You are on page 1of 26

BAB III

PENGUMPULAN DAN PENGOLAHAN DATA

3.1 Pengumpulan Data


3.1.1 Data Berdasarkan Pengukuran
3.1.1.1 Pengukuran 1 3.1.1.2 Pengukuran 2
Pengamatan Operator A OPERATOR B Pengukuran Ke Ketebalan MR
ke Trial 1 Trial 2 Trial 1 Trial 2 1 15.46 -
1 17.20 17.75 16.34 15.67 2 15.60 0.14
2 17.15 18.45 16.15 16.80 3 15.36 0.24
3 18.75 18.75 17.45 16.90 4 15.46 0.10
4 17.55 17.85 16.50 16.80 5 15.48 0.02
5 18.05 17.95 16.45 17.10 6 15.54 0.06
6 17.55 18.35 18.05 16.80 7 15.54 0.00
7 17.55 18.15 16.85 16.80 8 15.63 0.09
8 17.65 16.75 17.35 16.80 9 15.76 0.13
9 17.55 17.85 16.85 16.40 10 15.28 0.48
10 17.85 17.65 16.85 18.00 11 15.34 0.06
11 17.55 18.65 16.95 16.80 12 16.40 1.06
12 17.55 18.65 16.85 17.30 13 15.75 0.65
13 17.55 17.85 17.15 16.80 14 15.00 0.75
14 17.15 17.85 16.85 16.80 15 15.26 0.26
15 18.75 17.65 16.85 16.90 16 15.34 0.08
16 17.55 17.65 16.85 16.80 17 15.48 0.14
17 18.05 17.75 17.05 17.10 18 16.06 0.58
18 17.55 17.70 17.75 17.30 19 15.63 0.43
19 17.55 17.65 17.15 18.00 20 15.26 0.37
20 17.65 18.25 17.15 16.80 Total 310.63 5.64
21 17.55 17.65 17.25 17.30
22 17.85 17.65 17.65 16.80
23 18.05 18.45 17.45 16.80
24 17.55 17.65 16.05 16.90
25 17.55 17.75 17.15 16.80
26 17.65 18.25 16.95 17.10
27 17.55 18.05 17.95 16.80
28 17.85 17.65 17.95 16.80
29 17.55 17.75 17.15 16.80
30 17.55 17.65 17.15 17.00
31 17.55 18.35 16.95 17.70
32 17.15 19.25 16.35 17.10
33 18.75 18.35 17.35 17.10
34 17.55 17.45 16.45 17.20
35 18.05 18.25 16.55 17.60
36 17.55 16.65 17.95 17.40
37 17.85 18.45 16.95 16.00
38 18.05 17.95 17.45 17.10
39 17.55 17.65 16.95 16.90
40 17.55 18.35 16.95 17.90
41 17.65 17.65 16.95 17.60
42 17.55 18.35 17.05 16.90
43 17.85 17.75 17.15 17.60
44 17.55 18.25 16.95 17.00
45 17.85 17.65 16.95 17.50
46 18.35 17.65 16.95 16.90
47 17.85 17.75 17.20 16.90
48 17.80 17.65 17.35 17.00
49 18.05 18.35 17.50 16.90
50 17.33 19.25 17.55 17.15
3.1.2 Data Berdasarkan Perhitungan
3.1.2.1 Peta Kendali p 3.1.2.2 Peta Kendali np 3.1.2.3 Peta Kendali c
Jumlah Sampel Jumlah Jumlah Jumlah
No No No
Sampel (n) Cacat Sampel (n) Defect Defect
1 15 0 1 17 5 1 48
2 18 5 2 17 4 2 107
3 12 3 3 17 3 3 107
4 13 5 4 17 7 4 112
5 12 4 5 17 4 5 120
6 11 4 6 17 8 6 57
7 20 5 7 17 6 7 119
8 12 4 8 17 4 8 100
9 19 0 9 17 4 9 120
10 13 2 10 17 3 10 130
11 12 0 11 17 2 11 110
12 19 5 12 17 10 12 98
13 16 0 13 17 6 13 112
14 20 0 14 17 5 14 105
15 19 1 15 17 6 15 116
16 15 3 16 17 7 16 123
17 15 0 17 17 10 17 103
18 17 4 18 17 7 18 110
19 17 3 19 17 6 19 121
20 15 1 20 17 6 20 77
21 10 2 21 17 7 21 108
22 13 2 22 17 11 22 107
23 20 3 23 17 6 23 122
24 15 4 24 17 6 24 120
25 13 3 25 17 5 25 80
26 16 5 26 17 7 26 115
27 17 1 27 17 2 27 114
28 18 4 28 17 6 28 79
29 17 2 29 17 4 29 112
30 14 3 30 17 7 30 101
31 20 5 31 17 9 31 90
32 17 2 32 17 6 32 107
33 10 3 33 17 7 33 85
34 15 0 34 17 7 34 118
35 16 5 35 17 7 35 99
36 18 3 36 17 5 36 121
37 16 5 37 17 6 37 44
38 15 1 38 17 10 38 88
39 14 0 39 17 8 39 110
40 17 4 40 17 12 40 116
41 19 3 41 17 6 41 107
42 20 4 42 17 11 42 89
43 10 0 43 17 8 43 125
44 10 5 44 17 7 44 60
45 13 2 45 17 8 45 114
46 10 2 46 17 5 46 119
47 17 1 47 17 6 47 59
48 19 5 48 17 8 48 99
49 19 1 49 17 6 49 100
50 18 2 50 17 10 50 123
3.2. Pengolahan Data
3.2.1 Peta Kendali untuk Data Pengukuran
3.2.1.1 Measurement System Analyze

Operator Trial
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
A 1 17.20 17.15 18.75 17.55 18.05 17.55 17.55 17.65 17.55 17.85 17.55
2 17.75 18.45 18.75 17.85 17.95 18.35 18.15 16.75 17.85 17.65 18.65
Average A 17.48 17.80 18.75 17.70 18.00 17.95 17.85 17.20 17.70 17.75 18.10
Range A 0.55 1.30 0.00 0.30 0.10 0.80 0.60 0.90 0.30 0.20 1.10
B 1 16.34 16.15 17.45 16.50 16.45 18.05 16.85 17.35 16.85 16.85 16.95
2 15.67 16.80 16.90 16.80 17.10 16.80 16.80 16.80 16.40 18.00 16.80
Average B 16.01 16.48 17.18 16.65 16.78 17.43 16.83 17.08 16.63 17.43 16.88
Range B 0.67 0.65 0.55 0.30 0.65 1.25 0.05 0.55 0.45 1.15 0.15
Average Range 0.61 0.98 0.28 0.30 0.38 1.03 0.33 0.73 0.38 0.68 0.62
Part Average 0.61 0.98 0.28 0.30 0.38 1.03 0.33 0.73 0.38 0.68 0.62
Part Range ( Rp ) 0.12 0.65 0.55 0.00 0.55 0.45 0.55 0.35 0.15 0.95 0.95
R 0.01 0.02 0.01 0.01 0.01 0.02 0.01 0.01 0.01 0.01 0.01
X diff. 1.47 1.33 1.58 1.05 1.23 0.53 1.03 0.12 1.08 0.33 1.23
UCLR 0.04 0.06 0.02 0.02 0.02 0.07 0.02 0.05 0.02 0.04 0.04
LCLR 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

MEASUREMENT UNIT ANALYSIS


d2 = 1.128
Repeatibility - Equipment Variant ( EV ) Reproduceability - Appraiser Variant ( AV )
EV = R * K1 AV = ( X diff * K2 )² - ( EV²/ nr )
= 0.01 * 0.89 = 0.53 - 0.000001
= 0.009 = 0.727

Repeability & Reproducebility ( R&R ) Part Variation ( PV )


R&R = ( EV)² + ( AV)² PV = Rp * K3
= 0.00008 + 0.53 = 0.46 *3,472 = 1.60
= 0.73
Keterangan
Total Variation ( TV ) K1 = 1/d2 = konstanta tergantung jumlah sampel
TV = ( GRR)² + ( PV)² K2 = 1/d2 = konstanta tergantung jumlah pengukur
= 0.73 + 2.57 K3 = 1/d2 = konstanta tergantung jumlah sampel
= 1.82 n = sampel
r = jumlah trial
% PROCESS VARIATION Rp = selisih part average terbesar dan terkecil

% EV = 0.9% % AV =73% * % GRR < 10% = sistem pengukuran layak dipakai


% R&R = 73% %PV = 46% *10%< % GRR < 30%= sistem pengukuran dipertimbangkan
untuk dipakai
Kesimpulan * % GRR > 30% = sistem pengukuran tidak layak dipakai
sistem pengukuran dipertimbangkan ,diperlukan usaha memperbaiki sistem
untuk dipakai pengukuran
Part
12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26
17.55 17.55 17.15 18.75 17.55 18.05 17.55 17.55 17.65 17.55 17.85 18.05 17.55 17.55 17.65
18.65 17.85 17.85 17.65 17.65 17.75 17.70 17.65 18.25 17.65 17.65 18.45 17.65 17.75 18.25
18.10 17.70 17.50 18.20 17.60 17.90 17.63 17.60 17.95 17.60 17.75 18.25 17.60 17.65 17.95
1.10 0.30 0.70 1.10 0.10 0.30 0.15 0.10 0.60 0.10 0.20 0.40 0.10 0.20 0.60
16.85 17.15 16.85 16.85 16.85 17.05 17.75 17.15 17.15 17.25 17.65 17.45 16.05 17.15 16.95
17.30 16.80 16.80 16.90 16.80 17.10 17.30 18.00 16.80 17.30 16.80 16.80 16.90 16.80 17.10
17.08 16.98 16.83 16.88 16.83 17.08 17.53 17.58 16.98 17.28 17.23 17.13 16.48 16.98 17.03
0.45 0.35 0.05 0.05 0.05 0.05 0.45 0.85 0.35 0.05 0.85 0.65 0.85 0.35 0.15
0.77 0.33 0.38 0.58 0.07 0.18 0.30 0.48 0.48 0.07 0.53 0.52 0.47 0.27 0.38
0.77 0.33 0.38 0.58 0.07 0.18 0.30 0.48 0.48 0.07 0.53 0.52 0.47 0.27 0.38
0.65 0.05 0.65 1.05 0.05 0.25 0.30 0.75 0.25 0.05 0.65 0.25 0.75 0.15 0.45
0.02 0.01 0.01 0.01 0.00 0.00 0.01 0.01 0.01 0.00 0.01 0.01 0.01 0.01 0.01
1.03 0.73 0.67 1.33 0.77 0.82 0.10 0.03 0.97 0.33 0.52 1.13 1.13 0.67 0.93
0.05 0.02 0.02 0.04 0.00 0.01 0.02 0.03 0.03 0.00 0.03 0.03 0.03 0.02 0.02
0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

m pengukuran layak dipakai


m pengukuran dipertimbangkan
Part
27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42
17.55 17.85 17.55 17.55 17.55 17.15 18.75 17.55 18.05 17.55 17.85 18.05 17.55 17.55 17.65 17.55
18.05 17.65 17.75 17.65 18.35 19.25 18.35 17.45 18.25 16.65 18.45 17.95 17.65 18.35 17.65 18.35
17.80 17.75 17.65 17.60 17.95 18.20 18.55 17.50 18.15 17.10 18.15 18.00 17.60 17.95 17.65 17.95
0.50 0.20 0.20 0.10 0.80 2.10 0.40 0.10 0.20 0.90 0.60 0.10 0.10 0.80 0.00 0.80
17.95 17.95 17.15 17.15 16.95 16.35 17.35 16.45 16.55 17.95 16.95 17.45 16.95 16.95 16.95 17.05
16.80 16.80 16.80 17.00 17.70 17.10 17.10 17.20 17.60 17.40 16.00 17.10 16.90 17.90 17.60 16.90
17.38 17.38 16.98 17.08 17.33 16.73 17.23 16.83 17.08 17.68 16.48 17.28 16.93 17.43 17.28 16.98
1.15 1.15 0.35 0.15 0.75 0.75 0.25 0.75 1.05 0.55 0.95 0.35 0.05 0.95 0.65 0.15
0.83 0.68 0.27 0.12 0.78 1.43 0.33 0.43 0.63 0.73 0.77 0.23 0.07 0.88 0.33 0.48
0.83 0.68 0.27 0.12 0.78 1.43 0.33 0.43 0.63 0.73 0.77 0.23 0.07 0.88 0.33 0.48
0.65 0.95 0.15 0.05 0.05 1.35 0.15 0.65 0.85 0.35 0.35 0.25 0.05 0.15 0.65 0.65
0.02 0.01 0.01 0.00 0.02 0.03 0.01 0.01 0.01 0.01 0.02 0.00 0.00 0.02 0.01 0.01
0.43 0.38 0.67 0.53 0.63 1.48 1.33 0.68 1.08 0.57 1.68 0.73 0.68 0.53 0.38 0.98
0.05 0.04 0.02 0.01 0.05 0.09 0.02 0.03 0.04 0.05 0.05 0.01 0.00 0.06 0.02 0.03
0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
X
43 44 45 46 47 48 49 50
17.85 17.55 17.85 18.35 17.85 17.80 18.05 17.33 17.72
17.75 18.25 17.65 17.65 17.75 17.65 18.35 19.25 17.97
17.80 17.90 17.75 18.00 17.80 17.73 18.20 18.29 17.85
0.10 0.70 0.20 0.70 0.10 0.15 0.30 1.92 0.49
17.15 16.95 16.95 16.95 17.20 17.35 17.50 17.55 17.07
17.60 17.00 17.50 16.90 16.90 17.00 16.90 17.15 17.02
17.38 16.98 17.23 16.93 17.05 17.18 17.20 17.35 17.05
0.45 0.05 0.55 0.05 0.30 0.35 0.60 0.40 0.49
0.28 0.38 0.38 0.38 0.20 0.25 0.45 1.16 0.49
0.28 0.38 0.38 0.38 0.20 0.25 0.45 1.16 0.49
0.35 0.65 0.35 0.65 0.20 0.20 0.30 1.52 0.46
0.01 0.01 0.01 0.01 0.00 0.01 0.01 0.02 0.01
0.43 0.92 0.52 1.08 0.75 0.55 1.00 0.94 0.82
0.02 0.02 0.02 0.02 0.01 0.02 0.03 0.08 0.03
0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
3.2.1.2 Individual Moving Range - Individual Chart

Pengamatan
Ketebalan MR
Ke-
1 15.46 - CL = 𝑥 ̅ = 310.63 = 15.53
(∑▒𝑥𝑖)
2 15.60 0.14 /𝑚 = 20
3 15.36 0.24 (𝑀𝑅)
=(∑▒ 5.64 = 0.30
4 15.46 0.10  ̅ 𝑀𝑅)/ 19
5 15.48 0.02 (𝑚−1)
=
6 15.54 0.06 Untuk Moving Range nya D4 = 3.267 ; D3 = 0
7 15.54 0.00 UCL = 𝐷_4 x (𝑀𝑅) ̅ = 3.267 * 0.30 = 0.97
8 15.63 0.09 LCL = 𝐷_3 x (𝑀𝑅) ̅ = 0 * 0.30 = 0.00
9 15.76 0.13 CL = (𝑀𝑅) ̅ = 0.30
10 15.28 0.48
11 15.34 0.06
12 16.40 1.06
13 15.75 0.65
14 15.00 0.75
15 15.26 0.26
16 15.34 0.08
17 15.48 0.14
18 16.06 0.58
19 15.63 0.43
20 15.26 0.37
TOTAL 310.63 5.64

NO MR UCL CL LCL 3.2.1.2.1 Peta Kendali Moving Range


1 - 0.97 0.30 0.00
2 0.14 0.97 0.30 0.00 Peta Kendali Range Chart
3 0.24 0.97 0.30 0.00 1.600
4 0.10 0.97 0.30 0.00 1.400
1.200 MR
5 0.02 0.97 0.30 0.00 1.000 UCL
6 0.06 0.97 0.30 0.00 0.800 CL
7 0.00 0.97 0.30 0.00 0.600 LCL
0.400
8 0.09 0.97 0.30 0.00 0.200
9 0.13 0.97 0.30 0.00 0.000
1 3 5 7 9 1 1 1 3 1 5 1 7 19
10 0.48 0.97 0.30 0.00
11 0.06 0.97 0.30 0.00
12 1.06 0.97 0.30 0.00
13 0.65 0.97 0.30 0.00
14 0.75 0.97 0.30 0.00
15 0.26 0.97 0.30 0.00
16 0.08 0.97 0.30 0.00
17 0.14 0.97 0.30 0.00
18 0.58 0.97 0.30 0.00
19 0.43 0.97 0.30 0.00
20 0.37 0.97 0.30 0.00

Untuk Individual nya D2 1.128


UCL = 𝑥 ̅+ 3 = 15.53 + 0.789 = 16.32
(𝑀𝑅) ̅/𝑑2
LCL = 𝑥 ̅− 3 = 15.53 - 0.789 = 14.74
(𝑀𝑅) ̅/𝑑2

CL = 𝑥 ̅ = 15.53

NO x UCL CL LCL 3.2.1.2.2 Peta Kendali Individual


1 15.53 16.32 15.53 14.74
2 15.53 16.32 15.53 14.74 Peta Individual X
3 15.53 16.32 15.53 14.74 16.50
4 15.53 16.32 15.53 14.74 16.00
5 15.53 16.32 15.53 14.74 15.50
6 15.53 16.32 15.53 14.74 15.00
7 15.53 16.32 15.53 14.74 14.50
8 15.53 16.32 15.53 14.74 14.00
9 15.53 16.32 15.53 14.74 13.50
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
10 15.53 16.32 15.53 14.74
11 15.53 16.32 15.53 14.74 x UCL CL LCL
12 15.53 16.32 15.53 14.74
13 15.53 16.32 15.53 14.74
14 15.53 16.32 15.53 14.74
15 15.53 16.32 15.53 14.74
16 15.53 16.32 15.53 14.74
17 15.53 16.32 15.53 14.74
18 15.53 16.32 15.53 14.74
19 15.53 16.32 15.53 14.74
20 15.53 16.32 15.53 14.74

I-MR Chart of MR
1
1,0
U C L=0,919
Individual Value

0,5
_
X=0,297

0,0

LC L=-0,325
-0,5
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19
O bser v ation

1
1,00

0,75 U C L=0,764
M oving Range

0,50

__
0,25 M R=0,234

0,00 LC L=0
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19
O bser v ation
LC L=-0,325
-0,5
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19
O bser v ation

1
1,00

0,75 U C L=0,764

M oving Range
0,50

__
0,25 M R=0,234

0,00 LC L=0
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19
O bser v ation
3.2.1.2.3 Menentukan Cp

USL = 0.97
LSL = 0.00

𝜎= √((∑▒ 〖 (𝑥 〗− (𝑥)) ̅^2)/𝑛 ) =
65.986
√((310,63−15.)2/20) =
CPL = ("LSL −" 𝜇" " )/3𝜎= -15.53 = -0.078
(0−15,53)/(3(65,98 197.958
6)) =

Cpu = ("USL −" 𝜇" " )/3𝜎= -14.562 = -0.074


(0,97−15,53)/(3(65,98
197.958
6)) =

Nilai Cp =(𝑈𝑆𝐿−𝐿𝑆𝐿)/6𝜎 = 0.970 = 0.002


(0,97−0,00)/(6(65.98395.9162
6)) =
Nilai Cpk =min 𝜇
USL- ,𝜇 -LSL
𝜎 3 𝜎 3

min -0.074 , -0.078

Cpk = -0.074
Karena Cpk < 1 maka proses tidak membuat produk sesuai dengan spesifikasi yang diinginkan
3.2.1.3 Peta Kendali X dan R Chart

Pengamatan Diameter kelereng


X R
Ke X1 X2 X3 X4 X5
1 17.20 17.15 18.75 17.55 18.05 17.74 1.60
2 17.55 17.55 17.65 17.55 17.85 17.63 0.30
3 17.55 17.55 17.55 17.15 18.75 17.71 1.60
4 17.55 18.05 17.55 17.55 17.65 17.67 0.50
5 17.55 17.85 18.05 17.55 17.55 17.71 0.50
6 17.65 17.55 17.85 17.55 17.55 17.63 0.30
7 17.55 17.15 18.75 17.55 18.05 17.81 1.60
8 17.55 17.85 18.05 17.55 17.55 17.71 0.50
9 17.65 17.55 17.85 17.55 17.85 17.69 0.30
10 18.35 17.85 17.80 18.05 17.33 17.88 1.02
11 17.75 18.45 18.75 17.85 17.95 18.15 1.00
12 18.35 18.15 16.75 17.85 17.65 17.75 1.60
13 18.65 18.65 17.85 17.85 17.65 18.13 1.00
14 17.65 17.75 17.70 17.65 18.25 17.80 0.60
15 17.65 17.65 18.45 17.65 17.75 17.83 0.80
16 18.25 18.05 17.65 17.75 17.65 17.87 0.60
17 18.35 19.25 18.35 17.45 18.25 18.33 1.80
18 16.65 18.45 17.95 17.65 18.35 17.81 1.80
19 17.65 18.35 17.75 18.25 17.65 17.93 0.70
20 17.65 17.75 17.65 18.35 19.25 18.13 1.60
21 16.34 16.15 17.45 16.50 16.45 16.58 1.30
22 18.05 16.85 17.35 16.85 16.85 17.19 1.20
23 16.95 16.85 17.15 16.85 16.85 16.93 0.30
24 16.85 17.05 17.75 17.15 17.15 17.19 0.90
25 17.25 17.65 17.45 16.05 17.15 17.11 1.60
26 16.95 17.95 17.95 17.15 17.15 17.43 1.00
27 16.95 16.35 17.35 16.45 16.55 16.73 1.00
28 17.95 16.95 17.45 16.95 16.95 17.25 1.00
29 16.95 17.05 17.15 16.95 16.95 17.01 0.20
30 16.95 17.20 17.35 17.50 17.55 17.31 0.60
31 15.67 16.80 16.90 16.80 17.10 16.65 1.43
32 16.80 16.80 16.80 16.40 18.00 16.96 1.60
33 16.80 17.30 16.80 16.80 16.90 16.92 0.50
34 16.80 17.10 17.30 18.00 16.80 17.20 1.20
35 17.30 16.80 16.80 16.90 16.80 16.92 0.50
36 17.10 16.80 16.80 16.80 17.00 16.90 0.30
37 17.70 17.10 17.10 17.20 17.60 17.34 0.60
38 17.40 16.00 17.10 16.90 17.90 17.06 1.90
39 17.60 16.90 17.60 17.00 17.50 17.32 0.70
40 16.90 16.90 17.00 16.90 17.15 16.97 0.25
Total 697.88 37.80
3.2.1.3.1 Peta Kendali X
A2 = 0.58

R = ΣR = 37.80 = 0.945
K 40

CL = X
= X = 697.88 = 17.447
K 40

UCL = CL+A2 (R) = 17.447 + 0.58 * 0.945 = 17.992

LCL = CL-A2 (R) = 17.447 - 0.58 * 0.945 = 16.902

No LCL CL UCL X 3.2.1.3.1.1 Peta Kendali Xbar Ms. Exel


1 16.90 17.45 17.99 17.74
2 16.90 17.45 17.99 17.63 Peta X
3 16.90 17.45 17.99 17.71 19.00
4 16.90 17.45 17.99 17.67 18.50
5 16.90 17.45 17.99 17.71 18.00 LCL
17.50 CL
6 16.90 17.45 17.99 17.63 UCL
17.00
7 16.90 17.45 17.99 17.81 16.50 X
8 16.90 17.45 17.99 17.71 16.00
9 16.90 17.45 17.99 17.69 15.50
10 16.90 17.45 17.99 17.88 15.00
1 4 7 10 1 3 16 1 9 22 2 5 28 3 1 34 3 7 40
11 16.90 17.45 17.99 18.15
12 16.90 17.45 17.99 17.75 3.2.1.3.1.2 Peta Kendali Xbar Minitab
13 16.90 17.45 17.99 18.13
Xbar Chart of X1; ...; X5
14 16.90 17.45 17.99 17.80 18,5
1
15 16.90 17.45 17.99 17.83
1 1 1
16 16.90 17.45 17.99 17.87 UCL=18,033
18,0
17 16.90 17.45 17.99 18.33
Sample Mean

18 16.90 17.45 17.99 17.81 _


17,5 _
19 16.90 17.45 17.99 17.93 X=17,447

20 16.90 17.45 17.99 18.13


21 16.90 17.45 17.99 16.58 17,0
LCL=16,861
22 16.90 17.45 17.99 17.19
1
23 16.90 17.45 17.99 16.93 16,5 1
1

24 16.90 17.45 17.99 17.19 1 5 9 13 17 21


Sample
25 29 33 37

25 16.90 17.45 17.99 17.11


26 16.90 17.45 17.99 17.43 3.2.1.3.1.3 Peta Kendali Xbar SPSS
27 16.90 17.45 17.99 16.73
28 16.90 17.45 17.99 17.25
29 16.90 17.45 17.99 17.01
30 16.90 17.45 17.99 17.31
31 16.90 17.45 17.99 16.65
32 16.90 17.45 17.99 16.96
33 16.90 17.45 17.99 16.92
34 16.90 17.45 17.99 17.20
35 16.90 17.45 17.99 16.92
36 16.90 17.45 17.99 16.90
37 16.90 17.45 17.99 17.34
38 16.90 17.45 17.99 17.06
39 16.90 17.45 17.99 17.32
40 16.90 17.45 17.99 16.97
3.2.1.3.2 Peta Kendali R
D4 = 2.11
D3 = 0

CL = R
= ΣR = 37.80 = 0.95
K 40

UCL = D4 * (R ) = 2.11 * 0.95 = 1.99

LCL = D3 * (R ) = 0.00 * 0.95 = 0.00

No LCL CL UCL R 3.2.1.3.2.1 Peta Kendali R Ms. Exel


1 0.00 0.95 1.99 1.60
2 0.00 0.95 1.99 0.30 Peta R
3 0.00 0.95 1.99 1.60 2.50
4 0.00 0.95 1.99 0.50
2.00
5 0.00 0.95 1.99 0.50 LCL
6 0.00 0.95 1.99 0.30 1.50 CL
7 0.00 0.95 1.99 1.60 UCL
1.00 R
8 0.00 0.95 1.99 0.50
9 0.00 0.95 1.99 0.30 0.50
10 0.00 0.95 1.99 1.02
0.00
11 0.00 0.95 1.99 1.00 1 4 7 10 1 3 16 1 9 22 25 28 31 3 4 37 4 0
12 0.00 0.95 1.99 1.60
13 0.00 0.95 1.99 1.00 3.2.1.3.2.2 Peta Kendali R Minitab
14 0.00 0.95 1.99 0.60 R Chart of X1; ...; X5
15 0.00 0.95 1.99 0.80
UCL=2,147
16 0.00 0.95 1.99 0.60 2,0

17 0.00 0.95 1.99 1.80


18 0.00 0.95 1.99 1.80 1,5
Sample Range

19 0.00 0.95 1.99 0.70 _


20 0.00 0.95 1.99 1.60 1,0 R=1,016

21 0.00 0.95 1.99 1.30


22 0.00 0.95 1.99 1.20 0,5

23 0.00 0.95 1.99 0.30


24 0.00 0.95 1.99 0.90 0,0 LCL=0

1 5 9 13 17 21 25 29 33 37
25 0.00 0.95 1.99 1.60 Sample
26 0.00 0.95 1.99 1.00
27 0.00 0.95 1.99 1.00 3.2.1.3.2.3 Peta Kendali R SPSS
28 0.00 0.95 1.99 1.00
29 0.00 0.95 1.99 0.20
30 0.00 0.95 1.99 0.60
31 0.00 0.95 1.99 1.43
32 0.00 0.95 1.99 1.60
33 0.00 0.95 1.99 0.50
34 0.00 0.95 1.99 1.20
35 0.00 0.95 1.99 0.50
36 0.00 0.95 1.99 0.30
37 0.00 0.95 1.99 0.60
38 0.00 0.95 1.99 1.90
39 0.00 0.95 1.99 0.70
40 0.00 0.95 1.99 0.25
3.2.1.3.3 Kapabilitas Proses
Spesifikasi Produk : 16 mm ± 0,25 mm
Persen Produk yang tidak memenuhi spesifikasi

USL = 16.25
LSL = 15.75

𝜎 = R = 0.95 = 0.459
d2 2.059

Z1 = (𝐿𝑆𝐿−𝜇)/𝜎 = -1.697 = -3.70 P ( Z1) = 0.00011 = 0%


(15.75−17,447)/0,4 0.459
59 =
Sehingga produk scrap = 0%

Z2 =(𝑈𝑆𝐿−𝜇)/𝜎 = -1.197 = -2.61 P ( Z2) = 0.0045 = 0.5%


(16.25−17,447)/0,45 0.459
9=
Sehingga produk rework = 0.5%

Nilai Cp=(𝑈𝑆𝐿−𝐿𝑆𝐿)/6𝜎= 0.5 = 0.182 , Sehingga process not capable


(16.25−15.75)/(6(0,4 2.75
59)) =

Nilai Cpk =min 𝜇


USL- ,𝜇 -LSL
𝜎 3 𝜎 3

[(16.25−17,447)/(3(0.459)) ,
min
(17.447−15.75)/(3(0,459))]

min -0.869 , 1.232

Cpk = -0.869
Karena Cpk<1,33 maka proses tidak membuat produk sesuai dengan spesifikasi yang diinginkan
3.2.4 Diagram Fishbone

Material
Lingkungan Method

Bahan yang
SOP kurang digunakan
Ventilasi tidak
jelas
Kurang berkualitas

Banyak barang reject


Kurangnya Sirkulasi Metode yang digunakan
tidak jelas

Masalah

Kurang Settingan Pekerja Kelelahan

Tidak
Mesinnya tidak Konsentrasi
bekerja
maksimal

Mesin Manusia
3.2.2.3 Perhitungan Peta Kendali c

Roll Jumlah Defect CL = C  jumlah frekuensi untuk cacat C = 5126 = 102.5


1 48 banyaknya data 50
2 107
3 107 Sc (simpangan baku) = C  102,5  10.125
4 112
5 120
6 57 UCL  c  3   132.9
7 119
8 100 LCL  c  3  72.1
9 120
10 130 Keterangan sampel cacat
11 110 ≥ 5 = reject
12 98
13 112
14 105
15 116
16 123
17 103
18 110
19 121
20 77
21 108
22 107
23 122
24 120
25 80
26 115
27 114
28 79
29 112
30 101
31 90
32 107
33 85
34 118
35 99
36 121
37 44
38 88
39 110
40 116
41 107
42 89
43 125
44 60
45 114
46 119
47 59
48 99
49 100
50 123
∑ 5126
No. C UCL LCL CL
1 48 132.9 72.1 102.5 3.2.2.3.1 Peta Kendali c Ms.Exel
2 107 132.9 72.1 102.5
3 107 132.9 72.1 102.5 Peta C
4 112 132.9 72.1 102.5 180
5 120 132.9 72.1 102.5 160
6 57 132.9 72.1 102.5
140
7 119 132.9 72.1 102.5
120 C
8 100 132.9 72.1 102.5
UCL
9 120 132.9 72.1 102.5 100
LCL
10 130 132.9 72.1 102.5 80 CL
11 110 132.9 72.1 102.5 60
12 98 132.9 72.1 102.5 40
13 112 132.9 72.1 102.5
20
14 105 132.9 72.1 102.5
0
15 116 132.9 72.1 102.5 1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49
16 123 132.9 72.1 102.5
17 103 132.9 72.1 102.5
18 110 132.9 72.1 102.5 3.2.2.3.2 Peta Kendali c Minitab
19 121 132.9 72.1 102.5
C Chart of Cacat
20 77 132.9 72.1 102.5
UCL=132,9
21 108 132.9 72.1 102.5 130
22 107 132.9 72.1 102.5 120
23 122 132.9 72.1 102.5 110
_
24 120 132.9 72.1 102.5 C=102,5
Sample Count

100
25 80 132.9 72.1 102.5 90
26 115 132.9 72.1 102.5 80
27 114 132.9 72.1 102.5 70 LCL=72,1

28 79 132.9 72.1 102.5 60


1
29 112 132.9 72.1 102.5 50
1
1

30 101 132.9 72.1 102.5 40


1
1

31 90 132.9 72.1 102.5 1 6 11 16 21 26 31 36 41 46


Sample
32 107 132.9 72.1 102.5
33 85 132.9 72.1 102.5
34 118 132.9 72.1 102.5 3.2.2.3.3 Peta Kendali c SPSS
35 99 132.9 72.1 102.5
36 121 132.9 72.1 102.5
37 44 132.9 72.1 102.5
38 88 132.9 72.1 102.5
39 110 132.9 72.1 102.5
40 116 132.9 72.1 102.5
41 107 132.9 72.1 102.5
42 89 132.9 72.1 102.5
43 125 132.9 72.1 102.5
44 60 132.9 72.1 102.5
45 114 132.9 72.1 102.5
46 119 132.9 72.1 102.5
47 59 132.9 72.1 102.5
48 99 132.9 72.1 102.5
49 100 132.9 72.1 102.5
50 123 132.9 72.1 102.5
Kapabilitas Proses Peta c
USL = 132.90 USL = c + 3 Sc = 102.5 + 30.38 = 132.90
LSL = 72.14 LSL = c - 3 Sc = 102.5 - 30.38 = 72.14
Nilai Cp=USL-LSL = 60.751 = 1.000 Sehingga process capable dan perlu pengendalian ketat
6 Sc 60.751
3.2.2 Peta Kendali untuk Data Atribut
3.2.2.1 Perhitungan Peta Kendali p

Jumlah Sampel Proporsi


No. 3 
3 P(1  p) UCL=P+3σ LCL=P-3σ
Sampel (n) cacat Reject n P  ∑ np = 131 = 0.169
1 15 0 0.000 0.290 0.459 -0.290 ∑n 776
2 18 5 0.278 0.265 0.434 -0.265
3 12 3 0.250 0.324 0.493 -0.324 P  CL = 0.169
4 13 5 0.385 0.312 0.480 -0.312
5 12 4 0.333 0.324 0.493 -0.324 P (1  P )
6 11 4 0.364 0.339 0.508 -0.339 Sp  = 0.05
n
7 20 5 0.250 0.251 0.420 -0.251
8 12 4 0.333 0.324 0.493 -0.324
9 19 0 0.000 0.258 0.427 -0.258 Keterangan sampel cacat
10 13 2 0.154 0.312 0.480 -0.312 ≥ 5 = reject
11 12 0 0.000 0.324 0.493 -0.324
12 19 5 0.263 0.258 0.427 -0.258
13 16 0 0.000 0.281 0.450 -0.281
14 20 0 0.000 0.251 0.420 -0.251
15 19 1 0.053 0.258 0.427 -0.258
16 15 3 0.200 0.290 0.459 -0.290
17 15 0 0.000 0.290 0.459 -0.290
18 17 4 0.235 0.273 0.441 -0.273
19 17 3 0.176 0.273 0.441 -0.273
20 15 1 0.067 0.290 0.459 -0.290
21 10 2 0.200 0.355 0.524 -0.355
22 13 2 0.154 0.312 0.480 -0.312
23 20 3 0.150 0.251 0.420 -0.251
24 15 4 0.267 0.290 0.459 -0.290
25 13 3 0.231 0.312 0.480 -0.312
26 16 5 0.313 0.281 0.450 -0.281
27 17 1 0.059 0.273 0.441 -0.273
28 18 4 0.222 0.265 0.434 -0.265
29 17 2 0.118 0.273 0.441 -0.273
30 14 3 0.214 0.300 0.469 -0.300
31 20 5 0.250 0.251 0.420 -0.251
32 17 2 0.118 0.273 0.441 -0.273
33 10 3 0.300 0.355 0.524 -0.355
34 15 0 0.000 0.290 0.459 -0.290
35 16 5 0.313 0.281 0.450 -0.281
36 18 3 0.167 0.265 0.434 -0.265
37 16 5 0.313 0.281 0.450 -0.281
38 15 1 0.067 0.290 0.459 -0.290
39 14 0 0.000 0.300 0.469 -0.300
40 17 4 0.235 0.273 0.441 -0.273
41 19 3 0.158 0.258 0.427 -0.258
42 20 4 0.200 0.251 0.420 -0.251
43 10 0 0.000 0.355 0.524 -0.355
44 10 5 0.500 0.355 0.524 -0.355
45 13 2 0.154 0.312 0.480 -0.312
46 10 2 0.200 0.355 0.524 -0.355
47 17 1 0.059 0.273 0.441 -0.273
48 19 5 0.263 0.258 0.427 -0.258
49 19 1 0.053 0.258 0.427 -0.258
50 18 2 0.111 0.265 0.434 -0.265
∑ 776 131
NO UCL CL LCL P
1 0.459 0.169 -0.290 0.000 3.2.2.1.1 Peta Kendali p Ms.Exel
2 0.434 0.169 -0.265 0.278
3 0.493 0.169 -0.324 0.250 Peta Kendali P
4 0.480 0.169 -0.312 0.385 0.600
5 0.493 0.169 -0.324 0.333 0.500
6 0.508 0.169 -0.339 0.364 0.400
7 0.420 0.169 -0.251 0.250 0.300 UCL
8 0.493 0.169 -0.324 0.333 0.200 CL
9 0.427 0.169 -0.258 0.000 0.100 LCL
0.000 P
10 0.480 0.169 -0.312 0.154
-0.100
11 0.493 0.169 -0.324 0.000
-0.200
12 0.427 0.169 -0.258 0.263
-0.300
13 0.450 0.169 -0.281 0.000 -0.400
14 0.420 0.169 -0.251 0.000 1 4 7 1 0 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 4 9
15 0.427 0.169 -0.258 0.053
16 0.459 0.169 -0.290 0.200 3.2.2.1.2 Peta Kendali p Minitab
17 0.459 0.169 -0.290 0.000
18 0.441 0.169 -0.273 0.235 P Chart of Cacat
19 0.441 0.169 -0.273 0.176
0,5
20 0.459 0.169 -0.290 0.067
21 0.524 0.169 -0.355 0.200 UCL=0,4337
0,4
22 0.480 0.169 -0.312 0.154
23 0.420 0.169 -0.251 0.150
Proportion

0,3
24 0.459 0.169 -0.290 0.267
25 0.480 0.169 -0.312 0.231 0,2 _
P=0,1688
26 0.450 0.169 -0.281 0.313
27 0.441 0.169 -0.273 0.059 0,1

28 0.434 0.169 -0.265 0.222


0,0 LCL=0
29 0.441 0.169 -0.273 0.118
30 0.469 0.169 -0.300 0.214 1 6 11 16 21 26 31 36 41 46
Sample
31 0.420 0.169 -0.251 0.250
Tests performed with unequal sample sizes
32 0.441 0.169 -0.273 0.118
33 0.524 0.169 -0.355 0.300 3.2.2.1.3 Peta Kendali p SPSS
34 0.459 0.169 -0.290 0.000
35 0.450 0.169 -0.281 0.313
36 0.434 0.169 -0.265 0.167
37 0.450 0.169 -0.281 0.313
38 0.459 0.169 -0.290 0.067
39 0.469 0.169 -0.300 0.000
40 0.441 0.169 -0.273 0.235
41 0.427 0.169 -0.258 0.158
42 0.420 0.169 -0.251 0.200
43 0.524 0.169 -0.355 0.000
44 0.524 0.169 -0.355 0.500
45 0.480 0.169 -0.312 0.154
46 0.524 0.169 -0.355 0.200
47 0.441 0.169 -0.273 0.059
48 0.427 0.169 -0.258 0.263
49 0.427 0.169 -0.258 0.053
50 0.434 0.169 -0.265 0.111
Kapabilitas Proses Peta p
USL = 0.328 P + 3 Sp = 0.169 + 0.16 = 0.328
LSL = 0.010 P - 3 Sp = 0.169 - 0.16 = 0.010
Nilai Cp = USL-LSL = 0.318 = 1.000 , Sehingga process not capable
6 Sp 0.318
3.2.2.2 Perhitungan Peta Kendali np

Jumlah Jumlah P  ∑ np = 326 = 0.384


No.
Sampel (n) Defect ∑n 850
1 17 5
2 17 4 n p= CL = 17 * 0.384 = 6.52
3 17 3
4 17 7 Snp = √(𝑛𝑝(1−𝑝)) = √(6,52∗(1−0,384)) = 2.00
5 17 4
6 17 8
7 17 6 UCL  np  3 Snp  6.52 + 6.01 = 12.53
8 17 4
9 17 4 CL  np  6.52
10 17 3
11 17 2 LCL  np  3 Snp  6.52 - 6.01 = 0.51
12 17 10
13 17 6 Keterangan jumlah defect
14 17 5 ≥ 5 = reject
15 17 6
16 17 7
17 17 10
18 17 7
19 17 6
20 17 6
21 17 7
22 17 11
23 17 6
24 17 6
25 17 5
26 17 7
27 17 2
28 17 6
29 17 4
30 17 7
31 17 9
32 17 6
33 17 7
34 17 7
35 17 7
36 17 5
37 17 6
38 17 10
39 17 8
40 17 12
41 17 6
42 17 11
43 17 8
44 17 7
45 17 8
46 17 5
47 17 6
48 17 8
49 17 6
50 17 10
∑ 850 326
NO UCL CL LCL np
1 12.53 6.52 0.51 5 3.2.2.2.1 Peta Kendali np Ms Exel
2 12.53 6.52 0.51 4
3 12.53 6.52 0.51 3 Peta np
4 12.53 6.52 0.51 7 14.00
5 12.53 6.52 0.51 4
12.00
6 12.53 6.52 0.51 8
7 12.53 6.52 0.51 6 10.00
UCL
8 12.53 6.52 0.51 4 8.00 CL
9 12.53 6.52 0.51 4 LCL
6.00 np
10 12.53 6.52 0.51 3
11 12.53 6.52 0.51 2 4.00
12 12.53 6.52 0.51 10 2.00
13 12.53 6.52 0.51 6
0.00
14 12.53 6.52 0.51 5 1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49
15 12.53 6.52 0.51 6
16 12.53 6.52 0.51 7 3.2.2.2.2 Peta Kendali np Minitab
17 12.53 6.52 0.51 10
18 12.53 6.52 0.51 7 NP Chart of Cacat
14
19 12.53 6.52 0.51 6
20 12.53 6.52 0.51 6 12
UCL=12,53
21 12.53 6.52 0.51 7
22 12.53 6.52 0.51 11 10
23 12.53 6.52 0.51 6
Sample Count

8
24 12.53 6.52 0.51 6 __
25 12.53 6.52 0.51 5 6
NP=6,52
26 12.53 6.52 0.51 7
27 12.53 6.52 0.51 2 4
28 12.53 6.52 0.51 6
2
29 12.53 6.52 0.51 4
30 12.53 6.52 0.51 7 LCL=0,51
0
31 12.53 6.52 0.51 9 1 6 11 16 21 26 31 36 41 46
32 12.53 6.52 0.51 6 Sample

33 12.53 6.52 0.51 7


34 12.53 6.52 0.51 7 3.2.2.2.3 Peta Kendali np SPSS
35 12.53 6.52 0.51 7
36 12.53 6.52 0.51 5
37 12.53 6.52 0.51 6
38 12.53 6.52 0.51 10
39 12.53 6.52 0.51 8
40 12.53 6.52 0.51 12
41 12.53 6.52 0.51 6
42 12.53 6.52 0.51 11
43 12.53 6.52 0.51 8
44 12.53 6.52 0.51 7
45 12.53 6.52 0.51 8
46 12.53 6.52 0.51 5
47 12.53 6.52 0.51 6
48 12.53 6.52 0.51 8
49 12.53 6.52 0.51 6
50 12.53 6.52 0.51 10
Kapabilitas Proses Peta np
USL = 6.398 P + 3 Snp = 0.384 + 6.01 = 6.398
LSL= -5.631 - 3 Snp = 0.384 - 6.01 = -5.631
P

Nilai Cp = USL-LSL = 12.029 = 1.000 , Sehingga process capable dan perlu pengendalian ketat
6 Snp 12.029
3.2.3 Diagram Pareto Permasalahan

Stratifikasi Masalah
Masalah Frekuensi Frekuensi Kumulatif Persen Kumulatif
Material 8 8 25%
Manusia 7 15 47%
Method 7 22 69%
Mesin 5 27 84%
Lingkungan 5 32 100%

Diagram Pareto Permasalahan


25 100% 100%
90%
84%
20 80%
69% 70%
15 60%
47% 50%
10 40%
30%
25%
5 20%
10%
0 0%
Material Manusia Method Mesin Lingkungan
Frekuensi
Persen Kumulatif
3.2.5 Failure Mode Effect Analyze

Tabel FMEA

Akibat Severity Sebab Occurance Rencana Perbaikan Detection Risk Priority Number
Material 5 Flange Penyok 2 Sortir Lebih Ketat 4 40

Manusia 5 Pekerja Ceroboh 4 Peringatan 3 60

Instruksi Kurang Intruksi Kerja


Method 5 5 2 50
Dipahami Tertulis
Mesin Kurang
Mesin 4 5 Setting Ulang 5 100
Setting
Menambah Ventilasi/
Lingkungan 4 Udara Panas 5 2 40
Kipas Angin

Keterangan

Skor Severity Jumlah Reject Occurance Persentase


Sangat tidak
1 0 Tidak pernah < 1 dari 20
berdampak
2 Tidak berdampak 1 Sangat jarang 1 dari 20

Cukup
3 3 Jarang 3 dari 20
berdampak
4 Berdampak 5 Sering 5 dari 20
Sangat
5 >5 Sangat sering > 5 dari 20
berdampak

Severity = Jumlah Reject


Occurance = Persentase Banyak Kejadian Defect
Detection = Diskusi Aslab dan Praktikan

You might also like