WSTĘP

Czarne tło, lektor czyta – pojawiają się literki

Synagoga przez Żydów nie jest traktowana jako świątynia. Aktualnie na świecie ludność
żydowska nie ma swej świątyni. Synagoga natomiast jest miejscem wspólnej modlitwy,
nauki i spotkań.

Translation: The synagogue is not treated as a temple by the Jews. Currently, the Jewish
population in the world does not have its own temple. The synagogue, on the other hand,
is a place of common prayer, learning and meeting.
W tle zdjęcie ludności żydowskiej
Postawienie synagogi było obowiązkiem Żydów, którzy na danym terenie mieszkali w
większej grupie. Jednym z takich miejsc była

Translation: Building the Synagogue was the duty of the Jews who lived in the area in
question in a larger group.
W tle zdjęcie pierwszej Synagogi z 1834 roku
WILEKIMI LITERAMI napisane BYDGOSZCZ
Bydgoszcz
Czarne tło – napis: Fordon – pierwsza ostoja Żydów
Fordon- The first………..of the Jews
Po pierwszym rozbiorze w Bydgoszczy mieszkało zaledwie kilkunastu  Żydów. Natomiast
pobliski Fordon zamieszkiwało wtedy kilkuset przedstawicieli biednej ludności żydowskiej.
Translation: After the First Partition of Poland, only a dozen or so Jews lived in Bydgoszcz.
The nearby town of Fordon, on the other hand, was inhabited by several hundred
representatives of the poor Jewish community.
Mieli oni do dyspozycji niewielką, drewnianą bożnicę wybudowaną przed 1649 rokiem,
następnie w 1781 otrzymali większą.
Translation: They had at their disposal a small wooden synagogue built before 1649,
then in 1781 they received a bigger one.
Zmiana tła: Zdjęcia Alicji <3
A kilka lat po jej pożarze w latach 1827-1832 wzniesiono stojącą do dziś fordońską
synagogę.
Translation: A few years after the synagogue fire in 1827-1832, a new synagogue, still
standing in Fordon, was built.
Sekunda przerwy i:
Bożnica w stylu klasycznym, orientowana na osi wschód-zachód. 12 okien symbolizuje 12
plemion Izraela. Fasada ozdobiona półkolumnami w stylu toskańskim, pierwotnie
wyposażona w troje drzwi. Bożnica była przeznaczona dla 500 mężczyzn, 250 kobiet oraz
20 gości.
Translation: The synagogue is built in the classical style, oriented towards the east-west
axis. 12 windows symbolize the 12 tribes of Israel. The façade is decorated with Tuscan-
style half-columns, originally equipped with three doors. The synagogue was indented to
500 men, 250 women and 20 guests.
Sekunda przerwy i:
Zamknięta w 1932 z powodu małej liczby mieszkańców narodowości żydowskiej. W
czasie okupacji hitlerowskiej synagogę zmieniono na kino. Pełniła te funkcję do 1988
roku.

Translation: The synagogue was closed in 1932 because of the small number of Jewish
residents. During the Nazi occupation, the synagogue was changed into a cinema. She
held this position until 1988.

Tablice z finansowaniem
Aktualnie ten cenny zabytek został ujęty w Gminnym Programie Rewitalizacji i przechodzi
renowację.
Translation: Currently, this valuable monument has been included in the Municipal
Revitalization Program and undergoes renovation.
Czarne tło – napis: Bydgoszcz – Synagoga której nie ma
Brak zdjęć! Może jakiś pomysł?
Pierwsza tak zwana Stara Synagoga w Bydgoszczy powstała w roku 1834 przy ul. Wały
Jagiellońskie i  Jana Kazimierza. Mieściło się w niej łącznie 280 osób. Kobiety i mężczyźni
mieli zagwarantowane po 140 miejsc, jednakże dla mężczyzn przeznaczone były te
siedzące, a dla kobiet na galerii.

Translation: The first so-called Old Synagogue in Bydgoszcz was established in 1834 at
Wały Jagiellońskie and Jana Kazimierza Streets. It accommodated 280 people in total.
Women and men were guaranteed 140 places each, but for men there were those seated
places , and for women at the gallery.
Po kilku latach okazała się za mała dla szybko rosnącej  gminy żydowskiej. W roku 1882
synagoga została przeznaczona do rozbiórki.
Translation: After a few years it turned out to be too small for the fast growing Jewish
community. In 1882 the synagogue was destined for demolition.
Zmiana tła: Zdjęcie synagogi
W latach 1882-1884 została zbudowana większa. Synagoga miała 482 miejsca siedzące
w Sali dla mężczyzn i ok. 400 miejsc przeznaczone dla kobiet. Budowla była
monumentalna, o imponującej wielkości oraz wystroju. Główne wejście dla mężczyzn
znajdowało się pod 3  łukami od ulicy Jana Kazimierza, zaś wejście dla kobiet znajdowało
się po bocznych stronach. Z zewnątrz wchodziło się do mniejszej sali, w której odbywały
się codzienne modły, a z niej wchodziło się do głównej Sali.

Translation: In 1882-1884 a larger one was built. The synagogue had 482 seats in the
men's hall and about 400 seats for women. The building was monumental, of impressive
size and decor. The main entrance for men was under 3 arches from Jana Kazimierza
Street, while the entrance for women was on the side. From the outside, one entered a
small room where daily prayers were held and from there one entered the main hall.
Sekunda przerwy i:
Na środku sali głównej znajdowało się 8 filarów podtrzymujących  kopułę  w
kształcie  baldachimu. Synagoga posiadała bardzo bogate wyposażenie między
innymi  złote naczynia liturgiczne i płonące bez przerwy przed arką  menory. W
narożnikach po zachodniej stronie znajdowały się 2 wieże z kopułkami, zaś na środku,
nad salą główną, znajdowała się wielka okazała kopuła.

Translation: In the middle of the main hall there were 8 pillars supporting a canopy-
shaped dome. The synagogue had very rich furnishings, including golden liturgical vessels
and menorahs burning constantly before the ark. In the corners on the west side there
were 2 towers with domes, while in the middle, above the main hall, there was a large
and impressive dome.
Sekunda przerwy i:
Niestety również ta synagoga nie przetrwała. 1940 rok był ostatnim rokiem, w którym
można było ujrzeć tę budowlę.

Translation: Unfortunately, the synagogue did not survive either. 1940 was the last year
in which the building could be seen.
Tytuł: Rozebrana, ale pamięć pozostała
Stripped down, but the memory remainded
Zmiana tła: Kamień
W okolicy nieistniejącej już synagogi znajduje się dziś pamiątkowy, odsłonięty 20
września, kamień z trójjęzyczną tablicą upamiętniającą bydgoskich żydów oraz
znajdującą się w tym miejscu synagogę.
In the vicinity of the now non-existent synagogue there is a memorial stone with a
trilingual plaque commemorating the Jews of Bydgoszcz and a synagogue in this place.
 Zmiana tła: Zdjęcia z sadzenia krokusów
Również w ramach upamiętnienia uczniowie Bydgoskich szkół włączyli się do projektu
„Krokus”. Na ul. Pod Blankami, przy kamieniu upamiętniającym zasadzone zostały
krokusy, które mają przypominać o niewinnych dzieciach pomordowanych w czasie
Holokaustu
Translation: Also as a commemoration, students of Bydgoszcz schools joined the
"Krokus" project. Crocuses have been planted on Pod Blankami Street, by the
commemorative stone, to remind of innocent children murdered during the Holocaust.