Professional Documents
Culture Documents
Fil9 Q2 Mod5 PaggamitngmgaSuprasegmentalsaPagbigkasngsankaatHaiku Version2
Fil9 Q2 Mod5 PaggamitngmgaSuprasegmentalsaPagbigkasngsankaatHaiku Version2
NOT
9
Filipino 11
Ikalawang Markahan-Modyul 5
Paggamit ng mga Suprasegmental sa
Pagbigkas ngTanka at Haiku
Republic Act 8293, section 176 states that: No copyright shall subsist in any
work of the Government of the Philippines. However, prior approval of the
government agency or office wherein the work is created shall be necessary for
exploitation of such work for profit. Such agency or office may, among other things,
impose as a condition the payment of royalty.
i
9
Filipino
Ikalawang Markahan-Modyul 5
Paggamit ng mga Suprasegmental sa
Pagbigkas ng Tanka at Haiku
ii
This page is intentionally blank
iii
Talaan ng Nilalaman
Mga Pahina
Tayahin ……………………………… 12
iv
This page is intentionally blank
v
Modyul 5
Paggamit ng mga Suprasegmental
sa Pagbigkas ng Tanka at Haiku
Pangkalahatang Ideya
Nilalaman ng Modyul
Ang nilalaman ng modyul na ito ay ang pagtalakay sa mga suprasegmental
na antala o hinto, diin at tono. Kalakip din ang mga gawaing inihanda na siyang
lilinang sa kasanayan ng mga mag-aaral sa pagamit ng mga suprasegmental sa
pagbigkas ng tanka at haiku.
Alamin
Sa pag-aaral ng nilalaman ng modyul na ito, inaasahan na ang mga mag-
aaral ay:
1.Natutukoy ang kaibahan ng mga sumusunod na suprasegmental na antala o hinto,
diin at tono sa pagbigkas ng salita.
2.Nagagamit ang suprasegmental na antala o hinto, diin at tono sa pagbigkas ng
tanka at haiku.
Pangkalahatang Panuto
Paano mo Matututunan?
Upang makamit ang mga inaasahan, gawin ang mga sumusunod:
Basahin at unawaing mabuti ang mga mahahalagang kaisipan at
konsepto upang magamit ng tama ang suprasegmental na antala o
hinto, diin at tono sa pagbigkas ng tanka at haiku.
Sagutin ang mga gawain at pagsasanay na inihanda na nasa modyul
na ito.
v
Icons na Ginagamit sa Modyul
v
Subukin
Panuto: Isulat ang titik ng inyong sagot sa sagutang papel.
Tapat Dapat
Kung maghahanap a. KAibigan
Kaibigang kausap b.
Dapat ay tapat. kaiBIgan
c. kaIbigan
d. kaibiGAN
3
11.Alin ang naangkop na maging unang taludtod ng tanaga upang mabuo ang
mensahe nito?
Piliin
____________________________
Makipagkaibigan
Sa maiinam.
a. Ang, payo ko lang b. Ang payo ko lang
c. Ang payo ko, lang d. Ang payo, ko lang
12.Saan dapat ito ilalagay ang kuwit (,) upang mabuo ang diwa ng haiku?
Anyaya
Ulilang damo
Sa tahimik na ilog
Halika sinta.
a. Ulilang, damo b. Sa tahimik, na ilog
c. Sa tahimik na, ilog d. Halika, sinta
13. Saan dapat ilalagay ang kuwit (,) ng bahaging may salungguhit upang matukoy
na siya ang tinutukoy at hindi ako tinutukoy.
Ako o Siya?
Sino sa inyo?
Kung hindi ako siya
Magtapat ka na!
a. Kung hindi ako, siya b. Kung hindi, ako siya
c. Kung, hindi ako siya d. Kung hindi ako siya,
14.Ano ang kahulugan ng taludtod na may salungguhit?
Nalito
Tinanong kita noon
Kung ikaw ba talaga
Sinagot mo ‘ko
Hindi nga ako, siya
Salamat sa sagot mo.
a. Ako ay iba. Iba rin siya. Ako ay hindi siya.
b. Hindi (pagtanggi). Ako ay siya rin.
c. Siya at hindi ako… (ang tinutukoy, o ang binabanggit)
d. Ang ako at siya ay tumutukoy sa iisang tao
15. Ano ang tamang bigkas ng salitang saya ayon sa gamit o kahulugan nito?
Regalo
Kaarawan mo ngayon
Kaya tanggapin mo na
Sayang1 kay ganda
Pares sa iyong blusa
Nagbigay saya2.
a. 1. /sa.ya/ 2. /sayá/ b. 1. /sá.ya/ 2. /saya/
c. 1. /sa.yá/ 2. /saya/ d. 1. /sa.ya/ 2. /sáya/
4
Paggamit ng Ponemang
Suprasegmental sa Pagbigkas
Aralin ng Tanka at Haiku
1
Balikan
Tuklasin
Gawain 1
Panuto: Piliin ang tamang salitang binibigyang- kahulugan ng pahayag. Isulat ang
titik ng inyong sagot sa patlang bago ang bawat bilang.
4
Suriin
Ponemang Suprasegmental
4
Hindi, Siya si Anna. Ipinahayag ng hinto pagkatapos ng “hindi” na si Anna
ang pinag-uusapan.
Hindi siya, si Anna. Nagpapahayag ng hinto pagkatapos ng “siya” na hindi
ibang tao ang nasa isip kundi si Anna.
4
Pagyamanin
Gawain 2
Panuto: Tukuyin ang wastong tono ng bawat pahayag batay sa layunin nito.
Maaaring gamitin ang bilang 1 sa mababa, bilang 2 sa katamtaman, at bilang
3 sa mataas. Isulat sa malinis na papel.
1.Bukas=___________________, pag-aalinlangan
Bukas=_________________,pagpapatibay,pagpapahayag
2.binata=_________________, pagtatanong
Binata=_________________, pagpapahayag
3. matalino=_______________, pagpuri
Matalino=_______________, pag-aalinlangan
4. gusto mo=_______________, paghamon
Gusto mo=______________, pagtatanong
5. kumusta=_______________, pagtatanong na masaya
Kumusta=_______________, pag-aalala
Gawain 3
Panuto: Piliin ang tamang sagot na tinutukoy sa pangungusap.Isulat sa
patlang ang titik nang tamang sagot.
_______1.Kunin ang: at pakintabin ang sahig.
a. BU:not b. bu:NOT
_______2. Kunin ang kutsilyo sa kanyang suksukan.
a. BU:not b. bu:NOT
_______3. Nagkasakit siya sa:
a. BA:ga b. ba:GA
_______4. Natupok ang bahay ng apoy, hindi pa malapitan masyadong
mainit ang:
a. BA: ga b. ba:GA
_______5. Marami siyang mga aklat, mahilig kasi siyang mag:
a.BA:sa b. ba:SA
Gawain 4
Panuto: Basahin ang halimbawa ng Tanka at Haiku. Ipaliwanag kung ano ang
ibig sabihin ng nagsasalita. Bigyang pansin ang kuwit, na ginagamit. Ang
unang bilang ay ginawa para sa iyo.
TANKA
Ni: ALB
Nagungulila
7
Unang taludtod paliwanag:
Umalis ang kanyang mahal.
8
Haiku
Kaulayaw
Ni: ALB
“Halik mo’y sigla
Lumapit ka oh, sinta
Yakapin ako.”
Gawain 5
Panuto: Basahin ang bawat pahayag. Ipaliwanag kung ano ang ibig sabihin ng
nagsasalita. Bigyang-pansin ang ;
Ang kuwit na ginamit. Ang unang bilang ay ginawa para sa iyo
1.Maganda si Anna.
Paliwanag: Si Anna raw ay maganda
2.Joseph, Dave, John ang nanay ko.
Paliwanag:
3. Hindi si Patricia ito.
Paliwanag:
4. Ate, Joan Sanchez po.
Paliwanag:
5. Hindi, si Patricia ito.
Paliwanag:
Isaisip
Gawain 6
Panuto: Ibigay ang tamang bigkas ng salitang may salungguhit ayon sa pagkagamit
at kahulugan nito. Tularan ang halimbawa.
Nawawalang Baka
Baka1 nandito
Ang baka2 na nawala
Na alaga niya.
Salita Pagkakasulat Ayon sa Bigkas
1. baka /ba.ka/ (cow)
2. baka /baká/ (doubt)
1. Haiku
Sa dulo nito
Ikaw lamang at ako
Hindi bibigo
Salita Pagkakasulat Ayon sa Bigkas
1. lamang
9
2. Haiku
Diwa ko’t puso,
Ay para lang sa iyo,
Minamahal ko
Salita Pagkakasulat Ayon sa Bigkas
1. puso
3. TANKA
Hindi ko masasabi
Iniisip mo
O aking kaibigan
Sa dating lugar
Bakas pa ang ligaya
Salita Pagkakasulat Ayon sa Bigkas
1. kaibigan
2. dating
4. TANKA
Napakalayo pa nga
Wakas ng paglalakbay
Sa ilalim ng puno
Tag-init noon
Gulo ang isip.
Salita Pagkakasulat Ayon sa Bigkas
1. puno
Gawain 7
Panuto: Saan dapat ilalagay ang simbolong # upang magkaroon ng gabay ang
babasa upang maibigay ang tamang bigkas at makuha ang mensahe nito.
Halimbawa:
Hindi ako# ang kriminal# (Kung ang nagsasalita ang hindi gumawa ng krimen)
Hindi # ako ang kriminal# (Nangngahulugan ng pag-amin na ang nagsasalita ang
gumawa ng krimen)
1.Haiku
Buhok
Hindi na itim
Mga buhok mong taglay
Nagbabagong kulay.
Paano isusulat ang unang taludtod kung nangangahulugang hindi na kulay itim ang
buhok gamit ang # ?
_________________________________________________________
Mga Kaibigan Ko
Juan Carlo Pat at Precy
Kaibigan kong tunay
D’yan sa ginhawa
At pagdurusa
Maasahan sa t’wina.
2.Tanka
10
Paano isusulat ang unang taludtod kung mayroon kang 4 na kaibigan gamit ang # ?
_________________________________________________________
Isagawa
Gawain 8
Panuto: Basahin ang ilang halimbawa ng Tanka at Haiku. Subuking bigkasin ayon sa
tamang pagbigkas nang may diin, tono, at antala.
Tanka Haiku
Nangungulila Kahapon
Ni: ALB ni: ALB
Sa’yong paglayo mahal Katas na tamis
Taglamig puso’y uhaw binibisita labis,
Punong sugatan yakap, oh, bulaklak ko
Ikaw ang hanap,
Ikaw ang lahat.
Hangin Kaulayaw
ni:ALB ni:ALB
Ikaw ang buhay, oo Halik mo’y sigla
Ginhawa’y nalasap ko Lumapit ka oh, sinta
Akin ka lamang Yakapin ako.
Ako’y iyo na
11
Tayahin
Panuto: Isulat ang titik ng inyong sagot sa sagutang papel.
Tapat Dapat
Kung maghahanap
Kaibigang kausap
Dapat ay tapat.
a. KAibigan b. kaiBIgan
c. kaIbigan d. kaibiGAN
12
11.Alin ang naangkop na maging unang taludtod ng tanaga upang mabuo ang
mensahe nito?
Piliin
____________________________
Makipagkaibigan
Sa maiinam.
a. Ang, payo ko lang b. Ang payo ko lang
c. Ang payo ko, lang d. Ang payo, ko lang
12.Saan dapat ito ilalagay ang kuwit (,) upang mabuo ang diwa ng haiku?
Anyaya
Ulilang damo
Sa tahimik na ilog
Halika sinta.
a. Ulilang, damo b. Sa tahimik, na ilog
c. Sa tahimik na, ilog d. Halika, sinta
13. Saan dapat ilalagay ang kuwit (,) ng bahaging may salungguhit upang matukoy
na siya ang tinutukoy at hindi ako tinutukoy.
Ako o Siya?
Sino sa inyo?
Kung hindi ako siya
Magtapat ka na!
a. Kung hindi ako, siya b. Kung hindi, ako siya
c. Kung, hindi ako siya d. Kung hindi ako siya,
14.Ano ang kahulugan ng taludtod na may salungguhit?
Nalito
Tinanong kita noon
Kung ikaw ba talaga
Sinagot mo ‘ko
Hindi nga ako, siya
Salamat sa sagot mo.
a. Ako ay iba. Iba rin siya. Ako ay hindi siya.
b. Hindi (pagtanggi). Ako ay siya rin.
c. Siya at hindi ako… (ang tinutukoy, o ang binabanggit)
d. Ang ako at siya ay tumutukoy sa iisang tao
15. Ano ang tamang bigkas ng salitang saya ayon sa gamit o kahulugan nito?
13
Regalo
Kaarawan mo ngayon
Kaya tanggapin mo na
Sayang1 kay ganda
Pares sa iyong blusa
Nagbigay saya2.
a. 1. /sa.ya/ 2. /sayá/ b. 1. /sá.ya/ 2. /saya/
c. 1. /sa.yá/ 2. /saya/ d. 1. /sa.ya/ 2. /sáya/
Susi sa Pagwawasto
Subukin
1.c 6.a 11.b
2.b 7.a 12.d
3.d 8.d 13.a
4.a 9.c 14.c
5.d 10.a 15.a
Tuklasin
1.b 6.b
2.a 7.a
3.a 8.a
4.b 9.b
5.a 10.a
Pagyamanin
Gawain .2 Gawain 3 Gawain 4 Tanka
1.213
231 1.b 1.sinagot na ang tanong
2.213 2.a 2.Malamig ang panahon siya
231 3.a ay nangungulila.
3.312 4.b
213 5.a 3 masakit ang kanyang kalo-
4.213 . . oban habang yakap ang
213 puno.
5.213 . 4. Hinanap niya ang kanyang
132 mahal.
Pagpapaliwanag 5.Ang tanging buhay niya ay
Ang kanyang irog.
Isaisip
1. /la.mang/ Haiku
2. /pu.sò/
3. /ka.ibigan/, /da.ting/ 1.sinagot na
4. /pu.nò/ 2. Ibig niyang lumapit ang
Kanyang mahal.
1. Hindi na itim # 3.gusto niyang mayakap
2. Juan# Carlo# Pat at Precy ng kanyang irog.
14
14
Gawain 5
1.nagawa na
2.Ipinakilala niya ang kanyang nanay
3.Hindi siya si Patricia
4.Ipinakilala niya ang kanyang sarili
5.Siya si Patricia
Isagawa
Rubrik para sa tatayaing pagbigkas :
Ang pagbigkas ay malinaw,nauunawaan kaagad, at masarap sa pandinig sapagkat
itoay may tamang diin, tono o intonasyon, at hinto o antala -5 Napakahusay
Ang pagbigkas ay hindi malinaw. Mayroong mali sa gamit ng diin, tono o intonasyon,
at hinto o antala -2 Di gaanong mahusay
Tayahin
1.c 6.a 11.b
2.b 7.a 12.d
3.d 8.d 13.a
4.a 9.c 14.c
5.d 10.a 15.a
15
Mga Sanggunian
Peralta,Lajarca,Cariño,Lugto,Tabora,Trinidad,Molina,Carpio,Rivera,Ambat
Panitikang Asyano Department of Education(DepEd-IMCS)
https://philnews.ph/2019/07/20/halimbawa-ng-haiku/
https://philnews.ph/2020/02/06/haiku-tagalog-halimbawa-ng-mga-haiku-sa-tagalog/
16
For inquiries and feedback, please write or call:
17