000- ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΕΝ2-ΕΝ7

Μπάμπης Στεργίου-Χρήστος Νάκης
Μεθοδική Επανάληψη
Θέματα προσαρμοσμένα στην
ΝΕΑ ΥΛΗ 2020
Γ΄ Λυκείου
Τεύχος 1
ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ
*** Τα ερωτήματα με κίτρινο είναι τροποποιημένα
1/65
Λύσεις και Υποδείξεις θα βρείτε
στο βιβλίο Καθηγητή
Αν στην αρίθμηση της αγκύλης προσθέσετε το 7, θα πάρετε την αρίθμηση

στο βιβλιο Μαθητή.
ΜΕΘΟΔΙΚΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ
2/65
Θέματα για εξάσκηση
Ενότητα 1
Θέματα σε Μονοτονία – Ακρότατα
x
2.1 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  2
.
x 1
α) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και να βρείτε το σύνολο τιμών της.
β) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f .
ημ 2 x  1 π
ε) Να λύσετε την εξίσωση εφx  , x   0,  .
συν 2 x  1  3
x 3  9x
2.2 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  .
x 2 1
α) Να βρείτε το πεδίο ορισμού της f, την f (x) και την f (x) .
β) Να βρείτε το όριο της f στα σημεία 1,1 , στο  , στο 
γ) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f.
δ) Να βρείτε το πλήθος των πραγματικών ριζών της εξίσωσης:
x 3  αx 2  9x  α  0
για τις διάφορες τιμές της παραμέτρου α   .
 x 2  2x  1, x  1
2.3 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  
2
.
 x  4x  3, x  1
α) Να μελετήσετε την f ως προς τη συνέχεια και να βρείτε την f (x) .
β) Να βρείτε τα κρίσιμα σημεία της f στο διάστημα [0, 2] .
γ) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και τα ακρότατα.
 x 3  3x 2  3x  1, x2
2.4 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f (x)   , α .
5
 (x  3)  α, x2
α) Να αποδείξετε ότι α  2 .
β) Να εξετάσετε αν η f είναι παραγωγίσιμη στο x 0  2 .
γ) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και τα τοπικά ακρότατα.
3/65
δ) Να βρείτε την αντίστροφη της f.
 x3, x 1
2.5 Δίνεται η συνάρτηση f (x)   , η οποία είναι συνεχής.
 3x  α, x  1
α) Να αποδείξετε ότι α  2 .
β) Να αποδείξετε ότι f (1)  3 και να γράψετε την εξίσωση της εφαπτομένης της
Cf στο σημείο A(1, f (1)) .
δ) Να ορίσετε την αντίστροφη της f , αφού πρώτα αποδείξετε ότι η f αντιστρέφε-
ται .
2.6 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 2  2x  2 .

α) Να υπολογίσετε τα όρια:
f (x)
i) A  lim  f (x)  x  1 , ii) B  lim .
x   x  x
γ) Να αποδείξετε ότι η Cf βρίσκεται πάνω από τις (ε1 ) , (ε 2 ) κοντά στο  , 
αντίστοιχα.
ε) Να αποδείξετε ότι από το σημείο Ν(1, 0) δεν άγονται εφαπτομένες προς την
Cf .
2.7 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 3  3x  α , α   .

α) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία.
β) Να βρείτε τα τοπικά ακρότατα της f ως συνάρτηση του α   .
γ) Αν α  (2, 2) , να αποδείξετε ότι στο διάστημα (1, 1) η γραφική παράσταση της
f τέμνει τον άξονα xx ακριβώς σε ένα σημείο.
δ) Να βρείτε το πλήθος των ριζών της εξίσωσης x(x 2  3)  α για τις διάφορες τι-
μές του α   .
 x 2  2x  α, x  0
2.8 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f (x)   , α .
 2x  2, x0
β) Να βρείτε την f (x) , τη μονοτονία της f και τα τοπικά της ακρότατα.
γ) Να βρείτε την εφαπτομένη της Cf στο σημείο A(0, f (0)) .
2.9 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 3  3αx  β , με α, β   , η οποία παρουσιάζει στο

x1  1 τοπικό ακρότατο με τιμή f (1)  4 .
4/65
α) Να αποδείξετε ότι α  1 και β  2 .
β) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και τα ακρότατα.
 1 
ε) Να υπολογίσετε το όριο B  lim  f (x)ημ .
x   f (x) 
 3x 2  α, x0
2.10 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f (x)   , με α   .
3 2
  x  3x  1, x0
β) Να βρείτε τις f (x) και f (x) .
γ) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και τα ακρότατα.
δ) Να βρείτε την εφαπτομένη της Cf στο σημείο M  0, f (0)  .
ε) Να μελετήσετε την f ΄ ως προς τη μονοτονία .
στ) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f.
 α 2 x 2  βx  12, x 1

2.11 Δίνεται η συνάρτηση f (x)   5, x  1 , με α, β  (0,  ) , η οποία
 αx  β, x 1

είναι συνεχής.
α) Να αποδείξετε ότι α  4 και β  1 .
f (x)  12 f 5 (x)  f 3 (x)  1
β) Να υπολογίσετε τα όρια: i) lim , ii) lim .
x 0 ημx x  f 4 (x)  f 2 (x)  1
γ) Να αποδείξετε ότι η γραφική παράσταση της συνάρτησης f τέμνει τη γραφική
παράσταση της g(x)  2  ημx , σ' ένα τουλάχιστον, σημείο M(x 0 , f (x 0 )) με
x 0  (0, π) .
1
δ) Να υπολογίσετε το όριο A  lim
x  
 e x  ln x  f (x) .
 x 2 ημ 1 , x  0

2.12 Δίνεται η συνάρτηση f (x)   x η οποία είναι συνεχής.
 α, x0
β) Να βρείτε την εφαπτομένη της Cf στο σημείο Α(0, 0).
γ) Να αποδείξετε ότι ο άξονας xx έχει άπειρα κοινά σημεία με την Cf .
δ) Να βρείτε τις ασύμπτωτες της Cf .
ε) Με δεδομένο ότι το όριο L  lim (συνx) δεν υπάρχει, να βρείτε την παράγωγο
x  
5/65
της f και να εξετάσετε αν η f  είναι συνεχής.
στ) Να αποδείξετε ότι f (x)  x για κάθε x   και lim f (x)   .
x 
2.13 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 2  1 , x   .

β) Να βρείτε την f  και την f  .
γ) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f .
δ) Να αποδείξετε ότι από το σημείο Ο(0,0) δεν μπορούμε να φέρουμε εφαπτομένες
προς τη γραφική παράσταση της f .
ε) Να υπολογίσετε το όριο A  lim  f (x)  f (x  1)  f (2x  1)  .
x 
2.14 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x  xe  x , x   .

α) Να αποδείξετε ότι e x  1  x , για κάθε x   .
β) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και να βρείτε το σύνολο τιμών της.
1  e  συνx π
δ) Να λύσετε την εξίσωση εφx   ημx
, x   0,  .
1 e  2
1
2.15 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  .2
x 1
α) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f. [ Χρειάζεται η μονοτονία ; ]
β) Να υπολογίσετε το όριο A  lim  f (x)ημx  .

x 
γ) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και τα τοπικά ακρότατα.

1
2.16 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  , x0.
x2
α) Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της Cf στο σημείο της με τετμημένη
1.
β) Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της Cf που διέρχεται από το σημείο
N(2, 1).
γ) Να βρείτε το όριο Α  lim (f (x)ημx) .

x 0
6/65
2.17 [2.19]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 2  2συνx  1 .
α) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και τα τοπικά ακρότατα και να απο-
1
δείξετε ότι συνx  1  x 2 , για κάθε x   .
2
β) Να μελετήσετε την f ως προς τα κοίλα και να βρείτε το σύνολο τιμών της f.
δ) Να αποδείξετε ότι f (e x  2)  f (x  1)  f (e x )  f (x  3) , για κάθε x   .
ε)Να λύσετε την εξίσωση f (x 2  x)  f (x 2  x)  2 , για κάθε x   .
στ) Να λύσετε την εξίσωση f  f (x  1)  1  1  (x  1) 2018 .
2.18 [2.21]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x ln x  λ(x  1) , x  0 , λ   .

α) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και τα ακρότατα.
β) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f.
γ) Να βρείτε την τιμή του λ   , ώστε η ελάχιστη τιμή της f να είναι μέγιστη και να
αποδείξετε ότι στην περίπτωση αυτή θα ισχύει x x  e x 1 , για κάθε x  0 . Πότε ι-
σχύει η ισότητα;
δ) Για ποιες τιμές του λ η εξίσωση x ln x  λ(x  1) , x  0 έχει δύο ρίζες και για
ποιες μοναδική ρίζα;
1
2.19 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x  , x 0.
x
α) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και τα τοπικά ακρότατα.
β) Να βρείτε το σύνολο τιμών και τα ολικά ακρότατα της f, αν υπάρχουν.
1 1
ε) Να βρείτε τους θετικούς αριθμούς x, y με την ιδιότητα x  y   4.
x y
 1  ex , x0
2.20 [2.26] Δίνεται η συνάρτηση f (x)   .
 2  ln(x  1), x0
α) Να αποδείξετε ότι η f είναι συνεχής και παραγωγίσιμη.
β) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία.
δ) Να εξετάσετε αν ορίζεται η f 1 και αν ναι, να βρείτε το πεδίο ορισμού και τον
7/65
τύπο της.
ε) Να βρείτε τη μονοτονία της f ' και να λύσετε την εξίσωση f (x)   x  2 .
Υπόδειξη
e x  1 h(x) h(x)  h(0)

(α) Είναι lim  lim  lim  h '(0)  1 ,
x 0 x x 0 x x 0 x 0
όπου h(x)  e  x  1 και h '(x)  e x , h '(0)  1
8/65
ΝΕΑ ΥΛΗ 2020
Γ΄ Λυκείου
Τεύχος 2
9/65
10/65
Ενότητα 3
Θέματα με χρήση των ορισμών
 x 2  ημx, x0
3.1 Δίνεται η συνάρτηση f (x)   .
 x, x0
α) Να αποδείξετε ότι η f είναι συνεχής.
β) Να εξετάσετε αν η f παραγωγίζεται στο 0.
γ) Να βρείτε την f (x) .
δ) Να βρείτε την f (x) .
ε) Να υπολογίσετε τα όρια:
 1 
i) lim f (x) , ii) lim  f (x)ημ .
x   x    f (x) 
 x 2  x  α2 , x  0
3.2 Δίνεται η συνάρτηση f (x)   , α .
3
 x  αx  1, x  0
α) Αν η f είναι συνεχής στο x 0  0 , να αποδείξετε ότι α  1 ή α  1 .
β) Αν η f είναι παραγωγίσιμη στο x 0  0 , να αποδείξετε ότι α  1 .
γ) Για α  1 , να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της Cf στο σημείο της
Α(0, f(0)).
δ) Να υπολογίσετε τα όρια:
 1   1 
i) lim  f (x)  ημ ii) lim   ημx  .
x   f (x)  x   f (x) 
3.3 Δίνεται η συνάρτηση f :    , η οποία είναι παραγωγίσιμη στο x 0  1 και ισχύει

f (1)  2  f (1) .
f (x)  2 f (x)  2x 2
i) lim , ii) lim .
x 1 x  1 x 1 xf (x)  2
β) Να υπολογίσετε τα όρια:
f (1  h)  2 f (1  h)  f (1  h)
i) lim , ii) lim .
h 0 h h 0 h
γ) Να γράψετε την εξίσωση της εφαπτομένης της Cf στο σημείο Μ(1, f(1)).
11/65
3.4 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f :    για την οποία ισχύουν:
f (x)
 lim 1.
x 1 x  1
 x 2  4  (x  2)f (x)  4ημ(x  2) , x  [1, 3] .

ημ(x  2)
A  lim f (x) , B  lim και Γ  lim  f (x)ln(x  1)  .
x 1 x2
x 2 x 1
β) Να αποδείξετε ότι f (1)  0 και f (2)  4 .

γ) Να βρείτε την εφαπτομένη της Cf στο σημείο Μ(1, f(1)).
δ) Να αποδείξετε ότι η γραφική παράσταση της συνάρτησης f τέμνει τη γραφική
παράσταση της g(x)  5  x 2  3x σε ένα τουλάχιστον σημείο A(x 0 , y 0 ) με
x 0  (1, 2) .
3.5 Δίνεται η συνάρτηση f :    η οποία είναι συνεχής στο x 0  1 και ισχύει

f (x)
lim 4.
x 1 x  1
α) Να αποδείξετε ότι f (1)  0 και f (1)  4 .
f (1  h)  f (1)
i) K  lim .
h 0 h
f (1  h)  h
ii) Λ  lim 2 .
h  0 h  ημh
f (1  h)  f (1  h)
γ) Να υπολογίσετε το όριο A  lim .
h 0 h
δ) Να βρείτε την εφαπτομένη της Cf στο σημείο Μ(1, f(1)) και να υπολογίσετε το
εμβαδόν του χωρίου που σχηματίζει με τους άξονες.
3.6 Δίνεται η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει:

f (1  h)  2  3h  3h 2  h 3 , για κάθε h   .
α) Να αποδείξετε ότι:
i) f (1)  2 και ii) f (1)  3 .
β) Να βρείτε την εφαπτομένη της Cf στο σημείο Α(1, f(1)).
γ) Να υπολογίσετε τα όρια:
f (1  h)  f (1  h) f (x)  f (1)
i) lim , ii) lim .
h 0 h x 1 x 1
δ) Να βρείτε τον τύπο της f.
12/65
3
3.7 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 2 .
α) Να υπολογίσετε την παράγωγο της f, όταν x  0 .
β) Να εξετάσετε αν η f είναι παραγωγίσιμη στο x 0  0 .
γ) Να βρείτε την f (x) και τη μονοτονία της f.
δ) Να υπολογίσετε την παράσταση A  f (1)  f (1) .
f (x) f (x)
ε) Να υπολογίσετε τα όρια i) lim , ii) lim .
x  x x  x
3
α) Να βρείτε την f (x) , όταν x  0 .
β) Να αποδείξετε ότι f (0)  0 .
γ) Να βρείτε την f (x) και το f () .
δ) Να αποδείξετε ότι η Cf εφάπτεται στον άξονα xx .
f (x)
ε) Να υπολογίσετε το όριο lim .
x  x2
3.9 Δίνεται η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει x  f (x)  x 2  x , για κάθε
x .
α) Να αποδείξετε ότι η f είναι συνεχής στο 0 και f (0)  1 .
xf (x)
β) Να υπολογίσετε το όριο lim .
x0 ημ 2 x
 1 
γ) Να υπολογίσετε το όριο lim  f 2 (x)ημ  f (x)  .
x   f (x) 
f 2 (x)  x 2
δ) Αν η f είναι δύο φορές παραγωγίσιμη, να αποδείξετε ότι lim  f (0) .
x 0 x3
3.10 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει:

ημ 2 x  x 4  xf (x)  ημ 2 x  x 4 , x  
α) Να αποδείξετε ότι f (0)  0 .
f (x)
β) Να υπολογίσετε το όριο lim .
x 0 x
f (x  1) f (ημx)
i) lim 2 , ii) lim .
x 1 x  1 x 0 x
δ) Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης (ε) της Cf στο σημείο A(0, f (0)) .
13/65
ε) Η γραφική παράσταση της g(x)  αx 2  βx  γ , α, β, γ   διέρχεται από το ση-
μείο Β(1, 2) και εφάπτεται στην ευθεία (ε) στην αρχή των αξόνων. Να βρείτε τις τι-
μές των α, β, γ   .

x  1  f (x)  x 2  x  1 , x  
α) Να αποδείξετε ότι: i) f (0)  1 , ii) f (0)  1 .
f (ημx)  1 f (x 2  x)  f (0)
i) lim , ii) lim .
x 0 ημx x 0 ημx
γ) Να αποδείξετε ότι υπάρχει ένα τουλάχιστον x 0  (0, 2) τέτοιο, ώστε
f (x 0 )  x 0  2  x 02 .
δ) Να βρείτε την εφαπτομένη της Cf στο σημείο Α(0, f(0)) και να αποδείξετε ότι
σχηματίζει με τους άξονες ισοσκελές τρίγωνο, του οποίου να βρείτε το εμβαδόν.

xf (x)  ημ 2 x  x 4 , x  
α) Να αποδείξετε ότι f (0)  0 και f (0)  1 .
β) Να βρείτε την εφαπτομένη της Cf στο σημείο A(0, f (0)) .
2  ex0
γ) Να αποδείξετε ότι υπάρχει x 0  (0, 1) τέτοιο, ώστε f (x 0 )  .
x0 1
xf (x)
δ) Να υπολογίσετε το όριο lim .
x 0 ημ 2 x
3.13 Δίνεται η συνάρτηση f :    η οποία είναι συνεχής στο x 0  2 και

f (2  h)
lim 3.
h 0 h
α) Να αποδείξετε ότι f (2)  0 .
f (x)  f (2) f (x)  3x  6
i) lim , ii) lim .
x 2 x2 x 2 x2  4
γ) Να βρείτε την εφαπτομένη της Cf στο σημείο Α(2, f(2)).
f (2  2h)  f (2  h 2 )
h 0 h  ημ2h
14/65
3.14 Δίνεται η συνάρτηση f :    η οποία είναι παραγωγίσιμη στο x 0 .
f (x 0  h)  f (x 0 ) f (x 0  h)  f (x 0  h)
i) lim  f (x 0 ) ii) lim  2f (x 0 ) .
h 0 h h 0 h
xf (x)  x 0 f (x 0 ) e x f (x)  e x 0 f (x 0 )
i) Α  lim ii) Β  lim
x x 0 x  x0 x x0 x  x0
e x 0 f (x)  e x f (x 0 )
iii) Γ  lim .
x x0 x  x0
3.15 Έστω f :    μία συνάρτηση για την οποία ισχύουν οι σχέσεις:

 f (x  y)  f (x)συνy  f (y)συνx για κάθε x, y   .
f (x)  f (0)
 lim 2.
x 0 x
f (x)
α) Να αποδείξετε ότι lim 2.
x 0 x
f (x)  f (2x) f (ημx) xf (3x)  f ( x)ημ2x
i) lim , ii) lim , iii) lim .
x 0 x x 0 x x 0 3x 2  ημ 2 x
γ) Να αποδείξετε ότι f (α)  2συνα , α   .
π
δ) Να αποδείξετε ότι f     2 .
4
ε) Να βρείτε την εφαπτομένη της Cf στο σημείο Μ(0, f(0)).
στ) Να βρείτε τον τύπο της f.
15/65
ΝΕΑ ΥΛΗ 2020
Γ΄ Λυκείου
Τεύχος 3
16/65
17/65
Ενότητα 4
Θέματα στην εφαπτομένη
1 1
4.1 Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  x 2 και g(x)   .
2x 2
α) i) Να βρείτε το κοινό τους σημείο Ν.
ii) Να βρείτε για ποια x η Cf βρίσκεται πάνω από την C g .
iii) Να αποδείξετε ότι στο κοινό τους σημείο Ν οι εφαπτομένες των Cf και C g
είναι κάθετες.
1
β) Να αποδείξετε ότι από τα σημεία της ευθείας y   άγονται προς την Cf κά-
4
θετες εφαπτομένες.
γ) Στα σημεία Α(1, 1) και Β(1, 1) φέρνουμε τις εφαπτομένες της γραφικής παρά-
στασης Cf , οι οποίες τέμνονται στο σημείο Γ. Να βρείτε τις συντεταγμένες του σημ-
είου Γ.
1
4.2 Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  και g(x)  x 2  x  1 .
x
α) Να βρείτε τα κοινά σημεία των Cf , C g .
β) Να βρείτε τη σχετική θέση των Cf , C g .
γ) Να βρείτε τις εφαπτομένες των Cf , C g στο κοινό τους σημείο και να αποδείξετε
ότι είναι κάθετες μεταξύ τους.
 1 
δ) Να υπολογίσετε τo όριο M  lim  g(x)ημ ,
x   g(x) 
4.3 Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  e x και g(x)   x 2  x .

α) Να βρείτε την εφαπτομένη (ε) της Cf στο σημείο A(0, 1) .
β) Να αποδείξετε ότι η (ε) εφάπτεται και της C g .
1
δ) Να αποδείξετε ότι από κάθε σημείο της ευθείας y  άγονται κάθετες εφαπτο-
2
μένες προς την C g .
18/65
4.4 Έστω μια παραγωγίσιμη συνάρτηση f :   , για την οποία ισχύει f (1)  1 και g
η συνάρτηση που ορίζεται από την ισότητα g(x)  f (x 2  x  1)  1 , x   .
α) Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης (ε) της Cf ως συνάρτηση του f(1) στο
σημείο Α(1, f(1)).
β) Αν η (ε) τέμνει τους άξονες xx και yy στα σημεία Γ, Δ αντίστοιχα και σχηματί-
ζεται τρίγωνο με εμβαδόν E  2 τ.μ., να βρείτε τις δυνατές τιμές του f(1).
γ) Να βρείτε την τιμή g(0) .
δ) Να αποδείξετε ότι η (ε) εφάπτεται και στη C g στο σημείο Β(0, g(0)).
4.5 Έστω μια συνάρτηση f παραγωγίσιμη στο διάστημα (1, 1) για την οποία ισχύει
π π
f (ημx)  e x συνx , για κάθε x    ,  .
 2 2
α) Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση y  f (ημx) είναι παραγωγίσιμη στο διάστημα
 π , π .
 
 2 2
β) Να βρείτε την f (0) .
γ) Να αποδείξετε ότι η εφαπτομένη της Cf στο σημείο Α(0, f(0)) σχηματίζει με
τους άξονες ισοσκελές τρίγωνο και να βρείτε το εμβαδόν του.
4.6 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  e x , x   .

α) Να βρείτε την εφαπτομένη (ε) της Cf που είναι παράλληλη με την ευθεία y  x .
β) Να βρείτε το πλησιέστερο σημείο της γραφικής παράστασης της f ως προς την
ευθεία y  x καθώς και την ελάχιστη απόσταση των σημείων της Cf από την
yx.
γ) Να βρείτε την ελάχιστη απόσταση των σημείων της Cf και της C g , όπου
g(x)  ln x .
δ) Δίνεται η συνάρτηση h(x)  f (x)  x , x   .
i) Να αποδείξετε ότι η h αντιστρέφεται και να βρείτε το πεδίο ορισμού της h 1 .
ii) Να λύσετε την εξίσωση h 1 (x)  x  1 .
iii) Να βρείτε, αν υπάρχουν, τα κοινά σημεία των C h και C h 1 .
iv) Να λύσετε τις ανισώσεις h 1 (x)  x  1 και h 1 (x)  x  1 .

α) Να βρείτε την εφαπτομένη (ε) της Cf στο σημείο A(1, f (1)) .
β) Να αποδείξετε ότι η εφαπτομένη (ε) επανατέμνει την Cf σ' ένα σημείο Β στο
οποίο η κλίση της Cf είναι τετραπλάσια από την κλίση της Cf στο Α.
19/65
4.8 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 3  3x  1 .
α) Να βρείτε την εφαπτομένη (ε) της Cf :
i) στο σημείο Α(0, f(0)).
ii) που είναι παράλληλη στην ευθεία y  9x  1 .
iii) που είναι κάθετη στην ευθεία x  9y  3  0 .
iv) που διέρχεται από το σημείο N(1, 4) .
γ) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f καθώς και το πλήθος των ριζών της.
 1 
δ) Να υπολογίσετε το όριο lim  f (x)ημ ,
x   f (x) 
1
4.9 Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  αx 2  βx  2 , g(x) και h(x)   x 2 .
x
α) Να βρείτε τα α, β   για τα οποία οι γραφικές παραστάσεις των f, g έχουν κοι-
νή εφαπτομένη στο κοινό τους σημείο Α με τετμημένη x 0  1 .
β) Να βρείτε τις κοινές εφαπτομένες των γραφικών παραστάσεων των συναρτήσεων
1
g(x)  και h(x)   x 2 .
x
1
γ) Να αποδείξετε ότι από το σημείο M  x 0 ,  άγονται προς τη γραφική παράστα-
 4
ση της h δύο κάθετες εφαπτομένες.
1
4.10 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  e x  1  x  x 2 , x   .
2
β) Να βρείτε το πρόσημο της f .
γ) Να λύσετε την εξίσωση f (x)  f (3x)  f (2x)  f (5x)
4.11 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  2x ln x  x 2  4x  3 .

β) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f.
x 3
γ) Να αποδείξετε ότι ln x  2   , για κάθε x  0 .
2 2x
δ) Να βρείτε την εφαπτομένη της Cf στο A(2, f (2)) και να αποδείξετε ότι:
2x ln x  x 2  4x  8  2  ln(2e)   x ,
20/65
για κάθε x  0 .
4.12 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  αx 2  βx  γ , με α   και β, γ   .

α) Η Cf διέρχεται από το σημείο Α(1, 2) και εφάπτεται στην ευθεία y  x στην
αρχή των αξόνων.
i) Να αποδείξετε ότι f (x)  x 2  x , x   .
iii) Να υπολογίσετε τα όρια:
 1   1 
A  lim  f (x)ημ , B  lim  f (x)  1 ημ
x    f (x)  x   f (x) 
β) Να αποδείξετε ότι δεν υπάρχουν α, β, γ, ώστε η Cf να εφάπτεται στην ευθεία
y  x  1 στο σημείο Α(0, 1) και στην ευθεία y  3x  1 στο σημείο Β(1, 2).
2
4.13 Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  ex και g(x)  .
x
α) Να μελετήσετε ως προς τη μονοτονία τη συνάρτηση h(x)  f (x)  g(x) και να
βρείτε το σύνολο τιμών της.
β) Να αποδείξετε ότι οι γραφικές παραστάσεις Cf , Cg έχουν μοναδικό κοινό ση-
μείο Σ(x 0 , y0 ) με x 0  0 .
 2
γ) Έστω (ε) η εφαπτομένη της Cg στο σημείο M  α,  , α  0 και Α, Β τα σημεία
 α
τομής της (ε) με τους άξονες xx και yy αντίστοιχα. Να αποδείξετε ότι:
i) το Μ είναι μέσο του ΑΒ.
ii) το εμβαδόν του τριγώνου ΟΑΒ είναι σταθερό, δηλαδή ανεξάρτητο από το ση-
μείο Μ.
δ) Να βρείτε την εφαπτομένη (η) της Cf που διέρχεται από την αρχή των αξόνων
4.14 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  ln x , x  0 .

α) Να βρείτε την εφαπτομένη της Cf που είναι παράλληλη με την ευθεία y  x .
β) Να βρείτε το πλησιέστερο σημείο της γραφικής παράστασης της f ως προς την
ευθεία y  x καθώς και την ελάχιστη απόσταση των σημείων της f από την y  x .
γ) Να βρείτε την ελάχιστη απόσταση των σημείων της Cf και της C g , όπου
g(x)  e x .
δ) Δίνεται η συνάρτηση h(x)  f (x)  x , x  0 .
i) Να βρείτε το σύνολο τιμών της h.
21/65
ii) Να αποδείξετε ότι η h αντιστρέφεται και να βρείτε το πεδίο ορισμού της h 1 .
iii) Να λύσετε τις ανισώσεις h 1 (x)  x και h 1 (x)  x .
2
4.15 Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  e x 1
 x 2 και g(x)  2(x  1) 2 .
α) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία, τα ακρότατα και να βρείτε το σύνολο
τιμών της.
β) Να μελετήσετε την g ως προς τη μονοτονία και να βρείτε το σύνολο τιμών της g .
γ) Να βρείτε τα κοινά σημεία των Cf , C g .
ε) Να αποδείξετε ότι οι Cf , C g έχουν κοινή εφαπτομένη στο κοινό τους σημείο.
4.16 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  ln x , x  0 .

α) Να βρείτε την παράγωγο της f, τα κρίσιμα σημεία της και στη συνέχεια να μελε-
τήσετε την f ως προς τη μονοτονία, τα ακρότατα και να βρείτε το σύνολο τιμών της.
β) Να βρείτε τις ασύμπτωτες της Cf και να χαράξετε τη γραφική της παράσταση.
γ) Μια ευθεία (ε): y  α , α  0 , τέμνει τη Cf στα σημεία Α και Β. Να αποδείξετε
ότι οι εφαπτομένες της Cf στα σημεία Α, Β τέμνονται κάθετα.
ε) Να βρείτε τα όρια:
x2 x
i) K  lim και ii) Λ  lim .
x 1 f (x) x  0 f (x)
4.17 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x x , x   .

α) Να μελετήσετε την f ως προς τη συνέχεια και να εξετάσετε αν ορίζεται η f (0)
και η f (0) .
γ) Να εξετάσετε αν η f είναι περιττή και να χαράξετε τη γραφική παράσταση της f.
δ) Να αποδείξετε ότι η f αντιστρέφεται, να βρείτε την f 1 και να αποδείξετε ότι η f 1
είναι περιττή.
ε) Να βρείτε το σημείο M(x, y) της γραφικής παράστασης της f 1 , με x  0 που
5
απέχει από το σημείο A  , 0  την ελάχιστη απόσταση. Για το σημείο αυτό να α-
2 
ποδείξετε ότι AM  (ε) , όπου (ε) είναι η εφαπτομένη της C f 1 στο σημείο Μ.
22/65
ΝΕΑ ΥΛΗ 2020
Γ΄ Λυκείου
Τεύχος 4
23/65
24/65
Ενότητα 5
Προβλήματα
A. Προβλήματα στο ρυθμό μεταβολής
5.1 Δίνεται ένας κύβος πλευράς α, επιφανείας Ε και όγκου V.

α) Η πλευρά α αυξάνεται με ρυθμό α(t)  2cm / s . Τη χρονική στιγμή t  t 0 είναι
α(t 0 )  3 cm , να βρείτε το ρυθμό μεταβολής
i) της επιφάνειας Ε του κύβου,
ii) του όγκου V του κύβου.
β) Αν ο όγκος V του κύβου αυξάνεται με ρυθμό 7 cm 3 / s , να βρείτε:
i) τον ρυθμό μεταβολής της πλευράς του κύβου ως προς τον χρόνο,
ii) τον ρυθμό μεταβολής της επιφάνειας του κύβου ως προς τον χρόνο,
iii) τον ρυθμό με τον οποίο μεταβάλλεται η επιφάνεια του κύβου, τη χρονική
στιγμή t  t 0 κατά την οποία είναι V(t 0 )  8 cm 3 .
5.2 Δίνεται ένα σφαιρικό μπαλόνι με επιφάνεια Ε και όγκο V.

α) Η ακτίνα του μπαλονιού αυξάνεται με ρυθμό 1 cm/s και τη χρονική στιγμή t  t 0
και ίση με 3 cm. Να βρείτε τον ρυθμό μεταβολής:
i) της επιφάνειας Ε,
ii) του όγκου V του μπαλονιού.
β) Η επιφάνεια του μπαλονιού αυξάνεται με ρυθμό 16π cm 2 / s . Τη χρονική στιγμή
t  t 0 η επιφάνεια είναι ίση με 16π cm 2 . Να βρείτε:
i) την ακτίνα του μπαλονιού,
ii) τον ρυθμό μεταβολής της ακτίνας,
iii) τον ρυθμό μεταβολής του όγκου.
γ) Ο όγκος του μπαλονιού αυξάνεται με ρυθμό 48π cm 3 / s . Τη χρονική στιγμή
t  t 0 ο όγκος είναι ίσος με 36π cm 3 . Να βρείτε τον ρυθμό μεταβολής:
i) της ακτίνας,
ii) της επιφάνειας του μπαλονιού.
25/65
5.3 Το τρίγωνο ΑΒΓ είναι ισοσκελές με AB  AΓ  10 και
Bˆ  Γˆ  φˆ . Η πλευρά ΒΓ  x αυξάνεται με ρυθμό
2 3 cm / s .
ΑΒ ΑΒ
K  lim , Λ  lim ,
φ
π υ φ 0 ΒΓ
2
ΑΔ
M  lim .
φ 0 ΒΓ
1 2
β) Να αποδείξετε ότι (ΑΒΓ)  x εφφ .
4
γ) Τη χρονική στιγμή t  t 0 , το τρίγωνο ΑΒΓ είναι ισόπλευρο. να βρείτε τον ρυθμό
μεταβολής:
i) της γωνίας φ, ii) του εμβαδού E  (ABΓ) .
5.4 Μια σκάλα ΑΒ με μήκος 10 m είναι στερεωμένη

όπως φαίνεται στο διπλανό σχήμα. Το κάτω άκρο
Α απομακρύνεται από το σημείο Ο με ταχύτητα
4 m/s. Τη χρονική στιγμή t  t 0 το Β απέχει από
το σημείο Ο 8 m.
α) Να βρείτε μια σχέση που να δίνει το y ως συ-
νάρτηση του x και στη συνέχεια να βρείτε το
x(t 0 ) .
β) Να βρείτε την ταχύτητα με την οποία το Β πλησιάζει το σημείο Ο τη χρονική
στιγμή t  t 0 .
γ) Να εκφράσετε το εμβαδόν Ε του τριγώνου ΑΟΒ ως συνάρτηση του x.
δ) Να βρείτε το ρυθμό μεταβολής του εμβαδού Ε ως προς:
i) x, ii) t.
ε) Να βρείτε το E(t 0 ) .
στ) Αν OABˆ  φ , να βρείτε τον ρυθμό μεταβολής της γωνίας φ τη χρονική στιγμή
t  t0 .
ζ) Να βρείτε για ποια τιμή του x, το εμβαδόν E(x) είναι το μέγιστο δυνατό.
5.5 Δίνεται η γραφική παράσταση της συνάρτησης f (x)  x 3  2x  3 κι ένα σημείο της
M(x, y) το οποίο κινείται στη Cf , ώστε η τετμημένη του να αυξάνει με ρυθμό
2 cm / s . Τη χρονική στιγμή t  t 0 η εφαπτομένη Cf στο Μ είναι παράλληλη στην
ευθεία y  x  2018 , να βρείτε:
26/65
α) τις συντεταγμένες του σημείου Μ,
β) τον ρυθμό με τον οποίο μεταβάλλεται η τεταγμένη του σημείου Μ,
γ) τον ρυθμό με τον οποίο μεταβάλλεται η γωνία φ που σχηματίζει η εφαπτομένη
στο Μ με τον άξονα xx .
5.6 Στο διπλανό σχήμα δίνεται ένα αντεστραμμένο

κωνικό δοχείο με ύψος 8 cm και ακτίνα βάσης
ρ  4 cm. Το δοχείο είναι γεμάτο με νερό και στον
πυθμένα του ανοίγουμε μια οπή από την οποία ρέ-
ει νερό με ρυθμό 12 cm 3 / min . Σε μια τυχαία χρο-
νική στιγμή t το ύψος του νερού στον κώνο είναι
ίσο με h και η ακτίνα ΓΔ  R .
h 1
α) Να αποδείξετε ότι R  και V  πh 3 όπου
2 12
V είναι ο όγκος του νερού.
β) Να βρείτε με ποιο ρυθμό κατεβαίνει η στάθμη του νερού τη χρονική στιγμή
t  t 0 κατά την οποία είναι h(t 0 )  4 cm .
γ) Να βρείτε τον ρυθμό μεταβολής της ακτίνας R τη χρονική στιγμή t  t 0 κατά την
οποία είναι V(t 0 )  18π cm 3 .
5.7 Μια κολόνα ύψους 4m φωτίζει ένα στενό δρομάκι, το οποίο καταλήγει κάθετα σε
έναν τοίχο. Η λάμπα βρίσκεται 1m κάτω από την κορυφή της κολόνας. Ένας παί-
χτης του μπάσκετ με ύψος 2m προχωράει προς τον τοίχο με ταχύτητα 1m/s. Η κο-
λόνα απέχει 6m από τον τοίχο. Υποθέτουμε ότι OZ  x , ΓΔ  y , ΓΕ  ω .
y(6  x) 6
i) ω  , ii) y  3  .
2y x
β) Να βρείτε τον ρυθμό με τον οποίο αυξάνεται το ύψος της σκιάς που ρίχνει ο άν-
δρας στον τοίχο, όταν βρίσκεται σε απόσταση 2m από τον τοίχο.
27/65
5.8 Η θέση ενός κινητού που κινείται σε μια ευθεία δίνεται κάθε χρονική στιγμή από τη
συνάρτηση θέσης:
x(t)  t 3  6t 2  9t  4 με t  [0, 5] (t σε min)
α) Να βρείτε τη θέση του κινητού τη χρονική στιγμή t  0 .
β) Να βρείτε την ταχύτητα του κινητού κάθε χρονική στιγμή, καθώς και την επιτά-
χυνσή του.
γ) Να βρείτε ποιες χρονικές στιγμές αλλάζει η φορά κίνησης του κινητού.
δ) Ποια χρονικά διαστήματα το κινητό κινείται προς τα δεξιά και ποια προς τα αρι-
στερά.
ε) Να βρείτε το συνολικό διάστημα που διάνυσε το κινητό τα πρώτα 5 λεπτά της κί-
νησής του.
στ) Να βρείτε τη μέση ταχύτητα του κινητού τα πρώτα 5 λεπτά της κίνησής του.
ζ) Ποιες χρονικές στιγμές η ταχύτητα του κινητού θα έχει μέτρο 9;
η) Τι δείχνει η τιμή x(5)  x(0) ;
5.9 Δυο αυτοκίνητα Α και Β κινούνται κατά μήκος δύο κάθετων οδών ΑΓ και ΒΓ, όπως
φαίνεται στο σχήμα, με ταχύτητες υ Α  50 km / h και υ B  100 km / h αντίστοιχα.
Τη χρονική στιγμή t  t 0 το αυτο-
κίνητο Α απέχει από τη διασταύ-
ρωση 800 m και το αυτοκίνητο Β
600 m.
α) Να βρείτε την απόσταση των
αυτοκινήτων τη χρονική στιγμή
t  t0 .
β) Να βρείτε τον ρυθμό μεταβολής
της απόστασης s(t) των αυτοκινή-
των τη χρονική στιγμή t  t 0 .
γ) Αν Ε είναι το εμβαδόν του τρι-
γώνου ΑΒΓ, να βρείτε τον ρυθμό μεταβολής του εμβαδού τη χρονική στιγμή t  t 0 .
ˆ , να βρείτε τον ρυθμό μεταβολής της γωνίας φ τη χρονική στιγμή
δ) Αν φ  ΓΑΒ
t  t0 .
28/65
Β. Προβλήματα ακροτάτων
5.10 [5.14]Το ορθογώνιο ΑΒΓΔ έχει διαστάσεις x

και y.
α) Το εμβαδόν του είναι 900 m 2 .
i) Να αποδείξετε ότι η περίμετρός του δίνε-
1800
ται από τη σχέση Π(x)   2x ,
x
x 0.
ii) Να βρείτε τις διαστάσεις του ορθογωνίου, ώστε η περίμετρός του να είναι η
ελάχιστη δυνατή.
β) Η περίμετρος του ορθογωνίου είναι ίση με 120 m.
i) Να αποδείξετε ότι το εμβαδόν του δίνεται από τη σχέση E(x)  60x  x 2 ,
0  x  60 .
ii) Να βρείτε τις διαστάσεις του ορθογωνίου, ώστε το εμβαδόν του να είναι το
μέγιστο δυνατό.
5.11 [5.13]Ένας αγρότης θέλει να φράξει τις τρεις πλευρές ενός ορθογωνίου χωραφιού
εμβαδού 800 m 2 , το οποίο από τη μία πλευρά συνορεύει με ένα ποτάμι.
α) Να κατασκευάσετε μια συνάρτηση η οποία να δίνει την περίμετρο του χωραφιού
που πρόκειται να φραχτεί.
β) Ποιες πρέπει να είναι οι διαστάσεις του χωραφιού, ώστε τα έξοδα περίφραξης να
είναι ελάχιστα; Πόσο είναι στην περίπτωση αυτή το συνολικό μήκος της περίφρα-
ξης;
5.12 [5.16]Ένας εκδότης θέλει σε κάθε σελίδα του νέου βιβλίου Μαθηματικών που εκδί-
δει, το κείμενο να καλύπτει συνολικά 360 cm 2 . Τα
περιθώρια της σελίδας θέλει να είναι 5 cm επάνω και
κάτω και 2 cm δεξιά και αριστερά. Να βρείτε:
α) τις διαστάσεις της σελίδας ως συνάρτηση των δια-
στάσεων του κειμένου,
β) μια συνάρτηση η οποία να δίνει την επιφάνεια της
σελίδας ως συνάρτηση του πλάτους του κειμένου.
γ) ποιες πρέπει να είναι οι διαστάσεις της σελίδας έτσι,
29/65
ώστε αυτή να έχει την ελάχιστη επιφάνεια.
5.13 [5.17]Ένα ορθογώνιο ΚΛΜΝ ύψους x cm είναι εγγεγραμμένο σ' ένα τρίγωνο ΑΒΓ
με βάση ΒΓ  10 cm και ύψος ΑΔ  5 cm .
α) Να αποδείξετε ότι ΜΝ  10  2x ,
0x 5.
β) Να αποδείξετε ότι η περίμετρος Π του
ΚΛΜΝ είναι ίση με Π(x)  20  2x .
γ) Να αποδείξετε ότι το εμβαδόν Ε του
ΚΛΜΝ είναι ίσο με E(x)  2x 2  10x .
δ) Να βρείτε την τιμή του x καθώς και τη
θέση του σημείου Ν, ώστε το εμβαδόν του
ΚΛΜΝ να είναι το μέγιστο δυνατό.
ε) Να κάνετε τις γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων Π(x) και Ε(x).
5.14 [5.18]Μια οικοδομή με όγκο 1500 m3 έχει δάπεδο και οροφή

σχήματος τετραγώνου όπως φαίνεται στο διπλανό σχήμα. Η
απώλεια θερμότητας ανά m 2 από την οροφή είναι τριπλάσια
απ' αυτή των τοίχων. Αν από το δάπεδο δεν υπάρχει απώλεια
θερμότητας, τότε:
α) να εκφράσετε το ύψος της οικοδομής ως συνάρτηση της
πλευράς της βάσης της,
β) να εκφράσετε τη συνολική απώλεια θερμότητας της οικοδομής ως συνάρτηση
της πλευράς του δαπέδου της,
γ) να βρείτε πώς πρέπει να σχεδιάσει ο μηχανικός την οικοδομή, ώστε η απώλεια
θερμότητας να είναι η ελάχιστη.
5.15 [5.19]Ένα εργοστάσιο κατασκευάζει τροφές για σκύλους. Η συσκευασία τους γίνε-
ται σε κυλινδρικά δοχεία συνολικού όγκου 128π cm 3 . Το εργο-
στάσιο επιθυμεί να έχει την οικονομικότερη συσκευασία και για
τον λόγο αυτό αναθέτει στους τεχνικούς του να ελαχιστοποιή-
σουν την επιφάνεια του μετάλλου που θα χρησιμοποιηθεί για
την κατασκευή καθενός κουτιού.
α) Να εκφράσετε την επιφάνεια του κυλινδρικού κουτιού ως
συνάρτηση της ακτίνας της κυκλικής βάσης του.
β) Να βρείτε τις διαστάσεις του κουτιού έτσι, ώστε αυτό να έχει το ελάχιστο κόστος
κατασκευής.
30/65
γ) Ποια είναι η ελάχιστη επιφάνεια που μπορεί να έχει το κάθε κουτί;
5.16 [5.20]Ένας ποδηλάτης Π βρίσκεται σε μια
άγονη αγροτική περιοχή, όπου ο πλησιέστερος
δρόμος απέχει 6 km. Ο ποδηλάτης επιθυμεί να
μεταβεί σε μια πόλη Α, η οποία βρίσκεται
15 km από το πλησιέστερο προς αυτόν σημείο
του δρόμου, Ο. Αν στο ανώμαλο έδαφος των
αγρών ο ποδηλάτης μπορεί να αναπτύξει τα-
χύτητα 8 km / h και στον δρόμο ταχύτητα
10 km / h , τότε:
α) να εκφράσετε τον χρόνο που απαιτείται
από τη διαδρομή ΠΜΑ ως συνάρτηση του
OM  x , όπου Μ είναι το σημείο στο οποίο ο ποδηλάτης συναντά τον δρόμο μετά
τη διαδρομή ΠΜ μέσα στους αγρούς,
β) Να βρείτε ποια διαδρομή πρέπει να ακολουθήσει ο ποδηλάτης, ώστε να φτάσει
στον προορισμό του στον λιγότερο δυνατό χρόνο.
υ2
5.17 [5.21]Ένα λεωφορείο καταναλώνει καύσιμα αξίας ευρώ / h, όπου υ είναι η τα-
400
χύτητά του σε km/h. Αν τα υπόλοιπα έξοδα ανέρχονται συνολικά σε 16 ευρώ την
ώρα, να βρείτε:
α) το κόστος της διαδρομής ως συνάρτηση της ταχύτητας του λεωφορείου για μια
απόσταση 540 km,
β) ποια πρέπει να είναι η ταχύτητα του λεωφορείου έτσι, ώστε μια διαδρομή 540 km
να έχει το ελάχιστο δυνατό κόστος.
γ) το ελάχιστο δυνατό κόστος.
5.18 [5.22]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x , x   0, 9 κι ένα σημείο M(x, f (x)) της

γραφικής παράστασης.
9
α) Να βρείτε το σημείο Μ της Cf , που απέχει από το σημείο A  , 0  την ελάχι-
2 
στη δυνατή απόσταση. Στη συνέχεια να βρείτε την απόσταση αυτή.
β) Να αποδείξετε ότι η εφαπτομένη της Cf στο σημείο Μ, που βρήκατε στο (α) ε-
ρώτημα, είναι κάθετη στην ΑΜ.
γ) Δίνεται το σημείο B(α, β) , το οποίο δεν ανήκει στη γραφική παράσταση της f.
Να αποδείξετε ότι υπάρχει ένα, τουλάχιστον, σημείο της Cf που απέχει από το Β
λιγότερο απ' ό,τι απέχουν τα υπόλοιπα σημεία της και ένα, τουλάχιστον, σημείο της
31/65
Cf που απέχει από το Β περισσότερο απ' ό,τι απέχουν τα υπόλοιπα σημεία της.
f (x)  f (x  3)  3
δ) Να υπολογίσετε το όριο K  lim .
x 1 x 2 1
5.19 [5.23]Δίνεται ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ

( ΑB  AΓ ), το οποίο είναι εγγεγραμμένο σε κύ-
κλο με ακτίνα 1 και το ύψος ΑΔ. Έστω θ η γω-
νία μεταξύ των ίσων πλευρών του.
i) BΓ  2ημθ , ii) ΑΔ  1  συνθ .
β) Δίνεται η συνάρτηση f (x)  (1  συνx)ημx ,
x  [0, π] .
i) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία
και τα τοπικά ακρότατα.
ii) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f.
γ) Να βρείτε την τιμή του θ  (0, π) για την οποία το εμβαδόν του τριγώνου ΑΒΓ
είναι το μέγιστο δυνατό. Τι είδους τρίγωνο είναι το ΑΒΓ στην περίπτωση αυτή;
5.20 [5.24]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  13 x 2  144  5(40  x) , x  0 .

β) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f καθώς και το πρόσημό της .
γ) Να αποδείξετε ότι f (x)  356  5x για κάθε x  0 .
Ένας μηχανικός θέλει να χαρά-
ξει τη διαδρομή ΑΕΓ στο ορθο-
γώνιο οικόπεδο ΑΒΓΔ του σχή-
ματος για να περάσει από αυτή
ένα καλώδιο της ΔΕΗ. Η τοπο-
θέτηση κοστίζει 13 € / m για το
τμήμα ΑΕ του καλωδίου και
5 € / m για το τμήμα ΕΓ.
δ) Να βρείτε τη συνάρτηση που
εκφράζει το κόστος της τοποθέτησης του καλωδίου για τη διαδρομή ΑΕΓ.
ε) Να βρείτε τη θέση του σημείου Ε, για την οποία το κόστος αυτής της τοποθέτη-
σης είναι ελάχιστο καθώς και το ελάχιστο κόστος της εγκατάστασης του καλωδίου
κατά μήκος της διαδρομής ΑΕΓ.
5.21 Δίνεται η συνάρτηση f (θ)  4(1  συνθ)ημθ , θ  [0, π] .
32/65
β) Να βρείτε τα ολικά ακρότατα της f και το σύνολο τιμών της.
ε) Ένα αρδευτικό κανάλι του Θεσσαλικού κάμπου έχει κάθετη διατομή ισοσκελούς
τραπεζίου ΓΑΒΔ με μικρή βάση ΑΒ (που είναι και η βάση του καναλιού), μη πα-
ράλληλες πλευρές ΑΓ, ΒΔ και ΑΒ  ΑΓ  ΒΔ  2 . Να αποδείξετε ότι:
i) Το εμβαδόν Ε(θ) του τραπεζίου ΓΑΒΔ, ως συνάρτηση της γωνίας θ  ΑΓΔ ˆ , δί-
π
νεται από τον τύπο Ε(θ)  4(1  συνθ)ημθ , 0  θ  .
2
ii) Να βρείτε την τιμή της γωνίας θ, ώστε το κανάλι να μεταφέρει τη μέγιστη πο-
σότητα νερού.
33/65
Γ. Προβλήματα με διαγράμματα
5.22 [5.26]Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται η γραφική παράσταση της συνάρτησης f.
Να υπολογίσετε τα παρακάτω όρια:

α) lim f (x) β) lim f (x) γ) lim f (x)
x  x  x3
1 1
δ) lim f (x) ε) lim ζ) lim
x5 x  f (x) x 0 f (x)
 1   1 
η) lim 
x   f (x)
ημx  θ) lim  ln f (x)  ι) lim  f (x)ημ 
 x  x   f (x) 
4f 3 (x)  2f (x)  1
κ) lim e f (x) λ) lim
x 0 x  2f 2 (x)  1
1
μ) lim
x 
 f 2 (x)  f (x)  1  f (x)  ν) lim
x5 f (x)
34/65
5.23 [5.27]Στο επόμενο σχήμα δίνεται η γραφική παράσταση μιας συνάρτησης f.
Να υπολογίσετε τα παρακάτω όρια:

α) i) lim f (x) , ii) lim f (x) , iii) lim f (x) , iv) lim f (x) .
x  x  x 2 x 0
1
β) i) lim ln f (x) , ii) lim e f (x) , iii) lim .
x  x  x  f (x)
 1   1 
γ) i) lim  f (x)ημ , ii) lim  f (x)  f (x)συν .
x   f (x)  x   f (x) 
5.24 [5.28]Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται η γραφική παράσταση μιας συνάρτησης f.
35/65
α) Να γράψετε το πεδίο ορισμού Α και το σύνολο τιμών f(Α) της συνάρτησης f.
β) Να εξετάσετε αν ορίζεται η αντίστροφη της συνάρτησης f.
γ) Να γράψετε τα διαστήματα μονοτονίας της f.
δ) Να εξετάσετε αν η f έχει (ολικά) ακρότατα.
ε) Να λύσετε την εξίσωση f (x)  0 .
στ) Να βρείτε το πλήθος των ριζών των εξισώσεων:
i) f (x)  1 , ii) f (x)  1 , iii) f (x)  3 .
ζ) Να βρείτε το πλήθος των ριζών της εξίσωσης f (x)  α για τις διάφορες τιμές της
παραμέτρου α.
η) Να υπολογίσετε τα όρια:
1
i) lim f (x) , ii) lim , iii) lim  f (x)ημx  ,
x  x  f (x) x 
1 συνx
iv) lim f (x) , v) lim , vi) lim ,
x  x  f (x) x  f (x)
vii) lim  f 2 (x)  2f (x)  5  f (x)  , viii) lim f (x) ,

x  x 0
1 1 
ix) lim , x) lim  f (x)ημ .
x 0 f (x) x   f (x) 
5.25 [5.29]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 3  βx 2  3αx  1 , α, β   με α  0 .
α) Να αποδείξετε ότι x1  x 2  α .
36/65
β) Έστω x1  1 και x 2  1 .
i) Να βρείτε τις τιμές των α, β.
ii) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και τα τοπικά ακρότατα.
ημx  1 
i) Α  lim , ii) Β  lim  f (x)ημ .
x   f (x) x   f (x) 
ρικλείεται από την Cf , τον άξονα xx και τις ευθείες x  0 , x  2 .
37/65
ΝΕΑ ΥΛΗ 2020
Γ΄ Λυκείου
Τεύχος 5
* Αν στην αρίθμηση προσθέσετε 7 θα έχετε την αρίθμηση

στο βιβλίο Μαθητή.
38/65
39/65
Ενότητα 6
Θέματα στην εύρεση συνάρτησης
6.1 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f : [1, 1]   για την οποία ισχύουν:

 f 2 (x)  x 2  1 , για κάθε x  [1, 1] .  f (0)  1 .
α) Να αποδείξετε ότι η f διατηρεί πρόσημο στο (1, 1) .
β) Να αποδείξετε ότι f (x)  1  x 2 , x  [1, 1] .
1  f (x)
γ) Να υπολογίσετε το όριο lim .
x 0 x2
δ) Να κάνετε τη γραφική παράσταση της f (Είναι γνωστή από την Β΄ Λυκείου).
6.2 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f : [2, 2]   για την οποία ισχύουν:

 f 2 (x)  4  x 2 , για κάθε x  [2, 2] .  f (0)  2 .
α) Να αποδείξετε ότι η f διατηρεί πρόσημο στο διάστημα (2, 2) .
β) Να αποδείξετε ότι f (x)  4  x 2 , x  [2, 2] .
γ) Να αποδείξετε ότι από όλα τα σημεία της γραφικής παράστασης της f ένα του-
λάχιστον απέχει την ελάχιστη και ένα τουλάχιστον τη μέγιστη απόσταση από το
σημείο P(2, 2)

 f 2 (x)  x 2 , x   .
 f (1)  1 και f (1)  1 .
α) Να αποδείξετε ότι η f διατηρεί πρόσημο σε καθένα από τα διαστήματα (, 0)
και (0,   ) .
β) Να αποδείξετε ότι f (x)  x , x   .
 1 
i) lim  f (x)ημ , ii) lim  f 2 (x)  f (x)  1  f (x)  ,
x   f (x)  x 
6.4 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει f 2 (x)  x 2  1 , για
κάθε x   .
α) Να αποδείξετε ότι η f διατηρεί πρόσημο στο .
β) Δίνεται ακόμη ότι η γραφική παράσταση της f διέρχεται από το Α(0, 1).
40/65
i) Να αποδείξετε ότι f (x)  x 2  1 .
f (x)
ii) Να υπολογίσετε τα όρια A  lim , B  lim  f (x)  x  .
x   x x 
iii) Να βρείτε το όριο lim  f (x)  αx  για τις διάφορες τιμές του α   .
x 
v) Να υπολογίσετε το όριο Γ  lim  f (x)  f (x  1)  f (2x  1)  .

x 
vi) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και τα ακρότατα.
6.5 Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει:

2x
f (x)  2 , για κάθε x   .
x 1
α) Να αποδείξετε ότι x 2  1  2 x , για κάθε x   .
β) Να αποδείξετε ότι για κάθε α, β   ισχύει f (β)  f (α)  β  α .
γ) Αν f (0)  0 , να βρείτε τη συνάρτηση f.
6.6 Δίνεται η δύο φορές παραγωγίσιμη συνάρτηση f :    για την οποία ισχύουν:
 f (x)  f (x)  0 , για κάθε x   .  f (0)  f (0)  1 .
α) Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση:
g(x)  (f (x)  ημx  συνx) 2  (f (x)  συνx  ημx) 2 , x  
είναι σταθερή.
β) Να αποδείξετε ότι f (x)  ημx  συνx , x   .
γ) Να βρείτε τις ρίζες και το πρόσημο της f όταν x  [0, 2π] .
συνx
δ) Να μελετήσετε ως προς τη μονοτονία τη συνάρτηση h(x)  , x  [0, 2π] .
ex
ε) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και τα τοπικά ακρότατα στο διάστημα
[0, 2π] .
6.7 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει f 2 (x)  x 4 , x   .

α) Να βρείτε τον τύπο της f.
β) Έστω f (1)  1 και f (1)  1 .
i) Να αποδείξετε ότι f (x)  x x , x   .
ii) Να ορίσετε την f 1 .
iii) Να βρείτε τα κοινά σημεία των C f και C f 1 .
iv) Στο ίδιο σύστημα αξόνων να σχεδιάσετε τις Cf και C f 1 .
γ) Έστω f (1)  f (1)  1 .
i) Να αποδείξετε ότι f (x)  x 2 , x   .
41/65
iii) Η μεταβλητή ευθεία y  αx , α  0 τέμνει την παραβολή y  f (x) , εκτός του
Ο, στο σημείο Α. Έστω Β το σημείο της παραβολής y  x 2 , ώστε AOB ˆ  90 o .
Το σημείο Α βρίσκεται στο 1ο τεταρτημόριο και η τετμημένη του απομακρύνεται
από το Ο με ρυθμό 8 cm/s. Να βρείτε το ρυθμό μεταβολής του εμβαδού του τρι-
γώνου ΟΑΒ, τη χρονική στιγμή t 0 κατά την οποία η τετμημένη του Α είναι ίση
με 2 cm.
iv) Να υπολογίσετε τα όρια:
π
f (x)ημ
A  lim e
x 
x
, B  lim
x 
 f (x)  f (x)  ημ 2 x 
6.8 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει f (0)  1 και:
f (x)  f (x)  2x   e 2x  x 2 , για κάθε x   .
α) Να αποδείξετε ότι f (x)  e x  x , x   .
β) Να αποδείξετε ότι η f είναι γνησίως αύξουσα.
δ) Να αποδείξετε ότι ορίζεται η f 1 .
ε) Να αποδείξετε ότι η εξίσωση f (x)  0 έχει μοναδική ρίζα x 0 στο  και στη συ-
νέχεια να βρείτε το πρόσημο της f εκατέρωθεν του x 0 .
στ) Να λύσετε την εξίσωση f 1 (x)  x  1 .
ζ) Να λύσετε την ανίσωση f 1 (x)  x  1 .
η) Να αποδείξετε ότι η f 1 είναι γνησίως αύξουσα.
θ) Να λύσετε την εξίσωση f (2 x )  f (4 x )  f (3x )  f (5x ) .
ι) Να λύσετε την εξίσωση f 1 (x)  x .
2
κ) Να λύσετε την ανίσωση e 3x x  x 2  e 62x  5x  6 .
f (x)  λx  x
λ) Να υπολογίστε το όριο lim , λ0.
x  e x 1  λx 1

 f 2 (x)  1  2xf (x) , για κάθε x   .
 f (0)  1 .
α) Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση g(x)  f (x)  x , x   διατηρεί πρόσημο στο .
β) Να αποδείξετε ότι f (x)  x  x 2  1 , x   .
γ) Να αποδείξετε ότι η f αντιστρέφεται και να βρείτε την αντίστροφή της.
δ) Δίνεται η συνάρτηση h(x)  ln f (x) , x   .
i) Να βρείτε το πεδίο ορισμού της h.
42/65
ii) Να αποδείξετε ότι η h είναι γνησίως αύξουσα.
iii) Να λυθεί η ανίσωση h(ημx)  h(x) .
iv) Να βρείτε το σύνολο τιμών της h.
6.10 Έστω f :    μια δύο φορές παραγωγίσιμη συνάρτηση με την f ' γνησίως αύ-
2 1
ξουσα και  f (x)   2f (x)   0 για κάθε x   . Αν f (0)  1 , τότε:
x2 1
α) Να αποδείξετε ότι f (x)  x 2  1  x .
β) Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση f είναι γνησίως φθίνουσα και να βρείτε το σύνο-
λο τιμών της.
γ) Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση f είναι αντιστρέψιμη και να βρείτε την αντίστρο-
φή της.

 f 2 (x)  2f (x)ημx  x 2  ημ 2 x , για κάθε x   .
 f ( π)  0 και f (π)  0 .
α) Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση g(x)  f (x)  ημx , x   διατηρεί σταθερό
πρόσημο σε καθένα από τα διαστήματα (, 0) και (0,   ) .
β) Να αποδείξετε ότι f (x)  ημx  x , x   .
f (x)  6x
i) A  lim , ii) B  lim f (x) .
x  0 f (x)  2x x 
δ) Να αποδείξετε ότι υπάρχει μοναδικό x 0  (0, π) τέτοιο, ώστε f (x 0 )  1 .
6.12 Δίνεται η συνάρτηση g(x)  e x  x  1 , x   .

α) Να μελετήσετε τη g ως προς τη μονοτονία και να βρείτε το σύνολο τιμών της.
β) Να βρείτε τα α, β   , ώστε e α  eβ  α  β  2 .
γ) Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f για την οποία ισχύει f 2 (x)  g 2 (x) , για κάθε
x .
i) Να αποδείξετε ότι η f διατηρεί πρόσημο σε καθένα από τα διαστήματα (, 0)
και (0,   ) .
ii) Αν f (x)  0 , για κάθε x  0 και f (x)  0 , για κάθε x  0 , να βρείτε τον τύπο
της f.
ημx g(x)  x
i) A  lim , ii) B  lim .
x   g(x) x   3x  e x  1
43/65
6.13 Δίνονται οι συναρτήσεις f, g :    για τις οποίες ισχύουν:
 f 2 (x)  (e x  x  1) 2 , για κάθε x   .
 g(x)  e x  x  1 .
 f (x)  0 , για κάθε x    .
α) Να λύσετε την εξίσωση g(x)  0 και να βρείτε το πρόσημο της g.
β) Να βρείτε τον τύπο της f.
γ) Να υπολογίσετε τα όρια lim f (x) , lim f (x) .
x  x 
δ) Να εξετάσετε αν η f είναι παραγωγίσιμη στο x 0  0 .

ε) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και τα ακρότατα.
6.14 Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση f :    με την ιδιότητα:

(x  1)f (x)  (1  x 2 )e  x
για κάθε x   και f (0)  0 .
α) Να αποδείξετε ότι f (x)  xe  x .
2
x 4 x2 1
ε) Να λύσετε την εξίσωση e x  .
x4 1

f (x  h)  f (x  h)
lim  6x 2
h 0 h
για κάθε x   και f (0)  0 .
α) Να αποδείξετε ότι f (x)  x 3 , x   .
β) Έστω (ε) η εφαπτομένη της Cf στο σημείο A(1, f (1)) .
i) Να αποδείξετε ότι η (ε) επανατέμνει τη Cf σε ένα σημείο Ν, στο οποίο η κλί-
ση της Cf είναι τετραπλάσια από την κλίση της Cf στο Α.
δ) Να αποδείξετε ότι η f αντιστρέφεται και να βρείτε την f 1 .
ε) Να βρείτε τα κοινά σημεία των γραφικών παραστάσεων των f και f 1 .
η) Να αποδείξετε ότι η εφαπτομένη της Cf στο σημείο A(1, 1) εφάπτεται και στη
γραφική παράσταση της g(x)  2x 2  7x .
6.16 Έστω οι παραγωγίσιμες συναρτήσεις f , g :    , για τις οποίες ισχύουν:

 f (0)  g(0)  1 ,  f (x)  x, g(x)  x , για κάθε x   ,
44/65
x x
 f (x)  1  ,  g(x)  1  , x .
g(x)  x f (x)  x
f (x)  x
α) Να βρείτε την παράγωγο της συνάρτησης Δ(x)  , x   , να αποδείξε-
g(x)  x
τε ότι f  g και να βρείτε την f.
β) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία, τα ακρότατα και να βρείτε το σύνολο
τιμών της.
γ) Να αποδείξετε ότι η f αντιστρέφεται και να βρείτε την f 1 .
6.17 Δίνεται η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει:

x  y  e x f (x)  e y f (y)  f (x  y)e x  y , για κάθε x, y  
α) Να αποδείξετε ότι f (x)  xe  x , x   .
β) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία.
 1 
ii) B  lim  f (x)ημ ,
x   f (x) 
f (x) x x 1
  λx
x f (x) f (x  1)
iii) Γ  lim , iv) Δ  lim , λ0.
x  e x  e  x x  x
 λx 1
f (x)
6.18 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f : [2, 2]   , με f (0)  1 , η οποία είναι δύο φο-
ρές παραγωγίσιμη στο (2, 2) και έχει την ιδιότητα f 2 (x)  2f (x)  x 2  3  0 για
κάθε x  (2, 2) .
α) Να αποδείξετε ότι f (2)  f (2)  1 .
β) Να αποδείξετε ότι η f ΄ δεν έχει κρίσιμα σημεία.
γ) Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση g(x)  f (x)  1 διατηρεί πρόσημο στο διάστημα
(2, 2) .( Ας μην βρούμε για την ώρα τον τύπο της f .)
δ) Να βρείτε τη μονοτονία της f και τα τοπικά ακρότατα της f.
ε) Να βρείτε τον τύπο της f και να χαράξετε τη γραφική της παράσταση(γνωστή !)
6.19 Μια συνάρτηση f : (0,  )   έχει την ιδιότητα:

ln xy  f (x)  f (y)  x  y  f (xy)  xy , για κάθε x, y  0
α) Να βρείτε το f(1) και να αποδείξετε ότι f (x)  ln x  x , x  0 .
β) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία, τα κοίλα, να βρείτε το σύνολο τιμών
της και να αποδείξετε ότι η εξίσωση f (x)  0 έχει μοναδική λύση, η οποία βρίσκε-
45/65
ται στο διάστημα Δ  (0, 1) .
γ) Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της Cf στο A(1, f (1)) και να αποδείξε-
τε ότι f (x)  2x  1 για κάθε x  0 .
δ) Να λύσετε την ανίσωση 2 ln x  x 4  x 2 .
ε) Να αποδείξετε ότι ορίζεται η αντίστροφη συνάρτηση της f και να λύσετε την ανί-
σωση f 1 (x)  x  1 .
6.20 Μια συνάρτηση f :    έχει την ιδιότητα f (ln x)  ln 3 x  ln x 2  x , με x  0 .

α) Να αποδείξετε ότι f (x)  x 3  2x  e x , x   .
β) Να βρείτε τη μονοτονία και το σύνολο τιμών της f.
γ) Να αποδείξετε ότι η f΄ έχει ένα μόνο κρίσιμο σημείο που βρίσκεται στο διάστη-
μα (1, 0) .
δ) Να βρείτε το πλήθος των ριζών της εξίσωσης f (x)  2018 .
ε) Να αποδείξετε ότι ορίζεται η αντίστροφη της f, να βρείτε το πεδίο ορισμού της
f 1 και να αποδείξετε ότι έχει το ίδιο είδος μονοτονίας με την f.
6.21 [Είναι δύσκολη] Μια συνάρτηση f :    έχει την ιδιότητα:

f (x  y)  f (x  y)  2y  y 2 , για κάθε x, y  
Θεωρούμε τη συνάρτηση g :    , με g(x)  f (x)  x , x   .
g(x  h)  g(x  h)
α) Να αποδειχθεί ότι lim  0 , για κάθε x   .
h 0 h
(x  y) 2
β) Να αποδειχθεί ότι g(x)  g(y)  , για κάθε x, y   .
4
γ) Να βρεθούν όλες οι συναρτήσεις f με τη δοσμένη ιδιότητα.
δ) Να βρεθεί η f, αν η Cf είναι εφαπτομένη στη γραφική παράσταση της συνάρτη-
σης h(x)  ln x και στην περίπτωση αυτή να βρείτε το εμβαδόν του χωρίου που πε-
ρικλείεται από τις Cf , C h και την ευθεία x  e .
46/65
ΝΕΑ ΥΛΗ 2020
Γ΄ Λυκείου
Τεύχος 6
ΜΕΘΟΔΙΚΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 101
47/65
102 ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ
48/65
Ενότητα 7
Γενικά Θέματα
1ος κύκλος
Στον 1ο κύκλο συμπεριλαμβάνονται θέματα πάντοτε βασισμένα σε ασκήσεις ή ιδέες του

σχολικού βιβλίου, μεσαίου επιπέδου.
7.1 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  (x  1)ημx .

α) Να αποδείξετε ότι υπάρχει ένα σημείο M(x 0 , f (x 0 )) με x 0  (0, 1) στο οποίο η
εφαπτομένη της Cf είναι παράλληλη στον άξονα xx.
β) Να αποδείξετε ότι η εξίσωση εφx  1  x , έχει μία, τουλάχιστον ρίζα στο ανοικτό
διάστημα (0, 1).
γ) Να αποδείξετε ότι f (x)  f (x)  2συνx .
π π
δ) Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της Cf στο σημείο A  , f    .
 2  2 
1
7.2 Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  ln x και g(x)  .
x
α) Να μελετήσετε ως προς τη μονοτονία και να βρείτε το σύνολο τιμών της συνάρ-
1
τησης h(x)  ln x  .
x
β) Να αποδείξετε ότι οι γραφικές παραστάσεις των f, g έχουν μοναδικό κοινό ση-
μείο.
ex f (x)
γ) Να αποδείξετε ότι η εξίσωση   0 έχει μία τουλάχιστον ρίζα στο
x 1 x  2
(1, 2).
δ) Να υπολογίσετε τα όρια: i) A  lim  f (1  2 x )  f (1  3x )  ,
x 
ii) Β  lim
x 
 f (3x  2 x )  x  ,
7.3 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  ημx  συνx , x   .

α) Να λύσετε την εξίσωση f (x)  0 με x  [0, 2π] .
β) Να βρείτε το πρόσημο της f στο διάστημα [0, 2π].
f (x) f (x)
γ) Να υπολογίσετε τα όρια: i) lim , ii) lim .
x 0 x x  x
49/65
f (x)  x  2
x   ex  x 1
π π π π
7.4 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  εφx  3 , x  Α    π,      ,    , π  .
 2  2 2 2 
α) Να λύσετε την εξίσωση f (x)  0 , x Α .
β) Να βρείτε το πρόσημο της συνάρτησης f.
π
γ) Να αποδείξετε ότι υπάρχει μοναδικό x 0   0,  τέτοιο, ώστε f (x 0 )  4x 0  0 .
 4
f (x)  3 xπ
δ) Να υπολογίστε τα όρια A  lim και B  lim .
x 0 x x
π f (x)
3
7.5 Στο διπλανό σχήμα είναι

AB  1 cm , AΓ  3 cm και
ΓΔ  2 cm . Το σημείο Μ
κινείται διαγράφοντας το
ευθύγραμμο τμήμα ΑΓ. Έ-
στω Ε(x) το εμβαδόν του
γραμμοσκιασμένου χωρίου.
(MN)  2x , 0  x  1
β) Να αποδείξετε ότι:
 x2, 0  x 1
Ε(x)  
 2x  1, 1 x  3
γ) Αφού αποδείξετε πρώτα ότι η συνάρτηση Ε είναι συνεχής και παραγωγίσιμη, να
κάνετε τη γραφική παράσταση της συνάρτησης Ε(x) καθώς και τη γραφική παρά-
σταση της αντίστροφης E 1 , αν ορίζεται.
δ) Να βρείτε τη θέση του σημείου Μ, όταν E(x)  3 cm 2 .
7.6 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x  ημx , x   .

1 x 1
α) Να αποδείξετε ότι lim f (x)   , lim  0 και lim   .
x  x  f (x) x  0 f (x)
β) Να υπολογίσετε τα παρακάτω όρια:

 1  f 4 (x)  3f 3 (x)  f (x)  1
i) lim  f (x)ημ  , ii) lim .
x   f (x)  x  f 3 (x)  f (x)  1
γ) Να αποδείξετε ότι f (x)  0 για κάθε x  0 και στη συνέχεια να υπολογίσετε το
50/65
όριο lim ln f (x) .
x 
 1 2x  συνx
i) lim  f (x)ημ  , ii) lim .
x 0  x x 0 f (x)
ε) Αν ακόμα για τη συνάρτηση g :    ισχύει lim g(x)   , να υπολογίσετε
x 
g(x)  f (x)
το όριο lim 4 .
x  g (x)  f 4 (x)
στ) Να υπολογίσετε τα όρια:

x  ημx x  ημx
i) lim , ii) lim .
x  0 f (x) x  f (x)
7.7 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  ημx  συνx , x   .

α) Να λύσετε την εξίσωση f (x)  0 .
β) Να βρείτε το πρόσημο της f, όταν x  [0, 2π] .
f (x) f (x)
γ) Να υπολογίσετε τα όρια A  lim , B  lim .
x 0 x x  x
7.8 [7.11] Δίνεται το τετράγωνο ΟΑΒΓ του

διπλανού σχήματος και η συνεχής συνάρ-
τηση f : [0, 1]   της οποίας η γραφική
παράσταση βρίσκεται ολόκληρη μέσα
στο τετράγωνο ΟΑΒΓ.
α) Να βρείτε τις εξισώσεις των διαγωνίων
ΟΒ, ΑΓ του τετραγώνου.
β) Να αποδείξετε ότι υπάρχει x 0  [0, 1]
τέτοιο, ώστε:
f (x 0 )  x 0  1
γ) Να αποδείξετε ότι η γραφική παράσταση της f τέμνει τη διαγώνιο ΑΓ τουλάχι-
στον σ' ένα σημείο.
ημx π
7.9 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  , x   0,  .
x  2
51/65
π
α) Να αποδείξετε ότι ημx  xσυνx , για κάθε x   0,  .
 2
γ) Να αποδείξετε ότι:
3 3 ημx 3 π π
  , x   ,  ,
2π x π 6 3
7.10 [7.13]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  e x  x .

α) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και να βρείτε το σύνολο τιμών της.
β) Να βρείτε το πλήθος των κοινών σημείων της y  e x και της y   x .
γ) Να αποδείξετε ότι η f αντιστρέφεται και να βρείτε το πεδίο ορισμού της f 1 .
2
δ) Να λύσετε την εξίσωση e 4x  x  x 2  e82x  6x  8 .
ε) Να βρείτε, αν υπάρχουν, τα κοινά σημεία των Cf και C f 1 .
ζ) Με δεδομένο ότι η f 1 είναι συνεχής, να υπολογίσετε τα όρια:
i) A  lim f 1 (x) , ii) B  lim f 1 (x) .
x  x 
7.11 7.14]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 4  20x 3  25x 2  x  1 .

α) Να βρείτε την εφαπτομένη της Cf στο σημείο Α(0, f(0)).
β) Να αποδείξετε ότι υπάρχουν x1  (1, 0) και x 2  (0, 1) τέτοια, ώστε:
f (x1 )  f (x 2 )  0
γ) Να αποδείξετε ότι υπάρχει x 0  (1, 1) τέτοιο, ώστε 4x 30  60x 02  50x 0  1 .
δ) Να αποδείξετε ότι υπάρχει σημείο της Cf στο οποίο η εφαπτομένη να είναι πα-
ράλληλη στον άξονα x´x.
7.12 [7.17]Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  ln x  x  1 και φ(x)  2x ln x  x 2  4x  3 .

β) Να βρείτε τα ακρότατα της συνάρτησης φ καθώς και το σύνολο τιμών της.
3
γ) Να αποδείξετε ότι 2ln x  4   x , για κάθε x  0 .
x
δ) Να αποδείξετε ότι οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων g(x)  x ln x και
1 3
h(x)   x 2  2x  .
2 2
έχουν ένα μόνο κοινό σημείο στο οποίο έχουν κοινή εφαπτομένη την οποία και να
βρείτε.
52/65
7.13 [7.19]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  e x  1  ln(x  1) .
α) Να βρείτε το πεδίο ορισμού της f, την f (x) και την f (x) .
γ) Να λύσετε την εξίσωση e x  ln(x  1)  1 .
δ) Να αποδείξετε ότι e  x 1  ln(x  1)   1 , για κάθε 1  x  0 .
στ) Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της Cf στο σημείο A(0, f (0)) και να
αποδείξετε ότι 1  e  x ln(x  1)  (2x  1)e  x , x  0 .
7.14 [7.20]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  ln x  x  1 , x  0 .

α) Να αποδείξετε ότι η f είναι γνησίως αύξουσα.
β) Να βρείτε τις ρίζες της f (x)  0 καθώς και το πρόσημο της f.
γ) Να λύσετε την ανίσωση ln x  x  1 .
δ) Να αποδείξετε ότι f (3x )  f (5x )  f (4 x )  f (6 x ) , για κάθε x  0 .
ε) Να λύσετε την εξίσωση f (3x )  f (4 x )  f (6 x )  f (5 x ) .
7.15 [7.21]Δίνεται η γνησίως μονότονη συνάρτηση f :    με f ()   για την ο-

ποία ισχύει:
e f (x)  f (x)  x  1 , x  
α) Να αποδείξετε ότι η f αντιστρέφεται και να βρείτε την f 1 .
β) Να αποδείξετε ότι Cf διέρχεται από την αρχή των αξόνων.
γ) Να λύσετε την ανίσωση f (3x  4 x )  f (5 x ) .
δ) Να λύσετε την εξίσωση f (x 2  3)  x(x  1)  f (x  3) .
1
7.16 [7.22]Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  ln x και g(x)  .
x
1
α) Να αποδείξετε ότι η εξίσωση ln x  έχει μοναδική ρίζα x 0 με x 0  (1, e) .
x
β) Να αποδείξετε ότι οι γραφικές παραστάσεις των Cf , C g έχουν μοναδικό κοινό
σημείο.
δ) Να υπολογίσετε το όριο lim f (2  x  3 x  4) .
x 
1
7.17 [7.23]Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  e x και g(x)  , με x  0 .
x
53/65
1
α) Να αποδείξετε ότι η εξίσωση e x  έχει μία τουλάχιστον ρίζα x 0 με
x
1
x 0   , 1 .
2 
β) Να αποδείξετε ότι οι γραφικές παραστάσεις των f, g έχουν μοναδικό κοινό σημείο.
f (x)  f (x  2)  2
i) A  lim
x   f (x)  f (x  1)  1
, ii) B  lim
x 
 x 2ημg(x)  .

2f 3 (x)  6f (x)  2x 3  6x  8 , x   .
α) Να αποδείξετε ότι η f δεν έχει ακρότατα.
β) Να αποδείξετε ότι η f είναι γνησίως αύξουσα και να βρείτε το πρόσημό της.
γ) Να αποδείξετε ότι:
i) η Cf διέρχεται από το σημείο Α(0, 1) .
2
ii) 1  x 2  e  x  1 , για κάθε x  [0, 1] .
1 2
iii) f   e  x dx    1 .
2
 0 3
e
7.19 [7.27]Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  ln x και g(x)  .
x
α) Να αποδείξετε ότι οι Cf , C g έχουν μοναδικό κοινό σημείο, το οποίο και να
βρείτε.
β) Να λύσετε την εξίσωση x x  e e , x  0 .
δ) Αν α x  α  ef (x) , για κάθε x  0 , να αποδείξετε ότι α  e . Στη συνέχεια να
αποδείξετε ότι e x 1  1  ln x , x  0 .
54/65
2ος κύκλος
Στον κύκλο αυτό περιέχονται θέματα αυξημένης δυσκολίας και αφορούν τον υποψήφιο
των σχολών με υψηλότερη σχετικά βαθμολογία. Κάποια από τα θέματα αποτελούν εμπλουτι-
σμό ασκήσεων ή προβλημάτων του σχολικού βιβλίου. Τα θέματα αυτά μπορούν να γίνουν
στην τάξη ή να δοθούν ως εργασία.
1
7.20 [7.31]Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  x 2  x  1 και g(x)  .
x
α) Να αποδείξετε ότι οι Cf , C g έχουν ένα μόνο κοινό σημείο, στο οποίο οι εφα-
πτομένες τους είναι κάθετες.
β) Να εξετάσετε αν η g αντιστρέφεται και αν ναι, να ορίσετε την g 1 . Είναι
g  g 1 ;
δ) Η εφαπτομένη της C g σε τυχαίο σημείο της Μ τέμνει τους άξονες xx , yy στα
σημεία Α και Β. Να αποδείξετε ότι MA  MB και ότι το εμβαδόν του τριγώνου
ΟΑΒ, όπου Ο είναι η αρχή των αξόνων, δεν εξαρτάται από τη θέση του σημείου Μ,
είναι δηλαδή σταθερό.
7.21 Η γραφική παράσταση μιας συνεχούς συνάρτη-

σης f : [0, 1]   βρίσκεται ολόκληρη μέσα
στο ορθογώνιο του διπλανού σχήματος και δεν
διέρχεται από τις κορυφές Ο και Γ. Να αποδεί-
ξετε ότι:
α) Η Cf τέμνει τη διαγώνιο ΟΓ σε εσωτερικό
της σημείο.
β) Η Cf τέμνει τη διαγώνιο ΑΒ.
7.22 [7.35]Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  x  2

x4
και g(x)  .
3
α) Να βρείτε τα κοινά σημεία των γραφικών παραστάσεων των f και g και τη σχετι-
κή τους θέση.
β) Να εξετάσετε αν η f παραγωγίζεται στο x 0  2 και στη συνέχεια να μελετήσετε
55/65
την f ως προς τη μονοτονία , τα ακρότατα και να βρείτε το σύνολο τιμών της.
γ) Να γίνει η γραφική παράσταση της f (Είναι γνωστή).
ε) Να εξετάσετε αν ορίζεται η f 1 και αν ναι, τότε:
i) να βρείτε το πεδίο ορισμού και τον τύπο της f 1 .
ii) να χαράξετε στο ίδιο σύστημα αξόνων τις γραφικές παραστάσεις των f και
f 1 .
στ) Να βρείτε το σημείο Μ της γραφικής παράστασης της f που απέχει από το ση-
5
μείο A  , 0  την ελάχιστη απόσταση και να αποδείξετε ότι η εφαπτομένη (ε) της
2 
Cf στο Μ είναι κάθετη στην ΑΜ.
7.23 [7,36]Δίνεται η συνάρτηση f, η οποία είναι συνεχής στο [0, 2] και παραγωγίσιμη
στο (0, 2) . Η Cf βρίσκεται ολόκληρη μέσα στον κυκλικό δίσκο με κέντρο το ση-
μείο K(1, 1) και ακτίνα ρ  1 . Να αποδείξετε ότι:
α) Η Cf τέμνει τις ευθείες (ε1 ) : y  2  x και ΟΚ, όπου Ο είναι η αρχή των αξόνων.
β) Υπάρχει x 0  (0, 2) τέτοιο, ώστε f (x 0 )  0 .
γ) Υπάρχει εφαπτομένη της Cf σε σημείο της Μ, η οποία σχηματίζει με την ευθεία
ΟΚ οξεία γωνία 45o .
1 1 2
7.24 [7.37]Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)   και g(x)  , D g  (, 0) .
x x x
α) Να βρείτε το πεδίο ορισμού της f και να εξετάσετε αν f  g . Αν όχι, ποιό είναι
το μεγαλύτερο διάστημα Δ, στο οποίο είναι f  g ;
β) Να μελετήσετε την g ως προς τη μονοτονία και να βρείτε το σύνολο τιμών της.
γ) Να εξετάσετε αν η g είναι 1–1 και να ορίσετε την g 1 .
δ) Να υπολογίσετε, αν υπάρχει, το όριο A  lim e f (x) .

x 0
ε) Η εφαπτομένη της Cf σε ένα μεταβλητό της σημείο Μ με αρνητική τετμημένη
τέμνει τους άξονες στα σημεία Γ και Δ. Να αποδείξετε ότι το σημείο M είναι μέσο
του τμήματος ΓΔ και ότι το τρίγωνο ΟΓΔ, όπου Ο είναι η αρχή των αξόνων, έχει
σταθερό εμβαδόν.
1
7.25 [7.38]Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  e x και g(x)  , με x  0 .
x
α) Να μελετήσετε ως προς τη μονοτονία και να βρείτε το σύνολο τιμών της συνάρ-
56/65
1
τησης h(x)  e x  , με x  0 .
x
β) Να αποδείξετε ότι οι γραφικές παραστάσεις των f και g έχουν ακριβώς ένα κοινό
σημείο A(x 0 , y 0 ) .
f (x) ln x
γ) Να αποδείξετε ότι η εξίσωση   0 , έχει μία, τουλάχιστον, λύση στο
x 1 x  2
διάστημα (1, 2).
δ) Να υπολογίσετε για τις διάφορες τιμές του λ  0 , το όριο:
f (x  1)  λx
L  lim
x  f (x)  λx 1
7.26 [7.40]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  ln  x  x 2  1  .

α) Να βρείτε το πεδίο ορισμού της f.
β) Να αποδείξετε ότι η f είναι περιττή.
γ) Αν g(x)   x , να αποδείξετε ότι οι συναρτήσεις f  g και f είναι ίσες.
δ) Να αποδείξετε ότι f (x) x 2  1  1 , x   .
ε) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία.
στ) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f .
ζ) Να υπολογίσετε τα ολοκληρώματα:
1
 x 1 1
i) A   dx , ii) B   f (x)dx .
0 2 0
x 1
f (x)
η) Να υπολογίσετε το όριο lim .
ln x
x 
θ) Να λύσετε την εξίσωση f (x)  x  f (2x) .
ι) Να αποδείξετε ότι f (x)  x , για κάθε x  0
1 x
7.27 [7,41]Δίνονται οι συναρτήσεις φ(x)  , ω(x)  e x και f  φ  ω .
1 x
ω
α) Να ορίσετε τη συνάρτηση f  φ  ω καθώς και την .
φ
β) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία
δ) Να εξετάσετε αν ορίζεται η f 1 και αν ναι, να βρείτε το πεδίο ορισμού και τον
τύπο της.
57/65
7.28 [7.42]Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  2x ln x  x 2  1 και g(x)  ln x  1  x .
α) Να μελετήσετε την g ως προς τη μονοτονία και τα ακρότατα.
β) Να αποδείξετε ότι f (x)  0 , για κάθε x  0 .
γ) Να αποδείξετε ότι f (x)  0 , για κάθε x  (0, 1) .
x 2 1
δ) Να λύσετε την εξίσωση 2 ln x  , x 0.
x
x ln x 1
ε) Να αποδείξετε ότι  για κάθε x  (1,  ) .
x 2 1 2
αβ 
στ) Να αποδείξετε ότι 2g    g(α)  g(β) για κάθε 0  α  β .
 2 
ζ) Να αποδείξετε ότι f (e x )  f (x e ) , για κάθε x  0 .
7.29 [7.43]Δίνονται οι συναρτήσεις f : (0,  )   και g :    με g(x)  x  e x .

Έστω επιπλέον ότι (g  f )(x)  x  ln x για κάθε x  0 .
α) Να μελετήσετε την g ως προς τη μονοτονία και τα ακρότατα.
β) Να βρείτε το πλήθος των ριζών της εξίσωσης g(x)  2018 και να αποδείξετε ότι
η εξίσωση g(x)  0 έχει μοναδική ρίζα στο διάστημα (1, 0) .
δ) Να βρείτε τη συνάρτηση f και να αποδείξετε ότι οι εφαπτομένες της συνάρτησης
k(x)  f (x) στα κοινά της σημεία με την ευθεία y  2 είναι κάθετες μεταξύ τους.
ln x
7.30 [7.45]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  , x  0 . Δίνεται ότι lim f (x)  0 .
x x  

β) Να αποδείξετε ότι e π  π e .
γ) Να αποδείξετε ότι e x  x e , για κάθε x  0 .
δ) Να αποδείξετε ότι α α1  (α  1) α , για κάθε α  e .
ε) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f.
στ) Να αποδείξετε ότι η εξίσωση 2 x  x 2 , x  0 , έχει δύο ακριβώς λύσεις, τις
x1  2 και x 2  4 .
ζ) Να βρείτε το πλήθος των λύσεων της εξίσωσης x  e αx , α   .
ln 2 (x  1)  ln 2 x
η) Να αποδείξετε ότι για κάθε x  e ισχύει f (x  1)   f (x) .
2
θ) Να υπολογίσετε το όριο lim ln 2 (x  1)  ln 2 x  .
x 
ι) Να αποδείξετε ότι υπάρχει ένα τουλάχιστον ξ  (1, e) , ώστε η εφαπτομένη της
Cf στο σημείο M(ξ, f (ξ)) να τέμνει τον άξονα xx στο σημείο A(1, 0) .
58/65
π
ια) Να λύσετε την εξίσωση (ημx) συνx  (συνx) ημx , x   0,  .
 2
7.31 [7.46]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 2  αx , α   , η οποία παρουσιάζει στο

x 0  1 τοπικό ακρότατο.
β) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και να κάνετε τη γραφική παράσταση
της f (χωρίς μελέτη).
γ) Να αποδείξετε ότι ορίζεται η αντίστροφη της συνάρτησης g(x)  x 2  2x με πε-
δίο ορισμού το διάστημα D g  [1,  ) , να βρείτε το πεδίο ορισμού της g 1 και
στη συνέχεια τον τύπο της στο παραπάνω διάστημα.
δ) Να αποδείξετε ότι:
5
i) Από τα σημεία της ευθείας (δ): y   μπορούμε πάντα να φέρουμε δύο α-
4
κριβώς εφαπτομένες προς τη γραφική παράσταση της f.
ii) Οι εφαπτομένες αυτές είναι κάθετες μεταξύ τους.
ε) Να λύσετε την εξίσωση (f  f  f )(x)  0 .
x2
7.32 [7.47]Δίνεται η συνάρτηση f με τύπο f (x)  e x  1  x  .
2
β) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και τα τοπικά ακρότατα.
x2
γ) Να λύσετε την εξίσωση e x  1  x  , x .
2
δ) Να λύσετε την ανίσωση 2(e x  1  x)  x 2 , x   .
x2
ε) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f . Δίνεται ότι lim 0
x   e x
7.33 [7.49]Α. Δίνονται οι γνησίως μονότονες συναρτήσεις f, g :    . Να αποδείξετε

ότι:
α) Αν οι f, g είναι γνησίως αύξουσες, τότε οι συναρτήσεις f  g , f  g , f  f , g  g
είναι γνησίως αύξουσες.
β) Αν οι f, g είναι γνησίως φθίνουσες, τότε η f  g είναι γνησίως φθίνουσα και η
f  g είναι γνησίως αύξουσα.
γ) Αν η f είναι γνησίως αύξουσα και η g γνησίως φθίνουσα, τότε η g  f είναι γνη-
σίως φθίνουσα, η f  g είναι γνησίως αύξουσα και η f  g είναι γνησίως φθίνουσα.
59/65
Β. Δίνεται η συνάρτηση f :    με την ιδιότητα  f  f  (x)   x , για κάθε
x .
α) Να εξετάσετε αν η f είναι 1–1.
β) Να αποδείξετε ότι η f δεν είναι γνησίως μονότονη.
γ) Να αποδείξετε ότι η f είναι περιττή και να βρείτε το f(0).
  x  1, x  [2,  1)

 x  1, x  [1, 0)

Γ. Δίνεται η συνάρτηση f : [2, 2]   με f (x)   0, x0 .
 x  1, x  (0, 1]

  x  1, x  (1, 2]
Να αποδείξετε ότι:  f  f  (x)   x , x  [2, 2] .
7.34 [7.50]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  1  x 2 και η παραγωγίσιμη συνάρτηση

g : [0, 2π]   με την ιδιότητα (f  g)(x)  συνx για κάθε x  [0, 2π] .
α) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία, τα τοπικά ακρότατα και να βρείτε το
σύνολο τιμών της.
β) Να βρείτε όλες τις συναρτήσεις g με τη δοσμένη ιδιότητα, των οποίων επιπλέον
να χαράξετε και τη γραφική παράσταση.
π
γ) Αν g    1 , να βρείτε τις εφαπτομένες της γραφικής παράστασης της g που
2
π π
διέρχονται από το σημείο Ν  ,  καθώς και το εμβαδόν του χωρίου που περι-
2 2
κλείεται από την C g και τις παραπάνω εφαπτομένες.
συνx
δ) Να υπολογίστε το όριο Α  lim 2
.
x 0 g (x)  ημx
7.35 [7.51]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 4  2αx 3  6x 2  4x  1 , α   .

α) Να αποδείξετε ότι η μεγαλύτερη τιμή του α για την οποία η συνάρτηση f ' είναι
γνησίως αύξουσα είναι η α  2 .
Θεωρούμε στη συνέχεια ότι α  2 .
β) Να μελετήστε την f ως προς τη μονοτονία.
γ) Να λύσετε την εξίσωση x 4  6x 2  4x 3  4x  1 .
δ) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f
f (x  1)  ημx x2
ε) Να υπολογίσετε τα όρια A  lim και B  lim .
x  f (x  1)  συνx x  0 f (x  1)  ημ 2 x
60/65
στ) Να λύσετε την ανίσωση f (x 3  1)  f (x 2 )  f (x 3 )  f (x 2  1) .
7.36 Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση f :    με f (0)  1 και f (x)  2xf (x) για
κάθε x   .
f (x)
α) Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση g(x)  2
είναι σταθερή στο  και
ex
2
f (x)  e  x .
7.37 [7.53]Δίνεται η συνάρτηση f που είναι συνεχής στο [1, 1] και παραγωγίσιμη στο
(1, 1) , με f (1)  1 , f (1)  1 και f (x)  1 , για κάθε x  (1, 1) .
Να αποδείξετε ότι:
α) Η γραφική παράσταση της f τέμνει την ευθεία (ε): y   x σε ένα τουλάχιστον
σημείο.
β) Υπάρχει σημείο της γραφικής παράστασης της f, στο οποίο η εφαπτομένη να εί-
ναι κάθετη στην ευθεία (η): x  y  2018 .
γ) f (0)  0
7.38 [7.54]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x ln(x 2  1) .

α) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία, τα κοίλα και τα σημεία καμπής.
β) Να αποδείξετε ότι η γραφική παράσταση της f έχει κέντρο συμμετρίας την αρχή
των αξόνων.
γ) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f .
ln (x  2) 2  1 x2
ε) Να λύσετε την εξίσωση   , x  2 .
ln(x 4  1) x2
x3
7.39 [7.55]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  ημx  x  , x .
6
α) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία, τα κοίλα και τα σημεία καμπής.
β) Να λύσετε την ανίσωση 6ημx  x 3  6x .
γ) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f και να κάνετε τη γραφική της παράσταση.
δ) Να λύσετε την εξίσωση f (x)  f (3x)  f (5x)  f (2x) .
7.40 [7.56]Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση f : (0,  )   με lim f (x)   και:

x 0
f (x)
e  f (x)  1  0 , για κάθε x  0 .
61/65
 
α) Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση g : (0,  )   με g(x)  e f (x)  1 e x είναι
σταθερή.
β) Να αποδείξετε ότι f (x)   ln(e x  1) , x  0 .
γ) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία, να βρείτε το σύνολο τιμών της και να
ορίσετε την f 1 , αφού αποδείξετε πρώτα ότι η συνάρτηση f αντιστρέφεται.
7.41 [7.57]Δίνεται η πολυωνυμική συνάρτηση f με την ιδιότητα 4f (x)   f (x) 2  x 2

για κάθε x   .
1 2
α) Να αποδείξετε ότι f (x)  x , x .
2
1
β) Να αποδείξετε ότι από τα σημεία της ευθείας (ε): y   άγονται δύο κάθετες
2
μεταξύ τους εφαπτομένες προς τη Cf .
δ) Ένα σημείο Ν της γραφικής παράστασης της συνάρτησης f με θετική τετμημένη
απομακρύνεται από τον άξονα y'y με ρυθμό 2 m / s . Να βρείτε το ρυθμό με τον ο-
ποίο μεταβάλλεται η γωνία που σχηματίζει η εφαπτομένη της Cf στο σημείο Ν με
τον άξονα x'x, τη στιγμή που αυτή είναι ίση με 45o .
 x 3  3x, x0
7.42 [7.59]Δίνεται η συνάρτηση f (x)   2
. Στο x 0  2 η f παρουσιάζει
 x  αx, x0
τοπικό ακρότατο.
α) Να αποδείξετε ότι α  4 .
β) Να βρείτε τα κρίσιμα σημεία της f.
γ) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία, τα τοπικά ακρότατα και να βρείτε το
σύνολο τιμών της f.
x
7.43 [7.60]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x , x  2.
x2
x  2 x 2  3x
α) Να αποδείξετε ότι f (x)   , x  2 και να μελετήσετε την f ως
x (x  2) 2
προς τη μονοτονία.
Ένα ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ (ΑΒ = ΑΓ) είναι περιγεγραμμένο σε έναν κύκλο με
ακτίνα ρ  1 . Έστω AΔ  x το ύψος του τριγώνου ΑΒΓ από την κορυφή Α.
x
γ) Να αποδείξετε ότι BΓ  2 , x  2.
x2
δ) Να εκφράσετε το εμβαδόν Ε του τριγώνου ΑΒΓ ως συνάρτηση του x και να βρεί-
62/65
τε την τιμή του x, για την οποία το εμβαδόν αυτό γίνεται ελάχιστο.
ε) Η πλευρά ΒΓ του τριγώνου ΑΒΓ μεταβάλλεται με ρυθμό 3 cm / sec . Να βρείτε
το ρυθμό, με τον οποίο μεταβάλλεται:
i) το ύψος ΑΔ και
ii) η γωνία Α του τριγώνου ΑΒΓ, τη χρονική στιγμή που το τρίγωνο ΑΒΓ είναι
ισόπλευρο.
Πώς εξηγείται κατά τη γνώμη σας το αρνητικό πρόσημο της μεταβολής του ύψους
ΑΔ;
7.44 [7.61]Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  ln(x 2  1) και g :    με g(0)  0 και:

1
g(x)  , για κάθε x  
2
x 1
α) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και τα τοπικά ακρότατα.
α2  1
γ) Να αποδείξετε ότι ln  α  β για κάθε α, β   .
β2  1
ε) Να αποδείξετε ότι:
1
i) Η συνάρτηση h(x)  g(x)  g   είναι σταθερή στο διάστημα (0,   ) .
x
 π π
ii) g(εφx)  x για κάθε x    ,  .
 2 2
7.45 [7.63]Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f :    με f (0)  1 και την ιδιότητα:

 f (x)  1 f (x)  1  2xf (x) για κάθε x  
α) Να αποδειχθεί ότι f (x)  x  x 2  1 , x   και f (x)  0 για κάθε x   .

β) Να αποδειχθεί ότι η συνάρτηση f είναι γνησίως αύξουσα, να εξεταστεί αν ορίζε-
ται η f 1 και αν ναι, να βρεθεί το πεδίο ορισμού και ο τύπος της.
γ) Να βρεθεί το πλήθος των ριζών της εξίσωσης f (x)  2018 .
x  ημx
δ) Να υπολογιστεί το όριο L  lim .
x  f (x)
7.46 [7.64]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x  x  1 .

α) Να αποδειχθεί ότι η f αντιστρέφεται.
β) Να βρεθεί το πεδίο ορισμού της f 1 και να αποδειχθεί ότι f (x)  f 1 (x) , για κά-
θε x  1 .
γ) Να λυθεί η ανίσωση f 1 (x)  x  1 .
δ) Να αποδειχθεί ότι η f 1 έχει το ίδιο είδος μονοτονίας με την f.
63/65
ε) Να βρεθούν τα κοινά σημεία των Cf , C f 1 .
7.47 [7.66]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 2  2x  8  λx  μ με lim f (x)  1 και λ,

x 
μ .
α) Να αποδείξετε ότι λ  1 , μ  2 .
γ) Να βρείτε το πρόσημο της f.
δ) Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση g :    με g  f  f είναι γνησίως μονότονη
και να λύσετε την εξίσωση (f  f )(x)  2 2  2 .
7.48 [7.68]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x , το σημείο Α(α, f (α)) και το σημείο

B(α, 0) , με α  0 .
α) Να αποδείξετε ότι η ευθεία ΑΒ εφάπτεται με την γραφική παράσταση της f στο
σημείο Α, όχι όμως και σε άλλο σημείο.
γ) Να βρείτε το όριο A  lim  f  (x  1) 2  1  f  x 2  2   f  4x 2  3  .
x 
x  3α
δ) Να βρείτε το όριο B  lim .
x α 2 αf (x)  x  α
7.49 [7.69]Μία παραγωγίσιμη συνάρτηση f : (0,  )   έχει την ιδιότητα:

x
f (xy)  f    2f (x) , για κάθε x, y  0
y
Αν f (1)  0 και f (1)  1 ,
1
α) να αποδείξετε ότι f (x)  f    0 για κάθε x  0 .
x
1 1 2
β) να αποδείξετε ότι f (x)  2 f     , για κάθε x  0 .
x x x
γ) να αποδείξετε ότι f (x)  ln x , x  0 .
δ) να βρείτε την εξίσωση (ε) της εφαπτομένης της Cf που διέρχεται από την αρχή
των αξόνων.
7.50 [7.70]Δίνεται η συνάρτηση f :    με f (0)  0 και η οποία έχει την ιδιότητα:

f (x)  f (y)  e x  e y  (x  y) 2 , για κάθε x, y   .
α) Να αποδείξετε ότι f (x)  e x  1 , x   .
β) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f και να χαράξετε τη γραφική της παράσταση.
64/65
f (x)  2 x f (x)  2 x  1
γ) Να υπολογίσετε τα όρια K  lim x
και L  lim .
x  f (x)  2 x  f (x)  2 x  1
δ) Η ευθεία (ε): y  αx εφάπτεται με τη γραφική παράσταση της f.

i) Να βρείτε την τιμή του α.
ii) Να αποδείξετε ότι οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων f και g, όπου
g(x)  x  x 2 έχουν μόνο μια κοινή εφαπτομένη, η οποία και να βρεθεί.
ε) Μια μεταβλητή ευθεία (ζ): y  λ , με λ  0 τέμνει τη γραφική παράσταση Cf
στο σημείο Α και την ευθεία (ε): y  x στο σημείο Β. Η ευθεία (ζ) απομακρύνεται
από τον άξονα xx με ρυθμό 4 cm/min. Να βρείτε τον ρυθμό, με τον οποίο μετα-
βάλλεται το μήκος του τμήματος ΑΒ, τη στιγμή που αυτό είναι ίσο με 3  2ln 2 cm.
65/65

000- ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΕΝ2-ΕΝ7

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

000- ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΕΝ2-ΕΝ7

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Μπάμπης Στεργίου-Χρήστος Νάκης

ΝΕΑ ΥΛΗ 2020

ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ

*** Τα ερωτήματα με κίτρινο είναι τροποποιημένα

στο βιβλίο Καθηγητή

Αν στην αρίθμηση της αγκύλης προσθέσετε το 7, θα πάρετε την αρίθμηση

ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ

2.6 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 2  2x  2 .

2.7 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 3  3x  α , α   .

2.9 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 3  3αx  β , με α, β   , η οποία παρουσιάζει στο

ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ

2.13 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 2  1 , x   .

2.14 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x  xe  x , x   .

β) Να υπολογίσετε το όριο A  lim  f (x)ημx  .

γ) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία και τα τοπικά ακρότατα.

γ) Να βρείτε το όριο Α  lim (f (x)ημx) .

2.18 [2.21]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x ln x  λ(x  1) , x  0 , λ   .

ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ

e x  1 h(x) h(x)  h(0)

όπου h(x)  e  x  1 και h '(x)  e x , h '(0)  1

ΝΕΑ ΥΛΗ 2020

ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ

στο βιβλίο Καθηγητή

3.3 Δίνεται η συνάρτηση f :    , η οποία είναι παραγωγίσιμη στο x 0  1 και ισχύει

ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ

 x 2  4  (x  2)f (x)  4ημ(x  2) , x  [1, 3] .

β) Να αποδείξετε ότι f (1)  0 και f (2)  4 .

3.5 Δίνεται η συνάρτηση f :    η οποία είναι συνεχής στο x 0  1 και ισχύει

3.6 Δίνεται η συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει:

3.10 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει:

ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ

3.11 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει:

3.12 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f :    για την οποία ισχύει:

3.13 Δίνεται η συνάρτηση f :    η οποία είναι συνεχής στο x 0  2 και

3.15 Έστω f :    μία συνάρτηση για την οποία ισχύουν οι σχέσεις:

ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ

ΝΕΑ ΥΛΗ 2020

στο βιβλίο Καθηγητή

ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ

4.3 Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  e x και g(x)   x 2  x .

4.6 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  e x , x   .

4.7 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x 3 .

ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ

4.11 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  2x ln x  x 2  4x  3 .

4.12 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  αx 2  βx  γ , με α   και β, γ   .

4.14 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  ln x , x  0 .

ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ

4.16 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  ln x , x  0 .

4.17 Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x x , x   .

ΝΕΑ ΥΛΗ 2020

στο βιβλίο Καθηγητή

ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ

A. Προβλήματα στο ρυθμό μεταβολής

5.1 Δίνεται ένας κύβος πλευράς α, επιφανείας Ε και όγκου V.

5.2 Δίνεται ένα σφαιρικό μπαλόνι με επιφάνεια Ε και όγκο V.

5.4 Μια σκάλα ΑΒ με μήκος 10 m είναι στερεωμένη

ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ

5.6 Στο διπλανό σχήμα δίνεται ένα αντεστραμμένο

ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ

5.10 [5.14]Το ορθογώνιο ΑΒΓΔ έχει διαστάσεις x

5.14 [5.18]Μια οικοδομή με όγκο 1500 m3 έχει δάπεδο και οροφή

ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ – ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΑΚΗΣ

5.18 [5.22]Δίνεται η συνάρτηση f (x)  x , x   0, 9 κι ένα σημείο M(x, f (x)) της

5.19 [5.23]Δίνεται ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ