CÔNG NGHỆ - VẬT LIỆU MỚI
ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ VÀ VẬT LIỆU MỚI
NHẰM GIẢM GIÁ THÀNH XÂY DỰNG
TRONG CÁC CÔNG TRÌNH GIAO THÔNG
1. MỞ ĐẦU
Giảm giá thành đầu tư xây
dựng công trình là mục tiêu,
là yếu tố đóng vai trò quan
trọng mang tính quyết định sự
thành công của dự án đầu tư
nhằm đáp ứng yêu cầu của
đại bộ phận các chủ đầu tư.
Trong đó, các công nghệ và
vật liệu xây dựng mới được
ứng dụng, thay thế cho các
công nghệ, vật liệu và
phương thức thi công truyền
thống đã góp phần thực hiện
tốt vai trò của mình, từng
bước mang lại hiệu quả.
Tuy nhiên, về mặt tổng thể
công nghệ và vật liệu mới
hiện chỉ đóng góp một phần
nhỏ trong việc giảm tổng mức
đầu tư cho công trình do đầu
tư ban đầu cho công nghệ và
vật liệu mới ban đầu còn tốn
kém.
Mặt khác ở một số dự án việc
áp dụng công nghệ và vật liệu
mới mang tính bắt buộc khi
mà các công nghệ và vật liệu
thông thường không đáp ứng
được tiêu chí của dự án.
Để xem xét áp dụng công
nghệ và vật liệu mới cần hình
thành quá trình đồng bộ từ
quy hoạch, thiết kế, thi công
phù hợp với công nghệ và vật
liệu mới.
8 Th«ng tin
KS. NGUYỄN TRUNG HỒNG
Phó Tổng giám đốc
Tổng Công ty Tư vấn thiết kế GTVT
(Đức) và đang chỉ đạo triển
2. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ
khai áp dụng thí điểm công
VÀ VẬT LIỆU MỚI TRONG
nghệ cào bóc tái chế của
XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH
hãng Hall Brother (Mỹ) và của
GIAO THÔNG Ở NƯỚC TA
hãng SAKAI (Nhật Bản). Việc
HIỆN NAY
sử dụng công nghệ tái chế
2.1 Về công nghệ vật liệu mặt đường có ưu điểm là sử
trong xây dựng nền mặt dụng được nguồn nguyên liệu
đường: tại chỗ, thời gian thi công
Trong công tác sử lý nền đất nhanh và không làm thay
yếu: Bên cạnh các tiến bộ đã nhiều về cao độ mặt đường
được sử dụng như bấc thấm, (có lợi thế lớn trong các khu
vải địa kỹ thuật, cọc cát, đô thị). Công nghệ này còn
giếng cát... Bộ GTVT đã cho được đánh giá là có lợi ích
nghiên cứu áp dụng thử lớn về mặt môi trường do tận
nghiệm công nghệ hút chân dụng vật liệu tại chỗ.
không tại dự án đường ô tô Trong công tác duy tu sửa
cao tốc TP. Hồ Chí Minh - chữa đường bộ nhằm tăng độ
Long Thành - Dầu Giây. Công bền, đơn giản thi công, thân
nghệ này đã được đánh giá thiện với môi trường, giảm giá
có ưu điểm là thi công nhanh, thành. Bộ GTVT đã ban hành
giá thành chấp thuận được quy định tạm thời cho phép
so với một số giải pháp như áp dụng vật liệu Carboncor
sử dụng cọc đất gia cố xi Asphalt trong xây dựng và
măng, cọc cát đầm chặt, sửa chữa kết cấu áo đường.
trong thời gian tới sẽ được Công nghệ này sử dụng
nghiên cứu để triển khai ở nguồn nguyên vật liệu có sẵn
một số dự án khác. trong nước, thi công nhanh
gọn, thân thiện với môi
Trong công tác xây dựng lớp
trường.
phủ mặt đường :Đối với các
tuyến đường đang khai thác Công nghệ Novachip là một
đến thời điểm cần được cải trong những công nghệ thảm
tạo, nâng cấp, ngoài công bê tông nhựa tiên tiến hiện
nghệ truyền thống đang áp nay trên thế giới. Novachip có
dụng hiện nay, Bộ GTVT đã những tính năng vượt trội với
cho phép áp dụng công nghệ độ bền và đảm bảo an toàn
cào bóc tái chế kết cấu áo giao thông rất cao so với
đường của hãng Wirtgen phương pháp thảm thông
Quý 3&4.2013

thường và trong tương lai sẽ
mở ra hướng thiết kế mới cho
các dự án giao thông, đặc
biệt là các tuyến đường cao
tốc tại Việt Nam. Lớp phủ
novachip đã được áp dụng
tại các đường cao tốc như:
TP Hồ Chí Minh – Trung
Lương, Đại Lộ Thăng Long,
Giẽ - Ninh Bình… thoát nước
nhanh mặt đường và tạo độ
nhám tốt cho các đường ô tô
yêu cầu tốc độ cao.
Trong lĩnh vực quản lý, vận
hành giao thông: Bộ GTVT đã
chỉ đạo thành công trong triển
khai bước đầu nghiên cứu
ứng dụng hệ thống giao thông
thông minh ITS, hệ thống thu
phí điện tử ETC vào các
tuyến đường bộ cao tốc và
tương lai cho mạng lưới
đường bộ nói chung.
Về công nghệ vật liệu trong
xây dựng đường sắt: Đường
sắt VN được xây dựng theo
công nghệ thiết bị và vật liệu
của Pháp, bắt đầu từ năm
1890, đến năm 1939 đã hình
thành hệ thống đường sắt
khoảng 2800 Km. Tính đến
nay, Ngành đường sắt đã có
nhiều cố gắng khắc phục để
duy trì và phát triển, nhưng
vẫn chưa đáp ứng được yêu
cầu của kinh tế và xã hội.
Hiện nay ngành đường sắt
đang nghiên cứu cứu và đổi
mới sẽ tập trung vào các lĩnh
vực hạ tầng nhằm nâng cao
năng lực cũng như số lượng
tàu chạy trên cùng 1 đường
đơn; phát triển hệ thống điều
hành và kiểm soát giao thông
thông minh, lập kế hoạch
bằng việc áp dụng công nghệ
thông tin; phát triển dịch vụ
hậu cần và các giải pháp vận
CÔNG NGHỆ - VẬT LIỆU MỚI
chuyển hàng hóa đa phương Thời gian qua các công trình
để đường sắt kết nối tốt hơn cầu hiện đại, vượt khẩu độ
với các hình thức vận tải lớn đã được hoàn thiện như
khác. các cầu dây văng: Cầu Mỹ
Thuận, Cần Thơ, Rạch Miễu,
Để giảm thiểu tiếng ồn cả bên
Bãi Cháy, Cầu Trần Thị Lý –
trong và bên ngoài đoàn tàu,
Đà Nẵng, Cầu Nhật
Tổng Công ty đường sắt Việt
Tân…cùng các cầu đúc hẫng
Nam đã và đang nghiên cứu
có khẩu độ lớn như Hàm
áp dụng những biện pháp
Luông khẩu độ nhịp tới 150 m
chính:
Các công trình này đều áp
Duy trì và nâng cao chất dụng các công nghệ mới
lượng của mặt lăn bánh xe mang tĩnh đột phá trong công
và bề mặt đường ray có tác xây dựng cầu ở Việt Nam.
ảnh hưởng lớn tới mức độ
Hệ thống hầm đường bộ đã
tiếng ồn do đoàn tàu gây ra.
áp dụng thành công công
Nghiên cứu tiến tới sử nghệ thiết kế, thi công NATM
dụng tường chống ồn,
Các công trình hầm đường
Dùng các bánh xe đặc biệt sắt giao thông đô thi hiện nay
để ngăn chặn tiếng rít giữa đã và sẽ sử dụng các công
bánh xe và ray, giảm độ nghệ đào hầm mới như TBM,
rung động của đất nền và công nghệ xử lý jet-grouting
giảm tiếng ồn. Công nghệ thi công phun vữa
cao áp xử lý đất nền được
Cải thiện cơ sở hạ tầng:
ứng dụng vào những công
Đối với cơ sở hạ tầng, đặc
trình đào sâu và có nền đất
biệt là về đường, ngành
yếu nhằm ngăn chặn sự lệch
đường sắt đã ứng dụng
vị trí của tường chắn đất và
khoa học công nghệ mới
ổn định cho các công trình khi
để nghiên cứu giải pháp
thi công đào tầng hầm, bảo
hàn liền các ray với nhau
vệ kết cấu lân cận, chống
để giảm thiểu tiếng ồn do
thấm. Công nghệ thông gió,
va chạm giữa bánh tàu và
chiếu sáng….
đường ray.
Các công nghệ và vật liệu xây
2.2 Trong lĩnh vực xây dựng
dựng mới giai đoạn hiện nay
cầu, hầm
được xem xét trong các khâu
Đối với các dự án sửa chữa, chủ yếu sau:
tăng cường cầu cũ, từ năm
Trong thiết kế cần thay đổi
2011, Bộ GTVT cũng đã cho
tư duy áp dụng “định hình”
áp dụng thí điểm công nghệ
một cách cứng nhắc, máy
gia cố dầm, kết cấu bê tông
móc không kích thích được
cốt thép bằng polime cốt sợi
tư duy sáng tạo và đổi mới
và đang chỉ đạo Tổng cục
công nghệ.
ĐBVN đánh giá, tổng kết hiệu
quả các dự án thí điểm sử Cần áp dụng mạnh hơn
dụng công nghệ này làm cơ nữa các thế mạnh của các
sở ban hành chính thức về thiết bị khảo sát hiện đại đi
Quy định thi công và nghiệm cùng các phần mềm khảo
thu loại vật liệu này.
Quý 3&4.2013 Th«ng tin 9
 CÔNG NGHỆ - VẬT LIỆU MỚI
là tiền đề để tạo ra các sản
phẩm mới và nhằm tăng
năng xuất lao động, hạ giá
thành công trình.
Trong việc áp dụng kết
cấu, vật liệu: dầm thép, dàn
thép, cầu dây văng, dây
võng, cầu bản khung, cầu
có thannh chống, dầm hộp
vách thép, bê tông cường
độ chịu nén cao, ứng dụng
vật liệu nhẹ cho đường đầu
cầu khu vực đất yếu, hệ
thống neo đất, giếng hạ
mục nước ngầm, lưới thép
cho công tác kiên cố hóa
và chống sạt lở đất, đá. Hệ
thống tường chắn có cốt
phun hạt cỏ tạo cảnh quan
đô thị... vẫn còn mang tính
chuyên biệt.
Ứng dụng các công nghệ,
vật liệu trong thi công: công
nghệ vật liệu mới mới chỉ
dừng lại và một số công ty,
nhà thầu có thể đáp ứng.
Bản thân các đơn vị coi
công nghệ còn là bí quyết
riêng trong khi các công
trình xây dựng theo kiểu
này vẫn mang tính đơn
chiếc. Năng lực thi công và
khối lượng thi công còn ít
của các đơn vị sẽ là điều
cản trở với triển vọng phổ
biến cho nhiều công trình.
Việc ứng dụng các công nghệ
xây dựng và vật liệu mới còn
gặp rào cản đến từ hệ thống
tiêu chuẩn, quy chuẩn ví dụ
tiêu chuẩn thiết kế cầu từ
năm 2005 đến nay không
được thay đổi, cặp nhập, một
số tiêu chuẩn chỉ ban hành
tạm chưa được nâng thành
tiêu chuẩn, qui chuẩn Việt
Nam, một số tiêu chuẩn
được biên dịch từ nước ngoài
10 Th«ng tin
các điều kiện tự nhiên chưa
được “Việt nam hóa”, định
mức dự toán công trình chưa
đồng bộ. Hiện nay có rất
nhiều chủng loại vật liệu ví dụ
như dầm thép hộp, chế tạo bê
tông nhẹ, bê tông cường độ
cao……. đã được sử dụng
cho một số công trình nhưng
chưa được tiêu chuẩn hóa,
chưa có định mức trong dự
toán xây dựng công trình nên
rất khó khăn cho việc sử dụng
rộng rãi.
Xét tổng thể, đổi mới công
nghệ và vật liệu cho xây dựng
công trình giao thông là cần
thiết, nhưng mới chỉ là một
hướng trong bài toán tổng
thể. Riêng với xây dựng công
trình cầu, ứng dụng công
nghệ và vật liệu mới nên có
nghiên cứu cụ thể và ứng
dụng ở một mức độ vừa phải.
Bởi bản thân chi phí vật tư
cho công nghệ hay vật liệu
mới thay thế sản phẩm cũ có
thể rẻ hơn, nhưng chi phí để
thi công, giám sát đôi khi tốn
hơn nhiều lần.
Chiến lược giảm giá thành
xây dựng cần đi từ tổng thể:
Nghiên cứu Thiết kế
Ứng dụng công nghệ và và
vật liệu mới Thi công xây
dựng, phải có bài toán lựa
chọn các công nghệ và vật
liệu mới phù hợp với mỗi loại
công trình, dự án riêng.
Với tất cả các công trình xây
dựng, tổng mức đầu tư sẽ
giảm nếu ngay từ công tác
lập dự án, thiết kế chi tiết
được triển khai đồng bộ như
thiết kế bố trí chung, chiều
cao công trình hợp lý, lựa
chọn loại móng, vật liệu cho
cho công trình ….
Quý 3&4.2013
Đối với phần thi công nền
móng, mục tiêu là làm thế nào
để tải trọng tĩnh tải tác động
vào móng là nhỏ nhất, thông
thường tĩnh tải chiếm tới 70
% tải trọng tác động vào
móng. Xu thế hiện nay là tại
các vùng có nền đất yếu lớn,
lớp chịu lực sâu như khu vực
đồng bằng sông Cửu Long,
một số vị trí lưu vực sông
Hồng và một số vị trí lưu vực
sông, cửa biển khác chiều
dày đất yếu lớn phải thiết kế
cọc có chiều dài lớn cần xem
xét để áp dụng công nghệ và
vật liệu mới để giảm số lượng
cọc. Tương tự tại các vùng có
hệ số động đất lớn việc giảm
trọng lượng kết cấu phần trên
sẽ làm giảm chi phí cho móng
cọc nhiều.
3. XU HƯƠNG PHÁT TRIỂN
VÀ NGHIÊN CỨU ỨNG
DỤNG CÔNG NGHỆ VẬT
LIỆU MỚI TRONG XÂY
DỰNG CÔNG TRÌNH GIAO
THÔNG TRÊN THẾ GIỚI:
Trong các bước lập qui
hoạch, thiết kế các phần mềm
hiện đại đã trợ giúp các đồ án
một cách hiệu quản nhằm tối
ưu hóa thiết kế, giảm khối
lượng vật liệu.
Các thiết kế kết cấu đi sâu
vào sử dụng kết cấu liên hợp
phù hợp với điều kiện chịu
lực giảm đáng kể tải trọng
bản thân.
Về vật liệu: đi sâu vào nghiên
cứu nhằm tối ưu hóa việc sử
sụng các nguyên liệu tự nhiên
nhằm giảm tiêu thụ tài nguyên
môi trường, đảm bảo phát
triển bền vững và bảo vệ môi
trường.

Đi sâu vào nghiên cứu ứng
dụng các vật liệu
composite…nhằm giảm thiểu
lệ thuộc vào tài nguyên thiên
nhiên.
Đi sâu vào nghiên cứu và ứng
dụng các vật liệu có tính tái
chế cao như vật liệu thép….
4. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT
TRIỂN CÔNG NGHỆ VẬT
LIỆU MỚI VÀ KHẢ NĂNG ÁP
DỤNG TRONG CÔNG TRÌNH
GIAO THÔNG:
Về thiết kế cần áp dụng mạnh
mẽ các phần mềm thiết kế
hiện đại theo xu hướng chung
của thế giới - thiết kế tối ưu.
Đi sâu vào nghiên cứu các
kết cấu mang tính mới: các
kết cấu lai, kết cấu liên hợp.
Đi sâu vào tổng kết rút kinh
nghiệm, ban hành các cơ
chế, chính sách phù hợp
nhằm đẩy mạnh việc áp dụng
các vật liệu, kết cấu, công
nghệ thi công mới đã và đang
được áp dụng nhằm giảm giá
thành xây dựng và bảo vệ
môi trường.
5. ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ:
a) Để công nghệ và vật liệu
mới được áp dụng vào các
công trình việc đầu tiên là
phải vượt qua được tư
tưởng “chưa cần thiết áp
dụng” và “ép chín” tiến độ
dự án, các hồ sơ thiết kế vì
có nhiều ý kiến cho rằng:
“không cần thiết phải áp
dụng các công nghệ, vật
liệu mới cứ như cũ làm cho
nhanh”.
CÔNG NGHỆ - VẬT LIỆU MỚI
b) Càng sớm càng tốt cần nước/Chủ đầu tư có thể bỏ
ban hành, hoàn thiện hệ tiền mua lại bản quyền về
thống tiêu chuẩn, qui công nghệ để nhân rộng
chuẩn, định mức dự toán phổ biến đại trà trên cơ sở
liên quan. đánh giá được hiệu quả
kinh tế và giá trị chất xám
c) Cần có cơ chế bảo trợ,
mà công nghệ mang lại.
khuyến khích áp dụng công
nghệ và vật liệu mới. g) Trong xu thế chung, một
trong các bên tham gia trực
d) Để quản lý được chặt chẽ
tiếp đến dự án, giá thành
chất lượng thi công, các cơ
xây dựng dự án, các kỹ sư
quan quản lý nhà nước cần
thiết kế cần cập nhật công
tiến hành kiểm soát và
nghệ, ứng dụng các công
thẩm định chặt chẽ trước
nghệ mới để ứng dụng từ
khi ban hành chứng nhận
giai đoạn thiết kế nhằm đạt
hợp pháp các công nghệ
hiệu quả cao nhất. Nên
mới. Từ đó để có lộ trình
xem kết quả ứng dụng cho
chuyển giao ứng dụng và
các công trình, dự án lớn
kiểm nghiệm tại thực địa.
không nên xem cho từng
e) Việc ứng dụng vật liệu mới công trình nhỏ lẻ.
nhằm giảm giá thành và
h) Ứng dụng công nghệ và
chất lượng về cơ bản
vật liệu trong xây dựng
không đi cùng nhau (nghĩa
là giảm giá thành nhưng
công trình giao thông là
một xu hướng tất yếu.
chất lượng vẫn phải đảm
Trong quá trình thực hiện,
bảo) cần hết sức tránh
chắc chắn không tránh khỏi
trường hợp nhà thầu sử
những khó khăn bước đầu.
dụng vật liệu không như
Do đó rất cần một chiến
yêu cầu, chất lượng kém,
lược tổng thể và dài hạn
khác hẳn các vật liệu thay
cho công tác ứng dụng
thế bởi công nghệ cao. Các
công nghệ, vật liệu xây
chủng loại vật liệu tương
dựng mới tiến đến đổi mới
đối đa dạng, cần đánh giá
toàn diện cả quy trình đầu
được chất lượng thực của
tư - thiết kế - và thi công là
công nghệ vật liệu, nhãn
rất cần thiết trong đó nhân
hiệu hàng hóa, công bố
tố con người phải được đặt
rộng rãi trong tiêu chuẩn
lên hàng đầu.
quy chuẩn để chủ đầu tư,
tư vấn thiết kế có định
hướng sử dụng.
f) Tiếp đến là quy định thời
gian sở hữu công nghệ.
Công nghệ bản chất là sản
phẩm, có vòng đời và thời
gian của nó. Muốn đưa vào
phải cần có lộ trình và cần
có thời gian. Nhà
Quý 3&4.2013 Th«ng tin 11