ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΤΜΗΜΑ :
ΜΑΘΗΜΑ : ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΕΣ :

ΙΑΣΑΓΑΣΒΙΛΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
ΦΟΙΤΗΤΗΣ ΄ ΕΞΑΜΗΝΟΥ
Α. Μ. :
EMAIL :
ΤΗΛΕΦΩΝΟ :

Τίτλος: Το τραπέζι στην Τυφλίδα της Γεωργίας

Αθήνα 2019
 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
Πίνακας περιεχομένων ..........................................................................
Πρόλογος...............................................................................................
Εισαγωγή...............................................................................................
Κεφάλαιο Πρώτο Η έννοια και η σημασία του τραπεζιού................
Κεφάλαιο Δεύτερο Ο χώρος και ο χρόνος ενός τραπεζιού...................
Κεφάλαιο Τρίτο Περιστάσεις και είδη γεωργιανού τραπεζιού.............
Κεφάλαιο Τέταρτο Εδέσματα και ποτά................................................
Κεφάλαιο Πέμπτο «Τελετουργικό» και «σειρά» ενεργειών..................
Κεφάλαιο Έκτο Στο τραπέζι.................................................................
Συμπεράσματα........................................................................................
Το υλικό της καταγραφής........................................................................
Οι αφηγητές...............................................................................................
Βιβλιογραφία............................................................................................
Αρχειακό υλικό.......................................................................................
Οπτικό υλικό........................................................................................
Παραρτήματα.....................................................................................
Το ερωτηματολόγιο.....................................................
Το ημερολόγιο.............................................................
 ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η εργασία αυτή προέκυψε από μία συζήτηση με την επιβλέπουσα καθηγήτρια, η

οποία με προέτρεψε να ερευνήσω κάποιον τομέα της καθημερινής ζωής της πατρίδας
μου, της Γεωργίας. Χωρίς δισταγμό πρότεινα να ερευνήσω και να καταγράψω ένα
αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής κάθε Γεωργιανού, το τραπέζι.
{Το μόνο μέρος της εργασίας που μπορεί να περιέχει προσωπικές στιγμές και
απόψεις}
 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η παρούσα εργασία επιχειρεί να παρουσιάσει συνοπτικά το τραπέζι και τη λειτουργία

του στην Τυφλίδα της Γεωργίας.
Η μελέτη του τραπεζιού περιλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού της
Γεωργίας, αυτό δηλαδή που ομιλεί την γεωργιανή γλώσσα ή γεωργιανά: (ქართული
ენა kartuli ena) και είναι φορείς της παράδοσης της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Η περιστάσεις για τις οποίες κάθονται ο γεωργιανός λαός στο τραπέζι είναι αρκετές
και διαδραματίζονται σε διάφορες όψεις της καθημερινής ζωής. 1
Η προσπάθεια αυτή περιλαμβάνει όψεις του τραπεζιού που υφίστανται ανάλογα με τις
περιστάσεις της καθημερινής ζωής και θα μπορούσαν να ομαδοποιηθούν ως ακολούθως:

Η μεθοδολογία

1
Περί καθημερινότητας ενδεικτικά βλ. Ágnes Heller, Επανάσταση και καθημερινή ζωή. Μετάφραση
Απόστολος Τσέλιος. Αθήνα: Οδυσσέας, 1983, σ. 9· Philippe Ariès, The hour of our death. Translation
Helen Weaver. Harmondsworth: Penguin, 1983, σ. xiii· Fernand Braudel, Η δυναμική του καπιταλισμού.
Μετάφραση. Ρίκα Μπενβενίστε. Αθήνα: εκδ. Αλεξάνδρεια, 1992, σ. 13-14.
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
Η έννοια και η σημασία του τραπεζιού

Ακολουθούμε ως οδηγό τις ερωτήσεις του ερωτηματολογίου:

2) Κατά την γνώμη σας, τι είναι «τραπέζι» με την αφηρημένη έννοια του όρου;

3) Τι σημαίνει για σας να βρίσκονται κάποιοι άνθρωποι γύρω από ένα τραπέζι;

4) Είναι μόνον το φαγητό ή στο τραπέζι μετράνε κι οι ανθρώπινες σχέσεις; Τι είδους

σχέσεις;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
Ο χώρος και ο χρόνος ενός τραπεζιού
Ακολουθούμε ως οδηγό τις ερωτήσεις του ερωτηματολογίου:

7) Χρόνος κατά τον οποίον λαμβάνει χώρα ένα τραπέζι:

7.1. Ημερομηνία (π.χ. Πάσχα, συγκεκριμένη εορτή, κ.ά.)
7.2. Ώρες της ημέρας: α΄ Πρωινό
β΄ Μεσημεριανό
γ΄ Βραδινό
δ΄ Δεκατιανό
ε΄ Απογευματινό (τσάι ή καφές)
στ΄ Ξενόφερτα (π.χ. brunch, street food)
7.3. Μαζεύεται όλη η οικογένεια στο καθημερινό και σε ποια (πρωινό – μεσημεριανό
– βραδινό);
7.4. Εξέλιξη του γεωργιανού τραπεζιού στον χρόνο
7.5. Υπάρχουν «χρονικές τομές» στην εξέλιξη του τραπεζιού (π.χ. επί σοβιέτ, μετά
σοβιέτ);

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
Περιστάσεις και είδη γεωργιανού τραπεζιού
Ακολουθούμε ως οδηγό τις ερωτήσεις του ερωτηματολογίου:

5) Περιστάσεις για τις οποίες «στήνεται» ένα τραπέζι;

6) Είδη τραπεζιού κατά τις περιστάσεις (απάντηση με ναι – όχι):

6.1. Καθημερινό
6.2. Κυριακάτικο
6.3. Γιορτινό: α΄ Του γάμου: Αρραβώνος
Γαμήλιο
β΄ Βάπτισης
γ΄ Γενεθλίων
δ΄ Ονομαστικής εορτής
6.4. Νεκρόδειπνα
6.5. Ειδικών περιστάσεων: α΄ Παιδί στο πανεπιστήμιο
β΄ Παιδί στον στρατό
γ΄ Ανάληψη καλής εργασίας
6.6. Φιλικό: Υπάρχει διάκριση σε επίσημο-πρόχειρο και αυθόρμητο-κατόπιν
προσκλήσεως;
6.7. Στη φύση-εκδρομή (πικ-νικ)
6.8. Δημόσια ή ομαδικά τραπέζια (π.χ. πανήγυρις)

7.3. Μαζεύεται όλη η οικογένεια στο καθημερινό και σε ποια (πρωινό – μεσημεριανό
– βραδινό);
Και από πότε έπαψε να μαζεύεται;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
Εδέσματα και ποτά
Ακολουθούμε ως οδηγό τις ερωτήσεις του ερωτηματολογίου:
9) Φαγητά και τραπέζια με βάση την θρησκεία (εναλλαγή νηστείας-ευωχίας)
10) Υπάρχουν ειδικά φαγητά-γλυκίσματα-ποτά για κάθε είδος τραπεζιού;
11) Φαγητά-γλυκίσματα-ποτά απαραίτητα σε κάθε τραπέζι.
12) Τροφές και φάσεις ετοιμασίας του:
12.1. Πρώτες ύλες {και η σχέση με το φυσικό περιβάλλον}
12.2. Προπαρασκευαστικά στάδια {οικονομία}
12.3. Μαγείρεμα (τηγάνισμα, φούρνισμα, ψήσιμο, βράσιμο, κ.λ.) {τεχνολογία}
12.4. Τελειωμένο έδεσμα: α΄ Ονοματολογία
β΄ Σκέτο ή συγκαλυπτόμενο (σάλτσα)
12.5. Σερβίρισμα και τρόποι
13) Υπάρχουν συμβολισμοί για κάποια φαγητά (π.χ. κόκκινα αυγά Πάσχα,
κόλλυβα, κ.ά.)
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ
«Τελετουργικό» και «σειρά» ενεργειών
Ακολουθούμε ως οδηγό τις ερωτήσεις του ερωτηματολογίου:

14) Υπάρχει «τελετουργικό», δηλαδή γίνονται ο τρόπος και η σειρά που γίνονται οι
ενέργειες προετοιμασίας και εκτέλεσης των εδεσμάτων;
15) Αν υπάρχει «τελετουργικό» τηρείται ακόμη; Αν έπαψε να τηρείται, από πότε
(χρονικές τομές – π.χ μετά τα σοβιέτ):
16) Ποιοι μαγειρεύουν σε ένα σπίτι (γυναίκες, γιαγιάδες, άνδρες); {η λεγόμενη
έμφυλη ταυτότητα}
17) Υπάρχει ένα «πρωτόκολλο» κατά το οποίο κάθονται στο τραπέζι; Η θέση της
γυναίκας {έμφυλη ταυτότητα}

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ
Στο τραπέζι
Ακολουθούμε ως οδηγό τις ερωτήσεις του ερωτηματολογίου:

18) Πως ξεκινά ένα τραπέζι; Πρέπει να καθήσει ο νοικοκλυρης ή / και η νοικοκυρά;
Πρέπει να γίνει προσευχή κι από ποιόν;
19) Προπόσεις:
19.1 Υπάρχει «ειδικός» (ταμάτα) και σε ποιες περιπτώσεις (π.χ. σε επίσημο τραπέζι);
19.2. Υπάρχει σειρά στις προπόσεις; «Αλάβερντι».
19.3. Είδη προπόσεων: α΄ Ευχές
β΄ Τιμή σε κάποιον
γ΄ Ποιήματα
δ΄ Ιστορίες
 ε΄ Παροιμίες
στ΄ Ανέκδοτα και ευτράπελες ιστορίες
20) Τραγούδια και είδη τους
21) Εκτός προπόσεων:
21.1. Ιστορίες
21.2. Ανέκδοτα και ευτράπελα
21.3. Παραμύθια
21.4. Στιγμιότυπα από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (αναφέρονται-δείχνονται;)
21.5. Στιγμιότυπα για τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (λαμβάνονται;)
22) Πως τελειώνει ένα τραπέζι
22.1. Η πρόποση για την Παναγία

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΤΟ ΥΛΙΚΟ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ

ΟΙ ΑΦΗΓΗΤΕΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 ΑΡΧΕΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ

ΟΠΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

ΠΑΡΑΤΗΜΑΤΑ

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ