Ένα παλιό μήνςμα για ηο ζύγσπονο κόζμο Ινδιάνορ ΢ιάηλ

Αθηγηηήρ: νκνδηεγεηηθόο – ζε α’ πιεζπληηθό (σο εθπξόζσπνο ηεο θπιήο ηνπ), ζε β΄

πιεζπληηθό απεπζύλεηαη ζηνπο ιεπθνύο πνπ εθπξνζσπεί ν Πεξο ζηνλ νπνίν απεπζύλεηαη ζε γ΄
πιεζπληηθό ζε έλδεημε ζεβαζκνύ
Ύθορ: απιό, παξαζηαηηθό Γλώζζα: απιή, θαζεκεξηλή
Εκθπαζηικά μέζα:
- κεηαθνξέο: π.ρ. «όηαλ ... ην ζέακα ησλ θνπλησκέλσλ ιόθσλ ην θειηδώζνπλ ηα
ζύξκαηα ηνπ ηειέγξαθνπ...»
- παξνκνηώζεηο: π.ρ. «ζαλ έλαο πνπ ραξνπνιεκάεη γηα κέξεο πνιιέο δελ νζκίδεηαη
ηίπνηα»
- εηθόλεο: βι. παξαπάλσ.
- πξνζσπνπνηήζεηο: «ε γε δελ είλαη αδεξθόο ηνπ»
Δηξσλεία: Σην θείκελν ππάξρεη κηα ιεπηή εηξσλεία: γηα παξάδεηγκα ε εηξσληθή ρξήζε
ηεο ιέμεο ‘άγξηνη’: «Όκσο κπνξεί, επεηδή, θαηαπώο είπα, είκαη άγξηνο θαη δελ
θαηαιαβαίλσ, κπνξεί κνλάρα γηα ηνλ ιόγν απηό ν ζακαηάο (= ν ζόξπβνο) λα ηαξάδεη
ηα απηηά κνπ.
Χαπακηηπιζμοί πποζώπυν
Ιλδηάλνο Σηάηι
- ζέβεηαη ηε θύζε
- ζέβεηαη ηηο παξαδόζεηο ηεο θπιήο ηνπ
- δηνξαηηθόο / νμπδεξθήο (βιέπεη κπξνζηά ζην κέιινλ)
- πξνθεηηθόο
- ζπλεηόο
- αμηνπξεπήο
- επγεληθόο
- θηιήζπρνο
- πεξήθαλνο
Λεπθνί
- πιηζηέο (δίλνπλ πξνηεξαηόηεηα ζηα πιηθά αγαζά)
- αζεβείο απέλαληη ζηε θύζε
- εθκεηαιιεπηέο
- βίαηνη
- άπιεζηνη
- πιενλέθηεο
Αθηγημαηικοί ηπόποι: πεξηγξαθή, αθήγεζε, ζρόιην αθεγεηή
Ανηιθεηικοί άξονερ: άλζξσπνο ≠ θύζε πνπ εληείλεηαη όζν ν άλζξσπνο κέζσ ηνπ ηερλνινγηθνύ
πνιηηηζκνύ πξνζπαζεί λα βειηηώζεη ηηο ζπλζήθεο δσήο, εθκεηαιιεπόκελνο αλεμέιεγθηα ηνπο
θπζηθνύο πόξνπο. Δξώηεκα πνπ ηίζεηαη: είλαη ε πξόνδνο ηνπ πνιηηηζκνύ αλαπόθεπθηα ερζξηθή
ζηε θύζε; Δίλαη εθηθηή ε ηζνξξνπεκέλε ζρέζε αλζξώπνπ – θύζεο; Τελ απάληεζε ηε δίλνπλ νη
Ιλδηάλνη κε ηελ αγάπε θαη ην ζεβαζκό ηνπο πξνο απηήλ.
4 θεμαηικέρ ενόηηηερ: Ο κεγάινο αξρεγόο …δελ θαηαιαβαίλεη, Αλ απνθαζίζσ … ηνπ ζαλάηνπ,
Πνπζελά …νζκίδεηαη ηίπνηα, Αλ μέξακε …ηελ θνηλή κνίξα.
Με ην θείκελν απηό ν Σηάηι πξνζπαζεί λα πείζεη ηνλ παξαιήπηε λα ζεβαζηεί ηε γε ησλ Ιλδηάλσλ
κε επισειπήμαηα (θάπνηα κε κνξθή ξεηνξηθώλ εξσηήζεσλ, αιιεγνξηθώλ εθθξάζεσλ,
παξνκνηώζεσλ). Σηελ 1ε ελόηεηα: 1ο επισείπημα: Η γε είλαη ηεξή θαη αλήθεη ζε όινπο, γη΄ απηό
δελ κπνξεί λα πνπιηέηαη – αγνξάδεηαη. 2ο : Οη ιεπθνί ζεσξνύλ ηε γε αληίπαιν – ερζξό πνπ πξέπεη
λα ππνηαρηεί, αιιά ε αθόξεζηε απιεζηία ηνπο ηελ θαηαζηξέθεη εληειώο. Σηελ 2ε ελόηεηα: 3ο:
ηα δώα είλαη αδέξθηα ηνπ αλζξώπνπ, γηαηί αλ εθείλα εμαθαληζηνύλ, ζα εμαθαληζηεί καδί ηνπο θαη ν
άλζξσπνο. 4ο: Ο Θεόο είλαη ίδηνο γηα όινπο θαη ε γε δεκηνύξγεκά ηνπ. Όηαλ ν άλζξσπνο ηελ
θαηαζηξέθεη, πεξηθξνλεί ην δεκηνπξγό ηνπ, αιιά βιάπηεη θαη ηνλ εαπηό ηνπ, γηαηί απνηειεί
αλαπόζπαζην θνκκάηη ηεο δεκηνπξγίαο. Σηελ 3ε ελόηεηα: 5ο: Οη ιεπθνί δελ εθηηκνύλ ηελ πγεία
θαη ηελ νκνξθηά πνπ πξνζθέξεη ην θπζηθό πεξηβάιινλ θη απηό θαίλεηαη από ηηο αληηαηζζεηηθέο,
ζνξπβώδεηο πόιεηο ηνπο. Όκσο, ε δσή δελ έρεη αμία καθξηά από ηελ νκνξθηά ηεο θύζεο. Οη πόιεηο
ησλ ιεπθώλ θαλεξώλνπλ όηη απηνί δε λνηάδνληαη γηα ην πεξηβάιινλ ζην νπνίν δνπλ. Σηελ 4ε
ελόηεηα: 6ο: Οη ιεπθνί πξέπεη λα αγαπήζνπλ ηε γε πνπ ζα ηνπο παξαδώζνπλ νη Ιλδηάλνη, λα κελ
ηελ θαηαζηξέςνπλ θαη λα ηελ παξαδώζνπλ απείξαρηε ζηνπο απνγόλνπο ηνπο. 7ο: Οη ιεπθνί πξέπεη
λα ζέβνληαη ην δεκηνύξγεκα ηνπ Θενύ θαη λα κε θέξνληαη αιαδνληθά, γηαηί θη απηνί ζα ππνηαρηνύλ
– όπσο όινη – ζηελ θνηλή κνίξα, πνπ είλαη ν ζάλαηνο.
Τν θείκελν είλαη εμαηξεηηθά επίθαηξν θαη πξνθεηηθό, αλ αλαινγηζηεί θαλείο ηνπο ξπζκνύο κε ηνπο
νπνίνπο ν πιαλήηεο καο νδεγείηαη ζηηο κέξεο καο ζηελ θαηαζηξνθή ηνπ, εμαηηίαο ηεο αιόγηζηεο
εθκεηάιιεπζεο ησλ θπζηθώλ πόξσλ.
΢σέζη Φύζηρ – Ινδιάνυν: αξκνληθή. Η θύζε ζεσξείηαη ηεξή. Οη Ιλδηάλνη αηζζάλνληαη δεκέλνη κε
όια ηα όληα ηεο θύζεο, γηαηί μέξνπλ όηη ην θαζέλα έρεη ηελ αμία ηνπ θαη όηη θαη ε ίδηα ηνπο ε
ύπαξμε βξίζθεηαη ζε αιιειεμάξηεζε κε ηα ππόινηπα. Η θύζε είλαη αδεξθόο, όρη ερζξόο, όπσο γηα
ηνπο ιεπθνύο. Απνιακβάλνπλ, επίζεο, ηελ νκνξθηά ηεο θύζεο, γηαηί ε επαθή ηνπο καδί ηεο,
αλαδσνγνλεί, εξεκεί, δίλεη ραξά.
Πόλειρ λεςκών: θάλνπλ θαθό ζηα κάηηα ησλ Ιλδηάλσλ, γηαηί είλαη αθαιαίζζεηεο θαη ζνξπβώδεηο.
Οη ιεπθνί δελ ελδηαθέξνληαη γηα ην όκνξθν, αιιά γηα ην πξαθηηθό θαη ην θεξδνθόξν. Έρνληαο
απνθνπεί από ηε θύζε, έρνπλ ράζεη ηελ αίζζεζε ηνπ σξαίνπ θαη ηνπ πγηεηλνύ, αθνύ αλαπλένπλ
κνιπζκέλν αέξα. Απηό είλαη αδύλαην γηα ηνπο Ιλδηάλνπο. Μαθξηά από ηα δέληξα ηνπ δάζνπο, ηνπο
ήρνπο ησλ δώσλ θαη ην δξνζεξό αέξα, ληώζνπλ άβνια. Οη πόιεηο ησλ ιεπθώλ θαίλνληαη αθύζηθεο
θαη πιεγώλνπλ κε ηελ αζρήκηα ηνπο ηελ όξαζή ηνπο.
Πποβάλλεηαι η ζημαζία ηος θςζικού πεπιβάλλονηορ για ηον άνθπυπο. Η αληηπαιόηεηα
ησλ ιεπθώλ κε ηε θύζε έρεη αηηία ηελ απιεζηία ηνπ θέξδνπο, πνπ απνθνκίδεηαη από ηελ
ππεξεθκεηάιιεπζε ησλ θπζηθώλ πόξσλ. Ο «άγξηνο» Ιλδηάλνο δηαβιέπεη ζ΄ απηή ηε ζηάζε ηελ
θαηαζηξνθή ηεο θύζεο θαη καδί θαη ηνπ αλζξώπνπ, θίλδπλν πνπ ζηηο κέξεο καο είλαη πηα νξαηόο.
Αθόκα θαη ζήκεξα νη Ιζρπξνί ηεο γεο έρνπλ ηελ ίδηα λννηξνπία, ζπλερίδνληαο κε εληαηηθνύο
ξπζκνύο ηελ θαηαζηξνθή ηνπ πεξηβάιινληνο θαη αξλνύκελνη λα ππνγξάςνπλ ζπκθσλίεο γηα ηελ
πξνζηαζία ηνπ. Ωζηόζν, ππάξρνπλ ελαιιαθηηθέο ιύζεηο θαη ε αλεμέιεγθηε εθκεηάιιεπζε δελ είλαη
κνλόδξνκνο (π.ρ. κε παξακεξηζκό ηνπ θέξδνπο θαη θξαγκό ζηηο ππεξβνιηθέο θαη ζπρλά παξάλνκεο
επηδηώμεηο εηαηξηώλ θαη βηνκεραληώλ θαη πξνηεξαηόηεηα ζε ηερλνινγίεο θηιηθέο πξνο ην
πεξηβάιινλ). Υπάξρεη, βέβαηα, θάπνην νηθνλνκηθό θόζηνο, αιιά κε ζσζηό ζρεδηαζκό ππάξρνπλ
αθόκα ειπίδεο αληηζηξνθήο ηεο θαηάζηαζεο. Πποβάλλεηαι, επίζηρ, η διαθοπεηικόηηηα ηυν
πολιηιζμών. Κάζε πνιηηηζκόο έρεη ηελ αμία ηνπ θαη ηηο αξρέο ηνπ. Ο Γπηηθόο πνιηηηζκόο δελ
απνηειεί ην κνλαδηθό πξόηππν δσήο θαη αλάπηπμεο. Αληίζεηα, έγηλε αηηία λα εμαθαληζηνύλ
ζεκαληηθνί ιανί θαη πνιηηηζκνί.
«άγπιοι»: νη Ιλδηάλνη ραξαθηεξίδνληαη άγξηνη. Δίλαη εηξσληθόο ραξαθηεξηζκόο. Ο Σηάηι εηξσλεύεηαη
έηζη ηνπο ιεπθνύο θαη ηελ πεξηνξηζκέλε θη αλόεηε αληίιεςή ηνπο όηη θάζε δηαθνξεηηθό είλαη θαη
βάξβαξν, κε κπνξώληαο λα θαηαλνήζνπλ ηνλ πινύην ζθέςεο θαη ηε ζνθία ησλ Ιλδηάλσλ. Η
εηξσλεία πνπ εκπεξηέρεη ε ρξήζε ηεο ιέμεο, ππνγξακκίδεηαη κε ηελ παξάιιειε παξάζεζε ζνθώλ
ιόγσλ ησλ Ιλδηάλσλ.
Σελικά, νη Ιλδηάλνη κάιινλ πνύιεζαλ ηε γε ηνπο, ιόγσ αδπλακίαο αληίζηαζεο ζηε δύλακε ησλ
ιεπθώλ, αθνύ γλώξηδαλ όηη ην αίηεκα αγνξάο ηεο γεο ήηαλ πξνζρεκαηηθό θαη όηη νη ιεπθνί ζα
αληηδξνύζαλ βίαηα ζε κηα άξλεζή ηνπο. Έηζη, πξνηίκεζαλ, κάιινλ, λα εγθαηαιείςνπλ ηε γε ηνπο
θαη λα δήζνπλ ζηηο ιεγόκελεο «πξνζηαηεπκέλεο» πεξηνρέο, πνπ είραλ θαζνξίζεη νη ιεπθνί γη’ απηό
ην ιόγν.

ΓΑΣΕ΢ ΣΩΝ ΦΟΡΣΗΓΩΝ

Με ηηο «Γάηεο ησλ Φνξηεγώλ» ν ηδαληθόο θαη αλάμηνο εξαζηήο ησλ γαιάδησλ πόλησλ,
θαηαθέξλεη λα καο δώζεη κηα πηθξή γεύζε από ηελ ζθιεξνηξάρειε θαη κνλαρηθή δσή ησλ
λαπηηθώλ.
Σην πξώην κηζό ηνπ πνηήκαηνο πεξηγξάθεηαη ε δσή ησλ γάησλ πνπ δνπλ ζηα βαπόξηα θαη ε
αληηκεηώπηζή ηνπο από απηνύο. Οη γάηεο, ζύκθσλα κε ηνλ πνηεηή κνηάδνπλ πνιύ κε ηηο γπλαίθεο,
ησλ νπνίσλ ε παξνπζία ιείπεη πνιύ από ηνπο λαπηηθνύο ησλ εκπνξηθώλ πινίσλ, πνπ ηαμηδεύνπλ
γηα κεγάια ρξνληθά δηαζηήκαηα. Έηζη, πάληα ηξέθνπλ κηα γάηα ζην θαξάβη, γηα λα ληώζνπλ ηε
δεζηαζηά, ην ράδη, ην παηρλίδηζκα θαη ην λάδη ηεο γπλαηθείαο παξνπζίαο δίπια ηνπο. Η αλάγθε γηα
ζπληξνθηά, θαη ηξπθεξόηεηα θαιύπηεηαη από ην δών απηό, πνπ ηξηγπξλά παηρληδηάξηθα ζηα πόδηα
ηνπο θαη ηνπο ζπκίδεη ζειπθό ζηνλ ηξόπν πνπ ηνπο θνηηάδεη, ηνπο αγξηεύεη ή θάζεηαη λσρειηθά ζηε
γσληά ηεο. Η αηκόζθαηξα πνπ πεξηγξάθεη, ν πνηεηήο λα επηθξαηεί ζην πινίν ράξε ζηελ παξνπζία
ηεο γάηαο ζα κπνξνύζε λα ραξαθηεξηζηεί, εξσηηθή, αηζζεζηαθή θαη έληνλα «ειεθηξηζκέλε».
Σην δεύηεξν κηζό παξνπζηάδεηαη ν αξγόο εθθπιηζκόο-εμάληιεζε ηεο γάηαο από ηελ αζζέλεηα
ηεο ιακαξίλαο. Η γάηα πνπ παξακέλεη έγθιεηζηε κέζα ζηηο ιακαξίλεο ηνπ θαξαβηνύ γηα κεγάιν
ρξνληθό δηάζηεκα θηλδπλεύεη λα πξνζβιεζεί από απξνζαλαηνιηζκό θαη ηξέια, επεηδή βιέπεη
ζπλερώο ην ίδην ζέακα, ηελ όςε ηνπ ζηδήξνπ. Γε δηαζέηεη ηε ινγηθή ηνπ αλζξώπνπ, πνπ κπνξεί λα
εμεγήζεη ηελ επαλάιεςε ηεο ίδηαο ζέαο θη έηζη ράλεη ηελ «πλεπκαηηθή ηζνξξνπία» ηεο θαη
ηαιαηπσξείηαη ζπλερώο. Οη λαπηηθνί πξνζπαζνύλ απεγλσζκέλα θάζε θνξά λα ηελ πξνζηαηεύζνπλ
από απηή ηελ αξξώζηηα, θνξώληαο ηεο έλα ράιθηλν πεξηιαίκην, αιιά δελ θαηνξζώλνπλ λα
απνηξέςνπλ ηνλ ζιηβεξό ζάλαηό ηεο. Οη άληξεο ηνπ πιεξώκαηνο θηάλνπλ ζε ζεκείν λα
δαθξύδνπλ, όηαλ ράλνπλ ηε κνλαδηθή ζειπθή ζύληξνθό ηνπ ηαμηδηνύ ηνπο. Τν άγξην θαζήθνλ ηεο
ιύηξσζεο αλαιακβάλεη ν πην θαθνπαζήο, θνηηάδνληαο ηελ γηα ηειεπηαία θνξά θαη ξίρλνληάο ηελ
ζηελ άγξηα ζάιαζζα. Ο πληγκόο ηεο ζα ηε ζώζεη από ην καθξόρξνλν βαζαληζηήξην ηεο ηξέιαο, αλ
εμαθνινπζήζεη λα δεη ζην πινίν.
Σην ηέινο ηνπ πνηήκαηνο θαηαιαβαίλνπκε πσο ν πνηεηήο ζίγεη έκκεζα ην δίπνιν πνπ θπβεξλά
ηε δσή, ην δίπνιν ηνπ έξσηα θαη ηνπ ζαλάηνπ. Πνπ ηα πάληα κε απηά ζρεηίδνληαη θαη ζ’ απηά
θαηαιήγνπλ.

Όμυρ ο μπαμπάρ δεν επσόηαν, Έλλη Αλεξίος

ΣΕΧΝΙΚΗ:
ΑΦΗΓΗΜΑΣΙΚΟΙ ΣΡΟΠΟΙ:
→Αθήγεζε, Αθεγεκαηηθέο αλαδξνκέο,
- Γ’ πξόζσπε αθήγεζε από έλαλ αθεγεηή πνπ δε ζπκκεηέρεη ζηελ ηζηνξία πνπ αθεγείηαη.
- Ο αθεγεηήο δελ έρεη ζπγθεθξηκέλε νπηηθή γσλία αιιά κπνξεί λα βξίζθεηαη παληνύ θαη λα ηα
παξαθνινπζεί όια -> Παληνγλώζηεο αθεγεηήο.

→ Γηάινγνο, πνπ δίλεη ζεαηξηθή δηάζηαζε ζην δηήγεκα. Κπξηαξρεί ν δηάινγνο, πνπ απνθαιύπηεη κε
δσληάληα ηελ παηδηθή ςπρνινγία.
- →Πεξηγξαθέο.
- → Αθεγεκαηηθή παξάιεηςε
-1η ενόηηηα : η ηπαγική οικονομική καηάζηαζη μιαρ οικογένειαρ ενόρ πολιηικού
εξόπιζηος

Η απόθαζε ηεο κεηέξαο λα δεηηαλέςεη καδί κε ηα παηδηά ηεο δείρλεη ηελ ηξαγηθή νηθνλνκηθή
θαηάζηαζε ηεο νηθνγέλεηαο. Η αθηγημαηική αναδπομή δείρλεη όηη πάληα ε νηθνγέλεηα
αληηκεηώπηδε νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα όκσο ε απνπζία ηνπ παηέξα έρεη θάλεη ηα πξάγκαηα
ρεηξόηεξα.

Ο διάλογορ πνπ αθνινπζεί αλάκεζα ζηε κεηέξα θαη ζηα παηδηά απνθαιύπηεη ηελ παηδηθή αθέιεηα.
Από ηε κηα ηα παηδηά δνπλ ζην δηθό ηνπο όκνξθν θόζκν θαη επηζπκνύλ παηρλίδηα όπσο είλαη θπζηθό.
Γελ αληηιακβάλνληαη ην κέγεζνο ηεο θαηάζηαζεο ζηελ νπνία βξίζθνληαη θαη ε αγλόηεηα ηεο
ςπρήο ηνπο θαίλεηαη από ηελ αγάπε ηνπο γηα ηα παηρλίδηα. Η ιεπηνκεξήο πεξηγξαθή ηνπ
ζηδεξόδξνκνπ απνθαιύπηεη ηνλ ςπρηθό θόζκν ησλ παηδηώλ. Από ηελ άιιε ε κεηέξα βξίζθεηαη ζε
δύζθνιε ζέζε γηαηί δελ έρεη θαλέλα λα ηε ζηεξίμεη, πξέπεη λ’ αγσληζηεί λα θξνληίζεη θαη λα
κεγαιώζεη ηα παηδηά ηεο. Γελ δηζηάδεη αθόκε θαη λα δεηηαλέςεη παξακεξίδνληαο ηελ πεξεθάληα ηεο.
Κξαηά αμηνπξεπή ζηάζε θαη δελ μεζπά ζε θιάκαηα. Πηέδεηαη γηαηί δελ κπνξεί λα ηθαλνπνηήζεη ηηο
επηζπκίεο ησλ παηδηώλ ηεο , πξνζπαζεί λα πξνζγεηώζεη ηα παηδηά ηεο ζηε ζθιεξή πξαγκαηηθόηεηα
θαη δείρλεη απεξηόξηζηε θαηαλόεζε. Η κεηέξα δείρλεη αγσληζηηθή δηάζεζε, δείρλεη λα έρεη ςπρηθά
απνζέκαηα θαη δελ δείρλεη θαθία αθόκα θαη όηαλ κηιάεη γηα απηνύο πνπ εμόξηζαλ ηνλ άλδξα ηεο.

Η επαλάιεςε ηεο ιέμεο λαη γεκίδεη ηα παηδηά κε ειπίδα όηη νη επηζπκίεο ηνπο ζα ηθαλνπνηεζνύλ
όηαλ επηζηξέςεη ν παηέξαο ηνπο.

2η ενόηηηα: Η επιθςμία ηυν παιδιών για ηην απόκηηζη ηος ζιδηπόδπομο.

Με κηα αθεγεκαηηθή παξάιεηςε βξηζθόκαζηε ζηελ νδό Αηόινπ. Η κάλα δεηηαλεύεη ελώ ηα παηδηά
θνηηνύλ ηα πνιππόζεηα παηρλίδηα.

Από ην διάλογο αλάκεζα ζηα παηδηά απνθαιύπηεηαη ε θνηλσληθή πξνέιεπζε ησλ παηδηώλ. Όια
νλεηξεύνληαη όηη ζα αγνξάζνπλ ην ζηδεξόδξνκν. Ο ζηδεξόδξνκνο απνηεινύζε γηα ηα παηδηά κηα
δπλαηόηεηα λα μεθύγνπλ από ηε δύζθνιε θαη πεδή πξαγκαηηθόηεηα, λα απνιαύζνπλ ην παηρλίδη
θαη λα θαηαιάβνπλ ην λόεκα ησλ γηνξηώλ κε ηα δώξα, ηε ραξά θαη ηε μεγλνηαζηά ησλ εκεξώλ.

Η ξεαιηζηηθή πεξηγξαθή ηεο εμσηεξηθήο εκθάληζεο ησλ παηδηώλ δείρλεη ηελ ηξαγηθή θαηάζηαζε
ηεο νηθνγέλεηαο. Δπίζεο ν δηάινγνο αλάκεζα ζηα παηδηά απνθαιύπηεη ηνλ απζνξκεηηζκό ησλ
παηδηώλ θαη ηελ έιιεηςε πνιιέο θνξέο επγεληθώλ ηύπσλ ζπκπεξηθνξάο.
3η ενόηηηα: Η αδςναμία απόκηηζηρ ηος ζιδηπόδπομος από ηα παιδιά λόγυ ηηρ κακήρ
οικονομικήρ καηάζηαζηρ.

Η αθήγεζε κε ηελ αθεγεκαηηθή παξάιεηςε καο κεηαθέξεη κέξεο κεηά θαη ηα ξήκαηα ζε
παξαηαηηθό δείρλνπλ ηελ έληνλε θαηάζηαζε ζηέξεζεο πνπ βίσλε ε νηθνγέλεηα. Η νηθνγέλεηα
επηζθεπηόηαλ θαζεκεξηλά ηελ νδό Αηόινπ όπνπ ε κεηέξα δεηηάλεπε θαη ηα παηδηά ράδεπαλ.

Τα βξάδηα πνπ επέζηεθαλ ζην ζπίηη ηνπο πξνζγεηώλνληαλ ζηε ζθιεξή πξαγκαηηθόηεηα ηνπ άδεηνπ
ζπηηηνύ. Η απνπζία ηνπ παηέξα είλαη έληνλε. Μέζα από ηνλ ηξαγηθό δηάινγν θαίλεηαη ε αγσλία ησλ
παηδηώλ γηα ηελ επηζηξνθή ηνπ παηέξα ηνπο, ην δξάκα πνπ βηώλεη ε κεηέξα πνπ ηεο έρεη ιείςεη ην
γέιην ηνπ άλδξα ηεο θαη ην ηξαγηθό γεγνλόο όηη θάπνηνη εμόξηζηνη δελ είραλ πξνιάβεη λα δνπλ ηα
αγέλλεηα παηδηά ηνπο.

Με κηα αθεγεκαηηθή παξάιεηςε νδεγνύκαζηε κπξνζηά ζηε βηηξίλα. Η ιπξηθή πεξηγξαθή ησλ
παηρληδηώλ πνπ πνπιήζεθαλ ή πνπ αθόκε βξίζθνληαη εθεί δίλεη κηα επαηζζεζία ζην αθήγεκα πνπ
έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηηο επηζπκίεο ησλ παηδηώλ πνπ ηειηθά δελ ηθαλνπνηήζεθαλ.
Η επαλάιεςε ηεο θξάζεο θαη ν κπακπάο δελ εξρόηαλ θάλεη αθόκε πην δξακαηηθή ηελ θαηάζηαζε
ησλ παηδηώλ.

Ούηε όκσο θαη ηα άιια παηδηά κπόξεζαλ λα αγνξάζνπλ ην ζηδεξόδξνκν. Η σξηκόηεηα ησλ παηδηώλ
απηώλ θαίλεηαη κέζα από ηα επηρεηξήκαηα πνπ παξνπζηάδνπλ. Η θηώρεηα, νη αξξώζηηεο θαη ηα
κεηακθπιηαθά ρξόληα είλαη θνηλά ζηνηρεία ζηε δσή όισλ ησλ παηδηώλ. Οη δύζθνιεο ζπλζήθεο
σξηκάδνπλ ηελ παηδηθή ζθέςε θαη ςπρή.

Σην ηέινο ε κεηέξα κηιάεη κε ιόγηα παξεγνξεηηθά θαη πξνζπαζεί λα αλαθνπθίζεη ηηο πιεγσκέλεο
ςπρέο ησλ παηδηώλ ηεο θαη ηνπο δίλεη ειπίδα πνπ είλαη θαη ην κνλαδηθό θάξκαθν ζε ηέηνηα
πξνβιήκαηα.

Απαληήζεηο ζηηο εξσηήζεηο ηνπ ζρνιηθνύ βηβιίνπ

1. Πεπιγπάτηε ……από ηο κείμενο.

Η Αγγειηθνύια θαη ν Πέηξνο κεγαιώλνπλ κέζα ζηελ αλέρεηα θαη ηε ζηέξεζε. Ο παηέξαο εξγαδόηαλ
σο πιαλόδηνο ηελεθεηδήο θαη ηα παηδηά είλαη καζεκέλα ζηε θηώρεηα («πιαλόδηνο ηελεθεηδήο πνπ
ήηαλ -ηη λα βγάιεη, θαη πνύ λα θηάζνπλ»), αιιά ηώξα πνπ είλαη εμόξηζηνο, ζηεξνύληαη έζησ θαη ην
θησρό ηνπ κεξνθάκαην. Η κεηέξα «πάληα μελνδνύιεπε», αιιά ηε δεδνκέλε ζηηγκή είλαη άλεξγε.
Έηζη απνθαζίδεη λα δεηηαλέςεη ειπίδνληαο όηη θαη ε παξνπζία ησλ παηδηώλ ζα δηεγείξεη ηα
θηιάλζξσπα αηζζήκαηα ησλ πεξαζηηθώλ («κπνξεί λα βξεζεί θαη θαλέλαο ρξηζηηαλόο λα ζαο δώζεη
θαη θακηά δεθάξα») Τα παηδηά ζηεξνύληαη αθόκε θαη ηα ζηνηρεηώδε. Φνξνύλ κπαισκέλα θαη
ηξηκκέλα ξνύρα, ζθηζκέλα γάληηα θαη ιαζπσκέλα παπνύηζηα («Ο Πέηξνο θνξνύζε καύξν
ζαθάθη…σο ηελ νδό Αηόινπ»). Ξέξνπλ όηη δελ ππάξρεη θαλείο λα ηνπο ραξίζεη έλα δώξν θαη
κνλαδηθή ηνπο δηαζθέδαζε ζηελ Αηόινπ είλαη λα «ραδέςνπλ ηνλ θόζκν». Τν όλεηξό ηνπο είλαη λα
απνθηήζνπλ ην αθξηβό ηξελάθη ηεο βηηξίλαο, αιιά ζηελ πξαγκαηηθόηεηα δελ κπνξνύλ λα
αγνξάζνπλ θαλέλα δώξν. Παξαηεξνύλ ηε βηηξίλα λα αδεηάδεη από ηα ηαπεηλά παηρλίδηα, ηελ
αξθνύδα, ηα ζεξβίηζηα ηνπ ηζαγηνύ, ηα «επηπιάθηα» θαη ην αεξνπιάλν κε ζιίςε. Πάλσ απ’ όια
όκσο ηνπο ιείπεη ε παξνπζία ηνπ παηέξα, ε πξνζηαζία θαη ην ράδη ηνπ θαη δνπλ κε ηελ αγσλία αλ
ζα ηνπο αλαγλσξίζεη κεηά από ηόζα ρξόληα.

2. Σι ανηιπποζυπεύει …ηος καηαζηήμαηορ;

Τα παηρλίδηα γηα θάζε παηδί, αθόκε θαη γη’ απηά πνπ δνπλ ζηελ θνηλσλία ηεο αθζνλίαο, είλαη
ζύκβνιν ραξάο θαη μελνηαζηάο. Πξνζθέξνπλ δηέμνδν ζηε θαληαζία ηνπο θαη ηνπο ηαμηδεύνπλ ζην
ρώξν ηνπ νλείξνπ. Γηα ηνπο κηθξνύο ήξσεο ηνπ δηεγήκαηνο, πνπ νη θνηλσληθέο θαη πνιηηηθέο
ζπλζήθεο ηεο επνρήο ηνύο έρνπλ επηβάιεη ηελ πην ζθιεξή πξαγκαηηθόηεηα, είλαη αθόκε
πεξηζζόηεξν ζύκβνιν ηεο πιεξόηεηαο θαη ηεο επηπρίαο. Ο Πέηξνο θαη ε Αγγειηθνύια ειπίδνπλ λα
δξαπεηεύζνπλ γηα ιίγν κε ην εληππσζηαθό ηξελάθη από ηελ αλέρεηα, ηε ζηέξεζε θαη ηε δπζηπρία,
λα παίμνπλ θαη επηηέινπο λα ραξνύλ. Βέβαηα, ηα παηδηά δελ ζα ήηαλ επηπρηζκέλα κόλν κε ην ηξέλν∙
ζα ην ήζειαλ από ηα ρέξηα ηνπ παηέξα. Τν ηξέλν είλαη ππνζπλείδεηα ηαπηηζκέλν κε ηελ
επηζηξνθή ηνπ αγαπεκέλνπ ηνπο παηέξα θαη αλ ην απνθηνύζαλ, ζα νινθιήξσλε ηελ επηπρία ηνπο.

3. Κάθε παιδί πποβάλλει ένα επισείπημα …ζηο ηέλορ ηος διηγήμαηορ;

Τα παηδηά κπξνζηά ζηε βηηξίλα ηνπ θαηαζηήκαηνο θάλνπλ όλεηξα πώο ζα απνθηήζνπλ ην πνζεηό
δώξν, ην «ζηδεξόδξνκν», αιιά κνηξαία όια ηνπο δηαςεύδνληαη. Ο γηνο ηνπ θαζεγεηή ππνζηήξηδε
όηη ζα ην αγνξάζεη ν κπακπάο ηνπ κε ην δηπιό κηζζό πνπ ζα πάξεη ζηηο γηνξηέο. Τν αδύλαην
ρισκό αγνξάθη ήιπηδε όηη ζα ηνπ ην αγνξάζεη ν λνλόο ηνπ πνπ ήηαλ νδεγόο, όκσο θαη εθείλνο
πξνηίκεζε ηειηθά κηα θαλέια, γηαηί ην παηδί είρε πιεπξίηε. Τν ηξίην παηδί ηεο ζπληξνθηάο
ηζρπξίζηεθε όηη νη ζείνη ηνπ ζα ζπγθεληξώζνπλ ρξήκαηα, γηα λα αγνξάζνπλ ην ηξελάθη από θνηλνύ,
όκσο ηνπ πήξαλ έλα παιηό, γηαηί ην πεξζηλό είρε ιηώζεη. Τέινο, ν Πέηξνο δήισλε κε βεβαηόηεηα
όηη ζα ηνπ ραξίζεη ηνλ ζηδεξόδξνκν ν παηέξαο ηνπ, όηαλ επηζηξέςεη από ηελ εμνξία, πξάγκα πνπ
δελ έγηλε πνηέ. Τειηθά, θαλέλα από ηα παηδηά δελ πξαγκαηνπνηεί ην όλεηξό ηνπ, θαζώο ζηνπο
δύζθνινπο θαηξνύο ηεο θηώρεηαο νη δηθνί ηνπο πξνηίκεζαλ είδε πξώηεο αλάγθεο.

4. ΢σημαηίζηε ηο ποπηπέηο ηηρ μηηέπαρ, κάνονηαρ αναθοπά ζηον αγώνα ηηρ

για επιβίυζη.
Η κεηέξα αληαπνθξίλεηαη ζην πξόηππν ηεο ηδαληθήο κάλαο, πνπ ζπλδπάδεη ηελ αγάπε κε ην ςπρηθό
ζζέλνο. Δίλαη αθόκε ραξαθηεξηζηηθή εθπξόζσπνο ηεο Διιελίδαο κάλαο ηεο κεηεκθπιηαθήο επνρήο,
πνπ είρε λα αληηπαιέςεη ηε θηώρεηα θαη ηνλ εζληθό δηραζκό κε κνλαδηθά όπια ηεο ηελ
θαξηεξηθόηεηα, ηελ ςπρξαηκία θαη, αλ ρξεηαζηεί, ηελ απηνζπζία. Ο παηέξαο είλαη εμόξηζηνο θαη ε
εθείλε αγσλίδεηαη δηπιά γηα ηελ επηβίσζε ηεο νηθνγέλεηαο. Αθόκε θη όηαλ ν παηέξαο ήηαλ θνληά
ηνπο, δελ έκελε άπξαγε, αιιά εθηόο από ην ζπίηη θξόληηδε λα εληζρύεη ην νηθνγελεηαθό εηζόδεκα
δνπιεύνληαο ζηα μέλα ζπίηηα σο νηθηαθή βνεζόο. Τώξα πνπ κέλεη θαη εθείλε άλεξγε, δελ πηνείηαη,
αιιά απνθαζίδεη λα δεηηαλέςεη. Μπξνζηά ζην ελδερόκελν ηεο πείλαο θαη ηεο αξξώζηηαο ησλ
παηδηώλ ππνρσξεί ε πεξεθάληα θαη ε ληξνπή. Αλ θαη βξίζθεηαη ζε ηξαγηθή ζέζε, δελ παξαπνλείηαη
ζηα παηδηά ηεο, νύηε ηα επηβαξύλεη κε ηηο δηθέο ηεο αλεζπρίεο θαη ηνλ πόλν ηεο. Πξνζπαζεί λα ηνπο
εκθπζήζεη αηζηνδνμία θαη λα απαιύλεη όζν κπνξεί ην αίζζεκα αλαζθάιεηάο ηνπο κε ηελ αγάπε θαη
ην δηάινγν. Γίλεη εηιηθξηλή απάληεζε ζηηο δηθαηνινγεκέλεο απνξίεο ηνπο γηα ηελ ηύρε ηνπ παηέξα
κε ηξόπν πνπ κπνξνύλ λα θαηαιάβνπλ ζηελ ειηθία ηνπο «Άκα ηνλ αθήζνπλ νη θαθνί αλζξώπνη».
Γελ ράλεη ηελ ππνκνλή ηεο αθόκε θαη όηαλ ηα παηδηά ηε βνκβαξδίδνπλ κε εξσηήζεηο ή ηεο δεηνύλ
επίκνλα έλα παηρλίδη. Δθείλε απνθξίλεηαη κε εξεκία θαη θαηαλόεζε, ζέηνληαο ηα απαξαίηεηα όξηα:
«Όζα θαη λα πηάζνπκε…δελ κπνξνύκε». Δίλαη επίζεο ζηνξγηθή θαη ηξπθεξή. Φαξαθηεξηζηηθό είλαη
όηη ηελ επαηηεία ζηελ Αηόινπ δελ ηελ παξνπζηάδεη κεινδξακαηηθά γηα λα κελ ηα ιππήζεη, αιιά ζαλ
επθαηξία λα δνπλ ιίγν θόζκν θαη λα ραδέςνπλ ηηο βηηξίλεο.(«Θα ραδέςεηε θαη ηνλ θόζκν…») Όηαλ
ην όλεηξν ησλ παηδηώλ καηαηώλεηαη, ηνπο ππόζρεηαη όηη ζα έξζνπλ θαιύηεξεο κέξεο θαη ηα
παξεγνξεί.(«Μα ηνπ ρξόλνπ […] όια ζα ’ρνπλ αιιάμεη») Η κάλα είλαη ηειηθά άλζξσπνο κε
αλεμάληιεηε ζέιεζε θαη καρεηηθόηεηα. Γεκηνπξγεί έηζη ζηνλ αλαγλώζηε ηελ πεπνίζεζε όηη ζα
θαηαθέξεη λα επηβηώζεη απηή θαη ηα παηδηά ηεο.