You are on page 1of 43
OSS Sy.) DE SANTIAGO DE COMPOSTELA TESE DE DOUTORAMENTO XENEALOXIA DO PODER LOCAL GALAICO NA ANTIGUIDADE MARTIN FERNANDEZ CALO. ESCOLA DE DOUTORAMENTO INTERNACIONAL PROGRAMA DE DOUTORAMENTO EN HISTORIA, XEOGRAFIA E HISTORIA DA ARTE SANTIAGO DE COMPOSTELA 2020 UNIVERSIDADE DE SANTIAGO pkey DO AUTOR DA TESE DECLARACI Xenealoxia do poder local gatnico na Antignidade D. Martin Feméndez Calo Presento a muifia tese, seguindo © procedemento axeitado ao Regulamento, e declaro que: 1°. —a tese abarea os resultados da elaboracién do meu traballo; 2°. — de ser 0 caso, na tese faise referencia ds colaboraciéns que tivo este traballo; 3°, — a tese 6 a version definitiva presentada para a sta defensa e coincide coa version euviada en formato electronico, 4°. — confirmo que a tes non incorre en ningtin tipo de plaxio doutros autores nin de traballos presentados por min para a obtencién doutros titulos. En Porto do Son, a 8 de xullo de 2020. Asinado: aginado poz MARTIN FERNANDEZ CALO ¢ dia 08/07/2000 cun certizicade enitido por AC FHM Usuarios SC nected Per Un ree) ee cLien AUTORIZACION DA DIRECTORA/TITORA DA TESE Nenealoxta do poder local galaico na Amigitidade D® Ana Maria Suarez Pineiro INFORMA: Que a presente tese, correspéndese co traballo realizado por D. Martin Femandez Calo, baixo a milla direccidu, e autorizo 4 presentacién da tese indicada, cousiderando que retine os requisitos esixidos no artigo 33 do regulamento de Estudos de Doutoramento da Universidade de Santiago de Compostela, e que como directora desta non incoro nas causas de abstencion establecidas na lei 40/2015. En Santiago de Compostela, 8 de xullo de 2020. Asinado: Firmado por SUAREZ PINSIRO ANA MARIA 33276862W el dia 09/07/2020 con un certificado emitido por AC FNMT Usuarios Aqni figurou, ata moi pouco antes de entregar esta tese, unha persoa moi importante para min. Ela non perdeu a importancia que un dia tivera, nin realmente creo que chegue a perdela. O que perdeu sentido, 6 escribir aqui un nome que xa non esti unido ao meu. Adico pois esta tese ds lembranzas, qne nos uniran sempre malia a distancia que nos separa, mesmo cando a lonxitude do nmndo sulea adicoa, é déce memoria que compartimos, que non voltara, pero tampouco non morrera nunca. BUNA Ba DRA RE ZZURERA A, ARR BALMS RAST! The homes that are dwellings of to-day will sink ‘neth shower and sunshine to decay, but storm and ram shall never mar what I have built — the palace of my poeny! Ferdosi, Satira ao sultém Mahmud (trad. Warner & Warner, 1905: 42). Na verdade, {....a minha obra] foi feita para ser um patriménio sempre titil, e ndo uma composigdo a ser ouvida apenas no momenio da competicdo. Tucidides, Historia da guerra do Peloponeso, I, 22 (trad. Kury, 1987: 15... embora gostar mais daquela inexacta pero gloriosa traducién, “monumento imperecedero”, da vella historiografia espaiiola). La généalogie exige done la minutie du savotr, un grand nombre de matériawx entassés, de la patience. {...] Bref, un certain acharnement dans |’érudition. M. Foucault (1971: 146): “Nietzsche, la généalogic Thistoire”. Abstract... ‘Nota preliminar. LINTRODUCION: Conceptos basicos: precisiéns arredor do titulo....23 1.1. Delimitacion temética (2) 0 poder politico....23 1.2. Delimitacién temitica (i): 0 poder local.....26 1.3 Incardinacién xeografica: a Galecia........30 1.4 Incardinacién cronoléxica: a Antigiidade ...32 1.5 Introducién metodoléxica: arredor do concepto de «xenealoxian, 35 ‘As fontes: opacidade do poder local. 239) 2.1, Fontes arqueoléxicas... es) 2.2. Fontes literarias.. 2.3. Fontes epigrafieas. vere 24, Avaligeién preliminat. 0c 46 Historiografia: 0 poder local, entre a indefimieién e ‘a indiferenza.. 7 oe) 3.1. Contento xcral: un panorama un tanto adverso 50 3.2. Matinando nas orixes: precedencia pre-romana © descohesién organizativa castrexa. 56 3.3. Moitas disciplinas para pouca materia: a Protahistoria do poder local. cy 3.4, Do populus 4 cinitas... ede ai a ningores: consensos e indefinicions da Galiza romana..65 3.5, Historiografia do poder local taxdo-antigo: vances dentro dun prolongado estancamento 3.6. Matinando na influencia posterior do poder local: algunhas certezas. pouces solucions....73 3.7. Lecalizar 0 poder local: unha tarefa entre a cenudicién © a ciencia 4 3.8. Conxugar a Antigitidade: un consenso indiscutido, unha desleixa paradoxal 18 on 83 83 sn sone 8S I REUNION DE DATOS Entidades (4): miscelénea. 5.1. A descricién pliniana. 5.2. A descricién ptolemaica. 5.3. Epigrafia (i): actos pablicos. 5-4 Epigrafia (i): originos 3.5 Epigrafia (i): outros testematios 5.6 Fontes haxiogrificas 5.7. Rexistros cronisticos 5.8. As cecas tardo-antigas. Entidades (i): 0 Parroguial suevo. 6.1, Avaliscién cronoléxica, 6.2. As interpolaciéns condais.... 6.3. As interpolacions inienses........ 64. Outras interpolaciéns... 6.5. Variabilidade dos encabezados. 6.6. Edicion do Parroquial. 6:7. Interpretacin do Parroguial... severed 5 6.8. O cémputo primario do Parroguial- problemas e soluciéns... ned 6 6.9. As expresions in uicino e item pagh.... 127 6.10. As menciéns bracarenses ad Portum @ ad Sal 130 Estatutos... eeenerS 7A. Ciuitas coed BB 7.2. Diocesis. 137 73. times. co ed 39 74 Forum 140 73. Gens 141 76. Locus 144 7.7. Mumicipivm ced AS TS. POGUE ee ~ 148 79. Plebs 150 TNO, PELE en eer TAL, Popittis 158 TAD, Res public one 1 60 7B. Tervttorizam coed 1 Instituciéns nnn DBS 8.1. Angures, hierosképoi c outros oficios adivifiatorios. 165 82. Collegia e sodaticia 167 83. Comires, comirams. 170 84. Concitia peregrinos. 17 8.3. Conuenms tardo-antigos.. vee TA 8.6. Curator rei publicae coe dB 8.7. Cursus honorum 177 88. Deans ree BO 8.9. EpISCOPE enna 182 8.10. Plamnines ¢ sacerdocios pagins.......195 8.11. O hégeménos céltigo.. von dT 8.12. Lega cd DB 8.13 Lictor 200 8.14 Loci senior 201 815. Magisnams 202 8.16. Magisni 204 8.17. Unha constatacion implicita: monerarii.....205 B18. Ordines ecuriOnti cnernnee-20T 8.19. Prechytores e outras clericaturas pasroquiais: so serene 208 8.20. Principales curiae... cove 2M 8.21. Principes ... one 21, 8.22. O rector lucense. v5 8.23. Senator 217 8.24. Tabularines 218 Prospeccién medieval 219 9.1. Xustificacién metodoléxica 218 92. Braga 223 9.3. Eia-Compostel@..eeen nee 229 9.4. Lugo. cnn DB 9.5. Meadonedo. seven DSS 9.6. Ourense.... con 261 9.7. Porto, see TL QB DW nr severe DTS 9.9. Espazos comprometedores (1): as serras ‘ontentais galezas. 280 9.10. Expazos comprometedores (i) terras do ‘TESE DE DOUTORAMENTO | 11 “MARTIN FERNANDEZ ALO | XENEALOXIA DO PODER LOCAL GALAICO NA ANTIGUIDADE, Tamega e Trs-08-Momt]s coco 285 9.11. A veeinanza das sés galaicas (i): a Galiza asturicense. seen GD 9.12. A vecisanza das sés galaicas Gi): temas da Beira, von 298 9.13. A vecuiianza das sés galaicas (aut): 0 occidente asturiano.. a so 3OD 9.14. A veciiianza das sés galicas (x): terras do Bierzo.... e méis alé 303 IIL INTERPRETACION 10 Catilogo xerminico, snes BOT 10.1. Bracara, Adomis nn 3O7 10.2. Agilio nnn BLD 103. Caran dont erence 13, 104. Taunis 34 105. Cilioro 315 106. Ceianio 317 10.7. Oculis B17 108. Cerecis .. 318 109. Penoneto vee B1D 10.10. Exuesis sn 320 10.1. Parmortias 326 10.12. Laetera 326 10.13. Bergancia 327 10.14. Astiasico 28 10.15. Tivico.. see B29 10.16. dumego wn832 10.17. Merobrio coo 10.18. Berese ann conn 10.19. Palantucio eeerey 10.20. Celo 336 1021. Supelegio 338 10.22. Seneguio 38 10.23. Pornicale in castro nouo, Toriuiana ......339 10.24. Labrenrio cond 10.25. dliobrio ery 10.26. Valle anna... sn 848 10.27. Teultiuco. ene SL 10.28. Cepis fenee BSD 10.29. Mandolas. Nandolas. Uailesalsa. 1030. Palentiaca 10.31. Lameco 10.32. Tuentica 10.33. drauoca ... 10.34. Camtabriano ... 10.35. Omina 10.36. Camianos .... 1037. Conembrica 1038. Eminio 1039. Selo 1040. Lurdine LOL. Fasula AM tUO6 cern 10.42. Pornucale casrum antiguum 10.43. Veseo ... 10.44. Rodomiro 10.45. Submontio .... 10.46. Subnerbeno 1047. Osania 1048. Ouellione 1049. T2010 er 10.50. Colei(ua cv 366 12 | UNIvERsiDaDe De SANTIAGO De COMPOSTELA 11 Catélogo romano... LOSE. Caliabri@ cn 10.52. Egitania _ 10.53. Monecipto 10.54. Francos 10.39. L160 10.56. Carioca ... 1057. Seuios ... 1058. Cavarcas 10.59. Palla auria. Aur(ijonse 10.60. Verngio 1061. Beuaies 10.62. Taporos con 10.63. Geuze... 10.64. Pincia ... 10.65. Cassauio 10.66. Uere(n)eanos. 10.67. Senabria 10.68. Calapacias maiores, Calapa. 10.69. Astorica 10.70. Legio 10.71. Bergido . 10.72. Petra speranin ou Peta e Sperant? 10.73. Co(uaanca. a 1074 Uentosa 10.75. Murelios. Murillo 10.76. Semure 10.77. Fraucelos 10.78. Pesicas 10.79. LF 10.80. Morracto . 1081. Saliviense . 1082. Contenos. Conteno, 1083. Celenos 10.84. Moracios. 10.83. Mercionses ..... 10.86. Pastemarcoe 10.87. Copores.... 1088. Celttc08 10.89. Bregantinos, Farensis portus?. 10.90. Prutenos . 1091. Tide... 10.92. Annowe, Anmouenses 10.93. Seria... 10.94. Erbilione . 10.95. Cauda... 10.96. Ournia 1097. Cartase ... 10.98. Britonia © 0 monasterium Maxint.......405 10.99. Lent OBFIS ener OT 10.100. Astures. Asturie. 410 10.101. Carora 4 10.102. Dee(e)rinas?. AL 10.103. FQWAs reer 412 10.104. Laure, Laurintina.. 10.195. Susarres.. 10.106. A(w)regenses. Aregia. 10.107. Ru(nijeones. co 10.108. Sabaria 10.109. Sappi 10.110. Bereke 11.1. “Addu, Flauia Lambris.... 112. “Aeblo)soci. A 113. deminienses cove 25 114 Albiones 46 115. Aquiflavienses 47 116 Arabrigenses, Uisanci 429 ALT. draw os soeB0 ALS. avron sven 30 1L9. Artabri, Aromebae e Flauivon Brigantium. 431 MNO. Ast) 687 ne ABS LAL Asturum cinitas ou Astures transmontani? 437 LID. Asturicenses, Amakol. 439 LLIB. Au@obrigenses. sve MAA AUTH ned ILLS. Un factoide editorial: 03 Baidtio’ 444 11.16. Banienses... eee) 1L17. Becunienses. Orniakei.... co 1118. Bibali 447 1L19. Blorisamences, Polibedenses, e outros pobos da meseta.. cond 11.20. Bracani, Bracaraugustant, et aiti.......450 AL21. BrigG@aecim.. ohS7 M22. Cab QC eon 458 11.23. Caladuni 460 1124. Cailaeci?. 461 11.25. Cantienses? 469 11.26. Celrict ner(hi, praestamarei, supertamarci... Celticoflautenses?. oe TO 121. Gilent e maricipium Celenis ATA 11.28. Cobelei, Meidubrigenses, Plumbart......AT6 M29. Coe ener an 11.30. Coifamni 478 1131. Conimbricenses 478 11.32. Copori pve TS 1133. Egi e Vari ow Equarri?... Bureflauzenses svn A82 11.34. *Elanei, Elaneobrigenses. Helleni. Amphilochi.. nes) 11.35. Equaesi 488 11.36. Gigurri . nnn 1L37. Grout nee 9O 1138. Leaoditant svn 139. Deter amt cc . 1140. Interaninienses. druoni, Seareae.... 1141. Triflanienses 1142. Lancienses dstures 1143. Lanefenses Iusitanos (ocelenses, oppidani, rranscudani) sve 500 11.44. Lapiteao cn LAS. Legio VII Gemina 11.46. Lemaui LAT. Leumi, Seurbinn. nn ALB. Limicd 11.49. Louaniof, *Lau(n)ci? 11.50. Loudainet .. — LSI. Louget 1132. Lucenses 11.33. Luggones arganticaeni (et ali)... 1154. Narbasot 11.55. Nemetatoi, Ualabricenses. 11.56. Paesiei LST. Paesures LSB. Quang ert een 524 11.59. Saelini nn 525 11.60. Seitienses 525 11.61. Seurri transminienses (et ali). 525 11.62. Sonperariot 528 11.63. Susarra, Bergidum Flauiuon, Intoramniion FLUIDS 11.64. Famacani ou Tamagant. wo D3 11.65. Talabrigenses, Ireucoutiori? 933 11.66. Tapori, Municipium?. 534 1167. Teibosirei 536 11.68. Tuwoli Tourédoi), Lansbrica, Lais.......536 11.69. Turduli uotores ... 538 11.70. Vallarenssos 340, LT L, Waren can? sere 340 11.72. Zoelae e demnis gentes de Tris-0s Montes 540 12 Procesos histéricos @): a evolucién estratural 543, (O panorama romano... see SAB Derivacién pre-pliniana: a Prehistoria do poder local sone SAS 12.3. Analise estrutaral duaha instirucién: 0 episcopado....... 349 12.4 O panorama xermanico. 350, 12.5. Comparativa diacronica 551 126 Sintese, 552 13. Procesos histéricos (ji): a evolucién institucional nn 397 13.1. O substrato etnico. seen T 13.2. O desenvolvemento eval pre-rsuzicapal..360 13.3. Munsicipiunt ¢ mmumcipalizacién (1): concepto ‘e contexta, 564 13.4. Mimicipium e municipatizacin Gi) datos © rempretaciOn.... vee SS 13.5. Miosieipium e séxime seorial 574 13.6. A basbarizacion intesios. on STS 13.7. A semanencia municipal, 13.8. Acomodo das instituciéns xermanicas......584 13.9. A cristianizacion do poder local 587 Comelsi6is.. ere 7 Extended abstract. 595 Abreviaturas bibliografieas.. seven SID Bibliografia 601 ANEXOS Apéndices..... snes 27 1. Localizacion defectiva de igrexas suevas Dracarenses. seen QT 2. Dinamicas arqueoléxicas da Prehistonia recente — nnn O28 3. tbo Quirina 630, 4. Fundaciéns imperiais Astur-galaicas al 5.As novas cidades ammralladas. 0 nn-632 Documentos, sn ns639 3.7a. Popul! e ciuitates da Galecia, sezundo A. Rodriguez Colmenero (2000)... nn 635 3.7b. Populi e ciuitates da Galecia segundo A. Gonzalez Ruibal (2006-2007), 635 3.7e. Ciuitares romanas do norte de Portugal segundo J. de Alarc3o (1996). nO 36 ‘Test Ds Doutoranenro | 13 “Magri FERNANDEZ Cato | XENEALOXIA DO PODER LOCAL GALAICO Na ANTIGUDADE 43.7. Ciuitates romanas do norte de Portugal segundo J. de Alarcéo (1998)... 636 3.7e. Mapa da Galecia segundo A. Tranoy (1981) 67 3.7 Populi eastrexos segundo F. Arias Vilas (1992) 2 E.Calo Lousido (1993)... 637 3.7g. Pagi suevos de Tras-03 Montes segundo J. de Alaredo (2015). 638 3.Th. Localizacién de sgrenas suevas do a Portugal segundo A.A. Femandes (1997)... 638 3.71. Localizacién de igrexas suevas da actual Galiza segundo J.C. Sfnchez Pardo (2014a) galego segundo F. Lépez Alsina (1988).....639 5.2. Castografado das coordenadas ptolemaicas (Segundo Tranoy. 1981). 640 53. Reproducién do Padrio das povos (segundo Rivas Feméndez, 1972). 641 5a. Exemplo de lipida emigratoria galaica: estela de Vila do Touro (segundo Fernéndez Calo, 2018a), 5.4b, Reproducion da desaparecida epigrafe de Villanueva» (segundo CTL TD. 6a 55, Adicacién 4 Concordia de Agucae Floniae Gegmndo Le Roux & Tranay. 1973) on 5.8a. Exemplases (wemis e sélido) da ceca bracarense sueva (segundo Femandez Calo, 2018a), fn BAD 5.80. Fotozratia do chamado tems de dudeca (segundo Nisicz Meneses. 2017). 642 5 8c. Exemplares da serie Larina (segundo Feméndez Calo, 20192) 68 5.84. Exemplares de nnmerario galaico-visigodo (segundo Femindez Calo, 2019a).........643 5.82. Monogramas monetais galaice-visigodos (Segundo Phiego Vazquez. 20098) nnn 644 8.6, Fotografia da estela de Asadur (segundo Rodriguez Colmenero, 2010) 64s 8.8, Reproducién dunha das téboas do chamado Irinerario de ban7o (segundo Garcia y Bellido, 1975). ee 4 8.18. Reproducion do auliario da Barua, Celamova (segundo CIR). enn 649 8.20. Fotografia do moio de Ponte Pufide (segundo Feméndez Calo, 20182) 45, 91a, Territoria medievais pormgneses (segunda Meréa & Girao, 1943). see 646 9.10. Territoria medievais galegos (segundo Balidias Pérez. 2006)... enn AT 9.3, Delimitaciéa do suposto condado suevo de Chamoso (seguado Ases Vazquez. 2007)....647 95, Cartografia da reparticin mindonicnse de 1124 (egundo Besmiidez Beloso, 2017)... 648 96a. Antigas dignidades do bispado auriense (eguade Duro Peaia, 1964) e cn 648 9.60. Coutos medievais de Ourense (segundo Fernéndez Casal, 1995). 649 9.7. Castografia da ciuitas Anegia (segundo Luma. 1999). 649, 97. Couto medieval de Tui (segundo Bermiidez Beloso, 2017). en 649 14 | UnivERsiDaDe DE SANTIAGO DE COMPOSTELA 9.14. Asciprestados de Astorga (segundo Garcia Menendez. 1960). enn 650, 10.1. Plano da basilica de San Martifio de Dume (egundo Fontes, 2008) 650 11.19. Xusisdieiéns locais da Lusitania nordosiental romana (sesundo Beltran & af, 2015).......651 11.20. Plano da Braga romana (sesuado Mantas, 2016). = en 651 11.33. Vaso de Chao Samartin (segundo Francisco Martin & Villa Valdés, 2010) 651 11.42. Plano da Iria romana (segundo Pérez Losada, 2002), 652 12.2. Modelo de fragmentacién etmo-linguistica de Nova Guinea... svn 652 12.6. Mapa das ciuatates gales (segundo Mirot. 1947). en 63 13.la, Mapa de referencia para as institucious pre- mnunicipais galaicas (segundo Femandez Calo 20168). 653 13.1b, Estaruas sedentes castrexas (segundo Femindez Calo, 2020)... enn 654 13.2. Explanadas wbanas castrexas (segundo Gonzélez Ruibal. 2008-2007) 654 13.4a, Localizacién das instituciéns municipais galaicas (modificado de Fernéndez Calo, 2018). 655 13.4b, Localizacién de denominaciéns estarutarias smunicipais galaicas (modificado de Femandez Calo, 20180)... 655 13.46. Localizacisa dos rexisivos galeicos da tribo Quurina (segundo Fernandez Calo. 2018)...656 134d. Sincese de rexistros municipais Gegundo Feméndez Calo, 20180) 656 134e, Estaraas togadas galaico-romanas (segundo Femdndez Calo, 2020: Schattner, 2004; Fontes, 2013: Anénimo, 2020). een 657 135. Sintese ocupacional de azlomerados secundarios galaice-romanos (segundo Pérez Losada, 2002) 657 13.6. Diagrama de igrexas émicas galaicas (segundo Femandez Calo, 20192)... 658 13.8. Anel de Romelle (seguado Lépez Quiroga, 2018). 658 13.92. Planos de lugares de culto galaicos con ‘ocupaciéns tardo-antigas (segundo Lépez Quiroga. 20046) 659 13.9b. Exemplares de sartegos de estola galaicos (segundo Lépez Quiroga, 20182) 659 Mapas. enn 661 1.3. Bolizes diacrénicas da Galecia na Antietidade (a partes de Femandez Calo. 2015a: 20162: 20182)... 661 9. Delitnitacidn (dincronica) da xeografia medieval galaica 662 10. Cartogratia do poder local de época xeménica ve vr 663 11. Cartografia do poder local de época romana. 664 12.3. Cidades episcopais tardo-antigas da Galecia vr 665 134 Cidades galaicas con epitetos imperiais. 666 13.6. Localizacién das remanencias éimicas e municipais da Tardoantigaidade galaica......667 Taboas. e669 1 Transcrictém do er 20. nnn 669) 3.7 Tdentificaciéns dos cémputos plinianos.....669 5.3. Comunidades rexistradas nos seus actos pliblicos 669 ‘S.da. Origines fonerarias galaicas documentadas na Callagcia. renner STO, 5.4b, Origines fanerasias extra-galaicas documentadas Cailaecia. ocesnenTL 5.4c. Origines funeranias galaicas documentadas na ‘vecifianza da Callaecia. venen TL S.4d. Origines faneranas da vecuiianza galaica..672 5 de. Origines funcrarias galaicas no resto do Imperio Romano... seve T3 SAE Outras origines funcrarias de interese.....676 54g. Origines votivas galaicas documentadas na Callaecia. 77 Sah. Origines votivas galsicas documentadas fra 8 CAM A010. nen TT 3.4}. Origines expeciais.. TD 3.4k. Origines incertas. ve 680, 5.5a. Termini con mencion de comunidades.....681 5.5b, Termin’ e adicatonas piblices. probabelmente ccastrexas. 682 5.5. Eménimos astures presuntamente correspondentes a unidades xentilicias.......682 9.54, Divindades locais de teénimo étnico......682 5.7a. Rexistros emonimicos hidacianos.........683 5.7b, Rexistros toponimicos hidacianos.........683 inpece | § 5.7e. Renistros das eronicas visigodas..........683 58a. Namerario da serie Latina... ost 5.8b, Numerario galaico-visigodo. 684 69. Diverxencia numismitica entre pagi e ecclesiae in uieino. 693 7.1. Coincidencia dos cémputos plinianos para a Hispania citerior... 693 7.10. Rexistro de pélets ptolemaicas.... 694 8.92. Bispados do periodo suevo-catélico.......699 8.9b. Asistencias galaicas ao terceiro concilio de Toledo (385) nen nn 695 8.9c. Bispados galaico-visizodos (1)... 696 8.94. Bispados galaico-visigodos (i) 696 8.10. Sacerdocios pagans. nnn 87 9.2. Arcediagados pleno-medievais bracarenses, segundo A. J. da Costa (1997a: 372). 697 93. Referencias irienses eruzadas, 697 9.da. Variaciéas dos once distritos lucenses......698 9.4b. Rexistros rervitoriais lucenset...... 9.dc. Arciprestados tradicionais e ter7itoria medievais hncense3.. eee 99 9.14. Asciprestados tradicionais e modemos de serene OL 11.19. Termini da meseta do Douro 701 11.43. Rexistro dos Zancienses lusitanos (segundo Guerra, 2007, con engidegos punmuais).....702 13.2. Instimciéns pre-municipais galaicas.......702 13.4. Instimaciéns munmicipais galaicas... 703 ‘TeSE DE DOUTORAMENIO | 15 RESUMO Esta tese ociipase dun suxeito de estudo particularmente ignorado pola investigacién histérica recente: 0 poder local galaico. Ao longo da Antigtiidade —e mais alo—, a Galecia compartimentouse en miiltiples entidades politicas locais cun desenvolvemento histérico auténomo con respecto aos grandes estados que se sucederon no mesmo marco xeogrifico. Estas entidades politicas tiveron unha importancia crucial na historia xeral da Galecia e no condicionamento da vida dos seus habitantes, pero atopan un interese difuiso cando non inexistente na nosa historiografia, en parte pola opacidade das fontes dispoiibeis, e en parte pola carencia de perspectivas e lifias de investigacién pertinentes. Nesta tese partese, por primeira vez, dunha conceptualizacin clara do poder local para fundamentar o seu estudo, que descansa sobre unha reunién e avaliacién con vocacién de exhaustividade das fontes disponiibeis. A partires disto realizase unha andilise retrospectiva do poder local galaico, dende © Medievo ata a época romana, segundo un innovador método de traballo que é unha das achegas mais relevantes desta tese. Obtéfiense asi unha sélida cartografia histérica e dous grandes catalogs de entidades politicas locais para a época xerménica e a romana, con estudo particularizado de cada unha delas. Finalmente, encétase unha sintese xeral da historia do poder local galaico entendido como suxeito de estudo en si mesmo e non en cada un dos seus multiples compoftentes. Descébrese asi unha estrutura do poder local esencialmente continufsta, derivada dunhas tendencias estruturais orixinadas na Prehistoria, e alterada logo por outras ocorridas durante os dominios romano e xermanicos. A organizacién institucional do poder local, pola contra, resulta ben méis variabel, sendo os procesos histéricos mais relevantes do periodo histérico estudado a implantacion republicana pre-municipal, a municipalizacién romana e a senorializacién tardo-antiga: unha evolueién que inchie con todo importantes continuidades. Palabras-chave: Galecia (Callaccia, Gailaecia), poder local, historia politica, historia das instituciéns, cartografia historica, Imperio Romano, Reino Suevo, Reino Visigodo. Protohistoria, Antigiiidade, Tardoantigiiidade, Alta Idade Media RESUMEN Esta tesis se ocupa de un sujeto de estudio particularmente ignorado por Ia investigacion histérica reciente: el poder local galaico. A lo largo de la Antigiledad —y més allé—, la Gallaecia se compartimenté en miltiples entidades politicas locales con un desarrollo historico auténomo con respecto a los grandes estados que se sucedieron en el mismo marco geogtafico. Estas entidades politicas tuvieron una importancia crucial en la historia general de la Gallaecta y en el condicionamiento de la vida de sus habitantes, pero encuentran un interés difuso cuando no inexistente en nuestra historiografia, en parte por la opacidad de las fuentes disponibles. y en parte por la carencia de perspectivas y lineas de investigacién pertinentes. En esta tesis se parte, por primera vez, de una conceptualizacién clara del poder local para fundamentar su estudio, que descansa sobre una reunién y evaluacién con vocacién de exhaustividad de las fuentes disponibles. A partir de ello se realiza un anélisis retrospectivo del poder local galaico, desde el Medievo hasta la época romana, segiin un innovador método de trabajo que es una de las aportaciones mas relevantes de esta tesis. Se obtienen asi una sblida cartografia histérica y dos grandes catélogos de entidades politicas locales para la época germénica y la romana, con estudio particularizado de cada una de ellas. Finalmente, se realiza una sintesis general de la historia del poder local galaico. entendido como sujeto de estudio en si mismo y no en cada uno de sus miiltiples componentes. Se descubre asi una estructura del poder local esencialmente continuista, derivada de unas tendencias estructurales originadas en Ja Prehistoria, y alterada después por otras ocurridas durante los dominios romano y germénicos. La organizacién institucional del poder local. por el contrario, resulta bastante mis variable, siendo los procesos histéricos mas relevantes del intervalo histérico ‘TESE DE DOUTORAMENTO | 17 ‘MARTIN FERNANDEZ CLO | XENEALOXIA DO PODER LOCAL GALAICO NA ANTIGUIDADE estudiado Ja implantacién republicana pre-municipal, la municipalizacién romana y la seftorializacién tardo-antigua: una evolucién que incluye con todo importantes continuidades. Palabras clave: Gailaecia, poder local, historia politica, historia de las instituciones, cartografia histérica, Imperio Romano, Reino Suevo, Reino Visigodo, Antigiiedad, Tardoantigiiedad, Alta Edad Media. ABSTRACT This thesis deals with a study subject which is generally ignored in recent historical research: the Gallaecian local power. Throughout Antiquity and beyond, Gallaecia was ‘compartmentalized in multiple local polities. They had an autonomous development facing the great states (Roman, Suevic, Visigothic) which succeeded each other in the region. These polities had a crucial importance in the general history of Gallaecia and in the life of its inhabitants, but regional historiography only gives them a diffuse, marginal interest. This is due in part to the opacity of the available sources, and due in part to the lack of appropriate perspectives and lines of research. This thesis proposes, by the first time. a clear conceptualization of local power in order to base its study, which also rests on the gathering and evaluation of the available sources with the aim of exhaustiveness. From this, a retrospective analysis of Gallaecian local power is carried out, from the Middle Ages to the Roman period, according to an innovative method of research which is one of the most relevant contributions of this thesis. In this way, a solid historical cartography and two huge catalogs of local polities are obtained for the Germanic and Roman times, where a specific study is carried out for each polity. Finally, this thesis proposes a general synthesis of the Gallaecian local power, understanding it as a subject of study in itself, and not just in each of its multiple components. This reveals an essentially continuist local power structure, derived from structural trends originating in Prehistory, and later altered by others that occurred during the Roman and Germanic domains. On the other hand, the institutional organization of local power is much more variable. The most relevant historical processes that occurred during the interval studied are the pre-municipal republican establishment, the Roman municipalization, and the late antique development of the landlord regime. This sharp evolution includes, however, important continuities. Keywords: Gallaecia, local power, political history, institutional history, historical cartography, Roman Empire, Suevic kingdom, Visigothic kingdom, Protohistory. Antiquity, Late Antiquity, Early Middle Ages. 18 | UnivERsiDaDE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA

You might also like