Yeni Dil Bilgisi

DİL BİLGİSİ DENEMESİ
2018
Ne yanar kimse bana âteş-i dilden özge

Ne açar kimse kapım bâd-ı sabâdan gayrı
(Fuzulî)
İBRAHİM KILIÇ
1
İLETİŞİM
FACEBOOK: İBRAHİM KILIÇ EDEBİYAT ÖABT
GSM: 0505 719 16 23
2
F)
DİL BİLGİSİ TÜRKÇE DENEME 1
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, tamlayanı 5. Aşağıdaki dizelerin hangisinin yüklemi söz-
İBRAHİM KILIÇ - İBRAHİM KILIÇ - İBRAHİM KILIÇ --- İBRAHİM KILIÇ --- İBRAHİM KILIÇ - İBRAHİM KILIÇ -- İBRAHİM KILIÇ
ile tamlananı arasına sözcük ya da sözcük- cük türü bakımından ötekilerden farklıdır?
ler girmiş bir isim tamlaması vardır?
A) Ara sıra geçiyor bir atlı iki yayan
A) Duyguların büyüğünü ilk seninle yaşadım. Bozuk düzen taşların üstünde tıkırdayan
B) Sevginin ince ve nazik tomurcukları, yüzünden
B) Kendimi kaptırarak tekerleğin sesine
okunuyordu.
Uzanmışım kalmışım yaylının şiltesine
C) Hasret dediğin büyük ayrılık budur işte.
C) Bir deva bulmak için bağrındaki yaraya
D) Dik yokuştan aşağı doğru hızla iniyordu.
E) Çocuk, buğulu camdaki parmak izlerine dikkat
Toplanmıştı garipler şimdi kervansaraya
ediyordu. D) Yârin dudağından getirilmiş

Bir katre alevdir bu karanfil
E) Altında bir tarih sekiz mart otuz yedi

Gözüm imza yerinde başka bir ad görmedi
2. Aşk, henüz keşfedilmemiş bir sır olarak kaldı.
Bu cümle için aşağıdakilerden hangisi söy-
lenebilir?
A) Fiil - olumsuz - basit - devrik
B) Fiil - olumlu - birleşik - kurallı
6. Aşağıdakilerin hangisinde iyelik eki aldı-
C) isim - olumsuz - basit - devrik
ğı için belgisiz zamir olan, adlaşmış bir
D) İsim - olumlu - birleşik - kurallı
sıfat kullanılmıştır?
E) İsim - olumlu - basit - kurallı
A) Kimi insanlar karlı havada araba kullanmıyor.
B) Size başka bir gömlek verelim, dedi.
C) Sinemalardaki hiçbir filmi kaçırmazmış.
D) Bazısı işini ötekilerden erken bitirmiş.
E) Bugün yine birkaç kitap aldım.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem
durum bakımından tamamlanmıştır?
A) Geç kaldığı için okula koşa koşa gitti.
B) Yağmur bastırınca sokağın ortasında kalakaldık.

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir işin
C) Belki bir gün onun ne yaptığını sana anlatırım.
sürdüğü anlamı vardır?
D) Zahmetsiz bir iş, iş değildir bunu unutma.
--
E) Gazetenin verdiği kitap ekini almak için büfeye gitti. A) Yüzyıllardır sevi mektuplarının gerçek mi kur-
İBRAHİM KILIÇ - İBRAHİM - İBRAHİM KILIÇ
maca mı olduğu tartışıladuruyor.
B) İyi yazılmış birçok satanlar romanı okumak, iyi
yazılmış bir romanı okumak kadar keyif vere-
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili bilir.

sözcük edat değildir? C) Söz konusu evi işçiler iki ay gibi kısa bir süre-
de restore etmişlerdi.
A) Yıllar sonra babası ile barışmıştı.
B) Güzel mi güzel bir şehirdir Ordu. D) Annesinin kendisine kızması üzerine kız oda-
C) Duyduklarımı ancak ona anlatırım. sını temizleyiverdi.
D) Dışarı çıkabilirsin yalnız ödevlerini yaparsan. E) Yaşamın tüm zorluklarına karşın insanlar ayakta
E) Dağ gibi adamdı yazık oldu. durmayı bilmelidir.
3
İBRAHİM KILIÇ
8. Aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı, işi 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili
yapan veya yapılan işten etkilenen değildir? sözcük diğerlerinden farklı bir türdedir?
A) - Ne var o kutuda? A) Üzerinde yürüdüğümüz dünya kavrulmuş kor

halini alır.
Fotoğraf albümleri.
--- İBRAHİM KILIÇ --- İBRAHİM KILIÇ --- İBRAHİM KILIÇ --- İBRAHİM KILIÇ --- İBRAHİM KILIÇ -- İBRAHİM KILIÇ -- İBRAHİM KILIÇ
B) Bastığımız sönmemiş kireçtir ve alev alev
B) - Köye ne zaman gideceğiz? parke taşları ayaklarımızı yakar.
Hafta sonu. C) Gerçektir bizi mahveden şey.
D) Hayat bir düştür uyanmak bizi öldürür.
C) - Kim söyledi sana bunları?
E) Düşlerimizi çalan, hayatımızı da çalmıştır.
Dayım.
D) - Ne vereyim sana?
Biraz para.
E) - Cebinde ne var?
Telefon.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfatla is-
min yeri değiştirilip isme iyelik eki getirile-
rek yapılan birleşik sıfata örnek vardır?
A) Asık suratlı insanları kim sever ki!
B) Gözünün gördüğüne, kulağının duyduğuna inan

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisi, yükleminin
sözcük türüne göre ötekilerden farklıdır? C) Vurdumduymaz biri olduğunu hemen anlamış.
A) Boşuna emek harcamışız bunca yıl. D) Saçı uzun, aklı kısa birine benziyor.
B) Arıyor gözlerim bütün gün seni. E) Giydiği elbisenin kolu oldukça uzundu
C) Başından beri söylediklerini kısaca özetledi.
D) Küçük pencerenin önünde saksılar diziliydi.
E) Sevgisiz bir toplum, çorak toprağa benzer.
13. Yağmur gibi damla damla

Seven gözler konuşurlar
Her bakışta bir söz vardır
Ayrılanlar kavuşurlar
Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden

-- İBRAHİM KILIÇ -- İBRAHİM KILIÇ
10. (I) Kalın tren raylarının arasında korkusuzca yürür.

hangisi yoktur?
(II) ilk molayı görkemli Bostanlı köy’de verir. (III) Yem-
yeşil marul bahçelerinden birine iner. (IV) Bahçeciler A) Niteleme sıfatı
onu tanır, İsmail Dayım da. (V) Bahçeciler ona tapta- B) Belgisiz sıfat
ze sebzelerden ikram ederler.
C) Adlaşmış sıfat
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin han-
gisinde niteleyici sözcüğe yer verilmemiştir? D) Soru sıfatı
A) I. B) II. C) III. D) IV. E)V. E) Türemiş sıfat
4
İBRAHİM KILIÇ
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisi biçimce olumlu 18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir işin
anlamca olumsuzdur? nasıl yapıldığı belirtilmemiştir?
A) Bu aralar senin yaptıklarına bir anlam veremiyo-
rum. A) Küçük yüzünü açıkta bırakan kısacık saçlarını
B) İnsan hayatında yapılan iyiliklerin lafı mı olur! ıslayarak düzeltti.
C) Söylediklerdi duymadım sanma. B) Köydeki insanlar yaşanan bu olaylara hiç mi
D) Bu binayı almak için oldukça para harcamış. sıcak bakmıyorlardı.
E) Ödevlerini zamanında bitirmen sana kolaylık sağlar C) Çocukluğumun bostanlarını, bin bir çeşit seb-
ze ekili bahçelerini düşlüyordum.
D) Sırası gelmişken şiir çevirisine ilişkin düşünce-
lerimi genel olarak aktarayım.
15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sırasıyla, E) Başından geçen olayları kısaca anlatmış yazar
“kimi, neye, nasıl” sorularına cevap vardır? eserinde.
A) Bu kutuları, tavan arasına düzgünce yerleştirelim.

19. (I) İlkbahar, canlanan ağaçlar, renklenen doğa,
B) Onu, böyle bir şeye zor ikna ettik.
coşan ırmaklar, hayata güzlerini açan çiçekler ve
C) Sizinle konuşan insanı, tüm dikkatinizle dinleyin.
kelebeklerle birlikte bir başlangıcın habercisidir.
D) Seni, her gördüğümde çocuklar gibi sevinirim.
(II) İlkbahar ayrıca yeni bir hayata başlamanın,
E) Seni de ısrarla, yarınki düğüne davet ettiler.
bilinmeyene adım atmanın da yoludur. (III) Bütün
mevsimler sevilir ama insanların çoğu ilkbahar-
dan hoşlanır, ilkbaharla birlikte coşar ve heye-
canlanır. (IV) Çünkü insanların çoğu sonbaharda
16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat tamla- huzursuzlanır, sonbaharla birlikte sanki bir şeyler
ması yoktur?
eksik kalmış gibi telaşlanır. (V) Bu yüzden ilk-
A) Onun görevi, yolculuk boyunca bizimle ilgilenmekti. bahar insanlara her zaman huzur verir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin

B) Uzun saçlı kız bize doğru yaklaşıyordu.
hangileri fiil (eylem) cümlesi değildir?
C) Mavi kazağını yeni almış, çok beğendim.
A) I. ve II. B) II. ve III. C) III. ve IV.
D) Birkaç gün sonra seni ararım, dedi.
D) IV. ve V. E) III. ve V.
E) Onun sıcacık gülümsemesi beni hep mutlu
20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde adlaş-

mış sıfat kullanılmıştır?
A) Kahvecinin çırağı, boşları az önce getirdi.
B) Kitabın kapağını çok beğendim.
17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz kul- C) Atlar, nehirden güçlükle geçti.
lanılmıştır? D) Yağmurlar sonbaharda başlardı burada.

A) Bazı durumlarda ne yapacağımızı bilemiyorduk. E) Yolun karşısında, gösterişli bir bina vardı
B) O yıllar, güzel lise yılları, gerçekten unutulmazdı.

CEVAP ANAHTARI
C) İçlerindeki mavi saçlı kızı çok sevmiştim.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
D) İşte, sokakta, evde her yerde onu düşünüyordum. B B A D D D A B D D

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
E) Sakallı dede evimize kadar gelip yardım istedi. E D D B B A B C A A
5
F)
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemin 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylem-
geçtiği yer vurgulanmıştır? den etkilenen varlık vurgulanmıştır?
A) Bu güzel kitabı öğretmeni ona dün vermiş.
A) Çağdaş Türk edebiyatının gelişmesinde onun
elbette büyük bir payı vardır. B) Arkadaşlarıyla konuşurken oldukça sinirliydi.
B) Bütün ailesi ve dostları ona bunu başarabileceğini
C) Bugün sokaklar bayram için süslendi.
söylüyordu.
C) Geçen hafta çaylarımızı belediye tesislerinde iç- D) Konuşmaya başlayınca insanların morali bo-
miştik.
zuldu.
D) Bundan sonra soru gözerken daha dikkatli olmalı-
E) Herkesten önce Ahmet’i tanımalısın.
sınız.
E) Büyük yazarlar çıkarmak için sürekli yarışmalar
düzenlenmeli.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem be-

lirtme hem niteleme sıfatı alan bir sözcük
kullanılmıştır?
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik
fiil yoktur? A) Koca çınarın serin gölgesinde bir süre dinlendiler
A) Biraz olsun beni anlayıversen.

B) Tarihi konak ne yazık ki bakımsızlık içindeydi.
B) Biz ondan bahsederken o bir anda çıkageldi.

C) Bazı çiçeklerin kokusu güzel olmuyor.
C) Yoğun trafik yüzünden birçok insan canından bezdi

D) Tiyatro alanında birçok başarılı oyuncu vardı.
D) Her şeyden hem de her şeyden vazgeçtim.

E) Olaylara karamsar bakmanın bir yararı yoktur.
E) Sorulan bir defa da korkmadan çözseydin.
3. Artık hepsi bitti; açlık, susuzluk, kin 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çi-
zili sözcük, sözcük türü bakımından di-
--
Ne matara ne ekmek torbası lazım

ğerlerinden farklıdır?
Elbise de lüzumsuz şapka da

A) Yeni açtığı bu giyim mağazasından önemli bir
Artık üşümezler ki
kazanç sağladı.
Yukarıdaki dörtlükte aşağıdakilerden han- B) Sınavı kazanacağına olan inancını hiçbir za-
gisi yoktur? man kaybetmemişti.
A) Bağlaç
C) Benzin istasyonunun ateş almasıyla korkunç
bir patlama meydana geldi.
B) Belirtisiz isim tamlaması
D) Elde ettiği bu büyük başarıdan sonraki sevin-
C) Zamir
ci görülmeye değerdi.
D) İlgeç E) Böyle utanç verici bir davranışta bulunduğu-
E) Belirteç na, artık çok pişmandı.
6
İBRAHİM KILIÇ
7. (I) Vapur, mavi sularda kulaç atarak ilerliyordu sanki. 10. Odamın penceresini tümüyle kapatan ceviz ağacı,
(II) Yolcular, Boğaz’ın güzelliklerini seyrediyordu. I
(III) Çocuklar, vapurun üstünde uçan birkaç beyaz önceki sabah birden pencereden içeri uzandı.
martıya ekmek parçaları atıyordu. (IV) Karadeniz II
görününce kaptanımız geri döndü. (V) Bu geziye Geniş yapraklarıyla el öpmeye geldi sanki.Neden-
katılan bütün yolcular mutlu olmuştu. III
Bu parçada yukarıdaki numaralanmış cüm- dir bilmem, her yıl içimde bahar sevinçleri tutuş-
lelerle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi IV
yanlıştır?
turan ceviz ağacı, bu yıl beni sadece hüzünlen-
A) I. de niteleme sıfatı kullanılmıştır. diriyor V
B) II. de birden fazla çoğul isim kullanılmıştır. Bu parçadaki numaralanmış sözcükler-

C) III. de hem belirtme hem niteleme sıfatı alan den hangisi bir ismi niteleme ya da be-
sözcük kullanılmıştır. lirtme amacıyla kullanılmamıştır?
D) IV. de özel isim kullanılmıştır.

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
E) V. de soyut isim kullanılmamıştır.
8. Anlamaz, bilmezsin sen bizim halkı

Sevgiyi bulasın yakına gel ki hem durum hem de zaman bakımından
Kalıplar gerçeği göstermez belki belirtilmiştir?
Gönül perdeleri sökülsün de gör A) Ağaç, meyvesi olunca başını aşağı salar.
B) Bu meseleyi seninle enine boyuna tartışalım
Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden han- şimdi.
gisinin örneği yoktur?
C) Havasız ortamlarda fazla kalınca rahatsız
oluyordu.
A) Kişi zamirinin B) Bağlacın
D) Aslında bu kadar öfkelenmenize gerek yoktu.
E) Sana bugün ya da yarın haber veririm.
C) Çoğul ismin D) Fiilimsi
E) Soyut ismin
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anla-

mı diğerlerinden farklı bir sözcük türüyle
12. Hayatta çalışmaktan hiç korkmadım ama yaşlan-
sağlanmıştır?
mak zor iş. Her gün yeniden kurulan dünyaya bi-
A) Neden olduğun olaya nasıl bu kadar kayıtsız ka- raz daha eskimiş olarak uyanıveriyor kendi içinde
labilirsin? insan.
B) Olayla ilgili diğer ayrıntıları kaçıncı kattan öğre-
Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden
nebilirim? hangisi söylenemez?
C) Ülkemizde gün geçtikçe okuma oranı niçin düşü-
A) İsim ve fiil cümleleri vardır.
yor?
B) Tezlik fiili kullanılmıştır.
D) Ona verdiğimiz sözlerin hepsini ne zaman yerine
C) İsimden fiil yapan ek vardır.
getireceğiz?
D) Geçişli yüklem vardır.
E) Toplantı başladığından beri sürekli olarak neden
E) Dönüşlülük zamiri kullanılmıştır.
sözümü kesiyorsunuz?
YGS - 2017
7
İBRAHİM KILIÇ
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ad tamla- 17. Cümlede edat grupları, sıfat tamlamaları ve isim
masının tamlayanı da tamlananı da zamir- tamlamaları belirteç olarak kullanılabilir.
den oluşmuştur?
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtili
A) Artık bunların davranışlarına tahammül edemiyo- isim tamlaması belirteç görevinde kulla-
rum. nılmıştır?
B) Oraların havası her derde devadır, diye övünürdü. A) Bir zamanlar uzak bir ülkede çok mutlu yaşa-
C) Şunun şurasında, bir arıza daha var; bunu da tamir yan iki kardeş varmış.
edelim. B) Bu azimli genç, kendisine verilen görevleri bir
D) Yerinden kalkınca kendisine söylenenlerin doğru- saatte bitirdi.
luğunu anladı. C) Bu sözleri söylediğine günün birinde, pişman
E) Başkalarının işlerine karışmaz, ne söylenirse onu olacaksın.
yapardı. D) Oğlunun gelmediğini görünce hemen telaşa
kapıldı.
E) Gece yarısı, yoldan geçen kişilerin bağrışma-
14. Artık pek düşünmek istemiyorum ölümü larıyla
Yeter ki eksilmesin, öfkem bitmesin
Bir kaya gibi sert ve öfkeli kalmayı bilelim
18. Ansızın ortaya çıkmış bir şehirdi
Yukarıdaki dizeler için aşağıdakilerden han-
gisi söylenemez? Bu iç içe geçmiş durgunluklar
Birinin ölümünden artakalan sanki
A) Miktar zarfı kullanılmıştır.
Ve yoğun bir sis parçası başımın üstündeki
B) Sıfat tamlaması bir başka adın sıfatı durumundadır.
Eski bir görkemi anımsatıyor bana
C) Zaman zarfına yer verilmiştir.
D) Tamlayanı düşmüş isim tamlamaları vardır. Yukarıdaki dizeler için aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
E) Edat öbeği sıfat görevinde kullanılmıştır.
A) Hem niteleme hem belirtme sıfatı almış isim
vardır
B) Belgisiz zamir tamlayan olarak kullanılmıştır.
15. Aşağıdakilerin hangisinde ikileme tür yö-
C) Hâl eki almış kişi zamiri vardır.
nüyle ötekilerden farklıdır?
D) Hem ilgeç hem de bağlaç kullanılmıştır.
A) Toprak, yerküremizi çevreleyen ince mi ince bir E) İşaret zamiri kullanılmıştır.
kabukmuş.
B) Bu sevimli çocuğun pırıl pırıl dişleri hepimizin dik-
19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde pekişti-
katini çekmişti rilmiş sözcük farklı bir türde kullanılmıştır?
C) İrili ufaklı yapraklar arasında yüzlerce karınca vardı
A) Dünyada yapayalnız hissediyordu kendini.
D) Gamlı gamlı titremeye durmuş yapraklar.
B) Bomboş gözlerle beni süzüyordu dün akşam.
E) Uçsuz bucaksız bir okyanus gibidir zaman.
C) Eve döndüğümüzde gökyüzü kapkara görünüyordu
D) Ben düzeltmeye çalıştıkça işler büsbütün karıştı
16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sırasıyla, E) Önceleri düşüncelerini yepyeni zannettim.

kimi, neye, nasıl” sorularına cevap vardır?
A) Bu kutulan, tavan arasına düzgünce yerleştirelim. CEVAP ANAHTARI

B) Onu, böyle bir şeye zor ikna ettik. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C) Seni, her gördüğümde çocuklar gibi sevinirim. C E D E D C E D B E
D) Seni de ısrarla, yarınki düğüne davet ettiler. 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

B D C E D B C E E B
E) Sizinle konuşan insanı, tüm dikkatinizle dinleyin.
8
1. Elif kız, hâlâ kayanın üzerinde kıpkızıl duruyordu. De- 5.
I. Arkadaşlarla bu konuyu epey konuştuk.
nizin koyu çelik mavisinin üzeri ara sıra, batan güne-
II. Hepiniz bir sonraki sene de böyle olun.
şin ışığını yansıtıyordu. Güneş her seferinde daha
III Bu olayla artık özel olarak ilgilenmeliyiz.
uzakta parlıyordu. Sonunda görünmez oldu. Karanlık-
IV. Bugün; dünün yarını, yarının habercisidir.
ların kollarına atıldı..
V. Benim söylediklerimi herhalde yanlış anladı.
Bu parça için aşağıdakilerden hangisi söy-
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle ilgili
lenemez?
verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Zincirleme isim tamlaması kullanılmıştır.
A) I. cümlede miktar zarfı kullanılmıştır.
B) Zaman zarfına yer verilmiştir.
B) II. cümlede durum zarfı kullanılmıştır.
C) Tamlayanı ile tamlananı yer değiştirmiş isim
C) III. cümlede iki farklı türde zarf vardır.
tamlaması vardır.
D) IV. cümlede zaman zarfına yer verilmiştir.
D) Birden fazla belirtili isim tamlaması vardır.
E) V. cümlede olasılık zarfı kullanılmıştır.
E) Pekiştirilmiş sözcük zarf görevinde kullanılmıştır
2. Akşamları gelir incirkuşları

Konarlar bahçemin incirlerine
Kiminin rengi ak, kiminin sarı 6. Çünkü gök sıkıntıyla ağar
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yok- Rüzgâr buruşur, bir yaprak düşer

tur?
Ve kaçıyordur solgun mavilikte
A) Ad tamlaması
Martılar ve ala geyikler
B) Sıfat tamlaması
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisinin
C) Bileşik sözcük
örneği yoktur?
D) Zaman zarfı
E) Belgisiz zamir A) Sıfat tamlaması B) İsim tamlaması
C) Edat D) Bağlaç
E) Fiil
3. Aşağıdakilerin hangisinde isim tamlaması,
zaman zarfı olarak kullanılmıştır?
A) Saat yedide sokak lambaları yanar.

7. Gün doğar rüzgâr eser bulut dolanır
B) Sonunda onun sözünü dinlemiş olduk.
Rahmet şarkısı söyler yağmurlar
C) Kanepenin üzerine uzanmış uyuyordu.
--
Alnınız en soylu isyandır demir külçelere

D) O, yen bir yaşamın kıyısında duruyor.

E) Cumartesi akşamı konuştuk onunla. Gürültü susar ses donar sevgi tohumu patlar
Sessiz bir bombadır konuşur derinlerde

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anla-
hangisi yoktur?
mı bir adılla sağlanmıştır? A) Yansımadan türemiş birden fazla sözcük
A) Kimden borç aldığını size de söyledi mi? B) Birden fazla isim tamlaması
B) Hangi gün geleceğini kime söylemiş? C) Birden fazla sıfat
C) Kaç gün kalacaksınız memleketinizde? D) Birden fazla zarf
D) Ne tür müziklerden hoşlanıyorsunuz? E) Soyut ad
E) Dün sınıfta kaybettiği, nasıl bir kalemmiş?
9
İBRAHİM KILIÇ
8. Trenle Zürich’ten Bern’e gittik. Karşımızda oturan orta 11. Belirtili isim tamlamalarında bir tamlayan birden
yaşlı, gözlüklü bayan büyük gazeteyi didik didik etti. fazla tamlanana bağlanabilir.
Bir genç kız, kulağında volkmen, hem müzik dinledi,
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açık-
hem de bir dergiden makaleler okudu. Sadece
lamaya uygun bir kullanım vardır?
sayfaları çevirirken dışarı baktı. Yan tarafta bir genç
A) Anadolu'nun köylerinden, kasabalarından gön-
çift yine ellerinde birer kitap hep okudular.
derilen pek çok mektup aldım.
Yukarıdaki parçada aşağıdakilerden hangi- B) Okuyucuları memnun edebilmek gazetecinin
si yoktur?
kazanacağı en büyük servettir.
A) Bağlaç B) Zamir C) Edat C) Bugünkü dünyada insan ilişkileri sadece çeke-

memezlik üzerine kurulmuştur.
D) Zarf E) Sıfat
D) Sözcüklerin, cümlelerin anlamı kullanıldıkları
metnin içerisinde belli olur.
E) Bütün dünya yarımadaları içinde Anadolu'nun
apayrı bir yeri vardır.
9. Aşağıdaki dizelerin hangisinde edat ya da

bağlaç kullanılmamıştır?
12. Yüz biçimin tıpkı onunkine benziyor.
A) Ne doğan güne hükmüm geçer
Ne halden anlayan bulunur Aşağıdaki cümlelerin hangisinde -ki bu
cümledeki görevinin dışında kullanılmıştır?
B) Baktım ki gökyüzü baştanbaşa bulut
Unut diyor o güzel günleri unut A) Gözleri tıpkı kardeşininkiler gibi maviydi.
C) Aşk ile koskoca dağlan düz ettim B) O, karşıki binada çalışıyor.
Avladım sonunda o civan kekliği C) Geçen yılın eriği ile bu yılınki aynı değil.
D) İlkbaharda, at koşturayım sahralarda D) Onun sesi, bir çocuğunki gibi güvensizdi.
Gemi, vapur yürüteyim deryalarda E) Sıkıntı içinde geçen bir yaşam seninki
E) Sensiz uykuyu haram bilen için
Ayrılık ölümün diğer adıdır
10. Biz, zaman kırıntıları zaman sinekleri

13. Sonu gelmeyen bir rüyaya dalar
Günlerin tozlu camlarında kanat çırpanlar
Akşam, odalarda fersiz aynalar
Ve lüzumsuz görenler artık Durgun sularında hepsinin yer yer

Eski bir hatıra sanki genişler
Bu aydınlıkta kendi gölgelerini

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdaki yargı-
Bu dizelerde aşağıda verilenlerden han- lardan hangisi doğrudur?
gisi yoktur?
A) İlgi adılı kullanılmıştır.
A) İyelik zamiri
B) Soru zarfına yer verilmiştir.
B) Türemiş zarf
C) Sayı sıfatına yer verilmiştir.
C) Sıfat tamlaması
D) Bileşik isim kullanılmıştır.
D) İşaret zamiri
E) Tamlananı tamlayanından önce söylenmiş bir
E) Soyut isim
isim tamlaması vardır.
10
İBRAHİM KILIÇ
14. Dostsuz adam, boş bir kutu 18. Ömrün gecesinde sükûn, aydınlık,
Korku, parmaklarını alnıma sürdü Boşanan bir seldi avuçlarımızdan
Canım, kopan bir tespih görünmeyen ellerde Bir masal meyvesi gibi paylaştık
Rüzgâr, bir göğüs gibi penceremde öksürdü Mehtabı kırık dal uçlarından
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yok-
tur?
A) Belgisiz sıfat
B) Niteleme sıfatı A) Zarf görevinde edat öbeği
C) Basit sıfat B) İsim tamlamasını niteleyen sıfat
D) Adlaşmış sıfat C) Belirtili ad tamlaması
E) Türemiş sıfat D) Sıfat görevinde edat öbeği

E) Ayrılma eki almış ad
15. Bir senden alıyor gönlüm haberi.
Benim halimden bir sen anlarsın.

Bir masal daha anlattı masalcı. 19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizi-
li sözcük, tür bakımından diğerlerinden
Birini istiyorum derdime derman olacak.
farklıdır?
Bir ana istiyorum benimle ağlayacak.
A) İlk kez gittiği ülkede çok sıcak karşılanmış.
Yukarıdaki cümlelerde geçen bir sözcüğü
B) Dışarıya çıkarsan bana da bir gazete almayı
kaç farklı görevde kullanılmıştır?
unutma.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 C) Biraz dinlenelim, sonra yaparız ödevlerimizi.
D) Yavaşça eğilip, kadının kulağına bir şeyler fısıl-
dadı.
E) Niçin konuşup duruyormuş sağda solda?
16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru an-
lamı belirteçle sağlanmamıştır?
A) Niçin halkımız kitap okumak konusunda bu kadar

duyarsız davranıyor?
B) Bu zamana kadar sana söylediklerimi neden
20. Aşağıdaki altı çizil sözcüklerden hangisi
dikkate almadın?
sözcük türü bakımından ötekilerden
C) Ne çalışıyorsun ki emeğe saygı göstermeyen o farklıdır?
yerde!
D) Şirketle ilgili belgeleri bilgisayara nasıl yüklediniz? A) Depremden sonra birçok bina boşaltıldı.
E) Hayata ve insanlara niye küstüğünü seninle de mi B) Bazı günler, sahile gider, denizi seyrederdim.
paylaşmadı? C) Kimi canlılar, hem karada hem denizde yaşa-
yabiliyor.
D) Oraya gittiğimizde birtakım sorunlarla karşılaştık.
17. Evimin küçük penceresinden tavus kuşruklarını sey-

E) Çocuklardan birkaçını ceviz ağacına çıkarken
retmek insana büyük bir haz veriyordu.
gördüm.
Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Belirtili ad tamlaması CEVAP ANAHTARI

B) Belirtisiz ad tamlaması 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C) Niteleme sıfatı C B E B D B D B D D
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
D) Ad durum eki almış sözcükler
A B E D D E E D B E
E) Sayı sıfatı
11
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden faz- 4. Sıvacı kuşu bekledi uykusuz
la sıfat tamlaması kullanılmıştır? Sabahın çanak yaprağını
A) İyiliklerin karşılıksız yapılması, karşılığında çıkar Nisan güneşinin kar sevincinde
gözetilmemesi gerekir. Parıldar hüznümün bıçağı
B) Bu konu hakkında kimselere bir şey söyleme- Yukarıdaki dizeler için aşağıdakilerin han-
yeceğine söz verdi. gisi doğru değildir?
C) Sıcaklıkların artmasıyla birlikte piknik alanlarında A) Zincirleme ad tamlaması vardır.
bir canlanma oldu. B) Tamlayanı düşmüş ad tamlaması tamlayan
D) Köylüler olup bitenden habersiz, günlük işlerine görevinde kullanılmıştır.
devam ediyorlardı. C) Somut ad vardır.
E) Tembellik etmeyip bir an önce işinin başına dön-
D) Hem tamlanan hem belirtme eki almış sözcük
sen çok iyi olacak.
vardır.
E) Sıfat tamlamasının kalıplaşması ile oluşmuş
birleşik ad vardır.
2. Uzun uzun denize bakan o kadın

Annemin gençliği miydi ?
Sonra biz konuşmadan
5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde hem edat
Başını öne doğru eğen hem de bağlaç vardır?
Bu dizelerle ilgili aşağıdaki yargılardan A) Işıklı dişlere değen havanın meyvesi

hangisi yanlıştır?
Küreler devam eder gizli ahengine
A) İlgeç vardır.
B) Kaybolurken izlerin yavaş yavaş
B) Belgisiz sıfat kullanılmıştır.
Saklambaç oynarız biz seninle
C) Belirtili ad tamlaması kullanılmıştır.
C) Karşı evler kar olmuş dağlar gibi
D) Zaman belirteci vardır.
Geceleyin kaybolan gökleri ararken
E) Tamlayanı düşmüş ad tamlaması vardır.
D) Ve hayatı dehşetle hissederim
Bahçemdeki ağaçlar uyurken
E) Seni resmedeceğim taşa ve mermere
Ve geceler içinden ağlayarak
--
3. Rüzgâr hafiften esince uçuşan ve siz yürüdükçe ayak-

larınızın altında çıtırdayan güneş rengi yaprakların

bahçeleri ve sokakları, sarının bütün tonlarını cömertçe
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisi, yükleminin
kullanarak nasıl bir masal iklimine dönüştürdüğünü sözcük türüne göre ötekilerden farklıdır?
göreceksiniz.
A) Boşuna emek harcamışız bunca yıl.
Bu cümlede geçen aşağıdaki sözcüklerden
hangisi, sözcük türü yönüyle ötekilerden B) Arıyor gözlerim bütün gün seni.
farklıdır?
A) hafiften B) yürüdükçe C) çıtırdayan
D) cömertçe E) kullanarak
12
İBRAHİM KILIÇ
7. Her zamanki gibi bir sabahtı. O gün de yandaki taş 10. Burası Kapadokya. 60 milyon yıl önce Erciyes,
binanın yüksek tavanlarına ve eskimiş pencerelerin- Hasandağı ile Güllüdağ’ın püskürttüğü lav ve kül-
den odaya sızan renk renk ışıklara merhaba demişti. lerin oluşturduğu yumuşak tabakaların milyonlar-
ca yıl boyunca yağmur ve rüzgâr tarafından aşın-
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
dırılmasıyla ortaya çıkan bu masalsı topraklara
A) İlgi ekiyle türemiş sıfat yolumuzu düşürense “Kapadokya Caz Günleri”.
B) İkilemeyle oluşmuş sıfat Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yok-

C) Belgisiz sıfat tur?
D) İşaret sıfatı A) Zamir B) Ad C) Sıfat

E) Sıra sayı sıfatı YGS - 2017
D) Bağlaç E) Ünlem
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kolay söz-

cüğü, tür bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Sınavda önce kolay soruları çözerek zaman

8. Sana ey kanımda eriyen kadın kazanmaya çalışıyordu.
Can nasıl dayansın, nasıl dayansın? B) Takımın bu kadar kolay bir galibiyet alacağını
Mezara çekmekse beni maksadın doğrusu hiçbirimiz düşünmemiştik.
Önümde o siyah gözlerin yansın. C) Bu yeni çalışma sistemi sayesinde, işler sanıl-
dığından daha kolay yürüyor
Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden
hangisi söylenemez? D) Öğretmenliğin kolay bir meslek olduğunu dü-
şünenler, yanılıyorlar.
A) I. dizede niteleme sıfatı vardır.
E) Kolay işleri hep kardeşime yaptırıyorsunuz, di-
B) II. dizede soru zarfı vardır.
ye söyleniyordu.
C) III. dizede kişi zamiri vardır.
D) IV. dizede yer - yön zarfı vardır.
E) IV. dizede hem niteleme hem belirtme sıfatı almış
isim vardır. 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, eylemi

yapan belli değildir?
A) Sanatta gerçeklik, düş gücüne yerini bırakmıştır.

B) Sanatçı, gerçekleri önemsemez.
9. Çekim eki alan sıfatlar, ad (isim) gibi görev yapar. C) Dün ve önceki gün denize girilmiş.
D) Her yazar, okuyucunun ilgisini çekemez.
Aşağıdakilerden hangisinde çekim eki aldı-
ğı halde adlaşmamış bir sıfat vardır? E) Edebî metnin özelliklerini yazdım.
A) Okulun duvarındaki panoda gazeteden kesilmiş

bir haber vardı.

B) Dernek, çoğu aydının, iş adamının, öğrencinin 13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir söz-
cük hem niteleme hem belirtme sıfatı al-
ikinci adresi olmuştu.
mıştır?
C) Biz de panomuzda edebiyatımızın büyüklerini
tanıtmaya karar verdik. A) Yaşlı adam oğullarını yanına çağırdı.
D) Toplantıların en muhteşemi, hafta sonunda Ata- B) Karıncalar o minnacık adımlarıyla dağları aşar
türk Kültür Merkezi'nde gerçekleştirilecek. C) Bu bölümde çocuklara yönelik yayınlar var.
E) Doğumunun yüzüncü yıldönümünde Yahya Kemal D) Dışarısı soğuk ama kütüphanenin içi sıcacık
anılacak. E) Dedesinden kalma saatini yanından hiç ayırmaz
13
İBRAHİM KILIÇ
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer tamla- 18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtilen
yıcısı vurgulanmıştır? işler aynı kişiler tarafından yapılmıştır?
A) Çok kirlendiği için yemek masasını güzelce temiz- A) Hazırlıklarımızı tamamlayıp kısa süre sonra yo-
ledi. la koyulduk.
B) Ona işin püf noktalarını da öğrettim ama bu işe
B) Anneler Günü’nde ona güzel bir yüzük aldık.
yanaşmadı.
C) Uzun zamandır görmediğim arkadaşımla dün kar-
C) Çamaşırları ben ayırdım, o ütüledi.
şılaştım.
D) Şehrin ışıklarını yaktı, bizler de buna sevindik.
D) Toplantıya, çocuğum rahatsızlandığı için katılama- E) Düğüne davetliler birazdan gelir, az daha bekle-
dım. yelim.
E) Saat dört civarında okulun önünde buluştuk
19. (I) Hızla hareket etmesi gerekiyordu. (II) Yüreğinde

en ufak bir korku yoktu. (III) Sadece düşündükleri-
ni, hedeflediği eylemleri yerine getirememe endişe-
15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir ad tam-
si duyuyordu. (IV) Sonra asansörden dışarı gölge
laması yüklemin anlamını durum bakımından
tamamlamıştır? gibi kaydı. (V) Işıl ışıl aydınlatılan büyük bir korido-
ra çıktı.
A) Şirketin yönetim kurulu ay sonu toplanıyor.
B) işlerimiz zaman geçtikçe daha iyi olacak. Yukarıda numaralanmış cümlelerin han-
C) Ruhlarımızı karartan kül rengi bulutlardı. gisinde zaman bildiren bir sözcük kulla-
nılmıştır?
D) Hiçbir yapıt okuyucuya hayatın sırrını veremez.
E) Sürücüler bitiş çizgisine kadar at başı yarıştı. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
20. Aşağıda verilen cümlelerin hangisinde
16. Delmek için nefesim yetti külünk yerine belirtisiz ad tamlaması bir ismi niteleme
göreviyle kullanılmıştır?
Birer küme buluttu sıradağlar yolumda
Yukarıdaki dörtlükle ilgili aşağıdakilerden A) O sırada insanı ferahlatacak, koskocaman

hangisi söylenemez? bir ay gökyüzünü deldi.
A) Belirtili ad tamlaması vardır. B) Başıboş insanlarla dolaşmaktan zevk alan
B) Birden fazla somut ad vardır. bir yapısı vardı.
C) Tamlayanı düşmüş ad tamlamaları kullanılmıştır.
C) Buradaki belli başlı etkinliklerden biri de her
D) Çoğul ad kullanılmıştır.
yıl düzenlenen kiraz festivalidir.
E) Bileşik ad vardır.
D) Televizyonda gösterilenler yürekler acısı du-
rumda olduğumuzu kanıtlıyor.
E) Şimdi karşımda yanan bir soba ve üzerinde

kaynayan ıhlamur olsa...

durum bakımından tamamlanmıştır?
A) Geç kaldığı için okula koşa koşa gitti.

CEVAP ANAHTARI
B) Yağmur bastırınca sokağın ortasında kalakaldık. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C) Belki birgün onun ne yaptığını sana anlatırım. B B C E D D A E
D) Zahmetsiz bir iş, iş değildir bunu unutma. 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
E) Gazetenin verdiği kitap ekini almak için büfeye gitti. C C B E E A A A D D
14
F)
1.
4. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi yapısı
I. En sevdiği şarkıyı söylemişti bize o, akşam.
bakımından diğerlerinden farklıdır?
II. Çok konuşan bir kızdı ablası.
III. Gece nerede kaldığını neden söylemedi? A) Er olan, ekmeğini taştan çıkarır.
IV. Memleketten alelacele gönderilen eşyaları almak B) El elin eşeğini türkü çağırarak arar.
için erkenden yola çıkmış. C) Dostun attığı taş baş yarmaz.
V. Geceleri bize güzel hikâyeler anlatırdı. D) Dost, dostun eğerlenmiş atıdır.
Bu cümlelerle ilgili aşağıdaki yargılardan E) Demir ıslanmaz, deli uslanmaz.
A) I. cümlede farklı türde belirteçler kullanılmıştır.

B) II. cümlede miktar belirteci vardır.
C) III. cümlede hem soru hem de miktar belirteci kul-
lanılmıştır.
D) IV. cümlede zaman ve durum belirteci vardır.
E) V. cümlede sadece zaman belirteci vardır.
5. (I) Eski kuşaktan bir edebiyatçıyı bugünün ölçüle-

rine göre değerlendirmek doğru mu? (II) Günü-
müzde insanların edebiyat anlayışları değişip
2.
gelişmiştir. (III) Ancak bu gelişmeyi bir zincir ola-
I. Annesinin yanına koşarak geldi.
rak düşünürseniz, zincirin halkaları kopuk değil iç
II. Yattığı yerden azıcık doğruldu.
içe geçmiş durumdadır. (IV) Günümüz edebiyat-
III. İstediğiniz elbise daha gelmedi.
çıları, hem dillerini geliştirmek hem de yeni biçim-
Bu cümlelerdeki altı çizili zarfların türleri ler oluşturmak bakımından çok şey borçludurlar
aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak
eskilere. (V) Edebiyat merdiveninin basamakları,
verilmiştir?
bizden önceki edebiyatçıların birikimlerinden
A) Miktar zarfı - üstünlük zarfı - miktar zarfı
oluşmuştur.
B) Durum zarfı - üstünlük zarfı - zaman zarfı
C) Durum zarfı - durum zarfı - miktar zarfı
hangisinde belgisiz zamir vardır?
D) Durum zarfı - miktar zarfı - zaman zarfı
E) Üstünlük zarfı - durum zarfı - miktar zarfı A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
--
3. Aşağıdakilerin hangisinde soru anlamı bir

sıfatla sağlanmamıştır?
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim tam-

A) Kaç mevsim geçirdin yurdundan uzakta?
laması durum zarfı göreviyle kullanılmıştır?
B) Konuya hangi açıdan yaklaşıyorsunuz?
A) O, gençliğinde öyle can sıkıcı bir adamdı ki.
C) Bu gömleği kaça aldın? B) Adı Meryem'di, ama mahalleli Yaz Gülü derdi.
C) Bir kış günü karlar arasından çıkageldi babası.
D) Buraya ne amaçla geldiniz?
D) Gözleri elaydı fakat uzaktan küf yeşili görünürdü
E) Neredeki fırının ekmeği daha güzel? E) Galiba başında kavak yelleri esiyor.
15
İBRAHİM KILIÇ
7. Memlekete gittiğinde bana mutlaka haber ver. 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir ad
birden çok sıfatla nitelenmiştir?
Bu cümle, yan cümleciğin görevi yönünden
A) Okumayı seven; çalışan, araştıran insanların
aşağıdakilerden hangisiyle özdeştir?
başarılı olamaması için hiçbir neden yoktur.
A) Onunla hasta ziyaretine gideceğine sevindim.
B) Geleceğimizi emanet edeceğimiz kişiler, kişilik
B) Senin saatlerdir burada olduğunu fark etme-
sahibi insanlar olmalıdır
mişim.
C) Hayatın bütün güçlüklerine rağmen yaşama
C) Yeterli derecede çalışanlar her işte başarılı olurlar.
sevincini kaybetmiyordu.
D) Bana bunaldığını, sokağa çıkmak istediğini söyledi.
D) Bütün borçlarını ödedikten sonra rahat bir
E) Dünkü olayı öğrenince çok büyük tepki gösterdi.
nefes alabilecekti.
E) Bebeğin odası pembe dolaplarla, halılarla,
perdelerle donatılmış bir cennete benziyordu.
8. Giyme dedim, niçin giydin alları
Başıma getirdin türlü halleri
Uzun koklamaya kıyamadığım gülleri
Niçin verdin, çabucak soldurdun
12.
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıda verilen- I. Sokaklarında gezilmez ki yüzme bilmeden.

lerden hangisi yanlıştır? II. Ona gidilirken geçilirmiş hâlâ o yoldan.
A) Soru zarfı vardır. III. Bir sebile döküldü bembeyaz güvercinler.
B) Adlaşmış sıfat vardır. IV. Hava keskin bir kömür kokusuyla dolar.
C) Tamlayanı düşmüş isim tamlaması vardır.
V. Kapanırdı daha gün batmadan kapılar.
D) Çoğul isim vardır.
Yukarıdaki numaralı cümlelerden hangisi
E) Soru sıfatı vardır.
öğelerinin dizilişi (yükleminin yeri) bakı-
mından diğerlerinden farklıdır?
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde işi yapan A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

belli değildir?
A) Bu olayı kimden duyduğunu daha çözemedim.
B) Ayşegül, okula gitmemek için annesinden izin istedi
C) Telefonunu suya düşürünce gidip yenisini aldı.

13. (I) Aslında Ahmet'in dün geceki davranışı onu da
D) Pamuklar hasat mevsiminde yani sıcağın alnında şaşırtmıştı. (II) Çünkü rahat bir insandı Ahmet.
toplandı. (ııı) öyle ince eleyip sık dokumazdı. (IV) Yaşamda
E) Ödevini yetiştirmek için arkadaşından yardım istedi olduğu gibi mesleğinde de büyük iddiaları yoktu.
(V) Bu yüzden de büyük bir hırsla çalıştığını gö-
ren çıkmamıştır.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle il-

10. (I) Kalın tren raylarının arasında korkusuzca yürür. (ıı) gili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi
ilk molayı görkemli Bostanlıköy’de verir. (III) Yemyeşil yanlıştır?
marul bahçelerinden birine iner. (IV) Bahçeciler onu A) I. cümle fiil cümlesidir.
tanır, İsmail Dayım da. (V) Bahçeciler ona taptaze B) II. cümle eksiltili bir cümledir.
sebzelerden ikram ederler.
C) III. cümlenin yüklemi bir deyimdir.
D) IV. cümle isim cümlesidir.
gisinde niteleyici sözcüğe yer verilmemiştir?
E) V. cümle bileşik bir cümledir.
16
İBRAHİM KILIÇ
14. Aşağıda verilenlerden hangisi bileşik bir 18. Birbirine bir bağlaçla bağlanan cümlelere "bağlı
cümledir? cümle" denir.
A) Doktorlar ve araştırmacılar yıllardır kas gerilme- Aşağıdaki cümlelerin hangisi bu açıkla-
sini nasıl yenebileceklerini araştırdılar. maya örnek gösterilemez?
A) Üzüntüsünün yapmacık ve zorlama olduğu
B) Bana yine eski günlerden, o mutluluk dolu anılar-
dan bahset. belliydi.
B) Saatlerce dil döktüm; ama derdimi bir türlü
C) Ben üzerime düşen görevleri zamanında hallet-
tim, sen işini savsaklıyorsun. anlatamadım.
C) O durmadan geziyordu; oysa biz harıl harıl
D) İnsanların kalbini kırma, onlarla iyi geçin.
ders çalışıyorduk.
E) İnsanların çok büyük tutkuları yoktur; insanlar çok
D) Buradan ayrıldığından beri ne aradı ne de
küçük şeylerle mutlu olabilirler.
sordu.
E) Başını omzuma koydu ve hıçkıra hıçkıra ağla-
maya başladı.
15. O, romanı bilen, yazdığını bilinçle yazan bir sanatçı.
Hiçbir şeyi rastlantıya bırakmıyor. Şaşırtıcı bir kurgu

19.
ustalığı var. Polisiye romanlarda görülen tekniği de
I. Çok söz hamal yüküdür.
şaşırtıcı bir ustalıkla kullanıyor. Olay örgüsü mükemmel,
II. Deveyi yardan uçuran, bir tutam ottur.
anlatım son derece akıcı. Soluk soluğa okunacak bir
III. Gül dikene katlanmasaydı, iyi kokmazdı.
roman bu.
IV. Alma mazlumun ahım, çıkar aheste aheste.
Bu parçada, aşağıdaki cümle türlerinden
hangisi yoktur? V. Ağlamayan çocuğa meme vermezler.
Yukarıdaki numaralanmış atasözleriyle
A) Bileşik cümle B) Fiil cümlesi ilgili olarak aşağıda verilenlerden han-
C) Sıralı cümle D) Bağlı cümle gisi yanlıştır?
E) Basit cümle
A) I. cümle yüklemine göre isim cümlesidir.
B) II. cümle yapısına göre basittir.
16. Edebi eser; malzemesi dil olan, duygu ve estetik he- C) III. cümle şartlı bileşik cümledir.
yecana seslenerek akılda yer edebilme niteliği kaza- D) IV. cümle kuruluşuna göre devrik, yapısına
nan sözlü veya yazılı kompozisyondur. göre sıralı bir cümledir.
E) V. cümlede yan cümlecik dolaylı tümleç görevin-
Bu cümle ile ilgili aşağıdaki yargılardan
dedir.
A) Yüklemin türüne göre ad cümlesidir.

20. Aşağıdaki cümlelerden hangisi eksiltili
B) İki öğeden oluşmuş bir cümledir.
(bitmemiş) bir cümledir?
C) Anlamca olumlu bir cümledir.
A) Düğün, otelin bahçesindeki havuz başındaydı
D) Öznesi sıfat tamlamasıdır.
B) Çocuk perdeyi aralayarak yaşlı gözlerle baktı
E) Üç tane yan cümlecik vardır.
C) Garsonlar servise her zaman bu masadan
başlar
17. Aşağıdakilerden hangisi biçimce olumlu, D) İlkokulun o herkese sevecen görünen yolları
anlamca olumsuz bir cümledir? E) Lütfen kemerlerinizi bağlayın, dedi hostes
A) Sanki eve gidip ders çalışacaksın!

CEVAP ANAHTARI
B) Serin olmasına rağmen pikniğe gittik. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C) Bu tür çalışmalar hâlâ yapılmış değil. C D C E D D E E D D
D) Böyle sözlere tepkisiz kalamıyorum. 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
E) Küskün mü bana yine esmer yârim? A D B A D E A A B D
17
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, yükleminin 5. Aşağıdakilerin hangisinde cümlenin öğe-
türüne göre diğerlerinden farklıdır? si olmayan bir arasöz kullanılmıştır?
A) Ne kadar dilimlersen dilimle her şeyin iki yüzü vardır. A) Tüm bunları, beni böyle bırakıp giderken dü-
B) Bildiğimizi zannetmemiz, öğrenmemizin en büyük şünecektin.
düşmanıdır. B) Bir gün bu güzel düşünceler, emin ol, hayata
C) Adil olanın kuvvetli, kuvvetlinin de adil olması geçirilecek.
gerekir. C) En güzel kokular, leylâk rengi, serin bir
D) Bir tek kişiye bile yapılan haksızlık, tüm toplum için akşamüstü...
tehdittir. D) Böyle insanlar, böyle kahramanlar, yaşıyor mu
E) Kendini kaybeden insandan daha korkunç bir varlık hâlâ?
yoktur. E) Seher yeli, bahçedeki bülbüller, her şey seni
hatırladır.
2. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapıca diğer- 6. (I) Arkeologlar yeni kalıntılar ortaya çıkarmak ve
lerinden farklıdır? daha fazla bilgi elde etmek için teknolojik geliş-
A) Vazoyla saksının farkını boynu bükük çiçeklerden melerden yararlanıyorlar. (II) Ama geçmişte olup
sor. bitenler hakkındaki her şeyi tam olarak bilemeye-
B) Başkalarının izinde yürüyenler, ayak izi bırakmazlar cekler. (III) Zira eski kalıntıların önemli bir bölü-
C) insan, kuşkularından uzaklaştıkça kendine yaklaşır münün, zamanın yok edici gücüne dayanama-
D) Açılmamış kanatların büyüklüğünü her insan dığını görebiliyoruz. (IV) Geçmişe ait düşünceler ve
bilemez. inançlar gibi çok önemli şeyler, hemen hemen hiç
E) Hiç kimse kendinde olandan fazlasını veremez. iz bırakmadan yitip gidebiliyor. (V) Bu yüzden
arkeologlar, buldukları en küçük parçalar üzerinde
büyük bir dikkatle çalışıyorlar.
3. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin

I. Altında gür deniz ki ezelden köpüklüdür hangisinin öge sıralanışı özne - zarf tümleci-
II. Çalkantısında dalgasının bilmez nedir sayı yüklem şeklindedir?
III. Milyonlarca dalga sürmektedir sandalı
IV. Hiç durmayan gürültüsü bir türküdür A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
V. Milyonca haykırış, milyonca sesleniş

7. (I) Aslında Ahmet’in dün geceki davranışı onu da
Yukarıdaki numaralanmış dizelerden han- şaşırtmıştı. (II) Çünkü rahat bir insandı Ahmet.
--
gisi eksiltili bir cümledir? (III) Öyle ince eleyip sık dokumazdı. (IV) Yaşam-
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. da olduğu gibi mesleğinde de büyük iddiaları

yoktu. (V) Bu yüzden de büyük bir hırsla çalıştı-
ğını gören çıkmamıştır.
4. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi, öznesi
Bu parçada numaralanmış cümlelerle il-
ortak sıralı bir cümledir? gili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi
A) Danışan dağı aşmış, danışmayan düz yolda şaşmış yanlıştır?
B) Darı unundan baklava, incir ağacından oklava olmaz A) I. cümle fiil cümlesidir.
C) Hayırlı komşu, hayırsız akrabadan iyidir. B) II. cümle eksiltili bir cümledir.
D) Kabahat öldürende değil, ölendedir. C) III. cümlenin yüklemi bir deyimdir.
E) Kazma elin kuyusunu, kazarlar kuyunu. D) IV. cümle isim cümlesidir.

E) V. cümle bileşik bir cümledir.
18
İBRAHİM KILIÇ
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yancümle- 12. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yüklemi-
cik, temel cümleciğin nesnesi görevindedir? nin türüne göre diğerlerinden farklıdır?
A) Havaya iki el ateş ederek oradan hemen uzak- A) Gençler, bir toplumun geleceğini emanet ede-
laştılar. ceğiniz hâzinelerdir.
B) işlerini bitirir bitirmez eve dönmeye karar verdiler. B) Karşı dairenin kiralık olduğunu bize haber ve-
C) Bana söylediği o kadar sözden sonra hâlâ yanı- ren oydu.
ma gelebiliyor.
C) Bizim takımın iskeleti, tecrübeli futbolculardan
D) Çalışma ve dinlenme saatleri çok iyi ayarlanma-
kuruludur.
lıdır.
D) Bence bildikleriniz yaşadıklarınızdan fazla
E) Ona bu olayın sorumlularını bulmasını söyledim.
değildir.
E) Serpilmeye başladı bir yağmur inceden inceye
9. (I) Divan edebiyatının son büyük şairlerinden biridir

Şeyh Galip. (II) Kendisinden önceki sayısız divan
şairinin içinde, en parlak yıldızdır o. (III) Acıyı ve aşkı 13. Birbirlerine bağlaçlarla bağlanan yargılara bağlı
şiirlerinde sıkça konu edinmesi bakımından Fuzuli cümle denir. Bağlı cümlelerde de öğe ortaklığı
gibidir. (IV) Tasavvufu algılayışı ise Mevlana'yı andı- görülebilir.
rır. (V) Dili süslüdür, dönemindeki diğer şairler gibidir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisi
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden han-
bağımlı bir bağlı cümledir?
gisi isim cümlesi değildir?
A) Uzun yıllar çalıştı; ama şimdi eserleri onu yaşatı-
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. yor.
B) Hikâyeleri çok okunuyor; çünkü konuları hayat-
tan alınmış.
C) Bu topraklarda doğdu; ancak geçimini sağla-
10. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapısı bakı- yamadı.
mından diğerlerinden farklıdır?
D) Çok telaşlı bir hali vardı; meğer annesi rahatsız-
A) Okulun önü, büyüklü küçüklü birçok öğrenciyle mış
cıvıl cıvıldı. E) Beni bir gün anlayacak; yalnız fırsat kaçmış ola-
B) Bilgisayarın tamiri için geceli gündüzlü çalışıyordu cak.
C) Bu sözler bazı insanlara biraz garip gelecektir.
D) Başarısızlıklarımız için kırk türlü sebep buluruz.
E) Bildiklerimi asla anlatmayacağım, diye diretiyordu.
14.
11. Bu adam o adam gelip gider I. Giyilmemiş çamaşırlar nasıl kokar, bilirsin.
Senin ellerin gibi rüyam gelip gider II. Senin de dükkânın öyle kokar.
Her affın içinde bir intikam gelir gider III. Bu duvak onun duvağı.
Bu şiirimi anlayınca beni anlayacaksın IV. Hürriyete gelin olacaktı, yaşasaydı.
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yok- Yukarıdaki dizelerden hangilerinde bir-

tur? den çok yargı vardır?
A) Kişi adılı B) Belgisiz sıfat
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.
C) Edat D) Bağlaç
D) II. ve IV. E) I. ve IV.
E) İsim
19
İBRAHİM KILIÇ
15. Koşullu bileşik cümlelerde, yan cümlecik temel cüm- 18. Aşağıdakilerin hangisinde cümleyi öğele-
leciğin zarf tümleci görevindedir. rine ayırmada bir yanlışlık yapılmamıştır?
A) Bir insanın gerçek zenginliğe ulaşması için /

Aşağıdaki cümlelerin hangisi bu açıklama-
ya örnek oluşturur? herhangi bir bilgiye / saplanıp kalmaması /
A) Gelirken yanında kardeşini de getirse. gerekiyor.
B) Biraz daha konuşsa, beni ağlatacaktı. B) İnsana / en yararlı tecrübeler / insanın haya-
C) Hızlı yürü ki dediğimiz saatte orada olalım. tındaki en kötü tecrübelerdir.
D) Bütün dünya buna inansa, hayat bayram olsa.
C) Bazı olumsuz durumlara zamanında müdaha-
E) Ben çabucak geldim, o ise hâlâ oyalanıyor. le etmediğinizde / engellere takılmaya / mah-
kûm olursunuz.
D) İyi bir insan olmak için / karşınıza çıkan / her

örnekten / yararlanmalısınız.
E) Arkadaşlarla Ankara'nın en güzel mekânların-

dan birinde / uzun süre / sohbet ettik.
16. Aşağıdakilerden hangisi bileşik bir cümle-
dir?
A) Doktorlar ve araştırmacılar yıllardır kas gerilme-

sini nasıl yenebileceklerini araştırdılar.
19. Aşağıdakilerin hangisinde, yüklem olum-
B) Bana yine eski günlerden, o mutluluk dolu anılar-
suz olduğu halde cümlenin anlamı olum-
dan bahset. ludur?
C) Ben üzerime düşen görevleri zamanında hallet-
tim, sen işini savsaklıyorsun. A) İnsan kırk yıllık arkadaşını unutur mu?
D) İnsanların çok büyük tutkuları yoktur; insanlar çok B) Tanımaz mıyım o hergeleyi?
küçük şeylerle mutlu olabilirler. C) Bir gün, yanıma uğramış değil.
E) İnsanların kalbini kırma, onlarla iyi geçin. D) Kalkıp kendim gittim yanına.
E) Orada bile adam gibi davranmadı
20. (I) Kimdir bu adam? (II) Nedir, ona ait olduğu söy-
lenen sözler? (III) Onun cömert davranması neye
yarar? (IV) Ne saltanatı var ne hâzinesi. (V) Sevse
17. Kamışlıktaki sazların arasından ılık ve yapışkan fısıl-
tıları ayırarak, kendimi bir garip boşluğa bıraktım. faydası dokunmaz kimseye, kızsa zarar veremez.
Yukarıdaki cümleyle ilgili olarak aşağıdaki Yukarıdaki numaralı cümlelerden hangi-

yargılardan hangisi yanlıştır?
si yapısı yönünden basit bir cümledir?

A) Durum zarfına yer verilmiştir.
B) Belirtili isim tamlaması kullanılmıştır.

CEVAP ANAHTARI
C) Niteleme sıfatlarına yer verilmiştir. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C A E D B A B E D E
D) Zaman zarfı kullanılmıştır.
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
E) Bağlaç kullanılmıştır. D E C E B A D C B A
20
F)
1. (I) Annesi ara sıra piyano çalardı. (II) Babası da saz 5. Aşağıdakilerden hangisi kurallı fiil cüm-
çalmayı biliyormuş. (III) Müziğe karşı ilgisi olan bir lesidir?
ailede büyümüştü. (IV) Fakat onun en sevdiği sanat

A) Bu yürüyüşün bir günden fazla süreceğinden
dalı tiyatroydu. (V) Daha çok müzikal oyunlar sergile-
emindim.
yerek müzikle tiyatroyu birleştirmişti.
B) Kiramı zamanında ödemediğim için ev sahi-
Bu parçada numaralanmış cümlelerin han- bimle tartışmıştık.

gisi yüklemine göre ötekilerden farklıdır? C) Tüm hazırlıklar tamamlanmıştı yarınki gezi için
D) Güneş çoktan batmıştı biz kasabaya ulaştığı-
mızda
E) Mavi deniz bugün her zamankinden durgundu.
2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir işaret

zamiri kullanılmıştır?
A) Adada yaşamak herkesin katlanacağı bir şey

6. (I) Bir insan büyük bir tehlikeyle karşılaşınca vü-
değil.
cudu otomatik olarak savunmaya geçer. (II) Diğer
B) Denizi sevmek kadar onu korumak da gerekir.
canlılarda olduğu gibi dişler ve çene savunmanın
C) Bize gelmek istediğinde, günlerce önceden plan
ana mekanizmalarıdır. (III) İşte bu nedenle ilk in-
yapıyor.
sandan gelen kalıtımsal yapıdan dolayı önce
D) Onunla yaptığım konuşmada bu durumu açıkça
çene ve dişler harekete geçer. (IV) Çenedeki kas-
söyledim.
lar titrer ve birbirine çarpıyormuş gibi görüntü
E) Şu günlerde bazı olaylar bizi oldukça üzdü.
verir. (V) Böylece insan, farkında olmadan savun-
ma mekanizmasını harekete geçirir.
3. Bakma sana bir ad verdiklerine Yukarıda numaralanmış cümlelerden han-
Yerle gök arasında bir karaltısın gisi yapısına göre diğerlerinden farklıdır?
Ve bütün dünya seni unutmuş
Sanki kim bilecek yaşadığını A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Gelmese dallarına birkaç fakir kuş
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yok-

tur?
A) Belirteç B) Sıfat C) Zamir 7.

--
D) Ad E) Bağlaç I. Akşama doğru sinemaya gideceğiz.

II. Soruların doğru yanıtlarını yarın alabilirsiniz
III. Bugüne kadar doğrunun birçok tanımı yapılmış.
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, yükleminin IV. Doğru insanlarla çalışmak başarıyı getirir.
türüne göre ötekilerden farklıdır?
V. Doğrusu böyle bir şeyi ondan beklemezdim.
A) Yeşil dalların ateşe atılmasıyla, ortalığı koyu bir
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde doğ-
duman sardı.
B) Bir çatı ve üç duvardan ibaret olan barakaya girdik ru sözcüğü kaç farklı görevde kullanılmış-
tır?
C) Bu küçük kulübenin etrafı düzgün taşlarla çevriliydi
D) Kapıdaki görevli hepimizi gülümseyerek içeri aldı.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
E) Çocuklar, topladıkları çiçekleri konuklara verdiler.
21
İBRAHİM KILIÇ
8. (I) Benim Adım Kırmızı, yayımlandığı zaman büyük 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde pekiş
ilgi gördü. (II) Daha ilk günlerde üzerinde epey tirilmiş sözcük diğerlerinden farklı görev-
de kullanılmıştır?
konuşuldu. (III) Nuri Masalları ise varlığını ve hisset-
A) Çocuğun mosmor yüzünü görünce korkudan
tirdiklerini hep derinden verdi o dar okuyucu kitlesine.
kalbinin duracağını sandı
(IV) Yazarının haftada bir, gazeteden "merhaba"sına
B) Kendine bembeyaz bir gelecek kurmak için
ve dergilerde yazmasına rağmen pek de öyle ismini
bütün gücüyle çalışıyordu
duyuramadı. (V) Nun Masalları ve Benim Adım Kırmı-
C) Sıkıntıdan ne yapacağını bilmiyor, sokaklar-
zı'nın herhalde en önemli özelliği katı tarih bilgile-
da yapayalnız dolaşıyordu.
rinden sıyrılarak kişilerin özel hayatlarını ve hislerini
D) Kıpkırmızı yanakları bu hastalıktan sonra sa-
anlatmaya çalışmasıdır.
rarıp solmuştu.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden
E) Genç adam sapasağlam karakteriyle etrafın-
hangisi, yapısı bakımından diğerlerinden
dakilerin hayranlığını kazandı.
farklıdır?
9.
I. Sanat eserinin amacı gerçekleri güzel yönleriyle 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tam-
yansıtmaktır. layanı ile tamlananı arasına sıfat girmiş
II. Kitap karın doyurmaz, diyenlere karşı en güzel ad tamlaması yoktur?
örnek Orhan Pamuk'tur. A) Toprağın bu yılki bereketi çiftçiyi sevindirdi.

III. Arkadaşlarla zaman zaman buluşur, eski günler- B) Bahçedeki ağaçların sararmış yaprakları son-
den konuşuruz. baharın habercisiydi.
IV. Bu seneki fuara katılamayacağını daha önce C) Güneş ışınlarının olumsuz etkisi insanların
söylemeliydin bize. sağlığını tehdit ediyor.
V. Kardeşimin bu sınavda başarılı olacağını tah- D) Tarım arazilerinin büyük çoğunluğu susuzluk-
min etmemiştim. tan ürün vermedi.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle ilgili E) Meyve ağaçlarının dalları, dün akşam çıkan
aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
şiddetli fırtınada kırılmıştı.
A) Birinci cümle kurallı bir isim cümlesidir.
B) İkinci cümle iç içe bileşik cümledir.
C) Üçüncü cümle ilgeç tümleci ortak bir sıralı
cümledir.
D) Dördüncü cümle yan cümleciği belirtili nesne olan 13. Aşağıdaki cümlelerin hangisi yapısına
bir cümledir. göre diğerlerinden farklıdır?

A) Seyahate çıkarken ihtiyacınız olan eşyanın ya-
E) Beşinci cümle tek yargıya sahip bir cümledir.
rısını, ihtiyacınız olan paranın iki katını alınız.
B) Bir saatliğine mutlu olacaksanız şekerleme

yapın, bir günlüğüne mutlu olacaksanız balık
10. Aşağıdakilerden hangisi bileşik, kurallı ve tutmaya gidin.
olumlu bir cümledir? C) Bir aylığına mutlu olacaksanız evlenin, bir
A) Bilenle bilmeyen bir olmaz sevgili arkadaşım! ömür boyu mutlu olacaksanız işinizi sevin.
B) Annesi, çocuğunu uyutmak için odaya götürdü. D) Birkaç engeli atlamadan büyük adım atamaz-
C) Ben babamla görüşmeden bu işe karar veremem sınız.
D) Sokakta in cin top oynuyordu o vakitte. E) İşaret parmağınla karşı tarafı suçlarken dikkat
E) Seni seviyor ve her zaman koruyordu. et, üç parmağın da seni gösteriyor.
22
İBRAHİM KILIÇ
14. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde hem 18. (I) Bütün dünyada ucuz, günübirlik kitaplar yayım-
biçimce hem de anlamca olumsuz bir cümle lanır ve alıcı bulur (II) Bunların birçoğu edebiyat
vardır?
türünde değil. (III) Edebiyat içi sayılanların bir
A) Gülçin bu olaydan habersiz değildi.
kısmı ise sığ çalışmalar. (IV) Öte yandan kendi-
B) Önüne ge ene kızıp durmaktan vazgeç artık.
sini fazla akıllı sanarak akıl satan, hastalıklı
C) Sanki, onu uyarsaydık sözlerimizi dinleyecek
yapılar da bunun arasında. (V) Halbuki ilişkileri
D) Sizinle orada olmak istemez miyim hiç?
derinlemesine, zengin biçimde işleyen kitapları
E) Çok uğraşmasına rağmen istediğini alamadı.
önemsemek lazım.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden

hangisi yükleminin türüne göre öteki-
lerden farklıdır?
15. İnsanlar nasıl konuşulması gerektiğinin farkında-
dırlar; ama en büyük ilim nasıl ve ne zaman susul-
ması gerektiğini bilmektir.
Yukarıdaki cümlenin özellikleri aşağıdaki- 19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansıma-
lerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? dan türemiş sözcük, sıfat görevindedir?
A) Basit - Fiil - Kurallı - Olumlu A) Çağlayanların şırıltısı beni her zaman büyüle-
B) Bileşik - İsim - Kurallı - Olumsuz miştir
C) Sıralı - Fiil - Kurallı - Olumlu B) Gürültülü ortamlar, ders çalışmak için uygun
D) Bileşik - Fiil - Kurallı - Olumlu değildir.
E) Bağlı - İsim - Kurallı - Olumlu C) Yukarıdan gelen tıkırtılar onları oldukça rahat-
sız etmiş.
D) Sınıfın kapısının gıcırtısı derste hepimizi sinir
etti.
E) Ocaktaki su kaynamış olmalı, bir fokurtu geliyor
16. Alçağında al kırmızı taşın var.
Yükseğinde turnalardan eşin var

Ben de bilmem ne talihsiz başın var 20. Birine söylediğim bir şeyi, gerektiğinde, belki bi-
raz sesimi değiştirerek ötekine de söyleyebilme-

Niçin gitmez Yıldız dağı dumanın
liyim. Birinden ötekine götürdüğüm sözler önem-
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? siz, bilinen, orta malı sözler olmalı.
A) Azlık-çokluk zarfı B) Soru zarfı Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden

C) Bağlaç D) İsim hangisi yanlıştır?
E) Kişi adılı A) Belirtisiz isim tamlaması sıfat görevinde kulla-
nılmıştır.
B) Zarf-fiil vardır.
C) Belgisiz zamire yer verilmiştir.

D) Zarf kullanılmıştır.
17. Aşağıdaki altı çizili olanlardan hangisi tü-
E) İsim-fiil vardır.
remiş ad değildir?
A) Annem makarnayı hep büyük süzgeçte süzer. CEVAP ANAHTARI

B) Ustanın elindeki keser, ona dedesinden kalmıştı. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C) Arkadaşımdaki silgi beninkinden daha kaliteli. D B A C B D D B E B

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
D) Kalın dişli bir tarakla tarardı saçlarını.
C E D E E A E A B E
E) Ocağın üzerindeki tencere fokur fokur kaynıyordu.
23
F)
1. Trabzon'un sırtını verdiği dağlar, 15. ve 16. asırlara 4. Aşağıdakilerden hangisi, öznesi ortak bir
kadar orduların ve vahşi hayvanların geçmesinin sıralı cümledir?
mümkün olmadığı sık ormanlarla doluydu. Ormanlar A) Onu dinleyen olmadı; kimse yerinden kımılda-
eskiden bugünkü gibi sessiz değildi. Bugün orman ve maya cesaret edemiyordu.
sessizlik neredeyse özdeş kelimeler oldu. Tersine es- B) Bir şeyler yapmak için girişimde bulundu; onu
kiden ormanlar şehirden gürültülüydü, içlerinden her engellediler.

gece on binlerce hayvanın iç savaşları, parçalan- C) Rastgele adımlar atarak, nereye gittiğini bil-
maları, ulumaları... Karadeniz ormanlarında yerleşi- meyerek ilerliyordu.

min tarihi çok yenidir. D) Herkes gibi bende de artık yola devam ede-
cek güç kalmamıştı.
Yukarıdaki parça için aşağıdakilerden han-
E) Yerinden kalktı, kararsız bir halde aşağı yuka-
gisi söylenebilir?
rı dolaşmaya başladı.
A) Cümlelerin hepsi isim cümlesidir.
B) Parçada olumsuz cümle yoktur.
C) Yan cümleciklere yer verilmiştir.
D) Cümlelerin hepsi basittir.
E) Cümlelerden birinde soru anlamı vardır.
5. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde öte-
kilerden farklı bir bileşik cümle yer almak-
tadır?
A) Buraya yeni taşındığını anlatıyordu.
2.
I. Adam çok geveze, herkese laf yetiştiriyor. B) Evi görür görmez tutmaya karar vermiş.
II. Oturduğunuz ev kendinizin mi?
C) Eşyaları indirirken bazılarını kırmışlar.
III. O acı, hepimizin yüreğine oturdu.
IV. Kimse hayatta istediği yere gelemez. D) Arabacı, daha çabuk davranmalıyız, diyordu.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin yapı-

E) Şehirden ayrılış saati yaklaşınca telaşlandı
ları sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde
verilmiştir?
A) Sıralı, basit, basit, bileşik

B) Bileşik, basit, basit, bileşik
C) Sıralı, bileşik, basit, basit
D) Bileşik, bileşik, basit, bileşik 6. Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak
--
E) Sıralı, birleşik, basit, sıralı Ben aşkımla bahar getirdim sana

Tozlu yollarından geçtiğim uzak

İklimlerden şarkılar getirdim sana
Bu dizeleri için aşağıdakilerden hangisi

3. Aşağıdakilerden hangisi eksiltili (bitmemiş) söylenemez?
bir cümledir?
A) "bir" sözcüğü belgisiz sıfat olarak kullanılmıştır
A) Vedalaşırken bize hiç böyle bir şeyden söz etmedi
B) "ile" edat göreviyle kullanılmıştır.
B) Yüzünün yarısı aydınlanmıştı bahçeden vuran ışıkla
C) Tamlayanı düşmüş isim tamlamasına örnek
C) Gücü tükenecek bir hale gelmişti ki arabayı yakaladı vardır.
D) Ne bir davranış ne bir cümle ne de bir gülümseme D) Ek halinde kullanılmış zamire örnek vardır.
E) Birden elini kaldırarak parmağıyla beni gösteriyor. E) İkileme sıfat göreviyle kullanılmıştır.
24
İBRAHİM KILIÇ
7. Basit cümlede yüklemin dışında fiilimsi veya çekimli 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde arasöz
eylem bulunmaz. nesnenin açıklayıcısıdır?

A) Yıllardır yaşadıkları yerde, o küçük kasabada,
Buna göre, aşağıdaki cümlelerden hangisi
basit cümledir? sık sık şenlikler yapılırdı.
B) Hayatı boyunca beklediği şeye, kitabını yayın-
A) Dedim, senin Yusuf olduğun nereden belli?
B) Kana boyanmış gömleğime bak, dedi, gül. lama fırsatına, sonunda kavuştu.
C) Dilimden altın, yakut saçılır, dedi, gül. C) Bu işlerden anlayan biriyle, bir uzmanla, ko-
D) Bir başka varlıktan gelmiş, bendeki varlık. nuşmalısın.
E) Ne gündüz uyuduk, ne gece oturduk
D) Pınar'ı, beni anlayan o özel insanı, çok özlü-
yorum.
E) Adamın elleri, yaşlılıktan olacak, bir bardağı
tutamayacak kadar titriyordu.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde arasöz,

dolaylı tümlecin açıklayıcısıdır?
A) Okulunu, kişiliğini bulduğu yeri, bugünlerde çok

11.
özlüyordu.
I. Kitap okumazdı ama toplum içerisinde sanatı
B) Akşamları, kimsenin olmadığı anlarda, kaybet-
yüceltirdi her zaman.
tiklerini nasıl kazanacağını düşünüyor. II. Özellikle sinemaya ve tiyatroya tutkuyla bağlandı.
C) Evinde, ömrünü adadığı yerde, her zamankin-den III. Güzel sanatlara yakınlık duymasının başka
daha mutlu görünüyor. nedenleri de var.
IV. Gençliğinde bir sinema ortaklığının muhase-
D) Olayların bizi bu kadar etkilemesi, yanlış değer-
besini tutmuş.
lendirdiğimizden olacak, bizim de beklemediğimiz
V. Daha sonra bir sinema salonunun sahibi ol-
bir durumdu.
muş, bir de tiyatronun.
E) Gülnur'la, çok sevdiği komşusuyla, iki yıl önce ta-
nışmış, kısa sürede can dostu olmuştu Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin han-
gisinde yan cümlecik vardır?
9. (I) Tarihsel açıdan dil, insan soyunun bir özelliği

olarak ortaya çıkıyor. (II) İnsanlar kendileri üstüne bir
şey öğrendiğinden bu yana konuşmaktadır. (III) Dilin 12. Aşağıdakilerden hangisi anlamca olumlu
yapıca olumsuz bir cümledir?
kökeni üzerine varsayımda bulunmak, insan üzerinde
A) Bu olayda ne sen ne de o, bana yardım ettiniz.
varsayımda bulunmak demektir. (IV) Buna karşılık

yazı çağdaş bir buluştur. (V) Yazının en eski kulla- B) Sadece çalışacaksınız, sizlerden canınızı iste-
nımları yalnızca birkaç bin yıl geridedir. yen yok.

C) Nermin’in bu seviyeye yükselmesinde eşinin
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangi ikisi yapıları bakımından diğerlerinden de payı yok değil.
farklıdır? D) Haşan bu işin sonunda bize katılacakmış,
güleyim bari!
A) I. ve lI. B) I ve IV. C) II. ve III.
E) Keşke, oraya gidince bizim burada olduğu-
muzu arada bir hatırlayabilse!
D) III. ve V. E) IV. ve V.
25
İBRAHİM KILIÇ
13. Zarf görevli sözcükler eylemleri, eylemsileri, zarfları 16. Başkalarından çok kendisiyle ilgilenilmesi onu
ve sıfatları niteler. bugünlerde çok sıkıyordu.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerde Bu cümlenin öğeleri aşağıdakilerden

yer alan altı çizili sözcüklerden hangisi hangisinde doğru olarak verilmiştir?
zarf (belirteç) değildir? A) Özne - yüklem
A) Salih, sırtındaki giysiyle gerçekten komik görünü- B) Özne - nesne - zarf tümleci - yüklem
yordu. C) Nesne - özne - zarf tümleci - yüklem
B) Gözyaşlarını gizlice silerek yüzüne neşeli bir ifade D) Özne - nesne - zarf tümleci - zarf tümleci -
vermeye çalıştı. yüklem
C) Niçin burada oturup boş boş etrafı seyrediyor- E) Nesne - dolaylı tümleç - zarf tümleci - yüklem
sunuz?
D) Eline ne geçerse bavula gelişigüzel tıkıştırıyordu.
E) Büyükannesi Levent’i perişan, yorgun ve bitkin bir 17. Ne olur kim olduğunu bilsem Pia’nın
halde buldu. Ellerini bir tutsam, ölseni
Böyle uzak uzak seslenmese
Ben bir şehre geldiğim vakit
O başka bir şehre gitmese
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Tamlayan eki almış isim

B) Soru zamiri
C) İyelik eki
D) Şahıs zamiri
14. (I)Yüzündeki ışıltıya baktım. (II) Gülümseyişinde umut
E) Bağlaç
çağını hatırlatan zamanın rengi vardı. (III) Sezar sala-
talarımızı söylemiştik. (IV) Birden aramızdaki ak mer-
merin donukluğu canlaşmıştı. (V) Söz girince araya, 18. (I) Bir törendir Nahide Hanım'a gitmek. (II) Sorunu
ürkekliğim gitmişti. olan çiftler gelip o sofradaki havaya kapılırlar. (III)
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin han- Ayrılacakların da birleşmek üzere olanların da
gisinde “Nerde, ne?" sorularının cevabı vardır?
son yeri orasıdır. (IV) Daha doğrusu sondan bir
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V önceki. (V) Çünkü Nahide Hanım, yeni bir sonun
başlangıcıdır çoğu zaman.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cüm-

leler için aşağıdakilerden hangisi söyle-
nemez?
A) I. cümle devrik cümledir.
15. B) II. cümle bileşik cümledir.
I. Herhangi bir saat, güneşi ve öğleyi gösteren C) III. cümle isim cümlesidir.
II. Geniş kollarında zamanın bulutu erimekte D) IV. cümle eksiltili cümledir.
III. Günler yok renginde ve erken gelmede güz E) V. cümle fiil cümlesidir.
IV. Bir tüy kopup döküldüydü yere, orası mülk
V. Edinilmiş bir ağaç kadar derin ve gür
CEVAP ANAHTARI
Yukarıdaki numaralanmış dizelerin hangi- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
sinde sıfat tamlamasına ve isim tamlama-
C C D E D E D C E D
sına örnek vardır?
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V C C E B B D E E
26
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisi bağımsız sıralı 4. Çizgi romana yönelen yoğun ilgi son yıllarda, çiz-
cümledir? gi roman satışlarını ülkemizde ve dünyada büyük
A) Mehmet, biraz düşünmek için sessiz bir yere gitti,

ölçüde artırdı.
oturup düşünmeye başladı. Bu cümleyle aşağıdaki cümlelerin hangisi

B) Gazeteler akşamdan basıldı, dağıtıcılar erkenden arasında öğeleri ve öğelerinin sıralanışı
yönünden benzerlik vardır?
gazeteleri dağıttı.
C) Biz elimizden geleni yapalım, aksi halde işleri ye- A) Bir kitap her zaman, etkileyiciliğini farklı okur
tiştiremeyiz. kitlelerine kuvvetlice hissettirebilmelidir.

D) O, söylemek istediklerini bir kâğıda yazdı, yüksek
B) Akşamüstü, mahallemizde birçok kişi bir ara-
sesle arkadaşına okudu.
ya gelerek ormana doğru yürümüştü.
E) Oltaya takılan balık can havliyle çırpınıyor, olta-
dan kendisini kurtarmak istiyordu. C) Babamın hastalığı, soğuk bir şubat günü
onun hayata veda etmesine yol açtı.
D) Evliliğinin bitmesi, hayatını daha iyi sorgula-

masını sağladığı için önemliydi.
E) Yarın evimizin karşısındaki okulda öğrenciler
2. (I) Yardımlaşmanın tadına varanlar, birbirlerine yararlı tiyatro gösterileri sunacaklar.
olabilmek için her şeyi yaparlar. (II) insan sevgisinin

kökleştiği bir toplumda ilgisiz yaşanamaz zaten. (III)
5. Aşağıdakilerden hangisinde hem tamlaya-
Yıllardır aranan toplum budur işte. (IV) Hayal ettiği- nı hem tamlananı zamir olan bir isim tam-
miz, özlediğimiz toplum... (V) Öyleyse insanları sev- laması vardır?
meli insan, elinden gelen her iyiliği de yapmalı. A) Bunların hiçbir suçu olmadığı halde tutuklan-
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden han- maları doğru değil.
gisi yapısına göre bileşik, söz dizimine göre B) O, zaten kendinin neyi kaybolsa suçu bana
atıyor.
devrik bir eylem cümlesidir?
C) Evden ayrılınca derin bir sessizlik ortalığı kap-
ladı.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V
D) Dershanenin önündeki meydanda toplanmış-
lar.
E) Bu şiiri onun okumasını çok istiyordum
--
6. Aşağıdaki ikili dizelerden hangisi bitme-

3. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi miş bir cümle durumundadır?

ad durum eklerinden birini almamıştır? A) Titrer saman yolunda yalnızlığım
A) Başkalarının hatalarını kapatmaya çalışmak en Avare gezinen bir kuş gibi
büyük erdemdir. B) Rüzgâra tutunurken gemicinin yüreği
B) Para konusunu aralarında hiç dert etmezlerdi. Günbatımı kırılır gemilerin yüreği
C) Düşündükçe yazma isteği ile dolar, bunları bir C) Her akşam ölümü koklayan ruhum
kenara not ederdi. Seni de kuşanır hakan olunca
D) Bu şirket aslında olması gereken yerden çok D) Bir kadehte ateşe dönüşen kanı
gerilerde. Damlatınca ruhumun solan yapraklarına
E) Sevmek birbirine bakmak değil, birlikte aynı yöne E) Sana yalnızlığı anlattığım zaman
bakmaktır. Söner lamba, fitilinden keder akar
27
İBRAHİM KILIÇ
7. Vapur gezintisinin sessiz martıları 10. Ülkemizde ruhsal sorunları olup da hiç işitilme-
Armut ağacı, gül fidanı yen, yardım bulamayan ve tedavi edilmeyen in-
Eldivenin yırtık parmağı san sayısı tahmin edilenden daha kabarıktır. Bu
Tunç bilek, yumuşak toprak durum, yalnızca psikolojik yardım almanın çok
Hatırladıkça üzülürdü ağlayarak pahalı olmasından kaynaklanıyor.
Yukarıdaki parçada aşağıdakilerden hangi- Bu parçadaki ses olayları aşağıdakilerin
si yoktur? hangisinde verilmiştir?
A) Belirtisiz isim tamlaması A) Ünsüz yumuşaması - ünsüz sertleşmesi - ünlü
B) Takısız isim tamlaması düşmesi
C) Zincirleme isim tamlaması B) Ünsüz yumuşaması - ünsüz düşmesi - ünlü
D) Tamlayanla tamlananı yer değiştirmiş isim tamlaması düşmesi
E) Tamlayanla tamlananı arasına sıfat girmiş belirtili C) Ünsüz yumuşaması - ünlü türemesi - ünlü
isim tamlaması düşmesi
D) Ünsüz sertleşmesi - ünlü düşmesi - ünsüz
düşmesi
E) Ünsüz sertleşmesi - ünlü türemesi - ünsüz
8. düşmesi
I. Babam ceketini çıkardı, kanepenin üstüne sırt
üstü uzandı.
II. Demir ıslanmaz, deli uslanmaz.
III. Lamba söndü, çocuk kanepenin yanına uzanı-
verdi. 11. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, yüklemi-
IV. Kış hazırlıkları başlamıştı, herkes çalışıyordu. nin türüne göre diğerlerinden farklıdır?
V. Çocuk sağı solu dağıtıyor, bir türlü susmuyordu. A) Okulun bütün kapıları maviye boyandı bu yıl.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden B) Tıpkı annesi gibi ince eleyip sık dokuyan bir
hangileri özneleri ortak sıralı cümledir? insandı.
C) Bahar gelince doğanın yanında ruhumuz da
A) I. ve III. B) I. ve V. C) II. ve III.
canlandı.
D) Biz yola çıkmadan otobüs köye varmıştı bile.
D) II. ve IV. E) IV. ve V.
E) Onunla ilk kez, geçen yıl bir seminerde karşı-
laştık.
9. Kar yağdı penceremin dışında inceden ince

Çocuk oldum arkadaşlarım etrafımı aldı
On beş yaşımı sürdüm dileğimce
12. Bırak, şehrin iğrenç kalabalığı gitsin
İlk sevdam daha neler geldi aklıma
Yesin kamçısını hazzın sefil cümbüşte
Bir de uyandım gece yarısında

Toplasın acı meyvesini nedametin
Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi Sen gel, derdim, ver elini bana, gel şöyle
yanlıştır?
Bu dizelerde aşağıdaki ad durum ekle-
A) I. dizede belirtili ad tamlaması vardır. rinden hangisi yoktur?
B) II. dizede tamlayanı düşmüş ad tamlaması vardır.
A) Yalın B) Belirtme C) Yönelme
C) III. dizede sıfat tamlaması vardır.
D) IV.dizede tamlananı düşmüş ad tamlaması vardır. D) Bulunma E) Ayrılma
E) V. dizede belirtisiz ad tamlaması vardır.
28
İBRAHİM KILIÇ
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansıma 17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir söz-
sözcükten oluşan ikileme, eylemin durumu- de özne kullanılmıştır?
nu belirtmiştir?
A) Bu sabah hep beraber yola koyuldular.
A) Kütür kütür elmalar, tezgâhları doldurdu. B) Toplantıda günümüz sorunları tartışıldı.
B) Yaramaz, pırıl pırıl gözlerle bana bakıyordu. C) Bu saatte tüm dükkânlar kapalıdır.
C) Fırından aldığımız poğaçalar çıtır çıtırdı. D) Onun bu söylediklerine çok alındı Tayfun.
D) ince ince yağan yağmur, şırıl şırıl akıyordu. E) Biraz önce onunla telefonda konuştum
E) Dan dan sesleri ortalığı inletiyordu.
14. Bir yanı var ömrümüzün kırık

Farlar büyültür gecede
18. Sanatçı kimliği üzerine konuşanların niye net bir
Garipsi türkülere üzgün
tanıma ulaşamadığını bilmiyorum.
Başlamadan yollar
Evimize gidelim. Bu cümlede aşağıdakilerden hangisine
örnek yoktur?
A) Ünlü daralmasına
tur?
A) Tamlayanı ile tamlananı yer değiştirmiş ad tamla- B) Ünsüz yumuşamasına
ması C) Ünsüz benzeşmesine
B) Tamlayanı düşmüş ad tamlaması D) Kaynaştırma ünsüzüne
C) Belirtili ad tamlaması E) Ünsüz düşmesine
D) Sıfat tamlaması
E) Belirtisiz ad tamlaması
15. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi,

19. Aşağıdaki dizelerin hangisinde, tamlananı
türü yönüyle diğerlerinden farklıdır?
tamlayandan önce söylenmiş bir ad tam-
A) Hikâye, romana göre tek bilinmeyenli bir denk- laması yoktur?
lemdir. A) Düşmüş içime gölgesi
B) Şiirin kendine özgü bir anlatımı vardır. Alacakaranlıkların
C) Her güne umutla başlıyorum sürekli. B) Bakmaktan korkuyorum
D) Bu sıralar polisiye diziler çok tutuluyor. Aynasına suların

C) Şimdi uzak denizlerde yelkenleri aşkın
E) Romandaki olay örgüsünü yetersiz buldum ger-
çekten. Hatıralar tütüyor gönlümün ocağında
D) Acıya dönüşmüş yıldızların gülüşü
Hatıralar tütüyor gönlümün ocağında
16. Aşağıdaki cümlelerin hangisi bağımsız sıra-
E) Yosun tutmuş sevda havuzundaki taşlar
lı bir cümledir?
A) Mehmet, biraz düşünmek için sessiz bir yere gitti, Sonunda tükenmiş balı peteğin
oturup düşünmeye başladı.

B) Gazeteler akşamdan basıldı, dağıtıcılar erkenden
gazeteleri dağıttı.
C) Biz elimizden geleni yapalım, aksi halde işleri ye-
CEVAP ANAHTARI
tiştiremeyiz.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
D) O, söylemek istediklerini bir kâğıda yazdı, yüksek
B B D A B D D B D A
sesle arkadaşına okudu.
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
E) Oltaya takılan balık can havliyle çırpınıyor, olta- B E D E A B B E D
dan kendisini kurtarmak istiyordu.
29
1. Ahmet Bey damatlarıyla, iki gözden oluşan damını
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf,
son kez gezdi, unutulmuş bir şey olup olmadığını yüklem görevli sözcüğün anlamını farklı
araştırdı. bir yönden tamamlamıştır?
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden A) Kendisine yapılan itirazlara rahat karşılık verdi.
hangisi söylenemez? B) Hastalığından hiçbir eser kalmamış, iyi gör-
A) Birden fazla sıfat-fiil kullanılmıştır. ünüyor.

C) Çok sinirlense bile sakin sakin yapardı açıkla-
B) Zamir kullanılmıştır.
masını.
C) İlgeç kullanılmıştır. D) Güzel Selime, şimdi arkadaşlarıyla konuşuyor.

E) Ödev olarak verdiğim şiirleri kolayca ezberle-
D) Zarf-fiil kullanılmıştır. miş.
E) Bileşik zamanlı fiil kullanılmıştır
5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir ek-ey-

lem kullanılmamıştır?
2. “ile” sözcüğü, aşağıdakilerin hangisinde bağ- A) Eski giysilerim, tutun elimden
laç olarak kullanılmamıştır?
Aynalar söyleyin bana, ben kimdim
A) Kuşun kocaman gagası ile küçük kafası, bir tezat B) Ey zeybeğim, dünyayı aldın götürdün
oluşturuyordu. Bir öldün de beni bin bir öldürdün
B) Küpeleriyle yüzüklerini küçük, süslü bir kutuya C) Kardır yağan üstümüze geceden
yerleştirdi. Yağmurlu karanlık bir düşünceden
C) Elindeki bu kısa saplı tırpanla gölde kamış biçerdi. D) Ne sabahtır bu mavilik, ne akşam
D) Bir şiiriyle bir de öyküsü bizim dergide yayımlan- Uyandırmayın beni, uyanamam
mıştı. E) O kadar istedi ki bir şeyi bugün için
E) Halasının köyüyle amcasının oturduğu kasaba Dedim kendi kendime: Bari çocuk olaydım.
arasında mekik dokumuştu.
6. Neden çiçek değil, su değilsin de
Sen yalnız ve yalnız kara topraksın

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zincirleme
--
ad tamlaması kullanılmıştır? Ey ölüm, ömrümün her saatinde

A) Romancı bütün varlığı ile içinde yaşadığı toplumun

Bana hem çok yakın, hem çok uzaksın
tutsağıdır.
B) Köy enstitüleri Anadolu aydınlanmasının temel Bu dizelerde altı çizili sözcüklerin türleri
aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla veril-
ayağıydı.
miştir?
C) Kişi, kendi göbeğini kendisi kesiyorsa daha
cesaretli oluyor. A) zamir - isim - bağlaç - sıfat
D) Evrene bakış açımızı dil ile yansıtır ve onunla evreni B) zarf - edat - edat - zamir
algılarız. C) zamir - isim - isim - sıfat
E) Her ulusun tanımlanmasında dil önemlidir. D) edat - bağlaç - edat - zarf
E) zarf - edat - bağlaç - sıfat
30
İBRAHİM KILIÇ
7. Bir tutamlık ışık kaldı akşama 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde arasöz,
Derken bir yarasa asıldı cama dolaylı tümlecin açıklayıcısıdır?

A) Okulunu, kişiliğini bulduğu yeri, bugünlerde
Dizildiler usanç, haset, korku, kin
çok özlüyordu.
Bahçede ağaçlar bile tedirgin
B) Akşamları, kimsenin olmadığı anlarda, kaybet-
Bu dizeler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
söylenemez? tiklerini nasıl kazanacağını düşünüyor.
A) Soyut isimler vardır. C) Evinde, ömrünü adadığı yerde, her zamankin-
B) Çoğul isim yoktur. den daha mutlu görünüyor.
C) Tür adı vardır. D) Olayların bizi bu kadar etkilemesi, yanlış de-
D) Hal (durum) eki almış sözcükler vardır. ğerlendirdiğimizden olacak, bizim de bekleme-
E) İyelik eki alan sözcük vardır. diğimiz bir durumdu.
E) Gülnur'la, çok sevdiği komşusuyla, iki yıl önce
tanışmış, kısa sürede can dostu olmuştu.
8. Düşünce yollara köy köy, konak konak

Nasıl arardık o aydın şehirleri 11.
Derinleşen uçurumlarda korkarak I. Dumansız baca olmaz, kahırsız koca olmaz.

Nasıl geçerdik o azgın nehirleri II. Dut yaprağı açtı, soyun; döktü, giyin.
Nasıl arardık o aydın şehirleri III. Elden gelen öğün olmaz, o da vaktinde
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden bulunmaz.

hangisi söylenemez? IV. Hayır dile komşuna, hayır gele başına.
A) Zarf-fiiller kullanılmıştır. V. Komşu kızı almak kalaylı kaptan su içmek
B) Hal eki almış isimler kullanılmıştır. gibidir.

C) Sıfatlara yer verilmiştir. Yukarıdaki atasözlerinin hangisinde di-
D) Bileşik zamanlı fiiller vardır. ğerlerinden fazla yargı vardır?
E) Zamirler Kullanılmıştır. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V
12. Aşağıdakilerden hangisi anlamca olumlu

yapıca olumsuz bir cümledir?
9. Mavi; gök ve deniz olduğu için değil; deniz ve gök,

A) Bu olayda ne sen ne de o, bana yardım ettiniz.
mavi olduğu için güzeldir. Yeşil, ağaç olduğu için B) Sadece çalışacaksınız, sizlerden canınızı iste-
değil; ağaç, yeşil olduğu için güzeldir. Bulut da öyle, yen yok.
dağlar da, kırlar da. C) Nermin’in bu seviyeye yükselmesinde eşinin de
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi kulla-
payı yok değil.
nılmamıştır?
D) Keşke, oraya gidince bizim burada olduğumuzu
A) Ekeylem B) Sıfat C) ilgeç arada bir hatırlayabilse!
D) Eylemsi E) Bağlaç E) Hasan bu işin sonunda bize katılacakmış,

güleyim bari!
31
İBRAHİM KILIÇ
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz ikiz- 17. Gözlerimde parıltısı bakır bir tasın
leşmesine örnek vardır? Kulaklarım komşuların ayak sesinde
A) Çocuk bir köşede sessizce oturmaya devam etti. Varsın gene bir yudum su veren olmasın
B) Yaşlı kadın yaşanan olaylardan sonra iyice hissiz- Başucumda biri bana "su yok" desin de
leşmişti.
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakiler-
C) Bu ıssız ormanda tek başına kalakalmıştı.
den hangisi söylenemez?
D) Genç yazar hakkı olan bütün parayı almayı ba-
şarmıştı. A) Birden fazla zincirleme isim tamlaması kulla-

E) Söylediğimiz sözlerin hepsini de hak etmişti. nılmıştır.
B) Tamlananı tamlayanından önce söylenmiş bir

isim tamlaması vardır.
14. Güzel kız, sen küçüklüğümde C) Tamlayanı düşmüş isim tamlaması bulunmak-
Bahçemizdeki erik ağacının tadır.
En yüksek dalına kurduğum D) Bileşik sözcük, isim tamlaması şeklinde kurul-
Öksenin üstünde dolaşan muştur.
Saka kuşu kadar E) Yalın, somut, bir tür adı kullanılmamıştır.
Sevimli değilsin
Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerin hangisi 18. Yemeğimizi bitiriyoruz. Sofrayı toplamak için an-
yoktur? nem sofradan kalkıyor. Tam bu sırada kapıdan
A) Belirtili ad tamlaması
içeriye babam giriyor. Elinde, kardeşime ve bana
B) Belirtisiz ad tamlaması
aldığı hediyeler var. Bu hediyeleri masaya bırakıp
C) Arasına sıfat girmiş belirtili ad tamlaması
bizleri kucaklıyor.
D) Sıfatın nitelediği ad tamlaması
Yukarıdaki parçada aşağıdakilerden han-
E) Zincirleme ad tamlaması
gisi yoktur?
A) İlgeç grubu
B) Çekimli eylem
15. Ben gidince hüzünler bırakırım
C) İsim-fiil
Bu, senin yaşadığındır
Bir ev bırakırım burada D) Zarf-fiil
E) Bileşik eylem
Bir sevgilim vardır onun içinde
Bu ancak sen olabilirsin
Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden han-

19. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ikileme di-
gisi yoktur?
ğerlerinden farklı bir görevde kullanılmıştır?
A) Belirtme sıfatı B) İşaret zamiri
A) Kıymık kıymık yonttum sessizliği
C) Edat (İlgeç) D) Bağlaç
B) Gökyüzü ışıl ışıl parlar hep
E) Zaman zarfı
C) Sağ salim geçtim kendimi
D) Öbür yanımda tek tek ışıklar vardı
16. Aşağıdaki verilenlerden hangisi olumsuz, E) Gidenlerin ardından acı acı bakıyordu
devrik bir fiil cümlesidir?
A) Tan yeri ağarırken yetişti kasabaya. CEVAP ANAHTARI

B) Havanın iyice aydınlanmasını bekledi. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C) Tanıdıklarına selam gönderdi, el salladı. E C B D B B B E B C
D) Uyuyan tabiat yavaş yavaş uyanmaya başladı. 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
E) Kurt kuş bile uyanmamıştı bu vakitte. B C D E D E E E D
32
F)
1. (I) Bir törendir Nahide Hanım'a gitmek. (II) Sorunu 4. Her insan diyebilir
olan çiftler gelip o sofradaki havaya kapılırlar. (III) Ay- Bütün bu cihan benim
rılacakların da birleşmek üzere olanların da son yeri Gel otur bölüşelim
orasıdır. (IV) Daha doğrusu sondan bir önceki. (V) Gül senin, külhan benim
Çünkü Nahide Hanım, yeni bir sonun başlangıcıdır Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıda
çoğu zaman. verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Belgisiz sıfat kullanılmıştır.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümleler
için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? B) Birden fazla sıfat almış isim vardır.
C) İşaret sıfatı vardır.
A) I. cümle devrik cümledir.
D) Kişi zamiri vardır.
B) II. cümle bileşik cümledir.
E) İşaret zamiri vardır
C) III. cümle isim cümlesidir.
D) IV. cümle eksiltili cümledir.
E) V. cümle fiil cümlesidir.
2.
I. Bana ne kazandıracak bu söylediklerin?
5. Bakıp imreniyorum akınına
II. Ona karşı tutumu kazadan sonra değişti.
Şehrin üstünden geçen bulutların
III. Böyle konuşmasını doğru bulmuyorum.
Belki gidiyorlardır yakınına
IV. Güzel bir kitap aldığını söyledi.
Rüyamızı kuşatan hudutların
V. O derginin bu ayki sayısını alamadım.
Bu dörtlükte aşağıda verilenlerden han-
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle ilgili
gisi yoktur?
olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Soyut ve somut ad
A) Birinci cümlede soru anlamı zamirle sağlanmıştır.
B) Olasılık zarfı
B) İkinci cümlede bir tane edat kullanılmıştır.
C) Tamlayanı ve tamlananı yer değiştirmiş ad
C) Üçüncü cümlede birden fazla zarf vardır.
tamlaması
D) Dördüncü cümlede bir isim hem niteleme hem
D) Tür adı
belirtme sıfatı almıştır.
E) Tamlayanı düşmüş ad tamlaması
E) Beşinci cümlede isim tamlamasının her iki unsuru
da nitelenmiştir.
6. Gelir kurtların, kuşların uykusu

--
3. Anadolu'nun ücra bir köyünde okudum ilkokulu. Bu Daha yankılanır yalnızlık

köyde kışlar çok sert geçerdi. O sebeple okul çağımın

İnsan giyinmek ister
kışları pek çıkmaz hatıramdan benim.
Üşür de belki
Bu parçayla ilgili olarak aşağıdaki yargılar-
dan hangisi yanlıştır? Bu dizelerde aşağıda verilenlerden han-
gisi yoktur?
A) Zaman zarfı kullanılmıştır.
A) Tamlayanı birden çok olan ad tamlaması
B) Arasına sıfat girmiş isim tamlaması kullanılmıştır.
B) Eylem adı
C) Zincirleme isim tamlaması kullanılmıştır.
D) Kişi zamiri kullanılmıştır. C) Soyut ad
E) Tamlayanıyla tamlananı yer değiştirmiş isim tam- D) Ad durum eki almış sözcük
laması kullanılmıştır. E) Tür adı
33
İBRAHİM KILIÇ
7. Gözlerin ipek yoludur ömrümün 11. Aşağıdaki dizelerin hangisinde, iyelik
ekinden sonra adın bulunma hal eki
Akasya yüklü kervanlar geçer
gelmiştir?
Çan sesleri arasında bir fener
A) Bağbozumları şaraba gebe
Yanar söner yanar söner yanar söner
Sofrada ekmek
Yukarıdaki dörtlükte aşağıdakilerden han- B) Parmak izlerini sildiğin kapılar
gisi yoktur?
Bilinmeze açılırmış
A) Kurallı birleşik sıfat
C) Hasret kokarmış akşam rakıları, boş ver
B) Çekimli eylemler
Bitir başladığını
C) Zincirleme isim tamlaması
D) Başıboş geceler düşünsün sonrasını
D) Ek eylemler
E) Tamlayanı ile tamlananı yer değiştirmiş isim tam- Zamanın olmasın korkmaya
laması E) Hüznün damıttığı gündür geçip giden
8. Ayaklarında gümüş patenleri duyguların

I. Ödevleri tek tek kontrol etti.
II. Şikâyetlerini bir kâğıda yazarak müdüre iletti.
III. Çikolata ve şeker yemekten dişleri çürümüş.
IV. Tüm dediklerini bir bir yerine getirdi.
V. Evi, şu küçük tepenin ardındaydı.
Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangile-

12. Herkes beni bir kalıba sığdırmaya çalışıyor; oysa
rindeki altı çizili sözcükte hem ikinci hem de
ben kendimi olduğum gibi kabul ettirmek istiyorum.
üçüncü tekil kişiye ait olma anlamı vardır?
A) I. ve III. B) II. ve III. C) II. ve IV. Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdaki yar-
gılardan hangisi yanlıştır?
D) II. ve V. E) IV. ve V.
A) Belgisiz zamir vardır.
B) Kişi zamiri vardır.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisi, yükleminin C) Sıfat-fiil vardır.

sözcük türüne göre ötekilerden farklıdır? D) Yüklemler çatı bakımından etkendir.
A) Boşuna emek harcamışız bunca yıl. E) Zarf-fiil vardır.
B) Arıyor gözlerim bütün gün seni.

13. Gün doğar rüzgâr eser bulut dolanır
10. Üvercinka, ilk yapıt olarak kaba bir acemilik içinde Rahmet şarkısı söyler yağmurlar
değildi. O güne kadar yayımladığım bütün şiirleri Alnınız en soylu isyandır demir külçelere
koymamıştım içine, kendime göre bir seçme yap-
Gürültü susar ses donar sevgi tohumu patlar

mıştım. Belki de bundandı o tür bir acemilik taşımayışı.
Sessiz bir bombadır konuşur derinlerde
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yok- Yukarıdaki dizelerde aşağıda verilenler-
tur? den hangisi yoktur?
A) İşaret zamiri A) Yansımadan türemiş birden fazla sözcük
B) Belgisiz sıfat B) Birden fazla isim tamlaması
C) Belirtili ad tamlaması C) Birden fazla sıfat
D) İlgeç D) Birden fazla zarf
E) İşaret sıfatı E) Soyut ad
34
İBRAHİM KILIÇ
14. Aşağıdaki cümlelerde yer alan isim tamla- 17. Çoban ateşleri yanıyor ötelerde
malarından hangisinin tamlayanı adlaşmış Bozkırın göbeğine toplanmış ordu
bir sıfattır?
Geçiyor önlerinden Mustafa Kemal
A) İhtiyarın yıpranmış sesi bir duyulup bir kayboluyor Her birinde selamın süsü var
B) O gece göz kapaklarımın kapanmaya niyeti yoktu.
Bu dizelerde aşağıda verilenlerden han-
C) Ayak seslerini işitir işitmez yumdum gözlerimi. gisi yoktur?
D) Genç bir adam, tutup kaldırmayı deniyor, yaşlı A) Durum zarfı

adamı. B) İsim tamlaması
E) Yandaki oturma odasında yüksek sesle konuşan- C) Şimdiki zamanla çekimlenmiş fiil
lar var. D) Belgisiz zamir
E) Topluluk ismi
18. Bir meydanda yitirdim seni

Giysilerim küskün kaldı geride
Paslandı, kırıldı oyuncaklarım
15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem ün- Mor zambaklar gibi şimdi uykum
süz değişimi hem de ünsüz sertleşmesine
örnek vardır? Bu dizelerde aşağıda verilenlerden hangi-
si yoktur?
A) Ali’ye bu konuda yardım edebileceğimi daha önce
de söylemiştim. A) Belgisiz sıfat
B) Bir gazetenin görevi her şeyden önce doğru B) Durum zarfı
haber vermektir. C) Yer-yön zarfı
C) Yaşamı boyunca insanlardan uzak durmayı seç- D) İlgeç
mişti. E) Niteleme sıfatı
D) Doğada, kırda, bayırda birçoğuyla karşılaşmak

mümkündür. 19. Bulutlar gider, nergisler
E) Hazır ve öfkeli duyarlılığa yanıt veren biri olmak Giderim yamaçlarda düşünceli
istemiyorum. Çelik pırıltısı taşır düşlerim
Bir yanım kıvılcım
Bir yanım kar çiçekleri

hangisine ver verilmemiştir?
A) Niteleme sıfatına
16. Aşağıda verilen cümlelerin hangisinde nite-
B) Durum eki almış isme
leme sıfat kullanılmamıştır?
C) İsim tamlamasına
A) Hep, bir gün öğret nen olduğunu ve kara tahtanın D) Durum zarfına
önünde öğrencilere ders verdiğini hayal etmişti. E) Çoğul isme
B) Tatile çıkmak, kısa bir süre de olsa onu sıkıntıla-
rından uzak tutacaktı.
C) Biraz kafasını dinlemek, kendi kendine kalabilmek CEVAP ANAHTARI
için işten eve yürüyerek dönüyordu. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

B E A E E D D C D C
D) Ailesinin kötü günle inde elinden geldiği kadar
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
onlara yardımcı olmaya çalışmıştı.
E E D A A C A C A
E) Başarılı her roman, zaman engelini aşabilir.
35
1. Daha güzel bir dünya için 4. Bu adam o adam gelip gider
Bir söz, bir renk, bir öykü yontmak Senin ellerin gibi rüyam gelip gider
Bir şarkı söylemek Her affın içinde bir intikam gelir gider
Bu avluyu dolduran herkesin görevi Bu şiirimi anlayınca beni anlayacaksın
Bu dizelerdeki altı çizili sözcüklerin türü aşa- Bu dizelerde aşağıda verilenlerden han-
ğıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir? gisi yoktur?
A) Sıfat, zarf, sıfat, isim A) Kişi adılı B) Belgisiz sıfat

B) Zarf, sıfat, sıfat, zamir C) Edat D) Bağlaç
C) Sıfat, sıfat, zamir, zamir E) İsim
D) Zarf, sıfat, zamir, sıfat
E) Zamir, sıfat, zamir, zamir
5. Alçağında al kırmızı taşın var.

Yükseğinde turnalardan eşin var
Ben de bilmem ne talihsiz başın var
Niçin gitmez Yıldız dağı dumanın

gisi yoktur?
A) Azlık-çokluk zarfı B) Soru zarfı

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde üstünlük
C) Bağlaç D) İyelik eki
bildiren bir belirteç (zarf) vardır?
E) Kişi adılı
A) Yol yapım çalışmaları büyük bir hızla ilerliyor.
B) Burada göç, daha çok büyük merkezlere doğrudur?
C) Kentlere doğru büyük bir nüfus hareketi görül- 6. '‘Kimi’’ sözcüğü aşağıda verilen cümle-
lerin hangisinde ötekilerden farklı bir
mektedir.
görevde kullanılmıştır?
D) Burası, nüfus bakımından ikinci büyük kentimizdir.
A) Kimi zamanlar hayalimin ufku kararır.
E) Nüfus planlamasıyla ilgili büyük sorunlarımız B) Öğrencilerin kimi yatıyor, kimi kitap okuyordu.
vardır. C) Kimi, kendini gerçekten bir şey sanır.
D) Kimi, Hindu; kimi, yamyam; kimi, bilmem ne
belâ.
E) Kimi, alın teriyle kazanmayı bir prensip edin-
--
3. Bakma sana bir ad verdiklerine

miştir.
Yerle gök arasında bir karaltısın
Ve bütün dünya seni unutmuş
Sanki kim bilecek yaşadığını 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir söz-
Gelmese dallarına birkaç fakir kuş cük, ilgi adılından (ilgi zamirinden) sonra
yaklaşma durumu eki almıştır?
A) Masadakilerden yalnızca birini al.
tur?
B) Bugünkünü ötekilerden daha çok beğendim.
A) Belirteç B) Sıfat C) Zamir C) Benimkinin sayfalarında renkli resimler var.

D) Bu da her yönüyle seninkine benziyor.
D) Ad E) Bağlaç E) Bizimkinde hiçbir eksiklik yok.
36
İBRAHİM KILIÇ
8. Aşağıdakilerden hangisi nesnesi ortak sıralı 12. Bir sır gibi sessizce iniyor gün
cümledir? Aydınlık ve anlaşılır
A) Annemi çok seviyor, her gün hatırlıyoruz. Bir çocuk saflığıyla
B) Kanepe katlandı, bir kamyonete atıldı. Geceden kalma karanlıklara
C) Bir mektup yazdım ve onu postayla sana gönderdim
Meraklı ve çiçeklerle örülmüş
Bir müjdedir gün
D) Özcan okula gecikti, derse giremedi.
E) Filmin başını kaçırdık, sonrasını da anlayamadık. gisi yoktur?
A) isim B) Sıfat C) Zamir
9. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden D) Zarf E) Edat

hangisi türü bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Sen de şöyle bir ayakkabı alabilirdin.

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili
B) Sözünü ettiğim yazı öteki dergideydi. sözcük farklı bir görevde kullanılmıştır?
C) Onu değil, şuradaki kalemi istiyorum. A) Kimse benim ne demek istediğimi anlamıyor.
D) Öyle sorular yöneltti ki yanıt bulamadım. B) Bazı tabloların ayrı bir değeri vardı.
E) Böyle konuşursan anlaşamayız. C) Eşyalarının hepsi başka bir odaya taşındı.
D) Ben, bu işleri tek başıma halledemem.
E) Bırak da bütün ödevlerini kendi yapsın
10. Gönül penceresinden ansızın bakıp geçtin
Bir yangının külünü yeniden yakıp geçtin

Mademki son şarkının kırık bir güftesiydin 14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir söz-
Niçin yarım bıraktın, neden bırakıp gittin cük, ilgi adılından sonra bulunma durumu
Yukarıdaki dizelerle ilgili aşağıdakilerden eki almıştır?
hangisi söylenemez? A) Bizdeki eleştiri anlayışı nesnellikten oldukça
A) Bütün fiiller durum bakımından tamamlanmıştır. uzak

B) Soru zarfı kullanılmıştır. B) Batılı yazarlar gelenekten, bizimkilerden daha
C) Zincirleme isim tamlaması kullanılmıştır. çok yararlanıyor.

D) Hem belirtili hem belirtisiz isim tamlaması vardır. C) Sizinki de laf kalabalığından başka bir şey
E) Belgisiz sıfat kullanılmıştır. değil.

D) Nurullah Ataç'ın yazılarında duygusallık, F.
Naci'ninkinde nesnellik ön plandadır.
E) Yazarların işi eleştirmenlerinkine göre biraz
11. Aşağıdaki dizelerin hangisinin yüklemi söz- daha kolay diyebiliriz.
cük türü bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Ara sıra geçiyor bir atlı iki yayan 15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç
Bozuk düzen taşların üstünde fıkırdayan kullanılmamıştır?
B) Kendimi kaptırarak tekerleğin sesine A) Cezayı hak etti, oysa ne kadar çok uyardık onu.
B) Arkadaşlarım bu aya beşle altı arasında

Uzanmışım kalmışım yaylının şiltesine
gelebilir.
C) Bir deva bulmak için bağrındaki yaraya
C) Aynı sözleri, bu sefer odama girdi ve bağırarak
Toplanmıştı garipler şimdi kervansaraya
söyledi.
D) Yârin dudağından getirilmiş D) Oraya varır varmaz elindeki paketleri bir bir
Bir katre alevdir bu karanfil dağıttı.
E) Altında bir tarih sekiz mart otuz yedi E) Kendisi olsun kardeşi olsun hep aynı şekilde
Gözüm imza yerinde başka bir ad görmedi giyiniyorlar.
37
İBRAHİM KILIÇ
16. (I) İlkbahar, canlanan ağaçlar, renklenen doğa, 19. (I) Aslında Ahmet’in dün geceki davranışı onu da
coşan ırmaklar, hayata güzlerini açan çiçekler ve şaşırtmıştı. (II) Çünkü rahat bir insandı Ahmet.
kelebeklerle birlikte bir başlangıcın habercisidir. (II) (III) Öyle ince eleyip sık dokumazdı. (IV) Yaşam-
İlkbahar ayrıca yeni bir hayata başlamanın, bilin- da olduğu gibi mesleğinde de büyük iddiaları
meyene adım atmanın da yoludur. (III) Bütün mev- yoktu. (V) Bu yüzden de büyük bir hırsla çalış-
simler sevilir ama insanların çoğu ilkbahardan hoşla- tığını gören çıkmamıştır.
nır, ilkbaharla birlikte coşar ve heyecanlanır. (IV)
Bu parçada numaralanmış cümlelerle
Çünkü insanların çoğu sonbaharda huzursuzlanır, ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangi-
sonbaharla birlikte sanki bir şeyler eksik kalmış gibi si yanlıştır?
telaşlanır. (V) Bu yüzden ilkbahar insanlara her A) I. cümle fiil cümlesidir.
zaman huzur verir.
B) II. cümle eksiltili bir cümledir.
gileri fiil (eylem) cümlesi değildir? C) III. cümlenin yüklemi bir deyimdir.
A) I. - II . B) II. - III. C) III. - IV. D) IV. cümle isim cümlesidir.

D) IV. - V. E) II. - V.
E) V. cümle bileşik bir cümledir
17. Sen elimden tutunca
Deniz basardı içimi

Sen elimden tutunca, yüreğim
20. Çoğumuz için karşımızdakinin güvenini kazan-
Yeşil yosunlara takılıp günlerce
mak, birtakım güçlükler içerir" cümlesinin
Dip akıntıların peşi sıra gitmek isterdi.
olumsuz, devrik, soru biçimi aşağıdaki-
Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki sözcük tür- lerden hangisidir?
lerinden hangisi yoktur? A) Çoğumuz için karşımızdakinin güvenini kazan-
mak mı birtakım güçlükler içerir?
A) Zamir B) İsim C) Edat
B) Karşımızdakinin güvenini kazanmak birtakım
D) Sıfat E) Zarf güçlükler içerir mi çoğumuz için?

C) Çoğumuz için karşımızdakinin güvenini kazan-
mak birtakım güçlükler mı içerir?
D) Çoğumuz için birtakım güçlükler içermez mi
karşımızdakinin güvenini kazanmak?
E) Karşımızdakinin güvenini kazanmak, çoğumuz
için birtakım güçlükler içermez mi?
18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz

kullanılmıştır?
A) Bazı durumlarda ne yapacağımızı bilemiyorduk.
B) O yıllar, güzel lise yılları, gerçekten unutulmazdı.

CEVAP ANAHTARI
C) İçlerindeki mavi saçlı kızı çok sevmiştim.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
D) işte, sokakta, evde her yerde onu düşünüyor-
B B A D A A D A E C
dum. 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
E) Sakallı dede evimize kadar gelip yardım istedi. D C B D D A C B B D
38
1. Aşağıda verilen cümlelerden hangisi bir bi- 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde arasöz
leşik cümledir? nesnenin açıklayıcısıdır?
A) Kötülerin mutluluğu sel gibi geçicidir. A) Yıllardır yaşadıkları yerde, o küçük kasabada,
sık sık şenlikler yapılırdı.
B) Saadet, başkasına tahammül ile elde edilir.
C) insan, kendi mutluluğunun mimarıdır. B) Hayatı boyunca beklediği şeye, kitabını yayın-
lama fırsatına, sonunda kavuştu.
D) insan hiçbir zaman tamamıyla mutsuz olmaz.
C) Bu işlerden anlayan biriyle, bir uzmanla, ko-
E) Akıl büyük nimettir kıymetini bilene
nuşmalısın.
D) Pınar'ı, beni anlayan o özel insanı, çok özlü-

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem edat yorum.
hem bağlaç kullanılmıştır?
E) Adamın elleri, yaşlılıktan olacak, bir bardağı
A) Nadiren bizim yanımıza da uğruyordu.
tutamayacak kadar titriyordu.
B) Madem seni sevmiyordu neden bunca zaman sa-
na ümit verdi?
C) Herkesin açığını arıyorsun; ama kendi eksiklik-
lerini hiç düşündün mü?
6.
D) Sadece çıkarlarını düşünüyormuş, o zaman so-
I. Nereden bilebilirdim, aşkın sevgiye mezar
runlarımız onu ilgilendirmez.
olacağını?
E) Bundan sonra neler yapacağımıza karar verme-
II. Kim alır yar yolda kalan selamımı?
nin zamanı geldi.
III. Ne söylediğiniz değil, nasıl söylediğinizdir
önemli olan.
IV. Kime sorsam güzellikte eşi yoktur Türkan'ın,
3. Koyun sütünden tulum peynirinin yapıldığı, bu
diyor.
peynirlerin İstanbul'da satılıp, yerine basma bez
V. Nereye kadar uçabilirim havada?
alındığı ve bu bezlerin de getirilip Bolu’da satıldığı
zamanlar çok eskilerde kaldı. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin han-
gisinde hem soru zamiri hem de soru zarfı
Bu cümleyle ilgili aşağıdaki yargılardan
vardır?
A) Birden fazla bağlaç kullanılmıştır.
B) İşaret sıfatına yer verilmiştir.
C) Özel isimler kullanılmıştır.
--
D) Hem çoğul hem tekil isim kullanılmıştır.

E) Yer - yön zarfına yer verilmiştir.

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer-yön
zarfı kullanılmıştır?
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisi biçimce olum-
lu, anlamca olumsuzdur? A) Yürüdüğün yere bakmazsan böyle olur.
A) Kitaplarını okulda sıranın altında unutmuş. B) Hayatını başkalarınınkiyle kıyaslaman hiç de

doğru değil.
B) Hiç bilmez miyim onun ne kadar düşünceli oldu-
C) Onlar yirmi yıldır İstanbul'da yaşıyor.
ğunu?
D) Düşmanlarına arkanı dönersen bu senin so-
C) Hatalarını düzeltmediği için onu uyardık.
nun olur
D) Bu konuşmayı ne Ayşe ne Mehmet hazırlayabildi.
E) Eşyaları büyük bir özenle aşağı indirdiler.
E) Rüzgârda kaldığı için bayağı bir hastalanmış.
39
İBRAHİM KILIÇ
8. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük 12. Önce bütün şairlere selam
hem yapım hem çekim eki almıştır? Sonra şunu söylemek isterim
A) Yıllardır, azıcık aşım ağrısız başım, deyip geçini- Ölüm hiç de güzel değil
yoruz. Ne sabah var ne akşam.
B) Baharlara kucak açmış bütün ağaçlar.
Bu dörtlükte aşağıdaki sözcük türlerin-
C) Yalnızların hikâyesi hep garip mi olur? den hangisi yoktur?
D) Çay, bu kültürün vazgeçilmezi olmuştur. A) İşaret zamiri B) Belgisiz sıfat
E) Kır çiçeklerini toplayıp vazoya yerleştirdim. C) Zaman zarfı D) Bağlaç
E) Belgisiz zamir
9. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde hem bi-

çimce hem de anlamca olumsuz bir cümle
vardır? 13. Aşağıdaki cümlelerin hangisi, yükleminin
yerine göre ötekilerden farklıdır?
A) Gülçin bu olaydan habersiz değildi.
B) Önüne gelene kızıp durmaktan vazgeç artık. A) Nazik tenin incinmesin diye rüzgâr ılık ılık eser
C) Sanki onu uyarsaydık sözlerimizi dinleyecekti. B) Çıplak ayaklarla bastım ıslak toprağa.
D) Sizinle orada olmak istemez miyim hiç? C) Bir susuz yolcu yok şimdi dağlarda.
E) Çok uğraşmasına rağmen istediğini alamadı. D) Öğrendin mi bu adamın kimi aradığını?

E) Çığıl çığn dolaşır obayı göç sesleri.
10. Aşağıdaki dizelerin hangisi eksiltili bir cüm-

le durumundadır?
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili
A) Önde uzun bir kışın soldurduğu etekler sözcüğün yapısı diğerlerinden farklıdır?
Sonra dönen, dönerken inleyen tekerlekler A) Hava kararınca kasabadaki dükkânlar kapanırdı
B) Bu geçit sanki yazdan kışı ayırıyordu B) Bizim bu olayda hiçbir suçumuz yok.
Burada son fırtına son dalı kırıyordu C) Sadece çorap almak için mağazaya girmiş.
C) Tanrı yardımcı olsun gayrı yolda kalana D) Saçını kısa kestirirsen daha güzel olursun.
Bir menzile vararak atları çektik hana E) Sözü kısa kesersen söz daha etkili olur.
D) Bizden evvel buraya inen üç dört arkadaş
Kurmuşlardı tutuşan ocağa karşı bağdaş
E) Çıtırdayan çalılar dört cana can katıyor 15. Aşağıdakilerden hangisi bileşik bir isim
cümlesidir?
Kimi haydut kimi kurt masalı anlatıyor
A) Dost yüzlere, sevdiğini hiç söylemezmiş.
B) Buralarda pek tanınmaması gitmesine neden
11. Aşağıdakilerden hangisi sözdizimine göre oldu.
devrik, yapısına göre bileşik bir isim cüm-
C) Yakınlarını karşılayacak kişi, istasyona erken
lesidir?
gelmeli.
A) Güzellik portresini yıllarca Batı'nın gözlükleriyle D) Benimle görüşmeden kimseye söz verme.
seyretmeye alıştık. E) Sabahleyin buraya gelen öğrenci, hastaydı.

B) Okuyucunun sizden duymak istediği ve beklediği,
sizin duygularınız değildir.
C) Her karışık durumdaki gibi bunun da vardır bir çö-

CEVAP ANAHTARI
züm yolu.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
D) Sanatçının röportajlarını takip edince, onun kendi- E C E D C D E C E A
siyle hesaplaştığı düşüncesi ortaya çıkar. 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
E) Söyledikleri, hepimizin içini acıtan sözleri, düşün- E E A B E
dürücüydü bizim için.

40
4. Onu gören kartallar, duvar gibi düz kayalığın yü-
İBRAHİM KILIÇ --- İBRAHİM KILIÇ --- İBRAHİM KILIÇ --- İBRAHİM KILIÇ --- İBRAHİM KILIÇ -- İBRAHİM KILIÇ -- İBRAHİM KILIÇ
1. Artık eskisi gibi değilim ben
Olamam sonra hiçbir zaman da. zünden koskoca kanatlarını çırparak, havayı sal-
Yazım, o güzelim baharım da layarak uçuşuyorlardı.
Uçup gitti işte pencereden. Bu cümlenin öğeleri aşağıdakilerden
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden han-
gisinin örneği yoktur? A) Özne - zarf tümleci - dolaylı tümleç yüklem
A) Kişi zamirinin B) Bağlacın B) Özne - dolaylı tümleç - zarf tümleci - yüklem
C) Nesne - özne - zarf tümleci - yüklem
C) Çoğul ismin D) Fiilimsi
D) Özne - zarf tümleci - zarf tümleci -yüklem
E) Belgisiz sıfatın E) Nesne - dolaylı tümleç - zarf tümleci -yüklem
2. Okulda anladıkça başaracaksın.

Yaşamda başardıkça anlayacaksın.
Gelecek mutlu mutsuz, inanmasan da
Gözlerin yaşardıkça anlayacaksın.

tur?
A) Türemiş sözcük
B) Sıfat tamlaması
C) Bulunma hal eki
D) Zarfiil (bağfiil)
E) İyelik eki
5. Ortalıkta sıkıntılı, üzülmeye, kızmaya benzeme-

yen sabırsız bir bekleme vardı.
Bu cümleyle aşağıdaki cümlelerin hangisi

arasında öğeleri ve öğelerinin sıralanışı
yönünden benzerlik vardır?
--
3. Bu köyden de çok çok kaçmak istiyordu. Haftaya bir

İBRAHİM KILIÇ -- İBRAHİM - İBRAHİM
iki güne bir karşıya geçiyor, öteki köylere kadar A) Herkesin dolup taşan bir hali vardı ya, kimse
yürüyor, sonra nedense, belki de korkudan, gerisin ağzını açmıyordu.
geri dönüyordu. B) Dışarıdan Remzi'nin sesi, bir motorun pat patı
geliyordu.
Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?
C) Kumral, kırçıllamış, gür bıyıklarının ucu burul-
A) Yer - yön zarfı
muş, sipsivriydi.
B) Belirtisiz ad tamlaması
D) Geniş alnında çok görmüş geçirmişlerin kalın,
C) İşaret sıfatı
derin kırışıkları vardı.
D) Ad durum eki almış sözcükler
E) Güçlü çenesi, kalın dudaklarına, çökük avurt-
E) Sayı sıfatı
larına yakışmıştı.
41
İBRAHİM KILIÇ
6. Bekçiler uyandırıyor sabaha karşı 9. Sular kesildi çeşmelerden;
Yürü diyorlar yürümesem olmaz Nerden dolacak bu tas nerden,
Ama bir şeyler bırakmışım gibi geride Nergislerin açtığı yerden
Bir de dönüp bakıyorum ki yattığım yere Ey kuş uçurtmayan ejderha?
Kalçalarının izi var karda
Yukarıdaki parçada aşağıdakilerden han-
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden gisi yoktur?
hangisi söylenemez? A) Gelecek zaman kipi
A) Farklı türde eylemsi kullanılmıştır. B) Bileşik yapılı eylem
B) Hal eki almış isimler kullanılmıştır. C) Çekimli eylem

D) Sıfat - fiil
C) Belirtili isim tamlamasına yer verilmiştir.
E) Fiilden fiil yapan ek
D) Bileşik zamanlı fiiller vardır.
E) Edat ve bağlaçlar kullanılmıştır.
7. Yalnız geçen ömrün bir uykusuzluk gecesi,

Çekmişken aynalar beni müthiş bir sorguya. 10. Ben oltamı toplarken gün battı, ortalık inanılmaz
Birdenbire kalbi titreten bir bülbül sesi, güzellikte kadife yumuşaklığında, tiril tiril, görül-
Dağ ardında doğan, mehtap gibi vurdu suya. memiş, ışıklı bir maviye kesti.
Yukarıdaki dörtlükte aşağıdakilerden han- Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdaki yargı-

lardan hangisi yanlıştır?
gisi yoktur?
A) Belgisiz zamir vardır.
A) Belirtisiz isim tamlamaları
B) Kişi zamiri vardır.
B) Sıfat - fiil öbeği
C) Sıfat-fiil vardır.
C) Durum zarfı
D) Yüklemi çatı bakımından etkendir.
D) Zincirleme isim tamlaması
E) Zarf-fiil vardır.
E) Tamlayanı ile tamlananı arasına sıfat girmiş be-
lirtili isim tamlaması
8. Bir uzun sefere çıktı, diyorlar;

Gemiyi gören var mı? Hani deniz?
Sen gittin, soframız oldu tarumar;
11. Koca denizde beş balık bugün değilse yarın bir
Doğan günü yadırgıyor halimiz.
balıkçının eline geçecekti. Günlerce uyku bilme-
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden han-

den düşündü taşındı bir çare bulamadı.
gisi söylenemez?
Bu parçada aşağıda verilenlerden hangi-
A) Hem niteleme hem belirtme sıfatı almış sözcük si yoktur?
bulunmaktadır. A) Niteleme sıfatı
B) Sıfatfiilin farklı görevlerine yer verilmiştir. B) Basit yapılı fiil
C) Fiilden isim yapan ekler kullanılmıştır. C) Belirtili isim tamlaması
D) Bileşik yapılı ve birleşik zamanlı eylem vardır. D) İşaret sıfatı
E) İç içe birleşik cümleye yer verilmiştir. E) Birleşik çekimli eylem
42
İBRAHİM KILIÇ
12. Bu kıyılarda halk yiyip doyduktan sonradır ki ba- 15. (I) Gülbahar için en küçücük bir umut ışığı yoktu.
lıkçılar balıklarını İstanbul'a Balıkpazarı'na götü- (II) Ama hiç, hiçbir türlü bir ışık görünmüyordu,
rür satarlar ve bir kucak parayla dönerlerdi. hiçbir yerden. (III) Umutsuzluk ağır bir su gibi dört
yanından yükseliyordu. (IV) Bir ömürde kırk gün-
Bu cümleyle ilgili aşağıdaki yargılardan
hangisi yanlıştır? lük bir mutluluk... (V) Ölene kadar bütün sevinci bu
olacaktı.
A) Birden fazla bağlaç kullanılmıştır.
B) İşaret sıfatına yer verilmiştir. Bu parçada numaralanmış cümlelerle il-

gili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi
C) Özel isimler kullanılmıştır.
yanlıştır?
D) Hem çoğul hem tekil isim kullanılmıştır.
E) Yer - yön zarfına yer verilmiştir.
A) I. cümle kurallı bir isim cümlesidir.
B) II. cümle basit bir eylem cümledir.
C) III. cümlenin yüklemi türemiş bir fiildir.
D) IV. cümle eksiltili bir cümledir.
E) V. cümle yüklemi bileşik yapılı bir cümledir.
13. (I)Sabah saat üçte deniz usul usul ağarıyordu. (II) Az
sonra bütün Marmara kar yağmış dümdüz bir ovaya

benzeyecekti. (III) Denizin ortalarında bir yerde martı
sürüsü denize inip inip kalkıyordu. (IV) İnsanoğlunun
İçi geniş, aydınlıktır, deniz gibi, gök gibi, kokulu taze
bir çiçek gibidir. (V) O zamanlar bu kıyılarda aç, benzi
soluk insan yoktu, o zamanın balıkları da yağlı lez-
zetliydi.

gileri fiil (eylem) cümlesi değildir?
A) I. - II . B) II. - III. C) III. - IV.

D) IV. - V. E) II. - V. 16. Ulu bir kayanın dibinde gür, ak saçlı Mustafa'nın
demirci dükkânının ışığı bütün gece yanardı.
Aşağıdaki cümlelerin hangisi, ögelerin

dizilişi bakımından bu cümleyle aynıdır?
A) Gece yarısı, karanlığı delen bir çığlık duyuldu

sokağın başında
B) Mavi pencereli evin arkasında köyün çocukları

akşam olunca toplanırdı.

14. Aşağıdaki dizelerin hangisinin yüklemi yeri-
C) Uzakta, yücelerde Ağrı Dağı derinden güm-
ne göre ötekilerden farklıdır?
bürdüyor, arada sırada da koca dağ soluk-
A) Senden kopardım çiçeklerin en solmazını.
lanıyor.
B) Desem ki vakitlerden bir nisan akşamıdır.
D) Okulda dün meydana gelen olayla ilgili olarak
C) Rüzgârların en ferahlatıcısı senden esiyor.
soruşturma başlatıldı.
D) Denizlerin en mavisini, sende seyrediyorum
E) Kor gibi demiri ocaktan çekti, örsün üstüne
E) Ormanların en kuytusunu sende gezmekteyim.
koydu, balyozu indirdi.
43
İBRAHİM KILIÇ
17. (I)Dağlılar sert adamlardı. (II) Hiç kimseyi dinlemez- 20. (I) Hemen dışarıya çıktı, doğru demirci dükkânına
lerdi ama umucuyu, yakarıcıyı da kim olursa olsun, yollandı. (II) Bir top kıvılcımın arasından içeriye
niçin olursa olsun kolay kolay eli boş çevirmezlerdi. daldı. (III) Dükkânın içi sıcaktı. (IV) Gülbaharı gö-
(III) Ağrıda her şey gelenekti. (IV) Kimse geleneğin rünce hiç şaşırmadı. (V) Körüğünü çekerek şöyle
dışına çıkamazdı. (V) Azıcık bir umut belirdi Gül- döndü bir baktı.
baharın içinde.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili hangisi, yüklemin türü bakımından ötekiler-
aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? den farklıdır?
A) I. cümlede sıfat tamlaması vardır. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V

B) II. cümlede deyime yer verilmiştir.
C) III. cümlede ekfilin rivayet eki bulunur.
D) IV. cümlede isim tamlaması kullanılmıştır.
E) V. cümlede ilgi ve iyelik eki yer almaktadır. 21. (I) Oda alacakaranlıktı. (I) Sandığın ucundan saati
aldı; pencereye tuttu; altıya beş var. (III) Kollarını
yorganın altına çekti. (IV) Bir sağa bir sola döndü.
(V) Sonra kalkıp mutfağa geçti.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle

ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangi-
si yanlıştır?
A) I. cümle, yüklemi türüne göre isimdir.

B) II. cümle, içinde zarf tümleci olan birleşik bir
18. Her yıl bahar gözünü açar açmaz Ağrı Dağı'nın tek-
cümledir.
mil çobanları gölün kıyısına gelirler.
C) III. cümle, kurallı bir fiil cümlesidir.
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden han- D) IV. cümle, olumlu bir eylem cümlesidir.
gisi yanlıştır?
E) V. cümle, zarfiil ile kurulmuş girişik birleşik bir
A) Fiilden isim yapma eki almış sözcük vardır. cümledir.
B) Bulunma durumu eki almış sözcük vardır.
C) Çatısı bakımından etkendir.
D) Nesne, isim tamlamasından oluşmaktadır. 22. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yükle-
E) İyelik eki alan sözcük yoktur. minde çatı özellikleri aranmaz?
A) Kendimi olduğum gibi kabul ettirmek istiyorum.
B) Ona karşı tutumu kazadan sonra değişti.
C) Anadolu'nun bir köyünde okudum ilkokulu.
19. Benim bildiğim kadarıyla bütün güzel insan eylemleri,
D) Sen benim hep ilk aşkım, ilk göz ağrımsın
ne türden olursa olsun, sanırım eski zamanda da
E) Duyamazsın başka bir saz bahar geceleri
bizim zamanımızda da otuz yaş sonrasından daha
çok otuz yaş öncesinde başarılmıştır.
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıda verilenler-

den hangisi yanlıştır? CEVAP ANAHTARI
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
A) “bildiğim” sözcüğü, hem yapım hem çekim eki al-
C B B B D D D D B A
mıştır.
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
B) Ad tamlamasının arasına sıfat girmiştir. D E D A E B C B B C
C) Ünsüz yumuşamasına uğramış sözcük vardır. 21 22
D) Edat ve bağlaç kullanılmıştır. B D
E) “eski” sözcüğü sıfat olarak kullanılmıştır.
44
4. Aşağıdakilerin hangisinde bir isim tam-
1. (I) Hiçbir şey kendiliğinden ne o kadar üzücüdür, ne
de zor. (II) Bizim gevşekliğimiz, güçsüzlüğümüzdür laması, bir sıfat-fiil grubunun içinde yer
almıştır?
ona bu niteliği veren. (III) Büyük ve yüksek şeyleri
görebilmek için onlara göre bir ruhumuz olması ge- A) Yaşamanın amacı var diyenler, amaçsız ya-
rekir; yoksa kendi çamurumuzu görürüz onlarda. (IV) şayanlara göre daha planlı ve düzgün bir
Doğru bir kürek suda eğri görünür. (V) Önemli olan bir hayat planlarlar.
şeyin görülmesi değildir yalnız, nasıl görüldüğü de
B) Fakat her zaman, buna hangi yoldan vara-
önemlidir.
cağımızı pek bilmiyoruz.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgi-
C) Çok kez insan dünya işlerini bıraktığını sanır;
li olarak aşağıda verilenlerden hangisi yan-
lıştır? oysaki bu işlerin yolunu değiştirmekten başka
A) I'inci, ad cümlesidir. bir şey yapmamıştır.
B) II'nci, sıralı cümledir. D) Ruh nerde bunalırsa bunalsın, hep aynı ruh-
C) III'üncü, biçimce ve anlamca olumludur. tur; ev işlerinin az önemli olmaları, daha az
D) IV'üncü, kurallı fiili cümlesidir. yorucu olmalarını gerektirmez.
E) V'inci, sıralı isim cümlesidir.
E) Bundan başka, saraydan ve pazardan el çek-
mekle hayatımızın baş kaygılarından kurtul-
2. (I) Ruhlarımız o kadar sıkı bir birliktelikle yürüdü. (II) muş olmuyoruz.
Birbirini o kadar coşkun bir sevgiyle seyretti (III) Ve en
gizli yanlarına kadar birbirine öyle açıldılar. (IV) ben
onun ruhunu benimki kadar tanımakla kalmıyordum.
(V) Kendimden çok ona güvenecek hale geliyordum.

hangisinin yüklemi, yardımcı eylemle kurul-
muş birleşik eylemdir?

5. (I) Yüzü asıldı, bir tuhaf oldu, yüzündeki kırışık-
lıklar seğirdi, içine gömüldü gitti. (II) Uzaklarda,
3. (I) Yıldız ışığı, geceleyin karşıdaki soluk, mavi, du- kıyıda üst üste birkaç kere, kart olduğu sesinden
mana batmış dağları aydınlatıyordu. (II) Bu düşün- belli bir horoz öttü. (III) Artık daha ileriye girmeyip
celerimi Selim balıkçıya söylemeye çekiniyordum. (III) hikâyemi bitirmeliydim. (IV) Balık ipi çekip gerince
İkimiz de bu sonsuz ağırlıkta, düzlükte, kıpırtısızlıkta ben boşaltıyor, o boşaltınca ben toplu-yordum. (V)
--
bir şeyleri bozmaktan, denizi ürkütüp uyandırmaktan

Bir ara topladım ipi, balık geldi sandalın önünde

korkuyorduk sanki. (IV) Denizde kayıklar içinde balık bir kere dışarıya çıktı.
satanlar az sonra tezgâhlarını kuracak. (V) Ben İstan-
bul'a dalmışken Selim balıkçının tuhaf tuhaf bana ilgili olarak aşağıda verilenlerden han-
baktığını anlayıp başımı ona çevirdim. gisi yanlıştır?
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden A) I. cümlede sıfat yapan ki eki kullanılmıştır.

hangilerinin ögeleri özne, zarf tümleci, nes- B) II. cümlede belirtme sıfatına yer verilmiştir.
ne ve yüklemden oluşmaktadır?
C) III. cümlede yer - yön zarfı kullanılmıştır.
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III. D) IV. cümlede birden fazla fiilimsi vardır.
D) III. ve IV. E) IV. ve V. E) V. cümlede isim tamlaması bulunmaktadır
45
İBRAHİM KILIÇ
6. İnsan önce içindeki sıkıntıyı dağıtmazsa yer değiştir- 8. Haliç'te eski zamanın kalyonlarına benzer, hurda
mek daha fazla onu bunaltır bir tekne buldular. Tekneyi bir haftalığına kira-
ladılar. Bir tarafa çekip türlü resimler, panolar,
Bu cümlenin ögeleri sırasıyla aşağıdakiler-
den hangisidir? bayraklar, kâğıt fenerlerle tekneyi donattılar.
A) Zarf tümleci - özne - zarf tümleci - belirtili nesne - Yukarıda verilen parçada aşağıda veri-
lenlerden hangisi yoktur?
yüklem
B) Özne - zarf tümleci - belirtili nesne - dolaylı tümleç A) İyelik eki almış sözcük
- yüklem B) Geçişsiz çatılı yüklem
C) Zarf tümleci - özne - belirtili nesne - dolaylı tümleç C) Zarf-fiil eki almış sözcük
- yüklem D) İlgi eki almış sözcük
D) Dolaylı tümleç - özne - belirtili nesne - zarf tümleci E) Sıfat tamlaması
- yüklem
E) Zarf tümleci - dolaylı tümleç - belirtili nesne - zarf
tümleci - yüklem
9. Belma, set karşısında bir hasır koltuğa oturmuş,

kaygılı bir ciddiyet içinde. Etrafındaki sosyete
zariflerini dinler gibi yapıyor.
Bu cümlede aşağıda verilenlerden hangi-

si yoktur?
A) Ünsüz yumuşaması B) Benzetme edatı

C) Sıfat yapan ki D) Birleşik sözcük
E) Sıfat tamlaması
7. (I) Günahlarımızı ortaya dökmek, ayıp olsa bile, bu-

nun örnek olup herkese uygulanması tehlikesi pek
yoktur. (II) Aristo der ki insanların en çok korktukları
rüzgârlar, saklı yerlerini açan rüzgârlardır. (III) Alış- 10. (I) Oda alacakaranlıktı. (I) Sandığın ucundan saati
kanlıklarımızı saklayan o saçma örtüleri sıyırıp atmak aldı; pencereye tuttu; altıya beş var. (III) Kollarını
gerekir aslında. (IV) Niceleri vicdanlarını gönderip yorganın altına çekti. (IV) Bir sağa bir sola döndü.
davranışlarını kurallara uyduruyorlar. (V) Hainler, (V) Sonra kalkıp mutfağa geçti.
katiller bile nezaket kurallarını benimsiyor, ödevlerini Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle
bundan ibaret sayıyorlar. ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangi-
si yanlıştır?
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) I. cümle, yüklemi türüne göre isimdir.
A) I. cümle, girişik bileşik yapılı bir cümledir.
cümledir.
B) II. cümle, yüklemine göre isim cümlesidir.
C) III. cümle, kurallı bir fiil cümlesidir.
C) III. cümle, devrik bir fiil cümledir
D) IV. cümle, olumlu bir eylem cümlesidir.
D) IV. cümle, kurallı birleşik bir isim cümlesidir.
E) V. cümle, zarfiil ile kurulmuş girişik birleşik bir
E) V. cümle, birden fazla yargıdan oluşan sıralı bir
cümledir.
cümledir.
46
İBRAHİM KILIÇ
11. (I) Göz göze gelince gözlerinin içi gene aydınlandı, 14. (I)Tavşan adasının önünde durduk, balıkçı denize
konuşacak gibi oldu vazgeçti. (II) Büyükada'ya Ya- eğildi, iki avucunu suya daldırdı alıp yüzüne serpti.
lova yönünden yaklaşıyorduk. (III) Sedef adasını do- (II) Bu işi birkaç kere çabuk çabuk yaptıktan sonra
landık. (IV) Balıkçı ayağa kalktı, kocaman ellerini doğruldu, yüzünden, rengi atmış makine örgüsü
gözlerine siper etti, bütün denizi dönerek bir bir araş- yeşil kazağına sular aktı, bıyıklarını sıvazladı. (III)
tırdı. (V) Pendik'in oralarda birkaç martı dönüyordu, Sonra elleri umutsuzcasına yanlarına sarktı, derin
bir süre oraya baktı, yüzü gittikçe asılıyordu. düşüncelere daldı. (IV) Böylesi düşünen yüzleri
bilirdim. (V) Böylesi yüzler bir şeyi bulmanın çaba-
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili
aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? sında olan, olanaksızlığa düşmüş yüzlerdi.
A) I.cümlede anlamca kaynaşmış birleşik fiile yer Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yan-
verilmiştir.
lıştır?
B) II. cümlede ekfiille çekimlenmiş bir sözcük vardır.
A) I. cümle, zincirleme isim tamlaması vardır.
C) III. cümlede belirtisiz ad tamlaması kullanılmıştır. B) II. cümlede durum zarfına yer verilmiştir.
D) IV. cümlede zarf-fiil vardır. C) III. cümle, içinde belirtisiz nesne olan bir fiil
cümlesidir.
E) V. cümlede belgisiz zamire yer verilmiştir.
D) IV. cümle, özne ve yüklemden oluşan kurallı bir
cümledir.
E) V. cümle, içinde sıfat tamlaması olan kurallı bir
cümledir.
12. Küçücük bir ak kuş çobanlar gölün kıyısında kaval
çaldıkları sürece üstlerinde döner durur. Gün kavu-

şunca çobanlar karanlığa karışıp giderler.
Bu parçada, aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Belirtili isim tamlaması

B) İstek kipiyle çekimlenmiş fiil
C) Haber kipiyle çekimlenmiş fiil
D) Sıfat fiil öbeği
15. (I) Okuldayken bir öğle sonu hafif bir depremde
E) Ünsüz düşmesine uğramış sözcük
otel çökmüş. (II) Babası, anası, biri kız biri oğlan
iki küçük kardeşi yıkıntı altında ölmüşler. (III) Oku-
lu bırakmış; halasının evinde kalmış bir süre. (IV)
Bir otelde çalışmış, nüfusa girmiş.(V) Buraya gel-
dikten az sonra Rüstem Bey'le tanışmışlar üçüncü
13. Kapısında Roma'dan ya da Bizans'tan kalma yazılı,
kızının nüfus kâğıdı çıkarılırken.
bir tuhaf çiçek kabartmalı dörtgen biçiminde bir taş

duruyordu. ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yok- yanlıştır?
tur? A) I. cümlede, zaman zarfı, belirtisiz isim tamla-
A) Niteleme sıfatı masından oluşmuştur.
B) Belgisiz sıfat B) II. cümlede, yönelme hal eki kullanılmıştır.
C) Belirtili ad tamlaması C) III. cümle, sıralı bağlı bir cümledir.
D) Bağlaç D) IV. cümlede, belgisiz sıfata yer verilmiştir.
E) İyelik eki E) V. cümlede, ilgeç kullanılmıştır.
47
İBRAHİM KILIÇ
16. Dış varlığımız tadını ve rengini iç varlığımızdan alır 18. (I) Deniz ağarmıştı, aşağı indim, bahçedeki ergu-
I van tepeden tırnağa çiçeğe durmuş pembesini
nasıl ki giysilerimiz bizi kendi sıcaklıklarıyla değil alacakaranlığa bir ışık patlaması gibi salıveriyor-
II du. (II) Kıyıya indim, deniz dümdüzdü, seher ye-
bizim sıcaklığımızla ısıtırlar. Onu koruyup beslemek- liyle ılık kokuyordu. (III) Selim balıkçı oraya, tahta
III iskeleye yanaşmış, sabahın içinde, ağarmış de-
tir yalnız görevleri. Onları soğuk bir bedene giydirir- nize gölgesi düşüp uzamış bir heybet, teknesinin
IV V içinde oturuyordu. (IV) Ta uzaktan, aklığın, mavili-
seniz, soğukluğu korur ve beslerler ğin, yıldız alacasının içinden belindeki kırmızı ku-
şağı parlıyordu. (V) İki eli küreklerde, öyle durmuş
Bu parçada altı çizili sözcüklerin yapısıyla
ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylene- bekliyordu.
mez? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle
ilgili olarak aşağıda verilenlerden han-
A) I. sözcük, sıfat-fiil eki almıştır.
gisi yanlıştır?
B) II. sözcük, hem yapım hem de çekim eki almıştır.
A) I. cümle bağımsız sıralı cümledir.
C) III. sözcük, ses türemesi olmuş bir sözcüktür.
B) II. cümle faklı türde yüklemlere yer verilmiştir.
D) IV. sözcük, fiilden isim yapma eki almıştır.
C) III. cümlede zincirleme isim tamlaması bulun-
E) V. sözcük, yaklaşma hal ekini almıştır.
maktadır.
D) IV. cümlede sıfat yapan "ki" eki kullanılmıştır.
E) V. cümlede durum zarfına yer verilmiştir.
19. (I) Güzellik, insanlar arasında, çok tutulan bir şey-

dir. (II) Aramızda ilk anlaşma onunla başlar. (III)
17. İnsan ne kadar vahşi, ne kadar kötü yaratılışlı
I. Kahvenin kabaca yontulmuş kapısı sert bir tek- olursa olsun onun büyüsüne kapılmaktan kendini
meyle açıldı ardına kadar. alamaz. (IV) Bedenin varlığımızdaki payı ve de-
II. İçeriye elinde bir toplu tabanca tutan Zeynel'den ğeri büyüktür. (V) Bu bakımdan onun yapısına ve
önce, tozla toprakla birlikte, dışarıda denizi ku- düzenine verilen önem pek yerindedir.
durtan lodos girdi. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin

hangisinde fiilimsi kullanılmamıştır?
III. Zeynel önce kapıda bir an ikirciklendi, sonra ağır,
temkinli, eşikte durup yolu kesti. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V
IV. Tabancasını İhsan'a doğru çevirdi, üst üste baş-

ladı ateş etmeye.
V. Kahvedekiler bir an öylece dondular, kaldılar.

CEVAP ANAHTARI
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden han- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
gisi yapısına göre bileşik, söz dizimine göre B B B A C A D B D B
devrik bir eylem cümlesidir? 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
E B C C B A A C D
48
DİL BİLGİSİ DİL BİLGİSİ YGS - ÖSS - KPSS SORULARI 16
1. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük- 3. Her zamanki gibi bir sabahtı. O gün de yandaki taş
ler tür bakımından aynıdır? binanın yüksek tavanlarına ve eskimiş pencere-
A) Bu yaşıma kadar dedemin hasta olduğunu hiç lerinden odaya sızan renk renk ışıklara merhaba
görmedim. demişti.
Tek başına kaldığı zamanlarda hasta düşünceler Bu parçada aşağıda verilenlerden hangisi
beynini kemiriyordu. yoktur?
A) İlgi ekiyle türemiş sıfat

B) Bütün bu sorumlulukları yalnız göğüslemen işini
B) İkilemeyle oluşmuş sıfat
zorlaştırır.
C) Belgisiz sıfat
Yarınki toplantıyla ilgili düşüncelerimi yalnız sen
D) İşaret sıfatı
biliyorsun.
E) Sıra sayı sıfatı YGS - 2017
C) Akşamüzeri tepeler uzaktan bakır bir zirve gibi
görünüyordu.
4. Yapılandırıcı dil yaklaşımına göre dinleme, gelişim-
Güneşin ışıkları vurdukça ışıl ışıl parlıyordu bakır
sel ve etkileşimsel bir süreçtir.
saçları.
Aşağıdaki cümlelerin hangisi, ögelerin di-
D) Ahmet’le Hüseyin'i yan yana gördüğünü akşam zilişi bakımından bu cümleyle aynıdır?
söylemişti.
A) Dil öğrenme süreci dinleme yoluyla anne kar-
Akşam, günün bütün telâşını bitirmiş; şehre bir
nında başlar.
sakinlik getirmişti.
B) Dinleme, sadece iletişim kurmak için yapılan bir
E) Nasıl olur da bana yapılanları bildiği hâlde hâlâ etkinlik değildir.
beni suçlar? C) Etkili bir dinleme için dinleyici ön bilgilerini hare-
Atandığım yerin ortamının nasıl olduğunu merak kete geçirmelidir.
ediyordum. YGS - 2017 D) Dinleme becerisinin geliştirilmesi için etkinlik
önemli bir unsurdur.
E) Dinleme eğitiminin bir diğer amacı zihinsel
becerilerin geliştirilmesidir.
YGS - 2016
2. (I) Küçük Asya’nın en fark edilemeyen noktası Ana-

mur... (II) Dâhil olduğu bölgenin sanki dışında, kara- 5. (I) Çiğdemlerden sonra gök rengindeki elbisesiyle
daki ada misali yalnız kalmış bir yer. (III) Hakkında et- yeni açmış sümbül görünür. (II) Gözleri yaşlı, saç-
raflı bilgi edinmek için kaynakları karıştıran birine ları dağınık ve hâli perişandır. (III) Güzel koku-
küçük çapta bir hayal kırıklığı da yaşatabilir. (IV) Çün- sundan sarhoşa dönen şair, ona bu gönül okşayıcı
--
kü keşfedilmemiş gibi gizemli. (V) Kimsenin tanıma- kokuyu nereden, hangi aktardan aldığını sorar. (IV)
dığı ama anlatacak çok şeyi olan bir yabancı gibi... Sümbülün verdiği cevap çiğdemin cevabına karşılık
gelmektedir. (V) Önceleri ezel bağında henüz açıl-
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili
madık bir gonca olan ve güzel kokusunu sevgilinin
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
rüzgârından alan sümbül, bu bahar ülkesinden
A) I. cümlede derecelendirme zarfı vardır.
hicran sahiline atılmıştır.
B) II. cümlede sıfat-fiil kullanılmıştır.
C) III. cümlede kişi zamiri bulunmaktadır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden
hangisi, yüklemin türü bakımından öteki-
D) IV. cümlede edat kullanılmıştır.
lerden farklıdır?
E) V. cümlede bağlaç yer almaktadır.
YGS - 2017 A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V
49
6. Eserlerinde kullandığı özgün biçimler ve canlı renk- 9. (I) Gül kokusu bana hep çocukluğumu hatırlatır.
İBRAHİM KILIÇ
lerle, değişimin birey üzerindeki etkilerini yansıtıyor. (II) Babam Akdeniz’e yaptığı seyahatlerinden her
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden dönüşünde tenekeler dolusu gül reçeli getirirdi.
hangisi yanlıştır? (III) Sabahın erken saatlerinde uykulu gözlerle
onu karşıladığımızda algıladığımız ilk şey, evin
A) Çatısı bakımından etkendir.
içini saran gül kokusu olurdu. (IV) Kahvaltı sofra-
B) Nesne, isim tamlamasından oluşmaktadır.
mız birkaç çeşit gül reçeliyle bezenir, gül reçelle-
C) Fiilden isim yapma eki almış sözcük vardır.
rinden hangisinin daha güzel olduğu konusunda
D) Bulunma durumu eki almış sözcük vardır.
sohbetler edilirdi. (V) Yıllar sonra Gül Festivali için
E) İyelik eki alan sözcük yoktur.
Isparta’ya gittiğimde çocukluğumun gül kokulu
YGS - 2013
günleri gözlerimin önünde canlanıverdi.

ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangi-
7. “Rüyaları gerçekleştirmenin yolu, uyanıvermektir uyku-
si yanlıştır?
lardan.” demiş bir düşünür. Öyleyse ne duruyoruz,
hemen silkinip kalkalım yumuşak yataklarımızdan! A) I. cümle, yüklemi geniş zamanlı basit bir cümledir
Bu parçada, aşağıdakilerden hangisi yoktur? cümledir.
A) Tezlik fiili C) III. cümle, kurallı bir fiil cümlesidir.
B) Zarf-fiil D) IV. cümle, olumlu ve sıralı bir cümledir.
C) Sıfat-fiil E) V. cümle, yüklemi sürerlik fiiliyle oluşturulmuş
D) İstek kipiyle çekimlenmiş fiil girişik bir cümledir.
E) Şimdiki zamanla çekimlenmiş fiil YGS - 2012

YGS - 2013
10. Hiçbir söz, hiçbir varsayım, hiçbir kuram yaşanan
8. (I) Almanya’nın Berlin kentinde bir kooperatif “Devrilen somut gerçeklerin yerini tutamaz; bin kez söylenen
Ağaçlardan Halk Kitaplığı Yapma Kampanyası” baş- yağmur sözcüğünün bir damla yağmurun yerini
lattı. (II) Bu kampanyaya katılmak isteyenler, fırtına- tutamayacağı gibi.
dan veya yağmurdan devrilen ağaçların gövdelerini raf Bu cümlede aşağıda verilenlerden han-
şeklinde oyup bunları kaldırımlara yerleştiriyorlar. (III) gisi yoktur?
Raflara, takas edilecek kitapları koyuyorlar. (IV) Berlin A) Ek fiil almış sözcük B) Benzetme edatı
halkı da içlerinden okumak istediklerini alıp yerine C) Sayı sıfatı D) Birleşik sözcük
kendi kitaplarından birini bırakıyor. (V) Bu, “Eğitim İçin E) Yeterlik fiili
Sürdürülebilir Gelişme Projesi”nin bir parçası olarak YGS - 2012
devlet tarafından desteklenen bir kampanyadır.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili 11. Bilgisayar teknolojisiyle yetişen kuşaklarda ekran-
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? dan kitap okumanın yaratacağı hazzı, bilgisayarla
A) I. cümle, içinde belirtisiz nesne olan bir fiil cümlesidir ileriki yaşlarda tanışan insanlar tadamayacaktır.
B) II. cümle, özne ve yüklemden oluşan kurallı bir Bu cümlede aşağıda verilenlerden hangi-
cümledir. si yoktur?
C) III. cümle, nesnesi sıfat tamlaması olan birleşik bir A) İyelik eki almış sözcük
cümledir. B) Geçişsiz çatılı yüklem
D) IV. cümle, içinde isim tamlaması bulunan olumlu C) İsim-fiil eki almış sözcük
bir cümledir. D) Belirtisiz ad tamlaması
E) V. cümle, yüklemi ek eylemle çekimlenmiş cümledir. E) Sıfat tamlaması YGS - 2012
50
12. (I) Rengi uçmuş, sıradan yaşamımızda kendimize bir 14. “Ağın” sözcüğü, çocukluğumda, bazı toprak yığın-
İBRAHİM KILIÇ
ziyafet çekmek istediğimiz zaman kitapların kapağını larının tepesindeki tek kalmış ağaçları getirirdi gö-
aralarız. (II) Büyük bir açlıkla sayfaları çeviririz. (III) zümün önüne. (II) Fırat’ın bir kolu olan Karasu kıyı-
Gözlerimiz sözcükleri iştahla birer birer yerken zaman- larındaki ekin tarlalarının ortasında yetişen “tek
dan ve mekândan kopuveririz. (IV) Başka insanların, dut”, içimdeki yalnızlığın simgesiydi. (III) Şu yaşa
başka diyarların görünmez konukları oluveririz. (V) Bu gelmeme karşın o ağacın “yalnızlığı” çağrıştıran
deneyimin ardından yaşadığımız ana geri döndüğü- görüntüsü belleğimden silinmedi. (IV) Ağın’da el-
müzde ise ruhumuzda kopan fırtınalar ya şiddetlenir masından armuduna, eriğinden narına, üzümüne
ya da dinginleşir ama her zaman bir şeyler değişir çeşit çeşit meyve yetişmeseydi, “Ağın”la “ağu”
içimizde. (zehir, zıkkım) arasında anlamca bir bağlantı kuru-
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili labilirdi belki. (V) Oysa o küçük kasaba, insanla-
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? rıyla, kuzularının melemeleriyle, güzelim meyvele-
riyle zehri bala çeviriyordu.
A) I. cümlede, nesne, belirtili isim tamlamasından
oluşmuştur. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle
ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi
B) II. cümlede, durum zarfı kullanılmıştır.
yanlıştır?
C) III. cümle, bileşik yapılı bir cümledir.
D) IV. cümlede, “görünmez” sözcüğü fiilden sıfat ya- A) I. cümle bileşik yapılıdır.
pım eki almıştır. B) II. cümle ad cümlesidir.
E) V. cümlede, ilgeç kullanılmıştır. C) III. cümlede fiilimsiyle oluşturulmuş bir tamlama

vardır.
YGS - 2011 D) IV. cümlede yeterlik fiili kullanılmıştır.
E) V. cümlede “ile” bağlaç olarak kullanılmıştır.
ÖSS - 2009
13. (I) Yatılı olarak okuduğum ortaokul yıllarında, yaz ta-
tillerinde Kozlu’ya, ailemin yanına özlemle dönerdim.

(II) O yaşlarda evden yedi-sekiz ay uzakta kalmak ko-
lay değildi. (III) Arkadaşlarımı, okulumu çok seviyor-
15. Salvador Dali’nin bütün resimlerinin yer aldığı ser-
dum, bugün de süren dostlukların temeli o yıllarda
atılmıştı ama aile özlemi bir başka şeydi. (IV) Evimiz, gide, İspanyol ustanın sanat tarihine bıraktığı eşsiz
denizin hemen kıyısındaki bir tepenin yamacındaydı. mirası yansıtan iki yüz yetmiş yapıt sanatseverlere
(V) Dalga sesleri odamda sürekli yankılanırdı ve ben tanıtıldı.
doyamadığım o denizi, dalgaları büyük bir hazla Bu cümleyle ilgili olarak aşağıda verilen-
izlerdim. (VI) Hâlâ Kozlu’yu, o evi ve o dalga seslerini, lerden hangisi yanlıştır?
özlemin içimi sızlatan acısıyla anımsarım. A) Birden fazla sıfat tamlaması vardır.
B) Yönelme durumu eki alan sözcükler zarf tüm-
leci görevindedir.
gisinde ögelerin dizilişi “zarf tümleci, nesne, zarf
C) Sayı sıfatı kullanılmıştır.
tümleci ve yüklem” biçimindedir?
D) Yapım eki almış birden fazla sözcük vardır.
A) I. B) II. C) III. D) V. E) VI. E) Bileşik sözcük kullanılmıştır.
YGS - 2011 ÖSS - 2009
51
16. (I) Lunaparklar çocukluğumuzun güzel günlerini anım- 18. (I) Ankara’da kendini hemen göstermeyen bir
İBRAHİM KILIÇ
satır. (II) Dönme dolaba, atlıkarıncaya, çarpışan oto- güzellik vardır. (II) Bundan dolayı, kentin kimilerine
lara binmeden önce duyumsadığımız heyecan ve kimi hiç de çekici gelmeyen doğasıyla ilgili ilginç izle-
zaman korku bu eğlence merkezlerini farklı ve ilginç nimler aktarılır. (III) Örneğin şair Yahya Kemal Be-
kılar. (III) Çocukken en çok hangilerine binmeyi sever- yatlı’nın “Ankara’nın en çok İstanbul’a dönüşünü
diniz? (IV) Belki de hâlâ içinizdeki o çocuk sizi götü- severim.” sözü de bunlardan biridir. (IV) İstanbul’
rüyor giderek azalan lunaparklardan birine. (V) Ve hâ- dan gelmiş öğrencilerin dillerinde de henüz bu
lâ seviyorsunuz binmeyi dönme dolaba, atlıkarıncaya şehri keşfedememişlikten gelen, “çorak”, “bozkır”
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden sözleri dolaşır. (V) Oysa Ankara, kendiliğinden de-
hangilerinin ögeleri özne, belirtili nesne ve ğil, ancak dikkatli bakışlarla gizini açığa çıkarır.
yüklemden oluşmaktadır?
A) I. ve II. B) I. ve V. C) II. ve III. ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi
yanlıştır?
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
ÖSS - 2009 A) I. cümlede dönüşlülük zamiri kullanılmıştır.
B) II. cümlede belirtme sıfatı kullanılmıştır.
C) III. cümlede azlık-çokluk zarfı kullanılmıştır.
D) IV. cümlede -miş ekiyle türetilmiş bir sıfat-fiil
vardır.
E) V. cümlede birden fazla bağlaç kullanılmıştır.
ÖSS - 2008
17. (I) Şu ana kadar tüm öykülerine övgüler düzeceğim bir

seçkiyle karşılaşmadım. (II) Özellikle bu seçki tama-
men yeni öykülerden oluşuyorsa böyle bir beklentiye
hiç girmemeli. (III) Yazarlar birbirlerinden farklı ede-
biyat anlayışlarına sahiptirler. (IV) Sayfaları çevirdikçe
çok farklı metinlerle karşılaşırsınız. (V) Eğer çok yönlü
bir insan değilseniz bu öykülerin size seslenmesi pek
19. Tamlayanı düşmüş ad tamlamalarında, tamlanana
olası değildir.
getirilen -ler, -lar takısı, kimi durumlarda, sonuna
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili ola-
geldiği sözcüğün değil, tamlayanın çoğul olduğunu
rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
gösterir.
A) I.cümlenin yüklemi belirli geçmiş zamanın olum-
Aşağıdakilerin hangisinde bu kurala uy-
suzuyla çekimlenmiştir. gun bir durum vardır?

B) II. cümlede koşul eki almış bir sözcük vardır.
A) Tatilden dönmüşler galiba, çarşıda annelerini
C) III. cümlede özne isimden isim yapma eki almıştır. gördüm.
B) Kendisine kalsa eşyalarını hemen toplayacaktı.
D) IV. cümlede zarf-fiil vardır.
C) Onun yaptıklarını duyunca çok üzülmüşler.
E) V. cümlenin yüklemi ek eylemin olumsuz biçimiyle
D) Dostlarımdan ayrılmak, bana çok ağır gelecek.
çekimlenmiştir.
E) Yıllardır görüşemediği arkadaşlarını arıyor.
ÖSS - 2009 ÖSS - 2008
52
20. Aşağıdakilerinhangisinde, belgisiz zamir 22. (I) Kışı henüz üzerinden atamamış topraklarda
İBRAHİM KILIÇ
cümlenin öznesi durumundadır? otlar yeşeriyordu. (II) Gök bir açılıp bir kapandıkça
A) Bunları kimden aldığımı anımsamıyorum. çiçeğe durmuş ağaçların da yapraklarına yağmur
B) İstanbul’a gideceğimi kimse bilmiyor. düşüyordu. (III) Böcekler güneşi görünce ortaya
C) Bize kiminle konuştuğunu söylemedi. çıkıyor, güneş gidince deliklerine kaçışıyordu. (IV)
D) Okulda kimseyi göremedim. Arılar burunlarını taze çiçeklerin göbeğine sokuyor,
E) Olanları kime anlattığını öğrenemedik. onların kokularıyla sarhoş oluyordu. (V) Göğün
maviliğini karartan havalar artık geride kalmıştı.
ÖSS - 2008
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin han-
gisinde özne, tamlayanı sıfat–fiil grubu
olan sıfat tamlamasıdır?
ÖSS - 2007
21. (I) 1995 sonbaharıydı, çantamda fotoğraflar var, New

York uçağındayım. (II) İlk defa biniyormuşçasına he-
yecanlanarak pencere kenarındaki koltuğuma yerle-
şiyorum. (III) Çantamda yeni bir Anadolu Medeniyetleri 23. (ı) Kıyıları dantel dantel, tepeleri zeytinlerle süslü
Fotoğrafları albümü var. (IV) Anadolu’nun hatta in- Orak Adası’nı geçtik. (II) Balıkçı kayıkları güneyli
sanlığın on beş bin yılına tanıklık eden fotoğraflar rüzgârlarla salınıp duruyordu. (III) Sonra Çökertme
bunlar. (V) Amacım, Neolitik Çağdan, Osmanlıya Koyu’nda öğle yemeği yedik. (IV) Kaptan demiri
uzanan Anadolu kültür mirasını fotoğraf sergileriyle toplayıp koydan çıkarken türküdeki Çökertme’nin
tanıtmak. burası olmadığını söyledi. (V) Yalıkavak beldesinin
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili ola- batı sahilindeki Geriş köyünün altına düşen böl-
rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? genin eski adı da Çökertme’ymiş ve türkülere konu
olan Halil oralıymış.
A) I. cümle, ad cümlelerinden oluşan bağımsız sıralı
bir cümledir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle
B) II. cümle, zarf tümleci, dolaylı tümleç ve yüklemden ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi
yanlıştır?
oluşan birleşik bir cümledir.
C) III. cümle, içinde belirtisiz nesne olan bir fiil cüm- A) I. cümledeki ikileme sıfat görevindedir.
lesidir. B) II. cümlenin yüklemi bileşik zamanlıdır.
D) IV. cümle, özne ve yüklemden oluşan devrik bir C) III. cümlede nesne ad tamlamasından oluş-
cümledir. maktadır.
E) V. cümle, içinde sıfat tamlaması olan kurallı bir D) IV. cümlenin yüklemi geçişsiz bir fiildir.
cümledir. E) V. cümlede “da” ile “ve” sözcükleri bağlaçtır.
ÖSS - 200 ÖSS - 2007
53
24. Şimdiye kadar onu ----. 26. (I) Yaşamayı öğretmek için, ilk önce kendimiz ya-
İBRAHİM KILIÇ
şamayı öğrenmeli, sevmeliyiz, diye başlıyorsun
Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle tamam-
lanırsa cümlenin ögeleri sırasıyla zarf tümle- son mektubuna. (II) Çevremizde, bize yaşamı sev-
ci, nesne, zarf tümleci ve yüklem olur? direcek nice durumlarla karşılaşıyor; onun güzellik-
lerini sezdirecek nice olaylar yaşıyoruz. (III) Olay-
A) arkadaşlarından ayrı bir şey yaparken görmedim
lara ve insanlara bakmayı öğrendikçe yaşamı da
B) bütün tehlikelerden ben korudum
daha iyi anlayacağımızı düşünüyorum. (IV) Geçen
C) yemeğe davet etmeyi düşünememiştim
hafta, öğrencilerimle bir kır gezisine çıktık. (V) İki
D) bir kez yazarlar toplantısında gördüm
kilometre ya yürüdük ya yürümedik; ama bu yol
E) üzecek olayları ona anımsatmamaya çalıştım
boyu öyle değişik şeyler, öyle güzel şeyler gördüm
ÖSS - 2007 ki ilk kez, yaşadığımın ayrımına vardım.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili

olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümle, yüklemi şimdiki zamanlı bileşik bir

cümledir.
B) II. cümle, ortak tümleçli, sıralı bir cümledir.

C) III. cümle, dolaylı tümleci olan basit bir cümledir
D) IV. cümle, içinde zarf tümleci olan olumlu bir
cümledir.
E) V. cümle, birden fazla yan cümleden oluşan
girişik bir cümledir.
ÖSS - 2006
25. (I) Ortalık ağır ağır aydınlanıyor, topraktan incecik

27.
buğular yükseliyordu. (II) Otlar ile pamuk fideleri daha
I. Bu heykel, insan ruhundan bir soluk üflenmiş-
ayırt edilemiyordu. (III) Az sonra güneş doğacak;
çesine canlı ve sıcak duruyor.
kıpkırmızı, her yanı yakan bir güneş... (IV) Toprağa
basamayacak, sıcaktan soluk alamayacak, bir fırının II. Arkadaşımın evinde gördüğüm tablolar, bana
içine girmiş gibi kavrulacak insanlar. (V) Bütün bunlara çocukluğumda yaşadığım yerleri bütün ayrın-
karşın, güneşin doğuşu sabırsızlıkla bekleniyor. (VI) tılarıyla anımsattı.
Güneş demek, yeni bir gün demek, umut demek.
III. O yıllarda yayımlanan dergiler, bize yeni şiirleri
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili sıcağı sıcağına ulaştırıyordu.
olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
IV. Oyundan, sahneye aktarılamayacak bölümleri

A) I. cümledeki “ağır ağır” ikilemesi zarftır.
çıkardık.
B) II.cümledeki “ile” bağlaçtır.
Yukarıdaki cümlelerden hangileri ögeleri-
C) III. cümledeki “kıpkırmızı” sözcüğü pekiştirme
nin sıralanışı yönünden aynıdır?
sıfatıdır.
D) V. cümledeki “karşın” sözcüğü ilgeçtir. A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.
E) VI. cümledeki “umut” sözcüğü kökü bakımından
isim soyludur. D) II. ve IV. E) III. ve IV.
ÖSS - 2006 ÖSS - 2006
54
28. Yıl sonları, pek çoğumuzun geçen yılla ilgili değerlen- 31. Aşağıdakilerin hangisinde iyelik eki aldığı
İBRAHİM KILIÇ
dirmelere yöneldiği, gelecek için planlar yaptığı bir için belgisiz zamir olan, adlaşmış bir sıfat
kullanılmıştır?
dönemdir.
A) Kimi insanlar karlı havada araba kullanmıyor.
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden han-
B) Size başka bir gömlek verelim, dedi.
gisi yanlıştır?
C) Sinemalardaki hiçbir filmi kaçırmazmış.
A) “–ler, –lar” eki abartma göreviyle kullanılmıştır. D) Bazısı işini ötekilerden erken bitirmiş.
B) “yöneldiği” ve “yaptığı” sözcükleri sıfat-fiildir. E) Bugün yine birkaç kitap aldım.
C) “yıl sonları” sözü belirtisiz isim tamlamasıdır.
D) Yüklem, sıfat tamlamasından oluşmaktadır. ÖSS - 2005
E) Belgisiz zamir kullanılmıştır.

ÖSS - 2006
32. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çıkma

(ayrılma) durumu eki diğerlerinden farklı
bir işlevde kullanılmıştır?
A) Uzun bir hastalık sürecinin akabinde babasını

29. Yalnız yapıtlarının içeriğiyle değil, anlatımındaki usta-
kanserden kaybetti.
lık, kullandığı dil ve hareketli anlatım tekniğiyle de
B) Korkudan tek bir söz söyleyemedi ancak her
edebiyatımızın büyük ustalarından biridir o.
şey gün gibi ortadaydı.
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıda verilenler-
C) Bahçeyle kimse ilgilenmediğinden bütün çiçek-
den hangisi yanlıştır?
ler kuruyup gitmişti.
A) “Yapıtlarının” sözcüğü, hem yapım hem çekim eki D) Adam bildiğimiz serseri takımından, ona laf
almıştır. anlatmak boş bir çaba.
B) Ünsüz yumuşamasına uğramış sözcükler vardır. E) Genel kurul toplantısı, katılım az olduğundan
C) Bağlaç kullanılmıştır. ileri bir tarihe ertelendi.
D) Ad tamlamasının arasına sıfat girmiştir. KPSS - 2016
E) “Yalnız” sözcüğü sıfat olarak kullanılmıştır.
ÖSS - 2006
33. Hareketlerini bitirdikten sonra vücudunun her tara-
fını güneşte döndüre döndüre siyahlatıyor, sonra
denize atlıyor, kurbağalama yüzerek epeyce açılı-
yordu.
Bu parçada kimi sözcüklerin yapısıyla ilgili

30. (I) İçine kapanmış olan Anadolu dağları, sessizliğini, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
bilge dalgınlığında sürdürür zamanın akışı içinde. (II)
Kendi dilince söyler türküsünü, kendi gönlünce sürer A) “hareketlerini” sözcüğünde birden fazla çekim
yaşamını. (III) Dağlar vardır, yüreğinden eski uygarlık- eki kullanılmıştır.

B) “vücudunun” sözcüğünde tamlayan eki kullanıl-
lar gülümser çağımıza. (IV) İşte bundan dolayı birçok

efsaneyi bağrında yaşatır bizim Anadolu dağları. (V) mıştır.
Anadolu’nun en eski sahiplerinden şimdikilere değin C) “siyahlatıyor” sözcüğünde isimden fiil yapım eki
olanları anlatır bize. kullanılmıştır.

D) “kurbağalama” sözcüğünde fiilden fiil yapım eki
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden han-
kullanılmıştır.
gisinin yüklemi, çatısı bakımından geçişsizdir?
E) “açılıyordu” sözcüğünde yapım ekiyle çekim eki
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. bir arada kullanılmıştır.
ÖSS - 2005 KPSS - 2016
55
34. North Carolina Üniversitesinde yapılan bir araştırma, 36. Aşağıdakilerin hangisinde bir isim tam-
İBRAHİM KILIÇ
I laması, bir sıfat-fiil grubunun içinde yer
almamıştır?
çocukların yeni besinlerle tanışmayı reddetmesinde
II III A) Taşların kovuklarında bitmiş sarı çiçekleri ko-
tabaklarında hangi yemeğin olduğundan çok, kalıtsal parıp ayaklarımın altından geçen suya atıyor,
IV dalgın dalgın düşünüyordum.
özelliklerinin etkili olduğunu ortaya koyuyor.
B) Kocaman bir ekin yığınının yanında çalışan
V
ihtiyar kadınla uzun uzun konuştum.
Bu parçada altı çizili sözcüklerin yapısıyla il-
gili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez? C) Kilo vermenin yolunu bıkmadan usanmadan
arayanlar gibi ben de zaman zaman bu uğurda
A) I. sözcük, sıfat-fiil eki almıştır.
sağlığımı tehlikeye attım.
B) II. sözcük, hem yapım hem de çekim eki almıştır.
C) III. sözcük, ses türemesi olmuş bir sözcüktür. D) Sabah odaya girdiğimde yatağın yanına düş-
D) IV. sözcük, isimden fiil yapma eki almıştır. müş bir kâğıt parçası dikkatimi çekti.
E) V. sözcük, birleşik fiildir.
KPSS - 2013
E) Bir çengelli iğne ile iliştirilmiş kırmızı yün atkıyı
çıkardı, askıya asıp içeri geçti.
KPSS - 2013
35. Eski otel odalarındaki not defterlerinde en içten sırları

açığa çıkaran düşünceler bulunabiliyordu.
37. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili söz-
Bu cümlenin ögelerinin dizilişi, aşağıdakiler- cükler tür bakımından birbirinden farklıdır?
den hangisiyle özdeştir?
A) Çocuğun kapıyı açması ile kapatması bir oldu.
A) Babam bu üç katlı, daireleri seksen metrekarelik
Buraya, “danışma”dan alınan elektronik kart ile
küçük apartmanı yaptırmaya başladığında 1953
girilebiliyor.
yılıydı.
B) Toplantıdan önce o raporu okudunuz mu?
B) Çardakla barakanın yanında, içinde kocaman kır-
Bu havada dışarıya paltosuz mu çıkıyorsun?
mızı balıkların yüzdüğü derin bir kuyu vardı.
C) O, her zaman günün modasına göre giyinir.
C) Kapısında güvenlik görevlilerinin bulunduğu yeni
Geçerken bizi fark etmediğine göre kafası meş-
moda sitelerin birinde; sessiz sakin, huzur içinde

gul olmalı.
yaşamaktayım.
D) Senin bu iyiliklerini ölsem de unutmam.
D) Sobalarda yakılan odun kokusu; insana, sığına-
Ona böyle sözler söylemen hiç de yakışık
cağı bir evi olmanın mutluluğunu hissettirirdi.
almadı.
E) Sabaha karşı ağaçlı ve dolambaçlı bir yolda araba
E) Aradığın bilgiyi ancak bu kitapta bulabilirsin. Bu
ile ilerlerken farlarımız, önümüzdeki çayırı olduğu
tür yiyecekleri ancak sağlıklı insanlar yiyebilir.
gibi aydınlatıyordu.
KPSS - 2013 KPSS - 2012
56
38. (I) Her sanatçının bir dünyası vardır. (II) Bu dünya 41. Ben on bir yaşındayken babam beni önceleri üç si-
İBRAHİM KILIÇ
kendine özgüdür; çeşitli olaylarla, görüntülerle, göz- nemanın bulunduğu Şehzadebaşı semtine götürürdü
lemlerle ve yaşantılarla örülmüştür. (III) Bunlar, onun
Bu cümlenin ögeleri sırasıyla aşağıdaki-
duygu ve düş dünyasında işlenerek çeşitli ürünlere lerden hangisidir?
dönüşür. (IV) Yani, sanatçının dünyasından süzülen-
A) Zarf tümleci - belirtili nesne - özne - dolaylı
ler, sanat yapıtı biçiminde insanlığın karşısına çıkar.
tümleç - yüklem
(V) Söz gelimi edebiyatta şiir, öykü, roman gibi biçim-
B) Özne - zarf tümleci - belirtili nesne - dolaylı
lerde okurla buluşur.
tümleç - yüklem
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili ola- C) Zarf tümleci - özne - belirtili nesne - dolaylı
rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
tümleç - yüklem
A) I'inci, ad cümlesidir. D) Dolaylı tümleç - özne - belirtili nesne - zarf
B) II'nci, sıralı cümledir. tümleci - yüklem
C) III'üncü, biçimce ve anlamca olumludur. E) Özne - dolaylı tümleç - belirtili nesne - zarf
D) IV'üncü, bileşik yapılıdır. tümleci - yüklem
E) V'inci, ara söz içermektedir. KPSS - 2016
42. (I) İnsanı diğer canlılardan ayıran özelliklerin ba-

şında soyut düşünebilmesi ve düşüncelerini dil
39. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemin- aracılığıyla ifade edebilmesi gelir. (II) Düşünme,
de çatı özellikleri aranmaz? insan davranışlarının en karışık formunu oluş-
tururken zihinsel faaliyetlerinin de en üst düzeyini
A) Dün eve iki kez uğradığını söyledi.
belirler. (III) İmajlar, şekiller, hayaller ve deneyim-
B) Bence onun ne demek istediği anlaşılmadı.
lerin yer aldığı bu süreç son derece karmaşıktır.
C) Diktiğim elbiseyi denemek için bugün yine gelecek
(IV) Bu sürecin birbirinden farklı biçimleri vardır.
D) Senin, bu işi de yarım bırakacağın belliydi. (V) Örneğin bir matematik problemi çözen veya
E) Uçağa binerken telefonunu kapatmıştı. yaz tatili için plan yapan bir öğrenci, değişik form-
larda düşünmektedir.

KPSS - 2012
hangisinde fiilimsi kullanılmamıştır?

40. (I) Aile apartmanıydı bizimki, anneannem de üst katı-
mızda otururdu. (II) Salondaki üç televizyonu hiç KPSS - 2016
kapatmadan izleyen tam bir dizi tutkunuydu. (III) İki

diziyi aynı anda izler, hiçbir ayrıntıyı kaçırmaz, bir de
her birine yorum yapardı hepimizin şaşkın bakışları
CEVAP ANAHTARI
arasında. (IV) Bir diğer tutkusu ise yemek pişirmekti. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
(V) Ben de sık sık yanına gider, getir götür işlerinde E C E E B E C B E A

ona yardım ederdim. (VI) Sanırım sofra sanatına ve 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
yemeklere duyduğum ilgi o zamanlar başladı. B E E E B A C B A B
21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden C E D A E E C A E C
hangisinin yüklemi, yardımcı eylemle kurul- 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
muş birleşik eylemdir? D D D D B E A E D D
A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI. 41 42

C D
KPSS - 2012
57
ÖNEMLİ HATIRLATMALAR VE UYARILAR
HAP BİLGİ - 1 HAP BİLGİ - 7
Sözcüğün türü, görevi veya işlevi derse isim, sıfat, Belirtili ad tamlamasında tamlayan ve
zarf, edat, bağlaç ve fiil diye bakılmalıdır. tamlanan yer değiştirebilir.
Bu tren çığlığını dağlara taşır dağların
HAP BİLGİ - 2
İsmin hal (durum) ekleri HAP BİLGİ - 8

 Yalın hal: Diğer hal eklerini almayan durum
 Belirtili isim tamlamalarında birden çok
 Belirtme (yükleme) hali: i / ı / u / ü ( evi)
tamlayan veya tamlanan olabilir.
 Yönelme (yaklaşma) hali: a / e (eve)
 Bulunma hali: de / da / te / ta (evde)  Ömrümün baharı, yazı, kışı sensin ey yar!
 Ayrılma (çıkma) hali: den / ten (evden) Kardeşimin şapkası ve eldivenleri kaybolmuştu
HAP BİLGİ - 3
HAP BİLGİ - 9
Adlarda küçültme "-cik, -cek, -ceğiz" ekleriyle yapılar
Örnek Belirtisiz ad tamlaması: (x--------- i)
kulübe-cik anne-ciğim ev-ceğiz kadın-cağız ağaç-çık Tamlayanı ek almayan, tamlananı tamlanan eki
yavru-cak kitap-çık kedi-cik alan ad tamlamasıdır.
 Akşam vakti insana hüzün verir her zaman
HAP BİLGİ - 4 Yaz tatilinde çalışarak borçlarını ödedi
Ad tamlamalarını ek alıp almamalarına göre
dört ana gruba ayırırız
1. Belirtili ad tamlaması
HAP BİLGİ - 10
2. Belirtisiz ad tamlaması
3. Takısız ad tamlaması Takısız ad tamlaması
4. Zincirleme ad tamlaması Her iki ismin de ek almadığı tamlamadır.
 Bir şeyin neden yapıldığını bildiren, tamlayan ve
tamlanan eki almayan tamlamadır.
HAP BİLGİ - 5 toprak ev, çelik tencere, yün kazak, çelik irade
 Tamlayan (ilgi) eki: in - im
 Tamlanan (iyelik) eki: m, n, ı, mız, nız, ları
Benim yolum , senin evin HAP BİLGİ - 11

--
ilgi iyelik ilgi iyelik

Zincirleme Ad Tamlaması
Tamlayanı, tamlananı ya da her ikisi de ad tam-
laması olan tamlamalardır. En 3 isimle kurulur.
HAP BİLGİ - 6
Büfe sahibinin suratsızlığı canım sıkmıştı.
Belirtili ad tamlamasında tamlayan ve tam-
lanan sıfat alabilir ama yine de tamlama Bizim evin kirası yeniden belirlendi.
isim tamlamasıdır.
Santralin kimyasal atıkları Evin taş duvarları onarımdan geçirildi.
gönlümün kara sevdası

Türk edebiyatının eski romanları
58
İBRAHİM KILIÇ
1. Kişi (şahıs) zamirleri SIFAT (ÖN ADLAR)
ben, sen, o, biz, siz, onlar Adları niteleyen ya da belirten sözcüklerdir.

Sıfatlar tek başlarına kullanıldıklarında sıfat olma
2. İşaret zamirleri özelliğini kaybederler.
İşaret yoluyla adların yerini tutan sözcüklerdir.
A. NİTELEME SIFATLARI
 Başlıca işaret zamirleri: bu, şu, o, öteki, beriki, Adları, renk, durum, biçim vb. yönlerden niteleyen
diğeri, öyle, böyle şöyle sözcüklerdir.
Bu sözcükler hem işaret zamiridir hem de işaret  Niteleme sıfatları genellikle isme sorulan "nasıl"
sıfatıdır. sorusunun cevap verir.
 Kırmızı kazak, yeşil elma, yuvarlak masa…
a. İşaret zamirleri çekim eki alırlar, işaret sıfatları çekim
eki almazlar.  Akıllı insanlardan zarar gelmez.
b. İşaret sözcüklerinden sonra isim (ad) varsa işaret

B. BELİRTME SIFATLARI
sıfatıdır.
Adları, gösterme, sayı, belirsizlik ve soru yoluyla
 bu mevsimde buralara kadar nasıl geldiniz?
belir-ten sıfatlardır. Dörde ayrılırlar:
sıfat isim zamir( ek almış)
1. Gösterme (işaret) Sıfatları

3. Dönüşlülük zamiri: kendi
İsme sorulan hangi sorusuna cevap verirler.
Başlıca işaret sözcükleri şunlardır:

4. Belgisiz Zamirler
Şu, bu, o, öteki, beriki, diğeri, öyle, böyle, şöyle
Herkes, hiçbiri, hepsi, bazısı, birçoğu, biri, kimi, kim-
se, kimisi, birkaçı, falan, filan, falanca, birazı, birtakımı,
2. Sayı Sıfatları
pek çoğu, çoğu, başkası, tümü, bütün
İkişer ev, İkinci baharı, üçüz bebek, dört ekmek
 Belgisiz zamirler çekim eki alırlar, belgisiz sıfatlar
çekim eki almazlar.
3. Belgisiz Sıfatlar
 Bazı çocuklarda uyumsuzluk bazılarında ise kıskançlık
 Başlıca belgisiz sıfatlar şunlardır: bazı, bir, birkaç,
Sıfat isim zamir (ek almış)
birçok, hiçbir, her, tüm, bütün, falan, filan, başka…
5. Soru zamirleri  Bu sözcükler ek alırsa belgisiz zamir olur, ek

Kim, kimi, kime, kimde kimden, ne, nere, nereye, almayıp da önüne isim alırlarsa belgisiz sıfat
nerede, nereden, neyi, hangisi, kaçı, kaça, kaçtan olurlar.
Başka zaman başkalarının işini yaparsın
6. İlgi zamiri
Sıfat zamir( ek almış)
 İlgi zamiri olan ''-ki' her zaman ilgi ekleri olan ''-in ve -
im'' eklerinden sonra gelir ve bitişik yazılır. 4. Soru Sıfatları
Örnek: seninki, benimki, Ayşe'ninki .... - Hangi işçi yaralanmış? Hangileri daha zordu?
Sıfat zamir
7. İyelik zamiri (İyelik ekleri) - Nasıl bir ev aldınız? Bunu nasıl başardınız?
Eklendikleri adların kime (ben/sen/ o/ biz /siz /onlar) Sıfat zarf
ait olduğunu bildiren aitlik, sahiplik eklerdir. - Neredeki okula yazdırdınız?

sıfat
Türkçede altı tane iyelik zamiri veya eki vardır. Bun-
lara tamlanan ekleri de denir. - Kaç gün kalacaksın oralarda? Kaçınız zayıf aldı?
Örnek: defterim, defterin, defteri, defterimiz, defteriniz Sıfat zamir
59
İBRAHİM KILIÇ
KÜÇÜLTME SIFATLARI ZARFLAR (BELİRTEÇ)
Sıfatlarda küçültme şu eklerle yapılmaktadır: cik, ce, Bir fiilin, fiilimsinin, sıfatın veya başka bir zarfın
ımsı, ımtırak
anlamını yer, zaman, durum ve miktar bakımın-
 Büyükçe bir evde
dan niteleyen sözcüklere zarf denir.
 Büyücek bir araba
 Minicik bir bebek  Genellikle fiile yöneltilen neden, ne zaman,
 Ekşimsi bir elma nereye, ne kadar ve nasıl sorularının cevaplarını
 Mavimtırak bir gökyüzü oluştururlar.
1. Durum Zarfları
HAP BİLGİ - 15
 Fiile "nasıl" sorusu sorularak bu zarflar bulunabilir.
SIFATLARDA PEKİŞTİRME  İsme nasıl sorusu sorulduğunda ise niteleme sıfatı
 Bembeyaz elbisesi bulunur
 Tertemiz bir kalp Örnekler
 Büyük mü büyük bir bina  Eğri oturalım, doğru konuşalım.
 Adam koşa koşa yanımıza geldi.
HAP BİLGİ - 16
Bardağı yavaşça masaya bıraktı
YAPI BAKIMINDAN SIFATLAR
1. Basit sıfatlar: Yapım eki almamış sıfatlardır.

İyi günler dilerim.
Kötü bir deneyim 2. Zaman zarfları
 Fiile sorulan "Ne zaman?" sorusunun yanıtı za-

2. Türemiş sıfatlar: Yapım eki almış sıfatlardır.
man zarfıdır:
Kışlık elbiseler, bilge insan
Örnekler
3. Birleşik Sıfatlar
 Babam eve şimdi geldi. Ağabeyim henüz gelmedi.
a. Kaynaşmış birleşik sıfatlar:
 Yarın akşam sınıfça tiyatroya gideceğiz.
çalçene çocuk, sallabaş memur, barışsever ülke
uyurgezer adam, açıkgöz komşu…
b. Kurallı Birleşik Sıfatlar: 3. Yer-yön zarfları
Bu sıfatlar eklerle yapılırlar: Fiilleri, yer-yön bakımından belirten zarflara denir.

 ''-li'' yapım ekinin sıfat tamlamasının
 Başlıca yer - yön zarfları: İleri, geri, aşağı, yukarı,
üstü-ne eklenmesiyle yapılanlar:
beri, içeri, dışarı gibi sözcüklerdir.
Dört silindir - li araba : sıfat ad sıfat tamlaması
Güzel huylu bir adam ve karısı
Örnekler
 Sıfat tamlamasının üzerine ''-lık ''ekinin ek- - Arkadaşlar lütfen biraz ileri gidin.
lenmesi ile kurulanlar: - O anda sesi duyar duymaz aşağı indim.
Şu üç günlük dünyada neyim kaldı ki - İçerideki adam dışarı çıkmak için uğraşıyordu.
- Ahmet Bey arabayı biraz daha ileri park edin.
 Sıfat tamlamasında sıfat ile ismin yer de- - Beri gel, barışalım.
ğiştirip isme iyelik eki ''- i' 'nin eklenmesiy-
le kurulanlar: Yer-yön zarfları ismin hâl eklerini almazlar, isim hal
Sesi yanık bir çocuk eklerini alınca isim olurlar ve zarf özelliklerini
Bağrı yanık bir adam kaybederler
60
4. Miktar zarfları Hap Bilgi - 19
İBRAHİM KILIÇ
Miktar veya nicelik zarfları; fiilleri ve zarfları miktar, BAĞLAÇLAR
derece, ölçü bakımından etkileyen ve sınırlayan açıkçası fakat lâkin öyle ki

zarflardır. ama hâlbuki mademki öyleyse
ancak hatta nasıl ki üstelik
 Bu zarflara nicelik zarfları, azlık - çokluk zarfları da
bile hele ne var ki ve
denir.
çünkü ile ne yazık veya
 Başlıca miktar zarfları: Biraz, fazla, çok, daha, en, dahi ise nitekim veyahut
pek, az gibi sözcükler miktar zarflarına örnektir. de kısacası oysa ya da
demek ki ki oysaki yahut
yalnız yeter ki yoksa zira
5. Soru zarfları meğer meğerki yani nitekim

sözgelimi öyle ki örneğin kısaca
Fiilleri ve fiilimsileri soru yönünden etkileyen zarflar.
gerek..gerek hem hem ha........ha kâh.......kâh
Başlıca soru zarfları: neden, niye, niçin, nasıl, ne ister.....ister ne......ne ya....ya bir …bir
zaman, hani, ne diye, ne kadar vb. zarfları bulmak
için sorulan soruların tamamını kapsar.
Hap Bilgi - 20
Örnek
- Yeni aldığım elbisemi siz nasıl buldunuz? FİİLLER

 Fiil Çekim Ekleri
- Ankara - İzmir arası yolculuk ne kadar sürüyor?
 Kip ekleri
- Niçin gökyüzü bu kadar mavi, yağmur mu yağacak?  Şahıs (kişi) ekleri
 Olumsuzluk ekleri
- Sizin bahçeniz niye bu kadar geniş?
 Ekfiil ekleri
- Kırmızı Başlıklı Kız kurda "Neden senin ağzın bu
kadar büyük?" diye sordu.

HABER (ZAMAN) KİPLERİ
- Söyler misiniz eve acaba ne zaman varırız? 1 Görülen Geçmiş Zaman -dı, di, tı, ti
2 Duyulan Geçmiş Zaman -mış, -miş
3 Şimdiki Zaman - yor
4 Gelecek Zaman -acak, ecek
Hap Bilgi - 18
5 Geniş Zaman -r, -ar, -er, ir
EDATLAR (İLGEÇLER) DİKEK (TASARLAMA) KİPLERİ
1 Dilek - Şart (koşul) Kipi - sa, -se
BAŞLICA EDATLAR
2 İstek Kipi -e, -a, alım
ile İçin gibi
3 Gereklilik Kipi -malı, -meli
e kadar e göre e doğru
4 Emir Kipi Eki yok
e rağmen e dek e değin

e karşı e karşın e dair
e ait den dolayı den ötürü
den önce den sonra den beri
Hap Bilgi - 21
den başka mi (soru edatı) değil
Hangisinde çekimli bir fiil kullanılmıştır gibi bir soru
sanki diye den öte
sorulduğunda Türkçede bütün fiiller çekimli oldu-
den ötürü den evvel
ğundan fiil olan sözcük aranmalıdır.
sadece ( ancak - yalnız - tek- bir)
61
Hap Bilgi - 22 Hap Bilgi - 28
İBRAHİM KILIÇ
 Basit zamanlı fiil ile basit çekimli fiil aynı şeydir. Ba- EKFİİL
sit zamanlı fiille kastedilen sadece kip eki alan, ekfiil
Basit zamanlı fiillere eklenerek onları birleşik za-
eki almayan tek zamanlı fiillerdir.
manlı fiil yapan ve isim soylu sözcüklere eklene-
Örnek: çalışıyor, atanmış, sordum. rek onları yüklem yapan eklere ekfiil denir.
 Ekfiilin dört çekimi vardır. Bunlar:
Hap Bilgi - 23  Ek -fiilin hikâyesi ( - idi)

 Ek-fiilin rivayeti ( - imiş)
 Birleşik zamanlı fiil ile birleşik çekimli fiil aynı şey-
 Ek-fiilin şartı (-ise)
dir. Basit zamanlı fiillere, ekfiilin "idi, imiş, ise ekleri
 Ekfiilin geniş zamanı (-dır / -tır)
getirilerek fiil birleşik zamanlı yapılır.
Örnek: çalış -ı - yor - du, gör - ecek - miş
 Ek - fiilin görevi (işlevi)
Ek - fiilin iki temel görevi vardır. Bunlar:
Hap Bilgi - 24
1. İsim soylu sözcüklere gelerek onları yük-
 Eylem diğerlerinden farklı bir kiple çekimlenmiştir diye
lem yapar:
sorulduğunda haber kipi mi, dilek kipi mi diye bakılır.
çocuk - tu - m, çocuk - tu - nuz, hasta - y - mış
O gece hava soğuktu
Mutludur, zenginmiş, yalnızsam
Hap Bilgi - 25
2. Basit zamanlı fiillere gelerek onu birleşik

BİRLEŞİK ZAMANLI FİİLLER
zamanlı fiil yapar
 Basit zamanlı fiillere ekfiilin "idi, imiş, ise eklerinden Örnek
birisi getirilerek yapılır. gel -i - yor - du, sev - ecek - miş, çalış - acak - sa
 Fiillerin birleşik çekimiyle kastedilen birleşik zamanlı bak - mış - sa- k, bil -i - yor - muş
fiillerdir.
Hap Bilgi - 29
 Birleşik zamanlı fiillerin olduğu her yerde ekfiil vardır.
 Ekfiilin geniş zaman çekimi olan "-dır / -tır" eki,
 Birleşik fiil, fiillin yapısıyla ilgiliyken birleşik zaman fiilin
fiilleri birleşik zamanlı yapmaz. Sadece eyleme
zamanı ile ilgilidir.
kesinlik veya olasılık anlamları katar.
 Örnek: sormuş (basit zaman), sormuştu (birleşik
zamanlı fiil) Hap Bilgi - 30
 Ekfiilin görevi sorulduğunda isme mi, fiile mi gel-

miş diye bakılacaktır.
Hap Bilgi - 26
 Şahıs ekleri ile iyelik eklerini karıştırmayalım. Çünkü Hap Bilgi - 31

şahıs ekleri fiile, iyelik ekleri isme gelir.

 Ekfiilin geniş zaman eki olan "-dır" eki, isim cüm-
Örnek: Oku - du - m (şahıs eki) , ev - im ( iyelik eki) lelerinde bazen düşebilir. Düşse bile o cümlede
ekfiil vardır ve cümlenin sonuna üç nokta değil,
nokta konulur.
Hap Bilgi - 27 Örnek
 lar çoğul eki ile şahıs eki olan -lar ekini karış- O çok iyi bir insan. (dır)
tırmayalım. Çünkü çoğul eki isme, şahıs eki fiile gelir. Zeki garip bir çocuk. (tur)
Örnek: İnsan - lar (çoğul eki), çalışıyor- lar( şahıs eki)
62
Hap Bilgi - 32 Hap Bilgi - 33
İBRAHİM KILIÇ
FİİLDE ÇATI Edilgen eylem ve dönüşlü eylem; aynı eklerle oluş-
 Eylemler çatısı bakımından iki grupta incelenir: turulduğundan karıştırılabilir. Edilgen çatılı eylem-
lerin öznesi sözde öznedir, yani eylemi gerçek-
A. Nesnesine Göre Fiiller
leştiren belli değildir. Dönüşlü fiillerin öznesi ise
1. Geçişli Fiil:
gerçek öznedir, yani eylemi gerçekleştiren öz-
2. Geçişsiz Fiil
nenin kendisidir.
3. Oldurgan Fiil
4. Ettirgen Fiil Hap Bilgi - 34
B. Öznesine Göre Fiiller  Yapılması için birden fazla öznenin gerektiği ey-
1. Etken Fiil lemlerdir, işteş çatılı eylemler “-ş” ekini alır.
2. Edilgen Fiil  Bazı fiiller ise kök olarak “-ş” ile bitmiştir ve işteş
3. Dönüşlü Fiil özellik gösterir.
4. İşteş Fiil  Bir işi birlikte ya da karşılıklı yapma söz konusu.
 Cümleyi “onu” söz-cüğü ile birlikte okuyarak cümledeki Örnek:
eylemin geçişli olup olmadığını kolayca anlayabiliriz. Park görevlisini gören çocuklar sağa sola kaçıştı.
Yırtıcı kuşlar köyümüzün üzerinde uçuşuyordu
 Geçişsiz iken -r, -t, -tır” eklerinden uygun olanını ala-
rak geçişli hale gelen eylemlere oldurgan eylem denir.
Hap Bilgi - 35
Bu fiillerde işi, kendisinin yapması anlamı vardır
Örnek: Komik hareketleriyle hepimizi güldürdü.
FİİLERDE YAPI
 Geçişli iken -r, -t, -tır” eklerinden uygun olanını alarak Fiiller yapı bakımından üç grupta incelenir.
tekrar geçişli yapılan eylemlere ettirgen eylem denir. Basit fiiller, türemiş fiiller, birleşik fiiller
Bu fiillerde işi, bir başkasına yaptırma anlamı vardır.
Örnek: Yaşlı kadın askerdeki oğluna mektup yazdırdı. A) Basit Fiil
Meryem, ağabeyine soru çözdürüyordu. Yapım eki almamış olan fiillerdir. Çekim eki ala-
bilirler.
 Edilgen eylem, “-n” ve “-l” ekiyle türetilir ve cümleye Örnek koy -(mak) bak -(mak),
“başkası tarafından yapılma” anlamı katar. Edilgen

eylemin yüklem olduğu cümlede özne “sözde özne” B) Türemiş Fiiller
olarak adlandırılır. Basit sözcüklere yapım eki getirilerek oluşturulan

Örnek: fiillerdir. Türemiş fiiller ya isim soylu ya da fiil soylu
Küçük kardeş, yaramazlık yaptığı için dövüldü. kök sözcüklerden türetilirler
Bayram öncesi caddeler güzelce temizlendi.
Örnek Çiçek-ten-, it-il-, çocuk-laş-, boğ-uş-
Edilgen cümlelerde sözde özne veya örtülü özne

bulunur. C) Bileşik Fiiller
 Dönüşlü eylemler de edilgen fiiller gibi “-I” ve “-n” eki- Birden çok sözcüğün bir araya gelerek oluşturduğu
yle türetilir. Dönüşlü eylemin yüklem olduğu cümlede fiillerdir. Bileşik fiiller üç grupta incelenir:
“kendi kendine yapma” anlamı vardır.
1. Yardımcı fiillerle oluşturulan bileşik filler
 Dönüşlü fiillerde özne gerçek öznedir.
reddetmek, hissetmek, kaybolmak, şükretmek, dert
Örnek: Çocuk, yaptığı hata nedeniyle dövündü.
Babam, uzun yıllar çalıştığı işyerinden ayrıldı. olmak, hasta olmak
63
2. Kurallı (Özel) Bileşik Fiiller  Bitmez dertlerim var
İBRAHİM KILIÇ
 Yeterlilik fiili: yapabilir, gelebilir  Masadaki çalar saate bakıyordu
 Tezlik fiili: geliver, bakıver, alıver  Mahallede tanıdık kimse kalmamıştı
 Sürerlilik fiili: yazadur, bakakal, süregel  Adam oturacak bir sandalye aradı. .
 Yaklaşma fiili: öleyaz, düşeyaz  Her taraf sararmış yapraklarla doluydu
3. Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller c. Bağ - Fiil (Ulaç) - Zarf-fiil
(Deyimleşmiş)
 Fiillerden "-e / -a, -ip / -ıp, -erek / -arak, -meden / -
tası tarağı toplamak, deliye dönmek, baş kaldırmak,
madan, -meksizin / -maksızın, -dikçe / -dıkça,
kalp kırmak, elvermek, varsaymak, öngörmek, baş-
-ince / -ınca, -eli / -alı, -ken, -r ... -mez, -esiye / -
vurmak, vazgeçmek, kan ağlamak, kafa tutmak, göze
asıya" ekleriyle türetilip zarf görevinde kullanılan
girmek, abayı yakmak, feleğin çemberinden geçmek...
sözcüklerdir.
 Cümleleri zaman veya durum yönüyle tamamlar.

 Zarf fiilin görevini sorarsa zaman mı, durum zarfı
Hap Bilgi - 26 olduğuna bakılır.
FİİLİMSİLER (EYLEMSİLER) Örnekler

 Fiillerden türemiş olmakla birlikte bir fiil gibi çekim-  Çocuklar koşa koşa gittiler (durum)
lenemeyen olumlu, olumsuz şekilleri yapılabilen ve
 Buişi ortaklaşa halledebiliriz.(durum)
cümlede isim, sıfat, zarf gibi görevlerde kullanılan söz-
cüklerdir.  Sabah yediye beş kala buluşalım (zaman)
 Fiilimsiler cümlede yan cümlecik kurar.
 Ahmet söylenip dışarı çıktı.(durum)
 Bütün fiilimsiler yapım ekleri grubuna girer.
 Şoför gülerek parayı uzattı. (durum)

Fiilimsiler 3 gruba ayrılır. Bunlar:
 Güneş doğmadan yola çıkacağız (zaman)
a. İsim-Fiil (Ad-eylem)  Ödevini araştırmadan hazırlamış.(durum)
Fiillerden "-me, -mek, -iş" ekleriyle türetilip isim  Yağmur durmaksızın yağıyor (durum).
görevinde kullanılan sözcüklerdir.
 Ömrüm oldukça seni unutmayacağım.
Örnek:
 Biraz dolaşmak için parka gitti.  Dünya döndükçe seni seveceğim.
 Adam gülmemek için kendini zor tuttu.

 Sen gülünce güller açardı bahçelerde.(zaman)
 Çocuklar kitap okumaya başladı.
 Doğum günüme gelmemesine çok şaşırdım.  Eve geç gidince babası çok kızmış.
 Arkadaşlarla akşamları yürüyüşe

 Onlar buradan taşınalı yıllar oldu.(zaman)
b. Sıfatfiil (Ortaç)  Sınav başlayalı yarım saat olmuş.
Fiillerden "-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -  Yağmur yağarken hüzünlenirim (zaman)
miş" ekleriyle türetilip sıfat görevinde kullanılan
 Eve gelir gelmez yemeğe oturdu. (zaman)
sözcüklerdir.
 Her şeyimize bilir bilmez karışırdı.
Örnek:
 Az önce koşan çocuk sınıfa  Dün arkadaşlarla doyasıya eğlendik.
 Kesti yollarımı yıkılası dağlar
64
Hap Bilgi - 37 a) Bağımlı Sıralı Cümle
İBRAHİM KILIÇ
Herhangi bir ögesi ortak olan sıralı cümledir.
 Yüklemine göre veya yüklemin türüne göre
cümleler: İsim veya fiil cümlesi Örnek
 Çocuklar güverteye çıktılar, martılara ekmek attılar.
 Soru kökünde yüklemine göre veya yüklemin türüne
(öznesi ortak sıralı cümle)
göre diye soruluyorsa yüklem isim mi, fiil mi diye
bakılır.
b) Bağımsız Sıralı Cümle
 Bir cümlenin yüklemi fiilimsi ile kurulmuşsa o cümle Öge ortaklığı olmayan sıralı cümledir.
isim cümlesidir. Örnek
 Babam beni çalıştırdı, sonunda zayıf derslerimi
düzelttim.
Hap Bilgi - 38
 Yüklemin yerine göre cümleler: 3. Bağlı Cümle
Kurallı cümle: Yüklemi sonda olan cümledir.  Aralarında anlam ilgisi bulunan basit veya birleşik
Devrik cümle: Yüklemi sonda olmayan cümlelere cümlelerin bağlaçlarla birbirine bağlanmasıyla
devrik cümle denir. oluşan cümlelere bağlı cümle denir.
 Bağlı cümleler “ama, fakat, yalnız, ve, veya,

ne…ne…, hem…hem…” gibi bağlaçlarla
Hap Bilgi - 39 oluşturulur.
 Anlamına göre cümleler:

 Olumlu cümle: Eylemin gerçekleştiğini veya ger-
4. Birleşik Cümle
çekleşebileceğini bildiren cümlelerdir.
Tek bir yüklemi ve bu yükleme bağlı en az bir yan
 Olumsuz cümle: Eylemin gerçekleşmediğini veya ger- cümleciği bulunan cümlelere birleşik cümle denir.
çekleşmeyeceğini bildiren cümlelerdir.
a) Girişik Birleşik Cümle
Yan cümlesi fiilimsilerle kurulan cümlelere girişik

Hap Bilgi - 40
birleşik cümle denir. Fiilimsinin yer aldığı bölüm
YAPILARINA GÖRE CÜMLELER
yan cümle, yüklemin bulunduğu bölüme de temel
1. Basit Cümle (Tek Yüklemli Cümle) cümledir.
 Tek yargı bildiren cümlelere basit cümle denir.

b) Ki’li Birleşik Cümle (İlgi Cümlesi)
 Basit cümleler tek yargı bildirdiğinden tek yüklemden
Ki’li birleşik cümle iki tane yargısı olan, yargıları
oluşur.
birbirine “ki” bağlacı ile bağlanan cümlelerdir.
 Basit cümlelerde, yüklemin dışında, sözcük olarak
fiilimsi (eylemsi) yer almaz.

c) Şartlı Bileşik Cümle
Yan cümleciği dilek-şart (-sa, -se) kipiyle kurulan
2. Sıralı Cümle
bileşik cümledir.
Birden fazla yargının (yüklemin) virgül (,) ya da nok-
talı virgül (;) ile bağlanmasıyla oluşan cümledir. d) İç İçe Bileşik Cümle
Doğrudan anlatım cümleleri birer içi içe birleşik
 Otobüsümüz sabah hareket etti, akşama İzmir’ cümle özelliği taşır.
e vardı.
65
66

Yeni Dil Bilgisi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Yeni Dil Bilgisi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

DİL BİLGİSİ DENEMESİ

Ne yanar kimse bana âteş-i dilden özge

FACEBOOK: İBRAHİM KILIÇ EDEBİYAT ÖABT

GSM: 0505 719 16 23

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, tamlayanı 5. Aşağıdaki dizelerin hangisinin yüklemi söz-

ediyordu. D) Yârin dudağından getirilmiş

E) Altında bir tarih sekiz mart otuz yedi

A) Geç kaldığı için okula koşa koşa gitti.

B) Yağmur bastırınca sokağın ortasında kalakaldık.

maca mı olduğu tartışıladuruyor.

B) İyi yazılmış birçok satanlar romanı okumak, iyi

yazılmış bir romanı okumak kadar keyif vere-

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili bilir.

C) Duyduklarımı ancak ona anlatırım. sını temizleyiverdi.

A) - Ne var o kutuda? A) Üzerinde yürüdüğümüz dünya kavrulmuş kor

A) Asık suratlı insanları kim sever ki!

B) Gözünün gördüğüne, kulağının duyduğuna inan

C) Başından beri söylediklerini kısaca özetledi.

D) Küçük pencerenin önünde saksılar diziliydi.

E) Sevgisiz bir toplum, çorak toprağa benzer.

13. Yağmur gibi damla damla

Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden

10. (I) Kalın tren raylarının arasında korkusuzca yürür.

A) I. B) II. C) III. D) IV. E)V. E) Türemiş sıfat

B) İnsan hayatında yapılan iyiliklerin lafı mı olur! ıslayarak düzeltti.

D) Bu binayı almak için oldukça para harcamış. sıcak bakmıyorlardı.

“kimi, neye, nasıl” sorularına cevap vardır? eserinde.

A) Bu kutuları, tavan arasına düzgünce yerleştirelim.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin

20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde adlaş-

lanılmıştır? D) Yağmurlar sonbaharda başlardı burada.

B) O yıllar, güzel lise yılları, gerçekten unutulmazdı.

D) İşte, sokakta, evde her yerde onu düşünüyordum. B B A D D D A B D D

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemin 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylem-

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem be-

A) Biraz olsun beni anlayıversen.

B) Biz ondan bahsederken o bir anda çıkageldi.

C) Yoğun trafik yüzünden birçok insan canından bezdi

D) Her şeyden hem de her şeyden vazgeçtim.

E) Sorulan bir defa da korkmadan çözseydin.

Ne matara ne ekmek torbası lazım

Elbise de lüzumsuz şapka da

B) II. de birden fazla çoğul isim kullanılmıştır. Bu parçadaki numaralanmış sözcükler-

D) IV. de özel isim kullanılmıştır.

8. Anlamaz, bilmezsin sen bizim halkı

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anla-

D) Ben düzeltmeye çalıştıkça işler büsbütün karıştı

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sırasıyla, E) Önceleri düşüncelerini yepyeni zannettim.

A) Bu kutulan, tavan arasına düzgünce yerleştirelim. CEVAP ANAHTARI

C) Seni, her gördüğümde çocuklar gibi sevinirim. C E D E D C E D B E

D) Seni de ısrarla, yarınki düğüne davet ettiler. 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

1. Elif kız, hâlâ kayanın üzerinde kıpkızıl duruyordu. De- 5.

2. Akşamları gelir incirkuşları

Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yok- Rüzgâr buruşur, bir yaprak düşer

A) Saat yedide sokak lambaları yanar.

Alnınız en soylu isyandır demir külçelere

D) O, yen bir yaşamın kıyısında duruyor.

Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden

A) Bağlaç B) Zamir C) Edat C) Bugünkü dünyada insan ilişkileri sadece çeke-

9. Aşağıdaki dizelerin hangisinde edat ya da

10. Biz, zaman kırıntıları zaman sinekleri

Ve lüzumsuz görenler artık Durgun sularında hepsinin yer yer

Bu aydınlıkta kendi gölgelerini