Teorija sistema je skup naučnih metoda koje imaju neka zajednička obilježja.

To je

skup teorija koje imaju zajedničko objašnjenje obilježja za analiziranje tih sistema.

Osnovni zadatak teorije sistema je da objasni zakone postanka, organizacije,

ponašanja i razvoja realnih sistema.

Opšta teorija sistema predstavlja naučnu oblast koja se bavi izučavanjem sistema i

zakonitosti koje u njima nastaju. Ova naučna oblast se zasniva na kiberneticinauci o upravljanju složenim
dinamičkim sistemima i njen je integralni dio.

Profesor L. Roljić definiše sistem kao svaku cjelinu koja se sastoji iz misaono uočljivih

(zamišljenih) ili konkretnih, dodirljivih i/ili vidljivih (očiglednih) dijelova i njihovih karakteristika,
međusobno povezanih na neki način

Granice sistema definišu skup objekata koji će se u tom sistemu posmatrati.

Fundamentalna inženjerska disciplina Teorija sistema definiše sistem kao: skup međusobno povezanih
objekata sa međusobnim vezama i vezama sa okruženjem, povratnom spregom i kontrolom, koji rade
zajedno izvršavajući neke procese radi postizanja zajedničkog cilja.

Klasifikaciju sistema moguće je izvršiti prema sljedećim osnovnim karakteristikama:

¡ sa stanovišta formiranja: prirodni i vještački,

¡ prema stepenu apstrakcije: apstraktni i konkretni,

¡ prema obliku postojanja: realni-materijalni, socijalni, apstraktni,

¡ prema promjeni u vremenu: statični i dinamički,

¡ prema određenosti ponašanja: deterministički i stohastički,

¡ prema stepenu složenosti: prosti i složeni,

¡ prema usmjerenosti: ciljni i besciljni,

¡ prema povazanosti sa okolinom: otvoreni i zatvoreni,

¡ prema ponašanju u vremenu: pasivni-statički i aktivni-dinamički,

¡ prema načinu dizajniranja: mahanički i organizmički

Informacioni sistem određuju sljedeće karakteristike: složena okolina, koju je teško u

potpunosti definisati, složeni interfejs prema okolini, koji uključuje različite ulaze i izlaze,

složene veze između ulaza i izlaza (strukturno i algoritmički), kao i veliki obim i složenost

podataka.

Neovisno o tipu sistema,svaki sistem bi trebao da ima sljedeće karakteristike:

¡ organizaciju,

¡ strukturu i poredak,

¡ hijerarhijske veze koje određuju formalnu komunikaciju i upravljački lanac,

¡ interakciju – način na koji pojedine komponente sarađuju s drugim komponentama,

¡ međuzavisnost – jedan podsistem ovisi o drugom (ulaz), da bi mogao funkcionirati i

¡ integrisanost – mjera povezanosti komponenti.

Organizacija može imati brojne koristi od kreati vne upotrebe IKT sistema od proširivanja

granica ljudskih sposobnosti , do poboljšavanja performansi poslovnih procesa, kao što su:

¡ obezbjeđivanje visoko kvalitetnih informacija,

¡ brži pristup informacijama,

¡ veću iskoristivost informacionog bogatstva,

¡ efikasnije i rentabilnije izvršavanje radnih zadataka u organizaciji,

¡ bolja i kompletnija komunikacija u procesu odlučivanja i

¡ kvalitetniji proizvodi i usluge za kupce.

Informacioni sistem u poslovnom sistemu predstavlja skup međusobno povezanih

komponenti koje funkcionišu zajedno u procesu izbora, prerade, skladištenja i slanja

informacija, a sve u cilju donošenja odluka, koordiniranja i kontrole u organizaciji.

¡ Informacioni sistem je kombinacija hardvera, softvera, infrastrukture i stručnog

osoblja u organizaciji kako bi se olakšalo planiranje, kontrola, koordinacija i

donošenje odluka.

¡ Informacioni sistem je uređeni dokumentirani skup resursa, pravila i mjernih

metoda kojima se zadovoljavaju ulazni zahtjevi vezani za manipulaciju s

informacijama da bi se dobio traženi izlaz, odnosno zadovoljenje ulaznih zahtjeva

U pravilu informacijski sistem obavlja četiri temeljne funkcije:

1. prikupljanje podataka – odgovara na pitanje kojim se izvorima sistem služi, odakle

dolaze podaci i kako se vrši priprema, prikupljanje i unošenje podataka,

2. obrada podataka – prikupljeni podaci se obrađuju u skladu sa zahtjevima korisnika, a

to znači da se oni putem raznih operacija transformiraju, sažimaju ili raščlanjuju,

3. pohranjivanje podataka i informacija – prikupljeni i obrađeni podaci se pohranjuju

radi kasnijeg daljnjeg korištenja,

4. dostavljanje podataka i informacija korisnicima – radi potrebe analize, upravljanja,

odlučivanja ili kontrole prikupljeni i obrađeni podaci mogu se odmah dostaviti

korisnicima.

Postoji više struktura poslovnog informacionog sistema. U praksi se pokazalo da su

preduzećima za uspješno poslovanje potrebni poslovni informacioni sistemi slijedeće

strukture:

Ø informacioni sistem upravljanja nabavom,

Ø informacioni sistem upravljanja proizvodnjom,

Ø informacioni sistem upravljanja prodajom,

Ø informacioni sistem praćenja ljudskih resursa,

Ø financijsko – računovodstveni informacioni sistem,

Ø informacioni sistem osnovnih sredstava,

Ø informacioni sistem planiranja, upravljanja i odlučivanja (strateški IS),

Ø informacioni sistem istraživanja i razvoja.

Elemantarni cilj jednog informacionog sistema je da na jednostavan i prije svega ekonomičan način izvrši
transformaciju podataka u iskoristive informacije ili znanje.
Osnovna funkcija informacinog sistema je čuvanje i prijenos podataka o činjenicama iz sistema i njegove
okoline i njihova obrada u informacije koje zahtijeva korisnik.

DEFINISANJE OSNOVNIH POJMOVA

¡ TPS - Sistem obrade transakcija (engl. Transaction Processing System)

¡ OLTP – operativni informacioni sistemi

¡ OAS - sistemi automatizovane kancelarije

¡ PCS – sistemi kontrole procesa

OLTP - Operativni informacioni sistemi - Sa stanovišta upravljanja je prvenstveno orijentisan ka

operativnom osoblju preduzeća i najnižem nivou nadzora i kontrole. Primjeri ovakvih sistema su: sistem
za praćenje narudžbi, sistem sa informacijama o klijentima, obračun plata, kadrovska evidencija,
evidencija studenata i sl.

OLTP -Operativni informacioni sistemi - Namijenjeni su obradi podataka koji se odnose na poslovne
procese i imaju zadatak da obezbijede podršku za efikasnije obavljanje poslovnih transakcija i
tehnoloških procesa, automatizuju poslovanja i na toj osnovi obezbjeđuju baze podataka za podršku
odlučivanju.

OLTP -Operativni informacioni sistemi - Zbog funkcionalnog karaktera radnih procesa, koji se obuhvataju
operativnim sistemima i relativno visoke stabilnosti ovih procesa, ovi sistemi su bazirani na relacionoj
tehnologiji. Omogućavaju automatizaciju odvijanja poslovnih procesa, radnih zadataka i operacija.
Koriste ih gotovo svi zaposleni u organizaciji, koji obavljaju radne zadatke u okviru postojećih radnih
procesa kao i operativni menadžeri raznih nivoa.

OAS - Sistemi automatizovane kancelarije - su takođe više orijentisani na rutinsku obradu podataka, a
manje na obezbjeđivanje relevantnih informacija za odlučivanje menadžmentu srednjeg i višeg nivoa.
Njihovi efekti su usmjereni na povećanje produktivnosti u obavljanju kancelarijskog poslovanja.

OAS - Sistemi automatizovane kancelarije.

Ciljevi ovog sistema su:

¡ povećanje produktivnosti (efikasnosti i efektivnosti) u obavljanju

kancelarijskih poslova,
¡ brža i kvalitetnija komunikacija,

¡ manji broj izvršilaca,

¡ efikasna priprema i vođenje sastanaka,

¡ smanjenje grešaka i neažurnosti podataka,

¡ šira primjena grafike i slike u funkciji prezentacije informacija,

¡ kvalitetniji oblici memorisanja i

¡ brži pristup do arhiviranih informacija.

PCS – Sistemi kontrole procesa predstavljaju sisteme za vođenje, praćenje i kontrolisanje poslovnih
procesa. Poslovni procesi se posmatraju kao skup međusobno zavisnih zadataka povezanih sa
poslovnom aktivnošću u određenom funkcionalnom području.

¡ MIS - Upravljački informacioni sistemi (Management Information Systems ),

¡ DSS - Informacioni sistemi za podršku odlučivanja (Decision Support Systems)

¡ GDSS - Sistemi podrške grupnom odlučivanju

¡ EIS - Informacioni sistemi za izvršne rukovodioce

¡ BI - Inteligentni sistemi za poslovno odlučivanje

UIS treba da obezbijede informacionu podlogu u funkciji odlučivanja menadžmenta srednjeg i višeg
nivoa. Ovi sistemi obezbjeđuju menadžerima izvještaje i omogućuju im on-line pristup podacima o
poslovanju preduzeća. Prvenstveno služe funkcijama planiranja, kontrole i donošenja odluka. Ovi sistemi
koriste integrisanu bazu podataka, koja podržava različite funkcionalne oblasti organizacije i pokazuju
znatno veću fleksibilnost prema zahtjevima menadžmenta u poređenju sa prethodnim klasama
informacionih sistema.

DSS - Osnovni cilj im je da obezbijede kvalitetne informacije za proces odlučivanja radi povećanja
efektivnosti odlučivanja, dok su im glavne karakteristike orijentisanost prema odlučivanju, orijentisanost
prema rješavanju slabo strukturisanih problema odlučivanja i orijentisanost na krajnjeg korisnika.

EIS su sistemi koji najvišem rukovodstvu pružaju podršku u donošenju odluka. Suština u funkcionisanju
ovih sistema je da izvršnim rukovodiocima na strateškim nivoima upravljanja obezbijede dovoljno
relevantnih informacija za postavljanje bitnih pitanja u vezi sa poslovanjem organizacije.
Razlika između grupnih i individualnih sistema za podršku u odlučivanju je u tome, što grupni sistemi za
podršku odlučivanju pored podsistema upravljanja podacima, modelima i dijalogom sadrže i podsistem
upravljanja komunikacijama, tipa čovjek-računar-čovjek

Upravljački informacioni sistemi su fokusirani na informacije koje bi trebalo da pomognu u procesu

pretežno strukturisanog donošenja efektivnih upravljačkih odluka, dok sistemi za podršku u odlučivanju
omogućavaju upravama organizacija analitičko modelovanje i pronalaženje mogućih alternativa.

Inteligentni sistemi podrške odlučivanju (BI) zasnivaju se na kvantitativnim modelimа pоslоvnоg

оdlučivаnjа i kvalitativnoj analizi pomoću kojih se mogu rješavati složeni, pоlustrukturisаni i
nestrukturisani problemi poslovnog odlučivanja čiје bi rjеšаvаnjе nа оsnоvu iskustvа i intuiciје ili
klаsičnim аlgоritаmskim pristupоm bilо nеmоgućе ili vеоmа slоžеnо, а оdlukе kоје bi sе dоnоsilе nа
tаkаv nаčin sаdržаvаlе bi visоk stеpеn nеizvjеsnоsti.

REALNI SISTEM I IS
Osnovu informacionog sistema čini baza podataka, koja se može definisati i kao kolekcija međusobno
povezanih podataka koja modelira (prikazuje) objekte, veze objekata i atribute objekata posmatranog
realnog sistema Ako je baza podataka dobar model stanja realnog sistema, ako programi za održavanje
dobro modeliraju dejstvo ulaza na stanje realnog sistema, onda će se bilo koja informacija potrebna za
upravljanje (izlazi), čak i one unaprijed nepredviđene, moći dobiti iz IS.

Ekspanzija informacione tehnologije je u uzročno posljedičnoj vezi sa ekspanzijom informacionih

zahtjeva korisnika i zahtjevima modernog poslovanja. Razvoj informacionih sistema je takođe u uskoj
vezi sa razvojem informacionih tehnologija.

Proces razvoja informacionih sistema čini precizno definisan slijed zadataka koji uključuju aktivnosti,
ograničenja i resurse u razvoju informacionih sistema. Za proces razvoja informacionih sistema može se
reći da je kompleksan i kreativan proces koji je zasnovan na razvojnim principima, a uobičajeno uključuje
metode, tehnike i sredstva.

PROCES RAZVOJA INFORMACIONIH SISTEMA:

Istraživanje sistema-u ovoj fazi istražuju se područja projekta, alternative izvodljivosti, vrši se procjena
potrebnih resursa za implementaciju informacionog sistema, vrši se procjena rizika i odabir projektnog
tima

Analiza sistema-definisani ciljevi razvoja iz predhodne faze razvojnog ciklusa se prevode u jedan ili više
korisničkih zahtjeva u cilju definisanja glavnih funkcija softverskih aplikacija, operativnih područja
podataka i inicijalnih entiteta podataka

Dizajn sistema-temeljem rezultata iz predhodne dvije faze koji su ponudili zahtjeve sistema i specifikacije
funkcija informacionog sistema, struktuira se softverski proizvod u obliku logičkih cjelina

U ovoj fazi razvoja informacionog sistema elemenatima dizajna se detaljno determinišu osobine
budućeg informacionog sistema:

¡ funkcije,

¡ operacije,

¡ ulazne ekranske forme,

¡ baze podataka,

¡ resursi interfejsa,

¡ izlazi, procesna pravila ili procedure putem kojih se potrebni ulazi podataka transformišu u zahtjevane
izlaze,

¡ međusobne veze između pojedinih dijelova i dr

Implementacija sistema -koristeći podatke iz dokumenta iz predhodne faze za svaki pojedinačni element
programiraju se dizajnirane programske procedure obrade
Održavanje sistema- posljednja je faza razvoja informacionog sistema, a predstavlja aktivnosti koje se
sprovode nakon isporuke novorazvijenog informacionog sistema korisnicima

Principi razvoja informacionih sistema predstavljaju načine obavljanja aktivnosti u razvoju informacionih
sistema, odnosno načine izvršavanja aktivnosti.

Osnovni razvojni principi su:

¡ princip modelovanja-izbor modela, upravljanje višestrukim nivoima djelatnosti i sl.;

¡ princip iteracija-upravljanje ponovljivim ciklusima aktivnosti;

¡ princip apstrakcije-nedvosmislena specifikacija modela;

¡ princip arhitekture-segmentiranje složene strukture, deskripcija elemenata i organizacije sistema,

međusobne veze i sl.;

¡ princip dokumentovanja – izrada potrebne dokumentacije u cilju obezbjeđivanja nesmetanog

obavljanja aktivnosti, komunikacije i razmjene informacij

Pojava modela razvoja informacionih sistema nastala je iz potrebe za obezbjeđivanjam jednostavne

metodologije razvoja informacionih sistema, koja bi postavila temelje za planiranje, organizovanje i
upravljanje aktivnostima informacionog sistema

Na izbor modela razvoja informacionog sistema utiče nekoliko faktora od kojih su najvažniji sljedeći:

¡ priroda projekta,

¡ razvojne metode, razvojni alati,

¡ zahtjevi korisnika, te

¡ ljudski faktor koji se ogleda u tehničkoj orijentaciji razvojnog tima

Najčešće primjenjivani razvojni modeli informacionih sistema su:

¡ model vodopada,

¡ modifikovani model vodopada,

¡ model prototipskog razvoja,

¡ spiralni model,

¡ inkrementalni model,

¡ model zasnovan na komponentama,

¡ model unificiranog procesa razvoja (Unified Process),

¡ RAD model,

¡ modeli agilnog razvoja

¡ kombinovani modeli.
Kombinacija klasičnog razvojnog modela vodopada i njegove varijante, odnosno modifikovanog modela
vodopada predstavlja zaseban razvojni model koji se u praksi naziva inkrementalni model.
Karakteristično za ovaj model je da se najprije razvijaju temeljne funkcionalnosti sistema (integralno
kada se za to ima mogućnost), a zatim se sukcesivnim koracima razvijaju, permanentno novije i
komplikovanije verzije sistema.

Šta je osnovnio zadatak Teorije sistema?

Osnovni zadatak teorije sistema je da objasni zakone postanka, organizacije, ponašanja i razvoja realnih
sistema.

Kako se sistem definiše prema Teoriji sistema ?

Teorija sistema definiše sistem kao: skup međusobno povezanih objekata sa međusobnim vezama i
vezama sa okruženjem, povratnom spregom i kontrolom, koji rade zajedno izvršavajući neke procese
radi postizanja zajedničkog cilja.

Navedi nekoliko načina prema kojima je moguće izvršiti klasifikaciju sistema?

Sisteme je noguće klasificirati prema stepenu apstrakcije, prema obliku postojanja, prema promjeni u
vremenu, prema određenosti ponašanja, prema stepenu složenosti, prema usmjerenosti, prema
povazanosti sa okolinom, prema načinu dizajniranja sa stanovišta formiranja i td.

Šta je od navedenog tačno (zaokruži tačan odgovor)?

Klasifikacija sistema na otvorene i zatvorene se odnosi na:

1. prema promjeni u vremenu,

2. prema određenosti ponašanja,

3. prema stepenu složenosti,

4. prema povezanosti sa okolinom

5. ništa od navedenog

Napiši opštu definiciju sistema.

Informacioni sistem je sistem u kome se veze između objekata i veze sistema sa okolinom ostvaruju
razmjenom informacija.
Opišite UIS (Upravljački informacioni sistem)

UIS treba da obezbijede informacionu podlogu u funkciji odlučivanja menadžmenta srednjeg i višeg
nivoa. Ovi sistemi obezbjeđuju menadžerima izvještaje i omogućuju im on-line pristup podacima o
poslovanju preduzeća. Prvenstveno služe funkcijama planiranja, kontrole i donošenja odluka

Kakva je razlika između između grupnih i individualnih sistema za podršku u odlučivanju?

Razlika između grupnih i individualnih sistema za podršku u odlučivanju je u tome, što grupni sistemi za
podršku odlučivanju pored podsistema upravljanja podacima, modelima i dijalogom sadrže i podsistem
upravljanja komunikacijama, tipa čovjek-računar-čovjek.

Navedi najmanje pet razvojnih modela IS-a.

a) model vodopada,

b) modifikovani model vodopada,

c) model prototipskog razvoja,

d) spiralni model,

e) inkrementalni model,

f) model zasnovan na komponentama,

g) model unificiranog procesa razvoja (Unified Process),

h) RAD model,

i) modeli agilnog razvoja

j) kombinovani modeli.

Dopuni rečenicu:

Kombinacija klasičnog razvojnog modela vodopada i njegove varijante, odnosno modifikovanog modela
vodopada predstavlja zaseban razvojni model koji se u praksi naziva

Dopuni rečenicu:

Temeljna ideja novog pristupa u razvoju informacionih sistema je da se povećanjem kvalitete

komunikacije među članovima razvojnog tima, u pogledu bržeg protoka informacija, može bitno uticati
na efikasnost u realizaciji promjena.
Koji razvojni modeli IS-a pripadaju modernoj i popularnoj metodologiji razvoja?

a) Modeli agilnog razvoja

b) Model zasnovan na komponentama

PODATAK

Podaci sami po sebi nemaju smisla. Oni postoje sami za sebe i iza njihovog postojanja ne krije se
poseban smisao. Podatak opisuje samo dio onoga što se dešava, ali ne pruža sud i interpretaciju
događaja, kao ni objašnjenje osnove događanja. Podatak nam ništa ne govori o svojoj važnosti ili
irelevantnosti. Može postojati u različitim formama, upotrebljivim ili ne. Podaci predstavljaju opažanja
izvan kontesta, te stoga sami po sebi ne prenose znančenje. Informacija je ustvari podatak kojemu je dat
odgovarajući kontest. Za razliku od podataka, informacija ima svoje značenje,svrhu,relevantnost. Ovo
značenje može biti od koristi i mati vrijednost za primaoca informacije, ali to i ne mora biti slučaj.

ZNANJE

Znanje nastaje kada ljudi informacijama dodaju svoje iskustvo, rasuđivanje, vrijednosti i uvjerenja. Ono
predstavlja naša vjerovanja i vrednovanja koja se zasnivaju na smisleno organizovanom skupu
informacija. Znanje je svrsishodno sakupljanje informacija u pravcu ispunjenja težnje da se postigne
njegova korisnost i upotrebna vrijednost

RAZUMIJEVANJE
Razumjevanje je kognitivan i analitički proces. Razumjevanje omogućava povezivanje i sintezu znanja sa
već ranije usvojenim znanjem. Razlika između razumjevanja i znanja jednaka je razlici između učenja i
memorisanja.

MUDROST

Mudrost je posjedovanje iskustva, znanja, razumijevanja uz moć primjenjivanja svega nabrojanog sa

razboritošću, praktičnošću, diskretnošću i zdravim razumom, odnosno mudrost je sposobnost donošenja
ispravnih odluka.

Donošenje odluka (decision making) je proces izbora između dva ili više alternativnih puteva djelovanja
radi postizanja cilja ili ciljeva

Naučne osnove donošenja odluka predstavljaju naučne discipline teorija odlučivanja (decison theory) i
nauka o menadžmentu (management science)

Teorija odlučivanja proučava različite aspekte pojedinačnog i kolektivnog odlučivanja: racionalnost

odluke, odlučivanje u uslovima neizvesnosti, donošenje optimalne odluke, grupno odlučivanje.

Statistička teorija odlučivanja koristi teoriju vjerovatnoće, tako da je u primjeni ograničena relativno
strogim pretpostavkama koje moraju biti zadovoljene da bi teorijski rezultati bili primjenljivi u praksI

Da bi donosilac odluke mogao odlučivati, moraju biti ispunjeni određeni uslovi i to prije svega:

Ø postojanje neusklađenosti između želje i trenutnog stanja u kome se nalazimo, svjesnost donosilaca
odluke o postojanju određene neusklađenosti,

Ø postojanje motivacije donosilaca odluke za otklanjanjem te neusklađenosti i raspoloživost resursima

potrebnim za rješavanje problema neusklađenosti.

Dakle, neophodno je postojanje:

Ø pouzdanosti, kao početnog stanja, koje je u datom momentu poznato donosiocu odluke sa zadatkom
da ga dovede do određenog rezultata,

Ø rizika, kao početnog stanja koje u datom momentu poznato donosiocu odluke i koje može dovesti do
više različitih rezultata i nepouzdanosti, kao mogućnosti pojave više različitih rezultata.

Raiffa (1957): Odlučivanje se zaista može definisati kao izbor između određenog broja alternativa.
Lee i Moore (1975) smatraju da je osnovni cilj analize odlučivanja pomoć donosiocu odluke u nalaženju
najboljeg dozvoljivog rješenja nekog problema (koji zahtijeva odlučivanje) uz sistematsku analizu većeg
broja alternativa koje stoje na raspolaganju.

Mintzberg i ostali (1976): odlučivanje je specifična obaveza sa akcijom.

Kickert (1980) navodi da je odlučivanje izbor, a izbor prethodi svim akcijama. Odlučivanje je određivanje
onoga što treba uraditi, a ultimativni cilj svakog odlučivanja je izvršenje neke akcije.

Mopa (1980) pod odlučivanjem podrazumijeva sve aktivnosti oko izbora jedne između raznih
mogućnosti.

Koontz i Weihrich, odlučivanje (decision making) definišu kao biranje smjera odnosno načina djelovanja
između više mogućnosti.

Svaka odluka trebala bi da sadrži sljedeće:

-subjekat i objekat na koji se odluka odnosi u cilju rješenja određenog problema,

-aktivnosti koje treba realizovati kako bi donesena odluka bila izvršena,

-ciljeve koje treba ostvariti realizacijom donesene odluke,

-ograničavajuće faktore koji utiču na proces realizacije donesene odluke,

-vremenske rokove u kojima je potrebno realizovati donesenu odluku,

-materijalno-tehničke i finansijske resurse za realizaciju donesene odluke.

U problematici odlučivanja razlikujemo tri osnovna pojma i to:

Ø Donosilac odluke- lice koje donosi odluku.

Ø Proces odlučivanja- postupci i metode koji prethode konačnoj odluci.

Ø Odluku- kao rezultat odlučivanja.

1930.-Početak istraživanja procesa odlučivanja od strane akademske zajednice

1960.- 60-tih i 70-tih godina prošlog vijeka, mnogi univerziteti uveli su u formalne programe obrazovanja
i izučavanje teorije odlučivanja što je rezultovalo nizom pozitivnih rezultata.

Poslije 70-tih godina prošlog vijeka dolazi do intenzivnijeg razvoja nauke o odlučivanju u kojem se ističu
specifičnosti koje se prije svega odnose na izrazitiji pragmatični pristup u izučavanju fenomena
odlučivanja sa akcentom na analizu i proučavanje uticaja okruženja u okviru kojeg se vrši odlučivanje.

Tokom 80-ih godina prošlog vijeka došlo je do intenzivnog razvoja IKT-a što je omogućilo upotrebu
informacionih sistema u procesu odlučivanja.
Odlučivanje je procesa u okviru kojeg se vrši izbor između mogućih alternativa aktivnosti

Taj izbor je moguće napraviti korištenjem:

• Tehnike odlučivanja – predstavlja skup metoda koje se koriste za stručna rješavanja problema.

• Pravila odlučivanja – predstavlja prethodno definisane vodiče ili testove koji se koriste za prosuđivanje.

• Vještine odlučivanja – predstavlja sposobnost da se efektivno koristi nečije znanje u procesu

pronalaženja rješenja problema odlučivanja.

Za odlučivanje i odluke karakteristično je da su obično razvrstane prema određenim kriterijumima.

U zavisnosti od kriterijuma razlikujemo odlučivanje i odluke prema:

• broju osoba koje odlučuju, odnosno donose odluku,

• količini raspoloživih značajnih informacija i znanja u situaciji odlučivanja,

• subjektu odlučivanja,

• nivou organizacije na kome se donose i

• strukturisanosti odlučivanja.

Individualno ili pojedinačno odlučivanje podrazumijeva donošenje odluka u kojem učestvuje samo jedno
lice – donosilac odluke, shodno svojim ovlaštenjima i odgovornostima, bez obzira da li se radi o
odlukama na vrhu ili odlukama u okviru pojedinog radnog mesta.

Grupno odlučivanje. Kod grupnog odlučivanja dominira princip da više ljudi više zna. Grupu čine dva ili
više interaktivnih međuzavisnih pojedinaca koji su se udružili kako bi postigli određene ciljeve.

Organizaciono odlučivanje karakterišu mnoge osobine individualnog odlučivanja. Međutim, problemi

odlučivanja u organizaciji su vrlo nestrukturirani što dovodi do situacije da donosioci odluka uvijek teže
da dođu do što je moguće više informacija o posmatranom problemu odlučivanja

Metaorganizaciono odlučivanje predstavlja najviši nivo primjene niza znanja sistematizovanog u oblasti
odlučivanja.
U klasičnoj teoriji odlučivanja smatra se da postoje tri vrste odlučivanja:

1. Odlučivanje pri izvjesnosti - kod koga su sve činjenice vezane za problem unaprijed poznate.

2. Odlučivanje pri riziku - kad je stanje problema nepoznato ali su poznate vjerovatnoće nastupanja
pojedinih stanja problema.

3. Odlučivanje pri neizvjesnosti - vjerovatnoće nastupanja pojedinih stanja problema su u potpunosti

nepoznate i stanje problema je nepoznato.

Pristupi rejšavanja problema odlučivanja:

• NORMATIVNI– kvantitativno orijentisani

» primjena matematičkih metoda

» optimizacija rješenja (nalaženje minimuma /maksimuma postavljene funkcije cilja)

• DESKRIPTIVNI– kvalitativno orijentisani

» menadžersko odlučivanje

» nalaženje zadovoljavajućih rješenja u datim okolonostima