Ercan ALAN Rumeli Sancakları

_____________________________________________________________________________________
Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 33, Kasım 2016, s. 337-377
Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date
24.10.2016 20.11.2016
Dr. Ercan ALAN

Bitlis Eren Üniversitesi, Tarih Bölümü Yeniçağ Tarihi Anabilim Dalı
alanercan@gmail.com
YENİ BİR BELGEYE GÖRE XVI. YÜZYILIN İLK YARISINDA RUMELİ

SANCAKLARI, KAZALARI VE KADILAR
Öz
Bu çalışmada, XVI. yüzyılın ilk çeyreğinde, Kanuni döneminin hemen başlarında
kaleme alınmış 928 (1521) tarihli bir belgeye göre Osmanlı İmparatorluğu’nun
Rumeli coğrafyasındaki sancak ve kaza teşkilatı ile burada görev yapan kadıların
bilgisinden hareketle kadılık kurumu incelenmektedir. Ayrıca belgenin sonunda
Rumeli kazalarından mazul olan kadıların bir listesi ile Anadolu’da görevine
devam eden veya mazul olup kendisi hakkında olumlu raporlar verilen kadıların bir
listesi de mevcuttur. Buradan hareketle Osmanlı ilmiye teşkilatının XVI. yüzyılın
başında nasıl işlediği değerlendirilmektedir. Son olarak bu belge, daha önce
yayınlanmış 1522 tarihli başka bir belge ile kıyaslanmak suretiyle kaynaklarda yer
alan bilgilerin karşılaştırmalı değerlendirilmesi yapılmaktadır. Bu sayede hem
Osmanlı İmparatorluğu’nun Rumeli’deki taşra örgütlenmesi ve hem de kadılık
özelinde, ilmiye teşkilatı anlaşılmış olacaktır.
Anahtar kelimeler: XVI. yüzyıl, ilmiye, kadı, kaza, Rumeli, sancak.
Yeni Bir Belgeye Göre xvı. Yüzyılın İlk Yarısında Rumeli Sancakları, Kazaları Ve Kadılar
ACCORDING TO A NEW DOCUMENT THE FIRST HALF OF 16th

CENTURY SANJAKS and TOWNS OF RUMELIA and KADIS
Abstract
In this study, in the first quarter of 16th century, according to a document was
recorded at the beginning of the Suleiman the Magnificent period dated 928 Hijri
(1521) is examined both the institution of sanjak and town (kaza) of Ottoman
Empire in Rumelia geography and the institution of judgeship moving from the
knowledge of kadis in these areas. In addition, at the end of the document is a list
of the kadis dismissed from Rumeli towns and kadis given positive reports about
them who continue the duty or dismissed from Anatolia towns. Moving from this
information it can be evaluated how the institution of Ottoman ilmiye (learned
group) process. Finally, by comparison with another document that previously
published dated 1522, the information in the resources is evaluated comparative. In
this way both the organization of provinces of Ottoman Empire in Rumelia and in
the special of judgeship, ilmiye (learned group) organization will be understood.
Keywords: 16th Century, kadi, learned group, Rumelia, sanjak, town.
Giriş 338
Osmanlı taşra teşkilatı; en küçük birimden en büyüğe doğru, köy, nahiye, kaza, sancak ve
eyalet (vilayet/beylerbeyilik) şeklinde örgütlenmişti. Bu yapılanmada birleşmek suretiyle;
köyler nahiyeleri, nahiyeler kazaları, kazalar sancakları, sancaklar ise eyaletleri oluştururlardı.
Eyaletlerin başında çoğunlukla “beylerbeyi” bazen de “mîr-i mîrân, emîrü’l-ümerâ, vâlî” gibi
adlarla anılan görevliler bulunurken, sancakları sancakbeyleri; kazaları ise kadılar idare ederdi.
Kazanın büyüklüğüne göre ise kadılar, nahiye ve köylere naiblerini göndermek suretiyle
buraların yönetimini üstlenmiş olurlardı.
Osmanlı taşra örgütlenmesi ve kadılık kurumu hakkında XVI. yüzyıl öncesine ait kaynak ve
bilgiler oldukça sınırlıdır. Kadılık müessesesine ilişkin temel kaynak olan ve atanma yetkisi
kadıaskerlerin elinde olan kadı ve müderrislerin kayıtlarını içeren kadıasker ruznamçe
defterlerinin ve yüksek rütbeli ulema diyebileceğimiz mevleviyet rütbesini haiz ulemanın
kayıtlarını ihtiva eden ruus defterlerinin XVI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren tutulmaya
başlanması elimizdeki belgenin ne kadar değerli olduğunu göstermektedir.
İncelememize konu olan defter Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi’nde (TSMA) defter
koleksiyonları içerisinde 699 numara ile kayıtlıdır. Toplam 10 varak olan defterin ilk kısmı
Rumeli sancak ve kazalarına ve buralarda bilfiil görev yapan kadıların kim olduklarına aittir.
Burası; “Defter-i Rumeli’nde Vâki‘ Olan Kadılıklarda Bi’l-fi‘l Mansûb Olan Kuzâtın Esâmisin
Beyân İder.” başlığı ile başlamakta ve 1-10 Muharrem 928 (1.12.1521-10.12.1521) tarihi
verilmektedir. Bu kayıtlar 8b numaralı varağa kadar devam etmektedir. 8b numaralı varaktan
itibaren Rumeli kazalarından mazul olan kadıların listesi yer almaktadır. Burası “Defter-i
Esâmî-i Kuzât-ı Ma‘zûlîn bi-Vilâyet-i Rumili Hâliyâ” başlığı ile başlamakta ve yine 1-10
Muharrem 928 (1.12.1521-10.12.1521) tarihi verilmektedir. 10b numaralı varağa kadar bu
kayıtlar devam etmektedir. 10b numaralı varakta ise “Defter-i Kuzât ki Hâliyâ Mansûb Olub
İstikâmetle Ma‘rûf ve Ehliyet ile Mevsûf Olanlardır ki Zikr Olunur” başlığı altında Anadolu’da
The Journal of Academic Social Science Yıl: 4, Sayı: 33, Kasım 2016, s. 337-377
görevine devam eden ve kendisi hakkında olumlu rapor verildiği anlaşılan 20 adet kadının kaydı
bulunmaktadır. Burada herhangi bir tarih verilmemiştir. Aynı varakta tarih verilmeksizin
“Defter-i Kuzât ki Hâliyâ Ma‘zûl Olub İstikâmetle Ma‘rûf ve Ehliyet ile Mevsûf Olanlardır ki
Zikr Olunur” başlığı altında kendileri hakkında olumlu rapor verildiği anlaşılan Anadolu
kazalarından mazul 20 adet kadının kaydı yer almakta ve böylece defter son bulmaktadır. Bu
noktada, defterin türü ve içeriği hakkında daha detaylı analliz yapmak için kadıasker ruznamçe
ve ruus defterleri hakkında kısa bir değerlendirme yerinde olacaktır.
Kadıasker ruznamçe defterleri temel olarak ikiye ayrılmaktadır. İlki ilmiye mesleğine dahil
olmak isteyen mülazımların kayıtlarını ihtiva eden mülazemet ruznamçesi; ikincisi ise atanma
yetkisi kadıaskerlerin elinde olan kadı ve müderrislerin kayıtlarını ihtiva eden tayin
ruznamçeleridir. Mülazemet defterlerinin bilinen ilk örneği 951-959 (1544-1556), tayin
ruznamçelerinin bilinen ilk örneği ise 989 (1581) tarihlidir. Ancak mülazemet ve tayin
işlemlerinin bu tarihten önce de var olduğu düşünülürse bu defter serisinin ya da buna benzer
defterlerin daha önce de var olması gerekmektedir. Nitekim II. Bayezid dönemine ait; XVI.
yüzyılın hemen başında 906-911 (1501-1506) tarihleri arasındaki mülazemet kayıtlarını ihtiva
eden bir defter günümüze ulaşmıştır.1 Yine XVI. yüzyılın ilk yarısına ait, 934 (1528) tarihli
Rumeli’de üç yıldan fazla müderrislik ve kadılık yapmış ulemanın isimlerinin kayıtlı olduğu bir
belgede bazı müderris kayıtlarında “Bunların târîhi bendenin rûznâmesinde yazılmaz.” şeklinde
bir ifade ile kadıasker ruznamçesine atıf yapıldığı görülmektedir.2
Bütün bu bulgular bize, bu defterin Rumeli kadıaskerliğine ait ilk ruznamçe olabileceğini ya 339
da bir ruznamçeden istinsah edilerek oluşturulmuş olabileceğini akla getirmektedir. Ancak her
şeye rağmen cevaplanması gereken bazı hususlar mevcuttur.
İlk husus; mevleviyet rütbesini haiz büyük kazaların durumudur. XVI. yüzyılın ikinci
yarısından itibaren, neşrettiğimiz defterde yer alan İstanbul, Galata, Havass-ı Kostantiniyye
(Eyüb), Belgrad, Edirne, Selanik gibi büyük kazalar, mevleviyet statüsünde kadılıklar olup ruus
defterlerine kaydedildikleri gözlenmektedir.3 Mevleviyetlerin tayin hakkı Ebussuud Efendi’nin
şeyhülislamlık dönemine kadar vezir-i azama aitti. XVI. yüzyılın ikinci yarısında, Ebussuud
Efendi’nin uzun şeyhülislamlık döneminde bu yetki şeyhülislamlara verilmiştir.4 Şeyhülislamlar
ise yapılan tayinleri, ayrı bir defter yerine ruus defterlerinin içine kaydetmişlerdir. Neşrettiğimiz
defteri, tutulan kayıtlar noktasında tayin ruznamçelerinden farklılık arz etse de, kadıasker
ruznamçesi olarak düşünürsek mevleviyet kadılıklarına ilişkin kayıtlar niçin burada yer
almaktadır sorusu akla gelmektedir. Bu soruya değişik şekillerde cevap vermek mümkündür. İlk
olarak; elimizdeki defter derleme bir defter ise başka kayıtlardan alınmak suretiyle
oluşturulabileceği için böyle bir sonucun mümkün olabileceğidir. İkincisi; bürokratik işlemler
açısından, ilk olarak Fatih Kanunnamesinde bahsi geçen mevleviyet derecesindeki mansıblarla
atanma yetkisi kadıaskerlerin elinde olan mansıblar arasında bir ayrımın bu tarihlerde henüz
netleşmemiş olabileceği ihtimalidir. Üçüncü bir ihtimal ise; Kanuni döneminin ilk yıllarında
1 TSMA, d. 5605/1.
2 TSMA, d. 5604, Vr. 2b. Defterde kendisine “ruznamçe” diye atıf yapılan diğer defter ise; TSMA, d. 10053 numaralı
defterdir. Bu defterin ise o dönem Rumeli kadıaskeri olan Fenarizade Muhyiddin Efendi tarafından tutulduğu
kayıtlarından anlaşılmaktadır.
3 Bilgin Aydın-Rıfat Günalan, (2011), “XVI. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Mevleviyet Kadıları”, Prof. Dr. Şevki
Nezihi Aykut Armağanı, Etkin Kitaplar, İstanbul, s. 19-34.

4 Hezârfen Hüseyin Efendi, (1998), Telhîsü’l-Beyân fî Kavânîn-i Âl-i Osmân, Haz. Sevim İlgürel, TTK, Ankara, s.
200.
Rumeli’deki kadıların durumuna ilişkin bir rapor olabileceği tahmininden hareketle, Rumeli’ye
ait bütün kadılıkların tek bir başlık altında toplu olarak verilmiş olma durumudur. Bu ve buna
benzer sorular defterin türü ve içeriğini tahlil noktasında faydalı olmakla beraber eldeki verilerin
sınırlılığı sebebiyle kesin bir kanaate varmak mümkün gözükmemektedir.
Defterde; Rumeli kazaları ve kadıları, bu kazaların yevmiye miktarları ve Rumeli
kazalarından münfasıl olan kadıların listesi yer aldığı için sırasıyla bu hususlar
değerlendirilecektir.
1. Rumeli Kazaları ve Kadıları
Osmanlı kaza teşkilatını ve kadılık müessesesini anlamamızı sağlayan en temel kaynaklar,
kadıasker ruznamçeleridir. Ancak tayin kayıtlarını içeren ilk ruznamçenin 989 (1581) tarihli
olması; bu konuda erken tarihli belgelerin ne kadar değerli bilgiler ihtiva ettiğini
göstermektedir. Ruznamçelerden önce Rumeli kazalarının durumunu gösteren üç belge
yayınlanmıştır. Bunlardan ilki; M. Tayyib Gökbilgin tarafından, Topkapı Sarayı Müzesi
Arşivi’nde tespit edilen ve tarihsiz oldukları için içerisindeki bilgilerden Kanuni döneminin
başına ait olduğunu düşündüğü ç adet deftere dayanılarak yapılmıştır. Onun tespitlerine göre;
Rumeli’de 27 ila 31 adet sancak bulunmaktadır. Ancak bu sancaklardan üç tanesi; Müsellem,
Voynukve Çingâne sancakları, sadece askeri bir örgütlenme olduğu için bu tarihlerde Rumeli’de
esas itibariyle 27-28 adet sancak mevcuttur. Kendisi bu sancakları, sancaklara bağlı şehir ve
kasabaların isimlerini, tımar gelirlerini ve buraya tasarruf eden dirlik sahiplerini de vermektedir.
Gökbilgin’in neşrettiği belgeler, bu haliyle tımar sisteminin Kanuni döneminin başlarında 340
Rumeli’deki halini göstermektedir.5 İkincisi; Ömer Lütfü Barkan’ın XV. yüzyılın sonuna ait
cizye defterlerinden elde ettiği bilgilerden derlenmiştir. Buna göre Rumeli’de cizye tahsil edilen
275 adet yerleşim birimi mevcuttur.6 Ancak bu yerlerinin hepsinin kaza sayılıp sayılmadığı
kayıtlardan anlaşılamamaktadır. Üçüncüsü ise; Ener Çakar’ın neşrettiği 1522 tarihli
kanunnamedir. Buna göre, Rumeli’de 169 kaza vardır; ancak kazaların yevmiye miktarı
verilmesine rağmen bu azalarda görev yapan kadılardan bahsedilmemektedir. 7 Neşrini
yaptığımız bu defter, Rumeli sancak ve kazalarında göre yapan kadıların kim oldukları hakkında
bilgi veren ilk kaynaktır.
1522 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu 7 eyaletten oluşmaktaydı. Bunlar Rumeli, Anadolu,
Karaman, Rum, Diyarbekir, Şam ve Mısır idi.8 Burada, Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa
kıtasındaki topraklarını ifade eden Rumeli’nin tek bir eyaletten oluştuğu görülmektedir. Neşre
konu olan deftere göre Rumeli’deki kaza sayısı 172’dir. Bunlardan beşi, İstanbul, Galata,
Havass-ı Kostantiniyye, Cezayir-i Marmara ve Limyos, herhangi bir sancağa bağlı olmayan
kazalardır. Geriye kalan 167 kaza ise 30 sancağa bağlı olarak örgütlenmiştir. Aşağıdaki tabloda
defterdeki kayıtlar temel alınarak, Rumeli sancakları ve buralara bağlı kazalar sıralanmıştır.
Tablo 1: TSMA 699’a Göre Rumeli Sancakları ve Bu Sancaklara Bağlı Kazalar
SANCAK Kaza Adedi Kazalar
5
M. Tayyib Gökbilgin, “Kanuni Sultan Süleyman Devri Başlarında Rumeli Eyaleti, Livaları, Şehir ve Kasabaları”,
Belleten, c. XX, s. 78, Ankara, (1956), s. 247-294.
6 Bu sayı Ömer Lütfi Barkan’ın, “894 (1488-1489) Yılı Cizyesinin Tahsilâtına Âit Muhasebe Bilançoları”, Belgeler,
c. 1, sy. 1, Ankara, (1964)’ten derlenmiştir.

7 Enver Çakar, “Kanuni Sultan Süleyman Kanun-nâmesine Göre 1522 Yılında Osmanlı İmparatorluğu’nun İdarî
Taksimatı”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 12, sy. 1, Elazığ, (2002), s. 268-271.
8 Çakar, a.g.m., s. 264.
1 Mîr-i Mîrân 28 Edirne, Dimetoka, Eskihisar, Kızılağaç

Yenicesi, Gümülcine, Karasu Yenicesi,
Drama, Ferecik, Zihne, Siroz,
Timurhisar, Nevrekob, Selanik,
Avrethisarı, Sidrekapsi, Üsküb maa
Nevahi, Kalkandelen, Kırçova,
Manastır, Kesriye, Karaverye, Serfice,
Hurpişte, Bihlişte, Görice, Vardar
Yenicesi, Pirlepe, Köprülü
2 Silistre 13 Silistre, Varna, Prevadi, Külfetler,
Aydos, Rusikasrı, Karinovası, Hırsova,
Yanbolu, Hassa-i Yanbolu,
Ahyolu, Kili, Akkirman
3 Mora 11 Gördös, Balyabadra, Kalavarta,
Hulumic, Arkadya, Kalamate,
Karitene, Misistre, Arhos, Moton,
Koron
4 Vize 8 Vize, Silivri, Çorlu, Hayrabolu,
Burgos, Pınarhisar, Kırkkilise,
Babaeskisi 341
5 Avlonya 8 Avlonya, Belgradü’l-Arnavud,

Ergirikasrı, Mezkiye, Delvine,
Timorinça, Depedelen, Premedi
6 Semendire 7 Semendire, Barancık, Rudnik, Üziçe,
Pojaga, Belgradi’l-Anzeviş?,
Böğürdelen
7 Tırhala 7 Tırhala, Yenişehir, Çatalca, Fenar,
Alasonya, Badracık, Kerbeniş
8 Gelibolu 6 Gelibolu, Migalgara, İpsala,
Tekfurdağı, Keşan, İnöz
9 Kefe 6 Kefe, Mangub, Taman, Azak,
Suğdak, Kerş
10 Niğbolu 6 Niğbolu, Tırnovi, İvraca, Lofça,
Çernovi, Şumnu
11 Alacahisar 5 Alacahisar, Ürgüb, Niş, Petroş,
Zablana
12 Bosna 5 Saray, Nertova, Vişegrad, Yenibazar,
Brod
13 Eğriboz 5 Eğriboz, İzdin, İstife, Livadya,

Atina
14 İskenderiye 5 İskenderiye, İpek, Podgoriçe,
Karadağ, Dukakin
15 Çirmen 4 Çirmen, Hasköy, Akçakızanlık,
Zağra Yenicesi
16 Hersek 4 Foça, Nova, Prepolye, Mostar
17 İlbasan 4 İlbasan, Drac, İşbat, Eranidanlı
18 Köstendil Ilıcası 4 İştib, Ilıca, Ustrumca, İvranya
19 Ohri 4 Ohri, Debri, Akçahisar, Mat
20 Prizrin 4 Prizrin, Havâss-ı Arnavud, Bihor,
Pravnik
21 Vulçitrin 4 Novaborde, Priştine, Vulçitrin, Blaşice
22 Yanya 4 Yanya, Narda, Rinyase, Grebene
23 Filibe 3 Filibe, Tatarbazarı, Samakov 342
24 Sofya 3 Sofya, Şehirköy, Berkofça
25 Vidin 3 Vidin, Bana, İsfirlig
26 Karlıil 2 Angelkasrı, Ayamavra
27 Filorina 1 Filorina
28 İnebahtı 1 İnebahtı
29 Midillü 1 Midillü
30 Uzvornik 1 Sirebreniçe
Burada en yüksek kaza sayısına sahip sancağın 28 kaza ile Mîr-i Mîrân sancağı olduğu
görülmektedir. İkinci sıradaki Silistre sancağının 13, üçüncü sıradaki Mora sancağının 11 kazası
vardır. En az kazaya sahip sancaklar ise; birer kazaları olan Filorina, İnebahtı, Midillü ve
Uzvornik’tir.
Neşrettiğimiz deftere hem tarih hem de içerik olarak yakın olduğu için Çakar’ın neşrettiği
1522 tarihli kanunname ile kıyaslama yapmayı uygun görmekteyiz. Buna göre 1522 tarihli
kanunnamede 169 adet kaza olup, 4 tanesi hiçbir sancağa bağlı değildir. Diğer 165 kaza ise 29
sancağa bağlı olarak kaydedilmiştir. Aşağıdaki tablo bu kanunnameden derlenerek
oluşturulmuştur.
Tablo 2: 1522 Tarihli Kanunnameye Göre Rumeli Sancakları ve Kaza Sayıları9
91522 tarihine ait veriler, Enver Çakar’ın “Kanuni Sultan Süleyman Kanun-nâmesine Göre 1522 Yılında Osmanlı
İmparatorluğu’nun İdarî Taksimatı”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 12, S. 1, Elazığ, 2002, s. 268-
271’den derlenerek oluşturulmuştur.
SANCAK KAZA SAYISI

1 Paşa (Mîr-i Mîrân) 30
2 Silistre 13
3 Mora 12
4 Avlonya 8
5 Vize 8
6 Tırhala 7
7 Kefe 6
8 Niğbolu 6
9 Gelibolu 6
10 Bosna 5
11 Eğriboz 5
12 İskenderiye 5
13 Alacahisar 5
14 Hersek 4 343
15 Köstendil 4
16 Ohri 4
17 Prezrin 4
18 Semendire 4
19 Çirmen 4
20 Yanya 4
21 İlbasan 4
22 Sofya 3
23 Vidin 3
24 Vulçitrin 3
25 Filibe 3
26 Karlı 2
27 Filorina 1
28 İnebahtı 1
29 İzvornik 1
Aşağıdaki bir diğer tablo ise her iki belgenin karşılaştırmasını içermektedir. Böylece
yakın tarihli iki belge arasındaki farkı görmek mümkün olabilecektir.
Tablo 3: TSMA 699 ve 1522 Tarihli Kanunnamenin Rumeli Sancakları ve Kaza Sayları
Açısından Karşılaştırılması
TSMA d. 699’a Göre 1522 Tarihli Düzenleme10
Sancak Kaza Sayısı Sancak Kaza Sayısı
Mîr-i Mîrân 28 Mîr-i Mîran (Paşa) 30
Silistre 13 Silistre 13
Mora 11 Mora 12
Vize 8 Vize 8
Avlonya 8 Avlonya 8
Semendire 7 Semendire 4
Tırhala 7 Tırhala 7
Gelibolu 6 Gelibolu 6
Kefe 6 Kefe 6
Niğbolu 6 Niğbolu 6
Alacahisar 5 Alacahisar 5
Bosna 5 Bosna 5 344
Eğriboz 5 Eğriboz 5
İskenderiye 5 İskenderiye 5
Çirmen 4 Çirmen 4
Hersek 4 Hersek 4
İlbasan 4 İlbasan 4
Köstendil Ilıcası 4 Köstendil 4
Ohri 4 Ohri 4
Prizrin 4 Prizrin 4
Vulçitrin 4 Vulçitrin 3
Yanya 4 Yanya 4
Filibe 3 Filibe 3
Sofya 3 Sofya 3
Vidin 3 Vidin 3
Karlıil 2 Karlı 2
Filorina 1 Filorina 1
İnebahtı 1 İnebahtı 1
101522 tarihine ait veriler, Enver Çakar’ın “Kanuni Sultan Süleyman Kanun-nâmesine Göre 1522 Yılında Osmanlı
Midillü 1 - -
Uzvornik 1 İzvornik 1
Neşrimize konu olan TSMA 699 numaralı defterde Rumeli 30 sancak olarak
kaydedilmişken 1522 tarihli kanunnamede 29 sancak görülmektedir. Bunun sebebi Midillü
(Midilli)’nin durumudur. Burası; TSMA 699’da müstakil bir sancak olarak gösterilmişken, 1522
kanunnamesinde Mora sancağına bağlı bir kaza olarak kaydedilmiştir. Listeye genel olarak
bakıldığında diğer sancakların aynı olduğu görülmektedir. Farklılık sadece kaza sayısındadır.
Bu fark ise oldukça azdır. Sadece Mîr-i Mîrân, Mora, Semendire ve Vulçitrin sancaklarına bağlı
kaza sayılarında farklılık görülmektedir. Limyos (Limni) kazası TSMA 699’da herhangi bir
sancağa bağlı değilken; 1522 düzenlemesinde Mîr-i Mîrân sancağına bağlı olarak
gözükmektedir. Ayrıca 130 akçe yevmiyeli Üsküb ve 30 akçe yevmiyeli Nevâhî-yi Üsküb
TSMA 699’da tek bir kaza olarak birleştirilmiş halde kaydedilmişken 1522 kanunnamesinde
ayrı kazalar şeklinde gösterilmiştir; ancak aynı kanunnamenin ilerleyen sayfalarında Nevâhî-yi
Üsküb’ün, Üsküb kazasının kadılık hasılatını karşılamaya yetersiz kaldığı için Üsküb kazasına
bağlandığı belirtilmektedir. Kaza sayısı bakımından sancaklar arasındaki en büyük farklılık
Semendire sancağına aittir. 1522 kanunnamesinde 4 olan kaza sayısı, TSMA 699’da 7 olarak
kaydedilmiştir. 1521 yılında fethedilen Böğürdelen, Pojaga ve Belgrad kazaları 1522
kanunnamesinde görülmemektedir. Son olarak TSMA 699’da Vulçitrin’e bağlı bir kaza olarak 345
kaydedilen Blaşice kazası, 1522 kanunnamesinde mevcut değildir.
2. Kadıların Gelirleri ve Rumeli Kazalarının Yevmiye Miktarı

Kadılar; çoğunlukla, maaş şeklinde bir muayyen gelire sahip olmayıp yaptığı işlerden
aldıkları harç ve ücretlerle geçinirlerdi. Kadılıklar, her kademedeki vazife için belirlenmiş sabit
bir günlük ücrete göre sınıflandırılmıştı. Kadıların bu günlük ücreti ruznamçelerde “yevmî” ya
da “yevmiye” şeklinde ifade edilmektedir. Celalzade Kanunnamesi’nde de bu tespit teyit
edilmekte ve “Bir kadılık hâsılı her bin hânede on akçe mahsul olunup anun üzerine hâsıl
bağlanur.”11 ifadesi ile kadılık gelirlerinin tahmini bir değer üzerinden itibari olarak
hesaplandığını göstermektedir.
Kazanın büyüklüğüne göre kadının alacağı yevmiye miktarı değişmekteydi. Kadıların,
kazaların büyüklüğüne göre elde ettikleri bu yevmiyelere ise “mahsûl-i kazâ” denmekteydi.
Kadıların yaptıkları iş karşılığı aldıkları harç ve ücretler zaman zaman düzenlemeye tabi
tutulmuştur. İncelememize konu olan bu deftere yakın tarihli bir kanunnamede de kadıların
yevmiyelerine ilişkin bir düzenleme yapılmıştır. Buna göre; kadılar miras malından binde on
beş akçe, müraseleden 6, imzadan 12, sicilden 8, nikah akdinden bakire ise 20 akçe alırdı. Nikah
akdinden alınan akçenin 5’i mahkeme görevlilerine verilirdi. Itıknameden 50 akçe kadı, 10 akçe
naib, 6 akçe de emin ve katibler alırdı. Hüccet, nakl-i şehade ve diğer arzlar için de kadılar 20
akçe alır, 5 akçe de huddama verilirdi.12
11Ahmed Akgündüz, (1994), Osmanlı Kanunnameleri ve Hukuki Tahlilleri, VII, İstanbul: Osmanlı Araştırmaları
Vakfı Yayınları.s. 250. Akgündüz, burada “her bin haneden” kısmını yanlışlıkla “her bir haneden” şeklinde
okumuştur. Ancak eserin 279. sayfasında verilen Osmanlıca orijinalinde bu ifadenin “bin” olduğu görülmektedir.
12I. Selim Kanûnnâmesi (1512-1520) ve XVI. Yüzyılın İkinci Yarısının Bazı Kanunları, (1995), Haz. Selami Pulaha-
Yaşar Yücel, Ankara: TTK, s.42.
XVI. yüzyılın başlarına kadar, kadıların kaç akçelik yevmiyeler ile kazalara atandıklarına
dair bir bilgi günümüze ulaşmamıştır. Kadıların tayin olundukları kazalardaki günlük ücret
miktarlarını gösteren en eski belge; 919 (1513) tarihinde Anadolu eyaletinde görev yapan
kadıların yevmiyelerini gösteren bir defterdir. Burada; 232 kadılık bölgesinin 4 ila 300 akçe
arasında değişiklik gösteren yevmiyelerle tevcih olunduğu göze çarpmaktadır. En yüksek
yevmiyeli yer; Hüdavendigar sancağının merkezi Bursa olup 300 akçe yevmiyeye sahiptir. En
düşük yevmiyeli yer ise; yine aynı sancakta yer alan Ermeni kazası olup, 4 akçelik bir
yevmiyeye sahiptir. Burada yevmiyelerin küçükten büyüğe doğru, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14,
15, 18, 19, 20, 22, 23, 25, 27, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 80, 90, 100, 130, 150, 300 akçe şeklinde
değişen miktarlarda olduğu görülmektedir.13 Anadolu kazalarına ait 934 (1528) tarihli bir diğer
belgeye göre ise; Anadolu’daki 211 kadılık içinde en yüksek yevmiyeye sahip yer 300 akçe ile
Bursa’dır. Onu, 200 akçe yevmiyelik Amasya maa Ladik ve Merzifon ve Tire maa Güzelhisar,
150 akçe yevmiye ile İzmir, Kütahya, Tokat ve Ankara, 130 akçe yevmiye ile Ayasuluğ ve
Konya, 120 akçe yevmiye ile Manisa ve 100 akçe yevmiye ile Antalya, Beyşehri, Larende,
Kayseriye, Beçin ve Trabzon kazaları izlemektedir. En düşük yevmiyeli yerler ise 10 akçe
yevmiye ile Aladağ, Yenice-i Taraklu, Güzelcehisar, Koyluhisar, Kavak, Kalkanlu, Karıbazarı,
Honaz ve Zeytun’dur.14
Kendi belgemizle kıyasladığımız 1522 tarihli kanunnamede ise Rumeli’deki 169 kazanın
yevmiye miktarı verilmiştir. Buradaki en yüksek yevmiyeli yer 400 akçe yevmiye ile
İstanbul’dur. Onu 300 akçe yevmiye ile Edirne takip etmektedir. Bu iki kazayı 130 akçe
346
yevmiye ile Gelibolu, Üsküb ve Filibe takip etmektedir. En düşük yevmiyeli yerler ise 10
akçelik yevmiyeye sahip Burgoz, Babaeskisi, İvraca, Temür Yenice, İnasa’dır.15 934 (1528)
tarihli, Rumeli’deki 50 adet kazaya ilişkin kayda göre ise Rumeli kazaları, 10, 15, 20, 30, 35,
40, 45, 50, 60, 70, 100, 160, 130, 170 akçelik yevmiyeler şeklinde sıralanmaktaydı.16
İncelememize konu olan defterdeki kazalar 21 farklı yevmiye miktarı ile tevcih
edilmişlerdir. Bu yevmiyeler akçe cinsinden olup, küçükten büyüğe doğru, 10, 15, 20, 25, 30,
35, 40, 45, 50, 55, 60, 70, 75, 80, 100, 120, 130, 150, 160, 300 ve 400 şeklinde sıralanmaktadır.
Burada en düşük yevmiye 10; en yükseği ise 400 akçedir.
Aşağıdaki grafikler ve tablo defterdeki yevmiyelerin sayı ve yüzdelik dilim olarak
dağılımını göstermektedir.
13 Turan Gökçe, (1994), “Anadolu Vilayetine Dâir 919 (1513) Tarihli Bir Kadı Defteri”, s. 215-259.
14 Turan Gökçe, “934 (1528) Tarihli Bir Deftere Göre Anadolu Vilayeti Kadılıkları ve Kadıları”, s. 81.
15 Enver Çakar, (2002), “Kanuni Sultan Süleyman Kanun-nâmesine Göre 1522 Yılında Osmanlı İmparatorluğu’nun
İdarî Taksimatı”, s. 261-271.

16 TSMA, d. 5604, Vr. 3b-5b.
347
348
Bu grafiklerden elde edilen veriler ışığında aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.

Tablo 4: TSMA 699’a Göre Kazaların Yevmiyelerine Göre Sayısı ve Yüzde Olarak Değeri
YEVMİYE KAZA SAYISI YÜZDESİ
1 10 5 %3
2 15 16 %9
3 20 18 % 10
4 25 24 % 14
5 30 32 % 19
6 35 9 %5
7 40 22 % 13
8 45 6 %3
9 50 6 %3
10 55 4 %2
11 60 6 %3
12 70 7 %4
349
13 75 1 %1
14 80 3 %2
15 100 4 %2
16 120 1 %1
17 130 2 %1
18 150 1 %1
19 160 1 %1
20 300 1 %1
21 400 1 %1
22 Belirtilmeyen 2 %1
Toplam Kaza Sayısı 172 % 100
Burada kaza sayısı ve yüzdelik dilim olarak en yüksek orana sahip olan kazalar yevmiyesi
30 akçe olan kazalardır. 30 akçe yevmiyeye sahip kaza sayısı 32’dir ve toplam kaza sayısı
içinde % 19’a tekabül etmektedir. Onu ikinci sırada; 24 adet ve % 14’lük oran ile 25 akçe
yevmiyeye sahip kazalar takip etmektedir. Üçüncü sırada ise; 22 adet ve % 13’lük oran ile 40
akçelik kazalar izlemektedir. En az sayıdaki ve doğal olarak da en düşük yüzdelik dilimdeki
yevmiyeye sahip kazalar ise; 1’er adet olan 75, 120, 150, 160, 300 ve 400 akçelik yevmiyeli
kazalardır ki bunların yüzdelik oranı % 1’e tekabül etmektedir. Burada özellikle belirtmemiz
gereken önemli bir husus ise Üsküb maa nevâhî kazasının durumudur. Kayıtta “Kazâ-yı Üsküb
maa nevâhî” şeklinde yazılıp Üsküb’ün üstüne 130; Nevâhî’nin üstüne ise 30 yazılarak ikisi
birlikte Birgi-zâde Kemal Çelebi’ye tevcih edilmiştir. Kayıtta iki kazanın birleştirilerek bir
kadıya tevcih edildiğine dair başka örnekler de mevcuttur. Ancak bu örneklerde iki ayrı kazanın
da adı ayrı ayrı kaydedilmiştir. Örneğin Niş ve İsfirlig kazalarının durumu buna çok uygundur.
55 akçelik Niş ile 15 akçelik İsfirlig kazaları ayrı ayrı zikredilmemelerine rağmen burada görev
yapan kadı için “Bu Niş ve İsfirlig ikisinde kadı Mevlânâ Muhyiddin eş-şehîr bi-Kalaycı
Muhyiddin” kaydı mevcuttur. Ancak Üsküb ve civarındaki nahiyelerinin ifade eden Nevâhî
kazaları “Üsküb maa Nevâhi” şeklinde tek başlık altında toplanmıştır.
Aşağıda, defterdeki hangi kazanın kaç akçelik yevmiyeye sahip oldukları ayrıntısıyla
gösterilmektedir.17
10 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 5 Adettir. Burgos, Babaeskisi, İvraca, Timorinça ve Rinyase
15 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 16 Adettir. Limyos, Pınarhisar, Keşan, İnöz, Külfetler,
Rusikasrı, İsfirlig, Bihor, Podgoriçe, Karadağ, Dukakin, Mezkiye, Kerbeniş, Ayamavra,
Hulumic ve Kerş.
20 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 18 Adettir. Cezayir-i Marmara, Silivri, İpsala, Üziçe, Hassa-i
Yanbolu, Berkofça, Lofça, Çernovi, Mostar, Havâss-ı Arnavud, Eranidanlı, Delvine, Depedelen,
Mat, Grebene, Badracık, Arkadya ve Suğdak
25 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 24 Adettir. Çorlu, Karinovası, Ahyolu, Ferecik, Zihne,
Timurhisar, Nevrekob, Serfice, Bihlişte, Görice, Köprülü, Tatarbazarı, Zağra Yenicesi, Bana,
Ürgüb, Prepolye, Nertova, Brod, İvranya, Prizrin, İşbat, Premedi, Akçahisar ve Gördös. 350
30 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 32 Adettir. Rudnik, Prevadi, Aydos, Kızılağaç Yenicesi,

Drama, Kırçova, Kesriye, Hurpişte, Pirlepe, Samakov, Şehirköy, Hasköy, Akçakızanlık, Petroş,
Zablana, Nova, Priştine, Blaşice, Pravnik, İskenderiye, İpek, İlbasan, Ergirikasrı, Alasonya,
İstife, Atina, Kalamete, Karitene, Misistre, Mangub, Taman ve Azak.
35 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 9 Adettir. Tekfurdağı, Şumnu, Drac, Debri, Fenar, Livadya,
Angelkasrı, Arhos ve Moton.
40 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 22 Adettir. Vize, Kırkkilise, Varna, Kili, Avrethisarı,
Sidrekapsi, Kalkandelen, Vardar Yenicesi, Çirmen, Tırnovi, Vidin, Alacahisar, Foça, Vişegrad,
Ustrumca, Belgradü’l-Arnavud, Ohri, Yanya, Narda, İnebahtı, Balyabadra, Koron
45 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 6 Adettir. Sirebreniçe, Tırhala, Eğriboz, İzdin, Kalavarta,
Midillü
50 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 6 Adettir. Havass-ı Kostantiniyye, Barancık, Silistre, Hırsova,
Yanbolu ve Avlonya
55 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 4 Adettir. Hayrabolu, Niş, Karasu Yenicesi ve Vulçitrin.
60 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 6 Adettir. Migalgara, Belgradi’l-Anzeviş?, Gümülcine,
Manastır, Niğbolu ve Yenibazar
70 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 7 Adettir. Dimetoka, Eskihisar, Karaverye, Novaborde,
Filorina, Yenişehir, Çatalca
75 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 1 Adettir. Saray.
80 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 3 Adettir. Galata, Akkirman ve Ilıca.

100 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 4 Adettir. Siroz, Sofya, İştib ve Kefe.
120 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 1 Adettir. Semendire
130 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 2 Adettir. Gelibolu ve Filibe
150 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 1 Adettir. Selanik.
160 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 1 Adettir. Üsküb maa Nevahi.
300 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 1 Adettir. Edirne.
400 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 1 Adettir. İstanbul.
Yevmiyesi Belirtilmeyen Kazalar: 2 Adettir. Pojaga ve Böğürdelen.
3. Mazul ya da Münfasıl Kadılar ve Mülazemet Sistemi
Kadılar, atandıkları bir kazada müddet-i örfiye şeklinde adlandırılan görev sürelerini
tamamladıktan sonra yeni bir göreve atanana kadar belli bir süre beklerlerdi. Bu bekleme
süresine “infisal” ya da “zaman-ı infisal” ve bu durumdaki kadılara da “münfasıl” ya da bazen
“mazul” denmekteydi. Mazul kadılar, görevleri son bulduğu için yeni bir göreve atanana kadar,
İstanbul’da bağlı oldukları kadıaskerlik dairesinde mülazemet etmek zorundaydılar. XVII.
yüzyıl yazarlarından Koçi Bey’e ve II. Mustafa’ya sunulan anonim bir layiha yazarına göre;
görevi sona eren bir kadı İstanbul’a gelir ve her Çarşamba kadıaskerlik dairesine giderek 2 sene 351
boyunca mülazemet ederdi.18
Bu mülazemet uygulaması; Osmanlı ulemasının tabi olduğu mülazemet sisteminin ikinci
ayağını oluşturmaktaydı. Mülazemetin ilk ayağı olan ve medrese eğitiminin hemen arkasından
gelen “yeni mülazımlık” hakkında kaynaklarda fazla miktarda bilgi bulmak mümkün iken,
münfasıl olduktan sonra geçirilen mülazemet evresi hakkında kaynaklarda yeterince bilgi
yoktur. Bu durum defterin önemini bir kat daha artırmaktadır.
Defterde Rumeli kazalarından mazul 64 adet kadının kaydı yer almaktadır. Burada hangi
kadının hangi kazadan mazul olduğu gösterilmesine rağmen tarih verilmemiştir. Halbuki II.
Bayezid dönemine ait, XVI. yüzyılın hemen ilk yıllarında tutulmuş bir başka defterde ise; hem
Rumeli’deki ve hem de Anadolu’daki kaza ve medreselerden münfasıl olup mülazemete devam
eden ulemanın kayıtlarının yanına münfasıl oldukları tarih de verilmiştir.19
Defterin son kısmında ise bazı Anadolu kazalarından görev yapan ya da bu kazalardan
mazul olmuş toplam 40 kişilik kadı grubu hakkında da olumlu rapor verildiği görülmektedir.
Sonuç
Neşrettiğimiz bu defter; Rumeli’de görev yapan ve oradaki kazalardan münfasıl olan
kadıların listesini içeren en eski tarihli belgedir. İlmiye teşkilatı açısından temel kaynaklar olan
kadıasker ruznamçelerinin ve ruus defterlerinin XVI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren
görülmeye başlanması belgenin içeriğinin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Bu
17
Daha fazlası için bkz., Tablo 5. Ayrıca 1522 tarihi kanunname ile karşılaştırılması açısından bkz.,
Tablo 6.
18 Koçi Bey Risaleleri (2008), Haz. Seda Çakmakçıoğlu, İstanbul, Kabalcı Yayınevi, s. 133, A. Süheyl Ünver, (1969),
“XVII inci Yüzyıl Sonunda Padişaha Bir Lâyiha”, Belleten, C. XXXIII, S. 129, s. 28.
19 TSMA, d. 5605/1, Vr. 3b-6b.
sebeple; Rumeli’deki sancaklar ve buralara bağlı kazaların listesi ile burada bilfiil görev yapan
ya da görevi son bulan kadıların incelendiği bu çalışma bize; Rumeli’deki taşra örgütlenmesini
ve kadılık kurumunun XVI. yüzyılın ilk çeyreğindeki durumunu göstermektedir.
Öncelikle 1-10.12.1521 tarihli bu belgeye göre Rumeli vilayeti 30 sancağa bölünmüştür ve
bu sancaklara bağlı 167 kaza bulunmaktadır. Ayrıca herhangi bir sancağa bağlı olmayan 5 adet
kaza mevcuttur. Diğer önemli bir bilgi ise; bu kazalarda görev yapan kadıların isimlerinin ve
kazaların yevmiye miktarının gösterilmiş olmasıdır. Buna göre en düşük yevmiye miktarı 10
akçe; en yükseği ise 400 akçedir. Kazalar 21 farklı yevmiye miktarına göre kadılara tevcih
edilmiştir. Bunlar küçükten büyüğe doğru; 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60, 70, 75, 80,
100, 120, 130, 150, 160, 300 ve 400 şeklinde sıralanmaktadır.
Defterdeki bir diğer husus; Rumeli kazalarından münfasıl olup mülazemete devam eden ve
yeni bir görev bekleyen kadıların listesini içermesidir. Burada Rumeli kazalarından mazul 64
adet kadının kaydı bulunmaktadır. Mazul kadıların isimleri ve mazul oldukları kazanın ismi
belirtilmesine rağmen, mazul oldukları tarih verilmemiştir. Ayrıca defterin sonunda Anadolu
kazalarında görevine devam eden 20 kadı ile Anadolu kazalarından münfasıl 20 kadı hakkında
olumlu rapor verildiği ve bunların isimleri ve görev yerleri kaydedilmiştir. Bütün bu bilgiler
bize; bu defterin, tahta yeni çıkan Kanuni Sultan Süleyman’a imparatorluğun durumu hakkında
bir rapor niteliği taşıdığı izlenimini uyandırmaktadır.
Son olarak defterdeki bilgiler; yüksek rütbeli ulemanın biyografilerini içeren eserlerin bu
352
ulema hakkında verdiği bilgilerin doğruluğunun sağlanması husussunda bize bir fikir
vermektedir. Örneğin neşrettiğimiz deftere göre bu tarihte İstanbul kadısı Muhyiddin Çelebi el-
Fenarî’dir. Kendisi daha sonra Anadolu ve Rumeli kadıaskerliği ve nihayetinde de
şeyhülislamlık yapmıştır. Şeyhülislamların biyografilerini içeren Devhatü’l-meşâyih isimli esere
göre de; Muhyiddin Çelebi 926-929 (1519/1520-1522/1523) yılları arasında İstanbul kadılığı
yapmıştır.20 Bu sebeple neşre konu olan bu defter; kendinden sonra gelen diğer belge ve
eserlerle karşılaştırılmak suretiyle, Osmanlı ulemasının biyografisini ve mesleki kariyer
serüvenini anlamak açısından faydalı olacaktır.
Tablo 5: TSMA d. 699’a Göre Rumeli Kazaları, Bağlı Oldukları Sancaklar, Burada Görev
Yapan Kadılar ve Yevmiyeleri
KAZA Bağlı Olduğu Atanan Kadı Yevmiyes
Sancak i (Akçe)
İstanbul - Muhyiddin Çelebi el-Fenarî 400
Galata - Muslihiddin eş-şehîr bi-Koçi? Çelebi 80
Havass-ı - Balı Çelebi el-Karamanî 50
Kostantiniyye
Cezayir-i Marmara - Taceddin 20
Limyos - Abdi 15
Vize Vize Şehdi el-Bursevî 40
20
Müstakim-zâde Süleyman Sadeddin, Devhâtü’l-Meşayih, Müstakim-zade Süleyman Saadeddin’in Devhatü’l-
Meşayih, Osmanlı Şeyhülislamlarının Biyografileri Adlı Eserinin Transkripsiyon ve Değerlendirmesi, Haz. Alper
Yıldırım, Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Hatay, 2014, s. 115-116.
Silivri Vize Muslihiddin eş-şehîr bi-İbn-ı Sundukî 20

Çorlu Vize Şemseddin er-Rumi eş-şehîr bi-Kara 25
Ahmed
Hayrabolu Vize Süleyman el-Kayık el-merhûm Ali Paşa 55
tâbe serâhû
Burgos Vize Süleyman el-İslambolî eş-şehîr bi-Gebe? 10
Süleyman
Pınarhisar Vize Lütfi 15
Kırkkilise Vize Muhyiddin en-Nâib el-ma‘rûf Nâib-i 40
Benefşe
Babaeskisi Vize Emrullah 10
Gelibolu Gelibolu Muhyiddin eş-şehîr bi-İştib-zâde 130
Migalgara Gelibolu Seydi Çelebi el-ma‘rûf bi-İbnü’ş-Şeyh 60
Abdi Halife
İpsala Gelibolu Muslihiddin 20
Tekfurdağı Gelibolu Abdülkerim 35
Keşan Gelibolu Muslihiddin eş-şehîr bi-Kara Nâib 15 353
İnöz Gelibolu Şemseddin 15

Semendire Semendire Zünnûn el-İznikî eş-şehîr bi-Ahi-zâde 120
Barancık Semendire Hüsam eş-şehîr bi-Sûhte Hüsam 50
Rudnik Semendire Muhyiddin el-Acem 30
Üziçe Semendire Abdülkerim 20
Pojaga Semendire Belirtilmemiş -
Belgradi’l-Anzeviş? Semendire Hüsam el-ma‘rûf bi-Hüsam el-nâib 60
Böğürdelen Semendire Süleyman ki feth-i Belgrad’da hâzır olan -
sûhtelere re’îs olmuş idi
Silistre Silistre Muhyiddin eş-şehir bi-Güzel Akgöz 50
Varna Silistre Muhyiddin ez-Zağarcı el-ma‘rûf bi-İbn-i 40
Karaca Hasan
Prevadi Silistre Muhyiddin 30
Külfetler Silistre Muhyiddin 15
Aydos Silistre Pîr Ahmed Çelebi el-Edirnevî 30
Rusikasrı Silistre Muhyiddin el-mülâzım-ı an-bakiyye-i 15
Mevlânâ Muzaffer el-merhûm
Karinovası Silistre Kerim Çelebi el-Aydınî 25
Hırsova Silistre Emîr Hayreddin eş-şehîr bi-Kalınca Emîr 50
Yanbolu Silistre Şeyhü’l-mülâzım Birgi-zâde 50

Hassa-i Yanbolu Silistre Receb el-ma‘rûf bi-Delü? Receb 20
Ahyolu Silistre İbrahim Çelebi birâder-i Karaca Paşa 25
Kili Silistre Pîrî Çelebi el-Kocevî min-Gegivize 40
Akkirman Silistre Alaaddin el-Acem eş-şehîr bi- Âli’l- 80
ecinnihâ?
Edirne el-mahrûse Mîr-i mîrân Muhyiddin Çelebi İbnü’l-müvellâ el-Kadı 300
Mevlânâ Ali Çelebi el-Müftî
Dimetoka Mîr-i mîrân Seyyid Mehmed el-Acem eş-şehîr bi- 70
Saçlu Emîr
Eskihisar Mîr-i mîrân Hacı Çelebi el-İznikmüdî Birâder-i 70
Mevlânâ Seydî Çelebi
Kızılağaç Yenicesi Mîr-i mîrân Şemseddin el-ma‘rûf bi-Karga Ahmed 30
Gümülcine Mîr-i mîrân Abîdülacem 60
Karasu Yenicesi Mîr-i mîrân Abdülcelil el-ma‘rûf bi-Lağız-zâde 55
Drama Mîr-i mîrân Muslihiddin 30
354
Ferecik Mîr-i mîrân Muhyiddin el-Bursevî el-ma‘rûf bi-İbn-i 25
Dursun
Zihne Mîr-i mîrân Tâceddin eş-şehîr bi-Fare? 25
Siroz Mîr-i mîrân Dülbend Çelebi oğlu Derviş Çelebi 100
Timurhisar Mîr-i mîrân Dülbend Çelebi oğlu Derviş Çelebi 25
Nevrekob Mîr-i mîrân Muslihiddin 25
Selanik Mîr-i mîrân Mehmed Çelebi bin el-merhûm 150
Mevlânâ Kasım Çelebi el-Kemâlî
Avrethisarı Mîr-i mîrân Mehmed Çelebi bin el-merhûm 40
Mevlânâ Kasım Çelebi el-Kemâlî
Sidrekapsi Mîr-i mîrân Pîr Mehmed 40
Üsküb maa Nevahi Mîr-i mîrân Birgi-zâde Kemal Çelebi 160
Kalkandelen Mîr-i mîrân Ebussuud 40
Kırçova Mîr-i mîrân Bedreddin el-ma‘rûf bi-Bedreddin el- 30
Tabîb
Manastır Mîr-i mîrân Benlü Hüsam 60
Kesriye Mîr-i mîrân Alaaddin 30
Karaverye Mîr-i mîrân Şeref el-Kastamonevî 70
Serfice Mîr-i mîrân Şeref el-Kastamonevî 25
Hurpişte Mîr-i mîrân İskender 30
Bihlişte Mîr-i mîrân Alaaddin 25

Görice Mîr-i mîrân Kul Sinan oğlu İbrahim Çelebi 25
Vardar Yenicesi Mîr-i mîrân Dülbend Çelebi oğlu Seydî Çelebi 40
Pirlepe Mîr-i mîrân Sunullah bin el-merhûm Lütfî tâbe 30
serâhû
Köprülü Mîr-i mîrân Abdüsselam er-Rumi min-Gümülcine 25
Filibe Filibe Mâli Çelebi bin el-merhûm Mevlânâ 130
Yarhisâr-zâde
Tatarbazarı Filibe Şemseddin el-İznikî el-ma‘rûf bi-…-zâde 25
Samakov Filibe Muslihiddin el-Edirnevî el-ma‘rûf bi- 30
İmâm-zâde
Sofya Sofya Alaaddin el-ma‘rûf bi-Kethüdâ-zâde 100
Şehirköy Sofya Merhûm Mevlânâ Yaraluca 30
Muhyiddîn’in oğlunun oğlu Mevlânâ
Davud Çelebi
Berkofça Sofya Abdülcelîl el-ma‘rûf bi-Tokatî-zâde 20
Çirmen Çirmen Hüdel 40 355
Hasköy Çirmen Abdülkadir el-ma‘rûf bi-Ayyâş-zâde 30

Akçakızanlık Çirmen Muhyiddin 30
Zağra Yenicesi Çirmen Şemseddin 25
Niğbolu Niğbolu Şemsülaziz el-ma‘rûf bi-Kara Şems 60
Tırnovi Niğbolu Timur 40
İvraca Niğbolu Muslihiddin 10
Lofça Niğbolu Hayreddin el-ma‘rûf bi-Algüllü 20
Çernovi Niğbolu Muhyiddin 20
Şumnu Niğbolu Şemseddin 35
Vidin Vidin Muslihiddin el-Atik Zağra Pîr Mehmed 40
Paşa bin Atinalı? Paşa
Bana Vidin Şuca 25
İsfirlig Vidin Nişe Zamime Olmuştur aşağıya Niş’de 15
mastûrdur
Alacahisar Alacahisar Hacı Bayram 40
Ürgüb Alacahisar Ahmed Çelebi bin el-merhûm Mevlânâ 25
Ayas tâbe serâhû
Niş (maa İsfirlig)21 Alacahisar Bu Niş ve İsfirlig ikisinde kadı Mevlânâ 55

Muhyiddin eş-şehîr bi-Kalaycı (55+15=7
Muhyiddin 0)
Petroş Alacahisar Şeyh Mehmed ebnâ-yı Mevlâna Yörelü 30
Mehmed
Zablana Alacahisar Hâbil 30
Sirebreniçe Uzvornik Abdüllatif el-ma‘rûf bi-Hacı Yasin 45
Foça Hersek Muhyiddin el-ma‘rûf bi-Memi Çelebi el- 40
İslambolî
Nova Hersek Selman 30
Prepolye Hersek Mehmed Çelebi bin el-merhûm 25
Mevlânâ Acem Muhyiddin
Mostar Hersek Kemal Zeyrek-zâde’nin Tezkirecisi 20
Saray Bosna Gedik Sinan 75
Nertova Bosna Gedik Üveys 25
Vişegrad Bosna Bedreddin el-Bursevî 40
Yenibazar Bosna Hüsrev el-ma‘rûf bi-Mevlânâ-zâde 60 356
Brod Bosna Ömer 25

Novaborde Vulçitrin Esseyyid Alaaddin el-ma‘rûf bi-İbnü’l- 70
nikâh el-Bursevî
Priştine Vulçitrin Abdülvehhab 30
Vulçitrin Vulçitrin Bedreddin mine’l-ebnâi’l-merhûm 55
Mevlânâ Halil
Blaşice Vulçitrin Hayreddin 30
İştib Köstendil Ilıcası Merhûm Müeyyed-zâde Karındaşı Abdi 100
Çelebi
Ilıca Köstendil Ilıcası Muhyiddin Çelebi bin Mevlânâ 80
Rükneddin bin Mevlânâ Zeyrek-zâde
Ustrumca Köstendil Ilıcası Muhyiddin bin el-merhûm Yakub Çelebi 40
İvranya Köstendil Ilıcası İbrahim el-Edhem el-ma‘rûf bi-Çatal- 25
zâde
Prizrin Prizrin Hüsam eş-şehîr bi-İbn-i Dımaşkî 25
Havâss-ı Arnavud Prizrin Akil bin Abdülaziz min-ebnâ-yı el- 20
merhûm Mevlânâ Ali el-Kuşî
Bihor Prizrin Mütevali Muhyiddin oğlu Alaaddin 15
21Niş ve İsfirlig kazalarına aynı kadı tasarruf edecektir. Niş kazasının yevmiyesi 55 akçe ve İsfirlig kazasınınki ise 15
akçedir ve toplam 70 akçeye tekabül etmektedir.
Pravnik Prizrin Hacı 30

İskenderiye İskenderiye Hasan 30
İpek İskenderiye Emrullah 30
Podgoriçe İskenderiye Burhan an-Mevtâ-yı Birgi-zâde 15
Karadağ İskenderiye Muhyiddin bin Hatîbi’l-alaki’l-medine-i 15
Eyüb? fî Kostantiniyye el-mahmiyye
Dukakin İskenderiye Muslihiddin 15
İlbasan İlbasan Muhyiddin 30
Drac İlbasan Gulam 35
İşbat İlbasan Belati? 25
Eranidanlı İlbasan Belirtilmemiş 20
Avlonya Avlonya Alaaddin 50
Belgradü’l- Avlonya Muhyiddin el-ma‘rûf bi-Çarık Muhyiddin 40
Arnavud
Ergirikasrı Avlonya Abdülvehhab 30
Mezkiye Avlonya Sefer el-Aydın an-mevtâ-yı Birgi-zâde 15 357
Delvine Avlonya Seyyid Celal 20

Timorinça Avlonya Cafer 10
Depedelen Avlonya Belirtilmemiş 20
Premedi Avlonya Fazlullah eş-şehîr bi-Selman-zâde 25
Ohri Ohri Mahmud Çelebi eş-şehîr bi-Dülbend- 40
zâde
Debri Ohri Bedreddin el-Kocevî el-ma‘rûf bi-Topal 35
Bedreddin
Akçahisar Ohri Pîrî 25
Mat Ohri Şemseddin el-İznikî eş-şehîr bi- 20
kadıaskerî
Yanya Yanya Muhyiddin bin el-merhûm Mevlânâ 40
Hüseyin Çelebi el-Yegânî
Narda Yanya Kasım eş-şehîr bi-Kasım el-Üskübî 40
Rinyase Yanya Ömer 10
Grebene Yanya Şemseddin 20
Filorina Filorina Mehmed Çelebi bin el-merhûm 70
Mevlânâ Muhyiddin et-Tabîb el-Kocevî
Ebû Sultân
Tırhala Tırhala Kemal el-ma‘rûf bi-Küçük Kemal 45
Yenişehir Tırhala Birgi-zâde Mevlânâ Fethî Çelebi 70

Çatalca Tırhala Muhyiddin ibn-i zevce-i Mevlânâ Mîrim 70
Çelebi dâme fezâilihû
Fenar Tırhala Remzi 35
Alasonya Tırhala Arab Muhyiddin el-ma‘rûf bi-Arab Siyah 30
Badracık Tırhala Hayreddin el-Acem 20
Kerbeniş Tırhala Hayreddin el-Acem 15
İnebahtı İnebahtı Abdülkerim 40
Eğriboz Eğriboz Bedreddin 45
İzdin Eğriboz Hüsam 45
İstife Eğriboz Mahmud 30
Livadya Eğriboz Hüsam 35
Atina Eğriboz Fazlullah 30
Angelkasrı Karlıil Hayreddin 35
Ayamavra Karlıil Mahmud el-mülâzım an-Mevlânâ 15
Ahmed Paşa el-müftî 358
Gördös Mora Muslihiddin 25

Balyabadra Mora Pîrî eş-şehîr bi-Sinan Pîrîsi 40
Kalavarta Mora Hüsrev eş-şehîr bi-Kuzgun oğlu 45
Hulumic Mora Taceddin an-mevtâ-yı Musa Çelebi 15
Arkadya Mora Alaaddin 20
Kalamate Mora Sadullah 30
Karitene Mora Hüsam 30
Misistre Mora Şemseddin 30
Arhos Mora Pîr Mehmed 35
Moton Mora Hayreddin 35
Koron Mora Arab Çelebi el-Filibevî 40
Midillü Midillü Merhum Müeyyed-zâde’nin Tezkirecisi 45
Mevlânâ Fazıl Çelebi
Kefe Kefe Şemseddin Çelebi el-ma‘rûf bi-Çanlu- 100
zâde
Mangub Kefe Muhyiddin el-ma‘rûf bi-ibnü’l-kadı bi- 30
Mangub
Taman Kefe Hüsam 30
Azak Kefe Hasan 30
Suğdak Kefe Abdülbaki 20

Kerş Kefe Veli 15
Tablo 6: TSMA 699 ve 1522 Tarihli Belgenin Karşılaştırılması

TSMA d. 699’a Göre 1522 Tarihli Kanunnameye
Göre22
KAZA Bağlı Olduğu Yevmiyesi Bağlı Olduğu Yevmiyesi

Sancak (Akçe) Sancak (Akçe)
İstanbul - 400 - 400
Galata - 80 - 80
Havass-ı - 50 40
Kostantiniyye23
Cezayir-i - 20 20
Marmara24
Limyos - 15 Mîr-i mîrân 15
359
(Paşa)
Vize Vize 40 Vize 40
Silivri Vize 20 Vize 20
Çorlu Vize 25 Vize 25
Hayrabolu Vize 55 Vize 55
Burgos Vize 10 Vize 10
Pınarhisar Vize 15 Vize 15
Kırkkilise Vize 40 Vize 40
Babaeskisi Vize 10 Vize 10
Gelibolu Gelibolu 130 Gelibolu 130
Migalgara Gelibolu 60 Gelibolu 60
İpsala Gelibolu 20 Gelibolu 20
Tekfurdağı Gelibolu 35 Gelibolu 35
Keşan Gelibolu 15 Gelibolu 15
İnöz Gelibolu 15 Gelibolu -
22 1522 tarihine ait veriler, Enver Çakar’ın “Kanuni Sultan Süleyman Kanun-nâmesine Göre 1522 Yılında Osmanlı
23 Burası, 1522 kanunnamesinde “Hasshâ-yı İstanbul” olarak geçmektedir.
24 Burası, 1522 kanunnamesinde “Hasshâ-yı Marmara” olarak geçmektedir.
Semendire Semendire 120 Semendire 120

Barancık Semendire 50 Semendire 40
Rudnik Semendire 30 Semendire 30
Üziçe Semendire 20 Semendire 20
Pojaga Semendire - Yok Yok
Belgradi’l-Anzeviş? Semendire 60 Yok Yok
Böğürdelen Semendire - Yok Yok
Silistre Silistre 50 Silistre 30
Varna Silistre 40 Silistre 30
Prevadi Silistre 30 Silistre 30
Külfetler Silistre 15 Silistre 15
Aydos Silistre 30 Silistre 30
Rusikasrı Silistre 15 Silistre 15
Karinovası Silistre 25 Silistre 25
Hırsova25 Silistre 50 Silistre 30 360
Yanbolu Silistre 50 Silistre 50
Hassa-i Yanbolu Silistre 20 Silistre 20
Ahyolu Silistre 25 Silistre 25
Kili Silistre 40 Silistre 40
Akkirman Silistre 80 Silistre 80
Edirne el-mahrûse Mîr-i mîrân 300 Mîr-i mîrân 300
(Paşa)
Dimetoka Mîr-i mîrân 70 Mîr-i mîrân 70
(Paşa)
Eskihisar Mîr-i mîrân 70 Mîr-i mîrân 70
(Paşa)
Kızılağaç Yenicesi Mîr-i mîrân 30 Mîr-i mîrân 30
(Paşa)
Gümülcine Mîr-i mîrân 60 Mîr-i mîrân 60
(Paşa)
Karasu Yenicesi Mîr-i mîrân 55 Mîr-i mîrân 55
(Paşa)
Drama Mîr-i mîrân 30 Mîr-i mîrân 30
(Paşa)
25 Burası, 1522 kanunnamesinde “Harbak” olarak kaydedilmiştir.
Ferecik Mîr-i mîrân 25 Mîr-i mîrân 25

(Paşa)
Zihne Mîr-i mîrân 25 Mîr-i mîrân 25
(Paşa)
Siroz Mîr-i mîrân 100 Mîr-i mîrân 100
(Paşa)
Timurhisar Mîr-i mîrân 25 Mîr-i mîrân 25
(Paşa)
Nevrekob Mîr-i mîrân 25 Mîr-i mîrân 25
(Paşa)
Selanik Mîr-i mîrân 150 Mîr-i mîrân 51
(Paşa)
Avrethisarı Mîr-i mîrân 40 Mîr-i mîrân 40
(Paşa)
Sidrekapsi Mîr-i mîrân 40 Mîr-i mîrân 40
(Paşa)
Üsküb Mîr-i mîrân 130 Mîr-i mîrân 130
(Paşa) 361
Nevahi-yi Üsküb Mîr-i mîrân 30 Mîr-i mîrân 30
(Paşa)
Kalkandelen Mîr-i mîrân 40 Mîr-i mîrân 40
(Paşa)
Kırçova Mîr-i mîrân 30 Mîr-i mîrân 30
(Paşa)
Manastır Mîr-i mîrân 60 Mîr-i mîrân 60
(Paşa)
Kesriye Mîr-i mîrân 30 Mîr-i mîrân 30
(Paşa)
Karaverye Mîr-i mîrân 70 Mîr-i mîrân 70
(Paşa)
Serfice Mîr-i mîrân 25 Mîr-i mîrân 25
(Paşa)
Hurpişte Mîr-i mîrân 30 Mîr-i mîrân 25
(Paşa)
Bihlişte Mîr-i mîrân 25 Mîr-i mîrân 25
(Paşa)
Görice Mîr-i mîrân 25 Mîr-i mîrân 25
(Paşa)
Vardar Yenicesi Mîr-i mîrân 40 Mîr-i mîrân 40
(Paşa)
Pirlepe Mîr-i mîrân 30 Mîr-i mîrân 30

(Paşa)
Köprülü Mîr-i mîrân 25 Mîr-i mîrân 25
(Paşa)
Filibe Filibe 130 Filibe 130
Tatarbazarı Filibe 25 Filibe 25
Samakov Filibe 30 Filibe 30
Sofya Sofya 100 Sofya 100
Şehirköy Sofya 30 Sofya 30
Berkofça Sofya 20 Sofya 20
Çirmen Çirmen 40 Çirmen 40
Hasköy Çirmen 30 Çirmen 30
Akçakızanlık Çirmen 30 Çirmen 30
Zağra Yenicesi Çirmen 25 Çirmen 20
Niğbolu Niğbolu 60 Niğbolu 60
Tırnovi Niğbolu 40 Niğbolu 40 362
İvraca Niğbolu 10 Niğbolu 10

Lofça Niğbolu 20 Niğbolu 20
Çernovi26 Niğbolu 20 Niğbolu 20
Şumnu Niğbolu 35 Niğbolu 35
Vidin Vidin 40 Vidin 40
Bana27 Vidin 25 Vidin 25
İsfirlig Vidin 15 Vidin 15
Alacahisar Alacahisar 40 Alacahisar 40
Ürgüb Alacahisar 25 Alacahisar 25
Niş28 Alacahisar 55 Alacahisar 55
Petroş Alacahisar 30 Alacahisar 30
Zablana Alacahisar 30 Alacahisar 30
Sirebreniçe Uzvornik 45 İzvornik 45
Foça Hersek 40 Hersek 40
Nova Hersek 30 Hersek 30
26 Çernovi kazası, 1522 kanunnamesinde “Denvi” şeklinde geçmektedir.

27 Bana kazası, 1522 kanunnamesinde “Bate” şeklinde geçmektedir.
28 Niş ve İsfirlig kazalarına aynı kadı tasarruf edecektir. Niş kazasının yevmiyesi 55 akçe ve İsfirlig kazasınınki ise 15
akçedir ve toplam 70 akçeye tekabül etmektedir.
Prepolye Hersek 25 Hersek 25

Mostar Hersek 20 Hersek 20
Saray Bosna 75 Bosna 75
Nertova29 Bosna 25 Bosna 25
Vişegrad Bosna 40 Bosna 40
Yenibazar Bosna 60 Bosna 60
Brod Bosna 25 Bosna 25
Novaborde Vulçitrin 70 Vulçitrin 70
Priştine Vulçitrin 30 Vulçitrin 30
Vulçitrin Vulçitrin 55 Vulçitrin 55
Blaşice Vulçitrin 30 Yok Yok
İştib Köstendil 100 Köstendil 100
Ilıcası
Ilıca Köstendil 80 Köstendil 80
Ilıcası
Ustrumca Köstendil 40 Köstendil 40 363
Ilıcası
İvranya Köstendil 25 Köstendil 25
Ilıcası
Prizrin Prizrin 25 Prizrin 25
Havâss-ı Arnavud30 Prizrin 20 Prizrin 20
Bihor Prizrin 15 Prizrin 15
Pravnik Prizrin 30 Prizrin 30
İskenderiye İskenderiye 30 İskenderiye 90
İpek İskenderiye 30 İskenderiye 30
Podgoriçe İskenderiye 15 İskenderiye 15
Karadağ31 İskenderiye 15 İskenderiye 15
Dukakin İskenderiye 15 İskenderiye 15
İlbasan İlbasan 30 İlbasan 30
Drac İlbasan 35 İlbasan 35
İşbat İlbasan 25 İlbasan 25
Eranidanlı İlbasan 20 İlbasan 20
29 Nertova kazası, 1522 kanunnamesinde “Zitve” şeklinde geçmektedir.

30 Burası, 1522 kanunnamesinde “Haslar” şeklinde geçmektedir.
31 Burası, 1522 kanunnamesinde “Karadağ maa Timar” şeklinde geçmektedir.
Avlonya Avlonya 50 Avlonya 50

Belgradü’l- Avlonya 40 Avlonya 40
Arnavud32
Ergirikasrı Avlonya 30 Avlonya 30
Mezkiye33 Avlonya 15 Avlonya 15
Delvine Avlonya 20 Avlonya 20
Timorinça34 Avlonya 10 Avlonya 10
Depedelen Avlonya 20 Avlonya 20
Premedi Avlonya 25 Avlonya 20
Ohri Ohri 40 Ohri 45
Debri Ohri 35 Ohri 35
Akçahisar Ohri 25 Ohri 25
Mat Ohri 20 Ohri 20
Yanya Yanya 40 Yanya 40
Narda Yanya 40 Yanya 40
364
Rinyase35 Yanya 10 Yanya 10
Grebene Yanya 20 Yanya 20
Filorina Filorina 70 Filorina 70
Tırhala Tırhala 45 Tırhala 45
Yenişehir Tırhala 70 Tırhala 70
Çatalca Tırhala 70 Tırhala 70
Fenar Tırhala 35 Tırhala 35
Alasonya Tırhala 30 Tırhala 30
Badracık Tırhala 20 Tırhala 20
Kerbeniş Tırhala 15 Tırhala 15
İnebahtı İnebahtı 40 İnebahtı 40
Eğriboz Eğriboz 45 Eğriboz 45
İzdin Eğriboz 45 Eğriboz 45
İstife Eğriboz 30 Eğriboz 30
Livadya Eğriboz 35 Eğriboz 35
Atina Eğriboz 30 Eğriboz 30
32 Burası, 1522 kanunnamesinde “Belgrad” olarak geçmektedir.

33 Burası, 1522 kanunnamesinde “Kavagina” olarak geçmektedir.
34 Burası, 1522 kanunnamesinde “Temür Yenice” olarak geçmektedir.
35 Burası 1522 kanunnamesinde “İnasa” olarak geçmektedir.
Angelkasrı36 Karlıil 35 Karlı 35

Ayamavra Karlıil 15 Karlı 15
Gördös Mora 25 Mora 25
Balyabadra Mora 40 Mora 40
Kalavarta Mora 45 Mora 45
Hulumic Mora 15 Mora 15
Arkadya Mora 20 Mora 20
Kalamate Mora 30 Mora 30
Karitene Mora 30 Mora 30
Misistre Mora 30 Mora 30
Arhos Mora 35 Mora 35
Moton Mora 35 Mora 35
Koron Mora 40 Mora 40
Midillü Midillü 45 Mora 45
Kefe Kefe 100 Kefe 100 365
Mangub Kefe 30 Kefe 30
Taman Kefe 30 Kefe 30
Azak Kefe 30 Kefe 30
Suğdak Kefe 20 Kefe 20
Kerş Kefe 15 Kefe 15
TSMA d. 699 Numaralı defterin Transkripsiyonu

[1b]
Defter-i Rumeli’nde Vâki‘ Olan Kadılıklarda Bi’l-fi‘l Mansûb Olan Kuzâtın Esâmisin
Beyân İder. Tahrîren fî Evâil-i Muharremi’l-Muhterem el-Münharıt fî Silk-i Şuhûr Sene
Semâne ve Işrîn ve Tis‘a-mie min-Hicriyye-i Nebeviyye
Be-dîn-i Mûcib
Fî kazâ-yı İslambol, 400: Mevlânâ Muhyiddin Çelebi el-Fenarî dâme fezâilihû

Fî kazâ-yı Galata, 80: Mevlânâ Muslihiddin eş-şehîr bi-Koçi? Çelebi
Fî kazâ-yı Havâss-ı Kostantiniyye, 50: Mevlânâ Balı Çelebi el-Karamanî
Fî kazâ-yı Cezâyir-i Marmara, 20: Mevlânâ Tâceddîn
36 Burası, 1522 kanunnamesinde “Ereğli Kasrı” olarak geçmektedir.
Fî kazâ-yı Limyos, 15: Mevlânâ Abdî

Livâ-yı Vize
Fî kazâ-yı Vize, 40: Mevlânâ Şehdî el-Bursevî
Fî kazâ-yı Silivri, 20: Mevlânâ Muslihiddîn eş-şehîr bi-İbn-i Sundûkî
Fî kazâ-yı Çorlu, 25: Mevlânâ Şemseddin er-Rumi eş-şehîr bi-Kara Ahmed
Fî kazâ-yı Hayrabolu, 55: Mevlânâ Süleyman el-Kayık el-merhûm Ali Paşa tâbe serâhû
Fî kazâ-yı Burgos, 10: Mevlânâ Süleyman el-İslambolî eş-şehîr bi-Gebe? Süleyman
Fî kazâ-yı Pınarhisâr, 15: Mevlânâ Lütfi
[2a]
Tetimme-i Defter-i Esâmî-i Kuzât-ı Mansûbîn fî Rumili Hâliyân Livâ-yı Vize
Fî kazâ-yı Kırkkilise, 40: Mevlânâ Muhyiddin en-Nâib el-ma‘rûf Nâib-i Benefşe
Fî kazâ-yı Babaeskisi, 10: Mevlânâ Emrullah
Livâ-yı Gelibolu
Fî kazâ-yı Gelibolu, 130: Mevlânâ Muhyiddin eş-şehîr bi-İştib-zâde
Fî kazâ-yı Migalgara, 60: Mevlânâ Seydi Çelebi el-ma‘rûf bi-İbnü’ş-Şeyh Abdi Halife 366
Fî kazâ-yı İpsala, 20: Mevlânâ Muslihiddîn
Fî kazâ-yı Tekfurdağı, 35: Mevlânâ Abdülkerim
Fî kazâ-yı Keşan, 15: Mevlânâ Muslihiddîn eş-şehîr bi-Kara Nâib
Fî kazâ-yı İnöz, 15: Mevlânâ Şemseddîn
Livâ-yı Semendire
Fî kazâ-yı Semendire, 120: Mevlânâ Zünnûn el-İznikî eş-şehîr bi-Ahi-zâde
Fî kazâ-yı Barancık, 50: Mevlânâ Hüsam eş-şehîr bi-Sûhte Hüsam
Fî kazâ-yı Rudnik, 30: Mevlânâ Muhyiddîn el-Acem
Fî kazâ-yı Üziçe, 20: Mevlânâ Abdülkerim
Fî kazâ-yı Pojaga, Belirtilmemiş: Belirtilmemiş
Fî kazâ-yı Belgradi’l-Anzeviş? ki Henüz Feth olundu, 60: Mevlânâ Hüsam el-ma‘rûf bi-Hüsam
el-nâib
Fî kazâ-yı Böğürdelen ki bu defa feth olundu, Belirtilmemiş: Mevlânâ Süleyman ki feth-i
Belgrad’da hâzır olan sûhtelere re’îs olmuş idi
[2b]
Livâ-yı Silistre
Fî kazâ-yı Silistre, 50: Mevlânâ Muhyiddin eş-şehir bi-Güzel Akgöz (Öküz)?
Fî kazâ-yı Varna, 40: Mevlânâ Muhyiddin ez-Zağarcı el-ma‘rûf bi-İbn-i Karaca Hasan
Fî kazâ-yı Prevadi, 30: Mevlânâ Muhyiddîn

Fî kazâ-yı Külfetler, 15: Mevlânâ Muhyiddîn Diğer
Fî kazâ-yı Aydos, 30: Mevlânâ Pîr Ahmed Çelebi el-Edirnevî
Fî kazâ-yı Rusikasrı, 15: Mevlânâ Muhyiddin el-mülâzım an-bakiyye-i Mevlânâ Muzaffer el-
merhûm
Fî kazâ-yı Karinovası, 25: Mevlânâ Kerim Çelebi el-Aydınî
Fî kazâ-yı Hırsova, 50: Mevlânâ Emîr Hayreddin eş-şehîr bi-Kalınca Emîr
Fî kazâ-yı Yanbolu, 50: Mevlânâ Şeyhü’l-mülâzım Birgi-zâde
Fî kazâ-yı Hassa-i Yanbolu, 20: Mevlânâ Receb el-ma‘rûf bi-Delü? Receb
Fî kazâ-yı Ahyolu, 25: Mevlânâ İbrahim Çelebi birâder-i Karaca Paşa
Fî kazâ-yı Kili, 40: Mevlânâ Pîrî Çelebi el-Kocevî min-Gegivize
Fî kazâ-yı Akkirman, 80: Mevlânâ Alaaddin el-Acem eş-şehîr bi- Âli’l-ecinnihâ?
Livâ-yı Mîr-i Mîrân
Fî kazâ-yı Edirne el-mahrûse, 300: Mevlânâ Muhyiddin Çelebi İbnü’l-müvellâ el-Kadı Mevlânâ
Ali Çelebi el-Müftî
367
Fî kazâ-yı Dimetoka, 70: Mevlânâ Seyyid Mehmed el-Acem eş-şehîr bi-Saçlu Emîr
Fî kazâ-yı Eskihisar, 70: Mevlânâ Hacı Çelebi el-İznikmüdî Birâder-i Mevlânâ Seydî Çelebi
[3a]
Tetimme-i Defter-i Esâmî-i Kuzât-ı Mansûbîn fî Rumili Hâliyân Livâ-yı Mîr-i Mîrân
Fî kazâ-yı Kızılağaç Yenicesi, 30: Mevlânâ Şemseddin el-ma‘rûf bi-Karga Ahmed
Fî kazâ-yı Gümülcine, 60: Mevlânâ Abîdülacem
Fî kazâ-yı Karasu Yenicesi, 55: Mevlânâ Abdülcelil el-ma‘rûf bi-Lağız-zâde
Fî kazâ-yı Drama, 30: Mevlânâ Muslihiddîn
Fî kazâ-yı Ferecik, 25: Mevlânâ Muhyiddin el-Bursevî el-ma‘rûf bi-İbn-i Dursun
Fî kazâ-yı Zihne, 25: Mevlânâ Tâceddin eş-şehîr bi-Fare?
Fî kazâ-yı Siroz, 100
Fî kazâ-yı Timurhisar, 25
Bu Siroz ve Timurhisar ikisinde Dülbend Çelebi oğlu Derviş Çelebi kadıdır .
Fî kazâ-yı Nevrekob, 25: Mevlânâ Muslihiddîn
Fî kazâ-yı Selanik, 150
Fî kazâ-yı Avrethisarı, 40
Bu Selanik ve Avrethisarı ikisinde kadı Mevlânâ Mehmed Çelebi bin el-merhûm Mevlânâ
Kasım Çelebi el-Kemâlî
Fî kazâ-yı Sidrekapsi, 40: Mevlânâ Pîr Mehmed

Fî kazâ-yı Üsküb, 130, Nevâhî, 30: Üsküb maa Nevâhî Birgi-zâde Mevlânâ Kemal Çelebi
Fî kazâ-yı Kalkandelen, 40: Mevlânâ Ebussuud
Fî kazâ-yı Kırçova, 30: Mevlânâ Bedreddin el-ma‘rûf bi-Bedreddin el-Tabîb
Fî kazâ-yı Manastır, 60: Mevlânâ Benlü Hüsâm
Fî kazâ-yı Kesriye, 30: Mevlânâ Alaaddîn
Fî kazâ-yı Karaverye, 70
Fî kazâ-yı Serfice, 25
Bu Karaverye ve Serfice ikisinde kadı Mevlânâ Şeref el-Kastamonevî
Fî kazâ-yı Hurpişte, 30:Mevlânâ İskender
[3b]
Fî kazâ-yı Bihlişte, 25: Mevlânâ Alaaddîn
Fî kazâ-yı Görice, 25: Mevlânâ Kul Sinan oğlu Mevlânâ İbrahim Çelebi
Fî kazâ-yı Vardar Yenicesi, 40: Mevlânâ Dülbend Çelebi oğlu Seydî Çelebi
Fî kazâ-yı Pirlepe, 30: Mevlânâ Sunullah bin el-merhûm Mevlânâ Lütfî tâbe serâhû 368
Fî kazâ-yı Köprülü, 25: Mevlânâ Abdüsselam er-Rumi min-Gümülcine
Livâ-yı Filibe
Fî kazâ-yı Filibe, 130: Mevlânâ Mâlî Çelebi bin el-merhûm Mevlânâ Yarhisâr-zâde
Fî kazâ-yı Tatarbazarı, 25: Mevlânâ Şemseddin el-İznikî el-ma‘rûf bi-…-zâde
Fî kazâ-yı Samakov, 30: Mevlânâ Muslihiddin el-Edirnevî el-ma‘rûf bi-İmâm-zâde
Livâ-yı Sofya
Fî kazâ-yı Sofya, 100: Mevlânâ Alaaddin el-ma‘rûf bi-Kethüdâ-zâde
Fî kazâ-yı Şehirköy, 30: Merhûm Mevlânâ Yaraluca Muhyiddîn’in oğlunun oğlu Mevlânâ
Davud Çelebi
Fî kazâ-yı Berkofça, 20: Mevlânâ Abdülcelîl el-ma‘rûf bi-Tokatî-zâde
[4a]
Tetimme-i Defter-i Esâmî-i Kuzât-ı Mansûbîn fî Rumili Hâliyân
Livâ-yı Çirmen
Fî kazâ-yı Çirmen, 40: Mevlânâ Hüdel
Fî kazâ-yı Hasköy, 30: Mevlânâ Abdülkadir el-ma‘rûf bi-Ayyâş-zâde
Fî kazâ-yı Akçakızanlık, 30: Mevlânâ Muhyiddîn
Fî kazâ-yı Zağra Yenicesi, 25: Mevlânâ Şemseddîn
Livâ-yı Niğbolu
Fî kazâ-yı Niğbolu, 60: Mevlânâ Şemsülaziz el-ma‘rûf bi-Kara Şems

Fî kazâ-yı Tırnovi, 40: Mevlânâ Timur
Fî kazâ-yı İvraca, 10: Mevlânâ Muslihiddîn
Fî kazâ-yı Lofça, 20: Mevlânâ Hayreddin el-ma‘rûf bi-Algüllü
Fî kazâ-yı Çernovi, 20: Mevlânâ Muhyiddîn
Fî kazâ-yı Şumnu, 35: Mevlânâ Şemseddîn
Livâ-yı Vidin
Fî kazâ-yı Vidin, 40: Mevlânâ Muslihiddin el-Atik Zağra Pîr Mehmed Paşa bin Atinalı? Paşa
Fî kazâ-yı Bana, 25: Mevlanâ Şucâ‘
Fî kazâ-yı İsfirlig, 15: Niş’e Zamîme Olmuştur. Aşağıya Niş’de mastûrdur.
[4b]
Livâ-yı Alacahisar
Fî kazâ-yı Alacahisar, 40: Mevlânâ Hacı Bayram
Fî kazâ-yı Ürgüb, 25: Mevlânâ Ahmed Çelebi bin el-merhûm Mevlânâ Ayas tâbe serâhû
Fî kazâyı Niş, Niş 55, İsfirlig 15: Bu Niş ve İsfirlig ikisinde kadı Mevlânâ Muhyiddin eş-şehîr 369
bi-Kalaycı Muhyiddin
Fî kazâ-yı Petroş, 30: Mevlânâ Şeyh Mehmed ebnâ-yı Mevlâna Yörelü Mehmed
Fî kazâ-yı Zablana, 30: Mevlânâ Hâbil
Livâ-yı Uzvornik
Fî kazâ-yı Sirebreniçe, 45: Mevlânâ Abdüllatif el-ma‘rûf bi-Hacı Yasin
Livâ-yı Hersek
Fî kazâ-yı Foça, 40: Mevlânâ Muhyiddin el-ma‘rûf bi-Memi Çelebi el-İslambolî
Fî kazâ-yı Nova, 30: Mevlânâ Selmân
Fî kazâ-yı Prepolye, 25: Mevlânâ Mehmed Çelebi bin el-merhûm Mevlânâ Acem Muhyiddin
Fî kazâ-yı Mostar, 20: Mevlânâ Kemal, Zeyrek-zâde’nin Tezkirecisi
Livâ-yı Bosna
Fî kazâ-yı Saray, 75: Mevlânâ Gedik Sinan
[5a]
Tetimme-i Defter-i Esâmî-i Kuzât-ı Mansûbîn be-Vilâyet-i Rumili Hâliyân Livâ-yı Bosna
Fî kazâ-yı Nertova, 25: Mevlânâ Gedik Üveys
Fî kazâ-yı Vişegrad, 40: Mevlânâ Bedreddîn el-Bursevî
Fî kazâ-yı Yenibazar, 60: Mevlânâ Hüsrev el-ma‘rûf bi-Mevlânâ-zâde
Fî kazâ-yı Brod, 25: Mevlânâ Ömer
Livâ-yı Vulçitrin
Fî kazâ-yı Novaborde, 70: Mevlânâ Esseyyid Alaaddin el-ma‘rûf bi-İbnü’l-nikâh el-Bursevî
Fî kazâ-yı Priştine, 30: Mevlânâ Abdülvehhâb
Fî kazâ-yı Vulçitrin, 55: Mevlânâ Bedreddin mine’l-ebnâi’l-merhûm Mevlânâ Halil
Fî kazâ-yı Blaşice, 30: Mevlânâ Hayreddîn
Livâ-yı Köstendil Ilıcası
Fî kazâ-yı İştib, 100: Merhûm Müeyyed-zâde Karındaşı Abdi Çelebi
Fî kazâ-yı Ilıca, 80: Mevlânâ Muhyiddin Çelebi bin Mevlânâ Rükneddin bin Mevlânâ Zeyrek-
zâde
Fî kazâ-yı Ustrumca, 40: Mevlânâ Muhyiddin bin el-merhûm Ya‘kûb Çelebi
Fî kazâ-yı İvranya, 25: Mevlânâ İbrahim el-Edhem el-ma‘rûf bi-Çatal-zâde
[5b]
Livâ-yı Prizrin
Fî kazâ-yı Prizrin, 25: Mevlânâ Hüsam eş-şehîr bi-İbn-i Dımaşkî
Fî kazâ-yı Havâss-ı Arnavud, 20: Mevlânâ Akil bin Abdülaziz min-ebnâ-yı el-merhûm Mevlânâ
370
Ali el-Kuşî
Fî kazâ-yı Bihor, 15: Mütevali Muhyiddin oğlu Alaaddin
Fî kazâ-yı Pravnik, 30: Mevlânâ Hacı
Livâ-yı İskenderiye
Fî kazâ-yı İskenderiye, 30: Mevlânâ Hasan
Fî kazâ-yı İpek, 30: Mevlânâ Emrullah
Fî kazâ-yı Podgoriçe, 15: Mevlânâ Burhan an-Mevtâ-yı Birgi-zâde
Fî kazâ-yı Karadağ, 15: Mevlânâ Muhyiddin bin Hatîbi’l-alaki’l-medine-i Eyüb? fî
Kostantiniyye el-mahmiyye
Fî kazâ-yı Dukakin, 15: Mevlânâ Muslihiddin
Livâ-yı İlbasan
Fî kazâ-yı İlbasan, 30: Mevlânâ Muhyiddîn
Fî kazâ-yı Drac, 35: Mevlânâ Gulam
Fî kazâ-yı İşbat, 25: Mevlânâ Belati?
Fî kazâ-yı Eranidanlı, 20: Belirtilmemiş
[6a]
Tetimme-i Defter-i Esâmî-i Kuzât-ı Mansûbîn fî Rumili Hâliyân
Livâ-yı Avlonya
Fî kazâ-yı Avlonya, 50: Mevlânâ Alaaddîn

Fî kazâ-yı Belgradü’l-Arnavud, 40: Mevlânâ Muhyiddin el-ma‘rûf bi-Çarık Muhyiddin
Fî kazâ-yı Ergirikasrı, 30: Mevlânâ Abdülvehhâb
Fî kazâ-yı Mezkiye, 15: Mevlânâ Sefer el-Aydın an-mevtâ-yı Birgi-zâde
Fî kazâ-yı Delvine, 20: Mevlânâ Seyyid Celal
Fî kazâ-yı Timorinça, 10: Mevlânâ Cafer
Fî kazâ-yı Depedelen, 20: Belirtilmemiş
Fî kazâ-yı Premedi, 25: Mevlânâ Fazlullah eş-şehîr bi-Selman-zâde
Livâ-yı Ohri
Fî kazâ-yı Ohri, 40: Mevlânâ Mahmud Çelebi eş-şehîr bi-Dülbend-zâde
Fî kazâ-yı Debri, 35: Mevlânâ Bedreddin el-Kocevî el-ma‘rûf bi-Topal Bedreddin
Fî kazâ-yı Akçahisar, 25: Mevlânâ Pîrî
Fî kazâ-yı Mat, 20: Mevlânâ Şemseddin el-İznikî eş-şehîr bi-kadıaskerî
[6b]
Livâ-yı Yanya 371
Fî kazâ-yı Yanya, 40: Mevlânâ Muhyiddin bin el-merhûm Mevlânâ Hüseyin Çelebi el-Yegânî
Fî kazâ-yı Narda, 40: Mevlânâ Kasım eş-şehîr bi-Kasım el-Üskübî
Fî kazâ-yı Rinyase, 10: Mevlânâ Ömer
Fî kazâ-yı Grebene, 20: Mevlânâ Şemseddin
Livâ-yı Filorina
Fî kazâ-yı Filorina, 70: Mevlânâ Mehmed Çelebi bin el-merhûm Mevlânâ Muhyiddin et-Tabîb
el-Kocevî Ebû Sultân
Livâ-yı Tırhala
Fî kazâ-yı Tırhala, 45: Mevlânâ Kemal el-ma‘rûf bi-Küçük Kemal
Fî kazâ-yı Yenişehir, 70: Mevlânâ Birgi-zâde Mevlânâ Fethî Çelebi
Fî kazâ-yı Çatalca, 70: Mevlânâ Muhyiddin ibn-i zevce-i Mevlânâ Mîrim Çelebi dâme fezâilihû
Fî kazâ-yı Fenar, 35: Mevlânâ Remzi
Fî kazâ-yı Alasonya, 30: Mevlânâ Arab Muhyiddin el-ma‘rûf bi-Arab Siyah
[7a]
Tetimme-i Defter-i Esâmî-i Kuzât-ı Mansûbîn fî Rumili Hâliyân Livâ-yı Tırhala
Fî kazâ-yı Badracık, 20
Fî kazâ-yı Kerbeniş, 15
Bu iki kadılıklarda maan bilfiil kadı olan Mevlânâ Hayreddin el-Acem
Livâ-yı İnebahtı
Fî kazâ-yı İnebahtı, 40: Mevlânâ Abdülkerim
Livâ-yı Eğriboz
Fî kazâ-yı Eğriboz, 45: Mevlânâ Bedreddin
Fî kazâ-yı İzdin, 45: Mevlânâ Hüsam
Fî kazâ-yı İstife, 30: Mevlânâ Mahmûd
Fî kazâ-yı Livadya, 35: Mevlânâ Hüsam
Fî kazâ-yı Atina, 30: Mevlânâ Fazlullah
Livâ-yı Karlıil
Fî kazâ-yı Angelkasrı, 35: Mevlânâ Hayreddin
Fî kazâ-yı Ayamavra, 15: Mevlânâ Mahmud el-mülâzım an-Mevlânâ Ahmed Paşa el-müftî
[7b]
Livâ-yı Mora
Fî kazâ-yı Gördös, 25: Mevlânâ Muslihiddin
Fî kazâ-yı Balyabadra, 40: Mevlânâ Pîrî eş-şehîr bi-Sinan Pîrîsi 372
Fî kazâ-yı Kalavarta, 45: Mevlânâ Hüsrev eş-şehîr bi-Kuzgun oğlu
Fî kazâ-yı Hulumic, 15: Mevlânâ Taceddin an-mevtâ-yı Musa Çelebi
Fî kazâ-yı Arkadya, 20: Mevlânâ Alaaddîn
Fî kazâ-yı Kalamete, 30: Mevlânâ Sadullah
Fî kazâ-yı Karitene, 30: Mevlânâ Hüsâm
Fî kazâ-yı Misistre, 30: Mevlânâ Şemseddîn
Fî kazâ-yı Arhos, 35: Mevlânâ Pîr Mehmed
Fî kazâ-yı Moton, 35: Mevlânâ Hayreddîn
Fî kazâ-yı Koron, 40: Mevlânâ Arab Çelebi el-Filibevî
Livâ-yı Midillü
Fî kazâ-yı Midillü, 45: Merhum Müeyyed-zâde’nin Tezkirecisi Mevlânâ Fazıl Çelebi
[8a]
Tetimme-i Defter-i Esâmî-i Kuzât-ı Mansûbîn be-Vilâyet-i Rumili Hâliyân
Livâ-yı Kefe
Fî kazâ-yı Kefe, 100: Mevlânâ Şemseddin Çelebi el-ma‘rûf bi-Çanlu-zâde
Fî kazâ-yı Mangub, 30: Mevlânâ Muhyiddin el-ma‘rûf bi-ibnü’l-kadı bi-Mangub
Fî kazâ-yı Taman, 30: Mevlânâ Hüsâm
Fî kazâ-yı Azak, 30: Mevlânâ Hasan
Fî kazâ-yı Suğdak, 20: Mevlânâ Abdülbaki

Fî kazâ-yı Kerş, 15: Mevlânâ Velî
[8b]
Defter-i Esâmî-i Kuzât-ı Ma‘zûlîn bi-Vilâyet-i Rumili Hâliyâ Tahrîren fî evâil-i
Muharremi’l-harâmi’l-munazzım fî Silk-i Şuhûr Sene Semâne ve Işrîn ve Tis‘a-mie min-
Hicriyye-i Nebeviyye …
Fırka-i Kuzât-ı Ma‘zûlîn ve Mevcûdîn fî’l-attabeti’l-aliyyeti’l-hakâniyye ve istedde
temmeti’s-sultâniyye lâ-zâlet âliye … … …
Mevlânâ Abdülkâdir bin el-Merhûm Mevlânâ Eyyûb el-ma‘zûl an-Filibe el-mahrûse
Mevlânâ Şemseddîn el-ma‘rûf bi-Ekşi Şemseddîn el-ma‘zûl an-kazâ-yı Hayrabolu
Mevlânâ Alaaddîn eş-şehîr bi-Ayyâş-zâde el-ma‘zûl an-kazâ-yı Narda
Mevlânâ Tâceddîn el-ma‘zûl an-kazâ-yı Kal‘a-i Moton
Mevlânâ Muhyiddîn el-ma‘zûl an-kazâ-yı Premedi
Mevlânâ Ya‘kûb el-Kocevî el-ma‘zûl an-kazâ-yı Podgoriçe
Mevlânâ Dursun el-ma‘zûl an-kazâ-yı Kalamate
Mevlânâ Muslihiddîn el-ma‘zûl an-kazâ-yı Keşan el-mahrûse 373
Mevlânâ Muhyiddîn el-ma‘zûl an-kazâ-yı Mostar

Mevlânâ Abdurrahman el-ma‘zûl an-kazâ-yı İskenderiye el-mahmiyye
Mevlânâ Bedreddîn el-ma‘rûf bi-İbn-i Kassâb Ahmed el-ma‘zûl an-kazâ-yı Rinyase
Mevlânâ Hasan el-ma‘zûl an-kazâ-yı Kırçova el-mahrûse
Mevlânâ el-Hac Hüsâm el-ma‘zûl an-kazâ-yı Tırnovi el-mahrûse
Mevlânâ Kemâl el-ma‘zûl an-kazâ-yı Podgoriçe el-mahrûse
Mevlânâ Muslihiddîn el-ma‘zûl an-kazâ-yı Depedelen
Mevlânâ Muhyiddîn el-Hamîdî eş-şehîr bi-Gebe?-zâde el-ma‘zûl an-kazâ-yı Eğriboz
Mevlânâ Alaaddîn el-ma‘zûl an-kazâ-yı Ayamavra el-mahrûse
Mevlânâ Hasan el-ma‘zûl an-kazâ-yı Vulçitrin el-mahrûse
[9a]
Tetimme-i Defter-i Esâmî-i Kuzât-ı Ma‘zûlîn ki încâ nistend
Mevlânâ İsa Çelebi el-ma‘zûl an-kazâ-yı Balyabadra maa Hulumiç
Mevlânâ Muslihiddîn el-ma‘zûl an-Filorina el-ma‘rûf bi-İbn-i Sinan et-Tabîb
Mevlânâ Nûreddîn el-ma‘zûl an-kazâ-yı Drama el-mahrûse
Mevlânâ Muhyiddîn el-ma‘rûf bi-Gözlüce el-ma‘zûl an-kazâ-yı Tekfurdağı
Mevlânâ Muslihiddîn el-ma‘rûf bi-Kitellü Mustafası el-ma‘zûl an-Priştine
Mevlânâ Abdî eş-şehîr bi-Leblebici oğlu el-ma‘zûl an-kazâ-yı İvranya

Mevlânâ Nebî el-ma‘zûl an-kazâ-yı Gümülcine el-mahrûse
Mevlânâ Muhyiddîn el-ma‘zûl an-kazâ-yı Mangub
Mevlânâ Yahya el-ma‘zûl an-kazâ-yı Kalavrata
Mevlânâ Alaaddîn el-ma‘zûl an-kazâ-yı Serfice
Mevlânâ Alaaddîn el-ma‘zûl an-Akçakızanlık eş-şehîr bi-İbn-i Hatîb Kâsım
[9b]
Ve Fırka-i Kuzât-ı Ma‘zûlîn ki Încâ Hâzır Nistend
Mevlânâ Seyfullâh el-ma‘zûl an-kazâ-yı Filibe el-mahrûse
Mevlânâ Kenân el-ma‘zûl an-kazâ-yı Hasköy
Mevlânâ Varaka el-ma‘zûl an-kazâ-yı Ahyolu maa kazâ-yı Rusikasrı
Mevlânâ Kemâl el-ma‘zûl an-kazâ-yı Kalkandelen
Mevlânâ Mustafa Çelebi el-ma‘zûl an-kazâ-yı Foça el-mahrûse
Mevlânâ Velî el-ma‘zûl an-kazâ-yı Sidrekapsi
Mevlânâ Alaaddîn el-ma‘zûl an-kazâ-yı İsfirlig 374
Mevlânâ Muslihiddîn el-ma‘rûf bi-Ohri-zâde el-ma‘zûl an-İzdin
Mevlânâ Şemseddîn el-ma‘zûl an-kazâ-yı Tomorinça
Mevlânâ Şemseddîn el-ma‘zûl an-kazâ-yı Pirlepe el-mahrûse
Mevlânâ Hüseyin el-ma‘zûl an-kazâ-yı Alasonya el-mahmiyye
Mevlânâ Abdülvehhâb el-ma‘zûl an-Manastır eş-şehîr bi-İmâm-zâde el-İslambolî
Mevlânâ Musa el-ma‘zûl an-kazâ-yı Ergirikasrı
Mevlânâ Abdülgaffâr el-ma‘zûl an-kazâ-yı Prevadi
Mevlânâ Tâceddîn el-ma‘zûl an-kazâ-yı İsfirlig
Mevlânâ Pîrî el-ma‘zûl an-kazâ-yı İnebahtı
Mevlânâ Büyük Emîr el-ma‘rûf bi-Gerden Dırâz el-ma‘zûl an-kazâ-yı Vardar Yenicesi
Mevlânâ Dursun el-ma‘zûl an-kazâ-yı Zihne
Mevlânâ İskender el-ma‘zûl an-kazâ-yı Prizrin el-mahrûse
Mevlânâ Muhyiddîn eş-şehîr bi-Çorlulu el-ma‘zûl an-kazâ-yı Livadya
Mevlânâ Hüsrev el-ma‘zûl an-kazâ-yı Fenar el-mahrûse
Mevlânâ Sinan Çelebi el-İslambolî el-ma‘zûl an-kazâ-yı İzdin
[10a]
Tetimme-i Defter-i Esâmî-i Mülâzımîn ve Kuzât-ı Ma‘zûlîn ki Încâ Hâzır Nîstend
Mevlânâ Ekmel Çelebi el-ma‘zûl an-Karaverye ve Serfice
Mevlânâ Şît? Çelebi el-ma‘zûl an-kazâ-yı İvranya

Mevlânâ Musa el-ma‘zûl an-kazâ-yı Atina
Mevlânâ Sinan Çelebi el-ma‘zûl an-kazâ-yı Ürgüb
Mevlânâ Âbid Çelebi el-Bursevî el-ma‘zûl an-kazâ-yı Çatalca el-mahrûse
Mevlânâ Şemseddîn el-ma‘rûf bi-Eşk Ahmed el-ma‘zûl an-kazâ-yı Silistre
Mevlânâ Hacı el-ma‘zûl an-kazâ-yı Alasonya el-mahmiyye
Mevlânâ Ahmed Çelebi el-ma‘zûl an-kazâ-yı Kerbeniş
Mevlânâ Hayreddîn el-ma‘rûf bi-? el-ma‘zûl an-kazâ-yı Foça
Mevlânâ Kemâl el-ma‘rûf bi-Kemâl el-Usûl el-ma‘zûl an-kazâ-yı Sirebreniçe
Mevlânâ Muhyiddîn eş-şehîr bi-? Muhyiddîn el-ma‘zûl an-Novaborde maa Blasice
Mevlânâ Tâceddîn Çelebi bin el-merhûm Mevlânâ Gürânî el-ma‘zûl an-kazâ-yı Sofya el-
mahmiyye
Mevlânâ Hasan Çelebi el-Karamanî eş-şehîr bi-Beyşehrî Hasan Çelebi el-ma‘zûl an-kazâ-yı
Yanbolu
[10b]
375
Defter-i Kuzât ki Hâliyâ Mansûb Olub İstikâmetle Ma‘rûf ve Ehliyet ile Mevsûf
Olanlardır ki Zikr Olunur
Der-kazâ-yı İzmir Mevlânâ Abdülkerîm-zâde
Der-kazâ-yı Manisa maa Tevâbihî Mevlânâ Abidullah Çelebi
Der-kazâ-yı Ankara Mevlânâ Muhyiddîn Sinobî
Der-kazâ-yı Amasya Mevlânâ Abdullah
Der-kazâ-yı Tokat Mevlânâ Sinân
Der-kazâ-yı Konya Mevlânâ Şucâ‘ Kartal
Der-kazâ-yı Çeşme Mevlânâ Kurd-zâde
Der-kazâ-yı Peçin Mevlânâ Muslihiddîn
Der-kazâ-yı Kayseriye Mevlânâ Mustafa Çelebi
Der-kazâ-yı Seferihisar Mevlânâ Fazlullah Çelebi Tokatî-zâde
Der-kazâ-yı Bergama Mevlânâ Seferşâh
Der-kazâ-yı Beğbazarı Mevlânâ İslâm-zâde
Der-kazâ-yı Edremid Mevlânâ Böcek Siyâh Karamanî
Der-kazâ-yı Manyas Mevlânâ İsa Halîfe
Der-kazâ-yı Antalya Mevlânâ Kara Sinân
Der-kazâ-yı Denizlü Mevlânâ Ahmed Çelebi
Der-kazâ-yı Seydi Gâzî Mevlânâ Mehmed Çelebi ibn-i Kadı-yı Kefe

Der-kazâ-yı Vîrânşehir Mevlânâ Osmân
Der-kazâ-yı İznikmüd Mevlânâ Çelebi Kadı
Der-kazâ-yı Eğirdir Mevlânâ Ya‘kûb
Yekûn 20 Nefer
Defter-i Kuzât ki Hâliyâ Ma‘zûl Olub İstikâmetle Ma‘rûf ve Ehliyet ile Mevsûf Olanlardır
ki Zikr Olunur
An-kazâyı Amasya Mevlânâ Celâl
An-kazâyı Manisa Mevlânâ Gubârî Çelebi
An-kazâyı Ayasuluğ Mevlânâ Ahmed Paşa Çelebi
An-kazâyı Karahisâr Mevlânâ Mahmud Çelebi
An-kazâyı Çine Mevlânâ Mevlânâ Ahmed Çelebi
An-kazâyı Göynük? Mevlânâ Ahmed Çelebi Hamîdî
An-kazâyı Tarakluborlu Mevlânâ Âzâd Çelebi
An-kazâyı Taşköprü Mevlânâ Seydi Ahmed
376
An-kazâyı Samsun Mevlânâ Dâvud
An-kazâyı Kırşehri Mevlânâ Kaza Nazar
An-kazâyı Gegibüze Mevlânâ Sefer
An-kazâyı Bayramlu Mevlânâ Velî Çelebi
An-kazâyı Larende Mevlânâ Muslihiddîn Çelebi
An-kazâyı Yenişehir Mevlânâ Derviş Çelebi
An-kazâyı Kite Mevlânâ Şemseddîn ve’l-Ârâm
An-kazâyı İshaklu Mevlânâ Farfar Muhyiddîn
An-niyâbet-i Bursa el-mahrûse Mevlânâ İbrahim Merzifonî
An-kazâyı Yörük Mevlânâ Abdülhay Çelebi
An-kazâyı Ayazmend merhûm Acem Muhyiddin-zâde
An-kazâyı Onikidîvân maa Yedidîvân Karabaş Acem
Yekûn 20 Neferen
KAYNAKLAR
A. Arşiv Kaynakları, Yayınlanmış Belgeler ve Kaynak Eserler

Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi (TSMA)
Defter No: 699, 5604, 5605/1, 10053.
Akgündüz, Ahmet, (1994), Osmanlı Kanûnnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri, VII ve VIII,
Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul.
Çakar, Enver, (2002), “Kanuni Sultan Süleyman Kanun-nâmesine Göre 1522 Yılında
Osmanlı İmparatorluğu’nun İdarî Taksimatı”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler
Dergisi, C. 12, S. 1, Elazığ, s. 261-282.
Gökçe, Turan, (1994), “934 (1528) Tarihli Bir Deftere Göre Anadolu Vilayeti Kadılıkları
ve Kadıları” 3 Mayıs 1944 50. Yıl Türkçülük Armağanı, İzmir, s. 77-94.
_____________, (1994) “Anadolu Vilayetine Dair 919 (1513) Tarihli Bir Kadı Defteri”,
Tarih İncelemeleri Dergisi, S.IX, s. 215-259.
Hezârfen Hüseyin Efendi, (1998), Telhîsü’l-Beyân fî Kavânîn-i Âl-i Osmân, Haz. Sevim
İlgürel, TTK, Ankara.
I. Selim Kanûnnâmesi (1512-1520) ve XVI. Yüzyılın İkinci Yarısının Bazı Kanunları, 377
(1995), Haz. Selami Pulaha-Yaşar Yücel, TTK, Ankara.
Koçi Bey Risaleleri, (2008), Haz. Seda Çakmakçıoğlu, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
Ünver, A. Süheyl, (1969), ‘‘XVII inci Yüzyıl Sonunda Padişaha Bir Lâyiha’’, Belleten, C.
XXXIII, S. 129, Ankara, s. 23-34.
Yıldırım, Alper, (2014), Müstakimzade Süleyman Saadeddin’in Devhatü’l-Meşâyih
Osmanlı Şeyhü’l-islamlarının Biyografileri Adlı Eserinin Transkripsiyon ve
Değerlendrilmesi, Mustafa Kemal Üniveristesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hatay.
B. Araştırma - İnceleme Eserleri
Akbayar, Nuri (2003), Osmanlı Yer Adları Sözlüğü, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
Aydın, Bilgin, Günalan, Rıfat (2011), “XVI. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Mevleviyet
Kadıları”, Prof. Dr. Şevki Nezihi Aykut Armağanı, Etkin Kitaplar, İstanbul.
Develioğlu, Ferit, (2002), Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi, Ankara.
GÖKBİLGİN, M. Tayyib, “Kanuni Sultan Süleyman Devri Başlarında Rumeli Eyaleti,
Livaları, Şehir ve Kasabaları”, Belleten, c. XX, s. 78, Ankara, (1956), s. 247-294.
Osmanlı Yer Adları: I Rumeli Eyaleti (1514-1550) (2013), Haz. Ahmet Özkılınç ve
Diğerleri, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
Sezen, Tahir (2006), Osmanlı Yer Adları, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü
Yayınları, Ankara.

Ercan ALAN Rumeli Sancakları

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ercan ALAN Rumeli Sancakları

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

_____________________________________________________________________________________

Dr. Ercan ALAN

YENİ BİR BELGEYE GÖRE XVI. YÜZYILIN İLK YARISINDA RUMELİ

ACCORDING TO A NEW DOCUMENT THE FIRST HALF OF 16th

Nezihi Aykut Armağanı, Etkin Kitaplar, İstanbul, s. 19-34.

c. 1, sy. 1, Ankara, (1964)’ten derlenmiştir.

1 Mîr-i Mîrân 28 Edirne, Dimetoka, Eskihisar, Kızılağaç

5 Avlonya 8 Avlonya, Belgradü’l-Arnavud,

13 Eğriboz 5 Eğriboz, İzdin, İstife, Livadya,

SANCAK KAZA SAYISI

2. Kadıların Gelirleri ve Rumeli Kazalarının Yevmiye Miktarı

İdarî Taksimatı”, s. 261-271.

Bu grafiklerden elde edilen veriler ışığında aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.

30 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 32 Adettir. Rudnik, Prevadi, Aydos, Kızılağaç Yenicesi,

80 Akçe Yevmiyeli Kazalar: 3 Adettir. Galata, Akkirman ve Ilıca.

Silivri Vize Muslihiddin eş-şehîr bi-İbn-ı Sundukî 20

İnöz Gelibolu Şemseddin 15

Yanbolu Silistre Şeyhü’l-mülâzım Birgi-zâde 50

Bihlişte Mîr-i mîrân Alaaddin 25

Hasköy Çirmen Abdülkadir el-ma‘rûf bi-Ayyâş-zâde 30

Niş (maa İsfirlig)21 Alacahisar Bu Niş ve İsfirlig ikisinde kadı Mevlânâ 55

Brod Bosna Ömer 25

Pravnik Prizrin Hacı 30

Delvine Avlonya Seyyid Celal 20

Yenişehir Tırhala Birgi-zâde Mevlânâ Fethî Çelebi 70

Gördös Mora Muslihiddin 25

Suğdak Kefe Abdülbaki 20

Tablo 6: TSMA 699 ve 1522 Tarihli Belgenin Karşılaştırılması

KAZA Bağlı Olduğu Yevmiyesi Bağlı Olduğu Yevmiyesi

Semendire Semendire 120 Semendire 120

25 Burası, 1522 kanunnamesinde “Harbak” olarak kaydedilmiştir.

Ferecik Mîr-i mîrân 25 Mîr-i mîrân 25

Pirlepe Mîr-i mîrân 30 Mîr-i mîrân 30

İvraca Niğbolu 10 Niğbolu 10

26 Çernovi kazası, 1522 kanunnamesinde “Denvi” şeklinde geçmektedir.

akçedir ve toplam 70 akçeye tekabül etmektedir.

Prepolye Hersek 25 Hersek 25

29 Nertova kazası, 1522 kanunnamesinde “Zitve” şeklinde geçmektedir.

Avlonya Avlonya 50 Avlonya 50

32 Burası, 1522 kanunnamesinde “Belgrad” olarak geçmektedir.

Angelkasrı36 Karlıil 35 Karlı 35

TSMA d. 699 Numaralı defterin Transkripsiyonu

Fî kazâ-yı İslambol, 400: Mevlânâ Muhyiddin Çelebi el-Fenarî dâme fezâilihû

36 Burası, 1522 kanunnamesinde “Ereğli Kasrı” olarak geçmektedir.

Fî kazâ-yı Limyos, 15: Mevlânâ Abdî

Fî kazâ-yı Prevadi, 30: Mevlânâ Muhyiddîn

Fî kazâ-yı Sidrekapsi, 40: Mevlânâ Pîr Mehmed

Fî kazâ-yı Niğbolu, 60: Mevlânâ Şemsülaziz el-ma‘rûf bi-Kara Şems

Fî kazâ-yı Avlonya, 50: Mevlânâ Alaaddîn

Fî kazâ-yı Suğdak, 20: Mevlânâ Abdülbaki

Mevlânâ Muhyiddîn el-ma‘zûl an-kazâ-yı Mostar

Mevlânâ Abdî eş-şehîr bi-Leblebici oğlu el-ma‘zûl an-kazâ-yı İvranya

Mevlânâ Şît? Çelebi el-ma‘zûl an-kazâ-yı İvranya

Der-kazâ-yı Seydi Gâzî Mevlânâ Mehmed Çelebi ibn-i Kadı-yı Kefe

A. Arşiv Kaynakları, Yayınlanmış Belgeler ve Kaynak Eserler

You might also like