BIMONTHLY FROM

under exclusive licence to

ΠΥΓΜΑΧΩΝΤΑΣ

INTELLIGENT LIFE
ΜΕ ΤΗ ΣΚΙΑ
ΤΟΥΣ
ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΑΠΟ
ΤΟΝ JEHAD NGA

Η KOINΩΝΙΚΗ
ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ
ΑΠΟ ΤΗΝ
HILARY SPURLING

ΧΟΛΥΓΟΥΝΤ
AΠΟ ΤΟΝ
DAVID THOMSON

ΤΕΥΧΟΣ 2 // € 5,00
ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΠΛΕΤΣΑΣ
Ο Κρητικός
πίσω από το project ΝΙΚΗ
“One Laptop per Child” ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ

Μιχάλης
Η Γυναίκα της
TEYXOΣ 2 // 2011

Ευρώπης 1991
εξοµολογείται...

ΚΡΙΣ ΣΠΥΡΟΥ

Μπλέτσας
O Έλληνας που διετέλεσε
Πρόεδρος των Εκλεκτόρων του
Προέδρου των Ηνωµένων
Πολιτειών Αµερικής
FEATURES

John Stockdale

NLP – Η ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΗ
ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ
ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΝΟΥ!
Έχετε ποτέ αναρωτηθεί εάν υπάρχει κάποια μέθοδος, κάποια μυστική συνταγή που να μπορεί να διασφαλίζει την
επίτευξη των στόχων μας; Κι όμως υπάρχει και ονομάζεται NLP
Α­να­ζη­τώ­ντας έ­ναν ει­δι­κό του NLP στην Ελ­λά­δα, η έ­ρευ­να μας ο­δή­γη­σε στους δύ­ο με­γα­λύ­τε­ρους ορ­γα­νι­σμούς πι­στο­ποί­η­σης του NLP
πα­γκο­σμί­ως, το Association of NLP στην Αγ­γλί­α και το American Board of NLP στις Η­νω­μέ­νες Πο­λι­τεί­ες. Ο John Stockdale, ο ο­ποί­ος
εί­ναι ο μο­να­δι­κός α­να­γνω­ρι­σμέ­νος και πι­στο­ποι­η­μέ­νος στην Ελ­λά­δα α­πό τους δύ­ο αυ­τούς ορ­γα­νι­σμούς, στο ε­πί­πε­δο του Trainer of NLP
and Μaster Coach Trainer of NLP, μι­λά­ει στην Joanna Papachristou για την α­πε­ριό­ρι­στη δύ­να­μη του αν­θρώ­πι­νου νου!

Ό­πως φα­ντά­ζο­μαι κά­νουν ό­λοι που σας γνω­ρί­ζουν για πρώ­τη φο­ρά, η
πρώ­τη μου ε­ρώ­τη­ση εί­ναι, τι α­κρι­βώς εί­ναι το NLP;
Κατ’ αρ­χάς, νο­μί­ζω ό­τι εί­ναι ση­μα­ντι­κό να ξε­κι­νή­σου­με με το γε­
γο­νός ό­τι το NLP εί­ναι α­πλά μί­α ε­τι­κέ­τα και ως εκ τού­του δεν
φα­νε­ρώ­νει την πλή­ρη ει­κό­να του τι α­κρι­βώς εί­ναι. Τα αρ­χι­κά NLP
ση­μαί­νουν Neuro Linguistic Programming (Νευ­ρο-γλωσ­σι­κός
Προ­γραμ­μα­τι­σμός).
Ου­σια­στι­κά τo NLP ε­ξε­λί­χθη­κε σαν έ­να “Model of Excellence”, η
με­θο­δο­λο­γί­α του να α­ρι­στεύ­σεις αν θέ­λε­τε, για την α­νά­λυ­ση και
α­να­πα­ρα­γω­γή της ά­ρι­στης ε­πί­δο­σης. Κα­τά συ­νέ­πεια, α­ξιο­ποιεί τη
γλώσ­σα και τη στρα­τη­γι­κή του αν­θρώ­πι­νου νου προ­κει­μέ­νου να
μπο­ρού­με να θέ­του­με και να πε­τυ­χαί­νου­με ο­ποιο­δή­πο­τε στό­χο με
συ­νέ­πεια.
Γε­νι­κό­τε­ρα, το NLP εί­ναι αυ­τό που θα λέ­γα­με στα αγ­γλι­κά “an
attitude”, που μέ­σω ευ­ρεί­ας γκά­μαs συ­γκε­κρι­μέ­νων τε­χνι­κών και
με­θό­δων μας προ­σφέ­ρει μί­α ο­λι­στι­κή προ­σέγ­γι­ση στο πώς να κα­
λυ­τε­ρεύ­σου­με τη ζω­ή μας.
Και πως λει­τουρ­γεί αυ­τό;
Μα­θαί­νο­ντας τον τρό­πο με τον ο­ποί­ο ο νους φιλ­τρά­ρει, ε­πε­ξερ­
γά­ζε­ται και ε­πι­κοι­νω­νεί την πλη­ρο­φο­ρί­α, το NLP μας ε­πι­τρέ­πει
να γνω­ρί­ζου­με πώς σκε­φτό­μα­στε, πώς α­ντι­δρού­με και πώς συ­
μπε­ρι­φε­ρό­μα­στε σε κα­θη­με­ρι­νή βά­ση, κα­θώς και τι ε­πιρ­ρο­ή έ­χει
αυ­τό στους γύ­ρω μας. Συ­νε­πώς, μας πα­ρέ­χει και τα ερ­γα­λεί­α για
να μπο­ρέ­σου­με να α­ξιο­ποι­ή­σου­με, προς ό­φε­λός μας, τα πρό­τυ­πα
ε­πι­τυ­χί­ας που υ­πάρ­χουν γύ­ρω μας.
Μό­νο πρό­σφα­τα και με­τά α­πό τις ε­πα­να­στα­τι­κές α­να­κα­λύ­ψεις της
Κβα­ντι­κής Φυ­σι­κής και της Νευ­ρο­επ ­ ι­στή­μης, μπο­ρού­με να ε­κτι­μή­
σου­με πλή­ρως τον ρό­λο του NLP σαν έ­να “εγ­χει­ρί­διο χρή­σης” του
αν­θρώ­πι­νου μυα­λού.  Α­πό τη στιγ­μή που διε­ρευ­νή­σα­με σε βά­θος
την πραγ­μα­τι­κή φύ­ση της λει­τουρ­γί­ας του νου και α­φού ε­φαρ­μό­
σα­με ε­ξει­δι­κευ­μέ­νες δια­δι­κα­σί­ες και με­θό­δους, έ­χου­με πλέ­ον τη
δυ­να­τό­τη­τα να ξε­κλει­δώ­σου­με τις δυ­να­τό­τη­τές μας στην ε­πί­τευ­ξη
στό­χων που πριν θα μας φαί­νο­νταν ά­πια­στοι.
Α­πό που προ­ήλ­θε το NLP;
Το NLP δη­μιουρ­γή­θη­κε στις αρ­χές της δε­κα­ε­τί­ας του 1970 α­πό τον
Dr. John Grinder, τό­τε κα­θη­γη­τή της Γλωσ­σο­λο­γί­ας του Πα­νε­πι­
στη­μί­ου της Κα­λι­φόρ­νια και τον Dr. Richard Bandler, τό­τε φοι­τη­τή
Μα­θη­μα­τι­κών και Ψυ­χο­λο­γί­ας στο ί­διο Πα­νε­πι­στή­μιο. Το κί­νη­τρό
τους ή­ταν η πε­ριέρ­γεια να ε­ρευ­νή­σουν τι ή­ταν αυ­τό που ε­μπό­δι­ζε
τους αν­θρώ­πους να κα­τα­κτή­σουν την ε­πι­τυ­χί­α στο μέ­γι­στο των δυ­
να­το­τή­των τους και να α­πα­ντή­σουν σε μια α­πλή αλ­λά ταυ­τό­χρο­να
ση­μα­ντι­κή ε­ρώ­τη­ση “πώς μπο­ρώ να κά­νω αυ­τό που κά­νω α­κό­μα
κα­λύ­τε­ρα”;
Ξε­κί­νη­σαν λοι­πόν την προ­σπά­θειά τους να α­να­πα­ρά­γουν τα α­πο­
τε­λέ­σμα­τα τριών α­πό τους πιο ε­πι­τυ­χη­μέ­νους ε­πι­στή­μο­νες της γε­
νιάς τους: Του Dr. Milton Erickson, ψυ­χί­α­τρος με ει­δί­κευ­ση στην
ια­τρι­κή υ­πνο­θε­ρα­πεί­α, του Dr. Fritz Perls, κα­θη­γη­τής και ψυ­χα­να­
λυ­τής (ε­φευ­ρέ­της του Gestalt Therapy) και της Dr. Virginia Satir,
παι­δα­γω­γός, ε­πι­κοι­νω­νιο­λό­γος και ψυ­χο­θε­ρα­πεύ­τρια.
Αυ­τό που τε­λι­κά κα­τά­φε­ραν ή­ταν να δη­μιουρ­γή­σουν έ­να πρό­τυ­πο
σύ­στη­μα που τους έ­δω­σε τη δυ­να­τό­τη­τα να α­να­πα­ρά­γουν και αυ­
τοί πα­ρό­μοια α­πο­τε­λέ­σμα­τα πα­ρό­τι δεν εί­χαν την ε­ξει­δί­κευ­ση των
τριών που προ­α­νέ­φε­ρα. Η μέ­θο­δος αυ­τή συν­δυά­ζει τα πιο α­πο­τε­
λε­σμα­τι­κές ε­φαρ­μο­γές των ε­πι­στη­μών της Ψυ­χο­λο­γί­ας, της Παι­
δα­γω­γι­κής, της Ε­πι­κοι­νω­νί­ας και εν μέ­ρει της Κβα­ντι­κής Φυ­σι­κής
(που για ε­κεί­νη την ε­πο­χή ή­ταν αρ­κε­τά αμ­φι­λε­γό­με­νη). Φυ­σι­κά,
με­γά­λη ε­πιρ­ρο­ή και συ­νει­σφο­ρά για τη δη­μιουρ­γί­α του NLP εί­χε
ε­πί­σης το έρ­γο γνω­στών ε­πι­στη­μό­νων, ό­πως οι Gregory Bateson,
Carl Jung, Noam Chomsky και ο Karl Pribram με­τα­ξύ άλ­λων. >

86
INTELLIGENT LIFE
Τ Ε Υ Χ Ο Σ 2 // 2 0 1 1 Con te n t cr e a te d by E- E nt e r pr is e s
 ΤΟ ΠΩΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣ,
ΔΙΔΑΣΚΕΣΑΙ ΚΑΙ
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΕΣΑΙ ΓΙΑ
ΤΟΝ ΕΠΟΜΕΝΟ ΚΥΚΛΟ
ΚΑΘΟΡΙΖΕΙ ΣΕ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ
ΒΑΘΜΟ ΤΟ ΠΩΣ ΘΑ ΒΓΕΙΣ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΩΡΙΝΟ
FEATURES
Και πού α­κρι­βώς βρί­σκει ε­φαρ­μο­γές το NLP;
Κα­θώς η λί­στα εί­ναι σχε­δόν α­νε­ξά­ντλη­τη, ό­σο α­πί­στευ­το και αν
σας φαί­νε­ται, στην πρά­ξη βρί­σκει ε­φαρ­μο­γές σε σχε­δόν κά­θε το­
μέ­α της αν­θρώ­πι­νης συ­μπε­ρι­φο­ράς και δρα­στη­ριό­τη­τας. Για να
σας δώ­σω έ­να πα­ρά­δειγ­μα, στον κό­σμο των ε­πι­χει­ρή­σε­ων, το ΝLP
έ­χει ε­ξε­λι­χθεί σε έ­να α­πό τα πιο βα­σι­κό θε­μέ­λια της σύγ­χρο­νης
ε­φαρ­μο­γής του coaching, της εκ­παί­δευ­σης, της ε­πι­κοι­νω­νί­ας και
της α­νά­πτυ­ξης η­γε­σί­ας πα­γκο­σμί­ως. Ε­πί­σης στον το­μέ­α της ια­τρι­
κής και της θε­ρα­πεί­ας, αλ­λά και του ε­παγ­γελ­μα­τι­κού α­θλη­τι­σμού,
των πο­λύ υ­ψη­λών α­πο­δό­σε­ων.
Μό­λις τον πε­ρα­σμέ­νο χρό­νο πά­νω α­πό 400 δά­σκα­λοι και κα­θη­γη­
τές στην Αγ­γλί­α έ­λα­βαν μέ­ρος σε έ­να πρό­γραμ­μα NLP, χρη­μα­το­δο­
τού­με­νο α­πό το Βρε­τα­νι­κό Υ­πουρ­γεί­ο Παι­δεί­ας, με στό­χο τη βελ­
τί­ω­ση του τρό­που ε­πι­κοι­νω­νί­ας και δι­δα­σκα­λί­ας για την κα­λύ­τε­ρη
α­πό­δο­ση των μα­θη­τών τους.
Θα μπο­ρού­σα­τε να μας δώ­σε­τε έ­να πα­ρά­δειγ­μα πώς α­κρι­βώς λει­τουρ­γεί;
Κά­ποιος πα­λαιό­τε­ρα με εί­χε συμ­βου­λεύ­σει, “α­πό­φυ­γε να ε­ξη­γείς
αυ­τό που μπο­ρεί να δώ­σεις σαν ε­μπει­ρί­α”. Α­ντί για πα­ρά­δειγ­μα
λοι­πόν, θα σας έ­λε­γα το ε­ξής: “ό­τι και να κά­νε­τε, μην σκε­φτεί­τε
έ­να μπλε δέ­ντρο”!
Ε­ντά­ξει…
Τι σκε­φτή­κα­τε μό­λις τώ­ρα;
 
Έ­να μπλε δέ­ντρο!
Μα μό­λις τώ­ρα σας εί­πα  να
ΜΗΝ σκε­φτεί­τε έ­να μπλε δέ­
ντρο!
 
Σω­στά! Ά­θε­λά μου… αυ­τό σκέ­
φτη­κα!
Αυ­τό συμ­βαί­νει διό­τι για να
κα­τα­νο­ή­σε­τε αυ­τό που εί­πα,
το υ­πο­συ­νεί­δη­το σας έ­πρε­πε,
έ­στω και για κλά­σμα­τα δευ­τε­
ρο­λέ­πτου, να δη­μιουρ­γή­σει μί­α ει­κό­να του α­ντι­κει­μέ­νου που σας
εί­πα να μην σκε­φτεί­τε… για να ξέ­ρε­τε τι α­κρι­βώς εί­ναι αυ­τό το
ο­ποί­ο δεν έ­πρε­πε να σκε­φτεί­τε!
Αυ­τό ε­ξη­γεί­ται ως ε­ξής: Το υ­πο­συ­νεί­δη­το μας δεν έ­χει φίλ­τρο να
ε­πε­ξερ­γα­στεί το “αρ­νη­τι­κό” στον λό­γο, για πα­ρά­δειγ­μα λέ­ξεις ό­πως
το “μην” ή το “δεν”. Έ­τσι λοι­πόν αν κά­ποιος ξε­κι­νή­σει να σας λέ­ει
“μην το πά­ρεις προ­σω­πι­κά αυ­τό που θα σου πω, αλ­λά....” ποιο εί­
ναι το πρώ­το πράγ­μα που θα σκε­φτεί­τε;
 
‘Oτι θα το πά­ρω προ­σω­πι­κά και μάλ­λον ό­τι δεν θα μου α­ρέ­σει αυ­τό που
θα α­κού­σω.
Α­κρι­βώς. Αυ­τό ση­μαί­νει ό­τι κα­τά πά­σα πι­θα­νό­τη­τα έ­χε­τε ή­δη πά­
ρει προ­σω­πι­κά αυ­τό που θα ή­θε­λαν να σας πουν... πριν α­κό­μα
σας το πουν. Ά­ρα σκε­φτεί­τε, πό­σες φο­ρές στην κα­θη­με­ρι­νή μας
ε­πι­κοι­νω­νί­α κα­τα­λή­γου­με να λέ­με Α­ΚΡΙ­ΒΩΣ ΑΥ­ΤΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΕ­
ΛΟΥ­ΜΕ να σκέ­φτε­ται ή να κά­νει ο συ­νο­μι­λη­τής μας. Δυ­στυ­χώς με
τον ί­διο α­κρι­βώς τρό­πο ε­πι­κοι­νω­νού­με και με τον ε­αυ­τό μας. Έ­να
α­πό τα πρώ­τα πράγ­μα­τα λοι­πόν που μα­θαί­νει κα­νείς στο NLP εί­ναι
το πώς να ξε­κι­νά να αλ­λά­ζει τον τρό­πο που σκέ­φτε­ται και συ­νε­πώς
ε­πι­κοι­νω­νεί, τό­σο με τον ε­αυ­τό του ό­σο και με τους γύ­ρω του.
 
Θα χα­ρα­κτη­ρί­ζα­τε λοι­πόν το NLP πε­ρισ­σό­τε­ρο ως ε­πι­στή­μη ή φι­λο­σο­
88
INTELLIGENT LIFE
Τ Ε Υ Χ Ο Σ 2 // 2 0 1 1
φί­α;
Θα έ­λε­γα ό­τι πρα­κτι­κά ε­ξε­λίσ­σε­ται πε­ρισ­σό­τε­ρο σαν έ­νας τρό­πος
ζω­ής, μό­λις αρ­χί­σεις να το ε­ξα­σκείς, που κα­τά συ­νέ­πεια συν­δυά­ζει
και τα δύ­ο. Αν θέ­λε­τε, σκε­φτεί­τε το NLP σαν την “τέ­χνη” και την
“ε­πι­στή­μη” του να α­ρι­στεύ­εις, κα­θώς χρειά­ζο­νται και τα δύ­ο για
να υ­πάρ­ξει ι­σορ­ρο­πί­α.
 
Και πως ε­ξη­γεί­τε αυ­τόν τον συν­δυα­σμό;
Ό­πως το “in life we tend to get what we expect”, έ­τσι και οι πε­
ρισ­σό­τε­ροι α­πό ε­μάς έ­χου­με την τά­ση να πε­ριο­ρί­ζου­με τις δυ­να­
τό­τη­τές μας βα­σι­ζό­με­νοι στο τι πι­στεύ­ου­με ό­τι εί­ναι ή δεν εί­ναι
ε­φι­κτό για ε­μάς τους ί­διους. Κά­τι που έ­θε­σε πο­λύ σω­στά και ο
πε­ρί­φη­μος Henry Ford “εί­τε πι­στεύ­εις ό­τι μπο­ρείς, εί­τε πι­στεύ­εις
ό­τι δεν μπο­ρείς …έ­χεις α­πό­λυ­το δί­κιο”. Ά­ρα στην πε­ρί­πτω­σή μας
ο ό­ρος “τέ­χνη” έ­χει να κά­νει με το γε­γο­νός ό­τι κα­θέ­νας α­πό μας
εί­ναι εξ’ ο­ρι­σμού μο­να­δι­κός και συ­νε­πώς θα ερ­μη­νεύ­σει και θα
εκ­με­ταλ­λευ­τεί την πλη­ρο­φο­ρί­α με τον τρό­πο που πι­στεύ­ει ό­τι εί­ναι
ο κα­λύ­τε­ρος. Κά­τω α­πό αυ­τό το πρί­σμα, η “ε­πι­στή­μη” που διέ­πει
τη με­θο­δο­λο­γί­α ε­ξαρ­τά­ται α­πο­λύ­τως α­πό τον τρό­πο που ο κα­θέ­νας
θα την ε­φαρ­μό­σει.
Άλ­λω­στε, ό­πως πο­λύ ω­ραί­α το εί­χε εκ­φρά­σει και ο Einstein “η
φα­ντα­σί­α εί­ναι πιο ση­μα­ντι­κή α­πό την γνώ­ση”, που ση­μαί­νει ό­τι
ό­ποιο ό­ρο και να ε­πι­λέ­ξου­με, εί­τε ε­πι­στή­μη εί­τε φι­λο­σο­φί­α, αυ­
τό που τε­λι­κά θα κα­θο­ρί­σει
το α­πο­τέ­λε­σμα εί­ναι το πώς
προ­σεγ­γί­ζει κα­νείς το NLP,
πε­ρισ­σό­τε­ρο α­πό το πώς το
χα­ρα­κτη­ρί­ζει ο κα­θέ­νας.
 
Πό­τε ήρ­θα­τε σε πρώ­τη ε­πα­φή
με το NLP; 
H πρώ­τη φο­ρά ή­ταν το 1992,
ό­ταν έ­νας κα­θη­γη­τής πα­νε­πι­
στη­μί­ου μου εί­χε δα­νεί­σει το
βι­βλί­ο Unlimited Power, του
Anthony Robbins, που εί­ναι
βα­σι­σμέ­νο σ’ έ­να με­γά­λο βαθ­μό στις αρ­χές του NLP. Ε­κεί­νη την
ε­πο­χή περ­νού­σα μί­α δύ­σκο­λη πε­ρί­ο­δο, ό­που σκε­φτό­μουν α­κό­μα
και να δια­κό­ψω το Πα­νε­πι­στή­μιο για λί­γο και­ρό. Ό­ταν γύ­ρι­σα α­πό
τις δια­κο­πές μου, έ­χο­ντας φυ­σι­κά δια­βά­σει το βι­βλί­ο, κα­τά­φε­ρα
μέ­σα σε ε­λά­χι­στο χρό­νο να α­να­τρέ­ψω την αρ­νη­τι­κή μου διά­θε­
ση και να βελ­τιώ­σω ση­μα­ντι­κά τους βαθ­μούς μου. Αι­σθα­νό­μου­ν
κι­νη­το­ποι­η­μέ­νος, προ­ση­λω­μέ­νος και γε­μά­τος ε­νέρ­γεια. Α­πό ε­κεί
ξε­κί­νη­σε και η έ­ντο­νη πε­ριέρ­γειά μου για το τι άλ­λο μπο­ρεί να κα­
τα­φέ­ρεις χρη­σι­μο­ποιώ­ντας τις δυ­να­τό­τη­τες του νου σου.
 
Έ­χο­ντας υ­πό­ψη τη ση­με­ρι­νή κα­τά­στα­ση στην Ελ­λά­δα, πού πι­στεύ­ε­τε ό­τι
θα μπο­ρού­σε να συμ­βάλ­λει το NLP;
Σε πολ­λούς και διά­φο­ρους το­μείς και πρώ­τα α­πό ό­λα στην παι­δεί­α.
Εί­ναι ση­μα­ντι­κό ό­μως να ξε­κι­νή­σου­με α­πό το γε­γο­νός ό­τι αυ­τό
που συμ­βαί­νει σή­με­ρα στην Ελ­λά­δα, κυ­ρί­ως στην οι­κο­νο­μί­α, δεν
εί­ναι και τό­σο μο­να­δι­κό γε­γο­νός, ό­πως κά­ποιοι πι­στεύ­ουν. Αρ­
κεί να δει κα­νείς τι συμ­βαί­νει σε άλ­λες Ευ­ρω­πα­ϊ­κές χώ­ρες, ό­πως
και στις Η­ΠΑ, ό­που η πρό­σφα­τη υ­πο­βάθ­μι­ση της πι­στο­λη­πτι­κής
ι­κα­νό­τη­τάς της ή­ταν κά­τι που πριν λί­γα χρό­νια θα ή­ταν α­δια­νό­η­
το. Αν σκε­φτού­με το ό­τι “there is no failure, only feedback”, εί­
ναι σί­γου­ρο ό­τι κά­ποιες α­πό αυ­τές τις χώ­ρες θα προ­σαρ­μο­στούν
α­νά­λο­γα στις δύ­σκο­λες συν­θή­κες που βιώ­νουν και θα βρουν τον

τρό­πο να ξε­πε­ρά­σουν τα ό­ποια ε­μπό­δια έ­χουν πα­ρου­σια­στεί ή θα
πα­ρου­σια­στούν.
Βέ­βαια, πα­ρό­τι υ­πήρ­χαν ά­το­μα που σί­γου­ρα γνώ­ρι­ζαν ό­τι η κα­
κή δια­χεί­ρι­ση της οι­κο­νο­μί­ας στην Ελ­λά­δα θα δη­μιουρ­γού­σε σε
κά­ποια στιγ­μή μί­α κρί­ση, οι πε­ρισ­σό­τε­ροι α­πό ε­μάς δεν θα μπο­
ρού­σα­με πο­τέ να φα­ντα­στού­με ό­τι θα ερ­χό­ταν τό­σο ξαφ­νι­κά και σε
τέ­τοια διά­στα­ση.
Αυ­τό λοι­πόν που βιώ­νου­με σή­με­ρα στην Ελ­λά­δα, ό­σο και πα­γκο­
σμί­ως, εί­ναι ου­σια­στι­κά αυ­τό που ο Taleb α­πο­κα­λεί το φαι­νό­με­νο
του “Μαύ­ρου Κύ­κνου”’. Ο “έ­λεγ­χος” και κατ’ ε­πέ­κτα­ση η “σι­γου­
ριά” εί­ναι πλα­σμα­τι­κές έν­νοιες, κα­θώς στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα κα­
νείς δεν μπο­ρεί να προ­βλέ­ψει το τι θα συμ­βεί α­πό την μια στιγ­μή
στην άλ­λη. Ως εκ τού­του, το μό­νο που μπο­ρείς να ε­λέγ­ξεις εί­ναι το
πως ε­σύ θα α­ντι­δρά­σεις σε ό­τι συμ­βαί­νει γύ­ρω σου.
Συ­νε­πώς, α­πό την πλευ­ρά του NLP, το κλει­δί για να μπο­ρέ­σου­με
να ξε­πε­ρά­σου­με τις δυ­σκο­λί­ες εί­ναι ου­σια­στι­κά η ι­κα­νό­τη­τα προ­
σαρ­μο­γής στο α­πρό­βλε­πτο και πώς μπο­ρού­με να εκ­με­ταλ­λευ­τού­με
αυ­τές τις προ­κλή­σεις ως “ευ­και­ρί­ες” για την προ­σω­πι­κή μας βελ­
τί­ω­ση και α­νά­πτυ­ξη.
Ο­πό­τε τι να συ­μπε­ρά­νου­με α­πό αυ­τό;
Ό­τι προ­τού ξε­κι­νή­σεις να θέ­σεις ο­ποιο­δή­πο­τε στό­χο, πρέ­πει να
λά­βεις υ­πό­ψη ό­τι στην ου­σί­α μό­νο ε­σύ μπο­ρείς να πε­τύ­χεις τον
στό­χο σου και κα­νέ­νας άλ­λος. Κατ’ ε­πέ­κτα­ση, ό­σο α­πο­δί­δεις στους
άλ­λους έ­να μέ­ρος της ευ­θύ­νης για το τι ε­σύ θέ­λεις να πε­τύ­χεις, θα
υ­πάρ­χει πά­ντα κά­ποιος που θα φταί­ει, αν τα πράγ­μα­τα στρα­βώ­
σουν. Αυ­τό που ε­πι­θυ­μού­με λοι­πόν, το δη­μιουρ­γού­με πρώ­τα στο
μυα­λό και με­τά στην πρά­ξη.
Αυ­τό έ­χει ως α­πο­τέ­λε­σμα και οι ε­πι­λο­γές που κά­νου­με να εί­ναι
ΜΕΣΩ ΤΟΥ NLP
ΜΑΘΑΙΝΕΙS ΠΩΣ
ΝΑ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΕΙΣ
ΑΝΑ ΠΑΣΑ ΣΤΙΓΜΗ
ΤΗΝ ΑΡΙΣΤΗ, ΥΨΗΛΩΝ
ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ,
ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ
ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
δι­κό μας δη­μιούρ­γη­μα. Ό­σο νω­ρί­τε­ρα α­πο­δε­χτού­με την πραγ­μα­τι­
κό­τη­τα ό­τι μό­νο ε­μείς μπο­ρού­με να δη­μιουρ­γή­σου­με την ε­πι­τυ­χί­α
μας, τό­σο νω­ρί­τε­ρα θα μπο­ρέ­σου­με να δρά­σου­με α­νά­λο­γα. Το NLP
μας προ­σφέ­ρει τη μέ­θο­δο και τα ερ­γα­λεί­α για να κά­νου­με α­κρι­βώς
αυ­τό.
Πι­στεύ­ε­τε λοι­πόν ό­τι το NLP μπο­ρεί ό­ντως να εν­δυ­να­μώ­σει τους αν­θρώ­
πους αυ­τής της χώ­ρας ώ­στε να κα­τα­φέ­ρουν α­κρι­βώς αυ­τό που μό­λις
α­να­φέ­ρα­τε;
Τα τε­λευ­ταί­α 12 χρό­νια εί­χα την ευ­και­ρί­α να συ­νερ­γα­στώ με δια­
κε­κρι­μέ­να στε­λέ­χη και αρ­κε­τούς ορ­γα­νι­σμούς αυ­τής της χώ­ρας, οι
ο­ποί­οι μου έ­δω­σαν την πε­ποί­θη­ση ό­τι έ­χου­με και την ι­κα­νό­τη­τα
αλ­λά και το πά­θος για να υ­περ­βού­με τα πρό­σφα­τα ε­μπό­δια.
Ό­πως τα πε­ρισ­σό­τε­ρα πράγ­μα­τα στη ζω­ή έ­τσι και η οι­κο­νο­μί­α δια­
νύ­ει κύ­κλους. Το πώς α­ντι­δράς, δι­δά­σκε­σαι και προ­ε­τοι­μά­ζε­σαι
για τον ε­πό­με­νο κύ­κλο κα­θο­ρί­ζει σε έ­να με­γά­λο βαθ­μό το πώς θα
βγεις α­πό τον τω­ρι­νό. 
Έ­χω α­κού­σει ό­τι με το ΝLP μπο­ρείς να δια­χει­ρι­στείς τα αρ­νη­τι­κά συ­ναι­
σθή­μα­τα τα ο­ποί­α σε πε­ριο­ρί­ζουν, ό­πως για πα­ρά­δειγ­μα ο φό­βος και η
α­νη­συ­χί­α. Ισχύ­ει αυ­τό;
Α­πο­λύ­τως. Το “state control”, ο έ­λεγ­χος της “συ­ναι­σθη­μα­τι­κής κα­
τά­στα­σης”, εί­ναι το θε­μέ­λιο αυ­τού που εί­ναι ευ­ρέ­ως γνω­στό ως
Peak Performance Coaching, κά­τι που εί­ναι δη­μο­φι­λές τό­σο στα
η­γε­τι­κά ε­ται­ρι­κά στε­λέ­χη και σε πα­γκό­σμιους ορ­γα­νι­σμούς ό­σο και
σε ε­παγ­γελ­μα­τί­ες α­θλη­τές. Δι­δά­σκε­ται δε, πά­νω α­πό 20 χρό­νια
στον χώ­ρο της Η­γε­σί­ας και της Προ­σω­πι­κής Α­νά­πτυ­ξης α­πό κο­
ρυ­φαί­ους ει­δι­κούς του χώ­ρου, ό­πως οι Anthony Robbins, Steven
Covey, Jack Canfield και διά­φο­ροι άλ­λοι. >
INTELLIGENT LIFE
89
Τ Ε Υ Χ Ο Σ 2 // 2 0 1 1

Οι άν­θρω­ποι έ­χουν την τά­ση να α­ντι­δρούν βα­σι­ζό­με­νοι κυ­ρί­ως
στο πως “αι­σθά­νο­νται” α­νά πά­σα στιγ­μή. Ό­ταν βρί­σκο­νται σε μί­α
κα­τά­στα­ση λοι­πόν που τους προ­κα­λεί άγ­χος ή ε­κνευ­ρι­σμό, συ­νή­
θως α­ντι­δρούν α­νά­λο­γα, πε­ριο­ρί­ζο­ντας έ­τσι την ι­κα­νό­τη­τά τους
να δουν τα πράγ­μα­τα α­πό δια­φο­ρε­τι­κή ο­πτι­κή γω­νί­α ή να βρουν
ε­ναλ­λα­κτι­κές λύ­σεις που θα μπο­ρού­σαν να α­ξιο­ποι­ή­σουν αν ή­ταν
σε μί­α πιο ή­ρε­μη ή κι­νη­το­ποι­η­μέ­νη συ­ναι­σθη­μα­τι­κή κα­τά­στα­ση.
Μια α­πό τις πιο ση­μα­ντι­κές πα­ρα­δο­χές του NLP, που έ­χει κα­θιε­
ρω­θεί και σαν αρ­χή του σύγ­χρο­νου coaching, εί­ναι ό­τι ό­λοι έ­χου­με
εν δυ­νά­μει τους “πό­ρους” που χρεια­ζό­μα­στε για να πε­τύ­χου­με.
Αυ­τό που λεί­πει στους πε­ρισ­σό­τε­ρους α­πό ε­μάς στην κα­θη­με­ρι­
νό­τη­τα εί­ναι ο τρό­πος του να βρι­σκό­μα­στε στην κα­τάλ­λη­λη συ­ναι­
σθη­μα­τι­κή κα­τά­στα­ση για να μπο­ρού­με να εκ­με­ταλ­λευ­τού­με και να
α­ντλή­σου­με αυ­τούς του πό­ρους. Μέ­σω του NLP, μπο­ρού­με σχε­τι­κά
εύ­κο­λα και γρή­γο­ρα να α­ντι­κα­τα­στή­σου­με αρ­νη­τι­κά συ­ναι­σθή­μα­τα
που μας μπλο­κά­ρουν σε κά­ποιες πε­ρι­πτώ­σεις, ό­πως ο θυ­μός, με
την κα­τάλ­λη­λη συ­ναι­σθη­μα­τι­κή κα­τά­στα­ση, που θα μας ξε­μπλο­κά­
ρει για να μπο­ρού­με να πε­τύ­χου­με τη μέ­γι­στη α­πό­δο­ση.
Ε­ξάλ­λου, oι ε­πι­τυ­χη­μέ­νοι δεν α­να­γνω­ρί­ζουν την λέ­ξη “τύ­χη”. Aυ­
τό που τους ξε­χω­ρί­ζει εί­ναι η ε­πι­μο­νή τους στο να μην στα­μα­τούν
μέ­χρι να πε­τύ­χουν τους στό­χους τους. Και αυ­τό το κα­τα­φέρ­νεις
μό­νο ό­ταν εί­σαι στην κα­τάλ­λη­λη συ­ναι­σθη­μα­τι­κή και δια­νο­η­τι­κή
κα­τά­στα­ση. Ό­πως λέ­νε και
οι Άγ­γλοι “chance favors the
prepared mind”!
Και πως α­κρι­βώς λει­τουρ­γεί αυ­
τή η προ­σέγ­γι­ση;
Εί­ναι ση­μα­ντι­κό να κα­τα­
νο­ή­σου­με ό­τι οι πε­ρισ­σό­τε­
ροι α­πό ε­μάς προ­τι­μού­με να
ζού­με ε­ντός των ο­ρί­ων μί­ας
ζώ­νης ά­νε­σης. Μο­λο­νό­τι
γνω­ρί­ζου­με ό­τι κά­ποιες α­πό
τις συ­νή­θειες ή συ­μπε­ρι­φο­
ρές μας, μας ε­μπο­δί­ζουν να
πε­τύ­χου­με τους στό­χους που
έ­χου­με θέ­σει, προ­τι­μού­με την οι­κειό­τη­τα της α­πο­τυ­χί­ας έ­να­ντι του
α­γνώ­στου α­πο­τε­λέ­σμα­τος, με άλ­λα λό­για της “αλ­λα­γής”.
Στο NLP αυ­τό το ο­νο­μά­ζου­με “δευ­τε­ρο­γε­νές ό­φε­λος”. Ό­σο πε­ρί­ερ­
γο και αν φαί­νε­ται, για τους πε­ρισ­σό­τε­ρους αν­θρώ­πους ο φό­βος
του ά­γνω­στου α­πο­τε­λεί ι­σχυ­ρό­τε­ρο ε­μπό­διο για πρό­οδ ­ ο πα­ρά ο
πό­νος των ε­πα­να­λαμ­βα­νό­με­νων αλ­λά οι­κεί­ων α­πο­τυ­χιών. Συ­νε­
πώς, οι πλέ­ον πε­τυ­χη­μέ­νοι άν­θρω­ποι, σε ο­ποιο­δή­πο­τε πε­δί­ο και
αν δρα­στη­ριο­ποιού­νται, εί­ναι αυ­τοί που κα­τα­φέρ­νουν να βρί­σκο­
νται με συ­νέ­πεια ε­κτός της ζώ­νης ά­νε­σης τους, περ­νώ­ντας έ­τσι σε
έ­να άλ­λο ε­πί­πε­δο. Ό­σο δε, λει­τουρ­γού­με πε­ρισ­σό­τε­ρο με αυ­τόν
τον τρό­πο, τό­σο με­τα­τρέ­που­με αυ­τή τη συ­μπε­ρι­φο­ρά σε δο­μι­κό
στοι­χεί­ο της προ­σω­πι­κό­τη­τάς μας. Μέ­σω του NLP μα­θαί­νειs πώς
να ε­πι­στρα­τεύ­εις α­νά πά­σα στιγ­μή την ά­ρι­στη, υ­ψη­λών ε­πι­δό­σε­ων
κα­τά­στα­ση, α­ντί για τις αρ­νη­τι­κές συ­ναι­σθη­μα­τι­κές κα­τα­στά­σεις
που α­να­φέ­ρα­με πριν. Ε­φό­σον μά­θεις το πώς, αρ­χί­ζεις ά­με­σα να
πα­ρα­τη­ρείς ση­μα­ντι­κές βελ­τιώ­σεις σε ό­λους τους το­μείς της ζω­ής
σου. Κα­τα­λα­βαί­νω βέ­βαια πως κά­τι τέ­τοιο α­κού­γε­ται κά­πως α­πί­
στευ­το για να εί­ναι α­λη­θι­νό και ό­μως εί­ναι! Δεν ση­μαί­νει ό­τι θα
εί­ναι πά­ντα εύ­κο­λο βέ­βαια και ό­πως ό­λα στην ζω­ή χρειά­ζε­ται και
αυ­τό ε­ξά­σκη­ση, εί­ναι ό­μως πο­λύ α­πλό, μό­λις μά­θεις το “πώς”.
Τι εί­ναι αυ­τό που σας ώ­θη­σε να πα­ρα­δί­δε­τε σε­μι­νά­ρια NLP και στην
FEATURES
Ελ­λά­δα;
Πριν α­πό με­ρι­κά χρό­νια σε μια συ­ζή­τη­ση που εί­χα με τον David
Shephard, ι­δρυ­τή της Performance Partnership στο Λον­δί­νο, με
τον ο­ποί­ο εί­χα ο­λο­κλη­ρώ­σει και την εκ­παί­δευ­σή μου, άρ­χι­σα να
μι­λά­ω για το πώς θα μπο­ρού­σα­με να προ­σφέ­ρου­με πα­νο­μοιό­τυ­πα
με το Λον­δί­νο προ­γράμ­μα­τα και στην Ελ­λά­δα. Έ­χο­ντας ή­δη α­φιε­
ρώ­σει ση­μα­ντι­κό χρό­νο πη­γαι­νο­ερ­χό­με­νος στο Λον­δί­νο, πρώ­τα
για εκ­παί­δευ­ση και με­τά για δου­λειά, σκέ­φτη­κα ό­τι θα ή­ταν μια
κα­τα­πλη­κτι­κή ευ­και­ρί­α για κά­ποιον στην Ελ­λά­δα να μπο­ρεί να πα­
ρα­κο­λου­θή­σει τέ­τοιου ε­πι­πέ­δου σε­μι­νά­ρια, χω­ρίς να χρεια­στεί να
θυ­σιά­σει τον χρό­νο και τα έ­ξο­δα ε­νός τα­ξι­διού στο ε­ξω­τε­ρι­κό.
Έ­τσι λοι­πόν, τον Μά­ιο του 2009, ορ­γα­νώ­σα­με το πρώ­το ε­πτα­ή­με­
ρο NLP Practitioner Certification πρό­γραμ­μα, με ο­πτι­κο­ακ­ ου­στι­κό
υ­λι­κό, στην Ελ­λά­δα, που εί­ναι α­να­γνω­ρι­σμέ­να α­πό τους ορ­γα­νι­
σμούς ANLP και ABNLP. Η αρ­χι­κή μου σκέ­ψη ή­ταν να πα­ρα­δί­
δου­με αυ­τού του τύ­που σε­μι­να­ρί­ου μί­α φο­ρά το χρό­νο, κα­θό­τι εί­
ναι έ­να αρ­κε­τά ε­ντα­τι­κό πρό­γραμ­μα και πα­ρα­δί­δε­ται στα Αγ­γλι­κά.
Ε­ντού­τοις πρέ­πει να πα­ρα­δε­χτώ ό­τι η υ­πο­δο­χή του πρώ­του σε­μι­
να­ρί­ου μας ώ­θη­σε να ορ­γα­νώ­σα­με τε­λι­κά τρί­α NLP Practitioner
ε­κεί­νη τη χρο­νιά, κα­θώς και να ε­ντά­ξου­με στο πρό­γραμ­μά μας
και τα υ­πό­λοι­πα εκ­παι­δευ­τι­κά προ­γράμ­μα­τα που στη­ρί­ζο­νται στο
NLP.
Ποιος θα λέ­γα­τε ό­τι εί­ναι ο κα­
λύ­τε­ρος τρό­πος να μά­θει κα­νείς
NLP;
Μπο­ρεί κα­νείς να γνω­ρί­σει
κά­ποιες ση­μα­ντι­κές αρ­χές
και πρα­κτι­κές του NLP μέ­σα
α­πό βι­βλί­α, ό­πως ξε­κί­νη­σα
και ε­γώ, α­πό ε­νη­με­ρω­τι­κές
η­με­ρί­δες ή εκ­παι­δεύ­σεις και
φυ­σι­κά α­πό έ­να πρό­γραμ­μα
coaching βα­σι­σμέ­νο στο NLP.
Ω­στό­σο, για την α­πό­κτη­
ση της πιο ο­λο­κλη­ρω­μέ­νης
γνώ­σης και α­πο­τε­λε­σμα­τι­κής
πρα­κτι­κής ε­φαρ­μο­γής του NLP θα ή­ταν κα­λύ­τε­ρα να συμ­με­τά­σχει
σ’ έ­να εκ­παι­δευ­τι­κό πρό­γραμ­μα πι­στο­ποί­η­σης NLP, ξε­κι­νώ­ντας
α­πό το ε­πί­πε­δο του Practitioner.
Ε­κεί εί­ναι που η θε­ωρ ­ ί­α με­τα­τρέ­πε­ται σε πρά­ξη και αρ­χί­ζει η ου­
σια­στι­κή ε­μπέ­δω­ση της στά­σης του NLP, κα­θώς και των δια­φό­ρων
ερ­γα­λεί­ων και με­θό­δων που χρη­σι­μο­ποιού­νται.
Στη συ­νέ­χεια βέ­βαια, μπο­ρεί κα­νείς να προ­χω­ρή­σει και σε πιο
ε­ξε­λιγ­μέ­να στά­δια, ό­πως Master Practitioner και Master Coach,
κα­θώς και Trainer και Master Trainer.
Ποιο θα λέ­γα­τε ό­τι εί­ναι το με­γα­λύ­τε­ρο ό­φε­λος που έ­χε­τε α­πο­κο­μί­σει α­πό
το NLP μέ­χρι στιγ­μής;
Εν­δια­φέ­ρου­σα ε­ρώ­τη­ση και δύ­σκο­λη….. για­τί υ­πάρ­χουν τό­σα πολ­
λά! Θα έ­λε­γα ό­τι πέ­ρα α­πό την τε­ρά­στια δια­φο­ρά που εί­δα στην
α­πο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα της ε­πι­κοι­νω­νί­ας μου, το με­γα­λύ­τε­ρο ό­φε­λος
που μου έ­χει προ­σφέ­ρει το NLP εί­ναι η ι­κα­νό­τη­τα να κα­τα­νο­ώ το
τι εί­ναι “α­κρι­βώς” αυ­τό που θέ­λω, και προ­πα­ντός τη γνώ­ση ό­τι η
ε­πι­τυ­χί­α αυ­τού εί­ναι στα χέ­ρια μου.
Σε έ­να με­γά­λο βαθ­μό, μου ε­πέ­τρε­ψε ου­σια­στι­κά να γί­νω coach
του ε­αυ­τού μου. Βέ­βαια, η ε­μπει­ρί­α μας δι­δά­σκει ό­τι τε­λι­κά ό­ση
πε­ρισ­σό­τε­ρη γνώ­ση α­πο­κτάς, τό­σο πε­ρισ­σό­τε­ρο α­ντι­λαμ­βά­νε­σαι
το πό­σο λί­γα πραγ­μα­τι­κά ξέ­ρεις!
INTELLIGENT LIFE
91
Τ Ε Υ Χ Ο Σ 2 // 2 0 1 1