Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΕΚΠΑ

Λογιστική ΙΙ
Συναλλαγές σε ξένο νόμισμα

Ν. Ηρειώτης – Δ. Μπάλιος – Β. Ναούμ

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 1

Τι θα δούμε σε αυτή την ενότητα

Πως αποτιμώνται Πως

Τι είναι οι νομισματικά και Πως αναλύονται οι αντιμετωπίζονται
συναλλαγές σε μη νομισματικά συναλλαγματικές λογιστικά οι
ξένο νόμισμα στοιχεία σε ξένο διαφορές συναλλαγματικές
νόμισμα διαφορές

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 2

1
 Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΕΚΠΑ

Συναλλαγή σε ξένο νόμισμα

Συναλλαγή σε ξένο νόμισμα

είναι η συναλλαγή που Συναλλαγές σε ξένο νόμισμα
εκφράζεται ή διακανονίζεται προκύπτουν:
σε ξένο νόμισμα.

από λήψη ή παροχή

από αγορά ή πώληση αγαθών από αγορά ή πώληση
χρηματοδοτήσεων, όταν τα
ή υπηρεσιών των οποίων η περιουσιακών στοιχείων με
εισπρακτέα (απαίτηση) ή
τιμή εκφράζεται σε ξένο διακανονισμό σε ξένο
πληρωτέα (υποχρέωση) ποσά
νόμισμα, νόμισμα.
εκφράζονται σε ξένο νόμισμα,

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 3

Συνάλλαγμα
Συνάλλαγμα ονομάζεται το
• π.χ. χαρτονομίσματα, συναλλαγματικές, ομολογίες, μετοχές
έγγραφο που έχει αξία κ.λπ σε
εκφρασμένη σε νόμισμα • π.χ. δολάριο ΗΠΑ, λίρα Αγγλίας κ.α.
ξένης χώρας

Η παρακολούθηση των
αγοραπωλησιών ξένων νομισμάτων
με σκοπό την πραγματοποίηση
συναλλαγών ή όχι,
χρεωπιστώνονται όπως ακριβώς και
οι υπόλοιποι λογαριασμοί αξιών.
• Π.χ. σε περίπτωση αγοράς ξένων νομισμάτων, θα χρεωθεί ο
σχετικός λογαριασμός συναλλάγματος (π.χ. Διαθέσιμα σε $)
και θα πιστωθεί π.χ. το «Ταμείο» ή ο λογαριασμός της
επιχείρησης στην τράπεζα.

Οι συναλλαγές σε συνάλλαγμα μπορεί να αφορούν διάφορα νομίσματα. Για το λόγο αυτό,

τον πρωτοβάθμιο λογαριασμό «Συνάλλαγμα» τον αναλύουμε σε διάφορα επίπεδα στο
αναλυτικό καθολικό στο οποίο και θα γίνεται αναλυτική παρακολούθηση των διαφόρων
ειδών συναλλάγματος.

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 4

2
 Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΕΚΠΑ

Αρχική καταχώρηση συναλλαγής σε

ξένο νόμισμα

Η αρχική καταχώριση στο εγχώριο

νόμισμα μιας συναλλαγής σε ξένο
νόμισμα, πρέπει να γίνεται με τη
τρέχουσα συναλλαγματική
ισοτιμία κατά την ημερομηνία της
συναλλαγής.
Η ισοτιμία της ημερομηνίας της
συναλλαγής είναι η τιμή ημέρας
του συναλλάγματος σε σχέση με το
εγχώριο νόμισμα.

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 5

Μετατροπή ξένου νομίσματος σε

ευρώ
Τρέχουσα συναλλαγματική
ισοτιμία είναι η spot • Συναλλαγματική ισοτιμία είναι η σχέση ανταλλαγής
ισοτιμία, δηλαδή η δύο νομισμάτων π.χ. η συναλλαγματική ισοτιμία
συναλλαγματική ισοτιμία €/$ είναι στο 1,12, δηλαδή η σχέση ανταλλαγής έχει
δύο νομισμάτων με άμεση ως εξής, ανταλλάσσονται 1 € με 1,12 $.
παράδοση.

• Εάν υποθέσουμε ότι στις 31/12/2015 η

κυμαινόμενη ισοτιμία €/$ είναι σύμφωνα με το
Παράδειγμα μετατροπής
δελτίο ισοτιμιών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής
ξένου νομίσματος σε ευρώ
Τράπεζας ίση με 1,0752, τότε η μετατροπή 10.000
δολαρίων ΗΠΑ σε ευρώ γίνεται ως εξής:

10.000 / 1,0752 = 9.300,60 €

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 6

3
 Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΕΚΠΑ

Νομισματικά (χρηματικά) στοιχεία

Νομισματικά ή χρηματικά στοιχεία είναι

οι κατεχόμενες μονάδες νομίσματος και
περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις
που θα εισπραχθούν ή πληρωθούν σε
ένα καθορισμένο ή προσδιορίσιμο
αριθμό μονάδων νομίσματος.
Παραδείγματα νομισματικών στοιχείων
είναι τα διαθέσιμα ή ταμειακά
ισοδύναμα, οι παντός είδους απαιτήσεις
και οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις.

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 7

Μη νομισματικά στοιχεία

Το βασικό χαρακτηριστικό ενός μη

νομισματικού στοιχείου είναι ότι
απουσιάζει το δικαίωμα λήψης ή η
υποχρέωση παράδοσης σταθερού
ή προσδιορίσιμου αριθμού
νομισματικών μονάδων.

Παραδείγματα μη νομισματικών
στοιχείων είναι τα κατεχόμενα
πάγια περιουσιακά στοιχεία, οι
προκαταβολές και οι συμμετοχικοί
τίτλοι.

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 8

4
 Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΕΚΠΑ

Αποτίμηση

Μία συναλλαγή σε ξένο νόμισμα

μετατρέπεται κατά την αρχική
αναγνώριση στο νόμισμα στο οποίο
καταρτίζονται οι χρηματοοικονομικές
καταστάσεις της οντότητας με την Μεταγενέστερα, σε κάθε ημερομηνία
ισχύουσα συναλλαγματική ισοτιμία ισολογισμού:
κατά τη συναλλαγή.

Τα μη νομισματικά στοιχεία που

Τα μη νομισματικά στοιχεία που
εκφράζονται σε ξένο νόμισμα και
Τα σε ξένο νόμισμα χρηματικά εκφράζονται σε ξένο νόμισμα και
επιμετρούνται βάσει του ιστορικού
στοιχεία μετατρέπονται με την επιμετρούνται στην εύλογη αξία,
κόστους σε ξένο νόμισμα,
ισοτιμία κλεισίματος της ημερομηνίας μετατρέπονται με την ισοτιμία της
μετατρέπονται με την ισοτιμία της
του ισολογισμού. ημέρας στην οποία η εύλογη αξία
αρχικής αναγνώρισης, δηλαδή της
προσδιορίστηκε.
ημερομηνίας της συναλλαγής.

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 9

Συναλλαγματικές διαφορές

Οι συναλλαγές σε ξένο νόμισμα

καταχωρούνται στα βιβλία της σε
Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες
εγχώριο νόμισμα με βάση την
συνήθως είναι κυμαινόμενες.
ισοτιμία του ξένου νομίσματος κατά
το χρόνο της συναλλαγής.

Σε περίπτωση μεταβολής της τιμής

Όμως, είναι πολύ πιθανό, π.χ. κατά του ξένου νομίσματος προκύπτουν
την ημερομηνία σύνταξης των διαφορές μεταξύ της τιμής
καταστάσεων χρηματοοικονομική καταχωρίσεως της συναλλαγής στα
πληροφόρησης, η ισοτιμία να έχει βιβλία και της τρέχουσας τιμής του
μεταβληθεί. ξένου νομίσματος, προκύπτουν
δηλαδή συναλλαγματικές διαφορές.

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 10

5
 Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΕΚΠΑ

Διάκριση συναλλαγματικών διαφορών

Οι συναλλαγματικές διαφορές διακρίνονται σε πραγματοποιηθείσες

συναλλαγματικές διαφορές και μη πραγματοποιηθείσες συναλλαγματικές
διαφορές (ή προβλέψεις συναλλαγματικών διαφορών).

Μη πραγματοποιηθείσες συναλλαγματικές διαφορές

Πραγματοποιηθείσες συναλλαγματικές διαφορές
ή αλλιώς προβλέψεις συναλλαγματικών διαφορών
είναι αυτές που προκύπτουν κατά το χρόνο
είναι αυτές που προκύπτουν κατά την αποτίμηση των
εισπράξεως της απαιτήσεως ή εξόφλησης της
απαιτήσεων, υποχρεώσεων και διαθεσίμων σε ξένο
υποχρέωσης σε ξένο νόμισμα.
νόμισμα στην απογραφή τέλους χρήσεως.

Οι διαφορές αυτές μπορεί να

είναι χρεωστικές, δηλαδή να
δημιουργούν έξοδο

ή πιστωτικές, δηλαδή να
δημιουργούν έσοδο.

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 11

Παράδειγμα συναλλαγματικών
διαφορών επιμέτρησης

Η επιχείρηση αγόρασε στις Έστω ότι η ισοτιμία €/$ στις

15/9/2015 100 $ με ισοτιμία
€/$ ίση με 1.
Άρα, πλήρωσε 100 € και
απόκτησε 100 $.
Στον ισολογισμό της
31/12/2015 θα πρέπει να
επιμετρηθούν και να
καταχωρήθούν αυτά τα 100 $
στην αξία τους σε €.
31/12/2015 είναι 1,25,
δηλαδή ανταλλάσσονται
1 € με 1,25 $,
άρα το $ υποτιμήθηκε.

Η αξία των 100 $ είναι

Η αξία των 100 $ είναι πλέον
Η διαφορά στη συναλλαγματική
ίση με 80 € (100 $ / 1,25), ποσό
ισοτιμία €/$ προκαλεί
που θα αναγραφεί στον
συναλλαγματική διαφορά.
ισολογισμό.
μικρότερη από την ημερομηνία
απόκτησής τους,
άρα υπάρχει χρεωστική
συναλλαγματική διαφορά ίση
με 20 € (100 € - 20 €),
ποσό που λογίζεται ως έξοδο.

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 12

6
 Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΕΚΠΑ

Λογιστική αντιμετώπιση
συναλλαγματικών διαφορών
Οι συναλλαγματικές διαφορές που προκύπτουν κατά το διακανονισμό νομισματικών στοιχείων
(δηλαδή από ρευστοποίηση διαθεσίμων σε ξένο νόμισμα ή από είσπραξη απαιτήσεων και πληρωμή
υποχρεώσεων σε ξένο νόμισμα), καταχωρούνται στα αποτελέσματα της χρήσεως στην οποία
προκύπτουν.

Η καταχώριση γίνεται σε λογαριασμούς εξόδων ή εσόδων, ανάλογα με το εάν είναι χρεωστικές ή

πιστωτικές αντίστοιχα.

Κατ΄ επέκταση, οι συναλλαγματικές διαφορές θεωρούνται οργανικό αποτέλεσμα και όχι έκτακτο.

Οι συναλλαγματικές διαφορές που προκύπτουν κατά την αποτίμηση-επιμέτρηση διαθεσίμων

περιουσιακών στοιχείων σε ξένο νόμισμα (μετρητών, επιταγών, καταθέσεων όψεως, ληξιπρόθεσμων
τοκομεριδίων) μπορεί να είναι χρεωστικές ή πιστωτικές και μεταφέρονται απευθείας στα
αποτελέσματα της κλεισμένης χρήσης

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 13

Λογαριασμοί συναλλαγματικών
διαφορών
• 62 Χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές
– 62.01 Χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές από διακανονισμό
• 62.01.01 Χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές διακανονισμού εμπορικών απαιτήσεων και υποχρεώσεων
• 62.01.02 Χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές διακανονισμού δανείων
• 62.01.03 Χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές διακανονισμού λοιπών στοιχείων ισολογισμού
– 62.02 Χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές επιμέτρησης
• 62.02.01 Χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές επιμέτρησης εμπορικών απαιτήσεων και υποχρεώσεων
• 62.02.02 Χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές επιμέτρησης δανείων
• 62.02.03 Χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές επιμέτρησης λοιπών στοιχείων ισολογισμού
• 73 Πιστωτικές συναλλαγματικές διαφορές
– 73.01 Πιστωτικές συναλλαγματικές διαφορές από διακανονισμό
• 73.01.01 Πιστωτικές συναλλαγματικές διαφορές διακανονισμού εμπορικών απαιτήσεων και υποχρ/σεων
• 73.01.02 Πιστωτικές συναλλαγματικές διαφορές διακανονισμού δανείων
• 73.01.03 Πιστωτικές συναλλαγματικές διαφορές διακανονισμού λοιπών στοιχείων ισολογισμού
– 73.02 Πιστωτικές συναλλαγματικές διαφορές επιμέτρησης
• 73.02.01 Πιστωτικές συναλλαγματικές διαφορές επιμέτρησης εμπορικών απαιτήσεων και υποχρεώσεων
• 73.02.02 Πιστωτικές συναλλαγματικές διαφορές επιμέτρησης δανείων
• 73.02.03 Πιστωτικές συναλλαγματικές διαφορές επιμέτρησης λοιπών στοιχείων ισολογισμού

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 14

7
 Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΕΚΠΑ

Παράδειγμα από συναλλαγματικές διαφορές

ύστερα από συναλλαγή επί πιστώσει

Στις 12/09/20X1 η
Να υπολογιστούν
ΑΛΦΑ που τηρεί τα
τα ποσά των
βιβλία της σε € Κατά την κατά τον τελικό
προκυπτουσών
πώλησε σε πελάτη 31/12/20X1 η διακανονισμό στις
συναλλαγματικών
του εξωτερικού ισοτιμία $ - € ήταν 12/03/20Χ2 ήταν
διαφορών στις
προϊόντα αξίας 1/0,65 και … 1/0,70.
χρήσεις 20X1 και
$10.000 με
20Χ2.
πίστωση έξι μηνών.

Κατά την
ημερομηνία της
πώλησης η ισοτιμία
$ - € ήταν 1/0,8,
δηλαδή 1 $ = 0,8 €.

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 15

Συναλλαγματικές
Ποσό $ Ισοτιμία $/€ Ποσό € διαφορές
12/09/20X1
31/12/20X1
12/03/20Χ2

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 16

8
 Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΕΚΠΑ

Συναλλαγματικές
Ποσό $ Ισοτιμία $/€ Ποσό € διαφορές
12/09/20X1 10.000 0,80 8.000
31/12/20X1 10.000 0,65 6.500 -1.500
12/03/20Χ2 10.000 0,70 7.000 500

Με βάση τους υπολογισμούς του ανωτέρω πίνακα,

η ΑΛΦΑ θα αναγνωρίσει ζημία 1.500 € από (χρεωστικές) συναλλαγματικές διαφορές στη χρήση 20X1
επιμετρώντας τον πελάτη της στο ποσό των 6.500 €,

και κέρδος 500 € από (πιστωτικές) συναλλαγματικές διαφορές στη χρήση 20Χ2 κατά το διακανονισμό
της απαίτησης, αφού θα εισπράξει τελικά 7.000 € ενώ η λογιστική αξία της απαίτησης την 31/12/20Χ1
ήταν 6.500 €.

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 17

Ημερολογιακές εγγραφές
Ημερομηνία: 12/9/20Χ1
Λογαριασμοί - Αιτιολογία Χρέωση Πίστωση
Πελάτες - μη συνδεδεμένες οντότητες 8.000
Πωλήσεις εμπορευμάτων σε μη συνδεδεμένες
8.000
οντότητες
Αιτ: Πώληση εμπορευμάτων αξίας 10.000 $

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 18

9
 Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΕΚΠΑ

Ημερολογιακές εγγραφές
Ημερομηνία: 12/9/20Χ1
Λογαριασμοί - Αιτιολογία Χρέωση Πίστωση
Πελάτες - μη συνδεδεμένες οντότητες 8.000
Πωλήσεις εμπορευμάτων σε μη συνδεδεμένες
8.000
οντότητες
Αιτ: Πώληση εμπορευμάτων αξίας 10.000 $

Ημερομηνία: 31/12/20Χ1 (επιμέτρηση)

Λογαριασμοί - Αιτιολογία Χρέωση Πίστωση
Χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές
1.500
επιμέτρησης (Έξοδο)
Πελάτες - μη συνδεδεμένες οντότητες 1.500

Αιτ: Προσδιορισμός συναλλαγματικών διαφορών επιμέτρησης

Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 19

Ημερολογιακές εγγραφές
Ημερομηνία: 12/9/20Χ1
Λογαριασμοί - Αιτιολογία Χρέωση Πίστωση
Πελάτες - μη συνδεδεμένες οντότητες 8.000
Πωλήσεις εμπορευμάτων σε μη συνδεδεμένες
8.000
οντότητες
Αιτ: Πώληση εμπορευμάτων αξίας 10.000 $

Ημερομηνία: 31/12/20Χ1 (επιμέτρηση)

Λογαριασμοί - Αιτιολογία Χρέωση Πίστωση
Χρεωστικές συναλλαγματικές διαφορές
1.500
επιμέτρησης (Έξοδο)
Πελάτες - μη συνδεδεμένες οντότητες 1.500

Αιτ: Προσδιορισμός συναλλαγματικών διαφορών επιμέτρησης

Ημερομηνία: 12/03/20Χ2 (διακανονισμός)

Λογαριασμοί - Αιτιολογία Χρέωση Πίστωση
Ταμείο 7.000
Πιστωτικές συναλλαγματικές διαφορές από
500
διακανονισμό (Έσοδο)
Πελάτες - μη συνδεδεμένες οντότητες 6.500

Αιτ: Προσδιορισμός συναλλαγματικών διαφορών Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ

διακανονισμού 20

10