IDEAL DOBROG DRUŠTVA

- Ograničenja svijeta u kom živimo nameće:

 ljudska priroda,
 istorijski tokovi,
 ustaljeni način mišljenja.
- U modernim ekonomijama proizvodnja je potrebnija zbog radnih mjesta nego roba i
usluga koje stvara.
- U dobrom društvu građani moraju da uživaju:
 ličnu slobodu,
 uslove za dobar život,
 rasnu i etničku jednakost,
 mogućnost da ostvare uspješan život.
- Postoje neke snage duboko usađene u ljudsku prirodu koje ne možemo izbjeći:
o društveno korisne promjene se odbijaju zbog ličnih interesa,
o bogati slojevi opiru se djelovanju u korist siromašnih,
o ograničenje je politički stav koji održava uslove koje treba mijenjati,
o u prirodi povlaštene pozicije je da razvija odbrambenu politiku koja može da
zaštiti njen položaj,
o što je broj privilegovanih veći to teorije izgledaju ubjedljiviji,
o u bogatim zemljama na sceni je nova politička dijalektika,
o sistem kao cjelina služi interesima svih,
o u primijenjenoj politici rješenja se traže ustupcima,
o postoje duboke skrivene suprotnosti:
 bogatih i onih koji tome streme,
 siromašnih i onih koji saosjećaju sa njima.
- Savremena politička dijalektika je takmičenje nejednakih
 bogati imaju uticaj novac i oni glasaju,
 društveno svjesni i siromašni su brojniji i ne glasaju.
- Granicu između bogatih i siromašnih čini oblik državne vlasti:
o za siromašne oblik vlasti je presudan za život,
o za bogate vlast je teret,
o istorija tu ima kontrolnu ulogu,
o razvoj industrije i gradova povećao je nezaposlenost,
o siromašni su nekad bili daleko od očiju javnosti,
o moć istorije proteže se na spoljnu politiku.
- Zadatak dobre ekonomije je:
 da na isplativ način proizvede dobra i pruži usluge,
 da prihod rasporedi na društveno prihvatljiv i ekonomski djelotvoran
način.

- Moć se nalazi kod onih koji posjeduju kapital

o vlasništvo i kontrola nisu apsolutno povezani,
o veliki kapitalistički preduzetnici su nestali,
 2
o njih su zamijenili vlasnici dionica,
o eksploataciju potrošača cijenama zamijenila je međunarodna konkurencija,
o nekadašnja pažnja moći preduzeća danas je borba protiv zastoja i nazadovanja,
o glas poslovnog preduzetništva samo je jedan od mnogih,
o razvojem moderne ekonomije odgovornost države je veća,
o savremena ekonomija ne može bez intervencije države,
o odluke treba da se donose zavisno od prednosti koje nudi ponuđeno rješenje,
o danas je vrijeme praktičnih procjena a ne doktrina,
o tržišna privreda kompetentno snabdijeva tržište s ciljem da brže obrne kapital,
o tržišna privreda ne ulaže u dugoročne ciljeve.
- U svim državama privreda zavisi od državnog ulaganja u:
 poštansku službu,
 puteve,
 aerodrome,
 urbanu infrastrukturu.
- Javna politika se ne podređuje ideologiji.
- Suština dobrog društva je da svakom članu omogući da ostvari ispunjen život.
- Razlike postoje u:
 fizičkim i psihičkim sposobnostima,
 predanosti poslu,
 dometu želja,
 ekonomskim rezultatima.
- Dobro društvo mora da ostvaruje stalan ekonomski rast.
- Nezaposlenost i beznađe vode drogi i nasilju.
- Kriminal i društvena previranja su proizvod siromaštva.
- Stabilna privreda je bitan faktor dobrog društva.
- Niko ne može ostati van granica dobrog društva:
 ostavljen bez prihoda,
 osuđen na gladovanje,
 beskućništvo,
 uskraćenu zdravstvenu zaštitu.
- Cilj dobrog društva je:
o redovna penzija za stare,
o prihodi za majke sa malom djecom,
o prihodi za fizički i mentalno bolesne,
o prihodi za trajno nesposobne,
o da nema beskućnika,
o da nema gladnih.
- Dobro društvo pravi razliku između:
 bogaćenja na društveno prihvatljiv način,
 bogaćenja na račun društva.
- Dobro društvo mora da ima jak međunarodni položaj.
- Dobra privreda
 zahtijeva neprekidan tok kupovne moći,
 3
 da bi se koristili postojeći kapaciteti,
 da bi se podstakla ekspanzija,
 da bi se zaposlila radna snaga.
- Društvo mora da ima primjenljiv plan
o da se suprotstavi periodima krize,
o da se obezbijedi rast proizvodnje i zaposlenosti.
- Dobro društvo mora:
 da se bori sa krizom tržišne privrede,
 da se bori sa nezaposlenošću,
 da se bori sa inflacijom,
 da se održava privredna stagnacija.
- Inflacija
o veliki broj institucija je za stagnaciju i nezaposlenost,
o inflacija zamjena za nezaposlenost,
o ujednačena potražnja, prazne zalihe povećanje zaposlenosti vodi povećanju
cijena,
o savremeno društvo inflaciju smatra opasnošću,
o stabilne cijene su najvažniji cilj,
o političke moćnike više pogađa zaposlenost nego inflacija.
- Finansije prednost daju stabilnim cijenama u odnosu na
- nezaposlenost čine ga:
 komercijalne banke,
 investicione firme,
 krupniji finansijski faktori.
- Postojanje pune zaposlenosti i stabilnih cijena je nemoguće.
- Prema inflaciji se negativno odnose rentijeri.
- Dobro društvo teži:
 punoj zaposlenosti,
 stabilnim cijenama.
DEFICIT
- Javna potrošnja se svrstava u 3 kategorije:
 potrošnji,
 štiti tekuće ekonomsko ili društveno stanje,
 doprinosi povećanju dohotka u budućnosti.
- Javni troškovi iz prihoda za funkcionisanje države:
o sprovođenje zakona,
o vođenje spoljne politike,
o državna ispomoć privrednim granama,
o mirnodopski troškovi za vojsku,
o troškovi privrednog rasta,
o zajmovi.
- Državna ulaganja za budućnost:
 ulaganja u saobraćaj i kontrolu,
 ulaganja u poštanski sistem,
 4
 ulaganja u zdravstvenu zaštitu,
 ulaganja u investicione programe,
 suzbijanje konzumacije droge, alkohola i duvana.
 prihode i produktivnost najviše povećavaju obrazovne kvalifikacije
ljudi,
 ujednačiti troškove podmirivanja javnog duga sa rastom raspoloživih
sredstava za otplatu,
 usklađenost javnih troškova s jedne i privrednim rastom i uslovima
življenja s druge strane.
- Raspodjela novca i moći
o jednakost nije u skladu sa ljudskom prirodom,
o za mnogo oblika prihoda malo je društvenog opravdanja,
o primalac daje malu nadoknadu za ono što prima (nasljeđivanje zavještanje
naknada za gubitke),
o bogati svoj imetak pravdaju društvenim zaslugama,
o djelotvoran instrument za jednakost u raspodjeli prihoda je progresivan porez
na dohodak,
o progresivno oporezivanje tjera bogate na inventivnost,
o raspodjela prihoda je posledica raspodjele moći,
o moć služi sticanju prihoda,
o moć radnika opada,
o članstvo u sindikatima opada zbog pada industrije (masovnost) i letargije
pokreta.
- Uloga obrazovanja
 troškovi obrazovanja su ulaganja u ljudski potencijal,
 moderna privreda traži obučenu i prilagodljivu radnu snagu,
 u usponu su sektori:
 proizvodnja,
 umjetnost dizajna,
 industrija ratova i kulture.
 obrazovanje u savremenoj privredi ima:
o ekonomsku ulogu,
o političku ulogu,
o društvenu ulogu.
 u dobrom društvu je neminovna i podjela na slojeve,
 nemoguće je i ukidanje klasnog društva,
 obrazovanje omogućuje uživanje u jeziku, književnosti, umjetnosti,
muzici.

- Regulacija
o Tržišna ekonomija se zasnivana nekontrolisanom i neplaniranom reagovanju
proizvođača na želje potrošača na domaćem i stranom tržištu.
- Javnu intervenciju zahtijevaju slijedeći faktori:
 sprečavanje uništenja životne sredine,
 zaštita najugroženijih,
 5
 da se proizvodi i prodaje tehnički i fizički loša roba,
 sistem sam u sebi sadrži destruktivne tendencije koje utiču na njegovo
uspješno funkcionisanje.
- U dobrom društvu doprinos za zdravstveno osiguranje mora da ide uz zaposlenje.
- U oblasti radnih odnosa smanjuje se uloga države i javne regulacije.
- Globalizacija privrede umanjuje moć monopola i eksploatacije.
- Pokreti potrošača fokusira se na upotrebnu vrijednost roba.
- Funkcionisanje ekonomskog sistema uslovljeno je pravilima ponašanja.
- Proizvodni procesi i proizvodi mogu da imaju štetne društvene posledice
o problemi životne sredine,
o iscrpljivanje prirodnih izvora,
o zagađivanje vazduha i vode,
o problemi i skladištenja otpada,
o problemi globalnog zagrijevanja,
o učestalost raka pluća i emfizema,
o promjene u klimi zbog obolijevanja šuma,
o iscrpljivanje zaliha minerala i nafte.
- U dobrom društvu briga za životnu sredinu oslanjaće se na motivisano biračko tijelo.
- Po važnosti jedan od kontraverznijih problema savremenog društva su migracije.
- Savremena privreda se oslanja na imigrante kao radnu snagu naročito u industriji i
uslužnim djelatnostima .
- Odlika dobrog društva je pružanje mogućnosti da se čovjek ekonomski i društveno
uzdiže.
o U svjetskoj zajednici povećava se poslovna i ekonomsko kulturna razmjena.
o Liberalna imigraciona politika omogućuje nacionalnim zajednicama dodir sa
stranom kulturom i idejama.
- Spoljni faktor
o Vijekovima se u mnogim zemljama velik značaj davao ulozi vojske.
o Dobro društvo ne predaje vlast vojnoj sili zbog toga što se vojna sila ne osjeća
obaveznom da brani javne interese.
o Cilj je da se vojna sila stavi pod efikasnu demokratsku kontrolu.

- Birokratski sindrom
o Organizacija je glavna odlika savremenog života.
o U državi tu ulogu ima javni aparat.
o U privatnom sektoru to je korporacija.
o Negativne tendencije organizacije je disciplina umjesto razmišljanja.
o Kritika ide na nepotreban, neadekvatno usmjeren ili nestručan rad.
o U organizaciji unutrašnja dinamika kreira radna mjesta.
o Mjerilo vrijednosti pojedinca je broj podređenih ljudi.
o Tendencija državne organizacije je broj umnožavanja broja nefunkcionalnih
radnih mjesta.
o Greške svake organizacije je rast birokratije.
- Dimenzije spoljne politike
 6
o Najviši cilj dobrog društva je u domenu spoljne politike.
o Taj cilj je postizanje trajnog mira među narodima.
o Sprečavanje masovnih tragedija.
o Rješavanje problema siromaštva.
o Sukob društvenih i ekonomskih obaveza nacije-države.
o Veća međunarodna povezanost ekonomije i politike.
o Kapitalizam prvobitnog oblika (18. i 19. v.) bio je bezdušan.
- Nasuprot unutrašnjim ciljevima prateći tokovi u međunarodnim razmjerama su:
o tješnje udruživanje naroda i ustanova,
o međunarodna trgovina međunarodno finansiranje,
o organizovana putovanja (istraživačka, naučna, književna, sportska),
o zbližavanje naroda i ustanova razvijenih je neminovnost.
o zbližavanje je posledica istorijskog toka na koji je teško uticati,
o više će se kupovati u inostranstvu i zapošljavati vani (multiplier effect),
o patriotizam će ostati odlika konzervativnosti,
o između razvijenih postoji međunarodno usaglašavanje društvenog i
ekonomskog djelovanja.
- Dobro društvo ne identifikuje se sa nacijom-državom
o države su podređene širim međunarodnim snagama,
o imperativ modernog vremena je svijet kao cjelina,
o imperije i kolonijalne sile od Grčke, Rima, španije, Britanije, Francuske,
Njemačke, Holandije, Rusije uvele su nove oblike kulture, upravljanja,
zakonodavstva u kolonije ali je to okončano krajem 20. v.
o nezavisnost i poštovanje izabrane vlasti postali su prihvaćene činjenice,
o kolonije su proslavile slobodu,
o kolonijalisti nove forme civilizovanije stvarnosti,
o imperijalizam je zamijenjen novim oblikom upravljanja spolja,
o instrument upravljanja su transnacionalne korporacije,
o poslovne korporacije simboli kapitalističke moći odnos su velike birokratske
strukture,
o nekadašnje kolonije rado prihvataju strane ulagače,
o spoljna politika dobrog društva pamti pouke prošlosti i reaguje na njene aveti,
o opreznost i uzdržanost podrazumijeva i potrebu vođenja i inicijative,
o u savremenom svijetu treba da je promišljeno i u normalnim okvirima
kolektivno prihvaćeno vođenje a ne manifestacija moći.
- Siromašni u dobrom društvu
o bogati ne mogu mirne savjesti uživati u izobilju ako postoje oni koji žive u
bijedi,
o čeličane, aerodromi centrale smješteni među siromašne i neobrazovane narode
spomenici su promašene politike,
o pozitivan primjer je Indije iako se stanovništvo udvostručilo zahvaljujući
mjerama tretiranja zemlje i vode hibridima sjemena, proizvodnji đubriva
navodnjavanju, otkupnim cijenama za toliko je porasla i proizvodnja hrane,
 7
o međutim opšta je pojava nestabilnost, nesposobnost, korupcija, diktatorska
moć malog broja izabranika u tim zemljama,
o zato često dolazi do rušenja sistema reda i zakona u Africi, Centralnoj
Americi, Aziji i Evropi.

- Politički kontekst
o optimizam je snaga koja podžava razmišljanje i stvaralaštvo,
o dobro društvo mora da napravi pravu i sveobuhvatnu demokratiju,
o program socijalne zaštite,
o izlazak na izbore siromašnih i nezaposlenih da bi se obezbijedila društvena
podrška za njihove potrebe,
o preduslov dobrog društva je izražavanje demokratske volje,
o odrediti ciljeve za koje se zalaže većina,
o urediti sistem koji bi inicirao glasače i privolio zakonodavce tako izraženim
ciljevima,
o glas javnosti ne može izražavati stav samo jednog dijela društva.