εν Qui fuerint per argumenta cuaugustati, decla
τοις Πρακτικούς της συνόδου : ελέγετε γάρ , και ranı Acta synodi. Dicebatis enim , et primus om
πρώτος απάντων συ , ότι Διαζευχθώμεν , διαιρεθώ nium lu : Disjungamur, dividamur, abscedamus ;
μεν , απέλθωμεν · οι Λατίνοι σοφοί και γενναίοι άν- Latini viri docti el præstantes virtute sunt, el dia .
.

δρες εισί , και διαλεκτικού έμπειρότατοι . Ει ούν εν e lectice perilissimi. Quoll si in lisputatione le all
τοίς περί την προσθήκην λόγοις εφάνησαν ούτω δει- ditamento visi sunt adeo acres ingenio, ut nullus
νοι , ώστε μηδεμίαν απολογίαν υπολειφθήναι ημίν , apologie Iocus sit nobis relictus ,, qui erunt cum
τίνες αν γένωνται , όταν περί της δόξης την εξέτα- ipsam opinionein examinabinus, pro qna et doclo
σιν ποιησώμεθα , όπου και διδασκάλους της Εκκλη- res Ecclesiæ proferre habent, Spiritus sancti pro
σίας έχουσι δείξαι , την εκπόρευσιν του αγίου Πνεύ- ductionem Filio quoque tribuentes ? Salius igitur
ματος και το Υιώ διδόντας και λοιπόν συμφέρει ημίν est abire, quam vinci et cum ignominia reverlja
απελθείν , ή ηττηθήναι και μετ' αισχύνης επανα Ilzec dicebatis ipsi profecto convicti, et in angui
στρέψαι. Ταύτα μεν ελέγετε , αληθώς τούς ελέγχους slias per argumenta redacti. A te porro emendari
υμείς στενοχωρούμενοι . Διόρθωσιν δε παρά σου την Romanam Ecclesiam nil opus eral ; nam illa cun
Ρωμαϊκήν δέξασθαι Εκκλησίαν ουκ έδει · εκείνη clarum est gubernatrix ecclesiarum , el ægrotan
γάρ πασών κυβερνήτις έστι , και ταις νοσούσαις tibus ecclesiis peritissinie medetur, cum potestatem
>

των εκκλησιών ιατρός έμπειρότατος , παρά τού Χρι
στου λαβούσα την εξουσίαν τάς άλλας ιθύνειν και
κυβερνάν , επιστηρίζειν και διορθoύν , ουκ αυτήν δε
> tur ab aliis : Et tu , inquit Salvator ad Petrum ,
D
διορθoύσθαι παρά των άλλων. Και συ ποτε επι-
στραφείς , φησίν ο Σωτήρ προς τον Πέτρον , στήρι
ξαν τους αδελφούς σου : ου γάρ είπε , Στηρίχθητι
υπό των αδελφών σου , αλλά , Στήριξoν . Ουκούν και
σε έδει στηριχθήναι παρ' αυτής ως και οι σοφώτεροι
σου και λογιώτεροι έστηρίχθησαν. Επί δε την εξέ-
τασιν μεταβήναι του δόγματος ου παρεκάλουν Λατί-
νοι · αλλ' ότι μήνας είχετε δεκατέσσαρας διαλεγόμε-
νοι περί του, Ου δεί προσθείναι , δυοίν μόνοιν όντουν
τον ζητημάτoιν , εν οις ικανάς απολογίας παρέσχον
υμίν αυτοί • διά τούτο έδει και προς το έτερον μετα-
Θείναι τον λόγον ένα , δειχθέντος του δόγματος αλη-
9.ύς, αδίκως αυτούς επιδείξωσι παρ' υμών συκοφαν-
• Luc. XXI , 32 .
a Cbrislo acceperit regendi alias el gubernandi,
confirmandi et corrigendi , non ut ipsa confirme
aliquando conversus confirma fratres luos * ; non
dixit : Confirmare a fratribus luis, sed , Confirma.
Oportebat igitur te ctiam ab illa confirmari , quem
admodum sapientiores et doctiores le confirmati
sunt. Ut transirelis antem ad inquisitionem dogma
tis non hortabantur Latini; verum quia menses
jam erant quatuordecim , cum illud agitabatur,
nihil esse Symbolo adjiciendum , et ad quæsitorum
alterum (nam duo taníum eramı) jam satis illi vo
bis responderant, propterea opus erat ut ad alteruin
etiam pertractandum transiretur, quo dogmatis ve
ritate palefacta probarent se a vobis injuria calim
niis peti , quasi sacri Symboli depravalores. Olen
194 ? JOSEPIII METIONENSIS EPISCOPI 1044
«lerunt ergo nobis liquidissinie , polestatem esse A τουμένους ώς παραχαράκτας του ιερού Συμβόλου .
sanctæ illi sedi examinandi el corrigendi quæ spe- "Εδειξαν ούν ημίν εμφανέστατα , εξουσίαν έχειν τον
ctant ad fidem. Quare non , ut dicis, ad obiegen- θείον θρόνον εκείνον εξετάζειν και διορθουν τα περί
«lum facinus, quod ausi suntin Symbolo , cupie- την πίστιν. Διό ούκ επί το επισκιάσαι το τόλμημα ,
bant devenire ad dogmatis disquisitionem , sed ut ώς συ φής , του Συμβόλου επί την εξέτασιν επεθύ
9

vobis demonstrarent piain esse voccm illam , Filioque, μουν μεταβήναι του δόγματος , αλλ' ίνα δείξωσιν
in Symbolo positam , esseque doctorum ct Ecclesize υμίν, ώς ευσεβής έστιν ή , 'Εκ του Υιού , φωνή τε .
sententiam , et frustra se a vobis accusari el oppu- θείσα εν τώ Συμβόλω, και δόξα των διδασκάλων και
gnari : propterea al perscrutalionem dogmalis per- της Εκκλησίας, και ότι μάτην αυτοίς εγκαλείτε και
venire sludebant, μάχεσθε • δια τούτο προς την εξέτασιν τούτου έσπευ
δον μεταβήναι.
EPHES . ΕΦΕΣ .
Verum nostri id non ferebant , el nullo modu 'Αλλ' οι ημέτεροι ουκ ήνείχοντο , και αμεταθέτως
patiebantur de
le dogmate questionem haberi , ni prius είχον πρός τήν της δόξης εξέτασιν, ει μή διορθωθείη
corrigerelur additamentum . πρότερον ή προσθήκη.
RESP . B ΑΠΟΛ .
Non ſerebant sane nosiri alterius problematis 'Αληθώς ουκ ήνειχοντο μεν οι ημέτεροι ελθείν επί
quaestionen) agitari,, certamen pavenles,, illudque την εξέτασιν του δευτέρου προβλήματος , τον αγώνα
reformi lantes, ne in secundo etiam idem illis eve- δειλιώντες και τρέμοντες , μή πως τα αυτά τα δευ
niret.. Εtenim vos divisain duas partes questione,, τέρω πάθωσιν. Εις δύο ούν υμείς το ζήτημα διαιρή
quarum altera erat, nihil esse Symbolo addendum , σαντες, είς το, Ου δεί προσθείναι το Συμβόλω μήτε
ne dictionem quidem nec syllabam , altera vero, λέξιν μήτε συλλαβήν·το δε, ώς Η προστεθείσα εν
O

nec pium nec verum esse quoil est additum Sym- το Συμβόλω προσθήκη ουκ έστιν ευσεβής ουδε αλη
bolo, rationes vestras prolulistis. Cum vero Latini θής , προετείνατε τους λόγους . Των δε Λατίνων επί
ad primum strenuos se prestitissent,, veritatemque μεν το πρώτον γενναίων φανέντων, και την αλήθειαν
demonstrassent, ac ostendissent definitiones et επιδειξάντων, και ώς oυ πρoσίστανται αυτούς οι όροι
decreta probibentia nibil sibi obstare ; alioquin fu- και τα κωλύματα, ει δε μή, και οι της δευτέρας συν
lurum ut Patres etiam secundæ synodi şubjecti όδου Πατέρες πάντως υπήρχον υπό το αναθέματι,
omnino essent anathemati, quod aliud Symbolum άλλο εκδεδωκότες Ζύμβολον ή όπερ η πρώτη φθά
ediderin ! ab illo diversiımı, quod antea prima tra- σασα παραδέδωκεν• οι υμέτεροι ηττηθέντες εν τού
diderat ; nostri in hoc devicti secundum pertime- C τω , έδειλίων τον δεύτερον εισελθείν αγώνα· ει εν
scebaut certainen . Și enim , aiebant, in eo quod αυτώ , όπερ αυτοίς ισχυρότερον είναι εδόκει , ούτως
fortius videbatur, lam validas el nervosas dedere ισχυράς και γενναίας οι Λατίνοι τάς απολογίας απέ
Lalini defensiones, quid dicemus, ubi sancios Pa- δωκαν, τί αν είπωμεν, έλεγον, όταν τους αγίους
tros proferent consona buic dogmati locutos ? Pro- ημίν επιδείξωσι συμφωνούντας το δόγματι ; Διά
pterea nullo modo volebant ut ad disquisitionem τούτο αμεταθέτως είχον προς την εξέτασιν, και ώρ
veniretur, et fugam inde parabant. Attamen suum μησαν εκείθεν φυγείν: όμως προβάλοντό σε υπέρ
te defensorem constituerunt; tu vero , nempe ut αυτών απολογήσασθαι · και είπες, φεύγων δήθεν
devitares discussionem dogmalis , at certe clam του δόγματος την εξέτασιν , συγκαταβαίνων δ' όμως
assentiendo Latinorum dogmati , dixisti : Ut verum εγκεκαλυμμένως τών των Λατίνων δογματι , άτι Εί
ctiam examinando reperiatur dogma, nos certe vo- και αληθές ευρεθείη το δόγμα εξεταζόμενον, αλλ'
cem hanc in Symbolo admillere non possumus, ημείς ου δυνάμεθα παραδέξασθαι ποτε την φωνήν
quoniam Patres nostros veremur . Pugnabas ergo ταύτην εν τω Συμβόλω , επειδή τους Πατέρας ημών
el tu contra veritatem , ut ille qui de umbra asini ευλαβούμεθα . Εμάχου ούν τη αληθεία και συ, ως
altercabatur; etemendationem faciendam hoc modo p εκείνος και υπέρ της όνου σκιάς και την διόρθωσ :ν
dicebas : Tollalur e Symbolo vox illa addita, et re- τρόπω τοιούτω γενέσθαι έλεγες · ότι 'Εκβληθήτω
ponatur seorsum in peculiari deereto ; quando hæc από του Συμβόλου η προσθήκη αύτη , και τεθήτω έν
le dicente ridiculum quid passa esl nostra natio. ιδίω άρω : ότε και γελοίόν τι προσετρίβη το γένει ,
Si enim vox Filioque blasphema est, cur pelis, ut σου ταύτα λέγοντος. Ει γάρ βλάσφημος έστιν η, 'Ε
in decreto peculiari reponatur , quemadmodum do- του Υιού , φωνή , διά τί ζητείς αυτήν εν ιδίω όρω
7 ►

ctissimus cardinalis Julianus libi objecit ? Cum enim
dixisses : Non possumus banc vocem in fidei Symn-
bolo recipere, quod sit blasphena, sed eam in alio
separatim reponamus decreto , ui factum est ab an-
tiquis do roce
τoco illa,, Semper virgo ,, in hymno cujus
initium::: Unigenitus Filius,, cardinalis respondit ::
Quæratur prius , venerande Pater, num vera sit,
an falsa et blasphema Vox .. Ει
Et si quidem blasplienna
demonstrabitur , nequc in Symbolo habeatur, ncque
τεθήναι και καθώς Ιουλιανός ο σοφώτατος καρδινάλις
πρός σε έφη. Ειπόντος γάρ σου, ότι ου δυνάμεθα την
φωνήν παραδέξασθαι ταύτην εν τώ Συμβόλω της πί
στεως ώς βλάσφημον αυτήν ούσαν, αλλά θήσομεν εν
ιδίω όρω, ώσπερ οι πάλαι την της Αειπαρθένου
φωνήν εν τω, ο μονογενής Υιός • ο καρδινάλις
αντέφη : 'Εξετασθήτω πρότερον, Πάτερ αιδέσιμε, η
φωνή αύτη , ει αληθής εστιν , ή ψευδής τε και βλάς
Ψηλος και ει μεν βλάσφημος αποδειχή , ούτε έν
1145 REFUTATIO MARCI EPHESINT .
τω Συμβόλια μενεί , ούτε αλλαχού τεθήσεται » τα γάρ A alithi reponatur ; blasplienia enim nusquam dicenda
βλάσφημα ουδαμού χρή λέγεσθαι * ει δ' ευσεβής , τί sunt. Si vero pia , cur minus in Symbolo quan
.

εν τώ Συμβόλω , τι αλλαχού ; Μάλλον μεν ούν εν τω alibi ? Imo pólius Symbolo veritatem fateri oportet.
Συμβόλω δει ομολογείν την αλήθειαν. Ταύτα ακού- Ilis lu atque tui auditis disputationem de dogmale
σαντα τρόμος επελάβετο σε και τους μετά σου επί exhorruistis, et ſugam parastis, abire illinc exop
την εξέτασιν μεταβήναι του δόγματος, και ώρμή- tantes .

σατε φυγείν, γλιχόμενοι της εκείθεν εξελεύσεως .

ΕΦΕΣ . EPHES .
Kάν ενέμειναν διά τέλους της ενστάσει ταύτη, κάν Atque ii quidem ut in stare coeperunt, perstitissent
διελύθησαν εκείθεν καλώς ποιoύντες, ει μη παρα πει. etiam in hac voluntate usque ad finem , et recessis
σθέντες υπό τινων αύθις , ως απρεπές εστι μηδέν ει- sent illinc bono sane consilio , ni dissuasum esset
πόντας περί του δόγματος απελθείν , εδέξαντο την eis a quibusdam , rationem illam afferentibus, quod
μετάβασιν , τούτο μεν την από της προσθήκης επί inilecorum essel abscedere nulla habita de dogmale
την δόξαν, τούτο δε την από Φερραρίας είς Φλω quæstione κ;αι ita suum præbuere assensum , lum ut
ρεντίαν. a disputatione de additamento transiretur ad quæ
B stionem dogmalis , tum ut ab urbe Ferraria Flo
rentiam iretur.
ΑΠΟΛ . RESP.
"Ήθελον μέν τινες ασύνετο: διαμείναι τή ενστάσει, Volebant sane imprudentes quidam in ea volun
και διαιρεθήναι, και διαλυθήναι εκείθεν, ών συ πρώ- tale persistere, qua cæperant instare, et disjungi,
τος υπήρχες • οι δε της σωτηρίας αυτών επιθυμη- alque inde abscederé, & quorum tu caput eras. Ve
ται , και τον κίνδυνος της αιρέσεως όσος εστί φοβη- rum qui suæ salutis erant avidi, agnoscentes quan
θέντες κατά των διαιρουμένων από της Εκκλησίας , liim sit bæreseos periculum in iis qui se ab Eccle
ουκ ήθέλησαν την μοχθηρίαν ταύτην νοσήσα! • εξε- sia secernunt, voluerunt timore perculsi hujus ne .
τασθήναι δε το δόγμα και την αλήθειαν διατρανω- quitie morbo affici ; sed magna voluntate permi
θήναι , και ταύτην ασπάσασθαι μετά χαράς υπεδέ- serunt ct quæri de doymate, et veritatem enu
ξαντο . "Οθεν τω του δικαίου λόγω και τους άλλους cleari,, ut
nt eam amplecterentur.. Quare persuasis
πείσαντες, εδέξαντο μεταβήναι επί την εξέτασιν του etiam aliis ut æquitati acquiescerent, admiserunt
δευτέρου προβλήματος • εδέξαντο δε και την από secundi problematis disquisitionem ; admiserunt
Φερραρίας είς Φλωρεντίαν μετάβασιν , επειδή και της c etiam ut Florentiani e Ferraria iretur, φuonian
οσίας μνήμης Ευγένιος ο Ρώμης αρχιερεύς ο θειό- Eugenius beatæ memorie sanctissimus pontifex
τατος ουκ είχεν έτι έν Φεβδαρία , ούτε μην εύρισκε Ronants Ferrarie non habebat, nec aliunde fa
διδόναι υμίν εκάστω το σιτηρέσιον, και τοις Φλωρεν- cultas ei suppetebal, unde vobis alimenta submini
τίνοις μηνύσας δανείσαι αυτό τεσσαράκοντα χιλιά- straret . Idcirco multo peliit a Florentinis quadra
δας χρυσίνων , απέστειλεν αυτοίς την μίτραν αυτού ginta nummum aureorum millia oppignerala mitra
ενέχυρον οί το ενέχυρον λαβόντες , το αιτηθέν άνς- sua . Illi acceplo pignore pecuniam numerarunt ;
πλήρωσαν» συν εκείνοις δε και άλλας τεσσαράκοντα Cantundem vero se dono etiam daturos promise
υπέσχοντο χάριτι δούναι , ει εις την πόλιν αυτών με- runt, si in eorvin urbem transferrel synodum , ut.
ταθήσοι την σύνοδον , ίνα δήθεν η πολιτεία αυτών scilicel illorum respublica honore hoc augeretur,
την του όρου τιμήν απολάβοι . Διά τούτο ούν και μετά- si inibi definitio lieret. Id ſuit ergò causac cur Fer
βασις από Φερραρίας είς Φλωρεντίαν γέγονεν. raria Florentiam sc conferrent.
ΕΦΕΣ. EPIES .
" Ενθα γενόμενοι των περί της δόξης διαλέξεων Quo ubi pervenimus, disputationem de dogmale
απηρξάμεθα, των Λατίνων προενέγκόντων ρητά, τα sumus aggressi ; Latinis dicia proferentibus ex libris
μέν εξ αποκρύφων τινών και αγνώστων βιβλίων , τα D partim apocryp!his et ignotis , partim depra aliis et
δε εκ νενοθευμένων τε και διεφθαρμένων, εν οίς corruptis, quibus sententiam suam igniti assevera
ισχυρίζοντο την έαυτών δόξαν συνίστασθαι. Πάλιν bant. Itaque rursum ego cum illis congressus, et
ούν αυτοίς εγώ συμπλεκόμενος, και το της δόξης sententiam absurdam esse aperte demonstravi, et
άτοπον διελέγχων, και νενοθευμένας είναι τάς βι- libros depravalos persicue prolavi.. Nihil tamen
όλους προφανώς παριστών , ουδέν ήνυον εις πειθώ , > profeci, nec persuadere quidquam pσιιι ; 1antum
πλήν όσον τον καιρόν αναλίσκειν είκή και μάτην. mibi frustra tempus conterebatur.
ΑΠΟΛ . RESP .

Περί της δόξης πρώτος ο εν θεολογία υψίνους
Ιωάννης, και του σχήματος του αγίου Δομινίκου έπαρ-
χος, την έναρξιν εποιήσατο · Μετά της ευλογίας του
μακαριωτάτου Πατρός την εξέτασιν, φήσας, ποιήσο-
μαι προς υμάς περί της του αγίου Πνεύματος εκπο .
ρεύσεως· ότε ουκ εξ αποκρύφων τινών βιβλίων και
αγνώστων ρητά προήνεγκεν, ουδε εκ νενοθευμένων
Primus de dogmate Joinnes illc in re thcologica
summi vir ingenii, alque in instituto sancti Donii
nici praelecti diguitate ornatus , disputationem in
slituit : Accepla , inquiens, benedictione patris bea
tissimi, quaestionem de Spiritus sancti processione
vobiscum babcbo : quando non ex apocryphis igno
risque libris prolulit lextus , aut corruptis et de 12
1047 JOSEPUT METHOFENSIS EPISCOPI 1013
vatis , ut ipse ais ; nisi apocryplia intelligas Basilii Α τε και διεφθαρμένων , ως σύ φής · ει μή που από
Magni et Athanasii opera , nec non Epiphanii ct κρυφα συ νοείς τα του μεγάλου Βασιλείου και Αθα
Sancti Cyrilli , quorum dicta Joannes proferelias νασίου βιβλία , Επιφανίου τε και Κυρίλλου του ιερού ,
Lalinorum nomine, per quæ demonstrare conaba- εξ ών προέφερεν ο Ιωάννης ώς εκ προσώπου Λατί
tur dogmatis veritatem . Noluerunt enim sacri illi
νων ρητά, δι' ών ισχυρίζετο την αλήθειαν του δόγμα
viri Occiilentalium auctoritate doctoruni, sed Orien- τος παραστήσαι. Ου γαρ ήθελον οι ιεροί άνδρες εκεί
talium probare hoc dogma ; ne, quod etiam evenit, νοι διά δυτικών διδασκάλων το δόγμα τούτο συστήσαι ,
posselis contradicere . Tu vero cum ferre non pos · αλλ' εξ ανατολικών Πατέρων , ίνα μή έχητε τουναν
ses veritatem ,> corrupios et depravatos vocabas do τίον ειπείν, όπερ και γέγονε. Συ δε την αλήθειαν μη
clorum libros : quando eliam magno luo dederore δυνάμενος φέρειν , διεφθαρμένα τε και νενοθευμένα
universa ic synodus susgillavil ita dicentem ), et præ- τα των διδασκάλων εκάλεις βιβλία • ότε και μώμος
sertim ulterioris Franciæ præsules, ut audierunt προσετρίβη σοι μέγας παρά της συνόδου απάσης λέ
Orientalium doctorum libros vocari a le corruptos , γοντι ούτως · και μάλιστα οι της ενδοτέρας Φραγκίας
magna voce exclamarunt : Hæreticus est iste ma ηγούμενοι ακούσαντες, ότι τα των ανατολικών διδα
Trdielus, æterna ſerialur excommunicatione, do- σκάλων βιβλία διεφθαρμένα αποκαλείς, μεγάλη φωνή
« tores enim rejicit : et si suis Orientis doctoribus Β εξεβόησαν · Αιρετικός ούτος εστιν και κατάρατος αιω
filem non tribuit, quid de nostiis Occidentalibus νίως αφορισθήτω» τους διδασκάλους γάρ αποσείεται :
.

dixerit ? Hinc commotione excitala consurgentes και εί τους αυτου διδασκάλους τους ανατολικοίς ου
nihil aliud egistis . Proxima vero sessione cum illi πιστεύει , τί αν είπoι περί των δυτικών τε και ημε
ex magni Cyrilli verbis argumenta duxissent, tu τέρων; "Οθεν συγχύσεως γενομένης ανέστητε μηδέν
omnino sanctum Cyrillum negasli ita dicere. Cum άλλο πράξαντες. Τη δε εφεξής συνελεύσει εν τοις του
vero Joannes Epiphanium eadem quæ Cyrillus di- μεγάλου Κυρίλλου ρητοίς τον λόγον ποιησαμένων
centem protulisset , lu hæc ipsa eliam adulterata εκείνων , παντελώς ήρνήσω τον άγιον ούτω λέγοντα.
vocasti . Tude coacliis profundæ illæ ac sublimis Ο δε Ιωάννης τον 'Επιφάνιον έφερε συνηγορούντα
theologiæ vir Basiljum Magnum attulit in libro Κυρίλλο και αυτά νενοθευμένα εκάλεσας. Είτα
contra Eunomium consimilia prioribus disserentem : αναγκασθείς και βαθύς εκείνος και υψηλός θεολόγος ,
Tu vero illa quoque depravala dixisti. Ιta libros . του μεγάλου Βασιλείου ρητών από των κατ’ Ευνομίου
omnes , qui producti sunt,, corruptos vocando,, stul- προσέφερε , συνηγορούν τους πρότερονενεχθείσι:συ
tissimus ab omnibus habilus es . Quando misisiis δε και τούτο νενοθευμένον εκάλεσας και πάσας τας
.

cliam Nicomediensis præsulis ministrum , ut affer- προενεχθείσας βίβλους διεφθαρμένας αποκαλών , μω

rel codicem sancli Basilii , in quo dictum illud ρία ενομισθης τοις πάσιν • ότε και τον υποτακτικών
habrtur : Cur enim necesse est , etc. Ille vero sive του Νικομηδείας απεστείλατε το βιβλίον κομίσαι του
11ialitia sua permotus , sive etiama vobis admonitus , ιερού βασιλείου , το την ρήσιν έχoν τoιάνδε · Τίς γάρ
.

voluit occulere veritalemn alque accepto codice ανάγκη, και τα εξής. Κάκείνος ούν τη κακία κινού
venit ad fenestram cogitans dictum illud abra- μενος, ή και παρ' υμών κινηθείς ήσουλήθη την αλή
dere, signaloque folio , in quo sententia babe- θειαν κρύψαι και λαβών ανά χείρας την βίβλον , και
hatur, cultellum quærebal, quo illam eradert. ελθών επί το θυρίδιον , ώκονόμησε το ρητόν αποξέ.
At vero Spiritus veritatis non permisit id ficri, σαι . Και στήσας το φύλλον και το ρητόν είχεν, απήλθε
ie veritas existingueretur ; excitat ergo lan- λαβείν το σιδήριον του απαλείψαι αυτό. Το δε της
fem auram, per quamfactum est ut folio , in quo- αληθείας Πνεύμα ουκ ήθέλησε τούτο γενέσθαι , ίνα
«licium inerat , mutato , aliud se offerret : ille fe- μη σβεσθή η αλήθεια , αλλά πνέει αέρα , ο δε αήρ
stinans aliud expunxit pro alio. Deinde celeri gres- τρέπει το φύλλον το ρητόν έχον, και έτερον ίστησιν ·
su reversus ad synodum audacter ibal ad convin- εκείνος τη σπουδή εκκόπτει έτερον ανθ' ετέρου. Λα
( endos Lalinos . Ut vero pater ejus librum aperuil , βών ουν το βιβλίον , και σπουδαίως εν τη συνόδω ελ
et integram sententiam vidit, torve in ministramp θών , ήρχετο μετά θάρσους τους Λατίνους νικήσαι .
1

intuens, rem commonstrabat, ut ille tremebundus
clamavit ; Ita mili, Domine, tua prosit benedictio ;
lerasi illam,, quomodo autem rursus integra sit, , υποτακτική έκβλέψας , εδείκνυεν· ός μετά δέους;
ignoro. Ila cuin inventa esset senten :ia , confusi re-
cessislis ; et jam non le pudel dicere, Latinorum
dogma abs le demonstratum esse absurdum ? Eru-
bescendum tibi erat hæc proloqui. Neque enim scri-
bebas ad rules, vel in regiones terra desertas, ubi
non essent, qui rerum conscii in luas lilieras in-
ciderent. Siquidem Acla testantur verilalem , niliil
aliud a te clamitatum , quam : Prolalus liber apo-
cryphus est. Proferebant Cyrilli dictum , vocabas
corruptum ; citabant Basilii sententiam , dicebas :
Depravala est; et in hoc sila eral responsionis lie
'Ανοίξας δε το βιβλίον ο πατήρ αυτού , και ιδών έτι
το ρητόν υγιές υπάρχον, στρεβλώ τω οφθαλμώ το
εβόησεν: Εις την ευχήν σου , Κύριε , έκοψα αυτό,
πως δε και πάλιν υγιές εστιν , απορώ. Ούτως ούν
του ρητου υγιούς ευρεθέντος ανεχωρήσατε και νύν
ουκ αισχύνη λέγων , ότι ήλεγξας το άτοπον τής των
Λατίνων δόξης ; "Εδει ούν σε αισχύνεσθαι ταύτα λέ
γοντα : ου γάρ προς αμαθείς και εις την άοικον ταύτα
επέστελλες, όπως μή εντύχωσι τοις ειδόσι • τα Πρα
κτικά γάρ δεικνύουσι την αλήθειαν , ότι ουδέν άλλο
εβόας , ή 'Απόκρυφόν εστι το προκομισθέν βιβλίον.
"Έφερον του Κυρίλλου ρητόν , διεφθαρμένον εκάλεις "
εχόμιζον του Βασιλείου, νενοθευμένον υπάρχειν έλε
 1049 REFUTATIO MARCI EPIESINI . 1050
γες και τούτο μόνον υπήρχε σοι το γενναίον του Α prestantia . Deinde illis dicentibus, ut verum a le
λόγου. Είτα είπόντων εκείνων , σε τυροκομίσαι το proferretur , querebas spalium eundi Constantino
αληθές , προθεσμίαν εζήτεις απελθείν εις Κωνσταν- polim ad inveniendum . Hæc erant egregia tua ver
τινούπολιν και ευρείν . Τοιαύτά σου τα γενναία βή- ba , el robur lui sermonis, quæ profecio recensere
ματα και η τού λόγου ισχύ :, άπερ επ' αληθείας pudeat.. Qnare de lioc satis..
αισχύνη εστίν απαγγέλλειν αυτά. Διά τούτο άλις εν τούτοις .
ΕΦΕΣ . EPHES .
"Αλλων γαρ άλλα ρητών ρητά διαδεχομένων , και > Aliis enim alia dictis dicta excipientibus, et ser
λόγου λόγον γεννώντος, ώς εν τοιούτοις είκός , ουδέν mone sermonein pariente, ut in hisce assolet , non
τι μάλλον η αλήθεια την έαυτής ισχύν επεδείκνυτο , sinebatur veritas suas vires ostendere, multum illis
πολύ το μέλαν εμούντων εκείνων προ εαυτών , και atramentum præ se offundentibus , et prolixis
ταις μακρολογίαις αυτήν επισκιαζόντων . sermonibus eam offuscantibus,
ΑΠΟΛ. RESP .
"Επειδή τα του μεγάλου Αθανασίου ρητά διεφθαρ- Quandoquidem Athanasii Magni verba corrupla
μένα έλεγες , ανάγκη ην ρητά ετέρων αγίων προκο- dicebas , afferenda tibi erant necessario aliorum
μίσαι , και προέφερον του Επιφανίου τε και Κυρίλ. Β sanctorum dicta, el allata sunt ex Epipllanio el Cy.
λου και αυτά απόκρυφα, άγνωστά τε και διεφθαρμένα rillo. Tri vero illa eliam apocrypha, ignola et vi
εκάλεις. "Οθεν ο λόγος τον λόγον γεννών , ώς είωθεν tiala vocabas. Quapropter sermo sermonem pariens,
επί τούτοις αεί γίγνεσθαι , εχώρει εις άπειρον. Και
και ut seinper in hujuscemodi rebus assolet, in inti
σου μεν εν και γενναίον ήν άει λέγοντος , ότι διε- nitum protrahebatur. Et tu quidem unum semper
φθαρμένον τούτο , νενοθευμένον εκείνο : άγνωστον et præclarum assidue repetebas : lloc est corru
τούτο, απόκρυφον τάλλο. Οι δε προσδιαλεγόμενοι ptum , illud ?depravatum , ignotum hoc, apocryphum
των Λατίνων ήγανάκτουν, και θαυμάζοντες έλεγαν : illud . Ex Latinis vero qui lecum disputabant, .slo
Αιδεσιμε πάτερ Εφέσου , ημείς μεν όσα των υμετέ- maclhallantur , et mirabundi , Reverende Pater Eplie
ρων αγίων βιβλία δείξομεν, όλα διεφθαρμένα λέγεις sine , aiebant, quoscunque rios Sanctorum vestro
& Ελληνικά εισιν. Ει μεν ούν τα Ελληνικά διεφθαρ- rum libros Græcos oslen :lerimus, tu vocas corru
μένα και νόθα εισι , Λατινικά δε ημείς ου θέλομεν ptos ; si ergo Græci codices corrupti et adulterini
επιδείξαι διά το ανύποπτον , πόθεν επιδείξομεν την sunt, Latinos vero nos proferre nolumus, ut om
αλήθειαν, ίνα συ πιστωθείης ; Δείξον συ, Πάτερ αι-
1
nis absil suspicio, unde veritalem demonstrabimus ,
δέσιμε, την αλήθειαν. Σου δε άλλο τι μη έχοντος λέ C ut fidem tibi facianius ? Ostende tu , reverende Pa
γειν , ή ότι διεφθαρμένα και νόθα εισιν , ανάγκη ήν ler, verilalem . Te autem nihil aliud respondente,
εκείνους διά των επομένων του διδασκάλου ρητών quam loca corrupta el adulterina esse, necesse
συμβιβάσαι τον νούν, και μακρούς αποτείναι λόγους erat Latinos per sequentia verba doctoris sensual
είς απόδειξιν και εξήγησιν του ρητού . Μέλαν δε ουκ cohærentem ostendere, et longos lexere sermones
εξέμεσαν εν ταις εαυτών αποκρίσεσιν οι Λατίνοι την all demonstrandum et explanandum alicloris dictum .
αλήθειαν ερευνώντες, αλλ' ή συ πάντοτε μεθ' ύβρεως Nullum porro alramentum evonmuere Latini in silis
λέγων και γράφων, και τον ιον εν τοις χείλεσιν έχων, responsionibus , cum veritatem indagarent ; ino
όθεν και κατεγνώσθης ως δεισιδαίμων . vero tu , qui semper et loquendo el scribendo con
lumelias jacis, et labra veneno perſusa habes , ex quo etiam condemnatis es ut superstitionibus in
butus.
ΕΦΕΣ. EPHES.
"Αχρις ου πάλιν απαγορεύσας , υπό τε της συνή- Donec iterum spe et viribus destitulus, tum quia
θους ενοχλούμενος ασθενείας, και το των λόγων consueto amigebar morbo, tum quia inania fundi
άκαρπον καθορών , απέτεινα λόγον διά μακρού προς verba videbam , sermonem ad eos habui quam pow
αυτούς όσον ίσχυον · εν ώ μαρτυρίαις πλείσταις lui longissimum ; quo plurimis irrefragabilibus le
D
αναντιρρήτους παρέστησα την αλήθειαν του ημετέ- stimoniis aperui nostri dogmatis veritatem , quo sci
ρου δόγματος , ότιπερ εκ μόνου του Πατρός , ουχί δε
. licet ex solo Palre, non etiam ex Filio, procedebat
και εκ του Υιού, το Πνεύμα το άγιον εκπορεύεται . Spiritus sanctus.
ΑΠΟΛ . RESP,
"Απηγόρευσα ; μεν αληθώς, έφης , μη δυνάμενος Verum est quoil ais, fuisse le spe destilalim :
τους γενναίους του φρά Ιωάννου συλλογισμούς quia contra validos fratris Joannis syllogismos di
αντιλέγειν, ότε σοι το του μεγάλου Βασιλείου ρητον cere non valebas ; quando te per syllogismos vi
μετά συλλογισμών αντηρώτα, το λέγον • Ου γάρ cissim iplerrogabat de illo magni Basilii dicto :
τινα λαμβάνομεν παρά του Πνεύματος, ώσπερ παρά Neque enim accipimes a Spiritu aliqua, sicut a
του Υιού το Πνεύμα. Εν τούτω γάρ τώ ρητώ σε Filio Spiritus. In qua le sententia ostendit sacræ
έδειξεν άπειρον θεολογίας της Ιεράς · ότε και ως theologiæ ignarum ; cum te etiam velut auditorem
ακροατήν σε εδίδασκε,, πώς δεί νοείν την εκπόρευ- erudietit ,, quomodo intelligenda sii Spiritus San::
σιν του παναγίου Πνεύματος : κατόπτρου γαρ δίκην cli processio ; Acta cnim instar speculi suni, et
τα Πρακτικά εισι μαρτυρούντα το αληθές ου γάρ verum Icstantur. Ncquc vero '11 illius verba vide
1051 JOSEPHI METHONENSIS EPISCOPI 16:52
has inania , sed solida et nervosa . Quo porro vexa- Α άκαρπίαν εώρας εν τοίς εκείνου λόγοις, αλλ' ισχύν
ri morbo soleres, supra quidem diximus 1, sed et τε και δύναμιν. " Ην δ' είχες εξ έθους ασθένειαν,
paulo post dicemus, ut qui fuerit, omnibus paleat. είπομεν μεν και πρότερον, δηλώσομεν δε και μετά
Cæterum adversus vim et robur argumentorum μικρόν, ίνα γνώσι πάντες τίς ήν . Προς δε την
Joannis cum stare non posses, ſugam parasti dis- δύναμιν και ισχύν τών του Ιωάννου λόγων μη
pulationis congressu perterritus : et longum qui- δυνάμενος αντιβλέψαι η βολήθης αποδράσαι, τον
dem habuisli sermonem , sed qui nullum dispula- αγώνα δειλιάσας της διαλέξεως και εξέτεινα ;
tionis fructum haberet. Siquidem a Cabasila , el λόγον, μακρόν μεν, μηδένα δε καρπόν έχοντα δια
Palana, et similibus eorum schismaticis omnia λέξεως, αλλά πάντα από του Καβασιλά τε και Πα
mutuatus, nuda proponebas Evangelii dicta , pu- λαμά, και των κατ' αυτούς σχισματικών αναλαβών
tans le per ea probaturum quod ex solo Patre, έλεγες γυμνά ρητά του Ευαγγελίου, οιόμενος εξ
non etiam ex Filio, procedat Spiritus sanctus ; εκείνων δείξαι το Πνεύμα το άγιον εκ μόνου του
quod tu quidlem certe probandum assumpsisti, at Πατρός, ουχί δε εκ του Υιού, εκπορεύεσθαι · όπερ
non probasti , neque tibi textus illi quidquam pro- προέθου μεν ομολογουμένως δείξαι, ουκ έδειξα;
Σ

fuerunt. Dicere enim : Qui a Patre procedit ' ,nonδε, ουδε προύργου τι ρητά εκείνα σου απαντήκε
modo non facit ad tuum finem , sed etiam aperte B σαν . Το γάρ ειπείν, "ο παρά του Πατρός εκπυ
.

adversatur. Neque enim dicit : Qui ex solo Patre , ρεύεται , ου μόνον ου συνηγορεί τω σώ λόγω , αλλά
vel , qui ex Patre, non autem ex Filio procedit. και προδήλως εναντιούνται • ου γάρ φησιν, "Ο παρά
Illud autem : Cum venerit Paracletus , quem millet του Πατρός μόνου , ή παρά του Πατρός και ουκ εκ
Pater , nullas tibi dat vires ; non enim sic ail : του Υιού εκπορεύεται . Και το λέγειν , " Οταν έ.ιδη
Quem millet solus Pater ; aul : Quem Filius non ο Παράκλητος , δν πέμψει ο Πατήρ, ουδεμίαν σου
niuit. Præterea illud Pauli : Nos non Spiritum hu- ισχύν δίδωσιν · ου γάρ λέγει , "Ον πέμψει ο Πατήρ
jus mundi accepimus, sed Spirilum qui ex Deo est !, μόνος, ή “ον ο Υιός ου πέμπει . Και του Παύλου
nihil tuo proposito suffragatur. Neque enim dicit, δε , και λέγει • Ηλείς ου το Πνεύμα του κόσμου
Spiritun solius Patris,, et Don Filii,, sed , Spiritum ελάβομεν, αλλά το Πνεύμα το εκ του Θεού , ου
qui ex Deo esi, Deus autem Pater et Filius. Qui- συνηγορεί το σύ βουλήματι · ου γάρ λέγει, Το
bus ergo ex locis probasli in synodo Spiritum ex Πνεύμα μόνου του Πατρός, και του Υιού , αλλά , Το
solo Patre, ut hic le jactas ? Num ex his quæ mo- Πνεύμα , φησί, το εκ του Θεού , Θεός δε ο Πατήρ
do allata sunt ? Al in iis non habetur Ex solo, sed και ο Υιός. Εκ ποίων ούν ρητών έδειξας εκ μόνου
simpliciter Ex Patre procedentem , quæ tibi omnia C του Πατρός το Πνεύμα εν τη συνόδω, ώσπερ λέγεις
Latini concedunt : siquidem bic unus est longi il- ενταύθα εγκαυχώμενος ; 'Εκ των ήδη δηθέντων ;
lius lui sermonis sensus. At veritatis defensores Και αυτά ουκ μόνου φασιν, αλλ ' απλώς εκ του
tibi negabunt , dicta illa refragari afirmantibus Πατρός εκπορευόμενον , και τούτοις τοις λόγοις
Spiritum sanctum etiam ex filio procedere. Nam Λατίνοι συνομολογήσουσιν . Ούτος γάρ έστιν ο νούς
si dicerent, Qui ex Patre non ex Filio , sive , Ex
Σ άπας εκείνου του λόγου όνπερ εξέτεινας . Αλλ ' ουκ
solo Patre non etiam ex filio ; vel ita : Pater solus αντίκεινται, φήσουσιν οί της αληθείας συνήγοροι ,
producit Spiritum sanelom , non eliam Filius, aut τα ρητα ταύτα τοις λέγουσι και εκ του Υιού εκπο
similia , esset umbratilis hæc tibi rixæ et conlen- ρεύεσθαι. Ει γάρ έφασαν , "Ο παρά του Πατρός ουκ
lionis occasio . Verum , ut etiam ex solo Paire di- εκ του Υιού · ή, Εκ μόνου του Πατρός το Πνεύμα ,
cerent, ad probandum quod vis, tibi satis non ουχί δε και εκ του Υιού» ή, Πατήρ μόνος προ
esset. Quod certe perspicere licet ex aliis Evange- βάλλει το Πνεύμα , ου μήν δε και ο Υιός , και άλλ'
lii dictis. Salvator inquil : De die illa et hora nemo άμοια , είχες αν σκιάν ερίζειν τε και φιλονεικεϊν.
scit, neque angeli cælorum , neque Filius, nisi Paler Αλλ ' ουδε ει εκ μόνου του Ιατρός έλεγον, ήν ικανά
meus solus 8. Et rursus : Mea doctrina non esl mea , πρός και συ βούλεε · πάρεστι γαρ ειδέναι και εξ άλ
sel ejus φui misit ame 2. In this perspicne negavit Dλων ευαγγελικών φωνών τούτο αυτό. φησί γάρ ο
Filius se scire, sed unum scire ait Patrem ; el Σωτήρ : Περί της ημέρας εκείνης και ώρας ου
doctrinam, inquit, suam non esse suam, sed Pa- δείς οίδεν , ουδέ οι άγγελοι οι εν ουρανό, ουδε
Iris : allamen non recle et laudabiliter credimus ο Υιός, ει μή ο Πατήρ μου μόνος . Και αύθις : Η
omnino oppositum , dicimusque notam ipsi esse εμή διδαχή ουκ έστιν έμή , αλλά του πέμψαντός
diem illam et borain æque ac Patri; el doctrinam με. Εν τούτοις ούν σαφώς μεν απηρνήσατο, ότι
ipsius esse asseveramus. Si ergo nos eorum quæ ουκ οίδεν αυτός ο Υιός, ει μή μόνος ο Πατήρ και
ille maniſeste negavil contraria credisuus ( 1 ) , et η διδαχή αυτού ουκ έστιν αυτού , αλλά του Πατρός .
recta fide lenemus, cur hic, ubi nullam negationem "Ημείς δε καλώς και επαινετώς πιστεύομεν πάν
apposuit, non credamus ex ipso eliam esse Spi- τουναντίον , και την ημέραν εκείνην και ώραν ειδο
ritum sanctum , quando be ipsuni per alia sacri ναι αυτόν ώσπερ και τον Πατέρα λέγομεν, και την

8 Jan. xv , 26 . 6 ibid . '7 I Cor. 11, 12. 8 Malih . XXIV , 36 . 9 JeaH , VII , 16 .
( 1 ) Quoad verba scilicet, non quoad seasım contraria
 1053 REFUTATIO MARCI EPRESIXI.
διδαχήν αυτού είναι τιθέμεθα. Ει ούν εν οίς φανε- A Evangelii verba Salvator nobis declarat ? Alicalii
ρώς απηρνήσατο, ημείς ταναντία πιστεύομεν, και
ορθοδόξως ποιούμεν, διά τι ενταύθα, ένθα ουδεμίαν
άρνησιν τέθεικεν, ου πιστεύομεν ότι και εξ αυτού
το Πνεύμα υπάρχει, όπου γε εν τοις Ιεροίς Ευαγγε-
λίοις δι' άλλων ρητών το αυτο ημίν ο Σωτήρ παρ .
ιστά ; ός που φησιν: "Όταν έλθη ο Παράκλητος ,
όν εγώ πέμψω υμίν . Ούτός έστιν ο Παράκλητος
εκείνος, όν ο Πατήρ εκπορεύει · ει ούν αν ο Πατήρ
εκπορεύει, ο Υιός εκπέμπει, τι διαφέρει το πέμ-
πεσθαι του εξ αυτού εκπορεύεσθαι ; Και πάλιν :
" Οταν έλθη εκείνος , οδηγήσει υμάς εις πάσαν
την αλήθειαν . Εκείνος έμε δοξάσει , ότι εκ του
έμου λήψεται και αναγγελεί υμίν • πάντα γάρ
όσα έχει ο Πατήρ , έμά εστι. Διά τούτο είπον , B
ότι 'Εκ τού εμού λαμβάνει. Και αλλαχού: 'Ενε-
φύσησε, και είπε τους μαθηταίς, Λάβετε Πνεύμα
άγιον . "Απερ πάντα δεικνύουσιν, ότι και εκ του
Υιού το Πνεύμα το άγιον εκπορεύεται. Πόθεν ούν
και εκ ποίων ρητών έδειξας σύ το Πνεύμα εκ μόνου
του Πατρός ; Εκ των διδασκάλων της Εκκλησίας ;
Και πώς έστι δυνατόν τους αυτούς εκ μόνου του
Πατρός, και εκ του Πατρός και εκ του Υιού λέγειν ;
Ει γάρ έλεγον ούτως , εαυτοίς περιέπιπτον, άλλα
μεν λέγοντες έν άλλοις, και άλλα έν άλλοις. Δεϊ γαρ
ή εκ μόνου του Πατρός λέγειν αυτούς, ή εκ του
.
Πατρός και εκ του Υιού • αλλά το έκ μόνου ουδείς
των αγίων είρηκεν, ει μή μόνον Νεστόριος ο αιρε- ipse enim desuper mittebat illum ut Deus , ut omo
1035
enim dicit : Cum venerit Paracletus , quem ego mit
tam vobis 10. Hic est Paracletus 'ille , quem
Pater producit : si ergo quem Paler producit , hunc
Filius mittit , quid differt inter milli et procelere ?
El rursus : Cum venerit ille docebit vos omnem verita .
lem ; ille me clarificabit quia de meo accipiet, et annun
tiabit vobis : omnia enim quæcunque habet Pater,
mea sunt , propterea dixi quia de meo accipiet " . Et
alibi : Insufflavil el dixit discipulis : Accipite Spiritum
sanctum ' s. Quæ omnia ostendunt, etiam ex Filio
procedere Spiritum sanctum .Unde igitur et par quos
texlus probasti tu Spiritum ex solo Patre ?Numex
doctoribus Ecclesiæ ?Sed qui fiat ut iidem el ex Patre
solo, et ex Patre et Filio dicanı? Si enim ita dicerent,
pugnantia sane loquerentur, alias alia docentes.
Oportet enim ut vel ex solo Patre affirment , vel
ex Patre el ex Filio ; verum ex solo Patre, nemo
dixit sanctorum ; unus id affirmavit Nestorius hæ
relicus : productionis vero etiam ex Filio doctores
omnes clarissimi præcones sunt. Principio enim
magnum Ecclesiæ columen , magnus revera el sa
cer Alhanasius, in suæ fidei confessione : Spiritus,
inquit, sanctus a Patre et Filio non lactus, nec
erealus, nec genitiis, sed procedens. Idem , in ser
mone de incarnatione Domini , hæc habet : Nulli
vero suspicio sit, ipsum non habentem accepisse ;
>

τικός, το δε εκ του Υιού πάντες οι διδάσκαλοι autem infra eumdem suscipiebal ; ex ipso itaque
διαρρήδην κηρύττουσιν. Αυτίκα γάρ ο μέγας της C descendelsat in ipsum , ex deitate ejus in ejus hu
Εκκλησίας στύλος, ο μέγας τω όντι και ιερός manitalein ,
'Αθανάσιος εν τη ομολογία της εαυτού πίστεώς φησιν : Το Πνεύμα το άγιον από του Πατρός και
του Υιού ου ποιητον, ου κτιστόν, ου γεννητών, αλλ' εκπορευτόν. Ο αυτός εν τω εις την ενανθρώπησιν
του Κυρίου λόγω ούτω φησίν : Μή υπονοείτω τις, ότι μή έχων αυτός ελάμβανεν · αυτός γαρ αυτό
άνωθεν επεμπεν ως Θεός , και αυτός αυτό κάτωθεν υπεδέχετο ως άνθρωπος εξ αυτού ούν εις αυτόν
κατήει, εκ της θεότητος αυτού εις την ανθρωπότητα αυτού.
Βασίλεος δε ο θειότατος εν τώ κατ’ Ευνομίου Basilius quoque sanelissinius, libro tertio coura
τρίτω φησίν • « Τίς γάρ ανάγκη , εί τα αξιώματα και Eunomium : « Quæ enim , inquit, necessitas cogit,
τη τάξει τρίτον υπάρχοι το Πνεύμα , τρίτον είναι eo quod dignitate et ordine tertius est Spiritus
αυτό και τη φύσει; 'Αξιώματι μεν γάρ δευτερεύειν sanctus, eumdem esse quoque tertium natura ?
του Υιού , παρ' αυτου το είναι έχον , και παρ' αυτού Dignitate enim illum esse a Filio secundum , cum
λαμβάνον και αναγγέλλον ημίν, και όλως της αιτίας ab ipso sit, et ab ipso accipiat et annuntiei nobis, et
εκείνης εξημμένον παραδίδωσιν και της ευσεβείας omnino abilla causa pendeat , sermo pielalis tra
λόγος . ) dil . )
“Ο δε Νύσσης θείος Γρηγόριος ο και αδελφός Hujus autem frater, divinus Gregorius Nyssenus,
τούτου εν πολλοίς μέν λόγους αυτού τουτο φησι , D in multis sane sermonibus hoc idem docet , preci
μάλιστα δε εν τη εις το , Πάτερ ημών, ομιλία pue vero tertia in Orationem Dominicam homilia
τρίτη διατρανοί λέγων · Ο γάρ μονογενής Υιός εκ declarat dicens : « Unigenitum Filium divina Scri
του Πατρός παρά της αγίας Γραφής ονομάζεται, plura ex Patre nalum vocal, el proprietas ejus in
και μέχρι τούτου έστησιν ο λόγος αυτού το ιδίωμα : sacris Litteris ultra non progreditur ; Spiritus vero
το δε άγιον Πνεύμα και εκ του Πατρός είναι λέγε- sancius el ex Patre esse dicitur, el insuper ex Filin
ται, και εκ του Υιού είναι προσμαρτυρείται • Εί esse perhibelur : Si quis enim Spiritum Christi non
.

τις γάρ Πνεύμα Χριστού ουκ έχει, ούτος ουκ kabet , hic non est ejus, inquit divivus Aposto
έστιν αυτού , φησίν ο θείος Απόστολος . Σ Jus 13
18.
Κύριλλος δε και της Αλεξανδρέων Εκκλησίας φωστήρ Beatus quoque Cyrillus, Alexandrinæ lumen
ο μακάριος , εν τη προς Νεστόριον επιστολή , ής ή Ecclesiæ , in epistola ad Nestorium , eujus initiuma
αρχή, Του Σωτήρος ημών εναργώς λέγοντος , "Ο est : Cum Salvator noster aperte pronuntiet : Qui

10 Jacali . XV , 26 . 11 Joal . XVI , 13-15 . 10 Jiali . ΧΧ , 22 . 13 Rom . VII

1,3 JOSEPHI METIONENSIS EPISCOPI 1056
diligit patrem aut matrem super me , non est me Α φιλών πατέρα ή μητέρα υπέρ εμέ, ουκ έστι μου
dignus ' , hæc habet : « Etsi Spiritus propriam ba- άξιος, φησίν • Eί και έστι το Πνεύμα εν υποστά .
bet subsistentiam , per quam esse per se intelli- σει ιδική , και δη νοείται καθ' αυτό καθο Πνεύμα εστι
gitur ul Spiritiis el nom Filius, laud tamen esl a και ουχ Yίος, αλλ' ούν έστιν ουκ αλλότριον του Υιού:
Filio alienus. Vocalus im est Spiritus veritatis , Πνεύμα γάρ αληθείας ώνόμασται, και έστι Χριστός ή
veritas autem est Christus ; et effunditur ab ipso αλήθεια, και προχείται παρ' αυτού , καθάπερ αμέ
quema Imouni el ex ipso Deo Patre . » Illa porro λει και εκ του Θεού και Πατρός . • Το δε προ χείται
vor , eņunditur, posita est a doctore loco hujus vo- αντί του εκπορεύεται και διδάσκαλος τίθησιν, ώς εν
cis procedit , utipseinet sit in expositione Symboli τη εξηγήσει του θείου Συμβόλου και αυτός λέγει ,
his verbis : « El effunditur, hoc esl procedil. ) ένθα φησί : « Και προχείται , ήγουν εκπορεύεται . »
Idem commentariis in Joel prophctain , expla- "Ο αυτός εν τη ερμηνεία τη εις τον προφήτην
nans verba illa : Epundam de Spiritu meo 15 , hac Ιωήλ τη , 'Εκχεώ α :το του Πνεύματός μου , φη
habet : « Nani Filius ut Deus et ex Deo naturaliterσίν • Η μεν γάρ έστι Θεός και εκ Θεού κατά φύσιν
est , ex Deo namque Patre nalus est , proprius ip- ο Υιός, γεγέννηται γάρ εκ του Θεού και Πατρός,
sius, et in ipso, el ex ipso est Spiritus, eodem B ίδιον αυτού τε και εν αυτό και εξ αυτού το Πνεύμα
plane mo.lv , quo Dei Patris esse intelligitur . » έστι , καθάπερ αμέλει και επ' αυτού νοείται του
Θεού και Πατρός . .

Idem in commentariis quibus confulat Palladium “Ο αυτός εν τοίς τρός Παλλάδιον 'Αντιρρητικούς
sic ait : « Nulli vero mutabilitati obnoxius est Spi- ούτω λέγει : Τρεπτόν δε ού τοι που Πνεύμα εστιν
ritus ; quod si mutabilitatis malo laboral , ipsi di- ή είπερ το τρέπεσθαι νοσεί, επ' αυτήν ο μώμος την
vinæ naturæ labes bæc aspergelur, cum sit Dei θείαν αναδραμείται φύσιν, είπερ έστι του Θεού και
Patris, atque ipsius filii , qui essentialiter ex Πατρός , και μήν και του Υιού , το ουσιωδώς εξ
ulroque, scilicet ex Patre per Filium effunditur αμφοίν, ήγουν εκ Πατρός δι' Yίου προχεόμενον
Spiritus. ) Πνεύμα. )
Idem in expositione anathematismi noni ail : “Ο αυτός εν τη εξηγήσει του εννάτου αναθεμα
« Proprium habens Filius Spiritum sanctum , qui ex τισμού φησιν : « Ιδιον έχων ο Υιός το εξ αυτού και
ipso est, el ipsi essentialiter insitris est , divina ope- ουσιωδώς εμπεφυκός αυτω Πνεύμα άγιον ειργάζετο
ralalur miracula . ) τάς θεοσημείας. »
Beatus quoque Chrysostomus, homilia in incar- Χρυσόστομος δε ο μακάριος εν τη ομιλία τη εις
nationem Dounini , ait : « Venit ad nos Christus, de - C την ενανθρώπησιν του Κυρίου φησίν : Ηλθεν και
el assumpsit Χριστός εις ημάς,
dit nobis Spiritum,, qui ex ipso est,, ct έδωκεν ημίν το εξ αυτού Πνευ
corpus nostrum . , Quid porro sibi vult illud , Qui ex μα, και ανέλαβε το ημέτερον σώμα . » Το δε, Εξ αυ .
ipsu esl , nisi Spiritum , qui ab ipso procedit, esse του , τι δηλούν βούλεται , ή ότι το εξ αυτού εκπο
nobis dalum ? ρευόμενον Πνεύμα δέδωκεν ημίν ;
Simeon præterea norus theologus, qui et Mela- Και Σιμεών δε ο νέος θεολόγος , o και Μεταφρα -
plurasles , quinto Nonas Octobris , ubi sancti Dionysii στης καλούμενος, τη τρίτη του Οκτωβρίου εις τον
Areopagitæ vitam scribit , sic ait : « Finem habent βίον του αγίου Διονυσίου του 'Αρειοπαγίτου ούτω
corporalis adventus officia, et sumuntinitium spirita: φάσκει : « Πέρας τα της σωματικής ενδημίας δέχε
lia ; meusque in caelum evehitur Christus, et patriain ται, τα δε του πνεύματος άρχεται και εις ουρανούς
repelit sedem , milliique Spiritum , qui ab ipso proce- ο έμος Χριστός αναφέρεται , προς τον πατρικόν
dit , in discipulos, ut duces incredulis gentibus lic- επανεισι θρόνον , και το εκπορευόμενον αυτού
rent. » Ιta magno patri Chrysostomo consolialoqui- Πνεύμα επί τη των απίστων εθνών καταπέμπει
.

tur, duni ail, Spiritum qui ab ipso procedit.
Beatus itidem Epiphanius, Cypri archiepiscopus,
Ambo, inquit, in hominejusto inhabitant, Chrisluset
Spiritus ejus : quod si Christus ex Patre creditur Deus
de Deo, Spirilis quoque eril a Christo , vel ab utroque;
quemadmodum aflirmat Christus, dum ait : Qui a Pa
Ire procedit , alque ita ex me accipiet. » Et in Ancoralo. ώς φησιν ο Χριστός : "Ο παρά του Πατρός εκπο
Quemadmodum nemo novit Patrem nisi Filius, ne-
que Filiumi nisi Pater; ita dicere aude .), neque Spiri-
tum nisi Pater el Filius, a quo procedit, el a quo
accipit, et nec Filiuin el Patrem nisi Spiritus san-
clus, qui docel oninia et vere clarificat, qui est a
Patre el Filio. , Et paulo inſra : « Spiritus autem ex
Palre et Filio spiralur. ,
1 • Match , x , 57 . 19 Joel 1, 28 .
τους μαθηταίς οδηγία συνοδά λέγων το μεγάλο
πατρί Χρυσοστόμο , ήγουν το εκπορευόμενον εξ
D
αυτού .
Επιφάνιος δε αρχιεπίσκοπος Κύπρου και μακά
ριος, « 'Αμφότερα κατοικεί, φησίν, εν των ανθρώπω
το δικαίω, ο Χριστός και το Πνεύμα αυτού . Ει δε
Χριστός εκ του Πατρός πιστεύεται Θεός εκ Θεού ,
και το Πνεύμα εκ του Χριστού , η παρ' αμφοτέρων,
ρεύεται, και ούτως εξ εμού λήψεται . 5 Και εν τω
'Αγκυρωτώ : « "Ον τρόπον ουδείς έγνω τον Πατέρα
ει μη ο Υιός, ουδε τον Υιόν ει μή ο Πατήρ, ούτω
τολμώ λέγειν, ουδε το Πνεύμα ει μή ο Πατήρ και ο
Υιός, παρ' ου εκπορεύεται και παρ' ου λαμβάνει:
και ουδε τον Υιόν και τον Πατέρα ει μή το Πνεύμα
το άγιον , το διδάσκουν πάντα, το δοξάτου αληθώς, και
 1157 REFUTATIO MARCI EPIIE SINI.
παρά του Πατρός και του Υιού έστι : « και κατωτέρω , Το Πνεύμα δε εκ του Πατρός και του Υιού
πνέει , και
Ταράσιος δε ο μακάριος πατριάρχης Κωνσταντι- A Similiter beatus Tarasius patriarcha Constantino
νουπόλεως εν τη επιστολή προς τους της ανατολής
αρχιερείς , ής ή αρχή, Πολλαίς και μεγάλαις προ-
νοίαις , ούτω φησί • • Και εις το Πνεύμα το άγιον , το
•
εκ του Πατρός δι' Υιού εκπορευόμενον , και αυτό
Θεόν είναι γνωριζόμενον . »
Και ο άγιος δε Ιλάριος εν τω λόγω τώ μετά
την Πεντηκοστήν ούτω φησί • Πιστεύομεν εις την
αγίας Τριάδα, τουτέστι τον Πατέρα και τον Υιόν
και το άγιον Πνεύμα , ένα Θεόν παντοδύναμον , μιας
ουσίας, μιας υπάρξεως , μιάς εξουσίας, δημιουργών
πάντων των κτισμάτων • εξ ου πάντα, δι' ου πάντα,
εν ώ πάντα : Πατέρα άφ' εαυτού, αλλ' ουκ αφ'
ετέρου : Υιον εκ του Πατρός γεννητών, Θεόν αληθι-
νον εκ Θεού αληθινού, φώς αληθινόν εκ φωτός
αληθινού , ου μήν δύο φώτα, αλλ' εν φώς • Πνεύμα . B"
άγιον παρά Πατρός και Υιού επίσης εκπορευό-
με νον. )
Και 'Αναστάσιος δε και του αγίου όρους Σινά εν τω
λόγω τω Περί καθ' ημάς ορθών δογμάτων της
αληθείας , επιγραφήν έχoντι , "Η δε αρχή του λόγου
των περί της υγιούς ημών πίστεως , ούτω φησί :
• Του δε σώματος το ιδίωμα λαβόντες ως παράδειγμα ,
την αλληλουχίαν των θείων παρεστήσαμεν διά της
των μελών αναλογίας τε και εικασίας • ταύτη δε και
πνεύμα στόματος αυτού , δηλονότι του Θεού , το
ΙΠνεύμα το άγιον λέγεται , στόματος όντος του
Λίονογενούς . Και Πνεύμα , παλιν εξ αυτού εκπο-
ρευόμενον και αποστελλόμενον, ου μόνον παρά του
Πατρός, αλλά και παρά του Υιού . » Και μετά τινα c Filio. » Ει post pauca : « Itaque Dominus, ut eum s0
πάλιν φησί • Και γούν ο Κύριος εξ εαυτού δεικνύς
αυτό υπάρχειν, εμφυσών τους μαθηταίς έλεγε : Λά-
βετε Πνεύμα άγιον ..
Και Δαμασκηνός δε ο άγιος εν τω ιγ' των Θεο-
λογικών ούτω λέγει · Η έκφαντορική του κρυφίου
της θεότητος δύναμις του Πατρός εκ Πατρός έστι
δι' Υιού εκπορευομένη , ώς οίδεν. 5 Και μικρών ανω-
τέρω : Αυτός μεν ούν εστι νούς, Λόγου άβυσσος ,
Λόγου γεννήτωρ, και διά Λόγου προβολεύς έκφαντο-
ρικού Πνεύματος. Το δε, εκ του Υιού το Πνεύμα ,
ου λέγομεν , όπερ εν τω ογδόν κεφαλαίω και αυτός
διδάσκαλος λέγει, ίνα μή τις διστάση : ελύσαμεν
αυτό εν τη πρώτη κεφαλαίω του όρου, υπεραπολο .
γούμενοι των πέντε κεφαλαίων .
Και Κύριλλος πάλιν και μακάριος εν τω προς D
"Ερμείας δευτέρου λέγει ούτως : "Αγιον δε Πνεύμα libro, sie ait : «Souclum vero Spiritum vocabis , qui
προσερείς το εκ Πατρός δι' Yίου προχεόμενον φυ-
σικώς. "Οτι δε ή, διά , τη, εκ, ισοδυναμεί , και την
1 vero præpositio per idem valeat quod ex, el eamdem
αυτήν ισχύν έχει, μετά μικρών και τούτο σου δείξο-
μεν. Νύν δέ τι έχεις προς ταύτα ειπείν ; Ούκ εισιν
ούτοι οι προλεχθέντες άγιου και της Εκκλησίας
διδάσκαλοι ; Ει ούν ούτοι πάντες εν διαφόρους λέ-
ξεσι και συλλαβαίς εν τοις αυτών συγγράμμασι το
Πνεύμα το άγιον εκ του Πατρός και του Υιού ομολο-
γούσι και λέγουσι, πόθεν σου το εκ μόνου του Πα-
10 : 8
politanus , in epistola ad presales Orientis , qua ita
incipil : ,Mullis et magnis Providentiæ modis,, quæhæc
babet : « Et in Spiritui n sanctu m, qui ex Patre per
Filiuin procedit, qui et ipse Deus agnoscitur. )
Et sanclus Ililarius , oratione post Pentecosten ,
sic ail : « Credimus in sanctam Trinitatem , hoc est
Patrem et Filium et Spiritum sanclum , unum Deum
omnipotentem , unius substantiæ , unius essentia,
unius potestatis, condilorem omnium creaturarum ;
ex quo omnia, per quem omnia , in quo omnia ;
Patrem ex se, non als alio ; Filium ex Patre ge
nilun:, Deum verum de Deo vero, Iamen verum
de lumine vero, non tamen duo lumina sed unum
iuinen; Spiritum sanctum a Patre et Filio αqualiter
procedentem. )
Ad hæc Anastasius sancti montis Sina, in ser- .
mone, cui lilulus : De reclis quæ nos credimus doge
matibus veritatis, cujus tale principium est : Eorum
quæ de illibala fide nostra, ita scriptum reliquit :
• Ex eo porro quod proprium corporis est pelilo
exeiaplo , declaravimus, quomodoin divinis alle
rum sit in altero ex proportione et adunibratione
membrorum . Hac enim ratione el spiritus oris ejus,
Dei scilicet , Spiritus sanclus dicitur , cum sit os
Unigenitus. » Et rursus : « Spiritus , qui ab eo pro
cedit el mittitur, non a Patre solum , sed etiam a
ostenderel, a quo Spiritus sanctus exsistit, insul
flans in discipulos aiebat : Accipite Spiritum san
ctum . )
Sacer quoque Damascenus tertio decimo capito
Rerum divinarum hæc habel : « Manifestaliva virtis
occultæ Patris divinitatis ex Patre est per Filium
procedens, ut ipsa novil. » Et paulo ante : « Ipse
igitur est news,, Verbi abyssus ,, Verbi genitor, perque
,
Verbum Spiritus manifestativi productor. , Illud au
len , Ex Filio, non dicimus Spiritum ; quod octavo
capite doctor idem habet , ne quis addubilei ; jan
solvimus in primo definitionis capite , dum pro quin
que capitibus apologiam scriberemus (1 ).
Rursum bealus Cyrillus, secundo ad Hermiam
ex Patre per Filium effunditur naturaliter . ) Quod
habeat ac illa vim , paulo post id etiam tibi osten
demus. Nunc ergo quid ad h.ec poles dicere ? Non
ne qui allati sunt, sancti et Ecclesiæ doctores sunt ?
Si omnes isti per diversas voces et dictiones suis
in scriptis fatentur ac docent, Spiritum sanctum ex
Patre et Filio, ex quo lu sacræ Scripturæ loco
habes, Spiritum sanctum ex solo Patre procedere ?

(1 ) Notanda bæc prorsus auctoris verba. Vide infra Monilum nostrum Apologiæ præfixum . Edit,
 1059 JOSEPHI METHIONENSIS EPISCOPI 1060

Profer nobis, quis inter doctores dical, Ex solo ;; Ατρός Πνεύμα το άγιον εύρηται εκπορευόμενον εν
quis sanctorum , qua synodus dixit lioc ? Quomodo τη ιερά Γραφή ; Δείξον ημίν , τις των διδασκάλων
leinel vanitaţi dedidisti, et studes etiam seducere το εκ μόνου φησί ; τίς των αγίων ; ποία των συνό .
alios, non verilus Dominum , qui judicaturus est vi- δων τούτ' έφησε και το ότι εματαιώθης σύ , και σπου
vos el mortuos ? Quomodo illum negas Patri esse δάζεις και τους άλλους εξαπατήσαι ; Ουκ ήδέσθης
consubstantialeni, et communem illi denegas cum τον Κύριον, ός κρινεί ζώντας και νεκρούς ; Πώς
Patre majestatem , el virtutem ; et initio carentem ήρνήσω αυτόν μή είναι ομοούσιον και ομόθρονον
æternitatem ? quodque omnia quæ sunt Patris, ha- και ομοδύναμον τω Πατρί και συνάναρχον , και
beal præler unum hoc , esse Pairem ? Ipse elenim πάντα έχοντα όσα και ο Πατήρ , δίχα μόνου του
.

dicit : Omnia quecunque habet Pater, mea sunt 16 και είναι Πατέρα ; Αυτός γάρ φησι • Πάντα όσα έχει
και

.
et rursus : Tu , Pater, in me, et ego in te '7; el , Om- ο Πατήρ, εμά εισι · και αύ · Συ, Πάτερ, εν εμοί,
nia mea lua sunt, el tua mea ' s; et in oratione , Da illis , κάγώ εν σοί • καί • Πάντα τάμα σά εστι, και τα
inquit, loquens de discipulis , ul unum sini, sicut σα εμά· και εν τη ευχή · Δός αυτούς , περί των
nos unum sumus ' ' . Si ergo Filius unum est cum μαθητών λέγων , ίνα ώσιν εν , καθώς ήμείς έν
Patre, quomodo Spiritus ex solo Patre procedit , έσμεν . Ει ούν έν έστι μετά του Πατρός ο Υιός ,
qui ex Patre el Filio indivise procedit ? Bee te B πως το Πνεύμα εκπορεύεται εκ μόνου του Πατρός,
oportetial inspicere ,, et non scripta Cabasile,, elet Ρa- όπεραχωρίστως πρόεισιν εκ Πατρός και Υιού ; Ταύτα
Ima, Pliurnii , Camateri, Moschamparis, et alio- μεν έδει σε βλέπειν, και μη τα Καβασιλά Παλαμά τε ,
rum , ne singulos percenseam , quos lu audiens eva- και του Φουρνή , Καματερού και Μοσχάμπαρος
sisti schismaticus et rerilati inimicus ; cumque in και των άλλων , ίνα μή «καθ' έκαστον λέγω, ών
synodo adhibuisses non sanctorum , sed illorum επακούσας, σχισματικός και εχθρός της αληθείας
"'dicta,, ignonliniam reportasti,, quando tibi Ecclesi: ε εγένου · και εν τη συνόδω ου τα των αγίων, αλλά
doctores illi protulerunt : quare cum oculos al- τακείνων είπών ήσχύνθης , ότε σοι τους διδασκάλους
1ollere non posses, in fugamte ignominiose decisi ; της Εκκλησίας εκείνοι προήνεγκαν, και μη δυνά
et jan te dicere non pudel, Spiritum sanctum ex μενος αναβλέψαι απέδρας αισχυνθείς και νυν ουκ
Solo Patre ibi esse abs te demonstratum ? Propo- αισχύνη λέγων, ότι έδειξας εκεί εκ μόνου του Πα
svisli lu quidem illud probandum , cum le ulte- τρός το Πνεύμα ; Προέθου μεν δείξαι , ότε σου και
rioris Francise antistiles elet pelum strepit et voci- κρότους ποδών και φωνής εποίησαν οι της ενδο.
bus exsibilarunt, clara voce hæreticum et maledi- τέρας Φραγκίας ηγούμενοι , μεγάλη φωνή αιρετικών
clum appellantes ; al nullo modo probasti , ηula C και κατηραμένον αποκαλούντές σε , ούπω δε απέ
tantum dicla protulisti : Qui a Patre procedil, et δειξας αλλ' ή μόνον απλώς ρητά είπες : "Ο παρά
similia ; ad quæ jam respondimus, nec est eur a1- του Πατρός εκπορεύεται , και τα όμοια • άπερ και
plius dicatüus. διελύσαμεν ήδη , και ου δεί περαιτέρω λέγειν .
EPHES. ΕΦΕΣ.
Ab evangelicis quidem dictis exorsus , per aposto- Παρά μεν των ευαγγελικών αρξάμενος λόγων ,
los vero el successores eoruin progressus suin usque διά δε των αποστόλων και των διαδεξαμένων αυτούς
ad tertiam synodum æcumenicam , dicta singula κατελθών άχρι και της οικουμενικής τρίτης συνό
«diligenter expendens , et syllogismos ad unumquod . δου , κατά μέρος τε εξεργαζόμενος έκαστον των δη
que adhibens, atque id quod mihi propositum erat των, και συλλογιζόμενος εφ' εκάστω, και συμπεραί
concludens : novum scilicet Latinorum dogma esse νων όπεραποδεικνύναι προκείμενον είχον, ώς πανταχού
ubijue da unatum . του καινού των Λατίνων δόγματος απαγορευμέ
you .

RESP .
Exorsus quidem es, ut jam dixi , a vocibus evan-
gelicis ad quæ probationem opinionis , sed præ-
scriptum disputationis ordinem non servasti . Con-
sligueratis enim , ul a capile ad capul, el ab argu-
alento ad argumentum progrederemini ,, υι dilucidae
el claræ fierent interrogationes ac responsiones.
Cum vero jam disreparetis et dictum dicio oljice-
fetis, et syllogismus subsequeretur , compendisse
el egregie a fratre Joanne formatus, tum sane lu
coaiclalus , quid responderes non babebas ; atque
ul elabereris , longum sermonem instituisti nullo
veritatis fruclu aul disputationis more . Quando
Joannes qui tcum disputabat, Domine Ephesie,
dixit, videris præterire ordinem1 ;; aliter enim inter
ΑΠΟΛ .
"Ήρξω μεν, ώς και πρότερον έφην , εκ των ευαγ.
γελικών φωνών εις σύστασιν του σού φρονήματος , ου
μήν δε τη καταστάσει επηκολούθησας της διαλέ
ξεως . 'Εστήσατε γάρ, ένα από κεφαλαίου εις κεφά
λαιών , και από επιχειρήματος εις επιχείρημα μετα
βαίνητε, ίνα και ευσύνοπτοι και σαφείς αι ερωτήσεις
άμα και αποχρίσεις γίνονται. " Οταν δε εις αυτό
ήλθετε , και ρητόν το ρητόν διεδέξατο, και συλλο
γισμός κατόπιν ώς εν συνόψει επηκολούθει γενναίως
παρά του φρά Ιωάννου λεγόμενος , έστενοχωρήθης
τη αποκρίσει , και εξέφυγες, τον μακρόν εκείνον
αποτεινάμενος λόγον, μηδένα καρπόν αληθείας και
έθος έχοντα διαλέξεως · ότε σοι ο προσδιαλεγόμενος
Ιωάννης έφη : Κύριε Εφέσου , φαίνεται ότι παρα

16 Jan. XV1 , 15. 17 Joan . XVI , 21 . 18 ibid . 10. 19 ibid . 11 .

1061 REFUTATIO MARCI EPHESINI.
βαίνεις την τάξιν, άλλη γάρ έστιν η ημετέρα συμ- A nos convenit atque tu facis ; nondum finem habit
φωνία, και άλλως ποιείς · έτι το του μεγάλου Βασι-
λείου ρητόν ουκ έλαβε τέλος ,1 και συ προέφερες εις
μέσον άλλας υποθέσεις και άλλα κεφάλαια έξω του
προκειμένου, διδάσκων, ώς έoικε , τους ακροατάς.
Λέγε λοιπόν μακρόν, όσον αν αυτός βούλη : επειδή
εγώ ουκ έχω τιθέναι σοι νόμον , αλλ' ο γαληνότατος
βασιλεύς. "Όμως εγώ τηρήσω την σεμνότητα και
την τάξιν των διαλέξεων, και ουδέποτε αποκριθή-
σομαι εις όσα λέγεις , έστ' αν απολογηθής κατά τά-
ξιν των προκομισθέντων ρητών , καθ' όν ήρξάμεθα
τρόπον της διαλέξεως, όπως σαφηνισθέντος του ενός
αρξώμεθα του ετέρου. 'Ακούσας ούν ταύτα επιλη-
ψία κατέσχε σε, και έστενοχωρήθης ελθείν κατά
πεύσιν και απόκρισιν των ρητών και ευθύς ολίγα
είπών , Σέκουλα σεκουλώρουμ εβόησας, τουτέσιν ου B
βούλομαι έτι λέγειν, τέλος εποίησα. "Οθεν και ο μα-
καριώτατος πάππας έφησε: Δίκαιόν έστιν , επί
είπες όσα έχρηζες, ίν' απολογηθής και εις τα τελευ-
ταία Ιωάννου του προβιντζιαλίου . Μη θέλοντος δε σου
αποκριθήναι, αλλ' ολίγους-ειπόντος λόγους , στρεβλούς
και διεφθαρμένους και έξω του προκειμένου, ελύθη
ή συνέλευσις, και πλέον ούκ ήθέλησας συνελθείν. Και-
νον δε και απαγορευμένον το των Λατίνων δόγμα
ούτε μήν έδειξας ούτε δείξεις ποτέ , ούτε συ ούτ' άλ-
λος τις υψηλότερός σου και λογιώτερος· ότι ου και-
νον τούτο το δόγμα υπάρχει, αλλ' από της δευτέρας
συνόδου έστι τε και ψάλλεται εν τη Ρωμαϊκή 'Εκ-
κλησία ουδέ Λατινικόν έστι ή Γραικικόν, ου γαρ εν
μέρει ή πίστις, αλλά Χριστιανικόν» πάντες γάρ οι c « tores ita sentiunt : nisi velis usque adeo stolidus
διδάσκαλοι Γραικοί και Λατίνοι το αυτό φρονούσιν :
ει μη τοσούτον ατοπώτατος βούλει φανήναι , ώστε
και τους ανατολικούς αγίους και διδασκάλους Λατί
νους αποκαλείν.
ΕΦΕΣ .
Επί τούτοις κατέλυσα τας προς αυτούς ομιλίας,
η μηκέτι συνελεύσεσθαι μετ' αυτών , ή γούν αυτός
σιωπήσειν βεβαιωσάμενος . 'Αλλ' εκείνου προσεκα-
λούντο τους ημετέρους εκόντας άκοντας εις την των
ειρημένων αντίρρησιν" και τούτο διαπραξάμενοι μή
παρόντος εμού διά την ασθένειαν, δύο εφεξής συνε-
λεύσεις ανήλωσαν αυτοί μόνοι λέγοντες , μηδενός
απολογουμένου .
ΑΙΟΛ .
D
“Ο δίκαιος λόγος απήτει, επειδή συ από μέρους
των Γραικών είπες, και ούτω μακρούς κατέτεινας
λόγους, έν ' ακούσης και τας αποκρίσεις. Ου γαρ δί-
καιον , τον διαλεγόμενον μόνον λέγειν μεν, ουκ ακούειν
δε και του αποκρινομένου . Και συ μεν το, Σέκουλα
σεκουλώρουμ , είπών , αισχυνθείς τη στενοχωρήσει
του φρά Ιωάννου ανεχώρησας , και ουκέτι εβούλου
συνελθείν οι δε Λατίνοι ουκ ήνείχοντο σιωπήσαι ,
και τοίς σοις λόγοις μη δούναι απολογίαν. "Οθεν εκά-
λουν κανονικώς υμάς συνελθείν και ακούσαι τάς
αποκρίσεις των λόγων . Και σου μέν μή βουλομένου
συνελθείν, ο βασιλεύς τε και ο πατριάρχης και οι
επίλοιτοι της ανατολικής Εκκλησίας λογάδες ώήθη-
σαν δίκαιον είναι συνελθείν, και ούτω συνήλθον.
'Αποστείλασα ούν ή σύνοδος εκάλει και σε ελθείν,
1002
Basilii Magni dictum , et tu alia in medium argu
menta protulisti , el alia extra rein capita ad docen
dos, ul videris, auditores . Sermonem ergo protralie
quantum libuerit, nam ego tibi legen ponere non
possum , sed imperator sereoissimus . Servabo
5
tamen ipse modestiam et disputationis modum ,
neque ullum ad quæcunque dicis responsum dabo ,
donec satisfacias eo quo prolata sunt ordine dicta ,
el observala lege , qua disputationem sumus aggressi ,
til explanato uno transeamus ad aliud . Quibus lu
auditis stupore oppressus es , et coactus devenisti
ad concisam interrogandi el respondendi rationem .
Proinde paucis dictis exclamasti : Sæcula sæculo
rum , boc est , nolo ultra disputare ; jam feci finem .
Quamobrem beatissimus papa dixit : Æquum est,
ut quando il quie in rem tuam erant dixisti, re
spondeas etiam ad ca quæ postremo dixit Joannes
provincialis . Tu vero respondere quidem noluisti,
sed pauca dislorla et pra va nihilque ad rem facien
tia dixisti ; el sessio dimissa est ; neque amplius
ad concilium venire voluisti. Esse porro novum et
damnatum Latinorum dogma nec probasli, nec
probabis unquam vel tu , vel quivis alius te docrior
et sublimior ; nam dogma hoc non est novum , cum
usque a secunda synodo sit el cantelur in Romania
Ecclesia ; neque dogma Latinorum est aut Græco
sum ; fides enim non est partium , sed Christiano
rum , siquidem omnes tam Græci quam Latini do
videri, ut Latinos voces sancios etiam el doctores
Orientales.
EPHES .
Cum ita perorassem , eoruin congressibus vale
dixi , statutum habens aut devitandum esse conses
sum eorum , aul cerle mihi lacendum . Verum illi
nostros volentes nolentes advocabant , eo quod re
spondere vellent ad ea quae dicta erant . Quod cum
fecissent, me non præsente causa morbi, duas in
sumpsere deinceps sessionesipsi soli dicentes , ne
mine defensionem suscipiente.
RESP.
Æqua ratio postulabat, ut posteaquam tu pro
Griecis dixeras, et adco prolixos sermones liabue
ras, audires etiam responsiones ; neque enim ju
sium est solum disputantem dicere, el responsa
non audire. El lu quidem cum , Sæcula sæculorum ,
pronuntiasses , prae pudore , quod te frater Joannes
in angustias redegisset, recessisti , nec amplius in
synodum ire voluisti ; Latini vero silere haudqua
quam sustinebant, et luis sermonibus nullam op
ponere defensionem . Quapropter canonice vos con
vocabant , ut conveniretis,, el responsa ad sermones
habitos audiretis : le vero renuenle et non emple ,
imperator , et patriarclia , et reliqui Orientalis Ec
clesiæ optimales conveniendum esse judicarunt,
alque ita convenerunt. Accersilus lli quoquc ſuisti
 JOSEPHI METHONENSIS EPISCOPI
1063
per Huntium a Synolo , sed recusasti , simulans le A αλλ' ουκ ήθέλησας, ασθένειαν ισχυρών υποκρινάμε
gravi morbo detineri. Cum ergo cives tui familia- νος. Νοήσαντες ούν οι δημόται σου την φυσικής ασθέ
rem tibi morbum intellexissent, lacuerunt. Lalini
vero soli dicellant, nemine defensionem suscipientc ,
φuia ullaim opus erat fieri a nostris apologiam ;
nani sermo Latinorum responsio erat ad ea quæ
olijeceralis .
EPHES .
In priore quidem proferentes dicia suorum do-
cioruni , quibus ostendebant Spiritum sanctum a
Filio procedere, quemadmodum et ex Patre.
RESP .
lo hac sessione synodus misso nuntio te ad dis .
pulationem vocabal , quoniam is qui lecum dis
putabat , frater Joannes dicetat : Αdducite luc
Ephesium , ul responsiones audiat ad ea quæ dixit.
Tu vero rationes fuas redargui cum ferre non pos-
ses,, venire noluisti,, sed. morbum Simulasti . Quo-
circa magister Joannes omissa luorum confulaciune
sermonum , prolulit doctorum suorum sententias,
dogmatis veritatem ostendens, et refellens quæ lu
dixeras , scilicet Spiritum a Filio non esse . Ellu
quidem dicebas, at non probabas. Ille vero dice-
bal, el strenue probabal cum Occidentis doctoribus.
An vero negare poteris, sancios esse Occidentis do .
ciores ? Si neges, hæreticus omnium turpissimus ap-
parebis ; nam quinta synodus vecumenica in sua defi-
wilione ( 1 ) ait : Sequimur sanclos el bealos Patres
11que doctores, Gregorium Dialogun, Augustinum , C φησίν: Επόμεθα τοις αγίους και μακαρίοις Πατράσι
Basilium , Hieronymum , Ambrosium el reliquos ;
corumque voces approbamus el recipimus. Non
poles ergo contradicere . Hos itaque, quos inter
vecumenicas quinta synodus promulgavit sanctos
atque doctores proferens Joannes , perspicue demon-
stravit, Spiritum sanctum esse etiam a Filio, reſu-
lando quæ lu dixeras; non quæ docent doctores
Orientales;; nam et illi eadem quæ Occidentales
dicunt. Ul vero scire volentibus num vera dicas,
palam fial veritas, Occidentalium quoque doctorum
sententias bic apponemus, non omnes aul on vium ,
sed pilicas e mullis ; ut per eas le ostendamus
usquequaque futilem el arrogantem . In primis
enim senioris Romæ pontiſex , magnus , inquam ,
Gregorius Dialogus, quem Orientalis quoque Eccle
sia doctorem et sanctum agnoscit, in expositione
sacri Evangelii sic ail : Uude et ipsa Veritas, ut li-
dem discipulis augerel; dixit : Si enim ego non
aviero, Paracletus non veniel ad vos 20. Cum enim
constel, quia Paracletus Spiritus ex Patre procedat
semper el a Filio , cur se Filius recessurum dicit , ο Παράκλητος ουκ ελεύσεται προς υμάς. Επει
ut ille venial, qui a Filio nunquam recedit ? γάρ έστι δηλον τον Παράκλητον το Πνεύμα εκ του
Πατρός αεί και του Υιού εκπορεύεσθαι , τίνος χάριν εαυτόν ο Υιός αποδημήσοντα είρηκεν, ίν' εκείνος
έλθη , και του Υιού μηδέποτε αφιστάμενος ;
se Joan . XVI, 7 .
( 1 ) Collat . 1 .
1061
νειαν, ήνπερ είχες, εσιώπησαν . Λατίνοι δε μόνοι
έλεγον μηδενός απολογουμένου , ου γάρ χρεια ήν
απολογείσθαι τους ημετέρους , ότι ο των Λατίνων
λόγος απολογία υπήρχε πρός τά υμέτερα.
ΕΦΕΣ .
Κατά μεν την πρώτην τα ρητα των οικείων διδα .
σκάλων προενεγκόντες, εν οίς εδείκνυσαν το Πνεύμα
το άγιον εκπορευόμενον εκ του Υιού, καθά και εκ
του Πατρός.
ΑΠΟΛ .
'Εν ταύτη τη συνελεύσει απέστειλεν η σύνοδος
ζητούσα σε ελθείν προς την διάλεξεν· επειδή ο προσ
B
διαλεγόμενος φρά Ιωάννης έλεγεν, 'Αγάγετε τον
'Εφέσου ώδε, ίνα ακούση τας αποκρίσεις των λόγων
αυτού. Συ δε μη δυνάμενος ακούειν τον έλεγχος των
παρά σου ρητών, ουκ ήθέλησας ελθείν , αλλ' υπεκρί
νου ασθένειαν. Διό και ο διδάσκαλος Ιωάννης τους
μεν ελέγχους των σων εάσας λόγων, τα των οικείων
διδασκάλων ρητά προέφερε δεικνύων του δόγματος
την αλήθειαν, αναιρών, άπερ έλεγες , ότι ουκ εκ
του Υιού το Πνεύμα. Αλλά συ μεν έλεγες, ούκ εδεί
κνυες δε · εκείνος δε έλεγε, και γενναίως εδείκνυε
μετά των δυτικών διδασκάλων. "Αρ' όντως δύνασαι
αρνήσασθαι , ότι ούκ εισιν οι δυτικοί διδάσκαλοι
άγιοι ; Ει είπoις, αιρετικός πάντων αίσχιστος δόξεις:
ότι η πέμπτη οικουμενική σύνοδος εν τω έαυτής όρη
και διδασκάλους , Γρηγορίω τω Διαλόγω , Αύγουστίνη ,
Βασιλείω, Ιερωνύμιο, 'Αμβροσία και τους λοιπούς.
και τας φωνάς αυτών στέργομεν και αποδεχόμεθα :
Ούκούν ου δύνασαι άντειπείν. Τούτους ούν ούς ή
πέμπτη των οικουμενικών σύνοδος αγίους και διδα
σκάλους εκήρυξεν, ο Ιωάννης κομίσας έδειξεν εναρ
γώς το Πνεύμα το άγιον και εκ του Υιού είς αναί
ρεσιν των σων λόγων, και ου των ανατολικών δι
δασκάλων, διότι κακείνοι τα αυτά τους δυτικούς λέ
γουσιν. "Ινα δε η αλήθεια δηλωθείη τοίς βουλομέ
νοις ιδείν, είπερ αληθή λέγεις, ημείς και τα ρητά
των δυτικών διδασκάλων ενταύθα θήσομεν, ου πάντα
ουδέ πάντων , αλλ' εκ των πολλών ολίγα , δεικνύντες
σε πανταχού διά τούτων αλαζόνα και ματαιόφρονα .
D
"Εν πρώτοις γάρ ό της πρεσβυτέρας Ρώμης αρ
χιερεύς, ο μέγας, φημι, Γρηγόριος ο Διάλογος, όν
και η ανατολική Εκκλησία διδάσκαλος και άγιον
έχει, ούτω φησίν εν τη εξηγήσει του ιερού Ευαγγε
λίου : "Οθεν και αυτή η Αλήθεια , ένα τους μαθηταίς
πίστιν προσθή, είπεν : Εάν γαρ εγώ μή απέλθω,
 V

1065 REFUTATIO MARCI EPITESINI: 1055

Και περαιτέρω εις το ρητόν το , Ούσης οψίας τη Α
ημέρα εκείνη, φησίν : " Όταν έλθη ο Παράκλητος ,
όν εγώ πέμψω υμίν παρά του Πατρός · ει γαρ
το αποστέλλεσθαι το σαρκούσθαι μόνον οφείλει νοεί-
σθαι, το Πνεύμα το άγιον αναμφιβόλως ουδένα αν
τρόπον ελέγετο αποστέλλεσθαι , όπερ ουδέποτε εσαρ-
.
El infra in illud : Cum esset sero die illa 21 ; Cum
venerit Paraclelus , inquit, quem ego millam robis a
Patre ?? . Si enim milti solummo:lo incarnari dice.
ret intelligi, sanctus procul dubio Spiritus nullo
modo diceretur milli, qui nequaquam incarnalus
est ; sed ejus joissio ipsa processio est, qua de Pa

κώθη · αλλ ' ή τούτου αποστολή αύτη εστίν , η αυτού tre procedit et Filio .
πρόοδος, ή παρά του Πατρός και του Υιού εκπορεύε
ται .

Ο δε θείος 'Αμβρόσιος εν τω προς Γρατιανών
τον βασιλέα πρώτα βιβλία του Περί του αγίου
Πνεύματος ούτω φησίν 'Αλλ' ούτε επειδάν εκ του
Πατρός εξέρχεται, από τόπου αναχωρεί, και ώσει
σώμα χωρίζεται από σώματος " ουδέ γάρ εν τω Πα
τρί ως δήθεν εν σώματι άτε δή σώμα εμπερικλείε
ται » και το Πνεύμα δε το άγιον ηνίκα εκ του Πα- B ex Patre et Filio, non separatura Palre, !:οn sepa
τρός και του Υιού εκπορεύεται, ου χωρίζεται του
11οτρός , ου χωρίζεται του Υιού: τίνα γάρ τρόπον
δύναται χωρίζεσθαι του Πατρός, Πνεύμα στόματος
αυτού όν ; "Ο πάντως και της αϊδιότητος δείγμά έστι,
Sanctus quoque Ambrosius, libro primo de Spi
rilü sancio, ad Gratianum imperatorem (cap. 10)
hæc habet : Sed neque cum de Patre exil , de loco
recedit, et quasi corpus a corpore separatur ; neque
cum in Patre est , quasi in corpore lanquam clirpus
incluiditur. Spiritus quoque sanctus cum procedit
ralur a Filio. Quemadmodum enim separari potest
a Patre, qui Spiritus oris ejus est ? Quod utique et
ælernitalis indicium , et divinitalis exprimit unila
lem .

και της θεότητος εμφαίνει την ενότητα.

Αυγουστίνος δε ο θειότατος προς Οράσιον επι-
στέλλων εν τω λόγω, ού η αρχή, ο Κύρος ημών
Ιησούς Χριστός εδήλωσεν εαυτόν ούτως επελευσό-
μένον [απελευσόμενον , εν πολλοίς τόπους περί τού-
του λέγων και τούτο φησι Δια τί τοίνυν μή πιστεύ-
σωμεν , και εκ του Υιού εκπορεύεσθαι το Πνεύμα το
άγιον, έπει και του Υιού έστιν αυτο Πνεύμα; Εί
γάρ μή παρ' αυτού εξεπορεύετο, ουκ αν μετά την.
ανάστασιν εαυτόν εμφανίζων τους μαθηταίς , ενεφύ- Cc non insuflasset in eos diceHS :: Accipile Spiritus
σησεν αυτοίς λέγων: Λάβετε Πνεύμα άγιον .
Sanctissimus vero Augustinus ad Orosium scri
Dens in sermone (cap. 10), cujus initium est : D.
minus noster Jesus Christus manileslavit se ila ven
lurum ; multis in locis hac de re verba faciens huco
eliam habet : Cur igitur non cre.lamus, Spirit.im .
sanctum ex Filio quoque procedere, cun! sil el Fin
lii Spiritus ? Si enim ab ipso non procederet, post
resurrectionem sual nmanifes : ando se discipulis
sanctum .

Και μετά τινα • Το δε Πνεύμα το άγιον ουκ εκ El paulo post : Spiritus vero sanclus non de Pd
του Πατρός εκπορεύεται προς τον Υιόν, και του tre procedit in Filium , el de Filio ad sanctifican
Yίου εκπορεύεται προς το αγιάζειν την κτίσιν, αλλ' dam creaturam , sed simul de utroque procedil ;
όμου εξ αμφοτέρων εκπορεύεται , ει και ο Πατήρ quamvis Paler hoc Filio dellerit , ut sicut ab ips »,
τούτο δέδωκε το Υιό , ίν' ώσπερ εξ αυτού ούτω και pariter el ab illo procedat. Neque enim possumus
εξ εκείνου εκπορεύεται. Ουδέ γάρ δυνάμεθα λέγειν, dicere, Spiritum sanctum non esse vitam , quandu
μή είναι ζωήν το Πνεύμα το άγιον, έπει ο Πατήρ quidem vita est Paler et Filius ; et propterea siculi
ζωή έστι και ο Υιός και διά τούτο ώσπερ ο Πατήρ Paler vilam babens in se ipso , dedit et Filio ut vi
ζωήν έχει εν εαυτώ, ούτως έδωκε και το Υιώ ζωής tam habeal in se ipso, ita dedit ut etiam ab ills
έχειν εν εαυτώ, και ούτως έδωκε ζωήν εκπορεύε- vita procedat, sicut procedit et ab ipso .
σθαι και εξ εκείνου, ώσπερ εκπορεύεται και εξ αυ
του.
Του αυτού εκ της Προς Πέτρον περί πίστεως Ejusdeni ex libro De fide ad Petrum , capite unde
κεφαλαίου ια' • Βεβαιότατα πίστευε , και κατά μηδένα D cino : Firmissime lene , et nullalenus duites ,
τρόπον αμφίβαλλε, αυτο Πνεύμα το άγιον, ό Πατρός eumdem Spirituin sanclum qui Patris et Filii unus
έστι Πνεύμα και Υιού , εκ του Πατρός και του Υιού est Spiritus, de Patre et Filio procedere. Dieit enira
εκπορεύεσθαι. Λέγει γάρ ο Υιός : " Οταν έλθη ο Filius : Cum venerit Puracletus Spirilus veritalis,
Παράκλητος το Πνεύμα της αληθείας και παρά του qui a Patre procedil 23 : ubi suum esse Spiritum do
Πατρός εκπορεύεται » όπου Πνεύμα εαυτού είναι cuil, quia ipse est veritas. De Filio quoquc proci
έδίδαξεν , έπει αυτός έστιν ή αλήθεια . 'Εκ του Υιού dere Spiritum sanctum prophetica atque apostolica
τε εκπορεύεσθαι το Πνεύμα το άγιον και η προφη- doctrina nobis commendat. Isaias enim dicit de Fi
τική και αποστολική διδασκαλία ημίν παραδίδωσιν, lio : Perculiet lerran virga oris sui, el Spirilu la
"Ησαΐας μέν γάρ φησι περί του Υιού • Πατάξει biorum suorum interficiet impium **. De quo el Apo
την γήν τη ράβδο του στόματος αυτού , και το stolus ajs : Quem interficiet dominus Jesus Spirilu
πνεύματι των χειλέων αυτού ανελεί τον ασεβή . oris sui 35 .
Περί ου φησι και ο Απόστολος : " Ον ο Κύριος Ιησούς ανελεί το Πνεύματι του στόματος αυ
του .
10 Juan . ΥΣ , 19. 22 Joan . XV , 26 . 13 jil . 26 Isa . ΧΙ , 4 . 25 II Thess . II, 8.
PATROL , GR. CLIX . 34
1667 JOSEPHII METHONENSIS EPISCOPI 1063
El quid opus -est recensere omnia quæcunque A Και τι δεί πάντα καταλέγειν, όσα οι Δυτικοί δι
Oecidentalis Ecclesiæ doctores aiunt ! Haec enim δάσκαλοι της Εκκλησίας φασίν ; Αρκείν ηγούμεθα
satis esse arbitramur ad comprobandam veritatem και ταύτα είς παράστασιν της αληθείας, και ικανά
el persuadendum animo, qui non sit pervicacia el πείσαι ψυχήν μή βεβαπτισμένην τή απογνώσει τε
antecepta opinione demersus, qualis erat tuus, και προλήψει, ώσπερ ή σή , αιδέσιμο Εφέσου , έβε
venerabilis Epinesie : nunquam enim voluisti ve- βάπτιστο· ου γαρ ηθέλησάς ποτε συνιέναι το αληθές
rum animo comprehendere, el sequi sancios hosce και ενωθήναι τους διδασκάλους τούτοις και αγίου ,
doctores ; sed maluisse cum Palama, et Cabasila , αλλ' εξελέξω μετά του Παλαμά και Καβασιλά και
ci reliquis esse, qui divexali contorsionibus inles- των λοιπών είναι, οϊ τον βίον κατέστρεψαν ειλεό.
tinorum periere. Quod vero illos ostendisse ais per “Ο δε φής, ότι εδείκνυσαν παρά των οικείων διδα
suos doctores, Spiritum sanctum ex Filio procede- σκάλων εκπορευόμενος το Πνεύμα το άγιον εκ του
re , sicut ex Patre ,> vehementer save admiror, cur Υιού καθάπερ εκ του Πατρός, θαυμάζω πολύ , εί και
pro luis etiam illos non habeas, qui doctores uni- σούς ου νομίζεις, ούς αι σύνοδοι πάσι τοις Χριστια
versis Christianis propositi sunt a conciliis, qui el νείς διδασκάλους παρέθεσαν, οι συμφωνούσιν εαυ
sibi et doctoribus Orientalibus, præsertim in fidei τους και τοίς Ανατολικούς διδασκάλους, και μάλιστα
dogmatibus, congruentia loquuntur. Β εν τοις περί της πίστεως δόγμασιν.
EPHES . ΕΦΕΣ.
.naliera vero sessione, quæ a me dicta fucrant 'Εν δε τη δευτέρα συνελεύσει τα παρ' εμού εί
pervertentes potius quam evertentes ; et doctorum ρημένα διαστρέψαντες μάλλον η ανατρέψαντες, και
nostrorum oppositas , ut illis quidem videbatur, sen- χρήσεις εναντίας, ώς εκείνοις έδόκει, των παρ'
lentias exponentes . ημίν διδασκάλων εκτεθεικότες.
RESP . ΑΠΟΛ .

In hac secunda posl tuam ſugam sessione ilcrum Εν ταύτη δε τη δευτέρα συνελεύσει μετά την
fraler Joannes de rebus divinis disputavit ; ile- σην φυγήν πάλιν ο φρά Ιωάννης έθεολόγησε , και
rumque magna voce clamavit : Adducite huc Ephe- πάλιν φωνή μεγάλη εβόησεν · 'Αγάγετε τον 'Εφέσου
.

sium ; volo enim reſellere quæ dixit . Et rursus le ώδε · βούλομαι γάρ ανατρέψαι τα αυτο ειρημένα .
synodus per nuntium ad se vocavit. Qui vero mis- Και πάλιν απέστειλεν η σύνοδος, ζητούσά σε συνελ
si erant, quæren les le, insanientem repererunt , et θείν. Οι δε απεσταλμένοι ζητούντές σε , εύρον μαι -
vocibus inconditis stridenlein..
Cumquele ad syno- Cc νόμενον, και βοώντα φωνάς ασήμους. Και καλούς
duni invitarent, respondisti : Non possum venire ; των σε συνελθείν τη συνόδω , συ αντέφης : Ου δύνα
O

hac enim nocte venerunt cardinales sublato domi- μαι ελθείν » τη γαρ νυκτί ταύτη ελθόντες οι καρδι
cilii tecto, et membra mea virgis igneis ceciderunt; νάλεις απεστέγασαν τον όροφος του οικήματος, και
occiderunt me cardinales , et nunc ad synodum in- μετά ράβδων πυρήνων έδειραν μου τάς σάρκας.
vilant ? Non possum . An non videlis et ipsi plagas ? 'Απέκτεινάν με οι καρδινάλεις, και νυν καλούσι με
et ostendebas miembra lua dicens : Videtis , ul sim συνελθείν μετ' αυτών ; Ου δύναμαι. Η ουχ οράτε
plane lotus præ verberibus lividns ? Illi auteni intel- και υμείς τάς πληγάς ; Και εδείκνυες τας σάρκας
ligentes quo morbo laborares , redicre sacro nun- σου λέγων · Βλέπετε, πώς είμι όλος με μελανωμένος
liantes concilio, te advenire non posse, quod non recte των ραβδισμών ένεκεν ; Εκείνοι δε εννοήσαντες την
valeres . Quocirca frater Joannes rursus : Vellem, ασθένειαν, απήλθον δηλούντες τή ιερά συνόδω , ώς
aiebal , Epliesius adesset , el nobiscum sessioni huic ου δύναται συνελθείν 9, ασθενεί γάρ. "Οθεν ο φρά
.
interessel : verum deviclus despondisse animum Ιωάννης πάλιν είπεν · Eβουλόμην είναι τον 'Εφέ
videtur. Itaque ad vos responsionis verba faciam ; et σου ώδε , και συμπαρεϊναι ημίν εν ταύτη τη συνε
afferens in medium dicta Orientalium doctorum , λεύσει · αλλ' ώς έoικεν, ηττηθείς απέγνω. Διό φέρε
que a nobis etiam supra exposita sunt , nec non alia D προς υμάς ποιήσωμαι την απόκρισιν. Και προαγα
plurima ; nos enim protulinus pauca :: egregie sole γών τα των Ανατολικών διδασκάλων ρητά, άπερ
ipso clarius demonstravit, Spiritum sanctum a Filio και ημείς πρότερον εξεθέμεθα , και άλλα πλείστα,
quoque procedere ; el que prius a le dicta fuerant , ημείς γάρ ολίγα προετείναμεν, γενναίως απέδειξε
Birenue deinolitus est, atque humi prostravit ut και λαμπρότερον του ηλίου, ότι και εκ του Υιού το
falsa el perversa , penilusqué a theologia el mente Πνεύμα το άγιον εκπορεύεται » ανέτρεψε τε άνδρείως
sanctorum abhorrentia . Exposuit vero doctorumi τα παρά σου πρότερον ειρημένα, και εις την κατέ .
vostroruin serilentias, iis quæ a le dicebantur con- στρεψεν ώς ψευδή και διεστραμμένα, και παντελώς
trarias, veritati aulem omnino consonas ; non eo αλλότρια της των αγίων θεολογίας και διανοίας . Και
sensu , quo lu perverse intelligeudo exponebas , sed εκτέθεικε τάς χρήσεις των ημετέρων διδασκάλων ,
quo illas ii scripserunt, el recta mente pronuntia- τοίς σοι μέν ρηθείσιν εναντίας , τη δε αληθεία τω
runt ; le relinquens ubi constravit, deridendo lapsu όντι συνιδούσας · ου μήν δ' ώς συ διεστραμμένως
jaceniem , unde le erigere penitus non valuisti . εξηγού και ελάμβανες , αλλ' ώς εκείνοι συνέγραψαν
και ώς ή εκείνων είχεν ορθή διάνοια : σε καταλιπών ένθα και κατηδάφισε , πτώμα γέλωτος άξιον, όθεν
ανακύψαι όλω , ουκ ηδυνήθης .
 100) REFUTATIO MARCI EPLIESINT. 10-0
ΕΦΕΣ . A EPITES.
"Επει δε μου σεσιωπηκότος , ουδείς έτι των ημε- Quoniam vero , ubi tacuissem ego, ex nostris
τέρων προς αυτούς εθάρρησεν αντιτάξασθαι, τούτο nemo ausus est amplius sese illis opponere , luw
μεν των αρχόντων ούτω δέον είναι κρινόντων , τούτο quia optimates ita fieri oporlére censebant, ium
δε και οχνούντες άπαντες τον αγώνα , και μη εις quia omnes certamen detrectabant , timentes ne se
έριδας και ταραχές εμπέσωσι δεδιότες• εκείνοι την
.

litibus ac turbis implicarent; illi taciturnitatemi

ημετέραν σιωπήν ως έρμαιον λογισάμενοι , καθάπερ nostram veluti lucrum inopinato sibi oblalom rati,
τινάς φυγάδας προκαλούντο τους ημετέρους προς nostros veluti in fugam versos provocabant au
μάχης και μηδαμώς υπακουόντων ημών, επεκρό- pugnam : nobis autem renventilbus , applaudelhant
τουν ως νικηται , και την αλήθειαν μεθ' εαυτών illi quasi victores, et veritatem a se slantem ba
έχοντες . benles .
ΑΠΟΛ . RESP.
'Επεκρότουν ουχ ώς νικηται , αλλ' ώς αθώοι της Applaudebant non ut victores , sed ut culpa va
σης διαβολής : συ γάρ και οι κατά σε τους Λατίνους cantes, quam in illos per calumniam conjiciebas;
αιρετικούς είχετε διά το λέγειν και εκ του Υιού tii enim et qui lecum sentiunt, Latinos hærcticos
B habebatis, quod dicant, etiam ex Filio procrdere
Πνεύμα εκπορευόμενον, και ένεκαλείτε αυτοίς , και
τολμητάς του συμβόλου και παραχαράκτας εκα- Spiritum ;; et incusabatis eos ,, Synaiolique lemeride
temer..
λείτε » εκείνοι δε τους αγίους τους Ανατολικούς τε και lores ad depravalores appellabatis. Illi vero prolatis
Δυτικούς προκομίσαντες συμφωνούντας το εαυτών doctoribus et Orientalibus el Occidentalibus, qui
δόγματι , η βέλτιον φάναι τη αληθεία , επεκρότουν , eorum dogmali seu potius veritati suffraganlur,
ώς ούκ εισι τολμηται· του συμβόλου ή αιρετικοί , applaudebant , quod nequaquam sint 1emerarii
αλλ' ώς την αλήθειαν λέγοντες, ήδη της αληθείας Symboli corruptores , vel heretici, sell veritatis
φανείσης διά των διδασκάλων της Εκκλησίας . Προε- asserlores, cum per doctores Ecclesiæ veritas jam
καλούντο δε τους ημετέρους , ει βούλονται αντει- cluxisset. Nostros porro evocabant, si quid vellent
πείν τοις των διδασκάλων ρητοίς. Οι ημέτεροι ούν dicere contra sententias doctorum ; at illi non sunt
αντιλέγειν ούτω προς τα φανότατα ουκ έθάρρησαν , ausi adversus lucidissiina proloqui , neque omnino
ουδε απλώς αντιτάξασθαι ήθελον, ουχ ώς οκνούντες , se opponere voluerunt, non , ut ais, quod refuge
ή δεδιότες, ώς σύ φής, αλλ' ώς μωρίαν ηγούμενου rent aut timerent , sed quia slullum esse opina ·
αντιλέγειν τη αληθεία , ούτω φανερώς δεικνυμένη rentur contra veritatem disputare ram aperte de
διά των 'Ανατολικών τε και Δυτικών διδασκάλων. C monstratam ex Orientis et Occidentis doctoribus .
Συ δε εσιώπησας τεχνηέντως , ουχ ως βουλόμενος Caleran ll callide siluisti ; neque enim silere vo
σιωπάν, αλλ' ώς μη δυνάμενος αντιλέγειν · τίς γάρ lebas, secdl contradicere non valebas : quis eniro
διαλεγόμενος εν σταδίω σιωπά εκουσίως ; ή γάρ in stadio disputans sua (sponte conticescit ? Si
σιωπή νίκην ευθύς δείκνυσι · δεί ούν τον διαλεγόμε- lentio quippe Victoria statim ostenditur. Oportet
νον αεί λέγειν, έστ' αν νικήση, ή νικηθή . Συ δε μή ergo disputanlem perpetuo dicere quoad vincal,
δυνάμενος έτι λέγειν, σιωπήν ακούσιον ήσκησας, aut vincalur. Tibi vero , cum ultra dicere non
την ασθένειαν υποκρινόμενος και τούτο το τρόπο posses, minime spontaneum silentium fuit, mor
του αγώνος εξέκλινας, δήλον μετά τιμής , ώς ουκ bum simulanti, atque ita congressum devitanti ,
ενικήθης εν τη συνόδω την γαρ αισχύνην προ
.
ut scilicet honoris tui causa non succumberes
οφθαλμών έχων ουκ ήβουλήθης συνελθείν. coram synodo ; namque ignominiam præ oculis
habens ad synodum accedere noluisti.
ΕΦΕΣ . EPHES .
Τούτο δε και αεί ποιείν έμελλον , ούτω καθάπαξ Quod ipsi sane nunquam non erant facturi ;
παρεσκευασμένοι προς πάν το λεγόμενον αντιλέ- cum eo sint prorsus ingenio , ut parali sint contra
γειν, και εαυτοίς την νίκην επιφημίζειν . D
omne quod asseritur, dicere , et victoriæ famam
sibi tribuere .
ΑΠΟΛ. RESP
Παρεσκευασμένοι εισί πάντοτε οι την αλήθειαν Parati semper sunt illi , a quibus est veritas ,
μεθ' εαυτών έχοντες αντιλέγειν τα ψεύδει. Και contra mendacium dicere . Nos quoque prompti
ημείς νυν έτοιμοι και παρεσκευασμένοι εσμέν al repugnandum pacis initis
paratique nunc sumus ad
τοίς εχθρούς της Ενώσεως αντιτάσσεσθαι . Και οι inimicis. Ergo Latini etiain et illo tempore, et
Λατίνοι ούν και τότε και νυν και αεί παρεσκευα- nunc, et in perpetuum sunt eruntque parati non
σμένοι εισί και έσονται ου προς το καλώς λεγόμε- contra id quod bene asseritur dicere, sed quod
νον αντιλέγειν, αλλά προς το κακώς και ψευδώς perperam et falso dicitur, constanter reſellere ,
λεγόμενον γενναίως ανθίστασθαι και αποσκορακί- idque velut exsecranilun profligare ;; non quasi
ζειν, ουχ ώς επιφημίζοντες εαυτοίς την νίκην, αλλ' victoriæ nomen sibi tribuentes , verum id quod
ως εκπληρούντες το χρέος , τουτέστιν αποδιώκειν το debent præstanles, hoc est mendacium a veritale
ψεύδος από της αληθείας, ίνα μή αυτήν αμαυρώση . depellentes, ne illam obscuret . Te igitur Spirilum
Και σου μεν εκ μόνου του Πατρός το Πνεύμα λέ- ex solo Patre aflirmante, idquc ex nullo doclore
1071 JOSEPIII METHONENSIS EPISCOPI
Sunrnle, sed do ex venire ita sentiente, facere Aγοντος , ουκ έκ τινος δ' όμως των διδασκάλων λα
illi non poterant ; sed tandiu locuti sunt , quoad βόντος, αλλ' εκ της σής κοιλίας τούτο φρονούντος ,
verilas clarissime enituit, quod etiain ex Filio : ουκ ηδυνήθησαν αυτοί σιωπήσαι , αλλ' έλεγον, έστ '
sieque nendacium a veritate depulerunt. αν απεδείχθη σαφέστατα , ότι και εκ του Υιού »
και ούτως εδίωξαν από της αληθείας το ψεύδος.
EPIIES .
Ilinc primum cæpla sunt audiri voces ille æco-
nomiæ el condescensionis ; et quidam ex nostris
aggressus est dicere : Bonunm est pacem amplecti ,
sanciosque inter se consentientes demonstrare, ne
vidcantur Occidentales contraria loqui Orientalibus.
RESP .
Hinc cæpla est veritas sacrorum illorum Patrum
arimis il seri, dissensionem abjicientibus, vanam-
B
que illam anticipationem ; et cæpta est ab jis ipsa
inspici veritas, divinum oculum , quein nibil lalet,
præ oculis staluentibus ; ne incaule fierenl veræ
unilatis exsortes, el rursus Christi populum ab
Ecclesia scinderent, quem suo sanguine Christus
ipse redemit, pastoribusque tanquam oves tradidit,
et eos præesse illis veluti pastores coustiluit. Qui
porro dixit bonum esse pacem amplecti, el uæ
sequuntur, Isidorus ſuit Russiæ præsul , cujus sen-
lentiam vir doclus Scholarius confirmavit ; qui
Ires etiam orationes de unilalc ecclesiastica edi-
dit , quibus sanclos Orientales consentire cum Oc-
cilentalibus præclare admodum demonstravit.
Christianissima vero atque sanctissima vox illa
fuil, pacem esse ampleciendam : quod el Salvalor
præcepit in Evangelio, ubi, Pacem , inquil, meam
do vobis , pacem meam relinquo vobis 98 58. Neque
enim jusium aut pium est aversari fratres una lide
nobiscun conjuncios et Christianos, pro quibus
Christus suum proſudit sanguinem ; et in cos
odio flagrare et persequi atque et alienigenas habere:
EPIJES .
Tum vero etiam de præpositione per cæpit qui-
dam philosophari, quod apud nostros doctores
reperiatur idem valere quod ex præpositio : el
causam Spiritus Filio tribuat.
RESP .
Nicænus hic præsul erat , qui multis validisque D
rationibus de præpositionibus per el ex philoso-
poatus est ; et orationem satis longam edidit, quæ
Dogmatica sive De unione inscripta est ;; in qua de
præpositione per, et Spiritus sancti processione a
Filio clarissime pulcherrimeque disseruil , el scien-
lia theologica disputavit. Si vero 10 pegas idem
valere per, quod ex, nos le bic multis exemplis
convincemus . Cedo, negare quis polerit preposi-
ione per significari causann , idemque ean valere
quod ex , ubi Evangelista ait : Omnia per ipsum facta
sunt "?
97 , per Filium scilicet ? l'ossimusne dicere
per non significare callsam , et non æquipollere
26 Joan . ΣΙν , 17 . 27 Joan . 1 , 3.
1052
ΕΦΕΣ .
'Εντεύθεν αρχήν λαμβάνει τα της οικονομίας
και συγκαταβάσεως δήματα και τις των ημετέρων
επεχείρησε λέγειν , ως Καλόν εστι την ειρήνης
ασπάσασθαι , και τους αγίους συμφώνους αποδείξει
προς εαυτούς , ίνα μή δοκώσιν οι Δυτικοί τοίς 'Ανα
τολικοίς αντιφθέγγεσθαι .
ΑΠΟΛ .
'Εντεύθεν αρχήν έλαβεν η αλήθεια εμφυτευθήναι
ταϊς των ιερών Πατέρων εκείνων ψυχαίς , την δεχό
νοιαν αποβαλλομέναις και την ματαίαν πρόληψιν ,
και ιδείν προς αυτήν την αλήθειαν τον αλάθη τον
οφθαλμόν του Κυρίου προ οφθαλμών θέντων , ίνα
μη λάθωσε φυγείν την αληθή ένωσιν, κα) σχίσωσι
πάλιν τον του Χριστού λαόν από της Εκκλησίας , δν
αυτός ο Χριστός το ιδίω εξηγόρασαν αίματι , και
τοις ποιμέσιν ώς πρόβατα ενεχείρισέ , και αυτούς
ηγείσθαι αυτών ως ποιμένας κατέστησεν. “Ο δ'
είπών , ως καλόν εστι την ειρημένην ασπάσασθαι ,
και τα λοιπά , ο Ρωσίας Ισίδωρος ούτος ήν συν
ηγόρησε δ' αυτό και Σχολάριος ο σοφός , ός και
λόγους τρεις εξέθετο περί της εκκλησιαστικής ειρή
νης , και τους αγίους Ανατολικούς τε και Δυτικούς
εν αυτούς τους λόγους μάλα γενναίως συμφωνούντας
αλλήλοις απέδειξεν. Χριστιανικώτατα δε είπε και
C αγιώτατα , την ειρήνην λέγων ασπάσασθαι. Τούτο
και ο Σωτήρ ενετείλατο εν Ευαγγελίοις , Ειρήνης
την εμήν δίδωμι ύμϊν, λέγων, ειρήνην την εμήν.
αφίημι υμίν. Ου γαρ δίκαιον, ούτε μήν όσιον απο
βάλλεσθαι αδελφούς όμοπίστους τε και Χριστιανούς,
υπέρ ών ο Χριστός το ίδιον αίμα εξέχεε , μισείν
τε αυτούς και διώκειν, και ώς αλλοφύλους ηγεί
σθαι .
ΕΦΕΣ .
" Ήδη δε τις και περί της δια φιλοσοφείν ήρξα
το, παρά τοις ημετέροις διδασκάλοις ευρισκομένης
ώς ταυτόν τη εκ δυναμένης, και την αιτίαν του
Πνεύματος το Υιώ διδούσης .
ΑΠΟΛ .
Ούτος ήν ο Νικαίας αρχιερεύς , και περί της διά
και της εκ πολλούς και καλούς φιλοσοφήσας λό
γους, και λόγον ικανόν έκθείς, Δογματικών ή Περί
ενώσεως επιγραφήν έχοντα : εν ώ και περί της
διά , και της του Πνεύματος εκπορεύσεως της παρά
του Υιού σαφέστατα και κάλλιστα είπε τε και έθεο
λόγησεν. Ει δε αρνή σύ την διά μή ταυτόν τη εκ
δύνασθαι , ενταύθα σοι ημείς αποδείξομεν διά πολ
λων των παραδειγμάτων. Αυτίκα γάρ τις δυνηθείη
αρνήσασθαι την διά μή σημαίνειν αιτίαν , και
ταυτόν τη εκ δύνασθαι ,7 ένθα ο Ευαγγελιστής
φησι • Πάντα δι' αυτού εγένετο , του Υιού δηλον
ότ.; 'Αρα δυνάμεθα αρνήσασθαι μή τήν διά αιτίαν
1073 REFUTATIO MARCI EPIESINI. 1074
σημαίνειν , και ταυτόν τη εκ δύνασθαι , και τον Α particulis e.t ; Filiumque non esse omnium aucto
Yίον αιτίαν είναι των πάντων ; " Οτι δε ταυτόν η em ? Porro ex perinde valere aique per, volunt
δια τη εκ βούλεται , Βασίλειος και Χρυσόστομος Basilius et Chrysostomus,, explanantes illul,, guod
τούτο βούλονται, εξηγούμενοι το εν τη γενέσει εί- habetur in Genesi diclum ab Adamo : Pos
ρημένον παρά τού 'Αδάμ : 'Eκτησάμην άνθρω- sedi hominem per Deum 98 18 ; ut profecto idem sit
πον διά του Θεού ως ταυτόν δηλονότι έστιν ειπείν ac si diceret : Ex Deu . Quapropter Basilius, in li .
τω,
, εκ του Θεού . "Οθεν ο μενεν τω προς 'Αμφι- Dro quem per capita scripsit ad Amphilochium ,
λόχιον κεφαλαιώδει λόγω ούτω διασαφεί και φη- sic ait : Sæpe cliam ex el per ila altera alterius
σιν: " Ήδη δε και προς τα υπ' αλλήλων σημαινό- significationem subit, ut altera stimatur pro altera ;
μενα πολλάκις αντιμεθίσταται η διά της εκ , όταν quemadmodum in illo dicio : Possedi hominem per
ή ετέρα της της ετέρας σημασίαν αντιλαμβάνη : Deum ; quod perinde est ac si diceret , Ex Deo .
οίον , Εκτησάμην άνθρωπος του Θεού , ίσον λέ- Chrysostomus autem , bomilia quinquagesima tertia
>

γων τω , εκ του Θεού . Ο δε , εν τή του κατά
Ματθαίον ομιλία νγ' φησίν• Οίδε γάρ το δι' ού το
υφ' ου λέγειν η Γραφή , ώς όταν λέγη : 'Eκτησά-
μην άνθρωπον διά του θεού ' ου το δεύτερον αϊ-
τιον , αλλά το πρώτον μάλλον τιθείσα. Και τάλιν :
Ουχί εκ του Θεού διασάφησις αυτών έστι :
Και Κύριλλος δε ο μακάριος εν τη προς Νεστόριον
in Matthæum : Novil enim Scriptura , inquil , loco
hujus vocis , Ex aliquo, uli hac voce , Per aliquem ;
B
ul cum dicit : Possedi hominen per Deum ; sig i
ficans non causam secundariam , sed polius prima -
riam . Et rursus : Numquid non per Deum est in
terpretalio eorum 19 ? Bealus quoque Cyrillus in
epistola al Nestorium , cujus initium est: Audio
>

επιστολή , ής ή αρχή , Καταφλυαρούσιν , ώς μαν- quosilam existimationi meæ detrahere κα;ι hæc habet:
θάνω, τινές , φησίν • Αναγκαίον ομολογείν, ότι και
.

Necesse est ſatrri , quoil naliis sit etiam secunilum

γεγέννηται κατά σάρκα δια γυναικός . Και μετ'
ολίγα : Γεγέννηται καθ' ημάς εκ γυναικός . Και
πολλάκις εν τη αυτού επιστολή υπαλλαττομέναις
εύροι τις αν αυτόν ταις προθέσεσι ταύταις , ότε μέν
τη διά, ότε δε τη εκ, ως ισοδυναμούσαις αδια -
φόρως χρώμενον . Και Παύλος δε προς Γαλάτας
φησίν • 'Εξαπέστειλεν ο Θεός τον Υιόν αυτού
carnem per mulierem . Et paulo post : Nalus est
perinde atque nos ex muliere . Et frequenter in
eadem epistola reperias ipsum promiscue uti per
cl er præpositionum allerna mulatione , ut idem
significantium . Paulus quoque in Epistola ad Ga
lalas ail : Misil Deus filium suum nalum ex mii
liere 3o . Beaius quoque Damascens in suis all
.

γενόμενον εκ γυναικός . Ο δε Δαμασκηνός και Virginem lapis modo ail : Deum ex le incarna
μακάριος ποτέ μεν λέγει άδων προς την Θεοτόκον • c tum novimυς ; idemque alibi : Ex le immaculata
Θεόν εκ σου σαρκωθέντα έγνωμεν · και αν και αυτός : prodiit ineffabiliter ircarnalis ; modo cantat : Per
Εκ σού της αγνής προήλθεν άφράστως σαρκω- te, Virgo, Deus cum hominibiis versalus est ; et ,
θείς • ποτέ δε · Διά σου , Παρθένε , Θεός ανθρώποις Per le, Virgo , Salvator allvenit . Esse porro id ve
ώμίλησε · και , Ο λυτρωτής διά σου , Παρθένε , rum , præpositiones scilicet ex et per, idem valere
επεδήμησεν . " Ότι δε αληθές υπάρχει , ότι ισοδυ- et caindem vim oblinere, ex eo palet. Nam Theo
ναμεί ή διά τή έκ , και μίαν ισχύν έχουσιν , doretus , Cyri episcopus , nulla reprehendit in duo
εντεύθεν δηλον . Θεοδώρητος ο Κύρου επίσκοπος decim magni Cyrilli capitibus , quæ antea sanctus
επιλαμβάνεται του μεγάλου Κυρίλλου εν πολλοίς ille contra Neslorium exposuerat. Et cum in nono
των ιβ' κεφαλαίων , ά φθάσας ο άγιος εξέθετο κατά anathemalismo Cyrillus dicat : Suum habens Filius
του Νεστορίου και εν τω θ' αναθεματισμώ , ενώ ο Spiritum sanctum ,, qui ex ipso est,, et ipsi sub
Κύριλλός φησιν · "Ιδιον έχων ο Υιός το εξ αυτού stiintialiter insitus esi , divina edebat miracula ;
και ουσιωδώς εμπεφυκός αυτώ Πνεύμα άγιον, Theodoretus ita objicit : Si ut le connaturali Cy
ειργάζετο τάς θεοσημείας · ο Θεοδώρητός φησιν : rillus loquitur, et procelente a Patre, libenter con
Ει μεν ως ομοφυές έφη Κύριλλος και εκ του Πατρός - cedesnus, et diciunt recipientus ut pium : si vero
,
εκπορευόμενον, ίδε συνομολογήσομεν, και ως ευσεση Pita Ioquitur,quod Spiritus ex Filio,, sive per Filium
δεξόμεθα την φωνήν · ει δ' ώς εξ Υιού, ή δι' Υιού exsistat, projicienus ut blasphemum ct impium .
την ύπαρξιν έχον , ώς βλάσφημον και δυσσεβές Ecce tibi manifeste reformidavit Theodoretus di
απορρίψομεν . Ιδού φανερώς έδειλίασεν ο Θεοδώ- cere et per et ex, in processione Spirilus a Filio .
ρητος ειπείν και την διά μετά της εκ , εν τη > Cum enim ille negaret omnino Spiritum esse i
προόδα του Πνεύματος τη παρά του Υιού . Εκείνος Filio , siculi negatis el vos ; neque ex Filiu, nequc
γάρ αρνούμενος παντελώς το Πνεύμα από του Υιού per Filium admisit. Vos autem falemini quidem
είναι, καθώς και υμείς, ούτε -έκ του Υιού ούτε διά per Filium ; ex Filio vero, ne auribus quidem ac
του Υιού κατεδέξατο» ύμείς δε το μεν , δι' Υιού , cipere patimini; sed lieus tu , juxta Theodoretum
ομολογείτε • το δε, εξ Υιού, ουδ' ακούσαι ανέχεσθε . idem significat. Quod vero per Filium fareamin ,
'Αλλ', ώ φίλος, το αυτό σημαίνει κατά τον Θεοδώ- Damascenus capite octavo el terlio deci :1: 0 ( ! ) pop.

28 Gen. IV , 1 . 39 Gen. SL , 8 . 30 Galat . iv , 4 .

( 1) Li!). 1 , De orih . fide.

1075 JOSEPIII METHONENSIS EPISCOPI 10 * 6
spicue clamat: Ex Patre per Filium ; et vos magna Α ρητον . " Οτι δε το δι' Υιού ομολογείτε , Δαμασκηνός
voce cantatis : Spiritum bonitatis largitorem , ex εν τώ η' και ιγ' διαρρήδην βοά, Εκ Πατρός δι' Υιού
Patre per le,, οo Christe,, procedentem . Ει in lymno
Iiy:nno- και υμείς μεγάλη τη φωνή άδετε : Πνεύμα μεταδο
rom officio , quod die Pentecosle canitur, labelis : τικών αγαθότητος , εκ Πατρός διά σου , Χριστέ,
Turn eniin leitatis luvius,, Spiritus ex Patre per προερχόμενον. Και εν τώ κανόνα της Πεντηκοστής :
Filium prolliens.. Verum etsi eranitis ,, non percipitis Συ γάρ ποταμός θεότητος, εκ Πατρός δι' Υιού
lamon idem valere per alque er ; at vero Theolo- τροερχόμενον . 'Αλλ' ει και άδετε μέν , όμως ου
reliis melius id notat quam vos , el propterea ulram- γινώσκετε , ότι ταυτόν ή διά τή εκ βούλεται και
que prepositionem negavit . Quando igitur juxta γάρ μείζον ή υμείς Θεοδώρητος οίδεν , ότι η διά
ea que dicta sunt, hæ duæ præpositiones conve- τη έκ ισοδυναμεί , διά τούτο αμφοτέρας τάς προ
niunt, rccle magnus ille Bessario Nicænus præsul θέτεις ταύτας αρνείται. Επεί ούν κατά τα είδη
de hoc philosopharir, el causam Spiritus per hanc μένα συμφωνούσιν αι προθέσεις αύται, καλώς και ο
pra positionem per Filio tribuit; el fristra obtre- Νικαίας αρχιερεύς Βησσαρίων ο μέγας φιλοσοφεί
clas iam ei qui pacem amplectendam asseruit, quam τούτο, και την αιτίαν του Πνεύματος δια της διά
ei qui de per el ex, quod idem valeant, disputavit. το Υιώ δίδωσι • και μάτην αυτούς διασύρεις ,
τον τε την ειρήνην ειρηκότα δέον ασπάσασθαι , και τον τήν διά τή εκ ταυτό δύνασθαι φιλοσο
φούντα.
EPHES . B ΕΕΣ .
Ita paulatim Latinismus eripit, cæperunique Ούτως κατά μικρόν ο Λατινισμός εξερράγη και
deinceps de modo conciliandæ pacis agere, et dicia περί του τρόπου λοιπόν της Ενώσεως ήρξαντο πραγ
qurdam , per quæ pax fieret curiose perquirere,
5 ματεύεσθαι , καί τινα ρητα περιεργάζεσθαι, δι' ών
ancipitem habentia sensum , et quæ possent in ενωθήσονται, μέσην επέχοντα χώραν, και δυνά
utramque trahi sententiam instar cothurni. Id μενα κατ' αμφοτέρας τάς δόξας λαμβάνεσθαι ,
enim consilio suo mullum conducere visum est ; καθάπερ τις κόθορνος . Τούτο γάρ αυτοίς προς την
quod ila et nostri per ea facilius pertraherentur, et επίνοιαν έδοξε σφόδρα συμβάλλεσθαι , τών τε ημετέ
sperarelur fore, ut eadem ab a : versariis nullo adhi. ρων δι' αυτών οίον προσαγομένων, και των εναντίων
bito examine admitterentur. ελπιζομένων ανεξετάστως αυτά παραδέξασθαι .
RESP . ΑΠΟΛ .

lia paulatim Christianismus clarescebal ; prius
enim malo schismatis othscurabatur :: etel leinceps
de restituendo antiquo pacis vinculo agebant
Christi hierarchæ , divino zelo Bagianles ; ne rursus έπραγματεύοντο ανακτήσασθαι οι Χριστού ιεράρ
C
lotim Ecclesiæ corpus divisum manerel , et im-
maculata Sponsa Christi Ecclesia suorum dissidia
Gliorun acerbe defleret ; sed lætaretur, ut par cst ,
videns filios mutua charitate conjonclos . Propler-
ea quoque dicta sanctorum consona ' sibi invi .
cem ostendere studebant , non curiose , ul ais ,
sed pie el sincere illa explicantes. Cum igilur ea
vidissent, et perspexissent eumdem in illis sensum ,
quem locent doctores Occi:lentales, prompto ala-
crique animo Ecclesie Claristi unitatem amplesί
sunt, non per meilium quiddam . Apage rem adeo
absurdam ! Nullo modo illi cogitarunt de sancto-
rum dictis medium habentibus sensum , el quæ
possent in utramque sententiam distrahi ; nunquamχοντα χώραν προς αμφοτέρας τάς δόξας ηγήσαντο
Tenit illis Ioc in nicnem, nt per ambigu dicta D παντελώς , ουδε επίνοιαν εκείνοι τοιαύτην έσχον , ώς
a
fieret uvilas; quæ etiam Lalini nullo adbibito exa-
mine reciperenl ; alqne ita ficta quædam sequeretur
conciliatio : procul erat loc a sensu eorum . Quid
cnim fuerit medium inter verum et falsumη ?? quæ
Tero communicatio luci ad lenebras ? Aut enim ve-
rum est, quod ex solo Patre, el falsum quod ex
Filio : aut verum , quod ex Filio, il falsum quod er
Patre solo ; cum hac sine ullo meilio contraria sint ;
ja possibile enim simul ulraque consistere. Quale
ergo merlium reperiri possit in iis dictis, sive quod
til vocas cothinum ? Tu plane colburnus eras, et
cothurni sensum habebas, cum vec frigidus ncc
Ούτω κατά μικρόν ο Χριστιανισμός έλαμπρύ
νετο πρότερον γάρ ή μαύρωτο τω πάθει του σχίσμα
τος, και τον αρχαίον σύνδεσμος λοιπόν της ειρήνης
χα: θείω πυρούμενοι ζήλω, ίνα μή διηρημένον και
πάλιν το της Εκκλησίας πλήρωμα μείνη, και η
του Χριστού Εκκλησία ή άσπιλoς νύμφη την των
οικείων τέκνων διαίρεσιν οδύροιτο γοερώς , αλλ'
ευφραίνοιτο, ώς εικός , ορώσα τα εαυτής τέκνα
ήνωμένα προς άλληλα. Διά τούτο και τα ρητα των
αγίων συμφωνούντα αλλήλοις εσπούδαζον δείξαι, ου
περιέργως , ως συ φής, αλλ' ευσεβώς τε και καθα
ρως αυτά εξηγείσθαι . Ιδόντες τοίνυν και καλώς
εννοήσαντες τα ρητά, τα αυτά τους Δυτικούς λέγοντα
διδασκάλους, προθύμως ηνώθησαν τη του Χριστού
'Εκκλησία , ου διά μεσότητός τινος • άπαγε ταύτης
της ατοπίας : ουδε τα ρητα των αγίων μέσην επί
διά με σότητος ρητών τινων ενωθήναι, ώστε ανεξέ
τάστως αυτά παραδέξασθαι τους Λατίνους , και δι'
αυτών πεπλασμένην τινά συστήνει την ένωσιν :
πόρρω τούτο της εκείνων διανοίας υπήρχε. Ποία
γάρ μεσότης έσται μέσον αληθείας και ψεύδους ;
ποία δε κοινωνία φωτί πρός σκότος ; "Η γάρ το εκ
μόνου του Πατρός αληθές έστι, και ψευδές το εκ
του Υιού » ή το εκ του Υιού αληθές, και ψευδές το
εκ μόνου , ως άμεσα εναντία • αμφότερα γάρ ου
θεμιτόν ίστασθαι . Ποίαν άρα μεσότητα τα ρητά
δύνανται δούναι , ή όπερ συ φής κόθορνον ; κό
θορνος γάρ συ και κοβόρνου επίνοιαν είχες, ούτε
10.7 REFUTATIO MARCI EPHESINI ..
ψυχρός ών , ούτε θερμός • και διά τούτο εμίσησέ A calilus esses ; propler quod
σε Θεός κατά τον Ιωάννην εν τή 'Αποκαλύψει , και in Apocalypsi Deus odio le
εξέμεσε σε · το γάρ αμφοτεροδέξιον υπόδημα, όπερ
εστίν ο κόθορνος, εκατέρω ποδι αχρείον έστι . Και
συ τοίνυν παρόμοιος τη λέξει και τη επινοια σου
ταύτη υπάρχων , αχρείος έδοξας τοις εχέφροσιν
εν αμφοτέροις τοις μέρεσιν. Οι δε ιερον εκείνοι
και θείοι άνδρες τα ρητά καλώς έρευνήσαντες,
εκ του Υιού προφανώς λέγοντα, το δε εκ μόνου
του Πατρός παντελώς απαγορευμένον , εδέξαντο
τους αγίους και τας αυτών φωνάς , και την ένωσιν
λοιπόν είκότως έπραγματεύοντο ευσεβώς τε και
ευλαβώς .
ΕΦΕΣ.
Και δη τι συνθέντες γραμμάτιον τοιαύτά τινα
περιέχον, την εκείνων δε δόξαν όμως καθαρώς B continentem,, illorum tamen sententiam plane ex
εκτιθέμενον, εξαπέστειλαν αυτοίς, ως διά τούτου
την ένωσιν ποιησόμενοι . Τοις δε ουκ ανεκτόν έδόκει
το γραμμάτιον δέξασθαι χωρίς εξετάσεως , αλλ' ή
προς απολογίαν αυτούς προκαλούντο , και λύσεις
των αμφισβητουμένων φωνών εν τω γράμματα , η
το οικείον δέξασθαι παρηγγύων, όπερ αυτοί φθά-
σαντες εξαπέστειλαν · ήν δε εκείνο συμφώνησις
παντελής περί το δόγμα Λατίνων τε και Γραικών,
και ομολογία του και εκ του Υιού το Πνεύμα το
άγιον εκπορεύεσθαι.
ΑΠΟΛ .
Γραμμάτιον απέδωκαν οι ημέτεροι τα των αγίων
ρητά συμβιβάζοντες κατά την του Μαξίμου φωνήν ,
όπερ απέστειλαν προς τον άκρον αρχιερέα, πρότερον C, pontifici miserunt ; cuin a Romana Ecclesia quesis
τούτο ζητήσαντες παρά της Ρωμαϊκής Εκκλησίας
έγγράφως, τίνι τρόπω γενήσεται ο όρος, και πώς
το δόγμα εν αυτώ εγγραφήσεται » όπερ ποιήσασα
.
απέστειλε τοϊς Γραικοίς " οι λαβόντες έγνων αυτό
φανερώς λέγον το Πνεύμα το άγιον και εκ του Υιού.
Είτ' έγραψαν και αυτοί λέγοντες• Εί και έστι το εκ
του Υιού ταυτόν το διά του Υιού, και το διά του
Υιού ταυτόν τώ εκ του Υιού , καθώς υμείς απεδώ-
κατε , όμως ημείς ομολογούμεν ότι το Πνεύμα το
άγιον εκ του Πατρός διά του Υιού αϊδίως εστίν. Η
"Ρωμαική ούν Εκκλησία ουκ ήθέλησε το γραμμά-
τιον δέξασθαι χωρίς εξετάσεως, αλλ' έλεγεν : Ημείς
ου βουλόμεθα ένωσιν πεπλασμένην ποιήσασθαι, ουδε
τους Γραικούς θέλομεν μεθ' ημών ενωθήναι μετά fraudem et heresin; sed scire libelli hujus exposi
αιρέσεως και απάτης · αλλ' ειδέναι βουλόμεθα την
εξήγησιν του γραμματίου τούτου, πώς και τις
τρόπο την διά έννοούσιν . Ουδε γαρ δώσομεν τούτο
ποτε , τήν διά εννοείσθαι αιτίαν οργανικήν , ή
υπουργικήν. Η διά γάρ ίσμεν ότι τρισσως νοείται,
οργανική , υπουργική, και φυσική. Ει μεν ούν φυ-
σικώς νοούσι, διά τί ου χρώνται και τη εκ ταυτόν
τη διά δυναμένη ; ει δε οργανικώς, η υπηρετικώς ,
ημείς τούτοις ου βουλόμεθα κοινωνήσαι. Διά τούτο,
αιδέσιμε, εζήτουν εξήγησιν του γραμματίου: ου γάρ
εβούλoντo χωρίς εξετάσεως ένωσιν ουδεμίαν ποιή-
σασθαι και δικαίως " ει γάρ νύν μετά τοσαύτης
.
εξετάσεως εγένετο, σπουδής τε και αγρυπνίας, και
οι ημέτεροι αυτή μάχονται αναιδώς, τι άν έλεγον,
ει χωρίς εξετάσεως εγεγόνει ; δια τούτο εξήτουν
1078
juxta Joannem
habuit et evΟ
muit, ambidextrum enim calceanentum , quod est
cothurnus utrique pedi inutile cst. Tu quoque cum
sis voci huic quam usurpasti, et rei quam expri
mere voluisti , non absimilis, visus es judicio pru
denlum ulrique parti inutilis. At vero sacri illi ac
divini viri dicta sedulo perscrutati, in quibus dilu
cide asseritur, Spiritum esse ex Filio, ex solo vero
Patre omnino rejicitur ; sanctos et voces corum ut
germanas admiserunt ; ac deinceps jure de conci
lianda pace pie ac religiose agebani.
EPHES .
Ilaque libellum conscribunt , dicta hujusmodi
ponentem ; el millunt ad eos, quasi per illum con
jungendi. Verum illi nullo modo volebant libellum
admittere , ni prius examinaretur ' ; sed eos vel ut se
defenderent, provocabant , et solverenl quæ dubia
erant in libello ; vel suum , quem ipsi jam miseran !,
ab iis suscipi jubebant. Erat porro in illo perfecta
Latinorum atque Grecorum de dogmale consensio
et conſessio, quod etiam ex Filio procedat Spirilus
sanctus .
RESP .
Libellum nostri dederunt, sanctorum dicia juxta
Maximi vocem inter se conciliantes, quem sumnio
sent in scripto, quomodo esset conficienda definitio,
quave ratione dogma esse in ea ponendum . Ia cum
de modo scripsisset, misit ad Gracos ; acceptum
illi scriptum legerunt, el cognoverunt ibi apeite
dictum , Spiritum sanctum esse cliam ex Filio .
Deinde scripsere el ipsi hoc pacto : Quanvis iden .
sit ex Filib quod per Filium , ei per Filiuın ideia
quod ex Filio, quemadmodum vos explicastis ; nos
tamen fatemur, Spiritum sanctum esse a Patre per
Filium alernaliter. Romana ergo Ecclesia libellum
Inunc noluit admillere citra discussionem;; sed
aliebat : Νυς simulatam unionem fieri nolumus ;
neque volumus Græcos nobiscum conjungi per
D
lionem , quo plane modo, et quo sensu intelligant
illud, per. Neque enim concedemus unquam , pi ?"
illain particulam , per, significari causain instru
mentariam , sive ministerialem . Siquidem scimus
per banc vocem , per, Iria significari, instrume :
lum , ministerium , et causam naluralem . Si ergo
ad significandam naturalem causam assumuni per,
cur etiam ex non uluhkur, quæ i lem valet ac per ?
Si vero ad significandam instrumentum , sive mi
nisterium , nos coinmusjonem istorum non susci
pianus . Propterea , vir revereude, quarebant libelli
expositionem ; noleliant enim citra disquisitionem
conficere quamlibet wionem ; el jure quidem op
limo. Nam si tanta nunc adbibila inquisitione,
studio, ac vigilantia nostri faciam unitatem impia
10.9 JOSEPHI METHONENSIS EPISCOPI 100
deiter oppugnant : quid dicerent , si nulla esset Α αυτούς εξήγησιν εις το γραμμάτιον. Ει δ' ου βού.
adbibiia inquisitio ? Ilanc igitur ob causam que- λονται εξηγηθήναι το γραμμάτιον , δεξίσθωσαν ,
rebant sibi explaiari libellum . Quod si Roniana έλεγον , το ημέτερον, όπερ διελάμοανε την αληθή
dicebat Eichsia, nolunt explanari libellum , nos- των διδασκάλων έννοιαν, έτι και εκ του Υιού το
irun recipiant, in quo germanus doctorum sensus Πνεύμα το άγιον εκπορεύεται . "Οτι δετούτ' αληθές,
habetur, quod etiam ex Filio procedat Spiritus εδείξαμεν πρότερον διά των Ανατολικών και Δυτι
sanctus . Quod verum esse jam demonstravimus κών αγίων, και ου χρή περί τούτου παλιλλογείν.
Orientalium e! Occidentalium auctoritate doctorum ; ncc opus est de bac eosdem ilerare ser
monies .

EPHES .
Multum post hirc conlerilir tempus, nostrique
dilationem ægre ferebant, et inopia : n deplorabant,
deque fame conquerebantur ; vam hoc etiam illis
excogitatum eral, nulli quidquam sumplitum con-
dictorum suppeditare, ut propterea coacti paulatim
illis succumberent.
RESP.
llic le ostendam auditoribus mendacem et peniliis
desipientem , qui talia dicas. lieus tu , ncc Deum
es veritus, nec homines, ullam illustre menda-
cium proferres ? Quis constilula nummum aureo-
rum erogatione fraudatus est ? quis nostrum con .
tristalus aut conquesius est ? qui vero id fieri
poleral præsente imperatore et patriarcha et eccle
ziarum præsulibus et optimatibus et reliquis ? mul-
lam res hæc habet probabilitatem . Si enim ila ut
lu nunc dicis, factum esset, imperalor el patriarcha
non lacuissent, sed libere palamque dixissent :
Vultis per vim synoduin ad finem perducere ; con-
tra jus fasque hoc est. Deindle quis esurivit ? quem c ου νόμιμον . Είτα τις επείνασε ; τίς διά την πενίαν
aflixilinopia ? quis de Same conquesliis Cal ? Non enim
ad alimenta solum impendeljalur eis pecunia, sed
nullo eliam copiosior, ul suppeteret ad confieienda
indumenta, el zonas, el vasa argentea ; atque inde
ille in patriam locupletaii redirent. Q110modo ergo
dicis ! u illos deplorasse el conquestos esse, nec ha-
buiss ", unde sibi alimenta coemerent ? Cui vero illi
vim allulerunt ut subscriberet, et uniretur ? Per illos
quisque sui juris fuit. Porro mora el procrastinatio
non est Latinis ascribenda. Nam in actis palam
videre licet vestram ignominiam , quod summus
pontiſex assidue vos excitarei , ut convenirelis ad dis-
putandum , el crebro disceptaretis , quo verilas emer-
gerel. Dicebat enim , fieri non posse ul verum repe-
riatur , nisi disputando. Αι vos probra finelles (que D ποτε την αλήθειαν, ει μή έν τη διαλέξει. 'Αλλ' υμείς
quiders prætereo, nationis honori consullum volens ,
hned sim ct ipsc gentis el rilus ejusdem ) nolebalis
• spu'a'e ; et nunc synodo el paci Ecclesiæ invi-
dentes hujusmodi verba eruclatis.
EPHES .
Quid plura ?non destiterunt salutis et religionis suæ
proditores omnem movere lapidem , donec synodo
congregata eſecerunl, ut Latinismus palam erumpe-
rel, præsidentibus imperalore el patriarcha , et des.
pola illis assidente . Cum enim protulissent in me-
dium dicta, qur Lalinis fa : ere videntur, tum ex
illorum ipsorum doctoribus , tum de magnio Cyrillo ,
pugna mccum prius conseria , rodemquc lenipore
ΕΦΕΣ .
Τρίβεται πολύς επί τούτους χρόνος , και οι ημέ
τεροι την αναβολήν εδυσχέραινον, και την πενίαν
οδύροντο, και προς τον λεμον ηγανάκτουν . Και γάρ
δη και τούτ ' αυτούς επενοήθη , μηδενί μηδέν διδόναι
των συγκειμένων αναλωμάτων, ένα αναγκασθέντες
B
εκ τούτου κατά μικρών αυτοίς υποκύψωσιν.
ΑΠΟΛ .
"Εν τούτοις σε παραστήσω τους ακούουσι ψεύστην
και παντελώς ασύνετον, ώς τοιαύτα λέγοντα . "Αν
θρωπε , ουκ ήδέσθης ούτε Θεόν ούτ' ανθρώπους,
λέγων τοιούτον φανερώτατον ψεύδος ; Τίς εστερήθη
των τεταγμένων χρυσίνων και τις αφ' ημών ελυπή
θη, ή ήγανάκτησεν; πώς γαρ ώφειλε τούτο γενέ
σθαι παρόντος βασιλέως, και πατριάρχου , και αρ
χιερέων τε και αρχόντων, και των λοιπών ; Ουκ
έχει λόγον γενέσθαι τοιούτον τί ποτε . Ει γάρ ήν
τούτο και συ λέγεις νύν, ο βασιλεύς τε και ο πατρι
άρχης ουκ έσ:ώτησαν, αλλά παρόησία είπον άν,
ότι Βία θέλετε συμπερανήναι την σύνοδος• τούτο
ελυπήθη ; τίς διά τόν λιμον ηγανάκτησεν ; ου γάρ
μόνον τα πρός τροφές ελάμβαναν χρήματα, αλλά
πολλώ τελείω, ώστ ’ έχειν ποιείν και ενδύματα , και
ζώνας, και σκεύη αργυρά , κακείθεν εις την πατρίδα
επανέστρεψαν πλούσιοι. Πώς σύ λέγεις, ότι ήγανά
κτουν , και οδύροντο , και ουκ είχον αγοράσαι βρώ
ματα ; Είτα τίνα έβίασαν υπογράψαι, ή ενωθήναι ;
Πάντας αφήκαν κυρίους του εαυτών θελήματος . Εί
δε τριβή του καιρού και αναβολή γέγονεν, ουκ από
των Λατίνων εγένετο · φαίνεται γαρ εν τοις Πρα
κτικούς και αισχύνη υμών , ότι αεί διήγειρεν υμάς και
άκρος αρχιερεύς έρχεσθαι εις τας διαλέξεις , και
συνεχώς τας διαλέξεις ποιείν, όπως ευρεθή ή αλή
θεια • και γάρ έλεγεν : Ού δυνατόν έστιν ευρεθήναι
φοβούμενοι την αισχύνην, ήν ου λέγω διά την του
γένους τιμήν, ότι του αυτού γένους και έθνους καγώ
υπάρχω, ουκ έβούλεσθε διαλέγεσθαι " και νύν φθο
νούντες τη συνόδα και τη ειρήνη της Εκκλησίας
τοιαύτα ερεύγεσθε.
ΕΦΕΣ .
Τι δεί πολλά λέγειν; ουκ επαύσαντο πάντα λίθον
κινούντες οί της εαυτών σωτηρίας και ευσεβείας
προδόται , μέχρι διεπράξαντο συναγαγόντες την
σύνοδον εκρήξει τον Λατινισμόν εις το φανερόν, βα
σιλέως τε και πατριάρχου προκαθημένων, και του
δεσπότου τούτοις συνεδριάζοντος . Τα γάρ δοκούντα
συνηγορείν τοίς Λατίνους ρητά προαγαγόντες εις
μέσον έκ τε των διδασκάλων αυτών εκείνων , και του
1081 REPUTATIO MARCI EPUESINI.
μεγάλου Κυρίλλου, πρότερον εμοί διαμαχεσάμενοι , A subinde installationibus mihi per soplismata pro
και κατά ταυτόν εκ διαδοχής αλλήλων επιπηδή-
σαντες ιταμώς τοίς σοφίσμασιν, ούτως ήρώτων την
σύνοδον , ήντινα γνώμην έχουσι περί των ρητών
εκείνων, και εί τον Υιόν αίτιον ποιούσι του Πνεύ
ματος .
ΑΠΟΛ .
Αύτη ή σύνοδος γέγονε μεν ιδία και μυστικώς ,
συνηγμένων των ανατολικών τε και ημετέρων μό
νου, προκαθημένων, ώς φής, του τε βασιλέως και
τατριάρχου , και απλώς πάντων των ανατολικών
αρχιερέων . Συνήξε δε ταύτην ο αοίδιμος βασιλεύς
εκείνος εις το του πατριάρχου ταμείον, διά το ασθε
νείν εκείνον, ουκ εις το εκρήξαι ώς ασέβειαν, καθο
συ ηγή , τον Λατινισμόν, αλλ' εις το αποδείξαι την
ευσέβειαν εις το φανερόν ευσεβείς μέν γάρ οι Λα .
τίνοι, ουχί δε ασεβείς • εν ή εδημηγόρησεν ο βασι- imperator ad socoridi
λεύς προς υμάς πάντας , ονειδίζων δήθεν ως άμε .
λούντας του θείου της έ.ώσεως έργου, και ραθυμους
εν αλλοδαπή τον καιρόν διατρίβοντας , είπών :0
Δεσπόται αρχιερείς, τί ποιούμεν εις την Ιταλίν
τοσούτον καιρόν , και ου σπουδάζομεν ιδείν το τέλος
ταύτης της υποθέσεως ; Οράτε , και προσέχετε ,
μήποτε λάθωμεν και αποτύχωμεν τούτου του αγα
θού . Εγώ βασιλεύς ών τη χάριοι του χρίσαντος με
Θεού ουκ οφειλω δούναι τω Θεώ λόγον, όσον υμείς :
το γάρ χρέος του βασιλέως εστίν υπερασπίζειν της
αποφάσεως της συνόδου . Υμείς εστε ποιμένες της
O
"Εκκλησίας προς υμάς οι Χριστιανοι πάντες αφο
ως ηγήτορας
ρι σιν,αποδούναι των ψυχών αυτών υμείς οφεί- c pro animalus eorum rationem estis daturi . Esigilate
λετε λόγον Θεώ υπέρ των ψυχών αυ-
τώ
των . Ουκούν βλέψατε καλώς σκέψασθε το δίκαιον
και το τώ Θεώ αρέσκον. 'Ενταύθά εισι δύο τρόποι
μεγάλοι και όλεθροι επικίνδυνοι, ενώσεώς τε και
διαστάσεως. "Έστι μεν ο κίνδυνος, εάν η ένωσις ή
καλή και ορθόδοξος , και ημείς πλανηθώμεν μη δέ-
ξασθαι αυτήν· έστι δε κίνδυνος διαιρέσεως, εάν μη
διαιρεθώμεν δικαίως. Διά τούτο σκέψασθε το κρείτ
τον και συμφέρον . Δότε γνώμας μή βλαπτούσας τας
υμετέρας ψυχάς. Η γάρ ένωσις των Εκκλησιών
αγία εστίν, ει μόνον επ' ευσεβείας . Η διαίρεσις
πάλιν φρικτή τε εστι και λέγεται . "Ωστε εάν μη
ενωθώμεν ευσεβώς, βλάψομεν τας ημετέρας ψυχάς :
εάν δε διαιρεθώμεν αδίκως, πάλιν ταυτό πεισόμεθα .
Λοιτον βλέπετε , τι μέλλει γενήσεσθαι . Ίστε γάρ, ο Latini a Grecis , el Greci pariterra Latinis habentur
όσον κακόν το σχίσμα Εκκλησιών εποίησεν · αφ'
ού γάρ εγένετο έως του νυν, οι Γραικοί τους Λατί-
νους κύνας ηγούνται , και οι Λατίνοι ομοίως τους
Γραικούς . Θέμαι γούν, όστις δι' ανθρωπαρέσκειαν
εμποδίσει την ευσεβή της Εκκλησίας ένωσιν, χείρω
τόπον έξει του Ιούδα. 'Αλλ' υμείς, Πατέρες αιδέ-
σιμοι, σκέψασθε το δίκαιον τον του Θεού φόβον προ
οφθαλμών έχοντες. Μή θελήσητε δια πρόσκαιρον
δόξαν ή του ενός μέρους ή του άλλου βλάψαι τας
υμετέρας ψυχάς και το αίμα των επιλοίπων Χρι-
στιανών , των εις υμάς βλεπόντων ως ποιμένας και
ηγουμένους αυτών . Ταύτα ακούσαντες οι αρχιερείς ,
μια φωνή πάντες ειπον : "Οστις εμποδίσει την
ευσεβή των Χριστιανών ένωσιν, έτω υπό ανάθεμα .
1082
caciter factis , ita synodum interrogabant : qnidl
nam sentirent de dictis illis, ct si Filium Spirilis
causam fulerentur.
RESP.
Synodus bæc facta est privatim et secreto , eon
venientibus tantum nostris Orientalibus, præsiden
libus, ut ais, imperatore et patriarcha, el summa
limi coaclis omnibus Orientis præsulibus. Hanc
porro convocavit celeberrimus ille imperator in
patriarchæ domicilium , quod is rgrotaret : non
ut erumperet Latinismus, hoc est, ut tu quidem
B
pulas,,impietalem,, sed ut vocaret pietaten in lu
cem ; neque enim Latini impii sunt, sed pii . In qua
vos omnes habuit concionem, expre
brans scilicet am , quod divinum opus con
9
ficiendae pacis negligerelis, tempusque oscilanter
in peregrinatione consumerelis ; bis verbis usus :
Domini præsules, quid tandiu moram ur in Italia,
el non properamus videre linem liujus negotii ? Vi
dete, et animum allentius adjicile, ne nos latenter
hoc bonum effugiat. Mihi, cum Dei beneficio, qui me
11nxit, imperator sim non est lanta Deo reildenda
ratio, quanta vobis. Imperalor sane debet pro de
creto synodi propugnare : al vos estis pastores Ec
clesiæ. In vos Christianorum omniuin conjecti suuril
oculi utpotc animarum suarum ductores. Vos Deo
ergo ; exquirite quod justuin est et Deo placilum . Duæ
nobis propositæ sunt viæ, duoque periculosa præci
pilia . conjunctionis et dissidii. Si conjunctio bona est
el orthodoxa, periculum esl, ne decepti nos illam re
jiciamus :: imminei etiam periculunmin lissidio,si jare
non disjungamur. Quapropter expendendum vobis est
quid præslet, quidve conducat. Dicile sententias, quir:
restras animas non lædant; nam Ecclesiarum unilas
sancla est , dum fial cumi pielaie ; disjunilio rursus el
est et dicitur lorrenda res; ul si pie non conjungamur,
simusanimas nostras læsuri ; si vero injuria disjoin
gamur, rursus in idem recidamus. Considerale igitur,
φuid agendum. Nestis, sclaisma Ecclesiarum quant
allulerit malum ; ex eo enim tempore, quo ortum est ,
ut canes . Itaque existimo, si quis ad alcupandain ho
minum gratiam obstiterit piæ unitati Ecclesiæ , dcle
riore loco hunc ſore, quam sit ipse Judas. Ai vos , ve
nerabilcs Patres , quod justum est perpendite, Dei
limorem habentes præ oculis, Nolite ob lemporanean
alterutrius partis gloriam damno : ficere animas ves
Tras, el reliquorum Christianorum sanguinem , qui
in vos ul pastores et duces suos incuenlur. llis alle
dilis præsules on nes aina voce dixerulit : Quisquis
iimpedimento fuerit , quominus pia Christianoran
unilas fial, esto anathemati subjectus. Atquyila suam
ιnusquisqze dixit seulenti1: ) , prout cuique visun
est, sacro primum exordiente patriarcha . Unus alla
tem ex iis qui synodo aderant, sanctimonia præditus
1083 JOSEPHI METHOVENSIS EPISCOPI 1084
et virtute : Equum est, inquit , sanctorum nostro- Α Και ούτως έδωκαν γνώμας έκαστος αυτών από στο .
ram dicta inter sese conciliare , nam ea concordant ; ματος, ο μεν ούτως, ο δε ούτως, αρξάμενοι από του
quandoquidem in ipsis idem locutus est Spiritus, nec ιερού πατριάρχου . "Οθεν εις εκ της συνόδου αγιω
est discrepantia ; nosque cum Ecclesia Romana σύνη κεκοσμημένος και αρετή , έφη: Δικαίον έστι
conjungi. Quando et tu respondisti : Latinos non συμβιβάσαι τα ρητα των αγίων ημών, έπει σύμφωνα
solum esse schismaticos, sed etiam bæreticos ; εισι • το γάρ αυτο Πνεύμα ελάλησεν εν αυτοίς , και
proinde conjunctionem cum illis nullo modo esse ad- ουκ έστι διαφωνία, και ενωθήναι ημάς τη των Ρω
millendam, nisi e Syrmlyolo additamentum ejiciant, μαίων Εκκλησία . "Ένθ' απεκρίθης και συ λέγων,
et Symbolum eodem quo nos modo faleantur. Quod ότι οι Λατίνοι ου μόνον εισί σχισματικού , αλλά και
ubi Nicænus priesul audivit, bis verbis libi occurit : αιρετικοί • διο ουδε πρέπει όλως ενωθήναι αυτοίς,
Ergo qui Spirituin sanclum etiam ex Filio asserunt ει μη εκβάλωσι την προσθήκης από του συμβόλου,
bæretici sunt ? lu vero confestiin respoudisti, Etiam ; και ομολογήσωσι το σύμβολον ώς και ημείς . Τούτο
et ille : Deus , propitius mihi sis ; sancti eliam qui ακούσας ο Νικαίας αρχιερεύς αντέψη σοι · Και λοι
hoc dicunt, hæretici sunt ? Mula fiant labia , quæ τον οι λέγοντες , το Πνεύμα το άγιον και εκ του
loquuntur adversus sanctos. Tumque sententias Υιού , αιρετικοί εισι ; Και ευθύς συ απεκρίθης,
.

protulit Orientalium doctorum, et legit universe B Ναι • κακείνος : "Ιλεώς μοι, Θεέ και οι άγιοι οι
synodo, nunquain a le visas vel cognitas ; sola quip- λέγοντες τούτο αιρετικοί εισιν ; " Αλαλα γενηθήτω
pe tibi nota erant, quæ scripsit Cabasilas et Pala- τα χείλη τα λαλούντα κατά των αγίων. Και ούτως
mis. Patres aulem inspeclis Orientalium doctorum προσήνεγκε τα ρητα των ανατολικών διδασκάλων,
sententiis, lectisque etiam Occidcutalium diclis , ut και ανέγνω πάση τη συνόδω · ά συ ουδέποτε έγνως
hæc illis consentanea esse compererunt, omnes ή οίδας , αλλ' ή τα του Καβασιλά τε και Παλαμά.
perspeciæ jam vcritati se dedilerunt. Iniquim Ιδόντες δε οι Πατέρες τα ρητα των αγίων των ανα
quippe est ostensa luce oculos claudere. liaque lule- τολικών, και αναγνώσαντες και εκ των δυτικών διδα
runt sententias, sanctorum dicta seculi ; el conf ssi σκάλων , και ευρόντες αυτά συμφωνούντα εκείνοις ,
causalill, jux- επείσθησαν άπαντες τη αληθεία αναφανείση ου
Graecus quidem esse caus.11n,
sunt Filiu: njuxta Græcos
la Latinos autem principium productionis sancti γάρ δίκαιον του φωτός δειχθέντος καμμύειν τα
Spiritusajue ut Patrem . όμματα . Και ούτως έδωκαν γνώμας ομοφωνούντες
τοις των αγίων ρητοίς, και τον Υιόν έδωκαν είναι κατά μέν τους Γραικούς αιτίαν, κατά δε τους Λα
τίνους άρχήν της του αγίου Πνεύματος εκπορεύσεως ώσπερ και τον Πατέρα .
EPITES . C ΕΦΕΣ .
Illi vero de dictis nihil sc dubitare responderunt, Περί μεν των ρητών ουκ αμφιβάλλειν έφασαν, ει
quin germana doctorum sint, cum de hoc fidem γνήσια των διδασκάλων εισί, παρά της επιστολής
iis faceret epistola sancti Maximi : causam vero του θείου Μαξίμου τούτο πιστούμενοι • την αιτίαν
Spirilus Filio tribuere major certe pars nullo mo- μέντοι του Πνεύματος το Υιώ διδόναι παντελώς
do volclbant, quolita statueret et ipse sapiens απηγόρευσαν οι γε πλείονες • ούτως γαρ και τον
Maximus. σοφόν διορίζεσθαι Μάξιμον.
RESP . ΑΠΟΛ .
De dictis non dubitabant apius, quod illa inter Περί των ρητών έτι ουκ αμφιβάλλοντες ήσαν,
se consentire jan cerlum essel , ulpole germana επειδή έγνωσαν αυτά συμφωνούντα αλλήλοις, ώ ;
o

doctorum,; quod ne perspectin haberent,, jam olim
in Ecclesia Romana vigere hanc sententian ). Nam
sanctus Maximus, qui fail anle sextam synodum
æcumenicam , lesllur Ecclesiam Romanam per id
1empus ita canlare ; et consona dicenles profert κλησία τούτο αδούση , και συμφώνους εν τούτω προ
Ro.ianos Patres, et praeterea Cyrilluro Alexandri- D κομίζει Ρωμαίους Πατέρας , έτι γε μην και Κύ
num. Quod vero ut validissimum objicis , est quod
ail Maximus, Patres illos demonstrasse non esse a
se aflirmatum , Filium esse causam ; sed illum de-
bolalum , quod per ipsum procedal : hoc enim lu
ais et istos niinc rcformidantes, dicla quidem ap-
probasse el ipsos exemplo Max mi, causam vero
Filio tribuere nullo niodo coluisse majorem par-
lem . Nos vero ad hrc etiain respondebimus pau-
cis : Saneli Haximi dicium ita intelligitur. Non
pulal ipse Filium esse causam Spiritus principalem
et primordialem , aut principium sine principio,
sive causam absque causa ; hoc enim soli inest
Patri, haudquaquam Filio, siquidem quod habet
Filius, acceplum babel a l'aire, a quo cliam esl .
γνήσια όντα των διδασκάλων και ότι έγνωσαν, του
την την δόξαν είναι εν τη Ρωμαϊκή Εκκλησία πρό.
παλαι. Ο γάρ άγιος Μάξιμος προ της έκτης ών
οικουμενικής συνόδου , μαρτυρεί τη Ρωμαϊκή Εκ
ριλλον τον 'Αλεξανδρείας. Το δε ισχυρότερον σου
των λόγων έστιν , ώς ουκ αιτίαν ποιούντας τον Υιόν ,
έφη Μάξιμος, σφά ; αυτούς οι Πατέρες εκείνοι απέ
δειξαν, αλλ' ίνα το δι' αυτού προϊέναι δηλώσωσι :
τούτο γάρ και ούτοι νύν, ώς φής, δειλιάσαντες τοις
μεν ρητοίς συνεφώνησαν και αυτοί κατά τον Μάξι .
μον, την δε αιτίαν τω Υιώ διδόναι παντελώς απη
γόρευσαν οί γε πλείονες αυτών. Ημείς δε και προς
ταύτα ολίγα έρούμεν · ότι το του σεπτου Μαξίμου
ούτω νοείται, ώς ουκ άρχοειδώς ουδε προκαταρτικώς
αιτίαν τον Υιόν είναι νομίζει του Πνεύματος, ουδ'
.
αρχήν άναρχον, ουδ' αιτίαν αναίτιον· τούτο γάρ το
Πατρί μόνο πρόσεστι , το δε Υιώ ουχ ούτως, αλλ και
έχει ο Υιός , παρά του Πατρός λαβών έχει και αυτό
1085 REFUTATIO MARCI EPITESIVI . 1086
το είναι. "Οθεν ει λέγοιτο και ο Υιός αιτία και αρχή A Quare na Filius quoque licatur causa et principum
του αγίου Πνεύματος , εκ του Πατρός τούτ' έλαβε : Spiritns sancti, hoc a Patre accepit. Possumus
δυνάμεθα γαρ και ημείς ειπείν κατά τον εν θεολογία quippe nos etiam exemplo magni Gregorii Theo
μέγαν Γρηγόριον: Η έκ της αιτίας αιτία, το εκ του logi dicere (1 ) : Causa de causa , lumen de lumine,
φωτός φώς, ο εκ Θεού Θεός, ώσπερ εκείνος φησιν, Deus de Deo ; sicut ille dicit : Principium de prin
Ή εκ της αρχής αρχή . "Ωστε εί και ο Υιός αιτία cipio. Etsi ergo Filius vocatur causa , non tamen a
λέγεται, αλλ' ουκ αφ' εαυτού αρχοειδώς, αλλ' εκ του se originaliter , verum ex Patre quidem principi
Πατρός μέν αρχοειδώς , διά του Υιού δε και εκ του aliter ; per Filium vero et ex Filio utpole per
Υιού ώς διά του Υιού . Και τούτο εστιν και φυσι Μά- Filium . Et hoc est , quod ait Maximus, ostensum
ξιμος • ουκ αιτίαν άρχοειδή τον Υιόν ποιούντας του esse ab illis , se non asserere Filiuri causam Spi
Πνεύματος σφάς αυτούς απέδειξαν , αλλ' ίνα το δι' riliis principalem , sed significare voluisse , quod
αυτού προϊέναι δηλώσωσι. Και ούτοι ούν ούτω νοή- per ipsum procedat. Ita igitur et isti hoc sensu tri
σαντες δούναι το Υιώ την μή προκαταρτικήν αιτίαν , buentes Filio causam nov primordialem , recte el
καλώς και ευσεβώς εποίησαν. Και γάρ ουδ' ήμείς pie fecerunt. Nain pegue nos dicimus Filium prin
λέγομεν άρχοειδή ή προκαταρτικήν τον Υιόν αιτίαν cipialem seu primordialem Spiritus causam , sed
του Πνεύματος , αλλ ' εκ του Πατρός ως πρώτης αρ B
es Patre, ulpole primo principio a nullo principio,
χης ανάρχου και αρχοειδούς, εκ του Υιού δε και διά et principali ; ex Filio aulem et per Filium , ut per
του Υιού ως δι' αυτού εκ του Πατρός . Και ούτω πι ipsum ex Patre. lia credimus, et intrepide præ
στεύομεν, και γενναίως κηρύττομεν . dicamus.
ΕΦΕΣ . EPHES .
'Αλλ' οι τολμηροί την δυσσέβειαν, και όσοι τού Verum qui ad impietatem audaces erant, qui
τους παρά την αρχήν ηκολούθησαν , επαγγελίαις que illos,, a principio secuti sunt , amplis pollicita
λαμπραίς υπαχθέντες και δόμασιν , γυμνή τη κεφα- lionibus et muneribus pellecti , nuda fronde Filium
λή τον Υιόν απεφήναντο του Πνεύματος αίτιον • 8 Spiritus causam pronuntiarunt ; quod ne in ipsis
μηδ' εν τοις των Λατίνων ρητοίς εύρηται που φανε : quidem Latinorum dictis ila disertis verbis repe
ρώς κείμενον. ritur expressum .
ΑΠΟΛ . RESP .
Ού τολμηροί την δυσσέβειαν, αλλ ' ευλαβείς την Non audaces ad impietatem , sed religiosi ail
ευσέβειαν ήσαν εκείνοι, ούς συ συκοφαντείς. Ου γαρ retinendam pietatem erant illi , quos tu calumniaris ;
έσουλήθησαν διαμείναι και έτσι το σχίσματα και τη C noluerunt enim deinceps in schismate et perversi
κακία διαιρούμενοι των αδελφών και της Εκκλη late persistere, secernendo se a fratribus ci ab Ec
σίας: ουδ' ήσαν ούτω μωροι αρνήσασθαι την αλή clesia ; nec adco stolidi erant, ut verilalem , quae
θειαν, ός έστιν ο Χριστός, έμπροσθεν των ανθρώ Christus esi , coranı hominibus negaren ! : el prop
πων. Διό και γυμνή τη κεφαλή ανεκήρυξαν, εκ του lerea nuda fronte palam pronuntiarunt, a lencbris
σκότους της κακίστης προλήψεως ανανήψαντες , και pessimæ illius , quam præsumptam animo habebanil
προς το της αληθείας φώς ανεκλήθησαν, σε κάτω opinionis se recolligentes, ct ad veritatis lucem
κείμενον ελεεινώς καταλιπόντες μετά των απ' αιώ- rcvocati te miserabiliter humi jacere relicto , ut
νος απάντων σχισματικών είναι σε . Ουχ υπαχθέντες socios haberes omnes qui jam usque ab initio fuere
δε δώροις τε και επαγγελίαις , ως σύ φής , αλλά schismatici. Nec vero , ut ais , peliccti sunt illi
φοβηθέντες τον αλάθητον οφθαλμών, και έγνωσαν δί promissis ac muneribus, sed timore permoti illius
καιον , ώμολόγησαν . "Οτι δε ουχ εύρηται ο Υιός oculi ,, qurn
quem latere mihil
alil polest ,, confessi sunt
αίτιος του Πνεύματος εν τοις των Λατίνων ρητοίς quod ipquoni esse cognoverunt. Quod vero ais , non
φανερώς κείμενον, εδείξαμεν πρότερον, τα ρητά reperiri in Latinorum dictis aperto express 1:1»,
:) ,
θέντες των δυτικών διδασκάλων. Ουκ οίδα δε , εί ο Filium esse causam Spiritus, jain ostensum a vobis
και άλλως συ νοείς το είναι αίτιον του Πνεύματος , est , ubi occidentaliuin doctorum sententias expo
άλλως το εξ αυτού εκπορευόμενον. Εγώ δε όταν suimus. Nescio porro , an penes le differat , esse
ακούσω, Παρά του Υιού το είναι έχει, και παρ' αυ . causam Spiritus, ct ab co procedere. Ego cerle
του εκπορεύεται , το αυτού αίτιον εννοώ · ει δέ άλ- cum audio locutiones illas , Halel esse a Filio, el
λο εστί το είναι έχειν παρ' αυτού , άλλο δε το είναι ab eo procedit ; causam ipsius intelligo. Si vero
αίτιον , δείξον σύ τούτο, και ημείς σιγήσομεν · αλλ' alind est , ab illo exsistere, el aliud causam esse ,
ου δυνήση τούτο δείξαι ποτε , αλλά μάτην πτερυγί proba lu hoc, el nos lacebimus : al nunquam id
ζεις πολλά κάμνων . poleris ostenilere, sed conaris tantum frustra volare
mullum liberans.
ΕΦΕΣ . EPITES .
Τούτοις δε και ο πατριάρχης έπεψηφίσατο, προ- Quorum sententiam ipse quoque patriarcha
διεφθαρμένος ήδη και αυτός ο τάλας , και άμα δεν seculis est, quod essel jampridem et ipse wiser

( 1 ) Oral in Nariril . Domini.

1087 JOSEPHI METHONENSIS EPISCOPI
corruptus, simul vero discessionem inde siliret ; A την εκείθεν απαλλαγήν , ει και το χρεών αυτόν
quamvis eum ad mortem debitum fatale compel-
leret,
RESP .
Sacer patriarcha primus dixit sententiam , sanc-
los orientales congruere cum occidentalibus; hunc
deinde secuti sunt reliqui præstantissimi viri : qui
si esset in viia , tu nec diceres nec ageres lalia ;
sed nec auderes ipsum vocare jampridem corrup-
Tum , ei vel ipsam nudam ejus umbram conspi-
ceres. Is enim non melu , vel studio gloriæ, nec
discessum inde sitiens sacram optabat Ecclesice
unitatem ;; sed quia re ipsa peractum vidit,, quod
mulii ante illum patriarchæ videre cupierunt, et
non viderunt. Vidit eniin pacem Ecclesiæ , membra
dominici corporis conjuncta ; exsultavit spiritu , et
cuin devotione subscripsit, conſessus Spiritum
sanctum eliam ex Filio , purgationem animarum ,
Romanum pontificem omnium sacerdotum caput :
atque ita positis genibus oravit, sublatisque in
cælum manibus Deo gratias egil ; sicque sanctam
suam animam reildidit . Tu vero, qui inipudenler
1 αγίαν αυτού ψυχήν . Συ δε ο αναιδώς συκοφαντών
illum el qui cum illo fuere, calumniaris, non ita,
sed una cum ani stercore animam efflasti : testatur
hoc universa Constantinopolis. lia Dei novit justitia
expendere unumquemque ex fide quam babet sicut
olim Arium ; qui nomen a furore Traxit ; nam ille
viscera deorsum , lu stercus per os egessisli.
EPHES .
Ego vero cum scriptam baberem sententiam , C
fideique pariier meæ conſessionem : namque ila
prius constilulum erat, ut suam unusquisque sen :
lentiam scriptam traderet : ut vidi illos magna jam
propensione animi ferri ad conciliandam pacem ; et
eos qui mecum antea slabant, modo cum illis cor-
ruisse ; nullam vero prorsus fieri scriptorum men-
tionem ;; meam et ipse scriouran tenui ;; ne si
illos irritassem , certum in periculum me commil-
terem .
RESP.
Constitutum sane prius erat , ut suam Unus
quisque conſessionem traderet scriptam , antequam
visa essent dicta sanctorum : verum iis cognilis al
ea se conformaverunt,, nec opus erat aniplius con - D σαντες προς εκείνα, ουκ ήν ανάγκη εγγράφους διδό
en
fessiones dare scriptas, cum sancti per sua dicta
plana omnia facerent . Propterea nemo scriptam
deilit ibi sententiam , sed pauci quidam pronun-
tiarunt exordienteimperatore, et primis quatuor:
aut quinque, reliqui cum rudes esset lillerarum
de sanctorum dictis tantum tulere sententiam . Tu
porro scriptam habens luam conſessionem , hære-
scon el garrulitatis plenant, illam non obtulisti,
timens ne honoris loco risum moveres : et vidisti
cos, qui lecum antea jacebant in profundo inſero
yum , viriliter sesc erigere, et resipiscentes schisina
deponere , pieque pervenire ad vinculum pacis , et
sludiose properare ad sacram Ecclesiæ unilalem :
nec ferre poteras, illos quidem fieri vocarique
1088
συνήλαυνε προς τον θάνατον.
ΑΠΟΑ .
" Ο ιερός πατριάρχης εψηφίσατο πρώτος, ότι οι
ανατολικοί άγιοι τους δυτικούς συμφωνούσι , και μετά
τούτον οι λοιποί συνήνεσαν θείοι άνδρες · ος είπε ο έζη,
.
ουκ άν συ τοιαύτ' έλεγες, ούτε μήν έπραττες αλλά
ουδε τολμήσαι είχες ειπείν προδιεφθαρμένον αυτόν, αν
την σκιάν αυτού μόνον έβλεπες • ος ου διά φόβον τινά,
ουδε διά δόξαν, ουδε διψών την εκείθεν απαλλαγής,
την ιεράν εγλίχετο ένωσιν, αλλ' ότι είδεν ακριβώς ,
και πολλοί προ αυτού πατριάρχαι επεθύμησαν ιδείν
και ουκ είδον είδε γάρ την ειρήνην της Εκκλη
B σίας, τα μέλη του δεσποτικού σώματος ηνωμένα ,
γαλλιάσατο τω πνεύματι, και υπέγραψεν ευλαβώς ,
ομολογήσα; το Πνεύμα το άγιον και εκ του Υιού,
την κάθαρσιν των ψυχών, τον Ρώμης αρχιερέα
κεφαλήν πάντων των ιερέων και ούτω θείς τα
γόνατα προσηύξατο , και άρας τας χείρας εις ουρα
νον ευχαρίστησε τω Θεώ, και ούτως απέδωκε την
αυτόν και τους μετ' αυτού , ουχ ούτως , αλλ' ομού ,
συν τη κόπρο του άφεδρώνος εξέπνευσας • μαρτυρεί
τούτο πάσα ή πόλις. Ούτως οίδεν η θεία δίκη ταλαν
τεύειν έκαστον κατά την έαυτού πίστιν, ώς πάλαι
τον της μανίας επώνυμον "Αρειον, ός κάτω τα έγ
κατα έπεμψεν , συ δε άνω την κόπρον .
ΕΦΕΣ .
Εγώ δε την εμαυτού γνώμην άμα και ομολογίαν
της πίστεως συγγεγραμμένην έχων ούτω γάρ που
διείρητο πρότερον, εγγράφως επιδούναι την εαυτού
γνώμην έκαστον · ώς είδον αυτούς έκθύμως ήδη
προς την ένωσιν ώρμημένους, και τους εμοί συνε
στώτας πρότερον άρτι συμπεπτωκότας εκείνους,
εγγράφων δε ουδε μεμνημένους, επέσχον και αυτός
την γραφήν, ίνα μή προς οργήν αυτούς ερεθίσας, εις
πρoύπτoν ήδη τον κίνδυνον έμαυτόν εμβάλω .
ΑΠΟΛ .
Είρητο μεν πρότερον , έκαστον την έαυτού δούναι
ομολογίαν, εγγράφως δηλονότι , προ του ιδείν τα
ότητα των αγίων • ιδόντες δ' αυτά και συμφωνή
.
ναι ομολογίας , των αγίων διά των ρητών δηλα τα
πάντα ποιoύντων . Διά τούτο ουδείς έδωκε γνώμην
εγγράφως εκεί, αλλ' από στόματος ολίγον τινές ,
αρχομένου του βασιλέως και των πρώτων τεσσάρων
ή πέντε , οι δ' άλλοι άπειροι όντες γραμμάτων έγνω
μοδότησαν μόνον εις τα ρητα των αγίων . Και συ
μεν την ομολογίαν σου έχων εγγεγραμμένην , πλήρη
αιρέσεων και άδολεσχίας , έδειλία σας δούναι , ίνα μη
οφλήσης αντί τιμής γέλωτα · είδες δε και τους πρό
τερον μετά σου ελεεινώς κατακειμένους εις το του
άδου βάραθρον γενναίως αναστάντας , και ανανή
ψαντας εκ του σχίσματος , και ελθόντας ευλαβώς
εις τον σύνδεσμος της ειρήνης, και μετά σπουδής
ρ:ιημένους προς την ιερέν ένιωσ :ν · και ουκ έφερες
 1039 REFUTATIO MARCI EPHESINI. 1090
βλέπειν γενέσθαι μεν αυτούς και ονομασθήναι Πα- Α Γatres et magistros Ecclesiae , e vero esse alienum ,
τέρας και διδασκάλους της Εκκλησίας , σε δε αυτών et hostem eorum .
αλλότριον και εχθρών .
ΕΦΕΣ . EPIIES .
.

Διά στόματος μέντοι την εμαυτού γνώμην έδήλω- Celerom verbis libere exposui quid sentirem ;
σα παρρησία , μή άν άλλως δύνασθαι τα ρητα των dicta videlicet occidentalium et orientalium Patrum
δυτικών και ανατολικών συμφωνήσαι Πατέρων, ει cohærere aliter non posse quam juxta expositio
μή κατά την εξήγησιν της επιστολής του σεπτού
. nem epistolæ venerabilis Maximi; nimirum die
Μαξίμου τον Υιόν μη φαίημεν αίτιον είναι του cendo, Filium non esse causam Spiritus : annotans
.
Πνεύματος • προσεπισημηνάμενος άμα και περί της prieterea illud de additamento , quod propter allatas
προσθήκης, ώς ουδε ταύτην συγχωρώ τοίς Λατίνοις , causas nec rile factum , nec justa sit ratione appo
άτε μή καλώς μηδ' ευλόγως κατά τους ειρημένους silum . Post bæc illi res suas egerunt , alque ad
λόγους γεγενημένην . Εντεύθεν οι μεν τα εαυτών conseri bendam definitionem , el reliqua ad unitatem
έπραξαν, και προς την συνθήκης του όρου και τα spectantia se contulerunt .
λοιπα της Ενώσεως έβλεψαν.
ΑΠΟΛ . B RESP .
Διά στόματος μεν συ εξέμεσας αιρέσεις και βλασ- Verbis tu quidem hæreses et blasphemias evo
φημίας έμπροσθεν βασιλέως και πατριάρχου και muisti coram imperatore et patriarcha, et universo
απάσης της ανατολικής συνάξεως, είπών τους Λα. orientali conventu , cum Latinos vocasti schismaticos
τίνους σχισματικούς και αιρετικούς • ένθα κατεγέ- et hæreticos : quando his auditis omnes re derise
λασάν σε άπαντες , ακούσαντες τους τοιούτους λόγους . runt. Quæ enim synodus Latinos vocavit unquam
Ποία γαρ σύνοδος έφη ποτέ τους Λατίνους αιρετι- hæreticos ? quomodo non es ausus id asserere coram
κούς ; Πώς ουκ ετόλμησας ειπείν τούτο έμπροσθεν Lalinis ? nempe quia demonstrare non poteras . Ut
των Λατίνων ; διότι ουκ ίσχυες αποδείξαι. "Οτε δε vero et Spiritum ex solo Paire impudenter excla
και Πνεύμα εκ μόνου του Πατρός αναιδώς εξεβόησας , masti, Patres audientes contorquebantur, el se in
οι Πατέρες ακούσαντες συνετρίβοντο, και προς αλλή- . vicem intuentes continuerunt aures suas ; allatisque
λους εμβλέψαντες συνέσχον τα ώτα αυτών, και τας Jibris et dictis sanctorum veritatem ostendebant :
βεβλους και τα ρητά των αγίων κομίσαντες εδεί . quæ cum vidisses, caligo luis oculis offusa est.
κνυον την αλήθειαν · άπερ ιδών αβλεψία κατεσχέθης. Cum vero etiam stulle pronuntiasli , nolle te admit
" Οτε δε και μωρώς έφθέγξω, ότι ου συγκοινωνήσεις C
lere communionem Latinorum , ni prius e symbo
Λατίνους ποτέ , εάν μή την προσθήκην εκβάλωσιν lo expungant quod addiderunt; quoniam hærelici.
από του συμβόλου , ότι αιρετικοί εισιν οι λέγοντες sunt qui aflirmant etiam ex Filio Spiritum esse,
και εκ του Υιού το Πνεύμα , ήκουσας : "Αλαλα γενη- audisti : Mula fiant labia, quæ in sanctos maledicta
θήτω τα χείλη τα λαλούντα κατά των αγίων : οι .
conjiciunt, sancti enim Ecclesiæ hoc asserunt : lu
άγιοι γάρ της Εκκλησίας λέγουσι τούτο και ήσχύν. vero confusus lacuisti . At Patres reliqui dicta
θης, και εσιώπησας. Οι δε λοιποι Πατέρες συμφω- orientalium et occidentalium Patrum secuti jux ! a
νήσαντε , τοίς ρητοίς των ανατολικών και δυτικών sensum venerabilis Maximi, primum quidem sanctis
Πατέρων κατά τον νούν του σεπτού Μαξίμου , ηνώ- sese adjunxerunt, deinde omnes in eamdem ivere
θησαν πρώτον μεν τοις αγίοις, είτα και προς αλλή- sententiam ; postremo ad scriptionem definitionis,
λους · έπειτα δε και προς την συνθήκης του όρου ut par erat, se converterunt ; et reliqua quæ paeis
έβλεψαν, ώς εικός, και τα λοιπά της ειρήνης έπρα- erant, egerunt, ut divium hoc et sanctum opus
ξαν, ένα λάβη τέλος το θείον έργον τούτο και άγιον concordiæ et unitatis Christianorum finem haberet.
της των Χριστιανών ομονοίας τε και ενώσεως .
ΕΦΕΣ . EPHES .
'Εγώ δε χωρισθείς αυτών έκτοτε εμαυτώ σχο . Ego vero ex co tempore segregalus ab illis , el
λάσας , ίνα τοις αγίοις μου Πατράσι και διδασκάλους P mihi ipsi vacans, αι sanctis meis Pairibus ac doe
διατελώ συνημμένος , πάσι καταφανή ποιώ την loribus perpetuo adhæream ; per hanc mcanı scrip
έμαυτού γνώμην διά τήσδε μου της γραφής • ώς αν turam omnibus nolain facio sententiam meam ; ut
εξη δοκιμάζειν τω βουλομένω, πότερον υγιέσι δόγ- liceat volenti cuilibet expendere, num recta defen
μασι χαίρων, η διεστραμμένοις τισί , την γεγενη- dens an perversa doganala, faciam univnem amplc
μένην ένωσιν ου παρεδεξάμην. xus non fuerim .
ΑΠΟΛ . RESP.
Και συ μέν χωρισθείς από των Πατέρων της ιε- El lu quidem segregalus a Patribus sacræ synodi,
ράς συνόδου , κεχωρισμένος εί και της ιεράς του ab ovili eliam Christi es segregatus : segregalus
Χριστού ποίμνης • κεχωρισμένος ούν της του Χρι- vero a grege Christi, extra salutarem versaris
στου μάνδρας, έξω εί της σωστικής κιβωτού » τον arcam : illum porro qui extra navem est, agilari
δε έξω της νηός όντα ανάγκη βασανίζεσθαι υπό των oporlet pravæ hæreseos ſuctibus . Omnis enim qui
κυμάτων της μοχθηράς αιρέσεως. Πάς γάρ και της a synodo secernitur æcumenica , bostem ei se
οικουμενικής συνόδου χωρισθείς εχθρός αποδείκνυται prælel , hostibus aillem synodorum æcumenica
1091 JOSEPIII METIIONENSIS EPISCOPI
rum illud unum inclitur nomen , ut appellentur he- Α ταύτης : οι δε των οικουμενικών συνόδων εχθροί
relici . Nos vero ne incurabili hoc morbo labore-
mus, ac per ipsum hostes Ecclesiae Christi et
bæretici evadamus , sacrosanctæ huic synodo nos-
metipsos subjicimus, et amplectimur unitatem . Et
lu quidem cum laluis cogitationibus vacares , el
inanem aucupareris gloriolam , auramque popul-
larem , quibus assidue effuseque oblectabaris, in
sacrosanctam synodum blasphema effundebas
verba : nos autem cum sanctorum dictis vacave-
rimus , eam honoramus, proque ipsa quotidie pro-
pugnamus. Ul vero impudens tuom os, quod 'ini-
quitalem et blasphemiam in excelso locutum est,
lempore amaræ tuæ ex lac vila migrationis op-
plelum sit sordibus, norunt qui verum fateri didi- τω καιρώ της σής πικράς αναλύσεως, ίσασιν οι
cerunt . Ειtu quidem, ut ais, sanctis tuis Patritus B ταληθή λέγειν μεμαθηκότες. Και συ μεν συνήφθης,
ac doctoribus te adjunxisti, Photio schismaticoruin
principi, imo vero auctori et opifici schismatis et
dissidii , C : basile, Palamæ , Camatero , Pburnio ,
Psello , Moschampari, Bulgariæ , Nicolao Mello-
nensi , Panareln, et cæleris, qui post schisma et
mullam contentionem in Romanam invecti sunt
Ecclesiam, et
el Spiritum ex solo Patre ignorantise
ac impudentiæ nugis affirmarunt , eailem plane
sentientes, quæ desipiens Nestorius, nam et ille
soli Patri productionem Spiritus tribuebat. Ita vero
sejunctus es primo quidem ab omnibus sanctis ac
divinis Patribus, qui in generalibus emicuere co!l .
ciliis , deinde ab omnibus qui sacra scriptorum
monumenta relinquentes perspicue docuerunt, Spi- C
ritum sanctum ex Patre et Filio procedere ; ac per
Filiun , et ex Filio, et ab utroque, et reliqua , dum de
rebus divinis agerent, manifeste tradiderunt : ii vero
sunt, Hilarius, Athanasius, Augustinus , Basilius,
Hieronymus,Ambrosius,Gregorius Dialogus, Grego .
rius Theologus, magnus Chrysostomus, Epiphanius,
Leo Magnus, Maximus, Anastasius, Tarasius, Da-
mascenns, et alii . Nos autem ab iis, quibus lu
adhæsisti, omnino sejungimur, nec ullam esse vo-
lumus inter nos et illos communionem : cum jis
vero reverenler conjungimur, a quibus ipse temet
disjunxisti. El lu quidem in secundo Christi adventu
inter illos numereris, qui Spiritum ex solo Patre
dixerunt : nobis vero contingal ejus tunc esse or
dinis , in quo sunt qui divina tractantes Spirilump μένος, ημείς δε μετά των θεολογησάντων αυτο εκ
ex Patre fatentur et Filio . Et lu quidem bic syno του Πατρός και του Υιού εκπορεύεσθαι ευρεθείη .
do et Romanæ Ecclesiæ cum sis inimicus, ibi pariter
habeberis ejus inimicus : nos vero cum hic amiri et
obsequentes catholicæ Christi Ecclesiæ el generali
concilio simus, precamur , ut ibi etiam tales repe-
riamur. Hanc porro luam sententiam , quam nolain
omnibus facis, nos Deo favente jam conſulavimus,
partim quæ in ea sunt , absurda redarguentes, par-
lim ea quæ dicis , falsa probantes dociorum Ecclesiæ
testimoniis : ut cuivis liceat perpendere , verane an
falsa dicas , utque fiat omnibus cognitum , le docto-
l'um luorum , quos diximus, perversa dogmata se-
quentem noluisse recipere orthodoxam , irreprehen-
sibilem , veram , inturbidam , et sanctam unitatem ;
1092
ουκ άλλο λαμβάνουσιν όνομα, ή αιρετικοί ονομά
ζονται . Ημείς δε ίνα μή την ανίατον ταύτην νοσή
σωμεν , και αιρετικοί και εχθροί διά ταύτης γενώ
μεθα της του Χριστού Εκκλησίας, τηιερά ταύτη και και
αγία συνόδω υποτασσόμεθα , και εν ενώσει εσμέν.
Και συ μέν σχολάσας μωρίαις, και δοξοφανίας , και
τιμαϊς των κοινών ανθρώπων , και ταύταις εντρυ
φών καθ ' εκάστην, βλασερήμους απέρριπτες λόγους
κατά της ιεράς και αγίας συνόδου • ημείς δε σχο
λάσαντες τοίς των αγίων ρητοίς τιμώμεν αυτήν ,
και αυτής υπερασπίζομεν καθ' εκάστην . "Οπως ούν
και το αναιδές σου στόμα , το λαλήσαν αδικίαν εις
το ύψος και βλασφημίαν, επληρώθη αισχύνης εν
ως φής, τοις αγίοις σου Πατράσι και διδασκάλους,
Φωτίω τώ πρώτω σχισματικά , μάλλον δε αυτουργώ
και δημιουργό του σχίσματος και της διαιρέσεως ,
Καβασιλά, Παλαμά, Καματηρώ, Φουρνή , Ψελλο,
Μοσχάμπαρι, Βουλγαρία , Νικολάς Μεθώνης, Πανα
ρέτω, και τους λοιπούς , τους μετά το σχίσμα και την
πολλήν έριν κατά της Ρωμαϊκής Εκκλησίας ειπού
σι , και εκ μόνου του Πατρός το Πνεύμα αμαθώς τε
και αναιδώς φλυαρήσασι, Νεστορίω τω φρενοβλαβεί
κατά πάντα ομονοούσιν, είπόντι κακείνω εκ μόνου
του Πατρός χωρισθείς πρώτος πάντων των θείων
και αγίων Πατέρων των εν ταις οικουμενικαίς δια
πρεψάντων συνόδοις, είτα πάντων των συγγράμματα
θεία καταλιπόντων, δι' ών εκ του Πατρός και του
Υιού το άγιον εκπορεύεσθαι Πνεύμα δια ροήδην έμ
φαίνεται και δι' Υιού , και εξ Υιού , και εξ αμφο
τέρων, και τα λοιπά θεολογούντων αναφανδόν: οί
τινές εισιν, Ίλάριος , Αθανάσιος, Αύγουστίνος , Βα
σίλειος, Ιερώνυμος, 'Αμβρόσιος, Γρηγόριος ο Διά
λογος, Γρηγόριος ο Θεολόγος , ο μέγας Χρυσόστομος,
Επιφάνιος, Κύριλλος, Λέων ο μέγας , Μάξιμος,
*Αναστάσιος , Ταράσιος , Δαμασκηνός , και έτεροι.
"Ημείς δε, ών μεν συ συνήφθης, παντελώς χωρι
ζόμεθα , και ουδεμίαν κοινωνίαν βουλόμεθα ή θέλο.
μεν μετ' αυτών έχειν · ών δε συ εχωρίσθης, ημείς
ευλαβώς συναπτόμεθα • και συ μεν μετά των εκ
μόνου του Πατρός ειπόντων το Πνεύμα εν τη δευ
τέρα του Χριστού παρουσία ευρεθείης συντεταγ
μεν συνημμένοι. Και συ μεν ώδε εχθρός της συνό
δου και της Ρωμαϊκής Εκκλησίας υπάρχων, κακεί
ευρεθηση εχθρός αυτής • ημείς δε ώδε φίλοι και
υποτακτικοί της καθολικής του Χριστού Εκκλησίας
και της οικουμενικής όντες συνόδου , κακεί ευχόμεθα
ίν ' εύρεθώμεν ούτως. Την δε σαυτού γνώμην ταυ
την, ήν καταφανή πάσι ποιείς, ημείς ήδη τη του
Θεού χάριτι ανετρέψαμεν, τη μεν το άτοπον ταύτης
ελέγχοντες, πη δε τους λόγους ψευδείς δεικνύντες
διά μαρτυριών των της Εκκλησίας διδασκάλων :
όπως εξή δοκιμάζειν έκαστον , πότερον αλήθειαν φής
ή ψεύδος : και ίνα γνώσι πάντες, ότι τους διεστραμ
μένοις των προειρημένων σου διδασκάλων δόγμασιν
1093 REFUTATIO MARCI EPHESINI. 1094
εξακολουθήσας , την ορθόδοξον , και αμώμητον , και A quam nos veneramur , et cum reverentia laudamus,
αληθή, και αθόλωτον, και αγίαν ένωσιν υποδέξασθαι ul qu:e vera dogmata sanxit, et quæ promulgavit , 111
ουκ ήθέλησας, ήν ημείς τιμώμεν, και ευλαβώς recla et pia, non , ulipse effulis, perversa , suscipinius
έπαινουμεν ως αληθή δογματίσασαν και τα εν αυτή el approbamus : confitemurque sanctam Trinilatein ,
δε κηρυχθέντα ου διεστραμμένα , ως σύ φλυαρείς, Patrem et Filium et Spiritum sanctum , unum esse
αλλ' ως ορθά και υγιή στέργομεν και αποδεχόμεθα • principalum ,regnum unum, potentia: unam, deita
Πατέρα και Υιόν και Πνεύμα άγιον, την αγίαν lem unain , unam voluntalem et operationem : Patrem
Τριάδα ομολογούντες μίαν άρχήν, μίαν βασιλείαν, a nullo, ingenitum , initio carentem , omnipotentem :
9

μίαν δύναμιν, μίαν θεότητα, μίαν θέλησιν και
ενέργειας: Πατέρα απ' ουδενός , αγέννητον, άναρχον,,
παντοδύναμον : Υιον εκ του Πατρός μόνου γεννητών,
συνάναρχον, ομοδύναμον: Πνεύμα άγιον συνάναρ-
χον, συναΐδιον, ομοούσιον, ομοδύναμον , Πατρός και
Yίου Πνεύμα, εξ αμφοτέρων αϊδίως επίσης εκπο .
Filium ex Patre solo genitum , Patri coælernum el
coonipotentem : Spiritum sanctum pariter coin
lesporaneuin ,, consempilernum, consubstantitlem,,
el coomnipotenten , Patris el Filii Spiritum aqua
liler ab utroque procedentem æternaliter tanquam
ab un principio et ab uno productore. lla credi.
:)

ρευόμενον ώς εκ μιάς αρχής και ενός προβολέως . mus, ila prædicamus, ila confitemur, atque ita
Ούτω πιστεύομεν, ούτω κηρύττομεν, ούτως ομολο- Β nobis est in votis usque ad extremium vils si
γούμεν, και ούτως ευχόμεθα διαμείναι ημάς μέχρι ritum sentire ex hac vita decedentibus ; el in tre
και της τελευταίας αναπνοής εξερχομένους του mendo Salvatoris advemtu , cum venerit ad judi
παρόντος βίου • εν δε τη φρικτή του Σωτήρος πα. candum orbem , cum hac ei confessione in nubibus
ρουσία , όταν έλθη κρίνει την οικουμένην, μετά ταύ . occurrere venienti. Quoniam ipsum decet gloria in
της της ομολογίας τω έρχομένω εν νεφέλαις απαν- sæcula sæculorum . Amen .
τησαι. "Οτι αυτό πρέπει δόξα εις τους αιώνας των
αιώνων. Αμήν .
2095 JOSEPHI METHONENSIS EPISCOPI 1096

ΚΑΝΩΝ ΤΗΣ ΟΓΔΟΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ

ΤΗΣ ΕΝ ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ ΓΕΝΟΜΕΝΗΣ

ΠΟΙΗΜΑ ΙΕΡΕΩΣ

ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΠΛΟΥΣΙΑ ΔΗΝΟΥ

Ού ή ακροστιχίς :
"Έπεσι τερπνοίς την σύνοδον γεραίρω 'Ιωάννης .

CANON

IN OCTAVAM SYNODUM FLORENTIÆ HABITAM

AUCTORE JOANNE PLUSIADENO
Cujus acrostichis :
Suavibus verbis synodum celebro Joannes.
(Pasini, Codd. Taurin . Gr., p. 273 . Nullam bujus Canonis sive hymni mentionem fecerunt neque Fabricius
neque Caveus, qui plura tamen Plosiadeni scripta recensent. )

Ex lotius terræ finibus divino Spiritu in unum A 'Εκ των περάτων θεαρχίω νευματι συναθροισθέν .
congregati hodie in præclara Florentinorum civitale τες εις εν εν τη λαμπρά πόλει Φλωρεντίων σήμερον
sacri doctores duorum principiorum falsilalem , el οι Ιεροί διδάσκαλοι , δυαρχίας το ψεύδος συναλοιφής
commislionis exsecrandum dogma procul amove- το παλίμνημον δόγμα εκποδών απεδίωξαν.
runt.
Sursum a Christo rege manifeste ducti, tanquam Παρά Χριστού του βασιλέως άνωθεν μεμνημένος
infractæ columnæ facti apparuerunt Ecclesiae prae σαφώς. Ως αρραγείς στύλοι , γεγονότες ώφθησαν οι
sules, Christi milites , impietatis liosles , et pietatis 'Εκκλησίας πρόεδροι, οι Χριστού στρατιώται, της
magistri. ασεβείας αντίπαλοι, και της ευσεβείας διδάσκαλοι.
Religiose, fideles, conveniamus, el communi Ευσεβοφρόνως οι πιστοί συνδράμωμεν , χείρας
plausu preclarain lianc gauctamque synodum Iiy- κροτούντες πιστώς, και την λαμπράν ταύτην , και
mnis concelebremus, quæ fideles omnes Jesum αγίαν σύνοδον , ύμνοις ανευφημήσωμεν , τον συν
Christum prædicantes in ejusdem fidei consensio. άψαντα πάντας εν ομοία της πίστεως, Ιησούν Χρι
nem adduxil . στον μεγαλύνοντες.
Tu, Virgo casta , Jesu Maler, quæ dissilos aple Συναπτική των διεστώτων ένωσις , Παρθενομήτωρ
conjungis, τα Donlina, progenies David , Deipara Βαγνή , του Ιησού Μήτηρ, συ υπάρχεις Δέσποινα , ή
Maria, angelorum splendor, leriigcnumque gau- του Δαβίδ απόγονος , Θεοτόκε Μαρία, και των αγγέ .
diuτη . γων αγλάϊσμα και των γηγενών αγαλλίαμα.
Divinitus congregala sacra synodus, Ecclesiæque Ιερώς αθροισθείσα η ιερά σύνοδος , και της Εκ
doitores Onines convenerant in unionen, Christe , κλησίας λογάδες πάντες συνήχθησαν εν τη ενώσει,
divini lui gregis, quem proprio redemisti sanguine, Χριστέ, της θειοτάτης σου ποίμνης ήν τω σω έστη
Domine. ριξας αίματι , Δέσποτα.
Palrum omnium corona bodie, atifue theologo Των Πατέρων απάντων ή κορωνίς σήμερον και
rum cælus una concurrit, atque in occidentalibus των θεολόγων , ακρότης πάσα συνέδραμε, και προς
partibus hic congregatus brevi omnes dissidii icne- δυσμάς εν ταυτώ συναθροισθείσα εν τάχει, σκότος
bras dispersil. εξηφάνισε της διαστάσεως.
Religionis munimina, Ecclesiæ defensores, lo- Ευσεβείας οι πύργοι , εκκλησιών πρόμαχαι, και
tiusque terra pistores , ac magistri Ilieologi insigni της οικουμένης ποιμένες τε και διδάσκαλοι, οι θεο
1007 CANON IN SYNOD. FLORENT.
λόγοι λαμπρώς, εκ του Πατρός και Υιού τε ευσεβώς A hodie pietate procedentem ex Patre, Filioque Spiri
εκήρυξαν το Πνεύμα σήμερον.
Ρύσαι πάσης ανάγκης και πειρασμών άπαντας
τους προσκαλουμένους το θείον όνομα , Δέσποινα ,
σου το πανάγιον νυν Θεοτόκον κυρίως, ευσεβώς δη.
ξάζοντας και μεγαλύνοντας.
Παρά Χριστού την εξουσίαν ειλήφατε τάς αιρέσεις
πάσας και τα σχίσματα εκ της αυτού ποίμνης αλη-
θώς Πνεύματος ισχύϊ εκτέμνειν και αποκρούεσθαι ,
Πατέρες θεοφόροι, συνελθόντες · διόπερ κατά χρέος
υμάς μεγαλύνομεν.
Νέα Σιών ή Φλωρεντία έγένετο , τους Πατέρας
πάντοθεν συνάψασα προς εαυτήν και τον ιερόν όρον
θεοφρόνως εις πάσαν γην εξαπέστειλεν, πολλή θεο-
λογία και σοφία συνθείσα , την ορθόδοξον πίστιν
B
κηρύττοντα .
"Ο ιερός και πανσεβάσμιος όμιλος των Πατέρων
πάσαν την δυσχέρειαν των πονηρών ήλεγξε σαφώς, piorum difficultatem perspicue diluit,, divinumque
και το θείον δόγμα το τής Τριάδος εξέδωκεν, ορθή Trinitatis dogma , nec non sanctum fidei Symbo
ομολογία και σοφή διανοία το της πίστεως άγιον
Σύμβολον.
"Ινα την στην θεολογωμεν θειότητα ορθοδόξως ,
πάντας θείω νεύματι τους αρχηγούς των εκκλησιών
εν τη Φλωρεντία συνάψας πάντα τα σκάνδαλα ηφά-
νισας εκ μέσου · δι' αυτών την ειρήνην, και ομό-
νοιαν πάσιν εχώρισας .
Συ των βροτών ώφθης, Παρθένε, το καύχημα , και
αγγέλων πέλεις αγαλλίαμα , ώς τον Χριστόν τεξασα
σαρκί, τον παμβασιλέα , και ποιητήν πάσης κτίσεως.
Διό, Παρθενομήτωρ , διά σου οι σωθέντες ευλογούμενο nmater , per le servatiindesineuler Filio tuo benedici
απαύστως τον Τόκον σου .
Την σεβάσμιον ταύτην και αγίαν σύνοδον πιστως
γεραίρομεν την εν Φλωρεντία ιερώς συναχθείσαν
εν Πνεύματι , και τας Εκκλησίας διερρηγμένας
ανιάτως εν ενώσει αυτές κατευθύνασαν .
“ Η φωνή του Σωτήρος αληθώς πεπλήρωται , η
πάλαι φήσασα ιερώς τη Πέτρα: Επιστρέψας
στηρίξεις είς ένωσίν σου τους αδελφούς σου.
Εγώ γαρ, Πέτρε, έδεήθην, ίνα μήποτε λείψη ή
. tua .
πίστις σου.
Νυν ο Ρώμης προστάτης , ο κλεινός Ευγένιος,
πάντας συνήθροισε εν τη Φλωρεντία ώς την πίστιν
κατέχων ακλόνητον, και στηρίξας πάντας, και προς
αυτήν καθοδηγήσας, του Σωτήρος τον λόγον επλή-
D
βωσε .
Συνελθόντες εν πίστει , πάντες μακαρίζομεν σε
την πανάμωμον, τήν τα διεστώτα παραδόξως, Παρ-
θένε , συνάψασαν το σεπτό σου Τόκω, αλλά και νυν
ταις εκκλησίαις την ειρήνην καλώς προξενήσασαν .
"Υψιστε Παμβασιλεύ , των απάντων παντεπόπτα
και κτίστα: σον αληθώς γαρ έργον το παρόν, Παν-
τοδύναμε , του ενώσαι τα μακρά και προ πολλού
διεστώτα δύο, Σωτήρ μου , γένη κάλλιστα ,
Νυν επέλαμψε φαιδρώς η χαρμόσυνος ήμέρα Κυ-
ρίου, εν ή τον θείον όρον της ειρήνης τον σύνδεσμον,
των Πατέρων ο χορός συνέθετο ορθοδόξως, και θεο-
φρόνως επαγάλλεται .
Oιήματα αιρετικών και κακία και διάστασις πάσα
θεολογούντων ήρθη , εκ ποδιών και Υφάνισται , των
PATROL, GR, CLIX.
1698
luni deprædicant.
Ab omni necessitate, ac tentatione libera invo.
canles divinum nomen , sanctissimumque ac divi
num luum nalum pie glorificantes , ac prædicanles,
Deipara .
Polestarem a Christo accepistis hereses omnes,
et schismata ab ejus grege viriuie Spiritus sanclı
vere exscindendi , atque propulsandi, optimi Patres
convenientes : quocirca jure meritoque vos prædi
camus .
Nova Sion facta est Florentia , Patres indique
ad se congregalis, et sacrum decretum divino con
silio in universas terræ partes misil, quo multiplici
theologica doctrina, sapientiaque conjuncta orthodo
xam fidem promulgal.
Sacer, et venerandus Patrum coetus omnem im
lum recia confessione , aplaque intelligentia expo
suit .
Ui de tua divinitale recio convenientique modo
loquamur, divino nutu omnes Ecclesiarum præsu .
les Florentiam congregans omnia seandala de me .
dio eorum suslulisii, pacem el concordiam disse .
minans.
Tu Virgo, mortalium gloria, et Angelorum es gau
dium , Christum in carne pariens onnium Regem ,
atque rerum creatarum factorem : idcirco, Virga
mus .
Venerandam lanc, sanctamqué synodum fideliter
celebramus, que Sanctospiritu amante Florentiam
congregala est, quæve divisas insanabili ferme mo
do Ecclesias , ad unionem composuit.
Vere impletus est Servatoris sermo ad Petrum
olim habitus : Conversus confirma in unum fratres
luos : Ego enim , Pelie, rugari , ut non deficial fides
Nunc Romanus pontiſex celebris Eugenius omnes
Florentiam congregavit, incorruplan lidem velut
effundens, cunctosque conlirmans, et viam ad ip
sam monstrans, Servatoris dictum implevil .
Convenientes in lide universi laudamus le ma .
culæ omnis expertem , quæ disjunctas Ecclesias
præler opinionein venerabili Filio luo concilias, el
nunc pacem inter eas perbelle confirmas .
Allissime Rex , rerum omnium auctor , alque crea
tor, omnipotens vere, luum opus est duas partes
eximias valde, longeque inter se dissiias , Servalor
mi , conjunxisse .
Nunc vere illuxit dics Domini lætitiæ plena , in
qua Patrum coelus divinum decrelum , lanquam su
cielalis vinculum , recte slaluit, et cælesti repletus
sapientia exsullar.
Ilzereticoruin opinamenta, et iinpielas , atque di
visio omnis sublata est , et procul abjecta, ac iit
35
1009 JOSEPHI METRONENSIS EPISCOPI 1100
verie , divineque fidei unionem convenerunt fileles A Πατέρων και πιστοί συνήλθοσαν εν ενώσει της αλη
Patres . θούς και θείας πίστεως .
Agile jam, fideles, canamus castissimam Domini Δεύτε άσωμεν, πιστοί την υπεραγνον μητέρα
matrem,, splendidal nulheim , coleslem scalarm , lia- Κυρίου , την φωταυγή νεφέλην, την ουράνιον κλί
lamum aurcum , præstantius altissimi tabernaculum , μακα, την παστάδα την χρυσήν, σκήνωμα φέρτερον
in quo Verbum caro factum est . του Υψίστου , ενώ ο Λόγος σαρξ εγένετο.
Visus est Pairun cætus ex terræ finibus Floren- "Ομιλος ώφθη των Πατέρων , εκ περάτων αθροι
liam congregatus tanquam exercitus armis insiru- σθείς εν Φλωρεντία οπλοφόρος στρατός , κατά των
clus adversus hostes , ipsurumque audaciam strenue αντιπάλων , και τούτων καταβεβληκε την οφρυν
drjecit . γενναιοφρόνως.
Divino afflatu convenerunl undique Palres theo- Νεύσει Κυρίου πανταχόθεν συνηθροίσθησαν Πα
Ingi al consocianda, quæ prius nefarie divisa fue- τερες θεηγόροι, του ενώσαι τα πρίν κακώς διερρω
rant, jamque concinentes divinum canticum Domino γότα και μελωδούντες άσωσιν άσμα θείον τη Δε.
persolvent. σπότη .
Prodiit synodi decretum , slatimque auimum dimi- B
Γέγονεν όρος της συνόδου , και κατήσχυνεν εχθρών
serunt oblatrantes adversarii , el dogma nos per- τας φληναφίας και το δόγμα σαφώς εδίδαξε του
εpicue docet venerari Spiritum ex Patre, Filioque σέβειν, το Πνεύμα εκπορεύεσθαι εκ Πατρός και δι'
procedentem . 1 Υιού τε .
Unum utrobique sentit divina synodus veneran- “Εν αμφοτέρωθεν ηγείται. Το γινόμενον η σύνοδος
dum , sanctumque Christi corpus, sive azymo pane, η θεία δι' αζύμου αυτό άρτου και δι' ενζύμου σώμα
sive fermentato perficialur mysterium . σεπτών και άγιον του Κυρίου παραδόξως.
Ab omnibus periculis immunes serva , Deipara Ρύσαι κινδύνων, Θεοτόκε , τους υμνούντάς σου
Sanctissima , tuum natuo celebrantes, omnibusque τον Τόκον, Παναγία και εξ όλης ψυχής βοώσι σου
animi viribus hymnis ad te clamantes, et cantica τον ύμνον και την υδήν σοι μέλπουσιν εις αεί ....
libi jugiter persolventes.
Velut in sublimi posita terræ fines onines lucis Επ ' άκρων γης εις πέρατα συνεξέλαμψε σήμερον
splendore conspersil hodie Florentina synodus, edo- η εν Φλωρεντία παναγία σύνοδος πιστούς εκδιδά
cens animarum fruitionem non defuturam iis, qui σκουσα την των ψυχών απόλαυσιν νύν τών εν τω
Servaiori alacri animo famulantur, et animarum παρόντι ικανώς δουλευσάντων προθύμως τώ Σωτήρι
sponso hymnum jugiter canunt. C και αυτό μελιωδούντων τώ των ψυχών νυμφίω, τον
ύμνον εις αιώνας.
Solulus est interjeclus paries sehismatis pessi- "Ινα λυθή μεσότοιχον , το του σχίσματος κάκιστον,
mus , et dissidii squalor evanuit, jamque unionis και αφανισθή η αυχμηρά διάστασις , ενώσεως έλαμ
publica celebritas niro splendore illuxit , et peras
pænas ψεν η φωταυγής πανήγυρις νύν, και την των ψυχών
animum expianles predicans, docet fideles synodi καθαρτικήν τιμωρίαν δοξάζουσα διδάσκει τους πι
decretum , ul veritatis dogma accipere. στώς δεχομένους τον όρον της συνόδου ως αληθείας
τόμον .
Ab inopia, sedirionibus, aliisque periculis libera Ρύσαι λιμού και στάσεως και κινδύνων τους δού
famulos luos , qui sacrum verumque doctorem , suc- λους σου , τους τον ιερών και αληθή διδάσκαλον , του
cessoremque Petri Ecclesis presulem , totiusque Πέτρου διάδοχον , της Εκκλησίας καθηγητήν, και
lerræ ducem , el paslorem , et divinum sacerdotum της οικουμένης οδηγών και ποιμένα, και θείον κορυ
omnium Coryphæum lolo animo colunt, sicut.. ... φαίον ιερέων απάντων , όλη ψυχή τιμώντων , ως
επηγγείλω ...
Quam mirabilia susit opera tua omnipotens Jesu , D " Ως θαυμαστά τα έργα σου , Ιησού παντοδύναμε,
qui Deum colentibus mirabili sane modo dedisti τοϊς θεοσεβέσιν θαυμασίως δέδωκας ιδείν το μυ
videre sacræ unionis mysterium ! Anle nos enim στήριον της ιεράς ενώσεως και γάρ προ ημών
sapientes alii , et patriarclie id vehementi desi- . επιθυμήσαντες άλλοι σοφοί , και πατριάρχαι , αλλ'
derio cupiebanı , sed non assecuti sunt. Nos vero ουκ έτυχον τούτου . Ημείς δε οι ιδόντες δοξάσομέν
præ oculis jam babentes, te celebramus. Servator σε , Σώτερ .
Ooster .
Ul coleslia omnia cum terrenis conciliarel, car. "Ινα συνάψη, Πανάγιο, τα ουράνια άπαντα μετά
nem assumpsit,, etin tuum uterum descendit.. Virgo των γτίνων , σάρκα ανελάβετο , και μήτραν κατώ
maler casla , Unigenitus Pairis anto , sæcula ; velut κησε την σην, Παρθενομήτωρ αγνή, ο μονογενής εκ
homo apparuil, atque ex le prodiens unigenitus του Πατρός προ αιώνων . "Ως άνθρωπος εφάνη , και
appellatus est circa ullam mulationem , atque inordi- εκ σου επ' εσχάτων μονογενής εκλήθη ατρέπτως ,
nationem . ασυγχύτως .
O Creator omnium , tam visibilium , quam invisi- "Ω κτίστα των απάντων και ποιητά ορατών αορά
Jiilium factor, totiusque carnis Domine, gloriam ti . των, και Kύριε πάσης σαρκός, δόξαν σοι προσάγο
bi proferimus, Rex , qui conversionem nostram μεν, Βασιλεύ, την ημών μετάνοιαν και την σωτηρίαν
1101 SYNAXARIUM CONC . FLORENT. 1102

επιζητών και θέλων ημάς είναι πιστούς εν ομονοία A atque salutem expetis, et in concordia nos ideliler
και εν αλλήλοις ειρηνεύοντας.
"Ανέβητε εις ύψος της Ιεράς και αγίας καθέδρας
Μακάριοι , το ιερόν χρίσμα περικείμενου ευσεβώς :
και τους πιστούς διδάσκετε λόγον ευσεβείας παν-
αληθή, Πατέρες θεηγόροι • θεν υμάς τιμώμεν ευ-
σεβοφρόνως και γεραίρομεν.
Νυν, θείοι ιεράρχαι, ταρά Χριστού επαξίως των
πόνων ειλή φατε τάς αμο.βάς, ών ευσεβοφρόνως επί
της γης μεγάλως ηγωνίσασθε , και σκιάν εκθέμενου
της σαρκός οικείτε συν αγγέλοις , χορεύοντες
απαύστως στερι τον θρόνον του παντάνακτος .
Νω κεκαθαρμένω τον ευσεβή οι Πατέρες εξέθεντο
σήμερον όρον σαφως , πάντοθεν κοσμούμενον ξερους
και ορθοδόξοις δόγμασι. Αίσχυνέσθω δη .. σχι-
perslantes esse, nécnon pacem in vicem servare
jubes.
Ascendite super sacram sanctamque sedem ,
Beati sacro chrismate religiose circunilinili, atque
fideles pium veritatis sermonem edocele, Patres
digna Deo loquentes : quocirca vos magno honore
atque veneratione prosequimur.
Nunc, divini sacerdotes, dignam 1 :aboris njercedem
a Christo accepistis, propler quam pie, et strenue
certavistis et cum umbram corporis deposueritis.
habitabilis cum angelis , exsultantes perennifer circa
thronum Regis reguim .
Mente pura sacrum hodie decretum posuernnt
Patres , oιnnino conveniens sacris , et orthodoxis
B dogmatibus. Pudeat,... schismalicos , qui debi
.

σματικών τον τούτον μή τιμώντων μηδε ομολογούν- tum huic honorem deférre recusant, atque con
των , ώσπερ ή σύνοδος εκήρυξεν. fiteri, sicut definiit synodus.
Ηλίου λαμπροτέρα η εορτή της συνόδου της Sole spendidior divinæ synodi celebritas terram
θείας επέλαμψε πάσαν την γήν αιρέσεως σκοτου- omnem hærescos caligine obductain illustravit,
μένην και πονηρού σχίσματος του πρίν εξαίρουσα pessimique sclaismatis errorem primum aufe
την πλάνην, και πάντας διεγείρει προς την ενότητα rens, omncs in unionem fidei adduxit .
της πίστεως .
Sequitur tanquam hymni appendix , Συναξάριον της αγίας και οικουμενικής συνόδου. Synaxarium
sanctæ et accumenicu synodi, sive brevis narratio corum quae in concilio Florentino gesta sini, cjusdem
Joannis Plusiadeni, vt colligere est ex ipso Synaxario.
Hujusmoili autem est :
Η αγία αύτη και μεγάλη σύνοδος γέγονεν τω Sancta hæc , magnaque synodus facta est anno
αυλθ' έτει από της του Κυρίου ενανθρωπήσεως εν ab Incarnatione Domini 1439 in diebus Joan .
ταις ημέραις Ιωάννου Παλαιολόγου του τελευταίου nis Palæologi postremi Romanorum Imperatoris,
βασιλέως των Ρωμαίων και Ιωσήφ πατριάρχου et Josephi patriarchæ Constantinopolitani . Eam
Κωνσταντινουπόλεως . Συνήθροισε δε αυτήν και της O autem
aut congregavit summus præsul senioris Ro.
πρεσβυτέρας Ρώμης αρχιερεύς, ο μέγας Ευγένιος , me magnus Eugenius, vir , si quis alius, bea
ανήρ ώς άλλος τις των μακαρίων ανδρών, θεοφόρος torum viroruni divino numine plenus, et magnus
τω όντι και μέγας θείος ιεράρχης, και την ένωσιν divinusque pontiſex, ad Ecclesiæ Christi unionem
της του Χριστού Εκκλησίας πνέων από ψυχής, επί lolo animo anhelans, ul condemnaret eos , qui ne .
καθαιρέσει των αρνουμένων τον Υιόν του Θεού μή gant Dei Filium habere omnem naturalem Palris
έχεις πάντα τα φυσικά του Πατρός αγαθά . Οι γάρ virtutem . Nam qui sentiunt Filium haud producere
αρνούμενοι τον Υιόν μη εκπορεύειν το Πνεύμα αρ- Spiritum sanctum , iidein existimant eum non ha
νούνται μή έχειν τα φυσικά του Πατρός αγαθά. Και bere omnem naturalem Patris virtutem : boc enim
τούτο γάρ φυσικόν έστι του Πατρός αγαθόν , εκπο- ar naturam Patris special producere Spiritum . Tumi
ρεύειν το Πνεύμα · έτι κατά των αμαθώς φλυαρούν- adversus eos,, qui indocle garriunt ,, azyaum panem
των ως το δι' αζύμου θυόμενον ουκ έστι σώμα consecratum haud fieri corpus Christi, et qui pio
Χριστού » προς δε και των ευσεβώς αρνουμένων μή quodam affeclu
afecta negant morientes in penitentia
έχειν τας ψυχάς των εν μετανοία κεκοιμημένων posse post niortem juvari suffragiis,, aut ipsorum
βοήθειαν μετά θάνατον μηδε καθαίρεσθαι αυτάς : animas purgari , simulque sanctorum animas per
έτι μηδε τας των αγίων ψυχάς μη απολαμβάνειν Ο Γeclim fruitionem adipisci, qualenus anime
νυν καθ' όσον είσι ψυχαί . "Ετι και προς τους μή sunt. Tandeni adversus illos , qui caput inclinare
vene .
βουλομένους κλίναι την κεφαλήν , και δούναι το ioliunt , debitamque Romano Pontifici
"Ρώμης αρχιερεί την αιδώ τε και υποταγήν , ώς rationem , ei obedientiam testari, quemadmodum
άνωθεν και προπαραδότως εξεδόθη και έτυπώθη εν ex vetusta traditione habelur, atque in sacris ca
τους ιερείς κανόσι . Συνήχθη μεν ούν ή ειρημένη nonibnis statum fuit . Convenit igitur dicta sancia
αγία σύνοδος έν Φεραρία και Φλωρεντία , πόλεσιν synodus in civitates Italiæ præstalilissimas, Fer
αξιολόγους της Ιταλίας. Παρήσαν δε εν αυτή πολλοί rariam ', atque Florentiam ; aderanique multi
εύ και καλοί , σοφία και αρετή διαλάμποντες εξ optimi , ac prestantes viri sapientia , virtuteque
αμφοτέρων των μερών . Eπλήρους γάρ τον ιερών celeberrinii ex utraque parte.. Componebant enim
τούτον θίασον πλείονες ή ω ' άνδρες από μέν του ipsum coelum plusquain octingenti viri. Ex parte
μέρους των Ιταλών και της οσίας μνήμης Ευγένιος quidem Italorum sanctæ memorize magnus Eugio
ο Ρώμης όρχιερεύς μέγιστος συν πάση τη κατ' nius Romanorum pontifex Maximus cum omni
103 JOSEPHI METRONENSIS EPISCOPI 1104
Ecclesia ipsi su! jecta , nimirum sacerdotibus , car- Α αυτόν αγία Εκκλησία, δηλονότι ιερεύσι καρδινάλε
dinalibus, archiepiscopis, episcopis , abbalibus , σιν, αρχιετεεσκόποις, επισκόποις, αβάσιν , ιερομο
hieromionachis , ironachis, presbyleris , et diaco - νάχοις και μοναχοίς , ιερεύσι και διακόνους, πλείοις
nis plusquam sexcenium , omissis locorum præpo- ή εξακοσίοις, χωρίς των τοποτηρητών, και των άλ
silis, aliisque Italiæ præsulibus ; es parle vero λων αρχόντων της Ιταλίας : από δε του μέρους των
.

Orientalium serenissimus Romanorum imperator Ανατολικών και γαληνότατος βασιλεύς "Ρωμαίων

Joannes Pirl:rologus, Josephus intelligentissimus, Ιωάννης ο Παλαιολόγος, Ιωσήφ και φρονιμώτατος
reverendissimusque patriarcha cum omni sua και φοβερώτατος πατριάρχης συν πάση τη κατ' αυτόν
Ecelesia , archiepiscopis, cpiscopis, aliisque eccle- Εκκλησία, αρχιεπισκόπους επισκόπους και τους άλ
siasticis viis crucis insignilius decoratis,, prefe- λοις εκκλησιαστικούς σταυροφόροις , ηγουμένοις , ξε
ctis , presbyteris, hieromonachis ct monachis, si- ρεύσιν, ιερομονάχους και μοναχοίς · έτι δε και η του
mulque imperatoria cohors multis,, nobilibusque βασιλέως συγκλητος πλείστοι και ευγενείς άνδρες :
viris couslans. Secutus est enim eum imperatorius έκόσμει γάρ και αυτόν και βασιλική σύνταξις ως
comitalus , uti par crat . Cum fuit ilaque disceplan- εικός. " Ηλθεν ούν ο καιρός της διαλέξεως , και συν .
di tempis, convenerunt omnes, ut ex disputatio- ήλθον άπαντες εν τη διαλέξει ιδείν την διαφοράν.
nibus partium discrimen observarent . Erant autem Β ' Ησαν δε και αυτοί υπέρ τους διακοσίους, εκτός των
et ipsi supra ducentos absque principibus. Ac αρχόντων . Διεφέροντο γάρ πέντε και μόνοις κεφα .
discrimen quidem quinque capitibus continebatur ; λαίοις, ήως, το περί της θείας εκπορεύσεως του
de processione sancti Spiritus,, de azyno , elet fer- αγίου Πνεύματος, το περί του αζύμου και του εν
mentato,, de igne purgatorii ,, de beatitudine anima- ζύμου περί του καθαρτηρίου πυρός, περί της από
rum sanctorum , de poleslate papæ. Hæc audiens λαύσεως των ψυχών των αγίων, και περί της αρχής
Epliesinus, qui ct ipse ad disputandum electus του πάππα . Ταύτα γάρ ακούσας ο Εφέσου , είς ών
fueral , non de onibus, inquit, institui oportet και ούτος της Ιεράς εκείνης διαλέξεως , Ου περί
disputationem , quoniam non in omnibus simpli- πάντων η διάλεξης γενήσεται, έφη , επειδή ου δια
citer dilerimtis. Sed unum duntaxal sedulo inve- φερόμεθα περί πάντων απλώς · αλλ' ενός και μόνου
sligandım psi, ali ne de eo disputandum , nempe ή έρευνα γενέσθω και ο αγών, το περί της εκπο .
de procession ; Spiritus sancti ; hoc enim præser ρεύσεως του αγίου Πνεύματος, περί τούτου γάρ
iim dog na scire volo : cætera vero omnia ninius βούλομαι ειδέναι του δόγματος : τα δ' άλλα πάντα ,
horæ spatio espedisi possunt. Quocirca de bec μιάς ώρας αρκέσει σπουδή . "Οθεν και περί τούτου
institui cæpia est quxstio, atque paralaliir ceria-
C
η διάλεξης ήρξατο. Και ο αγών ηυτρεπίζετο και
men , el super boc admodum vigilabat unusquisque ήγρύπνουν επί τούτο πάνυ τε και εσπούδαζον έκα
ex parte sua , et vehemens Studium in certando στος υπέρ του μέρους αυτού αγωνίζεσθαι . " Βρξατο
adhibebat, Cæpit igitur disputari in synodo Aprilis τοίνυν ή σύνοδος διαλέγεσθαι 'Απριλλίω 0 ' τα αυλη
nona die , anno a Christi incarnatione 1138 , atque έτει από Χριστού . Και διελέγοντο μήνας ιδ' μέχρι
disputalum est mensibus Xiv nimirum usque ad και του λθ' έτους Ιουλίου ς' » και ουχ ήσυχίαν είχαν
sliem sestum Julii, anni 1479 , neque parles olio τα μέρη , άλλ' ήγωνίζοντο αμφότεροι σπουδή με.
varabant, sed magna utrinque contentione certa- γάλη και ο αγών τον αγώνα διεδέχετο , και η διά
batur,, atque certamen certamini ,, disputatio dispu- λεξις την διάλεξιν, έως oύ ο 'Εφέσου Μάρκος μη
tationi succedebai, donec Marcus Ephesinus, re- δυνάμενος αντιλέγειν προς τα φανότατα, απέδρα τον
bus jam in aperlo positis , contradicere non va . αγώνα δειλιάσας της διαλέξεως. Οι δε λοιποί Πατέρες
lens, atque disceptan lo adhuc cerlare formidans αρξάμενοι απ' αυτού του ιερού πατριάρχου , και του
aufugit. Cæteri autem Paires ab ipsomel saero μεγαλωτάτου κυρίου του βασιλέως, πάντες συνή
patriarcha, masinioque imperatore omnes in unio- νεσαν εν τη ενώσει της πίστεως. Έρευνήσαντες γάρ
nem fidei convenerunt. Investiganles enim sa- τους ιερούς θεολόγους της Εκκλησίας , και ευρόντες
cros Ecclesiae doctores, ipsisque dogmati consen- D αυτούς συμφωνούντας τη δόγματι, έκριναν δίκαιον
lientibus reperlis, quum existimarunt, se potius είναι ενωθήναι τη του Θεού Εκκλησία , ής χωρίς
Ecclesiae Dei conjungere, extra quam nulla fulgel ουκ έστιν ελπίς σωτηρίας , ή μένειν εν τω χωρισμό
salutis spes , quam manere diutius in separatione, και το σχίσματι, ένθα ουδεμία εστί σωτηρία. Ην
et schismile ,in quo nilla est salus . Convenerunt ώθησαν τοίνυν ώσπερ εν τω δογματι ούτω και εν
igitur tann in hoc dogmate, quam in reliquis capiti- τους λοιπούς κεφαλαίοις . Πάντα γάρ δια μαρτυριών
bus, omniaque jociorum Ecclesix lestimoniis cun-, των της Εκκλησίας διδασκάλων συστήταντες, όρου
firmantes decretum proniulgarunt, quod lætitiæ εξεφώνησαν τη ' Εκκλησία χαρμόσυνον, « Ευφραινέ
mullum allulit Ecclesiæ, dicentes , Easulient creli, σθωσαν οι ουρανοί και αγαλλιάσθω ή γή, » λέγοντες.
el lætelur terra . Sic igiiur decretum sanxerunt, et Ούτως ούν τον όρον τελέσαντες εν αυτή την εκπό
codem declararunt processionem sancti Spiritis ρευσιν του παναγίου Πνεύματος εκ του Πατρός και
er Patre, Filioque, atque azyni consecrationem του Υιού σαφηνίζουσι και την δι' αζύμου θυσίαν
perinle valere, ac fermentali, lum animarum pur- μίαν και την αυτήν είναι την μετά του ενζύμου
gationem , sanctorum que fruitionem , lenique sun- γενομένην, και την των ψυχών κάθαρσιν, και την
mum Pontificum Romanum sucessorci beati Pe- των αγίων απόλαυσιν και τον άκρον αρχιερέα της
 1105 SYNAXARIUM CONC. FLORENT.
Ρώμης διάδοχος του μακαρίου Πέτρου είναι σαφώς A tri aperle definierunt . Quod quidem lecreta apo
παριστάσι.. "Ον σημάναντες αποστολικοίς τε και stolicis,, rulbrisque litteris signatum, in omnia ter
ερυθροίς γράμμασι εις άπασαν οικουμένην απέ- rarum loca missum est , atque omnia pacis amore ,
στειλαν και πάντες εστήριξαν και ώμολόγησαν : communique consensu eamdem fidem confessi sunt,
και συνεφώνησαν και ιερούργησαν ομού μετά του peractis sacris una cuin Romano Pontifice. Ipse και

Ρώμης αρχιερέως. Και αυτός δε ο 'Εφέσου συν- etiam Ephesinus consensit lectioni decreti, noluit
εφώνησεν εν τη αναγνώσει του όρου . Ουκ ήθέλησε tamen subscribere, dilationem temporis prælen
δε απογράψαι, προφασιζόμενος διωρίαν. ' Ησχύνετο dens ; pudebat enim eum nimia anxietate adhuc
γάρ αντιλέγειν ούτω σφοδρώς . Της ιερουργίας ούν contradicendo impielalem suain aperire. Sacris
τελεσθείσης ανεγνώσθη ο όρος εν τη μεγάλη Εκκλη- igitur peracris , lecum est decretum in magna
σία της Φλωρεντίας Ρωμαιστι και Ελληνιστί : Ecclesia Florentiæ , Latino Græcoque sermone, et
και έδωκαν αμφότερα τα μέρη όρκον εις τού Χει- utraque pars jurejurando in sacrosanctum Chri
στου το σώμα , ότι ούτω στέργουσιν , ώσπερ ο όρος sti corpus sese obstrinxit , fore ut ea omnia com
διαλαμβάνει . Και ούτως έλαβε τέλος η σύνοδος . plecteretur, quæ in decreio staluta fuerani . Con :
'Αλλ' υποστρέψας εν Κωνσταντινουπόλει , συνέχεε stantinopolim autem reversus, commovil, perlur
και συνετάραξε πάσαν την Ανατολήν γράφων και λέ- B bavitque Orientalem Ecclesiam , scribers, ac lo
γων εναντία κατά της ιεράς συνόδου. 'Αλλ' ουκ quens contraria synodi slalulis . Curam , el in id
ημέλησε και περί τούτου η Εκκλησία της Ρώμης suam convertit Romana Ecclesia , misso Coronensi :
φροντίσαι . 'Απέστειλε τον Κορώνης επίσκοπον άν- episcopo , viro omni sapientia instructo , theologo
δρα πάσης σοφίας πεπαιδευμένος και θεολόγον optimo Constantinopolim ,, ut cum Marco Ephesino
άριστον εν Κωνσταντινουπόλει διαλεχθήναι μετά του disputaret,, ne ullum amplius subterfugium Irabe .
'Εφέσου, ίνα μή έχη λέγειν ότι διά φόβον τινά ουκ ret , dicens se propler metum quemdam causalit
ήδύνατο λέγειν εν Ιταλία αλλά κακείσε μίαν και defendere haud poluisse in Italiæ partibus ; sed
δευτέραν διάλεξαν ποιήσας προστάξει του βασιλέως , facta ibi una , et altera disceplatione ex imperalo
εξέφυγε την διάλεξεν. " Ενθα γαρ εξητείτο, ουκ ήθελε ris mandato , certamen vitavit, el quamvis requisi
διαλέγεσθαι , και κατά μόνας εν ταις γωνίαις συν- lus, noluit amplius disputare : verum privatim ,
ετάραττε πάσαν την πόλιν, έτι γε μήν και τας νή- occulteque commovebat omnem civitatem , sinul
σους και απ' εκείνου μέχρι του νυν ή εκείνου λύμη que insulas, el ab illo usque ad præsens tempus
πολλούς διέφθειρε , και μάλιστα την περίφημον orla ab ipso pernicies multos pervasit, præseriim
ταύτην νήσον. 'Αλλ ' εκείνος μεν επίχειρα της αυτού vero celeberrimam hanc insulani. Ast ille qui
δεισιδαιμονίας τε και αλαζονείας έλαβεν επαξίως C den promptam subiit poenam suæ ostentationis,
της αυτού βλασφημίας και αναιδείας : ότι είς ών τη dignam sane impietato , et impudentia, qua solus
οικουμενική συνόδω εμάχετο : τη γάρ ώρα της αυ- oecumenica synodo adversari ausus est. Cum enim
του αναλύσεως ιλεύ τον βίον κατέστρεψε . Οι δε resolutionis ejus tempus advenisset , convolvulo
εκείνου μιμητα! τε και οπαδοί , ευχόμενοι ομοίω correptus e vita nigravit . Ipsius autem imitatores
τέλει εκείνου χρήσασθαι , ώ των κριμάτων σου , el asseclæ similem huic finem habere precanles,
Χρισ. Βασιλεύ ! καθ' εκάστην ορώμεν αυτούς τούτω - justo tuo judicio , Christe Rex, singulis dicus
το τρόπο του τήδε βίου απερχομένους . Ημείς δε , videmus eodem prorsus modo interire. Nos autem ,
τους αυτού λόγους αποστραφέντες , τη αγία του Θεού ab ipsius dictis recedentes, sanciæ Dei Ecclesiæ
“Εκκλησία ηνώθημεν , και ευχόμεθα ίνα μέχρι unionem amplexi sumus, atque obsecramus, ut ad
τέλους διαμείνωμεν ούτω. Ταις των θεοφόρων σου finem usque in ea permanere possimus. Sancis Pa
Πατέρων πρεσβείαις , ο Θεός ημών, ελέησον ημάς . tribus intercedentibus miserere nostri, Deus nosler.
1107 JOSEPHI METHONENSIS 1108

MONITUM EDITORUM.

Sub nomine Gennadii Scholarii, patriarchæ Constantinopolitani, Romæ edita est Græce,
anno 1577, simul cum actis Græcis concilii Florentini , Defensio quinque capitum quæ
in sancta et æcumenica Florentina synodo continentur, videlicet , De processione Spiritus
sancli, De sacrificio in azymu et fermentuto , de Purgalorio , De fruitione sanclorum, el De
primatu Papæ .
Sed quia egregius iste libellus scriplus est in defensionem doctrinæ catholicæ, in synodo
Florentina definitæ ; dum aliunde constat Gennadium Scholarium , statim post reditum
Græcorum in patriam , denuo ab unione defecisse el cum schismaticis fecisse , satis liquet
Gennadium Scholarium etsi unioni duarum Ecclesiarum anle concilium Florentinum
et in eodem concilio fautor fuerit, tamen hujus libelli auctorem non esse , si
quidem eo tempore quo libellus scriptus est, doctrinæ concilii Florentini infensus eva
serat .

Res in aiubiguo versabatur, quando perspicacissimus Bollandista, R. P. Cuperus, in Histo

ria Patriarcharum Constantinopolitanorum , quæ Actis sanctorum Augusti, tomo I , præfici
>

tur, et amo 1733 Antverpiæ in publicam lucem emissa est, pag . 193 *, asseruit Defensionem
quinque capitum concilii Florentini, Josepho Methonensi ascribendam esse ; et ibidem p .
197, ipsius Josephi Metbonensis verba recitat , quibus testatur se ex industria propugnasse
quinque capila concilii Florentini. Verba Josephi , quo leguntur apud Labbe , in Collect .
Concilior. t . X11 , col . 707 , nec sunt : Το δε εκ του Υιού το Πνεύμα ου λέγομεν... ελύσαμεν
εν τώ πρώτω κεφαλαίω του όρου, υπεραπολογούμενοι των πέντε κεφαλαίων. 1llud autem , « Ex Filio
non dicimus Spiritum » .... jam solvimus in primo definitionis capite, dum pro quinque
capitibus apologiam scriberemus . Quæ cum ita sint, jam a nemine ambigendum est , quin
Josephus Methoneusis hujus nostri Jibelli auctor sit .
Textus Græcus libelli , nullibi, quod sciain , impressus est , nisi Romæ a Zanetti , inter
Acta Concilii Florentini Græca , quæ anno 1577 in urbe sancta prodierunt ,
Translatio Latina quam Fabius Benevolentius, Senensis, confecit, prodiit Romæ in Ælibus
populi Romani 1579 , 4º. Deinde quo libellus magis prodesset Orientalibus, in linguam
Græco - Barbaram seu vernaculam translatus est a doctissimo et piissimo viro D. Joan Mat
thao Caryophylo, Iconiensi archiepiscopo, et typis S. Congregationis de propaganda ade,
Romæ, anno 1628, forma in 4º editus.
Hæc, et non alia , hic monenda occurrebant . Opus nunc exhibemus ut in editione Romana
inscribitur.

B ... 17 Januarii 1863 .

J.-B. M.
 PRO CONC. FLORENT. PROMIUM . 1110

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΓΕΝΝΑΔΙΟΥ
ΤΟΥ ΣΧΟΛΑΡΙΟΥ
ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ
YIIEP

ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΕΝ ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ ΣΥΝΟΔΟΥ

ΟΤΙ ΟΡΘΩΣ ΕΓΕΝΕΤΟ ,
ΥΠΕΡΑΠΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΥ ΤΩΝ ΤΩ ΟΡΩ ΑΥΤΗΣ ΠΕΝΤΕ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ.

GENNADII SCHOLARII
CPOLITANI PATRIARCH
EXPOSITIO PRO SANCTA ET ECUMENICA SYNODO FLORENTINA

QUOD LEGITIME CONGREGATA EST,

ET DEFENSIO QUINQUE CAPITUM QUÆ IN DECRETO EJUS CONTINENTUR .

ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ .
Το της ευσεβείας μέγα μυστήριον, μετά καθαράς
γνώμης και ειλικρινούς διαθέσεως ερευνώμενον ,
εξαπλοί και διανοίγει τους οφθαλμούς της ψυχής
και του σώματος , και φανερωτέρους των ηλιακών
ακτίνων εργάζεται. Και καθάπερ εκείναι άνωθεν
επί την γήν προκύπτουσαι ου μόνον τάς λείας οδούς,
αλλά και τας κεκρυμμένας και σκοτεινάς γωνίας
φωτίζουσιν, ούτω και οι της διανοίας οφθαλμοί αλη-
θείας έχόμενοι, και μη εξοφωμένοι τη των διεστραμ-
μένων προλήψει , ου μόνον τα ευθή και ευδιάλυτα
γινώσκουσι της Γραφής, τη του θείου χειραγωγού-
μενοι βοηθεία , αλλά και αυτά τα εν τω βάθει της
λέξεώς τε και του νοήματος κείμενα ατεχνώς εξα-
κριβούσι , και εις το ευθές ταύτα προάγουσι, και
νοείσθαι ποιούσι•καθά και η Σοφία φησί, « Πάντα D scientiam 1 ; nec estin eis quid pravum neque
ευθέα, έστι τοϊς νοούσι , και ορθά τοίς ευρίσκουσε
γνώσιν , και ουδέν εν αυτοίς σκολιών ουδε στραγ
γαλιώδες.
Και ημείς ούν την ημετέραν δόξαν πάσι κατα-
φανή ποιήσαι βουλόμενοι, τη αληθεία θαρρούμεν,
και τη ευσεβεία του δόγματος εαυτούς επιρρίπτο-
μεν. Παρακαλούμεν δε και υμάς μη μετά πανουρ-
γιας και βασκανίας ανιχνεύειν τους ημετέρους
λόγους , αλλά μετά καθαράς γνώμης και συνειδήσεως .
Ου γαρ περί μικρών ο λόγος, ώ φίλοι , αλλά περί
μεγάλων και θείων · ει και ο απαννελεύ- αδρανής
1 Prov , ; 11 , 9.
PROOEMIUM
Si magnum religionis mysterium pura mente et
sincera dispositione adhibita fuerit perquisitum,
mentis oculos et corporis explanat atque aperit , sola
ribusque radius elariores reddit : ac velut ii desuper
in lerram procumbentes, non planas lanium vias, sed
etiam abditos et obscuros ángulos illustrant, sic
et mentis oculi, veritate subnixi, nec rerum distor
larum præsumptione obtenebrali , non solum qux
sunt recta et facilia Scripturæ percipiunt (divino
præeunle auxilio) ; sed etiam quæ in intimis sensi
bris
bus orationis absconduntur , exacle intelligent ,, et
ad reclum sensum perducunt, atque at percipiantur
efficiunt , quemadmoduna Sapientia dicit : « Omnia
recta sunt intelligentibus, et æqua invenientibus
perversum .
Nos igitur sententiam nostram omnibus declarare
cupienles, veritati confidimus, et religionis dos
mati nos ipsos commilitmus .. Hortamur autem vos
ne subdole et invidiose orationem nostram per
scrutemini , sed pura mente el conscientia . Non
enim de minimis agitur, o amici , verum de magris
rebus ac divinis : quanquam internuntius imbecillis
est et infirmus, ut ccclesiasticam proponat concora
1111 JOSEPHI METIONENSIS -1112
«liam q::e cont'gίt disbus nostris, quam multi A και ανίσχυρος, πρόθεσιν έχων περί της εκκλησια
mortales ante nos videre exoplarunt, nec viderunt. στικής ειρήνης της εν ταις ημέραις ημών γενομέ
Quid igitur ? Quoniam litteraturam non cognovi , νης, ήν πολλοί των προ ημών επεθύμησαν ιδείν, και
ingrediar in potentias Domini ', el ego cum David ουκ είδον. Τί ούν, • "Οτι ουκ έγνων γραμματείας ,
exclamabo : « El lingua mea meditabitur justitiam εισελεύσομαι εν δυναστεία Κυρίου ; »» Καγώ μετά
ejus , Sed quamvis a quibusdam oppugnemur, του Δαβίδ ανακράξω, « Και το στόμα μου μελετή
dicentibus, nos non divino duclos zelo Florenti . σει την δικαιοσύνην αυτού . » 'Αλλ ' ει και μάχονται
nam synodum amplexari, imo potius temporaria τινες καθ' ημών , λέγοντες ως ημείς ού κατά τον
ductos gloria in eam transfigurari , quodque mune- θείον ζήλον την εν Φλωρεντία σύνοδον στέργομεν ,
ribus et pollicitationibus suasi eam induimus, alia. αλλά δόξης προσκαίρου γλιχόμενοι, ταύτην μετα
que multa dicenda tacenda conviciantur (o luam μορφούμεθα , και ότι ένεκα δώρων και υποσχέσεων
parientiam , omnium Rex ! vulgi lemeritas insolens ταύτην ένστερνιζόμεθα, και πολλά ρητά τε και
verba effundit adversum Deum blasphemiæ plena , άρρητα ημίν λοιδορούσιν · ώ της ανοχής σου , παμ
in nostram fidem el in Deum contumeliosa , ac si βασιλεύ 1 ή αλογία του πλήθους ου κόρον λαμβά
elhnici essemus ), non tamen , ut sileamus, nobis νουσι , αλλά και λόγους απορρίπτει βλασφήμους κατά
persuadebunt: sed ad oculum qui omnia videt con- B του Θεού , την πίστιν ημών και τον Θεόν έξι βρί
verlemur, et ad illud incorruptum tribunal mentis ζουσα , ώσπερ ει εθνικοί ήμεν · όμως ου διά τούτο
aciem dirigemus, ubi nobis non oberit temere hic πείσουσιν ημάς σιωπήσαι, προς εκείνον ορώντας,
ellusa accusalio : ibi eniin accusatoribus non est τον παντεπίσκοπον οφθαλμών , και προς το αδέκαστον
opus: quemadmodum neque eorum qui inconsulto ένατενίζοντας εκείνο δικαιωτήριον , ενώ ουδέν ημάς
gratificantur, conjuralio proderit ; non enim ibi est βλάψει η αλόγως ενταύθα χεομένη κατηγορία . Ού
opus advocatis. In illud igitur, cui nihil est occul χρεία γάρ κατηγόρων εκεί, ώς ουδε ή των παραλό
Tum , Iribunal inspicientes , omnes contumelias floc γως χαριζομένα ναβοηθήσειε σύστασις “ ου χρεία γάρ
cifacimus : imo vero sententiam nostram nudo ca συνηγόρων εκεί. Πρές γούν το αλάθητον εκείνο δι
pile et audacler prædicabimus. Id tantum de nobi ; καιωτήριον αποβλέποντες , ήκιστα των λοιδοριών
omnes scire velim , quod ome si quid a nobis di φροντίζομεν · αλλά μάλλον την δόξαν ήμών γυμνή
«tum aut factum est, et que in presentin iustituo,, τη κεφαλή και παιδησία κηρύξομεν. Τούτο δε
clim
Dominus scit, si id pro ecclesiastica concordia con μόνον πάντας ειδέναι θέλω περί ημών, ώς πάν εί τι
stituenda gestum est, non ul aliquid ex nostris παρ' ημών επράχθη η ερρέθη , και τα παρόντα , επί
consuetudinibus vel dogmalibus abrogaremus ; sed C συστάσει της εκκλησιαστικής ειρήνης πέπρακται "
quicunque ad hanc ecclesiastican pacem descendit,, “ Κύριος οίδε και ουκ '
επ' αθετήσει ουδενός των ημε
er vlecrelum Florentini concilii recipit , quasi con τέρων εθών και δογμάτων. 'Αλλ ' όστις επί την έκ
suetu dines et dogmatanostra dannavit , Ecclesiam- κλησιαστικήν ταύτην ήλθεν ειρήνην , και τον της εν
que Romanam Orientali el nostræ præposuerit , vec Φλωρεντία συνόδου όρον εδέξατο, ώς των ημετέρων
vitriyue eumdem bonorem exhibere voluerit εθών και δογμάτων κατεγνωκώς , και ώς την Ρω
( cum una tantum sit Ecclesia , unamque fi μαϊκήν Εκκλησίαν πρεσβεύειν διεγνωκώς ευσεβέ
dem el religionem prædicer) , decidat is a Christi στερόν τι της ανατολικής τε και η μετέρας, και ουχί
regno , Judæque proditori et crucifixoribus δή μάλλον έγνωκώς το αυτο σέβας απονέμειν αμφο
ejus annumeretur : quandoquidem nostra Ecrle τέραις ως μια ούσαις Εκκλησία , και μίαν κηρυτ
sia eamdem przelicat fidem quam Romana τούσαις πίστιν τε και ευσέβειαν , έκπτωτος είη της
Ecclesia contilelor et lenet, nec unquam a solo Χριστού βασιλείας , και το προδότη Ιούδα και τους
Palre procedere Spiritum sensit,, neque in pulpitis κοινωνοίς αυτού και σταυρωτας του Σωτήρος συν
prædicavit, neque in azymi sacrificium est asper- τεταγμένος και γάρ ή ημετέρα Εκκλησία την αυ
nata ; absil : neque animarum purgationem ul- την πίστιν κηρύττε: ήν και η Ρωμαϊκή Εκκλησία
cunque abnuit ; sed neque sanctorun fruitionem D ομολογεί και κατέχει, και ουδέποτε εκ μόνου του
reprobat, neque Romanum pontificem rejicit quasi Πατρός το Πνεύμα εδόξασεν, ούτε μήν έπ' άμβωνος
non sit lotius Ecclesiæ caput, ut postea declarabi- ανεκήρυξεν , ουδε την δι' αζύμου θυσίαν έμυκτη
tur, capitibus singulis suarm assignando responsio- ρίσατο· άπαγε, ουδέ τήν των ψυχών κάθαρσιν
nem . Sed a quibusdan slu- οπωσούν αρνείται · αλλ' ουδε την των αγίων από
litigii el contentionis
diosis ea dicta sunt et scripturæ mandata ; quos λαυσιν άθετεί · τροσέτι δε ουδέ τόν της Ρώμης
rului emeritas sequens, convicia et contumelias ad απωθείται αρχιερέα ως μή είναι κεφαλήν πάσης
versus Romanam effundunt Ecclesiam , el adversus της Εκκλησίας , ώς δειχθήσεται , εφ' ενί εκάστω
nos qui eam sequimur , At nos , prædictum jusju- λόγον αποδιδούσιν · αλλά παρά τινων εριζόντων τε
randum quasi orationis nostræ fundamentum præ- και φιλονεικούντων ταύτα ερέθη, και γραφή ταρε
strucntes ', oralionem resumamus , asserendo jos δόθη . Οίς ή του πλήθους αλογία επομένη , εκχέου
divino zelo, et quia vera est, synodum hanc inle σιν ύβρεις και λοιδορίας κατά της Ρωμαϊκής Εκ
gre Ienere : non autem humanæ gloriæ gratia eam κλησίας και ημών των ευσεβώς επομένων αυτή .
1 2
Psal. LΧΧ , 15 , 16 . 2 Psal . XXXIV , 28 .
1:13 PRO CONC . FLORENT. FROEMIUM.
'Αλλά το προόδηθεν φοβερον όρκιον ώσπερ τι του Α 2plectinur , neque munerilis corrupti , ut ipsi
λόγου θεμέλιον τροκαταβαλλόμενου , τον λόγον έπα- dicunt, eam suscipiendo firmiter apprehendimus,
ναλάβωμεν ως ήμείς κατά θείον ζήλον και ως sed veluti Christi sententiam et doctorum Ecclesir..
αληθή την σύνοδον ταύτην ολοσχερώς κατέχομεν · Ii vero, ignorantiæ et pravitatis morbo a'grotantes,
και ότι ουχ ένεκεν δόξης ανθρωπίνης ταύτην εν- dicere audent, quod quæ a synodo'gesta sunt , nou
στερνιζόμεθα · αλλ' ουδε δώρων ένεκα ως αυτοί λέ- secundum mentem el sententiam doctorum Ecclesiæ
γουσι, ταύτην εγκολπωσάμενοι βεβαίως κρατούμεν, gesta sunt : imo contra se habet, magisque quam
αλλ' ώς δόξαν Χριστού και των διδασκάλων της Εκ- si tonitruum ederent, videntur sacri doctores bxc
κλησίας. Αυτοί δε αμαίαν και μοχθηρίαν νοσούντες , scriptis tradere ; ab iisque nos liane sententian el
τολμώσι λέγειν ώς ουκ έστι τά τη συνόδω πραχθέντα fidem didicisse confiemur, ac pro ea prædicando
δόξα και γνώμη των διδασκάλων της Εκκλησίας. pugnamus, eamque usque ad extremum spiritum
"Έστι δε τουναντίον άπαν και βροντής γεγονότα- inviolatam servare exoptamus, et una cum ea oC
ρον φαίνονται οι ιεροί διδάσκαλοι ταύτα θεολογούν- cumbere speramus, et coram Salvatore Christo Deo
τες και απ' αυτών ημείς την τοιαύτην πίστιν και cum ea in judicio sisti , et cum ea in sempiternum ,
δόξαν μαθόντες ομολογούμεν , και κηρύττοντες , ταυ B
quocunque dabit Deus ( qui omnia conspicit, nihil
της υπερασπίζομεν · ήν και μέχρι τελευταίας ανα- que ci absconditum est) milti : nec ad bomincs,
πνοής ευχόμεθα φυλάττειν αμόλυντον , ή και συνα- sed ad Deum respiciendo, hanc concordiam , et Eccle
9

πο" ανείν δεόμεθα, και προς του Σωτήρος Χριστού siæ unionem amplexari oportere existimavimus.
του Θεού μετ' αυτής εν τη κρίσει σταθήναι , και μετ' Quod si aliquibus nοιι videtur , nihil al nos, quia nos
αυτής αιωνίως παραπεμφθήναι ένθα δοίη Θεός, ός quod delemus , efficimus. Vos vero quid dicitis, qui
πάντα μεν θεωρεί, λέληθε δε αυτόν ουδέν » και ότι sacram synodum non recipitis ? Non est ejus de
ου προς ανθρώπους, αλλά προς Θεόν αφορώντες, την crelum secundum doctorum sententiam . At nos
ειρήνην ταύτην και την της Εκκλησίας ένωσιν δεϊν contrarium demonstrabimus, nou ex nosiro sensu ,
οήθημεν ενστερνίσασθαι. Ει δέ τισι μή δοκεί, ουδέν ne absurda dicere videamur (quis enim persuadere
προς ημάς • ο γάρ οφείλομεν ημείς, τούτο και ποι- vobis aliquid possil , si sua tantummodo argu
ούμεν. Υμείς δέ τι φατε , οι την ιεράν μή στέργον- menta in medium aliulerit ?) , sed ex divinorum
τες σύνοδον ; Ούκ έστιν ο ταύτης όρος δύξα των Parrump et Ecclesiae doctorum , non Occidentalium
διδασκάλων. 'Αλλ' ήμείς αποδείξομεν τουναντίον , lanım , verum etiam Orientalium , quorum dicia
ουκ αφ' ημών αυτών, ίνα μή απίθανα δόξωμεν λέ- etiam infernus reverelur, tanquam a sacro et
γειν · καί γάρ τις υμάς πείσειε φθεγγόμενος τα αυ- C divino Spiritu illustralorum. Ac primum quidem
του ; αλλ' απ' αυτών των θείων και ιερών Πατέρων quinque ex nostris criminantur , imo non eX 0
και διδασκάλων της Εκκλησίας, ου μόνον των δυτι siris, sed ex Ecclesia : nam Ecclesia in suo decreio ,
κών, αλλά και των ανατολικών • ών τους λόγους veluti Stenlor , omnibus viribus clamat : Primum ,
αίδεσθείη αν και ο καταχθόνιος , ώς ελλα μπομένων quod sanctus Spiritus es Patre et Filio procelit ,
παρά του θείου και τελεταρχικού Πνεύματος. Και idque ipse Filius a Patre accipit. Cuocla (inquit)
πρώτον μεν πέντε τινά εγκαλούσιν ημίν• μάλλον enim quæ habel Pater, in generando tribuit Filo,
δε ουχ ήμίν , αλλά τη Εκκλησία . Η γάρ Εκκλησία , præterquam esse Patrem . Secundum , quod sacri
εν τω εαυτής όρη, Στέντορι έoικυία , μετά ισχύος ficium per azyinum vel fermentatum unum et
βοά. Πρώτον, ότι Το Πνεύμα το άγιον εκπορεύεται idem est ; quodque sanctissimum Christi corpus in
εκ του Πατρός και εκ του Υιού και τούτο αυτός ο utrisque conficitur partibus. Tertium , quod anima
Υιός παρά του Πατρός λαβών έχει. « Πάντα γάρ, illorum qui in poenitentia moriuntur, purgatoriis
φωτο σιν, όσα έχει ο Πατήρ εν τω γεννάν δέδωκε το pænis post morieni purgantur, et fidelium vivorum
Υιο, πλήν του είναι Πατέρα , ο Δεύτερον, ως “ Η δι'
suffragiis juvantur , idque propterea quod anica
αζύμου και ενζύμου θυσία μία και η αυτή έστι : peccatis suis satisfacere non potuerunt. Quartum,
και το του Χριστού πανάγιον σώμα εν αμφοτέροις "D φuod sancti sun ! in gloria Dei quatenus aniine ,
τελείται τοις μέρεσι. Τρίτον, ότι Αι ψυχαί των εν Deumque ad faciem vident, el ejus lætantur vi
μετανοία τελευτησάντων καθαρτικαίς τιμωρίαις sione ; et rursus in gehennam peccalores ire cla
καθαίρονται μετά θάνατον διά της των ζώντων πι- mal , et quemadmodum illos beatitudo lætificat,
στών επικουρίας και τούτο, επεί ουκ έφθασαν ικα- sic et hos a die exitus eorum ignis comburit.
νοποιήσαι περί των ημαρτημένων αυτοίς. Τέταρτον, Quintum , quod papa , sive summus pontiſex Roa
ότι οι άγιοι είσιν εν τη δόξη του Θεού καθο ψυχαί • manæ sedis apostolicæ, caput esi lotius Ecclesir;
και τον Θεόν καθορώσιν εις πρόσωπον . Και ευφραί beati Petri principis apostolorum successor, el ve
νονται τούτου τη θεωρία και αύθις τους αμαρτω- rus vicarius Domini nostri Jesu Christi. Ecclesiæ
λούς εις την γέενναν είναι βοά και ώσπερ εκείνους vero adversarii Ecclesiam reprehendunt quod ea
ή μακαριότης ευφραίνει. Ούτω και τούτους από της quie vera non sunt, senserit, e ! decrelo prolato
ημέρας της εξόδου αυτών το πυρ καταφλέγει. Πέμ- apostolicis et rubris litteris ea sibi arrogaverit :
πτον, ότι "Ο πάππας , ήτοι ο άκρος αρχιερεύς της εν nobis autem , Ecclesiæ ab jis oppiignata , neque pa
"Ρώμη αποστολικής καθέδρας εστί κεφαλή πάσης lrocinari convenil neque possibile est, cum fortem
της Εκκλησίας, διάδοχος του μακαρίου Πέτρου του advocatum secum habeat Christum Jesuun et suam
1115 JOSEPHI METHONENSIS 1116
veracem promissionem fruiter obtineat , id est , Ά κορυφαίου των αποστόλων , και αληθής τοποτηρητής
το:
quod « portæ inferi non prævalebunt adversus του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού . Οι δε της Εκ .
eam ? , » quodque cuin ea erit usque ad mundi hu- κλησίας αντίπαλοι της Εκκλησίας κατηγορούσιν,
jus consummationen , ei quod solida petra est , in ώς τα μη όντα αληθή εδόξασε " και όρον εξήνεγκε
quam , qui offendunt, peribunt ; sine qua salutis τούτων αντιποιουμένη , αποστολικοίς τε και ερυθρούς
nulla spes est. Cum igitur sponsum ipsum seciim γράμμασιν, Ημίν δε συνηγορήσαι τη Εκκλησία
habeat, illi non est opus advocalis . Nobis magis πολεμουμένη παρ' αυτών, ούτε είκός έστιν ούτε μην
opus est, qui ab iis (quasi nale gesserimus unionem εφικτόν, τον ισχυρών συνήγορον μετ' αυτής εχούση
com Latinis recipiendo) incusamur, el quia nos Ιησούν τον Χριστόν, και την αυτού αψευδή επαγ
Tanquam ignorantes reprehendunt , et veluti perdi- γελίαν βεβαίως κατεχουση , την, πύλας άδου ου κα
Dis damnant, et (proh dolor ! ) nos lugent at ut τισχύσειν αυτής, και το μετ' αυτής είναι άχρι και
ha:reticos aversantur . της του κόσμου τούτου συμπερατώσεως και ότι
πέτρα εστιν αρραγής , εις ήν οι προσκόπτοντες απολούνται» ης άνευ ουκ έστι σωτηρίας ελπίς. Αυ
τον τοίνυν εχούση μετ' αυτής ως νυμφίον, ου δεί συνηγόρων • ημίν δε μάλλον δεϊ εγκαλουμένοις παρ'
αυτών ώς κακώς ποιήσασι την μετα Λατίνων ένωσιν δέξασθαι , και ότι ως αγνοούντας ημάς μέμφονται,
και ως απολωλότων καταψηφίζονται , και ταλανίζουσι , φεύ ! ημάς, και ως αιρετικούς αποστρέφονται.
Ab his igitur coacti bạc conscribimus ut nos B Τούτοις ούν αναγκαζόμενοι γράφομεν ταύτα, ένα
inculpatos, el hac reprehensione et calumnia .in . δείξωμεν ημάς μεν αθώους και ανεγκλήτους της
dignos et gratia Dei orthodoxos ostendamus : imo αυτών μέμψεως και διαβολής και ορθοδόξους τη
eos majoris pænæ et damnationis reos, quam cujus του Θεού χάριτι • αυτούς δε μάλλον ενόχους ισχυ
nos illi temere et superbe condemnant. Αc primum ροτέρας ποινής τε και καταδίκης, ή ήν εκείνοι τολ
φuidem Dei gratiam perquiramus,, perinde ac nihil μηρώς τε και αυθαδώς άμα ημών γε καταψηφίζον
proferre valeamus nisi anle nobis os aperuerit ; ται. Και πρώτον μεν ζητήσομεν την παρά του Θεού
ip e est enim qui dicit : « Et sine me nihil polestis θείαν χάριν, ώς μη δυνάμενοι τι ειπείν ει μή πρώ
facere ; ) poslea (quantum nostræ nenlis exigui. τον εκείνος άνοιξη το στόμα ημών' αυτός γάρ έστιν
tas patitur) in medium proferentes , criminibus ο είπών, ότι « Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν. »
objectis respondebimus, non syllogismos adbibendo "Έπειτα δε και όσον εγχωρεί η σμικρότης της δια
( quippe et illi vere dicunt fidem nostram syllogis- νοίας ημών, εις μέσον προθέμενοι, εν οίς εγκαλού
mis non constare, neque nos id eflicere valemus), σιν ημίν αποκρινούμεθα , ουκ από συλλογισμών
scd sanctorum Ecelesiæ doctorum testimoniis ute ποιούμενοι την απόκρισιν · εν οίς αν δικαίως έρoύσιν
nur. Cæteris ergo omissis a primo theologo exor- ώς η πίστις ημών ασυλλόγιστός εστιν ουδέ γάρ ουδε
C
diar Domino Jesu Christo, in priton capite in quo ημείς προς τούτο ισχύομεν, αλλά διά μαρτυριών των
tos accusant , quod Spiritus sanctus non procedit της Εκκλησίας διδασκάλων αγίων. "Ινα ούν τα
' eliam a Filio, sed a Patre tantum . Sic utique hi πολλά παραλείψωμεν, από του πρώτου άρξομαι
dicunt, el ( ut aiunt) rectissime tradunt, ac vera cre- θεολόγου, του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, προς
dunt. At quia nos etiam a Filio procedere dicimus, το πρώτον των παρ' αυτών εγκαλουμένων ημίν
alversari nos sanctis dieunt et Christo dicenti, « Qui ότι το Πνεύμα το άγιον ουκ έχει την ύπαρξιν και
a Patre procedit a. Hoc ipsi asserendo se justificari από του Υιού, αλλ ' από του Πατρός μόνου. Ούτω
putant ; nos vero cum charitate et pace, Deo opila- μεν ούτοι λέγουσι και, ώς φασιν, ορθότατα δογμα
lante , ostendemus , etiam à Filio Spiritum sanctum τίζουσι , και αληθώς δοξάζουσιν · έπει δε ημείς και
procedere, quemadmodum sane et a Patre ; non in εκ του Υιού λέγομεν εκπορεύεσθαι, εναντίοι , φασί,
ira contumeliosi , sed discipuli ejus qui dicit : « Pacem τοις αγίοις εσμεν, και αυτού του Χριστού λέγοντος ,
sequimini, nec irascamini cum loquimini , « "Ο παρά του Πατρός εκπορεύεται. Τούτο μεν
ούτοι λέγοντες οίονται δικαιούσθαι. "Ημείς δε μετά αγάπης τε και ειρήνης επιδείξομεν τη συνεργεία του
Θεού, ότι και εκ του Υιού το άγιον εκπορεύεται Πνεύμα , καθάπερ αμέλει και εκ του Πατρός· ουχ
υβρίζοντες οργιζόμενου, αλλά μαθηταί τού φήσαντος, « Ειρήνην διώκετε και μη οργίζεσθε εφ' οίς αν
λέγητε..
3
· Matth . svi, 18. * Joan . xv, 5. ; Ibid . 26. * Hebr. XII, 4 .
 PRO CONC. FLORENT.CAP . I. DE SPIRITU SANCTO . 1118

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝ
"Οτι το Πνεύμα το άγιον εκπορεύεται και εκ του Υιού , και ουκ εκ μόνου του Πατρός , ώς οι
μή την σύνοδον στέργοντες λέγουσιν.

CAPUT PRIMUM
Spirifum sanctum procedere et ex Filio , non ex Patre tantum, ut aiunt qui synodum
non sequuntur.

'Αρκτέον ούν απ' αυτού του πρώτως ημίν την
θεολογίαν ταύτην αποκαλύψαντος ούτος γαρ εν τω logicaln lianc veritatem revelavit . Ηic enim apud
κατά Ιωάννην Ευαγγελία εν κεφαλαίω επτακαιδε-
κάτω ταύτά φησι προς τους μαθητά , « Πολλά έχω
λέγειν υμίν, άλλ ' ου δύνασθε βαστάζειν άρτι » όταν
δε έλθη εκείνος, το Πνεύμα της αληθείας , οδηγήσει
υμάς εις πάσαν την αλήθειαν · ου γάρ λαλήσει αφ'
εαυτού, αλλ' όσα αν ακούση , λαλήσει , και τα ερχό .
μενα αναγγελεί υμίν• εκείνος έμε δοξάσει • ότι εκ
του εμού λήψεται και αναγγελεί υμίν . » Αρ' έχετε
τι προς ταύτα ειπείν, οι ταναντία φρονούντες ; Ναι,
φασί, γνώσιν λαμβάνει, λόγους, λήψιν · ακούει παρά
του Υιού, ώσπερ ο Υιός παρά του Πατρός σοφίαν,
και τα λοιπά. Και ημείς ούτω λέγομεν · αλλ' επει
νοείν ου θέμις πολλά εν τω Θεώ, ένα μή σύνθετον
αυτόν έννοήσωμεν, έν λαμβάνειν φαμεν, την ουσίαν ·
ήτις σοφή και αγαθή και τάλλα εστί. Και διά τούτο
ει σοφίαν λαμβάνει, ουδέν άλλο ει μή το είναι
αυτό. Ακούσει ούν το Πνεύμα το άγιον, τουτέστι
παρ' εκείνου ακούσει , παρ' ου εκπορεύεται το ακού
ειν εκείνο , γινώσκειν εστί , το δε γινώσκειν, είναι.
Επειδή τοίνυν ούκ έστιν άφ' εαυτού, αλλά παρ' ου
εκπορεύεται , το ακούειν εκείνο γινώσκειν εστί , το C ergo el auditio , quod nil aliud est quam essentia.
δε γινώσκειν είναι. Επειδή τοίνυν ουκ έστιν άφ' εαυ-
των · αλλά παρ' ου εκπορεύεται, αφ' ού έστιν εκείνω
ή ουσία , παρ' εκείνου η γνώσις " παρ' εκείνου άρα
και η ακρόασις, όπερ ουδέν άλλο εστιν ή ουσία.
'Αεί τοίνυν ακούει το Πνεύμα το άγιον , ότι άει
γινώσκει, και γνώσεται και διά ταύτα και ήκουσε ,
και αν ούει , και ακούσεται. Ως γάρ ήδη είπομεν, possint,, quod in eo pronomine, meo , cum dicitur,,
τούτ' έστιν αυτό το ακούειν όπερ το γινώσκειν και φuod,, de meo accipiet ,, intelligitur,, Patre, infrain
το γινώσκειν αυτώ , τούτ' έστιν όπερ το είναι. Παρ '
εκείνου τοίνυν ήκουσε, και ακούει, και ακούσεται,
παρ' ού έστι : παρ' εκείνου δε έστιν άφ ' ου εκπο
ρεύεται. 'Αλλ ' ίνα μή τινες ειπείν έχοιεν ώς εν τή,
έμου, αντωνυμία , εν τω ότι έκ τού εμού λήψεται
το Πατρός εννοείται , παρακατιών εν τω αυτώ κεφα-
λαίω επισυνάπτει, ΓΙάντα όσα έχει ο Πατήρ ,
λέγων , εμά εστι· διά τούτο είπον υμίν ότι εκ του
έμου λήψεται , και αναγγελεί υμίν . και Ειπών δε ότι
Πάντα όσα έχει ο Πατήρ , έμά έστιν, απέκλεισε πάν
στόμα βουλόμενον αποκλείειν, και τον Υιόν αίτιον
της υπάρξεως του παναγίου Πνεύματος . "Οτι δε
αληθές εστι το, Πάντα όσα έχει ο Πατήρ, έχει και
1 Joan. XV1 , 12, 13 .
(1 ) Non admittunt theologi hanc locutionein Fi .
lius est principium essenliæ Spirilus sancti ; nam es-
sentia divina, quæ est in Spiritu sancto, vion babet
principium . Sed auctor laulum vull asserere Sni
Incipiendum est igitur ab eo qui primo theo
Joannem Evangelistant ad discipulos suos sic ait :
Adhuc mulla habeo vobis dicere, sed non potestis
portare modo ; cum autem venerit ille Spiritus
veritatis , docellit vos onien veritatem ; non enim
loquelur a semetipso , sed quæcunque audiet lo
B
quelur, et quæ venlura sunt annuntiabit vobis : ille
me clariſicabil, quia de meo accipiet el annuntiabit
vobis 8. , Num ;habetis quid ad boc respondealis , vos
φui contrarium sentitis ?? Eliam ,, inquiunt , cognitio
pca
Dem accipit,,verba,, acceptionerm :: audit a Filio,, ut Fi
lius a Patre sapientiam , et reliqua . El nos ila
dicimus : sed quia multa intelligere in Deo fas
non est, ne compositum eum intelligamus, unum
accipere dicimus : essentiani, quz sapiens est et
bona , elc. Propterea si sapientiam accipit, pil
aliud nisi ipsum esse accipit : audiet ergo Spiritus
sanctus, id est, ab eo audiel a quo procedit. Illud
audire, cognoscere est , cognoscere autem esse.
Quoniam igitur a se non est, sed a quo procedit ; a
quo provenit ei essentia , ab illo cognitio : ab illo
Semper igitur audit Spiritus sanctus, quia semper
cognoscit et cognoscel : idcirco audicit , audit, et
audiel : nam , ut diximus, idem est ei audire quod
cognoscere, et cognoscere ei idem est quod esse .
Ab eo igitur audivit, audiet, et audit, a quo est :
ab eo autem est, a quo procedit. Sed ne dicere
eodem capite conjungit , dicens : « Omnia que
cumque habet Paler, mea sunt : propterea dixi
vobis quod de meo accipiet el annuntiabit vobis. 1
Cum vero dixerit : « Oinvia quæcunque habet
Paler , mea sunt i , occlusit omne os volens
D
excludere etiain Filium esse principium essen
lize ( 1 ) sanctissimi Spiritus. Quod autem verum
sit , cuncta quae label Pater, ea et Filium habere,
ipse id testatur cum dicit, « Pater, omnia lua mea
sunt, et mea lua . , Et Joannes, Damasci refulgens
sidus, ait ( 2) : « Omnia quæcunque babet Pater,
in generando tradidit Filio, præler quam esse
Patrem . , Ergo, si Pater (quatenus Pater) producit
ritum sanelum habere a Filio lanquam a sui pria
cipio essentiam divinam .
( 2) Fidei Orthod . lib . 1 ,
 JOSEPHI METRONENSIS HAD
1119
Spiritur, el Filius hoc modo coniunicaret Pa . Α ο Υιός, αυτός αυτό μαρτυρεί λέγων, « Πάτερ , πάντα
tri , esset Spiritus ipse Filius , et Filius una cum τα σα , έμα, και τα έμα, σα εστι . Και Ιωάννης
Palre, duo Patres Spiritus : et huc pacio Filius δε και της Δαμασκού φαεινός αστήρ , « Πάντα όσα έχει,
cum Patre non communicaret essentia Spiritus . φησίν , ο Πατήρ , εν τω γεννάν δέδωκε το Υιό , πλήν,
Nunc vero non producit hoc pacto Paler Spirilum , του είναι Πατέρα. • Ουκούν, ει μεν ή Πατήρ, ο Πα.
sed quatenus productor : neque Filio opponitur , της προβάλλει το Πνεύμα, και ο Υιός εκοινώνει τη
quin ipse quoque sil causa Spiritus. Nam si quæ- Πατρί κατά τούτον τον τρόπον, ήν αν το Πνεύμα
cinque habet Paler, habet et Filius, el nihil rema- Υιος , και ο Υιός μετά του Πατρός , δύο πατέρες του
nel Patri quod Filius non babeat ; babet autem Paler Πνεύματος . Και τούτον τον τρόπον ουκ εκοινώνει ο
productionem Spiritus : id ergo habet et Filius. Υιός τω Πατρί της υπάρξεως του Πνεύματος . Νύν
Ex hoc denique aperte ostenditur, quod non so- δε ου κατά τούτον τον τρόπον προβάλλει ο Πατήρ
lum a Patre est Spiritus, sed et a Filio. Hujus rei το Πνεύμα • αλλά καθό προβολείς , και ουκ αντίκει
testis est omnium doctoruin scriptura , et maximus ται το Υιώ το είναι και αυτόν αίτιον του Πνεύμα
Cyrillus totum hunc locum egregie interprelans, το :. Ει γάρ πάντα όσα έχει ο Πατήρ , έχει και ο
et verba prædicia : allente animadverle quæ di- Υιος, και ουδέν εναπομένει τω Πατρί και ο Υιός ουκ
cil : « Ecce enim , Spiritum veritatis (id est sui έχει , έχει δε ο Πατήρ το προβάλλειν το Πνεύμα , έχει
ipsius) Paracletum dicens, a Patre procedere eum B άρα τούτο και ο Υιός . Από τούτου λοιπόν δείκνυται
dicit : nam quemadmodum proprius est Spiritus διαρδήδην ότι ου μόνον παρά του Πατρός έστι το
Filii , cum naturaliter in eo sit, et ab eo procedat : Πνεύμα , αλλά και παρά του Υιού . Και τούτου μάρ
sic etiam Patris est proprius. Quibus auteni Spiri- τυς ή των διδασκάλων πάσα γραφή , και ο παμμε
tus est communis , in ter hos el ea quæ ad essentiam γας Κύριλλος , εξηγούμενος όλον το χωρίον τούτο
pertinent non erunt divisa . Neque nos quorumdam και τα ρητα τα προειρημένα , μάλα γενναίως " και
verba perturbant, qui ob insciiiam impie de reli όρα νουνεχώς τα λεγόμενα. • Ιδού γαρ , ιδού , Πνεύμα
gione sentire solent et loqui, quæcunque fas est της αληθείας , τουτέστιν εαυτού, τον Παράκλητον
cogitare : quasi Filius ordinem aliquem adimpleat είπών , παρά του Πατρός αυτόν εκπορεύεσθαι φησιν.
ministrandi, et Patris Spiritum ministret crea- "Ωσπερ γάρ έστιν ίδιον Πνεύμα του Υιού, φυσικώς
Lurr : quippe cum neque id quidam insulse dicere εν αυτώ τε υπάρχον και δι' αυτού προϊόν, ούτω και
reformidarini, magis consequens est credere , quod του Πατρός. Oις δε το Πνεύμα κοινόν, τούτοις αν
quia proprius est ejus (quemadmodum utique Dei είη δήπου και τα της ουσίας ου διωρισμένα . Μη
ei Patris), ideo ad sanctos suos discipulos sancti- γαρ δή τινος ημάς των δυσσεβείν ειωθότων των εξ
ficundos eum millil. ) αμαθίας αποκομιζόντων λόγους, και μηδέ θέμις έν.
νοείν, ώς υπουργικήν τινα τάξιν αποπληρών ο Υιός, το παρά του Πατρός Πνεύμα τη κτίσει διακονεί.
Και τούτο γάρ ασυνέτως τινές ου κατέδεισαν ειπείν πιστεύειν δε μάλλον ακόλουθον , ώς επείπερ έδιόν έστιν αυ
του, καθάπερ αμέλει και του Θεού και Πατρός, αποστέλλει τοις αγίοις αυτου μαθηταίς προς αγιασμόν .
Audis , tu qui contradicis, admirandum et ma - C "Ακούεις, ο αντιλέγων, του θαυμαστού και μεγά
gnum Patrem hunc, Cyrillum illuin dico , Quemad- λου τούτου Πατος Κυρίλλου του πάνυ φημι ; "Ωσπερ
modum , inquit, Filii proprius est, non per modum γάρ έστι, φησί, του Υιού ίδιον , ουχ υπουργικώς
ministrandi, sed naturaliter in eo est , ei per eum αλλά φυσικώς εν αυτώ τε υπάρχον και δι' αυτού
procedit : sic et in Patre evenit. Si igitur quo- προϊόν, ούτω και του Πατρός. Ει ούν όν τρόπον έστι
modo est Filii , est et Patris Spiritus, 'superest nos του Υιού , έστι και του Πατρός το Πνεύμα , νοείν
intelligere eum etiam ex Filio procedere : namn ημίν έπεισιν, ότι εκπορεύεται και εκ του Υιού :
sanctus hic dicit , quod uti est Filii Spiritus et per επειδή φησιν ούτος ο άγιος, ότι όν τρόπον υπάρχει
cum procedit, eodem modo et ex Patre : neque le του Υιού το Πνεύμα , και προέρχεται δι' αυτού , τον
intelligere oportet , Filium usuin aliquem mini- αυτόν και εκ του Πατρός . Και ου δεί σε νοείν ότι
strandi adimplere,, et millere a Patre Spirituυ υπουργικήν τινα χρείαν αποπληρών ο Υιός, το παρά
creaturæ , sed naturaliter. Si enim per modum ini- του Πατρός Πνεύμα αποστέλλει τη κτίσει , αλλά
is traudi,, non naturaliter,, miltic Spirituin Filius,,
7 φυσικώς. Ει γάρ ο Υιός υπουργικώς ενίησι και ου
ergo el Paler per modum ministrandi habet Spiri- φυσικώς το Πνεύμα, άρα και ο Πατήρ υπουργικώς
lum , non valuraliter, quia quo modo intelligitur έχει το Πνεύμα, και ου φυσικώς . Επειδή όν τρόπον
D
de Filio, ita intelligitur de Patre, secundum sancti νοείται του Υιού , νοείται και του Πατρός κατά του .
hujus sententiam ; Patrisque et Filii communis est τον τον άγιον. Και κοινόν φησι Πατρός και Υιού το
Spiritus, quia non sunt separati essentia Pater et Fi . Πνεύμα · επειδή ου διωρισμένης ουσίας εισίν ο Πα
lius. Si ergo commune est, quo modo de Paire τήρ και ο Υιός. Ει ούν κοινόν, καθ' όν τρόπον λέγε
dicitur, eodem et de Filio : quare, si de Patre di. ται του Πατρός , κατ' αυτόν τούτον και του Υιού
citur quod ab eo procedit (non enim aliud possu- λέγεται. "Ωστε εί λέγεται του Πατρός ότι εξ'αυτού
uus intelligere),), dicitur autem et Filii Spiritus ,, εκπορεύεται, ου γάρ άλλο δυνάμεθα νοείν , λέγεται
ergo et ab eo procedit. Si vero dixerit quis, quod δε και του Υιού το Πνεύμα , άρα και εξ αυτού εκπο
secundum consubstantiale de Filio dicitur , nec po- ρεύεται . Ει δε λέγοι τις ότι κατά το ομοούσιον λέγε -
test dici secundum causam , diceretur (inquam ) ται του Υιού και του κατά το αίτιον , ελέγετο αν, είπου
Paler: ct Filius ipsius Spiritus ; quia unius essen- μεν και ημις, Πατήρ και ο Υιός του Π:εύματος
 1121 PRO CONC . FLORENT . CAP. I. DE SPIRITU SANCTO . 1122
επειδή μιάς ουσίας εισι τα τρία πρόσωπα αλλά A tie suit tres person:r ; at id non dicitur. Dam::Sce
τούτο ου λέγεται . Ο Δαμασκηνός σου τους μυκτή- nus tibi nares conlerit, capite oclavo suæ Theolo
ρας συντρίβει, εν τω ογδόν κεφαλαίω των Θεολο- giæ : « Filium (dicit) neque Spiritus dicimus neque
γικών • Τον δε Υιόν, φησίν , ούτε του Πνεύματος ex Spiritu . , Et Gregorius Nyssenus, tertia homi
λέγομεν ούτε μήν εκ του Πνεύματος . Και Γρηγόριος lia , super • Pater noster , occludit tibi oculos :
ο Νύσσης εν τη τρίτη ομιλία του « Πάτερ ημών » , κα- « Filius, inquit, Spiritus neque est, neque dici
λύπτει σοι τους οφθαλμούς: « 'ΟΥιός, φησί , του Πνεύ- tur, neque bæc relativa consequentia convertitur :
ματος ούτε έστιν ούτε λέγεται• ούτε αντιστρέφει η sed Spiritus Filii dicitur , quia ab eo accipit , ab
σχετική ακολουθία αύτη · αλλά το Πνεύμα λέγεται eoque procedit, et ex co est queñiadmodum ex
του Υιού, ότι παρ' αυτού λαμβάνει , και παρ ' αυτού Palre . , ldcirco sanctus hic Cyrilus inquil ; « Pro
εκπορεύεται, και εξ αυτού έστι καθάπερ και εκ του prius ejus est , οι Dei et Patris. Quo pacto
Πατρός. » Διά τούτο φησιν ο άγιος ούτος Κύριλλος, proprius est Patris ? Quia ex eo haliet esse el pro
« Ίδιον αυτού έστι καθάπερ και του Θεού και Πατρός. » cedit :: hoc idem le intelligere oportet, quod el ex
Τίνι τρόπω έστιν ίδιον του Πατρός ; "Οτι εξ αυτού Filio procedit, quia proprius ejus est, quemadnio
το είναι εχει και εκπορεύεται . Τούτ' αυτό δεί σε dum et Patris ; et paulo post, hic idem sanctus in
νοείν , ότι και εκ του Υιού εκπορεύεται, επείπερ B
eadem expositione ait : « Proprium Filii dicimus
ίδιον αυτού καθάπερ και του Πατρός. Και μετ ' ολίγα Paracletum , id est Spiritum sanctum , non extija
και αυτός άγιός φησιν εν τή αυτή εξηγήσει, « "Ιδιόν secus ingredientem , neque adventitium in eo, nt
φαμεν του Υιού τον Παράκλητον , τουτέστι το Πνεύμα in jis evenil qui sanctitatem suscipiunt, et ex non
το άγιον, και ουκ επεισκρινόμενον έξωθεν, ουδέν entibus generantur ; sed consubstantialis ei sane,
επίκτητον εν αυτώ, καθάπερ έστιν εν τοις αγιότητος ul et Patris : non enim loquitur a semetipso , sed
δεκτικοίς, οίς και εκ μη όντων ή γένεσις , αλλ' όμο quæcunque audiverit. Quando igitur venerit ille ,
ούτιον αυτό καθάπερ αμέλει και του Πατρός . Ού id est Paraclelus Spiritus veritatis, docebit vos
γάρ λαλήσει αφ' εαυτού , αλλ' όσα αν ακούση . " Οταν omnem veritatem . Animadverte quam vigilans pro
ούνέλθη εκείνος, τουτέστιν ο Παράκλητος, το Πνεύμα vidaque sit vox, vide nominis sobrietatem. Nam
της αληθείας , οδηγήσει υμάς την αλήθειαν. Βλέπε cum prædixisset super eos velurum Paracleluin ,
δε ώς έγρήγορεν η φωνή, άρα του λόγου την νήψιν : Spiritum veritatis eum appellavit, id est suimet ;
προειρηχώς γαρ ήξειν επ' αυτούς τον Παράκλητον , ipse enim est veritas : verum ut discipuli scirent
το Πνεύμα της αληθείας ώνόμασεν αυτόν , τουτέστιν non esse alienum el extraneum illius adventum :
εαυτού · αυτός γάρ έστιν η αλήθεια. "Ινα δε ειδείες c sed seipsum aliter exhibiturum policetur,, Spiritum
οι μαθηται, ώς ουκ αλλοτρίαν και ξένην αυτού επι veritatis, id est suimel, Paracletum vocat : non
φοίτησιν, αλλ' εαυτόν ετέρως επιδώσεις επαγγέλλε cnim ab Unigenili essentia alienus sanclus Spiri
ται , Πνεύμα της αληθείας, τουτέστιν εαυτού, τον tus intelligitur: procedit autem naturaliler al :: ,
Παράκλητον αποκαλεί . Ου γαρ αλλότριον της του cum nihil aliud præter eum sit, quoad identitatem
Μονογενούς ουσίας το άγιον νοείται Πνεύμα . Πρόεισε naturæ ; et si polest intelligi proprio subsistendi
δε φυσικώς εξ αυτής , ουδέν έτερον παρ' αυτόν υπάρ modo. » Et post alia : « Quando igitur venerit ille ,
χον, όσον είς ταυτότητα φύσεως · ει και νοείται non loquelur ( inquit) a semetipso : sed neque no
τυχόν ιδιοσυστάτως . 5 Και μεθ' έτερα , « "Οταν ούν vam vos docebit doctrinam : non enim leges fert :
έλθη εκείνος , φησίν, ου λαλήσει αφ' εαυτού · αλλ' sed quia Spiritus, el quasi mea mens est, loquelur
ουδε ξένον υμίν εισηγήσεται μάθημα . Ου γαρ τυχόν cuncta quæ ' sunt in me. , Et post pauca « : Quia
είσοίσει νόμους . Επειδή δε Πνεύμα, και οιονεί νούς omnino ex mea essentia Spiritus est, et quasi mea
έστιν έμος, λαλήσει δή πάντα τα εν εμοί. » Και mens, is ventura dicere non potest, nisi omnino
μετ' ολίγα : Επειδή πάντως εκ της έμής ουσίας in me sil , et per me procedat. , Super illuil , « lilo
εστι το Πνεύμα , και οίον έμός έστι νούς , το έρείν me glorificabit, quia de meo accipiet, et annuntiabit
αυτό τα έσόμενα ουκ ενδέχεται , μή ουχί πάντως εν Dvobis . , ( Clarifical ergo Filium Paracletus, id est,
εμοί τε υπάρχον και δι' εμού προϊόν. Εις το, Εκεί proprius ipsius Spiritus, quia omnia potest, et
νος έμε δοξάσει , ότι έκ τού εμού λήψεται και αναγ omnia scil ; Quomodo vero clarifical ? quæ enim
γελεί υμίν . « Δοξάζει τοιγαρούν τον Υιόν ο Παράκλη scit ét potest ejus spiritus, quomodo ipse utique
τος , τουτέστι το ίδιον αυτού Πνεύμα, πάντα ισχύον non sciverit vel poterit ? el si , ut ipse dicit , ab
και πάντα ειδός . Δοξάζει δε πως ; & γαρ οίδε και co Spiritus accipit, atqui omnia potest et perficit,
δύναται το Πνεύμα αυτού , πώς αν αυτός ουκ ειδείη quomodo ipse vim et robur in omnibus non habc
τυχόν, ή πώς ουκ άν δύναιτο; και είπερ , καθάπερ bit ? » Ει paulo post ;; «. Quoniam consubst: vlialis est
αυτός φησιν, εξ αυτού λαμβάνει το Πνεύμα , καίτοι Filio el ex co ut Deum decel procedit, on nein
πάντα ισχύον και κατορθούν , πως αν αυτός ούκ έχοι suam in omnibus perſcclissimam operationem ha
το εφ' άπασιν ισχυρόν ; 5 Και μετ' ολίγα . Επειδή bens et vim , ideo dicit , « De meo accipiel . ) Et
δε ομοούσιόν τε εστι το Yίω, και πρόεισι θεοπρεπώς post alia : « Irreprehensibile igitur omnino erit, et
εξ αυτού, πάσαν αυτού την εφ' άπασι τελεωτάτην extra omnem contumeliam positum , si ab Uni
έχoν ενέργειάν τε και δύναμιν , διά τούτο φησιν, Εκ genito quid accipere dicatur ejus Spiritus ; nam
του εμού λήψεται . Και μεθ ' έτερα : « 'Ακατηγό . ab eo naturaliter procedeus, ut cjus proprius ,
1123 JOSEPUL METHOXENSIS 1193
cum Oronous que labet , perfecte accipere stin A ρητον ούν άρα παντελώς , και λοιδορίας απάσης έξω
dicitur. » Et post pauca : « Hoc etiam mihi na- κείσεται, το λαβείν λέγεσθαι τι παρά του Μονογε
luraliter adest; propter hanc dixi cairsam , « Quia νούς το Πνεύμα αυτού . Προϊόν γάρ δι' αυτού φυσι
de meo accipiet , et annuntiabit vobis. ) Nenro κώς, ώς ίδιον αυτού, μετά πάντων ών έχει , τελείως
in his perturbellir cum acceptionis nomen all - λαμβάνειν λέγεται τα αυτού. Και μετ' ολίγα •
diverit ; id potius consideret ( ita enim recte Κάμoί δε τούτο πρόσεστι φυσικώς . Δια ταύτην
egerit ) quoil omnia quæ ad Deum pertinent, pro είρηκα την αιτίαν, ότι 'Εκ του εμού λήψεται και
feruntur quidem more nostro, at non ita intelli- αναγγελεί υμίν. Ταραττέσθω δε μηδεις, όταν ένα
gunlur, sed supra caplum nostrum . Itaque acci τούτοις άκουη το της λήψεως όνομα: ενθυμείσθω δε
pere Spiritum dicimus a Palre, et Filio, quæ eorum μάλλον εκείνο : δράσειε γάρ αν έρθώς ότι πάντα τα
sunt, non tanquam aliquando insitam in iis sapien. περί Θεού λαλείται μεν καθ ' ημάς, νοείται γε μην
tiam et potentiam non habuerit, tunc vero tandem ουχ ούτως , αλλ' υπέρ ημάς. Λαμβάνειν τε ούτω το
babeat cum intelligitur accepisse. Semper namque Πνευμά φαμεν έκ τε του Πατρός και του Υιού τα
sapit et potest Spiritus : imo est ipsa supientia et αυτών, ουχ ώς ποτέ μεν ουκ έχουν την ενούσαν αυ
na B τοϊς γνώσιν τε και δύναμιν,, έχον δε τότε μόλις όταν
potentia ,, non ex participatione aliqua , sed nn
tura. , Et post alia ; « Cum fructus igitur, et nolay νοηται λαμβάνον · αει γάρ σοφών και δυνατόν το
sit personze generantis Filius , omnia que haliet Hνεύμα εστι,μάλλον δε αυτοχρημα σοφία και δύνα
secundum naturam , secum adducit, ideo dicit : μις , ουκ εκ μετοχής της τινός, αλλά φυσικώς . »
Omnia quæcunque habet Pater ,mea sunt; idcirco Και μεθ' έτερα » « Καρπός ούν άρα και χαρακτήρ
dixi vobis, quod de meo accipiet, et annuntiabit της υποστάσεως του γεννήσαντος υπάρχων ο Υιός,
vobis ' : , Spiritum videlicet, qui per eum. et in eo πάντα τα αυτού κατά φύσιν επάγεται . Διά τούτο
est : per quem in sanctis ipse inhabitat : non enim φησι, Πάντα όσα έχει ο Πατήρ, εμέ εστί . Διά τούτο
est aliud præter eum Spiritus ejus; quamvis esse είπον υμίν, ότι έκ τού εμού λαμβάνει και αναγ
ipse per se intelligatur et proprie Spiritus : Spi- γελεί υμίν» το Πνεύμα δηλονότι , το δι' αυτού τε
rilas enim Spiritus et non Filius est, , και εν αυτώ, δι' ού τοις αγίοις αυτός ένοικεί. Ου γαρ
έτερον παρ' αυτόν το Πνεύμα αυτού · κάν υπάρχον νοηται καθ' εαυτό καιιδίως . Πνεύμα γάρ το Πνεύμα ,
και ουχ Υιός. »
Audisi hujas magni Patris sententias, vel , ut "Ήκουσας τάς αποφάσεις του μεγάλου τούτου Πx
melius dicant, instantias, el tela' præacuta auver- τρός, ή μάλλον ειπείν ενστάσεις και βέλη ήκονημένα
sus eos qui non ex Filio etiam procedere Spiritun- κατά των μή και του Υιού το Πνεύμα ομολογούν.
asserunt ? quia partim per eum prodeuntem dicit, C των ; "Οτι ποτέ μεν λέγει δι' αυτού προϊόν, ποτέ δε
partim quod ab eo prodit quemadmodum et a Pa- ότι εξ αυτού πρόεισι , καθάπερ και εκ του Πατρός :
tre : et rursus, natera insins ei; el per eum . et ex και αύ, φυσικώς ενυπάρχον αυτώ, και δι ' αυτού,
eo progreditur, profluit et procedit, et veluti sane και εξ αυτού, προέρχεται, και προχείται, και έχ
in ipso, et Deo, et Palre intelligitur. Quid aliud πορεύεται, καθάπερ αμέλει και επ' αυτού νοείται
quam veritas apertissima dignoscitur, quia ex Fi- του Θεού και Πατρός . Τι άλλ' ή προφανής αλήθεια ,
lio Spirilus est ; et ex eo, et per eum, ut sanctus ότι και εκ του Υιού το Πνεύμα εστι, και εξ αυτού,
hic multis in locis scribit ? Unde ergo ostendere και δι' αυτού, ώς δ' άγιος ούτος πολλαχόσε φησί και
poteritis vos , quod ex solo Patre Spiritus est , Πόθεν άρα δυνήσεσθε δείξαι υμείς ως εκ μόνου του
cum sancti omnes concordissime (ut paulo post osu Πατρός το Πνεύμα και πάντων των αγίων λεγόντων,
lendemus) dicant, et omnes ex Filio ocedere ως ήμείς μετά μικρόν δείξομεν, λίαν συμφώνως,
decernant ? Ilaque credatis nobis, qui recte consu- και πάντων την εκπόρευσιν και εκ του Υιού δογμα :
limus ; imo non nubis, sed veritati : nec ita su- τιζόντων. Τοιγαρούν πείσθητε ημίν καλώς. συμβου
perbe nos incusale, veluti inscii simus, vel ignari; λεύουσι, μάλλον δ' ουχ ημίν, αλλά τη αληθεία και
el propterea synodo parentes. Nam sancios omnes μή αυθαδώς πως εγκαλείτε ημίν, ώς μή ειδόσιν, ή
vidimus , rationibusque eorum, suasi, easque se- p αγνοούσι, και διά τούτο τη συνόδω υποταγείσιν . Είδο
quentes, nos Latinis adjunximus : imo non Lati- μεν γάρ τους αγίους πάντας, και τοις λόγοις αυτών
nis, sed solidæ et rere Petri fidei, et sanæ theolo- πεισθέντες και εξακολουθήσαντες, Λατίνοις ηνώθη .
forum et divinorum corum virorum doctrinæ , qui μεν μάλλον δε ου Λατίνους , αλλά τη αρραγεί και
in ea Synolo!o excelluerunt ;; quibus Ephesi episco- αληθεί πίστει του Πέτρου , και τη υγιαινούση διδα
pus, sui incertus, nec eorum objectionibus respon- σκαλία των θεολόγων και θεηγόρων εκείνων ανδρών,
dere valens, iguave effugit, fratre Joanne ( 1 ) qui των εν τη συνόδω ταύτη . διαπρεψάντων· οίς ο Εφέσου
cum eo disputabat , acclamante : Adducile liue αρχιερεύς , απορήσας, και μη δυνάμενος αποκρί
Ephesium ut ejus responsiones audiamus , quas νασθαι προς τα παρ' αυτών προτεινόμενα , δειλιά
quadai s ? ssione edidit, synodum devitan. Synodus σας εξέκλινε, του μεν ποοσδιαλεγομένου φρά Ιωάν
1 Joan . XVI , 16 ,

(1) .F. Joannes hic est Turrecremata, qui postea cardinalis.

 1:25 PRO CONC . FLORENT. CIP . I. DE SPIRITU SANCTO .
νου βοώντος , Φέρετε τον Εφέσου ώδε , του ακούειν A vero eum evocalbat ut ingrederetur , at is morbum
τας αποκρίσεις των λόγων αυτού , ούς εξέδωκεν εν
μιά συνελεύσει , φεύγων την σύνοδον . Η δε σύνοδος
αποστείλασα εκάλει αυτόν εισελθείν · εκείνος δε
ασθένειαν πρoύφασίζετο . Και πάλιν συνελεύσεως γε .
νομένης, ο φρά Ιωάννης έλεγεν, 'Ελθέτω ο Εφέσου
ώδε, ελθέτω ου γάρ δίκαιον ειπείν μεν εκείνον , ουκ
ακούειν δε και ημών αποκρινομένων . Και πάλιν ή
σύνοδος αποστείλασα εκάλει , αλλ' ουχ υπήκουσεν
ελθείν . "Οθεν κανονικώς αυτόν καλέσασα μη υπα-
κούσαντα , η σύνοδος απεφήνατο . Ούτος δε επέμενεν
αντιλέγων , ου παρρησία , αλλ' εν ταις γωνίαις · όθεν
.
εχθρός τη αγία απεδείχθη συνόδιο. Ει δε και προς
ώραν εις διαλέξεις εχώρει, αλλά των αγίων τας
ήσεις ού κατεδέχετο, διεφθαρμένα και νόθα καλών
τα παλαιόγραφα θεία και τερά των διδασκάλων βι
βλία . 'Αλλ' εκείνος μεν διεφθάρη και το στόμα
O
εκείνο το φρυάξαν κατά της Ιεράς συνόδου , όπως
αυτώ διεφθάρη και αισχύνης επληρώθη εν τη ώρα
της αυτού πικράς αναλύσεως , ίσασιν οι ταληθή λέ-
γειν μεμαθηκότες . Ημείς δ' έχοντες τας προειρη-
μένας ρήσεις του μεγάλου Κυρίλλου εις το, 'Εκ του
έμου λήψεται, και ακούσαντες της Ιεράς ταύτης συν-
όδου τα αυτά τούτω θεολογούσης έν τις παρ' αυτής
εκτεθέντι όρο, και από τούτου βεβαιωθέντες, ότι το
Πνεύμα έχει το είναι, και από του Υιού, ηνώθημεν
τη συνόδιο. Το γαρ ειπείν τον Χριστόν, ότι 'Εκ του
έμου λήψεται , ουδέν άλλο έδειξεν ημίν, ή ότι και
παρ' αυτού εκπορεύεται · ου γαρ δυνάμεθα άλλως
πως εννοήσαι. 'Αφ' ου γαρ λαμβάνει το Πνεύμα , C sanctorum auctoritates clare voluissemus dicere,
από τούτου και έχει το είναι. Αφ' ού δεν έχει το deinde explanare. Sed cum nos duo efficere pro
είναι, από τούτου και εκπορεύεται : λαμβάνει δε
και από του Υιού και έχει το είναι παρ' αυτού, ως
ο ιερός και θείος Βασίλειος διασαφεί, άρα και εξ
αυτού εκπορεύεται. Τούτον ούν τον τρόπον έβουλή-
θημεν άν και τάλλα ρητά των αγίων λέγειν ρητώς,
είτα και εξηγείσθαι · αλλ' ότι δύο προύκειτο γενέ-
σθαι ημίν, το μεν ότι εν βραχεί επαγγειλάμενοι τον
λόγον εκδούναι, εις μήκος άπειρον εκτείναι μεν αν,
το δ' ότι άπιστα τοις εναντίοις φανείεν τα οίκοθεν
ειρημένα εις πλάτος ημίν, έδοξε διά τούτο μόνως
και μόνον τα ρητά των αγίων προθείναι, είς έλεγχον μέν των βουλομένων αντιλέγειν τη ιερά συνόδω , εις
βεβαίωσιν δε και στηριγμόν των ευλαβώς αυτή επομένων, ολίγα τινά οίκοθεν λέγοντας εφ' ενί εκάστω ρητώ»
Β' .
« Πάν γούν ρήμα, φησί το ιερόν Ευαγγέλιον , επί
δύο ή τριών μαρτύρων σταθήσεται » , άρ' ούν υμείς
πεισθήσεσθε πολλούς τούτο μάρτυσι μαρτυρούσιν ;
Ουκ οίμαι, τη πεισμονή τε και προλήψει , συν τη
κακία κινούμενοι . Διά τούτο, ένεκα των τριών ων
Εφη Χριστός, τρισκαιδεκα προσθήσω • ίνα μή δυνη-
.
θήτε του λοιπού αντειπείν , ή τουλάχιστον αντιφθέγ-
ξασθαι . Αυτίκα γάρ ο μέγας Γρηγόριος ο Νύσσης ,
εν τη εις το « Πάτερ ημών , » ομιλία τετάρτη, ής ή
αρχή, « Ό,την σκιάν των μελλόντων, » τοιάδε φάσκει
•« "Ο γάρ μονογενής Υιός εκ του Πατρός, εκ της
αγίας Γραφής, ονομάζεται • και μέχρι τούτου , ο
λόγος έστησιν αυτού το ιδίωμα. Το δε άγιον Πνεύμα
10 Malib . XY1, 16.
1126
simula vit. Et rursus sessione coacta , fratrer Joan
pes aiebat, Accedat buc Ephesius, accedat : non
cnim fas est eum loqui, at nostras responsiones
non audire. Rursus synodus eum canonice vocavit,
sed non paruit : quare,, eo vocalo, noc parente,
synodus decretum lulit ; is vero in contradicendo
persistebat , non palam , sed in angulis ; itaque
hostis sacræ synodi declaratus est. Sin autem in
lempore ad disputationes accedebat, sanctorum
auctoritates non approbabat ; corruplos et adulte
rinos , vetustos sacros et divinos doctorum codices
dicens. At is quidem exstinctus est, osijue illud
adversus sacram synodum infrendens quo pacio
exstinctum sit et dedecore opplelumi suæ amare
B
resolutionis tempore, cognitum jis est qui vera di
cere didicerunt. Nos vero prædictas magni Cyrilli
auctoritates habentes super illuil : « De meo acci
piet, » et sacram hazic synodum eadem docentem in
suo quod edidit decreto , audientes, ei ab eo con
firmali, Spiritum sanctum a Filio etiam procedere,
synodo nos adjunximus.. Νam cum Christus dise
rit, quod « de meo accipiet , , nil aliud ostendit
nobis nisi quod eliam ab eo proredit ; non enim
possumus aliter intelligere , goia a quo Spiritus
accipit, ab eo etiam esse habet ; a quo habel esse,
ab eo el procedit ; aecipit autem a Filio, et ha'set
esse ab eo, ut dicimus, et sacer Basilius declarat :
ergo et ab eo procedit. lloc igitur pacto et alias
postierimus, partim quia cum brevibus rem CX
ponere polliciti simus, in immensum nostra ex
crescere potuisset oratio ; partim quia adversarii
meis dictis lidem non adhibuissent , si ea latius
explicando contexerem ;; idcirco opportunum mithi
visuin est, seorsuni lantum sanctorum auctoritates
proponere, ad eos coarguendos qui sacræ synodo
volunt contradicere ; ad stabilienduin vero el con
firmandum eos qui cam pie sequuntur, paucis qui
busdam de men in singulis dictis allatis.
D II .
« Οιnne verlbum , sacrum dixit Evangelium , in
duobus vel tribus lestibus stabit 10. , Num fidem
adhibebitis vos si pluribus ulemur ? Non arbitror ,
cum vos falsa suasione et præsumptione pravitati
admista permoveamini. Idcirco triuin vice quos
Christus enumerat, ter undecim addam ne de cæ
tero locus contradicendi relinquatur , vel quid
minimum adversus nos eloquendi. Nam magnus
Gregorius Nyssenus in quarta homilia seu Expo
silione super « Pater noster, ) quae incipit, Quium
bram futurorum,, », hec inquit :: « Unigenitus Filius
ex Patre a sacra Scriplura nominatur ; et hucusque
verbum suain constituit proprietatem . Sanctus
1127 JOSEPHI METUONENSIS 1:28
autem Spiritus et ex Pre dicitur , et ex Filio prie - A και εκ του Πατρός λέγεται, και εκ του Υιού είναι
terea esse ostenditur. « Si quis Spiritum Christi προσμαρτυρείται · ει γάρ τις Πνεύμα Χριστού ,
(dicit) non habet, hic non est cjus . 1 Audis quod φησίν, ουκ έχει , ούτος ουκ έστιν αυτού, και 'Ακούεις
ex Filio etiam esse testatur ? Et si quidam (ut so- ότι και εκ του Υιού είναι προσμαρτυρείται" ει γάρ
lent impii et adversus propriam saluſem ingeniosi), τινες των ασεβείν ειωθότων, οι ραδίως κατά της
verbum ex e quibusdamn libris, sıylo ferreo adhibilo, εαυτόν σωτηρίας μηχανώμενοι , την, εκ, απήλειψαν
deleverunt ;; quidam tamen reperiuntur codices qui από βιβλίων τινών , σιδήρη χρησάμενοι, αλλ ' ούν
adversus adulterantium libros andаciam clamant. ευρίσκονται βίβλοι τινές διαρρηδην βοώσαι την
Ubi est igitur qui dicit , • Ex solo Patre, » Ephesius τόλμαν των βιβλιοφθόρων . Πού τοίνυν εστίν ο λέ
ille menle commotus una cum suis antecessoribus ? γων , εκ μόνου του Πατρός , » ο Εφέσου , και σεσαλευ
accedant el nobis o: tendant unde lioc acceperunt ? μένος εκείνος συν τοις προ αυτού ; 'Ελθέτωσαν, και
A Chrisione aul a sanctis ? nam aperie Chrisius δειξάτωσαν ημίν, πόθεν τούτο λαβόντες έλεγον ·
hic contradicit, et sancti . Christus ergo dicit, « De παρά του Χριστού , ή των αγίων ; και γάρ προδήλως
meo accipiet. » Sancti, Ex Filio Spiritum esse a εναντ.ούται τούτοις Χριστός, και οι άγιοι. Ο μεν
sacra Scriptura ostenditur. Si ergo sanctus hic, B ούν Χριστός φησίν, « Εκ τού εμού λήψεται και οι
t ex Filio , , dicens Spiritum , vera loquitur, men- δε άγιοι, Εκ του Υιού το Πνεύμα παρά της αγίας
titur Ephesius et ejus antecessores , dicentes, rex προσμαρτυρείται Γραφής . Ει γάρ ο άγιος ούτος « έκ
solo , ; nam , 1 ex solo esse , » destruillir dicendo , του Υιού , λέγων το Πνεύμα , αληθεύει , ψεύδεται και
• et ex Filio.. , Quod vero ex Filio Spiritus accipit Εφέσου , και οι προ αυτού, λέγοντες, « εκ μόνου » : το
et babel esse , magnus Basiliiis in tertio adversus γάε , « εκ μό ου » , αναιρείται εν τω λέγειν και εκ του
Eunomium testabitur, cujus principium , « Vix lan- Υιού . "Οτι δε εκ του Υιού λαμβάνει το Πνεύμα, και
lem exsaturalns adversus Unigeniturn blasphermiis. ) έχει το είναι , ο μέγας Βασίλειος εν τω τρίτω των
In eo tractalu dicit : « Quæ necessitas urgel , si προς Ευνόμιον 'Αντιρρητικών μαρτυρήσει, ού ή
auctoritate et ordine tertius est Spiritus, eum pa- αρχή . • Μόλις ποτέ κορεσθείς των εις τον Μονογενή
tura elian tertium esse? Quod auctoritate qui. βλασφημιών.»1 'Εν τούτω τώ λόγω φησί, « Τίς γάρ
dem secundus a Filio sil , et ab eo babeat esse , ανάγκη εί τα αξιώματι, και τη τάξειτρίτον υπάρ
el ab co accipiat et annuntiet nobis, et in summa χει το Πνεύμα, τρίτον είναι αυτό και τη φύσει και
ab ea dependeat causa , religionis ratio tradit. αξιώματι μεν γαρ δευτερεύειν του Υιού , παρ' αυτού
Audisti cælestem Patrein hunc ? cum , « Ab eo, in- το είναι έχον, και παρ' αυτού λαμβάνον , και αναγ
quit, habeat esse, et ab eo accipiat. » Vid:stiC γέλλον ημίν, και όλως της αιτίας εκείνης εξημμένον
omnia nostro sensui consentanea stint , una cum παραδίδωσιν και της ευσεβείας λόγος. ν" Ήχουσας του
sancti Cyrilli auctoritatibus, et quod idem est ac- ουρανοφάντορος τούτου Πατρός και Παρ ' αυτού φησι
cipere a Filio el habere esse ab eodem ? Et ubi το είναι έχον, και παρ' αυτού λαμβάνον » Είδες πώς
est qui dicit,, Ex solo ? « Si enim ex Filio accipit, κατά πάντα συνοδά τη ημετέρα διανοία , μετά των
el ab eo babet esse Spirilus, ut sanctus hic dicit, του αγίου Κυρίλλου ρητών λέγει ; και ότι ταυτόν
ergo non ex solo Patre, sed maniſestum est , quod έστιν ειπείν, λαμβάνειν παρά του Υιού, το, και εξ
et ex Filio ; ergo injuria nos reprehenditis , 0o αυτού το είναι έχειν ; Πού ο λέγων, « Εκ μόνου ; » εί
amici et fratres. Sed hujus magni Patris frater, γάρ και εκ του Υιού λαμβάνει, και παρ' αυτού έχει το
Gregorius, inquam , Nyssenus, in primo libro adver- είναι το Πνεύμα , ώς ο άγιος ούτός φησιν, άρα ουκ
sus Eunomium , qui incipit : « Non licuit , ut vide- εκ μόνου του Πατρός, αλλά δηλον ότι και εκ του
liir, in omnes beneficium conferre ,, bice inquil : Υιού · ουκούν αδίκως εγκαλείτε ημίν, ώ φίλοι και
.

Quo pacto ante consideratur persona secundum
causæ rationem , eodem modo et Spiritus ordine
lantum secundum causam et causatum. distinctio
nein halbeins. Νain queinadmodum Filius conjungi- Dήν, ώς έoικς , το πάντας εθέλειν ευεργετείν,και τοιάδε
lur Pairi , et quamvis ab eo esse habeat, von lamen
secundum essentiam posterior est : ita el Unigenito
Spiritus sanctus jungitur, intelligentia lantum , se
cun lum principii rationem , considerato anie per-
sonam Spiritus . , Vides, ui etia : n sanctus hic cum
antedietis concordet, et ul distinctionem divinarum
personaruto constituere volens, causa tantum dis-
linguil eas ? Quo pacto, inquil, consideratur Paler
anie Filium , ratione causæ , eodem etiam conside-
ralur Filius ante Spirilum , cause ratione. lloc
ilem est ac si dicerel : Filius ex solo Patre , ut
solo antea considerato quam Filius , quem enim
1 λοιη . ΥΙΙ :, 9 .
αδελφοί. Ο δε τούτου του μεγάλου Πατρός αδελφός,
Γρηγόριος ο Νύσσης φημι , εν τω πρώτα των προς
τον αυτόν Ευνόμιον Αντιρρητικών , ού η αρχή , « ουκ
φάσκει , « "Ον τρόπον προθεωρείται η υπόστασις, το
της αιτίας λόγω, ο αυτός λόγος και περί του Πνεύ
ματος , εν μόνη τη τάξει τη κατά το αίτιον και αι
τιατον, διαφοράν έχων. Ως γάρ συνάπτεται το Πα
τρί ο Υιός, και το εξ αυτού είναι έχων ουχ υστερί
ζει κατά την ύπαρξιν, ούτω και του Λονογενούς
έχεται το Πνεύμα το άγιον · επινοία μόνη κατά την
της αιτίας λόγον προθεωρουμένου της του Πνεύμα
τος υποστάσεως. ) "Εγως και τούτον τον άγιον ,
ως συνάδει τους προειρημένοις, και την διάκρισιν
βουλόμενον παραστήσαι των θείων προσώπων, τη
αιτία και μόνη διακρίνει αυτά, “Ον τρόπον γάρ, φησί,
 1129 PRO CONC . FLORENT. CAP I. DE SPIRITU SANCTO.
προθεωρείται ο Πατήρ του Υιού τω της αιτίας A alium potest ante se consideralum habere ? Spiritus
λόγω, τον αυτόν τρόπον προθεωρείται και ο Υιός
του Πνεύματος, τω της αιτίας λόγω. Τούτο δε ταυ.
τον έστιν ειπείν , "Ο μεν Υιός , εκ του Πατρός μόνου,
ως μόνου προθεωρουμένου , του Υιού. Τίνα γάρ άλ-
λον δύναται προθεωρούμενον έχειν ; Το δε Πνεύμα
το άγιον, εκ του Πατρός και του Υιού , ώς του Πα-
τρός δηλονότι και του Υιού, προθεωρουμένων αυτού
. και ούτω συμπεραίνεται αληθώς εκ του Πατρός και
του Υιού εκπορεύεσθαι το Πνεύμα το άγιον, κάν
υμίν απαρέσκη. Το γάρ προθεωρείσθαι την υπόστα-
σιν του Πατρός, της του Υιού υποστάσεως, και ταύτα
τω της αιτίας λόγω , την δε υπόστασιν του Υιού,
της του Πνεύματος υποστάσεως τω της αιτίας λόγω,
ουδέν άλλο δηλοί , ή ο Πατήρ μόνος αίτιος του Υιού :
ο δε Υιός παρά του Πατρός και τούτο λαβών ώς και
τάλλα φυσικά αγαθά αυτού , και αυτός αίτιος του
αγίου Πνεύματος. Και ούτως ο Πατήρ και ο Υιός,
άμφω μία αιτία της του αγίου Πνεύματος εκπορεύ-
σεως. Διά τούτο και ο άγιος ούτός φησιν, "Ως γάρ
συνάπτεται το Πατρί και Υιός, κατά τον της αιτίας
λόγον, επινοία και μόνη προθεωρουμένου της αυτού
υποστάσεως και ούτως αληθεύομεν λέγοντες το
Πνεύμα και εκ του Υιού . Εν δε τοίς πρακτικούς
της πρώτης συνόδου , είρηται μεν το Πνεύμα εκπο-
ρευόμενον εκ του Πατρός , ίδιον δε του Υιού έστι,
και εξ αυτού αναβλύζον . Ακούεις, 'Εξ αυτού , φησίν,
αναβλύζον , ώς από πηγής δηλονότι της υποστάσεως dicunt : Filius neque ipsius Spiritus est,, neque
του Υιού , και ότι ίδιον αυτού έστι. Τι δηλούν βού-
λεται εννοήσωμεν , αδελφοί , και μη θελήσωμεν άν- c drinorum pontifex in epistola ad Nestorium , que
τικρούειν τοις διδασκάλους · ει μεν είπη τις, ότι
ίδιον λέγεται του Υιού, διά το ομοούσιον , ενθυμη-
θήτω, ότι ελέγετο αν και ο Υιός του Πνεύματος κατά
το ομοούσιον · αλλ' άτοπον τουτο και εννοείν μόνον.
Οι διδάσκαλοι λέγουσιν ότι ο Υιός, του Πνεύματος,
ούτε έστιν, ούτε λέγεται το δε Πνεύμα του Υιού , και
μάλα. Ο δε Κύριλλος και της Αλεξανδρέων αρχιε-
ρεύς , εν τη προς Νεστόριον επιστολή, ής ή αρχή,
« Του Σωτήρος ημών εναργώς λέγοντος , ο φιλών
πατέρα η μητέρα υπέρ εμέ , και φησίν: « Εί και
έστιν εν υποστάσει το Πνεύμα ιδική , και δη νοείται
καθ' αυτό καθο Πνεύμα εστι, και ουχ Υιός, αλλ' ούν
έστιν ουκ αλλότριον αυτού • Πνεύμα γάρ αληθείας
ωνόμασται · και έστι Χριστός ή αλήθεια και προ-
χείται παρ' αυτού, καθάπερ αμέλει και εκ του Θεού P mentionem faciunt : nani crederein eum dixerunt ,
και Πατρός . » 'Ακούεις , προχείται, φησί, καθάπερ
και εκ του Πατρός · αλλά προχείται , φησίν, είπεν ο
άγιος , ουκ εκπορεύεται. Ημείς δε θάττον αυτοίς
απολογούμεθα , ότι και αυτός διδάσκαλος εξηγείται τι
το προχείται βούλεται κατά τον αυτού νούν, εν τη
εξηγήσει του θείου Συμβόλου , ένθα φησί • • Διαπε .
ράναντες δε τον περί Χριστού λόγον οι τρισμακάριοι
Πατέρες , τον του αγίου Πνεύματος διαμνημονεύ-
ουσι· πιστεύειν γάρ έφασαν εις αυτό, καθάπερ
αμέλει εις τον Πατέρα και τον Υιόν, ομοούσιον γάρ
έστιν αυτοίς. Και προχείται μεν, ήγουν εκπορεύε-
ται καθάπερ από πηγής, του Θεού και Πατρός :
11 Matth . Χ , 37 . 13 Joan . Xx, 22 .
PATROL . GR . CLIX .
110
aulem sanclus ex Patre et Filio ; quasi Paler vi
delicet et Filius ante eum considerentur. Itaque
vere concluditur , ex Patre et Filio procedere
Spiritum sanctum , ctianisi vobis displiceat :: nam
1
personam Patris ante Filii personam considerari,
idque causæ ratione ; personam vero Filii anle
personam Spiritus sancii ratione quoque causip,
nibil aliud ostendit quam quod solus Pater causa
Filii est, Filius autem id a Patre accipiens (sicut
alia naluralia bona ejus) et ipse causa est Spiritus
sancii : jlaque Pater et Filius ambo una causa
processionis Spiritus sancti . Ιdcirco Sanctus hic
dicit :: Quemadmodum jungitur Patri Filius secun
B
dum causæ rarionem , solo intellectu persona ejus
antea considerata , sic verum dicimus, cum dici
mus Spiritum esse ex Filio. In Actis vero primæ
Synodi scriptum est, Spiritum sanctuni ex Patre
procedere , proprium autena eum esse Filii , et ab
eo scalurire . Audis ? Ab eo inquit scaturire , tan .
quam a fonte ; videlicet ex ejus persona, proprium
que ejus esse , quid significet consideremus, fratres ,
neque doctoribus repugnare velimus. Quod si
dixerit quis, proprium eum esse Filii propter con
substantialitatem , reputet quod etiam Filius dicere
lur ipsius Spiritus, secundum consubstantialitatem :
sed id vel cogitalu lantum est absurdum . Doctores
dicitur : Spiritus Filii , maxime. At Cyrillus Alexan
incipit ; » Cum Salvator noster manifeste dical ,
Qui amat Patrem vel matrem, plus quam me ,
inquit : « Et si Spiritus in hypostasi est propria ;
intelligitur quoque per s , qualenus Spiritus est,
non Filius, non tamen ab eo alienum est : nam
Spiritus veritatis nominatur ; et Christus est veri
Las, et ab eo produit,, quemadmodum utique a
Deo et Patre. » Audis, profuit, inquit, quemad
modum et a Patrc . Sed , « proſluit, , inquit, dixit
sanctus, non , procedit. , Nos vero stalim eis
respondemus, quod idem magister explanat quid
profuere denolet, secundum ejus sensum in Ex
positione divini Symboli , ubi dicit : « Perfecto, de
Christo tractalu beatissimi Patres de Spiritu sancto
quemadmodum sane in Patrem et Filium , quia 1
consubstantialis eis est, et profluit sane , id est
procedit, veluti a fonte, ex Deo et Patre ; 1 exhi
belur vero creaturæ per Filium . Insufflavit ergo
in ipsos apostolos, dicens : 1 Accipite Spiritum
sanctum 13.1 Ex Deo, el Deus, Spiritus est, nec a
quacunque suprema substantia alienus; sed , ex
ea , et in ea, et proprius ejus. Hæc igitur est
sanctorum Patrum recta et minime errans fides
sive fidei confessio . , Vides quid profluere signi
licet secundum sanctum Cyrillum , et quid est
profluere et procedere? Quo pacto vos cmnino
.. 36
1131 JOSEPH METHONENSIS
audetis dicere ; aliud esse, profluit , aliud, Α χορηγείται δε τη κτίσει, διά του Υιού . Ενεφύσησε
i procedit ; , et calunniamini sanctum hunc et
nos ? Reconciliamini , rogo , fratrés, reconciliamini.
Ιdem divus Cyrillus in Expositione in prophetain
Joel : Efundain de Spiritui meo in omnem
nem ' , , hæc inquit : 1 Profecio, Deus , et ex Deo
secundum naturam Filius ; genitus enim est ex
Deo el Patre : proprius ipsius et in ipso el ab
ipso Spiritus est , quemadmodum sane in ipso
112
γούν τοις αγίοις αποστόλοις λέγων, « Λάβετε Πνεύμα
άγιον. » Εκ Θεού, και Θεός το Πνεύμα εστι. Και ουκ
αλλότριον της ανωτάτω πάσης ουσίας, αλλ' εξ αυ
της τε και εν αυτή , και ίδιον αυτής : αύτη μεν ούν
των αγίων Πατέρων η ευθυτενής και απλανεστάτη
πίστις , ήτοι της πίστεως ομολογία, ο Βλέπεις τι το
προχείται σημαίνει κατά τον άγιον Κύριλλον ; και
πως ταυτόν εστι το προχείσθαι τώ εκπορεύεσθαι ; 1

Deo et Patre intelligitur. , Animadverte hic, di- Πώς υμείς όλως τολμάτε λέγειν, "Αλλο εστί το προ
lecte ,, «' proprius,inquit,
, , ejus , et ex eo,
, Spiritus χείται, και άλλο το εκπορεύεται και συκοφαντείτε
est , quemadmodum et ex Patre. >, Idem, in tra- τον άγιον τούτον και ημάς ; Διαλλάγητε παρακαλώ ,
ctatibus per interrogationem et responsionen , αδελφοί, διαλλάγητε . Ο αυτός θείος Κύριλλος εν τη Γ
adversus Palladium, proxime a principίο, inquit : ερμηνεία τη εις τον προφήτην Ιωήλ, του, « Εκ
« Mutabilis Spiritus non est ; vel si morbo muta χεώ από του Πνεύματός μου επί πάσαν σάρκα, και ?

B
bilitatis ægrolaret, ipsi divinæ naluræ hic defectus 0

τοιάδε λέγει : « Η μεν γάρ έστι Θεός, και εκ Θεού

ascriberetur, siquidem Dei et Patris , nec non et
Filii est, qui essentialiter ex utroque ( scilicet ex
Patre per Filium) proſluit Spiritus, 1 Audisti, et
hic e essentialiter ex ulroque, id est, ex Patre per
Filium ? . Quid aliud polest intelligi , preterquain
.
quod ex Patre et Filio procedit ? At jactabundus
dices non poni , « ex Patre et Filio, » sed simpli-
citer, 1 ex Patre per Filiam , » confitemur, , ex
Paire vero et Filio, , nequaquain, quia dictio per
causam non significat. Hoc et in faciem quidam
nobis dixerunt. O præsumptionem ! quæ vos videre
κατά φύσιν ο Υιός, γεγένηται γαρ
5 ° εκ του Θεού και
Πατρός, διον αυτού τε και εν αυτώ, και εξ αυτού Ε
το Πνεύμα εστι, καθάπερ αμέλει και επ ' αυτού νοεί
ται του Θεού και Πατρός. » Εννόησον κανταύθα,
αγαπητέ • ίδιόν φησιν αυτού. Και εξ αυτού το
Πνεύμα εστιν, ώσπερ και εκ του Πατρός. Ο αυτός
εν τοις προς Παλλάδιον Αντιρρητικούς κατά πεύσιν
Σ
και απόκρισιν λόγοις,έγγιστα της αρχής, φησί: « Τρει
πτόν δε ούτι που το Πνεύμα εστιν · ή είπερ το τρέν
πεσθαι νοσεί , επ' αυτήν ο μώμος την θείαν αναδρα
μείται φύσιν, είπερ έστι του Θεού και Πατρός , και Ε

congruentia non siuit. Nonne per verbum per cau- μήν και του Υιού , το ουσιωδώς εξ αμφοίν, ήγουν εκ
sam possumus intelligere ubi dicit sanclus Joan Πατρός δι' Υιού προχεόμενον Πνεύμα . και ' Hχουσας
nes evangelista,, «· Omnia per ipsum facta sunt 18?,
? » C κανταύθα το ουσιωδώς εξ αμφοίν, ήγουν , εκ Πατρός
Quis negaverit unquam hic dictionem per esse δι' Υιού . Τί δ' άλλο δύναται νοηθήναι , ή ότι εκ του
causa in ; et per eain Filium creaturæ causam in- Πατρός και εκ του Υιού εκπορεύεται ; 'Αλλά μεγα
jelligi ? Quod vero idem denotet dictio per el ex, λαυχήσας έρείς , ως ου κείται εκ του Πατρός και εκ
Basilius et Chrysostomus in expositione Genesis του Υιού , αλλ' απλώς έκ Πατρός δι' Υιού. Το μεν ε
sentiunt : ubi dicit Adam , , Possedi hominem per γάρ εκ Πατρός δι' Υιού, ομολογούμεν • το δε εκ του ι

Deum 18, , idem est, ac si diceret , « ex Deo ; ) Πατρός και εκ του Υιού, ουδαμώς· διότι η διά, ου L

unde alter in tractatu per capita ad Amphilochium
ila explanat, el dicit : « Jam vero secundum pro-
miscuam significationen , dictio per transit se-
1 ιδείν τα προσήκοντα. Μή γαρ ου δυνάμεθα την διά,
penumero in dictionein ex , quia altera allerius si
gnificationem sibi vindicat , ut, « Possedi hominem
per Deum; , æque ac si diceret, ( ex Deo. , Aller
vero in 53 in Matthæum homilia dicit : Nam Scri
ptura solet, per quem , ; dicere « ex quo; , velut
cum dicit , « Possedi hominem per Deum ,
secundam causam , sed primam magis apponendo ;
el iterum : Nonne ex Deo declaratio eorum est ? ,
σημαίνει αιτίαν. Τούτο γάρ τινες και εις πρόσωπον
ημίν έρησαν. Φεύ της προλήψεως ! ήτις ουκ εξ υμάς
αιτίαν νοήσαι και ένθα φησίν ο άγιος Ιωάννης ο ευαγ
γελιστής, « Πάντα δι' αυτού εγένετο, και τις αν αρ
νήσαιτο μή είναι ενταύθα την δια αιτίαν ; και τον
Υιον αίτιον της κτίσεως νοείσθαι δια ταύτης. "Οτι δε
ταυτόν ή δια τη εκ βούλεται, Βασίλειος και Χρυσό
non D στομος το αυτό βούλονται εν τω λέγειν εξηγούμενοι
το εν τη Γενέσει ειρημένον παρά τού 'Αδάμ, « Eκτη
σάμην άνθρωπον διά του Θεού > ταυτόν δηλονότι
.

Et bealus Cyriilus in epistola ad Nestorium , quæ είπείν τω εκ του Θεού · όθεν ο μεν, εν τω εις την
incipit : « Nugantur, ut audio , quidam , , inquit : 'Αμφιλόχιον κεφαλαιώδει λόγω , ούτω διασαφεί και
< Necesse est confiteri quod secundum carnem ex φησιν « "Ήδη δε και προς τα υπ' αλλήλων σημαι »
muliere natus est. • Ει post pauca : « Genitus est νόμενα, πολλάκις αντιμεθίσταται η διά τή εκ, όταν
secundum nos ex muliere. 5. Seniusque in eadem ή ετέρα της ετέρας σημασίαν αντιλαμβάνη • οίον
epistola reperitur cum promiscue uti prepositioni- Eκτησάμην άνθρωπον διά του Θεού, ίσον λέγων τω
bus his, ut indifferentibus et idem significantibus, εκ Θεού. ) Ο δε, εν τη του κατά Ματθαίον πεντη
scilicet per et ex Paulus apostolus ad Galalas ait : κοστη τρίτη ομιλία, φησίν, « Οιδε γάρ δι' ού, το
i Misit Deus Filium suum factum es muliere 17 . > υφ' ου λέγειν ή Γραφή · ώς όταν λέγη, Έκτησάμην
.

Et rursus idem alibi : « Unus Deus et Paler, η- άνθρωπον διά του Θεού, ου το δεύτερον αίτιον, αλλά
16 Joel μ, 28. 15 Joan . 1, 3. 16 Geo IV , 1 . 11 Galat . IV , 4.
1123 PRO CONC. FLORENT. CAP. I. DE SPIRITU SANCTO. 11.34

το πρώτον μάλλον τιθείσα . Και πάλιν, « Ουχί εκ A quit , ex quo omnia , et un as Doilious Jesus, per
του Θεού και διασάφησις αυτών εστιν ; » Και Κύριλλος quem omnia , et unus Spiritus Sanctus,, in quo om
δε ο μακάριος εν τη προς Νεστόριον επιστολή , ής nia 18. ο Νonne ergo in his possumus intelligere,
η αρχή,« Καταφλυαρούσιν ώς μανθάνω τινές, φησίν . unum factorem , et opificem , et principium om
« Αναγκαίον ομολογείν ότι και γεγένηται κατά σάρκα nium , tres personas ; ut que sint unus Deus ?
δια γυναικός και και μετ' ολίγα • Γεγένηται καθ' unumque principium dicemus, Patrem , et filium ,
ημάς εκ γυναικός και πολλάκις εν τη αυτή επι- el Spiritum sanclum , per bas præpositiones, ex ,
στολή υπαλλαττομέναις εύρου τις άν αυτόν ταϊς προ- per et in ? per ex Patrem ut principalem , per di
θέσεσι ταύτας , ότε μεν τη διά, δτε δε τη εκ , ώς clionem per Filium , nt opificem : per in Spiritum ,
ισοδυναμούσαις αδιαφόρως χρώμενον . Και Παύλος ut perfectivum ? Maxime, neque dictionem per de
δε ο απόστολος προς Γαλάτας φησίν Εξαπέ- Patre dicimus, neque ex de Filio , ne principalem
στειλεν ο Θεός τον Υιόν αυτού, γενόμενον εκ γυναι: causam Patris tollamus, si Filio dederimus, sed eam
κός και και πάλιν ο αυτός αλλαχού, « Είς Θεός και Patri reservamus. Et quando « ex Patre ,) dixeri
Πατήρ , φησίν, εξ ου τα πάντα • και εις Κύριος mus, tunc rursus sequitur per, quæ medium signi
Ιησούς, δι' ου τα πάντα και εν Πνεύμα άγιον, εν
.
ficat : quippe com per jungatur dictioni ex . Itaque
ώ τα πάντα καικαι άρ' ούν ου δυνάμεθα εννοήσαι εν
O B
cum dicimus, i ex Patre, , intelligimus time, per
τούτοις , ένα ποιητής και δημιουργός των απάντων medium Filii sanctum procedere Spiritum. Quod
και αίτιον , τα τρία πρόσωπα ως ένα Θεόν αυτά όντακαι autem dictio per causam signilicet eamdem quam
και ένα αίτιον τον Πατέρα φήσομεν και τον Υιόν ex, et quod inter se potestatis ejusdem sint, hinc
.

και το Πνεύμα, διά των προθέσεων τούτων , της εξ , manifestim esi .

της δια, και της εν και της εκ, επί του Πατρός, ώς προκαταρκτικής : τη : διά, επί του Yίου, ως δημιουρ
γικής της εν , επί του Πνεύματος , ώς τελειωτικής • πάνυ μεν ούν. Ουδε γάρ λέγομεν την διά , επί
O

του Πατρός• και την εκ, επί του Υιού, ίνα μή το προκαταρκτικών αίτιον του Πατρός αναιρήσωμεν,
διδόντες τω Υιω · αλλά φυλάσσομεν τούτο επί του Πατρός · και όταν είπωμεν εκ του Πατρός, τότ' αύθις
επακολουθεί η διά, μεσιτείαν δηλούσα · συνεζευγμένη γάρ έστιν ή δια τη εκ , ώστε ώς όταν λέγω.
μεν εκ του Πατρός, νοούμεν τότε διά μεσιτείας του Υιού το θείον εκπορεύεσθαι Πνεύμα. "Οτι δε η διά
αιτίαν δηλοί την αυτήν τη εκ, και ως ισοδυναμούσιν αλλήλαις, εντεύθεν δηλον .
Γ '. 11 .
Θεοδώριτος ο Κύρου επίσκοπος, εν τη αγία τρίτη C Theodoritus , Cyri episcopus , ad S. tertiam sy
συνόδω ελθών μετά την ταύτης τελείωσιν , μετά του nodum cum ea linila venisset cum Joanne Antio
,
πατριάρχου Αντιοχείας Ιωάννου , ός συν αυτώ εφέ. « hie patriarcha,qui sex et viginti episcopos secuum
ρεν είκοσιν και εξ επισκόπους , και ιδών ότι πέρας addixerat :: videas jam Synodum peractam esse ,
έσχε τα της συνόδου , και ότι κατεδικάσθη Νεστόριος, Nestoriumque damnatum,, Cyrillumque prevaluisse ,,
εταράχθη , και ότι Κύριλλος έσχε το κράτος , επι- perturbatus est ,, et in duodecim capitibus que all
ad
λαμβάνεται του Κυρίλλου εν τοις δώδεκα κεφα- versus Nestorium antea ediderat, Cyrillum repre
λαίοις οίς φθάσας εξέθετο κατά του Νεστορίου. Ούτος 1
hendii . Is igitur cum Nestorii discipulus esset, ad
ούν μαθητής ών εκείνου , ώρμησε κατά του μεγά- versus niagnum Cyrillum impetum fecit , ut suo
λου Κυρίλλου , ως δήθεν συμμαχών τω εαυτού διδα- magistro opitularelur. Et in nono capite, ubi Cy
σκάλων και εν τω ενάτη κεφαλαίω, ενώ ο Κύριλλός rillus dicit : « Cum Filius proprium ex seipso et in .
φησιν · « "Ιδιον έχων ο Υιός το εξ αυτού, και ουσιω- seipso esse essentialiter insilum habeal Spiritum
όνως έμπεφυκός αυτω Πνεύμα άγιον ειργάζετο τάς sanclum , vaticinabalur. , Theodoritus responde! :
θεοσημείας " ο Θεοδώριτός φησιν: « Ει μεν, ώς ομοφυές Si , ut ejusdem naturæ Cyrillus dixit, el ex Patre
έφη Κύριλλος , και εκ του Πατρός εκπορευόμενον, η procedere , jam confirebimur , et tanquam pia ejus
έδε συνομολογήσομεν , και ως ευσεβή δεξόμεθα την verba recipiemus . Si vero tanquam ex Filio, vel per
φωνήν. Ει δ' ώς εξ Υιού και 'δι' Υιού την ύπαρξιν Filium essentiam halbere,, ut blasphemiam et rein
έχoν , ώς βλάσφημον τούτο και δυσσεβές απορρίψο- impiam eam rejiciemus.. » Audis quo pacto Theodo
μεν . Σ'Ακούεις πως ο Θεοδώριτος έδειλίασε και την rilus dieliones ex et per reformidaril in Spiritus
έκ και την διά επί της προόδου του Πνεύματος και διο sancti processione ? Ideo cum horrore dicit, « si vero
φήσι μετά τρόμου , ει δ' ως εξ Υιού ή δι' Υιού και ex Filio, vel per Filium . » Et jure ibi limuit , ubi
εικότως εκεί και ούτος έδειλίασε φόβον, ου ουκ ήν timendi ratio non erat , uti vos facilis. Nam cum is
φόβος • ώσπερ και υμείς ποιείτε . Και γάρ εκείνος
.
oinnino negaret Spiritum a Filio procedere, quem
αρνούμενος παντελώς το Πνεύμα από του Υιού είναι admodum el vos , neque 1 ex Filio, , neque per
ώσπερ και υμείς , ούτε εξ Υιού , ούτε δι' Υιού κατα- Filium , recipit ; vos vero , per Filium , , etiam
δέχεται • υμείς δε το μεν δι' Υιού, ομολογείτε και inviti confitemini; « ex Filio, , neque audire su
μη βουλόμενοι, το δε εξ Υιού, ουδ' ακούσαι ανέχε. slinetis , idem enim secundum Theodoritum signi.
σθε, και γάρ το αυτό σημαίνει κατά τον Θεοδώρι- fical. Quod vero e per Filium » confitemini , Dama.
τον . " Οτι δε το δι' Υιού ομολογείτε , Δαμασκηνός εν scenus, in ociavo et tricesimo Theologiæ suæ ca.

18 Ephes.. ,
IV , 6.
6.
1135 JOSEPHI METHONENSIS 1535
pile , ex Patre per Filium, aperte clamat : et vs A το ογδόη και το τρισκαιδεκάτω των θεολογικών αυ
Magna voce canitis : • Spiritus bonitatem commu .. του κεφαλαίων , εκ Πατρός δι' Υιού διαρρήδην βοά :
nicans, es Patre per le procedens. » Et in canone και υμείς δε μεγάλη τη φωνή άδετε , « Πνεύμα μετα
domini Theophanis in Pentecosten , ode sexta : « Tu δοτικών αγαθότητος, εκ Πατρός διά σου προερχόμε
flumen deitaiis ex Paire per Filium procedens. Σ, ld νον. » Εν δε το κανόνι τω εις την Πεντηκοστήν, του
lamen , quanquam psallitis, abnegalis. At nos cuin κυρ Θεοφάνους εν τη έκτη ωδή ο Σύ γάρ ποταμός
audimus sanclos ea verba sæpe dicentes, interdum θεότητος , εκ Πατρός δι' Υιού προερχόμενον και και
quidem rex Pulre et Filio , sine articulo , interdum όμως εί και ψάλλετε , αρνείσθε • ημείς δε όταν ακού
vero i ex Patre ct Filio , » cum articulo , et « ex σωμεν των αγίων πολλαχώς λεγόντων την ρήσιν
l'atre per Filium , et rex Patre cl ex Filio, , et es- ταύτην, ποτέ μεν εκ Πατρός και Υιού ,και ποτέ δε , εκ
sentialiter ex ambobus, el ex utroque procedit, in-
> του Πατρός και του Υιού, και, εκ Πατρός δι' Υιού,
telligious dictionem per esse causani quain Theolo- και, «εκ Πατρός και εξ Υιού, και εξ αμφοίν ουσιωδώς,
rilus cum metu et horrore vital. Resipiscite, et vos και εξ αμφοτέρων έκτορεύεται, νοούμεν την διά,
.
Oro,, ut
υι villeatis.. At quia Theodoritus dinnalus fuit , αιτίαν · ήν ο Θεοδώριτος μετά φόβου και τρόμου
cum sanctissimi Spirilus processionem eliam ex B φεύγει . Εκνήψατε και εμείς παρακαλώ όπως ίδητε .
Filio procedere non reciperet, imo libri ejus ex . 'Αλλ' ότι και ο Θεοδώριτος κατεδικάσθη , μη δεχόμε
communicati sunt, quos adversus sacrum Cyrillum νος την εκπόρευσιν του παναγίου Πνεύματος και
scripsit , audi lertium decimum caput es actis από του Υιού, μάλλον δέ γε κα . άφωρίσθησαν τα
@cumenice quintæ synodi : « Si quis impia Theo- συγγράμματα αυτού και συνέγραψε κατά του αγίου
doriti scripla capesserit adversus reclam Cyrilli fi- Κυρίλλου , άκουσον κεφάλαιον τρισκαιδέκατον από
dem ejus duodecim capila, idem cum Theodoro ct των πρακτικών της αγίας και οικουμενικής πέμ
Nestorio sentientia, ea el eorum impietalem defen- πτης συνόδου : « Εί τις αντιποιείται των ασεβών
dendo, nec anathemalizaverit ante dicta scripla, et συγγραμμάτων Θεοδωρίτου , των κατά της ορθής
cos qui similia bis senserunt vel sentiunt, et omnes πίστεως και του Κυρίλλου , και των δώδεκα αυτού
ii adversus reclam salicui Cyrilli fidem conscripse- κεφαλαίων, των τα αυτά τους προειρημένους Θεο
runt, duodecim ejus capita, et in ca impietate obie- δώρο και Νεστορία φρονησάντων, εκδικών αυτούς
runt anathema sit. Siiniliter sancia sexla syno . τε και την αυτών ασέβειαν , αλλά μη αναθεματίζει
τα ειρημένα ασεβή συγγράμματα, και τους τα όμοια
dus, capite nono inquil : « Si quis Theodoriti scri .
pla adversus reclam sancti Cyrilli lidem noi ana- αυτοίς φρονήσαντας και φρονούντας, και πάντας τους
thematizaverit, et epistolam que Ibe dicitur et C γράψαντας κατά της ορθής πίστεως και του εν
Theoloruno Mopsuestige, et scripta ejus : et si quis αγίοις Κυρίλλου, και των δώδεκα αυτού κεφαλαίων ,
sancti Cyrilli scripta non receperit , eaque præcipue και εν τη τοιαύτη ασεβεία τελευτήσαντας , ανά
que adversus Theodorum , Theodoritum , Andream θεμα. ν 'Ομοίως και η αγία έκτη σύνοδος , εν κεφα .
el Nestorium , el eos qui similia eisdem vel alicuί λαίω ενάτω φησίν : « Εί τις ουκ αναθεματίζει τα
forum senserunt, vel sen !iunt, conscripla sunt , συγγράμματα Θεοδωρίτου τα κατά της ορθής πί
analliena sil. ) Similia (quarta cumenica el sepιί- στεως του αγίου Κυρίλλου , και την λεγομένην "Ιέα
ma synodus continent. Quod autem dictio per, cum επιστολήν, και Θεοδωριτον τον Μοψουεστίας, και τα
de Filio dicitur, medium demonstrel processionis συγγράμματα αυτού, και εί τις ου δέχεται τα συγ
sanctisimi Spiritus ex Patre, audi admirabilem Gre- γράματα του αγίου Κυρίλλου, και μάλιστα τα κατά
goriumi Nyssenum in sermone al Ablalbium , cujus Θεοδώρου, και Θεοδωρίτου , και Ανδρέου , και Νεστο
initium : « Vos qui in fide vegeti estis, æquum est ρίου,και των τα όμοια αυτούς και ένα αυτών πετρο
omni conatu decertare , : - Identitatem naturæ fa- νηκότων ή φρονούντων, ανάθεμα έστω. » Τα όμοια δε
tentes, distinctionem quæ est secundum causam et και η τετάρτη οικουμενική σύνοδος , και η εβδόμη δια
causalum non negamus, in quo lantum alterum ab λαμβάνουσιν. "Οτι δε η διάλεγομένη επί του Υιού με
altero distingui percipimus, quia hunc causarm esse D σιτείαν δηλοί της προόδου του παναγίου Πνεύματος
credimus : aller vero cum ex causa , et eo quod est εκ του Πατρός, άκουσον του θαυμαστού Γρηγορίου
ex causa sit aliam rursus intelligentiam intelligi- του Νύσσης, λέγοντος εν τω προς 'Αβλάβιον λόγω
mus : bic enim immedicale ex primo , alter vero αυτού, ου η αρχή, Υμάς δε δίκαιον τους ακμάζον
per eum qui inmediale ex primo est . Itaque Uni- τας εν πάση δυνάμει διαγωνίζεσθαι , » - « Τοαπαράλ
geniti ratio indubie in Filio manel, et quod Spiri. λακτον της φύσεως ομολογούντες, την κατά το αί
lus sit ex Patre, non dubium est id per medium τιον και αιτιατών διαφοράν ουκ αρνούμεθα . Ενώ
Filii csse , quod eidem ipsi el Unigenili rationem μόνο διακρίνεσθαι το έτερον του ετέρου καταλαμ
reservat : et Spiritum ab ea quæ naturalis est ad βάνομεν τώ το μεν αίτιον πιστεύειν είναι, το δε,
Patrem relatione non prohibel., Hoc loco, sanctus εκ του αιτίου και του εξ αιτίας όντος , άλλην πάλιν
hic de conjuncta discrelaque theologia sermonem διαφοράν εννοούμεν • το μεν γάρ, προσεχώς εκ τού
habens, ad ipsam distinctionem divinarum venit πρώτου, το δε διά του προσεχώς εκ του πρώτου
personarum , distinguitque eas causa , ac inquit :
.
ώστε και το μονογενές αναμφίβολον επί του Υιού
« Essentiæ el natura identitatem conlitentes, , id μένειν, και το εκ Πατρός είναι το Πνεύμα με
est, ejus unionen (quippe cum unum sint tres per αμφιβάλλειν της του Υιού μεσιτείας, και εαυτό το
1237 PRO CONC . FLORENT. CAP. I. DE SPIRITU SANCTO . 1198
μονογενές φυλαττουσης , και το Πνεύμα της φυσικής A Sore, natura el deitate, nce aliquid sit prius, vel
προς τον Πατέρα σχέσεως μη απειργούσης. ) Εν- posterius), • differentiam non negamus, qua inter
ταύθα ο άγιος ούτος, περί ηνωμένης άμα και δια- se differant : , wanı secundum causam et causatim
κεκριμμένης θεολογίας τον λόγον ποιούμενος, έρχε- diferunt, et aller distinguitur ab aliero ; credimus
ται επ' αυτήν την διάκρισιν των θείων προσώπων, que, inquit , hunc esse causam , illum autem causa
και διακρίνει αυτά τη αιτία, και φησι • Tης ουσίας tum , id est , Patrem causam , Fitium vero et Spiri.
και φύσεως το απαράλλακτον ομολογούντες, τουτέ- tum , a causa . Nec hic consistit , sed stalin subjun
στε το ηνωμένον αυτής, έν γάρ εισι τα τρία πρόσ- git : Ει cum causatum, inquit , sit ex causa , id est,
1

ωπα τη φύσει και τη θεότητι • και ουδέν πρότερον,

.
cam Filius el Spiritus cx causa sint a Palre, aliam
ή ύστερον, ουκ αρνούμεθα την διαφοράν, ήν διαφέ- videlicet rursus intelligimus differentiam . Alterum
ρουσιν απ' αλλήλων • διαφέρουσε γάρ κατά το αίτιον enim sive Filiun proxime et immediale es primo,
και αιτιατών, και διακρίνονται έτερον θατέρου και id est , ex Patre : Spiritum vero proxime per Filium ,
πιστεύομεν, φησί, το μεν αίτιον , το δε αιτιατόν :
mediate autem ex primo, Palre videlicet., Num hic
ήτοι , τον μεν Πατέρα αίτιον , τον δε Υιόν και τοdictionem per medium denotare intellexisti , el di
Πνεύμα , αιτιατά • και ουχ ίσταται μέχρι τούτου, vinarum distinctionem personarum quam sanctus
B
αλλ' ευθύς, επισυνάπτει : « Και του αιτιατού , bic facit ? et quod nos recte dissolvimus ? et quod
φησί , τού όντος εξ αιτίας, τουτέστι του Υιού και του
unigeniti ralio optime servatur in Filio ; nec me
Πνεύματος, όντων εξ αιτίας του Πατρός δηλονότι. dium hoc, Filii naturalem Spiritus ad Patrem tollit
"Αλλην πάλιν εννοούμεν διαφοράν: το μεν γαρ, ήτοι relationem ? Reconciliamini ergo , rogo , domini et
τον Υιόν, προσεχώς και αμέσως εκ του πρώτου , τουτ- fralres mei. Sed sacer a Damasco Joannes accedal ,
έστι του Πατρός • το δε Πνεύμα, προσεχώς μεν διά ut eadem mecum lestilicelur de præpositione per,
του Υιού , εμμέσως δε εκ του πρώτου , του Πατρός quodque ex Patre per Filium Spiritus sanctus pro
δηλονότι. Αρ' ένόησας την της διά μεσιτείαν εν cedit. Hic enim , capile Theologicaruin rerum lertio
ταύθα, και την διάκρισιν ήν ο άγιος περί των θείων decimo, cujus principium : « Divinitas, cum sit in .
ποιείται προσώπων και ως ημείς καλώς διελυσά- comprehensibilis, omnino exprimi nomine non po
μεθα · και ότι και το μονογενές επί του Υιού μάλα lest, sic ait : Ipse quidam mens es!, Paler videli
καλώς φυλάττετα: • και το εκ του Πατρός είναι το cel , Filij abyssus, Filii genitor, et per Filium , ma
Πνεύμα διά της του Υιού μεσιτείας ουκ αμφιβάλλε- nifestativi Spiritus productor. ) Ac paulo post : « Spi
ται » και ώς ουκ απείργει η μεσιτεία αύτη του Υιού , rilus vero sanctus, manifestativa occullie divinitatis
της προς τον Πατέρα φυσικής του Πνεύματος σχέ- C potentia Patris, ex Patre per Filium procedit , ut
σεως; Διαλλάγητε ούν, δέομαι υμών, κύριοι μου και ipse scit,. » Quod vero dictio per causam significer ,
αδελφοί. Παρίτω δέ γε και ο εκ Δαμασκού ιερός jam dictum est nec repelere oportet. Sanctus præ
Ιωάννης , τα αυτά μαρτυρήσων ημίν περί της διά lirea Cyrillus, in secundo ad Hermiam , inquit :
ταύτης προθέσεως , και ότι εκ Πατρός δι' Υιού εκ.. 1 Sanctum Spiritum addes, qui ex l'atre per Filium
πορεύεται το Πνεύμα το άγιον. Ούτος γαρ εν τω τρισ- naluraliter profluit. , Idem in secundo Thesauro
καιδεκάτω κεφαλαίω των Θεολογικών , ού η αρχή, rum , in sermone cujus titulus, « Quod ex essentia
« Το θείον ακατάληπτον δν, πάντως και ανώνυμος Patris et Filii Spiritus sanctus esi , , sic narral :
έσται , και ούτω φησίν : « Αυτός μεν ούν εστι νούς , ο · Quod igitur Spiritus sanctus qui in nobis est, nos
Πατήρ δηλονότι, του Υιού άβυσσος , του Υιού γεν- esse Dei conformes ostendit, procedit autem ex Pa
νήτωρ , και διά του Υιού προβολείς του εκφαντορι- tre ct Filio, aperlum est divinæ esse essentiä сs.
κού Πνεύματος. . Και μετ' ολίγα •• Το δε Πνεύμα sentialiter in ea, el ex ea procedentem . )
το άγιον, η έκφαντορική του κρυφίου της θεότητος δύναμις του Πατρός, έκ Πατρός έστι δι ' Υιού εκπο .
ρευομένη , ώς οίδεν αυτός " , " Οτι δε ή δια αιτίαν σημαίνει, προείρηται, και ου δεί παλιλλογείν. "Ετι
δε ο άγιος Κύριλλος, εν τω δευτέρα των προς Ερμείαν φησί • "Αγιον δε Πνεύμα προσερείς , το εκ
Πατρος δι' Υιού προχεόμενον φυσικώς. . “Ο αυτός εν τω δευτέρα των θησαυρών , εν τώ λόγω ου η
επιγραφή : « " Οτι εκ της ουσίας του Πατρός και του Υιού το Πνεύμα το άγιον, και ούτω διεξεισιν · « "Οτα
τοίνυν το Πνεύμα το άγιον εν ημίν γενόμενον, συμμόρφους ημάς αποδεικνύει Θεού , πρόεισι δε και εκ
Πατρός και Υιού, πρόδηλον ότι της θείας εστίν ουσίας, ουσιωδώς εν αυτή και εξ αυτής προϊόν. »
'Ανασκιρτούσι δέ τινες των φιλεγκλημόνων σχι- D Prosiliunt ex schismaticis quidam calumniatores,
τματικών, και πλατύ γελώντες λέγουσι προς ημάς : ac effusc ridendo d cunt ad nos : Quid rursus, o
πάλιν ημίν, ώ Καθολικοί , και προς τούτο είπατε ; Catholici , ad hoc nobis respondebitis? vel quam
ή ποίον αποδώσετε λόγον, κατασοφιζόμενοι το γε- reddetis rationem , Scripturam Cavillando , cum
γραμμένονκαι του ευαγγελιστού λέγοντος διαρρήδην evangelista operte et clare dicat quod Spiritum
ούτω και φανερώς , ότι το Πνεύμα είδεν ο μύστης conspesit , mysteriorum peritus Joannes quasi co
ώσει περιστεράς κατερχόμενον επί τον Χριστόν. lumbam in Christum descendentem . Ergo , quod
Ούκούν όπερ ουκ έσχεν ελάμβανε . Πώς αν εκ του non habuit, accipiebat : quo pacto Spiriliis sancius
Υιού νομισθείη το Πνεύμα το άγιον εκπορεύεσθαι, a Filio procedere existimabitur, cum ipse in Jordane
εστώτος αυτού εν τω Ιορδάνη , και του Πνεύματος consisterel, et Spiritus in eum cælilus desrenderet,
άνωθεν κατερχομένου ως προς αυτόν, και φωνή πα- voxque patcrna superna lcstarelur ; Hic esi Fi
1133 JOSEPHI METHOVENSIS 1140

lius nieus dilectus , in quo nmilhi complacui 19. » Ατρώα άνωθεν μαρτυρούσα, « Ούτός έστιν ο Υιός μου
Ad hos, qui divinæ Ecclesiæ dogmata subvertunt , και αγαπητός εν ώ ηυδόκησα . » Προς δε τούτους φά
et Scripturarum rectitudinem perverlunt , respons
. ναι δείν υπολαμβάνω τους τα θεία της Εκκλησίας
dendum existimo : Ebrietalem discutite pravæ sua- ανατρέποντας δόγματα , και την των γεγραμμένων
sionis, et malitiæ , facientes hominem circumscri- ορθότητα διαστρέφοντας. Εκνήψατε μεθύοντες εκ
plum eum, qui est indefinitus et incircumscriptus και της πεισμονής και κακίας , ποιoύντες περιγραπτών
ης splendidum veritatis Iurmen circumspicere valea.
11 άνθρωπον τον απεριόριστόν τε και απερίγραπτον ,
lis, el nobiscum ad Dominum clamare, « Vere Fi- ίνα δυνήσησθε το λαμπρόν της αληθείας περιαθρήσαι
lius Dei es ; » et omnia quæcunque habet Paler κάλλος , και συν ημίν αναβοήσαι προς τον Υιόν,
τωus
luus,, ut Deus,, et tu habes ::: Luaque divina potentia « 'Αληθώς Θεού Υιός εί , και πάντα όσα έχει ο Πα
runcla complecleris , ac luæ mauris intercessione, τηρ σου οία Θεός, και αυτός έχεις και θεϊκή δυνα
placidum Spiritum nobis reddis , qui bonitatem στεία συμπεριέχεις τα πάντα. Της δε μητρός σου
communical, et s ex Paire per te , procedit . Et ταις εντεύξεσιν, ίλεων νεμεις ημίν Πνεύμα μεταδοτι
rursus cum sis incircumscriptus, mi Jesu et Do- κον αγαθότητος, εκ Πατρός διά σου και προερχόμενον ,
mine , quanquam in Jordane consists, paternum Και αύθις : 'Απερίγραπτος ών, Ιησού μου και Κύ
tamen Ihronum non reliquisii. Nunquam mihi hac B ριε , και εν τω Ιορδάνη Εστώς, του πατρικού θρόνου
hæresis in mentem veniat, ut dicam , eum quæ non ουκ έλειπες. Μή μοι δε γένοιτο φρονήσαι ποτε τοι
Πhabebat accipere : nam quacunque Paler halbet , αυτην αίρεσιν, ότι μή έχων αυτός ελάμβανε • πάντα
1oalbet el Filius : el nihil inest Patri quin insit Filio, γαρ όσα έχει ο Πατήρ, έχει και ο Υιός, και ουδέν
excepta paternitate. Si enim quod non habet , ipse ενυπάρχει το Πατρί, και ο Υιός ουκ έχει, πλήν της
accipiebat : vera Arius protulisset dicendo , « erat πατρότητας. Ει γάρ μη έχων αυτός ελάμβανεν, ήλή
aliquando quod non eral. » At id cogitalu lantum est θευεν "Αρειος, λέγων , ήν ποτε , ότε ουκ ήν . » 'Αλλά
impium . Qui vult igitur recte sentire , lalia non τούτο και εννοήσαι μόνον, έστιν ασεβές. Ουκούν και
credat,, sed ut sacer Allianasius magnus in divinis , βουλόμενος ορθά φρονείν τα τοιαύτα μή υπονοείτω,
qui in serinone de incarnata dispensatione, qui in- αλλ' ώσπερ ο Ιερός 'Αθανάσιος, ο πολύς τα θεία, ός
cipit : « Qui divinas Scripturas capliose volun : in- εν τω περί της ενσάρκου οικονομίας λόγω , ού ή
telligere, • sic scribit : « Ne credat φuis quolis quod αρχή,« Οι κακοτέχνως τας θείας Γραφάς βουλόμενοι
non babebat accipiebal : is enim superne demillebat νοείν , και ούτω λέγει · Μή υπονοείτω τις ότι μη
ut Deus : el inſerne ipse eum suscipiebal ut homo : έχων αυτός ελάμβανεν , αυτός γάρ αυτό άνωθεν
ex eo igitur in eum descendebal ; ex ejus deilate, C έπεμπεν ως Θεός, και αυτός αυτό κάτωθεν υπεδέ .
.
in humanitatem ipsius. . Audis ? Ipse superne mil- χετο ως άνθρωπος εξ αυτού ούν, εις αυτόν κατήει ·
lebai ut Deus, el ipsum inferne suscipiebat ul lio- έκαι της θεότητος αυτού, εις την ανθρωπότητα αυ
110 : et veluti Deus millebal, veluti homo recipie- του. » 'Ακούεις και αυτός, φησιν, αυτό άνωθεν επεμ
bal : nam lotus erat in terra, nulloque inodo a πεν ως Θεός , και αυτός αυτό κάτωθεν υπεδέχετο
« elo aberal : quippe cum in eo omnis deitatis ple- ως άνθρωπος. Και οία μεν Θεός έπεμπεν, οία δε .

itudo corporaliter resideret.. Cum ergo carne esset
circumscriptus, in Jordane conspiciebatur; sed dei-
late cum esset incircumscriptus, palernum sinum
non relinquebat, unde ex eo in eu ili descendebat.
Ideo nihil prodest quod a vobis allatum est ; imo
pro nobis videtur facere , vobisque magnum impor-
lat detrimenluni.
άνθρωπος υπεδέχετο : όλος γάρ ήν εν τοις κάτω :
και τοις άνω ουδ ' όλως απήν. Εν αυτώ γάρ κατώ
κει πάν το πλήρωμα της θεότητος σωματικώς . Πε.
ριγραπτός ούν τη σαρκι υπάρχων, εν τώ Ιορδάνη
εφαίνετο, απερίγραπτος δε τη θεότητι ών , του πα
τρικού ουκ έλειπε κόλπου • όθεν εξ αυτού εις αυτόν
κατήει και ούτως ουδέν υμίν συντελεί το ειρημέ
.

νον παρ' υμών, αλλά μάλλον υπέρ ημών δείκνυται

(Υ.
Unde igitur omnino nobis ostendere possilis , non
esse ex Filio Spiritum , ego nequaquam video . Ma-
gnus Joannes Chrysostomus in hoinilia quam in in-
carnationem Domini facit ,, sic inquit :: « Venit
Christus ad nos, dedil nobis descendentem ex eo
Spiritum , et corpus nosirum suscepit. , Verbum
i ex eo , quid significal aliud , quam quod qui ex
eo procedit, Spiritum nobis tradidit ? quemadmo-
dum et dilectus discipulus dicit , quod ex Spiritu
ejus dedit nobis, et « de plenitudine ejus nos om-
ies accepimus. » Cyrillus Magnus in interpretatione
Evangelii secundum Joannem super ca verba : « Et
όν, και πολλήν παρέχει υμίν την ζημίαν.
D Δ'.
Πόθεν ούν ημίν δείξαι όλως ευρήσετε , ότι ουκ εκ
του Υιού το Πνεύμα , εγώ ουδ' όλως γε συνορώ .
Και ο μέγας δε Ιωάννης ο Χρυσόστομος , εν τη ομι
λία, ήν εις την ενανθρώπησιν του Κυρίου ποιείται ,
ούτω φησίν : " Ηλθεν ο Χριστός εις ημάς » έδωκεν
ημίν το εξ αυτού Πνεύμα, και ανέλαβε το ημέτερον
σώμα , ο Το δε « εξ αυτού, και τι δηλούν βούλεται, ή ότι
το εξ αυτού εκπορευόμενον Πνεύμα δέδωκεν ημίν ;
ώσπερ και ο ηγαπημένος μαθητής φησιν, ότι « 'Ex
του Πνεύματος αυτού έδωκεν ημίν , και εκ του πλη
ρώματος αυτού ημείς πάντες ελάβομεν. » Κύριλλος
δε ο μέγας εν τη ερμηνεία του κατά Ιωάννην Ευαγγε

» Matth . 11 , 17 .
1141 PRO CONC, FLORENT. CAP. I, DE SPIRITU SANCTO. 1142
λίου εις το ρητόν, το, • Καγώ ερωτήσω τον Πατέρα, A ego rogalo Patrem et alium Paracletum dalbit vo
και άλλον Παράκλητον δώσει υμίν, και ούτω φάσκει : bis 20 , , sic dicit : « Cum Filius naturalium bono
« Τών γάρ του Θεού και Πατρός φυσικών αγαθών run Dei et Patris essentialiter sit consors , codem
ουσιωδώς υπάρχων ο Υιός κοινωνός, έχει και το modo habet et Spiritum , quo Pater intelligitur,
Πνεύμα κατά τούτον τον τρόπον, καθ' όνπερ αν non adventitium , neqne extra ( stultum enim est ,
νοοίτο και ο Πατήρ, ουκ έπακτον ουδέ έξωθεν. imo dementiæ plenum ila sentire) , sed quemad
Εύη θες γάρ μάλλον δε μανικόν το ούτω φρονείν: modum nostrum unusquisque proprie in semelipso
αλλ ' ώσπερ και ημών έκαστος το ίδιον εν εαυτό continet spiritum , et ex visceribuş intimis extra
1 [νεύμα συνέχει , και εκ των ένδοτάτων σπλάγχνων profundit . Ιdcirco enim in eum corporaliter insuf
εις το έξω πρoχέει • διά γάρ τούτο και σωματικώς flavit Christus, ostendens, quod uti ex hominis ore
αυτό ενεφύσησεν ο Χριστός, δεικνύς ότι καθάπερ εκ spiritus corporaliter procedit, ita ex divina essentia
στόματος του ανθρώπου πρόεισι το Πνεύμα σωματι- (ut Deo convenit) profluit quod ex ea procedit. )
χώς, ούτω και εκ της θείας ουσίας θεοπρεπώς προχεί- Hoc loco si quis vult cum æquitale videre et discere,
ται το εξ αυτής. » 'Ενταύθα τον βουλόμενον μετά δια- intelligere licet ,, statimque a schismatis 'pravitate
κρίσεως ιδείν και συνιέναι , έστιν εννοήσαι, και ευθύς B, defugere et synodo subjici. Cum sit enim , inquit,
από του κακού της διαιρέσεως αποδράσαι , και τη naturalium bonorum Dei et Pairis consors Filius,
συνόδω υποταγήναι . Των γάρ του Θεού και Πατρός non adventitie neque extra , neque improprie habet
φυσικών αγαθών κοινωνός υπάρχων, φησίν, ο Υιός, etiain Spiritum, sed essentialiter eodem modo quo
ουκ έπακτως, ουδέ έξωθεν, ουδε καταχρηστικώς , intelligitur et Paler.. Si igitur naturale bonum Pa
Ρa
αλλ ' ουσιωδώς έχει και το Πνεύμα, κατά τον τρόπον tris est, Spiritum sanctum emittere : communicat
τούτον, καθ' όνπερ αν νοοίτο και ο Πατήρ. Ει ούν φυσι- vero Filius naturalibus Patris bonis non improprie ,
κον αγαθόν εστι του Πατρός, το εκπορεύειν το Πνεύ- sed naturaliter et essentialiier , secundum magnum
μα το άγιον, κοινωνεί δε ο Υιός των φυσικών αγαθών Cyrillum ( nec polestis negare), ergo id habet etiam
του Πατρός, ου καταχρηστικώς, αλλά φυσικώς, και Filius, videlicet Spiritum sanctum emiliere, non
ουσιωδώς , κατά τον μέγαν Κύριλλον , και ου δύνα- participatione, sed essentialiter, eo modo quo Pater
σθε αρνήσασθαι, έχει άρα τούτο και ο Υιός το εκ- ipsum essentialiter emillit. Allendite huic, inquam ,
πορεύειν δηλαδή το Πνεύμα το άγιον, ου μεταδοτι- attendite. Symeon Metaphrastes in sancti Dionysii
κώς , αλλ' ουσιωδώς, καθ' όν τρόπον και ο Πατήρ Areopagile Vitae sermone, tertia Octobris, nec
εκπορεύει αυτό ουσιωδώς. Σύνετε τούτω δή, σύνετε . scribit : « Quæ corporalis quidem præsentiz sunt ,
"Ο δε Συμεών ο Μεταφραστής, εν τώ εις τον βίον finem accipiunt ; quæ vero spiritus, incipiunt ; et
C
του αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου λόγω, τη τρίτη in cælum Christus meus effertur, ac in patriam
του Οκτωβρίου γεγραμμένω, τοιάδε φάσκει • ? Πε revertitur sedem , et procedentem ab eo Spiritum
ρας τα της σωματικής ενδημίας δέχεται • τά δέ του discipulis suis mittit ad infideliuni gentium conver
Πνεύματος άρχεται και εις ουρανούς και έμός Χρι- sionem . )) .

στος αναφέρεται και προς τον πατρικόν επανεισι θρόνον » και το εκπορευόμενον αυτού Πνεύμα, επί
την των απίστων εθνών καταπέμπει τους μαθηταίς οδηγίαν. »
Ε' . Υ.
"Ηκουσας , και το εκπορευόμενον αυτού Πνεύμα Audis, et procedentem ejus Spiritum dicit , id est
φησι, τούτο δε έστι, το εξ αυτού εκπορευόμενον. qui ex eo procedit. At non ponitur precise , dicunt
'Αλλ ' ου κείται , φασί, ρητώς οι της αληθείας πολέ- hosles veritatis, procedentem ex Filio ; sed si ali
μιοι, εκπορευόμενον εκ του Υιού · ει δε και εύρηται cubi reperitur, ex Patre procedere intelligitur, ex
που , νοείται εκ του Πατρός εκπορευόμενον, εκ του Filio vero nequaquam : dalum autem et missum
Υιού δε ουδαμώς εκπορευόμενον · διδόμενον δε και D per Filium , quippe cum miui non denotel proce
πεμπόμενον διά του Υιού » ότι το πέμπεσθαι, ου δ!- dere ; ac de cælero quando audierimus Spiritum
δωσι νοείν ημάς το εκπορεύεσθαι. Και λοιπόν όταν sanctum ex Patre milli, non intelligamus ex Patre
ακούωμεν το Πνεύμα το άγιον πέμπεσθαι εκ του procedere. ( Paracletus, inquit ,Christus, quem
Πατρός , ου νοήσωμεν εκπορεύεσθαι εκ του Πατρός : millet Pater in nomine meo, » nonne concedemus
ο δε Παράκλητος , φησίν ο Χριστός, ον πέμψει και eum cx Patre procedere ? Maxime. Sed quia dicitis
Πατήρ εν τω ονόματί μου, ου δώσομεν εκπορεύεσθαι in divina Scriptura non reperiri , et ex Filio eum
εκ του Πατρός και και μάλα. 'Αλλ' επειδή φατε ότι procedere, volumus id nunc expresse ostenilere.
ουχ ευρίσκεται εκπορευόμενον και εκ του Υιού έν Magnus Anastasius, Antiochie patriarcha , qui et a
τη θεία Γραφή, βουλόμεθα νυν αποδείξαι τούτο sancto monte Sinai appellatur (is est de quo sancta
ρητώς . Ο μέγας Αναστάσιος πατριάρχης Αντιο- sexta synodus scribit : Recipimus sanctun Ana
χείας , ός ευρίσκεται και αγίου όρους Σινά λεγόμε- slasium : et Theodorus Melitines respondit : San
νος , ούτός έστι περί ου η αγία έκτη σύνοδος λέγει : clum vocat tolus Oriens hunc sanctæ memoriæ
'Αποδεχόμεθα τον άγιον Αναστάσιον • και Θεόδωρος
.
Anastasium , qui fuit episcopus Antioclin : et qui
Μελιτινής απεκρίθη : "Αγιον αποκαλεί πάσα η 'Ανα- eum non recipit, Deus anathematizabit :: et omnes
29 Joan . XIV , 18.
1:43 JOSEPIII METHOVENSIS
una voce σιxerunt : Amen), hic igitur sanctusin A τολή τούτον τον της οσίας μνήμης Αναστάσιον, τον
oratione quæ inscribitur, « De rectis dogmatibus
veritatis ad nos pertinentibus, i quæ incipil , « De
sana nos !ra fide, , sic ait : « A corpore quasi
exemplari proprietate acceplo, divinorum connexio-
nem ostendimus, per membrorum proportionem ac
similitudinem : sic et « spiritiis oris ejus, , id est,
Dei Spiritus sanctus dicitur, cum os sit Unigenitus :
et Spiritus rursus ex co procedens , nec solum a
Paire , sed etiam a Filio missus. » Et paulo post :
• Αιφui dominus a semet esse ostendens, discipulis
insuſlans dicebat : ( Accipite Spiritum sanctum " .,
Audisti, quod non solum a Patre dicit , sed etiam
a Filio ? Ubi sunt qui dicunt ex solo Patre, nec prir-
cise apponi procedentem ex filio ? Non verentur
B
lol el tantos Patres reprobare , cum sancta et ma-
gna luminaria sint, et aperle dicant etiam ex Filio
in multis dictionibus et syllabis ? Quo pacto non
erubescunt , imo clare contradicunt tanto examini
sacrorum doctorum ? Sed quid aiunt novi interpre-
les ? Spiritum dicit ex Patre procedentenm,, et mis-
sum , non solum ex Patre, verum etiam a Filin ;
distinguuntque, dicentes aliud esse procedere, aliud
milli, ac procedere Patri (1 ) assignant, milli Filio
(2) . Libenter eos interrogarem , çum audimus a
> σεν, αλλ' ούτω διαρρήδην αντιλέγουσι τοσούτω έσμώ
Patre mitti Spiritum sanctum , quid id significet ?
an aliquid aliud nobis ostendit, qnam procedere ?
Minime vero . « Misit ( divinissimus Paulus inquit)
Deus et Paler Spiritum Filii sui in corda nostra ,
«lamantem, Abba Paler 23 » Νonne hic intelligious C πορεύεσθαι, και άλλο το αποστέλλεσθαι » και το μεν
ipsius Spiritus essentiam ? Nequaquam dicunt, non
percipientes unam esse Spiritus processionem,, que
diversis dictionibus traditur, eumdem servantibus
sensuno,.; quemadmodum et in generatione Filii
evenit , quando audimus :: « Misit Deus Filium suum,
factum ex muliere 23. j Ad Galatas hoc inquit B. Pani
lus. Et ipse Salvator ait : « Ego a Patre exivi et
veni * ; » et alibi : « Pater enim misit Filium Sal-
98
valorcm mundi 25 ; » et rursus : i Evangelizare
pauperibus misit me 26;> » et iterum : « Hunc enim
Paler signavit Deus 97; » et Joannes : « Et Verbum
caro factum est , et habitavit in nobis 28. » Quce
opnia generationem Filii ex Paire demonstrant :
ilque vere et fideliter intelligimus , veluti quando
dicit : « Neque euim Pater judicat quemquam, sed D εκ γυναικός και προς Γαλάτας τούτό φησιν ο μακά
oinne judicium dedit Filio. Et sicut Pater håbet vi-
tam in seipso , sic dedit et Filio vitam habere in
semetipso 99 , : non enim prius generavit , et po-
stea tradidit ei vitam et judicium, sed vitam genuit
ipsum et judicem genuit ipsum. Sic et de Spiritu
Sincto , quando Spiritunu Patris audimus, Spiritum
ex Patre intelligimus, et Spirituna Filii, Spiritum
ex Filio percipimus. At quando audimus, Spirituς
proſluit, scaturit, emanat, immittitur, prodit, tradi-
tum , missum , emissum , subministralum , ei'usum ,
21 Joan . ΣΧ , 22 . 22 Galat . IV , 6 . 23 ibid . 4. 9. Joan. Χνι, 28.
18 . 11 Joan . VI , 27. 28 Joan . 1 , 14. 99 Joan . 1 , 22 , 26 .
(1 ) ld est ,, a Patre Spiritum procedure..
(1)
1144
γενόμενον επίσκοπον 'Αντιοχείας και τον μη δεχόμε
νον αυτόν, ο Θεός αναθεματίσει . Και πάντες ομοφώ
νως είπον, το, 'Αμήν . Ούτος ούν ο άγιος εν τω λόγω
αυτού, ός επιγραφήν έχει, « Περί των καθ' ημάς ορθών
δογμάτων της αληθείας και η δε αρχή του λόγου,υΤων
περί της υγιούς ημών πίστεως, και ούτω φησί • Τού
δε σώματος το ιδίωμα λαβόντες ως παράδειγμα, την
αλληλουχίαν των θείων παρεστήσαμεν διά της των
μελών αναλογίας τε και εικασίας • ταύτη γαρ, και
Πνεύμα στόματος αυτού , δηλονότι του Θεού , το
Πνεύμα το άγιον λέγεται : στόματος όντος του Μο
νογενούς και Πνεύμα πάλιν εξ αυτού εκπορευόμενον ,
O
και αποστελλόμενον, ου μόνον παρά του Πατρός,
αλλά και παρά του Υιού . 5 Και μετ' ολίγα • « Και
μήν ο Κύριος, εξ εαυτού δεικνύς αυτό υπάρχειν ,
εμφυσών τους μαθηταίς έλεγε, Λάβετε Πνεύμα άγιον. »
"Ηκουσας, ως ου μόνον παρά του Πατρός φησιν,
αλλά και παρά του Υιού . Πού εισιν οι λέγοντες , εκ
μόνου του Πατρός • και ως ου κείται ρητώς, εκπο
ρευόμενον εκ του Υιού ; Ουκ ευλαβούνται τοσούτους
Πατέρας άθετείν , όντας αγίους και μεγάλους φωστή
ρας, και λέγοντας προφανώς , και εκ του Υιού εν
διαφόροις λέξεσι και συλλαβαίς και πώς ουκ ερυθριώ
αγίων διδασκάλων ; 'Αλλά τι φασιν οι νέοι εξηγηται ;
Πνεύμα, φησίν , εκπορευόμενον εκ του Πατρός και
αποστελλόμενον ου μόνον παρά του Πατρός, αλλά
και παρά του Υιού και διαστέλλουσιν , άλλο το εκ
εκπορεύεσθαι διδούσι τω Πατρί , το δ' αποστέλλεσθαι
τω Υιω. Ήρόμην δ' αν αυτούς και όταν ακούσω .
μεν εκ του Πατρός αποστέλλεσθαι το Πνεύμα το
άγιον, τί δηλούν βούλεται; ή τι δίδωσιν ημίν εννοείν
άλλο, παρά το εκπορεύεσθαι ; ούμενουν : Έξαπέ
στειλε γάρ, φησίν ο θειότατος Παύλος, ο Θεός και
Πατήρ το Πνεύμα του Υιού αυτού εις τας καρδίας
ημών , κράζον 'Αββά ο Πατήρ . Αρ' ου νοήσομεν
ενταύθα την αυτού του Πνεύματος ύπαρξιν ; ου
φασι, μή συνιέντες οι άνθρωποι, ότι μία εστίν ή του
Πνεύματος πρόοδος και δογματίζεται ένα διαφόρους
λέξεσιν, αποσωζούσαις το αυτό νόημα • ώσπερ και
.
επί της γεννήσεως του Υιού , όταν ακούσωμεν ,
• Εξαπέστειλεν ο Θεός τον Υιόν αυτού γενόμενον
ριος Παύλος. Και αυτός δε ο Σωτήρ λέγει : « Εγώ
.
παρά του Πατρός εξήλθον, και ήκω . » Και άλλοθι •
• Ο γάρ Πατήρ απέσταλκε τον Υιόν Σωτήρα του
κόσμου , και αυ • Ευαγγελίσασθαι πτωχοίς απέ
σταλκέ με. Και πάλιν, • Τούτον γάρ ο Πατήρ
O
εσφράγισεν ο Θεός. Και Ιωάννης :: Και ο Λόγος
σαρξ εγένετο, και έσκήνωσεν εν ημίν. » "A πάντα
την γέννησιν αυτού του Υιού δηλούσιν εκ του Πα .
τρός. Και τούτο αληθώς και πιστως νοούμεν, ώσπερ
και όταν λέγη : Ουδε γαρ ο Πατήρ κρίνει ουδένα ,
28 Ioan . IV, 14. 26 Luc . 19 ,
( 2) Id est, a Filio Spiritum milli.
 1145 PRO CONC. FLORENT. CAP . I. DE SPIRITU SANCTO .
1146
αλλά την κρίσιν πάσαν δέδωκε το Υιο . Και ώσπερ A procedentem, profusum : per linc onmnia nomina ,
γάρ ο Πατήρ έχει ζωήν εν εαυτώ, ούτως έδωκε και et quæcunque alia similis suni derivationis, Spiritus
το Υιώ ζωήν έχειν εν εαυτώ. ν Ου γαρ πρότερον processionem inteligious : ita hanc hic doctor
εγέννησε , και ύστερον έδωκεν αυτώ την ζωήν , και intelligens, indifferenler in Patre usurpat et Filio,
την κρίσιν , αλλά ζωήν εγέννησεν αυτόν, και κριτήν et Spiritum dicit procedentem et missum , non so
εγέννησεν αυτόν . Ούτω και επί του Πνεύματος του lum a Puitre, sed etiam a Filio. Animadvertite, rogo
αγίου , « " Οταν ακούωμεν Πνεύμα Ιατρός , Πνεύμα per Dominum , animadvertite. Arcedat igitur veri
εκ Πατρός νοούμεν• και Πνεύμα Υιού, Πνεύμα εξ tatis præco et confessor magnus et celebris Athana
Υιού φρονούμεν. Και όταν ακούσωμεν, και το Πνεύμα sius , ut mecum eadem testidcetur. Ηic enim in
προχείται, αναβλύζει, πηγάζει, ενίοισι, πρόεισι, confessione suæ fidei, cujus principium : « Quicun .
διδόμενον , πεμπόμενον , αποστελλόμενον , χορηγού- que vult salvus esse , ante omnia opus est utleneat
μενον , εκχεόμενον, προϊόν , προχεόμενον, 5και διά τάν- caiolicam fidem, » sic inquit : « Spirilus sanctus a :
των τούτων ονομάτων, και όσα άλλα της ομοίας Patre el Filio, non factus, nec creatus, nec genitus,
διαγωγής , την του Πνεύματος νοούμεν πρόοδον . sed procedens. Doctor hic etiam dicit a Patre et
Ταύτην, ούτω και ο διδάσκαλος ούτος εννοήσας, αδια- Filio Spiritum sanctum esse , non creatum , non
φόρως τίθησι και επί του Πατρός και του Υιού• B genitum , sed procellentem . Cum in Junc locum
και Πνεύμα φησιν εκπορευόμενον και αποστελλό- pervenerim , subiit mihi vehementer flere, et irr
μενον, ου μόνον παρά του Πατρός, αλλά και παρά vocem prorumpere cum lacrymis et ejulatn , et eos
του Υιού. Έννοήσατε παρακαλώ διά τον Κύριον, goi sponte sua adversus lucem oculos
deplorare qui
εννοήσατε . Ελθέτω τοίνυν και ο της αληθείας κή- occludunt et veritati repugnant , nec solum veritati
ρυξ , και ομολογητής , ο μέγας και πολύς Αθανάσιος , contra licunt , verum etiam sanctos Ecclesiz do .
τα αυτά συμμαρτυρήσων ημίν• ούτος γαρ εν τη clores aspernantur ; neque aspernantur solum , seif
ομολογία της εαυτού πίστεως, ής ή αρχή , « " Όστις etiam injuria aficiunt. Quamnam defensionem vet
αν βούληται σωθήναι , χρή προ πάντων κρατείν την commiserationem invenient qui hæc
Inec faciunt ? 0
καθολικήν πίστιν, ούτω φησί • • Το Πνεύμα το tuam patientiam , Chrisle rex ! quomodo blasphe
άγιον, από του Πατρός και του Υιού , ου ποιητών, mantium ora non comburuntur ? Athanasium dicere
ου κτιστών , ου γεννητών , αλλ' εκπορευτόν . 5 Και non verentur, ebrium fuisse et vino .oppletum
ούτος και διδάσκαλος , από του Πατρός, φησί , και του quando hæc scripsit ! Vere plenus erat spiritualis
Υιού το 11νεύμα εστιν, ου ποιητον, ου κτιστον , ου poculi, sapientiæ , et gratiæ ex Spirilus sancti fonte
γεννητον, αλλ ' εκπορευτόν . Εν τούτω δε γενόμενος , scaturientis, non, ut hi miserabiles dicunt. Propi
C
επεισί μοι και σφόδρα θρηνήσαι, και φωνήν εκρήξαι lius sit illis Dominus ac nobis : tollatur ab eis hiec
μετά δακρύων τε και ολολυγμού, και κλαύσαι τους υπηpudentia, nobisque contingat sub Athanasii pe
έχoντι ούτω καμμύοντας τους οφθαλμούς προς το dibus consistere. Esto. Accedat magnus Epiphanius,
φώς, και προς την αλήθειαν αντικρούοντας και ου Cypri archicpiscopus, ul una mecum huic senien
μόνον αντιλέγοντας τη αληθεία, αλλά και τους αγίους liæ patrocinetur. Hic enim in sermone qui vocalur
της Εκκλησίας διδασκάλους αθετούντας • και ουκ Ancoratus, sic explicat : « Ulerqne in homine
άθετούντας μόνον , αλλά και υβρίζοντας. Tίνα αν justo habitat Cbristus , el Spiritus ejus. Si Christus
εύροιεν απολογίαν τε και συμπάθειαν οι ταύτα ποι- ex Patre creditur Deus ex Deo, et Spiritus ex Chri.
ούντες ; " Ω της ανοχής σου, Χριστέ βασιλεύ • πώς sto , vel ab utroque, ut Christus dicit, « qui a Patre
ου καταφλέγονται των βλασφήμων το στόματα; ουκ procedit, et hic de meo accipiet. , At dicet quis :
αιδούνται λέγειν ώς ο Ιερός 'Αθανάσιος μέθυσος ήν, Ergo duos dicimus ease filios, et quomodo unige
και ότε ταύτ' έγραφε πλήρης ήν οίνου . 'Αληθώς nitas ? Sane quidem , tu quis es, qui Deo contradi
πλήρης ήν κρατήρος πνευματικού , σοφίας, και χά- cis ? Nam vocat ex eo Filium , Spiritum vero san
ριτος, εκ της του αγίου Πνεύματος πηγής · αλλ' ctum ex utroque : quæ fide tantum a sanctis cre
ουχ ώς οι ελεεινοί λέγουσιν. "Ιλεως γένοιτο Κύριος D dita , lucida et a luce data, lucidani vim habent . )
.

αυτοίς και ημίν • και παυσάτω απ' αυτών και αναί- Et rursus in eodem : « Spiritus sanctus Spiritus
δεια αυτη ημίν δε γένοιτο τυχεϊν της στάσεως veritatis est, lumen tertium a Patre et Filio est.
'Αθανασίου, κάτω εν τοις ποσίν. Είεν. Παρίτω και Num intellexisti illud ab utroque ? Spiritus veritatis
ο μέγας Επιφάνιος αρχιεπίσκοπος Κύπρου, συνη- est a Paire et Filio, quid demonstral ? Animadverte
.

γορήσων ημίν ταύτη τη δόξη : ούτος γαρ εν τω
λόγω, τώ καλουμένο 'Αγκυρωτώ, ούτω διασαφεί »
« 'Αμφότερα κατοικεί εν τώ ανθρώπω το δικαίω,
ο Χριστός, και το Πνεύμα αυτού. Ει δε Χριστός εκ
του Πατρός πιστεύεται , Θεός εκ Θεού, και το Πνεύμα
εκ του Χριστού , η παρ' αμφοτέρων, ώς φησιν ο
Χριστός, και παρά του Πατρός εκπορεύεται και ούτος
έκ τού εμού λήψεται . 'Αλλ' έρεί τις, ουκούν φα.
μεν είναι δύο Υιούς, και πώς μονογενής ; μενούν
γε, συ τις εί , ο αντιλογιζόμενος το Θεό ; ει γάρ
τον Υιόν καλεί τον εξ αυτού , το δε άγιον Πνεύμα
diligenter, et intellige : nam nihil fortuitum, et eo
rum quæ sunt in continuo ſuxu circa hæc versalur,
Eed anima. , Ejusdem Epiphanii in eodem tractatu
et libro : . Quomodo nemo novit Patrem nisi Fi.
lius, neque Filium nisi Pater, sic andeo dicere ,
quod neque Spiritum nisi Paler et Filius, ex quo
procedit,, et a quo accipit , neque Filium et Ρatrem
nisi Spiritus sanctus, qui vere glorificat, qui docet
omnia ,, qui ex Patre et Filio est,, elet a quo accipit.»
.)
Cum autem dicit quod est a Patre et a Filio, non
dum intelligitis verbum est, quod est substantivum,
 JOSEPHI METHONENSIS 1148
i
«of esse significat illius de quo dicitur quod est ? » Αλτο παρ' αμφοτέρων · και μόνον πίστει νοούμενα παρά
Hilem Epiphanius in eodem loco sic ail : « Ergo των αγίων, φωτεινά φωτοδότα, φωτεινήν την ενέρ
Faler semper fuil et Filius semper fuit, et Spiritus γειν έχει. Και αύθις εν τω αυτώ • Πνεύμα άγιον, !

ex Patre et Filio spiral (1).

( . Quin etiam Spiritus . Πνεύμα αληθείας εστί • φώς τρίτον, παρά Πατρός IL
sanctus non confrater, sed ex eadem substantia Pa- και Υιού έστιν . Αρ' ενόησας το παρ' αμφοτέρων; Η
tris el Filii ;; nam ipse Unigenitus dicit,, 'Spiritus,. το , Πνεύμα αληθείας εστι παρά Πατρός και Υιού ,
l'arris ;) et, « Qui ex Patre procedit, 1 el , « De meo τι δηλοί ; Επίστησον ακριβώς και εννόησον ου γάρ
accipiet, , ne diversum a Patre putaretur, neque a τι των εική και δεόντων εν τούτοις γε πραγματεύε
Filio . » Audis, ne externum et diversum , inquit , a ται , αλλ ' η ψυχή. Τού αυτού 'Επιφανίου εν τω αυτώ
Palre putaretur, neque a Filio, idcirco ex Patre et λόγω τε και βιβλία • " Ον γάρ τρόπον ουδείς έγνω
.

Filio procedere dicitur. Et sanctissimus Maximus τον Πατέρα ει μή ο Υιός, ουδε τον Υιόν , ει μή και
-
uli interpretatur quid designal apud prophetam Πατήρ , ούτω τολμώ λέγειν, ότι ουδε το Πνεύμα, ει
Zachariam aureum candelabrum , el lampas ejus, et μή ο Πατήρ και ο Υιός, παρ' ου εκπορεύεται , και
lucernæ , ilə scribit: Spirilus sanctus quemnadno- παρ' ου λαμβάνει και ουδε τον Υιόν, και τον Πα
dum natura secundum essentiam est, sic ex Patre τέρα , ει μή το Πνεύμα το άγιον, το δοξάζον αλη
per Filium essentialiter genitum ineffabiliter pro B θώς, το διδάσκουν πάντα , και παρά του Πατρός και
cedil. » Audis, et hic ex Patre per Filium dicit es- του Υιού έστι , και παρ' ου εκπορεύεται, και παρ'
sentialiter et ineffabiliter procedere ? Hoc idem est ac συ λαμβάνει . » Το δε είπείν ότι εστι παρά του Πατρός
1
si diceret, essentialiter ex Patre et Filio procedere, και του Υιού, ούπω εγνωτε το έστι δήμα, ότι υπαρ.
quippe cum dictio per idem significel qu : d ex, ut κτικόν έστι, και το είναι δηλοί , ου λέγεται ότι
Ostendimus . Ιdem in epistola ad Marinuin Cypri εστίν, Ο αυτος Επιφάνιος εν τω αυτώ, ούτω λέ.
presbyterum , cujus principium : Divina lege se- γει • Τοίνυν Πατήρ ήν αεί, και Υιός ήν αεί » και
eundum Deum locupletatus, pater venerande, hu- το Πνεύμα, εκ του Πατρός και του Υιού πνέει. Και
manam legem neglexisti , , bæc inquil : « Ex sy. έτι, Πνεύμα άγιον, ου συνάδελφον, αλλ' εκ της αυ
nodalibus actis sanetissiini papæ nostri, non in tot της ουσίας Πατρός και Υιού. Αυτός γάρ ο Μονογε
quot scripsistis capitibus regiæ urbis homines com- νής λέγει • το Πνεύμα του Πατρός, και το εκ του
prelienderunt ,, sed duobus tantum ,, quorum alie- Πατρός εκπερευόμενον · και εκ τού εμού λήψεται,, !

runn est de theologia ,, quia dicit etiam ex Filio Spi- ίνα μή αλλότριον νομισθείη Πατρός, μη δε Υιού. »
ritum sanctum procedere; alterum de divina incar- 'Ακούεις , ίνα μή ξένον και αλλότριον νομισθείη φησί
natione , ubi scripsit , Dominum sine originali pec- c Πατρός , μηδέ Υιού, διά τούτο εκ του Πατρός και του
calo csse , ut hominem . Et in hoc Romanorum Pa- Υιού λέγεται εκπορεύεσθαι . Και ο άγιώτατος Μά
trum expositiones consentire demonstrarunt : quin ξιμος, εν οίς ερμηνεύει , τί δήτα βούλεται το προ
etiain et Cyrilliam Alexandriae episcopum , ex ejus φήτη Ζαχαρία η χρυσή λυχνία , και το επ' αυτή
sacro cractalu composito in sanctum Joannem evan- λαμπάδιον , και οι λύχνοι , ούτω φησί • Το γαρ
gelistam , ex quibus se non principium Filium fa- Πνεύμα το άγιον , ώσπερ φυσει κατ ' ουσίαν έστιν ,
eere Spiritus ostenderunt : nam unum tantum Filii ως εκ του Πατρός δι' Υιού ουσιωδώς γεννηθέντος , Υ

et Spiritus principium noverunt ; hujus secundum αφράστως εκπορευόμενον. ν 'Ακούεις κανταύθα, εκ

generationem , illius secundum proc essionem : sed του Πατρός δι' Υιού φησιν ουσιωδώς και αφράστως
ut processionem per eum declararent : et hac ra- εκπορευόμενον, τούτο δε ταυτόν έστιν ειπείν , εκ του
tione conjunctionem et identitalem essentiae com- Πατρός και εκ του Υιού, ουσιωδώς εκπορευόμενον
probarelat. » Audis , ex Filio etiam procedere Spi- επειδή και διά ταυτόν τη εκ βούλεται , ώς εδείξαμεν.
ritum sanctum , et inter se consentire Patrum “Ο αυτός εν τη επιστολή τη προς Μαρίνος Κύπρου
auctoritates , el ul bealus Cyrillus idem dicit et πρεσβύτερον, ής η αρχή : Νόμω θείω κατά Θεόν
confirmatin sacro in evangelistam Joannem tractatu. ευθυνούμενος , θεοτίμητε Πάτερ , νόμον υπερείδες
Quod vero dicit , eos non facere Filium principium, Β ανθρώπινον, και τοιάδε φάσκει : « Τών του νυν άγιω 2

minime quod non sit ex en, sed esse magis osten- τάτου πάπα συνοδικών , ουκ εν τοσούτοις όσοις γε της

dit . Non facere principium videlicet principale di- γράφατε κεφαλαίοις , οι της βασιλίδος των πόλεων
cil, si'cundum illam impiam hæresim , quæ asserit επελάβοντα : δυσι δε μόνοις , ών το μεν υπάρχει περί
Filiuιι ex solo Patre ,, Spiritum ex solo Flio : ila-. θεολογίας : ότι τε φησίν , Είπεν εκπορεύεσθαι κακ.
.

que Filius principalis causa Spiritus intelligeretur, του Υιού το Πνεύμα το άγιον, και επί τούτω συμ
jeirco li divini Patres ex Patre vel Filio dicere φιώνους παρήγαγον χρήσεις Ρωμαίων Πατέρων : έτι
xilaverunt, id est, neque ex Patre solo, neque ex γε μην και Κυρίλλου Αλεξανδρείας , εκ της πονη
Filio solo, sed ex Patre per Filium. Ideo per eum θείσης αυτώ ιεράς πραγματείας , εις τον άγιον Ε

el ex eo reperlum est et prodire , et perfluere, et Ιωάννη

procedere ; cl iu hoc præcipue , ut alibi ostensum
est .. Divinus Tarasius,, Constantinopolis patriarcha ,,
in epistola ad Orientis pontifices, quae incipit ,
" ν τον ευαγγελιστής . Εξ ών , ουκ αιτίαν τον
Υιόν ποιούντας του Πνεύματος , σφάς αυτούς απέδει
ξαν » μίαν γάρ ίσασι του Υιού και του Πνεύματος ,
τον Πατέρα αιτίαν » του μεν, κατά την γέννησιν "
.

( 1 ) ld est , jux'a modum Spiritui convenientem procedit.

1149 PRO CONC. FLORENT. CAP . I. DE SPIRITU SANCTO . ffΟ:
του δε, κατά την εκπόρευσιν. 'Αλλ ' ίνα το δι' αυτού Α « Multis etingentibus providentiis, sic ait : «Ειμη,
προϊέναι δηλώσωσι , και ταύτη το συναφές της ου- Spiritum sanctum , qui ex Patre per Filium proce
σίας και απαράλλακτον παραστήσωσιν . ο 'Ακούεις , dit , et eum Deum esse cognoscimus. , Aulis, ex
ότι εκπορεύεται και εκ του Υιού το Πνεύμα το άγιον: Ρatre,, inquit,, per Filium procedere.. Quod vero di
και ότι συμφωνούσιν αι των Πατέρων έήσεις και και clio, per, causam significet , antea dictum est. Ef
.

ότι και Κύριλλος , και μακάριος τούτο και λέγει και
βεβαιοι , εν τη εις τον ευαγγελιστής Ιωάννην ιερά
πραγματεία. Το δε λέγειν ουκ αιτίαν ποιούντας τον
Υιον , ου το μή είναι εξ αυτού , αλλά το είναι μάλλον
ενδείκνυται . Ουκ αιτίαν ποιούντάς φησι , προκα-
ταρκτικήν δηλονότι κατ' εκείνην την ασεβή αίρεσιν
την λέγουσαν, ο Υύς εκ του Πατρός μόνου • το δε
Πνεύμα εκ του Υιού μόνου . Και εννοούτο αν ο Υιός
rursus sacer Athanasius in episwla ad Serapionem ,
quæ incipit ; ( Lilleræ tuæ dispositionis, » sic scri
bil : « Cum unus sit Filius, qui vivens Verbum est,
unam esse oportet perfectam et plenam sanctifi ..
cautem vitam , quæ sit operatio ejus, ac munus
quæ ex Patre dicitur procedere : quoniam ex Vera.
bo, quod ex Patre sine dubio prædicatur, elucet
mittitur , et traditur, sane Filius a Patre nittitur et .
>

προκαταρκτικών αίτιον του Πνεύματος . Διά τούτο traditur : Filius vero Spirilum millil. » Audis ope-.
εφυλάξαντο λέγειν εκ Πατρός ή Υιού οι θείο : Πατέ- rationem esse , et munus Filij Spiritum sanctum ,
ρες εκείνοι• τούτο δε έστιν ειπείν, ούτ' εκ του Πα- Β Palreaque nmittere Filium , et Filium Spirituam ?
τρός μόνου , ούτ' εκ του Υιού μόνου • αλλ' εκ του Alius accedat testis, non minor boc, Cyrillus Ma
Πατρός διά του Υιού · διά τούτο εύρηται δι' αυτού , gnus, ex Ægypliaca diæcesi cum synodo una secuna
και εξ αυτού , και προϊέναι, και προχείσθαι, και εκ- congregata sic ait : « Profluit ex Palre Spiritus ex
πορεύεσθαι , και μάλα καν τούτω ώς και ένα άλλους nalura secundum suam processionem : ergo el ex
δέδεικται. Και ο θείος δε Ταράσιος πατριάρχης Κων- ipso homine et Deo Christo ex nalura secundum
σταντινουπόλεως, εν τή επιστολή προς τους της 'Ανα- processionem profluil : non enim secundum men
τολής αρχιερείς, ής η αρχή : Πολλαίς και μεγάλαις suram Spiritum Filio tradidit, sed ipse a seipso
προνοίαις, και ούτω φησί , « Και εις το Πνεύμα το emillit euin, quemadmodum sane et Paler. , Eaden
άγιον , το εκ του Πατρός δι' Υιού εκπορευόμενον, και ad Hermiam scribit hic doctor.
αυτό Θεόν είναι γνωριζόμενον . » 'Ακούεις , εκ Πατρός δι' Υιού φησιν εκπορευόμενον. "Οτι δε ή δια αιτίαν
σημαίνει, είρηται πρότερον. Και πάλιν ο ιερός 'Αθανάσιος, εν τη προς Σεραπίωνα επιστολή, ής ή
αρχή, « Τα γράμματα της σης διαθέσεως, ούτω φησίν. Ένός γάρ όντος του Υιού του ζώντος Λόγου, μίαν
είναι δεί τελείαν και πλήρη την αγιαστικήν ζωήν , ούσαν ενέργειας αυτού και δωρεάν, ήτις γε εκ Πα
τρός λέγεται εκπορεύεσθαι: επειδή παρά του Λόγου του εκ Πατρός ομολογουμένου εκλάμπει, και απο
στέλλεται και δίδοται • αμέλει ο μεν Υιός παρά του Πατρός αποστέλλεται και δίδοται · ο δε Υιός, το
Πνεύμα αποστέλλει. » 'Ακούεις, ότι ενέργειά έστι και δωρεά του Υιού το Πνεύμα το άγιον και ότι ο
Πατήρ αποστέλλει τον Υιόν, ο δε Υιός το Πνεύμα . "Αλλος σοι παρίσω μάρτυς ουκ ελάττων τούτου
Κύριλλος γάρ ο μέγας, εκ της Αιγυπτιακής διοικήσεως, συν τη συν αυτώ συνόδω φησί • • Προχείται
εκ Πατρός το Πνεύμα εκ φύσεως κατ' ιδίαν εκπόρευσιν • άρα και εξ αυτού του θεανθρώπου Χριστού
εκ φύσεως κατ' ιδίανεκπόρευσιν προχείται • ου γαρ εκ μέτρου δίδωσιν ο Θεός το Πνεύμα των ιδίω Υιω
αλλ ' αυτός ενίησιν αυτό εξ εαυτού, καθάπερ αμέλει και ο Πατήρ . » Τα αυτά και προς Ερμείαν φησιν
και διδάσκαλος ούτος ,
G'. C VI .
"Οτι δε ο Υιός αιτία της του Πνεύματος υπάρ- Quod autem Filius principium essentiæ Spiritus
ξεως, ο δείκνυται διά της δια προθέσεως, πολλοίς είt, quod per prepositionem per ostenditur , Iongo
πρότερον λόγοις αριδήλως εδείξαμεν, και νύν εκ- anlea sermone aperte exposuimus, el nunc expres
τυπώτερον τούτο δείξομεν, διά του μεγάλου Πατρός sius per magnum Patrem nostrum Nyssenum Gre
ημών Γρηγορίου της Νύσσης. Ούτος γαρ εν τω gorium ostendemus. Hic enim in primo adversus
πρώτα των προς Ευνόμιον 'Αντιρρητικών , σαφώς Eunomium clare de divina unione et distinctione di
περί θείας ενώσεώς τε και διακρίσεως των θείων vinarum personarum sermonem habens, « Cum Spi
προσώπων τον λόγον ποιούμενος , « Το Πνεύμα , ritus , inquit, Patri secundum quod uterque increatus
φησί, τη Πατρί κατά το άκτιστον συναπτόμενον, est , conjunctus sit, rursus ab eo quia Paler, ut ille noΩ
πάλιν απ ' αυτού, τω μή Πατήρ είναι καθάπερ εκεί- est, distinguitur : ab ea vero , quæ ad filium est,
νος , διαχωρίζεται • της δε προς τον Υιόν κατά το
.
connexione , secundum quod uterque increatus
άκτιστον συναφείας, και εν τώ την αιτίαν της υπάρ- cşl, ei quod ulerque ex primo principio suam subsi
ξεως εκ του Θεού των όλων έχειν, αφίσταται πάλιν stentiam babet, rursus proprietate sua distinguitur:
εν τώ ιδιάζoντι, τώ μήτε μονογενώς εκ του Πατρός quæ est quod pec ut unigenitus exPatre productus
υποστήναι, και δ ' αυτού του Υιού πεφηνέναι. Πάλιν D est ; et quod per ipsum Filium inanifestatur . Rursius
δε της κτίσεως διά του Μονογενούς υποστάσης , ως cum creatura per Unigenitum sit producta, ne exi.
αν μη κοινότητά τινα προς ταύτην έχει νομισθή το stimelur aliquid commune esse Spiritụi et creaturæ ,
Πνεύμα, εκ του διά του Υιού πεφηνέναι, εν τω φuia per Filium est manifestatus , Spiritus a creatura
ατρέπτω και αναλλοιώτη και απροσδεεί της ετέρω- distinguitur immutabilitate etimmobilitate, et quia
θεν αγαθότητος, διακρίνεται το Πνεύμα από της non indiget alterius Donilate.. » Ηoc loco magnus
11 : 1 JOSEPHI METIIONENSIS 1152
hic Palcre! ! ector distinctionc et divina unione A κτίσεως. » 'Ενταύθα ο μέγας ούτος Πατήρ και διδά
sermonem habens, Spiritum sanctum ob oculos σκαλος, περί διακρίσεώς τε και θείας ενώσεως, τον
ponii,, Patrique et Filio eum comparando ,, invenit λόγον ποιούμενος, προχειρίζεται μεν το Πνεύμα το
quænam iifter se commenia el unieniia, et quie άγιον · πα ραβάλλων δ' αυτό πρός τε τον Πατέρα και
propria et distinguentia sint. Cum igitur, inquit , τον Υιόν , ευρίσκει τινά μεν αυτοίς κοινά και ενούντα ,
Patri , juxta id quod increatum est, sil conjunctus, τινά δε ίδιά τε και διακρίνοντα . Το μεν ούν Πατρί ,
ab co rursus distinguiluir, ne Paler sicut ille est, φησί, κατά το άκτιστον συναπτόμενον , διαχωρίζεται
existimetur :: eum Filio vero commune habet,, quod πάλιν ' απ' αυτού , ίνα μη νομισθή Πατήρ καθάπερ
increatus est (una est enim trium essentia) , et εκείνος • τώ δε Υιώ κοινωνούν κατά το άκτιστον συν
praeterea uterque communiler Deum principium αφείας, μία γάρ των τριών ουσία • έτι τε και το
habent. Rursus tamen ab eo bis duobus distingui- αιτιατα είναι κοινώς αμφότερα του των όλων Θεού ,
tur , φuia non ul Filius per generationem, sed per όμως αυτου διακρίνεται πάλιν δυσί τούτοις , το
processionem videlicet ex Patre sit, id est
,, per di- μήτε μονογενώς ως Υιός, αλλ ' εκπορευτως δηλαδή
vepsum modum substantiæ , et quia per ipsum Filium υποστήναι . Τούτο δ' έστι , τη διαφόρων της υπάρξεως
manifestalus sit . Sed quia creatura habel esse per τρόπο, και εν τω δι' αυτού του Υιού πεφηνέναι.
Filiuin (nam omnia per eum facta sunt, ut ait evan Β Επει δε και η κτίσις διά του Υιού το είναι έχει,
gelista Joannes, et Spiritus per Filium manifestatus πάντα γάρ δι' αυτού εγένετο, ο Ιωάννης ο ευαγγε
est, secundum omnium doctorum choruni), ne ali- λιστής λέγει, και το Πνεύμα δε διά του Υιού πέφηνε
quid commune esse existimaretur Spirilui el crea- κατά τον χορόν πάντων των διδασκάλων, ίνα μη
tură , eo quod hæc per Filium creata sit , aller vero κοινόν τι νομισθείη του Πνεύματός τε και της κτί
maniſestelur : cum quid esset ipsi et illi commune σεως · εν τω την μεν υποστήναι διά του Υιού , το δε
jam assignasset, nietuens , ne quis liac communitale πεφηνέναι , επεί έφθασεν αποδεδωκώς κοινόν αυτό
identitalem essentiz arbitrarctur , immutabilitate , et τε κακείνη • δεδιώς μή τις τούτω δή το κοινό και
mntabililale , et immobilitate suo contrario ea inter se ταυτότητα της ουσίας δοξάσειε , το άτρέπτω τε και
distinguit, quod bæc per Filium subsistat, alter vero τρεπτό , και αναλλοιώτη και μή τοιούτω, διακρίνει
porr Filium maniſestelur, commune el idem existi- ταύτ' απ' αλλήλων » το, την μεν διά του Υιού υπο
nmans. Distinctionis vero molum invenit, eo quod στήναι, το δε, διά του Υιού πεφηνέναι, κοινόν κατ'
hæc mutabilis el mobilis est, alter vero immutabi- αυτόν ήγησάμενος. Διακρίσεως δε τρόπον εύρε, το
lis et immobilis. Atqui si hoc quod est, per Filium την μεν, τρεπτών και άλλοιωτής είναι, το δ' άτρε
manifestari Spiritum , non ostenderet Filium prin- c πτόν τε και αναλλοίωτον · καίτοι, εί το διά του Υιού
cipium esse, quemadmodum ostenditur per loc πεφηνέναι το Πνεύμα, μή αιτίαν εδήλου τον Υιόν,
qnod est, per Filium creaturam subsistere (id enim ώσπερ το διά του Υιού στήναι την κτίσιν , τούτο
declarat eum esse principium) , facilis utique Spiri- γαρ αυτόν αιτίαν δηλοί, ράστη αν η διάκρισις, Πνεύ
tuis et creaturæ distinctio fuisset : nam possemus ματός τε και της κτίσεως • εξήν γάρ ειπείν, τι εί
diccre , quod etsi ambo sint per Filium , lamen crea και αμφότερα διά του Υιού , αλλ' η μεν κτίσις αιτια
Tura tanquam causalum est ex co, aller vero lan τώς εξ αυτού, το δε αναιτίως• νύν δε, τούτο μεν ουκ
0913m non causalum . Sed nunc id non dixit : είπεν · ο γάρ μή ήδει αληθές όν , ουκ ήν εκείνου
lam quod verum esse nescisset,, non erat ejus ειπείν , αλλ' άλλην εύρε διάκρισιν, την και αυτό .
ο!licii diccre ; sed aliam distinctionem invenit , δόξασαν αληθή και μόνην υπάρχουσαν · ή διά άρα,
foram veram el solam arbitratus est esse. Igitur επί της δι' Υιού του Πνεύματος του αγίου εκφάν
prepositio per, cum dicitur quod Spiritus per Fi- σεως , τούτ' αυτό δύναται • όπερ επί της κτίσεως λε.
lium maniſestatur, hoc idem valet quod cum dici γομένης δι' Υιού υποστήναι. 'Αλλ' επεί της κτίσεως
tiir , creaturam per Filium subsistere ; ar quia crea- αιτία λέγεται και πιστεύεται ο Υιός είναι. Και διά
tra causa dicitur et creditur esse , Filius, et boc si της διά τούτο σημαίνεται , και επί του Πνεύματος
gnificat prepositio per ; ergo dictio per le Spiritu, D άρα αιτίαν ή δια παρίστησε τον Υιόν. Και τις αν
•tiain causam esse Filium denotat. Αι quis poterit δυνηθείη καθ' ειρμόν τα περί τούτου εκθείναι λε
unquam servata serie bæc subliliter per partes expo- πτομερώς , μήκος άπειρον υπερβαίνοντα; Αλλά και
nere , cum ea in infinitun extendantur ? Sed magnus ο μέγας και πολύς Αθανάσιος, πάλιν ελθέτω συμ.
el celcbris Albanasius rursus accedat ad testifican- μαρτυρήσων ημίν τον Υιόν αίτιον της του αγίου
dum, Filium Spiritus saneti processionis causam esse. Πνεύματος εκπορεύσεως ούτος γαρ εν τω κατά
Ilic enim in Iractalu primo adversus Arianos, qui 'Αρειανών πρώτο λόγο, ού η αρχή, « Αί μεν αιρέσεις
incipit, Quæcunque hæresis contra veritatem exco- ίσαι κατά της αληθείας επινοήσασαι μανίαν εαυ
gilasse insaniam adversum se aperte conspicitur, ) ταις, και τοιάδε λέγει : « Τοιαύτα μεν τοίς Ιουδαίους ως
hæc ait : « llæc cum Judæis Christus ut homo loque- άνθρωπος oο Κύριος διελέγετο · τοις δε μαθηταίς αυ
batur,, sed discipulis suis divinilaten elet majestatem του την θεότητα και μεγαλειότητα δεικνύς εαυτού ,
suam ostendens , non minorem se Spiritu sed majo- ουκ έτι ελάττονα εαυτόν του Πνεύματος, αλλά μεί
rem et æqualcm esse ostendendo, tradebal quidem ζονα και έσον όντα σημαίνων , εδίδου μεν το Πνεύμα
Spiritum , et dicebat : « Ego eum millam , et ille και έλεγεν, « Εγώ αυτόν αποστελώ · κακείνος έμε
inc clarificabit , ct quæcunque audiverit loquclur. ) δοξάσει και όσα αν ακούση λαλήσει. »
1153 PRO CONC . FLORENT . CAP. I. DE SPIRITU SANCTO. 115)
" Ηκουσας και πάλιν του μεγάλου τούτου Πατρός, Α Audisti rursus magnum Patrem hunc, non mino
ουκ έτι ελάττονά φησι του Πνεύματος εαυτόν , αλλά rem se Spiritum dicit, sed majorem et æqualem :
μείζονα και ίσον· ίσον μεν κατά το ομοούσιον μεί . equalem secundum consubstantialitatem : najorein
ζονα δε , ου μεγέθει τινί, ουδε χρόνο , άπαγε ουδέν non magnitudine aliqua neque tempore ; absit :
γάρ πρότερον εν τη θεία Τριάδι, ή ύστερον · αλλά nihil enim prius ei posterius in divina est Trinitate :
διά το εξ αυτού έχειν την ύπαρξιν • καθάπερ αμέλει sed quia ex eo habet esse , quemadmodum sane ex
και εκ του Θεού και Πατρός. Πού εισιν οι λέγοντες Deo et Patre. Ubi sunt qui dicunt quod ex solo
ότι έκ μόνου του Πατρός το Πνεύμα έστι , και ουκ εκ- Patre Spiritus es!, nec procedit ex Filio ? Non cru
πορεύεται εκ του Υιού ; Ουκ αισχύνονται έναντιούσθαι bescunt sanctis contradicere. O luam patientiam ,
τοις αγίοις. "Ω της ανοχής σου , Χριστέ βασιλεύ !'Από Christe rex ! Partim pro sanctis habent hos, ſestum
μέρους μεν έχουσι τούτους αγίους · και εορτάζουσι • celebrant, adorant, et imagines eorum fingunt et
και προσκυνούσι • και εικόνας αυτών ποιούσι και exornant eas auro partim abnegant, eo quod di
κοσμούσιν αυτάς χρυσίω• από μέρους δ ' αρνούνται : cant
call,, ex Filio esse Spiritum,, etimpudenter in eos
διά το λέγειν αυτούς και εκ του Υιού το Πνεύμα, και contumeliosi suat, nunc horum libros adulterando,
υβρίζουσιν αναιδώς και των μεν φθείρουσι τα βι- nunc penilus comburende, ne appareant : hos au
βλία , των δε , παντελώς κατακαίουσιν, ίνα μή φαί B lem temulentos dicunt ; illes vero non esse sanctos,
νωνται. Και τους μεν, μεθύσους αποκαλούσι • τους quia ex Filio Spiritum confitentur. Posica non ve
δε , μή υπάρχειν αγίους , επειδή και εκ του Υιού το rentur homines lii nos criminari, qui sanctis et
Πνεύμα ομολογούσιν. Είτ' ουκ αισχύνονται οι άν- Ecc'esiæ doctoribus subjicimur, et scripta eorum
θρωποι ημίν εγκαλείν , υποτασσομένοις τοις αγίοις servamus. Quin etiam nobis adversantur, quia
και διδασκάλους της Εκκλησίας , και φυλάττουσι sanctæ et cecumenicæ subjicimur synodo, ejusque
τους λόγους αυτών . "Ετι τε μάχονται ημίν, διά το decretum veluti aureum monile penitus pectori
υποτάσσεσθαι τη αγία και οικουμενική συνόδω, και aflizimus. Profecto Pharisæorum similes sunt, quos
τον αυτής όρον, ώσπερ εγκόλπιον χρυσούν ολοσχε- increpal Christus Dominus , dicens : « Ve vobis,
ρώς κατέχουσιν. 'Αληθώς παρόμοιοί είσι των Φαρι- Scribie et Pharisæi hypocritæ , quia clauditis regnum
σαίων, ούς ονειδίζει Χριστός ο Θεός ημών, λέγων · cælorum ante homines : vos enim non intratis, vec
« Ουαί υμίν , Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριται , volentes intrare sinitis ; propter hoc amplius acci
ότι κλείετε την βασιλείαν των ουρανών έμπροσθεν piciis judicium ; » Sic et hi faciunt, his namqe ob
των ανθρώπων. Υμείς ουκ εισέρχεσθε, ουδε τους præsumptionem oculos obversos oblinentes Eccle
βουλομένους εισελθείν αφίετε . Διά τούτο λήψεσθε sie non subjiciuntur, et in nos, quod subjicimur,
C
περισσότερον κρίμα. • Ούτω και ούτοι ποιούσιν · contumelias cffundunt, Resipiscite per Deum , fra .
αυτοί γαρ πηρωθέντες τας όψεις υπό προλήψεως, tres, et videte quot sanctos vobis ostendimus iil
ουχ υποτάσσονται τη 'Εκκλησία , και ημάς υποτασ- confirmantes ., Ileni idi m Athanasius in epistola ad
σομένους υβρίζουσιν . "Ετι τε αναιδώς επιπηδώσι , Serapionem sic scrilit : Sane cum Paler Spiritum
λέγοντες ότι ουδείς των αγίων λέγει το Πνεύμα εκ millal, Filius insuflans tradit eum discipulis, nam
του Υιού. Έχνήψατε διά τον Κύριον , αδελφοί• και cuncla quæ Paler habet, Filii sunt. ; Consentanea
ίδετε πόσους αγίους επιδεικνύομεν υμίν τούτο λέ- his scribit maximus Cyrillus in enarrationc noni
γοντας . "Έτι ο αυτός 'Αθανάσιος εν τη προς Σερα- anathematismi , ubi ait : • Homo facius Dei Ver
πίωνα επιστολή , ούτω φησίν ο 'Αμέλει του Πατρός bum , sic etiam mansit Deus, omnia habens que
πέμποντος το Πνεύμα , ο Υιός εμφυσών, δίδωσιν Pater, exceplo tantum co quod non est Pater ;
.

αυτό τους μαθηταίς · επειδή πάντα όσα έχει ο Πα- propriumque habens ex seipso Filius, et essentia
τήρ, του Υιού έστι . Συνάδει τούτο και ο παμμε-
γας Κύριλλος, εν τη εξηγήσει του ενάτου αναθεμα-
τισμού, ένθα φησίν : "Ανθρωπος γεγονώς και του
Θεού Λόγος, επιμεμένηκε και ούτω Θεός , πάντα D cunque Paler habet ? Percipite, homines Dei, per
έχων όσα και ο Πατήρ, δίχα μόνον του είναι Πατήρ
και ίδιον έχων το εξ αυτού και ουσιωδώς εμπεφυκός
αυτω Πνεύμα άγιον, ειργάζετο τάς θεοσημείας. )
" Ηκουσας το εξ αυτού ; "Αρα τί δηλούν βούλεται, η
ότι το εξ αυτού δηλονότι εκπορευόμενον · και το
πάντα έχων όσα και ο Πατήρ; Εννοήσατε, άνθρω ·
ποι του Θεού, εννοήσατε . Ο δε άγιος Ιλάριος , εν τω
λόγω τω μετά την Πεντηκοστήν αναγινωσκομένω,
εν τη εορτή της Αγίας Τριάδος, ούτω φησί • Πι-
στεύομεν εις την αγίας Τριάδα » τουτέστι τον Πατέ .
ρα , και τον Υιόν, και το άγιον Πνεύμα, ένα Θεόν παν »
τοδύναμον· μιάς ουσίας, μιάς υπάρξεως, μιάς εξου-
.
liter insitum in se Spiritum sanctum vaticinaba
lur. , Audis illud ex eo. Aliudne igitur denotat ,
nisi ex eo procedentem, et cuncta habentem que
cipile . Sanctus Hilarius in sermone quί post Pen
tecosten legitur, in festo sancte Trinitatis (1 ) , sic
ait : « Credimus in sanctam Trinitalem , id est ,
Patrem , Filium, et Spiritum sanctum, unum Deum
omnipotentem , unius essentiae , unius substantia ,
unius potestatis , omnium creaturarum opificem , ex
quo omnia , per quem umnia, in quo omnia, Patrem
a se, non ab alio , Filium ex Patre genitum , Deum
1
verum de Deo vero , lumen verum de lumine vero ;
non tamen duo lumina, sed unum lumen , Spiritum
sanctum æqualiter a Patre et Filio procedenlem. )
Jam , ut ego arbitror, hæc auctoritas solvit omnem

(1) Inter impressos non habetur hic sermo.

165 JOSEPHI METHONENSIS 1156
dubitationem . Cum sanctus hic dical , Spiritum A σας , δημιουργόν πάντων των κτισμάτων, εξ ου πάν
sanctum æqualiter a Patre el Filio procedere, nul- τα, δι' ού πάντα, ενώ πάντα : Πατέρα άφ' εαυτού, αλλ'
Jain reliquit causam iis qui quærunt occasiones. ουκ αφ' ετέρου • Yίδν, εκ του Πατρός γεννητών , Θεόν
Audite igitur vos, et inielligite, qui saluténi vestram αληθινον εκ Θεού αληθινού, φώς αληθινόν εκ φωτός
ceteris Opinibus anteponitis,, φuid denotare νυλι, vult, αληθινού · ου μήν δύο φώτα, αλλ' εν φώς · Πνεύμα
Spiritum sanctum æqualiter a Patre et Filio proce- άγιον παρά Πατρός και Υιού επίσης εκπορευόμενον ·
dentem ? Animum adverte , Christiane , neque ita ου τρείς φαμεν θεούς, αλλ' ένα Θεόν. • Το ρηθέν
maligna sponte tua verba confumeliosa projicias ήδη κατ ' εμήν γνώμην, έλυσε πάν το αμφιβαλλόμε
adversus imperitos ; nam imperiti non soluin di- νον · ειπών ο άγιος ούτο ; ότι το Πνεύμα το άγιου
scere aspernantur, verum etiam discendi cupidoς επίσης παρά Πατρός και Υιού εκπορεύεται , ουδε -
insaledictis inseolantur. Horum turpissima et nefa- μίαν κατέλιπε πρόφασιν των προφάσεις ζητούντων.
ria verba dicere prætermilto , decorum undique Ακούσατε τοίνυν υμείς και συνετε, οι την σωτηρίαν
meorum verborum servando , propter gentis digni- υμων πάντων των άλλων προτιμώμενοι • τι το επί
Latem . Præterea magnus Athanasius in epistola ad σης παρά Πατρός και Υιού εκπορευόμενον Πνεύμα
Serapionem inquίt : « Talem ordinein et naturaun άγιον δηλούν βούλεται. Επίστησον, Χριστιανε , και
habet Spiritus erga Filium, qualern haben Filius B μη εθελοκάκως ούτω και αφειδώς απόρριπτε λόγους
erga Patrem ; sed alium ordinem el naturam Filii βλασφήμους κατά των ειδότων . Και γάρ οι αμαθείς
erga Patrem non videnius, nisi esse ex eo el ha ου μόνον ου σπουδάζουσι μαθείν, αλλά και τους
bere eam pro principίο . Talem ergo Sanctus hic φιλομαθείς εξυβρίζουσιν. Εώ λέγειν τα τούτων
νult Spiritum erga Filium ordinem hibere ;; qua- αίσχιστα και βλάσφημα βήματα , το σεμνόν περι
; ratione Spiritum dici oportet et intel-
propterhac ποιούμενος πανταχού των εμών λόγων , διά την του
ligi esse ex Filio . Ηuic consentanea divinus Basilius γένους τιμήν . "Έ : ι 'Αθανάσιος ο μέγας εν τη προς
cap. 17 ad Amphilocbium , sic dicit : « Ut ergo se Σεραπίωνα επιστολή φησι• • Τοιαύτην τάξιν και
habet Filius ad Ρatrem , sic Spiritus ad Filium, φύσιν έχει το Πνεύμα προς τον Υιόν, οίαν έχει ο
secundum orationis seriem in baptismate lradilam . Yίος προς τον Πατέρα. 'Αλλά τάξιν και φύσιν του
Si vero Spiritus Filio coordinatur, Filius autem Υιού προς τον Πατέρα άλλην ου συνορώμεν, ή το
Patri , et Spiritus Palri videlicel. , Cyrillus, ma είναι εξ αυτού , και το έχειν εκείνον αιτίαν τοιαύ
gnum Alexandriæ lumen, in quinto adversus Her- την τοίνυν και το Πνεύμα προς τον Υιόν ο άγιος
miam sic ait : 1 In loc cognoscimus quod in vobis ούτο ; τάξιν έχειν βούλεται ώστε και το Πνεύμα
est ex Spiritu quem dedit vobis :: inbabilantem enim κατά τούτον τον τρόπον , δεί λέγεσθαι και νοείσθαι
et immorantem sibi unusquisque comparaverit C εκ του Υιού . Τούτω σύμφωνα και ο ουρανοφάντωρ
eum , qui naturaliter el vere est Deus, non alienum θείος Βασίλειος εν τω επτακαιδεκάτω κεφαλαίω των
aliquid et divulsum essentialiter ab eo Spirilun προς 'Αμφιλόχιον, ούτω θεολογεί . « "Ως τοίνυν έχει
accipiendo, seđ ex eo , el in eo, el proprium ejus. ) ο Υιός προς τον Πατέρα, ούτω και προς τον Υιόν
In septimo rursus ad euindem llermiam sic ait : το Πνεύμα, κατά την εν τω βαπτίσματα παραδεδο
« Nam a peccato liberans eum , qui ipsi incumbebat, μένην του λόγου σύνταξιν . 5 Ει δε το Πνεύμα το
suo postea perungit Spiritu , quem ipse ul Verbum Υιώ συντέτακται , ο δε Yίος το Πατρί και το Πνεύμα
ex Deo Patre infundit , et ex propria nobis scaturit τω Πατρί δηλονότι . Ο δε Κύριλλος και μέγας της
natura : tanquam communem vero rem dispensa- 'Αλεξανδρέων φωστήρ, εν το έκτο των προς Εο
tione , quæ cum carne est propter unionem consti μείαν, ούτω φησίν Εν τούτω γινώσκομεν, ότι
tuens, et ut homo corporaliter inspirat ; insufllavit εν υμίν έστιν εκ του Πνεύματος, ού έδωκεν ημίν
enim apostolis, dicens : 1 Accipite Spiritum , ) se- ένoικoν γάρ και ενη,υλισμένον καταπλουτοίη τις αν τον
cundum Joannis verba, sed ipse ex se quenmaduo- φύσει τε και αληθώς όντα Θεόν, ουκ αλλότριον τι
dum sané et Pater infundit, , Quodnam candidius και διεσπάσμένoν ουσιωδώς αυτού Πνεύμα λαβών,
vel sincerius argumentum hoc reperietur unquant D αλλά το εξ αυτού τε και εν αυτώ και ίδιον αυτού. »
apud eos qui contendere nolunt, nec schisma com- 'Εν τω εβδόμη δε πάλιν των προς τον αυτον Ερ
plecti ? quia maximus hic pater sic ail in sexto : μείαν ώδε πως φάσχει • « 'Απολύων γάρ αμαρτίας
« Ex eo, in eo, et proprium ejus ; , in septimo τον αυτό προσκείμενον, το ιδίω λοιπόν καταχρξει
vero, « Non ad mensuram dat Spiritum, secundum Πνεύματι• όπερ ενίησι μεν αυτός ως εκ Θεού Πα
Joannis verba , sed ipso ex se, inſurdit eum, sane τρός Λόγος και εξ ιδίας ημίν αναπηγάζει φύσεως
quemadmodum et Pater. > Si igitur quemadmodum κοινόν δε ώσπερ τι χρήμα τιθείς τη μετά σαρκός
Pater, producit Spiritum Filius, quid amplius am- οικονομία διά την ένωσιν, και ως άνθρωπος εμπνέει
bigilis vos ? Nam si quia sanctus dicit infundit, non σωματικώς :ενεφύσησε γάρ τους αποστόλοις, είπών,
producit, vel prodit, vel emittit , sed infundit, id Λάβετε Πνεύμα άγιον. Και ουκ εκ μέτρου δίδωσι
το Πνεύμα κατά την Ιωάννου φωνήν , αλλ' αυτός
ipsum vull, fratres, ac si diceret, prodit : quippe
ενίησιν εξ εαυτού , καθάπερ αμέλει και ο Πατήρ. »
cum hoc ipsum verbum ponal in Patre :: dicit enim,,
infundit eum quemadmodum Pater , , itaque el Τούτου τί αν γένοιτο λευκότερον, η καθαρότερον
Paler inſundit Spiritum . Si igitur infundit eum γνώρισμα, τοίς μή φιλονεικείν εθέλουσι , και τοις το
Paler , hoc autem nihil aliud intelligere nos oportel , σχίσμα μή αγαπώσιν ; ότι φησίν ο παμμεγας ούτο ;
1107 PRO CONC . FLORENT, CAP. I. DE SPIRITU SANCTO . 1159
Πατήρ, εν μέν τω έκτη, το εξ αυτού τε και εν αυτώ Α quam quod Pater eum producit , infundit autem
και ίδιον αυτού • εν δε το έβδομο ουκ εκ μέτρου cum et Filius quemadmodum Paler : emillit erga
δίδωσι το Πνεύμα κατά την Ιωάννου φωνήν, αλλ' Filius :quemadmodum utique el Paler ; nam cum
αυτός ενίησιν αυτό εξ εαυτού , καθάπερ αμέλει και simpliciter audimus « Spiritus Patris, » nihil aliud
ο Πατήρ. Ει ούν καθάπερ ο Πατήρ προβάλλει το intelligimus nisi ex Patre eum procedere. Sequitur
Πνεύμα και ο Υιός , τί έτι υμείς αμφιβάλλετε ; ει ergo etiam cum de Filio hoc audierimus, , Spiri
μεν γάρ διότι φησίν , " Ο άγιος ενίησι, και ου λέγει , tom Filii, , et ex Filio procedentem necessario nos
προβάλλει , η πρόεισιν, ήη εκπορεύει,, αλλά το ενίησιν· intelligre ,, eoque modo vera dicimus ,, etel sanctis
αδελφοί ταυτον βούλεται το εκπόρεύεται , επειδή consentimus, dicendo ex Patre et Filio sanctum
την αυτήν ρήσιν και επί του Πατρός τίθησι » λέγει procedere Spiritum.. Αι id quidem dilucide osten
γάρ, Ένίησιν αυτό καθάπερ και ο Πατήρ. "Ωστε και sum est , radiosque ad instar solis enillit hæc er.
και Πατήρ ενίησι το Πνεύμα. Ει ούν ενίησιν αυτό ο positio, adversus quam cum respicere non possint,
Πατήρ , τούτο δε ουκ άλλο τι δεί εννοείν ημάς, και ότι qui noctuæ oculos habent, sursum deorsum offen .
εκπορεύει αυτό ο Πατήρ, ενίησι δε τούτο και ο Υιός dunt.
καθάπερ και ο Πατήρ, εκπορεύει άρα τούτο και ο Υιός , καθάπερ τοιγαρούν και ο Πατήρ. Και γάς
όταν ακούσωμεν απλώς το Πνεύμα του Πατρός , ουκ άλλο τι εννοουμεν, ή το εκ του Πατρός εκπορευόμε .
νον . "Έπεται ούν, και όταν επί του Υιού τούτ' ακούσωμεν, το Πνεύμα του Υιού, και εκ του Υιού εκπο
ρευόμενον αναγκαίως νοείν ημάς . Και τούτο τω τρόπω αληθεύομεν , και τοις αγίοις συμφωνούμεν,,
λέγοντας ότι εκ του Πατρός και του Υιού το άγιον εκπορεύεται Πνεύμα • αλλά τούτο μεν λαμπρώς δεν
δεικται και τας ακτίνας δίκην ηλίου εκπέμπει η εξήγησις αύτη. Εις ηνπερ οι νυκτερόφθαλμοι, μη
δυνάμενου αντιβλέψαι , άνω και κάτω προσκόπτουσιν.
3 . B VII .
Εμοί δε δοκεί δίκαιον επεί συνεπεράνα μεν την Sed mihi æquum esse videtur, cum præstiterimus
ημετέραν υπόσχεσιν, διά τριάκοντα και τριών μαρ- quod polliciti sumus, tribus el triginta testimoniis
τυριών ανατολικών αγίων αποδεικνύντες το Πνεύμα Orientalium sanctorum prolatis , ad coinprobandum
το άγιον και εκ του Υιού, όπως και δυτικών αγίων ex Filio etiam esse sanctum Spiritum , ut sancto
μνησθώμεν, και μαρτυρίας εκ τούτων εκάστου , δύο rum Occidentalium mentionem faciamus , et bina
ή τρείς προκομίσωμεν , εις ένδειξαν ότι οι δυτικοί vel lerna testimonia ex singulis afferamus , ad comm
και ανατολικοί διδάσκαλοι συμφωνούσι , και αμφιβο- probandum eccidentales et Orientales doctores
λία ουδεμία εστιν εν αυτοίς. Και πρώτος και εν αγίοις concordare , nec esse in iis ullam ambiguitatem :
περίφημος και της Εκκλησίας Πατήρ και διδάσκα- primusque inter sanetos celeberrimus Ecclesie
λος, Γρηγόριος φημι oο Διάλογος , παρίτω συμμαρτυ Pater et doctor, Gregorius, inquam , Dialogus, ad
ρήσων τοϊς ανατολικούς διδασκάλους . Τούτον γάρ testificandum una cum doctoribus Orientalibus ac
και η ανατολική Εκκλησία διδάσκαλος και άγιον cedat : nam eum etiain Orientalis Ecclesia pro san
έχει και την μνήμην αυτού, εκάστου έτους μετ' cto habet, ejusque commemorationem singulis an
ευφημίαςάγει • και ου δυνάμεθα αρνήσασθαι. Ούτος
.
nis cum plausu peragit, nec potestis difiteri. Is
γάρ εν ενί των αυτού συγγραμμάτων, μετά πολλά namque in quodam suo tractatu (1 ) post alia mulia
άλλα φησίν « "Οθεν και αυτή η αλήθεια να τους scribit : « Unde ipsa quoqiie Veritas , ut fidem
μαθηταίς πίστιν προσθή , είπεν : Εάν γάρ εγώ μή diseipalis augeret , dixit :
. Si ego non abiero ,
απέλθω, ο Παράκλητος ουκ ελεύσεται προς υμάς. Paracletus non veniel ad vos. , Cum enim constet ,
Επεί γάρ ανάγκη εστί τον Παράκλητον, το Πνεύμα, quia Paracletus Spiritus a Patre semper procedit
εκ του Πατρός αεί και του Υιού εκπορεύεσθαι, τίνος et Filio, cur se Filius recessurum dicit, ot ille ve
χάριν εαυτόν ο Υιός αποδημήσοντα είρηκεν, ίν' niat,, qui aa Filio nunquam recedit ?? Sed quia di
εκείνος έλθη , και του Υιού μηδέποτε αφιστάμενος ; ή scipuli Dominum in carne ernentes , spiritualiler
ότι οι απόστολοι εν σαρκι σωματικούς οφθαλμοίς quoque videre sitiebant,, recte eis dicitur,, « Si ego
δρώντες τον Κύριον και πνευματικώς εδίψων οράν, non abiero , Paracletus non veniet, , ac si aperto
ορθώς αυτοίς διαλέγεται « Εάν γάρ εγώ μή απέλθω, diceretur : Si corpus non subtraho, quis sit amor
ο Παράκλητος ουκ ελεύσεται» , ώσπερ αν ει διαρρή- Spiritus non ostendo : et nisi me desieritis carna
δην αυτοίς έλεγεν, Εάν μή το σώμα αφέλωμαι , τις liter cernere , nunquam me scielis spiritualiter
αν είη και πνευματικός έρως ου δείκνυμι και ει μη aware . ,' Idem niagister. lib. 1 Moraliuni, cap. 8,
.

σωματικώς με παύσεσθε βλέποντες, ουδέποτε πνευ D sic explicat : « In orbem dies convivii (ranseunt cum
ματικώς αγαπάν είσεσθε . » “Ο αυτός διδάσκαλος εν prædicationis mysteria peraguntur. Peractisque
το πρώτο βιβλίο των Ηθικών αυτού, εν κεφαλαίω conviviis holocaustum Job pro filiis, obtulit : quia
δεκάτω, ούτω διεξεισιν "Εν τη οικουμένη αι ημέ- pro apostolis de predicatione redeuntibus , Palrem
ραι των συμποσίων παρέρχονται , επειδάν των κη- Christus redemptor exoravit. Bene antem millendo
ρυγμάτων διατελώνται τα μυστήρια . Τελεσθέντων sanctificare dicitur,. quia dum Spiritum sanctum ,
δε των συμποσίων, ολοκαυτώματα και Ιώβ ανήνεγ. qui a se procedit, discipulorum cordibus tribuit ,
(1) Dialog. 2, in fine ,
1159 JOSEFIJI METHONENSIS !
1160
quidquid in eis culpa esse potuit emendavit . » Item A κεν υπέρ των υιών. Και γάρ, υπέρ των αποστόλων
tricesimo Noralium capite ( 1 ) sic ail : 1 Veuit εκ του κηρυγματος υπονοστούντων, τον Πατέρα και Ε
hora cum jam non in proverbiis loquar vobis, sed λυτρωτής παρεκάλεσε. Καλώς δε πέμπων, λέγεται
Ε
palam de Paire annuntiabo vobis. « Palam quippe de αγιάζειν. " Οτι το Πνεύμα το άγιον το εξ αυτού εκ.
Patre annuntiare se asserit, quia per patefactam πορευόμενον ταις των αποστόλων διανέμουν καρδίαις ,
lunc majestatis sue speciem, et quomodo Genitori και τι περ αν πταίσματος ενείναι ήδύνατο, εκαθάρι .
non impar orialur, et quomodo ab utroque Spiri- σεν, και “Ο αυτός έν τριακοστό δευτέρου των Ηθικών ,
tus, utrique coæternus, procedit, ostendit . A perte έν κεφαλαίω δευτέρω , ούτω φησίν: "Έρχεται ώρα
namque lunc videbimus, quomodo hoc quod oritur, ότε ουκ έτι εν παροιμίαις λαλήσω υμίν. Παρρησία
ei de quo oritur subsequens non est ; quomodo is γάρ περί του Πατρός αναγγείλαι δεισχυρίζεται, ότι
qui per processionem producitur, a proferentibus διά του Πατρός τοτηνικαύτα της μεγαλειότητος αυ
non præitur ; aperte tanc videbimus quomodo et του φανερωθέν είδος, και όπως αυτός ουκ άνισος το
unun divisibiliter tria sint , et indivisibiliter tria γεννώντι φύεται και όπως εξ αμφοτέρων το Πνεύμα
•

5
unum . , Idem in Conſessione suæ lidei, ut omnes εκατέρω συναΐδιον εκπορεύεται δείκνυσιν. 'Αποχε
summi pontifices faciunt, eam fidem in suis assum- καλυμμένως γάρ τότε οψόμεθα πως το φυόμενον
ptionibus contentur : « Credo in Deum Patrem B τούτο, αφ' ού ανίσχει ουδαμώς έστιν υποβεβηκός :
omnipotentem , Patrem , Filium , et Spiritum san- πώς το δι' εκπορεύσεως προαγόμενον υπό των προ
clum , tres personas in unam essentiam, Patrem φερόντων ουχ υπερέχεται. 'Aναπεπταμένως τότε
ingenitum , Filium uoigenitum , Spiritum vero san- όψόμεθα, πως το εν διαιρέτως τρία εισι , και αδιαι
clum neque genitum , neque ingenitum , sed coæter- ρέτως τα τρία έν. Ο αυτός εν τη ομολογία της
num de Patre et Filio procedentem . i llem in εαυτού πίστεως, καθώς πάντες ποιούσιν οι άκρου αρ.
Evangelio secundum Joannerm in homilia (2) super χιερείς, ομολογούντες την πίστιν εν ταις εαυτών
en verba, « Cum esset sero die illa una Sabbato- προσλήψεσιν · « Πιστεύω εις ένα Θεόν Πατέρα παν
rum , , quæ incipit : « Quemadmodum misit me τοκράτορα • Πατέρα , Υιον, και άγιον Πνεύμα , τρία Ε
Paler, et ego mitto vos, , paulo post dicit : « Cum πρόσωπα , μίαν ουσίαν. Τον Πατέρα αγέννητον, τον
venerit Paracletus , quem ego mittam vobis aa Paire. ) Υιόν μονογενή και το Πνεύμα δε το άγιον ούτε γεννη
Si enim milti , solummodo incarnari deberet intel . τον ούτε αγέννητον, αλλά συναΐδιον εκ Πατρός και
ligi, sanclus proculdubio Spiritus nullo modo dice Yίου εκπορευόμενον. » Ο αυτός εν τω κατά Ιωάν
Telur inilli , qui nequaquam incarnatus est , sed
νην Ευαγγελία, εν τη ομιλία εις το ρητόν το, ούσης
ejus missio ipsa processio est, qua de Patre proce- Cα οψίας τη ημέρα εκείνη, τη μιά των Σαββάτων, και ής
dit et Filio . Sicut itaque Spirilus žpilti dicitur, η αρχή : "Ωσπερ απέσταλκέ με ο Πατήρ, κάγώ
.

quia procedit, ita et Filius non incongrue milli
dicitur, quia generalur. , Damasus sanctissimus
Rom: e preses,, qui tempore secunde Constantino-
politanæ synodi vixit , in Confessione catholicæ
Gilei , quam papa hic emisit ad Paulinum Antiochiæ
rpiscopum : « Credimus in unum verum Deum Pa-
lrem , et Filium , el Spiritum sanctum ; faclorem
πέμπω υμάς, και μετ' ολίγα φησίν: «. "Όταν έλθη και
Παράκλητος , όν εγώ πέμψω ημίν παρά του Πα
τρός . • Ει γάρ το αποστέλλεσθαι , το σαρκούσθαι
μόνον νοείσθαι οφείλει , το Πνεύμα το άγιον αναμφι
βόλως ουδένα αν τρόπον ελέγετο αποστέλλεσθαι , όπερ
ουδέποτε εσαρκώθη . 'Αλλ' ή τούτου αποστολή , αυτή
έστιν αυτού η πρόοδος, ή παρά του Πατρός και του Σ

visibilium el invisibilinm , per quem omnia creata
sunt in cælo , et in terra , bunic unum Deum , et hunc
unam esse divini nominis Trinitatem , Patrem qui Fi-
fius non est , sed habei Filium, qui non est utique Pa-
ler κ;αι Filium qui non est Paler, sed Filius Dei nalura
est : Spiritum vero Paracletum neque Patrem esse,
Υιού εκπορεύεται. "Ωσπερ τοίνυν το Πνεύμα απο
στέλλεσθαι λέγεται ότι εκπορεύεται , ούτω και ο Υιός
ουκ απεικότως αποστέλλεσθαι λέγεται, διότι γεννά
ταις » Δάμασος ο άγιώτατος πρόεδρος Ρώμης , ός ήν
κατά τον χρόνον της εν Κωνσταντινουπόλει δευτέ
ρας συνόδου , εν τη Όμολογία της καθολικής πίστεως, 1

neque Filium, sed ex Patre procedentem et Filio : est Dήν ο πάπας εξέπεμψεν ούτος, προς Παυλίνον 'Αντιο
igitur ingenitus Pater,, genitus Filius,, non genitus χείας επίσκοπον · • Πιστεύομεν εις ένα αληθή Θεόν :
.

Paracletus, sed ex Patre procedens et Filio. , Hor- Πατέρα , και Υιον, και Πνεύμα άγιον • ορατών και
misdas sanctissimus papa in cpistola ad Justinum αοράτων ποιητήν, δι' ού τα πάντα εκτίσθη εν ου
imperatorem adversus Nestorii et Eutychis blas ρανό και εν τη γή . Τούτον ένα Θεόν, και τούτον
phemias, ita scribit : « Adoramus Patrem , et Fi . μίαν είναι θείου ονόματος Τριάδα• τον Πατέρα ουκ Ε

lium , et Spiritum sanctum , Trinitatis essentiam dis. όντα Υιον, αλλ' έχοντα Υιον, ός ουκ αν είη Πατήρ
tinele indivisam , incomprehensibilem , inenarra- τον Υιόν ουκ όντα Πατέρα , αλλά Υιον Θεού υπάρ
l;ilem : ubi quamvis personarum ratio numerum χοντα φύσει . Το Πνεύμα δε το παράκλητον , μήτε 1

admittat, unio tamen non amittit essentiam , ita Πατέρα αυτό είναι, μήτε Υιον· αλλ' εκ του Πατρός
tamen ut propria unicuique personæ divinæ serve- εκπορευόμενον και του Υιού . » "Έστιν ουν αγέννη 0

mus, neque per personas unitatem divinilatis nege- τος ο Πατήρ, γεννητός ο Υιός, ου γεννητος και Παρά
mus, neque ad essentiam id quod est personarum κλητος , αλλ' εκ Πατρός εκπορευόμενος και Υιού
(1 ) Cap . 8. ( 2) Homil . 26
1161 PRO CONC. FLORENT , CAP. I. DE SPIRITU SANCTO . 1102
"Ορμίσδας ο άγιώτατος πάπας , εν τη προς Ιουστί- A proprium transferanens . Magnum, sainctum et in
νον τον βασιλέα επιστολή κατά των Νεστορίου και comprehensibile Trinitatis mysterium , Deus Paler ,,
Ευτυχούς βλασφημιών, ούτω φησί • Προσκυνούμεν Deus Filius, Denis Spiritus sanclus, Trinitas indi
Πατέρα, και Υιον, και άγιον Πνεύμα την διακεκρι- visibilis : tamen cerluin est proprium Patris esse
μένως αδιάστατον, ακατάληπτον, και ανεκδιήγητον Filium generare, propriuta Filli Dei æqualem Pa
της Τριάδος ουσίαν. "Ένθα κάν αριθμόν ο λόγος tri generari, proprium Spiritus sancti ex Patre
των προσώπων πρoσίεται , η ενότης όμως ουκ απο- procedere et Filio, sub una essentia deitatis . , Leo
βάλλει την ουσίαν. Ούτω μέντοι, ώστε ημάς συντη- sanctissimus et ipse antiquæ Romæ pontifex sum
ρείν εκάστω θείω προσώπω τα ίδια και μήτε διά mus, in primo sermone post Pentecosten qui inci
των προσώπων την ενότητα της θεότητος απαρνεί- pit : « Hodiernam solemnitatem , dilectissimi , »
σθαι, μήτε προς την ουσίαν τούθ' όπερ έστιν ίδιον sic inquit ; Iu Trinitate enim divina nihil dissi
των προσώπων με τακομίζεσθαι. Μέγα, άγιον, και mile, nibil impar esl, et omnia quæ de illa sub
ακατάληπτον , τό τής Τριάδος μυστήριον . Θεός ο Πα- stantia cogitari valent, nec virlule, nec gloria, nec
τηρ Θεός ο Υιός• Θεός το Πνεύμα το άγιον : Τριάς elernitate discreta Sunt. Cumque in personarum
αδιαίρετος . Και μην έγνωσται , ότι ίδιόν εστι του proprietatibus alius sit Paler,, alius sit F.lius,, alius
Πατρός, γενναν τον Υιον· ίδιον του Υιού του Θεού, Βείι Spiritus sanctus, non tamen alia deilas neque
εκ του Πατρός ίσος γεννάσθαι τω Πατρί • ίδιον του diversa natura est : siquidem cum et de Palre sit
αγίου Πνεύματος , το, εκ του Πατρός και Υιού εκ. Filias unigenitus, et Spiritus sanctus, Patris filii
πορεύεσθαι, υπό μια ουσία θεότητος. Λέων και que sit Spiritus, non sicut quæcunque creatura ,
αγιώτατος, και αυτός της πρεσβυτέρας Ρώμης quæ et Patris et Filii est, sed sicut cum utroque
αρχιερεύς μέγιστος, εν τω εις την Πεντηκοστήν viveus , et potens, et sempiternus, et ex eo φuol
πρώτο λόγο, ού η αρχή: « Την σήμερον πανήγυριν , est Pater Filiusque subsistit. )
αδελφοί ποθεινότατοι , και ούτω φησίν: « Εν γάρ τη θεία Τριάδι ουδέν ανόμοιον, ουδέν άνισον εστι · και
πάντα τα περί της ουσίας εκείνης νοείσθαι δυνάμενα , ούτε δυνάμει, ούτε δόξη, ούτε αΐδιότητι δια -
κέκρινται. "Όντος δε εν ταις των υποστάσεων ιδιότησιν , άλλου μέν του Πατρός , άλλου δε του Υιού,
άλλου του αγίου Πνεύματος, ου μέντοι άλλη θεότης , ουδε διάφορος ή φύσις εστίν » είπερ από μέν του
Πατρός και Υιός έστιν και μονογενής, το δε Πνεύμα το άγιον, Πατρός και Υιού Πνεύμα δν, ουχ ώς τι των
κτισμάτων άπερ Πατρός είσι και Υιού, αλλ' ώς μετ' αμφοτέρων ζών, και αϊδίως εκ τούτων, όπερ έσ :!
ο Πατήρ και Υιός υφιστάμενον, και
“Ο δε θείος 'Αμβρόσιος , και ο ιερός Βασίλειος επι- C Divus Ambrosius, ad quem sacer Basilius scrí
στέλλων έλεγεν, • "Αγε δή , ώ άνθρωπε του Θεού, bens dicebat : Eia , o honio Dei, quia ab hominibus
επειδή ού παρά ανθρώπων παρέλαβες ή εδιδάχθης non accepisti , nec didicisti Evangelium Christi, sed
το Ευαγγέλιον του Χριστού, αλλ' αυτός ο Κύριος ipse Dominus a judicibus ad apostolorum soliani
από των κριτών επί την προεδρίαν των αποστόλων transtulit, , hic , inquam , ad Gratianum impera
μετέθηκεν . ούτος δή προς Γρατιανόν τον βασιλέα torem primo libro, capite deciano de Spiritu san
εν το πρώτο βιβλίο εν τω περί του αγίου Ινεύμα . cto , scribit : Sed neque cum a Paire exit Filius,
τος κεφαλαίω δεκάτω , φησίν • Αλλ' ούτε επειδάν de loco recedit , aut quasi corpus separatur a cor
.

εκ του Πατρός εξέρχεται ο Υιός, από τοπου αναχω- , pore : neque enim in Patre quasi in corpore tan
ρεί, και ώσει σώμα χωρίζεται από σώματος . Ουδε
γάρ εν τω Πατρί ως δήθεν εν σώματι, άτς δή σώμα ,
εμπερικλείεται. Και το Πνεύμα δε το άγιον, ηνίκα
εκ του Πατρός και εκ του Υιού εκπορεύεται, ου
χωρίζεται του Πατρός • ου χωρίζεται του Υιού. Τίνα
γάρ τρόπον δύναται χωρίζεσθαι του Πατρός , Πνεύμα
στόματος αυτού όν ; και πάντως και της αίδιότητος D allissima , in multis tractatibus id egregie demon
δείγμά εστι, και της θεότητος εμφαίνει την ενό-
τητα. 5 Αυγουστίνος δε ο θειότατος, ο νους εκείνος
ο υψηλότατος , εν πολλοίς αυτού λόγους τούτο μάλα
γενναίως δείκνυσιν . "Ετι δε και τρός Όρώσιον επι-
στέλλων , περί του αγίου Πνεύματος τον λόγον ποι-
ούμενος, oύ η αρχή • Ο Κύριος ημών Ιησούς Χρι »
στος εδήλωσεν εαυτόν ούτως απελευσόμενον · και εν
τούτω πολλά και καλά φησι μετά πολλά άλλα και
περί τούτου διαλαμβάνει : « Ενταύθα τοίνυν ίσως
ζητεί τις, πότερον και παρά του Υιού εκπορεύεται
το Πνεύμα το άγιον . Ο γάρ Υιός, μόνου του Πατρός
έστιν Υιός και ο Πατήρ , μόνου του Υιού έστι Πα.
τήρ το δε Πνεύμα το άγιον ού θατέρου τούτων
μόνον εστί Πνεύμα , αλλ' αμφοτέρων . "Έχεις αυτόν
PATROL . GR . CLIX .
quam corpus includitur. Spiritus quoque sanctus
cum ex Patre procedit ei Filio , non scparalur a
Ρatre, non separatur a Filio : quomodo enim sepa
rari potest a Patre qui Spiritus ejus oris est ? uti
que el ælernitatis indicium est, el divinitatis
esprimit unitatem. • Divus Augustinis, mens illa
strat , etiam ad Orosium scribens, de Spiritu sancto
sermonem habens, qui incipit, « Dominus noster
Jesus Christus, sie se abiturunn Ostendit , o in eo
mulla et præclara scribit, post alia mulla de hoc
tractat : « Bic igitur foric quærel aliquis, ulrum
a Filio procedat Spiritus sanclus ; Filius enim so
lius Patris est Filius, el Paler solius Filii est l'ater ;
Spiritus sanctus non alterius horum tantum est
Spiritus, sed utriusque. Habes Dominam ipsum qui
dicit : « Non enim vos estis qui loquimini, sed
Spiritus Patris vestri qui loquitur in vobis ; »> habes
eliam Apostolum : « Misit Deus Spiritum Filii sui
in corda vestra, clamantem , Abba Paler. » El post
pauca dicit : « Quia igitur ul unus Paler, el unus
37
1163 JOSEPIII METUIOXENSIS 114
Dominus , id est Filius , et untis Spiritus Sarictes , A Κύριον, λέγοντα · ου γάρ ήμείς εστε οι λαλούντες,
qui sine dubio utriusque est. , Et stalim : « Mulla αλλά το Πνεύμα του Πατρός υμών το λαλούν εν
etiam testimonia sunt, per que Pauris el Filii Spi- υμίν. "Εχεις και τον Απόστολον, 'Απέστειλεν ο *

rius esse Ostenditur, φui in Trinitale Spiritus Θεός το Πνεύμα του Υιού αυτού εις τας καρδίας
sanelus dicitur. » Et infra dicit ; « Cur igitur non υμών, κράζον, 'Αββά ο Πατήρ . 5 Και μετά πάνυ Υ
credinus ex Filio procedere Spiritum sanctum ? βραχέα φησίν • Επεί τοι.υν ώσπερ είς Πατήρ ,
quoniam et Filii est ipse Spiritus : nam si ex eo και είς Κύριος, τουτέστιν ο Υιός, ούτως έστι και
non procederet, minime post resurrectionem appa- εν Πνεύμα άγιον· ό και αναμφιβόλως αμφοτέρων
rens discipulis suis, insuflaret, dicens : « Accipite εστί » ) και μετ' ολίγα : Πολλαι δε και έτεραι εισι Ε
Spiritum sanclum. Quid enim aliud per cain in- μαρτυρίαι δι ' ών αριδήλως δείκνυται του Πατρός
stiflationem declarabatur, nisi quod ex eo Spirilus και του Υιού είναι το Πνεύμα • όπερ εν τη Τριάδα Ε

Sanctus procedebat ? » Ει infra statim : « Si igi-
Tur el ex Patre el ex Filio sanctos procedit Spiri-
Aus, qua de causa Filius dixit , a Patre procedit?
Omnino quomodo referre solet ad Patrem sua, a
B
quo ipse est. Unde et illud est quod dicit, « Doctrina
mea non est mea , sed ejus qui misit me Patris. i
Si igitur hic ejus doctrina intelligitur, quamvis eam
pon suan , sed Patris esse diceret, quomodo non
mag's oportet id intelligere, et ex eo Spirituin san-
clum procedere ? Ubi sic dixit ex Palre enim proce-
dere, ut non diceret, et ex me non procedere ; a
quo enim habet Filius ut Deus sit (nanı Deus ex
Deo), ab eo omnino liabet , ut et ab eo procedat
Spiritus sanetus. » Et post pauca : « Spirilus non
ex Patre procedit in Filium , et ex Filio procedit ad
sanctilicandam creaturam, sed simul ex ulroque
procedit; etsi Paler hoc Filio dedit, ut quemadmo-
dum ex se, sic et ex eo procederet ; non enim di.
cere possimus, non esse vitam Spiritum sanelum,
Pater enim vila est Filius : propterea sicuti
, et
Pater vitam habet in se , sic dedit vitam procedere
ex eo, quemadmodum procedit ex se . » D. vero
λέγεται Πνεύμα άγιον. 5 Και παρακατιών , φησί :
• Διατί τοίνυν μη πιστεύσωμεν και έκ τού Υού έχ
πορεύεσθαι το Πνεύμα το άγιον και έπει και του Υιού
έστιν αυτό το πνεύμα . Ει γάρ μη παρ' αυτού εξε
πορεύετο, ουκ αν μετά την ανάστασιν , εαυτόν εμφα
νίζων τους μαθηταίς αυτού, ενεφύσησεν αυτοίς λέ.
γων : Λάβετε Πνεύμα άγιον. Τί γάρ έτερον έδηλούτο
δι' εκείνου του εμφυσήματος, ει μή ότι και παρ'
εκείνου το Πνεύμα το άγιον εκπορεύεται και ο Και =
μετ' ολίγα πάνυ φησίν • • Eί τοίνυν και παρά του
Πατρός και παρά του Υιού το άγιον εκπορεύεται ε
Πνεύμα , τίνος χάριν ο Υιός είρηκε παρά του Πα
τρός εκπορεύεται ; Πάντως όν τρόπον είωθεν ανα
φέρειν προς τον Πατέρα και τα εαυτού , παρ' ού και Η
αυτός εστιν ." Οθεν κακείνο έστιν ό φησιν : « Η έμή δι
δαχή ουκ έστιν έμή, αλλά του πέμψαντός με Πατρός. »
Εί τοίνυν κάναύθα νοείται και εαυτού η διδασκαλία ,
καίτοι ταύτην ουχ εαυτού , αλλά του Πατρός είναι
φήσαντος, πώς ου μάλλον κακείνο δεί νοείν , και παρ'
αυτούεκπορεύεσθαι το Πνεύμα το άγιον , ένθα ούτως
!
έφησεν εκ του Πατρός αυτό εκπορεύεσθαι , ώς μη Π:
λέγειν και παρ' εμού μή εκπορεύεσθαι• παρ ' ου δε
.

Hieronymus in sermone De Trinitate , sic ait :
• Spiritus sancius a Patre et Filio procedens, per
oinna Pairi el Filio æqualis colitur, el alernus
exl. Ejusdem ad $ . Damasum Romæ episc. de
catholica fide : Credimus in unum Deum Patrem
omnipotentem , et in unum Dominum Jesum Chri-
slim Filium Dei, et in Spirituim sanctum Deum,
dun Ires Deos, sed Patrem, Filium et Spiritum san-
crum unum Deuin colimus et coufitemur : non sic
Ι
έχει ο Υιός το είναι Θεός , έστι γαρ Θεός εκ Θεού ,
Ε
παρ' αυτού πάντως έχει το, και παρ ' αυτού εκπο
και
ρεύεσθαι το Πνεύμα το άγιον, Και μετ' ολίγα :
Ε
« Το δε Πνεύμα το άγιον ουκ εκ του Πατρός εκπο
ρεύεται εις τον Υιόν, και του Υιού εκπορεύεται προς
το αγιάζειν την κτίσιν , αλλ' ομού εξ αμφοτέρων Ex
πορεύεται, ει και ο Πατήρ τούτο δέδωκε το Υιώ,
ν' ώσπερ εξ εαυτού, ούτω και εξ εκείνου εκπορεύη
ται · ουδέ γάρ δυνάμεθα λέγειν μή είναι ζωήν το Ε.

unum Duin quasi solitarian , nec eundem φui Πνεύμα το άγιον • έπει και ο Πατήρ ζωή έστι και 1

ipse sibi Paler sit, ipse el Filius, sed Patrem esse ο Υιός και διά τούτο ώσπερ ο Πατήρ ζωήν έχων Ε

D
qui genuil, Filium vero qui genitus est, Spiritum εν εαυτώ, ούτως έδωκε ζωήν εκπορεύεσθαι και εξ
8anctum neque genitum,neque ingenitum, non crea-· εκείνου , ώσπερ εκπορεύεται και εξ εαυτού .» Ιερώ
tum , non factum, sed a Patre Filioque procedentem , νυμος δε ο θειότατος εν τω περί Τριάδος λόγω αυ
Patri ci Filio coelernum et cooperatorem . Scripturn του , ούτω φησί • Το Πνεύμα το άγιον παρά Πατρίς
est enim : < Verbo Domini cæli firmati sunt,, id est, και Υιού εκπορευόμενου , κατά πάντα Πατρί και Υιώ
a Filio Dei el spirilu oris ejus ominys virlus eorum . ) ομότιμος και συναίδιον υπάρχει. • Τού αυτού προς
τον άγιον Δάμασον Ρώμης , περί της καθολικής πίστεως · ΙΙιστεύομεν εις ένα Θεόν Πατέρα παντο Ε

κράτορα, και εις ένα Κύριον Ιησούν Χριστόν τον Υιόν του Θεού, και εις το Πνεύμα το άγιον Θεόν, ου
τρείς θεούς, αλλά τον Πατέρα, και τον Υιόν, και το Πνεύμα το άγιον, ένα Θεόν λάτρεύομεν και ομολο
γούμεν. Ούχ ούτως ένα Θεόν ώσανεί μεμονωμένον· ούτε τον όντα Πατέρα , τον αυτόν είναι και Yίδν,
αλλά Πατέρα μεν τον γεννήσαντα · Υιον δε τον γεννηθέντα : το Πνεύμα το άγιον, ούτε γεννητών ούτε Ε
αγέννητον, ου κτιστόν, ου ποιητών, αλλ' εκ Πατρός Υιού τε εκπορευόμενον · τω Πατρί και το Υιώ συν Ι

αΐδιον , και ίσον, και συνεργόν. Γέγραπται γάρ Τα λόγω Κυρίου οι ουρανοί έστερεώθησαν, τουτέστιν,
υπό του Υιού του Θεού , και το Πνεύματι του στόματος αυτού πάσα ή δύναμις αυτού .
Item D. Augustinus in libro ad Petrum de fide "Έτι Αυγουστίνος ο θειότατος εν τω βιβλίω τώ προς
 1165 PRO CONC . FLORENT. CAP. I. DE SPIRITU SANCTO. 1165
Πέτρος Περί πίστεως , εν κεφαλαίω ογδόω, ούτω A cap. 11 , ait : «Firmissime tene , et nullatenus duli
φησί • Βεβαιότατα πίστευε , και κατά μηδένα tes, eumdem Spiritum sanctum , qui Patris et Filii
τρόπον αμφίβαλλε, αυτό το Πνεύμα το άγιον και Πα. unus est Spiritus, de Patre et Filio procedere :
τρός έστι Πνεύμα και Υιού, εκ του Πατρός και του dicit enim Filius, Cum venerit Spiritus veritatis,
Υιού εκπορεύεσθαι. Λέγει γάρ ο Υιός : « " Οτανέλθη φαί a Patre procedit ,, » ubi Spiritum suum esse
qui
ο Παράκλητος το Πνεύμα της αληθείας , και παρά του docuit, quia ipse est veritas. De Filio quoque pro
Πατρός εκπορεύεται και όπου Πνεύμα εαυτού είναι cedere Spiritum sanctum prophetica atque aposto
έδίδαξεν • επεί αυτός έστιν η αλήθεια. 'Εκ του Υιού lica doctrina nobis commendat . Isaias enim dicit
τε εκπορεύεσθαι το Πνεύμα το άγιον, και η προφη de Filio : «Perculiet terram virga o'is sui , et spiritu
τική και αποστολική διδασκαλία ημίν παραδίδωσιν • labiorum suorum intericict impiam 20 ;» de quo
Ησαΐας μέν γάρ φησι περί του Υιού » Πατάξει την et Apostolus : « Quem interficit Dominus Jesus
γήν τη ράβδο του στόματος αυτού, και το πνεύ- spiritu oris sui : 1 Idem cap. 20 libri quarti De
ματι των χειλέων αυτού ανελεί τον ασεβή . » Περί ου Trinitate, qui incipit : Si autem secundum hoc
φησι και ο Απόστολος, « "Ον ο Κύριος Ιησούς ανε- missus a Patre , > post multa alia dicit : « El sicut
λεί το πνεύματι του στόματος αυτού. Ο αυτός εν Spiritui sancio donum Dei esse, est a Patre proce
τα είκοστω κεφαλαίω του τετάρτου βιβλίου του περί B dere, ita mitti est cognosci, quod ab illo procedat :
Τριάδος , ού η αρχή : « Ει δε και κατά το αποστέλλε . nec possumus dicere quod Spiritus sanctus non et
σθαι παρά του Πατρός ο Υιός λέγεται ,και μετά πολλά a Filio procedat : neque frustra idem Spiritus et
άλλα φησί • Και ώσπερ το Πνεύματι τώ αγίω το Patris et Filii Spiritus dicitur , nec video quid aliud
Θεού δώρον είναι, το εκ του Πατρός εκπορεύεσθα ! significare voluerit , cum safmans in faciem disci
έστιν , ούτω και το πέμπεσθαι , το γινώσκεσθαι , ότι putoram , ait : • Accipite Spiritum sanctum ;» ;)
εξ εκείνου εκπορεύεται εστιν. Ου μέντοι δυνάμεθα neque enim flalus ille corporeus cum sensu corpo
λέγειν ότι το Πνεύμα το άγιον ουχί και εκ του Υιού raliter tangendi procedens ex corpore, subsian
εκπορεύεται, ουδε γάρ μάτην το αυτο Πνεύμα , και tia Spiritus sancti fuit, sed demonstratio per
Πατρός και Υιού Πνεύμα λέγεται ούτε μην συνορώ, congruam significationem , non tantum a Patre,
τι ποτε έτερον σημάναι ήβούλετο , ηνίκα εμφυσήσας sed et a Filio procedere Spiritum sanctum. Quis
εις το πρόσωπον των μαθητών, είπε , Λάβετε Πνεύμα enim demeniissinius, dixerit alium ſuisse Spiritiim ,
αγιον. Ουδε γάρ το σωματικών εκείνο εμφύσημα, quem suflans dedit , et alium quem post ascensio
συν αισθήσει του σωματικώς θιγγάνειν προϊόν εκ nem misit ? , Idem c. 17 lib. xv De Trinitate,
του στόματος η ουσία του αγίου Πνεύματος ήν, αλλ' c qui incipit : « Satis de Patre et Filio, » juxta prin
ένδειξις διά καταλλήλου δηλώσεως, μή μόνον εκ του cipium sic ait : Quod Spiritus sanctus secundum
Πατρός, αλλά και εκ του Υιού εκπορεύεσθαι το Scripturas sanctas nec Pairis solius est , nec Filii
Παύμα το άγιον. Τίς γάρ άν άτοπώτατος φήσειεν , solius, sed amborum ; » et posi quædam : « Sic
έτερον μεν είναι όπερ έμφυσήσας δέδωκεν, έτερον enim et Pater Deus , et Filius, et Spirilus saneliis
δε και μετά την ανάληψιν αυτού πέπoμφεν ; Ο Ό αυ- Deus, et simul omnes unus Deus. Et tamen non
τος εν τω επτακαιδεκάτω κεφαλαία του πεντεκαιδε- frustra in hac Trinitate non dicitur Verbum Dei
κάτου βιβλίου, του περί Τριάδος, ού η αρχή , « "Αλις nisi Filius, nec donum Dei , nisi Spiritus sanctus ,
μεν ούν περί Πατρός και Υιού, και έγγιστα που της nec de quo genitum est Verbum , et de quo procedit
αρχής, ούτω φησίν • • Ως το Πνεύμα το άγιον κατά principaliter Spiritus sanctas, nisi Deus Pater.
τας ιεράς Γραφάς , ούτε του Πατρός έστι μόνου , Ideo autem addidi principaliter ; quia et de Filio
ούτε του Υιού μόνου, αλλ ' αμφοίν, 5 και μετά τινα, Spiritus sanctus procedere reperitur. Sed hoc
• Ούτω γάρ και ο Πατήρ, Θεός · και ο Υιός, Θεός : quoque illi Paler dedit non jam exsistenti et nondum
και το Πνεύμα το άγιον, Θεός • και ομού πάντες, habenti; sed quidquid unigenito Verbo dedit , gi
είς Θεός. Και μέντοι ου μάτην εν τήδε τη Τριάδι, gnendo dedit . Sic ergo eum genuit , ut eliam de
ου λέγεται λόγος Θεού, ει μή ο Υιός» ουδε δώρον Djillo donum commune procederet,, et Spiritus san
θεού, ει μη το Πνεύμα το άγιον • ουδε εξ ου εγεν- clus spiritus esset amborum . 1 Idem capite 26
νήθη ο Λόγος , και εξ ου εκπορεύεται αρχοειδώς το ejusdem libri, quod incipίι :: «« Deinde in illa summa
Πνεύμα το άγιον, ει μή ο Θεός και Πατήρ. Διά Trinitate, ) sic ait : Quapropter qui potest intel
τούτο δε προστέθεικα αρχοειδώς , επειδή και εκ του ligere sine tempore generationem Filii de Patre,
Yίου του Θεού, το Πνεύμα το άγιον ευρίσκεται εκ- intelligat sine tenpore processionen Spiritus
πορευόμενον. 'Αλλ' επειδή και τούτο αυτό ο Πατήρ sancti de utroque. Ει qui potest intelligere in co ,
έδωκεν, ουκ ήδη υφεστηκότι και μη πω έχoντι , αλλ' quod aii Filius, « Sicut Pater habet vitam insmel
ότι ποτέ τη μονογενεί Λόγω δέδωκεν, εν τω γεννάν ipso, sic dedit Filio vitam habere in senetipso , »
δέδωκεν . Ούτως άρα αυτόν εγέννησεν, ώς εξ αυτού non sine vita exsistenti jam Filio, vitam Patrem
το δώρον κοινόν προέρχεσθαι, και Πνεύμα αμφοίν. » dedisse : sed ila eum sine lempore genuisse, ut
“Ο αυτος εν τω εικοστό έκτο κεφαλαίων του αυτού vila , quam Paler Filio gignendo dcdit, coæterna
βιβλίου , ου η αρχή « "Έπειτα δε εν τή άκρα Τριάδι , sit vitæ Patris qui dedit , intelligal ; et sicut Pater

30 Is3 . ΧΙ , 4 . 31 II Thess , 11 , 8 .
1167 JOSEPHI METHONENSIS 1168
habet in semelipoo , ut de illo procedal Spiritus Α ούτω φησίν . "Ενθεν τοι και δυνάμενος νοείν είχα
Sanctus , sie dedisse Filio, ut de illo procedaiiden χρόνου την έκ Πατρός γέννησιν του Υιού, νοείτω
Spiritus Sanctus, et utrumque sine tempore : atque δίχα χρόνου και την του αγίου Πνεύματος εξ αμφοίν
ita dictum Spiritunn , sanctum de Paire procedere, πρόοδον. Και ο δυνάμενος νοείν ένθα φησίν ο Υιό ,
ut intelligatur, φuod etiam procedit de Filio, de "Ωσπερ ο Πατήρ έχει ζωήν εν εαυτώ, μή δίχα ζωής
Patre esse et Filio. Si enim quidquid habel, de όντι τω Υιώ, ήδη ζωήν τον Πατέρα δεδωκέναι» αλλ'
Patre habet Filius, de Patre habet ulique ut de ούτως αυτόν άχρόνως γεγεννηκέναι , ώς την ζωήν
ipso procedai Spiritus sanctus. ) Ιdem in lilbro De ήν ο Πατήρ τω Υιώ γεννών αυτών δέδωκε, συναΐδιον
catholica lide, quem el Speculum vocal : « Da είναι τη ζωή του διδόντος Πατρός νοείτω . Και ώσπερ
mihi in via bac qua te duce gradior intellectum , et ο Πατήρ έχει εν εαυτώ , ώς εξ εκείνου προϊέναι το
inspira inibi, et semper doce me gratiam luam, Πνεύμα το άγιον, ούτω δεδωκέναι και το Υιό, ώς
qualiter in te irreprehensibiliter sit credendum, ut εξ εκείνου προϊέναι το αυτο Πνεύμα άγιον, και εκά
le unum eum essentialiter sapiam , et irreprehen- τερον άχρόνως και ούτως ειρήσθαι το Πνεύμα το
sibiliter Irinum personaliter capiam , Patrem άγιον εκ του Πατρός προϊέναι, ως νοείσθαι το προϊόν
ingenitum, de Patre Filium unigenituin, ex utroque και εκ του Υιού • εκ του Πατρός είναι και του Υιού.
procedentem etin utroque permanenteum Spiritual B Ει γάρ ό τι ποτέ έχει, εκ του Πατρός έχει ο Υιός ,
sanctum . ? Idem in eodem libro ; Hanc fidem εκ του Πατρός έχει πάντως και το εξ εκείνου προϊ:
per le et in le confiteor, o beata , et benedicta , et ναι το Πνεύμα το άγιον. » Ο αυτός εν τω περί της
gloriosa Trinitas, o vera el samma sempiterna καθολικής πίστεως βιβλίω, δ και Διόπτραν όνομά
unitas, Paler, et Filius , et Spiritus sanctus. Deus ζει, « Παράσχου μοι εν ταύτη τη οδώ , ην εφ' ηγε
Dominus Paracletus,, charitas, gratia,, consolatio , μόνι σοι πορεύομαι , σύνεσιν·· και έμπνευσόν μοι ,
verum lumen , luinen ex lumine, vera illuminatio , και δίδαξόν με διά της σης χάριτος, όπως αμέμν
vivens vila , vita a vivente, vivificator viventium , πτως εις σε δεί πιστεύειν • ίνα σε Θεόν ένα αιδίως
fons, Numen , irrigatio, unus a se , unus ab uno , φρονώ , και απεριλήπτως τριαδικών τους προσώπους
unus ab ambobus, ab uno ompia, per unum omnia, πιστεύω: Πατέρα αγέννητον· έκ Πατρός Υόν μο
id est , a se Pater,, ab aliero , id est a Patre,, Filius,, νογενή • εξ αμφοίν εκπορευόμενον και εν αμφοίν
ab utroque Spiritus sanclus, id est, a Patre el διαμένον άγιον Πνεύμα. » Ο αυτός εν τω αυτώ
Filin : verax genilor, veritas genitus, anior ambo- βιβλίω ' . Ταυτην την πίστιν διά σου, και εκ σου ,
Tum Spiritus sanctus, una virtus, æqualis majestas, και εν σοι ομολογώ, ώ μακαρία και ευλογημένη και
et par gloria , una eademque essentia . , Idem in ένδοξε Τριάς : ώ αληθής και άκρα και αιώνιε μο
C O

eodem libro Speculi ; « El quia semper Pater fuil, νάς · ο Πατήρ και ο Υιός και το Πνεύμα το άγιον
Filium semper habuisse dubium non esi , le quoque ο Θεός και Κύριος · ο Παράκλητος • η αγάπη, η
credo Spiritum sanctum verum Deum non faciun , χάρις, η ένωσις, το αληθινόν φώς, ο αληθής φωτι
nec crealum , nec genitum , scd ex Patre et Filio σμός, η ζώσα ζωή • ζωή εκ ζώντος, ζωοποίησις των
ineTabiliter procedeulem,, et in Patre simulque ζώντων, πηγή , ποταμός , οχετός · είς εκ μηδενός:
Filio substantialiter permanentem . Sic igitur ab είς αφ' ενός · είς εξ αμφοίν. Αφ' ενός πάντα · δι'
.

ulroque procedis, ut inseparabiliter in utroque ενός, εν ενί • εκ μηδενός, ο Πατήρ εκ του ετέρου,
maneas, alque ita per omnia Deo , et Patri , et Filio, του Πατρός δηλονότι, ο Υιός• εξ αμφοίν το Πνεύμα
æqualem , coxlernum , consubstantialem , ut neque .

το άγιον · τουτέστιν εκ Πατρός και Υιού. 'Αληθής και

potestate, neque voluntate , neque alernitale,
neque sulbstantia diferre possis ab iis, vel pre-
cidi, a quibus procedis. Igitur æternum Patrein
sine nativitate, æternum Filium cum nativitate,
æternum Spiritum cum processione sine nativitate ,
lolum Patrem in Filio et Spiritu sancio , lolum D
Filium in Patre et Spirilu sancto , lolum Spiritum
sanclum in Patre et Filio permanentem , Palrem ,
et Filiuin , et Spiritum sanctuni unum Dcum om-
nipoleniem , una poleslalc , unoque regno , una
majeslale, una æternilale , lunc, et nunc, et semper
ubique regnantem , corde credo, ore conlileor, et
mente diligo. . Idem in libro De catholica Gde :
« Quis anle nos, in quos saculorum fines devene-
runi, talia sic maniſesta audire po !uit, vel cogno-
scere de Trinitale el unitale, de personis et siibe
stantia ? de le quidem , Deus Pater, quod sis a
jullo, idco ingenitus diceris ; de Filio auiem luo
quia genitus a le sil, non a sc : dc Spiritu quoque
sanco, quia procedens, et non sil å se , scd a le et
γεννήτωρ, αλήθεια και γεννηθείς• αμφοίν αγάπη το
Πνεύμα το άγιον. Μονάς μία, ίση μεγαλειότης, ίση
δόξα , μία και η αυτή ουσία. • Ο αυτός εν τω αυτό
βιβλία της Διόπτρας « Eπει τοίνυν ο Πατήρ ήν
αεί, και Υιον αεί κεκτήσθαι αναμφίβολον , πιστεύω
και σε το Πνεύμα το άγιον, Θεόν αληθινόν, ου ποιη
θέντα, ου κτισθέντα, ου γεννηθέντα, αλλ ' εκ Πατρίς
Υιού τε άρρήτως εκπορευόμενον, και εν Πατρί και
Υιώ ουσιωδώς διαμένοντα. Ούτω τοίνυν εξ αμφοίν
εκπορεύη , ώστ' αχωρίστως εν εκατέρω μένειν, ούτω
τε διά πάντων τω Θεώ και Πατρί και το Υιώ ίσον
και συναΐδιον και ομοούσιον , ώς μήτε εξουσία , μήτε
θελήσει , μήτε άϊδιότητι, μήτε ουσία δύνασθαι δια
φέρειν ή αποτέμνεσθαι εκείνων, αφ' ών εκπορεύη .
'Αϊδιον τοίνυν τον Πατέρα, άνευ γεννήσεως: άίδιον
τον Υιόν μετά γεννήσεώς: αΐδιον το Πνεύμα το
άγιον μετ ' εκπορεύσεως. "Ανευ γεννήσεως όλον τον
Πατέρα εν Υιώ και αγίω Πνεύματι» όλον τον Υιόν
έν Πατρί και Πνεύματι « όλον το Πνεύμα εν Πατρί
και Υιώ διαμένον. Πατέρα και Υιόν και άγιον
116 ) PRO CONC . FLORENT. CAP. I. DE SPIRITU SANCTO, fi70
Πνεύμα, ένα Θεόν παντοκράτορα εξουσία και μιά A Filio , quorum est spirilus . » Ιdemin eodern :
O

και βασιλεία και μεγαλειότητι• και τότε και νύν
και αεί πανταχού βασιλεύοντα , καρδία πιστεύω και
στόματι ομολογώ, και διανοία φιλώ. » Ο αυτός έν
τα περί καθολικής πίστεως , Τις γάρ προ ημών
εις ούς τα τέλη των αιώνων κατήντησε, τοιαύτα και
ούτω δηλα ακούσαι η γνώναι δεδύνηται , περί των
εν τη Τριάδι και μονάδα προσώπων , και της ουσίας :
περί μεν σου, Θεέ Πάτερ , ότι παρ' ουδενός εί, ώστε
και διά τούτο αγέννητος λέγεσθαι • περί δε του Υιού
.
« Ceterum quis in bac vita positus vel crystallino
pectore sufficiat penetrare fui ipsius Trinitalis
interna mysteria ? quomodo Pater, et Filius , et
Spiritus S:1nctus , tres quidem person:e estis et
una natura ? quomodo tu Pater ingenitus diceris,
Filius genitus, Spiritus sanctus neque ingenitus,
nec genitus, sed procedens dicatur ? quomodo
Filius de te Palre natus est , Spiritus sanclus de

le procedit et Filio ? quomodo Filius nascendo

σου, ότι γεννηθείς εκ σου έστιν, αλλ' ουκ αφ' εαυ- non procedit, Spiritus sanctus procedendo non
του • περί δε του αγίου σου Πνεύματος, ότι εκπο- nascitur ? quomodo Filius non de se, sed de le esi ,
ρευόμενον , ουκ έστιν άφ' εαυτού, αλλ' εκ σου και nec tamen lui esl posterior de quo est ? quomodo
του σου Υιού : ών και Πνεύμα εστιν. : “Ο αυτός εν Spiritus sanctus de le procedit et Filio, nec lame !
το αυτό λοιπόν τις εν τούτο διαφανή και καθα- a vobis præscinditur, a quibus procedit ?, Et post
ραν ώσπερ κρύσταλλον έχων καρδίαν και στήθος , B panica : Quomodo Filius qui oriendo est libi , o
αρκέσειεν αν είς τα σά της Τριάδος ενδύναι μυ- Paler, de quo oritur subsequens non est ? ci quo
στήρια • πως ο Πατήρ και ο Υιός και το Πνεύμα το modo Spiritus amborum , qui per processionem
άγιον , τρία μέν έστι πρόσωπα, μία δε φύσις ; Πώς proditur a vobis proferentibus non preitur ? quo
συ μεν , Πάτερ, αγέννητος λέγη ο δε σος Υιός γεν-
.
inodo et ur.um divisibililer Iria , el tria indivisibili
.

νητός • το δε Πνεύμα το άγιον, ούτ ' αγέννητον , ούτε ter estis unum ? Ejusdem in lib. Soliloquiorum ( 1 ).
γεννητον , αλλ' εκπορευτόν ; Πώς ο μεν Υιός γεννώ- « Cognovi te Deum , unum Spirilum sanctum Palris
O

μενος, ουκ εκπορεύεται το δε Πνεύμα το άγιον, et Filii , ab utroque pariter procedentem , conşub
.

εκπορευόμενον , ου γεννάται; Πώς ο μεν ουκ αφ' εαυ- stantialem et coæternuni Patri el Filio , paracletun
του έστιν, αλλ' εκ σου · συ μέντοι σου ύστερος εκ σου el advocatum nostrum , qui super cumdem Deum et
.
εστι • το δε Πνεύμα το άγιον, πώς έκ σου πρόεισι Dominum nostrum Jesum Christum in columbic
και του Υιού σου , ου μέντοι υμών αποτέμνεται , παρ' specie descendisti , ct super apostolos in linguis
ών εκπορεύεται; » Και μετ' ολίγα: « Πώς ο Υιός igneis apparuisti , qui et omnes sanctos et cleclo3
εκ σου, Θεέ Πάτερ, ανίσχων, ουχ ύστερός έστι σου " Dei a principio tuæ gratiæ niunere docuisti : el ora
και πως το αμφοτέρων υμών Πνεύμα, προόδο προα- c prophetarum, ut enarrarent mirabilia regni Dei ,
γόμενον , αφ' υμών των προαγόντων ου χωρίζεται apertuisti : qui ab omnibus sanctis Dei cuin Patre et
τη προόδω ; Πώς και το εν διακεκριμένως τρία και Filio simul adoraris et glorificaris : inter quos et
o

τα τρία, αδιακρίτως έν έστε ο αυτός εν τω βι-
βλίο των Μονολόγων : « Εγνων σε Θεόν αληθινόν ,
και ένα το του Πατρός και του Υιού Πνεύμα άγιον,
εξ εκατέρου ομοίως εκπορευόμενον · ομοούσιον Πα-
τρί και Υιώ, παράκλητος και συνήγορος • το επ'
αυτόν τον Θεόν και Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν
εν είδει περιστεράς κατελθόν » και τοις αγίοις απο-
στόλοις εν πυρίναις γλώσσαις επιφανέν • το πάντας
τους αγίους και εκλεκτούς του Θεού , εξ αρχής τω
διώρο της σης χάριτος διδάσκον, και τα των προ-
φητων διανοίγον στόματα, ώστε τα της σης βα-
σιλείας θαυμάσια διηγείσθαι • και συν Πατρί και
Υιώ προσήκει συμπροσκυνείσθαι , και συνδοξάζε- DD
σθαι υπό πάντων των αγίων του Θεού · εν οίς κάγώ
ο υιός της παιδίσκης σου, όλη μου τη καρδία δοξάζω
το όνομά σου , ότι έφώτισάς με. Συ γάρ ει το φώς το
αληθινόν, το θείον πυρ , και των αγίων Πατέρων δι-
δάσκαλος • το τω σώ χρίσματι πάσαν διδάσκον ημάς
την αλήθειαν · το Πνεύμα της αληθείας, ού χωρίς
αρέσαι Θεώ αδύνατον . "Οτι Θεός εί εκ Θεού • εκ του
Πατρός των φώτων αρρήτως εκπορευόμενοι, και εκ
του Υιού αυτού, Κυρίου δε ημών Ιησού Χριστού . »
“Ο αυτός εν τω αυτώ : Είς έστι Θεός, ο Πατήρ
ός μόνος ουσιωδώς εξ εαυτού ένα Υιόν εγέννησε •
και εις Υιος, ο εξ ενός Πατρός, μόνος ουσιωδώς γεν-
νηθείς και εν Πνεύμα άγιον, το μόνον ουσιωδώς εκ
( 1 ) Cap . 32.
ego filius ancillæ luæ toto corde meo glorifico
nomen tuum , quia illuminasti me . Tu es vera lux ,
lumen veridicum ignis Dei, et magister spirituum ,
qui unclione lua doces nos omncm veritatem ,
spiritus veritatis ,, sine quoinspossibile est placero
Deo,, quoniam lu tu ipse Deus es ex Deo,, et lux de
lumine procedens a Patre luminumn incffabiliter a
$ 10 Filio Domino nostro Jesu Christo . : Idem in
eodem : Unus est Dcus Paler , qui solus essen
tialiter de se unum Filium genuit: el unus Filius
er uno Palre solus essentialiter genitus, et unus
Spiritus sanctus ,, qui solus esseurtialiter ex Patro
Filioque procedit.) Ιdem in eodem cap.. :: «« Νeque
cnim in illa Trinitale proprium erit solius Patris,
quia ipse genitus non ,
est, sed quia solum Filium
genuil; neque proprium Filii solius, quia ipso
non genuit, sed ex Patris substantia genitus est ;
neque proprium Spiritus sancti,, quia neque ipse
genitus est ,, neque genuit,, sel solunt es
ex Patre Fi
lioque procedere ., Idein ad Orosium : Spiritum
ncyle ingenitum esse, neque genitum , quæ in
confesso fides esl manifestal : nam și diserimus,
ingenitum , duos Patres asserere videbimur ; si
genitum,, duos Filias credere nos accusabunt ; scd
ul ca quæ in confesso fides est lenet, neque inge
nitus,, neque genitus est,, sed ex utroque procedit,,
 1171 JOSEPAT METIIONENSIS 1172
scilicet ex Patre et Filio. Ει ut id testibus est en- Α Πατρός Υιού τε εκπορευόμενον. ν Ο αυτός εν τω
dam, Dominum nostrum Jesum Christum discipu- αυτώ κεφαλαίω » Ουδέ γάρ εν εκείνη τη Τριάδι ίδιον
Ios suos docentem audi :: « Quando venerit,, inquit,, αν είη του Πατρός μόνου , ότι αυτός ου γεγέννηται :
Paracletus ,, quem ego mittam vobis aa Patre,, Spiri- αλλ' ότι ένα Yίον έγέννησεν · ούτε ίδιον του Υιού
tum veritatis,, qui a Patre procedit ,, ille testiβcabi-. μόνου, ότι αυτός ούκ. εγέννησεν, αλλ ' εκ της του
tur de me . ) El rursus idera Dominus noster Πατρός ουσίας γεγέννηται · ούτε ίδιον του αγίου
Jesus Christus post resurrectionem suam, ui osten- Πνεύματος, ότι ούτε εγεννήθη αυτό, ούτε έγέννησεν
derel ex eo procedere Spiritum sanctum , sicut ex αλλά το μόνον εκ Πατρός Υιού τε εκπορεύεσθαι. )
Patre, insufflavit in discipulos suos, el dixit : « AC- "Ο αυτός προς 'Οράσιον• Το Πνεύμα το άγιον ούτε
cipite Spiritum sanctum . » Unus ergo Spiritus est αγέννητον ούτε γεννητών και ομολογουμένη πίστις δ.a
. : Patris et Filii, unus Spiritus utriusque. » Idem in σαφεί • και γάρ αν είπωμεν αγέννητον, δύο Πατέ
libro adversus Maximum lib. III (1) : Quæris a ρας διισχυρίζεσθαι δοξομεν· ει δε γεννητών, δύο
nie si de substantia Patris est Filius , de substantia Υιούς πιστεύειν ημάς αιτιάσονται . 'Αλλ ' ώς η όμο
Patris est etiam Spiritus sanctus,, cur unus Filius λογουμένη πίστις κατέχει , ούτε αγέννητον ούτε γεν .
sit,, el :ilius non est Filius ?? Ecce respondeo , sive νητόν έστιν, αλλ' εξ αμφοτέρων εκπορευόμενον :
capias, sive non capias , de Patre est Filius , de B τουτέστιν εκ του Πατρός και του Υιού . Και ένα τούτο
Paire est Spiritus sanctus : sed ille genitus, iste διά μαρτυριών αποδείξω αυτού του Κυρίου ημών
procedens ; ideo ille Filius est Patris de quo geni- Ιησού Χριστού , τους μαθητές αυτού διδάσκοντος ,
lus, iste autem Spiritus utriusque, quoniam de άκουσον : « " Οταν δε έλθη, φησίν , ο Παράκλητος όν
: troque procedit. Sed video cum de illo Filius logne- εγώ πέμψω υμϊν παρά του Πατρός, το Πνεύμα της
retur , ait, de Palre procedit, quoniain Pater proces- αληθείας , και παρά του Πατρός εκπορεύεται , εκείνος
sionis ejus est auctor ,, qui talerm Filiuin genuit,, et μαρτυρήσει περί εμού.» Και αύθις αυτός ο Κύριος
sign - ndo ei dedit ut etiam de ipso procederet ημών Ιησούς Χριστός μετά την ανάστασιν αυτού,
Spiritus sanctus : nani nisi procederet et de ipso, ένα δείξη εξ αυτού εκπορεύεσθαι το Πνεύμα το άγιον ,
non diceret discipulis : Accipite Spiritum san- καθάπερ εκ του Πατρός, ενεφύσησεν εις τους μαθητές
clum , ) cumque insulilando daret, ut a se quoque αυτού , και είπε : Λάβετε Πνεύμα άγιον . » "Εν άρα
procedere significans, aperte ostenderet flando, Πνεύμα εστι Πατρός και Υιού , εν Πνεύμα αμφοίν. )
quod spirando dabat occulle. Quia ergo si nascere- “Ο αυτός εν τω κατά Μαξίμου δευτέρω βιβλία
lur non tantum de Patre, nec tantum de Filio, sed τείς παρ' εμού, ει εκ της ουσίας του Πατρός εστιν
de ambobus utique nascerelur, sine dubio filius ο Υιός, εκ της ουσίας του Πατρός και το Πνεύμα
«liceretur amborum , ac per hoc quia Glius ambo- C το άγιον · διά τι ; ο μεν εις έστιν Υιός, το δε έτερον
rum nullo modo est, non oportuit nasci eum de ουκ έστιν Υιός. Ιδού αποκρίνομαι κάν τε λάβης κάν
ambobus .) Idem in eodem : « Salis sit ergo nobis, τε μη λάβης. Εκ του Πατρός έστιν ο Υιός• εκ του
.

quia non est a seipso Filius, sed ab illo de quo Πατρός έστι το Πνεύμα το άγιον. 'Αλλ ' εκείνος γεννη.
.

nallis est ; non a seipso Spiritus ,sed ab illo de quo τός· τούτο εκπορευόμενον . Διό εκείνος μεν Υιός έστι
procedit ; et quia de utroque procedit, sicut jam του Πατρός, αφ' ού εγεννήθη · τούτο δε , Πνεύμα έκα
ostendimus ; unde et Spiritus Palris et Filii dicius τέρου , ότιεξ αμφοτέρων εκπορεύεται. Αλλά διά τούτο
est, ) et reliqua. Idem in eodem libro : Quod sit περί εκείνου λέγω , ο Υιός έφυ εκ του Πατρός και το δε
Spiritus sancti funs Filius, , ergo quantum boni- Πνεύμα εκπορεύεται , ότι ο Πατήρ της εκπορεύσεως
nitatis ipse habei , lantum Filio dedit. Et quia αυτού έστιν αρχηγός • 8ς τοιούτον Υιόν εγέννησε» και
natura esl non gratia Filius, nascenti non indigenti εν τω γεννάν δέδωκεν αυτώ, ίνα και εξ αυτού το Πνεύ
dedit, et plenus plenum , fons bonitalis fontem μα το άγιον εκπορεύεται . Και γάρ ει μή εξεπορεύετο
genuit bonitatis ; ac per hoc nec hausit in se bicτο Πνεύμα το άγιον και εξ αυτού, ούκ άν είπε τοις
quod accipil, nec minuit in sc ille quod dedit , μαθηταίς, Λάβετε Πνεύμα άγιον και τούτο εδίδου
quia non babet immutabilitas unde deficial, non D έμφυσών, ίνα και παρ' εαυτού εκπορεύεσθαι παρα
liabet plenitudo quo crescat. Quid est autem ipsa δηλών , αποκεκαλυμμένως εδίδου . Επειδή ούν είπερ
bonitas, nisi yila vivificans ? Proinde quia ſons εγεννάτο , ου μόνον εκ του Πατρός , ου μόνον εκ του
fontem genuit, sicut Pater suscitat mortuos et Υιού , αλλ' εξ αμφοίν δήπουθεν αν εγεννάτο, αναν
vivificat, sic el Filius quos vult viviſicat. Hoc τιρρήτως Υιός αμφοίν αν ελέγετο. Και διά τούτο,
ipse Filius dixit, non ego. Unde merito Deo Patri Yίος γάρ αμφοίν ουδαμώς είναι δύναται, ουκ έδει
dicitur : Quoniam apud le est fons vilt, 1 Quis γεννηθήναι αυτό εξ αμφοίν. ν Ο αυτος εν τω αυτώ
est aulem iste ſons vite apud Deum Patrem , nisi « 'Αρκείτω τοίνυν ημίν, ότι ο Υιός ουκ έστιν εξ
de quo dicitur : In principio erat Verbum , et εαυτού , αλλ ' εξ ού εγεννήθη. Ουκ έστιν εξ εαυτού
Verbum erat apuil Deum , et Deus erat Verbum , boc το Πνεύμα το άγιον, αλλ ' εξ ου εκπορεύεται. Και
crat in principio apud Deum ? , de quo etiam paulo έπει παρ' αμφοτέρων εκπορεύεται, ώς ήδη απεδεί
post dictum est : « Et vita erat lux hominuin :) ξαμεν, όθεν Πνεύμα Πατρός και Υιού είρηται , και
hec vila fons vitc cst , el Jux ista , lux lucis est . τα λοιπά. Ο αυτός εν τω αυτώ βιβλίω, ώς είη του
Ule cum dictum ess:1, Αpud e est fons vita , Πνεύματος του αγίου πηγή ο Υιός : « Τοίνυν όσον
( 0 ) Cap. 14.
1173 PRO CONC. FLORENT. CAP. I. DE SPIRITU SANCTO.
αγαθότητος ο Πατήρ έχει , τοσούτον δέδωκε το Yω. 4 continuo subjunctum est : «Inlumine tuo videlbi -
Και διότι φύσει, ου χάριτι εστιν ο Υιός, γεννωμένω mus lumen , , hoc est in Filio luo Spiritum san
δέδωκεν, ου δεομένη και ο πλήρης , πλήρη : η clum , quen tu quoque csse illuminatorem in col .
πηγή της αγαθότητος , πηγήν εγέννησεν αγαθότη- latinis nostre prima parte professus es. Fous ergo
τος • και διά τούτο. ούκ απέβαλεν εν εαυτώ ούτος , de fonte , F.lius de Paire, et simul ambo fons unius,
όπερ έλαβεν , ούτε ελάττωσεν εν εαυτώ εκείνος ο δέ- hux de luce , Filius de Patre , el sinmi ambo lux
δωκεν. Ουδε γάρ έχει η άτρεψία , 60 :ν αν εκλείψη , Hoa : sicut Deus de Deo, et simul ambo utique Deus
ουκ έχει το πλήρωμα, όθεν άν αύξη. Τί δέ έστιν η ynus, et hoc tantum non sine Spiritu amborum ex
ογαθότης αύτη, ότι μη ζωοποιούσα ζωή και κάντεύθεν, hoc fonte vilæ. , ldem in quinto de Trinitale, cap .
επειδή πηγήν έγέννησεν η πηγή , καθάπερ ο Πατήρ 14, inquit : « Si ergo, et quod datur principium
εγείρει νεκρούς και ζωοποιεί , ούτω και ο Υιός ούς habet eum a quo datur, quia non aliunde accipil
θέλει ζωοποιεί. Τούτ ' αυτός είρηκεν ο Υιός, ουκ illud quod ab ipso procedit, fatendum est Patrem
εγώ. " Οθεν είκότως λέγεται το Θεό και Πατρί , ότι ei Filium principium esse Spiritus sancti, non duo
Παρά σοι πηγή ζωής έστι. Τίς δέ έστιν η πηγή el Filius unus Deus , ct
principia , sed sicut Paler ot
αύτη της ζωής παρά τω Πατρί, ει μή περί ου λέγε- ad creaturam relative unus creator et unus Domi.
B
ται , « Εν αρχή ην ο Λόγος, και ο Λόγος ήν προς τον nus, £ ic relative ad Spiritum sanctum , unum prin
Θεόν , και Θεός ην ο Λόγος και ούτος ήν εν αρχή cipium. Ad creaturam vero Paler, Filius, et Spiri
προς τον Θεόν; » Περί ού . και μετ' ολίγον είρηται : lus sanctus unum principium , sicut unus creator,
« Και η ζωή ήν το φως των ανθρώπων. Αύτη ή et unus Dominus, . E : dem et horum similia et in
πηγή , πηγή ζωής εστι • και το φως τούτο , φωτός sequenti et in aliis plerisque tractatibus et libris
εστι φώς. "Οθεν μετά το λεχθήναι, « Παρά σοι πηγή εheologicis scribit Dealms. hic Pater. Sed quis poterit
ζωής έστιν , καει φεξής συνέπται , « Και εν τω φωτί σου . unquam in unos colligere quæ de hoc argumento
ψόμεθα φως τουτέστιν εν τωΥιώ σου, το Πνεύμα conscripsii ? Verum hire salis sunt ad cujusquo
το άγιον : ον και συ φωτιστής είναι της ημετέρας animum emolliendum, et al sential suadendum,
συμμορίας εν τη πρώτη καθωμολόγησας μέρει. quod Spiritus sanctus et a Filio procedat quemad
Πηγή τοίνυν εκ πηγής , εκ του Πατρός ο Υιός• και modum el a Patre .
ομού άμφω μία πηγή • φώς εκ φωτός • εκ του Πατρός ο Υιός • και ομού άμφω φώς έν. "Ωσπερ Θεός
εκ Θεού, και ομού άμφω δήπουθεν, είς Θεός. Και όλον τούτο, ουκ άνευ του αμφοίν Πνεύματος , εκ ταύ .
της της πηγής της ζωής. “Ο αυτός εν τω πέμπτο τω περί Τριάδος , εν κεφαλαίω τετάρτω φησίν: « Εί
τοίνυν και δ δ δοται, αρχήν έχει τούτον, αφ' ου δίδοται, και γάρ ουκ άλλοθεν έλαβεν και παρ' αυτού εκ .
πορεύεται , ομολογητέον εστί τον Πατέρα και τον Υιόν άρχήν είναι του αγίου Πνεύματος. Οι δύο
αρχαι, αλλά καθάπερ ο Πατήρ και ο Υιός είς Θεός , και προς την κτίσιν αναφορικώς είς Κτίστης, και
εις Κύριος, ούτως αναφορικώς και προς το Πνεύμα το άγιον , μία αρχή. Προς την κτίσιν μέντοι ο Πατήρ
και ο Υιός και το Πνεύμα το άγιον, μία αρχή , καθάπερ είς Δημιουργός , και εις Κύριος . » Τα αυτά
και όμοια τούτων , και εν τω επομένω, και ένα άλλους πολλούς λόγοις τε και βιβλίοις θεολογεί ούτος ο μα
κάριος Πατήρ . Και τις αν ικανός πάντα τα αυτού συνάξαι, ά φησιν εν ταύτη τη υποθέσει ; 'Αλλά και
ταύτα αρκετά εισι πάσαν ψυχήν μαλάξαι και πείσαι φρονείν • ότι το Πνεύμα το άγιον και εκ του Υιού
εκπορεύεται , ώσπερ και από του Πατρός .
Υ. C VIII.
*Αλλ' έρεί τις ίσως των εναντίων , ώς ουκ οφείλο- At quis adversariorum fortasse dicet, nos buic
μεν τούτο προσέχειν, ούτε μήν έπεσθαι τοις αυτού adbærere non opus esse, neque ipsius scripturas
λόγους , δυτική όντι διδασκάλω τε και Λατίνω, ει sequi , cum Occidentalis sit doctor α Latinus, etsi
και συ εφόρτωσας ημών τάς ακοής, εκ των αυτού aures nostras multitudine librorum ejus onorasti.
συγγραμμάτων . Προς ον απολογητέον, Ει μεν και Ad quos respondendum, si opera ejus ab æcume
nica synodo comprobata non fuissent, , bene se
τα συγγράμματα τούτου ουκ εδοκιμάσθησαν παρά - pita
οικουμενικής συνόδου , καλώς αν είχεν όπερ συ φής : haberet quod dicis : sed quoniam oecumenica syno
επει δε οικουμενική σύνοδος προστάττει ταύτα φυ- dus ea servari jubel , idque cum imprecationibus et
λά :τειν, και μάλιστα μετά αρών τε και αναθέματος , arialliemate , non recte dicis.. Quod ita se res Italheal ,,
ου καλώς λέγεις. "Οτι δε ούτως έχει , άκουσον εκ au li ex actis sanciæ et cecumenica sexliv
των Πρακτικών της αγίας και οικουμενικής έκτης synodi. Consentit sine in omnibus, sanctis Patri
συνόδου• « 'Ακόλουθον μεν εν άπασι και τοις αγίοις bus, et doctoribus sancte Dei Ecclesiae , Athanasio ,
Ιατράσι και διδασκάλους της αγίας του Θεού 'Εκ- Hilario, Basilio, Angustino , Theophilo , Cyrillo,
κλησίας, 'Αθανασίω, Ιλαρίω, Βασιλείο , Αύγου- Joanni Constantinop.., Leoni ,, Proclo ,, cunelaque
στίνη, Θεοφίλω, Κυρίλλω, Ιωάννη του Κωνσταντι- D earum scripta de recta fide et ad licereticorum
νουπόλεως, Λέοντι , Πρόκλω, και πάντα τα παρ' damnationem recipinus. ) Siamiliter et ex septima :
αυτών συγγραφέντα περί της ορθής πίστεως, και « Rejicientibus sanctorum Patrum sententias, pro
προς κατάκρισιν των αιρετικών, δεχόμεθα. ) 0- dogmatibus Dei Ecclesiæ constituendis promulga
μοίως και η έβδόμη : Τοις αποβαλλομένοις τας των tas, Athanasii, Cyrilli, Ambrosii, Amphilochii, di
Αγίων Πα ων φωτιάς , τας επί συστάσει των ορθών vini Leonis sanctissimi onlique Κομμα archiepi
1175 JOSEPHI METHONENSIS 1176

scopi, Augustini, et reliquorum , praeterea et eeu- Α δογμάτων της του Θεού Εκκλησίας εκφωνηθείσας ,
menicorum acta conciliorum, quarti dico el sexti 'Αθανασίου , Κυρίλλου , 'Αμβροσίου , 'Αμφιλοχίου ,
non amplectentibus, anatbema. ) Audis ut anathe- του θεηγόρου λέοντος του αγιωτάτου αρχιεπισκόπου
mati subjicitur, qui Augustini sententias non reci. της πρεσβυτέρας Ρώμης, Αυγουστίνου , και των
pil ? Non ergo in poslerum ambigas pro sancto et λοιπών · έτι τε και τα των οικουμενικών συνόδων
doctore babere Augustinum , cujus gloria magna est Πρακτικά , της τετάρτης φημι και της έκτης , μή
in Ecclesia Dei . Nosti ergo quomodo cl Occidenta- κατασπαζομένους , ανάθεμα. Ακούεις , ώς αναθέ
les doctores in omnibus Orientalibus consentiunt , ματι καθυποβάλλεται ο μή τας φωνάς Αυγουστίνου
quasi eodem spirilu aMatis, et quod etiam ex Filio δεχόμενος ; Ούκούν του λοιπού μή αμφίβαλλε Αύ
Spiritus sanctus procedit, datur, miltitur, immilli- γουστίνον έχειν άγιον και διδάσκαλος • ού το κλέος
tur, profluit, infunditur, prodil, scalurit, emanat, πολύ εν τη του Θεού 'Εκκλησία . Οίδας άρα και τους
el spirat : quæ omnia sempiternam ejus processio- δυτικούς διδασκάλους πώς κατά πάντα συμφωνούσι
hen demonstrant, cx Paire siiniliter of Filio , τοίς Ανατολικοίς , ώς του αυτου Πνεύματος λαλή
quodque apertius Occidentales Orientalibus clamant σαντος εν αυτοίς " και ότι εκ του Υιού εκπορεύεται
clare , ex utroque procedere , Palre videlicet el το Πνεύμα το άγιον, και δέδοται , και πέμπεται ,
B
Filio : neque differunt inter se, sed præclare el και αποστέλλεται , και προχείται, και ενίησι , και
divine consentiunt : nec poles eos rejicere, synodis πρόεισι, και αναβλύζει, και πηγάζει, και πνέει • &
palam clamantibus adversus eos, qui sententias πάντα την αίδιον αυτού σημαίνουσι πρόοδον εκ του
illorum non recipiunt, Anathema csto. Unde igitur Πατρός άμα και του Υιού » και ότι οι Δυτικοί σαφέ
ex solo Patre Spiritum sanctum potestis ostendere ? στερα των Ανατολικών βοώσι διαρρήδην εκπορευό
doctoribus omnibus claunantibus, et ex Filio, et μενον είναι εξ αμφοτέρων, Πατρός δηλονότι και
reliqua , ne singula enumerem . Credite igirur bis Υιού» και ου διαφέρονται απ' αλλήλων, αλλά συμ
(locioribus, el acquicscile nobis qui recte vobis φωνούσι κάλλιστά τε και ενθουσιαστικώτατα και
consulimus. ου δύνασαι αυτούς παραγράψασθαι , των συνόδων
βοώντων αναφανδόν τοίς μη δεχομένοις τας τούτων φωνάς, " Ητω ανάθεμα. Πόθεν ούν υμείς εκ μόνου
του Πατρός έχετε δείξαι το Πνεύμα το άγιον , των διδασκάλων απάντων βοώντων και εκ του Υιού , και
τα λοιπά , ίνα μή καθ' έκαστον λέγω. Πείσθητε τοιγαρούν τούτοις τοις διδασκάλους , και υπακούσατε
ημίν καλώς υμίν συμβουλεύουσι.
IX Θ '.
llis igilor a nobis expositis, a divinisque et sa- c Ταύτα τοίνυν τα προτεθέντα εκ των ιερών και
eris Ecclesiae doctoribus collectis , operae pretiuni θείων της Εκκλησίας διδασκάλων ερανισάμενοι , δειν
esse existimavimus et de nostro alia quædam ad- οήθημεν και εκ των ενόντων ημίν έτερά τινα προσ
jungere, quæ a multis audiendo, et intra nos esa- Θείναι • και των πολλών ακούσαντες ημείς, και καθ'
uninando, investigavimus, quibus suasi huic sancle εαυτούς συνδιασκεψάμενοι εύρομεν · οίς πεισθέντες ,
synodo nos subjecimus . Audile sane el vos. Spi- τη ιερά ταύτη συνόδω όπετάγημεν . Ακούσατε δη
ritum præterea Filii dici Spiritum sanctum , ipse και αυτο!. Πνεύμα Υιού λέγεσθαι το Πνεύμα το
Filius dicit, Spiritum veritatis vocando cum ; est άγιον , αυτός τε ο Υιός φησι, Πνεύμα καλών αυτό
autem ipse veritas,fel magnus Paulus pluries id fe- αληθείας : έστι δε αυτός ή αλήθεια . Παυλός τε και
cit . « Misit enim , inquit Deus, Spiritum Filii sui , μέγας πολλαχού τούτο λέγει • • Εξαπέστειλε γάρ,
.

in corda vestra . , E1 : « Si quis Spiritum Christi non φησίν , ο Θεός το Πνεύμα του Υιού αυτού εις τας
habet , hic non est ejus.. Hoc verbum , el solum, καρδίας υμών · και , « Εί τις Πνεύμα Χριστού ουκ
fratres , ad omnia oslendenda salis est : nam Spiri- έχει, ούτος ουκ έστιν αυτού. » Τούτο το βήμα και
lumn F.lii dici, nihil aliud denotat quam quod ex eo μόνον , αδελφοί , αρκεί το πάν αποδείξαι . Το γάρ λέ
est. Quod enim quidam dicunt veritalem devitanles, γεσθαι Πνεύμα Υιού, ουδέν άλλο δηλοί , ή δει εξ
φυοι Filii Spiritum dici esse Spiritum , consubstan- D αυτού έστιν. “Ο γάρ φασί τινες , την αλήθειαν απο
rialitatem Ostendit, aranei lela esl. Quippe cum φεύγοντες, ώς το Yίου Πνεύμα λέγεσθαι είναι το
si propter consubstantialitatem { diceretur Spiri- Πνεύμα , την ομοουσιότητα παριστάνει , αράχνης
tus ejus, propter eamdem ipsam Filius etiam νήμα εστιν. Ει γάρ διά το ομοούσιον ελέγετο Πνεύ
diceretur ipsius Spiritus, Paler quoque et Filii et μα αυτού, διά το αυτό δη τούτο και ο Υιός ελέγετο
Sancti ; at id nusquam reperies. Restal αν του Πνεύματος, και ο Πατήρ, του Υιού και του
Spiritus ;
igitur ut emittentis et producentis Patris sit, quod Πνεύματος · αλλ' ουκ άν εύροις ουδαμού τούτο. Λεί
producitur, nam aliud cogitare fas non est. Præte- πεται τοίνυν το του εκπορεύοντός τε και του προ
sea Spiritus sanctus vel ex solo procedit, vel non βάλλοντος Πατρός το προβαλλόμενον είναι άλλο γάρ
ex solo Patre ; nihil enim medium est in contra- τι ουδέ εννοείν θέμις. "Ετι το Πνεύμα το άγιον, ή
dictoriis,at non es solo Patre procedit ; si non ex εκπορεύεται εκαι μόνου, και ουκ εκ μόνου του Πατρός :
colo , ergo el ex Filio. Quoit vero non ex solo Paire αντιφάσεως γάρ ουδέν μεταξύ • αλλά μην ουκ εκπο
procedat , binc manifestui est ; primuri nullibi ρεύεται εκ μόνου του Πατρός · ει δε ουκ εκ μόνου,
apud sacram Scripluram , ncque apud doctores και εκ του Υιού άρα. "Οτι δ' ουκ εκ μόνου του Πα .
Inrcnitur id dictum . Quod a neminc sanctorum τρός εκπορεύεται , δήλον εντεύθεν » πρώτα μεν ουδα
1177 PRO CONC, FLORENT. CAP. I. DE SPIRITU SANCTO . 1178
μου , ούτε της θείας Γραφής , ούτε των διδασκάλων A dictum est, nemini dicere fas est. Deinde cum pre
εύρηται ειρημένον. " Ο δε υπό τινός γε των αγίων ducere operatio Patris essentialis sit, non prima et
ουκ είρηται , ουδενί τολμητέον ειπείν. "Έπειτα το immediata fit, sed per primam , quæ generare et
προβάλλειν ενέργεια του Πατρός ουσιώδης ούσα , ου generatio antea dieta est .. Quamobrem etiam Filium
πρώτη και άμεσος επιτελείται, αλλά διά της πρώ- hujus operationis esse consortem necesse est, et
της, ήτις απεδείχθη ούσα το γεννάν και η γέννησις . per eum Spiritum sanctim procedere. Præterea
"Ωστε και τον Υιόν ταύτης ανάγκη της ενεργείας apull omnes doctores in confesso est, Spiritum san -
κοινωνείν, και δι' αυτού το Πνεύμα το άγιον εκπο-
> clum prodire ex Filio. Si ergo prodit ex eo, omnino
ρεύεσθαι. "Ετι κοινώς παρά πάντων ομολογείται naluraliter prodit : nihil enim in Deo præter na
των διδασκάλων , ως το Πνεύμα το άγιον πρόεισιν εξ turam el adventitium est, nam creaturarum est non
Υιού. Ει ούν πρόεισιν εξ αυτού, πρόεισι πάντως prodire ex Deo natura . Si ergo secundum naturam
φυσικώς • ουδέν γαρ εν τω Θεώ παρά φύσιν, ούτε ex Filio prodit Spiritus , processionem vero secun .
επίκτητον . Των γάρ κτισμάτων εστί το μή φύσει εκ duin naturam in divinis dupliciter oportet esse, vel
Θεού προϊέναι . Εί τοίνυν κατά φύσιν εξ Υιού το per generationem , vel per productionem : per ge
Πνεύμα πρόεισιν, ή δε κατά φύσιν πρόοδος εν τοις nerationem autem non prodit ex eo : profecto enim
B
θείοις διχως ενδέχεται είναι, ή κατά γέννησιν , ή esset filius Filii Spiritis, prodit ergo per proces
κατ' εκπόρευσιν · κατά γέννησιν δε ου πρόεισιν εξ sionem : ilaque Spiritus ex Filio processio erit tan
αυτού · ή γάρ αν ήν Υιός του Υιού το Πνεύμα, πρό- φuam ejus qui procedit ex eo. Praeterea Spiritun
εισιν άρα κατ' εκπόρευσιν · ώστε και η εκ του Υιού sanctum ex substantia Patris essé et Filii , onines
του Πνεύματος πρόοδος είη αν ως εκπορευομένου εξ doctores , Orientales pariter et Occidentales, cla
αυτού . "Ετι το Πνεύμα το άγιον εκ της ουσίας του mant; sed quod in Trinitale ex essentia alicujus est ,
Πατρός είναι και του Υιού, πάντες οι διδάσκαλοι etiam ex hypostasi ejus est. Cum ergo Spiritus
βοώσ.ν 'Ανατολικοί τε και Δυτικοί • αλλά το, Εκ της sanctus dicatur esse ex substantia Filii , est etiam
ουσίας τινος όν εν τη Τριάδι, και εκ της υποστά . ex ipsius hypostasi. Quod si quis audeat dicere ea
σεως αυτού έστι . Το Πνεύμα άρα το άγιον εκ της propter consubstantiale esse prolata , ac uι Spiritus
ουσίας του Υιού λεγόμενον είναι, και εκ της αυτού ejusdem essentie ostendatur esse cum Patre et
έστιν υποστάσεως . Ει δέ τις τολμήσειε λέγειν , διά Filio, id quidem verum est, et quanto magis re
το ομοούσιον ταύτα ειρήσθαι , και ένα το Πνεύμα rum est, tanto magis adjuvat nos : nam sic magis
δειχθή της αυτής ουσίας , Πατρί και Υιώ, τούτο μεν :: est consubstantialis Patri et Filio Spiritus , quosi
αληθές • όσο δε αληθές, τοσούτον συνηγορεί μάλλον C ex eorum essentia , et ex iis prodieus , sive proce
ημίν. Ούτω γαρ ομοούσιον Πατρί και Υιώ μάλλον dens : quia si consubstantialitatem tanium simplie
το Πνεύμα, ως εκ της ουσίας αυτών και εξ αυτών citer denotat, οι ipsi volunt , necesse esset, etiam
προϊόν , ήγουν εκπορευόμενον . Ει γάρ την ομοουσιό- Patrem ex essentia Filii, et Spiritus, et Filium ex
τητα απλώς δηλοί μόνον, ως αυτοί βούλονται , έδει essentia Spiritus dici . Sed id bucusque nemo
και τον Πατέρα εκ της ουσίας του Υιού και του dicere ausus est, neque audebit, si Christianus esse
Πνεύματος , και τον Υιόν εκ της ουσίας του Πνεύ- voluerit. Præterea a magno Basilio ; et plerisque
ματος λέγεσθαι. Αλλά τούτο ουδείς ετόλμησε μέχρι sanctis Filius. imago Patris dicitur, Spiritus imago
και νυν, ούτε τολμήσει ειπείν , ει μόνον χριστιανί- Filii , et Filius oper. tio Patris, Spiritus operatio
>

ζειν βούλεται . "Ετι υπό τε του μεγάλου Βασιλείου , Filii, et Filius Patris . Verbum , Spiritus Filii elo .
και των πλείστων αγίων, ο μεν Υιός εικών του Πα- quium , et Filius flagrantia Patris, Spiritus flagran
τρός λέγεταικαι το δε Πνεύμα, εικών του Υιού και tia Flii. Sed omnia Filius Patris dicitur tanquam
ο μεν Υιός, ενέργεια του Πατρός · το δε Πνεύμα, de Patre procedens, ergo et Spiritus sanctus ea
ενέργεια του Υιού και ο μεν Υιός, Λόγος του Πα. dicitur Filii esse , ut qui ex Filio sit (1) . Præterea si
.
τρός• το δε Πνεύμα , βήμα του Υιού » και ο μεν D Spiritus non est ex Filio , ab eo nunquam persona
.

Υιός, ευωδία του Πατρός• το δε Πνεύμα, ευωδία
του Υιού . 'Αλλ ' εκείνα πάντα ο Υιός λέγεται του
Πατρός , ως εκ του Πατρός ών · και το Πνεύμα άρα
το άγιον, ταύτα λέγεται του Υιού είναι ως εκ τού
Υιού όν. "Ετι ει μή το Πνεύμα εστιν εξ Υιού, ουκ
αν αυτού προσωπικώς διακρίνοιτο · αλλά τούτο άτο-
πον λέγειν · ούτω γάρ ή Τριας ορισθήσεται εις
δυάδα• έστιν άρα εξ Υιού το Πνεύμα, ει μέλλου
προσωπικώς αυτού διακρίνεσθαι. "Ετι φησίν ο Χρι-
στος τους μαθηταίς " " Οταν έλθη ο Παράκλητος ον
εγώ πέμψω υμίν , και, « Εάν πορευθώ πέμψω αυτόν
προς υμάς " . Το γάρ πέμπεσθαι επί Θεού, το απ'
αιτίας είναι δηλοί. Και μάρτυς ο θείος Χρυσόστομος,
liter distinguitur ; at id absurdum diciu est : nain
ila Trinitas in dualitalem terminabitur. Est ergo
ex Filio Spiritus , si personaliter ab eo distingui
oportuerit. ltem dicit Christus discipulis, Cum
venerit Paracletus, quen ego millam vobis. 1 El,
Si abiero miltam eum ad vos, i quia milti in Deo
a causa esse demonstrat. Testis est D. Chrysoslo
mus ad Arianos, qui dubitabant, quomodo ejusdem
essentiæ sit qui mittit et qui soittitur, 39 homilia ,
cum dicit : Rursus ad humana orationem traducis,
nec intelligis omnia bæc ob nihil aliud dicla esse ,
nisi ut causam sciamus, neque in Sabellii morbumn
incidamus : sed Spiritus ex Filo millitur, ex co

( 1 ) Cilat hunc locum Thomas 52 .

1179 JOSEPUU METHONENSIS 1180
ergo est. » Item quod alicujus est natura , et ex eo Α προς 'Αρειανούς απορoύντας , πως της αυτής ουσίας
est sccundum id quod ejus est, dicitur ejus esse : ο πέμπων και ο πεμπόμενος , εν τη τριακοστή ενάτη
sel Spiritus sanctus est Filii, et omnino natura ; ομιλία του κατά Ιωάννην, λέγων · « Πάλιν επί τα
nou est enim præter naluram , neque ut scryus : est ανθρώπινα καταφέρεις τον λόγον και ουκ εννοείς ότι
crgo Spiritus sancliis, qualrnus Spiritus sanctus, ταύτα πάντα δι' ουδέν έτερον είρηται, αλλ' ίνα και τον
id est, quatenus divina persona, in Tuiniale ex αίτιον ειδώμεν , και εις την Σαβελλίου μη εκπέσωμεν
Filio. Ad hæc Spiritus sanctus relativum est, cla- νόσον · αλλά το Πνεύμα πέμπεται εξ Υιού , έστιν άρα
rutique est Spiritual Patris cu Spiritum Fili dici ,. και εξ αυτού. ν. " Ετι ό τινός έστι φύσει και εξ αυτού
el refertur tanquam ad spirantem vel produeentem : έστι , κατά τούτο και εκείνου λέγεται είναι το δε
spiralles vero sunt Pater el Filius, est ergo Spri . Πνεύμα το άγιον εστι του Υιού , και πάντως φύσει :
ills ex Palrc et Filio tanquam spirantibus et pro- ου γαρ παρά φύσιν, ουδε ως δούλον , έστιν άρα το
lucentibus. cum. Przelerea Spirilus sanctus a Filio Πνεύμα το άγιον ή Πνεύμα άγιον, τουτέστιν ή θείον
accipit : is enim dicit, « De neo accipiet. » Quod πρόσωπον εν τή Τριάδι ,ξέκ του Υιού. " Ετι το Πνεύμα
autem accipit, essentia ejus est, neque aliud est το άγιον εστιν αναφορικών και δήλον ότι λέγεται
essentia ejus, aliud quod accipit : essel enim sane Πνεύμα Πατρός και Πνεύμα Υιού και αναφέρεται
compositum ; sed est in summo simplicitalis exces- Β ως προσπνέοντα και προβάλλοντα πνέοντες δέ εισιν ο
.

su , tanquam Deus , essentiam ergo suam et esse Πατήρ και ο Υιός , έστιν άρα Πνεύμα Πατρός και
accipit, etiani ex Filio. Sunt et alia malla testimo- Υιού , ως πνεόντων και προβαλλόντων αυτό . Έτι το
nia es divina Scriptura , veluti id : « Quem ego Πνεύμα το άγιον λαμβάνει παρά του Υιού, εκείνος
naitann vobis a Patre ; » ut illud, «De meo accipiet, γάρ φησιν, « Έκ τού εμού λήψεται, και ο δε λαμβά
el annuntiabit vobis ; 1 " ut illed : Quæcunque νει έστιν η ουσία αυτού • ουδέ γάρ έστιν άλλο μεν η
.

audiverit loquelur ;, et illud : « Spirilanı meum ουσία αυτού, άλλο δε το και λαμβάνει • ή γάρ αν είη
el Patris millani, in quo confirmahimini, , et alia σύνθετον , αλλά μην έστιν εν άκρα απλότητος υπερ
similia , φuae partim late declaravimus, partim pro οχή ως Θεός • την ουσίαν αυτού άρα και το είναι
pler prolisitatem praeternituimus . Sed ad hujus λαμβάνει και εκ του Υιού . Εισί δε και πολλά άλλα
conclusionem ostendendam, φuod Spiritus Sanctus μαρτύρια της θείας Γραφής • ως το , « "Ον εγώ
cx Palre et Filio procedat, cum multa sint que πέμψω υμίν παρά του Πατρός και ως το, « Παρ'
adduci possent, salis hæc in præsentia sint, έμου λήψεται και αναγγελεί υμίν , ώς το ,
.
" Όσα
αν ακούση λαλήσει και και ως , « Το Πνεύμα το εμόν τε και Πατρός αποστελώ , εν ώ στερεωθήσεσθε. :
.

Και άλλα όμοια • εξ ών μέρος μεν εις πλάτος έσαφηνίσαμεν, μέρος δε διά το μήκος ειάσαμεν. Αλλά
προς μεν το δείξαι την αλήθειαν του συμπεράσματος τούτου, ότι το Πνεύμα το άγιον εκ Πατρός και Υιού
εκπορεύεται, πολλών όντων οίς άν τις χρήσαιτο, και όθεν άν επιχειρήσειεν, αρκείτω εν τω παρόντι και
ταύτα .
Χ. C 1 .
Sed quoniam contradictiones quasdam in medium "Επει δε και τινάς αντιφάσεις προάγουσι κατά
afferunt adversus eos qui veritatem hanc præsefe- των την αλήθειαν ταύτην πρεσβευόντων, και προς
runt, etiam ad eas pro viribus respondebinatus , ταύτας ως εφικτόν ημίν αποκριθησόμεθα · τα εκεί.
eorum sophismata dissolvenilo, secundum dociri- νων σοφίσματα λύοντες , παρά των διδασκάλων και
namu a doctoribus traditam. Primum dicunt, Quo ταύτα λαβόντες. Πρώτον μεν φασι , Πως ο Κύριος
pacto Dominus dicens Spiritum veritatis, qui ex λέγων το Πνεύμα της αληθείας και παρά του Πατρός
Patre procedit, non addidit etiam seipsum ? Sed εκπορεύεται, ου προσέθηκε και εαυτόν, αλλ' ουδ '
neque negavit de se , respondeligos nos, sicut in ερνήσατο εαυτόν ; " Ημείς είποιμεν αν, ώσπερ εν
aliis facit ; namn id forte cractits fuerit, quamvis άλλους ποιεί · τούτο γάρ αν ίσως βιαιότερον ήν, κάν
.

nec id satis ad id comprobandum , quod ii inten-
dunt, quippe qui de die et hora illa nemo scit, in-
quit, neque angeli, ncque Filius, nisi solus Pater " ;
ct rursus : « Mea doctrina non est mea , sed ejus
qui misit me Patris *; nos tamen recta ratione con
D
traritim credimus, diemque illum et lioram 'sic
aperle ipsum scire sicuti Patrem , eumque cogno-
scere, el doctrinam ejus super omnia cjus esse
decernimus . Si ergo quæ manifesto negavit, nos
cum laude iis coritraria credimus, quo pacto non
μηδε τούτο έκανόν προς και αυτοι βούλονται. Και γάρ
και αυτός περί της ημέρας εκείνης και ώρας, « Ουδείς
οίδε , φησιν , ουδε οι άγγελοι, ουδε ο Υιός, ει μή και
Πατήρ μόνος " , και αυ, « Η εμή διδαχή ουκ έστιν
εμή, αλλά του πέμψαντος με Πατρός · ) και , « Ού
δεις έγνω τον Υιόν ει μή ο Πατήρ. 5 Και όμως ημείς,
καλώς γε ποιoύτες , τουναντίον πιστεύομεν · και την
ημέραν εκείνην και ώραν ούτω σαφώς αυτόν είδε .
ναι, ώς και ο Πατήρ , και εαυτόν ομοίως τω Πατρί
γινώσκειν και την διδασκαλίας αυτού, παντός μάλ
.

ctiam hic quae non negavit pie crejimus ? Præterca λον αυτού είναι τιθέμεθα . Ει ούν ων σαφώς απηρ
Patrein ci Filium arbitrantur vel in unam conjungi νήσατο, ημείς επαινετώς ταναντία πιστεύομεν, διά
personam , si quis ex ambobus dixerit Spiritum τί ου κανταύθα και μή ηρνήσατο ευσεβώς πιστεύσο
sanctum procedere ; vel si non id ; duo tamen prin- μεν ; "Ετι οίονται τον Πατέρα και τον Υιόν ή εις εν

22 Μ.ιιι . ΧΧιν, 36. 35 Joan . VΙΙ , 10 .

1181 PRO CONC. FLORENT. CAP. I. DE SPIRITU SANCTO . 1182
συναλείφεσθαι πρόσωπον, ει τις εξ αμφοίν λέγοι το A cipia , vel duas causas inde conseqoi; quod φuidem
Πνεύμα το άγιον εκπορεύεσθαι , ή ει μή τούτο, δύο non minus inconveniens est priore. Nos vero ad id
γουν τας αρχάς , και δύο ακολουθήσεις τα αίτια και quod afferunt de conjunctione, ila respondebimus :
και αυτό ου μείον άτοπον του προτέρου. " Ημείς δε quod si personale, sive bypostaticum personæ Pa
πρός μέν το της συναλοιφής, ούτω φαμέν ως ει .
Iris, actum producendi poneremus , lunc utique id
μεν προσωπικών εί:ουν υποστατικών του προσώπου iuconveniens sequeretur, vereque esset Filius una
του πατρικού , την του προβάλλειν ενέργειαν έτιθέ- cum Patre persona constitutivæ proprietatis cum ce
μεθα , τότ' αν το άτοπον είπετο τούτο και ήν αλη- communicans;; sed quia personae Patris constitutiva
Cώς ο Υις έν μετά του Πατρός πρόσωπον, του συ- proprietas, paternitas et generatio dieta est esse :
στατικού αυτή κοινωνών ιδιώματος . Επει δε το producere vero proprietas, sive notio quæ sequitur
μεν συστατικών του προσώπου , του πατρικού ιδίωμα , personam constitutam ipsius, quæ necessitas est,
ή πατρότης και το γεννάν είρηται όν, το δε προ- eum qui cum illo communem habet eam proprie
βάλλειν ιδίωμα είτουν γνώρισμα των προσώπων αυτού lalem, quæ personæ ejus constitutiva non est,
συστάντι επόμενον , της και ανάγκη, τον κοινωνούντα unam esse com co personam ? Nam siculi comp
αυτώ τούτου του ιδιώματος και μη συστατικόν έστι του picans cum Patre Filius, scilicet Spiritum ejus esse,
προσώπου αυτού , και εν είναι πρόσωπον μετ' αυτού ; Β quemadmodum et Paris, et milli ab eo quemad
"Ωσπερ γάρ κοινωνών τω Πατρί και Υιός, του το modum et a Patre, lainep non cum eo persona com
Πνεύμα είναι αυτού, ώσπερ και του Πατρός, και municat, quia Spiritum dici Patris, vel ab eo milli,
του παρ' αυτού ώσπερ και παρά του Πατρός απο- non est paternæ personæ constitutivnm ; sic neque
στέλλεσθαι , όμω ; ου και του προσώπου αυτού κοινω- qui productionem cum Patre communem habet,
νεί, διότι τι , το Πνεύμα λέγεσθαι του Πατρός , η παρ' . in una personam conjungitur , guia producere
αυτού αποστέλλεσθαι , ουκ έστι του πατρικού προσ. non est paternæ personæ constitutivum. Quamobo
ώπου συστατικών , ούτως ουδε του προβάλλειν χοι rein , quousque ostensum . non fuerit, producera
νωνών το Πατρί , εις έν μετ' αυτού συναλείφεται esse personæ paternæ constilulivum , neque conjun
πρόσωπον • διότι το προβάλλειν, ου συστατικών του clionem personarum polerit demonstrare. Quod si
προσώπου του πατρικού . "Ώστε έως αν μη δείξη τις mirum est duas personas unum esse principium et
το προβάλλειν συστατικών ον του προσώπου του non conjungi, inagis mirum erit quod tres persone
πατρικού, ουδε συναλοιφήν των προσώπων δύνα: ' siot unum principium , nec conjungantur. Post bæc
αν δείξαι. Ει δε θαύμα δοκεί τάς δύο υποστάσεις duo principia nobis attribuunt, dicendo duo prin
μίαν άρχήν είναι και μή συναλείφεσθαι , μείζον αν cipia non posse eos vitare, qui Patrem et Filium
εξη θαύμα, ότι αι τρεις υποστάσεις μία εισίν αρχή «C principium Spiritus sancti faciunt . Sed primum
και ου συναλείφονται . Είτα δυαρχίαν ημίν προσά. Latini qui ab iis accasantur , duo principia dicere
πτουσι, λέγοντες· ου δύνανται φυγείν την δυαρχίαν, non audent ; vel primum vel secundum principium ,
οι τον Πατέρα και τον Υιόν άρχήν ποιoύντες του vel unum ex duobus constans principium , imo ana
Σ

Πνεύματος αλλά πρώτον μεν Λατίνοι οι παρ' αυ- themati ita sentientes subjiciunt. Ac si quis eos
των εγκαλούμενοι , δυαρχίαν ου τολμώσι λέγειν · ή interrogaverit , an Filium etiam faciant principium
πρώτης και δευτέραν άρχήν, η μίαν εκ δύο συνιού- Spiritus, utique dicent : Quod si Patrem , maxime.
σαν αρχών. Μάλλον μεν ούν και αν θέματι τους Quod si quis hinc induxerit , ergo duo dicitis Spi
ούτω φρονούντας υποβάλλουσιν. 'Αλλ' ει μεν τις αυ- ritus principia . Nequaquam illi dicent, sed ex le
.
τους έρoιτο ει αρχήν φασι και τον Υιόν του αγίου id concluilis , nain nos hanc dictionem , duo ,
Πνεύματος, έρούσι, ναι » και εί τον Πατέρα, να • ει non apponimus. Deinde cum nos una cum Grego
δ' επί τούτους επαγάγοι , Ουκούν δύο λέγετε του rio Theologo dicimus principium de principio , duo
Πνεύματος αρχάς ; ού φασι. Συ γάρ τούτο συμπέ- principia intelligimus ? et Deum de Deo, duos Deos
ραιεις • ημείς δε τούτο το ρημα, το δύο, ουδαμώς intelligimus ?? nequaquam . D. autem Augustinus ,
προστιθεμεν. Είτα και ημείς όταν μετά του Γρηγο- Β Pater et Filius, dicit, non duo sunt principia Spiritus
ρίου του Θεολόγου λέγωμεν, ή εκ της αρχής αρχή, sancti , sed anibo unum principium ejus : neque
δύο αρχάς νοούμεν;και Θεόν εκ Θεού, δύο θεούς quatenus duo , producunt Spiritum sanctumn , nca
νοήσωμεν ; ούμενουν . Ο δ' Αυγουστίνος ο θείος, και quatenus duo Spiritus sancti principia stunt : si
Πατήρ, φησί, και ο Υιός,1 ου δύο αρχαι του αγίου cuti crealuræ non tria principia Paler, et Filius,
Πνεύματος, αλλά μία αρχή αυτού και αμφότεροι και et Spiritus sanctus, sed unum ejus principium ,
ου καθε δύο, προβάλλουσι το Πνεύμα το άγιον ουδε Trinilas Deus . Præterea quia una et eadem nume
καθε δύο, εισί του αγίου Πνεύματος αρχαί • ώσπερ ro virtute ipsi crcant, ex una et eadem communiter
και της κτίσεως, ου τρεις αρχαι , ο Πατήρ και ο Υιός deitate prodeunti,, idcirco jure unus Deus et auctor
και το άγιον Πνεύμα , αλλά μία αυτής αρχή, η Τριάς dicitur unus, non tres. Hocque satis ad declarane
ο Θεός. "Ετι τε και διά το μιά και τη αυτή αριθμώ dum iis qui dubitant de processione Spiritus ex
δυνάμει δημιουργείν αυτούς, εκ της αυτής και μιας Patre el Filio : nam quia una et eadem virtute
κοινής θεότητος προϊούση , διά τούτο είκότως εις simul Pater ct Filius Spiritum producunt, et φuia
Θεός και Δημιουργός λέγεται είς , κα . ου τρείς. Τούτο a Patre accipit Filius hanc virtuteni processionis
ούν και επί της έκ Πατρός και Υιού του Πνεύματος causalivain , ideo proprie et vere una causa cl unuIO
 1183 JOSEPHI METHONENSIS
principium est processionis Spiritus sancti. Ιtaque A εκπορεύσεως, ικανών προς τους απορoύντας. "Οτι
nulla ex parte consentanea est ratio eorum qui nos
de duobus principiis reprehendunt. Sed opponunt,
Vel perlecia est ex Patre processio, el inanis ea
quæ est ex Filo : vel si necessaria ea quæ est ex
Filio, impei fecta ca quæ est ex Patre. Sed contra
interrogenfur a nobis qui Inec nferunt , an perfecta
sit mundi ex Patre creatio , vel non : si perfecta ,
cur Filius el Spiritus causa ejus sunt ; alsi imper-
fecta , et ideo F.lius et Spiritus assumuntur , ani-
ma Iverlant quid allerunt : sed perfecta , ut arbitror,
est ex Patre entium productio , una et eadem nu-
mero F.lii et Spiritus ad ea producenda operatio ;
ne fue alia est illius, alia borum : nam lum hie
pueriles quæstioncs locum habuissent. Sic ergo et
bic evenii, perferta est, et magis quam perfecta
est ex Patre Spiritus sancti processio, una et eadem
numero est quæ est ex eodem Filio processio , non
alia et alia , et aliter, ncc interdum ea quæ est ex
Fil :o, interdum ea quae est ex Patre ; sed simul, et
eadem æque, cum una et eadcm numero potestate
wlerque producat. Postea divini Joannis Damasceni
lico verla sursum dearsum ut insolubilia objiciunt ,
cum ille beatus dicit : « Ex Filio Spiritum non dici -
mus, nec nos negamus sanctum id dicere, neque
hoc omuino in dubium revocamus : hoc enim dixit
itie divinus Doctor , non quia non sit, sed quia non
dicitur, propter hæreticos. i Huic similc dicit 77
cap.:.. Christi genitricem Virginem sanctam non
dieimus . » In alie tractatu dicit : • Idea Dei Geni- C γοντος εκείνου του μακαρίου , « 'Εκ του Υιού το
iricem Virginem sanctam prædicamus, perinde ac
Peum proprie et vere incarnatum ex ea genuerit :
nam Christum peperisse non ignoramus, quia
Christum genuit. Sed quia impias Nestorius ad
cverlendum id verbum , quo eamı Deum perperisse
exprimimus , ea dictione abusus est, non Chri-
sti Genitricem , sed ex præstantiori eam appella-
tis . )
Παρθένον κηρύττομεν, ως Θεόν κυρίως και αληθώς εξ αυτής σαρκωθέντα γεννήσασαν, Χριστοτόκον γάρ
αυτήν εσμέν • Χριστόν γάρ έγέννησεν. Αλλ' επειδή επ ' αναιρέσει της Θεοτόκου φωνής ο θεοβλαβής Νε
στόριoς ταύτη κατεχρήσατο, ου Χριστοτόκον , αλλ ' εκ του κρείττονος ταύτην κατονομάζομεν.
ΧΙ .
Vides ut Christi Genitricem Virgincm sanctam
agnoscit, non dicit tainen , non quia Chiristim non
genuerit , sed quia non dicitur. Nam rerum quæ-
dam non sunt, sed dicuntur ; quædam sunt, at non
dicuntur ; qurdain vero nec sunt, nec dicuntur ;
-quedouin vitraque sunt, et dicuntur : quippe cum ,
siculi hic apertissime declaravil , propter Nestorium
el cjus scctatores Christi Genitricem non dicimus
non quia non sit. Sic el propter Macedonium , qui
ex solo Filio Spiritum esse dicebat : • Ex Filio,
inquir, Spiritum non dicimus, neque ex Spiritu . )
Präferea dictio ex apud Græcos principalem calle
sain significal, qualem esse Filium vel mundi vel
Spiritus sancti causam non est dicere . Idcirco
Patres devitant in co dictionem ex proferre , ne
principalis esse causa credatur ; sed dictione per
libc : tius uluniur , qux ordinem denotat. Idcirco
1181
γάρ μιά και τη αυτή δυνάμει , ο Πατήρ άμα και ο
Υιος, το Πνεύμα προβάλλουσι , και ότι εκ του Πατρός
έχει λαβών ο Υιός την εκπορευτικήν δύναμιν ταύ
την , διά τούτο κυρίως και αληθώς, είς αίτιος και
μία αρχή της του Πνεύματος εκπορεύσεως . " Ωστε
ουδαμόθεν εύλογος ο λόγος , τοις δυαρχίαν εγκαλού
σιν ημίν. Αλλά φασιν, και τελεία εκ του Πατρός και
εμπόρευσις , και ματαία ή εξ Υιού ή εί αναγκαία
ή εξ Υιού, ατελής ή εκ του Πατρός. 'Αλλ ' αντερω
τέσθωσαν παρ' ημών οι ταύτα λέγοντες , ει τελεία και
εκ Πατρός του κόσμου δημιουργία, ή ού . Ει μεν γάρ
τελεία , διά τι και ο Υιός αίτιος , και το Πνεύμα ει
δ ' ατελής, και διά τούτο παραλαμβάνεται ο Υιός
και το πνεύμα, σκεψάσθωσαν και τι φασίν . 'Αλλ ' , οί
B
μαι , τελεία μεν ή εκ Πατρός των όντων παραγωγή ,
μία δε και η αυτή αριθμό, Υιού τε και Πνεύματος
εις την αυτών πρόοδον η ενέργεια και ουκ άλλη μεν,
εκείνου , άλλη δε τούτων · τότε γάρ αν είχε χώραν
ταύτα τα παιδαριώδη ζητήματα . Ούτως ούν και επί
του προκειμένου, τελεία μεν και υπερτελής ή εκ
Πατρός εκπόρευσης του Πνεύματος του αγίου, ή
αυτή δε και μία τώ αριθμό και η εξ Υιού του αυ
του έστιν εκπόρευσις ουκ άλλη και άλλη, ουδ' άλ .
0
λως και άλλως, αλλ' ουδ' άλλοτε η εκ Πατρός, και
άλλοτε εξ Υιού , αλλ' άμα και η αυτή ομοίως μια .
και τη αυτή αριθμό δυνάμει προβαλλόντων αμφοίν.
Είτα το του θείου Ιωάννου , του Δαμασκηνού φημι ,
άνω και κάτω προβάλλονται , ώς αναντίρρητον · λέ
Πνεύμα ου λέγομεν. 5 Και ημείς ούκ αρνούμεθα τον
άγιον, λέγοντα τούτο · αλλ' ουδ' αμφιβάλλομεν το πα
ράταν προς τούτο. Τούτο γάρ είπεν ο θείος εκείνος
διδάσκαλος, ου διά το μή είναι , αλλά διά το μή λέ .
γεσθαι , διά τους αιρετικούς . Λέγει όμοιον τούτω εν
το έβδομηκοστό εβδόμη κεφαλαίω· Χριστοτόκον
ου λέγομεν την αγίαν Παρθένον . » Εν έτέρω δε
αυτού λόγω, φησί• Διό και Θεοτόκον την αγίαν
SA' .
“Ορίς όπως Χριστοτόκον οίδε μεν την αγίαν Παρ
D
θένον, ου λέγει δε , ου διά το μή είναι Χριστοτόκον ,
αλλά διά το μή λέγεσθαι » και γάρ των πραγμάτων ,
τα μεν ουκ έστι, λέγεται δέ • τα δε όντα , ου λέγε
.
ται τα δε, ούτε εστίν , ούτε λέγεται • τα δε , άμφω
και έστι και λέγεται. "Ωσπερ γαρ ενταύθα σαφέ
στατα εδήλωσε , διά τον Νεστόριον και τους κατ'
αυτόν, το Χριστοτόκον ου λέγομεν, ου διά το μή εί
ναι , ούτω και διά τον Ευνόμιον λέγοντα εκ μόνου
του Υιού είναι το Πνεύμα, Εκ του Υιού, φησί, το
Πνεύμα ου λέγομεν. Ει γάρ ήδει ότι ουκ έστιν ,
έλεγεν αν και περί τούτου, ώσπερ λέγει και περί
του Υιού τον δε Υιόν, ούτε του Πνεύματος λέγο :
μεν, ούτε μήν εκ του Πνεύματος. "Αλλως τε και η
εκ επί της Ελληνικής φωνής , την προκαταρκτικήν
αιτίαν σημαίνει : οποίαν είναι τον Υιόν , ή του κό
σμου αιτίαν, ή του Πνεύματος του αγίου , ουκ έστιν
1185 PRO CONC: FLORENT . CAP. I. DE SPIRITU SANCTO.
* 1186
ειπείν Διά τούτο φεύγουσιν οι Πατέρες επ' αυτού A Dealus hic per Filium, 5 magis ad ordinem respi
την εκ ονομάσαι , ίνα μή προκαταρκτική αιτία ciens, dicit, dictione ex in Patte utendo, ut unam
υποπτευθη , τη δια δε μάλλον χρώνται, ώς τάξιν δη- ostenderet causam principalem deitatis, el creatu
λούση. Διά τούτο και ο μακάριος ούτος, διά του Υιού, ræ Patrem . Postea divi Dionysii auctoritatem ad
μάλλον προς την τάξιν απιδών φησι, την εκ επί του ducunt, Solus fous superessentialis deitatis Paler
Πατρός τιθείς, ένα μίαν ημίν δηλώση προκαταρκτι- est, , inquit, jactantes. Quomodo Filius Spiritus
κήν αιτίαν θεότητός τε και κτίσεως, τον Πατέρα. saucti ſons esse demonstrabitur, si Patrem tantum
Είτα το του θείου Διονυσίου ρητον προσφέρουσι , το , fontem esse sanctus id dixit ? Sed in hoc Ecclesiæ
« Μόνη πηγή της υπερουσίου θεότητος , ο Πατήρ doctores primum incusent Athanasium el Basilium
λέγων, μεγαλαυχούντες πως και ο Υιός δειχθείη πηγή φui dicunt aperie Filium etiam Spiritas Sancti fon
του αγίου Πνεύματος, ει μόνην πηγήν τον Πατέρα lem esse ; nain sacer Athanasius in lib. adversus
ο άγιος έφησεν. 'Αλλ ' εν τούτω πρώτα μεν εγκαλεί- Arianos illud Psalmi enarrans : « Apud te fons est
τωσαν τους διδασκάλους της Εκκλησίας , 'Αθανασία vitae :) Sciebat, inquit, Pater videlicet, apud se
και Βασιλείο λέγουσι προφανώς και τον Υιόν πη- habens Filium fontem Spiritus sancti , o Basilins
γήν του αγίου Πνεύματος . Ο μεν γάρ ιερός 'Αθα vero lib. 11 adversus Eunonium, scribit : « Quid
νάσιος εν τω κατά 'Αρειανών , εξηγούμενος το ψαλ B igitur nos, quomodo ingenitum Patrem , genitum
μικόν εκείνο , ότι « Παρά σοι πηγήζωής,» «" Ήδει γάρ, Filium confilendo, secundum ipsum esse contra
φησίν, ο Πατήρ δηλονότι, παρ' εαυτώ έχων τον Υιόν, dictionem vitabimus ? quid dicemus ? quod beni Pa
πηγήν του αγίου Πνεύματος, ο Βασίλειος δε εν τω Iris bonus est Filius, ex lumine vero ingenito lumen
.

κατ ’ Ευνομίου δευτέρω φησί • « Τί ούν ημείς , πώς effulsil sempiternum : el ex vere yita vivificans
και αγέννητον τον Πατέρα, και γεννητόν τον Υιόν profluxit fons : el ex virtule, quæ per se est, Dei
ομολογούντες, την κατ' αυτό το είναι εναντίωσιν virtus deprompta est. ; Et rursus :.Hidem fons
διαφεύγωμεν ; τί λέγοντες και ότι αγαθού μεν Πατρός, vilæ Filius inquit ; nam ad Parrem dicit David :
άγαθος ο Υιός, εκ φωτός δε του αγεννήτου, φώς ( Apod le est rous vilæ, , et rursus aller propheta
εξέλαμψε το αίδιον• και εκ της όντως ζωής, η ζωο- de Judais dicit : « Me dereliquerunt fontem aquæ
ποιος προήλθε πηγή. Και εκ της αυτοδυνάμεως ή vive,, ) viva Vro viro aqua Spiritus sancti appellatur ..
του Θεού δύναμις εξεφάνη. » Και πάλιν ο αυτός, Deinde nequc nos Filium dicimus fontem esse
« Πηγή ζωής ο Υιός, φησί• λέγει γάρ ο Δαβίδ προς principalem ,, vel ex seipso habere ut fons sit,, sell
τον Πατέρα, ότι « Παρά σοι πηγή ζωής και πάλιν ex Patre : Pater enim solus fons est superessentialis
έτερος προφήτης λέγει περί των Ιουδαίων, « Έμε c deitalis, quia ex alio fonte non profluit; quippe qui
εγκατέλιπον , πηγήν ύδατος ζώντος . » " Υδωρ δε ζων ex alio non babel ut sit fons, quia prima ei nulla
ονομάζεται το Πνεύμα το άγιον. "Έπειτα δε ουδ' causa est ut sit fons, sed Filio Pater est. Ac l'a
ημείς λέγομεν τον Υιόν, πηγήν αρχικήν, και αφ' εαυ- ler ſons est, et ut genitor, et ul productor, inde Pater
του έχειν το είναι πηγήν, αλλ' εκ του Πατρός. Μόνη simpliciter omnis einanantis deitatis fons esi , Filius
γαρ πηγή της υπερουσίου θεότητος ο Πατήρ, ότι ου ipsius, Spiritus tantum : et Pater non ad hoc fons
πρόεισιν εξ άλλης πηγής. Ουδε γάρ εξ άλλου του esl, ad illud autem ex fonte ; Filius ad Spiritumſons
έχει το είναι πηγήν. "Έστι γαρ τω μεν Πατρί ουδέν est, ad Patrem aulem ex funle . Itaque a nobis hoc
.
αίτιον του είναι πηγήν · τω δε Υιώ, ο Πατήρ. Και sicuti reliqua recte intelligitur.
ο μεν Πατήρ, πηγή έστι και ως γεννήτωρ και ως προβολεύς• δε Υιός , ώς προβολείς μόνον. "Ενθεν
ο μεν Πατήρ, πάσης εστίν απλώς πηγή της πηγαζομένης θεότητος • ο δε Υιός, της του Πνεύματος
μόνης. Και ο μεν Πατήρ , ου πρός τόδε μεν πηγή , πρός τόδε δε, εκ πηγής : ο δε Υιός, πρός μεν το
Πνεύμα πηγή , προς δε τον Πατέρα, εκ πηγής. Και ούτως ήμίν και τούτο ώσπερ και τα λοιπά καλώ ;
εννοείται .
ΙΒ'. ! ΧΙΙ .
Επίλογος του πρώτου κεφαλαίου . D Epilogus primi capilis.
Τούτοις ούν τους λόγους πεισθέντες ήμείς , τη αλη- Nos igitur, his suasi rationibus , veritati cessi
θεία υπεχωρήσαμεν πολλά τοίς κατ' έριν τε και mus ; multum valere dicentes eis qui litigandi el
.

φιλονεικίαν λέγουσι , χαίρειν ειπόντες ευ ειδότες contradicendi studio loquuntur ; bene gnari quod
ως ουκ έσται ημίν άλλοθεν σωτηρίας. ελπίς , και τη non aliunde spes nobis salutis emicabit , quam
ηνώσθαι τη αληθεία, και τους κρείττοσιν έπεσθαι . uniendo nos veritati et melioribus parendo. Roga
Δεόμεθα δε και υμών μετά της αυτής αγάπης ιδείν mus autem vos ut eadem charitate , quæ a nobis
και συνιέναι τα ειρημένα, μεθ' ής και ημείς ταύτ' conscripta sunt videatis atque intelligatis, qua nos
έφαμεν . Εισί δε και άλλα, ά φασιν οι τη αληθεία αν- ea exposuimus. Restant etiam alia , quæ dicunt - ji
τικαθιστάμενοι · ουδέν δ' όμως ότι και άξια λόγου. qui veritati repugnant, nullius lamen digna existi.
Πολλώ δε πλείω τε και βελτίονα οι ταύτης αντιποι- mationis. Sed mullo plura et meliora ab iis qni
ούμενοι λέγουσι. Και ημείς είχομεν μεν και άλλα eam asserunt afferuntur : nosque etiain alia multa
πολλά τε και αναγκαία ειπείν , και συνηγορήσαι τη el necessaria addere potuissemus, veritati patroci
αληθεία , και αποσκορακίσαι τα παρ' αυτών, ώς nantes, el absurda quæ ab eis adversus nos con
άτοπα, συμπεραινόμενα καθ' ημών » αρκείν δ' ηγού- clusa sunt, reprobare. Sed hæc satis esse arbitra
.
1187 JOSEPIII METHONENSIS 1.88
nur, nisi quis litigare et temere contenlerie A μεθα ταύτα: αν μή μόνον εθέλοι τις ερίζειν είκή
malucrit. Ecce igitur ostensum et densonstratum και φιλονεικίν. Ιδού τοίνυν εξεφάνθη και απεδείχθη
est, ut vires nostræ tulerunt , clare simul et mani- κατά την ημετέραν δύναμιν, λαμπρώς τε άμα και
feste , quod Spiritus sanctus qui a nobis colitar, περιφανώς, το παρ' ημίν λατρευόμενον πανάγιον
non solum ex Patre , verum etiam ex Filio procedit ; Πνεύμα, ότι ου μόνον εκ του Πατρός, αλλά και εκ
et a Filio babet esse siculi a Patre, per jam allata του Υιού εκπορεύεται και έχει το είναι και από
testimonia , et sententias sanctorum , partim ex του Υιού, ώσπερ και από του Πατρός, διά των ήδη
Patre el Filio cum articulo aperle clamantium , προσκομισθεισών μαρτυριών και αποφάσεων των
partim ex Patre et Filio sine articulo', partim ex αγίων και των μεν εκ του Πατρός και εκ του Υιού
Palre per Filium cum articulo , tum. a Patre per διαρρήδην βοώντων, των δ' εκ Πατρός και Υιού »
.
Filium sine articulo, et ex anibobus essentialiter, et των δ' αύθις , εκ Πατρός διά του Υιού » και άλλων,
.

ab atroque : et es Filio est, et ex Filio emanans , εκ Πατρός δι' Υιού και από του Πατρός και του
el per eum prodiens, et proſluit ab eo , et ex eo Y:ου · και εξ αμφοίν ουσιωδώς και παρ' αμφοτέ
Spiritus est, et profluens naturaliter ab eo , et ex eo ρων και εκ του Υιού έστι, και εξ Υιού αναβλύζον ·
spiral, et Filius Spiritum mittit ; quæ omnia sub- και δι ' αυτού προϊόν • και προχείται παρ' αυτού :
B .
stantiam sanctissimi Spiritus ex Patre simul et και εξ αυτού το Πνεύμα εστι* και προχεόμενον φυ
Filio demonstrant . Non amplius ergo in posterum σικώς παρ' αυτού · και εξ Υιού πνέει και ο Υιός
reprehendere nos polestis , quod ex ignoratione et το Πνεύμα αποστέλλει και πάντα δηλοποιούσε την
inseitia huic sanctae synodo nos subjecerimus ; ύπαρξιν του παναγίου Πνεύματος , εκ του Πατρός
imo exquisite gnari auctoritatum a sanctis allata- άμα και του Υιού . Ουκέτι ούν τού λοιπού εγκαλείν
rum , quantumque periculiimpendeat iis qui pa- ημίν δύνασθε , ότι μη ειδότες , και ως αμαθείς, τη
trum dogmata sequi nolunt , quodque exterminatur αγία ταύτη συνόδω υπετάγημεν · αλλά μάλλον ειδο
qui synodum non sequitur, bono consilio nos con- τες ακριβώς των αγίων τας ρήσεις, και τον κίνδυ .
cilio subjecimus. Hec igitur ecumenica sancia et νον όσος εστί τω μή βουλομένη έπεσθαι των Πατέ
magna synodus divino nutu et čurá beatissimi Eu- ρων τοις δόγμασι • και ότι εξοστρακίζεται ο μή τη
gemi pape , et pit Romanorum imperatoris Joannis οικουμενική συνόδω επόμενος, καλώς ποιήσαντες τη
Palaeologi Florentie congregata , magnisque lumi- συνόδω υπετάγημεν. Αύτη ούν και οικουμενική αγία
Haribus etillustribus theologis referta , antiquorum και μεγάλη σύνοδος , θείω νεύματι και σπουδή του
Patrem dictis perpensis , et ut par erat comproba- μακαριωτάτου πάππα Ευγενίου , και τούλευσεβούςβα
tis, deeretum religionis plenum tulit, et quinque C σιλέως Ρωμαίων Ιωάννου του Παλαιολόγου συνα
articulos quos sancivit nobis tradidit, non aliquid θροισθείσα εν τη Φλωρεντίνων πόλει , και μεγάλους
novi et ex aliorum sententia introduxit, neque ex φωστήρας και λαμπρούς θεολόγους πλουτήσασα , τα
se ea in medium protulit , sed et sacra Scripturae των προ αυτής Πατέρων καλώς ιδούσα, και είκότως
.
testimoniis deproιnpsit, atque plurimorum sancto- τιμήσασα , όρον εξήνεγκεν ευσεβείας γέμοντα και
rum doctorum Ecclesiæ , Orientalium simul et Occi- τα πέντε άρθρα άπερ έδογμάτισε και ημίν παρέ
δωκεν, ου καινόν τε εισήξε και ετερόδοξον, ουδ' αφ '
dentalium , perleelis theologicis expositionibus tra-
didit : nosque cuslodivimus , et custodimus, et αυτής ταύτα προτεινεν · αλλ' από μαρτυριών της
servabimus, usque ad sanguinem et mortem pro ιεράς Γραφής, και πλείστων χρήσεων των αγίων
aistattquam orthodoxis et Patrum vocibus excullis της Εκκλησίας διδασκάλων, ανατολικών μου το
depugnando. Quia igitur primam vestram accusa- και δυτικών θεολογήσασα , παρέδωκεν και ημείς
tiouein subvertianus , et que majoris momenti est , εφυλάξαμεν, και φυλάττομεν, και τηρήσομεν μέ.
cætera quæ hanc sequuntur simul subversa sunt : χρις αίματος και θανάτου υπέρ τούτων αγωνιζόμε
ul capile de corpore sublalo, lotum corpus mor- νοι ως ορθόδοξα και ταϊς των Πατέρων φωναίς καλ
tuum manet : nec nos reliquis respondere oporte- λυνόμενα. Επεί ούν το πρώτον ανηρέθη των παρ'
bal, quia hæc simul cum prima perierunt. Sed utD υμίν εγκαλουμένων , και μάλλον το κυριώτερον, και
hic woster labor paralus, sil omnibus qui Ecclesiæ τα επόμενα τούτω συναναιρούνται .και ως και της
parere voluerint, ad respondendum jis , qui nos φαλής του σώματος αφαιρεθείσης , όλον το σωμο
accusat , quod oli inseilianm los Latinis adjuni- νεκρόν μένει • και ουκ έδει ημάς δούναι λόγον εις
Haus , reliquis etiaan debilan responsionem adjun- τα λοιπά , έπει συν το πρώτο και ταύτ' απώλoντο :
gamos , ut per omnia cognoscantur nos injuste tra- αλλ ' ένα ή το ημέτερον πόνημα τούτο, πρόχειρον εις
ducere , quodque veritatem quarius el paeeum απολογίαν παντί τω βουλομένη τη Εκκλησία πει
Seuimur, nec volumus senipiterno igni ollationes θαρχείν, και τους κατηγορούσιν ημών, ως μη εικό
coacervare : imo eas rejicimus , ut ab illo igine τες Λατίνοις ηνώθημεν, φέρε τον προσήκοντα και
veluti pii liberemur, nec ajudice dicente audiamus , προς τα λοιπά αποδώσωμεν λόγον · ένα διά πάντων
« Discedite a me , quia glorian horium dilexistis αναφονώσιν άδικώς διασύροντες ημάς · και ότι αλής
super gloriam meam , nescio vos. 1 Unde præstat nos θειαν ζητούμεν, και την ειρήνην διώκομεν· και ου
€ υμε sequί οι Ecclesiae ipsius, ac ejusden quoqne βουλόμεθα προσφοράς συνάγειν μετά που αιωνίου
*estigiis initi , quaui eorum discertationibus qui πυρός• αλλά ταύτας αποβάλλομεν, όπως του πυρός
ſalsa suasione ducuplur, qui sacræ testimonio Scri. εκείνου ως ευσεβείς λυτη ημεν , και μη ακούσω »
plura stulti et inanes revinciniur. μεν του κριτου λέγοντος, Πορεύεσθε απ' εμού :
 1189 PRO CONC. FLORENT . CAP. IS, DE AZYMO ET FERMENTATO . 1190
Αγαπήσατε γάρ τήν δόξαν των ανθρώπων, υπέρ την δόξαν την εμήν· ουκ οίδα υμάς. » " Οθεν κρείττον
έστιν ημάς εκείνη και τη αυτού Εκκλησία έπεσθαι και ακολουθείν, ή τους διαλογισμούς των πεισματι
κών ανθρώπων, οίτινες παρά τη μερα Γραφή μάτ . ιοι και κενοί με μαρτύρηνται.

ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

ΤΩΝ ΕΝ ΤΩ ΟΡΩ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ
Περί της μυστικής δηλονότι και ιεράς τελετής ,
όπως δι' αζύμου τε και ενζύμου ορθοδόξως και αληθώς το του Χριστού και Θεού
σώμα ιερουργείται .

DEMONSTRATIO SECUNDI CAPITIS

EORUM

QUÆ IN DECRETO SYNODI CONTINENTUR

De mystico videlicet et sancto sacrificio ; quod in azymo et fermentato orthodoxs
el vere Christi Dei corpus conficitur.

Α'.
Και προς το δεύτερον του όρου κεφάλαιον ερχό-
μεθα απολογίαν δούναι την πρέπουσαν • ενώ ημίν
εγκαλείτε λέγοντες , ώς οι τη Εκκλησία επόμενοι,
τα ουκ όντα πρεσβεύουσι, περί ου και διαλαμβάνει
και της αγίας συνόδου όρος διά λέξεως ούτωσι •
Κείμενον του όρου.
« "Ετι εν αζύμω ή ενζύμω άρτα σιτίνη, το του
Χριστού σωμα τελείσθαι αληθώς • τούς τε ιερείς εν
.
θατέρω αυτό το σώμα του Κυρίου οφείλειν τελεϊν ,
έκαστον δηλονότι κατά την της ιδίας Εκκλησίας εί .
τε δυτικής είτε ανατολικής συνήθειαν. »
'Εν τούτοις τοις λόγους δείκνυται διαρρήδην ή της
καθολικής πίστεως ομολογία , ως μηδεμίαν oίoμένη
διαφοράν εν τω το σώμα του Κυρίου τελείσθαι εν τε
ενζύμω άρτω και εν αζύμω, αλλ' αφορώσα μόνον
A 1.
Ad secundum nunc decreli caput accedimus , ut
convenientem responsionem afferamus : in quo nos
incusatis , dicentes , quod qui Ecclesian sequuntur ,
ea quae non sunt allerunt , de quo sauciæ synodi
decrctum ad verbuni ila perlraclat :
Textus definitionis.
llem in azymo , sive fermentato pane triticco ,
corpus Christi veraciter contici ; sacerdotesque in
aliero ipsum Domini corpus conficere debere ,
unumquemque scilicet juxta Ecclesiæ suæ , sive
Orientalis sive Occidentalis, consuetudinem . )
In his verbis aperte catholicæ fidei confessio
demonstralur, quæ nihil existimat interesse , si in
B
pane l'ermentalo vel azymo Christi corpus conficia
tur : sed id solun respiciens, ut adsių materia , .

προς το είναι , την ύλην, τον ιερέα , τον τόπον , τον
σκοπό » , και τους λόγους , ούτως ορίζεται ως ταύτα
μονα αναγκαία προς το μυστήριον • ου προς το είναι
.
μόνον και γίνεσθαι , αλλά και προς το ευ είναι και
τούτων απόντα τινά, oίεται κωλύειν γενέσθαι σώμα και
αίμα . Τινές δε λέγουσι προς τούτοις , και διά το μή
έχείν ζύμην προϋποκειμένην , νεκράν θυσίαν ιερουρ-
sacerdos, locus, julentio el verba , ila deceruil ,
perinde ac ea lanlum ad mysterium celebrandus
necessaria sint, non ad esse solum el fieri, sed
etiamo ad bene esse . Quod si quid ex iis defuerit ,
pulsl coulici, non posse corpus et sanguinen , at
Morious sacrificium Latinos
Luis quidan oljicit,, morluum
celebrare , et Judaismuul sapere in azymo saeriti
*

γεϊν τους Λατίνους και Ιουδαϊσμών φρονείν, άζυμα cando , quia scilicet fermentum antea non appena
θύοντας. Παρακαλούμεν ούν καν τούτω υμάς κατά nunt. Hortanjur igitur et nunc vos, ul- eum patien .
μακροθυμίας ακούσαι τους ημετέρους λόγους , και tia sermonem nostram audiatis , alpura cum
μετά καθαράς αυτούς αναπολεϊν κατά νουν συνει- conscientia, non dolose vel stulta cum prasan :
δήσεως, και ου μετά πανουργίας ή ματαία, προλή- ptione consideretis,, ut veritatem nosse possitis, nec
ψεως • όπως δυνηθήτε την αλήθειαν γνώναι, και μη C lemcre et inconsulte digladiantes litigelis, nos im
εική και μάτην ερίζητε φιλονεικούντες και αναιδώς pudenter insimulando , quasi absurda et impia
εγκαλούντες ημίν, ώς άτοπα και δυσσεβή φρονούσιν sentiamus, qui recla el vera sentimus : quippe qui
1191 JOSEPAL METHONENSIS 1192
@cumenica synodi sententiae subjicimur , que nun- Α οι ορθά και αληθή φρονούμεν , ώς υποτασσόμενοι τη
quam erravil . Præterea divinorum et sanciorum της οικουμενικής συνόδου αποφάσει , ήτις ουδέποτε
Patrum traditiones firmiler amplectimur,, et integre επλανήθη. "Έτι τε και τας παραδόσεις των θείων
tenemus simul et capessimus : eorumque pia dog- και ιερών Πατέρων βεβαίως ενστερνιζόμεθα , και
mala et scripla prædicanus , nec libros eos cor- ολοσχερώς κατέχομεν άμα και αντιποιούμεθα , και
rumpimus, neque ex nostro sensu loquimur, el τάκείνων κηρύττομεν ευσεβή δόγματα κ.ι συγ
sententiam nostram comprobamus, neque eorum γράμματα, και τας ιεράς βίβλους εκείνων ου φθεί
dicta depravamus, ul in sermonis progressu decla- ρομεν, ουδε τα της ημετέρας κοιλίας φωνούμεν , και
rabimus, cuncta vero quæ dicimus, a sacris Scri- το δοκούν ημίν συνιστώμεν , και το παρ' αυτών λε
pluris , non ex nobis depromimus , ut undequaque γόμενον ού παραχαράττομεν·· όπερ εις το πρόσω
noscalur nos concordiam et veritatem quærere : χωρών ο λόγος και σε ! και ως πάντα φαμεν από
nolenles Christum , qui unus est, dividere, ut hunc της ιεράς Γραφής και ουκ αφ' ημών • ίνα δειχθή
Græcum , allerum Latinum vocemus , neque Novi διά πάντων, ότι την ειρήνης και την αλήθειαν ζη.
Testamenti, id est , sancti sacrificii mysterium , τούμεν, και ου βουλόμεθα τον ένα Χριστόν διαι
duplex esse dicimus, ita ut Christi corpus bifariam ρείν , ώστε τον μεν λέγειν Γραικών, τον δε Λατίνον :
partiamur, hunc fermentatum , azy mum alterum B αλλ' ουδε το μυστήριον της Νέας Διαθήκης, το της
appellantes , sed utrumque corpus, Christi esse Ιεράς τελετής διττόν λέγομεν· ώστε αυτό το σώμα
confitemur , Christi corpus prædicamus, nnum Κυρίου μερίζειν εις δύο• και το μεν ένζυμον λέ
et idem esse existimantes , quanquam varie apud ' γειν, το δ' άζυμον·· αλλ' εκάτερον τούτων, σωμα
utrosque conficiatur. Quod autem injuria Romanam Χριστού ομολογούμεν , και σώμα Χριστού κηρύτ
Ecclesiam carpitis, quæ in azymo conficit, et nos, τομεν, εν και ταυτό λογιζόμενοι , ει και διαφόρως
qui verum Christi corpus confitemur, Deo freti τελείται εν αμφοτέροις τοις μέρεσιν. "Οτι αδίκως
breviter ostensuri arcedamus. την Ρωμαϊκήν, Έκκλησίαν διασύρετε, άζυμα θύ .
ουσαν, και ημάς τους ομολογούντας αυτό το σώμα Χριστού, αληθές είναι , ερχόμεθα δυνάμει θεού διά
βραχέων αποφανούντες.
ΙΙ. Β' . !
Primum quidem a vobis petimus unde id accepi- Και πρώτον μεν ερωτώμεν υμάς, ώ ούτοι, πόθεν
slis , fermentalum sacrificari oportere, non azy- έχετε τούτο λαβόντες , ώς ένζυμα δέον εστί, και ουκ
mum : 'aa Christone , qui hoc mysterium primus άζυμα θύειν, παρά Χριστού του πρώτον το μυστή
instituit atque lradidit, an ab apostolis vel a sacris ριον τούτο νομοθετήσαντός τε και παραδώσαντος , ή
Ecclesis doctoribus , qui postea successerunt. ?? c παρά των αποστόλων, ή των μετ' αυτούς ιερών δι
Oslendite nobis unde id accepistis . Al id vel mullo δασκάλων της Εκκλησίας και Δείξατε ημίν πόθεν ελά .
adhibito labore non potestis : nemo enim ex doc- βετε τούτο· αλλ' ου δυνηθήτε, πολλά χαμόντες.
Ioribus hucusque ausus est dicere : sed simpliciter Ουδείς γαρ των διδασκάλων μέχρι της σήμερον ετόλ
pane et vino sacrificium confici debere omnes μησεν · αλλ ' απλώς άρτο και οίνω την θυσίαν τε
aiunt : ante omnes evangelistä et bealus Paulus , λείσθαι οι πάντες λέγουσι . Προηγουμένως δε πάντων
« Nam quolies coinederitis panern hunc , evangc- οι ευαγγελισται , και ο μακάριος Παύλος : “ Ουά
listæ dicunt, et biberitis calicem , , bealus vero κις γάρ αν εσθίητε τον άρτον τούτον, οι ευαγγελι
Paulus , 1 Ego accepi (inquit) a Domino, quod el
. σται λέγουσι, και το ποτήριον τούτο πίνετε. Ο
tradidi vobis, quoniam Dominus Jesus, in qua nocte
tradebatur accepit panem 9. , Et beatus Jacobus δε μακάριος Παύλος , « 'Εγώ, φησί, παρέλαβον ατό
Hierosolymorum primus bierarcha , sic inquit (1) : του Κυρίου , και και παρέδωκα υμίν, ότι Κύριος Ιη
· Magnus Pontifex et magister noster Christus σούς εν τη νυκτί εκείνη, ή
παρεδίδοτο, έλαβεν άρ
Ιάκωβος
1Deus, nocte illa , in qua ad passionem adductus λύμων πρώτος ιεράρχης , ούτω φησίνκαι :των
τον, » Και ο μακάριος δε « ΟΙεροσο
μέγας
est, accepit panem . ) Et post hos divus et sacer Ba αρχιερεύς και διδάσκαλος ημών, Χριστός• ο Θεός, ή
silius , « Cum panem, inquit , in sancias el imma- D
culatas wanus suscepisset, , Et aureus ille lingua νυκτί εκείνη εν ή προς το πάθος απήγετο, έλαβεν
Joannes,, •« Sumpio pane,, inquit;acne
, ; singulos άρτον • ) και μετ ' αυτούς ο θείος και ιερός Βασί
enumerem, omnes uno ore sacræ classis doctores λειος , ο Λαβών , φησίν , άρτον επί των αγίων αυτού
sic asserunt : ex quibus ostenditur eos azy num και άμωμήτων χειρών , » Και ο Χρυσους την γλώτ
non repudiare, quoniam in verbis his exacle no ταν Ιωάννης ο πάνυ , « Λαβών άρτον, και φησίν και
verunt utrumque comprehendi . Idcirco Eeclesia ένα μή έκαστον λέγω, άπαξαπλώς άπαντες οι του
nullum discrimen intercedere arbitratur inter fer Ιερού καταλόγου Πατέρες ούτω φασί • δι' ών δεί
mentalum el azymum , dummodo ex tritico con κνυται, ώς ουκ αποβάλλονται το άζυμον • εν γαρ τη
fectus sit panis ; et propterea statuit dicens , ail λέξει ταύτη έγνωσαν ακριβώς εννοείσθαι αμφότερον.
aliud ad sacrificii usum oflerri quin ex trilico pa Διά τούτο η Εκκλησία ουκ οίεται μηδεμίαν είναι
86 1 Cor . ΣΙ , 25 .

(1 ) In Liturgia ,
 1193 PRU CONC. FLORENT . CAP. II . DE AZYMO ET FERMENTATO . 1104
διαφοράν ενζύμου και αζύμου , ει μόνον εκ σίτου είη A nem ; secundum verium Donini, qui se frumento
ο άρτος. Τούτου χάριν και νομοθετεί λέγουσα, μη similem facit :: « Nisi granıim frunienti cadens in
δείν έτερον εις θυσίαν προσφέρειν, αλλ' ή άρτον εκ lerra morluum fuerit, ipsum solum manet ; si vero
σίτου , κατά τον του Κυρίου λόγον, παρεικάζοντος mortuum fuerit, mullun fructum affert 35
36. , Sic et
εαυτόν σίτω · Εάν μή ο κόκκος του σίτου, γάρ Christus moriens omnes ab inferno liberavit . Et
φησι , πεσών εις την γην αποθάνη, αυτός μόνος μέ- vitis fructus ejusdem verbis ostenditur : « Ego
•
VEL
εάν δε αποθάνη , καρπόν πολύν φέρει , και ούτω sum , inquil, vilis vera da , jain non bib :im ex genimine
3
και ο Χριστός αποθανών πάντας εκ του άδου έρδύ- viris hujus, resurrectionem suam significans 37 .
σατο. Και γέννημα δε εξ αμπέλου διά τον του αυ- Ex hoc ergo liquido ostenditur, non posse nos uli
του λόγον . Εγώ είμαι η άμπελος η αληθινή και, neque hordeo , neque avena , vel alio semine, quein
« 'Aπάρτι ου μή πίω εκ τούτου του γεννήματος της ad:nodum neque vino ex alia re condato, sicera ,
αμπέλου , και την ανάστασιν αυτού δηλών. Από τούτου vel melle, vel lacle , sed ex vile , secundum verba
ούν δείκνυται διαρδίδην, μή δύνασθαι προσφέρειν Domini. Reliquum igitur est volis ostendere quidid
ημάς μήτε κριθήν, μήτε όλυρας, ή εξ άλλου του των ſuerit quod Dominus fecit cum Iravlidit hoc mysle
σπερμάτων ώσπερ ουδ' οίνον σκευαστών απ' άλλου rium , azymumne vel fermentalium ? quoniam ex
τενς, σίκερα ή μέλι ή γάλα, αλλ' εξ αμπέλου κατά 3 nemine doctorum deprehenditur : perle quodnan
την κυριακήν φωνήν . Λοιπόν ούν έστιν ημίν δείξαι, jd fueril, ul antea patefecimus. Vos quidem dicitis
)

τί ήν όπερ ο Κύριος έπραξε τότε το μυστήριον πα-
ραδιδούς , άζυμον ή ένζυμον· επειδή ου φαίνεται τις
των διδασκάλων διαλδήδην λέγων τι ήν, ως απεδεί-
ξαμεν.. Υμείς μέν γάρ λέγετε ότι ένζυμον ήν, παρ'
ουδενός των αγίων τούτο λαβόντες. "Ημείς δ' άζυ .
μον λέγοντες , παρά των διδασκάλων τάς άφορμάς
λαβόντες λέγομεν. "Οτι δε τούθ' ούτως έχει , δηλον :
εν πρώτοις γερο ευαγγελιστής λέγει Ματθαίος , εν
κεφαλαία εικοστό έκτο : « Τη δε πρώτη των Αζύ-
μων προσήλθον οι μαθηταί τώ Ιησού , λέγοντες
.
fermentatum id fuisse , cum a nemine sanctorum
id accipiatis ; nos vero azymum dicentes, a doctori..
bus id sumentes dicemus. Quod ila se babeal ,
patet :: in primis evangelista Alalilieus dicit cap .. 6::
« Prima autem die Azymorum accesserunt discipuli
Jesui dicentes, Ubi vis paremus tibi comedere Pa
scha ? At Jesus dixit ille in civitatem ad quemdam ,
el dicile ei , Nagister dicit, tempus meum prope esi ,
apud te facio Pascha cunr discipulis meis. Ei lece
runt discipuli sicul constituii illis Jesus, et para

αυτώ • Πού θέλεις ετοιμάσωμεν σου φαγείν το Πάσχακαι verunt Pascha 38. , Diviis vero evangelista Marelis
“Ο δε είπεν : Υπάγετε εις την πόλιν προς τον δείνα, dicit : « Prima die Azymorum , quando Pascla ima
Quo vis eamus ,
και είπατε αυτή, ο διδάσκαλος λέγει , “Ο καιρός c molabant, dicunt ei discipuli ejus,Pascha
μου εγγύς έστι • προς σε ποιώ το Πάσχα μετά των
.
? Et mit it
et paremus tibi ut manduces
μαθητών μου. Και εποίησαν οι μαθηται ως προσέ- duos ex discipulis ejus, et dicit cis : lle in civila
ταξεν αυτοίς ο Ιησούς , και ήτοίμασαν το Πάσχα. lem , et occurret vobis homo lagenam aquze baju
" Ο δε θείος ευαγγελιστής Μάρκος λέγει : « Και τη lans ; sequimiui eum , et quocunque introierit, di
πρώτη ημέρα των Αζύμων , ότε το Πάσχα έθυον, cile domino domus , Quia Magister dicit, ubi est
λέγουσιν αυτώ οι μαθηταί αυτού : Κύριε , που θέλεις refectio mea , ubi Pascha cum discipulis meis mano
έτοιμάσωμεν απελθόντες , ίνα φάγης το Πάσχα ; Και ducem ? et ipse vobis demonstrabit conaculuni
αποστέλλει δύο των μαθητών αυτού, και λέγει αυ- grande stralum , et illic parale nobis comedere Pa
τοίς : Υπάγετε εις την πόλιν, και απαντήσει ημίν scha . Et abierunt discipuli ejus >, el paraverun :
άνθρωπος κεράμιον ύδατος βαστάζων · ακολουθήσατε Pascha se, » Lucas vero evangelistu facundissimus
αυτώ, και όπου αν εισέλθη, είπατε το οικοδεσπότη " sic ait : « Appropinquabat autem dies Azymorum ,
"Ο διδάσκαλος λέγει : Πού έστι το κατάλυμα όπου quæ dicitur Pascha. · El post pauca : , Venit
το Πάσχα μετά των μαθητών μου φάγω ; Και αυτός - autem dies Azymorum, in quo oportellat immolari
υμίν δείξει ανώγεον μέγα έστρωμένον • εκεί ετοιμά- Pascha ,, nisitque Petrum et Joannem dicens ,, Eun
σατε ημίν το Πάσχα φαγείν. Οι δε απελθόντες ητοί- O 1es parate nobis Pasclia , ut conuedanus ; et cum
μασαν το Πάσχα . » Λουκάς δε ο ευαγγελιστής ο ρητο- discessissent, paraverunt Pascha 40. Considera
ριχώτατος ούτω φάσκει : « "ΙΙγγιζε δε η εορτή ergo sedulo quo pacio accedunt, et quid, pelunt,
των Αζύμων, η λεγομένη Πάσχα . » Και μετ' ολίγα : « Ubi vis , aiunt, paremus tibi comedere Pascha ?
• " Ηλθε δε η ημέρα των 'Αζύμων, έν ή έδει θύεσθαι Nam vespere illo oportebat eos comedere , ul crane
το Πάσχα και απέστειλε Πέτρος και Ιωάννην gelistæ dicunt, hic e prima die Azymorum , , alter,
.

είπών • Πορευθέντες ετοιμάσατε ήμίν το Πάσχα ένα
φάγωμεν, και απελθόντες ήτοίμασαν το Πάσχα. )
“Ορα ούν ακριβώς, πώς προσέρχονται, και τι αι-
τούσι . Πού θέλεις, φασίν, ετοιμάσωμεν σου φαγείν
το Πάσχα ; Τη εσπέρα γάρ εκείνη έδει φαγείν αυτούς,
έως φασιν οι ευαγγελισταί · ο μεν, τη δε πρώτη των
'Αζύμων · ο δε , και τη πρώτη ημέρα των Αζύμων ,
> Judæi consueverunt : et hujus mentionem facit, in
10 Joan . Χυ , 24. 36 Ioan . xv , 1 .
ΣΧΙΙ , 1 , 7-13.
PATROL. GR . CLIX .
( prima die Azymorum , quando immolabantPascha.)
Qualisnana est hæc prima dies Azymorum , quam
lres evangelistä сoncorditer prædicant? Hanc nobis
aurea lingiia declarat ; dicit enim homilia 81 in
Matthæum , primam Azymorum esse cam quæ præ
cedil Azyma ; nam a vespera semper númerare
37 3falth , XXV1 , 20 . 38 1bid . 17-19 . 39 Marc. ΣΙν , 12-16. 40 Luc:
38
 JOSEPHI MET HONENSIS 1196
1195
qua vespere Pascha inimolari oportelbat : quippe A ότε το Πάσχα έθυον • ο δε, "Ηλθε δε και η ημέρα των
.

qui quinta Sabbati accesserunt, el banc ille anle 'Αζύμων εν ή έδει θύεσθαι το Πάσχα. Ποία εστιν
Azyma , vocal , tempus dicens quo accesserunt ; αύτη , η πρώτη των Αζύμων ημέρα, ήν και οι τρείς
alter vero dicit : « Venit aulem el dies Azymorum , ευαγγελισται ομοφώνως αγορεύουσι , ταύτην ημίν και
in quo oportebat imniolari Pascha ,, o) venit (inquit),
( ), την γλώτταν χρυσούς σαφηνίζει. Λέγει γάρ έν ομιλία
id est prope erat , in foribus aderal , vespere illius ογδοηκοστή πρώτη του κατά Ματθαίον, πρώτην των
mentionem faciens , quia a vespera incipiebant : 'Αζύμων , την προ των 'Αζύμων φησίν ειώθασι
ideo unusquisque addens dicit, « quando immola- γάρ από της εσπέρας αει αριθμεϊν οι Ιουδαίοι , και
balur Pascha , , ταύτης μνημονεύει καθ' ήν εν τη εσπέρα το Πάσχα
έμελλε θύεσθαι . Τη γάρ πέμπτη του Σαββάτου προσήλθον. Και ταύτην , ο μεν , την προ των Αζύμων
καλεί, τον καιρόν λέγων καθ ' ον προσήλθον· ο δε λέγει, "Ηλθε δε και η ημέρα των Αζύμων, εν ή έδε:
Ούεσθαι το Πάσχα . Το ήλθε τούτο λέγων , εγγύς ήν, επί θύραις ήν, της εσπέρας δηλονότι μεμνημένος
εκείνης: από γάρ της εσπέρας ήρχοντο. Δι» έκαστος προστίθησι λέγων, « "Οτε εδύετο το Πάσχα. »
III . Γ' ,
B "Έχεις ούν ότι ταύτην την ημέραν λέγει προ των
labes igitur quod hanc diem dicil e ante Azyma , )
qua vespere Pascha imnolari oportebat, ac liquido 'Αζύμων, εν ή , εν τη εσπέρα το Πάσχα έμελλε Ούε
constal quod tempus erat Paschalis illud . Idcirco σθαι. Και φαίνεται διαρρήδην ότι ο καιρός ήν του
ex evangelistis, hic inquit, « Vespere autem facio, ΙΙάσχα • διό και οι ευαγγελισται, ο μέν φησιν, « '0ψίας
discubuit cum duodecim discipulis suis ; , ille γενομένης, ανέκειτο μετά των δώδεκα και δε, « Και
vero , , Vespere autem facto venit cum duodecim ; » οψίας γενομένης έρχεται μετά των δώδεκα ο δε, « Και
tertius, « Cum facta essei hora, discubuit , el duo- ότε έγένετο η ώρα, ανέπεσε · και οι δώδεκα από .
deciin apostoli cum eo. , Propterea festinantes ad στολοι συν αυτώ. » Διά τούτο προσέρχονται μετά
magistrum accedunt , quia in foribus erat , quasi σπουδής προς τον διδάσκαλον, ότι επί θύραις ήν,
licenles , Horn appropinquavit , in qua les jubet ώσανε, λέγοντες, " Η ώρα ήγγικεν, εν ή ο νόμος
aijici fermentatum a nobis.. Ergo dic nobis ulhi ap- παρακελεύεται απεληλάσθαι ζυμωτών αφ' ημών · ου
paratiis iste fieri debet, quia adest hora ejus. Alis , κούν είπε ημίν που η ετοιμασία αύτη γενήσεται ότι
videns eos de apparatu Pasclialis esse sollicitos, et πάρεστιν η ώρα αυτής . Ο δε ιδών αυτούς εναγω
lenipus ejus adesse, misil eos dicens : « lte in civi- νέους περί τις ετοιμασίας του Πάσχα , και ότι ο
talem, et reliqua , et parate noliis Pascha . » Diligen- ε καιρός ήν αυτού , απέστειλεν αυτούς, λέγων· «'Απέλ
ter ergo considerandum :: hi interrogant ubi pa . θατε εις την πόλιν, και τα εξής : και ετοιμάσατε
randum sit Pascba , ille vero explanal ubi Pascha ημίν το Πάσχα . » Σκεπτέον ούν ακριβώς οι μεν έρω
parandum sit . Quid igitur ese quod quæritur? quoil- τωσεν ίνα ετοιμάσωσι το Πάσχα · ο δε εξηγείται
nam Pascha erat id articulo ad lito expres - tu ? non αυτούς που άρα το Πάσχα ετοιμάσουσι. Τί ούν έστι
enim sine articulo dicii, Parale Pascha , sed cum το ζητούμενον ; το Πάσχα τούτο τί ήν το μετά του
articulo . lloc quid eral quod ipsi ei ipse cum solli. άρρου πρισκειμένου; ου γάρ, 'Ετοιμάσατε Πάσχα,
citudine parari expostulabani ? el quomodo Judæi φησίν , αλλά το Πάσχα . Τούτο τί ήν όπερ αυτοί και
debebant facere id ? ubi Pascha sancitum est ? Audi αυτός εναγώνιοι γίνονται ετοιμάσαι ; Και πώς ώφει
de hoc Paschale quid dicit Doininus ad Moysem in λον οι Ιουδαίοι ποιείν τούτο ; Που δε το Πάσχα
Exodo : « Mensis iste vobis principium mensium , νενομοθέτηται ; "Ακουσον περί τούτου του Πάσχα
primus erit in niensibus arni. Loquimini ad uni- τι φησιν ο Κύριος προς Μωϋσήν εν τη Εξόδω: “Ο
versum cælum filiorum Israel, ci dicite eis : De- μήν ούτος υμίν αρχή μηνών πρώτος έσται υμίν εν
cima die mensis bujus tollat unusquisque agnum τοίς μησι του ενιαυτού : λάλησον προς πάσαν συνα
per familias el domos suas. Sin autcm minor est γωγήν υιών Ισραήλ , λέγων· Τη δεκάτη του μηνός
numerus , ut sufficere possit all vescendum agnum , D τούτου, λαβέτωσαν έκαστος πρόβατον κατ' οικίαν ·
assumat vicinum suum , qui conjunctus est domui εάν δε ολιγοστοί ώσιν εν τη οικία, ώστε μη ικανούς
!læ , juxta numerum animarum quæ suflicere possunt είναι εις πρόβατον, προσλήψεται μεθ' εαυτού του
ad esum agni .. Erit autem agnus albsque macula ,, γείτονα τον πλησίον αυτού , κατά αριθμός των ψυ
masculus, anniculus ; juxta quem ritur lollelis χών έκαστος το αρκούν αυτό συναριθμηθήσεται εις
et hædum , et servabilis eum usque ad quartum de- πρόβατον. Πρόβατον τέλειον άρσεν άμωμον ενιαύ
cimum diem mensis hujus, immolabitque eum uni- σιον έσται υμίν » από των αμνών κι από των ερί
versa multitudo filiorum Israel ad vesperam . Et φων λήψεσθε, και έσται υμίν διατετηρημένον έως
sument de sanguine ejus, ac ponent super utrum . της τεσσαρεσκαιδεκάτης του μηνός τούτου , και
que postem , et in superliminaribus domorum , in σφάξουσιν αυτό, πάν το πλήθος των υιών Ισραήλ
quibus comedent illum . El edenl carnes nocie illa προς εσπέραν · και λήψονται από του αίματος , και
Assas igni , et azynos panes cum lactucis agresti- Oήσουσιν επί των δύο σταθμών , και επί την φλιάν »
bus . » Etpaulo post :( Sic aulein comedetis illum : κι εν τοις οίκοις , εν οίς αν φάγωσιν αυτό εν αυτοίς.
Renes vestros accingeris, el calceamenta habebitis in Και φάγονται τα κρέα ταύτα οπτά πυρί• και άζυμα
edibus, lenenles baculos in manibus, el comedelis επι πικρίδων έδονται. Και μετ' ολίγα : • Ούτως
1197 PIO CONC. FLORENT. CAP. II . DE AZYMO ET FERMEYTATO . 1198
διαφάγεσθε αυτό : οι οσφύες υμών περιεζωσμέναι : A festinantes : est enim Pascha Domini. » * 1 Nosti ergo
και τα υποδήματα υμών εν τοις ποσίν υμών » και quid Pascha sit : sumere agnum immaculatum , an
αι βακτηρίαι υμών εν ταις χερσίν υμών και έδεσε niculum a decima die mensis, et servare el custo
αυτά μετά σπουδής . Πάσχα έστι Κυρίου . » Οίδας dire eum usque ad quartum decimuin ; et quarta
άρα τί το Πάσχα εστί• λαβείν αμνόν άμωμον , ενιαύ- decima mensis vespere , sacrificare illum , et reliqua,
σιον , από της δεκάτης του μηνός , και διατηρείν και et comedere assa igni, el azyma comedere ipsa in
φυλάττειν αυτόν μέχρι και της τεσσαρεσκαιδεκά- lactucis agrestibns, et præterea festinantes, quia
της και τη τεσσαρεσκαιδεκάτη του μηνός πρός Pasclia est Domini . Hoc est illud legale Pasclea , quod
. .

εσπέραν, θύσαι αυτό και τα λοιπά • και φαγείν lex jussit facere filiis Israel. Si hrc ergo ita se lia
οπτα πυρί• και άζυμα επί πικρίδων έδεσθε αυτά • bent, et hi quidem de Paschate dicunt, ille vero
και ταύτα μετά σπουδής : ότι Πάσχα εστι Κυρίου. exponit de Paschate , qualcnam Pascha quierebant
Τούτο εστιν εκείνο το νομικόν Πάσχα : όπερ ο νόμος discipuli parare ? Legale et consuetum illis, an
προσέταττε ποιείν τους υιούς Ισραήλ . Ει ούν ταύθ' novum aliud ? Nam cum Judiei essent, idem Pasclia ,.
ούτως έχει, και οι μεν λέγουσι περί του Πάσχα , και quod transitum Rubri maris significabat, crleb
δε εξηγείται περί του Πάσχα, ποίον άρα Πάσχα εζή- rabant ; Pasclia enim transitus exponitur, ideo
τουν οι μαθηται ετοιμάσαι και το νομικών και σύνηθες Bκαι φιod de more sacrificare lebeliant , id parare que
αυτών, ή άλλο τι καινόν . Και γάρ Ιουδαίοι όντες , rebant. Et Scriptura testatur, Cliristum auctorein
το αυτο Πάσχα όπερ έδήλου την διάβασιν της Ερυ . esse legem servandi et adimplendi; ita enim ipse
θρύς θαλάσσης : Πάσχα γάρ διάβασις ερμηνεύεται. de seipso dicit,, «Ego non veni solvere legem, sell
Διό και και κατά συνήθειαν είχον επιτελείν, τούτο adimplere " ; et iterum ; « Facilius est calum et
και ετοιμάσαι ήρώτων και ο Χριστός μαρτυρείται terrain praeterire ,, quam de lege iota unam vel
παρά τη Γραφή , ποιητής του νόμου και πληρωτής . unum apicem cadere * 3.1 Quomodo ergo oporte
Ούτω γάρ φησιν αυτός υπέρ εαυτού • Εγώ ουκ bat cum alia agere quam que ad legem pertinebant ?
ήλθον καταλύσαι τον νόμον, αλλά πληρώσαι " ) και Ergo cum auctor esset legis adimplen :læ , adimpe
αυ , ο Ευκοπώτερον τον ουρανών και την γήν παρελ- vit , quod a lego sancitum erat Pascha , ab eo vero
Οείν, ή ιώτα έν ή μίαν κεραίαν παρελθείν από του prius in monte Moysi, qui Dei faciem vidit, tradi
νόμου . ) Πώς oύν έδει αυτόν πράξαι άλλα, ή τα του lum , ut lex jubebat. Quod si quis dixerit, quod cum
νόμου ; ουκούν πληρωτής ών του νόμου, το υπό του apostoli Judæi essent, ut ante exposuimus, et le
νόμου μεν προσταττόμενον, παρ' αυτού δε πρότερον gem , ul par erat, servaren !, si novissent eu :n aliud
εν τω βρει, τω θεόπτη Νέωσεί παραδεδομένου Πάσχα, c Tuarm quod les jubebat agere , lion eum seculi es
ως ο νόμος διεκελεύετο απετέλεσε . Και εάν τούτο sent , nec cum eo Pasclia comedissent, non aberrabit
είπoι τις, ουκ άν αμάρτη , ότι οι απόστολοι , ώς προέ a vero : sed sciebant eum exacle semper servare
φημεν , Ιουδαίοι υπάρχοντες, και τον νόμον ώς εικός legem, idcirco ipsum sequi gestiebant . Quoll aurent
ήν τηρούντες , ει ήδεισαν αυτόν ετέρως παρά τον legem servaret , audi aurea effundenlem verba
νόμον ποιούντα , ουκ άν αυτώ ήκολούθουν και συν Joannem in liomilia ocluagesima prima in Mal
αυτώ ή τθιον το Πάσχα · αλλ' ήδεισαν ακριβώς ότι
.
thæum dicentem , 1 Qua de causa Pascha perage
τον νόμον ετήσει μέχρι παντός • δια τούτο και έδε- bat , , in omnibus usque ad extremum diem osten
ψων ακολουθείν αυτώ. "Οτι δε τον νόμον ετήρει , dens, legi se non esse contrarium : ne auiem legi
άκουσον του χρυσορδή μονος Ιωάννου, εν ομιλία contrarius esset, legem peragebat. Exacte igitur
όγδοηκοστή πρώτη του ευαγγελιστού Ματθαίου , λέ- ex eo ostensum est, quod legale Pascha pararunt, iit
γοντος· « Τίνος δε ένεκεν το Πάσχα επετέλει ; διά aller evangelistarum teslalur, « Erat autem Pa
πάντων δεικνύς μέχρι της εσχάτης ημέρας, ότι ουκ scha et Azyına. )
έστιν εναντίος τα νόμω · ίνα δε μή εναντίος γένηται το νόμο, το Πάσχα επετέλει. Ι 'Αποδεδεικται τοιγαρ
ούν εκ τούτου ακριβώς, ότι το νομικών Πάσχα ήτοίμασαν, ώς φησιν έτερος των ευαγγελιστών. « Ην
δε το Πάσχα και τα "Αζυμα. »
Τί ούν εστι το ζητούμενον ; τι εκ τούτου βουλό- Quidnam est igitur quod quæritur ? quid ex lioc
D
μεθα αποδείξαι , τοσαύτα καταναλώσαντες και Πάσης lain mullis verbis probare contendimus ? Ab omni
πονηρίας απηλλάχθαι δεί τον πιστόν : πάσαν φιλο- pravitale fidelem oportet vindicare , omne concer
νεικίαν και έριδα και ματαίαν πρόληψιν αποσοβήσαι Landi studium ,, item ei el stale ::1n presumptionem
δεί εκ καρδίας, τον την σωτηρίαν αυτού βουλόμενον. de corde opus est eum propulsare,, qui su salutis
"Οτι ο Σωτήρο ημέτερος εν τω τεταγμένο του νό νο- cupidus est :: quia Salvator 10ster tempore Sanctae
sanctæ
μου καιρώ , το Πάσχα ετέλεσε και ούτε προλαβών
.
legis peregit Pascha , neque antea peregit, ut qui
εποίησεν, ώς τινες βούλονται , ούτε μεταβάς, αλλ'
7 dam volunt, neque posi , sed suo tempore et hora ,
εν τώ ιδίω καιρώ , και εν τη τεταγμένη ώρα και ul jussum eral ; hujus rei lestis est Lucas evan
τούτου μάρτυς ο ευαγγελιστής Λουκάς, λέγων" • Και gelista cum dicit : El cum facta esset hora, dis
ότε έγένετο η ώρα, ανέπεσε μετά των δώδεκα. ) Ου cubuit cum duodecim . ) Non enim dixit , Quando
γάρ είπεν, ότε εγένετο η ημέρα και γάρ ου παρ- facta est dies, nam alia dies non prælcrieral præter

41 Exod . XII , 1-11 . 43 Malih . V , 17 . 43 Inc. XVI , 17 .

 JOSEPHI METHONENSIS
1199
eam in qua dicit : Yenit autem dies Anymorum , in Α ήλθεν ετέρα τις ημέρα από της ημέρας εν ή φησιν "
quo immolabant Pascha, seil, Quando venit hora .
Apertum est quod illa hora erat diei Paschatis,
id comedit Dominus noster Deus Jesus Christus.
φιο
Ubi vero dicit, « discubuit cum duodecim , ) am
biguitatem vel dubilalionem aliquam non præbet no-
bis : non enim ex hoc ostendere volumus aliud esse
cænam , aliud Pascha ; sed quod tempus Azymorum
erat , quo incipiebant Azyma per septem dies comedi,
in quibus fermentalum inveniri non oportebat : nani
a principio Pas chalis incipiunt Azyına ; al cæplis
Azymis nemini licebat , lomi ſermentalum habere,
çum id manifeste lex proliberet. Sed post agni
esum slantes et festinantes, aliudque agentes (ul in
traditione ejus scriplum est ) , comelentes et alia
fercula prandentes discuelbeliant, neque lex eos se- Β απαγορεύοντος διαρρήδην τούτο του νόμου. Μετά δε
dere prohibebat: nam Pascha stantes peragebant,
lll supra dictum est ; sed hoc transacto prandentes
discumbebant. Non enim stantes per lotos septem
dics comedebant, sed prima tantum die, postea
sedebant comedentes. Hinc ostenditur, quod post
esum Pasche Salvator cun suis discipulis, cum
vellet prandere, discumbebat. Hujus rei necuin
lestis erit aurea Joannis lingua ; dicit enim in
Evangelii enarratione quasi interrogans, « Cur si
Pascha comedebant, contra legem comedebant ?
Oportebat enim eos non discumbeiles comedere.
At non discumbebant ad esum Pascbatis, sed post
ejus esum : deinde sedentes comedebant. Post co-
nain vero samplo pane benedixit , el dixit : Acci
pile , comedite, hoc est corpus meun , boc facile
in ineam cominemorationem : similiter el calicem
postquam cænavit dicens, Bibile ex hoc omnes . »
Si ergo post cænam , ulevangelista dicit, Tradidit illis
mysterium , ubi lunc erat fermentalum ? nam Pascha
eral el Azyma; quæ cum inciperent, fermentallim uz
que ad septem dies non reperiebatur. Quod hoc verum
sit , quid dicat lex audiamus : « Seplem diebus azyma
comedetis : in primo die non erit fermentum in
domibus vestris : quicumque comederit fermenta-
tum , peribil aniina illa de Israel, a primo die us
que ad diem septimum . Dies prima erit sancta at-
que solemnis, et dies septima cadem festivitate
venerabilis : nihil operis facietis in eis, exceptis
his que ad vescendum pertinent . Et observa- p ζύμην, εξολοθρευθήσεται η ψυχή εκείνη εξ Ισραήλ ,
bitis Azyma : in eadem enim ipsa die educam exer-
citum de lerra Ægypti, et custodietis diem istum
in generationes vestras ritu perpetuo. Primo mense
quartadecima die mensis ad vesperam comedelis
Azyma usque ad vicesimam primam diem ejusden
mensis ad vesperam . Seplein diebus fermentum
noi invenietur in domibus vestris : qui comederil
fermentatum , peribit anima ejus de celui Israel, 1a11
de advenis quam de indigenis lerræ. Omne fermen-
lalım non comedelis : in cunctis habitaculis vesiris
edelis Azyma * . » Audivisti, a principio Pascha a
vespera quartadecima die mensis usque ad vicesimam
** Exod . xii, 15 seqq .
1200
" Ηλθε δε η ημέρα των Αζύμων, εν ή έθυον το Πάσχα
αλλ', « "Οτε εγένετο η ώρα. » Δήλον δε ότι του Πάσχα
της ημέρας εκείνη ήν η ώρα, ήν των Αζύμων
ημέραν φησίν. "Εχεις τοίνυν ότι ο καιρός ήν του
Πάσχα, εν ώ τούτο έφαγεν ο Δεσπότης ημών και
Θεός Ιησούς Χριστός . Το δε ανέκειτο μετά των
δώδεκα , ου παρέχει ημίν αμφιβολίαν ή αμφισβή
τησιν οιανούν . Ουδε γάρ βουλόμεθα αποδείξαι από
τούτου ότι άλλο δείπνος , και άλλο Πάσχα " αλλ' ότι
καιρός ήν των 'Αζύμων, εν ώ αρχήν ελάμβανον τα
"Αζυμα επτά ημέρας εσθίεσθαι · εν αίς ου δεί ευ
ρεθήναι ζυμωτόν. 'Aρξαμένου γάρ του Πάσχα , άρ
χονται τα "Αζυμα: αρξαμένων δε των 'Αζύμων,
ουδείς ήδύνατο ένζυμον εν τη οικία αυτού κατέχειν,
το φαγείν αυτούς τον αμνόν, εστώτας και μετά σπου
δης, και τάλλα ποιουντας ώς εν τη παραδόσει αυτού
γέγραπται , ανέκειντο έσθίοντες και δειπνούντες άλλα
εδέσματα και ουκ εκώλυεν αυτούς ο νόμος καθίσαι:
το Πάσχα γάρ εστώτες ετέλουν, ώς είρηται πολλά.
κις : τούτου δε γενομένου , ανέκειντο δειπνούντες.
Ου γαρ εστώτες πάσας τας επτά ημέρας ήσθιον,
αλλ' ή μόνον εν τη πρώτη ημέρα είτα εκάθηντο τρώ
γοντες. Κάντεύθεν δείκνυται , ότι μετά φαγείν το
Πάσχα, ο Σωτήρ ανέκειτο μετά των μαθητών αυτού,
δειπνήσαι θέλων. Και τούτο συμμαρτυρήσει μου και
χρυσή του Ιωάννου γλώττα . Λέγει γαρ εν τη εξηγή
σει του Ευαγγελίου ώσανει ερωτώμενος : « Διά τι
C
ει το Πάσχα ήσθιον , ταρανόμως ήσθιον ; ου γάρ
ανακειμένους έδει φαγείν. Αλλ ' ουκ εν τω εσθίειν
το Πάσχα ανέκειντο, αλλά μετά το φαγείν αυτό λοι
πόν εστιώμενοι ήσαν . Μετά δε το δειπνήσαι, λαβών
τον άρτον ευλόγησε και είπς • Λάβετε , φάγετε τούτο
μου έστι το σώμα . Τούτο ποιείτε εις την εμήν άνά.
μνησιν. "Ομοίως και το ποτήριον μετά το δειπνή
σαι , λέγων : Πίετε εξ αυτού πάντες. » Ει ούν μετά
το δειπνήσαι, ώς φησιν ο ευαγγελιστής, παρέδωκε το
μυστήριον , που τότε ένζυμον; και γάρ το Πάσχα
ήν , και τα "Αζυμα . "Ων εισελθόντων, ένζυμον ουχ
ευρίσκετο έως επτά ημέρας. "Οτι δε τούτο αληθές ,
ακούσωμεν του νόμου τι φησιν. « Επτά ημέρας
έδεσθε άζυμα . Από δε της πρώτης ημέρας, αφα
νιείτε ζύμην εκ των οικιών υμών. Πάς ος αν φάγη
από της ημέρας της πρώτης έως της ημέρας της
εβδόμης. Και η ημέρα η πρώτη κληθήσεται αγία :
και η ημέρα ή εβδόμη κλητη αγία έσται υμίν.
Πάν έργον λατρευτόν ου ποιήσετε εν αυταίς :
πλήν όσα ποιηθήσεται πάση ψυχή , τούτο μό
.
νου ποιηθήσεται υμίν » και φυλάξεσθε την εντολήν
ταύτην. 'Εν γάρ τη ημέρα ταύτη εξάξω την δύναμιν
υμών εκ γης Αιγύπτου . Και ποιήσετε την ημέραν
ταύτην εις τας γενεάς υμών , νόμιμον αιώνιον . 'Εναρ
χόμενοι τη τεσταρε καιδεκάτη του μηνός του πρώ
του, αφ' εσπέρας έδεσθε άζυμα : έως ημέρας μιας
και εικάδος του μηνός έως εσπέρας · επτά ημέρας
 1201 PRO CONC . FLORENT . CAP. II , DE AZYMO ET FERMENTATO . 1202
ζύμη ουχ ευρεθήσεται εν ταις οικίαις υμών• πάς ος A primam , non debere inveniri fermentatum in domo
αν φάγη ζυμωτόν , εξολοθρευθήσεται η ψυχή εκείνη alicujus ? Domiuus vero post esum Paschalis, stans,
εκ συναγωγής υιών Ισραήλ. "Έν τε τους γειώραις ul sæpe dictum est , et peractis omnibus secundum
και αυτόχθοσι της γης, πάν ζυμωτόν ουκ έδεσθε legem , cum postea discubuisset, dixit : « Deside
εν παντί κατοικητηρίω υμών έδεσθε άζυμα . » " Ήκου- rio desideravi hoc Pascha manducare vobiscum
σας ότι αρχομένου του Πάσχα αφ' εσπέρας της τεσ. antequam paliar 68 ; » postea cum apostolis conce
σαρεσκαιδεκάτης ημέρας του μηνός, έως της εικο- nabal, cæna enim erat . Post cænam autem ac
στης πρώτης, ουκ έδει ευρεθήναι ζυμωτόν εν οικία cepto panebenedixit. Quod cum post cænam dixisset,
τινός αυτών. Ο δε Κύριος, μετά το φαγείν το Πάσχα omnem sustulit occasionem iis qui quærunt occa
ορθοστάδην, ώς είρηται πολλάκις , και το πάντα τε- siones : quippe cuin si id ante cænam protulisset ,
λέσαι κατά τον νόμον , μετά ταύτα αναπεσών έφη, quodammodo umbram auxilii reliquissel iis qui liti
« Επιθυμία επεθύμησα τούτο το Πάσχα φαγείν μεθ' gare exoplant, dicentibus ante cænam mysterium
υμών προ του με παθείν , είτα συνεδειπνει τους peregisse, dum Azymorum leinpus priperiret.
0

αποστόλους • δείπνος γάρ ήν . Μετά δε το δειπνήσαι , Idcirco nihil novi, si ſermentatum panem Christus
λαβών τον άρτον ευλόγησεν . Ειπών δε , μετά το sumpsissel, et in eo mysterium peregisset. Sed
δειπνήσαι , πάσαν ανείλε πρόφασιν των προφάσεις Β post canam dixit ; nam sublatum fermentum erat
ζητούντων. Ει γάρ έλεγε προ του δειπνήσαι, κα- Paschalis lempore, nec usque reperiebatur post ter
τέλιπεν αν σκιάν βοηθείας τους βουλομένοις ερίζειν, tiaill horam diei illius, in qua vespere Pascha immo
λέγουσιν ότι πρό του δείπνου εποίησε το μυστήριον, labalur. Ilunc morem usque ad hanc diem Judæi
εν τη ώρα της απαλλαγής του αζύμου. Και διά Servant . Unde aulem sumpsit panem ? Ex mensa
τούτο, ουδέν καινόν, ει και ένζυμον άρτον έλαβεν και ubi comedebant. Quid comeilebant ? Azynia . Accepto
Χριστός, και το μυστήριον απετέλεσεν. Αλλά μετά vero pane qui se obtulit in mensa illa , mysterium
το δειπνήσαι είπεν. 'Απελθούσα γάρ ήν η ζύμη εν tradit. Qualisnam panis ? Azymu3. Non enim opor
τη ώρα του Πάσχα , και ουδαμού ευρίσκετο από της lebat alium adesse, quoniam legale Pascha pera
τρίτης ώρας της ημέρας εκείνης καθ' ήν προς εσπέ- agebatur, et Azyma erant, quia incipientibus Azy
ραν το Πάσχα εθύετο· ούτω γαρ και μέχρι της σή- mis, locum ,secundum legem , fermentata non habent,
μερον οι Ιουδαίοι ποιούσιν . "Έλαβε δ' άρτον, πόθεν ; Εκ της τραπέζης εφ' ής ή σθιον. Τί δε ήσθιον ;
"Αζυμα. Λαβών δε τον παρατυχόντα άρτον τη τραπέζη εκείνη, παραδίδωσι το μυστήριον. Τίς δε ήν ;
* Αζυμος . Ου γαρ ώφειλεν άλλος είναι, επεί το νομικών ετελείτο Πάσχα , και τα "Αζυμα ήσαν. 'Aρξαμένων
γάρ των Αζύμων, ουκ έχουσι χώραν τα ένζυμα κατά τον νόμον .
Α' . C IV .
'Αλλά τι φασιν οι ταναντία φρονούντες ; Ού τούτο At quid afferunt qui contra sentiunt ? Non id
ήν το νομικόν Πάσχα πάντα ώφειλον είναι οπιά erat legale Pascha ; omnia debebant esse assa igni
πυρί και άζυμα , εν τούτω δε, και ζωμός, και άρτοι, eo sunt jus ,, panis,, catini ,, vinum ::
et azyma , atquein e0
και τρυβλία , και οίνος · ώστε ου τούτο ήν . Ταύτα itaque non illud eral . Cum haec dicuni , videntur
λέγοντες, έοίκασιν εν και ταυτό είναι Πάσχα και unum et idem Pascha el coena . Sed non est ; nani
δείπνον . Αλλ' ουκ έστιν · άλλο γάρ Πάσχα , και άλλο aliud est Puscha, aliud cæna , ut dictum est .
δείπνος , ώς είρηται . 'Εν γάρ το Πάσχα και ημίν In Paschale enim (quod a nobis sæpe jam expo .
είρηται πολλάκις, ει και αυτοί ου συνήκαν, ότι πάντα situm est, quanquain ii non intellexerint) cuncta
ώφειλον είναι οπτά πυρί • 8 ήσθιον εστώτες. Και oportebalesse assa igni; quod Pascha stantes coine
αυτό εποίησεν και Χριστός, που του δείπνου , είτα ανέ- debant, quod et Christus ſecit ante cænan ; post
πεσεν εν τώ δείπνω, και ήσθιον ζωμούς, και άλλα in coena discubuil, el comederunt jus et alia quæ
όσα ήρεσκεν. "Οτι δε το νομικών ετέλεσεν ο Δεσπότης cunque libuit. Quod autem legale Pascha lim
ημών Χριστός Πάσχα τότε, ο χρυσορρήμων Χρυ- peregerit Christus Dominus noster , aureus Joati
σόστομος μαρτυρήσει τούτο, εν τη προλεχθείση όμι - nes id testabilur in homilia antelicia in evangeli
λία , εις τον ευαγγελιστής Ματθαίον · λέγει γάρ : D slam Malthæum ; dicit enim : « Post legalis Pascha
« Μετά δε το φαγείν το νομικόν Πάσχα , παραδί- tis esum mysteriuin tradit . » lil et Damascenus
δυσι το μυστήριον. » Τούτο δε και ο Δαμασκηνός Joannes 24 capίie Theologia , qui incipit,, •1 Bonus
"Ιωάννης, έν τή είκοστο τετάρτη κεφαλαίων των et omnino bonus, el super omnia bonus Deus, 1
Θεολογικών, ού η αρχή,, « “"Ο αγαθός και πανάγαθος post alia quaedam , dicit ::: «« In canaculo igitur
και υπεράγαθος Θεός, και μετά τινα και άλλα φησιν , şancla el gloriosa Sion antiquum Pascha cum
• Εν τω υπερώο τοίνυν της αγίας και ενδόξου Σιών, comedisset, el vetus Testamentum omne comple
το παλαιών Πάσχα μετά των μαθητών αυτού φαγών,, visset,, discipulorum peles abluit . ,» Andis quol
και πληρώσας την παλαιάν πάσαν Διαθήκην, νίπτει vctus Pascha comedebat Christus ? Quomodo dicis
τους πόδας των μαθητών . » 'Ακούεις, ότι το παλαιών id legitimum Pascha non esse ? Ignoro cnim an
Πάσχα έφαγεν καιο Χριστός ; Πώς φής ότι ου τούτο ήν sit aliud priscum Pascha, et aliul legale. Quod si
το νομικόν; Ουκ οίδα γάρ ει άλλο έστι το παλαιόν, quis dicat quod, etsi Pascha paralum ſuit, non secun

55 Luc . XXII , 15.

1203 JOSEPH METIIONENSIS 1204
dum veteren figuram fuit paratum, scilicet, ut halle · Α και άλλο το νομικόν. Ει δε λέγει τις ότι , ει και
ret azyma, agnos, lactucam agrestem , et alia (nam ήτοίμασται το Πάσχα , αλλ' ου κατά τον παλαιόν τύ- .
ea cessare oportelat), sciant primum quod Chri- πον ήτοίμασται , δηλαδή ώστε έχειν άζυμα και αμνούς
stum nil aliud facere oportuit quam quoil lex και πικρίδας και τάλλα • ότι παύσασθαι έδει αυτά :
jubebat, ne legis transgressor judicaretur. , Deinde ίστωσαν , πρώτον μεν, ότι ο Χριστός ουκ ώφειλεν
qui para !'al ill , Zebe:lzu's erat : qui cum Jundels άλλο , ή το του νόμου ποιήσαι, ίνα μή παράνομος
esset, nil aliui fecisset quam quod lex jubebat. Si δόξη . Είτα και ετοιμάσας αυτό, ο Ζεβεδαίος ήν · και
vero dixerint, in hoc Paschate niysterium tra- αυτός Ιουδαίος υπάρχων , ουκ άν άλλο, ή και ο νόμος
ditum non esse , et proprerra ſermentatom esse τρυσέταττεν εποίησεν άν. Ει δε λέγουσιν ότι ου κατά
poluisse , non permiliiliis aurea lingua ; nam in τον καιρόν του Πάσχα παρέδωκε το μυστήριον, διο
prima homilia in Maliheim scribit : « Qua de causa και ήδύνατο είναι ένζυμον , ουκ αφίησιν αυτούς ή
Paschalis tempore, non alio dir, sumplo pane fre- χρυσή γλώττα . Αυτός γάρ λέγει εν τη αυτή ομιλία
git et mysteria peregit ? Ut undequaque noscamus του κατά Ματθαίον : Τίνος ένεκεν κατά τον καιρόν
eum esse antique legis lalorem , el quæ in ea con- του Πάσχα, και ουκ εν άλλη ημέρα λαβών τον άρτον
tineh: ntur, propter hæc prius alumbrata fuisse ; έκλασε, και τα μυστήρια απετέλεσεν; "Ινα μάθωμεν
idcirco ubi est figura, veritatem adjungit. , Sin B πάντοθεν και της Παλαιάς αυτόν όντα νομοθέτης :
autem dixerint, Dominum eo anno legale Pascha και τα εν εκείνη δια ταύτα προσκιαγραφέντα • διά
non comedisse, quia dixit, « Desiderio desideravi τούτο, ένθα ο τύπος την αλήθειαν επιτίθησιν.
hoc Pascha manducare vobiscum antequam patiar, ) Ει δε λέγωσιν ότι ου το νομικόν έφαγε Πάσχα τον
com exsiliatione adducentes, non fuisse ci opta- ενιαυτόν εκείνον ο Κύριος, διά το λέγειν, « Επιθυ
bile quod alias comedisset : sed aliud aliquid novi μία επεθύμησα τούτο το Πάσχα φαγείν μεθ' υμών,
quo: l optabat, Chrysostomus ip c de hoc, non alius, προ του με παθείν • υ ενοβρυνόμενοι ότι ουκ επι
responsionem afferet ; nam in homilia eadem dicit : Ουμητόν ήν αυτώ όπερ άλλοτε έφαγεν · αλλ' άλλο
« Post esum legalis Pasche mysterium ( radil di- τι καινόν ήν, όπερ επεθύμει : ο αυτός Χρυσόστομος
cens : Accipite, comedite, et reliqua, quoniam in και περί τούτου , και ουκ άλλος απόκρισιν δώσει .
posterum , cessare legalia oportelat, et legalium 'Εν γάρ τή αυτή ομιλία φησί • • Μετά δε το φαγείν
festivitatum caput ; et ad alteram transit mensam το νομικόν Πάσχα, παραδίδωσι το μυστήριον, λέ
formidabilissimam movie lezis. » Audis, quod post γων : Λάβετε , φάγετε, και τα εξής : επειδή λοιπόν
esum legalis Paschatis mysterium tradit, id est, παύσασθαι έδει τα νομικά, και το κεφάλαιον των
legale comedit Pascha , et post cenam mysterium εC νομικών εορτών, και εφ' ετέραν μεταβαίνει τράπε
tralidit ? Quono 1o igiturfermentalunm potuit adhuc ζαν φρικωδεστάτην τά της Καινής. ο'Ακούεις ότι,
retinere, cum Azyma incepissent? Illuil vero, « De- μετά το φαγείν το νομικόν 11άσχα, παρέδωκε το μυ
siderio desiderari hoc Pascha manducare vobiscum , στήριον , δηλονότι και το νομικόν έφαγε Πάσχα και
hunc habel sensum , quod anno hoc, quo terræ sa- μετά το δειπνήσαι παρέδωκε το μυστήριον · πώς oύν
lus fuiura erat, el mysteria tradi, ac calera per ώφειλεν ένζυμον έτι κατέχειν , ήδη των Αζύμων ήργ.
morlem dissolvi oportebat, eo pacio crucem animo μένων ; Το δέ , Επιθυμία επεθύμησα τούτο το Πάσχα
volvebat, ut nihil aliul æque in mente haberet ac φαγείν μεθ ' υμών, τοιούτον έχει τον νούν ότι κατά
mori pro communi salute . τον ενιαυτόν τούτον, ότε έμελλεν η σωτηρία της
οικουμένης γίνεσθαι, και τα μυστήρια παραδίδοσθαι, και τα λοιπά λύεσθαι διά του θανάτου, ούτω
κατά γνώμην αυτω ο σταυρός ήν , ώστε ουδέν άλλο διά νου, ίσως είχεν, ει μή θανείν υπέρ της απάντων
σωτηρίας.
Si vero dixerit quis, quando dicit Chrysostomus, Ει δε λέγοι τις, ότι το λέγειν τον ιερόν Χρυσό
Ad aliam transit mensam formidabilissimam ,, per στομον , « Εφ' ετέραν μεταβαίνει τράπεζαν φρικώδε
id ferimentalum significari, ut abrogaret que secun - στάτην,» τούτο δηλοί τό είναι ένζυμον, ίνα παύση τα
dum legem afferebantur, sciant quod ad aliam κατά νόμον προσφερόμενα νοείτωσαν, ότι το, Με .
mensam transire, non propter Azyma dicitur, quia ταβαίνει εφ ' ετέραν τράπεζαν, ου διά τα " Αζυμα
Azynia neque sacrificium erat, neque ut sacrificio λέγεται ότι τα "Αζυμα , ούτε θυσία υπήρχον, ούτε
iis utebantur Judai, ac necesse erat ea cessare ώς θυσίαν αυτά εποίουν οι Ιουδαίοι • και αναγκαίον
(percunctentur hæc a Judæis, atque ediscant), sed ήν παύσειν αυτά · έρωτάτωσαν γάρ τους Ιουδαίους
quod non amplius carnca mensa carnem et san και μανθανέτωσαν· αλλ' ότι ουκέτι τραπέζη σαρ
guinen sacrificaturi erant . « Quoties enim , inquit , κίνη κρέα και αίμα την θυσίαν ποιήσετε . • Οσάκις
panen ht: nc connederitis , et calicem hunc viberilis , γάρ άν , φησί, τον άρτον τούτον εσθίητε , και το πο
mortent meam nuntiale, resurrectionem meam τήριον τούτο πένητε , τον εμόν θάνατον καταγγέλ
contemini .,», Propterea altera mensa formidabi-
: λετε , την εμήν ανάστασιν ομολογείτε και διά τούτο γάρ
lissima dicitur, quia formidabilia mysteria in ca λέγεται ετέρα τράπεζα φρικαλεστάτη : ότι φρικτά
pereguntur:: Singuis videlicet etel corpus Domini- μυστήρια εν αυτή ιερουργούνται, το σώμα και αίμα
cum , non sacrificia vitulorum , vel (aurorum , vel το δεσποτικόν δηλαδή, και ουχί μοσχοθυσίαι και αίμα
hircorum sanguis : nam illa mensa per agni et vi- ταύρων και τράγων. Εκείνη μεν γάρ η τράπεζα ,
tuli sacrificium , maris Riubri transi'um in memo- δ. α του αμνού και της μοσχοθυσίας, μνήμην ήγε
1205 PRO CONC . FLORENT. CAP. JI . DE AZYMO ET FERMENTATO . 1206
της διά της Ερυθράς θαλάσσης διαβάσεως , και της Α riam revocalbat, et al Egyptiaca servitute libe:
ελευθερίας της εν Αιγύπτω αυτών δουλείας . Αύτη rationem . Hæc autem divina et sacra mensa salu
δε η θεία και ιερά τράπεζα μνήμην άγει του σωτη- tarem agnum in memoriam revocal, qui Dei Filius
ρίου αμνού, του Υιού του Θεού, του αίροντος την est et tollit pcccata mundi : qui non eduxit nos ab
αμαρτίαν του κόσμου· ός διεβίβασεν ημάς ουκ απ' Ægypto in lerrenam Jerusalem , sed a morte ad vi
Αιγύπτου προς την επίγειον Ιερουσαλήμ , αλλ' από tam , sed a lerra in coelum , remissionem donans pec
του θανάτου προς την ζωήν, και από της γής εις calorum . Ilujus rei leslis idem Chrysostomus enar
τον ουρανόν , την άφεσιν των αμαρτιών ημών χαρι- rans hocidem in eadem homilia ; inquil enim : « Non
ζόμενος. Και τούτου μάρτυς και αυτός Χρυσόστομος conturbati sunt discipuli audientes eum,, qui lice
εξηγούμενος τούτο αυτό, εν τή αυτή ομιλία " φησί bat : Hoc est corpus meum , , quoniam mulia et
γάρ, « Ουκ εθορυβήθησαν οι μαθηται, ακούοντες magna de boc anlea cum ipsis disseruerat, ut in
λέγοντος αυτού , Τούτο εστι το σώμα μου · επειδή diversis locis Joannes ait ; dicit enim : « Passionis
πολλά και μεγάλα περι τούτου έμπροσθεν αυτοίς ήν causanı, peccatorum esse remissionem : sanguinem
διαλεχθείς, καθώς εν διαφόρους τόπους και Ιωάννης vero Novi Testamenti vocat, quasi quod Novum Te
φησί • λέγει δε την αιτίαν του πάθους, των αμαρ- stamentum contineat. Nam quemadinoilum lelus
τημάτων είναι την άφεσιν. Αίμα δε Καινής Διαθήκης Βoves et vitulos habuit, ita et hoc Donini sangui
καλεί, ως την Καινής Διαθήκην συνέχον. "Ωσπερ γάρ nem . Hinc etiam quod moriturus est patefacit , ideo
η Παλαιά πρόβατα και μόσχους είχεν , ούτω και et Testamenti meminil ; antiquum etiam in memo
αύτη το αίμα το Δεσποτικόν . Δείκνυσι δε κάντεύθεν
.
riam revocal , quia el id per sanguinem innova
ότι μέλλει αποθνήσκειν · διό και Διαθήκης μέμνη- lumesi, ) El rursuis causam moriis exponit,
ται. Αναμιμνήσκει δε και της Παλαιάς , επειδή κά. Qiod pro multis effundetur in remissionem pec
κείνη δι' αίματος έγκεκαίνιστο. Και πάλιν λέγει του caloru . ! , » quod docens dicebat : « Hoc facile in
ανάτου την αιτίαν, Υπέρ πολλών εκχυνόμενον εις mieam comemorationem : ut illud in commemo
έφεσιν αμαρτιών , Τι διδάσκων έλεγε , « Τούτο ποιείτε rationem Ægypti miraculorum fiebat , sic et hoc in
εις την εμήν ανάμνησιν καθάπερ εκείνο , φησίν, meam , is sanguis in primogenitorum salutem ef
έποιείτε εις ανάμνησιν των εν Αιγύπτω θαυμάτων, fusus esi, hic in remissionem peccatorum , , Ac ' ut
ούτω και τούτο εις την εμήν . Εκείνο το αίμα εξε- Moyses dicit, « Ηoc erit vobisin memoriam sempi
χύθη εις σωτηρίαν των πρωτοτόκων , τούτο εις άφα- ternam : » sic et ipse, In meam commemorationem
σιν αμαρτιών. » Και καθάπερ Μωϋσής φησι , « Τούτο donec veniam ; Pascha enim trado, per quod vos
μνημόσυνον υμίν αιώνιον , ούτω και αυτός, Εις την C spirituales facturus suin . » Audis quid hoc signi
εμήν ανάμνησιν , έως αν παραγένωμαι • Πάσχα γάρ licat, e ad aliam mensam formidabilissimam ; » quia
.

παραδίδωμι , δι' ού μέλλω πνευματικούς υμάς ποιείν.» carnea illa illius mensie erant, hæc spiritualia ;
" Ηκουσας τι τούτο δηλοί τό , έφ' ετέραν τράπεζας illa visibilia, hæc invisibilia el intemerala mysteria ,
φρικαδεστάτην ; " Οτι εκείνα μεν σαρκικά και της quanquain sacerdotum manibus propler 'summam
τρατεέζης εκείνης υπήρχον , ταύτα δε πνευματικά εκεί- ejus bonitatem tractentur, Et quia illa non mysle
να ορατά, ταύτα αόρατα και άχραντα μυστήρια ει ria , sed figuræ tantum ; quia id erat lanium quod
και χερσίν ιερέων δι' άκραν αυτού αγαθότητα μεταχει . oculis cernebatur . Hæc vero mysteria , non figura,
ρίζονται. Και ότι εκείνα , ου μυστήρια , αλλά τύπος sel ipsa veritas. Et quia aliud est visibilis species,
μόνον· ότι όπερ οφθαλμοίς έβλέπετο , εκείνο μόνον ην. aliud quod per eam intelligitur . Nam in visibili
Ταύτα δε , μυστήρια και ου τύπος, αλλ' αυτή η αλή- panem verum Christi corpus continelur , quod an
θεια. Και ότι άλλο το είδος το ορατόν , και άλλο το geli lanluia vident et venerantur, idcirco formi
νοούμενον εν αυτοίς. Εν γάρ το ορατό άρτω, dabilissima et alia mensa dicitur ; non quia azyma
εμπεριέχεται το αληθές του Κυρίου σώμα, το και vel fermentita sint, lunc enim Christus Jesus de fer
αγγέλοις αυτοίς περίβλεπτόν τε και τίμιον. Διά τούτο mentato velazymo non curabat ; sed simpliciter lan
φρικωδεστάτη λέγεται, και ετέρα τράπεζα • και ου η tum de pane , ut suum mysteriumn traderet. Percipite ,
διά τα άζυμα ή ένζυμα υπάρχειν » ουδε γάρ φρον- fratres, percipite , at nunquam poteritis nisi elipsi
τις ην Ιησού το Χριστό τότε περί ζυμωτού ή credideritis . ( Si non credideritis , inquit, non
αζυμώτου , αλλά περί άρτου μόνον απλώς ένα intelligetis, » quia et nos cum credidimus, intel
παραδώση αυτού το μυστήριον . 'Εννοήσατε , αδελφοί, leximus : dicimusque hæc quæ vos videtis ct audi
εννοήσατε . 'Αλλ' ουκ άν ποτε δυνηθείητε , αν μη tis ; non enim ex doctrina , sed ex fide dicimus
και αυτοί πιστεύσητε • Εάν μή πιστεύσητε, φησίν , quecunque dicimus. Ul autem cognoscatis, non
ουδ' ου μή συνήτε . Και γάρ και ημείς πιστεύσαν- lolam legem veterem suo adventu Christun SIS
τες, ενοήσαμεν , και λέγομεν ταύτα άπερ βλέπετε tulisse ;; sed alia ad mitius traduisse , alia alb
και ακούετε . Ου γαρ εκ μαθήσεως , αλλ' εκ πίστεως scidisse, alia immulasse in aliam formam , et loc
λέγονεν όσα δή και λέγομεν. "Ινα δε γνώτε ως ου adjungamus.
πάντα τα του παλαιού νόμου κατέπαυσεν ο Κύριος ελθών, αλλ' άλλα μέν ήμέρωσεν , άλλα δε ηύξησεν ,
άλλα δ' απέκοψεν ,1 άλλα δ' έμόρφωσεν , και ταύτα προσθώμεν.
V.
Τέσσαρα γάρ τινα περιείχεν ο παλαιός νόμος , Nam qualuor quædam lcx antiqua continebat,
 JOSEPHI METHONENSIS 1208
1207
judicialia , mysteria, moralia , et adurabrata . Judicia- Α κριτικά, μυστικά , ηθικά, και σκιώδη . Και τα μεν
lia ad milius traduxit : nm cum in adulterio de- κριτικά , ήμέρωσε την γάρ επί μοιχεία κατειλημ
prehensam , et eos qui de adulterio damnati essent, μένην , του νόμου κελεύοντος λιθοβολείσθαι, και τους
les juberet lapidari, Dominus dixit, « Qui ex vobis αλόντας επί μοιχεία , ο Κύριος είρηκεν ' Ο ανα
est sine peccato primus lapideni jacial adver- μάρτητος εξ υμών, πρώτος βαλλέτω λίθον επ' αυ
sus cam . » Et iterum , « Dentem pro denle, ocn • τήν. Και πάλιν , « 'οδόντα αντι οδόντος , και
lum pro oculo, ) et reliqua ; , Qui tibi dexteram οφθαλμόν αντί οφθαλμού , και και τα λοιπά · ο δε Κύ
maxillam percusserit, verle ei el alteram . , Moralia ριος, « " Οστις σε ραπίσει , φησίν, εις την δεξιάν
nxit Dominus, quæ sunt mandala et præcepta ejus , σιαγόνα , στρέψον αυτό και την άλλην . » Τα δε ηθικά,
non furtum facias, ne facias hæc et hæc. Quæ divini αύξησεν ο Κύριος• άπερ εισιν αι εντολαί και τα
apostoli pro fundamento habentes, evangelica do- προστάγματα αυτού το, Μή κλέψης : μη ποιήσης
clrina mundum illuminarunt, ubi dicunt : Ne dili- τάδε και τάδε . "Άπερ οι θείοι απόστολοι θεμέλιον
gatis mundum hunc, neque quæ mundi sunt, quia έχοντες , τον κόσμον έφώτισαν διά της ευαγγελικής
mundus transit, el gloria ejus, et reliqua, ne sin- διδασκαλίας • ένθα φασί: Μή αγαπάτε τον κόσμον
gula enumerem . Figuralia el mystica (nam idem μηδε τα εν τω κόσμω, ότι ο κόσμος παράγεται και
liac duo significant ) sustulit Dominus , circumci- B ή δόξα αυτού · και τα λοιπά , ίνα μή καθ' έκαστον
sionem scilicet ,, Sabbatum,, animalium iinin olatio .. λέγω. Τα δε τυπικά ή και μυστικά, αμφότερα γάρ
nes, Pascha et agnum . Adumbrata in aliam for- εν δηλούσιν, απέκοψεν ο Κύριος την περιτομήν δη
mam conmutavit Dominus, pro umbra veritatem λονότι , το Σάββατον, τας ζωοθυσίας, το Πάσχα και
formans, pro ardenti rubo, virgo , quæ non com- τον αμνόν . Τα δε σκιώδη , άνε μόρφωσεν ο Κύριος ,
buritur ; pro columna ignis, sol ipse justitiæ ; pro αντί της σκιάς την αλήθειαν μορφώσας · αντί της
Mose, Christus ; "pro virga, crux ; ' pro arca , καιομένης βάτου , ή μή φλεχθείσα Παρθένος • αντί
immaculata ejus Ecclesia : pra transilu Rubri στύλου πυρός , αυτός ο ήλιος της δικαιοσύνης · αντί
maris, Pascha, in quo novum ligurabatur; et hoc Μωσέως , ο Χριστός · αντί της ράβδου , ο σταυρός :
superveniente, sustulit illud ; pro agno, Christus; αντί της κιβωτού , την άμωμον αυτού Εκκλησίαν :
pro sanguine, Salvatoris sanguis ; pro nube et igne, αντί της διαβάσεως της 'Ερυθράς θαλάσσης, το
sanctum baptisma. Sed quid pillj cst cuncta enu- Πάσχα, ενώ το νέον έτυπούτο και τούτου ελθόν .
merare, cum omnes optime noscani, legis adim- τος, κατέπαυσεν εκείνο • αντί του αμνού , ο Χριστός και
plendæ , non solvendr , auctorem fuisse Christum ? αντί του αίματος, το του Σωτήρος αίμα • αντί νεφέ
Habes igitur ex his , non de azymo dicere qui dicit , c λης και πυρός, το άγιον βάπτισμα. Και τι δει πάντα
Occisus cessare fecit qux a lege afferebantur ; sed de καταλέγειν ; πάντων ειδότων ακριβώς, ότι ου κατα
ignorum,, Irderun
lædorum , oviuin
oνian el boum sacrificio,, quod λυτής του νόμου ο Σωτήρ ημών ήν , αλλά πληρωτής.
verum Dei agnum significabai et figurabat, qui "Έχεις ούν και από τούτων, ότι ου περί του αζύμου
collit peccata mundi, et illo immolato, sublata ea φησίν ο λέγων, Σφαγιασθείς κατέπαυσε τα κατά
sunt que
quæ ips11 n figurabant ;; azymum
azynun enim neque νόμον προσφερόμενα, αλλά περί της θυσίας των
sacrificium erat, neque eum Salvalor sustulit. Si αμνών, των ερίφων , των προβάτων, των βοών · ήτις
vero dixcrit quis illud umbram fuisse, respon- εσήμαινε και έτύπου τον αληθινόν αμνόν του Θεού ,
debimus, immutatum in aliam formam fuisse τον αίροντα την αμαρτίαν του κόσμου και τυθέντο ;
a Christo volente suum corpus in eo confici. εκείνου , επαύθη ταύτα & ετύπουν αυτόν • το γάρ
άζυμον, ούτε θυσία ήν, ούτ' έπαυσεν αυτό ο Σωτήρ . Ει δε είπη τις ότι σκιά ήν, έρούμεν ότι έμόρφωσεν
αυτό ο Χριστός , το σώμα αυτού εν αυτό γίνεσθαι θελήσας .
His igitur quantum satis est explanatis, redeamus Ταύτα ούν ικανώς ειπόντες, επανέλθωμεν όθεν
eo unde disgressi sumus : quod possibile non erat εξήλθομεν, ότι ουκ ην δυνατόν εν τη τραπέζη εκείνη
fermen !alum panem in illa mensa adesse tempore D
ένζυμον άρτον υπάρχειν, ήδη των Αζύμων εργμέ
Azymorum jam coeplo ; nam si rescissel Judas Ma- νων. Και γάρ ει ήδει ο Ιούδας τότε ένζυμον τον δι
gistrum fermentatum esitasse,, nulliam proditio- δάσκαλος φαγόντα , ουκ αν ήν εύρηκώς μείζονα της
nis causam majorem invenisset,, quam legis trans. προδοσίας αιτίαν, ή ότι παρέβη τον νόμον, φυλάτ
gressionem , cum in Azymorum die fermentatum των ένζυμον άρτον, των 'Αζύμων ημέρα : ήν γάρ
panem servaret ; querebat enim causam et occa- ζητων αιτίαν και ευκαιρίαν προδούναι αυτον τοίς
sionem Judæis illum prodendi. Attamen ii Pilato Ιουδαίοις . Ου μην δε, αλλά κακείνοι ουκ αν είπον
non dixissent, cum percunctarelur ab iis quid προς Πιλάτον ερόμενον αυτούς , « Τί γάρ κακόν
mali fecisset, Quia nos legem habemus, el secun- εποίησεν ; " Οτι ήμείς νόμον έχομεν , και μετά τον
dum legem debet mori ; sed sic utique dixissent νόμον ημών οφείλει αποθανείν, ότι εαυτόν Υιον Θεού
( quæ etiam rationi consentanea et justa erat causa ) εποίησεν· αλλ' είπον αν ούτως, ήπερ και αιτία ήν
Juod legem transgressus esset. Aliud Pascha lex εύλογος και δικαία , ότι παραβάτης έστι του ημετέ
postra jubet, aliud ipse ſecil ; post Pascha panen ρου νόμου . "Αλλο Πάσχα ο νόμος ημών προστάττει,
fermentaium lex vetal, ipse vero deprehensus est άλο δ' αύτός έπραξε μετά το Πάσχα μη ευρεθήναι
.

įn Azymoruin diebus fermentalum panem servare του ένζυμον άρτον ο νόμος κελεύει , αυτός δε ευρέθη
quem lex eximi ex numcro filiorum Israel aperto φυλάττων ένζυμον άρτον εν ταις των Αζύμων ημέ-.
1209 PRO CONC. FLORENT CAP. II. DE AZYMO ET FERMENTATO .
ραις : ον ο νομος εξολοθρευθήναι εξ υιών Ισραήλ A clamat . At hoc quidem non dixerunt. Quanam de
.
διαρρήδην βοά . Αλλά τούτο μεν ουκ είπον . Διά τι
δε ; Διότι ουκ είχον ειπείν. Ει ούν απείρων προσερ-
χομένων ψευδομαρτύρων, έν άλλοις μεν μαρτυρούν-
των, και ταύτα ψευδέσιν, ών ίση ή μαρτυρία ουκ
ήν , διά τι τούτο ούκ είπον ή εμαρτύρησαν , όπερ
αναμφιβόλως θάνατον απειλεί τους παραβάταις αι
σχρότατον . Θαυμάζω ούν τα πλείστα, πως οι Ιουδαίοι
ερευνώντες αιτίαν ουχ εύρον, ουδ' ο Ιούδας , πολλά
καμόντες, και νύν οι ημέτεροι αδελφοί προχειρίζου
σιν αιτίαν και πρόφασιν δικαιοτάτην Ιούδα τε και
τοίς Ιουδαίοις . Εκείνοι μεν γαρ ερωτώμενοι παρά
του Πιλάτου, τίνα φέρουσι κατά του δικαίου αιτίαν, interrogati quam causam erga justum hominen
άλλο ειπείν ουκ είχον, ή ότι Θεόν εαυτόν και Υιον
Θεού ονομάζει • και πολλών επί τούτο ψευδομαρτύ-
ρων ελθόντων, ουχ εύρον ειπείν • νύν δ' ούτοι πα B
ραβάτης προδήλως ποιούσι τον Χριστόν · και δικαίως
αυτόν κατακριθέντα παρά των Ιουδαίων , άκοντές τε
και μη βουλόμενοι, μάλα γενναίως αποδεικνύουσιν.
"Οντως θρήνου εισίν άξιοι και ελέους οι τα τοιαύτα
φάσχοντες. 'Αλλ' ει και κατά τον υμέτερον σκοπόν
ένζυμος ήν, ουδ' ούτω δικαίως έχoιτε αν εγκαλείν
τη Ρωμαϊκή Εκκλησία , διά το άζυμα θύειν,
> slis Romanam insimulare Ecclesiam , quod in azymo
ώσπερ ουδε εκείνη μέμφεται την ανατολικήν διά το
ένζυμα Ούειν. Καίτοι γε κεφαλή ούσα της Εκκλη-
σίας , ήδύνατο εγκαλείν και κατακρίνειν τους μή
ποιούντας ως εκείνη ποιεί· επειδή βεβαίως αυτή φui eam non sequuntur : nam ipsa fruiter novit
οίδεν άζυμον άρτον ιερουργήσαντα τον Χριστόν, ότε
εν τω υπερώα συνεδείπνει τους μαθηταίς » και ού-
τως ποιείν αυτούς εις μνήμην αυτού εκέλευσεν.
"Οτι δε και εν επτά ημέραις του Πάσχα , ου δεί ευ-
ρεθήναι ένζυμον, του Χρυσοστόμου πάλιν Πατρός
ακούσωμεν , εν τη προς Κορινθίους πρώτη επιστολή :
φησί γάρ Πρότερον είπωμεν, διά τι εκ των ορίων
πάντων απελαύνεται η ζύμη . Τί ούν εστι το αί-
νιγμα και πάσης πονηρίας απηλλάχθαι δεί τον πιστόν,
"Ωσπερ γαρ εκείνος απόλλυται όπου αν ευρεθή πα-
λαιά ζύμη , ούτω και παρ' ημίν , ένθα αν ευρεθή
πονηρία ·• ου γαρ δή που επί μεν της σκιάς πολλή ή
κόλασις, επί δε ημών , ου πολλά μείζων . Ει γάρ
τάς οικίας ούτω καθαίρουσιν , ώς και μυών όπάς
περιεργάζεται , πολλώ μάλλον ημάς την ψυχήν διε-
ρευνάσθαι δεί. ν 'Επεί ούν μυών όπάς περιεργά-
ζονται , πολλώ μάλλον περιεργάσαιντο αν, εί ο Χρι-
στος ενζύμω έχρήσατο τη νυκτί εκείνη , ως εναντίον D fuissent , an Clhristus ea nocle fermento fuisset
του νόμου ποιήσας. Ο δε χρυσορρήμων θείος Ιωάν-
νης εν τη ογδοηκοστή πρώτη ομιλία του ευαγγελι-
στου Ματθαίου φησίν, ότι « Μέχρι της εσχάτης
ημέρας, ίνα μή εναντίος γένηται του νόμου , το
Πάσχα επετέλει . Η δε εσχάτη ημέρα , η επί του
σταυρού ήν , έν η φωνή μεγάλη είπε , Τετέλεσται και
τετέλεσται δηλαδή λέγων , όσα οι προφήται και ο
νόμος προέγραψαν τε και είπον. “Ο ει ουκ ετέλε-
σεν ώς φασιν, εναντίος μάλλον δείκνυται του νόμου
το Πάσχα το νομικών τελών ου κατά τον νόμον, αλλά
άρτον ένζυμον φυλάττων » και ταύτα του Ιούδα
παρόντος εκεί, και ζητούντος τρόπος προδοσίας ,
ώστε προδούναι αυτόν τοίς Ιουδαίοις . 'Αλλ ' ουκ
έστι τούτο, ουκ έστι. Πληρωτής δε ών του νόμου
1210
causa ? Quia dicere non potuerunt. Si igitur cum
multi falsi testes accessissent de aliis criminibus
testificantes ,, et praeterea falsis,, quorum testimo
nium non erat conveniens, cur id non dixerunt,
vel testimonium Ion tulerunt , quod sine dubio
turpissimam minalur mortem iis qui transgrediun
lur ? Admiror igitur admodum quomodo Judæi cau
sam sedulo quærentes, non invenerunt, cum mul
tum insudassent, neque Judas. El nunc fratres
nostri causam el prælextum justissimum Judæ sub
ministrant , simul ac Judæis. Elenim ii aa Pilalo
afferrent, aliud dicere non potuerunt quam quod
Deum seipsum et Dei Filium appellaret , cumque
ad hoc testificandum multi falsi testes accessissent,
id non invenerunt. Ipsi vero nunc trangressorem
Christum aperle faciunt, jureque ipsum a Ju
dæis damnalum , volentes nolentes egregie compro
bant. Bi proſecto fletu el misericordia digni sunt,
qui hæc dicunt . Præterea si secundum vestram
intentionem fermentatus erat , neque sic jure pole
sacrificat ; quemadmodum et ea Orientale : non
reprehendit, si in fermentato sacrifical. Alqui cum
caput Ecclesiæ sit, incusare poterat, et damnare
in azymo Christum sacrificasse, cum in conaculo
una cum suis discipulis cenavit , el similiter eos
in suam commemorationem jussit facere. Quod au
tem in iis septem Pasche diehus, fermentatum es
sel vetitum , Chrysostomun Patrem rursus audia .
mus , in primam ad Corinthios Epistolam ; dicit
enim : 1 Antea exposuimus cur ab omnibus finibus
pellatur fermentum. Enigma hoc quid ostendit ?
Ab omni prasilale oportet lidelem discedere : nam
quemadmodum morle moritur is, apud quem velus
fermentum reperlum fuerit, sic et nos , ubi malitia
reperta est . Non enim viagna pena statuitur in
umbra, in nobis vero non nullo major. Si enim
domos iia perpurgant, lit in murium ſoraninibus
anxie versentur , multo magis nos animam cxcilere
oportet. Cum igitur murium foramina ansie disqui
rall , mulio illi magis solliciti ad excutiendum
7
usus, ut legi adversus. , Aurea verba effundens
Joannes in 81 homilia in Evang. Matthæi dicit :
Quod usque extremam diem ne legi contrarius !
videretur, Pascha peregit. Ullima vero dies fuil ,
quando cruci aſlixus est, in qua voce magna dixit ,
Consuinmalum est . Consuminala sunt , scilicet in
telligens quæcunque prophelæ et les præscripserunt
el dixerunt. » Quod si non feeisset, ul isti dicunt ,
magis legi adversus ostenderetur, non secundum
Jegem Pascha legale peragendo , sed panem fermen
laluni servando : præsertim cum Judas lunc ades
sel , et rationem prodendi perquirerel, ut eum Ju
dæis proderet. At hoc nullo pacto est ; sed cuna
auctor legis cssel adimplendæ ct scrvandie , ut di
>
1211 JOSEPHI METIONENSIS 1212
ctum est antea , secundum legen peregio olonia , ac Α και ποιητής ως προείρηται, κατά τον νόμον ετέλεσεν
.

ex necessitale fuerunt Azyma, ct azymum præbuil. άπαντα• και άζυμα ήσαν αναγκαίως, και άζυμον
Quid igitur pelitis ? Interrogamus : azymumne erat παρέδωκεν. Τί ούν υμείς βούλεσθε ; ερωτώμεν.
quod Clhristus praebuit ,, an fermentum ??Si Zymum ,, "Αζυμον ήν και παρέδωκεν ο Χριστός, ή ένζυμον;; ει
pro nobis id est ; si fermentum , Christum legis μεν άζυμον, προς υμών ο λόγος· ει δ' ένζυμον, πα
.

transgressorem esse vel inviti ostenditis, cum in ραβάτης του νόμου τον Χριστόν αποφαίνεσθε, κάν
Azymorum die fermentalum panem servasset . μη βούλησθε • ότι τή των Αζύμων ημέρα έφύλατ .
.

τεν ένζυμον άρτον.

VI .
Sed quid dicit Xanthopulus ( 1 ) ? Præcedenti die
id fecit. Hoc apud eos qui mentis compotes sunt
stullum et sine sensu existimabitur ; nain si pre-
cedenti die ſecisset, in tempore non fecisset ; si
vero non in tempore , nec illa hora effecisset ,
transgressor legis ex necessilale Christus convinci.
B
tur, quia lex quartadecima die mensis vespere ju- Ο τεσσαρεσκαιδεκάτη του μηνός προς εσπέραν κελεύει
bet Pascha immolari. Quod si die præcedenti, ut το Πάσχα θύεσθαι. Ει δε προ μιας ημέρας καθ'
vos dicitis, effecit, tertiadecima die apparet effe-
cisse. Si vero tertiadecima, adversus legis manda-
lis ostenditur, quie jubet quartadecima fieri . Si
adversus,, ergo et legis transgressor . Reliquum
igitur est ut credalis eum non anticipasse, sed in
tempore fecisse. Prælerea si dicit lex , vespere Pa-
scha celebrari oportere , e! Christus vespere peregit ,
non transgressus est secundum evangelistam Lile
cam , qui dicit, « El quando venit hora,discubuit ; )
nam si media die fecissel , dici poterat eum antici-
passe vel tempus , vel horam , el ideo fermentalum
( '.
Τί δέ φησιν ο Ξανθόπουλοςκαι Προλαβών, ήγουν
προ μιας ημέρας εποίησε. Τούτο ούν τους ευ φρο
νούσι, μάταιον και αδιανόητον · ει γάρ προ μιάς
ημέρας εποίησεν, ουκ εν τω καιρώ εποίησεν · ει δε
ουκ εν τω καιρώ καί τή ώρα εποίησε, παράνομος
εξ ανάγκης δείκνυται ο Χριστός. Ο γάρ νόμος τη
υμάς εποίησε , τη τρισκαιδεκάτη φαίνεται ποιήσας.
Ει δε τη τρισκαιδεκάτη , εναντίως δείκνυται τω του
νόμου προστάγματι, προστάττοντος τη τεσσαρεσκαι
δεκάτη ποιείν. Ει δε εναντίος, και παράνομος εξ
ανάγκης. Λοιπόν δεί πιστεύειν υμάς ότι ου προέλα
βεν, αλλά κατά τον καιρόν εποίησεν . "Ετι ει ο νόμος
φησί προς εσπέραν το Πάσχα γίνεσθαι, και ο Χρι
στος εσπέρας γενομένης ετέλεσεν, ου παρέβη , κατά
τον ευαγγελιστής Λουκάν , λέγοντα Και ότε έγέ
νετο, ή ώρα ανέπεσεν . » Ει γάρ έπραξε μέσης ημέρας ,
εξήν αν ειπείν ότι προέλαβεν και καιρόν η ώραν και
.

fuisse. At non ila factum est . Discipuli præterea ,
ut saepe dictum est, cum Judei essent , aliter quain c Είτα και οι μαθηται , ώς πολλάκις είρηται, Ιουδαίοι
preslituto tempore agere non debuerunt. Præsti-
tuta igitur a lege die fecit, el quando Azyma erant,
ut divinus dixit Lucas, id est prima die Azymorum ,
quo Pascha immolari oportebat. Quomodo igitur
anticipavit , si prima die Azymorum discipuli ac-
cesserunt, pelenles ubi vellet parari Pascha ? Osten-
sum enim est quod legale cum Pascha parabant ,
et die prestituta peregerunt ; nam qui vel prius
vel post effecil, transgreditur. Quamobrem , uti vos
existimatis , et Christus transgreditur, quoniam
tempus anticipavil. Sed nemo mentis compos id
unquam percipiet, vel dixerit inquam ; sed unus-
quisque magis in tempore el secundum legem fe-
cisse dicct. Id testabitur aurea lingua. Sed omnia
audentes Judzei, tempus præverterunt ; dicit enim
Ilic magnus Paler 84 liomilia in Joannis Evange-
lium super ea verba : Adducunt Jesim a Caipha
in prælorium : 1 Cur eo ipsuoi abduxerunl ,
ubi omnes erant congregati ? Ui ex pontificum
şenlenlia cuncta peragerent ; nam is lilc eral pon .
liſex , et omnes ein exspectabant. Ila ob hoc per-
nuctabant et vigilabant, quia tum Pascha non com-
ederant, inquit, sed propterea vigilabant. Dicens
enim quod male eral, Joannes subjunxit, « Non
sunt ingressi prætorium ut non contaminarentur,
sed lil Pascha manducarent. Quid igitur dicemus ?
quod altera die come lerunt, ci legem violaverunt,
( 1 ) Nicephorus Xanthopulus, auctor Historiæ ecclesiasticæ.
διά τούτο και ένζυμον. 'Αλλ' ουχ ούτως εγένετο.
όντες , ουκ ώφειλον άλλως , ή εν τώ αποδεδειγμένη
καιρώ, ποιήσαι. Ενδέχεται ούν εν τω τεταγμένω
του νόμου καιρώ και τη ώρα έπραξε , και τα "Αζυμα
ήσαν, ώς ο θεηγόρος έφη Λουκάς , ότι τη πρώτη των
'Αζύμων , εν ή έδει θύεσθαι το Πάσχα. Πώς oύν
προλαβών εποίησεν, ει τη πρώτη των Αζύμων
. προσήλθον οι μαθηταί αιτούντες, Πή βούλει το Πάσχα
ημάς ετοιμάσαι ; Δέδεικται γάρ ότι και το νομικών
ήτοίμασαν τότε Πάσχα , και εν τω τεταγμένω καιρώ
ετέλεσαν· και γάρ και ο προλαβών, και ο μεταβάς,
παράνομος. "Ωστε καθ' υμάς και ο Χριστός παρά -
νομος , επεί προέλαβε τον καιρόν. Αλλά τούτο ου
δείς των ευ φρονούντων νοήσει , ή είπoι άν · αλλά
μάλλον , εν τω καιρώ και κατά τον νόμον εποίησε,
D
πώς τις αν είπη. Και τούτο μαρτυρήσει και χρυσούς
την γλώτταν . Οι δε τα πάντα τολμώντες Ιουδαίοι
παρέβησαν τον καιρόν, φησί γάρ ο μέγας ούτο; Πα
τήρ εν τη ογδοηκοστή τετάρτη ομιλία του κατά
Ιωάννην Ευαγγελίου , εις το « "Αγουσι τον Ιησούν
από του Καϊάφα εις το πραιτώριον· και Δια τί εκεί
απήγαγον αυτόν, ένθα άπαντες ήσαν συνηγμένοι ;
"Ινα μετά γνώμης πάντα ποιήσωσι των αρχιερέων :
εκείνος γάρ ήν τότε αρχιερεύς , και πάντες ήσαν
αυτόν αναμένοντες · ούτω διενυκτέρευαν και ήγού
πνουν επί τούτω · ου γάρ έφαγον τότε το Πάσχα ,
φησίν, αλλά διά τούτο ηγρύπνουν. Ειπών γάρ ότι
« πρωτα εστίν, » ο Ιωάννης επήγαγεν, « Ουκεισήλθον
1213 PRO CONC. FLORENT. CAP . II . DE AZYMO ET FERMENTATO . 1214
εις το πραιτώριον, ίνα μή μιανθώσιν, αλλ' ίνα φά- A ut cupiditati qua ardebant inservirent cedem hanc
γωσι το Πάσχα. » Τί ούν έστιν ειπείν ; "Οτι εν ετέρα perpetranli , nam tempus Christus non transgres
έφαγον, και τον νόμον έλυσαν διά την επιθυμίαν siis est Paschalis, cum vespere id comedisset. Sed
την περί την σφαγήν ταύτην. Ουδέ γάρ αν ο Χριστός ii cuncla audebant, omnesque leges conculcabant :
παρέβη τον καιρόν του Πάσχα φαγών αυτό προς nani quia vehementer ira astuabant, nec eum in.
εσπέραν · αλλ' εκείνοι οι πάντα τολμώντες , και μου- lerficere poterant, quamvis iil sæpe aggressi essent,
ρίους καταπατούντες νόμους · επειδή γάρ σφόδρα tunc cum ipsum inopinato comprehendissent, ma
έζεον το θυμώ , και πολλάκις επιχειρήσαντες ανε- luerunt Pascha omitlere, ut cupiditatem eum jugu
λείν, ουκ ίσχυσαν, τότε λαβόντες αυτόν απροσδοκή , .
landi explerent.. Audis eos lempus et legem trans
τως, προείλοντο και το Πάσχα οφείναι, υπέρ του gressos esse , Christuin non transgressum esse ?
'
την φονικήν αυτών εμπλήσαι επιθυμίαν. 1 Ακούεις Uli sunt qui dicunt eum anticipasse ?
ότι εκείνοι μέν παρέβησαν τον καιρόν και τον νόμον , ο δε Χριστός ου παρέβη ; Πού εισιν οι λέγοντες ότι
προλαβών εποίησεν ;
Τούτων τοίνυν ούτως εχόντων, και αποδεικνυμέ- His igitur ita habentibus , elila liquido comº
9

νων φανερώς ούτως , ότι άζυμον παρέδωκεν ο Χρι- prolatis, Christim sacris apostolis azymum in die
στος τους ιερείς αυτού μαθηταίς εν τη των 'Αζύμων B Azymorum tradidisse (existimo enim φuod si tune
0

ημέρα : οίμαι γάρ, oίμαι , ως ει ουκ ενεστώσα ήν Anymorum liora non institisset , in fermento my
τότε ή των Αζύμων ημέρα , εν ενζύμω παρεδίδου sterium tradidisset, volens omnino illud tradere ,
αν το μυστήριον , βουλόμενος όλως τούτο παραδού- nilili faciens utrum in fermento vel azymo id fa
ναι • μηδαμώς λόγον ποιούμενος ενζύμου τε και
.
cerel , sciens materiam et substantiam esse panis
αζύμου, ως ειδώς την ύλην τε και ουσίαν του άρτου ex tritico conštantis ), quo pacto reprehendemus
είναι εκ σίτου, τώς κατηγορήσωμεν τους μετά αζύ- cos qui in azymo sacrificanı ? quia ratione allver
μων την θυσίαν ποιούντας ; ή πώς έναντιωθώμεν, sabimur, cum sacra synodus in suo decreto jubeat
της ιεράς συνόδου κελευούσης εν τω αυτής όρω , ότι utroque modo Christi corpus confici posse, in azy
εν αμφοτέροις τοις μέρεσι το του Χριστού σώμα , mo scilicet et fermentato ? quod Ecclesia sacra pro
τελείται , και εν αζύμη και εν ενζύμω ; και παρέλα- recio a sacris accepit apostolis ; sacri enim apostoli
βεν όντως η ιερά Εκκλησία παρά των ιερών απο- extra lempus Azymorum fracio pone sacrificium
στόλων . Οι γάρ ιεροι απόστολοι , ότε ουκ ήν και των peragebant , nec ullibi apparet eos azymum poslu
'Αζύμων καιρός, κατ' οίκον όντες , κλώντες άρτον lasse. Et rursus in diebus Azymorum , cum Jerusa
την θυσίαν επετέλουν, και ουδαμού φαίνεται τούτους c lirn fermentatum non reperiretur, omisso fernien
αιτείν άζυμον . Και πάλιν εν ταις ημέραις των 'Αζύ- tálo sacrificium peragebant : nam certo sciebant
μων, εν Ιερουσαλήμ μη ευρισκομένου ενζύμου , ουκ salis esse si ex prilico constarét , nec quia parum
ένζυμον αιτούντες την θυσίαν ειργάζοντο. "Ήδεισαν fermenti baberent, quæ fiebant idcirco ſuissent om
γάρ ακριβώς ότι αρκεί προς τούτο , εκ σίτου είναι . nia irrila , povissiinum vero Domini verba, quæ pa
Ου γαρ διά το μή έχειν μικρών ζύμην , ήν πάντα τα nein el vinum cum aqua in corpus et sanguinem
τελούμενα αυγά και μάλιστα τα του Σωτήρος ρή- ejus transnutant . Ceterum et Ihoc albnegant qui
ματα ά τινα μεταποιούσε τον άρτον και τον οίνον synodum non sequuntur : nec suaderi volunt, nec
.

συν τω ύδατι, εις σώμα και αίμα αυτού · αλλά και credere quod sancit Ecclesia , quod in liominica ea
τούτο οι μή τη συνόδω επόμενοι , αρνούνται • και ου voce, que dicil, 1 Accipite, comedile, boc est cor
πείθονται πιστεύειν ώς η Εκκλησία νομοθετεί, ότι pus meum , ) et « Hic est sanguis meus, ) mysterium
εν τη Κυριακή φωνή εκείνη, τη λεγούση : « Λάβετε, peragitur ; sed post hæc, cum die ur (aiunt), « Et
φάγετε, τούτο μού έστι το σώμα , και τούτο μού ponem hunc ellice venerabile corpus Christi lui, >

εστι το αίμα , και το μυστήριον τελειούται • αλλά μετά non percipientes, quod boc sancti sacrificii mysle
.

ταύτα , εν τω λέγειν, φασί , « Και ποίησον τον μεν rium Christus tradidit : nec alia præler ea verba
άρτον τούτον , τίμιον σώμα του Χριστού σου dist D dixil, nisi , « Accipite , comedite, et bibite onines, )
συνιέντες ότι το μυστήριον τούτο της Ιεράς τελετής , non eſlice dixit, neque crtera quæ nos dicimus,
ο Χριστός παρέδωκε • και άλλους λόγους ουκ είπεν, quippe cum hæc lantum verba vim haberent ; cæ
ή τούτοις και μόνον, το, « Λάβετε , φάγετε » και tera omnia quæ dicimus , pro nobis orantes dici
το, 1 Πίετε πάντες. 5 Και ούτε ποίησον είπεν, ούτε mus , ut huic sanguini communicare alque hoc
τάλλα όσα ημείς λέγομεν. Ούτου γάρ οι λόγοι και corpus langere mereamur . Quemadmodum enim
μόνοι την ισχύν έχουσι • τα δ' άλλα πάντα όσα δήτα cum baptisma traderet salutare, alia verba non dia
και λέγομεν ευχόμενοι, υπέρ ημών ταύτα λέγονται : xit quam , « Euntes docete omnes gentes, bapliza
έν ' όπως αξιωθώμεν τοιούτου αίματος κοινωνήσαι , les eos in nomine Patris , et Filii , et Spiritus san
και τοιούτου σώματος άψασθαι . "Ωσπερ γαρ εν τη cli : » et ea verba manserunt ſorina sacramenti ,
παραδόσει του σωτηρίου βαπτίσματος,, άλλους λόγους quippe quibus prolatis baptisma perficialur,, reliqua ,
ουκ είπεν, ή , « Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα quæ dicimus pro nobis, pro baplizalo simul et pro
τα έθνη , βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πα. susceptore dicimus, ita el ibi dicit ad discipulos
τρός, και του Υιού, και του αγίου Πνεύματος , και Christus, 1 Accipite, comedite, etc. , hoc facite
ούτοι οι λόγοι εναπέμειναν τύπος του μυστηρίου , ώς in meam commemorationem : 1 nililquc aliud dixit,
1215 JOSEPH METHONENSIS 1216
eague sunt que panem in Christi corpus transmu- Α τούτων λεγομένων, το βάπτισμα τελειούσθαι » τα δε
tant et vinum in sanguinem . Id mecum rursus le- λοιπά όσα λέγομεν, υπέρ ημών και του βαπτιζομέ
slabitur aurea lingua præditus Joannes, homilia in νου άμα και αναδόχου ταύτα λέγομεν, ούτω κακεί
mysticam Salvatoris coenam , et in mysteriorum φησιν ο Χριστός προς τους μαθητές, « Λάβετε, φά.
traditionem : in quo, el contra Judæos, principium γετε, και και τα εξής : « τούτο ποιείτε εις την εμήν
sermonis, « Pauca , inquit, hodie necessaria sunt, » ανάμνησιν , και ουδέν άλλο έφη » και οι λόγοι εισίν
in hac homilia post mulla dicit : « Christus ipse ούτοι οι μεταρρυθμίζοντες τον άρτον εις σωμα Χρι
adest, qui mensam hanc exornal. Nam qui mensa :!! στού , και τον οίνον εις αίμα. Τούτο δ' αυ συμμαρ
illam ornavit , idem nunc etiain hanc exernat , quia τυρήσει μοι και ο την γλώτταν χρυσούς Ιωάννης ,
homo non est , qui ea que proponuntur efficit san- εν τη ομιλία αυτού τη εις τον μυστικών δείπνον του
guinen el corpus Christi ,, sed ipse Christus pro
. Σωτήρος , και εις την παράδοσιν των μυστηρίων: εν
noliis crucifixus . Astal sacerdos figuram tantum ad- ώ και κατά Ιουδαίων • η δε αρχή του λόγου, « Ολίγα
implens, adhibetque preces, ea verba proloquens ; φησίν ανάγκη σήμερον , εν ταύτη δε τη ομιλία , μετά
gratia el vis Dei est , quæ cuncta operatur. « Hoc πολλά φησι , « Πάρεστι Χριστός εκείνος την τρά
est corpus meum , » dicit . Hoc verbum quæ in mani- πεζαν ταύτην κοσμών. “Ο γάρ την τράπεζαν εκείνην
bus habemus transmutat . Αc ut ea vΟΣ que dicit , Β κοσμήσας, ούτος και ταύτην διακοσμεί νύν. Ου γαρ
« Crescile , et multiplicamini, et replete terram , ) άνθρωπός έστιν ο ποιών τα προκείμενα γενέσθαι
semel prolata, in omne lamen ævum peragitur, ail σώμα και αίμα Χριστού , αλλ' αυτός ο σταυρωθείς
filiorum procreationem nostræ naluræ vires sub- υπέρ ημών Χριστός. Σχήμα πληρών μόνον, έστηκεν
ministrans : ita el hæc vox ab ea divina lingua ο ιερεύς και προσφέρει την δέησιν , τα βήματα
semel prolata , id est, « lloc' est corpus meum , , in φθεγγόμενος εκείνα• η δε χάρις και η δύναμις έστι
singulis Ecclesiæ altaribus illius verbi vis , usque του Θεού , και πάντα εργαζομένη . Τούτο μού έστι το
ac hanc diem el adventum ipsius sacrificiun per σώμα , φησί · τούτο το ρήμα, τα προκείμενα μεταρ
feclum operatur. » Si boc verbum igitur ea quæ ρυθμίζει . Και καθάπερ εκείνη η φωνή η λέγουσα,
proposita sunt in corpus et sanguinem Christi « Αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και πληρώσατε την γην, »
transmutal , el tremenda mysteria ellicit, mirandum έρδέθη μεν άπαξ, διά παντός δε του χρόνου γίνεται
utique erit, si non possunt ea esse perfecta quia έργον, δυναμούσα την φύσιν την ημετέραν προς παι
exiguo fermento carent, præsertim cum hac mate- δοποιΐαν, ούτω και αύτη ή φωνή , άπαξ λεχθείσα παρά
ria Christus mysterium peregerit , ut ante probatunι της θείας γλώττης εκείνης, το, « Τούτο μού έστι το
est.
σώμα , και καθ' εκάστην τράπεζαν εν ταις εκκλησίαις
εκείνου του ρήματος και δύναμις, μέχρι της σήμερον, και άχρι της αυτού παρουσίας, την θυσίαν απηρ
τισμένης εργάζεται. » Ει ούν τούτο το ρήμα εις σωμα Χριστού και αίμα τα προκείμενα μεταποιεί,
και φρικτά μυστήρια απεργάζεται, αδυνατεί δε ταύτα είναι τέλεια , διά το μή έχειν μικράν ζύμην,
θαύμα αν είη . και ταύτα τη ύλη ταύτη του Χριστού τελέσαντος το μυστήριον ώς προαποδεδεικται .
VII . C Ζ'.
Ut aulem intelligant quæ ad hoc my- erium ! e- " Ινα δε μάθωσιν ά εισιν αναγκαία προς το μυ
cessaria sunt, et quid necessarium ad hoc sacrifi- στήριον, και τί αναγκαίον προς την θυσίαν έστι ,
cium sit , ne in disquirendo de azymo vel fermen- και μή έρευνάν έχωσιν άζυμον και ένζυμον, και
lalo laborent , eliam bæc adjungemus. Materiam ταύτα προσθήσομεν. Πέντε οφείλει είναι εν τη θυ
.
primum pavis ex tritico, et vinum scilicet ex vile . σία. Πρώτον η ύλη , άρτος εκ σίτου · και οίνος, δη
Secundum , Christi verba , id est : « lloc est corpus λαδή εξ αμπέλου, Δεύτερον, οι του Χριστού λόγοι ».
meum , ) el, « Hic est sanguis meus. 1 Tertium , το , « Τούτο μού έστι το σώμα , κα) , Τούτοεστι το
sacerdos : nam qui sacerdos non est, id est , qui αίμα μου, και Τρίτον, ο ιερεύς, ου γάρ ανίερος, θυσίαν
gradum sacerdotalem non liabet , sacrificium nun- ποιήσει ποτέ · τουτέστι , μή έχων βαθμόν ιερωσύνης.
quam conficiet. Quartum , scientia , id est, sacerdo- Τέταρτον, είδησις " τουτέστι , προηγουμένως έχειν
lem in primis intentionem habere ad ea dona quæ τον σκοπόν τον ιερέα προς τα προκείμενα δώρα, και
proponuntur, non alio menlem deflectere. Quin- μη αλλαχού τον νούν αναφέρειν. Πέμπτον, το θυ
tum, altare, id est , mensa a pontifice consecrata . σιαστήριον, τουτέστι, καθιερωμένη τράπεζα παρά
Hæc necessaria suint et sola , quamvis ultimum non αρχιερέως : ταύτα γάρ εισιν αναγκαία και μόνα, ει
sit ut cetera necessarium . Sin autenι linec omnia D και μη ούτως αναγκαίον το έσχατον ως τα άλλα .
oliosa sunt quia exiguo, sed acido fermento carent, Ει δε ταύτα πάντα αργά, διά το μή έχειν οξώδη
maxima ntique admiratione dignum est, cum ,alla- μικράν ζύμην , θαύμα αν είη μέγιστον · ότι και το
re,,intentio ,,Sacerdos,, materia ,, et quod maximi θυσιαστήριον, και ο σκοπός, και ο ιερεύς, και η
praecipue momenti est ,, Christi verba ,, que
quæ propo- ύλη, και μάλιστα το καιριώτερον, οί του Χριστού
sila in sanguine: el corpus transmuta:al,, per que λόγοι, οίτινες μεταποιούσε τα προκείμενα εις σώμα
cælum constructuar est , terra fundala el Ouinia και αίμα , δι' ών ο ουρανός ήδρασται, γή εθεμελιώθη ,
constilula , sine fermento nihil possint, hoc non est, και τα πάντα συνίστανται , ουδεν ισχύουσιν εκτός
sanæ mentis commenlum , sed mentis prorsus de- της ζύμης • τούτο ου διανοίας έστιν υγιούς εύρημα,
mentis. Admiror ctiam qua de causa vinum non αλλά διανοίας, πάσης ανοίας. Πώς δε ουκ εγκαλείτε
1217 PRO CONC . FLORENT . CAP. II . DE AZYMO ET FERMENTATO , 1218
ημίν και διά τον οίνον , θαυμάζω, ότι ερυθρών πολ- Aimprobalis, cum rubrum sepe offeramis, aut al.
λάκις προσφέρομεν, ή λευκών , ή ηδύν, ή αυστηρόν , bum, vel dulce, vel austerum , sed panem tantun .
αλλά μόνον περί του άρτου. "Ωσπερ γάρ είρηκεν, Νam quemadmodum le guimine vitis dixit,, nec
εκ του γεννήματος της αμπέλου , και ου διείλε λευ- album distinxit a rubro, ita et de pane dicens, pa
κον, ή ερυθρον, ούτω και περί του άρτου : ειπών nem non distinxit fermentalum ab azymo : vel al
άρτον, ου διείλεν, ένζυμον ή άζυμον , ή λευκόν ή bum, vel nigrum, vel dulcem, vel aciduum ; propter
μέλανα, ή ηδύν ή οξώδη · διά τούτο η Εκκλησία ea utraque sine ullo discrimine amplectimur. No
στέργει αδιαφόρως αμφότερα • ιδούσα γαρ ήη Ιερά scens enim plane sacra synodus utrumque panem esse,,
σύνοδος ακριβώς, ότι άρτος εστίν αμφότερον, αναμ- promiscue sacrifical, nec alterutrum reprehendit,
φιβόλως ιερουργεί · και ου μέμφεται θάτερον · και presertim cum Christusin aZymo confecerit,, ut antea
ταύτα μάλλον ως προαποδεδεικται, του Χριστού τε- ostensum est . Ergo injuria'æcumenicam insimulatis
λέσαντος άζυμον. Ουκούν αδίκως εγκαλείτε τη οι- synodum , quæ sic jubel, et injuria nos, qui eam se
κουμενική συνόδω, τη ούτως κελευσάση και αδίκως quimur et confiteur , calumniamini et suggillatis.
ημάς τους αυτό στέργοντας και ομολογούντας , συ
κοφαντείτε και διασύρετε .
"Ως άν δέ και Νικηφόρου Καλλίστου, του Ξανθοπού- 6 autem Nicephori Callisti Xanthopuli
λου μνησθώ, έπεισί μου και σφόδρα γελάνος έφι- mentionem faciam , subit mibi admodum ri.
λοτιμήθη μεν συγγράψαι τα εν τω Τριωδίω νύν dere : qui ambitiose contendit, ea que nunc
ευρισκόμενα συναξάρια • τη ρύμη δε της κακίας του in Triodio synaxaria reperiuntur, conscribere ;
.

σχίσματος κινηθείς, έγραψε και περί της προκειμέ- impelu vero pravitatis molus , de proposito nobis
νης ημίν υποθέσεως, μεγάλα και θαυμαστά . "Οτι δε argumento magna el a Smirabilia scripsit. Sed quod
ταύτα εν Κωνσταντινουπόλει ουκ ανεγινώσκοντο , ea Constantinopoli von legerentur, omnibus est
πάντες ίσασι • και ου δεί με περαιτέρω προβαίνειν
.
compertum nec oportel nie ulterius procedere.
εν ταύτη μόνον τη πόλει τινές κατέταξαν εν τω Ιn hac urbe tantuim quidam in Triodio quemadmo
τριωδία ως ευρίσκονται. "Οτι δε λίαν ασυλλόγιστα , cum inveniuntur collucaverunt , esse allem ea
ο βουλόμενος αναλεξάσθω τα αυτώ ειρημένα, και valde irrationabilia si quis scire desiderat, Igal
ευρήσει αυτόν εν πολλοίς εαυτο αντιλέγοντα. Τ ! δε quæ ipse composuit, reperietque eum in plerisque
το φοβερόν αυτού λόγιον , και ως αυτό δοκεί, αναν- sibi ipsi pugnaniem esse. Sed quodnam esi iremen
τίρρητον ; Τη μεγάλη Πέμπτη , εις την παράδοσιν dum ejus oraculom , el, ut sibi videtur, insolubile ?
των μυστηρίων, μετά πολλά και άλλα, φησίν. « "Ορα In quinta magna feria in mysteriorum traditionem
όπως άρτον λέγει το σώμα αυτού, ου μήν άζυμον • C post alia multa dicit : • Vide , ut panem vocet
αισχυνέσθωσαν οι τη θυσία αζύμους προσφέροντες . » corpus suum , non tamen azymum . Erubescant qui
Τούτο δ' ώς φοβερώτατα παρ' αυτού ειρημένον, άνω in sacrificio azymos adbibent. , Id ut terribile ad
και κάτω προβάλλονται οι εκείνη επόμενοι , εκείνος modum ab eo dictum , sursum deorsum ejus secta .
γε μην δοκεί λέγειν τι · ουδέν δε , ως δειχθήσεται. lores objectant; alque is aliquid videtur dicere ,
Και γαρ ημείς μαθηται όντες του φήσαντος , « Εί- nil autem dicit, ut demonstrabitur. Elenim nos
ρήνην διώκετε, και ουχ υβρίζομεν αυτόν, ώς εκείνος cum discipuli ejus simus, qui dicit, Pacem sequi
ημάς · αλλ ' ή απολογία ήν ποιησόμεθα προς τους mini, injuria eum non afficimus ( 1 ) , ut ille nos :
αυτού λόγους, αυτή και μόνη ύβρις προς αυτόν λο- sed responsio tantum , quam adversus ejus sermo
γισθήσεται • ότι διδάσκαλος οιόμενος είναι , εξελέγ- nes afferemus , pro injuria repula bilur : qui cum
.

χεται παρ' ημών , αμαθών όντων και δη φαμεν, ως magistrum se esse opinetur , a nobis , qui docii μου
εκείνος καν' εαυτόν λογιζόμενος συγγράψαι εναντίον sumiis , convincitur. Ideo dicimus quod ille secum)
τη καθολική Εκκλησία, διολισθήσας επιτηδείως , versans adversus catholicam Ecclesiam scribere ,
κατωφερεί βόθρων κατά κεφαλής έπεσε. Ειπών γάρ, apertissime lapsus in precipitem foveam pronus
« "Ορα όπως άρτον λέγει το σώμα αυτού, ου μην άζυ- ρ cecidit. Νam cum dixisset, « Vide quod panem cor
μον , και επελάθετο ότι και ο άζυμος , άρτος καλείται . pus suum dicit, non azymum ,, oblitus est quod et
"Εδοξε γαρ αυτώ, ώς όταν λέγη τις άρτον, τον έν- ažymus panis appellatur. Visum est enim ipsi opor
ζυμον δει νοείν · αλλ' ου δύναται τούτο δείξαι • ότι
.
tere cum quis panern dicit, de fermentato lantum
πολλαχού της Γραφής, και ο άζυμος, άρτος λέγεται. intelligi ; at hoc probare non potest, quia in multis
Φησί γάρ η ιερά Γραφή : « Και λαβών τους άρτους Scripture locis anymus etiam panis dicitur , quia
τους αζύμους. » Και έτι εν τη Εξόδω, « Λήψη μο- sacra Scriplura dicit, « Tolle azymos panes; » et
σχάριον εκ βοών εν, και κριούς αμώμους δύο, και in Exodo , « Tolle vitulum ex armenlo unum , et
άρτους αζύμους πεφυραμένους ελαίω, και λάγανα arietes duos immaculatos, panesque azymos oleo
άζυμα κεχρισμένα εν ελαίω · σεμίδαλιν εκ πυρών conspersos,, lagana quoque azyma oleo lila , de si
ποιήσεις αυτά, και επιθήσεις αυτά επί κανουν έν. ) mila triticea cuncia facies ; et posita in canistro
Και μετ ' ολίγα , « Και λήψη άρτον ένα εξ ελαίου , offeres . 5 Ει post pauca : « Tolles panis unius cru
και λάγανον έν από του κανού των αζύμων των προ- slulam conspersam oleo, laganum unum de canistro

(1 ) Contra Ephesium
1219 JOSEPIII METHONENSIS 1220
Azymum, quod positum est in conspectu Domini.» Α τεθειμένων έναντι Κυρίου . » Και Θεοδώριτος δε ,
Ac Theodorilus in expositione in prophetain Da- εν τη εξηγήσει τη εις τον προφήτης Δανιήλ , φησίν :
niel dicit , « Panis dicilir ſermentali15, el azynius. ) « "Αρτος γάρ λέγεται, και ο ζυμίτης και ο άζυμος, και
Vides ut et azymus vocatur panis ? Quomodo hujus “Οράς , πώς και ο άζυμος άρτος καλείται ; Πώς επε
oblitus es, bone Nicephore ! Jure Nicephoris voca- λάθου τούτου , αγαθέ Νικηφόρε ; Είκότως εκλήθης
lus es , quia in foro sedlentes plebeios liomines vi- Νικηφόρος · ότι τους καθημένους επι τους φόρους,
cisti ( 1 ) , non qui in excelso sedent et rationis parii- ιδιώτας ανθρώπους ενίκησας, ου μήν δε τους προ
cipes sunt .. Sed aliquis fortasse dicet ,, Imo pro nolis καθημένους εν υψηλοίς , και τους μετόχους του Λό
boc est : nam ubi apponitur adjectivum , ibi cogno- γου . 'Αλλ' ίσως έρεί τις, ότι υπέρ ημών εστι τούτο :
scitur et res : ubi quidem cum adjectivo ponitur ένθα γαρ τίθεται και το επίθετον , εκεί γνωρίζεται
panis, id est àzymus, tunc est et intelligitur azy- και το πράγμα: ένθα μεν τίθεται άρτος μετά του
nius ; ubi vero adjertivum non ponitur, id est azy- επιθέτου , ήτοι του άζυμος, τότ' έστι και νοείται
mus, tunc necessario intelligicur fermentalis. Ilic
>
άκυμος : ένθα δε ου τίθεται το επίθετον , τουτέστιν
igitur Christus cum nil aliud nominaverit nisi sim- άζυμος , τότ' αναγκαίως νοείται ο ένζυμος . ' Ενταύθα
pliciter panem , aperle protulit esse fermentalun. τοίνυν και ο Χριστός μή επονομάσας άλλο ει μη
Juste ergo apud Xanthiopulum scriριum est quod B απλώς άρτον, διαρρήδην είπεν ως ένζυμός εστιν .
panem dicit corpus suum , non tamen azymum . At Ούκούν καλώς είρηται παρά το Ξανθοπούλω , ότι άρ
nos facile contrarium demonstrabimus, id est , quod τον λέγει το σώμα αυτού , ου μήν άζυμον. 'Αλλ'
cum panis simpliciter dicitur sine adjectivo, azymus ημείς δείξομεν ραδίως το εναντίον· 'ως όταν λέγη .
esse reperilur , nec effugere poteris responsionem , ται και απλώς άρτος χωρίς του επιθέτου , ευρίσκε .
cum sit aperuissima. Dies resurrectionis Domini ται άζυμος είναι , και ου δυνήση φυγείν την απολο
tertia dies erat legalis Paschatis, ut evangelis !a di γίαν, φανερωτάτην ούσαν . Η ημέρα της αναστάσεως
cit cum Jesu colloquens : « Et nunc super bæc του Κυρίου , ην τρίτη ημέρα του Πάσχα του νομι
omnia, tertiá dies est hodie quod hæc facta sunt. ) κού , ώς φησιν ο ευαγγελιστής, διαλεγόμενος μετά
In hac igitur die ibant duo ex discipulis ejus in του Ιησού , το, « 'Αλλά γε συν πάσι τούτου , τρίτην
castellum , quod aberat spalio siadliorum sexaginta ταύτην ημέραν άγει σήμερον, αφ' ού ταύτα εγένετο.)
ab Jerusalem , nomine Emaus. Et paulo post dicit : Εν αυτή ούν τη ημέρα ήσαν πορευόμενοι δύο εκ
( Ac co?gerunt eum , Jesum scilicet, dicentes, Mane των μαθητών αυτού, εις κώμην απέχουσαν σταδίους
nobiscum ; quoniam advesperascit, et inclinala est εξήκοντα από Ιερουσαλήμ , ή όνομα 'Εμμαούς . » Και
jam dies. Eorum igitur precibus cum assensisset , C μετά μικρόν φησι • Και παρεβιάσαντο αυτόν, δη
.

intravit, ut manerel simul cum eis . Et factum est λονότι τον Ιησούν, λέγοντες
, Μείνον μεθ' ημών , ότι
dum recumberel cum eis , accepil panem , et bene πος εσπέραν εστί , και κέκλικεν η ημέρα . Επινεύ
dixit, et fregit , el porrigebat illis . , Ei post panca : σας oύν τη αιτήσει αυτών , εισήλθε του μείναι συν
>

«El cognoverunt, ail, ipsum in fractione panis 66,3 αυτοϊς . Και εγένετο εν τω κατακλιθήναι αυτόν μετ'
Quodnai candidias hoc vel parius afferetur árgli αυτών , λαβών τον άρτον ευλόγησε · και κλάσας επι
.

mentum iis qui contendere nolunt, nec scandals
amplectuntur? Panem simpliciter hic dicit D. Lucas,
neque fermentatum , neime azy.num . Quodnain
igituir erat cogitemus, nec oculos ila : dversus cla
rissima occludamus ; nam ul cognitus ab illis est
in fractione panis, sic el a nobis dignoscetur, ' si
disquirere voluerinius, qnia non ita hebetes sumus,
ul verilalein non videamus. Quamvis enim in phi -
losophorumi el rhetorum lilleris Vorsati non simus,
at naturamipsai pro doctre nobis conparavimus, p γνωσθήσεται, ει θελήσομεν εξετάσαι · ου γάρ έσμεν
quæ optime veritalem dignoscere potest el falsum
coargilere , el quod melius esi a pejare discernere.
Quid ergo dicemus ? Fermentalis erat. Absit . Quo
nam modo ? Tertia eral dies lalis Paschatis, nec
polerant qui cum Jesu simul ibini Cleophas et Lul
cas, nisi azymium ferre ab urbe Jerusalem profe
cli . « Seplein diebus, inquit lex , azyma comedelis,
el nequaquain ſermentala. » Nam subdil , « Qui
cumque comederit fermentatum , peribit anima illa
ex Israel , , Si ergo hæc vera sunl, quo pacio ibi
poluit fermentum reperiri, lege velante il confici a
quartadecima die usque ad vicesimam vrimam
16 Luc. xxiv , 21 seqq .
(1) Nicepliorus , quasi tinens forum.
δίδου αυτοίς . 5 Και μετ' ολίγα , • Και ώς έγνώσθη ,
φησίν, αυτοίς εν τη κλάσει του άρτου . Ο Τούτου τι
αν γένοιτο λευκότες καθαρώτερον γνώρισμα ,
τοις μή φιλονεικείν εθέλουσι , και τοις τα σκάνδαλα
μή αγαπώσιν ; Απλώς άρτον λέγει ενταύθα ο θείος
Λουκάς και ούτε ένζυμον λέγει , ούτ' άζυμον. Τι
άρα ήν, εννοήσωμεν , και με τους οφθαλμούς καμ
μύσωμεν ούτω προς τα φανότατα και γαρ ώς έγνώ
σθη αυτοίς εν τη κλάσει του άρτου , ούτω και ημίν
τοσούτον ασύνετ ι , ώστε μη ιδείν την αλήθειαν. Ε!
γάρ και μή φιλοσόφους ή δήτορτιν ενετρυφήσαμεν
λόγοις, αλλά την φύσιν αυτήν διδάσκαλον έπλουτή
σαμεν ότι μάλιστα ξυνιδείν ταληθές δυναμένην,
και διελέγξει το ψεύδος, και διακρίναι το κρείττον
από του χειρονος. Τί ούν έρούμεν ; "Ένζυμον ήν,
άπαγε . Πως γάρ ; Τρίτη ην ημέρα του νομικού Πά
σχα, και ουκ ηδύναντο οι συμπαραπορευόμενοι τη
Ιησού , Κλεώπας τε και Λουκάς, βαστάζειν, ει μη
άζυμον,ερχόμενοι από Ιερουσαλήμ . « Επτάημέρας ,
φησίν ο νόμος, έδεσθε άζυμα , και μηδα μώ, ένζυμα και
Και γάρ επάγει : Ος αν φάγη ζυμωτόν, εξολοθρευ
1221 PRO CONC. FLORENT. CAP. II. DE AZYMO ET FERMENTATO .
θήσεται ηψυχή εκείνη εκ συναγωγής υιών Ισραήλ . 5A mensis ? Itaque erat anymus. Si enim fermentatus ,
Ει ούν ταύτ' αληθή , πώς ώφειλεν εκεί ευρεθήναι
ένζυμον, του νόμου κελεύοντος, μηδ' όλως ευρίσκε-
σθαι από της τεσσαρεσκαιδεκάτης , έως της εικάδος
και μιάς. του μηνός ; "Ωστε άζυμος ήν . Ει μεν γάρ
ένζυμος, κακείνοι παρανόμως εποίησαν προσφέρον-
τες ένζυμον τή των Αζύμων ημέρα και ο Χριστός
παραβάτης εδείκνυτο, κλάσας ένζυμον, και επιδούς
αυτοίς· ει δ' άζυμος, ώσπερ και ήν, μάτην εγκαλείτε
ημίν λοιπόν και γάρ πληρωτής του νόμου υπάρχων
ο Χριστός, ουκ αν έκλασεν αυτόν , ει ήει ότι ένζυ-
μος ήν έπει εν ταις απαγορευμέναις ημέραις παρά
του νόμου επoίει τούτο. Κάκείνοι δε τα Ιουδαϊκά
έτι εφρόνουν, και τον νόμον, ώς έδει ετήρουν , ου μόνον τότε , αλλά και μετά την ανάστασιν, και την
του Κυρίου ανάληψιν. Ουκούν έπεται διά τούτων απάντων άζυμον είναι τον παρά του Ιησού κλα
σθέντα και δοθέντα τοις δυσί μαθηταίς.
Η'.
Ει δέ τις ανοήτως και τούτο είπη , ότι έξω της
Ιερουσαλήμ ήσαν, και ήδύναντο ένζυμον φαγείν
άρτον, ενθυμηθήτω ότι ο νόμος φησίν, « 'Εν πάσαις
ταϊς γειώραις και αυτόχθοσι της γης και εν παντί
κατοικητηρίω υμών, έδεσθε άζυμα και ου ζυμωτόν :
ος δ' αν φάγη , εξολοθρευθήσεται εξ Ισραήλ , ώσπερ
γαρ εν τω δείπνο εν τη εσπέρα του μυστηρίου, λα-
βών τον άζυμον εκείνον άρτον, και κλάσας επεδίδου
τους μαθηταίς, είπών, « Λάβετε , φάγετε , και ούτω
κάνταύθα έπραξε . Διά τούτο και έγνωσαν αυτόν,
μεμνημένοι του τότε πραχθέντος • ώσανεί μελετών-
τες ηρέμα , “Ο διδάσκαλός έστιν , ο και τη προλα-
βούση τον άρτον κλάσας τοιουτοτρόπως , και δεδωκώς
τους αδελφοίς . Βουλόμενοι δε άψασθαι αυτού , άφαν-
τος απ' αυτών εγένετο. "1 πώς έννοήσωμεν τους C propositionis,, de quibus dicit Clhristus capite se .
άρτους της προθέσεως , περί ών ο Χριστός λέγει , εν
κεφαλαιω εικοστό τετάρτη του ευαγγελιστού Μάρ
κου ; Φησί γάρ προς τους Ιουδαίους , ονειδίζοντας τους
αποστόλους τίλλοντας τους στάχυας, « ουκ ανέγνωσε
τι εποίησε Δαβίδ, ότε χρείαν έσχε • και επείνασεν αυ
τος και οι μετ' αυτού ; Πώς εισήλθεν εις τον οίκον
του Θεού επι 'Αβιάθαρ αρχιερέως, και τους άρτους
της προθέσεως έφαγεν , ούς ουκ έξεστι φαγείν ει μή
τους ιερεύσι μόνοις , και έδωκε και τους συν αυτό
ούσιν ; » Ερωτώμεν ούν υμάς οι άρτοι ούτοι οι
της προθέσεως, ένζυμοι υπήρχαν , άζυμοι ; Ει μεν
ένζυμοι, ιουδαΐζομεν και ημείς καθ' υμάς ενζύμους
άρτου ; θυσίαν ποιoύντες · ει δ' άζυμοι ήταν , άρα
.
και οι άζυμοι , άρτοι καλούνται. "Ετι ει μεν ένζυ- 5 propositionis, sacrificium in fertinentato Christum
μοι ήσαν οι άρτοι εκείνοι της προθέσεως, έδει τον
Χριστόν παύσαι την θυσίαν την δι' ενζύμων , ώς
ταλαιάν τε και νόμιμον , ίνα μή τα όμοια τοίς Ιου-
δαίοις ποιώμεν, και ταύτην διδάξαι γίνεσθαι δι'
αζύμων · ει δ' άζυμοι ήσαν, και ο άζυμος, άρτος
καλείται . Εδείχθη ούν ικανώς , αγαθέ Νικηφόρε , ότι
και ο άζυμος άρτος λέγεται , και έστι, και νοείται,
χωρίς του επιθέτου . " Ωστε ουδείς αν ευ φρονών εί-
ποι, ώς ου δυνάμεθα εννήσαι άζυμον δι' ού την
θυσίαν εποίησεν ο Χριστός , διά το τον ευαγγελιστής
ειπείν χωρίς του επιθέτου , άρτον λαβείν τον Χρι-
στον τη των ' Αζύμων ημέρα και τη ώρη του 11ά-
σχα . "Αζυμος ήν άρα ως εδείχθη , και άζυμον εννο-
1222
ji legem violassent lermentatum in die Azymorum
offerendo, et Christus transgressor evaderet , si
fermentalum fregissel ac tradidisset. Si azymus
( ui eral) , lemere tandem nos incusatis : nam cuin
auctor legis adimplendæ Christus esset , eum non
fregisset , si fermentatum esse scisset, narn in diebus
a lege velilis id effecisset; fi vero sicut Judai sen
tielant,, et legem, ut oportebat,, servalbant , non eo
lempore tantum , sed el post resurrectionem et Do
mini assumptionem . Ergo ex his omnibus sequitur,
azymum exstitisse , qui a Jeso fraclus duobus di
scipulis traditus est .
B VIII,
Si vero siolide quis dixerit, eos extra Jerusalem
l'uisse, et ita fermentalum comedere panem po
tuisse, reputet quod lex dicit : « In omnibus adve
nis el indigenis terræ , et in omni babitaculo vestro
comedelis azyına , non fermentalum . Quicunquc
comederit, peribit ex Israel. , Nam veluti in cæna
vesperi mysterii tempore azymo sumpto pane et
fracto discubuit, discipulis dicens, « Accipite, co
medile, , sic el hoc loco fecit. Idcirco cognove .
runt eum , in memoriam revocando quæ tum gesla
!e Secum meditantes , Hic magister
sunt,, quasi lacile
est qui die superiori panem fregir , eodem modo et
fratribus tradidil, et cum voluissent eum langere
evanuit. Sed quomodo intelligamus de panibus
cundo apud Mareuil evangelistam ; dicit enim ail
Judæos objurgaites apostolos quod spicas velle
bant : Nunquam legistis quid fecerit David quando
necessitatem liabuil, el esuriit ipse, el qui cum eo
erant ? quomodo introivit in domum Dei sub Abia
thiar principe sacerdotum , et panes propositionis
manducavit, quos non licet nisi sacerdotibus man
ducare, et dedit eis qui cum eo erant ? Percont:
mur igitur vos , panes propositionis ſermeniatine
erant an azymi? Si ferientali, nos etiain ju laiza
mus, il vos exislimatis, in ſermentalis panibus
sacrificantes. Si vero azymi, ergo et azymi panes
vocantur. Prælerea si fermentali crant panes illi
lollere oportebal, lanquam veterem et legalem , ne
Judæos imitaremur, et in azymo sacrificium iusti
luere et præcipere. Si azymi erant , ergo panis
etiam azy mus appellalur, Suillicienter igitur oslensum
cst, o bone Nicephore, quod et panis dicitur azy
mus , et est , intelligitur sine adjectivo. Quamobrem
nemo prudens unquam dixerit nos nequaquam
posse intelligere azymum , in quo sacrificium fecit
Christus ; et quod sine adjectivo dixit evangelista,
panem accepisse Christum in die Azymorum , el
Paschalis ermpore. Azymus ergo erat , et azymum
intelligimus, ut jam ostensum est. His igitur ita
expositis, argumentatiuncula a le adducla ,quod oa
 JOSEPHI METHONENSIS
1223
nem dicit corpus suum, non tamen fermentatuin , Αούμεν . Τούτων ούτω δειχθέντων, το μεν παρά σου
satis est dissoluta . Ea vero verba , 1 Erubescant
qui in azymo sacrificium offeruni, , non libet re-
Neclere, sed in eos qui nesciunt quod sit illud ,
jmo sciunt quidem , sed propter pravam , suasionem
ac stultam præsumptionem aliud sentiunt ci dicunt,
ilipsum dicimus dedecus relorqueri , quod sinedubio
credimus, quodque librorum adulteratores, et qui
ob malam præsumptionem el malitiam adversus
1224
ειρημένον λογίδιον, ότι άρτον λέγει το σώμα αυτού
ου μήν άζυμον, ώς γε δοκεί, ικανώς διελύθη. Το δε,
Αίσχυνέσθωσαν οι τη θυσία αζύμους προσφέροντες ,
ου βουλόμεθα αντιστρέψαι : αλλά προς τους μή εί
δότας τι ήν εκείνο, ή μάλλον ειδότας μεν, διά πει
σμονήν δε και ματαίαν πρόληψιν φρονούντας και
λέγοντας έτερον, προς εκείνους λέγομεν την αισχύνην
αποστραφήναι « ο και πιστεύομεν αναμφιβόλως, και
.

Romanam Ecclesiam scribunt, nunquam salutem ως οί τε βιβλιοφθόροι και οι τε διά πεισμονήν και κα
coesequi poterunt, imo in die judicii veluli veritatis κίαν γράφοντες κατά της Ρωμαϊκής Εκκλησίας , ουδ'
hostes erubescent. Quidam lamen præter rationen ποτε τυχεϊν σωτηρίας δυνήσονται μάλλον δε αισχυν
admodum iniperile et ideo stolide, ut ita dicam , el θήσονται εν τη ημέρα της κρίσεως , ώς της αληθείας
impudent's objiciunt, quamvis Azymorum dies όντες πολέμιοι. Τινές δ' άσυλλογίστως πάνυ και αμα
essent, ut dicitis , liec fermentalum inveniri opor- θώς, και διά τούτο μωρώς ίν ' ούτως είπω, και ταύτα
B
lebel, tamen cum Deus esset, azymium fermenta ανερυθριάστως , προσφέρουσιν ότι εί και των Αζύμων
tum cfficere poterat : nihil est enim impossibile ημέραι ήσαν ώς λέγετε , και ουκ έδει ευρεθήναι έν
apud omnipotentem Deum. Νihil esse impossibile ζυμον, αλλά Θεός ών, ηδύνατο ποιήσαι το άζυμον
apud eum qui poiest omnia , omnes confitentur : ευρεθήναι ένζυμον ' ου γάρ αδυνατεί τι τώ παντο
nec solum azymuin fermentalum efficere, sed et δυνάμω Θεώ ' ουκ αδυνατεί μεν τα πάντα δυναμένω
lapides ipsos panes : al necessitalein banc, quoad ουδέν • οι πάντες ομολογούσι • και ου μόνον το άζυ
lioc peragendum ducerelur, ego perspicere non va μον ένζυμον ποιήσαι · αλλά και λίθους αυτούς , άρ
leo . Quanam de causa statuere voluisset, fermen τους την δ' ανάγκην δι' ήν αν τούτο εποίησεν ,
tatum potius quam azymum corpus suum confici, έγωγε ου δύναμαι συνοράν. Τίνος ένεκεν ούν ένζυ
hanc mihi explicale necessilalem , si nostis : at μον μάλλον ή άζυμον ηθέλησεν αν το εαυτού σώμα
nunquam poteritis . Nescio ctiam an panein ſermento νομοθετήσαι γίνεσθαι και είπατε ημίν την ανάγκης
carentem , corpus et sanguinem suuin fieri prohibuis- ει οίδατε · αλλ' ουκ άν ποτε δυνηθείητε. Ουκ οίδα
set , vel sua divina consecrationis verba invalida ούν ει εκώλυεν αν, ή ούκ ενεργείς επoίει τους θείους
reddere libuisset. Sed id neque hæretici, neque a λόγους αυτού, και μη έχων ζύμην άρτος , εις το γενέ
Christiana religione alieni sentient unquam vel dicent. σθαι σώμα και αίμα αυτού · αλλ' οίμαι τούτο ουδ'
οι αιρετικοί , ουδέ οι αλλότριοι της Χριστιανικής θρησκείας ποτέ φρονήσουσιν, ή είπωσι.
Quod autem Dei Ecclesia nullum csse discrimen C Και ότι μεν και του Θεού Εκκλησία διαφοράν εν
inter azymum et fermentalum arbitratur, multis et ζύμου τε και αζύμου μηδεμίαν oίεται , δέδεικται
egregis argumentationibus jam Oslensum est.
. Nunc πολλούς και καλούς λόγους : νύν δε δειχθήσεται τίνι
deinonstrabitur quo pacto Romana Ecclesia azy- τρόπο η Ρωμαϊκή Εκκλησία άζυμον, και η 'Ανα
ευum, et Orientalis Ecclesiafermentalum conficit, τολική Εκκλησία ένζυμον ποιεί, διά του μακαρίου
per Gregorian Dialogum , virum sanctissimum, φui Γρηγορίου του Διαλόγου, ανδρός αγιωτάτου και προ
anle Ecclesiarum schismata vixit , cujus comme- του σχίσματος των Εκκλησιών γενομένου • ου την
morationem nostra etiam Ecclesia unoquoque anno μνήμης και η ημετέρα Εκκλησία εκάστου έτους
cum laude facit. Hic enim optime causas reddit μετ' ευφημίας άγει • ούτος γάρ εκατέρου ενζύμου
azymi el ſermentali, traditque Occidentalem Eccle- τε και αζύμου , άριστα τας αιτίας αποδίδωσι • και
sias azynum, Orientalem fermentatum antiquitus τω μεν αζύμω την Δυτικήν, τω δ' ενζύμω την 'Aνα ..
in usu habuissa , bonaque et laudabili ratione τολικήν εκ παλαιού χρήσθαι φησιν Εκκλησίας και
Ulraunque ad id efficiendum fuisse permotaτη ; scri- καλώς τε και επαινετώς άμφω, διαφόρους λόγους
bit enim : < Solet multos perturbare quamobrem ποιούσας • λέγει γάρ: « Εωθε πολλούς κινείν , διότι
in Ecclesia quidam panes azymos, quidam offerunt εν τη Εκκλησία τινές μεν προσφέρουσιν άρτους
fermentatos. Romana Ecclesia offert azymos panes D αζύμους, τινές δε ενζύμους : η γάρ Εκκλησία της
propterea quod Dominus sine ulla commistione "Ρώμης προσφέρει αζύμους άρτους , ότι ο Κύριος
suscipit carnem : sed cæleræ Ecclesiæ offerunt δίχα τινός μίξεως προσέλαβε σάρκα : αι δε άλλαι
fermentaum pro eo quod Verbum Patris indurun εκκλησίαι προσφέρουσιν ενζύμους , ότι ο Λόγος του
est carne, el cst verus Deus el verus homo. Item Πατρός ενεδύθη σάρκα , και έστιν αληθής Θεός, και
et fermentum commiscetur farinæ, et ellicitur cor- αληθής άνθρωπος . Και γάρ η ζύμη συμμίσγεται το
pus Domini nostri Jesu Christi vivi . Sed , sive in φυράματι . 'Αλλ' όμως, είτε δι' άζυμου είτε δι' ενζύ
azymo sive in fermentato conticialur, Pomini cor- μου γίνεται , το του Κυρίου σα :μα και Σωτήρος ημών
pus'el Salvatoris nostri sumimus. » Audisti quomodo λαμβάνομεν . ν "Ήκουσας του μεγάλου τούτου Πα .
magnus hic Paler nullum iuler azymum el fermen- τρός, πώς ουκ οίεται διαφοράν είναι τινα ενζύμου
latum indicat esse discrimen ? quodque indubitale τε και αζύμου και και ότι εξ αμφοτέρου αναμφιβόλως
utroque inodo conficitur corpus Domini ; idque jai το του Κυρίου γίνεται σωμα• και ότι ούτως εν ταις
.

diu usus obtinuit in Ecclesiis, apud Occidentalein εκκλησίαις επεκράτησε πρόπαλαι » τη Ρωμαϊκή
1925 I'RO CONC. FLORENT. CAP. II . DE AZYMO ET FERMENTATO .
δηλονότι , και ταϊς εν τη Ανατολή . "Αριστα γάρ το Α inquam et Orientalein : nam optime , ut ipse arli
προκείμενον κατ' εμέ διασάφησε την μεν γάρ , το
αζύμη χρήσθαί φησι , διά το ειλικρινές τε και κα-
Οαρώτατον της σαρκός του Κυρίου · ότι άψαυστον τε
και ανεπίδεκτον μώμου παντός · την δε, τω ενζύμη,
διά την ένωσιν της θεότητός τε και ανθρωπότητος
.
της αυτού υποστάσεως. Και είκότως ώσπερ γάρ το
άζυμον λεπτότατόν τε και καθαρώτατον έστι , διά το
άνευ ζύμης γενέσθαι αυτό , ζύμη γαρ η αμαρτία
παρά τη Γραφή λέγεται , ούτω και το του Κυρίου
σώμα καθαρώτατον ον, και ανεπίδεκτον αμαρτίας
πάσης , δι' αζύμου ιερουργείται. Και ώσπερο ένζυ-
μος διά της ζύμης αρτοποιείται και εις υπό-
στασιν παχυτέραν γίνεται, ούτω και το του Κυρίου
σώμα διά του φυράματος της ανθρωπίνης σαρκός
είς υπόστασιν μίαν θεότητός τε και ανθρωπότητος, B ferinentum indicatur . Ιtaque per fermentum et
διά του ενζύμου ενδείκνυται• και ούτως δι' ενζύμου
τε και αζύμου το του Κυρίου γίνεται σωμα αναμφι-
βόλως και τους πιστεύουσι σωτηριώδης εστί κοι-
γωνία .
Θ.
"Ιδού και το δεύτερον των παρ' ημίν εγκαλουμέ-
νων, απεδείχθη καλώς, ως αμαθώς ημίν εγκαλείτε,
και σκαιώς την οικουμενικήν διασύρετε σύνοδον,
πιστεύουσαν εν αζύμω το σώμα του Χριστού , και εν
ενζύμω ουχ ήττον τελείσθαι, ενός όντος του δεσπο-
τικού σώματος , και ου μεριζομένου εις δύο, ως ημείς
οι τη συνόδω μη επόμενοι, άκοντές τε και μη βου-
λόμενοι, ει και μή διά γραφής, αλλ' εν τώ απιστεϊν
τους λεγομένοις, συμπεραίνετε και διά τούτο ουκ
εκφεύγετε τον όλεσθον της αιρέσεως. Ο γάρ Χριστός
φησι την Εκκλησίαν αυτού μηδέ ποτε πλανηθήναι ,
επει επηγγείλατο μετ ' αυτής είναι διηνεκώς . Ει ούν
αληθής έστιν ο Χριστός , και την επαγγελίαν αυτού
δεί πιστεύειν είναι αληθή φησί γάρ , « Και ιδού
εγώ μεθ' υμών ειμι πάσας τας ημέρας έως της
συντελείας του αιώνος και ημείς ούτω πιστεύο-
μεν μετά της Εκκλησίας αυτού είναι δια παντός,
και μηδέποτε καταλείψειν αυτήν. Ει δε καθ ' υμάς
επηγγείλατο μεν διαμένειν διηνεκώς μετ' αυτής,
κατέλιπε δε αυτήν, και είασε πλανηθήναι, εξ ενάγ-
κης ψεύστης εστίν · ει δε ψεύστης, ού Θεός. Και όρα
την ατοπίαν του λέγειν υμάς τον Χριστόν ψεύστην
τούτο γάρ πάσης ανομίας και βλασφημίας υπέρκει-
ται. Αλλά μετ' αυτής ήν, και έστι και έσται και D erit, et manebit in secula, quamvis disrampantur,
μενεί εις τον αιώνα τον άπαντα · κάν διαρρήγνυν-
ται οι ταναντία της Χριστού Εκκλησίας και φρο-
νούντες και πράττοντες . Ημείς δ' αυτή και επόμεθα
και ακολουθούμεν · ώς μή δυνατόν είναι αυτήν ποτε
πλάνην κηρύξαι · αλλά μάλλον αλήθειας και ορθοδο-
ξίαν, ώς μετ' αυτής έχoυσαν τον νυμφίον αυτής
Ιησούν τον Χριστόν. Υποτασσόμενοι ούν εκείνη
εντός εσμεν της σωστικής κιβωτού • δι' ής εκ του
ματαίου βίου τούτου προς την αΐδιόν τε και μακα-
ρίαν ζωήν επανήξομεν . "Έχετε ούν και υμείς ικα-
νώς ορθόδοξοι την των ειρημένων απολογίαν. Τού-
τοις εμμένετε , ότι ουκ εισίν έτερα ει μή τα των
1 Mall . Xx , 19 .
PATROL. GR . CLIX.
1226
tror, declaravit quod nunc propositum cst, hanc
azynio usam esse ait propter sinceritatem et puri
latem carnis Domini, quia immunis et expers est
omnis vitii : illam fermentalo propter divinitatis
et humanitatis unionem in ipsius lypostasi : idque
merilo ; nam ut azymuin subtilissimum ac puris
simum est, quia sine fermento conficitur (nam
fermento pro peccato Scriptura utitur ), sic et
Domini corpus com purissimuin nec alicujus peccati
perceptibile sit , in azymi sacrificio conficitur, ac
ut fermentalum per fermentum in panem conver
litur, et substantiam crassiorem subit, sic et
Domini corpus per humanæ carnis conspersionem
in unam divinitatis et humani! alis personam per
azymuin omui remola dubitatione Domini cor
pus conficitur , et apud credentes salutaris fit com
ηιunio .
1X .
Ecce secunde jam accusationi vestræ bene re
spondimus , Ostendimusque quod imperile nos
criminamini, ct sinistre ocumenicam traducilis
synodum quæ æquie in azymo et fermento Domini
cum corpus conſici credit, cum unum sit Domini
corpus, non in duo distractum , lit vos qui synodum
non sequimini, nolentes volentes, quamvis non
scripto, sed negando quæ dicimus, concluditis, et
C ideo ne in hæresis lapsum incidatis, non cfugitis .
Nam Christus dicit nunquam suam errare Ecrle
siam , quia se senmper cum ea nansurium pollicitus
est. Si ergo verus est Christus, el promissionem
suam veram esse oportet ; ita enim dixit, « Ego
vobiscum sum omnibus diebus usque ad consum
mationem sæculi "7 ) Bosque ita credimus, eum
cum Ecclesia sua semper esse permansurilm , nec
eam derelicturum unquami. Si vero secundum vos
cum ea se semper mansurum pollicitus est, sed
dereliquiaillam et errare pernisit, ex necessitate
mendax est. Si vero mendax, Deus non est. Vi
dele in quam absurditatem incidistis, Christum vo
cando mendacem , nam hoc oinnem iniquitalein et
blasphemiam superat : sed cum ea fuit , et est, et
qui contra quam- Ecclesia senalit , sentiunt et fa
ciunt : nos vero cam sequimur et observamus , per
inde ac impossibile sit ut ea errorem prædicet, sed
magis veritalem el reclam fidem , cum ea secum
habet sponsum suum Christum . Cum ergo illi sub
jicimur, intra salutis arcam posili sumus, perqua
ex hac stulta vila in ælernam ac bealam reverie
mur . Habetis igitur, quantum satis est orthodoxi
ad ea quae dicta sunt, responsionem : in his ma
nele ; nihil enim in iis reperitur nisi ea quæ lumi
naria Ecclesiæ jubent : ncque iis , qui litigandi et
contendendi vilio loquuntur ac scribunt, vestigiis
39
1227 JOSEPHI METIONENSIS 1228
inlizereatis unquam , aut assentianmini , quia non A φωστήρων της Εκκλησίας διατάγματα. Και μη τοίς
divino permoti zelo id aglini, sed ul simpli- των κατ' έριν και φιλονεικίαν ειπούσί τε και γρά
ciores tantum decipiant ac perdant, ut ipsi una ψασιν ακολουθήσητέ ποτε , η συμφρονήσητε • ότι ου
cum illis in impietatis præcipitium delabantur. κατά θείον ζήλον τούτο ποιούσιν, αλλ' ίνα μόνον
τους απλουστέρους εξαπατήσαντες , απολέσωσι • και συν αυτοίς και αυτοι εις τον κρημνόν της δυσσε
βείας εμπίσωσι.

ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

ΤΩΝ ΕΝ ΤΩ ΟΡΩ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ
"Οτι αι ψυχαί τών εν μετανοία τελευτησάντων καθαίρονται μετά θάνατον.

DEMONSTRATIO TERTII CAPITIS

EORUM

QUÆ IN DECRETO SYNODI CONTINENTUR

Id est , animas eorum qui in pænitentia moriuntur post mortem purgari.

B Α' .
1.
Tempus igilur est de tertio etiam capite, quod
in decreto continetur, pertractandi. Sell qualenam
id est ? Animaruni post mortem purgatio, quod apuil
Græcos calliarierion , apud Latinos vero purgato-
rium dicitur. Cujus tenor cx divino el sacro decreto
hic est :
« Præterea decernimus, si vere pænitenles in
Dei charilale decesserint, antequam dignis peni .
tentie fructibus de commissis simul ei omissis sa-
lisfecerint , corum animas purgatoriis pænis post
mortem purgari. El ui a pænis hujusmodi rele-
ventur , professe eis fidelium virorum sufragia ,
missarum scilicet sacrificia , oraliones el elecmosy .
nas, et alia pietatis oflicia quæ a fidelibus pro aliis
fidelibus fieri consueverunt secundum Ecclesiae in. C συνας, και τάλλα της ευσεβείας έργα, άτινα παρά
stilula . 1
Id usquequaquc abnegant schismaticorum secia .
tores, hree omnino non percipiendo, neque quid
de hac re sentiant doctores ; desperatione et falsa
persuasione se oblectantes, et in ignoratione ver-
santes .. At neque in disceptationem venire volunt ,,
vel malitia, vel odio adversus Latinos permoli , vel
quia nihil profecto habent quod effalu sit dignum .
Sed inania quædam et futilia nibilque sanum conti-
nentia sæpenumero nobis objiciunt, quæ tanquain
frigida quidem neque cohærentia penitus aversa -
unur . Nain si quæ ipsi afferunt in inedium prolu-
Jerimus, ridicula iis qui mentis sunt compoles vi.
delbuntur :: idcirco τιolumus ea promulgare,, nostra Dλόμεθα ταύτα δημοσιεύειν, ώς του αυτού γένους
evim gente prognali sunt et ejusdem ordinis cujus
203 sumus . Agedum videamus quam responsionen
Καιρός τοίνυν και περί του τρίτου κεφαλαίου του
εν τω όρω κειμένου , διαλαβείν . Ποίον δε τούτ' εστίν ;
“Η των ψυχών μετά θάνατον κάθαρσις. "Ο παρά
μεν τοίς Γραικούς καθαρτήριον• παρά δε τοις Λα .
τίνοις, πoυργατώριον λέγεται . Ού η περίληψις εν
τώ θείω και ιερώ όρω , τοιάδ' έστιν
« "Ετι εάν οι αληθώς μετανοήσαντες αποθάνωσιν εν
τη του Θεού αγάπη, πριν τοϊς αξίοις της μετανοίας
καρπούς ικανοποιήσαι περί των ημαρτημένων ομού
και ήμελημένων , τας τούτων ψυχάς καθαρτικαίς τι -
μωρίαις καθαίρεσθαι μετά θάνατον• ώστε δε από
κουφίζεσθαι αυτές των τοιούτων τιμωριών , λυσιτε
λείν αυταίς τας των ζώντων πιστών επικουρίας :
δηλονότι τας ιεράς θυσίας, και ευχάς, και ελεημο-
των πιστών υπέρ άλλων πιστών είωθε γίγνεσθαι
κατά τα της Εκκλησίας διατάγματα . )
Τούτο εξ άπαντος οι των σχισματικών οπαδοί
αρνούνται .
μή έννοούντες αυτό το παράπαν" μηδ'
ήντινα δόξαν οι διδάσκαλοι έχουσι περί τούτου και τη
απογνώσει μάλλον και πεισμονή χαίροντες , και τη
άμαθία συζώντες . 'Αλλ ' ουδε διαλεχθήναι βούλονται,
ή τη κακία κινούμενοι και το μίσει τα προς Λατί
νους, ή και διά το μηδέν ως αληθώς έχειν άξιον
λόγου φάναι : αλλά κενά τινα , και μάταια, και μη
δεν υγιές έχοντα . Περί τούτου πολλάκις ημίν προ
φέρουσιν, ά ως ψυχρά μέν και ανάρτυτα παντελώς
αποδιοπομπούμεθα . Ει γάρ ταχείνων εις μέσον τι
θείμεν άν, γελοία δόξουσι τοις εχέφροσι . Διό ου βου
και της αυτής τάξεως όντων ημίν • φέρε δή , τίνα
ούν ημείς λόγος το παρόντι κεφαλαίου και θεραπείας
1-29 PRO CONC. FLORENT. CAP. III. DE PURGITORIO . 1230
την προσήκουσαν αποδώσομεν ; Και πρώτον μεν τον Α Ιuic capiti afferanus, el cali quam decel medela
εκ Δαμασκού θεοδρήμονα και πάμ μεγαν Ιωάννης adhibeamus. Primumque divinum et maximum
είς μέσον προφέρωμεν · μετ' αυτόν δε και την λοι-
.
Joannem Damascenum in medium producamus,
πην εταιρείας των διδασκάλων, τους εξ Εύας ημίν deinde et reliquiim doctorum cælum , qui ab Oriente
ανατείλαντας, συμφώνους αυτό παραστήσωμεν · cſfulserunt secuinque consentiunt , sistemus. Is
ούτος γάρο μακάριος τούτ' αυτό, όπερ οι νύν αν- enim bealus vir lioc idem ipsum , quod sacræ sy
τάρται, της Ιεράς συνόδου , αρνούνται και αποβάλ- nodo rehellantes negant el despiciunt, ad disquiren
λονται, προθείς εις εξέτασιν εν τη περί των κεκοι- dum proponens in libro De mystica mortuorum
μημένων αυτού μυστική θεωρία , μάλα καλώς consideratione, liquido declaravit , quasi de hoc
.

διασάφησεν · ώς τινων περί τούτου διαπορησάντων, φuillam eo tempore , ut videtur , amligerent, ora
ώς φαίνεται, τω τότε καιρώ και λόγον ολόκληρον εiοneque integra conscripta , eorum efrenada ol .
ποιησάμενος , τάκείνων έφίμωσεν απύλωτα στόματα . struxit ora . Quod si quis bona fide qux ibi conti
Και εί τις επιεικώς τα εκεί αναγνώ, θαυμάσειεν αν nentur perlegerit, quantum satis est admirabilir,
ικανώς, και ουδαμώς επενδοιάζων έσται προς την nec amplius questionem in dubium revocabit, Cic
εξέτασιν · αλλά προ του άρξασθαι των τούτου παν- Terum antequam doctissima hujus verba et lesti
B
σόφων λόγων τε και μαρτυρών , τον λόγον ώς εν δι- monia proferre incipiamus, orationem nosiram
.

καστηρίω μερίσωμεν · και ραδίως τους βουλομένοις tanquaininjudicio divid:smus , ex iis qui veri studio
ιδείν την αλήθειαν προθώμεν • εν τάξει τάς μαρ- ducuntur, piroponamus, ordine in recensendis ic
τυρίας, ας εκείνος ο θείος ανήρ επιτροχάδην εκτέ- slimoniis servalo , que illis divinus vir cursim es
θεικεν μεμνημένοι του λέγοντος, ώς "Ο πολλάκις posuit, dictum id in memoriam redigendo, φuol
λέληθε τους τελείους, τούτο παιδίον εύρε • και ο τους puer il quod mulioties Jatuit adultos , alivelit ,
σοφούς παρέδραμεν , ιδιώταις ενέτυχε και και τους et quod sapientes præteriit , idiotæ occurrit, quod -
διδασκάλους διέλαθε, τούτο μαθηται επεμνήσθησαν. que doctoribus compertum non est , ejus discipuli
Τούτο δ' ήμείς ου τολμώμεν ειπείν · αλλ' ώσπερ meminerunt. Verum id nos diccre non audemus,
ράγα μετά τον τρυγητον καταλελειμμένην, και στά- sed quasi racemuin post vindemiam derelictum et
χυν μετά τον αμητόν διά το πλήθος παρέωραμένον, spican post messem pra nimia copia nrgleclam ,
και πάσαν οπώραν απλώς επί δένδροις μετά την el reliquos fructus, ut uno verbo dicam , post illos
συλλογήν εκλελησμένην επισωρεύσαντες, ούτω τους perceplos oblivioni tradilos coacervantes, ita cos
βουλομένους , του Ιησού Χριστού συνεργούντος, και qui dignati fuerint cxcipiemus, Christo Jesu opilul
τον λόγον διά των εναργών αποδείξεων βεβαιούντος , o ante et orationen lostrana apertis denuonstrationi .
δεξιωσόμεθα . bus approbante.
Εις τρεις τοίνυν γενικάς μερίδας, είτουν τάξεις , In tres igilur generales partes give classes deſtin
τους προαπελθόντας πάντας απέρχεσθαι τάττομεν . elos omnes abire decernimus : quod et egregie
“Ο και δείξομεν μάλα γενναίως · ου γαρ θεμιτόν coιnprobabimus , non cnim aliter slicere las est.
άλλως ειπείν. Μίαν μεν και πρώτην , τον τών θεο- Unam et primam , divinorum et sanctorum virorum
φόρων και αγίων ανδρών σύλλογον · οί εισιν , από- cotum , apostolos scilicet , martyres , hierarcbas,
στολοι, μάρτυρες , ιεράρχαν , ασκηται , όσιοι και athlelas Dei sanctos cl justos, qui nulla penitus
δίκαιοι . Οι μετά το βαπτισθήναι , ουδεμιά όλως της post baptismum joacula peccatorum vitain resper
αμαρτίας κηλίδι υπέπεσον : αγνεία δε μάλλον και serunt , sed in castimonia el temperantia magis se
σωφροσύνη ασκήσαντες εαυτούς , και καθαρούς οί- exercuerunt, curaruntque ut sua corpora tanquam
κους του Πνεύματος τα εαυτών κατεσκεύασαν σώ- demos a spiritibus mundas efficerent : qui hunc
ματα • οι μισήσαντες τον κόσμον τούτον τον ορώμε- visibilem inundum odio habuerunt el cælestia lan
νον, και μόνα ποθήσαντες τα ουράνια . "Οθεν και tum concupierunt, quibus rebus locum quietis
απέλαβον ον ήτοίμασαν εαυτούς τόπον της αναπαύ . receperunt, quem sibi antea compararunt. Si vero
σεως . Ει δε και μετά το βαπτισθήναι , τινί αμαρτίας D post baptismum aliquam peccati alem contraxe
κηλίδι υπέπεσον , είτα έτι ζώντες, ή και μετά το runt, eadem ipsa vel dum adhuc viverent , vel post
αποθέσθαι το σώμα καθαρθέντες , τή ουρανίω προσ- deposilum corpus mundatos, in cælestem patriani
δέχονται κατοικία , κατά τον θείον και ιερόν της assumi , secundum divinum el sacrum synodi de
συνόδου όρον · ομοίως δή και οι προ του βαπτίσμα- crelum . Eus etiam addimus , qui ante baptismum
τος διά των αρετών σωθέντες , προπάτορες, προφή- suarum virtutum beneficio servati sunt, primos
ται, πατριάρχαι , και δίκαιοι. Ούς ελθών ο Χριστός, Patres, proplielas , patriarchas et justos , quos suo
και έκ τών άλύτων του άδου δεσμών λύσας , ανήγα- adventu Chrisliis ab inferni vinculis liberalus in
γεν εις παράδεισον και τούτου απολαύειν ήξίωσε . coelum deduxit, et ut eo fruerentur dignos eſſecil.
Δευτέραν δε , των μέσων , ήτοι των εν μετανοία τε- Sccundam vero medioru ! , sive illorum qui pani
λευτησάντων και εν εξομολογήσει μέν και συντριβή lentes decesserunt, ac in conſessione el cordis con
της καρδίας, αφέντων τα εαυτών πνεύματα , μή trilione spiritum emiserunt ; sed sublala iis facul
φθασάντων δε ικανοποιήσαι περί των ημαρτημένων lale satisfaciendi pro peccatis , vel omissis ipsorum
όμου και ήμελημένων αυτοίς, διά την πολλάκις αι- ob repentinam (ut oil ) ct moinentaneam demigra
φνίδιον και αθρόαν μεταλλαγήν ταύτην εν τω κα- tionem ; hanc in purgatorio esse dicimus ; quod
1231 JOSEPHI METHONENSIS 12 : 2
que ii non potuerunt in vita perficere, pro his su- Αθαρτηρίω λέγομεν είναι . Και όπερ ουκ έφθασαν
perstites ad redemptionem opem ferunt, secundum εκείνοι ζώντες ποιήσαι , υπέρ τούτων οι ζώντες επ:-
illius dictum . Si forte quid prosit libi ; idque san . κουρούσι τα πρός ανάρρυσιν, κατά τον φάσκοντα :
clarum precum beneficio, eleemosynis, sacrificiis "Ίσως έχει τινά προς ωφέλειαν και τούτο, διά των
aliisque piis operibus , ul in divino et sacro de- ιερών ευχών, και ελεημοσυνών , και θυσιών, και των
crelo oplime scriplum est. Tertiam et ullimaro άλλων της ευσεβείας έργων · ώς εν τω θείο και
constituimus eorum qui in mortalibus peccatis ex ιερώ όρω μάλα καλώς γέγραπται . Τρίτην τε και
hac vita migraverunt, nullumque sibi pænitentie τελευταίαν τών έν θανασίμοις αμαρτήμασιν απερ
præsidium dum viverent reliquerunt, quorum ani- χομένων του τήδε βίου, και μηδένα καρπόν μετα
mas ad inferos statim descendere, pænis tamen νοίας κτησαμένων εν τω παρόντε» ών τας ψυχάς
disparibus plectendas sacrum innuit decrelum . ευθέως καταβαίνειν εις άδην τιμωρίαις όμως ανί
Ceterum de primi ordinis slalu , quæ corum qui σοις τιμωρηθησομένας ο Ιερός αινίττεται όρος. Και
liberantur classis est , quæ et justorum fruilio esse περί μεν της πρώτης μερίδος , ήτις έστι των σωζο
dicitur, responsionem reperies in quarto decreti μένων τάξις, ή και απόλαυσις των δικαίων είναι
capite,, de quo nos antea disputaluros esse pol ». καιB λέγεται » ευρήσεις την απολογίαν εν τω τετάρτη
liciti sumus , peculiarem hac de re tractatum fa- κεφαλαία του όρου » υπέρού προεθέμεθα απολογη
cluri : propterea mullis verbis hic non est opus, θήναι, ιδίαν πραγματείαν και τούτο μέλλοντες ποιή
quippe qui in eo loco Deo adjuvante responde σε : ν : και διά τούτο ου δεί ενταύθα πολλών λόγων ,
bimus. ως έκανώς εκεί, του Θεού συνεργούντος, απολογη
σόμενοι .
Ι. Β' .
Proximum , ut hic de secunda et terlia classe “Επόμενον δε περί της δευτέρας και τρίτης εν
disseramus : at de tertia nulla nobis est cura su - ταύθα ειπείν. Και περί μεν της τρίτης, ουδείς ημίν
scipienda, quoniam neque Ecclesia neque sancti λόγος · επεί ούτε η Εκκλησία, ούτε οι άγιοι περί
aliquam de iis qui ad eamdem pertinent classem εκείνων των εν εκείνη λαχόντων, μνείαν τοιείσθαι
lieri commemorationem permillunt, eosque omnino θέλουσι και όλως φρονούσι σωτηρίαν αυτοίς μή
damnatos esse sentiunt, veluti desperatos et absque είναι ώς απεγνωσμένοις , και αμετανοήτως έξελθούσι
pænitentia hinc sublalos. De his enim non oportet του τήδε . Περί τούτων γάρ ου δεί φροντίζειν, ή πη
Πos esse sollicitos,, neque laborare,, vel deprecari ,, νείν, ή προσεύχεσθαι, ουδέ θυσίας προσφέρειν υπέρ
vel sacrificia oferre, vel eleenosynas exhibere , C αυτών, η ελεημοσύνας διδόναι, ή όσα άλλα υπέρ
vel alia quæ pro iis qui fideliter obdormierunt, των πιστώς κοιμηθέντων και μετανοησάντων εν
fervidisque cum lacrymis pænitentiam egerunt, θερμούς τοίς δάκρυσιν, ώρισται · επειδή εν απογνώ
constiluta sunt, quoniam in desperatione, non au- σει μάλλον, ή εν μετανοία των τήδε μετέστησαν .
tem in penitentia hinc demigrarunt. Ac veluti pro Και ώσπερ γάρ επί της πρώτης μερίδος, της εν
prima classe, quæ in paradiso cum Christo est, παραδείσω ούσης, και μετά του Χριστού, ου δεί
non oportet pro eorum peccatis tollenlis sacrifieia υπέρ αυτών Ουσίας προσφέρειν εις αναίρεσιν αμαρ
offerre, cum in hoc sæculo satisfecerint, et nunc τιών, ώς ικανώς ενταύθα ικανοποιησάντων, και
in deliciis ineffabilium bonorum versenlur,7 sic ne- νύν εντρυφώντων τοις άρρήτοις των αγαθών, ούτως
que pro dimittendis peccatis eorum qui in crucia- ουδ' υπέρ τούτων, όντων εν κολάσει του άδου , δεί
libus inferni degunt licel sacrificare. At id novi Ουσιάζειν υπέρ αφέσεως αμαρτιών. 'Αλλ' οι νέοι
isli Theologi non concedunt, quippe qui nec san- θεολόγοι και τούτο ου βούλονται : ούτε γάρ τους
clos in regno cælorum esse volunt, nec in cruciatu αγίους έν βασιλεία ουρανών θέλουσιν είναι , ούτε
peccalores. Nobis autem elsi propositum non est τους αμαρτωλούς εν κολάσει . Ημίν δε εί και ουκ ήν
de his boc loco disserere, sed de purgatorio lan- σκοπός περί τούτου τα νύν ειπείν, αλλ' ή μόνον υπέρ
tum, quod est tertium decrelii caput, tamen ne vi. D του καθαρτηρίου , και εστι τρίτον του όρου κεφάλαιον,
dealur deesse nobis respondendi facullas, etiam όμως ένα μή αδυνάτως τισιν έχειν δόξωμεν περί
de his pauca quædam adjungemus. Animabus enim τούτου , ολίγα έρούμεν. 'Εντεύθεν γάρ εξελθουσών
quæ binc sine fruclu pænitentiæ decedunt, nulla των ψυχών αμετανοήτων, ωφέλεια και μετά θανά.
post mortem utilitas accedii. Nam et Propheta *s id τον ουδεμία εστί . Περί τούτων γάρ και ο προφήτης
innuens dicebat : « In inferno autem quis conlite- αινιττόμενος έλεγεν, « Εν δε τώ άδη , τις εξομολο
bitur tibi ? » Ει rursus : Νon est penitentia post γήσεταί σοι ; » και αν πάλιν : « Ουκ έστι μετάνοια
morte » , » Sacer dicit Epiplianius , morten appel- μετά θάνατον , » ο ιερός Επιφάνειος φάσκει • θάνα .
lans plenam injustorum damnationem , ut in exem- τον λέγων την παντελή των αδίκων καταδίκην, ώς
plo divitis, qui in igne torretur , ostenditur, stillam εν τώ πλουσίω τω καιoμένω εν τη φλοί δείκνυται,
aque petentis nec impelrantis, slillam videlicet ζητούντ : ρανίδα ύδατος, και μη δυναμένω τυχεϊν
pænitentiæ postulantis, nec invenientis. Iilque me . δανίδα μετανοίας δηλαδή αιτούντι , και μη ευρί
rilo, hieme misericordiam non sem navit, venit σκοντι · και είκότως : το χειμώνι , ουκ έσπειρεν

48 Psal . VI , 6.
1233 PRO CONC , FLORENT. CAP. III . DE PURGATORIO . 1234
.

έλεον • ήλθε το θέρος και ουκ εθέρισε . Χειμωνά μοι Α estas, nec messem fecit . Hiemem hic intellige
νύει τον παρόντα βίον, τον συμπεπλεγμένον ταϊς præseniem vitam peccatis implicitam , messem vero
αμαρτίαις · θέρος δε , τον μέλλοντα, και τας αντα futuram atque operum retributionem . flic enim ,
ποδόσεις των έργων. Ενταύθα γαρ εν τω χειμώνι in hac hieme ,, penitentia reperitur ,, ibi estas,,
τούτω έστιν ή μετάνοια• εκεί δε το θέρος, ήγουν ή id csl fruitio . Et alibi rursus Propheta, « Clausit
απόλαυσις. Και αλλαχού πάλιν ο προφήτης : 'Απέ- Deus adversus eos , , inquit. Apertum autem est ,
κλεισε , φησίν, ο Θεός κατ' αυτών. Δήλον δ' ότι, μη eum qui in hac vita non pænitiierit, impossibile
μετανοήσαντά τινα ενταύθα, αμήχανον εστι μετα- esse illa transacla penitere ; nain dimisso conventii
νοήσαι μετά την ενθένδε απαλλαγήν· λυθείσης γάρ el clausa thalami sponsalis janua, nec pænitentia
της πανηγύρεως, και κλεισθείσης της του νυμφώ- valet, nec lacryma prosunt, utin parabola quinque
νος θύρας, ούτε μετάνοια ισχύει, ούτε δάκρυα ωφέ- virginum ostenditur, cum ee dicerent : Domine .
>

λούσιν · ώς εν τη παραβολή των πέντε παρθένων Domine, aperi nobis, respondit sponsus Christus,
εμφαίνεται• λεγουσών εκείνων, « Κύριε, Κύριε, άνοι- Nescio vos. » Egressa enim a corpore anima ne
ξον ημίν, και απεκρίθη δε ο νυμφίος Χριστός , Ουκ que fet, neque polest penilere, naturæ sublatis in
οίδα υμάς και εξελθούσα γαρ η ψυχή του σώματος, ούτε B strumentis, per que penitentia monstratur. Vigi .
δακρύει , ούτε μετανοήσαι δύναται · των φυσικών ορ- jare ante oportet el ad exilum se comparare ; quia
.

γάνων δι ' ών ή μετάνοια δείκνυται παυθέντων. in ea hora, in illo momento , in illo indivisibili
"Αγρυπνείν δεί πρότερον· ετοιμάζεσθαι προς την tempore, quo anima angitur exire de corpore, et
έξοδον · ότι εν εκείνη την ώρα , εν εκείνη τη ριπή, εν vila præsenti (tremendum est enim tempus illud , et
εκείνα τα ακαρεί χρόνω, εν ώ η ψυχή αγωνιά εξελ- certamen maximum et mercatura non vili pretio
θεϊν του σώματος, και της παρούσης ζωής και γάρ αstimanda ) cavendum est ne dum exit anima , in
φοβερός εστιν ο καιρός εκείνος , και ο αγών μέγι- his humilibus et lemporariis rebus deprehendatur
στος, και η εμπορία δυσεύωνος, δέος έστι μή εξερ- implicita. Nam si non idonea satisfactione adhibita ,
χομένη η ψυχή ευρεθείη τα χαμαιζηλα και πρόσ- vera confessione el cordis contritione decesserit,
καιρα ταύτα φρονούσα. "Αν γάρ εξέλθη μή εν sed vitam lantum præsentem in memoria reli .
μετανοία έκανή , και αληθεί εξομολογήσει και συν- nens, caducas has res , thesaurum sludio quæsi
τριβή της καρδίας, μνήμην έχουσα του παρόντος lum , uxorem simul et liberos, nec his modum im
βίου, της προσκαίρου ταύτης ζωής , του πολυσπου- ponens, sed ea continue animo revolvens et medi
δστου θησαυρού , γυναικός τε άμα και τέκνων, tans, infernus quam primum abripit eam ,, ct
φειδομένη τούτων απάντων, και τον νούν συνεχώς c tenebre caliginosae , et tortoribus traditur , atque
τούτοις προσεπεκτείνουσα, άδης ευθέως αυτήν λαμ- ignisea comburit. Testificabiturid Ecclesiae prae
fjάνει και σκότος ζοφώδης • και κολάσει καταδικά . ses Gregorius Dialogus in libro Dialogorum , capite
ζεται , και το πυρ αυτήν καταφλέγει . Τούτο μαρ- quo Petrus ejus archidiaconus cum ipso sermonem
τυρήσει και της του Θεού 'Εκκλησίας προστάτης, habel : « Inquisitioni meæ suflicienter jam video
Γρηγόριος ο Διάλογος, εν τω βιβλίο των Διαλόγων , satisfactum . Sed hoc est adhuc quod quæsticne
έν κεφαλαίω, εν ώ Πέτρος και αρχιδιάκονος αυτού animum pulsat : quia cum superius dictum sit, esse
τερος αυτόν φησι : « Τη παρ' εμού επιζητήσει λο:- jam sanctorum animas in colo, restal procul dubio
πόν , ικανώς ορώ έμαυτόν πληροφορηθέντα • τούτο ut iniquorum quoque animæ non nisi in inferno
δε ακμήν η ερώτησις την ψυχήν υπονύττει · ότι κα- credantur. El quid hac de re veritas habeat igno
βώς ανωτέρω ελέχθη, των αγίων τας ψυχάς εν τω ro , nam humana æstimatio non habet peccalorum
ουρανό είναι πιστευτέον. Τί δε περί τούτου του animas anle judicium possc cruciari. , Gregor.
πράγματος ή αλήθεια έχει , αγνοώ · ή γάρ άνθρω-
.
« Si csse sanctorum animas in cælo sacri eloquii
πίνη βουλή , τας των αμαρτωλών ψυχάς ουκ έχει satisfactione credidisti, oportet ut per omnia esso
προ της ημέρας της κρίσεως δύνασθαι κολάζεσθαι . » credas et iniquorum animas in inferno, quia ex
Γρηγόριος: « ' Εάν τας των αγίων ψυχάς εν τω ουρανώ ΦD retributione æter
elerancejustitia,, ex qua justi jam glo
είναι επίστευσας , τη της Ιεράς συντυχίας πληρο- riantur, necesse est per omnia ul et injusti cru --
φορία, δέον έστιν, ίνα και τας των αδίκων ψυχάς εν
> cientur ; nam sicut electos beatitudo lalilical, ila
το άδη είναι εκ παντός πιστεύσης “ εκ γάρ της αν- credi vecesse est quod a dic exitus sui ignis rc
ταποδόσεως της ενδοτάτου δικαιοσύνης, εξ ης οι probos exural. 1
δίκαιο: δοξάζονται , αναγκαίόν έστιν, ίνα και οι άδικοι πάντως κριθώσι. Καθάπερ γάρ τους εκεί η μα
καριότης ευφραίνει, ούτω πιστεύειν χρή ότι και τους αδίκους από της ημέρας της εξόδου αυτών το πυρ
καταφλέγει. !
'Ακούεις ότι τας των αδίκων ψυχάς , ήτοι τάς Audis malorum , seu peccatorum , el imponi !ene -
των αμαρτωλών και αμετανοήτων, από της ημέρας lium animas, a quo die hinc decesserint, igni
της εξόδου αυτών, το πυρ καταφλέγει ; Δήλον ούν comburi? Clarum est igilar iis qui contendendi
εστι τοίς μή φιλονεικείν εθελουσιν, ότι ώσπερ τους vitio non laborant, quod veluti sanctos post obilnim
αγίους ή των ουρανών διαδέχεται βασιλεία μετά την cælorum excipit regnumi, sic et desperatos pro
ενθένδε απαλλαγήν, ούτω και τους απεγνωσμένους domicilio infernus manel, ubi pleciuntiir extremami
ή του 35.υ διαδέχεται κατοικία : ένθα κολάζονται diem exspectantis, ut postca induti corporilus
1215 JOSEPHII METEONENSIS 1236
nternas ponas recipiant . Ιd etiam mecum testifi- A περιμένοντες την τελευταίαν ημέραν ένα και τα
cabitur Maximus ad cubicularium scribens. Inquit σώματα ένδυσάμενοι, την απέραντον κόλασιν λή
enim : Quis, o dilecte, nostrum , qui peccatorum ψωνται. Τούτο και ο μακάριος συμμαρτυρήσει μου
sordibus sit inquinatus, sanctorum angelorum in- Μάξιμος , προς κουβικουλάριον γράφων · λέγει γάρ
sprclionem non reformidel, a quibus in exilu vitæ « Τίς γάρ, αγαπητέ, φησί των κατ' εμέ ρύποις αμαρ
constitutus ex divino judicio per vim corpore τημάτων κατεσταγμένος , ου φοβείται την των αγίων
pellitur cum indignatione et invilus ? Quis comma- αγγέλων επιστασίαν ; υφ' ών κατά την θείαν ψη
< ulalam suam sentiens conscientiam , sievum et
1 φον, της παρούσης ζωής το πέρας δεχόμενος, βία
iinmanem malorum dæmonum occursum non του σώματος μετ' οργής εξωθείται και μή βουλό
limeat, eorum vnoquoque post obiilim in aere ad μενος. Τις κεκηλιδωμένην εαυτό συνεπιστάμενος
se incessanier miseram trahente animam , scele- την συνείδησιν, ου δέδοικε την ωμοτάτης των πονη
rumque suorum convictus futurorum bonorum. ρών δαιμόνων και βορβορώδη υπάντησιν; εκάστου
miserabilem spei desperationem ? Post subsecutum τούτων κατά τον αέρα μετά την έξοδον, προς εαυ
vero in aere cum spiritibus pravitatis judicium et τον αφειδώς την αθλίαν ψυχήν έλκοντος και το
villicatum , deseensus in infernum eum manel, et ελέγχω των αυτή της επί τοίς μέλλουσιν αγαθούς
B
ibiden domicilium et commemoratio : ubi profundae και ελπίδος ελεεινήν απόγνωσιν. Μετά δε την γενομένην
tenebræ et silentium profundissimum nullo alio κατά τον αέρα προς τα πνευματικά της πονηρίας
eibo se alenles eo damnale animæ, quam acribus διάγνωσίν τε και λογοθέτησιν, ή προς τον άδην κα
gemitibus, saspiriis et amarissimis lacrymis, et ob τάπτωσις διαδέχεται, και παροίκησις · εν ώ σκότο ;
imminentia mala mæstitia , nil aliud semper exspe . βαθύ και βαθυτάτη σιγή• τροφήν έχουσαι αι εκείσε
.

ctantes quam eam , quac justum judicium sequitur, καταδεδικασμέναι ψυχαν , τους δριμντάτους στεναγ
justam retributionem . Jlanc perpetuam tristitiam μούς, και τα πικρότατα δάκρυα , και την επι τοις
et dolorem crcat illis resurrectionis exspecialio, δεινοίς κατήφειαν· εκδεχόμεναι δια παντός ουδέν
tremenda Christi adventus dies , horribilis exhibitio άλλο, η μόνην την επί τη δικαία ψήφω δικαίαν αν
es presentatio , et anteactæ vitæ examen . Per ταπόδοσιν. Ταύτην ουν συνίστησιν αυτοίς τήν άπαυ
quam hi qui ad dexteram Christi constituti sunt, στον λύπην και οδύνην , ή της αναστάσεως ελπίς, ή
arcanorum bonorum promissionem recipient, illi της φοβεράς του Χριστού παρουσίας ημέρα, η φρι
all sinistram locati ignem æternum sortientur, ac κωδεστάτη παράστασις, ή περί των βεβιωμένων
tenebras exteriores , et vigilem vermem , el strido . πάντων απολογία • καθ' ήν οι μεν εκ δεξιών του
rem lentium, et dedecus sempilernum. » Audis ex € Χριστού στάντες, λήψονται των απορρήτων αγαθών
sacro doctore hoc, quod post peractum in aere τας επαγγελίας : οι δε την αριστεράν στάσιν λαχόν
rum spiritibus pravitatis judicium el villicationcm , τες , το πυρ το αιώνιον, και το εξώτερον σκότος, και
descensus in infernum manet peccatores ? Quo- τον ακοίμητον σκώληκα , τον βρυγμόν των οδόντων ,
modo his tremendis verbis fidem non adhibes ? και το διηνεκές δάκρυον, και την απέραντον αισχύ
Nam qui plecli peccatores non vult, neque Judam νην. ν 'Ακούεις και του διδασκάλου τούτου, ότι μετά
nunc puniri permuillet : sed hoc nullatenus verum την γινομένην διάγνωσίν τε και λογοθέτησιν εν τω
est , nec ullo unquam modo. αέρι , προς τα πνευματικά της πονηρίας, και προς
τον άδην κατοίκησις διαδέχεται τους αμαρτωλούς. Πώς oύ πείθει τοιούτοις και φοβεροίς ήμασε και και
γάρ ο μη θέλων είναι τους αμαρτωλούς εν κολάσει, ουδε τον Ιούδαν εν κολάσει θελήσει αν είναι τανύν.
Αλλ' ουκ έστι τούτο , ουκ έστιν.
Ecce liquido ostensum es ' , quod qui impæniten- Ιδού δέδεικται σαφώς, ότι οι αμετανοήτως απο
tes decedunt ,, ad penam rapiuntur ,, exspectantes,, θνήσκοντες εις κόλασιν απέρχονται, εκδεχόμενοι και
τι post induti corporibus in utroque simul ple- την επένδυσιν των σωμάτων , ένα κατά το συναμφό
riantur, quo tempore perfecta proprie dicitur, et τερον κολασθώσιν • άτε και τελεία λέγεται κυρίως,
est sine fine punitio . Non opos est igitur haec D και έστιν η απέραντος κόλασις. Ου χρεία ούν του
ulterius persequi, quippe cum satis de his dictum λοιπού λέγειν περί τούτου, ώς αρκούντων των ει
si!. Quod si his adversarius non acquiescet , nec si ρημένων · ει δε τούτοις ου πεισθήσεται ο αντιλέγων,
multo plura adjunxeris, acquiescet . Itaque de his ουδ' όσα άν τις είπη, πεισθήσεται . Και περί μεν
dictum est sufficienter , nec oportet ulterius pro- ταύτης ικανώς είρηται · και ου χρή περαιτέρω
gredi. Restat igitur ut pro tertia classe, de qua προβαίνειν. Λείπεται ούν περί της δευτέρας μερί
nobis propositum esi dicere, preces offerantur et δος γίνεσθαι τάς προσευχάς, και τάλλα της ευσε.
pia opera exhibeantur : nam qui in ea locali βείας έργα : περί ης και η σπουδή ήμών εστι φάναι:
sunt, bri post mortem purgantur, eaque est anima- ώς οι ταύτης τυχόντες, ούτοι καθαίρονται μετά θά
rum purgatio quam nos demonstrare contendimus. νατον. Και αύτη εστίν ή των ψυχών κάθαρσις, ήν
In ea igitur tremenda denmigrationis hora ,, in qua πειρασόμεθα δείξαι. Εν εκείνη τοίνυν τη ώρα τη
anima separatur a corpore, et nalurale vinculum φοβερά της εναλλαγής, καθ' ήν η ψυχή του σώμα
8 € Deo volente discinditur, animæ quæ in vera τος χωρίζεται , και ο φυσικώτατος δεσμός αποτέμνε
penitentia reperiæ fuerint, cum liberationem a ται θείω βουλήματα, αι ψυχαί αίτινες ευρεθώσιν εν
peccatis, que scilicet corporibus indute perpalra μετανοία αληθεί, και αποχήν των πλημμελημάτων
 1237 PRO CONC. FLORENT. CAP. III . DE PURGATORIO .
& ώς σάρκα φορούσαι έπλημμέλησαν, ως δεί ποιη- A verunt , fecerint ut oportet, neque hujus seculi
σάμεναι, και μηδ' όλως τι του παρόντος αιώνος quiilquam omnino vel curaverint vel cogitaverint,
φροντίζουσαι η φρονούσαν , αλλ' άπαξαπλώς όλως
όλον τον νούν έχουσαι! προς όν πορεύονται τόπον, σκύ-
βαλα τα παρόντα πάντα ήγησάμεναι , ίνα μόνον κερ-
δήσωσιν ον ποθούσιν νυμφίον διά της μετανοίας, και
απαντήσωσι το φοβερό κριτή εν νεφέλαις, αύται
μεγάλην ωφέλειαν έχουσι μετά θάνατον . Εν μετα-
νοία γαρ ευρέθησαν, και εν μετανοία κρίνονται•
ώσπερ εκείναι αι ευρεθείσαι εν απογνώσει , κατα-
κρίνονται. Και τούτο έστιν όπερ ακούομεν απειλού-
μενον παρά του κριτού • Εν ώ εύρω σε, εκεί και
κρινω σε, και
Γ' .
Καιρός δε λοιπόν και των μαρτυριών επακούσαι
ας υπεσχέθημεν ακούσαι υμάς, εκθεϊναι. Και πρώ-
τος μεν παρίτω ο προμνημονευθείς θείος και Ιερός
"Ιωάννης, ο μέγας οφθαλμός της Εύας, και εκ Δαμα-
σκου αναλάμψας · ούτος γαρ εν τω περί των εν
πίστει κεκοιμημένων συντακτηρίω αυτού λόγω, το
επιγραφήν έχοντι: « "Οπως αι υπέρ αυτών γινόμεναι
λειτουργίαι και ευποιΐαι τούτους ονίνησιν , » η δε αρχή
του λόγου , « Τα τών βρωμάτων ήδέα και μετά πολλά
και άλλα, έτι τούτο φησιν, « "Οτι οιτού λόγου μύσται
τε και αυτόπται, οι τον του κόσμου γύρον ζωγρή-
σαντες μαθηταί του Σωτήρος, και θείοι απόστολοι,
- επι των φρικτών και αχράντων και ζωοποιών μυ-
στηρίων , μνήμην ποιείσθαι των πιστώς κοιμηθέν-
των έθέσπισαν • 8 και κατέχει βεβαίως και λίαν
.
αναντιρρήτως ή του Χριστού και Θεού από περάτων c ulla controversia tenet a finibus usque ad fines
και μέχρι περάτων, αποστολική και καθολική Εκ-
κλησία, εκ τότε μέχρι του νυν, και της του κόσμου
λήξεως άχρι, ουκ αλογίστως πάντως, ουδε ματαίως,
ουδέ εική , και ώς έτυχε τούτο θεσπίσαντες. Ουδέν
γάρ ανόνητον ή των Χριστιανών απλανής θρησκεία
παρείληφε , και εις αιώνα κατέσχεν απαρασάλευτον •
αλλά πάντα επωφελή και θεάρεστα, και λίαν δνησι-
φόρα, και σωτηρίας μεγίστης πρόξενα.. Ακούεις
ότι ου παρέλαβεν και του Θεού Εκκλησία τι πλάνης
εχόμενον , ή ανόνητον · αλλά πάντα θεάρεστα και
ονησιφόρα λίαν, και πρόξενα σωτηρίας μεγίστης.
Μετ' αυτόν δε ο πολύς τα θεία και βαθύς Διονύσιος,
και αυτός εν τη των κεκοιμημένων μυστική θεωρία ,
τοιαύτα φάσκει • • Ου γαρ αν ο θείος ιεράρχης, ο
της αρχικής δικαιώσεως υποφήτης, εζήτει ποτέ τα
μή τω Θεώ προσφιλέστατα, και προς αυτού δοθή-
. omnino donaturus est. )
σεσθαι θειωδώς επηγγελμένα • διό τοίς ανιέροις
ήγουν αφωτίστοις , ου προσεύχεται ταύτα κεκοιμη-
μένοις. » Και αύθις • Ουκούν ο θείος ιεράρχης,
εξαιτεί τα φίλα Θεώ, και πάντως δωρηθησόμενα . και
Η μεν ούν ευχή, της θεαρχικής αγα-
Και πάλιν: • Η
θότητος, δείται πάντα μέν αφείναι τα δι' ανθρωπί-
νην ασθένειαν τώ κεκοιμημένω πταίσματα : τάξει
δε τούτον , έν χώρα ζώντων, εις κόλπους 'Αβραάμ
και Ισαάκ και Ιακώβ , ενώ απέδρα τόπο, οδύνη
και λύπη και στεναγμός : παρορώσης της θεαρχι-
κής αγαθότητος , και τας εγγινομένας τώ κεκοιμη-
4 1 Jo XIV , 3.
1238
sed in universum eo tantum modo, quo abilir
sunt, totam mentem direxerint, præsentia omnia
retrimenta putantes , ut solum cum quem desiderant
sponsum lucrentur per pænitentiam , tremendoque
judici in nubibus occurrant , he maximum post
morlem juvainenlum percipiunt. Cum enim in
penitentia reperte fuerint, in penitentia quoque
judicantur, quemadmodum cie que in desperatione
repertæ fuerini, condemnantur. Et bæ commina
tiones sunt quas a judice audimus : « Ubi invenero
!e , ibi et judicabo le . )
ΙΙ .
Reliquum est in præsentia testimonia vos audire
B
quæ anlea polliciti sumus . Primusque prodeat an
lediclus divinus et sacer Joannes, magnus Oricntis
oculus, qui a Damasco illuxil. Is enim in ea ora -
tione quam conscripsit de his qui in fide obdor
mierunt,, cujus titulus est ;; « Qua ratione sacrificia
et bona opera , quæ pro iis suscepta sunt, ipsis
opitulantur , cujus orationis initium est : « Esca
suaves, ' post alia mulla hæc etiam dicit : Quod
Salvatoris discipuli el divini apostoli, qui mysterio .
rum Verbi participes atque oculati testes fuere, qui
mundi orbem dum viverent peragrarunt , in tre
mendis , intemeratis et vivificantibus mysteriis
coinmemorationen fieri de his qui lideles obdor
miere, sanxerunt ; quod eliain firmiter et absquc
Christi Dei apostolica et catholica Ecclesia ab eo .
tempore in præsens et usque in finem mundi non
sine ratione, neque slulle, neque temere, neque
forte fortuna id decerneules. Nam nihil quod stul
titiam saperet, admisit Cbristianorum inerrans
religio, et in sæculum inconcusse tenuit : imo vero
cuncta utilia Deoque grata et valde conducibilia
ad salutem . » Post hunc magnus in divinis et
sublimis Dionysius el ipse in mystica de mortuis
consideratione bæc ait : Non enim divinus
sacrorum præses, divinæ justificationis ininister,
politissel que Deo praecipue non essent accepta ,, CCce
quæ se daturum divinitus promisisset. Ideoque
profanis, id est iis qui illuminali non sunt mortuis,
D nec non precatur. : Et rursus : « Ergo divinus
sacroruin præses quæ Deo grala sunt petit, ct quic
El iterum : « Com divi
nam bonitatem precamur, peccata defuncto condo
nari petimus
,, que ob umanam imbecillitatem
admissa sunt : in regioneque viventium eum col
Iocari,, in sinn Abralian,, Isaac et Jacob,, in quo
loco abest mæror, tristitia el gemilus, cum divina
polentia ob suam bonitatem contemnat maculas ab
imbecillitate humana provenientes. Quoniam nemo,
ul sacræ lilleræ docent, mundus a sordibus * . 1
Vides lu qui coutradicis, quo pacto confirmat, pro
desse preces , pro his susceptas qui fideles morlui
1239 JOSEPHI METHONENSIS 1240
.

sunt. Gregorius deinde Theologus cognomine , divi. A μένω εξ ανθρωπίνης ασθενείας κηλίδας• επείπερ
num eloquentiae lumen,, in funebri in fratrem Ce-
Cæ ουδείς, ως τα θεία φασι λόγια , καθαρός από ρύπου. »
sarium sermone de malre sua : « Auditum est, in- Βλέπεις και αντιλέγων, πως βεβαιοι επωφελείς υπάρ
quit, nuntium dignum auribus omnium , se filio in χειν τας υπέρ των πιστώς κοιμηθέντων δεήσεις ;
funere omnen , ejus substantiam pro eo dono dare : Μετά δε τούτον αύθις και της θεολογίας επώνυμος,
qua sancta el speciosa pollicitatione omnis moeror θεoρρήμων Γρηγόριος, εν τώ εις Καισάριον τον
.

ex animo ejus sublatus est ; i el paucis inter- αδελφόν επιταφίω λόγω , περί της ιδίας μητρός :
jectis : « Quæ ad nos pertinebant talia sunt : par- « Ηκούσθη , φησί, κήρυγμα πάσης ακοής άξιον, και
tim namque tradidimus partimque trademus annuos μητρός πάθος κενούται δι' υποσχέσεως καλής και
honores et commemorationes adhibendo .) .

οσίας • δούναι τα πάντα το παιδί τον εκείνης πιού

τον υπέρ εκείνου δώρον εντάφιον. 5 Και μεθ' έτερα : « Τα μεν ούν παρ' ημών τοιαύτα . Και τα μεν, απο
δεδώκαμεν » τα δε, δώσομεν , τάς δι' έτους προσφέροντες τιμάς τε και μνήμας . Ο
Vides quomodo hoc magnum Ecclesiæ lumen af- "Οράς πώς και ούτος ο μέγας της Εκκλησίας φω
firmat, speciosas et sanctas oblationes appellando, στήρ βεβαιοί, και καλάς και οσίας καλεί τας υπέρ των
que pro his que obdormierunt suscipiuntur , com- Β κεκοιμημένων προσαγωγάς• και τας κατ' έτος έτη
probatque anniversarias commemorationes. Ubi est σίους μνήμας συνίστησι ; πού και των άθλίων μιαρά
miserorum hominuin nefaria synagoga quæ de me- συναγωγή και η ταύτα εκ μέσου ποιήσαι σπουδάσασα,
diu tollere conatur ea quæ doctores et Ecclesiæ & οι διδάσκαλοι και φωστήρες της Εκκλησίας, κόπο
lumina conscripserunt, multo labore et studio adhi. και μόχθω πολλά παρέδωκαν, εκ των ιερών απο
bilo a sanctis apostolis hæc colligendo ? Sed prava στόλων πάντα παραλαβόντες. Αλλά συναγωγή πο
sciismaticorum quorundlam staliorum, levium, νηρά σχισματικών, και παπαδαρίων τινών κούφων,
indoclorum el obscurorum synagóga , qui omnes άγραμμάτων και σκοτεινών, οι πάσας τας ημετέρας
nostras insulas confuderunt et perturbarunt,omitti νήσους συνέχεάν τε και συνετάραξαν » διδάσκοντες
debere commemorationes pro fidelibus defunctis οι αμαθείς, μή ποιείν μνήμης των εν πίστει κεκοι
predicant, nullamque sanctorum memoriam ac sa- μημένων , μηδε μνείας αγίων και τελετάς • μή συν
crificia , conventusve sacros et dies festos celebrari, άξεις Ιεράς τε και πανηγύρεις μηδε συμψάλλειν
aut cum piis sacerdotibus psallere oportere, sed τοίς ευσεβέσιν ιερεύσιν · αλλά σχίζεσθαι απ' αλλή
disjungi mutuo et tanquam a serpentum facie refu . λων · και φεύγειν ώς από όφεως. Εις αισχύνην δε
gere. Sed ad id ipsorum dedecus et confutationem και ανατροπήν αυτών, και ο χρυσοβδήμων όντως
re etel cognomine aureus Joannes accedat ,, pouper- C και χρυσεπώνυμος Ιωάννης παρίτω »· και της φιλο
tatis amator et pænitentiæ dux ac magister, qui in πτωχείας και της μετανοίας οδηγός και διδάσκαλος :
expositione sua divina ad Philippenses et Galatas ός , εν τη προς Φιλιππησίους αυτού και Γαλάτας
sic inquit : « Si enim Græci una cum mortuis cre- θεοφεγγεί ερμηνεία , ούτω φησίν : Ει γαρ "Ελλη
mant quæ sua fuerunt, quantò magis fidelem opor- νες συγκατακαίoυσι τοις απελθούσε τα παρ' αυτών ,
tet una cum fideli sua consociare ? Non ut ea πόσω γε μάλλον τον πιστόν συμπαραμείψαι δεί το
quemadmodum ista in cinerem convertantur, sed πιστω. τα οικεία ; ουχ ένα τέφρα γένωνται καθώς
ut majore gloria cumules illum . Et si fuerit pec- εκείνα και ταυτα , αλλ' ίνα μείζονα τούτο περιβάλης
cator defanctus , ut eum solvas a peccatis ; sin ju- την δόξαν · και ει μεν αμαρτωλός ο τεθνηκώς ή , ένα
O

stus, ut additamentum fiat mercedis et retributio .
nis . » El in alio scrmonc : « lierum cxcogitemus,
inquil, quomodo mortuis prosimus, præstemus his
auxilium quod valemus, eleemosynas dico et obla-
ciones ; qnæ quidem res ipsis vuilitalent, magnum
lucrum et commodum affert. , Non enim temere et
forluilo hæc instiluta sunt, et Dei Ecclesiic a suis
sapientissimis discipulis per manus tradita, ut sa-
cerdos in tremendis mysteriis p : o fidelibus mortuis
preces effundat; nam bene ipsis cognitum est,
magnum inde lucrum et commodum comparari.
Audis aureum animo el lingua , divnim dico Joan-
niem , « Quod si impii pro impiis laciunt, quanto
magis nos lideles pro fidelibus ellicere debemus ( 1 )?,
Non ad perditionem hæc veluti illa, sed ut majorem
mortuo gloriam concilienius, ac si peccalor esi,
rjus peccala purgamus, et a vinculis solvimus, el e
tenebris educimus, a lucu elgi mitu inferni redimi-
inus. Si vero justus, non eum a vinculis solvims,
b.ec ejus peceala purgamus, sed glorize additamentum
(1 ) Η.cc surpta cx 1. ΙΙΙ , c . 4, Aposi. Const.
τα αμαρτήματα λύσης · ει δε δίκαιος , ίνα προσθήκη
γένηται αυτή μισθού και αντιδόσεως . Και πάλιν
εν ετέρω λόγω αυτού • Επινοήσωμεν , φησί, τοίς
απελθούσιν ωφέλειαν · δωμεν αυτοίς την προσούσαν
βοήθειαν ελεημοσύνας λέγω και προσφοράς και
D φέρει τούτοις πολύ το πράγμα την όνησιν, και μάλα
το κέρδος και την ωφέλειαν · ου γάρ εική και ως
έτυχε ταύτα νενομοθέτηται, και τη του Θεού Εκ
κλησία υπό των αυτού πανσόφων μαθητών παρα
δέδοται " φημι δη το επί των φρικτών μυστηρίων
ευχάς ποιείσθαι τον ιερέα , υπέρ των εν πίστει κε
κοιμημένων : ίσασι δ' αυτούς, πολύ το κέρδος εκ
τούτου και πολλήν την ωφέλειαν . ν 'Ακούεις του
Χρυσού την ψυχήν και την γλώτταν, του θείου
φημι Ιωάννου , ότι ει μεν οι ασεβείς υπέρ ασεβών
ποιούσι, πόσω γε μάλλον ημείς οι πιστοί , υπέρ των
πιστών ποιείν οφείλομεν ; και ουχ ότι είς απώλειαν
ταύτα ώσπερ εκείνα , αλλ' ότι μείζω δόξαν προστί
θεμεν τώ κεκοιμημένη και ει μεν αμαρτωλός
έστι , καθαίρομεν αυτού τα αμαρτήματα και λύο
1211 PRO CONC. FLORENT . CAP. III . DE PURGATORIO . 1212
μεν αυτόν του δεσμού • και ανάγομεν εκ του σκό- A adhibemus, et illi magna commoda et utilitates af
τους και των δακρύων και στεναγμών του άδου ferimus. Ubi sunt qui animarum post mortem pur
λυτρούμεν. Ει δε δίκαιος, ου λυτρούμεν αυτόν του galionem non inveniri dicunt ? Ecce Chrysostomus
σκότους, ουδ' απολύομεν των δεσμών , ουδε καθαί-dicit, nec polest ei contradici. Sed sapientissimus
ρομεν αυτού τα αμαρτήματα, αλλά προσθήκην δόξης iterum Nysseorum episcopus, veluti cum liis verbis
αυτό περιτίθεμεν » και ότι μεγάλην αυτοίς προξε decertans ait : « Nibil inconsullo neque absque
νούμεν όνησιν και ωφέλειαν. Πού εισιν οι λέγοντες emolumento a Christi praconibus el discipulis tra
μή είναι κάθαρσιν ψυχών μετά θάνατον ; Ιδού Χρυ- ditum est,, sed res plena utilitatis est Deoque acce
σόστομος φάσκει, ουκ έχουσιν αντειπείν . Αλλά και pta, 2 commemoratio videlicet que habetur in di
ο πάνσοφος αύθις Νυσσαέων Γρηγόριος, τούτοις vino et admirabili sacrificio pro his qui in lide oli
οιονεί μαχόμενός φησιν : Ουδέν αλογίστως ουδε dormierunt. Audis Patrem hunc, quod nihil incoll
α κερδώς, υπό των του Χριστού κηρύκων και μαθη- sulto, sed omni cum animadversione et ex tradi- .
των παραδέδοται · αλλά το πράγμα πάντως επω- lione sanctorum apostolorum agit Ecclesia , quodque
φελές και θεάρεστον • το μνήμην δηλονότι ποιείν in divinis officiis de fidelibus mortuis commemora
επί της θείας και παμφαούς μυσταγωγίας, των εν lionem facere est utile admodum ac Deo gratum ?
B
δοθή πίστει κεκοιμημένων. Ακούεις και τούτου , Vuli enim omnium salutem animarum , et bonorum
ότι ουδέν ποιεί η Εκκλησία χωρίς λόγου ;και αλλά πάντα amator el dilector et misericors Deus. Nam quod
μετά λόγου, και από παραδόσεως των ιερών απο- dicit prophela , quod unicuique reddet secundum
.

στόλων και το ποιείν μνείαν εν ταις ιεροτελεστίαις opera ejus, et melet quisque quod seminavit, el
υπέρ των πιστώς κοιμηθέντων , λίαν έστιν επωφελές quæ sequuntur, de adventu omnino Conditoris, et
και τω Θεώ αρεστόν · θέλει γάρ πάντων την σωτη de eo tremendo judicio dictum est, et de hujus
ρίαν και φιλόψυχος και φιλάγαθος και πανοικτίρμων mundi consuinmatione, quia lanc auxilii lempus
Θεός. Το γάρ ειπείν τον προφήτην, ότι , Συ αποδώ- præleriit, et omnis advocatio inutilis ; nam dimisso
σεις εκάστο κατά τα έργα αυτού · και, Θερίσει πάς conventu tollitur negoliationis commercium . Ubi
τις 8 έσπειρε και τα τούτων ακόλουθα , περί της lunc pauperes ? ubi sacrifisia ? obi psalmodiæ ? ubi
παρουσίας πάντως του κτίστου, και της τότε φρικτής bona opera ? Idcirco ante illud tempus muluo no
αποφάσεως είρηται , και της του κόσμου τούδε συμ- bis opitulemur , et Christo Deo, fratrum , hominum
περατώσεως . Τότε γάρ όλως βοηθείας ουκ έστι και et animarum amatori, fraternæ charitalis officia
ρός · αλλά πάσα παράκλησις άπρακτος. Της πανη- prestemus ;; nam libenter almodum recipit ,, cu
γύρεως γάρ διαλυθείσης , ουκ έτι πραγματείας cC pitque ut petamus, ut nostri armans Dominus; is
εμπόρευμα . Πού γάρ οι πένητες τότε που λειτουρ- vero veluti dator munificus exhibebit quæ pro alle
γ!αι και που ψαλμωδίαι και που ευποιΐαι ; διο προ της rius salute postulantur eoque tempore plenissime
ώρας εκείνης , αλλήλοις επικουρήσωμεν · και τα flectitur , nonsolunt quando quis de sua anima solli
φιλαδέλφω και φιλανθρώπων και φιλοψύχω Χριστώ citus est , verum etiam quando pro proximi anima
τω Θεώ, τα της φιλαδελφίας προσοίσωμεν · δέχεται omni studio laborat..
γάρ ευ μάλα : θέλει μεν αυτός ως φιλάνθρωπος ημάς αιτεϊν · αυτός δε οία δοτήρ άφθονος , απονέμει
εκάστω τα προς σωτηρίαν αιτούμενα και τότε ημίν ολικώς επικάμπτεται, ουχ όταν τις μόνον υπέρ της
ιδίας ψυχής αγωνίζεται, αλλ' όταν και υπέρ του πέλας τούτο προθύμως εργάζεται .
Δ'. 1V.
Τι δε και η μετά τον Μακάριον ιστορία δηλοί • Quid autem et historia quæ de Macario narraliir
όταν το ξηρόν κρανίον ηρώτησεν υπέρ των κεκοιμη- ostendil, quando aridam calvariam percontalus est ,
μένων, ει αισθάνονται όταν τις υπέρ αυτών προσ- an sil sensus mortuis cum pro iis oramus ? None
εύχηται · ουκ απελογήθη το ξηρών οστούν , ότι respondit aridum os , magnum levamen ct requie 1
μεγάλην άνεσιν και ανακωχήν έχουσιν , όταν υπέρ sentire, quando pro jis fit commemoratio ? Præterea
αυτών μνεία γίνεται ; "Ετι δε και εν τοις των αγίων Piu Vitis Patrumuna cum aliis nullis et hoc inveni .
γερόντων βίοις , συν πολλοίς άλλοις, και τούτο ευ- Cum quidam ex his divinis hominibus discipulum
ρομεν · « Τις των θεοφόρων εκείνων ανδρών , μαθη- haberet negligentius viventem , et in extremo vilic
την έχων εν αμελεία βιούντα, και τούτον προς το in eadem inertia deprehensiim , misericors et ani
του βίου πέρας βαθύμως φθάσαντα, ο πανοικτίρμων marum amator Deus, multis cum lacrymis pelente
και φιλόψυχος Κύριος, μετά δακρύων αιτησαμένου sene , tanquam divitem illum , de quo Lazari reſert
του γέροντος, ώς τον κατά Λάζαρον πλούσιον , εν τη historia , eum ostendit, qui in igne cervice tenus
φλογή καυσούμενον μέχρι τραχήλου υπέδειξεν ; Ως tenebatur. Sed cum is vehementius instarel, et
εντεύθεν πολλά του αγίου πονήσαντος, και συν δά- cum lacrymis Deum obsecrarel, usque ad cinctum
κρυσι τον Θεόν λιπαρήσαντος, μέχρι της ζώνης πά rursus ostendit : deinde ilerum preces precibus ad
λιν υπέδειξεν . Είτα και αύθις κόπους τους κόπους dendo el impensius angeudo, penitus liberum et ab
του αγίου προσθήσαντος , παντελεύθερος και του igne solatum per visionem seni commonstravil :
πυρος λελυτρωμένον έν οπτασία των γερόντι δέδει- nam propler negligentiæ peccatum plectebalur, iit
χεν. Διά γάρ της αμελείας , την κόλασιν υπέμεινες : circo id facile expiari potest. At quis ordine poterit
διά τούτο και ευέλατος ή τοιαύτη αμαρτία . 5 Και harum rerum lcstimonia recensere , quie in sancto
1243 JOSEPUT METHIONENSIS 1 !44
rum Vitis contineistir , livinos dico revelationes, Α τίς αν δυνηθείη καθ' ειρμόν τας περί τούτων μαρ
que liquido comprolant mortuis admodum pro . τυρίας εκδιηγήσασθαι και τας εν τοις οσίων βίους εν.
desse oblatas pro iis preces , sacrificia et eleemosy- τεταγμένας θείας αποκαλύψεις : εναργώς παριστώ
mas ? Nihil enim deperit eorum quæ Deo mulyo dan- σας και μετά θάνατον μέγιστα τους κατοιχομένους
lur, sed magno cum fænore nobis retribuuntur. ευεργετείν τας υπέρ αυτών γινομένας εύχάς τε και
Nunc igitur est tempus auxilii praestandi, nunc λειτουργίας και ελεημοσύνας; Ουδέν γάρ των δανει
etiam sanclos nobiscum habemus, qui una lega- σθέντων Θεώ, αφανίζεται όλως ' αλλά συν τόκω
tione funguntur pro mortuis ac pro is deprecantur : μεγίστωο φιλάγαθος ανταμείβεται . Νύν τοίνυν βοη
nam de futuro non datur legalio, quando conventus θείας καιρός • νύν και τους αγίους έχομεν μεθ' ημών
dimittetur, et omnis subsidii spes tolletur ; nunc συμπρεσβευτές υπέρ των κεκοιμημένων, και δεομέ
lempus negotiationis et commercii, tempus laboris νους υπέρ αυτών. Εν γάρ το μέλλοντι πρεσβεία
el poenitentiæ . Et bealus qui emollitus non esl , spe ουκ έστιν, ότε η λύσις της πανηγύρεως ήξει » και
delinilus et precibus ; bcatior qui pro se el pro- βοηθείας ούκ έστιν ελπίς • νύν καιρός πραγματείας
ximo suo decertaverit ; id enim magis oblectat mi- και συναλλάγματος, καιρός κόπου και μετανοίας.
sericordem Dominum et lülilical, festinare scilicet Και μακάριος και μη χαυνωθείς τη ελπίδι τε και
B.
unumquemque ad subsidium prosimo ferend!0 : 11 : δεήσει • μακαριώτερος δε ο και υπέρ αυτού και
hoc namque exprlit misericors et vult, it mullio υπέρ του πλησίον αγωνισάμενος. Τούτο γάρ μάλλον
beneficia dum vivimus el post mortein præstemus. και τέρπει και κατευφραίνει τον φιλοικτίρμονα Κύ
Ad haec per sancios apostolos incruentum sacrili- ριον • το σπεύδειν έκαστον εις την του πέλας βοή
.

ciuni pro mortuis nobis tradidit, icrijas , et nonas, θειαν · τούτο και θέλει ο ελεήμων και βούλεται, ίνα
.

el quadragesimas, anniversarias et commemoratio- υπ' αλλήλων οι πάντες ευεργετώμεθα , και ζώντες

nes, et sacra , quæ absque controversia catholica και μετά θάνατον. Διά τούτο και έδωκεν ημίν διά
et apostolica Ecclesia, ejusque in Deo congregatis των ιερών αποστόλων και των μετ' αυτούς θείων Πα
et religiosissimis populus tenet inconcussa el firma . τέρων , αναιμίκτους θυσίας υπέρ των προλαβόντων
.

Solum schismaticorum scclalores eorumque nefa- ποιείν • και τρίτα καιένατα και τεσσαρακοστά , και
rium concilium hæc non rccipiunt; idcirco ea sus- ετησίους μνήμας, και τελετάς. "A πάσης αντιλογίας
Tulerunt et decreverunt ne conventus agerentur , άνευ, η καθολική και αποστολική Εκκλησία , και ο
vec preces pro defunctis offerrentur, ac si omnis la- ταύτης θεοσύλλεκτος και πανευσεβής λαός απαρα
hor frustra post mortem insumeretur. Al de his σάλευτα κατέχει και ευδιάγνωστα. Μόνον οι τοίς
quidem satis , quoniam oportet et aliarum rerum, adc σχισματικούς επόμενοι και τα αυτών συνεδρίω τω
fidelium edificationem mentionemfacere, in igno- μιαρώ, ταύτα ούκ αποδέχονται. Διό και έπαυσαν
miniam vero eorum qui non recipiunt animarum ταύτα, και έθέσπισαν μή γίνεσθαι συνάξεις, μηδε
post mortem purgationem el suffragia. δείσθαι υπέρ των προλαβόντων, ώς όλως μή ούσης
αφελείας τινός μετά θάνατον. Τούτων μεν άλις . Δέον δε και άλλων ιστοριών μνησθήναι , εις θεραπείας
μεν των πιστών, εις αισχύνην δε των μη δεχομένων την των ψυχών μετά θάνατον κάθαρσιν και ωφέ
λειαν .
Magnus igitur et vehemens Athanasius in oratione “Ο μέγας τοίνυν και πολύς Αθανάσιος , εν τώ εις
clegantissima in cos qui obdormierunt, bæc inquit : τους κοιμηθέντας αυτού παναρμονία λόγω, τάδε
« Licet is qui religiose vita functus est, posilus in φησίν • "Οτι καν εις αέρα και εν ευσεβεία τελειω
cælo fuerit, ne respuias cereos et oleum Deum de- θείς κατετέθη , μή άπαναίνου κηρούς και έλαιον,
precando , ad illius sepulcrum accendendum : Χριστόν τόν Θεόν επικαλούμενος, το τάφω προσά .
quippe cum Deus hæc recipial, quasi ex eo magna ψαι. Δεκτέα γάρ ταύτα Θεώ και πολλήν εξ αυτών
accedat relributio , quia oleum et cera est holocau- φέροντα την αντίδoσιν. Το γάρ έλαιον και ο κηρός,
.

stum , incruentum vero sacrificium , propitiaiio : ολοκαύτωσις · ή δέ γε αναίμακτος θυσία , εξιλασμός :

benefacere pauporibus est additamentunι οιnnis
prolæ retributionis. 1 Audis holocaustum el pro-
el quolcunque aliud Donum pro de-
pitiationem,, et
functis salutare eradere adhibitis a nobis precibus ? . υπέρ των τεθνεώτων γίνεται, ημών προσευχομένων
Thursus aurea lingua et aurea verba fundens Joan-
ies , Nisi, inquit , ante providisti in vita ea que
alaninam pertinent ordinare, quanquam in esilu
vitæ constitutus, jube tamen lværedibus tuis ut tua
ad te transmittant, el tibi optulentur bonis operi-
Dus adhibitis, eleemosynis dico el oblationibus, ul
This tibi redemptionem concilies , nam is ea recipit
et uulia sat. )
Intellexisti aurea verba quid sonicni. QH0 :1 si non
anie providisti dum viveres Dco reconciliari, et
D ή προς τους πένητας εύποιία , προσθήκη πάσης αγα
βής αντιδόσεως. » 'Ακούεις ότι ολοκαύτωσις και
ελασμός και πάν εί τι αγαθόν άλλο και σωτήριον ,
υπέρ αυτών ; Είτ' αύθις και την γλώτταν χρυσούς και
χρυσόρρειθρος Ιωάννης , « Ε: ουκ έφθασας, φησίν,
ών εν τω βίω , τα της ψυχής σου πάντα διευθετήσαι,
κάν εν τω τέλει του βίου, έντειλαι τοίς σοις μετά
θάνατον παραμεταπέμψαι τα σα προς σέ • και βοή
θειαν δούναι σοι δι' έργων αγαθών ελεημοσυνών
λέγω, και προσφορών κάντεύθεν τον λυτρωτήν κα.
ταλλάξειας · δεκτέα γάρ αυτώ ταύτα και πρόσ
φορα .
'Ενόησας άρα και τον χρυσορρημονα τι φησιν ,
" Οτι ει ούκ έφθασας επί ζωής σου καταλλαγήναι
1213 PRO CONC . FLORENT . CAP . III . DE PURGATORIO . 1246
Θεώ, και ικανοποιήσαι δια της μετανοίας , και διά A per penitentiam satisfacere , et bonorum operum
χρηστών έργων καθαρθήναι, και της άνω μοίρας beneficio purgari ,, et celestis omnino evalere ,,
ολοσχερώς γενέσθαι , κάν εν τω τέλει του βίου με- quanquam in exitu vitæ constitutiis, jube tuis ur
τανοήσας, έντειλαι τοίς σοίς ίνα προσφέρωσι θυσίας pro le sacrificia offerant, oblationes et eleemosynas,
.
και προσφοράς και ελεημοσύνας υπέρ σου · και ού- que tibi proderunt : nain ea Deo valde accepta
τως ονήσουσι σε δεκτέα γάρ και μάλα ταύτα Θεώ. sunt. Si ergo recipienda quæ pro mortuis offerun
Ει ούν δεκτέα τα προσφερόμενα υπέρ των κεκοιμη- lur, ergo et utilia , quia nemo dicere audebil, inu
.
μένων, και ωφέλιμα άρα ουδείς γάρ το τώ Θεών tile esse quod Deo acceplum est. Et idem rursus :
δεκτόν, είπoι αν αλυσιτελές υπάρχειν. Και πάλιν και Scribe, inquit, in luis tabulis una cum liberis et
αυτός, Γράψον, φησίν , εν τη ση διατυπώσει, μετά cognatis cohæredem etiam Dominum : contineatur
των τέκνων και συγγενών, συγκληρονόμον και τον in testamento judicis nomen , nec pauperes obli
δεσπότην εχέτω σου ο χάρτης, του δικαστου το vioni tradas : nam ego pro his ero fidejussor. » Sed
όνομα και μνήμης μή άμοιρείτω της των πτωχών : quam vim habent hæc omnia , si subsidium post obi
κάγώ τούτων εγγυητής. Ο T! ούν ισχύουσι ταύτα tom animabus non remanet, ut vos arbitramini ?
πάντα είς βοήθειαν ψυχών, εί ουκ έστι καθ' υμάς Quanam de casa hæc tradiderunt sancti ? Num
B
μετά θάνατον ; διατί δε και οι άγιοι ταύτα παρέ decepti sunt ? al non ita licet insanire, ut id dica .
δωκαν ; 'Αρα πλανώνται ; Μή ούτω μανείημεν ώστ' mus. Imo valde prosunt Deoque grata et accepla
είπείν • αλλά λίαν Ονησιφόρα και θεάρεστα και sunt. Vult enim salvos omnes fieri , omniumque
δεκτά Θεώ • ότι πάντας θέλει σωθήναι και πάντων salutem expetit , et omni ratione commode provi .
την σωτηρίαν βούλεται και προνοεί συμφερόντως det ;; quotidie excitat ab omni parle aliφuos qui
παντί τρόπων και καθ' εκάστην αμηγέτη διεγείρει illis auxilium aferant. Al quis ex adversariis ea
τινάς προς την των άλλων ωφέλειαν, ίνα ως φιλάν . audiendo admodum exsultans, et superciliun al
θρωπος κάν τούτω σώση τι.ας πάντως. Ταύτα tollens dicet, Iloc supposito quod omnes expientu :
ακούων τις των εναντίων έρεί μάλα γαυριών και post mortem , omnes ergo salvabunlur, et nemo
την οφρύν επαίρων, ότι τούτου τεθέντος ότι καθαι- frastrabitur ; et si nemo sanctus dum viveret ex
ρονται μετά θάνατον, οι πάντες σωθήσονται , και slilit, ergo salvatur post obitum beneficio ejus,
ουδείς αστοχήσει . Και ει ουκ εγένετο τις άγιος εν τη quod purgatio appellatur. Recte id quidem , el uli
ζωή αυτού , άρα σώζεται μετά θάνατον , διά της παρ' nam vere id dicere valcremus ; hoc silit el exoplat.
υμών λεγομένης καθάρσεως. Εύγε τούτο, και είθε hominum , animarum et bonorum amator Deus, et
έρούμεν και ημείς. Τούτο διψά και έφίεται ο φιλάν- C
in hoc se præcipue oblectal et lætatur, ne quis
θρωπος και φιλόψυχος και φιλάγαθος Κύριος · και muneribus suis frustrelur. Num in mundum venit
εν τούτω χαίρει και ευφραίνεται, ίνα μή τις των ul calestes salvaret intelligentias, et es semper
αυτού δωρεών εκπέση. Μή γάρ διά το σώσαι τους Virgine Deique Genitrice Maria incorruptibili carine
ουρανίους νούς, επί της γης παραγέγονε ; και εκ suscepla mortalis voluit esse mortemque gustare ?
της αειπαρθένου Μαρίας και Θεοτόκου αδιαφθόρως Num propter ipsas præmia et coronas para vit ?
σάρκα λαβών, βροτος εχρημάτισε και θανάτου εγεύ- Nuin angelis dicit : « Venite, benedicti Patris mei ,
σατο και μη δι' αυτούς τα γέρα και τους στεφάνους hæredes eslote cælestis regni quod pro vobis pa
ήτοίμασεν ; μή τους αγγέλοις έρεί, « Δεύτε, οι ευλο ratum cst ? , Neutiquam id , nullo pacio : nemo re
γημένοι του Πατρός μου, την ετοιμασμένην υμίν perietur tan staltus ut id dicat,, seil propter homi.
κληρονομήσατε βασιλείαν και Ουκ έστι τούτο, ουκ nem fecit omnia , et idcirco vult omnes liomines
.
έστιν ουδείς έστιν ούτως ανόητος ώστ' ειπείν • αλλά salvos fieri . Quis enim ex nobis est qui prandio
δια τον άνθρωπος πάντα ειργάσατο. Διά τούτο και instructo, el con vocalis amicis nolit omnes acce
πάντας θέλει σωθήναι. Τίς γάρ έστιν εξ ημών, ός dere aç suis frui bonis ? vel laborem suscepit tam
ποιή σας άριστον και καλέσας τους φίλους αυτού, ουmaguiſici apparatus nisi propter amicos ? sed si
Oέλει πάντας ελθείν, και των αυτού καλών απολαύ- D non omnes vel aliquis tantum advenerit, vehemen
σαι ; ή διά τί εκοπίασε ποιήτας την πανδαισίαν, ter bospes irascitur. Si hæc in nobis usu veniunt,
αλλ ' ή δια τους φίλους αυτού ; "Αν δε μή πάντες , ή multo magis in Deo optimo maximo, misericordiæ
τις, έλθωσι, πολλήν ο φίλος την αγανάκτησιν κέ- pleno, divitiarumque profuso dalori ac pientissimo,
κτηται . Ει ούν εν ημίν τοις βροτοίς ταύτα, πολλώ qui νult omnes salvos fieri, et sua divina frui le
μάλλον επί του παναγάθου και πανοικτίρμονος, titia etel voluptate. Unusquisque animadvertat , quod
πλουσιοδώρου τε και άφθονοπαρόχου και ελεήμονος non pro omnibus mortuis hæc fieri dicimus, ut sæpe
Θεού νομίσοι τις αν • ος θέλει πάντας σωθήναι , και
.
dicium est, et nunc exactius dicimus ; quod pro
της αυτού απολαύειν θείας ευφροσύνης και τέρψεως. sanclis non opus est , pro desperatis ac damaalis
Τούτο ούν σκοπείτω πάς τις, ότι ου περί πάντων λέ- inutile, sequitur ut pro iis qui non ante satisfece
γομεν των κεκοιμημένων ταύτα ποιείσθαι, ώς πολ- rint, ut omnibus evenit qui pro conficienda virtule
λάκις είρηται · και νυν τελεώτερον. Περί των αγίων exiguam fermenti portionem obtinent ; ιec anto
ουκ έστι χρεία : περί των απηλπισμένων τε και provident ex eo panem conficere, volentes quidem ,
απεγνωσμένων, ουκ ωφέλιμον · έπεται υπέρ εκεί . sed non valentes id perficcre, vel inertia , vel igna
νων των μή φθασάντων ικανοποιήσαι · ώσπερ έκα . via ducli, vel propter de die in dicm procrastina
1247 JOSEPHT METHONENSIS 1248
lione , et praeter spem de medio sublati , horum Α στος των ανθρώπων , ο μικρών αρετών ζύμην κτη
non obliviscetur justus judex et Dominus : sed in σάμενος, μή πεφθακώς δε ταύτην αρτοποιήσαι :
eorum opem aſlines post mortem suscitabit, eorum- αλλά βουληθείς μεν, μή δυνηθείς δε τούτο, ή ραθυ
que menles diriget, et corda trahel, el animum μιας και ανανδρείας ένεκα , ή της εξ ημέρας εις
inflectet , υι subsidium et auxilium huic afferant, ημέραν αναβολής. 'Αρπαγείς δε παρ' ελπίδα , του
ac festinabunt Deo instigante el tangente corda eo- ουκ επιλησθήσεται ο δίκαιος κριτής και δεσπότης :
rum , el adimplebunt quæ a defuncto omissa sint, αλλ' εγερεί αυτό μετά θάνατον τους οικείους και
ut mullis usu venil. τούτων τας γνώμας ιθυνει και τας καρδίας ελκύ .
σει " και τας ψυχάς επικάμψει προς αρωγήν και βοήθειαν τούτου και σπεύσουσι κινηθέντες θεόθεν,
και αναμένου του δεσπότου των καρδιών αυτών , αναπληρώσουσι του οίχομένου τα ύστερήματα ώσπερ
επί πολλών γέγονε .
V. Ε .
Hujusce rei testis Trajanus imperator et imagi . Και τούτου μάρτυς Τραϊανός ο βασιλεύς, και Θεό
num oppugnator Theophilus , quorum alter beati B φιλος και Εικονομάχος: ών τον μέν έσωσεν ή του
Gregorii Dialogi papæ, alter divinorum et sancto- μακαρίου Γρηγορίου του Διαλόγου παππα Ρώμης
rum virorum et Auguste servatus est precibus . δέησις • τον δε , των θεοφόρων και αγίων ανδρών,
Nunquam enim hi salutem fuissent consecuti , nisi και της βασιλίσσης. Ου γαρ άν ποτε ούτοι εσώθη
et aliqua ipsis virtus inesset, quam Dei justitia no- σαν, μή και αυτοί τινα αρετήν έχοντες , ήν ή του
luit intercidere ; vel si non virtus, at saltem con- Θεού δικαιοσύνη ουκ ήθέλησεν απολέσθαι · η ει μη
fessio . Neque enim aut sanctorum virorum preces, αρετήν, αλλ' εξομολόγησίν γε. Ου γαρ αν ίσχυσεν
« ul Auguste studium pro Tlieoplilo valuissent , ή των αγίων ανδρών εκείνων δέησις , και η τής βα
nisi prius ille suum peccatum esser confessus ( 1 ) , σιλίσσης σπουδή υπέρ Θεοφίλου, ει μή εκείνος πρώ
sanciasque imagines colere et honorari justum esse τον ώμολόγησε το οικείον πταίσμα , καλόν είναι
asseruisset : quoniam is valde virtute illustris ex- φήσας τας αγίας εικόνας τιμάσθαι και σέβεσθαι · ήν
stilit , sed cum in hæresim delapsus esset eorum γάρ ενάρετος, ο ανήρ σφόδρα, διά δε το νοσείν την
qui imagines oppugnabant, ut de eo conscripta do- των Eικονομάχων αίρεσιν, ώς ή κατ' αυτόν ιστορία
cet historia , os ejus admodum diductum est , ila δηλοί, το στόμα αυτού υπερλίαν ανέφκτο, ώστε τα
nt viscera conspicerentur ; post cum ipsa re vene- έγκατα αυτού φαίνεσθαι. Είτα και έργω δείξας την
rabilium imaginum adorationem sanctam esse com- C των σεβασμιων εικόνων προσκύνησιν αγίαν είναι,
probasset, arrepiam ex sinu cujusdam eorum qui ώς επελάβετο εγκολπίου τινός των παρεστώτων , ευ
aderant cum torque imaginem reverenter oscula . λαθώς κατεφίλει ; και μετ' ολίγον αρπαγείς, προς τα
batur, pauloqde post ad tribunal inde raplus est : εκείθεν δικαιωτήρια κατερρίφη . Υπέρ ου δεήσεις
pro quo cum assidue preces a sanctis iis viris et a εκτενείς γενόμεναι παρά των θεοφόρων και αγίων
regina effunderentur, ei venia data est. Nam Theo- εκείνων ανδρών , και αυτής της βασιλίσσης, συγχώ.
philum in somnis regina conspexit vinclium tra- ρησις αυτώ δέδοται . Η γάρ βασίλισσα κατείδεν εν
ctumque ab innumerabili precedentium et subse- ονείρω τον Θεόφιλον δεδεμένον, συρόμενον υπό πλή
quentium multitudine ; ante illum ferebantur di- θους απείρου, προηγουμένου και επομένου και
versa instrumentorum genera ad torquendum ac- έμπροσθεν αυτού , διάφορα κολαστηρίων όργανα φε .
«ommodata , ipsaque sibi videbatur eos sequi , qui ρόμενα • ήτις έδοξεν ακολουθείν τοις απάγουσιν,
ad pænam adducebant, quousque ad conspectum έως oύ ελθόντες πρός τινα κριτήν φοβερον , έστησαν
terribilis judicis pervenerunt, Theophilumque ante έμπροσθεν αυτού τον Θεόφιλον : προσπεσούσα ούν
ipsum statuerunt. Provoluta igitur ad judicis illius είς τους πόδας του φοβερού εκείνου κρατού βασί
tremendi pedes, enixe multis cum lacrymis Augusta D λισσα , εκτενώς ήντιβόλει συν δάκρυσιν υπέρ του
pro viro suo deprecabatur ; ad quam terribilis ille ανδρός αυτής. Πρός ήν ο φοβερός έφη κριτής, "Ω
index dixit : Mulier, magna est fides tua : propter γύναι, μεγάλη σου η πίστις · διά σε , και διά την
le sacerilotumque mcorum preces conjugi 1110 do δέησιν των Ιερέων μου , συγγνώμην δίδωμι το ανδρι
veniam ; lunc ministris suis dixit , Solvile cum uxo- σου . Τότε και τους υπηρέταις έφη, Λύσατε αυτόν
rique ejus tradite.. Similiter et sacer patriarcla ,, και δότε τη γυναικι αυτού. Ομοίως και ο ιερός πα
omnium hereticorum Theophilique ipsius adnotatis τριάρχης γράψας πάντων των αιρετικών τα ονό
et scriptis nominibus, hæc eadem sub sacra mensa ματα , και αυτού του Θεοφίλου, έθηκεν υποκάτω της
, eademque nocte qua regina visionem
collocavit, αγίας τραπέζης και εν αυτή τη νυκτί εν ή η βα
aspexit, vidit et ipse divinum angelum magnum σιλις την οπτασίαν εώρακεν, ορά και αυτός θείον
templum ingredientem , qui dixit : Episcope, exau- άγγελον, τον μέγαν εισιόντα ναόν • και προς αυτόν
ditæ sunt preces lux, et veniam Theophilus im- έφη, " Ω επίσκοπε, εισηκούσθη η δέησίς σου και
petravit. Somno ergo expcrrectus ad sacram men- συγγνώμης έτυχε Θεόφιλος. "Έξυπνος ούν γενόμε
sam devenit, ibique cum legeret paulo ante con- νς, την ιεράν τράπεζας καταλαμβάνει και αναλε
:criptumlibellum,, invenil ((1 Dei judicia !! Theophili ξάμενος τον πρό μικρού γραφέντα χάρτην , εύρεν , ώ
( 1 ) Vide Zonarım .
1249 PRO CONC. FLORENT. CAP. III. DE PURGATORIO . 1950
Θεού κριμάτων ! το του Θεοφίλου όνομα απηλειμμένον A nomen alsolitu! » . Ex hoc igitur: Ioco propositum
θεόθεν. Από τούτου ούν του λόγου, το προτεθέν του de purgatorio dogma aperte convincitur ; nam si
καθαρτηρίου δόγμα διαρρήδην έμφαίνεται ότι εί sanctus exstitissel , vinctus velmi damnalus non
ήν άγιος, ουκ άν δεδεμένος και ως κατάδικος επο- incessisset : si vero penitus desperalus el perni
ρεύετο · ει δε παντελώς απεγνωσμένος , και μετα- tenliæ fruclu orbalus, veniam non esset consecu
νοίας καρπούς ουκ εκέρδησεν, ουκ αν έτυχε συγγνώ- liis. Itaque mediæ classis cum esset et pænitentiæ
μης . "Ωςτε της μέσης μερίδος τυχών, και εν beneficio sibi præsidium comparassel, divinorum
μετανοία ευρεθείς, ωφελήθη διά της των θεοφόρων et sanctorum virorum precibus auxilium impetravit.
και αγίων ανδρών δεήσεως. Περί δε των απεγνω- Pro desperatis enim si toium mundum tradideris,
σμένων, ει τον κόσμον όλον δώσεις ως πολλάκις ut sæpe dictum est , incassum laborabis .
είρηται , ου βοηθήσεις αυτώ ουδ' όλως.
Μάρτυς εν τούτω όο προμνημονευθείς ιερός Ιωάν Hujus rei testis antediclus sacer Joannes Dama .
νης ο Δαμασκηνός , εν τω προμνημονευθέντι λόγω scenus in oratione antea conmemorata , ubi dicit :
ένθα φησίν ο δ' αυ γε βίον πονηρόν κεκτημένος, Qui vitam flagitiose traducil, el sentibus semper
συμπεφυρμένον όλον εν ταις ακάνθαις , και πλήρης involutam , el sordium fædilale re : persam , nec
B
πέλων υλών των ακαθάρτων , δς ουδέποτε συνειδή- suani unquain conscientiam introspexit, sed intre
σει δήξεν, αλλ' αδεώς ομού και αδιαφόρως, ταις pide simul nullo habito discrimine voluptatum se
των ηδονών έκειτο δυσωδίαις , πράττων απάσας τας ſoeditatibus contaminaverit, omnibus cupiditatibus
της σαρκός ορέξεις, και μηδέν όλως περί ψυχής carnissubsequendo,,omnino anime cura despecta ,,
φροντίζων , έχων τε το φρόνημα σαρκικόν άπαν , nihilque aliud quam carnem sentiens, in iisque co
εί6' ούτως φθασθείς εκδημήσει του βίου, τούτο gitationibus deprehensus e vita discesserit , huic
παντελώς ουδείς ορέξει χείρα · αλλ' ούτω πάντα τα nemo manum porrexerit, sed ila secuim agetur, lit
κατ' αυτόν διαπραχθήσεται , ώς μήτε υπό συνεννου, nec ab uxore , vel liberis, fratribus, cognatis, vel
ή τέκνου , ή αδελφών, ή συγγενών, ή φίλων επικου- amicis ei omnino subveniri possit, quod eum in
ρίας τυχεϊν · ότι μηδέ έχει Θεός εν μέτρα τούτον. mensura Deus,non habeal . , Vides quomodo sanctus
“Οράς πώς φησιν ο άγιος ούτος, ότι περί των τοιού- hic vir dixit, quod qui pro his deprecalur, insanit,
των ματαιάζει ο δεόμενος · ότι ουκ έχει ο Θεός αυτόν veluti extra Dei mensi!ram collocatis ? De his scri
εν μέτρω. Περί τούτων γέγραπται , « Ουκ έστιν εν τη plum est, « Non est in inferno pænitentia 50,, el re
άδη μετάνοια και τα λοιπά . Περί δε των μέσων liqua .. De media classe,, id est,, de his qui sub pe
pæe
τουτέστι των εν μετανοία τελευτησάντων, και μάλα C nitentia moriuntur esse sollicitos , lucrosa res est
επικερδές το πράγμα , και όντως ώφέλιμον. Ου δίδο- admodum et plane fructuosa . Nolimus igitur vivis
μεν ούν αφορμας και προφάσεις, του ζωντά τινα ansam et prætextum præbere eleemosynas pon ex
μή ποιεϊν ελεημοσύνας , αλλά φυλάττειν αυτάς μετά bibendi, scd post obitum reservare, quippe cum
0άνατον • άτοπον γάρ τούτο και βέβηλον, και της absurdum id et profanum , et a divina lege alienum ;
θείας νομοθεσίας αλλότριον · αλλά κάλλιστον και sed præstantissima res Deo grata et in lolum ac .
θεάρεστον και εις άπαν ευπρόσδεκτον, το πάντα ceptabilis, omnem hominem religiosum Christique
άνθρωπον, θεοσεβή και φιλόχριστον είναι και κα- amantem esse, seque ipsum mulliplicibus ac bonis
θαίρειν εαυτόν δι’ αγαθοεργίας παντοίας, απεχόμε- operibus purgare, et omni ab impurilale abstinere,
νον πάσης ακαθαρσίας • εχόμενον δε των του Θεού Dei speciosis præceptis obsecundando, ul cum ail
φαεινών προσταγμάτων, ώς αν προς το τέλος έλη- exilum vitæ devenerit , cum fiducia Domino dicat ,
λακώς, μετά παρρησίας λέξη προς τον δεσπότην < Paralum est cor meum " ,, itaque jucunde bonis
« Έτοιμη η καρδία μου . 5 Και ούτως ήδέως προσ- angelis instigaloribus occurrat. At hoc quidem
υπαντήσει τους σπουδαίοις επείκταις αγγέλους. Αλλά pauci faciunt , el minus sæpe secunduin verbum
τούτο μεν ολίγοι ποιούσι, και ολιγάκις, κατά τον του Domini, quia pauci , inquit, salvantur. IJ pro com
Δεσπότου λέγον · ότι « Ολίγοι, φησίν , οι σωζόμε D
perto habentes, arduuin esse mullos ex primo or
νοι. Τούτο λοιπόν επιστάμενοι, ότι εργώδες λίαν dine reperiri ; necessarioque secundam inducimus
τινά ευρεθήναι της πρώτης μερίδος, εξ ανάγκης ordinem , apostolorum et Patruin vestigiis insisten
επάγομεν την δευτέραν , αποστολικοίς τε και πατρι- les , quoniam deſuncij Dei bonitale juvanlur , et
κούς επόμενου ρήμασιν. Επειδή όντως ο! κατοιχο- charitas fraterna augetur, et resurrectionis spes
μενοι , τη του Θεού αγαθότι ωφελούνται και η stabilitur, el ad sacras ædes concursus ardentius
φιλαδελφία επαυξάνεται και η της αναστάσεως augetur, et erga pauperes beneficentia magis ex
ελπίς βεβαιούται • και η προς τους θείους ναούς tenditur. Vide quolupliciter hæc res proficua est et
συνδρομή θερμοτέρως πληθύνεται , και η προς τους utilis, et quot modis occasio reconciliationis inter
πένητας ευποιΐα πλατύνεται. "Ιδε κατά πόσους τρό- omnes oboritur. Hoc qui nolunt, neque amplectun
πους το πράγμα επικερδές και ωφέλιμον · και εν lur, ecclesiasticum ordinem tollunt, el mortuoruin
πόσους τρόπους και των κατοιχομένων ωφέλεια , αφορμή sacrificia abdicant et impediunt, quæ non incas
γίνεται της των απάντων καταλλαγής . Τούτο οι μη sum a doctoribus excogitata suilt . Sed absit ut hoc
Bo Psal. v , 6. 51 Psal. LV1 , 8 .
1251 JOSEPHI MET HONENSIS 1252
unquam fidelium quis credat vel omnino recipiat. A θέλοντες , μηδε στέργoντες , την εκκλησιαστικής
.
Sed hoc admodum utile existimantes , ne cessemus τάξιν αναιρούσιν παύουσι και τας των νεκρών λει
unquain , fraires, pro mortuis commemorationem τουργίας, ώς τε μη γίνεσθαι • αίτινες ουκ εις μάτην
facere : nam ii magnum levamen et subsidium παρά των διδασκάλων επενοήθησαν. Αλλά μη γέ -
sentiunt ex orationibus, precibus, eleemosynis νοιτο τούτο δοξάσαι τινά των πιστών καθόλου και
•

aliisque piis operibus quze nobis opem ferentibus παραδέξασθαι· αλλά πιστεύοντες λίαν ωφέλιμον εί
præstantur. De hoc igitur sacri el divini apostoli in ναι, μή παυώμεθα αει μνείας ποιείν αδελφοί υπέρ
suis Constilutionibus præcipiunt, ubi scriplum των κεκοιμημένων · διότι μεγάλην άνεσιν και βοή
est (1)
(1) : « Celebrentur Ierlie
lertiæ mortuorum in psal- θειαν έχουσιν, ημών επικουρούντων αυτούς διά προσ
mis , lectionibus atque orationibus propter eum φuί ευχής όμου και δεήσεως ελεημοσύνης τε και της
lerlia die resurrexit; el nonæ in commemorationem άλλης απάσης ευποιίας . Περί τούτου ουν και ο!
superstitum et defunctorum , et quadragesimæ se- θείοι και τεροι απόστολοι προστάττουσιν ημίν, εν
cundum veterem formam . Moysem cnim ita popu- ταις αυτών διατάξεσιν ένθα φασίν Επιτελείσθω
lus ſlevit. Et anniversaria pro eorum memoria, et τρίτα των κεκοιμημένων εν ψαλμοίς και εν προσευ
Traditur de eorum facultatibus aliquid pauperibus χαίς, διά τον διά τριών ημερών εγερθέντα και
in commemorationem eorum. » Η.ee de piis lici- Β ενατα εις υπόμνησιν των περιόντων και των κεκοι
mus. Nam de impiis si lolum orbem tradiderimus, μημένων τεσσαρακοστα κατά τον παλαιών τύπον :
nibil proderit : cui enim viventi (uit Deusadversus, Μωσήν γάρ ο λαός ούτως επένθησεν · και ενιαύσια
apertum est, futurum ei eriam adversuin esse mor- υπέρ μνήμης αυτών. Και διδάσθω εκ των υπαρχόν
liin, quippe cum non sit iniquitas apud Deum . Nam των αυτών τους πένησιν , εις ανάμνησιν αυτών . Ταύτα
justus est Dominus et justilias diligil, el ecce homo μεν περί ευσεβών λέγομεν. Περί δε ασεβών , εάν και
el opus ejus, et tu relribues unicuique secundum τα του κόσμου δως πενησιν, ουδέν ονήσεις αυτόν
opera sua . ) ώ γάρ περιόντι έχθρών ήν το θείον , δηλονότι και με
ταστάντι. Ου γάρ έστιν αδικία παρά τω Θεώ, δίκαιος γαρ Κύριος και δικαιοσύνας ηγάπησε και ιδου
άνθρωπος και το έργον αυτού · και συ αποδώσεις εκάστο κατά τα έργα αυτού, >

Andis de sacris apostolis qua ratione pro mortuis 'Ακούεις των ιερών αποστόλων • πώς νομοθετούσε
fidelibus sacrificia et preces sanciunt adhiberi ? Id προσάγειν θυσίας τε και δεήσεις υπέρ των πιστώς
est quod sæpe diximus, quod pro puro et contrito κοιμηθέντων, τούτο εστιν και πολλάκις εφημεν υπέρ
corde in hac vila pænitentibus, sed non secundum των μετανοησάντων μεν ενταύθα μετά καθαράς και
præscriptas leges id perficere valentibus mortuis συντετριμμένης καρδίας, μή φθασάντων δε τελειώ.
deprecamur. Pro his Deum placare conamur et in- σαι τους δοθέντας αυτούς κανόνας • υπέρ τούτων ευ.
vocatus , precamurque aliquid , unde ipsis allevalio C χόμεθα μεταστάντων » υπέρ τούτων εξιλεούμεθα το
cl utilitas accedat ;; locque est quod in decreto ejus θείον, και παρακαλούμεν και δεόμεθα. "Οθεν αυτοίς
et
Ecclesia purgatorium vocat , in quo post obitum δίδοται άνεσις και ωφέλεια. Και τούτο εστιν όπερ ή
puryautur aniñæ , orationibus precibusque a vivis του Θεού Εκκλησία εν τω εαυτής βρω καιει καθαρ
fidelibus pro corum semper subsidio sus zeptis. τήριον · ενώ καθαίρονται μετά θάνατον αι ψυχαν,
Nam ui id in gratiam sanctorum vel iniproborumi διά της των ζώντων πιστών επικουρίας , προσευχών
fiat , nemo sanæ mentis aslinabit :: sed nec pro και δεήσεων συνεχώς υπέρ αυτών γινομένων. "Ο υπέρ
Christianis impænitentibus; idem enim peccatori- των αγίων, ουδείς εύ φρονών εννοήσει , ουδε υπέρ
bus et impænitentibus Christianis continget quod iis των ασεβών , αλλ' ουδ' υπέρ των αμετανοήτων Χρι
eveniet qui verum Deum Christum non cognove- στιανών. Ταυτό γάρ πείσονται αμαρτωλοί και άμε .
runt ; iisque etiam naulto deterius quam illis. « Qui τανόητοι Χριστιανοί, ο πείσονται και αυτοί οι μη
non cognovil, dicit Evangelium , voluntatem Domini γνόντες τον αληθινόν Θεόν Ιησούν Χριστόν · και έτι
.

sui , et fecerit digna plagis, vapulabit poucis ; quί
autern cognovit voluntatem Domini sui , el non præ-
paravit et non fecit secundum voluntatem ejus, va-
pulabil multis 62. , Pro his, si verba sacrorum apo -
stolorum audisti , dicta sunt, cum dicunt : llæc de
piis dicimus, id est de penitentibus ; pro impiis
vero si lotuin mundum tradideris , nihil profeceris .
lloc idem asserit etiam lingua aurea Joannes, « Ne.
πολλά χείρον ούτοι εκείνων . • Ο γάρ μη γνούς,
φησι το Ευαγγέλιον , το θέλημα του Κυρίου αυτού ,
D
ποιήσας δε άξια πληγών, δαρήσεται ολίγας · ο δε
γνούς το θέλημα του Κυρίου αυτού , και μη έτοιμά
σας, μηδέ ποιήσας προς το θέλημα αυτού , δαρήσεται
πολλάς, ο Υπέρ τούτων γάρ ει ήκουσας των ιερών
αποστόλων λεγόντων έστι, το, Ταύτα μεν υπέρ ευ.
σεβών λέγομεν, τουτέστι μετανοησάντων » περί δε
.

mo, inquit, hinc eo digrediens , nisi sua solverit ασεβών ουδε εί τα του κόσμου δώσεις υπέρ αυτών,
peccata , quin rationem gestorum reddat, valebit ωφελήσεις αυτούς. Το αυτό και ο την γλώτταν χρυ
effugere. Sed quemadmodum de carcere loc cale- σους Ιωάννης • Ουδείς, φησίν, εντεύθεν μη δια
nati ad tribunal rei ducuntur, sic et animæ omnes, λυσάμενος τα αμαρτήματα αυτού, απελθών εκεί ,

52 Luc . x1 , 47 , 48 .

( 1 ) Lib. yili, Const. 4.

 1253 PRO CONC . FLORENT . CAP . III . DE PURGATORIO . 1251
δυνήσεται τας επί τούτοις ευθύνας διαφυγείν. 'Αλλ' Asi hinc impenitentes decesserint , variis pecc. forum
ώσπερ οι από των δεσμωτηρίων τούτων, μετά των circumdatæ vinculis , et ad tremendum judicium
αλύσεων προσάγονται επί το δικαστήριον , ούτως και rapiuntur. » Aspicis et hic quomodo hinc imparatie
αι ψυχαί πάσαι , όταν εντεύθεν απέλθωσιν αμετα- decedentes aninæ post mortem auxilium suscipere
νόηται τάς ποικίλας περικείμεναι σειράς των αμαρ- non possunt ? sed eo modo quo exeunt, cum pecca
τημάτων, επί το φοβερόν άγονται βήμα. “Οράς καν- torum oneribus ad treinendum tribunal trahuntur .
ταύθα, πώς αι άνετοίμως των εντεύθεν αποδημού- Sed quæ pænitentiam subierint, et fervidis cum
σαι ψυχαι, ουκ έχουσι βοήθειαν μετά θάνατον · αλλ' lacrymis Deum placaverint, adhibitis pro iis sacri
ούτως καθώς εξέρχονται, τουτέστι μετά των φορτίων ficiis el expiationibus, valde juvaniur.
των αμαρτημάτων επί το φοβερόν άγονται βήμα. Αι δε μετανοήσασαι , και θερμοϊς τοίς δάκρυσι την
θεόν εξιλεώσασαι, μεγάλως βοηθούνται διά των υπέρ αυτών γινομένων ιερών θυσιών τε και τελε
των .
7 '. VI . ,
ή φησιν και τους νέους βωμολόχοις επόμενος · ου Non , inquit novorun scurrarum assecla , emolu
δεμία ωφέλειά έστι τους κατουχομένοις ουδε βοή- menti aliquid vel subsidii niortuis acceslit, idcirco
θεια. Διά τούτο γάρ και ήργησαν τας τούτων B eorum commemorationes oliosas reliquerunt. Si
μνήμας · ει δέ έστιν, εώμεν αυτό, φασί, τη ευσπλαγχ- vero aliquid accedii, id divinæ misericordiæ , in
νία του Θεού. Ημείς δε προς αυτούς έρούμεν : Τι quiunt, permittamus. At nos illis respondelimus,
δηλούν βούλεται τα τεσσαρακοστά : αί τε κατά πάν quid significare quadragesimas volunt, et per sin
Σάββατον μνείαι · αϊ τε προσφοραι, και αι κατ' έτος gela Sabbata commemorationes , ablationes, anni -
γινόμεναι μνήμαι και τελεταί των κεκοιμημένων » .
versaria, monumenta el sacrificia mortuorum. Qua
τίνος ένεκεν; υπέρ τίνων ; και διά τί ποιείται και ει nam de causa, pro quibus, cum fiunt ? Si pro sali
μεν γαρ υπέρ των αγίων είπης, ψευδής ο λόγος ctis dixerit , falsus est sermo : manifesta est el pa
.. προφανής γενήσεταί σοι ο έλεγχος , και κατά πόδας: rata confutatio . Gregorius Dialogus in Dialogorum
Γρηγόριος ο Διάλογος εν τω βιβλίο των Διαλόγων libro ad Petrum , ait : « El tamen luce clarius colle
προς Πέτρον φησί • Τετελειωμένων αγίων αι ψυ- Stat ut hujus carnis
stal,, qui perfectorum anime mox it
χαι , ευθύς ηνίκα των της σαρκός κλείθρων έξέλθω claustra exeunt , in cælestis regni sedibus reci
σιν , εν ταις ουρανίαις καθέδραις υποδέχονται , piuntur . : Si igitur in celestium sellibus et una
φανερώτεραι του φωτός καθεστηκυίαι. Ει ούν εν cum Christo sunt, pro iis non opus est oblationes,
ταις ουρανίαις καθέδραις και μετά του Χριστού vel placentas, et pro peccatis sacrificia offerre Deo .
εισιν, ου χρεία υπέρ εκείνων προσφοράς, κόλλυβα, C Si vero pro iis qui il: inferno letinentar dixeris ,
και θυσίας υπέρ αμαρτιών προσφέρειν Θεό · ει δε nec id verum est , imo nec eu ipsc dices nisi penitus
υπέρ των εν άδη κατεχομένων είποις άν, και ουδε insanieris ; si vero non , et dives dum in ignc lor
τούτο αληθές μάλλον δε ουδε συ τούτο φήσεις, ει relur, stillam aquæ obtinuisset. At hoc nequaquam
μή σφόδρα μανείης · ει δε μή , και ο πλούσιος έτυ- est. Quamobrem invilus el nolens pro mediis id
χεν αν σταγονος ύδατος, εν τη φλογί καιόμενος. 'Αλλ ' fieri confiteberis . At pro quibus ? Pro fidelibus, pro
ουκ έστι τούτο , ουκ έστι . " Ωστε υπέρ των μέσων, pænitentibus, pro quibus jam sæpe diximus. Quae
άκων και μη βουλόμενος ομολογήσεις γίνεσθαι nam de causa et cur ? Ui Deum in eorum gratiam
ταύτα. Υπέρ τίνων δε ; Υπέρ πιστών, υπέρ των places, et quod illi dum viverenl præstare non po .
μετανοησάντων : υπέρ ών πολλάκις είπομεν. Τίνος luerunt, iu pro illis adimpleas. Non , inquit adver
ένεκεν και διά τι ; "Ινα εξιλεώσης το θείον υπέρ αυ- sarius, non propter hoc, sed in gratiam sacerdolum
τών και όπερ ουκ έφθασαν εκείνοι ζώντες ικανο- id instituiuni est, ut et ipsi præsidia vitæ sibi com
ποιήσαι, συ υπέρ αυτών αναπληρώσεις . Ου φησιν ο parent, oblationes et eleemosynas accipiendo. O
.

εναντίος , ου διά τούτο · αλλ'υπέρ των ιερέων τούτο
ετάχθη, ίνα και αυτοι ζώσιν , ελεημοσύνας και
προσφοράς λαμβάνοντες . "Ω της μανίας ! ώ της
ανοίας ! "Η οικειότερον ειπείν, ώ της αναιδείας και
βλασφημίας ! Ή του Θεού άσπιλoς νύμφη, ή μώμου
παντός ανωτέρα Εκκλησία , του πανοικτίρμονος και
αληθινού Θεού, κηρύττει πλάνην; "Αλαλα γενηθήτω
τα δόλια χείλη, τα κατά της του Θεού Εκκλησίας
λαλούντα. Ου γαρ δια το τους ιερείς ζήν ή 'Εκκλη-
σία προσέταξε τούτο γίνεσθαι · τούτο γάρ και νοή-
.
σαι μόνον ασεβές εστι, και ανόητον παντελώς · αλλά
προς ωφέλειαν των κεκοιμημένων νενομοθέτηται ,
ώς πολλάκις είρηται. Και ου δεί πολυλογείν . Μιάς
μόνης ή και δύο μνησθέντα μαρτυριών, ας τελευ-
ταίον έταμιευσάμην εί0' ούτω προς τα προτεινό-
μςνα παρ' υμών αποκριθήσομαι , και ούτω κατα-
insaniam , u stoliditatem ! vel , ut magis proprie di
D
cam , o impudentiam et blasphemiam ! Dei sponsa
immaculata , omnique reprehensionc superior Eccle
sia , misericordis ct veri Dei prædicat errores. Muta
fiani dolosa labia quæ adversus Dei loquuntur Ec
clesiam . Non enim ut inde sibi victum pararent
sacerdotes , id Ecclesia constituit;; iam id cogilalu
solum iinpium ac penilus stultum est , sed in utili
lalem mortuorum sancitum est, ut sæpe diximus ;
nec pluribus verbis est opiis, si unum vel alterum
testimonium addidero, quæ ullino loco reseryavi ;
deindc vestris objectionibus respondebimus, et
orationi finem imponemus. Gregorius Dialogus, Ec
clesiæ Dei præses, cojus antea fecimus mentionem ,
in oratione et libro Dialogorum prædicto sic ait :
1 A le pelo, beatissime Pater, quidnam esse polc ,
1255 JOSEPHI METRONENSIS ' 1956
rit, quod mortuorum valeat animabus prolesse . A παύσω τον λόγον. Γρηγόριος ο Διάλογος και της του
Gregor. : « Si culpæ post mortem insolubiles non Θεού Εκκλησίας προστάτης, ου και πρότερον εμνή
sunt, multum poterit salutaris sacrificii oblatio ani . σθην , εν τω προμνημονευθέντι λόγω τε και βιβλία
mas adjuvare. » Audis quod animæ post mortem των Διαλόγων προς Πέτρον ούτω φησί • « Πέτρος .
adjuvantur ? Oportet igitur scire de quibus intelli- 'Ερωτώ σε , φησί, Πάτερ μακαριώτατε , τί λοιπόν
gal, De sanctis riemo mentis compos dicere aude- δύναται τας των τελευτώντων ψυχάς μετά θάνατον
bit : al neque de desperatis : sequitur ut iis qui ωφελήσαι.» Γρηγόριος. « Εάν τα πταίσματα, Πέτρε.
pænitentes nioriuntur hæ purgationes et auxilia μετά θάνατον ασυγχώρητα ουκ εισί, πολύ δύναται
prosint. Non enim sola confessio et pænitentia τας ψυχάς η ιερά προσφορά της σωτηριώδους θυσίας
suficit ut ipsum in regna cælorum perducat, quein- βοηθήσαι . ν 'Ακούεις ότι μετά θάνατον ωφελούνται
admodum indocti quidam et insensati sæpenumero αι ψυχαί ; δεί ούν γνώναι ποϊαι . Αί μεν των αγων ,
nobis objiciunt, sed necesse est antea satisfacere ουδείς αν υγιά έχων τον νούν είποι. 'Αλλ' ουδε αι
de peccatis, opere simul et omissione commissis. των απεγνωσμένων · έπεται τοίς εν μετανοία τελευ
Poenitentia namque fervidaque confessio occasio τήσασι ταύτην γίνεσθαι την ωφέλειαν , την κάθαρ
est viam inveniende salutis . Si vero præventus ex σίν τε και την βοήθειαν. Ου γαρ αρκεί το ανθρώπω
hac vita et saeculo decesserit, ab aeterna damna- Β μόνη ή εξομολόγησης και η μετάνοια, κομίσαι αυτόν
tione rediuitur, quam subiisset , si eum non peni- εις την βασιλείαν των ουρανών, ώς οι αμαθείς και
luisset : at deliciarum et lætitiæ paradisi non - fit ανόητοι πολλάκις ημίν προφέρουσιν· αλλά δεί και
häres nisi sufficienter seipsum purgarit, et dignum ικανοποιήσαι περί των ημαρτημένων ομού και ημε
se illius hæreditatis ostenderit. Unde animarum λημένων · ή γάρ μετάνοια και η θερμή εξομολόγη
bonique amalor Dominus Deus, de omnium salute σις, αφορμή γίνεται το ανθρώπων της προς σωτηρίαν
sollicitus et omnes fieri salvos cupiens , ei quem έδου : ει δε φθασθείς εκδημήση του βίου και της
lolo corde suorum criminum penitueril, si satisſa- παρούσης ζωής , λύτρωσις γίνεται αυτό της ατε
cere præventus morte nequiverit, pænam purgatio- λεύτητου κολάσεως, ήν άν υπέστη αναμφιβόλως μη
nis tribuit, ut temporario et purgatorio igne pur- μετανοήσας της τρυφής δε και της αγαλλιάσεως του
galus, a sempiterno et sine line igni liberelur : παραδείσου , ου γίνεται κληρονόμος, αν μη ικανώς
nec ul a danınatione tantum liberelur, sed et co- εαυτόν καθάρη , και άξιον αποδειξη της κληρονομίας
lestis habitationis capax evadal, secundum oracu- εκείνης. "Οθεν ο φιλόψυχος και φιλάγαθος Κύριος
lum , « Tanquam aurum in fornace probavit illos : προνοούμενος πάντων την σωτηρίαν, και θέλων πάν
et quasi holocausti hostiam accepit illus . , τας σωθήναι , μετανοήσαντι των ανθρώπω ολοψύχω;
εφ' οίς εαυτώ σύνοιδε πταίσμασι, και μή φθάσαντι ικανοποιήσαι εν τω παρόντι, την διά καθάρσεως
αυτώ δίδωσι τιμωρίαν· ένα διά του προσκαίρου εκείνου και καθαρτικού πυρός καθαρθείς, λυτρωθείη
του αιωνίου εκείνου και ατελευτήτου πυρός • και ου μόνον λυτρωθείη της καταδίκης, αλλά και δεκτός 1
γένηται της ουρανίου κατοικίας, κατά το λόγιον, « ως χρυσόν εν χωνευτηρίω εδοκίμασεν αυτούς
και ως ολοκάρπωμα θυσίας προσεδέξατο αυτούς. )
Exemplum purgationis hujus tradidit ipse idem C Και παράδειγμα της καθάρσεως ταύτης δίδωσιν
Gregorius in eodem loco ad Petrum , eumdein se- και αυτος Γρηγόριος εν τη αυτή προρρηθείση ρήσει
quendo sermonem . Dicit enim : 1 Unde banc uli- προς τον αυτόν Πέτρον κατά συνέχειαν του αυτού
Jilatem nonnunquam ipsæ defunctorum animæ er- λόγου · φησί γάρ : « "Οθεν, Πέτρε, ταύτην την ωφέ
petere videntur, quemadmodum prædictus Felix λειαν πολλάκις και αύται αι των τεθνεώτων ψυχαι ,
episcopus a quodam vilæ venerabilis presbytero ώφθησαν επιζητούσαι • καθώς ο προλεχθείς Φήλιξ και
cognovisse se asserit, qui presbyter usque ante επίσκοπος. Παρά τινος πρεσβυτέρου , πάνυ τη ζωή
biennium vixit el in dioecesi Centumcellensis urbis ευλαβεστάτου , ακηκοέναι έλεγεν · όστις πρεσβύτερος
habitabat, atque ecclesiæ beati Joannis, quæ in loco έως προ της διετίας ταύτης, ζών υπήρχε και εν
qui dicitur Tauriana sila est, præerat. Idem igitur τη περιοικίδι της πόλεως Κεντουμκελλών κατώκει :
presbyter in eodem loco in quo calidæ aquæ sunt , της δε εκκλησίας του αγίου Ιωάννου της εν τω
quolies necessitas corporis exigebat, lavare con. τόπω τω λεγομένω Ταυριάνα πρότερον προΐστατο :
sueverat. Die vero quadam cum eo fuisset ingres- ο ούν αυτός πρεσβύτερος εις τα θερμά τα όντα εν
sus, invenil quemdam cognitum virum ad suum τώ αυτό τόπω, οσάκις ή του σώματος ήνάγκαζε
obsequium præparatum qui sibi de pedibus calcea- χρεία, λούεσθαι ειώθει • έν τινι δε ημέρα εκείσε επί
.

menta abstralieret , vestimella susciperet et exeunli D
de thermis sabana præberet , et omne ministerium
cum magno famulalu perageret. Cumque hoc sæ-
pius fierel , die quadam idem presbyter ad balnea
ilurus intra semnelipsum cogitans dixit : Viro illi
qui mihi solet lam sincere ad lavandum obsequi ,
ingralus app:irere debeo, sed aliquid mihi ne-
cesse est ei pro munere portare. Duabus crgo obla-
lionibus sumplis profectus est. Qui mos ut perve-
το λούσασθαι εισελθών , εύρεν άνδρα τινά αγνώρι
στον, έτοιμον εις την αυτού υπουργίας στις εκ των
ποδων αυτού τα υποδήματα έσυρε και τα μάτια
αυτού υπεδέξατο. 'Εξερχομένου δε αυτού από των
θερμών, τα σάβανα αυτού επιδέδωκε • και πάσαν
υπουργίαν μετά μεγάλης τιμής εξετέλεσεν . 'Εν δε
τω πολλάκις τούτο γενέσθαι, και αυτός πρεσβύτερος
εν μιά εις τα θερμά απερχόμενος, εν εαυτο λογιζό
μενος είπε : To ανδρί εκείνο το ούτω μοι γνησίως
1257 PRO CONC. FLORENT. CAP . III . DE PURGATORIO . 1258
εν τω λoύεσθαι υπουργείν ειωθότι , ουκ ώφειλον κε- λ nit ad locum, hominem invenit, atque ex more eius
νός οφθήναι • αλλά τι ούν δωρον, βαστάσαι χρεία . obsequio in omnibus usus est . Lavit itaque et cum
Δύο ούν προσφοράς λαβών, επορεύθη . Εν τω τόπω jin vestitus voluisset egredi, quas secum oblatio
ούν παραγενόμενος, αύθις τον άνθρωπον εύρε κατά nes ſerebat obscquenti sibi viro pro benedictione
δε το ειωθός, εν άπασι την λειτουργίαν επετέλεσε . obtulil, petens ut charitatis gratia ca susciperet.
Λουσαμένου δε αυτού και φορέσαντος, και ήδη λοι- Cui ille mærens afdictusque respondit : Mihi isia
πον μέλλοντος εξέρχεσθαι, άσπερ μεθ' εαυτού προσ- quare das, Paler ? Iste panis sanctus est , ego euni
φοράς εβάσταζε, το υπουργήσαντι αυτό ανδρι , manducare non possuin . Ego etenim quem vides
ευλογίας χάριν επιδέδωκε , παρακαλών αγάπης ένε- hujus luci dominus aliquando fui , sed culpis meis
κεν ταύτα αυτόν δέξασθαι. Εκείνος δε πενθών και hic post mortem condeinnatus sum . Si autem mihi
θλιβόμενος, απεκρίθη λέγων · 'Εμοί ταύτα διά τι quid prestare vis, omnipotenti Deo pro me offer
.

παρέχεις ; Ούτος ο άρτος , άγιός έστι • κάγώ φαγείν
αυτόν ου δύναμαι . Εγώ γαρ ον θεωρείς, ποτέ του
τόπου κύριος υπήρχον • αλλά δια τα πταίσματά μου ,
ενθάδε κατεδικάσθην. Εάν δέ μοι τι παρασχειν έθέ-
B
λης, τον άρτον τούτον υπέρ εμού τω παντοδυνάμω
Θεώ προσενεγκε, και υπέρ των αμαρτιών μου πρόσ .
ευξει. Τότε δε υπακουσθήναι γίνωσκε, εάν επί τω
hunc panem el pro peccatis meis deprecare . Et
nunc exauditum te esse cognosce cum huc ad li
vandum veneris, ei me non inveneris. Et his dictis
disparuit, el is qui homo esse videbatur, evanie
scendo innoluil quia spiritus fuit. Idem vero pre
sbyter hebdomadam continuam se pro eo cumla
cryonis afflixit , salutarem hostiano quotidie Deo
7

λούσασθαι ελθών, εμε ενθάδε μή εύρης. Ταύτα δε offerens. El reversus postea ad balncum , eum ibi
ειπών , αφανής γέγονε . Και στις άνθρωπος είναι in posterum non invenit.
εθεωρείτο, αφανής γενόμενος , έδηλοποιήθη ότι τινεύμα υπήρχεν. Ο δε αυτός πρεσβύτερος, εβδομάδα
ημερών εαυτόν επιμόνως εν δάκρυσιν υπέρ αυτού συνέσφιγξε : σωτηριώδη θυσίαν καθ' ημέραν τη
Θεώ προσκομίζων , μετά δε τούτο εις τα θερμά υποστρέψας, ουδαμώς αυτόν του λοιπού εκείσε εύρεν.
Ζ . Vil .
Εκ τούτου ούν δείκνυται πόσον ταίς ψυχαίς συμ- Ex his igitur verbis ostendilur quantum anima
βάλλεται και της Ιεράς θυσίας προσφορά , οπόταν τού- bus conducat sacræ hostiæ oblatio , quando eam
την και αυτά των τεθνεώτων τα πνεύματα παρά spiritus defunctorum a viventibus pelunt , signis
των ζώντων αιτώνται • και διά σημείων μηνύουσιν , que significant quod per eam a peccatis redimun
ότι δι' αυτής των πταισμάτων δυτρούνται . Πού ή lur . Ubinam est rudiuin insensatorum et misere
των αμαθών και αναισθήτων κακογέρων νομοθε- senescentiuin legislatio, qui nolunt pro morluis of
σία, το μή ποιείν θυσίας υπέρ των κεκοιμημένων ; C ferre sacrificia , sed his qui in vinculis detinentur ,
αλλά διδόναι τοίς εν φυλακή και ου τοίς ιερεύσιν ; non autem sacerdotibus exhibere, quando defuncti
όπου το πνεύμα του τεθνεώτος , ού των εν φυλακαίς spiritus nulla pro detentis in carcere sollicitudine
φροντίζει , ώστε τούτοις διδόναι ελεημοσύνην , αλλά distinebatur, ut eis eleemosyne fierent, sed ul sa
θυσίαν προσενεγκείν τω Θεώ, του ιερέως μετά δα- crilicium offerret Deo, a sacerdote (lendo petebat .
κρύων εδείτο. Καλόν μέν γάρ και θεάρεστον έργον Honestum enim est ; et Deo acceplum opus eleemo
εστί και το διδόναι ελεημοσύνην τοίς εν φυλακας , synas etiam in eos erogare, el aliis piis operibus
και έν άλλοις ευσεβέσιν έργοις · και ουδείς ούτω studere . Nemo est tam slullus, qui huic rei adver
μωρός , ώστε λέγειν το εναντίον κρείττων δε πάν. selur . Sed omnibus antecellit missæ sacrificium
των, η ιερά θυσία υπέρ των κεκοιμημένων προσ- quod pro defunctis offerlur Deo . Hæc et alia his
φερομένη τώ Θεώ. Τούτω και άλλα όμοια και μνή.. similia memoraluque digna exempla in cadem nar
ratione beatus hic Paler elet magister adjungit , dum
μης άξια εν τω αυτό βιβλίο και εν τη αυτή διηγήσει exponil
και μακάριος ούτος Πατήρ και διδάσκαλος παρα- animarum post mortein purgationem , quæ
δείγματα τίθησι , διηγούμενος την των ψυχών μετά propter eorum prolixitatemluie
buic Ioco non apponun
.
θάνατον κάθαρσιν · & διά το μήκος ενταύθα μεν ουρ ιur, scil eo lectorem remittimus . Ac si quis sedulo
τίθεμεν · εκείσε δε τους βουλομένους ιδείν παραπέμ- librum perlustraverii, ab omni contentionis studio
πομεν . Κάν τις oύν επιπόνως διέλθη την βίβλον se vindicalurum confido . Nam animæ quæ ex lioc
εκείνην, οίμαι πάσης φιλονεικίας και έριδος εαυτόν mundo minus in salisfactione perfeclæ discedunt,
απαλλάξειεν· αι γάρ ψυχαι εξερχόμεναι τούδε τού ponis et igui destinantur, non combustivo , sed
βίου ατελείς εν ικανοποιήσει, εν κολάσει και πυρί purganli ,, nec - Senmpilerino,, sed termporario,, ut in
καταδικάζονται, ου καυστικό , αλλά καθαρτικό : ea temporaria pæna el ignc illo a suis criminibus
και ουκ αιωνίω, αλλά προσκαίρω " όπως εν εκείνη purgenlur, quorum in lioc saculo integram satis -
τη μερική κολάσει και τα πυρί εκείνη καθαρθώσει factionem persolvere non poluerunt. Prosunt au
των αμαρτιών αυτών, ών ουκ έφθασαν εν τω πα- lein ipsis, ut a lacrymis cl gemitu inferni liberen
ρόντι τελείαν αποδούναι την ικανοποίησιν. Λυσιτε- lur, lempusque abbreviant quod ibi manere debue
λουσι δε αυταίς, και των δακρύων και στεναγμών rant secundum mensuram peccalorum , sacrificia
των εν τω άδη λυτρούνται, και συντέμνουσι τον και el alia bona.piaque opera quæ pro ipsis suscipiune ,
μόν καθ ' όν εκεί έμελλον διάγειν κατά το μέτρων lur, secundum divinum el sacrum decretum . AC
των αμαρτιών αυτών , αι υπέρ αυτών γινόμεναι λει- veluti si quis per nenses sex aut annuin ad carce
PATROL . GR . CLIX . 40
1959 JOSEPHI METIIONENSIS 1860

rem damnaretur , potest judex, necessariorum pre- Α τουργίας και ευποιΐαι , και τάλλα της ευσεβείας
cibus .permolus, tempris contrahere, de carcere έργα, κατά τον θείον και ιερον όρον. Και ώσπερ
educere , et libertatein abeundi concedere : sic et αν εί τις καταδικασθείη εν φυλακή ποιήσαι μήνας έξ,
anime guorumdam ob proprian damnate negligen- και χρόνον, η εξουσία δεήσεσιν οικείων τινών επικαμ
Dam,, sacerdotun precibus et cognatorum piis
tiam 5
φθείσα, βραχύνασά τε τον καιρών, και της φυλα-.
operibus a pænis redimuntur, easque regni coele . κής έκβαλούσα, διάγειν εν αδεία εποίησεν ούτω, και
stis participes facit elemens bonique amator Deus. ψυχαί τινες καταδικασθείσαι διά τάς αμελείας αυ
Hoc idem el bealus Joannes Damascenus tanquam των, ταις ιερέων δεήσεσι , και ταις των οικείων ευ
.
ex mortui persona ( anit orans 8 « Imago sum , ποιίαις , της κολάσεως εκείνης λυτρούνται και την
dicens, inefabilis gloriæ tuæ , et stigmata fero pec- βασιλείαν αυτοίς χαρίζεται ο ευμενής και φιλάγαθος
catorum , miserere tuæ creaturæ , Domine. Et pro Θεός. Τούτ' αυτό και ο μακάριος Ιωάννης ο Δ1
tua siseratione emunda, el exoplatam mihi pa- μασκηνός ως εκ προσώπου του τεθνηκότος άει
triam concede, paradisi civen me rursus consti- δεόμενος " Εικών ειμι, λέγων , της αρρήτου δόξης
luendo. i Similiter et ad invitatorium Sabbali ad σου , ει και στίγματα φέρω πταισμάτων , οικτείρη
Malutinum , secundi coni ad septimum cantum ca- σον το σον πλάσμα, Δέσποτα , και καθάρισον ση ευ
monis mortuorum tertio versiculo,, dicit :: « Magna B.
5 σπλαγχνία, και την ποθεινήν πατρίδα παράσχου
el immensa misericordia abyssus invita dilectio- μοι, παραδείσου πάλιν ποιών πολίτην με . ) 0 .
nis luæ . Peccatorum remissionem eis , qui ad tc μοίως και εις το παρακλητικόν, τώ Σαββάτω εις
transierunt tribue, el ob luam gratiam mundalos τον όρθρον, του δευτέρου ήχου εις την εβδόμην ωδήν
eos ostende . Nosti illud , pro fua misericordia του νεκρωσίμου κανόνος , το τρίτον τροπάριον, λέ
emunda, et illud , mundalos cos ostende . » Quam- γει • Πολλή σου και άφατος ή ευσπλαγχνία, ομε
obrem mortuus exclamat ? Nome ut eo igne purga- τρητος άβυσσος ή της φιλανθρωπίας σου · πταισμά
lionis purgetur ? Et nos rursus cum pro morluis των ούν άφεσιν τοις μεταστάσι προς σε δίδου : και
deprecamur ? Sane ut eos purgalos in die retribu- τη χάριτι τη ση κεκαθαρμένους αυτούς ανάδειξον. »
tionis ostendat. Id mutualus a beato Paulo doctor "Εγνως άρα το, Καθάρισαν σή ευσπλαγχνία και το,
ail :: « Uniuscujusque opus quale sit ignis probabit ,, Κεκαθαρμένους αυτούς ανάδειξαν ; τίνος ένεκεν
quia in igne revelabitur,, cujus opus nanserit quod κράζει ο τεθνηκως , ή ένα διά του πυρός εκείνου
Superedificavit, niercedem accipiet 3383 ".. Possumus της καθάρσεως καθαρθή » και ημείς πάλιν , διατί
el nos secundum opinionem nostram hæc verba sic υπέρ των μεταστάντων δεόμεθα ; αλλ' ίνα αυτούς
intelligere : et si alii aliter exposuerunt, quod cujuse κεκαθαρμένους αποδείξη εν τη ημέρα της ανταπο .
opus mauserit, id est , intaclum ab igne, quia hinc δόσεως . Τούτο δε λαβών και διδάσκαλος λέγει , παρά
lumen accepit , mercedem accipiet. Idque est justo- του μακαρίου Παύλου: « Εκάστου το έργον, εκεί
rum opus : Iransibunt enim justi per ignem illuir , νου λέγοντος, όποϊόν έστι , το πυρ δοκιμάσει» ότι εν
et nemo contradicet , ut aureus Joannes testatur in πυρί αποκαλύπτεται · ου τινος το έργον μενει ο επω
4
homilia 4in Matthæi
Mataliai Evangeliane :: « Nam sancti,, κοδόμησε , μισθών λήψεται. » Δυνάμεθα ούν εννοήσαι
inquit, per fluvii hujus ignem incedent, nec mole- το ρηθέν και ημείς κατ' επίνοιαν ημετέραν , ούτως .
stiam ullam suscipient, imo vero hilares conspi- εί και άλλοι άλλως πως εξηγήσαντο, ότι ούτινος το
ciuntur.. », Quomodo enim quidquam patientur,, si έργον μενεί, τουτέστιν άψαυστον του πυρός, ότι έν.
hic perfecte mundati fuerint ? Cujus vero opus ar. τεύθεν έλαμπρύνθη, μισθον λήψεται » και τούτο εστι
scrit , detrimentum palielur : id est qui habet levia το των δικαίων έργον . Διελεύσονται μεν γάρ οι δι
nulliusque ponderis peccala, comburentur ea velut καιοι διά του πυρός εκείνου και ουδείς αντερεί,
fenuin et stipula , φuoniam ea facile absumit ignis.. ώς ο χρυσούς Ιωάννης μαρτυρεί εν τη τετάρτη
Nam id innuens beallis Paulus aiebal, « Qui super- ομιλία του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου • λέγει γάρ
ædificaverit super fundamentum hoc ligna, fænum , 1 Οι μεν άγιοι διά του πυρός του ποταμού
.

slipulani ; quasi diceret, Qui ex hoc mundo dis- D βαδιούνται , και ουδέν πείσονται αηδες « αλλά μάλ
cesserit, habens peccata venia digna , quasi sti- λον και φαιδροι φανούνται. Πώς γαρ πείσονται ει
pulai , fanum et lignum , facile ignis absumel ; et εντεύθεν εκαθάρισαν εαυτούς τελείως ; Ούτινος δε
detrimentum patietur, id est , ad tempus pleclelur : το έργον κατακαήσεται, ζημιωθήσεται » τουτέστιν,
opere combusto quasi digno ut abolealur ét delea- όστις έχει ελαφρά και κούφα αμαρτήματα , κατα·
.

tur, ipse vero salvabitur : sic tamen tanquam per
ignem , quod si et hoc modo dixeris, non multum
aberraveris. Quod cujus opus manserit, id est, qui
hinc migraverit peccatis mortalibus delenitis , ma-
nebil opus tanquam grave instar ferri, vel lapidis,
quæ quidem non facile absumit ignis. Hic operis
sui mercedem recipiet, sempiternam damnationemo .
Cujus vero opus comburetur, ipse salvabitur, quasi
καήσονται μεν αυτά, ως καλάμη και χόρτος • επειδή
και ευκόλως αυτά κατεσθίει το πυρ. Τούτο γάρ α!
νιττόμενος και μακάριος Παύλος έλεγεν· « "Οστις δε
εποικοδομήσει επί τον θεμέλιον τούτον, ξύλα , χόρ
τον, καλάμηνο οιονεί λέγων · “ στις αν απέλθοι
εντεύθεν αμαρτήματα έχων συγγνωστά, ώσπερ κα
λάμην και χόρτον και ξύλον , καταφάγη αν ευκόλως
το πυρ, και ζημιωθήσεται · τουτέστι ποιος καιρόν

το: 1Cor . 1 , 15 .
 1261 PRO CONC . FLORENT . CAP. III . DE PURGATORIO . 1:62
κολασθήσεται » του έργου ως αξίου αφανισμού καιο- Α per ignem ; ut adrum si cui fuerit aluistum nmate
.
μένου και αφανιζομένου · αυτός δε σωθήσεται » ούτω riæ ab ipsius alienæ natura, adulterinum evadit, ac
δε , ως διά πυρός . Ει δε και ούτως. είπης, ουκ αν de suo splendore diminulum inutile redditur : at
αμάρτης · ότι ούτινος το έργον μενει, τουτέστιν όστις si probatum igne fuerit, vitium illud absumitur et
εντεύθεν απελεύσεται αμαρτήματα έχων θανάσιμα, abolitioni traditur , aurum vero pristinum nitorem
μενεί το έργον ώς βαρύ, σιδήρου δίκην , ή λίθου, recipίι.. Sic et anima per ignem purgationis elutis
όπερ ου καταφάγεται ευκόλως το πυρ και ούτος Sordibus, propter quas ex negligentia et inertia
λήψεται μισθόν του έργου αυτού, την αιώνιον κόλα- sordescebal, rursus ad priorem splendorem el no
σιν . Ο δε το έργον κατακαήσεται , σωθήσεται αυτός bilitatem revertitur. Hanc meam sententiam confir
ως διά πυρός. "Ωσπερ και το χρυσίον, επειδάν μεν mabit cælitus demissus et sacer Basilius in exposi
συμμιγή ύλη τινί αλλοτρία της αυτού φύσεως , κί6- tione beati Isaiæ propbelæ super ea verba : « Quod
δηλον γίνεται , και της πρώτης λαμπρότητος ελατ- si abluerit Dominus sordes filiarum Sion , et san
τούμενον, αχρειούται · δοκιμαζόμενον δε διά του guinem laverit Jerusalem de medio ejus in spiritu
πυρός , η κακία εκείνη καίεται • και αφανισμό πα- judicii et ardoris. » Hæc verba aperte idem dicunt
ραδίδοται • το δε χρυσίον πάλιν την προτέραν απο- B
cum Joanne quando dicit de Domino : « Ille vos
λαμβάνει λαμπρότητα. Ούτω και η ψυχή, διά του baptizabil in Spiritu sanclo et igne ; » de se vero,
πυρός της καθάρσεως, αποβαλούσα τον ρυπον , υφ' « Ego' vos baptizo in aqua ad pænitentiam . ) Cum
ού εκ της αμελείας και ραθυμίας κατερρυπούτο, igitur utrunique Dominus conjunxerit ,, scilicet quod
πάλιν εις την προτέραν λαμπρότητα και ευγένειαν ex aqua est ad pænitentiam et ex spiritu ad rege
επανέρχεται. Και τούτους μου τους λόγους επιβε- neralionem , ac , verba utrumque baptisına signifi
βαιώσει ο ουρανοφάντωρ και ιερός Βασίλειος, εν τη cent, nequaquam sunt tres significationes bapti
εξηγήσει του μακαρίου προφήτου Ησαΐου , εν τώ snnatis,, soridium purgatio,, spiritus regeneratio ,, elei
ρητώ τω ούτως έχοντι "Οτι εκπλυνει Κύριος τον ea quæ fit igne segregationis probatio. Quapropter,
δύπον των υιών και των θυγατέρων Σιών και το lavare, pro peccati depositione, quæ in hoc mundo
αίμα Ιερουσαλήμ εκκαθαριεί εκ μέσου αυτών, εν lit, sumitur ; illud vero, spiritu judicii et spiritu
πνεύματι κρίσεως, και εν πνεύματι καύσεως. » Τρα- ardoris, pro ea que in futuro seculo it probatione
νώς τα αυτά τα Ιωάννη ο λόγος προσαγορεύει , per ignem accipitur. Egent autem commissa per
περί του Κυρίου λέγονται , ότι « Αυτός υμάς βαπτί- ignorantiain peccala, quasi scrdes quedam, anime
σει εν Πνεύματι αγίω και πυρί. » Περί δε αυτού , nitorem labefactantes, et raluralem ejus pulchri
ότι « Εγώ μεν υμάς βαπτίζω εν ύδατι εις μετά- c tudinem deturpantes, Iotionis purgatione ; peccata
νοιαν.) Επεί ούν αμφότερα συνήψεν ο Κύριος, το τε vero ad mortem, eorum qui sponte delinquunt , et
εξ ύδατος εις μετάνοιαν , και το εκ Πνεύματος εις id cognoscunt , sanguis appellantur, egentque judi
αναγέννησιν , και ο λόγος αινίσσεται αμφότερα τα cio ardoris. Sed quia qui confitelur, lavari vull et
βαπτίσματα , μη ποτε τρείς εισιν επίνοιαι του βα- purgari ,, et iniquitatem lotione dicit indigere ,, et
πτίσματος • ό τε του ρύπου καθαρισμός, και η διά peccatum purgatione, dicens ; 1 Amplius lava me
του Πνεύματος αναγέννησις , και η εν τω πυρί της ab iniquitate mea , el a peccato meo munda me 1
qui divinarum doctrinarum
διακρίσεως βάσανος. "Ωστε το μεν εκπλύνειν, προς et peniίας suit experies,
την ώδε απόθεσιν της αμαρτίας λαμβάνεται το δε, ante verbi cognitionem deliquerunt, tanquam
Πνεύματι κρίσεως , και πνεύματι καύσεως , προς την sordibus commaculati, egent ea quæ per aquam fit
εν τω μελλοντι αιώνι , διά του πυρός δοκιμασίαν. purgatione ; qui vero post acceptam vitam, sili
Δέονται δε αι μεν κατά άγνοιαν αμαρτίαι, οιονεί ipsis insidias struunt, sanguinis rei, ea que per
ρύπος τις oύσαι , την επιφάνειας της ψυχής αφανί- ignem fit purgatione indigent . Possuimus etiam
ζουσαι, και το φυσικό κάλλει αυτής λυμαινόμεναι , simplicius interpretari , quod ea peccata que velut
.

του εκ της πλύσεως καθαρισμού : αι δε προς θάνα- in superficie sunt, et intus non lalent, sordibus
τον αμαρτίαι των εκουσίως εξαμαρτανόντων μετά DP quodammodo sunt sinnilia :: profunda et interiora
το λαβείν την επίγνωσιν, αίμα προσαγορεύονται, ex pravo habitu delinquentium coramissa , sanguini
δεόμεναι της εν τω καύματι κρίσεως. Επει δε και comparantur . Idcirco ex medio peccatorum , per
εξομολογούμενος , και πλυθήναι άξιοί, και καθαρι- spiritus ustionem purgari dicitur sanguis Pro
σθήναι , και την μεν ανομίαν , πλύσεώς φησι δεί- phetæ : « Et comburitur sicut ignis iniquitas . »
σθαι " την δε αμαρτίαν καθαρισμού , λέγων · « Επί Basil . « Habet commutatio quamdam beneficii spe
πλύνον με από της ανομίας μου , και από της cienm, quia comburetur sicut ignis iniquitas. Nann
αμαρτίας μου καθάρισόν με , οι μεν πάντη ανήκοοι paratam ex parte iniquitatis materiam aboleri , pro
των θείων μαθημάτων, πρίν μαθείν τον λόγον ήμαρ- ho: minum beneficio , a bonitate Domini constitutum
τηκότες , οιονεί δερυπωμένοι , του από του ύδατος est . • Prophetae ; ( Et sicut gramen aridum devo
δέονται καθαρισμού • οι δε μετά το λαβείν την ζωήν rabitur ab igne, et comburetur in densitatibus
επιβουλεύοντες εαυτοίς , αίματι όντες ένοχοι , του εκ sylvæ. » Basil. « Quomodo demergitur in terrenis
του πυρός δέονται καθαρισμού . "Έστι δε και απλούς allectibus anima ? Siculi gramen affcctu3 anime
53• Psal . L , 4.
1293 JOSEPIIL METIJONENSIS ΤΟΥ
serμα. ex carnis appelitu pullutantes, mutuo se Α στερον έκλαβείν, ότι τα μεν επιπόλαια των αμαρ
generantes et alios de aliis producentes. Nam ve- τημάτων, ούπω τινί έoικε: τα δε διά βάθους, εκ
Tuti gramen supra modum inter herbas geniculatura διαθέσεως της προς το κακόν των πλημμελούντων
cst, nec unquam ejus generatio desinil, sed seni- αμαρτανόμενα , αίματι παρεικάζεται. Διό εκ μέσου
per prime generationis finis fit sequentis princi- των ημαρτηκότων , διά της του πνεύματος καύσεως ,
pium,, Talis est et peccatorum natura. Ipsa seipsam εκκαθαρίζεσθαι το αίμα λέγεται. Προφητικόν . « Και
suscipit, signit libido libidinein , consuetudo men- καυθήσεται ως πυρή ανομία .» Βασίλειος . "Έχει δε
liendi lil mendacii maler , et qui in furtis meditan- τινα ή απειλή ευεργεσίας έμφασιν, ότι καυθήσεται
dis versatur ſacile injuriam audel inferre ; peccanii ή ανομία ως πυρ. Τήν γάρ παρασκευασθείσαν ύλην
enim occasio lil præcedens peccatum . Si igitur per εκ της ανομίας, αφανισμό παραδοθήνα : επ' ευερ
confessionem peccatum aperuerimus, siccum id gra- γεσία των ανθρώπων παρα του αγαθού δεσπότου
nen reddidimus,, ut a purgatorio igne devorari ώκονόμηται . Προφητικόν. « Και ώς άγρωστις ξηρά ,
nerealur . lilaulem in densitate sylvæ comburilur, ) βρίωθήσεται υπό πυρός, και καυθήσεται εν τοις δά .
El paulo post ; « Si non evaseril vi gramen aridum , σεσι του δρυμού. Βασίλειος . «Γιώς έγκέχωσται τους
1:ostrim peccatum ab igne non devorabitur nec
B
γηίνοις πάθεσιν ή ψυχή , ώς άγρωστις • τα πάθη αυ
comburelur . » Et iteruan : Propter furorem iræ της έκ του φρονήματος της σαρκός εκφυόμενα , διέρ
Domini, combusta est omnis lerra . » Ostendit ler- πει, δι' αλλήλων την γένεσιν έχοντα , και άλλα επ'
rena pro animæ beneficio igni tradi punitionis, si- άλλοις γεννώμενα ; Ως γάρ ή άγρωστις πολυγονώ
cut Dominus subostendil, dicens : 1 Ignem veni τατόν έστιν εν βοτάναις, και ουδαμού καταλήγει
millere in terram ct quid volo nisi ut accenila- αυτής η γένεσις , αλλ' αεί το πέρας της πρώτης γε
tur 51., »» Proprietie :: «« Ει erit populus sicut ab igne νέσεως, αρχή του εφεξής γίνεται , τοιαύτη και η των
combustus. , Basil . « Non interilum minatur, sed αμαρτημάτων εστι φύσις · αυτή έχυτήν διαδέχεται :
purgationem subostendil secundum Apostoli di- .

και γεννά μέν ή πορνεία πορνείαν · η δε εν τω ψεύ

clum quod si cujus opus comburctur damnum pa- δει συνήθεια, ψεύδους γίνεται μήτηρ και ο εν κλο
lielur, ipse vero salvabitur, sic lamen tanquam per παίς μελετήσας , κατατoλμά οιδίως του αδικήματος :
ig em , Audis magnum patrem hunc , quomodo ή γάρ προλαβούσα αμαρτία, αφορμή αμαρτίας γί
eluilur et depon lur hic .malitia, in fuluro vero νεται. Εάν ούν γυμνώσωμεν την αμαρτίαν διά της
probatur el purgalur ab igne ? et quod pro anime εξομολογήσεως , εποιήσαμεν αυτήν ξηράν άγρωστιν·
beneficio , a bonitale Domini, punitionis ignis ille αξίαν του καταβρωθήναι υπό του καθαρτικού πυ
est constitulus ? et quod peccati parata materia c ρός : αύτη δε καίεται εν τοίς δάσεσι του δρυμού . »
abolelur ac velul gramen aridum comburitur, si Και μετ' ολίγον : "Εάν ούν μή γένηται ως άγρω
per cofessionem den u'ilelur ; si vero non denudetur στις ξηρά ή αμαρτία ημών, ου βρωθήσεται υπό
a purgatorio igne deroralur ? Et quod interitum του πυρός, ούτε καυθήσεται. » Και πάλιν : « Διά
non minatur, sed purgationeal subostendit, dum θυμόν οργής Κυρίου , συγκέκαυται όλη η γη : δεί.

hæc dicit, bealus hic apostolica illa verba adducit, κνυσιν, ότι τα γήϊνα το πυρί το κολαστικό παρα
, ipse vero salvabitur sic tamen quasi per ignem . ) δέδοται επ' ευεργεσία της ψυχής • καθά και ο Κύ
Nam salvabitur , salutem ostendit, ul verbum ipsum ριος υποφαίνει λέγων · « Πυρ ήλθον βαλείν επί την
sonat, non perditionem , ul quidam volunt. γήν και τι θέλω ει ήδη ανήφθη ; » Προφητικόν . « Και
έσται ο λαός , ως υπό πυρός κατακεκαυμένος.» Βασίλειος. « Ουκ αφανισμόν απειλεί, αλλά την κάθαρσιν
.
υποφαίνει • κατά το ειρημένον παρά τω 'Αποστόλια, ότι εί τινος το έργον κατακαήσεται , ζημιωθήσεται ,
αυτός δε σωθήσεται ούτωδε ώς διά πυρός. »> 'Ακούεις του μεγάλου τούτου Πατρός, πώς εκπλύνεται και
αποτίθεται η ανομία ένταυθα, εν δε το μέλλονται δοκιμάζεται υπό του πυρός και καθαρίζεται και και
ότι επ' ευεργεσία της ψυχής παρά του αγαθού δεσπότου ώκονόμηται το κολαστικών εκείνο πυρ, και
ότι η παρασκευασθείσα ύλη της αμαρτίας αφανίζεται , και ώς άγρωστις ξηρά κατακαίεται , εάν γυ
μνωθή δια της εξομολογήσεως · αν δε μη γυμνωθή , ου καταβιβρώσκεται υπό του καθαρτικού πυρός και
και ότι ουκ αφανισμόν απειλεί, αλλ ' υποφαίνει την κάθαρσιν. Ταύτα λέγων και μακάριος ούτος, επάγει
το αποστολικόν εκείνο ρητόν, το « Αυτός δε σωθήσεται , ούτω δε ως διά πυρός το γάρ σωθήσεται ,
σωτηρίαν δηλοί κατά τον ορθόν λόγον , και ουκ απώλειαν, ώς τινες βούλονται.
VIII . D Η '.
Si igitur quæ antea dicta sunt omnia, el magni Εί ούν τα προβληθέντα πάντα , και αι ρήσεις του
Basilii verba falsa sunt, etiam quod a Lalinis vo- μεγάλου Βασιλείου ψευδή , και το ταρά Λατίνοις λε
.
calur purgatorium falsum est. Quod si vera sit, γόμενον πουργατώριον , ψευδός έστιν ει δ' αληθή ,
sicuti sunt, bene sacrum decretum dicit el vere , ώσπερ και εισι , καλώς ο ιερός όρος λέγει και αλη
o

laudabiliter Latini sentiunt, et recte jure que el
absque culpa sanctae Dei Ecclesiæ nos aggregavi-
mus , bonique viri, el religiosi munere fungiinur
unionem el conjunctionem pacis el concordiie ser-
32 Luc . ΧΙΙ , 49 .
θώς και επαινετος οι Λατίνοι δοξάζουσι και όρ
θώς και ημείς δικαίως ηνώθημεν και αναμαρτήτως
τη του Θεού αγία Εκκλησία και καλώς ποιούμεν
και ευσεβώς τηρούντες την ένωσιν και τον σύνδε
1265 PRO CONC . FLORENT. CAP. VI. DE PURGATORIO. 1266
σμον της ειρήνης και ομονοίας. 'Εβουλόμεθα ούν A rando . Fuit in animo aliis etiamtestimonia et dicta
και άλλας μαρτυρίας και ρήσεις αγίων προσθείναι sanctorum huic argumento adjungere ; sed qui iis
ταύτη τη υποθέσει · αλλ' ο μή τούτοις πειθόμενος, filem non adhibuerit, neque aliis adhibelil, etiamsi
.

ουδ' άλλους πεισθήσεται , αλλ' ουδ' όσοις αν είποιμεν . multo plura quis addiderit. Idcirco salis esse, quæ
Διά τούτο αρκεϊν ηγούμεθα τα ειρημένα προς δια- supra expozila surit arbitramur ad discretos et di
κριτικούς και φιλομαθείς άνδρας τον λόγον ποιούν- scendi cupidos bomines convertenles sermonem ,
τες, και την ιδίαν σωτηρίαν ορεγομένους, και την qui et suam expelunt salutem , verumque, quoad
αλήθειαν ώς ενον εν ολίγοις συνιέντας και ασπαζο- possibile sit, et intelligunt reviter et amplectum
μένους προθύμως· και μή κατ' έριν και φιλονεικίαν lur libenler, non litigandi ct contendendi studio
μόνον ό τι αν τύχοι λέγοντας, ώσπερ ποιούσιν οι quidquid occurrerit addueenies , sicuti ii faciunt
την αλήθειαν αφειδώς πως και αναιδώς διά μοχθη- φui verilatein incessanter etimpudenter ob animi
ρίαν και αμβλύτητα νοός απορρίπτοντες. pravilaten el mentis hebetudinem abjiciunt.
Και ταύτα μεν ούτως . Προς δε τα έπαπορούμενα Et hac quidem hactenus. Nunc ad ea quæ con
υμίν τον λόγον τρέψωμεν . Φασί γάρ οι αντιμαχό- tendentes nobis objiciuis, orationem convertemus.
μενοι τούτοις, πρώτον ότι αρκεί το ανθρώπιν εν τη Dicunt enim qui his adversantur, primum quod
τελευταία της αποδημίας αυτού ημέρα, και μετά δα- Β lionini sufficit in extremo peregrinationis ste die
κρύων μετάνοια , και η θερμή εξομολόγησης, ώστε penitentia cum lacrynis etel fervens confessio al
σωθήναι αυτόν, και εν τη βασιλεία των ουρανών salutem et ad celeste region obtinendum,, latro
απενεχθήναι . Και παράδειγμα προφέρουσι ληστου nis cujusidam exemplum nobis objicientes, qui nocle
τινος μετά δακρύων μια νυκτί κατανυγέντος , και una compunclus exspiravit statim ; cumque angeli
ευθύς αποψύξαντος " και ω οι άγγελοι ελθόντες , advenissent, nihilque aliud quam paulo ante ellu
και μηδέν άλλο ευρόντες, ή τι προ μικρού χυθέντα sas lacrymas reperisseni, dæmonibus reclamanti
δάκρυα , των δαιμόνων αντιβοώντων , ώς ουδέν άγα- bus in eo nihil boni inveniri, sanctos angelos man
θόν κέκτηται · οι άγιοι άγγελοι το καταβεβρεγμένον lile lacrymis madelaclum in Irulinam posuisse
χειρόμακτρον τοίς δάκρυσιν, εν τη πλάστιγγυ του aiunt, ilaque dæmones Dei misericordia confudisse.
ζυγού θέντες, ούτω κατήσχυναν τους δαίμονας τη Mereuicis etiam exeiopίum inducunt, atque alia
του Θεού ελέει . Και της πόρνης το παράδειγμα πα- kis similia , non percipientes homines quod hæc
ρεισάγουσι , και άλλα όμοια • μή συνιέντες οι άν- pro nobis faciunt. Nosque sic respondemus, ellu •
θρωποι, ότι υπέρ ημών ταύτα εισι • και ημείς ούτω sas lacrymas eum salvasse el a sempiterna vindi
λέγομεν · ότι έσωσεν εκείνον , το χυθεν δάκρυον, και C casse damnatione quam procul dubio subiisset ,
της αιωνίου κολάσεως ήλευθέρωσεν ' ήν αν έκληρο- nisi pænitentiam illam et lacrymas osten lisset ;
νόμησεν αναμφιβόλως , ει μή την μετάνοιαν εκείνην sed cæleste regnum nunquam impetrasset, nisi
και τα δάκρυα επεδείξατο · αλλ' ουκ εις την βασι- purgatorius ignis eo dignum eft. cisset . i sunt qui
λείαν των ουρανών απηνέχθη , ει μή διά του καθαρ- in purgalorio purgantur ,, qui ferveuleno peniten.
τηρίου πυρός εγένετο άξιος . Ούτοι εισιν οι εν τω liani commonstrani , et contrito corde ex hoc
καθαρτηρίες καθαιρόμενοι, οι βερμήν μετάνοιαν δεί- mundo discedunt, quia non est acceptio persona-.
ξαντες , και μετά συντετριμμένης καρδίας απελθόν- rum apud Deum . Necessc igitur est ei qui Deuia .
τες • ου γάρ προσωποληψία παρά τω Θεώ. "Έστιν videre cupil, ut aniniam suam in antiquam pulchri
ουν ανάγκη ίνα και τον Θεόν ιδείν εφιέμενος, την tudinem restituat , quam ante inobedientiam et
ψυχήν αυτού εις το αρχαίον κάλλος επανάγη, και είχε damnationem in paradiso Adamus obtinebat : et
προ της παρακοής και της καταδίκης ο Αδάμ εν propterea ibi eum collocavit, cum esset sine pec
τα παραδείσω. Διά τούτο και κατώκει αυτόν ανα- cato, sed cum offendisset ct peccasset , inde expul-,
μάρτητο ; ών. Διολισθήσας δε και ημαρτηκώς , εξώ- sus est. Qui volunt igitur paradisumn incolere, ita
σθη αυτού. Οι γούν βουλόμενοι τον παράδεισον οική- purgentur, ut in iis nec macula nec livor reperiatur.
σαι καθαρθήτωσαν ούτως , ώστε μηδένα σπίλον ή D Non enim sola sufficit penitentia ; nam si sufficeret,
μώμον αμαρτίας εν εαυτοίς έχειν, Ου γαρ αρκεί nunquam viventes formulis ulerenlar quæ post
μόνη ή μετάνοια . Ει γάρ ήρκει, ουκ αν οι ζώντες peraclam confessionem sunt instilulæ . Ac veluti a
ειργάζοντο τους μετά την εξομολόγησιν δοθέντας spiritualibus patribus pænæ assignantur iis qui in
τοις άπoιχομένους κανόνας · αλλ' ώσπερ εξομολογου- vila confessionem adhibent, ut maculis quibus ani
μένοις τοις ζώσιν επιτίμια δίδοται υπό των πνευ- Hæ eorum sunt respersa , mundentur, sic et iis
ματικών Πατέρων , ώστε αποκαθάραι τας επιμιχθεί- qui in vitæ line constituti pænituerint, el ſervidis
σας κηλίδας ταϊς ψυχαίς αυτών, και ένα κτήσωνται cum lacrymis confessionem peregerint , el stalim
αρετήν προς το τυχεϊν της επουρανίου ζωής, ούτω decesserint , pæna assignatur purgatorilis ignis ,
και τοίς εν τω τέλει της ζωής μετανοούσι , και εν ubi alligitur el maceralur anima, cum in memo
θερμούς δάκρυσιν εξομολογουμένοις , και ευθύς απελ- riam revocat amissum icmpus duin in peccatis ver
θoύσιν, επιτίμιον δέδοται το καθάρσιον πύρ, ενώ saretur. Sed tempus abbreviant et a cruciatu libe
δδυνάται και τήκεται η ψυχή, μνημονεύουσα του rant preces, oblationes et orationes, ut sæp, dictum
ναιρού όν απώλεσεν εν τοις αισχίστοις μένουσα . est. Qui non credit, ex me audiat illud, quomodo
Συντέμνει δε τον καιρόν, και της οδύνης απαλλάτ- voce psallil , « A lacrymis et gemilu jnferni serviin .
1267 JOSEPHI METHONENSIS 1268
Τμum, Salvator , libera . » Sancti namque neque Α τει ή δέησις και η προσφορά και η προσευχή ως
geniunt neque flent, sed neque in inferno ullo modoπολλάκις είρηται . Ο δε απιστών , τούτο παρ' ημών
.
sunt, Desperati et impii quidem fent et plectuntur άκουσάτω: πως ψάλλει μεγάλη τη φωνή : Δακρύων
in interno, sed de ſis commemorationem facere και στεναγμών των εν τώ άδη τον δούλόν σου έλευ
non est opus, cum frustra sit, ol pluries a nobis θέρωσον , Σωτήρ. Οι άγιοι γάρ, ούτε στενάζουσιν,
exposilum est. Consequens est ut ii sint quos diei- ούτε μην δακρύουσιν· αλλ' ουδε εν τω άδη εισίν :
mus in pænitentia decessisse, el non satisfecisse, οι δ' απεγνωσμένοι και ασεβείς , δακρύουσι μεν εν
qnos in inferno cum impiis et desperatis esse nega- το άδη και κολάζονται, αλλ' ού δεί περί εκείνων
mus , in obscuro et caliginoso damnationis loco ; μνήμες ποιείν, ώς ανόνητον όν. Και τούτο πολλάκις
neque vero eosdem aut inutiliter gemere, aut in- εφημεν. "Έπεται τούτους είναι ούς λέγομεν, τους
cassum flere concedimus, sed in medio scilicet εν μετανοία τελευτήσαντας, και μη ικανοποιήσαν
purgationis loco, ubi seorsum et doloribus excru- τας ούς ου φαμεν μετά των ασεβών και απεγνω
.

ciantur et gemunt, quod sua sponte Douis fuerinι σμένων είναι εν τω σκοτεινό και ζοφερό της κο
privati , quodque posų dissolutam corporis compa- λάσεως τόπο, και στενάζειν ανωφελή, και δακρύειν
gem , non ca statim sint asseculi , pro quibus a ανόνητα. 'Αλλ ' εν τω μέσω δηλαδή της καθάρσεως
B.
tenebris redimi deprecamur, et a tristibus quibus * τόπω, ενώ μερικώς οδυνώνται και στενάζουσι πως
delinentur vinculis liberari, et de custodia educi, έστερήθησαν εκόντες των αγαθών, και ουκ έτυχον
el cum Malachia prophela canimus, quando dicit, τούτων ευθύς μετά την διάλυσιν των σωμάτων.
. Quasi ignis in fornace et quasi herlia ſullonum Περί ών δεόμεθα λυτρωθήναι του σκότους , και λυ
purgabit, mundabit Deus quosdam 63. , At ille æler .θήναι των δεσμών, των κατεχόντων αυτούς ανιαρών ,
nus ignis neminem mundat neque laval . Si ergo και εκβήναι της φυλακής και συνάδoμεν τώ προ
salicļi loſione vel inundatione non egent (sunt enimφήτη Μαλαχία , ός φησιν, « Ω ; πυρ εν χωνευτηρίω ,
labis experles), sed neque qui in inferno degunt και ως πόα πλυνόντων, πλυνει και καθαρ :ει ο Θεός
impii et impenjlentes eluentir vel mundabuntur τινας. » Το δε πύρ εκείνο το αιώνιον, ου καθαρίζει
unquam , nam desperati sunt . Qui ergo sunt quos τινάς ουδε πλύνει. Ει ούν οι άγιοι ου δέονται πλύ
layabit et muudabit Deus secundum prophetam ? σεως , η καθαρισμού, άμωμοι γάρ εισιν · αλλ' ουδε
At ii sunt quos medios nominamus. Aliogui și οι εν τω άδη όντες ασεβείς και αμετανόητοι ποτε
peccatores in estreno vitæ constituti sola confes- πλυθήσονται η καθαρθήσονται , απεγνωσμένοι γάρ
sione veniam impelrent, supervacanea sunt omnia εισι • τίνες άρα εισιν ούς πλυνει και καθαρίσει ο
quæ fieri sanxit Ecclesia . C Θεός κατά τον προφήτης ; Αλλ' ούτοι εισιν ούς λέ
γομεν μέσους. "Αλλως τε και εί οι αμαρτάνοντες από μόνης εξομολογήσεως της εν τω τέλει του βίου γε
νομένης συγχωρούνται, περιστά πάντα όσα μετά θάνατον η Εκκλησία νενομοθέτηκε ποιεϊν.
Şeeundam adversus nos objectionem adducunt, Δεύτερον επάγουσιν επαπoρoύντες ημίν • ότι εί
quod si ei qui obdormierit opitulari opus est , el si δει βοηθήσαι τώ κοιμηθέντι, και ει έστιν όλως επι
.
omnino daur subsidium , habentibus qui auxilien , κουρία οι έχοντές τινα προς ωφέλειαν» οι δε μή
tur, dallitur , at pro non habentibus quis depreca- έχοντες, τις υπέρ αυτών προσεύξεται ; Και προς
bitur ? Et banc quamprimum dissolvemus, quippe τούτο ταχεία η λύσις γενήσεται. "Οτι και ούτοι, δύο
Chim hi quoque binos habeant adjutores, hic Eccle- τους επικουρούντας έχουσιν · ενταύθα την Εκκλη
siam, et ibi purgatorium ignem , quod in pæniten- σίαν · και εκείσε το καθαρτήριον πύρ, ο ητοίμασται
lium subsidium comparatum est . Rursus dementes διά τους μετανοούντας. 'Ακμήν ασύνετοι έστε , και
estis, neque percipitis Ecclesiam Dei semper orare ουκ έγνωσε ότι η του Χριστού Εκκλησία εύχεται
pro mortuis, el singulis Sabbatis pro aninsabus lan- αεί υπέρ των κεκοιμημένων, και κατά πάν Σάββα
lum facere commemorationem . Prælerea bis in τον μόνως περί των ψυχών μνείαν ποιείται ; Και
anno pro defunctorum memoria celebrat ſestum , έτι δις του ενιαυτού άγει πανήγυριν περί μνήμης
in Sabbato dico , quod carnis privium praecedit , et ρ ψυχών, εν τω Σαββάτω τώ προ της Απόκρεω φημι,
ante Pentecosten . Hoc eo fit, ut simul omnes com- και τα προ της Πεντηκοστής. Τούτο δε γίνεται, ίνα
prehendant, et eos qui cognalos, qui curam de jis ομου πάντας συμπεριλάβη, και τους μη τυχόντας
suscipiant , pariter et qui non habent , ut et ipsi cum επιμελείας παρά των οικείων αυτών, ίσως ως μη
Omnibus in commune lujus subsidii participes εχόντων, ένα καυτοί μετά πάντων κοινώς τύχωσι .
elliciantur. ταύτης.
Tertiam poslea et urgentiorem nobis afferunt Είτα το τρίτον και βιαιότερον προφέρoυσι, μάλα
admodum exsultantes et supercilium altollentes. γαυριώντες και την οφρυν έπαιρόμενοι • "Έστω, λέ
Esto, dicentes , purgentur nuric animæ , quousqu γοντες, ότι νύν καθαίρονται αι ψυχαι , έως της κοι
universalis adveniat resurrectio ; sit tempus in quo νής αναστάσεως ' και έστι καιρός να πειραθώσι της
cruciatus, gemilus et lacrywas in inferno perpe. οδύνης και των στεναγμών και δακρύων των εν τω
diantur, siculi vos asseritis : peracta purgatione, άδη, ώσπερ λέγετε και μετά δε το καθαρθήναι, και
.

regni cælestis compotes fiant ; sed in commutatio- της των ουρανών κατοικίας μέτοχοι γίνονται .

13 Malach . III , 2.
1269 PRO CONC, FLORENT. CAP. III . DE PURGATORIO . 1270
'Εν τη ημέρα δε της εναλλαγής, κατά τον μακά : A nis die secundum beatuin Paulum, et qui tunc vi ,
ριον Παύλον , ευρεθήσονται και ζάντες · οίτινες vunt aderunt, qui ante niortuos non resurgent, quia
ου φθάσουσι τους κοιμηθέντας ανισταμένους , ότι εν in içiu oculi et in momento vivi commutabuntur; et
ροπή οφθαλμού και εν ατόμω, και οι ζώντες εναλ- morlui resurgint, quomodo lempus remanet in ictii
λαγήσονται , και οι νεκροί εγερθήσονται και πού λοιπόν
. oculi aggrediendi et laborem insumendi ? Ubi s:)-
καιρός εν τη ροπή του οφθαλμού , πειρασθήναι και crificia, eleemosynæ et reliqua propter angustian
temporis, in quo certamen peragitur, et coronæ
κοπιάσαι και που δε και λειτουργίας και ελεημοσύναι,
. traduntur, et unusquisque recipit secundum opria
και τάλλα και ότι βραχύς και καιρός και ο αγών τε
λειούται και οι στέφανου δίδονται • και έκαστος sua ? Quid ad hæc respondebitis vos, qui Florenti
απολαμβάνει καθ' 8 έπραξε. Τί ούν προς ταύτα nam synodum amplectimini et strenue ipsam pro
έρείτε υμείς, οι την εν Φλωρεντία σύνοδον στέργον . dicalis ? qui tempora assignatis iis qui purgantur
in tristi et tenebroso loco illo, quid adversus hæc
τες , και γενναίως αυτήν κηρύττοντες και οι καιρούς
afferetis ! Iluic rei adhibita lenitate animi , aures ,
τιθέντες
σκοτεινό τους
τόπωκαθαιρομένοις
τι και προς ενταύτα
τω αηδεί εκείνη
άν είπητε και
; Προς queso, accommodate. Quia justus est Dominus et
justitias amat, et semper est de animarum salute
τούτο ούν μετά μακροθυμίας την ακοήν χορηγήσατε
ότι δίκαιος ών ο Κύριος, και δικαιοσύνας αγαπά, sollicitus.. Qui nunc in vera pαnitentia decedunt,,
Β
eos, ut sæpe dictum est , transmittit ad purgatorium,
και την των ανθρώπων σωτηρίαν αεί προμηθεύεται . voicuique tempus in quo purgetur assignans, se
Τους μέν νυν αποθνήσκοντας εν μετανοία αληθεί , cundum commissi proportionem , cæteris eo tem
ώς πολλάκις είρηται, το καθαρτηρία παραπέμπει , rore multipliciter et multifariam salutem parabit.
καιρόν διδούς αυτούς της καθάρσεως, εκάστη κατά Primum quidem pænam incomprehensibilem tra
αναλογίαν των πλημμελημάτων αυτού · τοις τότε dii , Antichristi scilicet lentationem , qui secundum
δε , πολυειδώς και πολυτρόπως την σωτηρίαν εργά Scripturas vexationem magnam exhibebit, etiam
ζεται . Πρώτα μεν ποινήν ανείκαστον δώσει τον του electis servis Dei . Patientja vero corum salvabil
'Αντιχρίστου δηλαδή πειρασμόν • ος κατά τας ιεράς illos, secundum verbum Domini, quod qui perseve
Γραφάς, μεγάλην επήρειαν δώσει και τοις εκλεκτοίς raverit usque in finem hic salvus erit. Et qui vitæ
.

δούλοις του Θεού • η δ' υπομονή αυτών σώσει αυ
τους, κατά τον λόγον του Κυρίου , ότι ο υπομείνας
εις τέλος , ούτος σωθήσεται • ού τινες δε τω τέλει του
βίου χρήσoνται , δι' άλλου τρόπου σώσει αυτούς,
δριμύτέραν διδούς αυτούς την ποινήν του καθαρτη- c uno et eolein crimine duos comprehendet, quoruna
ρίου πυρός εν μιά καιρού ροπή , ή τοίς εν χρόνοις
• εκατόν. Και παραδείγματος χάριν , η εξουσία εν ενε
και το αυτό πταισματι , δύο τινάς χειρώσεται « ών .
τον μεν κατακρινεί χρόνον ένα ποιήσαι εν φυλακαίς,
.
finem sortientur, alio modo salvabit illos , acerbio
rem iis quam purgatorii ignis assignans pænam
uno tantum momento lemporis, quam si anni cen
lum intercederent. Exempli gratia , magistratus puro
alierim , annum unum damnabit ad carcerem , et
liberabil ; allerum alia poena vinculis graviore , ut
una hora crucialus suppliciorum decem espe
riatur, et liberabit : quis ex duobus, dic mihi,

και απολυθήναι: τον δε, ποινή ετέρα δριμυτέρα acerbiorem pependit pαnam ? qui per annum sit
της φυλακής, εν μιά ώρα δοθήναι αυτό βασάνους commoratus in vinculis, an qui per breve temporis
κολαστηρίων δέκα, και απολυθήναι . Τις ούν εκ των spatium tortus fuerit ? Apertum est quod iste. Sic
δύο δριμυτέραν υπέστη την δίκην, είπε μοι · ο τον et in illa hora , et uno iclu oculi, poletiarum Do
ενιαυτόν εν τη φυλακή ποιήσας, ή ο τάς βασάνους minus, qui omnia potest , et hoc efficere potest ,
λαβών εν βραχεί μορίω ώρας ; Εύδηλον ότι ούτος. acrem assignando pænam in indivisibili tempore
Ούτω και έν τή ώρα εκείνη, και τη του οφθαλμού lunc iis qui deprehensi fuerint in pænitentia et
διπή . “Ο των δυνάμεων Κύριος, και πάντα δυνάμε- purgatione, nec satisfactione uti poluerint. Αlioti
νος, και τούτο δύναται ποιήσαι, διδούς την ποινήν judex potest efficere , potentiarum Dominus non
εν άχαρεί χρόνω, τοίς τότε ευρεθείσιν εν εκείνη τη potest ? Sed hæc jam satis a me exposita sunt : et
ώρα εν μετανοία και εν καθάρσει, και μή φθάσασιν D recte , ut arbitror , non contentlenli studio demon
εντεύθεν ικανοποιήσαι , δριμείαν. "Η ή μεν εξουσία strando bæc conscripsimos, sed quoad ejus fieri
δύναται τούτο ποιήσαι , ο δε των δυνάμεων Kύριος potest , veritati patrocinari cupiendo . Sed φui his
ου δύναται ; Αλλά ταυτά μου ήδη είρηται και καλώς fidem non adhibebit, neque si quis a mortuis re
και ικανώς κατ' εμήν γνώμην. Ου κατά φιλόνεικον surgat,, persuadebit unquam . Tu autem ,, oriliodoxe ,,
δε απόδειξιν , αλλά τη αληθεία όσον οίόν τε συνη- quantuin salis est, babes tertii capitis demonstra
γορήσαι γλιχόμενοι , ταύτ' έφημεν . Τον δε τούτοις liones el lestimonia quæ a sacris Scripluris theolo
μή πειθόμενον , ουδ' άν τις εκ νεκρών αναστή κατά gorum , et Ecclesiæ doctoribus colligentes, pro
το λόγιον, πείσαι δυνηθείη άν . Συ δ' , ορθόδοξε , έχεις virili exposuimus . Ex quibus liquido comproha
ικανώς και του τρίτου κεφαλαίου τάς αποδείξεις vimus, animas post mortem magnum capere emo
και μαρτυρίας , ας από των ιερών Γραφών των θεο. lumenium . In his mane , in bis eslo, quippe eumi
λόγων και διδασκάλων της Εκκλησίας αναλεξάμενοι , aliter esse non possit quam Ecclesiæ luminaria
κατά το ήμίν εφικτόν εκτεθείκαμεν . 'Αφ' ών έδει- docent.
ξ: μεν φανερώς ως αι ψυχαν μεγάλην ωφέλειαν έχουσι μετά θάνατον . Εν τούτοις μένε · εν τούτοις
ίσθι . "Οτι ουκ έστιν άλλως πως , ή ως οι της Εκκλησίας φωστήρες διδάσκουσιν .
1271 JOSEPHI METHONENSIS 1272

ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΤΟΥ ΤΕΤΑΡΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

ΤΩΝ ΕΝ ΤΩ ΟΡΩ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ
Περί της απολαύσεως των αγίων .

DEMONSTRATIO QUARTI CAPITIS

QUÆ IN DECRETO SYNODI CONTINENTUR

De fruitione sanctorum .

1. A Α '.
lloc est quartum decreli caput, quod ut pericu- Το δε τέταρτον του όρου κεφάλαιον ή εγκαλούσιν
losum criminantur, et ab orthodoxa fiile alienum : ώς σφαλερό και ξένω της ορθής δόξης, τω, οι άγιοι
videlicet , quod sancti sint in gloria Dei , et letentur δηλαδή είσιν εν τη δόξη του Θεού , και ευφραίνονται
visione ejus ac quatenus animæ perfecte participes τούτου τη θεωρία και τελείως καθο ψυχαί της
sint ejus divinæ fruitionis. Sed quidam recipiunt, θείας εκείνης μετέχουσιν απολαύσεως. Τινές μεν
ex numero inquam sclaismaticorum (sclaismaticos στεργουσιν εξ αυτών, δηλονότι των σχισματικών :
enim eos appello, qui sacram non sequuntur syno- σχισματικούς γάρ εγώ εκείνους καλώ, τους μη επο
dum) , quidam vero negant. Cælerum adversus eos μένους τη ιερά συνόδω· τινές δ' αρνούνται και
qui confitentur non est disputaticni locus, sed ad- πρός μέν τούς ομολογούντας, ουδείς ημίν λόγος :
versus dubitantes vel contra sentientes necesse est προς δε τους επαπoρoύντας, ή ταναντία φάσκοντας ,
sobis omni conatu disserere et strenue respondere, ανάγκη εστιν ικανόν δούναι λόγον, και γενναίως
11 etiam fuoc una cum aliis stabiliatur , et iis qui απολογήσασθαι · όπως και τούτο μετά των άλλων
«iiscrimen hujus rei percipere volunt,, veritas in-
οχυρωθή · και ίνα οι βουλόμενοι την διαφοράν συν
Holescat, qua cognita , schismalicorum insaniam ιέναι του πράγματος, γνωρίσωσι την αλήθειαν :
B
perspiciant , quodque sine ulla prorsus ratione sy- γνωρίσαντες δε ,έδωσε την των σχισματικών μανίαν
podo adversantur et sanctis qui apertissime hinc και ως μηδένα λόγον έχοντες , έναντιούνται τη συν
sententiam in libris suis tlieologicis comprobait.. εδω, και τοις αγίοις τοις προφανώς θεολογούσι
Servala igitur corum quæ antea exposuimus con- ταύτην την δόξαν. Κατά συνέχειαν τοίνυν των προ
sequentia , incipiamus rursus his cum charilale τερον ειρημένων, αρχώμεθα και αύθις μετά αγάπης
respordere. Deprecor ergo vos ul altenle audiatis απολογήσασθαι και προς τούτο . Παρακαλώ ούν
quæ mox dicluri sumus, ut omnis offensio quæ υμάς , νουνεχώς ακούειν των ρηθησομένων, όπως
concordiam possit impedire de medio tollalur, ve- πάν μέν πρόσκομμα της ειρήνης κωλυτικών εκ μέ
rilas vero in omnium animo insila , fructum pacis σου γένηται • ή δ' αλήθεια ταϊς ψυχαίς πάντων έμ
et cliarilatis producat,, cesselque lis et contentio ,, φυτευθείσα, καρποφορήση καρπόν ειρήνης τε και
εαπoordia vero et charitas consequatur. Unde igi- αγάπης , παυθή τε η έρις τε και η φιλονεικία,
tur initium sumam , vel unde incipiano, fratres ? Un- επακολουθήση δε η ομόνοια και ο του Θεού έρως .
dique divinas Scripluras, sacrum Evangelium ct Πόθεν ούν απάρξομαι, αδελφοίκαι η πόθεν την καταρ
Cnclores Ecclesiæ video aperte iis que a vobis aſ- χήν ποιήσομαι ; Πάντοθεν καιρώ τάς θείας Γραφάς
feruntur , contradicere. Vos vero ex vestris nil ne- C και το ιερόν Ευαγγέλιον, και τους διδασκάλους της
cessario concluditis, nisi ante communem resurre- "Εκκλησίας, προφανώς αντιλέγοντας τους παρ' υμών
clionem , sanctos et peccalores quæ merentur præ- λεγομένοις υμείς δε, ου δεν αναγκαίον συνάγετε εξ
lia vel penas non recipere :: id profecto,, fratres , ών λέγετε · αλλ' ή μόνον , ώς ούπω μή της κοινής
ut viri erudili judicant , nullam vim habet. Quod αναστάσεως γενομένης , οι άγιοι ουκ απέλαβον και
putem justi et peccalores a die erilus eorum reci- οι αμαρτωλοί τα κατ' αξίαν αυτούς. Τούτο μεν, αδελ
piunt, Deo verba subministrante dum os aperimus, φοι, ώς δοκεί τους λογίοις , ουδέ μίαν δύναμιν έχει ,
ostendetur. Sed ordine incipiendo, etiam hoc loco ότι δεν απολαμβάνουσιν οι άγιοι και οι αμαρτωλο
aportet orationem veluii in judicio proponere , από της ημέρας της εξόδου αυτών, δειχθήσεται ,
lil loc dogma sole clarius el purius elucescal του Θεού διδόντος ημίν λόγον εν ανοίξει του στόμα
sacte interrogando el respondendo perpensum . τος. 'Αλλ ' αρχόμενοι, κατά τάξιν, κάν τούτω οφεί
λομεν τον λόγον ώς εν δικαστηρίω προθείναι όπως αναφανή το δόγμα τρανώτερων και καθαρώτατον
του ηλίου, εξεταζόμενον ακριβώς κατά πεύσιν τε και απόκρισιν
 1273 PRO CONC . FLORENT. CAP. IV. DE FRUITIONE SANCTORUM .
1274
Β '. A ΙΙ .
Ερωτώμεν ούν υμάς, αδελφοί , διά ποίαν αιτίαν Interrogamus ergo vos , o fratres, quamobrem
ου βούλεσθε τους αγίους απολαμβάνειν τα νύν ; Εί justos in præsentia mercedem recipere nolitis ? Si
μεν ότι η ανάστασις ουκ ήλθεν έτι • τούτο ουκ αναγ-
. quia nondum advenit resurrectio dicitis, boc non
κάζει με τους αγίους απολαμβάνειν . Πάντοτε γάρ και concludit juslos non recipere , nam semper Deus
Θεός δίκαιος εστι· και νύν, και εν τη ημέρα της justus est et nunc etin resurrectionis die. Naτο si
αναστάσεως . Ει ούν δίκαιός έστι , καθώς και έστι , justus est, quemadmodum est (scriptum est enim ,
γέγραπται γάρ, Δίκαιος Κύριος , και δικαιοσύνας
Jusluis est Doininus, et justitias dilexito ) , sancti
ηγάπησεν, και οι δε άγιοι διά τόν όντως δίκαιον τις vero propter eum , qui vere jusius est, aniinas suas
ψυχάς παρέδωκαν εαυτών • όπως μετά του δικαίου tradiderunt ut cum justo Deo requiescerent, nunc
Θεού αναπαύσωνται , νύν έπεται όντως μετά του δι- sane sequitur ut apud Deum sint : quoniam tales
καίου Θεού είναι : επεί μετά θάνατον οι τοιούτου post mortem firmiter justi sunt, et tu orans psal
βεβαίως δίκαιοι • και συ ψάλλεις προσευχόμενος , lis,, fac requiescere illos ubi juste requiescunt .. Quod
« Ανάπαυσον αυτούς λέγων ένθα οι δίκαιοι ανα- si cum justo Deo non requiescunt, in dubium eo
παύονται . >» Ει δε ουκ αναπαύονται μετά του δι
καίου, διστάζεται αυτών και δικαιοσύνη : όπερ και Brum juslilia dicunt,
Nullatenus, revocalur, quod tibi
recipiunt justietiam
nuncnon
, velplacet
beati.
σοι ουκ αρέσκει . Ουδαμώς , φασί, τα νύν απολαμ- tudinis omnino participes fiunt, sed cum tempus
βάνουσιν οι δίκαιοι , ή της απολαύσεως όλως μετέ- erit se fruituros sperant , et in hoc exsultant et
χρυσιν · αλλ' ελπίζουσιν εν καιρώ απολαύσεις και lætantur. Hoc autem simile erit sitientibus et exue
τούτω ευφραίνονται και αγαλλιώσι . Τούτο δε παρό- stis , cum juxta fontem aliquem assident silique
μοιον έσται τους διψώσι και κεκαυμένους όταν παρα enecantur, aquam prope conspiciendo, et repleri
κέωνται πηγή τινι, τη δίψη φλεγόμενοι , και το cupiendo ad incendium et æstum compescendung
ύδωρ ορώντες εγγύς αυτών, και γλιχόμενοι μεν ex labore et defatigatione susceplum , sed ab aliqua
εμπλησθήναι του ύδατος, του καταψύξαι τον φλογ . invisibili re præpediti potare non possunt, magis
μόν τε και καύσωνα τον εκ του κόπου και της τα. que aque inspectione inflammantur, sitisque au
λαιπωρίας, αοράτως δε πως κρατούμενοι , ου δύνανται getur, et misere , ut par est , aduruntur . Αι hoe vel
πιείν • και ούτω μάλλον εκκαίονται τη θεωρία του
.

lactenles infantes deridebunt, si polandi spe sitiens

9

ύδατος • και η δίψα τούτοις μάλλον αυξει, και δει- oblectatur, quamvis aquain non aliingat . Sed , ut
νώς ως εικός καταφλέγει . Αλλά τούτο και τα υπο- ego arbitror, non solum non oblectari justos oratio
μάζια βρέφη γελάσονται · εί τη ελπίδα του ποτού c vestra concludit , imo tristari magis et angi velie
ευφραίνεται και διψών, καθ και του ύδατος ου μετα- Joenter . An vero ita se res habeat consideremus.
λαμβάνη . Κατ' εμέ δε , ου μόνον ουκ ευφραίνεσθαι Summum bonum , ut sancti et theologi sentiunt,
τους αγίους συμπεραίνει ο υμέτερος λόγος , αλλά solus Deus est. Est auteni gaudium , exsultatio, de
και λυπείσθαι και πάθος υφίστασθαι . "Οτι δε τούτο siderium , appetentia. Qui igitur bono privantur,
αληθές , σκεπτέον . Το άκρον των αγαθών , ώς τους gaudio et exsultatione absque dubio privanlır. At
αγίοις και θεολόγοις δοκεί, έστι μόνος ο Θεός • έστι sancti si privantur, tristantur ; si tristantur, an
δε χαρά και αγαλλίασις και έφεσις και επιθυμία . guntur , huicquc nemo contradicet. Sequitur ergo
Οι μεν ούν στερούμενοι του αγαθού , και της χαράς secundum vos angi justos : at id absurduin plane
και αγαλλιάσεως αναμφιβόλως στερούνται . Οι δε esi, si in præsentia anganlur, cum in corpore el
άγιοι στερούμενοι, και λυπούνται . Ει δε λυπούνται , hac temporaria via nullum laborarini, lit ibi sine
πάσχουσι, και τούτο ουδείς αντερεί. "Επεται ούν molestia degani et conquiescant. Sed quid ulterius
καθ' υμάς πάσχειν τους αγίους. Αλλά τούτο μεν loostes veritatis addunt ? Falemur justos in aliquo
άτοπον • όπως και νυν πάσχοιεν εν τω σώματι και loco esse et requiescere , sed ineffabilia bona, quæ
τη ζωή τη προσκαίρω ταύτη, πολλά παθόντες, ίν' oculus non vidit , liec auris audivit , nec in cor ho
εκεί απαθείς μείνωσι και αναπαύσωνται. Τί δ' έτι D minis ascendit, nondum recepisse **. Hic subit mihi
φασιν οί της αληθείας πολέμιοι ; "Ομολογούμεν ότι vehementer ridere, si Deum in facie justorum ani
οι άγιοί εισιν έν τινι τόπο και αναπαύονται • αλλά
.
mæ videant, et Trinitati et Dei throno sine ullo
τα απόρρητα αγαθά , « & οφθαλμός ουκ είδε , και ούς medio assistant, nec tamen ineffabilibus bonis ad
ουκ ήκουσε, και επί καρδίαν ανθρίπου ουκ ανέβη, huc perfruantur. O insensibilitatem , quænam inef
ούπω απέλαβον. Εν τούτω έπεισί μοι και σφόδρα falsilia bona esse existinatis visione Dei majora ?
γελάν• ότι τον Θεόν καθορώσαι εις πρόσωπον αι των Perspicile quid dicalis, nam id blasphemia maxima
αγίων ψυχαι, και παριστάμεναι τη Τριάδι , και το est . Si enim Deum in facie vident , quod nemo ne
του Θεού θρόνω αμέσως, των απορρήτων αγαθών gaverit unquam , sunt autem et alia bona que non
ουκ απολαμβάνουσιν έτι . " Ω της αναισθησίας ! Ποία vident, ergo majora ea Dei visione sunt. Si hunc
νομίζετε απόρρητα αγαθά , τα μείζω της του Θεού vident, alia non videnl, At id neque dæmones un
θεωρίας ; Έννοήσατε τί λέγετε, ότι βλασφημία με- quain dicerent. Quid ? Nonne et bealus Paulus,
γίστη εστίν . Ει γάρ τον Θεόν ορώσιν εις πρόσωπον , Cupio, inquit, dissolvi ei esse cum Christo ? , Si

8 1 Cor . 1 , 9.
1275 JOSEPIT METHONENSIS 1276

ergo dissolvi cupiellat et esse cun Christo, nunc , όπερ ουδείς αν αρνήσαιτο, εισί δε έτερα αγαθά και ου
vero post dissolutionem non est cuin amalo , Iri- βλέπουσιν, άρα μείζονα εισιν εκείνα της του Θεού
slatur et augitur , el nientitur disilus praeca verita- θεωρίας, εί τον μεν ορώσι, τα δε ουχ ορώσιν. Αλλά
tis. A src 2mbo absurda : nam si absurdla haec τούτο, ουδέ οι δαίμονες αν φήσαιεν, τι δε και ο μα
syllogismis demonstrare voluerinιus , Ostenlemis χόριος Παύλος, 1 Επιθυμώ, φησίν , αναλύσαι και
eos qui fruitionem sanctorum negant , hæreticis συν Χριστώ είναι : εί ούν επεθύμει αναλύσαι, ώστε
•

esse deteriores, el incarnatam Domini dispensațio. είναι μετά του Χριστού · νύν δε μετά την ανάλυσιν
nem abnegare, qui homo ſuit , crucem et mortem ουκ έστι μετά του ποθουμένου , λυπείται και πά
sustinuit, ut iis qui a sæculo obdormierunt, justis σχει, και ψεύδος έλεγεν ο θείος της αληθείας κήρυξ.
videlicet, cælestem mansionem et fruitionem lar- 'Αλλά ταύτα μεν και αμφότερα άτοπα, Ει γάρ θελή
giretur ; eamque credimus eum quotidie tradere et σωμεν αποδείξαι τα άτοπα ταύτα δια συλλογισμών ,
Iredidisse iis qui sincere vivunt et religiose ipsi επιδείξομεν. Τούς μή ομολογούντας την απόλαυσιν
inserviunt. Quod si per vos non tradidit, neque των αγίων, χείρονας πάντων αιρετικών, και αρνητές
incarnalus esi , erravimus, credentes Deum Chri- της ενσάρκου του Κυρίου οικονομίας. "Ο ; εγένετο
stum incarnatum , qui non incarnatus est. Deni- άνθρωπος, και σταυρόν υπέστη και θάνατον , ίνα
B
que secundum vestram sententiam facile possu δωρήσεται τους απ ' αιώνος κεκοιμημένους δικαίοις
mus demonstrare eos abnegare incarnatam dis- δηλονότι, την ουράνιον διαγωγής και απόλαυσιν .
pensationem Domini nosựri el Dei Jesu Christi Και ούτω πιστεύομεν ότι δέδωκεν αυτοίς και δίδω
Salvatoris . σιν όσημέραι, τοίς ειλικρινώς βιoύσι και ευσεβώς
αυτώ λατρεύουσιν. Ει δε καθ' υμάς ούκ έδωκεν, ουδέ εσαρκώθη , επλανήθημεν δοξάζοντες σεσαρκωμένον
Θεόν τον Χριστόν, ους ουκ έσαρκώθη. Και ούτω λοιπόν κατά την ημέτερον λόγον , δυνάμεθα δείξει
ραδίως αρνητά, αυτούς της ενσάρκου οικονομίας του Κυρίου ημών και Θεού 'Ιησού του Σωτήρος Χρι
στου ..
ΙΙΙ . Γ ',
Sed quoniam undique pacem quærimus, et vos 'Επει δε πανταχού την ειρήνην ζητούμεν, και
omni adhibila charilate ad nos periralhere volu- βουλόμεθα έλκειν υμάς μετά πάσης αγάπης, και μη
mus, nec illo modo vos scandalizare, age nune σκανδαλίζειν υμάς το σύνολον, φέρε και νυν από
officiosius adhibitis Ecclesiæ doctoribus orationem των αγίων της Εκκλησίας διδασκάλων τον λόγον
exordiamur, et quæ sancti recte siper hac senten- ποιήσωμεν θεραπευτικώτερον» και των αγίων τα
tia protuleran , in medium afferamus,, ut
αι liquido ειρημένα καλώς εν τούτη τη δόξη, εις μέσον προ
cognoscatis justos omnes, quatenus apimæ sint, θώμεν ίνα γνώτε προφανως, ώς οι άγιοι πάντες,
esse in Dei gloria , Deumque in faciem videre et C καθο ψυχαι , εισίν εν τη δόξη του Θεού και τον
ejus visione lætari : nam nil aliud est sanoiorum Θεόν ορώσιν εις πρόσωπον , και ευφραίνονται τούτου
fruitio quam Dei visio. Primjimque quod sacris τη θεωρία και γαρ ουκ άλλο έστιν η απόλαυσις
.

apostolis Christus dixit , in medium prodeat : « Vado των αγίων, ει μή ή του Θεού θεωρία. Και πρώτον
parare vobis locum , ut ubi sum ego , et vos și- μεν εκείνο το παρά του Χριστού ειρημένον προς
Nis 85. , Et rursus, cum Deo et Patre colloquens, τους ιερούς αποστόλους , εις μέσον έλθέτω . Φησί
siç ail : « Paler, quos dedisti mihi, volo ut ubi γάρ : Yπάγω ετοιμάσαι υμίν τόπον, ίνα όπου
O

sum ego , el illi sint meeum , ut videanı elariia- είμι εγώ, και υμείς ήτε . . Και πάλιν τρός τον Θεόν
tem meam quam dedisti mibi, quia dilexisti me και Πατέρα διαλεγόμενος, ούτω φησί • Πάτερ,
anle mundi constiçutionem 56. , ' Quid hoc diclin ούς δέδωκάς μοι, θέλω ένα όπου είμι εγώ, κακείνοι
significat ? nam discipulis dixit id , , Ubi ego , in- ώσι μετ' εμού, ίνα θεωρώσι την δόξαν την εμήν ,
guit, el vos mecum sitis. ) Si igitur cum eo non ήν δέδωκάς μου, ότι ηγάπησάς με πρό καταβολής
sunt, quid dicenius ? Sino le boc dicere. Ego Deum κόσμου. • Τι δηλούν βούλεται το ειρημένον , και
reformido , el ipsum mendacem appellare devito, γάρ προς τους μαθητές είρηκε τούτο : "Οπου εγώ,
• quia verum dicere didici , Deinde aurea lingua D φησί, και υμείς ήτε μετ' εμού . » Ει ούν ουκ εισί
Joannes in sernione, cujus est ilitulus, · Quod μετ' αυτού , τί έρούμεν ; εώ σε τούτο λέγειν. Εγώ
oportet flere peceatores , et quod . valde prosunt φοβούμαι τον Θεόν · και ευλαβούμαι λέγειν αυτόν
Fortuis sacrificia pro iis oblata,, , cujus principium ψεύστης , ότι αληθή λέγειν μεμαθηκα . Είτ' αύθις και
est, « Mors, fratres, inter indifferentia pouitur, 1 την γλώτταν χρυσούς Ιωάννης , εν τώ λόγω , ού η
hæc scribit : « Obleclamur in commemoratione ju. επιγραφή : "Οτι τους αμαρτωλούς δεί θρηνείν και
storum , non solum viventium , verum etiam mor- ότι μεγάλως ωφελούσι, τους κοιμηθέντας αι υπέρ
luorum . Iili , peccatores scilicet et hoc commemo- αυτών λειτουργίαι : η δε αρχή του λόγου : « Ο θάνα
i anles, super omnes misericordia digni sunt, quia τος , αδελφοί, των αδιαφόρων εστι , τοιάδε φάσκει :
oſtendunt. Hi el qui eo demigrarunt, justi videli- Χαίρομεν δε επί τοίς δικαίοις, μή ζώσι μόνον ,
cel, beati , quia ad Christum profecļi sunt, Pecca- αλλά και τετελευτηκόσιν. Εκείνοι, οι αμαρτωλοί
tores, ubicunque fuerint, procul a Rege sunt, el δηλονότι , και ενταύθα όντες, ελεεινοί πάντων εισίν :

5και J ! . 11 ' , 2 . * Jos: 0. XII , 22.

1277 PRO CONC. FLORENT. CAP . IV . DE PRUITIONE SANCTORUM . 1278
επειδή προσκρούουσιν . Ούτοι, και εκεί μεταστάντες , A propterea Iacrymis digni . Justi autem , sive hic,
οι δίκαιοι δηλαδή , μακάριοι , ότι προς Χριστόν
2 sive ibi apud Regem sunt, ibiqué magis prope
απήλθον. Οι αμαρτωλοί όπου αν ώσι, πόρρω του sunt, non per speculum , non per idem , sed facie
βασιλέως εισί, και διά τούτο και δακρύων άξιοι. Οι ad faciem . , El Gregorius Theologus in fine ora
δε δίκαιοι, άν τε ενταύθα , αν τ' εκεί, μετά του βα- ljonis in divum Cyprianum inquit, « Et sancte
σιλέως εισίκακεί μάλλον εγγύτερον : ού δι' εσόπτρου , Trinitatis splendorem , cui nunc assidet. , Et fusius
)

ου διά πίστεως , αλλά πρόσωπον προς πρόσωπον . ) in oratione in sororem Maerinam Gregorius Nys
Και Γρηγόριος δε ο Θεολόγος εν τω τέλει του λόγου şenus de hoc scribit. Metaphrasies vero in sancti
του εις τον άγιον Κυπριανόν , φησί • « Και την της Joannicii Vita in fine orationis sie aperte dicit :
αγίας Τριάδος ελλαμψιν, ής νυν παραστάτης εστί. » « Divus Joannicius spiritu quidem ad eum quem
Και πλατύτερον εν τω εις την αδελφήν Μακρίναν diligelbat lemigrat,, angelorum elhoris comitatus ,,
Γρηγόριος ο Νύσσης περί του τοιούτου φάσκει. Ο corpore vero urna clauditur, , Methodius, qui inter
δε Μεταφραστής, εις τον βίον του αγίου Ιωαννικίου , patriarchas dum viveret magnum lumen effulsit,
προς το τέλος του λόγου, ούτω διαρρή δην φησί : post oclo menses ab ejus morte decessit, 14 die
« Και ο μεν θείος Ιωαννίκιος , το πνεύματι μεν instante Junii. Quæ sunt igitur ea quæ post obitum
B
προς δν ηγάπα μεταφοιτά, χοροίς αγγέλων παρα- hujus admirabilis Joannicii contigerunt ? Fraeto
πεμπόμενος • τω σώματι δε, σορώ κατατίθεται . ) rum consolidationes membrorum , quidam a pravis
.

Μεθόδιος δε ο λαμπρόν λάμψας βίον εν πατριάρχαις, dæmonibus liberati sunt, cum ad ejus tantum mo
μετά μήνας και ούτος οκτώ της εκείνου τελευτής, numentim accessissent. Et quo pacto post obitum
απεβίω, τεσσαρεσκαιδεκάτης ένισταμένης τώ Ιουν poleral Joannicius bac gloria spoliari , cujus dis
νω. Τίνα γούν τα κατά την τελευτην, και μετά την cessum columna ignis apud montem Olympum si
τελευτην του θαυμαστού τούτου Ιωαννικίου γεγε- gnificavit ? quem angeli præcedebant paradisi ja
νημένα και παρειμένων συσφίγξεις μελών, άνθρωποι nuas aperientes, et in cælestem beatitudinem de
πονηρών απαλλαττόμενοι πνευμάτων μόνον ει τη ducentes ut purificatus in conspectum Domini
εκείνου σορώ προσέλθοιεν. Και πώς γαρ ουκ έμελ. perveniret et cum angelarum ordinibus versare
λεν ο Ιωαννίκιος τοιούτοις και μετά θάνατον δοξα, lur, a quibus beala Trinitas glorificatur et exal
σθήναι, ου την έκδημίαν στύλος πυρός τοίς εν τω tatur nunc et in sempiterna sæcula sæculorum.
κατ' "Όλυμπον όρει εδήλου ; ού προεπορεύοντο άγ- Amen . , Vides, tu qui contradicis, quod angeli
γελοι πύλας διανοίγοντας αυτά τας του παραδείσου , præcedebant, et cæli januas ipsi aperiebant , et ad
και προς την εκείθεν μακαριότητα διαβιβάζοντες " c celestern Deatitudinem perdunebant ; quo pacio
καθαρώς εμφανισθησόμενον το προσώπω Κυρίου, lot et tantis Ecclesiæ doctoribus omnino contra
και αγγελικαίς συνεσόμενον τάξεσιν, υφ' ών η μα- dicere audetis? Divus Gregorius Dialogus, cujus
καρία Τριάς δοξάζεται και μεγαλύνεται, νυν και antea meminimus, veleris Romæ pontifex , lib. IV
εις τους ατελεύτητους αιώνας των αιώνων, αμήν. » Dialogorum , in responsionibus ad Petrum ejus ar
“ Οράς και αντιλέγων, ότι άγγελοι προεπορεύοντο, και ehidiaconum , super hac re ila dieit : « Petrus :
τάς του παραδείσου πύλας αυτό ανοίγοντες, προς Placet quod dicis , sed nosse veltem si nune ante
την εκείθεν διεβίβαζον μακαριότητα ; Πώς όλως τολ. restitutionem corporis, in cælo reeipi valeant ani
μάτε αντιλέγειν τοσούτοις διδασκάλους της Εκκλη- mæ justorum . Hoe neque do omnibus justis faleri
σίας ; Ο δε προμνημονευθείς θείος Γρηγόριος ο possumus , neque de omnibus negare ; nam sunt
Διάλογος , και της πρεσβυτέρας Ρώμης αρχιερεύς , έν · quorumdam justorum animae quae a celesti regno
το τετάρτο βιβλίο των Διαλόγων, εν ταις προς quibusdam adhuc mansionibus differunt : in quo
Πέτρον τον αρχιδιάκονον αυτού αποκρίσεσι περί dilationis damno quid aliud innuitur, nisi quod de
τούτου , τοιαύτα λέγει. Ο Πέτρος. 'Αρέσκει και λέ- perfecta justitia aliquid minus habuerunt. Et tamen
γεις. Αλλά γνώναι θέλω, εάν νύν προ της απολή- luce clarius conslat quia perfectorum animæ mox
ψεως των σωμάτων, εν τω ουρανώ προσδεχθήναι Dut hujus carnis claustra exeunt, in celestis regni
δύνωνται αι ψυχαί των δικαίων .» Γρηγόριος. « Τούτο sedibus recipiuntur, , quod et ipsa per se Veritas
ούτε περί πάντων των δικαίων ειπείν δυνάμεθα, leslatur dicens ; « Ubicunque fuerit corpus, illic
ούτε πάλιν παντελώς αρνήσασθαι. Είσι μεν γαρ congregabuntur et aquille ; ; quia ubi ipse Redemptor
δικαίων τινών ψυχαν , αίτινες εκ της επουρανίου βα- noster est corpore, illic procul dubio colliguntur
σιλείας , τισι μοναίς διίστανται . Τής δε ζημίας ταύ- justorum animæ , » El Paulus, « Cupio dissolvi, et
της την δήλωσιν, τί έτερον δείκνυσιν , ει μή ότι της esse cum Christo . , Qui ergo Christum esse in
ολοκλήρου δικαιοσύνης, έλλειμά τι ποτε έσχον ; cælo negal , qui etiam de dissolutione sui corporis
έπει ότι τών τετελειωμένων δικαίων αι ψυχαι , ευ- atque inhabitatione celestis patriæ dicit : « Scimus
θέως ήνίκα εκ των της σαρκός κλείθρων έξέλθωσιν quoniam si terrestris domus nostra hujus habita
εν ταις ουρανίαις καθέδραις υποδέχονται, φανερώ- lionis dissolvatur , quod ædificationem habemus ex
τερον του φωτός κατέστηκεν. Αυτή γάρ η αλήθεια . Deo, domum non manu factam , sed eternanm in
.

δι' εαυτής μαρτυρεί λέγουσα , "Οπου το πτώμα , έχει çælis. » Nosii ergo , vel audisli, quid hic sanctus
συναχθήσονται και οι αετοί · τουτέστιν , ότι ένθα dicat, quod cum primum ex hac vila sancti deces
αυτός ο λυτρωτής ημών συν τη σαρκί ή ανέλαβεν scrint, videlicet justorum perfectorum animæ ail
1279 JOSEPHI METHONENSIS 1280
celestes sedes et mansiones ieferuntur . A qιιο Α υπάρχει , εκεί αδιστάκτως συναχθήσονται αι των
igitur egregius ille Ephesius didicit quod usque ad αγίων ψυχαν. Και ο Παύλος δε επεθύμει αναλύσαι
universalem resurrectionem recipere non debent και συν Χριστώ είναι. "Όστις oύν Χριστόν εν ουρα
justorum animir ? Oporlebat enim eum , cum vir νοις υπάρχειν ουκ άπιστεί, ουδέ τήν του Παύλου
eruditus esset , non ita aperle doctorum Ecclesiae ψυχήν, εν τω ουρανώ υπάρχειν αρνήσεται . Αυτός
listis allversari ; imo sibiipsi contradicit : in epi- γάρ περί της του σώματος διαλύσεως και της εν τη
stola ad omnes gentes et insulas naissa penitus επουρανίω πατρίδι κατοικίας λέγει · Οίδαμεν γάρ
fruitionem sanctorum negat, ubi scribit : « Nos , ότι εάν η επίγειος ημών οικία του σκήνους κατα
Sanctos neque paratum sibi regum all ineffalbilia λυθη , ώκοδομημένην εκ Θεού έχομεν οικίαν αχειρο
bona recipere , neque peccatores in gelhenna:10 alive ποίητον αιώνιον εν τοις ουρανοίς . » Οίδας άρα ή
afirmamus ; sed ulrosque suam sorter , qu e futura ήκουσας τι φησιν ούτος ο άγιος, ότι ευθέως ήνίκα
esi, post resurrectionem et judicium exspectare . έκ του βίου τούτου αναχωρούσιν οι άγιοι ,ήτοι αι των
Hoc loco, ut vides , manifeste sanctorum fruitionem τελειωμένων δικαίων ψυχαι , εν ταις ουρανίαις καθ
negal. Ai in oratione quam is in divi Elive com- εδραις και μοναίς κατοικούσι; Πόθεν ούν εύρεν ειπείν
memorationem conscripsil , aperte contitelur sa ? -- ο καλός εκείνος Εφέσου, ότι μέχρι της κοινής ανα
cios recipere, ubi dicit : « Ego vero quod ei , veluti B στάσεως, ουκ οφείλουσιν απολαβείν αι των δικαίων
sanctorum animabus , ulsililbet ad tempus morari , ψυχαί ; "Εδει γαρ αυτον άνθρωπον όντα λόγιον, μη
et in siia xde versari, el ad deprecantes passion έναντιούσθαι προφανώς ούτω τοις παρά των της
commcare, necessarium et veruin esse exis'ino ; Εκκλησίας διδασκάλων ειρημένο! • μάλλον δε και
.

al non ideo eum cælo carere dixerim , aut non una αυτός εαυτώ αντιλέγει · εν μέν τή επιστολή αυτού
splendoribus angelorum Domini ihrono assidere . τη πεμφθείση τους απανταχού γης και των νήσων,
Nam aliis inferior esset qui ſere snper omnes emi. αρνείται παντελώς την των αγίων απόλαυσιν, ένθα
nebat, si quia carne induebatur societate corum φησί • « Και ημείς ούτε τους αγίους απολαβείν την
spoliaretur, et Dei ad faciem visione, qua per ήτοιμασμένην αυτοίς βασιλείαν και τα απόβλητα
omne suæ vilir tempus in primis potitus est. Meis αγαθά , ούτε τους αμαρτωλούς εις την γέενναν έμπ:
quoque verbis testificalur, quod in eum Ecclesia σεϊν ήδη φαμέν · αλλ' εκδέχεσθαι τον ίδιον εκατέρου
ita canil : « Propheta preco Christi a magnifico κλήρον • και είναι τούτο καιρού του μέλλοντος μετά
thron , nunquam disjungeris, et cuicunque tail- την ανάστασιν και την κρίσιν. » Εν τούτω μεν, ώς
glienti in altissimis ministrando si mper ades, orbi οράς , φανερώς αρνείται την απόλαυσιν των αγίων,
Terrarum benedicis undique glorificatus. , Vides εν δε τώ λόγω τω παρ' αυτού ποιηθέντι εις την μνή
C
ut hic clare et aperte sancios Dei visione perfiui μην του αγίου Ηλιου, ομολογεί διαρρήδην αυτούς
ad faciem asseverat ? divumque Eliam hac visione απολαμβάνειν τους αγίους, ένθα λέγει.• ' Εγώ δ' ότι
etiam in corpore diguum esse existimatum dicit , μέν έξεστιν αυτώ, καθάπερ και ταϊς των αγίων
quo quiden plus est quam ipsa ratio postulat.. Si ψυχαίς, όπου ποτέ βούλεται κατά καρόν επιχωριά
aliud igitur paralum regnum est et ineffabilia bona ζειν ναοίς τε οικείους εμφιλοχωρείν, και τοις εκά
præter Dei ad faciem visionem , id vsten lat nobis ; στοτε δεομένους επιφοιτάν, αναγκαιόν τε ηγούμαι
erit enim Dei visione præstantius, quod nemo ex και αληθές είναι , ου μήν διά ταύτα φαίην αν αυ
Ecclesiae doctoribus unquam dixit : majorem repe: τών , των ουρανών απολείπεσθαι , και της εκείσε λαμ
riri oblectationem quam Dei visio sit. Quod vero προφορίας μετά των αγγέλων δεσποτικής παραστά
dicit magnus Gregorius, justorum quorumdam σεως ή γάρ αν έλαττον είχεν ο υπέρ πάντας σχεδόν ,
animas esse quæ a cælesti regno mansionibus dif- είγε διά τό τήν σάρκα φορείν άφεστήκει της μετ '
ferunt, et alias esse perfectorum justorum animas, αυτών κοινωνίας, και της του Θεού προς πρόσωπον
ostendit esse etiam alias justorum non perfecto- θεωρίας, ής και παρά πάντα τον βίον εξαιρέτως
rilm animas. Quod si quis ambigil ubinam hæ sint, απόλαυσεν » Μαρτυρεί μοι τώ λόγω, και το εις αυ
in tertio decreli capite salis a nobis responsump τον παρά της Εκκλησίας αδόμενον, ούτως έχον:
est ; nec semel dicta repelenda sunt, sed revertamur « Προφήτα κήρυξ Χριστού, του θρόνου της μεγα .
eo unde digressi sumus. λωσύνης ουδέποτε χωρίζη και εκάστου ασθενούντι
αεί , παρίστασαι εν τοις υψίστοις λειτουργών , την οικουμένην ευλογείς, πανταχού δοξαζόμενος . » Ιδού
εν τούτω λαμπρώς και περιφανώς της προς πρόσωπον θεωρίας του Θεού, τους αγίους απολαμβάνειν
δ:ισχυρίζεται και τον άγιον Ηλίαν και μετά σώματος της τοιαύτης άξιούσθαι θεωρίας φάσκει, όπερ
και πλέον του δικαίου εστίν. Ει ούν άλλο τί έστιν ή ήτοιμασμένη βασιλεία, και τα απόρρητα αγαθά ,
παρά την του Θεού προς πρόσωπον θεωρίαν, δειξάτω ημίν έσται γάρ εκείνη μείζων της θεωρίας
αυτού του Θεού . 'Αλλ' ουδείς των διδασκάλων της Εκκλησίας μέχρι και σήμερον τούτ' είρηκεν, ότι
εστί τι μείζον εις απόλαυσιν , της του Θεού θεωρίας. “Ο δέ φησιν ο μέγας Γρηγόριος , ότι είσι μεν
δικαίων τινών ψυχαι, αίτινες εκ της επουρανίου βασιλείας τισί μοναϊς διίστανται , και ότι τών τετε.
λειωμένων δικαίων οι ψυχαι, δείκνυσιν ότι είσι και τινών μέν δικαίων ατελών ψυχαι . Πού δε αύται
είσιν, ίσως αμφιβάλλει τις, εν τω τρίτω.κεφαλαία του όρου , ικανώς περί τούτου απελογησάμεθα , ένθα
περί της των ψυχών καθάρσεως έρημεν, και ου δεί ενταύθα περί των άπαξ ειρημένων παλιόλογείν .
'Αλλ ' όθεν εξήλθομεν πάλιν επιστρέψωμεν .
1281 PRO CONC , FLORENT. CAP. IV. DE FRUITIONE SANCTORUM. 1282
Δ'. A 1Υ.
Θαυμάζω τοίνυν και απορώ, πώς εισί τινες ούτως Admiror igitur et dubilo quo pacto reperiantur
αμελούντες της αληθείας της πίστεως, ώς μή μόνον quidam adeo veritatis filei negligentes, ut non E: n
ου βούλεσθαι μαθείν, όπως επιστραφέντες σωθώσιν , lum non discere velint, ut conversi salventur , ve
αλλά και των κειμένων εν τοις ιερούς των διδασκά- rum cliani eorum quæ a sacris doctoribus scripla
λιν βιβλίοις προφανώς φθορείς εγένοντο και ούτε sunt, aperte corruptores exslilerint : qui nec re
καλώς νοούσιν , ούτ' ακούειν βούλονται ήν έχουσιν che intelligunt , neque audire sententiam volunt
οι διδάσκαλοι δόξαν περί της κοινής ταύτης των quam doctores habent super hac communi Chri.
Χριστιανών ομολογίας αλλά μόνον μικράν τινα stianorum confessione. Sed exiguam tantum stil
ρανίδα λαβόντες άγουσιν απορίας άνω και κάτω : lam ab iis haurientes, sursum deorsum difficultates
και δοκούσί τινα γενναία φέρειν εκ της αυτών κοι- miscent ex suo sensu , exisiimantes egregie quæ
λίας προς ανατροπής της αληθείας ; & προ τούτων , dam ad eversionem veritatis afferre, quas ante hos
οι διδάσκαλοι προσθέντες διέλυσαν λόγους και συγ- scriptis et libris editis doctores dissolverunt , ex
γραφαϊς• εξ ών ταχέως ελέγχονται οι νέοι δογματι- quibus statin hi novi dogmatiste relarguuntur :
σταί . " Εδει γαρ αυτούς θεωρείν και σκέπτεσθαι B main eos videre et considerare oportebat quæ sancti
άπερ οι άγιοι λέγουσι και υποχωρείν αυτοίς , εν οις dicunt, et eorum diciis acquiescere. Quod si in
λέγουσι. Μη εύρoύσι δε θεραπείαν εν τοις παρά sanctorum dictis , in quibus sententiam allernail ,
των αγίων ειρημένοις εν οίς αμφιβάλλουσι , τότε curationem non invenissent , tunc demum licebat
εξήν αυτοίς απορείν, είπερ και δύνανται • ου μην eis dubitationes afferre ( si tamen id possent) ; nec
δε άπορείν περί των ήδη ειρημένων τε και σεσαφη- vero ambigere de his decebat, que antea disputata
νισμένων . Τίς δε έστιν ή θαυμαστή αυτών απορία el declaraia sunt. At qualisnam est eorum admi
ήν ημίν προφέρoυσι , και σφόδρα μεγαλαυχούσιν ; rabilis quæstio quam nobis objiciunt mirum in mo .
"Ω καθολικοί, εάν, ώς λέγετε , νύν απολαμβάνωσιν dum jactabundi? ( catholici, si , ut vos dicitis , nunc
αι ψυχαί των δικαίων, μη πω γενομένης της ανα- justorum animæ ante resurrectionem recipiunt ,
στάσεως, περισσόν εστι γενέσθαι την ανάστασιν, supervacanea est resurrectio et judicium , el super
και τον κριτήν επί θρόνου καθίσαι , και κρίσιν ποιή- throno assessus , et judicii constitutio. Quid cum
σαι και τι δε και λήψονται τότε, ει νυν ατέλαβον ; recipient, si nunc receperunt ? Quibus nos respon
Και ημείς προς αυτούς • Καθολικοί εσμεν , και κα- demus, Catholici sumus et catholici dici volumus;
θολικοί βουλόμεθα λέγεσθαι, ει και εμείς το όνομα el si in contumeliam hoc nomen nobis objicilis, et
τούτο κατ' ειρωνείαν ημίν τροφέρετε, και ύβριν c injurian nobis inferre arbitramini : credentes enian
λογίζεσθε • πιστεύοντες γάρ εις μίαν αγίαν καθολι- unam sanctam el apostolicam Ecclesiam , catholici
κήν και αποστολικής Εκκλησίαν, καθολικοί εσμεν, sumus et appellamur ; qui catholici non vocantur,
και λεγόμεθα • και τους μη λεγομένους καθολικούς, sive qui eam non sequuntur, schismaticos dicimus,
ήτοι τους μη επομένους αυτή , σχισματικούς καλού . ac jure, ut arbitror. Ad interrogationem igitur ve
μεν, και , oίμαι, δικαίως. Προς ούν την ερώτησιν stram dicimus, quoil si nova esset vestra interro
υμών φαμεν, ώς εί υπήρχε καινή η ερώτησις υμών, galio, pro viribus nostris responsionem altulisse
εδώκαμεν άν την απολογίαν αφ' ημών, ώς η δύνα- mus : sed quoniam quod vos facitis et alii ante vos
μις · έπει δε ήν υμείς ποιείτε, και άλλοι προ υμών egerunt, non opus est, quæ doctores altigerunt, et
πεποίηνται , ου χρεία περί ών οι διδάσκαλοι ήψαντο, responsiones Uι decens erat tradiderunt , nos adeo
και την απολογίαν απέδωκαν ως ενών, ημάς απολο- audacter et perfricta fronte respondere. Sed quod
γείσθαι τολμηρώς ούτω και αναιδώς · αλλ' όπερ ii cdiderunt, idipsum el nos adjungemus. Nam l'e .
εκείνοι εξέδωκαν , αυτό και ημείς προσθήσομεν. Πέ- Irus, Ecclesiæ magnæ archidiaconus, ul anlea a
τρος γάρ ο προμνημονευθείς άρχιδιάκονος της με- nobis expositum est , magno pontifici Gregorio Dia
γάλης Εκκλησίας προς τον μέγαν αρχιερέα Γρηγό- Iogo, hanc quain in presentia vos interrogationen
ριον τον Διάλογον, ταύτην ήν υμείς νυν προβάλλετε D proponitis, eandern is ipsi fecit . Νam ita in eollei
ερώτησιν, αυτήν και αυτός προς αυτόν πεποίηται · libro Dialogorum scribit lib. 19, cap . 25 : Petriin
λέγει γάρ ώδί εν τω αυτώ βιβλίο των Διαλόγων . lerrogatio : « Si igitur nunc sunt in cælo animæ
Hέτρου ερώτησις . « Εάν νύν εν τω ουρανώ είσιν justorum, quid est quod in die judicii pro justitiae
αι ψυχαί των δικαίων, τί έστιν όπερ εν τη ημέρα suze retributione recipient? » Gregorii responsio :
της κρίσεως μέλλουσιν απολαβείν ; » Γρηγορίου από- , Hoc eis nimirum crescit in judicio, quod nunc
κρισις. «Τούτο αυτοίς εν τη κρίσει θαυμασίως υπάρ- animarum tanlunimodo , post nnodus vero etiam
.

ξει και νυν γάρ των ψυχών μόνων , τότε δε και των corporum beatitudine perfruentur, ut in ipsa quo
σωμάτων την μακαριότητα απολήψονται. "Ωστε εν que carne gaudeant in qua dolores pro Domino
αυτή τη σαρκι αυτούς αγαλλιασθήναι, εν ή πόνους crucialusque periulerunt . » Pro hac quippe gemi
υπέρ Χριστού και βασάνους υπέμειναν. Διά ταύτην nala eorum gloria scripium est : « In lerra sua du
γάρ την διπλήν αυτών δόξαν, εν τη γη υπέρ αυτών plicia possidebant 07.
51. 5, line elian ante resurre.
γέγραπται · Διπλασίονα νεμηθήσονται . Και τούτο clionis diem de sanctorum animabus scriptum est :
67 Isa . LX", 7 .
1283 JOSETII METHONENSIS 1284
« Dale sunt illis singula stole albe, et dictum est Αδε , προ της ημέρας της αναστάσεως περί των ψυ
illis ut requiescerent tempus adhuc modicum , do- χών των δικαίων γέγραπται · ότι εδόθη αυτοίς ανά
nec implerelur numerus conservorum et fratrum μιάς στολής λευκής • και ερρέθη αυτοίς ένα ανα
eorum 68 Qui ilaque nune singulas acceperunt, παύσωνται έτι ολίγον καιρόν, έως oύ πληρωθή τ
binas in judicio stulas liabituri sunt, quia modo μέτρον των συνδούλων και αδελφών αυτών. Οι τινες
animarum tantummodo, nunc autem animarum τοίνυν από μιάς στολής έλαβον, διπλάς εν τη κρίσει
simul et corporis gloria latabuntur. ) Aldistisne στολάς λήψονται. Επειδή γαρ αρτίως ταίς ψυχαίς
ailmirabilem dubitationein el interrogationem ve- μόνον, τότε ταϊς ψυχαίς ομού και τοις σώμασι τη
stram ? Quo modo alier ante vos una cum aliis ma- δόξη ευφρανθήσονται. υ 'Ηκούσατε την θαυμαστής
gno huic Patri et doctori Ecclesiae objecit, et quo υμών απορίαν τε και ερώτησιν · πώς και έτερος
pacto ei respondit ? Quo modo igitur in hoc morbo προ υμών ταύτην μεθ' ετέρων, προϋφέρετο τω με
schismitis amplius manetis, cum aperte conspicia- γάλω τούτω Πατρί και διδασκάλα της Εκκλησίας:
lis doctores vobis contradicere ? Quin etiam magnus και πως την απολογίαν εδέξατο : πώς oύν και έτι
illo Athanasius ubi seipsum interrogat du bac ea - τω πάθει του σχίσματος μένετε, ορώντες διαρρήδην
dem re, ita respondit : Interrogatio : Ubinam di . τους αγίους ημίν αντιλέγοντας. "Ετι 'Αθανάσιος και
B
cenuis esse nunc eorum animas qui jani occubue μέγα , εν ταις προς αυτόν ερωτήσεσι περί του αυ
runt ? , Respunsio : « Nova est et terribilis inter- του τούτου , ούτωσι αποκρίνεται. 'Ερώτησις . « Που
rogatio, et bominibus aliscondita . , Nam Deus ne- δε άρα θέλομεν λέγειν, ότι είσι νύν αι προλαβούσαι
mini permisil unquani ad nos illinc reverti , ut των ανθρώπων ψυχαί ; » Απόκρισις . « Ξένον υπάρχει
nobis exponere pusset ubinam , aut quomodo sunt και φοβερόν το ερώτημα • και παρά ανθρώπους από
que hinc denmigrant anime , tamen , ut a Scripturis κεκρυμμένον · ου γάρ συνεχώρησεν ο Θεός αναλύ
monemur, quædam , id est peccatorum , animæ in σαί τινα των εκείσε προς ημάς διηγήσασθαι " που
inferno sunt subter omnem terram et mare, ut ή πώς είσιν αι αφ' ημών εξελθούσαι ψυχαί ; Ομως
Psalmus dicit : « Posuerunt me in lacu inferiori, in ως εκ των Γραφών, μανθάνομεν ότι αι μεν των
Aenebrosis et in umbra mortis 59 ; ; et ul apud Job αμαρτωλών , εν τω άδη υπάρχουσιν, υποκάτω πάσης
scriptun est : « Ad terram tenebrosam et opertain της γης και θαλάσσης» ώς φησιν όψαλμός , « 'Εν σκοτει
mortis caligine, terram miserir el tenebrarom , tivi νούς και εν σκιά θανάτου και ένα λάκκω κατωτάτω , και
umbra mortis ,, el nullus ordo,, sed seinpiterinus ως γέγραπται εν τω Ιώβ : « Εις γην σκοτεινήν καιζο
horror inhabitat € 0 , 1 Animæ vero justorum post φεραν εις γην σκότους αιωνίου ού ουκ έστιφέγγος: ου
Cliristi adventum (ut ex Iatrohe qui in cruce pe- ο δε οράν ζωήν βροτών. » Αι δε των δικαίων ψυχαι, μετά
pendit intelligimus) sunt in paradiso . Non enim την Χριστού παρουσίαν , ως εκ του ληστου του εν τω
propter latronis justi animam tantum Christus σταυρό μανθάνομεν, εν τω παραδείσω υπάρχουσιν.
Deus noster paradisum aperuil , sed propter omnes Ου γαρ δια μόνην την ψυχήν του αγίου - ληστού ,
depique sanctorum animas. , Videlis quo pacto Χριστός ο Θεός ημών τον παράδεισον ήνοιξεν · αλλά
contradicitis ? Tamen si nosselis quid magna voce και διά πάσας λοιπόν τας των αγίων ψυχάς. "Οράτε
canitis, non utique ambigeretis vos eadem quoque πώς αντιλέγετε ; “Ομως εί έγινώσκετε τι άδετε με
sentire . Sed subit mihi dicere, et si durum vobis γάλη φωνή , ουκ αν αμφιεβάλλετε , ότι και υμείς
videbitur, in magnis profecio nugis aures vestra τούτο αυτό δοξάζετε . 'Αλλ' έπεισί μοι είπείν τι, ει
versantur. Magna voce canitis, nibil lamen intelli- και σκληρόν υμίν αν δόξη. 'Αληθώς οδολεσχία εστί
gitis, sive potius negligitis ; legere enint, et non in. μεγάλη εν τοις ώσιν υμών. "Αδετε γάρ αυτά με
telligere, dixit quidain ex sapientibus ( 1 ) , esl ne- γάλη φωνή , ουδέν δ' όμως γινώσκετε , αλλά μάλλον
sligarc, quoniam libri omnes de precibus id conti- καταγινώσκετε . Το γάρ αναγινώσκειν και μη γινώ
nient, sanctorumque animas in cælo esse Damasce σκειν, καταγινώσκειν εστί, τίς των σοφών έφη . Πάν
dius el Theophanes ejus rei auctores clara voce γάρ το παρακλητικόν βιβλίον , περί τούτου διαλαμ
clathait. Magnas igitur gratias thaliere vobis debe- D 6άνει , και τας ψυχάς των αγίων εν τω ουρανό εί
nuus, quia non ant delestis , aut ea fraude aliqua in ναι, Δαμασκηνός τε και Θεοφάνης οι τούτου ποιηται ,
codicibus oblitteraslis, ut quidam ante vos in tra- διαπρυσίως αναβοώσι. Μεγάλας ούν χάριτας δει
ctatibus et libris de processione Spiritus sancti ημάς ομολογείν υμίν , ότι ου κατεκαύσατε ουδ'
conscriptis erecerunt ,, id tamen illis inutiliter ηφανίσατε ταύτα, ή απηλείψατε τέχνη τινί από των
•

Cessil, wah adhuc libri manent, qui maleficorum
audaciam leślantur, et apud vos perbelle servantur,
ne quotidie cum vocis modulatione concinuolur,
dienstrua , trivdia , sermones , metaplirases, quin-
quayenaria , versiculi , troparia, idiomela , contacia ,
aci , synaxaria , exapostilaria : el ne singula enu-
58 Αpoc.v1 , 11 . 59 Psal . LXXXVII, 7. Job x , 21 .
.
βιβλίων ' ώσπερ και οι προ υμών έδρασαν εν τοις
περί της του αγίου Πνεύματος εκπορεύσεως λόγους
τε και βιβλίοις . "Ομως ουδε εκείνους προύργου το
τοιούτον απέβη, αλλά μένουσιν εις έτι τα βιβλία, και
μαρτυρούσι των κακούργων την τόλμην. Εν υμίν δε
και μάλα καλώς σώζονται και άδονται μετά μελωδιών

(1) Calo.
1
1285 PRO CONC. FLORENT. CAP. IV . DE FRUITIONE SANCTORUM . 1286
καθ'ημέραν · και μηναία , και τριώδια, και λόγοι, και A meren , omnis fere Ecclesiae nostrie scriptura ita
μεταφραστής, και πεντηκοστάρια, και στιχηρά, και sentit : nam Ecclesiæ theologi ac doctores, poeta
τροπάρια και ιδιόμελα, και κοντάκια, και οίκοι, melodique, profund. meditatione perpendentes, hoc
και συναξάρια , και εξαποστειλάρια , και ένα μή καθ' staluerunt, quasi ex uno cratere sapientiæ referlo
έκαστον λέγω, πάσα απλώς ειπείν ή της Εκκλη- omnes omnino hauriendo. Idcirco nec discordant ,
σίας ημών συγγραφή, ταύτην έχει την δόξαν. Οι nec sibi contradicunt mutuo, nec dissentiunt inter
γάρ της Εκκλησίας θεολόγοι τε και διδάσκαλοι, se .

ποιηταί τε και μελωδοί, υψηλή διανοία διασκεψάμενοι , τούτ' έδογμάτισαν, ώς εξ ενός κρατήρος πλή
ρους όντος σοφίας, πάντες άρδην μεταλαβόντες . Διό και ου διαφωνούσιν, ουδ' αντιλέγουσιν αλλήλοις, ουδ'
αντίφασίς έστιν εν αυτοίς.
Ε'. V.
Πόθεν ούν άρξόμεθα ; από της πρώτης του μηνός Unde igitur exordiemur ? A prima die mensis
Σεπτεμβρίου , εν τοις ιδιομέλους του αγίου Συμεών Septembris in idiomelis divi Simeonis Stylite :
του Στυλίτου . « Η αγία σου ψυχή , φησί, Πάτερ Συ- Sancla tua anima , inquit, palèr Simeon , in so
μεών, αγγέλοις συνούσα αγάλλεται . » Και εν άλλη , cielate exsuliar angelorun ; ; et in alio : « Et cum
« Και μετά των ασωμάτων χορεύων εν ουρανοίς . » B incorporeis in colo ripodians ; » rursus in altero :
>

Εν έτέρω δ' αύθις, « Και συν αγγέλοις Θεώ παρι-
στάμενος . Τή εικοστή ογδόη του αυτού μηνός, του
αγίου κυριακού , και νυν οικείς τον παράδεισον, διά
παντός ευφραινόμενος . 'Οκτωβρίω πρώτη του αγίου
“Ρωμανού , μετά δικαίων ένδον εις θείαν δόξαν κα-
τασκηνώσας , βλέπεις την τερπνότητα την άφραστον
εκείνην βλέπεις την τρυφήν την άληκτον βλέπεις
τα κάλλη των ουρανών, τα όντως εράσμια · βλέπεις
πατριαρχών τις χορείας , μακαριώτατε . Το αυτό
μην εικοστή έκτη του αγίου μεγαλομάρτυρος Δη-
μητρίου έχει μεν η θειοτάτη σου ψυχή , και άμω ίος ,
αοίδιμε Δημήτριε, την ουράνιον Ιερουσαλήμ κατοι
κητήριον. 5 Και αύθις, « Εις τα υπερκόσμια σκη
νόματα το πνεύμα σου, Δημήτριε μάρτυς σοφέ,
Χριστός ο Θεός προαή κατο αμώμητον . 5 Και άλλα
χού, « Το Θεώ αδιαλείπτως παριστάμενος. » Και
πάλιν τρανώτερον , « Του μακαρίου έτυχες τέλους ,
παριστάμενος Χριστώ : εκτενώς ικέτευε . 5 Και αύ ,
• Νυν πρόσωπον Χριστού καθοράς σε πρός πρόσω:
πον, ώ Κύριλλε " των εσόπτρων αληθεία λυθέντων,
ηνώθης , σου το έρωτα . Και πάλιν, « Μνημόνευε
και ημών, Πάτερ Βασ λειε , παρεστώς τη Τριάδι τη
ομοουσίω. » 'Αλλαχού δε, « Και νύν εν ουρανοίς των
εσόπτρων λυθέντων, 'Αντώνιε , καθαρώς εποπτεύεις
την αγίας Τριάδα, έντυγχάνων αμέσως. , Και εν
τοις του μεγάλου Γεωργίου, πη μέν φησι, « Και
εδέξω εκ Θεού τον της νίκης σου στέφανον , πή
δε , « Συμβασιλεύεις Χριστώ λαμπρότατα , πορφύραν
Gum angelis Deo assistens. , Vicesima octava
ejusidem mensis de S. Cypriano : « Et nunc parallia
sum incolis in omni lætitia constitutus. - Octobris
prima, de divo Romano ' : “ Cum justis inlus in di
vina gloria inbabitans, oblectationem illam ineffa
bilenı aspicis. Vides indesinentes delicias , aspicis
cælorum pulchritudinem , quæ vere est amabilis ,
aspicis, beatissiane , clioreas patriarcharum. » Εο
dem mense xxv , de divu Demelrio magno maily
re : « Habel quidem lua divina anima, et immacula
lata , gloriose Demelri , cælestem pro babilalione
Jerusalem . , Et iterum : ( In ultramundanas seres
immaculatum spiritum luum , sapiens martyr De
C
metri, Christus Deus recepit. » Et alibi : « Deo as .
sidue assistens. )· El rursus : Manifesiius beati .
tudinis finem es consecutus Christo assistens, loto
corde deprecare. , Et iterum : « Nunc tu Christi
vultum intueris in faciein , o Cyrille , speculis vere
confractis, tuo divino amori junctus es. • Ει rur
sus : « Recordare nostri , pater Basili, consubstan
liali Trinitati assistens . , Alibi : ( E : nunc in cælis
speculis effractis, Antoni, sincere sanctam inspicis
Trinitatem citra medium congressus.: El de magno
Gregorio : « Parlim , inquit, victoriæ tuæ coronanin
recepisti , partim vero cum Chrislo regnas splen
didissima ex sanguine purpura indulus, et sceptro
luorum certaminum ornalus , el corona gloria
conspicius in infinita secula. » Ει alibi : « Ηodie
>

εξ αίματος ένδυσάμενος φαιδράν » και τα σκήπτρα D martyr de peregrinatione triumplians ad celestia

.

των άθλων σου εύκοσμούμενος , και στεφάνω της pervenit , et in glorie flirono selenli oderi sangui
δόξης διαπρέπων απεραντους εις αιώνας , 5 Και άλλα. nem cædis . » El in alio : « Insignis et strenuus
χού •• Σήμερον του Χριστού και μάρτυς θριαμβεύων Georgius in suo glorioso certamine supernas pole
την πλάνην, καταλαμβάνει τα ουράνια και εν θρόνο slates lætificans et nunc una cum ipsis exsultans. )
δόξης το καθημένω, προσφέρει της σφαγής το In nona , de magno Paulo Junii vicesima nona ,
αίμα . 5 Και εν άλλη , « Ο λαμπρός αριστεύς Γεώρ « Nunc non in ænigmale neque in speculu Christus
γιος , εν τη ενδόξω αυτού αθλήσει τάς άνω δυνάμεις a le conspicitur ; imo in faciem facies aspicitur,
ευφραίνων, και συν αυταίς αγαλλόμενος νυν. » 'Εν integram tibi divinitatis gloriam delegens .. », Et in
δε τη ενάτη του μεγάλου Παύλου , Ιουνίου εικοστή aliis :: «Pro
( Christo passi,, οo decertatores martyres ,,
animas in cælos habelis in manu Dei. El rursus :
ενάτη, « Νύν ουκ εν αινίγμασιν, ουδε εν εσόπτρα
.

Χριστός σου οπτάνεται προς πρόσωπον δε μάλλον ( Tui , Christe, sacerdotes justitia induli sancti a
οράται πρόσωπον, τελείαν σοι την δόξαν αποκαλύπτων sæculo gaudent, divinam tiram pulchritudinem cla
της θεώσεως . 5 Και εν άλλοις, « Υπέρ Χριστού πα rius intuentes . » Et in aliis , « Nunc non in ania
θόντες , ώ άθλοφόροι μάρτυρες, ψυχάς μεν έχετε εις gmate , Paler, non id speculo aspicis lucem numinis
1287 JOSEPH METHOXENSIS
omnium principii , facie ad faciem, sapientissime, Α ουρανούς εν χειρί Θεού. » Και πάλιν, « Οι ιερείς σου ,
qui et splendoris et
el visionis divine dignus efectus Χριστέ, δικαιοσύνην ενδεδυμένοι, οσίοις τοις απ '
es . » El rursus : « Cum angelis tripudias, beale
Ouesime , nlartyrii corona exornatus , refulgenti
throno Salvatoris assistis . , Et alibi : « Sanctorum
ordines eum qui inter angelos requiescit magna
vore laudantes, divinis nunc fruuntur deliciis , et
lætantes tripudiant. » Et in alio : « Superinteile-
ctuali splendlore exsolurali sancti , et divina letitia
splendide repleti,, dii vocamini ,, ut ei proxiati inter
divinos splendores versantes, et gloriæ ineffabilis
radiis illustrati. , Et rursus : 1 Sacris melodiis
celelurentur ,, quasi celestis !iereles regni ,, quasi
jncolæ paradisi.) Et alibi ; « Concives angelorum . ,
El rursus : « Sanguinis lui pretiosi intinctione
B
martyr, purp'isani tibi pretiosam comparasti, qua
indulus cælestem regiam vere inhabilas Deo su-
premo regi assistens. )1 Assistere vero supremo
regi , quid aliud per Deum significat , nisi quod san .
cli quatenus animæ beatiludine perfruuntur ? In
aliis vero : « Patribus lymnum oferemus , qui
anle legent et in lege refulserunt , et qui ex Virgine
genito Domino el hero recta mente inservierunl, el
inaccessibilem lucem hanc adepti sunt. Et in alio :
“ Nunc, o beate, intercede apud Deum pro 1110
grege . » Et rursus : « Curleste regnum concupisti,
quo nunc , beatissime, vere frueris . , Et in alio :
« Super Oinnent virtutem positus , paler Autoni ,
cum angelis versaris in regno cælorum . ) Ei rur-
sus : « Dei præco Athanasi, qui pericula et perpe-
luas tentationes sustinuisti, nunc deliciarum para-
disi dignus es factus, divinas mansiones consecute
tus, incorruptibilis vitae ligno propinquus, ut ju-
stitia victor, corona el dialeutate celestis regni
exornatus , decore conspicuus etelfornia pracellens.).)
Et rursus : « Splendidissimo el ſulgentissimo lie
rrine lucidius nunc illustratus. El rursus : « Non
in ænigmale gloriam , quam a puero concupisti ,
vides, beale Eutychi, imo (acie ad faciem nunc so-
lulis carnis speculis, pater noster ? , Et rursus :
« Ex diflicilibus angustiis el corruptione in amplam
et jucundam paradisi latitudinem pervenisti, san-
ciorum visurus splendidam lucem el angelorum
choreas Deo assistentes, et incessanter clamantes .)
Ει alibi : « Terra quidem nunc operit corpora D το τρισηλίω και τριφεγγεί : τηλαυγέστερον νυν
vestra , celum vero , o sancti , spiritus semper fert,, ελλαμπόμενος. » Και αύ, « Ουκ εν αινίγματι νυν
tirono gloria: assidentes ei cum angelis exsultan- καθοράς δόξαν ήν επόθησας Θεού εκ βρέφους, μάκαρ
lus . » Et alibi : « Nunc cælos incolis mariyrum pie
sanctorum et justorum . ', El in alio : « Princeps
sacrorum Eumeni , qui libertatem tibi apud Chri-
sium comparasti, juxta cujus thronum , sancle , in
gloria assistis nunc cum angelis sanctis, » El rur-
sus : « Ad tranquillum porium appulisti a laboribus
requiescens , et coronatus tripudias in paradiso,
una cum Christi martyribus, Nicela divine, merilo
le glorificamus. » Et rursus in alio : « Qui a destra
assistis Trinitali et immediale versaris . ) El in odle
9 canonis S. Joannis Theologi : « Nunc non in
æuigmale, sed facie ad faciem deliciarum lorrentem
1233
αιώνος αγάλλονται , σου το κάλλος ορώντες το θείον
τρανώτερον. 5 Και εν άλλοις, ο Νυν ουκ εν ανέγ .
ματι, Πάτερ , ουκ εν εσόπτρω κατοπτεύεις τον της
•
Θεαρχίας φωτισμόν προς πρόσωπον δε , πάνσοφε ,
πρόσωπος της υπέρ νούν λαμπρότητος και θεο
πτίας αξιούμενος . • Και πάλιν , « Συν αγγέλοις
χορεύεις, μάκαρ Ονήσιμε , μαρτυρίου στεφάνες κα
τακοσμούμενος, θρόνω το φαιδρό του Σωτήρος πα
ρίστασαι. » Και αλλαχού, « Αγίων τάγματα τον εν
αγίοις αναπαυόμενον άσιγήτως υμνούντα, τρυφής
ενθέου νυν απολαύουσι , και γεγηθότες χορεύουσι. )»
Και εν άλλω, Της υπέρ νούν λαμπρότητος , έμφο
ρούμενοι άγιοι , θείας ευφροσύνης τε λαμπρώς πλη
ρούμενοι , θεοί χρηματίζετε τη προς αυτόν εγγύτητι,
ταϊς θεουργικαίς μαρμαρυγαϊς ομιλούντες , και δο
ξης της αφράστου φωτισθέντες ακτίσι. 5 Και πά .
λιν, « Ευφημείσθωσαν ιεραϊς μελωδίαις, ώς της άνω
βασιλείας κληρονόμοι , ως παραδείσου οικήτορες. )
Και αλλαχού , « Συμπολίται των αγγέλων. 5 Και πά
λιν , « Αίμάτων τιμίων σου βαφαίς, μάρτυς κατε
σκεύασας σαυτο πορφύραν πολύτιμος • ην στολισά
μενος, κατοικείς τα άνω άληθώς βασίλεια, Θεώ
παμβασιλεί παριστάμενος . » Το δε παρίστασθαι το
παμβασιλεί Θεώ, και κατοικείν τα άνω βασίλεια
αληθώς, τι άλλο προς Θεού σημαίνει , ή ότι άπυ
λαμβάνουσι καθο ψυχαί νυν οι άγιοι , 'Εν άλλους δε ,
« Πατράσιν ύμνον προσοίσομεν , προ νόμου και εν
C
νόμω εκλάμψασι • και τον εκ Παρθένου Κύριον και
Δεσπότην γνώμη ευθεία τεθεραπευκόσι, και αδύτου
φωτισμού νυν απολαύουσι. 5 Και εν άλλη, « Νύν
δε παρίστασαι , μάκαρ, πρέσβυς τω Θεώ υπέρ της
ποίμνης σου. 5 Και πάλιν, « 'Επε πόθησας της άνω
βασιλείας, ής νυν απολαύεις αληθώς,, μακαριώτατε . )
Και εν άλλω, « Υπεράνω πάσης αρετής γεγονώς ,
Πάτερ Αντώνιε , συναυλίζη αγγέλοις εν τη βασιλεία
των ουρανών. 5 Και πάλιν, « Θεοκήρυξ 'Αθανάσιε ,
κινδύνους υπομείνας και συνεχείς πειρασμούς , τρυ
φής του παραδείσου νυν ήξιώθης, ένδον γενόμενος
των θείων μονών : ξύλω προσπελάσας ζωής της
ακηράτου δικαιοσύνης ως νικητής στέφει κο
σμούμενος, και διαδήματι της άνω βασιλείας : ωραϊ
ζόμενος , και κάλλει διαπρέπων. » Και πάλιν, • Φωτί
Ευτύχιε · πρόσωπον δε μάλλον νυνι προς πρόσωπον,
λυθέντων των εσόπτρων της σαρκός, Πατήρ ημών. »
Και πάλιν έν άλλοις, « 'Εκ χαλεπής στενώσεως , και
φθοράς , προς ευρύχωρον πλάτος παραδείσου και
τερπνόν κατήντησας, αγίων όψόμενος φωτοειδείς
λαμπρότητας, και τας των αγγέλων εποπτεύσων
χορείας, Θεώ παρισταμένας και βοώσας απαύστως .)
Και αλλαχού , « Η γη μεν κατεκάλυψεν υμών το
σώματα νυνι, ο ουρανός δε , άγιοι, φέρει τα πνεύ
ματα αεί , το θρόνο παρεστώτα της δόξης, μετ'
αγγέλων αγαλλόμενα . » Και αλλαχού , « Και νύν οικείς
τους ουρανούς , μαρτύρων ίσιε αγίων και των δι
1289 TRO CONC . FLORENT , CAP. IV, DE FRUITIONE SANCTORUM . 1290
καίων. 5 Και εν άλλω, « Παρρησίαν πλουτήσας Α inspicere meritus es , pacis lumen et Tonic im
, qua nunc irrigatus divinitate perfrile
προς τον Χριστόν, ιεράρχα Ευμένιε, ου και το θρόνω mortalitatis,
άγιε εν δόξη νυν παρίστασαι μετά αγγέλων αγίων .» ris . , Ei Augusti quaria : « Non amplius in speculo
Και αύ , •« "Ορμό γαληνη προσωρμισθης, αναπαυ- couspicis summum bonorum ,, oo sancta martyr,, al
σάμενος των πόνων , και στεφανηφόρος χορεύεις εν faciem aspicis faciem , jam solutis vere, o Eudocia ,
παραδείσω μετά μαρτύρων Χριστού, Νικήτα θεσπέ- imaginibus, ,
σιε, πάντες αξίως σε δοξάζομεν. 5 Και πάλιν έν άλλη , « Παραστάτης δεξιός της αγίας Τριάδος εν
τυγχάνων αμέσως. . Και εν τη ενάτη ώδή του κανόνος του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου • • Νυν ουκ
εν αινίγματι, προς πρόσωπον δε πρόσωπον, της τρυφής τον χειμάρδουν οράν ήξίωσαι, και τον πο .
ταμών της ειρήνης, και την πηγήν της αθανασίας , ής νύν αρδευόμενος, απολαύεις της θεώσεως, και Και
Αύγουστο τετάρτη, « Ουκ έτι οράς εν εσόπτρω καλών το ακρότατον , οσία, πρός δε πρόσωπον μάρτυς
θεωρείς πρόσωπον , ήδη λυθέντων τη αληθεία, Ευδοκία , των εμφάσεων , και
"Ιδού μεν, ώς έμοι δοκεί , ου φανερώτερον εύρου Ecce jam nihil apertius , ut mihi videtur, repe
τις άν των ήδη ημίν ειρημένων . Τουτέστι, πρόσω- rielur his quæ a nobis allata sunt , id est , i facie
πον προς πρόσωπον · και, νυν απολαύουσι της θεώ . B ad faciem , » et, i nunc divinitate perfrueris , i el,
σεως. Και εν παραδείσω νυνι χορεύουσι στεφανη cin paradiso nunc coronati tripudiani, i el, « nunc
φόροι. Και νύν παρίστανται τα του Θεού θρόνο Dei tlirono cum sanctis angelis assistant ; quid
μετά αγγέλων αγίων. Τι άλλο δυνάμεθα εννοείν, ή aliud possumus intelligere præterquam quod qua
ότι απολαμβάνουσι νυν καθο ψυχαι ; ώς προεθέμεθα: .
tenus animæ perfruuntur , ut antea exposuimus et
και ήδη διαπρυσίως εδείξαμεν. Ε! δ' ουκ αρκείσθε jani evidenler Ostendirnus ? Quo si his non acquiesci
τούτοις, δείξομεν και άλλα εκ των ομοίων Γραφών . lis, el alia ex ejusdem generis scripturis afferemus .
"Εν τη ενάτη ώδή των αγίων Πατέρων, έν τροπά- In ode 9 sanctorum Patrum antipliona ita dicit :
ριον ούτω λέγει, « Μεγάλων ηξιώθητε των τιμών • Magnum cultum meriti estis , celestes sancti ,
επί γης, ουρανόφρονες άγιοι, ότι Χριστού τύπου quia Christi figuram studiose imitali estis, et nunc
έτιμήσατε σχετικώς. Και νύν σκιάν εκθέμενοι, και umbra el carnis operimento deposito , eum facie
το περικάλυμμα της σαρκός , αυτόν αυτοπροσώπως ad ſaciem videlis el maxima merili estis . » Et ali
εις πρόσωπον οράτε, και των μειζόνων αξιούμενοι .) bi ; Semper suffragaris iis qui te laudant , et lium
5

Και άλλοθι , « 'Αεί προΐστασο των ύμνούντων σε celebrant festum Domino assistens, Onesiine, lolus
δια παντός, και την σην ευφημούντων πανήγυριν, refulgens, lotus resplendens, lotus cælestibus ſul
τη δεσπότη παρεστώ » , Ονήσιμε , όλος πεφωτισμένος, C getris coruscans . • Ει alibi : • Inspicilis , marty
όλος υπέρλαμπρος, όλος ταίς εκείθεν αστραπαίς κα- res, divinam pulchriludinem manifestius et cla
ταλαμπόμενος. Και αλλαχού , « Καθοράτε , μάρ- rius . , Et rursus : « Ubi ordines angelorum , ubi
τυρες, το θείον κάλλος τρανώτερος και λαμπρότε- justorum populi exsultant . » Ει in alio : ι Ει re
ρον. » Και πάλιν, « "Όπου τάξεις αγγέλων, όπου gnum coelorum aperte meriti, Trinitatis radiis illu
των δικαίων οι δήμοι αγάλλονται. 5 Και εν άλλη, strati , o admiratione digni . » El rursus : « Sabba
• Και βασιλείας ουρανών , σαφώς ήξιώθητε , κατα- beatissime, angelorum æqualis , sanctorum contu
>

λαμπόμενοι της Τριάδος ταίς αυγαίς αξιάγαστοι. )
Και πάλιν , « Σάββα παμμάκαρ, των αγγέλων ισο-
στάσιε, ομόσκηνε οσίων, συνομιλε προφητών, μαρ-
τύρων και αποστόλων συγκληρονόμε, φώς το ανέ-
σπερον ο νυν κατοικών, ου ταις φρυκτωρίαις λαμ-
πόμενος ταϊς θείαις, το ακροτάτω των εφετών και
παρεστώς παρρησία λελαμπρυσμένος . Σ 'Ακούεις ;
φώς το ανέσπερόν φησι • φώς γάρ ο Θεός ανέσπε .
ρον· κατοικεί δε νύν μετά του Θεού, είτα το άκρον Onium pulchritudinem, oil aliud est nisi Deus ipse.
των εφετών * τι δηλούν βούλεται και το γάρ άκρον των
αγαθών, το άκρον των εφετών , το άκρον των καλών ,
ουδέν άλλο έστιν , ει μή αυτός ο Θεός. Ούτος δε πα-
ρίσταται αυτό, και κατοικεί μετ' αυτού τί ούν jam dicimus .
άλλο προς Θεού σημαίνει, αλλ ' ή το απολαμβάνειν
τους αγίους νυν καθ' όσον είσι ψυχαί ; Ει δε βού-
λει και άλλα ακούσαι , ιδού λέγομεν . • Και αδύτου
φωτισμού νύν απολαύουσι . Και εν άλλη, « Των
αγίων ο χορός εύρε πηγήν της ζωής, και θύραν πα-
ραδείσου . Και πάλιν , « Και οι δίκαιοι λάμπουσιν
ως φωστήρες. » Και άλλαχού, « 'Επιγείους άθλους
διελθόντες, ουρανίους έλαβον στεφάνους οι μάρτυρες
οι αληθείς . Και πάλιν, « Οι αθλοφόροι μάρτυρες
και ουρανοπολίται , επί γής αθλήσαντες , πολλές βα-
PATROL . GR , CLIX .
bernalis , prophetarum socius , martyrum el apo
stolorum cohæres , lucem non occidenlem nunc in
colens, cujus divinis facibus illustratus summo
principi assistens, el aperte coruscans. ) Audisne ?
Liicem non occidentem dicit ; nam Deus est lux
non occidens ; habitat autem nunc cum Deo. Præ
terea summum principium quid significat ? Sun
mum enim bonorum , summum principium , sum
Hic ei assistir , et habitat cum eo , quid aliud per
Deum denotai , præterquam quod sancti nunc, qua
lenus animæ , perfruuntur ? Si vis el alia audire,
Ει inaccessibifi Iuce tunc per
fruuntur. » Ει alibi : « Sanctorum chorus vitam fon
tem el januam paradisi nactus est . ) Et rursuis : El
justi veluti luminaria fulgent. » Et alibi : 1 Cuni
terrena certamina perlustrassent yeri martyres , cu
ronas sunt consecuti. » Et rursus : 1 Certalores
mailyres ac cæli cives in terra decerlantes multos
crucialus pertulerunt et perfectam in cælis cor«
nam receperunt , lil pro nostris animabus interce
derent. » Et rursus : « Celeberrimi martyres , vos
non terra operuit, sed coelum excepit ; apertæ sunt,
41
1291 JOSEPHI METHONENSIS 12 " 2
vobis porte paradisi , et intro profecti lignum vita A σάνους υπέμειναν, και τέλειον απέλαβον τον στέφα
estis assecuti, apud Clirislum intercedile . , Ubi sunt νον εν ουρανοίς , ίνα πρεσβεύωσιν υπέρ των ψυχών
qui dicunt sancios non esse, sive sanctorum ani- ημών. 5) Και πάλιν , « Πανεύφημοι μάρτυρες , υμάς
mas nunc in paradiso non esse ? Nonne audiunt ουχ ή γή κατέκρυψεν , αλλ' ουρανός υπέδεξατο. 'Ηνοί
Damascenum dicentem : 1 Aperta sunt vobis portæ γησαν υμίν παραδείσου πύλαι • και εντός γενόμενοι,
paradisi ? » Nonne audiunt, , inlrogressi? « et non του ξύλου της ζωής απελάβετε , Χριστη πρεσβευ
agnoscunt , « liguum vitx consecuti sunt ?, el cine σατε. » Πού εισιν οι λέγοντες ότι ουκ εισίν οι άγιοι ,
tercedunt pro nobis ? » Si igitur neque receperunt, ήγουν των αγίων αι ψυχαι, εν παραδείσω τα νύν ;
neque intercedunt, ncque Christum vident , neque Ουκ ακούουσι του Δαμασκηνού λέγοντος , « Ηνοίγη
ipsi assistunt , neque divina luce perfruuntur, et σαν υμίν παραδείσου πύλαι ; ) ουκ ακούουσι το , 'Εν.
ut uno verbo dicam , nemo es sanctis, ut ipsi pu- τος γενόμενοι ; ου γινώσκουσε το, Του ξύλου της
lant, nunc cum Christo est , ubi suni quæ psalli- ζωής απολαμβάνουσι, και πρεσβεύουσιν υπέρ ημών ; »
mus ? Num falsa ? Absit ; ubi r spiritus ét ánimæ Ει ούν ουκ απέλαβον , ουδε πρεσβεύουσιν, ουδε Χρι
justorum laudanl le, Domine ; iκαι ét illud : « Diſfra στον θεωρούσιν, ουδε παρίστανται αυτώ , ουδ' άπο
ctis speculis, sancti, facie ad facieni Deini videlis.) λαύουσι του θείου φωτός . Και απλώς ειπείν, κατ '
Si nunc cum Christo noi sunt, non receperunt ; si B αυτούς, ουδείς των αγίων εστι νύν μετά του Χρι
non receperunt , neque intercedunt κ;αι si vero non στού. Και πού ταύτα & ψάλλομεν ; 'Αρα ψευδή ;
intercedunt, cur invocamus ? Si enim nunc non άπαγε. Που δε και το, « Πνεύματά και ψυχαί των
intercedunt, nunquain intercedenl , nam in futuro
5
δικαίων, αινούσί σε , Κύριε ; ) και το, «Αυθέντων των
non est intercessio. Nonne audis illud ? « Non inter- εσόπτρων , άγιοι, πρόσωπον προς πρόσωπον τον Θεόν
cessione opus ibi est dimisso conventu . i Etiam καθοράτε ; » αν γάρ νύν ουκ εισί μετά του Χριστού ,
novi theologi dicunt, Peculiariter recipiunt , et Deum ουκ απέλαβον · ει δ' ουκ απέλαβον, ουδε πρεσβεύ
in faciem vident, sed ineffabilia bona, quæ oculus ουσιν . Ει δ' ου πρεσβεύουσι, τι και παρακαλούμεν ;
non vidit, et auris non audivit, nec in cor hominis ει γάρ νύν ου πρεσβεύουσιν, ουδε πώποτε πρεσβεύ.
ascendit, , non receperunt adhuc ; non enim om- σουσιν· εν γαρ το μέλλονται πρεσβεία ουκ έστι . Ούκ
nino possumus dilfiteri sanctos in præsentia non ακούεις το, Ου χρεία πρέσβεων εκεί, λυθείσης της
esse cum Christo. O insipientiam ! Id , ui ego exi- πανηγύρεως ; Ναι φασιν οι νέοι θεολόγοι, απολαμ
stimo, risu magis quam responsione dignum est , βάνουσι μερικώς, και τον Θεόν ορώσιν εις πρόσω
nam paulo ante ostensum est hæresim esse hanc πον · τλήν τα απόρρητα αγαθά, « α οφθαλμός ουκ
absurdam argutiolam, nec de ea opus est amplius είδε , και ούς ουκ ήκουσε , και επί καρδίαν ανθρώπου
disputare. C ουκ ανέβη, ουκ απέλαβον έτι. Ου γαρ δυνάμεθα
παντελώς αρνήσασθαί μή τους αγίους είναι τα νύν μετά του Χριστού . "Ω της άνοιας ! Τούτο κατ ' εμέ,
άξιον εστι γέλωτός μάλλον ή απολογίας τινός . Έδείχθη γάρ προ ολίγου το άτοπον τούτο λογίδιον με στον
πάσης αιρέσεως· και ου δεί περί τούτου παλιλλογείν .
VI . '.
Quod hoc sit bæresis æquanimiter disquirendum " Οτι δε αίρεσις τούτο, σκεπτέον μετά μακροθυ
" esi . Si Deum viderit nunc sanctorum animæ , inella - μίας . Εί τον Θεόν ορώσι νυν των αγίων αι ψυχαι,
bilia vero bona non vident, procul dubio majora τα δε απόρρητα αγαθά ουχ ορώσιν, αναμφιβόλως μεί
sunt illa quam Deus ipse, quoniam ea invisibilia ζoνά εισιν εκείνα, ή αυτός ο Θεός. Επει εκείνα μεν
is
sanct sunt, Deus vero ab eis videt ur. ifoc nemo αθεώρητα τοις αγίοις τυγχάνουσιν · ο δε Θεός, ερα
sanae mentis dixerit unquam . Sed hæc hæresis si- τός αυτοίς υπάρχει . Τούτο ουδείς για τον νούν έχων
tentio involvenda . Præterea disquirendum est ita : είπoι άν. 'Αλλά σιωπητέον την αίρεσιν ταύτην. "Ετι
Ineffabilia bona , vel quia majora, vel quia minora σκεπτέον ούτως . Εκείνα τα απόρρητα αγαθά , ή ως
sunt, ea sancti non viderit. Si quia minora , iis opus μείζονα οι άγιοι ουχ ορώσιν αυτά, ή ως ελάττονα .
non est, nam majorum coin poles facti , minora non D Ει μεν ούν ως ελάττονα, ου χρεία . Του γάρ μειζο
curant . Hijos enim admodum aperte participes " τέρου απολαμβάνοντες , ου φροντίζουσι του ελάττο
sunt, si majus sunt consecuti . Si vero quia majora, νος. Και γαρ δή και τούτου πάνυ γε διαρρήδην άπο
ea non recipiunt , absit blasphemia majora reperiri λαμβάνουσι, του μειζοτέρου απολαμβάνοντες. Ει δε
quam Dei visio el fruitio sil. Ostendendum est autem ως μείζονα ουκ απολαμβάνουσιν, απίτω το βλάσφη
ea bona conspicere sanctos Ecclesiæ testimonio, ex μον , ότι είσί τινα μείζονα της του Θεού θεωρίας και
iis quæ ibi occinuntur . Qui fidem non adhibet, απολαύσεως . Δεικτέον δε, ότι και τα αγαθά εκείνα
scrutetur in secunda Septembris mensis , reperiel- θεωρούσιν οι άγιοι, διά μαρτυριών της Εκκλησίας,
que idiomelum sancti Mamantis ila se habens : από των εν αυτή αδομένων. “Ο μή πιστεύων, έρευ
Veluti nova oliva planta, ad Dei mensam accessisti, νησάτω εν τη δευτέρα του Σεπτεμβρίου μηνός και
veluti filius eorum qui Domini viam ingrediuntur ευρήσει ιδιόμελον του αγίου Μάμαντος, έχον ούτως
per martyrium , benedixit tibi Dominus, et cælestis « Νέον φυτών καθάπερ ελαίας, τη του Θεού τραπέζη
Sion boi: a aspicis in deliciis divine degens essal- γεγένησαι· ώς υιος των πορευθέντων της του Κυρίου
talionis. » Quid ad hoc respondere audebunt, qui οδόν διά μαρτυρίου ευλόγησε σε Κύριος · και βλέ
hanc sententiam requunt ? Surdo aspidi profecto πεις ταγαθά της άνω Σιών, εντρυφών της θείας
1293 PRO CONC . FLORENT, CAP. IV DE FRUITIONE SANCTORUM . 1294
αγαλλιάσεως . » Τι και προς τούτο είπoιεν αν οι την A aures occludenti similes sunt, qui unionem ode
>

δόξαν ταύτην αρνούμενοι ; "Όντως ασπίδι κωφή και
βυούση τα ώτα , παρόμοιοί εισιν οι την ένωσιν μεν
μισούντες , το σχίσμα δε αγαπώντες . Ου γαρ εθε .
λουσιν ούτ' ακούσαι, ούτε ιδείν , ούτε συνιέναι . Δα-
μασκηνός ο θείος εν τω δευτέρω ήχο της οκτωή-
χου φησί • • Ζωοδότα Χριστέ, εκουσίως πάθος υπο-
στάς διά θνητούς, έν άδου δε κατελθών ως δυνατός,
εκεί την έλευσιν μένοντας την σην, αφαρπάσας
τους έχει
ως εκ θηρός κραταιού, παράδεισον άνθ' άδου οικείν
δεδώρησαι. ) Προς θεραπείαν φησιν ημών ταύτα
γέγραπται. "Αρα ψεύδεται η του Χριστού Εκκλησία ,
και ψάλλει τι μη όν αληθές, και άδει τούτο προς
απάτης και πλάνην ψυχών. Και τίς αν τούτο είπη
νου κύριος ; άρα παραμυθείται και τον Χριστόν εν
το λέγειν ο άγιος ούτος, Χριστέ ζωοδότα , υπέστης Β «listi , et ιι polens eripuisti veluti de furti fera , et
έχoντι πάθος και κατήλθες έν άδη διά τούς βρο
τους , και ώς δυνατός, αφήρπασας ως εκ θηρός κρα.
ταιού, του αλλοτρίου δηλαδή εχθρού τε και πολεμή .
τορος, τους την έλευσιν εκεί την σην αναμένοντας .
Και αντί της κατοικίας του σκότους και άφεγγους
τόπου εκείνου, ου κατοικούντες ήσαν, εδωρήσω αυ-
runt, ci schisma amplexati sunt ; non enim videre,
nec audire, nec intelligere volunt . Divus Damasce
nus in secundo tono octavi toni inquit : « Vitæ
Christe dator, sponte passionem propter homines
Suslinuisti.. In infernum vero descendens, ut potens
eos qui ibi quum adventum præstolabantur, tanquam
ab ſorti abripiens fera, paradisum pro inferno ha
bitare concessisti .. » Ad medelam , inquit,, nostram
hæc scripta sunt. Ergo mentitur Christi Ecclesia ,
psalliique quod non est, docetque id ad decipien
das et seducendas animas. Al quid id dixerit men
tis compos ? Nurm el
et Christum solatur sanctus hic ,
cum dicit ? Christe vitæ dator, spónite passionem
subiisti , et in infernum propter homines descen
extraneo videlicet hoste et bellatore; eos qui ibi
buum adventum exspectabant; et pro tenebrarüin
habitatione,, et loco obscuro illa, ubi incolebant,,
e0.5 paradisi habitatione donasti ! , Consolatur
Christum . An ut verum dicit hoc el sentit ? Si quis
profucio responsiones vestras viderit, vel, ut verius
>

τους οικείν τον παράδεισον . Παραμυθείται τον Κρι- dical ) ,, importunas contentiones , in stuporen ad
στον, ή ως αληθές τούτο λέγει τε και δοξάζει ; " Όντως ducelur et mente dimorebitur. Ego profecto audire
ορών τις τάς υμετέρας απολογίας , ή μάλλον είπείν non possum verba ila putida ac male cohærentia,
αχαίρους φιλονεικίας , εκπλήξαιτο αν και έκοταξη της arbitrorque eam esse infantium balbutiem.. Quid
διανοίας. Μετά αληθείας εγώ ου δύναμαι ακούειν φuando llic idem dicit :: Admirabilis tua crucifixio
λόγους ούτω σαθρούς και ασυστάτους • ούς και υπό- el in infernum descensus, o hominum amator :
λαμβάνω νηπίων είναι ψελλίσματα . Τι δε και όταν nain spoliis ei detractis, .et iis qui tam pridem in
και αυτός ούτος λέγη , « Ξένη σου ή σταύρωσις , και η C viueulis detinebantur una lecum gloriose exsusci
εν άδου κάθοδος , φιλάνθρωπε , υπάρχει σκυλεύσας " (atis,, ali scilicet Deus paradisum Aperuisti ,, et at
ut
γάρ αυτόν, και τους πάλαι δεσμίους συναναστήσας eum consequerentur dignos illos effocisti.. Audisti,
« Ξαυτό ενδόξως ως Θεός, τον παράδεισος ανοίξας , el şic descendisti, inquit, in infernum , ipsum ex
υποθέν τούτον ήξίωσας . » " Ήκουσας κάνταυθα : spoliasti, et vinelos sive sancios ibi obdormientes
Κατήλθες, φησίν, και το άδη και έσκύλευσας αυτόν , una tecum exsuseilasti, paradisum aperuisti, el ut
και τους δεσμίους, ήγουν τους απ' αιώνος αγίους eum consequerentur dignos effecisti Quin etiam
εκεί καθεύδοντας, εξαναστήσας μετά σεαυτού, ήνα - Anastasius divinus nosler Paler a monto sancto
ξας τον παράδεισον , και ήξίωσας , απολαμβάνειν Sinai appellatus ,, in interrogationibus quas ad re
αυτού. " Ετι 'Αναστάσιος ο θεοφόρος Πατήρ ημών , ο sponsiones quasdam pie ad eum faotas facit,aper
αγίου όρους Σινά λεγόμενος, εν ταις αποκρίσεσιν, ας issiue questionen dissolvit ; nam sanctorum ani.
ποιείται είς τινας ερωτήσεις , ευλαβώς προς αυτόν mas in paradiso, peccatorum vero in inferno.esse
ποιουμένα:, φανερώτατα το ζητούμενον διαλύει. liquido et apertissime demonstrat. Interrogatio
Τών μεν γάρ αγίων τας ψυχάς εν τω παραδείσω , igitur et responsio hxc est : interrogatio : « Ubi
τάς δε των αμαρτωλών εν τω άδη είναι αποφαίνε . omnino nunc animas esse dicemus? num in eodem
0
ται διαρρήδην τε και σαφέστατα . Η ερώτησις τοι- D Ioco omnes ? » Besponsio : « Quanquan nemo de
γαρούν και η απόκρισις , ήδε . Ερώτησις. - Που δε his clare enuntiavit, lamen ex Christi verbis per
όλως θέλομεν λέγειν νυν υπάρχειν τας ψυχάς, και cipimus, justorum animas una cuin latronis justi
ει άρα εν τω άμα πάσαι εισιν; » Απόκρισις . « Ουδείς anima in paradiso esse, quippe cum divusAntonius
μεν και περί τούτου σαφώς απαγγείλας · όμως εκ των aninarum locum et sanctas avimas viderit esse in
του Χριστού λόγων μανθάνομεν, ότι αι μεν των δι- paradiso, ο Similiter et divinus Pambo et alii qui
καίων ψυχαί μετά της ψυχής του αγίου ληστου εν dam ex Patribus, eodem modo Joannes Clinacus
τω παραδείσω υπάρχουσιν. Και γάρ και ο θείος sic scribit: « Lairo ille ut lantum sui meminisset in
'Αντώνιος περί του τόπου των ψυχών ούτως εώρα. regno suo, postulavil, lotumque paradisum in hiæ
κεν, εν τω παραδείσω υπάρχειν τας αγίας ψυχάς. reditatem accepil. 1 Rursus, peccatorum animas
Ωσαύτως και ο θεοφόρος Παμβώ, και έτεροί τινες omne Velus el Novum Testamentum in inferni car
των Πατέρων. Ωσαύτως και Ιωάννης και της κλίμα- cerem ablegari , veluti ad vincula , leslalur, ut de
κος ούτω λέγει • Μνήμην μόνην ο ληστής εκείνος εν divile illo dixit Dominus . Similiter et David Pro
τη βασιλεία ήτήσατο, και όλον τον παράδεισον pheta dixit, convertantur peccatores in infer
εκληρονόμησεν. Πάλιν τε τάς των αμαρτωλών mum ; , nam cum dical, convertantur, designat eo
 1295 JOSEPHI METHIONENSIS 12 6
Ioci nunc esse animas, postea discedunt, et earum Αψυχάς, πάσα η Παλαιά και Καινή Δ.αθήκη, εν τω
, recipiunt corpora , suum singuli : ila poslea a judi- του άδου δεσμωτηρίω παραπέμπεσθαι ώ, εν φυλακή ,
ce adversus eos sententia fertur, dicens, « Conver- μαρτυρεί. Καθά και περί του πλουσίου εκείνου και
tantur peccatores in infernum ; n qui autem rever- Κύριος είρηκεν. Ομοίως και Δαβίδ και τροφήτης
litur , apertum est co unde venerat eum reverti , Sed φησίν , « 'Αποστραφήτωσαν οι αμαρτωλοί εις τον
celeberrimus sane et divinus noster Pater , Creta άδην.» Το δε ειπείν , αποστραφήτωσαν, σημαίνει ότι
dignissimus pastor Andreas, post sanclos omnes νύν εκεί αι ψυχαί τούτων υπάρχουσιν · είτα απέρ
a nobis in testes in hoc argumento adductos, acce- χονται και απολαμβάνουσι τούτων τα σώματα, το
dal et ipse ut mecuin eadeni lestilicetur. Is namque ίδιον έκαστος . Και είθ' ούτως η απόφασης του κρι
iu quadam divina oratione, quam in immaculate του κατ' αυτών εξέρχεται, λέγουσα : 'Αποστραφή
nostrie Virginis dormitationem pulcherrime com- τωσαν οι αμαρτωλοί εις τον άδην. Ο δε υποστρέφων,
posuit, cujus principium ; ! Quicunque reli- πρόδηλον ένθα υπήρχεν υποστρέφει. Αλλά και ο
giosum et venerandum locum hunc, juxta princi- πανηγυρικώτατος τω όντι και θεοφόρος Πατήρ ημών,
pium de eo ila pertractal : « Caterum , et sancto- ο Κρήτης Ανδρέας , ο αξιώτατος ποιμήν αυτής,
rum anime lenebrosum quidem locum illum per- μετά πάντας τους αγίους,, οίς εχρησάμεθα μάρτυ .
transeunt : at που ibi detinentur, preler eas que B σιν, επί τη τοιάδε ημίν υποθέσει, παρίτω και αυτός
vilan deliciis delinitæ peccatorum mortem altraxe- τα αυτά συμμαρτυρήσων ημίν. Ούτος γάρ εν εν
runt. Nam quæcunque se divinis legibus subjicien- των θαυμασίων αυτού λόγων, όν εις την της παν
les , eam que in c@lis degitur vitain Spiritu per
1 άγνου Δεσποίνης ημών κοίμησιν υπερκάλως πε
carnem demonstraverunt, ad loca procul dubio re- ποίηται, ή δ' αρχή του λόγου , « " Οσοι το σεπτόν και
splendentia huic sanctorum sacro statui consenta- σεβάσμιον τέμενος τούτο, » έγγιστα που της αρχής,
nea ablegantur, quæ Dominus custodit, et oculi και περί τούτου ούτω διαλαμβάνει , « Και μέν τοι
ejus qui, ut Scripturæ tradunt, omnia conspi- και των αγίων αι ψυχαι τον αειδή τόπον εκείνον
ciunt, quorum pulchritudinem et magnitudinem , διέρχονται μεν, ου κατέχονται δέ • πλήν των όσαι
addam etiam, et supra capίum hominis decorem , τη κατά τον βίον ραστώνη τον δι' αμαρτίας θάνατον
jure apertius et excelsius noscent qui Deo proxime έπεσπάσαντο . "Οσα: γαρ δή που τυχόν τοις θείους
accedunt, ibique rursum sistentes vacationem re- νόμοις εαυτός υποζεύξασαι, την εν ουρανοίς πολι
ceperunt, quibus præcipue parata est a providen- τείαν εν πνεύματι διά σαρκός επεδείξαντο, προς
lia, quæ cuncta sapienter administrat. , Audistis τόπους δήλον φωτοειδείς πρέποντας τη τοιάδε των
admirabilem et magnυτη virum hunc, quo pacto αγίωνιερά καταστάσει, μετατεθήναι παραπέμπονται:
Sanctorum et justorum anime , hujus vita cursu C ούς επισκοπεί Κύριος, και οι οφθαλμοί αυτού κατά
perfecto, vacationem recipiunt ? Hoc idem est ac si το λόγιον διά παντός επιβλέπουσιν. "Ων τό τε κάλλος
diceret, promissionem discipulis promissam , cum και μέγεθος , και την εις άπαν μακαριότητος θέσιν,
dicit , « Uι ubi ego sum, ibi et vos silis ? quodque προσθήσω δε και της υπέρ νούν ώραιότητος , ειδείες
in loca refulgentia transmittuntur,, Deoque propin- αν είκότως τρα νώτερόν τε και υψηλότερον οι μάλλον
quant , et Dealitudinis miriβce arrhabonem recipiunt, ημών Θεώ πλησιάζοντες. Κάνταύθα του δρόμου λή
imo pulchriludinem et magnitudinem et supra ξαντες, την εκεχειρίαν εδέξαντο, οίς και μάλον
mentis capίum decorem,, id est Deum ipsum clarius ήτοίμασται παρά της πάντα σοφώς διεξαγούσης
et excelsius conspiciunt. Cur inagis non versamini προνοίας. » Ηκούσατε και του θαυμασίου τούτου
in his, o amici et fratres ? sed potius occupati estis και μεγάλου ανδρός, πώς αι των δικαίων και αγίων
in iis dannandis qui hac credunt atque amplectun- ψυχαι, ληξάντων του δρόμου του βίου τούτου , λαμ
Tur, et ut in eos maledicia quotidie elfundalis super βάνουσι την εκεχειρίαν ; Τούτο δ' αυτό έστι το ειπείν
omnia operam dalis ? την υπόσχεσιν ήν αυτούς μαθηταίς επηγγείλω λε
γων , « "Ινα όπου είμι εγώ, και ημείς ήτε , και ότι πρός τόπους φωτοειδείς παραπέμπονται , και Θεω
πλησιάζουσι , και την μακαριότητα θαυμασίως αρραβωνίζονται• ή μάλλον , το κάλλος και μέγεθος ,
και την υπέρ νούν ώραιότητα, ή έστιν αυτός ο Θεός, τρανώτερόν τε και υψηλότερον κατοπτεύουσι . Πώ
ου σχολάζετε επί τούτοις, ώ φίλοι και αδελφοί ; αλλά μόνον προς το κατακρίνειν τους ταύτα πειθομένου,
και στέργoντας , και βλασφημείο αυτούς όσημέραι δια παντός επιμελείσθε .
VII . D Ζ' .
Ut autem omne os contrarium dicens olistrualur "Ινα δε επιστομηθή και έμφραγείη πάν στόμα
et obturelur , unum et solum lestimonium addam , λαλούν ταναντία, μίαν και μόνην μαρτυρίαν τροσ
σuod extremo loco reservavi. Ιd autem est ex Joall- κομίσομαι: ην τελευταίαν έταμιευσάμην. Αύτη
nis evangelislæ Apocalypsi, nec renuere pole- δ' έστιν εκ της Αποκαλύψεως Ιωάννου του Ευαγ
stis ; dicit enim : « Ει cum aperuissel sigillum γελιστού, και ου δύνασθε αρνήσασθαι . Φησί γάρ:
quintum , vidi sublus altare animas interfeciorum « Και ότε ήνοιξε την πέμπτην σφραγίδα , είδον υπο
propter Verbum Dei et propter testimonium quod κάτω του θυσιαστηρίου τας ψυχάς των εσφραγι
habebant; et clamabant voce magna dicentes : σμένων διά τον Λόγον του Θεού, και διά την μαρ
Usquequo , Domine , sanctus et verus non judicas, τυρίαν του αρνίου ήν είχον. Και έκραξαν φωνή
el non vindicas sanguinem nostrum de iis qui ba- μεγάλη λέγοντες · Εως πότε , ο Δεσπότης ο άγιος
1291 PRO CONC. FLORENT, CAP. IV . DE FRUITIONE SANCTORUM . 1238
και αληθινός , ου κρίνεις και εκδικείς το αίμα ημών A bitant in terra ? Ει latte sunt illis singula stole
εκ των κατοικούντων επί της γης ; Και εδόθη αυτοίς albæ , et dictum est illis ut requiescerent adhuc
ανά μιάς στολής λευκής και ερρέθη αυτοίς ίνα lempus modicum , donec compleantur conservi eo
αναπαύσωνται έτι χρόνον, έως oύ πληρώσωσι και rum et fratres eorum qui interficiendi sunt sicut
οι συνιδουλοι αυτών, και οι αδελφοί αυτών, και οι et illi 586. , Et post quædam : « Et respondit unus ex
μέλλοντες αποκτείνεσθαι ώς και αυτοί. » Και μετά senioribus , et dixit milhi: Hi qui amicti sunt stolis
τινα, « Και απεκρίθη εις εκ των πρεσβυτέρων λέ . albis, qui sunt et unde venerunt ? Et dixit illi , Domi
γων μοι : Ούτοι ο! περιβεβλημένοι τις στολάς τας ne mi, lu scis . Et dixit mihi : Di sunt qui venerunt
λευκάς , τίνες εισί, και πόθεν ήλθον ; Και είπον αυτώ , de tribulatione magna, et laverunt stolas suas et
Κύριέ μου, σύ οίδας. Και είπε μοι · ούτοι εισιν οι dealbaverunt eas in sanguine Agni. Ideo sunt ante
ερχόμενοι εκ της θλίψεως της μεγάλης και έπλυ- Ibronum Dei el serviunt ei die et pocte in templo
ναν τάς στολές αυτών , και ελεύκαναν εν τώ αίματι ejus 59. , Audistis Ionitrui alium ?? Quis potiora,,
.

του αρνίου • δια τούτο εισιν ενώπιον του θρόνου του meliora el vera dicit ? Hic , an Ephesius, et loia
Θεού, και λατρεύουσιν αυτώ ημέρας και νυκτός εν colors corum qui ab æcumenica synodo resilierunt,
το ναό αυτού . » Ηκούσατε του υιού της βροντής και aut quicunque ex aliis velit contradicere ? Ut ego
Τις φησι κρείττω και βελτίονα και αληθή, ούτος, η BB sentio, Joannes meliora dieit quam hic. lle namque
και Εφέσου , και η κατ' αυτόν της οικουμενικής συνό- ex Domini pectore theologiam accipiens, omnem
δου αποσκίρτησις , και άλλος εί τις αν βούληται του-- creaturam ejus vivificantibus aquis refersit; hi ve:
ναντίον ειπείν ; εμοι δοκείν , Ιωάννης φησί μείζω, ro , sua inscitia et stupiditate permoli, tinului ,
ή ούτου. Εκείνος γάρ την θεολογίαν εκ του στήθους confusione et hæresi orbem repleverunt. Nonne
λαβών του Κυρίου , πάσαν την κτίσιν ενέπλησε των auditis eo quod stolas laverunt suas, inquit, hoc
ζωηρρύτων νομάτων · ούτοι δε εκ της ιδιωτείας και est súa corpora laverunt a peccatis , eaque in Filii
αναισθησίας κινούμενοι , θορύβου , και ταραχής , και Dei sanguine dealbaverunt , idcirco sunt ante Dei
αιρέσεως την οικουμένην επλήρωσαν. Ουκ ακούετε ; thronum , el die el nocle inserviunt ei ? Quid his re
διά το πλυθήναι , φησί, τις στολάς αυτών , τουτέστι spondere potestis ? Nihil profecto. Credite landem ,
διά το καθαρίσει τα σώματα αυτών από αμαρτιών , convertimini , resipiscile , resurgile , veritati quem
και διά το λευκάναι αυτά εν τώ αίματι του Υιού του almolum et nos subjicimini, neque ita aperle
θεού, διά τούτο εισιν ενώπιον του θρόνου του Θεού , Ecclesiæ doctoribus contradicere, neque in veri
και λατρεύουσιν αυτώ ημέρας και νυκτός . Τί προς lalem impingere velitis ; nos enim cuni sanclos as •
τούτο έχετε ειπείν ; "Όντως ουδέν. Λοιπόν πείσθητες sistere Deo dicimus eumque pure inspicere , perfrui
επιστράφητε · εκνήψατε • ανάστητε • υποτάγητε τη dicimus ;; nec aliud esse intelligimus ejus ad facient
αληθεια ώς και ημείς και μη θέλετελουςπροφανώς visionem,, et aliud fruitionem.. Quod si contrariunt
ούτω διαρρήδην αντιλέγειν τοις διδασκά της Εκ- nobis potestis ostendere, scilicet sancios Trinitati
κλησίας, και προσκόπτειν τη αληθεία. Ημείς γάρ assistentes , ejusque ad facen visione dignos ele
λέγοντες τους αγίους παρίστασθαι τώ Θεώ, και κα clos, non perfrui adbuc, sed majorem fruitionem
θαρώς αυτόν θεωρείν , απολαμβάνειν λέγομεν, και ου Dei visione exspectari , vos etiam demonsliale , et
νοούμεν άλλο είναι την προς πρόσωπον αυτού θεω- nos silebitrus . Sed nibil amplius ostendere potestis
ρίαν, και άλλο την απόλαυσιν . Ει δε δύνασθε τού- præler hanc Dei ad faciem visionen ). Nonne perci
ναντίον τούτοις ημίν επιδείξαι : ότι οι άγιοι παρι- pilis vos sanctos irrilare et adversus ipsos blasplic
στάμενοι τη Τριάδι, και της προς πρόσωπον αυτής mios esse , cuin eos dicitis non esse adhuc cum
θεωρίας άξιούμενοι , ουκ απολαύουσιν έτι, αλλ' εκδέ- Christo, neque visione ejus perfrui ? Nam ii cuni
χονται μείζονα απόλαυσιν της αυτού του Θεού θεω- Christo cum sibt, inimediale apud Trinitatem pro
ρίας, αποδείξατε και αυτοί , και ημείς σιγήσομεν . vobis intercedunt, et lumine ejus illustranlur, et
'Αλλ' ουκ έχετε τι πλέον δείξαι, ει μή την θεωρίαν perpetuo cum ea esse exstant ; al vos cos non
ταύτην την προς πρόσωπον του Θεού. " Η ουκ επί . D adhuc esse cuni Des abnegardles , nec usque ad
στασθε ότι παροργίζετε τους αγίους , και βλασφη- universalem resurrectionem eos fruituros esse , sci
μείτε εις αυτούς , εν τω λέγειν υμάς ότι ουκ εισίν lole ipsiz valde molestos esse . Si vero irritatis iisque
έτι μετά του Χριστού , ουδ ' απολαμβάνουσι της εαυ- molesli estis, quomodo pro vobis intercedent, aut
του θεωρίας ; Εκείνοι μεν γαρ μετά του Χριστού quomodo pro vobis mediatores evadent, abnegali
όντες , πρεσβεύουσιν υπέρ ημών αμέσως τη Τριάδι , tibus eos cum Deo esse, sed procul a Deo esse
και ελλάμπονται τα φωτί αυτής και ορέγονται αεί afirmantibus ? Dicile, respondele ; al non valetis.
μετ' αυτής είναι • υμείς δ' αρνούμενοι ότι ουκ εισίν Unuin lantum est quod multos ambiguos reddil,
έτι μετά του Θεού, αλλ' ουδέ μέχρι της παγκοσμίου facitque ut arbitrentur esse discordes, φuia partim
αναστάσεως οι άγιοι απολαύσουσιν , ίστε ότι μεγά. quidem doctores dicunt, sanctos perfectle frui, par
ύνετε
λως ενοχλείτε αυτοίς . Είδε παροξ είτε
και ενοχλ abus
tim imperfecte : nam cum de anim m tantu
αυτοίς , όπερ ουκ άλλως έσται, πως αυτοί πρεσβεύ- dicunt , perfecte frui aiunt ; quando vero de toto
σουσιν , ή πώς μεσίται υπέρ υμών γενήσονται , των homine, non perfecte. Quo pacto enim cum non
σε: Apoc . VI , 9-11 . 59
Αρου. VΙΙ, 15-15.
1299 JOSEPUT METHONENSIS 1300
dum communis resurrectio advenerit , utrique reci- A μη ομολογούντων αυτους μετά του Θεού είναι , αλλά
pere possunt ? Idco quatenus animæ perfecte reci- πόρρω του Θεού λεγόντων βλασφήμως είναι ; Είπατε ,
pere sanclos dicimus ; quatenus vero non solum αποκρίθητε · αλλ' ουκ έχετε . "Εν μόνον έστιν και τους
animæ , verum etiam corporibus indutæ sunt, im- πολλούς αμφιβάλλειν ποιεί, και διαφωνούντας τους
perfecte frui aflirmamus. Nam ut forına anime est αγίους νομίζειν : ότι ποτέ μεν τελείως οι διδάσκαλοι
in corpore,, materia vero,, que corpus est,, nondum λέγουσιν απολαμβάνειν, ποτέ δε ου τελείως τους
surrexit neque recepit : anima vero , cum sit im- αγίους . "Οταν γάρ περί των ψυχών αυτών μόνον λέ
mortalis, perfecte suscipit. Sed quia homo est ultra- γωσιν, απολαμβάνειν τελείως φασίν · όταν δε περί
que simul, et utrique decertarunt, nondum perfe- του όλου ανθρώπου , ου τελείως . Πώς γαρ της κοι
cle hominem recipere dicimus. At cum a parte de νής αναστάσεως μη ελθούσης , το συναμφότερον
loto ratiocinamur , et de nobiliori intelligimus, lunc απολαμβάνειν δύναται ; Διό καθο μεν ψυχαι , τελείως
.

perfecte sanctos recipere dicimus. Quod autem
nobilior el potior corpore anima sit, vel cæcis est
manifestum , idque est quod nos antea ex Apoca-
Vypsi Joannis evangelislæ exposuimus, quod data
απολαμβάνειν τους αγίους λέγομεν · καθο δε ου μό
νον ψυχαν ήσαν, αλλά και σώματα ενεδέδυντο , ου
τελείως απολαμβάνειν αυτούς φαμεν . Ως γάρ είδος
έστιν εν τω σώματι η ψυχή και η μεν ύλη, όπερ
.

singulis fuerit stola alba , dictamque iis est ut adhuc B εστι το σώμα, ούπω ανέστη, ουδ' απέλαβεν · η δε
modicum exspectarent, id est corporum resurie- ψυχή αθάνατος ούσα, τελείως απολαμβάνει . "Οτι δε
ctionem . Quicunque igitur singulas stolas accepe- το συναμφότερόν έστιν ο άνθρωπος, και το συναμ
runt, geminas in judicio stolas recipient . Perspi- φότερον ηγωνίσατο, ούπω τελείως λέγομεν απολαμ
cunm namque est quod unius slolæ distribució θάνειν τον άνθρωπον . "Οταν δε από μέρους το πάν
animæ fruitio est , quæ perfecta dicitur el est ; al . λογιζώμεθα , και το τιμιώτερον εννοώμεν, τότε τε
lera est corporis beatitudo, quam post resurre- λείως λέγομεν απολαμβάνειν τους αγίους. "Οτι δε
clionem recipiunt et judicium . Et quoniam de τιμιωτέρα και κυριωτέρα εστίν η ψυχή του σώματος ,
hoc satis dictum est, non opus est ulterius pro- και τυφλοί, δηλον. Τούτο γάρ έστιν και και προεθέ
gredi. μεθα έκ τής 'Αποκαλύψεως Ιωάννου του Ευαγγελι
.

στου • ότι εδόθη αυτοίς ανά μιάς στολής λευκής, και ερρέθη αυτοίς ίνα προσμείνωσιν έτι ολίγον , δηλον
ότι την των σωμάτων ανάστασιν, Οϊτινες ούν από μιάς στολής έλαβον , διπλάς εν τη κρίσει στολάς λή
ψονται. Εύδηλον ούν ότι η μία στολή και δοθείσα , της ψυχής έστιν η απόλαυσις , ήτις και τελεία λέγεται
και έστι : ή δ' άλλη, η μακαριότης εστί του σώματος , ήν απολήψεται μετά την ανάστασιν και την
κρίσιν. Και επεί περί τούτου αρκούντως είρηται , ου δεί περαιτέρω λέγειν
VIII . C Η' .
Ad Apostoli dictum , quod ut egregium et inex- Προς δε το τού 'Αποστόλου, και ως γενναίον ήμιν
plicabile nobis affertis, ac multa com audacia dici- και αναντίρρητον επιφέρετε , και μετά πολλές παρ
lis illud, sancti omnes testimonio Gdei probati nou ρησίας φατε , το , και οι άγιοι πάντες μαρτυρηθέντες
acceperunt repromissionem , Deo pro nobis melins διά της πίστεως , ούκ έκομίσαντο την επαγγελίαν,
aliquid providente, ut non sine nobis consumma . του Θεού περί ημών κρείττον τι προβλεψαμένου , ένα
rentur . Ηic enim affirmalis beatunm Paulum dicere, μή χωρίς ημών, τελειωθώσιν , εν τούτω γάρ
quod sanchi non acceperunt repromissionem , fuc λέγετε, ώς ο μακάριος Παυλός φησιν , ότι ουκ
ΗΘs responsionem aferemus : petimus ut absque έκομίσαντο την επαγγελίαν οι άγιοι προς τούτο
conturbatione nostra dicta audiolis . Cum sapienti- και ημείς δώσομεν την απολογίαν. Μόνον δεό
bus enim viris ita agere ausi non essenius , plane μεθα ένα άταράχως ακούστε των λεγομένων . Προς
intelligentes, uti nos hoc scimus et cognoscimus, μεν γαρ άνδρας σοφούς ούκ άν ετολμήσαμεν ταύτα
ita etiam multo magis eos ita cognoscere ; sed vo- φάναι : ειδότες ακριβώς , ει ημείς ταύτα οίδαμεν τα
biscum , quos scire ea non arbitror, idcirco vos και έγνωμεν, πολλώ μάλλον εκείνοι . Προς δε υμάς
contradicitis : si enim scirelis, verilali ulique law ούς ου νομίζω όλως ειδέναι ταύτα , οίτινες διά τούτο
aperle Μon adversaremini. Quia ergo, τα existimo, D και αντιλέγετε · ει γάρ ήδειτε, ουκ αν αντελέγετε
omnino non nostis illud, « non receperunt a Deo τη αληθεία, ούτω φανερ ούση. Επεί ούν ως εγώ
repromissionem, nos id pro virili declarabimus, oίμαι όλως τούτο ουκ έγνωτε , το, Ουκ έκομίσαντο
Jan ea verba Dealus Paulus profert oh universa- την απαγγελίας του Θεού • ημείς αυτό ερμηνεύσομεν
.

lem et generalem corporun resurrectionem , quam
veluti Christiani omnes futuram esse credimus :
quando alemid futurum sit, nobis non est cogni-
111m : verumtamen secundum sacrarupi Scriplura-
rum traditionem , in fine sæculorum credimus hanc
futuram esse, quando omnis humana natura resur-
get, et unusquisque condigna suis operibus repor-
Laverit, sive ea bona , sive mala fuerint, secundum
sicrum Evangelium . Et hæc est promissio quam
patribus in prophetis promisit, id est , se cos susci-
κατά το ήμίν εφικτόν. Τον λόγον γάρ τούτον ο μα
κάριος Παύλος λέγει , διά την καθολικήν και οικου
μενικήν των σωμάτων ανάστασιν . "Ην ως Χριστια
νοι , πάντες μεν πιστεύομεν ότι γενήσεται πότε δε
έσται τούτο , ουκ οίδαμεν . Πλήν κατά τας ιεράς
Γραφάς , πιστεύομεν ταύτην γενήσεσθαι εν τω τέλει
των αιώνων , όταν αναστή πάσα ή των ανθρώπων
φύσις : κομίζων έκαστος τα επάξια των έργων
αυτού , είτε αγαθά , είτε φαύλα, κατά το ιερόν Ευαγ
γέλιον. Και αύτη εστίν ή επαγγελία ήν επηγγείλατο
1301 PRO CONC. FLORENT. CAP. IV. DE FRUITIONE SANCTORUM. 1302
ο Θεός τους πατράσιν εν τοις προφήτις αναστήσειν Ataturum ; nam ea pollicitatio seu proinissio dicitur:
αυτούς. Επαγγελία γάρ, ήτοι υπόσχεσις λέγεται : ideo promisit Dominus se humanam naturam sus.
υπέσχετο γαρ ο Κύριος αναστήσεις την των ανθρώ- citaturum, quia corporum resurrectioni ditidi
πων φύσιν, εν τώ απιστεϊν τους ανθρώπους την των nius : nam si id patribus evenisset, nos utique non
σωμάτων ανάστασιν. Τούτο γάρ ει εγεγόνει εν essemus ; idque est quod dicit Paulus , non accepc
τοίς πατράσιν, ουκ αν ήμεϊς ήλθομεν εις το εί- runt, qui fuerunt ante nos , corporum resurrectio
ναι » και τούτο εστιν όπερ ο Παύλος φησιν · ουκ nein , Deo pro nobis melius aliquid providente, ut
έκομίσαντο οι προ ημών τήν των σωμάτων ανά - non sine nobis consummarentur , id est , non sine
στασιν , τού Θεού περί ημών κρείττον τι προ- nobis illi resurgant. Si enim in iis corporum resur
βλεψαμένου ένα μή χωρίς ημών τελειωθώσιν · rectio contigissel, suaque corpora una cum anima
τουτέστιν ένα μή χωρίς ημών εκείνοι αναστώσιν . bus recepissent,' incarnata dispensatio nunquarn
Ει γάρ εγένετο εν εκείνοις ή εξανάστασις των σω- fuisset , neque Petrus , neque Paulus, neque reliquus
μάτων, και απέλαβον και τα σώματα μετά των ψυ- apostolorum cliorus, neque patres nostri et docto
χών, ούτε η ένσαρκος οικονομία αν εγένετο, ούτε res, neque hierarchæ et diyini viri , quibus bodie
Πέτρος , ούτε Παύλος , ούτε ο λοιπός των αποστόλων locupletamur, sancti et divini, per quos ad Dei
χορός , ούτε οι Πατέρες ήμών και διδάσκαλοι, ούτε οι εε. B cognitionem quasi manu ducimur et ad nostram
ράρχαι και θεοφόροι, ούς σήμερον πλουτούμεν αγίους " salutem , at neque geniti fuissemus , neque alii pest
και θεοφόρους, και χειραγωγούμεθα δι' αυτών προς nos ; idque est , quod pro nobis melius Paulus esse
θεογνωσίαν, και προς αυτήν την σωτηρίαν ημών. arbitratur,, ut non sine nobis illi consummarentur ,,
'Αλλ' ούτε ημείς αν εγενόμεθα, ούτε μεθ' ημάς άλ scd quousque nos generemur exspectarent, el lunc
λοι • και τούτο εστιν 8 περί ημών κρείττον ο Παύλος nos eliam una cum illis corporum resurrectione
νομίζει είναι ' ίνα μή χωρίς ημών τελειωθώσιν induamur, præmiaque el coronas simul cum illis
εκείνοι· αλλ' ίνα περιμενωσι και ημάς ελθείν εις percipiemus a resurrectionis promissore , et aucto
το είναι και τότε άμα και ημείς " μετ' αυτών την re, el perfeclore Jesu. Nam cum corporum univer
των σωμάτων ανάστασιν επενδυσόμεθα και τα γέρα salis resurrectio fuerit subsecuta , neque generatio
συν αυτούς και τους στεφάνους άποληψόμεθα παρά erit amplius, neque corruptio, sed utraque cessa .
του επαγγειλαμένου και αρχηγού της αναστάσεως, bunt, nemoque amplius generabitur neque interibit.
και τελειωτου Ιησού . Γενομένης γάρ της καθολικής Idcirco lunc non facta est resurrectio. Et propter
αναστάσεως των σωμάτων, ούτε γένεσις έτι έσται , quam aliam ob causam ? Quia non adhuc repletus
ούτε μην φθορά αλλά αμφότερα παύεται, και ου- est locus illius ordinis qui de coelo cecidit ; nam
δείς έτι γεννάται, ούτε μην αποθνήσκει. Διά του C scribit Gregorius, cognomento Theologus , Superio
τούτο, η ανάστασις ουκ εγένετο τότε . Και διά τι rem mundum repleri oportere. Christus jubet, ne
άλλο ; Διότι ουκ επληρώθη ο καταλειφθείς τόπος του obsistamus . Ει minister ad Dominum , Domine , fa
πεσόντος εκείνου τάγματος. Λέγει γαρ ο θείος Γρη- cluni esl ut imperasli, el locus adhuc est . Cum
γόριος και της θεολογίας επώνυμος , « Πληρωθήναι igitur locus is tunc repletus non fuisset , resurrectio
δεί τον άνω κόσμον. Χριστός κελεύει, μη αντιτεί- mortuoruin non est subsecula , bæcque promissio
νωμεν · και ο υπηρέτης προς τον Κύριον· « Κύριε, est quam Paulus ad Hebræos dicit, quod qui ante
γέγονεν ως επέταξας, και έτι τόπος εστί. » Του τό nos fuerunt adhuc non acceperunt, quam pulo vos
που ούν τούτου μη όντος τότε πεπληρωμένου, ή adhuc non intelligere. At nos id dictum resunentes,
εξανάσασις των νεκρών ουκ εγένετο και αύτη quomodo promissio sit ostendemus, et quando
εστίν ή επαγγελία, ήν ο Παύλος προς Εβραίους prommissionem hanc pollicitus sit Dominus Deus,
φησίν, ώς ουκ εκομίσαντο οι προ ημών έτι, ήν guibusque calm et ob quam causain pollicitus est ,
εγώ οίμαι ού γινώσκειν υμάς έτι. Ημείς δε αναλε- deinceps dicemus. Cum Israel salutem suam despe
ξάμενοι και αύθις το ειρημένον, επιδείξομεν υμίν rassel , nec mortuorum crederel resurrectionen ,
.

πώς επαγγελία και πότε την επαγγελίαν ταύτην D cum dicerent, Abscissi sumus, periit spes nostra ,
υπέσχετο Κύριος ο Θεός • και τίσιν αυτήν , και διά manducemus et bibamus, craş moriemur, lunc in
ποίαν αιτίαν υπέσχετο, ένθεν έρούμεν • εν τώ τον spiravit Dominus prophetam , ut populo diceret ne
>

Ισραήλ απογνώναι της σωτηρίας αυτού, εν τω μη corporum résurrectionis diflideret, pollicereturque

νομίζειν την των νεκρών εξανάστασιν, εν τω λέγειν, iis se corpora eorum arida exsuscitaturun , seque car
« Διαπεφωνήκαμεν , απόλωλεν η ελπίς ημών » φα-
γωμεν , πίωμεν · αύριον αποθνήσκομεν. και Τότε
εμπνέει Κύριος τον προφήτην ειπείν προς τον λαόν
μή απιστείν την των σωμάτων ανάστασιν, και επαγ-
γείλασθαι αυτοίς ότι αναστήσει Κύριος τα οστά αυ-
των τα ξηρά, και ενδύσει αυτά σάρκας και νεύρα
και δέρμα και πνεύμα δώσει . Και αποκαταστήσει
αυτούς εις την Ιερουσαλήμ . " Η όρασις ειρήνης εστί
τε και λέγεται. Πού ταύτα κείται ; 'Εν τώ Ιεζεκιήλ
το προφήτη : εν κεφαλαίων τριακοστό εβδόμο. Φησί
nibus , nervis ac cule induturum, spiritumque data
rum et in Jerusalem restiluturum quæ visio pacis
est et dicitur. Ubinam sunt hæc ? Apud Ezechielem
prophelam capite tricesimo septimo; dicit enim
divinus hic propheta : « Facta est super me manus
Domini, et eduxit me in spiritu Domini, et dimisit
mc in medio campi qui erat plenus ossibus. Circum
duxit me per ea in gyro. Erant autem mulla valde
super faciem campi, siccaque vehementer. » EL
dixit ad me : « Fili hominis ni! 'asnc yivce ! $ 2

Ε
1303 JOSEPUIT METIONENSIS 1304
isla. Ει dixi : Doιnine Deus, tu nosti . Ει dixit ad Α γαρ ο θείος ούτος προφήτης : « Εγένετο επ' εμέ
me ; Vaticinare de ossibus istis, et dices eis : Os . χείρ Κυρίου , και εξήγαγέ με εν Πνεύματι Κυρίου,
sa arida , audite verbum Domini . Hæc dicit Donii. και έθηκε με εν μέσω του πεδίου, και τούτο ήν με
mus Deus ossibus his : Ecce ego intromittam in στον οστών ανθρώπων και περιήγαγέ με επί αυτά
vos spiritum , et vivelis , el dabo super vos nervos, κυκλωθεν κύκλω " και ιδού πολλά σφόδρα επί πρός -
el siccrescere faciam super vos carnes, et super- ωπον του πεδίου και ιδού ξηρά σφόδρα. Και είπε
.

extendam vobis cutein , el diabo vobis spiritum , et
vivelis, et scietis quia ego Dominus. E¢ prophctavi
sicut præceperat mini. Factus est aulem sonilus
proplietante me, et ccce commotio . El accesserunt
ossa ad ossa, unumquodque ad juncturam suan) .
Et vidi , et ecce super eam viervi et carnes ascende.
runt , et extenta est in eis cuis desuper , et Spiritum
non habebant. Et dixit ad me : Vaticinare ad
spiritum,, vaticinare,, ili hominis ,, et dices ad spiri-
: Hec dicit Dominus Deus : a quatuor ventis και γνώσεσθε ότι εγώ είμι Κύριος. Και προεφήτευσα
veni spiritus, el insuffla super interfecios istos, et
reviviscant . Ει proplielavi sicut preceperal milhi ,
el ingressus est in ea spiritus el vixerunt, steterunt-
que super perles suos exercitus grandis nimis valde .
Et dixit ad me : Fili hominis, ossa liæc universa
πρός με, Υιέ ανθρώπου , ει ζήσεται τα οστά ταύτα ;
Και είπα , Κύριε , Κύριε , συ επίστασαι αυτά · και
είπε πρός με , Υιε ανθρώπου , προφήτευσον επί τα
οστά ταύτα » και έρείς αυτοίς, Τα οστά τα ξηρά
ταύτα , ακούσατε λόγον Κυρίου τάδε λέγει Κύριος
τοίς οστέοις τούτοις · 'Ιδού εγώ φέρω εις υμάς
πνεύμα ζωής και δώσω εφ ' υμάς νεύρα και ανάξω
εφ' υμάς σάρκας και εκτενώ εφ' υμάς δέρμα
και δώσω εις υμάς Πνεύμα μου, και ζήσεσθε · και
καθώς ενετείλατό μου, και εγένετο φωνή εν τω με
προφητεύσαι · και ιδού σεισμός εγένετο μέγας • και
προσήγαγε τα οστά, οστέον προς την αρμονίαν αυ
του . Και είδον, και ιδού επ' αυτά νεύρα και σάρκες
εφύοντο. Και ανέβαινεν επ' αυτά δέρμα επάνω και
0

domus Israel est . Ipsi dicunt , Aruerunt ossa no . πνεύμα ουκ ήν εν αυτοίς. Και είπε πρός με, Προ
stra. et periil spes nostra ,, et abscissi sumus.. Vali- φήτευσον επί το πνεύμα προφήτευσον, υιε ανθρώ
cinare, el dices ad cos : Ilaec dicit Dominus Deus, που. Και είπον τα πνεύματι : Τάδε λέγει Κύριος
Ecce eyo aperiam tumulos vestros, el educani vos Κύριος : 'Εκ των τεσσάρων πνευμάτων ελθέτω πνεύ
de sepulcris vestris, populus meus, et inducanı vos μα, και εμφύσησον εις τους νεκρούς τούτους και
in terram Israei , el scielis quia ego Dominus, cum ζησάτωσαν. Και προεφήτευσα καθότι ενετείλατό
aperucro sepulcra vestra, et eduxero vos de lumu- μοι " και εισήλθεν επ' αυτούς πνεύμα ζωής, και
lis vestris, el dedero spiritum meum in vobis, et έζησαν και έστησαν επί των ποδών αυτών συναγωγή
vixeritis, el requiescere vos faciain super humum πολλή σφόδρα σφόδρα. Και ελάλησε πρός με λέγων,
vestram , et scietis quia ego Dominusloculus sum, C Υιε ανθρώπου, τα οστά τα ξηρά ταύτα , πάς οίκος
et lcci, ait Dominus Deus "Ισραήλ έστιν. Αυτοί λέγουσι , Ξηρά γέγονε τα οστά
ημών , απόλωλεν η ελπίς ημών, διαπεφωνήκαμεν · διά τούτο προφήτευσον, και είπε προς αυτούς • Τάδε λέγει
Κύριος Κύριος: ιδού εγώ ανοίγω τα μνήματα υμών λαός μου και δώσω το ΙΙνεύμα μου εις υμάς, και ζήσεσθε
και θήσομαι υμάς εις την γήν υμών, και γνώσεσθε ότι εγώ είμι Κύριος. Ελάλησα , και ποιήσω, λέγει Κύριος .)
Num intellexistis quod a vobis dubitabatur? et quid "Αρ' ενοήσατε το αμφιβαλλόμενον παρ' υμών , και
significant ea verba, op!ime el verissime a bealo Paulo τί δηλούν βούλεται το λεγόμενον, ορθότατα μέν και
prolaia, a vobis vero ignorata, ( non acceperunt αληθέστατα παρά του μακαρίου Παύλου , παρ' υμών
scilicet promissionem , ) qui præcesserunt omnes , δε αγνοούμενον , το , « Ουκ έκομίσαντο δηλονότι την
Deo pro nobis melius aliquid providente, ut non επαγγελίαν, ) οι προ ημών πάντες , του Θεού περί
sine nobis consummarentur . Nostis quo pacio hæc ημών κρείττον τι προβλεψαμένου, ίνα μή χωρίς
est promissio el quando eam promisit Deus ? Cum ημών τελειωθώσιν. "Εγνατε πώς επαγγελία ; Και
inorluoruin resurrectionem non crederet Israel, quia πότε ταύτην επηγγείλατο ο Θεός ; 'Εν τω απιστήσαι
eorum corpora corrumpi videbat et ossa perire, de τον Ισραήλ την των νεκρών εξανάστασιν · διότι
salute sua desperavil, el periit spes nostra et ab- εώρα τα σώματα ότι φθείρονται , τα οστά πώς από
scissi sumus . Arida facta sunt ossa nostra , id est λονται , απέγνω της σωτηρίας αυτού και φησιν,
Corrumpίimur. Uti moituorum resurrectio ? quia D 'Aπόλωλεν η ελπίς ημών· διαπεφωνήκαμεν · ξηρά
corpora nostra corrunmpuntur et in pulverpm redi- γέγονε τα οστά ημών , τουτέστι φθειρόμεθα· που
guntur , nam in hoc seculo beatitudinem esse puta- ή των νεκρών εξανάστασις ; "Οτι τα σώματα ημών
verunt . Tune , inquit, dixit Deus ad proplietam φθείρονται, και αποτελούνται κονιορτός : ενόμισαν
propter id .. In quo loco ?Cuin
? dicerent ,, Arida facta γαρ εν τώ παρόντι την μακαριότητα είναι . Τότε
siini ossa nostra :( Vaticinare super ossa isla el dices φησίν ο Θεός προς τον προφήτην: Διά τούτο , εν
ipsis, i el cætera ; postea subdit : « Vaticinare ad ποίω ; εν τω λέγειν αυτούς , Ξηρά γέγονε τα οστά
Spiritum . , Et prophetarit ut imperatum est ; ημών, προφήτευσον επι τοϊς οστέοις τούτοις, και λά
deinde et scielis, quia ego Dominus, cum aperuero λησον προς αυτά , και και τα εξής. Είτά φησί • Προ
sepulcrą vesira populus meus, el inducam vos in φήτευσον επί το πνεύμα και προεφήτευσε καθώς
lcrram Israel. Ilire est promissio quain promisil el εκελεύσθη . Είτα και γνώσεσθε ότι εγώ είμι Κύριος,
εο : ΕΣ ... ΑΣΑΙ ! , 1 join .
 1305 PRO CONC. FLORENT. CAP. 19. DE PRUITIONE SANCTORUM.
εν τω ανοίξαι με τους τάφους υμών λαός μου, και A pollicitus est Deus patrilsns vestris per prophetan
ανάξαι υμάς εκ των μνημάτων υμών και εισάξιο
εις την γην του Ισραήλ . 5 Αύτη εστίν ή επαγγελία
ήν επηγγείλατο ο Θεός , και υπέσχετο τοις πατράσιν
υμών διά του προφήτου τούτου· αναστήσεις αυτούς,
και δούναι αυτοίς, τους αξίοις δηλονότι, και κεκα-
θαρμένους, αντί της επιγείου Ιερουσαλήμ, την ου-
ράνιον και ατελεύτητον , ήν ουκ έκομίσαντο έτι, ώς
φησιν ο μακάριος Παύλος, του Θεού περί ημών
κρείττον τι προβλεψαμένου , ίνα μή χωρίς ημών τε-
λειωθώσι , τουτέστιν, ίνα μή χωρίς ημών εκείνοι
αναστώσι μηδε την στολήν και την λαμπρότητα του
σώματος απολήψωνται, πριν αν και τους συνδούλους
και αδελφούς περιμείνειεν αναστήναι . Γενομένης δε
της παγκοσμίου αναστάσεως, τότε πληρωθήσεται η pB lista,, in libro ubi apostolorum acta exposuit, cum
επαγγελία του Σωτήρος ημών Θεού και αναστή - dicit
σονται πάντα τα των ανθρώπων σώματα και το
συναμφότερον , άμα ψυχή και σώμα,, απολήψονται
το τέλειον τουτέστι τελείως την μακαριότητα . Τούτο
.
το λόγω συμμαρτυρήσει μου και Λουκάς ο θειότατος
ευαγγελιστής : εν οίς εν ταϊς των αποστόλων εξέθετο
Πράξεσι, λέγων προς Ιουδαίους « Ανδρες άδελ-
φο' , υμίν ο λόγος της σωτηρίας απεστάλη : οι δ '
άρχοντες υμών , τούτον αγνοήσαντες , ήτήσαντο Πι-
λάτον, αναιρεθήναι τον δίκαιον Ιησούν και τελέ
σαντες πάντα τα περί αυτού γεγραμμένα , καθε-
λόντες από του ξύλου, έθηκαν εν μνημείω · ο δε .
Θεός αυτόν ήγειρεν εκ νεκρών : ος ώφθη επί ημέρας
πλείους τους συναναβάσιν αυτό από της Γαλιλαίας
εις Ιερουσαλήμ : οι τινές εισι μάρτυρες αυτού πρός C liis patrum illorum , per resurrectionerm Jesu Chri
τον λαόν · και ημείς ευαγγελιζόμεθα την προς τους
πατέρας επαγγελίαν γενομένην· ότι ταύτην ο Θεός
εκπεπλήρωκε τοίς τέκνοις αυτών ημίν, αναστήσας
Ιησούν. Ακούεις και την επαγγελίαν φησι την γε-
νομένην προς τους πατέρας" ποίαν επαγγελίας και την
των νεκρών εξανάστασιν δηλαδή « "Ην έβεβαίωσε
και εδήλωσεν ο Θεός ημίν τοίς τέκνοις των πατέρων
εκείνων, δι ' αναστάσεως Ιησού Χριστού εκ νεκρών»
ου ημείς εσμεν αψευδείς της αναστάσεως αυτού
μάρτυρες " αυτοίς γάρ οφθαλμοίς έωράκαμεν και
αι γείρες ημών εψηλάφησαν . Και ιδού ευαγγελιζό-
μεθα υμίν Ιησούν Χριστόν πρωτότοκον εκ νεκρών
αναστάντα, είς βεβαίωσιν της αψευδούς αυτού επαγ-
γελίας. Εδήλωσε γάρ δια της αυτού αναστάσεως κατ.
D
αργήσας τον θάνατον, την παγκόσμιον εκείνην και
φοβεραν εξανάστασιν, ήν υπέσχετο τοίς πατράσιν
ημών, ως προείρηται . Και αυτός έστιν και επαγγει-
λάμενος και εν αυτώ πρώτως θελήσας υπέδειξεν
αυτήν, γενόμενος εν νεκροίς, και αναστάς εξ αυτών
πρωτότοκος : ήν και επί συντελεία των αιώνων ,
κοινώς πάσι παρέξεται. Διά τούτο και πρωτότοκος
της οικουμενικής εκείνης αναστάσεως ο Χριστός λέ-
γεται, καθώς Παύλος βοά ο μακάριος, ίνα δείξη
ημίν ότι αυτός έστιν ο αρχηγός και Κύριος και τε-
λειωτής ταύτης. Φησί γάρ ο Χριστός εγερθείς εκ
νεκρών, απαρχή των κεκοιμημένων εγένετο · ίνα
ή αυτος τα πάντα εν πάσι πρωτεύων , και ένα υπό- Agrippa rege sermonem babens : « Vitanı quidem
65 Act . XIII , 26 seqq. Coloss ., 1 , 15. sa I Cor . xv , 28 . 6. Rom . xiv , 9 . 65 16or. 1 , 11 . 66• 1 Thess .
63
V , 16.
1306
haric, se excitalurum eos , el daturum iis , scilicet
dignis et mundatis pro terrena Jerusalem sempi
lernam el sine five, quan nondum acceperunt, ut
bealus inquit Paulus, Deo pro nobis melius quiddaro
providente : ut non sine nobis ij resurgani, nefue
stolam et splendorem corporis recipiant ante quan
conservorum el fralium resurrectionem exspeclent
el videant. Cum vero tolius mundi fuerit resuirle .
clio consecuta , lunc Salvatoris Dei nostri promis
sio adimplebitur, et universa hominum corpora
resurgent ; et nitraque simul, anima ct corpus, per
ſectiouem una recipieni, id est perfectam beatitu
dinem . Hujus rei testis mecum erit Lucas evange
ad Judæos : Viri fratres, vobis verbum sa
Julis hujus missum est. Principes sestri hunc
ignorantes petierunt a Pilato,, ut interficerent eum..
Cumque consummassent omnia quæ a Deo scripta
erant, deponentes eum de ligno posuerunt in monu
mento . Dens vero suscitavit cum a mortuis. Qui
visus est per dies multos his qui simul ascenderant
a Galilæa in Jerusalem , qui nunc sunt testes ejus
ad plebem , et nos vobis annuntiamus eam quæ ad
nostros repromissio facta est, quoniam hanc Deus
adimplevit filiis nostris resuscitans Jesum B1 ,, Alle
dis ? Promissionem dicit , quæ ad patres facta est.
Quam promissionem ? Mortuorum scilicet resurre
clionem , quam confirmavit et declaravit nobis fi
sti a mortuis ; cujus resurrectionis nos veri !csles
sumus : nostris enim oculis inspeximus, et manus
nostræ palparunt. Et ecce vobis annuntiamus Jesum
Christum primogenitum , qui a mortuis resurrexit
ad veræ suæ promissionis confirmationem ; nant
per resurrectionem suam mortem evacuans , ani
versalem illam et tremendam resurrectionem 'osten
dii, quam pollicillis est patribus nostris, ut anle
dictum est . < El ipse est qui promisit, et in scipsa
primum volens ostendit eam , cum ad mortuos venis
sct et ab eis primogenilus resurrexissci, quam ip
line sæculorum omnibus in commune præbebit.)
Jilcirco er prinogenitus universalis illius resurre
clionis Chrislis diclur, ut Paulus bealus esclamalo ,
ut nobis ostendat eum auciorem esse Dominum , et
perfeciorem ejus. Inquit enim : « Chrisius resur
gens a murtuis primitiæ dormientium factus est ,
ut ipse undequaque in omnibus primus essel , et ipsi
omnia suljicerentur 63. El ilerum ; Chrislis
mortuus esi , el resurrexil, et vixit ,, ul el niorlun
rum el vivorum dominetur 64. ) Amplius : « Qui sus
cilavit Jesum , et lios cum Jesu suscitabit, et consti
laet nobiscum 65. , Præterea : « Et nos rapiemur
cum illis in nubibus obviam Christo in aera : el sic
semper cum Domino erimus 66.1 Idem Paulus in
Apostolorum Acris, uil Lucas scribil , inquil, cum
1307 JOSEPHI METHONENSIS 1308
nican Hierosolymis norerunt omnes Judei, pre- Α ταγή αυτώ τα πάντα . » Και αυ , ο Χριστός απέθανε ,
scientes ove
me ab initio si velint Testimonium Jer- και ανέστη και έζησεν, ίνα και γεκρών και ζώντων
hibere; quoniam secundum certissimam scclam κυριεύση. » Και έτι, « Ο εγείρας Ιησούν τον Κυ
nostræ religionis vixi Pharisæus , el nunc in spe , ριον εκ νεκρών, και ημάς διά Ιησού εγερεί, εις το
quo ad palres nostros facta est a Deo, repromissio- παραστήναι αυτώ. » Και έτι, « Και ημείς αρπαγή
nis, sto judicio subjecius : inquam duodecim tribus σόμεθα εν νεφέλαις, εις απάντησιν του Κυρίου εις
nostræ nocte el die deservienles , sperant devenire. αέρα, και ούτω πάντοτε συν Κυρίω εσόμεθα, και ο
De qua spe accusor a Judæis , rex . Quid incredi- αυτος Παύλος εν ταις των Αποστόλων Πράξεσιν, ώς
bile judicatur apud vos , si Deus mortuos sascitat ? ) γράφει Λουκάς, φησί, προς 'Αγρίππαν τον βασιλέα
διαλεγόμενος, Την μεν ούν βίωσίν μου την εν Ιεροσολύμοις ίσασι πάντες οι Ιουδαίοι» πρoγινώ
σκοντές με άνωθεν, εάν θέλωσι μαρτυρείν, ότι κατά την ακριβεστάτην αίρεσιν της ημετέρας θρησκείας
έζησα Φαρισαίος και νύν επ' ελπίδα της προς τους πατέρας επαγγελίας γενομένης υπό του Θεού, έστηκα
κρινόμενος εις ήν το δωδεκάφυλον ημών εκτενώς νύκτα και ήμέραν λατρεύον , ελπίζει καταντήσαι "
περί ης ελπίδος εγκαλούμαι, βασιλεύ 'Αγρίππα , υπό Ιουδαίων . Τι άπιστα κρίνεται παρ' υμίν, ει ο Θεός
νεκρούς εγείρει ; )
18 . B Θ' ,
Audisti hic de bealo Paulo quomodo p'omissio "Ηκουσας κανταύθα του μακαρίου Παύλου , πώς
nem intelligat, cum Hebræis exponit, scilicet se νοεί την επαγγελίαν ήν λέγει προς Εβραίους, ότι
corporum resurrectionem designare. Idcirco ait : την των σωμάτων ανάστασιν εννοεί ; διό και φησίν :
« Si hoc est promissio quam speramus, quid incre- Εί τούτο εστιν ή επαγγελία , και ταύτην ελπίζομεν ,
dibile judicatis vos, si Deus suscitat mortuos, cum τι άπιστα κρίνετε υμείς ει ο Θεός νεκρούς εγείρει,
id pollicitus sit 67 ?, Hæc est illa promissio quam ότι υπέσχετο τούτο ; Αύτη τοιγαρούν έστιν εκείνη και
pollicitus est, id est corporum resurrectio, ne qui- επαγγελία , ήν επηγγείλατο, ή των σωμάτων ανά
busdam apsa præberetur dicendi, Manducemus, στασις • ίνα μή λέγωσι τινες, ότι φάγωμεν και πίω
bibamus, cras moriemur ; et ut crederent aliud μεν, αύριον γάρ αποθνήσκομεν και ένα πιστεύωσιν,
esse sæculum , quod præsenti sit successurum . Re- ότι εστίν άλλος αιών, και τον παρόντα διαδεξάμενος .
liquum igitur est, quod beatus Paulus dicit , « Non Λοιπόν τούτό εστιν ό φησιν ο μακάριος Παύλος • ως
acceperunt repromissionem qui ante nos exstite- ουκ εκομίσαντο την επαγγελίαν οι προ ημών, ήγουν 1

puni, sive corporum resurrectionem Deo pro nobis
melius aliquid providente 68. , Quid est hoc ? Nil
aliud nisi ut nos producamur el simus in natura ,
nice illos perfectionem posse adipisci antequam nos
generemur et ad esse perveniamus. Sed et boc re .
cte declaratum a nobis est, ut arbitror , nec impe-
dit apud Deum esse sanctorum animas , ut sæpe
dictum est. Ideoque nobis molesti ne sitis, dicendo
sanelos nondum consecutos esse . Expergiscamini ,
oro vos, fratres, per viscera Domini nostri Jesu
Christi, qui pos dilexit, quamvis inutiles peccato
res et desperati essemus, et qui animam suam pro
nobis posuit : ne ob malam suasionem et sponta-
ncam malitiam fralres vestros, ejusdem fidei do-
mesticos , Deique gralia orthodoxos , abjicialis ;
neque Christianos ejusdem fidei el lingue partici-
pes repudietis, pro quilius Christus proprium effu- D ομογλώσσους, υπέρ ών ο Χριστός το ίδιον αίμα
dit sanguinem , ut omnes salvaret. Sed huc acce- εξέχεεν , ίνα τους πάντας σώση . Αλλά δεύρο στητε
dite el nobiscum consislite, lil uno ore unanimiter
credamus, sanctos, quatenus animæ sunt, cum Deo
esse ; et omnibus consentientibus ad Dominum ex .
clamemus, Spiritus et animæ justorum laudant le,
Domine, ut et ii a nobis glorificati, nos vicissima
glorificent , et pro nobis enixe intercedant apud
priemiorum datorem Jesum Christum et Salvatorem
poslrum , ul nos societatis et ordinis dignos eflicial.
Fial. Fiat .
την των σωμάτων ανάστασιν του Θεού περί ημών
C
κρείττον τι προβλεψαμένου. Τούτο τί έστιν; Ουδέν
άλλο, ει μή, και ημείς ίν' έλθωμεν εις το είναι και
μή εκείνους τελειωθήναι, πριν και ημάς γενέσθαι ,
και εις το είναι ελθείν . Αλλά και τούτο , κατ' εμήν
γνώμην, καλώς ήρμηνεύθη παρ' ημών » και ου κω
λύει τις ψυχές των αγίων είναι μετά του Θεού, ώς
πολλάκις είρηται· διό μη ενοχλείτε ημίν, λέγοντες
τους αγίους ώς ουκ απέλαβον έτι . 'Έχνήψατε δέομαι
υμών , αδελφοί, διά τα σπλάγχνα του Κυρίου ημών
Ιησού Χριστού , του αγαπήσαντος ημάς αχρείους
όντας και αμαρτωλούς και απεγνωσμένους , και την
ψυχήν αυτού θέντος υπέρ ημών. Μή αποβάλλετε διά
πεισμονήν και εθελοκακίαν, αδελφούς, οικείους της
αυτής πίστεως, και ορθοδόξους τη του Θεού χάριτι:
μηδέ αποπέμπετε όμοπίστους Χριστιανούς και
μεθ' ημών, ίνα δοξάσωμεν ομοθυμαδόν εν ενί στό
ματι , τους αγίους είναι μετά του Θεού, καθο ψυχαι,
και κράξωμεν ομοφρόνως προς τον Δεσπότην :
Πνεύματα και ψυχαι των δικαιων αινούσί σε, Κύ
ple • ίνα και αυτοί δοξαζόμενοι παρ' ημών, αντι
δοξάσωσιν ημάς, και πρεσβεύσωσιν υπέρ ημών
εκτενώς , τον αθλοθέτην Ιησούν τον Χριστόν και
Σωτήρα ημών, του καταξιώσαι και ημάς της αυτών
ομηγύρεώς τε και στάσεως . Γένοιτο , γένοιτο.

67 Ηebr . ΧΙ , 40. 68 Ιbid . Σ

 1309 PRO CONC . FLORENT.CAP. V. DE PRIMATU PAP /E . 1310

ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΕΜΠΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

ΤΩΝ ΕΝ ΤΩ ΟΡΩ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ

" Οτι δικαίως ερρέθη και αληθώς , ως ο πάπας εστί κεφαλή πάσης της του Χριστού Εκκλησίας.

DEMONSTRATIO QUINTI CAPITIS

EORUM

QUÆ IN DECRETO SYNODI CONTINENTUR

Quod juste vereque dictum sit, papam caput esse totius Ecclesiæ Christi.

Α'.
Ιδού και το πέμπτος και τελευταίον του όρου κε-
φάλαιον, ήκεν απολογίαν λαβείν, καθώς και τα
φθάσαντα . Επεί ούν ουχ υπεστειλάμην ειπείν τα
δοκούντα περί των παρεληλυθότων τεττάρων κεφα-
λαίων, ουδε περί τούτου δέον εστίν ημάς σιωπήται ,
και μη δούναι την πρέπουσαν απολογίαν . Είκός ούν
• εστι μετά πάσης προθυμίας και περί τούτου τα δυ-
νατά φάναι, ίνα μή άμοιρον μείνη • αλλά και μετά
των άλλων αυτό συναριθμηθεί ωχυρωμένον ταις των
ιερών Πατέρων και διδασκάλων έκφαντορικαίς και
θεολογικαίς μαρτυρίαις • ώστ ' είναι πεπληρωμένην
πάσαν την ημετέραν υπόσχεσιν. Τί δε τούτ' έστιν ;
" Η της Εκκλησίας αρχή , το του πάπα πρωτείον :
ώς ο ιερός της συνόδου όρος διαρρήδην βοά : « "Ετι
διοριζόμεθα την αποστολικήν καθέδραν, και τον
Ρωμαϊκών αρχιερέα , εις πάσαν την οικουμένην το
.
A -Ι .
Ecce quintum et ultimuin decreti capat accedit,
ul suam responsionem accipiat , quemadmodum et
præcedentia. Ergo quia laborem explicandi quæ
Juihi de qualuor primis capitibus viderentur, non
defugi, nequaquam decet loc aut silentio involvere ,
aut debila responsione fraudare. Æquum est igitur,
omni adhibito studio, et de hoc capite que dici
possunt afferre, ne et ipsum debita sibi carcal
portione ; imo el aliis adjungatur sacrorum Patrum
et doctorum divinis et theologicis lestimoniis com .
munitum, ut cumulate quod polliciti sumus prin
stemus . Quidnam vero hoc est ? Ecclesiæ caput :
papæ primatus, quemadmodum sacræ synodi de
crelum aperle clamat. < Præterea decernimus apo
B
stolicam sedem et Romanum pontificeni in univer :
sum orbem primalum obtinere, eumdemque esse

πρωτείον κατέχειν• αυτόν τε τον Ρωμαϊκόν αρχιε- beati Perri principis apostolorum successorem , et
ρέα , διάδοχος είναι του μακαρίου Πέτρου του κορυ- ipsius Christi in terris vicarium , Patrem , magi
φαίου των αποστόλων, και αυτού του Χριστού επί strum omnium Christianorum . » Hoc profecto nescio.
Yής τοποτηρητήν, και πατέρα, και διδάσκαλος των quomodo quis inficiari possit, cum apertissime
Χριστιανών απάντων. » Τούτο αληθώς ουκ οίδα τις Christus el omnes ductores manifestius quam si
έστιν ο δυνάμενος αρνήσασθαι, προδήλως του Χρι- vel tonitruum personaret, hoc ipsum vociſerentur.
στού και των διδασκάλων βοώντων βροντής γεγονό- Christus ergo apte suæ passionis tempus ad Philippi
τερον. Ο μεν ούν Χριστός προ καιρού του ιδίου Cæsaream pergens, interrogavit discipulos suos,
πάθους, την προς τα μέρη Καισαρείας της Φιλίπ- dieens : 1 Quem me dicunt homines esse Filium
που οδον ποιούμενος , ηρώτησε τους μαθητές αυτού, hominis ? « Animadverte esquisitum theologici ser
λέγων : Τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι τον monis sensum . Nam quando de communibus homi
υιον του ανθρώπου ; » Και όρα τον ακριβή της θεο- num sententiis percontatur , apostoli occupant
λογίας νούν. "Οταν μεν ούν περί των κοινών εννοιών c responsionem, dicentes por singulos, quidam Joan
των ανθρώπων ηρώτησεν , οι απόστολοι φθάνουσι nem Baptistam , alii dicunt Eliam, alii Hieremiam ,
την απολογίαν , λέγοντες ανά μέρος , οι μεν Ιωάννης alii unum ex prophetis ; quando vero de illorum
τον Βαπτιστήν · έτεροι λέγουσιν είναι σε Ηλίαν · sententia explicanda interrogat , et quam existima
.

άλλοι Ιερεμίαν ' έτεροι δε ώς ένα, των προφητών. tionem de eo haberent, cum diceret : Vos autem
"Οταν δε τήν αυτών γνώμην ήρώτα μαθείν , και τίνα quem me esse dicitis ?, lunc nemo apostolorum lo
αν έχωσι περί αυτού υπόληψιν , εν τω ειπείν , Υμείς culus est, quia ipsi aliorum præsides erant ; Petrus
δε, τίνα με λέγετε είναι και τότε ουδείς των αποστό- autem iis et toti orbi terrarum presidebal. El ii.
λων έφθέγξατο · ουδείς απεκρίθη. Εκείνοι μεν γαρ quidem tanquam presides aliorum, aliorum senten
πρόεδροι τοις άλλοις, ο δε Πέτρος, κακείνων πρόε- liam explicabant ; at cum Petrus apostolorum præ
δρος, και της οικουμένης απάσης. Κάκείνοι μεν ως ses essct, pro illis affert responsionem . Illi enim
1311 JOSEPHI METIONENSIS 1312
pririalumvelut ejusalem sclio'e socii detulerunt ; Α πρόεδροι των άλλων, των άλλων τας γνώμας έλεγαν
unile el audacter Christo respondel : « Magister, ο δε Πέτρος, των αποστόλων υπάρχων πρόεδρος , υπέρ
interrogas quem le diciinus esse ? tu es Cliristiis εκείνων την απολογίαν ποιείται . Υπεχώρησαν γάρ
Filius Dei vivi . , Considera magnificam Petri con- εκείνω τα πρωτεία οι θιασώται . "Οθεν και μετά παρ
fessionem ; idco et Salvalor ad eum : Beallis cs , δησίας αποκρίνεται τώ Χριστώ λέγων, « Διδάσκαλε:
Simon Barjona , quia caro el sanguis non revelavit έρωτάς τίνα σε γνωρίζομεν είναι ;και συ ει ο Χριστός,
libi, non humana sapientia hoc le docuit, neque ο Υιός του Θεού του ζώντος. » Σκόπει την ομολογίαν
ab hominibus didicisti, sed Paier meus qui in cælis του Πέτρου ως υψηλήν . Διό και ο Σωτήρ προς αυ
est hanc tibi admirabilem theologiam revelavit . τόν : « Μακάριος εί, Σίμων Βάρ Ιωνά , ότι σάρξ και
Paler igitur meus le docuit , Ego autem tibi dico, αίμα ουκ απεκάλυψέ σοι τούτο. » Ουκ ανθρωπίνη σο .
quod i11 es Peiris, el super hanc petram ædificabo φία σε τούτο εδίδαξεν • ουδε εξ ανθρώπων με μάθη
Ecclesiain meam , el portæ inſeri non prævalebunt o

κας · αλλ' ο Πατήρ μου και εν τοις ουρανοίς , ταύτην

adversus eam . , Nique bic substilit , imo progre- την θαυμα στην απεκάλυψέ σοι θεολογίαν . Ο μεν
diens dicit , « Ει dabo tibi claves regni cαlorum : et ούν Πατήρ μου εδιδαξε σε ταύτα. 'Εγώ δε σο: λέγω ,
quæcunque ligaveris super terram , erunt ligala et ότι συ ει Πέτρος και επί ταύτη τη πέτρα οικοδο
in celis; et quecunque solveris super terram, B μήσω μου την Εκκλησίας και πύλαι άδου ου κατι
erunt soluta el in cælis 69.s. , Quis ergolse Cliristia- σχύσουσιν αυτής , και ου μέχρι τούτου έστη, αλλ'
num professus hæc abnegabit, nisi foile Christia- επομένως λέγει « Και δώσω σοι τας κλείς της βα
nismum esuere velit ? σιλείας των ουρανών και όσα εάν δήσης επί της
γης, έσται δεδεμένα εν τοις ουρανούς και όσα εάν λύσης επί της γης, έσται λελυμένα εν τοις ουρα .
γούς . Ο Τίς ούν εν Χριστιανοίς τελών, αρνήσεται ταύτα ; ει μη προφανώς αποβάλλου αν τον Χριστια
νισμόν.
ΙΙ . Β'.
Sed quid hic objiciunt qui id oppugnant ? Ad 'Αλλά τι προς τούτο φασιν οι αντιμαχόμενοι ; Προς
omnes hoc dixit Chrislus ubi dicit : « Accipite πάντας τούτο έφησεν ο Χριστός ένθα λέγει, « Λά
Spiritum sanctum . Quorum remiseritis peccata , re- βετε Πνεύμα άγιον • άν τινων αφήτε τας αμαρτίας,
milienlur eis, el quorum retinueritis, relenta sunt?;) αφίενται αύτοίς • άν τινων κρατήτε , κεκράτηνται. »
el alibi : Ecce dedi vobis polestalent cal- Και άλλαχου , Ιδού δίδωμι υμίν την εξουσίας του
candi supra serpentes et scorpiones, el super πατείν επάνω όφεων και σκορπίων, και επί πάσαν
omnem virtutem inimici 3 ; » el rursus : « Elinies την δύναμιν του εχθρού. » Και αύ , « Πορευθέντες
in mundum universum , prædicate Evangelium omni εις τον κόσμον άπαντα, κηρύξατε το Ευαγγέλιον πάση
creaturie ; et alibi : Quacunque liga veritis C τη κτίσει. 5 Και ετέρωθι , « "Οσα αν δήσητε επί της
sliper terram , erunt ligala et in caelo ; et quæcun- γής , έσται δεδεμένα εν τω ουρανό και όσα εάν
que solverilis super lerraill , erunt soluta el in λύσητε επί της γης, έσται λελυμένα εν τοις ουρα
cælis .. , llæc et nos confitemur, dicimusque quod νοις. Ταύτα και ημείς ομολογούμεν , και φαμεν
in commune hos constituit magistros orbis terra- προς αυτούς · ότι κοινώς τούτους κατέστησε διδα -
y'um , el omnibus gratiam tribuit peccala dimiltenli, O

σκάλους της οικουμένης και πάσι την χάριν έδω .

quoniami usque ad orbis terminos ipsos destinavit. κεν, ώστε αφιέναι αμαρτήματα επειδή εις τα του
Necesse enim eral eos habere potestaleinJaptixali- κόσμου πέρατα αυτούς εξαπέστελλεν ' αναγκαίον γάρ
«li, docendi, prelicandi et omnibus gentibus dicun- ήν, ώστε αυτούς έχειν εξουσίαν βαπτίζειν , διδά
di quæ opus esset. Cæterum crat utile, vel potius σκειν, κηρύττειν , και λέγειν πάσι λαοίς τα προσή
necessarium hos caput habere, ut inter cos esset κοντα. Αλλά χρήσιμον ήν, μάλλον δε αναγκαίον ,
ordo el caput, ne sine capite aberrarent, unde και τούτους έχειν αρχήν, ώστ' είναι και εν αυτοίς
confusio magis oriretur quam unio, ex quo disso- τάξιν και κορυφήν , ίνα μή ακέφαλοι ώσι, και σύγχυ
Julio el ordinis perturbatio esset consecuta , quia σις μάλλον γένηται εν αυτοίς, ή συμφωνία • και O

ubi non est ordo, ibi dissolutio ; nam ordinis per- ούτω λύσεις και αταξία αυτούς επακολουθήσει . "Ενθα
turbatio dissolutionis principium . Gregorius, co D γάρ ουκ έστι τάξις, εκεί λύσις . 'Αταξία γάρ αρχή
gnomenlo Theologis, id confiimal. Nam munda- λύσεως, Γρηγόριος ο τής θεολογίας επώνυμος τούτο
bos principalus videmus perturbari, discindi atque φάσκει . "Ορώμεν γάρ εν ταις κοσμικαίς αρχαίς, τας
alioleri , quando inter se juncti non sunt: quoniam συγχύσεις τε και διαιρέσεις, και αφανισμούς ούς
si duo de primalu regna decertent, utrumque exs υφίσανται, όταν ουκ εισίν ηνωμέναι » Αμιλλώμεναι
slinguitur. Ηoc et Salvator dixit : « Οmne, inquit , γαρ δύο αρχαι , περί των πρωτείων, αμφότεροι δια
regnani in seipsum divisum desolabitur 1.5 1gitur φθείρονται. Και ο Σωτήρ έφη : « Πάσα γαρ, φησι ,
in conomine ad omnes hoc Christus dixit (nemo βασιλεία μερισθείσα καθ ' εαυτήν, έρημούται . Ού
negabit hoc), sed scorsum Petro : « Tu es Petrus κούν κοινώς μέν προς πάντας τούτ' έφησεν ο Χρι
el super hanc petranı ædificabo Ecclesiam meam , ) στος , και ουδείς τούτ' αρνήσεται. 'Αλλ ' ιδίως προς
el reliqua, ne orirelur inter eos divisio, ut diximus, Πέτρον έφη : « Σ) εί Πέτρος και επί ταύτη τη πε

Maill . XV1 , 16-19 . * Ioan. xs , 25. 3 Lu:. , 19 . • lafili . XV1.1 , 19. και Mia!!! . 31 , 23.
1313 PRO CONC. FLORENT. CAP. V. DE PRIMATU PAPÆ . 1314
τρα οικοδομήσω μου την Εκκλησίαν, ή και τα εξής : A ac perturbatio . Si ergo ea vera sunt, quoi munda
ίνα μη γένηται εν αυτοίς σχίσμα ως έφημεν και De potestates, quando disjunctæ sunt, intereunt et
ταραχή . Eί ούν ταύτ' αληθή , ώς αι κοσμικα αρχαι, dilabuntur, quomodo Christus debuit Ecclesiani
όταν μη ηνωμένα , ώσιν, όλεθρον και αφανισμόν υφί- suain omillere sine capite, ut confusio sequeretur ,
στανται , πως ο Χριστός ώφειλεν εάσαι την Εκκλη- et ex confusione destruerelur ? Sed uti supra om .
σίαν αυτού χωρίς κεφαλής και ένα σύγχυσιν έξη , και nem ordinem potius, et uti exsistens is qui ordi
εκ της συγχύσεως διαφθαρή . 'Αλλ' ώς απάσης τά- nem constituit , voluit et ordine suain societatem ,
ξεως υπεριδρυμένος, και ως την τάξιν αυτός ών και videlicet ecclesiasticam , contineri . Et ut ipse in
συστησάμενος, εν τάξει και το εαυτού σύστημα , το terris erat caput, Dominus et magister discipulo
εκκλησιαστικόν δηλαδή κατέστησε μένειν. Και ώσπερ rum , et Paler et Pastor, sic cum decrevissel ad pa
αυτός επί γής ην κορυφή και Κύριος και διδάσκαλος ternum thronum ascendere, Perrum præſecluin
των μαθητών, και πατήρ και ποιμήν, ούτω βουλό- ipsis constituit. Palrem et magistrum ; et it uno
μενος προς τον πατρικόν ανιέναι θρόνον, τον Πέ- verbo dicam , suvin vicarium ac successorem .
τρον αυτοίς επιστάτην κατέστησε και πατέρα και Ostendit autem ei alibi ante suam passionein , sc
διδάσκαλος και απλώς αυτού τοποτηρητής και διά- B principatum et primalum Petro tradidisse , ubi
δοχον. Δείκνυσι δε και αλλαχού προ του πάθους, την dicit : « Petre, sæpius expelivit Satanas vos ut
αρχήν και το πρωτείον δοθήναι τω Πέτρα : ένθα cribraret sicut triticum . Ego autem rogavi pro te
φησί • Πέτρε, πολλάκις ηθέλησεν ο Σατανάς επι-
.
ut non deficiat fides lua ; et lui aliquando conversiis
σινιάσαι υμάς ώς τον σίτον, εγώ δε έδεήθην υπέρ confirma fratres luos. , Audis hoc, « Ego rogavi
σού , ίνα μή εκλείπη η πίστις σου : και συ ποτε pro le, » et illud, « Tu aliquando conversus confir
επιστραφείς, στήριξαν τους αδελφούς σου . 'Ακούεις mia fratres tuos ? , Quid tibi videtur scilicet,
το, 'Εγώ έδεήθην υπέρ σού • και το, Συ ποτε επι- confirmare fratres, nisi eum esse illorum princi
στραφείς στήριξαν τους αδελφούς σου ; Τι σοι δοκεί pem , et eos confirmare ? Et alibi idem ostendit
τό , επιστηρίζει τους αδελφούς, ή το είναι αυτών αρ- dicens, « Simon , vade ad mare , et mille hamum ,
χήν, και στηρίζειν αυτούς ; Και αλλαχού το αυτό et eum piscem qui primus ascenderit tolle, et ape
δείκνυται, εν τω ειπείν, Σίμων, πορευθείς εις riens os ejus, invenies slateram , illum sumens da
την θάλασσαν , βάλλε άγκιστρον, και τον αναβάντα pro me et le ?. , Ex eo cognoverunt discipuli
σοι πρώτον ιχθύν άρας, ανοίξας το στόμα αυτού, Petrum ipsis principem præfecisse. Hæc Christus
ευρήσεις στατήρα • τούτον δος αντί εμού και σου. ipse antequam paterelur enuntiavit, ut dictum est.
Εν τούτω έγνωσαν οι μαθηται, ότι τον Πέτρον αυ- ο Post resurrectionem autem (ut Joanni Ionitrui ilio
τους πρώτον κατέστησε. Ο Ταύτα μεν αυτός ο Χρι- videtur, qui scripsit Evangelium ) Petrus intuens
στος προ του πάθους ως είρηται είπε . Μετά δε την in jucundissimum Domini vultum , inquit : « Doni
ανάστασιν, ώς 'Ιωάννη των της βροντής υιώ δοκεί, ne, quid placet tibi ut ego faeiam ?, Jesus interro
γεγραφότι το ιερόν Ευαγγέλιον , ο Πέτρος ιδών το gavit hunc ter, « Petre, amas me ? » et in unaqua
que interrogatione pastorem illis designavit dicens,
γλυκύτατον του Δεσπότου πρόσωπον, φησί: « Κύριε ,
τι σου αρεστόν έστιν εμέ ποιήσαι ; ο Ιησούς ήρετο « Pasce oves meas, pasce agnos meos ; » qui lerna
τούτον, τρίς , Πέτρε , φιλείς με ; Και εν εκάστη ερω interrogatione contrislalus ait ubertim flens, « Do
τήσει, ποιμένα προχειρίσατο αυτόν, εν τω λέγειν, mine, lu scis omnia, lu scis quia amo le , , cujus
Ποίμαινε τα πρόβατά μου · ποίμαινε τα αρνία μου » Dominus triplici interrogatione voluit triplici ab
ός, αχθεσθείς τη τριττή ερωτήσει φησί μετά θερ- negalioni mederi . Postea terra constituit ipsum
μών των δακρύων, Κύριε , συ πάντα οίδας : συ pastorem et magistrum , idque mullis ostendemus
γινώσκεις ότι φιλώ σε. 05 ο Κύριος τη τριττή rationibus et lestibus ; præcipue vero Joannes
ερωτήσει, το τριττόν της αρνήσεως έξιάσατο· είτα Damasci oculus in Vita Barlaam et Josaphat Indo
της οικουμένης προχειρίζεται ποιμένα και διδάσκα- rum testatur ita dicens : « Aulugit hostis diabolus
λον . Και τούτο πολλοίς μεν αποδείξομεν λόγοις και D ob Petri penitentiam pudore sufusls. 5 At ille
μάρτυσιν. Ουχ ήττον δε και Ιωάννης ο μέγας της rursus princeps electus erat,, veluti terre magister..
Δαμασκού οφθαλμός , εν τω βίω Βαρλαάμ και Ιωσα- Id et sapiens Leo imperator in exaposlilariis dicit :
φάτ των Ινδών, μαρτυρεί λέγων ώδί • "Έφυγεν ο Partim quidem post divinam resurrectionem , ler,
πολέμιος διάβολος, αισχυνθείς τη μετανοία Πέτρου. Pelre, amas me ? , interrogans Dominus, suarum
και

“Ο δε , κορυφαίος αύθις ήν, ώσπερ διδάσκαλος της
οικουμένης χειροτονηθείς. Τούτο και ο σοφός Λέων
ο βασιλεύς, εν τοις έξαποστειλαρίοις, ή μεν, λέ-
γει, μετά την θείαν έγερσιν , τρις το, « έτρε , φιλείς
με ; » πυθόμενος ο Κύριος των ιδίων προβάτων προ-
βάλλεται ποιμενάρχην πη δε, Σίμωνι δέδωκε την
των προβάτων νομήν εις αγάπης αντέκτισιν, την
του ποιμαίνειν φροντίδα αιτών. Διό και έλεγεν : Ε! .
• Luc . ΧΧΙΙ , 31 . * Μatth . XY1, 26 . 8 Joan . XXI , 13-17 .
ovium constituit pastorem ; partim vero Sinioni
oves tradidit ad pascendum , ut charitalem mutuam
rependeret, requirens ab eo curam pascendi ; et
ideo dixit , « Petre , si amas nie, pasce agnos
meos . , Pelrus vero, intelligens, quod magnum
est primalus et multæ virtutis egens, vidensque
Joannem, quem valde Christus diligebat, qui se
quebatur,, ail : « Ηic autem quid ? , quasi vero
9
• Ibid .
1315 JOSEPHI METHONENSIS 1316

licens , Me, Domine et magister, designas caput Aφιλείς με , Πέτρε, πoίμαινε τα αρνία μου · ο δε Πέ
discipulorum : hunc autem a te dileclum , quid τρος συνεις το πρωτείον ότι μέγα, και πολλής δεό .
Jubes esse ? qui et petiit ab eo sedere a dextris suis ; μενον της δυνάμεως, ιδών τον Ιωάννην ακολου
el antequam peteret, curåvil a matre id fieri , ut θούντα, τον λίαν υπό Χριστού φιλούμενον έφη : « θύ
vel a dextris, vel a sinisiris collocaret ipsum in τος δε , τι ; » ώσανεί λέγων· 'Εμε , Κύριε και διδάσκαλε ,
gloria Salvatoris .. Ex quibus aperle colligitur hic προχειρίζη κορυφήν των μαθητών, τούτον δε τον
cathedræ primalus. Quod si de colesti cathedra παρά σου φιλούμενον, τι προστάττεις είναι ; ός και
doctores hoc intellexerunt, lanmen et hoc pacto ήτήσατο παρ' αυτού την εκ δεξιών καθέδραν, και
possuuus interpretari. Sed ne cui occasio prebe- την μητέρα προ της αυτού αιτήσεως εξαπέστειλε
retur exponendi quod de omnibus dixit discipulis, ζητήσαι, ή εκ δεξιών ή εξ ευωνύμων καθίσαι αυτόν
Quæcunque solverilis et quæcunque ligaveritis, , εν τη δόξη του Σωτήρος , εν οίς δηλοποιείται η πρω
respondet Dominus velut euni increpans, • Petre, τοκαθεδρία αύτη . Ει δε και περί νοητής καθέδρας οι
si eum volo manere, donec rursus veniam , quid διδάσκαλοι εξέλαβον τούτο , όμως δυνάμεθα και
ad te ? Tu , sequere me 10.5) Narm t sequere » nil ούτω νοήσαι . Αλλ ' ίνα μή πρόφασιν έχωσι τινες ότι
aliud ostendit nisi , Sequere me hoc baculo pastora- περί πάντων των μαθητών είπεν , " Οσα αν λύσητε ,
li : ac veluti quando ego vobiscum eram, custodic- Β και όσα αν δήσητε , αποκρίνεται ο Κύριος, ώσανει
bam vos, cuni Paler essem vester , caput et magi- επιτιμών αυτώ : Πέτρε , εάν αυτόν θέλω μένειν
sler, sic el lu sis pro me, el sequere me in hoc έως και πάλιν έρχομαι, τι προς σέ ; Συ ακολούθει
principatu, docens et confirmans fratres tuos ; le μοι . » Το γάρ, 'Ακολούθει μοι, ουδέν άλλο δηλοί , η
enim in lerra esse volo pro me. Ideoque manet ότι ακολουθει μου τη ποιμαντική βακτηρία ταύτη .
usque ad hanc diem et manebit Petrus Christum Και ώσπερ εγώ ών μεθ' υμών, ετήσουν υμάς, πα
sequendo per successores suos, ut in orationis pro- τήρ υμών ήν και κορυφή και διδάσκαλος , φροντί
gressu declarabitur. Ex his Salvator suam mentem ζων και αγρυπνών υπέρ υμών, ούτω και συ ίσθι
ostendit, ut dictum est, antequam pateretur el post αντί εμού» και έπου μου τη αρχή ταύτη , διδάσκων
resurrectionem . και επιστηρίζων τους αδελφούς σου. Σε γάρ θέλω
είναι επί της γης αντ' εμού. Διό και μένει έως της σήμερον » και μενει ο Πέτρος επόμενος το Χριστό
διά των διαδόχων αυτού , ως πρόσω χωρών ο λόγος δηλώσει. Ταύτα μεν ο Σωτήρ, ώς είρηται , προ του
πάθους και μετά την ανάστασιν .
ΙΙΙ. Τ '.
Cæterum sancti Patres et acla decumenicorum Οι δε άγιοι και τα Πρακτικά των οικουμενικών
conciliorum manifestissime dem Comprolbam. Quid C συνόδων, φανερώτατα το προκείμενον παριστώσι:
igitur jure adversus hæc polestis afferre ? nisi fore τί ούν δικαίωμα έχετε προς τούτο ειπείν, άλλ' ή 8
id quod a multis audio prædicari , quod hi vitam παρά πολλών ακούω λεγόμενον, ότι την ζωήν ούτου
Petri non vivant : nam ille pauper, hi vero sunt ου βιoύσι του Πέτρου και εκείνος γάρ πενης ήν ούτου
divites ; et, Aliud vitæ genus nunc papa ducit quam δε πλούσιου • και Ετέραν ζωήν διάγει ο πάπας νύν,
Petrus, quomodo est ergo successor ejus ? Duo ani- ήν ο μακάριος ουκ έζησε Πέτρος . Πώς τούτου διά.
Inadverto hic reprehendi que omitti possunt . Pri- δοχος ; Δύο εισί τα εγκαλούμενα ενταύθα και ου δεί
mum quod ille pauper erat, hic dives : secandam , παραλειφθήναι . Πρώτον μεν , ότι εκείνος πένης :
aliud genus vivelot ille , aliud thic . Ad primum qui- ούτος δε πλούσιος δεύτερον , εκείνος έλλην έζη
den illis sic respondendum est , scilicet φuod opes ζωήν , και άλλην ούτος. Και πρός μεν το πρώτον,
el ea quæ possidel, non ipse sibi comparavit, ούτως αποκριτέον αυτοίς, ότι άτερ πλουτεί και
neque per vim ab aliquo extorsit, sed ante multas κέκτηται , ουκ αυτος ούτος εζήτησεν, αλλ' ουδε δυ
ælates el annos , non tantum ante schisma et divi . ναστεία παρά τινος έλαβεν " αλλά προ πολλών ετών
sionem Ecclesiarum , sed paulo post Christi assum- και ενιαυτών , και ου μόνον προ του σχίσματος και
ptionem in celum, el ante sanctam el primam της διαιρέσεως των Εκκλησιών , αλλά και έγγιστά
synodum , magnus Constantinus imperator invictus, D που της Χριστού αναλήψεως, και προ της αγίας
Sylvestro S3 nctissimo surnmoque pontifici largitus και μεγάλης πρώτης συνόδου , ο μέγας Κωνσταντί
esi,quemadmoda in edicto continetur et in sacris νος , ο εν βασιλεύσιν αήττητος, Συλβέστρο τω αγιω
cavominin libris invenitur. At el nos id ad verbum τάτω άκρω αρχιερεί εδωρήσατο· ώς εν τω θεσπί
apponemus, ne alind videamur alferre quam pro- σματι φέρεται, και εν τοις ιερούς των κανόνων
pria verba sonant. βιβλίοις ευρίσκεται. Αλλ' ήμείς και τούτο αυτολεξε!
θήσομεν • ίνα μή άλλα δοξωμεν λέγειν , ή εκείνα αυ
του τα δήματα.
Decrelum invicti imperatoris et magni Constantini, Θέσπισμα του εν βασιλείσιν αηττήτου και με.
ad sanctissimum Sylvestrum Romanum papam . γάλου Κωνσταντίνου, προς τον άγιώτατον
Σύλβεστρον Ρώμης πάπαν.
( Æquum esse judicavimus una cum omnibus • Δέον εκρίναμεν μετά πάντων των σατραπών
10 Juain . XXI , 25 .
1217 PRO CONC. FLORENT . CAP. V. DÉ PRÍMATU PAPÆ . 1318
ημών, και πάσης της συγκλήτου και των αρχόντων, A strapis nostris, et univers0 senatu, optimalibus 1
και μετά παντός του λαού του υπό την εξουσίαν της el cuncto populo imperio Romanæ gloriæ subjacent
Ρωμαϊκής δόξης, ίνα ως ο άγιος Πέτρος εκ προσ- ti , ut sicut sanctus Petrus vicarius ex persona Filii
ώπου του Υιού του Θεού εστιν εις την γην, ούτω Dei est constitutus in terris, ilà et episcopi succes
και οι επίσκοποι οι διάδοχοι του κορυφαίου των sores principis apostolorum ampliorem principatus
αποστόλων αρχικής εξουσίαν εις την γην επέχωσι , potestatem , quam regnum gloriæ nostræ habet,
πλέον παρ' και έχει η βασιλεία της δόξης ημών. Και obtineant. Hoc et a nobis , el a nostro concessum
τούτο παρεχωρήθη αφ' ημών και από της βασιλείας est imperio. Et volumus ipsum principem aposto
ημών' και θέλομεν ημείς αυτόν τον κορυφαίον των lorum et successores ipsius , ex ejus persona, pri
αποστόλων και τους διαδόχους αυτού, εκ προσώπου mos apud Deum esse Patres el defensores . Et sicut
αυτού, πρώτους προς τον Θεόν Πατέρας είναι και nostra imperialis potesias in terris colitur et hono
δεφένσορας. Και ώσπερ ή βασιλική εξουσία ημών ratúr, ita ejus sanctam Romanam Ecclesiani vene
εις την γήν σέβεται και τιμάται , ούτω θεσπίζομεν ranler honorari decernimus ; el amplius quam
σέβεσθαι και τιμάσθαι την αγίαν των Ρωμαίων noslrum imperium terrenunque thronum , sedem
'Εκκλησίαν· και πλέον παρά την βασιλείαν ημών B sacratissimam beati Petri gloriose exallari. San
και τον γήϊνον θρόνον , την αγίαν καθέδραν του cimus etiam ul principaluin teneat tam super qnå
αγίου Πέτρου δοξάζεσθαι και ύψούσθαι · διδόντες luor sedes, Alexandrinam , Antiochenam , Hierosoly .
αυτή δύναμιν και δόξης αξίωμα και διακρίνοντες mitanam , Constantinopolitanam , quam etiam super
θεσπίζομεν ίνα έχη εξουσίαν αρχικής και είναι omnes universo orbe terrarum Ecclesias Dei ; et
ταύτην κεφαλήν των τεσσάρων θρόνων , ήτοι του pontifex qui per tempora ipsius šanclæ
3andle Romana
θρόνου της Αλεξανδρείας , της Αντιόχειας, των Ecclesiæ exstiterit, celsior et princeps cunctis
Ιεροσολύμων , και της πόλεως των Βυζαντίων » και sacerdotibus lotius mundi exsistat , et ejus judicio
απλώς εις όλας τας 'Εκκλησίας πάσης της οικουμέ- que ad cultum Dei , vel idem Christianorum , vel
νης. Και ο επίσκοπος ο μέλλων είναι εις την αγίαν stabilitatem procuranda fuerint, disponantur. E
των Ρωμαίων Εκκλησίαν , οφείλει είναι ένδοξος και quum est enim , ut ibi divina lex obtineat apicem
υψηλότερος παρά πάντας τους ιερείς του κόσμου. Και et primatum, ubi sanctus legislator Christus Jesus
εί τι εστι προς θεραπείαςτου Θεού και διόρθωσιν και Salvalor noster misso beato Petro jussit cathedram
στερέωσιν της πίστεως των Χριστιανών, ένα κρί- tenere, et ubi crucis patibulum passus est, et beatre
νηται παρ' αυτού . Δίκαιον γάρ έστιν ίνα εκείσε ο άγιος mortis calicem bibit ; vestigiis inbærendo sui
νόμος έχη την κεφαλήν και αρχήν, όπου ο άγιος νο- c nostrique magistri, et ibi gentes capita inclinare
μοθέτης Χριστός Ιησούς ο Σωτήρημών, τον μακάριον propter confessionem nominis Christi, ubi eorum
απόστολος Πέτρον, εκέλευσε κρατείν την καθέδραν : magister bealus Paulus protensa cervice propter
και όπου το πάθος του σταυρού έπαθε , και μακα- Christum coronam martyrii suscepit : et ut usque
ρίου θανάτου ποτήριον έπιε, και εγένετο ακόλουθος ad mundi consummationem ibi quærant magistrum ,
του μαΐστωρος και κυρίου αυτού. Και εκεί τα έθνη ubi sanctorum suorum reliquiæ conquiescunt ; et
ένα κλίνωσι τας κεφαλάς αυτών, δια την εξομολό- ibi proni el in terram procidentes cælestis regis
γησιν του ονόματος του Χριστού, όπου ο διδάσκαλος Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi ministeriis
αυτών και μακάριος απόστολος Παύλος , διά τόν Χρι- inserviamus , ubi servivimus illi superbo "‘ regi ..
στον εκτείνας τον τράχηλον, τον στέφανον του μαρ- Tradimus igitur ipsis sanctis apostolis beatis Petro
τυρίου εδέξατο. Και έως του τέλους του κόσμου ένα el Paulo et post hos bealo Sylvestro et omnibus suc .
αναζητήσει τον διδάσκαλον , όπου τα των αγίων αυ- cessoribus ejus, qui usque ad consummationen
των λείψανα αναπαύονται • και έχει ύπτιοι και εις mundi ascensuri sunt ad sedem beati Petri ab hoc
την γην ήπλωμένοι , του ουρανίου βασιλέως και Θεού die, palatium imperii nostri Lateranense , quod om
και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού δουλεύωμεν οφφι-. nibus mundi palatiis prefertur et supereminet ;
κίοις, όπου έδoυλεύσαμεν τώ υπερηφάνω γηίνω βα- Φ deinde diadema sive coronam capitis nostri simul
σιλεί. Παραδίδομεν ούν αυτούς τους αγίοις αποστό- que et locum , nec non et superhumerale quod
λοις, τοίς μακαρίους κυρίους μου το Πέτρο και imperiale assolet circundare collum ; verum etiam
Παύλω, και μετ' αυτούς τα μακαρίω Συλβέστρο chlamydem purpuream , alqne tunicam coccineam ,
και Πατρί ημών, τη μεγάλη επισκόπο και καθο- et omnia imperialia indumenta, seu etiam dign talem
λικό πάπα της πόλεως Ρώμης, και πάσι τοις
tois 6δια
:4 imperialem præsidentium cquitum ; conferentes
δόχοις αυτού, οίτινες έως του τέλους του κόσμου ei etiam imperialia sceptra , simulque cuncta signa,
μέλλουσι προκαθήσθαι εις τον θρόνος του μακαρίου el banda, el reliqua ornamenta imperialis culmi
Πέτρου , από της σήμερον, το ημέτερον βασιλικών nis, et gloriam potestatis nostra. Viris etiam diver
παλάτιον το Λατερανέσιον, το υπερβαίνουν και υπερ- si ordinis reverendissimis clericis , sanctæ Romanæ
νικών τα όλα του κόσμου παλάτια. Επέκεινα δε και Ecclesiæ servientibus , illud culmen singularis
το διάδημα, ήτοι τον στέφανον της κεφαλής ημών, potentiae et pracellenic habere sancimus , cujus
άμα και τον λώρον και το ωμοφόριον, όπερ περικυ- amplissimus noster senatus videtur gloria adornari,
κλοί τον βασιλικών τράχηλον • άμα δε και την πορ- id est , patricios et consules effici ; necnon el cæ
φυράν χλαμύδα, και χιτώνα κόκκινου, και πάντ » τα teris dignitatibus imperialibus eos promulgamus
 1316 JOSEPHJ METHONENSIS 1320
decorari . Ει sicut imperialis est decorata militia , A βασιλικά ενδύματα και αξιώματα των βασιλικών
ila clerum sanctæ Romanæ Ecclesii adornari de- αλόγων. Ομοίως και τα βασιλικά σκήπτρα, και
cernimus, Et quemadmodum imperialis potentia πάντα τα σίγμα και βάνδα, και τα λοιπά κοσμήματα
diversis of @ciis cubiculariorum , necnon el ostiario- της βασιλικής μεγαλειότητος, και την δόξαν της
rum alque omnium excubitoruin , ila et sanciam ημών εξουσίας. "Ανδρας τε ευσεβεστάτους κληρικούς
Ronanam Ecciesiam decorari volumus. Et ul am- πολλών τάξεων, τη αυτή Ρωμαϊκή Εκκλησία δου
plissime pontificale decus præfulgeat, decernimus λεύοντας, θεσπίζομεν κοσμείσθαι και έχειν εκείνην
ul clerici ejusdem Romanæ Ecclesiæ linteaminibus, την υψηλότητα και μεγαλωσύνην, ή κεκοσμηται η
id est, candidissimo colore decoratos equos equi- μεγάλη σύγκλητος ημών , ήτοι οι πατρίκιοι και οι
tent ; et sicut senatus calceamentis ulitur, sive κώνσουλοι , ήγουν ύπατοι , και τα λοιπά αξιώματα .
sandaliis albo ex linteamine, ila et cælestia sicut Και ώς ή βασιλική στρατιά κεκοσμηται, ούτω θε
lerrepa ad laudem Dei decorentur. Præ omnibus σπίζομεν κοσμείσθαι και τον κλήρον της αγίας
autem licentiam . tribuimus et concedimus bealo "Ρωμαϊκής Εκκλησίας, και οίον τρόπον και βασιλική
Sylvestro episcopo papæ Romanæ urbis el succes- δύναμις διά πολλών οφφικίων κεκοσμηται, ήτοι κου..
soribus ejus beatis episcopis , ad honorem et glo- B
Εικουλαρίων, πορταρίων, εξκουβιτόρων , ούτω και
riam Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi, et ma- την αγίαν των Ρωμαίων Εκκλησίαν κοσμείσθαι
gnæ apostolicæ Ecclesiæ, ut si quis senator proprio θέλομεν. Και ένα κατά πλάτος το επισκοπικόν φώς
consilio clericare voluerit, el in religiosorum mil- υπερλάμπη , θεσπίζομεν και τούτο , ίνα οι κληρικοί
mero clericorum connumerari in magna apostolica της αγίας των Ρωμαίων Εκκλησίας , καβαλλικεύω
Ecclesia , nullus ex omnibus præsumat impedire. σιν άλογα κεκοσμημένα διά οθονίων λευκών. Και
Prælerea decernimus ut ipse religiosissimus Pater ως η ημετέρα σύγκλητος φορεί υποδήματα και του σαν .
Sylvester magnus episcopus et ejus successores δάλια λευκά δι' οθονίων , ούτω και τα ουράνια ως
omnes episcopi ferant diaderma sive coronam, quam και τα γήϊνα προς αίνεσιν του Θεού . Επέκεινα δε
ex capite nostro ipsi tradiclimus ex auro purissino πάντων , διδόαμεν άδειαν και παραχωρούμεν αυτό
et pretiosis margaritis , ut ipsi ad ornatum capitis το αγιωτάτου Πατρί ημών τώ Συλβέστρω , επισκόπο
utanlur ad laudem Dei et bonorem sanctorum και πάπα της πόλεως Ρώμης , και πάσι τοις διαδό
apostolorum . Ipse vero bealus papa Sylvester sub χοις αυτου μακαρίους επισκόποις, εις τιμήν και
corona , sive papalitiria , quam habebat ad glorian δόξαν του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού Χρι
Dei el sancti Petri , nuluit ſerre coronam eX auro στου, εις την αυτήν μεγάλην και αποστολικήν Εκ
el
et margaritis ; et ideo quia ipse noluit ex auro C κλησίαν, ένα εάν τις της συγκλήτου βουληθή μετ'
coronam , nos splendidissimum lorum , quod signi. ιδίου θελήματος και ευαρέστου γενέσθαι κληρικός ,
fical sanctam resurrectionem , capiti sancio ejus και εν τώ αριθμό των αγίων κληρικών συναριθμεί
nostris manibus imposuimus, el tenentes frenum σθαι , μή τις τολμά από πάντων εμποδίζειν τούτω.
equi ipsius pro reverentia beati Pelri , stratoris 'Εθεσπίσαμεν δε προς τούτοις, ίνα και ο αυτός θεο
officium illi exbibemus : statuentes eodem loro σεβής Πατήρ ημών Σύλβεστρος μέγας επίσκοπος ,
omnes ejus successores singulariter uti in proces- και πάντες οι διάδοχοι αυτού επίσκοποι ίνα φορώσι
sionibus ad imitalionem imperii nostri . Unde ut το διάδημα , ήτοι την στεφάνην ήν παρεδώκαμεν
pontificalis apes non vilescal, sed magis quam ter- αυτώ εκ της κεφαλής ημών, εκ χρυσίου καθαρού
reni imperii dignitas, gloria et potentia decorelur, και μαργαριτων ατιμήτων, και ένα αυτοί χρήσων
eece tam palatium nostrum , ut pra dixin us, ται εις τας κεφαλάς αυτών εις αίνεσιν του Θεού, και
quam Romanam urbem et omnes Ilali :e sive εις τιμήν του αγίου και κορυφαίου αποστόλου . Αυ
Occidentalium regionum provincias, loca, civitates , τος δε ο μακάριος πάπας Σύλβεστρος, υπέρ την
castra beatissimo pontifici et Patri nostro et uni- στεφάνην, ήτοι την παπαλήθραν ήν είχε προς δόξαν
versali papæ Sylvestro tradidimus, atque reliquimus του Θεού και του αγίου Πέτρου , ουκ ήθελε βαστάζειν
ipsi et successoribus ejus polestatem et rolbarp στεφάνην εκ χρυσίου ή μαργαριτών: ημείς δε ότι .

firmum imperialis jussionis. Et per hoc divinum
jussum et pragmaticum constitutum sanctis Patri-
bus Romanæ Ecclesiæ in perpetuum decernimus
permanenda. Unde congruum perspeximus, no-
strum imperium et regni potestatein ad Orientales
transferri regiones, el in Byzantiæ provinciæ opli-
mo loco, nomini nostro civitatem ædificari, el 110-
strum illic imperium constitui, quoniam ubi princi-
palas sacerdotum et Christianae religionis caput
ab imperatore cælesti constitutum est, justum non
est ut illic imperator terrenus habeat potestatem .
Hujus vero imperialis decreti paginani propriis
manibus roborantes , super venerandas reliquias
sancti apostoli et principis Peiri posuimus, ct ibi
ουκ ήθελεν ο άγιος Σύλβεστρος εκ χρυσίου στεφ'
νην , τον υπέρλαμπρον λώρον, σημαίνοντα την αγίαν
ανάστασιν , τη αγία κεφαλή αυτού , ταίς ιδίαις χερ
σιν επεθήκαμεν και κρατούντες την χαλινόν του
ίππου αυτού διά την προσκύνησιν και τον φόβον
του αγίου Πέτρου, στράτορος οφφίκιον εποιήσαμεν,
θεσπίζοντες ίνα πάντες οι διάδοχοι αυτού το λώρα
χρήσωνται εις τας προελεύσεις, προς μίμησιν της
βασιλείας ημών. Διά τούτο δε, ίνα μή το αξίωμα
της επισκοπής καταφρονήται , αλλά πλέον παρά την
βασιλείαν ημών την γηνην, και κράτους δόξη κατα .
κοσμηται , ιδού το παλάτιον ημών ως προείπομεν,
και την Ρωμαίων πόλιν, και πάσης της Ιταλίας ,
και δομικών χωρών επαρχίας τόπους, και κάστρα,
 1321 PRO CONC . FLORENT . CAP . V. DE PRIMATU PAPE. 1322
τώ προγεγραμμένο μακαριωτάτου επισκόπω και A juravimus inc omnia inconclussa servare, ci sue
Πατρί ημών Σιλβέστρω , και καθολικό πάπα, παρα- cissores nostros imperatores in archiviis nostris
διδόαμεν " και αφήκαμεν αυτώ και τους διαδόχους hæc ciistodire, tradidimus Patri nostro sancio et
αυτού εξουσίαν και δύναμιν στερεάν βασιλικού προσ • universali episcopo el papo, elet per cum omnibus
τάγματος • δια ταύτην την θείαν κέλευσιν και successoribus ejus episcopis , Domino el Salvatore
πραγματικόν σύστημα έθεσπίσαμεν διαμένειν · και : nostro Jesu Christo annuente : jubemus omnia quæ
τοις Πατράσι της αγίας των Ρωμαίων Εκκλησίας supra scriptaa sunt firmiter in sincula observa
εις τον αιώνα παρεχωρήσαμεν. Διά τούτο δε χρήσι- τί ( 1 ) . ))
μον ενοήσαμεν την βασιλείαν ημών, και το κράτος της βασιλείας , εις τάς ανατολικής χώρας μεταφέρειν ,
και εν τη Βυζαντίων χώρα, τόπο χρησίμο , την πόλιν επί τω ονόματι ημών ιδρυνθήναι , και την ημών
βασιλείαν εκεί συστήναι, διότι όπου έστιν ή ιεραρχική ιερατεία , και η κεφαλή της Χριστιανικής θρη
σκείας , από του βασιλέως των ουρανών δεδομένη , άδικών έστιν ίνα εκεί και γήϊνος βασιλεύς έχη εξου
σίαν. Τούτο δε το ύψος της βασιλείας ημών, ιδίαις χερσί καταστρώσαντες , εις τα τίμια λείψανα του
αγίου και κορυφαίου αποστόλου Πέτρου εθήκαμεν και εκεί ωμόσαμεν ταύτα πάντα απαράθραυστα δια
φυλάττειν · και τους διαδόχους ημών βασιλείς, εν τοις υπομνήμασιν ημών ταύτα φυλάττειν , Παραδ:-
δώκαμεν δε τω Πατρί ημών τώ αγίω και καθολική επισκόπο και πάπα , και δι' αυτού πάσι τοίς διαδό
χους αυτού επισκόπους , του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού προσνεύοντος , παραδίδομεν
όλα τα προγεγραμμένα καλώς εις τον αιώνα διαφυλάττεσθαι . , >

Δ'.
“Οράς πως ο εν "βασιλεύσιν αήττητος, ο μέγας
φημι Κωνσταντίνος, ήν ο ταύτα & η Ρωμαϊκή 'Ex-
κλησία κέκτηται, δεδωκώς , και ου δυναστεία έλαβεν
ή παρά τινος ήρπασε και ότι πάντα εις δόξαν και
τιμήν του επουρανίου βασιλέως και επίγειος αφιέρω .
σεν · και ευλαβές και ευσεβώς μετά πάσης ελευθε-
ρίας της Εκκλησία παρέδωκε . Ταύτα έλαβε Σίλβεστρος
ο άγιώτατος, δι' αιτίας δύο ταύτας μίαν μεν, διά την
ζέσιν της πίστεως και πρόθεσιν του βασιλέως, ένα
μη σκανδαλίση την ευλάβειαν της ψυχής αυτού ,
αποπέμψας τα δώρα • δευτέραν δε , ίν' εις τιμήν την
1 ut Ecclesiæ reverentiam apud omnes excitaret , quæ 1
B 1V .
Vides quo pacto invielas imper.lor, ! :agnus Con .
stallinus is ſuii, qui elargilis est qu.e nunc ab Ex
clesia possidentur, quodque neque per vim accepit
neque alicui extorsi ! ; .et quod cuncia ad honorein
et gloriam cælestis regis lerrenus consecrarii :
quodque omni reverentia et pielale adhibita libera
lissime Ecclesiæ donavit. Ea accepit Sylvester divas
potissimum ob causas : unam quidem propter fidei
ſervorem el imperaturis propositum , ne ejus animi
pietatein scandalizarei si munus rejecisset : alteratur ,

'Εκκλησίαν άγάγη, πτωχήν ούσαν και δεδιωγμένην egestale premelbatur eiet persecutionem patielbatur,
και καταφρονουμένην παρά των διωκτών τυράννων, cl contemnebatur ab impiis tyrannis el imperatori
βασιλέων των προ αυτου Κωνσταντίνου προς του. C bus qui Constantinum precesserant ; :d Inte
.

τοις δε, ίνα και κοσμικήν δύναμιν έχη » επεί πολ . terrena poleslale fruerelur, quoniam complures
λους είχε τους αντιδίκους, και τότε και νύν έχει habebat adversarios,, et une etin presentia halvet
πνευματικούς τε και κοσμικούς . Ο νοών, νοείτω.. spirituales et mundanos (qui
( meulen habet,, intel
Και ει μεν ήν πτωχή , εδιώκετο αν αυθις ώσπερ εν ligal) : nam in egestale constiluta, denuo fuisses
τω καιρώ του Σιλβέστρου , και χείρον νυν ή τότε exagitala , ut sub Constantino evenil ; et sævior con
παρά τών εις φανερόν μέν χριστιανιζόντων , εν τω secula esset persecutio, quam lunc sub quibusdam ,
κρυπτώ δε ελληνιζόντων, και παντελώς την ένσαρ- φuί palam quidem Christianismum prodlebantur,
κον του Χριστού παρουσίαν μη δεχομένων , και πολύ clam vero Græcam religionem amplectebantur (2) ,
λάκις θελησάντων σμικρύναι αυτήν, και εις το μη- negantes penitus Christi in carne præsentiam ,
δεν αποκαταστήσαι. Τρίτην δε απολογίαν ταύτην Sapiusque lentantes eam imminiuere et ad nihilun
• εικότως παρέξομεν , ότι προείδον οι θαυμαστοί άκροι religere. Tertiam quoque responsionenm nmerito
αρχιερείς εκείνοι οι πρώτοι , και προ πάντων και μα- adjungenus :: quod primi admiralliles sumni
κάριος Σιλβεστρος, ώς εν ταις εσχάταις ημέραις , pontifices multo anle providerunt , el online
η πίστις ελαττωθήσεται παρά τους ανθρώπους ·και ο prinus beatus Sylvester,, scilicet quod in extrensis
ουχ έξει την αυτήν ζέσιν τε και ευλάβειαν ήν είχε apud homines fides imminuenda forel ; nec cli
τότε κατ' αρχάς πτωχή ούσα και του Χριστού Εκ- dem ſeryorem et reverentiam habiiura quam jam
κλησία και υπερισχύσουσι μεν οι έχοντες , οι δε μή inde a principio olilinebat inops el cgens Christi
έχοντες ώς ουδέν λόγισθήσονται. Διά τούτο έχουσαν Ecclesia : quodque habentes "pravaliluri foreni,
και αρκούσαν την Εκκλησίαν ήβουλήθησαν είναι , non habentes autem pro nihilo fuluros ; propterea
προς το μή καταφρονείσθαι παρά τινος . "Ο γάρ decreveruni ot aliquid haberet ad sumplus facien
ιδών την Εκκλησίας της Ρώμης , ως εγώ είδον , dos Ecclesia , ne ab ullo contemnerelor. Quicunque
και ήν οι βασιλείς της γης και οι άρχοντες έρχόμε- enim Romanam Ecclesiam conspexerint, ut ipse
νοι προς αυτήν ευλάβειαν και αιδώ αποδιδούσι , conspexi, qualemque reverentiam terræ reges et
( 1 ) Finis hujus decreti variat ab impressis.
12) Dec videntur referri ad Julianum Apostatam el alios imperalores hærcticos.
PATROL . GR . CLIX , 42
1323 JOSEPUL METIONENSIS 1324
principes co se conferentes ipsi eslilient , ii pro . A μαρτυρήσει μοι ταληθή λέγοντι. Ει γάρ ήν τει
fecto mccum testaluntur me vera dicere ; nano si ' χρά, τιμήν ουκ άν ετιμάτο παρά την κενοδοξούν
inops essel, in nullo prorsus honore habercluir των , και βουλομένων τάς τιμάς βιαίως έχειν. Τι
apud eos qui inani gloria tantum permoventur et ούν, διά τούτο ουκ έστιν Εκκλησία ; και ένεκεν
per vim coli volunt. Quid ergo ? Ideo non est Ec- τούτου, ουκ οφείλομεν διδόναι υποταγήν και τιμήν
rlesia , el hac de causa non debemus ubedicntiam την πρέπουσαν , έπει πλουσία εστι , και παρρησίαν
etIhonorem prestare quod opulenta est et poles! 2- μεγάλην έχει ; άπαγε της ατοπίας · έπει και αυτό
tem magnam habet ? Absit tanta aligurditas , nam τα Χριστώ εγκαλέσομεν , πτωχω γεννηθέντι, κα .
el Christum.met insimulabimus, qui mendicus nallis πτωχείαν ασκήσαντι , και ακτημοσύνην κηρύξαντι ,
est et mendicitatem exercuit, et inoniam praedica- είτα διδάξαντι εαυτόν βασιλέα αιώνιον ουρανού τε
.
vii , postea docuit se esse terre regem sempiler- και γής είναι. Και αυ : « Εδόθη μοι πάσα εξουσία
num . Et rursus : « Data est mibi omnis potestas εν ουρανό και επί γής. 5 Και πάλιν, " Οταν έλθη και
in cælo et in terra " S. , Et iterum : Quando veniel Υιός του ανθρώπου εν τη δόξη αυτού. Αρ' είπης
Filius hominis in potestate sua " . Num dices vera ταύτα ουκ αληθή είναι ; Ουδαμή ουδαμώς. "Ωστε
1100 esse ? Minime profecto, minime. liaqne Eccle- B ούτω και τη 'Εκκλησία απέβη , ώς το νυμφέω αυτής
.

sie contigit ut sponso ejus Christo , scilicet inopem 1 Χριστώ, πτωχήν γεννηθήναι εκ της ακάρπου των
esse genitum ex infructuosa Judæorum synagoga, "Ιουδαίων συναγωγής : κατ' ολίγον δε πλουτήσαι
paulatim vero efectam divilem , ex aqua videlicet αυτήν, εξ ύδατος δηλονότι και πνεύματος , Νύν δε
et spiritul ; nunc autem opulentam magnamque πλουσίαν είναι και πολλήν παρρησίαν έχειν,
potentiam conseculam .
Ad secundum , quod summi pontifices in presen- Προς δε το δεύτερον, ότι ου βιoύσιν οι νύν ακροι
tia Petri vitam non vivunt , respondendum , quan- αρχιερείς την βιοτής του Πέτρου, αποκριτέον , ει
quam asperum alicui dictu'videbitur. Si præsidem, και σκληρά τισι δόξη τα ρηθέντα. Εί τω προκαθε
fratres , Romane selis incusatis,, cur non et incu- ζομένω, ώ αδελφοί, του θρόνου Ρώμης εγκαλείτε ,
satis Orientis pontifices, qui velerum pontificum ότι ου βιοί ώς και μακάριος Πέτρος, πώς ουκ εγκα
et apostolorum vitam non vivunt ? hoc est Alexan- λείτε και τους αρχιερεύσι τοις ανατολικοίς , μή βιούσι
drinum , qui non vivit sicuti Marcus ? Antioche- την βιοτήν των προ αυτών αρχιερέων και αποστο
num , sicut Ignatius , cognomine Deifer ; Hierosoly- λων ; τουτέστι τώ Αλεξανδρείας , μη βιoύντι τον
itanum sicut Jacobus, qui fuit Domini frater ; βίον του Μάρκου• το 'Αντιοχείας , Ιγνατίου του
Constantinopolitanum, sicut Andreas protocletus,, Cο Θεοφόρου· τω Ιεροσολύμων, Ιακώβου του Θεαδέλ
sed Romanon tantum reprehendere vuliis . Quanam φου • το Κωνσταντινουπόλεως , Ανδρέου του πρω
id de causa ? Quia Latinus el barbam radil, atque τοκλήτου και αλλά μόνον τη Ρώμης εγκαλείν οίδατε .
quaria ſeria et parasceve oleum ac pisces comelit.' Διά τί ; Διότι Λατίνος, και τον πώγωνα κείρει, και
Mec igitur stunt que carpere scilis : avaritiam, την Τετράδα και Παρασκευήν , εσθίει έλαιον και
ebrielalem , inscitiam nescitis carpere. Si pecca- ιχθύας. Ταύτα μεν ούν εγκαλείν οίδατε • την δε φε ..
Tores , vos arbitramini , sunt Romani pontifices, λαργυρίαν και μέθην και ιδιωτείαν ουκ οίδατε έγκα
quid ad vos ? Non nostrum est disquirere el dam λείν. Ει δε και αμαρτωλοί , καθ' υμάς, εισιν οί της
nare nostros principes, propheta aperle clamante : "Ρώμης αρχιερείς, τι προς υμάς; Ουχ ημέτερόν
« Principi populi lui non maledices . >, Scd nec έστιν εξετάζειν και κατακρίνειν τους άρχοντας
insurgere adversus pastorem ovibus licet. Audimus ημών του προφήτου διαρδήδην βοώντος, « "Αρ
enim dicentem Dominum : 1 Super cathedram χοντα του λαού σου, ουκ έρείς κακώς , αλλ' ουδ '
Mosis sederunt Scribæ et Pharisæi; omnia quæcun- επαίρεσθαι κατά των ποιμένων, πρόβατα όντες.
que dixerint vobis ſacere facile, secundum vero "Ακούομεν γάρ του Σωτήρος λέγοντος : Επί της
opera eorum nolite facere ' , , quoniam polerant καθέδρας Μωσέως εκάθισαν οι γραμματείς και οι
et illi Dornino respondere : Νon tenemur pontifci- D Φαρισαίοι • πάντα ούν όσα αν είπωσιν υμίν τηρείν ,
bus obedire, quamvis in Mosis cal hetra sedeant, τηρείτε και ποιείτε • κατά δε τα έργα αυτών, μη
quia sunt peccatores. Al id non dixerunt, sciebant ποιείτε. ) Ηδύναντο γαρ κακείνοι είπείν προς τον
enim quod in cathedra Mosis sedere, ostendit eos Κύριον, ότι Ουκ οφείλομεν ακούειν των αρχιερέων ,
poleslalem Mosis habere, quanquam essent pecca- ει και επί της Μωσέως καθέδρας κάθηνται, επει
1ores , et Mosis Vitain non viverent , φuod propliet αμαρτωλοί τυγχάνουσιν · αλλ' ούκ είπον · έγνων γάρ
.

et sancti non erant siculi Moyses, ita et bi beati τούτο, το, Επί της Μωσέως καθέδρας εκάθισαν ,
Petri sedem regunt, potestatemque illius habent , δηλούν ως την εξουσίαν έχουσι του Μωσέως, ει και
ac veluti principalum gerentes et domini julient , αμαρτωλοί εισι, την βιοτής του Μωσέως ου βιούν
nos Vero subjicimur, Sin antem vitam Petri non τες. Ου γαρ προφήται ως ο Μωϋσής, ουδε άγιοι
viνunt , in villicationis die rationeri verbo redden ; ήσαν. Ούτω και ούτοι τον θρόνον, περιέπουσι του
al nos pro illis non reddemus, quod enim eis non μακαρίου Πέτρου, και την εξουσίαν εκείνου έχoυσι ,
debemus, agimus; el obedientiam pro virili exhibe- και ως αρχαι και εξουσιασται κελεύουσι » και ημείς
* Μatth . ΧΧνΙΙ , 18. 12 Luc. ΙΧ , 26 . 13 Μ.111 . ΣΧΙ ! 1 , 2 .
1325 PRO CONC. FLORENT. CAP. V. DE PIIMATU PAP.E. 1326
υποτασσόμεθα . Ε! δ! ου βιoύσι τον βίον Πέτρου, εν Α mis . Datum Gregorium audite dicentem ( 1 ) Oves ,
καιρο λογοθεσίου λόγον τώ λόγω δώσουσι , και ημείς pastores nolite pascere, neque ullra Unes vestros
υπέρ εκείνων ευθύνην ου δώσομεν. "Ο γάρ ήμείς insurgere : salis est vobis si bene pascannini. »)
εκείνους οφείλομεν, τοιούμεν και την υποταγήν ώς ενών, δίδομεν , του μακαρίου Γρηγορίου ακούοντες
λέγοντας : « Τα πρόβατα , μη ποιμαίνειν θέλετε τους ποιμένας , μηδέ υπέρ τους εαυτών όρους επαίρεσθε •
αρκεί υμίν , αν καλώς ποιμαίνεσθε. )
V.

"Ινα δε τελείως επιστομηθήτε, αρξώμεθα δείξει
υμίν και διά μαρτυριών των αγίων της Εκκλησίας
διδασκάλων , ότι η Ρωμαϊκή Εκκλησία των άλλων
προΐσταται , και μοναρχίαν κατέχει ώς των άλλων
προτέρα και υψηλοτέρα πασών. Ο άγιος 'Ανάκλη-
τος φησίν • • Ιεροαγία Ρωμαϊκή Εκκλησία και
αποστολική, ου παρά των αποστόλων αλλά παρ' αυ-
τού του Κυρίου και Σωτήρος του ημετέρου την αρχήν
έλαβεν · ός τα μακαρίω Πέτρα το αποστόλω έφη,
« Συ ει Πέτρος , και επί ταύτη τη πέτρα οικοδομήσω
μου την Εκκλησίαν.» "Ην οι ιερώτατοι απόστολοι
Πέτρος και Παύλος των αυτών μαρτυρία καθιέρω
σαν . • Μάρκελλος ο θείος ούτω λέγει • Παρακά-
λούμεν υμάς , ίνα μή άλλο διδάξητε μηδε νοήσητε , ή
εκείνο, και παρά του μακαρίου Πέτρου του αποστό .
Sed ut penitus os vobis obstruam , ostendere
vobis ex testimonio sanctorum doctorun Ecclesiae
incipiamus, quod Romana Ecclesia alias antecellal,
et monarcbiam obtinet , tanquain inter citleras
potior atque excelsior.. Inquit Anacletus (2(2),
), « S
Sa
crosancta Romana et apostolica Ecclesia non ab
apostolis, sed ab ipso Domino et Salvatore nostro
primatum obtinuit , sicut beato Petro apostolo
dixit : « Tu es Petrus, el super hanc petram ædi
ficabo Ecclesiam meam , a quam beatissimi apostoli
Petrus et Paulus siro martyrio consecrarunt . » Dirus
Marcellos ita scribit : « Rogamus vos ul non aliud
doceatis et sentialis quam quoila beato Pelro et reli
quis apostolis et patribus accepistis, ipse enimest ca
piit totius Ecclesiæ, cui ait Dominus : « Tu es Petrus
(

λου , και των λοιπών αποστόλων και Πατέρων ελά- et super hanc pelram ædificabo Ecclesiam meam , i
βετε · εκείνος γάρ έστιν η κεφαλή πάσης της Εκ- Ejus enim sedes primatus apud vos fuit, quæ postea
κλησίας • ώ φησι Κύριος, Συ εί Πέτρος, και τα εξής. juliente Domino Roman translata est ; cui admini
Εκείνου γαρ ο θρόνος παρ' υμίν ήν, ός μετά ταύτα culante gratia divina bodierna prr'sidemus die . »
Κυρίου κελεύοντος μετήχθη • δν ημείς συνεργεία Item Léo papa ail : i Cum beatissimus Pelrus apt
και χάριτι θεία την σήμερον έχομεν. 5 "Ετι Λέων και slolus a Domino acceperii principaium , et Roinna
μακάριος πάπας φησίν · ' Eπει ο μακαριώτατος Ecclesia in ejus remancat institutis , nefas est cré
Πέτρος και απόστολος παρά του Κυρίου έλαβε την c dere quod sanctus episcopus , discipulis illius
αρχήν ή δε Ρωμαϊκή Εκκλησία εν τοις εκείνου πε- Marcus , qui Alexandrinam primus gubernavit Eccle
ριμένει θεσμοίς, έννομόν έστι πιστεύεις ότι ο άγιος siano , aliis regulis et traditionibus sua decreta Gr
επίσκοπος Μάρκος και εκείνου μαθητής, δ ; τήν της maverit : cum sine dubio de eodeni fonte gratiæ
'Αλεξανδρείας πρώτος διώκησεν Εκκλησίαν , ουχ tinns spiritus discipuli fuerit et magistri : nec aliud
ετέροις κανόσι των διδασκαλιών αυτού τα ψηφί . ordinatus tradere potuit, quam quod ab ordinatore
σματα εβεβαίωσεν· αναμφιβόλου όντος ως εκ της suscepit. » Printerea thoc decreto Constantini confir
αυτής πηγής και χάριτος του ενός Πνεύματος ανί- matur, quod in canonicis constilutionibus legitur,
μησε και μαθητής ών του διδασκάλου Πέτρου, ουκ in quo prieter alia multa et hoc habelur ; . Decere
άλλο ετάχθη διδάξαι, ή και παρά του τάξαντος έλαβε.» nenies sancimus uit sacrosancia Romana Ecclesia
Β.βαιούται έτι τούτο το προστάγματι Κωνσταντί- principatum teneat tan super quatuor sedes Ale -
νου , και εν τοις κανονικούς συστήμασι τίθεται • ενώ χιndrinam, Antioclienam, Hierosolymitanam, Con:
.
συν πολλοίς άλλους και τούτο έστι : Ψηριζόμενοι stantinopolitanam , quam etiam super omnes (3) in
αποφαινόμεθα , ίνα ή ιεροαγία Ρωμαϊκή Εκκλησία universo orbe terrarum Ecclesias Dei , » Ex quo
την αρχήν έχη · ως επί τοίς τέσσαρσι θρόνους, D colligere possumus eum Romanam Ecclesiain vel -
'Αλεξανδρείας φημί, και Αντιοχείας , Ιεροσολύμων " uti principem omnibus preponere ; cui non solumn
και Κωνσταντινουπόλεως ούτω και επί πάσαις του Antiochiae Ecclesia , veruin'eliam Constantinopolita
καθόλου κόσμου εκκλησίαις. Σ 'Αφ' ου δίδοται νοεί- na el reliquiae commendantur . Gregorius Dialogns ita
σθαι, την Ρωμαϊκήν πασών προέχειν , ώς την αρ- dicit. « Constantinopolitana Ecclesia sedi aposto
χήν κατέχουσαν · η ου μόνον η 'Αντιοχείας Εκκλη- lies subjecta est. » Itemex synodo Constantinopoli
σία, αλλ' έτι και η Κωνσταντινουπόλεως , και αι lana : « Constantinopolitanæ , inquit, civitatis epi
λοιπαι παρατίθενται . Γρηγόριος δε ο Διάλογος, ούτω scopumi habere oportet primatiis lionorem post
φησίν • H της Κωνσταντινουπόλεως Εκκλησία , Romanum episcopum . » Ad bæc Anacletus dicil :
το θρόνο των αποστολικό υποκειμένη εστίν. » "Ετι « Romana sedes primatu , Dei gratia, exornatur , que
εκ της συνόδου Κωνσταντινουπόλεως , τον Κωνσταν- a Domino, non ab alio eum cepit ; et sicut cardine

(1) Οrat. 7 . (3) Gregor. decr. dist. 25 , cap. De Constant. Ex

(2) Anacletus distinct 22, cap. Sacrosancta ; Mar synodo Constantinop. ibid . Anacl. dist. 23, cap.
cellus decr. cap. 24. quæst. 1, cap. Rogamus ; Leo Sacrosancia, Callisti decr . 12 , c. Non decet.
ibidem cóip Cuin bealissimus.
127 JOSEPUL METIONENSIS
sti regitur, si 15.jτις 3pos!« !ic: Saucl.e Selis Α τινουπόλεως φησίν επίσκοπον έχειν προσήκει προ
anctoritaic omnes Eclesi.r 09 :1ino disponente re- πάντων τιμών, μετά τον Ρωμαϊκον επίσκοπον. έτι
guntur. , ltem Callisilis dicil : « Non decel a capite 'Ανάκλητος φάσκει : « Πρώτος θρόνος εστίν ουρα
membra discedere, » sed juxta Scriplurie Testimo - νέα χαρίσματι η Ρωμαϊκή Εκκλησία • κοσμηθείσα
nium , omnia membra capul sempuanlur. » Nulli vero παρά του Κυρίου , και ου παρ' άλλου τινός, συνέστη .
dubium est quod :zpostolica sedes maler sit omninin Και ώσπερ στροφεί ή θύρα άγεται, ούτω της α ία ;
Ecclesiarum , a cujus regulis nullatenus nos convenil ταυτηση και αποστολικής εξουσίας το οξιώματι ,
deviari'. » liem Gregorius apertedici! ( 1 ) : « Nuilliſas πάσαι αι λοιπαι , του Κυρίου συναινούντο , διεξά
est vo selle, vel posse transgreli apostolice sedis γονται . » "Έτι Κάλλιστος λέγει · « Ουκ έξεστιν εκ
preceplil, nec nostra dispositionis ministerium.'ı της κεφαλής τα μέλη χωρίζεσθαι • αλλά κατά την
Sit ergo ruinæ size dolore prostratiis, quisquis της Γραφής μαρτυρίαν πάνια τα μέλη της κεφαλή
apos'olicis volueril conraire decretis, nec lorum έπεσθαι οφείλει. Ουδείς δε αμφιβάλλει την αποστο.
deinceps inter sacerdotes habeat, sed exsors liai a λικής Εκκλησίαν πασών είναι μητέρα · ής των κα
sancto mysleriv. , llem Cyprianus Sanctissimus νόνων ουδαμώς προσήκει χωρίζεσθαι . » " Ετι Γρη
dicit : « Quicun me l'airi cathedram , in qua Ecclesia γόριος, αναφανδόν λέγει : 0 δεν εξέστω, ή θέλειν,
fi :40 :itur , dern liguerit, . in ea ulterius esse non B ή δύνασθαι παρελθείν του αποστολικού θρόνου τα ;
aleat. , llom Nicolaus summus pontifex ita scri- εντολάς , ούτε της ημετέρας διαθέσεως την υπηρ : -
bio (22) : « Romanam Ecclesiam solus Christus fun . σίαν. "Έστω τοίνυν της αυτού έκπτώσεως λύπης
davit el supra pelram fidei mox nascentis erexit, μεστός , ός αν ταίς αποστολικαίς εθελήσειεν άντει
.

qui licalo Pelro alerne vilæ ilavigero, Icheni πείν εντολαίς , και ούτε τόπον αύθις εν τοις ιερεύσιν
.
Swish el cuestis imprii jura conmisii ( 3 ) . ) εχέτω · αλλ' αλλότριος γενέσθω του ιερού μυστηρίου .»
No: ergo quælibit terrena sapientia, sed illucl "Ετι Κυπριανός ο άγιώτατος φάσκει : « "Ος αν την
Verbum quo constitutum est cælum el lerril , per καθέδραν του Πέτρου, εφ' ή η Εκκλησία έστηρικτα:
quod denique omnia condita sunt elementa, R3- καταλίπη, έν Εκκλησία εαυτόν είναι μη θαρρεί ω . »
manam fundavit Ecclesian. Illius cerle privilegio " Ετι Νικόλαος άκρος αρχιερεύς, ούτω λέγει · « Την
fungitur, cujus auctoritate fulcitur. Unde non due "Ρωμαϊκήν Εκκλησίαν μόνος ο Χριστός έθεμελίωσε :
biud est, quia quisquis cuilibet Ecclesiæ jus sim και επί τη πέτρα της πίστεως, μικρόν όσον γενη.
detrahit, injustitiam facit ; qui autern Romanæ σομένην έστηριξεν · ος εν τω ιερή Πέτρα και κλει
Ecclesie privilegium , ab ipso summo omnium Eccle- δούχω αιωνίου ζωής, επιγείου άμα και ουρανίου
siaruin capite tradicin, auferre conatur, hic procul βασιλείας τους νόμους παρέδωκεν. ( τοίνυν πάντα
C
dubio in bæresim labitur : ci cum ille vocetur in. τα γήϊνα ερείσματα, αλλ' εκείνο το βήμα και συνέστη
jusius, hic est diiendus hæreticus : lidem quippe σαν οι ουρανοί και η γή, και δι' ου πάντα τα στοιχεία
violat qui advers:15 eam agit, quæ est maler fidei . , γέγονε , την Ρωμαϊκήν έστηριξεν Εκκλησίαν . Εκεί
lican Pelagius aduit : « Turpissimum esse schisma, νου όντως του δικαιώματος δίκαιον όν απολαμ
Plivdque homines eodem modo ab alienigenis po- βάνειν, ου τα αξιώματι συνίσταται . " Οθεν ουδες
lestatibus contcrentur, et canonica. Scripturæ au- αμφιβάλλει , ότι ός άν τινος Εκκλησίας το δίκαιον
.

cloridas , ει antiquorum canon veritas lorem . Qui οφέλοι , αδίκως ποιεί • ος δε της Ρωμαϊκής Εκκλη
igitur ab ecclesiastica sede scinditur, in schismale σίας την αξίαν, παρ' αυτού του πασών των 'Εκκη
spellin esscnemo anibigit, quodque adversus Ronia- σιών το κεφάλαιον έχοντος, δθείσαν αφέλοι , ούτος
bau et cecumenic.in Ecclesiani conalur mensam αναμφιβόλως εις αίρεσιν ολισθαίνει , Και ώσπερ
crigere, el ul schismaticum esi Romanam Ecclesiam εκείνος νοείται άδικος , ούτω και ούτος αιρετικός . Την
ro cite μου Iabere , sie et Ι.ateliculu jura γάρ πίστιν καταδυναστεύει, ός εναντίον εκείνη ποιεί,
cjis allerre . Apertui est iii quod quicunque ή έστι μήτηρ της πίστεως . » "Έτι και Πελάγιος λέ
.

aby unitate lidei , vel societale Pelri apostoli quo- γει Το σχίσμα αίσχιστον είναι και διά των
libel modo semetipsos separaverint, lales nec vine D αλλοτρίων δυνάμεων τοιουτοτρόπως θλίβεσθαι οφεί
culis peccatorum absolvi, nec januam possunt λειν τους ανθρώπους , και της κανονικής Γραφής το
regni calestis ingredi. » Ει ec quidem e cilleu- αξίωμα, και των πατρ κών κανόνων η αλήθεια δ ..
tales Patres doctores sine lergiversalione sicuii δάσκει . "Οστις αν τοίνυν του αποστολικού διήρητα:
vi.les , t aperle pronuntiunt . Secundum ios , θρόνου, εν σχίσματι αυτός είναι ουδείς αμφιβάλλει.
Orientales doctores in lestes adducemus, cosque Και κατά της Ρωμαϊκής και οικουμενικής Εκκλη
inter se consentire maniſestissime comprobabimiis. σίας σπουδάζειν τράπεζαν αναστήσαι. "Οθεν ως
σχισματικόν έστι μή έχειν κεφαλήν την Ρωμαϊκήν Εκκλησίαν , ούτως αιρετικών και το ταύτης δίκαιον
αφαιρείν . Φανερόν γάρ ότι οι από της ενώσεως της πίστεως , και εκ της συνδιοικήσεως Πέτρου του ατ.ο.
στόλου, όποίω αν τρόπο εαυτούς διήρησαν, ούτοι μέν γε και οι τοιούτοι , των δεσμών των αμαρτιών, ούτε
λύονται, ούτε την θύραν δυνηθειες της ουρανίου βασιλείας εισελθείν . Ο Ταύτα μεν οι δυτικοί Πατέ .

( 1 ) Dist . 12, Nulli . cap . 1 !, 11, c . Quicunque. Pelagii verba sul ca

( 2 ) 5.st. 15 , C. Oules . ma com superioribus . Gennadius hab, wäl uccoce
(5) Hæc potreba verba Belu tribuuntur, Citr. Tom Grieca lugna Iranollim .
 13.9 TRO CONC . FLORENT. CAP. V. DE FEINATU PAPE .
ρες τε και διδάσκαλοι , ανυποστόλως ούτω τε, ώς οράς, και σαφώς καταγγέλλουσι μετ αυτούς δε, τους
ανατολικούς διδασκάλους εις μαρτυρίαν παρέξομεν · και εκείνοις ομοφωνούντας τούτους, λαμπρώς πα
ραστήσομεν,
('.
Και πρώτος , και της Δαμασκού μέγας φωστήρ πα-
ρ:τω• ούτος γαρ εν τώ λόγω τω παρ' αυτού ποιη-
θέντι εις την μεταμόρφωσιν του Κυρίου , ου η αρχή ,
« Δεύτε πανηγυρίσωμεν, ώ θεόφιλον σύστημα, » μετά
πολλά άλλα, ούτω και περί του προκειμένου φησίν:
• Ως μέν άνθρωπος την πεύσιν προβάλλεται ως
δε Θεό ; λαθραίως σορίζει τον πρώτον ακολουθή-
σαντα, όν τη οικεία προγνώσει προώρισε, της Εκ
κλησίας πρόεδρον επάξιον · τούτω ως Θεός έμπνεί,
και δι' αυτού φθέγγεται.Τις δε ή πεύσις, « Υμείς δε
τίνα με λέγετε είναι ;» Ο δε Πέτρος, έμπύρω το
ζήλο καιόμενος, και το αγίω θεοφορούμενος Πνεύ-
ματι , έφησε : « Συ ει ο Χριστός, ο Υιός του Θεού του
ζώντος. » "Ώ μακαρίου στόματος: ώ πανολβίων χει-
λέων Και μετ' ολίγα, « Αύτη η πίστις άκλινής
9
και ακλόνητος, εφ' ή ώς πέτρα η Εκκλησία εστή -
ρικται. Ης επαξίως επώνυμος γέγονας • ταύτης
πύλαι άδου, αιρετικών στόματα , δαιμόνων όργανα ,
καταδραμούνται μεν, αλλ' ου κατισχύσουσι • καθο
.
λίσονται, αλλ ' ουκ εκπορθήσουσι . Βέλη νηπίων αι
πληγαι αυτών γεγόνασι τε και έσονται • ασθενήσου-
σιν αυτών αι γλώσσαι , και επ' αυτούς έσονται. Καθ'
εαυτού γάρ τεύχει κακά, ο τη αληθεία αντικαθι-
στάμενος. Ταύτην αυτός μεν οικείω έκτήσατο α'-
ματι · σοι δε ώς πιστοτάτο εγχειρίζει θεράποντι,
ταύτην ακλόνητον και ακύμαντον σαϊς λιταίς διαφύ-
λαξον. "Οτι μέν γάρ ου περιτραπήσεται πώποτε , ου
σε : σθήσεται, ου πορθηθήσεται, ασφαλής η πεποίθη-
σις · ο Χριστός έφη · δι' ου ουρανός έστερέωται " c
γή ήδρασται και μένει ακράδαντος . Τα λόγω γάρ
οι ουρανοί έστερεώθησαν . 5 Και μετά πάνυ βρα-
χέα, Χριστόν καθικέτευσον , τον σε κλειδούχον της
βασιλείας κηρύξαντα · τον το δεσμείν ευθύνης και
λύειν σοι δωρησάμενον. 5 Και μετά τινα και άλλα ,
πάλιν φησίν • ' Αλλά τι Πέτρος και Ιάκω " ον και
Ιωάννην παρείλη ρε ; Πέτρον , την μαρτυρίαν ήν
αληθώς με μαρτύρηκεν εκ Πατρός μαρτυρουμένην
δεικνύναι βουλόμενος, πιστούμενός τε την οικείαν
απόφασιν , ώς ο Πατήρ ο ουράνιος ταύτην αυτό απε-
.
κάλυψε και ως πρόεδρος και πάσης της Εκκλησίας
δεξόμενον τα πηδάλια. » Οράς ώς προέδρα το Πέ-
τρια , και πάσης της Εκκλησίας έχονται την αρχήν ,
προϋχειρίσατο τα πηδάλια ; Ούτως ασπίδι κωφή
και βυούση τα ώτα παρόμοιοί είσιν, ου μή ακούειν o pertibus , silentio preferire oportethal, quonian
και βλέπειν εθέλοντες , ναι φασιν. Αλλά το Πέτρο
μόνο εδόθη τούτο , ου μήν δε και τους διαδόχοις αυ-
του . Τούτο δ' ώς μωρών ανθρώπων απόφθεγμα, και
μηδαμώς αίσθησιν εχόντων υπάρχον · έδει μεν ημάς
εάσαι αναπολόγητον , ότι κατά δίκαιον λόγον, ου
χρήζει τοπαράπαν απολογίας τίνος. Διά δε τους
βουλομένους γενναίως εκείνους αμύνασθαι, ελέγξω-
μεν αυτό , ώς άπαιδευσίας ανάπλεων . Ει τούτο γούν
δώσομεν , και την καθόλου πίστιν ανατρέψομεν · και
.
• λάνην κηρύξαντα Χριστόν και μυρία ατοπήματα
εντεύθεν φανήσονται : ει ή τιστές του Χριστού , μέ-
1330
A VI .
El primus Damasci præclarum lumen accedal,
hic enim in oratione in Domini transfigurationem
a se conscripta , cujus principium est :( Eia , ſestum
diem celebremus, o Deo chara societas , , post aliia
multa sic de proposita quæstione disserit :: « Ut
homo quidem interrogationem proponit, ul vero
Deus latenter ostendil, qui proxime secuturus esi ,
quem sua præcognitione predestinavit dignum
Ecclesiæ præsidem , hunc tanquam Deus inspirat et
per eum loquirur. Qualis aliem cst interrogatio ?
" Quem me dicitis esse ? , At Petrus aridenti in
census zelo , et sanclo acius Spiritu , respondil ;
Tu es Christus Filius Dei vivi . , 0 beatuni os ,
labia felicissima , , Et paulo post : « llæc est fides
B
recta et inconcussa , super quam ut super petrare
Ecclesia est firmala , ex qua digne cognomen acce
pisti . Ηanc porta: inferi , Insereticorum ora , dietna
num machinamenta incursionibus vexabunt, al non
prævalebunt ; armis oppugnabunt, al non vastabuni.
7
Tela infantium sunt ct crunt eorum vulnera ; lan .
guescent illorum lingue et in ipsos.converenlir .
Sibi ipsi pernicien, strnil qui se opponit verilati .
Hanc ipse suo redeinit sanguine, tibi vero ul lide
lissinio servo in manis Iralit. Ilanc inconcussant
el mergi nesciamfuis precibusserva, quia nunquam
et
subvertetur, nunquam vistabitur ; secura filucia
Chrisilis dixil, a quo colium firinalum es!, lerra
fundata el maniel inconcussa , nam verbo cæli
firmati sunt. Ει paulo post : Christum deprecare .
qui to regni clavigerum predicavit , qui peccata
ligare et solvere est elargitus. 5 Ει post alia quie
dam rursus dicit : « Sed cur Petru :n , Joan ?em et
Jacobum assumpsil ? Petrum , ut vere ostenderit
testimonium a Patre les:ilicalum , verbaqie a se
dicta comprobarcı quemad :nodum Pler cælestis ci
revelavil : ellll einqui princeps fullurus eral, el
lolius Ecclesiæ clavium suscep !uiis. 1 Animacjverlis
quod Ρetro npresili , et totius Ecclesis principalli:
oblinenii, clarum traslidit ? Profecto surdu aspidi et
aures obstruenti sunt similes, qui neque audire ne
luni, nec videre. Nimirum inquiunt : Al Petro lill
lum hoc datum est , sed non ejus successoribus. llos
ut a falúis prolatum verbum , omnisque sensus ex
nulla plane indiget responsione. Sed in gratiam eo
rum qui volunt cos strenue propellere, id ipsum ut
omnis insciliæ refertum refellamus ; alioquin , si id
concesserimus, catholicam fidem subverlemus, et
Christum falsum prædicasse diccmus, el alia inii
nila absurda inde sequenlur : si Clirisli Gides usque
ad Petrum et cæteros apostolos perduravit, postea
vero non ; si Petro tantum et apostolis tradita esi ,
at non ejus successoribus. O sluliiliam nimis
aperiam ! o mentem perversam ! Quomodo synodi
sunt consti !ulæ in Ecclesix subsidiu ! ? Quomodo
1331 JOSEPUT NETWONENSIS 1332
Canones synodales instituti sunt, si potestate non Α χρι του Πέτρου υπήρχε , και των λοιπών αποστόλων
Brabuerunt ? Quomodo magnus Constantinus obe- μετά δε ταύτα , ουδαμώς. Ει τω Πέτρα μόνο και
dientiam Sylvestro exhibuit in omnibus tanquam τους αποστόλους εδόθη, ου μεν και τους διαδόχοις αυ
Petro , ut antea ex ejus decreto scriptum est ? Quo- των. "Ω μωρίας φανερωτάτης · ώ διανοίας διεστραμ
mo: lo Romanorum imperator ( 1 ) Alexandro papæ μένης ! Πώς αι σύνοδοι εγένοντο, συνανιστώσαι την
inclinata cervice collum ejus peili submisit, cum 'Εκκλησίας και πως κανόνες συνοδικοί γεγόνασιν , ει
diceret : « Super aspidem el basiliscum ambulabis, εξουσίαν ουκ είχον ; πως Κωνσταντίνος ο Μέγας, το
el conculcabis leonem et draconem ; » al ille re- Σιλβέστρο την υποταγήν δέδωκεν ώς τη Πέτρα ,
spondit : « Non tibi , sed Petro obedientiam ex- και ουκ έλαττον κα;ι ως προγέγραπται εν τω τούτου
ilies ; el Pontifex : . Ει mihi et Petro Quono- θεσπίσματι. Πώς δε και ο βασιλεύς της Αλαμανίας ,
dio igit:! r non erubescitis bæc pronuntiando ? Quo- 'Αλεξάνδρα το πάπα κλίνας τον αυχένα, τον πούν
modo heretici a summo pontifice fuissent expulsi , αυτό το τραχήλω εδέξατο, λέγοντος, Γέγραπται, επί
a sacrisine conciliis, si usque ad apostolos Ecclesia ασπίδα και βασιλίσκον επιβήση , και καταπατήσεις
valuisset, postea vero non ? Quomodo hec non λέοντα και δράκοντα. » Αυτός δ' απεκρίθη , « θύ σου
dixerunt qui per temporum vices lhostes el
et inimici την υποταγήν δίδωμι, αλλά τω Πέτρα και ο δε πάπας,
Ecclesia Dei exstiterunt , heretici nimirum : illi B « Καμοί και το Πέτρο.» Πώς oύν ουκ αισχύνεσθε λέ
cnim ab æcumenica Ecclesia pulsi el exagitati hoc γει τοιαύτα ; Πώς αιρετικοί απεσκορακίσθησαν
dicere non audebant, vos vero h:ec afferentes illo- παρά του άκρου αρχιερέως και των ιερών συνόδων ,
J'um defensionem suscipere videmini. Oportet igitur, ει μέχρι των αποστόλων η Εκκλησία εδύνατο, μετά
Arium , Macedonium , Nestorium , Dioscorum , Se- δε ταύτα ού ; Πώς δε ουκ είπον τούτο οι κατά και•
verum cæterosque impii illius cælus hæreticos re- ρούς εχθροί και πολέμιοι της του Θεού Εκκλησίας ,
surgere , gratiasque vobis reddere et obnoxios esse, οι αιρετικοί δηλονότι και εκείνοι μεν γάρ ελαυνόμενοι
quia quoil illis ne in mentem unqua'n venit, vos , και διωκόμενοι παρά της οικουμενικής Εκκλησίας,
coriu suscepla defensione , afferlis . Sed quod mulie τολμήσαι ειπείν τούτο ούκ είχον , Υμείς δε νύν λέ
ct infinidæ absurditales hinc oriuntur et cæcis est γοντες τούτο , φαίνεσθε υπεραπολογούμενοι εκείνων ,
manifeslim , ideoque salis de bis. Δεί ούν "Αρειον, Μακεδόνιον , και Ευνόμιον, Νεστό .
ριον, Δόσκορον, Σεβήρου, και την λοιπήν εκείνην των αιρετικών δυσσεβή χορείαν , αναστήναι , κα.
χάριτας ομολογήσαι και αποδούναι υμίν, ότι άπερ εκείνοι ουδ' εις νούν επεμνήσθησαν ειπείν, υμείς
εκείνων υπερασπιζόμενοι λέγετε. 'Αλλ' ότι πολλά και άπειρα από τούτου αναφανήσονται άτοπα , και
τυφλοίς δηλον. Διά τούτο , άλις μεν περί τούτων.
VII . C Ζ' .
Aff:remus, etiam alia testimonia el sententias , Παράξομεν δε άλλας μαρτυρίας και ρητά των
sanctorum doctoran Ecclesia aperle comproban . αγίων της Εκκλησίας διδασκάλων , φανερώς δεικνύ
lium propositain a nobis quæstionem , quod pontifex οντα το προκείμενον ημίν τούτο ζήτημα , ότι και της
Romanus lolius Ecclesiæ caput est el magister, et "Ρώμης αρχιερεύς, πάσης έστι της Εκκλησίας κε
psi lantum datum est,judicare, et de fide inquirere, φαλή και διδάσκαλος και αυτό μόνο δέδοται κρί
el ordinare lotum orbem terrarum , atque hæreticos VELV τε και εξετάζειν την πίστιν και κανονι
sellibus pellere el orillofoxos restituere. Ac primum ζειν πάσαν την οικουμένην · και απελαύνειν του
vobis sententianlalau contra sacrum Clhrysosto- θρόνου αιρετικούς , και αποκαθιστάν Ορθοδόξους.
muw in boc testem adducemus, qua injusle dam- Και πρώτον υμίν εις, μαρτύριον, του ιερού Χρυ
valus est ab iis qui Constantinopolitanas res gere- σοστόμου την κρίσιν επάξομεν · ήν κατεκρίθη
baul, et cxsilio mulctalus : cujus rei Innocentius
> αδίκως παρά των εν Κωνσταντινουπόλει , και .

papa certior factus, imperatorein cum uxore cæle- εξορία κατεδικάσθη, πως ο Ιννοκέντιος ο πάπας
risque sacerdotilus el pastoribus excommunica- μαθών τούτο , βασιλέα τε και βασίλισσαν , και
tioni subjecil, ea couditione nisi Chrysostomum πάντας τους τότε ιερείς και ποιμένας αφορισμό
D
in slam seden revocarel ; nam deChrysostonio lata " καθυπέβαλεν, αν μη τον Χρυσόστομον εις τον εαυ
5culentia , el in gralian Eudoxie damnato , in Cu- του επαναγάγοιεν θρόνον; κρίναντες γάρ τον Χρ
cussum Armenia oppidum acerbo exsilio ablega- σόστομος, πειθηνία της ευδοξίας, και καταδικάσαν
runt. Quam rem is ad Innocentium sanctissimum τες, είς Κουκουσον, πόλιν της Αρμενίας, εξορία
Romanum pontificem delulit. Non eniin habebant πικρά καθυπέβαλoν . Αυτός δε γράφει προς Ιννο
alio quo confugerent Orientales pontifices, nisi ad κέντιον τον άγιώτατον Ρώμης αρχιερέα, ου γαρ
Romanum pontificem , cum injuriis afliccrentur, είχον που προσδράμοιεν οι της Ανατολής αρχιερείς
ciclum Domini ad Petrum in memoriam revocan- αδικούμενοι, ει μή προς τον Ρώμης αρχιερέα
its : « El lu aliquando conversus, confirma fratres μεμνημένοι του Κυρίου ειπόντος προς Πέτρος
tulos. Quamobrem divus Innocentius, sacri Joan- Και συ ποτε επιστραφείς, στήριξαν τους αδελφούς
His acceptis litteris , Constantinopolim scribit , ut σου. ν "Οθεν Ιννοκέντιος ο θείος , δεξάμενος τα του
dannem in suam sedem restituant ; quibus, dicto, Ιερού Ιωάννου γράμματα , γράφει προς τους εν Κων

( 1 ) Federicus p :imus Ahenobarbus. l'uil lic acerrimus lioslis Ecclesia

1333 PRO CONC. FLORENT. CAP. V. DE PRIVATU PAPE, 1334
σταντινουπόλει , όπως τον Ιωάννην εις τον εαυτού Α non parentibus , 20 Joanne ita funcio, iteruni 244
9

επανακαλέσωσι θρόνον. “Ο μη ποιησάντων, και του Arcadium et Eudoxiam imperatores lit eras scribil
*Ιωάννου προς Θεόν εκδημήσαντος, εκ δευτέρου γρά- hujus exempli :
φει προς Αρκάδιον και Ευδοξίαν τους βασιλείς ,
επιστολήν έχουσαν ούτως :
Επιστολή Ιννοκεντίου πάπα. Epistola Innocentii papæ ( 1 ) .
• Φωνή αίματος του αδελφού μου Ιωάννου, βοά Vox sanguinis Joannis fratris mei ad Deum
προς τον Θεόν κατά σου, βασιλεύ, ως ποτέ "Αβελ του
1 clamat adversuim te, o imperator, lil olim justi
δικαίου κατά του αδελφοκτόνου Κάϊν • και παντί Abel contra fratricidam Cain . Sed omni ratione
τρόπια εκδικηθήσεται . Ου μόνον δε τούτο πεπράχας, vindicabitur. Neque id commisisti tantum , verum
αλλά και εν καιρώ ειρήνης διωγμόν μέγαν κατά της etiam pacis tempore persecutionem magnam in Ec
του Θεού Εκκλησίας και των ιερέων αυτού συνε- clesiam Dei et s:incios ejus iristituisti , magnum
στήσω . Εξέώσας τον μέγαν της οικουμένης διδάσκα- lerra doctorem e sua sede indennalum pellenda ,
λον εκ του θρόνου αυτού ακρίτως : συνεξεδίωξας
.
Christum etiam na cuin eo insectaliis. Neipue vero
αυτό και τον Χριστόν. Ούτε γάρ ούτως οδύρομαι ρB vicem ejus doleo, φuia is ltereditatem accepit cum
περί αυτού, ούτος γάρ τον κλήρον έλαχε μετά των sanctis apostolis in Dei Salvatoris nostri Jesui
αγίων αποστόλων εν τη του Θεού και Σωτήρος ημών Christi regio , quanquam non ferenda csl pa
Ιησού Χριστού βασιλεία , κάν η αφόρητος ή συμ- jaclura . Sed animo anger , primum reputans salu
φορά, αλλά θλίβομαι φροντίζων πρώτον μεν της um animarum veslrarum , poslca ob eos qui illo
σωτηρίας των υμετέρων ψυχών » έπειτα και περί destituuntur et esuariunt suae sapientissime doctri .
των στερηθέντων και λιμωξάντων της εκείνου παν- ne præceptis ac monilis imbui. Neque solum Con
σόφου διδαχής και νουθεσίας. Ου γαρ μόνον η Κων- stantinopolitana civitas detrimentu: n Sensit ejus
σταντινουπολιτών Εκκλησία έζημιώθη της εκείνου melliſuär linguæ , sed et omnis Occidentalis plaga
ελ:ρδύτου γλώττης, αλλά και πάσα ή υφήλιος εχή- est viduals , e0 amiss0 diviro viro , μολις mulier
ρευσεν, απολέσασα τοιούτον ένθεον άνδρα • πειθη- cute suasu , que lianc voluit excitari tragoediam.
νίας μιας γυναικός παραχώρησάσης τούτο γενέσθαι Verumtamen bujus mundi ullionem ea poa elfugict,
το δραματουργήμα . Πλήν εκδέξεται την εντεύθεν el celornam postea paucis diebus interjeciis sentiel,
τιμωρίαν, και την μέλλουσαν ατελεύτητον κόλασιν, decedendo. Quamvis enim beatus Joannes hanc
ου μετά πολλάς ταύτας ημέρας απερχομένη αυτή. vitam reliquerit fidem luendo el llicluantes confir
Ει γάρ και ο μακάριος Ιωάννης τον βίον κατέλιπε , C Huando , in sempiterna tamen Sicula inexlhaust:nu
την πίστιν τηρήσας, και στηρίξας τους σαλευομέ- glorian atque immortalenm est consecutus . Αι hac
νους, αλλ' εις αλήκτους αιώνας την αδαπάνη τον nova Dalila Eudoxia sensim erroris noracula
τρυφήν και αθάνατον έκληρονόμησεν. Η δε νέα Δα- le avrailers, adversus semel maledictionem com
λιδά Ευδοξία , ή κατά μικρόν το ξηρό της πλάνης paravil ex ore multorun (2), vinciendo onus pecca
ξυρήσασά σε, επήγαγεν εαυτή κατάραν , εκ τ.ολλών lorum grave atque intolerandum , hoc praeterea
στομάτων · δεσμεύσασα φορτίον αμαρτημάτων βαρύ adjuncto proxime perpetratis facilioribus. Ideo ego
και δυσβάστακτον, προσθείσα τούτο τους πρώην αυ- peccator et minimus, ut cui sedes est credita ma

της αμαρτήμασι . Διό εγώ αμαρτωλός και ελάχιστος,
ώς πιστευθείς τον θρόνον του μεγάλου αποστόλου
Πέτρου , αφορίζω σέ τε κακείνης της μεταλήψεως
των αχράντων μυστηρίων Χριστου του Θεού ημών •
ου μήν αλλά και παντοίον επίσκοπον ή κληρικών,
όντα του τάγματος της αγίας του Θεού Εκκλησίας,
τολμώντας επιχειρήσαι και μεταδούναι υμίν, αφ' ής
ώρας αναγνωτέ μου τον παρόντα δεσμών, θέλωυπό Peni vim inferelis, et transgressi fueritis canones
καθαίρεσιν είναι . Ει δε βιάσησθέ τινα ως εξουσια-
σται, και παρεξέλθετε τους δοθέντας υμίν κανόνας,
παρά του Σωτήρος διά των αγίων αποστόλων, έσεσθε
επιστάμενοι ως πρώτον μεν ου μικρόν υμίν το
αμάρτημα γενήσεται εν τη φοβερά ημέρα της κρί-
σεως, ότε ου δυνήσεται αξίωμα βιωτικόν τινα ωφε-
λήσαι εκείνων δε τα εντός έκχυθήσονται, προς
υπόδειγμα πάντων. 'Αρσάκιον δε δν εισηγάγετε εις
τον θρόνον της επισκοπής αντί του μεγάλου Ιωάν-
νου , και μετά θάνατον καθαιρούμεν , συν πάσι τοις
gui Petri apostoli, interdico tibi et illi participatione
inleneratorum mysteriorum Cliristi Dei nostri.
Prælerea qualemcunque episcopum vel elericum in
ordine constitulum sanctae Dei Ecclesiæ qui ausus
fuerii auxilium præbere et communicare vobiscum ,
ex quo lempore legerilis præsens vinculum , depo
vi jubeo . Quod si vos ut potestatem habentes, ali
vobis tradilos a Salvatore per sancios apostolos,
scitote quoc! non ad parvum vobis imputabitur
peccatum in tremenda die judicii, quando non po
terit ulla dignitas mundana prodesse, et quæ latent,
in oninium conspectum aspicienda fundentur. Are
sacium vero, quem vos in scden episcopalem pro
Bagno Joanneinduxistis, post martem etiam depo
nimus cum omnibus ejusdem sectæ episcopis alque
sociis, Indignus enim esl lanquam adulter episco
palus. Nam omnis plantatio quam non plantavit

( 1 ) llæc Epistola ita ad verbum reperitur apud dum tribus mensibus expletis a Chrysostomi ex
Niceph . lib. xii. silio.
(2) Ludoxia, ut scribit Zonaras, partu obiit non
 135 JOSEPUI METUONENSIS 1336
Taler niens colestis eradicalitur , nec nonem illius A συγκοινωνή,σασιν αυτού τη προθέσει επισκόπους. Ού
in sacris voluminibus inscribetur. Theophili drpo - τινος μηδε το όνομα εγγραφήτω τοις ιεροίς διπτύ
silioni addimos excommunicationem , anathemati- χοις · ανάξιος γάρ έστιν, ώς μοιχεύσας την επισκο
zationem et plenam a Christianismo separatio- πην. Πάσα γάρ φυτεία μη φυτευθείσα παρά του
, Πατρός ημών του εν ουρανοίς , εκριζωθήσεται .
Προστιθέμεθα τη καθαιρέσει Θεοφίλου , αφορισμόν , αναθεματισμών , και τελείαν αλλοτρίωσιν Χριστια
νισμού. »
Animadvertis ex hoc loco auctoritatem illius Βλέπεις κανταύθα την αυθεντίαν ήν έχει ο θείος
divinæ sedis ? quod non solum viventem deposuit θρόνος εκείνος και ότι τον μεν 'Αρσάκιον ου μόνον
Arsacium , verum etiam defunctum Arsacium dicit, ζώντα καθήρησεν, αλλά και μετά θάνατον . 'Αρσά
quem in sedem Joannis induxistis, el defunctum κιον δε, φησίν, όν αντί του μεγάλου Ιωάννου ειση
deponimus, quod idem esi ac si dixissel, Nolumus γάγετε εις τον θρόνον, και μετά θάνατον καθαιρού
eum pontificum in libro inscribi in futuro judicio, μεν αυτόν. Τούτο δε ταυτόν έστιν ειπείν, ότι ου
11:20 in en facile juisemus Joannem aureum Con βουλόμεθα γραφήναι αυτόν εν τη βιβλιο των αρχιε
stantinopolitanum pontificem esse,, nunc et in fu- ρέων εν τη μελλούση κρίσει. Εκεί γάρ Ιωάννην τον
llirim Arsacium nullo pacto. Al Theophili Alexan χρυσούν αρχιερέα της Κωνσταντινουπόλεως , και
B
Hrini depositione (eo quod in synodo Thessalonica είναι και έσεσθαι ραδίως αποφαινόμεθα · 'Αρσάκιον
coacta il ) , in Eudoxiæ gratiam curavit ut damna δε ουδαμώς . Τη δε Θεοφίλου καθαιρέσει του 'Αλε
reluir el in exsilium pelleretur Chrysostomus ) non ξανδρείας , τη παρά της εν Θεσσαλονίκη συνόδου
fuit contentus livirus hic summus pontifex ,, quan- γενομένη,, διά το επιμεληθήναι αυτόν της κατακρί
quiom synodalis eral ca depositio coram que legatis, σεως και εξορίας του Χρυσοστόμου, χάριν της Εύ
ailjerit excommunicationem (o malum ! ) el plenam δοξίας, ουκ ηρκέσθη ο θείος ούτος άκρος αρχιερεύς.
a Christianismo separationem.. O rem almirailer!! καίπερ συνοδική ούση, και διά τοποτηρητών αυτού ,
qui semel baptizatus est in pomine sanctæ Trinita αλλά προστίθησιν αυτή , και αφορισμόν, και αναθε
tis et in Cliristianarum also inscripίus, Iie
hic de lj-
li ματισμόν φεύ των κακών! και τελείαν αλλοτρίωσιν
jyro delet et exwil Christianismo. lloc liquido osten Χριστιανισμού. "Ω του θαύματος ! τον άπαξ βαπτι
vit polestatem quam habet ca divina sedes . Si crgo, σθέντα επί τω ονόματι της αγίας Τριάδος , και γρα
Pul vos creditis, Petro tantum tradita est , von ejus φέντα εν τη βίβλω των Χριστιανών, ούτος απαλείφει
sucessoribus, quopam pacio Theophilus, Arsacius , αυτόν της βίβλου , και εκδύει αυτόν του Χριστια .
Arcadius, Eudoxia el cæteri a Romano pontifice νισμού. Τούτο δείκνυσιν αριδήλως την εξουσίαν ήν
elepositi et annali non responderint , Tuas re- C έχει ο θείος θρόνος εκείνος. Eί ούν καθ' υμάς το
preliensiones non estimata- us , quod Ρetro tantum, Hέτρω μόνο δέδοται , και ου τους διαδόχους , πως
20η libi fatum est i1. it quidem non
id Αι id potile
11oυ otita- 'Αρσάκιος και Θεόφιλος , και 'Αρκάδιος και Ευδοξία,
l'lint nec dicere ausi sunt, inio veniam erratorum και οι λοιποί οι τότε καθαιρεθέντες και καταδικα -
ab eo petierunt. Sed hoc plane sufficit, ui arbitror , σθέντες παρά του Ρώμης αρχιερέως , ουκ είπον, Ου
ad comprobandum Petri et reliquoruum apostoloru in προσέχομεν τοίς παρά σου επιτιμίοις , ότι το Πέτρο
s'ICC ssores eamdem poleslalem oblinere, neque μόνο και ουχί σοι δέδοται τούτο ; Αλλά τούτο μεν
minorem horun successores . ουκ είχον, ουδε ετόλμων ειπείν , συγχώρησιν δε μάλ
λον ήτουν τους επταισμένοις, παρ' αυτού . Αλλά τούτο μεν αρκεί κατ' εμήν γνώμην, το και τους
διαδόχους Πέτρου και των λοιπών αποστόλων έχειν την αυτήν εξουσίαν, και ουκ έλαττον τούτων τους
διαδόχους έχειν.
Vill . Η' .
Nunc ad alias probationes el indubitala testimo- Ελευσόμεθα δε και εις άλλας αποδείξεις , και
via accedemus, quod is et non aliud capul est ple- μαρτυρίας αναντιρρήτους, ότι εκείνος και ουκ άλλος
miudinis Ecclesiæ , ex epistola imperatoris Justi- κεφαλή του πληρώματος της Εκκλησίας εστίν. Εκ
miani ail Epiphanium Constantinopolis patriarcha ! της επιστολής του βασιλέως Ιουστινιανού , προς τον
D
in sancta synodo Trulli ab ipso coacta , cujus prin- πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Επιφάνιον , από
ripinn : Imperator Justinianus Augustus (2 ) , ) - της συναθροισθείσης αυτώ ιεράς συνόδου εν τω
Cum recta et inculpata religio, quam profilelur et Τρούλλω, ης η αρχή : Αυτοκράτωρ Ιουστινιανός
pra :dicat saneja Dei catholica el apostolica Ecclesia, Αύγουστος, « Της ορθής και άμωμήτου πίστεως, ήν.
nullo modo innovationem admillal, nos doctrinam περ κτ, ρύττει η αγιωτάτη του Χριστού καθολική
sanctorum apostolorum , el eoruin qui post illos in και αποστολική Εκκλησία , κατ’ ουδένα τρόπον και
sanctis Dei Ecclesiis versali sunt, sequentes, æquum νισμόν δεξαμένης , ακολουθούντες, ημείς τοϊς των
esse existimamus notam el lestalam omnibus spem , αγίων αποστόλων και των μετ' εκείνους διαπρεψαν.
que in nobis est relinquere, , et calera ejusdem των εν ταις αγίαις του Θεού εκκλησίαις διδάγμασι ,
cpistolæ , in qua aperte perspicitur fides et confessio δίκαιον ήθημεν άπασι ποιήσαι φανερόν, όπως έχο

( ! ) Yide Nicepli . lib. si .

0 ,"labelur lula hæc opi: lola apud Justinianum in nov. Cunst, 7.
1337 PRO CONC . FLORENT. CAP . V. DE PRIMATU PAP.E.
μεν περί της εν ημίν ελπίδος . » Και τα εξής της Α ipsius erga ratholicam Ecclesiam . Postea in sequenti
αυτής επιστολής, εν ή διαδρίδη , δείκνυται η τει στις
τε και ομολογία ήν έχει προς την καθολικής Εκ-
κλησίαν. Μετά δε ταύτα εν τη επομένη έτερα επι-
στολή , ής η αρχή : Ο αυτός βασιλεύς "Επιφανίο
το αγιωτάτω και μακαριωτάτου αρχιεπισκόπο της
βασιλευούσης ταύτης πόλεως, και οικουμενικό πα-
τριάρχη,και τοιάδε φησί: Γενώσκειν βουλόμενοι την
σήν αγιωσύνην πάντα τα εις εκκλησιαστικήν αφο-
φώντα κατάστασεν , αναγκαίον ήγησάμεθα ταύταις
προς αυτήν χρήσασθαι ταις θείαις συλλαβαϊς , και
δι' αυτών δηλα αυτή καταστήσαι τα κινηθέντα :
άπερ και αυτήν ειδέναι πεπεισμεθα . Ειρόντες γάρ
τινας αλλοτρίους της αγίας καθολικής και αποστο
λικής Εκκλησίας τη των ασεβών Νεστορίου και
Ευτυχέος ακολουθούντας πλάνη , και ταίς τούτων βλασ
φημίαις κεχρημένους, θείον προσεθήκαμεν ένδι
κτον • περ και η ση αγιωσύνη γινώσκει • δι' ου την
των αιρετικών μανίαν ήλέξιμεν ' ουδέν παντελώς
.
1338
alia epistola cujus principlum : « Idem imperator
Epiphanio sanctissimo et beatissimo archiepiscopo
Hujus regiæ urbis el æcumenico patriarchae , o hæc
scribil ( 1 ) : Cuin luam sanctitatem scire velimus
omnia quæ ad ecclesiasticum statum pertinent,neces
sarium csse duxitous hac epistola eidem significarc,
el per eam eidem aperire quæ innovala suni, qux et
eamdem scire confidimus. Nam cum hic quosdam
alienos a sancia catholica el apostolica Ecclesia
invenerimus, sectantes errorem impiorum Nestorii
el Ellychelis, et eorum blasphemiis uti , divinum
promulgavimus elictiun quod et illa sanctitas no
vil , quo hæreticorum insaniam confilavimus, cum
nihil penitus inimulaverimus , vel molemus, vel
B
liansgrediamur ecclesiastici status, qui hucusqne
Deo favente perdural, ut luz nolum est beatitudini :
scil per omnia servamus slalum unionis sanctissi

marum Ecclesiaruin , quæ cum sanctissimo papa

εναλλάξαντες , ή εναλλάττοντες , και παρεξελθόντες
της μέχρι νυν συν Θεώ κρατούσης και εκκλησιασει
κης καταστάσεως • καθά και η ση γινώσκει μακα-
.
ρότης. Αλλά διά πάντων φυλάττοντες την κατάστασιν
της Ενώσεως των αγωτάτων Εκκλησιών, της προς τον
αγιώτατον πάπαν της πρεσβυτέρας Ρώμης και
πατριάρχην , προς όν και τα όμοια τούτοις γεγρά
φαμεν, ούτε γάρ ανεχόμεθά τι τών εις εκκλησιαστι-
κήν δρώντων κατάστασιν , μή και τη αυτού αναφέ-
ρεσθαι μακαριότητι , ως κεφαλή οίση πάντων των
et patriarcha veteris Rumæ Transarta est , ad quem
his consentanea conscripsimus . Nunquam enim
feremus quin omnia ad stalini ecclesiasticum per
sinentia ad illius beatitudinem uti ad caput sanctis
simorum Dei sacerdotum deferantur. Et quia quo
ties in his partibus bære!ici cxorii sint, sententia
el judicio illius venerandae sedis sunt repressi, licet
et nobis dicere sic el concludere quod omnes qui
voluiil et habenl ipsum pro capile, sancti sunt ct
veri Dei saceriloles el servi fideles ; qui vero 0

όσιωτάτων του Θεού ιερέων • και επειδή οσάκις έν C luni, liegue liabent euin pro capite, non sunt Dei
τούτοις τοις μέρεσιν αιρετικοί ανεφύησαν , τη γνώμη sacerdotes . i lia enim sacra illa synodus decrevil,
και κρίσι εκείνου του σεβασμίου Ορόνου κατηργή- ciun dicil, i capili vinnium sanctissimorum sacer
θησαν. " Εξεστιν ούν και ημίν ειπείν και συμπερά- dolin Dei. , Quod vero juilicium omne Ecclesie
ναι ούτως πάντες οι θέλοντες αυτόν και έχοντες D «i in eo situm sit , audi quod quoties in his par
κεφαλήν, του Θεού εισιν όσιοι και αληθείς ιερείς και libus, Orientalibus scilic:1 , hæretici esorti sunt ,
πιστοι δούλοικαι οι δε μη θέλοντες , μηδε έχοντες εκεί- judicio el sententia ejus sunt repressi ; quare qui
νου κεφαλήν, ουκ εισί του Θεού ιερείς. » Ούτω γάρ eum non sequuntur, schismatici sunt el in hæresin
ή ξερά εκείνη σύνοδος του Ιουστινιανού απεφήνατο : delabuntur. Ideo cuncia quæ agunt adulterina sunt
εν τώ ειπείν , "Ως κεφαλή ούση πάντων των όσιωτά- et inutilia . flujus rei ieslis est sancta synodus Cir
των του Θεού ιερέων. “Οτι δε και η κρίσις πάσα της Ellaginensis ex epistola quam sancta synodus Car
του Θεού 'Εκκλησίας thaginiensis
, εν αυτώ έστιν, άκουσον : Και us
el magnus Cyprian al Jamuarium
οτάκις εν τούτοις τοις μέρεσι τοις 'Ανατολικοίς δη dedil, cujus est principium : « Cum in linum con
λαδή, αιρετικοί ανεφύησαν, τη κρίσει εκείνου και venissemus , dilecti fratres , , inquit, - Cun sit
γνώμη κατηργήθησαν. "Ωστε οι μη τούτο επόμενοι , unum bapiisma, unus Spiritus sanclus, laia Eccle
σχισματικοί εισι, και εις αίρεσιν ολισθαίνουσι . Και D sia , unione fundala super Petrum apostolun jam
διά τούτο όσα ποιούσιν , αδόκιμα πάντα και ανωφελή inde a principio, ut Christus Dominus noster dixit;
τυγχάνουσι . Και τούτου μάρτυς , η εν Καρχηδόνι propterea omnia quie ab ipsis scilicet sihismalicis
σύνοδος , εκ της επιστολής ήν προς Ιανουάριον ή εν et hæreticis aguntur, falsa, sluila , inania el adula
Καρχηδόνι σύνοδος και ο μέγας Κυπριανός επεμ- terina sunl. » Audis quocl adulterilia et inania ro
ψενής ή αρχή Εν κοινοβουλίεω όντες, αγαπητοί cal , qux præter jussioneni ejus sumt gesia ? Sic
αδελφοί , φησίν , ενός όντος του βαπτίσματος , και cum ab omni parle fides exagitare !ur , inde priť .
ενός του αγίου Πνεύματος , και μιά ; 'Εκκλησίας υπό sidium parabatur. Anastasius, S. Maximi disci;ill
Χριστού του Κυρίου ημών, επάνω Πέτρου του απο- lus, inquit :( Cum fides concordissimc ab omnibas
στόλου άρχήθεν λόγω της ενότητος τεθεμελιωμένης exagitaretur , nisi speciali gratia opem tulerit , qui
και διά τούτο τα υπ' αυτών , δηλονότι των σχισμα semper succurril, semine religionis apud veterem
τικών και αιρετικών , γινόμενα , ψευδή και μάταια fomain nolis relicto , ad confirmandam promissio
και κενά υπάρχοντα , πάντα εστιν αδόκιμα.» Ακούεις nem mentiri nesciam quie facia e : t principi apo
(1 ) in vulgatis co.lici' us Justiniani dcesi hee epistola . Antonius Angustinus postea Gric
aniiquo codice ,
 1939 JOSEPHI METUOVENSIS 1340
tolorum . Quienam est promissio que facta est A πώς αδόκιμα και κενά καλεί τα γινόμενα έξω της
principi ? Si nosti , illud est : « Ego oravi pro le, il υποταγής εκείνου ; Ούτω και διωκομένης της πί
non deficial fides lua , et illud : Confirma fra- στεως πανταχόθεν, εκείθεν η βοήθεια ταύτης προ
Tres tuos, • et illud : « Porte inferi non prevale- μηθεύεται. Ο άγιος Αναστάσιος, του αγίου Μαξί
bunt adversus eam. , Ex disputatione S. Maximi μου ο μαθητής, φησί • • Της πίστεως συμφώνως εκ
Cili Theodosio quodam Cæsareæ episcopn. Theo- πάντων διωκομένης, ει μή τη οικεία χάριτι βοηθή
dosius : « Excipe vocem , neque scruleris illius σει συνήθως ο αει βοηθών, σπέρμα θεοσεβείας κάν
SunSun . ) Maximus : « Novas profecto , et ab Ec- τη πρεσβυτέρα Ρώμη καταλιμπάνων ημίν, την
cle : ia alienas de vocibus inducilis leges. Si serin- άψευδή προς τον κορυφαίον επαγγελίαν αυτού συγ
dum vos non opus es: Scripturarum et Patrum κυρούμενος . Τίς δε ή επαγγελία και προς τον κορυ •
voces scrutari, lolam Scripturam abjicimus vele- φαίον ; Ει έγνως , το, « ' Εγώ έδεήθην υπέρ σου , ίνα
reiti ei novaill . du livi enim David dicentem : μή εκλείπο: η πίστις σου και το, « Στήριξαν τους
· Beati ;lli scrulanlur testimonia ejus ; in Into αδελφούς σου , και το, « Πύλαι άδου ου κατισχύσου
corile esquiront eum ; et iterum : ( Mirabilia σιν αυτής. Σ 'Εκ της διαλέξεως του αγίου Μαξίμου ,
lestimonia tua ; ideo scrutala est ea anima μετά τινος Θεοδοσίου επισκόπου Καισαρείας .
%
nea 18.» Ει Dowinus in Evangeliis : Scrutamini , Β Θεοδόσιος . «Δέξαι την φωνήν , και μη ερευνήσης
inqui', Siripturas ' s, » Certior ergo fiat dominus
.
την έννοιαν αυτής. » – Μάξιμος . Προφανώς και
licus, quia non ſeram excipere vocem sine sensu , νους και ξένους της Εκκλησίας και περί των φωνών
qui in ea latel , ne fiain maniſesle Judæus. , εισάγετε νόμους. Εί καθ' υμάς ου δεί ερευνών τις
Theodosius ; ( Si quid dixerunt Patres , dicn , των Γραφών και των Πατέρων εννοίας, εκβάλλομεν
el id scriptura facio , duas naluras , duas vo • πάσαν την Γραφήν, τήν τε Παλαιάν και την Καινήν •
luntates , duas operationes . Ingredere nobiscum , . ήκουσα γάρ λέγοντος του Δαβίδ, « Μακάριοι οι εξε
adjungere, el unio fiet.. - Maximus : Domine , non ρευνώντες τα μαρτύρια αυτού, εν όλη καρδία εκζη
audeo bac de re a vobis capere assensionem , cum τήσουσιν αυτόν. » Και πάλιν : « Συνέτισόν με, και
sim simplex monachus, sed quoniam pupugit vos εξερευνήσω τον νόμον σου, και φυλάξω αυτόν εν
Deus οιut exciperetis ganctorum Patrum voces ,, ut όλη καρδία μου . » Και πάλιν:« Θαυμαστά τα μαρτυριά
ducet, Roman de hac re scribile,, vel impe-
canon !weet, σου, διά τούτο εξηρεύνησεν αυτά η ψυχή μου . » Και
rator, vel patriarcha , vel synodus quæ ibi est. ) ο Κύριος εν Ευαγγελίοις, « Ερευνάτε, φησί , ταςΓρα
El post alia : 1 Neque vitabit imperalor vel pa φάς. » Πληροφορηθήτω ουν ο δεσπότης μου , ότι ουκ
triarcha imitari Dei bumilitatem , inter seque con ανέξομαι δέξασθαι φωνήν χωρίς της έγκειμένης αυτή
cordiler constituere , syno-liali petitioue ad Ronia- C διανοίας, ίνα μη γένωμαι προφανής Ιουδαίος. -
num pontificem transmissa , et omnino si repe- Θεοδόσιος . « Εί τι είπον οι Πατέρες , λέγω, και
.

riatur ratio ecclesiastica quæ id concedat ob re- εγγράφως ποιώ : δύο φύσεις, και δύο θελήσεις , και
clain filei confessionem , convenile super hoc inter δύο ενεργείας , και είσελθε μεθ' ημών, κοινώνησον,
νός . και γενήσεται ένωσις. ) -- Μάξιμος . « Δέσποτα , εγώ
ου τολμώ δέξασθαι συγκατάθεσιν παρ' υμών έγγραφον περί τοιούτου πράγματος , ψιλος υπάρχων μονα
κός . 'Αλλ ' επεί κατάνυξεν υμάς ο Θεός τας των αγίων Πατέρων δέξασθαι φωνάς, καθώς απαιτεί ο
κανών, προς τον Ρώμης περί τούτου εγγράφως αποστείλατε : ήγουν ο βασιλεύς και ο πατριάρχης,
και η κατ' αυτόν σύνοδος. 5 Και μετά τινα • Και καταδέξεται ο βασιλεύς και ο πατριάρχης μιμήσα
σθαι του Θεού την συγκατάβασιν · και ποιήσουσιν ομού κέλευσιν παρακλητικήν , ή δε, συνοδικήν δέη
σιν προς τον πάπας Ρώμης. Και πάντως, είπερ ευρεθή τρόπος εκκλησιαστικός τούτο επιτρέπων
δια την ορθήν ομολογίαν της πίστεως, συμβιβάζετε υμίν περί τούτου. »
IX . Θ.
Vides lis, qui non vis Petri successores eamdem "Οράς συ ο μή βουλόμενος και τους διαδόχους του
cu Petro potestatem babere, quomodo non alius Πέτρου την αυτήν τω Πέτρα εξουσίαν έχειν , πως
ex patriarchis polest de fide disquirere el ordinare ου δύναται άλλος τις των πατριαρχών τα περί την
lantoin , nisi Romanus papa ? Quo pacto hæc aude- πίστιν εξετάζειν και κανονίζειν , ει μη- μόνος και πά
tis dicere, et impudenler blaspliemare ? Νam litec D πας της Ρώμης ; Πώς δε και τολμάτε τούτο λέγειν,
de vobis solum audire , exhorresco, nedum asse- και βλασφημεϊν αναιδώς; εγώ γάρ και ακούειν μό
l'ere, scilicet qnod Christi fides iisque ad Petrumi νον υμών ευλαβούμαι μή τι γε όλως λέγειν, ότι η
permansit, post Pelrum et usque ad hanc diem non του Χριστού πίστις μέχρι του Πέτρου ήν από δε
permansit . Vos vero qua ratione id dicalis, quod του Πέτρου, και έως τού νύν, ουκ έστιν . Υμείς δε
lotin est blasphemia , mirum est, quoniam si hoc πώς λέγετε τούτο, βλάσφημον όλως όν, θαύμα εστιν
concesserimus, lola lides Jilabitur et peril. O quam έπει, τούτου τεθέντος, πάσα ή πίστις ώχετο και
patientiam , Christe Rex ! Quomodo luam fidem et απόλωλεν . " Ω της ανοχής σου , Χριστέ βασιλεύ 1 πώς
Eceleajain tuam permisisti Peiro lantum , al non εύασας την πίστιν σου και την Εκκλησίαν σου μόνο
cjus successoribus? Quomodo hucusque admini . τη Πέτρα, και μη και τους διαδόχους αυτού ; Πώς
$liala est , quomodo sumus baptizali , quomudo δε και έως του νυν εκυβερνάτο ; πώς έβαπτίππ- :24,
18 Γsal. CΧVΙΙ , 2, 18 Joan , V, 50.
1341 PRO CONC. FLORENT. CAP. V. DE PRIMATU PAPÆE . 1842
πώς αι συνοδοι εγένοντο και πως οι αιρετικοί απελά- A synodi constitute , quomodo Imaretici cjecti, quo
θησαν ; πως η Εκκλησία έλαμπρύνθη, μή ούσης modo Ecclesia illustra est, capile sublato ? Quomodo
αρχής ; Πώς όλως Εκκλησία και πίστις μέχρι του Ecclesia hucusque perdurasset, dicam fortasse au
νύν επεκράτησε, τολμηρότερον αν είπω , ει μη πάν- dacius, nisi omnino capul habuisset, el polcosalem
τως αρχήν είχε και εξουσίαν, και ένα τον ποιμένα el unuin pastorem et regem secundum evangelicam
και βασιλέα, κατά την ευαγγελικήν φωνήν, Μία vocem , « Unum ovile ejus, el unus pastor 16 ? ,
ποίμνη και είς ο ποιμήν αυτής; Πολλών αρχών ου Multis capitibus res non egil : ubi pastores uni non
δείται το πράγμα. "Οπου γε πολλοί ποιμένες μή suljiciuitur, destrunt magis quam construunt , et
υποτασσόμενοι ένι, φθείρουσι μάλλον ή διασώζουσι subverlient prope potius quam dirigunt. Quomodo
και ανατρέπουσι σχεδόν, η διορθoύσι. Πώς δε και Salvator ail : « Ecce ego vobiscum sum omnibus
φησιν ο Σωτήρ , Ιδού εγώ μεθ' υμών ειμι πάσας d'ebus usque ad sæculi consummationem ???, Non
τις ημέρας, έως της συντελείας του αιώνος; » Ου γαρ enim usque ad sæculi consummationem in hac vita
μέχρι της του αιώνος συντελεία; εν τώδε τη βία Petrus mansurus erat ; quare per hoc verbum
ο Πέτρος έμελλεν έσεσθαι . "Οθεν το βήμα τούτο, μέ- ( iwanere , hic in præsenti seculo declaratur Chri
νειν ενταύθα εν τώ παρόντι αιώνι, και μετά των stum manere una cum successoribus Petri cate
B
διαδόχων του Πέτρου και των λοιπών αποστόλων τον risque apostolis. Legile et scitote, et allenle au •
Χριστόν δίδωσιν εννοείν. Ανάγνωτε και ίδετε , και dile, quoi qui hoc dicunt catholicam fidem el decu
ακούσατε νουνεχώς, ότι οι τούτο λέγοντες την κα- menicas synodos evertunt , omniaque quæ sancti
G6λου πίστιν ανατρέπουσι, και τας οικουμενικός tradiderunt et docuerunt inania el stulla efficiunt.
συνόδους , και πάντα όσα οι άγιοι εδογμάτισαν τε Legite Acta synodalia , et percipite ex jis Ecclesiæ
και εδίδαξαν, πάντα κενά και μάταια δεικνύουσιν. caput ,, Petri monarchiain ,, ac quoniam et in ejus
"Ανάγνωτε πράξεις συνοδικάς και νοήσατε την της sticcessoribus nianel . An nescilis Ephesinam syno
"Εκκλησίας αρχήν, και την μοναρχίας του Πέτρου , nodum latronis more a Dioscoro patriarcha Ale
ότι και τους διαδόχους αυτού εστιν. Ουκ οίδατε ότι xandrino con vocalam , el a Juvenali fjerosolymi
την κατ’ "Έφεσον γενομένην ληστρικήν σύνοδον παρά tano el ab aliis ejusdem sectæ episcopis co ! itra ve
Διοσκόρου πατριάρχου Αλεξανδρείας, και Ιουβενα- ram lidem Flaviani , Constantinopolitani palriarchæ.,
λίου Ιεροσολύμων, και των περί αυτούς επισκόπων , sanctissimum Leonem papam illuin divinum solum
κατά της ορθής πίστεως του εν αγίοις Φλαβιανού eain disjecisse ct avathe nati supposuisse ( 1 ) ?
πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, ο άγιώτατος πά- epistolamque misisse al Clhalcedonensem sanctam
πας Ρώμης , Λέων ο θείος εκείνος, μόνος αυτήν C synolum perferendam, qua accepta illam saucian
ανέτρεψε , και αναθέματι κατέβαλε ; και επιστολήν Synolum orthodoxe fidei columinam eam vocasse , .

γράψας προς την εν Χαλκηδόνι αγίαν σύνοδον έπεμ- el secundum eam de proprsila quæstione judicasse,
ψεν ην δεξαμένη η αγία εκείνη συνόδος στήλην episcoposque acclannasse, « Ειerna Leonis meimo
ορθοδοξίας αυτήν ώνόμασε . Και κατ' αυτήν το προ- ria : lil Leo credii , ila nos crcdimus : ul Leu do .
κείμενον ζήτημα ή σύνοδος έκρινε και οι επίσκο cet, ita nos prædicamus ? , ac dum synodus cele
τ.οι εξεβόησαν, « Αιωνία η μνήμη Λέοντος · ώς ο Λέων brarelur, Eutychianistas monachos a Marciano in
πιστεύει, ούτω πιστεύομεν · ώς ο Λέων διδάσκει, peralore peliisse, ul synodus disjicerelur, et sym
ούτω κηρύττομεν.» Και έτι της συνόδου πραττομέ- bolum Nicænuin sufliceret :: nihilque præterea quæ
νης , μοναχοί Ευτυχιανισται, δεήσεις το βασιλεϊ raretur, ab eisque sanclarm synodum postulusst'
Μαρκιανή δεδώκασιν, αξιoύντες ανατραπήναι την ul epistolæ sanctissimi Leonis subscriberent , 10
σύνοδον, και αρκεσθήναι το συμβόλω το εν Νικαια , non obtemperantes. ut hæreticos con leninasse ?
και μηδέν περαιτέρω ζητείν , οίς ή σύνοδος απήτει Vides et audis quod ecumenica sancta synodus
υπογράψαι την επιστολή του αγιωτάτου Λέοντος , και sexcentorum triginta Palruin oil egil aliud quam
μή πειθομένους , ως αιρετικούς κατέκρινεν. 'Οράς , φuod sanctissimus Leo papa docuit solus ?, quod
και ακούεις ότι η οικουμενική τετάρτη σύνοδος εξα- que bærelici disjicere synodum conati , synodus
κοσίους τριάκοντα αγίους Πατέρας έχουσα, ουκ postulavii ut vel Leonis epistolae subscriberent, vel
έπραξεν άλλο, ή όπερ ο άγιώτατος πάπας Λέων anathemale ferirentur : cui non parentes anathe-,
μόνος εδίδαξεν ·· και ότι οι αιρετικοί βουλόμενοι matizati sunt .. Quomolo igitur usque ad.. Petruτη
ανατρέψει την σύ.οδον , η σύνοδος απήτησεν, ηή υπο- niansit postea non ? Νam Leo quingentos prope an
γράψαι αυτούς της επιστολή Λέοντος, ή αναθεματι- nos a Petro vixit. Quomodo Athapasius ad Julium ,
σθήναι : όπερ μη πεισθέντες, αναθέματι καθυπεβλή- Chrysostomus ad Innocentium, Ignatius tertius ad.
θησαν. Πώς oύν μέχρι του Πέτρου ήν, και ου μετά Nicolaum, Theodoretus ad Leonen, Maxinus ad
ταύτα και ότι ο Λέων μετά πεντακόσια έτη σχεδόν του Martinum et cæleri Oijentis sacerdotes ejecti , ac
Πέτρου ήν. Πώς δε και 'Αθανάσιος προς Ιούλιον • suis sedibus pulsi, vel ipsi venientes confugerunt,
Χρυσόστομος προς Ιννοκέντιον • Ιγνάτιος τρίτος vel lilleras dantes significaverunt ; unde litteris,

16 Ioan. Χ , 16. 17 Μatth. ΧΧνιι, 20 .

( 1 ) Vide Nicepliorum lib. xv, et epistolam Nicolai papa a . Michaelem imperalorem.

1313 JOSEPHI METIIONENSIS 1314
acriptis suas seles receperint , nisi si stimmur: Α προς Νικόλαος • Θεοδώριτος προς Λέοντα : Μάξιμος
pontificci ac Petri successorcin agnovissent , ut qui προς Μαρτίνος και οι λοιποί της Ανατολής αρχιε
polerat eis esse presilio ? Quomodo reges etel prin- ρείς, ελαυνόμενοι και διωκόμενοι των οικείων Ορό
cipes inspectis papie lilleris lacuissint, ac illis γων , έτρεχον ή σωματικώς , ή διά γραμμάτων και
permisissent suas recipere seles, quibus expulsi "Οθεν γράμματα λαμβάνοντες , τους οικείους απε
S !1ml , si Petri tulum potestas fuisset, at πο:: ejus λάμβανον θρόνους · ει μή ώς άκρον αρχιερέα εγί
$ 11ccessoil'um ? νωσκον, και διάδοχον Πέτρου , και δυνάμενον αυτοίς
βοηθήσαι. Γιώς δε εσιώπων πάντες και βασιλείς και άρχοντες θεωρούντες τα του πάπα γράμματα, και
παροχώσουν εκείνους λαβείν τους θρόνους αυτών , ο? παρ' αυτών εδιώχθησαν, εάν μόνον του Πέτρου και
εξουσία ήν, και ου των διαδόχων αυτού ;
Χ. I'.
Satis igitir, 1l arbitror, ostensum est quod non
. 'Εδείχθη ούν ικανώς κατ ' εμήν γνώμην, ότι ου
solum ad Petrium tantum , verum etiam ad ejus μόνον το Πέτρο, αλλά και τους διαδόχους αυτού έσται
successori's eailem potestas extenditur usque ad ή αυτή εξουσία, μέχρι και της του αιώνος τούτου
hujus seculi consummationenm . O lendetur pre- και συμπερατώσεως. Δειχθήσεται δεόμως, και ότιουκ
lerea quod sine illius assensu non potest @ cume άνευ εκείνου , του άκρου αρχιερέως, δύναται γίνε -
nica synodus vel omnino vocari synodis, vel alla σθαι σύνοδος οικουμενική , η όλως κληθείη αν οι
cioritalem habere. Quod in niultis quidem aliis κουμενική , ή το κύρος εξει . "Ο εν πολλοίς μεν και
licet intucri , ut in præcedentibus exposuimus , et άλλοις έστιν ιδείν , ώς εν τοις προειρημένους προεί
in sequentibus exponemus, priecipue vero in Vila πομεν, και εν τοις ρηθησομένοις λεχθήσεται » μά
S. Stephani junioris, de quo Metaphrastes diligen- λιστα δε εν τω βίω του αγίου Στεφάνου του νέου αν
ler scribit vicesima tertia die Novembris , ubi di . ο Μεταφραστής ακριβώς γράφει τή είκοστή τρίτη
vus Stephanus ab hæreticis accusaliis, quod corum του Νοεμβρίου · ένθα ο θείος Στέφανος εγκαλούμενος
se poni subjicerel synodo quam antea condiderunt παρά των αιρετικών, ώς ουχ υποτάσσεται τη αυτών
contra venerandaj el sanclas imagines, cum elim συνόδιο , ήν φθάσαντες εκδεδώκασι κατά των σεπτών
subscribere decrelo cogerent ab ipsis promulgalo, και αγίων εικόνων, όν έβιάζοντο υπογράψαι το παρ'
« Legile mihi, inquit, vestrum decre!uni, carpe- αυτών εκτεθέντι όριο, φησίν 'Ανάγνωτέ μοι τον
runtque dicere , « Decretum sancle el decumenicæ υμέτερον όρου » και ήρξαντο λέγειν , « " Ορος της αγίας
sexte synodi,, 1- Ne progrediaris ulterius,, sacer και οικουμενικής έκτης συνόδου , Μή περαιτέρω >

Stephanus magna voce clamavit, quo:nodo san- C πρόβαινε , μεγάλη τη φωνή ο ιερός Στέφανος έβόησε :
clani vocare audelis vestram synodum , quæ sancia πώς τολμάτε αγίαν καλέσαι την υμετέραν συνοδών,
profanavil? Ipsa enim in suis actis constituit, non ή τις τα άγια εβεβήλωσεν ; Εκείνη γαρ εν τη αυτής
vocaru apostolos el martyres sanctos. Sed quo per- πράξει , συνέθετο μή λέγειν τους αποστόλους και
gis ?? Al ædem
elen Apostolorum , ad templum Georgii τους μάρτυρας, αγίους. Αλλά ποι απέρχη;Εις
; τον
martyris. Unde venis ? Ab æ : lc Quadraginta narty- ναόν των Αποστόλων' εις τον ναόν του μάρτυρος
rum . Propterea dicit divinus vir : « Quomodo vc- Γεωργίου. Πόθεν έρχης 'Εκ του ναού των Τεσσαρά .
stram synagogam sanciam vocare audetis, cum ea κοντα. Διά τούτό φησιν ο θείος ανήρ , « Πώς τολμάτε
sincta violaris, neque vull sanctos vocare sanctos ? την υμετέραν συναγωγήν καλέσαι αγίαν, ότι αυτή
O magnam inscitiam ! Apostolos Dei el Salvaloris τα άγια εβεβήλωσε, και ου θέλει τους αγίους καλεί
nostri Jesu Christi non vultis vocare sancios , el σθαι αγίους ; "Ω της υμετέρας άγνοιας ! τους απο
vestrum satellitium adversus Ecclesiam coacliim στόλους του Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χρι
vocalis sanctum . Quo pacto ecumenica appellabi- στου ου θέλετε καλείσθαι αγίους, και την υμετέραν
tur unquam in qua Romanus preses non prefuit ,, κουστωδίαν, την κατά της Εκκλησίας συναθροι
sine cujus assensu non possumus res ecclesiasticas D
σθείσαν, καλείτε αγίαν ; Πώς δε και οικουμενική
ordinare ?, Intelligis æcumenicam synodum non αν κληθείη , εφ' ή ουχ ο Ρώμης ευδόκησε πρόεδρος ,
possc vocari, liisi Romanus pontifex eam consti- ου χωρίς αδύνατον πάντως τα εκκλησιαστικά κανο
τuat, ac sine eo impossibile est res ecclesiasticas νίζεσθαι ; » 'Ακούεις ότι ου δύναται καλείσθαι οίκου
ordinari ?? Quomolo ergo vos hac non percipitis,, μενική σύνοδος , αν μη ο Ρώμης συστήσει αυτήν ;
quoniam peritos videre atque audire non vultis ? και ότι χωρίς αυτού αδύνατόν έστι κανονίζεσθαι τα
Et iilco quia semel cor vestrum falsa credulitate εκκλησιαστικά ; Πώς oύν υμείς ού νοείτε ταύτα ;
imbutum est , non potestis audire veritatem vel διότι ου θέλετε ιδείν , ουδε ακούειν των ειδότων· διο
'ernere . Maximus praterea ab hæreticis exagitatus και εβαπτίσθη άπαξ ή υμετέρα καρδία τη πεισμονή,
velerem Romam se contulii, ubi Marlinum sanctis- και ου δύναται ακούειν ή οράν την αλήθειαν. "Ετι
simum papam ( 1 ) nactus est, quem die decima Μάξιμος διωκόμενος παρά των αιρετικών , την
lortia Marlii et nostra Ecclesia pro sancto colit . πρεσβυτέραν Ρώμην κατέλαβε , και Μαρτίνον τον
Quanam de causa ? Quia illum Ecclesiæ caput esse αγιώτατον πάπαν εύρεν, όν τη τρισκαιδεκάτη του
!
agnoscebal, co confugit. Ex eo loco cpistolam con- Μαρτίου και η ημετέρα Εκκλησία δοξάζει άγιον. 1

( 1 ) Martinus I , de quo Zinaras i. lib . . Vixit anno 613 .

1345 PRO CONC , FIORENT. CAP. V. DE LIMATU TAPE. 1346
Τίνος ένεκεν, αλλ' ότι ως κεφαλήν εκείνον της Εκ- A serilbit al Marina Cypri presbyterum : « Divina
:

κλησίας εγίνωσκε , προς αυτόν έδραμεν . 'Εκείθεν lege secunlum Deum locupletalus, Palis veneran
γράφει προς Μαρτίνον πρεσβύτερον Κύπρου επιστο- de. , Subdit paulo post : « Ex synodalibus aclis
λήν, ής ή αρχή : Νόμο θείω κατά Θεόν ευθηνού- Marlini papæ nostri. , De qua giunquain scripsis
μενος, θεοτίμητε Πάτερ , μετ' ολίγα φησί • Των sch, ut de santissimo papa , nisi dominuiu lotius
Σ

του νυν αγιωτάτου πάπα Μαρτίνου συνοδικών . » Ecclesix cognovissel, caque de causa rogavit, ut
“Ον ουκ άν έγραφεν άγιώτατον πάπαν , ει μή κύριον synodlun suorum episcoporum cogeret , et iupii
πάσης της Εκκλησίας εγίνωσκε . Διό και έδεήθη αυ . dogmatis auctores anathematizarel, qui unam lan
του ποιήσαι σύνοδον μετά των υπ' αυτον επισκόπων, lum voluntatem in Christo esse conviciabantur.
και αναθεματίσαι τους αρχηγούς του ασεβούς δόγ- Hoc in synaxario apud sancium Marimu seri
ματος, των μίαν επί Χριστού θέλησιν ληριδούντων. plum est : legal quilibet die decima lertia Augusti .
Τούτο εν τω συναξαρία του αγίου Μαξίμου γέγρα- Si ergo , il vos arbitramini, is non est qui possit
πται, και αναγνώτω ο βουλόμενος τη τρισκαιδεκάτη ordlinare ,, inquirere,, confirmware ,, dirigere ,, allmini
του Αυγούστου . Ει ούν καθ' υμάς ουκ έστιν εκείνος strare Ecclesiam Di, ul gubernator diri; il navim ,
και δυνάμενος κανονίζειν, εξετάζειν, κυρούν, διιθύ B quomodo hæc gesia sunt el aiia mnulia his sinsilia
νειν , κυβερνάν τήν του Θεού Εκκλησίαν , οία κυβερ que propter sermonis prol xilalem onilli rus ?
νήτης την ναύν διθύνει , πώς τούτα εγένοντο και nam si de iis voluerimus dicere , in illis exponeri
άλλα πλείστα και όμοια τούτοις ; & δ.α το μήκος του dis lempiis nobis deerit ? Quomodo cum ipsos
λόγου εώμεν. Ει γαρ θελήσωμεν περί τούτων λέ excommunicationi subjecisset 7, qui ab co anathe
γειν, έστειλείψει ημάς διηγουμένους και χρόνος. Πώς matizati sunt non contradixcrunt, quanquam es
δε και αφορισμό αυτούς καθυποβάλλοντος , ουκ αν . sent episcopi, pa'riarchæ, archiepiscopi, sed tan
τείπον οι παρ' αυτού αναθεματισθέντες και Καίτο: γε quam patri obtemperantes partierunt ; nunc ve: 0
αρχιεπίσκοποι , και επίσκοποι , και πατριάρχαι ήσαν : el qui neque ante perles posita cernunt, contradi .
αλλ' ώσπερ Πατρί ακούοντες υπήκουον. Και νύν , cunt : quos ego Ecclesie ailversarios , hostes et
οι μηδε τα έν ποσίν ειδότες, αντιλέγουσιν · ους εγώ inimicos esse judico , el conspiratores adverstis
εναντίους κρίνω της Εκκλησίας , εχθρούς τε και apostolicos el synodlales canones qui recle docu
πολεμίους , και αντάρτας των αποστολικών και συν- runt nos Ecclesiæ subjici oportere . Nani statim a
οδικών κανόνων · οίτινες υποτάττεσθαι τη 'Εκκλη principio 138 Justiniani novella ( 1 ) : « Sincimus,
σία καλώς παρέδωκαν. Αυτίκα γάρ ή ρολη', Ιουστι- inquil, secunduin sanctorum decrela, sanctissimum
νιάνειος Νεαρά, « Θεσπίζομεν , φησί, κατά τους των C veleris Rome papam primum este omnium sacer
αγίων όρους, τον άγιώτατον της πρεσβυτέρας Ρώ- dolum , Constantinopolitanuni vero secundum lo
μης πάπαν, πρώτον είναι πάντων των ιερέων • τον cum oblinere post apostolica :1) sedem . : Præterca
δε Κωνσταντινουπόλεως δευτέραν τάξιν επέχειν quintus canon Sarlicensis synodi coleni moto
μετά τον αποστολικόν θρόνον. » "Ετι ο πέμπτος της earlem scribil (2) . Eliam Anastasins, S. Maximi
έν Σαρδική συνόδου κανών, τα αυτά ούτω λέγει. " Ετι discipulus , post historia : Saneli Maximi , pse
'Αναστάσιος του αγίου Μαξίμου ο μαθητής, μετά qualam alia , inquil : « Αι! Ηec et Martini apn
1

την συγγραφής του αγίου Μαξίμου φησ μετά τινα sanctis simi, el capitis apostolici et martyris, lotinis
και άλλα · έτι μήν και Μαρτίνου του παναγίου και Ecclesiæ Oicidentalis principis. , ltem magnus
κορυφαίου αποστολικού πάπα και μάρτυρος, του Gregorius Theologus in Epitaphio in magnum Ba
πάσης αληθώς της υφ' ήλιον εξάρχοντος . "Ετι ο silium , inquit, quod ejus alatis papa duos epi
μέγας Γρηγόριος ο Θεολόγος εν τω εις τον μέγαν scopos misit, Luciferum et Eusebium ad Ecclesiam
Βασίλειον επ.ταφέω , φησίν , ότι ο πάπας του τότε Cæsareæ Cappadociæ pacificandam . Quonodo in
καιρού απέστειλε δύο επισκόπους, Λουκίφερά τε Orientem misisset ad Ecclesias componendas, nisi
και Ευσέβιον, ειρηνεύσαι την Εκκλησίαν Καισαρείας ηD princeps el guernator fuisset totius orbis terra
Καππαδοκίας : Πώς απέστειλεν εις την Ανατολής και rum ? Præterea Anatolius Constantinopolitanus pa .
Ρώμης αρχιερεύς , ειρηνεύσαι τάς Εκκλησίας , ει triarcha a Dioscoro hæretico est oleelus ( 3) . San .
μή άρχων ήν και κυβερνήτης πάσης της οικουμένης ; clissimus vero Leo papa in epistola al Marcianum
"Ετι Ανατόλιος ο Κωνσταντινουπόλεως πατριάρχης imperatorem post alia multa ait : « Electionen
εχειροτονήθη παρα Διοσκόρου του αιρετικού · ο δε Anatulii patriarcha culla habita quæstione omisi .
αγιώτατος πάπας Λέων εν τη επιστολή τη προς mus, co quod orthodoxæ fidei se adjunxit. » Ecce
Μαρκιανών βασιλέα μετά πολλά και άλλα φησί • ex hoc deprehenditur quod si Anatolius Dioscori
« Περί δε της του πατριάρχου Ανατολίου χειροτο- bæresiin secutus esset , ali co utique fuissel judica
νίας, ανεξέταστα ελάσαμεν , διά το προστεθήναι αυ- lus : nec valetis contradicere , nam is eral Con
τον τη ορθοδόξου πίστει. ) Ιδού φαίνεται από τού- stantinopolitanus patriarcha : el si hujus judex ,
του, ει ο 'Ανατόλιος προσέκειτο τη αιρέσει του Διοσ- ergo et cæterorum , Alexandrini, Antiocheni et Hie
κόρου , εκρίθη αν παρ' εκείνου και ου δύνασθε rosolymitani, ilaque omnium judes . Agapelus papa
( 1 ) Hæc novella Justiniani in impre : sis csl 131 , (2 ) Vide Theodorcium , lih , ii , c. 21 , el D. Tho
non 158. ldem seribill!! al constil, de pimi11 mant qui cität hunc locum .
p3 ».
 1347 JOSEPIII METHONENSIS 1343
praeterea ipsemet ( 1) Constantinopolim est profe- Α αντειπείν, πατριάρχης γάρ ήν Κωνσταντινουπόλεως
ctus, ubi Antimum Trapezunlium , qui erat Con . ει δε τούτου κριτής, και των λοιπών άρα, του
stantinopolitanus patriarcha , sed hereticus , sede 'Αλεξανδρείας , του Αντιοχείας , και του Ιεροσο
dejecit, in locumque ejus sanctissimum Menain λύμων » ώστε κριτής πάντων εστίν. "Ετι 'Aγαπητό ;
suffecit. Unde hoc ? nisi quod in omnes obtinet ο πάπας ήλθε σωματικώς εις Κωνσταντινούπολιν,
iinperium , el quia jam ¡nde ab initio id apostolu ένθα καθείλεν "Ανθιμον τον Τραπεζούντος , πατριάρ
Petro a Deo tributum est el successoribus ejus. χην γενόμενον Κωνσταντινουπόλεως, αιρετικών όντα ,
Proclus præterea de Romani pontificis assensa in και αντ ' αυτού χειροτονεί Μηνάν τον άγιώτατον .
sedem patriarchalem evectus est secundum Zona- Πόθεν τούτο ; ή ότι κατά πάντων έχει το κράτος
ram . Ecce ostensum est Romantin pontificem de και ότι αρχήθεν δέδοται τούτο παρά του Κυρίου το
Anthiino Constantinopolitano judicasse . Log san- αποστόλων Πέτρο, και τοις μετ' αυτόν. "Ετι Προ
rtissimus Dioscoruin Alexandrinum et Juvenalem κλος συναινέσει του Ρώμης, εις τον πατριαρχικών
Hierosolymitanum condemnavit et ut
vt de hereticis ανήχθη θρόνον, κατά τον Ζωναράν . Ιδού εδείχθη
judicium tulit. Felix sanctissimus Petruun Antio . ότι ο Ρώμης έκρινε τον Κωνσταντινουπόλεως "Αν
chenuar deposuit et anathemati subjecit. Quamob . θεμον • Λέων δε ο άγιώτατος , Διόσκορον 'Αλεξα
rem eum Romanus sil summus pontifex, in om- Β δρείας, και Ιουβενάλιον Ιεροσολύμων κατεδίκασε ,
ties patriarchales sedes obtinet principatum . Quo- και ως αιρετικούς κατέκρινε . Φήλιξ δε ο άγιώτατος ,
modo ergo tunc, nunc vero non ? Nemo dicere hoc Πέτρον τον ' Αντιοχείας εκάθησε, και αναθέματα
audebit. Sed tine, et nunc , el usque ad sæculi καθυπέβαλεν . "Ωστε ο Ρώμης άκρος ών αρχιερεύς ,
consunimationem habebit imperium ,. Ει nt ut plane κατά πάντων των πατριαρχικών θρόνων έχει το
intelligatis nos vera dicere , et quam habeat pote- κράτος . Πώς oύν τότε, νύν δ' ού ; ουκ έστιν όστις
statem ea divina sedes , ad verbum Fclicis episto- αν είπη , αλλά και τότε και νύν, και μέχρι της του
lam adjungemus, quae sic habet. κόσμου συντελείας έξει το κράτος. "Ινα δε ειδήτε
ότι αληθή λέγομεν και ήντινα εξουσίαν ο θείος θρόνος εκείνος έχει, αυταίς λέξεσι την επιστολήν Φήλι .
κος επιθήσομεν, ήτις και έχει ούτως
Gloriosissimo et serenissimo filio Zenoni Augusto, Το ένδοξοτάτω και γαληνοτάτω υλώ. Ζήνωνι
Felix episcopus in Domino salulem ( 2). Αυγούστω, Φήλιξ επίσκοπος εν Κυρίω, χαί
peir .
Tue humanitati ea significari oportet quæ rerunt • Πρέπει τη ση φιλανθρωπία ταύτα , και πρέπει ,
ordu postulat, quod et significari par est in titilita- τη των πραγμάτων απαγγείλαι τάξει· άπερ και
tem serenitalis imperii tui . Ac veluti adessem ανήκεν απαγγείλαι εις ωφέλειαν του της σής γαλη
τοχο , ut meas preces admittas apud amicas et re- c νότητος κράτους και καθάπερ ως εγγύς τυγχάνων ,
cas aures tuas, tanquarn Cliristianissimus impera- παρακαλώ , την εμήν έχετηρίαν δέξασθαι ταις φιλα
lor, nulloque pacto pietas tua existimet nos alium γάθους υμών ακοαίς , ως Χριστιανικώτατος ών β . -
magis benevolentia quam le prosequi, eo tamen er- σιλεύς · μηδαμώς τε ή σή ευσέβεια διανοηθείη ,
certo qui le cupii cum Deo pacenm habere . Quoniam έτερόν τινα μετά καθαράς της διανοίας ημάς άγα.
ideli corde permiolus de temporalis sedis pole- πάν : πλήν εκείνου του βουλομένου σε μετά του
state nou ambigis, atque æternæ vitæ retributio- Θεού ειρήνην έχειν · επειδή περ εκ πιστής ώρμημέ
nem ex superna voluntale pendere arbitraris, a mea νος της διανοίας , ουκ αμφισβητείς του προσκαίρου
parvilate suscipere digneris venerabile et divinair θρόνου την εξουσίαν, και της αιωνίου ζωής την αν
beatissimi Petri principis apostolorum confessio- τίδoσιν εκ της άνωθεν ροπής ήρτήσθαι · διά τε της
nem ; cui eum regni claves credite sint , Christia » ήμών βραχύτητος δέξασθαι καταξίωσον την σεπτήν
nissimo imperio tuo præparabit in cælis cum an- και θεόφραστος ομολογίαν του μακαριωτάτου Πέ
gelis inansionem : qui cum primus incommutabi- τρου, του πρωτοστάτου των αποστόλων· ος και τις
lem et iuculpatain in Dominum nostrum Jesum της βασιλείας κλείς υπό του Σωτήρος πιστευθείς,
Christum fidem declarasset , ab ipso Salvatore προευτρεπίσει τη φιλοχρίστω υμών βασιλεία, την εν
beatificatus est ; nam,cum dixisset ad Dominum : D υψίστοις μετ' αγγέλων διαγωγήν. " Ος. και την
:

« Tu es Christus Filius Dei vivi , » responsum ab απαράλλακτον και αμώμητον πίστιν εις τον Κύριον
eo tulit : « Beatus es , Simon Barjona , quia caro et ημών Ιησούν Χριστόν , και μονογενή του Θεού Υιόν,
sanguis non rerelavit libi, sed Pater meus qui in πρώτος εκθέμενος, έμακαρίσθη υπ' αυτού του Σω
cuelis est ; et super hanc confessionem luain ædifica- τηρος · ειπόντος γάρ αυτού προς τον Κύριον , « Συ εί
bo Ecclesian seam, et porteinferi non prevalebunt: ο Χριστός ο Υιός του Θεού του ζώντος , ακήκος παρ'
adversus eam 18 ; » ut es ea tolleret , unde suum αυτού, « Μακάριος εί, Σίμων βάρ Ιωνά , ότι σάρξ και
cognomen accepit, quod est Cliristus Jesus et Deus αιμα ουκ απεκάλυψέ σου, αλλ ' ο Πατήρ μου ο εν τοίς .

18 Afatth. Σνι , 16-18.

( 1 ) Vide Niceph. lib. xv.

(2) Vide eumdem lib . xvii et Plaunam .
 1-49 PRO CONC. FLORENT . CAP. V. DE PRIMATU PAPÆ.
ουρανοίς · και επί ταύτη σου τη ομολογία οικοδο- Α
μήσω μου την Εκκλησίαν , και πύλαι άδου ού κατι-
σχύσουσιν αυτής. »» Του ούν Σωτήρος φήσαντος ότι
πύλαι άδου ου κατισχύσουσι της αυτού Εκκλησίας,
του εξάσαι απ' αυτής την απ' αυτού επωνυμίαν,
ήτις είρηται Χριστός Ιησούς και Θεού του παν-
• τοκράτορος Υιός. Πέτρος και πρωτότοκος υιός του
?
διαβόλου , και αναξίως εισπηδήσας τη 'Αντιοχέων
αγία του Θεού Εκκλησία και μιάνας τον της αρχιε-
ρωσύνης θρόνον Ιγνατίου του μάρτυρος, ός τη δεξιά expositionem, seil unum ex Trinitate passion
Πέτρου την ορχιερωσύνην εδέξατο, κα Ευσταθίου
του ομολογητού και προέδρου των τριακοσίων δέκα
και οκτώ αγίων Πατέρων, των εν Νικαία αθροισθέν-
των , λέγειν ετόλμησεν , ότι ου δεί τον Χριστόν και
Υιον του Θεού ονομάζειν κατά την θείαν του Σωτή-
B
ρος νομοθεσίας , και την των 0.ίων Γραφών παράδο
σιν, και έκθεσιν των Πατέρων · αλλά τον ένα της
Τριάδος, το πάθος το υπέρ ημών υπομείναντα εις
την της θεότητος ουσίαν κατά την 'Αρείου και Αιολ-
λιναρίου και Ευνομίου παράδοσιν βουλόμενος διά
της τοιαύτης φωνής, αθετήσαι μεν τήν σωτήριον
ενανθρώπησιν · καθ' ήν ο Χριστός και το πάθος
υπέμεινε . Λέγεται δε και είς εξ ημών, ώς του σπέρ-
ματος Αβραάμ επιλαβόμενο ;; επαυξήσαι δε και
την πολυθείαν · ο γάρ νούς του λόγου τρείς θεούς
παρεισάγει, ένα τεθνεώτα, και δύο ζώντας . Λύει δε
και το ομοούσιον " και τας αγίας συνόδους εξωθείται ,
την τε εν Νικαία και εν Κωνσταντινουπόλει και ένα
Χαλκηδόνι . Αλλά και την αγίαν Παρθένος Μαρίας
μη προσδεχόμενος ευρεθήσεται · ει γάρ μή εξ αυτής C. quamvis sepius a nobis et a tuain Claristo frater
ο Λόγος σαρκωθείς ενανθρώπησε, τις χρεία της Παρ .
θένου ; Διά τι δε και ο Γαβριήλ έλεγε προς αυτήν,
« Το γεννώμενον εκ σου άγιον κληθήσεται Υιός Θεού :
και δώσει αυτώ Κύριος ο Θεός τον θρόνον Δαβδ του
πατρός αυτού ;» Επί πάσι δε τούτοις τοις ασεβέσι
και βλασφήμους αυτού τολμήμασι , και την τρισάγιον
λιτών νοθεύσαι βουληθείς, διά του θέσθαι εν αυτή, και
Σταυρωθείς δι' ημάς, μυρία άτοπα ειργάσατο · και
πολλά παρ' ημών και της εν Χριστώ αδελφότητος
υμών τε και των εν τη Ανατολή , και του θεοσεβε-
στάτου αρ
1:10
Onmnipolentis Filius . Petrus primogenitus diatholi
filius cum indignc se ini Antiochenam Dei Ecclesian
insinuaverit ,, et pontificiam selsm Ignatii martyris
coinquinaverit , qui Ρ :tri dextra pontification acce
pit, et Eustathii confessoris el presidis 318 sancto
rum Patrum qui apud Nirmam coacti sunt : ausus
est dicere lion oportere Christum vocarr Filium
Dei secundum divinam Salvatoris sanclionein die
inaru ane Scripturarum tra-litionem et Parts
pro nobis sustinuisse secundum divinitatis essen
tam , veluti Arius, et Apollinaris et Eunomius ira
diderunt , his verbis anicus saluliferanIrmanita
lem convellore, secundum quam Christus passionem
sustinuit. Fertur etiam et unus ex nostris tanqualit
de semine Abraham progenitus multiplicitatem
decorum invexisse . Nann seusius verborum tres leos
inducit, υιοriuum unum , luosque vivos , albolet
autem el consubstantialem , sanctasqne synodos
reddit irritas, Nicænam , Constantinopolitanam eo
Chalcellanensem (1) . Quin et Marice viginitatem non
recipere reperietur. Si enim Verbum ex ea incar
malum non suscepit humanitatem , quițl virgine
opus est ? Cur Gabriel dixit ad illam : « Quod ex
te mascolur sanctum , vocabitur Filius Dei, el dabil
ei Dominus sedem patris ejus 19. . Præter hæc
impia el coplumeliosa, facinora , cum aduliorare
tri-agiuo conatus, sit al.lendo , «Crucifixus propter
nos, > in infinitaş absurdilales, re'm allaxit, Ac
nilale si monitus, el Orientalibus, ct ab Acacio,
archiepiscopo vestre regία urbis et Cliristianica ,
convertere se nunquam voluit. Propterea nunc.
sancta Dei Ecclesia cx walcino affectu non cessat
languam ad præcipuuin ejus filium verba faciens,
dicere : 0 Christi amice imperator, culliis nostri
vinculum quo vinciuntur Odeles, dissolvi ne palisa
ris, Christi Domini el unigeniti filii lui cognomon
ne permittas violari,, sanctissimam hymnodiam .
quæ et urbem vestram servavil periclitanten),. lan